‘Grand vin’ en ‘deuxième vin’

herwaardering van droge witte Bordeaux zal er waarschijnlijk toe leiden dat de productie van witte wijnen de komende tien jaar stabiel blijft.

In het laatste decennium van de twintigste eeuw en in het eerste decennium van de 21e eeuw heeft droge witte Bordeaux het moeilijk gehad op de exportmarkt. De concurrentie is wereldwijd groot en de prijzen staan onder druk. De enige manier om de concurrentie het hoofd te bieden is het produceren van een wijn die het simpele basisniveau ontstijgt. Gezien de grote omvang van de wijngaarden en de efficiëntemaniervanwerkenzoudenproducentenindeBordeauxdaarinmoetenkunnenslagen.

‘Grand vin’ en ‘deuxième vin’

De praktijk van de productie van een ‘tweede wijn’ (deuxième vin) dateert van minstens een eeuw geleden. Château Léoville-Las-Cases bracht in 1904 voor het eerst een tweede wijn uit, Clos du Marquis, en Château Margaux produceerde zijn eerste Pavillon Rouge in 1908. De productie van een tweede wijn is sinds de jaren zeventig van de twintigste eeuw tamelijk algemeen. Het idee erachter is dat een strengere selectie de ‘hoofdwijn’, de grand vin, geconcentreerder en beter maakt. Alleen de beste druiven en beste wijnen zijn bestemd voor de assemblage van de grand vin. Wat niet in aanmerking komt voor de eerste wijn, wordt gebruikt voor de tweede wijn, die onder een ander etiket wordt verkocht. Tweede wijnen ziet men nu vooral bij de grands crus classés, een handvol crus bourgeois in de Médoc en bij de crus classés in Pessac-Léognan. Sommige wijngoederen hebben ook nog een derde wijn. Om een tweede (en eventueel derde) wijn te kunnen produceren, moet men over een aanzienlijk wijngaardareaal beschikken. Alleen dan kan een goede selectie worden gemaakt en kan een producent het zich veroorloven om wijnen in verschillende kwaliteitsklassen te maken. Een chateau dat verschillende terroirs tot zijn beschikking heeft of bijvoorbeeld wijngaarden met deels nieuwe en deels oude stokken, kan in zijn wijnproductie enige variatie toepassen. De bezittingen in Saint-Émilion en in Pomerol zijn veelal klein en daarom komen tweede wijnen in deze wijngebieden veel minder voor. De selectie voor eerste en tweede wijnen kan op verschillende plaatsen en momenten plaatsvinden, afhankelijk van de criteria die worden gehanteerd. Het deel van de productie dat van jonge stokken komt, kan bijvoorbeeld worden bestemd voor de tweede wijn. Maar er wordt ook geselecteerd bij de pluk van de oudere stokken. Tevens selecteert men cuves na laboratoriumtechnisch en/of organoleptisch onderzoek. De tweede wijn is weliswaar de ‘tweede keus’ van een domein en de wijn is vaak eerder op dronk en iets minder geconcentreerd dan de eerste wijn, maar het betekent niet per se dat het om een matige of slechte wijn gaat. Chateaus die een tweede wijn op de markt brengen, zijn meestal zeer ambitieus. Ze willen hun goede naam niet schaden met een matige tweede wijn. Er zijn dan ook talrijke goede tot zeer goede tweede wijnen te vinden, die voor een aanzienlijk lagere prijs dan die van de eerste wijn worden aangeboden. Sommige bezittingen produceren zelfs een derde wijn, opdat de tweede wijn zijn hoge kwaliteitsstandaard kan handhaven. Enkele producenten maken in sommige jaren geen eerste wijn, omdat ze de omstandigheden of resultaten niet optimaal vinden. Château d’Yquem in Sauternes bijvoorbeeld maakt alleen in goede jaren een grand vin. De aanduiding ‘Grand vin de Bordeaux’ op etiketten zegt overigens niets over de kwaliteit. Het is een term die voor alle AOP-wijnen in de Bordeaux is toegestaan.

Château Margaux

De kastelen in de Bordeaux vormen een indrukwekkend onderdeel van het landschap. De meeste zijn goed onderhouden, met verzorgde tuinen en een oprijlaan. In de loop van de negentiende eeuw werd een château hét symbool voor eersteklas wijn. Het woord alleen al geeft een wijn prestige en onderstreept het adellijke karakter van een cru. ‘Château’ is zo eensymboolgewordenvangeraffineerdelevenskunstenexclusiviteit.Tegenwoordigzijn er in Bordeaux duizenden chateauwijnen. Een groot deel daarvan is afkomstig van wijndomeinen waarop geen écht kasteel staat maar een boerderij of een villa. Het chateau op het etiket duidt niets anders aan dan een wijndomein. De eigenaar, producent of handelaar wil uitdrukking geven aan de kwaliteit, de persoonlijkheid of het prestige van zijn wijn door op het etiket de naam van een chateau te vermelden. De naam ‘château’ is in Frankrijk overigens wel beschermd en aan regels gebonden. Het moet gaan om een wijndomein dat in handen is van één eigenaar, die de wijngaard cultiveert en producent is van de wijnen. In de Verenigde Statenisdenaam‘chateau’(zonderaccentcirconflexe)zondermeertoegestaan,totongenoegen van de Bordelais. Er zijn nog maar weinig echte kastelen over in de Bordeaux. De meeste daarvan vinden we in de Médoc. Veel producenten gebruiken voor de naam van hun eerste wijn wél de aanduiding ‘château’, maar voor hun tweede wijn niet.