دۆﺳﯿەی ﻣﻮوﭼە ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ:
ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛەی ﻣﻮوﭼە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﺑێﺘەوە ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ھﯚی ﺳەرەﻛﯿﯽ دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﺑەردەواﻣــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻨەﻛﺮدﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﻜﺮدن ،ﺑــﯚ ﻛەﻣﯿــﯽ ﺑڕی داھﺎﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔەڕێﻨێﺘەوە و دەڵێﺖ% 95 ،ی داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت دەﺑەﺳﺘێﺖ و ﭘﺎرەی ﻧەوﺗەﻛەش ﺑەﺷﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻧەﻛﺮدووە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧەوەی ﻣﻮوﭼە ﺑﻜەﯾﻦ.
11-10
ﯾــــەﻛێﺘﯽ زەوی و ﺑﺎڵــــــەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺑەﺧﺸێﺘەوە
2
دوو ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر ﻟﻪ ﭘڕۆژهﯾﻪﻛﺪا ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﻛﻮردی ﺑﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی دهﻛﻪن
18
ﺟەﻣﯿــﻞ ﺑﺎﯾﻚ ﻟــە ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ھەڵﺪەﮔەڕێﺘەوە
4
ﻛﺎﻛەﻣﯿﻦ ﻧەﺟﺎڕ: ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
5
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ھﺎوﺳەری ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻣەﺗﺮ زەوی ﻟە ھەوﻟێﺮ وەردەﮔﺮێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەدەﺳﺖ ﺣﺰﺑەﭘێﻜﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ واوەﯾﻼﯾەﺗﯽ
8
”وﺷە“ ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺋێﺮان ﻟە دژی ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە رێﮕەی ﭼەﻧﺪ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ، ﭘﯿﻼﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺗﺮﺳﯽ ﺋێﺮان و ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە،
وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑەﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﮔﯚڕان ﭘێﯽ واﯾە ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ وەزﯾﺮەﻛەوە ھەﯾە.
16
3
ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
8
ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود ﻋەزﯾﺰ ﺑەگ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــەر ﺗەﻧﯿﺎ رووﺑــەڕووی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﻛێﺸــەی ﺗﺮ ﻧەﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەدەﺳــﺖ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺗﻮﻧــﺪی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﯿﺮۆدە ﺑــﻮوە .وەزﯾــﺮەﻛﺎن و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛــەن ،ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗﺪا دەﯾﺎﻧەوێ ھەم ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ و ھەم ﺑــە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﭘێﮕەی ﺟەﻣﺎوەری ﺑەھێﺰ ﺑﻜەن.
6
ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە 10 وێﺴﺘﮕە و ﯾەك ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا
ﺑەﯾەﻛەوەﺑەﺳﺘﻨﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﻟەڕادەﺑەدەری ھەﯾە ،ﺑەم ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾەﺗێﻜﯽ روون ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛەرﻛﻮوك ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﺑەردەواﻣە ﻟەﺑەردەم ﭘﺮۆﺳەﻛەدا.
14
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﺋێﺴﺘە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔﻮﻟەﻧەﺑڕ ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ
ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ ھێﺰ دەﻧێﺮێﺘە ﺳەر ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﺷەوی ﺑەر ﻟە رۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ ھێﺰی ﻧﺎردووەﺗە ﺳەر ﺑﺎرەﮔﺎﻛە ،دوای ﺋەوەی ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر ﺋﺎﮔەداری ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ﻛە رێﮕە ﻧﺎدەن ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜەن .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟەوەﺗــەی ﺧﯚﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔﻮﻟەﻧەﺑڕ ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،دوو
رۆژ دوای راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛــەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﯾەﻛﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘێﻤﺒەر ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا
ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵ و ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺑەﻧﯿﺎز ﺑﻮون ﺳــەرداﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜەن ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ﭘێ دراﺑﻮو ﻛە ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو رێﮕﺮی دەﻛەن ﻟەوەی ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜــەن، ﺑەم ﺷــەو ﺑەر ﻟــەوەی ﺋەوان ﺳــەرداﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜەن ،ھێﺰێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟﯿﻮای ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵ ﭼﻮوﻧەﺗە
ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ، ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎڵﯽ ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺑەﻣەی زاﻧﯿﻮە ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﭘﺎﺷەﻛﺸەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ رێﮕەﯾﺎن داوە ھێﺰەﻛە ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ”ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ رێﮕﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎڵــﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر ﻟە ﭼﻮوﻧــﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ،ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵﯽ زۆر ﺗــﻮوڕە ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾــە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ
ﮔﯚڕان :ﻟەﮔەڵ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ﻣﺎﻣەڵە دەﻛەﯾﻦ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟێﺪواﻧﯽ ﻓەرﻣﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەوان ﻟە ﻧێﻮان ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر و ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا ﻧﺎﺑﻨە ﺗــەڕەف، ﺑــەم ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔﯚڕان ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛﺎت و ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەش ھــەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺑﺎڵەدا ﻛﺮاوە. ﻟە 1ـﯽ 9ـﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ،ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ و ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ،ﺟێﮕﺮاﻧــﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺋەﻧﺪام ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳﯽ
و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘێــﻚ ھﺎت ،ﻟە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﻗﻮوڵ و دوور و درێــﮋە ﺑــﻮو ﻟــە ﻧێﻮان ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ و ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤــەد ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ھﺎوﺳەری ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﺪا ھەﺑﻮو. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﻧﺎﭼێﺘە ﻧــﺎو وردەﻛﺎرﯾــﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە .ﺣﺎﺟﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﮔﯚڕان ﺑە ﯾەك ﺋﺎﺳــﺖ ﻟە ﺑەردەم ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ھەر ﺑﺎڵێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دەوەﺳــﺘێﺖ و ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت ﻛە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە 17ی ﺋﺎﯾﺎری راﺑﺮدوو ﻛﺮدووﻣﺎﻧە“. ﺣﺎﺟــﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛﺮد، ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾــﺎر و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﯾەﻛێﺘﯽ ھﯿﭻ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧــﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن
ﺳــﻮورﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە دووﭘﺎت دەﻛەﻧەوە. ﻟــە 17ی ﭘێﻨﺠــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا، ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ء ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ڕێﻜﻜەوﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد ،ﺑەم دواﺗﺮ دەرﻛەوت رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﺷــﺎﻧﺎز و ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺑڕاوەﺗەوە و رێﻮڕەﺳــﻤەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﻧﻮاﻧﺪن ﺑﻮو. وەك ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔﯚڕان ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﮔﯚڕان ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎﻣەڵە دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ﭘﺮس و ﺑڕﯾﺎر و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋــەوان دادەﻧﯿﺸــێﺖ ﻧــەك ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ،
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑە ﺑﺎڵــﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺎزاﻧێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎﻣەڵەی ﻓەرﻣﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻧﺎﻛەﯾﻦ. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟــە ﯾەﻛەم ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎردا دووﭘــﺎت ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑەم ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت” ،ﮔﯚڕان ﻟەﮔەڵ ﺑﺎڵــﯽ ھێــﺮۆ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﻛﺮدووە و ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧﯿﺶ ﻣﺎﻣەڵە دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوە، ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻣﺎﻣەڵە دەﻛﺎت ﻛە ﺑڕﯾﺎر ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻦ و وردەﻛﺎرﯾــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە وەك ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ“. ھەرﭼﯽ ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــﻦ، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ﻛــە واﻗﯿﻌﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــە ﺟﯚرێﻜە ﮔــﯚڕان دەﺑێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮودا ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت. ﺳﯿﺮوان ﻛەرﯾﻢ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ڕوون ﻛــﺮدەوە، ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛەن ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﮕەی ﺋەواﻧە ﻟە ﺑڕﯾﺎرداﻧﺪا ،ﻛەواﺗە ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯿﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوە ﻧﯿﯿە .ﻟــەو ڕووەوە دەڵێﺖ” ،ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوەوەﯾە و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﺑەﭘێﯽ واﻗﯿﻊ ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﺑﺎڵەی ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ دەﻛﺎت ﻛە ﺑڕﯾﺎری ﺑەدەﺳﺘەوەﯾە“.
ﺗەﻗــە و ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺗــەواوی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑەھێﺰەﻛەی دا ﺋەﮔەر ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭼﻮوﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﺑﻜەن“. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺟێﮕﺮی دووەﻣﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،دوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر، ﺋێﺴﺘە ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ
ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ رێﮕﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر ﻟــە ﭼﻮوﻧﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ،ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳﻮوڵﯽ زۆر ﺗﻮوڕە ﻛﺮدووە
ﮔﻮﻟەﻧەﺑڕ ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ﻟەوﻛﺎﺗەی دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻟــەوێ دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ھەﯾە و ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﻧﺎوێــﺮن ﺑەھێﺰ ڕووﺑەڕووی ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ ﺑﺒﻨەوە ،ﺑــەم دەﺗﻮاﻧــﻦ زﯾﺎن ﺑــە ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ ﺑﮕەﯾەﻧﻦ،
ﺋێﺴﺘەش زۆرﺑەی ﻛﺎت ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳــﻮوڵ ﺑەﯾەﻛەوە ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﻛەن. ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە، ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ڕووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەوە ﺑەردەوام ڕێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﮔﺮﻧە ﺑەر.
ﯾەﻛێﺘﯽ زەوی و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺑەﺧﺸێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- راوێﮋ ﻛﺎﻣەران ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدووە ﺑــە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زەوی و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻟــە رێﮕــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەوە، ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﺋەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧە دەﻛﺮێ ﻛــە ﻣﻮڵﻜەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻧﺎو دەﻛﺮێ .دواﯾﻦ ﻣﺎﻣەڵە ﭘێﺪاﻧــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی دادﮔە و ﺗﺎﭘﯚی ﻛﯚﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە. ﺳــەرﻣﺎﯾەدارەﻛە دەڵــێ، ”ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەو دوو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾە ھەروا ﺑە ﻛﯚﻧﯽ ﺑﻤێﻨﻨەوە“. ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻔــﻮوزی ﺧﯚی و دەﺳــﺘﮕﺮﺗﻦ ﺑەﺳــەر ﺋﺎﺑﻮوری و ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ،ﺑە دوو رێﮕە و ﺟــﯚری ﺟﯿﺎواز دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑــە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﺑە زەوی و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎن دەﻓﺮۆﺷێﺖ ﯾــﺎن ﺑە ﻣﻮﺳــﺎﺗەﺣە دەﯾــﺪات ﺑە
ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺟێ ﻣەﺑەﺳــﺖ و زەوﯾﺶ دەدات ﺑــەو ﺋەﻓﺴــەر و ﻛﺎرﻣەﻧــﺪە ﺗەﻧﺎھﯿﯿﺎﻧەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە. ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣﻮوزی راﺑﺮدوو ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە رێﮕەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺧﯚﯾەوە دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺧﺴﺘﻨەﻛﺎری ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ﻟەﻧﺎو داودەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ھــەردوو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی دادﮔە و ﺗﺎﭘﯚی ﻛﯚﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺳەرﻣﺎﯾەدار ”زاھﯿــﺮ ﻛەرﯾﻤــە رەش“ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و دواﺗﺮ ﺑەﺷﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺗێﺪا رەﭼﺎو ﺑﻜﺮێ. ﻟەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧــەدا دەرﻛەوت ،ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوودا 108ﭘﺎرﭼە زەوی ﻟە ﻧﺎوﭼەی ”ھەواری ﺷﺎر“ ﻛە ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮێﻨﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە ،دراوە ﺑە 108ﺋەﻓﺴەر و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑە ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ،دوای ﺋەوەی ﻛێﺸــەی ﻗﻮوڵ ﻛەوﺗە ﻧﺎو ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﮔﻮﻣﺎن ﻻی ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو دروﺳﺖ ﺑﻮو ﺑەوەی ﺋەو دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿە ﺧەڵﻜﯽ ﺗﯿﺎداﯾــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕان و ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ھەﯾە. زاھﯿﺮی ﻛەرﯾﻤە رەش ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ
ﻛﺮدووﯾەﺗﯿﯿــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺑــﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎن ،ﺑە“وﺷﻪ“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﭘﻼﻧێﻚ ھەﺑﻮو ﻛە ﺋەو دوو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە ﻛﯚﻧە ﻟەو ﺷﻮێﻨە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەدا ھەروا ﻧەﻣێﻨﻨەوه و ﺑﻜﺮێﻦ ﺑە ﭘڕۆژە ،ﺑەم ﺋەوەی ﻛە ھەﺑﻮوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەر ﻗﺴــە ﺑﻮوە و ﻟە ڕووی ﻛﺮدارﯾﯿەوە ھﯿﭻ ﻧەﻛﺮاوە“. ﺋەوەﯾﺸﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﻣﻦ ﭘێﺸﺘﺮ ھەوڵــﻢ داوە ﺋــەو دوو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾە وەرﺑﮕــﺮم ،ﺑەم ھﯿــﭻ ھەوڵێﻜﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻛــە دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨﺖ ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜەم و داواﻛﺎری ﺑﻜەم، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﺑﻮو ﻟە رۆژی رێﻮڕەﺳﻤﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺎرﮔەی ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﻛەی ﻓﺎڕووﻗﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴــﺘەﻓﺎدا ،ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧــﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻟێﻮه ﻛﺮد“. ﻟەﺑەراﻣﺒەرداﺑەﺧﺘﯿﺎرﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی دادﮔــەی ﻛــﯚن و ﺗﺎﭘــﯚ ،ﻣﻮڵﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ و ﭘێﺸﺘﺮ ھەوڵێﻚ ھەﺑﻮو ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸﻮوەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەو دوو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾە ﺑﻜﺮێﻨە ﭘﺎرﻛﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑەﺷێﻮازی ﻣﯚدێﺮن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوه و ﻧەﻛﺮاوەﺗە ﺗەﻧﺪەر“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋــەم ﭘڕۆژەﯾە ﻟــە ﭘــﺎش ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺷﺎرەﻛەوە وەﺳــﺘﺎوه و ﺟﺎرێ ھﯿﭻ ﺑەرەو ﭘێﺸــﭽﻮوﻧێﻚ ﻧﯿﯿە ،ﭘێﺸﺘﺮ داواﻣﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﻣﺎﯾەدارێﻚ ﻛﺮدﺑﻮو ﺗەﻧﺪەر ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەن و ﺑەﺷێﻮازی )ﻣﻮﺳــﺎﺗەﺣە( وەری ﺑﮕﺮن ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەوەش وەﺳﺘﺎوه و ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻧﻮێﺪاﯾە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە رێﮕەی ﭼەﻧﺪ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ،ﭘﯿﻼﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﺑەڕێﻮە دەﺑــﺎت .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺗﺮﺳﯽ ﺋێﺮان و ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ،ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑەﺋﺎراﺳﺘەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﮔﯚڕان ﭘێﯽ واﯾە ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە وەزﯾﺮی داراﯾﯽ، ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ وەزﯾﺮەﻛەوە ھەﯾە.
ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“دا دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﭘﺮﺳﯽ ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻟــە زێﺒــﺎری ،ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﺋێﺮاﻧە .ﺑە ﭘێﯽ ﭘﯿﻼﻧەﻛە ،ﺋێــﺮان ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە دوو رێﮕەی ﺟﯿﺎواز و ھﺎوﻛﺎت ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑەﯾەك ﻛﺎر ﺑﯚ ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەﻛﺎت، ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﯿﺸــﺪا ﮔﻮﺷﺎر ﻟەﺳەر ﭘﺎرﺗﯽ زۆر دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن واز ﻟە ﭘﺮﺳﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﻨێﺖ. دوای دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی د. رۆژ ﻧــﻮوری ﺷــﺎوێﺲ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺳــﺎڵێﻚ ﻟەﻣەوﺑەر ،ﺋێﺴﺘە ﺋێﺮان ﻛﺎر ﺑﯚ دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی و ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ﺑەﻏــﺪا دەﻛﺎت ،ﺑــﯚ ﺋەﻣەش ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺗﯚﻣەﺗێﻜﺪا ﺑەﻧﺎوی زﯾﺎدەڕۆﯾــﯽ داراﯾــﯽ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺋﺎراﺳﺘەی زێﺒﺎری ﻛﺮاوە، ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﺑڕوا
ﺑە وەﻣەﻛﺎﻧﯽ زێﺒــﺎری ﻧەﻛﺮا، ﺋێﺴــﺘە ھﺎوﺷــێﻮەی وەزﯾــﺮی ﭘێﺸﻮوی ﺑەرﮔﺮی ،ﻛﺎر دەﻛﺮێﺖ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری ﺑﺨﺮێﺘە دەﻧﮕﺪاﻧەوە. ﺋێﺮان ﺋەو ﭘﯿﻼﻧە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە رێﮕەی ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن /ﺑﺎڵﯽ ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤەد،/ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﺟێﺒەﺟێ
ﺳەرﻛﺮدەی ﭘﺎرﺗﯿﯿە ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﺑە ﻻداﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﻋێﺮاق دەﺑڕێﺖ. ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﭘﯿﻼﻧەﻛــەی ﺋێــﺮان ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێــﺖ ﺑــەوەی ”ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دژی ﭘﺎرﺗﯽ ھﺎن دەدات“ ،ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ھەر ﭘڕۆژەﯾەك دەﻛﺎت ﻛە دژی ﭘﺎرﺗﯽ و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و داراﯾﯽ و ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﺋەو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەش دەﻛﺎت ﻛە وەك ﻧەﯾﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دەردەﻛەون. رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوو ﻛە دوو ﺣﺰﺑــﻦ ﭼەﻧــﺪان دەﯾەﯾــە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻟەﺳــەر داھﺎت و ﮔﺮﺗﻨەدەﺳﺘﯽ ﺟڵەوی دەﺳەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــﯽ ﺗﻮﻧــﺪدان ،ﻟــە ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووش ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە دژاﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ زۆری ﯾەﻛﺘﺮﯾﺎن ﻛﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋــەو ﭘﯿﻼﻧــەدا و ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی
ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو:
ﺋێــﺮان و ﺧەڵــﻚ و ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟەو ھەوڵەدا ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ ،ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾە ﺗﺮﺳﯿﺎن ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ھەﯾە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ دەﻛﺎت ،ﺗــﺎ ﺋەوان ﺑــە ”ﺑەڵێ“
”رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ“،
دەﻧﮓ ﺑﯚ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە
ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ
زێﺒﺎری ﺑﺪەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺮان ﭘێﯽ
ھﺎوﺑــەش ،ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ
واﯾە زێﺒﺎری ﺋێﺴــﺘە ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ
ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺋێﺮان ھەﻧــﮕﺎو ﺑەرەو
ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە دەﻧێﻦ ﻟــە ﭘێﻨﺎو دەﺳــﺘﺒەدارﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺪا .ﺑەم ﻛەرﺗﺒﻮوﻧێﻜﯽ ﺗــﺮی ﯾەﻛێﺘﯽ و ھﺎﺗﻨە دەﻧﮕــﯽ ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ ﺋەم ﭘﯿﻼﻧــەی ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ ﻛﺮدووە ﺗﺎ رادەﯾــەك ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ و ﮔــﯚڕان ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە وروژاﻧﺪن دژی ﭘﺎرﺗﯽ. ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﯽ ھەوڵێﻜﯽ ﻟــەم ﭼەﺷــﻨە ﻟــە دژی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا و ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎﺗەوە .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ”ﺗﺮﺳﯽ ﺋێﺮان و ﻻﯾەﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟەوەوە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ“ .ﺷﺎﺧەوان دەڵێﺖ، ”ﺋێﺮان و ﺧەڵﻚ و ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟەو ھەوڵەدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ ،ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾە ﺗﺮﺳﯿﺎن ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ھەﯾە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ، ﺑﯚﯾە ﺑە ھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ھەوڵ ﺑﯚ ﺋەوە دەدرێﺖ ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەرﻧەﮔﺮێﺖ“. ”ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭘﺘﺮ ﻟە دوو ﺳــﺎڵ ﺷەڕی دژ ﺑە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ،
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
”وﺷە“ ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺋێﺮان ﻟە دژی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان، ﺧﯚی و 100ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﻣﺎوەی دوو ﺷــەو ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺷەڕﻛﺮدن ﻟە دژی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺑەم ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻮوە
ھەڵﮕﺮی ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە“، ﻋەﺑﺪو ﮔﻮﺗﯽ. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ”دەﺑﻮو ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﺧﯚﯾﺎن ﺳەرﻗﺎﻓڵەی ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧە ﺑﻮوﻧﺎﯾە ﻟــە دژی ﺋەو ھەوﻧــەی ﻛﺎر ﺑﯚ
”دەﺑﻮو ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺧﯚﯾﺎن ﺳەرﻗﺎﻓڵەی ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧــە ﺑﻮوﻧﺎﯾە ﻟە دژی ﺋەو ھەوﻧەی ﻛﺎر ﺑﯚ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری دەﻛەن“ ﺳەرﻟەﺷﻜﺮ ،ﺋەﻣەش ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ رووﻧە ﺑەوەی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟــە ﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﺗﺎﻧﻜەر ﺑــﯚ ﺋێﺮان ﺳــﻮودﻣەﻧﺪە ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺷــێﻮەﻛﺎن، ﺑﯚﯾــە ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﻣێــﮋوو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺎی ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺣﺰﺑﯽ و ﻛەﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮاوە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺋــەو دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧەی ﭘﺎرﺗﯽ وەك ﺣﺰب ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ وەك ﺧﺎوەن و
ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎﻧەوەی زێﺒﺎری ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﻛﻮرد ،ﺑﮕﺮە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ، ﺑەم ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺋەﻣەﯾﺎن ﻧەﻛﺮد“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟە ھەوڵ و ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ وەھﺎ ﻧﯿﺸﺎن دەدات، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋــەوەش دەﻛﺎت ،ﺋەم
ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەش ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ھەوﻧــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﻟە ﺑﻮاری ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﺪا. ﻓﻮراتﺗەﻣﯿﻤﯽﺋەﻧﺪاﻣﯽھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە
ڕۆڵــﯽ ﭼﺎودێﺮی ﻓــﺮاوان ﺑﻜﺎت و دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە“. ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎر ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﻛﺮدووە ،ھﺎوﻛﺎﺗە ﻟەﮔەڵ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻛە وا ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ
ھەوﻧــەی ﺑﯚ ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟــە زێﺒــﺎری دەدرێﺖ، ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەو رێﺴــﺎ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ھەﯾە ﻛــە ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێ ،ﻣەﺳــﻌﻮود ﺣەﯾﺪەر ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ”ﭘێﺸــﺘﺮ وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﺧﯚی ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮو ﻟەم ﭘﺮﺳــەدا و ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﭘﺮﺳەﻛەی ﺑە ھەﻧﺪ وەرﻧەﮔﺮت“. رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭘﺮﺳــﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑــە ﺑەڵێ ﯾــﺎن ﻧەﺧێــﺮ ﻟە دژی ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻟــە زێﺒﺎری ﯾــﺎن ھــەر وەزﯾﺮێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟە رۆژی دەﻧﮕﺪاﻧﺪا ،ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺧﯚی و ﺋەو ﺑﺎوەڕەی ﻛە ﺑە وەﻣەﻛﺎن ھەﯾەﺗﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺳﻮێﻨﺪی ﺧﻮاردووە راﺳﺘﮕﯚ ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﺎوەڕی ﺑە وەﻣەﻛﺎن ھەﺑــﻮو ﺑە ﻧەﺧێﺮ دەﻧﮓ دەدات ﺋەﮔەر ﺑﺎوەڕﯾﺸــﯽ ﻧەﺑێﺖ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە. ﺑــﯚ ھەﻣﺎن ﻣەﺑەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ژﻣﺎرەﯾــەك ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻟەﺳەر ﺋەم زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﻟێﺪوان ﺑﺪەن.
ﻓﻮﺋﺎد ﻣەﻋﺴﻮوم داوای زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗە و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺑﺎس ﻟە زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەوە ﻟەﺳــەری ،وادەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی دووەم ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﻛە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە.
ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە
ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﻧﻮێﯿەﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــەوەی :ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران و ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧــﯽ ،ﯾــەك ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ھەﺑێــﺖ و ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎڵە ﺑﯚ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان و ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ و ھەروەھــﺎ ھــەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران، ﺋەو ﻣﻮوﭼــە و دەرﻣﺎڵەﯾە وەرﺑﮕﺮن ﻛە وەزﯾﺮەﻛﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەری دەﮔﺮن .ﺋەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾە ڕێﮕە ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن دەدات ﭘﺎﺳــﭙﯚرﺗﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿﺎن ھەﺑێﺖ و ﺑﯚ ﻣﺎوەی ھەﺷﺖ ﺳﺎڵ ﻛﺎری ﭘێ ﺑﻜەن. ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ ﺳــەﻋﺪوون ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ د ﯾﻤﻮ ﻛﺮ ا ﺗﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،دەڵێــﺖ: ﻟەﻻﯾــەن ”ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣــﺎرەوە ڕەواﻧە ﻛــﺮاوە و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوە ﻧﯿﯿــە ﻛﺮاوە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی دووەم ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ و ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﭘەﺳﻨﺪ دەﻛﺮێﺖ“. ﺳــەﻋﺪوون ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ”ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﻧﻮێﯿەدا ﺑﻮوﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚﭼﻮوﻧﻤﺎن واﯾە ﭘڕۆژەی ﻟــەوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدن و ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧە و ﺋەو ﭘێﺸﻨﯿﺎزاﻧەش ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﻟەﺳــەر ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛە دەﯾﺨەﻧــە ڕوو ،ھەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧە“. ﻟە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﭼەﻧــﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺧەرﺟﯽ و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗەﻛﺎن ﻧــﺎوە ،ﺋەم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻓﻮرات ﺗەﻣﯿﻤﯽ:
”ﻟەﺳــەر ھەﻧﺪێ دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎن ﻛە ﻟەﻧﺎو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ،ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ھەﯾە“ ﻛە ”ﻟەﺳەر ھەﻧﺪێ دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎن ﻛە ﻟەﻧﺎو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ھﺎﺗﻮوە، ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ھەﯾە“. ﺗەﻣﯿﻤﯽ دەڵێﺖ” :ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﺑﺪۆزﯾﻨەوە ،ﻧــەك ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﻛــە دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەران ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ھەﯾە
ﻟە ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮودا ﺷﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﺧﺘﺘﺮ دەرﺑﻜــەون ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛە دووﭘﺎت ﻟــە زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿــﺎزات ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻧەك ﺑﯚ ﺧﻮدی ﺧﺎوەن ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚﻛەﺳﻮﻛﺎرﯾﺸﯿﺎن. ﺑە ﺑــڕوای ﻋﺎدل ﻧــﻮوری ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ” ،ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎ
ﻧﻮێﯿەﻛــە دژی ﺑﺎﻧﮕەوازەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿە“. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت ”ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺑڕﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑﯚ ﺋــەوان ﺟێﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﺑڕﮔەﯾــەی ﻛە دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەداﺗە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە و دوو ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﺗﺮ ،ﺋەﻣە ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺋــەو ﺑڕﮔﺎﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺗﺎزە ﻟە ﻧێﻮان ﭼﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا دێﻨێﺖ“. ﻻی ﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ڕەﻧﮕﯿــﻦ ﻋەﺑــﺪو ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ﻟﯿﺴﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ”وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەش دەﻛﺮێﺖ وەك ھەر ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺳەﯾﺮ ﺑﻜﺮێــﺖ .ﻋەﺑﺪو ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ”ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری زۆری ﺑەﺳەردا دێﺖ و ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧەوە ھەﻣﻮار دەﻛﺮێﺘەوە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
”ﺋەوەی ﭘەﻛەﻛە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺎڵﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدات ،ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑﯚ دۆزی ﻛﻮرد ﻟەھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە، ﺷەرﻣە ﭘەﻛەﻛە ﺋەو ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل و ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدات ﻛە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻛﻮرد ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﭘەﻛەﻛە دەﺑێﺖ ﺑە ﺧﯚﯾﺪا ﺑﭽێﺘەوە و ﻧﺎﺑێ ﻟە ﭘێﻨﺎو ھﯿﭻ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەك زﯾﺎن ﺑە دۆزی ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ“
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺋەﻣڕۆ ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﻣﯿﺮﺗﺎش دەﺑﯿﻨێ
ﺑﺎرزاﻧﯽ رێﻜﺨەری دﯾﺪاری ﻣﺤەﻣەد و ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﺑﻮو وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺳــەرداﻧﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،دەرﮔــەی ﺋﯿﻤﺮاڵﯽ ﻛــﺮدەوە ﺑــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ رێﮕە ﺑﺪات ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەی ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەدا ﺳــەرداﻧﯽ ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن رێﺒەری ﺑەﻧﺪﻛﺮاوی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن .ﺋەﺣﻤەد ﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﺳــەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗﺎش ھﺎوﺳەرۆﻛﯽ ھەدەﭘە ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﯚدەﺑێﺘەوە و ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺗەوەرێﻜﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾﺎﻧە. رۆژی 23ی ﺋﺎﺑــﯽ راﺑــﺮدوو، ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺳــەرداﻧێﻜﺪا ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﺮﺳــﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗﺎوﺗﻮێ ﻛﺮد. ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە دوای دﯾﺪارەﻛەی ﻟەﮔەڵ رەﺟــەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﻏﺎن ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻟە ”ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ“ ﻛﺮدەوە .ھێﻤــﺎی ﺑﯚ ﺋەوەش ﻛﺮد
ﻛە ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻛﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺑﻮوێــﺖ .ﺑﺎرزاﻧﯽ رەﺗﯿﺸــﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑﯚ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮوﺑــﻦ و دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪا ﺑەردەوام دەﺑﯿﻦ“. ﺑەم ﻧﯿﮕەراﻧﯿﺸــﯽ ﻟەوە ﻧﯿﺸﺎن دا ﻛە ﻟە راﺑﺮدوودا ﺷــﺘﯽ ﻧﺎﺧﯚش رووﯾــﺎن داوە و ﮔﺮﻓــﺖ ﺑــﯚ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑﻮو ﺑە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑــەوەی ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دوای دوو ﺳــﺎڵ ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮی ،رێﮕە ﺑﺪات
ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەی ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەدا ﺳەرداﻧﯽ ﺋﯚﺟەﻻن ﺑﻜەﻧەوە. ﻛەﻣــﺎل ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣــەوان و ﺷﺎرەزا ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە، دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﻛــﻮرد و ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە .ﺑەم ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑــﯚ ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﺑێﺖ“. ”ﺋــەو ﺧەﺑﺎﺗەی ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻻﯾەن ﻛــﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎوە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮاوە ،ﺧەﺑﺎﺗێﻜە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑە ﺋﺎﺷــﺘﯿﯽ دۆزی ﻛﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑێﺘە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑﯚﯾە ﺋەﻣڕۆش ﻧەﺑێﺖ ،ﺳــﺒەﯾﻨێ ھــەر دەﺑێــﺖ ﭘەﻛەﻛــە ﯾــﺎن ھەدەﭘــە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳەر ﻣێﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ“، ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﯚﻣﺎﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﻛــﻮرد و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛە ﻟە 10ﺧﺎڵ
ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ”دۆڵﻤە ﺑﺎﻏﭽە“ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ھەدەﭘە و ﭘەﻛەﻛە و ﺧــﻮدی ﺋﯚﺟــەﻻن رەزاﻣەﻧﺪن ﻟەﺳەری وەك ﺧﯚی ،ﺑە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد دەزاﻧێﺖ ،ﺑەم ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ،ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ و ﺋەردۆﻏﺎن رێﻜەوﺗﻨەﻛــە ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎش واژوو ﻛﺮاوە، رەﺗﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻣﺤەﻣەد ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﭘەﻛەﻛە ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ،ھێﺸــﺘﺎ ﺟﮕە ﻟە ﺳــەرداﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟــەﻻن ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺮاﻛەﯾەوە، راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﺋﯚﺟەﻻن ﻛە ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛﺎت ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﮔەڵ ﺑﻜەن ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ،ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋﺎرا داﻧﯿﯿە. ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑــە ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﺑﯿﻨێﺖ و ﭘێﯽ واﯾە” ،ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛە ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺑە ﺋﺎﻛﺎﻣێﻚ ﺑﮕﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ھەﺳﺘﯿﺎرداﯾە ،دەﺳﺖ
ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑە رژدی ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﮔــەورە ﺑە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﺗﻮرك دەﻛﺎت“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺋﯚﺟەﻻن، ﺑﺮای ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﺳﺘﺎﯾﺸﯽ رۆڵﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛــﺮد ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ .ﺋــەو ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەوە ﻛﺮدەوە ﺳــەرداﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺮاﻛەی ﻟــە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەدا ،زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و ﮔﺮﻧﮕﯿﺶ ﺑﻮو” .ﺑــەم ﺑﺎڵێﻚ ﻟە ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛە و ﺑﺎڵێﻜﯿﺶ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە
ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛﻮرد ﻟە ﭘێﺸﺘﺮدا ﺗێﻚ داوە“. ”دواﯾﯿــﻦ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻟە ﺳﺎﺗەوەﺧﺘێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺶ ﺑﻮو ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ رۆڵــﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﺑﯿﻨﯿــﻮوە ﻟەوەی ﺑﺮاﻛەم ﺳەرداﻧﯽ ﺋﯚﺟەﻻن ﺑﻜﺎت“، ﻋﻮﺳﻤﺎن ﮔﻮت. ﺋەﺣﻤــەد ﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھﺎﺗﻨﯽ دەﻣﯿﺮﺗــﺎش ﺳــەﻻﺣەدﯾﻦ ﺳەرداﻧێﻜﯽ دۆﺳﺘﺎﻧەﯾە و ﻟەﮔەڵ
ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻮەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺳەرداﻧە ﺑە دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﯾەخ ﺑەو ﭘﺮﺳە دەدات و ﺑەردەواﻣﯿﺶ ﻟە ڕاﺑﺮدوو ھەوڵﯽ ﺗەواوی داوە ،ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە.
ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ ﻟە ﺋﯚﺟەﻻن ھەڵﺪەﮔەڕێﺘەوە وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺑﺎڵــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘەﻛەﻛە، ﻟــە ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟــەﻻن رێﺒــەری ﮔﯿــﺮاوی ﭘەﻛەﻛە ھەڵﺪەﮔەڕێﻨەوە و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺑﺎڵﯽ ﻣەزەوی ﭘەﻛەﻛە ﻟــە ﻗەﻧﺪﯾــﻞ ﻛــە ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت، ﭘێﭽەواﻧــەی ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﺋەم ﺟﺎرە ﺑە دەﻧــﮓ ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﺋﯚﺟەﻻﻧــەوە ﻧﺎﭼــﻦ ﺑەوەی دەﺳﺖ ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﻣﺤەﻣەد ﺋﯚﺟەﻻن ﺑــﺮا ﮔەورەی ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن رێﺒەری ﮔﯿﺮاوی ﭘەﻛەﻛــە ،دوای ﺳــەرداﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺮاﻛــەی ﻟــە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــە ،ﻟــە ﮔﻮﺗەﯾەﻛــﺪا ﻟــە ﺷــﺎری ﺋﺎﻣەد، دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟــە ﺑﺎﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺑﺮاﻛەی ﻛﺮدەوە. ﺋﯚﺟەﻻن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺳــەرﻟەﻧﻮێ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﺪا ﭼﺎرەﺳەری ﺳــەرﺟەم ﻛێﺸــە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن
ﺑﻜﺎت ،ﺑــەو ﻣەرﺟەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘڕۆژەی ﺧﯚی ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜﺎت ،ﻧﻮێﻨەر ﺑﻨێﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋﯿﻤﺮاڵﯽ و دەﺳﺖ ﺑە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ﺑﻜەﻧەوە، ﺋەوﯾﺶ ﭘــڕۆژەی ﺧــﯚی ھەﯾە. ﺋەﻣە ﺋــەو ﮔﻮﺗﺎﻧە ﺑﻮو ﻛە ﻣﺤەﻣەد ﺋﯚﺟەﻻن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻟە زاری ﺋﯚﺟەﻻﻧەوە. دوای ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﺋﯚﺟــەﻻن، ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ ﻛە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘەﻛەﻛە دەﻛﺎت ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە، دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛەی ﺋﯚﺟەﻻن ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ﺗێﯿﺪا ﻧﯿﯿە و ﺧﺰﻣــەت ﺑــە دۆزی ﻛــﻮرد و دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻧﺎﻛﺎت .ﺋــەم ﻟێﺪواﻧەی ﺑﺎﯾــﻚ ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗەوە، ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮﻧﺎن ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺑﯚ ﺳەر دۆزی ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﯿﻨﻦ. رۆژھــﺎت ﺋﺎﻣێﺪی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ،دەڵێ ”ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﺑە ﭘەﯾﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺟەﻻن ﺑﯚ ھەر ﭘﺮﺳــێﻚ ﮔﺮﻧﮕە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺑﺎڵە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ
ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ھەر ﭘﺮﺳــێﻚ ﻛە ﺑێﺘە ﭘێﺸەوە دروﺳﺖ ﺑﻜەن“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ ”ﺋــەم ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەواﻧــەی ﺋــەو ﺑﺎڵــە زاڵە ﻟە ﻗەﻧﺪﯾــﻞ ،ﯾــﺎن ھەڵﮕەڕاﻧەوە ﻟــە ﺧــﻮدی ﺋﯚﺟــەﻻن ،دەﺑێﺘە ھﯚﻛﺎرﮔەﻟێــﻚ ﺑــەوەی ھــەر دەرﻓەﺗێــﻚ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێﺘە ﭘێﺸەوە ،ﺋەو ﺑﺎڵە ﺗێﻜﯽ ﺑﺪەن“. ﺋێﺴﺘە ﭘەﻛەﻛە داﺑەش ﺑﻮوە ﺑەﺳەر ﺑﺎڵﯽ ﻣەزەوی ﺷــﯿﻌە ﻛە ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾــﻚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎت و ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﺋەوان دەری دەﻛەن .ﺑﺎڵﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟەﻻﯾەن ﻣﻮراد ﻗەرەﯾن ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺮێﺖ
و ﺑﺎڵﯽ ﭼەﭘە ﺗﻮﻧﺪرۆﻛﺎﻧﯿﺶ دوران ﻛﺎڵﻜﺎن راﺑەراﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت. ﺑەﯾﺎر ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺷﺎرەزا ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘەی ﺑﺎڵــﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘەﻛەﻛــە ﺑە ﺳەرﻛێﺸــﯽ دەﺑﯿﻨێﺖ و ﺋەو ﭘێﯽ واﯾــە” ،ﭘەﻛەﻛە ﺳەرﻛێﺸــﯽ ﺑە دۆزی ﻛﻮرد دەﻛﺎت“. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ھﺎوﻛﺎت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن/ دھﯚك ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﭘێﺸــﺘﺮ و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ رﯾﺴﻜﯽ زۆر ﮔەورەﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھەڵە زەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎڵە ،ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺗﻮرك ﺑﻮو ﻟــە ﺗەﻣﻮوزی ،2015ھەروەھﺎ
ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺧەﻧــﺪەق ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑﻮو ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺑــﯚ ﺋﯚردوﻏﺎن ﺗﺎ ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻟە دژی ﻛﻮرد دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﺑەو دۆﺧەی ﺋێﺴﺘە ﺑﮕﺎت“. ”ﺋــەوەی ﭘەﻛەﻛــە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﺎڵــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدات، ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑــﯚ دۆزی ﻛــﻮرد ﻟەھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﻛــﺮدووە ،ﺷــەرﻣە ﭘەﻛەﻛە ﺋەو ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل و ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدات ﻛە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻛﻮرد ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﭘەﻛەﻛە دەﺑێﺖ ﺑە ﺧﯚﯾﺪا ﺑﭽێﺘەوە و ﻧﺎﺑێ ﻟە
ﭘێﻨﺎو ھﯿﭻ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەك زﯾﺎن ﺑە دۆزی ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ“ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛەی زاﻧﻜﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وای ﮔﻮت. ﺷﻮان ﺗﺎﭬﯿﻨﮓ ﻟێﻜﯚڵەر ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑە وردﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ ”دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــەوەی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺋەﺳﺘەم دەﺑﯿﻨێ“. ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەﯾﺮی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛە دەﻛەﯾﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھێﺸﺘﺎ ﮔەﻟێﻚ ﺗەﮔەرە و ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ رژد ﻟە ﺑەردەم دووﺑﺎرە زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻣﺎون .ھێﺸﺘﺎ ﻟە ڕواﻧﮕەی ﺋەﻧﻜەرەوە ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ و ﮔﻮﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺑەراﻣﺒەر ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﺑــەدی دەﻛــﺮێ ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەﺟێﻨﺪای دەرەﻛــﯽ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋێﺮان دەرﺑێﻨێﺖ. ”ﻟەوﻻﺷــەوە ﺑــێ ﺑڕواﯾــﯽ و ﮔﻮﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆر ھەﯾە دەﺳــەﺗﯽ ﺋﺎﻛەﭘە ﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧێﻮ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و دەﺳــەﺗﺨﻮازﯾﯿەوە ،ﭼەﻧﺪ ﺑە ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯿﯿەوە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت .ﺑــەﻻی ھەﻧــﺪێ ﻛەس و ﻻﯾەﻧــەوە ھﯿﭻ ﻟەوە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺘﺮ ﻧﯿﯿە دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛە ﻟە رۆژﺋﺎوای ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﻣﯚﻧﯚﻛﺮاﺗــﯽ ﺑــەﻻوە ﭘەﺳــﻨﺪە و وازی ﻟــە ﺑەھــﺎ و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ھێﻨﺎوە ،ﻧەﺗﻮاﻧێ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻛﻮرد ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ، دەردەﻛەوێــﺖ ﺋەواﻧــەی واﻧەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم دواﯾﯿە وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﻧﯿﺎزﯾﺎن ھەﯾە ﺳەرﻟەﻧﻮێ ﭘﺮﺳــەﻛە ﺑە ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ھەﻣــﻮو ﺑﻮارێﻜﺪا ﺋﺎڵﯚز و دژوارە“ ﺗﺎﭬﯿﻨﮓ وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھەوڵــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑەڕۆژەﭬﻜﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑﯚ دوو ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯽ دەﮔەڕێﺘەوە .ﯾەﻛەم ،ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻛﻮردان ھەﯾە .دووەم، دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﯾەوێــﺖ رێ ﻟە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەرێﻤێﻜــﯽ ﻓﯿﺪڕاڵــﯽ ”ﭘەﻛەﻛە ﺗەوەر“ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﮕﺮێﺖ و ﺑﯿﺨﺎﺗە ژێــﺮ رﻛێﻔﯽ ﺧﯚﯾەوە .ﺋێﺴــﺘەش ﺳــﻮود ﻟە ﭘێﮕەی ”رێﺒەراﯾەﺗﯽ“ ﺋﯚﺟەﻻن وەردەﮔﯿﺮێﺖ. ﺋەو ﻟێﻜﯚڵــەرە ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەزاﻧێﺖ ھەردوو ﻻﯾەن دەﺳﺖ ﻟە ﻟﯚژﯾﻜﯽ ھێﺰ ھەڵﮕﺮن و ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸــە و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻜﺎن ﺑﯚ ھێﺰی ﻟﯚژێــﻚ ﺑﮕەڕێﻨەوە” .ھەﻣﯿﺸــە رێﮕەﭼﺎرەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەﺗﻮاﻧێ رێﮕەﯾەﻛــﯽ درێﮋﺗــﺮ ﻟــە ﮔﻮﻟە و ﺑﺎرووت ﺑﺒڕێﺖ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎج ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ھەڵە ﺑﻮو وﺷە /ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻛﺎﻛەﻣﯿﻦ ﻧەﺟﺎڕ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ،ھەڵﻮەﺳﺘە ﻟەﺳەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق و ﭘێﺸــﮫﺎﺗەﻛﺎن دەﻛﺎت .ﻧەﺟﺎڕ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘﺎرﺗﯿــﺪا دەﻛﺮێﺖ .ﭘێﯽ واﯾە، ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎت ﺑەﺳەر ﺧەڵﻜﺪا و ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺪا، ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ھەڵەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻮوە.
داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ و ﺣﺰﺑــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎﺗەوە؟ ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﭘێﺶ ﺟــەژن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەﯾــﻦ، ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧەی ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ و ھﺎﺗﻨــﯽ ﺟەژن، ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﻟەﺳــەر داوای ﯾەﻛێﺘــﯽ دوا ﺧﺮا ،ﻟــە رۆژاﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەﯾﻦ و ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ داﻧﯿﺸﺘﻨﻤﺎن دەﺑێﺖ. ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﭘﺎرﺗﯽ ھەﻣﯿﺸە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑــﯚ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮدووە ،ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو داوای ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮد ،ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﻮێﻨەری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﻧﺎردە ﻻی ﺣﺰﺑەﻛﺎن و ﯾەك ﺑە ﯾــەك ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺟﯿــﺎواز دراوەﺗە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ،ﺗﺎ ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻚ ھەڵﺒﮋێﺮن ،ﺑەداﺧەوە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻧەھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﭘێــﺶ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ھەروەھﺎ ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێــﺶ ،ﺑەم رەﻧﮕە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەﻧﻮوﻛەﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑەھﯚی ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەی ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ھەﯾە. ﻛێﺸــە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔــﯚڕان ھەروا ﺑەردەوام دەﺑﻦ؟ ﺋێﻤــە داوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻣــﺎن ﻟە ﮔــﯚڕان ﻛــﺮدووە ،ﺋەواﻧﯿﺶ داوای ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺑــە ﻣەرج دەﻛەن ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﻣەرﺟﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﯿﯿــە ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑەر ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﮔﯚڕان ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات و ﺋێﻤەش ﺟێﺒەﺟێــﯽ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ھەر ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەك ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕان ﻟەﺳەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕان ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە .ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر
دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﯾﻨەوە ﺋێﻤە ﻟە ﺋەدا و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘێﺸﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رازی ﻧﯿﻦ. ﺋێﻮە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷــەرﻋﯽ دەزاﻧــﻦ؟ ﺋەﮔــەر ﺑەﺷــەرﻋﯽ دەزاﻧﻦ ﺑﯚﭼﯽ ﻛﺎرای ﻧﺎﻛەﻧەوە؟ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺷــەرﻋﯿﯿە ،ﺋــەو دەﻧﮕــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــەی ﺧەڵﻜﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە و ﺑﻮوﻧەﺗــە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــەرﻋﯿﻦ ،ﺑەم دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺳەرۆك، ﺟێﮕﺮ و ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە
ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛــﻮرد و ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺷــﯿﺮازەی ژﯾﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﻧەﺑﻮو، ﺋەﮔەر ﻟێﮕەڕاﺑﺎﯾﻦ ﺑەردەوام ﺑێﺖ، رەﻧﮕە ﻛێﺸــەی زۆر ﮔەورەﺗﺮی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدﺑﺎﯾە، ﭘێﻤــﺎن ﻧﺎﺧﯚﺷــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەك ﺧﺮاوە ،داواﻣﺎن ﻟە ﮔﯚڕان ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺋەوان ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿــﻦ ﻛﺎرای ﺑﻜەﻧەوە و ﻟەﺳەر ﻗﺴەی ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮورن ﻛە ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ھەر ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑێﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ وﺗێﻜﯽ ﮔەورە ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﯾﻮﺳﻔێﻚ ﺑﻜەی، ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە داﻧﯿﺸﺘﻦ و رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﺑﯚ دووﺑﺎرە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧەوەی دەﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن. ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﭼﯿﯿە؟ ﺋێﻤــە ﻟــە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن داوە ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻗﺴــە ﻧەﻛەﯾــﻦ. ﺑﺮوﺳﻜەﺷﻤﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﻛﺎدر و ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەی ﯾەﻛێﺘﯽ
ﺑﺮوﺳﻜەﻣﺎن ﻛﺮدووە ﻛـــــە ﻛﺎدر و ﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛێﺸە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەی ﯾەﻛێﺘﯽ ھﯿﭻ ﻟێﺪواﻧێﻚ ﻧەدەن ﻛە رەﻧﮕە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮوﺑێﺘە دوو ﺑەش رێﻜﻜەوﺗﻦ داﻧﺮاون ،ﺋێﻤەش وەك ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛە زۆرﯾﻨەی ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﻤــﺎن ھەﯾە ،ﺗێﺒﯿﻨﯿﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەﯾە و داوا دەﻛەﯾــﻦ ﺑﮕﯚڕێﻦ، ﺋــەوەش ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە. ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﺑە ھێڵــﯽ ﺳــﻮور دەزاﻧێﺖ وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﮕەڕێﺘەوە؟ ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻤﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﺗێﺒﯿﻨﯿﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەﯾــە و ﻟــە ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ رازی
ھﯿــﭻ ﻟێﺪواﻧێﻚ ﻧەدەن ﻛە رەﻧﮕە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮوﺑێﺘە دوو ﺑەش. رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﻣﺎوە؟ ﺑە ﻓەرﻣﯽ ھەڵﻨەوەﺷــﺎوەﺗەوە، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﻟە ﺋەرزی واﻗﯿﻊ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻧەﻣﺎوە. ھەوڵــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻟە ھﻮﺷــﯿﺎر زێﺒﺎری ﺑە دژاﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد و ﭘﺎرﺗﯽ دەﺑﯿﻨﻦ، ﯾﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە؟ ﻟە ڕووی ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑێﺖ، زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﺎری ھەر وەزﯾﺮێﻚ
ﭘﺎرﺗﯽ ھەﻣﯿﺸە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺑــﯚ ﭼـــــــﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮدووە ﻧﯿــﻦ و رازﯾــﺶ ﻧﯿــﻦ وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕەڕێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣــەد دەﯾﻜﺮد ﻟــە ﺗێﻜﺪاﻧﯽ
ھەﺑێﺖ ﺑﺎﻧﮕــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑﻜەن و ﺑەدواداﭼﻮون و ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە و ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوە ﺗــﺎ ڕادەی ﻟــێ ﺳــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــەش ﺑێﺖ،
رﯾﻔڕاﻧــﺪۆم وەرەﻗەﯾەﻛﯽ ﺷەرﻋﯽ ﺑەھێﺰە ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑــە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رادەﮔەﯾەﻧﯿﻦ ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧەﺧﻮازراواﻧە ﺗێﺪەﭘەڕن
ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﺋەﮔەر دەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوە ﺑێﺖ و دژی ﻛﻮرد ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﻣە ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﯿﯿە و ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رازی ﻧﺎﺑﯿﻦ و ﺑە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﺶ ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪاﻣــﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﻏﺪا زۆر ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﻮرد داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە .ﺳﺎڵﯽ ،2003ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻧﺰﯾﻜەی 5%ﺑﻮو، ﺋێﺴــﺘە رەﻧﮕە 1%ﺑێﺖ ،ﮔﻠەﯾﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺟﯚرە ﺷﺘﺎﻧەﯾە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﻣﻮوﭼە و ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯿــﺎن ﺑڕﯾﻮە و ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە. ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪای ﻛﺮد ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳــەرداﻧەﻛە ﭼﯽ ﺑﻮو؟ ﺳەرداﻧەﻛەی ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧــﺪ ﺧﺎڵێــﻚ ﺑــﻮو ،ﯾەك ﻟەوان ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻮو ،ﺑە راﺷــﻜﺎوی ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺳەرۆك وەزﯾﺮان و ﺑە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﮔﻮﺗــﺮاوە دەﻣﺎﻧەوێﺖ رﯾﻔڕاﻧﺪۆم ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺣﺎﻛﻤﺒﻮوﻧﯽ ﺳﻮﻧە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺋەﻧﻔــﺎل و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮاﯾﻦ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤﺮاﻧــﯽ ﺷــﯿﻌەوە ﺑﻮدﺟە و ﻣﻮوﭼــە و ﻗﻮوﺗــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــڕاوە ،ﭘﯚﺳــﺖ و دەﺳــەﺗﻤﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﻣﺎوە و ﺑــە ﻧﻮێﮋی ﻧﯿﻮەڕۆ ﺳــﺘەﻣﻤﺎن ﻟێ دەﻛﺮێﺖ. ھەروەھﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ﻧــەوت ﻛﺮا ،ﻟە ﺋەﺟێﻨﺪای ﺳــەرداﻧەﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ھﻮﺷﯿﺎر زێﺒﺎری و ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻧەﻛﺮاوە. ھﯿــﭻ زەﻣﯿﻨەﺳــﺎزﯾﯿەك ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﺮاوە؟ ھەوڵﯽ رژد دەدەﯾﻦ و دەﺷﻜﺮێ، وەرەﻗەﯾەﻛــﯽ رﯾﻔڕاﻧــﺪۆم ﺷــەرﻋﯽ ﺑەھێــﺰە ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛــﻮرد ،ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿــﺎ ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ
ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳﺖ و دەﺳەت ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﻟــە دۆزی ﻛــﻮرد و داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺮۆﺳەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﻮڵﻜﯽ ھﯿﭻ ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻧﯿﯿــە ،ﻧــە ﻣﻮڵﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿــە ﻧە ھﯿــﭻ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﺮ، ﭘﺮۆﺳەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﯿﻠەﺗە ،ﺋەﮔــەر ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێــﺮاق دەﻧﮕﯿﺎن ﺑــە ﺑەڵێ دا، ﺋەوا دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻧﺎﭼﺎرن رێﺰ ﻟە وﯾﺴــﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﺮن و ھﺎوﻛﺎری ﺑﻜەن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دژاﯾەﺗﯽ دەﻧﮕــﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﻜەن. رﯾﻔڕاﻧــﺪۆم وەك ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿــە و ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮە ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەڵێ و ﻧەﺧێﺮێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە. ﭘﺎرﺗــﯽ چ دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەك ﺑە ﺧەڵﻚ دەدات ﺑﯚ ھێﻮرﻛﺮدﻧەوەی
ﻟﯿﮋﻧــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺖ؟ ﻛﺎری ﻟﯿﮋﻧــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛە ﺑەردەواﻣــە ،ﻟــە ھەﻣــﻮو دﻧﯿﺎ دەزﮔەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ و داوﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ھەﯾە ،ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ و دادﮔە ھەﯾە ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺋەﻣﺎﻧە ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﻦ ،ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەی ﺑﺎرزاﻧﯽ رەﻧﮕە ﺗﺎ ﺳــەر ﻧەﺑێــﺖ ،دوای ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی زاﻧﯿﺎری ﺑە راﭘﯚرت دەﯾﺪاﺗە دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ رێﻮﺷــﻮێﻦ ﻛە ﺋەﻣە ﻛﺎری ﺋەواﻧــە زاﻧﯿﺎری ﻛﯚ ﺑﻜەﻧەوە و ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﻜەن، ﺗﺎ ژﯾﺎن ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﺶ ﺑــەردەوام ﺑێﺖ، ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻧﺎﻛﺮێ ﻛﯚﺗﺎی ﺑێﺖ ،ﺋــەو دەزﮔﺎﯾﺎﻧەی ﻛە ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛﺎری
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺮێﺖ ،داھﺎﺗﯽ ﻧەوت رێﻚ دەﺧﺮێﺘەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑەرز ﺑێﺘەوە ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧەﺧــﻮازراوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﮔﺮﻓﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن؟ و دەدەﯾــﻦ ھــەوڵ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە و ﺋﯿﺸــﯽ رژدﻣﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن ھەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ھەم ﻛێﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﺮدووە و دەﯾﻜەﯾﻦ ،رەﻧﮕــە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﯾەﻧە ﭘێﺶ و ﭘێ دەﭼێﺖ دەﺳﺘﯽ دەرەﻛﯽ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧــەوە ﺑێﺖ و ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ھــﺎوﻛﺎر ﻧﯿﻦ، ﺑەم ﺑــە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رادەﮔەﯾەﻧﯿــﻦ ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧەﺧﻮازراواﻧە ﺗێﺪەﭘەڕن.
ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن. ﻛــەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﻟە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻟﻘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەﻛﺮێ و ﺑﯚﭼﯽ دوا ﻛەوت؟ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟەﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە رێﮕەی ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــەوە دەﻛﺮێﺖ، دﯾﺮاﺳــەی ﺧــﺎڵ ﺑــە ﺧﺎڵــﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﻤﺎن وەك رێﻜﺨﺴــﺘﻦ، ھەڵﺒﮋاردن ،داراﯾﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﺗﺎد ﻛــﺮدووە .ﺋــەو راﭘﯚرﺗﺎﻧە ﻟە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دﯾﺮاﺳــە دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑەھــﯚی ﮔەﺷــﺘﯽ ﺳەرۆك و ﭼەﻧﺪ ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟە ﻣــﺎوەی داھﺎﺗﻮودا
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﭘﯚﺳﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ و ﺣﺰﺑﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛــﺮێ ،ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ھەﺑێ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﻛﺮێ. ﺋﻮﻣێﺪﺗــﺎن ھەﯾە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺑەڵێ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺮێــﺖ ،داھﺎﺗﯽ ﻧەوت رێــﻚ ﺑﺨﺮێﺘەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑەرز ﺑێﺘەوە، ھەروەھﺎ ﺑــﺎج و رﺳــﻮوﻣﺎت و دەروازەﻛﺎن ﺑەﺑﺎﺷﯽ و رێﻜﻮﭘێﻜﯽ رێــﻚ ﺑﺨﺮێﻨــەوە و ﺧەرﺟﯿﯿە زﯾــﺎدەﻛﺎن ﻛــەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە، ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﭼﺎك دەﺑێﺘەوە، ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ھەڵەﯾە، ﺣﻜﻮوﻣەت زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸﺖ ﺑە ﻧەوت دەﺑەﺳﺘێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸﺖ ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ وەك ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ،ﮔﻮﻣﺮگ ،ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎژەڵ ﺑﺒەﺳﺘێﺖ. ﭘێﺘــﺎن وا ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑــﺎج ﮔﻮزەراﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﻛﺮدووە؟ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻓێﺮی ﺑﺎج ﻧەﺑﻮوە ،ﺳەﯾﺮی ﺋەوروﭘﺎ ﺑﻜە ﺑﺎج ﻟەﺳەر ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜە و زۆر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮە ،ﺑەم ﺑە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺋەوەی زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎج ﺳەرەﺗﺎﯾە ،ﺧەڵﻚ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ راﻧەھﺎﺗــﻮوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﺑﺎﺟەﻛﺎن زﯾــﺎد ﻛﺮان ﻛە ﻣﻮوﭼە ﻛەم ﻛﺮاوەﺗــەوە و رەﻧﮕە دواش ﺑﻜەوێﺖ ،ﺋەم ﺑڕﯾــﺎرە ﻟەم ﻛﺎت و ﺳــﺎﺗە ﺧﺮاپ و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ھەڵە ﺑﻮو. رەﺧﻨــەی زۆر ﻟە ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەوراﻣــﯽ وەزﯾــﺮی ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەوﯾﺶ ﻻ دەدات؟ ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯽ وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺷــﺎرەزاﯾە ﻟــە ﺑــﻮاری ﻧەوﺗﺪا، راﺳــﺘە ﮔﻠەﯾﯽ زۆری ﻟەﺳەرە و ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛەی ﻻ دەدرێﺖ ،ﺑەم ﻟە داھﺎﺗﻮو ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻻ دەدرێﯿﻦ و دەﮔﯚڕێﯿﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﻛﺎﻛەﻣﯿﻦ ﻧەﺟﺎڕ :ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھەوڵ دەدەﯾﻦ و دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە و ﺋﯿﺸﯽ رژدﻣﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن ھەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ھەم ﻛێﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﺮدووە و دەﯾﻜەﯾﻦ ،رەﻧﮕە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧەﯾەﻧە ﭘێﺶ و ﭘێ دەﭼێﺖ دەﺳﺘﯽ دەرەﻛﯽ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەوە ﺑێﺖ و ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ھﺎوﻛﺎر ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رادەﮔەﯾەﻧﯿﻦ ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧەﺧﻮازراواﻧە ﺗێﺪەﭘەڕن.
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەدەﺳﺖ ﺣﺰﺑە ﭘێﻜﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ واوەﯾﻼﯾەﺗﯽ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەر ﺗەﻧﯿﺎ رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻛێﺸەی ﺗﺮ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەدەﺳﺖ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺗﻮﻧﺪی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﯿﺮۆدە ﺑﻮوە .وەزﯾﺮەﻛﺎن و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺖ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەن ،ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗﺪا دەﯾﺎﻧەوێ ھەم ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ و ھەم ﺑە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، ﭘێﮕەی ﺟەﻣﺎوەری ﺑەھێﺰ ﺑﻜەن. ﻟــە 17ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ،2016 ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻟــە راﮔەﯾﺎﻧﺮاوێﻜﺪا ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪار ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﺎﻧﮕێﺸﺘﯽ ﻛﯚﺑﻮﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻓــﺮەوان ﻛﺮد ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺧﺴــﺘﻨەڕووی وردەﻛﺎرﯾﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و داھﺎﺗــﯽ ﻧەوت ،ﻟە ﭘێﻨﺎو ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺑە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن. ﻟــەو راﮔەﯾەﻧــﺮاوەدا ھﺎﺗــﻮوە، ”ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ
ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەوە دﯾــﺪ و ﺑﯚﭼﻮون و ﺳــەرﻧﺞ و ﺗێﺒﯿﻨﯿــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟەﺑﺎرەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯿﺎن و ﭘﺮﺳــﯽ داھﺎت و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن دەﺧەﻧــە ڕوو“ ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛــﺮدووە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧﺪا داﺗﺎ و زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﺨﺎﺗە روو. ﻣﺤەﻣــەد ھﺎودﯾﺎﻧــﯽ وەزﯾــﺮی ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﭘێــﯽ واﯾە، ﺑﺎﻧﮕێﺸــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣــﺰب و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻻﯾەن ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــەوە ،ﻟــەوەوە ھەڵﻘﻮوە ﻛە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ﻧەوت و ﺷێﻮازی ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و داھﺎﺗەﻛەی ھەﯾە ،ﺋەو دەڵێﺖ، ”ﺋەم ھەﻧﮕﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە ،ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو داواﻛﺎرﯾﯿــە ﻟەوە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ﻛــە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺧەﻣﯽ ﺧەڵﻜﯿﺎﻧــە و ﭘێﯿــﺎن واﯾە دۆﺧﯽ داراﯾــﯽ و ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺑﺎرێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾە“. ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ،ﺑەم ﺋەو ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾە، ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟەﻻﯾەك و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪی
ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﻮوەﺗەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧﯿﺶ ﮔﻠەﯾﯽ و رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ھەﯾە ﺑەوەی ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺷﺪارن و ﻟە دەرەوەش ﺗەﮔەرە و ﺋﺎﺳﺘەﻧﮓ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ دەﻛەن و دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﻦ .ھﺎودﯾﺎﻧــﯽ ﻛە ﻟەﺳەر ﭘﺸــﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘەی وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،رەﺗــﯽ ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟــە دەرەوە ﺗەﮔەرە دروﺳــﺖ دەﻛــەن ،ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺋەﻣــە دۆﺧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە دەرەوە ﺗەﺑــﺎ ﻧﯿــﻦ و ﺋەﻣەش ﺷــﺘێﻜﯽ ﺣﺎﺷﺎ ھەڵﻨەﮔﺮە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺧەڵﻜﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧــێ و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺋەﻣــەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎزش ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ ﻧەﻛەن“. ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﺣﺰﺑﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ﻛﺎری
ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە. ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دەﻛﺮێﺖ ھەﻣــﻮو ﺋەو ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــەوە ﺧﯚﯾــﺎن وەك دژەﺣﻜﻮوﻣەت وێﻨﺎ دەﻛەن ،ﻧەك ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺷــﺪارن ،ﺑﮕﺮە ﭘﯚﺳﺖ و ﭘﻠەﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﺑەدەﺳﺘەوەﯾە. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن زرار ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﻛﯚﻟﯿــﮋی ﻛﺎڕﮔێــﺮی و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە ھەر وت و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﺪا ﺣﺰﺑــە ﺳەرﻛەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛــەن و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن دەﺑﻨــە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ،ﺋەواﻧەی ﺑەﺷﺪاری ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛــەن ،دەﺑێﺖ ﺑەرﮔــﺮی ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜەن، ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺗﯚ ﻗﺎﭼێﻜﺖ ﻟە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻗﺎﭼێﻜﺖ ﻟە دەرەوە ﺑێﺖ و دژی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑێﺖ. ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘە روو” ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟــە
ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜــەن و ﻟــە دەرەوەش ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ دەﻧﮕﺪەرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜەن ،ﺋەم ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺗﻨە ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﯚ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﯿﺪارە وەردەﮔــﺮی ،واﺗە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﺖ ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚﯾە و دەﺑێﺖ ھەﺳﺖ ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺋەﮔەر ﻟەو ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿە را ﺑﻜەﯾــﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋﺎرﯾﺸــە دروﺳﺖ دەﺑێﺖ“. د .ﺑﻮﺧــﺎری ﻋەﺑﺪو ﭘﺴــﭙﯚڕی زاﻧﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ”وﺷە“ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺑﺎﻧﮕێﺸﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻓــﺮەوان ﻛــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان رێﻜﯽ ﺑﺨﺎت و ﺗێﯿﺪا ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و داھﺎﺗﯽ ﻧەوت روون ﺑﻜﺎﺗەوە ،ھەﺳﺘﻜﺮدﻧە ﺑەو ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەی ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧێﺘﯽ ،ھەروەھﺎ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨە ﻟــە ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺋەو ھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨە ،ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕە
ﺑــەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎﻧە ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن ﺑﻜــەن ،ﺑــەم رەﻧﮕــە ﺑەﺑــێ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن، ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﺗﻮاﻧێــﺖ ھەﻧﮕﺎو ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻨێﺖ. ”ﺷــێﻮازی ﺋێﺴــﺘەی ﻣﺎﻣەڵەی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺷــێﻮازێﻜﯽ ھەڵەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑەﺷــﺪارن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت، ﻛەﭼــﯽ ﻟــە دەرەوە ﻟــە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﻦ ،ﺋــەم ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ﺋەوەﯾــە ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دەﻧﮕﺪەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن، ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﻟــە داھﺎت و دەﺳﺘﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑﺨــﯚن ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەش ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧــە ﻟە ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻟــە دەرەوەش ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟــە ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ دووﭼﺎری ﺑﻮوەﺗەوە، ﻛەﭼــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺰﺑێــﻚ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛەن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﺟﯚرە ﺣﺰﺑﺎﻧە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺋﯿﺸﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑﮕﯚڕن“، ﺑﻮﺧﺎری ﮔﻮﺗﯽ.
دەﺳﺘەﯾەك ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﯾﺎﻧەوێ 17ﺷﻮﺑﺎت دووﺑﺎرە ﺑﻜەﻧەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە 17ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ،2016ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎڕازی ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا ﻛە دەﻛەوێﺘە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎرەﻛە ،ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە و دەﺳــﺘەﯾەﻛﯿﺎن ﺑەﻧــﺎوی )ﺑەرەی ﺧەڵــﻚ( ﭘێﻚ ھێﻨــﺎ ﻛە ﻟــە 19 ﺋەﻧﺪام ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻟە 27ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا/ ﺋەﯾﻠــﻮول/ی 2016ﻟــە ﺗەواوی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن. ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەم ﺑەرەﯾە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ و ﭘێﻨەداﻧــﯽ ﻣﻮﭼــەوە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎڕازﯾﻦ و دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻟە رێﮕﺎی ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەوە داوای ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن .ھەوراﻣﺎن ﻧﯿﻌﻤەت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ دەﺳــﺘەی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻚ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋــەوان ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺧﯚڕﺳــﻜﻦ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑە ھﯿــﭻ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﻧﯿﯿــە .ﺋــەو دەڵێ، ”ﺑەرەﻛــەی ﺋێﻤــە ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺟﻮوﻧﺪﻧﯽ ﺷەﻗﺎم و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻛﺎرەﻛەﻣــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەك ﻧەﺑێﺖ ،ﻟە ﺳــەرﺟەم ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﻟە ھەوڵﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨــﯽ ﺳەرﺗﺎﺳــەری و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﯾﻦ ،ﭼەﻧﺪ رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە
ھەوﻟێﺮ و دھﯚﻛــەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﭘێــﻮە ﻛﺮدووﯾﻦ و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن دەرﺑڕﯾﻮوە ،ﺧﯚﺷــﻤﺎن ﺳەرداﻧﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن دەﻛەﯾــﻦ ﻟــە ﺳەرﺟەم ﺷــﺎرەﻛﺎن و داواﯾﺎن ﻟێ دەﻛەﯾﻦ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەن“. ﻧﯿﻌﻤــەت ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﻼﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﯚ رۆژی 27ی ﻣﺎﻧﮓ و ﺑەردەواﻣﯿــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ دواﺗﺮدا ،ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋێﻤە 27ی ﻣﺎﻧﮕﻤــﺎن دﯾــﺎری ﻛﺮدووە ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺳەرﺗﺎﺳــەری و ﺑڕﯾﺎرﯾﺸە ﻟەﮔەڵ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ،ﻟەﺳەر ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دواﺗﺮﻣﺎن رێﻚ ﺑﻜەوﯾﻦ
و ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﺸــەوە ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯿﯽ ﺑەردەوام دەﺑﯿﻦ“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی دەﺳــﺘەی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ رەﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻟە ﻻﯾەن ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻜەوە ھەڕەﺷــەﯾﺎن ﻟــێ ﻛﺮاﺑێــﺖ، ”ﻛﺎرەﻛــەی ﺋێﻤە ﺑــﯚ دژاﯾەﺗﯿﯽ ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻧﯿﯿە و داواﻛﺎری ﻣﺎﻓە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜە“. ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﺑەرەﯾــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭼﺎودێﺮان و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑە دووری دەزاﻧﻦ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھەوڵﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﺑﮕﺮێﺖ. داﻧﺎی ﺷەھﯿﺪ ﺟەزا ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋەو دەﺳــﺘەﯾەی ﭘێﻚ ھێﻨﺮاوە، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺖ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻓەرﻣﯿﺪا ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن و ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟێﻮە دەﻛﺮێﺖ ،ھﯿــﭻ ﻣﯚڵەﺗێﻜﯽ ﻓەرﻣﯿﺸــﯿﺎن ﺑــﯚ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤە وەك ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەدوورﯾﺸﯽ زاﻧﯽ ﺋەو دەﺳﺘەﯾە ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮەی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ 17ی ﺷﻮﺑﺎت ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺟەﻣﺎوەرەی
رێﻚ ﺑﺨــﺎت” ،دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﻟەو ﻛﺎﺗەی17ی ﺷــﻮﺑﺎت ﺟﯿﺎوازە ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﻟە ﻻﯾەك ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺷــەڕداﯾە و ﻧﺎﻛــﺮێ ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﻟە ﻧــﺎو ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ﺑﻜەن ،ھﺎوﻛﺎت دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯿﺶ ﺋێﺴــﺘە ﺑــﺎش ﻧﯿﯿە و ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻧﺎﻛﯚﻛﻦ ،ﺟﮕە ﻟەوەی دۆﺧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﻧﺎﺋﺎراﻣە، ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە دەﺑﻨە ھﯚی ﺋەوەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ﻟــە ﺋێﺴﺘەدا ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧەﺑێﺖ و ڕەﻧﮕە ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن رێﮕەی ﭘێ ﻧەدەن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺧەڵﻚ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان
ﺋەﻧﺠﺎم ﺑــﺪات و ﺋێﻤەش وەك ﺋەو ﺧەڵﻜە ﺑەﺷﺨﻮراوﯾﻦ“. داﻧﺎی ﺷــەھﯿﺪ ﺟەزا ﭘێﯽ وا ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ وەك دەﺳــﺘەﻛە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺋەو” ،ﻟــەو ﻛﺎﺗەدا ﻛە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ 17ی ﺷﻮﺑﺎت ﺋەﻧﺠﺎم درا و زۆر ﺑەرﻓــﺮاوان ﺑﻮو ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ﺑــﯚ ھەوﻟێﺮ و دھﯚك، ﺑﯚﯾە ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺋــەم ﺟﺎرە ﻛە دۆﺧﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯿﺶ ﻟە ﺑﺎر ﻧﯿﯿە، ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑﮕﻮازرێﺘەوە“. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﭼﺎودێﺮێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛە داواﻛﺎرﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ داواﻛﺎرﯾﯽ ﻣﻮوﭼە و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯿﺶ ﻛــﺮا ،ﻧﺎﺑێــﺖ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ 17ی ﺷــﻮﺑﺎت دووﺑﺎرە ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﻛەﻣــﺎل رەﺋــﻮوف ﭼﺎودێــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم دەﺳﺘەﯾە ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺑــﯚ داواﻛﺎرﯾﯽ ﻣﻮوﭼەﯾە ،ﺟﮕە ﻟەوەی دەﺳﺘەی
ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛە ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎﻧە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﻧەﯾﮫێڵﻨــەوە و ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑێﺖ“. ﺑەم ﻛەﻣﺎل رەﺋﻮوف ھﯚﺷــﯿﺎری دەدات ﺑــە دەﺳــﺘەﻛە ﻛــە ”ﻧﺎﺑێﺖ ﺑﻜەوﻧە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــەوە“ و زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ”ﺋەﮔەر ھەر ﺣﺰﺑێﻚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟەو ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧە ﺑــﻜﺎت ،ﺋەوا ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺋەﺟێﻨﺪای ﺧﯚی دەﺳــەﭘێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾــە زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﺳــﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ 17ی ﺷﻮﺑﺎت وەرﺑﮕﺮن و ﺋــەو ھەڵەﯾە دووﺑﺎرە ﻧەﻛەﻧەوە“. ھەرﭼﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺸە ،رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎراﻣﯿﯽ ﺷﺎر ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﺪا ﻛﺮدﺑێﺖ. ﺳــەرﻛەوت ﺋەﺣﻤەد ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﮔﺎدار ﻧەﻛﺮاوﯾﻨەﺗەوە ﺗﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺟــﺎرێ ﻧﺰﯾﻜــەی ھەﻓﺘەﯾەﻛﯽ ﻣﺎوە ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﺑﯚ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛە دﯾﺎری ﻛﺮاوە“.
ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ دەﺳﺘەی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ:
ﻛﺎرەﻛەی ﺋێﻤە ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯿﯽ ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻧﯿﯿە و داواﻛﺎری ﻣﺎﻓە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑڕﯾــﺎر واﯾە ﻟــەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە وەك ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻋێــﺮاق ﻟــە ﭬﺎﺗﯿــﻜﺎن دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑﺒﻦ ،ﺑﯚ ﻛﻮرد ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺑﺎڵﻮێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﺋێﻮە ﻟە ﻛﻮێﺪاﯾە؟ ﺑەﻧــﺪە ﻣــﺎوەی 12ﺳــﺎڵە ﻟــە ﺑــﻮاری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ﻛﺎر دەﻛەم، دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﺣەوت ﭘﻠەی ھەﯾە ﻛە ﺑەرزﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺑﺎڵﻮێﺰە ،دەﻛﺮێ ﺑﺎڵﻮێﺰ ﺳــێ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ھەﺑێ، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮ ﯾﺎن ﺑﺎڵﻮێﺰ ﺑێﺖ ﯾﺎﺧﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەك ﺑێﺖ ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو وەزارەﺗــﯽ دەرەوە ﻟە وت ،ﺑەﻧﺪە ھەر ﺳێ ﭘﻠە وەزﯾﻔﯿﯿەﻛەم ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﺋەو ﺳێ ﻗﯚﻧﺎﻏەم ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە. ﺑەرﻧﺎﻣــە و ﭘڕۆژەﺗﺎن ﭼﯿﯿە ﺑﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەوڵەﺗﯽ ﭬﺎﺗﯿﻜﺎن؟ ﻋێــﺮاق ﺑــەو ﭘێﯿەی ﻋــەرەب و ﻛــﻮرد و ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺗێﯿﺪا دەژﯾﻦ ،ھەروەھﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ ﺑێ ڕێــﺰی ﺑەراﻣﺒەر ﻧەﻛــﺮاوە ،ھﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﻣﻮﺳڵﻤﺎن و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻛﺮاوە ،ﻛەﻧﯿﺴەﯾەك
ژﻣﺎرەی ﺑﺎڵﻮێــﺰە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛەم ﻟە رۆﻣﺎ دەژﯾﻦ و ﺑﺎری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﻢ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە داوای ﭬﺎﺗﯿﻜﺎﻧﻢ ﻛﺮدووە
ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮی دەرەوەی ﻋێﺮاق:
ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰی و ھﺎوھەڵﻮێﺴﺘﯿﯿە ھەﻣە ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜەم ،دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻣــەوە ﻟە ﭘــﺎڵ ﺋەرﻛە ﻓەرﻣﯿﯿە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛــەم ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﻛەﺷﻢ دەﻛەم. ﺑەم دەﮔﻮﺗﺮێ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺋێﻮە ﺑﯚ ﭬﺎﺗﯿــﻜﺎن و وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺟێﮕﺮی ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮی دەرەوە ،ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺋــەو ﭘﯿﻼﻧەﯾــە دژی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﻛە ﻛﻮرد ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎر و وەزارەﺗــە ﺳــﯿﺎدﯾﯿەﻛﺎن دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە؟
ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛــەم ﻟــە ﺋﺎﯾﻨــﺪەدا ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺑﯚ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻋێﺮاق دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دەﻛەن، ﺗەﻣەﻧﯽ 45ﺳﺎڵ ﺑێﺖ ھێﺮﺷــﯽ ﻧەﻛﺮاوەﺗە ﺳــەر ،ﺋەﻣﺎﻧە ھێﺰێﻜــﯽ ﮔەورەن ﺑــەوەی ﺑەﻧﺪە ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەم ﻟە ﭬﺎﺗﯿﻜﺎن و ﺷﺎﻧﺎزی ﭘێﻮە ﺑﻜەم ،ﺑﯚﯾە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋەوە دەﻛەم ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﺑﯚﭼــﻮون و ﺗێڕواﻧﯿــﻦ و ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﻛﻮرد ﻻی ﭬﺎﺗﯿﻜﺎن ﺑــە ﺑەراورد ﺑە ﺋێﺴﺘە ،ﺟﯿﺎوازی زۆرﺗﺮی ھەﺑێﺖ، ﺳەرەڕای ﺋەوەی ھەﻣﯿﺸە ﭬﺎﺗﯿﻜﺎن ﺑەڕێﺰەوە ﺳــەﯾﺮی ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەرﻟەوەی ﻟە ﭬﺎﺗﯿﻜﺎن دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑﺒﻢ ،ﺳەرداﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ دەﻛــەم ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧﻢ ﺑﯚﭼﻮون و ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺋەوان ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ھەرێﻢ و ﭬﺎﺗﯿﻜﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﺧﯚم
ﻣﻦ وای ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚم داوای ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەم ﺑﯚ ﭬﺎﺗﯿﻜﺎن ﻛﺮدووە، ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛــەم ﻟە رۆﻣﺎ دەژﯾﻦ و ﺑﺎری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﻢ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە داوای ﭬﺎﺗﯿﻜﺎﻧﻢ ﻛﺮدووە. ﻟە دوای ﺗﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺟێﮕﺮی وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﻋێﺮاق ﺑە ﻛﻮرد دەدرێﺘەوە؟ دەﺑێــﺖ ﻛــﻮرد وەری ﺑﮕﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ. ﺗــﯚ ﻛــﻮردی ﺑــەم ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻋێﺮاﻗــﯽ ،ﺟﮕــە ﻟــە ﺋەرﻛــە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛــەت وەك ﻛﻮردێﻚ ﭼﯿﺖ ﻛﺮدووە؟ رەﻧﮕە ﺑە ﺷﺎھێﺪی ﺋەواﻧەی ﻟەﮔەڵﻢ ﻛﺎرﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوﺑﻮوم ﻟەو ﺋەرﻛەدا ،رەﻧﮕە ھەﻗﯽ ﻛﻮردﺑﻮون و ﭘﺎﺷﺎن ﻋێﺮاﻗﭽێﺘﯿﺸﻢ
داﺑێﺖ ﻛە ﺟﯿﺎوازﯾﻢ ﻟە ﻧێﻮان ﻧەﺗەوە و ﺋﺎﯾﻨــە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ﻧەﻛﺮدووە، وەك ﻛﻮردێﻚ ﺑﯚﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردم ﺑە ﺑەرز و ﭘﯿﺮۆزی راﮔﺮﺗﻮوە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻋێﺮاق ﺑﻮوﻣــە ﻟە ﻟﺒﻨﺎن ،ﻟــەو ﺑﯚﻧﺎﻧە ﺧﯚم و ھﺎوﺳەرەﻛەﺷــﻢ ﺑە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛــﻮردی ﺑەﺷــﺪارﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە و ﮔﻮﺗﺎرﻣــﺎن ﺑە ﻛــﻮردی و ﻋەرەﺑﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە. ﺑﺎﺷــە رۆڵﯽ ﺋێﻮە وەك ﺑﺎڵﻮێﺰ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﭼــﯽ ﺑــﻮوە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﺗﺎﻧە ﭼﯽ ﺑﻜەن؟ ﻟە ﭘﺎڵ ﻛﺎك وﺷــﯿﺎر زێﺒــﺎری ﻛە وەزﯾﺮێﻜــﯽ دەرەوەی ﻛــﻮردی ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑــﻮوە ،ﻟــە ﭘــﺎڵ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەﻧﮕﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،دەﻧﮕﯽ ﻛﻮردﯾﺸــﻤﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە دﻧﯿﺎ، ھەروەھــﺎ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﺎڵﻮێــﺰە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھەﺑﻮوە ﺑەوەی ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﺎﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ وێﻨەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ﺑﯚ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ دﻧﯿﺎ. ﺑەم ﺋێﻮە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮی دەرەوەی ﻋێﺮاﻗﻦ ،ﻛەﭼﯽ ﻟــە دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوو وەزﯾﺮی دەرەوەی ﻋێــﺮاق رێﮕﺮی ﻟە ﻛﻮرد ﻛﺮد ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﺑﯚﻧەی ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻜﺎت ﻟــە دەرەوە ،ﺑﯚ ﻟەﺳــەر ﺋەو رێﮕﺮﯾﯿﺎﻧــەی ﺟەﻋﻔەری ﺑە دەﻧﮓ ﻧەھﺎﺗﻦ؟ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎدا ﺑــﺎس ﻛﺮاوە ،ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟەو دوو ﺑﯚﻧەﯾــەدا ﺑەڵﮕەم ﻻﯾە ﻛە ﻧﻮێﻨەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە، ﻟە ﺑﯚﻧــەی دووەﻣﺪا ﻛە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻮو ﺑە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺑﺎڵﻮێﺰێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻧﺎو ﺷﺎﻧﺪی ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﺑﻮوە. دەﺑێ ﻛﻮرد ﭘﺸﻜــــــــﯽ 17 %ی ﻟە ﻧــﺎو وەزارەﺗــﯽ دەرەوە و ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧــەﻛﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘە ﺳــەﯾﺮی رێﮋەﻛە ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛەﻣﺘــﺮە ﻟەو ﭘﺸــﻜە ،ﺑﯚ
ﻧەﺗﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮرد ﺑﭙﺎرێﺰن؟ ﻟە ﻧﺎو وەزارەﺗــﯽ دەرەوەی ﻋێﺮاق ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،دوو ﺟــﺎر ﺑﺎڵﻮێــﺰ ﺑــﯚ ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧەﻛﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاون ،ﻛﺎﺗێﻚ ورد ﺑﻮوﯾﻨەﺗــەوە ﺑﯚﻣــﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە رێﮋەﻛە % 25ی ﺑﺎڵﻮێﺰەﻛﺎن ﻛﻮرد ﺑﻮون ﻧەك رێﮋەی ،% 17ﻟە دوای دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﺟەﻋﻔەری ﻟە ﺑﺮی زێﺒﺎری ﻟە ﭘﯚﺳــﺘﯽ وەزﯾﺮی دەرەوەی ﻋێﺮاق ،ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ داﻧەﻣەزراوە ،ﺋەﮔەر ﺳەﯾﺮی ﺋەو
ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛــەم ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺑــﯚ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻋێﺮاق دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛەن ،ﺗەﻣەﻧﯽ 45ﺳــﺎڵ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی دوای دوو ﺳــﺎڵ ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺗﺎ ﺳﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻧەك ﻛەﺳێﻚ ﺗەﻣەﻧﯽ 55ﺳــﺎڵ ﺑێﺖ وەك ﺑﺎڵﻮێﺰ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜــﺮێ ،ھەروەھﺎ ﻛەﺳﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧﺎش ﺑێﺖ ،ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﻟــە ﻟﺒﻨﺎن ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ
ﺋــەو وێﻨەﯾەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﺑﺎرەی ﻛــﻮردەوە ﺑﮕﺎﺗە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ،دەﺑێ ﺧﻮدی ﺑﺎڵﻮێﺰەﻛە ﺑێﺖ ﻧەك ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜەﯾﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﺮی ﺗﯚدا ﺋەﻣە ﺑﻜﺎت. رێﮋەﯾەش ﺑﻜەﯾﻦ ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە، ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑــﻮوە ﻟەوەی ﺑﺎڵﻮێﺰە ﻛﻮردەﻛﺎن ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﺗەواو ﺑﻮوە و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻛــﺮاون ،ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻧﻮێ ﻧەك ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﻋەرەب داﻧەﻣەزراوە ،ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەو ﺑﺎڵﻮێﺰە ﻛﻮرداﻧە ﭼﯚڵە ،ھەر ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﺑﻜﺮێ ﻗەرەﺑﻮو ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە ﺟﺎ ﻟە ھەر ﭘێﻜﮫﺎﺗــە و ﻧەﺗەوەﯾەك ﺑێﺖ ،دەﺑێ ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن ﺋەﮔــەر ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﻛﻮرد وەك ﺟﺎران ﭘﺸﻜﯽ ﺧﯚی ﺑەرﻛەوێﺖ. ﻛەﻣﻮﻛــﻮڕی ﻛﻮرد ﻟــە ﺑﻮاری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻟە ﭼﯽ دەﺑﯿﻨﯽ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە چ ﺑﻜﺎت؟
ھەرێﻢ ﺑﻮوم ،ﮔﻮﺗﻢ ﻣﻦ ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛــﻮرد دەﻛەم ﺑێ ﺋەوەی ﻋەرەب ﻧﯿﮕەران و ﺗﻮوڕە ﺑﻜەم ،ﺑە ﻻﯾەوە ﺗەﻋﺒﯿﺮێﻜﯽ ﺟﻮان ﺑﻮو. ﻟە ﺑﻮاری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﺪا ﻛﻮرد ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯽ ﻟە ﻛﻮێﺪا ھەﯾە؟ ﺑﺎﺳﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰە ﻛﻮردەﻛﺎن دەﻛەم ﻟە
ﻋێﺮاق ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺳەرداﻧﺖ دەﻛەن و ﺗﯚش دەﺑێ ﻗﺴەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەﯾﺖ ،ﮔﺮﻧﮕە ﺷﺎرەزا ﺑﯿﺖ ﻟەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﭘێ ﺑﻨﺎﺳێﻨﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺋەو وێﻨەﯾەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﺑﺎرەی ﻛﻮردەوە ﺑﮕﺎﺗــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،دەﺑێ ﺧﻮدی ﺑﺎڵﻮێﺰەﻛە ﺑێﺖ ﻧەك ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜەﯾﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﺮی ﺗﯚدا ﺋەﻣە ﺑﻜﺎت. ﻛﻮرد ﻟەوەدا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوە؟ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟــە ﻣﺎڵەﻛەی ﺧﯚﻣﺪا ﻟە ﭘﺎڵ ﻛﯚﻣەڵێﻚ وێﻨــە ،وێﻨەی ﻣەﻻ ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ﺑﺎرزاﻧﯿﻢ ھەڵﻮاﺳﯿﺒﻮو، ﻛﺎﺗێﻚ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗەﻛﺎن ﺳــەرداﻧﯿﺎن دەﻛــﺮدم ،ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی وێﻨەﻛــەی ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﻛــﺮد ،ﺋەﻣە دەﺑﻮو ﺑە دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﺎﺳﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺗەواوی ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەم، ﻟە ھﻮﻧەری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﺪا ﻛﺮدﻧەوەی دەرﮔەﯾە ﺑە رووی ﺧﯚﺗﺪا ﻟە ﻻﯾەن ﺑەراﻣﺒەرەﻛەت. زۆر ﺟــﺎر رەﺧﻨــە ﻟــە ﻛﻮرد دەﮔﯿﺮێﺖ ﺑەوەی ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻋﺎﺗﯿﻔﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿەت دەﻛﺎت؟ ﺋەو رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻨﺎﻧــە رێﮋەﯾﯿﯿە ،ﻟە ﻛەﺳــێﻚ ﺑﯚ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە ،ﺋەوەی ﻟەﺳــەر ﺗﯚﯾە ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎڵﻮێﺰ دەﺑﯿﺖ ﻟە وﺗێﻚ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﺎﺗێــﻚ ﻣﻦ ﻟە ﻟﺒﻨﺎن ﺑــﻮوم ،ﻛﻮرد ﺑــﻮوم ،ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎڵﻮێﺰەﻛە ﻋەرەﺑــە ،ﺑﯚﯾە ﺟﯿــﺎوازی ﻟەوەی ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺳەردەﻣﯽ ﻣﻦ وەك
ﺑﺎڵﻮێﺰ ھەﯾە ﻟە ﻣەﺳەﻟەی ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەﻧﮕﯽ ﻛﻮرد ﯾﺎن ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ،ﺑﯚﯾە ﺋــەوﻛﺎت ﻣﻦ ﻛﻮردﺑﻮوﻧەﻛەم زەﻗﺘــﺮ ﺑﻮو ،رەﻧﮕە ﺋێﺴﺘە ﻋەرەﺑﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋێﺴﺘە ﺑەرﭼﺎوﺗﺮ ﺑﻮوﺑێﺖ. ﺑەم ﺟﯚرە ﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﻧەﻣﺎﻧﯽ وەزﯾــﺮ ﯾــﺎن ﺑﺎڵﻮێــﺰە ﻛﻮردەﻛە، ﭘﺎﺷەﻛﺸــێ ﻟە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ،رووﻧﯿﺸە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎ وەزﯾــﺮ ﯾﺎﺧــﯚ ﺑﺎڵﻮێﺰ ﻛــﻮرد ﻧﺎﺑﻦ، ﺑــﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە، ﺣﻜﻮوﻣەت چ ﺋەرﻛێﻜﯽ دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە رێﮕەی ﺋــەو ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟە وﺗــﺎن ھەﯾﺎﻧە ،ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەی دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﭘڕی ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەو ﻧﻮێﻨەراﻧــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺗەواوﻛــەری ﺋــەو ﺋەرﻛــە ﺑﻜەن ﻛە ﺑﺎڵﻮێﺰە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻋێﺮاق ﺑﻮوﻧــە ﻟە دەرەوە ﺗەواو ﺑﻜەن. ﺑەو ﭘێﯿەی ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﺘﺎن ﻟــە ﺑەﻏﺪا ھەﯾە ﺷــﺎرەزای دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﻋێﺮاﻗﻦ ،دەﮔﻮﺗﺮێ ﻛﻮرد ﻻواز ﺑﻮوە ،ھﯚﻛﺎری ﺋەو ﻻوازﺑﻮوﻧە ﻟە ﭼﯿﺪا دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﻮرد ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺋێﺴــﺘە ﯾەﻛڕﯾﺰﺗﺮ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺖ ﺗﺮ دەﺑﯿﻨﺮا ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺘﯿﯿەی ﺟــﺎران ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێ ،رەﻧﮕــە ﺋەﻣەش ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻻواز دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮرد ﺑێﺖ. ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﭼﯿﯽ ﺑەﺳەر دێ؟ ﺋــەم ﺧﻮﻟەی ﺋێﺴــﺘەی ﺑەﻏﺪا ﻛە ﻛــﻮرد وای ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ،ﭘێﺸــﺘﺮ وا ﻧەﺑــﻮو ،وا ﺧەرﯾﻜە ﺋەو ﺧﻮﻟە ﺗەواو دەﺑێﺖ و ﻣەرج ﻧﯿﯿە وەك ﺋێﺴــﺘە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ،رەﻧﮕە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﺒێﺖ ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺧﺮاﭘﺘــﺮ ،ﺑــەم ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە ﺷێﻮازی ﺋێﺴــﺘەی ﻛﻮرد، ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺋێﺴﺘەﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﺒێﺘە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻚ.
