ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺑﻨە ﺷﻮێﻨﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ
8
ﺷﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻦ ﻛێ ﺑﻮو و ﭼﯚن ﻛﻮژرا؟
5
دۆﺳﯿە.. ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق
10
ﺷــێﺦ ﺟﻪﻋﻔــﻪر :ﺋــﺎ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ﺑێ ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ و ﺑێ ﻛەراﻣەﺗﯽ و ﺑێﺸﻪرهﻓﯿﯿﻪ
6
”ﺗﻮوﻧــﯽ ﺑﺎﺑﺎ“ ﭼﯿﯿە و ﭼﯚن دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺘﻦ؟
9
ﻣەﻟەك ڕۆژھﺎت:
ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﻣﺮدووە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
18
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻟە رێﻨﻮێﻨﯽ ﯾﻮﻧﺴﻜﯚ ﻻﯾﺪاوە
ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺷﻮێﻨەواری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەردەﻛﺮێﺖ ﺷێﺦ ﺷﺎﻣﯚ:
ﭘەﻛەﻛە ﺑﯚ ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ داﻋﺸﯽ ھەﯾە
8
ڕێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ڕێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎوی ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە و ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﭘــێ ﺑەﺧﺸــﺮاوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاوە ﻟە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن وەك ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﺎ ﻟە ﻛﻮرد دەﻧﺎﺳــێﻨێﺖ و ھەوڵﯽ ﻛﯚچ ﭘێﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەدات .ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــێ ھەڵﻮێﺴــﺘﻦ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی دەڵــێ ،ﺳــەدام ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑــﻜﺎت ،ﺋــەو ﮔﺮووﭘﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺑﻮوﻧەوە ﺑﮕﯚڕن.
2
ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دژ ﺑە ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﭘﻮوﭼەڵ ﻛﺮاﯾەوە ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺣەﺷﺪی 7ﺷەﻋﺒﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ﭼەﻧﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﺳەرﺑە ﻛﻮﺗﻠەﻛەی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ دەﻋﻮە و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق ،ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷەﺑەك ﻟەﺳەر ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد ،ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ
ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد
ﺋەوەی ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺷەﺑەك و ﺋێﺰدی ﻟە ﻛﻮرد داﺑﺒڕن ،ﺑەم ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷــەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ،دژی وەﺳﺘﺎﻧەوە.
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﮐﻮێ؟
17 15
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻟــە ﺷــﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ھەوڵێــﻚ ھەﯾــە ﺑــﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﻟەو ﭘﺮﺳەﺷﺪا ھەﻧــﮕﺎو ﻧــﺮاوە و ﻟەﻧــﺎو ﺷــﺎرەﻛەدا ھەوڵــﯽ ﻧﺎوﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮدن ھەﯾە ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺣﺰﺑــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەش ﭘێﯿﺎن وا ﻧﯿﯿــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﺋﺎﺳﺎن ﺑێﺖ.
6
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﺗﺮەﻣﭗ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﮔﯿﺮ دەﻛﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑەﭘێﭽەواﻧــەی زۆرێــﻚ ﻟــە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎن ،دۆﻧﺎڵــﺪ ﺗﺮەﻣﭗ ﺑــە 45ەﻣﯿﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ وﯾﻼﯾەﺗە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋێــﺮدرا ،ﺗــﺎ ھەڵﻤەﺗــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ، ﺑەدەﮔﻤەن ﻧﺎوی ﺗﺮەﻣﭗ ﻧەﺑﯿﺴﺘﺮا ﺑــﻮو ،ﺑــەم وەك ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿە ﭘێﭽەواﻧــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑﺮدﻧــەوەی، ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗــﺪا ،ﭼەﻧﺪان ﻣﻨــﺪاڵ و ﻓﺮۆﺷــﮕە و ﺧﻮاردﻧﮕە ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﻧــﺎوی ﺗﺮەﻣﭙــەوە ﻧﺎو ﻧــﺮاون. ﺷــﺎﺧەوان ﻣەﻧﺪە ﻟە ﺷەوی 8/9ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﻟە
ﺑەردەم ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾــﺎن وەﺳــﺘﺎ ﺑــﻮو .ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧەﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﺑﻮو ﻟەﮔەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺗﺮەﻣﭗ ﺑەﺳەر ھﯿﻼرﯾﺪا ﺳەرﻛەوت. ﻣەﻧﺪە ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ﺑە ﻗەﻟەﻗــﯽ و ﻣﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ﻟە ﺑەردەم ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ھﺎﺗﻮﭼــﯚم دەﻛﺮد، ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺑﯿﺴــﺘﻨﯽ ھەواڵــﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛــەم ﺑﻮوم، ھﺎوﺳــەرەﻛەم دواﯾﯿﻦ ﻛەس ﺑﻮو ﻛە ﻟەو ﺷــەوەدا ﺑە ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑﻮو ،ﻣــﻦ دواﺟﺎر ھەواڵﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛەﻣــﺎن و دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﺗﺮەﻣﭙــﻢ ﺑەﯾەﻛەوە
ﺑﯿﺴﺖ“. ﻣەﻧﺪە ھــەر ﺋەوﻛﺎت راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑڕﯾﺎر دەدات ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﻧﺎو ﺑﻨێﺖ ”ﺗﺮەﻣﭗ“ و ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺗﺮەﻣﭗ ﺷﺎﺧەوان ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﻮرد ﺑێﺖ ﺑەو ﻧﺎوەوە ﻛﺮاﺑێﺖ. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑە دواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷە“ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳێ ﻣﻨﺪاڵ ،دوو ﺧﻮاردﻧﮕە، ﺳەرﺗﺎﺷــﺨﺎﻧەﯾەك ،دووﻛﺎﻧێﻜــﯽ ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷــﺘﻦ و ﻣﯿﻮەﻓﺮۆﺷێﻚ ﻟە ﺷــﺎرە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻧﺎوی ﺗﺮەﻣﭗ ﻛﺮاون. ﻛﺎﻣەران ﺳــەﯾﺪ ﻋەﻟﯽ ﺷــﺎرەزای ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ﻣﺎﺳــﺘەر ﻟە ﯾﺎﺳﺎ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﯾﺎﺳــﺎ داﯾــﻚ و ﺑﺎوك ﺑەرﭘﺮﺳﻦ ﻟەﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن“.
ﺋەو دەڵێ” ،دوای ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺗﺮەﻣﭗ ﻟە ﺣﻮﻛﻢ ﻧەﻣﺎ ،ڕەﻧﮕە ﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﺋەو ﻧﺎوە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻻی ﻛــﻮرد ھﯿﭻ ﻣێﮋووﯾــەك و ڕەگ و ڕﯾﺸەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە“. ﻋﯿﺰەدﯾــﻦ ﻛەرﺧــﯽ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺧﻮاردﻧﮕەی ﺗﺮەﻣﭗ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی زاﺧﯚ ،ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﺑﺎوەڕم ﻧەدەﻛــﺮد ﻧﺎوی ﺗﺮەﻣــﭗ ﺋەوەﻧﺪە ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑەراﺳــﺘﯽ ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎن ﺑەھــﯚی ﻧﺎوی ﺗﺮەﻣﭙەوە ﭘەﯾﺪا ﻛﺮدووە“. ﻟە ﺧﻮاردﻧﮕەﻛەی ﻛەرﺧﯽ ،ﻣﺎﺳﯽ ﺑﺮژاو ھەﯾــە ،ﻛەرﺧﯽ دەڵێ” ،ھەر ﻛەس دێﺖ و داوای ﻣﺎﺳﯽ ﺗﺮەﻣﭗ دەﻛﺎت“.
ﺋــﺎرام ﺳــەردار ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێــﺖ” ،ھﯿــﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەر ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺗﺮەﻣﭙــﯽ ﻧەدەﻧﺎﺳــﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﺑەم ﻧﺎوە ،ﺑﯚ ﺧﯚدەرﺧﺴﺘﻨە“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،دەﺑێﺖ داﯾﻜﺎن و ﺑﺎوﻛﺎن ﺋەوە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮن ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾــﺎن ﮔــەورە دەﺑێﺖ، ﺋەﮔــەر ﻧﺎوەﻛەی ﺷــﯿﺎو ﻧەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ژﯾﻨﮕەﯾــەی ﺗێﯿﺪا دەژی ،ﻟەﻻﯾەن دەوروﺑەرەﻛەﯾەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەوە دەﺑێﺖ، ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﻟەﺳەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛە دادەﻧێﺖ“.
ﺷێﺦ ﺷﺎﻣﯚ :ﭘەﻛەﻛە ﺑەراﻣﺒەر ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ داﻋﺸﯽ ھەﯾە وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ڕێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﻟــە ڕێﻜﺨــﺮاوە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎوی ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاوە و ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸــﺮاوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاوە ﻟە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن وەك ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎ ﻟە ﻛﻮرد دەﻧﺎﺳێﻨێﺖ و ھەوڵﯽ ﻛﯚچ ﭘێﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەدات .ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــێ ھەڵﻮێﺴــﺘﻦ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دەڵێ، ﺳــەدام ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺎت، ﺋەو ﮔﺮووﭘﺎﻧەی ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺑﻮوﻧەوە ﺑﮕﯚڕن. ﯾەزدا دژی ﻛﻮردﺑﻮوﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن دەوەﺳﺘێﺘەوە رێﻜﺨــﺮاوی ”ﯾــەزدا“ ﻛــە ڕێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿە و ﻟــە 28ﺋﺎب/ﺋﯚﮔﺴﺘﺴــﯽ 2014 ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ داﻣــەزراوە و ﻟﻘﯽ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺳﻮﯾﺪ و ﻋێﺮاق ھەﯾــە ،ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا .ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاوەدا ھﺎﺗﻮوە ﻛە ﻛﺎر دەﻛەن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﺗﯚڕێﻜﯽ ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟە دﻧﯿﺎ دروﺳــﺖ دەﻛەن و ﻛــﯚی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ15 ، ﺧﺎڵە .ﺑەم ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻧەﻛﺮدووە ﻛــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﻧەﺗــەوە ﻛــﻮردن ،ﺑەڵﻜﻮ ﻧﺎوی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﮔەﻟــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺑﺮدووە ،ﺑەم ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــﻮردن و ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﺟﯿﺎوازن. رۆژی ﺳێﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ،ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ SBSی ﺋﻮﺳــﺘﺮاﻟﯽ ڕاﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﻟەﺳەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑو ﻛﺮدەوە و ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎر و ﻟێﺪواﻧﯽ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﯾەزدا ﺑە ﻧﺎوی ”ﺧەﻟەف ﺳــﻤﯚﻗﯽ“ وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﯾەﻛــەم ﮔەل و ﻧەﺗەوەن ﻟەﺳــەر ﮔﯚی زەوی ،ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺋەوان
ﺋێﺰﯾﺪی ﺑــە ﻛﻮرد ﻧﺎزاﻧــﻦ و وەك ﮔەل و ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎ ھەژﻣﺎری دەﻛەن .ھەروەھﺎ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛە ﻟە زاری رێﻜﺨــﺮاوی ﯾەزداوە ﺋﺎﻣﺎری ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە 600ھەزارﯾــﺎن ﻟە ﻋێﺮاﻗﻦ ﻛە 400ھەزارﯾﺎن ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل و 200 ھەزاری ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﺷێﺨﺎن دەژﯾﻦ، ھەرﯾەك ﻟە ڕووﺳــﯿﺎ و ﺟﯚرﺟﯿﺎ و ﺋەرﻣﯿﻨﯿﺎش ﺋێﺰﯾﺪی ﺗێﺪاﯾە و ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺑە ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺋێﺰﯾﺪی ﺧەﻣﻧــﺪووە و وەك ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎ ﻧﺎوی ﺑﺮدوون. ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ڕێﻜﺨــﺮاوە ﺑﯚ ﺑە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن وەك ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿــﺎ ﻟە ﻛــﻮرد و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺑــە ﺗــەواوی ﭘێﭽەواﻧەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺸە ﺑﯚ ﺳەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە رێﻜﺨــﺮاوی ﯾەزدا ﺧﯚی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﭘﺎڵ ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و ﺋەو ﻛﭽە ﺳﺘەﻣﻠێﻜﺮاوە ﺋێﺰدﯾﯿە ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻧﺎدﯾە زﻣﺎن ﻧﺎزاﻧێﺖ
و ﺧﻮێﻨﺪەواری ﻧﯿﯿە. ﻧﺎدﯾــە ﺑەھﯚی ﭘێﮕەﻛەی ﺋێﺴــﺘە ﺑەردەوام ﻟە دﯾﺪاری ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎداﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەزدا ﯾﺎوەری دەﻛﺎت ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و ﮔﻮﺗﺎرداﻧﺪا و داوا ﻟە وﺗﺎن دەﻛەن ﺑەﻧﺎوی ﻧﺎدﯾەوە ﻛە ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﻟە زەوی ﺧﯚﯾﺎن ﻛﯚچ ﭘێ ﺑﻜەن ﺑﯚ رۆژﺋﺎوا. ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــﺎﻻر ﻣەﺣﻤــﻮود ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ
ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن .ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ھەر ﺋەوەﻧﺪە زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ڕێﻜﺨــﺮاوەوە درﻛﺎﻧﺪ و ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاوە ﺑﺪرﻛێﻨێﺖ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺋەﻛــﺮەم ﺟەﻣــﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ڕێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،رێﻜﺨﺮاوی ﯾەزدا و ھەر ڕێﻜﺨﺮاوی ﺗﺮ ﺋەﮔەر ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوە
ﻧﻮێﻨەری ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﺋێﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛــە و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﯾﺎﻧەوێ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻧەﮔەڕێﻨەوە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە و ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺋەواﻧﺪا ﺑﻤێﻨێﺘەوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﻛــﺮدووە و ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ دھﯚﻛﯿﺶ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن دواﺗــﺮ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎن داون ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ
ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻛﺎر ﻧەﻛــەن، ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێ ،ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟەوەی ﻗﺎزاﻧﺞ ﻧەوﯾﺴــﺖ ﺑــﻦ و ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻧەﮔﻠێﻦ و ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺎر ﺑﻜەن، ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەﻣەوە ﺳەرﭘێﭽﯽ
ﯾﺎﺳــﺎ دەﻛــەن و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەزﮔــە ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ دەرﮔەی ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن داﺑﺨەن و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟێ ﻗەدەﻏە ﺑﻜەن. ﻧﻮێﻨەری ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯽ دەڵێ؟ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ھەوڵﺪاﻧﯽ ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاواﻧە ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن، ﺷێﺦ ﺷﺎﻣﯚ ﻧﻮێﻨەری ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ داﺗﺎﺷﯿﻨﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺟﮕەﻟە ﻛﻮردﺑــﻮون ﺑــﯚ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن، ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺑەﻋﺴﺪا ھەﺑﻮو .ﺷــﺎﻣﯚ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺳەردەﻣﯽ ﺳــەدام ﭼەﻧﺪ ﺑﺰاﭬێﻚ ﺗێﺪەﻛﯚﺷﺎن ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑەﻋﺲ دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﺋێﺰﯾﺪی ﻧە ﻋەرەب ﺑﻦ و ﻧە ﻛﻮرد ،ﺑەم ﺷﻜﺴــﺘﯿﺎن ھێﻨﺎ و ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺋێﺴﺘە ھەﻣﺎن ھــەوڵ دەدەن ﺷﻜﺴــﺖ دێﻨﻦ، ﭼﻮﻧﻜە رێﻜﺨﺮاو و ﮔﺮووﭘێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕن ﻛە ڕەﺳــەن و ﺑﻨەﭼەی ﻛﻮردﺑﻮون، ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﻦ“. ”ﺋەواﻧەی دەﯾﺎﻧەوێ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕن ،ھەﻣﺎن ﺋەو
ﺳﯿﺎﺳەﺗەی ﺳــەدام ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ. ﺋەواﻧــە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﭘەرێﺸــﺎﻧﯽ و ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑﻜەن ﺑە دەرﻓەت و ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯿﻘﯚزﻧــەوە ،دەﻧــﺎ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ڕەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ھﯽ ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە ون ﺑﻮوﺑێــﺖ ﺋەﻣڕۆ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺑﯚ ﺑﺪۆزرێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە دﯾﺮۆك و زﻣﺎن و ﻛﻮﻟﺘﻮورەوە دﯾﺎرە و دﯾﻨﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﯿە و ﺋەﻣە ﺟێﯽ ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷەﻛﺮدن ﻧﯿﯿە“ ﺷێﺦ ﺷﺎﻣﯚ وای ﮔﻮت. ﺳــﻮودی ﺋێﺮان ﻟــە ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯽ ﺋێﺰدﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ وﺗــﺎن ﺋەوەﯾە، ﺋەو ھێڵەی ﻟە ﺷــﻨﮕﺎﻟەوە دەﻛﺎﺗە ﺳــﻨﻮوری ﺳــﻮورﯾﺎ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻟەﺳەر ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ﻛە ﺳەدان ﮔﻮﻧﺪ و ﺷﺎرەدێ ﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ .ﺑەوەﯾﺶ ﺋێﺮان ﺑە ﺋﺎﺳﺎن ﺑە ﺷﺎﺧﯽ ﺷﻨﻨﮕﺎل و ﺋەو دەﺷﺘﺎﯾﯿﺎﻧەدا ﺑەﺑێ ﺑەرﺑەﺳﺖ دەﺗﻮاﻧێ ﺧﯚی ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ﺑە ﺳﻮورﯾﺎ و ﺋەﻣــە ھێڵێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە ﻛە ﺗﺎران ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛﺎت و ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ھەوڵێــﻚ دەدات ﺑﯚ ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ.
داھﺎﺗﻮوی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﭘەﻛەﻛە و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺋێﺮان ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻮەﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ھەوﻧە ﺑﯚ ﻛــﯚچ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺋێﺰﯾﺪﯾﻨﺸــﯿﻨەﻛﺎن ،ﺑــەو ﭘﻼﻧــە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەی ﺋێﺮان ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە ﻛﺮاوە ﻛە ﺋێﺮان دەﯾــەوێ ﻟە ڕێﯽ ﺗەﻟەﻋﻔەر و ﺷــﻨﮕﺎﻟەوە ﺑﮕﺎﺗــە ﺳــﻮورﯾﺎ و رێﮕەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻋێﺮاق-ﺳﻮورﯾﺎ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺑﻜﺎت .ﺷێﺦ ﺷﺎﻣﯚ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋەﺟێﻨــﺪای ﭘەﻛەﻛــە و ﻋێﺮاق و ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ و ﺋێﺮان ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﻛە دەﯾﺎﻧەوێ رێﮕــﺮی ﻟە ﮔەڕاﻧەوەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻜەن، ﭼﻮﻧﻜــە دەﯾﺎﻧەوێ ﺑــە ﭘەﻛەﻛە ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻜەن ﺑــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﻗەدەﻏەﻛــﺮاو و ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ ﻗەدەﻏە ﺑﻜەن، ﺋەواﻧــەش ھەﻣــﻮو ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەت و ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠە دەﻛەن. ﻧﻮێﻨەری ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺋەﻣە ھەﻣﺎن ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ داﻋﺸە، داﻋﺶ وﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە دوورﻣﺎن ﺑﺨەﻧەوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘەش ﭘەﻛەﻛە و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دەﯾﺎﻧــەوێ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻧەﮔەڕێﻨــەوە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە و ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺋەواﻧﺪا ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﭽێﺘە ﺧﺰﻣــەت ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان و ﻛەواﻧەی ﺷﯿﻌە ﺑﮕەﯾەﻧﻨە ﺳﻮورﯾﺎ“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛەن ﻛە ﭘەﻛەﻛە ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دێﻨێﺘەوە رﯾــﺰی ﺧﯚی ﻛــە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺳــﻮورە. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەوە ﺷــﺘێﻜﯽ ڕووﻧە، ﻟە رۆژﺋــﺎوا ﭘەﻛەﻛە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﭘﯚﻟﯿﺴــﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗــە ﻋەرەب و ﺑە ﯾەﻛــەوە ﻛﺎر دەﻛــەن واﺗە ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺟەﺧﺘﯽ ﻛﺮدەوە ”ﭘەﻛەﻛــە ﺑەردەواﻣە ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﺗﺎواﻧﯿﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە و دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ڕۆڵەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺳﻮور ﺑﻮوە“.
ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑﯚﭼﯽ ﮔﻮڕ و ﺗﯿﻨﯽ ﻧەﻣﺎ و ﺳەﺧﺘﺘﺮ ﺑﻮوە؟ ﺑﯚ ﻣﻮوﺳــڵ و ﭘێﺸڕەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە رۆژﺋﺎوای ﺷــﺎرەﻛە ،وای ﻛﺮد ﻛە ﺑەرﮔﺮﯾﯿﺎن ﻟەﻧﺎو ﻣﻮوﺳــڵ زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﺑەو ﭘێﯿەی ھﯿﭻ رێﮕەﯾەك ﺑﯚ دەرﺑﺎزﯾﺎن ﻧەﻣﺎوە ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ﯾﺎن ﻛﻮژران ﯾﺎ ﮔﺮﺗﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەﭘێــﯽ ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻧــﮓ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ھەرﭼەﻧــﺪ ﮔەڕەﻛێــﻚ ،ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎزادﻛﺎر ﺗەﻛﺘﯿــﻚ و ﭘﻼﻧﯿــﺎن ﺑﮕــﯚڕن ﺑﯚ ﺋەوەی دوژﻣﻦ ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﯚك ﺑﻜەن و ﺧێﺮاﺗﺮ ﺑﭽﻨە ﭘێﺶ ،ﺋێﺴﺘە ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﺗـــــــــﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە % 70 - 60ی ﺑــەری ﭼەﭘــﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺋﺎزاد ﺑﻜەﻧەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﺎن ﺑــە وەﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮓ ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك، ﺣﻮێــﺖ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺋەو داواﯾە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻓەرﻣﺎﻧﯽ دا ﺑە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺟەﻧﮕەﻛــە ،ﺋێﻤە
ﻟەﮔــەڵ وەﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮕەﻛە ﻧﯿــﻦ ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﺗــﺎ دۆزﯾﻨەوەی دەرﺑــﺎز ﺑﯚﯾــﺎن و ﺑەوەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮕەﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻣﻮوﺳڵ وێﺮاﻧﺘﺮ دەﺑــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﯚراك ﺗﺎ دێﺖ ﻟــە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋەواﻧــﺪا ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺟەﻧﮕەﻛە ﺑﻮەﺳــﺘێ ،ﻟەﭘﺎڵ زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ دڕﻧﺪاﯾەﺗﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا. ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﻟە 17ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ راﺑﺮدوو ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن و ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق و ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻓڕۆﻛە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ دژ ﺑەداﻋﺶ ،دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دەﯾﺎن ﮔﻮﻧﺪ و ﺋﺎوەداﻧﯽ ﭘﺎك ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و دەﯾﺎن ﭼەﻛﺪاری داﻋﺸــﯿﺶ ﻛــﻮژراون و ﺟەﻧﮕە ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺳەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳڵ.
ﺋێﺮان ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەت دەﻛﺎت
”رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﻮود ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان وەردەﮔﺮن“
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-ھﯿﺪاﯾەت ﯾەﻛﺸــەﻣﯽ راﺑﺮدوو ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻟﻘــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛە وەك ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﭘێ داوە” ،ﺑــﯚ ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان“ ﺑەرەو ﺗﺎران ﺑەڕێ ﻛەوﺗــﻦ و ﺑڕﯾــﺎرە دوای ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەو ﺷﺎﻧﺪە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎراﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ھەوﻟێــﺮەوە ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺋێﺮان، ﺳەرداﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﺑﻜەن. ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪە ﻛــە ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻟــە 17ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ،ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺎروان ﺋەﻧــﻮەر ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن/ﻟﻘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺳــەرداﻧﯽ دەزﮔــە و ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان دەﻛەن و وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛە ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ داوە ،ﺋەوان ﺑﯚ ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ
ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ،دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ﻧﺰﯾﻜــەوە ﺋەو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﺎﻧە ﺑەﺳــەر ﺑﻜەﻧــەوە .ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺳەرﺟەم رێﻜﺨﺮاوە ﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و رێﻜﺨــﺮاوی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﺑێ ﺳــﻨﻮور، ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﻟە دﻧﯿﺎ دەﻧﺎﺳێﻨﻦ. رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳە ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎن ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەن د .رەﺋﻮوف ﺳﺎڵﺤﺰادە ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺗﺎران ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ”ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑﯚ ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەو وﺗە دەﻛەن ﻛە ھەرە دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﻟەﻧﺎو ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەدا ﺑەدەم ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەوە دەﻧﺎڵێﻨﻦ و رێﮕە ﻧﺎدرێﺖ ﭼﺎرەﺳەری ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ“. رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەﮔــەر ﺋەو ﺷﺎﻧﺪاﻧە دەﯾﺎﻧەوێ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳە ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎن ﺑﺒﯿﻨﻦ و ﺳــﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﻣەﮔەر
ﺳــەرداﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻜەن، ﻣﺤەﻣــەد ﺳــﺪﯾﻖ ﻛەﺑﻮدوەﻧــﺪ ﻧﻤﻮوﻧــەی ھــەرە ﺑەرﭼــﺎوە و ھەر ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ ﺑە دەﯾﺎن ﻛەﻣﭙەﯾــﻦ و ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوە ﺑــﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە و ھەﻣــﻮوان دەزاﻧــﻦ ﻟەﻧــﺎو ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەوە ﺗﻮوﺷــﯽ وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﻮرﭼﯿﻠــە ﺑــﻮوە و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﺷێﺮﭘەﻧﺠەﯾﺸﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ“. ”ﺳەرداﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎﻧﺪاﻧە ﺋەﮔەر وەك ﺳەرداﻧێﻜﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺑێﺖ ،ﺋەوا دەﻛﺮێ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ، ﺑەم ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ”ﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺋێﺮان“ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﻮﻛﺘە و ﮔﺎڵﺘەﺟــﺎڕ دەﭼێﺖ“ رەﺋﻮوف ﺳﺎڵﺤﺰادە وای ﮔﻮت. ﺋــﺎزاد ﺣەﻣەدەﻣﯿــﻦ ،ﻧەﻗﯿﺒــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﻧﯿﺎزی ﺳــەرداﻧەﻛەی ﻟﻘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺑﯚ ﺋێــﺮان ﭘێﺸــﺎن دا و ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟﻘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﺎﻣەﯾەك ﺋﺎﮔﺎداری ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﺋێــﺮان ﻛﺮدووﯾﻨەﺗــەوە ،ﺑــەم ھﯿــﭻ وردەﻛﺎرﯾﯿــەك ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﯿﺎزی ﺳــەرداﻧﻜﺮدﻧەﻛە ﻧەﺧﺮاوەﺗە روو
و ﺑەﺑــێ ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺋەو ﻛﺎرە ﻛﺮاوە.
ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺷــﺎﻧﺪەﻛەی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن وەك ﺧﯚﯾــﺎن ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﭘێ داوە ،ﺑەﻧﯿﺎزی ﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﻟە ﺗﺎراﻧﻦ .ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧﺎﻧەی ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎ ھەﯾەﺗﯽ ،ﺑﯚ ﺋەوە دەﺷــێﺖ وەك ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺑەرز ﻟێﯽ ﺑڕواﻧﺮێﺖ و ﺳﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ؟ ﻟــە راﭘﯚرﺗﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016ی رێﻜﺨــﺮاوی ھﯿﻮﻣــﺎن راﯾﺘــﺲ و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﺑێ ﺳــﻨﻮور ﺑــﯚ ﭘﻠەﺑەﻧﺪی ﺋــﺎزادی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻟە دﻧﯿﺎدا ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﻟەﻧێــﻮ 180 وﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﭘﻠــەی 169ﯾەﻣﯽ ﭘێ دراوە و ﺑە ﯾەك ﻟــە ﭘێﻨﺞ ﮔەورە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﻟە دﻧﯿﺎ وەﺳﻒ ﻛﺮاوە. ﻟە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧەﻛەدا ﺋێﺮان ﻟە ﻧێﻮان 180وت ﭘﻠەی 169ﯾەﻣﯽ ﭘــێ دراوە و ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﻮﺗﻜەر ﻟە ﺑﻮاری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ وەﺳــﻒ ﻛــﺮاوە و راﮔەﯾەﻧﺮاوە،
ﻟە ﺋێﺮان رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑﻮون ﺑــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﯾــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەﺳەﺗﺪاران و ﻋەﻟﯽ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ، رێﺒەری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان و ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاران ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك دەﺳــﺘﯿﺎن ﻛﺮاوەﯾە ﺑــﯚ ﮔﺮﺗــﻦ و ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەداﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎران و ﺑــە رێﮋەی 66.52 %ی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﻟــەو وﺗەدا رووﺑــەڕووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﻮوﻧەﺗەوە. زﯾﺎﺗــﺮ روون ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا ﺑە ﺳەﺗﺎن رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳەرووی 76 رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽﻟەﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺪا ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﺑــە داﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎرﻣﺘەی ﻣــﺎدی ﺋﺎزاد ﻛــﺮاون و ﻟەﻛﺎﺗﯽ دادﮔەﯾﯿﻜﺮدﻧﺪا ﺳــﺰای ﻗــﻮرس ﭼﺎوەڕواﻧﯿــﺎن دەﻛﺎت .ﺋێﺮان ،ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺴــﺘﺎن، ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﻛــﻮر ،ﺋﯿﺮﯾﺘﺮﯾﺎ و ﭼﯿﻦ ﭘێﻨــﺞ ﮔــەورە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــەی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﻦ ﻟە دﻧﯿﺎ و زۆرﺑەی ﺋەو رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧــەوە ﮔﯿﺮاون ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻧەﺧﯚﺷﻦ و رێﮕە ﻧﺎدرێﺖ ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑﯿﺎﻧﺒﯿﻨێﺖ و ﭼﺎرەﺳەر وەرﺑﮕﺮن. وەك راﭘﯚرﺗەﻛە ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ داوە، دوا رووداو رۆژی ھەﯾﻨــﯽ دووی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴێﻤﺒەر ﺑﻮو ﺑە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﺤەﻣــەد ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺑەﯾﺎﺗــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋــەو ﺧﺎوﺑﻮوﻧەوەﯾــە ﺑــﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺷــﺎرەﻛە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛە ﺟەﻧــﮓ ﺑــﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﻟە داﻋــﺶ دەﻛﺮێﺖ ﻛــە رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ھێــﺰە ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن دراوە ﺑە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ھــﺎوﻛﺎت داﻋﺶ
ﻧﺎو ﺷﺎرەﻛﺎن ،ﺗﯚ ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﺷەﻗﺎم و ﻣــﺎڵ ﺑەﻣﺎڵ ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑﯿﺘەوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﺑێﺠﮕــە ﻟــە ﺟەﻧﮕــﯽ دوژﻣﻦ، ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻟە ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺑﻜــەن ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺟەﻧﮕــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻣﺎﻧــەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻧەوەﺳﺘﺎوە و ﺑەردەواﻣە، ﺑەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜــﺮدن ﻟە ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﺷــەڕواﻧﺎﻧﻤﺎن ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟەﭘێﺸﯿﻨەﯾﺎن ھەﯾە. ﻟەﺑﺎرەی ھﯚﻛﺎری ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺗەﻛﺘﯿﻜﯽ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﯚ ھﯿﭻ ﺟەﻧﮕێﻚ ﻧﯿﯿە و واﻗﯿﻊ ﺧﯚی دەﺳەﭘێﻨێﺖ، ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧێﻮان ﺳێﯿەك ﺑﯚ ﻧﯿﻮەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەری ﭼەﭘــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺋــﺎزاد ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮓ ﻟەﻻﯾەن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧەوە، ﺟەﻧﮕەﻛە ﻋێﺮاﻗﯿﯿە و ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎر ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە.
ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﻢ ﺋەﻟﺤﻮێﺖ ﮔﻮﺗەﺑێﮋ ﺑەﻧــﺎوی ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺳەرەﺗﺎ ﺟەﻧﮕەﻛە ﺑەھێﺰ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد و ھێﺰە ﺑەﺷــﺪارەﻛﺎن ﭘێﺸڕەوی ﺑﺎﺷﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻣﺎدەی 140ی دەﺳﺘﻮور ﻟەﻻﯾەن ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ھەروەھﺎ ﻛە ھێﺰەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺳــەﻧﺘەری ﺷﺎرەﻛە، ﭼەﻧﺪان ﮔەڕەﻛﯿــﺎن ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﻟە داﻋﺶ رزﮔﺎر ﻛــﺮدەوە ،ﺑەم ﺑەم دواﯾﯿە ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺳﺴــﺘﯽ ﺗێ ﻛەوﺗﻮوە و ﺟەﻧﮕە ﺳــەﺧﺘﺘﺮ ﺑﻮوە ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەﭼەﻧﺪ ﺳەﻋﺎﺗێﻚ ﮔەڕەﻛێﻜﯿــﺎن ﺋــﺎزاد دەﻛﺮدەوە و ﺋێﺴــﺘەش ﺑەﭼەﻧــﺪ رۆژێﻚ، ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺑﻮوﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟەﻧﺎو ﻣﻮوﺳــڵ ﻛــە داﻋﺶ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﺮێﺖ و وەك ﻗەڵﻐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨێﺖ، ﮔەﻣﺎرۆداﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ
3
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﭘێــﯽ ﻧﺎوەﺗە ﺣەوﺗەم ھەﻓﺘە و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘێﺸــڕەوی و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەری ﭼەﭘــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑەردەواﻣﻦ و ﻧﺰﯾﻜەی ﻧﯿﻮەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮێــﻚ ﻟە رووﺑﺎری دﯾﺠﻠەﯾﺎن ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھەردوو ﺑەری راﺳﺖ و ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳــڵﯽ ﺟﯿﺎ ﻛﺮدووﺗەوە ،ﺑەم ﺑەم دواﯾﯿە ﭘێﺸــڕەوﯾﯿەﻛﺎن وەك ﺳــەرەﺗﺎی ﺟەﻧﮕەﻛە ﻧەﻣﺎون و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﭘﻼﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﮔﯚڕی ،ﺑەم ﺑﯚﭼﯽ؟.
