Nieuwe wetgeving: AOP en IGP

The French paradox

In 1991 werd op een bekende Amerikaanse tv-zender op primetime een programma uitgezonden waarin de directeur van een Frans onderzoeksbureau, Serge Renaud, met een opmerkelijk onderzoeksresultaat naar voren kwam: regelmatige (maar wel gematigde) consumptie van wijn, rode wijn in het bijzonder, zou het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verkleinen. Fransen, die vanwege hun Bourgondische levenswijze niet bepaald bekend staan als gezond levende mensen, hadden veel minder last van hart- en vaatziekten dan inwoners van andere industrielanden. ‘The French paradox’, noemden de Amerikanen dit gegeven. Naar aanleiding van de televisie-uitzending verviervoudigde de verkoop van rode wijn in de Verenigde Staten.

Nieuwe wetgeving: AOP en IGP

Sinds 1936 is het aantal AOC’s in Frankrijk geweldig uitgebreid. Percentueel neemt het aantal AOC-wijnen nog steeds toe. Ook het aantal wijngaarden dat voor de productie van AOC-wijn is bestemd, groeit de laatste jaren. De wetgeving ten aanzien van bepaalde gecontroleerde herkomstbenamingen is regelmatig herzien. Sommige productievoorwaarden zijn versoepeld, andere zijn strenger geworden.

Met ingang van 1 augustus 2009 is de Europese Verordening (EG) 607/2009 in werking getreden. Hierin zijn algemene en uniforme regels vastgesteld voor de bescherming van oorsprongsbenamingenengeografischeaanduidingenvanbepaaldewijnbouwproductenbinnendeEU.De producent mag deze aanduidingen vermelden in de voertaal van het land van productie of van bestemming. Sommige landen, waaronder Frankrijk, hebben traditionele aanduidingen laten vastleggen.Alsofficiëleaanduidingvoorhetaangevenvaneenbeschermdeherkomstzalde term BOB (Beschermde Oorsprongsbenaming) moeten worden gebruikt. In Frankrijk heet deze aanduiding Appellation d’Origine Protégée (AOP). Daarnaast mag de traditionele aanduiding AOC nog steeds gebruikt worden. Voor een afgebakende regio zal BGA (Beschermde GeografischeAanduiding)wordengehanteerd,watinhetFransneerkomtopIndicationGéographique Protégée (IGP). Deze aanduiding is in de plaats gekomen van de categorie Vin de Pays. Per 1 januari 2012 is de categorie VDQS (Vins Délimités de Qualité Supérieure) opgeheven. Wijngebieden die de VDQS-status hadden, hebben de keuze gekregen door te gaan als AOP of als IGP. Er is ook een categorie ‘overige wijn’. Dit is de laagste categorie, waaronder voorheen Vin de Table viel. Met de inwerkingtreding van de laatste EU-verordening is Vin de Table vervangen door Vin de France. Vins de France zijntafelwijnenmetgeografischeaanduiding,waarbij multiregionale assemblages zijn toegestaan, evenals vermelding van druivenras(sen) en oogstjaar.Onderdecategorie‘overigewijnen’vallenooktafelwijnenzondergeografischeaanduiding.

De AOP’s en IGP’s staan onder toezicht van het in 1935 opgerichte Institut National des Appellations d’Origine (INAO). Tegenwoordig is de offi ciële naam ‘Institut national de l’origine et de la qualité’, maar de afkorting INAO heeft men behouden. De grenzen van de verschillende AOP’s en IGP’s zijn nauwkeurig afgebakend. In de appellationwetgeving van alle Franse wijngebieden zijn tientallen bepalingen opgenomen. De regels hebben onder andere betrekking op het gebruik van druivenrassen, de plantdichtheid per hectare, de snoeimethode(s), het gemiddelde (en maximale) oogstrendement, het minimale (natuurlijke) alcoholgehalte en vinifi catietechnieken.

De oude categorie Landwijn (Vin de Pays) behoorde tot de ‘herbenoeming’ niet tot de categorie van VQPRD-wijnen (zie blz. 19). Vins de pays vielen onder de controle van de instantie Vinifl hor (Onivins). Sinds de invoering van de categorie IGP vallen ook de voormalige vins de pays onder het toezicht van het INAO. IGP-wijnen behoren nu net als AOP-wijnen tot de categorie van wijnen met een wettelijk bepaalde geografi sche herkomst, maar de regels voor IGP-wijnen zijn minder streng dan voor AOP-wijnen. Bij IGP-wijnen zijn meestal veel meer druivenrassen toegestaan en het toegestane rendement is vaak aanzienlijk hoger (meestal tussen 80 en 100 hl/ha). De jaarlijkse productie van IGP’s bedraagt in totaal circa 12 miljoen hl, waarvan ongeveer 80 procent uit rood en rosé bestaat. De Languedoc-Roussillon is met circa 85 procent van het volume de belangrijkste leverancier van IGP-wijnen. Er bestaan drie categorieën IGP: • IGP régionaux (49 procent van de productie): Dit zijn 6 grote regio’s, die meerdere departementen beslaan. De regio’s zijn: Val de Loire, Atlantique, Comté Tolosan, Pays d’Oc, Méditerranée en Comtés Rhodaniens.

Witte druivenrassen ha in % Blauwe druivenrassen ha in %

ugni blanc chardonnay

89.864 32,9% merlot 53.929 19,7% grenache sauvignon blanc 31.558 11,6% syrah 115.723 22,5% 85.555 16,7% 67.152 13,1%

colombard

sémillon 11.326 4,1% cabernet sauvignon 47.718 9,3% 10.305 3,8% pinot noir 33.056 6,4%

chenin 10.280 3,8% cabernet franc 32.683 6,4%

melon

8.713 3,2% carignan muscat à petits grains 7.547 2,8% gamay 32.632 6,4% 24.192 4,7%

viognier 6.853 2,5% cinsaut

19.705 3,8% vermentino 6.704 2,5% mourvèdre 9.387 1,8% TOTAAL Frankrijk 273.201 TOTAAL Frankrijk 513.632

Tabel 7.2 De tien belangrijkste witte en blauwe druivenrassen in Frankrijk (Bronnen: franceagrimer.fr, champagne.fr)

• IGP de département (24 procent van de productie): Er zijn ongeveer 50 departementen die hun naam aan een IGP geven. Voorbeelden zijn: Aude, Drôme, Gers, Vienne en Yonne. De naam van een IGP mag niet samenvallen met de naam van een AOP; vandaar dat IGP-wijnen uit sommige departementen (zoals Jura en Savoie) een andere benaming krijgen (namelijk die van een IGP de zone). • IGP de zone (27 procent van de productie): Dit zijn gebieden die kleiner zijn dan een departement. Sommige zones zijn heel groot en bekend (zoals IGP Côtes de Gascogne), andere zijn betrekkelijk klein en onbekend (zoals IGP Sainte-Marie-la-Blanche). Eind 2013 telde Frankrijk 93

IGP’smetdenaamvaneenspecifiekezone.

De gegevens van alle Franse AOP’s en IGP’s, inclusief de cahiers des charges met daarin de officiëlebepalingen,zijntevindenopdewebsitewww.vin-vigne.com.