ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺷﺎراوە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە
3
ﮔﯚڕان :ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 90ﻣﻠﯿﺎر داھﺎﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب دەﭼێ
2
ﺑەﻏﺪا دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧﺪا ﮔﺮﺗﻮوە
6
ﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﺳﺎڵﯿﺎدی ﺳەرﮐەوﺗﻨە ﻣەزﻧەﮐەی دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ
13
”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــــەرﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ دەوڵەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺑێ“
12
ﻧﻴﮕﺎر ﺑەﻫۆی ﻗەرزداری ﻫﺎوﺳەرەﻛەﻳەوە ژﻳﺎﻧﯽ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﻴﺪاﻳە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
15
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ”ﺑەڵێ“ زۆرﺗﺮ دەﺑێﺖ
10
ﻣﺤەﻣەد ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺣﻤﻮود :ﺧەڵﻚ ﺑەﻗﺴەی ﺣﺰب دژی دەوڵەت ﻧﺎﺑێ ﯾەﻛێﺘﯽ دژی دروﺷﻤە ﻛﯚﻧەﻛەی دەوەﺳﺘێﺘەوە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺣەوﺗــﯽ ﺣﻮزەﯾــﺮان ﻟەﮔــەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ، ﺑڕﯾــﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ دا و ﺋێﺴــﺘە ھەڵﻮێﺴﺘەﻛەی ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮە ،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾەخ ﺑەو ﭘﺮﺳە ﻧەﺗەوەﯾﯿە ﻧﺎدەن .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﯿەوە دروﺷﻤﯽ ”ﻣﺎﻓــﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ“ـــﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻮوە و ﺋێﺴﺘە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەوە دەردەﻛەوێ.
ﯾەﻛێﺘﯿﯿە و ﭘﺎرﺗﯽ ﻻی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛێﺸەی ﻣﻨﺪاڵێﻚ ﻟە ھەوﻟێﺮ 2
ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳــەر ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ دەﺳــﺘەی ﻧﻮێ ،ﻟە ﻧێــﻮان ﻧەﻗﯿﺐ و ﺟێﮕﺮەﻛــەی ﻟەﺳــەر داﻧەﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ”ﯾەﻛــەی ژﻣێﺮﯾﺎری“ دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮد و ﺑە داﻧﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﺴــﭙﯚڕ ﺑﯚ ﻛەﯾﺴــێﻜﯽ دادﮔﺎ ﻟەﺳــەر ﺳــﻜﺎی
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻗﺎﺳﯿﺪێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ
وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ،دەﺗەﻗێﺘەوە. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دوو ھەﻓﺘە ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﺎس ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮاوە
5
ھەواڵێﻜﯽ ﭘەﻟە و ﭘﯿﺮۆز
16 7
ﺋﺎراس ﻧﻮوری ﺋەﺣﻤەد ﺗەھﺎ
ﮔەچ دەﺧﻮات
ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﯽ دەﮔﻤــەن دەﺑێــﺖ و ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەی ،ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺧﻮاردﻧﯽ ”ﮔــەچ و ﺳــﻮوﺗﻜﯽ ﺟﮕــەرە“ ھێــﻮر دەﺑێﺘەوە. ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدەن ﻛە ”زۆرﺟﺎر ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺑﺰﻣﺎرﯾﺶ ﺑﺮدووە“.
8
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ﺋێﻤە ﻛە داوای ﻻﻣەرﻛەزی دەﻛەﻳﻦ ،ﺑۆ ﺋەوەﻳە داﻫﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑۆ ﺧۆی ﺧەرج ﺑﻜﺮێ ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔەر داﻫﺎﺗەﻛە ﻧەﮔەڕێﻨﺮێﺘەوە ،ﺋەوا داوای ﺋەو ﻻﻣەرﻛەزﻳﻴەﺗەﻣﺎن ﻧەدەﻛﺮد ،ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە دوورن ﻟە ڕاﺳﺘﻴﻴەوە ،داﻫﺎﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﭼێﺘە وەزارەﺗﯽ داراﻳﯽ و ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻳەﻛێﺘﯽ دژی دروﺷﻤە ﻛۆﻧەﻛەی دەوەﺳﺘێﺘەوە
ﯾﺎرﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا دەﻛﺎت وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺣەوﺗــﯽ ﺣﻮزەﯾﺮان ﻟەﮔەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﺑڕﯾﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ دا و ﺋێﺴــﺘە ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛەی ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗــﺮە ،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾەخ ﺑەو ﭘﺮﺳــە ﻧەﺗەوەﯾﯿــە ﻧﺎدەن. ﺋەﻣە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺋــەو ﺣﺰﺑە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﯿەوە دروﺷــﻤﯽ ”ﻣﺎﻓــﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ“ـــﯽ ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە و ﺋێﺴــﺘە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋــەوە دەردەﻛەوێ. ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دەڵــێ ،ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــە و ﺑــەو ﻣەرﺟــە ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺑــﻦ .ﺑــەم ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی دووﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەڵــێ ،ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮواﻧــﯽ ﮔــﻮت ﻛــە ﺋەو ﻧﻮێﻨەری ﯾەﻛێﺘﯿﯿە. دژاﯾەﺗﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ ھەﻣــﻮو ﮔەﻟێﻜــﯽ دﻧﯿــﺎ ﻣﺎﻓﯽ
ھەڵﻮێﺴﺘەﯾە ﻛە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دەرﭼــﻮوە و ﻟــە 13ی ﻣﺎﻧﮕﯿﺶ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛــﯚ ﺑﻮوﯾﻨەوە و ﭘێﻤﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪوون ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺘــەوە و ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ. ھﺎوﻛﺎت ﻋەﺑﺎس ﻓەﺗﺎح ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋــەوەی ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎدران ﻗﺴــەی ﺟﯿﺎواز دەﻛەن ﺷــﺘێﻜە ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــﺎوەڕی ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨە و ھﯿﭻ ﻛﺎت ﻟەوە ﭘەﺷﯿﻤﺎن ﻧﺎﺑﯿﻨەوە. ”ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ھەﯾە ﻛە ﺋێﻤــە داوای دەوڵەت دەﻛەﯾﻦ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە داودەزﮔەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺎرا ﺑﻦ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی زۆر ھەﯾە و ﻛێﺸەی ﺋﺎﺑﻮوری ھەﯾە، ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛﻤﺎن ﻟەﺳەر ﻣێﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ داﺑﻨﯿﺸﯿﻦ و ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺘەوە“ ﻓەﺗﺎح وای ﮔﻮت.
ﺋــەوەی ﭘــێ دراوە ﺑڕﯾــﺎر ﻟــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧــﯚی ﺑــﺪات، ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەر ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﯿــەوە ﺋەو دروﺷــﻤەی وەك ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ھەڵﮕﺮت ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھــەر ڕۆژە و ﺑڕﯾﺎرێــﻚ دەدا ،ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺣەوﺗﯽ ﺣﻮزەﯾﺮان ﺑڕﯾﺎر ﻟــە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەدا و دواﺗﺮ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺑڕﯾــﺎر و ﻣەرج ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ رادەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋێﻤــە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن داوە ﺑە دەرﭼﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﻦ ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺋێﻤەﯾە. ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺎڕووﻧﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ڕەﺧﻨەﻛﺎن ﺑەوەی ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ﺟﯚرێﻜە و ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﭘﯿﺮە ﮔﻮﺗــﯽ ،ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋێﻤە ﺋەو
ﮔﯚڕان ﻛەﯾﻔﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ھەرﭼەﻧــﺪە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﺸــﻮوی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ
ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ﺧﺎڵە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ و ﭘەروێﺰﺧﺎن 27ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە ،ھەروەھﺎ ﻟە ﺳەﯾﺮاﻧﺒەن دوو ﻣﻠﯿﺎر ،ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر و 500ﻣﻠﯿﯚن و ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ دﯾﻨــﺎر داھﺎﺗــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾﺎﻧــە .ھــﺎوﻛﺎت داھﺎﺗــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎر ،ﻛﺎرەﺑﺎ ﺣەوت ﻣﻠﯿﺎر ،ﺷﺎرەواﻧﯽ ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر .ﺑــەم داھﺎﺗــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺑەرھەﻣە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە 45ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر دەﺧەﻣڵێﻨﺮێﺖ. ھﺎوژﯾــﻦ ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﻟە ﺑڕی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 90 ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨــﺎری داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ڕەﻣﺰی ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻧێﺮدرێﺖ و ﺋەوەی
ﺗﺮﯾﺸﯽ دﯾﺎر ﻧﺎﻣێﻨێﺖ“. ﺋەو دەڵێ” ،ھەوڵــﯽ زۆر دەدەﯾﻦ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺋەو داھﺎﺗە ﻛــێ دەﯾﺒﺎت و ﭼﯽ ﻟێ دێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﻣﺎﻧﺰاﻧﯿــﻮە و ﺋەوەی ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺋەوەﯾــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺣﺰﺑﯿﯿــەﻛﺎن دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەر ﺋــەو داھﺎﺗەدا دەﮔﺮن“. ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺳــێ ﻛەﺳــﯽ ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە داھﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێــﻚ ھێﻨــﺮا ،ﺑەم دوای دوو ھەﻓﺘــە ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧەﯾە ھەڵﻮەﺷــﺎﯾەوە و ھﯿﭻ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﭘێﻚ ﻧەھﺎت .ڕزﮔﺎر ﺣەﻣە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،دەڵێﺖ، ”داھﺎﺗــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 20ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎرە و ﺳــەرﺟەﻣﯽ ﯾــﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﺧەزێﻨەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾﺎ ﺑــە ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەوان ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ“. رزﮔﺎر ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﻛــە داوای ﻻﻣەرﻛەزی دەﻛەﯾﻦ، ﺑﯚ ﺋەوەﯾــە داھﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﺧەرج ﺑﻜﺮێ ،ﺋێﺴﺘە ﺋەﮔەر داھﺎﺗەﻛــە ﻧەﮔەڕێﻨﺮێﺘــەوە ،ﺋەوا داوای ﺋــەو ﻻﻣەرﻛەزﯾﯿەﺗەﻣــﺎن ﻧەدەﻛــﺮد ،ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە دوورن ﻟە
ڕاﺳــﺘﯿﯿەوە ،داھﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﭼێﺘە وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ“. ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷــە“دا و ﺑەﭘێﯽ ھەﻧﺪێﻚ زاﻧﯿﺎری و ﺋﺎﻣﺎر ﻛە ﻻی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧەوە دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،دەردەﻛەوێﺖ داھﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاو
دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەك ﺧﺮاﯾــە ڕوو ﺑــﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﮔﯚڕان ھــەرزوو ﺑێ ﺋــەوەی ﺑە ﻓەرﻣﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛەی ﭘــێ ﺑﮕﺎت ڕەﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ،ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﺋەﮔــەر ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن و ﮔﯚڕان ھــەر ڕەﺗــﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﭼﯚن ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑﻦ؟ ﺳــەﻋﺪی ﭘﯿــﺮە ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ﮔﯚڕان ﻛەﯾﻔــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﺋێﻤە ﻛﺎر دەﻛەﯾــﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎن. ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﻮﺗﯽ ،ھەر دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەك ﺑەدڵﻤﺎن ﺑێ ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﻧﺎﻛﺮێ ڕەﺗﯽ ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﺳــەر ﻣێــﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ داﺑﻨﯿﺸــﯿﻦ. دەﻛﺮا ﻟەو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەوە دەرﮔەﯾەك ﺑە ڕووی ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﻜﺮاﯾەﺗەوە ،ﺑــەم دەﺑﻮو ﭘﺎرﺗﯽ ﻛە ﺧﯚی ﭘــێ ھێﺰێﻜﯽ ﮔەورەﯾە
و ﺧــﯚی ﭘــێ ﺑــﺮا ﮔەورەﯾــە، ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑــێ ﺑﺮا ﮔەورە زۆرﺗﺮ ﻧەرﻣــﯽ ﺑﯚ ﺑﺮا ﺑﭽــﻮوك ﺑﻨﻮێﻨێ، ﺟﮕەﻟــەوەش ﭘﺎرﺗﯽ دەﻛﺮێ ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨەی ﺧﯚﯾــﺎن ﭼﯚﻧە ﻛە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھەﯾــە ،ھەر ﺧﯚﯾﺎن ﺑە دووﻗﯚڵﯽ ھەڵﯽ دەوەﺷێﻨﻨەوە ﯾﺎن چ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺎن دەدا ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﯾەﻛﺪەﻧﮓ ﺑﯿــﻦ و ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑەرەو ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﯿــﻦ و ﻧﺎﻛﺮێ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻣﯿﻠەﺗەﻛەﻣــﺎن ﺑﺨﺮێﺘــە ﻧێــﻮ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ. ﯾەﻛێﺘﯽ ﯾﺎرﯾﯽ دەﻛﺎت ﺋەو ﻓﺮە ھەڵﻮێﺴﺘﯿﯿەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە زۆرﺑەی ﭼﺎودێﺮان ﺑﯚ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻨــﯽ ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛــەی دەﮔەڕێﻨﻨەوە ،ﺑﻮوەﺗە ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺗﺎ ﯾﺎرﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان ﺑە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵێ ،ﺑە ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﻦ،
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ:
ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﺮا ﮔــەورە و ﮔۆڕان ﺑﺮا ﮔﭽﻜەﻳە
ﺑــەم ﻧﻮێﻨــەر ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻧێﺮﯾﻦ. ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ دەڵێ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرا ﻧەﻛﺮێﺘــەوە ﻧﺎﭼﯿﻨــە ﻧــﺎو رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﺑــەم ﻟــە دووەم ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻟﯿﮋﻧــەی ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﻮێﻨــەری ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮو ﻟەو ﺷﺎﻧﺪەﯾﺸﯽ ﭼﻮوەﺗە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑەﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ، ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﻧﻮێﻨەری ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە .ﺑــەم ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــەوە ﺧﯚی ﻟە ھێﺮﺷــﯽ ﮔﯚڕان دەﭘﺎرێــﺰێ ﺗــﺎ ”ﺗﯚﭘﺨﺎﻧەﻛەی“ ﻟە دژی ﺑــەﻛﺎر ﻧەﺧــﺎت ﮔﻮاﯾە ﻧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ھــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛﻦ. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﺑﺎی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑە“وﺷــە“ی ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەوەی ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺷــﺘێﻜە و واﻗﯿــﻊ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋــەو ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دەﻛﺎت و ھەﻣــﻮوان ﻟــەوە ﺋﺎﮔەدارن و ڕەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎن ﭘێﺸﺎن داوە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﺑﻜﺎت.
ﮔﯚڕان :ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 90ﻣﻠﯿﺎر داھﺎﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب دەﭼێ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل داھﺎﺗــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 90ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎرە و ﻧﺎﮔەڕێﺘــەوە ﻧــﺎو ﺧەزێﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣەت .ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان دەڵێﺖ ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﺋەو داھﺎﺗە دﯾﺎرە و ﺋەوەی ﺗــﺮ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەردا دەﮔﺮن، ﺑەم ﯾەﻛێﺘﯽ ھــەم داھﺎﺗەﻛە ﺑە ﻛەﻣﺘــﺮ دەزاﻧێﺖ و ھــەم دەڵێﺖ ﺗــەواوی داھﺎﺗــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﭼێﺘەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت. ﭘﺮﺳﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﻧﺎدﯾﺎری ﻣﺎوەﺗــەوە و زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ دژ ﺑە ﯾەك ﻟە ﻻﯾەن ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دەﮔﻮﺗﺮێﻦ .ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ،داھﺎﺗــﯽ
ھﺎوژﯾﻦ ﯾﺎﺳﯿﻦ:
ﻫەوڵﯽ زۆر دەدەﻳﻦ ﺑﺰاﻧﻴﻦ ﺋەو داﻫﺎﺗە ﻛێ دەﻳﺒــﺎت و ﭼﯽ ﻟێ دێﺖ ،ﺑە�م ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﻣﺎﻧﺰاﻧﻴﻮە
و وەﺳڵ وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻟە ﺑڕی داھﺎﺗەﻛە و ﭼﯚﻧێﺘﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺮێﺘەوە. داﻧﺎ ﺟەزا ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ، ”داھﺎﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 20ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە و ﺋــەو ﭘﺎرەﯾە ھەر ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧەرج دەﻛﺮێﺘەوە و ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ
ھەوﻟێﺮ“. ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕان ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەڕێــﻮە دەﺑــەن ،ﺑــەم وەك ﮔــﯚڕان ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەدات ،ﺋــەوان ھﯿﭻ ﺋﺎﮔﺎداری داھﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿــﻦ و ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺧﯚﯾﺎن ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻜﯿﺶ ﺋەو ﭘﺮﺳــەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم ھﯿﭻ
وەﻣێﻜﯿﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﺟــەزا ﮔﻮﺗــﯽ” ،وەﺳــڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎج و داھــﺎت ﻧﺎﮔەڕێﻨــەوە ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ داراﯾــﯽ و ھەرﯾەﻛە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺋﺎو% 40 ،ی داھﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧەرج دەﻛەﻧــەوە ،ﺑەم ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە 70ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺷﺎراوە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ، ﺷﯚﺳــﺘە و ﺷەﻗﺎم ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﻦ و دووﻛﺎﻧﺪار ﺑــﯚی ﻧﯿﯿە داﮔﯿﺮﯾﺎن ﺑﻜــەن ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺷــﻮێﻨﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﻦ ،ﺑەم ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ ھەوﻟێﺮ ﻧەك ھەر ﺷﯚﺳﺘە ﻧەﻣــﺎوە ،ﺑﮕﺮە دووﻛﺎﻧــﺪاران وەك ﻣﻮڵﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺷﯚﺳــﺘە و ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑــە ﻛــﺮێ داوە ﺑە ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎران .ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێــﺮ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ”ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋەو ﭘێﺸێﻠﻜﺎرﯾﯿە ﻧﯿﻦ و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ دەﻛەن“. ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻜﺎن و ﺑەردەم ﻗەﯾﺴــەری ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷــﺎر و ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮی ﻧﺎو ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ ،دووﻛﺎﻧﺪاران ﻧەك ﺷﯚﺳﺘەی ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛەﯾﺎن، ﺑەڵﻜﻮ ﺷەﻗﺎﻣﯿﺸــﯿﺎن ﺑەﻛﺮێ داوە
دەﻓﺮۆﺷﻦ ،ﻛﺎرزان دەڵێ ”ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺗەڕەﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﻛﺮێﻜﺎری دەﻛﺎت“ ،ﺑــەم وەك ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەی ﭘەﯾﺪای دەﻛﺎت ﺑەﺷﯽ ﻛﺮێ ﺧﺎﻧﻮو و ﺑﮋێﻮی ﺧﯚی و ھﺎوﺳەر و دوو ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑﯚﯾــە ﺑە ﺷــەو ﻟەﮔەڵ ھﺎوﺑەﺷەﻛەی ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴﻜﺎن ﺳەﻋﺎت و ﭘێو دەﻓﺮۆﺷﻦ. ﻛﺎرزان ﺳەرەﺗﺎ دوودڵ ﺑﻮو ﻟەوەی ﺑﺎس ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو دوو ﻣەﺗﺮ ﺷﯚﺳــﺘەﯾە ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟە ﺳــﯚﭘەرﻣﺎرﻛێﺘەﻛەی ﺑەراﻣﺒەری واﯾەرێﻜﯽ ﺑﯚ راﻛێﺸﺎوە ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ”ﺋەوان ﺑﯚ داﻧﺎﻧــﯽ ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەﻛە ﻟە ﺑەردەم ﺋەو ﺳــﯚﭘەرﻣﺎرﻛێﺘە ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 350 ھەزار دﯾﻨــﺎر وەك ﻛﺮێ دەدەن ﺑە ﺧــﺎوەن دووﻛﺎﻧەﻛە“ .ﻣﺤەﻣەدی ھﺎوﺑەﺷﯿﺸﯽ ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﭘێوی داﻧﺎوە و 200ھەزار دﯾﻨﺎر ﻛﺮێــﯽ ﺷــەﻗﺎﻣەﻛە دەدەن ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳﯚﭘەرﻣﺎرﻛێﺘەﻛە.
ﺋەو ﺷەوە ﻧەﭼﻢ ﺑﯚ ﺳەر ﻛﺎرەﻛەم، رەﻧﮕــە ﺋەﮔــەر ﺑﺒﻢ ﺑــە ﻛﺮێﭽﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەو ﮔﺮﻓﺘەﺷﻢ ﻧەﻣێﻨێ. ﺋەو دﯾﺎردەﯾە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺑﺎزاڕی ﺋﯿﺴــﻜﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ”ﺑﺎﺗﺎ“ /ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﻗە /ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻋﺎرەﺑﺎﻧــە داﻧــﺮاون ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﺎزاڕەﻛەی ﺋﯿﺴــﻜﺎن واﯾەرێﻜﯿﺎن ﻟــە دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەراﻣﺒەرەوە ﺑــﯚ راﻛێﺸــﺮاوە .دڵﺪار ﯾــەك ﻟەو
دووﻛﺎﻧەﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ﻛﺮێﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑــەم وەك ﺧﯚی ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەدات” ،ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﺧــﺎوەن دووﻛﺎﻧەﻛــە دەﻛەم و ﺑە ﻣەﻣﻨﻮوﻧﯿﯿەوە ﻛﺮێﻜەی ﭘێ دەدەم، ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەﮔەر دەرم ﺑﻜﺎت ،ﺑە دەﯾﺎن ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ھەن ﺑە ﻛﺮێﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺋەو ﺷــﻮێﻨەی ﻟێ وەرﺑﮕﺮن و ﺷﺎرەواﻧﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﻧﺎﺑێﺖ،
ھەرﻛەس ﺧﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە. ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳەرﺷــەﻗﺎم و ﺷــﻮێﻨە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە ﺑﯚ رێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﻟەو ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿﺎﻧەی ﺑەراﻣﺒەر ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﺖ، ﺑەم ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑــﻮوری و ھﺎﺗﻨــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺑﺎﺷﻮوری
ﺳەﮔﭭﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ دوو ﻋﺎرەﺑﺎﻧە:
ﻧﻮور ﻋەﺑﺪو:
ﻟە دوای ﺋەوەی ﺷــﺎری ﻗﺎﻣﻴﺸﻠۆﻣﺎن ﺑەﺟێ ﻫێﺸــﺖ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺋﻴﺴﻜﺎن ﻋﺎرەﺑﺎﻧەی ﺷەرﺑەﺗﻢ داﻧﺎوە و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 500دۆﻻر ﻛﺮێ دەدەم
ﺑە دەﺳــﺘﮕێڕ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾــﺎن دەﮔﺎﺗــە 500دۆﻻر. ﺋەﻣەی ﻟــە ھەوﻟێﺮ دەﮔﻮزەرێ ،ﻟە ھﯿﭻ ﻛﻮێﯽ دﻧﯿــﺎ رووی ﻧەداوە و ھﯿﭻ رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﭼﺎودێﺮﯾﯿەك ﺑەو ﺷــﺎرەوە دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻧەﻣﺎوە ﻟــەو ﺑﺎزاڕاﻧەدا ﭘﯿﺎﺳەﯾەﻛﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑﻜﺮێ. ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴﻜﺎن ﯾەك ﻟەو ﺷەﻗﺎﻣە ﻗەرەﺑﺎڵﺨﺎﻧەی ھەوﻟێﺮە ،ﺷــەوان ﺑەھﯚی ﻧﺎڕێﻜــﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧە و ﻣێﺰی ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎران و ھﺎﺗﻨﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﻧﺎوە ﺷەﻗﺎم ﻛە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎﯾﺪن ،ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺋەﺳــﺘەﻣە .ﺟﯿﺎ ﻟە ﺷەﻗﺎم، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك دووﻛﺎﻧــﺪاران ﺷﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗەﻧﯿﻮە ،ﺟێﮕەﯾەك ﺑــﯚ ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدﻧــﯽ رێﺒــﻮاران ﻧەﻣــﺎوە ،ﻟــە ﺑــەردەم زۆرﺑەی دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن ﻣێﺰێﻚ داﻧــﺮاوە و ﻟەﺳــەرﯾﺪا ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ﯾﺎن ﺳــەﻋﺎت و ﭼﺎوﯾﻠﻜــە و .دێﺘە ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺷــەرﺑەﺗﯽ ﻓﺮێﺶ دروﺳــﺖ دەﻛەن ،ھەﻣــﻮوان ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎﻧــەوە واﯾەرێﻜﯿﺎن ﺑــﯚ رووﻧﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەﻛە و ﺑەﻛﺎرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋﺎﻣێﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن راﻛێﺸﺎوە. ﻛﺎرزان و ﻣﺤەﻣــەد ﺑەﯾەﻛــەوە ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەﯾەﻛﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺷﯚﺳﺘەی ﺋﯿﺴــﻜﺎن داﻧﺎوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳەﻋﺎت
ﻛﺎرزان دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە، ”ﻟە ﺧﻮارەوەی ﺋێﻤــە ﻛﻮردێﻜﯽ رۆژﺋﺎواﯾــﯽ دوو ﻋﺎرەﺑﺎﻧــەی ﺑەﯾەﻛــەوە ﻟﻜﺎﻧــﺪووە و ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﺷەرﺑەت دەﻓﺮۆﺷێﺖ، دووﻛﺎﻧەﻛەی ﺑەراﻣﺒەری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 500دۆﻻر ﻛﺮێﯽ ﻟێ وەردەﮔﺮێﺖ“. ﺳــەﮔﭭﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋــەو دوو ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﯾە و ﭘﺸﺘڕاﺳﺘﯽ ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرزان دەﻛﺎﺗــەوە ﺑــﯚ ﺑــڕی ﺋەو ﻛﺮێﯿــەی دەﯾــﺪات ﺑــە ﺧﺎوەن دووﻛﺎﻧەﻛــە ،ﺋــەوەش دەﺧﺎﺗــە ڕوو ﻛە ”ﻟە دوای ﺋەوەی ﺷــﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚﻣﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸــﺖ و ھﺎﺗﯿﻨە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴﻜﺎن دەﺳﺘﻢ ﻛﺮد ﺑە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺷــەرﺑەت ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺳەرﺷــەﻗﺎﻣەم ﺑە ﻛﺮێ ﮔﺮﺗﻮوە و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 500دۆﻻر دەدەم“. زﯾﺎﺗــﺮ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە، ﺷــﻮێﻨەﻛەم ﺑﺎﺷــە ﻟە رێﮕەﯾەوە ﺑﮋێــﻮی ﺧێﺰاﻧەﻛەم ﻛــە ﺣەوت ﻛەﺳﯿﻦ داﺑﯿﻦ دەﻛەم ،ﻣﻦ ﻧﺎزاﻧﻢ رێﻨﻮێﻨــﯽ ﻟێﺮە ﭼﯚﻧە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑێﺖ و ﺧﺎوەﻧﺪاری ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣە ﺑﻜﺎت و ﺑە واﯾەرێﻚ ﻛﺎرەﺑﺎم ﭘێ ﺑــﺪات ،ﻛﺮێﻜە دەدەم ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ھەرﭼەﻧــﺪ ﻟە ﻧێﻮان ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا ﯾەك ﺷــەو ﻟﯿﮋﻧەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ دێﻦ و ﺧﺎوەن دووﻛﺎﻧەﻛە ﺋﺎﮔﺎدارم دەﻛﺎﺗەوە ﻛە
ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻛە ﺑە دوو ﺳــﺎﯾﺪی ﻧﻮێﯽ ﺑﻨەﺳــوە ﻧﺎﺳﺮاوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﻛەﭘــﺮ ﺑــە دﯾﻤەﻧێﻜﯽ ﻧﺎڕێﻚ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺋەو ﮔەڕەﻛە ﻧﻮێﯿەﯾﺎن ﺗێﻚ داوە و ﺋێﻮاران ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﺗﺮاﻓﯿﻚ ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛە دروﺳــﺖ دەﻛــەن ﻛــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﮔەڕەﻛەﻛــە ﻧەھێﺸﺘﻮوەﺗەوە. ﺋــﺎری ﻏێﺪان ﻛــە ﻣﺎﺳــﺘەر ﻟە ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﺷﺎرﺳﺎزی ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺑﭽﻮوك ھەن ﺑﯚ ﭘﯿﺎﺳەﻛﺮدﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﻦ ،ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴــﻜﺎن و ﻧﺎوﺑﺎزاڕ دوو ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧﺎڕێﻜﯽ ﺷﯚﺳﺘەﻛﺎن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻗەرەﺑﺎڵﻐــﯽ دووﻛﺎﻧــﺪاران ،ھەم ﻟەڕووی ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺷﺎرەوە ﺳﯿﻤﺎی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯿــﺎن ﺗێــﻚ داوە و ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﺷﺎرەزا ﻧەﺑێﺖ و ﺑەﺳەر ﺋەو ﺷﯚﺳــﺘﺎﻧەدا ﭘﯿﺎﺳە ﺑﻜﺎت ،ﺑەھﯚی
وەك ﺧــﯚی دەڵــێ” ،ﻟەڕێﯽ ﺋەو ﻛﺎرەﻣــەوە ﻓێــﺮی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮوم“ .ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوەش ﻛﺮد ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﭘێﻨﺞ ﻛەﭘﺮی ﮔﯚڕﯾﻮە و ﺳەرەﺗﺎ ﻛﺮێﯽ ﻛەﭘﺮەﻛﺎن 100ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮون ،دواﺗﺮ ﺑەرز ﺑﻮوﻧەوە ﺑﯚ 200ھەزار. ﺑــڕوا ﭼﯚﻣﺎﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳــﯚﭘەرﻣﺎرﻛێﺘﯽ ﺳــﯚﭬﺎر ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ، ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺑەﻧــﺎوی ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺧەڵــﻚ و رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،رێﯽ ﺑەوە دا ﺋەو ﻛەﭘﺮاﻧە ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﻦ و ﻟە رێﮕەﯾەوە ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﭘەﯾﺪا ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻟەوە دەرﭼــﻮوە و زۆرﺑــەی ﺋەواﻧەی ﻣﻮﺳــﺘەﺣەﻗﯽ ﺋــەو ﻛەﭘﺮاﻧەن و ﻛﺎری ﺗێــﺪا دەﻛــەن ،ﻛﺮێﭽــﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھەﻟﭙەرﺳــﺘﻦ ﻛە ھﯿﭻ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑەو ﺷــﻮێﻦ و ﭘﺎرەﯾە ﻧﯿﯿە .ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺳﺎﻣﺎن ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ،
زﻳﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻛەﭘﺮم ﮔۆڕﻳﻮە و ﭘێﺸﺘﺮ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە 100ﻫەزار دﻳﻨﺎرم دەدا ﺑە ﻛﺮێ ،ﺑە�م ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەرزﺑﻮوەﺗەوە ﺑۆ 200ﻫەزار
ﻛەﺳــﺎﻧەﯾە ﻋﺎرەﺑﺎﻧــەی داﻧﺎوە و ﮔــﯚرەوی و ﺟﻠﯽ ژێــﺮەوەی ﭘﯿﺎو و ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ وەك ﺳــﭙﺮای رﯾﺸﺘﺎﺷــﯿﻦ و ھەوﯾﺮی ددان ﺷﻮوﺷــﺘﻦ دەﻓﺮۆﺷێﺖ .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر داﻧﺎﻧــﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛەی، ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 350ھەزار دﯾﻨﺎر وەك ﻛﺮێ دەدات ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو دووﻛﺎﻧەی واﯾەرەﻛەی ﻟێ راﻛێﺸﺎوە. دڵﺪار ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی دەزاﻧێﺖ ﻟــەڕووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ﺧــﺎوەن
وەك ﭼــﯚن ﺋێﺴــﺘە ﻣــﻦ ﻛﺮێﯽ ﺷﯚﺳــﺘە و ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ دەدەم ﺑەو دووﻛﺎﻧﺪارە و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت“. ﻟەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧەی ”وﺷە“دا روون ﻧەﺑﻮوەوە ﺋەم ﻛــﺮێ و ﺑەرﺗﯿﻠﺪاﻧە ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺪاﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺷﺎر رێﻚ ﻧﺎﺧــﺎت ﯾﺎن ھــەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی و ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾە ،ﺑەم ﺋەوە رووﻧە ﻛە ﻛــەس ﺑە ﻛەس ﻧﯿﯿە و
ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮڵﻜــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑــە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو زﯾــﺎدی ﻛــﺮد و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ھﯿﭻ ﭘﻼﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾﺎن ﭘێ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛە. ﻟــە زۆرﺑــەی ﮔەڕەك و ﺷــەﻗﺎﻣە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەﭘﺮ ﻟەﺳــەر ﺷﯚﺳﺘەﻛﺎن داﻧﺮاون ﻣﯿﻮە و ﺳــەوزەﯾﺎن ﻟێ دەﻓﺮۆﺷﻦ ﻛە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺋﺎوارەی ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژﺋﺎوان ،ﻟە دووﺳﺎﯾﺪی
ﺑەرزی و ﻧﺰﻣﯿﯿﺎﻧەوە دەﻛەوێ. ”ﻟــە وﺗــﺎن ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺟﻮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﯿﻤﺎی ﺷــﺎر و ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟەی ﺧﯚی ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﺋەو ﺧﺎﻧﻮو و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧﺎﻧە دەﻛﺎت ﻛە دەﻛەوﻧە ﺳەر ﺷەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ،ﻧەﺧﺎﺳــﻤە ﺋەو ﺷــﺎرە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ وﺗەﻛە ﺑێﺖ، ﻛەﭼــﯽ ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﻧــەك ﺋەو ﻣﺎﻣەڵەﯾەی وەك ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ﻟەﮔەڵ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑﮕﺮە ﺷــﺎرەواﻧﯽ ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی )ھﺎوﻛﺎری و ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری( ﺳﯿﻤﺎی ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧــﺎن دۆﻻری ﺗﯿﺎدا ﺧەرج ﻛﺮاوە ،ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻦ و ﻧﺎﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﻜﺮێ“ .ﻏێﺪان وای ﮔﻮت. ﻧﻮور ﻋەﺑﺪو ﻋەرەﺑﯽ ﺑەﺳــڕەﯾە و ﻟەﻧــﺎو ﯾــەك ﻟــە ﻛەﭘﺮەﻛﺎﻧــﯽ دووﺳــﺎﯾﺪی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻟەﮔەڵ ﺑﺮازاﻛەی ﻣﯿﻮە دەﻓﺮۆﺷﻦ .وەك ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﻛەﭘــﺮەی ﻟە ﻛﻮردێــﻚ ﻛڕﯾﻮە ﺑە ھــەزار و 300 دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ و ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە ھﯽ ﺧﯚی ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻧﺎو ﻛەﭘﺮێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻮوم و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 200ھەزار دﯾﻨﺎر ﻛﺮێﯽ ﺑﻮو“. ﻧــﻮور زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻜە ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻛەﭘﺮاﻧــەدا ﻣﯿﻮە دەﻓﺮۆﺷــێﺖ و
ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ ﺧﯚی ﻟــەو دﯾﺎرداﻧە دەرﺑڕی و ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻟە رێﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﻤﺎﻧەوە رێﻨﻮێﻨﯽ ﺑە ﺳەرﺟەم دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ دراوە ﻛــە ﺋــەوان ﺑﯚﯾــﺎن ﻧﯿﯿە ﺷﯚﺳﺘە ﻛە ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە داﮔﯿﺮ ﺑﻜــەن ،ﺑەم ﻟەﺑﺎرەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺋﯿﺴــﻜﺎن ﺋێﻤە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣەﻣﺎن رەﭼﺎو ﻛــﺮدووە و ھەﻧﺪێﻚ ﭼﺎوﭘﯚﺷﯿﻤﺎن ﻟەو ﺑﻮارەوە ﻟێ ﻛﺮدوون. ﺋــەو ﻟێﺪواﻧە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ھەوﻟێﺮ دووﻛﺎﻧﺪار ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺧﯚﯾﺪا ﻧﯿﯿە و ﺷﯚﺳﺘەﻛﺎن ﻛەرەﺳﺘەی دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳەر داﻧﺮاوە ﻛە ﺋــەم دﯾﺎردەﯾە ﻟە ھﯿﭻ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێ ﺟﮕە ﻟە ھەوﻟێﺮ .ﻟــە وﺗﺎن دووﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮاوە ﺟﺎﻣﺨﺎﻧــەی ھەﺑێﺖ و ﺋەوە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﻨﻮورەﻛەﯾەﺗﯽ. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەواﻧﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﻛﺮێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎوەن دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن ،ﺋێﻤە ﺋــﺎﮔﺎداری ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﻦ و ﻟە ڕێﯽ ﻟﯿﮋﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎﻧﻤﺎﻧەوە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ورد ﺑﯚ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛەﯾﻦ و ﻟە ﺋەﮔــەری ھەﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە، رێﮕــﺮی دەﻛەﯾﻦ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﺗﺮ ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن دەﮔﺮﯾﻨە ﺑەر.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
دەﺑێــﺖ راﮔەﻳﺎﻧﺪن ﭼﻴﺘﺮ ﺑــەرەی رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم و دژە رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم زەق ﻧەﻛﺎﺗەوە ،ﻛۆدەﻧﮕﯽ ﻛۆﺑﻮوﻧەوەﻛە ﺋەوەﺑﻮو ﺋەو ﺷــێﻮازی راﮔەﻳﺎﻧﺪﻧە ﺑە راﺳــﺖ ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ .وەك ﺣﺰﺑﯽ ﺷﻴﻮﻋﯽ ﮔﻮﺗﻤﺎن زﻳﺎﺗﺮ ﻻﻳەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑەرەی رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم ﺗۆﻣەﺗﯽ ﺧﻴﺎﻧەت دەﺧەﻧە ﭘﺎڵ ﺑەرەی دژە رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺑۆﻳە ﺋەﻣە ﻧﺎﻫەﻗﻴﻴە و ﻛﺎرﻳﮕەری ﻫەﻳە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﺳەر ﭘێﻮەﻧﺪﻳﻴە ﻛۆﻣە�ﻳەﺗﻴﻴەﻛﺎن ،ﺑە�م ﺑەرەی دژە رﻳﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻴﺶ ﺗۆﻣەت و ﺟﻨێﻮ دەدەﻧە ﺋەواﻧەی ﭘﺸﺘﮕﻴﺮی دەﻛەن..
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان داوای دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻜﺨەری ﮔﺸﺘﯽ دەﻛەن وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔﯚڕان ﻛێﺸەی ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺎرە ﺗﺎزە و ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،ﮔەﻧﺠەﻛﺎن داوای دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ڕێﻜﺨــەری ﮔﺸﺘﯽ دەﻛەن و وﯾﺴﺘﯿﺎن ﺋەوەﯾە ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﭘڕ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺑــەم ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻧﯿﻦ و ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛەن. ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟە 19ی ﺋﺎﯾﺎری 2017دا ،ﭘﺮﺳــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ڕێﻜﺨەرێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋــەو ﺣﺰﺑەدا دروﺳــﺖ ﻛﺮد و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺋــەو ھێﺰەدا ﺧﻮڵﻘﺎﻧــﺪووە ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ”وﺷــە“ زاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ،ﺑێﺌﻮﻣێــﺪ ﺑــﻮون ﻟــە ﭘﯿﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ﺑەوەی ڕێﻜﺨەری ﻧــﻮێ ھەڵﺒﮋێﺮن ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﭘﺮﺳــەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺎوەﺗە
دەرەوەی ﮔــﯚڕان و ﺑــە وﺗــﺎر و دﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ڕای ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ڕێﻜﺨەرێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﺑﺠﻮوڵێﻨﻦ. ﻣﻮﻧﯿــﺮە ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔﯚڕان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ،ﺋەﮔەر ﮔﯚڕان ﺑﯿەوێﺖ ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﻟــە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﺘﺮە و ﺗەﻗﻠﯿــﺪی ﻧﯿﯿە، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻧﺰﯾﻜﺪا ڕێﻜﺨەری ﻧﻮێﯽ دﯾﺎری ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻛﯚﻛﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻛەس ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻜﺨەرێﻜﯽ ﻧﻮێﯿە“. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ﻛە ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧــەوە وەرﯾﮕﺮﺗﻮون، ﺳەرﻛﺮدە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟەﮔەڵ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻜﺨەری ﻧﻮێﺪا ﻧﯿﻦ و ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻛەﻣﯿﻨــە ﻟەو ھێﺰەدا دەﺑﯿﻨﻦ و دەزاﻧــﻦ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن
دەردەﭼێﺖ ،ﺑــەم ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان ﺳﻮورن ﻟەﺳەر دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻜﺨەری ﻧﻮێ و ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎﻧە ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻟەﻻی ﻧــەوەی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑێﺖ و ﺑﺒﻨە ﺑڕﯾﺎرﺑەدەﺳﺘﯽ ﮔــﯚڕان ،ﻛە ﭘێ دەﭼێــﺖ ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﺒەﻧە ﭘێﺸەوە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﭘێ ﺑﭙێﻜﻦ. ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﭘێﯽ واﯾە ،ﮔﯚڕان ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺗﺪا ڕێﻜﺨــەری ﮔﺸــﺘﯽ و ﺧﺎﻧــەی ڕاﭘەڕاﻧــﺪن ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﮔــﯚڕان دﯾﺎری ﺑﻜﺮێــﻦ .ﻋەﻟﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،دەﺳﺘﻮوری ﮔﯚڕان ﺑــە ڕووﻧﯽ ﺷــێﻮازی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ڕێﻜﺨــەر و ﺧﺎﻧــەی ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ دﯾﺎری ﻛــﺮدووە و دەﺑێﺖ ﺋێﻤەی ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﺑﯿﻦ و ﻟەﺳەری ﺑڕۆﯾﻦ“. ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧــﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا دﯾﺎرە ،ﺋەواﻧەی ﺑﺎﺳﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ
ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﻮێﯽ ﺣﺰﺑەﻛە دەﻛەن ﺗەﻧﯿﺎ ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﻦ ،ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﻛﯚﻧەﻛەوە ھﯿﭻ ﻟێﺪواﻧێــﻚ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻧــەدراوە و ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﺑڕﯾــﺎری ﻛﯚﺗﺎ ﻟەﺳــەر
ﺋــەو ﭘﺮﺳــە ﺑەدەﺳــﺖ ﺋــەو ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەوەﯾە ﻛە ھﺎوڕێﺘﯽ ﺗەﻣــەن و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﻮون. ﺑەم ﺋــەو ﺑﯚﭼــﻮون ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧــﺪا ڕەت دەﻛﺮێﺘەوە و
دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﮔــﯚڕان ھەﻣﻮو ﻛﺎر و ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑە دەﺳﺘەﺟەﻣﻌﯽ دەدات. ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳــﻤﺎن ھەڵﺴﻮوڕاوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑە“وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﻟەﻧــﺎو ﮔــﯚڕان ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧــەوەی ﭘﯿﺮ و
ﮔەﻧﺞ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ڕاﺳﺘە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﻧێﻮان ﻧەوەی ﻧﻮێ و ﭘﯿﺮ، ﻧەوەی ﻧــﻮێ و ﻧﻮێ ﯾﺎن ﭘﯿﺮ و ﭘﯿﺮ ھەﺑێ ،ﺑەم وەك ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻛێﺸە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ھەﻣﻮوان ﺑە ﯾەك ﺗﯿﻢ ﺑڕﯾﺎر دەدەن“.
ﺋەﺑﻮ ﻛﺎروان :ﻛەﻧﺎڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔۆڕاﻧﺪا ﻫەﻳە
دوای ﮔەڕاﻧەوەی ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﺷﺎﻧﺪی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓەرﻣﺎن ﺳﺎدق ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەڵێ ،دەرﮔە ﺑە ڕووی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ داﻧەﺧﺮاوە و ھەردووﻻ ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛــەن .ﺋەﺑﻮ ﻛﺎروان ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨە ﺗﺎﯾﺒەﺗەدا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟــە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان ھەﯾە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺳــەرداﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑﻜﺎت. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛــﺮد ”دوای ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ،ﺷﺎﻧﺪەﻛە ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛەن و ﻟەﮔەڵ ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛﯚ دەﺑﻨەوە“. ﭘﺎﺳﺎوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن دﯾﺎرە ،ﺑەم ﯾەﻛێﺘﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﺑــﻮو و دواﺗﺮﯾــﺶ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺟﯿﺎوازی ﺑﯚ ﻛﺮا .ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەدا ﺋــەوان ﭼﯚن ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ و ﺑﯚﭼﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﻓەرﻣﯽ ﻧﻮێﻨەری دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻧەﻛﺮد؟
ﺋەﻣە زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾــە ،ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺶ و ﭘﺎش ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿــەوە دووﻻﯾــەن ﺑــﻮو. ﺋەوان ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﺑە رژدی و ﺣەﻣﺎﺳــەوە ﻟەﮔەڵ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا ﺑﻮون ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم، دﻛﺘﯚر ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﮔﻮﺗﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻜﻤﺎن ﻧﺎوە ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻛﺎك ﻗﻮﺑﺎدﯾﺶ ﺑﺎﺳﯽ رژدﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﺮد ﻟەﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻟە داھﺎﺗﻮودا دەردەﻛەوێ ﻛێ ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە و ﻛێ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻧﯿﯿە. ﻛﯚﻣﯿﺘەﻛــە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮا ،ﺋﺎﯾــﺎ دەرﮔــەی ﺑــەڕووی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣــەڵ داﺧــﺮاوە ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﻮێﻨەرﯾﺎن؟ ﻧەﺧێــﺮ دەرﮔــە داﻧەﺧــﺮاوە ،ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾﺶ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﻛﺮا ﺳــەرداﻧﯽ ھــەردووﻻ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھەوڵــەﻛﺎن ﺑــەردەوام ﺑێﺖ ﺗﺎ ھەردووﻻﯾەن ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜــەن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑﺎی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە .ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻧەﯾﺎﻧﮕﻮﺗــﻮوە دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﻦ ،ﺑەم ﭘێﻮەﺳــﺘﯿﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــە ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی
ﻛﯚﻣﯿﺘــەی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ﺳــﻜﺮﺗﺎرﯾﯿەت و ﭼەﻧﺪان ﻟﯿﮋﻧەی دەﺑێﺖ
ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﭘﺮﺳــﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەﻣە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯿﯿﺸە ،ﺑەم ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺋێﻤــە و ﺋــەوان ﺋەوەﯾــە ﺋێﻤــە ﺑەﺷﺪارﯾﻦ و ﺋەوان ﭘﭽڕاﻧﺪووﯾﺎﻧە. ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﺋــەوە ﻛــﺮا ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن؟ ﻧەﺧێﺮ ،ﺑەم ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﻛﺮا ھەﻣــﻮو ھەوڵێــﻚ ﺑﺪرێﺖ ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ. ﺑﺎرزاﻧﯽ داوای ﻛﺮد ﭼﯚن ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرا دەﻛەﻧەوە ﺑﺎ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەی ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤەوە ھەﺑێﺖ؟ دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑەرێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ھﺎوﺑەش ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻟەوەداﯾــە ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﮔەڵ
ﯾەﻛﺘﺮ ﻛﯚ ﻧەدەﺑﻮوﻧــەوە ﻛە ﺋەﻣە ﮔﺮێﯽ دەرووﻧﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت. ﭘــﺎش ﺳــەرداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺳەرداﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑﻜﺎت و ﻛەﻧﺎڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺸــﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧــﺪا ھەﯾە، ھﺎوﻛﺎت ھەردووﻻ ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ راﭘﺮﺳــﯽ و ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ھەرێﻢ ﻧﻮێﻨەرﯾﺎن ھەﯾە و ﺑە رژدی ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەن. دوای ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەﻛە، راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺷــﺎﻧﺪی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺳــەرداﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎی ﻛﺮد ﺑــەر ﻟــەوەی ھەﯾﻜەﻟﯿەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ھەﯾﻜەﻟﯿەﺗــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﺮا؟ ﺑەڵێ ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﻛﺮا ،ﺑەم ﺳــەرداﻧەﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ وادەﻛەی
دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاﺑﻮو دەﺑﻮو ﺑﻜﺮێﺖ، ﭘﺎش ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن ھەﯾﻜەﻟﯿەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە و ﺋﯚﻓﯿﺴﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ دادەﻧﺮێﺖ. ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﮋﻧەی دەﺑێﺖ؟ ﻟﯿﮋﻧــەی راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ،ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ راﭘﺮﺳــﯽ و ھەڵﺒــﮋاردن ،ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ،ﺳــەرداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻏﺪا، وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ و ﻟﯿﮋﻧەی ﺗﺮﯾﺶ ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ .ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﺪا ﻻﯾەﻧە ﺑەﺷــﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن دەﺑێﺖ .ﺟﮕــە ﻟەﻣە، ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﭘێــﺶ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛە ﭼﯽ ﺑﻜﺎت و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ دەﺑێﺖ ﺑﯚ دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﭼﯽ ﺑﻜﺎت. چ ﺑﻨەﻣﺎﯾــەك دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮا وەك ﭘێﻮەر ﺑﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە؟ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەدا ﮔﻮﺗﻤﺎن ﻧﺎﺑێﺖ 50ﻛﯚ ﯾەك وەك ﭘێﻮەر دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﭼەﻧــﺪە دەﻧﮕەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻦ ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ. ﺧەڵــﻚ ﻧﯿﮕەراﻧــە ،ﺋەﻣــەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ھەﯾــە ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەﺳەر درا؟ وەك ﺑڕﯾﺎر ﻧﺎ ،ﺑــەم ﺑﺎس ﻟەوە ﻛﺮا ﺋەﮔــەر دۆﺧــﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑەم ﺟﯚرە ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕــەری دەﺑێﺖ، ﺑەم ﻧﺎﮔﺎﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ، ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷﯽ زۆری ﺣﺰﺑﯿﻦ و ﭘﺎﺑەﻧﺪن ﺑە ﺑڕﯾﺎری
ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑێﻨــە ﻧــﺎو ﻛﯚﻣﯿﺘەﻛــە، دەﻧﮕەﻛﺎن زۆر زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ. ﺋێﺴــﺘە ﺑــەرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دژە رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﯾەﻛﺘﺮﯾــﺶ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛەن ،ﭼﯽ دەﻛەن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەوە؟ دەﺑێﺖ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﭼﯿﺘﺮ ﺑەرەی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و دژە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم زەق ﻧەﻛﺎﺗەوە ،ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﺋەوەﺑﻮو ﺋەو ﺷــێﻮازی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧە ﺑە راﺳــﺖ ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ .وەك ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﮔﻮﺗﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑەرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺧﯿﺎﻧەت دەﺧەﻧە ﭘﺎڵ ﺑەرەی دژە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم، ﺑﯚﯾە ﺋەﻣــە ﻧﺎھەﻗﯿﯿە و ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﯾە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑەم ﺑەرەی
ﺋەﻣەش ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾە ،ﮔﯚڕان ﻛﺎﺗێ دوو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮد ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ،ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﺳەر زۆر ﺷﺖ رێﻚ ﻛەوﺗﻦ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﯾﺎﺳــﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻣەرﺟەﻋــە ،ھــەم ﻛﯚﻣﯿﺘەﻛــە و ھەﻣﯿﺶ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم، ﺋەﻣە ﻟەرووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﻟە ﺳەﻧﮕﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﻛەم ﻧﺎﻛەﺗەوە؟ دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو دەرﮔە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم داﺑﺨەﯾﻦ ،ﺋەﮔەر ﺋەﻣە ﺑﻜەﯾﻦ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑەدەﺳــﺖ دەھێﻨێﺖ .ﺋەﮔەر ﺋەﻣە ﻧەﻛﺮێﺖ ﺧﺎڵﯽ ﻧەرێﻨﯽ دێﺘە ﺳــەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛــە و دەﻧﮕﯿــﺶ ﻛەم دەھێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﻮو ﭘﺎﻛێﺠەﻛﺎن ﭘەﯾﻮەﺳﺘﻦ ﺑەﯾەﻛەوە.
