ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﮔﯚڕان دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە دەﺳﺖ ﺑەﺳەر ﻣﻮڵﻜﯽ ھﺎوﺳەرەﻛەی دەﮔﺮێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ،دوای ﺋەوەی ﻟە ھﺎوﺳەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەﺗەوە ،دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەر ﺗەواوی ﻣﻮڵﻚ و زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺑە 20دەﻓﺘەر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ دەﺧەﻣڵێﻨﺮێﻦ ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎرﯾﺶ ھەڕەﺷــەی ﻟە ھﺎوﺳــەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺑــێ دەﻧﮕﯽ ھەڵﺒﮋێﺮێــﺖ و ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺎت ﻣﻮڵﻚ و زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەوە ﺑﺨﻮرێﺖ.
5
ﺳەرووی 10ھەزار ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە
8
ﭘەﻛەﻛــە 178ﮔﻮﻧــﺪی ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە
7
”ھێﺮﺷــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﺳەر دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻧﺎڕەواﯾە“
د .ﻣﺤەﻣەد رێﻜﺎﻧﯽ: ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳەﺗﯽ دادوەری ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺎرا ﺑێﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
5
www.wishe.net
6
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﺟەﻣﯿﻞ ھەوراﻣﯽ :ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر ﺷەرﻋﯽ ﻧﯿﻦ
ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻧەوﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻧﺎزاﻧﺮێ ﭼﯚن ﺧەرج ﻛﺮاوە ﭼﺎودێﺮان:
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟە ﻛﺎﺗە ھەﺳﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێ دێڵێﺖ
4
42ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە ﺷﯚﻓێﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ داھﺎﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ھەردوو ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ﺷﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺳــﺎﻧە دەﯾﺎن ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎر دەﺧﺎﺗە ﮔەﻧﺠﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ،ﺑەم ﺋەو داھﺎﺗە ،ﻧە ﻟــە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی
ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ وەک ﭘﺮد و ﻧﺎوﮐﯚی ﻣەﻋﺮﯾﻔە ﻋﺎدڵ ﻗﺎدری
رێﮕەوﺑﺎن و ﻧــە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﺧەرج ﻧﺎﻛﺮێﻦ و ﺋەوەش رەﺧﻨــەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ھﺎﺗﻮﭼــﯚ و ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰاﻧﯽ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە.
10
وەرﮔێڕان و ﭘﺎرە ﭘەﻳﺪاﮐﺮدن
17
16
ﻃﺎھﺮ ﻃﻴﺐ أﺣﻤﺪ )ﻣﺎﻣﮑﺎك(
ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ڕێﻜﺨــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺳــەرەﺗﺎی ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾە ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎی ﻛﺮد ،ﺋەﻣەش دوای ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ ﮔەڕاﻧەوەی ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەدەن ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ﻛﺎﺗە ﻧﺎﺳــﻜەﻛﺎﻧﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێ دێڵێﺖ و ﻣێﮋووی ﺳەرداﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ھەر ﻟە ﻛﺎﺗە ھەﺳﺘﯿﺎر و ھﺎوﺷێﻮەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوە.
3 ﭘەﯾەدە رۆژﺋﺎوا ﺑە رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد دەﻓﺮۆﺷێﺘەوە
ﺑــە ﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﻟە ﻧێــﻮان رژێﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد و ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ”ﭘەﯾەدە“ ،داھﺎﺗﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺋــەو دوو ﻻﯾەﻧە ﺑﺮا ﺑەش دەﻛﺮێــﺖ .ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ،ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەﺳــﺘﻮوری ،ﭘەﯾەدە ﺳــەراﻧە و ﺑﺎج ﻟە ﺧەڵﻜﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەردەﮔﺮێﺖ.
9
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ھەڵﻤەﺗێﻚ ﻛﺮدووە و ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەﻣﻮو ﻣەڵﺒەﻧﺪەﻛﺎن ھەر ﻛﺎدر و ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻧەﺑێ ،ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە و ﻛێﺸە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەی دروﺳﺖ ﻛﺮاوە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ راﯾﯽ ﻧەﻛﺮاون ،ﺗەﻗەﻛﺮدﻧەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ھەر ﻟەم رواﻧﮕەﯾەوە ﺑﻮوە.
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﺣەﻧﺎن ﻓەﺗﻼوی ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺎت ﺑە دوو ﻟەﺗەوە
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر :ﻓەﺗﻼوی ﻟەﮔەڵ ھێﺮۆﺧﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە ﻧەك ﯾەﻛێﺘﯽ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺣەﻧﺎن ﻓەﺗــﻼوی رۆژی دووی ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەر ،ﮔەﯾﺸــﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و رۆژی دواﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد و ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر و ﺋﺎﺳﯚ ﻣﺎﻣەﻧﺪ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە و ﺳەرﺟەﻣﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەش ﻟە ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەدن ،ﺋەﻣەش ﺑەﯾەﻛەم داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﺑەﻧﺎوی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە دێﺖ ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەدەوە دوای ﺋەوەی ﺑﺎڵﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑەوە دا ﻛە ﺋەوان ﺑڕﯾﺎردەری ﺷــەرﻋﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﻦ ،ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﺶ دەڵێ ،ﻓەﺗﻼوی ﻟەﮔەڵ ھێﺮۆﺧﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە ﻧەك ﯾەﻛێﺘﯽ. ﺣەﻧــﺎن ﻓەﺗــﻼوی ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە و ﺑــەردەوام دژی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑەھێــﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت، ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا دژاﯾەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﻧێﻮان
واﺷــﻨﺘﯚن و ھەوﻟێﺮ دەرﺑڕی ﻛە ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻣﻮوﭼەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت ،ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەﮔەرﻣﯽ ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮد. ﻓەﺗﻼوی ﻟەﺑﺎرەی ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە دەڵێ،
ﺋەو ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و ﻟــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەدا داوای ﻛــﺮدووە ﺑڕﯾﺎری ﻛــﻮرد ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ و دەﺳﺘﯽ ﺣﺰﺑێﻚ ﻧەﺑێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﯿﭽﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛەﻣﺘﺮ ﻧەﺑێ ﻟە ﺑڕﯾﺎرداﻧﺪا، ﺋەﻣەش ﻣﺎﻧــﺎی ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎردان و دوو ﺋﯿﺪارەی ھەﺑێ. ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﻟێ ﻧەﻛﺮاوە ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدن و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەد و ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻟەﮔــەڵ ﺣەﻧــﺎن ﻓەﺗــﻼوی ،ﻛﺎرداﻧــەوەی ﺑﺎڵــﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﻟێ
ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە و ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺋەو ﺑﺎڵە دەڵــێ ،ﻓەﺗﻼوی ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﯚ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە. ﺣﺎﻣﯿﺪ ﺣﺎﺟﯽ ﻏﺎﻟﯽ ﺳــەرﻛﺮدە ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ڕەﻧﮕە ھﺎﺗﻨﯽ ﺣەﻧــﺎن ﻓەﺗﻼوی ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،وەك ھەر ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋەو ﻟە ﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﭘێﺸﻮازی ﻧەﻛﺮاوە، ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە ﻻﯾــەن ھێﺮۆﺧﺎﻧەوە ﭘێﺸــﻮازﯾﯽ ﻟێ ﻛﺮاوە ﻛە ﺋەوەش دوو ﺷﺘﯽ ﺟﯿﺎوازە. ﺋەم ﻗﺴﺎﻧەی ﺣﺎﻣﯿﺪ ﺣﺎﺟﯽ ﻏﺎﻟﯽ دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﺎڵەﻛەﯾﺎﻧــە ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﭼﯿﺘﺮ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێﺘە ﺑڕﯾﺎردەری ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ﻧﺎو ﺋەو ﺣﺰﺑــەدا و ﺑەﻧــﺎوی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە
ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات. ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو :ﺑەڕەﺳﻤﯽ ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﻟێ ﻧەﻛﺮاوە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﻛﺮدە ﻟە ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ڕەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﻓەﺗﻼوی ﻛﺮد ﺑێ و دەڵێ ﺑە ڕەﺳــﻤﯽ ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﻟێ ﻧەﻛﺮاوە. ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺣەﻧﺎن ﻓەﺗﻼوی ﺑە ڕەﺳﻤﯽ
ﻟە ﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﻟێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺋەو ﺧﯚی ھﺎﺗﻮوەﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وەك ھەر ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳــەرداﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﻣﺎم ﺟەﻻﻟﯽ ﻛــﺮدووە ،ﭼﻮوەﺗە ﻻی ﻣﺎم ﺟەﻻل ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯿﻨەوە ﻟە دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ،ﺑﯚ ﺋەوەش ڕێﮕﺮی ﻟە ﻛەس ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﺑــێ ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەد و ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎرﯾــﺶ ﻟەﮔــەڵ ﺣەﻧــﺎن
ﻓەﺗــﻼوی ،ﺑەﻧــﺎوی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧەﺑﻮوە، ﺋەﻣــەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە رۆژی ﯾەﻛﺸــەم دوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە، ﺳﺎﯾﺘﯽ ڕەﺳﻤﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ھەواڵﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەی ﺑــو ﻛﺮدەوە ﻛــە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ”ﺋﯿﺮادە“ ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗــەوە ،دواﺗﺮ ﺳــﺎﯾﺘەﻛە ھەواڵەﻛەﯾﺎن ﺳڕﯾﻮەﺗەوە و ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨەوارێﻜﯽ ﻧەﻣﺎوە.
ڕادەﺳﺘﯽ دادﮔە دەﻛەﯾﻦ و ﺗەواوی ڕاﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن دەردەﻛەوێ و دادﮔە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر دەدا“. ﺋەو ﺳەرﭼﺎوە ﺗﺎﯾﺒەﺗەی ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳــﯚراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ڕاﺳﺘﯿﯿەﻛەﯾﺎن دواﺗﺮ ﺑﯚ دەرﻛەوت ﻛە ھەڕەﺷەﯾەﻛە وﻟەﻻﯾەنﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺑﺎڵﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ﺋەو ﻛەﺳە ھﺎن دراوە ﺋەم ﻛﺎرە ﺑﻜﺎت. ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛەﯾﺎن ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟە ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑە ڕووﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑەوە ﻛﺮدووە ﻛە ﺑﺎڵﯽ ﭘﺎواﻧﻜﺎر ،ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ ﺳێﺒەری ﻣەڵﺒەﻧﺪەﻛﺎن دروﺳــﺖ دەﻛەن و ﺋەﻣەش ﺟێﮕەی ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن ﻧﯿﯿە. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ھەڵﻤەﺗێﻚ ﻛﺮدووە و ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ھەﻣﻮو ﻣەڵﺒەﻧــﺪەﻛﺎن ھــەر ﻛﺎدر و ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳــەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻧەﺑێ ،ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە و ﻛێﺸــە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﻮوﭼەی دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳــﺖ راﯾﯽ ﻧەﻛــﺮاون ،ﺗەﻗەﻛﺮدﻧەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ھەر ﻟەم رواﻧﮕەﯾەوە ﺑﻮوە.
ﻟە ﺗەﻗەﻛەر وەرﮔﺮت و ﺑوﯾﺎن ﻧەﻛﺮدەوە ﻋەﻟﯽ ﺋەﺣﻤەد ﺟێﮕﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﯚران ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺳەر ﺑەھەر ﺣﺰﺑێﻚ ﺑێ ،رەوﺷﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺷﺎر ﺗێﻚ ﺑﺪا دەﯾﮕﺮن و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﺗﻮﻧﺪی ﻟەﮔەڵ دەﻛەن” ،ﺋەرﻛﯽ ﺋێﻤە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﺎراﻣﯽ ﺳﯚراﻧە، ﺑەم ﺟێﯽ ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧە ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺋێﻤە ﺗەﻗەﻛەرەﻛەﻣﺎن ﮔﺮت ،دواﺗﺮ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ھﺎﺗﻦ ﻟێﺪواﻧﯿﺎن ﻟێ وەرﮔــﺮت ،ﻛەﭼﯽ ھﯿﭻ ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑو ﻧەﻛﺮدەوە ،ﺗﺎ ﺋەو ڕاﺳــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﺋەو دەﯾڵێﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶﺑﯿﺒﯿﺴﺘﻦ“. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەﮔــەر ﺋەوان ﺑێﻼﯾەﻧﺎﻧــە ﻟێﺪواﻧەﻛەﯾــﺎن ﺑــو ﺑﻜﺮداﯾەوە ،ﺋەوﻛﺎت روون دەﺑﻮوەوە ﻛە ﺑﯚﭼﯽ ﺗەﻗەی ﻛﺮدووە و ﺳەر ﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜە ،ﺑەم ﺑو ﻧەﻛﺮدﻧەوەی ﻟێﺪواﻧەﻛــەی ﺟێﮕەی ﺳــەرﻧﺞ و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿە“. ﺳەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷە“ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺧﺴــﺘە ڕوو و ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭘﺎرﺗﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــە ھەڵەﯾەﻛە و ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾەوێ وا ﻟە ﺧەڵﻚ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ،دەﻧﺎ ﭼﯚن ﻛەﺳێﻚ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑێ و ﻟەﺳەر ﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻣﻮوﭼە ﻛێﺸەی ھەﺑێ، ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەﺑێ و ﺗەﻗە ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪ دەﻛﺎت“.
ﯾەﻛەم ﮔﻮﻟەی ﻧێﻮان ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دژ ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﻟە ﺳﯚران ﺗەﻗێﻨﺮا وﺷە /ﺑﺎز ،ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺷەوی ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدوو ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﺟﯚری BMWﺑە ﺑەردەم ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳﯚراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﭙەڕی و ﭼەﻧﺪ ﺗەﻗەﯾەﻛﯽ ﺑەﺳەر ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﻛﺮد و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە زاری ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛەوە ﺑوﯾﺎن ﻛــﺮدەوە ،ﺗەﻗەﻛەرەﻛە ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑەم ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن و ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ”وﺷــە“ ،ﺗەﻗەﻛەرەﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﯾەﻛێﺘﯿﯿە و ﺗەﻗەﻛﺮدﻧﯿﺸــﯽ ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﺑەھﯚی ﻛێﺸەی ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﻮوە. ﻣﺎڵﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳﯚران دەﻛەن ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺷــەوی 31ی ﺋﺎب/ﺋﯚﮔﺴﺘﺲ ،ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧەﻧﺎﺳﺮاو ﺗەﻗەی ﺑەﺳەر ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳﯚراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە و ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە دەڵێ، ﺗەﻗەﻛەرەﻛــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳــﯚران ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛــﺮد و ﺑەھﯚی ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﻣﺎدﯾﯿــەوە ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺗەواوی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤــەد دەرﺑڕﯾﻮە، ﻟەﻻﯾەن ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯿەوە وەك ھەڕەﺷە ﺗەﻗە ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳﯚران ﻛﺮاوە. رۆژی 16ﺗەﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿﯚی ﺋەﻣﺴﺎڵ، ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺷەﺷﯽ ﺳــﯚراﻧﯽ ﻛﺮد و ﺑەﮔﻮێﺮەی
زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘــﺮس و ﻛﺎرﮔێڕاﻧــﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪەﻛــە ،رێــﻚ ﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﺋــەوان ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺧﺎﻧــەوادەی ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﻜەن و ﻛﯚﻣەﻛﯿﺸــﯽ ﻛــﺮدن و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەڵێﻨﯿــﺎن ﭘــێ داوە ﻛــە ﺟﮕەﻟە ﺧﺎﻧــەوادەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ،ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾﺎن ﺑﯚ ھﯿﭻ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺗﺮی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧەﺑــێ ،ﺋەﻣــەش ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻟە ﻧێﻮ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﻮوڕە ﻛــﺮدووە و ﺑەوھﯚﯾەوە دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ،ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛــەی 70ی ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﺗەﻗەی ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳــﯚران ﻛﺮد و ﺋەﻣەش وەك ھەڕەﺷەﯾەك ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪ. ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳﯚران :ﺗەﻗەﻛەرەﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﯾەﻛەی 70ﺑﻮوە ﺳــﺎﯾﺘﯽ ڕەﺳــﻤﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ
ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەﯾﺎﻧﯽ رۆژی ﯾەﻛﯽ ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘێﻤﺒەر ﺑــوی ﻛــﺮدەوە ،ﺋەو ﻛەﺳــەی ﺗەﻗەی ﻟــە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳــﯚراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻻﯾەﻧﮕــﺮی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑەم ﺷــﺎﺧەوان ﺣەﺳــەن ﺟێﮕــﺮی ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺷەﺷﯽ ﺳﯚراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەو ﻛەﺳــەی ﺗەﻗــەی ﻟە ﺑﯿﻨﺎی ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﻛﺮد ،ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻟﯿﻮای ﺧﯚﺷﻨﺎوەﺗﯽ ﺳەر ﺑە ﯾەﻛەی 70ی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﻣﺎوەﯾەﻛە وازی ھێﻨﺎوە و ﺑﻮوەﺗە ﭘﺎرﺗﯽ“. ﻋەﻟﯽ ﺋەﺣﻤەد ﺟێﮕﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﯚران ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﻛەﺳەی
ﺗەﻗەی ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮد ﻟە ﺷەوی 31ﺋﺎب/ﺋﯚﮔﺴﺘﺲ ،دوای 12ﺳەﻋﺎت ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧﻤﺎﻧەوە ﮔﯿﺮا و ﻧﺎوﺑــﺮاو داﻧﯽ ﺑە ﺗﺎواﻧەﻛەﯾﺪا ﻧــﺎوە و دەڵــێ” ،ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﯾەﻛەی 70ی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە“ .ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺗەﻗەﻛەرەﻛــە دەڵێ ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﺑە ﭘﺎرﺗﯽ ﻧەﻛﺮدووە و ﻛێﺸەی ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﺑﻮوە“. ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﺳﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛﺎت! ﺗەﻗەﻛﺮدن ﻟە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺣﺰﺑێﻜﯽ ڕەﺳــﻤﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﺳﺎدە ﻧﯿﯿە و ھەﻣﻮوان ﺑﺎرەﮔﺎ ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺷﻜﯚی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن دەزاﻧﻦ ،ﺑەم ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﺳــﯚراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﺎ
ﺋێﺴﺘە ﺳــﻜﺎی ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛەﺳە ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛــﺮدووە ﻛــە ﺗەﻗەی ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﻛــﺮدووە و ﺗﯚﻣەﺗﯿﺶ ﺑﯚ ﻛەﺳــەﻛە دروﺳــﺖ دەﻛەن ﻛە ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﭘﺎرﺗﯿﯿە ،ﺋەﻣەش ﺑﻮوەﺗە ﺟێﮕەی ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﺟێﮕﺮی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ وەرﻣﺎن ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ﺗﺎ ﺳﻜﺎ ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛەﺳە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺟێﮕــﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــﯚراﻧﯿﺶ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە، ﺋــەوان ﻛەﺳــەﻛەﯾﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵــﺪا ﻛﺮدووە و داﻧــﯽ ﺑــە ﺗــەواوی ﻛــﺮدەی ﺗەﻗەﻛﺮدﻧەﻛە ﻧﺎوە” ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﺳــﻜﺎی ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛەﺳــە ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺋەﮔەر ﺳــﻜﺎش ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن ،دۆﺳﯿەﻛە
ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟێﺪواﻧﯿﺎن
ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ، ﺳــﺎڵﯽ 2010ﻟــە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﭘێﻚ ھﺎت و ﻟــە دوو ﺧﻮﻟﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﯽ ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 2010و ،2014ﺑەﺷــﺪار ﺑــﻮون و دەﻧﮕﯽ زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و دەﺳەﺗﯿﺎن ﺑەدەﺳﺘەوە ﮔﺮت. ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘە ﺑە ھــﯚی ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دەﻋﻮە و ﻛﺎرداﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳــەدر ﺳەرۆﻛﯽ رەوﺗﯽ ﺳــەدر ،ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺷــﯿﻌە ﯾەﻛﺪەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛەﯾــﺎن ﻛــﺮد و ﺳەﯾﺪ ﻋەﻣﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘەی ﺑەدەﺳﺘەوە ﮔﺮت. رۆژی دووﺷەﻣﯽ راﺑﺮدوو ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﺑﺮوﺳــﻜەﯾەﻛﺪا
ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯽ ﻟــە ﻋەﻣﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ ﻛﺮد و ”ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺗەواوی“ ﺧﯚی ﺑﯚ دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە. ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯿەﻛــەدا، ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەوڵە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا دووﭘﺎت ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋێﺴﺘە ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺷــﯿﻌەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑــە ﺗــەواوی ﭘەرﺗەوازەﯾــﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎرە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛێﺸە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧێﻮان ﻣەرﺟەﻋە ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮم و ﻧەﺟەف ،ﺋــەوە ﺑە ﺗەواوی ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﯿەﻛەی ﺑەﻏﺪا ﺑەدﯾــﺎر ﻛەوت ﻛە ﻟەﺳــەر داوای ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳــەدر ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو .ﻟەو ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﺎﻧەدا ھێﺮش ﻛﺮاﯾە ﺳەر ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و دروﺷﻤﯽ دژ ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻋێﺮاق،
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
وﺷە /ﻛﺎوە ﺟەم دواﺟــﺎر ﻛــﻮڕی ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺷــﯿﻌە ﻟە ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧﻮێﺪا، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿــﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ وەرﮔﺮت .ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺋەﻣە دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑﺎﺷــﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ،ﺑەم ﺑەﺷــەﻛەی ﺗــﺮ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ”ﺋەوﺗﯚ“ روو ﻧﺎدات.
دەﮔﻮﺗﺮاﯾەوە. ﺋەﺣﻤــەد ﺣﺎﺟــﯽ رەﺷــﯿﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﭘێﯽ واﺑﻮو ﻛە ﺋەﻣە ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺳــەدرە ﺑﯚ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﯿﺘﺮ ﻧﻔﻮوزی دەﺳەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻧێﻮ داﻣﻮدەزﮔە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﻛﺎت. ﺋێﺴﺘە ﻛە ﻋەﻣﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ ﺳەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻋێﺮاﻗە، ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﻣــﺎوە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺳــێﺒەری ﺑەﺳــەر دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﺪا دﯾﺎرە. ﻋﺎدل ﺑەرواری ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ راوێﮋﻛﺎری ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻮوە، دووﭘــﺎت ﻟــە ﺑەھێﺰﯾــﯽ ﭘێﮕەی ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺣەﻛﯿﻢ ﻟە ﻧﺎو ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﺪا
3
دەﻛﺎﺗەوە و ھەر ﺑەو ھﯚﯾەﺷــەوە ﭘێﯽ وا ﻧﯿﯿە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دژاﯾەﺗﯽ ﻋەﻣﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ ﺑﻜﺎت. ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺋێﺴﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ 186ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﻟــە دەوڵەﺗــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ،
رۆﺳﺘﺎﯾﯽ:
ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿە ﺗەﺷﺮﯾﻔﺎﺗﯿﯿە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﺑە ھﺎوﺑەﺷﯽ دەدرێﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔەری ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ رژد ﻛەﻣە
رەوﺗﯽ ﺳــەدر ،ﺣﺰﺑﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی، رێﻜﺨﺮاوی ﺑــەدر و ﺣﺰﺑﯽ ﻓەزﯾﻠە ﭘێﻚ دێﺖ. ﺑــەرواری ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎﻣــﺎژەدان ﺑــە ”ﭘﺘەوﯾــﯽ“ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧێﻮان ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺣەﻛﯿــﻢ ﻟەﮔەڵ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ”ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺎرزاﻧﯽ“ ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،رەﻧﮕە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەران و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﺪا ﺑﻜﺮێ“ .ﺋەو ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻧەدا. ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧﻮێﻮە ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛێﺸــە ﻟــە ﻧێــﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ھەﺑﻮوﻧــە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھەر ﺑە
ھەڵﭙەﺳــێﺮدراوەﯾﯽ ﻣﺎوﻧەﺗــەوە. ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ،ﻧــەوت، ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻧﺎوﭼە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن، ﺑﻮدﺟــە و ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەو ﻛێﺸە ھەڵﭙەﺳــێﺮدراواﻧەن ،ﺑەم ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺟەﻋﻔــەری و ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﭼﺎرەﯾﺎن ﺑﻜەن. ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺟەﻋﻔەری ﻟەﺳەر داوای ﻛــﻮرد ﻻ درا و ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟەﺳەر ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛەی داﻧﯿﺸﺖ، ﺑەم زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﺶ ھەﻣﺎن رێﮕــەی ﺟەﻋﻔەری درێﮋە ﭘێ دا و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺗﺮۆﭘﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺟەﻋﻔەری ﭘێﺶ ﻟە ﻋەﻣﺎڕ
ﺣەﻛﯿﻢ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﺑــەم وەك زاﻧﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا دەڵێ ،ﺟەﻋﻔەری ﺟﻤﻮﺟﯚڵ و ﺣەزی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ھەڵﭙەﺳێﺮدراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻧەﺑﻮوە. رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ،دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ”ﻛﺎرﯾﮕــەری زۆری“ ﻟەﺳــەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ھەﯾە، ”ﺑــەم ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿــە ﺗەﺷــﺮﯾﻔﺎﺗﯿﯿە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ دەدرێﻦ، ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەری ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ رژد ﻛەﻣە“.
ﭼﺎودێﺮان :ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟە ﻛﺎﺗە ھەﺳﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێ دێڵێﺖ وﺷە /راوێﮋ ﻛﺎﻣەران و ﭘێﺸەوا ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ڕێﻜﺨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎی ﻛــﺮد ،ﺋەﻣەش دوای ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ ﮔەڕاﻧەوەی ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدەن، ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ﻛﺎﺗە ﻧﺎﺳــﻜەﻛﺎﻧﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێ دێڵێﺖ و ﻣێﮋووی ﺳەرداﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ھەر ﻟە ﻛﺎﺗە ھەﺳﺘﯿﺎر و ھﺎوﺷێﻮەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوە.
و ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﯾﺎردا ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ھﺎﺗە ﺋﺎراوە. ھﺎوﻛﺎت ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم ھەﻓﺘەﯾەش ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭼﻮوەوە ﺑﯚ ﻟەﻧﺪەن و ﺑە ﺑڕوای ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘەﻛەی ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ،
ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﮕﯚڕێﺖ“. ﺣەﻣەﺗﯚﻓﯿﻖ رەﺣﯿﻢ ھەڵﺴﻮوراوی ﮔﯚڕان و زاوای ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەھﯚی ﺋﺎزاری ﭘﺸﺘەوە ،ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﻣﺎﯾەوە و ﺋێﺴــﺘەش ﺑەﺗەواوەﺗﯽ
زۆرﺑﺎﺷە و ھﯿﭽﯽ ﻧﯿﯿە“ .ﺋەوەش ھەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻗــﺎدر ﺣﺎﺟﯽ ﻋەﻟﯽ ھﺎوڕێﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎﯾە ﻛە ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت، ”ﺑﯚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨێﻜﯽ ﺳــﺎدە ﭼﻮوەﺗە دەرەوە و ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا دەﮔەڕێﺘەوە“.
ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1944ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺳەرﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1967ﻛﯚﻟێﮋی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚی ﺑەﻏﺪای ﺗەواو ﻛﺮدووە .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1967دا ﺑﻮوە ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﻘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە داﻣەزرێﻨەراﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1975ەوە ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2006 ﻟە ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا ﻛﺎری ﻛﺮدووە و ﺟێﮕﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﻮوە .دواﺗــﺮ ﻟەﮔەڵ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە و ﻟە 25ی ﺗەﻣﻮوزی 2009ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻧﻮێﯿﺎن-ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان راﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾە. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرداﻧەﻛەی ﺑەھﯚی ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧــەوە، ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟە ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﭼــﻮوە دەرەوەی وت و ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮓ ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻣﺎﯾەوە ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﺑــەردەوام دووﭘﺎﺗــﯽ
دەﻛﺮدەوە ﻛە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە دەرەوە ﺑﻮوە ،ﺑــەم ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــەردەوام ﺋەوەﯾــﺎن دەﮔﻮت ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە دەرەوە ﻧﯿﯿە و ھەرواش دەرﭼﻮو، ﭼﻮﻧﻜــە ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻛﺎﺗێــﻚ ﮔەڕاﯾەوە ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ
ﺣەﻣەﺗﯚﻓﯿﻖ رەﺣﯿﻢ:
ﮔەﺷــﺘەﻛەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەﯾەوە ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭘﺸﻮودان و ﭘﺸﻜﻨﯿﻨێﻜﯽ ﺳﺎدەﯾە
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ دوو ھەﻓﺘەی ﭘێ دەﭼێﺖ. ﺋﺎﺳــﯚ ﻣەﺣﻤــﻮود ،ﺑﺎژێڕواﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺳەرداﻧەﻛەی ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔــﯚڕان ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دڵﻨﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾــە ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻟە ﮔەﺷﺘﯽ ﭘێﺸﻮودا وەری ﮔﺮﺗﻮوە. ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاوەی ﮔﯚڕان ڕەﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟەﺑەر ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺟێ ھێﺸــﺘﺒێﺖ و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﯽ ﺧﺎوەن ﭘێﮕەﯾە ،ﺋەو دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑە ﺑڕﯾــﺎر و ﻟێﺪوان و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەك ﺋﺎراﺳﺘەی دۆﺧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﻮرد و ﺷﯿﻌە ﻛﺎر ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێ دەﻛەن
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭼــﺎك ﺑﻮوەﺗەوە و ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەم ﺟﺎرەی ﺑــﯚ دەرەوە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەﯾەوە ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭘﺸﻮودان و ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛەی ﺑﯚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨێﻜﯽ ﺳﺎدە و دڵﻨﯿﺎﺑﻮون ﻟــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ،ﭼﻮوەﺗە دەرەوە“. ﺣەﻣەﺗﯚﻓﯿــﻖ رەﺣﯿﻢ ﻛە دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ،رێﻜﺨــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔﯚڕان ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣــﺪا دەﮔەڕێﺘــەوە ،رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﮔەﺷــﺘەﻛەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘﺮﺳە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ھەﺑێﺖ و دەڵێ” ،ﭘێﺸــﺘﺮ وادەی ﻟەﮔەڵ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەی ھەﺑــﻮو ﻛە ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾەك ﺑﮕەڕێﺘەوە و ﭘﺸﻜﻨﯿﻨێﻜﯽ ﺳــﺎدەی ﺑﯚ ﺑﻜەن ،ﺋەو ﺋێﺴــﺘە
ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻓەرﻣﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە” ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭘێﺸــﺘﺮ وادەی ﻟەﮔەڵ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەی ھەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺑەھﯚی دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﮔەﺷــﺘەﻛەی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﻣــﺎوەی ﭘﺸــﻮوی ﺟەژﻧەوە ،ﮔەﺷــﺘەﻛە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿە و ھﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە“. ﺑــەم وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛــەن ،ﭘــێ دەﭼێﺖ ﮔەﺷــﺘﯽ ﺋەم ﺟﺎرەی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ وەك ﺟــﺎری ﭘێﺸــﻮو درێﮋﺧﺎﯾەن ﺑێﺖ. ﻋەﺑﺪ ﺋەﻣﯿﻦ ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و
ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ی ڕوون ﻛﺮدەوە ،دەرﻛەوت ﮔەﺷﺘﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑﯿﺮدا ﺑﻮوە. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺋەم ﺟﺎرەش ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ زۆری ﭘێ ﺑﭽێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮدووە و ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﺑەرەو ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەڕوات“. ﺧﯚی ﺑﺎس ﻟە ﭼﻮوﻧە دەرەوەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،ﻟە ﻛﺘێﺒێﻜﯿﺪا ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ”ﻟە ﻧێﻮان ﻣﺎم ﺟەﻻل و ﻣﻨــﺪا“ ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ،ﻟە ﺳــێ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻧﺎﺳــﻜﯽ ﺟﯿﺎوازدا ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و ﻟەو ﻛﺘێﺒەﺷــﺪا ﺑﺎس ﻟە ھەرﺳێ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎن دەﻛﺎت. ﯾەﻛــەم ﭼﻮوﻧــە دەرەوەی دوای ڕاﭘەڕﯾــﻦ دەﺑێــﺖ ﻟــە ڕۆژاﻧﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﺑەرەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻋﺲ ،دوای ﮔەڕاﻧەوەﺷﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1991دا ﭼﻮوەﺗە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. دواﺑــەدوای ﯾەﻛــەم ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ڕێﮕــەی ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﻟﯿﻠەوە ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻟەوێﻮە ﺑﯚ ﻟەﻧﺪەن ﮔەﺷــﺘﯽ ﻛــﺮدووە و ﻟە ﺳەروﺑەﻧﺪی ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚدا ﮔەڕاوەﺗەوە.
ﺑەم وەك ﺧــﯚی دەﯾﮕێڕێﺘەوە، ﺑەھــﯚی ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﻟــە ھﺎﺗﻨەﺋــﺎرای ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﺑەﻧــﺎوی ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە ،ﻟەﮔەڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﭼــﻮون ﺑــﯚ ﺗــﺎران و دﯾﻤەﺷﻖ ،ﻟەوێﺸــەوە ﭼﻮوەﺗەوە ﺑــﯚ ﻟەﻧﺪەن .دوای ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻣﺎﻧەوەﺷﯽ ﻟەوێ ،ﺳــﺎڵﯽ 1999 ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ دەﮔەڕێﺘەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1999ﺗــﺎ 2015ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 16ﺳــﺎڵ دەﻛﺎت ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻣﺎوەﺗەوە و ﮔەﺷﺘﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋەوەش زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻣــﺎوەی ﻣﺎﻧەوەﯾەﺗﯽ ﻟە دوای ڕاﭘەڕﯾﻨەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺟﮕە ﻟە دوو ﮔەﺷﺘﯽ ﻛﻮرت ﺑــﯚ ﺑەﯾــﺮووت و دوﺑەی، دواﯾﯿــﻦ ﮔەﺷــﺘﯽ ﻟــە 23ـــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺑﻮو ﻛە ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮓ ﻟە ﻟەﻧﺪەن ﻣﺎﯾەوە و ﯾەك ﺟﺎرﯾﺶ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەرﻟﯿﻨﯽ ﻛﺮد. ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾەﺷــﺪا و ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﭼڕﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻧێــﻮان ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ، ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎی ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﮔﯚڕان دەڵێــﺖ ﮔەﺷــﺘەﻛەی ﺑــﯚ دوو ھەﻓﺘەﯾە ،ﺑەم دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە ﺋﺎﺧﯚ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﺋــەو دوو ھەﻓﺘەﯾەدا دەﮔەڕێﺘەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺧﻮد ﻧﺎ.
ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ:
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭘێﺸﺘﺮ وادەی ﻟەﮔــەڵ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەی ھەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻜﺎت
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑە ﺋەﺳﺎس دەﺑەﺳﺘﺮێﺖ ،ﺑەو دۆﺧەی ﺋێﺴﺘەی ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻛﯚﻧﮕﺮە ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺑەﺳﺘﺮێﺖ ،ﺑﭽﯿﻨە ﻧﺎو ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻧﺎﯾەﯾﻨە دەرەوە ،ھەر ﻛەس ﺑﯿەوێﺖ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﺒەﺳﺘێﺖ ،دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮاﺑﻦ ،ﺑەو ﺣﺎڵەی ﺋێﺴﺘە ﻣەﮔەر ﺷەڕ ﺑﻜەﯾﻦ و داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەش ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەڕێﻮە ﺑﺒەﯾﻦ .ﺋێﻤە ﭘڕۆژەﻣﺎن ھەﺑﻮوە و ھەر ﺋەوەﯾە ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر داﯾﻨﺎوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗێﺪا ﻛﺮاوە...
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﺟەﻣﯿﻞ ھەوراﻣﯽ:
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر زۆرﯾﻨەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ و ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ﺷەرﻋﯽ ﻧﯿﻦ وﺷە /ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺟەﻣﯿﻞ ھەوراﻣﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر زۆرﯾﻨەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻗﯚرﺧﻜﺮدﻧﯽ داراﯾﯽ و رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺎت ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﺣﺰﺑەﻛە .دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺗﺎ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن، ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﺒەﺳﺘێﺖ و ﻛﯚﻧﮕﺮەش ﺑﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻧﺎﯾەﻧە دەرەوە. ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ،ﺋێــﻮە رەﺧﻨە ﻟەو ﮔﺮووﭘە ﭘﺎواﻧــﻜﺎرە دەﮔﺮن ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑەﺷﺪاری ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻧەوﺗﻦ ،ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎڕازی و رەﺧﻨەﮔﺮ ،ﻛەواﺗــە دەﺗﺎﻧەوێﺖ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭼﯚن ﺑێ ،ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــێ و رەﺧﻨەی ﻧەﺑــێ ﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﺑێــﺖ و رەﺧﻨە ﺑﮕﺮێ؟ ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﻛە رەﺧﻨەت ﮔﺮت ﻟە
ﺗﯿﺎﯾە؟. ﺑﺎﺳــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ ﺳــێﺒەر ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو دەﻛﺮێ ،ﺋەوە ﭼﯚﻧە؟ ﻟە ھەﻣــﻮو ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ ﺳــێﺒەر ھەﯾە ،ﻣﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪێﻜــﻢ ھﯿﭻ ﻣﯿﺰاﻧﯿﯿەﯾەك ﺑەو ﻣەڵﺒەﻧﺪە ﻧﺎدرێﺖ ،ﺑەم ژێﺮ ﺑەژێﺮ ﭘﺎرە ﺑــە ھەﻧﺪێﻚ ﻛﯚﻣﯿﺘە دەدرێﺖ ،ﺋەوە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە ﺋەﮔەر ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭘﺎرە ﺑە ﻛﯚﻣﯿﺘە و ﻣەڵﺒەﻧــﺪەﻛﺎن ﺑﺪرێﺖ ،ﺑەم
ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧــﻜﺎر ﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﻧەوﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻧﺎزاﻧــﺪرێ ﭼﯚن ﺧەرج ﻛﺮاون ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﺑــﯽ ،ﺣﻜﻮوﻣەت، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻛە، ﺑەﺷــﺪارﯾﻦ ﻟــە ﺑڕﯾــﺎر ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻦ ﻟە ﺑڕﯾﺎر ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻧﻮێﻨەری ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗﺴــەی ﻣەﻛﺘــەب ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت ،ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوت ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﺑە دڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑڕﯾﺎر ﺑــﺪەن و ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ 50 ﺳــﺎڵﯽ ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﻜەن، دەﺑﻮو ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﻟــە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮاﯾە ،ﻻﯾەﻧە ﭼﺎك و ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮاﯾە ،ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەو ﺑڕﯾﺎر و ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧە ﻧﯿﯿە .ﻛە ﺑەﺷــﺪارﯾﻦ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەﺷﺪاری ﺑڕﯾﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯿﻦ ،ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑڵێﺖ ﺋﺎﮔﺎداری ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﻢ و ﺑێﺘە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەﻛەن و دژی ﭘﺎرﺗــﯽ و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻗﺴــە دەﻛــەن و ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵ ﻧﺎوی دەﺑەن ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔەﻧﺪەڵە ،ﺑــﯚ ﻧﻮێﻨەری ﯾەﻛێﺘﯽ
ﻧەك ﺟﯿﺎوازی ﺑﻜﺮێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺷــﺎرەزوور ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ داﻧــﺮاوە ﭘێﻮەﻧــﺪی دەﻛەن ﺑە ﻛﺎدر و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەوە ژێﺮ ﺑە ژێﺮ ھﺎﻧﯿﺎن دەدەن ﻛە دژی ﻣەڵﺒەﻧﺪ ﺑﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻦ، ﺋەوەش ﺧەڵﻚ ﻛڕﯾــﻦ و ﺧەڵﻚ ﺳەﻗەﺗﻜﺮدﻧە. ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر ﻧەﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮە ﺗێﭙەڕﯾﻮە ،ﺋێﺴــﺘەش ﻛﯚﻧﮕﺮەﺗــﺎن داوای ﻛﺮدووە ،چ ﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺋەﻣە دەﻛەن؟ ﻛﯚﻧﮕــﺮە ﺑــە ﺋە ﺳــﺎ س د ە ﺑە ﺳــﺘﺮ ێﺖ ، ﺑــەو دۆﺧــەی ﺋێﺴﺘەی ﯾەﻛێﺘﯽ، ﻛﯚﻧﮕــﺮە ھەرﮔﯿــﺰ ﻧﺎﺑەﺳــﺘﺮێﺖ ،ﺑﭽﯿﻨــە ﻧﺎو ﻛﯚﻧﮕــﺮە ﺑــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ ﻧﺎﯾەﯾﻨــە دەرەوە ،ھــەر ﻛەس ﺑﯿەوێــﺖ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ، دەﺑێــﺖ ھەﻣــﻮو ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻛﺮاﺑﻦ ،ﺑەو ﺣﺎڵەی ﺋێﺴــﺘە ﻣەﮔەر ﺷــەڕ ﺑﻜەﯾﻦ و
داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەش ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑەڕێــﻮە ﺑﺒەﯾﻦ .ﺋێﻤە ﭘڕۆژەﻣﺎن ھەﺑﻮوە و ھەر ﺋەوەﯾە ﻛــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر داﯾﻨﺎوە، ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗێــﺪا ﻛﺮاوە، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﺎڵەﻛﺎن ڕەﺧﻨەﯾە ﻟە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﭼﯚن ﺳــەر دەرﺑﻜەﯾﻦ ،ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەﻛﺎن ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﺑو ﻧەﻛﺮدەوە، ﺑەم راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛەی ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەواڵﯽ ﺑــە ﭘەﻟە ﺑﻮو ﻟــە ھەﻣــﻮو راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەش ﺑﺎﺳــﯽ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻛــﺮد ،ﺋێ ﺑﯚﭼﯽ ،ﺧﯚ ﺋێﻤــەش ﯾەﻛێﺘﯿﻦ و ﺑە ﻣﻮڵﻜــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ دەزاﻧﯿﻦ، ﺋەوەش ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﺎﻧەی ﯾەﻛێﺘﯿﻦ ﻛە ﻗﯚرخ ﻛﺮاون. ﺋﺎﻣﺎژەﺗــﺎن ﺑــەوە داوە ﻛە ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﺳەﻓەﻗەی ژێﺮ ﺑەژێــﺮ ﺑﯚ ﺗﺎﻧــﯽ ﻧەوت و ھەڵﻮوﺷــﯿﻨﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ،ﺋەو ﺳەﻓەﻗە ژێﺮ ﺑە ژێﺮاﻧە ﭼﯿﻦ؟ ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ڕاﯾــﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﺋﺎﮔەداری رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧــەوت و داھﺎت و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧﯿﻦ ،ﻛــە ﺋﺎﮔﺎدار ﻧەﺑــﯽ ،واﺗە ژێﺮ ﺑەژێــﺮ ﻛﺮاوە، ﺋێﻤــە ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﻧــەوت ﭼﯚن دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ ،دەﺑێﺖ ﺑە وردی ﺋﺎﮔﺎداری ﻣەﻟەﻓــﯽ ﻧەوت ﺑﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ھەﻗﻤﺎﻧــە ،ﺷــﺘێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﻧﺎﺑێﺖ ﺑﺸﺎرێﺘەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﺷــﺘﻮو ﺑەﺷﺪاری ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻧەوﺗﻦ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻧەوت وەرﮔﯿــﺮاوە و ﻛــەس ﻧﺎزاﻧێﺖ ﺑەﭼــﯽ دراوە و ﭼــﯚن ﺧەرج ﻛﺮاوە. ﺋێﻮە دەڵێﻦ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎری ﺷــەرﻋﯽ ﯾە ﻛێﺘــﯽ ،
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرداﻧە ،راﮔەﯾەﻧﺮاوی زۆرﯾﻨەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە ﺷــەرﻋﯽ دەزاﻧﻦ و ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑە ﻧﺎﺷەرﻋﯽ ،ﺋەﻣە ﭼﯚن دەﺑێ؟ ﺑڕﯾﺎری ﺷەرﻋﯽ ﺋەوەﯾە ھەردوو ﺟێﮕﺮی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ و ﻗﺎدر ﺣەﻣەﺟﺎن ﻛﺎرﮔێڕی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ڕاوێﮋﯾﺎن ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ،
ھەﻣﻮو ﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ، ﺋەوان ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺷەرﻋﯽ دەزاﻧﻦ ﭼﻮﻧﻜە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑەﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺘە و ﻛەس ﻧﺎزاﻧێ ﭼﯽ ﻟــێ دێﺖ ،ﺋەﮔــەر ﺣﺰﺑێﻚ ﺑێﺘە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دەﺑێﺖ ﺑﭽێﺖ ﻟەﮔەڵ ھێﺮۆﺧــﺎن و ﻛﺎك ﻛﯚﺳــﺮەت و ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر و دﻛﺘﯚر ﺑەرھەم داﻧﯿﺸــێ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەرﯾەﻛە و ﻟە ﺋﺎوازێﻚ دەﺧﻮێﻨێﺖ ،ﺑﯿﺴﺘﻮوﻣﺎﻧە ﮔﻮﺗﺮاوە ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﺋەﮔەر ﺑﭽﯿﻨە
ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺒﻦ ﺑە زۆرﯾﻨــە ،ژﻣﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ﻟە 14 ﻛەﺳەوە ﺑﯚ 20ﻛەس زﯾﺎد ﻛﺮدووە! ھەﺷــﺖ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرن، ﻟەﮔــەڵ ھەﺷــﺖ ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺗــﺮی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﺑﺎڵەﻛەی ﺗﺮ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎرن، ﺋەوان ﺑڕﯾــﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ دەدەن، ﻛــە ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧە ﺑڕﯾــﺎر دەدرێﺖ، ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﺑﺎڵەﻛــەی ﺗﺮ ﺷــەرﻋﯽ ﻧﯿــﻦ ،ھﯿــﭻ ﻛﺎت
ﻻی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛــێ داﺑﻨﯿﺸــﯿﻦ ،ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەوەﯾە. ﻛێﻦ ﺋەواﻧــەی ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرن؟ ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ ،ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ،ﺣﺎﻛﻢ ﻗﺎدر ﺣەﻣەﺟﺎن، ﺷێﺦ ﺟەﻋﻔەر ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ڕزﮔﺎر ﻋەﻟﯽ ،ﻣەﺣﻤﻮود ﺳەﻧﮕﺎوی ،ﺋﺎزاد ﺟﻮﻧﺪﯾﺎﻧﯽ و ﺑەﻧــﺪە ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑە دەﻧﮓ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺋەو ﺷــﻮێﻨە
ﺑەﺷﺪاری ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻦ و ﺑڕﯾﺎرﯾﺸﯿﺎن ﺑە ﺷەرﻋﯽ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ
ﺋــەوان زۆرﯾﻨە ﻧﯿــﻦ ﻛە دەڵێﻦ زۆرﯾﻨەﯾﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚ دەﺑێﺖ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە دوو ﺟێﮕﺮەﻛەی ﺳﻜﺮﺗێﺮ و ﺳﻜﺮﺗێﺮ، 14ﻛــەس ﺑﯿﻦ ،ﺑــەم ﺧێﺮە ﺋێﺴــﺘە 20ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان دەڵێﻦ 12ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻤﺎن ﻟەﮔەڵە ،ﻛەواﺗە ﺟە ﻣﯿــﻞ ﺑە ﻗﺴــەی ﺋــەوان ﺑێﺖ ھەوراﻣﯽ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﺋێﻤە ﻛەﺳﻤﺎن ﻟەﮔەڵﺪا 1951ﻟــە ﺗەوێڵــەی ﺳــەر ﺑە ﻧﯿﯿــە ،ﺑﺎ ﺑێــﻦ ڕای ھەوراﻣﺎن ﻟــە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﺑﮕەﯾەﻧــﻦ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ 1968ﺑﻮوەﺗە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺑﺎڵﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ھەﯾــە و ﺋەواﻧــەی ﺗﺮ ﻛەی ھەڵﺒﮋێــﺮدراون، ھەﻧﻮوﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺳــﯽ ﺑﺎ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪ و ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﺷــﻤﺎن ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋێﻤە ﻧﺎڕازﯾﻦ ﻟە ﻗﯚرﺧــﻜﺎری و داراﯾﯽ و
و ﻣــﺎم ﺟــەﻻل ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻛــﺮدوون .ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮاوی 18ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرن ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﺶ ﺑەﺳــەر ھەردووﻻ داﺑەش ﺑﻮوە، ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺑێ ﻻﯾەﻧﻦ ،ﺑە ھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەك ﺋێﻤە زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ﻟە ﺑﺎڵﯽ ﺋــەوﻻ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤە ھەن. ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ھەﻣﻮو ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿــﺎن ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﻛــﺮدووە ،ﭼــﯚن ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﺑــێ ﺗەزوﯾﺮ ﻟەو ﻛﺎﺗەدا ﺳﺎز دەﻛﺮێ؟ ھەرﮔﯿﺰ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺑێ ﺗەزوﯾﺮ و ﺷــەرﻋﯽ ﺑەڕێــﻮە ﻧﺎﭼێﺖ ،ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮە ھەﻣﻮو ﻛﺎدﯾﺮی ﻣەڵﺒەﻧﺪ
و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻣەڵﺒەﻧــﺪ دﯾﺎری ﻛﺮاون ،ﺑەم ﻣەڵﺒەﻧﺪێﻜﯽ وەك ھەوﻟێﺮ 200ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﯾە ،ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﺑە ھەڵﺒﮋاردن ﻧەھﺎﺗﻮون و ﻻﺑەﻻ ھێﻨﺮاون ،ﻣەﻛﺘەب ھەﯾە 80ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﯾە و ﻣەﻛﺘەﺑﯿﺶ ھەﯾــە ﺣەوت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ھەﯾە، ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن ﺳەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ ﺋەوﻻن و ﺋەوان ﻛﺮدووﯾﺎﻧە. ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﻟــە داوای راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛەﯾــﺎن ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋێﻮە ﺑەﺷــﺪاری ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾە دەﻛەن؟ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮازێﻚ ﺑەﺷــﺪاری ﻧﺎﻛەﯾــﻦ ،ﺑڕﯾــﺎری ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑە ﺷــەرﻋﯽ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ دەﺑێﺖ ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەم ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﺪات ﻛە ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەم ﻧﯿﯿە ،ﺑڕﯾﺎر ﻻی ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵە ،ﺗﺎ ﺋەو ﺑڕﯾﺎر ﻧەدات ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە ،ﺋەﮔەر ﻛﯚش ﺑﺒﻨــەوە ،ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺷەرﻋﯽ ﻧﯿﯿە. ھﺎﺗﻨــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دەﺗﻮاﻧێ ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت؟ ﭘێﻢ ﻧﺎﺧﯚﺷــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻏەﯾﺮە ﺑﻜەوێﺘــە ﻧێﻮاﻧﻤــﺎن ،ﭘێﻤــﺎن ﺑﺎﺷــە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋێﺮان دراوﺳــێﻤﺎﻧە و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــە دۆﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەزاﻧﻦ ،ھﺎﺗﻮون ﻗﺴــەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺋێﻤە ﺋﺎﻣﺎدەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻤﺎن ﺗﯿﺎ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋێﺮان ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧێﺖ ڕێﻜﻤﺎن ﺑﺨﺎت. ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﻧــﺪێ ﻟــە ﺑﺎڵــﯽ ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑــەوە دەﻛﺮد ﻛــە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺗــەواو ﺑــﻮوە ،ﺋێﻮە ﭼــﯚن ﻟەو رووەوە ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە؟ ﺋەﮔەر ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺗــەواو ﺑــﻮوە ،ﺋــەی ﺑــﯚ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﺎڵەﻛﺎن ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﻛــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ و ﺟێﮕﺮەﻛەی ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑێﺖ.