رووﻧﮑﺮدﻧەوەﯾەک ﺑﯚ دەزﮔﺎی وﺷە ﺳەﺑﺎرەت ﺑە راﭘﯚرﺗێﮑﯽ وﺷە ﮐە ﻟەڕۆژی 2016/9/9ﻟە ﺳﺎﯾﺘﯽ وﺷە ﺑوﮐﺮاوەﺗەوە ،ﺑەﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧﻢ ﻟەڕێﮕەی ﺋەم رووﻧﮑﺮدﻧەوەﯾە ﺑﯚﭼﻮﻧﯽ ﺧﯚم ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺷێﮑﯽ راﭘﯚرﺗەﮐە ﺑﺨەﻣەڕوو ﮐە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻧﺎوی ﻣﻦ ھﺎﺗﻮوە. ﻟە راﭘﯚرﺗەﮐەدا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە ﮐﺮاوە ﮐە ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﯾەﮐێﺘﯽ ،ﺑەﻧﺪە ﯾەﮐێﮏ ﺑﻮوە ﻟە ﮐﺎدرە دوورﺧﺮاوەﮐﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﮐێﺘﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧﻢ ﺋەوە روون ﺑﮑەﻣەوە ﮐە ﺑەﻧﺪە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﮐﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻟەﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن – ﮐەﻧﺎڵﯽ ھەوﻟێﺮە و دوور ﻧﻪﺧﺮاوﻣﻪﺗﻪوه ،ﺑەڵﮑﻮ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ دەوام دەﮐەم و ،وەک ھەر ﮐﺎرﻣەﻧﺪێﮑﯽ دﯾﮑەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﮐێﯿﺘﯽ ﻣﻮوﭼە وەردەﮔﺮم. ﻋەﺑﺎس ﺋەﮐﺮەم ﻋﻮﻣەر ﮐﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻟەﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن – ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
دﯾﻤﺎﻧە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﻋێــﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﺎڵﻮێﺰە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘــﺎڵ ﻋێﺮاﻗﭽێﺘﯽ، ﻛﻮردﭼێﺘــﯽ ﺑﻜــەن و ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﻮردﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺴەﻟﻤێﻨﻦ .ﻋﻮﻣەر ﺑەرزﻧﺠﯽ ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛــﺪا ﻟەﮔــەڵ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ،داوا دەﻛﺎت ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا، ﻛﻮرد ﭘﺸﻜﯽ ﺧﯚی ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ. ھــﺎوﻛﺎت ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﯾﺶ دەﻛﺎت ،ﺋــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿﺎﻧەی ﻟە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ھەر وﺗێــﻚ ﻟە دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰە ﻛﻮردەﻛە دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رەﻧﮕە ﺑە ﺷﺎھێﺪی ﺋەواﻧەی ﻟەﮔەڵﻢ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوﺑﻮوم ﻟەو ﺋەرﻛەدا ،رەﻧﮕە ھەﻗﯽ ﻛﻮردﺑﻮون و ﭘﺎﺷﺎن ﻋێﺮاﻗﭽێﺘﯿﺸﻢ داﺑێﺖ ﻛە ﺟﯿﺎوازﯾﻢ ﻟە ﻧێﻮان ﻧەﺗەوە و ﺋﺎﯾﻨە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،وەك ﻛﻮردێﻚ ﺑﯚﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردم ﺑە ﺑەرز و ﭘﯿﺮۆزی راﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻋێﺮاق ﺑﻮوﻣە ﻟە ﻟﺒﻨﺎن ،ﻟەو ﺑﯚﻧﺎﻧە ﺧﯚم و ھﺎوﺳەرەﻛەﺷﻢ ﺑە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی ﺑەﺷﺪارﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە و ﮔﻮﺗﺎرﻣﺎن ﺑە ﻛﻮردی و ﻋەرەﺑﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ھﺎوﺳەری ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻣەﺗﺮ زەوی ﻟە ھەوﻟێﺮ وەردەﮔﺮێ
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺷــێﺮی ﻛﺮاھﺎم ھﺎوﺳەری ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭘێﻨــﺞ ھــەزار ﻣەﺗــﺮ زەوی ﻟە ﮔﺮاﻧﺒەھﺎﺗﺮﯾــﻦ ﺷــﻮێﻨﯽ ھەوﻟێﺮ وەردەﮔﺮێــﺖ و ﭘﺮۆﺳــەﻛە ھەﻣﻮوی ﺑــە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن دەﺳــﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻧەﻛەون .ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛــە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ داﯾﻜــﯽ ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﺑە دەﯾﺎن ﺷــێﻮە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻟێﺪاﻧﻦ ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺑەﭘێــﯽ ”وﺷــە“ ،ﺷــێﺮی ﻛﺮاھــﺎم ﻛە ژﻧێﻜﯽ ﺟﻮوﻟەﻛەﯾــە و ھەڵﮕﺮی
رەﮔەزﻧﺎﻣەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە و ﺳﺎڵﯽ 2005ﻟەﮔــەڵ ﻗﻮﺑــﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧﯿﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺎ ﻟە ﺋﺎھەﻧﮕێﻜﯽ ﻧﮫێﻨﯿﺪا ﻟــە ”ﻗەی ﺋێﻞ ﭘﺎﻻﮔﯿﯚ“ ﻛــە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ﺋﺎھەﻧﮕﮕێڕاﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداران ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ .ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ﺋەو ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھﺎوﺳــەرﯾﯿەی ﺷێﺮی و ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ 10 ،ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺗێ ﭼﻮوە. ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ﺷێﺮی ﻛﺮاھﺎم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،2016 ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻣەﺗﺮ زەوی ﻟە ھەوﻟێﺮ وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺷﻮێﻨﯽ زەوﯾﯿەﻛە دەﻛەوێﺘە ﺳــەر رێﮕەی ﭘﯿﺮﻣﺎم ﺑەراﻣﺒەر ﺑﺎرەﮔﺎی ﻧﻮێﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛەﻣێﻚ ﺳەرەوەی
وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە .ﭘﺮۆﺳەی ﭘێﺪاﻧــﯽ زەوﯾﯿەﻛــە ھەﻣﻮوی ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮوە. ”وﺷــە“ ﭼەﻧﺪان ﺟــﺎر ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە وەزارەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻛﺮد ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟێــﺪوان ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو دەﺳــﻜەوﺗە ﮔەورەی ﺑە ﺷێﺮی ﻛﺮاھﺎم دراوە ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻟێﺪوان ﺑﺪەن. وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋــەم ﺋﯿﻤﯿﺎزاﺗﺎﻧە ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿەوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ داﯾﻜﯽ ھﺎوﺳەرەﻛەی ﺷــێﺮی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﺑە ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﯾﺎن و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺳــێﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە، ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و
ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن ﻛە ﻟە ﺳەﺧﺘﺘﺮﯾﻦ دۆﺧﯽ ژﯾﺎﻧﺪان ،ﭼﺎرەﮔــە ﻣﻮوﭼەﻛەﯾﺎن ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــە ھﯽ ﺗەﻣﻮوزﯾﺎن ﭘێ دەدرێ. ﭼﺎودێﺮان ﺋەم ﯾﺎرﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧەی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻛە ﻟــە ﺑﻨەوە ﺧەرﯾﻜﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗــﻦ و ﻟــە ﺳەرﯾﺸــەوە وەك ﺑــەرەی ﮔەل ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﯿﺸــﺎن دەدەن ،ﺑــە ”دووڕووﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ“ ﻧﺎو دەﺑەن. ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ھﯿﭻ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﻟە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﺸﺘﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وەرﯾﺪەﮔﺮت.
ﺣەﯾــﺎت ﻣەﺟﯿــﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ دروﺳﺖ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﺰاﻧﺮێﺖ ﭼەﻧﺪ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﻮرد ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﻣﺎون و ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨﻦ .ﺋەوەﯾﺸﯽ ﺧﺴﺘەڕوو ”ﻟە رێﮕەی راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧــەوە ﺑﯿﻨﯿﻮﻣﺎﻧــە و ﺑﯿﺴــﺘﻮوﻣﺎﻧەوە ﻛــە داﻋــﺶ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﺑە ﻛﺎر دێﻨﻦ“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــە دەڵــێ” ،ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﺑەزۆر ﺑــﺮاون ،دوای ﺋەوەی ﻟە دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ رزﮔﺎر دەﺑــﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەك ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔەڵــﺪا ﺑﻜﺮێﺖ و ﭼﺎرەﺳــەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و دەرووﻧــﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑﻜﺮێﻦ، دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن زۆر ﺧﺮاپ دەﺑێــﺖ ﻟەﺑەرﺋــەوەی زۆرﯾــﺎن ﻟێ ﻛــﺮاوە و ﻛﺎری ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی داﻋــﺶ ﭘێ ﻛﺮاوە، وەك ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺳــەرﺑڕﯾﻨﯿﺎن ﭘێ
ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﺸــەوە ھﺎوﻛﺎری ﺑﻜﺮێــﻦ و ﭘــڕۆژەی ﺑﭽﻮوﻛﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﺗﺎ ﺑﺒﻨــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە و ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەﻧەوە“ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛە وای ﮔﻮت .ﻣﻨﺪاﻧــﯽ ﻻی داﻋﺶ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 12ﺳﺎڵﯿﯿەوە دەﻧێﺮدرێﺘە ﻧــﺎو ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧەوە ،ﻟە 13ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺎ 15ﺳــﺎڵﯽ ﭼەﻛﯿﺎن رادەﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ و دەﯾﺎﻧﻜەﻧــە ﭼەﻛﺪار، ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ داﺧﺮاودا ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ و ھﯿﭻ رێﮕەﯾەك ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە ﺑﯚ ھەﺗﻦ .ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺧﻮﻟﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﻦ ،ھﺎوﻛﺎت ﺧﻮﻟﯽ ﺑﯿﺮی داﻋﺶ )ﺳــەﻟەﻓﯽ ﺟﯿﮫﺎدی(ﯾﺎن ﺗێــﺪا دەﮔﻮﺗﺮێﻨــەوە ،ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﺎن ﻟێ ﺑەرھەم دێﻨﻦ. داﻋﺶ ﻟــەو ﺧﻮﻻﻧە ﻟــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﭘێﺸﺒڕﻛێﯽ ﺷەرﻋﯽ
ﻛﺮدووﻧەﺗــەوە ،ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﯽ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ و ﺟﯚری ﺗﺮ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ،ﻧﺎوی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن )ﺑﺮﯾﺞ ﺷەرﻗﯽ() ،ﺷەھﯿﺪ ﻣﺤەﻣەد ﻋەواد ﺳــﺎڵﺢ() ،ﻋەرﯾﺸەی ﻋﺎﻣە( و )ﺋﺎﻣﺎدەی ﭘﯿﺸــەی( ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﺪا. ھــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ داﻋــﺶ ﻟــە ﻧێــﻮان ) (50-70ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ وەردەﮔﺮێﺖ ،ﺑەم ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ھەڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﻦ و ﯾەك ﻣﺎﻧﮓ ﺧﻮﻟﯿــﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﯿﺮی داﻋــﺶ ﻓێﺮ ﺑﺒﻦ، ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧــﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﻟە رەﻗەﯾە. ﺋــەوەی ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە ﺑەرﮔﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ،داﻋــﺶ ﺟﻠﯽ )ﻗەﻧﺪەھﺎری( ﺑﯚ ﻛﻮڕ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت، وەك ﭼەﻛــﺪاری داﻋﺶ ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨێﺖ و ﻛﭻ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺨﻮێﻨێﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺰﮔــەوت ﺧﻮﻟﯽ ژﻧﺎﻧە دەﺑﯿﻨﻦ و ﻟە ﻛەﺗﯿﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺧەﻧﺴﺎ ﺟێ دەﻛﺮێﻨەوە.
ﺋەﻧﺠﺎم دراوە“. ”ﺋێﺴــﺘە زۆرﺗــﺮ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﺳــەری داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ دەرووﻧــﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟــە رووی دەرووﻧﯿﯿەوە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜﺮێﻨەوە دوای ﺋەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە، داوام ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻛــﺮدووە ،داواﻛﺎرﯾﺸــﻢ داوەﺗە ﭼەﻧﺪ رێﻜﺨﺮاوێﻚ ﺗﺎ ﭼﺎرەﺳەری دەرووﻧــﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧــە ﺑﻜﺮێ، ﺋەواﻧەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە دەرەوەﯾە، ﺑﺒﺮێﻨە وﺗﺎن و ھﺎوﻛﺎری ﺑﻜﺮێﻦ،
ﻟە ﻧێــﻮان ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧــە ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن و ھەﻣــﻮو ﻣﻨﺪاڵــە 15 ﺳــﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﺳــێ ﺧەﺗﯽ داﻧﺎوە ﺑﯚ ﺑﺮاوەی ﯾەﻛەم ،ﻛﭽێﻜﯽ )ﺳــەﺑﺎﯾە(ﯾە ،ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺗﻮێﮋەرە دەرووﻧﯿﯿەﻛە، ”ﻛﭻ و ﻛﻮڕەﻛــەش ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەن ﻛە داﻋﺶ ﭘێڕەوﯾﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺎت“. داﻋﺶ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە ﺑﯚ رەﻗــە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺷــەش ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی داﻋﺸــﯽ ﺑــﯚ
ﻟــە دوا ﮔﺮﺗەی داﻋﺸــﺪا ،ﭘێﻨﺞ ﻟــەو ﻣﻨﺪاﻧە دەردەﻛــەون ﻛە ﭘێﻨﺞ دﯾﻞ ﺑــە دەﻣﺎﻧﭽە دەﻛﻮژن، ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻣﻨﺪاڵــە دﯾﻠﻜﻮژەﻛﺎن ﻛﻮردە ،ﯾەﻛێﻜﯿﺶ ﻟــە دﯾﻠەﻛﺎن ﻛــە دەﻛﻮژرێــﺖ ،ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوە و ﭘێﺶ ﺳــێ ﺳﺎڵ ﻟە ﻛﯚﺑﺎﻧێ ﮔﯿﺮاوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻣەﻧﯽ 20ﺳــﺎڵە و ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﭼەﻛﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ داﻋــﺶ ﺑــە ﮔﻮﻟەﯾــەك ﻟەﺳــەری دەدات و دەﯾﻜﻮژێﺖ.
داھﺎﺗﻮوی ﻣﻨﺪاﻧﯽ ژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﭼﯚن دەﺑێﺖ وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﻣﺤەﻣەد ژﻣﺎرەﯾــەك ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﻛــﻮرد ﻟەﮔــەڵ داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛــە داﻋﺸﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ،ھەﺗﻮون ﺑﯚ ژێﺮدەﺳــﺘﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎن، ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﭘێــﺶ ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵﯽ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە ﮔﯿﺮاون ﯾﺎن ھەڵﺨەڵەﺗێﻨﺮاون، ﺋێﺴﺘە وەك ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﺧﺎو ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوەی ﻧﻮێﯽ داﻋــﺶ ،ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺸــﺪا ﺑــﯚ ﺷــەڕ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺮێﻦ. ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧــە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕە و ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ داﺑڕێﻨــﺮاون. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵــێ ،دەﺑێﺖ ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧە ﺑێﺘە داڕﺷﺘﻦ ،داواﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﻛﺮدووە ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜــەن ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا. ھەژان ﺟەﻻل ﺗﻮێﮋەری دەرووﻧﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧــە ،دوای ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕــە ،دوو ﺟﯚر ﻣﺮۆﭬﯽ ﺟﯿﺎوازﯾــﺎن ﻟــێ دەردەﭼێــﺖ، ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻻدەرن و ﺣەزﯾﺎن ﺑە ﺋﺎژاوەﻧﺎﻧەوە و ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺑڕﯾﻦ ھەﯾــە ،ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﻦ ﺋــﺎرەزووی ﻛﻮﺷــﺖ و ﺑڕﯾﻦ ﻧﺎﻛەن ،ﺑەم ﺑە ﻧەرﯾﺖ و ﭘــەروەردەی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻧﺎﻣــﯚن و ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧەﻣﯚﻛﯽ و ﮔﯚﺷەﮔﯿﺮی دەﺑﻦ. ﺟــەﻻل رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ھەردوو ﺣﺎڵەﺗەﻛە، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳەﻧﺘەرﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە، راھێﻨﺎﻧەوەی دەرووﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ ﺗﺎ رێﻨﻮێﻦ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻛــە ﻻی داﻋــﺶ ﻓێﺮ ﺑــﻮون و ﻟەﺳــەری راھﺎﺗﻮون ،وردە وردە ﻟێﯿﺎن دوور ﺑﺨﺮێﻨەوە و ﭘەروەردە و رەﻓﺘــﺎری ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﻣﯚدێــﺮن و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﻓێــﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،واﯾﺎن ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﻟەﮔەڵ ژﯾﺎن ھــەڵ ﺑﻜەﻧەوە و ﺗﻮوﺷــﯽ داڕووﺧﺎﻧﯽ دەرووﻧﯽ ﻧەﺑﻨەوە ،ﺑە
ﭘێﭽەواﻧەوە ﺋەﮔەر ھەروا ﺗێﻜەڵﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــﺎن ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺋەوە زﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە و ﺧﯚﺷــﯿﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ“. ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی )ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺧەﻻﻓەت(، داﻋﺶ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑێ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێــﺖ ،ھەﻣﻮوﯾــﺎن دەﻛﺎﺗە ﻧەوەی ﺧەﻻﻓــەت ،ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋەو داﻋﺸــﺎﻧەن ﻟەﮔــەڵ ژﻧەﻛﺎﻧــﺪا ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯽ ﻛﺎﺗﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە، ﯾﺎن ﺑــﺎوك و داﯾﻜﯿــﺎن ﻛﻮژراون، ﯾﺎن ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋەو ژﻧﺎﻧەن ﻣﺎﻣەڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﭘێﻮە ﻛﺮاوە ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی )ﺳەﺑﺎﯾە(. ﺑەﭘێﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﻟــەم ﻣﺎوەﯾــەدا داﻣەزراوەﯾــەك ﺑە ﻧــﺎوی )رۆڵﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺧەﻻﻓەت( ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻣﯿﻮاﻧــﺪاری و ﻟــە ﺧﯚﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﭼﻜــەران ﻛــە ﺑﺎواﻧﯿــﺎن دەﻛﻮژرێﻦ ﻟە ﺷــەڕدا ﻟەﮔەڵ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی، داﯾﻜەﻛەﯾﺎن دراوە ﺑە ﭼەﻛﺪارێﻜﯽ ﺗﺮ و ﺑێ داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﻣﺎوﻧەﺗەوە. ﺑەﭘێﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎن% 20 ،ی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﻻی داﻋﺶ ﺑێ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛــﻦ% 90 ،ی ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﭼەﻛــﺪارە ﻛﯚﭼﻜﺮدووەﻛﺎﻧــﻦ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮژراون% 50 ،ی ﻣﻨﺪاڵــەﻛﺎن ﺋەوروﭘﺎﯾﯿــﻦ و 40 %ی ﻋەرەﺑﻦ .ﺑەم ﺋەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﺑو ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،دروﺳــﺖ ﻧﯿﻦ و ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ رێﮋەی ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺳەﺑﺎﯾە ﭼەﻧــﺪە؟ و ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﭼەﻛﺪارە ﻛﻮژراوەﻛﺎن ﭼەﻧــﺪە؟ .ﺋەوەی ﺑە دروﺳــﺘﯽ دەزاﻧﺮێﺖ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەوان ﺑێ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەن و ﻟە دوای ﺗەﻣەﻧــﯽ 12ﺳــﺎڵﯿﯿەوە ،ﻧەوەی دووەﻣﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸــﻦ و ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﭼڕوﭘڕدا ﺧﻮﻟﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺘەوە و دەﻛﺮێﻨە داﻋﺸﯽ ﭼەﻛﺪار. ”ھەﻣــﻮو ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﭘەروەردە دەﻛﺮێﻦ و ﮔەﺷــﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ ﺑــﯚ ﺋەوەی داﻋﺶ ﻻﯾﺎن ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺶ ﺑێﺖ و ﭘــەروەردەی ﺋــەوان وەرﺑﮕﺮن و ﻟــە رووی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕﯾﺸــەوە ﭘــەروەردەی داﻋﺸــﯽ ﺑﻜﺮێﻦ“ ﺳەرﭼﺎوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛە وای ﮔﻮت.
ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود ﻋەزﯾﺰ ﺑەگ
ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﭼﯚن ﻛﻠﺪاﻧﯽ و ﺋﺎﺷﻮوری و ھەوراﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺷێﻮەزاری ﺧﯚﯾــﺎن و ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺳــﺎﺑﯿﺌە و ﻛﺎﻛەﯾــﯽ و ﺷــەﺑەك ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺧﯚﯾﺎن و ﺑﺎوەڕەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎن و ﭘێﻜەوە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ و ﻟەﻧﺎو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘێﻜەوە دەژﯾﻦ ،ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺷــێﻜﯽ داﻧەﺑڕاوی ﺋەم ھەرێﻤەن و ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ دوور و درێﮋﻣﺎن ھەﯾــە ﭘێﻜەوە ،ﺑەم ﺋەوەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﺋەوەﯾە ﺋەﻣﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە و ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺳﺘەﻣﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﻧﻮێﯿﺎن ﺑە ﻗێﺰەوﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮازی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەر ھﺎﺗە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان ،ﺑەھﯚی ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧەی ﻛە ھەﯾﺎﻧە. ﻟە ﻣێﮋوودا ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن زۆر ﺟﺎر دەﺳــﺘﯽ دڕﻧﺪەﯾﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﺎن ﭘێ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە ،دواﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ھێﺮﺷﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺳــەر ژﯾﺎن و ﺷــﻮێﻦ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻛە ﺑە داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺗﺮۆﭘﻚ، ﺗﯿﺮۆری ﺋەم ﺟﺎرە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﯚك ﻛﺮد ﻛﺎﺗێﻚ روون ﺑــﻮوەوە ﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺳــڕﯾﻨەوەی ﻧەژاد ،دەﺳــﺘﺪرێﮋی دەﻛﺮێﺘە ﺳــەر ﻛﭽەﻛﺎﻧﻤــﺎن و ﭘﯿﺎو و ﻛــﻮڕەﻛﺎن ﻟە ﮔﻮﻧﺪ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن زﯾﻨﺪەﺑەﭼﺎڵ دەﻛﺮێﻦ ،ﺋەم رووداواﻧە ﻧﺎﻣﯚن ﺑە ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻧەك ﺋێﻤە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺸــﯽ ھێﻨﺎوەﺗە دەﻧﮓ و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری دﻧﯿﺎوە ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﺑەﺧﺸــﺎن و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازان و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧەوە ،ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ و ھەوڵﯽ ﺑە ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەﯾﺴﯽ ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن دەدەن. ﻟێﺮەوە ﮔﺮﻧﮕە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑــﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﻜەن و زۆر ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەوە ﻟﯚﺑﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻜەن و ﻛێﺸەﻛە ﺑە دادﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﻨﺎﺳێﻨﻦ ،ﺧەﻣﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن ﺑە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺗﺎ ﺑە ﻓەرﻣﯽ وەك ”ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ“ دێﺘە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪن ،ﭼﻮﻧﻜە ھەرﻛﺎت ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺋﯿﺘﺮ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ دڵﻨﯿﺎ ﺑﯿﻦ ﻟەوەی ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﮔەرەﻧﺘﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﻛﺎرەﺳﺎﺗەی ﺑەﺳەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ھﺎت ،دووﺑﺎرە ﻧەﻛﺮێﺘەوە. ﺋەﮔەر ﭼﺎو ﺑە ﻣێﮋووی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرددا ﺑﺨﺸێﻨﯿﻦ ،ﻣێﮋووی ﺋەم ﮔەﻟە ﭘــڕە ﻟە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧﯽ ﮔەورە ﮔــەورە ،ﺋەﮔەر ﻟە راﺑﺮدوودا ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻻﯾەن رێﮋﯾﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ رووﺧﺎوەوە ﺑە ھەﺷﺖ ﻗﯚﻧﺎغ ﺋەﻧﻔﺎل ﻛــﺮا و ھەوڵﯽ ﭘﺎﻛﺘﺎوﻛﺮدﻧــﯽ درا و 182ھەزار ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮد ﺑەژێﺮ ﺧﯚڵﯽ ﻧﻮﮔﺮە ﺳــەﻟﻤﺎن و ﺑﯿﺎﺑﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺧﻮارووی ﻋێﺮاق ،ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯽ ھەڵەﺑﺠەدا ﺑەﻋﺲ ﭘێﻨﺞ ھــەزار ھﺎووﺗﯿﯽ ﺋەم ﮔەﻟەی ﻟەﻧﺎو ﺑﺮدﺑێــﺖ ،ﺋەوا ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻧﻮێــﺪا ﺋەو ﺗﺎواﻧــەی ﺑەراﻣﺒەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎﺗە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪان ﺑێ وێﻨەﯾە ،ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری ﺋەو ﮔﺮووپ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﺎﯾﺎﻧەی ھەوڵﯽ ﺳــڕﯾﻨەوەﻣﺎن دەدەن و ﺟﯿﺎوازﯾﻤﺎن وەك ﻛــﻮرد و ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوی ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛەن ،ﺑەم دوژﻣﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھێﺸــﺘﺎ ﺑەو ھەﻣﻮو ﺋەزﻣﻮوﻧە دڕﻧﺪاﻧەﯾﯿە و ﺑەو ھەﻣﻮو ﭼەﻛە ﻗەدەﻏەﻛﺮاوەی ﺑەراﻣﺒەرﻣﺎن ﺑەﻛﺎری دێﻨێ ،ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺒﻮون ھەﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﯾە و ﺑە ﺳــﺘەم ﻧﺎﯾەﺗە راﮔﺮﺗﻦ و ﺳﻮورﺗﺮﻣﺎن دەﻛﺎت ﻟەﺳەر ﺗێﻜﯚﺷﺎن ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ رەواﻣﺎن. ﺳەﯾﺮە ﺗێﻨەﮔەﯾﺸﺘﻮون ﺑە ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ھەﺷﺖ ھەزار ﺑﺎرزاﻧﯽ، ﭘێﻨﺞ ھەزار ھەڵەﺑﺠەﯾﯽ و ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و ﺷــێﺦ وەﺳﺎن و ﺳێﻮﺳێﻨﺎن ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚڵﯽ ﻧەدا ﻟە ﺧەﺑﺎت ،ﺋێﺴﺘە ﺑەم ھەوڵە ﺗﺮﺳــﻨﯚك و ﻧﺎﻣﺮۆﯾﯿﯿە ﺑە رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳێ ھەزار ﻛﭽﻤﺎن ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ،ﭘێﯿﺎن واﺑێﺖ ﺋﯿﺘﺮ داوای ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺎﻛەﯾﻦ. ﻟەو ھەوﻧــە و وردﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺟﻤﻮﺟﻮڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺳەر ﻣﻮوﺳڵ و دواﺗﺮ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەﺣەدﯾﻦ و ﺋەﻧﺒﺎر و ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺑەﻏﺪای ﺣﻮﻛﻢ ﺷــﯿﻌە ،دﻧﯿﺎﯾﺎن ﺑەو ﺋﺎراﺳﺘەدا ﺑﺮد ﻛە ﺋەوان ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺳــﻮﻧە دەﻛەن و ﺷــﯿﻌەﮔەراﯾﯿﯿﺎن ﺑە ﺑەﻏﺪا ﭘێ ھەرس ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ھەوڵﯽ رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ دەدەن ،ﺑەم دەﺑێ ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﺑﯚﭼﯽ ﻟەﻧﺎﻛﺎو ﺳﻮوڕاﻧەوە ﺑەرەو ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن رووﻧە ﻛە ھەواڵﮕﺮی وﺗﺎﻧﯽ دژی ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دڕﻧﺪەﯾﯽ داﻋﺸــﯿﺎن ﻗﯚﺳﺘەوە و رێڕەوی ﭘەﻻﻣﺎرە وەﺣﺸــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــەرەو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﯚڕی ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەردەواﻣﯽ ﺑﺪەن ﺑە ﻛﺎرواﻧﯽ ﺗێﻜﺸــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ھێﺮﺷﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﺋەم ﮔەﻟە ،ﯾەك واﻧەﻣﺎن ﻓێﺮ دەﻛﺎت ،ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺰﯾﻜە و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﻮەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داودەزﮔە و ﻛەرەﺳﺘە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﭘﺘەوﯾﺎن ھەﯾە و ﺋﺎﮔــەدارن ﻟەو ھەوﻧەی ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﺰﯾﻜﻤﺎن دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ھێﺮﺷﻤﺎن دەﻛەﻧە ﺳەر.
9
رۆژاﻧە ﻟە ھەڵﻤەﺗــﯽ ھێﺰەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳــەر داﻋﺶ ،ﻟە ﺷــﺎری ﻣﻮوﺳڵ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﯿﻨەوە ،ﺑەھەر ﺟﯚرێﻚ ﺑێ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ دەﯾــەوێ ﻛﯚﺗﺎ ﻛﺎری ﺧﯚی ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑــێ ﻟە ﭼﻨﮕﯽ داﻋﺶ و ﺑەﻣە ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺎت و رێﮕەﯾــﺶ ﺑﯚ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺣﺰﺑەﻛەی ﺧﯚش ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﻟەﺳەر ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛەی ﺋەو داﺑﻨﯿﺸێﺖ. ھەرﭼەﻧﺪە ﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﻮوﺳڵ دوو ﺳﻮودی زۆرﺑﺎش ﺑە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ھﺎوﻛﺎت دەرﮔە ﺑە ڕووی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛێﺸەی ﺗﺮدا دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﺑە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﻛﺮێــﻦ ،ﺋەﮔــەری ھەﯾﺴــﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮی ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻟــەوەی داﻋﺶ ﻟە ﻋێﺮاق ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎ ،دێﻨێﺘە ﺋﺎراوە. ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ،ھــەر ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮﻧــەوەی ﺷــﺎرێﻚ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜــﻮ ﮔﺮﺗﻨەوەی ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە دووﺑﺎرە داڕﺷــﺘﻨەوەی ﻧەﺧﺸەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑەرﻛەوﺗﻨــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻛێﻜــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ھەرﯾــەك ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻛەواﯾــە ﺋەﮔــەر وێﻨــە ﮔەورەﻛە ڕووﻧﺘــﺮ ﺑﺨەﯾﻨە ڕوو ،رووداوەﻛــە و ﻛﯚﺗﺎی داﻋﺶ ﻟەو ﺷﺎرە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺳەرەﺗﺎی داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ،ﺑﯚﯾە ھێﺰە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﻻﯾــەك و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ،دەﯾﺎﻧــەوێ داﺑەﺷــﻜﺎرﯾﯿەﻛە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﯚﺗﺎ ﺑێﻨﻦ. ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨــەوا ڕووﺑەڕەﻛەی 25ھــەزار و 300ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮی ﭼﻮارﮔﯚﺷــەﯾە و ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن و 500 ھــەزار ﻛەس ﺑﻮو ﭘێــﺶ داﻋﺶ، ﻟــە رووی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــەوە ﻛﻮرد و ﻋەرەب و ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﺋﺎﺷــﻮوری و ﻛﻠﺪان ﺗێﯿﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ ،ﻟە رووی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺋﺎﯾﻨﯿﺸەوە ﺳﻮﻧە ،ﺷﯿﻌە، ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ،ﺋێﺰﯾﺪی ،ﺷــەﺑەك و ﺳﺎﺑﯿﺌەی ﻣەﻧﺪاﺋﯽ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە. دوای ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻣﻮوﺳــڵ و دەرﻛﺮدﻧﯽ داﻋﺶ ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ،ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻛﺎن ﺑەم ﺷێﻮەﯾەی ﺧﻮارەوە دەﺑﻦ. ﯾەﻛەم :ﺳــﻮﻧە ،ﻋەرەﺑە ﺳﻮﻧەﻛﺎن ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳﻌﻮودﯾە و وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﺳــﻮﻧە ﻣــەزەو، دەﯾﺎﻧــەوێ دوای ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ داﻋﺶ ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﺑﻜەن
ﻛﻮرد 100ﺳﺎڵ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ دواوە
ﺧەوﻧێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴــﺘەش ﺋەﻧﻜــەرە ﺑە ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﻮوﺳڵﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑە زۆر ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺋەﻣڕۆ داﺑڕێﻨﺮا ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑەﺑــێ ﺷــەڕ و دوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘﯽ ﻣــﯚدڕۆس ،ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەﯾﺎن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮد. ﻟــەو ﻧێﻮەﻧــﺪەدا وﺗﺎﻧــﯽ وەك ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻛﻮێــﺖ و ﺋﯿﻤﺎرات و ﻗەﺗــەڕ ،ﻛﯚك و ﺗەﺑــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾە دوای ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺑــەم ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑــە ﻛﺮاوەﯾﯽ ھێﺸﺘﻮوەﺗەوە و ﺑەﺗەواوی ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻮەﺳﺖ و ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾە. دووەم :ﺷﯿﻌە و ﺑەﻏﺪا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا راﺳﺘەوﺧﯚ و ﺑێ ﺳڵەﻣﯿﻨەوە ﭘﻼن و ﺑﯿﺮۆﻛە و ﻧەﺧﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎران ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت و ﻟەو رووەﯾﺸەوە ﺗــﺎران دەﯾەوێــﺖ ،وەك ﭼــﯚن ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺳــﻮﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق ”ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﺋەﻧﺒﺎر“ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺑﻜەن ،ﺑەھەﻣﺎن
ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺳەﻓەوﯾﯿەﻛﺎن ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ﻣێﮋوو دووﺑﺎرە دەﻛەﻧــەوە و دەﯾﺎﻧەوێ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن داﺑەش ﺑﻜەن ﺑە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ھەرێﻤێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﻟەو ﭘێﻨﺎوەﺷــﺪا ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ژﻣﺎرەﯾــەك راھێﻨەر و ھێﺰی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ رەواﻧەی ﺳــەرﺑﺎزﮔەی زەﻟﻜﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەﻋﺸــﯿﻘە ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﻣەﺷــﻖ و راھێﻨﺎن ﺑە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟە ﺳﻮﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛــە ﭘێﻚ دێﻦ و ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﻧەﯾﻨەوا ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن دەﻛﺎت. وەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد
ﺷــێﻮە ﻣﻮوﺳــڵﯿﺶ ﺑﺨەﻧــە ژێﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺗــﺎران ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ دەﺳــﺘﻮەردان ﺑــﻜﺎت ﻟــە ڕێﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪاوە ،ﺑە ﺗەواوی ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﯚ وﯾﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی دەﺟﻮوڵێﻨێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﺴــﺘە ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺗﺎران ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــە ﮔﺮﻧﮓ و ھەﺳــﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دوای ﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﭼﯽ ڕوو دەدات؟
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ،ﺑــە ﻧﺰﯾﻜەﯾــﯽ ”وەك ﯾەﻛــە“ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺟﯿــﺎوازی ﺋەوەﯾە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﺎران ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯿﯿە و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑەﻏﺪاش ﺑە ﻋەرەﺑﯽ. وﯾﺴــﺘﯽ ﺗﺎران و ﺷﯿﻌە ﺑەﺷﺪاری ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن و ﺳــەرﻛﻮﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮﻧە و ﻣﺎﻧەوەی ﻋێﺮاﻗە ﺑەھەﻣﺎن
ﻣﻮوﺳــڵ، ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻣــﺎدەی 140ﺑﮕەڕێﻨێﺘــەوە ﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە رێﯽ ﻛەﺷﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ و ھﺰری ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻣــەزەوی و ﻧەﺗەوەﭘەرﺳــﺘﯽ،
ﯾﺎد ﻛﺎﺗێﻚ ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﺳــەﻓەوی و ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﮔــﮋ ﯾەﻛﺪا دەﭼﻮوﻧــەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺧﻮێﻦ و ﮔﯚﺷﺘﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻮون ،ﺷﻤﺸێﺮﯾﺎن ﺑەڕووی ﯾەﻛﺪا ﺑەرز دەﻛﺮدەوە و ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺸﺪا دوو ﻣﯿﺮﻧﺸﯿﻨﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو دەﭼــﻮون و ﮔﯚڕەﭘﺎﻧەﻛەی ﺑﯚ
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ درێﮋﯾﺎن دەﻛﺎﺗەوە ،رەﻧﮕە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھەﻣﻮو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻛﺎن ﺑە وﯾﺴﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑێﻨە دی ،ﺑــەم ﺗﺎ ﻟﻖ و ﭘﯚﭘﯽ ﺋێﺮان ﻧەﺑڕێﺖ ﻧﺎﯾەڵێﺖ ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەك ﺑە ﺗەواوی ﺳەرﺑﮕﺮێ ﺋەو ﻧەﺧﺸەﯾەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾەﺗﯽ، ﺗﺎران ﺳــەری ﻣﺎرەﻛەی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮدووە ﻛە ﺑەﻏﺪاﯾە ،ﻗەد و ﻛﻠﻜﯽ ﻣﺎرەﻛە ھەرﭼەﻧــﺪ درێﮋ و ﮔەورە ﺑــێ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋەوداﯾە. رووﺳــﯿﺎش ﻟەﻣەدا ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻣﺎﻧــەوەی ھﺎوﻛێﺸــەی ﻋێﺮاق ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮەی ﭘێﺶ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋــﺶ ﺑﯚ ﻋێــﺮاق ،ﺑﯚ ﻣﯚﺳــﻜﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﻟەﻻﯾەن ﺗﺎراﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﭼﺎﻛﺘﺮە ﻟەوەی ﻋێﺮاق ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەوێﺘە دەﺳﺖ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رۆژﺋﺎوا. ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎران و ﺋەﻧﻜەرە ﻟە ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧەی ﻋێﺮاق ،ھەﻣﺎن ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺳەردەﻣﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺳــەﻓەوی دێﻨﻨەوە ﯾﺎدﻣــﺎن ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳــەرﭼﺎوە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەردەوام ﺗﺎران و ﺋەﻧﻜەرە ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧەی ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و ﻣﻮوﺳــڵ ﺑــە ﺗەواوەﺗﯽ و دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی دەﺳــﺘﯽ ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ وﺗﯽ دۆڵﯽ راﻓﯿﺪەﯾﻦ. ﺳــێﯿەم :ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻛﻮرد ،ﻟەو ﻧێﻮەﻧــﺪەدا ﻛــﻮرد ﻛــە ﺧﺎوەﻧﯽ ھەرێﻤێﻜــﯽ دەﺳــﺘﻮورﯾﯿە ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺑەﮔﻮێﺮەی دەﺳــﺘﻮور و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﺑەﺷێﻜﯽ داﻧەﺑــڕاو ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەزاﻧێــﺖ ،ﻛﻮرد دەﯾــەوێ دوای
ھﺎﻧﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑــﺪات ،ﻟەو ﺑﮋارداﻧەی ﻟە ﭘێﺸﯿﺎﻧە ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﺒﮋێﺮن ،دواﺗﺮﯾــﺶ دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚی ڕاﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەﻣە ﻟە ھﺰری ﻛﻮردداﯾە ،ﺑەم ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯿﻜﺎت ڕوون ﻧﯿﯿە ،ﺋەﻣە ﺳەرەڕای ﺋەوەی ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺑە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆرەوە ﺷــﻮێﻦ ﭘێﯽ ﺧﯚی ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی دەوروﺑەری ﻣﻮوﺳــڵ ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەم ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚدەﻧﮕــﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚی ﻛﻮرددا ،ﻛێﺸە ھەرە ﮔەورەﻛەﯾە. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛﻮرد ﭼﺎوی ﻟەﺳــەر ﺳــەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳــڵ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭼــﺎوی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻛﻮری و ﺑﺎﻛــﻮری رۆژھــەت و رۆژﺋﺎوای ﻣﻮوﺳــڵە ﻛــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺷەﺑەك و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧە ،ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ دڵﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ ،ﺑەم ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛﺎراﻧە ڕﯾﺴــەﻛەی ﻛﻮرد دەﻛﺎﺗەوە ﺑەﺧــﻮری ،ﺋەﮔەر ﺑــە ﻛﯚدەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯿﯿــەوە ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺑﺎرەی داھﺎﺗﻮوی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﻧەدەن. ﻛﻮرد ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﺋﺎڵﯚزﯾــﯽ ﻗﻮوڵﯿــﺎن ھەﯾــە ،ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە ﻟەم ﻛﺎﺗە ھەﺳﺘﯿﺎرەدا ﺑە ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻣێﮋوو ،ﺷەڕ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻣﯿﺮﻧﺸــﯿﻨە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﻢ دێﻨێﺘەوە
ﺳــەﻓەوی و ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﭼﯚڵ دەﻛﺮدەوە ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻣﯿﺮﻧﺸێﻨێﻜﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺋەوی ﺗﺮدا ﺳەردەﻛەوت و ﺑەﻧــﺎوی ﺳــﻮڵﺘﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎن ﭘﺎدﺷــﺎی ﺳــەﻓەوﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەی دەﻛﺮد و ھﯿﭻ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻧەﺑﻮو. ﺋێﺴــﺘەش دۆﺧــەﻛﺎن ﻟەﯾــەك دەﭼﻦ ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺧەرﯾﻜە ﻟە ڕێــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ واﻗﯿﻌﯽ ﭘێﮕەی ﻛﻮرد ﻟە ﺷەڕی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆر ﻛﺎر ﺑﯚ وەﭼﻨﮕﺨﺴﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎن دەﻛﺎت، ﺑەم ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﺑەردەوام ﺣــەزی ﻟــە ﻣﺎﻧەوەﯾــە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏــﺪا و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗﯚﻛﻤەی ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ﺗــﺎران و دەﯾەوێ ﻛﻮرد ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﻤێﻨێﺘەوە، ﺑە ڕاﺳــﺘەوﺧﯚش ﻧﺎڵــێ ﺑەھﯚی ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋێﺮان ﻟەﺳــەرﯾﺎﻧەوە ﻧﺎﯾﺎﻧــەوێ ﺟﯿــﺎ ﺑﺒﻨــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــەردەوام ﻛﺎﺗەﻛە ﺑــە ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎو دەزاﻧﻦ و دەﯾﺎﻧەوێ ﺳﯿﺴــﺘەم و دەﺳــﺘﻮور و ﭘﺎرەی ﺗەواو و ھﯿﭻ ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﻮﭼەڵەﻣەﯾەك ﻧەﻣێﻨێ، ﺋــەوﻛﺎت دەوڵــەت ڕاﺑﮕەﯾەﻧﻦ، ﺋەﻣەش ﻟە ﻗﻮﺗﻮوی ھﯿﭻ ﻋەﺗﺎرێﻚ و ﻟە ھﯿــﭻ ﻗﺎﻣﻮوﺳــێﻜﺪا ﻧەﺑﻮوە و ﻧﺎﺑــێ ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟەﺳــەر ﮔﯚی زەوﯾﻦ ﻟەوﻛﺎﺗەی ﻟە ﺳــەروﺑەﻧﺪی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘێﮕە و ﻗــەوارەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧە ،ﺑە دﻧﯿﺎﯾەك ﻛێﺸە و ﻛﯚﺳﭗ
دەورە دراﺑﻮون ،ﺑەم ﺳەرﻛێﺸﯽ و ﺑﻮێﺮﯾﯽ زۆرﯾﺎن ﻛﺮدووە و رژد ﺑﻮوﻧە ﻟەﺳــەر ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن و دواﺗﺮ ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯿﺎن ﺑە وردی داﻣەزراﻧﺪووە ،ﺑﯚ ﺋەﻣەش دەﻛﺮێ ﻧﻤﻮوﻧەی ﻛﯚﺳﯚﭬﯚ و ﺳەﻧﮕﺎﭘﻮور و ﻣﺎﻟﯿﺰﯾﺎ ،ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷﻮور ،ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎی ﺑﺎﺷــﻮور و دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاوی ﻋەرەﺑﯽ ﺑﮫێﻨﯿﻨە ﺑەرﭼﺎوی ﺧﯚﻣﺎن. ﭘﺮﺳــەﻛە ﻟێﺮەوەﯾــە ﺋﺎﯾــﺎ ﻛﻮرد وەك ﺳــەردەﻣﯽ ﺳــەﻓەوی و ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺧەودا دەﺑێ ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەﻓەوی و ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿە ﻧﻮێﻜﺎن ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ﺑەﻏﺪا و ﻣﻮوﺳــڵ ﺑەﺳەر ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا داﺑــەش دەﻛەﻧــەوە و ﺑﺎﺑــﺎن و ﺋەردەن ﻟەﮔەڵ ﺑﺎدﯾﻨﺎن و ﺳﯚراﻧﯽ ﻛﯚن ﺑەﻧﺎوی ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﮔﮋ ﯾەﻛﺘﺮدا دەﺑەﻧەوە، ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛــﻮرد ﻏﺎﻓڵﮕﯿﺮ ﺑﻜەن و ﺑﯿﮕەڕێﻨﻨەوە 100ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو؟. ﭼــﻮارەم :ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ھێﻨــﺮی ﻛﯿﺴــﻨﺠەری وەزﯾﺮی دەرەوەی ﭘێﺸــﻮوی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە وﺗەﯾەﻛﯿﺪا دەڵێ ،ﻛﺎری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛێﺸــە و درێﮋﻛﺮدﻧەوەیﻣەودایﻛێﺸەﻛەﯾە
ﻟەم ڕۆژاﻧەی ڕاﺑﺮدوو ﻟە ﻧﯿﻮﯾﯚرﻛﺪا، ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەك ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﺋەﻧﺠــﺎم درا و ﺗێﯿﺪا زۆرێﻚ ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﻤﺎن و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺑەﺷﺪار ﻟە ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴەﻛە ،ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،دەﻛﺮێ ﺋەﻣە ﻧەﯾەﺗە دی ،ﺑەم رەﻧﮕە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھەر ﺑﻪ ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻧﺎﭼﺎرﯾﺪا وەك ﻓﺸﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺳەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺋەو ﺑﮋاردەﯾە ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨێﺖ ،ڕەﻧﮕە ﺑﯿﻜﺎﺗە واﻗﯿﻌێﻜﯿــﺶ و ﺑەوھﯚﯾەوە ﻻﯾەﻧﯽ ﭼــﻮارەم ﻟە ﻧێﻮ ﻛێﺸــە و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت و ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەرەو ﮔﯚﺷــەی ﭼﺎرەﺳەرﻧەﻛﺮدن ﺑﺒــﺎت ،داﻋﺸــﯿﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ دەرﺑﻜﺎت و ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔەورە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ڕای ﮔﺸــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎوە ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ. ﻟە ﻛﯚﺗــﺎدا ڕەﻧﮕە دوای دەرﻛﺮدﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ،ھەﻣــﻮو ﺋەو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾﺎﻧە ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﺒﻦ ،ﺑــەم ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رەﻧﮕە رێﮕە ﻧــەدا ﺗەرازووەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰ ﻟە ﻋێﺮاق
ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﺑﺎﺑﺎن و ﺳﯚراﻧﯽ ﻛﯚن ﺑە دەﺳﺘﯽ دەرەﻛﯽ ھەڵﺪەﺧەڵەﺗێﻨﺮێــﻦ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﺑﯿﺮ ﺑﭽێﺘەوە ﺗﺎ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚی ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﺋەو ﻗﺴەﯾەی ﻛﯿﺴﻨﺠەر راﺳﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺣﺎﺷــﺎھەڵﻨەﮔﺮی ﻟە ﭘﺸﺘە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟەﮔەڵ ھەرﯾەك ﻟە ﺳــﻮﻧە و ﺷﯿﻌە و ﻛﻮرد دادەﻧﯿﺸێ و ﻟەﮔەڵ داوا و وﯾﺴﺘﯽ ھەرﺳــێ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛەﯾە ،ﺑەم ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﺋێﺴــﺘە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛﺎر ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ و ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺳــﺘﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻋێﺮاق دەﻛﺎت ،ﺋەوﯾﺶ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧە.
ﻻﺳــەﻧﮓ ﺑﻦ و ﺋەﮔــەر ھەرﯾەك ﻟە ﺑﻜەران و ﺟەﻣﺴــەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾﺎﻧە ژﯾﺮاﻧەﺗﺮ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رەﻓﺘﺎر ﺑﻜــەن ،دەﺷــێ ﺋەوﻛﺎت ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەرھــەم ﺑێﻨﻦ، دەﻧﺎ دۆﺧەﻛــە وەك ﺧﯚی دەﺑێ و ھەرﻛﺎت ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑێﺖ، ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دۆﺧێﻚ دەڕەﺧﺴێﻨێﺖ و ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە داواﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت و رێﮕــە ﻧﺎدا ھﯿﭻ ﻻﯾەك ﺑە ﺗــەواوی زاڵ ﺑﻦ ،ﺗﺎ ﻟــﻖ و ﭘﯚپ و ﻗەدی ﺋێﺮان ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧەﺑڕێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﻣﻮوﭼە ﺋەو ﭘﺮدەی ﻟە ﻧێﻮان
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺰﯾﻜەی ﻗـــــــــــــــــەرزدا
ﭼﯚن ﺳﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ وﺗﺎن وەرﺑﮕﯿﺮێ ﺑﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋە ﺷﯿﻜﺎرﯾﯽ :ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺋەﮔــەر ﻛﺘێﺒــﯽ ”ﮔﯿﻨﯿﺲ“ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺑە ژﻣــﺎرەی ﺟﯚری ھەواڵەﻛﺎن ﺑﺪاﯾە ،ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ھەواڵــﯽ ”ﺳــﺒەی ﻣﻮوﭼــەی ﺋــەم وەزارەﺗــە دێــﺖ“ ژﻣــﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮد. ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﺎﺳﯿﯽ ﺑﺮژاوی ﺑەﺧﺸﯿﯿەوە ،ﻛەﺳﯽ ﻓێﺮی ڕاوەﻣﺎﺳﯽ ﻧەﻛﺮد دوو ڕێﮕــە ﻟــە ﺑــەردەم ھــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــە ﺑــﯚ ﺑﮋێــﻮی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،ﺑﺎﺷەﻛەﯾﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ ھەل، ﺑە ھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ، ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری و ﭘێﺪاﻧﯽ ﻗەرز و زەوی و ﺋەزﻣﻮون ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻚ دەﯾەوێ ﭘڕۆژەﯾەك داﻣەزرێﻨــێ ،ﺧﺮاﭘەﻛەﯾــﺎن ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێــڕەوی ﻛــﺮدووە ،ھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ﺑــە ھێﻨﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ،ﭘێﺪاﻧﯽ زەوﯾﯿە ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﭬێﻼی ﻟێ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ﯾﺎن ﺑە وﺷﻜﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ﻧﺮﺧﯽ ﺑەﺳەر ﯾەﻛﺪا ﻟێ ﺑــەرز ﺑﻜەﻧــەوە ،ﻟەم ﻛﺎﺗەﺷﺪا ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﻜﯽ ڕازی ﺑﻜﺮێ و ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﭘﺸﻜﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ،ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﻧﯿﻮەی ﺧەڵﻚ ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ھﯿﭻ داھێﻨﺎﻧێﻜﯿﺎن ھەﺑــێ ،ﺑﻜﺮێﻨــە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣەت.
ﺑﺮﺳــێﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ زۆرﺑەی ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو وﺗەی ﺧﺴﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە. ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەھﯚی داﺑەﺷﺒﻮوﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚی ﺑــە ﻧﺎﭼﺎر زاﻧــﯽ ﺑــﯚ ڕازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ ،ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻧﯿــﻮەی ﺑﻜﺎت ﺑە ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوﯾﻨەﺗە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑﺮﺳێﺘﯽ ﺳــﻮودان ،ﺑەم ھەﻧــﮕﺎوەﻛﺎن ﺑەرەو ﺋەو ڕێﮕەﯾەﻣﺎن دەﺑﺎت. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﻮوﭼەﺧﯚری زﯾﺎﺗﺮە ﯾﺎن ﭼﯿﻦ؟ ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎرە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن، ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 400ھــەزار ﻣﻮوﭼەﺧﯚری ھەﯾە ،واﺗە دەﻛﺎﺗە ﺳــەرووی % 26ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭼﯿﻦ ﺑە ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ و 400ﻣﻠﯿﯚن ﻛــەس زەﺑەﻻﺣﺘﺮﯾــﻦ وﺗــﯽ دﻧﯿﺎﯾــە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣــەوت ﻣﻠﯿﯚن ﻣﻮوﭼەﺧﯚری ھەﯾــە ﻛە دەﻛﺎﺗە % 0.5ی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی ،ﺑەم داﺗﺎﯾە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﮋەی 50 ھێﻨﺪەی ﭼﯿــﻦ ،ﻣﻮوﭼەﺧﯚری ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧەﻛەی ﺧﯚی ھەﯾە. وﺗێﻜــﯽ وەك ﻟﺒﻨــﺎن ﻛــە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوش ﻧﯿﯿــە ،داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی ﻧﺰﯾﻜﯽ ھەﻣــﺎن ﻗەﺑﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑــەم ﺗەﻧﯿــﺎ 317ھــەزار ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ھەﯾە .ﺳــﻌﻮودﯾە ﻛــە ﻗەﺑﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧەﻛەی ﺷەش ھێﻨﺪەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺳﺎﻧە ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺑەھﯚی ﺣەج و ﻋەﻣﺮەوە
رێــﮋەی ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺑــەراورد ﺑــە ﺧەڵﻜەﻛەی ﭘەﻧﺠﺎ ھێﻨﺪەی رێﮋەی ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ وﺗﯽ ﭼﯿﻨە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﻮودان دەﭼێ دوای ﺳــﺎڵﯽ 1955ﻛە ﺳﻮودان ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ وەرﮔــﺮت ،ﻟــە ﺑەردەم ﻛێﺸــەی ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﯽ ﮔەورەدا ﺑﻮو ،ﺋەﻣەش وای ﻛــﺮد ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەو وﺗە ﺑــﯚ ڕازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵــﻚ ،ﻧﺰﯾﻜەی ھەﻣﻮوﯾﺎﻧﯽ ﻛــﺮدە ﻣﻮوﭼەﺧﯚر، ﻟەﻣــەوە دوای ﭼەﻧــﺪ دەﯾەﯾەك ﺧەڵﻜەﻛــەی ﻓێــﺮی ﺗەﻣﺒەڵﯽ ﺑﻮون ،زەوﯾﯿە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن وﺷــﻚ ﺑﻮون ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑــﻮوری ڕووی ﻟــە وت ﻛﺮد،
ﺣــەوت ﻣﻠﯿﯚن ﻛــەس ڕوو ﻟەو وﺗە دەﻛــەن و ﻧﺎﭼﺎرە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﺑﻮاری ﺗﺮ داﺑﻤەزرێﻨێ ،ھێﺸــﺘﺎ ژﻣــﺎرەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻧﺎﮔﺎﺗــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 200ھەزار ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ھەﯾە .ﺑەﭘێﯽ ﺋەم داﺗﺎﯾﺎﻧــە ،ھەرﻛەس ﻻی ﺧﯚﯾەوە دەﺗﻮاﻧێ ﺑﺰاﻧــێ ﺑﯚﭼﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﻣﻮوﭼە دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﭼﺎرە ﭼﯿﯿە؟ ﺑەﭘێــﯽ ﮔەڕاﻧەوە ﺑــﯚ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ وەك ھﯚڵەﻧﺪا ،ﺳﻌﻮودﯾە،
ﺳﻮودان و ﺋﻮردن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭼەﻧــﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﮕﺮێﺘە ﺑەر: ﯾەﻛــەم :ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی وەﺑەرھێﻨﺎن ،وەك ﭼﯚن ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2006ﻛﺮدی و ﺋﯿﺘﺮ دوای ﭼەﻧــﺪ دەﯾەﯾەك ﻟە وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە وﺗەﻛەﯾﺪا، ﺑڕﯾﺎری دا ﺋەو ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺑﯚ ﺋەواﻧﯽ دەﻛﺎت ،ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨەری ﺧﯚﻣﺎڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﻜﺎت و ﻣەرج ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨــەری ﺑﯿﺎﻧﯽ زﯾﺎد ﺑﻜﺎت، ﻛە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ھﺎووﺗﯿﯽ ﺧﯚی ﺑﺸــﻜێﺘەوە و ﻧەﯾەڵێ ھﯿﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﺳەرووی % 10ی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻟە دەرەوە ھﺎﺗﺒﻦ. دوو :ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و دووﺑــﺎرە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧەوەی ﺗــەواوی ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧەی ﺑە ﻧﺎوی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵەوە دراون ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺗــﺎوس و ﻧەﻋﺎﻣە و ﺋﺎﺳــﻜﯽ ﻧێﻮ ﺑﺎﺧﯽ ﭬێﻼﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟێ ﺑﯿﻨﯿﻮن .ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﻨە ﺷﺎرﻧﺸــﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت ﺑــە زۆرﯾﻨە دێﮫﺎﺗﻨﺸﯿﻦ. ﺳــێ :ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ، ﺳﺎڵﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ ﻛﻮرت ﺑﻜﺎﺗەوە. ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﭘﻠەﺑﺎﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎت. ﭼــﻮار :ﺑﺎﯾەﺧــﺪان ﺑــە ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻛە ﺑﺘﻮاﻧێ زۆرﯾﻨەی ﻛەرەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژاﻧەی ﺧەڵﻚ ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑەرھەم ﺑێﺖ، ﺑﯚ ﺋەﻣەش دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﻧﻤﻮوﻧەی وﺗﺎﻧــﯽ وەك ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان وەرﺑﮕﯿﺮێ ،ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺳەرەﺗﺎدا ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺋﻮردن ،ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻣﯿﺴــڕ وەرﺑﮕﯿﺮێﻦ ﻛە ﺳەرووی % 50ی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژاﻧەﯾﺎن ،ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە .ﺟﯿﺎ ﻟە ﺳﻮودە ﺑﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ھەﻟﯿﻜﺎردا. ﭘێﻨــﺞ :ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﻮوﭼەﺧــﯚر ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗــەوە و دوای ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، ﻣﻮوﭼەﺧﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﮕﻮازێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەو ﻛەرﺗﺎﻧە و ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەر ﺑﻜﺎت. ﺷەش :ﻟە ڕێﮕەی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎج و ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ وەزارەت و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﺷﺎرەﻛﺎن ،ﻓﺮە ﺑﺎزﻧەﯾﯽ ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻣﻮوﭼەدا دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە :ﺋەو داھﺎﺗەی وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن، ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﺷﺎرەواﻧﯽ، ﺋەوﻗــﺎف دەﺳــﺘﯿﺎن دەﻛەوێ، ﺋــەو داھﺎﺗــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە
دەﺳــﺘﯿﺎن ﺧﯚﺟێﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛەوێ ،ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻣﻮوﭼەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﻟــێ ﺑــﺪەن ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋــەوەی ﺗﺮ ﺑﮫێﻨﻨــەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺋەو ﻛﺎﺗە ﺗەﻧﯿﺎ وەزارەﺗــﯽ ﭘەروەردە ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻣێﻨێ ﻛە ﻣﻮوﭼەﺧﯚری زۆری ﻟەﺳەر ﺑێﺖ. ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎن: ڕاﭘﯚرﺗــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎڵﭙــەڕەﻛﺎن :ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،وﯾﻜﯿﭙﯿﺪﯾﺎ، اﻟﺴﻮداﻧﯿە ،ﻋﺎﻟﯿﻮم ،اﺧﺒﺎر.24 ڕۆژﻧﺎﻣــەﻛﺎن :اﻟﻐﺪ، ﻣەﻛــە ،ﻛﺘﺎﺑــﺎت، اﻟﻤﺪﯾﻨە. ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎن: ا ﻟﺠﺰ ﯾــﺮ ە ، اﻟﻌﺮﺑﯿە.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑەڵێﻨەی ﺧﯚی رژد ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ دای ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ھەﻣﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــە ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەﻛــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻧــەداوە ،ﺋەﮔەر ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران دەﺑێ ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎداری ،2017 ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەی دواﯾﯿﻦ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016ﺑﻦ .ﭘﺎﺳﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەوەﯾە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵەوە ﻧﺰﯾﻜــەی ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ھﯿــﭻ ﺑڕە ﻧەوﺗێــﻚ ھەﻧﺎردە ﻧەﻛــﺮاوە و ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕﯿﺶ رێﮕــە ﻧەدراوە ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ھەﻧــﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ ،راﺳــﺘﯿﯿە ﺗﺎڵەﻛەش ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﯾــە ﻧﺰﯾﻜەی ﺣەوت ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﻗەرزداری ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿەﺗﯽ ﻛە رۆژ ﺑەرۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەری ﻛەڵەﻛە دەﺑێﺖ. ﺑــەر ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ، ھــەر وەزارەﺗە و ﻟــە رۆژێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﻣﻮوﭼەﻛــەی وەردەﮔﺮت و ﺋەو ﻣﻮوﭼەﯾەش ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە دەﯾﺪاﯾــە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 400ھــەزار ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ،
دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت:
ﺗەﻧﯿــﺎ داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕەدا دەﮔﺎﺗە 620ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. دەﮔەﯾﺸﺘە 750ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﮔەﻣــﺎرۆ داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2014و دواﺗﺮ داﺑەزﯾﻨــﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ،دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺷەڕی داﻋــﺶ و ھﺎﺗﻨﯽ ﺳــەدان ھەزار ﺋــﺎوارە ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟەرووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺑە ﺗەواوی ﺷــڵەژاﻧﺪ. ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﺎﻧﮓ ﻟە دوای ﻣﺎﻧﮓ ﺑێ ﺗﻮاﻧﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو دەردەﻛــەوت و دواﺟﺎر ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2015دا ،ﻣﻮوﭼــەی ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﯚ ﺑﻮوەوە و وەك ﻗەرزدارێﻚ رووی ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻧﯿﻤﺎﻧە و ھەرﻛﺎﺗێــﻚ ھەﻣﺎن ﺑــﻮو ﺑﯚﺗﺎن دەﮔەڕێﻨﯿﻨەوە“. ﻧﺮﺧﯽ ﺟــﯚرە ﺑﺎﺷــەﻛەی ﻧەوت ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،ﺗﺎ 27دۆﻻر داﺑــەزی ﻛە ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ﻧەوﺗەﻛەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە 17دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷــﺮا ،ﺋەوەش ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ھﯿــﭻ
ﻛەﻟێﻨێــﻚ ﭘــڕ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﻧﺎﭼﺎری دەﺳﺘﯽ ﺑە ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻛﺮد و ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ﺟﯚری ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﺶ ﺋەوەﺑﻮو ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑﺒڕێﺖ و ﺑەﺧﺴﺘﻨەڕوویﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽﻧﻮێ، ﺑڕﯾﺎری دا ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﭘﻠەﺑــﺎﻛﺎن ﺑە رێﮋەی 15ﺗﺎ % 70 ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺣﻜﻮوﻣەت ھﺎوﻛﺎت ﺑــﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی داھﺎت ،ﺑڕی ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎد ﻛﺮد. ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﻟــە ﺳــێﯽ ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ دەرﻛــﺮا و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑڕﯾﺎرەﻛە ،ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ھەﻣــﻮو ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﻜﺮدن، ﻣﻮوﭼەﺧــﯚران دەﮔﺮێﺘەوە ﺟﮕە ﻟــە ﺳــەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ .ﺋەو رێﮋەﯾەی ﻛە ﭘﺎﺷەﻛەوت دەﻛﺮێﺖ، وەك ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ﺑە ﻗەرز ﻟەﺳەر وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ ﻟەﮔــەڵ رێﮋەی ﺗەواوی ﺋەو ﻣﻮوﭼە و دەرﻣﺎﻧەی ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2015 ﻛــە ﻟە ﺣﯿﺴــﺎﺑێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﻧﺎوی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻣﻮوﭼــە ﺑﯚ ﺋەوەﺑﻮو ﻟــە ﻻﯾــەك داھﺎﺗەﻛە ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ داﺑەش ﺑــﻜﺎت و ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ 30رۆژ ﺟﺎرێﻚ داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ .ﺑەم ﻧە ﺗﻮاﻧﯽ ﺑە ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ داﺑەﺷــﯽ ﺑﻜﺎت و ﻧــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەش ﻣﻮوﭼەﻛەی ﭘێ درا. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘﻠــە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن، ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﻮە و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﯾەك ﻟەﺳەر ﺳێ و ﻧﺰﯾﻚ ﺑە ﭼﺎرەگ ﻛەم ﺑﻮوەوە .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەك ﻛە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 200ھەزار دﯾﻨﺎری وەردەﮔــﺮت ،ﻣﻮوﭼەﻛــەی ﻛەم ﻛﺮاﯾەوە ﺑﯚ 500ھەزار دﯾﻨﺎر. ھﯿﭻ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺋەو ﻛەﻣە ﻣﻮوﭼەﯾەش
ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەھﯚ
”ﻣﻮوﭼەﻛە
وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ﻣﻮﺣﺴﯿﻦ ﺷﺎﺑﺎن ﺑەھﯚی ﺑەردەواﻣﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە ،ﺣ ھﺎووﺗﯽ ڕوو ﻟە ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧە و زۆرێــﻚ ژێﺮ ﺑﺎری ﻗەرز و ﻗﯿﺴﺘێﻜﯽ زۆرەوە ﻛە ھ ﻧەدەﭼﻮو .ﻟێﺮەدا ﭼەﻧﺪ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻚ ﺑە ﻛە ﺑﺎﺳﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دە
زاﻧﯿــﺎر ﺑەھﺎدﯾﻦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑەڕێﻮەﺑــە دەزﮔەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳــەرﺑە وەزار ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﮔﻮﺗﯽ :ﺋێﻤە ﺑەھ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﻦ ،ﻣﻮوﭼەﻛە ﺑەم ﻣﻮوﭼەﻣﺎن دوا ﻛەوﺗﻮوە و ﺣﻜ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا رووﺧﺎ
ھﯿــﭻ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧەدراوە ،ھەﻣﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﺑــێ ﺑەڵێﻨﯿﯽ ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜﺪا ﻛﺮدووە و ﻛﺎر ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەوەی ﻧــەك ﻟــە 18ی ﺋەﯾﻠﻮول دەﺳﺖ ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣﻮوز ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑەو ﭘێﯿە ﺋەﮔــەر ﺑﯿﺮﻛﺎرﯾﯿﺎﻧە ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘــەوە ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕﺪا 36رۆژ دوا ﻛەوﺗﻮوە ،ﻛەواﺗە ﺑﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗــﻮو 24رۆژی ﺗﺮ دوا
دۆﻻرەﻛەی ﺗﺮ وەك ﻗەرز ﻟەﺳەری ﻛەڵەﻛە دەﺑێﺖ. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــە ،ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﻛﻮرﺳــﺘﺎن رۆژاﻧە ﺳەرووی 600ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ھەﻧﺎردە ﻛﺮدووە و ﺑەﭘێﯽ ﻟێﻜﺪاﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺗەﻧﯿﺎ داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕەدا دەﮔﺎﺗە 620ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر و ﺋەﮔەر داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ،ﺋەوا ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛە ﺑەﻻﯾەوە ﺳــەﯾﺮە ﺑﯚﭼﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋﺎوڕی رژد ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻧﺎداﺗەوە.
دەﻛەوێﺖ و ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە دەﮔەﯾﻦ ﻛە ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ 12ی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧەك ﻟە ،11/1/2017ﺑەڵﻜﻮ ﻟە 11ی ﺋﺎداری ﺳﺎڵەﻛە داﺑەش دەﻛﺮێﺖ. دﻛﺘﻮر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە و ﺳــەرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ،ھﯚﻛﺎرەﻛە ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت و دﯾﺎرﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە .ﺋــەو دەڵێــﺖ ،ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﻮێﯽ ﻣﻮوﭼە، ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە 430ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر داﺑەش دەﻛﺎت و 320ﻣﻠﯿﯚن
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﻟە ﻣﻮوﭼەی ﺳﺎڵﯽ ،2015ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﻗــەرزداری ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە .ﻟە ﺣــەوت ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 320ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺗﺮ ﻗەرزداری ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑﻮوە ﻛە ﻛﯚی ﭘﺎرەﻛە دەﻛﺎﺗە دوو ﻣﻠﯿــﺎر و 240ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر .ﺧﯚ ﻣﻮوﭼــەی ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ھەﺷﺖ و ﻧﯚی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﻧەدراوە و ﺋەﮔــەر ﺋەو دوو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەش ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛﯚ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،دەﻛﺎﺗە ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ و 500ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر و ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرەﻛەی ﺗﺮ دەﻛﺎﺗە ﺳــێ ﻣﻠﯿــﺎر و 740ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر و ﺑە
دەﺑــﻮو ﻟــە 11ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە، ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ داﺑــەش ﻛﺮدﺑﺎﯾە ،ﻧــەك ﺋەوەی ﺣەوت رۆژ دواﺗﺮ ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣﻮوز داﺑەش ﺑﻜﺎت.
ﻗــەرزی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووش، دەﮔﺎﺗە ﺷــەش ﻣﻠﯿــﺎر و 740 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە دڵﺸــﺎد ﺷــەﻋﺒﺎن ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﻧﺰﯾﻜە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺎﺳﺎو ﻛﺮد ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﻟەوەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻮوﭼەﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧەدرێﺖ .ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھەﻧﺎردەی ﻧــەوت ﺑﯚ ﻣــﺎوەی 13رۆژ و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎدارﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﻣﺎوە وەﺳــﺘﺎ ﻛە وای ﻛــﺮد ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﺎﻧﮕێﻚ ھﯿــﭻ داھﺎﺗێﻜﯽ ﻧەوت دەﺳــﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻛەوێــﺖ .ﭘﺎﺳــﺎوێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺷــەﻋﺒﺎن دەﯾﺨﺎﺗە ڕوو ﺋەوەﯾە، ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟەژێﺮ ﻓﺸــﺎری ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ، ﺑەﻏــﺪا رێﮕﺮی ﻟــە ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮد ﻛە 150 ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ رۆژاﻧــە ﺑﻮو، ﺑﯚﯾە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە 602ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻠەوە داﺑەزی ﺑﯚ 450ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺴــﺘە ﺳەر ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی داھﺎت. ﺋەو دەڵێﺖ ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺑﻜــەن ﻛــە رووداوی ﺗــﺮ ﻟە داھﺎﺗــﻮودا روو ﻧــەدات ،ﺑەم دوای رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێــﺮاق ،دﯾﺴــﺎن ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾــﺎدی ﻛﺮدووە و ﺋەﮔەر ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﻧەﯾەﺗە ﻛﺎﯾەوە ،ﺋــەوا ﺑە رێﻜﯽ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳﯿﺴﺘەﻣەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن. ﺋــەوەی زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﻮوەﺗــە ھﯚی ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ،ﺑێ ﺑەڵێﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﻮوە ﻟەوەی ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﻣﻮوﭼەﻛــە داﺑــەش ﻧــﺎﻛﺎت و ھەر ﺋــەو ﺑــێ ﺑەڵێﻨﯿﯿەش ﺟەژﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻻی زۆرﯾﻨەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺗﺎڵ ﻛﺮد.
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺣەوت ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر اری ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧە
ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ:
ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛەی ﻣﻮوﭼە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﺑێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ھﯚی ﺳــەرەﻛﯿﯽ دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﺑەردەواﻣﯽ ﺟێﺒەﺟێﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﻜﺮدن ،ﺑﯚ ﻛەﻣﯿﯽ ﺑڕی داھﺎﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔەڕێﻨێﺘەوە و دەڵێﺖ% 95 ،ی داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸﺖ ﺑە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت دەﺑەﺳﺘێﺖ و ﭘﺎرەی ﻧەوﺗەﻛەش ﺑەﺷﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻧەﻛﺮدووە. ﺋــەو دەڵێــﺖ ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺋەو ﺳەرﭼﺎوە داراﯾﯿە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ھەﻧﺎردەی ﻧەوت وەﺳﺘﺎوە و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳﯽ راﺑﺮدوو ﻛە 150ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛــەوە ھەﻧﺎردە دەﻛﺮا، ﺳــەرووی ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮓ وەﺳﺘﺎ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﺴــﺘە ﺳــەر داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ داھﺎت. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ، ﻛێﺸــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ھەﻧﺎردەﻛــﺮدن ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯿﺶ ﻛێﺸەﯾﺎن ھەﺑﻮوە و ﻓﺮۆﺷﺘﻨەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣەت راﺳﺘەوﺧﯚ ﭘﺎرەﻛە وەرﺑﮕﺮێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ دوای ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت، ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎرەﻛە ﭼەﻧﺪان ھەﻓﺘەی ﭘێ دەﭼێﺖ .دزەﯾﯽ دەڵێﺖ” ،ﻧەوﺗەﻛــە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺑەرﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎن ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺳــێ ھەﻓﺘەی ﭘــێ دەﭼێﺖ، دواﺗﺮ ﺗﺎ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﻧەوﺗەﻛە ﻟەڕووی ﻛەﻣــﯽ و ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻟە
ﺟەﯾﮫﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دەﺧﺎﯾەﻧێــﺖ و ﮔەڕاﻧەوەی ﭘﺎرەﻛــەش ﺑــە ﯾەﻛﺠــﺎر ﻧﯿﯿە، ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر 10ﻣﻠﯿﯚن و ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر 15ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر دەﮔﺎﺗە دەﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﺋــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــە داﺑــەش دەﻛﺎت ﻛە ﻟە
ﺑەردەﺳﺘﯿﺪاﯾە و ھەروەك دزەﯾﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ ﻛــﺮد ،ھەﻧﺪێﻚ وەزارەﺗﯿــﺶ وەك وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﺑە ﺑڕێﻜــﯽ زۆری ﭘــﺎرە ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻣﻮوﭼەﻛە دوا دەﻛەوێﺖ. ﻟەﺑﺎرەی ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ دەڵێﺖ، ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﻧــﺰم ﺑﻮو، رۆژاﻧــە 650ھــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ
ەم ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷﯽ ﻗﯿﺴﺘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەم ﻧﺎﻛﺎت“
ﺣﺎڵﯽ ﻣﺎڵﯽ ﭼەﻧﺪان ﻚ ﻟەواﻧە ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ھەرﮔﯿﺰ ﺑﯿﺮﯾﺎن ﺑﯚی ﻧﻤﻮوﻧە وەردەﮔﺮﯾﻦ ەﻛەن.
ەری ﺗﺎﻗﯿﻜەﮔﺎن ﻟە رەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ھﯚی ﺋەوەی ﺳەرﺑە ەﻣﺎن ﻧەﺑﻮوەﺗە ﻧﯿﻮە، ﻜﻮوﻣەت ﻗەرزارﻣﺎﻧە،
ھەﻧــﺎردە دەﻛــﺮا ،ﺑــەم دوای راوەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەﻧﺎردە ﺑﯚ ﺳــەرووی 450ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ داﺑەزی ،ﺋەوەش وای ﻛﺮد ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧــﺮخ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆری ﻟەﺳــەر ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی داھــﺎت ﻧەﺑێــﺖ .ﺟﮕەﻟەﻣــە دوای ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﺑە ﻧﺰﯾﻜــەی 500 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ھەﯾە ﺑــﯚ ﺋەوەی داﺑەﺷﯽ ﺑﻜەن. ﺑەﮔﻮێــﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧﻮێﯽ ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ،ﺋێﺴــﺘە ﻧەوﺗەﻛە ﺑە ھﺎوﺑەﺷﯽ دەﻓﺮۆﺷﻦ ﻛە 50ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داھﺎﺗﯽ 50ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠەﻛەی ﺗﺮ ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗە .دزەﯾﯽ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺎت ﻟە داھﺎﺗﻮودا
ﻧەوﺗەﻛە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺟەﯾﮫﺎن ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺳێ ھەﻓﺘەی ﭘێ دەﭼێﺖ.
ﯚی ﺗەﻧﮕﮋەوە ﻗﻮڕﯾﺎن ﺑﯚ ﮔﯿﺮاوەﺗەوە
ﺑەھﯚی ﺋەو دواﻛەوﺗﻨەوە ﻗﯿﺴﺘﯽ ﻛەﻟﭙەﻟﯽ ﻣﺎڵەﻛەم ﻟەﺳەر ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و ﺗﻮوﺷﯽ ﻗەرز ﺑﻮوم ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ .زاﻧﯿﺎر دەﭘﺮﺳێ ،ﺟﺎ ﻛێ ھەﯾە ﻟەم ڕۆژەدا ﻗەرزدار ﻧەﺑﻮوﺑێ؟ ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻣﻦ ھێﺸــﺘﺎ ﻟە زۆرﺑەی ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻢ ﺑﺎﺷــﺘﺮم ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﯾﺎﻧە ﻛﺮێﭽﯿﯿە و دﻧﯿﺎﯾەك ﻗەرزاری ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە و ﻣﻮوﭼەش ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ دواﻛەوﺗﻨەوە و ﺑە ﻧﯿﻮەوە دێﺖ“. ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2014ەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮدﺟە و ﻣﻮوﭼەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی و ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯿــﺶ داﺑەزی ،ﺑﯚﯾە 30ﻣﺎﻧﮕە ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧەدراوە ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼﻮار ﻣﻮوﭼەی 2015ﻗەرزارە. ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻋﻮﻣەر ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺧﻮﻟەﻛﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن ،ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷــەش ﺳﺎڵە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرە و ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ 350ھەزار دﯾﻨﺎر وەردەﮔﺮێ .ﺑﯚ ”وﺷە“
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 480دۆﻻر ﻗﯿﺴــﺘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﻢ ﻟەﺳەرە و وا ﺑﯚ ﺣەوت ﻣﺎﻧﮓ دەﭼێﺖ ﻗﯿﺴــﺘەﻛەم ﻧەداوە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎش ڕۆژاﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﭘێﻮە دەﻛەن و ﺋﺎﮔﺎدارم دەﻛەﻧەوە ﻛە ڕووﺑەڕووی دادﮔە دەﺑﻤەوە“. ”ﺧێﺰاﻧەﻛەم دەرﭼﻮوی ﻛﯚﻟێﮋی ﯾﺎﺳــﺎﯾە و ﺷەش ﺳــﺎڵە ﭼﺎوەڕێﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧە، ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﺗﺎﻛە ﺳــەرﭼﺎوەی داراﯾﯽ ﻣﺎڵەﻛەم ،زوو زوو ﻗــەرز ﻟەم و ﻟەو دەﻛەم و داﺧﻢ زۆرە ،ﺑەم ﻧﺎﭼﺎرم ﺋﯿﺪی ﻗەرز ﺑﯚ داﻧﯽ ﭘﺎرەی ﻣﯚﻟﯿﺪە ،ﭘﺎرەی ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت و ھەﻣﻮو ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ژﯾﺎﻧﻢ“ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ وای ﮔﻮت. ﻛﺎرزان ﻋﻮﻣــەر رەﺳــﻮوڵ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕۆژﺋﺎوا ﻟــە ھەوﻟێﺮ، ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣﻦ ﺟﮕە ﻟە دەواﻣﯽ ﺋێﺸــﻜﮕﺮﯾﯿەﻛەم ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎری ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﻢ ﻟە ﻧﯚرﯾﻨﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﺋەﻣەش وای ﻛــﺮدووە ﺗەﻧﮕــﮋە و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼــە ،ﻛﺎر ﻟە ﮔﻮزەراﻧﻢ ﻧــەﻛﺎت .ﻧﺎڵێﻢ ژﯾﺎﻧﻢ ﻧەﮔﯚڕاوە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺗەﻧﮕﮋە ﻧﺎﭼﺎری ﻗەرزﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووم“.
ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ 130ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران دەڵێــﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﻜەﯾﻦ و ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺎت چ ﻛﺎﺗێﻚ دۆﺧەﻛە ﭼﺎك دەﺑێﺖ. ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﯿﯿــە و ھەﻧﺪێﻚ ﺑﯚﭼﻮون ھەﯾە دەڵێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە داھﺎﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــەرووی 600ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە .ﺑەم ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ دەڵێﺖ” ،ﻗﺴە زۆر دەﻛﺮێ و ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻦ و ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن، ﺋەوەﯾە ﺋەو دۆﺧەﯾﺎن ﺗێﺒﮕەﯾەﻧێﺖ و ﺑﯚﯾﺎن روون ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﭘﺮﺳــەﻛە ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛێ ﺑڕوا ﺑە ﻛێ دێﻨێﺖ، ﺑەم دەﻛﺮێﺖ واﻗﯿﻌەﻛە ﺑﺨﺮێﺘە
روو و ﻣﺎدام ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ھەردووﻻ ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎری ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻜە ،دەﻛﺮێ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜەن و ﺳــﻮود ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ وەرﺑﮕﺮن“. ﺋــەو ﻟەﺑــﺎرەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ھەﻧﺪێﻚ ژﻣﺎرە رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەن ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺋەوە ﻛﺮد ﺑڵێﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗەرزدارە و ﭘﺎرەی ﻧﯿﯿە ﺑﯿﺪاﺗــەوە ،دواﺗﺮ ﮔێڕﯾﺎن ﮔﯚڕی و ﮔﻮﺗﯿــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ھەﯾە و ﻧﺎﯾﺪات .دزەﯾﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ﺟــﯚرە ﻟێﺪواﻧﺎﻧە دۆﺧەﻛــەی ﺷــێﻮاﻧﺪووە ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻟێﻜﺪاﻧــەوەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮان ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر رۆژاﻧە 500 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑڕوات و ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑــە 45دۆﻻر ﺑێ ،ھﯽ ھەرێﻢ ﺑــە 35دۆﻻرە و ﺋەﮔەر ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘەوە ،ﺑە داھﺎﺗەﻛەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺋــەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﻣﻮوﭼەی ﭘــێ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ. ﭘﺮﺳﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚش راﺳﺘە زﯾﺎد ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺋەوﯾﺶ ﮔﺮێ دراوە ﺑــە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﺋەﮔــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﻣﻮوﭼەی وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺗﻮاﻧﺎﺷﯽ ﻧەﺑﻮوە ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺋﺎو ﺑﺪات. ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ﻛە ”ﺟﯚرێﻚ ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و راﺳﺘە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟە ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەت داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە و دەزاﻧێ ﭼــﯚن ﺧەرﺟــﯽ ﻛــﺮدووە“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘێﻨﺞ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە وردﺑﯿﻨﯽ ھەن ﻛە دووﯾﺎن ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە و وردﺑﯿﻨﯽ ﻟــە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت دەﻛەن ،ﺑــێ ﻣــﯚری ﺋەوان راﭘﯚرﺗەﻛە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻧﯿﯿە و ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ ﭼﺎوی رەﺷــﯽ ﺋەم و ﺋــەو ﺑﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﺷێﻮێﻨﻦ“.
ھەﻧﺪێــﻚ ﻻﯾەن ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﻛﺮد ﺑڵێﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗەرزدارە و ﭘﺎرەی ﻧﯿﯿە ﺑﯿﺪاﺗەوە ،دواﺗــﺮ ﮔێڕﯾﺎن ﮔﯚڕی و ﮔﻮﺗﯿﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ھەﯾە و ﻧﺎﯾﺪات.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﭘەﺗﺎﺗەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ دوو ھێﻨﺪە زﯾﺎدی ﻛﺮدووە
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﭘەﺗﺎﺗەﯾەﻛﯽ زۆر دەﺧﺎﺗــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ،ﺳەرﺑﺎری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺷــﻮوﺗﯽ و ﺗەﻣﺎﺗە و ﺑﯿﺒەر و ﭼەﻧــﺪ ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﻚ و ﻧﺎڵﭙﺎرێﺰ ،ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺑڕێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﭘەﺗﺎﺗە ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨﻦ ،ﺋەوەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﭘەﺗﺎﺗە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ﻛە زۆر ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑەرزﺗﺮە و ﭘەﺗﺎﺗەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ھەﻧﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺮێﺖ. ﭘەﺗﺎﺗە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەﭼﯿﯿە؟ ﻋەزﯾــﺰ ﻛەرﯾــﻢ ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟــە ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﭘەﺗﺎﺗە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛەﺷــﻮھەواﯾەﻛﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﮔەرم و ﺧﺎﻛێﻜﯽ ﺳــﻮوك و ﺗێﻜەڵﯽ ﻟﻤﺎوی ھەﯾە ،ﻛە ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ژێﺮ ﺧﺎﻛەﻛــە ﺑﮕﺎﺗە )18- (20ﭘﻠەی ﺳــەدی ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎوە ﺑﯚ ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﺗﺎﺗە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻛــە ﭘﻠەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﺎ زۆر ﻧﺰﻣﻦ و ﺑﯚ ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﮔﻮﻧﺠﺎون. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە ﻛــﺮد ،ﺋەﮔــەر ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ﭘەﺗﺎﺗە ﺑﭽێﻨﺮێــﺖ ،ﺑــڕی ﺑەرھەﻣﯽ ﯾەك ﺗﯚﻧﯽ ﭼێﻨﺮاو دەﮔﺎﺗە 15ﺗﺎ 20ﺗﯚن ﺑەرھەم.
ﭘەﺗﺎﺗە زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ﻋەﺑﺪو ﻧﻮوری ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛێڵﮕەی ﭘەﺗﺎﺗە ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﮔﯚﺧﻧﯽ ﺳــەر ﺑەﺷــﺎرەدێﯽ ﮔەرﻣﻚ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد ،ﺑــەر ﻟەوەی وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺗﯚوی ﭘەﺗﺎﺗەی ﺑﺎوەڕ ﭘێﻜﺮاو ﺑﮫێﻨێ ،ﺳﺎﻧە )- 10 (15ﺗــﯚن ﭘەﺗﺎﺗەﯾــﺎن ﭼﺎﻧﺪووە و ”ﺑەرھەﻣەﻛەﺷﯽ زۆر ﺑﺎش ﻧەﺑﻮو، ﺑەم ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵە 300ﺗﺎ 350 ﺗﯚن دەﭼێﻨﻢ ،ﺑڕی ﺑەرھەﻣﯽ ﯾەك
ﺑڕی ﺑەرھەﻣﯽ ﯾەك ﺗﯚن ﭘەﺗﺎﺗەی ﭼێﻨﺮاو دەﮔﺎﺗە 15ﺗﺎ 20ﺗﯚن.
ﺗﯚﻧﯿﺸﻤﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە 14ﺗﯚن“. ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧەی ﺑەﺳــەر ﻋێﺮاﻗﺪا ھﺎﺗﻮوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن رەواﻧەی ﺧﻮاروو و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻜەﯾــﻦ، ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺸــﺪا ﺑــﺎزاڕی ﻧﯿﯿە، ﻛﯚﮔەﺷﻤﺎن دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻦ“. ﭘەﺗﺎﺗەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەڕوات ﻧﻮوری ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﯿﻨە و ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو، ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺳەرﺟەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛــﯽ ﺑەرزﯾﺎن ھەﯾە و ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو ﺧﻮاﺳﺘﯿﺎن ﻟەﺳەرە،
ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑەرھەﻣﯽ ﭘەﺗﺎﺗە ﺑﯚ 160ھەزار ﺗﯚن ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە.
ﺑــەم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻣﯿﻜﺎﻧﺰﻣێﻚ ﺑﺪۆزﻧــەوە ﺑﯚ ھەﻧﺎردە و ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯿــﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺑەﻧﺎﭼﺎری ھەﻧﺎردەی ﺧﻮاروو و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق دەﻛەن ﻛە ﻟەوێ ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﺎﻛﺎت. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ھەرﯾــەك ﻟە ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕە ﻧــﺎدەن ﺑەرھەﻣــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــﺎوردەی وﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﭘێﺸﻨﯿﺎزی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑەﺑﺎزاڕﻛــﺮدن دەﺧەﯾﻨــە ﺑەردەم ﺳــەرﻣﺎﯾەداران ،ﺑــەم ﻛــەس ﺑەﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧﺎزاﻧــێ و ﮔﻮێــﯽ ﭘێ ﻧﺎدات“. ﭘەﺗﺎﺗەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەﻛﯚﮔەﯾە ﺳەﻣﯿﺮ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑﺎﺧﺪارﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ،ﻛە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﯚوی ﺑﺎوەڕ ﭘێﻜﺮاوی ﭘەﺗﺎﺗە و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﺪا ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚ
”وﺷە“ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،رێﭽﻜەی ﺧﯚی وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑﯚﯾە ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ رووﺑــەری ﭼێﻨﺮاو ﺑــە ﭘەﺗﺎﺗە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە. ”ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑەرھەﻣــﯽ ﭘەﺗﺎﺗەدا ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﯾﻨەﺗە ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﺑەراﻣﺒــەری ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ،
ھﺎوردە ﺑﺒەﺳﺘﯿﻦ“ ،ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ وای ﮔﻮت. ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﮔەش دەڵێ، ”ﻟە ﭘﻼﻧﻤﺎﻧﺪا ﺑﻮو ﻟە رێﮕەی ﻗەرزی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ﻛﯚﮔە دروﺳــﺖ ﺑﻜەن، ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﺋەو ﻛﺎرە راﮔﯿﺮا“. د .ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻋﻮﻣەر ﭘﺴﭙﯚڕی ﺧﯚراك ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ،ﭘەﺗﺎﺗە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑەھﺎ ﺑەرزە ﺧﯚراﻛﯿﯿەی ھەﯾەﺗﯽ ،ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻧﺎﺳﺮاوﺗﺮﯾﻦ و ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘﺮﯾــﻦ ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ﺧﯚراﻛﯿﯿە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿﺎﻧە دادەﻧﺮێﺖ ﻛە ﻟــە زۆرﺑەی وﺗــﺎن ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧــﻮاردن و ﭼﺎﻧﺪن و
ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻚ:
ﭘەﺗﺎﺗــە ﺑﺎزاڕی ﻧﯿﯿە ،ﻛﯚﮔەﺷــﻤﺎن دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻦ. ﺑــەم ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﮔە و ﺳــﺎﻏﻨەﺑﻮوﻧەوەی ﺑەرھەﻣەﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺑەﺷــﯽ زۆری ﺑەرھەﻣﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ھەﻧﺎردەی ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑــﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەم ﺗﺎ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺋﺎﯾﺎر ،ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﭘﺸﺖ ﺑە
ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ دەدرێ. دوو ﺳﺎڵە ﺑەرھەﻣﯽ ﭘەﺗﺎﺗە زۆر ﺑﻮوە ﭼﺎﻧــﺪن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘەﺗﺎﺗە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓﺮاوان و زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ درێﮋی ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2008وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ 51ﺗﯚن ﺗﯚوی ﭘەﺗﺎﺗە
ﺑﮋێﻮی ھەزار ﻛەس ﻟە ﻣەرزی ﺳﯿﭙەﯾە
و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﺳەر ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﺪا دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﭼﺎﻧﺪن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﭘەﺗﺎﺗــە ﻛﺮد. دواﺗﺮﯾــﺶ ﻟە ﭘﻼﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﺪا داﻧﺮا. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ،ﺣەوت ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ 12ھەزار ﺗﯚن ﭘەﺗﺎﺗەﯾﺎن ﺑەرھــەم ھێﻨﺎوە ،ﺑەم ﺳــﺎڵﯽ ،2015ﺑﯚ 140ھەزار ﺗﯚن زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑــﯚ 160ھەزار ﺗﯚن ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە .ﺋەو ﺑڕەش دوو ﺑەراﻣﺒەری ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﺳــﺎﻧەی دەﮔﺎﺗە 80 ھەزار ﺗﯚن. ﭘەﺗﺎﺗەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺳــﺎﻣﺎن ﻛەرﯾــﻢ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرێﺘــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﭘەﺗﺎﺗــەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑەری ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟە ﺷەش ھەزار و 455ﺗﯚن. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوەش ﻛﺮد ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎڵﭙﺎرێﺰ و ﮔەرﻣﻚ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە 250 ،ﺗﯚن ﭘەﺗﺎﺗە ﭼێﻨﺮاوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﻧێﻮان 150 – 100ﺗﯚن ﺑﻮوە.
ﻛﯚڵﺒەرﯾﯽ ﻟە ﺋێﺮان ﻗﺎﭼﺎخ و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎزادە وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدەﻧﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻣەرزێﻜﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، رۆژاﻧــە ﺳــەرووی 750ﻛﯚڵﺒــەر ﺑە وﺧــەوە ﻛەﻟﻮﭘەل ﺑــﯚ ﺋێﺮان دەﮔﻮازﻧەوە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻛﺎرەﻛە ﻟە دﯾﻮی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎزادە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﻟەﺳەر ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە دﯾﻮی ﺋێﺮان ﻗﺎﭼﺎﺧە و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﭼەﻧﺪان ﻛﯚڵﺒەر ﻟە ﺑﯚﺳەی ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﺪا ﻛﻮژراون. ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑە ﻣەرزی ”ﺳــﯿﭙە“ ﻧﺎوی دەرﻛــﺮدووە” .ﺳــﯿﭙە“ ﻣەرزێﻜﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯿﯿە و دەﻛەوێﺘە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﯿــﺎرەی ھەوراﻣﺎن ﻟە ﺑﺎﻛــﻮری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠــە و ﺑەدوورﯾــﯽ 83ﻛــﻢ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری رۆژھەﺗــﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەڵﻜەوﺗــﻮوە .ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ھﺎوﺳﻨﻮورە و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ. ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟەرووی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿەوە رووﺑەرێﻜﯽ ﺳﻨﻮوردارە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻨﻮور ﻟەﮔەڵ ﺋێــﺮان ،ﻣەرزێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﺣەوت ﻣەرزی ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ. رۆژاﻧە ﻟە ﻣەرزی ﺳــﯿﭙە ،ﺳــەﺗﺎن
ﻛﯚڵﺒەر و وﺧــﺪار ﺑﺎری ﻛەﻟﻮﭘەل ﺑــﯚ ﺋێــﺮان دەﮔﻮازﻧــەوە ،ﻛﺎ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ﻟە دﯾــﻮی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﻮﻣﺮگ دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەم ﻟە دﯾﻮی ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻗﺎﭼﺎخ دادەﻧﺮێــﺖ و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻛﯚڵﺒــەران رووﺑەڕووی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دەﺑﻨەوە. ﻋﺎدل ﺣﻮﺳێﻦ ﯾەﻛێﻚ ﻟە وﺧﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛە ﻟــە ﻣەرزی ﺳــﯿﭙە ﻛﺎر دەﻛﺎت ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟە
ﻛﺎﻣﯿﺎراﻧەوە ھﺎﺗــﻮوم و ﻟەم ﻣەرزەدا ﻛﺎر دەﻛەم ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿــﭻ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﻛێﺸــەﯾەﻛﻤﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻛە ﺑﯚ ﺋێﺮان دەﮔەڕێﯿﻨەوە ،ھەر ﻟەﺳــەر ﺳــﻨﻮورەوە ژﯾﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﺗﺎ دەﮔەﯾﻨــە ﺷــﻮێﻨﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران ﺑەردەوام ﺑﯚﺳە دەﻧێﻨەوە“. ﺣﻮﺳێﻦ و وﺧﺪاراﻧﯽ ﺗﺮی ﺧەڵﻜﯽ ﺋێــﺮان و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، دووﭘــﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧــەوە ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر و ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺑێــﻜﺎری ﻟە ﺋێــﺮان ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻮون ﻛﺎری ﻗﺎﭼــﺎخ ﺑﻜــەن ،ﺋەو دەڵــێ” ،ﻛﺎرەﻛە ﻗﺎﭼﺎﺧــە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﮋێﻮی ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﭼﺎرﯾــﻦ ﺑﯿﻜەﯾــﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە و زۆر ﻛەﺳﯿﺶ ژﯾﺎﻧﯿﺎن
وﺧﺪارێﻚ:
ﻛﺎرەﻛــە ﻗﺎﭼﺎﺧــە ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﮋێﻮی ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺑﯿﻜەﯾﻦ.
ﻟەﺳەر داﻧﺎوە“. ﻟــە ﻣەرزی ﺳــﯿﭙە ﻛــە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 20ﻛﻢ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﯿﺎرە ھەڵﻜەوﺗﻮوە ،رۆژاﻧە ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﻛﯚڵﺒــەر و وﺧــﺪار ﻛﺎری ﺗێــﺪا دەﻛەن ،ﺋــەو ﻛﺎ و ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟەو ﻣەرزەوە ﺑﯚ ﺋێﺮان دەﮔﻮازرێﻨەوە، ﻟە ﻗﻮﻣﺎش ،ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ و ﺗﺎﯾەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭘێﻚ دێﻦ. ﺣەﻣەڕەﺷــﯿﺪ ﺋەﺣﻤەد ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎران و ﺧﺎوەﻧﺒــﺎر ﻟە ﻣەرزی ﺳــﯿﭙە ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﻟــە رێﮕەی ﺋەم ﻣەرزەوە رۆژاﻧــە ﻧﺰﯾﻜــەی 700وخ ﻟــە ﺋێﺮاﻧەوە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دێﻦ و ﺑﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﺋێﺮان دەﮔﻮازﻧەوە، ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا 50وﺧﺪاری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەو ﻣەرزەدا ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺋەوە ﺟﮕە ﻟەواﻧەی ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣەرزەﻛە دەﮔﻮازﻧەوە و ﺑەﮔﺸﺘﯽ ھەزار ﻛەس ﻟە ﻣەرزەﻛەدا ﻛﺎر دەﻛەن“. ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣەد ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە وﺧﺪارەﻛﺎﻧە و ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ھەﻓﺘەی ﭘێﺸﻮو ﻛە ﻟە ﺳﯿﭙە ﺑﺎرﻣﺎن ﻛﺮد ،ﺳەﻋﺎت ﺳێ دوای ﻧﯿﻮەڕۆ ﺑﻮو، ﺳەﻋﺎت ھەﺷــﺘﯽ ﺋێﻮارە ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺳﻨﻮور ،ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﯚﺳەﯾﺎن ﻧﺎﺑﻮوەوە، ﺗەﻗەﯾﺎن ﻛﺮد و وﺧێﻜﯿﺎن ﻛﻮﺷﺘﯿﻦ
ﻟە ﻣﺎوەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮاﻧەوە 11ﻛﯚڵﺒەری ﻛﻮرد ﻛﻮژراون.
و ﺋێﻤەش راﻣــﺎن ﻛﺮدەوە ﺑﯚ دﯾﻮی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. زۆرﺟﺎر ﻛە وﺧﺪارەﻛﺎن دەﻛەوﻧە ﺑﯚﺳــەی ﭘﺎﺳــﺪاراﻧەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەرﺑــﺎز ﺑﻜەن، ﺑەﻧﺎﭼﺎری وﺧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑە ﺑﺎرەوە ﺟێ دێڵــﻦ ،وﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎﺳــﺪارەوە دەﻛﻮژرێﻦ و دەﺳــﺖ ﺑەﺳەر ﺑﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑەم ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑﺎز دەﺑﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋــەو ﻛﯚڵﺒــەر و وﺧﺪاراﻧەی ﻛە رۆژاﻧــە ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎﺳــﺪاراﻧەوە دەﻛﻮژرێﻦ. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ،ﻟە
ﻣــﺎوەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑﺮدوودا ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮاﻧەوە 11 ﻛﯚڵﺒەری ﻛﻮرد ﻛﻮژراون و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 30وﺧﯿﺶ ﻟەﻧﺎو ﺑﺮاون. ﺋەﮔەر ﻛﯚڵﺒەر و وﺧﺪاراﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﺮان ﺑﻜەوﻧە دەﺳﺖ ﭘﺎﺳﺪاراﻧەوە، دەﮔﯿﺮێﻦ و ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺳﺰای ﻣﺎدی ﺋﺎزاد دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑەم ﻛﯚڵﺒەرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﺎن دەﻛﺎت. ھێﺮش ﺟەﻣﺎل ﺧﺎوەﻧﯽ دوو وﺧە و ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ژﯾﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺳەت ﺟﺎر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮە ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚڵﺒەر
و وﺧﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﺋەﮔەر ﺋەواﻧەی ﺋێﺮان ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎﺳﺪاراﻧەوە ﺑﮕﯿﺮێﻦ، رەﺣﻤێﻜﯿﺎن ﭘــێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋێﻤە دەﻛﻮژن“. وﺧﺪارەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺑﺎرێﻜــﯽ ﻛەﻟﻮﭘــەل ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺋێﺮان ،ﺗەﻧﯿﺎ 60 ھەزار دﯾﻨﺎر وەردەﮔﺮن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رێﮕەﯾەﻛــﯽ درێــﮋ ﻛە ﻟــە ھﺎﺗﻨﺪا ھەﺷﺖ ﺳــەﻋﺎت و ﻟە ﭼﻮوﻧەوەدا ھەﺷﺖ ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺗﺮ دەﺧﺎﯾەﻧێﺖ، ﺋەوان ھێﺸﺘﺎ ﺋﺎﺳــﻮودەن ﺋەﮔەر ﻟە ھﺎﺗﻦ و ﮔەڕاﻧەوەدا ﻧەﻛەوﻧە ﺑﯚﺳەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧەوە.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑﺎزاڕەوە ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ھەزار ﻛەس رەﺧﺴﺎوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھەﻧﺪێﻚ ﺷﯚﻓێﺮ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ھەزار دۆﻻرﯾﺎن دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ .
13
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎﻧەوە ﺑەﻗﺎﭼﺎخ رۆژاﻧە ھەزاران ﺗﯚن ﺷﺘﻮﻣەك رەواﻧەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮێ وﺷە /ﺳﯿﺪەﻛﺎن – ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﯚران ،رۆژاﻧە ﺳەدان ﺷﻮﻓێﺮ ﻛەﻟﻮﭘەل و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﻧێﻮ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﮔﻮازﻧەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﯿﭻ دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﺳﻨﻮورەدا ﻧﯿﯿە. ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺑﺎزاڕەﻛە ﻟە ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮادا ﺑﻮوە و ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑڕێﻜﯽ زۆری ﺷﺘﻮﻣەك ھەﻧﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮێ.
ﺋــەو ﻛﺎﯾەﻧــەی ﺑــە ﻗﺎﭼــﺎخ دەﮔﻮازرێﻨــەوە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﭘﺎﻛەﺗﯽ ﺟﮕــەرە ،ﻧێﺮﮔەﻟــە ،ﻗﻮﻣــﺎش و ﭼەﻧﺪان ﺟﯚر ﻛﺎی ﺗﺮ و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳــﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗــﻮون 40 ،ﺑــﺎزرﮔﺎن ﻛﺎر ﺑــﯚ ھێﻨﺎن و ھەﻧﺎردەﻛﺮﻧﯽ ﺷﺘﻮﻣەك ﻟەو ﺳﻨﻮورەدا دەﻛەن و ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﻛەس ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺳﻮودﻣەﻧﺪن و ﻟە ﻧێﻮان ﺳﯚران و ﺳﯿﺪەﻛﺎن ھەﻟﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ رەﺧﺴﺎوە. ﻧــﻮژدار ﺋەﺳــﻌەد ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧەﯾــە ﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ﺷــﺘﻮﻣەك ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت .ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻧﺰﯾﻜەی 70 %ی ﺧەڵﻜﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەوروﺑەر ﻟەو دۆﺧە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮون .ﺋەو دەڵێﺖ ﺷﺘﻮﻣەﻛەﻛﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری زاﺧﯚ ،دھﯚك ،ھەوﻟێﺮ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە رەواﻧەی ﺳــﯚران دەﻛﺮێﻦ و دوای ﮔﻮﻣــﺮگ وەرﮔﺮﺗــﻦ ﻟە ﺳــﯚران رەواﻧــەی ﺳــﯿﺪەﻛﺎن دەﻛﺮێﻦ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎی دەﻧێﺮن. ﺗــەواوی ﺋــەو ﺑﺎراﻧــەی دەﮔەﻧە ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎﺟﯿﺎن ﻟێ وەرﮔﯿــﺮاوە و رێﮕەﯾــﺎن ﭘێ دراوە ھەﻧــﺎردە ﺑﻜﺮێــﻦ .ﺋــەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﻛەس ﻟەو ﺑﺎزاڕە ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﻧﺎردﻧﯽ ﺷــﺘﻮﻣەك ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎن و ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯿﺶ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺎڕوات. ﺷﻮﻓێﺮان ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎﻧەوە ﺷﺘەﻛﺎن ﺑﺎر دەﻛەن و ﻟە رێﮕەی ﺧﻮاﻛﻮڕﻛﯽ ﺳەر ﺑە ﺷﺎرەدێﯿەﻛە دەﮔﻮازرێﻨەوە
ﭘەﻛەﻛە ﺳﻮودﻣەﻧﺪی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺑﺎزاڕەﻛەﯾە
ﺳەر ﺳــﻨﻮور ،ﭘﺎﺷﺎن ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــﺎرەﻛﺎن وەردەﮔﺮن و ﺑە ﺋەﺳــﭗ ﯾﺎن ﺑە ﻛﯚڵ دەﯾﮕﻮازﻧەوە ﮔەوەڕ و ﺷەﻣﺰﯾﻨﺎن. ﺑﺎزاڕەﻛە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧﯿﯿە و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ .ﺋەو ﺷﻮێﻨەی ﺑﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەﭼێﺖ ،ﻧﺰﯾﻜەی ﺳێ ﺳەﻋﺎت ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎﻧەوە دوورە. ﻟە ﮔەڕەﻛــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﯾەك و دوو ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎرەدێﯿەﻛە و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﻠــﻜﺎن ،ﮔﯚڕاﺑﻮزا، ﻧﺰاری ،دﯾﺎﻧﺎ ،ﺑﻮوزێﻨە ،ﮔەﻟﯽ ﻟێﺘﺎن و ﺑەرﻣﯿﺰە و ﻛﺎﻧﯿەڕەﺷــﯽ ﺳەر ﺑە ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ،ﺋەو ﺷﺘﻮﻣەﻛﺎﻧە ﺑە ھەزاران ﺗﯚن ﻟەﺳەرﯾەك داﻧﺮاون و ﻟە رێﮕەی ﺷﻮﻓێﺮەﻛﺎﻧەوە ﺑە ﻛﺮێ و ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﮔﻮزارێﻨەوە ﺳەر ﺳﻨﻮور . ﺋﻮﻣێــﺪ ﺷــەھﺎب ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺧێﺰاﻧــﺪارە و ﺗەﻣەﻧﯽ 26ﺳــﺎڵە، ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی ﺧەرﯾﻜــﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺷــﺘﻮﻣەﻛە ﺑﯚ ﺳەر ﺳــﻨﻮور .ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ﻟە ﺳــﯚراﻧەوە
ﻟە ﺑەﻗﺎﭼﺎخ ﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺳﯿﺪەﻛﺎﻧەوە ،ﭘەﻛەﻛە ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺧەﯾﺎڵــﯽ دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ.
ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺖ ھەﯾە ﻛە
ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺷــﻮﻓێﺮەﻛﺎن رۆژاﻧە روو ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎن دەﻛەم ھەﻧﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ، ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷﻜﺮا و ﺑەﻛــﺮێ ﭘﺎﻛەت و ﻗﻮﻣﺎش و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋــﺎﮔﺎدارە و ﺑﻜﺮێﺖ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﺘﻮﻣەﻛﯽ ﺗﺮ دەﮔﻮازﻣەوە. ﭘﺸــﺖ ﮔﻮﻧﺪی ﻟێﻠﻜﺎن و ﺳەر ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎرە ،ﻟە ﺳــﯿﺪەﻛﺎﻧەوە ﺳــێ ﺳەﻋﺎت ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺘﯿﺶ ھەﯾە رێﮕەی ﺧﻮاﻛﻮڕك ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ دەڕوات ﺗــﺎ ﺑە ﻗﺎﭼﺎخ و ﺑە ﺷــێﻮەی ﺳﯿﺪەﻛﺎن ،ﺑﺎزﮔەﯾەﻛﯽ داﻧﺎوە و ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑە ﮔﻮﻣﺮك و ﺑﺎج ﻟە دەﮔﺎﺗە ﺳەر ﺳﻨﻮور و ﺑﺎرەﻛﺎن ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەڕوات ﺷﻮﻓێﺮان وەردەﮔﺮێﺖ. ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺷﻮﻓێﺮە ،ﭘەﻛەﻛە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﻮﯾﯚﺗــﺎ ﭘﯿﻜﺎﺑە و رۆژاﻧە ﺑﯚ ھەر ﺑﺎرێﻜﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﭼﺎ و ﻛە ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەردەوام ﻛﺎری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺋەو ﺷﺘﻮﻣەﻛﺎﻧە ﻗﻮﻣﺎش و ﺑﺎوی ،ﻧﺰﯾﻜەی 100دۆﻻر ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺑﯚردوﻣﺎن دەﻛەن ﻛە دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺳەر ﺳــﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،و ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﯾەك ﺑﺎری ﭘﺎﻛەت ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿﺎن ﻟێﯿەوە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻣﺎوەی دوو 200دۆﻻر وەردەﮔﺮێــﺖ ،ﺋەﻣــە ﺗێﭙەڕ دەﺑﻦ ،ﺑــەم ﮔﺮاﻧﯿﯽ ﺑﺎری ﺳــﺎڵە ﺋەو ﻛﺎرە دەﻛــەم و ﺑە رۆژ و ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە رۆژاﻧــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ژﯾﺎن وای ﻛــﺮدووە ﺧەڵــﻚ ﻟەوە ﺷــەو ﻛﺎری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﭘﺎﻛەت 100 ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺋەو ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﺎﻧە ﻧەﺳــڵەﻣێﺘەوە ،ﺋەو ﺑــﺎزاڕە ژﯾﺎن و ﭼــﺎ و ﺋەو ﺷــﺘﻮﻣەﻛﺎﻧە دەﻛەم ﻛە دەﮔﻮازﻧەوە و ھەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿڵێﻚ 100 ﮔﻮزەراﻧﯽ داﺑﯿﻦ ﻛﺮدووم ﺑەھﯚی ﺑێ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــەﻛﺎن ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ رەواﻧەی ﻛﺎرﺗــﯚن ھەڵﺪەﮔﺮێﺖ ،ﺑەم ھﯚﯾەوە ﻣﻮوﭼەﯾﯽ و ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯿﻢ ،ﻧﺎﭼﺎرم ﺋەو دەﻛەن. ﭘەﻛەﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺋــەو رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑﻮوﻧﯽ دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ. ﻛﺎرە ﺑﻜەم و ﺑەردەوام ﺑﻢ. ﺋەو ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ و ﺑــﺎزاڕە ﺋــەو ﻟە ﺳــﻨﻮوری زاﺧﯚ و ﺑﺎﺷﻤﺎخ ،ﺋەو ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“، ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺘﻮﻣەﻛﺎﻧە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺳﻮودێﻜﯽ ﺷــﺘﻮﻣەﻛﺎﻧەی ھﺎوردەی ھەرێﻤﯽ ﺧﻮاﻛﻮڕﻛــﯽ ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎرەدێﯽ زۆری ﺑﯚ ﺋەو ھەﺑــﻮوە و ﻗەرەﺑﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑــﺎج و ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ،ﻛﺎرﺗێﻚ ﻟە ﺷــێﻮەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە .رﺳــﻮوﻣﺎﺗﯿﺎن ﻟــێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ﮔﺸﺖ ﺷــﻮﻓێﺮ و ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧــﯚی ،رۆژاﻧە دوو ﺟﺎر ھەروەھــﺎ ﻟــە ﺑﻨﻜــەی ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــەﻛﺎن دەرھێﻨﺎوە ﻛە رۆژاﻧە ھﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﻛﺎت و 200دۆﻻری ﺟﻮﻧﺪﯾــﺎن ﺳــەر ﺑــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑە ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋەواﻧﺪا دەﻛەن داھﺎﺗە ﻛە 30ھەزار دﯾﻨﺎر ﺧەرﺟﯿﯽ ﮔﻮﻣﺮﻛﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ و ﺷﺘﻮﻣەك ﺑﯚ ﺳەر ﺳﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەﻧﺰﯾﻨــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە و ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺋــەو ﺷــﺘﻮﻣەﻛﺎﻧە دەﻛﺮێــﺖ ﻛە دەﮔﻮازﻧــەوە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺋەﮔەر ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﻧﺰﯾﻜەی 6ھــەزار دۆﻻر ھەﻧﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮێﻦ. ھەر ﺷــﻮﻓێﺮ و ﻛەﺳێﻚ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی داھﺎﺗﯽ ھەﯾە. وﺷــە ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ھەرﯾــەك ﭘەﻛەﻛەﯾــﺎن ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﺪا ﻧەﺑێﺖ ،ﺟێﮕــەی ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ،ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻨﻜــەی ﮔﻮﻣﺮﻛﯽ ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕە ﻧﺎدەن ﻟە ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﻮﻧﺪﯾﺎن و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑﺎزﮔەی ﺋەوان و ژێﺮ دەﺳــەﺗﯿﺎن ﺳەرﺳﻨﻮوری ﺋەو وﺗە ،رووﺑەڕووی ﮔﻮﻣﺮﻛــﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣــەران ﻛﺮد، ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑﻮوﻧەﺗەوە ﻛە ﺷﺘﻮﻣەك ﺑەم ﺋەوان ﺋﺎﻣﺎدەی ﻟێﺪوان ﻧەﺑﻮون ﺗێﭙەڕ ﺑﺒێﺖ. دڵﺸــﺎد ﻗﺎدر ﻋەزﯾﺰ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی و ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧــە دەﺑەﻧە ﻧێﻮ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑە ﺑێ رەزاﻣەﻧﺪی وەزﯾﺮی داراﯾﯽ و ﺳەرووی ﺧﯚﯾﺎن. ﺳــەﻧﺘەری ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ،ﺧــﺎوەن ﺑﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﮔﺮ ﺗێﺒەرداوە.
ﻛﺎروان ﻛەرﯾﻢ ﺧــﺎن ﮔﻮﻧﺪەژۆری ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑە ﻓەرﻣﯽ ھﯿﭻ ﺑﺎزاڕێﻚ ﻛە ﻟە ﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە رێﮕە ﭘێــﺪراو ﺑێﺖ ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺳــﯿﺪەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ، ﺑــە دەروازە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺷﺖ ھەﻧﺎردە و ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ . ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ﻟە ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ دەروازەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋــەوا ﺑێﮕﻮﻣﺎن رێﮕــەی ﻗﺎﭼــﺎخ ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ دەﺑێﺖ ،ﺋەﻣە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ھەﻣﻮو وﺗﺎﻧﯿﺶ ھەﯾە .ﮔﻮﻧﺪەژۆری ﮔﻮﺗﯽ، راﺳــﺘە ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﺷــﺘﻮﻣەك و زۆرێﻚ ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ وەك ﭘﺎﻛەت، ﻗﻮﻣﺎش ،ﺑﺎوﯾە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜﯽ ﺗﺮ رۆژاﻧە ﻟەﻻﯾەن ﻛﺎﺳﺒﻜﺎراﻧﯽ ﺋەو دەﭬــەرە ﺑە ” ﻗﺎﭼﺎﺧــﯽ“ رەواﻧەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﻧﯿﯿە، دەﭬەری ﺑﺮادۆﺳﺖ و ﺳﯿﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑەرﻓﺮاواﻧە و دەﻛەوێﺘە ﺳێﮕﯚﺷەی
ﺳــەر ﺳــﻨﻮوری وﺗﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋێــﺮان ،ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواوی دەروازە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن زۆر ﺋەﺳــﺘەﻣە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھێﺰێﻜﯽ ﮔەورە ھەﯾە. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳە ،ھەرﭼەﻧﺪە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﺷــﺘﻮﻣەﻛﺎﻧە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺑــەم رەﭼــﺎوی ﺑﺎرودۆﺧﯽ داراﯾــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﻛﺎﺳﺒﻜﺎراﻧﯽ دەﭬەرەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺘﻮﻣەﻛەﻛﺎﻧﻤﺎن راﻧەﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑەردەواﻣە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﺳــﺖ دەﻛــەن ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺑــەم ﻛﺎرەوە ﺳــەرﻗﺎڵﻦ و ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ و ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧــەی رەواﻧــەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮێﻦ ،زﯾﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻧﺎﮔەﯾەﻧﻦ و ﺷــﺘﻮﻣەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻦ. ھﺎوﻛﺎت ﻛﺮﻣﺎﻧــﺞ ﻋﺰەت ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺖ ھەﯾە ﻛە ھەﻧﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋــﺎﮔﺎدارە و ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺘﯿﺶ ھەﯾە ﺑە ﻗﺎﭼﺎخ و ﺑە ﺷێﻮەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەڕوات ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت دژﯾەﺗﯽ. ﺋەو ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟە زۆر ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺑێ دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺷــﺘﻮﻣەك رەواﻧەی وﺗﯽ دەرەوە دەﻛﺮێ .ﺋەم ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە ﻟە زۆر ﺷﻮێﻨﺪا ھەﯾە ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﺷﺘﻮﻣەﻛەﻛە ﻗﺎﭼﺎخ و ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧەﺑێﺖ و زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﮔﺸﺘﯽ ﻧەﺑێﺖ. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣەﻛە دەڵێﺖ” ،ﻣەﺑەﺳﺘﻤﺎﻧە ﻟەو دۆﺧە ﺧﺮاﭘــەدا ﺧەڵﻜێﻚ ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﺒــﻦ و ھەر ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺶ ھەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەن ،ﺋەوا ﺑﺎزاڕەﻛــە دادەﺧەن و رێﮕﺮﯾﯽ ﻟێ دەﻛەن. ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﻟە رووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺳــەر ﺑــە ﺳــﯚران – ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮە ،ﻧﺰﯾﻜەی 40ﻛﻢ ﻟە ﺳﯚران دوورە ،ﺳﺎڵﯽ 1932ﺑﻮوەﺗە ﺷﺎرەدێ و ﻛﯚﻧﺘﺮﯾــﻦ ﺷــﺎرەدێﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮە و ﻟــە رووی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎوە، ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎرەدێﯽ ﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و دەﻛەوێﺘە ﺳێﮕﯚﺷەی ﺳەرﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان وﺗﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺋێﺮان -ﺗﻮرﻛﯿﺎ.
ﻛﺎروان ﻛەرﯾﻢ ﺧﺎن ﮔﻮﻧﺪەژۆری ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن:
ھﯿــﭻ ﺑﺎزاڕێــﻚ ﻛە ﻟــە ﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە رێﮕــە ﭘێﺪراو ﺑێﺖ، ﻧﯿﯿە.
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2014دا ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﺳەﺣەدﯾﻨﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮد و ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك-ﺟەﯾﮫﺎن ﻛەوﺗە دەﺳﺖ داﻋﺸەوە .ﺑەھﯚی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﺗﮕەی ﺑێﺠﯽ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە ،رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﭘﺎوﺗﮕەی ﺑێﺠﯽ راﮔﯿﺮا .ﺑەھﯚی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳڵ ،ﭼﯿﺘﺮ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەو رێﮕە ﺳەرەﻛﯿﯿەوە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎت.
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
وێﺴﺘﮕەی ﯾەﻛەم ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ دوای ،2003ﭘــﺎش ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی دەﺳﺘﻮور و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﻮێﯽ ﻋێﺮاق ،وەزارەﺗﯽ ﻧــەوت دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﭘﺮۆﺳــەی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻛﺮد، ﭘﺮۆﺳــەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﮔﺮﺗەوە .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009و ﺳﺎﻧﯽ دواﺗــﺮدا ،ﭼەﻧــﺪ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ واژۆ ﻛﺮان و ﺑەوەش ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑەرز ﺑﻮوەوە. وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯽ ﭘﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯽ ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك واژۆ ﻛــﺮد، ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛە ﺑەﺑێ راوێﮋ ﺑﻮو ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋــەوەش ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎ و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014ﺷﺪا ،وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﺪا دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮدەوە ،ﺑەﺑێ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، دەﺳﺘﻮوری و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە و ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎری و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯿەك ﻟەﮔەڵ ﺑﯽ ﭘــﯽ ﻧﺎﻛەن ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەرووی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯿﺸەوە. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯽ ﭘﯽ ،ﺑە ﻛﺮدەﻧﯽ ھﯿﭻ ﭘەرەﭘێﺪاﻧێﻜﯽ ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧەﻛﺮد. وێﺴﺘﮕەی دووەم ﺑڕﯾــﺎری ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاق دەرﻛﺮا .ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺑەﺷــێﻚ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑــﯚ دەﮔەڕاﯾــەوە .ﺋــەوە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻮو ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧــەوت ،ﻟەوەﺗەی دۆزﯾﻨەوە و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2013ەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ھﯿﭻ ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﭘﺘــﺮۆدۆﻻری ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك رەواﻧــە ﻧەﻛﺮد ﻛە ﻟەو ﺳﺎڵەﺷــﺪا ﺗەﻧﯿﺎ % 20ی ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﺧــەرج ﻛﺮا و ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ھەر ﻟەو ﺳــﺎڵەوە ﺑﻮدﺟەی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺧەرج ﻧەﻛــﺮا .ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﻛەرﻛﻮوك رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ داراﯾــﯽ ﺑﻮوەوە و ﺳــەﺗﺎن ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا راﮔﯿﺮان و ﺑە ﺳەﺗﺎن ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻣﺎﯾەوە.
ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە 10 وێﺴﺘﮕە و ﯾەك ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا
ﻟەﺳــەر ﭘێﺪاﮔﯿﺮی زۆری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﺗﮕەﯾەﻛــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك دەرﺑڕی ،ﺑەم ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا. وێﺴﺘﮕەی ﭼﻮارەم ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2014دا ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋــﺶ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳــەﺣەدﯾﻨﯿﺎن داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮد و ﻟﻮوﻟــەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك-ﺟەﯾﮫﺎن ﻛەوﺗە دەﺳــﺖ داﻋﺸــەوە .ﺑەھــﯚی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﺗﮕەی ﺑێﺠﯽ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە، رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﭘﺎوﺗﮕەی ﺑێﺠﯽ راﮔﯿــﺮا .ﺑەھﯚی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ، ﭼﯿﺘــﺮ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەو رێﮕە ﺳــەرەﻛﯿﯿەوە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎت .ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە زﯾﺎﻧﯽ زۆر ﺑە ﻛەرﻛﻮوك دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔــەر ﻧەوﺗــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ھەﻧﺎردە ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﻧﺎدرێﺖ.
ﺑڕﯾــﺎری ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺳﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻮو ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ،ﻟەوەﺗەی دۆزﯾﻨەوە و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا وێﺴﺘﮕەی ﺳێﯿەم ﻟە ﺋــﺎداری 2014دا ،ﺑەھﯚی زۆری ﺋەو ﻛﺮدە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن دەﻛﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑــﯚ ﺑەﻧــﺪەری ﺟەﯾﮫﺎن راﮔﯿﺮا ،ﺑەم رۆژاﻧە ﺳــەرووی 120 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ﺑــﯚ ﭘﺎوﺗﮕەی ﺑێﺠﯽ ﻟە ﺳەﺣەدﯾﻦ ،ھەروەك ﭘﺎوﺗﮕەی دۆرە ﻟــە ﺑەﻏــﺪا رەواﻧــە دەﻛــﺮا.
وێﺴﺘﮕەی ﭘێﻨﺠەم ﻟە 26ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ،2014ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت، ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯽ وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿەﻛﺎن و ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺳەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺎن ﻛﺮد و ﻟەﺑﺎرەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە رێﮕەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، ﻟەﮔەڵ رەﺟەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏﺎن
ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە و رێﻜﻜەوﺗﻦ .ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ رۆﯾﺘەرز ﻟە ھەﻣــﺎن رۆژدا و ﻟە زاری ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەوراﻣﯿﯿەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻛﯚﺗــﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ 2014/ﺑەﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆژاﻧە ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت .رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ،دۆزﯾﻨەوەی رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﻮو ﺑﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺷﺎرەﻛە. وێﺴﺘﮕەی ﺷەﺷەم ﻟە 11ی ﺗەﻣﻮوزی 2014دا ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿﻮای ﯾەﻛﯽ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﻧەوت/ﺳەر ﺑــە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺎن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮد و ﻟە دەﺳﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮرﯾﺎن دەرھێﻨﺎ .ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەﺗﻮﻧــﺪی رەﺧﻨەﯾﺎن ﮔــﺮت و دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮدەوە ﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﺑێ ﺋﺎﮔــەداری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك، دەﺳﺖ ﺑەﺳــەر ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺷــﺎرەﻛەدا ﮔﯿﺮاوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ 14رۆژ ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﻟە ﻧێﻮان ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺟێﮕﺮەﻛەی ،ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك رێﻚ ﻛەوﺗﻦ ﺑﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە رێﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺮاﺑﻮو .ﻟــەو رێﻜەوﺗەوە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎﮔﻮڕﮔﻮڕ ،ﺟەﻣﺒــﻮور و ﺧەﺑﺎزەی ﺑەدەﺳــﺖ ﻣﺎﯾەوە .ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ھەوﻟێــﺮ- ﻛەرﻛﻮوك ،ﻟە 10ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ،2014ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﮔەڵ ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﯚ ﺑﻮوﻧــەوە ،رۆژی دواﺗﺮ ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك، ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﻛﺮد و ﻟەﮔەڵ ﺋەﺣﻤەد داود ﺋﯚﻏڵﻮ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ
ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﺑﺎرەی ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە. وێﺴﺘﮕەی ﺣەوﺗەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋﯿــﺪارەی ﻛەرﻛﻮوك دەﺳﺘﯽ ﺑە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﭬﺎﻧــﺎ و ﺑﺎی ﺣەﺳەن ﻛﺮد ،ﻟە ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ 2014دا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋﯿﺪارەی ﻛەرﻛــﻮوك و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻟە رێﮕــەی ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﻚ ﻛەوﺗﻦ .ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەی ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆژاﻧە 300ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و 250 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رادەﺳــﺘﯽ ﺳــﯚﻣﯚ دەﻛﺎت و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻋێــﺮاق ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧــەرج دەﻛﺎت .رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرەﺗﺎوە ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑەردەوام ﺑﻮو ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ژێــﺮ دەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ،ﺑەم ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی 2016ەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻟە رێﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە راﮔــﺮت ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﭬﺎﻧــﺎ و ﺑﺎی ﺣەﺳــەن ﺑەردەوام ﺑــﻮو .ﺋەوەش ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛە ﺑــەوەی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ،وەك دﯾﻔﺎﻛﺘﯚﯾەك ﻟەﻣەڕ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە. وێﺴﺘﮕەی ھەﺷﺘەم ﺑەﮔﻮێــﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ و ﺋﯿــﺪارەی ﻛەرﻛــﻮوك ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ
ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺎﻧﺎ و ﺑﺎی ﺣەﺳــەن، ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە 10ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر وەك ﺑﻮدﺟەی ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﺑــﯚ ﻛەرﻛﻮوك ﺧەرج دەﻛﺎت .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ھﯿﭻ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ- ﻛەرﻛﻮوك و ﺑەﻏﺪا ﻧﯿﯿە و ﺋﺎﮔەدارﯾﺶ ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗــەوە .رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻜﯽ ﺑﺎدەﺳــﺖ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿــﺶ ﻟەﻻﯾەن ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺷﺎرەﻛە ﻛﺮاوە. وێﺴﺘﮕەﯾەی ﻧﯚﯾەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻛﯚﺗﺎی 2015دا ﺑەﻛﯚی دەﻧﮓ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دا .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺗەواوﯾــﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ھەﯾە ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەرﻛەزﯾﯿﺎﻧــە و ﻟە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر و ﺑەﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك ،ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻧەوﺗﯽ ﺷﺎرەﻛە دەﻛﺎت. ﺑڕﯾــﺎری داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ،ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق دێﺖ ،ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەی ھەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ﺑەرھەﻣﯽ رۆژاﻧەی ﺳەرووی 100ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﺑێﺖ ،دەﺗﻮاﻧێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧﯚی ھەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﭘەراوێﺰ ﺧﺴــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸﺘﺮ ھەرﺳێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻣﯿﺴﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ ،2008ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ
ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ زﯾﻘﺎڕ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق داﻣەزراﺑــﻮون .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوەوە ﺑﻮو ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ،ﺋێﺴــﺘە وێڕای ﺋەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺗەﻧﯿﺎ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەﮔﺮێﺘەوە، ﺑــەم وەك دەردەﻛەوێــﺖ ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﯾەوێ ھﯿﭻ ﺑەرەوﭘێﺸــﭭەﭼﻮوﻧێﻚ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھﯿﭻ دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟە دەﺳــﺖ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺑێﺖ. وێﺴﺘﮕەی دەﯾەم ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی 2016دا ،ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻟە رێﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە راﮔﯿﺮاﺑــﻮو ،ﺑەم ﻧەوﺗەﻛــە ﺑــە ﺗﺎﻧﻜەر ھەﻧــﺎردەی ﺋێﺮان دەﻛﺮا و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ﺑەﻧﺎوی ﭘﺎوﮔــەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و دووﻛﺎن دەﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾەوە .ھﯿــﭻ
ﺧﯚﯾﺎن وەك ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻟــەو راﮔەﯾەﻧــﺮاوەدا دووﭘــﺎت ﻟە ﻗﯚرﺧــﻜﺎری و ﭘﺎواﻧﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو دەﻛەﻧەوە و ﺋەو ﺑﺎڵە ﺑە ﺷــەرﯾﻚ ﻟە ﻧەوت ﻧﺎو دەﺑەن. ﻟە ﻧــﯚی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2016دا ،ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ھەڕەﺷــەﺋﺎﻣێﺰی ﺑــﯚ ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎرد و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘێﻨــﺞ رۆژی ﭘێ دا، ﺗﺎ ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﺋﺎﭬﺎﻧﺎ و ﺑﺎی ﺣەﺳــەن ﻟە رێﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە راﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەوە دەڵێ، ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺗﺮﯾﺎن دەﺑێﺖ ،ﭘﺎﺷﺘﺮ، ھێﺰێﻜــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺟﻮوڵێﻨﺮا و ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯿﺸــﺪا ھێﺰی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺎﻧﺎ و ﺑﺎی ﺣەﺳەن ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮا. ﻟــە 29ی ﺋﺎﺑــﯽ ،2016ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪای ﻛــﺮد و ﻟەﮔەڵ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﯚ ﺑــﻮوەوە و ﻟەﺳــەر ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر رێﻚ ﻛەوﺗﻦ ،ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەی ﻛە رۆژاﻧە 150ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ﻟە رێﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ و داھﺎﺗەﻛەی ﻧﯿﻮە ﺑە ﻧﯿﻮە ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟــە دوای رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەوە رۆژاﻧە ﺑەﻧﺰﯾﻜەی 100ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﻟــە رێﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھەﻧﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ. ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەرەو ﻛﻮێ؟ ﺟﮕە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﯿﭻ رێﮕەﯾەك ﺑﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿــە .ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﺑەرﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﮔﺸــﺘﯽ، دەﯾەوێ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە رێﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھەﻧــﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەو ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ، ﺋــەوەش ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ زۆری ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە .ﺋەﮔــەر رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــێﻘﯚڵﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ ،ﻛەرﻛﻮوك و ﺑەﻏــﺪا ﺳــەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﭼﯿﺘــﺮ دەرﻓەﺗەﻛﺎن ﻟە ﺑــەردەم ﻣﺎﻣەڵەی ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ. ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺷــﺎرەﻛە و ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەی ﺑەھﯚی ﺧەرج ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﭘــﺎرەی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر و ﺑﻮدﺟــەی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏــﺪاوە ،رووﺑــەڕووی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻮوەﺗەوە ،وا دەﻛﺎت ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ھﯿﭻ ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ-ﻛەرﻛﻮوك و ﺑەﻏﺪا ﻧﯿﯿە ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯿﯿــەك ﻟەﺑﺎرەی داھﺎﺗﯽ ﺋــەو ﻧەوﺗــەوە ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﺋێﺮان ﮔﻮاﺳﺘﺮاوەﺗەوە ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوە دەﭼﻦ ﻛــە ﻧەوﺗەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێﻮە ﻛﺮاﺑێﺖ. ﻟە ﯾەﻛــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ،2016ھەردوو ﺟێﮕــﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ و ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﯿﺎن دژی ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﺑو ﻛﺮدەوە و
ﻟە رێﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەﻣەرﺟــﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘــﺎرەی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر ﺑﯚ ﺷــﺎرەﻛە. ﺑەﯾەﻛەوەﺑەﺳﺘﻨﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛەرﻛﻮوكﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﯽﻟەڕادەﺑەدەری ھەﯾە ،ﺑەم ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾەﺗێﻜﯽ روون ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛەرﻛﻮوك ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﺑەردەواﻣە ﻟەﺑەردەم ﭘﺮۆﺳەﻛەدا.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺳﻜﯚﺗەر ﺋﺎﻣێﺮێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ 12ﻛﯿﻠﯚﯾﯽ ،ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا ﻟە ﺷەﻗﺎم و ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮدا ﺑو ﺑﻮوەوە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻣﻨﺪان ﺑﯚ ﯾﺎری ﺑەﻛﺎری دێﻨﻦ و داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛەﻛﺎن وەك دﯾﺎرﯾﯿەك ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ داﺑﯿﻦ دەﻛەن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺳــﻜﯚﺗەرەوە ،رۆژاﻧە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣﻨﺪاڵ رەواﻧەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن دەﻛﺮێﻦ. ﻛــﯚن و ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺟﻤەﯾــﺎن دێ ﻟــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻗﺎﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﺋﺎﻣێﺮێﻜﯽ ﺑﭽﻮوك ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮدووە ،ھەرﯾەك ﺑە ﻻﯾەﻛﺪا ﻓــڕﻛﺎن ﻓڕﻛﺎﻧﯿﺎﻧە ،ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮە ﺳــﻜﯚﺗەرە ﻛە ﻣﻨﺪان ﺑﯚ ﯾﺎری و ﺳــەرﮔەرﻣﯽ ﭼێﮋی ﻟێ وەدەﮔﺮن. ﺋــﺎرام ﻋەﻟﯽ ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺗەﻣەن ھەﺷــﺖ ﺳــﺎن ،ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ھﺎوﺗەﻣەﻧێﻜــﯽ ﻟەﻣﺴــەر و ﺋەوﺳــەری ﻛﯚﻧەﻛەﯾﺎﻧــﺪا و ھەرﯾەك ﺑەﺳەر ﺳــﻜﯚﺗەرێﻜەوە، ﺋــەو دوای ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و وەك دﯾﺎرﯾﯿەك ﻟەﻻﯾەن داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﯿەوە ﺳﻜﯚﺗەرێﻜﯽ ﺑﯚ ﻛڕاوە. ﺋﺎرام ھﺎوﺷێﻮەی ھەﻣﻮو ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺗﺮ ،ﭼێــﮋ ﻟــە ﺳــﻜﯚﺗەرەﻛەی وەردەﮔﺮێــﺖ ،ﻟەﻧــﺎو ﺟەﻧﺠﺎڵﯽ ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ،دوو رﯾﺰ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ھــەردوو ﻻی ﻛﯚن و ﻟە ﺑەردەم دەرﮔەی ﻣﺎڵەﻛﺎﻧــﺪا و ﻣﺎوە ﻣﺎوە
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﻣﻨﺪان ﺑەﺳەر ﺳﻜﯚﺗەرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ،ﺋەﻣﻼ و ﺋەوﻻی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە دەﮔﺮن و ﺑە ﺋەﺳﺘەم ﺗێﭙەڕ دەﺑﻦ. ﻧﺎزم ﺳﺎﺑﯿﺮ دووﻛﺎﻧﺪارێﻜﯽ ﮔەڕەﻛﯽ ﻛﻮێﺴــﺘﺎن ﻟــە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ، رۆژاﻧە ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧــە دەﺑﯿﻨێﺖ ﺑەﺳەر ﺳﻜﯚﺗەرەوە ﯾﺎری دەﻛەن و ﺑەھﯚی ﻧەﺷــﯿﺎوﯾﯽ رێﮕەوﺑﺎن و ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن و ﻧﺎﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﻧەﺷــﯿﺎوﯾﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ،ﺗﻮوﺷﯽ ﭘێﻜﺎن ﻟە دەﺳﺖ و ﻗﺎچ و ﺳەرﺷﻜﺎن دەﺑﻨەوە. ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،زۆرﺑەی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﻧﺎﺷﺎرەزاﯾﯿﯿەوە ﻟە ھﺎژوﺷﺘﻨﯽ ﺳــﻜﯚﺗەرەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺗﻮوﺷﯽ ﻛەوﺗﻦ و ﭘێﻜﺪادان دەﺑﻦ و دەﺳﺖ و ﻗﺎﭼﯿﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪار دەﺑێﺖ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ دەﺳﺖ ﯾﺎن ﻗﺎﭼﯿﺎن دەﺷﻜێﺖ“. د .ﻛﺎروان ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻧﺎﻧەﻛەﻟــﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻦ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ
ڕاﺑﺮدوودا ﺳێ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧەﺧﻮازراوم ﺑﯿﻨﯽ ﻛە ﺑەھﯚی ﺳــﻜﯚﺗەر ڕووی داﺑﻮو ،ﻟەواﻧەش ﻟﻮوت ﺷــﻜﺎن و دەﺳﺖ ﺷﻜﺎن و ﺑڕﯾﻨەوەی ﻗﺎﭼﯽ ﻣﻨﺪاڵێﻚ ،ﺟﮕە ﻟە ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛەوﺗﻦ ﺑەھﯚی ﺳــﻜﯚﺗەرەوە ﻛە ﺑﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﻮوﻛﺘﺮ ﺑﻮون“. ﺋﺎﻣێﺮی ﺳــﻜﯚﺗەر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە وﺗﯽ ﭼﯿﻦ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێ و وﺗﺎﻧﯽ دروﺳــﺘﻜەری ﺳــﻜﯚﺗەر ،ﺳﺎﻧە ﺑــڕی 12ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻗﺎزاﻧــﺞ دەﻛەن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﯿﻦ ﺳــەرووی ﻧﯚ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻟە رێﮕەی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳــﻜﯚﺗەرەوە داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت. ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳێ ﺟﯚری ﺳﻜﯚﺗەر ﻟە ﭼﯿﻨەوە ھﺎوردە دەﻛەن و ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮان 50ﺗﺎ 300
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺳﻜﯚﺗەر دەﺳﺖ و ﻗﺎﭼﯽ ﻣﻨﺪان دەﺑڕێﺘەوە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زۆر ﻟە ﺳــەر ﺳﻜﯚﺗەر ھەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺸﻮوی ھﺎوﯾﻦ و دوای دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﻣﻨﺪان ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﺪا ،داﯾﻜﺎن و ﺑــﺎوﻛﺎن وەك دﯾﺎرﯾﯿــەك ﺑﯚﯾﺎن دەﻛڕن“. ھەرﭼەﻧﺪ ﭘﺰﯾﺸــﻜە ﭘﺴﭙﯚڕەﻛەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗــﻦ
ﻧﺎزم ﺳﺎﺑﻴﺮ:
زۆرﺑەی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﻧﺎﺷﺎرەزاﯾﯿﯿەوە ﻟە ھﺎژوﺷﺘﻨﯽ ﺳﻜﯚﺗەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺗﻮوﺷﯽ ﻛەوﺗﻦ و ﭘێﻜﺪادان دەﺑﻦ دۆﻻر ﺑەﭘێــﯽ ﻗەﺑﺎرە و ﻛێﺸــﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛە دەﮔﯚڕێﺖ. ﻛﺎروان ﻣەﺣﻤــﻮود ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻓﺮۆﺷــﯿﺎراﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮی ﺳﻜﯚﺗەر ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا
دەڵــێ ،ﺋەو ﻛەﺳــەی ﺳــﻜﯚﺗەر ﺑــەﻛﺎر دێﻨێﺖ ،ﻧﺎﺑێــﺖ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە 12ﺳــﺎڵ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێــﺖ ،ﺑەم وەك ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرەﻛە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟەﺳــەر دەﻛﺎﺗــەوە” ،زۆرﺑــەی
ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﺳــﻜﯚﺗەرﯾﺎن ﺑﯚ دەﻛڕدرێﺖ ،ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺗﺎ 14ﺳﺎڵ دەﺑێﺖ“. ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەو رووداوە ﻧەﺧﻮازراواﻧەی ﺑەھﯚی ﺳﻜﯚﺗەرەوە ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ و ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــەوە، ﺑەم ھﯿﭻ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەك و ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺳــﻜﯚﺗەر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻣﻨــﺪان ﻟــە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ﺑــەﻛﺎر دێﻨﻦ و ﺋەوەش دەﺑێﺘــە ھــﯚﻛﺎری رووداوی ﻧەﺧﻮازراو. ﻧﺎﻧەﻛەﻟﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻜﯚﺗەر ﻟە ﺷﻮێﻨە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ﭘــﺎش ﺋەوەی ﮔەﻧﺠێﻚ ﺑەھﯚی ھﺎژووﺗﻨﯽ ﺳﻜﯚﺗەرەوە ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟەﻧﺪەن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ دا و ﻛەوﺗە ژێﺮ ﭘﺎﺳێﻜەوە و
ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ دا. ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دەﻛﺎت ﺳﻜﯚﺗەر ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،وەك ﺋەوەی ﻧﺎﺑێﺖ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە 12ﺳﺎڵ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ﻛو ﻟەﺳــەر ﺑﻜەن و ﭘﺎرێﺰەری ﺋﺎﻧﯿﺸــﻚ و ﺋەﻧﯚ ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ﺷــەﻗﺎم و ﺷــﻮێﻨە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺳﻜﯚﺗەر ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ ،ھەروەك ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻜﯚﺗەر ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﭼەم و رووﺑﺎرەﻛﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ﻟەﺳــەر ﺳﻜﯚﺗەر ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رووداوە ﻧەﺧﻮازراوەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﻛەن. ﺣﻮﺳــێﻦ ﺳــﻮرﭼﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی رۆژﺋﺎوای ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد، ”رۆژاﻧــە دەﯾﺎن ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺗەﻣەن ﺷــەش ﺗﺎ 10ﺳــﺎڵ ،ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﯾﺎرﯾﻜﺮدن ﺑە ﺳــﻜﯚﺗەر ،ﺗﻮوﺷــﯽ رووداوی ﺷــﻜﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ و ﻟﻮوت و ﻗﺎﭼﯿــﺎن دەﺑﻦ ،ﺋەوەش ﺑەھﯚی ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ
ﺳﻜﯚﺗەرەﻛەﯾە“. ﺳﻮرﭼﯽ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ﻛە ﻣﻨــﺪان ﻟە ژێــﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﺎن ﻓێﺮی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ ﺳﻜﯚﺗەر ﺑﻜﺮێﻦ و دواﺗﺮ رێﮕەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺪرێﺖ ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳەر ﺳــەﻻﻣەﺗﯿﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﺋێﺴﺘە ھەزاران ﺳﻜﯚﺗەر ﻟە ﺷﺎرێﻜﯽ وەك ھەوﻟێــﺮ ﺑــو ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﻣﻨﺪان ﻟــە ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺗەﻣــەن و ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﻛﺎری دێﻨﻦ، ﺋﺎﻣﺎری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدات ﺳەﺗﺎن ﻣﻨﺪاڵ ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺗﻮوﺷﯽ رووداوی ﻧەﺧﻮازراو ﺑﻮون، ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻜﯚﺗەر دەﻛﺎت ﻛە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻣەن و ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن دﯾﺎری ﺑﻜﺎت.
رێﮋەی ﻧەزۆﻛﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەڵﻜﺸﺎوە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن :ﻧەزۆﻛﯽ ﻟە ﭘﯿﺎوان و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﺪا وەك ﯾەك روو دەدات وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت و ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ،دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە رێﮋەی ﻧەزۆﻛﯽ و ﻣﻨﺪاڵ ﻧەﺑﻮون ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەرەو ھەڵﻜﺸﺎن ﭼﻮوە، ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺧﺮاﭘﯽ ﺧﯚراك ،ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ،ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ دەرﻣﺎن و ﺟﯚری ﺟﻠﻮﺑەرگ ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﺪا دەﮔێڕﻧەوە.
ﺷــەوﻧﻢ ﻧﺎوی ﺧﻮازراوی ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ ﺗەﻣــەن 30ﺳــﺎڵ و داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ھەوﻟێــﺮ ،ﺋــەو ﭘێــﺶ 11ﺳــﺎڵ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﻟە ﯾەﻛەم ﺳﺎڵﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛەﯾﺪا ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺑــﻮوە و ﻧﺎوﯾــﺎن ﻧﺎوە ھەرﯾﺎد ،ﭘﺎش ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ،ھەرﯾﺎد ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋــەو ﺧێﺰاﻧەﯾە و دوو ھﺎوﺳــەرەﻛە ھﯿﭻ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻧەﺑﻮو. ﺷــەوﻧﻢ ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﺳــﺎﻧەدا و ﺑﯚ ﻟــە داﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺗﺮ،
ﺳەرداﻧﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻛﺮدووە، ھەرﭼەﻧــﺪ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎن ﭘێﯿــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﺋﻮﻣێﺪی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺗﺮﯾــﺎن ھەﯾە ،ﺑــەم ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺋﺎراﻣﮕﺮﺗﻨﯽ دەوێﺖ .ﺋەو دوو ھﺎوﺳەرە وﯾﺴﺘﻮوﯾﺎﻧە دوای ﻣﻨﺪاڵﯽ ﯾەﻛەم ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ و رێﮕﺮی ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ،ﺑەم دوای ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎری دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن داوە، ﺋﯿﺘﺮ ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە. د .ﺣەﻧﺎن ﺟەواد ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن
و ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون و ﻧەزۆﻛﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳــﻜﭙڕی ،رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە دوو ﺟــﯚری ﻧەزۆﻛﯽ ﺳــەرەﻛﯽ و ﻻوەﻛﯽ ھەﯾە ،ﻧەزۆﻛﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻛە ھﺎوﺳــەرەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەی ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻟە ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧــﺪا ھەﯾە و ﻧەزۆﻛــﯽ ﻻوەﻛــﯽ ﻛــە ﺑەھﯚی
ﻛﺎرﺗێﻜەرە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺗﻮوﺷﯽ دەﺑﻦ. ﭘﺰﯾﺸﻜە ﭘﺴﭙﯚڕەﻛەی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون و ﻧەزۆﻛﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﻜﭙڕی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەو ﻛﺎرﺗێﻜــەرە دەرەﻛﯿﯿﺎﻧە دەﻛﺎت ﻛە دەﺑﻨە ھﯚﻛﺎری ﻧەزۆﻛﯽ ﻻوەﻛﯽ، وەك ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن ،ﺑەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ﺑەرز ،ﭘﺎﯾﺴﻜﻠﺴــﻮاری ﺑەﺷێﻮەی ﺑەردەوام ،ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﺟﻠﯽ ﺗەﺳﻚ ،ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚراك ،زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ،ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋﺎﻓــﺮەت ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧــﯽ ﻛﺮدەی
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
ﺳێﻜﺴــﯽ ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ درێﮋ، ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕە و ﻛەﺷــﻮھەوا ﺑەھﯚی ﻣــﺎدە ژەھﺮاوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻣێﺮووﻛــﻮژەﻛﺎن و ﭘﺎﻛﻜەرەوەﻛﺎن و دووﻛەڵﯽ ﻛﺎرﮔــەﻛﺎن ﻛە ﻟەﻻﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﭙێﺮم ﻟــە رەﮔــەزی ﻧێﺮﯾﻨــە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺟﯿﻨەﻛﺎن ﻟە ﭘﯿﺎو و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺪا دادەﻧێﻦ. د .ﺣەﻧﺎن ﺟەواد ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺗەﻧﯿﺎ 300 ژن ﺑەھﯚی ﻧەزۆﻛﯿﯿەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﻠﯿﻨﻜەﻛەﻣﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎب ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﺳــﺎڵ ﺗەواو ﻧەﺑﻮوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 400ژن ﺑەھﯚی ﻣﻨــﺪاڵ ﻧەﺑﻮوﻧەوە ﺳەرداﻧﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺋەوەش ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛە ﺑە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ رێﮋەی ﻧەزۆﻛﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 80ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﻛێﺸــەی ﻣﻨﺪاڵﺒــﻮون و ﻧەزۆﻛﯿﯿــﺎن ھەﯾە و ﺑــەدوای ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺪا دەﮔەڕێﻦ. ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ورد ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻧﯿﯿە ،وەك د .ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗەﻛە ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑەم ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﯚﻣەڵە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻟەو رووەوە ﻛﺎر دەﻛەن ،داﺗﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ھەﯾە. ﻛﯚﻣەڵــەی ﺋــﺎوات ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو رێﻜﺨﺮاواﻧەﯾە ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەو ھﺎوﺳــەراﻧە دەﻛﺎت ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە و ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ 12ھەزار
ﺧێﺰاﻧﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﻛە ﻛێﺸەی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧﯿﺎنھەﯾە. ﺳﻨﺪوس داود ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەﻛە ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە ﻣــﺎوەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻤﺎن ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 12ھەزار ﺧێﺰان ﻛە ﻛێﺸــەی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧﯿﺎن ھەﺑــﻮو ،ﺧﯚﯾﺎن ﻻی ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﺋێﻤە ﻛﺎرﻣﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە“. ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە ﺗﯚﻣﺎری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻛﻠﯿﻨﻜــە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﻧەزۆﻛــﯽ ﻟەﻣەڕ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑەراورد ﺑە ﭘﯿﺎوان ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە ھەردوو رەﮔەزەﻛە ﺑەرێﮋەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن ،رووﺑەڕووی ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە دەﺑﻨەوە. ﭘﺰﯾﺸﻜە ﭘﺴــﭙﯚڕەﻛەی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون دەڵێ” ،ﻟــە ﺗﯚﻣﺎرەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەرێﮋەی 10%ی ﻧەزۆﻛﯽ ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑەراورد ﺑــە ﭘﯿــﺎوان ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ھﯚﻛﺎرەﻛــە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺳــەرداﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻣﻨﺪاڵ ﻧەﺑﻮون و ﭘﯿﺎوان ﺑەھــﯚﻛﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﻛــەن ،ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ھەردوو رەﮔەزەﻛە ﺑەڕێﮋەی ﯾەﻛﺴﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛە دەﺑﻦ“. د .ﻣﻮھەﻧەد ﺋەﺑﻮﺷــﺎور ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن و ﻣﻨﺪاڵﺒــﻮون ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﭼەﻧــﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﻧەزۆﻛﯿﯿەوە ھەن ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا
ﺧﺮاﭘﯽ و ﺷــڵەژاﻧﯽ ﺑﺎری دەرووﻧﯽ، ﺧﺮاﭘﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺧﻮاردﻧە ﻟە ﻗﻮﺗﻮوﻛﺮاو و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮاوەﻛﺎن. ھــەروەك د .ﺣەﻧﺎن ﺟەواد ڕێﻨﻮێﻨﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن دەﻛﺎت ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە زۆر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧــﯽ ڕێﮕــﺮی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون ﺑەدوور ﺑﮕﺮن” ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚ ﻛﺎﺗێﻜﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن و ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ،دەﺑێﺘــە ھــﯚی ﮔﻮڕاﻧﻜﺎری ﻟە ھێﻠﻜــەدان و ﻣﻨﺪاڵﺪاﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗەﻛە و ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﺳــﻮڕی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە و
ڕاوێــﮋﻛﺎری ﺧێــﺰان ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛــﺮد ،ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردی ﺑەھﯚی ﻻوازﯾﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺧێﺰاﻧــەﻛﺎن ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ و ﻧەزۆﻛــﯽ ﺑﻮوەﺗە ھﯚﻛﺎری ﭼەﻧــﺪان ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺗــﺎ ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧێﺰان و ﻟەوەﺷﺪا ﭘێ دەﭼێﺖ دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻣﺎڵەﺑﺎواﻧﯽ ھﺎوﺳەرەﻛﺎن ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە زەﻗﻜﺮدﻧەوەی ﻛێﺸەﻛە ﺑێﺖ. ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ دەڵێ” ،ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی
ﺳﻨﺪوس داود:
ﻟە ﻣﺎوەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻤﺎن ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 12ھەزار ﺧێﺰان ﻛە ﻛێﺸەی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧﯿﺎن ھەﺑﻮو، ﺧﯚﯾﺎن ﻻی ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﺑەھﯚﺷﯿەوە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧەزۆﻛﯽ دروﺳﺖ دەﺑێــﺖ“ ،ﺑــەم ﺑەو ﺣﺎڵەﺷــەوە وەك ﺋەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە ﭘﺴــﭙﯚڕە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ رێﮕﺮﯾــﯽ ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚﻛﺎری ﻧەزۆﻛﯽ“. ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻟەرووی دەرووﻧﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن دادەﻧێﺖ ،ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ دەرووﻧﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﺑﻮوەﺗە ھﯚﻛﺎری ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﺷێﻮەی ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧێﺰاﻧﺪا. ﺳﺎﻣﺎن ﺳﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺳەﻧﺘەری
ﺋێﻤەدا ،ﺋەﮔەر ھﯚﻛﺎری ﻧەزۆﻛﯿﯿەﻛە ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗەﻛە ﺑێﺖ ،ﺋەوە ﻛێﺸــەی ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﻧەزۆﻛﯽ ﻟــە ﭘﯿﺎوەﻛە ﺑێــﺖ ،ﺋەوە ﺋﺎﻓﺮەﺗەﻛە ﻗﺒﻮوڵﯽ دەﻛﺎت“. ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺑــە ﮔﺮﻧﮕــﯽ دەزاﻧــێ ﺧﻮﻟﯽ ھﯚﺷــﯿﺎری ﭘێﺶ ﭘﺮۆﺳەی ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﺑﯚ ﻛﭽــﺎن و ﻛﻮڕان ﻟــە ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺘــەوە، دەﻛــﺮێ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟە ﻣﯿﻨﺒــەری ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧەوە و ﻛەﻧﺎڵە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن ڕۆڵــﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻟە ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻛﻮڕ و ﻛﭽﺎن ﺑەر ﻟە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺑﺒﯿﻨﻦ.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ، ﻣﻮوﺳڵ
)(1 ﺳــەﻓەری ڕاﺑﺮدووم ﺑﯚ ﭘﺎرﯾﺲ، ﻧﺎﻣەﯾەﮐــﻢ ﻟــە ﭘﺎرﯾــﺲ و ﻟە ﺑڕووﮐﺴڵ ،ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرەﻧﺴﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ،ﮔەﯾﺎﻧــﺪە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەورووﭘــﯽ و un و ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧﻪﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻪڕﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﻓﺎﺗﯿﻜﺎن ،وام ﺗێﺪا ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮو: ﺋەم ﺗﯿــﺮۆرە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە ،داﻋﺶ: ﺗەﻗﯿﻨــەوەی زووﺧــﺎوی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺋﺎڵﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻣەزەب, ﺷﯚﭬێﻨﯿﺰﻣﯽ ﻋەرەب ,ﺳﻮﻧەﮔەرا, ﺗﻮرك ,ﺷــﯿﻌەﮔەرا ,ﻓــﺎرس و ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣە ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا. ﺋەﻣەش ﺑێﮕﻮﻣﺎن دژ ﺑە ﺧﻮدا و ﺋێﻮەﻳﺸــە ,ﻛەﭼﯽ ﺋەﻣەﺗﺎ ﭘێﺶ ھەﻣﻮوﺗﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮوﺷﺘﺎن ”ﺗەﻧﯿﺎ ﺋێﻤەی ﻛﻮرد“ ﺑﺎﺟەﻛەی دەدەﯾﻦ و ﺑەرەﻧﮕﺎری دەﺑﯿﻨەوە. ﺳــﺘەﻣﯽ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼم )ﻋــەرەب ،ﺗــﻮرك ،ﺋێــﺮان( ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺋەﻣڕۆ ﺟەﺳــﺘەی ﻛﻮردی ﻛﻮﻧﺒەدەر ﻛــﺮدووە ،ھەڕەﺷــەﻛەی ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺳــەر ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎن. ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺧﯚﺗﺎن ﺑﺎش دەزاﻧــﻦ ,ﺑــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ ﺋەم ﻛێﺸەﯾە ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺋەم داﻋﺸە ﻟەﻧــﺎو ﻧﺎﭼێﺖ .ﭼﻮﻧﻜــە ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﻣﻮﻣﻜﯿﻦ ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑەﻗــەدەر ﻛــﻮرد ﺑﯿﺎﻧﻨﺎﺳــێﺖ ﭼﯚﻧﯿﺶ ﺑﺰاﻧێﺖ ﻟەﻧﺎوﯾﺎن ﺑﺒﺎت. ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ”ﭘێﺸــﻤەرﮔە“ ﭘڕﭼەك ﻧەﻛەن ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻧﺰﯾﻜە ،ﻧەك ﺑﯚ ﺳــەر ﺗەﻧﯿﺎ
ﺧــﺎك و ﺧەڵﮑــﯽ ﺧﯚﺗــﺎن و ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛﺎﻧﺘﺎن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــﯚ ﺳــەر ﺋەﮔــەری ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەک ھــەر ھەﻣﻮو ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ دەﺷــﺘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ڕۆژھــەت, ﺑەڵﮑــﻮ ﺗێﮑﭽﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھــەر ھەﻣــﻮو ﮔــەردوون ,ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺸــﺪا ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ھەرﭼﯽ ﻣﺎوﺗﺎﻧــە ﻟە وزە و ھێﺰ و ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻧــﺪان ﺳەدەی راﺑﺮدووﺗﺎن. 27ﻣﺎﻧﮕــە ,ﺑە ﭘــﺎرەی ”ﺑﺎﻧﻘﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧﯚﻣﺎن“ و ﺑەھێﺰی ﺑەﺷــەرﯾﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺋێﻤــەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا داوای ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﻣﺎدﯾــﯽ
دەدەن ”ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋێﻤە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ھەﻣﻮوﺗﺎن“ ﻟەﭘێﻨﺎو رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋێﻮە ﺑﺠەﻧﮕێﯿﻦ و ﺑﻜﻮژرێﯿﻦ! ﺑە ﺗەﻧێ ﺋێﻤــە ﺑێﯿﻦ ژن و داﯾﻚ و ﺧﻮﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺮﺳﯿﺘﺮ ﻟە ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﺪا ﺟێ ﺑﮫێڵﯿﻦ ،ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــەوەدا ﺑﻜەﯾﻨــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺋێــﻮەی ﻧﺎو ”ﺑەھەﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ؟ ﺑێ ﺋەوەﯾــﺶ ﭼەﻛﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ واﺗە ھێﺰی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺸﻤﺎن ھەﺑێﺖ. ﺋــەم دۆﺧــە ﻧــەك ھــەر ﺑەڵﻜــﻮ ﻧﺎدادﭘەروەرﯾﯿــە، ﻣﻮﻣﻜﯿﻨﯿــﺶ ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﮔــەر وا ﺑﺰاﻧﻦ ﺗــﺎ ھەﺗﺎﯾــە ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ،ﺟەﻧﮕﯽ ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن دژی داﻋﺶ ,ﺗەﻧﯿــﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺋێﻤەی ﻛــﻮرد دەﻛﺮێﺖ ,ﺋەﮔەر ﺋەو ﭼەﻛە ﻗــﻮرس و ﻣﯚدێﺮن و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺎﻧەﻣﺎن ﺑﯚ ﻧەﻧێﺮن ﻛە داواﻣﺎن ﻟێﺘﺎن ﻛﺮدووە. ﺑەﺑﯿــﺮم دێ ،ﻟە ﺑڕووﮐﺴــڵ، ﮐﺎﺗــێ ﻧﺎﻣەﮐەم داﻧێ و ﭘﺸــﺖ ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەورووﭘﯽ ھﺎﺗﻤە دەرەوە ,ﺗەﻧﯿﺎ 63ﺋﯚرۆ ﻟــە ﺑﺎﺧەڵﻢ ﻣﺎﺑﻮو ﭘێﯽ ﺑﮋﯾﻢ ..ﺗﺎ ﺋەوﮐﺎﺗﯽ دەﮔەڕاﻣەوە ھەوﻟێﺮ .ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎﻧﺎزی دەﮐەم ﺑە ﺑﺎﺧەڵــﯽ ﺑەﺗﺎڵەوە ﺑﯿﺮم ﻻی
وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ
)وێﻨــەی ﮐﻮرد ﻟە ﺋەرﺷــﯿﻔﯽ ڕۆژھەﺗﻨﺎﺳە ﺋەورووﭘﯿﯿەﮐﺎﻧﺪا( ﺑوﮐﺮدووهﺗەوە :ﺋﯚرﯾﮋﯾﻨﺎڵەﮐﺎن ﻟــە )ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەی ڕۆداﻧﯽ ﮐﻮڕم( ﮐە ﻗﻔڵﺪراوە ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮەوە -ﭘﺎرێﺰراون.
ھەر ﮐەس و ﻻﯾەﻧێﮏ ﺑﯿﺎﻧەوێ دژاﯾەﺗﯿﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑەن و ﺑڵێﻦ ﺋەﻣەی ﭘﯿﺮﺑﺎڵ درۆی ﺷﻮاﻧﻪ درۆزﻧﻪﮐﻪﯾە ﯾﺎن ﻣﻮزاﯾەداﺗە ،دێﻦ دژاﯾەﺗﯿﯽ ”ﺷەﺧﺴﯽ ﺧﯚم“ دەﮐەن ،ﺗەﻧﯿﺎ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ”ﻟەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی دژاﯾەﺗﯿﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﮐەن ﯾەك دۆﻻرﯾﺸــﻤﺎن ﻟــە ھﯿﭻ ﻛﺎﻣێﻜﺘﺎن ،ﻟــە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺋەم ﺟﯿﮫﺎﻧە ﮔەورەﯾە ﻧەﻛﺮدووە ﻛــە ﺋێــﻮەی ﻣەﺳــﯿﺤﯽ، ﺟﻮوﻟەﻛە ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﻋەرەب ﯾﺎن ﻋەﻟﻤﺎﻧﯽ ،ھەروەھﺎ ھەﻣﻮو ﺳــەرۆك دەوڵەﺗە زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەورووﭘــﺎ و ﺟﯿﮫــﺎن ،ھەﻣﻮو ھﺎﻧﻤــﺎن ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ
ژﯾﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺧەڵﮑــە ﺑەدﺣﺎڵ و ﺑەدﺑەﺧﺘــەی ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﻮو ﻟــە ”ھەوﻟێﺮ“ و ڕەﺷــﮫەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ. )(2 ﺋــەم ﻧﯿــﮕﺎر و ﺗﺎﺑﻠــﯚ و وێﻨە ﮐﯚﻧﺎﻧــەی ﻣﻮوﺳــڵ Nine- vaھــﯽ ﺳــﺎﻧﯽ 1755ﺗــﺎ 1848ﮐﯚﻧﺘﺮﯾــﻦ وێﻨەﮐﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵﻦ ،ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣێﮋووﯾﯿﺎن ھــەس ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭼﻮﻧﮑــە ﺋﯚرﯾﮋﯾﻨﺎڵەﮐﺎﻧــﻦ، ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﻧﺪێﮑﯿﺎﻧﻢ ﻟە ﮐﺘێﺒﯽ
ﻟــە وێﻨەﮐﺎﻧــﺪا ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﺟﻠﻮﺑــەرگ و ﻧﯿﺸــﺎﻧە ﮐﻮردﯾﯿــەﮐﺎن و ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﮐﻮرداﻧــەی ﺟەﻣەداﻧﯿــﯽ ﺋەﺳﭙﺴﻮارەﮐﺎن ﺑﮑەن ،ﻟەﮔەڵ ﻣەرﻗــەدە ﺗەﻗێﻨﺪراوەﮐــە و ﺷــﻮێﻨەوارەﮐﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺗﯚژﯾﻨەوەﯾﺎن ﺋێﺮە ﺟێﮕﺎی ﻧﯿە. )(3 ﻟــە 1962ﮐﺎﺗــێ ﺟەزاﺋﯿﺮ ﻟە ﻓﺮەﻧﺴــﺎ ﺟﻮدا ﺑﻮوهوە ،ﻧﺰﯾﮑەی ﻣﻠﯿﯚﻧێــﮏ ﻓﺮەﻧﺴــﯽ ﻟەﻧــﺎو
ﺟەزاﺋﯿــﺮ ﻣﺎﻧــەوە و ﺣەزﯾﺎن ﮐــﺮد ﺑﺒﻨــە ﺟەزاﺋﯿــﺮی .ﭘێﻢ واﯾﻪ ﺋێﻤــە ڕﯾﻔێﺮاﻧﺪۆﻣەﮐەﻣﺎن ﻣﻮوﺳــڵﯿﺶ ﺑﮕﺮێﺘــەوە )واﺗە ﺋەﮔەر ﺧەڵﮑﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺣەزﯾﺎن ﮐﺮد ﺧﯚﯾﺎن و ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﺨەﻧە ﺳــەر ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻗﺒﻮوڵﻤــﺎن ﮐﻮردﺳــﺘﺎن!( ﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺑە ﯾــەک ﻣەرج، ﻋەرەﺑەﮐﺎﻧــﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎزاددا دەﻣێﻨﻨــەوە ،ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺷــﺎری ﻣﻮوﺳــڵ و ﺧەڵﮑەﮐەی ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەک ﻧﺎﺑێﺖ ﺧــﺎوەن دوو ڕەﮔەزﻧﺎﻣە ﺑﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﻋﯿــﺮاق ،ﻣﻦ ﯾەک ﺑﯚ ﺧﯚم ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﻣﺎﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ و ھەر ﻋەرەﺑێﮏ دەﮐەم ﻟەﺳەر ﺧﺎﮐﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯽ ﻣﻨﯽ ﺋﺎزادد! )(4 ﺋــەم ﺑــەری ﺷــەﺗﯽ دﺟﻠــە رۆژھەﻻﺗﯽ )ﺳــﺎﺣﻞ اﻻﯾﺴﺮ(ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ھەرﮔﯿﺰ ﺑەﺷــێﮏ ﻧەﺑﻮوە ﻟە ﺷﺎرەﮐە ﻟە ﭘەﻧﺠﺎﮐﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑــﺮدوو ،ﺧەڵﮑﯽ ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎﻧــﯽ ﻧﻪﺑﯽ ﯾﻮﻧﺲ ﮐﺎﺗێ دەﯾﺎن وﯾﺴﺖ ﺑﭙەرﻧەوە ﺋەوﺑەری ﺷەﺗﯽ دﺟﻠە دەﯾﺎﻧﮕﯚت دەﭼﯿﻨە ﻣﻮوﺳــڵ .ﯾەﮐەم ﮔــەرەگ ﺑﯚ ﺗﻌﺮﯾﺐ ﻟەم ﺑەری ﺷەﺗﯽ دﺟﻠە ﻣەﻟﯿﮏ ﻓەﯾﺴەل داﯾﻤەزراﻧﺪ ﺑە
1755وێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ
ﻧﺎوی ﻓەﯾﺴﻪڵﯿە ﮐە ﺋێﺴﺘﺎش ﻟە ﻟێﻮرای رۆژھەﺗﯽ ﺷەﺗەﮐەﯾە، ﺑەﻻم ﺧﺴــﺘﻨە ﺳەر ﺑەﺷەﮐەی ررۆژھەﻻﺗﯽ ﺷــﺎرەﮐە ﺑﯚ ﺳەر ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﻢ واﯾــە ﺋەوە دەﺑێﺘە ﻣﻮڵﮑﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﮐﺎن و داوای دەﮐــەن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﺴﺘﺎ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﮐﺎن داوای ھەرێﻤێﮏ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە دەﮐەن )(5 ﺗﺎ ﻧەﺗەوە ،دﯾﻦ ،ڕەﮔەز ،ﺗﻮێﮋ و ﭼﯿﻨەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵ ﺑە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن )ﻟەﺟﯿﺎﺗــﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺣﺰب( ﻧەﭼﻨە ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن، واﺗە ﺋەﮔەر ﺧﯚﯾﺎن ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﮐەن ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ،ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ھەرﮔﯿﺰ ﺣﮑﻮوﻣەﺗــﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑەدەﺳﺘەوە ﺑﮕﺮن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑێﻦ ﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی و ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺎﮐەﮐــەس و ژن و ھﺎووﺗﯽ )وێڕای ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺗﺎك( ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﯾەﮐﺴــﺎن ﺑﺨەﻧە دەﺳﺘﻮورەوە، ھەرﮔﯿــﺰ ﻧــە ﺋﯿﻨﺘﯿﻤــﺎی ﺗﺎﮐــە ﮐــەس و ھﺎووﺗﯽ ﺑﯚ
ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﯾﺪا دەﺑێﺖ ،ﻧە ﺧﯚﮐﻮﺷــﺘﻦ و ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن و ﮐﯚﭼﮑﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺞ و ﺧێﺰاﻧەﮐﺎن ﺑەرەو ﺑەﺣــﺮی ﺧﻨﮑﺎوی ﺋﯿﺠە ڕادەوەﺳــﺘێﺖ ،ﻧە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻧەﺗەوەﮐەﻣــﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ ھەڵﺒﺴﺘێﺘەوە. )(6 ھەر ﮐــەس و ﻻﯾەﻧێﮏ ﺑﯿﺎﻧەوێ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮑــەن و ﺑڵێــﻦ ﺋەﻣــەی ﭘﯿﺮﺑﺎڵ درۆی ﺷــﻮاﻧﻪ درۆزﻧﻪﮐﻪﯾە ﯾــﺎن ﻣﻮزاﯾەداﺗە، دێــﻦ دژاﯾەﺗﯿﯽ ”ﺷەﺧﺴــﯽ ﺧﯚم“ دەﮐەن ،ﺑەڵﮕەم ﺋەﻣەﯾﻪ ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻻﯾەن و ﮐﯚﯾﻼﻧەی دژاﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻦ دەﮐەن و دەڵێﻦ ”ﻓەرھﺎد ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ“ﯾــە .ﺗەﻧﯿﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ”ﻟــەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﮐەن!“. --ﻟە ﮐﺘێﺒﯽ )ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽﻧێﻮان ﮐــﻮرد و ﮐــەر و ﺑەﻏﺪا و ﻟــە دێﺮﯾﻨــەوە ﺗــﺎ زەﻣﺎﻧﯽ ﺣﺎرﺳﯽ ﺋﯿﺒﻦ وەﺣﯿﺪ ;( 1867 ﻧﻮوﺳــﺮاوی د .ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ، ل .165
ﺗﺎﯾﺒەت
ﻛﯚﻣەڵ ﻧﺎﯾەوێ ﺑﺰووﺗﻨەوە ﺑەﺷﺪاری ﺑەرەی ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻜﺎت ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ:
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﻻﯾەﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﺎس ﻟــە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش دەﻛەن ،ﺑەم ھەﻣــﻮو ﻛﺎت ﺑەر ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرەﻛە ،ﻟە ﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛێﺸەﯾﺎن ﺗێ دەﻛەوێﺖ و ﻛﺎرەﻛە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێﺖ .ﺋێﺴﺘە ﭘڕۆژەﯾەك ﺑﯚ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮاوە، ﺑەم ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﻛﯚﻣەڵ ﻧﺎﯾەوێ ﺑﺰووﺗﻨەوە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺑەرەﯾەﻛــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــﻮو ﻟە ﻧێــﻮان ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ، ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﺗﺎ دواﺗﺮ ﺑە ﯾەك ﻟﯿﺴﺖ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ھەڵﺒــﮋاردن ﺑﻜەن، ﺑەم ﺑــەر ﻟەوەی ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھەر ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺑﺰووﺗﻨەوە ﻛێﺸە ﻛەوﺗە ﻧێــﻮان ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن و ھەرﯾەك ﻟە ﻛﺎﻣﯿﻞ ﺣﺎﺟﯽ ﻋەﻟﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی دەرﻧەﭼــﻮو ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ڕاﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﻛەﻣﺎل رەﺣﯿﻢ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺷﻮورای
ﺑﺰووﺗﻨەوە ،ﺑەھــﯚی ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ،ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷﻮورای ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﻧەﻛﺮد ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺋﺎﺷﺖ ﻛﺮاﻧەوە. ﻟە ﭘﺎش ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەش ،ﭘﺮﺳﯽ ﭘڕۆژەی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺳــێ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛە ﮔەرم ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﭘڕۆژەﻛە ﺑﭽﻮوك ﻛﺮاوەﺗەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻧێﻮاﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻛﯚﻣەڵ و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻟێ
ژﻣﺎرەﯾەك ﺑﺎﻧﮕﺨــﻮاز ﻟە ﺧﻮاﻧێﻜﺪا ﻟە ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﯾەﻛﺘﺮﯾــﺎن ﺑﯿﻨﯽ و ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی ھﺎوﺑەش ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋــەو ﭘێﻜەوەﺑﻮوﻧەﯾﺎن ﺑﯚ دەرەوەی ﺧﻮاﻧەﻛە ﺑڕی ﻧەﻛﺮد. ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ھەڵەدﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدە ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ﺋــەوان ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎﻧە
ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ھەڵەدﻧﯽ:
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷێﻮاز و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەﻛە ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە و ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼﯚن ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ دەرﻛــﺮاوە ﻛە ﺋــەوان ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەزاﻧﻦ ،ھﺎوﻛﺎت ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوش زۆر ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿە. رۆژی 14ی ﺗەﻣﻮوزی ﺋەﻣﺴــﺎڵ، دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ،ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻛﯚﻣەڵ و ﺑﺰووﺗﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎن و
ﭘێﻜەوەﺑﻮوﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ ﻟە ﻧێﻮان ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ وا دەﺧﻮازێﺖ دوو ﻻﯾەﻧە ﺑێﺖ“. ھەڵەدﻧﯽ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷێﻮاز و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەﻛە ﯾــەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوەﺗــەوە و ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﭼﯚن ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ ،ﺑەم ﻟەم ﺳــەرەﺗﺎﯾەوە ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ
ﭘێﯽ ﺑﺎﺷــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧێﻮان ﺋێﻤە و ﺋەواﻧﺪا ﺑێﺖ ”. ﺋەم ﻗﺴەﯾەی ھەڵەدﻧﯽ ﺋەو ﻣﺎﻧﺎﯾە دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەﻛــە دەرﻛﺮاوە .ﻛﺎﻣﯿــﻞ ﺣﺎﺟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەش ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿە ﻧﺎﺷــﺎرێﺘەوە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﭘــﺎش ﻛﯚﻧﮕﺮەی 11ی ﺑﺰووﺗﻨەوە ﻗﺴەوﺑﺎس ﻟەﺳەر ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﮔــەرم ﺑﻮو ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯿﺎن ﻛﺮد و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎن ﺑﺎﻧﮕێﺸــﺖ ﻧەﻛــﺮد ،ﺋــەوەش ﺳــەﻟﻤێﻨەری ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەوان دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺑەﺑــێ ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﻛﺎرەﻛە ﺑﻜەن“. ﻟەﺑﺎرەی ھﯚﻛﺎری ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻛﺎری ھﺎوﺑــەش ﻟەﮔەڵ ﺑﺰووﺗﻨەوە ،ﻛﺎﻣﯿﻞ ﺣﺎﺟﯽ ﻋەﻟﯽ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەوان ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﯾﺎﻧﮕﻮﺗــﻮوە ﭬﯿﺘﯚﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﺰووﺗﻨەوە ھەﯾە ،ﺑەم دەﯾﺎﻧەوێ ﺑــە دوو ﻗﯚڵﯽ ﻛﺎرەﻛــە ﺑﻜەن ﺑﯚ
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﺧﻮا دەﻛﺎت ﺋەوان ﯾەك دەﮔﺮن ﺑﺎ ﺧەﻣﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ
ﺋەوەی ﭘﺎش ﺋەوەی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ ،ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﺎﻧﮕێﺸــﺖ ﺑﻜەن ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەو ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەی ﺋەواﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەر ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻗﺴــەﯾە و ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛﺮدەﻧﯽ ﻧەﺑــﻮوە ،ﺧﻮا دەﻛﺎت ﺋەوان ﯾەك دەﮔﺮن ،ﺋێﻤە ﻛێﺸەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑﺎ ﺧەﻣﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ دەﺳﺘﺨﯚﺷﯿﯿﺎن ﻟێ دەﻛەﯾﻦ“. ھــﺎوﻛﺎت ﻣﺤەﻣــەد ﺣەﻛﯿــﻢ، ﻛﺎرﮔێڕی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ﮔــﻮت” ،ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ﻻﯾەﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﺟﺎرێ زۆر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎداﯾە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەك ﻛــﺮاوە ،ﺋێﻤــە رێﮕﺮ ﻧەﺑﻮوﯾﻦ ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوە ﻟەو ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەدا ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷێﻮازی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەﻛە و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دﯾﺎر ﻧﯿﯿە“. ھەرﭼەﻧﺪ ﻛﺎرﮔێڕی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵ ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی رێﮕﺮی ﻟە ﺑەﺷــﺪاری ﺑﺰووﺗﻨەوە ﻧەﻛﺮدووە،
ﺑەم ﻣﺤەﻣــەد ﺑﺎﻣﯚﻛﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻗﯚﻧﺎﻏﻤﺎن ﺑڕﯾﻮە ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺋێﺴﺘە ﺑﺰووﺗﻨەوە ﺑە ﯾەك ھەﻧــﮕﺎو ھەﻣﻮو ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏﺎﻧە ﺑﺒڕێﺖ ،ﺑﺎ ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻛﺎرەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ ،دواﺗﺮ ﻗﺴە ﻟەﮔەڵ ﺑﺰووﺗﻨەوە دەﻛەﯾﻦ“. ﻋﻮﻣــەر ﻣﺤەﻣــەد ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ،ھــﯚی ﺑەﺷــﺪاری ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭘێﻨەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە داواﻛﺎری ﻛﯚﻣەڵەوە ھەﺑﻮوە. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﭘێﻤﺎن ﺑﺎش ﺑﻮو ھەرﺳــێ ﻻﯾەﻧە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛە ﭘێﻜەوە ﭘڕۆژەی ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ داوای ﻛﺮد ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﭘێﺸﺘﺮ ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﭘێﻜــەوە ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺳــەرەﺗﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﭘڕۆژە ھﺎوﺑەﺷەﻛە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن“.
ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ ھەوڵــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ھەﺑــﻮوە ،دواﺗﺮ ﺳــەری ﻟە ﺋﯿﻨﺸــﻘﺎﻗﯽ زﯾﺎﺗﺮەوە دەرﭼــﻮوە ،ﺑــەم ﺋــەوان ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھﯿﻮاﯾــﺎن ھەﯾــە .د. ﻣﺤەﻣــەد ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ ﭘﺎش ﺋەوەی ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە و ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺗﺮی ﺑەﻧﺎوی )ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔەﺷە( داﻣەزراﻧﺪ، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھﯿﻮای ﺑــە ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــەی ﮔــﻮت” ،ﺋەﮔەر ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋێﻜﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ دﯾﺎر ھەﺑێﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑە ﯾەﻛەوە ﻛﺎری ھﺎوﺑەش ﺑﻜەﯾﻦ و ﺗێﯿﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﯿﻦ“. ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﺋــەوان 17ﻛﻮرﺳــﯿﯿﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە، 10ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،ﺷەش ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﯿﺶ ھﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە.
دوای 20ﺳﺎڵ ﺑە ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت
”ﺋەو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەی ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﻛﻮردەﻛﺎن دەﯾﻜەن ﻓﺎرﺳەﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﻜﺮدووە“ ﻋەﻟﯽ ﻋەﺑﺎدﯾﺎن:
وﺷە /ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رووی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟەﭼــﺎو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺋێﺮان، ﮔﯚڕاﻧێﻜــﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﺑەﺧﯚﯾەوە ﻧەﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﯚﻣــﺎری ھﺎﺗﻨەﺳــەرﻛﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼﺎﻻﻛﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺷــەڕی ﭼەﻛﺪاری ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ،وەك ﭘﺎﺳﺎوێﻚ دەھێﻨﺎوە ﺑﯚ ﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺷﺎرەﻛﺎن. دەﯾەﯾەك دوای ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1991ﺑەﻣﻼوە، ﭼﺎﻻﻛﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ رۆژھــەت ،ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚدا ﺑەرەو ﻛﺎڵﺒﻮوﻧەوە رۆﯾﺸﺖ و ﺳﺎڵﯽ 1996 ﺑەﯾەﻛﺠﺎرەﻛــﯽ ﭼەﻛــەﻛﺎن ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﻮون ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو ﭘﺎﺳــﺎوە ﻟە ﺑﺮەو ﻛەوت ﻛە ﺑەھﯚی ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﺑــە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوە و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدن ﺑﻜﺎت ،ﺑەم دۆﺧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑەو ﺣﺎڵەﺷــەوە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا ﻧەھﺎت. دﻛﺘــﯚر ﻋەﻟﯽ ﺷــێﺨﯽ ،ﭼﺎﻻﻛﯽ
ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژە دەدات ﻛە ﺳەرەﺗﺎ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت ،ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﺋەﮔــەر ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و دواﺗﺮ ﺷــﻮوراﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر ﺑﺪرێﺘە دەﺳﺖ ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﺧﯚﺟێﯿﯿەﻛﺎن، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ﻟــە ﺑەردەم ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ھەڵﺪەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺑەم دوای ﻧﺰﯾﻚ ﺑــە دوو دەﯾە ﻟــە ھﺎﺗﻨەدﯾﯽ ﺋەو
ﺧﻮاﺳﺘە ،رۆژھەت رووﺑەڕووی ﻣﯚدێﻠێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟە ھــەواردن ﺑﻮوەوە“. د .ﻋەﻟﯽ ﺷێﺨﯽ ﻟە ﻟێﺪواﻧﯿﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﭘێﯽ واﯾە” ،ﺑە ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن،
ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ھﯿــﭻ ﻛەﻟێﻨێــﻚ ﻟە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھــەت ﭘــڕ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑﮕﺮە ھﺎوﻛێﺸــەﻛە ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻟێ ھــﺎت ﻛە ﺑەڕێﻮەﺑــەرە ﺧﯚﺟێﯿﯿــەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﺪا ﺑڕۆن ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳە ﻧﺎﻛــﻮردەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە ﻗەرەی ﻧەداوە“. ﻣەﺳــﻌﻮود ﻗﺎدری ،ﻣﺎﺳــﺘەری ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﺷﺎرﺳــﺎزی ھەﯾــە
و ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯿــﯽ ﺷــﺎری ﺑﺎﻧەی ﺳــەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻨە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت: ”ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﻧﺎﻛﻮردەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھﯚﻛﺎر ،دەﺳﺘﯿﺎن ﺑــﯚ ھەﻧﺪێــﻚ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ
ﻧەدەﺑﺮد ،ﺑەم دوای ﺑە ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺷﻮوراﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎر ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ھەﻣﻮو ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ، ﺷــﻮوراﻛﺎن ﻣێﮋووﯾەﻛﯿــﺎن ﻟــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ رۆژھەت ﺑەﺧﯚﯾەوە ﻧەﺑﯿﻨﯿﺒﻮو“. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەوە ﺑﻮدﺟــە ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن
دﯾــﺎری دەﻛﺮێــﺖ ،رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﭘﺸــﻜﯽ ﺑەردەﻛەوێﺖ و دوای ﻧﺎردﻧﯽ ﺋەو ﭘﺸــﻜە ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﺷــﺎرەﻛﺎن، ﺋــەو ﺑﻮدﺟە ﻛەﻣەﯾــﺶ ﻟەﻻﯾەن ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺷﻮوراﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەوە،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
17
ﻧﺎﺧﺮێﺘــە ﺧﺰﻣــەت ﺋﺎوەداﻧﯽ و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەوە و ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﭘڕۆژەی ﻧﺎﭘێﻮﯾﺴــﺖ و رواڵەﺗــﯽ ،ﺑــوە ﺑــە ﭘﺎرەﻛە دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗﯿﻜﺪاﯾــە رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرﺳﺎزی و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ،ﻟە ﺋﺎﺳﺖ دواﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧە“. ﻋەﻟــﯽ ﻋەﺑﺎدﯾــﺎن ﭼــﺎﻻك و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾــﺎری ﻧﺎوﭼەی ﻣﻮﻛﺮﯾﺎن ،ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﺧﯚﺟێﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﯾــەك ﻟــە دووی دەﺳــﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺟــﯚزەردان ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺷﻮوراﻛﺎن ﺑﻮو ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺧﻮﻟــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﻮورای ﮔﻮﻧﺪ و ﺷﺎرەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو .ھەرﭼەﻧــﺪ ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗــﺎزە ﻟە ﺧــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ﺧەڵﻚ ﺑە دەﺳــﺖ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻮو، ﺑەم وەك ﺳــەرەﺗﺎ ﻛﺎرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوی ھەﺑــﻮو ،ﺑەم دواﺗــﺮ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ھەﻧــﮕﺎو ﺑە ھەﻧﮕﺎوی ﺧﺎﺗەﻣــﯽ ﻛە ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ھەﻧﮕﺎوێــﻚ ﺑــەرەو دواوە و دوو
ﯾەك ﻟە دەﺳــﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ دووی ﺟﯚزەردان ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺷﻮوراﻛﺎن ﺑﻮو
ھەﻧﮕﺎو ﺑﯚ ﭘێﺸەوە ﺑێﺖ ،ﻧەك دوو ھەﻧﮕﺎو ﺑﯚ ﭘێﺸــەوە ﻧەﭼﻮو ،ﺑﮕﺮە ﺳــەدان ھەﻧﮕﺎوﯾﺶ ﺑەرەو دواوە ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﻛﺮد“. ”ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﺰﺑەﻛﺎن و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد دەﺳــەﺗﯿﺎن ھەﺑﻮو ،ﻟە ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﺧەڵﻚ ﺷﻮورای ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑــﻮو و ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد .واﺗﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﺳــﭙﺎردﻧﯽ ﻛﺎری ﺧەڵﻚ ﺑە ﺧەڵﻚ و ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳەت ﺑﻮو“ .ﻋەﺑﺎدﯾﺎن وای ﮔﻮت. ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛــەی ﺳــەرﺑﺎری ﻋەﺑﺎدﯾــﺎن ،ﻟــە دوای ﺧﻮﻟــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺷﻮورا ،ﺷﻮوراﻛﺎن ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا و ﺑەﺳــەر ھەڵﺪاﻧﯽ ﭘــڕۆژەی ”ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﻛﺮدﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن“ ﻟەﻻﯾەن ﻧﺎوەﻧﺪەوە ،ﺋەو دەرﻓەﺗە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺟەوھەری ﺧﯚی ﻟە دەﺳــﺖ دا و دەﺳــەت ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘﻼن ﺑــﯚ داڕێﮋراو، ﻻوازﺗﺮﯾﻦ ﻛەﺳــەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺑەﺳەر
ﺧەڵﻜﺪا دەﺳەﭘێﻨێﺖ. ﻋەﻟﯽ ﻋەﺑﺎدﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژە دەدات” :ﻟە ﺧﻮﻟﯽ دووەم ﺑەﻣﻼوە ،ﺷﻮوراﻛﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑەر و ﻧەك ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەك ﺑە ﺧەڵﻚ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑﮕﺮە زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ﺧەﺳــﺎرﯾﺎن ﺑە ﺧەڵﻚ و ﻛﯚﻣەڵﮕە ﮔەﯾﺎﻧﺪووە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” :ﺷــﻮوراﻛﺎﻧە ﻛــە ﺑەرھەﻣــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﺒﮋاردﻧﻦ ”ﻣەﺑەﺳــﺖ ،ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯿﺎن وەك ﭘﺎڵێﻮراوی ﺷــﻮوراﻛﺎن ،ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ھەڵﺒﮋاردن و دوای ھەڵﺒﮋاردن“ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ھەڵﺒﮋێﺮدران ﻛە ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻧەﺑﻮون و ﺗﻮاﻧﺎی ﺧەزﻣەﺗﻜﺮدن و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ وﯾﺴــﺖ و داﺧﻮازی ﺧەڵــﻚ و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮدی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ دەﺳەت و ﺧەڵﻜﯿﺎن ﺑــە ھﯿــﭻ ﭼەﺷــﻨێﻚ ﻧەﺑــﻮو، ﺋەرﻛﯿﺎن رێﺨﯚﺷﻜﺮدن ﺑﯚ ﺗﺎن و ﺷێﻮازەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﭘڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳەرووی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮو ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑــە ﻧﺎوەﻧﺪە ﺳــەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ“.
ﺗﺎﯾﺒەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﭘڕۆژەﮐە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺑەﺷێﮑﯽ زۆری ھﯚﻧﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﺷێﺦ ڕەزا ﺑﻮو وەک ھﯚﻧەرێﮑﯽ ﺟﯿﺎواز و دەرﮐەوﺗﻮو ﻟە ﮐﺎﺗﯽ ﺧﯚی و ﻣﺎﻧەوەی ﺑەھﺎی ﺋەدەﺑەﮐەی ھەﺗﺎ ﺋێﺴﺘﻪ
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
دوو ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎری ﻟﻪ ﭘڕۆژهﯾﻪﻛﺪا ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﻛﻮردی ﺑﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی دهﻛﻪن وﺷﻪ /ﻣﺎﻣﻪﯾﺎره ﺋﻪﺣﻤﻪد )ﺷــێﻨێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد و ﺳﺎﭬﺎن ﺋﺎﻛﯚ( دوو ﺧﺎﻧﻤﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﻜﺎری زاﻧﻜﯚ ﻟﻪ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪڵێﻚ ﭘڕۆژه ﻟﻪ ﺧﻪون و ﺧﻪﯾﺎڵﯿﺎﻧﺪا ﭼﻪﻛــﻪرهی ﻛــﺮدووه ،ﺑﯚ ﺑﻪ ﻛﺮدهﻧﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژهﻛﺎﻧﯿﺎن و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺧﻪﯾﺎڵــﯽ ھﺰرﯾﺎن ﺑــﯚ واﻗﯿﻊ ،ﻟﻪ ﯾﻪﻛــﻪم ﻛﺎردا، ﺷﯿﻌﺮی ﭼﻪﻧﺪ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ) :ﺷێﺦ رهزا ،ﻧﺎﻟﯽ، ﺳــﺎﻟﻢ ،ﻛــﻮردی ،ﺑێﺨﻮد و ﻣﻪﺣﻮی(ﯾــﺎن ﻛــﺮدووه ﺑﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻛﻪ ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮی ﺑﯚ ﺷێﺦ ڕهزاﯾﻪ .ﺑﯚ ﺗﯿﺸﻜﺨﺴﺘﻨﻪ ﺳــﻪر وردهﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺎره و ﭘڕۆژهﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺎن، ”وﺷــﻪ” ﭼﻪﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﺋﺎراﺳــﺘﻪی ھــﻪردوو ﺧﺎﻧﻢ ﻛﺮدووه و ﺑــﻪ وهﻣﻪﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺑﻪرﭼﺎوڕووﻧﯿــﯽ ﻟﻪﺑــﺎرهی ﭘڕۆژهﻛﻪﯾﺎن دهدهن. ﺷــێﻨێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻟــﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳێﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎری زاﻧﻜﯚی ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﯽ ﻟﻪ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟﻪﺑﺎرهی ﺋﻪوهی ﺋﺎﯾﺎ ﺋﻪم ﻛﺎرهی ﺋێﺴــﺘﻪی ڕهﻧﮕﺪاﻧﻪوهی ﺧﻪوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﯿﻪﺗﯽ ﯾــﺎن ﻧــﺎ و ﭼﻪﻧــﺪ ﺋﯿــﺮادهی ﺳــﻪرﻛﻪوﺗﻨﯿﺎن ھﻪﯾــﻪ؟ ،ﮔﻮﺗﯽ: ﺋەم ﮐﺎرەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺧەوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﻤــەوە ﮐەﻣێــﮏ ﺟﯿﺎوازە، ﺑەم ﻣــﻦ ﻟــە دواﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿەوە ﺋﺎﺷــﻨﺎی ھﯚﻧــﺮاوەی ﮐﻼﺳــﯿﮏ ﺑــﻮوم و ھﯚﻧﺮاوەی ﮐﻼﺳــﯿﮑﯽ دڵﺨــﻮازم ﺑــﻮون .ﮔﺮووﭘێﻜﻤﺎن ھﻪﯾــﻪ ﻛــﻪ ھەﻣــﻮو ھﺎوڕێﯿﻦ و ﯾەﮐﺘﺮ دەﻧﺎﺳﯿﻦ ،ﻧﺎوی ﮔﺮووﭘەﮐە )ﻛﻪﺷــﻜﯚڵ( و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯿﺸﯽ
”وﺷﻪ“ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻟێ ﻛﺮد :ﺋێﻮه دهﺳﺘﺘﺎن داوهﺗﻪ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺳﻪﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳﯿﻜﯿﯿﻪ ،ھﻪﻧﺪێ وﺷﻪ ھﻪﯾﻪ ﻟــﻪو ﺷــﯿﻌﺮاﻧﻪ دهﺑێ ﺗﻪﻓﺴــﯿﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟــﻪوهدا ﻛێﺸــﻪﺗﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻧﻪﺑﻮوه ﺑﯚ وهرﮔێڕاﻧﯽ؟ ﺷــێﻨﯽ وهھﺎ ﺑﻪرﺳــﭭﯽ داﯾﻪوه: ﺋێﻤە ﺋﺎﮔﻪداری ﺳەﺧﺘﯿﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻼﺳﯿﮑﯿﻦ ،ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘەش ﮐﺎﺗێﮏ ڕووﺑەڕووی ھەر ﮔﺮاﻧﯿﯿەک ﻟــە واﺗــﺎی وﺷــە و دێــڕەﮐﺎن ﺑﻮوﺑﯿﻨەوە ،ﺳــﻮودﻣﺎن ﻟە ﮐﺘێﺒﯽ ﺗﺮ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﮐەﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا ﻛﺮدووە، ﻟەواﻧە :ﺋەﻣﯿﻦ ﺷﻮان ،ﺷێﺦ ﻋەﻟﯽ ﻗەرەداﻏﯽ ،ﺷــێﺦ ﭘﯿﺮۆت ،ﺷێﺦ ﻧﻮری ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﮐەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ. ”وﺷــﻪ“ دهﭘﺮﺳــێ زۆرﺑــﻪی ﺷــﯿﻌﺮهﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژهﻛﻪﺗــﺎن ھﯽ ﺷــێﺦ ڕهزاﯾﻪ ،ﭼﯚﻧﻪ ﻛﻪ ﺷــێﺦ ﭘﺸــﻜﯽ ﺷــێﺮی ﺑﻪرﻛﻪوﺗﻮوه؟ ﻛﺎم ﺟــﯚره ﺷــﯿﻌﺮاﻧﻪی ﺋﻪوﺗﺎن ﻛﺮدووه ﺑــﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی؟ ﺧﺎﻧﻤﯽ
ﺳﺎﭬﺎن ﺋﺎﻛﯚ:
ھەوڵﯽ ﺗەواوﻣﺎن داوە ﺗﺎ ڕەﭼﺎوی ﮐێﺶ و ﺳەروا ﺑﮑەﯾﻦ و دەﻧﮕەﮐﺎن ڕێﮏ ﺑﺨەﯾﻦ، ﺑەم ﺑێ وﯾﺴﺘﯽ ﺋێﻤە ھەﻧﺪێﮏ ﻟە ﮐێﺶ و ﺳەرواﮐﺎن ون دەﺑﻦ ،ﺋەوەش ﻟە ﭘێﻨﺎو ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎﻧﺎﯾﻪ و ﺗێﮕﻪﯾﯿﺸﺘﻨﻪ ﻟێﯽ ﺑﯿﺮۆﮐەی ﻣﺎری ﺑﻮو ﻛﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚﯾﻪ .ﺋەو ﺑــە ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﻤە زۆر دڵﺨﯚﺷە .ھەﻣﻮو ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑە ﺗﻮاﻧﺎﮐﺎﻧﯽ ﯾەﮐﺘﺮ ھەﯾە و ﺑە ھەﻣﻮو ﺟﯚرێ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﻤﺎن ﺗێﺪاﯾە ﺑﯚ ﯾەﮐﺘــﺮ ،ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﺑڕوام واﯾە ﺳەرﮐەوﺗﻮو دەﺑﯿﻦ.
وهرﮔێــڕ دهڵــێ :ﭘڕۆژەﮐە ھەر ﻟەﺳەرەﺗﺎوە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺑەﺷــێﮑﯽ زۆری ھﯚﻧﺮاوەﮐﺎﻧــﯽ ﺷــێﺦ ڕەزای ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺑﻮو وەک ھﯚﻧەرێﮑﯽ ﺟﯿــﺎواز و دەرﮐەوﺗﻮو ﻟــە ﮐﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا و ﻣﺎﻧەوەی ﺑەھﺎی ﺋەدەﺑەﮐەی ھەﺗﺎ ﺋێﺴﺘە. ﺷــێﺦ ڕەزا ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی زۆری ھەﯾــە ﮐــە ﺳــەرﻧﺠﯽ ڕۆژﺋﺎوا ڕادەﮐێﺸــێﺖ .ﺋەو ﮐەﺳــێﮑﯽ ﭼﺎوﻧەﺗﺮس و ڕاﺳــﺘﮕﯚ ﺑﻮوە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەدەﺑێﮑﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪ و ھﯚﻧــﺮاوەی ﭘڕ ﻣﺎﻧــﺎ ﺑﻮوە. وەرﮔێڕاﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾــەک ﻟە ھﯚﻧــﺮاوەی ﻧﺎﻟــﯽ ،ﺳــﺎﻟﻢ، ﮐﻮردی ،ﻣەﺣﻮی ،ﺣەﻣﺪی، ﺑێﺨــﻮد و ﭘﯿﺮەﻣێــﺮد ﺑﯚ ڕووﻧﮑﺮدﻧــەوەی زﻣﺎن و ﺋەدەﺑە ﻟەﺳەردەﻣﯽ ﺷێﺦ ڕەزادا ،ﺑﯚ ڕووﻧﮑﺮدﻧەوەی ﺋــەم ﮐﺎرﯾﮕــەری
ھﯚﻧەراﻧــە ﻟەﺳــەر ﯾەﮐﺘــﺮه .ﻟە ھﯚﻧﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﺷێﺦ ڕەزا ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯚرێﮏ ژﻣﺎرەﯾــەک ھﯚﻧﺮاوەﻣﺎن ھەڵﺒﮋاردووە ﻟە ﺑەﺷﯽ ﮐﻮردی و ﻓﺎرﺳﯿﺶ. ﻟﻪ وهﻣــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ”ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟﻪو ﺑﻪﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﻜﺮدﻧﻪی ﺷﯿﻌﺮی ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﻛﻮرد ،ﺗﻪﻧێ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮرده؟ ﯾﺎن ﻣﻪﺑﻪﺳﺘێﻜﯽ ﺗﺮﺗﺎن ھﻪﯾﻪ؟“ ﺷێﻨێ دهڵــێ :ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟــەم وەرﮔێڕاﻧە، ﺋﺎﺷــﻨﺎﺑﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧە ﺑە ﺋەدەﺑﯽ ﮐﻮرد و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەدەﺑﯽ ﺷــێﺦ ڕەزا. ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺗﺮ، ﻛﺎم ﺷﯿﻌﺮاﻧﻪﯾﺎن دﯾﺎری ﻛﺮدووه؟ واﺗﻪ ﻧﺎوهڕۆك و ﺑﺎﺳﯽ ﺷﯿﻌﺮهﻛﺎن ﭼﯿــﻦ؟ دهڵێــﺖ :ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺷــﻌﺮەﮐﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو ﭘێﻮەرەن ﮐە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﻧﻮێﻨەری ﺋەدەﺑﯽ ﺋەو ﺷﺎﻋﯿﺮە ﺑﻦ ﮐە وەرﯾﺪەﮔێڕﯾﻦ. ﻻی ﺧﯚﯾــﻪوه ﺳــﺎﭬﺎن ﺋﺎﮐﯚ ،ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﻮاری ﺳﮑﻮڵﯽ ﮐﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ -ﺑەﺷــﯽ ژﻣێﺮﯾﺎرﯾﯽ ﻟە زاﻧﮑﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪ وﺷﻪی راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ؛ ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋــﻪو ﺷــﯿﻌﺮه زهﺣﻤﻪﺗــﻪ ﻛﻼﺳــﻜﯿﯿﺎﻧﻪدا ﻣﺎری ﻻﺑﺮۆس، ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﭘێﺸــﻮوی زاﻧﮑﯚی ﺋەﻣەرﯾﮑﯽ و ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎری دﮐﺘﯚرا ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﮐــﻮردی ﻟە زاﻧﮑﯚی ﺋێﮑﺴــﺘەر ،ھﺎوﮐﺎرﯾﺎﻧە و ﭘێﮑەوە ﺷﯿﻌﺮەﮐﺎن وەردەﮔێڕن. ﻟــﻪ ﺑــﺎرهی ﺋــﻪوهی ﺋﺎﯾــﺎ ﻟﻪو وهرﮔێڕاﻧــﻪدا ڕهﭼــﺎوی ﻛێﺶ و ﺳــﻪرواﯾﺎن ﻛﺮدووه ،ﯾــﺎن ﺗﻪﻧﯿﺎ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ واﺗﻪﻛﻪﯾﺎن ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﺘﺎن ﺑﻮوه؟ ﺳــﺎﭬﺎن دهڵێﺖ :ھەوڵﯽ ﺗەواوﻣــﺎن داوە ﺗــﺎ ڕەﭼﺎوی ﮐێــﺶ و ﺳــەروا ﺑﮑەﯾﻦ و دەﻧﮕەﮐﺎن ڕێﮏ ﺑﺨەﯾﻦ ،ﺑەم ﺑێ وﯾﺴﺘﯽ ﺋێﻤە ھەﻧﺪێﮏ ﻟە ﮐێﺶ و ﺳەرواﮐﺎن ون دەﺑﻦ، ﺋەوەش ﻟــە ﭘێﻨﺎو ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎﻧﺎﮐﺎن و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻟە ﻻﯾەن ﺧﻮێﻨــەری زﻣﺎﻧﯽ دووهﻣەوەﯾــە .ﺑەم وەک ﻣﺎﻧﺎ ،ھەر ﭘەﯾﺎم و ﻣﺎﻧﺎی دێڕێﮏ ﻟە ﺷــﯿﻌﺮەﮐﺎن ﺗــەواو وەک ﺧــﯚی دەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ. ﺳــﺎﭬﺎن ﺋﻪوهﯾــﺶ ﺋﺎﺷﻜﺮا دهﻛﺎت :ﭘڕۆژەی ﺑــﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﻪو ﺷﯿﻌﺮه ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿﺎﻧﻪ ،ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﮐﺎرﮐﺮدﻧﺪاﯾــە ،ھەﻣﻮو ﭘێﮑەوە ﻟــە ھەوڵــﯽ ﺗەواوﮐﺮدﻧﯿﺪاﯾــﻦ
و ﺑڕﯾــﺎرە ﭘــﺎش ﺗەواوﺑــﻮون و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوەی ،ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﮑﺎ ﺑە ﭼــﺎپ ﺑﮕەﯾەﻧﺪرێــﺖ ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ڕوون ﻧﯿﯿە ﻟە ﮐﻮێ ﭼﺎپ دەﮐﺮێﺖ و وەک ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﺶ ،دوو ﻟە زاﻧﮑﯚﮐﺎﻧــﯽ ﭬێﺮﺟﯿﻨﯿﺎ و ﻟﯚس ﺋەﻧﺠﻠــﺲ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺗەواوی ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑڕﯾﻮە. ﻟﻪ ﺑــﺎرهی ﺋﻪوهی ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟﻪ ﺷــﻌﯿﺮه ھﻪﺟﻮوهﻛﺎﻧــﯽ ﺷــێﺦ ڕهزاﯾﺎن وهرﮔێﺮاوه؟ ﺑﻪ ﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﺸﻮازﯾﻜﺮدن ﻟﻪو ﺷﯿﻌﺮاﻧﻪ ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ﺳﺎﭬﺎن دهڵێ :ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺟﺎرێﮏ
ﻧﺎوﭼەﮐــە ﺑــﻮون .ﮐﺎرداﻧەوەﯾﺎن ﺳەرﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺑﻮو ﺑە ﺷــﯿﻌﺮەﮐﺎن و ﯾەﮐەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺎن ﺋــەوە ﺑﻮو ﮐــە ’‘ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺑــەو ڕادەﯾە ﺑەﺗﻮاﻧــﺎ ھــەن و ھێﺸــﺘﺎ ﻟێﺮە ﻧﺎوﯾﺎن ﻧەﺑﯿﺴــﺘﺮاوە!‘‘ دەرﺑﺎرەی وەرﮔێڕاﻧﯿــﺶ ،ﺑــە ﺟﯚرێــﮏ ﻟە ﻣﺎﻧﺎ و ﻣەﺑەﺳــﺖ ﮔەﯾﺸﺘﻦ وەک ﺋەوەی ﮔﻮێ ﺑﯚ ﺷــﯿﻌﺮی ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھﺎوزﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﺮن .دوای ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﭘﺮﺳــﯿﺎر و وەم دروﺳﺖ ﺑﻮو و ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﮐﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟێ ﮐﺮا. ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺸــﯽ دهﻛﺎت ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﺪا ﺧﻮێﻨەر ﺑﻮوﻧﻪ، ﺑەﮔﺸــﺘﯿﺶ ﺧﻮێﻨــەری دەﻗە ﺋەدەﺑﯿﯿــە ﮐﻼﺳــﯿﮑﯿﯿەﮐﺎن ،ﺑە ڕادەﯾەک ﮐە ھﯚﮔﺮی ﺷﺎﻋﯿﺮەﮐﺎن ﺑﻮون ،ﺑە ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸــﯽ ﭘڕۆژەﮐە ﺑەوﭘەڕی ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﯿەوە ﮐﺎرﯾﺎن ﺗێﯿﺪا ﮐﺮدووه. ﻟﻪ ﺑــﺎرهی ﭘــڕۆژهی داھﺎﺗﻮوی ﺧﯚی و ﺷــێﻨێ ،ﻛﻪ ﺋﺎﯾﺎ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزن ھﻪر ﻟﻪ ﺑــﻮاری وهرﮔێــﺮان ﻛﺎر ﺑﻜﻪن ،ﯾﺎن ﺑﻮاری ﺗﺮ دﯾﺎری ﺑﻜﻪن ﺑﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن؟ ﺳــﺎﭬﺎن دهڵێﺖ: ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳەر ﭘڕۆژەی داھﺎﺗﻮو ﭘﺎش ﺗﺎواوﺑﻮوﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﺋێﺴــﺘﻪ
ﺷێﻨێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد:
ﮐﻪ ڕووﺑەڕووی ھەر ﮔﺮاﻧﯿﯿەک ﻟە واﺗﻪی وﺷە و دێڕەﮐﺎن ﺑﻮوﺑﯿﻨەوە ،ﺳﻮودﻣﺎن ﻟە ﮐﺘێﺒﯽ ﺗﺮ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﮐەﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا ﻛﺮدووە ﮐﯚڕ ﺑﯚ ﭘێﺸﮑەﺷﮑﺮدﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮەﮐﺎن ﮐﺮاوە ،ﮐە ﺋەوﯾــﺶ ﻟە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﭬێﺮﺟﯿﻨﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﮐﺎن ،ﻟەواﻧە ﺷﯿﻌﺮەﮐﺎﻧﯽ ﻣەﺣﻮی ،ﻧﺎﻟﯽ ،ﺳﺎﻟﻢ و ﺷێﺦ ڕەزا، ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﭼەﻧﺪ ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەک ﮐﺮاﺑــﻮو ﮐە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺧەڵﮑﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮون و ھەﻧﺪێﮑﯿﺎن ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﮔە ﻧﺠﯽ
دەﺑێــﺖ و ﺋێﻤە ﻟــە ﭘڕۆژەﮐﺎﻧﺪا ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑەم ﭼەﻧﺪ ﮐەﺳــەوە ﮐﺎر ﻧﺎﮐەﯾــﻦ ،ﺑەڵﮑــﻮو ﮐﯚﻣەڵێﮏ ھﺎوڕێﯿﻦ و ھەرﯾەﮐەﻣﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﺟﯿﺎوازدا ﭘڕۆژەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ،ﮐە ﺗــەواوی ﭘڕۆژەﮐﺎن ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﮑﺮدﻧﯽ ﮐﺎﯾەی ﮐﻮﻟﺘﻮوردا ﯾەک دەﮔﺮﻧەوە .ھەﻣﻮوﯾﺸــﻤﺎن ﭘێﮑەوە ﭘڕۆژەﯾەﮐﯽ ھﺎوﺑەﺷﻤﺎن ھەﯾە ،ﮐە ﮐﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﭘێﮑەوەﯾﯿە ﻟــە ﻣﺎڵﭙەرێﮑﺪا ﺑە ﻧــﺎوی )دﯾﺪی ﻣــﻦ( ،ﻣﺎڵﭙەڕەﮐــە ﻣﺎڵﭙەڕﯾﮑﯽ ﮐﻮﻟﺘﻮورﯾﯿە و ﺑە ﺑﺎﺑەت و ھەواڵﯽ ڕۆژاﻧەی ﮐﻮﻟﺘــﻮوری ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ڕێــﮏ دەﺧﺎت ،ﮐە ﻟــە ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﭘڕۆژەﮐﺎﻧــﺪا ﻧﯿﺎزﻣﺎﻧە ﺑەم ﻧﺰﯾﮑﺎﻧە ﺋﯿﭭێﻨﺘێــﮏ -ﻛﯚڕێﻚ -ﻟــە ﯾﺎدی دروﺳﺘﮑﺮدﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑﯚ ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﮐﻼﺳــﯿﮑﯽ ﮐﻮرد ﻧﺎﻟﯽ ،ڕێﮏ ﺑﺨەﯾﻦ و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﯾﺎدی ﻧﺎﻟــﯽ ﺑﻜﻪﯾﻨــﻪوه و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟەﺳــەر ژﯾﺎن و ﺑەرھەﻣەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺨەﯾﻨــە ڕوو .ﭘڕۆژەﯾەﮐــﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﮐﺎرﮐﺮدﻧە 68ـــﺪا ،ﮐە ﻟە ﮐﯚﻣەڵــەی 68ـــﺪا، ﮐﯚﻣەڵەﯾەﮐــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎرﯾﯿە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋﺎﺷــﺘﮑﺮدﻧەوەی ﻣەﻋﺮﯾﻔە و زاﻧﮑﯚﯾە ،ﺋەوەش ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ھەوڵ و ﭼﺎﻻﮐﯿــﯽ ﮐﻮﻟﺘﻮورﯾﯿــﻪ ﻟە زاﻧﮑﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﮐە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻟە ڕێﯿﺎﻧــەوە ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎری زاﻧﮑﯚ ﺑەراﻧﺒەر ﺋەرک و ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑەرز ﺑﮑەﯾﻨەوە.
ﻃﺎھﺮ ﻃﻴﺐ أﺣﻤﺪ )ﻣﺎﻣﻜﺎك(
وەرﮔێڕان و ﺗﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻴﺴﺘەری ﮐﻮرد زەوی وەك ﮔﻮﻧﺪێﮑــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮوە؛ ﺋەﮔەر ﻟەﻻﻳەﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﻳﺶ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻟەﻻﻳەﻧﯽ ﮐﯚﻣەﻳەﺗﻴﻴــەوە ،ﻣﻠﻴﯚﻧﺎن ﮔەﻧﺞ و ﭘﻴﺮ ،ﻧێﺮ و ﻣێ ،ﻟە ھەﻣﻮو ﻧەﺗەوەﮐﺎﻧﯽ دﻧﻴﺎ ،ﻟە ڕێﯽ ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەﻳەﺗﻴﻴەوە) 7/24 ،ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻮار ﺣەوت – واﺗﺎ ﺑێ ڕاوەﺳﺘﺎن( ﻟەﮔەڵ ﻳﻪﮐﺘﺮی ،ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪاﻧە .ﭼﻮﻧﮑﯽ ھەﻣﻮو ﺑە ﭼﺎﮐﯽ ﻟە ﻳﻪﮐﺘﺮی ﻧﺎﮔەن ،زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘەوەری ھێﻤﺎﺑەﻧﺪ ﺑــەﮐﺎر دێﻨﻦ ،ﺑەم ﺧﯚ ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋەم زﻣﺎﻧە ھێﻤﺎﺑەﻧﺪە ﻗﻴﭽێﻚ ڕێــﮕﺎی ﭘێﻮەﻧﺪﻳﻴەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو ﺧەڵﮑﺎﻧەی ﺷەﻳﺪای ﻗﺴــەڵﯚك )(chatن ،ﺧﯚش دەﮐﺎت ،ﺑەم ﺳەﺗﺎن ﻗﻴﭻ ھێﺸﺘﺎ ھەر دەﻣێﻨێ و ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ھێﻤﺎﺑەﻧﺪ ﻧﺎﮔﻮزەرێﺖ. ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ،ﺋﺎﺑﻮورزاﻧﺎن ،ﺳﻴﺎﺳــﻪﺗﻮان ،ﺋەدﻳﺐ و ﺗﻮێﮋەران، ھەﻣــﻮو ﭘێﻮﻳﺴــﺘﻴﻴﺎن ﺑــە ﭘێﻮەﻧﺪی و ﻗﺴــەڵﯚك ھەﻳە و زۆرﺑەﺷﻴﺎن ﭘێﻮﻳﺴﺘﻴﻴﺎن ﺑە وەرﮔێڕ ھەﻳە .ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەﺷﺪا، ﻟەم ﺳــەردەﻣەی ﮐە ﺗﻮاﻧﺎی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﮑﺮدن ﮔەﻟێﻚ ﺋﺎﺳــﺎن ﺑــﻮوە ،دەﺑﻴﻨﻴﻦ ،ڕێﮕەی وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﺗﺎﻳﺒەﺗﻤەﻧﺪ و ﻧﺎﻳﺎب ھێﺸــﺘﺎ ﺗــﮋی ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺳــەﺧﺖ و دژوار و ﺑەرﻓﺮەواﻧە و ﺋەﻣﺎﻧەش ﺗەﮔەرە ﻟە ﭘێــﺶ ﺟﻴﮫﺎﻧﮕەری دادەﻧێﻦ .ﭼﻮﻧﮑە ﺧەرﺟــﯽ وەﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ڕاژەﮔــﻮزاری ﻧەرﻣﺒــﺎری ھەرە ﭘێﺸــﮑەوﺗﻮو top advanced softwareﮔەﻟــەك ﮔﺮان و ﺋﺎڵﯚزە و ﺋەو وەرﮔێڕاﻧﺎﻧەی ﮐﯚﻣﭙﻴﻮﺗەری ھەرە ﭘێﺸﮑەوﺗﻮو دەﻳﻜﺎت وەك ﺋەو وەرﮔێڕاﻧﺎﻧە ورد و ڕاﺳﺖ و دروﺳﺖ ﻧﻴﻦ ﮐە ﻣــﺮۆڤ دەﻳﺎﻧﮑﺎت ،ﭼﻮﻧﮑە ﺑــە ﺑﺎزاڕﮐﺮدﻧﯽ ﮐﺎﮐﺎﻧﻴﺶ ﺑەو ﺷــێﻮەﻳەی ﺑەﮐﺎرﺑەر ﺗێﯽ ﺑﮕﺎت ﮔﺮان دەﮐەوێﺖ ،ﺑﯚﻳێ ﺑــﺎزرﮔﺎن و ﺧﻮدان ﮐﺎرﺧﺎﻧەﮐﺎن ﺑﭬﯚﮐــﯽ ﭘﺎﮔەﻧﺪەﮐﺎﻧﻴﺎن وەرﻧﺎﮔێڕن و ﺑەﻣەش ﺳــﺎﻧە ﺑە ﻣﻠﻴﯚﻧﺎن دۆﻻر ﻗﺎزاﻧﺠﻴﺎن ﻟە دەﺳﺖ دەدەن. ﭘﻴﺸەﺳﺎزی وەرﮔێڕان ﭘێﻮﻳﺴﺘﯽ ﺑە زاﻧﺴﺘﻴﻴەﮐﯽ ﺗﺎزە ھەﻳە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺳــﻮود ﻟەم ھەﻣﻮو ﺗێﮑﻨﯚﻟﯚژﻳﺎﻳەی ﺑەردەﺳــﺖ وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﭘﺎرﺳــەﻧﮕﯽ ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﻳﻴﺎﻧــە ﺑﺪات ﮐە ﺧەرﻳﻜە دﻧﻴﺎ ڕادەﺗڵەﮐێﻨﻦ .دەﺑــێ ڕاھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﺎﻳﺒەﺗﯽ ﺑەو ﮐەﺳــﺎﻧە ﺑﮑﺮێﺖ ﮐە دوو زﻣﺎن دەزاﻧﻦ ﻳﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﭘﺘﺮ ﻟە دوو زﻣــﺎن ﺑﺌﺎﺧﭭﻦ ﺗﺎ وەرﮔێــڕ و زﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ واﻳﺎن ﻟێ ﭘەﻳﺪا ﺑێﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻦ زاﻧﺴــﺘﻴﻴﺎﻧە و ﭘﺴــﭙﯚراﻧە ،ﺑە زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﭘﺎراو، ﺋەم ﺑەر و ﺋەوﺑەری ھەردووك زﻣﺎﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوە Source Languageو زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ Target Languageﺑﮑەن و ڕێ ﻧەدرێ ھەرﭼﯽ ھەﺳــﺘﺎوە ﻣﯚری وەزارەﺗﯽ دادی ﺑﯚ دەرﺑﮑﺮێﺖ و ﺑﭽێﺖ ﻣﻞ ﻟەﺑەر ﻣﻠﯽ ﭘﺴــﭙﯚراﻧﯽ زﻣﺎن ﺑﻨێ و ﻟﻴﺘﺮە ﺑﯚ ﺧﯚی و ﺑﯚ ڕاژەزەﻧــﺪ customerێﻚ ﺑﮕﺮێﺘەوە ﮐە وهرﮔێڕاﻧﯽ ﺑﯚ دەﮐﺎت. ﭘێﻮﻳﺴــﺘە ﻟەﺳــەر ﺋەواﻧەی دوو زﻣﺎن ﻳﺎن ﭘﺘــﺮ دەزاﻧﻦ ﮐﯚﺷﺸــﯽ ﭼڕﺗﺮ و ﭘڕﺗﺮ ﺑﮑەن ﺗﺎ ڕێ ﺑﯚ ﭘﻴﺸە و ﺗﺎﮐەﮐەس و ﺋەواﻧــەش ﺧﯚش ﺑﮑەن ﮐە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــە ڕێﯽ ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەﻳەﺗﻴﻴــەوە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻳﻪﮐﺘﺮﻳﻴــەوە دەﮐەن ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺋەوەی دەﻳﺎﻧەوێ ،ﺑە ﺋﺎﺳــﺎن و ﭘﺎﺳﺎﻧﯽ و ﺑە ھەرزاﻧﻴﺶ ،ﺑﯚﻳﺎن وەرﺑﮕێڕدرێ. وەرﮔێڕی زۆر ﺑﺎش ﻟــەم ژﻳﺎﻧەدا ھەن ،ﺑەم ﺧﺮاﭘەﮐﺎﻧﻴﺎن ڕەﻧﮕە ﻟە ﺑﺎﺷــەﮐﺎﻧﻴﺎن ﭘﺘﺮ ﺑﻦ .ﺑﺎ ﺑﺎﺳــﯽ وەرﮔێڕی ﮐﻮرد ﺑﮑەﻳــﻦ؛ ڕەﻧﮕە ﭘﺘﺮ ﻟە ﻧﻴﻮەی ﮐﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻋﺎرەﺑﯽ و ﮐﻮردی ﺑﺰاﻧﻦ و ﭘﺘﺮ ﻟە ﻧﻴﻮەی ﺋەواﻧﯽ ﺑﺎﮐﻮر ﺗﻮرﮐﯽ و ﮐﻮردی و ھﯽ ﺧﯚرەﺗﻴﺶ دوو زﻣﺎﻧەی ﮐﻮردی و ﻓﺎرﺳﻴﻨە .ﻟێ ﺧﯚ ﺋــەو ھەﻣﻮو ﺟﻮوت زﻣﺎﻧﺰاﻧﺎﻧە ﻧە وەرﮔێڕن و ﻧە دەﺷــﺰاﻧﻦ زاﻧﺴﺘﯽ وەرﮔێڕان ﭼﻴﻴە ،ﺑەم دەﮐﺮێ ﭘﺎش ﻣەﺷﻘﺪاﻧێﻜﯽ ﭘەڵەدەر ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎ زاﻧﺴــﺘﻴﻴەﮐﺎﻧﯽ وەرﮔێــڕان ﺑﺰاﻧﻦ ﮐە دەﺑێ وەرﮔێڕ ﻟە ھەردووك زﻣﺎﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوە و زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ ﭘﺴﭙﯚر و ﺷﺎرەزا ﺑێﺖ ،ﻣﺘﻤﺎﻧەدار و ڕەوﺷﺖ ﺑەرز و ﭘﺎﺑەﻧﺪی دەﻗﯽ ﺳەرﭼﺎوە Source Textﺑێﺖ و ڕەﭼﺎوی ﮐﺎﺗەﮐﺎن tensesو ﺷﻮێﻨەﮐﺎن و ﮐەﺳەﮐﺎن ﺑە وردی ﺑﮑﺎت ...ھﺘﺪ ،ﺋﻴﺘﺮ ﭘﺎش ڕاھێﻨﺎﻧێﻜﯽ ﺗەﺳــەﻟﯽ درێﮋﺧﺎﻳێﻦ ھەر ھەﻣﻮوﻳﺎن ﺑﺒﻨە وەرﮔێڕی ﺑﻠﻴﻤەت. ﺋێﺴﺘﻪ ،ﻟەم ﺑﺎﺷﻮورەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە ﻧێﻮ ﺋﺎﭘﯚڕەی ﺋەو ھەﻣــﻮو ڕادﻳﯚ و ﺗﻪﻟﻪﭬﺰﻳــﯚن و ﭘەرﺷــﺎﻧە broadcastی ﮐﻮردﻳﺪا ،دەﻳﺎن وەرﮔێڕی ﻧەﺷــﺎرەزا ﻟە زﻣﺎن و ﻧە ﭘﺴﭙﯚر ﻟە وەرﮔێڕان ﺑﺎﺳــﮑﻴﺎن ﻟێ ھەڵﻤﺎڵﻴﻮە و ڕاﺳــﺖ و ﭼەپ ﮐﻮردی دەﺷێﻮێﻨﻦ و ﮐەس ﻧﻴﻴە ﭘێﻴﺎن ﺑێﮋێ – ”ﻟە ﭘﺸﺖ ﭼﺎوﺗﺎن دوو ﺑﺮۆﻳە“ .دەﺑێ دەﺳــﺘﮕە ﻣەﻳﻠەو ﺋﻴﻔﻠﻴﺠەﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە ﺗﺎﻳﺒەﺗﯽ ھەرﺳــێﻚ وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﻴﺮی ،ﭘەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ دەﮔەڵ ﺑەﺷــەﮐﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی و زﻣﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺗــﺮی زاﻧﮑﯚﮐﺎن ﭘەرﭼە ھەڵﻤەﺗێﻚ ﻟە دژی ﺋەو زﻣﺎن ﺷــێﻮێﻨەراﻧە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﮑەن و ڕێ ﻧەدەن ﺑﯚرە ﺳــﻮارەﮐﺎﻧﯽ وەرﮔێڕان ﭼﻴﺘﺮ، ﺑەھەڵە ،زواﻧﯽ ﺷــﻴﺮﻳﻨﯽ ﮐﻮردی ﻏەرﻗــﯽ زاراوەی ﺑﻴﺎﻧﯽ ﺑﮑــەن و ﮐﻮردەواری ﺑﺘﺎﺳــێﻨﻦ و ﻟە ﻳﻪﮐﺘﺮی ﮔەﻳﺸــﺘﻦ ﺋەﺳﺘەم ﺑﮑەن.