ﺋەوان وەك ﻗەڵﻐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﺋەوەﯾﺎن ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯿە ﻛە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺗێﻜەڵــﻦ ﻟەﮔــەڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، ﺑﯚﯾــە ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﻟەﭼﺎو ﭘێﺸﺘﺮ ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە، ﺗەﻧﺎﻧــەت داﻋــﺶ دووﻛﺎن و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﺑﺎرەﮔﺎ و ﺣەﺷﺎرﮔەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ. ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋەوەﺷﯿﺎن ﺑەھﯚی ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮﻧە ﻟە ﮔﯿﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛە ﭘﻼﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﺑەھﯚی ﺋەواﻧەوە ﻛێﺸەی ﺗێ ﻛەوت. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑە وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﺗﺎ دۆزﯾﻨەوەی دەرﺑﺎزێــﻚ ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە .ﺑەﯾﺎﺗﯽ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺋــەوان داواﯾــﺎن ﻧەﻛﺮدووە و ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﮔﺸــﺘﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن دەﺟﻮوڵێﻨەوە، ﺑەم زاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻧﯿﺎزی ﺋەوە ﺑﻮون ﻛە ﺟەﻧﮕەﻛە ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﺑﻮەﺳﺘێﻨﻦ ،ﺋەوەش ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﭘێﺸﺎﻧﯿﺎن داوە. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣە ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺑــەم دواﯾﯿــە ﻛــەم ﺑﻮوەﺗــەوە
ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ زاﻧﯿــﺎری ﺑــﺎش ھــەن ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟەﻧﺎو ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر رژد ﺑﻦ ﻟە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﺑﯚردﻣﺎﻧﻜﺮدن ﺑەردەوام ﺑﻦ. ﻟەﺑﺎرەی دوا ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻣﻮوﺳڵ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20 ﮔەڕەﻛﯽ ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺋﺎزاد ﻛﺮاوەﺗــەوە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار و 500ﭼەﻛــﺪاری داﻋــﺶ ﻟەﻧﺎو ﻣﻮوﺳڵ ﻛﻮژراون و ﺋێﺴﺘە ﺟەﻧﮓ ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻻم و ﺳﯚﻣەر و ﺗەﺋﻤﯿﻢ ﺑەردەواﻣە و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺋەﮔــەر ﺟەﻧﮕەﻛە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑەﭘێﯽ ﭘﻼﻧەﻛﺎن ﺑڕوات، ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻣﻮوﺳڵ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺋﺎزاد دەﻛﺮێﺘەوە. ﺑەﯾﺎﺗﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺑﯚﻣﺒــﯽ ﭼێﻨــﺮاو و ﺗەﻛﺘﯿﻜە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ داﻋــﺶ و ﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، ﺑەھــﯚی ﻓﺮەواﻧــﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ و دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ھێﺰی زﯾﺎﺗﺮ ھەﯾە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯿﺎن. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻋەﻣﯿــﺪ ﺳــەﻋﺪ ﻣﻌەن ﮔﻮﺗەﺑێﮋ ﺑەﻧﺎوی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوەﺧــﯚی ﻋێــﺮاق ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەردﻧﯽ ھــەر ﺟەﻧﮕێﻜﺪا ﺳــەرەﺗﺎﻛەی ﺧێــﺮا دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە رووﺑەرە ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿــەﻛﺎن ﻓﺮەواﻧﺘــﺮ و ﻛﺮاوەﺗﺮن و ﻛە ﺟەﻧﮓ دەﻛەوێﺘە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺗﯚﻣەﺗﯽ ”ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧﺎﺷــەرﻋﯽ – ﺗەوﻗەﻛﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﻧﺎﻣەﺣڕەم“ ﻛەﯾــﻮان ﻛەرﯾﻤﯽ ”ﻓﯿﻠﻤﺴــﺎزی رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن“ ﺑــە ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ ﮔﺮﺗﻦ و ﻟێﺪاﻧﯽ 223 ﻗﺎﻣﭽﯽ ﺳــﺰا دراوە و ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــەی ﺋەوﯾﻦ ﻟــە ﺗﺎران ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺳﺰاﻛەی، ﺗﺎواﻧــﯽ ﻛەﯾﻮان دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ دﯾﻜﯚﻣﯿﻨﺘﺎری ﺑەﻧﺎوی ”ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر دﯾــﻮار“ و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙﯿﻜــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛە ھێﺸــﺘﺎ دەﺳــﺖ ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧەﻛەی ﻧەﻛﺮاوە. ﺋێﺮان درز دەﺧﺎﺗە ﻧﺎو ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻧەﻗﯿﺒــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ،ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑە دەﺳﺘﻮەردان ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛەﯾﺎن ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛﺎت و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــﯚ ﺋەوە دەدات، ”ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻧﺴﻮڵﺨﺎﻧەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋﺎﮔﺎدارﻣــﺎن ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ﻟەوەی ھەر ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯿەك ﺑــﯚ ﻧﺎردﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ وﺗﯽ ﺋێﺮان دەﻛﺮێــﺖ ،دەﺑێ ﻟە رێﮕەی ﻟﻘﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎوە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ“.
زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،دوای ﺋــەو ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧەواﻧــە ﺋێﻤــە ﺋــەو ھەوڵــەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﺑــە دەﺳــﺘﻮەردان ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ دەزاﻧﯿﻦ و دەﺑﻮو ﻟﻘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗەی ﻟەﮔــەڵ ﺋێﻤە ﺑﺎس ﻛﺮدﺑﺎﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎدا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﭽﻦ ﺑﯚ ﺋێﺮان و ﻟەوێ ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ دۆﺧــﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻟەو وﺗە ﺑﻜەن ،ﻧەك ﺋەوەی ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﺒێﺖ ﺑە ﭘێﺪاھەڵﮕﻮﺗﻦ ﺑە دۆﺧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ“. ﺋەو ھەوﻧەی ﺋێﺮان ،دوای ﺋەوە دێﺖ ﻛە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ رۆژھــەت ﺑﻨﻜــە و ﺑــﺎرەﮔﺎی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ﮔﻮاﺳــﺘەوە ﺳــەر ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن و ﭼەﻧﺪ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎن ﻟەﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋەﻧﺠﺎم دا ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە رێﮕەی ﻛﻮﻧﺴﻮڵەﻛەﯾﺎﻧەوە ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺳــەرداﻧﯽ ھەردوو وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛــﺮد ﺑەوەی رێﮕە ﻟــە رووﻣﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕــﺮن ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەﺑەك ﻟە دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﻟە ﻧێﻮان ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە داﺑەش ﻛﺮاون ،ﺋــەوەش ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷەﺑەك ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە .ﻧﻮێﻨەری ﺷەﺑەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەو داﺑەﺷﻜﺎرﯾﯿە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەن و ﺋەوان دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەدا ﺑێﺖ. ﻗﺎﺳــﻢ ﻋەﻟﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷەﺑەك ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــەوەی ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەﺑەك ﻟــە ﻧێﻮان ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﺑەش ﻛــﺮاون و ﺋــەوەش ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷــەﺑەك دروﺳــﺖ
ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷەﺑەك ﻧﯿﮕەراﻧﻦ
ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺷەﺑەك ﻟە ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺑەش ﻛﺮاون
ﻛﺮدووە. ﻋەﻟﯽ دەڵــێ” ،ﺋــەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺷــەﺑەﻛﯽ ﻧﯿﮕەران ﻛــﺮدووە ،ﺋــەو ﺳــﺎﺗﺮەﯾە ﻛە ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺷەﺑەك ﻟە دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ﻛە ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە دەرەوەی ﺋــەو ﺳــﺎﺗﺮەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دﯾﺎرﯾﯿــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷــەﺑەك ﻟەوە ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻛە ﺋەو ﺳــﺎﺗﺮە ﺑﺒێﺘە دوا ﺳﻨﻮوری ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەواﻧە ﺑە زۆرﯾﻨە ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳڵ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﻦ“. ﻟە دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا 61ﮔﻮﻧﺪی ﺷەﺑەك ھەﯾە ،ﺷەﺑەك ھﯚزێﻜﯽ ﮔــەورە ﭘێﻚ دێﻨێﺖ و ﺑەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻋەﺷﯿﺮەﺗﺪا داﺑەش ﺑﻮوە ﻛە ﺑە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑو
ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ،وەك ھەﻣەوەﻧﺪی، زراری ،داودی ،رۆژﺑەﯾﺎﻧــﯽ، ﺷــﻜﺎك و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﻟەﭘﺎڵ ﭼەﻧﺪ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗێﻜﯽ ﻋەرەب و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎڵﺒﺎﺗێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻛە ﺑە ﺷەﺑەك دادەﻧﺮێﻦ. ﺳﺎﻟﻢ ﺷــەﺑەك ﻧﻮێﻨەری ﺷەﺑەك و ﻟە ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺷەﺑەك ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗەﻧﯿﺎ 26 ﮔﻮﻧــﺪی ﺷــەﺑەك ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﻧــﺎو ﺳــﺎﺗﺮی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەوە و 35 ﮔﻮﻧﺪی ﺗﺮ ﻟە
دەرەوەی ﺳﺎﺗﺮەﻛەدا و ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮاون. ﺷەﺑەك ﺑە ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆرەوە دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق دەﻛەﯾﻦ ﺑــﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ﺑەم ﺋێﻤــە ﺋــەو داﺑەﺷــﻜﺎرﯾﯿە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾــﻦ ،ھەﻣﻮوﻣﺎن دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻟەﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿــﻦ ،دەﺑێﺖ ﺋەو ﺳــﺎﺗﺮەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھەڵﺒﮕﯿﺮێﺖ و ﺗــﺎ ﺋەودﯾﻮ ﮔﯚ ﮔﺠە ﻟﯽ ﻓــﺮەوان
ﺑﻜﺮێﺖ و ھەر 61ﮔﻮﻧﺪی ﺷەﺑەك ﻟەﺧﯚ ﺑﮕﺮێﺖ“. ﻧﻮێﻨەرەﻛــەی ﺷــەﺑەك ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷــەﺑەك ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﻣﻮ و ﺳــڵ ﺑﻤێﻨﻨــە و ە
و ﺑە ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧــﺎی ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوە ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷەﺑەك ھﯿﭻ دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻟەوە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﭘﺎرێﺰراو ﺑﻦ ،دەﺑێﺖ ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ﺑﭙﺎرێﺰرێﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟەرووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵﯿﺶ ﺑەﺑێ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺗەﻧﺎھــﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەﺑەك ﺑﭙﺎرێﺰرێــﺖ، ھەﻣﻮو رۆژ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﯚﻣﺒڕێﮋﻛــﺮاو ﻟــە ﻣﻮوﺳــڵەوە ﺑــﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەﺑەك دەﻧێﺮدرێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧەﭼێﺘە ﺋەودﯾﻮ ﮔﯚﮔﺠەﻟﯽ ،ھﯿﭻ دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەك ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷەﺑەك ﻧﯿﯿــە ، ﻧﺎ ﻛﺮ ێﺖ
ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەودﯾﻮ ﮔﯚﮔﺠەﻟﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻧﯿﻮەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧەﻛەی ﻛــﻮردی ﺷەﺑەك و زێﺒﺎری و ﺳﻮورﭼﯽ و ﺋێﺰﯾﺪﯾﻦ ،ﺋێﻤە داوا ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑڕﯾﺎری رژد ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﺪات“. ﺳﺎﻟﻢ ﺷەﺑەك دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﻟەﻧﺎو ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەدا ﻓەوﺟــﯽ ﺷــەﺑەك و ﻛﺎﻛەﯾــﯽ و ﺋێﺰﯾــﺪی و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ،دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﻟە رێﮕەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﭘێﺸﺘﺮ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤەی ﺑەﺟێ ھێﺸــﺖ و ﺋێﻤە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑــەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﭘﺎرێــﺰراو دەﺑﯿﻦ، ﻟەﺑەرﺋەوە ﺟﮕە ﻟە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا، ھﯿــﭻ ﺑﮋاردەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ“. ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ورد ﻟەﺑﺎرەی ژﻣﺎرەی ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷــەﺑەك ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ژﻣﺎرەی ﺷــەﺑەك ﻟە دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﻟــە 400 - 350ھەزار ﻛەس دەﺧەﻣڵێﻨﺮێﺖ.