دەرﮔە ﺑەڕووی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ داﻧەﺧﺮاوە دژە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺶ ﺗﯚﻣەت و ﺟﻨێﻮ دەدەﻧە ﺋەواﻧەی ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی دەﻛەن، ﺋەﻣەش ﻧﺎﺑێﺖ و ھەڵەﯾە. ﺋەﮔــەر ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻦ ،دەﺗﻮاﻧﻦ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺷﻜﺴﺖ ﭘێ ﺑێﻨﻦ؟ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ﺋەﺳﺘەم ﻧﯿﯿە ،ﺋﻮﻣێﺪم ھەﯾە ﭘێﺶ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑــﻦ و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن دەﺑێ ﻟــە ﻛﯚﻣﯿﺘەﻛە، ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭽﯿــﺎن ﺑەﯾەك ﻧەﻛﺮدووە ﺑە ﺑەراورد ﺑەوەی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﯾەﻛﯿﺎن ﻛــﺮدووە .ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان داوای ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ دەﻛﺎت و
ﻛەی ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛەن؟ دوای ﮔەڕاﻧەوە ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ،ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت و ﻟەﮔەڵ ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە. ھﯿــﭻ داوەﺗﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮەوە ﺑەدەﺳــﺘﺘﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﺑــەم ﻛﯚﻣﯿﺘەﻛە ﺧﯚی داواﻛﺎری ﺳەرداﻧﯿﻜﺮدن ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺎت .ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ رووﺳــﯿﺎ، ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﭼﯿــﻦ ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋێﺮان و وﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ .ﺋەم ﺳــەرداﻧﺎﻧە ﭘێﺶ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﻛﺮێﺖ ،دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺶ ﺳەردان دەﻛﺮێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻧﺎزاﻧﺮێ ﻫﯽ ﻛێﻦ
ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﻛﯚﮔەﯾەﻛﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوودا ،دەرﯾﺨﺴﺖ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ٥٠ﻛﯚﮔەی ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ھەن ﻛە ﻧە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﻧە ﻛەﺳــﯿﺶ دەزاﻧێﺖ ھﯽ ﻛێﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺎو ﺋەو ﻛﯚﮔەﯾﺎﻧە و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەﺷــەوە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﺎن ﭘــێ دەﻛﺮێﺖ و ھێﻨﺎن و ﺑﺮدﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﺗﺎﻧﻜەر ﺋەﻧﺠﺎم
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ،ﺑﯚی دەرﻛەوﺗﻮوە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ﻟەو ﻛﯚﮔەﯾﺎﻧە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت و ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻧە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﻧە دەزﮔە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿــﺶ دەزاﻧــﻦ ھﯽ ﻛێﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھێﻨﺪە ﺷــﺎراوەن ﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺑﺎخ و ﭬێﻼدان، ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎزاﻧﻦ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن دﯾﺎری ﺑﻜەن. ﻻی ﺧﯚﺷﯿەوە ﺷــێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧــەوت و ﮔﺎز و ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﯚﺷﺪاری ﺑﻮوﻧﯽ ﺳەﺗﺎن ﻛﯚﮔەی ﻋەﻣﺒﺎرﻛﺮدن و دەﺳﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدات. ﺋــەو ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت، ”ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛــە ھێﻨــﺪە ﮔــەورە ﺑــﻮوە ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﯾــﺎن ﺣﺰﺑﯽ
ھەﺑێﺖ ،دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑﺒێﺘە ﺧﺎوەن ﻛﯚﮔەی ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ“. ﭘێﺸﯽ واﺑﻮو ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن
و ﻧﺎھﺎوﺳــەﻧﮕﺒﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، ھﯚﻛﺎرن ﺑﯚ زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑﻮاری وزە و ﻧەوت و ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا
و دەڵێﺖ” ،ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوەی رژد و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺳﺰادان ﻧەﺑﻮو ،ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات“.
ﺑﯚ ﻧﯿــﻮە ﻛــەم ﻛﺮاوەﺗــەوە .ﺟﮕە ﻟەﻣــە ،ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷــە“ ﻟە ﻛــﯚی ھەﺷــﺖ ھەزار ﺋەﻧﺪام ،ﺑــە ﺑــەردەوام % 25ﯾﺎن ﺋﺎﺑﻮوﻧــەی ﺳــﺎﻧەﯾﺎن داوە ﻛە 25 ھــەزار دﯾﻨﺎرە و 50ھەزارﯾﺸــﯿﺎن داوە ﺑــﯚ ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺟێﮕﺮی ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ رەﺧﻨــەی ”ﺗﺎﻛــڕەوی ﻟــە ﺑڕﯾﺎر“ ﻟــە ﻧەﻗﯿﺒــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﮔﺮێﺖ، ﺑەم ﺑەﮔﻮﺗــەی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ”ﺷــﻮان داودی و ﺋەﻧﻮەر ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑﺎزﮔﺮ ﭘﺎﺑەﻧــﺪی دەواﻣﯽ رۆژاﻧەی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻧەﺑﻮوﻧە و ھەﻓﺘﺎﻧە دوو رۆژ ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺎن ﻛﺮدووە“ .ھﺎوﻛﺎت رەﺧﻨەی ﺋەوە ﻟە ﻧەﻗﯿﺐ دەﮔﯿﺮێﺖ ﻛە ﺑﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن راوێــﮋی ﺑە ﺟێﮕﺮەﻛەی ﻧەﻛﺮدووە. ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــەو رەﺧﻨﺎﻧــەی ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﮔﯿﺮێــﺖ، ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻟە ﺟﯚری ﻻﻧﺪﻛــﺮۆزەر ﺑە ھەﻧﺪرێﻦ ﺋەﺣﻤــەد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑــﻮوە ﻛــە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ”وﺷــە“ ﻟــە ﻓﺮۆﺷﺘﻨەﻛەدا ﻟﯿﮋﻧە ﭘێﻚ ﻧەھێﻨﺮاوە. ﺑــەم ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾــﺎری راﺑﺮدوودا ھەرﯾەﻛــە ﻟە ھەﻧﺪرێــﻦ ﺋەﺣﻤەد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن و ﺳــﻤﻜﯚ ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻢ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋــﺎزاد ﺣەﻣەدەﻣﯿﻦ ﻧەﻗﯿﺒــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛەن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﻮەر ﺣﻮﺳێﻦ
ﺟێﮕﺮی ﻧەﻗﯿﺐ ،ﺑــەم ﺟێﮕﺮەﻛە ھﯿﭻ ﮔﻮﻧﺠﺎﻧێﻚ ﻧﺎﺧﺎﺗە ڕوو زۆر ﺑێﺒﺎك ﻗﺴــە دەﻛﺎت .ﺑﯚﯾە ﺋەو ھەوڵەﯾﺶ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧەﺑﻮو. ﻟــە دوو ھەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوودا ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ، ﺗەوەرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻮو ﺑە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەﻧﻮەر ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑﺎزﮔــﺮ ﺟێﮕﺮی ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺸﺘڕاﺳﺘﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﻛﺎﺗەوە و ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــەردەوام ﺑﻮوﻧــە ،ﻟە ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﯾﻦ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺑەم ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﭘێﯿــەوە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑــﻮوە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ واژووی ﻟەﺳەر ﻛﺮدوون“. ﺟێﮕﺮی ﻧەﻗﯿﺐ ﺑﺎﺳﯽ ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــەﻛﺎن ﻛــﺮد ﻟەواﻧــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﯿﻔﺎد و ﮔەﺷــﺘﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﭘﺮﺳــە داراﯾﯿﯿــەﻛﺎن، ﭘﺸــﻜﯽ ﻟــﻖ و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎن و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ،زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺑﻮدﺟەی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ راﺑﮕﯿﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧەﻗﯿﺐ ﺗەﺳەڕوﻓﯽ ﭘێﻮە دەﻛﺎت“. ﺋەﻧــﻮەر ﺑﺎزﮔــﺮ رەﺧﻨەی ﺋــەوە ﻟە ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﮔﺮێﺖ ﻛــە 30 %ی ﻣەﺣــﺰەری ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮووە، ﻟەواﻧــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎن، ﭘﺮﺳــﯽ ﮔەﺷــﺖ و ﺋﯿﻔﺎد ،ﺧﺴﺘﻨە ﺑەردەﺳــﺘﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ
ﺑﯚ ﺳــﻜﺮﺗﺎرﯾەﺗﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯿەﺗــﯽ ﻛــە ﺳــﻜﺮﺗﺎرﯾﯿەت واژووی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺎت. ”ﺋەﮔەر ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﺑﻦ، ﭘەﻧــﺎ دەﺑەﯾﻨــە ﺑــەر )(IFJو دادﮔﺎ، ھەروەھﺎ ﺋەﮔەر ﻗﺴــە ﺋــەوە ﺑێﺖ ﯾەﻛێﺘﯿﯿــەﻛﺎن دژاﯾەﺗــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دەﻛــەن ،ﺋەوە راﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻧەﻗﯿــﺐ ﺗﺎﻛــڕەوی دەﻛﺎت و راوێﮋ ﻧﺎﻛﺎت“ ،ﺑﺎزﮔﺮ وای ﮔﻮت. ﻟەﺑــﺎرەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﺋەﻧﻮەر دەڵێ ”ﺑێ ﻟﯿﮋﻧە ﻓﺮۆﺷــﺮاوە و ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭘﺎرەﻛەی ﭼﯽ ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﺎﮔﺎداری ھﯿــﭻ داھــﺎت و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛــﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻧﯿﻦ“. ﯾەﻛێ ﻟەو رەﺧﻨﺎﻧــەی ﻟە ﺟێﮕﺮی ﻧەﻗﯿﺒــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﮔﯿﺮێــﺖ، ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوﻧﯿﺎﻧــە ﺑەدەواﻣﻜﺮدن ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﺑەم ﺋەﻧﻮەر ﺋەوە رەت دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەﻧﻮەر ﺑﺎس ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی داھﺎﺗﻮوی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەﻛﺎت و دەڵــێ ،ﺑەﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻧەﻗﯿﺐ ﭘﺸﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﺳــەر داوای ﻓەرھــﺎد ﻋەوﻧﯽ ،ﻣﺎم ﺟەﻻل داﯾەوە ﺑەو ،ﺑﯚﯾە ﻟــە داھﺎﺗﻮو ﺋەﮔەر ﻧەدرێ ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ ،دەﺑێ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەدا ھەﻣــﻮو ﺋەﻧﺪاﻣﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻧەﻗﯿــﺐ ھەﺑێــﺖ .ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺧﯚﺷــﻨﺎڤ ﺟەﻣﯿــﻞ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ،ﺑﺎس ﻟە دوا ھەوڵ دەﻛﺎت ﻛە ھەﻓﺘەی داھﺎﺗﻮو ﺑێ ﺑەﺷــﺪاری ﻧەﻗﯿﺐ ﻟەﮔەڵ ﭘﺸــﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﯚ دەﺑﻨەوە ،ﺋەﮔەر ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﻨەوە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی دواﺗﺮ ﻧەﻗﯿﺐ ﺑەﺷﺪار دەﺑێ. ﺧﯚﺷــﻨﺎڤ ﺟەﻣﯿــﻞ ﺋــەوە رەت دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺋــﺎزاد ﺣەﻣەدەﻣﯿﻦ ﺗﺎﻛڕەواﻧــە ﺑڕﯾﺎری داﺑــێ و راوێﮋی ﺑﯚ ﭘﺮﺳــە داراﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﺑــە ﺋەﻧﺪاﻣــﺎن و ﺟێﮕــﺮی ﻧەﻗﯿﺐ
ﻧەﻛﺮدﺑێ ،دەڵێ ”ﺋەﻣە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﯾە و ﺋەو ﻣﺎﻓە ھﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ﻛــە ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ھەﻣــﻮو ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻧﯿﺸﺎن داوە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن و ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨەوەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛە، ﺑەم ﯾەﻛێﺘﯿﯿــەﻛﺎن ﭘێﯿەوە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺋەﮔەر ﺑەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗە ﻛﺎر ﺑﻜﺮێ ،ﻧﺎﮔەﯾﻦ ﺑەھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧەﻗﯿﺒﯿﺶ ھﯿﭻ ﻟــە دۆﺧەﻛە ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻧﯿﺸﺎن دا و ﻟﯿﮋﻧە ﭘێﻚ ھــﺎت ﺑﯚ ﺧەرﺟﯽ و داھــﺎت ،ﺑەھەﻣــﻮو داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن رازی ﺑﻮو ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ھەﻣﻮوی ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﻧەﻗﯿﺒﺪاﯾە. ”ﺋﺎزاد ﺣەﻣەدەﻣﯿﻦ ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﻛڕەواﻧــەی ﻧــەداوە و ھەﻣــﻮو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ﺋﺎﮔﺎدارن، ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرﭘﺮس ﻧﯿﯿە ﻟە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﺣﺰەری ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن“ ،ﺧﯚﺷــﻨﺎڤ وای ﮔــﻮت و ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە ”ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﮔﯚﻧﮕﺮە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭼﺎرەﺳەرە ﺑﺎﺷەﻛﺎن“. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ داراﯾــﯽ ،ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەڵــێ ،ﺋێﻤەش ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻛەﺳێﻚ ﭘﺎرەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑﺨﻮات، ﺋەﮔەر ﺋەﻣە ھەﯾە ﺑﺎ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﺑﻜــەن ﺗــﺎ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. ﺧﯚﺷــﻨﺎڤ ھــﯚی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﺑەﺷﺪاری ﺷــﺎﻧﺪی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوە ﻟە ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ )(IFJ ﻟــە ﻓڕەﻧﺴــﺎ ،ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﮔــﻮت، ”ﭘﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺳــەﻓەرەﻛە ﺧەرج ﻛﺮا، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەش ﺑە ﻟﯿﮋﻧە ﻓﺮۆﺷﺮاوە دوای وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺑــﺎزاڕ، ﺑەھەﻣﺎن ﻧﺮخ ﺑە ھەﻧﺪرێﻦ ﺋەﺣﻤەد ﻓﺮۆﺷﺮا“.
ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓەرﻣﺎن ﺳﺎدق ﺑــە دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛەی ژﻣێﺮﯾــﺎری و داﻧﺎﻧــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﺴــﭙﯚڕ ،ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻗﯿﻨەوە ،ھەوڵــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑێ ﺋــﺎﻛﺎم ﺑﻮون ،ﺑﯚﯾە ﻛێﺸــەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ. ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳەر ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ دەﺳــﺘەی ﻧــﻮێ ،ﻟە ﻧێﻮان ﻧەﻗﯿﺐ و ﺟێﮕﺮەﻛەی ﻟەﺳەر داﻧەﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ”ﯾەﻛەی ژﻣێﺮﯾﺎری“ دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛــﺮد و ﺑــە داﻧﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﺴﭙﯚڕ ﺑﯚ ﻛەﯾﺴێﻜﯽ دادﮔﺎ ﻟەﺳەر ﺳــﻜﺎی وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗــﯽ ،دەﺗەﻗێﺘەوە .ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دوو ھەﻓﺘــە ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑﺎس ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮاوە. ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻟــە رۆژاﻧﯽ )21و 22و (23/7/2011ﻟە ھﯚڵﯽ ﭘێﺸــەوا ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﺋەﻧﺠــﺎم درا ،ﺋــﺎزاد ﺣەﻣەدەﻣﯿــﻦ /ﭘﺎرﺗﯽ /وەك ﻧەﻗﯿﺒﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ و ﺷﻮان داودی /ﯾەﻛێﺘﯽ/ وەك ﺟێﮕﺮ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮان. ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 40ی ﺳﺎڵﯽ 2004ی ھەﻣﻮارﻛﺮاوی ژﻣﺎرە ﭼﻮاری ﺳﺎڵﯽ 2008داﻣەزراوە ،دوای ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﯾەﻛەﻣﯿــﺪا ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ،2003ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺳێ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺑەﺳﺘﻮوە.
ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ”وﺷە“ ﺳەرەﺗﺎی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ داﻧەﻧﺎﻧﯽ ﯾەﻛەی ژﻣێﺮﯾﺎرﯾــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ،دواﺗــﺮ ھــەردوو ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ رێﻜﺨــﺮاوە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و رێﻜﺨﺮاوە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺪا ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻚ رێﻚ دەﻛەون ،ﯾەﻛﯿﺎن داﻧﺎﻧﯽ ﯾەﻛەی ژﻣێﺮﯾﺎرﯾﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﯾەﻛەﻛە ھەر دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮاوە .ﺑەدواﯾﺪا ﺷﻮان داودی دەﺳــﺖ ﻟە ﺟێﮕﺮی ﻧەﻗﯿﺐ دەﻛێﺸێﺘەوە و دەﺑێﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳەوز ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺷﻮێﻨەﻛەی ﭘڕ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە. دواﺗﺮ ﻣەھــﺪی زرﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﻘﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺑﻮو ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ، ﺑەدواﯾﺪا ﺟەﻣﺎل ﺣﻮﺳــێﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻟە ﭘﺸﻜﯽ زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن ﺑﻮو ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ / ﻛﯚﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ راﺑﺮدوو ﺑەھــﯚی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳــﺖ دا ./ﺋەﻣﺎﻧــە ﻛﺮۆﻛــﯽ ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەن ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ داﻧﺎ ﻟەﺳەر زﯾﺎﺗﺮ داﺑــڕان ﻟە ﻧێــﻮان ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﻛﺮاون. ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ”وﺷــە“
ﺑــﯚ ھــﯚی ﺋﺎڵﯚزﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ،دوای ﺳــﺎڵێﻚ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەﻧﻮەر ﺣﻮﺳــێﻦ وەك ﺟێﮕﺮی ﻧەﻗﯿﺐ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮد ،ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻛﺮا ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﺑەم ﺳــﻮودی ﻧەﺑــﻮو و دەﺋەرﻧﺠﺎﻣﯿﺶ ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋــەوەی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑێ ﺑەﺷﺪاری ﺋەﻧﻮەر ﺣﻮﺳێﻦ و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑەڕێﻮە دەﭼﻮو. ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ ،2014ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮوڵﺘﺮ ﻛــﺮدەوە ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﻮدﺟەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻟە 100ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﯚ 50ﻣﻠﯿﯚن ﻛەم ﻛﺮاﯾەوە، دواﺗﺮﯾﺶ ﻛﺮا ﺑە 40ﻣﻠﯿﯚن. ﺋــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎﻧﯽ )،2014 (2016 ،2015و ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ وەك ﺑﻮدﺟە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە، 937ﻣﻠﯿﯚن و 461ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە. ﺑەم ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن، ﭘﺸــﻜﯽ ھەر ﺷــەش ﻟﻖ و ﺳــێ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەی ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵ و ﻧﯿــﻮە ﺑــڕاوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻧــﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014ﻧەﺑێ ﺋەوﯾﺶ
ﺋەﻧﻮەر ﺑﺎزﮔﺮ
ﺋەﮔەر ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﺑﻦ، ﭘەﻧﺎ دەﺑەﻳﻨە ﺑەر )(IFJو دادﮔﺎ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل 50ﻛﯚﮔــەی ﻋەﻣﺒﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ھەن و ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﻛﯚﮔﺎﻧە ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﻧﯿﯿە و ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ھﯽ ﻛێــﻦ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ڕۆژاﻧە ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻛﯚﮔﺎﻧەوە ﺟﻮوڵەی ﭘێ دەﻛﺮێﺖ .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ دەڵێﻦ ﻟە ”ﺑەدواداﭼﻮون“دان.
دەدرێﻦ ،زۆرﯾﻨــەی ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ڕێــﯽ ﻋەرﺑــەت / ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻠێﻤﺎن /و ﻣێﺮﮔەﭘﺎن / ﺑﺎﻛﻮری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ./ ﻋەﻟــﯽ ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ٥٠ﻛﯚﮔەی ﻋەﻣﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﺎﻧﻜەری ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ھەن ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەواﻧە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ڕۆژاﻧە ﺳــەﺗﺎن ﺗﺎﻧﻜــەری ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑەﺗــﺎڵ دەﻛﺮێــﻦ ،ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻦ دەﺳﺘﻜﺎری ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﯿﺸﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەم ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﺎﻧە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺑەرھەﻣــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﺪا ﻧﯿﻦ و ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﻛێ ﺋەو ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯿە دێﻨﻦ
و ﺑﯚ ﻛێ و ﻛﻮێ دەری دەﻛەن“. ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن ھەرﯾەك ﻟە ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮێــﺖ ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﭘﺸــێﻮی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ دروﺳــﺖ ﺑﺒێــﺖ ،ﺋەﻣــە ﺟﮕە ﻟە ﺑەرژوەﻧﺪﯾﯿە ﺣﺰﺑﯽ و ﻛەﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻧەوت و ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯿەوە. ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧــەوت و ﻏــﺎز ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ڕاﺳﺘە ﺋەو ﻛﯚﮔەﯾﺎﻧە ھەن و ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﻦ ﺑــﯚ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿﺎن. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت” ،ﺗﺎ ﺑەدواداﭼﻮون ﻧەﻛەﯾﻦ ،ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻧﯿﯿە و دواﺗﺮ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛەﻣﺎن ڕادەﮔەﯾەﻧﯿﻦ“. ”وﺷــە“ ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯿــﺪا ﺑــﯚ ﻻی ﻻﯾەﻧــە
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
50ﻛﯚﮔەی ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەن و ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
دوای ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺳﻮﻧﻨە ﺑﯚﭼﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰ ﻧﯿﻦ؟ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا و ﻟەﻧﺎو ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ زۆرەوە ،ﻧﺰﯾﻜەی 600ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﻮێﻨەری ﭘﺎرت و ﻻﯾەﻧە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەواﻧەی ﻟەﻧــﺎو ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﻦ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەك ﺑﺒەﺳﺘﻦ .ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﺑەدوورﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن و ﻧەﯾﺎری و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑەﺷﯽ ﺗﺮﯾﺎﻧﺪا، ﺋﺎﺧﯚ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛــە دەﺗﻮاﻧێ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﯾەك ﺑﺨﺎت ﯾﺎن ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەﯾەك ﮔﻮﺗﺎر ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ داھﺎﺗﻮوەوە؟ ﺷــێﺦ ﻋەﻣﺎد ﺣەﺳــەن ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷــێﺨەﻛﺎﻧﯽ ھﯚزی ﺷــﻤەر، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺋەو ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺑڕﯾــﺎرە ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺳــﻮﻧﻨە و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ و ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳــﺎز ﺑﻜﺮێ ،وەك ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﺷــێﺨﯽ ھــﯚزە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺋێﻤە ﻧﺎﻛﺎت. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ھﺎوﺷێﻮەی ﺋەواﻧەی ﭘێﺶ ﺧﯚی، ھــەر ھەﻣﺎن دەﻣﻮﭼــﺎوەﻛﺎن ﻛە
ھﯚﻛﺎر ﺑﻮون ﺑﯚ وێﺮاﻧﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑە ﭘﯿﻼﻧﮕێڕﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق و ھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆر ﺑﯚ ﻧﺎو ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧــە ،دێﻨێﺘە ﭘێﺸەوە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﯾﻮوﻧــﺲ ﺗﺎﺋــﯽ ﺳــەرﻛﺮدە ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــە دوای ژاﻧێﻜــﯽ درێــﮋ و ھەوڵــەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻚ و دوو ﺳــﺎڵ دێ ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــﻮﻧﻨە ،ﯾﺎن ﺑەﻻﯾەﻧــﯽ ﻛــەم ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧەوەی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒﻨە ﯾەك ھێﺰ ﺑەھﺎوﺷــێﻮەی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑﻮوە ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرن ﻟەﺳــەر ﺳــﻮﻧﻨە و ﺑﯚ ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑەﯾەك ﮔﻮﺗﺎر و ﺋەوەش ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾە. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەواﻧەی ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛــە دەﻛــەن ،ﺋەواﻧــەن ﺑەﺷــﺪارن ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪارن وەك ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔﯽ
و ﺋەﺳــﯿڵ ﻧﻮﺟێﻔــﯽ و ﺳــﺎڵﺢ ﻣﻮﺗڵــەگ و ﺧەﻣﯿــﺲ ﺧەﻧﺠەر، واﺗە ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﻛﺮدووە ،ھەرﭼﯽ ﺋەواﻧەﺷﻦ ﻛە ﻟە دەرەوەی ﭘﺮۆﺳــەﻛەن ﺑەﺷﺪاری ﻧﺎﻛەن. ﺑەﭘێﯽ ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﺋﯽ ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿەﺗﯽ ﯾﺎن ﯾەك ﺑﺎرﺳﺘەی ﺳﻮﻧﻨەﯾە و راﺳﭙﺎردە و ﺑڕﯾﺎری دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺗﯿﺎدا ﻧﺎﺑێﺖ و دواﺗــﺮ ﭘەﯾﻜەری ﺋەو ﺑﺎرﺳــﺘە دادەﻣەزرێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺳــﻮﻧﻨەﯾە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼە وێﺮاﻧﻜﺮاوەﻛﺎن و ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی دۆﺧەﻛــە و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻛە ﺑﺘﻮاﻧێ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭘێﺶ ﺑﺨﺎت. ﺋــەو دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﻮە ،ھەوڵ ھەﺑﻮوە ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺳــﻮﻧﻨە ،ﺑەم زاﻧﯿﺎرﯾــﻢ ﻧﯿﯿە ﺑــەوەی ﺋەوان ﺑە ﻛﺮدەﻧﯽ ﭘﺎرەﯾﺎن داﺑێﺖ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳــەر ﻛﺎﻏەزدا ھەﯾــە ،ﺑــە راﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە
ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ھەﯾە و ھەﻧﺪێﻚ وﺗﯿﺶ ھەن ﻛە ﺳﻮورن ﻟەﺳەر ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە وەك ﺋەوەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﺳﺘﺎ ﺑــە ﺳــﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛــە ﻟە ﺋەﻧﻜەرە. ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮدە ﺳــﻮﻧﻨەﯾە ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﻛــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ھەڕەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﻓەﺷەﻟﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاوە ﻛــە ﻟەواﻧەﯾە ﻟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێﻮان ھێﺰە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛــە رەﻧــﮓ ﺑﺪاﺗەوە ،ﺑﯚﯾە رۆژاﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺋەوە ﺑەدﯾﺎر دەﺧــەن ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺧﯚم ﺗﺎ ﺋەم ﺳــﺎﺗە ھەﻣﻮوان رازی ﺑﻮوﻧە ﺑەﺷﺪاری ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ﺑﻜەن، راﺳــﺘە ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﺋەﺳــﺘەﻣﯽ ھەﯾە ﻛە ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻚ ھەوڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎرﺳﺘە دەدەن وەك ﻣەﺷــﻌﺎن ﺟﺒﻮوری و ھﯿﺘﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﻓەﺷــەﻟﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە، ﺑﯚﯾە ﮔەﺷﺒﯿﻨﯿﯿەﻛە ﻛەﻣە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــﻮﻧﻨە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە. ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮدە ﺳــﻮﻧﻨەﯾە ھــﯚی ﭘەرﺗەوازەﯾﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺳﻮﻧﻨە ،دەرەﻛﯿﯿە .ﭼﻮﻧﻜە
ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋــەو ”ﺋەﮔەر ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو درێﮋﻛــﺮاوە ﺑــﯚ دەرەوە ﺑﺒڕﯾﺖ، ﺳﻮﻧﻨە ﻛﯚ دەﺑﻨەوە ،واﺗە ﺟﯿﺎوازی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ دەرەﻛﯽ ﺑﯚ ﺳﻮﻧﻨە ﻛە ﺋەواﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﻟەو ﻛﯚﻧﮕــﺮەدا ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ % 50ی ﻛﯚﻛــﯽ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻛە ﭘڕە ﻟە ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ و وێﺮاﻧﻜﺎری، دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﭘێﯽ رازﯾﻦ“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻣﺤەﻣــەد ﺧﺎﻟﯿﺪی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮان و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺳــﻮﻧﻨە ﺑە“وﺷــە“ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻓﺎﺷــﯿﻠەﻛﺎﻧە ﻛە ﻟــە 2003ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﻓەﺷــەﻟﯿﺎن ھێﻨــﺎوە ،ﺑەداﺧەوە ﻟەﻻﯾــەن وﺗﺎﻧــەوە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛﺮێــﻦ ﻛە ﺋــەوان ﺳــﻮورن ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻧــەوەی ﻋێــﺮاق ﻟەو دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘەدا ،ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە درێﮋﻛــﺮاوەی ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟە ﺋەﻧﻜەرە و ﺑﺮۆﻛﺴڵ ﻛە ﻓەﺷەﻟﯿﺎن ھێﻨﺎ ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن و ﺋەوەی ﺋەو ﺟﺎرەﺷــﯿﺎن ﻓەﺷەل دێﻨێ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەواﻧەی ﻟەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﺑەﺷــﺪاری دەﻛەن ،زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە
رەﺗﻜﺮاوەﻛﺎﻧﻦ ﻟەﻻﯾەن ﺳــﻮﻧﻨەوە ﺑەھﯚی ﻓەﺷەﻟﮫێﻨﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﺋەوان ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەﭼەﻧــﺪ وﺗێﻚ ﺷــﯚڕ دەﻛەﻧەوە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دووﺑﺎرە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەﯾﺎن ،ﺑــەم ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ ﻛــەس ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎش ﺋەوەﯾﺎن ﺑﯚ دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺷﺘێﻜﯽ زۆر ﺑﻜەن. ﺧﺎﻟﯿــﺪی رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺋــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻜﺎن زﯾﺎﺗــﺮ دەﻛﺎت و ﺋــەو ﻛﯚﻧﮕﺮاﻧە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﻛــەن و ﻛﯚ ﻧﺎﻛەﻧــەوە“ .دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮو ﺳــەرﻛﺮدەی ﻧﻮێ ﺑەدﯾﺎر دەﺧﺎت و دەﯾﺎﻧﺴــەﭘێﻨێ ﻛــە ﺋــەوان ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺳﻮﻧﻨە دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەواﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ ﺧەڵﻚ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻮوﻧە و ﺋێﺴﺘە ﺷــەﻗﺎم ﺋــەوان رەت دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑﻨەﻣﺎی ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە وت ﮔەﻟــە و ﮔەﻟﯿﺶ رەﺗﯿﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن وەﮔﺎع ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە
ﻟــە ﺑەﺷــﺪاراﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ﻧﯿﻦ، ﺑەم ھەر ھەوڵێﻚ ﺑﯚ ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎ وێﺮاﻧﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻣﻮوﺳڵ ﺑﺎش دەزاﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳەر ھێڵﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑێــﺖ و ﻧﺎﻣﺎﻧــەوێ ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺧﺎﻧــە ﺑﮕەڕێﯿﻨــەوە و دەوڵەﺗﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻨەوە، ﺑﯚﯾە دوور ﻧﯿﻦ ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ،ﺑەم ﻟەوە دەﺗﺮﺳــﯿﻦ ﺑە ھﺎوﺷــێﻮەی ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﻓەﺷەل ﺑێﻨێ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑﯚ داھﺎﺗــﻮو رەﻧﮕە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺗﺮﻣــﺎن ھەﺑێــﺖ ﺑﯚ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﮔەر داواﻣــﺎن ﻟێ ﺑﻜــﺮێ ،ﭘێ دەﭼێ ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــە ﺗﯚزێﻚ ﺟﯿﺎوازﺗﺮە ﻟەواﻧەی ﭘێﺸﻮو ﺑەوەی زۆرێﻚ ﻟە ﺳــﻮﻧﻨە و دەوروﺑەری ﻋەرەﺑﯽ و ﺳــﻮﻧﻨەی ﻧﺎوﭼەﻛە رووﯾﺎن ﺗێﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤــە ﻟێﯽ دوور ﻧﺎﺑﯿــﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دوای ﺋەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﺷﺖ روون ﺑﻮوەوە ﺑەوەی ھەوڵێﻚ ھەﯾە ﺑــﯚ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدن و ھێﻨﺎﻧەﻧﺎوەوە و دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ،ﻛە ﺋێﺴﺘە ھەﻣﻮو ﺳــﻮﻧﻨە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەﺷــﺪار ﻧﯿﻦ ،ﺑﯚﯾە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﺑەﺳــەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە دەﻛﺮێ.
ﺑەﻏﺪا دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧﺪا ﮔﺮﺗﻮوە
وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﺳەدان ﭘﺎرﭼە ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەی ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﮔﺮﺗــﻮوە ،وێڕای ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن، ﮔێڕاﻧــەوەی ھێﺸــﺘﺎ زۆری ﺗﺮ ﻣﺎوە و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن دەڵێﻦ ،ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ﺑــﯚ ھێﻨﺎﻧەوەﯾــﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﻓﻮﺋــﺎد ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜــﺮاوان و ﺷەھﯿﺪان ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕە ﺑە ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﺪا ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﻻی دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻋێــﺮاق و دواﺗــﺮ ﺑــە وەزارەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دراون. ﻋﻮﺳــﻤﺎن دەڵێ” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﻤﺎن ھێﻨﺎوەﺗەوە ﻛە ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرگ و ﺗەﺳﺒﯿﺢ و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە و ﭼەﻧﺪان ﺷﺘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﭘێﻚ دێــﻦ و ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕەﻛﺎن دۆزراوﻧەﺗەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە ﻟــە ھەرێﻢ و ﻟە
ﻣﯚﻧﯚﻣێﻨــﺖ و ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘﺎرێﺰراون ،ھەوڵﯿﺶ دەدەﯾﻦ ﺋەواﻧەی ﻣﺎون ﺑﮫێﻨﺮێﻨەوە“. ”ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ھێﻨﺮاوﻧەﺗەوە ھەر ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﻛە ﻧﺎﺳــﺮاوەﺗەوە ﻛﺎری ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﯚ ﻛﺮاوە و رەواﻧەی ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﻛﺮاوە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟەﮔەڵ ﭘﺮووﺳــﻜﯽ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿەﻛﺎن
ﻟەﮔــەڵ دەرھێﻨــﺮاون، ﭘﺮووﺳــﻜەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺳــﻨﻮوری ﺧﯚﯾــﺎن رەواﻧــە ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە، ﺋەواﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ھەڵەﺑﺠەوە ھەﺑﻮوە، ﺑﯚ ھەڵەﺑﺠە رەواﻧە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە“، ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛــەی وەزارەت وای ﮔﻮت. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋێﺴــﺘە ﻋێﺮاق
ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋەوەی ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەل و ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣﺎﻧــەی ﻟەﮔــەڵ ﭘﺮووﺳــﻜەﻛﺎن دۆزراوﻧەﺗــەوە ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﻦ و ﭘێﻮەﺳﺘﻦ ﺑــە ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە، دەﯾەوێﺖ ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﺑﻤێﻨﻨەوە و رێﮕﺮە ﻟە ﮔێڕاﻧەوەﯾﺎن“. رەﻧﮕﯿــﻦ ﻋەﺑــﺪو ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑﺎری ﺷــەھﯿﺪان
ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺋەواﻧــە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە و دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘــﯽ ﮔﺮﻧﮕﻦ ﺑﯚ ﺋێﻤە و ﻧەﺗەوەﻛەﻣﺎن وەك ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەن ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﺎﻧەی ﺑەﺳەر ﻛﻮرد ھﺎﺗﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺑەھەر ﺷــێﻮەﯾەك ﺑێﺖ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﻨە ﮔێڕاﻧەوە“. رەﻧﮕﯿــﻦ دەڵــێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ﻋێﺮاق ﻧﺎﯾەوێــﺖ ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻨێﺮێﺘــەوە، ﺑەم ھەوڵــەﻛﺎن ﺑەردەواﻣﯿﺎن ھەﯾــە ،ﺑــەم ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛﺎرواﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ﮔەڕێﻨﺮاﻧەوە ،ﺋــەوەی ﻣﺎوەﺗەوە ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮە“. ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﺋەوە داوە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن
ﺑﺒﺮێﻨــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەو ﻣەرﺟەی ھــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘێﯿﺎن ھەﺑﻮو ،ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻜﺎت و ﺳﻮودﯾﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﺮێــﺖ“ رەﻧﮕﯿﻦ وای ﮔﻮت. ﭘــەری ﻧــﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔــﯚڕە ﺑەﻛﯚﻣەڵەﻛﺎن ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺳــەرﻗﺎڵﯿﻦ و ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﺎرواﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە ﺑﮫێﻨﯿﻨەوە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500ﭘﺎرﭼە دەﺑﻦ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﻟەﮔەڵ ھێﻨﺎﻧەوەﯾﺎن دەﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن و داﻧﺎﻧﯽ ژﻣﺎرە و ﻛﯚد ﻟەﺳــەرﯾﺎن ،ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە وەك ﺑەڵﮕــەی ﺗــﺎوان ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ ،ھەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻚ ﻧﺎو و ﻛﯚد و ﻓﯚرﻣــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ دادەﻧﺮێﺖ و ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺖ“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﯚڕە ﺑەﻛﯚﻣەڵەﻛﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد” ،ﺑەداﺧەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﮔەورە و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤــﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
”دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق رێﮕﺮ ﻧﻴﻴە“
”دوو ﺷێﻮازی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھەﯾە“ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرا ﻧﯿﯿــە و ھﯿــﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﯿﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﭘێ ﺑەڕێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــێﻚ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە ﻟــەڕووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە دوو ﺷــێﻮاز ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺮدرێﺖ. ﻛەرﯾﻢ ﺑەﺣﺮی ﯾﺎﺳﺎﻧﺎس و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﯾەﻛێﻜــە ﻟە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣە
ﻟەڕووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا دەﻛﺮێﺖ؟ د .ﺋەﻣﯿــﻦ ﻓــەرەج رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗەواو ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن راﻧەﮔەﯾەﻧﺮاوە ﻛە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺋەو ﭘﺮﺳە دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو ﻟە ڕێﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛەوە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑﻜﺮێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﯾﻜﺎت ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﺑﻜﺮێﺖ دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛێﺸەی داﻧﭙێﺪاﻧﺎن دروﺳﺖ ﻧەﺑێﺖ ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳەﻛە و ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﭘێﺸﺘﺮ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑــەم ﺑەھﻤەن ﺣﻮﺳــێﻦ ﮔﻮﺗﯽ، ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮە ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم وﺗﺎن
رێــﺰ ﻟە ﺑڕﯾــﺎری ﻛــﻮرد دەﮔﺮن، ﻛەواﺗە ﺋــەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺧەڵﻚ و ﺷەرﻋﯿﯿەﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ھەﯾە. ”وﺗﺎن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮون و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮﺳــەﻛە ﻧﺎﻛەن ،ﺋەوان دوای رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻌەﻛــە دەﻛــەن“ ﺑەھﻤــەن ﺣﻮﺳێﻦ وای ﮔﻮت.
دەﻛەن. د .ﺋەﻣﯿــﻦ ﻓــەرج دەڵێــﺖ ،ﻟــە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺟﮕــە ﻟە ﻣــﺎدەی 140ھﯿﭻ دەﻗێــﻚ ﻧﯿﯿە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜﺎت و دژی ﺑﻮوەﺳﺘێﺘەوە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق رێﻜەوﺗــﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﺎﺷﺘﺮە. ھﺎوﻛﺎت ﻛەرﯾﻢ ﺑەﺣﺮی ﯾﺎﺳــﺎﻧﺎس و ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﺪا ھﯿﭻ رێﮕﺮﯾﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸــﺖ ﺑەﯾﺎﺳــﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚی دەﺑەﺳــﺘێﺖ ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛــە و ﺋەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿە.
ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮاوە ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ ڕەﺧﻨەی زۆر ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﯿﺮێ، ﺑــەم ﺑــەﻻی وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻧﺎوﭼەﻛە، ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺑﺎش و ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮاوە. ﺳــﯚران ﺳــێﻮﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎری دﻛﺘــﯚرا و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ 25 ،ﺳــﺎڵ ﻟە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وای ﻛﺮدووە ﺋەوەی ﺋێﻤە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ ﻟێﯽ ﻧﺎڕازﯾﻦ ،ﻟە دەرەوە ﺗەواو ﭘێﭽەواﻧە ﺑێ ،ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا ﺋەوە دووﭘــﺎت ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە و ﺑەﺧﯿﻠﯿﺸﯽ ﭘێ دەﺑﺮێ.
ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺳــێﻮﻛﺎﻧﯽ ”ﻋێﺮاق ﻟە واﻗﯿﻌــﺪا ﺑﻮوەﺗــە ﺳــێ ﭘﺎرﭼە و ﺑەﻻی ﻛەﻣــەوە دوو ﭘﺎرﭼە ،ﺋەﻣە واﻗﯿﻌێﻜــە و دﻧﯿــﺎ ﻗﺒﻮوڵﯿەﺗﯽ ،ﻟە دووﺑﺎرە داڕﺷﺘﻨەوەی ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ڕۆڵﯽ ھەﯾە ،ﺋەو ھەوڵە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەش ﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و ھێﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ڕۆڵﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ دەﻧﮕﯽ ﻛــﻮرد ﺑە وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ، ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺷﯚڕﺷەی زاﻧﯿﺎری ﻛە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎی داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮدووە ،ھەﻣﻮو ﮔەﻻﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮاز ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﭘێ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮوە و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛەن.
ﻗﺎﺳﯿﺪ و ﭘەﯾﻜﯽ ﺧﯚی؟ دﯾــﺎرە ﻛــەم و زۆر ﺋەﮔــەر ڕواﻧﮕەﯾەﻛــﯽ وا ھەﺑێــﺖ ،ﮔﯚڕان ﻧﺎﺣەق ﻧﯿﯿە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﺋێﺴﺘە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و ھــەر ﻧﺎ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﯚﺗﯚرﯾﺘەی ﺟەﻣﺎوەری و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە زۆﻧﯽ ﺳەوز، ﺧﯚی ﺋەﮔــەر ﻟە ﯾەﻛێﺘــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺑﯿﻨێ )ﻛە ھەر واﯾﺸە!( ،ﺋەوا ﺧﯚی ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﺋەو دەﺧﺎﺗە ڕوو .ﺑەم ﭘێﯿە ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەﮔەر ﻛەﻧﺎڵﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚی ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕاﻧﺪا ﻧەﻛﺎﺗەوە و ھەر ﺑــە ﺗەﻣﺎی ﻗﺎﺳــﯿﺪەﻛەی ﺑێﺖ )ﻛە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎدا ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺧەﻣﺨــﯚر ﻧﯿﺸــﺎن دەدەن ،ﺑەم ﻟــە ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑەﮔﻮێــﺮەی دڵڕاﮔﺮﺗﻨــﯽ ھەردوو ﺑﺎڵەﻛە و زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ﻛە ﺧﯚی ﺑە ھﺎوﺳەﻧﮕەری ﮔﯚڕان دەزاﻧێ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘﺎرﺗﯿﺪا ،ﮔﻮﺗﺎری ﺧەﻣﺨﯚرﯾﯿەﻛەﯾــﺎن دادەڕێﮋﻧەوە و ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﺷــەل و ﺳەﻗەﺗﯽ دەﮔەﯾەﻧﻨە ﮔﺮدەﻛە!(. ﺋەﻣــە وێــڕای ﻛﺎت ﻟە دەﺳــﺖ ﭼــﻮون ،ھەروەھﺎ ﺑــﻮاری ﻣﺎﻧﯚر و ﮔەﻣەی زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ دەدا ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎت ﺑﻜﻮژێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا وێﻨﺎﭼێ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺎزی
ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ، ﺋەوە ﺋەﮔــەر ﻟەژێﺮ ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿﺸﺪا ﻟە ﭘﺮۆﺳەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﺴــﺖ و ﺧﺎوﺗﺮ ﻧەﺑﻨەوە )دﯾﺎری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣێﻚ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﯿﺘەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە، ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە!(. ﻟــەم ﻧێــﻮەدا ﺋــەم ﮔەﻣــەی ﻛﺎﺗﻜﻮﺷــﺘﻨەی ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺋەم ﻏەزرﯾﻨــەی ﮔﯚڕان ،ﻧــەك ھەر ﺑە ﺧێﺮ ﺑﯚ ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﺷــﻜێﻨەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﺋــەم ﮔەﻣەﯾە ﺑﻮاری ﻣﺎﻧﯚڕی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧــﯚی وەك ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮان و ﭼﺎﻛــەﻛﺎر و ﺑێﺒەری ﻟــە ﮔﻮﻧﺎه و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯽ ﻛێﺸــە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺑﻨﻮێﻨێ و ﺋەﻣەش ﺑﻜﺎﺗە ﻛﺎﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو. ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﭘﺎرﺗﯽ دەﯾەوێ ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕاﻧــﺪا ﺑﮕﺎﺗــە ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯽ ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﻟێﻜﺘێﮕەﯾﺸﺘﻨێﻜﯽ ھﺎوﺳەﻧﮓ و ﺑەرھەﻣﺪار ،ﺋەوا دەﺑێ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﮔەڵﯿﺪا داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ﺑــﻜﺎت و واز ﻟــە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎم و ﻣەﺳــﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﺋەم وەﻛﯿﻞ و ﻗﺎﺳﯿﺪ و ﭘەﯾﻚ ﺑﮫێﻨێ.
”دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق رێﮕﺮ ﻧﯿﯿە ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم“ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــە ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳەر ﻣﺎدەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق و ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم، دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ھﯿــﭻ دژاﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑــﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﯿﯿە وەك ﺋەوەی ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ
وﺗﺎن ﭘێﺸﻮازی ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ڕۆژی ھەﺷــﺘﯽ ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە، ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوەوە و ﺑڕﯾﺎری دا ﺷﺎﻧﺪ ڕەواﻧەی ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ و ﺑەﻏﺪا ﺑــﻜﺎت .ﺋێــﻮارەی ڕۆژی دووﺷــەم ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەﯾﺸــﺘە ﺑﺮۆﻛﺴــﻠﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺑەﻟﺠﯿﻜﺎ .دوو ﺷــﺎرەزا و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛەن، ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﺋەﻣﺮی واﻗﯿﻊ و وﺗﺎن ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﺷﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەن و ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔــەڵ دەﻛەن و ﭘێﺸــﻮازی ﻟە
ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﻳەن و�ﺗﺎﻧﯽ دﻧﻴﺎ ﺑﺎش و ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮاوە ﭘﺮﺳﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەن. ﻣﺎﻣەڵەی وﺗﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﮔﺮﻧﮕﯽ ژﯾﺎری ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﺸــﻮازی و ﻣﺎﻣەڵــەی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی وﺗﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻛﺎرواﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەر و ﭼﺎودێــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺧەﺑــﺎت و ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻓﺮەواﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻗەوارەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەش ﻛە ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 1990ەوە ﻟــە ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ
ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ
ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋــەوەی وەك ھەڵــەی ﻛــﺮد ،ھــﺎوﻛﺎت ھەڵەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﺗــﺮ دەﻛﺎت ﺋەﮔــەر ھــەر ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﻟەﺳــەر ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن و ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﭘێﺸﻨﯿﺎر و دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﮔﯚڕان ﺑــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﺴــﭙێﺮێﺖ. ﺋﺎﺧﺮ ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﻟــەو دۆﺧە ﭘەرﺗەوازەﯾﯿﯿەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗێﯿﺪاﯾە، ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﺧەوﻧەی ﻟەﺳــەری ﺋــەو ﺣﺰﺑەداﯾە ﺑــﯚ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ دوای ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و دڵڕاﮔﺮﺗــﻦ و ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ، ڕێــﻚ وەك ﺋەوەﯾە )ﺑەز ﺑە ﭘﺸــﯿﻠە ﺑﺴﭙێﺮﯾﺖ(. ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯽ ﮔﺮەو ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﻮوی ﺧﯚی دەﻛﺎت ،ﻧﺎﯾەوێ ﻧە ﺷــﯿﺶ ﺑﺴﻮوﺗێ و ﻧە ﻛەﺑﺎب .ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻧە دەﯾەوێ دڵــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑڕەﻧﺠێ و ﻧە دوورﺑــﺎرە ﻛﻮﻧﯽ زەردەواڵەی دڕی ﮔــﯚڕان ﻟە ﺧــﯚی ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎت دەﻛﻮژێ ،ﺋەم ﻛﺎﺗﻜﻮﺷﺘﻨە ﺗەﻛﺘﯿﻜێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ژﯾﺮاﻧەی ﺋــەو ﺣﺰﺑەﯾە ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ﭘێــڕەوی دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺧﯚی ڕێﻚ ﺑﺨﺎﺗەوە. ﺋﺎﺧــﺮ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﺪا ﺑەﺳــەر دوو ﺋﺎراﺳﺘەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺑڕﯾﺎرداﻧﺪا داﺑــەش ﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋــەو داﺑەﺷﺒﻮوﻧەی ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﺗﯚﻧﯽ دەﻧﮕﯽ ﺑﻨﻜــە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛەی و داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەم ﺑﺎڵ و ﺋەو ﺑﺎڵ ،ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێ و ڕەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك ھێﺰێﻜــﯽ ﺧــﺎوەن ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﺪا ﺧﯚی ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﻛەواﺗە ﺑﯚ ﺋەوەی ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﻣﺎڵەﻛەی ﻟێﻚ ﻧەﺗﺮازێ ،ﻧﺎﯾــەوێ ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕاﻧــﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ڕەدوﺑەدەﻟــﯽ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﺪا ﺧﯚی ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑــﯚ ﺋەﻣــەش
ﺟەﻧﮕﯽ ﺳــﺎرد ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎ ﭼەﻧــﺪ ﭼەﻣﻜێﻜﯽ ﻧﻮێ ھﺎﺗە ﺋﺎراوە ،ﻟەواﻧە ﺳــەروەری وﺗﺎن و ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەی ﻟە ﺋﺎراداﯾە ،ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە 25ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو ڕووی داوە ،ھﺎوﻛﺎت ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەﯾــﺶ ﻟــە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن ،دوای ﺋەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺷەڕی داﻋﺸەوە ھەﯾە، ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣﻮوی ھــﯚﻛﺎرن وﺗﺎن ﺑەڕووی ﻛﻮرددا ﺑﻜﺮێﻨەوە. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻛﻮرد ﻣﺎوەی 20 ﺳﺎڵە ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ﻧﯿﻤﭽە دەوڵەﺗێﻜە
و دﯾﻔﺎﻛﺘﯚﯾەﻛــە و ڕۆڵﯽ ھەﺑﻮوە و ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆر و داﻋﺸﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻟــە دﻧﯿــﺎدا ﺗەﻧﯿــﺎ دەوڵەﺗەﻛﺎن ڕۆڵ ﻧﺎﺑﯿﻨــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎراﻛﺘەرە ﻧﺎدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ وەك ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ڕۆڵ دەﮔێڕن ،ﺋەو دﯾﻔﺎﻛﺘﯚﯾەی ﻟە ﺑﺎﺷﻮور و ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،وای ﻛﺮدووە دﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێ ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﻛﻮرد ﺑﻜﺎت و ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺎت ،ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ﺑﮕﯚڕێ و ﮔﻮێ ﻟە داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﮕﺮن. ”ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿــە ﺋەو ﮔﯚڕاﻧەی
وﺗــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﻛــﻮرد ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ژﯾــﺎری ھەﯾــە ،ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷــﯚڕش ﺗەﻧﯿﺎ دەزﮔە ھەواڵﮕﺮﯾﯿەﻛﺎن ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ﻧﻮێﻨەری ﺷــﯚڕش دەﻛﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرز وەك ﻧﯿﻤﭽــە دەوڵــەت ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن .ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛﻮرد ﺑەﺳەر ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن زاڵ ﺑێ و ﺳﻮود ﻟەو ﭘێﮕە و ﻣﺎﻣەڵە و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕاﻧە وەرﺑﮕﺮێ ﻛە ﺑەڕێﻮەن“ ﻛﺎرواﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻻی وﺗﺎن
ﻳەﻛێﺘﯽ ﻗﺎﺳﻴﺪێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﻴﻴە ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷە ﺑەدەﺳــﺘﯿﯿەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛە ﻟەوە ﭘﺸﺘڕاﺳﺘە ﮔﯚڕان ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا ﻧﯿﯿە )ﺋەﻣە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﮔﻮﺗﺎر و ﻟێﺪواﻧﯽ ھەڵﺴﻮوڕێﻨﺪراوە دژە ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا وەك ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼﻮاردەﯾە ﺑە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧێﻜﯽ ﺳــﺎف و ﺳــﺎﻣﺎڵﺪا( ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﯚدزﯾﻨەوە ﻟەم ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﻛﺮدووە ﺑــە )ﻛﺮاﺳــﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎن( .دەی ﺋەﮔــەر وا ﻧەﺑﻮواﯾە ،ھــەر ڕۆژە و ﻟەﺳــەر زاری ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛەی ﻧﺎو و ﺑەرﮔﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑە ﺑەر ﭘﺮۆﺳــەﻛەدا ﻧەدەﻛﺮد )ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋێﺴﺘە ﻗەواﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﺑﺮی ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﻟێ دەدەن!(. ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘﺮﺳــەﻛە ﺋەﻣﺎﻧە و ﭼەﻧــﺪان رەھەﻧﺪی ﺗــﺮی ھەن، ﻛەﭼــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ وەك ﺋەوەی ﻟە ھەﺳــﺎرەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺑێــﺖ و وەك ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳــﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم
ھەﺳﺎرەﯾە داﺑەزﯾﺒێﺖ و دەﺳﺘﯽ ﻟە ھﯿﭻ ﻟەم ﺗەﻧﮕﮋە و ﻛێﺸﺎﻧەدا ﻧەﺑێ، ﺋﺎوا ڕەﻓﺘــﺎر دەﻛﺎت .ﻛەﭼﯽ ﺋەﮔەر ﻗﺴە ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﭘەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻜﺮێ، ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘﺸﻜێﻜﯽ زۆری ﻟە ھﯚی ﺳەرھەڵﺪان و ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﮋاﻧە ﺑەردەﻛەوێ. ﺑەھەرﺣﺎڵ ،ﭼﺶ ﻟە )ﻓﯿﺘﯽ ﺳــەر ﺑە ﻗﻮﻻﺑە!(ی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەﯾﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻟەو ﺗەوﻗﯿﺘــەدا .وەﻛﻮﺗــﺮ واز ﻟە ﻋﯿﻨﺎدی و ﻛەﻟﻠەﺷــﺎﺧﯽ زۆرێﻚ ﻟە ھەڵﺴﻮوڕێﻨﺪراوی ﮔﯚڕان ﺑێﻨﻦ ﻛە ھەﻧﻮوﻛــە و ﭘــﺎش ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ڕێﻜﺨەرەﻛەﯾــﺎن ،دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ڕﯾﺶ و ﺟڵــەوی ﺑڕﯾــﺎری ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﻛێﺪاﯾە ،وەك ﭼﺎو ﻟەو ﮔﻮﺗﺎرە ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴﺘﯿﯿەی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛەﯾﺎن و ھەڵﻮێﺴــﺖ و ﮔﻮﺗﺎر و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋــەو ھەڵﺴﻮوڕێﻨﺪراواﻧەﺷــﯿﺎن ﺑﭙﯚﺷــﻦ ﻛــە دەﻣێﻜــﯽ زووە،
ﺑڕﯾــﺎر و ﺣﻮﻛﻤﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﻣەﺑﻨﺎی ڕﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣێﮋووﯾــﯽ ﻟەﺳــەر ﭘﺎرﺗﯽ داوە. وەﻟێ ﺑەدﯾﻮەﻛەی ﺗﺮدا ،ﻣەﻋﻘﻮول ﻧﯿﯿە ﻛەﺳــێﻜﯽ ژﯾﺮ و دﻧﯿﺎدﯾﺘە و ﺧﺎوەن ﺋەزﻣﻮون ﻛە ﻟە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ڕووداو و ھﺎوﻛێﺸەﻛﺎن ﺗێ ﺑﮕﺎت، ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺣﺰﺑــەدا ﻧەﺑێ ،ڕواﻧﮕە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑﯚ ھەﺳﺘﯿﺎرﯾﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛــە و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری و ﻟێﻜﺘێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ھەﺑێﺖ. ﺑﯚﯾــە ڕەﻧﮕە ﺳــﻮورﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑــەوەی ﺋﺎﻣــﺎدەی ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎر و دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﯿﯿــە )ﺋەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ﺧﺘﻮﺧﯚڕاﯾــﯽ و ﺑــﯚ ﮔەرﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎزاڕی ھەڵﻮێﺴﺖ ،ﺑە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﺎوﯾﺎن دەﺑــﺎت!( ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﻟەوێﻮە ﺳەرﭼﺎوە ﺑﮕﺮێ ﻛە ﺑﯚ دەﺑێ ﭘﺎرﺗﯽ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋــەوان ﻧەدوێﻨــێ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻜﺎﺗــە وەﻛﯿﻞ و ﻧﻮێﻨەر و
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە/ﺳەرﺧێڵ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﭘﺮﺳﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕۆژەﭬﺪاﯾە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮەرە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑە ﺗەواوی روون ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﻟە ﺋەﮔەری ﻛﺎرا ﻧەﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭘﺮﺳەدا دەﻛﺮێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ.
دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿەﻛﺎن و ھەﻣﻮو ﮔەﻟێﻚ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﭘێــڕەوی ﺑﻜﺎت و ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑێ ﺑەش ﻧﯿﯿە ﻟەو ﻣﺎﻓە. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەﺣﺮی ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺟﮕە ﻟەوەی ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺮێﺖ، زۆرﺟﺎر ﺑﯚ ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﺎﻛﯚك ﻟە ﻧێﻮان ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻜﺪا ﻛــﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔەل ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺪات ،ﺑﯚﯾــە ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ﮔەل ﺑڕﯾــﺎر دەدات ﺋﺎﯾﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻋێﺮاق ﺑﻤێﻨێﺘەوە ﯾﺎن ﻧﺎ. رۆژی ﺣەوﺗــﯽ ﺣﻮزەﯾــﺮان ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮان ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣــﺰب و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑڕﯾﺎر درا ڕۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮول رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ و ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻛﯚﻣﯿﺘەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮوە. ﺑەﺣﺮی رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ”ﻟەڕووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە دوو ﺷــێﻮاز ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﯾﺎن ﻟە ڕێﯽ
دەﺳــەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن وەك ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم رادەﮔەﯾەﻧﺮێــﺖ و ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێــﺖ ،ﯾﺎن ﻟە ڕێﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﯾەﻛﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮاوی ﻣــﺎدەی ﯾەﻛەم ﻛە ﭘﺮﺳە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﯾەﻛﻼ دەﻛﺮێﺘەوە“. ”ﺑــﯚ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ھﯿــﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﭼﯚن و ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە داﺑﻨﺮێﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟەو ﺣﺎڵەﺗەدا ھێﺰی زﯾﺎﺗﺮی دەﺑێﺖ ﯾﺎن ﻟە ڕێﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ڕێﻨﻮێﻨــﯽ دەردەﭼێــﺖ و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ“ ﺑەﺣﺮی وای ﮔﻮت. ھــﺎوﻛﺎت د .ﺋەﻣﯿــﻦ ﻓــەرەج ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﯚﻟﯿــﮋی ﯾﺎﺳــﺎ و راﻣﯿﺎری ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﮔﺮﻧﮕە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﻛﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم رێــﻚ ﺑﺨﺮێــﺖ ﻛە ﭼــﯚن و ﺑە چ
ﺷــێﻮەﯾەك ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﻜﺎت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑە ﺑێ ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨــﯽ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر، ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی زاﻧﻜــﯚ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋەوە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزە و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەرﺟەﻋﯽ ﻛﺎرەﻛەﯾە ،ﺑەم ﻟەرA ووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و واﻗﻌﯿﯿەوە ﺋەوە ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە. ھﺎوﻛﺎت ﺑەھﻤەن ﺣﻮﺳێﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھﯿــﭻ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﺑەردەم ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﺪا ﻧﯿﯿە، ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن راﺳﭙێﺮدراوە و ﻛﺎری ﺧــﯚی دەﻛﺎت .زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﭼﻮوﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ﺳــﻨﺪووﻗﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﺎﺷەرﻋﯽ ﻧﯿﯿە“.
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا دەﻛﺎت
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻛێﺸــەی ﻛەﻣﺌﺎوی ﻫەوﻟێﺮﻣﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮدووە ،ﻫەﻧﺪێﻜﻴﺎن ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺗەﻛﻨﻴﻜﻴﻴﺎن ﻫەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەش ﻟە ﻫەوڵﺪاﻳﻦ ﺑۆ ﺑڕﻳﻨﯽ ﺳــەرﭘێﭽﻴﻴەﻛﺎن ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﻳەﻛﯽ ﻧﺎﻳﺎﺳﺎﻳﯽ ﺋﺎوﻳﺎن ڕاﻛێﺸﺎوە ،ﺑەوە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺋﺎو ﺑە زووﻳﯽ ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻣﻨﺪاڵێﻚ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﮔەچ دەﺧﻮات وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺤەﻣەد ﻣﯿﺮان- ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ دەﮔﻤــەن دەﺑێــﺖ و ﺑەﮔﻮﺗەی ﻛەﺳﻮﻛﺎرەﻛەی ،ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺧﻮاردﻧﯽ ”ﮔەچ و ﺳــﻮوﺗﻜﯽ ﺟﮕەرە“ ھێﻮر دەﺑێﺘەوە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدەن ﻛە ”زۆرﺟﺎر ﭘەﻧﺎی ﺑــﯚ ﺧﻮاردﻧــﯽ ﺑﺰﻣﺎرﯾﺶ ﺑﺮدووە“. ﻣﺤەﻣــەد ﻛﺎرزان ﺋــەو ﻣﻨﺪاڵە ﺗەﻣەن ﺳێ ﺳﺎﻧەی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە دەﮔﻤەﻧەﻛــەی ھەﯾــە ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺰﯾﺸــﻚ ھــﯚی ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﯾﺎن ﺑــﯚ روون ﻧەﺑﻮوەﺗەوە. داﯾﻜــﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻛــە ﭘێﯽ ﺑﺎش ﻧەﺑــﻮو ﻧــﺎوی ﺑــو ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﻛﻮڕەﻛەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەك ﺑﻮوە دەﮔﻤەن و ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺧﻮاردﻧﯽ ﮔەچ و ﺷــﺘﯽ ﺗﺮ دەﺑــﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺑەو ھﯚﯾەوە ھەوڵﯿــﺎن داوە ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە دوور ﺑﺨەﻧەوە ﻟێﯽ ﻛە ﺋەو دەﯾﺨﻮات. ﺋــەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻟەوﻛﺎﺗــەوە
دەرﻛــەوت ﻛــە وەك داﯾﻜــﯽ دەﯾﮕێڕێﺘــەوە، ﻣﺤەﻣــەد ”ڕۆژێﻜﯿــﺎن ﻛﻮڕەﻛــەم ﻟــە ﭘڕ دەﺳــﺘﯽ ﺑﯚ ﻗﻮرﮔﯽ ﺑﺮد و ﺗﯚزێﻚ ﻛﯚﺧﯽ و ﺑە ﭘەﻟە ﻗﻮڕﮔﯿﻢ ﻛﺮدەوە، ﺑﯿﻨﯿﻢ ﺷــﺘێﻚ ﻛە ڕەﻧﮕﯽ ﻟە زﯾﻮ دەﭼێﺖ ﻟەﻧﺎو ﻗﻮرﮔﯽ ڕاوەﺳﺘﺎﺑﻮو، ﺑە ﭘەﻟە ﺑﺮدم ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە. ”ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕۆژﺋﺎوای ھەوﻟێــﺮ دوای ھێﺸــﺘﻨەوەی، ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ وردﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺮد و ﺗﯿﺸــﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﮔــﺮت ،دەرﻛەوت دوو ﺑﺰﻣﺎری ﺧﻮاردووە ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﺰﻣﺎرەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ڕﯾﺨﯚڵەی ﺑﻮو و ﺋەوﯾﺘــﺮ ﻟەﻧﺎو ﻗﻮرﮔﯽ ﻣﺎﺑﻮوەوە، ﺋێﺴــﺘە ﺑﺰﻣﺎرێــﻚ ﻟــە ﻟەﺷــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛــە ﻣﺎوەﺗــەوە و ﺗﻮاﻧﺮاوە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك داﻧــەی دەرﺑﮫێﻨﺮێﺖ“ داﯾﻜﯽ ﻣﺤەﻣەد وای ﮔﻮت. ﺑەﮔﻮﺗــەی داﯾﻜﯽ ﺋــەو ﻣﻨﺪاڵە، ﻣﺤەﻣــەد ﺟﮕە ﻟە ﺑﺰﻣــﺎر ،ﮔەچ و ﺳــﻮوﺗﻜﯽ ﺟﮕەرە دەﺧﻮات و دەڵێﺖ” ،ﺗﺎ ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧە ﻧەﺧﻮات ﻣﻨﺪاڵەﻛەم ﺋﺎﺳــﻮودە ﻧﺎﺑێﺖ و ﻟە ﺟﻮوڵە ﻧﺎوەﺳﺘێﺖ“. داﯾﻜﯽ درێﮋە ﺑەﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ دەدات و ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑﺮدووﯾﺎﻧە ﺑﯚ ﻻی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ،ﺑەم
ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ڕوون ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﻛە ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﭼﯿﯿە و ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺑﯚ ﺑەﺧﻮاردﻧﯽ ﺋەو ﻛەرەﺳــﺘﺎﻧە ھێﻮر دەﺑێﺘەوە، ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووە ﻛە ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە دەﮔﻤەﻧە و وەك ﺧﯚی دەڵێﺖ” ،ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺧﺎﻧەوادەی داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە“. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا د .ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﺑﻮور ﺋەﺣﻤــەد ﺣﻮﺳــێﻦ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻣﻨﺪان ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ھەﯾە و ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە دەﺑﻦ ،ﺑەردەوام ﺣەز ﺑە ﺧﻮاردﻧــﯽ ﮔەچ ﯾﺎن ﻗﻮﻣﺎش و ﻗﻮڕ دەﻛەن. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺎﻧە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛەﻣﺨﻮێﻨــﯽ دەﺑــﻦ و ﻣــﺎدەی ﺋﺎﺳــﻦ ﻟە ﻟەﺷــﯿﺎﻧﺪا ﻛەﻣە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑەﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻟەو ﻣﻨﺪاﻧە ﺗﻮوﺷــﯽ دەرداﻧﯽ ﻟﯿﻚ دەﺑﻦ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ. ھﺎوﻛﺎت د .ﺋﺎزاد ﻋەﻟﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی دەرووﻧﺰاﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋــەو ﻧەﺣﯚﺷــﯿﯿە ﭘێــﯽ دەڵێﻦ ”ﭘﯿﻜــە“ ،ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت
و ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﻮاردن دەﮔﺮێﺘــەوە و ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە دەرووﻧﯿﯿەﻛﺎن. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻣﻨــﺪان و ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ دووﮔﯿــﺎن دەﮔﺮێﺘەوە، ﺑەم ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﻨﺪاڵ ﺗﻮوﺷﯽ ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﺑﺒێﺖ. ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە دەرووﻧﯿﯿە ﺋﺎﻣﺎژەی
دا ،ھﯚی ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛەﻣــﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻣــﺎدە ھەﯾە ﻟە ﻟەﺷــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﻛــە وای ﻟێ دەﻛﺎت ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧە ﺑﺒەن ﻛــە ﻧﺎﺧﻮرێﻦ ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەی ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﻣــﺎوەی ﺑﺎﯾەﻟﯚﺟﯽ رۆڵﯽ ھەﯾە. ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﮔﻮﺗﯽ ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ﻣﻨﺪاڵەﻛە
ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە ،ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺑﯿﺮۆﻛﯚڵﯽ دەﺑێﺖ ﯾﺎن ﺋﯚﺗﯿﺰﻣﯽ ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺗــەواوی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەﮔەری ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺗﺮی دەرووﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ.
ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﮔﻮﺗــﯽ ،ھەﻧﺪێﻚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ژﯾﺎن وای ﻛﺮدووە ﺋــەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿﺎﻧە ھەﺑــﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺗﺮ ھەﺑﻮوە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳﺖ ھەﯾە.
ﻫەوﻟێﺮ ﻟە ﺗﻴﻨﻮوﻳەﺗﻴﺪا
ﭘێﻮەر ﺑەﺳﺘﺮاوە ﻛەﭼﯽ ﺑە ڕووﺑەری ﺧﺎﻧﻮو ﭘﺎرە وەردەﮔﯿﺮێ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻛەﻣﺌﺎوی ﻟە ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەری ھەڵﺪاوە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﮔەڕەك ھەﯾە ﺷــەش ڕۆژە ﺋﺎو ﺑە ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻧەھﺎﺗــﻮوە و ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜــﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺑەﻣــﺎڵ ﭼﯚڵﻜﺮدن ﻛــﺮدووە .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەواﻧەی ﻟــە ﺑﯿﺮەﻛﺎن ﻧﺰﯾﻜــﻦ ،وەﺑﻦ ﺋــﺎو ﻛەوﺗﻮون و ﻟە زۆرﯾﯿﺎن ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﭘێ ﻓێﻨﻚ دەﻛەﻧەوە ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻛەﺳێﻚ ھەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺑەﻓﯿــڕۆدان ﺑە وەم ﺑێﺖ و ﺳــﺰا ﺑﺪرێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋێﺴــﺘەش ﻧﺮﺧــﯽ دەﺑەﯾەك و ڕووﺑﺎرێــﻚ ﺋﺎو ﻻی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﯾەﻛێﻜــە .ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋــﺎوی ھەوﻟێﺮ ﻛەﻣﯽ ﺋﺎو ﺑﯚ ﻛەﻣﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ دەﮔەڕێﻨێﺘەوە. ھێﺸــﺘﺎ ھﺎوﯾــﻦ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﺗەواو ﻧەﻛــﺮدووە ،ﭘﻠــەی ﮔەرﻣــﯽ ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ﺳــەرووی ٤٥ـــە و ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟەو وەرزەدا
ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﺑەرزﺗﺮﯾﻨە. ﺳــﺎن ﻟــەو ﺳــەروﺑەﻧﺪەدا ﻛە ھــەر ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑﻮو، ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋﺎوﯾﺸــﯽ ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﺳــەر .ھەرﭼەﻧــﺪە ﻛﺎرەﺑﺎی 21 ﺳەﻋﺎت ﺑە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑﯚ ﺋــەو وەرزە ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوە ،ﺑەم ﺋەوە ﺑەدەردی ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ ﻧﺎﺧــﻮات و ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋەو ﮔەڕەﻛﺎﻧەی ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎو ،ﻟەﺑەر ﮔــڕی ﭘﺎﻧﻜە ،ﺑە ﯾﺎرﯾﯽ و ﻧﻮﻗــڵ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺗﺎوﺑﺮدووﯾﺎن ژﯾﺮ دەﻛەﻧەوە. ﻣﺤەﻣەد ﻟــە ﮔەڕەﻛــﯽ ﺧﺎﻧﺰاد دەڵێ” ،ﺷەش ڕۆژە ﺋﺎوﻣﺎن ﻧﯿﯿە و ﺋەوﻛﺎﺗﺎﻧەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دەﺑڕێــﺖ ،ﻣﺎڵەﻛەﻣــﺎن دەﺑێﺘە ﺟەھەﻧەم و ﺑە ﻣﯚﻟﯿﺪەش ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺳﭙﻠﯿﺖ داﮔﯿﺮﺳــێﻨﯿﻦ“ .ﻛەﻣێﻚ ﺧﻮارﺗﺮ ﺳﯿﺮوان ﺗﺎزە ﮔەڕاوەﺗەوە ﻣﺎڵ ،ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﻟەﺑەر ﺑێ ﺋﺎوی ھەﻓﺘەﯾەﻛﯽ ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾﺎن و ﻣﺎڵــﯽ ﺧﺰﻣﺎن ﺗێــﯽ ﭘەڕاﻧﺪووە،
ﺑــﯚ ﺷــەوەﻛەی ﺑەدرەﻧﮕەوە 20 ﺧﻮﻟەك ﺋﺎوی ﻛﯚﻧەﻛەﯾﺎن ھﺎﺗﻮوە و ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﮔﻮاﯾە ﺑە ﻣﯚﻟﯿﺪەوە ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑەردەواﻣﻤﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎوﻣﺎن ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﻣﻮﺑەڕﯾــﺪەی ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛﺎرەﺑﺎی ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺑەﻛەڵﻜﯽ ﭼﯽ دێ“. ﺋەو ﮔەڕەﻛﺎﻧە ﻛــەم ﻧﯿﻦ ﻛە ﺑێ ﺋﺎوی ھﺎواری ﻟێ ھەﺳــﺘﺎﻧﺪوون. ﻋەﻟــﯽ ﻟــە ﮔەڕەﻛــﯽ ﺋــﺎزادی ھەوﻟێــﺮەوە ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ”ﭼﻮار ڕۆژە ﺧﯚم ﻧەﺷﻮوﺷﺘﻮوە“. ﺑــەم ﻣەرﯾــﻮان ﻟــە ﭘێﻨﺠــﯽ ﺣەﺳﺎرۆك و ﻋەﺑﺪو ﻟە ھەوﻟێﺮی ﻧﻮێ و ﺳەرﻛەوت ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی 100ﻣەﺗﺮی ،دەردﯾﺎن ﯾەﻛێﻜە و ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑە ﻛەم و زﯾﺎد دووﺑﺎرە دەﻛەﻧەوە. وەﻧەﺑێــﺖ ﺋەو ﺑێ ﺋﺎوﯾﯿەی ﺋەوان ﻟەﺑەر ﻧەﺑــﻮون ﯾﺎ ﻛەﻣﯽ ﺋﺎو ﺑێﺖ، ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛەی ”وﺷــە“ دەرﻛــەوت ،ﺋــەو
ﺧﺎﻧﻮواﻧــەی ﻟــە ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧــەوە ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺋﺎوﯾــﺎن ھەﯾە و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﮔﯚﻣﺎوێﻜﯿــﺎن ﻟــە ﺑەردەم ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﻟەﺳەر زﯾﺎد ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﺳﺰا ﺑﺪرێﺖ. ﺋﺎﺧﺮ ھﯿﭻ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی زﯾﺎد ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺋــﺎو ﺑــەﻛﺎر دێﻨــﻦ دەرﺑﺨﺎت و ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﺎن ﺑﻜﺎت .ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎو ﭘێڕەوی دەﻛﺎت ،ﺑەﭘێﯽ ڕووﺑەرە ﻛــە ﺑﯚ ھەر ﻣەﺗﺮێــﻚ 500دﯾﻨﺎر ھەژﻣﺎر ﻛﺮاوە. واﺗــﺎ ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ 100ﻣەﺗﺮی ﭘێﻨــﺞ ھــەزار و 200ﻣەﺗﺮﯾﺶ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە 10ھــەزار دﯾﻨﺎری ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ .ﺟﺎ ﺋەی دەﻛﺮد ﺋەو ﻣﺎﻧﮕە ھەر ﻟە ﻣﺎڵ ﻧەدەﺑﻮوی و دەﺑەﯾەك ﺋﺎوت ﺑەﻛﺎر ﻧەدەھێﻨﺎ ،ﯾﺎ ڕووﺑﺎرێﻚ ﺋﺎوت ﺑەﻓﯿڕۆ دەدا ،ﻟەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺗﺎﻗﺎﻧەﯾەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەر ﯾەﻛێﻜە .ھەڵﺒــەت ﺋەوە ﻟە
ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ھەﻣﻮو ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺎو ﭘێﻮەرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــﯚ ﺑەﺳــﺘﺮاوە و ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨــﯽ ﺋﺎو ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﻛەس ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚ ﺧﯚی ھەر دەﺧﻮﻟێﺘەوە. ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﺋﺎری ﺋەﺣﻤــەد ﻗﺎدر ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋــﺎوی ھەوﻟێــﺮ، ﺑــﺎس ﻟە ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﯽ ﺋﺎو دەﻛﺎت و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﻟــە وەرزی ھﺎوﯾﻨــﺪا ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺋﺎو ﺑــەرز دەﺑێﺘــەوە و ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ڕۆژاﻧە ﺑەﻻی ﻛەﻣەوە 16ﺳەﻋﺎت ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣەوت ﺳــەﻋﺎت ﻛﺎرەﺑﺎی ﭘﭽڕﭘﭽڕﯾــﺎن ﭘــێ دەدرێــﺖ و ﺋەوەش ھﯚی ﻛەﻣــﯽ ﺋﺎوە .ﺋﺎری ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺑﯿــﺮەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﻛەﻣﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ، % 50ی ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە و ﺗــﯚڕەﻛﺎن ﭘڕ ﻧﺎﻛﺎت ﺗﺎ ﺋﺎو ﺑﮕﺎت ﺑە ھەﻣﻮو ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎن“. ﺳەرﭼﺎوەی ﺋﺎوی ھــــــەوﻟێﺮ
% 60ی ﺋﯿﻔــﺮازی ﯾەك و دوو و ﺳێﯽ ﺳــەر زێﯽ ﮔەورە داﺑﯿﻨﯽ دەﻛﺎت و 900ﺑﯿﺮﯾــﺶ ﻛــە 700ﯾــﺎن ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎر ھەڵﻜەوﺗﻮون% 40 ،ـــەﻛەی ﺗﺮ ﺗەواو دەﻛەن. ﺋﺎری ﺋەﺣﻤەد دەڵێ” ،ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻛێﺸــەی ﻛەﻣﺌــﺎوی ھەوﻟێﺮﻣﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻛﺮدووە، ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿﺎن ھەﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘەش ﻟە ھەوڵﺪاﯾﻦ ﺑــﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋﺎوﯾﺎن ڕاﻛێﺸــﺎوە ،ﺑەوە ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺋﺎو ﺑە زووﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ“. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺋﺎو، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ 153ھەزار ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺋﺎو ھەن و ﭘێﻮەرﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەﺳــﺘﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ ھەر ﺑە ﭘێــﻮەری ڕووﺑەر ﭘﺎرەی ﺋﺎوﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺋەوەش ھﯚی ﺑەﻓﯿڕۆداﻧــە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚی ڕێــﯽ ﺑەھەدەرداﻧﯽ ﺋﺎوی
ﺑــە ﺧەڵﻚ داوە .ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋــﺎوی ھەوﻟێﺮ ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ﻻ ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧﯿﯿە و دەڵێ” ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ ﺑە ھــﺎوﻛﺎری ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، ﻛﺎر ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘێﻮەرەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ“. ﺑەﭘێﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎودا ﻛە 250ﻟﯿﺘﺮ ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻚ داﻧﺮاوە ،ھەر ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەﻓﯿڕۆداﻧﯽ ﺋﺎو، دوو ﺋەوەﻧﺪەی ﻛەﺳﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﺋــﺎو ﺑــەﻛﺎر دێﻨێﺖ. ھەڵﺒەت ﺋــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋــﺎوی ﭘﺎﻛﯽ ﺧﻮاردﻧەوە ﻟە ﺧەڵﻚ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﭼەﻧﺪان ﺑەراﻣﺒەر زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دەوەﺳــﺘێﺖ .ﺋﺎری ﻗــﺎدر دەڵێ، ”ھــەزار ﻟﯿﺘــﺮ ﺋــﺎو 360دﯾﻨﺎر ﺗێﭽﻮوەﻛەﯾەﺗــﯽ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧەڵﻜﯽ ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 36ھەزار ﻟﯿﺘــﺮ ﺋﺎودا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨﺎری ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺑﺎﺳﺮﻣە- ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە دوو ﺳــﺎڵە ﺑەھﯚی ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ھەرﯾــﺮ ،رێــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﮔﻮﻧــﺪ و ﺋﺎواﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ھەرﯾﺮ و ﺑﺎﺳــﺮﻣە ﭘەﻛﯽ ﻛەوﺗﻮوە .داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە ﻧﯿﮕەراﻧﻦ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺑﺎﺳــﺮﻣە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘەﻛــە داوای ﯾــەك ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە. ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻣﺤەﻣەد داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷﺎرەدێﯽ ﺑﺎﺳــﺮﻣە ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻛێﺸــەی ڕێﯽ ﺑﺎﺳﺮﻣە و ھەرﯾــﺮ ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺑەردەواﻣە و ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﻛﺮاوە، رێﮕەﻛە ﺑەھﯚی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ
ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ھەرﯾــﺮ داﺧﺮاوە، داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺑﺎﺳﺮﻣە و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﭼــﺎرن رێﮕەﯾەﻛﯽ دووری ﻻوەﻛﯽ ﺑﮕﺮﻧەﺑەر ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺷﻮێﻨﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ. ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﺎﺳــﺮﻣە ﻟــە رووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺳــەرﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﺷەﻗوەﯾە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ ،ﺟﮕــە ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎرەدێﻜە ،ﻟــە 54ﮔﻮﻧﺪ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ 23ھەزار ﻛەﺳﻦ .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007 ﺑەﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻛﺮاوەﺗە ﺷﺎرەدێ. ھﯿﻮا ﻗﺎدر دوﻛﺎﻧﺪار ﻟە ﺑﺎﺳــﺮﻣە، ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺑەھــﯚی ﻧﺎﺧﯚﺷــﯿﯽ رێﯽ ﻧێﻮان ﺑﺎﺳــﺮﻣە و ھەرﯾــﺮ ،ﺷــﻮﻓێﺮ ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺳەرﻧﺸــﯿﻨﺎن و
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺳــﺮﻣە ،ﻛﺮێﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن وەردەﮔﺮن، ﺋەواﻧﯿﺶ ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە رێﮕەﻛە ﺋەوەﻧﺪە ﻧﺎﺧﯚﺷە زﯾﺎن ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەوێﺖ“. ﻣﺎم رەﺳــﻮوڵ ﺧــﺪر ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘﯿﺮە ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﺑﺎﺳﺮﻣە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟە ﺧﺮاﭘﯽ رێﮕەوﺑﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەﯾﺎن دەﻛﺎت ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ و ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﺪا و دەڵێ، ”ﻟە ﺑﺎﺳﺮﻣە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻧﯿﯿە ،ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﭼﺎرەﺳەری ﺧێﺮا ھەﯾە ،ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯽ و دوورﯾﯽ رێﮕە ﻻوەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸە و ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەﺑﻨەوە“. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەرد ﺳــﻮارە ﺋەﻛﺮەم ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺑﺎﺳﺮﻣە ﻟە
ﺳﻨﻮوری ﺷــەﻗوە ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟــە ﺑﻨەڕﺗﺪا رێﮕەﻛە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﻮو ﺑــە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧە و ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎﺳــﺮﻣە و ژﻣﺎرەﯾەك ﮔﻮﻧﺪ ﺑەﻧــﺎو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ھەرﯾﺮ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرﯾﺮ و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺎن دەﻛــﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ،رێﮕەﻛە ﮔﯿــﺮاوە و وەك ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻟێﻮە ﺑﻜەن“. ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ھەرﯾﺮ ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ھﯿﭻ ﺳــﻮودێﻜﯽ ﻟێ وەرﻧەدەﮔﯿــﺮا ،ﺑــەم ﻟەﮔــەڵ ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋــﺶ ،ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧــﯽ ﻟێ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﻛﺮاوە و ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﻛە ﺑﯚ ﻓڕۆﻛــەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ ،ھەﻣــﻮوی ﺗەﻟﺒەﻧﺪ
ﻛﺮاوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺗێﺪا ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﺎﺳﺮﻣە رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺗــەواوی ﭘەﻛــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن ﻧەﻛەوﺗــﻮوە و رێــﯽ ﺟێﮕﺮەوە ھەﯾە و ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ﺗێﺪا دەﻛەن، ﺑەم رێﮕەﻛە دوور و ﻧﺎﺧﯚﺷــە ﺑــﯚ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ،ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﮔﻮﻧﺪﻧﯿﺸــﯿﻨﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە رێﯽ ﻣﺎﻣەﺟەﻟﻜە-ﺳﯿﺴــﺎوە ،دواﺗﺮ ﺑﯚ ھەرﯾﺮ ،دواﺗــﺮ دەﭼێﺘەوە ﻓﻨﻮون و ﻟﯚﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﭙﯿﻠﻚ و ﻟەوێﻮە ﺑﯚ ھەرﯾﺮ دێﺘەوە“. ﺋەﻛﺮەم ﺋﺎﻣﺎژەﺷﯽ ﺑەوە دا” ،ﺧەڵﻚ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە داوای رێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾــﻚ و ﺧﯚش ﺑﻜــەن ،ﺋێﻤە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘــﯽ رێﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺑﺎﺳــﺮﻣە و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ
دەرﺧﺴــﺘەﻣﺎن ﺑــﯚ رێﮕەﯾــەك ﻛــﺮدووە ﺗــﺎ ﻗﯿﺮﺗــﺎو ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋــەو رێﮕەﯾــە ﺑڕی ﯾــەك ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە رەزاﻣەﻧﺪی دەرﻧەﺑڕﯾﻮە، داواﻣــﺎن ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻛﺮدووە ﺋــەو رێﮕەﯾەﻣﺎن ﺑﯚ ﭼﺎك ﺑﻜەﻧــەوە و ﺋەواﻧﯿﺶ وەﻣێﻜﯽ دڵﺨﯚﺷﻜەرﯾﺎن ﻧەداوﯾﻨەﺗەوە“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺑەھــﯚی ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەوە ،ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﻤەﺳــﯚر ،ﻣــەرزان ،ﺗەﻧﮕەﺑﯿﺮ، ﺋﺎزەران ،ﻗﺎﺳــﻤﯿە ،ﺑﺎﺳــﺮﻣەی ﺳەرێ ،ﺑﺎﺳﺮﻣەی ﺧﻮارێ و ﭼەﻧﺪ ﮔﻮﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﺎﺳــﺮﻣە ﻛێﺸــەی ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە“. ﺋەو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﯾە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ
رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ وەك ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑەﻛﺎر دەھێﻨــﺮا و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ )(2003ەوە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾــە وەك ﺑﺎرەﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــەﻛﺎر دێﻨــێ .ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻟە ﺷــەڕی ﻋێــﺮاق و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺑەﻛﺎر ھــﺎت ،ﻧﺰﯾﻜەی 115ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟــە دەروازەی ﺳﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران دوورە. ﺑﺎﺳــﺮﻣە 15ﻛﻢ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــەﻗوە و ﺑەدووری 59ﻛﻢ ﻟە ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ھەڵﻜەوﺗﻮوە. ﭘێﺸــﺘﺮ وەك ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ زۆرەﻣﻠــێ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە، ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷﻨﺎوەﺗﯽ و دۆڵﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴــﺎن و ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر و ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗــﯽ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەﯾﻼﻧــﯽ و ﺷــەﺑەك ﻟــێ ﻛﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە.
ﺗەﻧﻴﺎ %6ی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮاوە
ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮕە و ﺗﻮﻧێﻠﯽ ﭼﯿﺎی ھەﯾﺒەت ﺳﻮڵﺘﺎن وەﺳﺘﺎوە وﺷە /ﻛﯚﯾە ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ﭘــڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮕــە و ﺗﻮﻧێﻠﯽ ﭼﯿﺎی ھەﯾﺒەت ﺳﻮڵﺘﺎن راﮔﯿﺮاوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ % 6ی ﭘڕۆژەﻛە ﺟێﺒەﺟــێ ﻛﺮاوە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﻮوە. ڕۆژی 18ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2013ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮕە و ﺗﻮﻧێﻠــﯽ ﭼﯿﺎی ھەﯾﺒەت ﺳﻮڵﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﯾە داﻧﺮا .ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺟەﻧﺠﺎڵﯽ ﻧﺎوﺷﺎر و ﻛﻮرﺗﺒڕی ڕێﯽ ﻛﯚﯾە-ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ﺑﯿﺘﻮێﻦ و ﭘﺸﺪەر. ﭘڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮕە و ﺗﻮﻧێﻠﯽ ﭼﯿﺎی ھەﯾﺒەت ﺳﻮڵﺘﺎن، ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ دوو ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ و ﻧﯿﻮ ﺑــە ﮔﻮژﻣــەی 159ﻣﻠﯿﺎر و 886ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر دراوە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﺘﺮاﺗﯚﺳــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ. ﺋــەو ﮔﻮژﻣــە ﭘــﺎرەی ﺑــﯚ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑەﺷێﻜە ﻟــە ﺑﻮدﺟــە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺑەﮔﻮێﺮەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﻧێﻮان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺣﻜﻮوﻣەت ،دەﺑــﻮو ﻟە ﺋﺎﯾﺎری
ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺗەواوی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑەﻛﯚﺗﺎ ھﺎﺗﺒﺎﯾە. ﻣﺤەﻣەد ﻣەھــﺪی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ڕێﮕەوﺑﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮﻧێﻞ و ڕێﯽ ھەﯾﺒەت ﺳــﻮڵﺘﺎن ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﭼﻮار ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ و ﻧﯿﻮ، ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﺘﺮاﺗﯚﺳﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ دراوە ﻛــە دوو ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ و ﻧﯿﻮی ﺗﻮﻧێﻠــە و دوو ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮەﻛەی ﺗﺮ ڕێﮕەﯾە و ﺑەﺷــێﻮەی دووﺳﺎﯾﺪی دروﺳــﺖ دەﻛﺮێ .ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە و ﺑە ﻣﺎﻧﮕﯽ دەﺳﺘﻜﺮد دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻛﺮاوە.
رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﭘــڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮕــە و ﺗﻮﻧێﻠﯽ ﭼﯿــﺎی ھەﯾﺒــەت ﺳــﻮڵﺘﺎن، ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﭘــڕۆژە ﮔﺮﻧﮓ و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و درێﮋﻛﺮاوەی ڕێﯽ ﻛﯚﯾە-ھەوﻟێﺮە ﻛە ﺑڕﯾﺎرﺑــﻮو ﺑە ﭼﻮار ﻗﯚﻧﺎغ ﺗەواو ﺑﻜﺮێ ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﺟێﮫﯿﺸــﺘﻮوە .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﺘﺮاﺗﯚﺳﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ % 6ی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــەرەﺗﺎی دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی
ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر ،ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ڕووی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد و ﺋەﻣەش ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯽ ﺑﻮو ﺑــﯚ ﺳﺴــﺘﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن و وازھێﻨﺎن ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن“. دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮﻧێــﻞ و ڕێــﯽ ھەﯾﺒــەت ﺳــﻮڵﺘﺎن ،ﻟەﻻﯾــەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ڕێﮕەوﺑﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺮێ. ڕێﮕەوﺑﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ھەوﻟێﺮﯾــﺶ دەڵــێ” ،ﺧﯿﺘــﺎم زەﻣﺎﻧﻤــﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ،دەﺳــﺖ
دەﻛەﻧــەوە ﺑــە ﺋﯿﺸــﻜﺮدن. دەﻣﺎﻧــەوێ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە ﺑە زووﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎت ﺗــەواو ﺑﻜــﺮێ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــﻮود و ﻗﺎزاﻧﺠێﻜــﯽ زۆر ﺑــە ﺗــەواوی ﺷــﯚﻓێﺮان و ﮔەﺷﺘﯿﺎران دەﮔەﯾەﻧێ و دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﭼەﻧﺪ ﺷﺎرێﻜﯽ ﮔەورەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﺗەھﺎ ﺋەﺣﻤەد داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﻛﯚﯾە، ڕۆژاﻧــە ﺑەﺑەردەواﻣﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی دەﭬەری ﺑﯿﺘﻮێﻦ و ﭘﺸﺪەر دەﻛﺎت، ﺑە ﺑێﺰارﯾﯿەوە ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻛﯚﯾە ﺑــەردەوام ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﻮوە، ھﯿــﭻ ﭘڕۆژە و ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻟەﻛﺎﺗﯽ
ﺧﯚﯾﺪا ﺑﯚ ﺗەواو ﻧەﻛﺮاوە ،زۆرﺑەی ﭘــڕۆژە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮاردووە و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺗێﯿﺪا وەﺳﺘﺎوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺗﻮﻧێﻞ و ڕێﮕەﯾە ،ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﺷﺎرەﻛە و دەروازەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷە ﺑﯚ ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێﺪاﻧﯽ ﻛﯚﯾە ﺑە دەﭬــەری ﺑﯿﺘﻮێﻦ و ﭘﺸــﺪەر و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟەﻻﯾەك دەﺑێﺘــە ھــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ڕێﮕــە ﻧﺎﺧﯚش و ﺳــەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾە-ڕاﻧﯿــە و ﻛﯚﯾــە -دووﻛﺎن/ ﻛەﻟﻜەﺳــﻤﺎق ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ دەﺑێﺘــە ھــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ڕوودای ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻛــە ﺳــﺎﻧە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺧەڵﻚ ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯿﯽ ڕێﮕەﻛﺎن ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دەدەن و ﻛەﻣﺌەﻧﺪام دەﺑﻦ“. ﭘڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮕە و ﺗﻮﻧێﻠﯽ ﭼﯿﺎی ھەﯾﺒەت ﺳﻮڵﺘﺎن، درێﮋﻛﺮاوەی ﭘڕۆژەی دووﺳﺎﯾﺪی ڕێــﯽ ﻧێــﻮان ﻛﯚﯾە-ھەوﻟێــﺮە، ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺷەﺳﺖ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻛە ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ﺗەواوی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑەﻛﯚﺗﺎ ﺑێ. ﻋەﺑﺎس ﻓەﺗﺎح ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺑڕﯾــﺎری دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮕــە
و ﺗﻮﻧێﻠــﯽ ھەﯾﺒــەت ﺳــﻮڵﺘﺎن ﺑــە وردی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛــە ﻛﺮدووە ،ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺧێﺮا ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن” .ﺑەم ﺑەداﺧــەوە ﻟــەدوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛــەم ﺑەھــﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە وازی ﻟە ﻛﺎرﻛــﺮدن ھێﻨــﺎ و ﻧﺰﯾﻜەی ﺳﺎڵێﻜﯿﺸــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧﺎوﺑﺮاو ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮدووەﺗەوە“. ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە و ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدن ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﻧﻮێﻨەری ﻛﯚﯾەﯾە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەڵێ ”ﻧﺰﯾﻜــەی ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻟەﻣەوﺑەر، ﻟەﮔەڵ ﻗﻮﺑــﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ وەزﯾﺮان ﻗﺴــەم ﻛﺮد و دووﭘﺎﺗﻢ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺋــەم ڕێﮕە و ﺗﻮﻧێﻠــە ،ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ھەﯾە ،دەروازەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ﺑﯚ ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﺷــﺎرە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەوڵــﯽ رژد ﺑﺪرێ ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە. ﺋەوﯾﺶ ﮔﻮﺗــﯽ ھەوڵ دەدەﯾﻦ و ﺑەدواداﭼــﻮون دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەوەی ﭘێﻤﺎن ﻛﺮا دەﯾﻜەﯾﻦ“.
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ھەرﯾﺮ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ژﻣﺎرەﯾەك ﮔﻮﻧﺪ ﭘەك دەﺧﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
دۆﺳﻴە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻣﺤەﻣەد ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺣﻤﻮود :ﺑەڕێﮋەی % 85ﺧەڵ
ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ”ﺑەڵێ“ زۆرﺗﺮ دە
وﺷە /ﮔﻮڵەﺧﺎﻧە -ﺷەﻓﯿﻖ ﺑﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻣﺤەﻣــەد ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋێﺴﺘە ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﻛﻮرد ﯾەﻛڕﯾﺰ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺘە و رووﻧﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەوەی ﺑەﻧﺎوی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﻟە دژاﯾەﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﮔﻮﺗﺮێﺖ، ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ھەﻣﻮو ﺷــﺎرەﻛە ﻧــﺎﻛﺎت و ﭘێﯽ واﯾە زۆرﯾﻨەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺑەڵێ دەﺑﻦ .ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوەش دەﻛﺎت ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧﻤﻮﻧەﯾﯽ دەﺑێﺖ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا و ھﯿﭻ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەك ﻟەﺳەر ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎت.
دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﻟەم دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﯾەﻛڕﯾﺰ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺖ ﺑﻜﺮێ؟ ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭼەﻧــﺪ ڕووﯾەﻛــەوە دەﯾﺨەﻣە ڕوو ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳــەﻧﮕەری ﭘێﺸــﻤەرﮔە دژی ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ھەﻣﻮو ﻛﻮرد ﯾەﻛڕﯾﺰە و ﺋﺎﻣﺎدەی ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ھەﻣﻮو ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺖ ﯾەك ﻧﻮێﮋ دەﻛەن و ﻧﺰا دەﻛەن ﯾەﻛڕﯾﺰن، ھەروەھﺎ ﻟە ھﯚڵﯽ ﭘﺮﺳە و ﺗﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەﻣﻮو ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎن ﯾەﻛڕﯾﺰ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺘﻦ ،ﺑەم ﻟە ڕووە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەﯾەوە ﻛەﻣێﻚ ﯾەﻛڕﯾﺰ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺖ
ﺑﺎﺑەﻛﺮ زێﺒﺎری:
ﻧﯿــﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەم ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ڕۆژی ﭘێﺸﻮوی ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن 30ﺣﺰب ﺑەﺷﺪار و ﯾەﻛڕﯾﺰ ﺑﻮون، دوو ﺣﺰب ﺑەﺷﺪار ﻧەﺑﻮون. ﺑﺎﺷــە ﺑﯚﭼﯽ ﻛﻮرد ﭘەﻧﺪ ﻟە ﻣێﮋوو وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ، ﺋەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰی ﮔﻮرزی ﻛﻮﺷﻨﺪەی ﻟە ﻛﻮرد ﻧەداوە ﻟە ڕاﺑﺮدوودا؟ ﻟە ڕاﺑــﺮدوودا ﺑەڵێ زﯾﺎﻧــﯽ زۆرﻣﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻟە ھەﻧﺪێ ﻛﺎﺗﺪا ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺷﺎخ ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو دژی ﺑەﻋﺲ ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﺷــەڕﻣﺎن ﺑﻜﺮداﯾە دەﺳﺘﻜەوت و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆرﺗﺮی دەﺑﻮو ،ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ زﯾﺎﻧﯽ زۆری ﺑﯚ ﻛﻮرد ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﻛﻮرد ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺖ و ﯾەﻛڕﯾﺰە. دەﮔﻮﺗﺮێ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ وﺗــﺎن ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﯾەﻛڕﯾﺰ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ،ﺋێﻮە ﭼﯽ دەڵێﻦ ﻟەو رووەوە؟ ﻣﻦ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ وﺗﺎن ﺑە ھــﯚﻛﺎر ﻧﺎزاﻧﻢ ،ﻣﻦ ﺋەو ﻻﯾــەن و ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑە ھــﯚﻛﺎر دەزاﻧﻢ ﻛە ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﺘەﻣﯚی وﺗﺎن ﻛﺮدووە و زەوﯾﻨە ﺧﯚش دەﻛەن ﺑﯚ ﺋــەوەی وﺗﺎﻧە ﺑێﻨە ﭘێﺶ ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎ وﺗﺎن ﻟە ﺧﯚوە ﻧﺎﯾەن ﺑڵێﻦ ﺑە ﺣﺰﺑێﻚ ﺑڕۆن ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾە وای دەﺑﯿﻨﻢ وﺗﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﺳــﺖ وەردەﻧە ﻧﺎوﻣﺎن ﺋەﮔەر ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﻣﺎن ڕێﮕە ﺧﯚش ﻧەﻛﺮێﺖ ،ڕەﻧﮕە ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﻣﯿﻠەﺗێﻚ ﺋەوەﻧﺪە ﺧەڵﻜﯽ ﺗێﺪا ﺑێﺖ وەﻛﺎﻟەت ﺑﯚ ﺑێﮕﺎﻧە ﺑﻜﺎت. ﭼﺎودێﺮان ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە زۆرﺑەی ﭘﺮﺳــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزەﻛﺎﻧﺪا ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوەی ﻧﯿﯿە؟ ﻟەﻻﯾــەك ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯿﯿە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕاﻧە و دژی ﭘﺎرﺗﯽ دەدوێﻦ ،ﺋەم ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧە ھﯚی ﭼﯿﯿە؟ ”ﺑــە ﭘێﻜەﻧﯿﻨەوە“ ﺧــﯚ ﻣﻦ ﭘﺎرێــﺰەر و ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﻢ ،ﺑــەم ﺋەوەﺗﺎ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﺷــﺪارە ﻟە
ھﯿﭻ ﭘﯚﺳﺘێﻚ وەرﻧ
وﺷە /دﯾﻨﺎرﺗە -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺑﺎﺑەﻛﺮ زێﺒﺎری ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دێﺖ .زێﺒﺎری ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺋەﮔەر ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧەﻛەن ،ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛﺎت. زێﺒﺎری ﻟەم دﯾﺪارەدا وەﻣﯽ ﺋەو ﺗﯚﻣەﺗﺎﻧە دەداﺗەوە ﻛە ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ”ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵ“ ﺋﺎراﺳﺘەی دەﻛﺮێ و ڵﻮەﺳﺘە ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق و ﻧﺎوﭼەﻛە دەﻛﺎت. ﺋێــﻮە ﺋﺎﮔﺎدارﯾﺘــﺎن ﻟــەوە ھەﺑــﻮو ﻣﻮوﺳــڵ دەﻛەوێﺘە دەﺳــﺖ داﻋﺶ؟ ﺑﯚﭼﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــە ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﺗﺎن دەﻛەن؟ ﭘێــﺶ ﺋەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻜەوێﺘە دەﺳــﺖ داﻋﺶ، ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋەوەم دەﻛﺮد دەﻛەوێﺘە دەﺳﺖ داﻋﺶ، ﻟەﺑەرﺋەوە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳﻮﭘﺎ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯿﺸــﻢ ﻟەوە ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدەوە ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەواﻧە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺧﯚی ،ﺑﻮوﻧە ھﯚی ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳڵ ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﯾەك ﻟەﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻛەﺳێﻚ ﯾــﺎ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺑێﺖ ،ﺣﺎﺷــﺎی ﻟێ دەﻛەن ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻛە ﻣﻦ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛەن ﺑﺎ ﺑەڵﮕە ﺑێﻨﻦ ﻧەك ﻟێﺮە و ﻟەوێ ﻗﺴە ﺑﻜەن. ﺑﯚﭼﯽ داﻋﺶ ھێﺮﺷــﯽ ﻛﺮدە ﺳەر ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ داﻋﺶ ھێﺰێﻜﯽ دروﺳــﺘﻜﺮاوە ﺑﯚ ﻧﺎﻧەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗەواوﻛــەری رێﻜﺨﺮاوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺶ
ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،داﻋﺶ ھﯿﭻ ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻟە دﻧﯿﺎ ﻧﯿﯿە .ﻛــﻮرد وەك ھێﺰێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ رۆڵﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺧﺎك و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﺋەﮔەر داﻋﺶ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧەھﺎﺗﺎﯾە ،ھﯿﭻ ﺷــەڕ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەك ﻟە ﻧێﻮان داﻋﺶ و ﭘێﺸــﻤەرﮔە رووی ﻧەدەدا ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗﺮﺳــﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷەڕ و ﺋﺎڵﯚزی ﻟە ﻧێﻮان ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌە و ﭘەﻟﮫﺎوێﺸﺘﻦ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛەوﺗﻨە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷــﯿﯿەوە و ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺧﻮا ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەوﻧە دەﺳﺖ داﻋــﺶ ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻧﺎوﭼە داﺑڕاوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﮕەڕێﻨﻨەوە ﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن. دەرﻛﺮدﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﻛﯚﺗﯿﯽ داﻋﺶ دێﺖ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا؟ ﺋــەوەی ﮔﺮﻧﮕە دەﺑێــﺖ ﺑە زووﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎت داﻋﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ دەرﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﻣﺎوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻛﯚﻧە ﭼڕ و ﺋﺎڵﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ،ﺑەم ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك دەرﻛﺮدﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە
ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﺎی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ. ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس دەڵێﻦ دەﺑێﺖ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ﻟە ڕاﺑﺮدوو داوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮد، ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑەﺷﺪاری ﻧﺎﻛەن و دواﺗﺮ ﺋﯚﺑﺎڵﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن دەﺧەﻧە ﺋەﺳﺘﯚی ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺋێﻮە ﭼﯚن ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﻟێﻚ دەدەﻧەوە؟ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑــە ﺋێﺴﺘەﯾﺸــەوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێــﺖ ﻣﺮووﻧەﺗﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ و ﺑە دەم ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﻛﺎﻧەوە ﺑﭽێﺖ ،ھەروەھﺎ ﻟەﺑﺮی ﺋــەوەی داوا ﺑﻜﺎت دەﺑێﺖ ﺋەو ﺧﯚی ﺑڕﯾﺎر ﺑــﺪات ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرە و ھەﻣﻮو ﺷﺘەﻛﺎن ڕوو ﻟەو دەﻛەن ﻟەم وﺗە ﺑە ﭼﺎك و ﺧﺮاﭘەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺧﯚی ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات. ﺑەو ﭘێﯿەی ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺷەڕ ﺑﻮوﯾﺖ و ﻛﻮڕێﻚ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺧﺸﯽ ،ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﺗﺎن ﺑﯚ ﺷەڕی داﻋﺶ ﭼﯿﯿە؟ ﺷــەڕی داﻋﺶ ﯾەﻛێﻜە ﻟــە وەرﭼەرﺧﺎﻧە ﮔەورە و ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳێ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻛە ھێﻨﺪەی 30ی ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻛﻮردی ﺑە دﻧﯿﺎ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪووە و ﭘێﺸﯽ ﺧﺴــﺖ .ﻛﻮرد ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﮔەورەی ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨــﺎ ﻟەو ﺷــەڕەدا ،ھەﻣﻮو ﻛﻮرد ﯾەﻛڕﯾــﺰ ﺑﻮو ﻟە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ دوژﻣﻦ .ﻟەڕووی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەوە ﻛــﻮرد ھەﻧﮕﺎوی ﮔــەورەی ﻧﺎوە ﻛە ﻟــە ڕاﺑﺮدوودا ﻧەﮔەﺷــﺘﺒﻮوەﺗە ﺋــەو ﺋﺎﺳــﺘە ،ﺋــەوەی ﮔﺮﻧﮕــە ﻗﯚﺳــﺘﻨەوەی ﺋەو ھەﻟﻮﻣەرﺟەﯾە ﻟەﭘﺎش ﺷــەڕی داﻋﺶ ﻛــە ﺑەھﯚی ﺷــەڕی داﻋــﺶ ھﺎﺗە ﭘێﺶ. ھــﺎوﻛﺎت ﺑﺮەودان و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿﺎﻧە ﻟە داھﺎﺗﻮودا. دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺋێــﺮان ﻟە ﻛــﯚی ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ
ﻋێــﺮاق ﺷــﺘێﻜﯽ ﺷــﺎراوە ﻧﯿﯿــە و ھەﻣــﻮو دﻧﯿﺎ ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ،ﺑەم ﻟەﺑﺎرەی دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻗﺴەوﺑﺎس زۆر ھەﯾە و ھەﻧﺪێ ﺣﺰب ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەﻣﺎﻧە ڕاﺳﺘﻦ؟ ﺣﺰب ھەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ﺑێ؟ ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ھەﻣــﻮو وﺗﺎن دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﯾە ،ﺋەوە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﻓڕەﻧﺴﺎ، ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ ،ﻛەﻧەدا ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭼەﻧﺪ وﺗﯽ ﺗﺮ ﻟێﺮەن ،ﺋێﺮاﻧﯿﺸﯽ ﻟێﯿە 28 ،وت ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻋێﺮاق و ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﻛــە ھﺎﺗﻮون ﻟەﺑــەر ﺧﺎﺗﺮی ﺧﻮدا ﻧەھﺎﺗﻮون ،ﺋەﮔەر ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺑەﺑێ ﺑەرژەوەﻧﺪی ھﺎﺗﺒﻦ ،ﺋەوا ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ھﺎﺗﻮون ﭘﺸﻜﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﻟەم وﺗە ،ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻧﻔﻮوﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاق زۆرە ﺑەو ﭘێﯿەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺷﯿﻌەﯾە و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺷﯿﻌەﯾە ،ﻛﻮردﯾﺶ ﻟە 37ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ دۆﺳﺘﺎﻧە و ھﺎوﺑەﺷﯽ ھەﺑﻮوە ﺑەھﯚی ﺷەڕ دژی ﺑەﻋﺲ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺮان ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەﯾە. ﻛەواﺗە ﺋێﺴــﺘە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﺑەﻏﺪا ﭼﯚﻧە؟ ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻧەﻣﺎوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــەڕووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﭘﺎرەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎدرێﺖ و ﻟەڕووی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯿەوە ﻛﻮردێﻚ ﺑﯿەوێﺖ ﺑﭽێ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﻟە ڕێﮕە دەﯾﮕﺮن ﯾﺎن ﺳەری دەﺑــڕن ﯾﺎن ﺑە ﭘﺎرە ﺋﺎزادی دەﻛــەن ،ﻛﻮرد ﺣەوت وەزﯾﺮی ھەﺑــﻮو ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺋەواﻧﯿﺸــﯿﺎن دەرﻛﺮد و ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ﻧﺎدەﻧەوە ﺑە ﻛﻮرد .ھێﺰی ﭼەﻛﺪار ھەﺑﻮو ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ ھەڵﮫﺎﺗﻦ، ﺋێﺴﺘە ﺋەوان ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿﺎن ھەﯾە و ﺋێﻤەش ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەﻣﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻧەﻣــﺎوە ،ﺋەوەی ھەﯾــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮی ﻋێﺮاﻗە ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ
ﻧﺎﯾەت ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ دەﺑێﺘە ھــﯚی ﺋەوەی ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺋﺎراﻣــﯽ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﻧﺎو ﺧەڵﻚ و ﺷــەڕ و ﺋﺎژاوە و ﻛﻮﺷﺘﻦ روو ﻧەدات ،ﺑەم ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەردەوام دەﺑﻦ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌە و ﻛﻮرد ،دەﺑﻮو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەر ﻟــە ﻛﻮﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ،رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق ﺑﻜﺮداﯾە ،دەﺑێﺖ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﻮوﺳــڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﭼﯚن ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺋەوە راﺳﺘە ﻛە ﻛﻮرد ھﺎوﺑەﺷە ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق. ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺷــﻨﮕﺎﻟﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮد و ﻟێﺮەوﻟەوێ دەﮔﻮﺗﺮێ ﭘەﻛەﻛە ھﯚی ﺑەدەﺳﺘەوەداﻧﯽ ﻛﯚﺟﯚ ﺑﻮو ،ﺋەوە راﺳﺘە؟ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﻨﮕﺎل داوای ﻟە ﺋێﻤە ﻛﺮد ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﻛﯚﺟﯚ رزﮔﺎر ﺑﻜەﯾﻦ ﺑەر ﻟەوەی داﻋﺶ ﺑﮕﺎﺗە ﺋەوێ ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن ﭼﻮار ھەزار ﻛەس ﺑﻮو ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺋێﻤە ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺳﺮوور ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺑە رەزاﻣەﻧﺪی ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺑــە زووﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎت ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﻣﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﺋەوان ﺑﺘﻮاﻧﻦ رێﮕﺮی ﻟە داﻋﺶ ﺑﻜەن و ھەﻣﻮو ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرەﻛﯽ داﻋﺶ ﺑﯚردﻣﺎن ﺑﻜەن ،ﺋەوان رەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎن دەرﺑڕی و ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺳەر ﭼﯿﺎی ﺷﻨﮕﺎل و ﺑڕﯾﺎر درا ﺋەو ھەﻣــﻮو ﺧەڵﻜە ﻟە رێﯽ دوو ﻛﯚﭘﺘەر ﺑﯚ ﺳﺤێﻼ ﺑﮕﻮازﻧەوە ،ھەر ﻛە ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﭼﯿﺎی ﺷــﻨﮕﺎل ،ﺑﯿﻨﯿﯿﺎن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟەوێﻦ و ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ھەڵﺪاوە ،دواﺗــﺮ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑە دار و ﺑەرد ھێﺮﺷــﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەﻛﺎن و ﺋﯿﺘﺮ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺋەو ﺧەڵﻜە رزﮔﺎر ﺑﻜــەن و ﺑە ﺋێﻤەﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘەﻛەﻛە ﻟەوێﯿە و ھﯚی رزﮔﺎر ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺧەڵﻜەﯾە. ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺷــﻨﮕﺎل ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮاوە و ژﻣﺎرەﯾەك ھێﺰ ﻟەوێ ھەن و ھەر ﯾەﻛێﻚ ﺷﻨﮕﺎل ﺑە ھﯽ ﺧﯚی دەزاﻧێﺖ ،ﺋﺎﯾــﺎ ﻛێ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻤێﻨێﺘەوە؟ ﺋەﮔەر ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧەﺑﻮواﯾە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺷﻨﮕﺎل ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻧەدەﻛﺮاﯾەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﺷــﻨﮕﺎﻟﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑێﺠﮕە ﻟەوە ﺷﻨﮕﺎل ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋێﺴﺘە ژﻣﺎرەﯾەك ھێﺰ ﻟەﻧﺎو ﺷــﻨﮕﺎل ھەن ،ﺟﮕە ﻟەوەی ﻛﺎرﯾﮕەرن ﺑﯚ ﺋﺎوەدان ﻧەﻛﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل ،ھﺎوﻛﺎت ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ھﯿﭻ ﺳﻮودێﻚ ﺑە ﺷﻨﮕﺎل ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ،ﺋەو ھێﺰاﻧە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە دەﺑێﺘە ھﯚی راﻛێﺸﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ھێﺰە ﻣﯿﻠﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑﯚ ﺷﻨﮕﺎل. ﻛەواﺗە ﭘەﻛەﻛە ﺑﯚﭼــﯽ وادەﻛﺎت ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘەﻛەﻛە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان وەردەﮔﺮێﺖ؟
ﺋەوان ﺑە ﻓﯿﺘﯽ ﻋێــﺮاق و ﺋێﺮان ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻟە وەﺧﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟەﻻﯾەن ﺋەو دوو وﺗە ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛە دەﭼﻮو ،ﺑەم وا ﺑﯿﺮ دەﻛەﻣەوە ﺋێﺮان و ﻋێﺮاق ﭘەﻛەﻛە ﭘﺸــﺘﮕﻮێ دەﺧەن ھەر ﻛە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەوان ﻧەﻣﺎ و ھەر ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ﺋێﺴﺘە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێﻮان ﭘەﻛەﻛە و ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان ھەﯾە. زۆر ﻟە ﺳــەرﻛﺮدە ﺳەرﺑﺎزی و ﺋەﻓﺴەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق دەرﻛﺮان ،ﺋﺎﯾﺎ ھﯿﭻ ھﺎوﺑەﺷﯿﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ﺋێﺴﺘە؟ ﻋێﺮاق ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎت ھﺎوﺑەﺷــﺒﻮون ﻗﺒــﻮوڵ دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑە ھێﺰ و ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ھەﯾە ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮرد ﻧەﺑﻮوەﺗە ھﺎوﺑەﺷــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق ،ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺎدادﭘەروەری ﻟەﻧﺎو ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺳێ ﺟﺎر ھەوڵﻢ دا دەﺳﺘﻜﺎرﻛێﺸﺎﻧەوە ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜــەم ،ﺑــەم ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وﯾﺴــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەرﮔە ﺑﮕﺮم ،ﺑێﺠﮕە ﻟە ﻛﻮرد ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق رەﻓﺘﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳــەرﻛﺮدە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﻛەن ،ﺋەوەﺗﺎ ﻛﺸﺎﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋﻮﺑێﺪی وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮو ﻧەك ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛﻮرد ﺑﯿﺮ ﻟە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺑڕﯾــﺎرە ﻟە 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ داھﺎﺗــﻮو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋێﻮە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن؟
دۆﺳﻴە
ەﺑێﺖ و ﺧەڵﻚ ﺑەﻗﺴەی ﺣﺰب دژی دەوڵەت ﻧﺎﺑێ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی ﺷــەڕی داﻋﺸــە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﻻوازە. ﺑــەم ھەﻧﺪێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛــﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا، ﺑــەردەوام ﻟە ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺑەﻏﺪا ﭘﯿــﺮۆز دەﻛەن و ﮔەڕاﻧــەوەی ﻛﻮرد ﺑــﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ دەزاﻧﻦ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﻛﻮرد ﭘﯿﺮۆزە؟ ﻟــە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو ﭘێﻨــﺞ ﺣﺰﺑەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرﯾﺎن ھەﯾە ھەﻣﻮو ﻟە ﺑەﻏﺪان و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭽﯿﺎن ﻧەﯾﺎﻧﮕﻮﺗــﻮوە و ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن دەرﻧەﻛﺮدووە ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﻜێﺸﻨەوە ،ﺑەم وەك ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد ﻛﻮرد ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧەﻣــﺎوە ،ڕەﻧﮕە ھﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەواﻧە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺷەﺧﺴﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﺖ و ﻟەﺑەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻟە ﻛﯚی 326 ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،دەﺑێﺖ 60ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯿــﺎن ھەﺑێﺖ؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﺪەن و ﺑەﻏﺪا ھەرﭼﯽ ﺑﯿەوێﺖ ﺑەﺑێ ﻛــﻮرد ﺟێﺒەﺟێــﯽ دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﻟەﮔەﻷ ﺋەوەﺷﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﻮرد ﭘێﻮەﻧﺪی ھەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا و ﻟەﭘﺎش ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەوﺑﺎرەوە ﺑﻜەن. ﻟەو ﺑﺎﺳــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾــەی ﺋﺎﻣــﺎژەت ﭘێ ﻛﺮد، ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑەﻏﺪا ﭼﯚﻧە ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم؟ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻏﺪا ﺑە ﻓەرﻣﯽ ھﯿــﭻ ﺑەﯾﺎﻧێﻜﯽ دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ڕاﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺋەوەی ھەﺑﻮوە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﯚﺗﺎ ﺟﺎردا ﻟەﺳەر داوای ﺣﺰﺑە ﻋەرەﺑﯿﯿە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻛە داواﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدووە ھەڵﻮێﺴﺖ و ﻗﺴەی ھەﺑێﺖ وەك ﺳەرۆك وەزﯾﺮ ،ﻋەﺑﺎدی ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋەﮔەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺷﻜﺎت دەﻛەم. 25/9وەك ڕۆژی ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دﯾــﺎری ﻛــﺮا ،ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺣﺰب ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟەﮔەڵ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﯿﻦ ،ﺑە ﺑــڕوای ﺗﯚ ھﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿە
ﺋەو ﺷﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دا ﺋێﺴﺘە ﺣەزی ﻟەژێﺮدەﺳﺘﯿﯽ ﻋەرەب ﺑێﺖ؟ ﻟە ﺑەردەرﻛﯽ ﺳەرا ﺗﺎ ﺳەھﯚڵەﻛە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧــﺎﻛﺎت و ﻧﺎوﭼەﻛە ﻓﺮاواﻧە و ھەﻣﻮو وا ﻧﯿﻦ ،ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻣێــﮋوودا ﻟــە ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ھەﻣﯿﺸە ﭘێﺸەﻧﮓ ﺑﻮون ﻟە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان، ڕۆژی ڕەﺷﯽ 6ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺑەردەرﻛﯽ ﺳەرا ﺑﯚﭼﯽ ڕووی دا؟ ﺑﯚ ﺋەوەﺑﻮو داواﯾﺎن ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮد دەﻧﮓ ﺑﺪات ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨەﻧە ﺳــەر ﻋێﺮاق،
ﺋێﺴــﺘە ﻛــﻮرد ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏــﺪا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻧەﻣﺎوە ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕەﺗﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەوەﺑﻮو ﺑە ﺗﻮﻧﺪی وەﻣﯿﺎن داﻧەوە و 60ﺑﯚ 70ﺷــەھﯿﺪﯾﺎن ﺑەﺧﺸﯽ ﻛە ”ﻋەوﻟە ﺳــﯿﺲ“ ﺳەرﻣەﺷﻖ ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻢ واﯾە ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﮔﻮێﯽ ﺣﺰب و ﺷەﺧﺲ ﻧﺎﻛﺎت و ﺑﺰاﻧە ڕۆژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭼﯚن ھەﻣﻮو دەﭼﻨە ﺳــەر ﺳﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان و ﺑە ”ﺑەڵێ“ دەﻧﮓ دەدەن، دەﺑﯿﻨﯿﻦ دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ دەﺑێﺖ و ﺑەﮔﻮێﯽ ﻗﺴەی ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻛە ﺑەوەﻛﺎﻟەت ﺋﯿﺶ ﺑﯚ ﺣﺰب و وﺗێﻚ ﺑﻜەن و ﺑەﺷﺪاری ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧەﻛەن. ھەﻧــﺪێ ﻻﯾەن ﻣەرﺟﯿــﺎن ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ،ﺋێﻮە ﭼﯽ دەڵێﻦ؟ ﻟەم رۆژاﻧە دﻛﺘﯚر ﻣﻮﻛەڕەم ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ و ﯾﺎﺳــﺎﻧﺎس و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻛﻮردﯾﯿە و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ،ﮔﻮﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت
ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗەداﺧﻮل ﺑﻜﺎت ﻟــە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﭼﻮﻧﻜە ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﮔەورەﺗــﺮە و ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم زﯾﺎﺗﺮ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧە ،ﺋەوەﺗﺎ ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﻓﯿﻨﻠەﻧﺪ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗەداﺧﻮﻟــﯽ ﻧەﻛﺮدووە ،ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺸــﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻧﮕﯽ ھەﻣﻮو ﻣﯿﻠــەت ﻧﯿﯿە ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻧﮕﯽ ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد وەردەﮔﺮێﺖ. ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ھەﻧﺪێﻚ ﻣﯿﺪﯾﺎوە دەﻧﮕﯽ ”ﻧەﺧێﺮ“ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ و دەﺑﯿﺴﺘﺮێﺖ ،ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن دژی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ 25 ﺋەﯾﻠﻮول دەردەﺑڕن ،ﺋﺎﯾﺎ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﯾﺎن ھەﯾە؟ ﺋەوەی ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ دەﺑﯿﻨﺮێ ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﻛەﻣﻦ ﺑەﻧﺎوی ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﻛە ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﻧﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ واﺗە داھێﻨەر ،ﻟە دﻧﯿﺎدا ھەﻣﯿﺸە ﺧەڵﻜﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ دۆزی ﻣﯿﻠەﺗەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺋەﻣﺎﻧــە دەﮔەڕێﻦ ﺑەدوای ﮔﻮﺗەی ﻛەﺳێﻚ ﻟەوﭘەڕی دﻧﯿﺎ ﻛە دژی ﻛﻮردە ﯾﺎن ﻣەﻻﯾەك ﻟە ﺳﻮودان دەڵێﺖ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ،دێﻦ ﻗﺴەی ﻣەﻻﻛە وەردەﮔێڕن. ﺑﺎﺷــە ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻮودان ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻧەﺑﻮو ﺑﯚ ﺳﻮودان ،ﻛەﭼﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺳﻮودان؟ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﯾەك ﻛﯿﺸــﻮەرﯾﺶ ﻧﯿﻦ و ھﯿﭻ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﺋــەو دوو وﺗە ﻧﯿﯿە؟ ﺑﯚﯾە ﭘێﻢ واﯾە ﺑەڕێﮋەی % 85 ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮓ ﺑە ”ﺑەڵێ“ دەدەن. ﺋێﺴﺘە ﺋەوەی ﺗﯚ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﯿﺖ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ وﺗﺎن ﻟەﺑﺎرەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﭼﯿﯿە؟ ﺋێﻤە ﻧﺎﺑێﺖ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ وﺗﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺳﯿﻨﯿﯿەﻛﯽ زێڕﯾﻦ ﺑﺨەﻧە ﺑەردەﺳﺘﻤﺎن ،ﺋەﻣە روو ﻧﺎدا ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺧﯚﻣــﺎن ﺧەﺑﺎت ﺑﻜەﯾﻦ و ھەوڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ﺑــە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﮕەﯾﻦ، ﺋێﻤە ﺑە ﺗﻔەﻧﮕﯽ ﺷــڕەوە ﺷﯚڕﺷﻤﺎن ﻛﺮد و ﺑەرەی
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﻤﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ و 1992ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﻤﺎن داﻧﺎ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﻤﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮد ،ﭘﺮﺳﻤﺎن ﺑە ﻛەس ﻧەﻛــﺮد ،ﻟە ﺣﻮﻛﻤﯽ زاﺗﯿﯿەوە ﮔﯚڕﯾﻤﺎن ﺑﯚ ﻓﯿﺪراڵﯽ و ﻟە 2005ﭼەﺳــﭙﺎ و ﭘﺮﺳــﻤﺎن ﺑە ﻛەس ﻧەﻛــﺮد ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑــﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘﺮس ﺑــە وﺗﺎن و ﺧەڵﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﺑﯚﯾە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺗﺮس ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەﻣﻮو ﻣﯿﻠەت دەﻧﮕﯽ ”ﺑەڵێ“ ﺑﺪات ،ﺋەوەﻧﺪەی ﻣﻦ وﺗﺎﻧﻢ ﺑﯿﻨﯿﺒێﺖ و ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻢ ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ھەﻧﮕﺎرﯾــﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧــﯽ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﻮرد دەرﺑڕﯾــﻮە ،ﺑەم ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﯾەﮔﺮﺗﻮوﯾﻦ و ڕێﺰ ﻟە دەﻧــﮓ و ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﮔﺮﯾﻦ، 300ﻣﻠﯿﯚن ﻋەرەب ھەﯾە ﺧﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﺎڵێﺖ وەرە ﻛﻮرد ﺗﯚ ﻟێﯽ ﺟﯿﺎ ﺑەرەوە ﯾﺎﺧﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﺎﯾەت ﻛﻮرد ھﺎن ﺑﺪات ﺟﯿــﺎ ﺑێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﺋێﻤە ﺧﯚﻣﺎن ﺋەﻣﺮی واﻗﯿﻊ دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺟﯿﺎ ﺑﺒﯿﻨەوە ،ﺧﯚ ﺧﻮا ﻟە ﻗﻮرﺋﺎن ﻧەﯾﮫێﻨﺎوە ﻛە ﻛﻮرد ھەﻣﯿﺸە ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق و ﻋــەرەب ﺑێﺖ؟ دەﺑێﺖ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﮕەﯾﻦ و دەوڵەﺗﻤﺎن ھەﺑێﺖ. ﺑﺎﺷە ﭘێﺖ واﯾە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن دەﺑێ؟ ﭘێﻢ واﯾە دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردی دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ دەﺑێﺖ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و دۆﺧﯽ ﻛﻮرد زۆر ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ
ﺋەوەی ﻟــە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ دەﺑﯿﻨﺮێ ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﻛەﻣﻦ ﺑەﻧﺎوی ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ
ﻟە ھەﻧﺪێ دەوڵەت ﻛە ھﯿﭻ ﻧﯿﻦ و دەوڵەﺗﻦ ،ﺑەم ﺋێﻤە ھەﻣﻮو ﺷﺘﻤﺎن ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ دەوڵەﺗﻤﺎن ﻧﯿﯿە. ھەﻧــﺪێ ﺧەڵــﻚ ﺗﺮﺳــﯿﺎن ﻟــەوە ھەﯾە ﭘﺎش ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋەﮔــەر ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺶ ڕاﺑﮕەﯾەﻧﺮێ، وﺗﺎن ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن دادەﺧەن و ﻣﯿﻠەت ﺑﺮﺳــﯽ دەﺑێﺖ ،ﺗﯚ ﭼﯽ دەڵێﯿﺖ؟ ﭼەﻧﺪە ﺋێﻤــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﻤﺎن ھەﯾە ﻟەﮔەڵ وﺗﺎن، ﺋەواﻧﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺋێﻤە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤە ھەﯾە ،ﺋێﻤە ﺧﺎوەﻧﯽ زەوی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ و ﻧــەوت و ﺋﺎوﯾﻦ و ﻣﯿﻠــەت و ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺋﺎﺑﻮورﯾﻤﺎن ھەﯾە ،ﺑڕوام واﯾە ﻛەس ﻟە ﺑﺮﺳﺎ ﻧﺎﻣﺮێﺖ، ﻟە ﭘﺎش ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﺎ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﺑﮕﺮن ،ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ ﺋەوان ﺳێﻮ و ﺧﻮاردەﻣەﻧﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮوﻣﺎن ﺑﯚ دەﻧێﺮن ﺋێﻤە دۆﻻرﯾﺎن ﺑﯚ دەﻧێﺮﯾﻦ و ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗە ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﯚ وﺗﺎن. ﺗﻮرﻛﯿــﺎ 800ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە 32 ھــەزار ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ﻟێــﺮە ،ﺋێﺮان 400 ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و وەﺑەرھێﻨﺎن و ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﻦ ،ﺧﯚ ﺋەواﻧە ھەروا ﺋﺎﺳﺎن دەﺳﺘﺒەرداری ﺋەو ﺳەرﻣﺎﯾە و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە ﻧﺎﺑﻦ ،ﺋێﻤە 26ﺳﺎڵە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺳــەرﺑەﺧﯚﻣﺎن ھەﯾە ﻟەم 26 ﺳﺎڵە ﻧەﺑﻮوﯾﻨەﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺋەوان و ﻟە داھﺎﺗﻮوش ﻧﺎﺑﯿﻦ ،ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ ﺗﺮﺳێﻚ ﻧﯿﯿە دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭼﯽ ڕوو دەدات و ﻛﻮرد ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ ﺋەو ﺋێﻮارەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ڕادەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ، ﻣﯿﻠەت ﺧﯚی دێﺘە ﺳەر ﺷەﻗﺎم و دەﯾﻜﺎت ﺑە ﺷﺎﯾﯽ و دەڵێﺖ ﺋەوە ﻛــﻮرد ﺑﻮوە دەوڵەت و ﺗەواو و داوای ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت ،ﺋەوﻛﺎت ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﺑﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەوﻧە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و وﺗﺎن و ﭘﺮۆﺳەﻛە دەﭼێﺘە ﺳەر رێڕەوی ﺧﯚی ﺗﺎ دەوڵەت راﮔەﯾﺎﻧﺪن.
ﻧﺎﮔﺮم و ﺗﺎﻛە ﺋﺎواﺗﻢ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ دەوڵەﺗە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﻛﻮرد ﺑە دەﺳــﺘﯽ رژێﻤە ﯾەك ﻟە دوا ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺷــەڕ و ﺋﺎژاوە و ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و ﻛﻮﻣەڵﻜــﻮژی و راﮔﻮاﺳــﺘﻦ و وێﺮاﻧﻜﺎری ﺑﯿﻨﯿﻮوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺧێﺮێﻜﻤﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە و ﻧﺎﺷــﺒﯿﻨﯿﻦ ،ﻟەﺑەرﺋەوە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ رێﮕەﭼﺎرەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛــﻮرد و ﻋێﺮاق وەك دوو دراوﺳــێ ﭘێﻜەوە ﺑﮋﯾﻦ ،ﺋەﮔــەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدرێﺖ ،ﻣﺎﻧﺎی واﯾە ﺷــەڕ و ﺋﺎژاوە ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و ﻛﻮﻣەڵﻜﻮژی و راﮔﻮاﺳــﺘﻦ و وێﺮاﻧﻜﺎری ﺑەردەوام دەﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق و ﺗﻮرك و ﻓﺎرس ﺑﯿﻦ ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد رێﻚ ﺑﺨەﯾﻦ و ھەر ﭘﺎرﭼــە ﭘﺎرﭼەﯾﯽ دەﻣێﻨﯿﻨەوە، ﻟەﺑەرﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺑە دەم رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﺑﭽﯿﻦ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑە ”ﺑەڵێ“ دەﻧﮓ ﺑﺪەﯾﻦ. ﺑەم دەﮔﻮﺗﺮێ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم؟ ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ھەﻣﯿﺸــە ﮔەﻻﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەن
ﺋێﺴــﺘە ﺟﻮوﺗﯿــﺎرم و ﻟەﻧــﺎو ژﯾﻨﮕــەدام و ﺧﯚﺷــﺘﺮە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﭘﻠەداری
ﻛﻮرد ﺑﺒێﺘــە دەوڵەت ،ﺑەم ﺧﯚﻣﺎن ﻟەو راﺳــﺘﯿﯿە دوور دەﺧەﯾﻨەوە و ﭘﺎﺳﺎو دێﻨﯿﻨەوە ،ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری دەوڵەﺗــە زﻟﮫێﺰ و ﺧــﺎوەن ﭘێﮕەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و رۆژ دوای روژ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەردەﻛەوێ ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ دەرەوە دەرﺧــەری ﺋەوەﯾە ﮔەﻻﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردن ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﯿﺸــە وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﺑەدەم ﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﭼەوﺳﺎوە و ﻟێﻘەوﻣﺎو دەﭼﻦ. ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺑەﺷﺪاری ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻛﺎﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛﺎت ﻣﺎوە ﺑﯚ دواﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم؟ ﻣﻦ ﺋەوە دەﭘﺮﺳــﻢ ﺋﺎﯾﺎ ﻛەی ﻛﺎﺗــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە؟ ﺑﺎ ﺋەوان ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋێﻤە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭘﺎﺳﺎوی ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﯾە ﭘــڕۆژەی ﭘﺎرﺗﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﺋەوان ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧەﻛەن ،ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛﺎت و دەﻧﮓ ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەدەن، ھەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧەﻛﺎت ،دووﭼــﺎری ﻧەﻓﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەﺑێﺖ. ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺮێ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ھێﺰی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و زﯾﺎﺗﺮ ﻣﯚرﻛﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎرە ،ﻛەی ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﺑێﺘە ھێﺰێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ؟ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھێﺰێﻜــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە و ھەﻣــﻮو
ﭘـــەﻛـــەﻛـــــە ھــﯚی ﻛﯚ ﻣە ڵﻜﻮ ژ ﯾﯿە ﻛﺎ ﻧــﯽ ﻛﯚﺟﯚ ﺑﻮون ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەڕووی ﺗﻮاﻧﺎ و ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻣﯚرﻛﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎن ﺑە داﻋﺶ و ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﺘﯽ ﺋەوان ﻟە ھەﻣــﻮو دﻧﯿﺎ دەرﺧەری ﺋەو راﺳﺘﯿﯿەن ،ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەﻻﯾەن ھێﺰی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆرﺑﺎش راھێﻨﺮاون ،ﺗﺎ ﻛﻮرد ھەﺑێ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەردەوام دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺎوەڕﭘێﻜﺮاون و ھﯿﭻ ﺳﺘەم و زۆردارﯾﯿەﻛﯽ ﻟێ ﭼﺎوەڕوان ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ھەر ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮو دەرﮔەی ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵﯽ ﺑەڕووی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛﺮدەوە و ورەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸﯽ رووﺧﺎﻧﺪ. ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺮێﺖ ﺳــﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚ ﻛﯚﺗﺎی ھﺎﺗﻮوە ،ﺋێﻮە ﭼﯚن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺑﯚ دەﻛەن؟ ھﯿﭻ وﺗێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەڕووﻧﯽ و ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻧەﻛﺮدووە ﻛە ﺳــﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚ ﻛﯚﺗﺎی ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەم ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕــەی ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚ دەﺑێﺖ.
وەك ﺧــﯚت ﺋﺎﻣﺎدەی ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻋێﺮاق ،ﯾﺎﺧﯚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺗﺮ وەرﺑﮕﺮی؟ ﺗەﻣەﻧﻢ رۆﯾﺸــﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ھﯿﭻ ﭘﯚﺳﺘێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﺑﮕﺮم ،ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻢ ﭘﭽڕاﻧﺪووە و وەك ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەژﯾﻢ ،ﺑەم ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﺎﺷﻢ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ھێﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەﯾە. ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺳێ ﺟﺎر ﻟەﻧﺎو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ زێﺒﺎری و ﻋەﺷﯿﺮەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺷەڕ دروﺳــﺖ ﺑﻮو و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ ﻛﻮژراون ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚ ﺋەﻣە روو دەدات؟ ھﯿﭻ ﺷــەڕێﻚ ﻟە ﻧێﻮان زێﺒﺎری و ﻋەﺷﯿﺮەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ رووی ﻧەداوە ،ﺋەوەی رووی داوە ﺷەڕێﻜﯽ ﺧێﺰاﻧﯿﯿە، ﺑــەم ﺑە ھەوڵ و ﻛﻮﺷﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ زێﺒﺎری ھەﻣﻮو ﺋەو ﺷــەڕاﻧە ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮاون ﻛە دادﮔﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑەم وا ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟەﻣەودوا ﺋﯿﺘﺮ ﺗەﻧﯿﺎ رێﮕەی دادﮔﺎ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑﮕﯿﺮێﺘە ﺑەر ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە ﻟە وﺗێﻜﺪا دەژﯾﻦ ﯾﺎﺳــﺎ ھەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﻋەﺷﺎﯾﺮﯾﯽ ﻧﺎﻛﺎت. رۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚت ﭼﯚن ﺑەﺳەر دەﺑەی ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋﺎراﻣﺘﺮن ﯾﺎﺧﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻠە و ﭘﯚﺳﺖ؟ ﺋەی ﺋێﻮە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﺗﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ؟ ﻣــﻦ ﻣﺮوﭬێﻜــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﻢ ،ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە رێــﯽ ﺗــﯚڕە
ﻛﯚﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑەھێﺰ ﺑﻜەم ،راﺳــﺘەوﺧﯚ دەﭼﻤە ﺳــەردان و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوﻛﻢ ﻧﯿﯿە ،ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚم دەژﯾﻢ و دڵﺨﯚﺷــﻢ ،دەﻣەوێﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﺗەﻣەﻧﻢ ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰاﻧﻢ ﺑەﺳــەر ﺑﺒەم و وا ھەﺳﺖ دەﻛەم ﺋێﺴﺘە ھﺎﺗﻮوﻣەﺗە ﻧﺎو ژﯾﺎن و ھەﻣﻮو رۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﻢ دێﻨێﺖ ﻛە ﻟە ﭘﯚﺳــﺖ و ﭘﻠەدا ﺑﻮوم ،ﺋێﺴﺘە وەك ﺟﻮوﺗﯿــﺎر و ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ دەژﯾﻢ و رۆژاﻧە ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻛەﻧﺎڵە ھەواڵﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی و ﺑﯿﺎﻧﯽ دەﻛەم و ھەﻣﻮو ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن و ﺷەوان وەرزش دەﻛەم، ﺗﺎﻛــە ﺋﻮﻣێﺪم ﻣﺎﺑێﺖ ﻟە ژﯾــﺎن ﺋەوەﯾە ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑﻤﺮم دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑﺒﯿﻨﻢ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ رۆژێﻜﯿﺶ ﺑێﺖ.
) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ، ( ژﻣﺎرە
ڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮓ ﺑە ”ﺑەڵێ“ دەدەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ :ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ دەوڵەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺑێ وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﺑﺎز ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ وەﻣﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەداﺗــەوە ﻛە ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن دەوڵەﺗــﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو دەﺑێ. ﺋەو دەﭘﺮﺳــێ ﺑﯚﭼــﯽ ﺋەواﻧە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨــﻦ ﻟــە ھەﻣــﻮو ڕووﯾەﻛەوە ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە؟ ،ﺋەﮔەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردووە ﺑﯚﭼﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﭼﻨــە ﺑەﻏﺪا و ﻧەﺟەف و ﺑەﺳــﺮە ﺑﻤێﻨﻨــەوە و ﺑﯚﭼــﯽ ھــەر ڕوو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن؟ دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺋەوەی ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧــﻮاردووە دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗە ﻧەك ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻮو و ﺋﺎرام و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەھێــﺰی ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺑێﺖ. ”ﺳــێﺲ ﻓﺮاﻧﺘﺰﻣــﺎن“ ﻧﻮوﺳــەر و ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ ﻛە ﻣﺎوەﯾەك ﺑﯚ ڕووﻣﺎڵﯽ ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ ﺑﻮوە ،ﻟە وﺗﺎرێﻜﺪا ﻟەژێــﺮ ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردوو ﻧﺎﺑێ“ دەڵــێ ،وﺗﺎرێﻚ ﻟە ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛﺎﺗێﻚ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕادەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ، دەوڵەﺗێﻜــﯽ ”ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردوو“ دەﺑێــﺖ و زۆر ﺑە ﻧەرێﻨــﯽ ﺑﺎس ﻟە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮاوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﻮوﺳەری وﺗﺎرەﻛە ،ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ڕاﺳﺘﯿﯿەﻛە ﻧﺎﻛﺎت ﻛە ﺋەوە دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗە ﺑە ﺗەواوی ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺧﻮاردووە ﻧەك ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎراﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق دەﯾﺎﻧەوێ ھەﻣﯿﺸە وا وێﻨﺎ ﺑﻜەن ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﻧﺎی ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯽ دووەم و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗەﻛە ﭼەﻗﯚداﻧە ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻋەرەﺑﯽ. ﺋێﺴــﺘە دۆﺧەﻛە ﺟﯿــﺎوازە ،ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوی ﺑﯿﺎﻧﻮون ﺑﯚ ڕێﮕﺮی ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد و ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑەﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ، ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە 1776ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ داﺗەﭘﯿﻮ و ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردووی ھەﺑﻮو ،ﻟەﮔەڵ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ھێﺰی ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ، ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﺋﺎو و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﺟﯿﺎ ﻧەﺑێﺘەوە ،ﺋەو ﻛێﺸــەﯾەی ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ھەر دەﺑێ ﻛە ﺑە ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎو ﺋێﺮان زﯾﺎن ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﯾەﻧێ. ﺑە ھەﻣﻮو ﻣﺎﻧﺎﯾەك ﻋێﺮاق دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردووە ،ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺳــەدام ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﻟە دوای 2003ﻟەﻻﯾەن ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧەوە ﺗﺎواﻧﯽ ﮔەورە ﺋەﻧﺠــﺎم درا ،داﻋﺶ ﺑەھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌە ﺷــێﻮەی دەوڵەﺗﯿﺎن ﺑە ﻋێﺮاق ﻧەھێﺸــﺘﻮوە، دواﺗــﺮ ﻋەرەﺑــە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻟــە ﺗﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی و ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن دووﺑﺎرە ﺟێ ھێﺸــﺘەوە و ھەﺗﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺟﯿﺎ ﻟە ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻣەزەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەﻣﺎن ڕێﮕەﯾﺎن ﮔﺮﺗەﺑەر ،ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛەﻧﯿﺴەﻛﺎن ﺑﻨﯿﺎت دەﻧﺮێﻦ و ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ھەﯾە ،ﻟــە ﺑەﻏﺪا و ﻣﻮوﺳــڵ و ﺑەﺳــڕە ڕۆژ دوای ڕۆژ دەﺗەﻗێﻨﺮێﻨــەوە و وێﺮان دەﻛﺮێﻦ و ﭼﯚڵ دەﻛﺮێﻦ. ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ و
ﺧەﯾﺎڵﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﻟە ھەر ڕەﮔەز و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕ و ﺋﺎﯾﻨێﻚ ﺑﯿﺖ ،دەﺗﻮاﻧﯽ ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن و ﻟە ﻛەﺷێﻜﯽ ﺋﺎرام ﭘﯿﺎﺳە ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق ﺷﻮێﻨێﻜﯽ زۆر ﺋﺎرام و ﭘڕ ﻟە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺋەﻣﺎﻧە و ﺑەﺗەواوی ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﻛێﺸــﺎوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺣﺎڵەﺗﯽ ھﺎوﺷێﻮە ﺑەدی ﻧﺎﻛــﺮێ .ﺋێــﺮان ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕۆی ھەﯾە و ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺧەرﯾﻜە ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸێﻮەی ﻟێ دێﺖ، وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﻮﻧﻨەی ﺗﻮﻧﺪڕۆن ،ﺑەم ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺗەواوی ﺟﯿﺎﯾە ﻟەو وﺗﺎﻧە .ھەوﻟێﺮ ﻧە ﺑەﻏﺪا و دﯾﻤەﺷﻘە ﻧە ﺗﺎران ﻛە ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺋەو ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﺎﻧە ﻟەﺳەر ﺋﺎﯾﻦ و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ﺑﺎوەڕت دەڕﻓێﻨﺮێﯿﺖ و دەﻛﻮژرێﯿــﺖ ،ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟــە وﺗﺎﻧەوە ڕوو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن، ﺋەﮔــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻟﯿﺒﯿــﺎ ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردوو ﺑێ ،ﺑﯚﭼﯽ ﺧەڵﻚ ڕووی ﺗێ دەﻛەن؟. ﺳێﺲ ﻓﺮاﻧﺘﺰﻣﺎن ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوەش ﻛﺮدووە ،ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﺋﺎوارە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ و ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن
زەوت ﺑﻜﺮێ. زۆر ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە دۆﺧێﻜــﯽ زۆر ﺧﺮاﭘــﺪان ،ﺑــەم ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﻗﺒﻮوڵﯿــﺎن ﻧەﻛــﺮد ﺑــە ژێﺮدەﺳــﺘەﯾﯽ ﺑﻤێﻨﻨــەوە و ﻧەﺷــﺒﻮون ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ، ﺑﯚﯾــە ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﺋەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕووﺑــەڕووی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دەﺑێﺘەوە و ﻧﺎﺑــێ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ڕاﺑﮕەﯾەﻧێ، ھەڵەﯾــە .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺷەش ﺗەﻧﮕﮋە دەﺑێﺘەوە ﻛە زاڵﺒﻮون ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا ﻗﻮرس ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆر ﻟــەو وﺗﺎﻧەی دﻧﯿﺎی ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەﯾﺎن ھەﯾــە و ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەﻛﯿﺶ ﺑە ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﺎﺑﺮێﺖ. ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟەﻣﺎﻧەی ﺧﻮارەوە ﻛە دەﺗﻮاﻧﺮێ زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ و ﺑەﺳەرﯾﺪا زاڵ ﺑﻦ. ﯾەﻛەم :ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎو ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺳەر ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺋﺎو زاڵ ﺑﻦ ﻟە ڕێﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎوی زۆری ھەﯾە و ﯾەﻛﺠﺎر ھەژار و ﺑێ ﺋﺎو ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺑە ﺗەواوی ﺑێ ﺋﺎو ﺑێﺖ. دووەم :ﻛێﺸەی ﺳــﻨﻮور ﻛە ﻧﺎوﭼە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟەﺳەرەﻛﺎن دەﮔﺮێﺘەوە ﻟە
ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎوە ﺑە ﺗەواوی ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ڕﯾﺰﺑەﻧﺪی ”زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧﺮاﭘﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ“ ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺑﺎش و دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ،ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە. ﭘێﻨﺠەم :ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤە و ﺗەواوە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺑەراوردی ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ،ﺋــەو زۆر ﺑەھێﺰﺗﺮ و ڕێﻜﺘﺮ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﺗﺮن ،ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دوای ﺋەو ﻣﻠﯿﺎران دۆﻻرەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەدوای 2003ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯽ ﻛــﺮد ،ﻛەﭼﯽ ﻟــە 2014 ﺳــﻮﭘﺎﻛە ﻟــە ﺑــەردەم داﻋــﺶ ﻛەوﺗە ﺳــەر ﺋەژﻧﯚ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ڕووﺑــەڕووی داﻋﺶ ﺑﻮوەوە و ھەزاران ﻛەﺳــﯽ ﺑێﺘﺎواﻧﯽ ﻟە دەﺳــﺖ دڕﻧﺪەﯾﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ڕزﮔﺎر ﻛﺮد ،ﺋەوە ڕاﺳﺘە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺳــﯚزی ﺑﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ وەك ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﯾە ،ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻛﺮدەﯾﯽ ﻛﺎری ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨەوە و ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەﯾﺎن ،ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ وﺗﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸێﻮە ﺑﻮو، ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﭼــﯚن ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ 1920 ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھێﺰی ھەﺑﻮو و دواﺗﺮ ڕێﻜﯽ
ﻛﺮد ،ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﻮوﻧە ﻛﯚﺳــﭗ ﺑﯚ ﺳەر ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺋەوەﯾــە ﺑﯚﭼــﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕا دەﻛەن؟ ھەر ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﺎ، ﺑەڵﻜﻮ ﺳــەرﻣﺎﯾەداران ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﺋێﺮاﻧەوە ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﻮێﺰﻧەوە و ﻟەوێ ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاری و وەﺑەرھێﻨــﺎن دەﻛــەن ،ﺋەﻣﺎﻧــە ﺑەڵﮕــەن ﻛــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻨﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘە ﻧەك ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو. ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ و ﻓڕەﻧﺴﯿﯿەﻛﺎن ﻟە دووﺑﺎرە داڕﺷــﺘﻨەوەی ﻧەﺧﺸەی ﻧﺎوﭼەﻛە 100ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە و ﺑەﮔﻮێﺮەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚت ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟە ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە دوای 100ﺳﺎڵ ﭘﺎش ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﻛﻮرد ﻟەﻻﯾەن ﺳــەدام و داﻋﺸەوە، ﺋﺎﯾﺎ ﻛﺎﺗــﯽ ﻧەھﺎﺗــﻮوە ڕێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﺑﺪرێ ھەﻣﺎن ﺋــەو ﻣﺎﻓەﯾﺎن ھەﺑێ ﻛە ﺑە ﮔەﻻﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ ڕەوا دەﺑﯿﻨﺮێ؟ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛﯚﺳــﯚﭬﯚ و ﺗەﯾﻤﻮوری ڕۆژھــەت دەوڵەﺗﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﻧﯿﻦ ،ﻓڕەﻧﺴــﺎش دوای ﺷﯚڕﺷﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﻟە دوای 1776ﻛــە دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،دەوڵەﺗﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮون و ﻧﻤﻮوﻧەﯾــﯽ ﻧەﺑﻮون ،ﺋــەوە ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾە ،ﻧﺎﻛــﺮێ ﺑەھﯚی ﺋەوەی زۆر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو و ھﺎوﺷێﻮەی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﯾەﻛەم ﻧﯿﻦ ،ﺋەو ﻣﺎﻓەﯾﺎن ﻟێ
ﺷﻨﮕﺎﻟەوە ﺗﺎ ﻛەرﻛﻮوك و ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو و ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ،دەﻛﺮێ ﺑە ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە و دﯾﻮاری ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟێ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێ ،وەك ﺋــەوەی ﻟە ﺋێﺮﻟەﻧــﺪای ﺑﺎﻛﻮر دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە، ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ھﺎوﺷێﻮە دەﺗﻮاﻧﺮێ ﻟە ﻧێﻮاو ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێ ،ﺋەﻣــەش ڕێﮕﺮی دەﻛﺎت ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﺋﺎڵــﯚزی ﻟە ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﺑەم ھەﻧﮕﺎوە ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ زۆر ﮔەورە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دێﺘە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن. ﺳــێﯿەم :ﮔەﻧﺪەڵﯽ و واﺳﺘەﻛﺎری، ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑە ﺗــەواوی ﮔەﺷــەی ﻛــﺮدووە ”ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و ﺧﺰﻣێﻨە و واﺳــﺘەﻛﺎری“ ﺑەرﺑوە و ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿــﻮە ،ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿــە ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑێ ،ھﯿﭻ ﻛەﺳﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺑﻜﺎت ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺋــەو ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿــە زۆرﺗــﺮ دەﺑــێ و ﮔەورەﺗﺮ دەﺑــێ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻛێ ﮔﺮەو ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە دەﻛﺎت ،ﺋەﻣە داھﺎﺗﻮو دەﯾﺴەﻟﻤێﻨێ، ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺴﺮ و ﺋﻮردن ﻟەوﺑﺎرەوە ڕووﻧﻦ. ﭼــﻮارەم :ھﺎووﺗــﯽ ،ﺋەﻣــڕۆ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەھﯚی ﭘﺎﺳﭙﯚرﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻧﺎﺑﻦ ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ھەﻣﻮو ڕووﯾەﻛەوە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮاردووە و
ﺧﺴﺘﻨەوە ،ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸێﻮە، ﭼﯿــﻦ و ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﺗﺮﯾــﺶ زۆرن، ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻟەﻻﯾەن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧەوە ﺑﻨﻜــەی ﻣەﺷــﻖ و ڕاھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە ﻣەﺷﻘﯽ زۆر ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ڕادەھێﻨﺮێﺖ. ﺷەﺷــەم :دوای ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛێﺸــەی ﻟەﮔــەڵ دراوﺳــێﻜﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺖ دەﺑێ، دەﮔﻮﺗﺮێ دەﺑێﺘە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﺑە وەﻛﺎﻟەت ،ﺑەم ﺋەﻣە ﺋەﺳــﺘەﻣە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﺮێﺘەوە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ زۆر ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﻛﺮاوەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوەی ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟﺒﻨﺎن و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە وەﻛﺎﻟەت دەﺟەﻧﮕﻦ ،ﺷــەڕی ﻣەزەوی ﺳﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە دەﻛەن، ﺑەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ھێﻨﺪە ﺗﻮﻧﺪ ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻣەزەوی و ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺗێﺪا دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺗﺎ وﺗﺎن ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە ﻗﻮوڵ ﺑﻜەﻧەوە و ﺟەﻧﮓ ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕﻮازﻧــەوە ،وەك ”دەوڵەﺗێﻜﯽ ﭘﺘﺮۆﻟﯽ“ ﺧﺎوەن ﭘێﮕە دەﺑێ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە ھەرﭼەﻧﺪ ﺋێﺮان ﺑەرھەڵﺴــﺘﻜﺎری دەﺑێ ،ﺑەم ﺋەﻣە ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚی ﺋەوەی ﺋﺎڵﯚزی دروﺳﺖ ﺑﺒــێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﺮان ﻧﺎﭼــﺎرە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻌەﻛە ﺑﻜﺎت. ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺟﮕەﻟــەوە، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھێﺰﺗــﺮ دەﺑــێ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﭘەرە دەﺳﺘێﻨێ،
زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎن ﺑەر ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و دوای ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺶ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــﺎن ﺗێﺪا ھەﺑــﻮوە ،وەك ﺋەوەی ﻟە ﺋێﺮﻟەﻧﺪا ڕووی دا ،ﯾﺎن ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛــە 620ھەزار ﻛﻮژراوی ﻟێ ﻛەوﺗەوە ،ڕووﺳــﯿﺎ و ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻣﺎوەی دوو ﺳەدە ﺑەردەوام ﻟــە ﺟەﻧﮕﯽ ﺧﻮێﻨﺎوﯾــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺪا ﺑــﻮون ،ﺑەم ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺋەﻣەﯾﺎن ﺗەواو ﻛــﺮدووە و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑە ﺗەواوی ﺗێﯿﺪا ﭘەرە دەﺳێﻨێﺖ. ﺋــەو ﻧﻮوﺳــەرە ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــە ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی وﺗﺎرەﻛەﯾــﺪا ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﺋەﮔەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو دەﺑێ، ﺑﯚﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺑﯿﺎﻧﯿﯽ دەﭼﻨە ھەوﻟێــﺮ و ھﯿﭻ ﻛﺎت ڕوو ﻟە ﻧەﺟەف و ﻓەﻟﻮوﺟە و ﺑەﺳﺮە و ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﻛــەن؟ ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﻓڕۆﻛە دەﻓڕن و ھﯿﭻ ﻛﺎت ڕوو ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﻛەن. ﺋــەو ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردووﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻧﻮوﺳــﻦ ،ﺑﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻟە ﻋێﺮاﻗﻦ ﺑــﯚ ڕووﻣﺎڵﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺑﯚ ﺧەوﺗــﻦ و ﻣﺎﻧــەوە ﻧەﮔەڕێﻨــەوە ﺑــﯚ ھەوﻟێــﺮ و ﺑﭽﻨــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮدەﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق، ﻣــﺎدام ﻋێــﺮاق ﺑە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردوو ﻧــﺎو دەﺑەن ،ﺑﯚﯾــە ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﭽەواﻧەوەﯾــە، ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو و ﭘڕﭼێﮋ و ﺋﺎراﻣە و ﺑﻨﻜەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ڕێﻜﺨــﺮاوە ﻣەدەﻧﯽ و ﻣﺮۆﯾﯿﯿە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن و وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾە و ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەوێﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑﻦ ﺑﯚ ڕووﻣﺎڵــﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ،ﺋەﮔەر ﺋەوان ﺷﻜﺴﺘﯿﺎن ﺧﻮاردووە ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋــەو ڕێﻜﺨــﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿﺎﻧە و ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎﻧــە ﻧﺎﭼﻦ ﻟە ڕوﻣﺎدﯾﯿەوە ڕووﻣﺎڵﯽ ﺷەڕ ﺑﻜەن؟ ﺑە ھەﻣــﻮو ﭘێــﻮەرەﻛﺎن و ﺋەواﻧەی ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻛــﺮد ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو دەﺑێ و ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ دەﺑێ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺑە وردﯾﺶ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ وﺗەﻛە دەﻛﺮێ ،ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺑﺎﺷﯽ ھەﯾە ،ﺳــەﻧﺘەری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــە و ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﮔەردەﻟﻮوﻟﯽ داﻋﺶ ڕووی ﺗێ ﻛﺮدن و ﺋــﺎوارەی زۆر ﭼﻮوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﻮدﺟــەی ﺑڕا ،ﺑــەم ﻧەﻛەوﺗﻮوە و وردە وردە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــەی ﺑەرەو ھەڵﺴــﺎﻧەوە و ﺟێﮕﯿــﺮی ﺗــەواو دەڕواﺗەوە .ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﭘێﺸــﻮازی ﻟە وﺗێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨە ﺑﻜەن ﻛە ﺗەواو ﭘێﭽەواﻧەی وﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻧﺎوﭼەﻛــە ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﺖ .ﺳێﺲ ﻓﺮاﻧﺘﺰﻣﺎن دەﻧﻮوﺳێ، ﻧﺎﻛــﺮێ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ھﯚڵەﻧﺪا ﺑــەراورد ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﺑە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دەوروﺑــەری ﺑەرواردی ﺑﻜەﯾــﻦ ،وەك دوﺑــەی و ﺋﯿﻤﺎرات دەوڵەﻣەﻧﺪ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﺪاﯾە ﺑە ﺑــەراورد ﺑە ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ،ﺋەوان دەﺑێ وەك ﻛﯿﻮﺑﯿﻚ و ﺳﻜﯚﺗﻠەﻧﺪا و ﻛﯚﺳﯚﭬﯚ ڕێﺰ ﻟەو ﻣﺎﻓەﯾﺎن ﺑﮕﯿــﺮێ و دان ﺑە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛەﯾﺎن داﺑﻨﺮێﺖ. ﺳەرﭼﺎوە/ﭘێﮕەی ﺳێﺲ ﻓﺮاﻧﺘﺰﻣﺎن. https://sethfrantzman. com/2017/07/05/no-kurdistan/would-not-be-a-failed-state/amp
ﺑﺎرزان ﺟەوﻫەر ﺳﺎدق
ﻣەرج ﺑۆ ﻫﺎوﻛﺎری ﮔﺸﺘﭙﺮﺳﯽ ھەر ﻻﯾەﻧێﻚ وا ﺑﺰاﻧێﺖ ھەﻧﮕﻮﯾﻨﯽ ﻟە دار دۆزﯾﻮەﺗەوە و ﺑڵێ ﻛﺎﺗﯿەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ﭘﺎرﺗەﻛەم ﻟەو ﻛﺎﺗە ﻧﺎﺳﻜەی دەﺳەت و ﺧەڵﻚ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەت و ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧﻦ ،زۆر ﺑەھەڵەدا ﭼﻮوە و ھەﺳــﺘﯽ رق و ﻛﯿﻨە ﺑەﺳەر ﻻﯾەﻧﯽ ﻋەﻗڵﯿﺪا زاڵ ﺑﻮوە و ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﻜﺴﺘێﻜﯽ ﮔەورەی دەﻛﺎت ﻟە داھﺎﺗــﻮودا .ﺑەﭘێﯽ ﺗﯿﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ھــەرﻛﺎت ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەھﯚی ﺳــﻜﺎﻧﺪاڵێﻜەوە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺧەڵﻜﯽ ﻟە دەﺳﺖ دا ،ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵﯽ دواﺗﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەو ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێﺘــەوە و رووەو ﻟەﻧﺎوﭼﻮون دەﭼێ. ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﺳەﺗﺎن ﺳﺎڵە ﻛﻮرد ﺧەﺑﺎت دەﻛﺎت و رووﺑﺎرێﻚ ﺧﻮێﻨﯽ رﺷــﺘﻮوە و ﻣﺎڵ ﻧﯿﯿــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚ رزﮔﺎرﺑﻮون و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەداﺑێﺖ .ﺋێﺴــﺘە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو رۆڵە ﺧﺎﻛﯿﯿﺎﻧە ﻟەﺳــەر ﻗێﺰ ھﺎﺗﻨەوە ﻟە دەوڵەت ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺑﯿﺮی ﭘﻮوچ ،ﺋەوﭘەڕی ﺷەرﻣەزرارﯾﯿە .ﺳەﯾﺮی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎ و ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻜەن، ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ھەزار ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەی ،ﯾەﻛﺴــەر دەزاﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑە چ ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ﺑﺮاوە .ھەر ﺑﺎﺳﯽ ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻟەﻻی ھەﻧﺪێﻚ ﺧەڵﻚ ﺑﻮوەﺗە ﻋەﯾﺐ و ﺧەڵﻚ وا ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮوە و ﺋەم دەوڵەﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﯾﺎن ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە. ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯿﯿــە ،ﺋەوا دەﻧﮕﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮓ دواﺗﺮی ھەڵﺒــﮋاردن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەو ﻻﯾەﻧە ﺳــﺰا ﺑﺪات ﺋەﮔەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿــﺎن ﭘێ ﺑﺎش ﻧﯿﯿــە .ﻛەواﺗە دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺟﮕە ﻟــەوەی ﺑﯚ ﺗﯚﯾــە و ﺗەﻧﯿﺎ، ﺑﯚ ﺑەﻓﯿڕۆ ﻧەﭼﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﺳــەﺗﺎن ھەزار ﺷــەھﯿﺪ، ﺋەﻧﻔﺎل ،ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ،ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و دەرﺑەدەری ﯾەﻛە ﺑەﯾەﻛەﻣﺎﻧــە ،ﺑﯚ ﮔەڕاﻧــەوەی ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ھەزاران ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووە. ﻣەرﺟﺪاﻧﺎن ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ،زﯾﺎﻧێﻜﯽ ﮔەورە ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﺋەو ﮔﺮووﭘﺎﻧەی ﯾﺎرﯾﯽ ﺑەو ﺋﺎﮔﺮە دەﻛەن ﺑﺎ دوور ﻧەﭼﻦ و ﺳەﯾﺮێﻜﯽ دوو دەﯾەی راﺑﺮدوو ﺑﻜەن ،دەزاﻧﻦ ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﻧەی ﻟە ﯾﻮﮔﺴــﻼﻓﯿﺎ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە ﯾﺎن ﺋەواﻧەی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەم ﺳەدەﯾە ﻟە ﺳڕﺑﯿﺎ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە ،ﭼەﻧﺪ ﻣەرﺟﯿﺎن ھەﺑﻮو ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮ. ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻣەرﺟﺎﻧەﯾﺎن ،دەﺑﻮو ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻧﺪووی ﺋەوە ﺑﻮوﻧﺎﯾە ﻛێ دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﯾﺎن دەرەوە ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮون .ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﻛەﺳﯽ ،دەﺑﻮو ﭘێﺸﺒڕﻛێ ﺑﻮواﯾە ﻟەﺳــەر وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﻓﺎﯾﻠــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮون .ھــەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪات ﻟەم ﭘێﻨﺎوەدا ،ﺑە ﺗەﻧﺎزول ﺋەژﻣــﺎر ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﺷﻜﯚدار ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو. ﻗﯚﺳﺘﻨەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﮕﮋاوی ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ، ﻛەﻣﯿــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو ھەﻣﻮو ﺋﺎوارە ،ﻛەﻣﯿﯽ ﻣﻮوﭼە و ﻗﻮرﺳــﯽ ﺷــەڕﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎن ،ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳــەر وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻢ ﺑــە ﯾەﻛﺠﺎری، راﮔﺮﺗﻨﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ھەﻣﻮو ھێﺰە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ھەرێﻤﯿﯿە ﻧﺎﻛﯚﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸەی ﺗﺮ ﻟەم ﻛﺎﺗە ﺑﯚ ﺗەﺳﻔﯿەﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﻛەﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺧەڵﻚ و ﭘﺮۆﺳەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛە ﻛە ھەﻣﻮوان ﺗێﯿــﺪا زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪ دەﺑﻦ ﻧــەك ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﻟــە ﺑەراﯾﯿﺪا ،ﮔﺮﯾﻤــﺎن ﺧﻮا ﻧەﺧﻮاﺳــﺘە ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ )ﻧەﺧێﺮ( ﺑە ﻗﯚﺳــﺘﻨەوەی ﺋــەم ﺑﺎرودۆﺧە و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ھەﺳــﺘﯽ ﺗﯚڵەﻛﺮدﻧەوە دەﻧﮕﯽ )ﺑەڵێ(ﯾﺎن ﻛەم ﻛﺮدەوە ،ﺧﯚ ﺋەوﻛﺎﺗە دۆڕاو ﺑﺮاوە ﻧﯿﯿە ،ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ )ﺑەڵێ( ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﺟﻮان ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن و ﺑەزﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رێﮋەی )ﻧەﺧێﺮ( ﺷــﻜﯚی ﺗﺎك ﺑەﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن دەﺷﻜێﻨﺮێ ﻟە ھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەﻛە. * ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن
رێﻜﻼم
ﮐﯚﻣەڵﮕە و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿەﮐﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﮐﻮدەﺗﺎﭼﯿەﮐﺎن ڕژاﻧــە ﺳــەر ﺷــەﻗﺎم .ﮐەﻧﺎڵە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿەﮐﺎﻧﻤﺎن ﺳــەرەڕای ھەڕەﺷــەی ﮐﻮدەﺗﺎﭼﯿەﮐﺎن ﻟە ﭘەﺧﺸــەﮐﺎن ﺑەردەواﻣﺒــﻮون. ﺗﻮرﮐﯿــﺎ ﺑە ﺗەواوی ﺑــﻮو ﺑە ﯾەک ﮔﯿﺎن و ﯾەک ﭘﺎرﭼە. دووەﻣﯿﺎن ،ﻧەﺗــەوەی ﺗﻮرک ﺑە ﮔﺸــﺖ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪا ﮐە ﺧﺎوەﻧﺪاری دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ ﮐﺮد و ﺑەردەواﻣﯿﺶ دەﺑێﺖ .ﺧەڵﮑەﮐەم ﺋەوەی ﺧﺴﺘەڕوو ،ﺗەﻧﮫﺎ ﺋﯿﺮادەی ﮔــەل و ﺣﮑﻮﻣەﺗێــﮏ ﮐــە ﺑە رێﮕﺎی دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳــەر دەﺳــەت دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺳەرﮐﺮداﯾەﺗﯽ وت ﺑﮑﺎت ،ﻧەک ﮔﺮووﭘﯽ ﭼەﮐﺪاری .ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﭘەﯾﻮەﺳﺘﺒﻮوﻧە ﺑە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿەت .وەک وت ﻟــەم ﺗﺎﻗﯿﮑﺮدﻧەوە ﺳــەﺧﺘەی
دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯿە ﺑــە رووﭘﺎﮐــﯽ دەرﭼﻮوﯾﻦ. ﺑەم ھەرﮔﯿﺰ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﮐە ﻧەوەﮐــەم ﮐﺮدی ﻟە ﯾﺎد ﻧﺎﮐﺮێﺖ ﮐە ﮔﻮﺗﯽ ”ﺑﺎﺑەﮔەورە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەواﻧە ﺳــەرﺑﺎزی ﺋێﻤەن؟“ .ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﮐﺎم ﺑﯿﺮوﺑﺎوەر رێﮕە ﺑەوە دەدات ﮐە ﻣﺮۆﭬێﮏ ھێﺮش ﺑﮑﺎﺗە ﺳــەر ﺧەڵــﮏ و دەزﮔﺎ و ھێﻤﺎﮐﺎﻧــﯽ و ﺳەرۆﮐﯽ ﺧﯚی؟ وەﻣﯽ ﺋەﻣــە ،ﻟە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺗــﯚڕی ﺧﯿﺎﻧــەت ھەﯾــە ﮐــە رووﺑەڕووی ﺑﻮوﯾﻦ .ﺋەو ﺷــەو، ﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﺗﯚڕێﮑﯽ ﺗﺎوان ﺑﻮوﯾﻦ ﮐــە ﺟێﺒەﺟێــﮑﺎری ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻓەﺗﻮﺣﻮڵــﻼ ﮔﻮﻟــەن ﺑــﻮون ﻟە رێﮕەی ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚرێﮑﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺧــﻮدا .ﺋێﻤە ﺑﺎس ﻟە ﭼەﺗەﯾەﮐﯽ ﺧﯿﺎﻧەﺗﮑﺎر دەﮐەﯾﻦ ﮐە ﺑەﺷــﯽ ﺧــﯚی ﻟە ﻣێــﮋووە ﺷــﮑﯚدارە ھەزارﺳــﺎڵەﮐەی ﺳــەرﺑﺎزی
ﺗﻮرﮐــﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە و ﺋێﻤە ﺑﺎس ﻟە ﮐەﺳﺎﻧێﮏ دەﮐەﯾﻦ ﮐە ﻟە ﺑﻨﮑەﯾەﮐﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳــەرﺑﺎزی، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﮐــﯽ ﺳــەر ﺑــە ) Fetöرێﮑﺨــﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻓەﺗﺤﻮڵﻼ ﮔﻮﻟەن( وﺳوی ﺳــەرﺑﺎزی ﻟە ﺧﺎوەن ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﮐﯽ ﺳــەر ﺑە ھەﻣﺎن رێﮑﺨﺮاو دەدات. ﺣﮑﻮﻣەﺗەﮐەﻣﺎن ﻟــە ﺑﻨﭽﯿﻨەدا ﺑــەر ﻟــە 15ی ﺗەﻣﻤــﻮز رووی ﻓەﺗﺤﻮڵــﻼ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﮔﻮﻟەﻧــﯽ ﺑﯿﻨﯿﺒــﻮو و دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺟﻮوڵەﮐــﺮد .ھەوڵﻤﺎن دەدا درێﮋﺑــﻮوی ﺋەم رێﮑﺨﺮاوە ﻟە ﻧێﻮ وت ﺑﺨەﯾﻨــەڕوو .ﻟەم ﮐﺎرەش ﮔەﯾﺸــﺘﺒﻮوﯾﻨە ﻗﯚﻧﺎﻏێﮑﯽ ﮔﺮﻧﮏ. ﺑەم ھەوڵــﯽ ﮐﻮدەﺗﺎی 15ی ﺗەﻣﻤــﻮز ھەڕەﺷــەﯾەک ﺑﻮو ﻟە ﺳەرووی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﮐﺎﻧﻤﺎن ﮐە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﺳــەﺧﺖ و راﺳﺘﯽ
ﻟﻪ ﯾﺎدی ﺋﺎھەﻧﮕﮕێﺮاﻧﯽ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﺪا، ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ 15ی ﺗﻪﻣﻤﻮز ﺑﻪڕێﺰهوه ﻟە ﯾﺎد دەﮔﺮﯾﻦ
رێﻜﻼم
ﺷــﻪوی 15ی ﺗﻪﻣﻤــﻮزی ،2016ﮔﻪﻟﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺋــﻪو ﭘﯿﻼﻧﮕێﺮﯾﯿﻪی ﻟﻪ ﻻﯾــﻪن ﻣﻮرﯾﺪاﻧﯽ ﻓﻪﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟﻪن ﮐﻪ ﺧﯚی ﺑﻪ )ﺋﯿﻤﺎﻣﯽ ﮔەردوون( ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪووه ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﮑﺎت ﮐــە ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن دزه ﺑﮑﻪﻧﻪ ﻧﺎو دام ودهزﮔﺎ ﺣﮑﻮﻣﯽ وﺳﻪرﺑﺎزﯾﯿﻪﮐﺎن ﺑﯚ ھﻪوڵﯽ ﮐﻮدهﺗﺎ. ﺋﻪم رووداواﻧﻪ ﺑە رەھەﻧﺪێﮑﯽ ﻧەﺑﯿﻨﺮاو ھێﺮﺷێﮑﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﻣێﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﺗﻮرﮐﯿﺎ ھﺎوﺷێﻮهی ﻧﻪﺑﻮوه . ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا 250ھﺎوﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﻤﺎن ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ 2000ھﺎوﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون. ﮔﻪﻟﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑﻪ ﯾﻪک ھﻪڵﻮێﺴﺘﯽ و ﭼﺎوﻧﻪﺗﺮﺳﺎﻧﻪ ڕووﺑــەڕووی ﮐﻮدهﺗﺎﭼﯿﯿــﻪﮐﺎن و ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺗﺎﻧﮑەﮐﺎن وەﺳﺘﺎن و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐﺮد ﺑە ﻗەڵﻐﺎن ﺑﯚ ﻟﻪ دهﺳﺖ ﻧﻪداﻧﯽ دام و دەزﮔﺎ ﺣﮑﻮﻣﯿﯿەﮐﺎن. ﮔﻪﻟﯽ ﺗﻮرﮐﯿــﺎ ڕێﮕﺮﯾﮑﺮدﻧﯽ ﻟﻪ ھــﻪر ھﻪوڵێﮑﯽ ﻧﺎ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ ﺧﺴﺘﻪڕوو و ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪی ﮐەوا ھێﺰه ﭼﻪﮐﺪارهﮐﺎن ﻧﺎ ،ﺑﻪڵﮑﻮ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﮔﻪل ﺑڕﯾﺎر ﻟﻪﺳﻪر داھﺎﺗﻮوی ﺗﻮرﮐﯿﺎ دهدات. ﺳو ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﺷەھﯿﺪەﮐﺎﻧﻤﺎن ﮐﻪ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪﺧﺸــﯽ ﻟﻪ ﭘێﻨﺎو دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﯿﻪت و داھﺎﺗﻮوی وﺗﻪﮐﻪﯾــﺎن و ﺳــﯚزی وەﻓﺎ ﺑﯚ ﺋــﻪو ﻗﺎراﻣﺎﻧﺎﻧﻪ دەردەﺑﺮﯾﻦ ﮐە ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎون . ﮐﻮﻧﺴﻮڵﮕەرى ﮔﺸﺘﻰ ﮐﯚﻣﺎرى ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﺳــﺎڵێﮏ ﺑەﺳــەر ﺧﻮێﻨﺎوﯾﺘﺮﯾﻦ ھێﺮﺷﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻟە ﻣێﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺗێﭙەڕﺑﻮو .ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﻟە ﻧێﻮ ﺋەم ﺳﺎڵەدا ﺗﻮاﻧﯽ ﺧﯚڕاﮔﺮی و ھێــﺰی ﺧﯚی ﺑﺴــەڵﻤێﻨێﺖ. ﮔﺮﻧﮕە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە ﻟە ﺳــﺎڵێﮑﯽ ﺗێﭙەڕﺑﻮو ﺑﮑﺮێﺖ ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺳــەﯾﺮی داھﺎﺗﻮو ﺑﮑﺮێﺖ. ﺑەر ﻟــە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﮏ دەﺑێﺖ ﺋەوەﻣــﺎن ﻟــە ﯾــﺎد ﺑێــﺖ ﮐە رووﺑەڕووی چ ﺷﺘێﮏ ﺑﻮوﯾﻦ .ﺋەو رووداواﻧە ﮐە ﻟە ﺷــەوی ﮐﻮدەﺗﺎ رووﯾﺪا ،ھێﺮﺷــﯽ ﮐەﺳــﺎﻧێﮑﯽ ﺧﯿﺎﻧەﺗــﮑﺎری دزەﮐــﺮاو ﺑﻮون ﻟە ﻧێﻮ ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ﺳــەر ﺑە ﺷــێﺘێﮏ ﺑﻮون ﮐــە ﺧﯚی ﺑە ”ﮔﻮﺗﺎرﺧﻮێﻨــﯽ ﮔــەردوون“ دەﺑﯿﻨــﯽ .ﺋێﻤــە رووﺑــەڕووی ﮐەﺳــﺎﻧێﮑﯽ ﺧﻮێﻨﻤﮋ ﺑﻮوﯾﻦ ﮐە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚردوﻣﺎﻧﮑﺮد و ﺑﺎرەﮔﺎی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺟﻮﻻﻧەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن رووﺧﺎﻧــﺪ ﮐە دژی ﺗﯿــﺮۆر ﺑەرەﻧــﮕﺎر دەﺑﻮوﻧەوە .ﺑە ھەﻟﯿﮑﯚﭘﺘەر و ﻓﺮۆﮐەی ﺟەﻧﮕﯽ ﮔﻮﻟﻠەﺑﺎراﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺳــﯿﭭﯿﻠﯿﺎن ﮐــﺮد و ﺗﺎﻧﮑﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەرﺧەڵﮏ ﻟێﺨﻮڕی .ﻟە ﻣێﮋوودا دووﭼﺎری ﮐﺎرێﮑﯽ وەھﺎ ﻗێﺰەون ﻧەﺑﻮوﯾﻦ. ﺋەم ﺗــﯚڕە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿە250 ، ھﺎوﺗﯽ ﺋێﻤەی ﺑە ﮐﻮﺷﺘﻦ دا و زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 2000ھﺎوﺗﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﮐﺮد. ﻟــەم ﺋەزﻣﻮوﻧــە ﭘڕ ژاﻧــە دوو ھــﯚﮐﺎر ﺑەدﯾﺎرﮐەوت ﮐە دەﺑێﺖ ﺷﺎﻧﺎزی ﭘێﻮەﺑﮑەﯾﻦ .ﯾەﮐەﻣﯿﺎن، ﺑﻮێﺮی و ﺳــﻮوری ﮔەﻟﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ. ھﺎوﺗﯿەﮐﺎﻧﻤــﺎن ﻟــە ﮔﺸــﺖ
ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن .ﭘﻼﻧــﯽ 40ﺳــﺎڵەی داﮔﯿﺮﮐﺮدﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﻓەﺗﺤﻮڵــﻼ ﮔﻮﻟــەن ﺑەدﯾﺎرﮐــەوت .ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ Fetö ﻟەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﻓەﺗﺤﻮڵــﻼ ﮔﻮﻟــەن” ،ﺑێ ﺋەوەی ھەﺳــﺖ ﺑــە ھەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑﮑﺮێــﺖ ،ﻟە ﻧێﻮ ﻟﻮﻟەﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﻤــﺎن ﺟﻮوڵەﯾﺎن دەﮐﺮد“ و وەک ﭬﺎﯾﺮۆﺳێﮏ ھەﻧﮕﺎو ﺑە ھەﻧﮕﺎو دەﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺋەﻧﺪاﻣە ﺳــەرەﮐﯿەﮐﺎن و ﻧﺰﯾﮑﺪەﺑﻮوﻧەوە ﻟەوەی ﺗﻮوﺷﯽ ھەوﮐﺮدﻧﯽ ﺑﮑەن و ”ﮔﺸــﺖ ﻧﺎوەﻧﺪەﮐﺎﻧــﯽ ھێﺰ“ داﮔﯿﺮﺑﮑەن .ﻟە دوای 15ﺗەﻣﻤﻮز ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵێﮏ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨــەوەی ﻓﺮاوان ﻟەﺳــەر ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن و ﺳــﺰا و ﯾﺎﺳــﺎی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪرا .ﮔەﯾﺸﺘﯿﻨە ﭼەﻧﺪﯾﻦ دۆزراوەی ﻓــﺮاوان ﮐــە ﭘﻼن و ﺟێﺒەﺟێﮑﺮدﻧــﯽ ھەوڵﯽ ﮐﻮدەﺗﺎ دەﺧەﻧەڕوو. ﺑەڵﮕــەﮐﺎن ﺋەﻣەﻣــﺎن ﺑــﯚ دەﺳەﻟﻤێﻨێﺖ ﮐە ﺋێﻤە ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە رێﮑﺨﺮاوێﮑﯿــﻦ ﺧــﺎوەن ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ ﺑﺎوەڕی ﻟە رێﮕﺎ دەرﭼــﻮو و ﻧﮫێﻨــﯽ ﮐــﺮدارن. ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ رێﮑﺨﺮاوەﮐــە ﺑﻮوەﺗــە ﻧﺎوەﻧﺪی ﻣێﺸــﮏ ﺷــﯚردن وﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ .ﺑــەم رێﮕﺎﯾــەوە ﺋەو ﮐەﺳــﺎﻧەی ﮐە ﺑە دڵﺴــﯚزﯾەوە ﭘەﯾﻮەﺳﺘﻦ ﺑە ﺳــەرۆﮐەﮐەﯾﺎن و وەک ’‘ﻣەﺳــﯿﺢ“ دەﯾﺒﯿﻨــﻦ، ﺗﻮاﻧﯿــﺎن دزە ﺑﮑەﻧە ﻧێــﻮ دەزﮔﺎ ﺣﮑﻮﻣﯿﯿــەﮐﺎن .ﺑەم ﺟــﯚرە ﺋەو ﮐەﺳــﺎﻧەی ﮐە ﺑﯚ ﺳــﻮودەﮐﺎﻧﯽ رێﮑﺨﺮاو ﮔﺸﺖ ﮐﺎری ﻧﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ
و ﻧﺎ رەوﺷﺘﯽ دەﮐەن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﭘﯚﺳﺘﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎر .ھەر ھەﻣﺎن ﮐەﺳــەﮐﺎن ﻟــە ﺗﺎﻗﯿﮑﺮدﻧەوەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺣﮑﻮﻣﯽ ،ﺑە ﺑﯿﺴــﺘﻨﯽ ﻧﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺑﯚﺳە و ﺳــﮑﺎی دروﺳﺘﮑﺮاو ﭼەﻧــﺪان ﺗەﻟەﯾــﺎن داﻧــﺎوە .ﺑە دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﭘێﮑﮫﺎﺗە ﻟە ژێﺮ ﻧــﺎوی ﮐﯚﻣەڵﮕــە و دەزﮔﺎی ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺳەرﭼﺎوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەم رێﮑﺨﺮاوە داﺑﯿﻦ ﮐﺮدووە. ﻟە رێــﮕﺎی ھﯚڵﺪﯾﻨــﮓ و ﺑﺎﻧﮑﯽ ﮔەورە ﺑە ﭼەﻧــﺪان ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺟﻮڵەی ﭘﺎرەﯾﺎن ﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﺑەﺷﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ رێﮑﺨﺮاوەﮐەش وەﮐــﻮ ﺋﺎﻣێﺮێﮑــﯽ ﭘﺮۆﭘﺎﮔەﻧﺪە ﺑەﮐﺎرھﺎﺗﻮوە .ﺋﺎﯾﺎ ”ﺑﺰوﺗﻨەوەﯾەﮐﯽ ﭘەروەردەﯾــﯽ“ ﺑﻮوﻧــﯽ دەﺑێﺖ ﮐە ﺑە ﺷــێﻮازی ﺧﺎﻧە ﮐﺎرﺑﮑﺎت و ﯾەﮐﺘﺮی ﺑەﻧﺎوە ﮐﯚدﮐﺮاوەﮐﺎن ﺑﻨﺎﺳــﻦ و ﺑــﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی ﮐﺮدن ﺑە ﯾەﮐــﺪری ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻗﻮﻓڵﺪراو دروﺳــﺘﺒﮑەن و ﺋەﻧﺪاﻣەﮐﺎﻧــﯽ ﻓێــﺮە ﺗﺎﮐﺘﯿﮑﯽ ﺟﯿــﺎواز ﺑﻦ دژ ﺑــە ھەواڵﮕــﺮی و ﺗﺎﯾﺒەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە ﻧﮫێﻨــﯽ ﺑﮫێڵﻨەوە؟ ﺋــەو رێﮑﺨــﺮاوە ﻧــەوە ﻧﻮێﯿە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿە ،ﺑﯚ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﻟە ﺧﻮدی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿە ﮔﺸﺖ رێﮕﺎﯾەﮐﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑەر و ﺑەم ھﯚﯾەوە ھەوڵﯿﺎن داوە ﻧەک ﺗەﻧﮫﺎ دەﺳەت ﺑەڵﮑﻮ ﻟە ھەوڵﯽ ﺋەوە ﺑﻮون ﮐﯚﻣﺎری ﺗﻮرﮐﯿﺎ داﮔﯿﺮ ﺑﮑەن ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐە ﻟە رێــﮕﺎ دەرﭼــﻮوە15 .ی ﺗەﻣﻤــﻮز ﮔەﻟــﯽ ﺗﻮرﮐﯿــﺎ ﺋەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﻟــە رێــﮕﺎ دەرﭼﻮوە و
ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارەی رووﺧﺎﻧﺪ. دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵێﻢ ﺑــە ﮔﺮﺗﻨەﺑەری رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑڕﺑــڕەی ﺳــەرەﮐﯽ ﺋــەم رێﮑﺨﺮاوەﻣﺎن ﺷــﮑﺎﻧﺪ .ﺑەم ﺋەم ھەرەﺷــەﯾە ﺗەﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺳــﻨﻮوردار ﻧﯿە. ﺋەم رێﮑﺨــﺮاوە ﻟــە زۆر وت ﭘێﮕەی ھەﯾە .ﺋەواﻧە ﺑەردەواﻣﻦ ﻟــە روواﻧﺪﻧﯽ ﺗــﯚی ﺧﯿﺎﻧەت ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮ .ﺑﯚ ﻣﺎﻧــەوە ﻟە ژﯾﺎن ﺋەﻣﺠــﺎرە زﯾﺎﺗــﺮ ﮐﺎرا دەﺑﻦ ﻟە ﭘﻼﻧڕێــﮋی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ .ﺑــەم ھﯚﯾەوە ﺋﺎﮔﺎداری ﮔﺸﺖ دۆﺳﺘﺎﻧﻤﺎن دەﮐەﯾﻨەوە. ﮔەﻟﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑﯚ ﮔﺸــﺖ ﺟﯿﮫﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪی ﮐە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﯿەت ﺷــﺘێﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕــە وﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑەﻻوەﻧﺎدرێــﺖ و ﮔﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻓﯿــﺪا دەﮐﺮێﺖ. ﺋەرﮐــﯽ ﺋێﻤــە ﺋەوەﯾــە ﮐە ﺑﯚ دووﭼــﺎری ھەڕەﺷــەﯾەﮐﯽ ﺗﺮ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋەﻣــەن ﻧەﺑﯿﻦ و ﮔﺸــﺖ رێﻮﺷــﻮێﻨەﮐﺎن ﺑﮕﺮﯾﻨە ﺑەر .ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋەم ﻣﺎوەﯾە ﺳــەﺧﺘە ،ھــەوڵ و رەﻧﺠێﮑﯽ ﮔــەورە ﺗەرﺧــﺎن دەﮐەﯾــﻦ. ﻟــە دوا ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧەﮐﺎﻧﺪا دەرﮐەوﺗﻮوە ﮐە ھەرەﺷە ﻟەﺳەر دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿەت ﮐﺮاوە و ﺑڕوای دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻤﺎن ﺳــەرﮐەوﺗﻮوە. ﺑەم ھﯚﯾــەوە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ھەوڵﻤﺎن ﺋەوەﯾە ،ﺑــە ﺗێﭙەرﺑﻮوﻧﯽ ﮐﺎت ﺑﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿەت ﺑە ﺋﺎراﻣﺘﺮﯾﻦ ﻟﻮﺗﮑەﮐﺎن و ﻧﻤﻮﻧەﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎڵ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻧﮕﺎوەﮐﺎﻧﻤﺎن ﺑەھەﻣﺎن رێﺮەو ﺑﻨێﯿﻦ. * ﺳەرۆک وەزﯾﺮاﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺗﻮرﮐﯿﺎ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑﻴﻨﺎڵﯽ ﻳڵﺪرم*
ﻳەﮐەﻣﻴﻦ ﺳﺎڵﻴﺎدی ﺳەرﮐەوﺗﻨە ﻣەزﻧەﮐەی دﻳﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ
13
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺟﮕە ﻟە ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ 58ﺟۆر ﺗەﻣﺎﺗە ،ﺟۆرە ﻟۆﺑﻴﺎﻳەﻛﯽ ﭼﺎﻧﺪووە ﻧﻴﻮ ﻣەﺗﺮ درێﮋە
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻣﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑێﻨﯿﺎز ﻛﺮد ﺟﻮوﺗﻴﺎرەﻛە ﻧۆ ﺟۆر ﻛﺎﻫﻮو ﺑەرﻫەم دەﻫێﻨێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە رێــﯽ داھێﻨﺎﻧــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮوەﺗە ﺟێﯽ ھﯿــﻮای ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھﯿــﭻ ﺟﻮوﺗﯿﺎرێــﻚ ﻧﯿﯿە ﺷــێﺦ ﺟەﻣﺎﻟﯽ ﻛڕﺑﭽﻨە ﻧەﻧﺎﺳێﺖ .ﺋەو ﺑە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ زۆر ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟەﺳەر ﺧﺎك و ﻛەﺷــﻮھەوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎﻗــﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻟــە زۆرﺑەﯾﺎﻧﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﻛﺎر ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەوەی ﻟەﮔەڵ ﻣﯚڵە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎن ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﺮاﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎغ ﺑﻜەﻧەوە. ﺟەﻣــﺎل ﺟەﻻل ﺣﻮﺳــێﻦ ﻛە ﺑە ﺷــێﺦ ﺟەﻣﺎﻟﯽ ﻛڕﺑﭽﻨە ﻧﺎﺳﺮاوە، ﺳﺎڵﯽ 1952ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﻛڕﺑﭽﻨەی
دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨە و ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــﺎڵ ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ داھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺟﯚرێــﻚ ﻟﯚﺑﯿﺎی ﺑەرھــەم ھێﻨﺎوە ”ﻧﯿــﻮ ﻣەﺗﺮ“ درێــﮋە و ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻟﯚﺑﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ درێﮋﯾﯿەﻛەﯾﺎن دەﮔەﻧە 80ﺳــﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮ و ﭘێﻨﺞ ھێﻨﺪەی ﻟﯚﺑﯿﺎی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ
ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳــەﻧﮕﺎوی ﺷﺎرۆﻛەی ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵ ﻟەداﯾــﻚ ﺑﻮوە .ﻟەﮔەڵ ﻛﺎری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ،ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛەی ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــە و ﺧەڵﻜێــﻚ زۆر ﺳــﻮودی ﻟــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺋەو ،ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﺑە ﻣﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﺳﻮوڕێﺘەوە و وەك ﺧﯚی ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻛﺮد ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿﺎﻧەی ﻟە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھﺎوردە دەﻛﺮێﻦ ،وێﻨەﻛەﯾــﺎن دەﮔﺮێﺖ و داوا دەﻛﺎت ﻟــە دەرەوە ﺗﯚوەﻛەی ﺑﯚ ﺑﻨێﺮن و ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﯾﺎﻧﭽێﻨێــﺖ .ﺋەﮔــەر ﻟەﮔــەڵ ﻛەﺷﻮھەوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﻮﻧﺠێﻦ، ﭘەرەﯾﺎن ﭘێ دەدات و ﻛﺎرێﻚ دەﻛﺎت ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دواﺟﺎر ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟێﯽ
ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ. ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺷــێﺦ ﺟەﻣﺎل ﻟە درێﮋەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﯿﺪا 58ﺟﯚر ﺗەﻣﺎﺗەی ﭼﺎﻧﺪووە و ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە 17ﺟﯚرﯾﺎن % 100ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻟــە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن ﻟێ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﺑەرﭼﺎو دەﻛەون ،ﻛﺎر ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەوەی ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﻟەﮔەڵ ”ﻓﺎﻣﯿﻠﯽ ﻣﯚڵ“دا ﺑﻜﺎت. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚڵەﻛە ﺳەرداﻧﯽ ﺷــێﺦ ﺟەﻣﺎﻟﯽ ﻛﺮدووە و داوای ﻟێ ﻛﺮدووە ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــەو ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ و ﺋەوﯾﺶ ﺑەﺳــەر ﻟﻘــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻣﯚڵــە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﺑەﺷــﯽ دەﻛﺎت و ﻟــە ”ﻛﺎرﻓــﻮور“ و ﺑﺎزاڕە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ وەك ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﻧﺎﯾــﺎب ﺳــﺎﻏﯿﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷێﺦ ﺟەﻣﺎل ﻟە ﺑەﺳــﺘەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺪا ﻟەو ﻣﯚﻧە دێﻨە ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑەﺑــێ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑەرھەﻣەﻛەی ﺑە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﺑﻔﺮۆﺷــێ .ﺋەﻣەش
ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮ ﻧﮕــە ، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻟــە ھﯚڵەﻧﺪا و ﺋﯿﺘﺎڵﯿــﺎوە ﺑەرھەﻣەﻛــەی ھﺎوردە دەﻛﺮد و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ دەﯾﻜڕێﺘەوە ھەرزاﻧﺘﺮ دەوەﺳﺘێﺖ ﺑﯚﯾﺎن. ﺋەم ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺗەﻣﺎﺗە ﺑە ﻣﯚڵــەﻛﺎن ﻧﺎﻓﺮۆﺷــێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ھەﻧﺪێــﻚ ﺑەرھەﻣــﯽ دەﮔﻤەﻧﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﭘێ دەﻓﺮۆﺷــێﺖ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻧﯚ ﺟﯚر ﻛﺎھﻮو ﯾﺎن ﺧﺎﺳﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە و ﭘێﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮون و ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەوزەی ﺑﺮۆﻛﻠﯽ ﭘێ دەﮔﺎت ،ھەر ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺑﯚﯾﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت. ﺑﺮۆﻛﻠﯽ ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎب دەﭼێﻨﺮێﺖ و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ 12و وەرزی زﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﺖ. ﺟﻮوﺗﯿﺎرەﻛــە ﭼەﻧــﺪی ﺑڵێــﯽ
ﺑەرھەﻣﯿــﺎن ھەﯾــە .ﺋــەو دەڵێــﺖ ” 80ﭼڵﻢ ﭼﺎﻧﺪووە و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەدام و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوم ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﻛﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋەوەی دواﺟــﺎر وەك ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ“. ﺋــەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺟﯚری ﺗەﻣﺎﺗەی ﻛﻮردی ﺑەرھــەم ھێﻨﺎ و ﺗﯚوەﻛــەی ﭘەرە ﭘێ دا .وەك ﺧــﯚی رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺗەﻣﺎﺗەی ﻛﻮردی ﻟە ﻛﯚﻧەوە ﺑە ﺧﺎك و ﺋﺎو و ﻛەﺷــﻮھەوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎزﮔﺎرە و ﺗﺎﻣﯿﺸــﯽ ﻟە ﺳەرﺟەم
ﺑﻮدﺟەی 2017ەﯾــە و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮاوە ،ﺋەوەﯾە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛڕﯾﻨﯽ داﻧەوێڵە ﺑﻜﺎت. ﺋەﺣﻤــەدی ﺣﺎﺟــﯽ رەﺷــﯿﺪ ﺑڕﯾــﺎردەری ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺗﺎوﺗﻮێﯽ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرەی ﻛڕﯾﻨﯽ داﻧەوێڵە و ﺑﻮدﺟەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وزەی ﻛﺎرەﺑﺎ دەﻛﺎت. ﺋەو دەڵێــﺖ ،ﺑڕﮔــەی ﺑﻮدﺟەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛڕﯾﻨــﯽ وزەی ﻛﺎرەﺑﺎ، ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەر
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﻟەوەی داﻧەوێڵە ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋەرێﻨﯽ ھەﯾە و ﺋــەو ﺋەرﻛە دەﺧﺎﺗە ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە داﻧەوێڵەی ﺟﻮوﺗﯿﺎران وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﭘﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ ﮔەﻧﻢ ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺗﺮﯾﻠﯿﯚﻧێﻚ و 520ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ داﻧەوێڵــە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﻮو، ﺑەم ﺑەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزە ﺑڕە ﭘﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺳێ ﺗﺮﻟﯿﯚن 179ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە. % 17ی ﺋەو ﺑڕە ﺑﻮدﺟەﯾە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەو ﭘێﯿە ﺳەرووی 540ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎر ﺑــەر ھەرێﻢ دەﻛەوێﺖ و داﻧەوﯾڵــەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛڕﻧەوە. ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺰﯾﻜــەی 900ھــەزار ﺗــﯚن ﻟە ﮔەﻧﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ وەرﮔﺮت، ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧﯿﻮ ھێﻨﺪەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو وەردەﮔﺮێ .ﺳــﺎڵﯽ 2016 دەﺑﻮو ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 200ھەزار ﺗﯚن
ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ، ﺑــەم دواﺗــﺮ % 70ی وەرﮔﯿﺮا و 300ھەزار ﺗﯚﻧﯽ ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻣﺎﯾەوە. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑڕە ﮔەﻧﻤێﻜﯽ زۆر ﻻی ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دەﻣێﻨێﺘــەوە ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﮔەﻧﻢ ﺗەرﺧﺎن ﻧەﻛﺎت. ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑــڕی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔەﻧﻢ دﯾﺎری ﻛﺮاﺑﻮو ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘﺎرەی ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮاو ﮔەﻧﻢ وەردەﮔﺮێﺖ. ﺟﻮوﺗﯿﺎر ھەﯾە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤــﯽ 2014و 2015ەﺷــﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە ،ھێﺸــﺘﺎ % 64ی ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ 2016ﻧــەدراوە و دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛەی وەﻣﯽ زەﺣﻤەت و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺎن وەردەﮔﺮن. ﺑەرھەﻣــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔەﻧﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 686ھەزار ﺗﯚن ﺑﻮو و ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﻟەو ﺑڕە زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ و ﺳﺎڵ ﺑەﺳﺎڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ
ﺧﯚی ﮔەﻧﻢ ﺑەرھەم دێﻨێﺖ. ﺋەﻧﻮەر ﻋﻮﻣەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﻟــەو ﭘڕۆژەﯾەی ﺧﺴــﺘﯿﺎﻧە ﺑــەردەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری، ھﯿﭻ دەرەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻧەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻛەرەﻣﯽ ﺑەﻏﺪا ﻧەﺑﻦ.
ﺑەرﻫەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺟﻮوﺗﻴــﺎرە ﻟە ﻣۆڵــە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻓﺮۆﺷﺮێﻦ.
ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗەﻣﺎﺗە ﺧﯚﺷﺘﺮە“. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﺗەﻣﺎﺗەﯾە ﺋەوەﯾە ﮔەی زۆر دەردەﻛﺎت و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﮔەرﻣﺎدا ﺑەرﮔــﺮی زﯾﺎﺗﺮی ھەﯾە، ﺟﮕە ﻟەﻣﺎﻧە ﺗەﻣﺎﺗەﻛە زۆر ﮔەﺷــە دەﻛﺎت و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻛێﺸەﻛەی ﺗﺎ ﯾەك ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە. ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎران رووﯾــﺎن ﻟــە ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﺟﯚرە ﺗەﻣﺎﺗەﯾە ﻛﺮدووە. ﺧﺎﻧﻮوە ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە ﺑﻮوﻧەﺗە ﻧﺎوەﻧﺪێﻜــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑــﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ .ﺷێﺦ ﺟەﻣﺎل ﻟــە ﻛﺎری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺧﺎﻧﻮوی ﺳــﺘﯿﻜﯽ ﭘﻼ ﻧﺎﺑەﺳــﺘێﺖ و ﻟــە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧە و ﺳﺎﻧە ﻓﺎﺳﯚڵﯿﺎ ،ﺑﺎﯾﻨﺠﺎن ،ﺧەﯾﺎر، ﺑﺎﻣﯿﺎی ﺳﻮور و ﮔﻮڵﺪن ﺑێﺮی و ﺑﺮۆﻛڵﯽ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﺮ دەﭼێﻨێﺖ. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2009ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە ﮔﻮﻟﺪن ﺑێﺮی ﭼﺎﻧﺪ و ﻟەوﻛﺎﺗــەوە ﺗﺎﻛە ﺟﻮوﺗﯿﺎرﯾﺸــە ﺋەو ﺟﯚرە رووەﻛــە ﺑﭽێﻨێﺖ .ﺋەو ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺳــەوزەی ﺑﺮۆﻛﻠﯽ ﻟە
ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ھــەردوو ﺷــێﻮازی ﺧﺎﻧﻮوی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ و ﻛﺮاوە ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺖ .ﺷێﺦ ﺟەﻣﺎل ﭼەﻧﺪان داھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯽ ھەﯾە .ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑــە ﻣﻮﺗﯚرﺑەﻛﺮدﻧﯽ دوو ﺟﯚر ﮔەﻧﻢ ﺗﻮاﻧﯿﺒﻮوی ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﮔەﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺖ. ھەروەھﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2009داھێﻨﺎﻧێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دا و ﺑە ﻣﻮﺗﯚرﺑەﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻣﺎﺗە ﻟەﺳەر ﭘەﺗﺎﺗە ﺗﻮاﻧﯽ ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ھەردوو ﺑەرھەم ھەڵﺒﮕﺮێﺘەوە .ھەروەھﺎ ﺳــێ ﺳﺎڵ دواﺗﺮ ﺟﯚرە ﺳــەوزەﯾەﻛﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرھەم دێﻨێﺖ ﻛە ﺑە ”ﮔﺮۆن ﻛﯚل“ ﻧﺎﺳﺮاوە. ﺷــێﺦ ﺟەﻣﺎﻟﯽ ﻛڕﺑﭽﻨــە ﮔﻠەﯾﯽ ﺋەوە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛﺎت ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻧﺎﻛﺎت .ﺋەو ﭘێــﯽ واﯾە ﺑەو ﻧﺮﺧەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﮔﺎزواﯾﻞ ﺑــە دەرەوە دەﻓﺮۆﺷــێﺖ ﺋەﮔەر ﺑەواﻧﯿﺸــﯽ ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ ،زﺳﺘﺎﻧﺎن ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن ھەﯾە ﻛﺎرێﻚ ﺑﻜەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە زۆر ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ”ﻛﺎﺗێــﻚ ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﺗﻮاﻧــﺎی ﺋەوەی ﻧەﺑێــﺖ ﻣﺎڵەﻛــەی ﺧــﯚی ﮔەرم ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ﻛەﺷێﻜﯽ ﻟەﺑﺎر ﺑﯚ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت“ ﺷێﺦ ﺟەﻣﺎل وای ﮔﻮت.
ﺷێﺦ ﺟەﻣﺎﻟﯽ ﻛڕﺑﭽﻨە:
ﻫەر ﺑەو ﻧﺮﺧەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺎزواﻳﻞ ﺑە دەرەوە دەﻓﺮۆﺷێﺖ ﺑﺎ ﺑە ﺋێﻤەﺷﯽ ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ ،ﻟە زﺳﺘﺎﻧﻴﺸــﺪا زۆرێﻚ ﻟە ﺑەرﻫەﻣە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﻴﻴەﻛﺎن داﺑﻴﻦ دەﻛەﻳﻦ.
ﭘﺎرەی داﻧەوێڵەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘە دوو ھێﻨﺪە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺑەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدﺑــﻮو 442 ،ھەزار ﺗﯚن ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران وەردەﮔﯿﺮا، ﺑــەم ھەﻣــﻮاری ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋەﮔەر ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑــڕی زﯾﺎﺗــﺮی ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎران وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﺑﯚ داﻧەوێڵەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،دەﮔﺎﺗە 520 ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر. ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺧەرﯾﻜــﯽ ھەﻣــﻮاری ﯾﺎﺳــﺎی
ﭘــﺎرەی داﻧەوێڵــەی ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺗﺮﻳﻠﻴۆﻧێــﻚ و 520ﻣﻠﻴﺎر دﻳﻨﺎر ﺑۆ ﺳێ ﺗﺮﻟﻴۆن 179ﻣﻠﻴﺎر دﻳﻨﺎر زﻳﺎد دەﻛﺎت.
ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﻋەﺑــﺪوڕەزاق ﻧﺎوەﻧﺪﻧەﯾﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەر ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑڕﯾﺎری ﭘێﺸﻮو داﻧەوێڵە ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ھﯿﭻ ﻓەرﻣــﺎن و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻧﻮێﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەﻧﻤێﻜﯽ
زۆرﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪا ﻣﺎوەﺗەوە و ﻟە ﺑﺎزاڕﯾﺶ ﻧﺮﺧەﻛەی ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە ﻧﯿﻮ ھێﻨﺪەی ﺋەو ﻧﺮﺧــەی وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دەﯾﻜڕێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳــﺎﻛە ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺋەوا ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟێــﯽ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ ،ﺑــە ﻣەرﺟێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﺋەوە ﻧەدۆزێﺘــەوە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﻣﺎﻓە ﺑێﺒەش ﺑﻜﺎت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
”ﻫەﻣﻮو ﻻﻳەك ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﻦ“
ﻟە ﻧﯿﮕﺎر دەﮔﺮن. ﺋەو ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێﺪا دەژی و ﺑﮋێــﻮی ﺧــﯚی و دوو ﻣﻨﺪاڵەﻛــەی ﻟە ڕێﯽ ﺋــەو ﺧێﺮ و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎﻧەوە داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت ﻛە ﺧەڵــﻚ و ﺧﺰﻣﺎﻧﯽ ﭘێــﯽ دەدەن، زۆرﺑەی ﻧﺎو ﻣﺎڵەﻛەﯾﺸﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ﺑﯚ ﺑﮋاردﻧﯽ ﻗەرزی ھﺎوﺳەرەﻛەی، ﺑــەم ﺧــﺎوەن ﻗــەرزەﻛﺎن ﻟەوە زۆرﺗﺮن ﺑە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺷﻤەﻛﯽ ﻣﺎڵ ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﻜﺎت. ﻧﯿــﮕﺎر ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧــﯚی ،ﻣﺎوەی 12ﺳــﺎڵە ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟەﮔەڵ ﻣﺤەﻣەد ﻛــﺮدووە و دەڵێ” ،ھﯿﭻ ﻧەﻣﺎوە ﺑەﺳەرم ﻧەھێﻨێﺖ ،ﺳەرەﺗﺎ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧﺎﻧــﻮو و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑﻮوﯾﻦ و ﻛﺎری زۆر ﺑﺎﺷــﯽ ھەﺑــﻮو ،دواﺗﺮ ھەر ﺟﺎرە و ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ دەﻛــڕی و دەﯾﻔﺮۆﺷــﺘەوە ﺗــﺎ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻧەﻣﺎ ،دوای ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﻟەﮔەڵ ژﻧێﻜﯽ ھﺎوﺳەردار ﻟە ﻣﺎڵﯽ ژﻧەﻛــە ﮔﯿﺮان ،دواﺗﺮ ﺑە ﺳــﻮڵﺤﯽ ﻋەﺷــﺎﯾەری ﺑﺎﺑەﺗەﻛە داﺧﺮا ،ﺑەم
10دەﻓﺘەر دۆﻻرﻣــﺎن دا ﺑە ﻣﺎڵﯽ ھﺎوﺳــەری ژﻧەﻛە ،ھــەر ﺋەوﻛﺎت ﺧﺎﻧﻮوەﻛەﺷــﻤﺎن ﻧەﻣﺎ و ﺑﻮوﯾﻦ ﺑە ﻛﺮێﭽﯽ“. ژﯾﺎﻧــﯽ ﻧﯿﮕﺎر ﺑەم ﺟــﯚرە ﺑەردەوام دەﺑێــﺖ و ﻣﺤەﻣەد ﺧــﯚی ﺑەری دەﻛﺎت ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻛﺎرێــﻚ ﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدات و دەﯾﺪاﺗــە ﭘﺎڵ ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ .ﻧﯿﮕﺎر دەڵێ” ،ھەرﻛﺎت دەﻣﮕﻮت ﺋــەو ﻛﺎرە ﺋەﻧﺠﺎم ﻣەدە ﺑﯚ دواڕۆژت ﺧﺮاﭘە ،ھەزار ﺟﻨێﻮی ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﭘێﻢ دەدا ،دواﺗﺮ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﺪوو دەﺑﻮو ﺑەﻗﺎﯾﺶ و ﺷــەق و زﻟە ﻟێﯽ دەدام ،ھەڵﺒەت ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻟێﺪان و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻜﺮدﻧەی ﺑەردەواﻣە“. ﻟە ﻣﺎوەی ھەﺷــﺖ ﺳﺎڵﺪا ﻣﺤەﻣەد ﺷــەش ﺟﺎر ﻣﺎڵﯽ ﺑــﺎر دەﻛﺎت ﺑﯚ ﻧﺎوﭼــەی ﺟﯿــﺎواز .ﻧﯿــﮕﺎر دەڵێ، ”دڵﻨﯿﺎم ﻟەﺑەر ﻗەرزاری ﯾﺎ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﻮوە ﻟەﮔــەڵ ﻛﭻ و ژﻧﯽ ﺗﺮدا ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــەدا ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮو ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ﻧەﻣێﻨﯿﻦ“.
دواﺟــﺎر ﻧﯿــﮕﺎر ﻟــەﻻی ﺑــﺎوك و ﺋﺎﻣﯚزاﻛﺎﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد ﺷﻜﺎت دەﻛﺎت و ﺋەواﻧﯿﺶ دەﯾﮕێڕﻧــەوە ﺑﯚ ڕاﻧﯿە، ﺋﯿﺘﺮ ﻟەوێ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻛﺎری ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﭼﺎوەڕێﯽ دەﻛﺎت. ﻧﯿــﮕﺎر ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﻛﺎر و ﻛﺮدارێﻜﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻧﺎﯾﺨﺎﺗە ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧەوە ،زۆر ﺑە ﺳﺎدەﯾﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد دەﻛﺎت و دەڵێﺖ” ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﺟﺎر ﻟەﮔەل ژﻧﯽ ﺧەڵﻜﺪا ﭘێﻮەﻧﺪی ھەﺑﻮوە و ﻣﻦ ﭘێﻢ زاﻧﯿﻮە ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ﻣﻨﯽ ﻟە ﻣﺎڵ دەرﻛﺮدووە و ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ھێﻨﺎوەﺗە ﻣﺎڵــەوە ،ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﻢ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋەو ﻛﺎراﻧەن ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻗﺴــە دەﻛەم ﺋەوەﻧﺪە ﻟێــﻢ دەدات ﺗــﺎ ﻟێﻮاری ﻣﺮدﻧﻢ دەﺑﺎت ،ﺑەم ﺋەوی ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵە ﻣﻨﯽ زۆر ھەراﺳــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋەوەﯾە ﻣﺤەﻣەد ھەرﭼﯽ دەﺳــﺘﯽ دەﻛەوێــﺖ دەﭼێﺖ ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ﺗﺮدا ﺧەرﺟــﯽ دەﻛﺎت، ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾــەك دﯾﻨﺎرﯾﺶ ﻧە دەدات ﺑە ﻣﻦ ﻧــە ﻣﻨﺪاڵــەﻛﺎن ،ﺧەرﺟﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺋێﻤە ﻟەﺳــەر ﺧێﺮ و ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎرە ،ﺋەﮔەر ﻧــﺎ ﻣﻨﯿﺶ و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﻣﺮﯾﻦ ﻟە ﺑﺮﺳﺎن“. ﻧﯿــﮕﺎر ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎزاﻧێــﺖ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻣﻮوﭼەی ﭼەﻧﺪە، ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺧــﯚی دەڵێﺖ ”ﻗەت ڕووی ﻧەداوە ﺑﯿﮫێﻨێﺘــە ﻣﺎڵەوە و ﺑﯚ ﺋەواﻧــﯽ ﺧەرج ﺑــﻜﺎت“ ،ﺑەم ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣــﻮوی ﯾەﺧەی ﻧﯿﮕﺎر دەﮔــﺮن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ﺧﺎوەن ﻗــەرزەﻛﺎن ﻧﯿﮕﺎرﯾﺎن ھەراﺳﺎن ﻛﺮدووە و داوای ﻗەرزی ﻣﯚﺑﺎﯾــﻞ و ﻣﯚﺑﯿﻠﯿﺎﺗــﯽ ﻧﺎوﻣــﺎڵ و
زێــڕ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘــﺎرەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﻣﺎرﻛێﺘەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑەردەرﮔەی ﭘێ دەﮔﺮن. ﻧﯿﮕﺎر دەڵێﺖ” ،ﺳــەرەﺗﺎ ﻛە ھﺎﺗﻦ ﺑﯚ ﭘﺎرەی ﻣﯚﺑﺎﯾﻠێﻚ ﻛــە ﺑە $ 700 ﻛڕﯾﺒﻮوی ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﯚك ﺑﻮوم ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟە دوای ﺋەوە ھەرﭼﯽ ھﺎﺗﻮوە دەڵێ، ﻣﺤەﻣەدی ھﺎوﺳەرت ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﭘﺎرەﻛە ﻟە ﻧﯿﮕﺎر وەرﺑﮕﺮە“. ”ﺟﺎرێﻜﯿــﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺧﺎوەن ﻗــەرزەﻛﺎن ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗــﻢ ﻣــﺎدام ھﺎوﺳــەرەﻛەت ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ داوﻣەﺗــێ و ﺧــﯚی ﻟێــﺮە ﻧﯿﯿە، ﻛەواﺗە دەﺑێﺖ ﻣﻦ ﻟە ﺑﺮی ﺋەو ٢٥ وەرەﻗەﯾە ﯾﺎن ﺗﯚ ﺑە ﻛﺮێ ﺑﺪەم ﯾﺎن ﺗﯚ ﺧﯚت ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻗەرەﺑﻮوی ﺑﻜەﯾﺘەوە ،ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻟــێ وەرﮔﺮﺗﺒﻮون دواﺗــﺮ ﺑــﯚی ﻧەﮔەڕاﻧﺪﺑﻮوﻧــەوە، ھەڕەﺷەی ﻓڕاﻧﺪﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻢ ﻟێ دەﻛەن ﯾﺎن ﺋــەوەی دەﺑێﺖ ﻣﻦ ﺑﯚ ﻛﺎری ﺧﺮاپ ﻟەﮔەڵﯿﺎن ڕێﻚ ﺑﻜەوم“. ﺋەﻣە ﻗﺴەی ﻧﯿﮕﺎر ﺧﯚﯾەﺗﯽ. ژﯾﺎﻧــﯽ ﻧﯿﮕﺎر ﻟــە ﻧێــﻮان ﺗﺮس و دوودڵﯽ ﺗێﺪەﭘەرێﺖ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت ھەﻣﻮو ﺧﺰم و ﻛەﺳﻮﻛﺎری ھەردووﻻﻣﺎن ﺋﺎﮔﺎدارن ،ﺑەم ﺋەوە ﺗﺮﺳــەﻛەی ﻧﺎڕەوێﻨێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻗەرزەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻟەوە ﮔەورەﺗﺮن ﺑە ﻗﺴــە و ﺳﻮڵﺤﻜﺮدن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ .ﺑﯚﯾە ﺧﯚی دەڵێ ”ھەرﻛەس و ﻻﯾەﻧێــﻚ دەﺗﻮاﻧێ ﺑﺎ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻢ ﺑﺪات و ﻟەو ﻛێﺸەﯾە رزﮔﺎر ﺑﯿﻦ ﻟەﺑەر داھﺎﺗﻮوی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻢ“.
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ھەڵﻜﺸــﺎن و دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﭘﺮﺳﯿﺎری ﻟەﺳــەر ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و رێﻜﺨــﺮاوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺷﺎرەزاﯾﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﻧﯿﯿە. ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ، 22ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھﯚی ﺟﯿــﺎواز ،ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ﻛە ﺑە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ﺳــەرووی 100ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﻛێﺸەی ﻛەﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻮون. ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﭼــەك ﻟــە ﻣﺎڵەﻛﺎﻧــﺪا ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺋــەوان ﭼەك ﺑە ھﯚﻛﺎری ﻛﻮﺷــﺘﻦ دەزاﻧﻦ ،ﺑەم وەك دەڵــێ” ،ﺑەداﺧــەوە ﺧەﻣﯽ رژد ﻟــەو رووەوە ﻧەﺧــﻮراوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ
ﻧﯿﮕﺎر ﺑەھﯚی ﻗەرزداری ھﺎوﺳەرەﻛەﯾەوە ژﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە
وﺷە /ﺋﯿﭭﺎن ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ژﻧێﻚ ﻟە دەﭬــەری ڕاﭘەڕﯾﻦ ﺑەھﯚی ﻗەرزە زۆرەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەﯾەوە ھەراﺳﺎن ﺑﻮوە ،ھﺎوﺳەرەﻛەی ﻗەرز ﻟە ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ دەﻛﺎت ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﻣﺎڵەوەی ﭘێ دەدات و دەڵێﺖ ﺑڕۆن ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺧێﺰاﻧەﻛەم ﻗەرزەﻛﺎﻧﺘﺎن دەداﺗــەوە ،ﺋێﺴــﺘە ھەڕەﺷــەی ﮔەورە ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ژﻧەﻛە و دوو ﻣﻨﺪاڵەﻛەی دروﺳﺖ ﺑﻮوە ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎوەن ﻗەرزەﻛﺎﻧەوە. ﻧﯿﮕﺎر داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ڕاﻧﯿە 100/ﻛــﻢ ﺑﺎﻛــﻮری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ/ ﺧﺎوەﻧﯽ دوو ﻛﻮڕە و ”ﻣﺤەﻣەد“ـﯽ ھﺎوﺳــەری ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﻛﺎری ﺷــﯚﻓێﺮی دەﻛﺎت ،ﺑەھﯚی ﻛﺎرەﻛەﯾەوە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا 10رۆژ ﻟــە ﻣﺎڵەوەﯾــە و ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑە ﺋﯿﺸەوە ﺧەرﯾﻜە ،ﺑەم ھەر دوای دەﯾەﻣﯿﻦ رۆژی ﭘﺸــﻮوەﻛەی ﻛە دەﭼێﺘەوە ﺳەر ﻛﺎر ،ﺑەدواﯾﺪا ﯾەك ﻟە دوای ﯾەك ،ﺧﺎوەن ﻗەرز دەرﮔە
ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻫەﻣﻴﺸە ﭘێﺸەﻧﮕﻦ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻣێﮋوو ،ﺑەدەﯾﺎن و ﺳــەﺗﺎن ژﻧﯽ ﺑەﺗﻮاﻧﺎ و ﻛﺎرﯾﮕەر ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﻛە ڕﭼەﺷﻜێﻦ و ڕﯾﻔﯚرﺧﻮاز و ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﮔەورە و ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە .ﻟە ﺑﻮاری ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋەدەﺑﯿﺪا ،ﺟێﺪەﺳﺘﯿﺎن دﯾﺎرە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ھەﺑﻮوە .ﻟە ﻣێﮋووی ﻣﯿﺴــﯚﭘﯚﺗﺎﻣﯿﺎدا ،ژﻧﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺎزۆن ﭘێﺸەﻧﮓ و ڕێﺒەر ﺑﻮون ،ﺧﺎوەن ﺳﻮﭘﺎی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﻮون ،ﺷــەڕی ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ و ﺑێ وێﻨەﯾﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دوژﻣﻦ ﺋەﻧﺠﺎم دەدا .ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ زەﻧﺪەﻛﺎن ،ژﻧﺎن ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘﯿﺎو ﻟە دژی ﺋەﻓﻐﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑەرﮔﺮﯾﺪا ﺑﻮون و ﺷــەڕﯾﺎن دەﻛﺮد ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳەرﻛﺮدە و ﺳەرﺑﺎزە ﺋەﻓﻐﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕﻮت :ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺷەڕدا ﭘﯿﺎوان ﻟە ﭘﺸﺖ ﻛﺮاﺳﯽ ژﻧﺎﻧەوە ﺧﯚﯾﺎن دەﺷﺎرﻧەوە .ﺋەﻣﺎﻧە ڕووداوی ﻣێﮋووﯾﯽ ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨەن. ﻟە ﻣێﮋووی ﻛﻮردﯾﺸــﺪا ﺑەدەﯾﺎن و ﺳــەدان ژن ﻧﺎوﯾــﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﻛە ﻛﺮدەوەی زۆر ﺑــەرز و ﺑﺎﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە .ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ھەﻧﺪێ وت ھﯿﻮاﺧﻮاز ﺑﻮون ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە ﻟە ڕەﮔەز و ﻧەﺗــەوە و ﺧﺎﻛﯽ ﺋەواﻧﺪا ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوﻧﺎﯾە .ﺋەوان ﻟە زۆر ﺑﻮاری ﺟﯿﺎوازدا ﭘێﺸــەﻧﮓ و ڕێﻨﯿﺸــﺎﻧﺪەر ﺑﻮون .ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆڵﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ﻟە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە و ﺷــەڕﻛﺮدن ﻟە دژی ڕژێﻤﯽ ﭼەوﺳــێﻨەری ﻓﺎﺷﯿﺴــﺘﯽ ﺋێﺮان .ھــﺎوﻛﺎت ژﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛــﻮر و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان ﺑەدەﯾﺎن و ﺳەﺗﺎن داﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋەﻓﺴﺎﻧەﯾﯿﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺷﺎم و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟێﺮەدا دەﺳﺘەﺑﮋێﺮێﻚ ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە دەھێﻨﯿﻨەوە: ﻣــــەﺳﺘﻮورە -ﻣەﺳــﺘﻮورەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ -ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻣێﮋووﻧﻮوﺳﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﻣﯿﺮی ﻣﯿﺮﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺋەردەﻧە .ﺋەو ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ و ﻣﯿﺮﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺑﺎدەﺳــﺖ ژﯾﺎوە و ڕووﺑــەڕووی ھەﻣﻮو ﺋﺎرﯾﺸــەﻛﺎن ﺑﻮوەﺗەوە و ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوە .ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدن ،ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەدەب و ﺷﯿﻌﺮﯾﺸﺪا ﺑە ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﻛەم وێﻨەی ﻛﻮرد دادەﻧﺮێ ﻛە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔەڵ زۆرﺑەی ﺷﺎﻋﯿﺮە ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚی ھەﺑﻮوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻧﺎﻟﯽ و ﻣەوﻟەوی. ﻋﺎدﯾﻠە ﺧﺎن ،ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ دﯾﺎر و ﺑەرﭼﺎوی ﺳﻨﻮوری ھەڵەﺑﺠە و ھەوراﻣﺎن و ﺷــﺎرەزوور ﺑﻮو ،ﻟە زۆرﺑەی ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﺪا ﺟێﺪەﺳﺘﯽ دﯾﺎرە ،ھﺎوﺷﺎﻧﯽ وەﺳــﻤﺎن ﭘﺎﺷــﺎی ھﺎوژﯾﻨﯽ ﻛﺎری ﻛﺮدووە و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێﻜﯽ ﮔەورەی ﭘﺎﺷﺎ ﺑﻮوە .ھﺎوﻛﺎت ﺳەرۆﻛﯽ دادﮔﺎی ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻮوە و ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑﻮوە .ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەڕﯾــﺪە و ﻛﻮردﻧﺎس و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﭘێﻮە ﻛﺮدووە و ﺳﻮودﯾﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺣەﭘﺴــەﺧﺎﻧﯽ ﻧەﻗﯿﺐ ،ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ دﯾﺎری ﺳــەدەی ﺑﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە ،ڕۆڵﯽ ﻟە زۆر ﺳێﻜﺘەردا ھەﺑﻮوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە هۆﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺳــەردەﻣەﻛەی ،ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی دﯾﻮەﺧــﺎن و ﻓێﺮﮔە ﺑە ڕووی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن .ھﺎوﻛﺎت ھﺎوﻛﺎری و ﯾﺎرﻣەﺗﯽ زۆری ﺷــﯚڕش و ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮودی داوە ،ﻟە ﺷــەڕی دەرﺑەﻧــﺪی ﺑﺎزﯾــﺎن ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە دەﺳﺖ ﺷــەڕﻛەران و ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﮫﺎﺑﺎد ،ﺑەھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻛﺮدوون .ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧەدا ﯾﺎداﺷﺘﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵەی ﮔەﻻن ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە و داوای ﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮدووە و ﺗﺎﻛە ﯾﺎداﺷﺘە ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵەﻛەوە ،وەم دراوەﺗەوە. ﻗەدەم ﺧێﺮی ﻓەﯾﻠﯽ ،ژﻧێﻜﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێﺮی ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﻟە ﭼﺎرەﻛﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەﻣﺪا ڕۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎو و ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑﻮو، ﻟەﻣەڕ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻛﻮردی و وەﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ڕژێﻤﯽ ﺋەوﺳــﺎی ﺋێﺮان ﻛە ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ھەوڵﯽ ﺳڕﯾﻨەوە و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدن و ﻗڕﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردی دەدا .ﺋەو وەك ﺗﺎﻛە ژﻧﯽ ﻟﻮڕﺳﺘﺎن ،ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ڕاﭘەڕﯾﻨﯽ ﻛﻮردی دەﻛﺮد ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵ ﻟە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺑەردەوام ﺑﻮو .ﻧەﺟﯿﺒە ﺟەﻟﯽ زادە ،ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻛﭻ ﺑﻮوە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮڕاﻧﺪا ﭼﻮوەﺗە ﻓێﺮﮔە و ﺧﻮێﻨﺪووﯾەﺗﯽ ،ھﺎوﻛﺎت ﻟە ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ﻛﯚﯾە ڕۆڵﯽ ھەﺑﻮوە .ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﺎوﻛﯽ ﻣەﻻ ﺑﻮوە و ﺑە ﻣەﻻی ﮔەورە ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺑەم ﺟﯚرێﻚ ڕﯾﻔﯚرﻣﯽ ﻟە ﺋﺎﯾﻦ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردەوارﯾﺪا ﻛﺮدووە و دەروازەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﺑﻮو ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧەرﯾﺖ و ﻛﺮدەی ﺑﺎوی ﺳەردەﻣەﻛە. ﻟـــــەﯾﻼ ﻗﺎﺳﻢ ،ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﻛﺎدری دڵﺴﯚزی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﺑەھﯚی ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮرددا، ﻟەﻻﯾەن دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ڕژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ھﺎﺗە ﮔﺮﺗﻦ ،ﻟــەدوای ﺋﺎزار و ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەداﻧێﻜﯽ زۆر ،ﻟە ﺳێﺪارە درا .ﻟە ﻣێﮋووی ﻋێﺮاﻗﯿﺸﺪا ﺑەﯾەﻛەم ﺋﺎﻓﺮەت دادەﻧﺮێ ﻛە ﺑەھﯚی ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوەی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳێﺪارە درا .ﺳــــﺎﻛﯿﻨە ﺟـﺎﻧﺴﺰ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە دﯾﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم و ﺳەرەﺗﺎی ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾەك .ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ دەﺳــﺘەی داﻣەزرێﻨەری ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺳﺎﻧێﻜﯽ زۆر زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻛﺮاوە و ﺋەﺷــﻜەﻧﺠە و ﺋﺎزاری زۆر دراوە .ﺑە رووداوێﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎر و ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوی ﻟەﮔەڵ دوو ھﺎوڕێﯽ ،ﻟە ﭘﺎرﯾﺲ ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮا. ﻟەﯾﻼ زاﻧﺎ ،ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺑەﯾەﻛەم ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛــﻮرد دادەﻧــﺮێ ﻛە دەﻧﮕێﻜﯽ زۆری ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ و ﺑــﻮو ﺑە ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ .ﺑەھﯚی ﻛﻮرداﯾەﺗﯿﯿەوە ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻛﺮاوە و ﺋﺎزار و ﺋەﺷــﻜەﻧﺠە دراوە .ﻟەﯾﻼ زاﻧﺎ ﻟەﻣــﺎوەی ژﯾﺎﻧﯿﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺧەﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﭘﺎی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺧەﺑﺎﺗەﻛەﯾﺪا ﭘێ ﺑەﺧﺸﺮاوە. ﻟەﺑەرﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﺋەﮔەر ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯽ ﺑە ﭬﯿﻜﺘﯚرﯾﺎ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑە ھﯿﻼری ﻛﻠﯿﻨﺘﻦ ،ڕووﺳــﯿﺎ ﺑە ﺋەﻟﯿﻜﺴــﺎﻧﺪەر ،ھﯾﻨﺪﺳــﺘﺎن ﺑە ﺑﯿﺮﯾﻨﺪ ﮔﺎﻧﺪی ،ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺑە ﺑێﻨەزﯾﺮ ﺑﯚﺗﯚ ،ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑە ﻣەﻻﻟە ﯾﻮﺳﻔﺰەی ،ﻣﯿﺴڕ ﺑە ﻛﯿﻠﯚﭘﺎﺗﺮا ،ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ ﺑە ﺋێﭭﯿﺘﺎن ﭘێﺮۆن و ﭼﯿﻦ ﺑە ﺗﺰۆھﺴــﯽ-ﯾەوە ﺑﻜﺎت .ﻛﻮرد ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯽ ﺑە ﻋﺎدﯾﻠەﺧﺎن ،ﺣەﭘﺴەﺧﺎن ،ﻧەﺟﯿﺒەﺧﺎﻧﯽ ﺟەﻟﯽ زادە ،ﻣﺎرﮔﺮێﺖ ،ﺳــﺎﻛﯿﻨە ﺟﺎﻧﺴﺰ ،ﻣەﺳﺘﻮورە ،ﻗەدەم ﺧێﺮ ،ﻟەﯾﻼ ﻗﺎﺳﻢ و ﻟەﯾﻼ زاﻧﺎوە دەﻛﺎت .ﺋەواﻧە دوورﮔەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛﻦ ﻟەﻧﺎو ﺋﯚﻗﯿﺎﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﺪا ،ﻣێﮋووی ﻛﻮردﯾﺎن ﺳﭙﯽ و ﮔەش ﻛﺮدووە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە“. ﺋﺎری ڕەﻓﯿﻖ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺟێﮕﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﺗﯚﻣﺎرﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑەڕێــﮋەی % 20ھەڵﻜﺸــﺎوە، ﺑەم ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑەرێﮋەی % 15 داﺑەزﯾﻮە. ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ وەك ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛــەن ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر رەوﺷــﯽ
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھەﺷﺖ ھــەزار ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاوە و رێﮋەی ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا ﺑــﯚ ﻧﯿــﻮەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟە 2011دا داﺑەزﯾﻮە. ڕەﻓﯿﻖ دەڵێ” ،ﺗەواوی داﻣەزراوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮون ﻟــە ﺋﺎﺳــﺖ ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ڕووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ﺑەﮔﺸﺘﯽ“. ”ﻻوازی داﻣەزراوە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺗﺎواﻧﺒﺎران
ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺑــﻮوە ﻟە ﺗەﺷەﻧەﺳــەﻧﺪﻧﯽ دﯾــﺎردەی ﻛﻮﺷــﺘﻦ ،ﺋەﻣە وێڕای ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭼەك ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ ﻛە ڕەواﺟﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺑە ﻛﻮﺷــﺘﻦ داوە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ڕووداﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺧێﺰاﻧﯿــﺪا“ ،ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی وای ﮔﻮت. ﺑەھــﺎت ﺣەﺳــﯿﺐ ﻗەرەداﻏــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﺷﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﺳﯚﺷــﯿﺎل ﻣﯿﺪﯾﺎ، ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ھەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ﻛە دەﻛەوێﺘە دۆﺧﯽ ﺟەﻧﮕەوە ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻧێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ
دەﺑﻨە ﭼەﻛﺪار ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدن ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ،ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــەو دۆﺧەداﯾــە و ﻟــە زۆرﺑەی ﻣــﺎن ﭼــەك ھەﯾــە و ﺧەڵﻜﯽ ﺑڕواﯾﺎن ﺑەوەﯾە ﻛــە ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەك ﻟەم ڕۆژﮔﺎرەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿە ،ﺋەﻣە ﺧﯚی ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ڕووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻨە ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ ﺑە ﺗﻮوڕەﺑﻮون و ﻛێﺸەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە دەﺳــﺘﯽ ﺑــﯚ دەﺑــەن ،ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارﯾﺶ ﺑێﺪەﻧﮕﻦ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە ﺑﯚ ﺳەر ﺑــﺎری ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﻗەرەداﻏــﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ زۆر ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە ﻛﺎر دەﻛەن و ﺷەڕﯾﺎﻧە ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﻛﺎﻣﯿﺎن زووﺗﺮ ھەواڵﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ڕووداوەﻛﺎن ﺑﮕﻮازﻧــەوە ﺑﯚ ﺧەڵﻚ، ﺑێ ڕەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﻣﯿﺰاﺟﯽ ﺧەڵﻚ و ﺋﯿﺘﯿﻜﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ“. ”ﻛﺎﺗێﻚ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻚ دەﮔﯿﺮێ، دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻓەرﺗەﻧەی ﮔەورەی ﻟەﺳەر دروﺳﺖ دەﻛەن، ﻛەﭼــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺧەڵــﻚ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ وێﺮان ﺑێﺖ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﻛﻮﺷﺘﻦ زﯾﺎد ﺑێﺖ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﺧەم و ﺑﺎﻛﯽ ﻧﯿﯿە“ ،ﻗەرەداﻏﯽ وای ﮔﻮت.
زاﻣﺪار ﺋەﺣﻤەد
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑەرێﮋەی %20 ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ھەڵﻜﺸﺎوە
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
دﻛﺘۆری ﻧەﺧۆش!
ﺳﻴﺮوان ﺣەﻣەﺷەرﻳﻒ
ﺗێڕاﻣﺎﻧێﻚ ﻟە ﺋﺎراس ﻓەﺗﺎح و ﻣەرﻳﻮان ورﻳﺎ
ﺷەﻣﺎڵ ﺑۆﻛﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﺑۆﭼﯽ ﺑە ﻫەڵﻤەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﻳﯽ ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧۆﻳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﭽﻴﻦ؟
ھﯿــﭻ دوور ﻧەڕۆﯾﻦ ﻟە ﻣێﮋووی 100ﺳــﺎڵەی ﻛــﻮرددا ﻟە ﭼﻮار ﭘﺎرﭼە ،ﺳــەرەڕای ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ رێﻜﺨﺮاو و ﭘﺎرﺗﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ،ﺑە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎ و ﭘێﻨﺎﺳــەی ﺟﯿﺎوە ﻟە رەوﺗێﻜﯽ ﺷﯚڕﺷﮕێڕی ﻧەﺗەوەﯾﯽ، وەك ﭼەپ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﻮردی ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ 1991وە ڕەوﺗێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿﺎن ﺑەﺧﯚوە ﮔﺮت ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎ ﺗەﻛێ و ﺧﺎﻧەﻗﺎ و ﺣﻮﺟﺮەﻛﺎن ﭘێﺶ ﺋەﻣﺎن ڕۆڵﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿﺎن ﻟە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ھەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ڕۆڵە ﺑﮕێڕﻧــەوە .ھەروەھﺎ ﭼەﭘەﻛﺎن ﻟــە دوای دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯿﯿﺎن ﻟــە ﺷەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ زاﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ ھێﻤﻨﺎﻧەﺗﺮﯾــﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾــﺪا ھێﻨﺎﯾە ﺋــﺎراوە و ﺑﯚﯾﺎن ڕوون ﺑﻮوەوە ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﻛێﺸەی ﺧﺎك و ﻧەﺗەوەﯾە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز و دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﺑﻜەن ﺑە ﭘێﻨﺎﺳــەی ﺑﺎوەڕە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن وەك ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﺑﺎوی ﻛﻮردەواری. ﺋەوەی ﻣﻦ ﻣەﺑەﺳــﺘﻤە ﺗﻮﺧﻤﯽ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨە ﻟە ﺑﺎوەڕی دژﺑەراﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﺋەوﯾﺶ وەك ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ ”ﭼێﺸــﺘﯽ ﻣﺠێﻮر“ی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھــەژار ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﻛەوێ ،ﻛــﻮرد ﺗێﻜەڵ ﺑەھــەر ﮔﺮووپ و ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻋﯿﻠﻤﺎﻧﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﻮوﺑێﺖ ﺳــەرەڕای ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ زۆر ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﺎر دەﮔﺎﺗە ﺳەر راﮔﯚڕﯾﻨەوە ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺣﺰﺑﯿــﺪا ،ﺋەﮔەر وەك ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﺶ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﻛﺮدﺑێﺖ ،ﯾەﻛەم ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ھﺎوەﻧﯽ ﺋەﻧﺪام و ﺣﺰﺑﯽ ﺋەوە ﺑﻮوە، ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛــﺮاون ﺑە ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ و ﺑﺎوەڕی ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ،واﺗە ﺋەﻣە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردن ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﺑەوەﯾە ﺗﯚ ھەرﭼﯽ ڕەﻧﮓ ﺑﮕﯚڕی دﯾﺴــﺎن ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺗﯚ ﺟﯿﺎﺧﻮازی و داوای دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚت دەﻛەی ،ﻛەواﯾە ﭼﯚن ﻛﻮرد دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛەراﻣەت و ﺑﺎوەڕی ﺧﯚی ﭘێﺸێﻞ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑﻮوەﺗە ﻣﯚﺗەﻛەی ﺧەوﻧﯽ ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد. ﺋێﺴﺘە ﻛە ﻻﯾەﻧﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻛێﺸەی ﻛﻮرد دﯾﺎری ﻛﺮا ،ﺑە ﺗێڕواﻧﯿﻦ ﻟە دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚﺟﯿﺎی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ﮔەڕاﻧەوەﯾە ﺑﯚ رێﺰ و ﭘێﻨﺎﺳەی ﺗﺎﻛەﻛەﺳﯽ وەك ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﭼﯚن دەﻛﺮێﺖ ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯿﺖ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەم ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛە ﺧﺎك و ﻗــەوارەی دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺧﯚﺗە ﻟە ﺑەرﭼﺎو ﻧەﮔﺮی. ﺋﺎﺧﯚ ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﻮرد ﺑﯿﺮ ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﺑﯚ ﻟێﯽ دەﭘﺮﺳــﻦ ﻋێﺮاﻗﯽ، ﺋێﺮاﻧــﯽ ،ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ ﯾﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــﯽ؟ ﺑﯿﺮ ﺑﻜــەوە ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﯾﺎﻧﯽ ﭼﯽ؟ ﺗﯚی ﻛﻮرد ﺑﯿﺮت ﻟــەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛﺎﺗێﻚ وﺗێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚت ﻧﯿﯿە ،واﺗە وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑﺎوك ﻧەﻧﺎﺳﺮاو ﭘێﻨﺎﺳە دەﻛﺮێﯽ ﻛە ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻛــﻮردا ﻗێﺰەوﻧﺘﺮﻣﺎن ﻟەو دەرﺑڕﯾﻨەﻣﺎن ﻧﯿﯿە. ﭼﯚن دەﺑــێ ﻧﺰﯾﻚ ﺑە 50ﻣﻠﯿــﯚن ﻣﺮۆڤ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓــﯽ ﺑە ﻧﺎوی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﺋێﻮەی ﺗﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺑﯿﺮﺗﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ھەر دەﻧﮕێﻜﺘﺎن ﺑە ”ﺑەڵێ“ ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ واﺗــە 100دەﻧﮕﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼە ﺑﯚ ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ وەك ﻣﺮۆڤ ،ﺑﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ﺳەرەڕای ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺋەﮔەر ﺋەم دەرﻓەﺗە ﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژھەت ﺑڕەﺧﺴــﺎﯾە ،ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑە ﺑﺮژاﻧﮓ ﺧﺎوێﻦ دەﻛﺮدەوە ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﻧﮓ ﺑﺪەن، ﺑەم دڵﯿﺎن ﻟە ﻧﻮوﻛﯽ ﭘێﻨﻮوﺳــەﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪاﯾە ﺑﯚ رۆژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن . ﺑێ ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺗێﺒﮕەﯾﻦ ،دەﺑێ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ واﺗە ﭼﺎرەﺳەری ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﺑﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗە ﺳﻨﻮوری ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن دەﺑەزێﻨێﺖ و ﯾﺎﺳﺎ ﺑێ ﺟﯿﺎوازی ﺳەروەر دەﺑێﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋەوﻛﺎت ﯾﺎﺳﺎ ﺳەروەری ﮔەﻟە، ﯾﺎﺳﺎ ﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗە ،ﯾﺎﺳﺎ وﯾﮋداﻧە ،ﯾﺎﺳﺎ ﭘێﻨﺎﺳەی ﺋەو ﭘﺎﺳﭙﯚرﺗەی ﻧﺎو ﺑﺎﺧەڵﺘە ﻟێﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوە وﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ھەر ﺟێﯿەﻛﯽ ﺋەم ﮔﯚی زەوﯾﯿە ﺑﯿﺖ رێﺰ ﻟە ﻛەراﻣەﺗﺖ دەﮔﯿﺮێﺖ و ﻧﺎڵێﻦ ﻋەرەب و ﻓﺎرس و ﺗﻮرﻛﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ ،دەڵێﻦ ھﺎووﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﭘﺎرێﺰەری ﺷەرەﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ. ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺷــەرەﻓﯽ ﺗﯚی ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردە ﻟەﻧﺎو ﺗﯿﭭﯽ و ﺳﻮﺷــﯿﺎل ﻣﯿﺪﯾﺎی ھەﻣﻮو ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎدا ،ﻣەھێڵە ﻛەراﻣەﺗﺖ ﺑﺸﻜێ ،ﻣەھێڵە دز و ﺟەردە ﺧﻮێﻨﺖ ﺑﻤﮋن ،ﺗﯚ ﻟە دوای دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧــﯽ ﻛﻮرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎزاد و ﺧــﺎوەن ﻣﺎف ﺑﯿﺖ ،ﺋەوﻛﺎت ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﺪا دەﺗﻮاﻧﯽ ﻻﭘــەڕەی داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﺖ ﺑﯚ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ دادﮔﺎی دﻧﯿﺎ ﺑەرز ﺑﻜەﯾﺘەوە. ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەﯾﻦ ھەڵﻤەﺗﯽ ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮕﯽ ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەﯾە و ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﯾﺪﯾﺎی ﺗەﺳﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺗێﻚ دەﺷﻜێﻨێﺖ و دەﺑێ ﭘێﻨﺎﺳەﻛەی ھەڵﻤەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ڕزﮔﺎری ﯾەﻛﺠﺎری ﺑێﺖ و ﺑﺒێﺘە ﺧﺎڵﯽ وەرﭼەرﺧﺎن ﺑﯚ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﻜﺎﯾە ﺋەم ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿە ﻟە دەﺳﺖ ﻣەدەن.
ﺑﺎوەڕم ﺑەو ﮔﻮﺗەی ﺷەرﯾﻌەﺗﯽ ھەﯾە: ”ھﯿﭻ ﻓﺎﺟﻌەای از ﻧﯿﻤە روﺷﻨﻔﻜﺮی ﺷــﻮﻣﺘﺮ ﻧﯿﺴﺖ“ ﻋﻠﯽ ﺷــﺮﯾﻌﺘﯽ، اﭘﺎر ﮔﻮﻧــە ﮔﻮن چ ﯾەك ل .136ھﯿﭻ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻚ ﻟە ﻧﯿﻮە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﻧﯿﯿە .ﻟــەم ژﯾﺎﻧە ﺟەﻧﺠﺎڵ و ﭘڕﻛێﺸەدا ﻧﯿﻮە ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﮔــەورە دەﺋﺎﻓﺮێﻨێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە دەردی ﺧﯚﯾەوە داﻧﺎﻧﯿﺸــێ ،ﺑەڵﻜﻮ دێﺖ دەرﻣﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ دەﻛﺎت ،ﺑەم ﺧﯚی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿە. ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺗەﻛﻠﯿﻔــﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ وەك ﻛﺎری ﭼﺎوﺳــﺎغ ڕووﻧــە ،ﺋەوﯾــﺎن ﺑەرﭘێــﯽ ﺧــﯚی ﻧﺎﺑﯿﻨــێ ﺗەﻧﯿــﺎ دارﻋەﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﭘێﯿــە ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺧﯚی و ﻧﺎزاﻧێ ﻟــە دوورەوە ﭼﯽ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی دێﺖ ،ﺋەﻣﯿﺶ ﻧﺰﯾﻚ و دووری ﻟێ دﯾﺎرە و ﮔەورەی دەﻛﺎت و دەﭼێ دەﺳﺘﯽ ﺑﺎﺑﺎی ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ دەﮔﺮێ ﻟە ﺷــەﻗﺎم دەﯾﭙەڕێﻨێﺘــەوە ،واﺗە ﺗەواوﻛەری ﯾەﻛﻦ و ﭘێﻜەوە ﺟﻮاﻧﻦ. ﻣﻮﺳــﯿﺒەﺗﯽ ﮔەورە ﺋەوەﯾە ﻛﺎﻛەی ﭼﺎوﺳــﺎغ ﻣﺮوژﺑێ /ﺋەو ﻛەﺳــەی ﻟە ﺳێﺒەردا ﻛێﺸــەی ﻧﯿﯿە و ﻟەﺑەر ﺗﯿﺸــﻜﯽ ڕۆژ ﭼــﺎوی ھەڵﻨﺎﯾەت/ ﭼﻮﻧﻜە ﺧــﯚی و ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﺶ دەﻛﺎت ﺑەژێﺮ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧەوە .ﺑﯚ ﺋەﻣەﯾە ﯾﺎﺳﺎ ﺑﻨەﻣﺎی ﮔﻮێ ﭘێﻨەدان و ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ و زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ داﻧﺎوە، ﻛەﺳێ ﺑەﻛﺎری ﺧﯚی ھەڵﻨەﺳﺘێ، دەﺑێ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەی ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺮێ و ﺋــەوەش زﯾﺎدەڕۆﯾــﯽ دەﻛﺎت ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮەﯾە. ﻛﺎری ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﭼﺎوﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە و ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺋەﺳــﺘەﻣە ،ﺋەﮔەر ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳەرﻧﺠﯿﺎن ﻟەﺳەر دەﺳﺖ و ﻗﺎﭼــﯽ ﺧەڵﻚ ﺑــێ و ﺑﺰاﻧﻦ ﭼﯽ دەﻛەن ،ﺋەوا ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﺳەرﻧﺠﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻣێﺸﻜﯿﺎﻧە و دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﺰاﻧﻦ ﺑﯿﺮ ﻟە ﭼﯽ دەﻛەﻧەوە. ﻟــە دوای دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ 2017/9/25 ﺑﯚ ڕۆژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،وەك ﺳﺮوﺷﺘﯽ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﻣێــﮋوودا ﺑەﺷێﻚ ﻛەوﺗﻨە ﺑەرەی دژاﯾەﺗﯿﯿەوە و ﻣﺎﻧەوەﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏــﺪا ﭘێ ﺑﺎﺷﺘﺮە! ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺎﻧە ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار ﺑﻦ و ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﻧەﺑﯿﻨﻦ ،ﺋەوا ﻛﺎری ﺧﻮێﻨﺪەوارەﻛﺎﻧە ھەﺳﺘﻦ ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯿﺎن و ﻻﯾەﻧە ﺑﺎﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳــە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜەن، ﻟەم ﻧێﻮەﻧﺪەدا ھەردوو رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ، ﺋﺎراس ﻓەﺗــﺎح و ﻣەرﯾﻮان ورﯾﺎ ﻗﺎﻧﻊ، ھەڵﻤەﺗێﻜﯿﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە و زەﺣﻤەت دەﻛێﺸــﻦ و ﺳــێﺒەرە ﻓێﻨﻜەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و دەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ دەﮔﺮن ﺑﯿﺎﻧﭙەڕێﻨﻨەوە ﻟەم ﻛﺎﺗە ھەﺳﺘﯿﺎرەدا. ﻛﺎری ﺋــەوان ﺋەوەﯾە ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە ﺑﻜەن ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺧﯚی ﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و دەﺑــێ ﺑﻜــﺮێ وەك ﺋەوەی ﺑــە ﺑەرﭼــﺎوی دادوەرەوە ﺗﺎواﻧێﻚ ﺑﻜﺮێ ،دەﺑێ ھەﻣﻮو ﺑەڵﮕە و ﺷﺎھﯿﺪەﻛﺎن ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﻚ ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻦ ﭘێﯿەوە و ﺑﯚ دادوەری ﺑﺴەﻟﻤێﻨﻦ ﺗﺎواﻧێﻚ ﻛــﺮاوە ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑڕﯾﺎر دەدات ﺑــﯚ ﺳــﺰادان ،دەﺑێ ﻣﯿﻠــەت ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺑﺒــڕێ و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺷــێﻮازی ﺟﯿﺎواز ”ﺑێﺪەﻧﮓ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮا ،ﺗەﻧﯿﺎ، ﻛﯚﻣــەڵ ،دﯾﻔﺎﻛﺘﯚ ،ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﯾﺎﺧﯚ
ﻣەرﺟﺪار“ ﻛە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا ھﺎﺗﻮون ،دان دەﻧێﻦ ﺑە ﻗەوارەﻛەدا و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك دەوڵــەت دەﺗﻮاﻧێ رەﻓﺘــﺎر ﺑﻜﺎت و دەﺑێﺘە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ. دەﺑــێ ﺋــەو رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧە ڕووﻧﯽ ﺑﻜەﻧەوە: .1ڕاﺳــﺘە ﻟە 2005ڕاﭘﺮﺳﯽ ﻛﺮا و ڕێﮋەی % 98ی دەﻧﮕﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨــﺎ ،ﺑــەم زەوﯾﻨــە و زەﻣﺎﻧﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ وەك ﺋێﺴﺘە ھﺎوﻛﺎر ﻧەﺑﻮوە ،ﺋەوﻛﺎت ﺳەرەﺗﺎی ﺧﺎڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻋێــﺮاق ﺑﻮو ،دەﺑﻮو ﻛﻮرد ﭘێﺸــﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺪات ھﯚی ﻟەﺑەرﯾەك ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿــە ،ﺑﮕﺮە دەﺳﺘﯿﺸــﯽ دەﮔﺮێ، ﺑەم زەﻣــەن ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێ ﺋەوە ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﺎ و ﺳﯚﺳﯿﯚﻟﯚژﯾﺎی ﮔەﻻﻧﯽ وﺗەﻛەﯾە ﺑەﯾەﻛەوە ﻧﺎﯾﺎﻧﻜﺮێﺖ. .2ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﯚﺗــﺎ ﺑە ﻧــﺎدادی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻻﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺳــێﺒەرە ﺑﮫێﻨﯿﻦ ﻛە ﺋەواﻧــﯽ ﺗێﺪا دەژﯾﻦ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ،دەﺑــێ دەوڵەﺗﻤﺎن ھەﺑێ، ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺋەوروﭘﺎی ﺑەھەﺷﺘﯽ ﺳــەرزەوی ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﺳەﻟﻤێﻨەری ﺋەﻣەﯾە. .3ﺋەواﻧﯿــﺶ و ﻣﻨﯿــﺶ دەزاﻧﯿﻦ ﯾەﻛﯿــﺎن ﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﯿــﻦ دەﺑێ ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ﯾەﻛەی 70و 80ی ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛــە ﺑەرﯾﺎن ﻟــە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ
ﺋﺎراس ﻧﻮوری ﺋەﺣﻤەد ﺗەﻫﺎ
ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ ﺑە ﻧﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣەزن و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﻧەﻣﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دەﻧﻮوﺳﯿﻦ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺋــﺎزاد ﻟــە دەوڵەﺗــﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“. ﻟــەم رۆژاﻧەدا دەﻧﮕﯚﯾــەك دزەی ﻛﺮدووەﺗــە ﻧــﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــەوە، ﮔﻮاﯾــە ﻛﻮرداﻧــﯽ ”ﻛﻮراﻗﭽﯽ“ ﻟە ”ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻋﺮووﺑە“ ﺟﯿــﺎ ﻧﺎﺑﻨەوە و دژ ﺑــە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ن. دەﺳــەﺗﯽ وەك ﺋێﻤــە ”ﺋێﻜﺴــﯿﻜﻮﺗﯿﭫ“ی دەوڵەﺗــﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ و ﺑە ﺋﺎﮔﺎداری دەزﮔەی ﺑــﺎی ﺑەرﮔــﺮی ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،دەﻣﺎﻧەوێﺖ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑەم رەوﺷە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﯾﻨەوە: ﺑﺮادەراﻧﯽ ”ﻛﻮراﻗﭽﯽ“ ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟــە ﺑﻮوﻧەوەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ،چ ﻟــە دەرەوە چ ﻟە ﻧﺎو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺋەﻣﺎﻧە ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن داوە ﻟە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻨەوە و ﺳەرﺑە دەوڵەﺗــﯽ ”ﻛﻮردﯾــﺎ“ ﻧەﺑﻦ .ﺋەﻣە ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە و ﺋێﻤــە رێﺰی ﻟێ دەﮔﺮﯾﻦ و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــﺎن دەدەﯾﻦ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﮕەن و ﺑەﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﺑە ھﺎوﺑﯿﺮ و ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺷﺎد ﺑﺒﻨەوە. ﭘــڕۆژەی ﺑــە ﺷــﺎدﻛﺮدﻧەوەی ”ﻛﻮراﻗﭽﯿﯿــەﻛﺎن“ ﺑــە ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋﺮووﺑە: - 1ھەﻣــﻮو ”ﻛﻮراﻗﭽﯽ“ﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ”ﻧەﺧێﺮ“ﯾــﺎن دا ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﺑێﺖ ﺑــە ﺧﯚﯾﺎن و ﺟﺎﻧﺘﺎﯾەك ﻛە ﻛێﺸــﯽ 25ﻛﯿﻠﯚ زﯾﺎﺗــﺮ ﻧەﺑێﺖ و
ﺗﻮورەﻛەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوك ،ﺑەﺷــﯽ 5 ﻛﯿﻠﯚ ”ﻧﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮی“ و ﻟﯿﺘﺮێﻚ ”دۆی ﻛﻮردی“ ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚ رێﮕە) ،ﺋەﻣﺎﻧە دﯾــﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺎ دەﺑﻦ ﺑﯚﯾﺎن( ،ﻟە ﻣﺎوەی ٢٤ ﺳــەﻋﺎﺗﺪا دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ ﺟێ ﺑێڵﻦ. - 2ھەﻣــﻮو ﻣﻮڵﻜــﯽ ﮔــﻮازراوە و ﻧەﮔﻮازراوەﻛﺎﻧــﯽ ”ﻛﻮراﻗﭽﯽ“ﯾەﻛﺎن ،دەﺑﻨە ﻣﻮڵﻜﯽ ”داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ“ ﻛﻮردرەﮔــەزی دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ ،ﺋەﻣﺎﻧەش وەك: ﮔﺮد ،ﺑﺎخ ،ﺷــﺎخ ،ﺑێﺴﺘﺎن ،ﺧﺎﻧﻮو، ﻣﻮەﻟﯿــﺪە ،ﺑﺎﺧﭽــە ،ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ،ﻣﯿﺮاﺗــﯽ ،ﭘﺎرەی ﺑﺎﻧﻚ ،ﻣــﯚڵ ،ﻛﺎرﺧﺎﻧــە و ﺑﯚری و ﺑﯿﺮی ﻧەوت .ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮڵﻚ ﻛە ﺑﯚﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﺑﯿﺒەن ﻟە ﺗــەك ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا، ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿە. ” - 3ﻛﻮراﻗﭽﯿﯿەﻛﺎن“ی ﭘێﺸــێﻠﯽ ﺧﺎڵــﯽ 1و 2دەﻛــەن و ﺑەھﯚی ﻧﺎﺳﯿﺎوی ﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎن و دەرەوەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــەوە ،ھــەوڵ ﺑﺪەن ﻓێڵ ﺑﻜەن و ﭘــﺎرە و ﻣﻮڵﻚ ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﺑە دەرەوەی دەوڵەﺗــﯽ ”ﻛﻮردﯾــﺎ“، دەﻛﺮێﻨــە ﺑﺎرﻣﺘــەی دەوڵــەت. )ﺧﯚﻣــﺎن دەزاﻧﯿــﻦ ﺋەﻣﺎﻧە ھەوڵ دەدەن ﺑە ﻗﺎﭼــﺎخ ﻣﻮڵﻚ ﺑﮕەﯾەﻧﻨە دەرەوە(. - 4ﺋــەم ﺑﺎرﻣﺘــە ”ﻛﻮراﻗﭽﯿﯿﺎﻧە“ ھەﺗﺎ ﻣﻮڵﻜــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾﺎ دەﮔەڕێﻨﻨــەوە ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻧەﺑﻨــە ﺑﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەﺳــەر ھﺎووﺗﯿــﯽ ﻛــﻮردەوە ،دەﺑێﺖ ﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎر و
ﺣەﺷــﺪ و دﯾﺠﻠە و .ھﺘﺪ ﮔﺮﺗﻮوە و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﭘێ ﻧﺎﻛەﻧەوە، ﺋﺎﺧﺮ ﺋەواﻧە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ڕێﻚ دەﺧﺮێ و دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻤﺎﻧﻔەوﺗێﻨﻨەوە. .4ﺋەﮔەر ﺳــەردەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرۆﻛە ﻣﺎوە ﺑەﺳــەرﭼﻮوەﻛەی ھەرێﻢ ﻛە ﺋەوان زۆر دووﭘﺎﺗﯽ ﻟێ دەﻛەﻧەوە ﻟە ھﺎوﻛێﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﺑﻮواﯾە ،ﺋەوا ھﯿﭽﻤﺎن ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ و ﺣەﻟەب و ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟﯿﺒﯿﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺑﻮو ،ھەر ﺋەو ھﯚڵەی ﺋــەوان ھﯿﻤەت دەﻛەن ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن ﻛﯚڕی ﺗێﺪا دەﮔﺮن ،دوور ﻧەﺑﻮو ﭼﺎڵێﻜﯽ ﻗﻮوڵﯽ ﺗﯚﻣﺎھﯚﻛەﻛﺎن ﺑﻮواﯾە ﺋێﺴﺘە. .5ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﻤﺎﻧەوێ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ وت ﺑﮕﯚڕﯾﻦ ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﻧەھێڵﯿﻦ ﺑﺒێ ﺑە ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾﯽ و ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە ﻟەﮔــەڵ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎراﻧــﺪا ﺑﻜەﯾــﻦ، ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﻟــە ﺑﺎزﻧەی دەوڵەﺗﺪا ﺋﺎﺳﺎﻧﻦ و ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دەﺳﺘﻮەرداﺗە ﻛﺎروﺑﺎرﻣــﺎن ،ﻧەك ﺑﯿﺎﻧــەوێ ﻟەژێﺮ ڕەﺣﻤەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﻤێﻨﻦ. .6ﻟــەم ﺳــەردەﻣەی ﻛە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﻋﻮرﻓﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺋەﺧﻼﻗــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﭘــێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺑەﺳــەر ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ھەرێﻤﺪا ﻣﻮوﺷــەﻛﯽ ﻗــﻮرس ﺑە ﺑەرﭼﺎوی ﯾﺎﺳــﺎداﻧەراﻧەوە دەدرێ ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﭭﯿﻞ ،ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑە وﺗﺎﻧــﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﺋەﺧﻼﻗﯿﺎﻧەﯾە. .7ﻧەﻣﻮﯾﺴــﺘﻮوە و ﻧﺎﻣــەوێ ﭘەردەﭘﯚﺷــﯽ ﺋــەو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿﺎﻧــە ﺑﻜەم ﻟەم ھەرێﻤــەدا ھەﯾە ،ﺑەم ھەﻣﻮو ﺋەواﻧــەی دەﻛﺮێ ڕەﺧﻨەﯾە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧــەك دەوڵەت ،ﺋﺎﺧﺮ
ﻣﻮﺳــﯿﺒەﺗﯽ ﮔەورە ﺋەوەﯾە ﺟﯿﺎﯾﺎن ﻧەﻛەﯾﻨەوە ،وەك ﺋەوەی ﻟە ﺷﺎﺷەی ﺗﯿﭭﯿﯿەوە ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن ،ﺑﺎﺷە ﻣﯿﺴﺮ و ﻟﯿﺒﯿﺎ و ﺳﻮورﯾﺎ و .ھﺘﺪ دەوڵەﺗﯿﺎن ھەﺑﻮو ﺑﯚ دەﯾڕووﺧێﻨﻦ؟ ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﯽ ﺗێﺪەﻛــەن و دەڕۆن ﺑﯚ ڕۆژﺋﺎوا؟ ﺑێ ﺧەﺑەر ﻟەوەی ﺋــەوان ﺣﻜﻮوﻣەت دەڕووﺧێﻨﻦ ﻧــەك دەوڵەت ،ﺋﺎﺧﺮ ﻛێ ﺧــﯚی ﺑە ﺑﻠﯿﻤــەت دادەﻧێﺖ ﺑﭽێ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺷﺎرێﻜﯽ ﺋەواﻧﺪا ﺑڵێ ﻣﻦ ﻛﻮرد ﯾــﺎن ﻓﺎرس ﯾﺎن ھەر ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮم و ﺋﺎﻛەﯾــﺎن ﺑﺴــﻮوﺗێﻨێ و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە دەوڵەﺗﯿــﺎن ﺑﻜﺎـ؟ ﺑﺰاﻧــە ﭼﯿﯽ ﻟێ دەﻛەن؟ زۆری ﺗﺮﯾــﺶ ھــەن ﻛــە ﺟێﯿﺎن ﻧﺎﺑێﺘەوە ﻟێــﺮەدا و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧە ڕووﻧﯽ ﺑﻜەﻧــەوە ﺑﯚ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەرﺧــﯚرە ﮔەرﻣەﻛەی ﮔەرﻣﯿــﺎن و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەم ﺋەوەی ﻣﺎﯾەی ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧە ،ﺋەوان داوا دەﻛــەن ﺧەڵــﻚ داوای ﻣﺎﻧەوە ﻟەژێﺮ ﭼەﭘﯚﻛﯽ ﻋەرەﺑﺪا ﺑﻜەن. ﺋﺎزﯾــﺰان زۆرﻣﺎن ﭘێ ﺧــﯚش ﺑﻮو ﻛەﺳــێ دەﺳــﺘﯽ ﺑﮕﺮﺗﯿﻨﺎﯾە و ﻟە ﺷــەﻗﺎم دەرﯾﻜﺮدﯾﻨﺎﯾــە ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﺋێــﻮە ﺋەﻣﺎﻧــە ﻧەﺑﯿﻨﻦ ،ﺋەوا دڵﻨﯿﺎم ﺗﺎواﻧﯽ ﺧﯚﺗــﺎن ﻧﯿﯿە و ﺋێﻮە ھەوڵﯽ ﺧﯚﺗﺎن داوە ،وەﻟێ ﻛێﺸــە ﻟــە ﭼﺎوەﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪاﯾــە ،ڕەﻧﮕە ﻟەﺑەر ﺳــێﺒەرەﻛەی ﺧﯚﺗــﺎن دەوروﺑەر ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﺑەم ﺋێﺮە ﮔەرﻣەﺳــێﺮە و ﭼﺎوﺗﺎن ھەڵﻨﺎﯾــەت ﻟەﺑەری ،ﺑﺎش واﯾە ﺑەدەردی ﺧﯚﺗﺎن داﻧﯿﺸــﻦ ﯾﺎ ﺳەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺧﯚﺗﺎن ﻧەك ﺋێﻤە.
ﻫەواڵێﻜﯽ ﭘەﻟە و ﭘﻴﺮۆز
ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺎ ﮔﺴــﻚ ﺑﺪەن و ﺧﯚڵﯽ ﺋﯚرﮔﺎﻧﯿﻚ ﻟــە ﻧﺎﺋﯚرﮔﺎﻧﯿﻚ ﺟﯿــﺎ ﺑﻜەﻧــەوە )ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﻟە ﺧﯚﻣﺎﻧەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت(. ” -5ﻛﻮراﻗﭽﯽ“ـــﯿەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﭬﯿﺰا ﺑێﻨە ﻧﺎو ﺳﻨﻮوری دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾــﺎ“ی ﺑەھەﺷــﺘﯽ ﺳــەر زەوﯾﻦ .دەﺑێــﺖ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن رادەﺳــﺘﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮی و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ دەوڵــەت و دەزﮔەی ﺑــﺎی ﺑەرﮔــﺮی ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺑﻜــەن .ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﯾەك ھەﻓﺘە ﺑێ ﭘﺎرەﯾە ،دوای ﺋەوە ھەﻣﻮو رۆژێــﻚ دەﺑێﺖ ﺑﺎﺟﯽ 200 ﯾﯚرۆی ﻛﻮردی ﺑﺪەن ﺑە ﺧەزێﻨەی ”دژەﺧﯿﺎﻧەت“ و ”دژەﺟﺎﺷێﺘﯽ“ و ”ﺑﻮون ﺑە ﻛﻮرد“. - 6دەﺑێــﺖ ھەﻣــﻮو رۆژێــﻚ ﺑﭽﻨە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و واژووی ﺑﻜــەن ﻛە ھﯿﺞ ﺋﺎژاوەﯾەﻛﯿﺎن ﻧەﻧﺎوەﺗەوە و ﺑە زﻣﺎﻧﯽ دوژﻣﻦ ﻗﺴەﯾﺎن ﻧەﻛﺮدووە، ﺋەﮔەر ﻧﺎ دەﺳﺘﺒەﺟێ دەردەﻛﺮێﻦ. - 7ﺋەو ﻛﻮراﻗﭽﯿﯿﺎﻧەی ھەﺳــﺖ ﺑــە ھەڵــەی ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛەن، ﭼﺎﻧﺴــێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺎن دەدرێﺘــێ و دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻤێﻨﻨەوە ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺎ .ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺮێﻦ ﺑﯚ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ”ﺑەڵــێ ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد“، ﻛﯚرﺳــﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺘــەوە و ﻓێﺮی ”ﺑــﻮون ﺑە ﻛﻮرد“ دەﻛﺮێﻦ. ﺋەواﻧەی دڵﯿﺎن ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋﺮووﺑە ﻟــێ دەدات ،دەﺑێــﺖ ﺑەوﭘەڕی ﻛﻮردﺑﻮوﻧــەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎن ﺑﺪرێﺖ ﺑڕۆن. دوای ﺋــەوەی ﻛﻮراﻗﭽﯿﯿــە ﭘﺎﺗﺮﯾﯚﺗــەﻛﺎن ﺑــە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ
دەرﭼﻮون ،ھەوڵێﻜﯽ ﭘﺎﻛﺴــﺎزی ﺳەراﻧﺴەری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ﺑەم ﺷێﻮازە: ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦو ﻋەرەﺑﺰﻣــﺎن و ﻋەرەب رەﮔەزن، رێﺰﯾــﺎن ﻟــێ دەﮔﯿﺮێــﺖ و ﻧﺎﺑﻨە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەوڵەﺗــﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“. ﺋەﻣﺎﻧە ﺟێﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە ھەﻣﻮو ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﻮازراوە و ﻧەﮔــﻮازراوە و ﭘﯿﺴــﯽ و ﺧﺎش و ﺧﯚڵﯿﺎن ،ﻋەﮔﺎل و دﺷﺪاﺷــەی ﻋەرەﺑﯽ )دەزاﻧﯿــﻦ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ژن و ﭘﯿــﺎوی ﻛــﻮرد ڕاھﺎﺗــﻮون ﺑەم ﭘﯚﺷﺎﻛﺎﻧە ،ﺑەم ﺋﯿﺘﺮ ﯾﺎﺳﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾە( ﻟە دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ ﺑﺒەﻧە دەرێ و ھﯿﻮای ژﯾﺎﻧێﻜﯽ درەوﺷﺎوەﯾﺎن ﺑﯚ دەﺧﻮازﯾﻦ ﻟــە دەوڵەﺗﯽ ”ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋﺮووﺑە“ .ﺳــەﻓەرێﻜﯽ ﺧﯚش ﺑێ ﮔەڕاﻧەوە. زﻣﺎﻧﯽ ﺳەر ﺷەﻗﺎم و ﻧﺎوﻣﺎڵ و ﻧﺎوﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن و ﺧﻮێﻨﺪﮔە و زاﻧﻜﯚ و ﺳەرﻗەﺑﺮان و ﺣەﻣﺎم و ﺳەﯾﺮان و ﺑﺎﺧﭽــەی ﻣﻨﺪان ،ﺗەﻧﯿﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دەﺑێﺖ. ھەرﭼﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻣﯿﻠەﺗﺎﻧەﯾەﻛــە ﻧەﺗــەوەی ﻛﻮردﯾــﺎن ﭼەوﺳــﺎﻧﺪووەﺗەوە و ﻛﻮﺷﺘﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺧﺎﻛﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە، ﻟە دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ ” ﻗەدەﻏەن، ﺟﮕە ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﺧﯚﺷــەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﻣﻮزﯾﻚ ھﻮﻧــەرە و دەﺑێﺖ رێﯽ ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ﮔﻮێﯽ ﻟــێ ﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺑەم ھەر ﻛەﺳە و ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی. ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەم ﺧﺎڵە،ﺋەواﻧەی ﺳەر ﺑە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﻦ، دەﺑێﺖ ﻗﻮرﺋﺎﻧــﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﻋەرەﺑﯽ ﺑﻜەن ﺑە ﻛﻮردی و ﻧﻮێﮋ ﺑە ﻛﻮردی ﺑﻜﺮێــﺖ و ھەﻣــﻮو ﻧﻮێﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺑێﺖ ﺑــە دەﻧﮕﯽ ﺑەرز ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟەژێﺮ زﻣﺎﻧــەوە ﻗﺒﻮوڵ
ﻧﺎﻛﺮێﺖ .ﺟﮕە ﻟەوە ،ھەرﭼﯽ ﺑﯚﻧە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ھەﯾە، دەﺑێﺖ ﺑﻜﺮێﺘە ﻛﻮردی. ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــەی دەوڵەﺗﯽﻛﻮردﯾﺎ ﻛــە دەﭼﻨــە ”ﺣەج“ی ﻋەرەﺑﯽ ،دەﺑێﺖ ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿەی دەﯾﻜەن ﺑﯚ ﺣــەج ،دوو ﺋەوەﻧﺪە ﺑﺨەﻧە ﻧﺎو ﻛﺎﺳــەی ”ﺋﺎﯾﻦ ﺑە زۆر ﻧﺎﺑێﺖ“. ﻟە داھﺎﺗﻮودا دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ھەوڵ دەدات ﻟەﮔــەڵ دەوڵەﺗﯽ ”ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋﺮووﺑــە“ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺖ و دراوﺳێﺘﯽ داﺑڕێﮋێﺖ و ﮔﯚڕﯾﻨەوەی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺑەﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻜﺎﺗە ﭘڕۆژەی دراوﺳێﯿەﺗﯽ و رێﮕــە دەدات ”ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋﺮووﺑە“ ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧەی ﻟە دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“ ھەﺑێﺖ. ﯾﺎﺳــﺎی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽدەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾــﺎ“ رێﮕە ﻧﺎدات ﻟە ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧەی ”ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋﺮووﺑە“ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﻠێﻜﺮاوی ﺳــەرﺑە ﻛەﻣﯿﻨــەی ”ﻛﻮراﻗﭽــﯽ“ ﻛــە ھﺎووﺗﯽ ”ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻋﺮووﺑە“ن، ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺖ ﺑــﻦ .ﺋەﻣﺎﻧــە ﮔﻮﻣﺎﻧﻠێﻜﺮاون و ھەڵﮕﺮی ﭬﯿﺮۆﺳﯽ ﺧﯿﺎﻧەﺗﻦ. دەزﮔﺎی ﺑڕﯾﺎراﻧــە ﺋــەم ”ﺋﯿﻜﺴــﯿﻜﻮﺗﯿﭫ“ ﺑە ﭼﺎودێﺮی و ﯾﺎرﻣەﺗﯽ دەزﮔەی ﺑﺎی ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ دوای دەرﭼﻮوﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت. ﻛڕﻧــﻮوش دەﺑەﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﯽ ﻧەﻣﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺳــەرﻣﺎن دادەﻧﻮێﻨﯿــﻦ ﺑﯚ داﯾﻜﯽ ﻧەﻣﺮەﻛﺎﻧﯽ رێﯽ ﺧەﺑﺎت ﺑﮋی ﻛﻮرد ﺑﮋی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ”ﻛﻮردﯾﺎ“
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
”ﻧەزاﻧﯿﻦ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﭘﺎﺳــﺎو ﻧﯿﯿە“، واﺗە ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻛﺮدەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎواﻧﻜﺎری ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﺑەردەم ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــەﺗﯽ دادوەرﯾــﯽ دەﻓــﻊ ﺑــەوە ﺑﻜــەن زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە و ﺋەو ﻛﺮدەوەﯾە ﺗﺎواﻧﻜﺎری ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺳﺰا ﻧەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە، ﺋەم ﺑﻨەﻣﺎﯾە وەك ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرﺑو ﻟە زۆرﯾﻨەی ﯾﺎﺳــﺎ ﺗﺎواﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وﺗﺎن ﺑﺎس ﻛﺮاوە و ﻟە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯿﺎن رێﻚ ﺧﺮاوە. ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺳــﺰاداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ژﻣﺎرە 111ی ﺳــﺎڵﯽ 1969ﻟــە ﻣــﺎدە 37دا ھﺎﺗﻮوە” ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەك ھەڵﺪەﺳێﺖ ﺑە ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮدەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎواﻧــﻜﺎری ،ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﭘﺎﺳــﺎو ﺑەوە ﺑێﻨێﺘەوە زاﻧﯿﺎری ﻧەﺑــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎﺳــﺎو ﻧﯿﯿە“ .ﺋەﻣــە وەك ﺑڕﮔەی ﯾەﻛەم و ﺑڕﮔــەی دووەﻣﯽ ھەﻣﺎن ﻣــﺎدەی ﺋﺎﻣــﺎژە ﭘێﻜــﺮاو ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑــەو ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی دێﻨــە ﻋێﺮاق ﻛە ﯾﺎﺳﺎداﻧەری ﺳﺰاداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دەڵﯽ، ”ﺑــﯚ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەك ﻛــە ﻛﺮدەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎواﻧــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدات ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣــﺎوەی ﺣــەوت رۆژ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺋەوە ﺑﻜﺎت ﻛە ﻧەﯾﺰاﻧﯿﻮە ﺋــەو ﻛﺮدەوەﯾە ﺗﺎواﻧــە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ“. زۆرﺟــﺎر ﯾﺎﺳــﺎداﻧەران ﺑﻨەﻣﺎﯾــەك ﯾﺎﺧــﯚ دەﻗێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دادەڕێﮋن ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﭘێﻜــﻦ ،ﺑــەم زۆرﯾﻨەی ﺟﺎرﯾــﺶ ﭘێﭽەواﻧەﻛەی راﺳــﺘە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔــەر ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺧێــﺮا ﺑﯚ ﺑﻨەﻣﺎی ”ﻧەزاﻧﯿــﻦ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﭘﺎﺳــﺎو ﻧﯿﯿە“ ﺑﻜەﯾــﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﻛە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﯚﺷــﯿﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەرزە، دادﭘەروەرە و ﻟــە ﺟێﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەش ﻛﯚﻛــە ﻛە ﺋەرﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ،ﺑەم ﻟە وﺗێﻚ ﻛە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔﯽ و ھﯚﺷﯿﺎری ﺑەھەﻣﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻻواز ﺑﻦ ﯾــﺎ ھەر ﻧەﯾﺎﻧﺒێــﺖ ،ﺋەوا دادﭘەروەری ﻟەﮔەڵ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣەڵــە ﻧﺎﯾەﺗــەوە و ﭘێﭽەواﻧەی ﺧﻮاﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ داد و دادﭘەروەرﯾﯿە . ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺘﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﯚﺷــﯿﺎری ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎوازە ،ﺑﯚﯾە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻦ و ﺳــەرﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەی ﺳــەرەوە رێﮋەﻛەی ﺟێﮕﯿﺮ ﻧﺎﺑێﺖ، ﭘێﻮەری ﺳەرﻛەوﺗﻮوی ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە ﺑەﻧﺪە ﺑە رەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەﺷــێﻜﯽ ھﯚﺷﯿﺎری ﺑﯚ ﺗﺎﻛەﻛﺎن .ھەڵﺒەﺗە ﺋەو ﻛەﺷــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚﯾﺎن دەﺑێﺖ داﺑﯿﻨﯽ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﯾﻨەی دەﺳــەﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎرەزووی ﺋەوەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ھﯚﺷﯿﺎری و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﮔەﺷە ﺑﺴــێﻨێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەك ﺑﯚ ﺳەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﺳەﯾﺮ دەﻛەن. ھەڵﺒەﺗــە ﺋــەو ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾــە ﺑــﯚ دەﺳەﺗە ﺳﺘەﻣﻜﺎرەﻛﺎن دروﺳﺘە، ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻟــەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺎﻧەی دەﺳــەت ﺑە ﭘێﻮەری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ دەﻛﺎت ،ھﯚﺷــﯿﺎری و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺗــﺎك ﺑﺎﯾەﺧﯽ زۆری ﭘێ دەدرێﺖ ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەوەﺷــﺪا ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻗەوارە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿــە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻟەﺑــﺎرەی دەﺳﺘﻮور و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧەوە ھەﯾە.
ﻟەﮔــەڵ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ھــەر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺧەڵﻜﯽ ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەوە دەڕواﻧﻨە ﭘێﺸــﮫﺎﺗە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن و ﺷــﺮۆﭬە و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺟﯚراوﺟﯚری ﺑــﯚ دەﻛەن ،ﺋەم ﮔﺮﻧﮕﯿﺪاﻧە ﺋەﮔەر ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎن ﺟێﯽ ﺑﺎﯾەخ ﺑێــﺖ ،ﺋەوا ﺑﯚ ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺷــەڕ و ﻛﯚﻣەڵﻜــﻮژی و ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﯽ و ھەژاری و ﻧﺎﻧﺒڕﯾﻨﺪا ﻣێﮋووﯾﯿەﻛــﯽ دوور و درێﮋﻣــﺎن ھەﯾە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻣﺸﺘﻮﻣڕی ﻟەﺳەرە ،ﺑﮕﺮە ﻣەﺗﺮﺳﯽ و دڵەراوﻛێﯽ ﮔەورەی ﺑەدوادا دێﺖ .ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا دەرھﺎوﯾﺸــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق و ﻧﺎوﭼەﻛە ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ و ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﮔەورەی ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە و زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪی ﺳــەرەﻛﯽ ھﺎوﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﻧــە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ ھەرﭼﻮار وت ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺳــەردا داﺑەش ﻛﺮاوە ﺳــﺰای ﺑﺮﺳــێﺘﯽ و ﮔەﻣﺎرۆ و ﺷــەڕی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن دژ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﺗێﻚ ﻟێ ﻛﺮدووە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻻی دەﺳــﺘەﺑﮋێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻋێﺮاق وەك ﻣﯿﺮاﺗﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮوە و ﭘﺸــﺖ ﻟەدوای ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺟﯿــﺎوازی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎ و ﻣەزەو و ﺷــێﻮازی ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ھەر ﭘێڕەوی دەﻛەن. ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟەﮔەڵ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ وادەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ھەﻧــﮕﺎو ھەڵﮕﺮﺗــﻦ ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟەﻧــﺎو ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮان ﺷﺮۆﭬە و ﺑﺎﺳــێﻜﯽ زۆری ﻟەﺳەر دەﻛﺮێــﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت وەك ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان دوو ﺑەرەدا ﺑەﻛﺎر دێــﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺑﻮواﯾە ﻟە دەرەوەی ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﯾﺎﺧــﯚ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەداﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﮔﻔﺘﯚﮔﯚ ﻟەﺳــەر ﺋەم ﭘﺮﺳــە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣﺠﺎرە ھەﻣــﻮو ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﻛﯚﻛﻦ ﻛــە ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎی دوای داﻋﺶ زۆر ﺟﯿــﺎواز دەﺑﻦ و ﻣﺤﺎڵە ﺋەو دوو وﺗە ﺑە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﺑﻤێﻨﻨەوە. راﺳــﺘە ﻟەڕووی ﯾﺎﺳــﺎ و ﻋﻮرﻓﯽ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ھﯿﭻ وﺗێــﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭘێﺶ دەرﭼﻮوﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﺳــەروەری ﺧﺎﻛﯽ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەم زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێــﺰی ﺟﯿﮫﺎن وەك ﻧﯿﻤﭽە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن، ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋــەو ﭼــﻮار وﺗەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺳەردا داﺑەش ﺑﻮوە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دەﯾﺎن ﮔﺮﻓﺖ
و ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ و ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﻦ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒﭽڕێﻨــﻦ ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺎن و ﻛێﺸــەی ﻛﻮردﯾﺸــەوە ﻟەﻧﺎو ﭼﻮارﭼێﻮەی وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە. وﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺶ ﻟــە ﮔﺮﻓﺖ و ﻛێﺸــەی ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪان ،ﺋەﻣە ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رووﺳﯿﺎ وەك دوو زﻟﮫێﺰی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾــە و ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﺑﯿﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ رۆژھەﺗﯽ
ﺋێﺴﺘﺎ دەوڵەﺗﯽ دﻳﻔﺎﻛﺘۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﻫەﻳە، ﺑــە�م ﺑەﺋﺎﺑﻮورﻳﻴەﻛﯽ ﻻواز ،ﺋەﻣەش ﻟە ﻧﺎوﺧۆدا ﺧﺎڵﯽ ﻻوازی ﺋێﻤەﻳە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﻳﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەو راﺳــﺘﻴﻴە ﻧﺎزاﻧێﺖ ﻛە ﺋﺎﺑﻮوری ﭼﺎﻧﺲ ﻧﻴﻴە ،ﺑەڵﻜﻮ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ دادەڕێﮋن ،ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤەﻛەﺷﺪا ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻨﺠﺎر ھێــﺰە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋﯿﺠﻤﺎﻋێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــێﻜﯽ وا ھەﺳــﺘﯿﺎر رێﻚ دەﻛەون ،ﮔەرﭼﯽ ھێﺸــﺘﺎ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە دەرەوەی ﺋەم ﭘﺮﺳــەن ،ﺑەم ﺋەواﻧﯿﺶ دواﺟﺎر ﻟەﮔەڵ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی وادەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە دەرەوەی وﯾﺴﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﮔەﻟەﻛەﯾﺎن دژی ﭘﺮﺳێﻜﯽ وا ھەﺳﺘﯿﺎر و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ راوەﺳﺘﻨەوە. ﭘێﺸــﺘﺮ زۆر ﻓﺎﻛﺘەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ھەرێﻤﯽ رێﮕﺮ ﺑﻮون ﻟە ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ ﺋەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﮔەورەﯾەی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ،ﻟە ھەﻣﻮوی ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﺘﺮ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ ﻧێﻮان ﺧێڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوە ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺘەوە، ھەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێــﺖ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــەر دادەﻣەزرێــﺖ .ﺋەوەﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﻧەﺗــە دوو ﻣﯚدێﻠــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ،ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻣﻮوﭼەی ﺗەواو دەدرێﺖ و ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﻮەو ﭼﺎرەﻛە ﻣﻮوﭼە ،ﻟێﺮە رۆزﻧەﻓﺘﯽ رووﺳــﯿﺎ و ﺋﯿﻜﺴــﯚن ﻣﯚﺑﯿﻠــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ و دەﯾــﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﻮرﻛــﯽ و ﺋەوروﭘﺎﯾــﯽ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو وﺗــە زﻟﮫێﺰاﻧە ھەﯾە ،ﻟــەوێ ﺗەﻗﯿﻨەوە و ﺷــەڕی ﻣەزەوی و ﻧﻔﻮوزی ﺋێــﺮان ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻋەرەﺑﯽ و ﭘێﺸــﻤەرﮔەی
ﻳﻮﺳﻒ ﻟەﺗﻴﻒ
ﻛﻮرد دەڵــێ ”ﯾﺎ ﻣەﯾﻜە ﯾــﺎن وەك ﭘﯿﺎو ﺑﯿﻜە“، ھەرﭼەﻧﺪە ﻣﻦ ﺑەﺷــﺒەﺣﺎڵﯽ ﺧﯚم ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﮔﻮﺗەﯾەدا ﻧﯿﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆر ﺑﺎوﻛﺴﺎﻻراﻧەﯾە و ھﯿﭻ ﺣﯿﺴﺎﺑێﻜﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮەت ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە .ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎرە ﻟە 25ی ﺋەﯾﻠﻮول رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ ،ھەﻧﺪێﻚ دەڵێﻦ ﻧﺎوﭼــە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ،ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﻛێ و ﻧﺎﺑێ ﺋێﺴــﺘە و ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە ﻛﺎﺗەﻛەی و ھەﻟﻮﻣەرج ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە. ﺗﺎ ﺑە ھــەزاران دژاﯾەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚوە ،وەك ﺑڵێﯽ دژاﯾەﺗﯽ دەرەﻛﯽ ﻛەم ﺑــێ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋێﻤە ﻣﯿﻠەﺗێﻜﯽ ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار و ﻧﺎﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﻜﯿﻦ. وەك ژﻣﺎردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣــەﻻی ﻣەزﺑﻮورە ”ﮔﯚزەﻛە ﭼەﻧﺪ ﺑەردی ﺗێﺪا ﺑﻮو ،ﺋەوە ﺋەوەﻧﺪەی ﻣﺎﻧﮕە“، ﺗــﺎ ﻧﮫﯚ ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ژﻣﺎرەﻣﺎن ﭼەﻧــﺪە ،ﻛﻮرد زۆر ﻛێﺸــەﯾە ،ﻛەﻣﭙێﻚ ﺑﯚ ﺋﺎوارە دروﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎوارەی ﺗێﺪاﯾە ،ﺷەھﯿﺪ دەﺑﯿﻦ ﺑە ﻛﯚﻣەڵ ﻗڕ دەﻛﺮێﯿﻦ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪﻣﺎن ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوە ،دەﭼﯿﻦ ﺑﯚ ھەﻧﺪەران ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪﻣﺎن ﻟێ ﻛەم ﺑﻮوە ،ﺑەﺧﯚﻣﺎﻧﺪا دەﺷﻜێﯿﻨەوە و ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی دەﻛەﯾﻦ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪﻣــﺎن دەﺧﻮێﻨێ و ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨﻤﺎن ﻟە داھﺎﺗﻮو ﺑﯚ ﭘــڕ دەﻛەﻧەوە ،ﺋێﻤە ﻣﯿﻠەﺗێﻜﯿﻦ ﻟــە ژﻣﺎرە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ،ﻧــەوت دەڕوا و ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﺑەرﻣﯿﻠﻤﺎن ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ،ﺗﺎﻧﻜەرﻣﺎن وەك ﻣێﺮووﻟــە رێ دەﻛﺎت ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ،ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﻧەوت ﺣﯿﺴــﺎب ﺑﻜەﯾــﻦ ﯾﺎ .ﺋێﻤە و
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯽ و رێﻜﺨﺴﺘﻨﯿﺎﻧەوە ،ﺟﯿﺎوازن. ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋﺎﺑﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان زﯾﺎﺗﺮە وەك ﻟەوەی ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋەرەﺑﯽ .راﺳــﺘە ﭘێﺸﻤەرﮔە ھێﺰێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛە، ﺑەم ﺑﻮێﺮ و ﺋﺎزان و ﺟﯿﮫﺎن رێﺰی ﻟێ دەﮔﺮێﺖ و ﺑﺮاوەی ﺷەڕەو ﻟەﻻﯾەن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ و ھﺎوﻛﺎری ﺑﺎش دەﻛﺮێﺖ و ﺳەرۆﻛەﻛەﯾﺸــﯽ ﺑﻮوەﺗە ﺟێﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺟﯿﮫــﺎن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە دوای داﻋﺶ وەك ھێﺰێﻜﯽ
ﻣەزەوی و ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎری ﺟەﻧﮓ و ﺋﺎزارداﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﯚ رێﮕﺎ ﻧﺎدات ﻧﻔﻮوز و دەﺳەﺗﯽ ﻣەزەوی ﺷﯿﻌە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻓﺮاواﻧﺘــﺮ ﺑێﺖ و ،ﺋــەو ﻣﻠﯿﺎرەھــﺎ دۆﻻرەی ﻟە ﺟەﻧﮕەﻛﺎﻧﺪا ﺧەرج ﻛﺮاوە ھەروا ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑەرھەم و ﭘﺸﻜﯽ ﺷەڕەﻛە ﻧﺎﭼﻨێﺘەوە. ﻟەم رواﻧﮕﺎﻧەوە ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮون وەك ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﯿــﺮادەی ﮔەﻟێﻚ ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان و ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن و وﺗﺎﻧــﯽ دەوروﺑــەر و ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﮔەورەﺗﺮە ،ﺋێﺴــﺘﺎ ﭘێــﺶ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺗەﺳــﻚ و ﻋەﻗڵــﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟــﯚژی ﺗەﺳــﻚ و ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺷــﯿﻜﺎری ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮون ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﻣﺎن ﺑﯚ ﺳــەرﺟەم ﭘﺮﺳە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﭼﺎوی ﺑەﻏﺪا و ﺗﺎران و ﺋەﻧﻘەرە و دﯾﻤەﺷــﻘەوە ﺑێﺖ ،ﺋەوە ﺋﯿﺮادەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧە ﻧﺎھێڵﻦ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق دروﺳﺖ ﺑێﺖ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و روﺳــﯿﺎ ﻣﻠﯿﺎرەھﺎ دۆﻻرﯾﺎن ﻟە ﺷەڕێﻚ ﺧەرج ﻧەﻛﺮدووە ﺗﺎ ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﯾﺪا ﺑەﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺑێﺖ ﯾﺎ ﺑە ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔەﻣﺎرۆی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﺮﺳﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد ﻛﯚﺗﺎی ﺑێﺖ.
ﺋێﺴــﺘﺎ دەوڵەﺗﯽ دﯾﻔﺎﻛﺘﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە ،ﺑــەم ﺑەﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﻻواز ،ﺋەﻣەش ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚدا ﺧﺎڵﯽ ﻻوازی ﺋێﻤەﯾە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎﯾﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﻛــە ﺋﺎﺑــﻮوری ﭼﺎﻧﺲ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺧﺮاﭘﯽ دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﭘﺎﺳــﺎوی داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ھﺎﺗﻨﯽ ﺑەﻟێﺸــﺎوی ﺋــﺎوارە و زۆری و ﻗەﺑەﯾﯽ ژﻣﺎرەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟە و ﺷــەڕی داﻋﺶ ﻧﯿﯿە ،ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەرھەم و ﻋەﻗڵﯽ داﻣەزراوەﯾﯿە ﻧەك ﺑەرھەﻣﯽ ﻋەﻗڵﯽ ﻧﺎﺷــﺎرەزا و ﻻواز ،ﺋەﻣە ﺋەو ﺧﺎڵــە ﻻوازەﯾە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻧەﯾﺎراﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔﺮەوی ﻟەﺳەر دەﻛەن. ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑــەرەو ﺳــﻨﺪوﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑﭽﯿﻦ ﭼﯚن دەﺑێﺖ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﺪا ﺷﻜﺴﺖ ﺑێﻨﯿﻦ و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ رووی ﻟە ﻣﯿﻠەﺗەﻛەی ﺑێﺖ ،ﻟەوەدا ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎھەﻗﯽ ﻧﯿﯿە ﻛﺎﺗێﻚ ﺗﯚوی ﺗﺮس و ﺑﺮﺳــێﺘﯽ ﺗێﺪا دەﭼێﻨﻦ ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﺘﺮﺳﻦ، دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ 26ﺳﺎڵ ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋﺎﺑﻮوری ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﯿﻦ ،ﻟە ﺳەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە وەرﭼەرﺧﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەڵێ ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚدا ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ ھەﯾــە و ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﺶ ﺑەﭘێــﯽ ﻋەﻗڵ و وﯾﺴــﺘﯽ ﺑﮋاردەﯾەﻛــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا ﺑــﻮو ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﻧﺰﻣــﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﯿﺪا ﺗێڕواﻧﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە و ﺧﻮاﺳﺖ و وﯾﺴﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﻤﺎن ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە. ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﺎڵێﻚ ﻛە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛەن و ﺗﺮس و دڵەڕاوﻛێﻤﺎن دەﺧە دڵەوە ،ﺋەم ﺧﺎڵە ﻻوازەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﻻوازی دەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻤەﻛەدا دەﺑﯿﻨێﺘــەوە و ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺋەو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾە ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﭼﯽ دەوڵەﺗێﻜﯿﺎن دەوێﺖ؟ ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿــە ﺷــێﻮازی دەوڵەﺗەﻛــە ﭼﯿﯿە و ﻛــێ ﺣﻮﻛﻤــﯽ دەﻛﺎت ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿــە ﯾﺎﺧــﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﯾﺎن ﭘﺎﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﯽ ﯾــﺎ ﻛﯚﻣﺎری، ﺋــەوە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــە ﺑەﭘێﯽ وﯾﺴــﺖ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﻟەﺧﺸــﺘە دەﺑــەن ،ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا ﺋــەم ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧە ﺑــﺎش و ﺧﺮاﭘﯿﺎن ھەﯾە، دەرﺋەﻧﺠﺎم ﺧەڵﻜﯽ دەوڵەﺗێﻜﯿﺎن دەوێﺖ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺧﯚﺷﮕﻮزەران ﺑﮋﯾﻦ و ﺳﻮود ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮن.
ژێﺮﭘێﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە
ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻧەﮔﻮﺗﻮوە. ﺑﺮادەرێﻚ ﻧﻮﻛﺘەﯾەك ﮔێڕاﯾەوە ﺑەوەی ﻟە ﯾەك ﻟە ﻓەرزە ﭼﻮار رﻛﺎﻋەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺳــێﯽ ﺋەدا ﻛﺮدووە، ﺋەوﯾﺶ ﻟێﯽ دەﭘﺮﺳــێ ﺧﯚی ﭼﻮار ﺑﻮو ﺑﯚ ﺳێﺖ ﺋەدا ﻛــﺮد؟ ﻟە وەﻣﺪا دەڵێ ﺋﺎﺧﺮ ﺟﮕەرەﺷــﻢ ھەروا ﺗەرك ﻛــﺮد .ﻣﻦ دەڵێﻢ ﻛــﻮرد ﻟە ژﻣﺎرە دەزاﻧــێ ،ﺑەم ﻧﺎﯾەوێ راﺳــﺘﯽ ﺑڵــێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺗەرﻛﻜﺮدﻧێﺘﯽ ،ﻣەﺑەﺳﺘﯿەﺗﯽ ﻟە ﭼﻨﮓ ﯾﺎﺳــﺎ ھەڵێ ،ﯾﺎﺳﺎ ﻣﺎف و ﺋەرك دﯾﺎری دەﻛﺎت و ﺣەﻗﯽ ھەﻣﻮو ﻛەس روون دەﻛﺎﺗەوە و وای ﻟێ ﻧﺎﻛﺎ ﭘﯿﺎوێﻚ ﻟەﺳەر 500دۆﻻری ﻗەرز ﺑﻜﻮژرێ و ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ دوور ﻟە رووﺗﺎن دوو ﺟﻮوت ﭘێو ﺑە 36ھەزار دۆﻻر ﻟە ﻛﻮێﯽ ﺑﻮو؟. وای ﻟە ﻛﻮرد 100ﺳــﺎڵە ﺧﻮێﻦ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەڕێﮋێ ،ﭼﻤــﺎ ھەﯾە دەﻧﮓ ﺑــﯚ دەوڵەﺗﺒﻮون ﻧــەدات؟ دەﺑێ چ ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑێــﺖ وا ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﻛﻮردﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎڵ ﻛﺮدﺑێﺘەوە ،ﺑــﯚ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﮕەڕێــﻦ زۆرن و زۆری ﭘــێ دەوێ ،ﺋێﻤــە ﻛڵێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮاوﻣﺎن ھەﯾە ﯾەﻛﺴــەر ﺧﺎﺋﯿﻨﺒﻮون دەدەﯾﻨە ﭘﺎڵ و ﻟێﺪەﮔەڕێﯿﻦ ،ﺗﺎﻗەﺗﯽ ﺋەو ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎﺗەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ،دﯾﺴﺎﻧەوە ﮔﻮﺗەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ھەﺑﻮو دەﯾﺎﻧﮕﻮت ”ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜە ،دواﺗﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺑــﺎرەوە ﺑﻜە“ واﺗە ھەر ﺋەرﻛێﻜــﺖ ﭘێ دەﺳــﭙێﺮن ﺟێﺒەﺟێــﯽ ﺑﻜە و دواﺗﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﺑﻜە ،ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺶ ﺣەﻗە زۆر
ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿﺎﻧە ﺋــەو ﮔﻮﺗەﯾە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێ، دەﻧﮓ ﺑە ”ﺑەڵێ“ ﺑــﺪە و دواﺗﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜە ،ﺗﯚ ﺟﺎرێ وت دروﺳــﺖ ﺑﻜە ،دواﺗــﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺑﺎرەوە ﺑﻜــە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەﻣــە ﭘێﭽەواﻧەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺮۆڤ ﺋﺎزادە ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ دەﻧﮕﺪان ﯾﺎن ﻧــەدان .ھەڵﺒەت ﺋەوە ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺧەڵﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﺨﻮاز ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە ﻧە دەوڵەﺗﻤﺎن ھەﯾە و ﻧە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ،ﺑﯚﯾــە ﺣەق ﻧﯿﯿە ﻟەو ﮔﻮﺗە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿە زﯾﺎﺗﺮ ھﯿﭻ ﺑﻤﺎﻧﮕﺮێﺘەوە. رەﻧﮕە ھەﻧﺪێﻚ ﺑڵێــﻦ ﺋەو ﻧﺎوﭼە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛﺎﻧە ﺑە ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺸەوە ﺟﺎرێ ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺗﯿﺎدا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ و ھﯚ و ﭘﺎﺳﺎوی زۆری ﺑﯚ دێﻨﻨەوە ﻛە ھﯿﭽﯿﺎن ﺗﯿﻨﻮێﺘﯽ ﺧەڵﻜەﻛە ﻧﺎﺷﻜێﻨێ ،ﺋەی ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺧﻮاروو ،ﺋﺎﺧــﺮ ﺋەوﯾﺶ ھەر ﻧﺎﻛﺮێ و ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﺗﯿﺎداﯾە و دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق
رێﮕە ﻧﺎدات ،ﺋــەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﻛﻮرد وەك ﻗﻮڕی دەﺳﺘﻜﺮد ﺑە ﭘەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی دروﺳﺘﯽ ﻧەﻛﺮد؟ ﺑەڵێ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەوان دەﺳەﺗﯿﺎن ھــﺎ وەدەس و رێﮕە ﻧﺎدەن ﺋەو ﺟﯚرە ﻛﺎراﻧە ﻻی ﺋەوان ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ ،ﺋەی ﺑﺎﺷــە ﻟە دژی ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﯾەك ﺳــەﻧﮕەردا ﺷــەڕ ﻧﺎﻛەن ،ﺑەڵێ ﺋەوﯾﺶ راﺳــﺘە ،ﺑەم ﺋەو ﻣﺎﻓﯽ ﺗــﯚی ﭘێ ﺧﯚش ﻧﯿﯿە. ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛﯚڵ ﯾەك ﺑﺒﯿﻨەوە ،ﺑﺎﺷە ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑــە ﺧﻮێــﻦ رزﮔﺎری ﻛــﺮدوون، ﺋێﺴــﺘەش ھــەر ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﯾﺎﻧﭙﺎرێﺰێ، ﻛەرﻛﻮوك و ﺷــﻨﮕﺎل ھﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻟەﺳەرە؟ ﺋــەی چ ﺑﻜەﯾــﻦ؟ ﺣەﻗە ژێﺮﭘێﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻧﮓ ﺑﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸﻤەرﮔە رزﮔﺎری ﻛﺮدووە، ھﯿﭻ ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗێﻜﯿﺶ ﺑــﯚ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ وا ﻟە ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﺧﻮێﻦ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ ﻧﯿﯿە.
ﺣەﻗە ژێﺮﭘێﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻧــﮓ ﺑﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸﻤەرﮔەرزﮔﺎریﻛﺮدووە،ﻫﻴﭻﺷەرﻋﻴﻴەﺗێﻜﻴﺶ ﺑۆ ﻫەﻟﻮﻣەرﺟﯽ وا ﻟە ﺷەرﻋﻴەﺗﯽ ﺧﻮێﻦ ﮔﺮﻳﻨﮕﺘﺮ ﻧﻴﻴە.
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻧەزاﻧﻴﻦ ﺑە ﻳﺎﺳﺎ ﭘﺎﺳﺎو ﻧﻴﻴە
17
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻫﺎوڕێ ﭼۆﻣﺎﻧﯽ
ﭘﺮﺳە ﺋﺎﺑﻮورﻳﻴەﻛﺎن ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
وﺗﺎر
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﺳێﺮا ڕۆﻣﺎﻧﯽ:
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
ﻟە دﯾﺰاﯾﻨﺪا ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑەدەر ﻧﺎﺑێ ﻟە ﻧﯿﻤﭽە رووﺗﯽ
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻤــە دﯾﺰاﯾﻨەر و ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎری ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی ﺳــێﺮا ڕۆﻣﺎﻧﯽ ﻛە ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە داﯾــﻚ ﺑﻮوە و ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﻟــە ڕاﻧﯿــە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯿە ،ﺧــﺎوەن ﭼەﻧﺪان ﻧﻤﺎﯾﺸە ﺑﯚ ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ڕەﺳــەﻧﯽ ﻛﻮردی و دووﺑــﺎرە ﺑە ﻣﯚدێﻠﻜﺮدﻧــەوەی ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ھــﯚز و ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد .ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ”وﺷە“دا ھەڵﻮەﺳﺘە ﻟەﺳەر ژﯾﺎن و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﭼــﯚن ﺧــﯚت دەﻧﺎﺳــێﻨﯽ و ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﺎری دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﺖ ﺑﯚ ﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﻣــﻦ ﺳــێﺮا ڕۆﻣﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ڕاﻧﯿەم ،ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﻢ ﺣەز و وﯾﺴﺘێﻜﯽ زۆرم ھەﺑﻮو ﻛە ﺑﺒﻢ ﺑە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎر و وەك ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮرد ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑﻜەم. ﺑﯚﭼﯽ ﻛﺎری دﯾﺰاﯾﻦ و ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردﯾﺖ ھەڵﺒﮋارد؟ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋێﻤەی ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد
ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﻦ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﻦ، ﺑﯚﯾە ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻢ زاﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەو ﺟﻠﻮﺑەرﮔە ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﻣﻮڵﻜﯽ ﻛﻮردە و ﺷﻮوﻧﺎﺳﯽ ﯾەك ﻧەﺗەوەﯾە، ﻟە ﻓەوﺗﺎن ﺑﯿﭙﺎرێﺰﯾﻦ و ﺳەرﻟەﻧﻮێ ﺑەﺷــێﻮازێﻜﯽ ھﻮﻧەری زﯾﻨﺪووی ﺑﻜەﻣەوە. ﺳــﺘﺎف و ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺖ ھەﯾە ﺑﯚ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧﺖ، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﻛﻮردﯾﺘﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە و ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﻛﻮڕاﻧﯽ ﮔﺮووﭘەﻛەت؟ وەك ﮔﺮووپ ﺳێ ﻧﻤﺎﯾﺸﻤﺎن ھەﺑﻮوە و ﺑــەردەوام دەﺑﯿﻦ ﻟــە داھﺎﺗﻮودا، ﻛﭽــەﻛﺎن ڕۆڵێﻜــﯽ زۆرﺑﺎﺷــﯿﺎن ھەﺑﻮوە وەك ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎر و دڵﺴﯚزی ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﭼەﻧﺪان ﮔﺮﻓﺖ و ﺑەرﺑەﺳﺖ ھﺎﺗﻮوەﺗە ڕێﯿﺎن، ﺑەم ﻛﯚڵﯿــﺎن ﻧــەداوە و ﺑەدوای ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻦ. ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ھــەوڵ دەدەی ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ڕەﺳــەﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻤێﻨﯿﺘەوە و ﻧەﭼﯿﺘــە ﻧﺎو ﺑﺎزﻧەی ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﯽ ﻣﯚدە و ﻣﯚدﯾﻞ و
ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە؟ ﺋەﻣە دوو ﺷﺘﯽ ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ، ﺟﻠﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑەھەر ﺑەﺷە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛﯽ ھەر ﺷﺎرێﻜﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟەھــەر ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻧﯿﺎزم ﺑــە دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺳــەردەم ﺑەﺷــێﻮازی ھﻮﻧــەری ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی دﯾﺰاﯾﻦ ﺑﻜەم ﺑــﯚ داھﺎﺗﻮو ،ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺑەﭼەﻧــﺪان ﺷــێﻮاز ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﻢ ھەﺑێﺖ. ﺑەﻧﯿﺎزﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺸەﻛﺎﻧﺖ ﺑﺒەﯾﺘە وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە؟ ﺑەڵێ ﻻم ﮔﺮﻧﮕە ﻧﻤﺎﯾﺸەﻛﺎﻧﻢ ﺑﺒەﻣە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋــﺎوا ﺗﺎ ﺋﺎﺷــﻨﺎﺑﻦ ﺑەداوﻧەرﯾﺘﯽ ﻛــﻮردی و ﺑﺰاﻧﻦ ھەر ﭘﯚﺷــﺎﻛێﻚ ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑەﭼەﻧﺪ ﺳــەردەﻣێﻚ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣێﮋووی دوور و درێﮋﯾﻦ، ﺟﻮاﻧﯿــﯽ ھﻮﻧەری ﺟﻠــﯽ ﻛﻮردی ﺑﺒﯿﻨﺮێﺖ ﻛە ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮرد ﺧﺎوەﻧﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯽ و ﻓەرھەﻧﮕێﻜــﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪە. ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺑەرھــەم و ﻧﻤﺎﯾﺸــەﻛﺎﻧﺖ ﭼﯿﯿە ﻟــە ﺧﺎﺗﻮوﻧە دﯾﺰاﯾﻨەراﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮرد؟ ھەﻣﻮوان ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی دەﻛەﯾﻦ و ھەﻣﻮوان ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﻧﻤﺎﯾــﺶ دەﻛەﯾــﻦ ﺑــﯚ ڕێﻜﻼﻣﯽ ﻗﻮﻣﺎش ﺑێﺖ ﯾﺎ ﻓﺮۆﺷﯽ ﺋەو ﺟﻼﻧەی ﻛــە دﯾﺰاﯾﻨﯽ دەﻛــەن ،ﺑەم ﻣﻦ ﺑــەدەر ﻟە ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ،ﺳەرﻧﺠﻢ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر
ﺋەو ﭘﯚﺷــﺎﻛﺎﻧەی ﻟە ﺳــەردەﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚن ﻟەﺑەر ﻛﺮاون و ﻟەم ﺳەردەﻣە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ زۆری ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە و ﻓەوﺗــﺎون ﻛە ﻟە دﻧﯿــﺎی ﻣﯚدەدا ﺑــەردەوام ڕۆژاﻧــە ﮔﯚڕاﻧــﮕﺎری دەﺑﯿﻨﯿﻦ . ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎﺗﻮوﻧــە دﯾﺰاﯾﻨەری ﻛﻮردﻣــﺎن زۆرە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ھﻮﻧەرﯾﯿﺎﻧە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺳەرﻛەﺗﻮون ،ﭼﻮﻧﻜە ھﻮﻧەری دﯾﺰاﯾــﻦ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ڕۆﺣﯽ ﺋەو ﻛەﺳەی ﺣەز و وﯾﺴﺖ و ﺧﻮﻟﯿﺎﯾەﺗﯽ ،ﺟﯿــﺎوازی ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻛەﺳە ﭘﯿﺎوە ﯾﺎ ﺧﺎﺗﻮوﻧە. ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ھــەوڵ دەدەﯾﺖ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﺖ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ دەرﺑﻜەوێﺖ و ﺑەدڵﯽ ﺟەﻣﺎوەر ﺑێﺖ؟ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻛﺎری ﺟﻠﻮﺑــەرگ دەرﻛەوﺗﻦ و ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەڵەﯾەك روو ﻧەدات ،ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻢ ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدووە و ڕۆژاﻧە ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﺳﺘﺎﻓەﻛەم ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ دەﻛەم ﺑﯚ ﭘڕۆﭬەﻛــﺮدن و ﻛﺎراﻣەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺳﺘەﯾﭻ ،ھەروەھﺎ ﺑەردەواﻣﻢ ﻟــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﻢ ﺑەﭘێﯽ ﺋەوەی ڕۆژاﻧــە ﭼەﻧــﺪ دەرﻓــەت و ﻛﺎﺗﻢ دەﺑێﺖ . ڕێﮋەی ﻓﺮۆﺷــﯽ دﯾﺰاﯾﻨەﻛﺎﻧﺖ ﭼەﻧــﺪە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛەﯾﺖ و ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﺟەﻣﺎوەر ﭼﯚﻧە ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺖ؟ ﺋەوە ﻟە داھﺎﺗﻮودا دەردەﻛەوێﺖ ﺑﯚ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺳەردەم.
ﺗﯚ ﻛە ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەورە ﺑﻮوﯾﺖ و ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺳــﺎدەت ھەﺑــﻮوە ،ﻟە ﻛﻮێ ﻓێــﺮی دﯾﺰاﯾﻦ ﺑﻮوﯾﺖ و ﯾەﻛــەم دﯾﺰاﯾﻨﺖ ﺑﯚ ﻛێ ﻛﺮدووە؟ ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ژﯾﺎﻧﯿﺪا ﺋﺎواﺗێﻜﯽ ھەﯾە و ﺧەوﻧﯽ ﻻ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﻛە ﺋەﻣەش ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟە ﺣەزەﻛﺎﻧﻢ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛــە ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەك ﮔەورە ﺑﻮوم ﺑــەردەوام وای ﻟێ دەﻛﺮدی زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرە ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﺖ ﺑﺪەﯾﺖ،
ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدن؟ ﺑــﯚ ﻛﺎری ﻧﻤﺎﯾــﺶ ﻛــە ﻛﺎری دەرﺧﺴــﺘﻨە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھــەر ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎرێﻚ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎرە ﻛــﻮڕەﻛﺎن ﻟەڕووی ﺟەﺳــﺘەو ﺑﺎ ﻟەژێــﺮ ﭼﻮارﭼێــﻮەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑﻦ ﺑﯚ ﺑﻮون ﺑە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎر ،ﻟێﺮەدا ﺟەﺳــﺘە و ﺑەرزی ﺑﺎی ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎر زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﻛە ﺳــﯿﻤﺎ و رووﺧﺴﺎر زۆر ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﮔــەڵ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدن ،ﺑﯚ ﺧﺎﺗﻮوﻧە
ﻧﻤﺎﻳﺸــﻜﺎری ﺑﻴﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷــﺎﻧﺎزﻳﻴەوە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑﭙۆﺷێ ﯾەﻛەم دﯾﺰاﯾﻨــﻢ ﺑﯚ ﺧﯚم ﻛﺮدووە و ﻟە زۆرﺑەی ﺑﯚﻧــەﻛﺎن ﻛﺎری ﺧﯚﻣﻢ دەﭘﯚﺷﯽ. ﺧﺎوەن چ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەﻛﻦ؟ ﭘێﺖ واﯾە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣە ﻟە ﺑﻮاری دﯾﺰاﯾﻦ ﻣەرﺟﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿە؟ ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﻢ ﺧﻮێﻨﺪووە و ﺑڕواﻧﺎﻣــەی درووﻣﺎﻧــﻢ ھەﯾە ﻟە ﺋێﺮان ،ﺑﯚ ﺧــﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣە ﭘێﻢ وا ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە دەﻛەوێﺘە ﺳەر ﺑەھﺮە و ھﻮﻧەری ﺋەو ﻛەﺳەی ﻛە ﭘەرەی ﭘێ دەدات. ﻟەﺳەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎراﻧﯽ ﻛــﻮڕ و ﻛــﭻ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮﯾــﺖ ﺑــﯚ
ﺋﻴﻠﻬﺎم ﻫﻴﺪاﻳەت:
ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎرەﻛﺎن ھەوڵــﻢ داوە ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 16ﺳﺎڵﯽ ھەڵﯿﺎﻧﺒﮋێﺮم. ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە دﯾﺰاﯾﻨــەران ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ دەﻛەن ﺑــە ﺑــەژن و ﺑــﺎ و ﺟەﺳــﺘەی ﺧﺎﺗﻮوﻧﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﮔﺮﻧﮕە ﺟﻠە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﺑە ﺑﯚن و ڕەﻧﮓ و ﺳﯿﻤﺎ و ڕووﺧﺴــﺎری ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧە ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜﺮێﻦ؟ ھــﯚی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧﯚﻣــﺎن ھەﯾە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾــﺪا زۆر ڕێﮕﺮی ﺑﯚ ﻛﭻ دێﺘە ﭘێﺶ ﻛــە ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ھەر ﺑﻮارێﻜﺪا ﺋﯿﺶ ﺑﻜەن و ﺑەدوای
ﺣەز و ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑڕۆن ،ﻧﺎﭼﺎر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﺎﺗﻮون ﻟەو ﺑــﻮارەدا وا دەﻛﺎت ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﺒەﯾﺖ و ڕەﻧﮕە ﺋەﻣە ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑﯚ ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﯽ ﻛــﻮردی ﺋەوەﻧﺪەی ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎری ﻛــﻮرد دەﺗﻮاﻧێ ﺳــﯿﻤﺎی ﻛﻮردێﻚ دەرﺑﺨﺎت ،ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎرە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑەﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەوە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﻟەﺑەر ﺑﻜﺎت و ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑﻜﺎت ،ﻛﻮردەﻛە وەك ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﺑــﯚ ﮔەﻟەﻛەی و دواﺗــﺮ ﺑﯚ ﻻﯾەﻧﯽ داراﯾﯽ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺋﯿﺸــەﻛە دەﻛﺎﺗەوە، ﺑــەم ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ڕووی داراﯾﯿەوە ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺸەﻛەداﯾە. ﺣــەز دەﻛەﯾﺖ ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻜەﯾﺖ؟ زۆر ﺑﯿــﺮم ﻟــێ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە، ﺑەم ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﻢ ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﻛﻮردی ﭘێ ﺧﯚﺷە ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺑێﺘە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺎزە ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺪا. ﺧــﯚت ﺑــەدوور دەﮔﺮﯾــﺖ ﻟە دﯾﺰاﯾﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﯽ ﻧﯿﻤﭽەڕووت ﺑﯚ ﺧﺎﺗﻮوﻧﺎن ﯾﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە؟ دﯾﺰاﯾــﻦ ﺑەﻣﺎﻧــﺎی ﺗﺎزەﮔــەری و دروﺳــﺘﻜﺮدن و ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی ھﻮﻧــەری ﻧــﻮێ دێﺖ ﺟــﺎ ﺑەھەر ﺳــﺘﺎﯾﻞ ﯾــﺎ ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ھﻮﻧەری ﺑێﺖ ،ﭘێﻢ واﯾە ﺑﯚ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺳەردەم ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻧﯿﯿە و ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑەدەر ﻧﺎﺑێ ﻟە ﻧﯿﻤﭽەڕووﺗﯽ.
ﺟﺎرێﻚ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮوم ﺳەراﭘﺎی ژﯾﺎﻧﻢ ﭘێ ھﯚﻧﯿﻮەﺗەوە وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ﺋﯿﻠﮫﺎم ھﯿﺪاﯾــەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑڵێﺖ ﻛە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺷﯿﻌﺮ ﺑەھﺮەﯾەﻛﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿــﯽ ﺑــﻮوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻛﺎﺗێــﻚ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوە ﺋﺎزﯾﺰێﻜﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳــﺖ داوە و ﺑﯚ ﻣەرﮔﯽ ﺋەو ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە. ﺗﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ ھەرزەﻛﺎرﯾﯽ دەﺳﺘﯽ ﻟە ﻗەڵەم ﻧەداوەﺗەوە .ﺋەو دەڵێﺖ ”ﻣﻦ ھەﻣﯿﺸە ﺣەزم ﻛﺮدووە ھﻮﻧەرێﻚ ﻟە ﻣﻨەوە ﺑﯚ ھەﻣﻮوان ھەﺑێﺖ“. ﺧﺎﺗــﻮو ﺋﯿﻠﮫﺎم ھﯿﺪاﯾــەت ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺷﯿﻌﺮ و وﺗﺎر ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــە و ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯿﺸــە .ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷە“دا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳﯿﺎر دەداﺗەوە. ﺗﯚ ﻟە ﻛﻮرﺗە ﻧﻮوﺳﯿﻨێﻜﺪا دەڵێﯽ ”ﺗﺎ ﻟێﻢ دوور ﻛەوﯾﺘەوە دەﻣﻜەﯾﺘە ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﮔەورەﺗــﺮ“ ﺋﺎﯾﺎ ﭘێﺖ واﯾە ﺋــﺎزاری دووری ﺑەس ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺷﺎﻋﯿﺮﺑﻮون؟ ﭘێــﻢ واﯾە ﺋــﺎزاری دووری ﻟەھەر ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑەھێﺰﺗــﺮە ،ﺑەم ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھﯚی ﺗﺮﯾﺶ ھەن. دەﺗەوێﺖ ﺑڵێﯿﺖ ﻛەﺳــێﻜﯽ
ﻋﺎﺷــﻘﻢ و ﺳــەراﭘﺎی ﻋەﺷــﻘەﻛەی ﻣﻦ ﺟﻴــﺎوازە ﻟــە ﻫــەر ﻋەﺷــﻘێﻜﯽ ﺗﺮ، ﺑۆﻳە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ﺟﻴﺎوازﻳﻴەﻛەی دەﺳﺘﻨﻴﺸﺎنﺑﻜەم ﻋﺎﺷﻘﯿﺖ؟ ﺑەڵــێ ﻋﺎﺷــﻘﻢ و ﺳــەراﭘﺎی ﻋەﺷــﻘەﻛەی ﻣﻦ ﺟﯿﺎوازە ﻟە ھەر ﻋەﺷــﻘێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛەی دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەم. ﻛەواﯾــە ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎر ﻋﺎﺷــﻖ ﺑﻮوﯾﺘە؟ ﺟﺎرێﻚ ﻋﺎﺷــﻖ ﺑﻮوم ،ﺳــەراﭘﺎی ژﯾﺎﻧﻤــﻢ ﺑــە ﻋەﺷــﻘﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــە ھﯚﻧﯿﻮەﺗەوە .ﻋەﺷــﻖ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ دوو ﺷﺘﯽ ﺟﯿﺎن، ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ دەﻛﺮێ ﺑە راﺳﺖ ﯾﺎن ﻛﺎﺗﻜﻮژﯾﯽ، ﺑەم ﻋەﺷــﻖ ﯾەك ﺟﺎر و ﺑﯚ ﯾەك ﻛەﺳە ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺑە ﻣەرﮔﯿﺶ ﻟە دڵﺘﯽ دەرﻛەﯾﺖ. ﺗــﯚ وەك ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەت
ﺑﻮێﺮی ﺋــەوەت ھەﯾە ﺷــﯿﻌﺮ ﺑﯚ ﯾەﻛێﻚ ﺑﻨﻮوﺳــﯿﺖ و دداﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨێﯿﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ھەن ﺷﯿﻌﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻨﻮوﺳﯽ؟ ﺑەڵێ ﺑﯚ ﻧــﺎ ﻗەڵەم ﺋﺎزادە ،ھەرﭼﯿﻢ ﺑﻮێ و ﺑﯚ ھەرﻛێﻢ ﺑﻮێ دەﯾﻨﻮوﺳﻢ، ﭼﻮﻧﻜە ”ﻣﻦ ﺧﯚﻣﻢ و ﺋﺎزادی ﺧﯚم ھەﯾە“ .ﺑەڵێ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ھەن ﺷﯿﻌﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻨﻮوﺳﻢ. ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﮔﺎداری ﺷــﯿﻌﺮی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﺷﯿﻌﺮی ﻛﺎم ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑەﺳەرﺗەوە ھەﯾە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋﺎﮔﺎداری ﺷﯿﻌﺮی زﻣﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﻛﻮردﯾﻢ ،ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ’ﺷــێﺮﻛﯚ ﺑێﻜەس‘ زۆر ﺳەرﺳﺎﻣﻢ ﭘێــﯽ ،ھەر وﺷــەﯾەك ﺑەﭘێﺰ ﺑێﺖ ھﯽ ھەر ﻧﻮوﺳــەر و ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ
ﺑێﺖ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھەﯾە ﻻی ﻣﻦ. ھەﻣﯿﺸــە دەﻧﮕﯽ ﻧﺎﺧــﯽ ﺧﯚم و ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ ﺑە ڕووﺧﺴﺎر ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧﺎﺧەوە ھﺎوارم ﻧﻮوﺳﯿﻮەﺗەوە. ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧﻮێﻨەراﻧێﻚ ﺑﻮوﯾﺖ ﻛە ﻋﺎﺷــﻘﯽ ﺧﯚت و ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺖ ﺑﻦ؟ ﺑەڵێ ،زۆر. ﺋﺎﯾﺎ ﻣەرﺟە ﺋەوەی ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺑێﺖ، ﻋﺎﺷﻖ ﺑێﺖ؟ ﻧەﺧێﺮ ،ﺑــەم ﻋەﺷــﻖ ﺑﻨﺎﻏەی ھەﻣﻮو ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮوە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺧەوﻧﯽ ﺗﯚ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا ﭼﯿﯿە؟ ﺧەوﻧﯽ ﻣﻦ ﺋەوەﯾــە ڕۆژێﻚ ﺑێﺖ ﺑــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ ﺗﻮاﻧﯿﺒێﺘــﻢ ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﮔەﻧﯿﻮی ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺑﮕﯚڕم ،ﯾﺎ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ دوای ﻣﻦ ﺑەو ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕە ﻛﻔﺘــە ﮔەﻧﯿﻮەوە ﻧەﺑﻦ ﻛە ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﭽەوﺳێﺘەوە و دەﺑێﺖ ﺋﺎزادی ﺗﺎك ڕەﭼــﺎو ﺑﻜﺮێﺖ و ڕێﺰ
ﻟە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺑﮕﯿﺮێ و ﭼەﻧﺪان ﺧەوﻧﯽ ﺗﺮ. ﻛەی ﺋــەو رۆژە دێﺖ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛــﻮرد ﻛﺘێﺒــﯽ ﻟە زێڕ ﺧﯚﺷــﺘﺮ ﺑﻮوێﺖ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺗﯚ ﻛﺎﻣﯿﺎﻧﺖ ﺧﯚﺷــﺘﺮ دەوێـــﺖ و زێــڕ و ﻛﺘێﺐ ﻻی ﺗﯚ ﭼﯿﻦ؟ ﻣﻦ ﻛﺘێﺒﻢ ﺧﯚﺷــﺪەوێﺖ و ﺧﯚی ﻟە ﺧﯚﯾــﺪا ﻛﺘێﺐ زێــڕە ،ﻛﺘێﺐ ھەڵﺪەﺑﮋێــﺮم ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﺘێــﺐ ﺳــﻮودی ﺧﯚﯾﺖ ﭘێ دەﮔەﯾەﻧێﺖ و ﻟــەدوای ﺧــﯚت دەﻣێﻨێﺘەوە، ﺑــﯚ ھەﻣﯿﺸــە ﻛﺘێــﺐ دەﺗﻮاﻧێ ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری ﻟە زێڕ ﺑە ﻧﺮﺧﺘﺮت ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸێﺖ ،ﺑەم زێڕ ﺳەروەﺗێﻜﯽ ﺑــێ ﺋﺎﻣﺎﻧــە .ھەرﻛﺎﺗێــﻚ ﺑێﺖ ﻟە دەﺳــﺘﺖ دەﭼێــﺖ ﺋەﮔەرﯾــﺶ ﺑﯿﭙﺎرێﺰی ﺳﻮودت ﭘێ ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺮازێﻜە ﺑــﯚ ڕازاﻧﺪﻧەوەی ﺟەﺳﺘە ،ﺑەم ﻛﺘێﺐ ﻧﺎﺧﯽ ﻣﺮۆڤ دەڕازێﻨێﺘەوە.
ﺑۆ ﻫەﻣﻴﺸــە ﻛﺘێﺐ دەﺗﻮاﻧێ ﺋﺎﻣۆژﮔﺎری ﻟە زێڕ ﺑە ﻧﺮﺧﺘﺮت ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸێﺖ
ﻛﻮﻟﺘﻮور
%80ی وەرﮔێڕاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە زﻣﺎﻧەﻛەﯾﺎن رێﻚ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ھەواڵ و راﭘﯚرﺗﯽ ﺗﯿﭭﯿﯽ دەﭼێﺖ وﺷە /ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ وەرﮔێــڕان ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــە ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﮔــەﻻن ،ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﻓﺮاواﻧﯿــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ و دوورﺑﯿﻨﯽ ﻧەﺗــەوەﻛﺎن ،زادەی ﻛﺎری وەرﮔێڕاﻧﻦ .ﻟەم دﯾﺪارەی ”وﺷە“دا ڕەﺳــﻮوڵ ﺳــﻮڵﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺑــﺎرەی وەرﮔێڕاﻧــەوە ،وەﻣــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ”وﺷە“ دەداﺗەوە. ﺑــﯚ زاﻧﯿﻦ ،ﺳــﺎڵ و ﺷــﻮێﻨﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ڕەﺳــﻮوڵ ﺳﻮڵﺘﺎﻧﯽ وەرﮔێڕ و ﻧﻮوﺳەر؟ دووەم ﻣﺎﻧﮕﯽ ھﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎڵﯽ 1976 ﻟە ﻻدێﯿەﻛﯽ ﭼﯚﻣﯽ ﻣەﺟﯿﺪﺧﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺷﺎری ﺑﯚﻛﺎن ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻧــﺎوی ﺣﺎﺟﯿﻠەك ﻟــە داﯾﻚ ﺑــﻮوم ،ﺑﺎﺑﻢ ﻣــەڕدار ﺑﻮو و زەوﯾــﻮزاری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺸــﻤﺎن ھەﺑﻮو .داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﻢ ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار وەك زۆرﺑــەی ﺧەڵﻜﯽ دەوروﺑەری ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺑەم دڵﺴــﯚز و ھﺎوﻛﺎت ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺧﯚﺷــﻤەﺟﻠﯿﺲ ﺑﻮون .ﻟەﻧﺎو ﭼﻮار ﺑﺮا و دوو ﺧﻮﺷﻜﺪا ھەر ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﯿــﻢ ﺋەوەﻧﺪە ﺑﺨﻮێﻨﻢ ﺑﭽﻤــە زاﻧﻜﯚ و ﺗــەواوی ﺑﻜەم .ﺑﺮا ﮔەورەﻛەﻣﺎن ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺑﺎوﻛﻤﺎن زۆر زوو ﻣــﺮد و ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوﯾﻦ ،ﻣﻦ ﭼﻮاری ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﺑﻮوم، ﺋﯿﺘﺮ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺨﻮێﻨێ ،ﺑﺎری ﮔﺮاﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯿﯽ ھەﻣﻮوﻣﺎﻧﯽ ﻛەوﺗە ﺋەﺳــﺘﯚ .ﺟﺎ ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎوﻛﻢ ﺣەوت ھەﺷــﺖ ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺶ ﻣﺮدﻧﯽ زۆر ﻧەﺧﯚش ﺑــﻮو و ھەر ﺑە دﻛﺘﯚراﻧەوە ﺑــﻮو ،ھەرﭼﯽ ھەﻣﺎﻧﺒــﻮو دای ﺑە دەرزی و دەرﻣﺎن و ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻣەڕ و ﻣﺎﺗەﻛەﺷﯽ ﭼێﻮدار ﺑە ﻗەرز ﻟێﯿﺎن وەردەﮔﺮت و دواﯾﯽ ﭘﺎرەﯾﺎن ﻧەداﯾە و ﺧﻮرا .ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚﯾە ﭘﺎش ﺑﺎوﻛﻢ ﻧەك ھەر ھــەژار و دەﺳــﺘﻜﻮرت ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑﮕﺮە ﻗەرزێﻜﯽ زۆرﯾﺸﻤﺎن ﻛەوﺗﺒــﻮوە ﺳەرﺷــﺎن ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮوﯾــﻦ ﻣﺎﻧــﮕﺎ و ﻣــەڕی ﺧەڵﻚ ﺑﻠەوەڕێﻨﯿﻦ و ھەم ﺧﯚﻣﺎن ﺑﮋێﻨﯿﻦ، ھــەم وردە وردە ﻗەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﻢ ﺑﺪەﯾﻨەوە. ﭼــﯚن ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ وەرﮔێڕﯾﻦ؟ وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺋەدەﺑﯽ زۆر ھەﺳــﺘﯿﺎرە .ﺗﯚ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ زاﻧﺴﺘﯿﺪا ﻟەﮔــەڵ دەﻗێــﻚ ڕووﺑــەڕووی ﺳــەﻟﻤێﻨﺮاوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﯾــەك واﺗﺎی ھەﯾــە ،ﺑەم ﻟە ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺋەدەﺑﯿﺪا ﺟﺎری وا ھەﯾە ﻧﻮوﺳەر ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ داوی ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەر ﻧﺎوەﺗەوە .ﺑﯚ وێﻨە ڕﺳــﺘەﻛە ﻟە ڕواڵەﺗــﺪا ﺋەرێﻨﯽ و ﭘەﺳــﻨﺪداﻧە ،ﻛەﭼﯽ ﺑێــﺖ و ورﯾﺎ ﻧەﺑﯽ ﻟە داوەﻛەی دەﻛەوی و ﺋﺎوا ﺑە ﺋەرێﻨﯽ وەرﯾﺪەﮔێڕی و ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻧﻮوﺳــەرﯾﺶ وەردەﮔەڕێﻨــﯽ .ﺑﯚ وێﻨە زۆر ﺟﺎر ﺧﯚت ﺑە ﺗەوﺳەوە ﺑە ﯾەﻛێﻜﺖ ﮔﻮﺗﻮوە :ﻣﺎﺷــە ﺟﻮاﻧﯽ، ﻣەﺑەﺳــﺘﺖ ﺋــەوە ﺑﻮوە ﻣﺎﺷــە ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ،ﻣﺎﺷە ﺋﺎﻗڵﯽ .ﻣەﺑەﺳﺘﺖ ﺋــەوە ﺑﻮوە ﭘەﻛــﻮوو ﭼەﻧﺪ ﻛەری. ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺋــﺎوا زۆرن و وەرﮔێڕی ﺑﻮاری ﺋــەدەب دەﺑێ ﺋــﺎﮔﺎی ﻟەو وردەﻛﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑێ .ﺳەرەڕای ھەﻣﻮو
ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەش ،وەرﮔێڕ چ ﺋەدەب وەرﺑﮕێڕێ ﯾﺎن زاﻧﺴﺖ و ﻓەﻟﺴەﻓە، دەﺑێ داڕﺷﺘەی ڕﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻦ. ﻛﺘێﺒــﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚرێﻜﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ھﺎﺗە ﺑەردەﺳــﺘﻢ ھەڵەﭼﻨــﯽ ﺑﻜەم ،ﺳــەرﻟەﺑەری ﺋەو ﻛﺘێﺒە ھەﻣﻮو وﺷــەی ﭘەﺗﯿﯽ ﭘەﺗﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری ﻛﺘێﺒەﻛەدا دوو ڕﺳــﺘەی ﻛﻮردﯾﯽ ﺗێــﺪا ﻧەﺑﻮو .وەرﮔێــڕ ﻧﺎﺑێ ھەر ﻟە وﺷــەی ﭘەﺗﯽ ورد ﺑێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ھەوڵﯽ ڕﺳــﺘەی ﺧﯚﺷﺌﺎواز ﺑﺪات ،ﺋەوەش ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەو وەرﮔێڕاﻧە دەﻛﺮێﺖ ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧﻦ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﺘێﺐ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ڕۆژﻧﺎﻣە ﺟﯿﺎ ﺑﻜەﻧەوە .ھەر وەرﮔێڕێﻚ ﺋەو ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨەی ﻧەﺑێ، وەرﮔێڕاﻧەﻛەی ﺑێﭽێﮋە% 80 .ی وەرﮔێڕاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە زﻣﺎﻧەﻛەﯾﺎن ڕێﻚ ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ ھــەواڵ و ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﺗﯿﭭــﯽ دەﭼێﺖ ،ڕﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ھەروا دادەڕێﮋﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﺷــﯿﺎوی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻧﯿﻦ. ﺋﺎﯾــﺎ دەﻛــﺮێ وەرﮔێڕێــﻚ ﻟە ھەﻣﻮو ژاﻧﺮەﻛﺎﻧﯽ وێﮋە ﻛﺎر ﺑﻜﺎت و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎن وەرﮔێڕێﺖ؟ ﺑﺎﺷﺘﺮ واﯾە وەرﮔێڕ ﻟە ﯾەك ﺑﻮاردا ﯾﺎن ﭼەﻧﺪ ﺑﻮارێﻜﯽ ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻛﺎر ﺑﻜﺎت. ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺋەدەب و ھﻮﻧەر ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛە دەﭼﯿﺘە ﺳــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ڕێﺒﺎزە ﺋەدەﺑﯽ و ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎن و ﺗﯿﯚرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ،زۆر ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺋــەدەب و ﻣێﮋوو ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺋەدەب و ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺋــەدەب و دەرووﻧﺰاﻧﯽ ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺑــەم ﺋەدەب و ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﯿﻚ، ﺋــەدەب و ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ،ﺋەدەب و زاﻧﺴــﺖ زۆر ﻟێــﻚ دوورن .ﻟەﻧــﺎو ﻓﺎرﺳــﺪا ﺑﺮاﯾﻤﯽ ﯾﻮوﻧﺴﯽ ﻛە ﺧﯚی ﻛﻮردزﻣــﺎن ﺑﻮو ،ﻟە ﺑــﻮاری ﻣێﮋوو و ﺋــەدەب و ﻓەﻟﺴــەﻓەدا ﻗﯚڵﯽ ﻟە وەرﮔێــڕان ھەڵﻤﺎڵــﯽ و ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوە و ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮو ﻟە وەرﮔێڕە ھەر ﮔەورە و ﻣﺘﻤﺎﻧە ﭘێﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان. ﻛــێ وەرﮔێڕێﻜﯽ دوڕﻧﺎﺳــە، دﻛﺎرێﺖ ل ﻧــﺎڤ دەرﯾﺎﯾێﺖ وێﮋەدا ﻣﺮواری ﺑﮋار ﺑﻜﺎت؟ وەرﮔێــڕی دوڕﻧــﺎس ،دەﺑــێ ﺧﻮێﻨەرێﻜــﯽ ﺑﺎش ﺑێــﺖ و دەﺑێ ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎن ﺑﻨﺎﺳــێﺖ ،دەﺑــێ دەﻗەﻛﺎن ﺑﻨﺎﺳــێﺖ .ﺗەﻧﯿﺎ زاﻧﯿﻨﯽ دوو زﻣﺎن ﺋێﻤە ﻧﺎﻛﺎﺗە وەرﮔێڕێﻜﯽ دوڕﻧﺎس .وەرﮔێڕی دوڕﻧﺎس ﺋەﮔەر ﺧﻮێﻨەرێﻜــﯽ زۆر ﺑــﺎش ﻧەﺑــێ، ﺋەﮔەر دەﻗﯽ ﺑەھێــﺰ و ﺑێﮫێﺰ ﻟێﻚ ﺟﯿﺎ ﻧەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەﮔەر ﻧﻮوﺳــەرە ﺑﺎﺷەﻛﺎن ﻧەﻧﺎﺳێ و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻧەﺧﻮێﻨﺪﺑێﺘــەوە، وەرﮔێڕێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑــێ .ﺑﯚ وێﻨە ﺗﯚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﯿﻨﮕﻮای ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻜەﯾﺘــە ﻛﻮردی ،ﺋەﮔەر ھەﻣﯿﻨﮕــﻮای ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ﻧەﻧﺎﺳــﯽ، ﺋەﮔــەر ﻧەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻣﯿﻨﮕﻮای ھەڵﺴەﻧﮕێﻨﯽ. ﺋﺎﯾﺎ وەرﮔێڕ و وەرﮔێڕان ﺋﺎﺳﺖ و ﭘﻠەﯾﺎن ھەس؟ دەﻛــﺮێ ﺑڵێﯽ وەرﮔێــڕی ﺑﺎش و
ﺧﺮاپ ھــەن ،ﺑﯚ وێﻨە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەژار ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻋەزﯾﺰ ﮔەردی، ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻋەﺑﺪو ﺣەﺳەن زادە، ﺷﻜﻮر ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ﺋەواﻧە وەرﮔێڕی ﺑﺎش ﺑﺎﺷﻦ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺑﺘەوێ ﻟە وەرﮔێڕی ﺧــﺮاپ ﺑﮕەڕێﯽ ،ﺋێﻮارێ ﺳەرێﻜﯽ ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺪە و ﻟﯚرﯾﯿەك ﺑەرە ﻛﺘێﺒﯽ وەرﮔەڕێﻨﺮاو ﺑــﺎر ﺑﻜە و ﺑﯿﺒــە دەرەوەی ﺷــﺎر ﺑﯿﺴﻮوﺗێﻨە ،ﻧە ﻣﯿﻠەت زﯾﺎن دەﻛﺎت و ﻧــە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﻛــﻮردی ،ﺟﮕە ﻟەواﻧەی ﺑﯚﯾﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮدوون. ﭘێﺖ وا ﻧﯿﯿە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وەرﮔێڕان ڕووی ﻟە زۆری و ﺑﯚری ﻛﺮدووە؟ وەرﮔێــڕان ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﮕﺎوی ﺑﺎﺷﯽ ﻧﺎوە. ﺑێﺴــەروﺑەرەﯾﯿەك ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﺧەﺗــﺎی ﺋەوەﯾە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەواﻧەی ﻛﺘێﺐ ﺑە وەرﮔێــڕان دەدەن ،وەك ﺑــﺰن ﺳــەﯾﺮی ﻛﺘێــﺐ دەﻛەن، ﻗەﺑﺎرەی ﻛﺘێﺒەﻛە ﭼەﻧﺪە ﮔەورەﯾە ﺋەوان ﺑەﭘێــﯽ ﻗەﺑﺎرەﻛەی دەﺗﻮاﻧﻦ چ ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻟەﺳەر ﺑﺪەن ،زۆرﺑەﯾﺎن ھــەر ﺑﯚﯾﺎن ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﻧﯿﯿە ﺋەوەی ﻛﺘێﺒەﻛــەی وێ دەدەن ﻛێﯿــە؟ ﭼەﻧﺪە ﻛﻮردﯾﺰاﻧە .ﺋﺎﺧﺮ ﻛێﺸــەی وەرﮔێڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﻧەزاﻧﯿﻨــﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻛێﺸــەی ھەرە ﮔەورەﯾــﺎن ﻛﻮردﯾﻨەزاﻧﯿﻨە ،ﺑەم ﻛﺎری ﺑﺎش ﻛﺮاوە .ﻣﻦ ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻢ، وەرﮔێــڕی ﺑﺎش ﻟــە ﻛڵ ھﺎﺗﻮوﻧە دەرێ و ﺧﺎراون و ﻛﺎری ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻛــﺮدووە و ﻟەﻧﺎو ﺋــەم ﺗەﭘﻮﺗﯚزی وەرﮔەڕاﻧﺪﻧەدا وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎن ھەﯾە. ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﺑەﻧﺎو وەرﮔێڕەﻛﺎن ﺟﮕــە ﻟــەوەی دەﻗــﯽ ﯾەﻛــەم دەﺷێﻮێﻨﻦ و ھەرﮔﯿﺰ ﻣﺎﻧﺎی دەﻗﯽ ڕاﺳــﺘﯿﻨە ﻧﺎﮔەﯾەﻧﻦ ،زواﻧﯿﺶ ﺗێﻚ دەدەن ،ﺋﺎﯾﺎ ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﺮێ ڕێ ﻟەم
دەردە ﺑﮕﯿﺮێ و ھەﺗﻮاﻧﯽ دەﺳــﮕﯿﺮ ﺑێﺖ؟ ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ رێﮕەﯾﺎن ﻟێ ﺑﮕﺮێ ﻣەﮔەر ﺧﻮێﻨەر و رەﺧﻨەﮔﺮ ،ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رەﺧﻨەﮔﺮﻣﺎن ﻧﯿﯿە ،ﯾﺎن ﺋەوەﺗﺎ دادەﮔﮋێﻨە ﻛﺎﺑﺮا و ﭘەڕوﭘﯚی ﭘێﻮە ﻧﺎھێڵﻦ ،ﯾﺎﺧﯚ ﻧﺎن ﺑە ﻗەرزداﻧە و ﺑە ﺷــﺎﻧﻮﺑﺎڵﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ھەڵﺪەڵێﻦ. ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە ﯾەﻛێﻚ ﺷﯿﻌﺮ و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧﻮوﺳەرێﻚ راﭬە دەﻛﺎ و دەﯾﮕەﯾەﻧێﺘە ﺗەﺷﻘﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎن و ﺋەوﯾﺶ ﺋێﻮارێ ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳەران ﭘێﺸﺎﻧﯽ ﯾەك ﺑە ﯾەك ﺑﺮادەرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەدا و ﺑﯚ ﺣەﻓﺘەی داھﺎﺗﻮو دەﺑێ ﻗەرزەﻛەی ﺑﺪاﺗەوە. ﺑــەم ڕێــﯽ ﭘێﺸــﮕﺮﺗﻦ ﻟــەو ﺑێﺴــەروﺑەرەﯾﯿە ﺋەوەﯾــە :ھــەر ﻛﺘێﺒێﻚ ﻟێــﯽ ﮔەڕێﻦ ﭼەﻧﺪ ﻛەس ﺑﯿﻜەن ﺑە ﻛﻮردی ،ﺑــﺎ ﺧﻮێﻨەر ﻟە ﻧێــﻮان وەرﮔێڕەﻛﺎﻧــﺪا وەرﮔێڕی ﺑــﺎش و ﺧﺮاپ ﻟێﻚ ﺟﯿــﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە، دوای ﺋەوەش ھەر ﻛەس ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺑــﺮدەوە و زاﻧﯿﯽ ﺧــﺮاپ ﻛﺮاوەﺗە ﻛﻮردی و ﺑﯚی ﻧﺎﺧﻮێﻨﺮێﺘەوە ﺑەﺳەر ﻛﺘێﺒﻔﺮۆﺷەﻛەﯾﺪا ﺑﺪاﺗەوە. زۆرﺑــەی وەرﮔێڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ھەﺗﺮەﺷــﯿﺎن ﻟــە ڕەﺧﻨــە ﭼﻮوە، ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋێــﻮە ﭼﯿﯿــە ﻟەﻣــەڕ ڕەﺧﻨەوە؟ ڕەﺧﻨە ﻻی ﺋێﻤە واﺗە دۆزﯾﻨەوەی ﻋەﯾﺐ ﻟە دەق ،ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا ڕەﺧﻨە واﺗە ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوە ﻟە دەق .ﺋەوەی دەﺑێ ھەﺗﺮەﺷــﻤﺎن ﻟێــﯽ ﺑﭽێ، ﻧﺎوی ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧە ،ﺋەوﯾﺸﻤﺎن ھــەر ﻧﯿﯿە ،ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ دەق ﺑەﭘێﯽ ﭘێــﻮەر .ﺗــﯚ دەﻗێﻜﺖ ھێﻨﺎ ﺑە ﭘێﻮاﻧە و ﭘێﻮەر ھەڵﺘﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪ، ﺧﺎڵﯽ ﻻواز و ﺑەھێﺰی دەﺳﻨﯿﺸﺎن دەﻛــەی و ﺑــە ﺑەڵﮕــەوە ﺑــە ﺑەراﻣﺒەرەﻛەت دەڵێﯽ ﺋەﻣە ﺑﺎﺷــە و ﺋەﻣــە ﺧﺮاﭘە ،ﺑــێ ﻣﻨەت دەﺑﯽ،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑەم ﻧﻮوﺳــەر و ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻛﻮرد ﺧﻮا ﻧــەﻛﺎ ڕەﺧﻨەﯾەﻛﯽ ﻟێ ﺑﮕﺮی، ﺑﯚ ھەﺗﺎھەﺗﺎﯾە دەﺑێﺘــە دوژﻣﻨﺖ، ھەر ﺋﺎرەزوو دەﻛﺎ ﺷــەڕێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ھەڵﮕﯿﺮﺳــێﺘەوە ﺑــەو ﻣەرﺟەی ﺗﯚی ﺗێﺪا ﺑﻜﻮژرێــﯽ ﻛە ڕەﺧﻨەت ﻟێ ﮔﺮﺗــﻮوە ،زۆر ﻛەﻣﺠﯿﻘڵﺪاﻧەن. ﺷﺎﻋﯿﺮﻣﺎن ھەﯾە ﻟەم ﭘﯿﺮە ھەوﻟێﺮە، ﻛﺘێﺒــﯽ وا ﺧــﺮاپ ﻛــﺮدووە و ﻟە ﻓﺎرﺳﯿﯿەوە وﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺑﯿﻜﺎت ﺑە ﻛﻮردی ،وای ﺷــێﻮاﻧﺪووە ﺧﯚﯾﺸﯽ ﭘێــﯽ ﻧﺎﺧﻮێﻨﺮێﺘەوە ،ﺑــە ﺑەڵﮕەوە ﮔﻮﺗﻮوﻣﺎﻧــە ﺋەوە ﺧــﺮاپ ﻛﺮاوەﺗە ﻛﻮردی ،ﺋێﺴﺘە وەك دوژﻣﻦ ﻟێﻤﺎن دەڕواﻧێ .ھەر ﻟێﯽ ﮔەڕێ. زۆری ﺑەرەﻣﯽ ﭘﺎﭼەﭬە ،ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑﯚ وەرﮔێڕ ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺎت ،ﺋەﮔەر
ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەو ﻛەﺳــە ﺗێﻜﯚﺷەر و ﻣﺎﻧﺪووﻧەﻧﺎﺳــەم ﻻﯾە ،ﻧەك وﺷەی دەﻗە ﻓﺎرﺳــﯿﯿەﻛە ﺗێﻨەﮔەﯾﺸﺘﺒێ، ﺟﺎر ھەﯾە ﺑە ﭘەرەﮔــﺮاف و ﻻﭘەڕە ھەڵــەی ﻛــﺮدووە و ﭘێﭽەواﻧەی وەرﮔێڕاوە ،دەی ﺑﺎ ﺋەو ﻛەﺳە ھەزار ﻛﺘێﺒﯿﺸﯽ ﭼﺎپ ﻛﺮدﺑێ ،ھەر ﻧﺎﺑێﺘە وەرﮔێڕ .ﺋەوە وەك ﺷــﺎﻋﯿﺮی واﯾە، ﺋەﺣﻤەد ھــەردی ﺑــە دە دوازدە ﺷﯿﻌﺮەوە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮە ھەرە ﮔەورە و ﺑەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد ،دەی ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜﯿﺶ ھەن ﭘــﺎزدە دﯾﻮاﻧە ﺷﯿﻌﺮﯾﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮدووە ،ﺗﺎﻗە دێڕە ﺷــﯿﻌﺮێﻜﯿﺎن ﻟەﺳــەر زار و زﻣﺎﻧﯽ ﻛەس ﻧﯿﯿە و ﻟە ﻣێﺸــﻜﯽ ﻛەﺳﺪا ﻧەﻣﺎوەﺗەوە .وەرﮔێــڕان ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻗــﻮرس و ﭘﯿﺮۆزە .ڕاﺳــﺘە وەرﮔێڕ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ھەﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی وەرﺑﮕﺮێ و ﭘێﯽ ﺑﮋی ،ﺑەم ﻧﺎﺑێ ھــەر ﻛــەس ﻛﺎری ﺗﺮی ﭘێ ﻧەﻛــﺮا و ﻟە ھﯿﭻ ﻛــﻮێ داﻧەﻣەزرا و ﺳــەرﭼﺎوەی داھﺎﺗــﯽ ﻧەﺑــﻮو، ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ وەﺑــﻦ ﺑﺎڵﯽ ﺑــﺪەن و ﺑڵێﻦ دەی ﺑﺎﺷــە ﺑڕۆوە ﺋەوەﻣﺎن ﺑﯚ ﺑﻜە ﻛــﻮردی و وەرە ﭘﺎرەی ﺧﯚت وەرﮔﺮە. ﭘﺎﭼەﭬەی دەﻧﮕﯿﯽ ،ﻧەﺧﺎﺳــﻤە زﻧﺠﯿــﺮە دراﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﭭﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ؟ دراﻣﺎﻛﺎن ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻦ ،ﺑە ﺑﺎوەڕەوە دەڵێﻢ .ﺋەوان ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ دەق ﻟەﮔەڵ ﺟﻮوڵەی دەﻣﯽ ﺋەﻛﺘــەرەﻛﺎن ،ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺪا ﻓن
وەرﮔێڕ ﻧﺎﺑێ ﻫەر ﻟە وﺷەی ﭘەﺗﯽ ورد ﺑێﺘــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﻫەوڵﯽ ڕﺳﺘەی ﺧۆﺷﺌﺎواز ﺑﺪات ،ﺋەوەش ﺗەﻧﻴﺎ ﺑەو وەرﮔێڕاﻧە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﺘێــﺐ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ڕۆژﻧﺎﻣە ﺟﻴﺎ ﺑﻜەﻧەوە ﺑەڵێ ﺑﯚﭼﯽ ،ﺋەﮔەر ﻧەﺧێﺮ ﺑﯚﭼﯽ؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﻛەﺳــﯽ وا دەﻧﺎﺳــﻢ ﺑێﻜﺎروﺑﺎرە ،ﺳێ ﻣﻮوﭼەی ﺑﻨﺪﯾﻮار وەردەﮔﺮێ ،رۆژێ دادەﻧﯿﺸــێ ﻟە ﻣﺎڵەوە ﭘەﻧﺠﺎ ﻻﭘــەڕە وەردەﮔێڕێ و ﻣﺎﻧﮕێ دوو ﻛﺘێــﺐ ﭼﺎپ دەﻛﺎ، ﺑــەم ﺳــەرﻟەﺑەر ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﯿﺎوی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻧﯿــﻦ ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﺧەڵﻚ ﭼﯚﻧﯿــﺎن ﺧﻮێﻨﺪووﻧەﺗەوە، ﺋﺎﺧﯚ ھــەر ﺧﻮێﻨﺪووﯾﺎﻧﻨەوە ﯾﺎن ﻧﺎ ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻦ ﯾەك دوو
وﺷــە ﺋﺎواﯾە و ﻟە ﻛﻮردﯾﺪا ﻧﯿﻤﺎﻧە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺗﺮ ﻛە ھﯿﭻ ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﻗەﻧﺎﻋەﺗﯿﺸﯿﺎن ﺑﮕەﯾەﻧێ، ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻦ. ﺑﯚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺑە ﻗەﻧﺎﻋەﺗﯿﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﯽ؟ ﭼﻮﻧﻜــە ﺑڕﯾــﺎری داوە ﮔﻮﻣﺎن ﻟە ھەڵەی ﺧﯚی ﻧــەﻛﺎ .وەرﮔێڕی ﺋەو دراﻣﺎﯾﺎﻧە ﺗﻮرﻛﯿﺰاﻧﻦ ،ﺑەم ﻛﻮردی ﻧﺎزاﻧﻦ ،ھﻮﻧەری وەرﮔێڕان ﻧﺎزاﻧﻦ و وەرﮔێڕاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن وﺷــە ﺑە وﺷەﯾە، ﺑﯚﯾﺎن ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛەی
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
چ دەﺑــێ ،ﺋــەوەی ﺋــەوان ﺑﯚﯾﺎن ﮔﺮﻧﮕە ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛەﯾەﺗﯽ. ﺟﺎ ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎﺑەﺗــﯽ دراﻣﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﻦ ،ﺧەڵــﻚ ھــەر ﺳەﯾﺮﯾﺎن دەﻛەن ،ﺋەو ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧە ﺋەواﻧــﯽ ﻟەﺧﯚﺑﺎﯾﯽ ﻛــﺮدووە ،وای ﻟــێ ﻛــﺮدوون ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻛەس وەرﻧەﮔــﺮن .ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ دراﻣﺎﯾەﻛﯽ وەرﮔێــڕدراوم ﻧەدﯾﻮە ﺟﯚرێﻚ ﻛﺮاﺑێﺖ ﺑە ﻛﻮردی دڵﺴﯚزﯾﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎر ﺑﻮوﺑێ ،دڵﺴﯚزی ﺑﯚ زﻣﺎن. دەﺑێ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﻧەك ﯾەك زﻣﺎﻧﺰان و زﻣﺎﻧــەوان ،ﺑﮕــﺮە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯿﯿﺎن ھەﺑێ .ﺑﯚ وێﻨە ڕووداو و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 24ﻛــە زۆر ﻟەﻧــﺎو ﺧەڵﻜﺪان و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜەوە زۆرە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯿﯿﺎن ھەﺑێ ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﭘــﺎش ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ھــەر ڕاﭘﯚرت و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ،ﺑە ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺎر و ﺋەو ﻛەﺳــەی ھــەواڵ دەﺧﻮێﻨێﺘەوە ﺑڵێﻦ :دەﺳــﺘﺖ ﺧــﯚش ﺑێ ،ﺑەم ﻓﻧە ڕﺳــﺘە ﺋــﺎوا دەرﻣەﺑــڕەوە، دروﺳﺘەﻛەی ﺋﺎوەھﺎﯾە .ﺑﯚ وێﻨە: ﻣەڵێ :ﻻﻓﺎوێــﻚ ڕووی دا ،ﭼﻮﻧﻜە ﻻﻓﺎو ڕوو ﻧﺎدا .ﻟەوەﺗەی ﻛﻮرد ھەﯾە دەڵێ ﻻﻓﺎوێﻚ ھەﺳﺘﺎ. ﻣەڵێ :ﺋێﺴــﺘەش ﭼﺎوﻣﺎن ﻟەﺳەر ﺋەم ﻧﻮوﺳــﯿﻨە دادەﻧێﯿــﻦ .ﭼﻮﻧﻜە ﭼﺎوداﻧــﺎن ﺋﯿﺪﯾﯚﻣێﻜــﯽ ﻛﻮردﯾﯿە ﺑەﻣﺎﻧــﺎی ﺧﯚﻛﻮێﺮﻛﺮدن دێ .دەڵێ ﭼــﺎوی ﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﻛﺘێﺐ داﻧﺎ. ھێﻨﺪەی ﺧﻮێﻨﺪەوە ﺗﺎ ﭼﺎوی ﺧﯚی داﻧﺎ. ﯾﺎن :ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎدا وﺗﺎرێــﻚ ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺎت ،ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛەﻣﺎن دەﻧﻮوﺳــێ :ﺑەڕێــﺰ ..ﻟە ﺑــەردەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎدا وﺗﺎرێﻜﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد. ﺑەردەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،دەﻛﺎﺗە ﭘێــﺶ دەرﮔــەی وەژوورﻛەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،وا ﻧﯿﯿــە؟ ﺋەی ﺧﯚت ﺳــەد ﺟﺎر ﻧەﺗﮕﻮﺗﻮوە ،ﻣﻦ ﺋەوە ﻟە ﺑەردەم ﭘﺎرﻛﯽ ﺷﺎﻧەدەر ﭼﺎوەڕێﺘﻢ؟ ﺋەوە ﻟە ﺑــەردەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﭼﺎوەڕێﺘــﻢ؟ ﻛەواﺑــﻮو ﺋەﮔــەر ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ھەﺑێ ،ﭘێﯿﺎن دەڵێ :ﺑﻨﻮوﺳــﻦ ﯾﺎن ﺑڵێــﻦ :ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،ﯾﺎن ﻟە ﺑەردەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ. ڕەﻧﮕە ﺋێﺴــﺘە زۆر ﻛەس ﺑڵێﻦ ﺟﺎ ﺋەوە ﻛﻮێﯽ ﻛێﺸــەﯾە و ﺋەﻣە ﻛەی ڕەﺧﻨەﯾە ،ﺑــەم ﻣﻦ ﻛە ﺧەرﯾﻜﯽ زﻣﺎن و ﺋەدەﺑﻢ ،دەزاﻧﻢ ﺋەم ھەڵە و ﭘەﻧە ﭼەﻧﺪە زەق و ﮔەورە و دواﺗﺮ ﺗێﻜﺪەرن.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
رەﺳﻮوڵ ﺳﻮڵﺘﺎﻧﯽ:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وەرﮔێڕان ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻫەﻧﮕﺎوی ﺑﺎﺷﯽ ﻧﺎوە .ﺑێﺴــەروﺑەرەﻳﻴەك ﻫەﻳە ﺋەوﻳﺶ ﺧەﺗﺎی ﺋەوەﻳە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەواﻧەی ﻛﺘێﺐ ﺑە وەرﮔێڕان دەدەن ،وەك ﺑﺰن ﺳــەﻳﺮی ﻛﺘێﺐ دەﻛەن ،ﻗەﺑﺎرەی ﻛﺘێﺒەﻛە ﭼەﻧﺪە ﮔەورەﻳە ﺋەوان ﺑەﭘێﯽ ﻗەﺑﺎرەﻛەی دەﺗﻮاﻧﻦ چ ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻟەﺳەر ﺑﺪەن ،زۆرﺑەﻳﺎن ﻫەر ﺑۆﻳﺎن ﮔﺮﻳﻨﮓ ﻧﻴﻴە ﺋەوەی ﻛﺘێﺒەﻛەی وێ دەدەن ﻛێﻴە؟ ﭼەﻧﺪە ﻛﻮردﻳﺰاﻧە.
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (193ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 12 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ﻣﯚزﯾﻜﯽ ”ﺳوی ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮا
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﺳێﺮا ڕۆﻣﺎﻧﯽ:
ﻟە دﯾﺰاﯾﻨﺪا ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﺑەدەر ﻧﺎﺑێ ﻟە ﻧﯿﻤﭽە رووﺗﯽ
18 ﺋﻴﻠﻬﺎم ﻫﻴﺪاﻳەت:
ﺟﺎرێﻚ ﻋﺎﺷﻖ
وﺷە /ﻧەوزاد ھﻠﯚری دڵﺸــﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳەﻋﯿﺪ ﻛە ﯾەك ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮردە ،ﻣﻮزﯾﻜﯽ ”ﺳــوی ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ی ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﺑڕﯾــﺎرە ﺑەم زوواﻧە ﺑوی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋەدﯾﺐ ﭼەﻟﻜﯽ ھەڵﺒەﺳﺘﭭﺎن
ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧــێ، ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ دڵﺸــﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳــەﻋﯿﺪ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ”ﺳــوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن“ی ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛــﺮدووە و ﺑەﺷــێﻮەی ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮاﯾﯽ ﻛﺎری ﺗێــﺪا ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛــەی ﻛــﺮدووە، ﺳﺮوودی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ”ﺋــەی رەﻗﯿﺐ“ـــە و ﻟەﮔــەڵ
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﻴﺐ
وێ ﻧﺎﭼێ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﻧێﻮان ﭼﻮار وﺗە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛە ﺑە ﻣەزﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳﻌﻮودﯾە ﻟەﮔەڵ ﻗەﺗەردا ﺑەﻣﺰواﻧە ﺑە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﮕﺎت ھەرﭼەﻧﺪە وەزﯾﺮی دەرەﻛﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رێﻜﺲ ﺗﯿﻠەرﺳــﻦ ﻟەﭘێﻨــﺎو دۆزﯾﻨەوەی دەرﭼەﯾەﻛــﺪا ﮔەﯾﯿﯿە دەوﺣەی ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺘــﯽ ﺋەﻣــەی دواﯾﯿﯿﺎن. ﺑەم ﻧەﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑە واﺗەی ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﮕﮋەﻛە ﺳــەر دەﻛێﺸــێﺘە راﻣﺎڵێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋەوان ﺑﯚ ﺳــەر ﺋەو وﺗﯚﻛە ﺷێﻮە ﮔﻮﺟەر و ﻧــﺎوەڕۆك زﻟەی ﻗەﺗەر، ﻛــە ﻣــﺎوەی ﻧێﺰﯾﻚ ﺑە ﺑﯿﺴــﺖ ﺳــﺎڵە ،واﺗە ﻟە داﻣەزراﻧﯽ ﻧﯚﯾﯿﻨﯽ ﺋەﻟﺠەزﯾﺮەوە دەﺳﺖ ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚی وﺗەﯾﻠــﯽ ﻋەرەﺑــﺪا دەﮔێڕێ و ﻟەﮔــەﻷ ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺑەھﺎری ﻋەرەﺑﯿﺸــﺪا ﭘێﺶ ﺣەوت ﺳــﺎڵ ﺋەو دەﺳــﺖ ﺗێﺪاﮔێڕاﻧەی ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺑە ﻛﺮدەوەی ﻓــﺮە ﺗێﻜﺪەراﻧە .ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ،ﻛە ﻟە ﻣێﮋەﯾە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و ﺗــﺎزە دەرﻛەوﺗﻮوە، ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﻧﻮوﻛﺪاﯾە و ﻛﺎت دەﺑﺎت ﺗﺎ ﯾەﻛﻼﯾﯽ دەﺑێﺘەوە. راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛــە ھەرﭼەﻧــﺪە راﺳــﺘەﻗﯿﻨەش ﺑێ، ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﺋﺎﺳــﺎ دەڕواﺗە رێﻮە .رێﯽ ﺗێ ﻧﺎﭼــێ ﻗەﺗەر ،ﻛــە ھێﻨﺪەی ﻧﺎوﻟەﭘێﻜــە ﺑﺎﻛــﯽ ﺑــەو ھەﻣﻮو
ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﻮوە ﻧەﺑــێ و ﺗﺎﺳــەر ﺧــﯚی راﮔﺮێ .ﺑــەم ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯽ رووداوەﻛە ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻜﺪاﯾە، ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﻧﯿﺸــﺎﻧەی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧەﯾەﻛﯽ ﮔﺮدەﺑڕە ﻟــە ﻧێــﻮان وﺗەﯾﻠﯽ ﻋــەرەب و ﺋێﺮاﻧﺪا ھەرﭼەﻧــﺪە زۆرﯾﺶ ﺑﺒﺎت ﺗــﺎ دەﮔﺎت ﺑــە ﺗێﻜﺴــﺮەواﻧﺪﻧﯽ ﭼەﻛﺪاری ،ﻛە ﺋەو ﺗێﻜﺴﺮەواﻧﺪﻧە دەﺑﻮو ﻟەﻣێﮋەوە رووی ﺑﺪاﯾە ﺋەﮔەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻧەﺑﻮاﯾە ﺑە رێﮕــﺮی ﺳــەرەڕێﯽ .دووەﻣﯿﺎن، ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺋەو ﺗێﻜﺴــﺮەواﻧﺪﻧە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت دەﺑێ ﻧەﺧﺸەی ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە زەڵﺘﺮ ﺑﺒێﺘەوە ﻟەوەی ﺋێﺴــﺘﺎی. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻛە ﻋەرەب ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ )ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻠﯿﺶ ﻟەﮔەڵــﺪا( ﺑــە ﻣەزﻧﺎﯾەﺗﯿــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﺑەرەﯾەﻛــﺪا ﺑﻦ ،ﻟە ﺗێﻜﺴــﺮەواﻧﺪﻧێﻜﯽ وادا ﺋﺎﺧﯚ ﭼﯽ دەﺑێ .وەك ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە ﻣﺎوەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜﯽ ﻛەﻣﺪا دوو ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺟﯿــﺎی ﻧﻮاﻧــﺪ ﻟــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەدا، ﺟﺎرێﻚ ﺳــﻮﭘﺎی ﻧــﺎردە ﻗەﺗەر و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺳــﺎزﯾﯽ ﺧــﯚی ﺑﯚ ﻧﺎوﺑﮋﯾﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن دەرﺑڕی. ﺑــە ﻛﻮرﺗــﯽ ،ﺗەﻧﮕــﮋەی ﻗەﺗەر
ﺳﯿﻤﻔﯚﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﭼﯿﻜﯽ ﻟە ﭘﺮاگ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داوە. ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ،ھەﻣﻮو ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻣﻮزﯾﻜــە ﺑــە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮاوە و ﺑڕﯾــﺎرە ﻟەﮔەڵ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺑێﺘــە وەﺷــﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدن ﻟە ﺳەرۆك و ﺷــﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋــەم ﺑەرھەﻣــە ﺑــە دەﻧﮕﯽ ﭼەﻧــﺪان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ھەردوو ﺷێﻮەزاری ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ و ﺳﯚراﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە.
ﺑﻮوم ﺳەراﭘﺎی ژﯾﺎﻧﻢ ﭘێ ھﯚﻧﯿﻮەﺗەوە
18
ﺗەﻧﮕﮋەﻳەﻛﯽ ﻧﻮێ و ﺋێﻤە ﻟەو ﻧﺎوەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەك ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﺑەرەی ﺳــﻌﻮودﯾە ”ﭼﺎﺗﺮە ﺑڵێﯿﻦ ﺑەرەی ﻋەرەﺑــﯽ“ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑــەر ﻟە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺑﺮدﻧــﯽ ﺷــﺎوی ﭼەﻛــﺪاری ﺑــەرەو ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﻧەﺧﺸــەﻛە رووﻧﺘﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە و دۆﺳــﺖ و دوژﻣﻦ ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ ھﺎوێﺮ ﺑﺒﻦ .ﺋــەو ﻣﺎوەی ﻧێﻮاﻧــە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻮو ﺗــﺎ ﺋەو دەﺳــﺘەوارە ﭼەﻛــەی ﯾﺎﺷــﺎی ﺳﻌﻮودﯾە ﭘێﺶ ﻣﺎﻧﮓ و ﻧﯿﻮێﻚ ﺑە ﮔەﯾﯿﻨﯽ ﺳــەرۆك ﺗﺮاﻣﭗ ﺑە رﯾﺎز ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮد ﺋەوﯾﺶ ﺳﺎز ﺑﺒێ ﺑﯚ ﺑەﮔﮋداﭼﻮوﻧەوەی ﻛﯚﻣﺎر، ﻛــە ﻣــﺎوەی ﭼــﻮار ﮔﺮێﺪەﻣەﯾە ﻛﺎرێﻚ ﺑە دﻧﯿــﺎی ﻋەرەب دەﻛﺎت ﻛﻮردواﺗەﻧــﯽ ﺑﺎ ﺑە دەواری ﭘﺎﯾﺰی ﻧەﻛﺮدﺑێ .ﺗﺎ ﻧەﺧﺸــەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە واﺗــە ﻛــێ ﻟەﮔــەڵ ﻋەرەﺑﺪاﯾــە و ﻛێ ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە و ﭼــەك و ﺟﺒەﺧﺎﻧــە ﺑﺎﯾﯽ ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر و ﻧﯿﻮەﻛە دەﮔﺎﺗە ﺟێ، ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ﺷــەڕی ﺳﻮورﯾەش ﺑەرەو ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧەوە دەڕوات .وەك دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھەﻣﻮوﻻ ﺧێﺮاﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ﺑەرەو ﺑﻨﻜﻮﺗﯽ ﺋەو ﺷەڕە ﭘەﻟەﯾﺎﻧە. ﺟــﺎران ﺗەﻧﯿــﺎ رووس ﭘەﻟەﯾﺎن ﺑﻮو ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﭘەﻟەﯾﺎﻧە ﺑﯚ ﺑڕاﻧﺪﻧەوەی ﺷــەڕەﻛە و ﺳــﺎزﺑﻮون ﺑﯚ ﺑەﮔﮋداﭼﻮوﻧەوەی
ﺋێﺮان ،ﻛە وێ دەﭼێ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەم ﭘﺮﺳەدا ﮔەﻟێﻚ رژد و رژداﻧە ﺑێ. ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗــﺎزەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەﯾەوێ ھەڵەی ھەﺷــﺖ ﺳﺎڵﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚی راﺳــﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە و ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣﯿﺸــﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەی رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە .ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸﻮو ﻟە رێﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺑﺰاوی رادﯾﻜﺎڵﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻨەوە دەﺳــﺘﯽ ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚی وﺗەﯾﻠﯽ ﻋەرەﺑــﺪا وەردا و ﻛﯚﻣەڵێﻜﯽ ﻟێ ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪەوە .رێﯽ ﺑە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دا ﺑە ﭘﺎﻧﯽ و درێﮋی ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری زۆر وﺗﯽ ﻋەرەب وەك ﻣﯿﺴــﺮ ﻟﯿﺒﯿﺎ ﻓەڵەﺳﺘﯿﻦ ﻋێﺮاق و ﻟە ﺳەرووی ھەﻣﻮوﯾﺸﯿﺎﻧەوە ﺳﻮورﯾﺎدا دەﺳﺖ وەرﺑﺪات .ﻟەواﻧــەش وێﻮەﺗﺮ ،ﺑە ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯽ ﻟێﻞ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ دەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻟە وەرداﻧە ﻧﺎوەﺧﯚی ﻛﯚﻣەڵێﻚ وﺗﯽ ﻋەرەﺑﺪا ﻛﺮدەوە. ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿــﺎوە دﯾﺎرە ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﭼﯚن ﻟــە ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﺎوەﺧــﯚی ﻋێــﺮاق ﺳــﻮورﯾﺎ و ﯾەﻣەﻧﺪا دەﺳــﺖ دەﮔێــڕێ .ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ،ﺳــەرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻠﺪا راﺳﺘە ﻋەرەﺑــﯽ ﻻواز ﻛﺮد ﺑــەم دوو
ﻛەڵــەﮔﺎی وەك ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎی راﺳﺖ ﻛﺮدەوە ،ﻛە ﺋەﻣﺠﺎرە )وەك ﮔﺎڵﺘەی ﭼﻠﺮەﻧﻮوس( ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑــەرەی ﻋەرەﺑەوە ﺑﯚ ھەڵﺴــﺎﻧەوە و ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧــەوە ﺑە رووی ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮدا. ﺋــەوەی ﻟــەو دﯾﻤەﻧــەدا زﯾﺎﺗﺮ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯿــە ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ﺋﺎﺧﯚ ﻟە ﻛﯿﮫە ﺑەرەدا ﺧــﯚی دەﮔﺮێﺘەوە. وەك ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن ﻟــە دوو رۆژی ﯾەﻛــەم و دووەﻣــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛەدا دوو ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺟﯿــﺎی ﻧﻮاﻧﺪ، ﺟﺎرێﻚ ﺷــەڕﻛەر ﻟــە ﻛەﻟەﻛەی ﻗەﺗــەردا دژی ﻋــەرەب و ﺟﺎری دووەم ﻧﺎوﺑﮋﯾﻜــەری ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن. ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ دژوارە راﺳﺘﯿﺖ دەوێ ﺋــەوەی ﺋــەو ﭘﯿــﺎوەی ﺗــێ ﻛەوﺗــﻮوە :ﺑێﺘﻮ ﻟــە ﺑەرەی ﺋێﺮاﻧــﺪا ﺑێــﺖ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ﺑﯚ ھەﺗﺎھەﺗﺎﯾە ﻟەدەﺳــﺖ دەﭼێﺖ، ﻟــە ﺑــەرەی ﺳــﻌﻮودﯾەدا ﺑێﺖ رووﺳــﯿﺎ دەدۆڕێﻨێﺘــەوە ،ﻛــە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ھــەزار ھﯿﻮای ﺑــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەﻷ رووﺳــﯿﺎدا ﮔــﺮێ داوە .ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺑﺰاوی ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎن ﻟە وﺗەﯾﻠﯽ ﻋەرەﺑــﺪا ﺋەوﯾﺶ ﻓــﺮە ﺋﺎڵﯚزە و ﺑﺮاﯾــەل ﻟە ﻟێــﻮاری ھەڵﺪێﺮێﻜﯽ دﯾﺮۆﻛﯿﺪان .ﺑێﺘﻮ ﻟە ﺑەرەی ﺋێﺮاﻧﺪا
ﺑﻤێﻨﻨەوە ﺗﺎﺳەر ،دەﺑێﺘە ﺳﯚﻧﮕەی ﭘێﭽﺎﻧــەوەی ﺑﺎرﮔەﯾﺎن ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾە. ھەر ﺋەوەﺷە ﻧەﺧﺸەی ﺳﻌﻮودﯾە و ﻣﯿﺴﺮ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋەو ”دوژﻣﻨە ﺑﺎوەﻛﻮﺷــﺘەﯾە“ی ﺋﯿﺨﻮان ،ﻛە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺗەﻧﮕﮋەﻛەوە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺑــە ﻗەﺗــەر ﺋەوەﯾە. ﻟەواﻧەﺷــە ﺋﯿﺨــﻮان ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑﻨەﺑڕی ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻦ ،ﻛــە ھﯿﭽﯽ ﭘێ ﻧﺎوێ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎر ﻟەﮔەڵ ﻋەرەﺑﺪا ﺑێﺖ ﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮاﻧﺪا ھەر دەﺑێﺘە ﻣﺎﯾەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋەو ﺑــﺰاوە و ﻛﻮژاﻧەوەی ﺋەﺳﺘێﺮەﯾﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ دﯾﺮۆﻛﺪا. ﺋﯿﺨﻮاﻧــﯽ ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ ﺑﺰاوێﻜﯽ ھەرﭼەﻧﺪە ﺳﻮﻧە ﻣەزەون ،ﺑەم ﻟەﮔــەڵ ﮔەﯾﯿﻨﯿﺎن ﺑە ﻛﻮرﺳــﯿﯽ دەﺳــەت ﻟە ﻣﯿﺴﺮ ﺳــەرەﺗﺎی 2010ھەﻟﭙەرﺳــﺘﺎﻧە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺧﺰاﻧﺪە دەﺳــﺘﯽ ﺋێﺮاﻧەوە و ﻟەو دەﻣەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟەو دەﺳــﻮەرداﻧە ﻣەزەوﯾﯿە ﭘﯚﺷﯿﻮە، ﻛە ﺗــﺎران ﻟە وﺗەﯾﻠــﯽ ﻋەرەﺑﺪا دەﯾﻜﺎت. دەﻣێﻨێﺘەوە ﻛﻮردەﺑﯚرەی ﺧﯚﻣﺎن ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ﭼﯽ ﺑﻜﺎت ﭼﯿﯽ ﺑەﺳەر دێﺖ و ﭼﯽ ﻧەﻛﺎت ﭼﯿﯽ ﺑەﺳــەر ﻧﺎﯾــەت .راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ﺑﺎری ﻧﺎوەﺧﯚی ﺋێﻤە ھەر ﺧﯚی ﺷــﻠﯚك
و ﻓﺸﯚڵ ﺑﻮو ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺋەو ﺑﺎرە ﺋﺎڵﯚزەی ﻧﺎوﭼەﻛەﺷــﯽ ﺑێﺘەﺳەر. ﺑێﺘﻮ ورﯾــﺎ ﻧەﺑﯿﻦ دﯾﺴــﺎن وەك ﺷــەڕەﻛەی داﻋﺶ ﻟە ﺟەرﮔەی رووداودا ھەڵﺪەﻛەوﯾﻨــەوە .ﺋەو ﺑﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺋﺎڵــﯚزەی دوای ﻟەﻛﺎرﻛەواﻧﺪﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘێﺶ ﺳــێ ﺳــﺎڵەوە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ھەروەھﺎ ﺋــەو ﮔﺮاﻧﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﺟﭭﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘێــﺪا رادەﺑــﻮورێ ،ھەروەھﺎ ﺋەو دووﻟەﺗﯿﯿــەی ﺑــە ھﯚی ﺑﺎﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــەوە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە، ﮔﺸﺖ ﺋەﻣﺎﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن ﺑــە ﻧێﭽﯿﺮێﻜــﯽ ﺑەزﯾــﻮ ﺋەﮔەر دەﺳــﺘﻮﺑﺮدێﻚ ﻟــە ﻟﻮوﺗﻜــەی ﺳــەﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــەوە رووﻧــەدات .ﺋێﻤــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دەﻛەﯾــﻦ ھەﻣﻮوﻻ وەك ﺋێﺴــﺘﺎ ﭼــﯚن ھﺎﺗــﻮون ھەروا ﺑــڕۆن و ﺋﺎوڕێﻜــﯽ دواوە ﻧەدەﻧــەوە .ﻟەو رۆژاﻧەدا ﺳــەرۆك ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ وێڕای ﺋەو ﺑﺎرە دروﺳــﺘﯿﯿەی ھەﯾەﺗﯽ، ﺑەرەو رۆھەت و ﺳەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑەرەو رۆﺋﺎوا ﻛەوﺗەوە رێ .ﺑەﻻی زۆرﯾﺸــەوە ھﺎودەﻧﮕﯿﯿــەك ﻧﯿﯿە ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا .ﻟەﺑەرﺋەوە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋێﻤەﻣﺎﻧــﺎن ﻟە ﺟێــﯽ ﺧﯚﯾﺪاﯾە و ﻣﺨﺎﺑﻦ دەﻧﮕﯽ ﻛەﺳــﯿﺶ ﺑﺴﺘێﻚ ﺑڕ ﻧﺎﻛﺎت.