ﺗﺎﯾﺒەت
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺳەﺑﺎح ﻧﻮوری:
ﺑێ دەﻧﮕﯿﻢ ھەڵﺒﮋاردووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮم ﻧەﺷێﻮێﻨﻢ وﺷە /ھەورﯾﻦ ﻧەﺟﺎت ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺳــەﺑﺎح ﻧﻮوری ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێ و ﭼەﻧــﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑەم ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەدا دوور ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە و ﻛەﻣﺘﺮ ﮔﯚراﻧــﯽ دەڵێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﺑﯚ ﺑەﺳــەرﻛﺮدﻧەوەﯾەك” ،وﺷە“ ﺋەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺳﺎز ﻛﺮدووە و ﻟە رێﮕەﯾەوە ﻗﺴە ﺑﯚ ﺟەﻣﺎوەرەﻛەی دەﻛﺎت. ﺳەﺑﺎح ﻧﻮوری دەﻣێـــﻜە ﺑێ دەﻧﮕــﯽ ھەڵﺒــﮋاردووە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺗﻮوڕەﺑﻮوﻧێــﻚ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺋەم ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿەت ھەﯾە ﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرت داوە ﭼﯿﺘﺮ ﮔﯚراﻧﯽ ﻧەڵێﯿﺖ؟ ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﻟەﺑــەر زۆری و ﺑﯚرﯾــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھﻮﻧــەری ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗــﻦ ،ﺑڕﯾــﺎرم داوە ﺑێ دەﻧﮓ ﺑــﻢ و زۆر ﺑــە دەﮔﻤەن دەرﺑﻜەوم .ﺑﯚﯾە ﻣەرﺟﯿﺸــﻢ ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﺋەوەﯾە ﻛە دەﺑێﺖ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــە زﯾﻨــﺪوو ﺑێــﺖ و
ﭘێﻢ ﺑﺎﺷە ﺳﻮود ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی رەﺳەن وەرﺑﮕﺮن ،ﺑەم ﺑەﻣەرﺟێﻚ ﻟەو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ ﺧەڵﻚ ﺧﯚی ﺗێــﺪا ﺑﺒﯿﻨێﺘەوە ﺗﺎ ﺑە ﻧەﻣﺮی ﺑﻤێﻨێﺘــەوە .ﻣﻦ ﻟەو ﺟــﯚرە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەم ﺣەزم ﻟە ﻛﺎری زۆر ﻧﯿﯿــە و ﺣەز دەﻛەم ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﻢ زۆر ﻧەﺑﻦ ،ﺑەم ﻧەﻣﺮ ﺑﻦ. ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺋﺎﯾــﺎ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯿﯽ ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ وەك ﺗــﯚ ﻛﺮدووە ﻛە ﺳــﺎﻧێﻜە ﺧﺰﻣەﺗــﺖ ﺑە رەوﺗــﯽ ھﻮﻧەری ﻛﺮدووە؟
ھﯿــﭻ ﺑەداﺧــــــــەوە ﯾــﺎن ﺑەﺳــەرﻛﺮدﻧەوەﯾەك ﺧﺰﻣەﺗێﻜــﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻧﯿﯿــە و ﻧەﻛــﺮاوە ﻟەﻻﯾەن ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــەوە .ﺋەﮔەر ﺑڵێﯿﻦ ﻛﺎر ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻛﺮاوە ،ﺑەڵێ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛﺮاوە .ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻧەﺑﻮوە و ﺑە ﯾەك ﭼﺎوﯾﺶ ﺧﺰﻣەت و ﺳــەﯾﺮی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯿــﺎن ﻧەﻛﺮدووە. ﺑــە ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺗــﯚ ﺋــەم
ﺑەداﺧەوە ھﯿﭻ ﺑەﺳــەرﻛﺮدﻧەوەﯾەك ﯾﺎن ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻧﯿﯿە و ﻧەﻛﺮاوە ﻟەﻻﯾەن ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەوە
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــەی ﺗﺎزە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧێــﻮ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛــە ،ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﻮردﯾﯿــﺎن رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻮوە؟ زۆر ﺑەداﺧەوە و زۆر ﺑەدەﮔﻤەن ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا ھەﯾە ﻣﯚرﻛﯽ ﻛﻮردەواری ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا رەﻧــﮓ ﺑﺪاﺗــەوە .ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﻤە ﻣﯚرﻛــﯽ رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﭙﺎرێﺰﯾﻦ و ﺑەرەوﭘێﺸــﯽ ﺑەرﯾﻦ و ﻓﯚﻟﻜﻠــﯚر و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧﯚﻣﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺑەڕای ﺗﯚ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەی ﻛــە ﺗــﺎزە دێﻨــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەوە، ﻻﺳﺎﯾﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ رەﺳەن ﺑﻜەﻧەوە ﯾﺎن ﺑەرەو ھﻮﻧەری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﭽﻦ؟ ﻣــﻦ ﭘێــﻢ ﺑﺎﺷــە ﺳــﻮود ﻟــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی رەﺳەن وەرﺑﮕﺮن،
ﺑەم ﺑەﻣەرﺟێﻚ ﻟەو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ ﯾﺎ ﺋەوەﺗﺎ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﮔەورەﯾﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣەدا ﺑێﺖ و ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرە ﺑﻜﺎت ،ﻧەك ﺑﯿﺸێﻮێﻨێﺖ. ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﺖ ﺑەﺷــێﻮەی ﺋەﻟﺒــﻮوم ﺑــو ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە؟ وام ﭘێ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟەوەی ﻛە ھەر ﺳــﺎڵێﻚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێــﻚ دەرﺑﻜەم، ﺟﺎرﺟﺎر ﯾەك ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑﺎش ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەم ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺣەزی ﮔﻮێﮕﺮ ﺑێﺖ ،زۆر ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەردوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ )وێڵــﯽ ﺷــﺎراﻧﻢ( و )ﺑﻮوﻛﯽ ﻧﯿﺎز( زاﯾەڵەﻛﯽ زۆر ﺑﺎﺷﯿﺎن ھەﺑﻮو ،ﺋەم دوو ﺑەرھەﻣەت ﭼﯚن دروﺳــﺖ ﺑﻮو؟
ﭘڕۆﻓﺎﯾﻞ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺳەﺑﺎح ﻧﻮوری ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1966ﻟە ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﻟە ﮔەڕەﻛــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﺎی ھەوﻟێﺮ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯿە .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1974ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﭼەﺗﯚ ﺣەﺳەن ﻓێﺮی ﻣﻮزﯾﻚ دەﺑێﺖ و ﺳﺎڵﯽ 1978ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﻻواﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗێﻜەڵ ﺑە ھﻮﻧەری ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ دەﺑێﺖ .ﯾەﻛەم ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1982ﺑەﻧﺎوی )ﺑڕﯾﺎر( ﻛﻠﯿــﭗ دەﻛﺎت و ﻟە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑو دەﻛﺎﺗــەوە و ھەوادارێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺧﯚی ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە. ھەردوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ )وێڵﯽ ﺷﺎراﻧﻢ( و )ﺑﻮوﻛــﯽ ﻧﯿــﺎز( ﻟە ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺳــەرﻛەوت رەﺳﻮوڵﻦ و ﺋﺎوازەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ھﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻣﺤەﻣــەد رەﻓﯿﻘﻦ .ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺧﯚﺷﻢ ﻋەﺷــﻘێﻜﯽ ﻗﻮوڵﻢ ﺑﯚ ﺋەو دوو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ھەﯾە .ﺑەم ﻧﺎﺑێﺖ ﮔﯚراﻧﯿــﯽ )رێﺒﻮاری ﻋەﺷــﻖ( ﻟە ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوﯾﺶ
ﺑە ﺑــڕوای زۆرێﻚ ﻟە دۆﺳــﺘﺎن و ھﻮﻧەردۆﺳــﺘﺎن ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــە .ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿــەش ﺗێﻜﺴﺘەﻛەی ھەر ھﯽ ﺳەرﻛەوت ڕەﺳﻮوڵە .ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﺟﺎران ﮔﯚراﻧﯽ ﭼێــﮋی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﺑــﻮو و وەك ﺋێﺴﺘە ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑێ دەﻧﮕﯿﻢ ھەڵﺒــﮋاردووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮم ﻧەﺷێﻮێﻨﻢ.
ﻟەﻧﺠە ﻋەﻟﯽ:
ﻋﺎﺷﻘﯽ رۆﺣﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﻠێ ﺑﻮوﻣە وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ﻟەﻧﺠە ﻋەﻟﯽ ﺗﺎ ڕادەی ﻋﺎﺷــﻘﺒﻮون ﺗێﻜەڵﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﻠێ ﺑﻮوە ،ﺋەم ﻋﺎﺷــﻘﺒﻮون و ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەﯾەش وای ﻛﺮدووە ﺑە ھەﺳﺘێﻜﯽ ﺟﻮان و ﻗﻮوڵــەوە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﻛەڵە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺑڵێﺘەوە .ﺋەﻣەﯾﺶ ﺑﯚ ﺋەو ﺳــەردەﻣە دوور و درێﮋەی ﻟەﻧﺠە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ھەر ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺗﺎ رادەی ﺋﺎﺷــﻘﺒﻮون ﺳەرﻣەﺳــﺘﯽ دەﻧﮓ و ﭼﺮﯾﻜە ﭘڕ ﻟە ﭼێﮋەﻛﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻣەزﻧﯽ ﻛﻮرد ﻣﺎﻣﻠێ ﺑﻮوە ،ﺗﺎ ﺳەرەﻧﺠﺎم ﻟە ﭘﺎش ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧێﻜــﯽ زۆر ﺗﻮاﻧﯽ ھەوادارێﻜﯽ زۆر ﻟە دەوری ﺧﯚی ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە .ھەڵﺒەت ﺋەوەﯾﺶ ﺑە ھﯚی ﺋەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەی ﻟە دەﻧﮕﯽ ﻟەﻧﺠەدا ھەﯾە ﻛە ﻣەودای دەﻧﮕﯽ ﻓﺮاواﻧە و زۆر ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ﺋەدا و ﻟەرﯾﻨەوە ﺑە وﺷــە و ﺋﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﻠێ دەﻛﺎت .ﺋەوەﯾﺶ ﺋەﺳــﺘەﻣﯽ زۆری دەوێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە دەﻧﮕﯽ ﻣﺎﻣﻠێ دەﻧﮕێﻜﯽ ﺑڵﻨﺪ و زوڵە .ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن زاﻧﯽ دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە ﻟەﮔەڵ ﻟەﻧﺠە ﻋەﻟﯽ ﺑﻜەﯾﻦ. ﻛە ﺑﺎﺳﯽ ﺗﯚ دەﻛﺮێﺖ و دﯾﻤﺎﻧەت ﻟەﮔەڵ ﺳــﺎز ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﺎﺳﯽ ﻣﺎﻣﻠێ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻟەﻧﺠە ﻋەﻟﯽ ﻟە ﻛەﯾەوە ﻋﺎﺷﻘﯽ دەﻧﮕﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻣﺎﻣﻠێ ﺑﻮوە؟ ڕاﺳــﺖ دەﻓەرﻣﻮوﯾــﺖ ﺋــەوە ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺟﻮاﻧــە و ﺑﯚ ﻣﻨﯿﺶ ﺟێﮕــەی ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿە .ھەڵﺒــەت ﻟە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﻣﻦ ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﮔــەورە ﻣﺎﻣﻠــێ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﺎﻧﯽ زوو، ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﻢ .واﺗە ھەر ﻟەو
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ
ﻛﺎﺗــەوە ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا دەژﯾــﻢ و ﺗێﻜەڵﯽ ﺧﻮێﻨــﻢ ﺑﻮوە و ﺑﻮوەﺗە ﺧڕۆﻛەی ﻧﺎو ﺧﻮێﻨﻢ. ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﻠێ ﭼﯿﺖ ﭘێ دەﺑەﺧﺸﻦ و ﭼﯽ ﯾﺎدەوەرﯾﯿەﻛﺖ ﻻ دروﺳﺖ دەﻛەن؟ ھەر ﮔﯚراﻧﯿﯿەی ﺑﯚ ﺧﯚی دﻧﯿﺎﯾەﻛە ﺑــﯚ ﻣــﻦ و دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺟﻮاﻧﻢ ﭘێ دەﺑەﺧﺸــﻦ .ﺋەوەﯾــﺶ وا دەﻛﺎت ﻛە ﯾﺎدەوەرﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻢ ﻟەﻻ دروﺳﺖ ﺑﻜەن .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە :ﮔﯚراﻧﯽ ھەﯾە ﻛە دەﻣﮕەڕێﻨێﺘــەوە ﯾﺎدﻛﺮدﻧەوە و
ﯾﺎدەوەرﯾﯽ ﻣﺎﻣﻢ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﮔﯚراﻧﯽ ﻣﺎﻣﻠێﯽ ﻟەﺑەر ﺧﯚﯾــەوە دەﮔﻮﺗەوە و زۆرﯾــﺶ ﺧــﯚش و ﺗﺎﯾﺒــەت دەﯾﮕﻮﺗەوە .دەﺷــێ ھەر ﺋەوەش ﺑﻮوﺑێ ﺋەو ﺋەﺷــﻘەی ﻻ دروﺳــﺖ ﻛﺮدﺑێﺘﻢ ،ھەڵﺒەت ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚﺷﻢ ھەﺳــﺖ ﺑەوە دەﻛەم ﻛە ﺋەو دﻧﯿﺎ ﺟﻮاﻧــە و ﺋەو ﯾﺎدەوەرﯾﯿــە ﺟﻮاﻧﺎﻧە واﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدووم ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺑە ڕۆح ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﭽڕم. ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺋەﺷﻘە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎزاری داوی و ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﻮی؟ دەﻛﺮێﺖ ﻟێــﺮەدا ﺋێﻤە ﻣﺎﻣﻠێ وەك ھێﻤﺎﯾــەك داﺑﻨێﯿﯿﻦ ﺑــﯚ ﻣﻮزﯾﻚ، ﻣﻨﯿﺶ ﻛە دەڵێﻢ :ﺋەﺷــﻘﯽ ﻣﺎﻣﻠێ ﺑﻮوﻣە ،ﻛەواﺗە ﺋﺎﺷــﻘﯽ ﻣﻮزﯾﻜﻢ ﺑە ﮔﺸــﺘﯿﯽ ،ﺋﯿﺘﺮ چ ﻣﯚزارت ﺑێ و چ ﻣﺎﻣﻠێ .ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﻣﻦ ﻋەﺷــﻘﯽ ﻣﻮزﯾﻚ ﺑﻮوﻣە .ﻣﻦ ﻋﺎﺷــﻘﯽ ڕۆﺣﯽ
ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﻠێ ﺑﻮوﻣە ،ﺑﯚﯾەش ﻋﺎﺷﻘﺎﻧە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەڵێﻤەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﻛە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎزاری داوم ،ﭘێــﻢ واﯾە ھەرﯾــەك ﻟە ﺋێﻤە ﯾﺎدﮔﺎرﯾﻤــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﻮزﯾﻚ ھەﯾە .ﺑﯚﯾە دەﺷێ ھەﻧﺪێﻚ ﮔﯚراﻧﯽ ﻟە ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﺪا ﺋﺎزارەﻛــەی ﻗﻮوڵﺘﺮ ﺑێــﺖ ﯾﺎن ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺑﺎری ﺧەﻣﻤﺎﻧﯽ ﺳﻮوﻛﺘﺮ ﻛﺮدﺑێ و ﺋﺎراﻣﯿﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﺒﯿﻦ. ﭘێﻢ واﯾــە ﺋەوەﯾﺶ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەو ﯾﺎدەوەرﯾﯿەی ﻟەﮔەڵﯿﺪا دەژﯾﻦ. ﺋەی ﭘێﺖ وا ﻧﯿﯿە ﺑە دڵﺨﻮازی ﺧــﯚت ﮔەﯾﺸــﺘﻮوی و ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ
دەﻛﺮێﺖ ﻟێﺮەدا ﺋێﻤە ﻣﺎﻣﻠێ وەك ھێﻤﺎﯾەك داﺑﻨێﯿﯿﻦ ﺑﯚ ﻣﻮزﯾﻚ
araakar4@gmail.com
دەﺗﻮاﻧــﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺑەرزەﻓڕی ﺷــﺎد ﺑﻜەی؟ ﻣﻦ وەك ﻟەﻧﺠە ﻋەﻟﯽ ،ﺗەواو ھەﺳﺖ دەﻛەم ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﭽڕم ،ﺟﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺑە راﺳﺘﯽ ﺋەو وەﻣەش ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻜﺪاﯾە و زۆر ﺑەﺧﺘەوەر دەﺑﻢ ﺋەﮔەر ﺑﺘﻮاﻧﻦ راﻣﺎن و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﮔﻮێﮕﺮ و ﺑﯿﻨەر ﺑﺰاﻧﻢ .ﺑﯚﯾــە ﭘێﻢ واﯾە دڵﺨﻮازی ﻣﻦ وەﻣﯽ ﺑﺎﺷﯽ و ﺋەرێﻨﯿﯽ ھەواداراﻧە ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ. ﺗﯚ ﻛﯚﻧﺴــێﺮت زۆر دەﻛەﯾﺖ، ﯾﺎن ﺑڵێﯿــﻦ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛﯚﻧﺴــێﺮﺗﺪا دەردەﻛەوێﺖ ،ﺋەوەﯾﺎن ﺑﯚﭼﯽ؟ ﻟەﺑــەر ﺋەوەﯾــە ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﻮاﻧﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻟەوێﺪا ﻟەﺳــەر ﺷﺎﻧﯚی ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨــﺪا دەردەﻛەوێــﺖ و دەزاﻧێ ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە و ﺧﺎوەن دەﻧﮕێﻜﯽ ﺧﯚﺷــە ،ﯾﺎن ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﻦ وەك ﻟەﻧﺠە ﻋەﻟﯽ ،ﺗەواو ھەﺳﺖ دەﻛەم ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺑﭽڕم ،ﺟﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺑە راﺳﺘﯽ ﺋەو وەﻣەش ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻜﺪاﯾە و زۆر ﺑەﺧﺘەوەر دەﺑﻢ ﺋەﮔەر ﺑﺘﻮاﻧﻦ راﻣﺎن و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮔﻮێﮕﺮ و ﺑﯿﻨەر ﺑﺰاﻧﻢ .ﺑﯚﯾە ﭘێﻢ واﯾە دڵﺨﻮازی ﻣﻦ وەﻣﯽ ﺑﺎﺷﯽ و ﺋەرێﻨﯿﯽ ھەواداراﻧە ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ.
19
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرە ) ، (155ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 21 ،
ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ داوای ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻮردی دەﻛﺎت ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯽ
ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ و دﻧﯿــﺎی ﻋەرەﺑــﯽ ﻛﺎزم ﺳــﺎھﯿﺮ ﻛە ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛەدا ﺑە ”ﻗەﯾﺴــەری ﮔﯚراﻧﯽ“ دەﻧﺎﺳﺮێﺘەوە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎری ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﺮدووە. ھــﺎوﻛﺎت ﺑەھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ﻛﻮردی ﮔﻮﺗﻮوە ﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑەﻛﻮردی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێ ﺋەﮔەر ﺷﯿﻌﺮی ﺟﻮان ھەﺑێﺖ. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺋﯿﭭﺎن ﻧﺎﺳــﺮ ﺣەﺳــەن ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺗــﯚڕی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟــەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە ،ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی
”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ ﻛﺎری ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑەﻧﺎوی ”ﻛﺘﺎب اﻟﺤﺐ“ ﻛــە 11ﺗﺮاﻛە و ﻟە ﻟﺒﻨﺎن و ﻣﯿﺴــﺮ ﺗﯚﻣﺎری ﻛﺮدوون ،ﻟە ڕێﮕــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋﺎﺳﯿﺎﺳــێڵ ﺑوی دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﺳﭙﯚﻧﺴەری ﺋــەو ﻛﺎرەی ﻛــﺮدووە .ﺗﺮاﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻟە ﺷــﯿﻌﺮی ﻧﺰار ﻗەﺑﺎﻧﯿﻦ و ﻟە ﺋﺎوازی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺧﯚﯾەﺗﯽ. ھەروەھﺎ ﺋﯿﭭــﺎن ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﺎزم ﺳــﺎھﯿﺮ ﭘﺮێﺲ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳﺎز ﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣەی ﻟە ﺑەﯾﺮووت و ﻟەوێﺪا
ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗﻢ” ،ﺋﺎﻣــﺎدەم ﮔﯚراﻧﯽ ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑڵێﻢ ﺋەﮔەر ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ﺟﻮاﻧﻢ ﭘێ ﺑﮕﺎت“ .ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﻟە رێﮕەی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧەوە ،ﻟــە ھەوڵــﯽ ﺋەوەداﯾﻦ ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ زۆر ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﯚ ﭘەﯾﺪا ﺑﻜەﯾﻦ. دواﺗﺮ ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ،ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوەﺷﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدم ﻛە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻚ و ﻧﯿﻮ ﻟە ﺋﺎﻛﺮێ ﻛﺎری ﻛﺮدووە .ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺣﻮرﯾە ﮔەورە ﺑﻮوە و ﻣﻨﯿﺶ ﻟەم ﺷﻮێﻨە ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوﻣە ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺳﯽ ﭼەﻧﺪان ﯾﺎدەوەرﯾﻤﺎن ﻛﺮد.
ﻟﯚﻛە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﻧﻮێ دەﻛﺎﺗەوە وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ دوای ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﮔﯚراﻧﯿﯽ ”ﻣﻦ و ﺗﯚ“ ﻛــە دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﯽ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛەدا ھەﺑﻮو ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻛﻮرد ﻟﯚﻛە زاھﯿﺮ ،ﻛﺎری ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛﺮدووە و ﮔﯚراﻧﯿﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋاﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮرد ﻛەرﯾﻢ ﻛﺎﺑﺎن و زﯾﺎد ﺋەﺳﻌەد و ﺷەﻣﺎڵ ﺳﺎﺋﯿﺒﯽ دووﺑﺎرە ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻟەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣــەدا ﻟﯚﻛە ﻟەﮔەڵ ھەرﯾەك ﻟــە ﻣﻮزﯾﻜﮋەﻧﺎن ﻣﺤەﻣەد ﯾﺎﺳــﯿﻦ ،ﺳــەرﻣەﻧﺪ ﻓﻮﺋﺎد و ﻓەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎری ﻛﺮدووە .ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺳەرﻣەﻧﺪ ﻓﻮﺋﺎد ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻟەﮔەڵ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻟﯚﻛە زاھﯿﺮ ﻛﺎرﻣﺎن ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﺮدووە و ﻟە 14ﺗﺮاك ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﻦ و 11ﺗﺮاﻛﯿﺎن ﺑەﺷــێﻮەی ﻻﯾﭫ دوور ﻟە ﺳﺘﯚدﯾﯚ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون و ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﻟﯚﻛە ﻟەﺳەر داوای ﮔﻮێﮕﺮاﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚر و ﻧﻮێﻜﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻟەﮔەڵ دوو ﺗﺮاك ﻟەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺷەﻗﺎم ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﻛﺮدن. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ھەرﯾەك ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ”ﯾﺎران وەﺳﯿەﺗﻢ“ ﻛە ھﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛەرﯾﻢ ﻛﺎﺑﺎﻧە ،ﮔﯚراﻧﯿﯽ ”ﭘێﯽ ﺑڵێﻦ“ ﻛە ھﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ زﯾﺎد ﺋەﺳﻌەدە ،ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺷەﻣﺎڵ ﺳﺎﺋﯿﺐ ﻛە ﻛﯚﻛﺘێﻠە ،دووﺑﺎرەی ﻛﺮدووﻧەﺗەوە.
دﯾﺎﻧﺎ ﻛەرازۆن ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڵێ دﯾﺎﻧﺎ ﻛەرازۆﻧﯽ ﺋەﺳــﺘێﺮە و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧﺎﺳﺮاوی ﻋەرەب ،ﻛﺎر ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ﺑەﻧﺎوی ”ﺧﺎﻛﯽ ﺷــﯿﺮﯾﻦ“ و ﺗێﯿﺪا ﺑﺎس ﻟە ﺟﻮاﻧﯽ و ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺋﺎوازداﻧەر ھەڵﻜەوت زاھﯿﺮ ﻛە ﺗێﻜﺴﺖ و ﻣﯿﻠﯚدﯾﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣەی ﺑﯚ دﯾﺎﻧﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﺑەﻧﯿﺎزن ﺑەم زوواﻧە ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﻜەن، ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” :ﺧﺎﻛﯽ ﺷﯿﺮﯾﻦ“ ﻧﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ دﯾﺎﻧﺎ ﻛەرازۆﻧــە ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﺋﻮردﻧە و داﯾﻜﯽ ﻛﻮردە ،ﺑﯚﯾە دەﻣێﻜە ﺣەز دەﻛﺎت ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﺑەﻛﻮردی ﺑڵێﺖ و ﺗﯚﻣﺎری ﺑﻜﺎت. ﻟەﺑﺎرەی ﺟﯚی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛە زاھﯿﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛە ﺋەﭬﯿﻨﺪارﯾﯿە و ﺑﺎﺳﯽ ﺟﻮاﻧﯽ و ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﺑەھەردوو ﺷێﻮەزاری ﺳــﯚراﻧﯽ و ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەم زوواﻧە ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ.
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑــﺎردا ﮔەﯾﯿﻮە ﺑە ﻟێــﻮاری ھەڵﺪێﺮ، ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟــەم ﻟێﻮاراﻧــە ﻓﺮە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارن ،دوور ﻧﯿﯿــە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﺗەﻣەن 25ﺳﺎڵەﻛەی ﻛﻮردﯾــﺎن ﺗێــﺪا ھەڵﺒﺪێــﺮێ. ﺷــەڕەﭼەﻗەی راﮔەﯾﺎﻧــﺪن رێﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﻟەوەی ھەﺳﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﻻی ﺋەواﻧەدا دروﺳــﺖ ﺑﺒێ ،ﻛە ”رەﻧﮕە“ ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯿﺎن ﻣﺎﺑێ ﺑﯚ رزﮔﺎری ﻟــەم ھەڵﺪێﺮاﻧــە .ﺗﯚﻣەت ﮔﯚڕﯾﻨــەوەی 12ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدووی ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﯾــﻞ ،ﻛە ﻣێﺸــﻜﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑــﺮدووە ،ﻟــەم رۆژاﻧەدا ﮔەﯾﯿﻮە ﺑە ﭼڵەﭘﯚﭘە ،ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺶ ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە ھەرﻛەﺳــە ﺧــﯚی ﺑﭙەڕێﻨێﺘــەوە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯽ راﺑــﺮدوو ،ﺑﮕــﺮە ﺧﯚدزﯾﻨەوەﯾە ﻟە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﯚ داھﺎﺗــﻮو .ﺑێﮫﯿﻮاﯾﯽ ﺋەو ﻛﺎﺗە دەﺗەﻧێﺘەوە ،ﻛە ﮔﺸــﺖ ﻻﯾەﻧەﯾﻠﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻧەوەی ﺑﺎری ھەﻧﻮوﻛەﯾﯿــﺪا ﺑﻦ و دەﻧﮕێﻚ ﻧەﺑێ دەﻧﮕﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑێ .ﺑێﮫﯿﻮاﯾﯽ ﻟەوەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێ ،ژێﺮەوە ﻟە ﻛﻮﻧــﺪا ﺑــێ و ژوورەوە ﻣێﺶ ﻣێﻮاﻧﯽ ﻧەﺑێ ،ﻛە ھەﻣﻮو ﻛﻮﻧێﻜﯽ واش ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟــە دووﻣﺎھﯿﻜﺪا ﺗەﻗﯿﻮەﺗەوە. ﺗﯚﻣــەت ﮔﯚڕﯾﻨــەوە ﺟﯚرێﻜــە ﻟە
ﺑێﺒﺎﻛــﯽ ،ﻛەﻣﺘﺮﯾــﺶ ﻧﯿﯿــە ﻟەو ﺑێﺒﺎﻛﯿﯿــەی ھەرێﻤﯽ ﺑــەم رۆژاﻧە ﮔەﯾﺎﻧﺪ .ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺑەﭘەﻟە ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﭘێﭽﯿﻨــەوە ﺑێﺘە ﮔــﯚڕێ ﻟەواﻧەی ھﯚﻛﺎری ﺋــەم ﺑــﺎرەن ھەرﭼەﻧﺪە ﭘێﭽﯿﻨەوەش ﮔﺮﯾﻨﮕە ،ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺑەﭘەﻟــە ﺋەوەﯾــە ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯽ رزﮔﺎرﻛەراﻧــە ھەﺑــێ .ﻛێﺸــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەﺑەرﺋەوەی زۆرﯾﺎن ﺧﯚﻛــﺮدن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘەژﯾﻮان ﺑﻮوﻧەوە ﻟە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎﻧﺪا ﺑەﺳــە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەر ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوﺗﺪا ،ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻚ ﺑﻮو ﻧەﺑﻮو ﺑە ﺑﻨەوای ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛــﻮردی ﺑﮕــﺮە ﻟەواﻧەﯾــە ﺑﺒێ ﺑە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی ﺋەو ﻓﯿﺪراڵﯿﺰﻣەی ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ دڵ و ﺋــﺎوی ﭼﺎو ﺑەدی ھﺎﺗﻮوە .ﺳﯿﺎﺳــەت ﺋﺎﯾەﺗﯽ ﻗﻮرﺋﺎن ﻧﯿﯿــە ھەڵﮕەڕاﻧەوەی ﻟــێ ﻧەﺑێ، ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺳــێﺰدە ﺳــﺎڵﯽ ﺑە ﺗﺮووﻛەی ﭼﺎو ھەڵﮕێڕاﯾــەوە ﭘﺎش ﺋــەوەی ﺑﯚی دەرﻛــەوت ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻧەﭘێــﻜﺎوە. دەوڵەﺗــﯽ ﻛــﻮردی ،ﻟە ﺷــەڕی ﯾەﻛەﻣﯽ دﻧﯿﺎوە ﻛێﺸــەﯾەﻛە ﺑەﻧﺪە ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿــﻮە ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻓﺎﻛﺘــەری ﻧﺎوەﻛــﯽ ﻛەﻣﯿﯿەﻛﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻟەم ﭘێﻨــﺎوەدا .ﻛﻮرد دەﺑﻮو ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ھەرێﻤەﻛەی ﺧﯚی،
ھەرێﻤێﻚ و ھەزار ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ )ﺳﻔﺮ ﻣەﺷﺎﻛﯿﻞ( ﺑﮕﺮێﺘە ﺑەر. ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ھەڵﺪێــﺮ ھەرێﻤﯽ ﻟە ﻟێﻮاردا ﺑێ ،ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ،ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑەھﺎری 2012ەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە. ﺑــە داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ 2015دا ﺑــﯚ 55دۆﻻر ،ﺗەﻧﮕﮋەﻛــە ﺗەﻧﯿﯿــەوە و ﮔەﯾــﯽ ﺑــە ﻧەداﻧﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ .ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎوﭼەﯾەك ﻧﯿﯿە ﻟە ﺗەﻧﮕﺎﻧەدا ﭘﺸﺖ ﺑە داھﺎﺗﯽ ﭼﺎﻧﺪن و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎژەڵﯽ و ﭘﯿﺸــەﻛﺎری ﺑﺒەﺳــﺘێ ھەرﭼەﻧــﺪە ھەﻣــﻮو ﺑﻨەواﯾەﻛﯿﺸــﯽ ﺑﯚ ﺋەﻣﺎﻧــە ھەﺑﻮو ﺋەﮔەر ﺳﯿﺎﺳەت ھەﺑﻮاﯾە .دەرﻛەوت ﻟە ﻣﺎوەی 25ﺳــﺎڵﺪا داھﺎﺗﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺳﺎڵﯿﺶ ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﻧﯿﯿە ﺑﯚ رۆژی رەش و ﺗەﻧﮕﺎﻧــە ﯾــﺎ ﺑڵێﯿﻦ ﺋــەو رۆژەی دەوڵەﺗﯽ ﺗێــﺪا دێﺘە راﮔەﯾﺎﻧــﺪن .دەرﻛەوت ﺋەواﻧەی ﻟە ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوﺗﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ﻟێﮫﺎﺗﻮو ﻧﯿﻦ ،ﻟــە ﺧﺘﻮﺧﯚڕاﯾﯽ دوو ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر دۆڕاﯾــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿەی داﻧــﺎ ﮔﺎز .وەرﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﻮوﭼەی رێﻜﻮﭘێﻚ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮێﻜﺪا ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ و رێﺒﻮارەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﺑەرﮔەﮔﺮﺗﻦ ﺑێ ﻟەﻻﯾەن
ﮔەﻟێﻜەوە ،ﻛە زۆرﺑەی ﺑەم داھﺎﺗە ﺑەڕێﻮە دەﭼێ .ﺋــەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە ﺑە ﻣﺎﯾەی ﺑێﺒﺎﻛﯿﯽ دەﺳــەت ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋەم ﺑﺎرە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارەدا، ﺑﻨێﺸﺘەﺧﯚﺷﻜەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧە ﮔﻮاﯾە ﺋﺎﯾﻔــﯚن ﯾــەك رۆژ ﻧەﻣﺎوەﺗەوە ﯾﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﮔەڕ و ﺳەﯾﺮان ﭼﻮوﻧەﺗە ﺳﯿﺘەك و دھﯚﻛﯽ ،زاوﯾﺘە و ھەوﻟێﺮی ،دڵﯚﭘە. ﻛێﺸەی ﺋﺎﺑﻮوری ،ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرﺗﯽ وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ دەﺳــەت ﻟێــﯽ ﺑەرﭘــﺮس ﻧﯿﯿــە ،ﻻﯾەﻧــﯽ دووەﻣﯿﺶ ،ﻛە ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ﺑەرﭘﺮﺳە وەك ،ﻛــە )ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾــﺎر( دداﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧــﺎ .ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــە ،ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت )ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵــﻚ وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێــﻦ( ﻟــە رێــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﭘــێ دەﮔﺎت .ﺋــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە وەك ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺪا ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑەردەﻛەوێ، ﻟــەوەش ﺑەرﭘﺮﺳــە ،ﻛــە رێــﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ رەﺳەن و ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻟــە ﻛﻮردەوارﯾﺪا ﻟەداﯾــﻚ ﺑﺒێ .ھەزار و ﯾــەك ﺗﯿﺮ و ﺗﺎﻧەی ھەﺳــﺖ ﺑﺮﯾﻨﺪارﻛەراﻧەش ﻟــە ھەوﻟێــﺮ و دھﯚك ﺑــﺪەن ،ﺋەم دوو ﺷــﺎرە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ راﻧﺎﭘــەڕن ﻟەﺑەرﺋەوەی
دەﺑــێ ﺳــﺒەﯾﻨێ ﺳــوات ﺑــﯚ ﻛﻔﻨﺪزەﻛەی دوێﻨێ ﺑﻨێﺮﻧەوە .دوو ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﻣەﻛﺮﺑﺎزەﻛەش ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرن. ﺑەم وەك ﻟە ﻧﻮوﻛﯿﺸــەوە ﮔﻮﺗﻢ، ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯽ ﻟەوەی رۆﯾﯽ ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯽ ﻟــەوەی دادێ. ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دەﺳﺘێﻜە ﺑﯿﮕێڕێﺘەوە ﻟە ھەڵﺪێﺮان ھەرﭼەﻧﺪە ﺗﺮووﺳــﻜەی ھﯿﻮاﯾەﻛﯿﺶ ﻧﺎﯾەﺗە دﯾﺘﻦ. ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺑەرﺑﯿﻨﮕــﺮی دووەﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەﻛﺎرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺗﺮازاﻧﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯿــە ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەﻣــەش ھــەر دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﻛێﺸــەی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ،ﻛە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە. ﺗﺮازاﻧﯽ ﭼــﻮار ﺣﺰﺑەﻛــە ﻟە 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2015ﺑــە ھــﯚی ﺑە رازﯾﻨەﺑﻮون ﺑە ﺑەﺷــەوە ﺑﻮو ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻧﯿﯿــە ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﭘﺸﺘﺸــﻜﺎوی دەﺳــﺘﻮور و ﻣﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑێ .ﯾەﻛێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺟێﮕﺮەوەی ﻧەدەﺑﻮو ﺋەﮔەر ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ دەﺳــﺘﯽ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛە ھەڵﺒﮕﺮﺗﺎﯾــە .ﻟەﺑەرﺋەوە ،ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋەم ﭼــﻮار ﻻﯾەﻧە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﺑە ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﮔﺎ ﺗﺎ رۆژی ﺗەﻗﯿﻨەوە. ﺧﯚداﻧەﭘﺎڵﯽ ﻻﯾەﻧێﻚ ﯾﺎن دووان ﻟەم ﭼﻮارە ﺑە )دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ(ی ﺷﯿﻌە
ﻟە ﻛێﺸەی ﺳــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒﺎری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋەﮔەرێﻜﯽ )ﻟەﮔﻮێﻨە( وەك ﻟە ﻛﻮردەوارﯾﺪا دەڵێﻦ .دوورﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﺋەم ﺧﯚداﻧەﭘﺎڵــە ،دوای ﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﻮوﺳــڵ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜەوێﺘــە روو ،ﻛە ﺋەﻣــەی دواﯾﯽ ژﻣﺎرەی ﺳــێﯿەم دەﺑێ ﻟە زﻧﺠﯿﺮەی )ھەزار ﻛێﺸەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن(دا .ﺗەﻧﮕﮋەی ﭼﻮارەم ﻟــە 2012ەوە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮردی ﻧە دەﺳﺖ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑەردەدا ﻧە ﻟەﮔەڵﯿﺪا رێﻚ دەﻛەوێ ،ﺑەﻣەش ﺑﺎﺟێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﺋﺎوێﺘﻮوەﺗــە ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ھەرێﻢ و دوورﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﻟە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ھەژاﻧﯽ ھەرێﻤﺪا، ﺑەﻏﺪا ھەل ﺑﻘﯚزێﺘەوە و دەﺳــﺘێﻚ ﺑﻮەﺷێﻨێ ،ﺑەﻣەش ﺑﺎﺟەﻛە ﮔەورەﺗﺮ ﺑﺒێ. ﺗەﻧﮕــﮋەی ﭘێﻨﺠــەم ﻛەرﻛﻮوﻛە، ﻛە ﺟﮕە ﻟە ﻛێﺸــەی ﻧــەوت ،ﻟە ﻛێﺸــەی داھﺎﺗﻮوی ﺷﺎرەﻛەﺷــﺪا دوو ﺳﯿﺎﺳــەت ھەﯾــە ،ﺑەﻣەش ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﮔﺸــﺖ ﻧﺎوﭼەﯾﻠﯽ داﺑــڕاو دەﻛەوێﺘە ﺋەﮔەر و ﻧەﮔەری دواڕۆژەوە .ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺷەﺷــەم، وەك ﺑەدەرداﻧــەوەی ﮔﺸــﺖ ﺋەو ﻛێﺸــە و ﺗەﻧﮕﮋەﯾﻠەی ﺳەرەوەﯾە. ﻛﯚﭼﯽ ﺳــەرھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﻻوەﯾﻞ و
ﭘﺰﯾﺸﻜەﯾﻞ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻟﯽ زاﻧﺴﮕە، ﻛــە ﺑێﺒﺎﻛﯿﯿەك ھەﯾە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯿﺪا ﺑﮕﺮە ﺟﯚرێﻚ ﭘﺎڵ ﭘێﻮەﻧﺎﻧﯿﺶ ﻟە رێﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەوە .ﺑــە رۆﯾﯿﻨﯽ ﺋەﻣﺎﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺗﺎڵ دەﺑێﺘــەوە ﻟە ﻧﺎوەڕۆك. ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺣەوﺗــەم ﺧﯚﮔﻼﻧﺪﻧە ﻟە ﻛێﺸــەی ﻛــﻮردی رۆﺋــﺎوادا، ھەﺷــﺘەم ﺧﯚﮔﻼﻧﺪﻧە ﻟە ﻛێﺸەی ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮردا ،ﻧﯚﯾــەم ﺧﯚﮔﻼﻧە ﻟە ﻛێﺸــەی ﻛــﻮردی رۆھەﺗﺪا، ھەﻣﻮوﺷــﯽ ﺑە دوو ﺑﺎر ،ﺣﺰﺑێﻚ دژ و ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەﮔەڵﯿﺪا .ﻛێﺸــەی دەﯾــەم ﺋێﺰﯾﺪﯾﺨﺎﻧەﯾــە ،ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯿﺸــﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮوە ﺑە ﻻﯾەن. ﯾﺎزدەﯾەم ،ﻛێﺸەی ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯿﯿە، ﻛــە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــە ﺑــەری ﺗﻮرﻛﯿە و ﺳــﻌﻮودﯾەداﯾە ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑەری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪان .دەﺳﺘﻢ ﻟە ھەوﯾﺮە ھەر ﺋەوەﻧﺪەم ﻟە ﺑﯿﺮە ،دەﻧﺎ ﻛێﺸە ھەزارن ،ﺗەﻧﯿﺎش ﯾەﻛێﻚ ﻟەم ﮔﺶ ﻛێﺸەﯾە ﺑەﺳە ﺑﯚ ھەڵﺪێﺮاﻧﯽ ھەرێﻤێﻜــﯽ دەڵەﻣــەی رﯾﻮەڵەی ﺳﯿﺴەڵەی ﭘێ ﻧەﮔﺮﺗﻮو .دوورﯾﺶ ﻧﯿﯿە دوو ﺳــێ ﻛێﺸە ﯾەك ﺑﮕﺮﻧەوە ﺑﯚ رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ .ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﯿﺸەوە ﺋەم ھەرێﻤە ﺑﯚﯾە ھەﯾــە ﻛەس ﻧەﺑﻮوە ﺑﯿڕووﺧێﻨێ ،ﺑەداﺧەوە ﻛﻮرد ﺧﯚی ﻟە ﻛێﺸەی ھەڵﻜێﺸﺎ.