ﮔﯚڕان ﺑەراﻣﺒەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ﻧەرﻣﯽ دەﻧﻮێﻨێﺖ
ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ دوو ﺑﯚﭼﻮون ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا ھەﯾە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان دوای ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێــﻢ ،ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎدەی داﻧﯿﺸــﺘﻨە ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺑەﭘێﯽ ﮔﻮﺗەی ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺟﭭﺎﺗﯿﺶ ،ﮔﯚڕان ﻧەرﻣــﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد دەﻧﻮێﻨێﺖ. ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻛﺮد ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ھەڵﺒﻮەﺷــێﻨﺮێﺘەوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﻧﻮێ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ،ھﺎوﻛﺎت ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﮕﯚڕێــﺖ و ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﺑــﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ
ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ﺗــﺎ ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒــﮋاردن، دوای ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣــەش ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن داﻧﯿﺸﺘﻮون. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻛە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻗﻮوڵﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە و ﻟە ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدووەوە وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛﺎ ﺑﯿﻨــە ی ھە ﺷــﺘﯽ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯿﯿــەوە دوور ﺧﺮاوﻧەﺗــەوە و ڕێﮕﺮی ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮا ﺑﭽێﺘەوە ھەوﻟێﺮ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﺋﺎﻣﺎدەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾە ﻟەﭘێﻨﺎو ﭼﺎرەﺳەرﯾﺪا. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﮔــﯚڕان ﻟــە ﺧەﻣﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﺧەڵﻜﯽ ھە ر ێﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪاﯾە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،وەك ﻟە ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ھﺎﺗــﻮوە ﮔــﯚڕان ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و داﻧﯿﺸــﺘﻦ ڕەت ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە و ﺋەم ﺟــﺎرە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ دەﻛﺎت ﻟەﭘێﻨﺎو ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﭼﺎرەﺳەر“. ﻟەﺑــﺎرەی ﻣەرﺟــﯽ ﮔــﯚڕان و ﭘڕۆژەﯾــﺎن ﺑﯚ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻣﺎﻧــەوەی ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣــەد ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن، ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛەی ﮔﯚڕان ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەوەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەوان ﻣــەرج و ﭘڕۆژەﻛەﯾﺎن دەدەن ﺑە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن و ﻧﺎﺷــﯿﺎﻧەوێﺖ ھەوڵــﯽ ﻛﻮدەﺗﺎ
ﺑەﺳــەر ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗﺪا ﺑﭽێﺘــە ڕێﭽﻜەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە و ﺗێﭙەڕێ. ﺑــەم ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ،ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە دەﻛﺮێﺖ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ﺑﮕﯚڕێﺖ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﮔﯚڕان ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺗﺮ وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻣﺎﻧەوە و ﻻﭼﻮوﻧﯽ ،ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔــﯚڕان ،ﮔﯚڕان ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳﻮور ﺑﻮوە ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧەوەی و ﭘﺎرﺗﯿﺶ ڕەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛــە ﻟەﺑــەر ﯾەﻛﻼﻧەﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺮﺳــەﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎوی ﺑﮫێﻨﺮێــﺖ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ڕوون
ﻛــﺮدەوە ،ﮔــﯚڕان ﻧەرﻣــﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد دەﻧﻮێﻨێﺖ ،ﺑەم ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا داوای ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑﺎ دەﻛﺎت. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ﭘﺎرﺗــﯽ و ﮔﯚڕان داﻧەﻧﯿﺸــﺘﻮون، ﻣەرﺟﯽ ھەردووﻻﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺳەر ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﺑﻮون و ﺗﻮﻧﺪ ﺑﻮون، ﻟەو ﺑڕواﯾەدام داﺑﻨﯿﺸﻦ ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﻦ و ﻛەﺳــەﻛﺎن ﻧەﺑﻦ ﺑە ڕێﮕﺮی ﭘڕۆﺳــەﻛە ،ﺋەوە ﺋەﮔەر ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﻧﯿﯿەﺗﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﻻی ﭘﺎرﺗﯽ ھەﺑێﺖ“. ھەر ﻟەﺑﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەی داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ
ﺑــەم ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪووە، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﮔﯚڕان دەڵێﺖ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ دوو ﺑﯚﭼــﻮون ﻟەﻧــﺎو ﮔﯚڕان ھەﯾە. ھﯚﺷــﯿﺎر ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﻋەﺑــﺪو ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﮔــﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﺑەﺷێﻚ ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺟﭭــﺎت ﭘێﯿﺎن ﺑﺎﺷە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻧەﻛﺮێــﺖ و ﺑــە ﺗەواوەﺗﯽ ﻟە ﻧﯿﯿەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی دڵﻨﯿﺎ ﺑﺒﻨــەوە ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ دەڵێﻦ ﺋەم ﺟﺎرەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔﯚڕان ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜﺎت“.
ﺷﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻦ ﻛێ ﺑﻮو و ﭼﯚن ﻛﻮژرا؟
ﮔەڕاﻧەوەی ﺷﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدەﯾﻦ ﺑﯚ دەﭬەری رێﻜﺎن ھەﻓﺘــەی راﺑﺮدوو ﺷــەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﺑەﻓﺮ و ﺑــﺎران ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗەوە .ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪی وەك ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳــﺎردﺗﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەﻓﺮێﻜﯽ زۆر ﺑﺎری. ﺑەﮔﻮﺗەی ﻣﯿــﺮزا رێﻜﺎﻧﯽ ھﺎوڕێﯽ ﺷﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻦ ،ھەردووﻛﯿﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑڕﯾــﺎر دەدەن دۆﺧەﻛە ﺑﻘﯚزﻧەوە و ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﺷﺖ و راوﻛﺮدن روو ﻟــە دەﭬەری رێﻜﺎن ﺑﻜەن. ﻣﯿــﺮزا رێﻜﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻣﻦ و ﺷﻮﻛﺮی ﺑەﻓﺮﺑﺎرﯾﻨەﻛەﻣﺎن ﻗﯚﺳــﺘەوە و ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﺷﺖ ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛەﻣﺎن ﻟە دەﭬەری رێﻜﺎن ﭼﻮوﯾﻦ ،دوو رۆژ ﻣﺎﯾﻨەوە“. ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻣﯿــﺮزا و ﺷــﻮﻛﺮی ھەرﯾەك ﺑەﻻﯾەﻛﺪا ﻟە راو و ﮔەڕاﻧﺪا دەﺑﻦ ،ﻟەﻧﺎﻛﺎو ﻣﯿﺮزا رێﻜﺎﻧﯽ ﮔﻮێﯽ ﻟە دەﻧﮕﯽ ﻓﯿﺸەك دەﺑێﺖ ،دەﻧﮕﯽ ﺗەﻗەﻛــە ﻟەو ﺷــﻮێﻨەوە دێﺖ ﻛە ﺷــﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻨﯽ ﻟێﯿە .ﻣﯿﺮزا ﺑەﺧێﺮاﯾــﯽ روو ﻟە ﺷــﻮێﻨەﻛەی ﺷــﻮﻛﺮی دەﮔەڕێﺘــەوە” .ﺗﺎ ﻣﻦ ﮔەﯾﺸــﺘﻤە ﻻی ﺷــﻮﻛﺮی ،ﺋەو ﺧﻮێﻨێﻜﯽ زۆر ﻟەﺑەر رۆﯾﺸــﺘﺒﻮو، ﺑەﺳــەﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑﻮوﺑﻮو ،ﻟە ﻧﺰﯾﻜﯿﺪا ﺑەرازێﻜﯽ ﻛﻮژراو ﻛەوﺗﺒﻮو، ھەﺳــﺘﻢ ﻛﺮد ﺑەرازەﻛە ﭘەﻻﻣﺎری داوە و ﺑــە ﺳــەﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻛﺮدووە و ﺑەھﯚی ﺧﻮێﻨﺒەرﺑﻮوﻧﯽ زۆرەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داوە“. رێﻜﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﺘﺮ ﺗەرﻣەﻛەی ﺷﻮﻛﺮی
ﺷﻮﻛﺮی ﺑەﭼﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮو؟ ﻣﯿﺮزا رێﻜﺎﻧﯽ ھﺎوڕێﯽ ﺷﻮﻛﺮی ﭘێﯽ واﯾە ،ﺋەو ﺑەرازەی ﻛە ﺑە ﻛﻮژراوی ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ ﺗەرﻣەﻛەی ﺷــﻮﻛﺮی ﻛەوﺗﻮوە ،ﺷﻮﻛﺮی ﻛﻮﺷﺘﻮوە .ﺋەو دەڵێ” ،ﺷــﻮﻛﺮی ﺧــﯚی ﺗەﻗەی ﻛــﺮدووە ﺗﺎ ﻣﻦ ﺋﺎﮔــەدار ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑە ھﺎﻧﺎﯾەوە ﺑﭽــﻢ ،ﻣﻨﯿﺶ ھەر ﺑــە دەﻧﮕﯽ ﺗەﻗەﻛە ﺑــە ﭘﯿﺮﯾﯿەوە ﭼﻮوم ،ﺑەم ﺋەوەﻧﺪەش ﻟێﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻧەﺑﻮوم ،ﺗﺎ ﻣﻦ ﮔەﯾﺸــﺘﻢ ﺧﻮێﻨﯽ زۆری ﻟەﺑەر رۆﯾﺸﺘﺒﻮو و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داﺑﻮو“. ﻣﯿﺮزا رێﻜﺎﻧﯽ ﺑــە دﯾﺘﻨﯽ ﺗەرﻣﯽ ھﺎوڕێﯿەﻛــەی ،ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ دەﺷــڵەژێﺖ ،ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﺑﯚ ﺷــﯿﻼدزێ و ﻻی ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــﻮﻛﺮﯾﺶ دەﮔەڕێﺘــەوە ،ھەر ﭘێــﯽ وا ﺑــﻮوە ﻛە ﺷــﻮﻛﺮی ﺑە ﻓﯿﺸــەك ﻛﻮژراوە و ھــەرواش ﺑە ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەی رادەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﺑەم دواﺗﺮ ﺑﯚﯾــﺎن دەردەﻛەوێﺖ ﻛە ﺷﻮﻛﺮی ﺑە ﻓﯿﺸەك ﻧەﻛﻮژراوە. ﭘﺎش ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ھەواڵﯽ ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺷــﻮﻛﺮی ،ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ و ﭼەﻧﺪ ھﺎوڕێﯿەﻛــﯽ ﺑەﯾەﻛەوە ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧــەوەی ﺗەرﻣەﻛەی ،دەﭼﻨە ﺷﻮێﻨەﻛە. رۆژھــﺎد ﻟﻮﻗﻤــﺎن ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧەی ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮﻛﺮی ،ﯾەﻛەم ﻛــەس ﺑﻮون ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺳــەر ﺗەرﻣﯽ ﺷﻮﻛﺮی ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋێﻤە ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ،ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺗەرﻣەﻛەی ﺷــﻮﻛﺮﯾﯿەوە ،ﺑەرازێﻜــﯽ ﻛﻮژراو ﻛەوﺗﺒــﻮو ،ﺑﯚﻣــﺎن دەرﻛــەوت ﺋەو ﺗەﻗﺎﻧــەی ﻛــﺮاون ،ﻟەﻻﯾەن ﺷﻮﻛﺮﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەی ھﺎوڕێﯿەﻛەی ﻛﺮاون ،ﺑەم ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺑەرازەﻛە ﺷﻮﻛﺮی ﻛﻮﺷﺘﺒێﺖ، رەﻧﮕە ﮔﯿﺎﻧﺪاری ﺗــﺮ ﺑﻮوﺑێﺖ ﯾﺎن ﺷــﻮﻛﺮی ﺑەﺳەر ﺷــﺎخ و ﺑەرددا ﻛەوﺗﺒێــﺖ ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺑەرازە ﻛﻮژراوەﻛە ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ ﺗەرﻣەﻛەی ﺑﻮوە ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﮔﻮﻣﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﭼﻮو ﻛە ﺋەو ﺑەرازە ﺷــﻮﻛﺮی ﻛﻮﺷﺘﺒێﺖ“. ﻟﻮﻗﻤﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھەواڵﯽ ﻛﻮژراﻧﯽ ﺷــﻮﻛﺮی ﺑــە ھﺎوڕێ و ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەی ،دەڵــێ ”ﻣﯿﺮزا رێﻜﺎﻧﯽ زۆر ﺷــڵەژاﺑﻮو ،ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ﻛە ﺷــﻮﻛﺮی ﺑە ﻓﯿﺸەك ﻛﻮژراوە، ﺑەم ﻛە ﺋێﻤە ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺳــەر
راوﻛﺮدن ﻟــە دەﭬەری رێﻜﺎن و ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن/ﭘەﻛەﻛە ﻗەدەﻏەﯾە ،ﺑەم راو ﺑە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﯽ زۆرەوە ھەر دەﻛﺮێﺖ. ھەﭬﺎڵ ﻋەﻟــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋێﻤە وەك ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﭘێــﯽ ھەﻧﺪێﻚ رێﻨﻮﯾﻨﯽ رێﮕە ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎران دەدەﯾﻦ ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧە ﺋەو دەﭬــەرە ،ﺑەم ﺑﯚ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑــە ﭼەﻛەوە ﺑﭽێﺘە ﺋەو ﺷــﻮێﻨە و راوﻛﺮدﻧﯿﺶ ﺑەھەر ﺷێﻮەﯾەك ﻗەدەﻏەﯾە“. ﺋەو ﻟەﺑﺎرەی ﭼەﻛەﻛەی ﺷﻮﻛﺮی و راوﻛﺮدﻧەﻛەﯾــەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” ،راﺳﺘە ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺷﻮﻛﺮی ھﺎوڕێﯿەﺗــﯽ زۆری ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤە ھەﺑﻮوە ،ﭘێــﻢ واﯾە ﺑﯚ ﭼەﻛەﻛەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾــەن ھەﭬﺎﻧــەوە دەﺳﺘﻮور دراﺑێﺖ“.
ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﻦ و ﺗﺎك ﺗﺎك ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ھەﯾە .ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺧەڵﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺪی ”ﺑﺎﻧﺴــﺮێ“ﯾە ،ﺑەم ﺋــەو ﮔﻮﻧﺪە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1970ﭼﯚڵ ﻛــﺮاوە و داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧەﻛەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺳﯿﺮﯾێ ﮔﻮاﺳﺘﺮاوﻧەﺗەوە.
ﺷﻮﻛﺮی ﭼﯚن ﭼەﻛﯽ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاو ﺑﺮدووە؟ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾەی ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳــﺖ دا ،ﺑە درێﮋاﯾﯽ 75ﻛﻢ دەﻛەوێﺘە ﻗﻮوﯾﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ژێــﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن/ ﭘەﻛەﻛــە .ﺑﺮدﻧــﯽ ﭼەك ﺑــﯚ ﺋەو ﺳــﻨﻮورە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻗەدەﻏەﯾە و ﻟــە ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەوە رێﮕە ﺑە ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﭼــەك ﻧﺎدرێﺖ ،ﺑەم ﺷﻮﻛﺮی ﭼﯚن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﭼەك ﺑﯚ ﺋەوێ ﺑﺒﺎت؟ ﻧﯿﻌﻤەت زەﯾﻨەدﯾــﻦ ﺗەﻣەن 35 ﺳﺎڵ و ﺑﺮای ﺷﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻦ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑﺮاﻛەم ھﺎوڕێﯿەﺗﯽ زۆری ﻟەﮔــەڵ ھەﭬﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ھەﺑﻮو ،ﺋــەو ﭼەﻛەی ﺷــﻮﻛﺮی ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺑــەﻛﺎری دەھێﻨﺎ، دوو ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑــﻮو ھــەر ﻟــەوێ ﺷــﺎردﺑﻮوﯾەوە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﯚ دەﭬــەری رێــﻜﺎن دەﮔەڕاﯾەوە، ﭼەﻛەﻛەی ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ راوﻛﺮدن دەردەھێﻨﺎﯾــەوە .ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺑەھﯚی ھﺎوڕێﯿەﺗﯿﯿــەوە ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە ،ﭘێﺸﺘﺮ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێﺪاﺑێﺖ ﭼەﻛەﻛەی ﺑﺒﺎت“.
ﺋەو ﻣەﻻﯾەی ﺗەرﻣﯽ ﺷﻮﻛﺮی ﺷﻮوﺷﺖ ﻗﺴە دەﻛﺎت ﺗەرﻣــﯽ ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧــﯽ ﻟە ﺳــەﻋﺎت 10ی ﺑەﯾﺎﻧــﯽ رۆژی 2ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ 2016 ﻟە ﻧﺎوﭼــەی رێﻜﺎﻧەوە ﮔەﯾﺸــﺘە ﺷﺎرەدێﯽ ﺷــێﻼدزێ و ﻟەوێ ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادی دھﯚك رەواﻧە ﻛﺮا.