ﺑەم دەﺑــێ ﺑــە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺪا ﺑﭽﯿﻨەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوە ﺳــەردەﻣێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﻮو، ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨــەش ﻛﯚﺗﺎی ﺑە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ھێﻨﺎ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوەی ﭘێــﺪا ﺑﻜﺮێﺖ و ھــەردووﻻ ڕێــﻚ ﺑﻜەوﯾــﻦ ﻟەﺳــەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻣﯿﻠﻠەت، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯿــﺶ ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎن. ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد، ﻟەﺳــەر ﺋەوە ھەڵﻮێﺴﺘﺘﺎن ﭼﯽ دەﺑێ؟ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﻦ ﺗــﺎ ﺳــﻨﻮوری ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧــەوە ،ﺑێﻨــەوە ﺑــﯚ ﻧــﺎو ڕﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەش ﻟەﮔەڵ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨەﻛەی ﻧێﻮان ھەردووﻻداﯾﻦ. ﺋەﮔەر ھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳەرێﻚ ﻟە ﻧێﻮ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧەﻛــﺮا و دۆﺧەﻛە ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﭘﺎواﻧﻜﺎری و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿەوە ﺑــەردەوام ﺑﻮو، ﭼﯽ دەﻛەن ،ﺟﯿﺎ دەﺑﻨەوە؟ ﺋەﮔەر ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﻛﺮان ،ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑەردەوام دەﺑﯿــﻦ ،ﻛﺎدراﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﺋەوە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛــەن ،ﺟەﻣﺎوەر و ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧﯿﺶ ﺋەوە ﺗەﺣەﻣﻮول ﻧﺎﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﻓﺸــﺎرﯾﺎن ﻟــە ﺋێﻤە ﻛﺮد ھەڵﻮێﺴــﺘﻤﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی زۆرﯾﻨەی ﻛﺎدران ﮔﯿﺮﯾﺎن ﺧﻮاردﺑــﻮو ﺑە دەﺳــﺖ ﺋەو ﺑێ ﺳەروﺑەرﯾﯿەی ﯾەﻛێﺘﯽ. دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭘڕۆژەی ﺑﯚ ﺋەو ﻛێﺸەﯾەی ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﯾە؟ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێﯿە ،ﺑەس ﺋﺎﮔﺎداری ﭘڕۆژەﻛەی ﻧﯿﻦ. ﻟەﮔەڵ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﺷــﺘﻮو ﻛﯚ دەﺑﻨەوە؟ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ھەردووﻻ .ﺑەم دەﻣەوێــﺖ ﺋــەوە ﺑڵێــﻢ ﻛە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎر ﯾەﻛێﺘﯽ وای ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ،ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎری ھەﺑﻮواﯾە دۆﺧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﻧەدەﺑﻮو ،ﺋەﮔەر ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺷــەرﻋﯿەت ﺑێــﺖ ،ھﯿﭽﻤــﺎن ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗﻤﺎن ﻧەﻣﺎوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎوەی ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑەﺳەر ﭼﻮوە.
ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧــە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻟە ﻧێﻮ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻟەﮔەڵ ﻛێ داﺑﻨﯿﺸﯿﻦ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ھەڕەﺷەی ﻟێ ﻛﺮدووە
وﺷە /ﺑﺎز ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ،دوای ﺋەوەی ﻟە ھﺎوﺳەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەﺗەوە ،دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەر ﺗەواوی ﻣﻮڵﻚ و زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺑە 20دەﻓﺘەر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ دەﺧەﻣڵێﻨﺮێﻦ ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎرﯾﺶ ھەڕەﺷەی ﻟە ھﺎوﺳەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺑێ دەﻧﮕﯽ ھەڵﺒﮋێﺮێﺖ و ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺎت ﻣﻮڵﻚ و زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەوە ﺑﺨﻮرێﺖ. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺋەوروﭘﺎوە ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻣەﺳــﻌﻮود ﺣەﯾﺪەر ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە رێﮕــەی ھﺎوﺳــەری ﯾەﻛەﻣﯽ، ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺎﻧــەوەی ﻟــە ھەﻧﺪەران ﭘــێ ﺑەﺧﺸــﺮاوە و ﻣﺎوەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﮔــەڵ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ژﯾﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەﺳەر ﺑﺮدووە ،ﺑــەم دوای ھﺎﺗﻨەوەی ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔــﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا، ژﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ھێﻨﺎوە و ﻟە ھﺎوﺳەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەﺗەوە و دەﺳﺘﯽ
ﺑەﺳــەر زەوی و ﻣﻮڵﻜەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺑە 20دەﻓﺘەر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ دەﺧەﻣڵێﻨﺮێﻦ. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺣەﯾﺪەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﮔــﯚڕان ﻟــە
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻣﻦ ﻟێﺪوان ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻧــﺎدەم ﺗﺎ ﺳەرﭼﺎوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻧەزاﻧﻢ“. ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﻛﺮدەوە ،ﻛە ﺋێﺴﺘە دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ھﺎوﺳەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺣەﯾﺪەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەوﭘەڕی ﺧﺮاﭘﯿﺪاﯾــە ،ﺋــەو ﺟﮕەﻟــەوەی دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﻣﻮڵﻚ و زەوﯾﯽ ھﺎوﺳــەری ﯾەﻛەﻣــﯽ ﮔﺮﺗﻮوە، ﺑەﭘێﯽ ﺷــەرع و ﯾﺎﺳــﺎ ﻣﺎرەﯾﯽ و ھﯿﭻ ”ﻧەﻓەﻗــە و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ
ھﺎوﺳــەری ﺧﺎﻧــەوادەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــە ﺑەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﺑەڵﮕە دەﺧەﻧەڕوو
ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻧەﺑڕﯾﻮەﺗــەوە و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎرﯾﺶ ھەڕەﺷەی ﻟە ھﺎوﺳەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﺑێ دەﻧﮕﯽ ھەڵﺒﮋێﺮێﺖ و داوای ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺎت“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ھﺎوﺳــەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺣەﯾﺪەر ،ﺑەﻧــﺎوی )ه .ج( ،ﻛﭽﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷــەھﯿﺪە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺧﺎﻧەوادەی ھﺎوﺳــەری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﮔﯚڕان ﺑە )وﺷــە(ی ﮔــﻮت :ﺑەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧــە ﺑــە ﺑەڵﮕــەوە وەﻣﯽ رووﻧﻜﺮدﻧەوەﻛــەی )ﻣەﺳــﻌﻮود ﺣەﯾﺪەر( دەدەﯾﻨەوە و ﺑە ﺑەڵﮕەوە ھەﻣﻮو ﺷﺘەﻛﺎن دەﺧەﯾﻨەڕوو. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﮔﯚڕان ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﻟە ﻣﯿﺎﻧــەی ﻟێﺪواﻧەﻛەی ﭘﺸﺘڕاﺳﺘﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە، ﯾــﺎن ڕەﺗﯿــﺎن ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﮔﯚڕان دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە دەﺳﺖ ﺑەﺳەر ﻣﻮڵﻚ و زەوﯾﯽ ھﺎوﺳەرەﻛەی دەﮔﺮێﺖ
دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر ﺋەوە ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋەو ﻟێﺪوان ﻟەﺳەر ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﻧﺎدات و ﺋــەوە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ و ﻛەﺳــﯿﯿە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت ﻟەﺳەری ﺑﺪوێﻦ. ھﺎوﺳــەری ﺑێﺒەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ
ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿەوە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋــەوەی دەﻛــﺮد ﻛە ﺋــەوان ﺑــە دادﭘــەروەری و رێﮕﺮﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﺧﻮاردﻧــﯽ
ﻣﺎﻓﯽ ﺧەڵــﻚ دروﺳــﺖ ﺑﻮوﻧە، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ھەڵﺴــﻮوڕاوێﻜﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەﯾﺎن، ھﺎوﺳــەری ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺧــﯚی دەﺧﻮات و ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەش ﻟێﯽ ﺑێ دەﻧﮕﻦ.
ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن و ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮاری راﮔەﯾﺎﻧﺪن:
ھێﺮﺷﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﺳەر دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻧﺎڕەواﯾە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاو و ﺑﺎﺑەﺗە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ھێﺮﺷێﻜﯽ ﭼڕﯾﺎن ﺑﯚ ﺳەر زۆرێﻚ ﻟە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و دژی ﺋﺎزادی ڕادەرﺑڕﯾﻦ و ﺋﺎزادی ڕووﻣﺎڵﯽ ڕووداوەﻛﺎن و ھەوڵﯽ ﻟەﻛەدارﻛﺮدﻧﯽ ﺋــﺎزادی ڕادەرﺑڕﯾــﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدەن ،دەﯾﺎﻧــەوێ ھەﻣﻮو ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەو ﺷــێﻮازەی ﺋەوان ﺑﯿﺮی ﻟێ دەﻛەﻧەوە، ڕووﻣﺎڵــﯽ ڕووداوەﻛﺎن ﺑﻜەن و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ،ڕووداوەﻛﺎن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮ ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر و ﺑﺎڵــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ،ﺑﺨەﻧە ﺋەﺳﺘﯚی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ،وەك ﺋەوەی ﺗﻮاﻧﺎی ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﻛێﺸە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺧﻮدی ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﻧەﺑێ و ﭘەﻻﻣﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﺑﺪەن ،دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮاری ﻣﯿﺪﯾﺎش دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ﺋﺎزادﯾﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺋﺎزادﯾﯽ ڕووﻣﺎڵﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن دەﻛەﻧەوە و ﺋــەو ﻛﺎرەی ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﺑە ھەوڵێﻚ ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟێﻚ دەدەﻧەوە.
ﭘﺴﭙﯚڕان ھەڵﻮێﺴﺖ ڕادەﮔەﯾەﻧﻦ ﺳــﺘﺎﻧﺪارە ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﮔەردووﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺎزادی ،ﺋﺎزادی دەرﺑڕﯾﻦ و ڕووﻣﺎڵﯽ ڕووداوەﻛﺎن و ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﺧەڵﻚ ﺑێ ﺳﻨﻮورە و ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ رێﮕﺮێ ﻟەوە ﺑﻜﺎت و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ رووﻣﺎڵﯽ رووداوەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن دەزﮔــە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧەوە ﺳﻨﻮوردار ﺑﻜﺎت ،ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻓﻮﺋﺎد ﻋەﻟﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﺑەﺷﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو دۆﺧە، ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﺑەﯾەك ﺷێﻮە ڕووﻣﺎڵﯽ ڕووداوەﻛﺎن ﺑﻜەن ،ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺑەﺟﯚرێﻚ ڕۆڵﯽ
ﺧﯚﯾﺎن دەﺑﯿﻨﻦ و ھەﯾﺎﻧە ڕووﻣﺎڵەﻛە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ڕووداوەﻛﺎﻧﺪاﯾــە و ھەﺷــﯿﺎﻧە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ڕووداوەﻛﺎن ﻧﯿﻦ ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺗەواوی دەزﮔە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﯾەك ﺷێﻮە ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧەوە. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە د .ﺳﯿﺮوان ﺋەﻧﻮەر ﭘﺴــﭙﯚڕی راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﯚﻟێﮋی ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەو ھێﺮﺷــەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن دەﯾﻜﺎت ،زۆر ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳﺘە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوە ﺋەﻧﺪاﻣﺎن و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﻦ زاﻧﯿــﺎری و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎن دەورووژێﻨــﻦ و دەﯾﺨەﻧــە ڕوو،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
ﻛەﭼﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ھێﺮش دەﻛﺎﺗە ﺳــەر دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﺑە ﺗێﻜﺪەری دۆﺧەﻛە ﻧﺎوﯾــﺎن دەﺑــﺎت .ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ، ﻧﺎﻛــﺮێ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺧﯚی ﻟــە ﻟێﺪواﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑێﺒەری ﺑﻜﺎت و ھێﺮش ﺑﻜﺎﺗە ﺳەر ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣەرﻛەزﯾﯿەﺗﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﯾەﺧەی ﺧﯚی ﺑﮕﺮێ ﺑەرﻟەوەی ھێﺮش ﺑﻜﺎﺗە ﺳەر دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن. ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺑەﺷــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﺑێﺘە دوو ﺑﺎڵ ،ھﯿﭻ ﺑەﺷﺘێﻜﯽ ﺧﺮاپ ﺳەﯾﺮی ﻧﺎﻛەم ﺑﺒێﺘە ھەواڵ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋﺎزادی و ﺑﯿﺮوڕا ﻟە ﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎن زۆرﺗﺮﺑێﺖ، ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﯽ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زۆرﺗﺮ دەﺑێﺖ .ﺟﮕەﻟەوە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ھﯚﻛﺎرە؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ھﯚﻛﺎر ﻧﯿﻦ. دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﭼﯽ دەڵێﻦ ﺳەرﻧﻮوﺳەری ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ﺋﺎوێﻨە ﺳــەردار ﻣﺤەﻣــەد ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻛﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻗﺴەﻛﺮدﻧە ﻟەﺳــەر ھەر ڕووداوێﻚ ﻛــە ڕوو دەدات ،رووداوی ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛﺎرﯾﮕــەری ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕە ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﺋەرﻛــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾە ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ڕووداوی ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﻜﺎت ،ﻟەو ﺑﺎوەڕەدام ھەر ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەك
ﺧــﯚی ﻟــە ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﺳــەر ﻛێﺸــەی ﻧﺎو ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻻ ﺑﺪات، ﺋەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ و ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎﻧە ﻛﺎر ﻧﺎﻛﺎت. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺟﮕەﻟەوە ﻛﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎ ڕووﻣﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ڕووداوەﻛﺎﻧە و ﻟە ھەﻣﻮو ﺋــەو ڕووداواﻧەی ﻛە ڕوو دەدەن ،ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺷــﺘێﻜﯽ زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ڕووداوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺒێﺘە ﺟێﯽ ﺑﺎﺳــﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن. ﺋــەو ھەڵﻤەﺗە ﭼــڕەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾەوە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﭘﺎش ﺋەوە دێﺖ ﻛە ھەردوو ﺟێﮕﺮی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛە، ﻟــە راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜــﺪا ”ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر“ی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﺑەھــﯚی رووﻣﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو راﮔەﯾەﻧﺮاوە ﻟەﻻﯾەن ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە،ﺑﺎڵﯽدەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﻛﺮد، ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛەی ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ﯾﺎن ﺑوﻧەﻛﺮدەوە. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﻣﺤەﻣەد ﻛەرﯾﻢ ﺟێﮕــﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 24ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋێﻤــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯿﯿﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵەﻣــﺎن ﻟەﮔەڵ ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە ،زۆر ﺑــە ﺑێﻼﯾەﻧﯿﺶ ﺑﯚﭼﻮون و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ھــەردوو ﻻﯾەﻧﯽ ﻧێــﻮ ﯾەﻛێﺘﯿﻤﺎن ﮔﻮاﺳــﺘﻮوەﺗەوە و ﺋەرﻛــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸە ڕووداوەﻛﺎن ﺑﮕﻮازﻧەوە و ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﺑﮕەﯾەﻧــﻦ ﺑە ھەﻣﻮو دﯾﻮەﻛﺎﻧﯿﯿەوە. ھەرﯾــەك ﻟــە ﺋﺎﻛــﯚ ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ڕووداو و ﺋﺎوات ﻋەﻟﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗــﯽ ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻟێﺪوان ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﺪەن. ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن :ﻣﯿﺪﯾﺎ و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺋﺎزادن ﺟەﻣﺎل ﺣﻮﺳێﻦ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،دەﺑێ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪﻛﺎران ﺑﺰاﻧــﻦ ڕاﺳــﺘە دۆﺧێﻜﯽ ﻧەﺧــﻮازراو ھەﯾە ،ﺑەم دەﺑێﺖ ڕەﭼﺎوی ھەﻧﺪێﻚ دۆخ ﺑﻜەن ﺋﯿﻨﺠﺎ ھەواڵەﻛﺎن ﺑﮕﻮازﻧەوە“. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش ﻛﺮد ،ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس ﺋﺎزادە ﻟــەوەی ھەواڵــەﻛﺎن ﺑﮕﻮازێﺘەوە و ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑــﻜﺎت ﺑــﯚ رو�وداوەﻛﺎن و ﺋەﻣــەش ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا ﺋەم ﻣﺎﻓەی ﭘێ دراوە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس و ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺑﮕﻮﺗﺮێــﺖ ﻣﺎﻓﯽ ﺋــەوەت ﻧﯿﯿە ﺋەو ھەواڵە ﺑﮕﻮازﯾﺘەوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﺖ ﺋﯿﺸﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻜەﯾﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ زۆر ﺗﯚﻛﻤەﻣﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد ،ﻛەﺳﺎﻧﯽ زۆر ﺷﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری دادوەری ﭘێﯽ ﺳەرﺳﺎم ﺑﻮون ،ﺑەم ﭘڕۆژەﻛە ﺳەری ﻧەﮔﺮت و ھﯿﭻ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك رووی ﻧەدا ،ھەﺗﺎ ﺋەوەش ﻟەرووی ﭘﻠەی داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺮا ﻛە ھەﻣﺎن ﭘﻠەی دادوەری ھەﯾە ،ﻛﺎرەﻛە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﺮا و ﻟێﺮە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳەﻗەﺗﻜﺮدن و دەﺳﺘﻜﺎرﯾﯿەوە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر درا.
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
د .ﻣﺤەﻣەد رێﻜﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ:
ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳەﺗﯽ دادوەری ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺎرا ﺑێﺖ وﺷە /ھﺎوڕێ ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ د .ﻣﺤەﻣەد رێﻜﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻮوەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧێﻮان ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺣﻜﻮوﻣەت ،وەزارەﺗﯽ داد و دەﺳەﺗﯽ دادوەری و ھەرﯾەك ﻟەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ دەﺳەﺗﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻓﺮەوان ﺑﻜﺮێﺖ .رێﻜﺎﻧﯽ ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﺗەﻧﯿﺎ دەﺳەﺗﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدن و ﺳــﻜﺎﻛﺮدﻧﯽ ھەﯾە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت .ﺋەو ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟەوە دەﻛﺎت دەﺳەﺗﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﯚ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ و دەﺳەﺗﯽ ﺣﻮﻛﻢ ﺑﯚ دادوەران ﺑێﺖ. رۆڵــﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــەو ﺳــﺎﻧەی دواﯾــﯽ ﭼــﯚن ھەڵﺪەﺳــەﻧﮕێﻨﻦ ،ﭘێﺘــﺎن واﯾە ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧێﻚ ھەﯾە؟ ﻟــەو ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵەی راﺑــﺮدوو داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ھەوڵﯽ زۆری
ﺧﯚﯾــﺎن ھەوڵﯿــﺎن داوە ھەﻧﺪێﻚ دۆﺳــﯿەی ﮔﺮﻧــﮓ ﺑﺠﻮوڵێﻨﻦ، ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺳﻨﻮوردارﯾﯿەش ﻛە ﻟە ﯾﺎﺳﺎ ﻛﯚﻧەﻛەدا ھەﯾە. ﺑــەم رەﺧﻨــەی زۆر ﻟــە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ دەﮔﯿﺮێ ﺑەوەی
وەك دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ھﯿﭻ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧێﻚ ﻟە ﻛﺎری ﺋێﻤە ﻧەﻛﺮاوە دا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺟﯚری ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ رۆڵﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا .ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە وەك دەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ دادوەری، ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەﺑێﺖ و دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ رێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ .ﻟە 2008ەوە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻣﺎن ﺑەﺳــﺖ و ﭼەﻧــﺪ ﭘڕۆژەﻣﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺮد ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێﻮان دەﺳــەت و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻣﻮزاﯾەدەﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﺘﺮ ﻛە ھەرﯾــەك ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮد ،ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﻧەھــﺎت .ﻛەواﺗە ﻣﺎدام ﯾﺎﺳــﺎت ﻧەﺑﻮو ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﺖ ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑﻜەﯾﺖ ﻛــە دەﺗەوێﺖ .ﺟﮕەﻟەوە ھەوڵﻤﺎن دا رێﻨﻮێﻨﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ داد ﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ دەرﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2009 ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ وا ﻟــە وەﻗﺎﯾﻌﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــو ﻛﺮاﯾــەوە ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە رۆڵﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻜﺎ ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺋەواﻧــە ھەوڵﯽ ﺑﺎش ﺑــﻮون ،ﺑــەم ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ چ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾﺎن ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﺋــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە، ﺳﯿﺴﺘەﻣەﺷــﯿﺎن ﻧەھێﺸــﺖ و ھەوڵﯿــﺎن دا رۆڵــﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻛــەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە .ﺑەو ﺣﺎڵەﺷــەوە ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧێﻚ ﻟە رۆڵﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ھەﺑﻮوە و ھــەوڵ دراوە رۆڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ھەﺑێﺖ، ﺑــەم ھەﻣﻮو ﺋەوە ھــەر ﺑە ﭘێﯽ ھەوڵﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯿﯿە ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻟە دھﯚك ،ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ھەوڵﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳﯽ
دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺎر ﻧﺎھێﻨێﺖ؟ ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 159ی ﺳــﺎڵﯽ ،1979دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻛﺎرا ﻧﯿــﻦ ،دەﺳــەﺗەﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ دادوەر و ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻛە ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەﺷﺪا دەﺳــەﺗﯽ دادوەر زﯾﺎﺗــﺮە و ھــەروەك ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻜﺎ، ھەﻣﻮو دەﺳــەﺗەﻛﺎن ﺑەﻧﺪە ﺑەو ﭼﻮارﭼێــﻮە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻛﯚﻧەی ﺑﯚ
دەﻛەﯾﻦ ،ﺑــەم ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎدات ،داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﺶ ﺋەو دەﺳەﺗەی ﻧﯿﯿە ﺑەﺧﯚی ﺑﭽێﺖ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑﻜﺎت ﯾﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻦ دەرﺑﻜﺎت ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﮔﻮێڕاﯾەڵــﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ﻛەواﺗــە ھەﻣﻮو ﻛﺎرەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ھەر ﺳــﻜﺎﯾەك ﺑﯚ ﺋێﻤە ھﺎﺗﻮوە، ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووە و ﺑﯚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارﻣﺎن ﻧﺎردووە، ﺑــەم ﻛــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﯾــﺎن داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑــە دەﻧﮓ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ﻧەﯾەت ،ﺋەوە ﻟەﺳەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻣێﻨێﺘەوە ﻧەك داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ. ﺋﺎﯾﺎ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەو دۆﺳﯿﺎﻧەی ﺋﺎراﺳﺘەی داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺮاون و ﺳﻜﺎﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺟﻮوڵێﻨﺮاوە، ﺑەﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەڕێــﻮە دەﭼێــﺖ؟ ﺳﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ ﻧﯿﯿە؟ ھــەر داواﯾــەك ﺑﯚ ﺋێﻤــە دێﺖ، ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ورد ﻟەﻻﯾــەن
ھــەر داواﯾــەك ﺑﯚ ﺋێﻤــە دێﺖ، ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ وردﻟەﻻﯾەندەﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﺳەﯾﺮی دەﻛەﯾﻦ ﺳﺎﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە. ﻟــەو ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی راﺑﺮدوو ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ،ﺳــﻜﺎی زۆر ﺋﺎراﺳﺘەی داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺮاوە، ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻚ ھەﺑﻮوە؟ وەك دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸــﺘﯽ، ﺋەو ﺳــﻜﺎﻧەی ﺑﯚ ﺋێﻤــە دێﺖ، چ ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﯾﺎن وەزﯾﺮەﻛﺎن ﯾﺎن ﺋەو ﺳــﻜﺎﯾﺎﻧەی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﺘــﺮ ﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن، ﺋێﻤە ﯾەﻛەم ﺟــﺎر ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ داواﯾــەك ﻻی ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت، ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﺑەدواداﭼــﻮون دەﻛەﯾﻦ و داوا ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەرﭘﺮس دەﻛەﯾــﻦ زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ﺑــﯚ ﺑﺨﺎﺗە روو ،ﺑەم ﺋێﻤــە وەك داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ دەﺳــەﺗێﻜﯽ زۆرﻣﺎن ﻟە ﭘﺎﺑەﻧﺪﻛﺮدﻧــﯽ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە داوای زاﻧﯿﺎری
دەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﺳەﯾﺮی دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ھەﯾــە ﯾــﺎن ﺋﺎﯾــﺎ ﭘێﺸــێﻠﻜﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﺋەﮔەر دۆﺳﯿەﻛە ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯽ ﺑێﺖ ،ﺋێﻤــە رەﺗﯽ دەﻛەﯾﻨــەوە و دەڵێﯿــﻦ ﺋــەو ﻛەﺳــە ﺧﯚی دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە دادﮔە ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەم ﺑﯚ دۆﺳــﯿەﯾەك ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿەوە ھەﯾــە ،ﺑەﭘێﯽ دۆﺳﯿەﻛە ﻣﺎﻣەڵە دەﻛەﯾﻦ ،داوای ﻟﯿﮋﻧەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە دەﻛەﯾﻦ ،ﯾﺎن
ﺋەﮔەر ﺑەڵﮕەﻣﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﺑێﺖ، دۆﺳــﯿەﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەی دادﮔەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە دەﻛەﯾﻦ و ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەﯾﻦ .ﻟەوێﻮە ﻛﺎری ﺋێﻤە ﺗەواو دەﺑێﺖ و ﻻﯾەﻧﯽ دووەم دێﺘە ﭘێﺸەوە. چ دۆﺳﯿەﯾەك ھەﯾە داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ رۆڵــﯽ ﺗێﺪا ﺑﯿﻨﯿﺒێﺖ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻟەرووی ﮔەﻧﺪەڵﯽ داراﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە؟ ھــەر دۆﺳــﯿەﯾەك ﻛە ﺑــﯚ ﺋێﻤە ھﺎﺗــﻮوە ،ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار دەﻧێﺮدرێﺖ ،داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﺗﺎ ﺑەڵﮕەی ﺑەدەﺳــﺘەوە ﻧەﺑێــﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ وەك ﺳــﻜﺎ ﺑﯚ دادﮔەی ﺑﻨێﺮێﺖ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ دۆﺳﯿە ھﺎﺗــﻮوە ،ھەﻧﺪێــﻚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە ﻧــەوت و ﮔﺎز ﯾﺎن ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎن زﯾﺎدەڕۆﯾﯿﯿەوە ھەﯾە، ﺋــەو دۆﺳــﯿﺎﻧەﻣﺎن ﺑــﯚ دادﮔەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ رەواﻧــە ﻛــﺮدووە، ﻟێﺮەوە دادﮔەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛﺎت .رەﻧﮕە ﺑەرﺑەرﺳﺖ و رێﮕﺮﯾــﺶ ھەﺑێــﺖ ،ﺑــەم ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟەو دۆﺳــﯿﺎﻧە ﻛﺎﺗﯽ دەوێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺖ ﺑە ﺑەڵﮕە و ﺷــﺎﯾەد ھەﯾە ،ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ھەﯾە ،دەﺑێﺖ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﺖ دۆﺳﯿەﻛە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﯾﺘەوە. داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــﺎڵﯽ 1979ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﻟەﮔەڵ ھەﺑﻮوﻧــﯽ دوو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﺑــﯚ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛە ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەﻣﻮار ﻧەﻛﺮاﯾەوە؟ ھەﻣﻮو ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوە ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟەﮔەڵ ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﻧــﻮێ ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿەوە ھەﯾــە و ﻧﻮێﻨــەری ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ،دەﺑێﺖ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﻓــﺮەوان ﯾﺎﺳــﺎﻛەی ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە و دەﺳەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﺧﻮاﺳﺘەی ﺧەڵــﻚ ﻟــە داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ھەﯾــە ،ﺑێﺘە دی ،ﺑەم ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــﺎڵﯽ 1979ﺋەو دەﺳەﺗەی ﺑە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻧەداوە. ﻛەواﺗە ﯾﺎﺳﺎ ﻛﯚﻧەﻛە ﻟە ﻛﻮێﺪا دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺳﻨﻮوردار ﻛﺮدووە؟ ﻟە ﭼەﻧﺪ رووﯾەﻛەوە دەﺳــەﺗﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺳﻨﻮوردار ﻛﺮاوە،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾــﺎن داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە دەﻧﮓ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ﻧەﯾەت ،ﺋەوە ﻟەﺳەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻣێﻨێﺘەوە ﻧەك داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ
ﯾەﻛەم ﺋەوەﯾە ﻛە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎﻓﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻜﺎی ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸﺘﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻜﺎ ﻟەﺳەر ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸﺘﯽ دﯾﺴﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دەﺳەﺗﯽ )ﺣەﺳــﺮ(ﯾﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو دەﺳــەﺗە ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دراوە ،دووەم ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟــە دەﺳــەﺗﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە دەﺳــەﺗﯽ دادﮔەﯾــە، دادوەری ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻛﺎری ﺑەدواداﭼــﻮون و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــە ،ﻛەواﺗــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺋﯿﺪﻋﺎ ﺑﻜﺎت و ﻛەﺳــەﻛە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﺑﻜﺎت و ﺳــﻜﺎی ﻟەﺳــەر ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،ﻧەك ﺋەوەی ﺧﯚی ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑﻜﺎت .ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﻦ ﻛە دەﺳەﺗﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻮﻛﻤــﺪان ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﯚ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ و ﺣﻮﻛﻤﺪان ﺑﯚ دادوەرەﻛﺎن ﺑێﺖ .ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ دەﺑێــﺖ دەﺳــەﺗﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛــﺮدن و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ھەﺑێــﺖ و دادوەرەﻛﺎﻧﯿــﺶ دەﺳەﺗﯽ ﺣﻮﻛﻤﯿﺎن دەﺑێﺖ. ﻟــە دەرەوەی رێﮕﺮﯾﯿــە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟەوەی ﯾﺎﺳــﺎﻛە دەﺳــەﺗﯽ ﺑە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ داوە ،ﺋەو دەﺳەﺗەی وەك ﺧﯚی ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ،ﺋﺎﯾﺎ دەﺳــﺘێﻮەردان ﻧﯿﯿە؟ وەك دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ھﯿﭻ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧێﻚ ﻟــە ﻛﺎری ﺋێﻤە ﻧەﻛﺮاوە ،ھەر داواﻛﺎرﯾﯿەك ﻟەﺋﺎﺳﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﯾــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﯾﺎن ﭘەرﻟەﻣــﺎن و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ دێﺖ ،ﺋێﻤە ﻟەو دەﺳــﺘە ﺷــەش ﺋەﻧﺪاﻣﯿﯿەدا ﺑەوﭘەڕی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﻣــﺎن دەﻛەﯾﻦ ،ﺟﺎری وا ھەﯾــە داواﻛﺎری ﻟە وەزارەﺗێﻜەوە دێﺖ ،ﺑەم رەﺗﯽ دەﻛەﯾﻨەوە ،ھەر داواﯾەك ﻛە دێﺘە ﺋەو دەﺳــﺘەﯾە، دەﺑێﺖ ﺋەو دەﺳــﺘەﯾە ﺑﮕﺎﺗە ﺑﺎوەڕ ﻛــە دەﻛﺮێﺖ ﺳــﻜﺎی ﻟەﺳــەر ﺑەرز ﺑﻜﺮێﺘەوە ،واﺗە ھﯿﭻ دەﺳــﺘە و ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﻟەﺳــەر ﺋێﻤەی ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ ﻛﺎرێﻚ ﺑﻜەﯾﻦ. دەﺳەﺗﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻜﺎ ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎن دەﺳﺘەﻛە ﺧﯚی دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﯾﺎﺳــﺎ ﺋەو دەﺳــەﺗەی ﺑە ھەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ داوە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺪا، ھەر ﭘێﺸێﻠﻜﺮدﻧێﻜﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺒﯿﻨێــﺖ ،راﺳــﺘەوﺧﯚ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺳﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ﺑەﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﯾﺎن
داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﺟﮕــە ﻟــە ﺳــﻜﺎ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﻜﺎت ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻧﻮێﻨەری ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ﻟەو ﺳﻨﻮورەدا و ﺋەوەش ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺑە رێﻨﻮێﻨﯽ و ﺑڕﯾﺎر راﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ،ﻣەﮔەر ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛە ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺋەو دەﺳەﺗە ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘەوە ،ﺋەوەش روو ﻧﺎدات ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﺮۆﻛﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯿە. داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ چ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ھەﺑــﻮوە ﻟــە ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﺑــﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ؟ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ دوو ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﮔــەورەی ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ 2009 و 2011دا ﺑەﺳــﺘﻮوە ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﯚﻧﮕــﺮەﻛﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯿﺪا ﺑﻮو ،ﺋەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧە ﺑەﺷــێﻚ ﺑــﻮون ﻟــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرەوﭘێﺸــﺒﺮدن و ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻛــە ﻟــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەدا ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻧﻮێﻨەری ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮون و ھەﻣﻮوان رەزاﻣەﻧﺪ ﺑﻮون ﻟەﺳــەر ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ، ﺑەم ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧەﺑــﻮو .دواﺗﺮﯾﺶ وەزارەﺗــﯽ داد ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﺑەﺳــﺖ ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ و دادوەران ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون، ﭘﺎﺷــﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ دادوەرﯾﺶ ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ دادوەری ﺑــە ھــﺎوﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑەﺳــﺖ ،ﺟﮕەﻟــەوەی دوو ﺟﺎر ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎ ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎن
ﻛﺮاوە ،داﻧﯿﺸﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻟە راﺳﺘﯿﺪا داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻮوەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ داد و ﭘەرﻟەﻣﺎن و دەﺳەﺗﯽ دادوەری، ھەرﯾــەك ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧــﯚی ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ھﯚﻛﺎرەﻛــە ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەﮔەر داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ دەﺳەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮی ھەﺑێﺖ ،رەﻧﮕە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﺑێــﺖ ﯾــﺎن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻻﯾەﻧێﻚ ﻟە دەﺳــەﺗﯽ دادوەری ﻧەﺑێﺖ ﻛە دەﺳــەﺗﯽ دادوەران ﻟە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەدا ﻛــەم دەﻛﺎﺗەوە، ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎدا ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧــﯽ دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەش ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن ﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەواﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەوڵﯽ زۆر دراوە ،ﭘــڕۆژەی زۆر ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮاوە ،ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ زۆر ﺗﯚﻛﻤەﻣﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮد، ﻛەﺳــﺎﻧﯽ زۆر ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری دادوەری ﭘێــﯽ ﺳەرﺳــﺎم ﺑﻮون، ﺑەم ﭘڕۆژەﻛە ﺳــەری ﻧەﮔﺮت و ھﯿﭻ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەك رووی ﻧەدا، ھەﺗــﺎ ﺋــەوەش ﻟــەرووی ﭘﻠەی داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺮا ﻛە ھەﻣﺎن ﭘﻠــەی دادوەری ھەﯾە ،ﻛﺎرەﻛە ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻛﺮا و ﻟێﺮە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺳەﻗەﺗﻜﺮدن و دەﺳﺘﻜﺎرﯾﯿەوە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر درا.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
60ﮔﻮﻧﺪی ﻣێﺮﮔەﺳﯚر ﭼﯚڵﻦ ﻏەﻓــﻮور ﺋەﺣﻤــەد ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﻣێﺮﮔەﺳﯚر ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەﻛەی ﺋێﻤــە 65 ،ﮔﻮﻧﺪ ﺑەھــﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻧﺎوﭼــەی ﻗەدەﻏەﻛﺮاون و ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﻧﯿﯿــە و ﺧەڵﻜەﻛــەی ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎوﭼــە ﺋﺎوەداﻧەﻛﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮون ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔــەر ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑﻜەن ،ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە رێﮕﺮی و ﻛێﺸەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ. ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر 144/ﻛــﻢ ﺑﺎﻛﻮری رۆژھەﺗــﯽ ھەوﻟێﺮ /ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪە ﺑــە ڕەز و ﺑﺎﺧﺪاری ﺟﮕەﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎرۆﻛەﻛە ،ﭘێﻨﺞ ﺷﺎرەدێﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﺑەﺳەرەوەﯾە. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛە زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ ”ﻟەوﻛﺎﺗەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﭘەﻛەﻛە ھەﺑﻮو و ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑێ ﻛێﺸە ﺑﻮو و ﺧەڵﻜﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﺮد و ڕەز و ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮوژاﻧﺪﺑﻮوەوە و ھەﻧﮕﯿــﺎن ﺑەﺧێــﻮ دەﻛــﺮد و رێﮕﺎوﺑﺎﻧﯿــﺎن ﻧــﯚژەن دەﻛﺮدەوە، ﺑەم دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﺷەڕ ھەﻣﻮواﻧﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮد زێﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑەﺟــێ ﺑﮫێڵﻨەوە و ﺋێﺴــﺘەش ﭘەﻛەﻛە رێﮕﺮە ﻟەوەی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەﻧەوە. ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎن 100ﮔﻮﻧﺪی ﺗﺮ ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاون ﮔﻮﻧــﺪە ﭼﯚڵﻜــﺮاوەﻛﺎن ﺑەھﯚی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛــەوە ،ھــەر ﻣێﺮﮔەﺳــﯚری ﺳــﻨﻮوری ﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚراﻧﯿﺶ ھەﻣﺎن ﻛێﺸــە رووﺑەڕووی ﺧەڵﻜەﻛەی ﺑﻮوەﺗــەوە .ﻛﺮﻣﺎﻧــﺞ ﻋﯿــﺰەت ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳﯚران ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻛە ﺑەھﯚی ﭘەﻛەﻛەوە ﭼﯚڵ ﻛﺮاون و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋﺎوەداﻧﯿﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﮔﻮﻧﺪ دەﺑﻦ. ﻋﯿــﺰەت ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ،ﺗــﺎ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻦ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋــەو ﮔﻮﻧﺪاﻧە ﺋﺎوەدان ﺑﻜەﻧــەوە و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﺳــەرﺑە
ﭘەﻛەﻛە 178ﮔﻮﻧﺪی ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە ﺑەھﯚی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە و ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﺳەر ﻧﺎوﭼەﻛە ،زﯾﺎﻧﯽ زۆری ﮔﯿﺎﻧﯽ و داراﯾﯽ ﺑــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە دەﻛەوێﺖ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳﯚران
ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﯚراﻧە و ﻛەوﺗﻮوەﺗە 40/ ﻛﻢ ﺑﺎﻛﻮری ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﯚران 96/ ﻛﻢ ﺑﺎﻛﻮری رۆژھەﺗﯽ ﺳەﻧﺘەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ./ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1932ﻛﺮاوەﺗە ﺷﺎرەدێ و 250ﮔﻮﻧﺪ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ و ﺑەھﯚی ﭘەﻛەﻛــەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ﮔﻮﻧﺪ ﺋﺎوەدان ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﻗﺎﯾﻘﺎﻣــﯽ ﺳــﯚران ھێﻤــﺎی ﺑــﯚ ﺋەوەش ﻛﺮد ،ﺑەھــﯚی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛــە و ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﯚ ﺳــەر ﻧﺎوﭼەﻛــە ،زﯾﺎﻧــﯽ زۆری ﮔﯿﺎﻧــﯽ و داراﯾﯽ ﺑەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە دەﻛەوێﺖ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەش ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻧﺎوﭼەی زۆری ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺗێﺪاﯾە و ﺋەﮔەر ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻧەﺑﻮواﯾــە ،دەﺗﻮاﻧﺮا ﺳﻮودی ﻟێ ﺑﺒﯿﻨﺮێ ﺑﯚ ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﭘڕۆژەی زۆر ﮔەورەی ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻟــێ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەﻣەش داھﺎﺗﯽ زۆری ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺑﻮو و دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎری زۆرﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﺧەڵﻜەﻛەی دەڕەﺧﺴﺎﻧﺪ. % 20ی دھﯚك ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛە داﮔﯿﺮ ﻛﺮاوە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ
ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛــەوە ،ھــەر ﺑەﻣــەش ﻧەوەﺳــﺘﺎوە و ﺑﮕﺮە ﻟــە دەﭬەری ﺑﺎدﯾﻨــﺎن و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھــﯚك ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﻓﺮەواﻧﯽ زەوی و ﮔﻮﻧــﺪ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو دەﭬەرە ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﻛەﻛەوە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮاون .ﻓەھﯿﻢ ﻋەﺑﺪو ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ”وﺷە“دا ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑوﻛﺮاوەﺗەوە، ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ”% 20ی ﺧﺎﻛﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە داﮔﯿﺮ ﻛــﺮاوە و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرواری ﺑﺎ
و دۆﺳــﻜﯽ و ﺑەرێ ﮔﺎرێ و دۆڵﯽ ﻧەھﻠــێ و دەﭬەری ﺑــﺎرزان ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮن“. رێﮕﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻨﺪا، ژﻣﺎرەﯾــەك ﮔﻮﻧــﺪ ھەﯾــە ،ﻛــە ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟێﯿە و ﺑەو ھﯚﯾەﺷەوە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧــە ﻟەﻧﺎو ﭘێﻨﺠﻮێﻨﺪان و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﺑــﺎرام ﻋەﻟــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﮔﻮﻧﺪﻧﯿﺸــﯿﻨﺎﻧەی ﻟەﻧﺎو ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دادەﻧﯿﺸــێ ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺑــەر ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ رژێﻤﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺑەﻋﺴــﺪا ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺧﺎﭘﻮور ﻛﺮاو زۆرﺑەی ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺧﺎﭘــﻮور ﻛﺮان، ﺋەوە ﺑﻮو ﺋێﻤە ﭼﻮوﯾﻨە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧەﺳﺮ و ﺑﺎرﯾﻜە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺷﺎرۆﻛەی ﺷﺎرەزوور ،دوای راﭘەڕﯾﻨﯽ 1991 ﮔەڕاﯾﻨــەوە ﮔﻮﻧﺪەﻛەی ﺧﯚﻣﺎن و ﺋﺎوەداﻧﻤﺎن ﻛﺮدەوە“.
ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ ﮔەرﻣﻚ ﻧﺰﯾﻚ ﻣەرزی ﺗﺎزەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳەﯾﺮان ﺑەن 10 ،ﮔﻮﻧــﺪ ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە داﮔﯿﺮ ﻛﺮاون ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن
”ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺋەوە ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵە ﺑەھﯚی ﺋەوەی ژﻣﺎرەﯾەك ﺑﺎرەﮔﺎی ﭘەﻛەﻛە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎوﭼەﻛەﻣﺎن، ﺑەھﯚﯾﺎﻧــەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺳــەر زێﺪی ﺧﯚﻣﺎن و ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﻟەﻧﺎو ﭘێﻨﺠﻮێﻨﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﯾﻦ، ھەرﭼەﻧﺪە ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەﻣﺎن ﻟــەو ﻛﺎرەی ﭘەﻛەﻛــە ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑــەم ﺑێﺪەﻧﮕﯿﺎن ھەڵﺒــﮋاردووە و ﺑێ ھەڵﻮێﺴــﺖ ﺑﻮون“ “.ﺑﺎرام وای ﮔﻮت. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا زاﻧﺎ رەﺣﻤﺎن ﻗﺎﺋﯿﻤﻘﺎم و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻟەﺳەر ﺋەو
ﺑﺎﺑەﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋﺎﮔەدار ﻧﯿﻢ ﭼەﻧﺪ ﮔﻮﻧﺪی ﺳﻨﻮوری ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ھەﺑێــﺖ ﺑەھــﯚی ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛەوە ﭼــﯚڵ ﻛﺮاﺑێﺖ“ و ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎدەی ﻟێﺪواﻧﺪان ﻧەﺑﻮو. ﺑــەم ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ”وﺷــە“ دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرەدێﯽ ﮔەرﻣﻚ ﻧﺰﯾﻚ ﻣەرزی ﺗﺎزەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳەﯾﺮان ﺑەن 10 ،ﮔﻮﻧﺪ ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮاون و ﺑﺎرەﮔﺎﯾﺎن ﺗﯿﺎدا دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە و ﺋەو ﭼەﻛﺪاراﻧە وێــڕای ﺋــەوەی رۆژاﻧە ﺑــﺎج ﻟە ﻛﺎﺳﺒﻜﺎران و ﻛﯚڵﺒەراﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە وەردەﮔﺮن ،ھﺎوﻛﺎت ھەڕەﺷــەی ﺋەوەﺷــﯿﺎن ﻛﺮدووە ﻛــە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻛەس ﺑــﯚی ﻧﯿﯿە ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛەی ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑێﺖ. ﭘەﻛەﻛە رۆژھەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﻮوە ﻧەھــﺮۆ ﻋەﺑــﺪو ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳەﻧﮕەﺳەر ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕی ڕاﭘەڕﯾﻦ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻗەدزێ و ژاراوە و ﺳەﻧﮕەﺳــەر، ﺗەواوی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــﻨﻮراﻧە
16ﺑﺎرەﮔﺎی ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿﺎن ﻟە ﺷەﻧﮕﺎل داﮔﯿﺮﻛﺮدووە ﻋەﻣﯿﺪ ﺳﻤێ ﺑﯚﺳەﻟﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷەﻧﮕﺎل و رۆژﺋــﺎوای دﯾﺠﻠە ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺷــەﻧﮕﺎل دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر 16ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﺑــﺎرەﮔﺎی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮﺗﻮوە.
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
وﺷە /ﻟە ﺳﯚران- ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ-رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ .ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ”وﺷە“ ﻟەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧەدا ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و رێﮕﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺧەڵﻜﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪ و ﺷــﺎرەدێﻜﺎن دەﺧﺎﺗە ڕوو. ھﺎوﻛﺎت ﺑە ژﻣــﺎرە ﺋەو ﮔﻮﻧﺪ و ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە ﭘەﻛەﻛە داﮔﯿﺮی ﻛﺮدوون و ﺑﻮوﻧەﺗــە ﻣﺎﯾەی دەرﺑەدەری ”ﻛﻮرد ﺑە دەﺳﺘﯽ ﻛﻮرد“.. ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻛﻮردی ﭼەﭘە و ﺑە ھﺮزی ﻣﺎرﻛﺴﯽ و ﻟﯿﻨﯿﻨﯿﯿەوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1978ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزراوە و دواﺗﺮ ﻟە ﭼﯿﺎی ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮون و ﻣــﺎوەی ﻧﺰﯾﻜەی 30 ﺳــﺎڵە ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺷەڕ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎن ھەﯾە.
ﻟەژێــﺮ دەﺳــﺘﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛــەدان و ڕێﮕــە ﻧــﺎدەن ھﺎووﺗــﯽ ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﭽﻨــە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯿﺎن .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”وەك ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەدێﻜە ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر وﯾﺴﺘﻮﻣە ﺑﭽﻤە ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﺎری ﻛﺎرﮔێڕی ،ﺑەم ڕێﮕەﯾﺎن ﻧەداوە ﯾﺎن ﺑە ﻗﻮرﺳــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺎن داوم ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ھێﺰﯾﺎن ھەﯾە ،دەﺑێﺖ ﻟە ڕێﮕەی ﺋەواﻧەوە ﺑﭽﯽ“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﻟــە ﻧﺎوﭼە و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﮕەﺳەر ،ﻟە ﺋێﻤﺰە و ﻟێﻮژە و ﻛﯚﻧﺘﺎن و ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ ژاراوە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ھەن و ﺑﺎرەﮔﺎﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﺋﯿﺴێﻮە ﺑە ﻓﺮاواﻧﯽ ھەن و ﺑﺎرەﮔﺎی ﺳەرەﻛﯿﺎن ﻟە ﺳەﻧﮕەﺳــەرە ،ﺑە ﺗەواوی ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ھەن. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿــﺪ ﻋەﺑــﺪو ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێــڕی راﭘەڕﯾﻦ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋێﻤە ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە و ﭼﻮوﻧەﺗە ﮔﻮﻧﺪ و ﺷﺎرەدێﻜﺎﻧەوە، ﺑەم ﺑەﺷێﻮەی داﮔﯿﺮﻛﺮدن ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەش، ﺋەﮔەر ﭼﻮوﺑێﺘﻨــە ﻧﺎو ﮔﻮﻧﺪەﻛەوە ﻟەﮔەڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺗێﻜەڵ ﺑﻮوﻧە“. ”ﺋەوان ڕێﮕﺮﯾﺎن ﻟە ھﺎووﺗﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﻧەﻛﺮدووە ﻛە دەﭼﻨە ﮔﻮﻧﺪ و ﺷﻮێﻨەﻛﺎن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﺘﺎﺋﺎﺷﺎن و ﻗﺮﻧﺎﻗە و ﺳﻮرەدێ و ﻟە ﺗەواو ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا ھەن ،ﺑەم ژﻣﺎرەی دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟەﺑەردەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەﻧﺪەی ھەﯾە ﻟە ﺗەواوی ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾــە“ ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﺎرﮔێڕی راﭘەڕﯾﻦ وای ﮔﻮت. ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﺋەوان ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻜﯿﺎن دەرﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﻚ ﺑﯿەوێﺖ ﺑﭽێﺘە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛە ﺋەواﻧﯽ ﻟێﯿە ،ڕێﮕﺮﯾەك ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﻧﺎﺑێﺖ ﭼەك و ﺋﺎﻣێﺮی ﺗﺮی ﭘێ ﺑێﺖ ،ﭘﺮﺳﯿﺎری زۆر دەﻛــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎرەﮔﺎﯾﺎن ﻟەوێ ھەﯾە دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﭼﻮە ﺋەوێ ﺑﺰاﻧﻦ ﻛێﯿە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻋەدﻧﺎن ﻛﺎﻛەڕەش ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﭼﻮارﺗﺎ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺋێﻤەدا ھﯿﭻ ﺑﺎرەﮔﺎﯾەﻛﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە، ﻟە ھﯿﭻ ﮔﻮﻧﺪ و ﺷﻮێﻨێﻜﯿﺶ ﺟێﮕﯿﺮ ﻧﯿﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺋەوان ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺋەوەﻧــﺪەی ھەﯾــە ﺋــەوان ﭼەﻧــﺪ ھێﺰێﻜﻦ، ﺑــەم ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەوەﯾــﺎن ﻧەﻛﺮدووە ﻛە ﺋــەوان ﭘەﻛەﻛەن، ﺑــەم ﺋەﺗﺒﺎﻋەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﭘەﻛەﻛەن وەك ﭘــﮋاك و ڕێﻜﺨﺮاوە ﭼەﻛﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ھەﻧﺪێﻜﺠﺎر دەردەﻛەون و دواﺗــﺮ ون دەﺑﻦ، ﺑەم ھﯿــﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﺳــەراﻧە ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن وەردەﮔــﺮن ،ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻗﺴەﻣﺎن ﻛﺮدووە، ﭼەﻧﺪان ﺟﺎرﯾﺶ داﻧﯿﺸﺘﻦ ﻛﺮاوە، ﺑەم ھﯿﭻ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﻧەﺑﻮوە“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ )وﺷــە( ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﭘەﻛەﻛە( دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر 178ﮔﻮﻧﺪ ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ھﺎوﻛﺎت 16ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﻟە ﺷەﻧﮕﺎل ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮدووە، ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻛە ﭘەﻛەﻛە % 20ﺧﺎﻛﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚﻛﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە.
7
ﻧﺰﯾﻜەی 10ھەزار ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
وﺷە /رێﺒﯿﻦ و ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺗﺎ ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ، ﺳەرووی 10ھەزار ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺳــەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەی ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾــەدا ﺳــەرووی دوو ھــەزار ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑەھﯚی ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﭼــەوە، ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﺋەﮔەری زۆر ھەﯾــە ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﺑﮕﯿﺮێﺖ.
ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭘــﺮس ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺗــﺎ 31ی ﺗەﻣــﻮوزی ﺋەﻣﺴــﺎڵ، ﺳــەرووی 10ھەزار ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺟﯚری ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﻣﯚڵەﺗــﯽ داﯾﻜﺎﯾەﺗﯽ ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەدا داﺑەش دەﺑﻦ،
ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ژﻣﺎرەﯾەك ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن رادەﮔﯿﺮێﺖ ﺑــەم وەك دەڵــێ” ،وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺑــێ ﻣﻮوﭼــە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوە و درەﻧﮕﭙێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو و ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،ﺑــەرەو ھەڵﻜﺸﺎن ﭼﻮوە ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ داﯾﻜﺎﯾەﺗﯽ و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ھەر ھەﺑﻮوە“. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾەی وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە ﻛــە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻟەم راﭘﯚرﺗــەدا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﻧﺎوەﻛەی ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺗﺎ 30ی ﺗەﻣﻮوزی 2016ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮاوی 510 ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و دەﯾﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺗﺮ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە رێﻮﺷﻮێﻨە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە ﻛﺮدووە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ داوای ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە ﺑــﻜﺎت و ﺗﺎ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ
ﻣﯚڵەﺗەﻛەﺷــﯽ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑــﯚ ﺳــەر ﻛﺎرەﻛــەی ﺑﮕەڕێﺘــەوە. رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ، ﭘــﺎش ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دێﺖ ﻟــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و وەھﺎ ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻟەﻻﯾەك ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﻮوﻛﺘﺮ دەﻛﺎت ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧە دەڕەﺧﺴێﻨێﺖ ﻛە واز ﻟە ﭘﯿﺸە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛەﯾﺎن دێﻨﻦ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ﺑەھــﯚی زۆری ژﻣﺎرەی ﺋــەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧەی ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەﮔەری زۆر ھەﯾە ﻟە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ، دھــﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن راﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﯾﺎن ﻛێﺸە ﻟە ﮔﻮﺗﻨەوەی ﭼەﻧﺪ واﻧەﯾەك دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ ﻛە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوردارن. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﭘەروەردەی
ھەوﻟێــﺮ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻟە ﭘﺎڵ ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ژﻣﺎرەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﻤﺎن ،ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮ رووﺑەڕووﻣﺎن ﺑﻮوەﺗەوە، ﺋەوﯾــﺶ ﻛﺮێــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛەﻣﺎﻧــە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧەرﺟﯽ ﻧــﺎدات و ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛە ﻓﺸــﺎری ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدووﯾﻦ“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛەﻣــﺎن داﻧەﺧﺮێــﺖ، ﺑــە داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛــﯽ ھەﻣــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە، ﺋەﮔەر ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮێــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن و ھەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك 10- 15ھەزار دﯾﻨــﺎری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﺪات، ھەﻧﺪێﻚ ﻟە داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن رازﯾﻦ و ھەﻧﺪێﻚ رازی ﻧﯿﻦ ،ﺋەﮔەر ﭘﺎرەﻛە ﻛﺮێــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛە داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺎت ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە دادەﺧﺮێﺖ و ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. ﺷــﻮﻛﺮﯾە ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘــەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺑەھﯚی ژﻣﺎرەی زۆری ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧەی
ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺋەﮔــەری زۆر ھەﯾــە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە راﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﺷێﺨﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ،ﻧﺰﯾﻜەی 13ھــەزار ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋــەوەش ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر زۆرە و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﮔــەورەی ﻟەﺳــەر ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن دەﺑێﺖ“. ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــەو ﺑﺎوەڕەداﯾــە ،ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﻟەﺳەر رەوﺷﯽ ﺧﻮێﻨﺪن داﻧﺎﻧێﺖ، ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋەوەی ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﺪا روو دەدات. ﺋەﺣﻤــەد ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﻧﯿﯿــە ھﺎوﺷــێﻮەی ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ،ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋەوﺗﯚ ﻟەﺳەر ﺧﻮێﻨﺪن داﻧﺎﻧێﻦ“. ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەدا ﻛە ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛﺎت
ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ”ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋەوﺗﯚ“ی ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەم ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛﺎت ،وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە ﺑــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻧــﻮێ داﺑﻤەزرێﻨێــﺖ ،ﺋــەوەش ﺑــﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن و ﭘﺎش ﺋەوە دێﺖ ﻛە
داﻧەﻧﺎﺑێﺖ ،ﻟە دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ھەﺑﻮوە ،ﺑەھﯚی داﻧەﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻧﻮێ. ﺷــێﺮوان ﻣﺤەﻣەد ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت، ”ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﺑەھﯚی ﻣﯚڵەﺗە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﯾﺎن
ﺋەﺣﻤەد ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ:
ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﻧﯿﯿە و ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋەوﺗﯚ ﻟەﺳەر ﺧﻮێﻨﺪن داﻧﺎﻧێﻦ ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردە ھﯿﭻ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ داﻧەﻣەزراﻧﺪووە. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ،ﺋەﮔــەر ﺑــﯚ ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ،وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ داﯾﻜﺎﯾەﺗــﯽ ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎن و ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن، ﺋەوﺗــﯚی ﻟەﺳــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن
ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯿﯿەوە وازﯾﺎن ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە دەھێﻨﺎ ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛە زۆر ﻧەﺑﻮو، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻧﻮێ دادەﻣەزران و ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘڕ دەﻛــﺮدەوە ،ﺑــەم ﻟەوەﺗەی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ،ھــەروا ژﻣﺎرەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﻛەم دەﺑێﺘەوە و داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻧﻮێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﮔەورەﺗﺮ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ“.
ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭼﯚڵ دەﺑﻦ
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﭘێﻨەداﻧﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺑڕﯾﻨﯽ دەرﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا وازﯾﺎن ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ھێﻨﺎوە ﯾــﺎن داوای ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺶ ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ، داﺧﺮاون. د .ﺧﺎڵــﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﺑەھــﯚی وازھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ڕەوﺷــێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾە ،ھﯚﻛﺎری وازھێﻨﺎﻧــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﯾــﺎن داواﻛﺮدﻧﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە، ﺑﯚ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﻣﻮوﭼە و ﺑڕﯾﻨﯽ دەرﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎندەﮔەڕێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ 2014- ،2015زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار و 450 ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ وازﯾــﺎن ﻟــە ﭘﯿﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھێﻨﺎوە ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دەڵێ” ،ﻟە ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ
ﺋەﻣﺴﺎڵ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەی ﺳﺎڵﯽ 2014-2015ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ وازﯾﺎن ﻟە ﭘﯿﺸەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺎوە ،ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻛﺮدووە“. ﻗﺎدر رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟەو دوو ﺳﺎڵەدا 950ﭘﺰﯾﺸﻚ داوای ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﻛﺮدووە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار و 500 ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرﯾﺶ ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەوە ﻛﯚﺗﺎ ﺑەڕاژەﻛەﯾﺎن ھێﻨــﺮاوە ﺑەھﯚی ﺑەﺟێﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﭘﯿﺸەﻛەﯾﺎن و دەڵێ” ،ﺋەواﻧەی ﻛﯚﺗﺎ ﺑەڕاژەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺮاوە ،ﭘﺰﯾﺸﻜە ﮔەﻧﺞ و ﺗﺎزە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﻦ“. ”ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﺷــێﻮە وازھێﻨﺎﻧە ﺑەردەوام ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﭼﯚڵﯽ
دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺋــەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﻟەﺳــەر ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،وەزارەت داوای ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺮدووە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەواﻧەی وازﯾﺎن ھێﻨﺎوە ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر داﺑﻤەزرێﻨﺮێﺖ ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣــەت وەﻣــﯽ داواﻛــەی وەزارەﺗــﯽ ﻧەداوەﺗەوە“ ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ وای ﮔﻮت. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷــە“، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــەو ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻛە واز ﻟە ﭘﯿﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن دێﻨﻦ ،روو ﻟە دەرەوەی وت دەﻛەن ﯾﺎن ﻛﺎری ﺗﺮ دەﻛەن. ﻣﯿﺮان ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ڕێﮋەی وازھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪ زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺋەواﻧەی واز دەھێﻨــﻦ ڕوو ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن“. ﻣﺤەﻣەد ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،وازھێﻨﺎن ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪ و ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری
د .ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر:
ﺋەواﻧــەی ﻛﯚﺗﺎ ﺑەڕاژەﻛەﯾــﺎن ھێﻨﺮاوە، ﭘﺰﯾﺸﻜە ﮔەﻧﺞ و ﺗﺎزە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﻦ
ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆر ﺑﻮوە ،ﺑەم ڕێﮋەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿــە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی وەك دھﯚك و ھەوﻟێﺮ ،ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ داﻧﺎوە“. ھﺎوژﯾــﻦ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ، زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳەر ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ وازﯾﺎن ﻟە ﭘﯿﺸەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺎوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟەواﻧە ﻛﯚﺗﺎ ﺑەڕاژەﻛەﯾﺎن ھﺎﺗﻮوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑــێ ﻣﻮوﭼە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻛﺮاون ،ﺑەﺷﯽ زۆری ﺋەواﻧەش ﭼﻮوﻧەﺗە دەرەوەی وت“. ﺳەرۆﻛﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،وازھێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ﻣەڵﺒەﻧﺪ و ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن داﻧﺎوە و دەڵێ” ،ﺑــەو ھﯚﯾەوە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﻨﻜە و ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ داﺧﺮاون ﯾﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻛﺎرﯾــﺎن ﺗێﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑﻨﻜە و ﻣەڵﺒەﻧﺪﯾﺶ ھەﯾە ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪەوە ﺋێﻮاران دەوام دەﻛەن“. ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ھەر
ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻚ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە ﺑﻜﺎت ،ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ﻣﺎوەﯾەی داوای ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑــﯚ ﺳــەر ﻛﺎرەﻛــەی ﺑﮕەڕێﺘەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﯿﺸــﺪا ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ وازﯾﺎن ھێﻨــﺎوە ﯾــﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ھﯿﭻ ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺗــﺮ داﻧەﻣەزراوە و ﺋەوەش ﺋەوەﻧﺪەی ﺗــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺗەھﺎ ﻣەﺣﻮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟــە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ
ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ،ﻧﺰﯾﻜەی 600 ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ وازﯾﺎن ﻟە ﭘﯿﺸەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺎوە و زۆرﯾﺸــﯿﺎن ﺑﯚ دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆﯾﺸﺘﻮون. ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ و دھــﯚك ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﻟە ھەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەدا ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﺑەش و ﺑﻨﻜەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ داﺧﺮاون ﯾﺎن ﺑڕﯾﺎری داﺧﺴﺘﯿﺎن ھەﯾە ﺑەھﯚی وازھێﻨﺎﻧﯽﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧەوە. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە ﭘﺎڵ ﺋﺎﻣﺎژەدان ﺑە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەی
ﺋــەو ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛــە ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﭼە و ﺑڕﯾﻨﯽ دەرﻣﺎڵە واز ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دێﻨﻦ ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە دەﻛەن، دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣــەت رێﮕەﭼﺎرەﯾﯿەﻛﯽ ﺧێﺮای ﺑــﯚ ﻧەدۆزێﺘەوە ،ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ زﯾﺎﻧــﯽ زۆری ﺑەردەﻛەوێــﺖ و ﺋــەوان ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻧﻮێ ﺑﺪات ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەی دروﺳﺖ ﺑﻮوە.
ﭘەﯾەدە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد دەﻓﺮۆﺷێﺘەوە
% 35ی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺳــەرەڕای ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ،ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎن ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻛﺎری
ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟە ﻧێﻮان ﭘەﯾەدە و رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﻛﺮاوە ،ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا داھﺎﺗﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺑــﺮا ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑە رێﮋەی % 50ﺑەش دەﻛﺮێﺖ ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﺑەﺳــﺘێﺖ، ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﮋەی
ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ دەﺑەﺳﺘﻦ .ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯿﺶ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺳەرﭼﺎوە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ داھﺎت. ﺑە ﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟە
رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە ،ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێــﻮان ﭘەﯾەدە و رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﻟە ﺑــﺎرەی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮاوە، ﺑە ﭘێﯽ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺑێﺖ، ﺑﯚ ﻟەﻣــەودوا داھﺎﺗــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧێﻮان و ﺋەﺳــەد داﺑەش دەﻛﺮێﺖ. ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺑــڕۆ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﭘﺸﺘڕاﺳﺘﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ،ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋەﺳەد ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗــەواوی رۆژﺋــﺎوای
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رادەﺳــﺘﯽ ﭘەﯾەدە ﻛﺮدووە ،ھەﻣﻮو داھﺎﺗەﻛﺎن ﻛە ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ،ﺑﺎج وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺎن ،وەرﮔﺮﺗﻨﯽ 50دۆﻻر ﺑــﯚ ھــەر ﺗﯚﻧێﻚ ﮔەﻧﻢ، داھﺎﺗﯽ دەروازە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن و ﺋەواﻧەی ﻧﺎﻓەرﻣﯿــﻦ وەك ﺑﺎس دەﻛﺮێ ﻛە ﻟە ﺳەرووی 10ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــە ﺑە رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد دەدرا ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا رژێﻢ ھەﻗﺪەﺳــﺖ و ﻣﺎﻧﺪووﺑــﻮون و ﭘﺎﺳــەواﻧﯿﻜﺮدن ﻟە رۆژﺋﺎوا و ﺑﯿﺮە ﻧەوﺗەﻛﺎن ،ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧﯽ دەروازە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن و داﻧﺎﻧﯽ ﮔﻮﻣﺮگ ﺑە ﭘەﯾەدە دەدا ،ﻛە ﻛەﻣﺘﺮ ﺑــــﻮو ﻟە % 25ی ﻛﯚی داھﺎﺗەﻛﺎن. ﺑڕۆ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺑەم ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟە ﻧێﻮان ﭘەﯾەدە
و رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﻛﺮاوە ،ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا داھﺎﺗﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﺑﺮا ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑە رێــــﮋەی % 50ﺑەش دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو داھﺎﺗەش ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەوەﯾە ﭘەﯾەدە ﻟــە رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە رژێﻢ ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻚ دروﺳﺖ ﻧەﻛﺎت“. ھەرﯾەك ﻟە ﺳﺎڵﺢ ﮔەدۆ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑﯽ ﭼەﭘــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ،ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻢ ﻣﯿﺮاﻧﯽ ﻧﻮێﻨەری ﺣﺰﺑﯽ ﺋــﺎزادی ﻛﻮردی ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن،، ﺑەﺑێ ﺋەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻧﻮێﯿەی ﻧێــﻮان ﺋەﺳــەد و ﭘەﯾــەدە رەت ﺑﻜەﻧەوە ،ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻟێﺪوان ﺑﺪەن.
100ﻛﺎدری ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ دوور دەﺧﺮێﻨەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ،ھﺎوﺳەری ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﻧەﺧﯚﺷﻜەوﺗﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دەﯾﺎن ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﺑە ﺑﺎڵﯽ ﺑەرھەم ﺋەﺣﻤەد ﺳــﺎڵﺢ ﺟێﮕﺮی دووەﻣﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﺳــﺮاون ،ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دوور دەﺧﺎﺗەوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﺎدرە دوورﺧﺮاوەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ،ﺋەوان ﻟە ﻗەل و ﻟە ﻛﯚﺗﺮﯾﺶ ﺑﻮون. ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1975داﻣــەزراوە، ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا ﺧﺎوەﻧﯽ دەﯾﺎن ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺑﯿﺴﺘﺮاو و ﺑﯿﻨﺮاو و ﻧﻮوﺳــﺮاوە ،ﺑە ﺳەﺗﺎن ﻛﺎدری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺗێﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛەن. ﺑە ﮔﻮﺗەی ژﻣﺎرەﯾەك ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎری ﺋەو ﺣﺰﺑە ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑە دەﯾــﺎن ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە زارەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ﺑەوەی ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺎر ﻧەﻛــەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ د .ﺑەرھەم ﺋەﺣﻤەد ﺳــﺎڵﺢ ﺟێﮕــﺮی دووەﻣــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ، ھﺎوﻛﺎت ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە رێﮋەی % 50ﻛــەم ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﯾەﻛێﺘــﯽ دوور ﺧﺮاوەﻧەﺗەوە و ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺧﺮاوەﺗە ﺳــەر
ﻣﯿﻼﻛــﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻟﯚﻛﺎڵــﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺑە ﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ“وﺷــە“، ژﻣﺎرەی دوورﺧــﺮاوەﻛﺎن ﻧﺰﯾﻜەی 100ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧــﺪن دەﺑﻦ ﻛە
ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 25 ﻛﺎدر ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ ﭘﺘﺮ ﻟــە 50ﻛﺎدر و ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚﻛﯿﺶ ﻧﺰﯾﻜــەی 25ﻛﺎدری ﺗﺮ ﻛە ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﻟە ﺑەﺷە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن. ﻣﯿــﺮان ﺑەﻛﺮ ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮی ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻛﺎدرە دوورﺧﺮاوەﻛﺎن، زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﭘﺸﺘڕاﺳﺖ دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ﺋەوان ﻟە رێﮕــەی ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوەﻧﺪەﯾﺎن ﭘێ
ﮔﻮﺗــﺮاوە دەوام و ﻛﺎر ﻧەﻛــەن و ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــﯽ ﻟﯚﻛﺎڵــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﺑﮕــﺮن ﻛــە ”ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻮوەﺗە ﻧﯿﻮە“. ﻣﯿﺮان ﺑەﻛﺮ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەﻣــﺎن ﻟــەوەی ﻛﺎر ﻧەﻛەﯾــﻦ ،ھﯿــﭻ ﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﭘێ ﻧەﮔﻮﺗﯿــﻦ ،ﺑــەم ﻟێــﺮە و ﻟەوێ ﺋەوەﻣﺎن ﺑﯿﺴــﺘﻮوە ﻛــە ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻟەﺳــەر ﺑﺎڵــﯽ د .ﺑەرھەم ھەژﻣــﺎر ﻛﺮاوﯾﻦ ،ﻟــە ﻻﯾەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘــﯽ ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤــەد دوور ﺧﺮاوﯾﻨەﺗەوە“.
ﺋــەو ﻛﺎدرە دوورﺧﺮاوەﯾــە ﺑــﺎس ﻟــەوەش دەﻛﺎت” ،دوای ﺋــەو دوورﺧﺴــﺘﻨەوەﻣﺎن ﻟەﮔــەڵ د. ﺑەرھەم ﻛﯚ ﺑﻮوﯾﻨەﺗەوە ،ﺋەو ﺑﺎﺳﯽ ﺋەو ﮔﺮﻓــﺖ و دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﺋێﻤــەی ھەر ﻧەﻛﺮد و ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﺑﺒێﺘە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺧﯚی .راﺳﺘﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻗەل و ﻟە ﻛﯚﺗﺮﯾﺶ ﺑﻮوﯾﻦ“. ﻟە ﻧــﺎو ﻛﺎدرە دوورﺧﺮاوەﻛﺎن ﻧﺎوی ﻧﺎﺳــﺮاوﯾﺶ ھــەن ،ﻟەواﻧــە ﺗﻮاﻧﺎ ﺋەﺣﻤەد ﺳﻜﺮﺗێﺮی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ د. ﺑەرھەم ،ﻻوەﻧﺪ ﻧەوزاد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻋەﺑــﺎس ﺋەﻛﺮەم ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺎر و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی زاﻧﺴﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ. ﻛﺎدرێﻜﯽ ﺗﺮی دوورﺧﺮاوەی ﺑﺎڵﯽ د. ﺑەرھەم ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﺋەوەی ﻧﯿﻮﻣﻮوﭼە ﻣﺎوەﻛەﺷــﯽ ﻟێ ﻧەﺑڕن ،ﻧەوﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺑﮫێﻨﯿــﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت” ،ﺋەو ھەڵﺴــﻮﻛەوت و ﺑڕﯾﺎراﻧــەی ﻟــە دژی ﺋێﻤــەی ھەژﻣﺎرﻛﺮاو ﻟە ﺳەر ﺑﺎڵﯽ د .ﺑەرھەم، ﻟە ﻧﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە، ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ھەﻣﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟــە دژی ﺋەواﻧــەی ﻟەﺳــەر ﺑﺎڵﯽ ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ ﻋەﻟﯽ ﺟێﮕﺮی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەداوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺗﺮﺳــﯿﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟــە دوای ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎوە ،ﺑە ﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ رژێﻤﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳــەد ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯿــﺮە ﻧەوﺗەﻛﺎن ،ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ﺷــێﻮەی ﻛﺎﺗﯽ رادەﺳــﺘﯽ ﭘەﯾەدە ﻛﺮد ،ﭘەﯾەدە ﺑە ھێــﺰی ﭼەﻛــﺪاری ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺗﺎﻛڕەواﻧەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺋــەو ﺣﻮﻛﻤﻜﺮدﻧەش ﭘەﻟﯽ ﺑﯚ دەﺳﺖ ﺑەﺳەرداﮔﺮﺗﻨﯽ داھﺎﺗﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻻﯾەن ﭘەﯾەدەوە ،ﺳەرەﺗﺎ ﺗەواوی داھﺎﺗﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺪا رادەﺳﺘﯽ رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد دەﻛﺮد، ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ھەﻗﺪەﺳــﺘﯽ ﺧﯚی وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﺮا ﺑەﺷﯽ دەﻛەن. ﻣﻮﻧﺠــەد ﺋەﺣﻤــەد ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس ﻟە ﺷــﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ﺑﯚ“وﺷە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﺟﮕــە ﻟــە
دەروازەی ﺳــێﻤﺎﻟﻜﺎ ،ﭘەﯾــەدە ﻧﺰﯾﻜەی 25دەروازەی ﺳــﻨﻮوری ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﭘەﯾەدە ﻟەو دەروازاﻧەدا ﺑــﺎج ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺗێﭙەڕاﻧــﺪن و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ھــەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜــﯽ ﺧــﯚراك و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ وەردەﮔﺮێﺖ ،رێﮕە ﻧﺎدات ھﯿﭻ ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻚ ﺑە ﺑێ ﺑﺎج ﺑﭽێﺘە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە. ”ھﺎوﻛﺎت ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە داھﺎﺗێﻜﯽ زۆر ﻛە ﺑە 700ﺗﺎ 750ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دێﺘە ﺧەﻣﻧﺪن ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت و ﺑﺎج وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە داﻧەوێڵەی ﮔەﻧﻢ و ﺑەروﺑﻮوﻣە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﻛە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ داھﺎﺗــﯽ ﭘەﯾــەدە ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﺎرێﻚ دۆﻻر دەﺑێــﺖ ،واﺗە ﺳــﺎﻧە ﭘەﯾەدە ﻟە
9
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺑە ﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮان رژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد و ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ”ﭘەﯾەدە“ ،داھﺎﺗﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﻻﯾەﻧە ﺑﺮا ﺑەش دەﻛﺮێﺖ .ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ،ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەﺳــﺘﻮوری ،ﭘەﯾەدە ﺳــەراﻧە و ﺑﺎج ﻟە ﺧەڵﻜﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەردەﮔﺮێﺖ.
رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە دەروازە ﻓەرﻣــﯽ و ﻏەﯾــﺮە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن، ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرووی 10 ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ داھﺎﺗﯽ ھەﯾە ﺑێ ﺋەوەی ﻛەس ﺑﯿﺰاﻧێﺖ چ ﻟەو داھﺎﺗە دەﻛﺮێﺖ و ﭼﯚن ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎن ﻟە ﺗێﻜڕای رۆژﺋﺎوا ﻟە ﺑﺎرێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾە ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋەو داھﺎﺗەی دەﺳﺖ ﭘەﯾەدە دەﻛەوێﺖ ﯾەك ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە“ ،ﺋەﺣﻤەد وای ﮔﻮت. داھﺎﺗــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧــەوت و داﻧەوێڵەی ﮔەﻧــﻢ و ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺗــﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎج و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻦ ﺳەراﻧە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەو ﺑﺎڵە ھەﯾــە و ﺋەوان ﺗﺎرادەﯾەك ﺑە ﺑــەراورد ﺑە ﻛﺎدراﻧﯽ ﺳەر ﺑﺎڵﯽ د .ﺑەرھەم زاڵﺘﺮن“. ﺋەو ﻛﺎدرە ﺑﺎس ﻟەوەش دەﻛﺎت” ،ﻟە دوای ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،2013ﺑەﻧﺪە ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوم ﻟەواﻧەی ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺷﺎﻧﺎز ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺧﻮﺷــﻜە ژﻧﯽ ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوﯾﻦ ،ﺋەو ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﯿﻦ ﺋێﻮە دەﺑێ ﺧﯚﺗﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە ﻟەوەی ﺳەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆن ﯾﺎن د .ﺑەرھەم .ﺋەوەﺷــﯽ ﺑەرﮔﻮێﻤﺎن ﺧﺴﺖ ﺑەوەی ﺋەواﻧەی ﻟــە ﺑﺎڵﯽ ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻧەﺑﻦ ،ﺑە ﺋەﺳــﺘەم ﻟەﻧــﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟێﮕەﯾﺎن دەﺑێﺘەوە“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەو ﻛﺎدرە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﺎدرە دوورﺧــﺮاوەﻛﺎن ﺑــە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك دەوام و ﻛﺎر ﻧﺎﻛــەن، ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻟە ھەﻓﺘەﯾەﻛﺪا ﯾەك رۆژ، ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دوو رۆژ ﺑێ ﺋەوەی ﻛﺎر ﺑﻜەن دەوام دەﻛەن. ﻛﺎروان ﺋەﻧــﻮەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ وێﺐ ﺳــﺎﯾﺘﯽ ،PUK.mediaزﻣﺎﻧﺤﺎڵﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﺋەو ﻛﺎدراﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻨﯽ ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﺑﻮو ﺑێــﺖ ،ﺋەﻧﻮەر ﺑــﯚ ”وﺷــە“ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺑە ھﯚی
ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ دۆﺧــﯽ داراﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە دوای ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣﻮوﭼە و ﺑﻮدﺟە و ﻧەﺳﺮﯾەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑــڕاوە و ھﯽ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﺋەو ﻛﺎدراﻧەش ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﺗەﺷەﻗﻮﻓﺎﺗﺎﻧە ﺑﻮوە ﻛە ﺋەﻧﺠﺎم دراوە“. ”ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە PUK.mediaﻟە ﻛﯚی 54ﻛﺎدر 17 ،ﻛﺎدرﻣــﺎن دوور ﺧﺴﺘﻮوەﺗەوە ﭼﻮﻧﻜە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﭘێ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺋەواﻧەی دوور ﺧﺮاوەﻧەﺗەوە ﻛﺎدری ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﻋەرەب و ﺧەڵﻜﯽ رووﺳــﯿﺎ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﻦ“ ،ﺋەﻧﻮەر وای ﮔﻮت. ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺟەﻋﻔەر ﺷــێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“رەﺗﯽ ﻛــﺮدەوە زاﻧﯿــﺎری وای ھەﺑێ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﻧــﺪەی ﮔﻮت” ،ﻗﺒﻮڵ ﻧﺎﻛﺮێ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻟەﺳــەر ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻟە ھەر ﺳەرﻛﺮدەﯾەك ﻛە ﻧﺎوﯾﺎﻧﻨﺎوە ﺑﺎڵ دەرﺑﻜﺮێ ﯾﺎن دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوی ﻛﺎدری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﺎج دەدات
42ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑەﻧﺎوی ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ﺷﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح و ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت داھﺎﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ھەردوو ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ﺷﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺳﺎﻧە دەﯾﺎن ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر دەﺧﺎﺗە ﮔەﻧﺠﯿﻨەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ،ﺑەم ﺋــەو داھﺎﺗە ،ﻧە ﻟە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی رێﮕەوﺑﺎن و ﻧە ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﺧەرج ﻧﺎﻛﺮێﻦ و ﺋــەوەش رەﺧﻨەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰاﻧﯽ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە.
ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑڕﯾــﺎر و رێﻨﻮێﻨﯿﯿە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی 26ﺑﺎﺟﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﻣﺎﺗﯚڕﺳــﻜﯿﻞ و ھﯚﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﺳــەﭘێﻨﺮێﺖ، ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەو ﺑﺎﺟﺎﻧە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﺑﻮون وەك دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﺎﻧە و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ،ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿــە ﻧﻮێﯿەﻛە زﯾــﺎد ﻛﺮاوە و ھەﻧﺪێــﻚ ﺑﺎﺟﯽ ﺗﺮ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧەﺑﻮون ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا داﻧﺮاون ،وەك ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن و .. ھﺘﺪ. ﻟەو رووەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺳــەر ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑــﺎن ﺑەﺳــەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ،ﮔﺸــﺘﯽ و ﺑﺎرھەڵﮕﺮ ﺑە ﺑــڕی ﺟﯿــﺎواز داوە .ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت 10ھەزار دﯾﻨــﺎر و ﺑﺎﺟــﯽ رێﮕەوﺑــﺎن 10 ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ ،ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔﺸــﺘﯽ 15ھەزار دﯾﻨﺎر و ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن 20ھەزار دﯾﻨــﺎر دەﺑێﺖ ،ﺑﺎﺟــﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ 20ھەزار دﯾﻨﺎر و ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن 50ھەزار دﯾﻨﺎر وەردەﮔﯿﺮێﺖ .ﺑﯚ ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻜﯿﻞ ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨﺎر
و ﺑﺎﺟﯽ ﭘﯿﺴﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕەش ھەر ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ و ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎراﻧە ﺳﺎﻧە وەردەﮔﯿﺮێﻦ. ﺋەوە ﺟﮕە ﻟــە ﺑﺎﺟﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻛە ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ھــەر ﺗﯚﻧێﻜﯽ ﻧەوت، ﺑڕی ﺣەوت دۆﻻر دﯾﺎری ﻛﺮاوە. ژﻣﺎرە و ﺟﯚری ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ 30ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ 694 ،ھەزار و 623ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت، 354ھــەزار و 377ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ 89 ،ھــەزار و 822 ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻛﺮێ 26 ،ھــەزار و 604ﺋﺎﻣێــﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و 20 ھەزار و 138ﺋﺎﻣێﺮی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﺋﺎﻣﺎرەﻛــە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺗﺎ ھەﻣــﺎن رێﻜــەوت 141 ،ھەزار و 953ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻧــﻮێ ﻛﺎرﺗﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﻛــﺮاوە و 27ھەزار و 899ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻣﯿــﺮی و 18 ھــەزار و 603ﻣﺎﺗﯚڕﺳــﻜﯿﻠﯿﺶ ﻟەﺳەرﺗﺎﺳەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ھەﻣــﻮو ﺋەو ﺋﺎﻣﺎراﻧــە ،ﺗــﺎ 30ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ
،2016ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن و 374ھەزار و 19ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ﺗﺎﯾﺒەت و ﺑﺎرھەڵﮕﺮ و ھﯚﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑــە ھەﻣــﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ژﻣﺎرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ھﯚﯾەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮە ﻛە 651ھــەزار و 946ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﻣﺎﺗﯚڕﺳــﻜﯿﻞ ،دواﺗﺮ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە 453ھــەزار و 353 ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ھﯚﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﻟە ﭘﻠەی ﺳێﯿەﻣﯿﺸــﺪا ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﺑە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ 237ھــەزار و 776ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ھﯚﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ھﺎﺗﻮوە. داھﺎﺗﯽ ﺳﺎﻧەی ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﺳــﺎﻧە داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﺑــﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، 13ﻣﻠﯿــﺎر و 892ﻣﻠﯿــﯚن و 460 ھــەزار دﯾﻨﺎر ،داھﺎﺗﯽ ﺳــﺎﻧەی ﺑﺎﺟــﯽ ژﯾﻨﮕــە و رێﮕەوﺑــﺎن ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ 24 ،ﻣﻠﯿﺎر و 806ﻣﻠﯿــﯚن و 390ھــەزار دﯾﻨــﺎر ،داھﺎﺗﯽ ﺳــﺎﻧەی ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕــە و رێﮕەوﺑﺎن ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔﺸــﺘﯽ )ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻛﺮێ(، ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺳــێ ﻣﻠﯿﺎر و 143 ﻣﻠﯿﯚن و 770ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ. ھەروەك داھﺎﺗﯽ ﺳــﺎﻧەی ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻜﯿﻞ 186ﻣﻠﯿــﯚن و 30ھــەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ. ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ11 ، ﻣﻠﯿــﺎر و 578ﻣﻠﯿﯚن و 980ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن و ژﯾﻨﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ ،ﺣەوت ﻣﻠﯿﺎر و 615ﻣﻠﯿــﯚن و 20ھەزار
دﯾﻨﺎر ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕــە و رێﮕەوﺑﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﯾــەك ﻣﻠﯿﺎر و 443ﻣﻠﯿــﯚن و 155ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕــە و رێﮕەوﺑﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻛــﺮێ و 76ﻣﻠﯿﯚن و 360ھەزار دﯾﻨــﺎر داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎﻧﯽ ﻣﺎﺗﯚڕﺳــﻜﯿﻞ دەﺑێﺖ و ﺑەوەش ﻛــﯚی داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرھەڵﮕﺮ ،ﻛﺮێ و ﺗﺎﯾﺒەت و ﻣﺎﺗﯚڕﺳــﻜﯿﻞ ﺑڕی 20 ﻣﻠﯿــﺎر و 713ﻣﻠﯿﯚن و 515ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ. ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﺎرھەڵﮕﺮ ،ھەﺷــﺖ ﻣﻠﯿﺎر و 754ﻣﻠﯿــﯚن و 60ھەزار دﯾﻨﺎر ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﯾەك
ﻛﺮێ و ﻣﺎﺗﯚڕﺳــﻜﯿﻞ ﺑڕی ﺣەوت ﻣﻠﯿﺎر و 425ﻣﻠﯿــﯚن و 95ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻛﺎت. ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــە ،داھﺎﺗﯽ ﺳﺎﻧەی ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن و ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا 42ﻣﻠﯿﺎر و 28ﻣﻠﯿــﯚن و 650ھەزار دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ دەﺑێﺖ ،ﺋــەوە ﺟﮕە ﻟە داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ﺳﺎﻧەی ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﻟــە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛە ﻧەﺧﺮاوﻧەﺗە ﻧﺎو ﺋەو ژﻣێﺮﻛﺎرﯾﯿەوە. ھەﻣﻮو ﺋەو داھﺎﺗﺎﻧەش ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دوو ﺟﯚری ﺑﺎﺟﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﭘەﯾــﺪا دەﺑــﻦ ،ﺋەﮔــەر 24ﺟﯚر ﺑﺎﺟەﻛەی ﺗﺮی ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ،ﺋەوە رێﮋەﻛە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ھەڵﺪەﻛﺸێﺖ.
رێﻜﺨﺮاوی ھﯚﺷﯿﺎری ھﺎﺗﻮﭼﯚ:
دەﺑێﺖ داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن و ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە ،ﻟــە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی رێﮕەوﺑﺎن و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰﯾﺪا ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ. ﻣﻠﯿﺎر و 65ﻣﻠﯿــﯚن و 750ھەزار دﯾﻨــﺎر ،داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑڕی ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر و 961ﻣﻠﯿﯚن و 40 ھەزار دﯾﻨــﺎر و ﺑڕی داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ﻣﺎﺗﯚڕﺳــﻜﯿﻞ 109ﻣﻠﯿﯚن و 190 ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ ،ﺑەﻣەش ﻛﯚی داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ،ﻛــﺮێ ،ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ و ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻜﯿﻞ ﺑڕی 13ﻣﻠﯿﺎر و 890 ﻣﻠﯿﯚن و 40ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ. ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ،داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕــە و رێﮕەوﺑﺎن ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﺎرھەڵﮕﺮ ،ﺑڕی ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و 473 ﻣﻠﯿــﯚن و 350ھــەزار دﯾﻨﺎر ،ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑڕی دوو ﻣﻠﯿﺎر و 316ﻣﻠﯿﯚن و 400ھەزار دﯾﻨﺎر، ﺑــﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻛﺮێ ﺑــڕی 634 ﻣﻠﯿــﯚن و 865ھــەزار دﯾﻨﺎر و ﺑﯚ ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻜﯿﻞ ﺑڕی 480ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ ،ﺑەوەش ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ ،ﺗﺎﯾﺒەت،
ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﺑﯚ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ھﯚﯾەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،دوای ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە ﺋﺎﺑﻮوری و داراﯾﯿﯿە دێﺖ ﺑەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەڕادەﯾــەك ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو ﺟﯚراﻧــەی ﺑﺎج ﻟەﻻﯾــەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە رووﺑەڕووی رەﺧﻨە و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛــە ﺗــﺎ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ
ﻛﯚی داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﻛﺮێ ،ﺑﺎرھەڵﮕﺮ و ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻜﯿﻞ ﺑــڕی 13ﻣﻠﯿﺎر و 890ﻣﻠﯿﯚن و 40 ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ھﺎﺗﻮﭼــﯚ و رێﻜﺨﺮاوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﺎﺟەﻛەﯾە. رێﻜﺨــﺮاوی ھﯚﺷــﯿﺎری ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﺪا ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻧﺎردووە ،دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە دەﺑێــﺖ داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑــﺎن و ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە، ﻟــە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی رێﮕەوﺑﺎن و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰﯾــﺪا ﺧەرج ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە رەواﯾەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ھەردوو ﺟﯚرە ﺑﺎﺟەﻛە، ﺑەﻧــﺪە ﺑــە ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ رێﮕەوﺑﺎن و ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕــە ﻟەﻻﯾەن ھﯚﯾەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭘﺎرەﻛــە ﻟە ھەﻣﺎن ﺑــﻮاردا ﺧەرج ﻧەﻛﺮێﺘەوە. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑﺎﺟﯽ رێﮕەوﺑﺎن ﻟە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧــەرج ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە رەواﯾەﺗــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﺑﺎﺟە ،ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ رێﮕەوﺑــﺎن ﺑەھــﯚی ھﺎﺗﻮﭼﯚوە و ﺑەھــﯚی ﭼــﺎك ﻧەﻛﺮدﻧــەوەی رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــەردەوام رووداوی ﻧەﺧﻮازراوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ روو دەدەن. زاھﯿــﺮ ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری رێﻜﺨﺮاوی ھﯚﺷــﯿﺎری ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎن ﺑﺨﺮێﻨە ﺳﻨﺪووﻗێﻜﯽ
30ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ 694 ،ھــەزار و 623 ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت 354 ،ھــەزار و 377ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ 89 ،ھەزار و 822ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻛــﺮێ 26 ،ھــەزار و 604 ﺋﺎﻣێــﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و 20ھــەزار و 138 ﺋﺎﻣێﺮی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون.
ﺗﺎﯾﺒەت و ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﻟە ﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێــﺰی و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی رێﮕەوﺑــﺎن ﺧــەرج ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻧەك ﺗێﻜــەڵ ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی داھﺎت ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺗﺮ ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ. ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰاﻧــﻦ، ھەرﭼــﯽ دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻓﺸــﺎر ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﺗﺎ ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺑەﺷێﻚ ﻟە داھﺎﺗــﯽ ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑەھــﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــەوە ،ﻟە ﺑﻮاری ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰﯾﺪا ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺳــﺎﻣﺎن ﻋەﻟﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺑﻮاری ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭘﺎرەﯾــەك ﻛە وەك ﺑﺎﺟﯽ ﭘﯿﺴﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﻟە ﺳێﻜﺘەری ﺗﺮدا ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەو داھﺎﺗەی ﺑەﻧﺎوی ژﯾﻨﮕەوە ﻛﯚ دەﻛﺮێﺘەوە ،ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا دەﺑێﺖ ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰﯾﺪا ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺘــەوە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــەرﭼﺎوەی ﺗــﺮی داھــﺎت ﺑﯚ ﺗﺮ ﭘڕ ۆ ژ ە ﻛﺎ ﻧــﯽ ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت“.
11
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧﯽ دواﯾﯿﻦ
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧە ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘێﻮەری ﺋﺎو وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ھەوﻟێــﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ،ﺑڕﯾﺎرە ھێڵﯽ دووەﻣﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺋﺎو ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻔﺮازەوە راﺑﻜێﺸﺮێﺖ و دﯾﺰاﯾﻨەﻛەش ﻟە ﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە. ھﺎوﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزاﻧەﯾە ﻛە ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﭘێﻮەری ﺋــﺎو ﺧﺮاوﻧەﺗە ڕوو ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﺎو دەڵێﺖ دوای ﺑەﺳــﺘﻨﯽ % 95ی ﭘێﻮەرەﻛﺎن ،دەﺑێــﺖ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﺗﺎ ﺋﺎو دادﭘەروەراﻧە داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ.
ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﺳــەرووی 90 %ی ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــﺎو و ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺳــەرووی %ی ﭘێــﻮەرەﻛﺎن 60 ﺑەﺳــﺘﺮاون ،ﺑــەم ھێﺸــﺘﺎ ﭘێــﻮەرەﻛﺎن ﻧەﺧﻮێﻨﺮاوﻧەﺗــەوە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋــﺎو ،ﭼﺎوەڕێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺎت ﺗــﺎ ﭼﯿﺘﺮ ﺑە ﮔﻮێــﺮەی رووﺑــەری زەوی ﭘﺎرە ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧەﺳــﺘێﻨﺮێﺖ ﻛــە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎوە ﺑﯚ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﺋﺎو. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرووی ﺳــﺎڵێﻜە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﭘێــﻮەری ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻜﯽ ﺋﺎو ﺑﻮوە ﻟە ﻣﺎڵــەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ھەرﺳــێ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ،دەﯾەوێﺖ ﻟە رێﮕەی دەﺳﺖ ﭘێﻮەﮔﺮﺗﻦ ﺑە ﺋﺎو، رێﮕﺮی ﻟــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎوی ﻣﺎن ﺑﻜﺎت. ﺋەم ھﺎوﯾﻨە ھﺎوﺷــێﻮەی ھﺎوﯾﻨﯽ راﺑﺮدوو ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎراﻧەی ﻛە ﺑڕﯾﺎرە ﭘێﻮەرﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺖ ،ﻟــە ﻛەﻣﯿﯽ دا. ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھــﯚﻛﺎر ھەن ﻛە واﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺋــﺎوی ﺑەرھەﻣﮫﺎﺗﻮو ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەﺷــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧەﻛﺎت.
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە. ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 800ھــەزار ﺋﺎوارە ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە ﻧێﻮ ﺷــﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎو ھەﯾــە. ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﺋﺎو ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﮔەر ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﭘــڕۆژەی ﺋﯿﻔﺮازی ﺳــێ ﻧەﺑﻮواﯾە و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺋەو ﭘــڕۆژە ﮔﺮﯾﻨﮕﺎﻧەﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﺑﺎﯾە ،ﺋەوا ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑێ ﺋﺎوﯾﯽ دەﺑــﻮون ،ﺑەم ﺳــەرەڕای ﺋەو ژﻣــﺎرە زۆرە ﺋﺎوارەﯾە ،ھێﺸــﺘﺎ دۆﺧەﻛــە ﺑﺎﺷــە و ﺋەﮔــەر ﻟە ﮔەڕەﻛێــﻚ ﻛﯚﻧێــﻚ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛەﻣﯿﯽ ﺋﺎو دەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻛێﺸەﻛە ﻟەوەداﯾە ﺧەڵﻚ ﻟە ﺑەﻛﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎو زێﺪەڕۆﯾــﯽ دەﻛﺎت و ﻟێﻨﺎﮔەڕێﻦ ﺋﺎوەﻛــە ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ. داﻧﺎﻧﯽ ﭘێﻮەر وەك ﭼﺎرەﺳەر ﺋــەوەی وای ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت
ﻛﺮدووە ﯾﺎن ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻟێﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺎو ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺑەردەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﭘەﺳﻨﺪﯾﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەواﻧﯿﺶ دەﺳﺖ ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ﻣﺎن ﺑﻜەن. دواﯾﯿﻦ ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﯚ ﻛﺮێﯽ ﺋﺎو ﺑەﭘێــﯽ دواﯾﯿــﻦ ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﻛە دراوەﺗــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان،
ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 800ھەزار ﺋﺎوارە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەن ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە ﻧێﻮ ﺷﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺑە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎو ھەﯾە.
ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎو ﻣەﺳﻌﻮود ﻛﺎﻛەڕەش ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺎو و ﺋﺎوەڕۆی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە ﺋﺎو ﻟەو ﺟــﯚرە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﯾە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەردەوام ﭘڕۆژەی ﻧﻮێﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ھەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە
ﻛﺮدووە ھﺎﻧﺎ ﺑﯚ ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﭘێﻮەری ﺋﺎو ﺑەرێﺖ ،رێﻚ ﺋەم ﻛێﺸــەﯾەﯾە و ھــەروەك ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺋﺎو ﺧﺴــﺘﯿە ڕوو ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟە ﭘڕۆژەﻛــە ﺋەوەﻧــﺪەی ﭼﺎوی ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ دادﭘەروەراﻧــەی
ھــەر ھﺎوﺑەﺷــێﻚ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﯚی ھەﯾە 30ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ ﺋﺎو ﺑەﻛﺎر ﺑەرێﺖ ﻛە دەﻛﺎﺗە 30ھەزار ﻟﯿﺘﺮ. ﻟەو ﭘێﺸﻨﯿﺎزە 15ﻣەﺗﺮی ﯾەﻛەم ﺑە 300دﯾﻨﺎر دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاوە و 15ﻣەﺗــﺮی دووەم ﺑــە 500
ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ﺑەردەوام زﯾﺎد دەﻛﺎت و ﺷــﺎرەﻛﺎن ﻓﺮاوان دەﺑﻦ ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەش وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﭘەرەﯾﺎن ﭘێ ﻧەدراوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﺑەﻛﺎرﺑــﺮدن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑــڕی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟەو ژﻣﺎرە زۆرە ﺋﺎوارەﯾەی رووﯾﺎن
ﺋــﺎوە ،ﭼــﺎوی ﻟە داھــﺎت ﻧﯿﯿە. ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﭘێــﻮەر دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺋەوە ھەﺑێﺖ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﺑە ﻟێﺸــﺎو ﺋﺎو ﺑــەﻛﺎر ﻧەھێﻨﻦ و دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻮە ﺑﮕﺮن. ﺟێﮕەی ﺑﺎﺳــە ﺋــەو ﭘێﻮەراﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑەﺳﺘﺮاون، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرﯾﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﺳــﺘﻜﺎری ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯿــﺎن
دﯾﻨﺎر ﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑڕی ﭘﺎرەﻛەی دەﻛﺎﺗە 12ھەزار دﯾﻨﺎر. ﻟە ھﺎوﯾﻨﺎن ﺑەﻛﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎو زۆرە و ﻟەواﻧەﯾە ھﯽ ھەر ھﺎوﺑەﺷــێﻚ ﺑــەرز ﺑﺒێﺘــەوە ﺑــﯚ 40ﻣەﺗﺮ و ﻟــە زﺳــﺘﺎﻧﺎﻧﯿﺶ داﺑﺒەزێــﺖ ﺑﯚ 20ﻣەﺗــﺮ ،ﺑﯚﯾــە 30ﻣەﺗﺮ وەك ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاوە. ﻟە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻧﻮێﺪا ﻟە 31ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ ﺗﺎ 70ﻣەﺗــﺮ ﻧﺮﺧﯽ ھەر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھێڵێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋﺎو ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ رادەﻛێﺸﺮێﺖ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻣەﺗﺮێــﻚ ﺳــێﺠﺎ ﺋﺎو ﺑــە ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاوە .واﺗە ﺋەﮔەر ھﺎوﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا 70ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ ﺋﺎو ﺑەﻛﺎر ﺑەرێﺖ، ﺋــەوا دەﺑێــﺖ ﻟەو ﻣﺎﻧﮕــەدا 52 ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑﺪاﺗــە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳــەرووی 70ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎش ﻧﺮﺧێﻜــﯽ ﮔﺮاﻧﺘﺮ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاوە. ﻟەو ﺧﺎﻧــەی ﺧﺮاوﻧەﺗــە ڕوو، ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوەش ﻛﺮاوە ﭼﯚن ﺳﺰای ﺋەواﻧە ﺑﺪرێﺖ ﻛە ﺳــﯿﻤﯽ ﭘێﻮەر دەﭘﺴێﻨﻦ ﯾﺎن ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻛﺎﺗﯽ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘێﻮەر دوو ھــﯚﻛﺎر ھــەن ﻛــە واﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘێﻮەر دوا ﺑﻜەوێﺖ ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻧەﺑەﺳــﺘﻨﯽ %ی ﭘێــﻮەرەﻛﺎن و 100 دووەﻣﯿﺶ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎر و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﭘێﻮەرەﻛﺎن. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋــﺎو و ﺋﺎوەڕۆ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺋەﮔەر ﻟە ﮔەڕەﻛێــﻚ 500ﻣﺎڵ ﭘێﻮەری ﺑەﺳــﺘﺒێﺖ و ﺗەﻧﯿــﺎ 10ﻣــﺎڵ ﻧەﯾﺒەﺳﺘﺒێﺖ ،ﺋەوا ﻛێﺸەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺑێﺖ رێﮕەﯾــەك ھەﺑێﺖ ﺗــﺎ ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘﺎرەﯾﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ .ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ ﻟەواﻧەﯾــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺒڕێﺘــەوە و ﺳــەرووی ﻧﺮﺧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑێﺖ ﺗﺎ ﺋەواﻧﯿﺶ ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﭘێﻮەر ﺑﻜﺮێﻦ. ﺑەﮔﻮﺗەی ﻣەﺳﻌﻮود ﻛﺎﻛەڕەش، ﺋەو ﭘێﺸﻨﯿﺎزاﻧەی ﺧﺮاوﻧەﺗە روو، ﻣــەرج ﻧﯿﯿە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣــەت دواﺗﺮ ﺧﯚی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﯚﺗﺎ ﺑﯚ ﭘێﻮەرەﻛﺎن دەﻛﺎت و ﻟەواﻧەﯾە ﻧﺮﺧەﻛە ﺑەرز ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﯾــﺎن داﺑەزێﻨﺮێــﺖ. ﺟﮕەﻟەﻣە ﭘێﻮەرەﻛﺎن ﺑەﺧﯚڕاﯾﯽ دراوﻧەﺗــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﻗەرەﺑــﻮوی ﺣﻜﻮوﻣــەت ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ﻟەواﻧەﯾــە ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘــﺎرە ﺑﺒەﺧﺸــﺮێﻦ ﻛە ﺑەﺷــێﻮەی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺋﺎوﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە و ﺋەوەی زۆرﯾﺸﯽ ﺧەرج ﻛﺮدﺑێﺖ ،ﺋــەوا ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻟێ
ﺋــەوەی ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە، ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔﺮاز ﺳێﯿە ﻛە ﺑە دوو ﻗﯚﻧﺎغ ﺗەواو ﻛﺮاوە. دەﺳــﺘێﻨﺮێ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺑڕﯾﺎری دا ﭘێﻮەرەﻛﺎن ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ دەﯾەوە ﺑﺨﻮێﻨﺮێﻨــەوە ،ژﻣﺎرەﻛە دەﺑێﺘە ﺑﻨﭽﯿﻨە و ﺋەوەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺑەرﭼﺎو ﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ. ﺳﻮودەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﭘێﻮەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﺎﻧە ﺑڕێﻜﯽ زۆری ﺑﻮدﺟە ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ،ﻛڕﯾﻨﯽ ﻛﻠــﯚر ،ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە ﺧــەرج دەﻛﺎت و ﺋەﮔەر دەﺳﺖ ﺑە ﺋﺎوەوە ﺑﮕﯿﺮێﺖ، ﺋەوا ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧە ﻛەم دەﺑﻨەوە ،ﺟﮕەﻟەﻣە دەﺑێﺘە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھــﺎت ﺑــﯚ
ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻻﻧﯽ ﻛەم دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛەرﺗﯽ ﺋﺎوی ﭘێ ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت. ﻛەم ﻧﯿــﻦ ﺋــەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧەی ﺑێ ﺋەوەی ﮔــﻮێ ﺑــە ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺋەو ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ﺑــﺪەن و ﺑێ ﺋەوەی ﺑﯿﺮ ﻟــەوە ﺑﻜەﻧەوە چ ﺑڕە ﺑﻮدﺟەﯾەك ﻟــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎو ﺧــەرج دەﻛﺮێ ،ﺑە ﻟێﺸــﺎو ﺋﺎو ﺑە ﻓﯿــڕۆ دەدەن و ﺧەرﯾﻜﯽ ﺷﻮوﺷﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﻛﯚن و دەر و دﯾﻮارن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋەو دراوﺳــێﯿﺎﻧەی ﺷەوﻧﺨﻮوﻧﯽ دەﻛێﺸﻦ ﺑەڵﻜﻮ ﻟەو ﻛﺎﺗەی ﺧەڵﻚ ﻧﻮﺳــﺘﻮوە ،ﭼﯚڕە ﺋﺎوێﻜﯿﺶ ﺑﮕﺎﺗە ﻣﻮزەﺧەﻛەی ﺋەوان. داﻧﺎﻧﯽ ﻧــﺮخ ﺑﯚ ﺋــﺎو ،دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ زۆری ھەﺑێﺖ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺑەﻛﺎرﺑــﺮدن ﻛە دواﺟــﺎر ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ. ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔﺮاز ھەوﻟێﺮ ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــێ
ﻣەﺳﻌﻮود ﻛﺎﻛەڕەش ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺎو و ﺋﺎوەڕۆی ھەوﻟێﺮ:
ﺋەﮔەر ﭘڕۆژەی ﺋﯿﻔﺮازی ﺳێ ﻧەﺑﻮواﯾە، ھەوﻟێﺮ ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑێ ﺋﺎوی دەﺑﻮو.
ﭘــڕۆژەی ﺋﯿﻔــﺮازە ﻛە ﺑەﺷــﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﺋــﺎوی ھەوﻟێﺮ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت .ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔﺮاز ﯾەك ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 1969دروﺳﺖ ﻛــﺮا و ﺋﯿﻔﺮاز دووش ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1982ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا. ﺋەوەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە ،ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔﺮاز ﺳێﯿە ﻛە ﺑە دوو ﻗﯚﻧﺎغ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە. ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2006و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەﻣﯿﺶ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺗــەواو ﺑــﻮو. ﺳــەرﺟەم ﭘڕۆژەﻛﺎن ﻟەﺳەر زێﯽ ﮔەورە ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ھەوﻟێﺮ ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاون. ﺋەو ھێڵــەی ﺋﺎوی زێــﯽ ﮔەورە دوای ﭘﺎوﺗــﻦ دەﮔەﯾەﻧێﺘــە ھەوﻟێــﺮ ﺑﭽﻮوﻛــە ،ﺑﯚﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺪاﯾــە ھێڵێﻜــﯽ ﺗﺮ راﺑﻜێﺸێﺖ .ﻣەﺳﻌﻮود ﻛﺎﻛەڕەش ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ھێڵەﻛە ﻟە ﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﺧەرﯾﻜە دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺖ. ھەر ﻟەﮔەڵ ﺋەم ﭘڕۆژەﯾەدا ﺋﺎوی ﻗﻮرﺳﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ و دوای دﯾﺰاﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﻟەوە دەﻛﺮێﺘەوە ﺑە چ ﺷێﻮەﯾەك ﺑﻮدﺟە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەﮔــەر 10ھێڵــﯽ ﺗــﺮی ﺋــﺎو راﺑﻜێﺸــﺮێﺖ و ﻣﯿﻜﺎﻧﺰﯾﻤێﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرﺑﺮدﻧــﯽ ﺋﺎو دﯾﺎری ﻧەﻛﺮێــﺖ و ﺧەڵﻚ ﻓێﺮی ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﺑەﻛﺎرﺑﺮدن ﻧەﻛﺮێﻦ، ﺋەوا دﯾﺴــﺎن دەﺑێﺖ ﮔﻮێﻤﺎن ﻟەو ھەواﻧە ﺑێ ﻛە ﺑﺎس ﻟە ﻛێﺸەی ﺑێ ﺋﺎوﯾﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎن دەﻛەن.
12ﻧەﮔﺒەﺗﯽ ﻟە ﯾەﺧەی ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳﺎرۆك ﻧﺎﺑێﺘەوە ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﮔەڕەﻛﯽ ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳﺎرۆك ﻟە ھەوﻟێﺮ، ﺑﻮوەﺗە ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗﯽ ﻣێﺶ و ھێﺸﺘﺎ ھەر زەوﯾﯿە .ﻟەو ﺗەﻧﮕەژە داراﯾﯿﯿەدا ﻛە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ دەﯾەوێﺖ ﻟەﺳەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن زەوﯾﯿــەﻛﺎن ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﺑــﯚ ﺑﺒﺎت ،داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ،ﻟەﺑەر ﺑێ ﺋﺎوی ڕا دەﻛەن. ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳەر ڕێﮕەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ- ﻛﯚﯾە و ﺋێﺴــﺘە ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەو ﮔەڕەﻛەﯾە ﺑــە زەوی ڕووت ﻣﺎوەﺗــەوە و ﻟــە دەوروﺑەری ھەر ﺧﺎﻧﻮو و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻧﻦ ﺑەرز ﺑﻮوﻧەﺗەوە. 12ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧەی ﺑەﺳەر ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ داﺑەش ﻛﺮد .ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧە ﻛە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەﯾﺎن ﭘێﯿﺎن دراﺑــﻮو ،ﻟە ﺑﺮی ﺧێﺮ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەﻓەﺗﯽ ﺑﯚ ﺧﺎوەﻧەﻛﺎن ﭘێ ﺑﻮو .ﺑەوەی ﺋــەو ﮔەڕەﻛە ﺑێ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻣﺎﯾەوە و ڕۆژ ﺑەڕۆژ ﻧﺮﺧــﯽ داﺑــەزی .ﺋێﺴــﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﻣەﺗﺮێﻚ زەوی ﺗەﻧﯿﺎ 10دۆﻻرە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ دراوﺳێﯽ ﺑە ﺳێ ﺋەوەﻧﺪە دەﺳﺘﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ. ﺳــەﻻم ﻓەﻗــێ ﻛەرﯾــﻢ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺣﺎﺟﯽ ﺳەﻻم دەڵێ، ”ﻧﺮﺧﯽ زەوﯾــﯽ 250ﻣەﺗﺮی ﻟەو ﮔەڕەﻛــە ،ﺗەﻧﯿــﺎ دوو دەﻓﺘــەر و ﻧﯿﻮە ،ﺑەم ﻟە ﭘێﻨﺠﯽ ﺣەﺳﺎرۆﻛﯽ ﺗەﻧﯿﺸــﺘﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻨﯽ ھەﺷــﺖ دەﻓﺘەرە“. ﺣﺎﺟﯽ ﺳەﻻم ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرەی ھەﯾە ،دەڵێ ”ﺋەﮔەر ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﯚ ﺑﭽێﺖ ،ﻧﺮﺧﯽ زەوﯾﯽ ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك ھﺎوﺗــﺎی ﺋەواﻧــەی دەوروﺑەری دەﺑێﺖ“. ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻧﺎوی ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳﺎرۆك ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ زۆر دەھێﻨﺮێﺖ ،ﺑەوەی ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ،دەﯾەوێــﺖ ﻟــە ڕێﮕــەی ھــﺎوﻛﺎری ﺧﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎن ،ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﯚ ﺋەو
ﮔەڕەﻛە ﺑﺒﺎت .ھەر ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾەش ﭼەﻧﺪ ھەزار دۆﻻرێﻜﯽ ﺧﺴﺘە ﺳەر ﻧﺮﺧﯽ زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ. ﯾﺎﺳﯿﻦ ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﻓەرھﺎد ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك ،دەڵێ ”ﺑەھﯚی ﺋــەو دەﻧﮕﯚﯾــەی ﮔﻮاﯾە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﯚ دەھێﻨﺮێﺖ ،ھەر ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯿەك دوو ھەزار دۆﻻری ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳــەر“ .ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾە ﺟﺎرێ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە، ﻛە ﺗێﯿﺪا ﺗێﭽﻮوی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﻣەﺟﺎری و ﺋــﺎو ﻟەﮔەڵ ﻗﯿڕی ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ،ﻟەﺳەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن زەوﯾﯿــەﻛﺎن دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ وای ﻧەﺑﻮوە و ڕەﻧﮕــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھێﻨﺪەی ﮔﻮﺗﻨﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧەﺑێﺖ .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗەﮔﮋەی داراﯾﯽ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑــێ ﭘﺎرە ﻛــﺮدووە ،ﺧەڵﻜﯿﺸــﯽ ھەڵﺘەﻛﺎﻧﺪووە. ﺳــﻠێﻤﺎن ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺳﻠێﻤﺎن ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ڕای دەﮔەﯾەﻧێ” ،ﺋێﻤە ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻣﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە، ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ﮔﻔﺘﯚﮔﯚی ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﭘﯿﺸﺎن داوە .ﺑەم دەڵــێ ”ﺟﺎرێ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە و دەﺑێﺖ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زﯾﺎﺗﺮی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ“. ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ھەرﭼەﻧــﺪە ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑــﯚ ﮔەڕەﻛــە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە، ﺑــەم ﺳــﻠێﻤﺎن ﺧﺎﻟﯿــﺪ دەڵێ، ”ﻟەﺑــەر ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﻛە
ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘــﺎرەی ﻧﯿﯿــە و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑــﯚ ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك ﮔەﻟێﻚ دوا ﻛەوﺗﻮوە ،ﺋێﻤە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎن ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﻣﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە“. ﻟــە ﺑﯿﺮۆﻛەﻛەی ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺗێﭽــﻮوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن، ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎﻧە ﻛــە ﺑەﺑڕوای ﺋەو ،ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە و ھێﻨﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ،ﭼەﻧــﺪ ﺑەراﻣﺒەر ﻧﺮﺧﯽ زەوﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەرز دەﺑﻨەوە، ﺳــﻮودﻣەﻧﺪی ﯾەﻛەﻣﯿــﺶ ھەر ﺧﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎن دەﺑﻦ .ﺳﻠێﻤﺎن ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت” ،ﺋەﮔەر ڕەزاﻣەﻧﺪی ﭘﯿﺸﺎن درا ،ﺋەوﻛﺎت ﺑە ﻛەم و زﯾﺎد ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ دەدرێﺖ“. ھەرﭼەﻧــﺪە ﺟــﺎرێ ڕوون ﻧﯿﯿە ﺗێﭽــﻮوی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن ﭼەﻧﺪ ﻟەﺳــەر ﭘﺎرﭼەﯾــەك زەوی دەوەﺳــﺘێﺖ ،ﺑەم ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێﺖ ڕەﻧﮕە ﻟە دەوروﺑەری ﺳێ ھەزار دۆﻻر ﺑێﺖ. ﺳــﻠێﻤﺎن ﺧﺎﻟﯿﺪ ،ﮔەﺷــﺒﯿﻨە ﺑەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە و ﭘێــﯽ واﯾە ﺟێﺒەﺟێ
ھﻮﻧەری ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ،ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ﻧﻤﻮوﻧــەی ﻛﯚﻧێﻚ وەردەﮔــﺮن و ﺗێﭽﻮوەﻛەﯾﺎن ﭘێ دەدەﻧــەوە ،ﺑــەم ﭘێــﯽ وا ﻧﯿﯿە ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﺳــەرﺑﮕﺮێﺖ .ﺋەو دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ھەﻣــﻮو ﺧﺎوەن
د .ﻋەﺑﺪو ﺧﻮرﺷﯿﺪ:
ﻧﺮﺧﯽ زەوﯾﯽ 250ﻣەﺗﺮی ﻟەو ﮔەڕەﻛە ،ﺗەﻧﯿﺎ دوو دەﻓﺘەر و ﻧﯿﻮە، ﺑەم ﻟە ﭘێﻨﺠﯽ ﺣەﺳــﺎرۆﻛﯽ ﺗەﻧﯿﺸــﺘﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻨﯽ ھەﺷﺖ دەﻓﺘەرە دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋــەو دەڵــێ ”ﺋەﮔەر ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﻟەو ﭘڕۆژەﯾە ﺳــەر ﺑﮕﺮێﺖ ،دەﻛﺮێ ﻟە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺳﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ“. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ،ﺷــﺎرەواﻧﯽ ڕاﺳﭙﺎردووە ﺗەﺧﻮﯾﻨﯽ ﺗێﭽﻮوەﻛەی ﺑﯚ ﺑﻜﺎت .ﺷﻮان ﯾﻮﺳﻒ ﺑەڕێﻮەﺑەری
زەوﯾﯿەﻛﺎن ڕازی ﺑﺒﻦ ،ﺷــﺎرەواﻧﯽ ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻜﯽ ﻧﯿﯿە“ .ﻟە ھﯚﻛﺎری ﻣﺎﻧەوەی ﺑــێ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺋەو ﮔەڕەﻛە ،ﺷــﻮان ﯾﻮﺳــﻒ دەڵێ، ”ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻧەﺑﺮدووە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋــﺎوەدان ﻧەﻛﺮاﺑێﺘەوە .ھەﺷــﺘﯽ
ﺣەﺳــﺎرۆﻛﯿﺶ ھﯿﭻ ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﺗێﺪا دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮا و ﺋێﺴﺘەش ﺗەﻧﮕﮋەﯾــﯽ داراﯾﯿــﺶ دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳﺘﯿﻦ“. ﺧﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎن ﻧﺎڕازﯾﻦ ﺑەھﺮۆز ﻋﻮﻣەر ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘﺎرﭼەﯾەك زەوﯾﯿە ﻟە ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك و دەڵــێ” ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻢ ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑــﺪەم“ .ھــەروەك ﺧــﯚی دەڵێ، ”ڕەﻧﮕە ﺑﯚ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻛە زەوﯾﯿەﻛە دەﻓﺮۆﺷﻨەوە ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑﯚ ﻣﻨێﻚ ﻛە دەﻣەوێﺖ ﺧﺎﻧﻮو دروﺳﺖ ﺑﻜەم ،ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ،ﺑﺎرە و دەﺧﺮێﺘە ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ“ .ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھەن ﺟﮕە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ،ڕێﮕەی ﺗﺮﯾــﺎن ﭘێ ﺷــﻚ دێ ﻛــە ﭘێﯿﺎن واﯾە دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﯚ ﺋــەو ﮔەڕەﻛە ﺑﺒﺮێﺖ ﺑــێ ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت دﯾﻨﺎرێﻚ ﺧەرج ﺑﻜﺎت و ﭘﺎرەش ﻟە ﺧــﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﻋﻮﻣــەر ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘڕۆژەﻛﺎن ﻟە ڕێﻜﺨﺮاوی ﮔەﺷــە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟە ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳﺎرۆك ﺷــﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن
داﺑــەش ﻧەﻛــﺮاون ﻛــە دواﺗﺮ ﺑە ﻣﻮﺳــﺎﺗەﺣە دەدرێــﺖ ،دەﻛﺮێﺖ ﺋەواﻧە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﺑﺪرێﺖ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑەو ﮔەڕەﻛە“ .ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاوە ﻛە ﻟە 2013دا داﻣەزراوە و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟەﺳــەر ﺳەد ﻣەﺗﺮی ﺧــڕ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە .ﻋەﻟﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ دەڵێ” ،ﺋەو ﭘڕۆژەﯾەﻣﺎن ﺑــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ داوە و ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ“. وەك ﭘڕۆژەﯾــەش ﺋــەو وەﻣﺪاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ھﺎﺗﻮوە ﺑــﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿــە ،داوای ﻟە ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻛﺮد ﻛە ﺑﯿﺮۆﻛە ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜەن. ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑێ ﺋﺎوە ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی 350ﻣەﺗﺮ ﺳﺘﻮوﻧﯿﻦ ،ﺋێﺴﺘە وﺷﻚ ﺑﻮون و ﭼەﻧﺪ ﺑەﻧﺪاوێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿﺶ دروﺳــﺖ ﻛــﺮان ،ﺗﺎ ﺋــﺎوی ژێﺮ زەوی ﺑــەرز ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺳــﻮودﯾﺎن ﻧەﺑﻮو .ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ
ﻧﺰﯾﻚ ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆﻛﯿﺶ ﺑە ”وﺷە“ﯾﺎن ﮔﻮت ،ﺋەو ﮔەڕەﻛﺎﻧەی دەوروﭘﺸــﺘﯽ ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳﺎرۆك، ﻛێﺸــەی ﺋﺎوﯾــﺎن ھەﯾــە و وردە وردە ﺧەڵﻜﯽ ﺑــﺎر دەﻛەن .ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﻛﺎڕەش، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﻮوی ﺋﺎوی ھەوﻟێﺮ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋێﺴــﺘە، ﺋەوە ڕەت دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەم دەڵێ ”ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎو ﺑﯚ ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎو ﻛەﻣــە و ﻛﺎﺗەﻛــەی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿــە“ .ﺑــەم دەڵــێ ”ﺋەﮔــەر ﮔﺮﻓــﺖ ﻧەﯾەﻧە ﭘێﺶ ،ﻟــە ﻛﯚﺗﺎی 2018دا ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەی ﺋﺎو دادەﻣەزرێﺖ و ﺋەوﻛﺎت ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛێﺸەی ﺋﺎوﯾﺎن ﻧﺎﺑێﺖ“. ﻧەﮔﺒەﺗﯽ ﻛە ﺗەﻣەﻧێﻜە دەﺳــﺘﯽ ﻟە ﻣﻠﯽ ﺋەو ﮔەڕەﻛــە ھﺎﻧﺪووە، وێ ﻧﺎﭼــێ ھــەروا ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﺒەرداری ﺑﺒێــﺖ .ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە ﻛە ﺟﻮوڵەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﯽ ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧە دا ،ﺋێﺴــﺘە ﮔەڕاﻧﺪووﯾەﺗﯿﯿــەوە دۆﺧﯽ ﺟﺎران و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوش ﺗێﯿﺪا ،ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺧەوێﻨﺮاﯾەوە.
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺧەڵﻚ ﺳەر ﭼﯿﺎ دەﺧﺎت ﻣﺎزووی ﻛﻮردﺳﺘﺎن رەواﻧەی رووﺳﯿﺎ ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋێﺮان و ﺋﯿﻤﺎرات دەﻛﺮێ ﻓﺮۆﺷﯿﺎرێﻜﯽ ﻣﺎزوو:
وﺷە /ﺳﯚران – ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﺑێﻜﺎری و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،وای ﻛﺮدووە ﺧەڵﻚ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ،دووﺑﺎرە ﺑﯚ ﭘﯿﺸــەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧﯿﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە و ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻣــﺎزوو روو ﻟە ﭼﯿــﺎﻛﺎن ﺑﻜەن .ﭼﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دەﭬەری ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗﯽ و ﺳــﯚران دەوڵەﻣەﻧﺪن ﺑە داری ﻣــﺎزوو ،ﺑﯚﯾە ﭘەﯾﺘﺎ ﭘەﯾﺘﺎ ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە روو ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎن دەﻛەن. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﺎزاڕی ﻣــﺎزوو ﮔەرﻣە و ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻋەزﯾﺰ ﻛە ﻟە ﺳﯚران ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرێﻜﯽ ﻣﺎزووە و ﺗەﻣەﻧﯽ 55ﺳﺎڵە ،ﺳێ ﺳــﺎڵە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣــﺎزوو دەﻛﺎت .ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﻟە دەﭬەری ﺳﯚران روو ﻟە ﻟێﻜﺮدﻧەوەی ﻣﺎزوو دەﻛەن، رۆژاﻧە ھﺎووﺗــﯽ ھەﯾە 10ﺗﺎ 20 ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎزوو ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎن دەھێﻨێﺖ و
ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﺑە ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷێﺖ“. ﺋەو ﻣﺎزووەﻛﺎن ﻟە ﺧەڵﻚ دەﻛڕێﺖ و ﺧــﯚی دەﯾﻔﺮۆﺷــێﺘەوە ﭼەﻧﺪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺗﺎ ھەﻧﺎردەی دەرەوە ﺑﻜﺮێــﺖ .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻋەزﯾﺰ ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋێﺮان، ﺋﯿﻤﺎڕات و رووﺳــﯿﺎ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﻟەﺳەر ﻣﺎزوو ھەﯾە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾــەی
داﻧﯿﺸﺘﻮوﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن:
ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﮔەڕاوﯾﻨەﺗەوە ﺳــەر ﭘﯿﺸە ﻛﯚﻧەﻛەﻣﺎن.
رۆژاﻧە ھﺎووﺗﯽ ھەﯾە 10ﺗﺎ 20ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎزوو ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎن دەھێﻨێﺖ و ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﺑە ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷێﺖ.
ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرەﻛەی ﻣــﺎزوو ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮد ،ﻟە ﺳــﯚران رۆژاﻧە ھەزار ﻛەس روو ﻟە ﭼﯿﺎ دەﻛەن ﺗﺎ ﻣﺎزوو ﻛﯚ ﺑﻜەﻧەوە .ﺋەو دەڵێﺖ ﻣﺎڵ ھەﯾە ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜﺪا ﺑﺎﯾﯽ 500ھەزار دﯾﻨﺎر ﻣﺎزووی ﻟێ ﻛڕﯾﻮە. داری ﻣﺎزوو ﺑەرێﻜﯽ ﺧڕ ھﺎوﺷێﻮەی ﮔﻮێــﺰ دەﮔﺮێﺖ و ﮔەﻛەﺷــﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻟﯿﻜﯽ ﺋﺎژەڵ ﮔﻮﻧﺠﺎوە .ﻣﺎزوو ﯾﺎن
”ﻣﺎزی“ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯽ ھﺎوﯾﻨﯿﯿە و ﺑەﺷــێﻮەی ﺧﯚڕﺳــﻚ دەڕوێــﺖ .ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ دوو ﺟﯚر ﻣــﺎزووی ﺳــﭙﯽ و ﺳــەوز ھەن ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺳﻮودێﻜﯿﺎن ﻟێ وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ. ﻣەﺟﯿــﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺗەﻣــەن 41 ﺳــﺎڵ و داﻧﯿﺸــﺘﻮوی دەﭬــەری ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾە
ھەﻣــﻮو ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەك زوو روو ﻟە ﭼﯿﺎ دەﻛﺎت ﺗﺎ ﻣﺎزوو ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەو دەڵێﺖ” ،ﺋێﺴﺘە ژﯾﺎﻧﻤﺎن ﺑەو ﻛﺎرە ھەڵﺪەﺳــﻮوڕێﻨﯿﻦ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟێﻜﺮدﻧەوەی ﻣﺎزوو ﻛﺎرێﻜﯽ ﻗﻮرﺳە و دارەﻛﺎن ﺑەرزن و ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﭼڕ روواون“. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿە ﻟە ﻛﯚﻧــەوە ﻟە دەﭬــەری ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗﯽ
ﻣﺎزوو ﻛــﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە و ﭘێﺸــﺘﺮ ﻣﺎزوو ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و زارﺋێﺸە ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە و دەرﻣﺎﻧﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﻟێ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،وﺗﯽ ﺋێﺮان، ﺑﯚ رەﻧﮕــﯽ ﻣﺎﻓﻮور ﺑەرھەﻣﯽ ﻣﺎزوو ﺑەﻛﺎر دێﻨێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە رەﻧﮕﯽ ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ ،ھەروەھﺎ ﺑﯚ ﺑﯚﯾەی ﻗﮋی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯿﺶ ﺳﻮودی ﻟێ دەﺑﯿﻨێﺖ،
ﭼﻮﻧﻜە رەﻧﮕەﻛەی ﺟﻮاﻧﺘﺮ دەﻛﺎت، ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﺎﺑﻮون و دەرﻣﺎن ﺳﻮودی ﻟێ وەردەﮔﺮن. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻋەﺑﺎس ﻣەﺣﻤﻮود داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔەﻟــﯽ ﻟێﺘــﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﻟــە ﻛﯚﻧەوە ﻣﺎزووﯾﺎن ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم ﻟەم ﺳــﺎﻧەی دواﯾﯿــﺪا ﺑەھﯚی ﻣﻮوﭼە و ﺳــەرﻗﺎڵﯿﯿﺎن ﺑە ﺋﯿﺶ و ﻛﺎرەوە ،ﭘﺸﺘﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎزوو ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘەش ﻛە دۆﺧﯽ داراﯾﯿﯿــﺎن دوای ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺗێﻚ ﭼﻮوە ،دﯾﺴــﺎن ﺑــە ﻧﺎﭼﺎری ﮔەڕاوﻧەﺗەوە ﺑﯚ ﭘﯿﺸە ﻛﯚﻧەﻛەﯾﺎن.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﺳﻤﺎق :ﻧﺮﺧﯽ ﺳﻤﺎق ﺑﯚ ﻧﯿﻮە داﺑەزﯾﻮە. ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆری ﻛڕﯾﺎراﻧﯽ ﺗﻮوﺗﻦ ﺑەﺳﺎﭼﻮوەﻛﺎﻧﻦ.
ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ زادە ﻛە رەزواﻧێﻜﯽ ﺳﻤﺎﻗە ﻟە دۆڵﯽ ﻧەھﻠە ،ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ،ﺳــﻤﺎﻗێﻜﯽ زۆری ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە .ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت، ”ﺳﺎڵ ﺑەﺳــﺎڵ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﻤﺎق ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛەﻣﺎن ﭘەرە دەﺳﺘێﻨێﺖ“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋەو ﺋﺎﻣــﺎرەی ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﺧﺴــﺘﯿە ڕوو ،ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾﺎن ﺳەرووی 200رەزی ﺳﻤﺎق و ﺳــێ ھەزار ﺑﻨەدار ھەن و ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ دوو ﺗﯚن ﺳﻤﺎﻗﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە. ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳﺎن ﺳــﻤﺎق ﻧﺎﭼێﺘە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﺶ ﺑﺎزاڕی ﻧﯿﯿــە ،ﻧﺮﺧەﻛەی ﻟە ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨﺎرەوە ﺑﯚ دوو ھەزار دﯾﻨﺎر داﺑەزﯾﻮە .ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ھﺎڕﯾﻨﯽ ﺳــﻤﺎق ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺑەرھەﻣەﻛە ھەﻧــﺎردەی دەرەوە ﺑﻜﺮێﺖ .ﺳەﻣﯿﻊ ﺳﺪﯾﻖ رەزواﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﺳﻤﺎق ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ”ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆری ﺳــﻤﺎﻗﯽ دۆڵﯽ ﻧەھﻠــە ﻟە ﻧﺎوﭼە ﭼﯿﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭼێﻨﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــﻤﺎﻗﯽ ﻧﺎوﭼە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮە“. ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەﺣﻤــەد ﺟەﻣﯿﻞ ﺋەﺑﻮزێﺪ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻛــﺮێ، ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺳــﻤﺎﻗﯽ دۆڵــﯽ ﻧەھﻠــە و ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛﺮێ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑــەر ﭘەﻻﻣــﺎری ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺑﻨﻜــە و ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ”ﭘەﻛەﻛە“ ﻟەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە و
وﺷە /ﺋﺎﻛﺮێ -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻤﺎق ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛﺮێ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە دۆڵﯽ ﻧەھﻠە ﻟە رووی ﭼەﻧﺪاﯾەﺗــﯽ و ﭼﯚﻧﺎﯾەﺗﯿﯿەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﯽ ھەﯾە، ﺑــەم ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛــە و ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ھﯚﻛﺎرن ﺑﯚ ﻛﯚﻧەﻛﺮدﻧەوەی % 50ﺳﻤﺎﻗﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە.
ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛەش دووﻻﯾەﻧەﯾە ،ﻟەﻻﯾەك ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳــﻤﺎق ﺑﭽﻨﻦ ﯾﺎن ﺑﭽێﻨﻦ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە رەزەﻛﺎن ﺳﻮوﺗێﻨﺮاون. ﻟە دوو ھەزار و 300ﺟﯚری ﺳﻤﺎق ،ﭼەﻧﺪ ﺟﯚری ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﭙﯽ و ﺳــﻮور ،ﺑﺎرﯾﻜﯽ، زەڕەﻣﻮوك ،ﻣﯚر و رەش. ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛــﺮێ 850 دۆﻧــﻢ زەوﯾﯽ رووﺑەری ﺳــﻤﺎق ھەﯾە و دوو ھــەزار و 500ﺗﯚن ﺳــﻤﺎق ﺑەرھەم ھێﻨﺮاوە .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ،ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﺳــﻤﺎﻗﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛﺮێ ﺑﭽێﻨﺮێﺖ و ﻟــێ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋەوا دەﮔﺎﺗە ھەﺷــﺖ ھەزار ﺗﯚن ﻛە ﺑەراورد ﺑــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆرە. ﺋەﺣﻤەد ﺟەﻣﯿــﻞ ﺋەﺑﻮزێﺪ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ” ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﻤﺎﻗﯽ دۆڵﯽ ﻧەھﻠە ﺑەﺷﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت“.
ﺟەﺑﺎر ﺋەﺣﻤەد ﻛە ﺳــﺎﻧە ﺑەرھەﻣێﻜﯽ زۆر ﻟە دەﭬــەری زێﺒــﺎر ”دۆڵﯽ ﻧەھﻠە“ دەﻛڕێﺘەوە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺳــﺎن ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺎن دەﻧــﺎردە دەرەوە ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ھەر ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋێﻤە ﻛﯿﻠﯚی ﺳﻤﺎﻗﯽ ﺳﻮور ﺑە دوو ھەزار دﯾﻨﺎر و ھﯽ ﺳﭙﯽ ﺑە
ﺳێ ھەزار و 500دﯾﻨﺎر دەﻛڕﯾﻦ ،ﺳﻤﺎﻗﯽ ﺑﺎرﯾﻜﯿﺶ ﺑــە دوو ھــەزار و 250دﯾﻨﺎر دەﻛڕﯾﻦ و ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﭘێﺶ ﺷــەڕی داﻋﺶ ،ﻧﯿﻮەی ﻧﺮﺧﯽ داﺑەزﯾﻮە“. ﺑە ﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻛﺮێ ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری دۆڵﯽ ﻧەھﻠە و ﺋﺎﻛﺮێ ،ﺳﻤﺎق ﻟە 250ﮔﻮﻧﺪ دەﻛﺮێ و ھەر ﮔﻮﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻻﻧﯽ ﻛەم 100رەزی ھەﯾە .ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻛﺮێ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ داراﯾﯽ ﺑﻜﺎت ﯾﺎﺧﯚ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺳــﻤﺎق ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻤﺎق دوو ﺋەوەﻧﺪە زﯾﺎد دەﻛﺎت. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧﺪا ﺳﻤﺎﻗﯽ دۆڵﯽ ﻧەھﻠە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳــﻤﺎﻗﯽ ﮔﻮﻧﺪی دوﺳﺘەك ،ﺑە دەﻧﮕێﻜﯽ ﺑەرز ﻟە ﻛﻮﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺑەﻏﺪا ﺑەﻧﺎوی ﺳﻤﺎﻗﯽ دوﺳــﺘەك دەﻓﺮۆﺷــﺮا .ﻛێﺸﯽ ﮔﻮڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻤﺎﻗﯽ ﺋەو ﮔﻮﻧﺪە دەﮔەﯾﺸﺘە ﻧﺰﯾﻜــەی 800ﮔﺮام ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﯿﭻ ﮔﻮڵێﻜﯽ ﺳﻤﺎق ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛێﺸەﻛەی ﻧﺎﮔﺎﺗە 100ﮔﺮام.
ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ داراﯾﯽ ﺑﻜﺎت ﯾﺎ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺳﻤﺎق ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻤﺎق دوو ﺋەوەﻧﺪە زﯾﺎد دەﻛﺎت. ﺋەﺣﻤەد ﺟەﻣﯿﻞ ﺋەﺑﻮزێﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻛﺮێ:
ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑەرێ ﮔﺎرێ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە داوای داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﯾەك ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛە دەﻛﺮێ وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی-ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﻧﺎوﭼەی ”ﺑەرێ ﮔﺎرێ” ﻟە دەﭬەری ﺋﺎﻣێــﺪی ،ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﻧﺎوﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺗﻮوﺗﻦ ،ھەر ﺋــەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەش وای ﻛﺮدووە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮوﺗﻦ ﺑﺒێﺘە ﭘﯿﺸەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە. داود ﺳــﺎڵﺢ ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە رووﺑەری زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﻣێﺪێ ﻛﺮدووەﺗــە ﺗﻮوﺗﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ، ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺑەرێ ﮔﺎرێ ﻟە دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪی ﺑەوە ﻧﺎﺳــﺮاوە ﻧﯿﻜﯚﺗﯿﻨﯽ ﻛەﻣە و زۆر ﻧــەرم و ﺑﯚﻧﺪارە و ﺗﺎﻣﯽ ﺧﯚﺷــە. ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﺟﮕــەرەی ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑەرێ ﮔﺎرێ دەﻛێﺸــﻦ ،ﻛەﻣﺘﺮ ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺟﮕــەرە دەﺑﻦ و ﺋــەوەش وای ﻛﺮدووە ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳــەر ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺋﺎﻣێﺪی ﭘەرە ﺑﺴﺘێﻨێﺖ. دوای ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺗﻮوﺗﻨەﻛە ﻛە ﺑە ﭼەﻧﺪان ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺟﯿﺎوازدا ﺗێ دەﭘەڕێﺖ و ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﯽ دەوێﺖ، ﺑەرھەﻣــﯽ ﺗﻮوﺗﻨەﻛــە دەﻧێﺮدرێﺘــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دھــﯚك و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺋێﺴﺘە ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﺗﻮوﺗﻦ ﺑە ٤٠ﺗﺎ ٦٠ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ. ﺷــێﺨﺰادە ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺑەﺳــﺎﭼﻮوﯾەﻛﯽ
دەﭬــەری ﺋﺎﻣێﺪﯾﯿە و ﻣﺎوەی 50ﺳــﺎڵە ﺟﮕەرە دەﻛێﺸــێﺖ ،ﺋــەو ﺟﮕەرەﯾەش ﻛە ﺋەو ﺑەﺳــﺎﭼﻮوە ﻛێﺸﺎوﯾەﺗﯽ ،ھەر ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ھێﻨﺎوە .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ ،ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑﯚﻧﺪارە و رێﮋەی ﻧﯿﻜﯚﺗﯿﻨﯽ ﻛەﻣە ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ﺟﮕەرەوە ﻧەﺧﯚش ﻧەﻛەوﺗﻮوم“. ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ڕواﻧﺪﻧﯽ ،ھەﻧﺪێ ﺑەﺷﯽ زﯾﺎدەی ﻟێ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﻛە ﺑە ”ﻛﺎﺗە“ ﻧﺎﺳــﺮاوە و ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ھەڵﺒﮕﯿﺮێﺘەوە ،ﺗﺎﻣــﯽ ﺗﻮوﺗﻨەﻛە ﺧﯚش دەﺑێﺖ .ﺗﻮوﺗﻨﯽ دەﭬــەری ﺋﺎﻣێﺪی ﺑﯚﯾە ﺑەﺗﺎﻣە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻧﺎھێڵﻦ ”ﻛﺎﺗە“ ﻟە ﺗﻮوﺗﻨەﻛەﯾــﺎن ﺑێــﺖ و زوو ﭼﺎرەی دەﻛەن. ﻣﻮﻧﯿﺮ ﺗﻮﭬﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﭘێﯽ واﯾە ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەوێﺘە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەرێ ﮔﺎرێ ﻟە دەﭬــەری ﺋﺎﻣێﺪی .ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻧــﺎوی ﭼەﻧﺪان ﺟــﯚری ﺗﺮی
ﺗﻮوﺗﻦ دەﻛﺎت ،ﻟەواﻧەش ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دەﭬەری ﻣﺰووری ،ھەوراﻣﺎن و ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و دەﭬەری زێﺒﺎری و ﻟەﺳــەر ﺋەوەش ﺳــﻮورە ﻛە ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑەرێ ﮔﺎرێ ﻟە ھەﻣﻮوان ﺑﺎﺷــﺘﺮە و ﻟە ﺟﯚری ﻧﺎﺳﻚ و ﺑﯚﻧﺪار و ﺗﺎم ﺧﯚﺷە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زۆرﺗﺮ ﺋەو ﺗﻮوﺗﻨە دەﻛڕن. ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑەرێ ﮔﺎرێ دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ و ﻛﯿﻠﯚی ﺋەو ﺟــﯚرە ﺗﻮوﺗﻨەش ﻟە ﺳــەرووی 60 ھەزار دﯾﻨﺎرە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻧﺪێﻚ ﺟﯚری ﺗﻮوﺗــﻦ ﻧﺮﺧەﻛەﯾــﺎن 20ھــەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ.ﺋﺎوی ﺳﺎزﮔﺎر و ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎﻧﯿﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و زەوﯾﯿە ﺑە ﭘﯿﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎری ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و ﻣەﺗﯿﻦ ،ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەی ﻛﺮدووەﺗە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺟﯚری ﺗﻮوﺗﻦ، ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﻧﺎوﭼەﻛە ﭼڕە و ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﭘێﯽ ﻧﺎﮔﺎت. ﺑەﺷــﯽ ھەرە زۆری ﻛڕﯾﺎراﻧــﯽ ﺗﻮوﺗﻦ، ﺑەﺳــﺎﭼﻮوەﻛﺎﻧﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەڵﺒەﺳﺘﻨﯽ
ﺋﺎوی ﺳﺎزﮔﺎر و ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎﻧﯿﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و زەوﯾﯿە ﺑەﭘﯿﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎری ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و ﻣەﺗﯿﻦ، ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەی ﻛﺮدووەﺗە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺟﯚری ﺗﻮوﺗﻦ.
ﺟﮕــەرەی ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دەوێﺖ و ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﻟێﯽ ﻧﺎزاﻧﻦ، ﺟﮕەﻟەﻣە دەﺑێﺖ ﻛﯿﺴەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗﻮوﺗﻦ ﻟە ﺟێﮕەی ﭘﺎﻛەﺗﯽ ﺟﮕــەرە ھەڵﺒﮕﺮن و زۆرێﻚ ﻟە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﺋەﻣە ﺑە ﺷــەرم دەزاﻧﻦ. ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛــەی ﺗﻮوﺗــﻦ داوا دەﻛﺎت ﻛﺎرﮔەی ﺟﮕەرەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ داﺑﻤەزرێﺖ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ و ﭼﯿﺘﺮ ﺟﮕەرە ﻟــە دەرەوە ھﺎوردە ﻧەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻛەس ﻧﺎزاﻧێﺖ ﺑە چ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﻦ. ﻧﺎوﭼەی ﺑــەرێ ﮔﺎرێ ﻛــە دەﻛەوێﺘە
ﺑﺎﺷﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی و 28ﮔﻮﻧﺪ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ. ھەﻛﺎر ﺣەﻣﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻣێــﺪی ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛﺮد ﻛــە ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯿﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﺰاﻧﻦ چ رووﺑەرێــﻚ ﻟە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە دەﻛﺮێﺘــە ﺗﻮوﺗﻦ ،ﺋەو داﻧــﯽ ﺑەوە ﻧﺎ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺷێﻮەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ھﺎوﻛﺎری ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻧﺎﻛﺎت. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺎرﮔەی ﺟﮕەرە ﺑﻮو ،ﺋەﻣەش ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەك ﺑﻮو ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ھﺎن ﺑﺪرێﻦ ﺗﻮوﺗﻦ ﺑﭽێﻨﻦ ،ﺋێﺴﺘەﺷﯽ ﻟەﮔەڵﺪا
ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑــەرێ ﮔﺎرێ ﺑــە 60ھــەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ. ﺑێﺖ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧﺎك ،ﺟﻮوﺗﯿﺎری ﭼــﺎك ،ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺑﺎﺷــە ،ﺑــەم ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﮔە ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺎﻧــﯽ ﺑێ ﻧﺎز ﻛﺮدووە و ﺟﮕــەرەی ﻧﺎﺳــﺘﺎﻧﺪارد و ﺧﺮاﭘﯿــﺶ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﻮە.
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﺳﻤﺎﻗﯽ دۆڵﯽ ﻧەھﻠە ﺑەﺷﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
وردﺑﯿﻨﯽ ”وﺷە“ ﺑﯚ داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
داھﺎﺗﯽ ﭘﺎوﺗﻮوی ﻧەوﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 350ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﺪا 15ﻣﻠﯿﯚن و 647ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﺑەرھەم ھﺎﺗﻮوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻟە وردﺑﯿﻨﯽ ”وﺷــە“ ﺑﯚ داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎب ،ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿە دەردەﻛەوێﺖ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت 174ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻟە ﻗەرز و ﺣەﻗﺪەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﭘﺘﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك ﺧەرج ﻛﺮدووە، 110ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾﺸﯽ وەك ﭘێﺸەﻛﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻛەوﺗﻮوەﺗە دەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﺎ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﭘێ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﻧﺰﯾﻜەی 350ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە. رۆژی دووﺷــەم وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑڕی ﮔﺸﺘﯿﯽ داھﺎت و ﻧەوﺗــﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮاوی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد. ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﯚرﺗەﻛە ،ﻟەو ﻣﺎﻧﮕەدا رۆژاﻧــە 411ھەزار و 727ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧﺎردە ﻛﺮاوە و ﭘﺎرەﻛەﺷﯽ دەﻛﺎﺗە 413ﻣﻠﯿــﯚن و 994ھەزار دۆﻻر. ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮاو ﺑە ﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە 12ﻣﻠﯿــﯚن و 763 ھــەزار و 566ﺑەرﻣﯿــﻞ .ﻧﺮﺧــﯽ ھــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻜﯿﺶ ﺑــە ﭘێﯽ ﺋەو ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾــە ،دەﻛﺎﺗە 32دۆﻻر و 44ﺳەﻧﺖ. ﺑــەم ھەﻧﺎردەﻛــﺮدن و دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ داھﺎت ،ھەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳەرەوە ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛــﺮاوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺗﯚزێﻚ ﺋﺎڵﯚزە ﻛە ﺑــە ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ھەﻧﺪێﻚ ھﺎوﻛێﺸــەی ﺑﯿﺮﻛﺎری، ﺑﯚﻣﺎن دەردەﻛەوێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە راﺳﺘﯿﺪا چ ﺑڕە داھﺎﺗێﻜﯽ ﻟەو ﻣﺎﻧﮕەدا دەﺳﺖ ﻛەوﺗــﻮوە و چ ﺑڕە ﻧەوﺗێﻜﯿﺸــﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە. ﺑڕی ﺋــەو داھﺎﺗەی ﻛە دەﺳــﺖ
ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەوێﺖ ،ﺋەو ﻧەوﺗە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛــەدا ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﭘﺎرەی ﻧەوﺗێﻜە ﻛە ھێﺸﺘﺎ ھەﻧﺎردە ﻧەﻛــﺮاوە .ﺟﮕەﻟەﻣــە ﺧەرﺟــﯽ و ﺣەﻗﺪەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ،ﻛﺎرەﺑﺎ، ﭘﺘﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺧەرﺟﯽ ﺗﺮ ھەن ﻛە ﻟە ﺑڕی داھﺎﺗە ﻧەﭘﺎوﺗﻮوەﻛە ﻛەم دەﻛەﻧەوە. ﺟﮕەﻟەﻣــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــەو ﺑڕە ﻧەوﺗــەی زﯾﺎﺗﺮ ھەﻧــﺎردە ﻛﺮدووە
ھﺎﺗﻮوە ﻟە ھــەردوو ژﻣﺎرەﻛەی ﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮە. ﻧەوﺗﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺮاو ﺟﮕە ﻟەوﻧەوﺗەی ﻟــە ﺟەﯾﮫﺎﻧەوە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ھەﻧﺎردە ﻛــﺮاوە ،ﺑــڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 923 ھــەزار و 404ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗﯿﺶ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھەﻧــﺎردەی ﺟەﯾﮫﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚﮔەﻛﺎن ﭘﺎرێﺰراوە و ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ھەﻧﺎردە و دۆزﯾﻨەوەی ﻛڕﯾﺎر ﻛﯚﮔە ﻛﺮاوە ﻛە داھﺎﺗەﻛەی ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﺪا دەردەﻛەوێﺖ. وردﺑﯿﻨﯽ ”وﺷــە“ ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿە دەردەﺧــﺎت ﻛــە ﺑــڕی ﻧەوﺗﯽ ھەﻧﺎردەﻛــﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﺑﺪا ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑــﻮوە ﻟە 14 ﻣﻠﯿــﯚن و 686ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ. ﺑەو ﭘێﯿــە ﺋەﮔەر ھەﻣــﻮو ﻧەوﺗﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺮاوﯾــﺶ ﻓﺮۆﺷــﺮاﺑﺎﯾە و
ﺣﻜﻮوﻣــەت رۆژاﻧــە 31ھەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗﯽ ﺑــﯚ ﭘﺎوﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮدووە. ﻛە ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛــەی ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﻧەوﺗە وەك ﻧەوﺗﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮاو ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ﺑﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻧێﺮدراوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەو ﻧەوﺗەی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧێﺮدراوە ﺑﯚ ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎن ،ﺑڕێﻜــﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﺋەوەی ﺑەﮔﺸﺘﯿﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرھەم
داھﺎﺗەﻛەی رادەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاﺑﺎﯾە ،ﺋەوا ﻧﺰﯾﻜــەی 63ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺗﺮ دەﭼﻮوە ﺳــەر داھﺎﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داھﺎﺗەﻛــە ﺑــەرز دەﺑﻮوەوە ﺑﯚ 477ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﺋــەو 413ﻣﻠﯿــﯚن و 994ھەزار دۆﻻرەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﺑڕی
داھﺎﺗﯽ ﻧەﭘﺎوﺗﻮوی ﻓﺮۆﺷــﺮاوی ﻧەوﺗــە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑــە داھﺎﺗﯽ ﭘﺎوﺗﻮو دەدرێﺖ و ﻟــەو ﭘﺎرەﯾە ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە ﺳەرەوە ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮاوە. ﻗەرز و دەﺳﺘﺤەﻗەﻛﺎن دەﺳــﺘﺤەﻗﯽ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﺪا ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑــﻮوە ﻟە 60ﻣﻠﯿﯚن و 346ھــەزار و 909دۆﻻر ،ﻛە ﻟە ﺑڕی داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻧەﭘﺎوﺗﻮو ﻛەم دەﻛﺮێﺘەوە. ﻟــە داھﺎﺗﯽ ﻧەﭘﺎوﺗــﻮوی ﻧەوت، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ رادەﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺮاوە ،ﺋەوەش ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻛڕﯾﺎراﻧەی ﻛە ﭘێﺸــەﻛﯽ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨــﯽ ﻧــەوت دەدەن .ﺑڕی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەرﮔﯿــﺮاوە 90 ،ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ﻛە ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮاوە. ﺑەو ﭘێﯿــە ﺋەو دوو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەی ﺳەرەوە دەﻛﺎﺗە ﺳــەرووی 150 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛە ﻟە داھﺎﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧەﭘﺎوﺗﻮو ﻛەم دەﻛﺮێﺘەوە .ﻟێﺮەدا ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە دەﮔەﯾﻦ ﻛە داھﺎﺗەﻛە ﻟە ﻧﺰﯾﻜــەی 414ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرەوە ﻛــەم دەﻛﺎت ﺑﯚ 262ھەزار و 869 دۆﻻر. ﭘێﺸەﻛﯽ و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﻛڕﯾﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﺑەردەوام ﭘێﺸەﻛﯽ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﻧەوت ﺑــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدەن و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ
ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە رێﮕەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗــﺪا 90ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەو ﻗەرزەی ﮔەڕاﻧﺪﺑێﺘەوە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ وەرﯾﮕﺮﺗــﻮوە ،ﺋەوا ﻟە ھەﻣﺎن ﻣﺎﻧﮕﺪا ﺑــڕی 110ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾﺸــﯽ وەك ﭘێﺸــەﻛﯽ ﭘێ دراوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﺪا ﻧەوﺗەﻛەﯾﺎن رادەﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو ﻟێﻜﺪاﻧەوەش ،داھﺎﺗەﻛە ﻟــە 262ﻣﻠﯿــﯚن و 869ھــەزار دۆﻻرەوە ﺑەرز دەﺑێﺘــەوە ﺑﯚ 372 ﻣﻠﯿﯚن و 869ھەزار دۆﻻر. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ھەر ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﺪا ﺑڕی 23ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻟــە ﺑﺮی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك ،ﻛﺎرەﺑﺎ و دەﺳــﺘﺤەﻗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧەوت داوە. ﺑــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﺧەرﺟﯿﯿــەش ،ﺋــەو داھﺎﺗــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛە ﺑە ﺳﺎﻓﯽ ﺑەدەﺳﺘﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە و ﺑە داھﺎﺗﯽ ﭘﺎوﺗﻮوی ﻧەوت ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟە 349ھــەزار و 869دۆﻻر. ﺑەو ﭘێﯿە داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﭘﺎوﺗﻮوی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەراورد ﺑە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺸﺘﺮ ،ﻧﺰﯾﻜەی 40ﻣﻠﯿﯚن
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﺪا 110ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﭘێﺸەﻛﯽ ﭘﺎرەی ﻧەوﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە.
دۆﻻر داﺑەزﯾﻮە. ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﻣﺎژەﻣﺎن ﭘــێ ﻛﺮد ﻛە ﺋەو ﻧەوﺗەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺟەﯾﮫﺎن ﻧێــﺮدراوە 14 ،ﻣﻠﯿﯚن و 686ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑﻮوە ،ﺑەم ھەر ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑــﺪا 961ھەزار و 390 ﺑەرﻣﯿﻠﯿﺶ ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎڵێﻮراوە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر .ﺋــەو ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾەش ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿە دەردەﺧــﺎت ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﺪا 15ﻣﻠﯿﯚن و 647ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە ،ﻛە ﺑﯚ ھەر رۆژێﻚ دەﻛﺎﺗە 504ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ. ﻟەو ﺑــڕە رۆژاﻧە 473ھــەزاری ﺑﯚ ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎن ﻧــﺎردووە و ﻟە ھەﻣﺎن ﺑڕ رۆژاﻧە 31ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯿﺸــﯽ ﺑﯚ ﭘﺎوﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮدووە.
ﻋێﺮاق ﭼﺎو ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳﺘە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺧﺸێﻨێﺘەوە وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ،ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ھەﯾە ﺑەﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪﻧەوە ﭘێﯿﺎن ،ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯽ و ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺟﯚر و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ،ﺋێﺴﺘە وﺗﻮێﮋی ﺑەﻏﺪا و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑەردەواﻣە. ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺑەﺣــﺮ ﺋەﻟﻌﻠــﻮوم ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﻧــەوت و وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺷــﺎرەزای ﺋەو ﺑﻮارە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــەی 2016 ﭘێﺸﻨﯿﺎزﻣﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑەﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی
ﮔەڕەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚڵەت ﭘێﺪان و دووﺑﺎرە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾــﺎن ،ﺑــەو ﭘێﯿەی ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﻧەوت ﺋەو ﻛﺎرە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن و ﺑەو ﻣەرﺟەی ﺑەﺋﺎراﺳﺘەی ﺑﺎﺷــﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑێﺖ” ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎن دﯾﺎری
ﻛﺮد ﺑەﻣەرﺟــﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯿﯿــەﻛﺎن و ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﻛە ﻟەﮔەڵ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ داراﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەوە ﺑﻮوە ﺑڕﮔەﯾەﻛﯽ ﺑﻮدﺟــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەت ﺑــﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ھەوڵ ﺑــﺪەن ،ﺑﯚﯾە ﺑەر ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻚ داواﻣﺎن ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﻧەوت ﻛﺮد ﻛــە راﭘﯚرﺗﻤﺎن ﺑﺪەﻧــێ ﻟەﺑﺎرەی وﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﯚ زاﻧﯿﻨﯽ ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧەی ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ھﺎوێﮋراون و ﺑڕﯾﺎرە
دوای ﭘﺸﻮوی ﺟەژن ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ھەﺑێﺖ“. ”ﺋــەوەی ﻟــە وەزارەت زاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە، ﺋەوان ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﺑەم ﺋێﻤە ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻣﺎن ھەﯾە ﻛە ﺋﺎﺧﯚ ﺋــەو ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوە دەﺑێﺘە ھﯚی ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﯾﺎن ﻣﺎﻧــەوەی وەك ﺧــﯚی ﯾﺎن زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ،ﺋەوەی دووﭘﺎﺗﻜﺮاوەﯾە ﻛە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرێــــــﮋەی % 50ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑەم ﺧﺎڵﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾــە ﻛە وەزارەت ﭼﯚن ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن و
ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ھﺎوﺳەﻧﮓ دەﻛﺎت ،ﺋێﻤە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧــەوت ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەﻛەﯾﻦ“ ،ﺑەﺣــﺮ ﺋەﻟﻌﻠﻮوم وای ﮔﻮت. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺑــﯚ ﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﺋەوان ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺎت ﻛە ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ھەڵﻮەﺷــێﻨﻨەوە ،ﻟە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ دۆﺧەﻛە ﺋەوان دەﺗﻮاﻧﻦ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻗەﺑــﺎرەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑﻜەن ﻧەك زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ھەﺳﺖ ﺑەﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ھەﻧﺪێ ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗــﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤە ھﺎوﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﻤﺎن داﻧﺎوە ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻣﺎن دەﺑێﺖ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺑﻮدﺟەی 2017ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗــﯽ ﻧەوت ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت. ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪﻧەوە ﺑەﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،وەﺑەرھێﻨﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ”ﺳﯿﻮﻟە“ ھەﯾە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ،ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻛێﺸــەی ھەﯾــە ﻟەﺑﺎرەی داﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن
ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ﻟەﺑــﺎرەی ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑەﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت داﺑﯿﻨﯽ ﺑﻜﺎت ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﺑەﻛﺎرﺧﺴﺘﻦ و وەﺑەرھێﻨﺎن. ﺑﻮدﺟەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﯚ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە و ﺋەوەش ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳەر ﺗێﻜڕای ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ھەﯾە
ﻟەﺑــﺎرەی ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﻗەرزی دەرەﻛﯽ ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەڵێ ﺋەﮔەر ﻗەرز ھەﺑێﺖ ﺳــﻮودی دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺗێﭽﻮوی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن زۆرە و ﺋەو ﻗەرزاﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دراون ﺑەﻋێــﺮاق ،ﻟەو ﺋﺎﺳﺘەدا ﻧﯿﻦ. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وﺗﻮێﮋ ﺑەردەواﻣە و وﺗﻮێﮋەﻛﺎن ﺳەﺧﺘﻦ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺎدﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ
ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑەﺣﺮ ﺋەﻟﻌﻠﻮوم:
ﺋێﻤە ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎن دﯾﺎری ﻛﺮد ﺑەﻣەرﺟﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑەزﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﻟە ﻛێڵﮕە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەر ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮور، واﺗــە ھەوڵێﻜــﯽ ھﺎوﺗەرﯾــﺐ ھەﯾە ﺑﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎنﻟەﭼەﻧﺪﻛێڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺋەوەش ﻟە ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧەوت دﯾﺎرە.
ﺳــەﺧﺘﯽ وﺗﻮێــﮋەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ، ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳﻮود ﻟەو وﺗﻮێﮋاﻧە وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ ﺑەﭼﺎوﺧﺸــﺎﻧﺪﻧەوە ﺑەﭼەﻧﺪ ﺑڕﮔەﯾەﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن و ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯿﺎن“ ،ھەروەھﺎ ﺋەو ﺑەدووری زاﻧﯽ ﻛە ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﺎﻧە ﺑــﯚ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎنﺑﮕﯚڕدرێﻦ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕێﮋەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺳﺎﻧە ﺑــە ڕێــﮋەی % 20زﯾــﺎد دەﻛﺎت ،وەك ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەش دووﭘﺎﺗﯽ ﻟێ دەﻛەﻧەوە ،ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ھەﻧﺎﺳە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﺑﯚ ﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺟﮕەرە و ﻧێﺮﮔەﻟە و ﭘﯿﺴﯽ ژﯾﻨﮕە دەﮔەڕێﻨﻨەوە.
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛەن و ﭼﺎرەﺳەری ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت” :ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﺑــە ڕێــﮋەی % 40ﺑــﯚ % 50ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو، ﻟە ھەﻣﻮو ﻋێــﺮاق زﯾﺎدی ﻛﺮدوو و ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی ھەﻧﺎﺳەش ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە“. ﺑە ﭘێﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﻟەﺑﺎرەی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە دەﺳﺖ
ﺳــﺎڵﯽ 2011دا ،ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ﺑــﯚ دوو ھــەزار و 531ﻧەﺧﯚش و ﻟە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 2012و 2013 ﺗﺎ ،2015ھەﻣﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑە ڕێﮋەی % 20زﯾﺎدی ﻛﺮدووە. ھەروەھﺎ د .ﻛەﯾﻮان ﺣەﻣەﻣﯿﻦ، ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠە ،ﺋەوە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺟﮕەرە زۆر ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮە ﻛە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ.
ﺑڕﯾﺎر ﺋەﺣﻤەد:
ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ھﯿــﻮا ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ھەزار و 500ﻧەﺧﯚش ﻧﺎوﻧﻮوس ﻛﺮاون و ڕێﮋەﻛــەش ﻟەزﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾــە. ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑــە ڕێــﮋەی % 20ﺳــﺎﻧە ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾــە ،ﻟــەو ڕێﮋەﯾــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن ﻛە ﺑەﺑڕوای ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﺎن، ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚﯾە ﺑﯚ ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠە. دۆﺳــﺘﯽ ﻧەﺟﺎت ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ھﯿﻮای ﺗﺎﯾﺒەت
ﺑە ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﭘێﯽ واﯾە ،ڕێﮋەی ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــە 80ﺑــﯚ % 85ی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﻧﺎﺳە دەﺑﻦ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن و % 15ی ﺗﺮﯾﺶ ﺑﯚ ژﯾﻨﮕە. ﺑەڕێﻮﺑــەری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ھﯿﻮا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2004ـــەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﻛەس ﻧﺎوﻧﻮوس ﻛﺮاون. ھــﺎوﻛﺎت ﺑڕﯾــﺎر ﺋەﺣﻤــەد، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳەﻧﺘەری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن ﺑــە ﺗﯿﺸــﻚ ڕووﻧﯽ ﻛــﺮدووە، ﺳــﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 700ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠە ﺳەرداﻧﯽ ﺳەﻧﺘەری
ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠە ﺑە ڕێــﮋەی % 40ﺑﯚ % 50ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو، ﻟە ھەﻣــﻮو ﻋێﺮاق زﯾﺎدی ﻛﺮد و ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی ھەﻧﺎﺳەش ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ) 967 ،(2007 – 2005ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2008ﺋــەو ڕێﮋەﯾە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗــەوە ﺑﯚ ھەزار و ،727 ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2009دا ﺋﺎﻣﺎرەﻛــە ﺑﻮوە ﺑــە دوو ھەزار و 65ﻧەﺧﯚش و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010دا ڕێﮋەﻛــە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 2379 ﻧەﺧﯚش ،ھــەر ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛە، ژﻣﺎرەی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دووﭼﺎری ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﺑﻮون ﻟە
ﺑە ﺑڕوای ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە” ،ﺟﮕەرە ﺑەﺷــێﻮازی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠە ھەﯾە. ﺑە ﺷێﻮازی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺟﮕەرە ﻛﺎر دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﻧﺎﺳە“. ﺑە ﮔﻮﺗــەی د .ﻛەﯾﻮان ،ﺟﮕەرە ﺑــە ڕێــﮋەی % 60ﺋەﮔــەری ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑــە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی ھەﻧﺎﺳــە زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت.دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەوەش ﻛﺮدەوە،
”ﺟﮕەرە زﯾﺎﻧﯽ زۆرە ،ﺑەم زﯾﺎﻧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺟﮕەرە 50 %زﯾﺎﺗﺮە ،دەﺷــﺒﯿﻨﯿﻦ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوەﺗە
ﺧﻮاردن و ﺧﯚراﻛﯽ ﮔەﻧﺠەﻛﺎن، ﺑﯚﯾە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠە ﺑەو ڕێﮋەﯾە ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە“. ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟە
ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ھەﻧﺎﺳە و ﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەرﺑوﺗﺮە.
داوای داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﺎوڕێ ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰەران و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ،ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن و ﭘێﯿﺎن واﯾە ”ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ھێﺰێﻜــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دادوەری ،واﻗﯿﻌﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ دادﮔە دەﭼێﺘە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺗﺮەوە“. ﻟەوەﺗــەی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﯾەﻛــەم ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ،ﻗﯚﻧﺎغ ﺑــە ﻗﯚﻧــﺎغ ﺟﯚر و ﺑەﺷﯽ ﺟﯿﺎوازی ﭘﯚﻟﯿﺲ داﻣەزراوە، ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﺎوەﺧــﯚ، ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻦ ،ﮔﻮﻣﺮگ ،ﺷــﺎرەواﻧﯽ، رێــﻜﻜﺎری ،ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ،ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﯽ و ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ/ ﺋﯿﻨﺘەرﭘﻮول /و ﺋێﺴﺘە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن
ھەﯾە ،ﺑــەم ﺋەوەی ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﻟە ﭘﺎرێﺰەر ،ﻣﺎﻓﭙەروەر و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ دووﭘﺎت ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەﻛەﻧەوە و ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە” ،ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری“ﯾە. ﭘﺎرێــﺰەر ھێﺮش ﺣەﺳــەن ﺧﺪر ﭘێﯽ واﯾــە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە داﻣــەزراوە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن و دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو دەوڵەت دەﺳەﺗﯽ دادوەرﯾﯿە، ﺋەﮔــەر ﺋــەو دەﺳــەﺗە ﺗﻮاﻧــﯽ
دادﭘەروەر و ﯾﺎﺳــﺎﭘەروەر ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎ و ﺑەرزدا دەﺑێﺖ. ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە دەڵێ” ،دادﮔەﻛﺎﻧﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑڕﯾﺎر دەردەﻛەن و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛەن ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە دەﯾﺎن ﺑڕﯾﺎری دادوەر ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﻣەرەﻛەﺑﯽ ﺳەر ﻛﺎﻏەز ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻻﯾەﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧەﻛﺎن ﺳەرﺑە دەﺳــەﺗﯽ دادوەری ﻧﯿﻦ و ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دادﮔەدا ﻻوازن“. ﺋەو ﭘﺎرێﺰەرە ﺑﯚ ”وﺷە“ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دادﮔە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﭽێﺘە ﺑﻮاری ﻛﺮدارﯾﯿەوە ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﻟە ﺋﺎﺳﺖ داﺧﻮازﯾﯽ ﺋێﻤەدا
ﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﭘﯚﻟﯿﺴە راﺳﺘەوﺧﯚ ﻓەرﻣﺎن ﻟە دادﮔە وەردەﮔﺮێﺖ و ﺳــەرﺑە دەﺳەﺗﯽ دادوەرﯾﯿە“. ﭘێ دەﭼێﺖ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دادوەری ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟە رووی ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯿﯿــەوە ﺋەوەﻧﺪە ﻗﻮرس ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑەرﻓﺮەوان ﻟە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺋێﺴﺘەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻟــە ﺑــﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﺪا ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە و ﻛﯚﻟﯿﮋەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﻣﺎﻓﻦ، ﺋەوەش ﻛﺎرەﻛە ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ دەﻛﺎت. ﭘﺎرێﺰەر ھێﺮش ﺣەﺳەن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ”ھەﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎرﻣەﻧﺪان و ﺋەﻓﺴەراﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ھەﻧﺎﺳە ڕوو ﻟە زﯾﺎدﺑﻮون دەﻛﺎت
15
ﭘﺎرێﺰەرێﻚ:
ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ دادﮔە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﭽێﺘە ﺑﻮاری ﻛﺮدارﯾﯿەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری دەﻛﺎت ﻛە ﺳەرﺑە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە و ﻛﯚﻟﯿﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎف و ﯾﺎﺳــﺎن ،ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر دەﺑێﺖ ﻟەوەی ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺑﻤەزرێﻨﺮێﺖ“. ﺋﺎﯾــﺎری ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻟەﻻﯾەنﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪەراﻧﯽﮔەرﻣﯿﺎﻧەوە ھێﺮش ﻛﺮاﯾە ﺳــەر ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دادﮔــەی ﻛەرﻛﻮوك/ﮔەرﻣﯿــﺎن، دادوەراﻧــﯽ دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿــﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻦ ﻛﺮد و ﯾەﻛێﻚ ﻟە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری ﺑﻮو. دادوەراﻧــﯽ دەﭬەرەﻛــە ﻟــە راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜــﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن دا، ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ﺑــﯚ ﺋەوەی ھێﺰێﻜﯽﺗﺎﯾﺒەتﺑەﭘﯚﻟﯿﺴﯽدادوەری داﺑﻤەزرێــﺖ و ﻟەژێــﺮ ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ دادﮔەﻛﺎﻧــﺪا ﻛﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەن و ﺑەرﭘﺮس ﺑﻦ ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ دادﮔە و ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﻻﯾەن دادﮔەﻛﺎﻧەوە ﺑێﺖ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺳەرﭘێﭽﯽ و ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯿﺎن ﻛە ﺑێ ﮔﻮﻣﺎن ﺋەوە وا دەﻛﺎت ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ
دادﮔە ﺑﺎﺷﺘﺮ راﺑﭙەڕێﻨﺮێ و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﺑــە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚش ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘەوە ﺗــﺎ رووی ﮔﺎزاﻧﺪە و ﮔﻠەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻟەوان ﻧەﺑێﺖ“. ﭘﺎرێﺰەران و دادوەران ﻟەو ﺑﺎوەڕەدان داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دادوەری ،ﺟﮕەﻟەوەی ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر دەﺑێــﺖ ﻟە زﯾﺎﺗــﺮ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دادﮔە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋەو ھێﺰە ﺑەﺷێﻚ دەﺑێﺖ ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﻜﯚی دادﮔە و ﻣﺎﻓﭙەروەران. ﺳەﯾﺪ ﺑەدرەدﯾﻦ ﺑەرزﻧﺠﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﻟەوەﺗەی ﺳﺎڵﯽ 1992ەوە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﻣﺎن ھەﯾە و ھەﻣﻮو ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ داﻣەزراوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری ﻧەﺑێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــﺎڵﯽ 2007 دەﺳــەﺗﯽ دادوەری ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 23ی ﺳﺎڵﯽ 2007ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەﺗەوە. ﺑەرزﻧﺠﯽ دەڵێ” ،داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەو
ﺟﯚرەی ﭘﯚﻟﯿﺲ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧﺎوێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘڕۆﺗﯚﻛﯚﻟێﻚ ﻟە ﻧێــﻮان دەﺳــەﺗﯽ دادوەری و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﻛە دەﺳەت و ﺷێﻮازی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دادوەری دەﮔﺮێﺘــە ﺧﯚی ،ﭘﺎﺷــﺎن وەزﯾﺮی ﻧﺎوﺧﯚ ﻛە ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻓەرﻣــﺎن دەﻛﺎت ﺑەﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑەﺷــە ،ﭘﺎش ﺋەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ دادوەری ﺑەﻓەرﻣﯽ داوای ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺟﯚرە ﺑەﺷەی ﭘﯚﻟﯿﺲ دەﻛﺎت“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘﯚﻟﯿﺴە زۆر ﮔﺮﯾﻨﮕــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺧﻮﻟﯽ ﻟە ﻧێﻮان وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ دادوەری ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەم ھەﻧﮕﺎوەش ﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﯾﺎن زۆر ﺳﺴﺘە، ﺑەم ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەو داﻣەزراوەﯾەی ﭘﯚﻟﯿــﺲ واﻗﯿﻌﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و دادﮔە ﻟە وﺗەﻛەﻣﺎن دەﮔﯚڕێﺖ“. ﺑەرزﻧﺠــﯽ ھﯿﻮاﺧــﻮازە ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دادوەری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺑﻤەزرێﺖ و دەڵێ” ،داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺑەﺷەی ﭘﯚﻟﯿــﺲ ،دواﺟــﺎر ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﯽ دادﭘەروەرﯾــﯽ و دادﮔەرﯾــﯽ و ﺳەروەری ﯾﺎﺳﺎ دەﺷﻜێﺘەوە“. داواﻛﺎری ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دادوەری ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دادوەری ﻟە ﻋێﺮاق و زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎدا ھەﯾە.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﻃﺎھﺮ ﻃﻴﺐ أﺣﻤﺪ )ﻣﺎﻣﮑﺎك(
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﻣﻦ ﭘێﺸﻨﻴﺎزی ﺋەوە دەﮐەم ،ﺋەو ﻳێﮑێﺘﻴﻴەی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﮐــە ﻟە ،1992 دەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ھﺎوﮐﺎرێﻜــﯽ ﺑە ﺋەزﻣﻮون، داﻣﺎﻧﻤەزراﻧﺪ ،ﺑﮋﻳێﻨﻴﻨەوە ﺋــەم ﮔﻮﺗــﺎرە ﻟەوێــﻮە ھﺎﺗﻮوە ﮐە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋــەو ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﻴﺎ زەﺑەﻻﺣە ﺟﻴﮫﺎﻧﻴﻴەی ﻣﺎوەﻳێﻚ ﺗەرﺟەﻣــەم ﺑــﯚی دەﮐﺮد و ﻟە ﺑﺮی وەرﮔێڕاﻧﯽ ھەر ﻻﭘەڕەﻳێﻚ 25دۆﻻری ﺋەﻣێﺮﮐﻴــﻢ ﻟێــﯽ وەردەﮔﺮت ﭼﻮﻧﮑــە واﻳﺪەزاﻧﯽ ھەر ﻟــە ﮐﺎﻧــەدا دەژﻳﻢ؛ ﺑەم ﮐــە زاﻧــﯽ ﮔەڕاوﻣەﺗــەوە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧێ ،ﺋﻴﺘﺮ ﺑﺎﻳەﺧﯽ ﺑەو ھەﻣﻮو ﺑﺎوەڕﻧﺎﻣﺎﻧــە ﻧەدا ﮐە ﻟە ﮐﺎﻧەدا ﻟە ﭘﺴــﭙﯚری وەرﮔێڕان وەرﻣﮕﺮﺗﻮوﻧە ،داوای داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﮐﺮێﻴەﮐەی ﻟێ ﮐﺮدم. ﮔﻮﻣﺎن ﻟــەوەدا ﻧﻴﻴــە ﻧەرﻳﺘﯽ ﮐﻮردەواری دەﮔەڵ دەﺳﺘﻮوری ﮔەﻟەﮐﺎﻧــﯽ ﺧــﯚراوا ﺟﻮداﻳە. ﮐﻮرد ﭘێﯽ ﺷــﻮورەﻳﻴﻴە ﭘﺎرەی زﻳﺎد ﻟە ﺋﻴﺸەﮐەی وەرﺑﮕﺮێﺖ؛ ﺑەم ﺧﯚراواﻳﻴﻴەﮐﺎن ،ﺋەواﻧەی ژﻣﺎرەﻳێﻜــﯽ زۆری ﮐﻮردﻳــﺎن دەﮔەڵﺪا دەژی ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺑﻴــﺮ دەﮐەﻧــەوە و ڕێﮕــەی ﮔەﻟەك ﺳــەﻳﺮ دەدۆزﻧــەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘــﺎرەی ﭘﺘﺮ ﻟــە ﮐڕﻳﺎر ﺑەردەﻧەوە و ﮐەﻣﺘﺮﻳﻦ ﭘﺎرەش ﺑــە ﮐﺎرﺑەﻧﺪەﮐﺎﻧﻴــﺎن ﺑﺪەن و ﺷﺎﻧﺎزﻳﺸﯽ ﭘێﻮە دەﮐەن ﭼﻮﻧﮑە ﻟــە ﺑەراﻧﺒــەری ﺳــەرﺑﺎرەﮐە ﮐﺎرەﮐﺎﻧﻴــﺎن ﭘﻮﺧﺘە ﺗﺮ دەﮐەن. ﺋێﻤەی وەرﮔێڕﻳﺶ ،ﮐە ﻣەراﻗﯽ دەﺳﺘﮑەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎن ھەﻳە، ﺑﺎ ﺧﺰﻣەﺗێﮑێ ﺑــﺎش ﺑﮑەﻳﻦ و ڕێﮕــەی ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﺪۆزﻳﻨەوە ﺗﺎ ﭘﺎرەی ﭘﺘﺮ وەرﺑﮕﺮﻳﻦ. ﺳەﻳﺮﻳﻜە ،ﮐﺎﺳﺒﮑﺎراﻧﯽ ﺧﯚراوا ﭼــﯚن ﮐەﻣێﻚ ﭘﻮوﻟــﯽ ﭘﺘﺮ ﻟە ﮐڕﻳــﺎر وەدەﺳــﺖ دێﻨﻦ ﺑێ ﺋــەوەی ﮐڕﻳــﺎر ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﺑﮑﺎت ﻳــﺎن ﻧﻘەی ﻟێــﻮە ﺑێﺖ، ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھێڵە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻴﻴەﮐﺎن ﻧﺮﺧــﯽ ﺳــەﻓەرەﮐﺎﻧﻴﺎن ﮔﺮان ﻧەﮐﺮد ﻧەﮐﺎ ﮔەڕﻳﺪە ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﺑــﮑﺎت ،ﺑەڵﮑــﻮ ﺧﻮاردﻧﯽ ﻧــﺎو ﻓڕۆﮐەﮐﺎﻧﻴــﺎن ﭼﻴﺘﺮ ﻧەدا. ﭘﺎﺷﺎن ﭼﻮون ﺑﯚﺷــﺎﻳﯽ ﻧێﻮان ﮐﻮرﺳﻴﻴەﮐﺎﻧﻴﺎن ﺗەﺳﻜﺘﺮ ﮐﺮد ﺗﺎ ژﻣﺎرەﻳێﻜﯽ ﭘﺘﺮی ﻧەﻓەر ﺳﻮاری ﻓڕۆﮐــەﮐﺎن ﺑﮑــەن و ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﮐێﺸــﯽ ﺑﺎرﮔەی ﻣﻮﺳﺎﻓﻴﺮاﻧﻴﺎن ﮐەم ﮐﺮدەوە و ﻟە ﺑەراﻧﺒەر ھەر
ﮐﻴﻠﯚﮔﺮاﻣێﻜﯽ ھەورازی ﮐێﺸە دﻳﺎر ﮐﺮاوەﮐە ﭼەﻧﺪ دۆﻻرێﻜﯽ ﭘﺘﺮ وەردەﮔﺮن. ﻟە ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣێﺮﮐﺎ ،ﺧﺎڵێﮑﻴﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﻧﺎو ﻟﺴــﺘﯽ ﭘــﺎرەدان و ﻧﺎوﻳﺎن ﻧــﺎوە TIPواﺗﺎ ﺑەﺧﺸــﻴﺶ و ﺑەﻣەش ﭼەﻧﺪ ﺳەﻧﺘێﻚ ﻟەو ﺗێﺮ ﺧﻮاردوواﻧــە وەردەﮔﺮن ﮐە ﻟە ﺑﺮﺳــﺎن ڕێﻴﺎن ﺑەو ﺧﺎرﻧﮕﺎﻧەدا دەﭼێــﺖ .ڕێــﮑﺎری ﻟەوەش ﺳــەﻳﺮﺗﺮ ھەﻳــە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘﺎرەﮐــەت ﮐەم ﺑﮑەﻧــەوە؛ ﻟە ﻗﯚدﻳﻴێﻜﯽ ﻗﺎوە ﮐە 1ﺋﯚﻧﺴە ﻗﺎوە ﻳﺎن ﺗﺸﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗێﺪەﮐﺮێﺖ ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﻴــﺎﮐﺎن ﻟە ﻧێــﻮان 10.5 ﺗﺎ 12ﺋﯚﻧﺴــەی ﺗێ دەﮐەن و ﻧﺮﺧەﮐەﺷﯽ داﻧﺎﺑەزێﻨﻦ. دﮐﺘﯚرەﮐﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــەش ﻟــەو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧەی ﻟە ھەر ﭼﻮار ﻻوە
وەرﮔێڕان و ﭘﺎرە ﭘەﻳﺪا ﮐﺮدن
ﮐﺎر ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﮑەن ﻳﺎﺳــﺎﻳێﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن )ﺋەﮔەر ﮐﺎرا ﺑــﻮوەوە( دەرﺑﭽﻮێﻨﻦ ﻧەھێﻠﻦ ﮐەﺳــێﻚ ﻟــەو دەﺳــﺘەﻳەی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺪام ﻧەﺑێﺖ
ﭘەڕۆی ﻟەم ﺷــێﻮەﻳە ،ﮔەرﻣﺘﺮ ﺑﮑــەن .ﺋەواﻧــەی ﻟێــﺮەدا دەﻣێﻨﻨــەوە ﺗەﻧﻴــﺎ وەرﮔێــڕە ﮐﻮردەﻛﺎﻧــﻦ؛ ﺋەو وەرﮔێڕاﻧە ،ﺑﺎ دەرﭼﻮوی ﮐﯚﻟێﮋەﮐﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﻴﺶ ﺑﻦ ،ﺑەم ﺑﺎرﻳﺎن ھێﻨﺪە ﻻرە ،ﺑە ﭼﺸەش ﻗﺎﻳﻠﻦ. ﻣﻦ ﭘێﺸــﻨﻴﺎزی ﺋەوە دەﮐەم، ﺋــەو ﻳێﮑێﺘﻴﻴــەی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﮐــە ﻟــە ،1992 دەﮔــەڵ ﭼەﻧــﺪ ھﺎوﮐﺎرێﻜﯽ ﺑــە ﺋەزﻣــﻮون ،داﻣﺎﻧﻤەزراﻧﺪ، ﺑﮋﻳێﻨﻴﻨەوە و ﺋــەرك و ڕێﻜﺎر و ﻳﺎﺳــﺎی ﻧﺎوﺧﯚی ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﺑﮑەﻳﻦ و وە ﮔــەڕی ﺑﺨەﻳﻨەوە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺧﺰﻣەﺗﯽ وەرﮔێڕە ﺑﻠﻴﻤەﺗەﮐﺎﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮑﺎت و ﻧەك ھەر ﻟە ﺳــەرەد و ﺑێﮋﻳﻨﮕﻴــﺎن ﺑــﺪات ،ﺑەڵﮑﻮو ﺑە ھێــﺮەگ ﺗەﺗەڵەﻳــﺎن ﺑﮑﺎت و
ﮐﻮردی ﻗەوارەی ﺧﯚی دەﺑێﺖ و ﭘﻴﺸەﺳــﺎزﻳﻴەﮐەش ﭘێــﺶ دەﮐەوێﺖ. ﭘﺎﺷــﺘﺮ وەرﮔێــڕی ﮐﻮردﻳﺶ دەﺗﻮاﻧێﺖ وەك ﭘﻴﺸەوەرەﮐﺎﻧﯽ دﻳﮑــە ﺑــە ھێــﻮری ﻧﺮﺧــﯽ ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﺑەرز ﺑﮑﺎﺗەوە و ﮐﺮێﯽ وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺑە ﭘێﯽ ﭘێﻮەر و ﺟﯚر و ﺷێﻮەی ﻧﻮوﺳﻴﻨەﮐە ﭘﺘﺮ ﺑﮑﺎت و ﮔﻮێ ﺑە ﺟﻴﺎوازی ﮐەڵﺘﻮوری ﻧــەدات و ﺋــەم ﺧەرﺟﻴﻴﺎﻧەی ﺧﻮارەوەش ﺑﺨﺎﺗە ﺳــەر ﮐﺎری وەرﮔێڕاﻧەﮐە: أ .وەرﮔێــڕان ........................ ) 2000دﻳﻨــﺎر ﺑــﯚ ھــەر ﻻﭘەڕەﻳێﻜﯽ ،A4ﺑە ﻧﻮوﺳــﻴﻨﯽ ﻗــەوارە 14ی Adobe Ara- bicﻟــە ﮐﻮردﻳﻴەﮐەی و ﻗەوارە 12ی Arialﻟــە ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴــﯽ و
ﮐﻮرد ﭘێﯽ ﺷــﻮورەﻳﻴﻴە ﭘﺎرەی زﻳﺎد ﻟە ﺋﻴﺸــەﮐەی وەرﺑﮕﺮێﺖ؛ ﺑەم ﺧﯚراواﻳﻴﻴەﮐﺎن ،ﺋەواﻧەی ژﻣﺎرەﻳێﻜﯽ زۆری ﮐﻮردﻳﺎن دەﮔەڵﺪا دەژی ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺑﻴﺮ دەﮐەﻧەوە ﮔەﻣﺎرۆ دراوە و ﺑێ دۆﺳــﺖ و ﭘﺸــﺘﻴﻮاﻧە و ﺳﻴﺎﺳﻴﻴەﮐﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــەر ﮐﻮرﺳﯽ و ﺗﺸــﺘﯽ ﺗﺮی ﺗﺎﻳﺒــەت ﺑە ﺧﯚﻳﺎن ﺷــەڕﻳﺎﻧە، ﻧەﺧﯚﺷەﮐﺎﻧﻴﺎن ﻟە ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧە ﺗﺎﻳﺒﺘــەﮐﺎن ﻧەﺷــﺘەر دەﮐەن. ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەرە ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﮐﺎن ﭼەﻧﺪ ڕۆژ ﺑــﯚ واژﻳﻴێﻚ ﻳﺎن ﺑﯚ ﻣﯚرێﻚ ﮐەﺳێﻜﯽ داﻣﺎو ﺑە دوای ﻗﺎﻳﻠەﻣﺪﻳﻴێﻚ دەھێﻨﻦ و دەﺑەن؛ ﻣەﮔەر ﭼﺸــﺘێﻜﺖ ﻟە ﮔﻴﺮﻓﺎﻧﯽ دەرﺑێﻨﻦ ،دەﻧﺎ ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺑێڵﻦ ڕەﺣﻤەﺗێﻚ ﺑﯚ داﻳﻚ و ﺑﺎوﮐﺎﻧﻴﺎن ﺑﻨێﺮﻳﺖ. ڕەﻧﮕــە ھﻴﺘﺮﻳــﺶ زۆر ھەﺑﻦ، ﺑــەم ﻟــەم دەﻣە دەﺳــﺘە و ﺋێﻘەﻳــە ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧەی ﺋەم ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧەم وەﺑﻴﺮ ﻧﺎﻳێﺘەوە ﮐە ﺧەﺑﺎت دەﮐــەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەڕﮐــﯽ ﺗﯚ ﭘــﺎك ﺑﮑەﻧــەوە و ﮔﻴﺮﻓﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻳﺎن ،ﺑــە ﭘﻴﻨە و
ﺋەواﻧــە ﻟە ﻟﺴــﺘەﮐە دەر ﺑﮑﺎت ﮐە زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی دەﺷــێﻮێﻨﻦ و ﺑەھﺎی زاﻧﺴﺖ و ﭘﻴﺸەﺳﺎزی وەرﮔێــڕان ﮐەم دەﮐەﻧەوە و ﺑە ﭘﻮوﻟێﻚ ﻻﭘەڕەﻳێﻚ وەردەﮔێڕن و ڕێﮕە ﻧەدات ھەر ﮐەﺳە ﭼﻮار وﺷەی ﻟە زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﺑﻴﺎﻧﯽ زاﻧﯽ ﺑێﺘــە ﻣەﻳﺪاﻧﯽ ﺳــﻮارﭼﺎﮐﺎﻧﯽ وەرﮔێڕان. ژﻳﺎﻧﺪﻧــەوە و ﮐﺎرا ﮐﺮدﻧــﯽ وەرﮔێڕاﻧــﯽ دەﺳــﺘﮕەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــێ ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ دەﺑێﺖ: .1ﭘﻴﺸــەﮐە ﭘﻮﺧﺘە ﺗﺮ دەﺑێﺖ و زﻣﺎﻧــﯽ ﮐــﻮردی ﻟەﻣــە ﭘﺘﺮ ﻧﺎﺷێﻮێﻨﺪرێﺖ؛ .2ﺑەھــﺎی وەرﮔێــڕان ﺑــەرز دەﺑێﺘــەوە و ﺑەرﻳﯽ ﮐەﺳــﯽ وەرﮔێــڕ ﻟــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﮔەرﻣﺘﺮ دەﺑێﺖ؛ .3زاﻧﺴــﺘﯽ وەرﮔێــڕان ﻟــە
زﻣﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺑە ﺋەﻟﻔﻮﺑێﯽ ڕۆﻣﺎﻧﯽ دەﻧﻮوﺳﺮێﻨەوە و ﺑﯚﺷﺎﻳﯽ ﻧێﻮان ھێﻠەﮐﺎن line spacingدەﺑێ 2ﺑێﺖ(؛ ب .ﮐﺮێﯽ ﺋەو ﮐﺎﺗەی وەرﮔێڕان دەﻳﺒــﺎت 1500) ...دﻳﻨــﺎر ﺑﯚ وەرﮔێڕاﻧﯽ ھــەر ﻻ ﭘەڕێﻚ ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﻟە ﻳێﻚ ﺳﻌﺎت ﮐەﻣﺘﺮ ﻧەﺑێﺖ(؛ أ .ﭘــەڕ و ﭼــﺎپ و ﻣەرەﮐەب... ) 1500دﻳﻨــﺎر(؛ ب .ﮐﺮێــﯽ ﺗەﺧﺘــە ﮐﻠﻴــﻞ 500) ............دﻳﻨــﺎر ﻟە ﺑﺮی ﺑە ﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗەﺧﺘە ﮐﻠﻴﻞ ﭼﻮﻧﮑە ﮐﯚﻧﯽ دەﮐﺎت(؛ ج .ﮐﺮێــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ............ ) 1500دﻳﻨــﺎر ﺑــﯚ ﮐﺎرﮔێڕی و ﮐﺮێﯽ دوﮐﺎن(؛ د .ﮐﺮێﯽ ﭘــﺎرە وەرﮔﺮﺗﻦ .......... ) 250دﻳﻨﺎر ﻟەﺑﺮی ﭘﺴــﻮوﻟەی ﭘﺎرەوەرﮔﺮﺗﻦ(؛
ھـ .ﮐﺮێﯽ ﻧەرﻣﻮێﺮ .................. ) 250دﻳﻨــــﺎر(؛ و .ﮐﺮێﯽ ﺋﻴﻤەﻳڵ ﻧﺎردن .......... ) 250دﻳﻨﺎر(؛ ز .ﮐﺮێﻴەﮐﺎﻧــﯽ دﻳﮑە ............... ) 250دﻳﻨﺎر(، ﺑەم ﭘێﻴــە وەرﮔێڕ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە وەرﮔێڕاﻧﯽ ھــەر ﻻﭘەڕەﻳێﮑﯽ A4دا 26000دﻳﻨﺎر وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﺟێﯽ ھەﻣﻮو وردەﮐﺎرﻳﻴەﮐﺎﻧﯽ ﺋﻴﺸــەﮐەی ﺑﺰاﻧێﺖ .ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەم ﭘﺎرە ﭘەﻳﺪاﮐﺮدﻧەش ﺳــەر ﺑﮕﺮێــﺖ ،دەﺑــێ وەرﮔێڕەﮐﺎن ڕەﭼﺎوی ﺋەم ﺳێ ﺧﺎڵە ﺑﮑەن و ﺳەرﭘێﭽﯽ ﻟە ﺑڕﻳﺎرەﮐﺎن ﻧەﮐەن ﮐــە دەﺳــﺘﮕەی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن )ﭘــﺎش ﮐﺎرا ﮐﺮدﻧەوەی( دەرﻳﺎن دەﮐﺎت: .1ﻟە ﺳــەر ﻧــﺮخ داﻧــﺎن ڕك ﺑە ڕﮐێــﯽ ﻳێﮑﺘــﺮی ﻧەﮐەن؛ ﻳەﮐێﻚ ﻧﺮﺧــﯽ وەرﮔێڕاﻧەﮐەی ﭘﺘﺮە ﻟەوی دﻳﮑــە ،ﮔﻠەﻳﯽ ﻟێ ﻧﺎﮐــﺮێ ﭼﻮﻧﮑە ﺋــەم ﮔﺮاﻧﮑﺎرە وەك ﺋــەو ﻧﻴﻴــە ،ﺋەﻣەﻳــﺎن ھەﻣــﻮو ﺑﻨەﻣﺎ زاﻧﺴــﺘﻴﻴەﮐﺎﻧﯽ وەرﮔێڕان دەزاﻧێ و ﭘەﻳڕەوﻳﺎن دەﮐﺎت و ﺑە ﺗەواوی ﺷــﺎرەزای ھەردوو دەﻗەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوە و ﻣەﺑەﺳﺘە؛ .2ﮐﺎر ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﮑەن ﻳﺎﺳﺎﻳێﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن )ﺋەﮔەر ﮐﺎرا ﺑﻮوەوە( دەرﺑﭽﻮێﻨﻦ ﻧەھێﻠﻦ ﮐەﺳــێﻚ ﻟــەو دەﺳــﺘەﻳەی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﻧــﺪام ﻧەﺑێﺖ، ﮐﺎری وەرﮔێڕێــﻚ ﺑــﮑﺎت و واﺑﮑﺮێﺖ وەزارەﺗەﮐﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋەو ﻗﺎﻧﻮوﻧە ﺑﻦ. .3ﻧەھێڵﻦ وەزارەﺗﯽ داد ﭼﻴﺘﺮ ﻣﯚڵەﺗﯽ وەرﮔێڕان ﺑەو ﮐەﺳﺎﻧە ﺑــﺪات ﮐــە ﺗەﻧﻴــﺎ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑەﮐەﻟﯚرﻳﯚﺳــﻴﺎن ﻟە زﻣﺎﻧێﻜﺪا وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ھﻴﭽــﯽ ﻟــێ ﻧﺎزاﻧﻦ و ﻧەھێڵﻦ ڕاﺳﺘﻨﺎﺳــەی ﮐﺎرەﮐﺎﻧﻴﺎن ﺑﮑﺮێﺖ. ﺑەم ﭼەﺷــﻨە ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەو ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﻴــﺎ زەﺑەﻻﺣــە ﺑﻴﺎﻧﻴﻴﺎﻧە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﮔﻮﺷــﺎر ﻟــە ﺳــەر وەرﮔێڕاﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﮑەن دا ﻧﺮﺧﯽ ﮐﺎرەﮐﺎﻧﻴﺎن داﺑەزێﻨﻦ و ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﻴﺎ ﺑﻴﺎﻧﻴﻴەﮐﺎن ھێﺸﺘﺎ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﭘﺘﺮ ﻟە ﺳەر ﺣﻴﺴﺎﺑﯽ ﮐﻮرد ﺑﮑەن.
وﺷﯿﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺳﻮەد
ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﮔﻮﺗﻨﯽ ﻣەﻗﺎم و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮﻧﻜــە زۆری ﻟەﺑﺎرەوە دوواوم ،ھﯽ ﺋەوە ﻧﯿﯿە رﺳــﺘە ﺳــﻮواوەﻛﺎن دووﺑﺎرە ﺑﻜەﻣەوە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺑﺎرەی ﮔﺮﻧﮕﯽ و ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻣەﻗﺎم ﻟە ھﻮﻧەردا دﯾﺴــﺎن ﺷەﻧﻮﻛەو ﺑﻜەم. ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﺑﯿﺮﺧﺴــﺘﻨەوە ،ھﯽ ﺋەوەﯾە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺣەوت ﻣەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑﻜەﯾﻦ ”ﺑەﯾﺎت -ﺣﯿﺠﺎز -راﺳــﺖ- ﻧەھﺎوەﻧﺪ -ﺳــێﮕﺎ -ﺣﻮﺳــێﻨﯽ -ﭼﻮارﮔﺎ )ﻋەﺟەم(“ ﻛە ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا 136ﻟﻘﯿﺎن ﻟــێ دەﺑێﺘەوە .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەﻣەﯾﺎن ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳــەرﭼﺎوە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن .ﺋەﮔەر ﻧﺎ ،دەﯾﺎن ﻟﻘﯽ ﺗﺮی ﻛــﻮردی و ﻣەﻗﺎﻣە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ھەن ﻛە ﻟــەﻻی ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆری ﺋێﻤە وەك ﭘﯿﺮۆز ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛﺮێــﻦ .ﺋەوەی ﻟێــﺮەدا ﻣەﺑەﺳــﺘﻤە زۆر ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ﻟەﺑﺎرەﯾەوە ﺑﺪوێﻢ ،ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏــەدا ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﻣەﻗﺎﻣە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﻟەﻧﺎو ﻛــﻮرددا ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛە زۆرﺑــەی ﺋەواﻧەی ﻟە ﺑــﻮاری ﻣﻮزﯾــﻚ و ﮔﯚراﻧﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەزاﻧﻦ ﻧەك ﮔﻮﺗﻨﯽ .ﭼﻮﻧﻜە ﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ دەزﮔــە و رێﻜﺨﺮاوێﻚ ﻟەو ﺑــﻮارەدا ﻛە دەﻧﮕﯿﺎن زۆر ﻛﺰە ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ھﻮﻧەری ﻣەﻗﺎم ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﻧﺎو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯿﺸﺪا ﺑﻜەﻧە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ. ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮدا ﻛە ﻋەﺷﻖ ﺗﻮﺧﻤﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ داھێﻨﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻮوە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟــە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا ،ﻟە ﺑــﻮاری ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧﯽ ،ﻣەﻗﺎم ﺑــە ﺑﻨﭽﯿﻨەی ﮔﯚراﻧﯽ دەﺑﯿﻨﺮا ﻛە دروﺳﺖ ﺑەو ﺷێﻮەﯾەﯾە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺋێﺴﺘە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻜەﯾﻦ ،زۆر ﺑەرووﻧﯽ دەردەﻛەوێ ﻛە ﺋەو ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾە ﻟەﻧﺎو ﭼﻮوە و ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ. ھەر ﻣەﻗﺎﻣێﻚ ﻛە ﻟە دوو ﯾﺎن ﺳێ ﭘەردەی ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﭘێﻚ دێﺖ و ﭘێﺸــﺘﺮ وەك ھﻮﻧەرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛﺮا و دەﯾﺎن ﻧﺎوی دﯾﺎری ﺑﻮارەﻛەﻣﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘﻦ، ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪا ﻋەﻟــﯽ ﻣەردان ،ﻣﺤەﻣەد ﻋﺎرﻓﯽ ﺟﺰﯾﺮی ،ﺣﻮﺳێﻦ ﻋەﻟﯽ ،ﺧەﻟﯿﻞ ﻣﻮراد وەﻧﺪی، ﻻوﻛــەﻛﺎن و ﻻوﻛﺒێــﮋان ،ﺣەﯾــﺮان و ﺣەﯾﺮاﻧﺒێﮋان. ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﻧﺎﺳــﺮی رەزازی و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗﺮ ﻟــە ﻣەﻗﺎﻣﺒێــﮋە ﻣﯿﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺷــﻜﻮر ﺧەﯾﺎت، ﻣﺤەﻣەد ﻓەرەج ،ﺷەوﻛەت ﻛﺎﻛەﯾﯽ و زۆری ﺗﺮ .ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە وەك ھﻮﻧەرێﻜــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨە ﻟە ﻣەﻗﺎﻣﯿﺎن دەڕواﻧﯽ، واﺗە ﮔﻮﺗﻨﯽ ﻣەﻗﺎم ﺑە ﺗەواوی ﭘەردەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﯚزی ﻣەﻗﺎﻣەﻛە ﻛە ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﯚزی ﻣەﻗﺎم دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻧەك ﻣەﻗﺎﻣەﻛە وەك ﺋەوەی ھەﯾە. ﻟــەم ﺳــﯚﻧﮕەﯾەوە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ،ﻣەﻗــﺎم وەك ھﻮﻧەرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﺑەرەو ﻟەﻧﺎوﭼﻮون ﭼﻮوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ وەك ﺋەوەی ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨەوە ﺑﯚی دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە .ﺋەﻣەﯾﺎن ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺋەﮔەر ﺑە زاﻧﺴــﺘﯽ ﻟێﯽ ﺑڕواﻧﯿــﻦ ،ﺣەوت ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ،ﻟە ﺣــەوت ﺗﯚﻧﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻣﻮزﯾﻚ ﭘێﻚ دێــﺖ و ھەرﭼــﯽ ﻣﯿﻠﯚدﯾــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ دﻧﯿــﺎ ھەﯾە، ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻟەو ﭘەﯾﮋە ﻣەﻗﺎﻣﯿﯿﺎﻧەدا دەردەﭼﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ﻛە ﺑێ ﺑﺎﯾەخ ﻣﺎوەﺗەوە .ﺋەﮔەر ﺑە وردی ﻟێﯽ راﺑﻤێﻨﯿــﻦ ،ﺋﺎﻛﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دەردەﻛــەوێ ﻛە ھﻮﻧەری ﮔﯚراﻧﯽ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ،ھەﻣﺎن ﺳــﯚزی ﭘێﺸﺘﺮی ﻧەﻣﺎوە. ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺳــﯚز ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﺪا ﻟــەﻻی زۆرﺑەی ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ،ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻣەﻗﺎﻣﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﺎن ھەڵێﻨﺠﺮاوی ﻣەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﻦ. زۆر ﺑەﻛﻮرﺗﯽ ،ﺋەﮔەر ﺑەوردی ﺳەرﻧﺠەﻛﺎن ﺑﻜەوﻧە ﺳەر ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻣەﺑەﺳﺘﻢ زۆرﺑەﯾﺎﻧە، ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ھەﺳــﺖ ﺑە ﭼەرﺧﯽ ﺧێﺮا دەﻛﺮێﺖ ،واﺗە ﭼەرﺧﯽ ﺧێــﺮا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﺳــەر زۆرﺑەی ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەری ﻛە ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻚ و ﻣەﻗﺎﻣﯿﺶ دەﮔﺮێﺘەوە .ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ، ﻣﯿﻠﯚدﯾــﯽ ﺧێــﺮان و ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ داھێﻨﺎن ﺑﻜــەن و ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﻤێﻨﻨــەوە ،ﺑﯚﯾە زۆرﺑەی ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ وەك دﯾــﺎردە دەردەﻛەون و ﺑە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﻟە ﺑﯿﺮەوەرﯾﯽ ﺧەڵﻜﺪا دەﺳڕێﻨەوە ،ﯾەك ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ، ﺑﺎﯾەخ ﻧەداﻧە ﺑە ﻣەﻗﺎم و ﺑە دروﺳﺘﯽ ﻛﺎری ﺗێﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﻛــە دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿــﺎ ﺧﺰﻣەﺗێﻜــﯽ زۆری ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن دروﺳــﺘە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻟــەرووی رەﺳــﺎﻧەﯾەﺗﯿﯿەوە ﻟێ ﺑڕواﻧﯿــﻦ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻛﺮدووﯾــﻦ ،ﺋەوەﻧﺪەﯾــﺶ ﻟــە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺳــﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻟەﭘﻮورﯾــﯽ داﺑڕاﻧﺪووﯾــﻦ .ﺋەﮔەر ﻛﯚك ﺑﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻛﻮرد ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺑە ﻛەﻟەﭘﻮور و رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑﺎ ﺑەﯾەﻛﺠﺎری ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ﻧەﻛەﯾﻦ و ﺋەوەی ﻣﻨﯿﺶ ﻗﺴەم ﻟەﺳەر ﻛﺮدووە، ھەر زﯾﺎدە و داوای ﻟێﺒﻮردن دەﻛەم.
ﺗﺎﯾﺒەت
وﺷە /ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن داﺑەزﯾﻨــﯽ رێــﮋەی ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﭼﺎﭘﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ وەك رۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬــﺎر و ھەﻓﺘەﻧﺎﻣــەﻛﺎن و ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﻣﯿﺪﯾــﺎ دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯿﯿــەﻛﺎن ،رۆژ ﺑــەڕۆژ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ دﻧﯿﺎدا ﺑەرﺟەﺳﺘەﺗﺮ دەﺑێﺖ ،رۆژاﻧە ھەواڵﯽ ﻣﺎواﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣــە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دەﺑﯿﺴــﺘﯿﻦ ﻟە دﻧﯿﺎی ﻛﺎﻏەز ﻛە زۆرﺑــەی ھــەرە زۆرﯾﺎن ﺑە ھــﯚﻛﺎری داراﯾﯽ و ﺑﯚ داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن روو ﻟە دﻧﯿﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵ دەﻛەن. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﺎﻏەز و ﻣﯿﺪﯾﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵ
ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻨەﻛﺮاو ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﺑەﺳــەردا ھﺎﺗــﻮوە و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ەوە زﯾﺎد ﻟە 850 ﮔﯚﭬــﺎر و رۆژﻧﺎﻣــە و ھەﻓﺘەﻧﺎﻣە داﺧﺮاون و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەﺷﺪا رێﮋەی ﻣﺎڵﭙەڕ و وێﺒﺴﺎﯾﺘەﻛﺎن رووﯾﺎن ﻟە ھەڵﻜﺸﺎن ﻛﺮدووە . ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋــەو ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ھﯚﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ داھﺎت ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە دۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە و دوور ﻧﯿﯿە دوای ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻦ ﺑەو دۆﺧە ،ﺳەرﻟەﻧﻮێ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿەﻛە ﺑﯚ ﭘێﺶ 2014 ﺑﮕەڕێﺘــەوە ،ﺑەم ﻟــە ھەﻣﺎن
ﻋﺎدڵ ﻗﺎدری
ﻛﺎﺗﺪا ﺋەوەﻧﺪەی ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴــﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە رۆژﻧﺎﻣەی ﭼﺎﭘﻜﺮاو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﭼەﻧﺪ ﺋەوەﻧﺪە دﯾﺠﯿﺘﺎڵ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻟەڕووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﺑێ ﺳــﻨﻮورە و ھﯿﭻ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺷــێﻮازی ﻛﺎر و رووﻣﺎڵﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﻋەﺑــﺪو ﻋﺎﯾــﯽ ،ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛــﻮرد ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻣﯿﺪﯾﺎی ـ ﺗﺎﯾﺒەت ڕۆژﻧﺎﻣە ـ دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯽ ،ﺟــﺎرێ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﭼﺎﭘﻜﺮاو ﺗێﭙەڕێﻨێﺖ .ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ھێﺸﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ دروﺳﺖ ﺳــﻮود ﻟە ﻣﯿﺪﯾــﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯽ ﺑﺒﯿﻨێﺖ ،ﺋەوەی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﺑەﻛﺎر
دەھێﻨێﺖ ،زۆرﺑەی ﺑە ﺳﯚﺷــﯿﺎل ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺳەرﻗﺎڵە ،ھەﻣﻮو ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻻی ﺋەو ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك و ﺋﯿﻨﺴﺘﮕﺮاﻣە. ﺳــﻮود ﻟــە دەﯾــﺎن دەرﯾﭽە و دەروازەی ﺗﺮ وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە: ”ﭼﯿﻨێﻜﯿﺶ ﺋەﺳڵەن ﺋەﻧﺘەرﻧێﺖ ﺑەﻛﺎر ﻧﺎﺑــەن ،ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧەوەی ﺑەر ﻟە ﺋێﻤە ،ﺋــەوان ﻧﺎﭼﺎر وەك ﺟﺎران ﭘێﻮەﺳﺘﯿﯿﺎن ﺑە ڕۆژﻧﺎﻣەی ﭼﺎﭘﻜﺮاوەوە ھەﯾــە .ﻣﻦ ﻟەﮔەڵ ﻣﯿﺪﯾــﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯿﻢ .ﺳــﻮود و ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ ﮔەﻟــێ زۆرە ،ھەم ﺧەرﯾﻜــە دەﺑێﺖ ﺑــە ﺟەﺑﺮێﻜﯽ زەﻣﺎﻧە و ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﯚدێﺮﻧە و ﮔﻠﯚﺑﺎﻟﯿﺰەﯾﺸــﻦ وا دەﺧﻮازێــﺖ.
ﺑەم ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺟﺎرێ ﺋەم ھێﺰ و ھەژاﻧەی ﻧﯿﯿە“. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺋەوەﯾــﺶ وای ﻛﺮدووە رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﯿﺘﯿﻜــﯽ ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣەواﻧــﯽ ،ﻟــەو دﯾﺠﯿﺘــﺎڵ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﺎﻧــە ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧەﮔﯿﺮێﺖ و زۆرﯾــﺎن دوور ﻟــە ھەﻣــﻮو ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ وەﺷﺎن ﺑﻜەن. ﻋﺎﯾﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو دﯾﺠﯿﺘﺎڵ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﺎﻧە، دۆﺧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺷێﻮاﻧﺪووە و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە: ”ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ھﯿــﭻ ﭘێــڕەو و ﺑﻨــەوای ﺑــﯚ
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﻣﯿﺪﯾﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯽ ﺟێﮕەی ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﭼﺎﭘﻜﺮاو ﻟەق ﻛﺮدووە
داﻧەڕێﮋراوە ،ھﯿﭽﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﻧــﺎﻛﺎت ھﺎوﺷــێﻮەی ڕۆژﻧﺎﻣەی ﭼﺎﭘﻜــﺮاو ،ﻣەﮔەر ﺋــەم ھەﻣﻮو ﺑــێ ﺳــەروﺑەرﯾﯿە ﻧﺎﺑﯿﻨﯿــﻦ، ھــەر ڕۆژە و ﺑەﻧــﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ دﯾﺠﯿﺘﺎڵــﯽ ڕادەﮔەﯾەﻧﺮێــﺖ. وەﻟــێ دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵێــﻢ ﻣﯿﺪﯾﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯽ ﺑەم ﺑێ ﺳــەروﺑەرﯾﯽ و ﺑێ ڕێﻜﺨﺴﺘﻨەﯾﺸﯽ ،ﺟێﯽ ﺑەم ڕۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬﺎراﻧە ﻟەق ﻛﺮدووە ﻛــە ھەﮔﺒــەی ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿﯿــﺎن ﺑەﺗــﺎڵ ﺑــﻮوە“ .ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔــﯽ و زاﻧﺴــﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋــەو رۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬﺎراﻧەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼــﺎپ دەﻛﺮێــﻦ
و ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼــﺎپ ﻛــﺮاون ﺑﯚت دﯾﺠﯿﺘــﺎڵ دەردەﻛەوێــﺖ ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺒێﺘــە ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔــﯽ ﺑــﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ وەرﮔﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ”ﻟەﻣڕۆ ﺑﯚ ھەواڵــﯽ ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕ، زﯾﺎﺗﺮ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯿﯽ دەﺑﺎت .ﺑەم ﺑﯚ ﺑﺎﺑەﺗە ﻣﺎرﯾﻔەﺗﯿﯽ و وﺗــﺎری ﻛەڵەﻧﻮوﺳــەران و ﭘێﺰاﻧﯿﻨــﯽ وردەﻛﺎرﯾﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑﺎﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻧﺎﭼﺎر ﮔﯿﺮۆدەی ڕۆژﻧﺎﻣــەی ﭼﺎﭘﻜﺮاو ﺑــﻮوە .ﺑﯚﯾە دەﺑﯿﻨﯿــﺖ ﺋێﺴــﺘەش ھەﻓﺘﺎﻧە ھەﻧــﺪێ ڕۆژﻧﺎﻣــە ھــەن ،ﺑــە ﺳەﺗﺎن ﺧﻮێﻨەری رژد ،ﭼﺎوەڕێﯽ دەرﭼﻮوﻧﯿﺎﻧﻦ“ ﻋﺎﯾﯽ وای ﮔﻮت.
ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ وەک ﭘﺮد و ﻧﺎوﮐﯚی ﻣەﻋﺮﯾﻔە )ھەوڵێﮏ ﺑﯚ ﭘێﻨﺎﺳەی ﭼﯿﯿەﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ(
ﻣﯿﺪﯾــﺎ) (mediaﻟــە رووی وﺷەﻧﺎﺳــﯿﯿەوە واﺗــﺎی ﻧﺎوﮐﯚ و ﻧێﻮﻧﺠــﯽ دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، واﺗە ﺋــەو ﭘــﺮد و ﮔەﯾەﻧەرەی ﮐــە ﻟەﮔەڵــﯽ دا دەﮐەوﯾﻨــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﯾــﺎن ﻟەﮔەڵﻤﺎن دا دەﮐەوێﺘە ﭘێﻮەﻧﺪی! ﻟە ھەﻣﻮو ﺳــەردەم و ﻣێــﮋووی ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ و ﮔەﺷــە و ﻧەﺷە و ھەروەھﺎ داڕووﺧﺎن و ﻧﺎﺑﻮودی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەت و دەﺳــەﺗە ﮔەورەﮐﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺷــەڕە ﮔﭽﮑــە و ﻣەزﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻣێﮋووش دا ،ھەﻣﯿﺸە ”ﻣﯿﺪﯾﺎ“ ﺑەﺷێﮑﯽ ﺳــەرەﮐﯽ ﻟــەو ھﺎوﮐێﺸــﺎﻧە ﺑﻮوە ﮐــە ھــﯚﮐﺎری ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻦ و ﭬەداﻧەرﯾﻨــﯽ 1ﺋــەم دﯾﺎرداﻧە ﺑﻮوﮔــﻦ .ﺑەم واﺗﺎﯾــە ﮐە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺗەﻧﮫــﺎ ﺋﺎﻣێﺮێﮑــﯽ ﺋەﻣڕۆﯾــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دﯾﺠﯿﺘﺎڵ و ﺋەﻟەﮐﺘﺮۆﻧﯽ و ﺗەﮐﻨﯚﻟﯚژﯾﮏ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﮑﻮو رۆڵ و دەورێﮑە ﮐە ﮐەس ﯾﺎن دﯾﺎردە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷــﺘێﮏ ﻟە ﻓﯚرﻣێﮑﯽ ﭘێﮕەﯾﯿﯿﺎﻧــە دا وەرﯾﺪەﮔﺮێــﺖ ﯾﺎن ﺑەﺳەرﯾﺪا دەﺳــەﭘێﺖ ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەرﮐێﮑــﯽ ﻧﺎوﮐﯚﯾﯽ و ”ﻧێﭭﻨﺞ“ﭬﺎﻧﺎﻧــە 2ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﮔەﯾەﻧەرﯾــﯽ ﻟــە ھﺎوﮐێﺸــەﯾەک دا ﺑﮕێڕێــﺖ. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺋــەم رواﻧﮕەﯾە ﮐە ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎ وەﮐﻮو ﺑوﮐﺮاوە و ﺋﺎﻣێــﺮی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺧەرﯾﮑە ﺋەم ﺑﺎﺳــە دەﮔێڕێﺘــەوە ﺧﯚی ﺑەرھەﻣﯽ رۆژﮔﺎر و ﺷەوﮔﺎری!3
دەﺳــەت و ﮔﻮﺗــﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿــە ،ﺑەم ھﺎوﮐﺎت ﭘﺎش ﭬەدﯾﺘﻨێﮑﯿﺸە ﺑﯚ رووداوەﮐﺎﻧﯽ ﭘێــﺶ ﺷﯚڕﺷــە ﭘﯿﺸــەﯾﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿــەﮐﺎن ،واﺗە ﺋەم رواﻧﮕە ﺷــﯿﮑﺎرﯾﯿﺎﻧەﯾە رەﻧﮕــە ﺗەﻧﮫﺎ و ﺗەﻧﮫﺎ ﺑەرھەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻣﻮدێڕن و ﺋﺎڵﯚزﯾﯽ و ﭘﺮﺳــﯿﺎر و ﯾەﻗﯿﻦ و ﮔﻮﻣﺎﻧەﮐﺎﻧــﯽ و ﻟەﺳــەرووی ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎﻧەوە ﺧﯚﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ ﻣﺮۆڤ وەﮐــﻮو ﺳــﻮوژە ﺑێﺖ، ﺑەم ﺋەو رووداو و ﺟﯿﮫﺎﻧﺎﻧەی ﮐە ﻣﺮۆﭬﯿﺎن ﺑﻮون ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﻮە و ھەﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﮐﺮدۆﺗە ﻣﻠﯽ! و ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻣێﮋوەﮐەﯾﺎن ﺑﯿﭽﻢ داوە ،ﺑەھﯚ و ھﯚﮐﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﻧێﻮﻧﺠﭭﺎﻧﺎﻧــە رﺳــﮑﺎون .ﻟــە ﮔێڕاﻧەوەی ﺗەورات 4ﻟە ﺑەﺷﯽ ”ﭬەداھﺎﺗﻦ“ دا ﮐﺎﺗێﮏ ﭬەداﻧﺪەر ﻟە داﺋﺎﻧﯿﻨﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎن ،زەﻣﯿﻦ، رووﻧﺎﮐﯽ ،ﺗﺎرﯾﮑﯽ ،ﻓەﻟەﮐەﮐﺎن و ﮔﯿــﺎ و ﮔــﯚڵ و ﺋــﺎژەڵ و دڕﻧــﺪەﮐﺎن و ...دەﺑێﺘــەوە، ”ﺋﺎدەم“ ﺑەﺷــێﻮە و ﺗەﺷــﮑﯽ ﺧﯚی و ﻟە ﺧﺎک دەﺧﻮﻟﻘێﻨێﺖ و ﻟە ﺑﺎﻏﯽ ﻋەدەن دا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ دەﮐﺎت ،ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾەﮐﯽ ﮐﻮرت ﭬەداﻧــﺪەر ﺑەو ﺋﺎﮐﺎﻣــە دەﮔﺎت ﮐە“ﺑﺎش ﻧﯿﻨە ﺋﺎدەم ﺗەﻧﮫﺎ ﺑێﺘﻦ، ﭼﺎﺗﺮ ﭬﺎﯾــە ھﺎﭬﺪەم و ھەﭬﯿﺎرێﮏ ژ ﺑﯚ ﭬــﯽ ﺑﮫێﻨﻤــە ﭬەدﯾﺘﻦ” 5 ﺑﯚﯾەش ”ﺣەوا“ی ﺑــﯚ داھﺎﻧﯽ. دواﺗﺮ رۆڵﯽ ﺣەوا ﻟە ﺷــﮑﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﭭە و ﮐەوﺷــەﻧێﮑﯽ ﺳــﺎﻣﻨﺎک
ﮐــە ﮔێڕاﻧــەوەی ﺟﯚراوﺟــﯚر و دژوازی ﻟــێ ﮐــﺮاوە و ﻣــﻦ ﻧﺎﭘەرژێﻤــە ﺳــەری ،6ﺑەڵﮑﻮو دەﻣەوێﺖ ﻟە ژێﺮﯾﯿەوە !7ﺑﺎﺳﯽ ھﯚﮐﺎرێﮑﯽ ﻧێﻮﻧﺠﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﮐە ھﺎﻧــﺪەر و ﺑﺰوێﻨەری ﺣەوا ﺑﯚ ﮐﺮدە)ﮔﻮﻧﺎە-ﻣەﻋﺮﯾﻔە( ﮐەی ﺑــﻮو ،زەق ﮐەﻣــەوە .وەﮐــﻮو ﺗێڕواﻧﯿﻨێﮑﯽ ﻣێﺘﻮﻟﯚژﯾﮑﺎڵ ﺋەو ”ﻣﺎر“ ەی ﮐە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺣەوا و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋــەوەش ﺋﺎدەﻣﯽ ﻟە ﮔــەڵ داری ﻣەﻋﺮﯾﻔەت)ﮔﻮﻧﺎە( دا ھەڵﺒەﺳــﺖ ،دەﺷــێﺖ ﻟەﭘێﮕەی ﻣﯿﺪﯾــﺎ و ﻧﺎوﮐﯚﯾەﮐﯽ ﺋﺎڵــﯚز و ﻓﺮەرەھەﻧــﺪ راﭬــە و ﺷﺮۆﭬە ﺑﮑﺮێﺖ .ھﺎوﮐێﺸەﯾەﮐﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ دەﺑێﺖ ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻻﻧﯿﮑــەم دووﻻﯾــەن ﮐــە ﺋەم)ﻣﯿﺪﯾﺎ( ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن دا دەﺑێﺘە ﻧێﻮﻧﺞ و راﯾەڵ ،ﺑێﺘە ﭬەدﯾﮫﺎﺗﻦ. روون و ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾە ﮔەر ﭬەداﻧﺪەر ﺣــەوای داﻧەھێﻨﺎﺑﺎﯾــە ،ﺋــەوا دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﮑﺮدﻧﯽ ﻓﯚرﻣێﮑﯽ ﺧﻮازەﺋﺎﻣێــﺰ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ واﺗە)ﻣــﺎر( ﻧەﮐــﺮدە دەﺑــﻮو، ﯾــﺎن ﺋەﮔەر ﻧەﮐــﺮدەش ﻧەﺑﺎﯾە ﭘێﮑﮫﺎﺗێﮑﯽ ﻧﺎﺑﺎوﺗﺮ و ﭼەﻧﺪﻗﺎت ﻣﯿﺘﯚﻟﯚژﯾﮑﺎﻧەﺗﺮی وەردەﮔﺮت، ھەر ﺑﯚﯾە ﻣــﻦ ﻟێــﺮەدا ﻣﯿﺪﯾﺎ وەﮐــﻮو ﺋﺎڵﻘەی ﺷــەﺗەﮐﺪەری ﻧێــﻮان دوو ﺑﻮوﻧەوەری ﺑە ﺋﺎوەز ﺑە ﺑﻮوﻧەوە ﭘێﻨﺎﺳە دەﮐەم .واﺗە ﺑە زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﺗﺮ ھﺎوﮐێﺸــەﯾەﮐﯽ دﯾﺎﻟﯿﮑﺘﯿﮑﯽ راﯾەڵﮑەی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ
ﭘێﮑﺪێﻨێــﺖ ﮐــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ﺳــﯚﺑێﮑﺖ ،ﺋﯚﺑێﮑﺖ 8و ﺋەوەی ﮐە ﻟە ﻧێﻮان ﺋــەم دوو ﺑﻮوﮔە9 دا ﭘێﮕەی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﻧێﻮﻧﺞ و ﮔەﯾەﻧــەری ھەﯾــە و ﻧێﻮی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾە .ﺳــﻮﺑێﮑﺖ و ﺋﯚﺑێﮑﺖ ﻟەم ھﺎوﮐێﺸەﯾەدا ﺋﺎوا رەﻧﮕڕێﮋ دەﺑێﺖ: .1ﺳﻮﺑێﮑﺘێﮏ ﺑە ﻧﺎوی ﺋﺎدەم ﮐە ﺋﻮﺑێﮑﺘەﮐەی دەﺑێﺘــە ﺣەوا و دەوروﺑەری .2ﺳﻮﺑێﮑﺘێﮏ ﺑە ﻧێﻮی ﺣەوا ﮐە ﺋﻮﺑێﮑﺘەﮐەی دەﺑێﺘــە ﺋﺎدەم و دەوروﭘﺸﺘﯽ .3ﺳــﻮ/ﺋﻮﺑێﮑﺘێﮏ 10ﺑــە ﻧﺎوی ”ﻣــﺎر“ ﮐــە ھــەم ﺋﻮﺑێﮑﺘە ﺑﯚ ﮔێڕاﻧــەوە و ﻓﺎﻣڕێــﮋی ﺋــەو دوو ﺳــﻮوﺑێﮑﺘە ﻟــە ﺧــﯚی و ھەﻣﯿﺶ ﺳﻮوﺑێﮑﺘە ﻟە ھەﻣﺒەر ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ھەوەس و ﺣەزەﮐﺎﻧﯽ ﺋﯚﺑێﮑﺘێﮑــﯽ ﺗﺎﻗﺎﻧــەی ﺟﻮوت ﮐە ﺋــﺎدەم و ﺣەوا ﺑﻦ ،ﺗﺎﮐﻮو ﺑە ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﺋەم ﺣەزە ﺣەوا ﻓﺮﯾﻮ ﺑﺪات و ﺋﺎدەم ﺑﮫێﻨێﺘە ﺑﻮون. ﮐەواﺗــە ﺋێﻤە ﻟەم ھﺎوﮐێﺸــە ﻣﯿﺘﯚﻟﯚژﯾﮑە ﮐە دەﯾﭽەﻣﮑێﻨﯿﻦ ﻟەﮔەڵ ﺳــێ ﺋﻮﺑێﮑﺖ و ﺳــێ ﺳﻮوﺑێﮑﺖ دەﺳــﺘەوە ﯾەﺧەﯾﻦ ﮐە ﺑە ﮐﯚ دەﺑﻨە ﺷــەش ﮔﯚﺷە ﺑﯚ ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾەﮐﯽ ﺷەﯾﺘﺎﻧﯽ11 ﻟەم ﭼەﺷــﻨەی ﺧﻮارەوە ﮐە ﻟە رۆژﮔﺎری ﺋەﻣڕۆ و ﺷــەوﮔﺎری! ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺖ و ﯾەک دا ﺑە ﺟﺎروﺑــﺎر ﺑﯿﻨﯿﻮﻣﺎﻧە ،ھەر ﻟە ﺗﯽ
ﺷــێﺮﺗﮕەﻟێﮑەوە ﮐە ھەﻧﺎردەی ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎی رەش دەﮐﺮێﺖ و ھەم ﻟەو زﻧﺠﯿﺮە دراﻣﺎﯾە ﺳــەرﻧﺞ دز و ھەﺳــﺖ ﺟﯚﺷە دا ﮐە ھﺎوردە ﯾــﺎن ھەﻧــﺎردەی ﺧﯚرھەﺗﯽ ﺳەوزە 12دەﮐﺮێﺖ: .1ﭬەداﻧــﺪەر ﺑە واﺗﺎی ﺧﺎﻟﯿﻖ و ﺧﻮدا دێﺖ و ﭬەداﻧﯿﻦ ،ﺋﺎوەڵﻨﺎوی داھێﻨــﺎن و ﺧەﻟﯿﻘەﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﭬەداﻧﺪەرە. .2ﻧێﭭﻨــﺞ :ﻣــﺎم ﻧﺎوەﻧﺪ و ﭘﻨﺘﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﻧﺎوﯾــﻦ .ﭬــﺎن: ﭘﺎﺷــﮕﺮێﮏ ﮐە واﺗﺎی ﺑﮑەری و ﮐﺎراﯾﯽ دەﮔەﯾەﻧێﺖ. .3ﻣﯚدێڕﻧﯿﺰم رۆژﮔﺎری رووﻧﺎک و ﭘڕﺗﯿﺸﮑﯽ زۆرە و ﻟەﺑەر ﺋەوەش دەﺷێﺖ ﺷــەوﮔﺎری ﻧﻮوﺗەک و ﺋەﻧﮕﻮﺳﺘەﭼﺎوی زۆر ﺑێـﺖ! .4ﮐﺘێﺒﯽ ﺗــەورات ،ﺑوﮔەی ﺋەﻟەﮐﺘﺮۆﻧــﯽWww.zoon.ir ﺑەﺷﯽ ﭬەداھﺎﺗﻦ ل ﯾەﮐەم. .5وا ﻣەزەﻧﺪە دەﮐەم ﭬەداﻧﺪەر ﺑــە زﻣﺎﻧێﮑــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺗﺮ و داﻧﺴــﻘەﺗﺮ ﻟەو زﻣﺎﻧەی ”ﺋﺎدەم“ ﺋﺎﺧﻔﯿﻮە ،ﺑــەم ھەر ﻧێﺰﯾﮑﯿﺶ ﺑﻮوە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ وان. 6و .7ﺳــەر و ژێﺮ ﻟێﺮەدا وەﮐﻮو دوو ﻻﯾەﻧﯽ ﺳەرﭘەڕ و ﭘڕﮐﺎﮐڵﯽ ھەر دﯾــﺎردە و ﺑﺎﺑەﺗێﮏ دەﮐﺎم ﮐﺮدووە. .8ﺳــﻮوﺑێﮑﺖ و ﺋﯚﺑێﮑﺖ ھەر ھەﻣــﺎن ﺳــﻮوژە و ﺋﯚﺑﮋەﯾــە ﺑــەم ﻟە ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾــﮏ و زﻣﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
17
ﺋﺎڵﻤﺎﻧــﯽ دا ،و ﻻم واﯾە ﺑە ھﯚی ﺟﯿــﺎوازی ﺋــەو ﺗێڕواﻧﯿﻨــەی ﮐە ﺑــﯚ ﻣﯚدێڕﻧﯿﺘە و ”ﺳــﻮوژە/ ﺳــﻮوﺑێﮑﺖ“ ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەن و ﺟەﻣﺴــەرێﮑﯽ ﻓەﻟﺴەﻓﯽ ﻟە ﺋﺎڵﻤﺎن دا-ﻟەواﻧەش ھﺎﺑێﺮﻣﺎس- ﻟەﮔەڵ ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻓەرەﻧﺴﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ زﻣﺎن دا ھەﯾە ،واﺗﺎی ﺑﮑەری ﻧﺎﺳﮑﺎر)ﻓﺎﻋﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎ(ﻟە ﺳﻮوﺑێﮑﺖ دا ﭘڕوزە و ﺧەﺳﺖ و ﺧﯚڵ و ”ﭘڕھەﻣێﺪ“ و ”ﻧەﻣﺮاوە“ ﺑێﺖ ﻟە ﭼﺎو ﺳﻮوژەی دﯾﮑﺎرﺗﯽ ﯾﺎن ﻻﮐﺎﻧﯽ و ﻓﯚﮐﯚﯾﯽ. ” .9ﺑــﻮوگ“ ھــەر ھەﻣــﺎن ”ﺑﻮو“ە ﺑــەم ﭼﻮوﻧﮑﻮو ”ﺑﻮو“، ﺑــﯚ دەﮐﺎرﭼــﻮون ﻟــە ﭘێﮕەی ﺑﮑەر)ﻓﺎﻋــﻞ( دا ﻻوازە ،ﺋەوەش ﺑە ھﯚی ھﺎوﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﺗەواو ﮐــە ﻟــە ﺷــﮑڵﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و دەرﺑڕﯾــﻦ دا ﻟەﮔــەڵ ”ﺑﻮو“ ﻟە ﭘێﮕەی ﮐﺮدە)ﻓﻌﻞ( دا ھەﯾەﺗﯽ، ”ﺑــﻮوگ“م ھێﻨﺎوەﺗــە ﮐﺎر و ﻟەﺑــەر ﺋەوەی ﺋەم وﺷــەﯾەش ﻟــەو وﺷــﺎﻧەﯾە ﮐــە ﺑﻮوﻧێﮑﯽ ﺳﺮووﺷــﺘﯽ ﻟــە ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﺧەڵــﮏ و ﺋﺎﺧێــﻮەری ﮐﻮردی دا ھەﯾــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﺑﻦ زاراوەی ﺋەردەﻧــﯽ و ﺟﺎﻓﯽ دا ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ رەواﯾە. .10ﺳﻮ/ﺋﻮﺑێﮑﺘێﮏ ،واﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ھﺎوﮐﺎﺗﯽ ﺷﺘێﮏ ﻟە دوو ﭘێﮑﮫﺎﺗﯽ ”ﺑﻮوﻧﻨﺎﺳــﺎﻧە“ دا واﺗــە ھــەم ﺳﻮوﺑێﮑﺖ و ھەﻣﯿﺶ ﺋﯚﺑێﮑﺖ. .11ﺋەو ﺋەﺳــﺘێﺮە ﺷەﯾﺘﺎﻧﯿﯿەی
ﮐە ﻟێﺮە دا ھﺎﺗﻮوە ﺗەﻧﮫﺎ و ﺗەﻧﮫﺎ ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑــﯚ ﺑەدﯾﺎرﮐەوﺗﻨﯽ ﻓﺮە و ﭘڕﺗﻮێﯽ ﻟــە ﺑەرﭼﺎواﻧﯽ ﺋێﻤە ﻟە رێﮕــەی ﺟﯚراوﺟﯚەوەﯾە ،ﻟە زۆر ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ و زﻧﺠﯿﺮە دراﻣــﺎ دەرﮐەوﺗــﻮوە ﻟەواﻧەش ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﭬﯽ ﺑﯚ ﺗﯚڵەﺳــەﻧﺪﻧەوە ﺑــە دەرھێﻨــەری ﺟەﯾﻤﺰ ﻣەک ﺗﯿﮕــﯚ ،ﺑﺎﻧﺴﺮووﺷــﺖ)Super (naturalﺑەرھەﻣــﯽ ﮐﯚﻣەڵێﮏ دەرھێﻨــەر ،ﮔﻮﻣﺎﻧﻠێﮑــﺮاوە ھەﻣﯿﺸەﯾﯿەﮐﺎن ﺑە دەرھێﻨەری ﺑﺮاﯾﺎن ﺳــﯿﻨﮕێﺮ و ،...ﻣەﺑەﺳﺘﻢ درووﺳــﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﮏ ﻟە دڵﯽ ﺋەو ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾەﯾە ﮐە ﺑە ﭘێــﯽ ﮔێڕاﻧەوەﯾەک دەڵێﻦ ﺑﻮ رێﻮڕەﺳﻤﯽ ﺷــەﯾﺘﺎن ﭘەرﺳﺘﯽ )(Devil worshipﻟــە رێﮕــەی ﻧﯿﮕﺎرﮐﺮدﻧــﯽ ﮐﯚﻣەڵێــﮏ ﭘﯿﺖ و ﭘﻨﺘــﯽ ﮐــﯚن ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺋەﺳﺘێﺮەﯾە ،ﮐەڵﮏ وەردەﮔﯿﺮێﺖ! .12ﺑــە ﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەک ﮐە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﻟــە ﯾﺎھﻮو ﻣەﺳــﯿﻨﺠەر)Yahoo mes- (sengerو ﭼــەت رووﻣەوە ﻟە رێﮕەی ﮐﭽێﮑﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯿەوە دەﺳــﺘﻢ ﮐــەوت ،رەﻧﮕــﯽ ﺳەوزەی رۆژھەت ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾــﻦ ﺑە ﻻﯾﺎﻧەوە زۆر راﮐێﺸــەر و ﺳەرﻧﺠﮑێﺸە، ھەر وەﮐــﻮو ﭼﯚن رەﻧﮕﯽ رەش ﻟــە ﺳﺮووﺷــﺖ و ﺟەﺳــﺘەی ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯿەﮐﺎﻧﺪا ﺷێﻮازێﮑﯿﺘﺮی ﺳەرﻧﺞ راﮐێﺸﯽ ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە.
دﻳﻤﺎﻧﻪ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﺋێﻤە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻗەوارەی ﺧﯚﻣﺎن ﻧﯿﻦ ،ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻗەوارەی ﺧﯚﯾﺸــﻤﺎن ﻧﯿﻦ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺳــﻨﻮوری زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﻣﺎن داﺑﻨێﯿﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺗﻮاﻧﺎی دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺳــﻨﻮورەت ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوا ﺷﻮﻧﺎﺳﯿﺸــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﺷﻮﻧﺎﺳﯿﺸﺖ ﻧەﺑﻮو ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺧﯚت ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜەﯾﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ﻣەزھەر ﺧﺎﻟﻘﯽ :ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﺋـــ
ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗێﻜﯚﺷــــــــ راﺳﺘﺎی ﺋەوەدا ﻧﯿﯿە وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻣەزھەر ﺧﺎﻟﻘﯽ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﺎواز و ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی و ﭘێﯽ واﯾە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮرد ﺧﺎوەن ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗێﻜﯽ ﺑەھێﺰە ،ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯽ و ﻧﻮوﺳﺮاودا ﺋەو ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗەی ون ﻛﺮدووە .ﻟەﺑﺎرەی ﺑە ﻣﯚدێﺮﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردﯾﺪا دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ھەر ﻣﻮزﯾﻜێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛە دێﺘە ﺋﺎراوە ،دەﺑێﺘە ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻚ و دەﭼێﺘە ﺳــەر ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋەو وﺗــە .ﺋێﻤە دەﺑێ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﯿﻦ ﺑــﯚ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻣﯚدێﺮن، ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﻮزﯾﻜەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﺷێﻮەی زاﻧﺴﺘﯽ و ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜەﯾﻦ“.
ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــەوە ﭼەﻣﻜێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻣﻮزﯾﻚ ھەﯾە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛــﻮردی ﺧــﺎوەن ﺷﻮﻧﺎﺳــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾەﺗﯽ و ﻟە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎی ﺑﻜەﯾﻨەوە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەو ﭼەﻣﻜە ھەﯾە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻣﻮزﯾﻚ دەﻛەﯾﺖ، دەﺑــێ ﺑﺎﺳــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻣﻮزﯾﻚ ﺑﻜەﯾﺖ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﻮو ﺑە زاﻧﺴــﺖ، ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەﯾە ﻛە ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴــﺎ، دەرەﺗــﺎن و ﭼﻮارﭼێﻮە و ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧــﯚی ھەﯾە ،ﺑەداﺧەوە ﺋێﻤە دەﺑــێ داﻧﯽ ﭘێــﺪا ﺑﻨێﯿﻦ، وەك ﭼﯚن ﺧﺎوەﻧﯽ وﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻧﯿﻦ ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾەﯾﺶ ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻗەوارەﯾەﻛﻤــﺎن ھەﺑێــﺖ ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ھەﻣــﻮو ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋێﻤە ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ و ﻣﺮۆﯾــﯽ ھەﺑێــﺖ ﻛە ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەت، ﺋێﻤە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻗــەوارەی ﺧﯚﻣﺎن ﻧەﺑﻮوﯾــﻦ ﻛــە ﻟەژێــﺮ ﭼەﺗﺮی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗەﻛەﻣﺎن ﻧەك ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮزﯾﻜﻤﺎن ﺑﭙﺎرێﺰﯾﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔەر ﺧﻮاردن وەك ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﺎس ﺑﻜەﯾﻦ، ﺧﻮاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻣﺎوەی 50 ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھەﻧﺪێﮑﯿﺎن ﻟەﻧﺎو ﭼﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت زﻣﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ھەر ﺑەو ھﯚﻛﺎرە ﮔﺸﺘﯿﯿە زۆرﺑەی وﺷە ﭘــﺎراوە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﭼﻮوە و ﻟە ﺟێﮕەی وﺷەﮔەﻟﯽ ﻋەرەﺑﯽ و ﻓﺎرﺳــﯽ ﺗﻮرﮐــﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی داﻧﺮاوە. واﺗــﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻗەوارەﯾە وای ﻛــﺮدووە ﺋێﻤــە ﻧەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﭼە و دﻧﯿﺎ ﺑەرﺟەﺳﺘە ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﺑﻮاریﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا دەﻛەﯾﻦ، ﻣﻦ ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەﻛﻢ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻦ، ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﻣﻦ ﺷــﻮێﻨێﻜﻢ ﻧﯿﯿە ﻟــەو دﻧﯿﺎ ﮔەورەﯾەدا ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮرد .ﺋەوە راﺳــﺘﯿﯿەﻛەﯾە ،ھەم
ﺋەوەی ﮐە ﻋەرزەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﺋەواﻧە و ھەم ﺧﯚﯾﺸــﻤﺎن دەﺑێ دان ﺑەوەدا ﺑﻨێﯿﻦ ﻛە ﺋێﻤە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻗــەوارەی ﺧﯚﻣﺎن ﻧﯿﻦ، ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻗەوارەی ﺧﯚﯾﺸﻤﺎن ﻧﯿﻦ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺳــﻨﻮوری زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﻣﺎن داﺑﻨێﯿﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺗﻮاﻧﺎی دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺳﻨﻮورەت ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوا ﺷﻮﻧﺎﺳﯿﺸــﺖ ﻧﯿﯿە، ﺋەﮔەر ﺷﻮﻧﺎﺳﯿﺸﺖ ﻧەﺑﻮو ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺧﯚت ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜەﯾﺖ .ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﺋێﻤە ﺑەﻧﺎوی ﻓەرھەﻧﮕێﻜﯽ ”ﻧﺎوﭼەﯾﯽ“ ﻧﺎﺳــﺮاوﯾﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﻧــﺎو ﺋێﺮاﻧﯿﺸــﺪا ﺑــە ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻗﺒﻮوڵﻤﺎن ﻧﺎﻛــەن ،واﺗﺎ ﺑە زﻣﺎن و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﮐﺎﻧﻤﺎن دەڵێﻦ ”زﻣﺎن و ﮔﯚراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ“ .ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺑﯚﭼــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿە، ﺋەﮔەر ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەوا ﻣﻨــﯽ ﮐﻮرد ﯾﺎن ﺗﻮرک ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛەﻣــﺎن ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻧﯿﯿە، ﺑەﻟﻮوﭼەﻛــەش ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻟە وﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﮐەواﺗﺎ ھەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗەوە ﻓەرھەﻧﮕەﻛەﻣﺎن ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﯿﯿە، ﺑﭽﯿﺘە ﺳــﻮورﯾﺎ دەﺑﯿﻨﯽ ﺋەوەی ﻛە ﺋێﺮان وەك ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﻗﺒﻮوڵﯿەﺗﯽ ،ﺋەوەﺷﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﯿﯿە، ﺟﺎ ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﺑەﮔﺸﺘﯽ دەﺑێ وا ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺧﺎوەﻧﯽ ﻗــەوارەی ﺧﯚﻣﺎن ﻧﯿــﻦ ،واﺗﺎی ﺋەوەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﻤﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻛە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯿﺸــﻤﺎن ﻧەﺑﻮو ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ھەزار ﺟﺎر ﺑڵێ ﺋەو ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿە ھﯽ ﻣﻨە ،ﭼﯚن
دەﯾﺴــەﻟﻤێﻨﯽ” ،دەڵێــﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮم وای ﮔﻮﺗﻮوە؟“ ﻛــﻮا ﻗەواﻧەﻛەی ﺑﺎﭘﯿﺮت؟ ﺋەواﻧە ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەن ﻛە دەﺑێ ﻟێﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﮔﺎ ﺑﯿﻦ. ﻟــەو دۆﺧــەدا ﺋێﻤــە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﻮﻧﺎس و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەﺑێ ﭼــﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﻗەوارەﯾە ﺑەﺳــە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑڵێﯿﻦ ﻟــە دﻧﯿﺎدا ﺋﯿﺘﺮ ﺟێﮕەﯾەك ﺑﯚ ﺋێﻤە ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە؟ ﺋێﻤــە ﺧﯚﻣــﺎن ﺑڕواﻣــﺎنﺑــەوە ھەﯾــە ﻛــە ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺧــﺎوەن ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯿﻦ ،ﺋەو ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗە ﻣﻮزﯾﻚ و ھەﺳﺖ و ﻧەﺳــﺘﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە و دەﺑێ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﻣەرج ﻧﯿﯿە ھەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﻼﻧﯽ ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎن ھەﺑێﺖ ،دەﺑــێ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﭘﻼﻧﯽ ھەﺑێــﺖ .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻛەﯾﮫﺎن ﻛەﻟﮫﻮڕ ﻟە رۆژﺋــﺎوا ﺧﺎوەن ﻧﺎوە، ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛەﺳــێﻜە ﺑەردەوام ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾە ،ﺟﮕە ﻟەوەی ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﻮرد و ﻓﺎرس و ﺗــﻮرك دەﭼﻦ ﻟە ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎﻧﯿﺪا دادەﻧﯿﺸــﻦ ،ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ دەﭼﻦ و دەﯾﻨﺎﺳــﻦ ،ﺑەم ﺑە چ ﻧﺎوێﻚ؟ ﻛەﯾﮫﺎن ﻣﻮزﯾﺴــﯿﺎﻧێﻜﯽ ﮔەورەی ﻛــﻮردە ،ﺑــەم زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣەﻗﺎﻣە ﻓﺎرﺳــﯿﯿەﮐﺎﻧﺪا ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺘەوە ﮐە ﺧﯚزﮔە ﮔەﺷﺘێﮑﯽ زﯾﺎﺗﺮی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺑەﻧﺎو ﺳــەدان ﻣﯿﻠــﯚدی و رﯾﺘﻢ و ﺋــﺎوازی ﮔەﻟەﻛەﻣﺎﻧــﺪا دەﻛﺮد. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺑەﺗەﻧﯿﺎی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻟە راﺳﺘﺎی ﺋەوەدا ﻧﯿﯿە ﺑڵێﯿﻦ ﺋێﻤە ﻛﻮردﯾﻦ و ﺋەوە ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﻣﺎﻧە. ﺋﺎرﻣﯿﺴــﺘﺮاﻧﮓ ”Louis Arm- “strongو دەﯾﺎن ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮی رەﺷﭙێﺴﺖ ،ﺑە ﺷەﺧﺴﯽ ﭼﻮوﻧە ﺳــەر ﺳــﺘەﯾﺞ و ﻟە دﻧﯿــﺎدا ﺑە ﭘێﺴــﺘﯽ رەﺷــﯿﺎن و ﺑە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﯾﺎن ﻣﻮزﯾﻜﯿﺎن ھەﯾە ،ﺗﺎ ﺋەو ﺳەردەﻣە ﻟە ﻛەﻧﯿﺴــەﻛﺎﻧﺪا ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە رەﺷﭙێﺴﺘەﻛﺎن ﻧەﺑﻮو،
ﻣﯚدێﺮﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ھﯿــﭻ رێﮕﺮﯾﯿەﻛــﯽ ﻧﯿﯿە ﺑەو ﻣەرﺟەی ﻣﻮزﯾﻜە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚرەﻛە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺑەﻣﯚدێﺮن ﺑﻜﺮێﺖ
ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮوە ﺑە ﺳﺘﺎﯾﻠێﻚ. ﯾﺎن ﺑڵــﻮوز و راپ ﻣﻮزﯾﻚ ﺑﻮون ﺑە ﺳــﺘﺎﯾﻠێﻚ .ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﺑەﺷێﻮەی ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯿﺶ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﭽﯿﻨە ﻣەﯾﺪاﻧــەوە ،ﺑــەم ﭘﺮﺳــەﻛە ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺋێﻤە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺟﺎ ﺑە ھەر ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾﺎن ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﻧە ﻧەﺗەوەﻛەﻣﺎن ھەوڵێﻜــﯽ ﻟــەو ﺟــﯚرەی داوە و ﻧــە ﻣﻮزﯾﺴــﯿەﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن و ﻧە ﺳەرﻣﺎﯾەدارەﻛﺎﻧﯿﺸــﻤﺎن و ﻧــە ﺋــەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺎﻧەش ﻛــە ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ .ﻣﻦ ﺋەوە وەك ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی ﺑﺎس ﻧﺎﻛەم ،ﺑەو واﺗﺎﯾە ﺑێﺖ ﻛە دەﺳــﺘﯽ ﻟێ ﺑﺸﯚﯾﻨەوە، ﯾەك ﻟەو ﺳــەرﻣﺎﯾە ﮔەوراﻧەی ﻛە ﺋێﻤەی وەك ﻛﻮرد ھێﺸﺘﻮوەﺗەوە ﺋەوەﯾــە ،ﻣێــﮋووی ﺧﯚﻣــﺎن و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە، ھەﺳــﺖ و ﺟــﯚری ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﻧﺎو ﺳــﺘﯚری و ﺷــﯿﻌﺮ و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪا ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﻛﺮدووە ،ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚراﻧﯽ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺳــەﺗﺎن ﻣﯿﻠــﯚدی و ﻻوك و ﺣەﯾــﺮان و ﺑەﺳــﺘە و ﺑﺎﻟﯚرە و ﺳــﯿﺎﭼەﻣﺎﻧە و دەﯾﺎن ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮە. ﺋەواﻧە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧەن ﻛە وا دەﻛەن ﺗــﯚ ﻧەﺗﻮاﻧﯽ ﺑڵێﯽ ﻣــﻦ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺧــﯚم ﻧﯿــﻢ ،ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھەﯾە و ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەﻣﺎن ﺗﺎ رادەﯾــەك راﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑەم وەك ﻛﺎﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑﻜەﯾﺖ ،واﺗﺎ ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘەدا ﻧﯿﺖ ﺑﯿﺨەﯾﺘە ﻣﺎرﻛﯿﺖ و زاﻧﻜﯚﻛﺎن .ﺋێﻤە دەﺑێ ﺑﯿــﺮ ﻟەوە ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧﯿﯿــە ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮاﯾەك دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺋەو ﺋﯚرﻛێﺴﺘﺮاﯾە ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﮐﯽ ﻛــﻮردی ﺑﮋەﻧﯿﺖ. ﺋەوەی ﻛە ﻛﺎﻣــﻜﺎرەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﻧﯚﺑڵــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑە ”ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﻋەﺑــﺎدی“ ﻛﺮدﯾﺎن، ﻟﻮوﺗﻜەی ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻚ ﺑﻮو ،ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﮔﻮێﯽ ﻟێ ﮔﺮت ،ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﻟەوێ ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﺑەﻧــﺎوی ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﻛﺮاﯾەوە؟ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟــە رۆژھــەت و ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟە ﮐﯚﻧﺴێﺮﺗەﮐﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوادا دەردەﻛەون ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺟێﮕەﯾەﻛﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑﯚ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی؟ ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟــەم دﻧﯿﺎﯾەدا دەﺑێ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺑﯚ داﺑﻨێﯿﺖ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر ﺑﺰﻧﺴــﯿﺶ ﻧەﺑێﺖ ،ﺳــەرﻣﺎﯾەدارەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻣﻮزﯾــﮏ و ھەﺳــﺖ و ﻧەﺳــﺘﯽ ﮐﻮردﯾﻤﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،ﮐەﺳــێﮏ
ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﯽ ﺟــﻮان دادەﻧێﺖ و ﻣﻮزﯾﮑﮑﺎرەﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ داﯾﺪەڕێــﮋن ،ﺋەﺑێــﺖ ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەی ھەﺑێﺖ ﮐە ﮔﻮێﮕﺮ ﻟێﯽ ﺗێﺒﮕﺎت ﮐــە ﺋەﻣە ﮐﺎرێﮑﯽ ﻣﻮزﯾﮑﯽ ﮐﻮردﯾﯿە ﯾﺎن ﻓﺎرﺳــﯽ، ﻋەرەﺑﯽ ﺗﻮرﮐﯽ ﯾﺎن ھەر وﺗێﮑﯽ ﺗــﺮە ،ﺋەوﮐﺎﺗــە ﺋــەو ﻣﯿﻠﯚدی و ﺋەرێﻨﺠﻤێﻨﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە و ﮔﻮێﮕــﺮی ﺧــﯚی ﻟــە دﻧﯿﺎدا دەدۆزێﺘــەوە .ھــەر ﻧەﺗەوەﯾەك ﺧﯚی ﺧــﯚی ﭘــێ دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﺑەﺷــێﻮەی زارەﻛــﯽ ﻧﺎﺑﯿــﻦ ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﮕەی ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ، ﺋێﻤە ﺋێﺴﺘە ﺋەو ھەﻣﻮو ﻣﻮزﯾﺴﯿﺎﻧە ﮔەورە و ﺑﺎﺷﺎﻧەﻣﺎن ھەﯾە ،دەﺑﻮو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەك ﺑــﯚ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛﻮردی داﺑﻨێــﻦ ،ﺗﺎوەﮐﻮ ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﻮﻧەری ﻣﻮزﯾــﮏ و ﮔﯚراﻧﯽ ﺋێﻤە ﭼەﻧﺪە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی دەزﮔﺎ و ﻣەﻗﺎﻣﺎﺗﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ و ﺋﺎزەری ﯾﺎن ﻣەﻗﺎﻣﺎﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە، دەﺑێ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺋێﻤەﯾﺶ ﺧﺎوەﻧﯽ
ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿــﺎن ھەﺑﻮو، ﻟەﺑــەر ﺋــەوەی ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻋەﺑﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﮔەﺷــﺎﯾەوە و ﺑــﻮو ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو ﻣەﻗﺎﻣﺎﺗەی ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻧﺎوی ﻣەﻗﺎﻣﺎﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن. ﺋەوﻛﺎت دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑەو ﻣەﻗﺎﻣﺎﺗﺎﻧە ﺑﺎڵ ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮو رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ﺑﻜێﺸێﺖ ،ﺑەم ﻟەﺑەر ﺋــەوەی ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻣﻮزﯾﮑــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــەﻻوە ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو ،ﺗﯚن و دەﺳﺘﮕﺎﮐﺎﻧﯽ ﻣﻮزﯾﮑﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﭘﺎراﺳــﺖ .ﺋێﻤەﯾــﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑــە ﻛﺎرﯾﻜــﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ھەﯾە ،ﺋــەو ﻣﻮزﯾﻜە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ زارەﻛﯿﯿەوە ﺑﮕﻮازﯾﻨەوە ﺳەر ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوەﯾﯽ زاﻧﺴﺘﯽ. ﺋەﮔــەر ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﺑە ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺪا ﻛﺮاوە و وەك ﺋەوەی ﻛە ﺋێﺴﺘە ھەﯾە ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﭼﻮار وﺗەی ﺑەﺳــەرﯾﺪا داﺑەش
ﺋێﻤە ﺧﯚﻣــﺎن ﺑڕواﻣﺎن ﺑەوە ھەﯾــە ﻛــە ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﺧﺎوەن ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯿﻦ ،ﺋەو ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗە ﻣﻮزﯾﻜــﯽ و ھەﺳﺖ و ﻧەﺳﺘﯽ ﺧﯚی ھەﯾە و دەﺑێ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻣﻮزﯾﮑﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧﯿﻦ و دەﺑــێ ﻣﻮزﯾﺴــﯿﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەك ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﮑــﯽ ﮐــﻮردی داﺑڕێﮋن و ﻟــە ﭼﻮارﯾﻨەﻛﺎﻧەوە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﮑەن ﯾــﺎ ﺑﻨەﻣﺎﯾەک ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮوﺳﯿﻦ و داﻧﺎﻧﯽ ھێﻤﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻧﯚﺗﯽ ﮐﻮردی داﺑڕێﮋن. ﻟــە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﻮە وا ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻢ ﻛە ﺋێﻤە ﺑەﺷێﻮەی زارەﻛﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﺷﻮﻧﺎﺳــێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﺑەھێﺰە، ﺑــەم ﻛە دێﺘە ﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﺋەو ﺷﻮﻧﺎﺳە وﻧە و دﯾﺎر ﻧﯿﯿە؟ راﺳﺘە ،ﺋەوە ھەر ﺋەو ﻛﺎرەﯾە ﻛەﺋێﻤە ﺋێﺴــﺘە ﭘێﯿەوە ﺳەرﻗﺎڵﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻓﯚﻟﮑﻠﯚری ﻛﻮردی ﻛە ﺳــەﺗﺎن ﺟﯚرە ھەواو ﺋﺎھەﻧﮓ و ﮔﯚراﻧﯽ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ. ﺋەﮔــەر ﺳــەﺑﺎ ﻧەﺑﻮاﯾە ،ﺋێﺴــﺘە دەﺳــﺘﮕﺎﮐﺎﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ
ﺑــﻮوە ﭼﯚﻧە ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا چ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ھەﯾە؟ ﻟــە ﺋێﺮاﻧﺪا ﻟەﺑەر ﺋــەوەی ھەرﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دەﺳەﺗﯽ ﺑەدەﺳــﺘەوە ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻛﻮردی ﺑەﺗەواوەﺗﯽ رەت ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ھەﺳﺖ و ﻧەﺳﺘەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان ﺗێﻜەڵﯿﯿەﻛﯽ ھەﯾە و ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﻧﺎﺳﺮاوﯾﻦ ،ﺑەم ﺑەﺷێﻮەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﻧﺎ ”ﻟە ﺑﺎﺳﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺪا ﻧەك ﻣﻮزﯾﻚ“ ﻟەﻧﺎو ﺑەﻟﻮوچ و ﻓــﺎرس و ﺗﻮرك و ﮔﯿﻠەﻛﺪا داﻧﯽ ﭘﯿــﺎدا دەﻧێﻦ ﻛە ﻛــﻮرد ﻟەﺑﻮاری ﻣﻮزﯾﻜەوە دەوڵەﻣەﻧﺪە و ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ھەﯾە ،ﻟە ﺑﺎﺷﻮورﯾﺶ ھەر ﻟــە ﻛﯚﻧــەوە ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛﻮردی ھەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەر ھەﯾە، ﻟە رۆژﺋــﺎوا زۆر ﻻوازە و ﺧەرﯾﻜە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﻟەﻧــﺎو دەﭼێﺖ .ﻟە ﺑﺎﻛﻮرﯾﺶ ھەﯾە ،ﺑەم ﺳەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەﺷــێﻜە ﻟە
ﺋەوروﭘﺎ ،ﯾﺎن ﺑە ﺋەوروﭘﺎوە ﻟﻜﺎوە، ﺑەداﺧــەوە ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋەوەﻧﺪە ﮔەﺷــە ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟەﮔەڵ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯽ ﻛێﺒەرﻛێ ﺑــﻜﺎت ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە رۆژھــەت ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟەﮔــەڵ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻓﺎرس ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ دەﻛﺎت .دەﺑــێ ﺋەو ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎﺷــﺪا ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔەﻻﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ داﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨێﻦ .ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺳەﯾﺮ ﺑﻜەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﻛڕﯾﺎری ھەﯾە ﻛە ﺑەڕای ﻣﻦ ﻛﯚڵەﻛەﯾەﻛە ﺑﯚ رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯽ و ﺟﯿﺎوازی و ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾەك ﺑەﻧﺎوی ﻛــﻮرد .ﺋەوەﯾﺶ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻛﯚڵەﻛە ھەرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋێﻤە ﮔﻮزارﺷــﺘە ﻟــە داﺑﻮﻧەرﯾﺖ و ﺋەﺧﻼق و زەوق و ...ﺋێﻤە ،ﺗﯚ ﺳﺘﯚری ”ﭼﯿﺮۆك“ی 500ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەرت ھەﯾە، ﮔﯚراﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم 500ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﭘێﺸــﺖ ھەﯾە ،ﺋەواﻧە ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەﯾە ﻛــە ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿﺎﻧە ،ﻛﻮﻟﺘــﻮوری زارەﻛﯽ ﺋێﻤە ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻣﺎوەی ﻧﻮوﺳﯿﻨەوە و ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻧەﺑــﻮوە ،ھــەر ﺑەﺷێﻮەی زارەﻛﯽ ﻣﺎوەﺗەوە. ﺋەﺳــﺘێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﺸــﻮو دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛــﻮردی دەﻛەﻧەوە، ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ وەك ﺷەھﺮام ﻧﺎزری ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛــﻮردی ﺧﺎوەﻧﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾە ،رای ﺋێﻮە ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭼﯿﯿە، ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﺋــەو ﺗﻮاﻧﺎﯾەی ھەﯾە ﻛــە ﭘێﯽ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾە؟ ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﻢ دەﺑﯿﺴــﺘﻢ ﺑەڕێﺰﺷــەھﺮام ﻧــﺎزری ﺋەو ﻗﺴــەﯾە دەﻛﺎت ،ﺋەو ﻗﺴــەﯾە زۆر ﮔﺮﻧﮕە و ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا راﺳــﺘە .ﺋەو ﻟە رﺳــﺘەﯾەﻛﺪا ﺋەو ﻗﺴــەﯾەی ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﻣــﻦ ﺷــﯿﻢ ﻛﺮدەوە .ﺋەو ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗە وەك ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛــە ﻛە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ دۆزﯾﻮﯾﺎﻧەﺗــەوە و ﻣێﮋووەﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺷەش ھەزار ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ،ﺗﺎ ﺋەو ﺑﯿﻨﺎﯾە ﻧەﯾﻜﯚڵﯽ و ﻧەﭼﯿﺘە ﺧﻮارەوە و ﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەوەی ﻧەﺑﯿﻨﯿﺖ ،ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﯽ ﺑڵێﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑە چ ﺷێﻮەﯾەک ﺑﻮوە؟ ﻣﻮزﯾﻜﯿﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮەﯾە .ﺗــﯚ دەﺑێ ﺑﭽﯿﺘــە ﻗﻮوﯾﯽ ﻣێــﮋووەوە .ﺗﯚ ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧــە ﺑﻜە ﻛە ﻟە ﻓﺎرﺳﯿﺪا ﻧﻮوﺳــﺮاوە ،ﻟەواﻧەﯾە ھێﻨــﺪەی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﮔــەورەی ﭼەﻧﺪ ھــەزار ﻣەﺗﺮی ﺑێــﺖ .ھەﻣﻮ ﺋــەو ﮐەﺳــﺎﻧەی ﻣﻮزﯾﮑﯿﺎن ﻟــە زاﻧﮑﯚﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان
دﻳﻤﺎﻧﻪ ﺋێﻤە ﻟە ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮای ﻛﻮردﯾﺪا ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﮔەورەﻣﺎن ھەﯾە، ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮاﻣﺎن ھەﺑێﺖ ،دەﺑێ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ژەﻧﯿﻨﻤﺎن ﻓﺮاوان ﺑﻜەﯾﻦ
ــــــــﺎﻧﯽ ﺑەﺗەﻧﯿﺎی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻟە ە ﺑڵێﯿﻦ ﺋێﻤە ﻛﻮردﯾﻦ و ﺋەوە ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﻣﺎﻧە ﺧﻮێﻨﺪووە ،ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻓﺎرﺳــﯿﺎن ﺧﻮێﻨﺪووە ،ھﺎووﺗﯽ و ھﺎوﻛﺎرە ﻛﻮردەﻛــەی ﻣــﻦ ﯾەك وﺷــە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﻧﺎﺧﻮێﻨێﺖ ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﮐەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑﺎوەڕﭘێﮑﺮاوی زاﻧﺴــﺘﯽ ﻣﻮزﯾﮑﯽ ﮐﻮردﯾــﺎن ﻟەﺑەردەﺳــﺘە .ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛەﺳﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﺋەرﺷــﯿﭭێﻜﯽ ﻛــﻮردی وای ھەﺑێــﺖ ﻟە 1921ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔﯚراﻧﯿﯿــەﻛﺎن و وێﮋراوەﻛﺎﻧــﯽ رادﯾﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗــە ﺋەرﻣﯿﻨﯿﺎﯾﺸــﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﺒێﺖ .ﺑەو واﺗﺎﯾە ﺋەﮔەر ﺑڵێﯿﻦ ﺋەوە ﺳﻨﻮوری ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﺋەی ﺳﻨﻮوری ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺗﺎ ﻛﻮێﯿە؟ ﺋێﻤە ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﺎﻧەﻣﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﺑﻮوە و رێﮕەﺷﯿﺎن ﭘێ ﻧەداوﯾﻦ. ﺋەﮔەر رۆژێﻚ ﺋــﺎزادی ﺑێﺘە ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺎﻧﯿﺶ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤــﺎن ﻧەدەن ،رێﮑﺨﺮاوی ﯾﻮﻧﯿﺴﻜﯚ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻤﺎن دەﻛﺎت. ﻟەﺑەر ﺋــەوەی ﺋــەو ﺑەڵﮕﺎﻧە ﻟە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن وەك ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺮێﻦ و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻣﻮزﯾﻚ رۆڵێﻜﯽ ھەرە ﮔەورەی ھەﯾە ﻟە ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن و ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟەﺳەر ﮔﯚی زەوی ،ﻣﻮزﯾــﻚ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﮐﺎرە ھەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻜەوە ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬە .زاﻧﺴــﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﻨﺎﺳــﯽ ”“anthropology ﻛە 300ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ھەﻧﺪێﻚ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دراوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەو دواﯾﯿﺎﻧــە ﺑﻮوەﺗــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ زاﻧﺴﺖ ﺑﯚ ﺑەﯾەﻛەوە ژﯾﺎن. وەك ﺋﺎﻣﺎژەﺗــﺎن ﭘــێ دا ﻟە ﺋێــﺮان ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟەﻻﯾەن ﻧەﺗەوەی ﺣﻮﻛﻤڕان ”ﻓﺎرس“ەوە ﺑە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﻧﺎو دەﺑﺮێﺖ، ﺑە ﺑڕوای ﺋێــﻮە ﺑﯚﭼﯽ دەﯾﺎﻧەوێ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾەك ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﭽﻮوك ﺑﻜەﻧــەوە و رۆﯾﺨەﻧە ﻧﺎو ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن و ﺳﻨەوە؟ ﺋەوە ﻟــە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە و زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺮﺳێﻜﯽ دەﺳــەﺗﺪاراﻧەﯾە و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎ و زۆر ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧەی ﻟە ﭘﺸــﺘە. راﺳﺘﯿﯿەﻛە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﮐە ”ﻛێ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﺖ ﺑەﺳەردا دەﻛﺎت؟“، ﺋﺎﯾﺎ رێﮕە دەدات ﺷﺘێﻚ ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯽ و ھەڵﭙەڕﻛــێ و ھەر ھﻮﻧەرێﻜﯽ ﺗــﺮت ﺑﻜەﯾﺖ .ﺋەواﻧــە ﻟە دﻧﯿﺎی ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﺪا دەﮔەڕێﺘەوە ﺳەر ﺋەوەی دەرەﺗﺎﻧﺖ ھەﺑێﺖ. رای ﺋێــﻮە ﻟەﺑــﺎرەی ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮای ﻛــﻮردی ﭼﯿﯿە و ﻛﻮرد ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋﯚرﻛێﺴﺘﺮای ﺧﯚی؟ -ﺋﯚرﻛێﺴﺘﺮا واﺗﺎی ﺋەو ﺋﺎﻣﺮازاﻧەﯾە
ﻛــە دەﯾﮋەﻧــﻦ ،ﺋﺎﻣــﺮازەﻛﺎن ﺑەﺳﺘﺮاوەﺗەوە ﺑە ﻣﻮزﯾﺴﯿەﻧەﻛە، ﺋەوە ﻟــە ڕێﮕەی ﻛەﺳــێﻜەوە ﻟەو ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮاﯾە داﻧــﺮاوە ﻛە ﻣﻮزﯾﻜەﻛەی ﻛﯚﻣﭙــﯚز ﻛﺮدووە، واﺗــﺎ ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟــەﻻی ﻛﯚﻣﭙﯚزۆرەﻛەﯾە .ﭼﻮﻧﻜە دەﺗﻮاﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮێــﻚ ﻟە ﺋەﻓﺮﯾﻘــﺎوە ﺑﮫێﻨﯽ و ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛﻮردی ﭘــﯽ ﺗﯚﻣﺎر
ﺑــﻮوە؟ ﭼﯚن دەﻛﺮێ ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻛﻮردی ﺑﺪەﯾﺖ ﺑە ﺋﯚرﻛێﺴﺘﺮاﯾەك و وەك ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮای ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﻮرد ﭘێﺸﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺑﺪەﯾﺖ؟ ﺋێﻤــە ﻟــە ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮایﻛﻮردﯾــﺪا ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﮔەورەﻣﺎن ھەﯾە ،ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮاﻣﺎن ھەﺑێــﺖ ،دەﺑێ ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻓﺮاوان ﺑﻜەﯾﻦ ،واﺗﺎ
ﺑﻜــەی ،ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ﺋــەو ﻧﯚﺗە ﻟێ دەدات ﻛە ﺗﯚ ﺑــﯚت داﻧﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە دەﺑێ ﮔﺮﻓــﺖ و ﺑﯚﭼﻮون و ﻛﯚﻣﭙﯚزۆرﻣــﺎن ﺑﺨەﯾﻨە ﺑەرﺑﺎس. ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋــەو ﻣﻮزﯾﻜــە ﺑە ﺷــێﻮازی ﺋەرﻣەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﯚز ﺑﻮوە ﯾﺎن وﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﺑﺎخ ﯾﺎن ﺑێﺘﮫﯚﭬــﻦ ﺑەﻛﺎر ﺑﺒــﺎت ،ﭼﻮﻧﮑە ﺋەوەی ﺧﻮێﻨﺪوﯾەﺗﯽ ﻻﺳﺎﯾﯽ ھەر ﺋەوەﯾﺶ دەﮐﺎﺗەوە .ﺋەﮔەر ﮔﻮێ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺑﮕﺮﯾﺖ ،رەﻧﮕە ﺗێﻤێﻜﯽ ﻛﻮردی ﭘێﻮە دﯾﺎر ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺗێﻤﯽ ﻓﺎرﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە .ﻟەﺑــەر ﺋەوەی ﻛﯚﻣﭙﯚزۆرەﻛە ﺑڕوای وا ﺑﻮوە ﻧﺎﺑێ ﺗێﻤﯽ ﻓﺎرﺳﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻟەﺳەر داﺑﻨﺮێــﺖ ،رەﻧﮕــە ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑێﺖ، ﺑەم ﺗێﻢ و رەﻧﮕﯽ ﺧﯚی ھەﯾە، ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﮔﻮێﯿﺎن ﻟێ ﺑﮕﺮی ،ﻟە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ زۆر دوورن. ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﯚﻣﭙﯚزۆرەﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻟەوەی ﮐە ﺋەو ﺋﯚرﻛێﺴﺘﺮاﯾە ﭼﯽ ﺑﺪات ﺑەﺗﯚ .رۆڵﯽ ﺋەو دوواﻧە زۆر ﮔﺮﻧﮕە. ﺋەوەی وەك ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮای ﻛﻮردی ﻧﺎﺳێﻨﺮاوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋــەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە
ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ژەﻧﯿﻦ ﻓﺮاوان ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋەﮔەر ﺑﮕەڕێﯿﻨــەوە ﺑﯚ ﻣێﮋووی ﻧﺎوﭼەﮐەﻣﺎن ،ﺋێﻤە ﺷﻤﺸــﺎڵﻤﺎن ھەﯾــە ﺣــەوت ھــەزار ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﻛە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردە ،ﺟﻮزەﻟەﯾــﺎن دۆزﯾﻮەﺗەوە و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻣﯚزەﺧﺎﻧە ھەﯾە ،ﺟﺎ ﺋەﮔەر ﺳﻨﮕﻔﺮاوان ﺑﯿﻦ و ﻧەڵێﯿﻦ ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ھﯽ ﺋێﻤەﯾە ،ﺧﯚ ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋێﻤەﺷــﯽ ﭘێﻮەﯾە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﯿﺎﺳــە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەو دووﻛﺎﻧﺎﻧەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻣﻮزﯾﻚ دەﻓﺮۆﺷــﻦ، 10ﺟــﯚر ﺷﻤﺸــﺎڵ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ، ﯾەﻛﯿﺎن ﭘﺎﻧﺘﺮە ﻟەواﻧﯽ ﺗﺮ و ﺋەوﯾﺘﺮ درێﮋﺗﺮە و ﺋەوﯾﺎن ﺋەﺳﺘﻮورﺗﺮە ﻟە ﺷﻤﺸــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﯾﺎن ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﺑﺎڵەﺑــﺎن و ﺟﻮزەﻟەی داﻧﺎوە، ھەروەھﺎ ﺋەﮔەر ﺋێﻤە ﺗەﻣﻮورەﻣﺎن
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ
ھەﯾە ،ﻟەوێ ھﺎﺗﻮون ﺗەﻣﻮورەﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﺋﺎﻣێﺮێﮑﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ و ﭘەردەﻛﺎﻧﯿــﺎن زﯾــﺎد ﻛﺮدووە و ﻗەﺑــﺎرەی ﻛﺎﺳــەﻛەﯾﺎن ﮔەورە ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﮔﯚڕﯾﻮﯾﺎﻧە و ﺑﻮوە ﺑــە ﺋﺎﻣێﺮێﻜــﯽ ﺗﺮ .واﺗﺎ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﻣێﺮێﻜــﯽ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە وەك ﺳــێ ﺗﺎر ،دەﺑﯿﻨﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﺳێﺘﺎر دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﺗەﻣــﻮورە ﻛە ﺋﺎﻣێﺮی ﺧﯚﻣﺎﻧە ،ﻟــە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋێﻤــە ﻧەھﺎﺗﻮوﯾــﻦ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻣﻮزﯾــﻚ و ﺋەو ﺗﯚﻧــەی ﻛە ﺧﯚﻣــﺎن ﮔەرەﻛﻤﺎﻧە ﺑﯚ ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮا ،دروﺳﺘﯽ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋەﮔــەر ﻛەﻣﺎﻧﭽەژەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺟﯿــﺎوازە ﻟە ھﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑﺎدﯾﻨﺎن ﻛەﻣﺎﻧﭽەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە .ھەر ﻛﺎم ﻟەو ﻛەﻣﺎﻧﭽﺎﻧە دەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﯾــە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎﻣێــﺮی ﺧﯚﺗﺖ ھەﺑێــﺖ ،ﺋﺎرێﻨﺠﻤێﻨﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﺷﺖ ھەﯾە ،ﻣﻦ ھﯿﭻ ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋەﮔەر ﻟە ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮاﯾەك ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﯚﻣﭙﯚزەر و ﻣﯿﻠﯚدی ﻛــﻮردی ﺑﮫێﻨــﯽ و ﻛﯚﻣﭙﯚزێﻜﯽ رێﻜﻮﭘێﻜﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺑەم ﺑــە ﺋﺎﻣێﺮە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ ﺑﻜەﯾﺖ ،ﯾﺎن ﻛﻠﯿﭙێﻜﯽ ﻟێ دروﺳﺖ ﺑﻜەی ،ھەرﮔﯿﺰ ﺑڕوا ﻧﺎﻛەن ﺋەﻣە ﻛﻮردﯾﯿــە .ﮔﺮﻧﮕە ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﯿﻨە ﺳــەر ﺷــﺎﻧﯚ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رەﺳــەن ﭘێﺸﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دەدەﯾﻦ ،دەﺑــێ ﻣﯿﻠﯚدی و ﻛﯚﻣﭙﯚزەﯾﺸەن و ﺷﯿﻌﺮ و رﯾﺘﻤﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ھەﺑێﺖ و ﻟــە ھەﻣﻮوی ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮ دەﺑێ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯿﺶ ھﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺑﯿﺮ ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ ﻛە ﺋﺎﯾﺎ دەﺑﯿﻦ ﺑەﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ؟ دﻧﯿﺎ وەھﺎ ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ وەک ﺋەﺳﺘێﺮەﯾەک ﺑەرەو ﺋﺎﺳﻤﺎن دەڕوات دەﺑێ ﺋێﻤەﯾﺶ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗەﮐەﻣﺎن ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﮑەﯾﻦ ﺗﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻣە ﻟە دﻧﯿﺎی ھﻮﻧەر و ھﺎوﺗﺎی ﺧﯚﻣﺎن دوور ﻧەﮐەوﯾﻨەوە. ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ھەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺸﺘﻮﻣڕی زۆری ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ، ﺋەوﯾﺶ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺑە ﻣﯚدێﺮﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردﯾﯿــە ،دەﺑێ ﺋەو ﺑە ﻣﯚدێﺮﻧﻜﺮدﻧە ﺑە چ ﺷێﻮەﯾەك ﺑێﺖ و ﻟەو رەوﺗەدا ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻣﻮزﯾﻜﯽ رەﺳەﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﻣﻮزﯾــﻚزۆر ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻟەﺑــەر ﺋەوەی
ﻟــە ﻋەواﻣــەوە ﮔﻮێ ﻟــە ﻣﻮزﯾﻚ دەﮔﺮن ﺗــﺎ ﻣەﻻ و ھەرﻛەﺳــە و ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻟە ﻣﻮزﯾﻚ ھەﯾە، ﺑــەم ﭘﺮﺳــﯽ ﻣﻮزﯾــﻚ ﯾەﻛێﻜە ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧــەی ﻣــﺮۆڤ ﻟەﮔەڵ ﺑﻮوﻧەوەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە، واﺗﺎ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿە .ﺑﯚﯾە دەﺑــێ ﻟێﻜﺪاﻧەوە و ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوە ﺑﯚ ﺋــەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە ﺑﻜﺮێﺖ، واﺗﺎ ھەر 20ﺳــﺎڵ ﻛــە ﻧەوەﯾەك دەﮔﯚڕدرێﺖ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﻣﻮزﯾــﻚ و ﺋەدەﺑﯿﺎت و ھەﺳــﺖ، ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑەﺳــەردا دێــﺖ و ﺷــﺘێﻜﯽ ﭘێﻮە زﯾﺎد دەﺑێﺖ .ﺋەوە ﺋەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﺎدا ﻛــە ھەر ﻧەوەﯾەك ھﺎت دەﺑــێ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەوەﻛەی ﭘێﺶ ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗــە ﻧﺎو زﺑڵﺪاﻧەوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺋــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــە دەﺑﻦ ﺑە ﺳــﺎﻣﺎن و داراﯾــﯽ ﻣەﻋﻨەوی و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﺋەو ﻧەﺗەوەﯾە ﻟە 20ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﻻی ﺋێﻤە ”ﻟە ﻧﺎوﭼەی رۆژھــەت“دا ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە .ﺋێﻤە ﺋەوەی ھﯽ 20ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﻣﺎﻧە دەﯾﺨەﯾﻨە ﻧــﺎو زﺑڵﺪاﻧــەوە و دەڵێﯿﻦ ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘەﻣﺎن ﮔﺮﻧﮕــە .ﻣﻮزﯾــﻚ ﺑە ﺳــەﺗﺎن رەھەﻧﺪی ھەﯾە ،ﺋەﮔەر ﺳــەرﻧﺞ ﺑﺪەی ﺋێﺴــﺘە ﻣﻮزﯾﻜﯽ رەﻧــﮓ ھەﯾە ،ﻛەﺳــێﻚ دەﭼێﺖ دﻛﺘــﯚرا دەﺧﻮێﻨێــﺖ ،ﻧﺎﻣــەی دﻛﺘﯚراﻛەی ﻟەﺳەر رەﻧﮕە ،واﺗﺎ چ ﻣﻮزﯾﻜێﻚ ﺑــﯚ چ رەﻧﮕێﻚ ﮔﻮﻧﺠﺎوە، ﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚرا ھەﯾــە ﺑﯚ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻓﯿﻠﻢ ﯾﺎن ”ﺋێﭙﯿﻚ“ ﻛــە ﮔﯚراﻧﯿﯿە
ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــﺪا ﺑڕوات ،ﺑەم ھەﻣﻮوی ﻧﺎڕوات ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷێﻜﯽ دەڕوات .ﺋﺎﯾﺎ ﭘﯚپ ﻣﻮزﯾﻚ ﻟە رۆژﺋﺎوا ﻣﻮزﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی وەك ﺋﯚﭘﺮای وەﻻ ﻧﺎوە؟ ﺑﯚﯾە ھەر ﻣﻮزﯾﻜێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛە دێﺘــە ﺋﺎراوە ،دەﺑێﺘە ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻚ و دەﭼێﺘە ﺳەر ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋەو وﺗە .ﺋێﻤە دەﺑــێ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﯿﻦ ﺑﯚ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻣﯚدێﺮن ،ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺷێﻚ ﻟــە ﻣﻮزﯾﻜەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑەﺷــێﻮەی زاﻧﺴﺘﯽ و ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜەﯾﻦ .ﺟــﺎ ﺋەﮔەر ﺑە ﺷــێﻮەی ﭬﯿﺪﯾﯚ ﯾﺎن ﺷﺎﻧﯚﯾە ﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﻓﯿﻠﻤﺪا ﺑێﺖ .دەﺑێ ﻣﯚدێﺮﻧﻜﺮدن ﻟەﺳــەر ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿە رەﺳــەﻧەﻛە ﺑێﺖ ،واﺗﺎ ﺋەو ﻣﻮزﯾﻜە رەﺳەﻧە ﺑﯚ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋﯿﺘﺎڵــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧەﯾﺒﯿﺴــﺘﻮوە، ﺷــﺘێﻜﯽ ﺳەرﺳــﻮڕھێﻨەر ﺑێﺖ. ﻛەواﺗــﺎ ﻣﯚدێﺮﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ھﯿﭻ رێﮕﺮﯾﯿەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﺑەو ﻣەرﺟەی ﻣﻮزﯾﻜە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚرەﻛە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑەﻣﯚدێﺮن ﺑﻜﺮێﺖ. زۆرﺑــەی ﮔﯚراﻧﯿﺒﯿــﮋە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن رووﯾــﺎن ﻟە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﭘﯚپ ﻛﺮدووە ،رای ﺋێﻮە ﻟەﺳەر ﺋەو ﺳﺘﺎﯾﻠە ﭼﯿﯿە؟ ﺋێﺴﺘە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻟێھﺎﺗﻮوە ﻛە ﺗﯚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەت ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﺑــێ ﺑەھــﺮە ﺑﻜەﯾﺖ، ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﭘﯚﭘﯿــﺶ ﺳــﺘﺎﯾﻠێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــە ،ﺋەﮔــەر ﺗﯚ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ھەﺳــﺖ و ﻧەﺳــﺘﯽ ﺧﯚت
ﺗەﻣﻮور ﻛــە ﺋﺎﻣێﺮی ﻛﻮردﯾﯿە ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋێﻤە ﻧەھﺎﺗﻮوﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻣﻮزﯾــﻚ و ﺋەو ﺗﯚﻧــەی ﻛە ﮔەرەﻛﻤﺎﻧــە ﺑﯚ ﺋﯚرﻛێﺴــﺘﺮا، دروﺳﺘﯽ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿە. ﯾﺎن ﻣﻮزﯾﻚ ﺑﯚ ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗێﻚ دروﺳﺖ دەﻛــەن ،واﺗــﺎ ﻣﻮزﯾﻚ ﻟــە ھەﻣﻮ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا ھەﯾە، ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﻟەﮔەڵ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﺸﺪا ﭘێﺶ ﺑﻜەوێــﺖ ،ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﺋەﮔەر زﯾﻨﺪوو ﺑێﺖ ،دەﺑێ ﻟەﮔەڵ
ﺑەو ﺳــﺘﺎﯾﻠە ﺑڕوا ﭘــێ ﺑﮫێﻨﯿﺖ، ﺑﯚﭼــﯽ ﻧﺎ؟ ﻛﺎﺗﯽ ﺧــﯚی ﻟە ﺋێﺮان ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺳﺘﺎﯾﻞ ھەﺑﻮون ،ﺷﺎﻋﯿﺮ و ﻣﻮزﯾﺴــﯿەن و ﻋﺎرف ﻟە دەوری ﯾەك دادەﻧﯿﺸﺘﻦ و ﭘێﯿﺎن دەﮔﻮﺗﺮا ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻣەﻧﻘەﻟــﯽ ،ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺗﺮ ھەﺑﻮو ﻛە ﭘێﯿﺎن دەﮔﻮت دەرﺑﺎری،
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ”ﻣﺮدﻣــﯽ“ ھەﺑﻮو ﻛە ﮔﯚراﻧﯿﺒﯿﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ وەك ﺋﺎﻏﺎﺳــﯽ ﺑــﻮون ،ﻣﻮزﯾﻜێﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ھەﺑﻮو ﻛە ھﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ وەك ﭬﯿﮕــەن و ﻓەرەﯾــﺪوون ﻓﺮووﻏﯽ ﺑــﻮون ،دواﺗﺮ دارﯾﻮش و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷﻮێﻨﯿﺎﻧﺪا دەرﻛەوﺗﻦ ﻛە ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﭘﯚﭘﯿــﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨــﺎ ،ﺑەم ﻧە ﭬﯿﮕەن ﺗﻮاﻧﯽ دەزﮔە ﻣەﻗﺎﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺸــﺎرێﺘەوە و ﻧە ﺷەھﺮام ﻧﺎزری و ﺷەﺟەرﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﭘﯚپ ﻟە ﺑﯿﺮ ﺧەڵﻚ ﺑﺒەﻧەوە .ﺋەو ﺳﺘﺎﯾﻼﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﻦ و دەﺑێ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ھەﺑﻦ. ﺋــەوەی ﻛــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﭘﯚپ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە ،ﺑەڕای ﺋێﻮە دەﻛﺮێ ﻟــەڕووی زاﻧﺴــﺘﯿﯿەوە ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﺑﯚ داﺑﻨێﯿﺖ؟ ﻧﺎﻛﺮێ ﺑە ﻛﯚﻧﻜﺮﯾﺘﯽ ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەرﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﺪەﯾﺖ ،ﺑــەم ﺑڕوام ھەﯾە ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺋەواﻧە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﺎری ﻛەﺳــﯿﻦ ،واﺗﺎ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﮔەﻧﺞ ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯿﺎن ﻛە ﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﻛﺎرەﻛەﯾﺎﻧە ،ﺑەﯾەﻛەوە ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺋەواﻧە ﭘێﯿﺎن دەڵێﻦ ﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ و ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﻦ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﺋەﮔــەر ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێــﺖ ﯾﺎن ﻧﺎﺳــەرﻛەوﺗﻮو ،ﺑﺎﯾەﺧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ھەﺑێﺖ ﯾﺎن ﻧەﯾﺒێــﺖ ،ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــەو ﮔﺮووﭘەوە دەﺑێﺖ، ﺋەﮔەر ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳێ ﻣﺎﻧﮕﺪا ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﻧﮓ دەداﺗــەوە و ﺋەﮔەرﯾﺶ ﻧﺎ، ھەر ﺋەو ﺗەﻗە ﺗەﻗەﯾە ﻛە دەﻛﺮێﺖ. ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻧﺎﺑێ ھەﺳــﺘﯿﺎر ﺑﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﭘﯚپ و ﻣﺎﯾﻜﻞ ﺟﺎﻛﺴــﯚن ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﺳــﺘﯿﺎرﯾﻤﺎن ﯾەﻛەم ،ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﺑێــﺖ و دووﯾﺶ ،ﯾەﻛێﻚ ﻧەﺑێﺖ ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ، واﺗﺎ زﻣــﺎن و ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﻣﺎن ﻛﺎڵ ﻧەﻛﺎﺗەوە .زﻣﺎﻧــﯽ ﺋێﻤە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﺶ دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮە، ﭼــﻮن ﺧــﯚم ﻋەرەﺑــﯽ ﻧﺎزاﻧﻢ، ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋێﻤە ﻟە ھەﻣــﻮو ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە، ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ،زۆرﺗﺮ و ﺑﺎﺷﺘﺮە ،ھەرﻛﺎم ﻟــە ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻧﻤﻮوﻧەی ھەﺳﺘێﻜﻦ ،دەﺑێ ﺋەواﻧە ﺑﭙﺎرێﺰﯾﻦ، ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻛﺎم ﺳﺘﺎﯾﻞ دێﺖ و ﻛﺎﻣﯿﺘﺮ دەڕوات ،ﺋەوا ﻛێﺸە ﻧﯿﯿە.
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
ـــەﮔەر زﯾﻨﺪوو ﺑێﺖ ،دەﺑێ ﻟەﮔەڵ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﺪا ﺑڕوات
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺋەوروﭘﺎوە ﻟﻜﺎوە ،ﺑەداﺧەوە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋەوەﻧﺪە ﮔەﺷــە ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﻟەﮔەڵ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯽ ﻛێﺒەرﻛێ ﺑﻜﺎت
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (154ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 7 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ﻣەزھەر ﺧﺎﻟﻘﯽ:
ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ﺋـەﮔەر زﯾﻨﺪوو ﺑێﺖ، دەﺑێ ﻟەﮔەڵ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﺪا ﺑڕوات
18
ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﮔﻮﺗﻨﯽ ﻣەﻗﺎم و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
16
ﻣەزھەر ﺧﺎﻟﻘﯽ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﺎواز و ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی و ﭘێﯽ واﯾە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮرد ﺧﺎوەن ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗێﻜﯽ ﺑەھێﺰە ،ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯽ و ﻧﻮوﺳﺮاودا ﺋەو ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗەی ون ﻛﺮدووە. ﻟەﺑﺎرەی ﺑە ﻣﯚدێﺮﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە: ”ھەر ﻣﻮزﯾﻜێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛە دێﺘە ﺋﺎراوە ،دەﺑێﺘە ﺳﺎﻣﺎﻧێﻚ و دەﭼێﺘە ﺳەر ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋەو وﺗە .ﺋێﻤە دەﺑێ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﯿﻦ ﺑﯚ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻣﯚدێﺮن ،ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﻮزﯾﻜەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﺷێﻮەی زاﻧﺴﺘﯽ و ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜەﯾﻦ“.
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﻟە ﺑﻦ ﭘﺎڵەﺳــﻮوی ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿــەدا ،ﯾەﻛەﺗﯿــﯽ ﺋەوروﭘــە ﻛﯚڵــﯽ دا و ”ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺣەوﺗﻮوی داھﺎﺗــﻮودا “،ﺑە ﻗﺴــەی ﺋەﻧﮕﯿﻼ ﻣێﺮﻛﻠــﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــە ”ﻛێﺸــەی ﭬﯿــﺰەی ﺷــﻨﮕﻦ ﺑﯚ ھﺎوﺗﯿەﻟــﯽ ﺗﻮرﻛﯿە ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑێ“ .ﻟــە دﯾﻤﺎﻧــەی ﻣێﺮﻛﻞ و ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە ﭘەڕﮔــەی ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺗﯚﻗەﻧﯽ ﺑﯿﺴﺖ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە زﻟەﻛەی دﻧﯿﺎدا ﻟە ﺷــﺎری ھﺎﻧﮕﺰۆی ﭼﯿﻦ، ﻛێﺸــەی ﺳــەرداﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺶ ﺑﯚ ﺑﻨﻜەی ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯽ ﺋەﻧﺠەرﻟﯿﻚ ﺑڕاﯾەوە .ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە، دوای ﺋــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿە دداﻧﯽ ﺑــە ﺷــەڕی ﺗﯚوﺑڕﯾﻨەوەی ﮔەﻟﯽ ﺋەرﻣــەن ﻟەﻻﯾەن دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﻮە ﻧــﺎوە ،ﺗﻮرﻛﯿــە وەك ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮەوەی ﺋەم ﺗﺎواﻧە ،ﭘﺎڵەﺳﻮوی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿە دەدا ﺗﺎ ﭘەژﯾﻮاﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە. دواﺟﺎرﯾــﺶ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﮔەﯾﯽ و وەزﯾﺮێﻜﯽ ﺋەڵﻤﺎن وﺗﯽ ﺋەم ﺑڕﯾﺎرەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﭼﺎری ﻧﯿﯿــە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻠﯿﺶ ﻟــەو رۆژەوەی ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــە ﺟەراﺑﻠﻮﺳــﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﻓﺮەﭘﺎﺗەی دەﻛﺎﺗەوە ،ﻛەوا ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻛﻮردی رۆﺋﺎوای ﻓﺮۆت.
رۆژﻧﺎﻣــەی )رەﺋﯿﻠﻮﯾەم(ی ﻋەرەﺑﯽ ﻟــەم رۆژاﻧــەدا ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ )ﺑﯚﻋﺰ ﺑەﺳــﻤﯚت( ﻧﺎوێﻜﯽ ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻠﯿﯽ ﺑوﻛــﺮدەوە ،دەڵێ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــە ﻟــە ﻧێــﻮان ﺗﻮرﻛﯿە و ﭘەﯾــەدەدا وەك ﺷــﺎﯾﯽ ﻟەﮔــەڵ ﮔﻮرگ و ﺷــﯿﻦ ﻟەﮔــەڵ ﭘەز واﯾە. راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەﻣە رەﻧﮕە راﺳــﺖ ﺑێ ،ﭘەﯾــەدە ﭼﯚن ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜەوە ﻧێﺰﯾﻜــە ﺋﺎوھﺎش ﻟە ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻠەوە ﻧێﺰﯾﻜە .ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻞ ﺧﯚی ﻟــە ﻓﺮۆﺗﻨﯽ ﻛــﻮرددا ﻧەﺑێ ﺋەﻣەرﯾﻜــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟە ﻓﺮۆﺗﻨﯿﺪا ﺑێ. ھﯿﭽﯽ ﭘێ ﻧﺎوێ ،ﻛــە ھەر ﻻﯾەﻧە و رەﭼﺎوی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻟﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت ،ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻠﯿﺶ دوای ﺋەوەی ﺗﻮرك ﻣﻠﯿــﺎن ﺑﯚی ﻻرﻛــﺮدەوە و ﭘﺸــﺘﯿﺎن ﻟە ﺣەﻣــﺎس وەرﮔێڕا، ﺋەوﯾﺶ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺑﺰاوی ﻛﻮردی رۆﺋﺎوادا ”رەﻧﮕە“ ﮔﯚڕاﺑێ. ﺳــەرۆﻛﯽ رووﺳﯿە ﺑە دۆﺳﺘﺎﯾەﺗﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋەردۆﻏﺎﻧــﺪا ﺟﯚرێــﻚ ﺷﺎﮔەﺷــﻜەﯾە دەڵێــﯽ ھەﻧﮕﻮﯾﻨﯽ ﻟــە ﻛﻠﯚراﯾﯿــﯽ داردا دۆزﯾﻮەﺗەوە. ﻣﺎوەﯾەﻛﯿﺸــە ﭘێﻮەﯾــە ،ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳەد و رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﻏﺎن ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺪا ﺑــە ﯾەﻛەوە داﻧﯿﺸێﻨێ .ﻟە دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی
ﻟەﺑﺎرەی رۆﺋﺎواوە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻣەﻛەن )ﻛﯚﻣەڵەی ﺑﯿﺴﺘەﻛە(ﺷــﺪا ﭘﻮوﺗﻦ و ﺋەردۆﻏــﺎن ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑە ﯾەك ﮔەﯾﯿﻨــەوە ﺑــﯚ ھﺎودەﻧﮕﯿﻜــﺮدن ﻟــە ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾەدا. ﺋەردۆﻏﺎن ھێﻨﺪە ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘە ﺑەو ﺳەرﻛەوﺗﻨەﯾﻠەی ﺑەدﯾﯽ ھێﻨﺎون، دەڵێ )ﺗﺎ ﺟێﮋﻧەی ﻗﻮرﺑﺎن ﺋﺎورﺑەﺳﺖ ﻟە ﺳــﻮورﯾە رادەﮔەﯾﻨﯿﻦ( .ھەر ﻟە داوێﻨﯽ ﺋەم ﻛﯚﻧﮕەرەﯾــەدا ،ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و ﺋەردۆﻏﺎﻧﯿــﺶ ﯾەﻛﯿﺎن ﮔﺮﺗەوە و ﺑە ﭘێﯽ ھﯚﯾەﻟﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ،دۆزی ﺑەدەﺳﺘەوەداﻧﯽ ﮔﻮﻟەن ﺑە ﺗﻮرﻛﯿە، ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑﻮوە. ﻛﯿﺮی و ﻻﭬــﺮۆڤ ﺑە درێﮋای ﻛﺎﺗﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ﻟە دﯾﻤﺎﻧە و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەدا دەﺑــﻦ ﺋەوﯾﺶ ھەر ﺑﯚ ﻛێﺸــەی ﺳﻮورﯾە ھەرﭼەﻧﺪە ﭼﯿﻦ دەﯾەوێ ﺋەم ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﻟە ﺑﺎﺳــﯽ ﻛێﺸەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ دﻧﯿﺎ ﻧەﭼێﺘــە دەرەوە. ﻟە وﺗــﺎری ﺳــەرەﺗﺎدا ،ﭼﯽ ﺟﯿﻦ ﺑﯿﻨﮕﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭼﯿــﻦ وﺗﯽ )ﺑﺎ ﻛەس ﻟێﺮە ﻛﺎت ﺑە ﻛێﺸەی ﻻﺑەﻻ و ﻗﺴەی ﻗﯚڕەوە ﺑەﺳــەر ﻧەﺑﺎت(، ﺑەم ﺳەرەڕای ﺋەﻣە ،ﻟەوە دەﭼێ ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ دﻧﯿﺎ ،ﺑﺎﺳﯽ ھەﯾﺴﺎوی ﻻﭘەڕﮔەی ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ﺑێ. دەﻣەوێ ﻟێــﺮەدا ﺑــە دﯾﻤﺎﯾەﻛﯽ
ﭘێﺸــﻮوی ﺧﯚم ﻟــە وﺗﺎرێﻜﯽ ھەر ﺋێﺮەدا ﺑﭽﻤەوە ،ﻛە وﺗﺒﻮوم ﺗﻮرﻛﯿە ﺑﯚی ﻧﺎﻟﻮێ ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛﺪا ﺧﯚش ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﺪا ،وەك ﺑﻨەوا دەﺑێ ﻟە ﻧێﻮان ﺋــەوەی دەﯾﺪەﯾﺖ و ﺋەوەی وەری دەﮔﺮﯾﺖ ،ھﺎوﻛێﺸﯽ ھەﺑێﺖ. ﻣﻦ ﻟەو ﺑﺎوەڕەدا ﺑﻮوم ﺗﻮرﻛﯿە دەﺑێ ﻟــەم ﭘێﻨــﺎوەدا زۆر ﺑــﺪات و ﻛەم وەرﺑﮕﺮێ .دەﺷــێ ﻣﻦ ﺳــەرﭼﯿﻎ ﭼﻮوﺑﻢ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺗﻮرﻛﯿە ھێﺸﺘە ھﯿﭽﯽ ﻧــەداوە زۆری وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺋەﻣەش ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﻟە ﺳەردەﻣێﻜﺪا ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﭘﯿﺎوی ﺗێــﺪا ﻧەﻣﺎﺑــێ .ﺋەوەی ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿــەدا ﺧﯚڕاﮔﺮ ﻣــﺎوە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺳﯿﺴــﯿﯿە ،ﻛــە ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵﯿﺪا، داوای دەﺳــﺒەرداری ﻟــە ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮی ﻟێ دەﻛﺎت، دﯾﺎرﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﺋﺎﺧــﯚ دەﺗﻮاﻧێ ﺋەم ﺑﻨەواﯾە ﺗﺎ ﺳەر ﺑﭙﺎرێﺰێ ﻟەو دەﻣەی وﺗەﻛــەی ﺑــە ﺑﺎرێﻜــﯽ ﻛﺮێﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺗەﻧﺎھﯿﺪا رەت دەﺑێ. ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿە ﺳﻮودی ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ھەوڵﯽ ھەڵﮕێڕاﻧەوەﻛەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺗەﻣــﻮوز وەرﮔــﺮت ھەرﭼەﻧــﺪە رووﻧﯿــﺶ ﻧﯿﯿە ﺋەوە
ﭼﯿڕۆﻛێﻜﯽ راﺳﺖ ﺑﻮو ﯾﺎن ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ. ﻟە ﻻﯾەﻛەوە ﺋەﻣەرﯾﻜەی ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯽ ﻓەﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟەﻧﺪا ﺗەﻧﮕەﺗــﺎو ﻛﺮدووە و ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻧﺎزی ﺑەﺳــەردا دەﻛﺎت ،ﻛە ﺑﯚﭼﯽ ﻟەو ﺷەوی ھەڵﮕێڕاﻧەوەﻛەدا ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﺑــﯚ دەرﻧەﺑڕﯾــﻮە، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺗﯚﻣەﺗــﯽ دەﺳــﺖ ﺗێﺪاﺑﻮون و ﭘێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯿﺸــﯽ ﻟە رووداوەﻛە داوەﺗە ﭘﺎڵ .ﺟﮕە ﻟەﻣە، ﺑەدەﻧﮕەوەﻧەھﺎﺗﻨﯽ ﺳــەرﻟەزووی ﺋەﻣەرﯾﻜە و ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ﺋەوروﭘە ﻟەو ﺷەوەدا ،ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿەی ﺋﺎوێﺘﻮوەﺗە دڵەڕاوﻛــە و ﻏﺎﯾەﻟەوە ﻧەوەﻛﺎ ھەﻣﻮو ﻻ دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەوەدا ھەﺑﻮوﺑــێ و ﺑﯿﺎﻧــەوێ ﻟەﻧــﺎوی ﺑﺒەن .ﺋــەم ﮔﺎڵﺘە و ﺟەﻓەﻧﮕە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە دﯾﻮەﻛــەی ﺗﺮی ﭘﺮﺳــەﻛەدا دەردەﻛــەوێ ،واﺗــە ﺋەواﻧەی ﻟەو ﺷەوەدا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﭘێﻮە ﻛﺮدووە، ﻛە رووﺳــﯿە و ﺋێﺮاﻧﻦ .ﺋەردۆﻏﺎن دەڵێ ﺷــەو ﺗﺎ ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ھەﻣﻮو ﻧﯿﻮ ﺳــەﻋﺎت ﺟﺎرێﻚ ﻣﺤەﻣەد ﺟەواد زەرﯾﻔﯽ وەزﯾــﺮی دەرەﻛﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑــﯚ زاﻧﯿﻨــﯽ دواھــەواڵ ﺗێﻠﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووﻣەﺗەوە .رووﺳﯿە و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺋەو دوو ﺗەﻧﯿﺎ وﺗەن ﺗﺎ ﺋەو ﺳﺎﺗە ﻟە ﺑەرەی دژی ﺗﻮرﻛﯿەدا
ﺑــﻮون ﻟــە ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾەدا، ﻟەﺑەرﺋەﻣــە ﺧەﻣﺨﯚرﯾﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﺑەوﻻوە زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە. ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾــﯽ دووەم ﺋەوەﯾــە، ﻛێﺸەی ﺳــﻮورﯾە ﻟە ﻻداﻧﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳــەد و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ھﯚﻧﯿﻨەوەی دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﻮە ﺑﮕﯚڕێ ﺑﯚ ﻛێﺸەی ﻛﻮرد و ھەﻣﻮوﻻ ﭼﺎوەڕێﯽ ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﺋەردۆﻏــﺎن ﺑﻜەن ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە .ﻟێﺮەﺷــﺪا ھــەر ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮی ﺧﯚﻣــﺪا دەﭼﻤەوە ،رواﻧﯿﻨــﯽ ﭼەﭘﺎﻧە وات ﻟــێ دەﻛﺎ ﻻﻧــﯽ ھەرەﻛەﻣﯽ ﺋﺎﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەراﻣﺒەرەﻛــەت رەﭼﺎو ﺑﻜەﯾﺖ ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا )ﭘﯿﺎو( زۆر ﻛەم ھەڵﺪەﻛەون وەك ﻟەﺳەرێﺸﺪا وﺗــﻢ .ﭘﯿﺎو ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا وەك زۆڵەﻛە ﮔﯿــﺎی ﻛێڵﮕــە واﯾە زوو ھەڵﯽ دەﻛێﺸــﻦ .وێــڕای ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻧﺎﺟﻮاﻣێﺮﯾﯿەی ﺑە ﻛێﺸــەی ﺳﻮورﯾەدا راﺑﺮدووە و رادەﺑﺮێ ،ﻛﻮرد ھێﺸﺘە ﺑە ﭘێﯽ ﻓەﻟﺴەﻓەﻛەی دەڵێ ”ﺧﻮا ﻛوی ﺑﯚ ﺑــەڕوو ﻛﺮدووە“، ﺑﮋارەی ﻟە ﭘێﺸﺪا ﻣﺎوە .ﯾەﻛەﻣﯿﻨﯽ ﺋەو ﺑﮋارەﯾﻠە ،ھێﮋاﯾﯽ و ﺗﻮاﻧﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ھەرﻛێﯿەﻛﺪا ﺑﯚ ﺳڕﯾﻨەوەی ﺋەو ﻣﻞ
ﺑﻨێ .دووەﻣﯿﻦ ﺑﮋارە ،ﭘﺸﺖ ﺑەﺳﺘﻨە ﺑــە ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯿــﯽ ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﯾﻠﯽ ھەرێﻤــﯽ و ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ .ﺑە ﻣﻦ، ھەڵﯚﯾﺴــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﻛﻮردی رۆﺋــﺎوادا ﻧەﮔــﯚڕاوە ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺑێ ﺳﺎڵﺢ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ ھێﻨﺪە ﮔﻠەﯾﯽ دووﺑﺎرە ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﮔﻠەﯾﯽ ورەﺑەزێﻨە. دووەم ﻧﺎﺑێ ﺑڵێ ”ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ رۆﺋــﺎوا ﻟەﮔــەڵ ﺋەردۆﻏﺎﻧﺪاﯾــە“ ھەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺟﯚ ﺑﺎﯾﺪﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــە ،ھﺎوﻛﺎﺗﯽ ﭼەﭘﺎوەﻛەی ﺟەراﺑﻠﻮس ،ﻟە ﺳەرداﻧﯽ ﺋەﻧﻘەرەدا ﺑﻮون .ﺋەم ﻛﺎﺗﺎﻧﺪﻧە زۆﯾەﺗﯿﯿەك ﺑﻮو ﻟە ﺋەردۆﻏﺎﻧەوە ﻧﺎﺷێ ﻣﻮﺳﻠﯿﻢ ﺗێﯽ ﻧەﮔﺎ .ﺳەرەڕای ھەﻣﻮو ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯿﯿەك، ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻟێﺪاﻧﯽ ﻛﻮرددا ﻧﺎﺑێ. راﺳﺘﯿﺶ ﻧﺎﻛﺎ ﺋەردۆﻏﺎن ،ﻛە دەڵێ ﻟەﮔەڵ ﯾەﭘەﮔەدا رووﺑەڕوو دەﺑﻤەوە ﺑە ﺑەڵﮕەی ﺋەوەی ﺧﯚی ﭘەﻟەﯾەﺗﯽ ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎورﺑەﺳــﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺳــﻮورﯾەدا .ﺋەم ﭘﯿﺎوە ﻟە ﺷەوی ﭘﺎزدەی ﺗەﻣﻮوزەوە وا ھەﺗﺮەﺷــﯽ ﭼﻮوە ،ﭘەﻻﻣﺎرداﻧﯽ ﺟەراﺑﻠﻮﺳــﯽ، زﯾﺎﺗﺮ ﻟە وردە ﻻوژە و دەﻧﮕەدەﻧﮕﯽ ﭘﯿﺎوی ﺗﺮﺳــﻨﯚك دەﭼێ ﻟە ﺷەوی ﺗﺎرﯾﻜــﺪا .ﻟەﺑەرﺋەﻣە ،ﺑــﺎ ﻟەﺑﺎرەی رۆﺋﺎواوە زۆر ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻧەﻛەﯾﻦ.