ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳﻨﻮوردار دەﻛﺎت ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﺧێﺮاﯾﺎﻧەی ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ دەﮔﻮزەرێ و ﻟە ﻧەﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ”ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد“ـــە ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو” ،ﻻھﻮور ﺷێﺦ ﺟەﻧﮕﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﭘێﮕەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﭘێﺶ ﺋەوەی ﭘﺸﺘﮕﻮێﯽ ﺑﺨەن“.
3
وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ دەرﻣــــــﺎﻧﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺑە ﻧەﺧﯚش دەدا
2
ﺷەﻗـــــﺎﻣﯽ 120ﻣەﺗــﺮی ھــــــەوﻟێﺮ ﺗەواو دەﻛﺮێ
4
100ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ واز دێﻨﻦ
8
ﻟﯿﺰا :ﻟەﺑەرﺋەوەی ھﺎوﺳەرەﻛەم ﻧەﻣﻜﺎت ﺑە ﻛەﻧﯿﺰەك ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﻢ ﺑﯚ ﺗەﻟﺌەﺑﯿﺐ ﺟێ ھێﺸﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
10
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ داوا دەﻛﺎت ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺨﺮێﺘە ژێﺮ ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻋەﺑﺎدی
ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﭼﺎوڕەش :ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ھﯿﭻ ﻧﺎزاﻧێ و ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺑەﻧﺎوی ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ﻗﺴە ﺑﻜﺎ ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا:
داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳڵ ﺑە ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﺳﭙێﺮﯾﻦ
3
5
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﺗﺎن دەﻛﺎت ﭘﺎش ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﻟە دەﺳــﺖ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣە دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻛﺮدووە.
ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەﺣەدﯾﻦ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛــــە داﻋﺶ %20ی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ وێﺮان ﻛﺮد ،ﺑەم ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺧەرﯾﻜﻦ ﻟەﺳەر ﻧەﺧﺸە دەﯾﺴڕﻧەوە.
ﺑﺰرﺑﻮون ﻟە وەرﮔێڕاﻧﺪا ﻃﺎھﺮ ﻃﻴﺐ أﺣﻤﺪ )ﻣﺎﻣﮑﺎك(
ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﺪا ﻛەس 14ﻟە ﻣەرﮔﯽ ﻧﻮوﺳەران ﻧﺎﭘﺮﺳێﺘەوە
ﺑە ﻓەﻟﻮوﺟەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
16
9
ﻣﻮزاﺣــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﺣﻮێــﺖ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻧەﯾﻨەوا ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێ وەك ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ”ھەﻣﻮو ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑە ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﭙێﺮﯾﻦ ﺑەو ھﯚﯾەی دوو ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎوارەی ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە“ .ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە روو ﻛە ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻋێﺮاق ”ﻟەﮔەڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣەﺳــﺮور ﺑﺎرزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ وﺗەﻛە“.
ﺳﯚران ﺗەرﺧﺎﻧﯽ
ﺑەﻛــﺮ ﻋەﻟﯽ و ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤەد ،دوو ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە دوو ﻛﺎﺗــﯽ ﺟﯿــﺎوازدا دەﻛﻮژرێﻦ ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺑﻜﻮژاﻧﯿﺎن ﻧەﮔﯿﺮاون، ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿە و ڕووداوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑە ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﺑەﺳــەر ﻣەرﮔﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﺪا ﺗێﺪەﭘەڕن.
15
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺧﯚی دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺑە ﻧەﺧﯚش دەدا
وﺷە /ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑەردەوام ﻟە ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﺎرﯾﮕەری ﮔەرﻣﺎ ،ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی ﻟە ﻛﯚﮔەی ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەڵﺪەﮔﯿﺮێــﻦ ،رووﺑەڕووی ﺗێﻜﭽﻮون و ﺑەﺳــەرﭼﻮون دەﺑﻨەوە، ﺑــەم ھەر ﺑە ﻧەﺧﯚش دەدرێﻦ ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ھﯚﺷــﺪاری دەدەن ﻟەوەی ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻣەﺗﺮﺳﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ”وﺷــە“ ،ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ ،دەرﻛەوﺗــﻮوە ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ھﯿــﭻ ﻣﯚﻟﯿﺪەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻛﺎر ﺑــەو ﻣﯚﻟﯿــﺪە ﺗﺎﯾﺒەﺗﺎﻧــە ﺑﻜــەن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎن ﺑەردەوام ﻓێﻨﻜەرەوەﯾﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﺋــەوەش ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ﺗێﻜﭽﻮون. ﻟەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧــە ﻣەﯾﺪاﻧﯿﯿەدا
ﺑﯚ ”وﺷــە“ روون ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧــەی ﻟە ﻛﯚﮔــەی ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەڵﮕﯿﺮاون و ﺑە ﻧەﺧﯚش دەدرێﻦ ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﯚ ھەڵﻜﺮدﻧﯽ ﻓێﻨﻜﻜەرەوەی ﻛﯚﮔــەﻛﺎن ،دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن ﭘﺎرێﺰراو ﻧﯿــﻦ و ﺑەﮔﻮﺗــەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ دادەﻧێﻦ. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ﻣﺎوەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛەﻣــە و ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﻣﯚﻟﯿﺪەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﻨﻜەﻛەﻣﺎن ﻛێﺸــەی ھەﯾــە ،زۆرﺟﺎر ﺑــە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ
ﻛﺎری ﻧەﻛــﺮدووە و ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﺋﺎﻣێﺮی ﻓێﻨﻜﻜەرەوە ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــەﻋﺎت ﻟە ﻛﯚﮔــەی دەرﻣﺎﻧﺪا ﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووە و ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ﺑەڕادەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە“. ﺋەو دەڵــێ” ،دەزاﻧﯿــﻦ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻓێﻨﻜﻜــەرەوە و ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﻠــەی ﮔەرﻣــﯽ ﻟــە ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﺪا ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﻟەﺳەر دەرﻣﺎﻧــەﻛﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺎت، ﺑەم ھﯿﭻ ﭼﺎرەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﺟﮕە ﻟەوەی ھەر ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە ﺑە ﻧەﺧﯚش ﺑﺪەﯾﻦ“. ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧە ﻣەﯾﺪاﻧﯿﯿەﻛەی ”وﺷــە“دا روون ﺑﻮوەﺗــەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــەو ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎﻧەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ ،ﻟە ﺳەﻋﺎت ﯾەﻛﯽ دوای ﻧﯿﻮەڕۆ ﺗﺎ ﺳــەﻋﺎت ھەﺷــﺘﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯿــﯽ رۆژی دواﺗﺮ، ژوورەﻛﺎن ﻓێﻨﻜﻜــەرەوەی دەﻛﻮژێﻨﺮێﻨەوە و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻟە ﻛﯚﮔەﻛﺎن ھﯿﭻ ﻓێﻨﻜەرەوەﯾەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﭘﻠەی ﮔەرﻣــﯽ ژوورەﻛــە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە. د .ﺋــﺎزاد ﻣەﻧﺘــﻚ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧــﺎو ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺪاﻧﯽ دەرﻣﺎن ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ
ﺷێﻮازی ھەڵﮕﺮﺗﻦ ،ﻋەﻣﺒﺎرﻛﺮدن، ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺪا ﮔﺮﻧﮕﻦ. ﺋەو رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎن ﻟەﺳەر ﺑەرﮔﯽ دەرﻣﺎن ﺋەوە زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە دەﻧﻮوﺳﻦ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو دەرﻣﺎﻧە ﻟە چ ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﮔەرﻣﯽ ھەڵﺒﮕﯿﺮێــﺖ ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﭘﻠــەی ﮔەرﻣــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑێﺘە ھﯚی ﺗێﻜﭽــﻮون و ﻛﺎراﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛە و ”ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺳــﻮود، زﯾﺎن ﺑە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﻧەﺧﯚش دەﮔەﯾەﻧێﺖ“. ﻣەﻧﺘﻚ دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر دەرﻣﺎن ﻟە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ھەڵﮕﺮﺗﻨﯿﺪا ﺑەﭘێﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﻧەﺑێﺖ ،دەﺑێﺘە ژەھﺮ و دوور ﻧﯿﯿە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ژﯾﺎن و ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺶ ﻟەﺳەر ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻚ دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺎت ،دەرﻣﺎﻧەﻛە ھﯿﭻ ﻛﺎراﯾﯽ و ﺳﻮودێﻜﯽ ﻧﺎﺑێﺖ“. د .ﺋــﺎزاد ﻣەﻧﺘﻚ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە ”ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ دەﻛﺎت، ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻛﺎرداﻧەوەی ﻟە ﺳــەر ھەڵﮕﺮﺗﻦ و ﻋەﻣﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ دەرﻣــﺎن دەﺑێﺖ، ﺟﮕە ﻟــە ﮔەرﻣﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛەﻣــﯽ ﺋﺎﻣێــﺮی ھەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ دەرﻣﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑﻨﻜە دوورە دەﺳــﺘەﻛﺎن ،ﺋەواﻧە ھەﻣﻮو ﺗێﻜڕا ﻟەﮔــەڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ
ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﮔﺸﺘﯽ ھەﻣﺎھەﻧﮓ دەﺑﻦ ﻟەوەی ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻻوەﻛﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛە زۆرﺗﺮ ﺑﺒێﺖ“. ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی ﻟــە ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە ،ﺳەرەڕای ﻛەﻣﯽ ﻣﺎوەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﺳــﺎڵ ﻣﯚﻟﯿــﺪەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻟەﻛﺎر ﻛەوﺗــﻮوە و ﺑەو ھﯚﯾــەوە ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ﻟــە ﻛﯚﮔــەی دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻜەﻛەﯾــﺎن ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﺑەرز
ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺑێﺖ ،ﺧەڵﻚ ﻧﺎﯾﻜڕێﺖ، ﺑەم ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧــەی ﺑەھﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﻠــەی ﮔەرﻣﯽ ﯾﺎن ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺧﯚر ﺗێــﻚ دەﭼﻦ، ﻟەرووی رێﻜەوﺗﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧەوە ﻣﺎوەﻛەﯾﺎن ﻣﺎوە ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎوەوەدا ﺗێﻚ ﭼــﻮون ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺧەڵﻚ ﺑﺰاﻧێﺖ“. ﭘﺰﺷﻜﺎن ھﯚﺷﺪاری ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﻟــە دەرﻣﺎﻧە دەدەن ﻛە ﭘێﺶ ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯽ وادەﻛەﯾﺎن، ﺑەھــﯚی ﭘﻠــەی ﮔەرﻣﯿﯿەوە ﺗێﻚ ﭼﻮون ،ﺑــەم ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوەش دەﻛــەن ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﻧﯿﺸــﺎﻧە
د .ﺋﺎزاد ﻣەﻧﺘﻚ:
ﺋەﮔــەر دەرﻣــﺎن ﻟە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ھەڵﮕﺮﺗﻨﯿﺪا ﺑەﭘێﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﻧەﺑێﺖ، دەﺑێﺘە ژەھﺮ ﺑﻮوەﺗــەوە و دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﭘﻠەی ﮔەرﻣــﺎ ﻟە دەرەوە ﺳــەرووی 40 ﭘﻠە ﺑێــﺖ ،ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﮔەی دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻜەﻛەﻣﺎن ﻟە ﺳەرووی 50ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ﺑﻮوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دەرﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە ﻛە دەﺑێﺖ ﺷﻮێﻨەﻛەی ﻟە 35ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ﺗێﭙەڕ ﻧەﻛﺎت“. ﭘﺰﯾﺸﻜە ﭘﺴﭙﯚڕەﻛە دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﻣــﺎوەی دەرﻣﺎﻧێــﻚ ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو رێﻜەوﺗەی ﻟەﺳــەری ﻧﻮوﺳﺮاوە،
ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻟــە ﺑەﻛﺎرھێﻨەراﻧﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛــە دەردەﻛەوێــﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑﻜﺎﺗەوە. د .ڕەﺷﺎد ﻧﺰار ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دەرﻣﺎﻧﺴﺎز ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺋەﮔەر ﻧەﺧــﯚش دوای ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧێــﻚ ھەﺳــﺖ ﺑــە ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮرﺷﺘﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﯾﺎن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟە رادەﺑــەدەر ﺑﻜﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە
راﺳﺘەوﺧﯚ ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑﺒﯿﻨێﺖ. ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻧﻜﻮڵﯽ ﻟە ﻛێﺸــەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاﭘﯽ ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﻟەﺳەر دەرﻣﺎﻧﯽ ھەڵﮕﯿﺮاو ﻟە ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎﻛەن. ﻓﺎﺧﯿــﺮ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻧﺎﯾﺸﺎرﯾﻨەوە ﻟە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋەو ﮔﺮﻓﺘەﻣــﺎن ھەﯾە ﻛــە دەرﻣﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ھەڵﻨﺎﮔﯿﺮێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧــﺪا. ھەرﭼەﻧــﺪ ﻟــە زۆرﺑــەی ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎر ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻛێﺸەﻛە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﻨﻜەی ﻧﺎو ﺷﺎر و ﺑﻨﻜە دوورە دەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ“. ﻛﺮﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻛێﺸــەی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻟــە ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﻧﻤﻮوﻧە ﺑە ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﻧﺎو ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ دێﻨێﺘەوە و دەڵێ، ”ﻟــە ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺑــﻮو، ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯿﺶ ﻣﯚﻟﯿﺪەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﻨﻜەﻛــە ﺗێﻜﭽﻮو ﺑﻮو، دواﺗﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﺧێﺮﺧﻮازێﻜەوە ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛەﯾــﺎن ﭼــﺎك ﻛﺮاﯾەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ دەرﺑﺎزﯾﺎن ﺑﻜﺎت“.
ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی دەﻛڕێﺖ
ھﯿﭻ ﺗﯿﻤێﻜﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧﯿﯿە ﺟﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﯾەك ﺑﭽێ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻧﯿﯿە ،ھەر ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەك ﺑە ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚی ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛــەی دﯾــﺎری دەﻛﺎت ،ﺑەو ھﯚﯾــەی وەزارەﺗەﻛەﯾﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛﺎت و ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﻧەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﯾەﻛﭙﯚﺷﯽ ﺑﻜﺮێﻦ.
ژﻣﺎرەﯾەك ﺋەﻓﺴــەر و ﭘﻠەداری ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە“وﺷە“ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘێﺸــﻤەرﮔە، وەزارەﺗــﯽ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﻦ ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﯚ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺋەﻓﺴــەراﻧە ﻛە ﺑەﭘﺎﺳﺎوی ﺋەوەی رێﮕە ﭘێﺪراو ﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﻗﺴــە ﺑﻜەن، ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەﭘێﯽ دﯾﺴــﭙﯿﻠﯿﻨﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟە دﻧﯿﺎ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو وەزارەﺗەی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺳــﻮﭘﺎی وت دەﻛﺎت ،ﺳﺎﻧە دوو ﺟﺎر و ﺑﯚ وەرزی زﺳــﺘﺎن و ھﺎوﯾﻦ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﺳــەرﺑﺎز داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵ ﺟﺎرێﻚ ﺋەو ﺟﻠﻮﺑەرﮔە داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ، ﺋەوﯾﺶ رەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕە. ﺋەو ﺋەﻓﺴــەراﻧەی ﻗﺴەﯾﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دەﻛﺮد ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑەوە
دەدا ،ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺧﯚی ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﺧﯚی داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت، ﯾــﺎن ﺟﻠێﻜــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿە ﯾﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ ﺳﺎﺗﯽ دەوام ﺑــەﻛﺎر دێﻨێﺖ ،ﻟە ھەر ﺷــﺎرێﻜﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﯚدﯾﻞ و رەﻧﮕﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﺎوە ،ﺑە ﺑەردەواﻣﯿﺶ ﭼەﻧﺪ ﺟــﯚرە رەﻧــﮓ و ﺟﻠێﻚ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋــەوﻛﺎت ﺑــە ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚی رەﻧــﮓ و ﺟــﯚری ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎن دەﻛڕێــﺖ و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾە ﻟە ھەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ،ﺑﮕﺮە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ
ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازە ،ﺋەﻣەش ﻟە ﻧﺎو ﺳﻮﭘﺎدا ﺳەﯾﺮ و ﺳەﻣەرەﯾە. راﺋﯿﺪ ﻣەﺣﻤﻮود ﻟــە ﻟﯿﻮای 10ی ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣــﯽ داواﻣﺎن ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛﺮدووە ﻟــە ﺳــﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺧﯚﯾﺪا ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ھەروەھــﺎ ﺟﻠەﻛﺎن ﯾەك ﺷێﻮە ﺑﻦ ،ﺑەم ھﯿﭻ وەﻣێﻜﻤﺎن ﻧەدراوەﺗەوە“. ﺑەﭘێﯽ دﯾﺴــﭙﯿﻠﯿﻨﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟەﻧﺎو ﺳــﻮﭘﺎدا دەﺑێ ﯾەﻛﭙﯚﺷــﯽ ھەﺑێﺖ ،ھەﻣﻮو ﺋەﻓﺴەر و ﭘﻠەدار و ﺳەرﺑﺎزەﻛﺎن ﯾەك رەﻧﮓ و ﺷێﻮە ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﭙﯚﺷﻦ ،ﺑەم ﺋەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﻧﺎو ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ. ﻣەﺣﻤﻮود ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ”ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﯿﻮاﻧێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﯾﺎن ھێﺰی وﺗێﻜــﯽ دﻧﯿﺎ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھێﺰی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺳــەرداﻧﻤﺎن دەﻛەن ،ﺷەرم ﻟە ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻦ،
راﺋﯿﺪ ﻣەﺣﻤﻮود:
ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻤﺎن دەڵێﻦ ﭼﯚن ﺋێﻮە ھەر ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﺘﺎن ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻟەﺑەرداﯾە
ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻤﺎن دەڵێــﻦ ﭼﯚن ﺋێﻮە ھەر ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﺘﺎن ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻟەﺑەرداﯾە ،ھەﻧﺪێﻜﺘﺎن ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ،ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺳەرﺑﺎزی، ﺑەم ﺑە رەﻧﮓ و ﺷێﻮەی ﺟﯿﺎواز“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟەرووی ﺟﻠﻮﺑەرﮔەوە ﺋەوەی ﻟە ﻧﺎو ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ،ﻟە ھﯿﭻ ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ دﻧﯿــﺎدا ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وەزارەت ﭘﺎﺑەﻧــﺪی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﯾەﻛﭙﯚﺷــﯽ ﺑﻦ ﺑﯚ ﭘﯿﺸﻤەرﮔەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﻟﯿــﻮا روﻛﻦ ﻛﺎرزان ﺷــەﻗوەﯾﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻣﯿــﺮە ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎی
داراﯾــﯽ وای ﻛــﺮدووە وەزارەت ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺳﺎﻧە دوو ﺟﺎر ھﺎوﺷێﻮەی ﺳــﻮﭘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی دﻧﯿﺎ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﯚ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت ﯾﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧﺎﭼﺎری ﯾەﻛﭙﯚﺷﯽ ﺑﻜﺎت. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺷــەﻗوەﯾﯽ ،ﺑەر ﻟە ﺷــەڕی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەﮔەڵ رێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋﺶ، ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓەرﻣﯽ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻛﺮاوە ﻛە ﭘﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺧــەرج ﺑﻜﺮێــﺖ” ،ﺋــەوﻛﺎت ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺟﻠﻮﺑــەرگ ﺑﯚ 42 ھــەزار و 210ھەزار ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی 14ﻟﯿﻮای ﺳــەرﺑە وەزارەت داوای ﻧــﯚ ﺗــﺎ 11ﻣﻠﯿﺎر
دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛﺮا ﺑــﻮو ،ﺑەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت“. ”ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە ﻛە ﯾەك رەﻧﮓ و ﯾەﻛﭙــﯚش ﺑﻮوە ،ﻟە دوای ﺋەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑێﺘە ﻛڕﯾﻦ ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە رەواﻧە ﻛــﺮاوە ،ﺋەواﻧﯿــﺶ رەﻧﮓ و ﺷــێﻮەﯾﺎن ﺟﯿــﺎواز ﺑــﻮوە و داﺑەﺷﯽ ﺳــەر ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛﺮاوە“. ﺷەﻗوەﯾﯽ ﮔﻮﺗﯽ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻟﯿــﻮا ﺑەﻣــﯚ ﻧﺎﻣﯿﻖ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻣﯿﺮە ﻟە
وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دووﭘﺎﺗﯽ ﻟــە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿــﻮا ﻛﺎرزان ﻛﺮدەوە ﺑــەوەی ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻮدﺟــە و ﭘﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻟە ﺋێﺴﺘە و ﭘێﺸــﺘﺮدا ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺳــﺎﻧە دوو ﺟــﺎر ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ، ﯾﺎﻧﯿﺶ ﯾەﻛﭙﯚﺷــﯿﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﺑﺴەﭘێﻨﺮێﺖ. ﻧﺎﻣﯿــﻖ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺋەﮔەر وەزارەت ﻧەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺟﻠﻮﺑەرگ داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت ،ﻧﺎﺷــﺘﻮاﻧێ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﺑەوەی ﺋەو ﺟﯚرە ﺟﻠﻮﺑەرﮔە ﯾﺎن رەﻧﮕە ﺑﭙﯚﺷێ ،ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﺎﻧە ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ داوا دەﻛﺎت ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺨﺮێﺘە ژێﺮ ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻋەﺑﺎدی ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﭼﺎوڕەش:
ﺑﭽێﺘە ژێﺮدەﺳــﺘﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەك ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ دەﺑﻮو ﭘێﺸﻤەرﮔە ﭘڕﭼــەك ﺑــﻜﺎت و ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﭘێ ﺑــﺪات ،ﺑــەم ﺋەو ھﯿــﭻ ﯾەﻛێﻚ ﻟەواﻧەی ﻧەﻛﺮدووە.
وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز .ﮔەرﻣﯿﺎن -ﺑڕﯾﺎر. ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە ﻛە داوای ﻛﺮدﺑﻮو ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﭽێﺘە ژێﺮ ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی .ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺸە دەڵێ ،ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﻟێﺪوان ﻟەﺳەر ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺪات .ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت، ﺟێﯽ داﺧە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ و دراوﺳێ، ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻜەن. ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻓەرﻣﺎن ﻟە ﻋەﺑﺎدی وەرﺑﮕﺮێ ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻟە رۆژاﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﻣﯿﺎﻧــەی ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”ﺷــەﻓەق ﻧﯿﻮز“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەڵﻤەﺗﯽ رزﮔﺎری ﻣﻮوﺳڵ ،ﺑﺨﺮێﺘە ژێﺮ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻋەﺑﺎدی .ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ھﯿﻮای ﺧﻮاﺳﺖ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑﻜﺎت. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دێﺘە دەﻧﮓ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭼــﺎوڕەش ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻣﯿﺤﻮەری ﮔەرﻣەﺳــێﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ
ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟەژێــﺮ رﻛێﻔﯽ ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﺎﺑێ، ھێﺰی ﺣەﻓﺘﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ و ھەﺷﺘﺎی ﭘﺎرﺗــﯽ و ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەش ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻓەرﻣــﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻤەوە وەردەﮔﺮن. ﭼﺎوڕەش رووی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺎت و ﭘێﯽ دەڵێ ،ﺋەوە ﻗﺴــەی ﺧﯚﺗە و ﺗﯚ ھﯿﭻ ﻟە ﺋﯿﺸﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧﺎزاﻧــﯽ و ﺑﯚﯾﺸــﺖ ﻧﯿﯿــە ﻟێﺪوان ﺑەﻧﺎوی ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ﺑﺪەﯾﺖ. ﺋــەم ﻗﺴــﺎﻧەی ﺋــﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوو،
ﻣەﺣﻤــﻮود ﺳــەﻧﮕﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻣﯿﺤــﻮەری ﮔەرﻣەﺳــێﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد، دوای داﻋﺶ ،ﺷــەڕی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﻤﺎن ﻟە ﭘێﺸە ،ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ دەرﺧەری ﺋەو واﻗﯿﻌەﯾە ﻛە ﻟە ﻧێﻮ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﺑﺎڵ ﺑﺎڵﯿﻦ ﻟە ﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮوە
و ھەرﯾەﻛــە و ﻟەﻻﯾەﻛەوە ﻟێﺪوان دەدات. ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ دڵﯽ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﻟێ دەدا ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻟێ ﻛەوﺗەوە ،ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺋەﻣە ﻗﺴــەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ و
دڵﯽ ﺑﯚ ﺋەوە ﻟــێ دەدا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋێﻤە ﺑﭽﯿﻨە ژێﺮدەﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق، ﺋەﻣــە رێﺰﻧەﮔﺮﺗﻨــە ﻟــە ھێــﺰی
ﭘێﺸــﻤەرﮔە و دەﺑێ ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ داوای ﻟێﺒــﻮردن ﻟە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻜﺎت ،ﭼﯚن داوا دەﻛﺎت ﭘێﺸﻤەرﮔە
ﻋەﻣﯿﺪ ﺳﻤێ ﺑﯚﺳەڵﯽ:
ﺋەو داواﯾەی ﺋــﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ڕێﺰﻧەﮔﺮﺗﻨە ﻟــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﯚ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻟێﺪواﻧەﻛە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ دەﺳﺘﯽ دەرەﻛﯿﯿە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺪاﻧــەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻋەﻣﯿﺪ ﺳﻤێ ﺑﯚﺳەڵﯽ ﻛــە ﻗﺎرەﻣﺎﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﮔــەورەی ﻟە ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺷﻨﮕﺎل و رۆژﺋﺎوای دﯾﺠﻠــە ﻧﻮاﻧــﺪووە ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋێﻤە وەك ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﻤــﺎن ھەﯾــە ،ﺋــەو داواﯾەی ﺋــﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ڕێﺰﻧەﮔﺮﺗﻨە ﻟە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣەزﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷﺖ ﻻی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، ﺑەم ﺋەو ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﻟەﮔەڵﯿﺪان ﺑﻮوﻧەﺗە دەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ و دراوﺳێﻜﺎن، ﺋەﻣــەش ﺟێﯽ داﺧــە و ﭘﯿﺮۆزی ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﯾﺎد ﺑﻜەن و ﺋەو ﺟﯚرە ﻗﺴﺎﻧە ﺑﮫێﻨﻨە رۆژەﭬەوە ،ﺑــەم ﭘێﯽ دەڵێﯿﻦ ﺋەو رۆژە ﻧﺎﺑﯿﻨێﺖ.
ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳﻨﻮوردار دەﻛﺎت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﺧێﺮاﯾﺎﻧەی ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ دەﮔﻮزەرێ و ﻟە ﻧەﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ”ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد“ـــە ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو” ،ﻻھﻮور ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﭘێﮕەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﭘێﺶ ﺋەوەی ﭘﺸﺘﮕﻮێﯽ ﺑﺨەن“.
دوای ﻧەﺧﯚﺷﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﯚﺗــﺎی ،2012ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ دوو ﺟێﮕﺮەﻛــە ﻟە ﻻﯾــەك و ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ،زۆر ﺗەﺷەﻧەی ﻛﺮد ﺗﺎ دەﺳﺘﻮەردان ﻟــە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ ﭘﯚﺳــﺖ و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺣﺰﺑﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﺑﺎﻧەوە .ﺑەم ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎڵــﯽ دوو ﺟێﮕﺮەﻛە ﻛەوﺗــﻮون ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺗﻮﻧــﺪ ﻟە ﻧێــﻮان ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺷﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾــﻢ و ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻻھﻮور ھەﯾە“. ﻻھﻮور ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺑﺮازای ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛە دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ
ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ:
ﺋێﺴﺘە ﺑﺎڵﯽ دوو ﺟێﮕﺮەﻛە ﻛەوﺗﻮون ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﻟە ﻧێــﻮان ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺷــﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾﻢ و ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻻھﻮور ھەﯾە
ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﺪاﯾە و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﭘێﮕەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑەھێﺰ ﻛﺮدووە، دوای ﻛەوﺗﻨــﯽ ﺑﺎڵــﯽ دوو ﺟێﮕﺮەﻛەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﮔــەڵ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ،ﺗﺮﺳــﯽ ﻟێ ﻧﯿﺸــﺘﻮوە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺋەوﯾﺶ ”ﻟەﻻﯾەن ﺷــﺎﻧﺎز و ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨﺮێ“. ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛە ﻛــە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێ، وردەﻛﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەی ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو ،ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋێﺴــﺘە ﻻھــﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و دەزﮔەی زاﻧﯿﺎری ھﯿﭻ ﺣﯿﺴــﺎب ﺑﯚ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎﻛەن و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ﺳــەرﻛﯚﻧەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﻛﺮد ،ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ
دەزﮔەی زاﻧﯿﺎرﯾﺪا ﮔﻮاﯾە رێﺰﻣﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧەﮔﺮﺗﻮوە، ﻛەﭼــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەڵێﯽ ﻣﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﯾﻮە و ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ﻧﯿﯿە“. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە، ”ﻻھــﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ دەﯾــەوێ ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﺑەھێﺰﺗــﺮ ﺑــﻦ، ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺧــﯚی رۆڵﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑﮕێڕێ و ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ
ﻓەرﻣﯽ ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ وەرﺑﮕﺮێ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛﺎرە ﺗﺎﻛڕەواﻧە دەﻛﺎت ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﭘﯚﺳﺘﯽ ھەﺑێ ﻟە ﺣﺰﺑﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺮﺳــﯽ ھەﯾە ﻟە داھﺎﺗــﻮودا دوو ﺧﻮ ﺷﻜە ﻛە ﭘﺸﺘﮕﻮ ێﯽ
ﺑﺨــەن و ﻟــە ﻛﺎری دەزﮔــەی زاﻧﯿﺎرﯾﺶ رای ﺑﮕﺮن“. دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﻛێﺸــەی ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﺑﯚ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە واﺷﻨﺘﯚن ﻛﺮدی و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ زۆری ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺋەوەﯾﺶ دەرﻓــەت ﺑﻮو ﺑﯚ ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻛــە ”ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ﻛﺎر راﯾﮕﺮت“. ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮۆژەﻛەی ﻻھﻮر ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”ﭼﺎﻛﺴﺎزی و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری“ ﻟەﻧﺎو
ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻟە رێﮕەی ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەوە ،ﺳەرﻛﺮدەﻛەی ﺋەو ﺣﺰﺑە دەڵــێ ”ﺋەم ﭘﺮۆژەﯾەش وەك ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دێﺖ و دەﮔــﻮزەرێ و ھﯿﭻ ﺧﺎڵێﻚ ﻧﺎﺧﺎﺗە ﺳەر ﻛێﺸەﻛﺎﻧﻤﺎن“. ”ﭘﺮۆژەﻛــەی ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧــﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎوە، ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚدەرﺧﺴــﺘﻨە ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ زۆر ﻟــەوە ﻗﻮوڵﺘﺮن ھﯿــﭻ ﻻﯾەك ﺑﻮێﺮێ ﺑﯿﺨﺎﺗە ﻧﺎو ﻛﯚﻧﮕﺮەوە“. ﺳــەرﻛﺮدەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ وای ﮔﻮت.
ﺳەرﭼﺎوەﯾەك:
ﺋەم ﭘﺮۆژەﯾــەش وەك ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دێــﺖ و دەﮔــﻮزەرێ و ھﯿﭻ ﺧﺎڵێﻚ ﻧﺎﺧﺎﺗە ﺳەر ﻛێﺸەﻛﺎﻧﻤﺎن
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ھﯿﭻ ﻧﺎزاﻧێ و ﻧﺎﺑێ ﺑەﻧﺎوی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻗﺴە ﺑﻜﺎ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﺋﺎﻣێﺮی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﭘەك دەﺧﺮێﺖ و ﺋﺎﻣێﺮی ﻧﻮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی دەوێﺖ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ-ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛەﻧﺎڵــە ﻧﺎوﺧﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﯚڕێــﺖ و ﺋــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ڕێﮕەﯾەوە ﺧەڵﻜﯽ ﺳــەﯾﺮی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ دەﻛﺎت ،ھﯿﭽﯿﺎن ﺗێــﺪا ﻧﺎﻣێﻨێﺖ. ﺧەڵﻚ ﻛــە ﭘﺎرەﯾﺎن ﺑــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە داوە ،دەﺑێﺖ ﻓڕێﯽ ﺑﺪەﻧە ﺗەﻧەﻛەی ﺧﯚڵەوە و ﺑــە 70دۆﻻر ﺋﺎﻣێﺮێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜڕﻧەوە و ﺑﯚ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛەﻧﺎڵﯿﺶ دەﺑێــﺖ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﺪەن. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ دەڵێ” ،دەﺳەﺗﻤﺎن ﻧﯿﯿــە ﭘێﺶ ﺑــەو ﻛﺎرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﮕﺮﯾﻦ“. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆرن ﺋەو ﺑﺎزاڕاﻧەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن و ﺳەﺗەﻻﯾﺖ و ﺋﺎﻣێﺮی
ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دەﻓﺮۆﺷﻦ ،ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻦ ﺗﺎﻛــﻦ و ﻟە زۆرﺑەﺷــﯿﺎن ﺑە ﻛﯚﻣــەڵ ﻟــە دەوری ﯾەك ﺧڕ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﺑﺎزاڕێﻜﯿﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە. ﻟە ھەوﻟێﺮ ژێﺮزەوﯾﻨﯽ ﭘێﺸــەوەی ﺑــﺎزاڕی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ،ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛەرەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾە. ﻟەو ﺑــﺎزاڕەدا ﺟﯚرەھﺎ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن و ﺳــەﺗەﻻﯾﺖ ،ﻟەﮔەڵﯿﺸﯿﺎن ﺋﺎﻣێﺮی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻛە ﺑە )ﺋێﭻ دی( ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺑەﺟﯚرەھﺎ ﺷێﻮە و ﻧﺎو ،ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ھەڵﭽﻨﺮاون. ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕێﮕەی ﺋەو ﺋﺎﻣێــﺮەوە ﻛەﻧﺎڵە ﻧﺎوﺧﯚﻛﺎن ﺑە ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﺑەرزﺗــﺮ وەردەﮔﺮێﺖ و ﺑە دەﮔﻤەن ﻣﺎڵﯿــﺶ ھەﯾە ﺋﺎﻣێﺮێﻜﯽ وای ﺗێﺪا ﻧەﺑێﺖ ،ﺳەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣێــﺮە ،ﻧﺮﺧﯽ 75ھەزار دﯾﻨﺎر
و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻦ زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺑﻮو، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛە زۆرﺑــەی ﻣﺎڵ و دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ھەﯾﺎﻧە ،ﻧﺮﺧەﻛەی 20 ھەزار دﯾﻨﺎرە و ﻟە ھەر دووﻛﺎﻧێﻜﯽ ﺋەو ﺑﺎزاڕەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ،ڕۆژاﻧە ﺳێ ﭼﻮارێﻚ دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ. ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛەی ڕێﻜﺎن ﻧﻮورەدﯾﻦ، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧەی ھەﯾە و ﻧﺮﺧەﻛەﯾــﺎن 20ھەزارە ،ڕێﻜﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ڕۆژاﻧە ﺳــێ داﻧە دەﻓﺮۆﺷﻢ“ .ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ ،ﻟە ﻻی دەروون ﺑەدرەدﯾﻦ ڕۆژاﻧە ﭼﻮار داﻧە دێﺘە ﻓﺮۆﺷﺘﻦ .ﺟﯿﺎ ﻟەوە ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛێﺒەرﻛێﺪا زۆرﺑەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎن ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮەﯾــﺎن وەك ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺗێﺨــﺮاوە و ﺑە ﺑڕێﻚ ﭘــﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑــە ﺧەڵﻜﯽ دەﻓﺮۆﺷــﻨەوە .ﺋەواﻧە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ،ﻣﺎوەی ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﻧﺰﯾﻜە ﻛە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﭘەﻛﯿــﺎن دەﻛەوێﺖ و ﭼﯿﺘﺮ ﻛەﻧﺎڵ ﭘێﺸﺎن ﻧﺎدەن. ھەڵﺒەت ﺋەوە ﺧﯚراﻛﯽ ﻟە ﻗﻮﺗﻮوﻧﺮاو ﻧﯿﯿە ﻣێــﮋووی ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ داﻧﺮاﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎﺗﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﻣﯿﻜﺲ ﻣﯿﺪﯾﺎ“ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر دەدات .ﺋەوان ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧﺪ ﻓﺮﯾﻜﻮێﻨﺴێﻜﯿﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن وەرﮔﺮت و ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ )دی ﭬﯽ ﺑــﯽ ﺗــﯽ( ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘەﺧﺶ دەﻛﺮد ،ﺋێﺴﺘە ﺑە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ
ﺑﯚ )دی ﭬــﯽ ﺑﯽ ﺗﯽ ،(2ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﭘەك دەﺧەن و ﺋﺎﻣێﺮی ﻧﻮێ ﺑە 75 دەﺧەﻧە ﺑﺎزاڕەوە. ﻣﺤەﻣــەد ﮔــەردی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ
ﻣﺤەﻣەد ﮔەردی:
ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻓﺸﺎرﯾﺎن ﺑﺨەﯾﻨە ﺳەر، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﺑﺎج و ڕﺳﻮوﻣﺎت دەدەن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﭼــﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوە ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ داواﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻛﺮدووە ،ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻧﺮخ ﻟەﺳەر ﺋﺎﻣێﺮەﻛەﯾﺎن داﺑﻨێﻦ ،ﺑەم ﺋەوان ڕازی ﻧەﺑــﻮون .ﮔــەردی ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ”ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ
ﻓﺸــﺎرﯾﺎن ﺑﺨەﯾﻨە ﺳــەر ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﺑﺎج و ڕﺳﻮوﻣﺎت دەدەن ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎﻣێﺮە ﻧﻮێﯿەﻛە ھەﻧﺪێــﻚ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺗێــﺪا دەﺑێﺖ ﺑە ﭘــﺎرە دەﻛﺮێﻨەوە و دەﺑێﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﯿﺪات ﺑﯚ ﺑﯿﻨﯿﻨﯿﺎن“. ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن: ﺑەﭘێــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﭼــﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭘەﺧﺸــﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن و ھەﻧﺪێﻚ وردەﻛﺎری ﺗﺮ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻛە ﻧﺎﺑێﺖ ھﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗێﮋی و دﯾﻤەﻧﯽ ﻧەﺷــﯿﺎو ﺑو ﺑﻜەﻧەوە .ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﻣﺤەﻣەد ﮔــەردی” ،ﻟە ﻣﯚڵەت ﭘێﺪاﻧﺪا ﺑﺎس ﻟە ھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻣﯿﻜﺲ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺎت“. ”وﺷــە“ دوای ﭼﺎوەڕواﻧﯿــﯽ 17 ڕۆژ و ﭼەﻧــﺪ ﺟــﺎر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدن ﺑەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ،ﻛﺎرۆخ ﻧﻮورەدﯾﻦ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەر ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﺑﺪاﺗــەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﭘﺎرەﻣﺎن ﻟــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻧﻮێﯿــە ﺧەرج ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘە ﻟە زۆرﺑەی ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێﻤﺎن ﻛﺮدووە، ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯿﺶ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛەﯾﻦ“. ﺑە ﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ھﯚﯾەﻛﯽ ﭘەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛەی
ﺋێﺴــﺘە ﺋەوەﯾــە ،ﻟــە ڕاﺑــﺮدوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻣﯿﻜــﺲ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﭘﺎرەی ﻟە ھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺧەرج ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑە ھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣێــﺮی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ،ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﺋەواﻧﯿــﺎن ﺑﺮدووە و ﺋێﺴــﺘەش ﺑە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ،دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣێﺮەﻛەی ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺳﺎغ ﺑﻜەﻧەوە و ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ھﺎوردەی ﻧەﻛﺎت. ﺑــە ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺋــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە، ﺋﺎﻣێﺮی ﺋێﺴﺘەی ﺧەڵﻚ ﻛە ﺑە ﭘﺎرە ﻛڕﯾﻮﯾﺎﻧــە ،ﭘەك دەﺧﺮێﺖ و ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ھەﯾە ،ﻛەﭼﯽ ﻛەس ﻧﯿﯿە
ﺋەو زﯾﺎﻧەی ﺧەڵﻚ ﻗەرەﺑﻮو ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻣﺎﺟﯿﺪ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺗﯚﻓﯿﻖ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەو زﯾﺎﻧەی ﺧەڵﻚ ﺑــﯚ ﻛﺎر ﭘێﻨەﻛﺮدﻧﯽ
ﯾﺎﺳﺎی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر دەﮔەڕێﻨێﺘەوە و رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010ﻟە ﻋێﺮاق دەرﭼﻮوە و ھەﻣﺎن ﺳﺎڵﯿﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑڕﯾﺎری ﻛﺎر ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر داوە ،ﺑەم ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ڕاﮔﯿﺮاوە و ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻛــﺮدووە و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺎرۆﻛە ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە .ﭼﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﭘڕ ﺋﺎﻣێﺮی ﺋێﺴــﺘەی ﻣــﺎن ﻛە 91 ﻛەﻧﺎڵ ﭘﯿﺸﺎن دەدا ،ھﯿﭻ ﻛەﻧﺎڵێﻚ وەرﻧەﮔــﺮن و ﺑﺨﺮێﻨــە ﺗەﻧەﻛەی ﺧﯚڵەوە ،ﻛە ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەدا،
ﻛەس ﻧﯿﯿــە زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑﮋﻣێﺮێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﺑەﺑێ دەﺳــەﺗﯽ ﺳــەﯾﺮی دەﻣــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻧــﻜﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎزاڕ ھەڵﺪەﺳﻮوڕێﻨﻦ.
ﺷەﻗﺎﻣﯽ 120ﻣەﺗﺮی ھەوﻟێﺮ ﺗەواو دەﻛﺮێ
ﺋەﻣﯿــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ رێﮕە ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﺮووﭘﯽ ھێﻤﻦ:
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮﯾﯽ ھەوﻟێﺮ، دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد و ﺑڕﯾﺎرە ﺗــﺎ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟــە 10ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮ، ﻛێﺸەی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ﺑەﺷێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟەو ھەﻧﮕﺎوە ﻧﻮێﯿە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛﯚﯾــە ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-ﺷەﻗوە ﮔﺮێ دەدرێﺖ.
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮﯾﯽ ھەوﻟێﺮی ﺳﺴــﺖ ﻛــﺮد ،ﺑــەم ھەرﮔﯿﺰ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن ﺑﻮەﺳﺘێﻨێﺖ ﻛە ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘڕۆژە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ. درێﮋﯾﯽ ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣە ﺑﺎزﻧەﯾﯿﯿە 40ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮە و ﺗێﭽــﻮوی ﭘڕۆژەﻛەش ﺑە 450ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ﺧەﻣڵێﻨﺮاوە. ﻟە ھەﻣــﻮو ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻛە ﯾەﻛﺘﺮﺑــڕن ﭘــﺮدی ﺧێــﺮا ﺑــﯚ ﭘەڕﯾﻨــەوەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــەﻛﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ ﺑــێ ﺋەوەی
10رۆژە دەﺳﺘﻤﺎن ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮی ﻛﺮدووە. ﺑﯚﯾــە % 10ی ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎوە ﺗــەواو ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟەﺑــﺎرەی داﻧﺎﻧﯽ ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژەی 120ﻣەﺗــﺮی ،ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﺟﮕــە ﻟــە زێﺪەڕۆﯾﯽ و ھەﻧﺪێﻚ ﻣﻮڵﻜﯽ ﺧەڵﻚ ،ﭼەﻧﺪان ﻣﻮەﻟﯿﺪە و ﭘڕۆژە و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗﺮ ھــەن ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﺳﻮود ﻟە ﺗﺮاﻓﯿﻚ ﻻﯾﺖ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 120ﻣەﺗــﺮی ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﻛەوﺗە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە و ﺑەﺳــێ ﺑــەش ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن درا. ﺑەﺷــﯽ ﭼەﻣــﺎوەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺗﺎ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻛە 11ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە ،ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋﯿﻜﺠﻠــەری ﺗﻮرﻛــﯽ درا و دوو
ﺷﻮان ﯾﻮﺳﻒ ﺑەڕێﻮەﺑەری ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ:
ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻣﺎﺟﯿﺪی ﻣﯚڵ ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە ﺋــەوان ھﯿﭻ ﻻرﯾﯿەﻛﯿــﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﭘڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮی.
ﺑەﺷــە ﭼەﻣﺎوەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ ،ﻛە ﯾەﻛﯿــﺎن 16ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮە و ﻟــە رێﮕەی ﻣﻮوﺳــڵەوە ﺗــﺎ رێﮕەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺷەﻗوەﯾە ،ﻧﺰﯾﻜەی % 90ی ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻟەوێﺸەوە 11ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮەﻛــەی ﻛﯚﺗــﺎی ﺗﺎ رێﮕەی ﻛەرﻛﻮوك ﺑەﺷﯽ ﺳێﯿەﻣە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ھێﻤﻦ ﮔﺮووپ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت. ﺋەﻣﯿــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ رێﮕە ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔﺮووﭘﯽ ھێﻤﻦ، ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﻣــﺎوەی 10رۆژە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘڕۆژەﻛە ﻛﺮدووە. ھﺎوﻛﺎت ﺷﻮان ﯾﻮﺳﻒ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“
ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن زاﻧﯿــﻮە ﭘــڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮی ﺋەو ﺑەﺷەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳەرەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛﯚﯾە ﺑە ھەوﻟێﺮ-ﺷەﻗﻼوە ﮔﺮێ دەدا ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼﻮارڕێﯿﺎﻧەﻛەی ﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺷەﻗوە ﺗەواو ﺑﻮوە. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ھەﺷــﺖ ﺗﺎ 10ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺗــەواو دەﻛﺮێــﺖ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺷەﻗﺎﻣەﻛەﺷــﯽ رادەﻛێﺸﺮێﺖ و رەﻧﮕە ﭘﺮدی ﭘەڕﯾﻨەوەی ﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﯚﯾەﺷــﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﺖ .ﺟﮕەﻟەﻣە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛــﺮاوە و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﻧﻮێﯿە ،ﮔﺮووﭘﯽ ھێﻤﻦ ﺳەرﺟەم ﭘڕۆژەﻛە ﺗﺎ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺗەواو دەﻛﺎت ،دواﺗﺮ ﭘﺎرەﻛەی ﻟە
ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛە ﺗەرﺧﺎن ﻧەﻛﺮدووە. ﺣﻜﻮوﻣەت وەردەﮔﺮێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛە ﺗەرﺧــﺎن ﻧەﻛﺮدووە و ﻟە ﺑەﺷــﯽ دووەﻣــﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻛە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺷــەﻗوەی ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﮔﺮێ دا، ﻛﺮاﺑﻮوە ﺳــێ ﺑەش و ﺑەﮔﻮﺗەی ﺷــﻮان ﯾﻮﺳــﻒ ،ھەر ﺑەﺷــێﻚ ﻛــە ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎری ﭘڕۆژەﻛە رادەﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ دەﻛﺮد، دەﺑﻮو ﺑڕی ﺑﻮدﺟەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە دراﺑﺎﯾــە ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەت ھێﺸﺘﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑە ﺗەواوی ﭘــﺎرەی ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺪات،
ﭼﺎرەﺳــەری ھەﯾــە .ﺟﮕەﻟەﻣە ﭘڕۆژەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺷەﻗﺎم ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋــﺎوەڕۆ و ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗﺮ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ.