”ﺑەراز ﺷﻮﻛﺮی ﻧەﻛﻮﺷﺘﻮوە“ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــﻮﻛﺮی و ﺋــەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧــەی ﻛە ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺳــەر ﺗەرﻣەﻛــەی ﺷﻮﻛﺮی ،دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺑەرازێﻜﯽ ﻛﻮژراو ﻟــە ﺗەرﻣەﻛــەی ﺷــﻮﻛﺮی ،ﺋەو ﮔﻮﻣﺎﻧەی دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﻛە ﺷــﻮﻛﺮی ﺑەھﯚی ﮔﺎزﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﺑەرازەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داﺑێﺖ، ﺑەم ﺋــەوە روون ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ﺑەرازەﻛە ﺷــﻮﻛﺮی ﻛﻮﺷﺘﻮوە ﯾﺎن ﮔﯿﺎﻧﺪاری ﺗﺮ. رۆژھــﺎت ﻟﻮﻗﻤــﺎن ھﺎوڕێﯿەﻛەی ﺷﻮﻛﺮی ﻛە ﻟەﮔەڵ دوو ﻟە ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ و ﺳــێ ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ،ﺗەرﻣەﻛەی ﺷــﻮﻛﺮﯾﯿﺎن ھێﻨﺎﯾەوە ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﺋــەو ﺑــەرازەی ﺑە ﻛﻮژراوی ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺗەرﻣەﻛەی ﺷﻮﻛﺮی ،دۆزراﯾەوە، ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮﻣﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑەرازەوە ﺷﻮﻛﺮی ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﺑێﺖ،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻦ ﻛێ ﺑﻮو ﺷــﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻦ ﺳﺎڵﯽ 1973 ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﺋەو ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪی ”ﺳــﯿﺮﯾە“ی ﺳــەر ﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑﻮو ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك. ﺷﻮﻛﺮی ﺳﺘﯚدﯾﯚﯾەﻛﯽ وێﻨەﮔﺮی ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ھەﺑﻮو ،ﺋەو ﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮد و ھﺎوﻛﺎت وەك ﻛﺎﻣێﺮاﻣﺎن ﺑــﯚ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻛەی ﺋێﻦ ﺋێﻦ ﺳــەر ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی وﺷــەی زﻣﺎﻧﺤﺎڵﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛﺎری دەﻛﺮد. ﺷﻮﻛﺮی ﺧێﺰاﻧﺪارە و ھەﺷﺖ ﻛﭻ و ﻛﻮڕی ھەﯾە .ﺋەو ﭼﻮارﺷــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ھﺎوڕێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﺷﺖ و راوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎژەڵــﯽ ﻛێــﻮی دەﭼﻨەوە ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾﺎن ﻟە دەﭬەری رێﻜﺎن ،ﺑەم ﭘﺎش دوو رۆژ ھەواڵﯽ ﻛﻮژراﻧﯽ ﺷﻮﻛﺮی ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﯽ.
5
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی -ﻧەوزاد ھﻠﯚری
ﺟــێ دێڵێــﺖ و ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھەواڵەﻛە ﺑە ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺑەرەو ﺷﯿﻼدزێ دەﮔەڕێﺘەوە .ﭘﺎش ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ھەواڵەﻛە ،ﻛەﺳﻮﻛﺎر و ھﺎوڕێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەرەو ﭘﯿــﺮی ﺗەرﻣەﻛەی دەﭼﻦ و دەﯾﮫێﻨﻨەوە.
ﺗەرﻣەﻛەی ،ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﺑە ﻓﯿﺸــەك ﻧەﻛﻮژراوە و ﺑﯚ ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەی ھﺎوڕێﯿەﻛەی ھەر ﺧﯚی ﺗەﻗەی ﺑە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪا ﻛﺮدووە“.
دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨەﻛﺎن، ﺗەرﻣﯽ ﺷﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ رادەﺳﺘﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎرەﻛەی ﻛﺮاﯾەوە. ﻟە ﺳەﻋﺎت 8:00ی ﺋێﻮارەی ھەﻣﺎن رۆژدا ،ﺗەرﻣﯽ ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ، ﮔەﯾەﻧﺮاﯾــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺳــﯿﺮﯾێ و ﻟە ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﮔەورەی ﺳــﯿﺮﯾێ ﻟەﻻﯾــەن ﻣەﻻ ﺋەﺣﻤــەد رێﻜﺎﻧﯽ ﺷﻮوﺷﺘﺮا. ﻣــەﻻ ﺋەﺣﻤــەد رێﻜﺎﻧــﯽ ﻛــە ﺗەرﻣەﻛەی ﺷﻮﻛﺮی ﺷﻮوﺷﺘﻮوە و ﻛﻔﻨﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت، ”ﺋەﮔەر ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺧەڵﻚ و ﻛەﺳﻮﻛﺎرەﻛەﺷﯽ راﺳﺘﮕﯚ ﻧەﺑﻦ ﻟەﮔەڵﺘﺎن ،ﻣﻦ راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺘﺎن ﭘێ دەڵێﻢ“. ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺳــەﯾﺮی ﺗەرﻣەﻛــەی ﺷــﻮﻛﺮﯾﻢ ﻛــﺮد، ﺑﺮﯾﻨێﻜﯽ ﻗﻮوڵ ﻟە ﻗﺎﭼﯽ راﺳــﺘﯽ ﺷــﻮﻛﺮی ھەﺑــﻮو ،ﺑﺮﯾﻨەﻛە ﺑەوە دەﭼﻮو ﻛــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔﺎزﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧەوەرێﻜــﯽ وەك ﺑــەراز ﺑێﺖ، ﺑﺮﯾﻨەﻛە ﻗﻮوڵ ﺑــﻮو ،دەﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼــﯽ ﺑە ﺗەواوەﺗــﯽ ﭘﭽڕاﻧﺪﺑﻮو، روون ﺑﻮو ﻛە ﺑەھــﯚی ﺋەو ﺑﺮﯾﻨە ﻗﻮوڵەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧﻮێﻨﺒەرﺑﻮون ھﺎﺗﻮوە“. ﻛﻮﻣەڵﮕــەی ﺳــﯿﺮﯾێ ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ،ﺳــەرووی 15ھەزار داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ھەﯾە ﻛە ﻟەرووی ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە زۆرﯾﻨــە ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
ﺑەم ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺋەو ﺑەرازە ﺑﻮوﺑێﺖ و رەﻧﮕە ﮔﯿﺎﻧﺪاری ﺗﺮ ﺑێﺖ“. راﺋﯿــﺪ ھێﻤﻦ ﺳــﻠێﻤﺎن ﮔﻮﺗەﺑێﮋ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دھﯚك ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﺑەﭘێﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادی، ﺷــﻮﻛﺮی ﺑەھــﯚی رووداوێﻜەوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟــە دەﺳــﺖ داوە ،ﺋەوەی رووﻧە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨەوارێﻜﯽ ﮔﻮﻟﻠە ﺑەﺟەﺳــﺘەوە ﻧەﺑﻮوە و ﺑە ﻓﯿﺸەك ﻧەﻛﻮژراوە“.
ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻛە ﺑەرازێﻚ ﺷــﻮﻛﺮی ﻛﻮﺷــﺘﻮوە ،ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻟەوێﻮە دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﻛــە ﺧێﺰاﻧەﻛەی و ﺋــەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧــەی ﺗەرﻣەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺎﯾەوە ،ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺑەرازێــﻚ ﻟــە ﻧﺰﯾــﻚ ﺗەرﻣەﻛەی ھەﺑــﻮوە و رەﻧﮕــە ﺋەو ﺑــەرازە ﺷﻮﻛﺮﯾﯽ ﻛﻮﺷــﺘﺒێﺖ ،ﺑەم دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺋــەو ﺑەرازە ﺷــﻮﻛﺮی ﻛﻮﺷــﺘﻮوە ﯾﺎن ﮔﯿﺎﻧﺪاری ﺗﺮ ﯾﺎن ﺋەوەی ﺷــﻮﻛﺮی ھەڵﺪێﺮاوە و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑــﻮوە و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داوە“. ﺗﯿﻤــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادی ﻛــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻟەﺳەر ﺗەرﻣەﻛەی ﺷــﻮﻛﺮی ﻛﺮدووە ،ﻟە ھەرﯾەك ﻟە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ،ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺷﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮو. ﻧﯿﻌﻤەت زێﺪاﻧﯽ ﺑﺮای ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧــﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟــە ﮔﻮﺗەی ھﺎوڕێﯿەﻛەی ﺷــﻮﻛﺮی و ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ داد دەﻛﺎت و دەڵێ، ”رووداوەﻛەم ﺑەﭼﺎوی ﺧﯚم دﯾﻮە و ﻗﺴەی ھەﻣﻮوان راﺳﺘە“. ”ﺷﻮﻛﺮی ﺗﯿﺮۆر ﻧەﻛﺮاوە و ﭼﯿﺘﺮ زاﻣﺪارﻣﺎن ﻣەﻛەن“ ﺑﺮاﻛەی ﺷﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ رەﺧﻨە ﻟە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑەﮔﺸﺘﯽ و
ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻛــەی ﺋێﻦ ﺋێﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دەﮔﺮێﺖ ﺑەوەی دوای دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ،ھێﺸﺘﺎ ﮔﯿﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺑﺮاﻛەﯾﺎن ﺑە ﺗﯿﺮۆر ﻧﺎو دەﺑەن. ﺋەو دەڵێ” ،ھەواڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛەی ﺋێﻦ ﺋێﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯽ ﺷﻮﻛﺮی ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ رەت دەﻛەﯾﻨــەوە، ﺑﺎ ﭼﯿﺘــﺮ ﻟەوە زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﺮﯾﻨﺪارﻣﺎن ﻧەﻛەن ،ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﻤەﯾــﺎن ﻧەﻛﺮدووە، ﭘﺎش ﺋەوەی ﻛە راﺳﺘﯽ رووداوەﻛە دەرﻛەوت“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ھەواڵــﯽ ﻣەرﮔﯽ ﺷــﻮﻛﺮﯾﯿەوە، ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻛەی ﺋێﻦ ﺋێﻦ رووداوەﻛەی ﺑە ﺗﯿﺮۆر ