Bordeaux in de 21e eeuw

Fermentatietanks in Bégadan, Noord-Médoc

Bordeaux in de 21e eeuw

In de loop van de twintigste eeuw is de productie van Bordeauxwijnen sterk toegenomen. Ook de toename van het gemiddelde rendement is enorm geweest. Over de periode 1950-1959 was het rendement gemiddeld 29,87 hl/ha, over de periode 1992-2001 gemiddeld 56,75 hl/ha. Het wettelijk bepaalde basisrendement voor AOP Médoc is tegenwoordig 55 hl/ha, maar de opbrengstlimiet was tot 1994 nog 45 hl/ha en tot enkele jaren geleden 50 hl/ha. Het gaat hier overigens om een gemiddeld rendement over een periode van tien jaar (in het Frans: rendement moyen décennal ofwel RMD), dus in sommige jaren kan het rendement nog hoger zijn. Ook de met de rendementstoename gepaard gaande opbrengsten zijn spectaculair gestegen. Was de productie in de jaren vijftig van de twintigste eeuw gemiddeld 2,15 miljoen hl per jaar, in de periode 2014-2019 was de opbrengst jaarlijks gemiddeld zo’n 5 miljoen hl. (zie tabel 8.1).

Derendementsgroeiwordtdeelsverklaarddoordetoegenomenefficiëntieendeprofessionalisering van de wijnbouwers. Ook is de kwaliteit van het plantmateriaal steeds beter geworden. Er wordt gedurende het jaar strenger gesnoeid, groene oogst wordt steeds vaker toegepast en canopy management wordt door velen serieus genomen. Zo beseffen wijnboeren dat het hoger laten groeien van het gebladerte de rijping van de druiven bevordert en weet men inmiddels dat een te grote hoeveelheid gebladerte bij druivenstokken op kleigronden het risico inhoudt van te veel alcohol ten gevolge van een grotere suikerproductie.

Het wijngaardareaal in de Bordeaux is in het begin van deze eeuw door rooiprogramma’s enigszins kleiner geworden (van 121.500 ha in 2006 tot zo’n 110.000 ha in 2019), maar volgens critici is het wijnbouwgebied nog steeds te groot en worden er te veel matige wijnen geproduceerd. Lang niet alle producenten hebben de wil of de mogelijkheid om wijnen van hoge kwaliteit te leveren. Veel rode basis-Bordeaux heeft niet de krachtige, geconcentreerde en rijpe stijl waaraan veel wijndrinkers gewend zijn geraakt. In 2006 is de herkomstbenaming IGP d’Atlantique gecreëerd, waarin veel gedeclasseerde Bordeaux een tweede leven kon krijgen. Een andere oplossing voor eenvoudige Bordeaux is het declasseren ervan tot Vin de France (voorheen Vin de Table). Producenten blijven echter om markttechnische redenen vasthouden aan de herkomstbenaming Bordeaux.

De Faculté (vroeger: Institut) d’Oenologie in Bordeaux is een wereldberoemd centrum voor oenologisch onderzoek. Deze wijnbouwfaculteit, opgericht in 1880, is sinds 1916 onderdeel van de universiteit van Bordeaux. Sinds 2009 is de faculteit gevestigd in Villenave d’Ornon (ten zuiden van Bordeaux), als onderdeel van het Institut des Sciences de la Vigne et du Vin. Spraakmakend was het onderzoek in de jaren tachtig van de vorige eeuw naar de verbetering van de kwaliteit van witte Bordeauxwijnen. Wereldwijd zijn er oenologen die in Bordeaux gestudeerd hebben. Sommige oenologen hebben met hun onderzoeken en adviezen een blijvende invloed gehad op de moderne wijnbouw. Beroemd is de in 2004 overleden prof. Émile Peynaud, die onder andere onderzoek heeft gedaan naar malolactische omzetting, temperatuurcontrole bij de fermentatie en het gebruik van nieuwe eikenhouten vaten. Hij schreef over tal van onderwerpen belangrijke onderzoeksrapporten. Prof. Gérard Séguin, die onderzoek heeft gedaan naar de relatie tussen bodem en wijnkwaliteit, concludeerde dat de wijze waarop de bodem de watervoorziening ‘reguleert’ belangrijker is dan de exacte samenstelling van de bodem. Zijn opvolger, prof. Kees van Leeuwen, heeft ontdekt dat er geen directe correlatie is tussen de diepte van een wortelstelsel en de wijnkwaliteit. Ook wijnconsultant Michel Rolland, die opgroeide in Pomerol, is opgeleid aan de Faculté d’Oenologie. Hij is vandaag de dag even invloedrijk als zijn leermeester Émile Peynaud. Rolland pleit voor lage opbrengsten, uiterst strenge druivenselectie, volledig rijpe druiven en lange maceratie.

Oogstjaar

2019 2018 2017 2016 2015

2014

Tabel 8.1 Opbrengsten in de Bordeaux, 2014-2019 (bron: Conseil Interprofessionnel du Vin de Bordeaux)

Opbrengst

4,9 miljoen hl 5,0 miljoen hl 3,5 miljoen hl 5,8 miljoen hl 5,3 miljoen hl 5,3 miljoen hl