ﺟێــﯽ ﺑﺎﺳــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﻣﺎﺟﯿــﺪی ﻣــﯚڵ وەﺑــەر ﭘڕۆژەﻛــە دەﻛەوێﺖ و وەك ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ ﻛﺮد ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣﺎﺟﯿــﺪی ﻣــﯚڵ ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧــە ”ﺋەوان ھﯿﭻ ﻻرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﭘڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮی ﺑە ﺗەواوی“. ﺋەو ﺑەﺷــەی ﺑڕﯾﺎرە ﺗﺎ 10ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮ ﺗەواو ﺑﻜﺮێــﺖ ،درێﮋﯾﯿەﻛەی ﺳــێ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ و ﻧﯿﻮە و ﺑەﻣەش ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ ﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﯚﯾــە ﻛــەم دەﺑێﺘەوە ،ﺋــەوەی دەﻣێﻨێﺘەوە ﻧێﻮان ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﯚﯾە و ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــە ﻛــە ﺷــەﻗﺎﻣە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛەی ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻣﺎوەﺗــەوە ﺟﻮوﺗﺴــﺎﯾﺪەﻛە و ﭘﺮدێﻜﯽ ﭘەڕﯾﻨەوە ﻟە ﭼﻮارڕێﯿﺎﻧﯽ ﺑﻨەﺳوە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا :داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳڵ ﺑە ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﺳﭙێﺮﯾﻦ
ﻟەﮔەڵ ﺑەھەرێﻤﻜﺮدن و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻣﻮزاﺣﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺣﻮێــﺖ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻧەﯾﻨەوا ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷــە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێ ﻛە ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ و ﭘﺮۆﺳەﻛە دوا دەﻛەوێﺖ. ھﺎوﻛﺎت دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷﺪاری ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەو ﺷــەڕە ﻧﯿﻦ ﺑەو ﭘێﯿەی وێﺮاﻧﻜﺎری دروﺳﺖ دەﻛەن. ﺣﻮﯾــﺖ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە وەك ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ”ھەﻣﻮو ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑە ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﭙێﺮﯾﻦ ﺑەو ھﯚﯾەی دوو ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎوارەی ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە“ .ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە روو ﻛە ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻋێﺮاق ”ﻟەﮔەڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣەﺳﺮور ﺑﺎرزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ وﺗەﻛە“. ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑەرەو ﻣﻮوﺳڵ زۆر ﺑﻮوە و ﮔەﯾﺎرەﯾﺶ ﮔﯿﺮا، دەﻛﺮێ ﺑﭙﺮﺳــﯿﻦ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺳەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳڵ ﻛەی دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و ﭼەﻧﺪ ﺑەردەوام دەﺑێﺖ؟ دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﮔەﯾــﺎرە، ھێﺮﺷــﻜﺮدن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﯿﺤﻮەرێﻚ ﺑﯚ ﺳەر ﻣﻮوﺳڵ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗﺎ ﮔەﻣﺎرۆداﻧﯽ ﺗەواوی ﺳــەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳڵ ،ﺋەو دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺟەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ دەﺑﻦ ﻟە ھﯽ ﮔەﯾــﺎرە ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەﺷﺪاری دەﻛەن و رۆڵﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن دەﺑێﺖ ،واﺗە ﮔەﻣﺎرۆداﻧﯽ ﺗــەواوی ﺷــﺎرەﻛە ﺋﯿﻨﺠــﺎ ھێﺰە ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و
ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺣەﺷﺪی ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﺎن ھەڵﺪەﻛەوﺗﻨە ﺳــەر ﺳــەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳڵ. ﺋەﮔــەر رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟــە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ھەﺑێــﺖ و ھەﻣﻮوان ﻛﯚك ﺑﻦ ،وەك ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــﺪاری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﺋﺎﺳــﺎن دەﺑێﺖ ،واﺗە ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ ﻟە ﮔەﯾﺎرە ،ﺑەم ﺋەﮔــەر رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻧەﻛﺮا ،ﭘﺮۆﺳەﻛە درێﮋە دەﻛێﺸێﺖ. ﺋﺎﻣﺎدەﺳــﺎزﯾﯽ ھێــﺰە ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎن و ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﭼﯚﻧە و ژﻣﺎرەی ﺷەڕواﻧﺎﻧﯽ
ﺋێﻮە ﭼەﻧﺪە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺧﯚﺗﺎن ﺑﯚ راﭘەڕﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ﻟە ﻧﺎو ﺷﺎرەﻛەدا؟ ﺳــەرەﺗﺎ ﭘێﻤــﺎن واﯾــە ﺑەھﯚی وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻟە ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋﻮﺑێﺪی وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻣﻮوﺳڵە ،وادەی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺷــﺎرەﻛە دوا دەﻛەوێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەر ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﯽ ﺗــﺮ وەك ھەوڵــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻟــە ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒــﺎری وەزﯾﺮی داراﯾﯿﺶ ﻛە ﺋێﺴﺘە ھەﯾە
ﺑەرﺑەﺳﺖ ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳــەﻛە دروﺳﺖ دەﻛﺮێــﺖ ،وەك ﻻداﻧﯽ ﻋﻮﺑێﺪی و ھەوڵەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻻداﻧﯽ زێﺒﺎری ،ﻛە ﺑەﺑڕوای ﺋێﻤە ﻣەﺑەﺳﺘێﻜﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ و ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘڕۆﺳەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ، ھەروەھﺎ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻣﻮوﺳوﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺑەﺷﺪاری ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﻗەﺑــﺎرەی ھێــﺰی ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﭼەﻧــﺪە و ﻟــە دەرەوە و ﻧﺎوﺧــﯚی ﺷــﺎرەﻛە ﭼــﯚن ﺋﺎﻣﺎدەﺳﺎزﯾﺘﺎن ﻛﺮدووە؟
دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﮔەﯾﺎرە ،ھێﺮﺷﻜﺮدن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﯿﺤﻮەرێﻚ ﺑﯚ ﺳەر ﻣﻮوﺳڵ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗﺎ ﮔەﻣﺎرۆداﻧﯽ ﺗەواوی ﺳەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳڵ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺷەڕی ﻣﻮوﺳڵ دەﺑێ. ﻟە دوای ﻻداﻧﯽ وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮی، ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯚ ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ و ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ دوا ﺑﻜەوێﺖ، ھەﺳــﺖ ﺑەوە دەﻛەﯾــﻦ ﺧەرﯾﻜە
ژﻣﺎرەی ﺷەڕواﻧﺎﻧﯽ ﺋێﻤە 15ھەزار ﻛەﺳە ﻛە ﺋﺎﻣﺎدەن ﺑﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﺷەڕواﻧﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ھﯚزەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﮔﺮێﺘەوە، ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی ﻣﻮوﺳــڵ ﺟﮕــە ﻟەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑﻮوﻧەﺗــە داﻋــﺶ و ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟێ دەﺑﯿﻨﻦ ،ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ
ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺣﻮێﺖ
ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی 1986
ﺷێﺨﯽ ھﯚزی ﺟﺤێﺶ ﻟە ﺷﻨﮕﺎل
ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻓەرﻣﯽ ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻧەﯾﻨەوا ﺗــﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆﺳــەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ھەڵﺒﻜﻮﺗﻨە ﺳەر داﻋﺶ و راﭘەڕن. ﺋﺎﺧﯚ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑەر ﻟە دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە و ﺑﯚ دوای ﭘﺮۆﺳەﻛە ھەﯾە؟ وەك ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨــەوا رێﻜﻜەوﺗﻨﻤــﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳــﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەر ﻟە ﻣﺎوەﯾەك ﻛﯚ ﺑﻮوﯾﻨەوە و ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﻤــﺎن دەرﻛــﺮد و راﻣﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺋەو ﺳــەرﻛﺮدەی دەﯾﻨﺎﺳــﯿﻦ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻛە وای ﻛﺮد ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ﻣﻠﯿﯚن ﺋــﺎوارەی ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧە ﻟە ﺋﺎﻣێﺰ ﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ھەرێــﻢ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم دەڵێﻦ ﻛە ھەرێﻢ ﺳەرﭘﺸﻜە ﺑﯚ ﺑڕﯾﺎردان ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ. ﺋەﮔــەر ﺑەﻏــﺪا ﺳــﻮور ﺑﻮون ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەﺷــﺪاری ﺣەﺷــﺪی
ﺷەﻋﺒﯽ ھەﺑێ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺋێﻮە ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ وەك ﺣەﺷﺪی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﻧﺎﻣﺎﻧەوێﺖ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑﻜﺎت ،ﺋێﻤە ھێﺰی ﺧﯚﻣﺎن ھەﯾە ﻛە 15ھەزار ﺷەڕواﻧە ،ﺟﮕە ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ،ﺟﮕە ﻟەوە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺷﯿﻌەن و ﻓەرﻣﺎن ﻟە ﺋێﺮان وەردەﮔــﺮن و ﺋەﮔەر ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن ،وێﺮاﻧﻜﺎری و ﻛﻮﺷــﺘﺎرﮔەی ﮔەورە روو دەدات. وﺗﻮێﮋەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی دواڕۆژی ﻣﻮوﺳــڵ ،ھەرێﻤــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــﺎرەﻛە و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺮاوە؟ ﭼﯽ ھەﯾە ﻟەو ﺑﺎرەﯾەوە؟ دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﻟﯿﮋﻧە ﻟە ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﭘێــﻚ دەھێﻨﺮێﺖ ،ﺑەم دەﺳــﺖ ﺑەھﯿﭻ ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ
و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﺗﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺧﯚی ﭘێﻜﯿﺎن ﻧەھێﻨێﺖ ،ﺋەوە داواﻛﺎری ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺧﯚﯾﺎﻧە ﻛە داواﯾﺎن ﻟــە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﺑەو ﻛﺎرە ھەڵﺒﺴﺘێﺖ. وەك ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤــﯽ ﻧەﯾﻨەواﯾــﻦ ،ﺑــەم رەﺗــﯽ دەﻛەﯾﻨــەوە ﻛــە ﻧﺎوﭼە ﻛێﺸەﻟەﺳەرەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺨﺮێﺘــە ﺳــەر ﺋەو ھەرێﻤە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە راﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﭽﻨەوە ﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن .وەك ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە ﺑەھەرێﻤﺒﻮون و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻛەﯾﻦ ﺗەواو ﺑەو ﺷێﻮەی ﻣەﺳــﺮوور ﺑﺎرزاﻧــﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە ﻛــﺮد ،واﺗە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق.
ﻟە ﻣێﮋووی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ھێﺰەﻛە ﻟە 13یﺣﻮزەﯾﺮانھەرﻣﺎﻓێﻜﯽﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەﺑێﺖ ﺑــﯚ ﺷــەڕواﻧﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛە ﺑەھﺎوﺷێﻮەی ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە ﺑە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﺸەوە. ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑە دەﯾﺎن ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﭘێﺸێﻠﻜﺎری و ﻛﺎوﻟﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺖ، ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرن و ﻟە ﺷەڕدا رەﭼﺎوی ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻧﺎﻛەن. ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺳــﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺳﻮﻧە ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﯾﺎﺳﺎﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ داراﯾﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوەﯾە و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی دەﺑﻮو ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﮫﺎﺗﺎﯾە ﻧــەك ﻟەﻻﯾــەن ژﻣﺎرەﯾەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑﯚﯾــە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ھەڵەﯾە و داڕﺷــﺘﻨﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺑﯚ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ راﺳﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە دەﺑﻮو ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ داﻣەزراوەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨﺮاﯾەﺗــە روو ،ھەورەھــﺎ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﮫﺎﺗﺎﯾە و وردەﻛﺎری زﯾﺎﺗــﺮ و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑﻮواﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﮕەڕێﺘەوە“. ﺋەو رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻧﺎﺑێﺘە ﺷــﻮێﻨﮕﺮەوەی ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ
ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛە وردەﻛﺎری ﺗەواوی ﺗﯿﺎدا ﺑﺎس ﻛﺮاوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﺗﺮێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺑﯚ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺋەوەش ﻧﺎﺑێﺖ. ﻣەﺳــﺎری دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛە ﻧەﺑﻮوەﺗە ﯾﺎﺳــﺎ و دەدرێﺘە ﻟێﮋﻧــەﻛﺎن و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ دەﮔەڕێﻨﻨــەوە ﺗﺎ ﺑﯚ ﻻﯾەﻧــە داراﯾﯿﯿەﻛــەی ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﮔەڕێﻨﺪرێﺘەوە و داڕﺷﺘﻨەوەی رێﻚ ﻧەﺧﺮێﺘەوە ﺳەر ﻧﺎﮔﺮێﺖ و وەك ﺳــﻮﻧە ﯾﺎﺳﺎﻛە ﺑەو ﺷێﻮەی ﺋێﺴﺘە رەت دەﻛەﯾﻨەوە. ﻋﻮدەی ﺧﺪران ﻧﻮێﻨەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟە ﺑﯚ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﯾﺎﺳﺎﻛەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑەﯾﺎﺳــﺎ رێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛە ﻛﺎروﺑﺎرﯾﺎن رێﻚ ﺑﺨﺎت و ﻛەﺳﯿﺶ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑەﻧﺎوی ھێﺰەﻛەوە ﻗﺴــە و رەﻓﺘﺎری ﻧﺎﻣﯚ ﺑﻜﺎت“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺋەو ھێﺰە دەﭘﺎڵێﻮێــﺖ و زۆرﯾﻨــەی ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە رازﯾﻦ ﻛە ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ رێﻜﻜﺎری ﺗﯿــﺎدا ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺑﺨﺮێﺘــە ژێــﺮ
ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﮔﺸﺘﯽ ھێﺰە ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن ،ﺟﮕــە ﻟــەوەش ﺋــەو ﺗﯚﻣــەت و دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧــە دوور دەﺧﺎﺗەوە ﻛە ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﯾە و ﺳەرﺑە ﺋێﺮاﻧە ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎف و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە. ”ﺋەﮔــەر ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﮔەرەﻧﺘﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪ ﺑﻜﺎت ﭘێﯽ رازﯾﻦ، ﺑەم ﻧەك زەوﺗﻜﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﻜەوت و ﺳــڕﯾﻨەوەی ﺷﺎﻧﺎزی و ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯿەوە ﻛــە ﺟێــﯽ ﻗﺒﻮوڵﻜــﺮدن ﻧﯿﯿە و رەﺗﻜﺮاوەﯾە“ ﺧﺪران وای ﮔﻮت. ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﻛﺮاو ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ دەﺑێﺘە ﺑەﺷێﻚ ﻟــە ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق و ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن واﺑەﺳــﺘە دەﺑێﺖ ،واﺗە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ھەﻣﺎن ﻣﺎف و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗﯿﺎن دەﺑێﺖ ﻛە ﯾﺎﺳﺎ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻓەراھەﻣﯿــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻟــە 13ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2014ەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪ ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻛﺎت و رێــﻜﻜﺎری ﺋەو ھێــﺰەش ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻚ دﯾــﺎری دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ھێﺰە ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن دەری دەﻛﺎت.
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻟەﻧــﺎو ﻛێﺸﻤەﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﭘــﺮۆژە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺑە ”ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ“ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﯚ ﻛﺮا ،ﺑەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑەھﯚی وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧەی وەزﯾﺮان ﺋﺎوڕﯾﯿﺎن ﻟەوە ﻧەداﯾەوە ﻛە رەﻓﺘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻛﺮێ .ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﭘﺮۆژەﯾە ھەﯾە ﻛە ﺷــﯿﻌە دەﯾەوێ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ”وەك ھێﺰ ﺑەردەوام ﺑﻦ و ﺑﻤێﻨﻨەوە“.
ﺋەﺷﻮاق ﺟﺎف ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد، ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿە و ھەﻣﻮو ﺋەو ھێﺰە ﺷﯿﻌﯿﯿﺎﻧە دەﮔﺮێﺘەوە ﻛە 13ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2014ﺑە ﻓەﺗﻮای ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺑﺎ) ﻋەﻟﯽ ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ( ﻟە دژی داﻋﺶ ﭼەﻛﯿﺎن ھەڵﮕﺮت، ﻛە دەﺑﻨە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛە ھەﻣــﻮو ﻣﺎف و ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎزات و ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯿــﺎن ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳــﻮﭘﺎ ﺑــﯚ ﻓەراھەم
دەﻛﺮێﺖ ﻟەو رۆژەوەی ﻛە ﻓەﺗﻮاﻛە دراوە ،واﺗە ھەﻣﻮو ﻛﺮدارەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻛﺮێ. ﺟــﺎف ﺑﯚ ”وﺷــە“ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێﺖ، راﺳﺘە ﺋەو ھێﺰە ﻟە ﺑﻮدﺟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﭼەﺗﺮێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﭘﺮۆژە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزە ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﭼەﺗــﺮە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﯾە ﺑﯚﯾﺎن ﺑەﺧﺴﺘﻨەﺳــەری ﺑــﯚ وەزارەﺗﯽ ﺑەرﮔﺮی وەك ﻟە ﭘڕۆژەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە. ”ﯾﺎﺳﺎﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﯚ ﺷﯿﻌە دەﻛﺎت ،واﺗە ﺑﺎس ﻟە ھێﺰێﻚ دەﻛﺎت ﻛە ھﺎوﺗەرﯾﺒە ﺑﯚ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ،ﺑەﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻜە ﺑﯚ ھەرێﻤێﻜﯽ ﺷﯿﻌە واﺗە ﻧﺰﯾﻚ ﻟەوەی ﻟە ﺋێﺮان ھەﯾە ﻟەﺳەر ﺷێﻮەی ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاران“ ﺟﺎف وای ﮔﻮت. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ھەﻧﺪێــﻚ دوو ﻟێﻜﺪاﻧەوە ﺑــﯚ ﯾﺎﺳــﺎﻛە دەﻛەن، ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺑەڵﮕەﯾــە ﻟەﺳــەر داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﺷﯿﻌە ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺮێﺖ ﺑەھﺎوﺷێﻮەی ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﺳــﻮﻧە و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﻛﻮرد ،دووەﻣﯿــﺎن ﺋەوەﯾە ﻛﺮدﻧﯽ ﺣەﺷﺪە ﺑەھێﺰێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺟﯿﺎ ﻟە ﺳﻮﭘﺎ. ﺟﺎف دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﯾﺎﺳﺎﻛە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﯾﺎﺳــﺎﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ داراﯾﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوەﯾە و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی دەﺑﻮو ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﮫﺎﺗﺎﯾە ﻧەك ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەﯾەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ھەڵەﯾە و داڕﺷﺘﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﺑﯚ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ راﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە دەﺑﻮو ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ داﻣەزراوەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨﺮاﯾەﺗە روو“..
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺳﺎﺳﺎن ﻋەوﻧﯽ:
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﻧﺎو ﺣﺰﺑﺪا ،ﻟە ﻧﺎو رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﭘەﯾﻜەری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ،ﺑەرﻧﺎﻣە ،دﯾﺪﮔە ،ﺟﯚرﯾەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ،داراﯾﯽ و ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەﻛﺎت. ﺳﺎﺳــﺎن ﻋەوﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دەﺳــﺘەی رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺣﺰب رێﮕﺮە ﻟە ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸەوەی ﮔەﻧﺠﺎن“ ،ھﺎوﻛﺎت ﮔەﻧﺞ ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەم دەﺑﯿﻨێ ﻟە ﭘێﺸﺨﺴﺘﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا. ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە ﻧــﺎو ﺣﺰﺑــﺪا ،زاﻧﯿﺎری ھەﯾــە ﻛە ﻟەﻧﺎو رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن ،ﺑــە ﻧﯿــﺎزی ﭼﯿــﻦ ﻟەو رووەوە؟ دوای ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﻧﺎو ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑﯚ ﺑــﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن، ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻮو ﺑە رێﻜﺨــﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎن ،ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾــە ﺑەھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋﯚرﮔﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﺰب ﻟە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن و ﻟﻘەﻛﺎن و ﻧﺎو دەﺳــﺘەی رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣــﺎوەری و ﭘﯿﺸــەﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﺳــﻜﺮﺗﺎرﯾەﺗﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن و ﺧەڵﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﻟــەو ﺑﻮارە، زﻧﺠﯿﺮەﯾەك ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و دﯾﺪار و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﯿﺮوڕا و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺳﺎز ﻛﺮد ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﮔەڵــە ﻛﺮا و ﺧﺮاﯾە ﺑەردەﺳــﺘﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،دوای دەوڵەﻣەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ،ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن ﻟــە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا. وردەﻛﺎرﯾﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎن ﺧﯚی ﻟە ﭼﯿﺪا دەﺑﯿﻨێﺘەوە؟ ھێﺸــﺘﺎ زووە ﺑﺎس ﻟە وردەﻛﺎری ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑــەم ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﯾﻜەری رێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ ،ﺑەرﻧﺎﻣــە ،دﯾﺪﮔە، ﺟﯚرﯾەﺗــﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن ،داراﯾﯽ و ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن دەﮔﺮێﺘەوە. ﭘێﺘــﺎن واﯾە ﻛﺎﺗﯽ ﺋــەو ﺟﯚرە ﻛﺎرەی رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﺑەﺳەر ﭼﻮوە؟ ﺋەی ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﻧﻮێﺘﺎن ﺑﯚ رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎن ”ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ،ﻻوان، ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن“ ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﭼﯿﯿە؟ ھەر ﺳــێ رێﻜﺨﺮاوی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن و ﻻوان و ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺋــﺎزادن ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑەم ھﺎوﻛﺎت ﺑەﺷێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﭘەﯾﻜەری ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﻚ دێﻨــﻦ و ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ درێﮋﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﻜﺮدن ﻟە ژێﺮ ﺳﺎﯾەی ﭘﺎرﺗﯿﺪا .ﺋەم ﺗێﻜەوی و ﻣێﮋووە، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧەﺳڵەت و ﺟﯿﺎﻛەرەوە و ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ دەﺑەﺧﺸێﺘە رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛە ﺟﯿﺎﯾﺎن دەﻛﺎﺗەوە ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯿﺸــﯽ ﺑــە ﭘﺎرﺗﯽ داوە ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ رۆڵﺒﯿﻨﯿﻨﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺟﯿﺎﯾە ﻟە دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺋــەم
رێﻜﺨﺮاواﻧە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑﻮارێﻚ ﮔﺮﻧﮕە ﭼــﺎﻻك ﺑﻦ ،ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧەوەی ﭼەﻣﻜﯽ ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، راھێﻨــﺎن ﻟەﺳــەر ﻣﯿﺎﻧڕۆﯾــﯽ و دوورﺑﻮون ﻟە ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ،ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺮاﻧــەوە و ﺟﯿــﺎوازی ﻧەﻛﺮدﻧﯽ رەﮔــەزی و رۆڵﺒﯿﻨﯿﻨﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ،ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﻓﺮەﯾﯽ و ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەﻛﺎن، ﺑــﺮەودان ﺑەﻛﺎری ﺧﯚﺑەﺧﺸــﯽ و ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدن. ﭘﺎرﺗﯽ دەﯾەوێﺖ ﻟەم رێﮕەﯾەوە ﻟە ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯿﯽ دەﺳﺖ ﺑﻜەوێﺖ؟ ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﺑــﺎس ﻟــە دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜەﯾﻦ، وا ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑــﺎس ﻟــەو ﺋەرﻛــە ﮔەوراﻧە ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﭘﺎرﺗــﯽ ﺣﺰﺑێﻜــە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﮔەورەﯾــە و ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﻛێﺸــەی رەوای ﻣﯿﻠەﺗێﻚ داﻣەزراوە ،ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛێﺸــەی ﭘﺎرﺗﯿﻦ و ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑــﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑــە رﯾــﺰی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو و ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧەﻛﺎن، ﺑــﯚ ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، ﺋەﻣﺎﻧەش ھەﻣﻮوی ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋ و ﺳﯿﺎﺳەﺗﺎﻧەی ﻛە ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﺎری ﭘــێ دەﻛــەن ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺑەرﺑەﺳﺖ و ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯿﺶ ھەن، ﺑــەم ﺋــەوەی ﮔﺮﻧﮕــە ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ﺋــەم ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋە ﻛﺎر دەﻛﺎت .ﺗﺎﻛە دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﻟەم ﺑﻮارە ﻛە ﻣەزﻧﺘﺮﯾﻦ دەﺳﺘﻜەوﺗە و ھﯿﭻ دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘێ ﻧﺎﮔﺎت،
ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﺎﺷــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺎت .ﭘﺎرﺗﯽ ﺣﺰﺑێﻜە روو ﻟــە داھﺎﺗﻮوە ،ﭼەﻧــﺪی ﻛﺎر ﻟــە ﺋێﺴــﺘە دەﻛﺎت ،ﺋەوەﻧﺪەش ﺧﯚێﻨﺪﻧەوەی ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە و ﭘێﺸﮫﺎت و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿــەﻛﺎن ھەﯾــە و ﺧﯚی و ﻛﺎدراﻧــﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎن دەﭼێﺘــە ﺋــەو ﺧﺎﻧەﯾە و ﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘﺎرﺗﯿﯿە ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە و ﺑﺎﺷﺘﺮﺑﻮون. ﺑەڕووﻧــﯽ ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ رێﻜﺨــﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿــەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕــە داﺑڕاون، ﺋﺎﯾﺎ ﺑەو ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﺎﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ زێڕﯾﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕێڕﻧەوە؟ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵێــﻢ ﺋــەم رێﻜﺨﺮاواﻧە داﺑڕاون ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺑێﺘە ﺑێ وﯾﮋداﻧﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ھــەوڵ و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ ھەزاران ﻛﺎدر ﻛە ﺑەردەوام ﻛﺎر ﻟەو رێﻜﺨﺮاوﻧە دەﻛــەن ،ﺑە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺑە ﻣﺎﻧﺎی داﺑڕاﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دێﺖ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻛــە ﺋەﻣەﯾﺸــﯿﺎن دروﺳﺖ ﻧﯿﯿە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﭼﺎوﻣﺎن ﻟــە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻨە ،دەﻛــﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﻛەﻣﻮﻛــﻮری ھەﯾە ﻟە ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑەو ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻨە .ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯿﺶ ﺑەرھەﻣﯽ ﻣﺮۆﭬە، ﺑﯚﯾە ھەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی دەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﮔﺮﻧــﮓ ھەﺑﻮوﻧﯽ وﯾﺴﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەری و ﻧەھێﻧﯽ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧە ،ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەو وﯾﺴــﺘەی ھەﯾە ،ﺑەم ﺟﯿﺎﻛەرەوەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﭘﺸﻮو درێﮋە و ﺑﻮار ﺑە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎو رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن دەدات ﺑﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە و ﭼﺎﻛﺴﺎزی ،ﺋەﻣەش ﺟﯚرێﻜە ﻟە ﭘــەروەردە و راھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎدران ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎن و ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوە و ﺧﯚڕاﮔــﺮی و ﺑەدﯾﺎرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺧەﺳــڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﻜﺮدن.
ﭘﺎرﺗﯽ ﺣﺰﺑێﻜە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﮔەورەﯾە و ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﻛێﺸــەی رەوای ﻣﯿﻠەﺗێﻚ داﻣەزراوە ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ و دەﻧﮕﺪاﻧــە ﭘێﯽ و ھێﺸــﺘﻨەوەﯾەﺗﯽ وەك ھێــﺰی ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. دەﺳﺘﻜﺮدن ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟەﻧﺎو ﺋﯚرﮔﺎﻧــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ، ﭘێﺘﺎن واﯾە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑەرەو ﻛﻮێ دەﺑﺎت؟ ھــەر ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﻧﻮێﺒﻮوﻧــەوە ﻟــە داﻣــەزراوە و رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ،دەﺳــﺘەﺑەری ﺑەردەواﻣﺒــﻮون و ﻓﺮاواﻧﺒــﻮون و
ﺑەم ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎو ڕﯾﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘەدا ﻧەﺑﻮون ﻛە ﺋــەو ڕۆڵە ﺑﮕێڕن ،ﺋەوا ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﭘﺎرﺗﯽ ﺑەﮔﺮﺗﻨەﺑەری رێــﻜﺎری ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎن دەﻛﺎت .ﻛە ﺗەﻣﺎﺷﺎی راﺑﺮدووی ﺋەم رێﻜﺨﺮاواﻧە دەﻛەﯾﻦ، ﭼەﻧﺪان ﺳــەردەﻣﯽ زێڕﯾﻦ ھەن، ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺳــەردەﻣﯽ زێڕﯾﻦ، ﺑــەم ﻧﺎﺑێــﺖ ﺋــەوەش ﻧﺎدﯾﺪە ﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻛــە زۆر ﻓﺎﻛﺘەر ھەن ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەردەﻣﯽ زێڕﯾﻦ
ﺑﯚ ھەر رێﻜﺨﺮاوێــﻚ .ﺟﯿﺎ ﻟە ھەر ﻓﺎﻛﺘەرێــﻚ ﺑە ﺑڕوای ﻣــﻦ ،ﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻟە ھەر رێﻜﺨﺮاوێﻚ ﻛــە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﭘێﻜــەوە ﻛﺎر ﺑﻜــەن و دﯾﺪﮔەی رێﻜﺨﺮاوەﻛە و ﺋەو ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋەی ﻛە ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚﯾــﺎن دادەﻧﺮێﺖ ﻟە ﺋەرزی واﻗﯿﻊ ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜەن. ﻛەواﺗــە ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﻛﺎرا ﺑﻜەﻧەوە و ﻟەﮔەڵ ﺳەردەﻣﯽ ﻧﻮێ ﺑﮕﻮﻧﺠێﻦ؟ ھەر ﺳــەردەﻣێﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛەرەﺳﺘەی ﻣﺮۆﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﭘﻼﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ھەﯾــە ،ﺋێﻤە ھﺎوﻛﺎرﯾﻦ ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑەﮔﺮﺗﻨەﺑەری رێﻜﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەھەر ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻛە ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﻧﻮێﺒﻮوﻧەوەدا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻦ ،ﻧﺎﺑێ ﺋەم ﮔﻠەﯾﯿﯿە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﺑﻜﺮێ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺋﺎﻣﺎدەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﻧﻮێﺒﻮوﻧەوەﯾﺎن ﺗێﺪا ھەﺑﻮوە و ھەﯾە، ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014ـــەوە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗــەواو ﻛﺮدﺑﻮو، ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺷــەڕی داﻋﺶ و دۆﺧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎن دوور ﻟە ﺋﺎرەزوو و وﯾﺴــﺘﯽ ﺋەوان دوا ﻛەوت .ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺗەواوﯾﺎن ھەﯾە ﺑــﯚ ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوە و ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﺧﯚﯾﺎن و ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟەم رووەﺷەوە ھەﻣﻮو ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ھﺎوﻛﺎری ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾە دەﺑﻦ. ﺑــەم ﭘﺮۆﺳــە و ﺑەرﻧﺎﻣﺎﻧــەی دەﺳــﺘﺘﺎن ﭘێ ﻛــﺮدووە ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﯚﺗــﺎ ﺑە داﺑڕاﻧﯽ ﺋــەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﺑﮫێﻨﻦ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا؟ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻣەوە ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە داﺑــڕاو ﻧﯿﻦ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﻟە ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ھەﻧﺪێ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی ﻟــە ھەﻧﺪێ ﺋﺎﺳــﺖ و ﺷــێﻮاز و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن ھەﯾــە، ھەﻧﺪێﻜــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛﺎﺗــﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮاوە و ﺑــﯚ ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﭼﺎرەﺳەری ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋەﻣە ﺑە واﺗﺎی داﺑڕاﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە .رۆژاﻧە ﻛﺎدراﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻚ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺧﺰﻣەﺗﮕەﯾﺎﻧﺪن و ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﻦ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﺸــەوە ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەی ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻧێﻮان ﺣﺰب و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ،ﺑﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﺑەو ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﺎﻧە دەﺗﺎﻧەوێ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺟﯿﺎوازن، ﺑﺒﻨەوە ﯾەك رێﻜﺨﺮاو؟ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە و ﺋــەو ﺋەرﻛﺎﻧــەی ﻟەم
ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎن دەﭼێﺘــە ﺋــەو ﺧﺎﻧەﯾــەی ﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘﺎرﺗﯿﯿە ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە و ﺑﺎﺷﺘﺮﺑﻮون ﻗﯚﻧﺎﻏــە دەﻛەوێﺘــە ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی و ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ﻟەﻧــﺎو ھەر ﺗﻮێﮋێــﻚ ھەن ،ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺧــﻮدی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ واﻗﯿﻌــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺋێﺴــﺘە و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺟﯚری ﻛﺎری داھﺎﺗﻮوﯾﺎن دێﺘە ﺧەﻣﻧﺪن ،ھەر رێﻜﺨﺮاوێﻚ وەك ﺧﯚی ﺑﻤێﻨێﺘەوە، ﺑەم ﺑەﮔﺮﺗﻨەﺑەری ﺷێﻮازی ﺗﺎزەی ﻛﺎر ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋێﺴﺘە ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ. ﻛﺎدراﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ داراﯾــﯽ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯿﺎﻧە ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯽ ،ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەری ﺋەﻣە دەﻛەن؟ ﺑەڵﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ داراﯾﯽ ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻟەﺳــەر داﻧﺎن .ﮔﺮﻓﺘەﻛەش دوور ﻟە وﯾﺴــﺘﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن و ﺣﺰب ﺑﻮوە .ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ داراﯾﯽ دوو ﺳﺎڵە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن داﻧﺎوە ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟەوان ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎن ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺋەم ﮔﺮﻓﺘەش ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻟە ﺷێﻮەﻛﺎن ﺑــﻮوە ﺋەزﻣﻮون و رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨــﯽ ﻟە
ﻟە ﭼــﺎوی ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ و ﻟەﭼــﺎو ﺧەڵﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ .ﻟەم ﺑــﻮارەدا ﺳــەرﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن و ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺣﺰب ﺑە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺑــە رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن دەﮔەﯾەﻧﯿﻦ. ﭘﺎﺷەﻛﺸێﯽ ﺗەواو ﻟە رێﻜﺨﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ھەﯾە ﻟــە ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا ،ﺑە دﯾﺪی ﺋێﻮە ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﻟە ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﻨەوە؟ ﻟە ھەر ﺳــەردەﻣێﻜﺪا ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﻣەﯾﻠــﯽ ﻛەﺳــەﻛﺎن و ڕواﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ دەﮔﯚڕێ ،ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕــە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪن ﺑﯚ ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو رۆژﮔﺎرە ﺑێﺖ ﻛە ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ .ﺋەم ﻗﺴەﯾەم ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋێﺴــﺘە زۆر ﻟە ﻛﺎری رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن رازی ﺑﯿﻦ، ﺋێﺴــﺘە وەك ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ راﮔﻮزەر واﯾە ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەﺑێﺖ ھەﻣﻮوﯾﺎن ھەوڵ ﺑﺪەن ﺷﻮﻧﺎﺳــێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚ ﻛﺎری ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺑﺪۆزﻧەوە و ﻟە داھﺎﺗﻮو ﭘێڕەوی ﺑﻜەن.
ﻟەﮔەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟە ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺋەوەداﯾﻦ ﺳــﻮود ﻟە ﺋﺎﻣــﺮازە ﺗﺎزەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی و ﻣﯿﺪﯾﺎ وەرﺑﮕﺮن ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﺳﻜﮕﻮﺷﯿﻦ و ﺳــەرﻟەﻧﻮێ ھەﯾﻜەﻟﻜﺮدﻧــەوە و ﺧﯚدەرﺑﺎزﻛــﺮدن ﻟــە ﺧەرﺟﯽ ﻻوەﻛﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻦ. ﻟەﮔەڵ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻟە ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺋەوەداﯾــﻦ ﺑــﺮەو ﺑــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﺑەﺧﺸــﯽ و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯚڕی ﭘێﻮەﻧﺪی و ﺳﻮود ﻟە ﺋﺎﻣﺮازە ﺗﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی و ﻣﯿﺪﯾﺎ وەرﺑﮕﺮن ،ھەروەھﺎ ھەوڵﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘﻼﻧﺎﻧە ﺑﺪەن ﻛە دەﺑێﺘە ﻣﺎﯾەی ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ﻟەڕووی داراﯾﯿﯿەوە. ﺋێﺴﺘە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻛەﺷﺨەﯾﯽ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺧﯚﻛﺮدن ﺑە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋــەو رێﻜﺨﺮاواﻧــەوە دﯾﺎرە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەواﻧە دەﺑێ ﻟە ﻧﺎو ﺧەڵﻚ و ﺗﻮێﮋە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﻦ؟ ﺋەوە ﺑە ﺗــەواوی رەت ﻧﺎﻛەﯾﻨەوە، دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯿــﺶ ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ھەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەو ﺷــێﻮازی دەرﻛەوﺗﻨە ﻛﺮدووە ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەو وێﻨەﯾە دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟــە ﭼﺎوی ﺧەڵﻜﺪا ھەﯾﺎﻧﺒێــﺖ .ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ھەر رێﻜﺨﺮاو و داﻣەزراوەﯾەك ﻛە ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷە
ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎراﺑﻮوﻧەوەﯾــﺎن ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دۆﺧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھەﯾــە ،ﻟەڕووی دۆﺧــﯽ ﺧﻮدﯾﯽ ﻧــﺎو رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھەﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺪﮔە ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ،ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻼن و ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی واﻗﯿﻌﯽ ،ﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑە ﻛﺎری ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــە ھﺎوﺗەﻣەﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن ﻟەﻧﺎو رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ،ﺟﻮوڵەی ﺧێــﺮا و ﭘێﮕەﯾﺎﻧــﺪن ،ﻟەﮔــەڵ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ و ﺋﺎزادی ،ﺋەوا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﻟــە دوو دەﯾــەی راﺑــﺮدوودا ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟە ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻻوان ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﺧەﻣﺴﺎردﯾﯿﺎن ﭘێﻮە دﯾﺎرە ،ھﯚﻛﺎری ﺋەﻣە ﭼﯿﯿە؟ ﻣﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻟەﺑﺮی ﺣﺰﺑەﻛﺎن وەم ﺑﺪەﻣەوە ،ﺑەم ﺋەوەی ﻟە ﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ ،ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ دڵﺨﯚﺷﻜەرە ﻟــە ھﺎﺗﻨەﭘێﺸــەوەی ﻻوان ﺑــﯚ ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﺣﺰﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋەﻣە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺑەردەواﻣە، ﺋەﮔەر ﺋــەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻟــە ﻣەودای ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯽ
دوا ﺑﻜەوێــﺖ ﺑەھﯚی ﺑــﺎرودۆخ، ﺑەم ھــەرﻛﺎت دەرﻓەت ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑێﺖ ،ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎﺗەوە .ﻟێﺮەدا ﺧﺎڵێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھەڵﻮەﺳﺘە ﻟەﺳەرﻛﺮدﻧە ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾە ،ﭘﺮۆﺳــەی ھﺎﺗﻨەﭘێﺸەوە و ﭘێﮕەﯾﺎﻧــﺪن ﻟــە ﯾەك ﺋﺎﺳــﺖ ﺑەڕێــﻮە ﻧﺎﭼێﺖ و ھەﻧــﺪی ﺟﺎر ﭘﺮۆﺳەی ھﺎﺗﻨەﭘێﺸــەوە ﺧێﺮاﺗﺮە ﻟــە ﭘێﮕەﯾﺎﻧــﺪن ،ﺑﯚﯾە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﺪا ھەﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ﮔﺮﻓــﺖ ﻟــە ﺟﯚرﯾەﺗــﯽ ﻛﺎدران ھەﯾــە ،ﻟەﻣەﺷــﺪا ﺣــﺰب ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ دەﻛەوێﺘە ﺳەرﺷﺎن، ﺧــﻮدی ﻛﺎدراﻧﯿــﺶ ﺋەوەﻧــﺪە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﺴــﺘە دەروازەﻛﺎﻧــﯽ ﻓێﺮﺑــﻮون و ﺧﯚﭘێﮕەﯾﺎﻧــﺪن ھەﻣەﭼەﺷــﻦ و زۆرن و ﻟــە ﺑەردەﺳﺘﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﺳﻦ. ھــﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿــە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﺪا ﻧﯿﯿە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻟە 15ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﮔەﻧﺠێﻚ ﻟە ﻧﺎو ﺣﺰب و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﻦ ﻛە ھﺎﺗﺒﻨە ﭘێﺸــەوە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن رێﮕﺮن ﯾﺎن ﺋــەوە ﮔەﻧﺞ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﻧﯿﯿە ﭘەرە ﺑە ﺧﯚی ﺑﺪات؟ ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ ھەردوو ھﯚﻛﺎر راﺳﺘﻦ ﺑە رێــﮋەی ﺟﯿــﺎواز ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە ﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﺋەم ھﺎﺗﻨەﭘێﺸــەوەﯾە ﺑەردەواﻣــە و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﮔەﻧﺠﯽ ﻟە ﺑــﻮاری ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑﻮوەﺗــە ﻧەرﯾﺘێﻜﯽ ﻧﺎو ﺣﺰب و درێــﮋەی ھەﯾــە ،ﺑەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ،ھەﻣﻮو ﺳــەردەﻣێﻚ ھەﺑﻮوە و ھەﯾە و ﺑەردەوام دەﺑێﺖ، ﺋەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﻟەواﻧەﯾــە ﺑــە ﭼﺎوێﻜــﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﺳــەﯾﺮی ﺑﻜەن و ﭘێﯿــﺎن واﺑێﺖ ﭼﺎﻧﺴــﯽ ﺧێﺮا ھﺎﺗﻨەﭘێﺸەوەﯾﺎن ﺳــﻨﻮوردار دەﻛﺎت ،ﺑەم ھﺎوﻛﺎت ﺑە ﻣﺎﻧﺎ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘەﻛەی ﺟﯚرێﻜە ﻟــە ﭘەروەردەﻛــﺮدن و راھێﻨﺎن و ﻓێﺮﻛﺮدﻧــﯽ دان ﺑەﺧﯚداﮔﺮﺗــﻦ و ھەڵﭙەﻧەﻛــﺮدن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەزﻣﻮون و ﺷﺎرەزاﯾﯽ دوو ﻓﺎﻛﺘەری ﮔﺮﻧﮕﻦ ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻛە ﺑﯿەوێﺖ ﻟە ھەر ﻛﺎرێﻚ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ .ﻣەرج ﻧﯿﯿە ھەرﭼﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﺧﻮﻟﯿﺎی ﺑﻜەن ﻟە ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و رێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ، ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﻛە ﺗێﯿﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻦ ،چ ﺟﺎی ﺋەوەی زۆر ﻛﺎر ھەﯾە ﻛە ھەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺗەﻣەن و ﺋەزﻣﻮون و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ھەﯾــە .ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێﺖ، ﺋەوەﯾــە ﺋێﻤــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەراﺳــﺘﯿﻦ و داﺑڕاو ﻧﯿﻦ ﻟــە دەوروﺑەرﻣــﺎن ،ﺟﯚری ھﺎﺗﻨەﭘێــﺶ و ﺑﻮارﻛﺮدﻧــەوە ﻟەو ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﻧە ھﺎوﺷــێﻮەﯾە .ﻟەﺑﺎرەی ﺧﻮدی ﮔەﻧﺠﺎن و وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳــەرﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ و ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺋەوﯾﺶ ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر راﺳﺘە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ”ﺋەو ڕێﻜﺎرەی ﺋێﺴــﺘە ﮔﯿﺮاوەﺗە ﺑەر ،ﺗەواو ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﺋێﻤە ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﻤﺎن ﺷــﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋەو ﻛﺎرەﻣﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺗەواو ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە“ .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺋەوان ﻣەرﺳﻮوﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎوێﺖ ﺗﺎ دۆﺧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑێﺘەوە و ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺑﺎرەوە ﻧەدرێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳێﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
ﭘﺎرێﺰﮔﺎر % 100ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑەردەوام ﭘﺮﺳــﯽ ﯾﺎﺳﺎﺳەروەری و ﯾﺎﺳﺎﭘﺎرێﺰی ﻟە ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا دووﺑﺎرە دەﺑێﺘەوە، ﺑەم ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﯾﺎﺳﺎ دەﺷﻜێﻨێ ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــﺎن دەڵێﻦ ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺑێ ﻣەرﺳﻮوﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ،ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻧﺎﻛﺎت و ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە. 25ـــﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛەﯾﺎن ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﻛﺮد ،ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻟە ﮔﯚڕان ﻛﺮا ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑەم وەك ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳﺎن دەڵێﻦ ،ﺑەﺑێ ﻣەرﺳﻮوﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ،ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﻣێﻨێﺘەوە. د .ﺟەﻣﺎل ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛــﺮد ﻛە ”دەﻗﯽ
ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘﺎﺳــﺎو ھەڵﻨﺎﮔﺮێــﺖ و ﭘﯿﻨەوﭘــەڕۆ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ“ .ﺋــەو ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت ”ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺑــێ ﻣەرﺳﻮوﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ، ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻧﺎﻛﺎت، ﺗەواو ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺶ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دادەﻧﺮێﺖ و ﺋﯿﺸەﻛﺎﻧﯽ دەوەﺳــﺘﻦ ﺗﺎ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ڕێﻜﺎرە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن“. ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا ،ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﺳــەد ﻟە ﺳــەد ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺗﺎ
د .ﺟەﻣﺎل ﺋەﺣەد:
ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺑێ ﻣەرﺳﻮوﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ، ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻧﺎﻛﺎت، ﺗەواو ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺶ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دادەﻧﺮێﺖ
ﻣەرﺳــﻮوﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﯚ دەردەﻛﺮێﺖ. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﭘﺎﺳﺎوی ﺋەوە دێﻨﻨــەوە ﻛە ﺑﯚﯾە ﻣەرﺳــﻮوﻣﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯿﺎن ﻧﺎوێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﻛﯚﺗﺎی ھﺎﺗﻮوە و ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەزاﻧــﻦ .ﺑەھــﺎر ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﮔــﯚڕان و ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﭘﺮۆﺳــەی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ،ھﯿﭻ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە. ﺋــەو ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ”ﺋەو ڕێﻜﺎرەی ﺋێﺴــﺘە ﮔﯿﺮاوەﺗە ﺑــەر ،ﺗــەواو ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﺋێﻤە ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﻤﺎن ﺷــﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋەو ﻛﺎرەﻣﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺗەواو ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە“ .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺋــەوان ﻣەرﺳــﻮوﻣﯽ
ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎوێﺖ ﺗﺎ دۆﺧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑێﺘــەوە و ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺑــﺎرەوە ﻧەدرێﺖ“. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟە ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا ھەﺑﻮو ،ﺑڕﯾﺎر درا ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دوو ﺳﺎڵ ﺑە دوو ﺳﺎڵ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ25 ،ـﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەش ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕە ﻛﺮا. ھﺎوﻛﺎت ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەت
ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﺪا ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑڕﯾــﻮە ،ﺑەم ﻣەرﺳﻮوﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە .ﻣەھــﺪی ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧﺰﻣەت ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﺑە ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوەﺗە ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ،ﺑــەم ﺑﯚ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧﯽ
ﻓەرﻣﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا، ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻣەرﺳــﻮوم ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی وەك ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺑﻨﺎﺳێﻨﺮێ“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﮔــﯚڕان ﺧﯚﯾــﺎن ﺋــەوە دەزاﻧﻦ و دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺳــەردار ﻗﺎدر ﺟێﮕــﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ. ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻟــە
ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014ـﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﻟﯿﺴﺘﯽ ﮔﯚڕان ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 240ھەزار دەﻧﮕﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ ،ھﺎوﻛﺎت ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ﺑﻮو ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑــەم ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧەﯾﮫێﺸــﺖ راﺳﺘەوﺧﯚ ﭘﯚﺳﺘەﻛە وەرﺑﮕﺮێ ﺗﺎ دوو ﺳﺎڵ.
ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕێ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﻮﻟەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ھێﺮۆﺧﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺑﺎڵەﻛەی ﺗﺮ
ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ دەرﻓەﺗەﻛەی ﻗﯚﺳﺘەوە و ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺳەرﻛﯚﻧە ﻛﺮد وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ڕاوێﮋ ﻛﺎﻣەران ﺋەو ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﭘێﻨﺞ ﻛەﺳﯿﯿەی ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧــەوە ،دوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەك ﻟەﮔەڵ ﻻھﻮور ﺷێﺦ ﺟەﻧﮕــﯽ ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳــەرﻛﯚﻧەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮد، ﭼﻮارﯾﺎن ﭼﻮوﻧەوە ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ، ﺑــەم ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎوەﺗەوە ”رژدە ﻟەﺳــەر ﻧەﺑﻮوﻧەوە ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ“. ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە وەك دەﺳﺘەواژەﯾەﻛە و ﻣﺎوەﺗەوە، ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺑﺎڵ ھەﯾە و ﺑڕﯾﺎر دەدات ﻛە ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺎت، ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸــە ﻟــە ﺧﻮﻟەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗــﺎدا دوای ﺑڕﯾــﺎری ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ،ھێﺮۆ ﺧــﺎن ﺑڕﯾﺎرێــﻚ دەدات و ﺋــەوە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەﻣەش ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﮫێﻨﯿﯿەوە ﮔﯚڕا ﺑﯚ ”ﻣﻠﮫﻮڕی“. ﻟــە رۆژی 25ی ﺋﺎﺑﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﺋەوەی ﻛە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﻛەی زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺮدە ﺟێﯽ ﺑﺎس ،ﺧــﻮدی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﻛە ﻧەﺑﻮو،
ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو ﻟێﻜﺘﺮازاﻧە ﮔەورەﯾە ﺑﻮو ﻛــە ﻟەﻧﺎو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ڕووی دا و دوای دوو ﺳــەﻋﺎت، ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﭘێﻨــﺞ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻛﯚی 11 ﺋەﻧﺪام ،دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚن و ﺧﻮدی ﺣﺰﺑەﻛەش ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﺋەﻧﺪاﻣە دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮون ﻟە ھەرﯾەك ﻟە )ﺋەﻛﺮەم ﺷەرﯾﻒ ،ﺋﺎﭬﺎن ﺟەﻣﺎل، ﺳــەﺑﺎح ﻓەﺗﺎح ،ﻣﺤەﻣەد رەﺳﻮوڵ و ﻧﯿــﺎز ﺋەﺣﻤەد( .ﻛێﺸــەی ﺋەم ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧە ﭘﺎش ﺋەوە ﺳەری ھەڵﺪا
ﻛە ڕۆژی ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە ﻓەرﻣﯽ )ﺋەﻛﺮەم ﺷــەرﯾﻒ( وەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺟێﮕــﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاﺑﻮو، ﺑەم ﺑەرەﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺋــەو ڕۆژە و ﻧﯿﻮ ﺳــەﻋﺎت ﺑەر ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە، ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاﺑﻮوﻧــەوە ﻛــە ﻧــﺎوی ﺋەﻛﺮەم ﺷــەرﯾﻒ ﻻﺑﺮاوه و ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەو ﺋــﺎزاد ﻣﺤەﻣەد ﺋەﻣﯿــﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪە، ﺋەوەش ﺑﻮوە ھﯚی ﺗﻮوڕەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧە و ﺑﻪ ﮔﻮﺗەی ﺧﯚﺷــﯿﺎن ”ﻟەﺳەر ﺑﺎڵێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺣﯿﺴﺎب ﻛﺮاون ،ﺑﯚﯾە ﺳﺘەﻣﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮاوه و
ﺋەو ﭘﯚﺳﺘەﯾﺎن داوە ﺑە ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ. ﺋەم ﻟێﻜﺘﺮازاﻧــەی ﻧێﻮ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﭼﺎوەڕوان ﻧەﻛﺮاﺑــﻮو ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ھــەرزوو ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن ﻻھﻮور ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دەزﮔەی زاﻧﯿﺎری ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ ﻛﺮان ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ”ﺋەﻛﺮەم ﺷەرﯾﻒ“ەوە ﺑﻜﺮێﺖ. ﻻھــﻮور ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕــﯽ دوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ،وێﻨــەی ﺳــێ ﻟــەو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧەی ﺑو ﻛــﺮدەوه و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋــەو ھەﭬﺎﻧــە ﺑەھﯚی
ﺑەھەﻧﺪﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾــەن ھەﭬﺎﻧــﯽ )ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ(ﯾەوە ﻧﯿﮕەران ﺑﻮون و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە و ﺋــەوەی ﻟە ڕۆژی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﺪا ڕووی دا ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘەرﭼەﻛﺮدارێﻜــﯽ ﺋەم ھەﭬﺎﻧە ﺑﻮوە ،ﺑــەم ﺋەﻣە ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوە ﻧﯿﯿە دەﺳﺘﺒەرداری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﺒــﻦ و ﺋــەوان ﺑەردەواﻣــﻦ ﻟــە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳەوز“. ﻟــە ﭘــﺎش ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺋــەم ﭘێﻨﺞ ﺋەﻧﺪاﻣە ڕاﯾــﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﻣﺤەﻣــەد رەﺳــﻮوڵ ﻣــﻮراد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەﯾە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻣﺤەﻣەد رەﺳــﻮوڵ ﻣﻮراد ﺑﯚ ﺧﯚی دەڵێﺖ ”ﭘەﺷﯿﻤﺎﻧە ﻟەو ﺑڕﯾﺎرەی و ﻧەدەﺑﻮو ﺋەو ﻛﺎرەﯾﺎن ﺑﻜﺮداﯾە ،ﺋەو ﺑە ”وﺷﻪ“ی ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﺋەو ڕۆژە ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﻤﺎن ھەﺑﻮو ﻛە ﺑەھﯚی ﺟﯿﺎﻛﺎری ﻟە ﻧێﻮاﻧﻤﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮو، واﺗە ﻛێﺸــەی ﺋێﻤە ﭘﻠﻪ و ﭘﯚﺳﺖ ﻧەﺑــﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﺸﺘﮕﻮێﺨﺴــﺘﻨﯽ دەﻧــﮓ و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻮو، دواﺗــﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑــەوە ﺑﺎﻧﮓ ﻛﺮاﯾــﻦ و ﺋــەو ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿﺎﻧەﯾــﺎن ﻧەھێﺸﺘﯿﻦ و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن
ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺟێﺒەﺟێ ﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤەش ﮔەڕاﯾﻨەوە ﻣﺎڵە ﮔەورەﻛە و ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ“. ﻣﺤەﻣەد رەﺳﻮوڵ ﻣﻮراد ﭘەﺷﯿﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋەو ڕۆژە دەردەﺑڕێــﺖ ،داﻧﯽ ﺑــەوەدا ﻧﺎ ﻛە ”ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی ﺋەم ڕۆژەﻣﺎن ھەڵەﺷەﯾﯽ ﺑﻮو“. ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەﻛــﺮەم ﻋەزﯾﺰ ﺟێﮕــﺮی ﭘێﺸــﺘﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﺗﺎزەﻛەدا ﻣﺎوەﺗــەوە و ﭼــﻮار ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺗﺮی ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛەی ﭼﻮوﻧەوە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ،رژدە ﻟەﺳەر ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی .ﺋەو ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ھەﭬﺎﻧە ﭘڕۆژە و ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷﻤﺎن ھەﺑﻮو ﭘێﻜەوە ،وا ڕێﻚ ﻛەوﺗﺒﻮوﯾﻦ ھــەر ﻛﺎرێﻚ ﺑﻜەﯾﻦ، ﭘێﻜەوە ﺑڕﯾــﺎری ﻟێ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑەم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﺋــەوان ﺑەﺑــێ ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻦ ﮔەڕاﺑﻮوﻧەوە ﻧﺎو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﺋــەوەش ڕای ﺧﯚﯾﺎﻧﻪ و ﻣﻦ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﻢ ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧێﻚ ﺳــﺎرد ﻧﺎﻛﺎﺗەوە و ﻧﺎﮔەڕێﻤــەوە ﻧــﺎو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺳﺘەﻣێﻜﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟە ﻣــﻦ و دەﻧﮕﺪەراﻧﻢ ﻛﺮد“. ﺋەﻛﺮەم ﻋەزﯾﺰ ڕەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەوان ﻟە ﺑڕﯾﺎری ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﮕەران ﺑﻮوﺑﻦ وەك ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟــە ڕووﻧﻜﺮدﻧەوەﻛەﯾــﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ داﺑــﻮو .دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺑە ﻛﯚی دەﻧﮕﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﻣﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮوم ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە ،ﺑەم ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﺗﺎﻛەﻛەﺳﯽ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺧﻮﻟەﻛێﻜﺪا ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەم ﻻﺑﺮام و ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺧﺴﺘە ﭘﯚﺳﺘەﻛە”.
ﻣﺤەﻣەد رەﺳﻮوڵ ﻣﻮراد ﭘەﺷﯿﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋەو ڕۆژە دەردەﺑڕێﺖ ،داﻧﯽ ﺑــەوەدا ﻧﺎ ﻛە ”ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی ﺋەم ڕۆژەﻣﺎن ھەڵەﺷەﯾﯽ ﺑﻮو“.
100 8ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ واز دێﻨﻦ و دەﭼﻨە زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەھــﯚی ﺋەو دۆﺧە داراﯾﯿﯿــەی ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺗەواو و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﭼﺎرەﻛە ﻣﻮوﭼە ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و ﭘﻠە زاﻧﺴﺘﯿﯿە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،وازﯾﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھێﻨﺎوە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻛﺮدووە. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2014ەوە ﺑەھﯚی ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ،دووﭼﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی ﻗﻮوڵﯽ داراﯾﯽ ﺑﻮوە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﭼﻮار ﻣﻮوﭼەی 2015ی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻗــەرزارە ،ﻟــە 2016ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﻛﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺗــەواو ﻛەم ﻛــﺮدەوە ،ﺑەم ﺋەوەﯾــﺶ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺎدات و ﺑەردەواﻣﯽ دۆﺧەﻛە ﺧەرﯾﻜە ﭘﺸــﻮو ﻟــە ﻣﻮوﭼەﺧﯚران دەﺑڕێ. ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺳەﻋﯿﺪ ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن و ﭘﺴﭙﯚڕ و ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛــەی ﺑەھﯚی ﺋــەو دۆﺧەی ﻣﻮوﭼەوە ،وازﯾﺎن ﻟــە واﻧەﮔﻮﺗﻨەوە ھێﻨﺎوە .ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ”ھەﻧﺪێﻚ ﻟەواﻧە ﺑە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺑە ﺋﯿﻌﺎرە و ھەﻧﺪێﻚ ﻟەواﻧە داوای ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺮدووە“.
ﺳەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ،ڕۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەﺗەواوی ژﻣﺎرەﻛە زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 100ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﭘﻠەﯾﺎن ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و ﯾﺎرﯾﺪەدەر و ﭘﻠە ﺑﺎﻛﺎﻧﻦ ،ﺋەواﻧەی ﻛە زۆر دەﮔﻤەﻧﻦ، وازﯾﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھێﻨﺎوە، زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋەھﻠﯿﺶ ﺋــەم دۆﺧەی ﺋێﺴﺘەی ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻗﯚﺳﺘﻮوەﺗەوە و ﻟەﮔەڵﯽ ڕێﻚ ﻛەوﺗﻮون. ”وازھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﻠــە ﺑﺎﯾﺎﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺧﻮێﻨﺪن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋﺎﺳﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــﯽ ھەرە زۆرﯾﺎن ﺋەواﻧەن ﻛە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەﯾﺎن ھەﯾــە ،دەﮔﻤەﻧﻦ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەواﻧەی ﺑەﺷﯽ ﭬێﺘەرﻧەری و ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛەﻣە و داوای ڕۆﯾﺸﺘﻨﯿﺸﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯿﺶ ﻟەوێ ڕۆﯾﺸﺘﻮون، ھەروەھــﺎ ﻟە ﻛﺎرﮔێڕی و زاﻧﺴــﺖ و
ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و زﻣﺎن ﺑەﺷــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی، ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەﺷــەﻛﺎﻧەوە ڕۆﯾﺸﺘﻮون، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﻛﯚﻟێﮋاﻧەی ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠــﯽ ھــەن ،ﺑەم ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻛﯚﻟێﮋەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛە ﺑەﺷــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ھەﯾە ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ڕۆﯾﺸﺘﻮوە و زۆر ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧﺎﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺑەﺷە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زۆرە“ ،ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺳەﻋﯿﺪ وای ﮔﻮت. ﺳەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەوەﯾﺶ ﻧﺎﺷﺎرێﺘەوەﻛەرۆﯾﺸﺘﻨﯽﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن، ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻛﯚﻟێــﮋە ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و دەڵێ” ،ﺋەواﻧﯿﺶ داوای ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی واز ﺑێﻨﻦ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ھەﯾە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن، وەك ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ڕێﮕﺮی ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ڕۆﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە ﮔﻮێ ﻟە ﻛﯚﻟێﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﺮﯾﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﯚﻟێﮋ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑﻜﺎت ،ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ڕێﮕﺮ ﺑﯿﻦ و ﻻرﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە ،ھەرﭼەﻧﺪ ھەوڵ دەدەﯾﻦ ڕازﯾﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەم ﭘﺎﺳﺎو ھێﻨﺎﻧەوەی دۆﺧەﻛە وا دەﻛﺎت ﺋێﻤەش ڕازی ﺑﯿﻦ ﺑە ڕۆﯾﺸﺘﻨﯿﺎن“. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺳەﻋﯿﺪ ،ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧەی وازﯾﺎن ھێﻨﺎوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەڵﻜــﻮ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻋەرەﺑەﻛﺎن
ڕۆﯾﺸــﺘﻮون ﺑﯚ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺗﺎﯾﺒەت زاﻧﻜﯚی ﻛەرﻛﻮوك. ﺑــەم ﯾﺎرﯾﺪەدەرێﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛەﻛەی رەت دەﻛﺎﺗەوە و ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ڕۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺧﻮێﻨﺪن و زاﻧﻜــﯚ” ،ﭼﻮﻧﻜە زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟە زاﻧﻜﯚ ﮔەورەﻛﺎن و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ھەﯾە“. ڕەزا ﺣەﺳەن ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەﯾە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە دەﻛﺎت ،ﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺧﯚی ﻣﯚڵەت وەردەﮔﺮن ،ھەﯾﺸﯿﺎﻧە دەﭼﻨە زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ،ھەرﭼەﻧــﺪە ژﻣــﺎرەی ڕۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ زۆر ﺑﻮوە، ﺑــەم ﻧەﺑﻮوە ﺑە دﯾــﺎردە ،ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧەش ﺑە ﺷــێﻮەﯾەك ﻧەڕۆﯾﺸﺘﻮون ﻛە وەزارەت ﻓەﺳڵﯿﺎن ﺑﻜﺎت و وازﯾﺎن ﻧەھێﻨﺎوە ﻟە ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت“. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 14زاﻧﻜﯚی و 15ی ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھەﯾە ﻛە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ 579ﺑەش ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮن ﻛە ﺣەوت ھەزار و 258ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ واﻧەﯾﺎن ﺗﯿﺎدا دەڵێﻨەوە ﺑــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ھەزار ﺧﻮێﻨﺪﻧــﻜﺎر ﻛە ﺳــﺎﻧە ژﻣﺎرەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ .ﺑەم ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺋﺎﺳﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎن زۆر ﻧﺰﻣە.
ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دﯾﻮێﻜﯽ ﺗﺮی ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ﻟەﺳەر ﺑﻮاری زاﻧﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدرﻛێﻨێ ﻟە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﺋــەم دۆﺧــە و دەڵێــﺖ” ،ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن و ﻛەرﺗﯽ ﭘەروەردە دەﯾﻜﺎت ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە و ﺋەﮔــەری ھەﯾــە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ دەﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑە ﻛﯚﭼﻜﺮدن و ﺑﭽﻨە دەرەوەی وت“. ﺷــﻮان ﻗەدزەﯾــﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺸــﺘﯽ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪن ﻛــﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە دوو ھەزار ھەڵﮕﺮی ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘﯚرا ھەﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎﺳــﻨﺎوی
زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎن ﭘێ ﻧەدراوە .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﭘﺎرەﯾﺎن ﺑﯚ ﺧــەرج ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەش ھەﻣــﻮو ھــﯚﻛﺎرە ﺑﯚ وەﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن ،ﺋێﺴﺘە ﭘەﺗﺎﻛە ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﮔﻮازراوەﺗەوە و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑــﯚ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ڕووﯾﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋەھﻠﯽ ﻛﺮدووە، دوورﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﺑەوەوە ﻧەوەﺳــﺘﻦ، دۆﺧێﻚ ﻟە ﭘێﺸــە ﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ دەﺳــﺖ ﺑﺪەﻧە ﻛﯚﭼﻜﺮدن ﺑﯚ دەرەوەی وت“. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚرێﻜﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛــە ﻣــﺎوەی 26ﺳــﺎڵە ﺧﺰﻣــەت دەﻛﺎت و ﯾەﻛەم ﻛەس ﺑﻮوە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﭘﻠەی
ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚری ﻛﺎرﮔێڕی وەرﺑﮕﺮێ، رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻟــە زاﻧﻜﯚدا ﭘێﺰاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻟێﮫﺎﺗﻮو ﺷﺎرەزا ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾە دوای ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾەك ﺳــﺎڵ ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾﯿﻢ ﻛﺮدووە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﻢ ﺑە زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻛﺮدووە. ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر ﻛﺎوە ﻗەرەداﻏﯽ ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟــەم ﺑﺎرودۆﺧەدا ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﺑەﺳەرﯾەﻛەوە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە دوای ﺋــەوەی ﻣﯚڵەﺗﻢ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ وەرﮔﺮت، ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﻢ ﺑە زاﻧﻜــﯚی ﻛﯚﻣﺎر ﻛﺮد، ﻟە دوای ﺋەو ﺳــﺎڵەش ھەوڵ دەدەم ﺧﯚم ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﺑﻜەم و واز ﻟە ﻛﺎری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯽ دێﻨﻢ.
ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ھەڕەﺷە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺎت
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻦ و دەﺳﺖ ﺑەﺳەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑــﺎزرﮔﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻦ و ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟــە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ڕۆژ ﺑــە ڕۆژ ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪان .وەك ﺳــەرﭼﺎوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدەن ،وﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋێــﺮان ،ھﯚﻛﺎری ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەو زﯾﺎدﺑﻮوﻧەی ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎﻧﻦ. ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری دﻧﯿﺎدا ﻧﺰﯾﻜەی 400 ﻣﻠﯿــﯚن ﻛەس ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەری ﺋەﻓﯿﻮن ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮواﻧﯿﺶ ﺑە ﻣــﺎدەی ﺑێ ھﯚﺷــﻜەر ﻧﺰﯾﻜەی 300ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳــﻦ ،ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜﯿﺸــە ﺑەھﯚی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧەوە ،ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن دەھێﻨﺮێﻨە ﻧﺎوەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮە دەﻛﺮێﺖ. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔەدار ﻟــە ھﯚﺑــەی ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻟە ﻣــﺎوەی ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا
ﻧﺰﯾﻜــەی ) (700ﻛەس ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨەراﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﮔﯿﺮاون و ﺳﺰا دراون. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺳەرﭼﺎوەﯾە ،ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو، ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ،زﯾﺎدی ﻛﺮدووە. ﭘێﺸــﺘﺮ ﻋەﻣﯿــﺪ ﺟــەﻻل ﺋەﻣﯿﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧەھێﺸــﺘﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ،ﺋەواﻧەی ﺑەﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﮔﯿﺮاون ،ﻛﻮردی ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە دەھێﻨﺮێﺖ. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻣــﺎدە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻟە ﻣﺎوەی ھەﺷﺖ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا 222 ،ﻛەس ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﮔﯿﺮاون ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾەدا 183ﻛەس ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮاون ،ﯾەك
راﮔﯿﺮاو 91 ،ﺑەﻧﺪﻛﺮاو 23 ،ﺣﻮﻛﻤﺪراو، 28ﺣەواڵەﻛــﺮاو و 29ﻛەﺳــﯿﺶ ﺋﺎزاد ﻛــﺮاون ،ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 161ﻛەس ﺑەﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر رەواﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﮔەوراﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮاون و ﺳــﺰا دراون. ھەر ﻟەو ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕەدا دەﺳــﺖ ﺑەﺳەر 700ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەردا ﮔﯿــﺮاوە ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ،ﺷــەش ﻛﯿﻠﯚ ﺣەﺷﯿﺶ 76 ،ﮔﺮام ﺗﻠﯿﺎك 481 ،ﮔﺮام ھﯿﺮۆﯾــﻦ 434 ،ﮔﺮام ﺷﯿﺸــە و ﻧﯿﻮ ﻛﯿﻠﯚ ﺗﯚوی ﺷﺎدان دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەردا ﮔﯿﺮاوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﻛﻮردۆﻟﯚﺟــﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭼﻮار ﭘﺴﭙﯚڕی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳﯽ ﻟەﺳــەر 80ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﺳــﺰادراو ﺑە ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﮔەوراﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،دەرﻛەوﺗﻮوە ﺑەرێــﮋەی % 88ی ﮔﯿــﺮاوەﻛﺎن ﺑە ﻧەﺗەوە ﻛﻮردن ،ﺑەرێﮋەی % 7ﻓﺎرس
و % 5ﯾﺎن ﺑە ﻧەﺗەوە ﻋەرەﺑﻦ. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە ﭘێﺶ دوو ﺳﺎڵ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮدووە رێﮋەی % 57ی ﮔﯿﺮاوە ﻛﻮردەﻛﺎن ﺧەڵﻜﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن% 22 ،ی ﮔﯿﺮاوەﻛﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و % 9ی ﮔﯿﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺧەڵﻜــﯽ ھەوﻟێﺮ ،ھەڵەﺑﺠە ،راﻧﯿە و ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺑﻮون. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەردەوام دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵ رێﮋەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟــە ﺷــﺎرەﻛەدا ﺑەرەو ھەڵﻜﺸــﺎن دەﭼێﺖ ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﺣﺎڵەﺗەوە ﻧەﺑﻮوەﺗە دﯾﺎردە .ﺋەوان ھﯚﺷــﺪاری دەدەن ﻟــەوەی ﺋەﮔەر رێﮕەﭼﺎرەی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧەدۆزرێﺘــەوە ،ﺣﺎڵەﺗەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرە دەﺳــﺘێﻨێﺖ و ﺋەوﻛﺎت رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﻗﻮرﺳﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﭼﯿﯿە؟ ﺳﺎﻣﺎن ﺳﯿﻮەﯾﻠﯽ ،ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی
دەرووﻧﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﺑەو ﻣﺎداﻧە دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻛە ﺧەﯾﺎوﯾﻜەر ،ﺳﺴﺘﻜەر ،ورﯾﺎﻛەرەوە و ﺋﺎزارﺷــﻜێﻨە و دەﺑێﺘــە ڕاھﺎﺗﻨﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺳەرﯾﺎن و ﻛﺎرداﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺧﺮاﭘﯿﺸﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕە. ﺑەﺑڕوای ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕە دەرووﻧﯿﯿە، ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﭼەﻧــﺪ ﺟﯚرێﻜە: ﺳﺮوﺷﺘﯽ و ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ .ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﺶ ،ﺣەﺷﯿﺶ و ﺧەﺷﺨﺎش و .ھﺘــﺪ ،ﻛە دەڕوێﻨﺮێــﻦ و ﻣﺮۆڤ ﻟەﺳەرﯾﺎن ڕادێﺖ ،ﺑﯚﯾە ھەر ﻣﺎدەﯾەك ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮون ﻟەﺳــەری دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ ،ﺋەوا ڕوو ﻟە ھﯚﺷﺒەر دەﻛﺎت. ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ﻛە: ”ﺧەﺷــﺨﺎش ،ﺋەﻓﯿﻮوﻧــﯽ ﻟــێ دەردەھێﻨﺮێــﺖ و دواﺗﺮﯾــﺶ ھﯿﺮۆﯾﻨــﯽ ﻟــێ دەدردێــﺖ ﻛــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎدەﯾە .ﻛﯚﻛﺎﯾﯿﻦ ﺑەھێﺰﺗﺮە .ﺣەﺷﯿﺶ دەﭼێﻨﺮێﺖ و ﻟە ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھێﻮاﺷﺘﺮە .ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﻣﺎدەی ﺗﺮی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺶ ھەن ﻛە ﻟە ﺗﺎﻗﯿﮕەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺮێﻦ و ﺗێﻜەوی ﻣﺎدەی ﺗــﺮ دەﻛﺮێﻦ، وەك ،ﻛــﺮاك و ﺷﯿﺸــە و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﯚری ﺣەب و دەرزی و ﺷﺮووب ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ھﯚﺷﺒەرن“. ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻣﺎداﻧە ﻟەﺳــەر ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﭘﺴــﭙﯚڕە دەرووﻧﯿﯿەﻛە ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋــەو ﻣﺎداﻧــە ﺗــﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕــە دەﻓەوﺗێﻨــﻦ ،ﺋەﮔــەر ھﯿﺮۆﯾﯿﻦ ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﮫێﻨﺮێﺘەوە ،ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ زۆر ﺗﺮﺳﻨﺎﻛە و ﺋەو ﻛەﺳەی دوو ﺟﺎرێﻚ ﺑــەﻛﺎری دەھێﻨێﺖ ،دەﺳــﺘﺒەﺟێ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺑەﻛە دەﺑێــﺖ ،ﺋەوﻛﺎت وردە وردە ﺟەﺳــﺘەی ﻻواز دەﺑێﺖ و دەﺑێــﺖ ﺑە ﺑﺎرﯾﺶ ھەم ﺑەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕە و ھەم ﺑەﺳەر ﺧێﺰاﻧەﻛەی و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺸەوە“. ﺋەوەﺷــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ وەك ﺋﺎﻟﻮودەﺑــﻮون ﺑە دەرﻣﺎن ء ﻣﺎدە
ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ،ﺑﻨەﻣــﺎ و ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺧێــﺰان ء ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺗێــﻚ ﻧــﺎدات ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھــﯚﻛﺎرە زۆر ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەوﺗــﻦ ﯾــﺎن ﻣﺮدﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــەك ،ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﺑــە دەرﻣﺎن ء ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن. ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﺋﺎﻣﺎدەﯾە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎدە ھﯚﺷەﺑەرەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە، ﺑەم ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻧەﻛﺮاوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﺎر ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 68ـــﯽ ﺳﺎڵﯽ 1965ـﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر دەﻛﺮێﺖ. ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾەش ،د .ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺳــﻮود ﻟە ﯾﺎﺳﺎی دەﺳــﺘەی ﺑﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەری ﻋێﺮاق و ھەﻣﺎن ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە
ﻟەو ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾەدا ﭼﺎﻧﺴﯽ ﺋەوەش ﺑەو ﻛەﺳــﺎﻧە دراوە ﻛــە ﺋﺎﻟﻮودەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﺑﻮون، ﭼﺎرەﺳــەری ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ وەك ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮا و ﺳﺰا دەدران“. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟەﻧﺎو ﮔەﻧﺠﺎﻧﺪا ﺧﻮاردﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧــە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿە ھێﻤﻨﻜەرەوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮوەﺗە ﺟێﮕەی ﺳــەرﻧﺞ و ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﭘﺴــﭙﯚڕە دەرووﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎودێﺮ ﺑەﺳــەر دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن و ھﺎوﻛﺎت ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی وازﯾﺎن ﻟــە ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ھێﻨــﺎوە و ﺋێﺴــﺘە ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨﻦ ،ھﯚﻛﺎری ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺧﻮاردﻧﯽ ﺋەو دەرﻣﺎﻧە ھێﻤﻨﻜەرەواﻧەن. د .ﺳــﺎﻣﺎن ﭘێﯽ واﯾە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە زۆر ڕواﻧﮕــەوە زەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﺗﺎ ﺋەﻧﺪازەﯾەك ﻓﺮاواﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔەﻧﺠﺎن
د .ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر:
ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەش دﯾﺎری ﻛﺮاوە ﻛــە ﻛﺎری ھێﻨﺎن و ﺑــﺮدن و ھەڵﺨەڵەﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧەڵﻚ دەﻛەن وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ و ﺟﯿﮫﺎن وەرﮔﯿﺮاوە، ﻛە ﻣــﺎدە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟەوەی دەﺳــﺘەﯾەك داﺑﻤەزرێﺖ ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺋەو ﻣﺎدەﯾە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ” ،ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەش دﯾﺎری ﻛﺮاوە ﻛە ﻛﺎری ھێﻨﺎن و ﺑــﺮدن و ھەڵﺨەڵەﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧەڵﻚ دەﻛــەن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻓێﺮی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻣﺎدەﯾە ﺑﺒﻦ ،ھەر
ﺑە ﺷــێﻮازی ﺟﯚراوﺟﯚر دووﭼﺎری دەرﻣﺎﻧﺨﻮاردن و ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﺑﺒﻦ و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺟﮕە ﻟەوەی زۆرﯾﯽ ﻛێﺸە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ء دەرووﻧﯿﯿەﻛﺎن ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﻦ ﺑــﯚ ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑە ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ء دەرﻣﺎﻧﺨــﻮاردن، ھﺎوﻛﺎت ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴــﯚرێﻜﯽ رژد ﻟەﺳەر دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮە ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮون“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑﺎراك ﺑﺎرﻓﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“:
وﺷە /رۆدی ﺣەﺳەن ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚردﻣﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﺎری ﺣەﺳــەﻛەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ دواﯾﯿﻦ ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚی ﺳﻮورﯾﺎ دەزاﻧﻦ ،ﻟێﻜﺪاﻧەوەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﭘێﺸﮫﺎﺗﺎﻧە ﺟﯿﺎوازن و ھﺎوﻛﺎت وەك ﻧﯿﺸﺎﻧەی ”رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ“ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﺑﯿﻨﺮێﻦ. رۆژی 18ی ﺋﺎﺑــﯽ ،2016ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﯚﭘﺨﺎﻧەی رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﭘەﯾەدە و ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﻛﻮردی ﺷﺎری ﺣەﺳەﻛە ﺑﯚردﻣﺎن دەﻛەن. ﺋەوە ﺟــﺎری ﯾەﻛەم ﻧﯿﯿــە ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺳــەد ﺷــﺎرێﻜﯽ ﻛﺎﻧﺘﯚﻧﯽ ﺟەزﯾــﺮە ﺑﯚردﻣﺎن ﺑﻜەن. ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﮔەڕەﻛﯽ ﻛﻮردﻧﺸﯿﻨﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﻗﺴﻮود ﻛە ﻟەژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔــەل )ﯾەﭘەﮔە(داﯾە، ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە. ﺑﺎراك ﺑﺎرﻓﯽ ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺋﯿﻨﺴﺘﯿﺘﯿﻮﺗﯽ ”ﻧﯿﻮ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ“ ،وای دەﺑﯿﻨێ ﻛە ﺋەو ﺷــەڕە دوای ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﯚ رووﺳﯿﺎ دێﺖ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻮورﯾﺎ ھﺎوھەڵﻮێﺴﺘﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺗﺮﺳﯽ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ”ﭘەﯾەدە“. ”ﺋــەو ھێﺮﺷــە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻟێﻜﻨﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﻧﺎﻓەرﻣــﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﯾە. ﺗﻮرﻛﯿﺎ رێﮕە ﻧﺎدات ﭘەﯾەدە ﻟەﺳەر ﺳــﻨﻮورەﻛەی ﺑەھێﺰﺗــﺮ ﺑﺒێﺖ و ھەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼــە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺷﺎری ﻣﻮﻧﺒﺠﯽ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﺣەﻟەب ﺗﯚﭘﺒﺎران ﻛﺮد،
رژێﻤــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎش ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟە ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﺑﯚﯾە وای دەﺑﯿﻨێ ﭼﺎﻧﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دووﺑﺎرە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دەدا و ﻗﻮرﺳﺘﺮ دەﺑﻦ“، ﺑﺎرﻓﯽ وای ﮔﻮت. ﺑەﮔﻮێــﺮی ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ، ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دوو ﻓڕۆﻛەﯾﺎن رۆژی 19ی ﻣﺎﻧــﮓ ﻧﺎردووەﺗــە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺣەﺳــەﻛە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ راوێﮋﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺣەﺳــەﻛە ﺟێﮕﯿــﺮن .ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑــﻮوە ھــﯚی دوورﻛەوﺗﻨــەوەی ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﺳــەد ﻟــە ﺷﺎرەﻛە و راوەﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ھێﺮﺷە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﺑــﺎراك ﺑﺎرﻓﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ھەوڵﯽ داوە ﺑە رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﺑڵێ ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﻨەوە ﻟە ﺣەﺳــەﻛە ،ﺑەم ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﺷەڕ ﻟەﮔەڵ ﺳﻮﭘﺎی ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺷــەڕی دژ ﺑە داﻋــﺶ دەﺑێ ﻛە ﯾەﻛەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺳەرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎﯾە ،ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﺎﯾەوێ ﻛﻮردﯾﺶ دژی ﺳﻮﭘﺎی ﺳﻮورﯾﺎ ﺷەڕ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ
ﺳﯚران ﺗەرﺧﺎﻧﯽ
ﻟەﺳەر ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆر دەﺑێ“. ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺳێ ﺑﻨﻜەی ﺳەرﺑﺎزی ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﮕﯿــﺮن ﻟە ﻛﺎﻧﺘﯚﻧــﯽ ﺟەزﯾﺮە و ﺷــﺎری رﻣێﻼن و ﺋەوی ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﺗەل ﺑەﯾﺪەر ﻧﺰﯾﻚ ﺷــﺎری درﺑێﺴﯽ 100/ﻛﻢ ﺑﺎﻛﻮر رۆژﺋﺎوای ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ./ ﺑﻨﻜەﯾەﻛــەی ﺳەرﺑﺎزﯾﺸــﯿﺎن ﻟە ﻛﺎﻧﺘﯚﻧﯽ ﻛﯚﺑﺎﻧﯿﯿە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺑەﻧﺪاوی ﺗﺸﺮﯾﻦ. ﻋﻮﻣەر ﺷــێﺦ ﻣﻮوس ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻛﻮردی رۆژﺋﺎوا ،ﻟەﮔەڵ ﺑﺎراك ﺑﺎرﻓــﯽ ھﺎوڕاﯾە و دەڵێ” ،ﺋەو ﺷەڕە ﯾەﻛێﻜە ﻟە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ھەرﯾەك ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﯚ رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺳﻮورﯾﺎدا. ﺷێﺦ ﻣﻮوس ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ھەر ﺋەﺳــەد
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆر ﯾەﻛەم ﻛﺎری ﻛﻮرد و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﻛﻮردی .ﺳەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﭘەﯾــەدە زۆر ﺟــﺎر رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ﺋــەوان ھەوڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھەرێﻤێﻜﯽ ﻓﯿﺪراڵ ﺑﻮ ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری وﺗەﻛــە دەدەن ﻧــەك ھەرێﻤێﻜﯽ ﻛــﻮردی ،ﺑــەم ﭼﻮﻧﻜــە ﻛــﻮرد
ﻋﻮﻣەر ﺷێﺦ ﻣﻮوس:
ھەر ﺋەﺳــەد ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ،ﺷەڕی ﻛﻮرد دەﻛﺎت ،ﭘەﯾەدە ﺑــە ﻧﺎوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮات ﭘڕۆژەی ﻓﯿﺪراڵﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ،ﺷەڕی ﻛﻮرد دەﻛﺎت، ﭘەﯾــەدە ﺑــە ﻧــﺎوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﭘڕۆژەی ﻓﯿﺪراڵــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﺋێﺴــﺘە ﻣﯿﺤﻮەرێﻜﯽ ﻧﻮێ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺋێﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ و
ھێﺰی ﺳــەرەﻛﯿﻦ ﻟــەو ھەرێﻤە، ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺳﻮورﯾﺎ دەﯾﺎﻧەوێ رێﮕﺮی ﻟەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﻜەن و ﺷەڕی ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷێﻜە ﻟەو ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋە“. ﺑەم ﻟەﻣەدا ﺑﺎرﻓﯽ ھﺎوڕای ﺷــێﺦ ﻣﻮوس ﻧﯿﯿــە و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە
ﻛە دوژﻣﻨﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎدا ،ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧەن ﻧەك ﻛﻮرد .رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑﯚ ﺋێــﺮان زۆر ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﻧﯿﯿــە وەك ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﮔﺮﯾﻨﮕە .ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺷــەڕی ﭘەﻛەﻛە دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘەﻛەﻛە ﻛێﺸــە ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘەﻛەﻛە و ﭘەﯾەدە ﺑە دوو رووی ھەﻣﺎن دراو دەزاﻧێ“. ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿــﯽ ﻛﺎﻧﺘﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،رۆژی 18ی ﺋﺎب ﻟــە داﺧﻮﯾﺎﻧﯿﯿەﻛــﺪا ﻟەﺑﺎرەی ھێﺮش ﺑﯚ ﺳــەر ﺷﺎری ﺣەﺳەﻛە، ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ”ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺳﻮورﯾﺎ“ دا. وەك ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﺑوی ﻛــﺮدەوە ،ﻟەو ﺷــەڕاﻧەدا ﭼەﻛــﺪاری ﺋێﺮاﻧــﯽ و ﺣﺰﺑﻮی ﻟﺒﻨﺎن ﺑﯿﻨﺮاون .ھﺎوﻛﺎت ﺑەﮔﻮێــﺮەی ھەواڵــﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ”ﺋﺎﻧﺎدوڵ“ ،ﺑﯿﻨﺎﻟﯽ ﯾەڵﺪرم ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ راﮔﻮزەردا دەﺗﻮاﻧێﺖ رۆڵ ﺑﺒﯿﻨێ. ﻋﻮﻣەر ﺷــێﺦ ﻣﻮوس و ﺑﺎراك ﺑﺎرﻓﯽ ھﺎوڕان ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘێﺸﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺣەﺳــەﻛە ،ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ
ﭘەﯾﺎﻣێﻜە ﺑە ﭘەﯾەدە ﻟەﻻﯾەن ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رژێﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎوە ﻛە ”ﻧﺎﺑێ ﺋەوان ﺑەرەو ﺷﺎری ﺑﺎب ﭘێﺸڕەوی ﺑﻜەن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ھەﻣﺎن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــﺎن ھەﯾــە ﻟەﺑﺎرەی رێﮕﺮﺗﻦ ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد“ .ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا رۆژی 14ی ﺋﺎب ،داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ”ﺑﺎب“ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ھﺎﺗە راﮔەﯾﺎﻧﺪن. ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﺟەزﯾﺮی ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺗەواوی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾــەدەن ،ﺑەم ﺋەوان ﻟەﮔەڵ رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ھەژﻣﻮون ﻟە ھــەردوو ﺷــﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ و ﺣەﺳەﻛە داﺑەش دەﻛەن .رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻓەوﺟﯽ 145ﻟە ﮔﻮﻧــﺪی ﺗﺮﺗەﺗﺐ 10/ﻛﻢ ﺑﺎﺷﻮوری ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ /ﺟێﮕﯿﺮ دەﻛﺎت و ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﺷﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚﯾﺶ ﻟە دەﺳﺘﯿﺪاﯾە ،ھەروەھﺎ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ رژێــﻢ ﻟــە ﻓەوﺟﯽ ﻛەوﻛەب /رۆژھەﺗﯽ ﺣەﺳــەﻛە/ ھەﯾە .ﻟەﮔەڵ ﮔﺮدﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و داودەزﮔــە ﮔﺮﯾﻨﮕەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ھەردوو ﺷــﺎری
ﺣەﺳەﻛە و ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ ﻟە رووﺑەرێﻜﺪا ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎر ﻛە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ”ﭼﻮارﮔﯚﺷەی ﺗەﻧﺎھﯽ“. ﺑەﭘێــﯽ ھەواڵێﻜــﯽ ﻣﺎڵﭙــەڕی ”ﺋﺎراﻧﯿــﻮز“ ،ھــەردوو ﻻﯾــەن ﺑەﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧــﯽ رووﺳــﯿﺎ ،رۆژی ﺳێﺸــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘێﻚ .ﺑەﭘێﯽ ﻧﺎوڕۆﻛﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﯾەﭘەﮔە و ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ دەرەوەی ﺷﺎر ﭘﺎﺷەﻛﺸە دەﻛەن و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ رۆژﺋﺎوا ﻟەو ﮔەڕەﻛﺎﻧەی ﻟەﺷــەڕدا ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﻛــﺮدووە دەﻣێﻨﻨەوە. ﺋــەوە ﺟﺎری ﯾەﻛــەم ﻧﯿﯿە رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚردﻣﺎﻧــﯽ ﺷــﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت .ﻟە ھﺎوﯾﻨﯽ 2013دا ﺋەﺳەد ﺑە ﻣﻮوﺷەﻛێﻚ ﺷــﺎرۆﻛەی دێﺮك ﻟەﺳــەر رووﺑﺎری دﯾﺠﻠە /ﺑﺎﺷﻮور و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن /ﻧﺰﯾﻚ ﺷﺎری زاﺧﯚ ﺟﯿــﺎ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻛﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ. ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ راﺑﺮدووﯾﺶ ﺷەڕ ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﻮردی و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ رژێﻢ دەرﻛەوت ﻛە ﺗێﯿﺪا ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺷﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ ﺗﯚﭘﺒﺎران ﻛﺮان.
ﺑە ﻓەﻟﻮوﺟەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﻮێﺴﺘێﻚ دژی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺰﮔەوت
ﻟــە دوای 2003ەوە ،ﻓەﻟﻮوﺟــە ﺳــەرﭼﺎوەی و ﻣﯚڵﮕەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا .ﯾەﻛەم ھێﺮﺷﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﺳەر ھاوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن و ﯾەﻛەم ﺳەرﺑڕﯾﻦ ﻟە ﻓەﻟﻮوﺟە ڕووﯾﺎن دا ،وەك ﭼﯚن ﯾەﻛەم ﺷــﺎر ﻛە ڕێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻗﺎﻋﯿﺪە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺑﻜﺎت و ﺑﯿﻜﺎﺗە ﺑﻨﻜەی ﺧﯚی ﻓەﻟﻮوﺟە ﺑﻮو ،ﯾەﻛەم ﺷــﺎر ﻛە داﻋﺸــﯿﺶ ﮔﺮﺗﯽ ﻟە ﻋێﺮاق دﯾﺴﺎن ﻓەﻟﻮوﺟە ﺑﻮو ،ﺑــەم چ ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿەك ﻟە ﻧێــﻮان ﻓەﻟﻮوﺟە و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ھەﯾە ﻛە وای ﻟــێ ﻛﺮدووە ﺑﺒێﺘە ﻣﯚڵﮕەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن؟ ﺑﯚ وەﻣﺪاﻧــەوەی ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ،دەﺑێﺖ ﺑﯚ دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺟﯿﺎﻛەرەوەی ﺋەم ﺷﺎرە ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق ﺑﮕەڕێﯿﻦ ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﻣﺰﮔەوﺗە .ﻓەﻟﻮوﺟە ﻛە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی 270ھەزار ﻛەﺳــە ،ﺑەﭘێﯽ دەﻧﮕﯽ ﻋێﺮاق -ﺻﻮت اﻟﻌﺮاق -ﻧﺰﯾﻜــەی 550ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﺗﯿﺎداﯾە ،ﺑەﻣەش دەﺑێﺘە ﯾەﻛەم ﺷﺎری ﻋێﺮاق ﻟەڕووی زۆری ژﻣﺎرەی ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﯿەوە .ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﻓەﻟﻮوﺟە ﺑە ﺷﺎری ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ﻧﺎﺳﺮاوە.
ﻣﺰﮔەوﺗﯿــﺎن ﻛﺮدووە .ھۆی ﺳــەرەﻛﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺰﮔەوت ﺑﺒێﺘە ﻣﺎﯾەی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن، ﺑەﭘێﯽ ﺗﻮێﮋەرەﻛﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە ﮔﻮﺗﺎری ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺗﯿﺮۆر و ﺋﻮﺳﻮڵﯿەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﯾەﻛﺘﺮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮدن دەﻛەن. ﻟە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﺪا ﺳــﺎڵﯽ 2011ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە ﻟەﻻﯾەن ﻣﯚردەﺧﺎی و ﺋەروﻟﺸﺎرﻣﯿﯿەوە% 51 ،ی ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ڕق و ﺗﯿﺮۆر ﺑو دەﻛەﻧــەوە% 31 ،ﯾﺎن ﺑﺮەو ﺑە ﺑﯿﺮی ﻛﺎﻓﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋەواﻧە دەدەن ﻛە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﻧﯿﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ % 18ی ﺋەو ﻣﺰﮔەوﺗﺎﻧە ﺑﯿﺮی ﻣﯿﺎﻧڕۆﯾﯿﯿﺎن ﺗﯿﺎداﯾە. ھەروەھا دواﯾﻦ ڕاﭘﻮرﺗﯽ ﺋێﻒ ﺑﯽ ﺋﺎی ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﺑەھێﺰ ﻟە ﻧێﻮان ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﻣﺰﮔەوﺗﺪا ھەﯾە ﻟە ﺗەواوی دﻧﯿﺎدا. ﺑە ﺟﯚرێﻚ ژﻣﺎرەی ﺋەو ﻣﺰﮔەوﺗﺎﻧەی ﺑﯿﺮی ﻣﯿﺎﻧڕۆﯾﯽ ﺑو دەﻛەﻧەوە ﺋەوەﻧﺪە ﻛەﻣﻦ ،ﻟەﻧﺎو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﺪا ﺟێﮕەﯾﺎنﻧﺎﺑێﺘەوە.
ﭼﯚن ﻣﺰﮔەوت ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەوە ھەﯾە؟ ﺑەﭘێــﯽ ڕاﭘﯚرﺗــﯽ 2014ی ﺳــەﻧﺘەری ﭘﯿــﻮ ﺑﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺋﺎﯾﻨﯽ% 85 ،ی ﺋەواﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ڕێﻜﺨﺮاوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دەﻛەن ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﻣﺰﮔەوﺗەوە ھاﺗﻮون .ﺑە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﭘەروەردەی ﻣﺰﮔەوﺗﻦ .ﺋەﻣە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋــﺎواش ڕاﺳــﺘە .واﺗە ﺋــەو ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑە ﻗﺎﻋﯿﺪە و داﻋﺸــەوە ﻛــﺮدووە، زۆرﺑەﯾﺎن ﺋەواﻧــە ﺑﻮون ﻛە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ھاﺗﻮﭼﯚی
ﺑﺎ ﺳەﯾﺮی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧەی زﯾﻨﺪووﻣﺎن ھەﯾە؟ ﺗﯚڕەﻛەی ﺷێﺦ زاﻧﺎ ﻟە ﻣﺰﮔەوت دروﺳﺖ ﺑﻮون. ﻣــەﻻ ﺷــﻮان و زۆرﺑــەی ھەرە زۆری ﺋــەوﺗﯿﺮرۆرﯾﺴﺘﺎﻧەی ﻧﺎو داﻋﺶ ھی ﻣﺰﮔەوﺗﻦ. ﺋەو ﺗﯚڕە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو وﯾﺴﺘﯿﺎنﻟــە ھەوﻟێﺮ ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﺧﯚﻛﻮژی و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن ،ﻟە ﻣﺰﮔەوﺗەوە ھاﺗﺒﻮون. ﺟﻮﻧﺪﻟﺌﯿﺴﻼم و ﺋەﻧﺴﺎروﻟﺌﯿﺴــﻼم ﭘەروەردەیﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
ﺋەﻣﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺸﺘێﻜﻦ ﻟە ﺧەروارێﻚ. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﯽ ﺋــەوەش ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﻧێﻮان ﺗﯿﺮۆر و ﻣﺰﮔەوﺗﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم: .1ﻣﺰﮔەوت وەك ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺧﻮاﭘەرﺳــﺘﯽ ،ھﯾﭻ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑﮕﺮە ﺑﺎرە ﺑەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺧەڵﻜەوە .ﻣﺰﮔەوت ﺑەر ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ زەوی دەوێﺖ ﻛە ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺗێﻚ ﺑﺪرێﺖ و ﺑﻜﺮێﺘە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ .واﺗە زەوﯾﯿەﻛە دەﻣﺮێﺖ و ﻛﻮێﺮ دەﺑێﺘەوە. .2ﻣﺰﮔــەوت ﻣــەﻻی دەوێﺖ .ﻣــەﻻ ﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻟێﮋی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ دەوێﺖ .ﻛﯚﻟێﮋی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ دەوێﺖ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻟە ﺳﻌﻮودﯾە و ﻣﯿﺴﺮ دەوێﺖ ﻛە ﻻﻧﻜەی ﺑﯿﺮی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﻦ .ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﺳەرﭼﺎوەی ﯾەﻛەم و ﻛﯚﺗﺎی ﺗﯿﺮۆرە. .3ﺟﯿﺎ ﻟەواﻧە ،ﻣەﻻ ﻛﺎﺋﯿﻨێﻜﯽ ﭘﺎﺳﯿﭭە و ھﯾﭻ ﺋﯿﺸێﻚ ﻧﺎﻛﺎت و ھﯾﭻ ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕە وەك ﭼﯚن ﺋەﻧﺪازﯾﺎر و دﻛﺘﯚر و ﺑەردەﺳــﺖ ھەﯾﺎﻧە .ﻣەﻻ ﻣﺸــەﺧﯚرە ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت .ﺋەﻣەش دﯾﺴﺎن ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿە ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت .ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﻣەﻻی ﻧﺎوێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧێــﺖ ﺋﺎﯾﻨەﻛەی ﭼﯽ دەڵێﺖ. ڕێــﮋەی ﺧﻮێﻨــﺪەواری ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘەداﯾە ﻛە ﺋﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﻣەﻻ ﻧەﺑێﺖ ﭘێﻤﺎن ﺑڵێﺖ ﻗﻮرﺋﺎن و ﺣەدﯾﺲ چ دەڵێﻦ. .4ھەروەھا ﻣﺰﮔــەوت ﺋــﺎو و ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﻣﺠێﻮر و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺮی دەوێﺖ ﻛە ﺋەﻣﺎﻧەش ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﺑﻮدﺟە و داھاﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺧەڵﻚ دەﺑێﺖ ﺑﺪرێﻦ ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ھەﺑێﺖ.
.5ﻟــە ھەﻣﻮوی ﺧﺮاﭘﺘــﺮ ﺋەوەﯾە ﻛــە ﻣﺰﮔەوت ﻧﻮێﮋﻛــەری دەوێﺖ .ﻣــەﻻ ﻟە ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ ﭼﯚڵﺪا داﻧﺎﻧﯿﺸــێﺖ .دەﯾەوێﺖ ﺧەڵــﻚ ﮔﻮێﯽ ﻟێ ﺑﮕﺮن و ھەﺳــﺖ ﺑە دەﺳــەت و ھەﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت. ﺋەﻣەش وا ﻟە ﻣــەﻻ دەﻛﺎت دەﻣﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﺠﻮوڵێﻨێﺖ و ﺑــەرەو ﻣﺰﮔەوت ﺑﯿﺎﻧﺒﺎت و ﻣﺎڵەﻛﺎن ﻟە ﺧﻮاﭘەرﺳــﺘﯽ ﭼﯚڵ ﺑــﻜﺎت .ﭼﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﺑﯚ ﻣﺰﮔــەوت ،ھﯾﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە و ﺑﺎش ﻧﺎﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿــﺎ وﺗﺎرێﻚ ﻟــە ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺪرێﺖ وﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دوژﻣﻨێﻜﯽ وەھﻣﯿﯿە ﻛە ﺑە دوژﻣﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻧﺎﺳﺮاوە. ﺋێﺴﺘە ڕەﻧﮕە ڕوون ﺑێﺖ ﺑﯚ ﻣﻦ ﻛە ﺗﺮﺳﯽ ﺋەوەم ھەﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺖ ﺑە ﻓەﻟﻮوﺟە و ﻻﻧﻜە و ﻣﯚڵﮕەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن؟ ھۆﻛﺎرەﻛەی زۆر ﺳﺎدەﯾە .ﺋەوﯾﺶ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ڕادەﺑــەدەری ژﻣﺎرەی ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧە. ﺑەﭘێﯽ ﻟێﺪواﻧﯽ ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳﺎڵﺪا ”“2014 - 2010 ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەزار ﻣﺰﮔەوت دروﺳﺖ ﻛﺮاون و ﺳەداﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەڕێﻮەن .ھەر ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر زەوﯾﯿەﻛﯽ 2000ﻣەﺗﺮی دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﺎر ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﻣﺎوەی ﻧێﻮان دوو ﻣﺰﮔەوت ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دوور ﺑێﺖ. ﻟە ھەﻣﻮوی ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﺘﺮ زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ داواﻛﺎری ﺋەو ﺧەڵﻜەﯾە ﻟەﺳەر دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺰﮔەوت ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﭘﺎرك و ﺷﻮێﻨﯽﮔﺸﺘﯿﯿە. ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ ﻛەرﯾﻢ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﮔەرﻣﺎوﮔەرﻣﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﮔﻮﺗــﯽ% 10 ،ی ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﺑﯚ
ﺑﯿﺮی داﻋﺶ دەﻛــەن .ﺋەﮔەر ژﻣﺎرەی ﻧﻮێﮋﻛەراﻧﯽ ﺋەو ﻣﺰﮔەوﺗﺎﻧە ھەژﻣﺎر ﺑﻜەﯾــﺖ ھەﻓﺘﺎﻧە دەﭼﻦ ﺑﯚ ﺋــەو ﻣﺰﮔەوﺗﺎﻧە ،ﺋەوا ﻧەك ھەر دەﺑێﺖ ھەڵﻮەﺳــﺘە ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﺑــە ڕژدی ﺧەﻣێﻜﯽ ﺧﯚت ﺑﺨﯚﯾﺖ .ﮔﺮﯾﻤﺎن 200ﻛــەس دەﭼﻦ ﺑﯚ ﺋەو 280 ﻣﺰﮔەوﺗەی ﺑﯿﺮی داﻋﺶ ﺑو دەﻛەﻧەوە .ﺋێﺴــﺘە ﺣﺎﺳــﯿﺒەﻛەت دەرﺑێﻨە و ﺑﺰاﻧە ﭼەﻧﺪ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ و داﻋﺸﯽ ﻧﻮﺳــﺘﻮوت ھەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا؟ .ﺑﯚﯾە ﺑەﻻﺗەوە ﺳەﯾﺮ ﻧەﺑێﺖ ﮔەﻧﺠﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗەﻛﺒﯿﺮی ﺋەھوﺋەﻛﺒەر ﺑﻜەن ﻟە ﻛﭽێﻜﯽ ﺳﻔﻮور و ﮔەﻧﺠﯽ دھۆك ﭘەﻻﻣــﺎری دووﻛﺎﻧﯽ ﻣەﯾﻔــﺮۆش ﺑﺪەن و ﮔەﻧﺠﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ڕۆژﻧﺎﻣە و ﮔﯚﭬﺎر ﺑﺴــﻮوﺗێﻨﻦ .ھﯾﭻ ﺑەﻻﺗەوە ﺳــەﯾﺮ ﻧەﺑێﺖ ﺳﺒەی ھەزار و ﯾەك ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﺮی وەك ﺷێﺦ زاﻧﺎ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻣﺰﮔەوﺗﺎﻧەوە دروﺳــﺖ ﻧەﺑﻮوﺑﻦ و ﺑﯚ ﻛﺎﺗﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺧﯚﯾﺎنھەڵﻨەﮔﺮﺗﺒێﺖ. ﺑﯚﯾە ،ﺑەھۆی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ڕادەﺑەدەری ﻣﺰﮔەوﺗەوە، ھەڕەﺷەی ﺳەرەﻛﯽ ﻟەﺳەر ھەرێﻢ ﺑە ﻓەﻟﻮوﺟەﺑﻮوﻧە. ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﻨﻮورێﻚ ﺑﯚ ﺋــەم دﯾﺎردەﯾە داﻧەﻧێﺖ ،ﺋەوا ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪەدا دەﺑﯿﻦ ﺑە ﻓەﻟﻮوﺟە .ﺋﯿﺘﺮ ﺗێﺰاب ﺑە ﻛﭽﺪا دەﻛﺮێﺖ و ﺗەﻛﺒﯿﺮ ﻟە ﺑﺎزاڕدا ﻟێ دەدرێﺖ و ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑﯚ دەﻧێﺮن ﺗەﻗﯿﻨەوە ﺑﻜەن ﻟە ﺷﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا. ﺋەﮔەر ﺗﯚ ھەﺳﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻣﺰﮔەوﺗە ﻧﺎﻛەﯾﺖ ،ﺋەوا ﺳەﯾﺮێﻜﯽ ﻓەﻟﻮوﺟە ﺑﻜە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧﯿﺖ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻣﺰﮔەوت ﭼﯿﯿە و ﭼﯚﻧە ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕە .ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺋەﻣڕۆدا ﻛە ﺳەﻟەﻓﯿەت و ﺑﯿﺮی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەوﭘەڕی ﮔەﺷەﺳەﻧﺪن و ﺑﺮەوداﻧﺪاﯾە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﻟەﺑەرﺋەوەی ھﺎوﺳەرەﻛەم ﻧەﻣﻜﺎت ﺑە ﻛەﻧﯿﺰەك ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﻢ ﺑﯚ ﺗەﻟﺌەﺑﯿﺐ ﺟێ ھێﺸﺖ
ﻣێﺮدی ﻟﯿﺰا:
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯚن ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑﺎوەڕی ﺑەو ژﻧە ﻛﺮدووە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ڕاوێﮋ ﻛﺎﻣەران ﻟــە ﻣــﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ، ھەواڵــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ژﻧێﻜــﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﻟە ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺗەﻟﺌەﺑﯿﺒﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺋەو وﺗە ﺑو ﻛــﺮدەوە ،ﺋەﻣە دوای ﺋەوەی ﺋەو ژﻧە ﻟەﻻﯾــەن ﻣێﺮدەﻛەﯾەوە ھەڕەﺷەی ﺋەوەی ﻟێ ﻛﺮاﺑﻮو ﻛە وەك ”ﻛەﻧﯿﺰەك“ دەﯾﺪاﺗە دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ .ﻟﯿﺰا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوەﺗە ﺟﻮوﻟەﻛﻪ و ﺧﻮێﻨﯽ ﯾەھﻮودﯾﯿە و ﺑەھﯚی ڕەﻓﺘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــەری ﭘێﺸــﻮوﯾەوە ،ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟەﺑەرﭼﺎو ﻛەوﺗﻮوە. ﻟﯿــﺰا وردەﻛﺎری ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ رۆﯾﺸــﺘﻨەﻛەی ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷﻪ“ دەﮔێڕێﺘەوه و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﺋەو ﺑەھــﯚی دڕەﻧﺪەﯾﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەﯾەوە ،ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺧﻮﺷﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺟێ ﺑﮫێڵێــﺖ و ﭘەﻧــﺎ ﺑﺒﺎﺗە ﺑــەر ﺋەو ﺧﺰﻣﺎﻧــەی ﻛە ﺟﻮوﻟەﻛــﻪ ﺑﻮون و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1950وە ﻟەﮔــەڵ ﺟﻮوﻟەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑﯚ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ،ﻛﯚﭼﯿﺎن ﻛــﺮدووە. ﻟﯿــﺰا دەڵێ ”ﻣﻦ ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚی ﺑە ﻣﻨﺪاڵﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮم ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭘﯿﺎوەدا ﻛﺮد و ھەڵﯿﺎﻧﺨەڵەﺗﺎﻧﺪم، دواﺗﺮ ﭘﺎش ﺋــەوەی ﻣﻨﺪاڵ ھﺎﺗە ﻧێﻮاﻧﻤﺎﻧــەوە ،ﻧﺎﭼــﺎر ﻟەﮔەڵﯿــﺪا داﻧﯿﺸــﺘﻢ ﺑەو ﻣەﺑەﺳﺘەی ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﺒێﺖ ،ﺑــەم ﺋەو ﺑــەردەوام ﺑە ڕەﻗﯽ ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮدم و زۆرﺟﺎر ﻟێﯽ دەدام“. ﻟﯿﺰا ﺑەردەواﻣە ﻟە ﮔێڕاﻧەوەی ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــەی و ﺋــەوەش
ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە ھەر ﺑەھﯚی ﺋەو ﭘﯿﺎوەوە ﻛﭻ و ﻛﻮڕێﻜﯽ ﭼﻮوﻧە دەرەوەی وت و ﮔﻮﺗــﯽ” ،دوو ﻣﻨﺪاڵﻤﺎن ﻣﺎﻧەوە ﻛە ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﺋەوان داﻧﯿﺸﺘﺒﻮوم و زۆرﯾﺶ ﻟێﯽ دەﭘﺎڕاﻣەوە وازﻣﺎن ﻟێ ﺑێﻨێﺖ و ﺑەو ﺟﯚرە ﻣﺎﻣەڵەﻣﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻧەﻛﺎت، ﻟێﻢ ﺑﮕەڕی ﺑەدﯾﺎر ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەوە داﺑﻨﯿﺸﻢ ،ﺑەم ﺳــﻮودی ﻧەﺑﻮو، ﺷــەوی وا ھەﺑﻮو ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ڕام دەﻛﺮدە ﻣﺎڵە دراوﺳێ و دەﺧەوﺗﻢ، ﺑﯚﯾە ڕۆژێﻜﯿﺎن ﺑڕﯾﺎرم دا ﻛە ﭼﯿﺘﺮ ﻟەﮔەڵﯽ ﻧەﻣێﻨﻤەوه و ﺑﭽﻤە ﻻی ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ“. ﻟﯿﺰا ﺑﺎﺳــﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑــﯚ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ دەﮔێڕێﺘــەوە و رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺗﻜﯿﺘﯽ ﻓڕۆﻛەی ﺑڕﯾﻮە و ﭼﻮوەﺗە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻟــەوێ ﻣﺎڵﺒﺎﺗێﻜﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ دەﻧﺎﺳــێﺖ و ﻣﺎوەﯾــەك ﻟەﮔەڵ ﺋەوان دەﻣێﻨێﺘــەوە ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەی ﻟە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﻣﺎﻣەڵەی رۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺑﯚ دەﻛەن. ”ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾــﺎن ﻣﻨﯿــﺎن ﺑﺮد ﺑــﯚ ﺗەﻟﺌەﺑﯿــﺐ ،ﺑــەم ﻟەوێﺶ ھﺎوﺳــەرەﻛەم وازی ﻟێ ﻧەھێﻨﺎم و وێﻨەﻛﺎﻧﯽ داﺑﻮوم ﺑﻪ ﺳــەرﺟەم ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﻤﺪۆزﻧــەوە و ﺑﻤﻜﻮژن ،ﺗەﻧﺎﻧەت دواﺗــﺮ ھﺎوڕێﯿەﻛﻢ ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗﻢ ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ھﺎوﺳــەرەﻛەﻣﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﻣﻦ ﺋﺎﻣﺎدەم ﺑە 25وەرەﻗە ژﻧەﻛەت ﺑﯚ ﺑﮕەڕێﻨﻤەوە ،ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﺋەو ﻣﺎوەﯾە ﻟە دەﺳــﺖ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ
ڕام دەﻛــﺮد و ﺷــەوی وا ھەﺑﻮو ﻟە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎم دەﻣﺎﻣــەوە ،ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻟە رێﮕەی ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠەوە ﻣﺎﻣەڵەم ﺑﯚ ﻛﺮا و دواﺗﺮ ﺑە ﻓەرﻣﯽ ھﺎﺗﻤە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ“. ”ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔەﻟــﭻ ﭘــﻮورم و ﻛەﺳﻮﻛﺎرم ﻟێﺮە دەژﯾﻢ و ژﯾﺎﻧﻢ زۆر ﺧﯚﺷە ،ﭘێﺸﺘﺮ ﻗﺴەی ﺋەوەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺮدم ﻛە ﻣﻦ ﻛەﯾﺴﻢ ﺑﯚ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ دروﺳﺖ ﻛﺮدووه ،ﺳــەرﻟەﺑەری ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە دوورە ﻟە ڕاﺳﺘﯿﯿەوه، ﭼﻮﻧﻜە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺎﻧەوە ﺑــە ﻛــەس ﻧــﺎدات ﺋەﮔــەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗەوە ﺧﯚت ﺟﻮوﻟەﻛە ﻧەﺑﯿﺖ وەرﺗﻨﺎﮔﺮێــﺖ ،ﻣﻨﯿﺶ ﺋێﺴــﺘە ﺟﻮوﻟەﻛەم و ﺧﻮێﻨﻢ ﯾەھﻮودﯾﯿە، ﺑڕﯾﺎرﯾﺸــە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺑﺒﻤە ھﺎووﺗﯿﯽ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯽ و ﺑﻪ ﻧﯿﺎزم ﻟێﺮە ﻛﺎری ﺋﺎراﯾﺸﺘﮕە ﺑﻜەم، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ھەﻣﺎن ﻛﺎرم دەﻛﺮد“ .ﻟﯿﺰا وای ﮔﻮت. ﺋەم ﻗﺴــﺎﻧەی ﻟﯿﺰا ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺳــەﯾﺪ ﮔﻮڵ ﻋەﺗﺎر ھﺎوﺳــەری ﭘێﺸﻮوی ،ﺳــەرﺟەم ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿــﺰا ڕەت دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋــەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو ﻛە ”ﻣﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ژﻧەدا ﻛــە ﻧﺎوی ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨەی )ﺑەھﺎرە(ه و ﻟە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﺧﯚی ﺑە )ﻟﯿﺰان( ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪووە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1996ەوە ژﯾﺎﻧــﯽ ھﺎوﺳــەرﯾﻤﺎن 1996ەوە ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوه و زۆر ﺑە ﺧﯚﺷــﯽ ژﯾﺎﯾــﻦ ،ﺋەو ھەرﭼﯽ وﯾﺴــﺘﻮوە ﻟــە ﺧﺎﻧﻮو و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﮔەڕان ﺑﯚی دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟەم ﻣﺎوەﯾەی دواﯾﺪا ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳﯽ ﺗﺮەوە ھەڵﺨەڵەﺗێﻨﺮاوه و ﺑەردەوام
ﺑە ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەﯾەوە ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑﻮو، ﺋﯿﺘﺮ رۆژێﻚ دۆﺳﯿەﯾەﻛﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮد ﮔﻮاﯾــە ﻣﻦ ﻟێــﻢ داوه و ﻟە ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺷﻜﺎﺗﯽ ﻟێ ﻛﺮدم ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻣﻦ ﺑەوەوە ﺳەرﻗﺎڵ ﺑﻮوم، ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ڕێﻚ ﻛەوﺗﺒﻮو ﺗﺎ ﺑﭽێﺘە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟەوێﺸــەوە ﺑﯚ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ“. ﺳــەﯾﺪ ﮔﻮڵ ﻋەﺗــﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﺑــﻮو ،ھەر ﭘێــﻢ ﮔﻮﺗــﻮوە ﻛە ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﺖ ﺧﯚش دەﺑﻢ ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧــە وەرەوە ﻧﺎو ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﺧﯚت ،ﺑــەم ﺋەو ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﺑﮕەڕێﺘەوه و ﻟە دوای ﺧﯚﯾﺸﯽ ﭼﻮار ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑەﺟێ ھێﺸﺖ ،ﺋێﺴﺘەش ﺑەھــﯚی ﺋــەو
ﻛﺎرەﯾەوە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛەﺳﻮﻛﺎرەﻛەی ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻗﺴەی ﻟەﮔەڵﺪا ﻧﺎﻛەن“. ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻟﯿــﺰا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﺋەو ھــەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧﯿﯿﻪ و ﺳــەﭘێﻨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼم ”ﻓەرز“ ﺟێﺒەﺟێ ﻧــﺎﻛﺎت و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن داﻋﺶ ﺑﻢ؟ ھﺎوﺳــەرەﻛەم ﺑﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﯾﺴــەﻛەی ﻟە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﮔﻮﺗﺒﻮوی ﻣێﺮدەﻛەم داﻋﺸــە و دەﻣﻜﺎت ﺑە ﻛەﻧﯿﺰەك، ﻧﺎزاﻧــﻢ ﭼــﯚن ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ وەك ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﺑــﺎوەڕی ﺑــەو ﻗﺴــە ﻧﺎڕاﺳﺘﺎﻧە ﻛﺮدووە“.
ﻟــەم ﺑﺎرودۆﺧەی ﺋێﺴــﺘەی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺟﮕە ﻟە ﺗﻪﻧﮕﮋهی ﺋﺎﺑﻮوری و ڕاﻣﯿﺎری ،ﺗﻪﻧﮕﮋهی ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﺑێ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ڕووی ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧەوە ،ﭘﺮﺳﯽ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﮔﺮﻧﮕــە. دەﺑﻮو ھــەر ﻟەﮔەڵ ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﻟەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑﮑﺮێﺘەوە ،ﺋﺎﺷــﮑﺮاﯾە ﭼەﻧــﺪان ھەزار ﺷــەھﯿﺪﻣﺎن داوە ،ﻟــە ڕاﺳــﺖ و ﭼەپ ،ﻟە ﭘێﺸەوە و دواوە ﻟێﻤﺎن دەﮐﻮژن دەﯾﺎﻧــەوی ﻗڕﻣﺎن ﺑﮑەن .دەی ﯾەﮐێﮏ ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەرەﮐﺎﻧﯽ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﻓﺮەژﻧﯿﯿــە .ھﯿﭻ ﮐەﺳــێﮏ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻓﺮەژﻧﯽ ﺑﺪاﺗە ﭘــﺎڵ ھﯿﭻ دەﺳــﺘە و ﮔﺮووپ و ﻧەﺗەوەﯾــەک .ﺑەﺷــێﮏ ﻟــە ﺧەڵﮑــﯽ وا ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮون ﻳﺎن ﺗێﮕەﯾەﻧــﺪراون ﮐە ﺋﺎﻳﻨﻰ ﺋﻴﺴﻼم ﺋەو داھێﻨﺎﻧەى ﻛﺮدووە. ﺋەﮔــەر ھﺎﺗــﻮو ﺧﯚﻣــﺎن ﻳﺎن ﺧەڵﻜﻴﻤﺎن ﺑەم ﺟــﯚرە ﺣﺎڵﻰ ﻛﺮد ,ﺋەوە ﺳﺘەﻣێﮑە ﻟە ﺧﯚﻣﺎن و ﻟــە ﺧەڵﮑــﯽ ﺳــﺎوﻳﻠﻜەى دەﻛەﻳــﻦ .ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎن ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﯽ دەﮐەﻧەوە ،ھەر ﻟەﮔــەل ھﺎﺗﻨــﯽ ﺋــەم ﺋﺎﯾﻨە ﻓﺮەژﻧﯽ ڕێﮏ ﺧﺮا ،ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﻧەﻓﺎﻣﯿــﺪا ﺋــەم ﭘڕۆﺳــەﯾە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ وەﺣﺸﯿﮕەری و ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧــە ﺳــﻮودی ﻟــێ دەدﯾﺘــﺮا ﻟــە ﻻی زۆرێــﮏ ﻟە دەوڵەﻣەﻧــﺪان و ﭘﯿﺎواﻧــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﺋــەودەم. ﭼــﻮن ڕەﮔەڵ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﻰ ﻣﺮۆ ,ﺋەو دﻳﺎردەﯾە ﺑەردەواﻣە و ﺑەردەواﻣﻴﺶ دەﺑێﺖ ﺗﺎ ڕۆژی ﭘەﺳن! ﺑــەرى ھﺎﺗﻨﻰ ﺋﺎﻳﻨﻰ ﺋﻴﺴــﻼم و ﭘەﻳﺎﻣﮫێﻨەﮐــەى ,ﺋەوەﺗــﺎ ﺣەزرەﺗﻰ ﺳــﻠێﻤﺎن ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻧێﺮدراوێﻚ ﭘێﺸﻰ ﺋەو ﻧێﺮدراوە و ﺑﻮوەﺗــە ﭘەﯾﺎﻣﮫێــﻦ(52) , ﺳــﺎڵ ژﻳﺎوە ,ژﻣﺎرەی ژﻧەﮐﺎﻧﯽ
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ) (1000ژن ,ﻛە )(300ﻳﺎن ﺋﺎزاد ﺷﻮێﻨێﮑﯽ ﺗﺮ ﮔﻮﺗﺮاوە و ﻧﻮوﺳﺮاوە ) (700ﺧێﺰ ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﻰ ﺋﺎﻳﻨﻰ ﺋﻴﺴﻼم ,ﻓﺮەژﻧﻰ ڕﯾﮏ ﺧ ﺳەﭘێﻨﺪراو )ﻓەڕز( ﻧﻴﻴە ,ﺑەڵﻜﻮ ﻣەرج و ﺑﺎرودۆ ﻳﺎﺳﺎغ )ﺣەرام( دەﺑێﺖ ,ﺋەﮔەر ﻛﺎورا ﺗﻮاﻧﺎى دا ﻧێﻮان ژﻧەﮐﺎﻧﯽ ،ھێﻨﺪێ ﺟﺎر دەﺑێﺘە ﺋەرك )و ﺑﻮون ,ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺮﺳﻰ ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە زﻳﻨﺎﻳﺎن ﻛﺎورا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھﺎوﺳەرى ﺗﺮ ﻧەﺑێﺖ ,ﺑﯚ ﺑﮑﺎﺗەوە ,ﺑەم ﺗﻮاﻧﺎى داراﯾﯽ ھەﯾە ,دەﺗﻮاﻧێ د ﺳﻮوﻧەت .ھەر ﻟە زووەوە ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰ ﮔﻮﺗﻮوﻳەﺗﻰ "the woman is monogamyواﺗە :ﺳﺮوﺷ ﺗﺎك ھﺎوﺳەرﻳﻴە. ﺑە ڕاﺷــﮑﺎوی دەڵێﻢ ﺋەم ﭘڕۆﺳەی ﻓﺮەژﻧﯿﯿە ﻣەرﺟﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻧﯿﯿە ،ھﯿﭻ ﻣﺎف و ھەﻗ ﻣەرﺟﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗێﺪا ﺟێﺒەﺟــێ ﮐﺮاﺑێﺖ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە دی. ﺑﺘەوێ و ﻧەﺗەوێ ﺋﻴﺮۆ ﻣﻴﻠەﺗﻰ ﻛﻮردى ﺑێﺪە ھەﻣﻮوﺷــﻤﺎن دەزاﻧﯿــﻦ ڕۆژاﻧە ﻟە ھەر ﭼﻮ ﺋــەم وﺗە دەﮐﻮژرێﻦ و ﮔﻮﻟەﺑﺎران دەﮐﺮێﻦ ﺑەرﺧﻮداﻧــﯽ ﮐﻮردان ﻟە ڕۆژاوادا ﻟە ﺑەرێﮏ ،ﺧ ﺗﺮ ،ﺋﺎﺷــﮑﺮاﯾە ڕۆژاﻧە ﻟێﻤﺎن دەﮐﻮژن .ﺋەو ھ ﭘﺎرﭼەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﯚﭼﮑﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎن د ﺳەڵﺖ ڕوو ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە. ﺋێﻤەی ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد دەﮐﺮێ وەک ھەﻣﻮو ﺧ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﺗەواوی ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ڕێﮏ ﺑﺨﺮێ ﭼﺎوێﮏ ﺑە ﺗەواوی ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەدا ﺑﺨﺸێﻨﺪر داڕێﮋراوە و ﯾﺎﺳــﺎ و ﻣەرﺟەﮐﺎن ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﺑﮑﺮێ ﻓﺮەژﻧﯿﯿە ،ﭘێﻢ واﯾە ﺗەﻧێ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﮐﻮرد ﻧەﯾﺘ دوای ﺷەڕەﮐﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﺘﺎن و ﭼ ڕێﮕەی ﭘێﺪرا. ﮐﻮردی ﺑﺎﺷــﻮور ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗەوەی ﻋﺎرەب ھ ﯾﺎﺳﺎﯾێﮑﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻓﺮەژﻧﯽ ،ﺋەوەی دە ﻧﺎو ﮐﻮﻻﻧەﯾەک ڕﯾﺰ ﺑﮑﺎت و 20ﻣﻨﺪاڵ ﺑﺨﺎﺗەو ﮐﺮدووە ،ﻟە ﺑەﺷەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑ ﻧەک ﮐﻮرد، ﻟە ڕۆھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن چ زۆر )ﺋەوﻻدی ﮐەرﮐﻮوﮐﯽ( ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﮐﺘەﺑﯽ ڕاﻣﯿﺎری )پ
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺣﯿﺠﺎب زﯾﺎﺗ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی زۆر ﺟﻮاﻧە ﺷﯚڕە و ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە
ﺷێﻨێ ﻋەزﯾﺰ ،ﺷﺎﺟﻮاﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە
ﻓﺮەژﻧﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ وا ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێ ﺳﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﻮرد روو ﻟە ﺣﯿﺠﺎب ﺑﻜەن ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭼﺎودێﺮان ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆڵﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﺎﭘﯚﺷﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯿــﺶ ﺋــەو دەرﻓەﺗەﯾﺎن ﻟە ﺳــﻮودی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻗﯚﺳﺘﻮوەﺗەوە .ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ ﺳــەر ﺑە ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن دەڵێ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚی ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺴﺘﻮوە و ﺗﯚﻣەﺗەﻛە دەﺧﺎﺗە ﭘﺎڵ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن. ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد رۆژ ﺑەڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﺟﺎران روو ﻟە ﺟﻠﯽ ﺑێﮕﺎﻧــە دەﻛەن و ﺋــەوەی ﺑﻮوەﺗە ﺟێﯽ ﻣﺸــﺘﻮﻣڕی ﭼﺎودێﺮان و ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،ﺋەوەﯾە دەﺑێﺖ ﻛێ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﺑێﺖ؟. ﺟﯿﮫــﺎن ﻋﻮﻣەر ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ھەوﻟێﺮە و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە ،ھەر ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺑە ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﺟﻠﯽ ﺣﯿﺠﺎب راھﺎﺗﻮوە ،وەك ﻟە ﺷێﻮەی ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛەی دەردەﻛەوێﺖ ،ﺟﮕە ﻟە دەﺳﺖ و دەم و ﭼﺎوی، ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻟەﺷــﯽ ﺑەدەرەوە ﻧﯿﯿە .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ”ﺣﯿﺠﺎب ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﺷﺎردﻧەوەی ﺟەﺳــﺘەی ژﻧﺎﻧــە و ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﺷێﻮەی زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑەر ،ﺋەو ﻧەرﯾﺘە ﭘێڕەو دەﻛﺮێﺖ“. ﺟﯿﮫﺎن ﻋﻮﻣــەر ﻛە ﺑەھﯚی ﭘﯿﺸــەﻛەﯾەوە رۆژاﻧە دەوام دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﭘﺎﺳﺎوی ﺋەوە
دێﻨێﺘەوە ﻛــە ”ﻟەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑــﯚ دەوام ،ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە و رەﻧﮕە ﻟە دەرەوەی ﺑﯚﻧەﻛﺎن ﺷەرم ﺑێﺖ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑﭽێﺘە دەوام“ .ﺑەم ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺣﯿﺠﺎب ﺑەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺳــەﭘێﻨﺮاوە و ﻟــە راﺑﺮدوودا ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﺎﭘﯚﺷﯽ و ﺣﯿﺠﺎﺑﯿﺎن ﭘێڕەو ﻧەﻛﺮدووە. ﺑەﻧــﺎز ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ﻛــە ﺟﻠێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺑەر ﻛﺮدووە ،ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑــە ھێﻤﺎی ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛــﻮرد دەﺑﯿﻨــێ و دەڵێﺖ ،ﻟــە ﻛﯚﻧﺪا ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﯿﺠﺎب ﻧەﺑﻮوە ،ﺋەو رەﺧﻨە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ دەﮔﺮێﺖ ﺑەوەی ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﺑــە ﭘﯚﺷــﯿﻨﯽ ﺟﻠﯽ ﻛــﻮردی و ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ژﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻧەداوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھﯚﻛﺎراﻧەی وای ﻛﺮدووە ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد روو ﻟە ﺣﯿﺠﺎب ﺑﻜەن، ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺑەﻧﺎز ﺣەﻣەﺳﺎڵﺢ
ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ ﻛﻮرد :ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣە و د رەﺳەﻧەﻛەی ﺧﯚی دەواﻣﯽ ﺑﻜﺮداﯾە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ەی ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕووی داوە % 90 ،ﺑەﭘێﯽ ﻗێﮑﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە .ﻟەواﻧەﯾە ﮐەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺖ ،ﺟﮕە ﻟەوەی ھﯿﭻ ﻣەرﺟﯽ ﺷــەرﻋﯽ ﺗێﺪا
ەرەﺗﺎن ,ﻛەﻣﯿﻨەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻰ ﻋﻴﺮاق, ﻮار ﭘﺎرﭼەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻻو و ﭘﯿﺮ و ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻦ و ﻟەدار دەدرێﻦ .ﺷــەڕی داﻋﺶ ﻟە ﺑەرێﮏ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮐﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﮐﻮر ﻟەﻻﯾێﮑﯽ ھەﻣﻮو ژﻧەی ﺑێﻮەژن دەﮐەوێ ،ﻟە ھەر ﭼﻮار دﯾﺎردەﯾەﮐﯽ ﻟەﺑﻦ ﻧەھﺎﺗﻮوە ،ژﻣﺎرەی ﮐﭽﺎﻧﯽ
ﺧەڵﮑﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺳﻮود ﻟەم ﺑﺎﺑەﺗە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ، ێﺖ ،ﺳەرﭘێﭽﯿﮑﺎر ﺳﺰای ﺗﻮﻧﺪی ﺑﯚ داﺑﻨﺮێ، ﺪرێﺘەوە ﮐە ﺑﯚ ﺳەرﭘێﭽﯿﮑﺎراﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ێﻦ .ﻟەم دەﭬەرە ﭘﺸێﻮی زۆرە ،ﯾەﮐێﮏ ﻟەواﻧە ﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺳــﻮود ﻟەم ﭘﺮﺳە ﺑﺒﯿﻨێ ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻟە ﭼەﻧﺪ وﺗێﮑﯽ ﺗﺮ ،ﻓﺮەژﻧﯽ ڕێﮑﺨﺮا و ﺑە ﯾﺎﺳﺎ
ھﺎوﺑەﺷــە ﻟە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،ﻋﺎرەب ھﯿﭻ ەﯾەوێ و ﺣەز دەﮐﺎت ،دەﺗﻮاﻧێ ﭼﻮار ژن ﻟە وە ,ﺑەم ﮐﻮرد ژﻣﺎرەی ھﺎوﺳەرﯾﯽ ﺳﻨﻮودار ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸێﻮە دوژﻣﻨﯽ ﮐﻮرد ژﻣﺎرەی زﯾﺎﺗﺮە
ی ﻣﻮﺗﻌە( زۆر .ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎری ﮐﺎک )د .ﮐەﻣﺎل پ .د .ک( ﻟە ﺳــەرەﺗﺎﮐﺎﻧﯽ )" (1934ﺣەوﯾﺠە
ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻧﺰﯾﻜەی 375ژن ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪووە
ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﺪا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن16 ، ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟەﻻﯾەن ﭘﯿﺎواﻧەوە ﺑﯚ ژﻧﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەش زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەت ﻟــە دھﯚك ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﻛە ﺷــەش ﺣﺎڵــەت ﺑﻮوە، ھەروەھﺎ 46ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ژﻧﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە دھﯚك زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮوە، 132ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ژن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ھەوﻟێــﺮ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەت ﺑﻮوە ﻛە 56ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە. ھەر ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛە 56 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ
ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاوە، ﻟەوەﺷــﺪا دھﯚك ﺑــە 20ﺣﺎڵەت ﯾەﻛــەم ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟــە ﮔەرﻣﯿﺎن ھﯿــﭻ ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛــﺮاوە ،دوو ھەزار و 942 ﺳــﻜﺎش ﻟەﻻﯾــەن ژﻧﺎﻧــەوە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧــﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺳــﻜﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوە ﻛە ھەزار و 296ﺣﺎڵەت ﺑﻮوە. ﺋﺎﻣﺎرەﻛە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑە ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻟە ھەرﺳێ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن داوە و ﺗێﯿﺪا زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻟە دھﯚك ﺑﻮوە ﻛــە 24ﺣﺎڵەت ﺑﻮوە، ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ 45ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە، ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯿﺶ ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــێﻜﺲ ھەﺑﻮوە ﻛە دوو ﺣﺎڵەت ﺑﻮوە. ھەر ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛە ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﺪا واﺗە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014و ،2015 ﻟە ھەوﻟێﺮ 141ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن و 75ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن و 36 ﻛﻮﺷﺘﻦ و 41ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ .ﻟە دھﯚك، 54ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و 38ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎن و 18ﻛﻮﺷــﺘﻦ و 19
ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ھەﺑﻮوە .ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن 62ﺣﺎڵەت و 45ژﻧﯿــﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪووە، 12ﻛﻮﺷــﺘﻦ و 28ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺶ ھەﺑﻮوە .ﻟە ﮔەرﻣﯿــﺎن 40ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و 21ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن ھەﺑﻮوە ،ﻟە ڕاﭘەڕﯾــﻦ 37ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و 21ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎن ھەﺑــﻮوە ،ﻟە دەﭬەری ﺳــﯚران 41 ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن و 10ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن ھەﺑﻮوە ،ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن ﻟــە ھەرێﻤﺪا 375ﺣﺎڵەت ﺑــﻮوە ،ھەروەھﺎ 210 ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯿﺶ ھەﺑﻮوە. ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو واﺗە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014و 268 ،2015ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014 ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟە ھەرێﻢ 144ﺣﺎڵــەت ﺑــﻮوە ،ھەروەھﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن ﺑﯚ 124 ﺣﺎڵەت ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ،ﻟە ھەردوو ﺳﺎڵەﻛەﯾﺸــﺪا زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮوە ﻛە 109ﺣﺎڵەت ﺑﻮوە ﻟە ھەردوو ﺳــﺎڵەﻛەدا ،ﻟە ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ 45
ﺑە“وﺷــە“ی رادەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە ”ھەﻧﺪێــﻚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺋەم ﻻﯾەﻧە ﻛﺮدووە“. ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﮕﺮی ﻟەوە ﻛﺮدووە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی دەوام ﻧەﻛەن ،ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧﯚی رێﮕﺮی ﻟەوە ﻛــﺮدووە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪا ﺑە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑێﻨە دەوام و ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿﺶ دروﺳﺘە. ﺷﻮﻛﺮﯾە ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﭘێــﯽ واﯾە، ھﯿﭻ رێﮕﺮﯾﯿــەك ﻧﯿﯿــە ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﯾﻦ ﯾــﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ﻛە ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑﭙﯚﺷێ .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺑﺎﭘﯚﺷﯽ ھــﺎوردەی وﺗــﺎن و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻋەرەﺑﯽ و ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑێﺖ و دەڵێﺖ ”ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑێﺖ ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﭘﺎﻧﺘﯚڵ و ﺳﺘﺮێﺞ ﺑﭙﯚﺷێ ﻛە ھﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋەوروﭘﺎﯾﯿە ،ﺑەم ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧەﺑێﺖ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺣﯿﺠﺎب ﺑﭙﯚﺷێ“. رووﺗێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑﺎﭘﯚﺷــﯽ ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧــەی ﺧﯚﯾــەوە ھەﯾــە ،ﻧەك ھــﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾــﺎن ﮔﺮﻓﺘﯽ
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ”ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد روو ﻟە ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﻧەﻛەن ،ﺑﯚ ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﯽ ﺟﻠەﻛە دەﮔەڕێﺘەوە“. زۆرﯾﻨەی ﺧەڵﻚ وا ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮون ﻛــە ﺣﯿﺠــﺎب ﻣﻮڵﻜﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــەو ﺋﺎﯾﻨەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ ،ﺑەم ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﻣێﮋووەﻛــەی ﺑــﯚ ﺑەر ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم دەﮔەڕێﻨێﺘەوە. ﺗﺎﻣــﺎن ﺷــﺎﻛﺮ ﻧﻮوﺳــەر و ڕۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس ،ﻧەرﯾﺘﯽ ﺣﯿﺠﺎب ﺑــە ﺟﻮوەﻛﺎﻧەوە ﮔــﺮێ دەدات و دەڵێﺖ ،ھﯿﭻ ﺑﻨەﭼە و ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﺎﻧــەت زۆرێﻚ ﻟە زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﯿﻌەی ﺋەزھەر ھەﻣﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺷﺎﻛﺮ، ﺋەوەی ھــﯚﻛﺎر ﺑــﻮو ﺣﯿﺠﺎب ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻋەرەﺑﯽ و رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﭘەرەی ﭘــێ ﺑﺪرێﺖ، ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﻤﯿﻦ ﺑــﻮو ﻟە ﻣﯿﺴــﺮ و ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ دەﺳەت و ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛەدا. ﺋــەو ﻟــە ”وﺷە“ـــەوە رەﺧﻨە ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن دەﮔــﺮێ ﻛــە ﺟﻠﯽ ﺑﺎﭘﯚﺷــﯽ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿەوە ھﺎوردە دەﻛەن .ھﺎوﻛﺎت ﻟە رێﮕەی ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ دﯾــﺎری و ھەﻧﺪێــﻚ داﻣەزراوە و دەزﮔەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەوە
ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺋەوە دەﻛﺮێــﺖ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد روو ﻟە ﺣﯿﺠــﺎب ﺑﻜەن و ﺗەﻋﺮﯾﺒﯽ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜەن. ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﺋەوەﯾــﺎن ﻟە ﻣێﺸــﻜﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪووە ﺋەﮔــەر ﺑﺎﭘﯚش ﺑﻦ ،ﺋەوا ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ھەر ﺟــﯚرە دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯿەك ﺑە دوور دەﺑﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﺎﻣﺎن ﺷﺎﻛﺮ ﭘێﯽ واﯾە ”ﺟﯚرێﻜە ﻟە ھەڵﺨەڵەﺗﺎﻧﺪن و ﺑێﮫێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەت“. ھﺎوﻛﺎت ﻋەﺑﺪو ﻋﺎﯾﯽ ﻧﻮوﺳــەر و ﺗﻮێــﮋەر ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ واﯾــە ،ﺑﺎڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﺑــﺎوەڕی ﺑە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﮔەﻻن ھەﯾــە و ﺑﺰاﭬﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﻤﯿﻦ وەك ﺑﻨﺎﻏەﯾەﻛﯽ ھــﺰری و ﻓﻜﺮﯾﯽ ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻚ ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا 45 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﻛﺮاوەﺗە ﺳــەر ژﻧﺎن و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯿﺶ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﻛە 24ﺣﺎڵەﺗە ،ھەروەھﺎ ﻧﺰﯾﻜەی ﺳێ ھەزار ﺳــﻜﺎ ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی، دژ ﺑە ﭘﯿﺎوان ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدووﺷــﺪا 375ژن ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪووە.
ﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ﭘەرە دەﺳﺘێﻨێ
دەﺑﻮو ژﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ھەر ﺑە ﺟﻠە
ھەر ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎﯾەك ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﭘﯚﺷﺎك ﻛﺮد، ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﻓﺎﺷﯿﺰﻣﯿﯽ ھەﯾە. ﻋەﺑﺪو ﻋﺎﯾﯽ :
ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻟە ھەرێﻢ ﺑﻮوە. ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘێﯽ واﯾە، ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻛﺎرێﻜﯽ دوژﻣﻨﻜﺎراﻧەﯾە ﯾﺎن ﺑــە ھێﺰ ﯾﺎن ﺑە رێﺴــﻮاﻛﺮدن روو دەدات و ﺑەھﯚی دەﻣﺎرﮔﯿﺮﯾﯽ رەﮔەزﯾﯿەوە ڕوو دەدات .ﺷــەوﻧﻢ ھەوراﻣﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەھــﯚی ﺋﺎﻣﺮازێﻜەوە ﺑەراﻣﺒــەر ﻣێﯿﯿﻨــە دەﻛﺮێــﺖ، ﺑەھﯚﯾــەوە ﺋﺎزارداﻧــﯽ دەرووﻧــﯽ و ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ و ﺳێﻜﺴــﯽ ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە. ھەوراﻣﯽ دەڵێــﺖ ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ھەڕەﺷــەﻛﺮدن ﯾﺎن زۆرﻟێﻜﺮدن و ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدن ﺑێﺒەﺷﺒﻮوﻧﯽ زۆرداراﻧە ﻟە ﺋﺎزادی ،ھەروەھﺎ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺑەھﺎﯾــﺎن وەك ﻣﺮۆﭬێــﻚ و ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑــە ﻛﺮدەوەﯾەك ﻛە ﻧەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﯿﻜەن ﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑــﺪەن ،ﺑــێ ﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎ رادەﯾەك ،ﻻﻗەﻛﺮدن ﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻦ ،ﺋەﻣﺎﻧە ﺑە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن دادەﻧﺮێﻦ. ”زۆر ﺟــﺎر ھــﯚی ﺋﺎﺑــﻮوری وا ﻟە ڕەﮔەزی ﻧێــﺮ دەﻛﺎت ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ژن ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪات،
ﭼﻮﻧﻜە دەﺑێﺘە ھﯚی ﻛێﺸەی ﻧێﻮان ژن و ﭘﯿــﺎو ،ﺑەوەش ژن دووﭼﺎری ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەﻛــﯽ دەرووﻧﯽ دەﺑێﺖ، وەك ھەﺳﺘﻜﺮدن ﺑە ﻛەﻣﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن، ﺑــەوەش دووﭼــﺎری ﻧەﺧﯚﺷــﯽ دەرووﻧــﯽ دەﺑــﻦ ،دڵەڕاوﻛــێ و ﺧەﻣﯚﻛﯽ ،ﺑﯚﯾە دواﺟﺎر ﭘەﻧﺎ دەﺑەﻧە ﺑەر ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ“ .ھەوراﻣﯽ وای ﮔﻮت. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﭘەروﯾﻦ ﺣەﺳــەن ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎی ﻛﺎروﺑــﺎری ﺧﺎﻧﻤﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە زۆرە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ژن ،ﺗەﻧﮕﮋە و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺷەڕ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی. ”ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺷەڕ وﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ھەﺑﻮو ،ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ دەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑــە ژن ،ﺋــەوەش ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەﻛﺎن زﯾــﺎد دەﻛەن“. ﭘەروﯾﻦ وای ﮔﻮت.
ﺣﯿﺠﺎب ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﺎﻧە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە. ﺋەﻣﯿﺮ ﮔەردی
داڕﺷــﺘﻮوە و ﺋەوەﻧــﺪەی ﺋﻮﻣەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑە ﮔﺮﻧﮓ ھەژﻣﺎر دەﻛﺎت، ھێﻨﺪە ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﺧﯚﻣﺎڵێﺘﯽ ﻟە ھەﻣﻮو دﯾﻮە ﻓەرھەﻧﮕﯽ ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛــە ﺑەﻻﯾەوە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە. ﻋﺎﯾﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێــﺖ ،ﻟەو ﺳﯚﻧﮕەﯾەوە دەﺷــێﺖ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەك ﻟــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﮕەرادا ھەﺑێــﺖ .ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن، ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛە ﺗــەواو ﻟــە ژێــﺮ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺨﻮاﻧﺪاﯾــە ،ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ژێــﺮ ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺋــەم ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎﯾەوە. ”ھەر ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎﯾەك ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﭘﯚﺷﺎك ﻛﺮد ،ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﻓﺎﺷﯿﺰﻣﯿﯽ ھەﯾــە ،ﺑﺰاﭬﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ ﺧﯚی ھەڵﺪەﻗﻮڕﺗێﻨێﺘە ﻧــﺎو ﺋﺎزادﯾﯽ ﺗﺎك
و ﺷێﻮازی ﭘﯚﺷــﯿﻨﺖ ﺑﯚ دﯾﺎری دەﻛﺎت ،ﺑەﻣەش ﻧﺎوەﺳــﺘێﺖ، ﺑەڵﻜــﻮ دەﯾەوێــﺖ ﻓﺮەﺟﯚرﯾﯽ ﭘﯚﺷــﯿﻦ ﻧەھێڵێــﺖ و ﻣﯚدێﻞ ﺑﻨﺒــڕ ﺑــﻜﺎت .ﺋــەو ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺋەم ﺷــێﻮازە ﺣﯿﺠﺎﺑەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺮەوی ﭘێ دەدرێ ،ﻋەرەﺑﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﯿە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺷــێﻮە ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﻛﻮردەوارﯾﯿﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە“. ﺋەﻣﯿﺮ ﮔــەردی ،ﭘێﺸــﻨﻮێﮋ و وﺗﺎرﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ”ﺋﯿﻤﺎن“ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت، ﺣﯿﺠــﺎب ﻟەڕووی ﺷــەرﻋەوە ﺑــە واﺗﺎی ﺧــﯚ داﭘﯚﺷــﯿﻦ و ﺷــﺎردﻧەوەی ﺟەﺳــﺘە دێﺖ، ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﺋەرﻛﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧە و ھﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑە ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە.
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
د ﺑﻮون و )(700ﻳﺎن ﻛەﻧﻴﺰەك ﺑﻮون .ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺰان و ھﺎوﺳەری ھەﺑﻮوە. ﺧﺮا ,ﻟەم ﺋﺎﻳﻨە ﻓﺮەژﻧﻰ ڕێﮕەی ﭘێﺪراوە ,ﺑەم ۆﺧﻰ ﺗﺎﻳﺒەﺗﻰ ﺧﯚى ﺑﯚ داﻧﺪراوە .ھێﻨﺪێ ﺟﺎر داراﯾﯽ ﻧەﺑێﺖ و ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ڕاﮔﺮێ ﻟە واﺟﺐ( ,ﺋەﮔەر ﺋەو ژن و ﭘﻴﺎوە ﻋﺎﺷﻘﻰ ﻳەﻛﺘﺮ ن ھەﯾە ,ھەﻧﺪێﻚ ﺑﺎرﻳﺶ ﺳﻮوﻧەﺗە ,ﻟەواﻧەﯾە ﯚ ﺟﺎرى دووەم و ﺳێﯿەم ...ﺋەم ﭘڕۆﺳەﯾە ﭘﺎﺗە دادﭘەرروەر ﺑێﺖ ﻟﺔ ﻧێﻮاﻧﻴﺎن ,ﺋﻪوەش دهﺑێﺘە ﻰthe man by its nature is polygamy," : ﺷــﺘﻰ ﭘﻴﺎو ﻓﺮەژﻧﻴﻴە )ھﺎوﺳەری(ﻳە ,ﺋﺎﻓﺮەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﯽ وەک ﭼﺎرەﺳەر
دوو ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻋﺎرەﺑﯽ ﺗێﺪاﺑﻮو، وەﻟێ ﺋێﺴﺘە ﯾەک ﮐﻮردی ﺗێﺪا ﻧەﻣﺎوە و ھەﻣــﻮوی دەرﺑەدەر ﮐــﺮان" .ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﻋــﺎرەب ڕووی ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﮐﺮدووە ﺗﺮﺳﯽ دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﻣێــﮋووی ﺣەوﯾﺠەی ﻟێ دەﮐﺮێﺖ ،وەک ﻟە ﺳــەرەوە ﺑﺎﺳﻢ ﮐﺮد ﻋﺎرەب ﺑەﺑێ ھﯿــﭻ ﭘێﻮەرێــﮏ ژن و ژﻧﺨﻮازی دەﮐﺎت ،دوور ﻧﯿﯿە ﻟە ﻣﺎوەی داھﺎﺗﻮو وەک ﺣەوﯾﺠە ﮐﻮردﺳﺘﺎن داﮔﯿﺮ ﺑﮑەﻧەوە. ﮐﻮرد دەﺑێ واز ﻟە دەﻣﺎرﮔﯿﺮی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟــﯽ ﺑێﻨێــﺖ ،ﻟــە ھــەر ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﯿﺎﯾێــﮏ ﮐﺎﻣە ﺧــﺎڵ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ دەﮐﺎت ,ﺋەو ھەڵﺒﮋێﺮێــﺖ ،چ ﮐﺎری ﺑــە ﺳــﮑﯚﻻرﯾﺰم و ﻣﺎرﮐﺴــﯿﺰم و ﺋﯿﺰﻣەﮐﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ھەﯾــە؟، ﺧەڵﮑــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەم ڕەوت و دەﺳــﺘﺎﻧە ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮە .دەﺑــێ ﯾﺎﺳــﺎﯾێﮏ داﺑڕێﮋێﺖ ﺧﺰﻣەت ﺑە ژﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑــﮑﺎت ،دووﭘﺎﺗە ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﺧﺰﻣەت ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﮐــﻮرد ﻧﺎﮐەن ھەﻣﻮار ﺑﮑﺮێﻨەوە ،دادﮔەﮐﺎن ﺧﺰﻣەﺗﯽ ھﺎووﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑﮑﺮێﺖ ،ﺳﺰای ﺗﻮﻧﺪﺗــﺮ و ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﺑﯚ ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ ﻓﺎﯾﻠــﯽ ژن ﻟــەم ﮐﯚﻣەڵﮕەﯾە داﺑﻨﺮێﺖ ،دواﺟﺎر ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﮑﺮێﺖ ,ﺑەم ﺑە ﻓﯚڕﻣێﮑﯽ ﻧﻮێ و ﺑە ﺷــێﻮازﯾﮑﯽ ﻧﻮێ .ﻧە وەک ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ،ﭘڕﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺳــﺘەم ،ﺋــەوەی ﺗﻮاﻧﺎی داراﯾــﯽ ﻧﯿﯿە دادﮔــە ﻧەھێڵێ ھﺎوﺳەری دووەم ﺑﺨﻮازێﺖ ،ﻟێ ﺋەوەی ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە ﮐێﺸــەی ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێــﺖ ،دادﮔە دەﺑێ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﺑﺪات ﻟە ﭘێﻨﺎو زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە. ھەڵﺒەﺗــە ﺋەﻣــەش ﮐﺎری ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧە ﮐە ﭼــﯚن و ﭼﯽ ﺑﺎﺷە ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە ،ﺑەھﯿﻮای ﺑﺎﺷﺘﺮﮐﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻓﺮەژﻧﯽ.
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ھەرﭼەﻧﺪ ﺑﺎﺳﯽ ﺋﺎزار و ﻛێﺸە و ﻣەﯾﻨەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ھﯿﭽﯽ ﻟێ ﺷﯿﻦ ﻧﺎﺑێﺖ ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺷەڕی داﻋﺶ دەﻛﺎت ،ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺋێﻤەش ﺷەڕی ﺋەو دۆﺧە ﺑﻜەﯾﻦ
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﻣﻮوﭼە و داھﺎت ﺋەو دﯾﻮارە ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوﯾﯿەی ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻣﻮوﭼە ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗەﯾە ﻛــە ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵە ﺑﻮوەﺗە ﺑﻨێﺸﺘە ﺧﯚﺷەی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن و ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﺶ ﺑﯚ ﺑەﮔــﮋ ﯾەﻛﺘﺮداﭼﻮوﻧــﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن .ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺋەوەﻧﺪە ھەﺳﺘﯿﺎرە ﻛە ﻟە ﻛﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘﺮێﺲ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەﻛﺎﻧەوە ﺑﮕﺮە ،ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﻛﯚڕ و داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﺑﻦ دﯾــﻮاری ﻣﺰﮔــەوت و ﭼﺎﯾﺨﺎﻧە و داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﺷــەواﻧەی ھەﻣــﻮو ﻣﺎڵێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە دەﻛﺮێﺖ .ﺧەڵﻚ ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺮﺳــەﻛە ھەﯾە و زۆرﯾﻨەﺷﯿﺎن ﺑەﮔﻮﻣﺎﻧەوە ﻟە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە دەڕواﻧﻦ. ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2014ەوە دۆﺧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ،ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺳــەﭘێﻨﺮا و ﺋەوەی ﺑﻮوەﺗــە ھﯚﻛﺎری ﺋەو دۆﺧە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿە ،زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە داھﺎت و ﭘﺎرە ھەﯾە و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﺑﺎری ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜەوە .ﺳەرەﺗﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی و دواﺗﺮﯾﺶ ﻛێﺸەی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت و ﺷــەڕی داﻋﺶ ،ھێﻨــﺪەی ﺗﺮ دۆﺧەﻛەی ﺋﺎڵﯚز ﻛﺮد. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻮوﭼەﻛەی دوا دەﺧﺴــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺮد ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەی ﻧەﺑﻮو داﺑﯿﻨﯽ ﺑــﻜﺎت و دواﺟﺎرﯾﺶ ﺑڕﯾﺎری دا ﺑە رێﮋەی ﺟﯿﺎواز ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑﺒڕێــﺖ و ﺑﯚﯾﺎن ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﺑﻜﺎت و ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺋەﮔــەر ﺗﻮاﻧﺎی ھەﺑــﻮو ﺑﯚﯾﺎن ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە. ﻣﻮوﭼە دوو ﺳﺎڵە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﮔەرﻣﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﺑﻮوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑە دژی ﯾەﻛﺘﺮ ﺳــﻮود ﻟــەو دۆﺧە ﻧﺎﻟەﺑﺎرە وەرﮔﯿــﺮاوە .ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺎن ﺑەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛﺮدووە داھﺎﺗەﻛە دەﺷﺎرێﺘەوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑە ﭘﺎﺳﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑە ﺗەواوی دڵﻨﯿﺎﯾﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋەو دۆﺧــە ﻧﺎﻟەﺑﺎرە، ﺧەڵﻜﯿــﺶ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھەﯾە، ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھﯿــﭻ ﺑڕواﯾەﻛﯿﺎن ﺑەوە ﻧﯿﯿە ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﯾڵێﺖ راﺳــﺖ ﺑێﺖ، ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ ﻣــﺎف ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت دەدەن و ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﭘﺎﺳــﺎوی ﺑﯚ دێﻨﻨەوە ﻛە ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﺋــەو ﺟﯚرە ﭘﺎﺳــﺎواﻧەی ﻧەھێﻨﺎوەﺗــەوە و ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋەواﻧــەش ﻛە ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧــەوە ﻟە دۆﺧەﻛە دەڕواﻧﻦ.
ﺑڕﯾﺎر ﺋەﻧﻮەر ﭘﯚﻟﯿﺲ ﻟە ﭼﻮارڕێﯿﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺧەرﯾﻜــﯽ راﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﭘێﯽ واﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەو ھەﻧﮕﺎواﻧەی ﻧﺎوﯾەﺗﯽ ،ھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧەﺑﻮوە و ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﻏﺪا ﻣﻮوﭼە دەﺑڕێﺖ و دواﺗﺮ ﺷەڕی داﻋﺶ ﺑەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺳــەﭘێﻨﺮێﺖ ،ﻧﺎﺑێــﺖ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوە ﺑﻦ وەك ﺳــﺎڵﯽ ﺳــﺎن ﺑﮋﯾﻦ. ﺋەو ﭘﯚﻟﯿﺴە ﻛە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێﺪا دەژی، ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ ”ﺳﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 215ھەزار دﯾﻨــﺎرم وەردەﮔﺮت ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە 600ھەزار وەردەﮔﺮم و زۆرﯾﺶ ﺑەو دۆﺧە رازﯾﻢ ﭼﻮﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺧﯚم ﺧﯚش دوێﺖ“. ھــﺎوﻛﺎت ﻧﺎﯾﻒ ﻗــﺎدر ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿە و ﻟە ﭘﺎرﻛەﻛەی ﺑەراﻣﺒەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ داﻧﯿﺸــﺘﺒﻮو ،ﮔﻮﺗﯽ، ﺷــەواﻧە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﮔﻮێﯽ ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚر دەﺑێــﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە دز ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛﺮێ ،ﺑەم ﺧــﯚی ﺑﺎوەڕی ﺑەو ﻗﺴﺎﻧە ﻧﯿﯿە ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی زۆری ﺑەدەﺳﺘەوە ﺑﻮو ،ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻣﻮوﭼەی ﺑﺎﺷــﯽ وەردەﮔﺮت و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘﺎداﺷــﺖ و ﭼەﻧﺪان ﭘێﺸەﻛﯽ و ﭘﺎرەی ﺗﺮ دەدراﯾە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺋێﺴﺘەش ﻛە ﺑڕی ﻣﻮوﭼەﻛە ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە و ﭘێﺸەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑڕاون ،دﯾﺎرە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرﺗە ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻛﺎرەی ﻛﺮدووە. ﺋەو ﻛــە ﻣﻮوﭼەﻛەی ﻟە ﻣﻠﯿــﯚن و 200 ھــەزار دﯾﻨﺎرەوە ﺑــﯚ 500ھــەزار دﯾﻨﺎر ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋێﻮاران وەك ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟە ﻧﯚرﯾﻨﮕــەی ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﮔەﺷﺒﯿﻨﯿﺸــە ﺋەﮔەر دۆﺧەﻛە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺘــەوە و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺎرەی دەﺳــﺖ ﺑﻜەوێﺖ ،ھﺎوﺷێﻮەی ﺟﺎران ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺧﯚﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﻧﺎﯾﻒ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻧﯿــﻢ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺷــەڕی داﻋــﺶ دەﻛﺎت و ﺧﻮێﻨــﯽ دەڕژێﺖ ،وا ﺑﺎﺷە ﺋێﻤەش وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﺷــەڕی ﺋەو دۆﺧە ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﯿەﺗﯿﯿەﻛە ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﺑﮕﺮﯾﻦ“.
ھەرﭼەﻧﺪ ﺧەڵــﻚ ﻟێﻜﯽ دەداﺗــەوە ،ﺑﯚی دەردەﻛەوێــﺖ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺷــﺘێﻚ دەﺷﺎرێﺘەوە. دوﻛﺎﻧﺪارێﻚ
دووﻛﺎﻧﺪاران ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ﻧﯿﻦ، ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎرێﻜﯽ ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﻣﻮوﭼە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺑﺎزاڕەﻛەﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺋەﺣﻤەد ﻓەرﯾﺪ ﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛەی ﺑەردەم ﻗەی ھەوﻟێــﺮ ،دووﻛﺎﻧــﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری
”ﻓێﺮﻛــەران ﻓێــﺮ ﻣەﻛە ،ﻛە ﻓێﺮﯾﺸﺖ ﻛﺮدن ﻟــە ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻣەﻛە“ ھەﯾە و ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛڕﯾﺎر ،ﻟە ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛەی راوەﺳﺘﺎوە ،ﺑە“وﺷە“ دەڵێﺖ ”ﺋەﮔەر ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻚ % 50 ﻛەم ﻛﺮاﺑێﺘەوە ،ﺋــەوا ﺑﺎزاڕی ﻣﻦ % 80 ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە“ .ﺋەو رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻣﻮوﭼەﺧﯚران ﻏەدرﯾﺎن ﻟــێ دەﻛﺮێﺖ و ﺧﺮاوﻧەﺗە ژێﺮ ﮔﻮﺷﺎری داراﯾﯽ. ﺋەو دووﻛﺎﻧﺪارە ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧە ،ﺑەم دەڵێ ”ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﯾەﻛﻢ ﺑەدەﺳﺘەوە ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺑــﻜﺎت و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﻧــﺪە دەزاﻧﻢ
ﺗﺎﻛە ﺷــﺘێﻚ ﻛە وای ﻛﺮدووە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و دەﺳــەت ﺑەردەوام ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ھەﺑێﺖ و ﺋەو ﮔﻮﻣﺎﻧەش ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن رەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗە.
ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﻧﺪێﻚ ﺷﺘﯽ ﻟەژێﺮ ﺳەرە و ﻛەس ﻧﺎزاﻧێﺖ ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە ﭼﯿﻦ“. ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ھﯿﻮا ﺟەﻣﯿﻞ دووﻛﺎﻧﺪار ﻛــە ھەر ﻟــەو ﺑــﺎزاڕە ﺑــﯚن و ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دەﻓﺮۆﺷێﺖ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﮔﻮﺗەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻛﻮردەواری دەﻛﺎت ﻛــە دەڵێﺖ” ،ﻓێﺮﻛەران ﻓێــﺮ ﻣەﻛە ،ﻛە ﻓێﺮﯾﺸﺖ ﻛﺮدن ﻟە ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻣەﻛە“. ﻗﺴە و ﻛﺮدارەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو دووﻛﺎﻧﺪارە ﯾەﻛﺘــﺮ ﻧﺎﺧﻮێﻨﻨــەوە ،ﺑﯚﯾــە ھەرﮔﯿــﺰ ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧەڕﯾﻮﻧەﺗەوە .ھﯿﻮا ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ”ﺑﯚﭼﯽ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﺋەوە ھەﯾە ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎوە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﭼەﻧﺪان دەﻓﺘــەر دۆﻻری ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ،ﺑەم ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺧەرج ﻧەﻛﺮێﺖ“. ﺋــەو ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛێﺸــەی ﺧەڵــﻚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دادﭘەروەرﯾﯿــە و ﺋەﮔەر ﭘێــڕەو ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋــەوا ﺋەواﻧﯿــﺶ دەﻧﮕﯿﺎن ﻟێــﻮە ﻧﺎﯾەت. ﺧەڵﻚ ھەﻣﻮو ﺑﻮوەﺗە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺑﯿﺮﻛﺎری ھێﻨــﺪەی ﻟێﻜﺪاﻧــەوە ﺑﯚ ھەﻧــﺎردەی ﻧــەوت و ﭘﺎرەﻛەی ﺑــﻜﺎت و ھەرﭼەﻧﺪ ﻟێﻜﯽ دەداﺗەوە ،ﺑــﯚی دەردەﻛەوێﺖ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺷﺘێﻚ دەﺷﺎرێﺘەوە. ھەر ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺑﺎﺗﺎ ﻟــە ھەوﻟێﺮ، رەﺷــﯿﺪ رەﻓﻌەت ﻛە ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵە رۆژﻧﺎﻣــە و ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎن دەﻓﺮۆﺷــێﺖ، رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەوﺗﯽ ھەﯾە ،ﺑﺎج و ﮔﻮﻣﺮﻛــﯽ ھەﯾە و ﺑەدەﯾﺎن ﺳــەرﭼﺎوەی ﺗﺮی داھﺎﺗﯽ ھەﯾە و ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﺋــەو داھﺎﺗﺎﻧە ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑە دادﭘەروەراﻧە ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜﺪا داﺑەﺷﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﺧەڵﻚ دۆﺧﯽ ﻟەوە ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮوە .ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”رۆژاﻧە ﺧەڵﻚ ﻟەﮔەڵ ﻛڕﯾﻨﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ﺑەﺷﻮێﻦ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەدا دەﮔەڕێــﻦ ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑە
زۆرﯾﺶ ﺑەو دۆﺧە رازﯾﻢ ﭼﻮﻧﻜــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺧﯚم ﺧﯚش دوێﺖ.
ﻣﻮوﭼەوە ھەﯾە“. ﭼﺎﯾﺨﺎﻧــەی ﻣەﭼﻜﯚ ﻛــە ﭼﺎﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ ﻛﯚﻧــە و ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺑﻦ دەروازەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻗــەی ھەوﻟێﺮ، زﯾﺎﺗﺮ ﺧەڵﻜێﻜﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ رووی ﺗێ دەﻛەن .ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﯿﻮاﻧــﺎن ﺑەدەم ﭼﺎﺧﻮاردﻧەوە ﺑﺎﺳــﯽ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﯾﺎن دەﻛــﺮد و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻣﻮوﭼەش ﺳــەروﺑﻨﯽ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮو. ھەﻧﺪێــﻚ ﻣﯿﻮاﻧﯿــﺶ ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﻛە ﺧەرﯾﻜﯽ دۆﻣﯿﻨە و ﺗﺎوڵە ﺑﻮون و وا ﭘێﺪەﭼﻮو ﻟە ﺷــﺮۆﭬە و ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎن ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻮوﺑﻦ. ﻟە ﺳﻮوﭼێﻜﯽ ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﻛە ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎوێﻚ ﻛە ﭘێ دەﭼﻮو ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﻛﺮاﺑێﺖ ،ﺳەری ﻗﺴەﻣﺎن ﻛﺮدەوە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس ﺧﯚم ﻧﺎﺳﺎﻧﺪ و داوام ﻟێ ﻛﺮد وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﻢ ﺑﺪاﺗەوە ،ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﻟەﺳــەر ھﯿﭻ ﭘﺮﺳێﻚ
ﺑﺪوێﺖ و ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯿﺶ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪە. ﻣﻨﯿــﺶ وازم ﻟــێ ھێﻨــﺎ و ﺧەرﯾﻜﯽ ﭼﺎ ﺧﻮاردن ﺑﻮوم ﻛە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ھەڵڕﺷﺘﻨﯽ دەرد و ﺧەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺮد ﺑێ ﺋەوەی ﻧﺎوی ﺧﯚی و ﭘﯿﺸــەﻛەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺎت .ﯾەﻛەم ﻗﺴــەی ﺋەوەﺑﻮو ”ﻧــﯚ ﻣﺎﻧﮕــە ﻣﻮوﭼەم وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟەو وﺗە ﻛــەس ﺋﺎوڕ ﻟە ﺧەڵﻚ ﻧﺎداﺗــەوە ،ﺋﺎﺧﺮ ﻣــﻦ دڵﻢ ﺑە ﭼﯽ ﺧﯚش ﺑێﺖ“. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﺗەﻣەﻧﻢ ﺳــەرووی 70ﺳــﺎڵە و ﻟە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯿﺸﺪا ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوم
”ﻟەم وﺗە ﻛەس ﺋﺎوڕ ﻟە ﺧەڵــﻚ ﻧﺎداﺗەوە، ﺋﺎﺧﺮ ﻣﻦ دڵﻢ ﺑە ﭼﯽ ﺧﯚش ﺑێﺖ“ و ﻧﺎڕەﺣەﺗﯿﻢ ﭼێﺸــﺘﻮوە ،ﺑــەم ﺋەوەی دەﻣﻮﯾﺴﺖ ﺑەدی ﻧەھﺎت. ﺗﺎﻛە ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿە ﺧەﻣﯽ ﻟێ دەﺧــﻮارد ،ﺋەوەﺑﻮو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەرﭼەﻧﺪ ﺑﺎﺳﯽ ﺋﺎزار و ﻛێﺸــە و ﻣەﯾﻨەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن ،ھﯿﭽﯽ ﻟێ ﺷــﯿﻦ ﻧﺎﺑێﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەری ﺧﯚﯾﺎن دێﺸێﻨﻦ و ﻛەس وەﻣﯿﺎن ﻧﺎداﺗەوە. ھەر ﻟە ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺣەزی ﻧەﻛﺮد ﻧــﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ،ﺗــﺎك ﻛەراﻣــەت و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰراوە ،ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﺑﯚ داﻧەﻧﺮێﺖ ﺗﺎﻛە ،ﻛەس ﮔﻮێ ﻟە ﺗﺎك ﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﻟە ﺳەرەوە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن دەردەﻛﺮێﻦ ﺑێ ﺋەوەی ﻟەوە ﺑﻜﯚڵﻨەوە ﺋﺎﺧﺮ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻮوﭼەی ﻛەﺳێﻚ % 70 دەﺑڕی چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ﻛەﺳــەﻛە و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ دەﺑێﺖ“. ﺗﺎﻛە ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەم ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی زاﻧﻜــﯚ وای ﻛﺮدووە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و دەﺳــەت ﺑەردەوام ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ھەﺑێﺖ و ﺋــەو ﮔﻮﻣﺎﻧەش ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن رەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗە ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑە رووﻧﯽ ﺑﺨﺮێﺘە ﺑــەردەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﺋەوەﻧﺪە ﺷــﺘە ﺑــەو ﻧﺮﺧە ﻓﺮۆﺷــﺮاوە و ﺋەوەش داھﺎﺗەﻛەﯾەﺗﯽ و ﺑەم ﺷێﻮەﯾەش داھﺎﺗەﻛە داﺑــەش دەﻛﺮێﺖ ،ﺧەڵﻜﯿﺶ ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەڕەوێﺘەوە“.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﻛەﻣﯿﯽ ﻣﯿﻮەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘێﺸﺘﺮی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔەڕێﺘەوە ﺳﻮودﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﻛﯚری :ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻢ ﻗﺴﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺪەم.
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ھەرﭼەﻧــﺪە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زەوﯾــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ زۆرە و ﻛــەش و ﺧﺎﻛەﻛەی ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ زۆرﺑەی ﻣﯿﻮەﻛﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎوە ،ﺑەم ﺑەرھەﻣﯽ ﻧێﻮﺧﯚی ﻛەﻣە و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﺑﺎزاڕەﻛــەی ھەڵﺪەﺳــﻮوڕێﻨێﻦ. ﺋێﺴــﺘە % 73ی ﻣﯿﻮەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﺎوردەن. ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘــڕن ﻟە ﻣﯿﻮە. ﻋەﻟــﻮەی ﮔەورەی ھەوﻟێــﺮ ،دەﻛەوێﺘە ﺳەر ڕێﮕەی ﮔﻮێڕ و ھەرﭼﯽ ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮە ،ﻟــەوێ ﻛڕاون. ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎرﯾــﻚ و ڕوون ﺟﻮوڵە دەﻛەوێﺘە ﺋەو ﺑﺎزاڕە و ﻛڕﯾﺎر و ﻓﺮۆﺷــﯿﺎر ﺟﻤەﯾﺎن دێ .ﻟە ﺑــەردەم دەروازەی ﻋەﻟﻮە ،ھەر ﺗﺮێﻠەﯾە و ﺧﯚ ﺑــەژووردا دەﻛﺎت و ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑﻮار ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺪەن ،ﻟە ژوورەوەش دێﻨە دەرەوە .ﺋەوان ﻟەژێﺮ ﻓﺸــﺎری ﺑﺎری ﻗﻮرﺳــﯿﺎن ﺑە دەﻧﮕــﯽ ﺑەرز ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ ﻣــﯚڕ دەﺑﻨەوە .ﺟﮕە ﻟــەو ﺗﺮێﻠە درێﮋاﻧە، ﻟە ﻧﺎوەوەش دووﻛﺎﻧــﺪاران ڕێﮕەﻛەﯾﺎن ﺗەﺳــﻚ ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﺟەﻧﺠﺎڵــﯽ و ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەﻛەی ﻋەﻟﻮە ﺑەﺟﯚرێﻜە ،وەك ﺋەوەی ﻗﯿﺎﻣەت ھەڵﺴــﺎﺑێﺖ ،ڕێﺖ ﻧﯿﯿە ﺑڕۆی. ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑــە ژوور دەﻛــەوی ،ﭘڕﯾەﺗﯽ ﻟــە ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗــﯽ ﺟــﯚر ﺑەﺟــﯚر ،ﻛە ﻟە دوورەوە درەوﺷــﺎوەی و ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕﯿﺎن ڕاﺗﺪەﻛێﺸــﻦ ،ﺑەم دڵﺨﯚﺷــﻜەر ﻧﯿﻦ. ﻟەو ﺑﺎزاڕە ھەﺳــﺖ ﺑە ﻏەرﯾﺒﯽ دەﻛەﯾﺖ،
ﭼﻮﻧﻜە ﺑە دەﮔﻤەن ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ دەﺑﯿﻨﯿﺘــەوە و زۆرﯾﺎن ھــﯽ دەرەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ. ﺑەرھەﻣــﯽ ﺗﻮرﻛﯽ ﺑەﯾەك ﺟﺎر دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﺑــﺎزاڕەدا ﮔﺮﺗــﻮوە و ﻟە ﭘﺎڵ ﺋەوﯾﺸــﺪا ﺋێﺮان دێﺖ .ﻟەو ﺑﺎزاڕە ،ﻟە ﺑﻦ ﺟەﻣەﻟﯚﻧــە ﺑەرزەﻛەی ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﻣﯿﻮەی ﺗﻮرﻛﯽ و ﺋێﺮاﻧﯽ و ھەروەھﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ھەن. ﻧﺮﺧﯽ ﻣﯿﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮﺧﯚ ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻨە .ﺋەو دەڵــێ” ،ھەﻧﺠﯿﺮی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻛﯿﻠﯚی دوو ھەزار دﯾﻨﺎرە ،ھــﯽ ﺗﻮرﻛﯽ دوو ھەزار و 500ـــە ،ھەﻧﺎری ﺧﯚﻣﺎن 800و ﺋەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎش ھەزار و 200دﯾﻨﺎرە“. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟەﮔەڵ ھﺎوردە ،ﻟە 200دﯾﻨﺎرەوە ﺑﯚ 500دﯾﻨﺎر ھەرزاﻧﺘﺮن و ڕەﺟەب ﺣﺎﺟﯽ ﻋەزﯾﺰ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێــﺮ ،دەڵێ ”ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ڕووی ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿەوە ﺑﺎﺷــە ،ﺑەم ﻧﺮﺧﯿﺎن ﻟە ھــﺎوردە ھەرزاﻧﺘﺮە“ .ھــەر ﺋەوەﯾﺶ وای ﻛﺮدووە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﺑەم
ڕەﺟەب ﺣﺎﺟﯽ دەڵێ” ،ﺑەرھەﻣﯽ ﻣﯿﻮەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻛەﻣە“. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺳﺎڵﯽ 2015ـﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﻣﯿﻮەدا ،ﺗەﻧﯿﺎ % 27ی ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت .ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎرەی وەزارەت دەری دەﺧﺎت ﻟە 2015دا ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻮەدا ﺑەﮔﺸﺘﯽ 146ھەزار و 884ﺗﯚن ﻣﯿــﻮەی ھەﺑﻮوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا 396ھــەزار و 977ﺗﯚن ﻣﯿــﻮە ھﺎوردە ﻛــﺮاوە .واﺗە % 73ی ﻣﯿﻮەی ﺋێﺴــﺘەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﺎوردەن. ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺤەﻣــەد ﺳــەﻟﯿﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ،ﻛەﻣﯿﯽ ﻣﯿﻮەی ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﺑــﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘێﺸــﺘﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔێڕێﺘەوە، ﻛە ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟــە % 2ی ﺑﻮدﺟەﻛەی ﺑﯚ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدﺑﻮو .ﺋەو دەڵێ، ”ﺑەو ﺑﻮدﺟە ﻛەﻣەوە وەزارەت ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻗڕﻛەر ،ﭘەﯾﻨﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ،ﺑﻨەﺗﯚ و ﺋﺎودێﺮی و ﺧﺎﻧﻮوی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ و ﮔــــێڕاﻧەوەی % 60ی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺑەرھەم ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دەﻛﺮد“ .ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛە
ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ،ھەﻣﻮوی ﺑەﺟﺎرێﻚ دەھێﻨﺮێﺘە ﺑــﺎزاڕ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺮﺧەﻛەی دادەﺑەزێﺖ. ڕەﺟەب ﺣﺎﺟﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺗەﻧﮕﯽ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ھەڵﭽﻨﯿﻮە ،ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺤەﻣەد ﮔەﺷــﺒﯿﻨە و دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران دەﻛﺎت“. ﺋــەو ﻧﻤﻮوﻧە ﺑە ﻗــەرزی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ دەھێﻨێﺘەوە ،ﻛە ﻟــە 2009وە ﺗﺎ 2014 ﺑــە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دەدرا ،ﺑــﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ وەك ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﻟێﯿــﺎن وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺘەوە. ﺟﮕەﻟەوەﯾﺶ ﻛﺎﻣﻞ ﻣەﺣەﻣەد ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗــﺮ ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻛﺮدووە و ﭼﺎوەڕێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧێﻮﺧﯚ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺳﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ. ﻟە زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧێﻮﺧﯚ،
ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ھﺎوردەی ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ﺑەرز دەﻛﺮێﺘەوە ،ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺗﯚﻧێﻚ ﻣﯿﻮە 250 ھەزار دﯾﻨﺎرە ،ﺑەم ﻋێﺮاق ﻛە ﺑەوە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧﯿﯿە ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﻓێﺮ ﺑﻮون ﻟەوێﻮە ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ دەﻛەن .ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺤەﻣەدﯾﺶ دەڵێ” ،ﺑڕﯾــﺎر دراوە ھەر ﺑەرھەﻣێﻚ ﻛە ﻟە ﺧﻮارووی ﻋێﺮاﻗەوە ﺑێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، دەﺑێﺖ ﺋەو ﮔﻮﻣﺮﮔە ﺑﺪات“. ﺑــەم ڕەﺟــەب ﺣﺎﺟــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛەس ﻟە ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ ﮔﻮﻣﺮگ ﻧەﻛــﺮاوە و زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﭘێﯿە“. ﺑە ﺑڕوای ڕەﺟــەب ﺣﺎﺟﯽ ﻛە ﻟە دۆﺧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﺋﺎﮔﺎدارە ،ﻛەﻣﯿﯽ ﺳــﺎردﻛەرەوەش زﯾﺎﻧﯽ ﺑــە ﺟﻮوﺗﯿﺎران
ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑەوەی ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑەرھەم ،ھەﻣــﻮوی ﺑەﺟﺎرێﻚ دەھێﻨﺮێﺘە ﺑﺎزاڕ و ﻧﺮﺧەﻛــەی دادەﺑەزێﺖ ،ﺋەوەش ﺟﻮوﺗﯿــﺎر ﻣﺎﯾەﭘــﻮوچ دەﻛﺎت و ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﻛﺸــەی ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧێﻮﺧﯚ .ﺋەو دەڵێ” ،ﺟﻮوﺗﯿﺎر ھەﺑﻮوە ﺑەﺗﯚن ﺑﺎﯾﻨﺠﺎﻧﯽ ﻓــڕێ داوە ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛﯿﻠﯚی ﺑە 100 دﯾﻨﺎرﯾﺶ ﻧەﻓﺮۆﺷﺮاوە“. ﻟە 11ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ،ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ھەﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺋەوە ﻧەﺑﻮوەﺗــە ﺋــەوەی ﺣەوﺟێــﯽ وﺗﺎﻧﯽ درواﺳــێ ﻧەﺑێــﺖ .ﻛﺎﺗێــﻚ ﻋەﻟﻮە ﺟێ دەھێڵﯿﺖ ،ﺑﯚت دەردەﻛەوێﺖ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎزاڕی ﺳﺎﻏﻜەرەوەی ﺑەرھەﻣﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﯿە.
ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑﮋاردە دەﺧﺮێﻨە ﺑەردەم ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﻛﯚری ﺗﺎھﯿﺮ ﻋەﺑﺪو ﺟێﮕﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ:
ﺋەﮔەر وەﺑەرھێﻨەرەﻛە ﭘﺎرە داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺎت ،دەﺑێ ﻛﺮێﻨﺸﯿﻨﺎن ﻗﺴﺘﯽ ﺗﺮ ﺑﺪەن وﺷە/ھەوﻟێﺮ -زرﯾﺎن ﺗەھﺎ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ،زۆرﺑەی ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﺳﺘﺎون ﯾﺎن ﺑە ﺳﺴﺘﯽ ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێــﻦ ،ﻟە ﻧێــﻮ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧە ،ﭘڕۆژەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﻛﯚری ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﻛﺮێﻨﺸﯿﻨﺎن و ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑﮋاردە ﺧﺮاوﻧەﺗە ڕوو ،ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺑﮋارداﻧە، ﻗﺴــﺘﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮوەﻛﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ.
ﻛﯚی ﭘﺎرەی ھــەر ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﭘڕۆژەی ﻛﯚری دەﮔﺎﺗە 39ھــەزار و 500دۆﻻر، ﻟەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿﻮەی داوە و ﻧﯿﻮەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ ﻟەﺳەر ﺳﻮودﻣەﻧﺪاﻧە ﻛە ﭘێﺸــەﻛﯽ ﺣەوت ھــەزار دۆﻻرﯾﺎن ﻟــێ وەﮔﯿﺮاوە و ﺋەوەی ﺗﺮی ﺑە ﻗﺴــﺘﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن دەدرێﺖ. ﺗﺎھﯿــﺮ ﻋەﺑــﺪو ﺟێﮕــﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﭘڕۆژەی ﺧﺎﻧﻮوە ﻛﯚرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑە ھﯚی
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەﺳﺴﺘﯽ دەڕوات ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻧەوﺳــﺘﺎوە“ .رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋەﮔــەر وەﺑەرھێﻨەرەﻛە ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﭘﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا دەﺑێ ﻛﺮێﻨﺸﯿﻨﺎن ﻗﺴﺘﯽ دووەم و ﺳێﯿەم ﺑﺪەن ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی وەﺑەرھێﻨەر ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗەواو ﺑﻜﺎت. ﺋﺎراس ﻣەﻏﺪﯾﺪ ﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﯾەﻛەی ﭘﺎﺳەواﻧﯿە و ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮوە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوە ﻛﯚرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﺑﻮوﻧﯽ
ﺧﯚی ﻟە ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەرﺑڕی و ﮔﻮﺗﯽ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ﺑەڵێﻨەی داﺑﻮوی ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜﺎت. ﺋــەو دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﻗﺴﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺪات، ﭼﻮﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﻮوﭼەﻛەی ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧــﺎدات ﺗﺎ ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻗﺴﺘەﻛﺎن ﺑﺪەن. ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ،ﻛﺮێﻨﺸﯿﻨﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 164دۆﻻر دەدەن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت،
ﯾەﻛەم ﺑﮋاردە ﺋەوەﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑە 20 ﺗﺎ 30ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ھﺎوﻛﺎرﯾﻤﺎن ﺑﻜﺎت. ﻧﻮێﻨەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﭘڕۆژەﻛە
ﺗﺎ ﻛﺎﺗــﯽ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﻗەرزەﻛــە ﻛە ١٠ ﺳــﺎڵ دەﺧﺎﯾەﻧێﺖ .ﺋێﺴــﺘە 900ﺧﺎﻧﻮو ﺗەواو ﺑــﻮوە و ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺋــﺎو و ھەﻣﻮو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە. ﺑــەم ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺣەﻣــەد ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮە ﻟــە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪان و ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﻗﺴﺘﯽ ﺗﺮ ﺑﺪات و ﻻی ﺋەو ﮔﺮﻧﮕە ھەرﭼﯽ زووە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﺗەوا ﺑﻜﺮێﻦ و ﻟــە ﻛﺮێﭽﯿﯿەﺗﯽ رزﮔﺎری ﺑﺒێﺖ. ﭘڕۆژەﻛــە ﭘێﻨﺞ ھــەزار ﺧﺎﻧــﻮوە و ﻟەو ﭘڕۆژەﯾە ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎن، ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﺧﺎﻧﻮو ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎﻧﯿﺶ داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە .ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن ﭘێﺸﺘﺮ ﻗﯿﺴﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﺑــە وەﺑەرھێﻨەرەﻛە داوە ،ﺑﯚﯾە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧەرﯾﻜە ﺗەواو دەﺑێﺖ. دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﻦ ﺑە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن دەﻛــﺮێ و ھەﻧﺪێﻚ ﻟەواﻧەی ﻟــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﻮوﻧەﺗــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ،ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﺑە ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوەﺗەوە. ﺗﺎھﯿﺮ ﻋەﺑــﺪو ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ ﺧﯚی ﻟەو رووداوە دەرﺑڕی و ﮔﻮﺗﯽ ،زاﻧﯿﺎری ﻟەﺳەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮاﺑێﺖ و ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﺑە ﻧﺎوی ﺋەو ﻛەﺳــەن ﻛە ﺑــﯚی دەرﭼــﻮوە و ﻟەواﻧەﯾە ﺑــە ﻧﮫێﻨﯽ ﻛﺮاﺑێﺖ. ﻋــەزام ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻧﻮێﻨــەری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و
ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﭘڕۆژەﻛە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﻠﯿﻠﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ،ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎن دەﺑێﺖ 12ھــەزار و 700دۆﻻری ﺗــﺮ ﺑﺪەن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت“. ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﭘڕۆژەﻛــە ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘڕۆژەﻛە ﺷﻜﺴــﺖ ﻧەھێﻨێﺖ ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑﮋاردەﯾﺎن ھەﯾە، ﯾەﻛەم ﺑﮋاردە ﺋەوەﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺑــە 20ﺗﺎ 30ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋەو ﺑﮋاردەﯾە ﺋێﺴﺘە ﺋەﺳﺘەﻣە ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ”ﺧــﺎوەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ،ﭼﻮوەﺗــە دەرەوەی وت و ﮔەﺷﺒﯿﻨﯽ ﺧﯚی ﭘێ راﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﻦ ﻟەوەی ﺋﻮﻣێﺪ ھەﯾە ﻟە ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯽ دوﺑەی و ﭼﯿﻦ، ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻗەرز ﺑﻜﺎت“. ﻧﻮێﻨــەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻟە ﺋەﮔــەری ﺋەوەی وەﺑەرھێﻨەرەﻛــە ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﭘﺎرەﻛەی ﻟە دەرەوە ﻗــەرز ﺑﻜﺎت ،ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋەوﻛﺎت ﻧﺎﭼﺎرن ﺋــەو ﺑﮋاردەﯾە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻗﺴــە و ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛﺮێ ﺑەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت زەوﯾﯿەﻛە ﺑە ﻧﺎوی وەﺑەرھێﻨەرەﻛــە ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە دەرەوە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻗەرز ﺑﻜﺎت و ﭘڕۆژەﻛەی ﭘێ ﺗەواو ﺑﻜﺎت“.
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﻣﯿﻮەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن % 73ی ھﺎوردەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺳــﺎﻣەراﯾﯽ” :دوای ﺳەرداﻧﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﻟە ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﺪا ،رێﮕە ﺑە ﻛەس ﻧەدرا ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﭘﺎوﮔەﻛە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەش ،ﺋێﺴﺘە ﭘﺎوﮔەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻓﯿﺪراڵ و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە ﭘﺎﺳەواﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﺗەﻧﯿﺎ زەوﯾﯿەﻛەی دەﻣێﻨێ و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺗﺎﻧﯽ دەﻛﺎت وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ و رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح داﮔﯿﺮﻛﺮدن و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2014 ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸــەوە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﻛــﺮا و ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎی 2015ﻟەﻻﯾەن ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺋــﺎزاد ﻛــﺮا .ﺑێﺠــﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎوﮔــەی ﻧەوﺗە ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا و ﭘێﺶ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە، ﺑەرێﮋەی % 50ی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ داﺑﯿــﻦ ﻛﺮدووە و ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻋەﻟــﯽ ﻋﻮﺑەﯾــﺪی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﻮوی ﭘﺎوﮔەﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی 2014دا، رۆژاﻧە ﺑڕی 285ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﻟە ﺑێﺠﯽ ﭘﺎڵێﻮراوە. ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎوی ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠﯽ ،ﻧەوﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺮاوی ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑەھــﯚی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە ،رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑــﯚ ﭘﺎوﮔەﻛە راﮔﯿﺮا و ﺑەوەﯾﺶ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭼــﺎری ﻛێﺸــەی ﺑەﻧﺰﯾــﻦ ﺑﻮوﻧەوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﯚرﺗﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﭘﺸــﻜﻨەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺳــەرﺑە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ ،2015ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﭘﺎوﺗﻨــﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻛە ﺑەﺷــە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ دەﮔﺮێﺘەوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 12ھــەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ھەﯾە، ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە ﺑەھﯚی ﻟەﻛﺎر وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ،ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن ،ﺑەم وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻮوﭼە ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧەوت وەردەﮔﺮن و ﺋەوەش ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮە ﻟەﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق. ﭘﺎش ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠــﯽ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮان و ﻋــﺎدل ﻋەﺑﺪوﻟﻤەھﺪی وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻮوی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺳەرداﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﻛەﯾﺎن ﻛــﺮد و دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟە ”ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوە“ی ﺋەو ﭘﺎوﮔەﯾە ﻛﺮد. ﻟــە ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ 2015 ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗﻮو ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧەوت ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەر ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﻛەوﺗﻮون ﺳەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮد و ﻟە راﭘﯚرﺗێﻜﺪا دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻛﺮدەوە، ”دەﻛﺮێﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺎوﮔەﻛە ﺑەﮔــەڕ ﺑﺨﺮێﺘەوە“ .ﻟــە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ
داﻋﺶ % 20ی ﭘﺎوﮔەﻛەی وێﺮان ﻛﺮد و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟەﺳەر ﻧەﺧﺸە دەﯾﺴڕێﺘەوە ﯾەﻛەﻣــﯽ ھەﻣــﺎن ﺳــﺎڵ ﺗﯿﻤﯽ دووەﻣﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧەوت ﺳەرداﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﻛەﯾﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑەﭘﺎﺳﺎوی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒﯽ ﭼێﻨﺮاو رێﮕﺮﯾﯿــﺎن ﻟێ ﻛــﺮا و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺗﯿﻤەﻛــە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ”ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﺳﺘڕێﮋی ﮔﻮﻟەﯾﺎن ﺑەﺳەرﻣﺎﻧﺪا ﻛــﺮد و ﻧﺎﭼﺎرﺑﻮوﯾﻦ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە“. ﺋەوەش ﺑەﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا. ﻣﻮﺗەﺷــەر ﺣﻮﺳێﻦ ﺳــﺎﻣەراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻋێــﺮاق ﻟەﺳــەر ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟە 15ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ 2015ﻟێﮋﻧەﯾەك ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو زﯾﺎﻧﺎﻧەی ﺑەر ﭘﺎوﮔەﻛــە ﻛەوﺗﻮوە ،ﭘێﻚ ھێﻨﺮا، ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﻟێﮋﻧەﯾــە زﯾﺎﻧەﻛﺎن ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑــﻮون ،ﭘﺎوﮔەی
ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﯾــەك 40
%
و
ﭘﺎوﮔەی ﺳەﺣەدﯾﻦ دوو % 20
و ﭘﺎوﮔەی ﺑﺎﻛﻮر ﻛە ﮔەورەﺗﺮﯾﻨە ،% 15زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑــەر ﻛەوﺗﺒﻮو، ﻟێﮋﻧەﻛــە ﺋــەو ﻛﺎت ﺑەڵێﻨــﯽ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن دا. ﺳــەﻋﺪو ﻓەﺗﺤــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی وەزارەﺗﯽ ﻧەوت و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﻮوی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠــﯽ ﻟــە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ وزەی ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ ﻟە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،2016رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە 12ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ھەﯾە. ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــەوەی ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠــﯽ ،دەﻧﮕــﯚی ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎوﮔەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎی ﻋەﺳﺎﯾﺐ ﺋەھﻠﯽ ﺣەق و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺳــەرﺑە ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑوﺑﻮوەوە. دواﺗﺮ ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ وێﻨە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﻛە ﺑوﻛﺮاﻧەوە و ﺋــەوەش راﺳــﺘﯽ ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﻛەی ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە. ﻟــە ﺋــﺎزاری 2016ژﻣﺎرەﯾــەك ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﺳــەﺣەدﯾﻦ دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟــە ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠﯽ ﻛﺮدەوە و داواﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛــﺮد” ،ﭘەﻟە ﺑــﻜﺎت ﻟە
دووﺑﺎرە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﭘﺎوﮔەﻛە“. ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ 2016ﯾﺸﺪا ﻣەﺷﻌﺎن ﺟﺒﻮری ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــﻮﻧە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، داﻋــﺶ % 20ی ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠــﯽ ﺗێﻜﺪا ،ﺑەم ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ % 80ی ﭘﺎوﮔەﻛەی وێــﺮان ﻛﺮد ﻟە رێﮕــەی دزﯾﻦ و ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ،ﭘﺎش
ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە 12 ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ھەﯾە. ﺳەﻋﺪو ﻓەﺗﺤﯽ ﺋــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋﺎزاری ھەﻣﺎن ﺳــﺎڵ ﺑڕﯾﺎری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠﯽ ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﻮوری وﺗەﻛە دەرﻛﺮد ﺑﻮو. ﺳــﺎﻣەراﯾﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ ”دوای ﺳەرداﻧﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﻟە ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﺪا ،رێﮕە ﺑە ﻛەس ﻧەدرا ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﭘﺎوﮔەﻛە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەش ،ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎوﮔەﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻓﯿﺪراڵ و ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە
ﭘﺎﺳەواﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻣــﺎوەی ﻛە دەﺗﻮاﻧﺮا دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﭼــﺎك ﺑﻜﺮێﺘەوە؟ ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،دەﺗﻮاﻧﺮا ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭼﺎك ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﻛەﭼــﯽ دوای ﺋــەو ﺑــەروارە ﭘﺎوﮔەﻛــە دووﭼﺎری دزی و ﺗﺎﻧــﯽ ھﺎﺗــەوە و رۆژاﻧە 30-40ﺗﺮێڵــە ﻟــە ﻛەﻟﭙــەل و ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎوﮔەﻛــە ﺑەرەو ﺑﺎﺷﻮور دەﺑﺮدرا ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ وا ﭘﺎﺳەواﻧﯽ دەﻛﺮا ﻛە ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎن ﻧەدەوەﺳﺘێﻨﺮان“. ﻟەﺑﺎرەی ﺑﺎری ﺋەو ﺗﺮێﻧە ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ”ﺑﺎرەﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە ﻛەﻟﭙەل و ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەﻛە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻛﺮێﻨێﻜﯽ زەﺑەﻻح ﻛە ﺑــﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی 150ﺗﯚن ﺑﺎر ﻟــە ﭘﺎوﮔەﻛە ﺑــەﻛﺎر دەھﺎت و ﺑەﻗەﺑﺎرەی ﺗەﻻرێﻜە و ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺷﻮﻋﻠە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە دەﺳﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دۆزراﯾەوە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ”وﺷــە“ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەﺣەدﯾﻦ ،ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــەوەی ﺑێﺠــﯽ ،ﭘﻼﻧێﻜﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺑﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوە و ﭘﺎرﭼەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﻛﺎرەﻛە ﻟە رێﮕــەی ژﻣﺎرەﯾــەك ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ، ﭘــﺎش ﺋــەوەی ﺋﺎﻣێــﺮەﻛﺎن ﻟێﻚ دەﻛﺮێﻨــەوە و ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺮێﻦ، دواﺗﺮ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻓﺮۆﺷﺮێﻨەوە.
وێﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﺳﻮﻧە ﻟــە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ،ﺋەﻓﺴــەراﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻮون و راﭘﯚرﺗە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا دووﭘــﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺗﺎﻧﻜﺮدن و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠﯽ ﯾﺎن ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾەوەن ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛە ھەم ﺑەو ھﯚﯾەوە ﮔﻮرزی ﻛﻮﺷــﻨﺪە ﻟە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق دەدرێﺖ و ھەم ﮔﻮرزی ﻛﻮﺷﻨﺪەﺗﺮ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﯿﯽ ﻋێﺮاق دەدرێﺖ. ﺳــﺎﻣەراﯾﯽ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ”دەﺳﺘێﻜﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮاو ھەﯾە ﺑﯚ ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﭘﺎوﮔەﻛە، ﺋێﺴــﺘە ﻛــەس ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﭼﯽ ﺗﯿــﺎدا ﻛــﺮاوە و دۆﺧــﯽ ﭼﯚﻧە و زﯾﺎﻧەﻛﺎن ﺑە ﭼەﻧﺪ ﮔەﯾﺸــﺘﻮون، ﺑەﺑڕوای ﺋێﻤە ﺋــەوەی دەﻛﺮێﺖ ﺷــﺘێﻜﯽ ھەڕەﻣەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ
دەﺳﺘﺴــﻮوﻛﻜﺮدﻧە ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و ﻧﯿﺎزێﻜﯽ ﺷــﺎراوەﯾە ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ،ﻣﻦ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﻢ ﮔﻮت ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەوەی ﻟــە ﭘﺎوﮔــەی ﺑێﺠﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﭼەﻧــﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﺑەﮔﺎڵﺘــەوە ﭘێﯿــﺎن ﮔﻮﺗﻢ ﺑﯚﭼﯽ ﺧــﯚت دەﻣﺎرﮔﯿــﺮ ﻛــﺮدووە، ﺑەﭘﺎرەی وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو و وﺗﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﻛﺒەﺧﺶ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟە ﭘێﺸﻮو ﺋﺎوەدان دەﻛﺮێﺘەوە“. ﺳــﺎﻣەراﯾﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﺋەوان ﺑەرەﺳﻤﯽ دەڵێﻦ ﻟە ﭘﺎوﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺑــەﻻ و ﺳــەﻣﺎوە و دﯾﻮاﻧﯿﯿە ﺳــﻮودی ﻟێ دەﺑﯿﻨﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺳﯿﻨﯿﯿە، ﻛــە دوای ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن وەﺳــﺘﺎﻧﺪ” ،ﺑەم ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ﺑــە ﺗﺮێڵە دەڕوات ﻟــە ﺑێﺠﯿﯿەوە دەﭼــﻮوە ﺗﻜﺮﯾــﺖ و ﻟەوێﺶ ﺑﯚ ﺳﺎﻣەڕا و دواﺗﺮ دەﺑﻮوە دوو ﺑەش، ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﯚ دﯾﺎﻟە و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا و دوای ﺋەوە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﻮێ دەﺑﺮدرێﺖ“. ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿەوە ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎوﮔەﯾە ﻟە ﺷێﻮەی ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﻣﺎﺗــﯚڕە ﮔەورەﻛﺎﻧەوە ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧەی ﺋﺎﮔەداری ﻛڕﯾــﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،زﯾﺎﺗﺮ ﻣﯚﻟﯿــﺪە و ﻣﺎﺗــﯚڕە ﮔــەورەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎزرﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە دێﻨــە ﻛڕﯾــﻦ ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻨەوە و ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺋێــﺮان دەﮔﻮازرێﻨەوە ،ﺑەھﺎی ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻر دەﺑێﺖ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــە ﮔــەورەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺷﺪاری ﺗێﺪا ﺑﻜەن“. ﺳــەرﺑﺎری ھەﻣــﻮو ﺋــەو زﯾﺎﻧە ﮔەورەﯾەی ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﺑە ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯿﯿﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﺑەردەواﻣــﻦ ،ھێﺸــﺘﺎ ﻻﯾەن و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺋﻮﻣێﺪێﻜﯿﺎن ﺑە زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﭘﺎوﮔەﯾە ھەﯾە. وەك ﺳﺎﻣەڕاﯾﯽ دەڵێ” ،ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻛﻮێﺖ ﭘﺎوﮔەﻛە ﺗﻮوﺷــﯽ زﯾﺎن ھﺎﺗﺒﻮوەوە ،ﺑەم ﻟە ﻣﺎوەی ﺗەﻧﯿــﺎ 45رۆژ ﻟەﻻﯾەن ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﭼﺎك ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑﯚﯾــە وەك ﺧﯚم ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن داوام ﻟــە وەزﯾﺮی ﻧەوت ﻛﺮد ﻛﺎر ﺑﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎوﮔەﻛە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺣەوت ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟەﺳەرە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳﺎرا ﺳەردار ﻛﯚﺗﺎی ﺋﺎﺑﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﭘﯚﻟێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎن ﺑڕواﻧﺎﻣەی دەرﭼﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ وەرﮔﺮت ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ دھﯚك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪار ﻧەﺑﻮون ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷﻮێﻨەوارﯾﯽ دھﯚك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭘێﺸﻨﯿﺎز دەﻛەن ﺧﻮﻟەﻛﺎن ﻟە زﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەڕێﻮە ﺑﭽﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە وەرزی ھﺎوﯾﻨﺪا ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ و ﻛﯚڵﯿﻨەوە ﺳەرﻗﺎڵﻦ. ﺧﻮﻟﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎرﭼە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ 2016ﻟــە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎرﭼە ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺋﺎﺑــﯽ 2016ﻛﯚﺗــﺎی ھــﺎت18 ، ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﯾﭙﻠﯚﻣﯿــﺎن وەرﮔــﺮت ،ﺑــەم ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەوار ﻟە دھﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ
ﺑەﺷﺪار ﻧەﺑﻮون. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009-2010ﻟە ﻻﯾەن زاﻧﻜﯚی دﻟﯿﭭێﺮی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﻮێﻨەوار ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ داﻣەزرا ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007-2008دا ،ﺑڕﯾﺎری ﻛﺮدﻧەوەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛە ﻟە ﻋێﺮاق دەرﻛﺮا ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯽ
د .ﻋەﺑﺪو ﺧﻮرﺷﯿﺪ:
ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗــﯽ ،ﺑﻮوژاﻧــەوەی ﺑﻮاری ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا
ﺑــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛە ﻟە ﻋێــﺮاق ﻧەﻛﺮاﯾەوە و ﺑــﯚ ھەوﻟێﺮ ﮔﻮاﺳﺘﺮاﯾەوە. د .ﻋەﺑﺪو ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛــە ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺳــﺎڵﯽ 2009ﯾەﻛــەم ﺧﻮﻟﯿــﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺑەڕێــﻮە ﺑــﺮدووە و 22 ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎس ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﺗێﺪا ﻛــﺮدووە .ﺋەوەش ﭘــﺎش ﺋەوەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛە ﺑە ﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﻟەﯾەك ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﻋەرەب ،ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑــﯚ ﺋەوان ﮔﻮاﺳﺘﺮاوەﺗەوە. ﺋەو دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗﯽ، ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺑﻮاری ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﻟە ﭘــﺎش ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺳەﺧﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەو وﺗەدا. ﻧﯿﮫﺎﯾــەت ﻋەﺑــﺪو ﻣﺤەﻣــەد ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﯾﺎرﯾــﺪەدەر ﻟــە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﭘێﯽ واﯾە، ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛــە ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﯽ ﺑەﺷﺪارن ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە. ”ﭘﻼﻧﻤــﺎن ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەو ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳە ﻛﻮرداﻧەی ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺧﻮﻟەﻛە دەﻛەن و ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺧﻮﻟەﻛە ﺑەﺑێ ﭼﺎودێﺮﯾﺎن دەﻛەﯾﻦ، دواﯾﯽ ﺑــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘێﻚ و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن ،دەﺳﺖ ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯽ دەﻛەﯾــﻦ ﻛە ﺋەوەش ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێﻜە ﺑﯚ ﺑەرەوﭘێﺸﺒﺮدﻧﯽ ﺑﻮاری ﺷﻮێﻨەواری“. ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗﯽ، ﻓێﺮی زاﻧﺴﺘﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﺷﻮێﻨەواری و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﯽ دەﺑﻦ. ﻧــﺎدر ﺑﺎﺑەﻛــﺮ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﺑە ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﯿەوە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺧﻮﻟــﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــە دەﻧێﺮﯾﻦ و ﭘﺎش دەرﭼــﻮون ،ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن
ﻟــێ دەﻛەﯾﻦ و ﻟەﮔــەڵ ﮔﺮووﭘە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن داﯾﺎﻧﺪەﻧێﯿــﻦ ﻛــە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﯚڵﯿﻦ و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﻦ و ﺳــﻮود ﻟە ﺗﻮاﻧﺎ و ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن وەردەﮔﺮﯾﻦ“. ﺷــﻮێﻨەواری ﺑەڕێﻮەﺑــەری ھەوﻟێــﺮ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮد، ﺋێﺴــﺘە ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﭘﯚڵﯚﻧﯿﺎﯾﯽ ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ ھەرﯾﺮی ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــەﻗوە ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎری رووﭘێﻮی ﺷــﻮێﻨەوارﯾﻦ ﻛە ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــەﻛﺎﻧﯽ دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛــە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛەن. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺳــﺎﻧە ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﻟە ﺷــﺎرە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق و ﻛﺮدﻧەوەی ﺧﻮﻟە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﺷــﻮێﻨەواری ،درێﮋە ﺑە ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەدات ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚﺗﺎ ﻛﻮرﺳﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە ﻛە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەڕێــﻮە ﭼﻮو ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ
ﺷﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون. ﺣەﺳــەن ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﻮێﻨەواری دھــﯚك ھــﯚﻛﺎری ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﭬەری دھﯚك ﺑﯚ ﺳەرﻗﺎڵﺒﻮوﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەواری دھﯚك ﻟــە وەرزی ھﺎوﯾﻨﺪا دەﮔێڕێﺘەوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋﺎﮔــەداری ﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەم ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧە ﺑﻮوﯾﻦ و ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛــﺮد و زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﺑــﺎش ﻓێﺮ ﺑﻮون ،ﺑــە رادەﯾەك ﻛە ﭘــﺎش ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﻮﻟــەﻛﺎن، ﺑﺮﯾﺎرﻣﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮدﻧەوە و ﭼﺎﻻك ﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەﺷــﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕــە ﻟە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی دھﯚك دەرﻛﺮد“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺧﻮﻟەﻛە ھەﺗﺎ ھﺎوﯾﻦ درێﮋە دەﻛێﺸێﺖ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎن
ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ھﺎوﯾــﻦ ﺑــە وەرزی ھەڵﻜﯚڵﯿﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دادەﻧﺮێﺖ و ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤــەش وەك ﺷــﺎرەزا ،ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﻤــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ھەڵﻜﯚڵﯿﻨــەﻛﺎن دەﻛــەن و ﻟەو رێﮕەﯾــەوە ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ و رۆژاﻧەش ﭘﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن وەردەﮔﺮن“. ھﺎﺷــﻢ ﻋەﺑــﺪو ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە ،ﺋەﮔەر ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟــە وەرزی زﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺮێﻦ ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑەﺷﺪارﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن و ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە وەرزی زﺳﺘﺎﻧﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ ﺳﺴــﺘﺘﺮە و ﺋەوەش ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر دەﺑێﺖ ﻟەوەی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ.
ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﺪا ﻛەس ﻟە ﻣەرﮔﯽ ﻧﻮوﺳەران ﻧﺎﭘﺮﺳێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ و ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤەد ،دوو ﺷﺎﻋﯿﺮی ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە دوو ﻛﺎﺗﯽ ﺟﯿﺎوازدا دەﻛﻮژرێﻦ ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺑﻜﻮژاﻧﯿﺎن ﻧەﮔﯿﺮاون ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿە و ڕووداوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﺑەﺳەر ﻣەرﮔﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﺪا ﺗێﺪەﭘەڕن. ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ ﭼﯚن ﻛﻮژرا؟ ڕۆژی ﯾەﻛــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ،1994 ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎر ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ڕووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوە ﺑێ ﺗﺎﭘﯚﻛﺎﻧﯽ ”ﺣﺎﻣﯿە“ـﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەدات ﻛــە ﺧێﺰاﻧــە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮون. ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ ،ﻧﻮێﻨەری داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ھەژاری ﺣﺎﻣﯿﯿە ،ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜەﻛە ﺑــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان دێﻨە ﺑــەردەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺳﺎﻻر ﻋەزﯾﺰ ھەڵﺴﻮوڕاوی ﺑﺎی ﺋێﺴﺘەی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﭘﺎﺳەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﻧﺎھێڵﻦ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران ﺑﭽﻨــە ﭘێﺸــەوە و دەﯾﺎﻧﺨەﻧــە ﺑەری ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻟەوﻛﺎﺗەﺷﺪا ﺋﺎژاوە دروﺳﺖ دەﺑێﺖ و ﭘﺎﺳــەواﻧەﻛﺎن ﺗەﻗــە دەﻛەن و ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪەران ڕا دەﻛەن. ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ ﻛە ﺑﺮاﯾەﻛﯿﺸﯽ ﻟەﮔەڵ دەﺑێﺖ ،دەڵێﺖ ﺋەو دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاوە و ﺑە ﺑﺮاﻛــەی دەڵێﺖ ﺋﺎﮔﺎی ﻟــێ ﺑێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە دەﯾەوێــﺖ ﺧــﯚی ڕزﮔﺎر ﺑــﻜﺎت،
ﻓﯿﺸەﻛێﻚ ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﯿەوە دەﻧێﻦ و ﺑﺮﯾﻨﺪار دەﺑێﺖ ،ﻟەو ﻛﺎﺗەﺷــﺪا ﻛە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟــﯽ ڕزﮔﺎر ﺑﻜــەن ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺋەﻓﺴەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﺳــەواﻧﺎن دەﮔﺎﺗە ﺳــەری و ﮔﻮﻟەﯾــەك دەﻧێــﺖ ﺑە
دەﻣﯿﯿەوە ،ﺋەو ﭼەﻛﺪارە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎﺳەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر دەﺑێﺖ ﻛە دواﺗﺮ ﻟە ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚدا دەﻛﻮژرێﺖ. دوای ﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺸــﯽ ڕێﮕــﺮی ﻟە ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی دەﻛەن ﺗﺎ ﺗەرﻣەﻛەی ﺑﻨێﮋن. ﻛﻮژراﻧــﯽ ﺑەﻛــﺮ ﻋەﻟــﯽ ﺋەوﺳــﺎ و ﺋێﺴــﺘەش ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ زۆری ﺑــەدوای ﺧﯚﯾــﺪا ھێﻨــﺎ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛــە ﺗﯚﻣەﺗــەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮێــﻦ، ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭘــﺎڵ ھێﺰێﻜﯽ
ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
ﺳﯿﺎﺳﯿﺪاﯾە و ﻟەوﺑﺎرەﯾەﺷەوە ھﯿﭻ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧەﻛﺮاوە و ﺋەو ﻛەﯾﺴە داﺧﺮاوە. ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ ،ﺳﺎڵﯽ 1968ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻛﺎﻧێﺴﻜﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە، ﺑەھﯚی دەﺳــﺘﻜﻮرﺗﯿﯿەوە ﺗﺎ ﭘﯚﻟﯽ دووی ﻧﺎوەﻧﺪی دەﺧﻮێﻨێﺖ ،ﺑەم ﺋــەو دەﺑێﺘە ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﻧﻮێﺨﻮاز و ﺟﮕە ﻟــە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻧەدار و ھەژای ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺣﺎﻣﯿە، ﺧەرﯾﻜﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺷﯿﻌﺮ و ﯾﺎداﺷﺖ و ﺷﺎﻧﯚﻧﺎﻣە دەﺑێﺖ و ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻟەم ﺳﺎﻧەی دواﯾﯿﺪا ﺑە ﻛﯚﺑەرھەﻣێﻚ ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ”ﻛﺎﺳﻜێﺘەﻛەم ﺑﺴﭙێﺮن ﺑە ﭘﺎﯾﯿﺰ“ ﭼﺎپ و ﺑو ﻛﺮاﯾەوە. ﺑەﻛــﺮ ﻋەﻟــﯽ 14ڕۆژ ﺑەرﻟەوەی ﻟە ﺑــەردەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜﻮژرێــﺖ ،ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﮔﯿﺮاوە و ھەڕەﺷەی ﺋــەوەی ﻟــێ دەﻛﺮێﺖ ﻛــە واز ﻟە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ھەژار ﺑێﻨێﺖ و دەﯾﺎﻧەوێﺖ ھەژارﯾﯿەﻛەی ﺑﻘﯚزﻧەوە و ﺑە ﭘﺎرە دووری ﺑﺨەﻧەوە، ﺑەم ﺋەو ڕازی ﻧﺎﺑێﺖ و دەرﺋەﻧﺠﺎم ﻟە ﯾەﻛـــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 1994ـﺪا ﻟە ﺑەردەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺷەھﯿﺪ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺳــﺒەی 22ـــەﻣﯿﻦ ﺳﺎڵﻮەﮔەڕی ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯿەﺗﯽ. ”ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤەدﯾﺶ ﭘﯚﻟﯿﺲ ﻛﻮﺷﺘﯽ“ ﺷــەوی 31ی ﺗەﻣــﻮوزی 2012 ﻛﺎﺗێﻚ ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤەد ﺷــﺎﻋﯿﺮی
ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤەد
ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﮔﯿــﺮا، ﺗەﻟەﻓﯚﻧێــﻚ ﺑﯚ ﭘﯚﻟﯿــﺲ دەﻛﺮێﺖ و ﭘێﯿــﺎن دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯽ ھﻮﺗێﻞ ”ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘــﺎس“دا ﻟە ھﯚش ﭼﻮوە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ دەﮔەﻧە ﺷﻮێﻨەﻛە و ﻋﯿﺮﻓﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎن دەﺑەﻧە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻦ و دواﺗﺮ دەﯾﺒەن ﺑﯚ ﺑﻨﻜەی ﭘﯚﻟﯿﺲ و ”ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ“ ﻟەﮔەڵ دەﻛەن. دوای ﺋــەوەی ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﺋەﺣﻤەد ڕۆژی 5ـــﯽ ﺋﺎﺑــﯽ 2012ﻛﯚﭼﯽ دواﯾــﯽ دەﻛﺎت ،ﺷــﻮێﻨەواری ﺋەﺷــﻜەﻧﺠە و ﻟێﺪان ﺑە ﺟەﺳﺘەی ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮەوە دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ،ﻟەو ڕواﻧﮕەﯾــەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔﻮﻣﺎن ﻟە ﻣﺮدﻧەﻛەی دەﻛﺮێ و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺋەوە ﻧﯿﺸﺎن دەدرێﺖ ﻟەﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺴەوە ﺋەﺷــﻜەﻧﺠە دراﺑێﺖ و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺳﭙﺎردﺑێﺖ. ﺳــەرﻛﺎر واﺣﯿــﺪ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺑﯚردی ڕێﻜﺨﺮاوی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛــە ﺋــەوان ﮔﻮﻣﺎﻧﯿــﺎن ﻟە ﻣﺮدﻧــﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤــەد ھەﯾە، ﺑەڵﮕەﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛەی ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ”ﺷــﻮێﻨەواری ﺋەﺷــﻜەﻧﺠە ﺑە ﺟەﺳﺘەی ﺷــﺎﻋﯿﺮەوە دﯾﺎر ﺑﻮو“ە و
ﮔﻮﻣﺎن دەﻛەن ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻣﺮدﺑێﺖ. واﺣﯿــﺪ ﺑﯚ ”وﺷــە“ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”دوای ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟەﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺴەوە، ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗێﻚ ﭼــﻮوە و ﺋەﻣەش ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زۆری ﻻی ﺋێﻤە دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ڕێﻜﺎرێﻚ ﻧەﮔﯿﺮاوەﺗە ﺑەر“. ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮی ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﺋەﺣﻤەد ﻛﺮد، ﺋەوان ﺋﺎﻣﺎدەی ﻗﺴەﻛﺮدن ﻧەﺑﻮون، ﺑەم ﻣﺎوەﯾــەك دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯿﺎن دەرﻛﺮد و ﺗﯿﺎﯾــﺪا دەڵێــﻦ” ،ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﭼەﻧــﺪان ﭼﯿﺮۆك ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﯿﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺋێﻤەی زﯾﺎﺗﺮ ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾــە داوا ﻟــە دەزﮔە ﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و دادﮔە دەﻛەﯾﻦ وردەﻛﺎری و ڕاﺳﺘﯽ ھﯚی ﮔﯿــﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺑﯚ ﺋێﻤە و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕوون ﺑﻜﺮێﺘــەوە“ .ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤــەد ھەر ﻟــەو ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەدا دەڵێﻦ” ،ﺋەﮔەر دەرﻛەوت ﻛەﺳێﻚ ﯾﺎن دەزﮔەﯾەك ﻟەو ڕووداوەدا ﺗێﻮە ﮔﻼوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــﺰای ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺪرێﻦ ،ﺋەوەش ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﺋەوەی ھﯿﭻ ﺑﻮارێﻚ ﺑﯚ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻧەﻣێﻨێﺘەوە ﻛە ﺑێ دەرﺑەﺳــﺘﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ
ژﯾــﺎن و ﻛەراﻣەﺗــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜەن“. ﺑەم ھــەژار ﺋەﺣﻤــەد ،ھﺎوڕێﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻣەرگ ﻧﺎدﯾﺎر ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﭘﯚﻟﯿﺴــەوە ﺋﺎزار دراوە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋــەو ﮔﻮﺗەﯾە دەﺳەﻟﻤێﻨێ“ .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە دوای ﺋــەوەی ﺑﺮاوەﺗە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ،ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﺮاوە ﺑەھﯚی ﺑەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪەوە ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺧﻮێﻨﺒەرﺑﻮوﻧﯽ ﻣێﺸﻚ ﺑﻮوە. ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﺋەﺣﻤــەد ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺷﺎﻋﯿﺮە دﯾﺎراﻧەی ﻛﻮرد ﻛە ﺷﯿﻌﺮی ﮔﯚراﻧﯽ دەﻧﻮوﺳــﯽ و ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن زۆرێﻚ ﻟــە ھﻮﻧەﻣەﻧﺪە ﻛﻮردەﻛﺎﻧــەوە ﻛﺮاون ﺑــە ﮔﯚراﻧﯽ. ﺋــەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺗەﻣﻮﻣﮋاوﯾــﺪا ﺷــەوی 31ی ﺗەﻣﻮوزی 2012ﻟەﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﮔﯿﺮا و ﻟە 2ی ﺋﺎﺑﯽ 2012دا ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗێﻚ دەﭼێﺖ، ﺗﺎ 5ی ﺋﺎﺑﯽ 2012ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ دەﻛﺎت. ﺋێﺴــﺘە 22ﺳﺎڵ ﺑەﺳــەر ﻣەرﮔﯽ ﺑەﻛﺮ ﻋەﻟﯽ و ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر ﻣەرﮔــﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺋەﺣﻤــەد ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﻻﯾەﻧە ﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎن ھﯿﭻ ﺑەدواداﭼﻮون و ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە و وەﻣێﻜﯿﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﻣەرگ و ﻛﻮژراﻧﯽ ھەردوو ﺷﺎﻋﯿﺮەوە ﻧﯿﯿە ،ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دەﻛﺮێﺖ ﭼﺎﻻﻛﺎن، ﻧﻮوﺳەران و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎراﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ھەﯾە .ﺋەوەش ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳﯿﺎری زۆر ﻟە ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﺋەوان ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮژراﻧﯽ دوو دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎﻋﯿﺮی ﺷﺎرەﻛە دروﺳﺖ دەﻛﺎت.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﻃﺎھﺮ ﻃﻴﺐ أﺣﻤﺪ )ﻣﺎﻣﮑﺎك(
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﻟــەم ﺷــﻠەﻗﺎﻧەی زﻣﺎﻧەواﻧﻴﻴــەدا ﺑﯚﻣﺎن دەردەﮐەوێﺖ ﮐە ﮐــﻮرد و ﻋﺎرەب زۆر ﺑە ڕەواﻧﯽ،ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﻳــﺎن ،ھﺰری ﺧﯚﻳﺎن دەردەﺑڕن و ھەڵەی زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ﻧﺎﮐەن ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺗێﮕەﻳﺸﺘﻨﯽ زﻣﺎن ﮐﺎر ﻟە دﻳﺪی ﻣﺮۆڤ دەﮐﺎت ،ﺑﯚﻳێ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮐەﺳێﻜﯽ زاﻧﺎ ﻟە ھﯽ ﻧەزاﻧێﻜەوە ﺟﻮداﻳە. زﻣﺎن ﺷــێﻮەی ھﺰر دەﮔﯚڕێﺖ و ﻣــﺮۆڤ ﺑــە زﻣــﺎن ھﺰری دەردەﺑڕێــﺖ .ڕێﺰﻣــﺎن و ﺗێﮕەﻳﺸــﺘﻨﯽ ھەر زﻣﺎﻧێﮑﻴﺶ ﺷێﻮەی ﺑﻴﺮﮐﺮدﻧەوەی ﺋﻴﻨﺴﺎن دەﮔﯚڕێــﺖ .ﮔﻮێ ﻟــە ﮔﯚراﻧﯽ }ﻧﺎزﻳﻠــێ{ ﺑﮕــﺮە؛ ﺟﺎرێــﻚ ﮐە ﻃﺎھﺮ ﺗﻮﻓﻴــﻖ دەﻳﭽﺮێﮑێﻨێ و ﺟﺎرێﮑﻴﺶ ﮐە ھێﻤﻦ ﺣﻮﺳێﻦ دەﻳﺸــێﻮێﻨێ .ﭼﻮﻧﮑــە ھێﻤﻦ ﺣﻮﺳێﻦ )ﺳــﺘﺮاﻧﺒێﮋ( ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺷﻴﻌﺮەﮐە ﻧەﮔەﻳﺸﺘﻮوە وﺷەی )ﻃﺮة– ﻋﻼﻣﺔ ﺗﺮﺳﻢ ﻋﻠﯽ ﻣﻨﺎﺷﻴﺮ اﻟﻤﻠــﻮك و ﻣﺴــﮑﻮﮐﺎﺗە ﻳﺪرج ﻓﻴﮫﺎ اﺳــﻤە ﻣﻊ ﻟﻘﺒﻪ اﻟﺦ ،ﻋﻠﯽ ھﻴﺌﺔ ﻣﺨﺼــﻮص( –}اﻟﻤﻨﺠﺪ، ﭼﺎﭘﯽ ﭼــﻞ و ھەﺷــﺘەﻣﻴﻦ، دار اﻟﻤﺸــﺮق ،2014 ،ل–462 ﺑە ڕێﻨﻮوﺳــﯽ ﮐــﻮردی }ﺗﻮڕە{ واﺗﺎ:ﻣﯚرێﻜە ﻟەﺳــەر ﺑﭬﯚك و دراوی ﭘﺎدﺷــﺎﻳﺎن دەدرێــﺖ و ﻧﺎو و ﻧﺎزﻧــﺎوی ﺗﺎﻳﺒەﺗﻴﻴﺎﻧﯽ ﻟێ دەﻧﻮوﺳــﺮێﺘەوە{ ﮔﯚڕﻳﻮە و ﺑە )دوڕە( دەﻳﺨﻮێﻨێﺘەوە. وێﻨﺎﭼێ ھێﻤﻦ ﺣﻮﺳــێﻦ ھﻴﭻ ﺗﻮێﮋﻳﻨەوەﻳێﻜــﯽ ﮐﺮدﺑێــﺖ ﺗﺎ ﺑﺰاﻧێ }ﻃــﺮة{ ﻟەﮔەڵ }دوڕە{ ﻟە ﺑەﻳﺘــﯽ )وەك ﺗﻮڕەﻳﯽ ﺷــﺎھﺎﻧە ﻟەﺳــەر ﻟێﻮی ﻧەﺟﻴﺒە(ی ﻧە ﺑە ﻧﻮوﺳــﻴﻦ و ﻧە ﺑە واﺗﺎ ﻳێﻚ ﻧﻴﻦ و ﻟە دەﻧﮕﯽ ﭘﻴﺘەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺘﺮازێ ھﻴﭽﻴــﺎن ﻟــە ﻳێﮑﺘﺮﻳﺶ ﻧﺰﻳﻚ ﻧﻴﻦ ،و ﻟە دەﻧﮕﻨﺎﺳﯽ phonet- icsدا /ط /ﺑێ دەﻧﮕە voiceless ﮐەﭼــﯽ /د /دەﻧﮕﺪارە .voiced ھێﻤــﻦ ھــەر ﺑە ﺳــەﻟﻴﻘەی ﺧــﯚی ھەﺳــﺘﺎوە وەك ﺑڵــێ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻃﺎھﺮ ﺗﻮﻓﻴﻖ ھەڵەی ﮐــﺮدووە ﮐــە ﻓەرﻣﻮوﻳەﺗــﯽ )ﺗــﻮڕە( وﺷــەﮐەی ﮐﺮدووەﺗە )دوڕە(؛ ڕەﻧﮕــە ﺋەﻣەش ﻟەوەوە ھﺎﺗﺒێﺘــە زﻳﮫﻨﻴﻴــەوە ﮐــە وا ﺑﺎوە ﭘﺎﺷــﺎﻳەﮐﺎﻧﯽ ﺳەردەﻣﺎﻧﯽ ﮐــﯚن ﻣﺮوارﻳﻴــﺎن زۆر ﺑﻮوە و ھێﻤﻨﻴﺶ ﻧەﻳﻮﻳﺴﺘﻮوە ﺑە دوای ڕاﺳﺘﻴﺪا ﺑﮕەڕێﺖ و ﺑەﻣەش ﺋەو وەﺳﻔەی ﺷێﻮاﻧﺪووە ﮐە ﺷﺎﻋﻴﺮ ﻟە ﺧﯚﺷەوﻳﺴــﺘەﮐەی ﺑﻴﻨﻴﻮە –و ڕوﺧﺴــﺎری ﻳﺎرەﮐەی وەك ﻻﭘەڕەﻳێﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﺑﻴﻨﻴﻮە ﮐە ﺧﺎڵەﮐــەی ﻟە ﺷــێﻮەی ﻣﯚری ﺷــﺎھﺎﻧە ،ﻧەك ﻣﯚری ﮐەﺳێﮑﯽ ﺋﺎﺳــﺎﻳﯽ ،وا ﻟــە ﺳــەرﻟێﻮی ﻧەﺟﻴﺒەدا ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ دەﺑﻴﻨﺪرێﺖ ﻧــەك ﻣﺮوارﻳﻴێﻚ ﺑێــﺖ ﭼﻮﻧﮑە ﻣﺮواری ﺑەﺳەر ﻟێﻮەوە ﻧﺎﺑێﺖ.
ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻋﻪدﻧﺎن ﮐەرﻳﻢ ﭼﻮﻧﮑە واﺗــﺎ ﻣەﻋﻨەوﻳﻴەﮐەی )ﮐﻦ(ی ﻟەوەی ھﯽ )ﻻ(ی ﻟێﻚ ﻧﺎﮐﺎﺗەوە ،ﻧەﻳﺰاﻧﻴــﻮە ﮐە )ﮐﻦ( ﺣﺎڵە زﻳﮫﻨﻴﻴەﮐەی ﻧﺎو ﻣێﺸﻜە، ﮐەﭼﯽ )ﻻ( ﺧﺎڵــە ﻣﺎدﻳﻴەﮐەی ﻧﺰﻳﻚ ﻟە ﺟەﺳﺘەی ﻣﺮۆڤ دﻳﺎر دەﮐﺎت؛ ﺟــﺎ چ ﻻی ﭼەﭘــﯽ ﺑــێ ﻳــﺎن ﻻی ڕاﺳــﺘﯽ و ﺑێ ﺋــەوەی ڕەﭼﺎوی ﺳــەردەﻣﯽ ھﯚﻧﺪﻧەوەی ﺷﻴﻌﺮەﮐە و زەﻣﺎﻧﯽ ﺣەزرەﺗــﯽ ﻧﺎﻟـــــﯽ ﺑــﮑﺎت، ھەﺳﺘﺎوە )ﻟە ﮐﻦ ﻣﻦ ﺑﺎ وﺟﻮدی ﻧﺎس و ﺋەﺟﻨﺎس(ی ﻧﺎﻟﯽ http:// evinebook.blogfa.com/ post/212ﮐﺮدووەﺗــە )ﻟە ﻻی ﻣﻦ (...ﺋﻴﺘــﺮ ﺋﺎوازەﮐەی وەﺑەر ﻧەﻓﺮەﺗــﯽ ﺣەزرەﺗــﯽ ﻧﺎﻟﯽ و ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ وﺷــەﻳێﻜﯽ ڕەﺳەﻧﯽ ﮐﻮردی وەك )ﮐــﻦ( ﮐەوﺗﻮوە؛
ﺑﺰرﺑﻮون ﻟە وەرﮔێڕاﻧﺪا
ﺋەوە ﻳێﮋم ﮐە زﻣﺎن ﺟﻴــﺎواز ﺑﻮو ،ﻧەرێﺖ دەﮔﯚڕێ و ﻣێﺸﻚ ﺑەو ﺷێﻮەﻳە ﺑﻴﺮ دەﮐﺎﺗەوە ﮐە ﺑە ﭼﺎو دەﻳﺒﻴﻨێ و ﺑە ﮔﻮێ دەﻳﺒﻴﺴﺘێ و ﺑە زﻣﺎن ﺗﺎﻣﯽ دەﮐﺎ
ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو ھەڵەﻳــە ﺑﺴــەﻟﻤێﻨﻢ ،ﺋــەوە وەﺑﻴــﺮ دێﻨﻤــەوە ﮐــە دەﻳﺎن ﺳــﺎڵە ﻟەوەﺗﯽ ﭼﯚﻣﺴﮑﯽ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە زﻣﺎﻧەواﻧﻴﻴﺎﻧــەی ﺧــﯚی ﺟﺎڕ داون ،ﺑەم ﺗــﺎ ﺋەﻣڕۆش ﺗﺎﮐە زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﮔﺸــﺘﮕﻴﺮ ﻧەﻳﺘﻮاﻧﻴﻮە ﺑەرﮔــەی ﮔﻮﺷــﺎری وردﺑﻴﻨﯽ ﺑﮕﺮێﺖ و ﺳــێﺒەر ﺑﮑﺎت .ﺋەوەﺗﺎ ﻟە ﺳــەر ﺋەم ﮔــﯚی زەوﻳﻴەدا ﻧﺰﻳﮑــەی 7000زﻣــﺎن ھەﻳە و ﺋﻴﻨﺴــﺎن ﺑﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﻳﻴەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﻳــﺎن ﻗﺴــەﻳﺎن ﭘێﺪەﮐەن. ﮐەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﻴﻮەی ﺋــەم زﻣﺎﻧﺎﻧە ﺗەﺗەڵە ﮐﺮاون ،ﺑــەم ﺋەوەی ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﺗﻮێﮋﻳﻨەواﻧەی ﻟەم زﻣﺎﻧﺎﻧەدا ﮐﺮاون ﺋەوە ڕوون دەﮐەﻧــەوە ﮐە ﻓــﺮە ﺟﻴﺎوازی دەﻧێﻮاﻧﻴﺎﻧــﺪا ھەﻧە و ﻧە ﻳێﻜﻦ و ﻧە دەﺷﺒﻨە ﻳێﻚ .زﻣﺎﻧەﮐﺎن ﻓﺮە
ﺳــەرﭼﺎوەی زﻣﺎﻧــﯽ ﻋﺎرەﺑﯽ دەﮐﺮێﺘە دەﻗێﻜﯽ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮐﻮردێﻨــﺪراو ژﻳﻨﺪەرەﮐــەی ﺗێﺪا ﺑــﺰر دەﺑێﺖ؛ ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە: ) (١وﺿﻌﺖ ﻧﺠــﺎح ﻗﺒﻌﺘﮫﺎ ﻋﻠﯽ رأﺳــﮫﺎ؛ ) (2وﺿﻊ ﻧﺠﺎح ﻗﺒﻌﺘﻪ ﻋﻠﯽ رأﺳــە) .ﻧﺠﺎح – ﻧﺎوێﻜﯽ ھﺎوڕەﮔەزە( ﻟە دەﻗﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ ھەردوو دەﻗە ﺳــەرﭼﺎوەﮐﺎن دەﺑﻨە ﻳێــﻚ :ﻧەﺟﺎح ﮐوەﮐەی ﺧﯚی ﻟەﺳــەری ﺧــﯚی ﻧﺎ .ﻟە دەﻗە ﻣەﺑەﺳﺘەﮐەدا ،ﻟێڵﻴﻴێﻜﯽ ﮐەﻣﻮێﻨە ھەﻳــە؛ ﻟێﺮاﻧەدا ،ﻧەك ھەر ژﻳﻨﺪەر )ﺟﻨﺲ(ی ﺑﮑەر ﺑﺰر ﺑﻮوە ،ﺑەڵﮑﻮ ﮐﺮدارەﮐەش ﭘﺘﺮ ﻟە ﻳێﻚ واﺗﺎ دەﮔڵﯚﻓێﻨێ. ﮐە دەﻗێﻚ ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەﻳێﻜﯽ ﮐﻮردﻳﺸــەوە ﺑﮑﺮێﺘە دەﻗێﮑﯽ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻋﺎرەﺑﻴﺪا، دﻳﺴﺎن وەرﮔێڕ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە وردی
ﺋەﮔەر وەرﮔێڕ ﻟە ﮐﻮﻧﺠﯽ زﻣﺎن ﻧەﮔﺎت و ﻟەو ﺷــﮑﺎن و داڕﺷﺘﻨەدا ورﻳﺎ ﻧەﺑێﺖ ﮐە ﻣێﺸﻜﯽ وەرﮔێڕی ﻣﺘﻤﺎﻧەدار و ﻣەﺷــﻘﺪرا ،ﻟەﻣﻴﺎﻧﯽ وەرﮔێڕاﻧﺪا دەﻳﮑﺎت ،زۆر ﺷﺘﯽ ﻟێ ﺑﻨﮕﯚم دەﺑێﺖ. ﺑﯚﻳﻪ ﺑﻴﺴﺘەر ھەﺳﺖ دەﮐﺎت ﮐە ﺋﺎوازەﮐــە ﻟەﻧﮕە و ﻋﻪدﻧﺎن ﻟێﯽ ﺷێﻮاوە و ﺗﯚﻧﯽ ﮔﯚراﻧﻴﻴەﮐەش ﻧەﺷﺎزی ﺗێﮑەوﺗﻮوە. ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﺎﻧــەی ﺋــەو دوو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە ﻟــە دەﻗــە ڕەﺳــەﻧەﮐﺎﻧﺪا ﮐﺮدووﻳﺎﻧﻦ ﺋەو ﭘﺮﺳــﻴﺎرە دێﻨﻨەوە ﻳــﺎد ﮐە ﻟە دێﺮ زەﻣﺎﻧــەوە دەﮐــﺮێ :ﺋﺎﻳﺎ زﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﺑﻴﺮﮐﺮدﻧەوەی ﻣﺮۆڤ دەﮔﯚڕێﺖ؟ ﺷــﺎرﻟەﻣﺎن دەڵێﺖ” :ﮐە دوو زﻣﺎﻧﺖ زاﻧﯽ؛ ﺑﻮوﻳــە دوو ﮐــەس“ .ﺑەم ﻟە 1960و 70ﮐﺎﻧﺪا ،ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺗﺎﻳﺒەﺗﺎﻧــەی زﻣﺎﻧﻨــﺎس ﻧﺎوۆم ﭼﯚﻣﺴــﮑﯽ ﻟەﺑــﺎرەی زﻣــﺎن درﮐﺎﻧﺪﻧــﯽ ،ﺑــە ﻻی زاﻧﺎﻳﺎﻧﻴﺪا ﺷﮑﺎﻧﺪەوە .ﺑە ھﺰری ﭼﯚﻣﺴﮑﯽ ڕێﺰﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﮔەﻟەﻣﭙــەری ﻟە ھەﻣــﻮو زﻣﺎﻧەﮐﺎﻧــﺪا ھەﻳە و ﺑــەم ﭘێﻴــەش زﻣﺎﻧــەﮐﺎن ﻟە ڕاﺳﺘﻴﺪا ﺟﻴﺎوازﻳﻴێﻜﯽ زەﻗﻴﺎن ﻟــە ﻳێﮑﺘﺮﻳﺪا ﻧﻴﻴــە .دەﺑێ ﺑەو ﺑﻴﺮدۆزەی ﭼﯚﻣﺴﮑﯽ زﻣﺎﻧەﮐﺎن ھەﻣﻮو ﻳێﻚ ﺑﻦ و ﻧﺎﺷێ ﺑﭙﺮﺳﻴﻦ ﮐە ﺟﻴﺎوازﻳﻴە زﻣﺎﻧەواﻧﻴﻴەﮐﺎن ﺟﯚرەﮐﺎﻧــﯽ ﺑﻴﺮﮐﺮدﻧەوەﻳﺎن ﻟە ﻳێﮑﺘﺮی ﺟﻮدا ﮐﺮدووﻧەﺗەوە و ﺑەو ﭘێﻴەش دەﺑێ ﺑﺴەﻟﻤێﻨﻴﻦ ﮐە ھێﻤﻦ ﺣﻮﺳــێﻦ و ﻋﻪدﻧﺎن ﮐەرﻳﻢ ڕاﺳﺘﻦ.
ﺟﻮداﻧە. ﺋەوە ﻳێــﮋم ﮐە زﻣــﺎن ﺟﻴﺎواز ﺑﻮو ،ﻧەرێﺖ دەﮔﯚڕێ و ﻣێﺸــﻚ ﺑەو ﺷــێﻮەﻳە ﺑﻴﺮ دەﮐﺎﺗەوە ﮐە ﺑە ﭼــﺎو دەﻳﺒﻴﻨــێ و ﺑە ﮔﻮێ دەﻳﺒﻴﺴــﺘێ و ﺑە زﻣــﺎن ﺗﺎﻣﯽ دەﮐﺎ و ﺑە ﭘێﺴــﺘە دەﻳﺴﺎوێﻨﯽ و ﺑــە دﻓﻨێ ﺑﯚﻧﯽ دەﮐﺎت .ﻟە دە ﺳــﺎڵﯽ ﺑﻮوری ،زاﻧﺎﻳﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚر ﻟە ﮐﺮدەی ﻧﺎﺳﻴﻨەوە ﻧەك ﺗەﻧﻴﺎ ﭼﯚﻧﻴەﺗﯽ ﻗﺴەﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﻴﺎن ﭘێﻮا ،ﺑەڵﮑﻮ ﻟــە ﭼﯚﻧﻴەﺗﯽ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﻧەوەﺷــﻴﺎن ھەڵﻨەﺑــﺎرد. ﺋەوەﺷــﻴﺎن ﭘﺮﺳﯽ ﺋﺎﺧﯚ دەﺷێ ﭼﯚﻧﻴەﺗﯽ ﺗێﮕەﻳﺸــﺘﻨﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﭼﺸــﺘە ﺑﻨﭽﻴﻨەﮐﺎﻧﯽ دەور و ﺑەری ،وەك ﺋﺎﺳــﻤﺎن و ﮐﺎت و ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﻟە زﻣﺎﻧەوە دروﺳﺖ ﺑﻮو ﺑﻦ. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە زاراوەی ﺳﯚراﻧﻰ، ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ وﺷەﻳێﻜﯽ وەك: }ﭘﻴﺮەﻣێــﺮد{ و }ﭘﻴﺮێﮋن{ ﻧەﺑێ ﭼﻴﺘﺮ دروﺳــﺖ ﻧەﺑﻮوە و ﻧﻴﻴە ﻧێﺮﻳﻨە و ﻣێﻴﻴﻨــە ﻟێﻚ ﺑﮑﺎﺗەوە و ھەﻣــﻮو ھەر ﻳێﮑــﻦ؛ ژن و ﭘﻴﺎو ،ﻟە ﮔﻮﻓﺘــﺎر دا ،ﺑە ﺗەواوی ﻳێﮑﺴــﺎﻧﻦ؛ ژﻳﻨﺪەرﻳــﺎن ﺟﻮدا ﻧﻴﻴە .ﺋەﻣەش ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی زﻣﺎﻧــﯽ ﻋﺎرەﺑﻴﻴە ،ﮐە ﻟە ھەﻣﻮو ﻟەﻓﺰێﻜــﺪا ژﻧﯽ ﻟە ﭘﻴــﺎو ھﺎوێﺮ ﮐــﺮدووە .ﺑﯚﻳێ ﮐــە دەﻗێﻜﯽ
ﻟەوەﺗــﯽ ﭼﯚﻣﺴــﮑﯽ ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧــە زﻣﺎﻧەواﻧﻴﻴﺎﻧــەی ﺧﯚی ﺟﺎڕ داون ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆش ﺗﺎﮐە زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﮔﺸﺘﮕﻴﺮ ﻧەﻳﺘﻮاﻧﻴﻮە ﺑەرﮔەی ﮔﻮﺷﺎری وردﺑﻴﻨﯽ ﺑﮕﺮێﺖ
ژﻳﻨﺪەری ﺑﮑــەر ﺑە دﻳﺎر ﺑﺨﺎت؛ ﺳەﻳﺮی ﺋەم دەﻗە ﺳەرﭼﺎوەﻳە ﻟە ﮐﻮردی ﺑﮑــە -:ھەڵﮕﻮرد ﻟە ﺳــەﻓﻴﻦ ﺑەرزﺗﺮە؛ دەﺷــێ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺑﯚ دوو دەﻗﯽ ﺗەواو ﺟﻮدا ﻟە ﻳێﮑﺘﺮی ﺑﮑﺮێﺘە ﻋﺎرەﺑﯽ .ھەڵﮕﻮرد و ﺳەﻓﻴﻦ ﺑە دوو ﮐەس ﺑﺰاﻧﯽ ﻳــﺎن ﺑە دوو ﭼﻴــﺎ ،واﺗﺎﮐــەی دەﮔﯚڕێﺖ و دەﻗە ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐەی ﻟەﮔەڵﻴﺪا دەﮔﯚڕێﺖ؛ ﺳەﻳﺮی (1) :ھﻠﮑﻮرد أﻋﻠﯽ ﻣﻦ ﺳــﻔﻴﻦ )ﺷﺎخ( ،ﻳﺎن؛ ) (2ھﻠﮑــﻮرد أﻃــﻮل ﻗﺎﻣﺔ ﻣﻦ ﺳﻔﻴﻦ )وﻟﺪ(. ﻟەم ﺷــﻠەﻗﺎﻧەی زﻣﺎﻧەواﻧﻴﻴەدا ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﮐەوێﺖ ﮐە ﮐﻮرد و ﻋــﺎرەب زۆر ﺑــە ڕەواﻧﯽ،ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﻳﺎن ،ھــﺰری ﺧﯚﻳﺎن دەردەﺑڕن و ھەڵەی زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ﻧﺎﮐــەن ،ﺑەم ﮐە دێﺘە ﺳــەر وەرﮔێڕان ﻟــە زﻣﺎﻧێﮑﻴﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوی ﺗﺮﻳــﺎن ،دەﺑێ وەرﮔێڕ ﻟە ھــەردووك زﻣــﺎن ڕەوان ﺑێﺖ ﺋەﮔەر ﻧﺎ ”ﻗﯚز ﺑە ﺗﯚز ﺗێﺪەﮔﺎت“ و ”دۆ و دۆﺷــﺎوی ﻟێ ﺗێﮑەڵ دەﺑــﻦ“ و ڕەﻧﮕــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﮔەﻟێــﻚ ﺧﺮاﭘــﯽ ھەﺑێﺖ؛ وەك ﺋــەوەی ﮐــە ﻟــە وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺧﺮۆﭼێــﭫ، ڕﺳــﺘەﻳێﮑﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻳێﮑێﺘﯽ ﺳﯚﭬﻴﻴەﺗﯽ ﭘێﺸــﻮو ،ﭘەﻳﺪا ﺑﻮو و وەﺧﺘﺒﻮو
ﺷــەڕێﮑﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﺑﻘەوﻣێﺖ. ﺧﺮۆﭼێﭫ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ڕووﺳــﯽ ﺑــە ﺋەﻣێﺮﮐﻴﻴەﮐﺎﻧــﯽ ﮔﻮت-: ”ﺋێﻤە ﺋێــﻮە دەﺷــێﺮﻳﻨەوە“. ﺋەﻣێﺮﮐﻴﻴەﮐﺎﻧﻴﺶ ﺋەو ﻗﺴەﻳﺎن ﺑە ھەڕەﺷەﻳێﻜﯽ ﮔەورە زاﻧﯽ؛ واﺗێﮕەﻳﺸــﺘﻦ ﮐە ﺑــە ﭼەﮐﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﻟــە ﻧﺎوﻳــﺎن دەﺑﺎت.، ﺑەم ﺋەوەی ڕاﺳﺘﻴﻴە ﺋەوە ﺑﻮو ﮐە وەرﮔێڕاﻧەﮐە وﺷــە ﺑە وﺷە ﮐﺮاﺑﻮو ،ﺋەﮔﻴﻨﺎ دەﺑﻮو ﺑﮕﻮﺗﺮاﻳە-: ”ﺋێﻤە ﻟــە ﺋێﻮە ﭘﺘــﺮ دەژﻳﻦ“. ﺋەﻣەش ھﻴﭻ ھەڕەﺷــەﻳێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﻴﻴە. زﻣــﺎن ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻣێﺸــﮑﯽ ﻣﺮۆﭬە .وەرﮔێڕ ﻟە ﻳێﻚ ﻻﺗﭙﺘﺮی ھەﻳــە ﺗــﺎ ﺑﻴﮑێڵێــﺖ و زﻣﺎﻧﯽ ﻟــێ وەﺑەرھەم ﺑێﻨێــﺖ .ﻟە ﻧﺎو ﮐﺮداری وەرﮔێڕاﻧﺪا ،ﻣێﺸــﻜﯽ وەرﮔێڕ ﺳێ ﮐﺎری ﻟە ﻳێﮑﺘﺮی ﺟﻮدا ﻟــە ﻳێﻚ ﮐﺎﺗــﺪا دەﮐﺎت. وەرﮔﺮﺗﻦ ،ﺷــﮑﺎﻧﺪن ،دروﺳﺖ ﮐﺮدﻧــەوە .ﮐــە وەرﮔێڕ ﮔﻮێﯽ ﻟە دەﻗێﻜﯽ ﺳــەرﭼﺎوە دەﺑێﺖ، دەزاﻧێ دەﺑێ ﭼــﯽ ﻟێ ﺑﮑﺎت. دەﻗەﮐە وەردەﮔــﺮی ،ڕەواﻧﯽ ﻧــﺎو ﻣێﺸــﮑﯽ دەﮐﺎت و ﻟەوێ زﻣﺎﻧەﮐــە ﻟــە ﻗﯚزاﺧەﮐــەی دەردەﮐﺎت و ﺑــﯚ ﮐەﻣﺘﺮ ﻟە ﻳێﻚ ﭼﺮﮐــە ﺗەﺗەڵــەی دەﮐﺎت؛ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﻧە زﻣﺎﻧﻨﺎﺳﺎن و ﻧە زاﻧﺎﻳﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚر ﻟە ﻧﺎﺳﻴﻨەوە ﻧەﻳﺎﻧﺘﻮاﻧﻴﻮە ﺋەو ﻣەﻳﻠە ھەڵﺒێﻨﻦ ﮐە ﮐەﻣﺘﺮ ﻟە ﭼﺮﮐەﻳێﻚ دەﺧﺎﻳێﻨێ ،ﺑﯚﻳێ ﻧﺎوﻳــﺎن ﻟێ ﻧﺎوە – ﺷــﮑﺎﻧﺪﻧﯽ زﻣــﺎن –واﺗــﺎ ﻟــە ﮐــﺮدەی وەرﮔێڕاﻧــﺪا زﻣﺎن دەﺷــﮑێ و ﭘﺎﺷﺎن دووﺑﺎرە دادەڕێﮋرێﺘەوە. ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋــەو ﺟﻴﺎوازﻳﻴەی ﻟە وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻗﺴەﮐەی ﺧﺮۆﭼێﭫ ﺧﻮێﻨﺪﻣﺎﻧــەوە ﻟەو ﺷــﮑﺎن و داڕﺷــﺘﻨەوەﻳەدا ﭘەﻳــﺪا دەﺑﻦ و وەك ﺋــەوە ﻧﻴﻴە ﮐــە ھێﻤﻦ ﺣﻮﺳــێﻦ و ﻋﻪدﻧــﺎن ﮐەرﻳﻢ دەﻳﮑــەن؛ ﺋﺎﺧﺮ ھــﯽ ﺋەم دوو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە ﻟــە ﺳــەرﭼﻴﻎ ﭼﻮوﻧــﯽ ھێﻤــﻦ و ﺧــﯚ ﻟێ دزﻳﻨەوە و ﮐﻮﺷــﺘﻨﯽ وﺷــەی ﮐﻮردی ﻟە ﮐــﻦ ﻋﻪدﻧﺎن ﭘەﻳﺪا ﺑﻮوﻳﻨە.،ﮐەﭼــﯽ ﺋــەوەی ﻟــە وەرﮔێڕاﻧەﮐەی ﺧﺮۆﭼێﭫ ﭘەﻳﺪا ﻟێﯽ دەردەﮐەوێﺖ ﮐە زﻣﺎﻧەﮐﺎن ﻳێــﻚ ﻧﻴﻨــە ﻣﺮۆﭬەﮐﺎﻧﻴﺶ ھەر وەك ﻳێﻜﺘــﺮ ﻧﺎﺑﻦ .ﺟــﺎ ﺋەﮔەر وەرﮔێڕ ﻟە ﮐﻮﻧﺠﯽ زﻣﺎن ﻧەﮔﺎت و ﻟەو ﺷــﮑﺎن و داڕﺷﺘﻨەدا ورﻳﺎ ﻧەﺑێﺖ ﮐە ﻣێﺸــﻜﯽ وەرﮔێڕی ﻣﺘﻤﺎﻧەدار و ﻣەﺷﻘﺪرا ،ﻟەﻣﻴﺎﻧﯽ وەرﮔێڕاﻧﺪا دەﻳﮑﺎت ،زۆر ﺷﺘﯽ ﻟێ ﺑﻨﮕﯚم دەﺑێﺖ.
ﻟــە زاراوەی ﺳــﯚراﻧﻰ ،ﺟﮕــە ﻟە ﭼەﻧﺪ وﺷــەﻳێﻜﯽ وەك} :ﭘﻴﺮەﻣێﺮد{ و }ﭘﻴﺮێﮋن{ ﻧەﺑێ ﭼﻴﺘﺮ دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە و ﻧﻴﻴە ﻧێﺮﻳﻨە و ﻣێﻴﻴﻨە ﻟێﻚ ﺑﮑﺎﺗەوە
ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
ﻣﺎڵە وێﺮاﻧەﻛەت ﭘﺎك ﺑﻜەرەوە وێﻨﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺑڕﯾﺎری ﭘێﺸﻮەﺧﺘە، ﺑێ ﺋەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ،ﺷﻮێﻨێﻚ ،ﺑﮕﺮە ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻧﺎس ﺑﻜەی ،ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر دەدەی ،ﺟﺎ ﭼﯽ ﺑە ﺋەرێﻨﯽ ﺑێ ﯾﺎ ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﻟێ ﺋەﻣەش ھەر ﻟە ﺷــﺎن و ﺷەوﻛەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ دواﻛەوﺗﻮو دەوەﺷێﺘەوە ،زۆر ﺗﺎﻣەزرۆی رووﻣﺎڵﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮە ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ ﻟەوەی ﺧﯚی ﻟە ﺑﯿﺮ ﻛﺮدووە و ﺑﺎرە ﺑەﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿەوە. ﺑەھﺎری ﻋەرەﺑﯽ و ﺋەو ﺷەﭘﯚﻟەی ﻧﺎوﭼەی ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ھەژاﻧﺪ و زﻧﺠﯿﺮەﯾەك ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﺗﺮی ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ﺧەرﻣﺎﻧــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ و ﻧەزاﻧﯿــﻦ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن و ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﺪا ،ھەڵﺒەت ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺋﻮﻣێﺪی ﭼﺎﻛﻜﺮدن و ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑﯚ ﭘەﯾﺪاﺑــﻮو ،دواﺗﺮ ﻧەك ﺋﻮﻣێــﺪی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻟێ ﻧەﻛﺮا، ﺑﮕﺮە ھﯿﭻ ﺋﻮﻣێﺪێﻜﯿﺸــﯽ ﺑە ﺧەڵﻜەﻛە ﻧەﺑەﺧﺸﯽ ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ دوورﯾﺸــﺪا ﭼﺎوەڕوان ﺑﻦ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻟێ ﺑﻜەوێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧەڵﻜەﻛەﺷــﯽ وا راھێﻨﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺑﺒڕای ﺑﺒڕ دەﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن داخ ﺑﻜەن و ﺑﯿﺮ ﻟە ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﮔﯚڕﯾﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻢ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻧەﻛەﻧەوە. ﺑﯚ ﻧەﮔﺒەﺗﯽ ﭘڕﯾﺸــﻜﯽ ﺋێﻤەﯾﺸــﯽ ﮔﺮﺗــەوە ،ﻛﯚﺗﺎی ﺑەھﺎرەﻛە ﺑﻮوە ھﯚی دووﻟەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﺳــێﻮەﻛەی ﺋﺎدەم، ﺋــەو ﻧەوﺑەھﺎرە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﺮدە دوو ﻟەﺗــەوە ،ﻟەﺗﯽ ﺷــﯿﻌﯽ ﺋێﺮان و ﺋەﺳــەد و ﺑەﻏﺪا و ﻧﯿــﻮەی ﯾەﻣەن و ﭼﺎرەﻛێﻜﯽ ﻟﺒﻨﺎن .ﻟەﺗﯽ ﺳــﻮﻧﯿﺶ ﺳﻌﻮودﯾە و ﻗەﺗەر و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑەﺷەﻛەی ﺗﺮی ﯾەﻣەن و ﭼﺎرەﻛێﻜﯽ ﻋێﺮاق. ﺋەﻣﺎﻧە دروﺳــﺖ ﻛەوﺗﻨە وێﺰەی ﯾەﻛﺘﺮی و وەك ﺳﺎوەر ﯾەﻛﺘﺮی دەﻛﻮﺗﻨەوە .ھەرﭼﯽ ﻛﻮردﯾﺸــە زۆر ﺣەزی ﻟێﯿە ﺗەﻣﺎﺷﺎﻛﺎر ﺑێ ،وەﻟێ ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛڕواﻧﮕەﯾﯽ و ﯾەﻛﺘــﺮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛــﺮدن ،ﺋەﮔەر ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻧەﯾﺒﺎﺗە ﺳــەر ﺧﯚی ،ﺋەوا ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧﺎو ھــەر دوو ﻟەﺗەﻛەوە، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەرﭼﯽ ﺷــەﻗﺎﻣە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧــە ﺑە ﺑﺎرﺗەﻗﺎی ﺋەو ﻧەزﯾﻔە ﺧﻮێﻨەی 100ﺳــﺎڵە ﻟە ﺟەﺳﺘەی ﻣﺎﻧﺪوو و ﺷــەﻛەﺗﯽ دەﺗﻜێ .ﻛﻮرد ﮔﻮﺗەﻧﯽ ھەر ﯾەﻛە و ﮔﯚراﻧﯽ ﺑە ﯾﺎرﯾﯽ ﺧﯚﯾﺪا دەڵێ. ﺋەم ﺑێ ﭘڕۆژەﯾﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﯾەﻛﯽ روون و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧەﻛﺮدن ﻟە ﭘڕۆژە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﭼــﺎوی ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﺰ ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾە زۆر ﺟﺎران ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺑﯿﻨﯿﻦ و زﯾﻨﺪە ﺧــەون ،ﻧەك ھەر زﯾﺎدە ،ﺑﮕــﺮە ﺳەرﺋێﺸــەی زۆری ﻟەﮔەڵﺪاﯾە .ھەرﭼﯽ ﺑﻜەی و ﺑڵێﯽ وەك ﺋەوەﯾە ﻣﺴﺖ ﻟە دﯾﻮاران ﺑﺪەی. ﺋﻮﻣێﺪێﻚ ھﺎﺗە ﺋﺎراوە ﻛە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻟە ﺑەرەی ﮔەﻟﺪاﯾە و ھەڵﮕﺮی ﺋﺎوات و ﺧەﻧﺪە ﺑەدﯾﻨەھﺎﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺳەرﺷــەﻗﺎم و ﻣﺎڵــە ﭼﯚڵەﻛﺎﻧــە ،ﺣەﯾــﻒ دەرﻛەوت ﻛﺎﻣێﺮای ﺷــﺎراوەﯾە و ﭼﯚڕی ﺋﻮﻣێﺪی ﺧەڵﻜﯽ ﺑڕی ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺳەد ﺋﺎوات ﺑﺨﻮازێ ﺑە ﻛﻔﻦ دز و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑە ﺟﻮﺑﺮەﺋﯿﻠﯿﺸﺪا ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ راﺳﺘﯿﺶ ﺑێﺘە ﺳەرﺷەﻗﺎم ﺑﺎوەڕی ﭘێ ﻧەھێﻨێ ،ﺑﯚﯾە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛﻮردی ھەڵﮕﺮی ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧﺪێﻜــﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻧەﺑﻮوە ﻛە ھەﻣﻮو ﺋــﺎوات و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟێ ھەڵﺴــﭙێﺮێ و ﺑﺨــﻮازی ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﺑەدﯾﯿﺎن ﺑێﻨێ. ھﺎوڕێﯿەﻛﻢ ﺑﯚی ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮوم ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﭘﯿﺮێﮋﻧێﻚ ﺑە ﻻﯾــﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە و ﺑە ﻻﻗﺮﺗێﻮە ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﺑﯚﭼﯽ ﻧﺎﭼﯽ ﻣﺎڵە وێﺮاﻧەﻛەت رۆﺷﻦ و ﭘﺎك ﺑﻜەﯾﺘەوە؟ ،ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﺋﺎﺧﺮ ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە و ھەروەھﺎ ﻧﺎﺋﺎراﻣﯿﺸــە .ﭘﯿﺮێﮋن ﺑە زەردەﺧەﻧە و ﺗەوﺳــەوە دەڵێ :ﮔەﻧﺠﯚ ﺋێﻤە وﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑــە ﻓڵﭽە و ﺗﺎﯾﺖ دوای ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﭘﺎك ﻛﺮدەوە و ﺳــەرﻟەﻧﻮێ ژﯾﺎﻧﻤﺎن رێﻜﺨﺴﺘەوە و دروﺳﺖ ﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾە ﺋــەم ﺑەھەﺷــﺘەی ﺗﯚ دەﯾﺒﯿﻨﯽ ،ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﻣﻮوی ﺳــﻮوﺗﺎﺑﻮو .ﺑە ﺗەﻣﺎی ﻛێﻦ ﻛــێ ﺑﯚﺗﺎن ﭘﺎك ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺋﺎرام ﺑﻜﺎت؟. دەزاﻧﯿﻦ دەﻣﺎﻧەوێ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑێﺖ و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن وەك ﭼەﭘﻜەﮔﻮڵ ﭘێﺸــﻜەش ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﮔەر ﺋەوەش ﺑﻮو ،ﺋــەی ﺳەرﺋێﺸــەی ﻧﯿﯿە؟ ،ﺧﯚ ﺳــﺎردﻛەرەوەی ﻣﺎن ﻧﯿﯿــە ﺧــﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺎﺗﯿﻚ ﺑــﻜﺎت و ﺧﯚی ﺧﯚی ﺑﺒﺎت ﺑەڕێــﻮە .وت و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺷــەوﻧﺨﻮوﻧﯽ و ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەی دەوێ ،ﺋەوەش ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ وەزﯾﺮان ﻧﯿﯿە ﺑﯿﺒەﺧﺸــﯿﺘەوە ،ﺧﺎﻧﻮو و ﭬێﻼﯾــﺎن ﺑەواﻧە ﺑﺪەی ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮون و ﺧﺎﻧﻮوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﺮێ دەدەن و ﻟە ﺑەﻻﺷــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟێﯽ ﭘﺎڵ دەدەﻧەوە، ﮔەﻧﺠﯚ دەﺑێ ﺧەڵﻜەﻛەش ﺟﮕە ﻟە دەﺳــەت ،واز ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑێﻨێ ،دەﻧﺎ ﺋﺎﺳﻨﯽ ﺳﺎرد ﻛﻮﺗﺎﻧە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ.
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻋﺎدل ﻗﺎدری
ﯾەﻛەﻣﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردی و ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ھەﻧﺎﺳەﺳﻮار ”ھەوڵێﻚ ﺑﯚ دۆزﯾﻨەوەی رەﮔەزی ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﯾﯽ“
وﺷەی ) (pressﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﺑە واﺗﺎی ﺑﭬﯚك و ﺋەو ھەوڵە ﺑﭬﯚﻛﺎﻧە و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەﯾە ﻛە ”ﮔﻮﺷﺎر“ دەﺧﺎﺗە ﺳــەر دەﺳەت و ﻣﻠﻜەﭼﯽ ﺧﻮاﺳــﺘە ﺋﺎزادەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺎك و ﻛﯚﻣەڵﯽ دەﻛﺎت، ﺋەﻣــە ﺳــەرەڕای ﺋەوەﯾــﺶ ﻛە ﺑەﺷــێﻮەی ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺋەم وﺷەﯾە واﺗﺎی ”ﮔﻮﺷﺎر“ دەدات و ﺋەﻣەش ﭘێﻨﺎﺳەﻛەری ﺋەرﻛێﻜﯽ رەﺧﻨەﮔﺮاﻧەی ﭘﯿﺮۆزﺳــڕاﻧﺪن و ﻗﻮدﺳﯽ ﺷﻜێﻨﯿﯿە ﻛە ﺑەﺳەر ﻓﯚرم و ﻻﺧﺘﯽ وﺷەﻛە دووراو و ﺑڕاوە. ﺑﭬﯚك و ”رۆژﻧﺎﻣەی“ ﻛــﻮردی ﺋەوەﻧﺪە ﻧﯿﯿە ﺋەم واﺗﺎﯾەی ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەﮔەر ﻟە رۆژان و ﺷەواﻧﯽ ﺷﺎخ و ژﯾﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ رۆژﻧﺎﻣە، ﺷــەوﻧﺎﻣە ،ﺋێﺰﮔەی رادﯾﯚﯾﯽ و .ﺑە ﺧەﺳﺘﯽ ﻟە ﺋﯿﺶ و ﺳﻮوڕدا ﺑﻮون ،ﺋەوا ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوە ﻟــە دژی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚر ﺑﻮوە ﻛە ”ﺧﻮد“ی ﻧەﺑﻮوە و ﻟــە ﭘێﺶ ھەر ﺋﺎوەڵﻨﺎوێﻜﺪا وﺷەی ”داﮔﯿﺮﻛەر“ی ﺑەﺳەردا ﺳﺎغ دەﺑﻮوەوە، ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻗﯚﻧــﺎغ و ﺳــەردەﻣە ﻻی ﻣﻦ واﺗﺎی ”ﮔﻮﺷﺎر“ێﻚ ﺑﯚ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎزادی ﺗﺎك و رۆﻧﺎﻧﯽ ﻛﯚڵەﻛەی ﭼﻮارەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺑﭬﯚﻛەﻛﺎﻧە ﻟێــﻚ ﻧﺎدرێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوە و ﻓەﻧﺎﻧەﺑﻮون دەﺑﺰووﺗﻦ. ﺋــەوە دوای دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﻧﯿﻮەﺧﯚﺑﮋێﻮ و ﺋﯚﺗﯚﻧﯚم ﺑﻮو ﻛە ﺑﭬﯚك و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛــﻮردی ﭼەﻗﯽ ﻛﺎﯾــە ھﺰری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و
ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛەی ﮔــﯚڕدراو و ھەڵﮕﺮی ”ﺧﻮد“ و ﻓــﺎق و ﻟﻘــە ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮو، ﺑەم واﺗﺎی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻣﯿﺪﯾﺎ وەك ﺋەوەی رۆژﮔﺎری ھﺎوﭼەرخ و ﻟە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻟﯿﺒﺮاڵ- دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﺪا ﭘێﻨﺎﺳەی دەﻛﺮێﺖ و وەك ھێﻤﺎ و ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺟەوھەری ﺋﺎزاد و دەرەوازﯾﯽ ﻣــﺮۆڤ رۆ دەﻧﺮێﺖ و ﺑــە ﻛﯚڵەﻛەی ﭼﻮارەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻧﺎوزەد ﻛﺮاوە ﺑە دوای زەﻣەﻧێﻚ ﻟە ﮔەﺷــە و ﻧەﺷە و ھەڵﻜەوت و داﻛەوﺗﯽ ﺋەم ﺳﯿﺴﺘەﻣە داڵﯚﺳﻜەﯾەی ﻛﻮردی. ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳەدەی ،21واﺗە ﺳﺎڵﯽ 2000ﺑەم ﻻوە ﺑــﻮو .واﺗــە ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﻛــە ﻣﯿﺪﯾﺎ و رۆژﻧﺎﻣەی ﻛــﻮردی ﻟە ھەﻣﺒەر ﺳﯿﺴــﺘەم و ﭼەﻗﯽ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺧﯚﯾﯽ ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎك و ﻛﯚ ﮔﻮﺷــﺎر دروﺳﺖ دەﻛەن. ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ رۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردی ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑەم ﻗﯚﻧﺎﻏە وەك زۆر رەھەﻧﺪی ﻣێﮋووﯾﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛێــﻚ دەﭼێﺖ ﻛە ﺳــەرەﺗﺎ و ﻛﯚﺗﺎی دﯾــﺎرە و ﺋەوەﯾﺶ وا ﺑە زەﻗــﯽ دەردەﻛەوێﺖ، ھەوڵ و ﺋﻮﻣێﺪ ﺑﯚ ﻣﺎﻧــەوە و ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧێﻜە ﻛــە ﻟێﻮاﻧﻠێــﻮە ﻟــە ﺗﺮاژﯾــﺪی و ﺧەوﻧﻨﺎﻣە و ﺷﻜﺴــﺖ و ﺣەﻣﺎﺳــەت و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑﻮون و ﻧەﺑﻮون .ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﮔﯽ و ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﭬﯚك و ﻟە ﺳــەرووی ھەﻣﻮوﺷﯿﺎﻧەوە رۆژﻧﺎﻣە ،ﺑەﻧﺪە ﺑە دۆﺧێﻜەوە ﻛــە ”ﻧەﺗــەوە“ وەك ﭼەﻣﻚ و
واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ و ﻓﯚرﻣێﻚ ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﻟە ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﺧﺎوەن ﺳﯿﺴﺘەم و ﭘێﻜﮫﺎت ﺑێﺖ. واﺗە ﺋێﻤە ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺳــەرھەڵﺪان و ﺑەردەواﻣﯿﯽ رۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردی ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﮔێڕاﻧەوەی ﺷﻜڵﮕﺮﺗﻦ و ﺑﯿﭽﻢ وەرﮔﺮی ”ﻧەﺗــەوە“ وەك ﻓﯚرﻣﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ و ﭘێﻜﮫﺎﺗﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ-ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺮە ﺟێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗەﺳــﻚ و ﺗەﻧﻚ ﺑﯚ ﺋەو ھەوڵــە وەﮔێڕﯾﯿﺎﻧە )رواﯾﺘﯽ(ﯾە و ﺗﻮاﻧﺴــﺖ و ﺋﺎرەزووی وەﮔێڕﯾﺶ ھێﺸــﺘﺎ ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻌﯽ ﻣێــﮋووی ﺧــﯚی ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﭘــڕ و ﻛﺎﻣڵ ﺑــەرەوڕوو ﻧەﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺗێ دەﻛﯚﺷــﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرھێڵ و ﺳــەرەداوی ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﮔەﺷە و ﺑﯿﭽﻢ وەرﮔﺮﯾﯿە رەﻧﮕڕێــﮋی ﺑﻜەم ،ﺑەم ﺑەم ﺣﺎڵەﺷەوە ﺑﯚ ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯿەی ﻧێﻮان ﮔەﺷەی ﻣێﮋوو و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ،واﺗە ﺋەو ﻻﺳــەﻧﮕﯿﯿەی )ﻧﺎﻣﻮزوون( ﻛــە ﻟە ﻧێﻮان ﺋەم دوو واﻗﯿــﻊ و وﺗەزاﯾەدا ھەﯾە ،ﮔێڕاﻧەوەی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﻓﺎرﺳﯽ واﺗە رۆژﻧﺎﻣەی ”ﺷﺮق“ ﭘﺎش دەرﭼﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣەی ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻟە ﺋێﺮاﻧــﺪا دەﺧەﻣە روو ،ﻛە ھــەم ھەڵﮕﺮی ﮔێڕاﻧەوەﯾــەك ﻟەو دۆﺧە ﻧﺎھﺎوﺳــەﻧﮕەﯾەﯾە و ھەﻣﯿﺶ دەرﺧەری ﮔێڕاﻧەوەی ﺋەوی ﺗﺮێﻜﯽ ﺑﺎدەﺳﺖ و ﻟﻮوﺗﺒەرزە ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ
ژێﺮدەﺳــﺖ و ﺑێ ”ﺑﭬﯚك“ ،دەرﺑڕی زﻣﺎﻧﯽ و رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﺋەو رﯾﭙﯚرﺗﺎژە ﺷﯿﻜﺎراﻧەﯾە ﭼەﺷﻨێﻚ ﻟە ﺗێﺨﻮڕﯾﻦ و ﺑﭽﻮوﻛﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە ﻛە ﻣﻦ ھەوڵ دەدەم ﻟە وەرﮔێڕاﻧەﻛەﻣﺪا ﺑﯿﭙﺎرێﺰم. ﻟە رۆژﻧﺎﻣەی ”ﺷــﺮق“ ،ﺳــﺎڵﯽ ﯾەﻛەم ،ژﻣﺎرە ،145ﯾەﻛﺸەم 17ی رەﺷــەﻣێﯽ ) 1382واﺗە 4ﺳــﺎڵ ﻟە ﺳــەدەی 21ﺗێﭙەڕﯾــﻮە!( ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ”رۆژﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛﻮردەﻛﺎن“ ﺋﺎوا ھﺎﺗﻮوە: ﯾەﻛەﻣﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردی-ﻓﺎرﺳــﯽ ﻟە ﺗﺎران ﺑو ﻛﺮاﯾەوە .ژﻣﺎرەی ﺳــﻔﺮی ﺋەم رۆژﻧﺎﻣەﯾە ﻛە ﻧﺎوی ”ﺋﺎﺷــﺘﯽ“ﯾە ،ﭼﻮارﺷەﻣﯽ ﺣەوﺗەی ﭘێﺸــﻮو ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑەرێﺘﯽ ﺑﻮرھــﺎن ﻟەھﻮﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑە وەﺷــﺎن ﻛﺮد .ﻟەھﻮﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑﯿﺮی ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی رۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردی و ﺳەرﻧﻮوﺳەرﯾﯿەﻛەی داوەﺗە دەﺳﺖ ﺑﺎرام وەڵەدﺑەﮔﯽ .رۆژﻧﺎﻣەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟەﺧﯚﮔﺮی دوو ﺑەﺷــﯽ ﻓﺎرﺳﯽ و ﻛﻮردﯾﯿە و ھەر ﻛﺎﻣەﯾﺎن ھەﺷﺖ ﻻﭘەڕەﯾﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە و ﺑﺎﺑەﺗە ﻓﺎرﺳﯽ و ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺪا ﺟﯿﺎوازن ،ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆری ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ھەردوو ﺑەش ،ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ﺑــە ﭘﺮس و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ”ﻗــەوم“ی ﻛﻮرد ﻟــە ﺋێﺮان و دەرەوەی ﺋێﺮاﻧﺪا) ،واﺗە رۆژﻧﺎﻣەﻛە ﺑەم ﺑﺎﺳــﺎﻧە
”ﭘڕ ﻛﺮاوەﺗەوە“( . .رەﻧﮕە ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑە ﺑﺎﺳﻜﺮدن و ﭘەرژاﻧە ﺳەر ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەردەﻧﮕﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ زﻣﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﺪات ،ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ دەﺳــﺘﯽ داوەﺗە ﺑوﻛﺮدن ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺋێﺮان .ﻟەﻣﺎﻧەش ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ﺷێﻮازی ﺋﯿﺸــﻜﺮدﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻛەﯾە .رۆژﻧﺎﻣەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەﻧﻮوﻛــە ﺑە ﺷــێﻮازی ھەﻓﺘﺎﻧە ﻟــە رۆژاﻧﯽ ﺳێﺸــەم دەردەﭼێﺖ .ﻣەﮔەر رۆژﻧﺎﻣە رۆژاﻧە ﻧﯿﯿە؟ ﺳەرﻧﻮوﺳەری ﺋﺎﺷﺘﯽ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە: ﻛێﺸە ﻣﺎدﯾﯿەﻛﺎن دەﺑﻨە ھﯚی ﺋەوەی ھەﻧﻮوﻛە ﻧەﺗﻮاﻧﯿــﻦ رۆژﻧﺎﻣە ﺑەﺷــێﻮەی رۆژاﻧەﯾﯽ ﺑو ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺑەم ﺧەرﯾﻜﯿــﻦ ھەوڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەدەﯾﻦ .وەك ﺋﺎﺧﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟە ﺳەرﻧﻮوﺳەر دەﭘﺮﺳﯿﻦ ﺑﯚﭼﯽ ”ﺋﺎﺷﺘﯽ“؟ ﺋەو دەڵێﺖ :ﺑەﺷﯽ زۆرﯾﻨەی ﻣێﮋووی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺷەڕدا ﮔﺮێﯽ ﺧﻮاردووە و ﺑەرەی ﺳــێﯿەم دەﯾﺎﻧەوێ ﺑە ﺋﺎﺷــﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەن و ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻌەﻛﺎﻧﺪا ،ﺋﯿﻦ ﺷﺎﺋەﻟ. .1دەرەواز :ﻧﯿﺸﺘەﺟێ و ﭼەﺳﭙﺎو ﻟە دەرەوەی ﻛﺎﯾە ھﺰری ،زﻣﺎﻧﯽ و .ﻣﺮۆڤ. .2داڵﯚﺳــﻜە :ھەڵﭙەﺳــێﺮدراو و ”ﻣﻌﻠﻖ“ .ﺋەم وﺷــەﯾەم ﻟە وﺗﻮوێﮋێﻜﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ NRTﻟەﮔەڵ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜــﯽ ﮔەورەی ﻛﻮرد )ن .ر( ،ﻛە زۆر ﻛەڵﻜەڵەی زﻣﺎﻧﯿﯽ ھەﯾە ،ﺑﯿﺴﺘﻮوە. .3ﺳەرھێڵ و ﺳەرەداو :ﺳەرﺧەت و ﺳەرﻧەخ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد: ﮐﺎﺗێ ﺗــﯚ ﮐﻮردﯾﺖ ﺟﮕــە ﻟــە ﺋﺎزادﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺎﮐەﮐەس ،ﻣﺎﻓــﯽ ڕادەرﺑڕﯾﻦ ،ﻗﺴــەﮐﺮدن، ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ داﯾﮏ، ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎزاد ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﻓەرﻣﯽ ،ﺑﯚ ﯾﺎدﮐﺮدﻧــەوەی ھەﻣﻮو ﻣەزەو و دﯾﻦ و داﺑێﮑﯽ دێﺮﯾﻨﯿﺸــﺖ ،ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺑﻮون ﺋەﻣﺎﻧەش دەﮔﺮێﺘەوە: -١ﻣﺎﻓﺖ ھەﺑێﺖ ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﯾەﮐﺴﺎن ﻟەﭼﺎو ھەر ﺗﺎﮐێﮑــﯽ ﺗﺮ ،ﺑەﭘێﯽ ڕێــﮋەی ﺧﯚت ﻟەﻧﺎو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎﻧﺪا )ﻟەﻧﺎو ﺋەو دەوڵەﺗەی ﺗێﯿﺪا
دەژﯾﺖ( ﺑەﺷــﺖ ﺑﺪرێﺖ ﻟە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺋەو ﻣﻮڵﮏ و ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﮐە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧەﮐەت ”ﮐﻮردﺑﻮوﻧەﮐەت“ ھەﯾەﺗﯽ و ﺣﮑﻮوﻣەﺗەﮐەت، واﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﯿﻨێﮏ ،ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟێ ﻧەﺑﯿﻨێﺖ. ﻣﺎدام ﺗﯚ ﺗﺎﮐە ﮐەﺳــێﮑﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺖ ﯾﺎن ﮐﻮردﯾﺖ ،واﺗە ﺑەزەڕووڕەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﺷﺖ ﺑﺪرێــﺖ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ،وەک ”ﭘﯿﺘــﺮۆدۆﻻر و ﻓەﻗﯿﺮاﻧە“ ﺣﮑﻮوﻣەت ﺑﺘﺪاﺗێ ،ﯾﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەک ﮐە ﺧﯚﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑە ﮐﺎر ﺑﺨەﯾﺖ ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەم ﻣﺎﻓﯽ ﻣﻮڵﮑﺪارﯾﯿەت ﮐە ﮐﻮرد ﺑەھﯚی ﻧﯿﻌﻤەﺗﯽ ﯾەزداﻧﯿﯿﺎﻧەی ﮐﻮردﺑﻮوﻧﺘەوە ،ﻟێﺘﯽ ”ﭘﯿﺮۆز“ و ”ﺣەڵ“ دەﮐﺎت. ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ،ﺋەواﻧەی ﻟە دﯾــﺪﮔﺎی دﯾﻦ و ﻓەﻟﺴــەﻓەی اﻟﻨﻔﻌﯿە -ﺳــﻮودﺧﻮازﯾﯽ ﺳﺎﻧﺖ ﺳــﯿﻤﯚن و ﻟە دﯾــﺪی ﻣﺎﺗێﺮﯾﺎﻟﯿﺰﻣــﯽ ﮐﺎڕل ﻣﺎرﮐﺴــەوە ﻟە ﻧﺎﺳــﯿﻮوﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﮐــﻮردی و دەوڵەﺗﯽ ﮐــﻮردی دەﮐﯚڵﻨەوە ،ﻟەﻣەودوا دەﺑێ ﺋەم ﺗﻮﺧﻢ و ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﻣێﮋووﯾﯿەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﮐﻮرد ﮐە ڕەھەﻧﺪێﮑﯽ ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﮑە و دەورێﮑﯽ ”دەﮔﻤەن“ دەﺑﯿﻨێﺖ ﻟەﻧﺎو ﻧﻔﻮوﺳــﯽ ﮐﻮرد و ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧەﮐەﯾﺎن ،ﻟەﻻﯾﺎن زۆر ”ﮔﺮﻧﮓ“ ﺑێﺖ. ﮐﻮردﺑﻮون ﮐﺎﭘﯿﺘﺎڵێﮑــە ،ﮐەرەﻣێﮑﯽ ﺧﻮداﯾﯿە. ھەروەھﺎ ﺷــەرەﻓێﮑە ﮐە ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد ﭘﺎش ﻣﺮدﻧﯽ ﮐەﺳــەﮐە ،ﺑڕﯾﺎر دەدات ﺋﺎﯾﺎ )ﺋەو ﮐﻮرد ﺑﻮو ﯾﺎن ﻧﺎ؟( ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﮐەﺳە ﻣﺮدووە ،ﺷﺎﯾﺴﺘەی ﺷــەرەﻓﯽ ﮐﻮردﺑﻮوﻧە ﭘێﯽ ﺑﺒەﺧﺸــﺮێﺖ ،ﯾﺎن
ﻧەﺧێﺮ؟. دەﺑێ ﺋــەم ڕەھەﻧﺪە ﮔﺮﻧﮕــەی ﮐﻮردﺑﻮون ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﮐﺎدﯾﻤﯿﯿەﮐﺎن و ﺋەو ﻣێﮋووﻧﻮوﺳﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎﺳــﯿﻮوﻧﺎﻟﯿﺰم و ﮐﻮرد دەﮐﯚڵﻨــەوە ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺳــەرۆﮐﯽ ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ھێڵﯽ ﺳﻮور ﺑە ژێﺮ ﺋەم ڕاﺳــﺘﯿﯿەدا ﺑﮫێﻨێــﺖ )ﮐﻮردﺑﻮون ﭘﺎداﺷــﺘێﮑﯽ ﯾەزداﻧــﯽ و ﺗەﻗﺪﯾﺮﮔﺮﺗﻨێﮑــﯽ ﺧﻮدای ﮔەورەﯾــە ﮐە ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳــﺎﻣﺎﻧەی
ڕژاﻧﺪووهﺗە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮐﻮرداﻧەوە( .ﺋەم زاﻧﯿﻦ و ﺋﺎﻣﺎژەﯾەش ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ،ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﮐە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﻧﺎو دەﺳــﺘﻮوردا ﺑە ﻗﺎﻧــﻮون ﺋەو ھەﻣﻮو ﺧێﺮ و ﺑەرەﮐەﺗــەی ﺧﻮدا ﺑە ﮐﻮرداﻧﯽ ﺑەﺧﺸــﯿﻮە، ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﯾەﮐﺴﺎن ﺑەﺳەر ﺗﺎﮐەﮐەﺳەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺑەﺷﯽ ﺑﮑﺎت. ﻣﻦ ﻟە ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﺋەﻣە دەﻧﻮوﺳــﻢ ،ﺑﺎش ﺑﺎﺷﯿﺶ ﺋەوە دەزاﻧﻢ ﺳەرۆﮐﯽ ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑێ ﺋەوەی ﻣﻨﯿﺶ ﺑﯿڵێﻢ ھەﻣــﻮو ﮐەس دەزاﻧێﺖ ﮐە ڕەﮔێﮑﯽ ﮐﻮرداﯾەﺗﯿﯿەﮐــەی دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳــەرﭼﺎوەﮐﺎﻧﯽ ﺗەﺳــەوف و ﺋــەم ﺑﺎوەڕە ﯾەزداﻧﯿﯿﺎﻧــەی ھێﻤــﺎم ﺑﯚ ﮐــﺮدوون و ﻧﺎوی دەﻧێﻦ ﺷــێﺨﺎﯾەﺗﯽ و ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪﯾەت ﮐە ﻟەو ﺑەﯾﻨەﺷــﺪا دادﭘــەروەری و ﺑەرﮔﺮﯾﮑﺮدن ﻟە ﺧەڵﮑﯽ ڕەﺷﻮڕووت ،ﯾەﮐێﮑە ﻟە ﺑﻨﺎﻏەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو ﺗەرﯾﻘەﺗەی ﺋەواﻧە. ﻋەﺟەﺑﺎ ،ﻣﯿﻠﻠەﺗێﮏ ﮐە ﺋەﻣە ﭼەﻧﺪان ﺳــەدەﯾە ﺑە )ﮐﻮردﺑــﻮون ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗێﮑــﯽ ﻋەرەﺑﯿﺪا( ژﯾﺎوە ،ﮐﯚﯾﻠــە ﮐﯚﯾﻠە ،ﻟەم ﻣﺎﻓــە ﯾەزداﻧﯿﯿەی ﺧﯚی ﺑێﺒەش و ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﻧﺎﯾەﺗە ڕاﯾێ ﺑﯚ وەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەم ﻣﺎﻓە ﺑەﺷەری و ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺗﺎﮐەﮐەﺳﯿﯿەی ﺧﯚی؟. ﺋەم ﮐﻮردە ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚ ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ و ﺑێ ﺋﯿﻌﺘﯿﻤﺎدە، ﻧەﮔﺒەت ﻧەﮔﺒەت ،ﺑﯚﭼﯽ ﺣەز ﻧﺎﮐﺎت دەوڵەﺗﯽ ﮐــﻮردی ،واﺗە )ﮐﻮردﺑﻮون ﻟەﻧــﺎو دەوڵەﺗێﮑﯽ ﮐﻮردﯾﺪا( ﺋەم ھەﻣﻮو ﺳــەروەت و ﺳــﺎﻣﺎن و
ﻧﯿﻌﻤەﺗەی ﺧﻮای ،ﺑەﻧﺴﯿﺐ ﺑﮑﺎت؟. ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚﭼﯽ دەﺳــﺘﻮﭘەﻟﯽ ﺋــەو ﺑﺎوﮐەی ﺧﯚی ﺑەﺳــﺘﻮوهﺗەوە /ﺋــێ ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﺑﺎوﮐێــﮏ دەﺳــﺘﻮﭘەﻟﯽ ﺑەﺳــﺘﺮاﺑێﺘەوە /ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧێ ﺧﯚﺷــﯽ و دادﭘەروەری ﺑەﺳــەر ﻣﻨﺪاڵەﮐﺎﻧﯿﺪا داﺑەش ﺑﻜﺎت؟ ﺋەم ﮔەﻟــﯽ ﮐﻮردە ﺑﯚﭼﯽ ﺋﺎوھﺎ دەﺳﺘەوﺋەژﻧﯚ ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺳــەدەی 21دۆش داﻣــﺎوە؟ ﻟــە ھەﻣﻮوی ﺳــەﻣەرەﺗﺮﯾﺶ ﺋــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔەل و ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾەوە ھەﯾە ﻟەدەﺳﺖ ﮐﯚﯾﻠەﺗﯽ و ﺑﺮﺳێﺘﯽ! ھﮫﮫﻪ. ﺋێﺮﯾــﮏ ﻓــﺮۆم ﻧﻮوﺳــەری ﮐﺘێﺒﯽ )ﺗﺮﺳــﺎن ﻟە ﺋــﺎزادی( ،ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﯾــﻪ ،ﮐﺘێﺒێﮑﯽ ﺗﺮی ﻟەﺳەر ”ﻧﺎوﭼە ﮐﻮردﻧﺸــﯿﻨەﮐﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑەری“ دەﻧﻮوﺳــﯽ ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ )ﮐﻮرد: ﺋەو ﻧەﺗەوەﯾەی ﻟە ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دەﺗﺮﺳێ( ﯾﺎن )ﺋەو ﮔەﻟەی ﮐە ﭘﺎﻗوەی دەدەﯾﺘێ ،ﮐەﭼﯽ ﭘێﺖ دەڵێ :ﻧەﺧێﺮ ﻣﻦ ھەر ﺟﯚم دەوێ(. ﺋەرﯾﮏ ﻓــﺮۆم ﺣەﺗﻤــەن دەروازەﯾەﮐﯿﺸــﯽ ﺗەرﺧﺎن دەﮐﺮد ﺑﯚ ”دەوری ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﭘﺎڵەواﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺑەردەرﮐﯽ ﺳەرا ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮ وەدوواﺧﺴﺘﻨﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻟەﺳەر زﮔﺨﺸﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﻮرد ،ھﮫﮫﻪ. ﻗەوﻣێﮏ ،ﺧﯚی ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﻧﺎوێ و دەﭼێ ﻗەوﻣێﮑﯽ ﺗﺮ ھﺎن دەدات و ﻓێﺮ دەﮐﺎت ﺗﺎ ڕێﮕە ﻟە )ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﻮدی ﺧﯚی ﺑﮕﺮێ.
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﻟــەم وﺗﺎرەﻣﺪا ،دوو ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺗﺎﮐەﮐەس و ”ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧەڵﮏ“ ﮐە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەﻣﯽ ڕادﯾﮑﺎﻧەﯾﺎن ﺑﺪرێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی دڵﻨﯿﺎﻣﺎن ﺑﮑەﻧەوە ﻟە ﺳێ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەﮐﯽ ،ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەڕەﺷــەﯾﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﺗﺎﮐﯿﺸﻤﺎن ،ﺋﺎراﺳﺘەی ﺧﻮێﻨەراﻧﻢ دەﮐەم. ﺋەﻣەش ﺑــﯚ ﺋەوەی ھەﻣــﻮو ﮐﻮردێﮏ ،ھەﻣﻮو ﺗﺎﮐێﮑﯽ ﮐﻮرد ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎن، ﺋەﻣڕۆ ﮐە ﻟە دووڕﯾﺎﻧﯽ )ﺑەرەو دەوڵەﺗﯽ ﮐﻮردی ﭼــﻮون( و )ﮐﻮردﻣﺎﻧــەوە ﻟەﻧــﺎو دەوڵەﺗێﮑﯽ ﻋەرەﺑﯿﺪا( ﭼەﻗﯿﻮن ،ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەن ﮐﺎﻣە ﺑﯚ ﺋەوان ﺑﺎﺷﺘﺮە؟
ﮐﻮردﺑﻮون – Etre Kurdeﭼﯿە؟ ﮐﻮرد-ﺑﻮدن ،ﺳێ ﻣﺎﻧﺎ و ﻣﻮﺳﯿﺒەﺗﯽ ﯾەﮐﺎﻧﮕﯿﺮی ھەس. .1ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد. .2ﺋەرﮐەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد. .3ﺋﺎرﻣﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ.
17
)ﮐﻮردﺑﻮون( ﭼﯿە؟ )دەوڵەت ھەﺑﻮون( ﭼﯿە؟
)(2 - 1
.1ﺋﺎﯾﺎ ﮐﻮردﻣﺎﻧەوە ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗێﮑﯽ ﻋەرەﺑﯿﺪا؟ .2ﺗﺎﻗﯿﮑﺮدﻧەوەی ﮐﻮردﺑﻮون ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗێﮑﯽ ﮐﻮردﯾﺪا؟ ﭘێﺶ ﺑەرﺳــﭭﺪاﻧەوەی ﺋــەم دوو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑەوەﯾــە ﺑﺰاﻧﯿــﻦ )ﮐﻮردﺑﻮون( واﺗﺎی ﭼﯽ دەﮔەﯾەﻧێ؟ ﺋەوﮐﺎﺗە ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟەﻣە ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەﯾﻦ ﺋﺎﯾﺎ ﺑﻤێﻨﯿﻨەوە ﺑە ﮐﻮرد ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗﯽ ﻋﯿڕاﻗﺪا ،ﯾﺎن ﮐﻮرد ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗێﮑﯽ ﮐﻮردﯾﺪا؟
وﺗﺎر
ﺗﺎﯾﺒەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
رووداوە راﺳﺘﯿﻨە ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺳەری ﺑە ﻗﻮڕ دەﺧﺎﺗە ﭘێﻜەﻧﯿﻦ
ﭘێﻜەﻧﯿﻦ ﻟە دﻧﯿﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﺪا ﻧﺎﺑڕێﺘەوە وﺷﯿﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺳﻮەد
ﺋەوەی ﻟێــﺮەدا دەﯾﺨﻮێﻨﻨەوە ﻧﻮﻛﺘە ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﮔێڕاﻧەوەدا دەﺑﻨە ﻧﻮﻛﺘە .ﺋەﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﭘێﯿﺎن واﺑێ ﻧﻮﻛﺘە و ﮔێڕاﻧەوەی رووداوە راﺳﺘﯿﻨە ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕــە ،ھﻮﻧەرێﻜــﯽ زۆر ﺗﺎﯾﺒەﺗە و ﻧﻮﻛﺘەﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ھﻮﻧەرێﻜﯽ ﻧﺎوازەﯾە .ﺑﯚﯾە ”وﺷە“ ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر رووداوی ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯽ راﺳــﺘﯿﻨەی ﻧێﻮ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان دەﺧﺎﺗە روو ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە دەرەوەی ﻛﺎری ھﻮﻧەری و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن، ﺋەﮔەر ﻟەﮔەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﺪا داﺑﻨﯿﺸﯿﺖ ،دەﺑﯿﻨﯽ ﭼﯚن ﺳەری ﺑە ﻗﻮڕ دێﻨﻨە ﭘێﻜەﻧﯿﻦ.
ﻻﻗﯽ ﻣەﺟﯿﺪ ﺧﯚﺷﻨﺎو ﺑەدەﺳﺘﯽ ﻻﻟﯚ رەﻧﺠﺪەرەوە ﻻﻟﯚ رەﻧﺠﺪەر ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﮔەورەی ﺑﻮاری ﺳــﺮوودﺑێﮋی و ﺷﺎﻧﯚﯾە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﺎﺷﻮەﺳﺘﺎی ﻧﻮﻛﺘە راﺳــﺘﯿﻨەﻛﺎﻧە .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1981ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷﺎﺧﺪا ،ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﻧﺎوزەﻧﮓ ﺑﻮوﯾﻦ ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﺗﯿﭙﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺷــەھﯿﺪ ﻛﺎرزان ﻟەوێ ﺑﻮون ،ﺷەواﻧە ﻣﻦ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣەﺟﯿﺪ ﺧﯚﺷــﻨﺎو ﻛەﻣﺎﻧﭽەژەن ﭘێﻜەوە دەﻧﻮوﺳﺘﯿﻦ .ﺷــەوێﻚ ﻟە ﺧەوﻧﻤﺪا ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﺗﻔەﻧﮕەﻛەم ﻟێ وەرﺑﮕــﺮن و ﭼەﻛﻢ ﺑﻜەن ،ﻣﻨﯿﺶ ھﺎوارم دەﻛﺮد و دەﻣﮕﻮت ”ﻧﺎﯾﺪەم ﻧﺎﯾﺪەم“ .ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﮔﻮێﻢ ﻟە دەﻧﮕﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣەﺟﯿﺪ ﺑﻮو و ھــﺎواری دەﻛﺮد ”ﻛﻮڕە ﻻﻟﯚ ﺋەوە ﻻﻗﯽ ﻣﻨە ﻻﻗﯽ ﻣﻦ“ .ﺗﻮﻣەز ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﻻﻗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣەﺟﯿﺪم ﮔﺮﺗﺒﻮو و ﻟە ﺧەوﻧەﻛەﯾﺸﻤﺪا واﻣﺪەزاﻧﯽ ﺗﻔەﻧﮕەﻛەی ﺧﯚﻣە. ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ھەر دەﻣﮕﻮت ”ﻧﺎﯾﺪەم ﻧﺎﯾﺪەم“ ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣەﺟﯿﺪﯾﺶ ھﺎواری دەﻛﺮد ”ﻛﻮڕە ﻻﻟﯚ ﻻﻗﯽ ﻣﻨە“ ،ﺗﺎ ﺑەﺋﺎﮔﺎ ھﺎﺗﻤەوە و ھەردووﻛﻤﺎن دەﺳﺘﻤﺎن ﺑە ﭘێﻜەﻧﯿﻦ ﻛﺮد.
دەﺑﻮو ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێ ﻛەﭼﯽ ﺧەوی ﻟێ ﻛەوت
ورﯾﺎ ﺑﻦ ﺳەﮔەﻛە ھﺎت!
ﺷێﺮزاد ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن وێڕای ﺋەوەی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ دەﻧﺎﺳــﺮێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو زۆر ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوە ﻛە ﮔﯚراﻧﯿﯽ دەﮔﻮت .ﺋەو ﮔێڕاﯾەوە ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ ﺣەﻓﺘﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ 12ﺳــﺎڵ ﺑﻮو و وەك ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ دەﺑﻮو ﻟە ﺋﺎھەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﻻواﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﺖ، ﺋەوﻛﺎت ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺧﻮاﻟێﺸــﺒﻮو ﻓﻮﺋﺎد ﺋەﺣﻤەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﯿﭙەﻛە ﺑﻮو .ﺷێﺮزاد ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑﯚ ﻧەﮔﺒەﺗﯿﯽ ﻣﻦ ﻟەﺑەرﺋەوەی زۆر ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوم و دەﺑﻮو ﻟەو ﺋﺎھەﻧﮕەدا ﺳﺮوودێﻚ ﺑڵێﻢ ،ﺑﯚﯾە ﻣﻨﯿﺎن ﺧﺴﺘە دوای ﺑەرﻧﺎﻣەﻛە ﻛە ﺷەو ﮔەﯾﺸﺘە ﺳەﻋﺎت ،11 ﺋەوﺳﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﺳﺮوودەﻛەی ﻣﻦ ھﺎت .ﺑێﮋەر ﻣﻨﯽ ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﺟەﻣﺎوەر ﻛﺮد و ﺗﯿﭙﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯿﺶ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ژەﻧﯿﻦ ﻛﺮد ،ﻛەﭼﯽ ﻣﻦ ھەر دﯾﺎر ﻧەﺑﻮوم .ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯚ ﺑەدوای ﻣﻨﺪا دەﮔەڕان ﺗﺎ ﺑﺰاﻧﻦ ﭼﯿﻢ ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳﻮوﭼێﻚ ﻣﻨﯿﺎن دۆزﯾﯿەوە و ﺧەوم ﻟێ ﻛەوﺗﺒﻮو .ﺟﯿﺎ ﻟەوەی داﯾﺎﻧە ﻗﺎﻗﺎی ﭘێﻜەﻧﯿﻦ ،ﮔﻮﺗﯿﺎن ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﯚ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ داھﺎﺗﻮو ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە دوا ﺑﺨەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷەو درەﻧﮓ ﺑێﺖ ،ﺧەوی ﻟێ دەﻛەوێ.
ﺑﯚﭼﯽ ﻣﻦ ﻟەﻗﻠەﻗﻢ ﻟەﺳەر ﯾەك ﭘێ ﺑﻮەﺳﺘﻢ ﮔــەورە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺷــەوﻛەت رەﺷــﯿﺪ ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1991ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾﯽ ﻛــﺮد ،ﺑەوە ﻧﺎﺳــﺮاﺑﻮو ﺑەﺷــێﻜﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھــەر ﻧﻮﻛﺘە ﺑﻮوە، ﻣەرﯾﻮاﻧﯽ ﻛﻮڕی ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻛە ﺧﯚﯾﺸــﯽ ژەﻧﯿــﺎر و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﮔێڕاﯾەوە، ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﺎوﻛﻢ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺟەڵﺘەی ﻣێﺸــﻚ ﺑﻮو و ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻛەرﻛﻮوك ﭼﺎرەﺳــەری وەردەﮔــﺮت ،ﻣﻦ و ﺧﻮﺷــﻜێﻜﻢ ﺑەدﯾﺎرﯾﯿەوە ﺑﻮوﯾﻦ ،ﭘەرﺳــﺘﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ھــﺎت و دەﺑﻮو ﺑﯿﺒەﯾﻨە ﺑەﺷــﯽ ﺗﯿﺸﻚ ﺗﺎ ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺑﯚ ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺮدﻣﺎن ،دەﺑﻮو ﺗﯿﺸﻜەﻛە ﺑە ﭘێﻮە ﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﺑﺎوﻛﯿﺸﻢ ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺑە ﭘێﻮە ﺑﻮەﺳــﺘێ ،ﭘەرﺳــﺘﺎرەﻛە ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەوڵ ﺑﺪە ﺋەﮔەر ﺑە ﯾەك ﭘێﯿﺶ ﺑێﺖ ﺑە ﭘێﻮە ﺑﻮەﺳــﺘﯽ“، ﻛەﭼــﯽ ﺑﺎوﻛــﻢ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺣﺎڵەﺗﯽ زۆر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ﺑﻮو، ﺑە ﺗەوﺳەوە ﺑە ﭘەرﺳﺘﺎرەﻛەی ﮔﻮت ”ﺑﯚﭼﯽ ﻣﻦ ﻟەﻗﻠەﻗﻢ ﺗــﺎ ﻟەﺳــەر ﯾــەك ﭘــێ ﺑﻮ ە ﺳــﺘﻢ “ ، ھە ﻣــﻮ و ﺋەواﻧــەی ﻟە وێ ﺑــﻮون ،داﯾﺎﻧە ﻗﺎﻗﺎی ﭘێﻜەﻧﯿﻦ.
ﺳەرﺋێﺸە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﻟە ﺑﯿﺮ دەﺑﺎﺗەوە
ﺷــﺎدﯾە ﺟەزا ﺋەﻣﯿﻨﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺋەﻛﺘەر ﻛە ﻟە زۆرﺑــەی دراﻣﺎﻛﺎﻧﺪا رۆڵ دەﮔێڕێ و ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﺷــﺎﻧﯚی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛە ،ﺋەو ﻧﻮﻛﺘەی ﻧەﮔێڕاﯾەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﺎﺳــﯽ رووداوێﻜﯽ ﺳــەﯾﺮ و ﺳــەﻣەرەی ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﻛﺎرێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﺪا زۆری ﻧەﻣﺎﺑﻮو ﺳەگ ﭘەﻻﻣﺎری ﺑﺪات و ﺑﯿﺨﻮات .ﺷﺎدﯾە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﻟە ﻛﺎرێﻜﯽ ھﻮﻧەری ﻟــە ﮔﻮﻧﺪێﻚ ﺧەرﯾﻜﯽ وێﻨەﮔﺮﺗﻦ ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺋەو ﻣﺎڵەی ﺗێﯿﺪا ﺑﻮوﯾﻦ ﺳــەﮔێﻜﯿﺎن ھەﺑﻮو زۆر دڕ ﺑﻮو ،ﻣﻨﯿﺶ ﺑــﯚ وێﻨەﮔﺮﺗﻦ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردﯾﻢ ﭘﯚﺷﯿﺒﻮو و وا ﺧﯚم دەردەﺧﺴﺖ ﻛە ﻟە ﺳەﮔەﻛە ﻧﺎﺗﺮﺳﻢ ،ﺑﯚﯾە ﺑەرەو ﺷﻮێﻨﯽ وێﻨەﮔﺮﺗﻦ دەﭼﻮوم و ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﺳــەﮔەﻛە ﺑە وەڕە وەڕ ﺑەرەو رووم ھﺎت و ﻣﻨﯿﺶ ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮو زراوم ﺑﭽێ ﺋەوەﻧﺪە ﺗﺮﺳﺎم ،ﻧﺎﭼﺎر ھەﺗﻢ و ﺳەﮔەﻛەﯾﺶ ﺑەدواﻣەوە ﺑﻮو ،ﻟەﻧــﺎﻛﺎودا ﭘەﻻﻣﺎری ﻓەﻗﯿﺎﻧەی ﻛﺮاﺳــەﻛەﻣﯽ دا ،ﺋەﮔەر ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﺎڵەﻛە ﻓﺮﯾﺎم ﻧەﻛەوﺗﺎﯾە ،ھەﻧﺠﻦ ھەﻧﺠﻨﯽ دەﻛﺮدم ،ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺋــەو رۆژەم ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧﺎﭼێﺘەوە ،ﻟەﻻﯾەﻛەوە ﺗﺮس داﻣﺪەﮔﺮێ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﭘێﻜەﻧﯿﻨﻢ ﺑە رووداوەﻛە دێﺖ.
ﻓەرﻣﻮون ﻋەﺑﺪوﻟﺒﺎﺳﺖ و ﺋەم ﮔﯚراﻧﯿﯿە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺟﺎﺳــﻢ وەﻧﺪی ﺟﯿﺎ ﻟــەوەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜﯽ دﯾﺎرە ،ھــﺎوﻛﺎت ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺋێﺴــﺘﮕەی رادﯾﯚی ﻛﻮردﯾﯽ ﺑەﻏﺪا ﻛﺎری ﻛﺮدووە .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔێڕاﯾەوە ﻛە ﺗﺎزە ﺑێﮋەرێﻜﯽ ﻧﻮێﯿﺎن ﺑﯚ ﺋێﺴﺘﮕەﻛە ھﺎﺗﺒﻮو ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺧﻮﻟﯽ ﺑﯿﻨﯿﺒﻮو ،ﭘێﯽ واﺑﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ زۆرە و زۆرﯾﺶ ﭘﯚزی ﻟــێ دەدا .رۆژێﻚ ﻛﺎﺗﯽ ﻧﯿــﻮەڕۆ ﭘێﻢ ﮔﻮت ﻛﺎﻛە وا ﻛﺎﺗﯽ ﻧﯿﻮەڕۆﯾە و ﻛﺎﺗﯽ ﻣﺎوەی ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ،ﺑﭽﯚ ”ﻋەﺑﺪوﻟﺒﺎﺳﺖ ﻋە ﺑﺪ و ﻟﺴــە ﻣە د “ ﺑﻜــە، ﭘێﺸــﻜەش ) ﻋە ﺑﺪ و ﻟﺒﺎ ﺳــﺖ ﻗﯚرﺋﺎﻧﺨﻮێﻨێﻜﯽ ﻧﺎوداری دﻧﯿــﺎی ﻋەرەﺑﯿﯿــە(، ﻛەﭼﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑێﮋەرەﻛە ﭼﻮو ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺑﻜﺎت، ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋﺎزﯾﺰان ﻓەرﻣﻮون ﺋێــﻮە و ﻋەﺑﺪوﻟﺒﺎﺳــﺖ ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﻣەد و ﺋــەم ﮔﯚراﻧﯿﯿــە“ ،ﺋﯿﺘــﺮ ھەر ﺋﺎﺑڕووی ﺑﺮدﯾﻦ.
ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﺑە ﭼﯿﭽﻜﺎﻧەوە ﻣﺤەﻣەد رەﺋﻮوف ﻛەرﻛﻮوﻛﯿــﯽ ﮔەورە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛە زۆرﺑەﺗﺎن ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﮔێڕاﯾەوە ،ﺳﺎڵﯽ 1998 ﻟەﮔــەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺑﺎرزان ﺷــەھﺎب ﻟە ﺋﺎھەﻧﮕێــﻚ ﻟە ھﯚڵﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮوﯾﻦ .ﺑﺎرزان ﺑە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺳــەح ﺣەﻣەﻋەزﯾﺰ ﻛە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ﺋﺎھەﻧﮕەﻛەی دەﻛﺮد، ﮔﻮﺗﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﻢ ﺑەﻧﺎوی ”ﺑﺮاﻣﯿﻦ ﺑﺮاﻣﯿﻦ“م ﺑە ﺷێﻮەزاری ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮدووە و دەﻣەوێ ﺑە ”ﭘــﻼی ﺑﺎگ“ ﺑﯿڵێﻢ، ﺋەوﯾﺶ رازی ﺑﻮو .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎرزان ﭼﻮوە ﺳــەر ﺗەﺧﺘەی ﺷــﺎﻧﯚ و ﺳﯿﺪﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﻟێ دا ،ﻟەﮔەڵ ﭼەﭘڵەڕێﺰاﻧﯽ ﺟەﻣﺎوەر ،ﺳﯿﺪﯾﯿەﻛە ﯾەﻛﺴەر وەﺳﺘﺎ ،ﻧﺎﭼﺎر دووﺑﺎرەﯾﺎن ﻛﺮدەوە ،ﺋەم ﺟﺎرەﯾﺎن ﺑڕﻏﯚی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺷــﻞ ﺑﻮو و ﺑﺎرزان ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﺳــﺘﺎ ﻧﺪ ی ﺑە دەﺳــﺖ ﺑﯿﮕﺮێــﺖ و ھﺎوﻛﺎت ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛەﯾــﺶ ﺑــە ﭘﻼی ﺑﺎگ ﺑڵێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨﺪا وردە وردە ﺳــﺘﺎﻧﺪەﻛە دەھﺎﺗە ﺧﻮارەوە و ﺑﺎرزاﻧﯿﺶ ﻟەﮔەڵﯿــﺪا وردە وردە ھﺎﺗە ﺧﻮارەوە ﺗــﺎ وای ﻟێ ھﺎت ﺑە ﭼﯿﻜﭽﺎﻧــەوە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛەی دەﮔﻮت .ﻣﻨﯿﺶ ھﺎوارام ﻟێ ﻛﺮد ﺑــﯚ ﺧﺎﺗﺮی ﺧﻮا ﺑەرزی ﺑﻜەرەوە.
ﺟﻤﮫﻮور ﺋەڵێ ﻋﺎزﻓەﻛە ﻟەﮔەل ﻟەﺣﻨەﻛە ﺳەﻣﺎ ﻛﺮدی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻓەﺧﺮەدﯾﻦ ﺋەﺣﻤەد ﺳــﺎزژەن ،ﺋﺎوازداﻧەر و ژەﻧﯿﺎری دﯾﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛە ،ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﮔێڕاﯾەوە ،ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﻟە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵێﻚ ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺋﺎھەﻧﮕﯿﺎن ھەﺑﻮو ،ﺳەﻋﺪوی ﺷﻤﺸﺎڵﮋەن ﻛە ژەﻧﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ،ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺘﯽ داﻧﯿﺸﺘﺒﻮو و ﺧەرﯾﻜﯽ ژەﻧﯿﻦ ﺑﻮون ،ﺋەو ﭘەﺗەی ﺳــﺎزەﻛەی ﭘێ ھەڵﺪەواﺳﺮێ ،ﻟە ﻗﯚﭘﺠەی ﭼﺎﻛەﺗەﻛەی ﺳەﻋﺪو ﮔﯿﺮ ﺑﻮو ،ﺋەوﯾﺶ ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ژەﻧﯿﻨﺪا ﺑﻮو ،ھەرﭼەﻧﺪی دەﻛﺮد ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻗﯚڵﯽ ﻟــە ﭘەﺗەﻛە ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﻓەﺧﺮەدﯾﻨﯿﺶ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘەﺗەﻛە ﻟە ﻗﯚڵﯽ ﺳــەﻋﺪو ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ژەﻧﯿﻨﺪا ﺳــﺎزەﻛەی دەﺟﻮوﻧﺪەوە ﺗﺎ ﻟەو ﻛێﺸەﯾە رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﺒێﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ھەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻣﺎﺑﻮوﻧەوە ﺗﺎ ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد .دوای ﺋەوە ﺳــەﻋﺪو ﺑە ﻓەﺧﺮەدﯾﻨﯽ ﮔــﻮت” ،ﻛﺎك ﻓەﺧﺮەدﯾﻦ ﺋﯿﺸﺘە ﺋەم ﭘەﺗە ﺑﯚﭼﯽ وا ﻛﺮدی .وە ﺋﯿﺸﺘە ﺟﻤﮫﻮور ﺋەڵێ ﻋﺎزف ﺷﻤﺸﺎڵەﻛە ﻟەﮔەڵ ﻟەﺣﻨەﻛە ﺳەﻣﺎ ﻛﺮدی“.
ﺋــﺎری ﺑﺎﺑــﺎن ﻛــە ﺷــێﻮ ە ﻛﺎ ر ێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮردە ،ﻟەﻧﺎو ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯿــﺪا ﺑــەوە دەﻧﺎﺳــﺮێﺘەوە ﻛــە ﺑە زووﯾﯽ ﺷــﺘﯽ ﻟــە ﺑﯿﺮ دەﭼێﺘــەوە .ﺋــەو ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﮔێڕاﯾەوە ﻛە رۆژێﻚ ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺑــﻮو ﺳەرﺋێﺸــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺑــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧە ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻟەﮔەڵ ﻣەرﯾﻮان ﺟەﻻل ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺧﯚی ﺑــەدوای دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەدا ﮔــەڕاون .ﺑﺎﺑﺎن ﮔﻮﺗﯽ، ﺑە ﻣەرﯾﻮاﻧــﻢ ﮔﻮت ﺗﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە ﻟێﺒﺨﻮڕە و ﺑــﺎ ﺑﭽﯿــﻦ ﺣەﺑێﻚ وەرﺑﮕــﺮم ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە داﺑەزﯾﻢ و ﭼــﻮوم ﺣەﺑێﻜﻢ ﻛڕی، ﮔەڕاﻣــەوە و ﭼﻮوﻣــە ﻧــﺎو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــە، ﺑــە ﻣەرﯾﻮاﻧــﻢ ﮔﻮت دەی ﺑــﺮا ﻟێﺒﺨــﻮڕە، ﻛەﭼــﯽ ﺋــەو وەﻣﯽ ﻧەداﯾــەوە ،دووﺑــﺎرەم ﻛﺮدەوە و ھەر وەﻣﯽ ﻧەدەداﯾــەوە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗەﻣﺎﺷﺎم ﻛﺮد ﭘﯿﺎوێﻜﯽ رﯾﺸﻦ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەو داﻧﯿﺸــﺘﻮوە ،ﺋەوﺳــﺎ زاﻧﯿﻢ ھەڵــەم ﻛﺮدووە و ﺋەوە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺧﯚم ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە داوای ﻟێﺒﻮردﻧﻢ ﻛﺮد ،دﯾﺎر ﺑﻮو ﻛﺎﺑﺮاﯾﺶ ﻣﻨﯽ دەﻧﺎﺳﯽ، ﮔﻮﺗــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﻛﺎك ﺋﺎری زۆرﺑەﻣﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗــە ﺑﻮوﯾﻦ، دﯾــﺎر ﺑﻮو دەﯾﻮﯾﺴــﺖ دڵﯽ ﻣﻦ ﺑﺪاﺗــەوە .ﻛە داﺑەزﯾﻢ ،ﻣەرﯾﻮاﻧﻢ ﺑﯿﻨﯽ ﻟە دوورەوە ﭘێﺪەﻛەﻧﯽ و دﯾــﺎر ﺑﻮو ﺋــﺎﮔﺎی ﻟە رووداوەﻛە ﺑﻮوە.
ھﻮﻧەر
راﻓﺪ ﺟەڕاح :ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زۆر ﺑە ﻻوازی دەﺑﯿﻨﻢ
وﺷە /ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺧﺪر ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﺷــێﻮەﻛﺎر ڕاﻓﺪ ﺟەڕاح ﻛە ﺧﺎوەن رێﭽﻜەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺑﻮاری ﺷــێﻮەﻛﺎرﯾﺪا ،ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎزاد ﻛــﺮدووە ﺑــە ﺋﺎوێﺘەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑە ھﻮﻧەرەﻛﺎﻧــﯽ وێﻨەﻛێﺸــﺎن و ﭘەﯾﻜەرﺳــﺎزی و ﺋﻨﺴﺘﺎﻟەﯾﺸــﻦ و ﻛﻮرﺗــە ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸــﻦ. ﺋەوەﯾــﺶ وای ﻛــﺮدووە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟەم ﻧێﻮەﻧﺪەدا ﺑﺒەﺧﺸێﺖ” .وﺷە“ ﻟــە دەرﻓەﺗێﻜﺪا ﺋــەم وﺗﻮێﮋەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺳﺎز دا. ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺪا ﺑﺪۆزێﺘەوە؟ ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻟــەﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زۆر ﺑە ﻻوازی دەﺑﯿﻨﻢ وەك ﻣﻮوﭼەﻛەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن .ھەرﭼەﻧﺪە ھەوڵﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑەﺗﻮاﻧﺎ ﻻواز ﻧﺎﻛەم، ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻧێــﻮان وێﻨەﻛێﺶ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺷێﻮەﻛﺎر ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ھﯚﯾەﻛــەی ﺋەوەﯾە ﻛە ﻛﺮﯾﺘﯿﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﻤــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺑﻮاری ھﻮﻧەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻛە ﺷــﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ﭼــﯽ دەﻛەوێﺘە ﻗﺎڵﺒﯽ ھﻮﻧەر و ﭼــﯽ دەﻛەوێﺘە ﻗﺎڵﺒﯽ وێﻨەﻛێﺸــﺎن .ﺋەﻣەش ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﻤﺎﻧــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿە ھەرﻛەﺳــێﻚ ﺧﯚی ﻟە ﻗەﺑﺎرەی ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﺪات ،ﺋەواﻧەی ﻛە ﻟەم ﺑﻮارەﺷــﺪا دەﻧﻮوﺳﻦ ،ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ھﺎوڕێﯿەﺗﯽ و ﻧﺎﺳﯿﺎری و ﮔﺮووپ دەﻧﻮوﺳﻦ ،زۆر ﻛەم ھەن ﻛە ﺑەدوای ﻛﺮﯾﺘﯿﻜﯽ ھﻮﻧەری و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ھﻮﻧەری ﺑﮕەڕێﻦ. ﺑەﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺋەم ھﻮﻧەرە ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﭼەﻣﻜﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺧﻮدﯾﯿەوە ھەﯾە؟ -ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ
ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺋەﻧﯿﻤەﺷﻨە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ھەﯾە؟ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸﻨﯽ ھﻮﻧەری،ﻧەك ﻓﯿﻠﻤﯽ ﻛﺎرﺗﯚﻧﯽ ﻣﻨﺪان .ﻣﻦ دەڵێﻢ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﺑــە ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ھەﯾە ،ﻟەﺑــەر ﺋەوە ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑە ﮔﺮاﻓﯿﻚ و وێﻨەﻛێﺸﺎن
ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸــﻦ ھەر ﭘێﻚ دێﺖ ﻟە ﭼەﻧﺪەھــﺎ وێﻨەی ﺳــﺘﯿڵ .واﺗە ﺟﻮوڵە ﻧﺎﻛــەن ،ﺑــەم ﻟەﮔەڵ ﺑەﺳــﺘﻨﯽ وێﻨەﻛﺎﻧﯽ دﯾﺠﯿﺘەڵﯽ ﺑەﯾەﻛەوە ﻛە ھەرﯾەك ﻟە ﭘﯚزێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازە ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺟﻮوڵە ﻛە ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﺪا وێﻨەﻛﺎن ﺟﻮوڵە ﻧﺎﻛەن. ﺋﺎﯾــﺎ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺧﻮدی ﻟەﻧﺎو ﺷــێﻮەﻛﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوەﺗە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن؟ ﺑەداﺧەوە ﻧەﺧێــﺮ ،ﺑەڕای ﻣﻦھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ دەﺑێﺖ ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ،ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺧﯚی ﺑﻜﺎت و ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــە ﻗﻮوﯾــﯽ ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات ﻛە ﭼﯿــﯽ دەوێﺖ؟ ﺣەز ﻟە ﭼﯽ دەﻛﺎت و چ ﺷــﺘێﻚ دەﯾﺠﻮوڵێﻨێــﺖ ،ﺑﺘﻮاﻧێ ﺧﻮدی ﺧﯚی ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە ،ﺋەﮔەر ﻟەﻣە
دەﻛﺮێﺖ و دەﮔﻮاﺳــﺘﺮێﺘەوە ﺑﯚ وێﻨــەی دﯾﺠﯿﺘەڵﯽ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەﯾەﻛەوە ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺘەوە ،ﺗﺎ ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺑﺒێﺘە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺟﻮوڵەﯾﯽ، واﺗــە دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋێﻤەدا ﺑە ﺗەﻛﻨﯿﻚ وێﻨەﻛێﺸــﺎن ﻟــە ﺟﻮوڵــەدا ﺑێﺖ ﻧــەك ھەر وەك ﺷێﻮەی ﺳــﺘﺎﻧﺪەردی ﯾەك وێﻨەﯾﯽ ﻛە ھەر ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﺎو ﺑﻮوە ،ھەرﭼەﻧﺪە وێﻨەی ﻓﯿﻠﻤﯽ
ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮو ،ﺋەوە ﻟە ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو دەﺑێﺖ. ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﺋەﻣە ﻟە ھﻮﻧەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎواز دەﻛﺎﺗەوە، ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﺳــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻛەﯾە ،واﺗە ﺋەﮔــەر ﺑﺘەوێــﺖ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺷــێﻮەﻛﺎری ﺑﻨﺎﺳــﯿﺖ ،ﺋــەوە دەﺗﻮاﻧﯿــﺖ ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻟــە
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧێﻮان وێﻨەﻛێﺶ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺷێﻮەﻛﺎر ﻧﺎﻛﺮێﺖ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻛەوە ھەﯾە ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﻮﻧەری و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺧﯚی ﻟــە ﺑﻮارەﻛە ﭘێﺶ ﺑﺨﺎت ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ھﻮﻧەرەﻛەی وەك ھﻮﻧــەر ﻧــەك ﺋــﺎرەزوو ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑﺘﻮاﻧێ ﺳەرﻧﺠﯽ ﺑﯿﻨەر ڕاﺑﻜێﺸێﺖ ﺑﯚ ﺧﯚی و ﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﺎن ﻟەﻻ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت .ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ھەﯾە ﻛﺎر ﻟەﺳەر رەﻧﮓ دەﻛﺎت و ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳــەر ﻓﯚرم و ﺷێﻮە ﻛﺎر دەﻛﺎت .ﺑــەم ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﺑﺰاﻧێﺖ ﭼﯽ ھﻮﻧەرێﻚ ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺎت و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯽ ھﻮﻧەرەﻛە ھەڵﮕﺮێﺖ. ﺋﺎﯾــﺎ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﻣەوە ھەﯾە؟ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــﻦ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﺷــێﻮەﻛﺎری ھەﯾە ،واﺗە ﺷــێﻮە و رەﻧــﮓ و وێﻨە ،ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ وێﻨەﻛێﺸــﺎﻧﻢ ھەوڵــﻢ داوە ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەت ،ڕەﻧﮓ و ﺳــﺎت ﺑﻜەم .ﻟە ﻛﺎرە ﭘەﯾﻜەرﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑﺎﺑەت ،ﺳــﺎت و ﺟﻮوڵە، ﻟە ﻛﺎری ﺋﻨﺴﺘﺎﻟەﯾﺸﻨەﻛﺎن ﻛﺎرم ﻟەﺳەر ھەﺳــﺘﯽ ﺋﺎزاد ﻛﺮدووە، واﺗــە ﺑﯿﻨەر ﺋــﺎزادە ﻟــە ﮔەڕان ﺑەدوای وەﻣەﻛﺎن و ﺗێﮕەﺷﺘﻦ ﻟە ھەﺳــﺘﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن ،ﻟە ﻛﺎری ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸــﻦ ﺑﺎﺑەت زاڵە و وەﻣەﻛﺎن ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺳﺖ دەﻛەون ،ﻟەوێﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە وێﻨە و رووداوی ﮔﺮﺗەﻛﺎن ھەﻣﻮو ﻛەس ﺗێﯽ ﺑﮕﺎت. ﺋەﮔــەر ﻣەﺑەﺳــﺘﺖ ﻛﺎری
ﺧﻮﺷﻜﯽ ﻗﻮﺑﺎدی دەردەﻛەوێﺘەوە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ ﺋــﺎزەر ﻗﻮﺑــﺎدی ﻛە ﺧﻮﺷــﻜﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎری ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻛــﻮرد ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑﺎدﯾﯿــە ،دوای ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﮔﯚراﻧﯽ و دﯾﺎرﻧەﻣﺎﻧﯽ ﻟە دﻧﯿﺎی ھﻮﻧەردا ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ،رای دەﮔەﯾەﻧێ ﻛە ”ﺑە ﻛﺎری ﻧﻮێﻮە دەردەﻛەوێﺘەوە“. ﺋﺎزەر ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ) ،ﻣﻦ و ﺗﯚ( ﻧﺎوی ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻛە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛە و ھﯚﻧﺮاوەی ھێﻤــﻦ ھەژارە ،ﻣﻮزﯾﻜەﻛەی ﺧﯚم و ﺋەرﯾــﻮان ﻟە ﺑــﯚﻛﺎن /رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن/ ﺋەﻧﺠﺎﻣﻤﺎن داوە. ﻗﻮﺑــﺎدی ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد ﻛــە )ﺋەرﻣەﻧــﯽ( ﻧــﺎوی دووەم ﺑەرھەﻣــﯽ ھﻮﻧەرﯾەﺗــﯽ ﻛە ھﯚﻧﺮاوەﻛــەی ھﯽ ﻧﺎھﯿﺪ ﺳــەﯾﺪ ﭘەﻧﺎھﯿﯿە و ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﺋەرﯾﻮان ﻟــە ﺑــﯚﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎدەی ﻛــﺮدووە .رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋــەو ﺑەرھەﻣــە ”ﻣﻮزﯾﻜەﻛەی ﻣﻮزﯾﻜێﻜﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﺧﯚاﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو ﺣەﻣﯿﺪ ﺣەﻣﯿﺪﯾﯿە و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردی ﺳﻨەﯾﯿﯿە، دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﻮێــﯽ ھﯚﻧــﺮاوە و ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە“.
ﺑﯿﺨﻮێﻨﯿﯿــەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ﭼــﯽ ﺋــەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە دەﺟﻮوڵێﻨێﺖ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺋﺎﺳــﺘﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ھﻮﻧەری ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻛە ﺑﺨﻮێﻨﯿﯿەوە. ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷــێﻮەﻛﺎری رژدﻣــﺎن ھەﯾــە ﻛە ﻧﺎوەﻧــﺎوە ﮔەﻟەرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑە ﺗﺎﺑﻠــﯚی ﺟﯚراوﺟﯚر و ﻛﺮدﻧەوەی
ﺑﺰرن ﻟە ﻧﺎو ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺣەز ﻟە ھﻮﻧەر دەﻛەن ﯾﺎن ھەوڵ دەدەن ﺑە ﭼەﻧــﺪ وێﻨەﯾەك ﯾﺎن ﻛﺎرێــﻚ ،ﺑﺒﻦ ﺑــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺷــێﻮەﻛﺎری و وەك ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺮﯾﺘﯿﻜــﯽ ھﻮﻧەری، وا دەﻛﺎت ﺋــەو ﺗێﻜەڵﯿﯿــە ﻟــە ﻧێــﻮان ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﺟﺪی و ھﻮﻧەردۆﺳﺖ ﺗێﻜەڵ ﺑﻜﺎت. ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﻟەرﯾــﯽ ھﻮﻧــەری ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺋەوﯾﺶ ﯾەك ﻟە ھﯚﯾەﻛﺎﻧە
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ دەﺑێﺖ ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ، ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺧﯚی ﺑﻜﺎت و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻗﻮوﯾﯽ ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات
ﭘێﺸــﺎﻧﮕە ﺋــﺎوەدان دەﻛەﻧەوە، ﺑــەم ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻟە ﭼﺎو ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ھﻮﻧــەردا ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺑەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺑﯿﻨــەردا ھەﯾە .ﺗﯚ ﺋەم ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە ﭼﯚن ﻟێﻚ دەدەﯾﺘــەوە و ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﯚﭼﯽ دەﮔەڕێﻨﯿﯿەوە؟ ﻟــە ڕاﺳــﺘﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪیﺷێﻮەﻛﺎری ﺑە ﺗﻮاﻧﺎﻣﺎن ھەﯾە ﻛە
ﻛــە ﺑﯿﻨــەری ﭘﭽڕاﻧــﺪووە ﻟــە ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ ﺷــێﻮەﻛﺎران ،ﭼەﻧــﺪ ﮔەﻟەرﯾﯿــەك ھەﯾــە ﻛﺎر ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ دەﻛﺎت ،ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻛە ﺟﺪی ﺑێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾــەك ﻟە ھﯚڵەﻛە ھەڵﻮاﺳــﻦ و ﺑڵێﻦ ﺋەﻣــە ھﻮﻧەرە ،ﺑڵێﻦ ﺋێﻤە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ھﻮﻧــەر دەﻛەﯾــﻦ .ھﯚﯾەﻛــەش دەﮔەڕێﻨﻤەوە ﺑــﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺧﯚﯾﺎن ،دەﻛﺮێﺖ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻟە ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن و ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺟێﮕەی ﻧﻤﺎﯾﺸــەﻛەﯾﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺟﯿﺎواز ﺑﻜەﻧــەوە ،ﮔەﻟەرﯾﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺟﺪی ﺑﻜــەن ﻧەك ھــەر ﻛەس دوو رەﻧــﮓ ﺗێﻜەڵ ﺑــﻜﺎت ﭘێﯽ ﺑڵێﻦ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺑﯚ ﺑﻜەﻧەوە. ﺋﺎﯾــﺎ ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻛــﻮردی ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎﻛﺮدﻧﯽ ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﺑە ﺑﯿﻨەر ی ﻛﻮردی، رۆڵﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑەر ؟ ﺋــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە زۆر ﮔﺮﻧﮕــە،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺋێﺴــﺘە
دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺳﯿﺎﺳﯿﻦ ،ﻣﯿﺪﯾﺎی رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿــە .ﺋــەوەی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺶ ﺑێﺖ ﺧــﯚی ﺗێﻜەڵ ﻛــﺮدووە ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﺳﯿﺎﺳــەت ﻣێﺸﻜﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺗێﻚ داوە .ﻟێــﺮەدا ﺗەﻧﯿﺎ دەﻣەوێﺖ ﺑڵێﻢ :ﺋەم ﺳــەردەﻣە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎت و ﺳــﺎﺗە ﺑــﯚ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن و ﮔەﻟەﻛەﯾــﺎن دەرﺑﺎز ﺑﻜــەن ﻟەم ﺗەﻧﮕــﮋە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿە ﺑە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺧﯚﯾﺎن ،ﭼﯽ ﻟە ﺷــەﻗﺎم ﺑێﺖ ﯾﺎن ﻟە ھﯚڵەﻛﺎن ،ﭼﯽ ﻟە ھﯚڵﯽ ﺷــﺎﻧﯚ ﺑێــﺖ ﯾــﺎن ھﯚڵﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﯾﺎن ﻛﯚﻧﺴــێﺮت ﺑێﺖ ،ﻟەﺑەر ﺋەوە ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێــﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرە ﺗﺎ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ھﻮﻧەر ﺑﺎس ﺑﻜەﯾﻦ ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ھەواڵ. ﻛﺎر ﻟەﺳەر دەرووﻧﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜﺮێــﺖ دوورﺧﺴــﺘﻨەوەﯾﺎن ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت و ﺋەو ﻛﺎرەﺳﺎﺗﺎﻧەی ﻛە ﺑەﺳەر ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دێﺖ. دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵﯿــﻢ ﺳــﺎﯾﺘە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ دەﺗﻮاﻧــﻦ دەﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﯾــﺎن ھەﺑێﺖ ﻟە ﺟﻮوڵــەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ھﻮﻧەری، ﺑەم ﺑەداﺧەوە ھﯿﭻ دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻧﯿﯿە، ﺑﯚﯾــە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ھەواڵــە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟــێ ﺑــو ﺑﻜەﻧەوە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد ﻟەم رواﻧﮕەواﻧەوە ،رەﺧﻨەﮔﺮی رژد و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﻤﺎن ھەﯾە؟ دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵﯿﻢ ﻧﯿﻤﺎﻧــە ،ﺋەﮔەرھەﺷــﻤﺎن ﺑێــﺖ ﺋــەوە ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﻦ ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ھﺎوڕێﯿەﺗﯽ و دۆﺳﺘﺎﯾەﺗﯽ و ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗــﯽ و ﻻﯾەﻧﮕــﺮی ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﻧــەك ﺑە ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻛﺮﯾﺘﯿﻜﯽ ھﻮﻧەری ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿﺎﻧە و دوور ﻟــە ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟە و ﻟەﺳــەر ﺷﺎﻧﻮﺑﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻛە ﺑﺪوێﻦ.
ﺣەﻣﻜﯚ ﺑە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەﻛﺮێ ﺣەﻣﻜﯚ ،ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎﺳــﺮاو و ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯽ ﻛﻮرد ،دوای ﻣﺎوەﯾەك ﺑــێ دەﻧﮕﯽ و دوورﻛەوﺗﻨەوەی ﻟە ﻛﺎری ھﻮﻧەری ،دەرھێﻨەرێﻚ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺣەﻣﻜﯚ ﺧەرﯾﻜە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﻟە ﺑﻮاری ﻧﻮاﻧﺪن و ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﺎ دەﻛﺎت ﻛە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮە ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮی. ﭘێﺸەوا ﻧەﺑەردی دەرھێﻨەر ﻛە ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻧﻮێﯿەی ﺣەﻣﻜﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﻛﺎری دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙەﻛەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑە ﭼﻮار زﻣﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ و ﺟﯿﺎواز دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەﻛﺘەری ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯽ ﺣەﻣﻜﯚ، ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻛﻠﯿﭙێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛە ﻧﻮاﻧﺪن ﺑە ﭼﻮار زﻣﺎن دەﻛﺎت“. ﻧەﺑەرد ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﻣﺎوەی ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺳــێ ﺧﻮﻟەﻛە و ﺑە ھەرﯾەك ﻟە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﻋەرەﺑﯽ ،ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﻓﺎرﺳﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺣەﻣﻜﯚ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ، ھﺎوﻛﺎت ھەرﺧﯚی ﻛﺎری ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﻛﺎت” .ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟەو ﻛﺎرە ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯽ ﻛﻮردی و ﺑە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺋەﻛﺘەری ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯽ ﺣەﻣﻜﯚﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺑەﭼﻮار زﻣﺎن ﻛﺎری ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــەوا ﻧەﺑەرد ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻧﻮێﯿە ،ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﻟە ڕۆژاﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟە ﭬﯿەﻧﺎی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻧەﻣﺴــﺎ ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯚ دەﻛەن.
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ دەﺑێﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺧﯚی ﺑﻜﺎت و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻗﻮوﯾﯽ ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (153ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 31 ،
ﻛﭽە دەرھێﻨەرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺗﺎواﻧﺒﺎر دەﺧﺎﺗە ڕوو
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
wishe@wishe.net
ﺣەﻣﻜﯚ ﺑە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەﻛﺮێ 19
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺷﺎﺧەوان ﻓﺮﻣێﺴــﻚ ﻣﺤەﻣەد رەﺣﯿﻤﺰادە ،ﻛﭽە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻛﺎر و دەرھێﻨەری رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯿﺪا ﻛﺎری دەرھێﻨﺎن ﺑﯚ ﻛﻠﯿﭙێﻜﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ھەڵﻮێﺴﺖ. ﻓﺮﻣێﺴﻚ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺑە ﺳــﺘﺎﻓێﻜﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵ و ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎﻣێﺮا ،ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ دەﻛەن و ﺋێﺴــﺘە ﺗﺎزەﺗﺮﯾﻦ ﭘڕۆژەﯾﺎن ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻛﻠﯿﭙێﻜە ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻛﻮرد ھەڵﻮێﺴﺖ ﻛە ﺑەرھەﻣەﻛەی ﻧﺎوی )ﺗﺎواﻧﺒﺎر(ـە و ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﮔﯚراﻧﯽ و ﺗﺮاﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻧﻮێﯿەﻛەی ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە. رەﺣﯿﻤﺰادە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﻟﯚﻛەﯾﺸﻨﯽ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر دەرﯾﺎ وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻛﻠﯿﭙەﻛە ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ﻛﻠﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺷــێﻮازی ﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺗﺮاژﯾﺪی وێﻨەی ﮔﯿﺮاوە ،ﯾەﻛەم ﺟﺎرﯾﺸە ﺧﻮﺷﻜﻢ وەك ﻣﯚدێﻞ و ﺋەﻛﺘەر ﻟەو ﻛﻠﯿﭙە دەردەﻛەوێﺖ و رۆڵﯽ ﺗێﺪا دەﺑﯿﻨێﺖ“. ﻟەو ﺑەرھەﻣەدا ھەرﯾەك ﻟە ﻓﺮﻣێﺴــﻚ و رۆزﺑــﯽ ﻣﯿﺮﺑﯿﮕﯽ ،ﻛﺎری دەرھێﻨﺎن دەﻛەن ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻓﯚرد ﺳﭙﯚﻧﺴەری ﻛﺮدووە.
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﻧﯿﺸــﺎﻧە زۆرن ،ﻛەوا ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾە ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﻮە و ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺷەڕﯾﺸــﺪا رۆژ ﺑە رۆژ ﺑەرەو ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧەوە دەڕوات ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە دﯾﻤەﻧﯽ ﺑەرﭼﺎودا ﻛێﺸــەﻛە ﺑەردەوام دەﺋﺎڵﯚزێ و داھﺎﺗﻮو ﻟێڵﺘﺮ دەﻧﻮێﻨێ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە دوای ھﺎﺗﻨﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿە ﺑﯚ ﺟەراﺑﻠﻮس و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا .ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ ﺋەم ھﺎﺗﻨەی ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿە ﺑﯚ ﻧﺎوەﺧﯚی ﺳــﻮورﯾە ﺑە ﻛەوﺗﻨە زەﻟﻜﺎوەوە ﻧــﺎو ﺑﺮد ،ﻛە ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻟێﯽ ﺑﭽێﺘە دەرەوە. راﺳــﺘﯿﺶ دەﻛﺎ ﺑە ﮔﻮێﺮەی وﺗە ﺑﺎوەﻛــەی ﻛــﻮردەواری ،ﭼﻮون ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚت و ھﺎﺗﻨەوە ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚت ﻧﯿﯿە .ﺋەو ﭼەﻧﺪ وﺗەی ﺑە ﺷــێﻮەی راﺳﺘەوەﺧﯚ ﻟە ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾەدان ،ﺳەرەﺗﺎ ھەر ﯾەﻛــە ﺑە ﺑﯚﻧــﯽ ﭼﺘێﻜەوە ھﺎت و ﺑﻨەﺗــﺎ ﺑە داﺧﯽ ﭼﺘێﻜەوە ﻟێﯽ دەرﭼﻮو .ﻟەﻣﺎﻧــە ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ،ﻛە ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾەی ﺑــﯚ ﺑﻮو ﺑــە ﻣﺎﯾەی ﻟەﺑەرڕۆﯾﯿﻨێﻜــﯽ ﮔﯿﺎﻧەﻛــﯽ و ﻣﺎﯾەﻛــﯽ ،وەك دەﺳــﻜەوﺗﯿﺶ دواﺟــﺎر ﻟــە وﺗێﻜــﯽ ﻛﺎول
و ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەدێﻜﯽ رێﻮەڵــە زﯾﺎﺗﺮی ﺑــﯚ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە ،ﻛە ﭼﯿﺘﺮ دەﺳــەﺗەﻛەی ﻟــە ﭼەﭘەری ﻣﺎڵەﻛەی ﺑەودﯾﻮﺗﺮ ﺑڕ ﻧەﻛﺎت .ﺑﯚ رووﺳﯿەش ،ﺋەو رۆڵە ﯾەﻛﺎﻧەﯾەی ﭘێﺶ ھﺎﺗﻨﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿە ﺑﯚ ﺟەراﺑﻠﻮس ﻟە 24ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا دەﯾﮕێڕا ،داﯾە ﻛﺰی .ﻟەﻣەوﻻ ﺗﻮرك ﺗەﺑﺎی رووس ،ﻟە ﺳەرێﻨﯽ ﺋەوەی ﺑﻮوﻧــﯽ ھێﺰەﻛﯿﯿﺎن ﻟــە زەوی و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻛﺎرای ﺑڕﯾﺎر دەﺑﻦ .ﺑﯚ رووس دەرﻛەوت ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺷەڕ ﻟە ﺳﻮورﯾە ،ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺎوەن ﺑڕﯾﺎر ﺑﻦ ﺑﮕﺮە ﭼەﻧﺪان ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ﺑﯚ ﭘەﯾــﺪا دەﺑێ ،ﻟەﻣەوە رێﮕەﯾﺎن ﺑــﯚ ھﺎﺗﻨﯽ ﺗــﻮرك ﻛــﺮدەوە ،ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻧەﯾﺎﻧﺪەھێﺸﺖ ﺗﻮﺧﻨﯽ ﺋەو ﻧﺎوە ﺑﻜەون. دەﻣێﻨێﺘــەوە رۆڵﯽ ﺳــﻌﻮودی ﻋەرەﺑﯿﯿە .ﺋەوﯾﺶ ﺋەو زەڵﯿﯿەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە دەﻧﮕﯿــﺪا ھەﺑﻮو ،ﻟەم رۆژاﻧەدا ﻛﭗ ﺑﻮوەﺗەوە .دەﺷــێ ﺑڵێﯿﻦ ﻟە ﭘێﺸﯽ ﺳــﺎڵێﻜەوە ،ﻛە ﺧﻠﯿﺴــﻜﺎﯾە زەﻟــﻜﺎوی ﯾەﻣەن، رۆڵﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ﯾــەﻛﻼ ﺑﻮوەوە و دەرﻛــەوت ﺧﺎوەﻧــﯽ ھﯿــﭻ ﻧەﻣﺎ ﻟەﺳــەر زەوﯾﯽ ﺳــﻮورﯾەدا
داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﻮورﯾە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ھەرﭼەﻧــﺪە وەك دەﺳــﻜەﻻی دەﺳــﺖ ﻟە ﮔەﻣەﻛەدا ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯽ ﺳــﻮورﯾەی ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﮔﻞ داﯾــەوە ،ﻛــە ﻟەم رۆژاﻧەدا ﺋەم ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯿەش ﻧﻮوزەﯾەﻛﯽ ﻟێ ﻧﺎﯾەﺗە ﺑﯿﺴﺘﻦ ﻟەو دەﻣەی ﻛێﺸــەی وﺗەﻛەی ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯿﯿەوە، ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﮔەورەی ﺑە ﺧﯚوە ﮔﺮﺗﻮوە .ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧە ﻟە ﺗەواوی ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھەﺳــﺖ ﺑــە دۆڕان ﻟە ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾەدا دەﻛەن ﺋەﻣەش ﻟە وﺗﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺷﯿﻌە )ﺋەﻟﺴــەﻓﯿﺮ( و ﺳﻮﻧە )رەﺋﯿﻮﻟﯿەوم و ﺷەرﻗﻮﻟﺌەوﺳــەت(دا ﺑە ﭼﺎﻛﯽ دەردەﻛــەوێ .ھەﻣــﻮو ﺋﺎواﺗﯿﺎن ﺑﻮوەﺗە ﺋــەوەی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردی رۆﺋﺎواش ﻣﺎﯾەﭘــﻮوچ وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﮔەﻣەﻛە ﺑﭽێﺘە دەرەوە. ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﻮە ،رووﺳــﯿە ھێﺸــﺘە ﮔەﻣەﻛەرێﻜﯽ ﺑەھێﺰە و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ھەرەدواﯾــﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯽ ﻻﭬــﺮۆڤ و ﻛﯿﺮﯾﺪا دوازدە ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ .ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ ﭘﻨﺘێﻜﯿﺶ ،ﻛە ﻻﭬﺮۆڤ ﭘێﯽ ﭘێﺪا ﻧﺎﯾەوە ﺋەوە ﺑــﻮو ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮردی ھەر دەﺑێ ﺑەﺷــێﻚ ﺑێ ﻟە ﺑڕﯾﺎری دواﺟﺎرەﻛﯿﯽ ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾەدا.
ﺋەﻣــە ﺑﯚ ﺧــﯚی ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾەﻛﯽ رووﻧە ،ﻛەوا رێﮕەﭘێﺪاﻧﯽ رووس ﺑە ﺗﻮرك ﺑە ھﺎﺗﻨﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿﺎﻧە ﺑــﯚ ﻧﺎو زەوﯾــﯽ ﺳــﻮورﯾە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿــەوە ﺑﻮوە ﻧــەك ﻟە وﯾﺴﺘەوە .ﺑﺎری رووﺳﯿە ﻟە ﺑﺎری ﺳﻌﻮودﯾە دەﭼێ ،ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﭘﺎڵ ﻛێﺸەی ﺳــﻮورﯾەدا ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ﻟــە ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿــەدا ھەﯾە و ﻧﺎﭼﺎرە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەوی ﺗﺮﯾــﺎن ﺑﻜﺎت .راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ، وەك ﻣﺎﻧﮕەﺷەوی ﺳــەرﻟەﺋێﻮارە دﯾﺎرە ھەﻣﻮو ﻻﯾــەك ﺑە دۆڕاوی ﻟە ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾە ﭼﻮوﻧەﺗە دەرەوە ﻣەﮔــەر ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿە، ﻛە ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻣﺎﻧەوەی ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەدێﻜﯽ رێﻮەڵەی ﺑﻮوﻛەڵە ﺋﺎﺳﺎ و دووەﻣﯿﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷڕە ﺋﯿﺨﻮاﻧێﻜﯽ رواڵەت داﻋﺸﯿﯿﺎﻧەی ﺑــە ﻟﭽﻜێﻜــﯽ دەﺳــەت ﻟــە دﯾﻤەﺷﻘﺪا ﺑﯚ ﺑﻤێﻨێﺘەوە. وەك ﻟە دﯾﻤەﻧەﯾﻠــﯽ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ دراﻣــﺎی ﺳــﻮورﯾەدا دێﺘــە ﺑەرﭼﺎو ،ھﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﻟەواﻧەی دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟە وﺗەﻛەدا دەﮔێڕا، ﺑە ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە ﻟێــﯽ ﻧەﭼﻮوﻧە دەرەوە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە، ﻛە ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾە
ﺧەرﯾﻜە ھــﺎوﻛﺎت ﺑــێ ﻟەﮔەڵ ﻟەﭼﺎووﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و دەﺳــﺘەﻛەﯾﺪا ،ﻛــە ﺋەﻣﺎﻧە ﺟﮕە ﻟە ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﯿﯽ ھەﺷــﺖ ﺳــﺎڵە، ھﯿﭽﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑــﯚ دﻧﯿﺎ ﻧەﺑﻮو ھەر ﻟە ﻛﺎوﻟﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾەوە ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑە ﻣﯿﺴــﺮ ،ﻛە ﭘﺸــﺘﯽ ﺋﯿﺨﻮاﻧﯿــﺎن ﮔﺮت ﺑــﯚ ﮔەﯾﯿﻦ ﺑە دەﺳــەت و وﺗەﻛەﯾــﺎن ﻟــە ﻟﻮوﺗﻜەی ﺑڕﯾﺎری ﻋەرەﺑﯿﻮە ھێﻨﺎﯾە ﺧﻮارەوە ﺑﯚ دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎﻧێﻜﯽ وا، ﻛە ﻗەﺗەر دەﺳــﺖ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری وەرﺑــﺪات .ﻟەم دوو ﺳﺎڵەﺷــەدا ﺑە وەﺳــﺘﺎﻧﯽ )واﺗــە ﺋەﻣەرﯾﻜە( ﻟە ﭘﺸــﺖ ﻛێﺸــەی ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿە و داﺑەزاﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت ﻟە ﺑﺎژێــڕدا ،ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ زەﺑــﺮی ﺳــﺮەواﻧﺪە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ دﻧﯿﺎ .وێڕای ھەﻣﻮوی ،ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ داﻋﺶ، ﻛە ﻟەو ﭼەﻧﺪ رۆژەی ﭘێﺸــﻮودا ﺗﺮاﻣﭙــﯽ ﭘﺎوﺗەی ﭘێﺸــﺒڕﻛەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ،داھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەم ھﯚﻧﯿﻨــەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەی ﺋﺎوێﺘە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺑﺎراك ﺋﻮﺑﺎﻣﺎوە. ﺋەﻣەش راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ﺗﯚﻣەت ﻧﯿﯿــە راﺳــﺘﯿﯿەﻛە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜە ﭼﺎوﭘﯚﺷﯿﻜەر ﻧەﺑﻮاﯾە، ﺗﻮرﻛﯿــە ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑﺒــێ ﺑە
ﭘﺮدی ﭘەڕﯾﻨەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ و ﭼــەك ﺑﯚﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوەﺧﯚی ﺳﻮورﯾە .ﺋێﺴــﺘەش ،ﻛە ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرك دەوێﺮێ ﭘــێ ﺑﻨێﺘە زەوﯾﯽ ﺳــﻮورﯾەوە ،ﺧﻮڕﯾﻨەﻛــەی ھەر ﺑە داﻋﺸــە وەك ﻟە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺟەراﺑﻠﻮﺳﺪا ﺑێ ﯾەك ﺗﻨﯚك ﺧﻮێﻦ ﻟە ھــەردوو ﻻوە ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن .ﺋەﻣە ھەر ﺋەو ﺳﻮﭘﺎﯾەﯾە ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵ ھەڕەﺷــەی ﮔﺮﺗﻨــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دەﻛﺮد و ﭘﺎﺷــﮕەز دەﺑﻮوەوە. ﮔەﻣەﯾەﻛﯽ ﭼەﭘەڵﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﺑﻮو ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮ ﻟە ﺳﻮورﯾەدا ﮔەڕا و ﺗﺎ ﺗەواوﯾﺶ دەﺑێ ،ﺷەش ﺳــﺎڵ ﺗەواو دەﻛﺎت .ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮﺷــﺘﺎر ،ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎوارەی دەرەوەی وت و دوو ﺋەوەﻧﺪەش ﭘەڕﯾــﻮەی ﻧﺎوەﺧﯚﯾــﯽ ،دواﺟﺎر وﺗێﻜــﯽ ﻛﺎوﻟﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑە زەوﯾﺪا ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﺳــﻮورﯾە ﺑە ھەر ﺳــێ ﻻﯾەﻧەﻛەی ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧە و ﻋەﻟەوی و ﻛﻮردەوە وەك ﺳــێ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ،دەﻣێﻨێﺘەوە. ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دەﺗﻮاﻧــێ ﻟە رێــﯽ ﺑەﺷــﺎرێﻜﯽ ﺑﻮوﻛەڵەی ﭼﻮوﻛەڵەی دوای ﺷــەڕەوە ،ﻟە
ﻧﺎوﭼەی ﻟێــﻮاری زەرﯾــﺎدا ،ﻛە زۆرﯾﻨــەی ﻋەﻟەوﯾــﻦ ،درێﮋە ﺑە ﻛەﻣێــﻚ دەﺳــەﺗڕاﻧﯽ ﺑﺪات. ﺗﻮرﻛﯿــەش ﻟە رێــﯽ ﺋﯿﺨﻮاﻧێﻜﯽ رواڵەت داﻋﺸــﯿﯿﺎﻧەوە ،ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺳﻮﻧەﻧﺸــﯿﻨﺪا دەﺳــڕۆﯾﯿﻨێﻜﯽ ھەﺑێ ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەﻣەﯾﺎن ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭼەﻧﺪ ﮔەﻟﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺨﻮاﻧــﺪا ھەڵﯽ ﻛﺮد ﮔەﻟﯽ ﺳــﻮورﯾەش ھێﻨﺪەی ﻟەﮔەڵــﺪا ھەڵــﺪەﻛﺎت .ﺋەﻣە ﺋەو زەﻟﻜﺎوەﯾــە ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿەی ﺗــێ دەﻛــەوێ وەك ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ ﮔﻮﺗــﯽ و ﻛﺘﻮﻣﺖ ﺋــەو زەﻟﻜﺎوە دەﺑــێ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜەی ﻟە ﻋێﺮاق ﻟــە 2003دا ﺗێ ﻛەوت .ﺑە ھﺎﺗﻨەﻧﺎوەوەی ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿە ﺑﯚ ﺳــﻮورﯾە و ﻛەوﺗﻨﯽ ﺑە زەﻟﻜﺎودا، دوا دﯾﻤەﻧــﯽ دراﻣﺎﯾــەك ﻟــە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﺸەی وت ﻟە ﻧێﻮاﻧﯽ ﺳێ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛەدا ،دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد .ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﭼەﻛەرەی ﺋەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا دەرﻛەوت ،ﻛە ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿە ﭼەﻛﺪاری ﺳﻮﻧەی ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎﯾە ﺟەراﺑﻠﻮس و ﺗەﻧﯿﺎش دوو رۆژی ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﺗــﺎ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرددا رووﺑەڕوو ﺑﻮوﻧەوە.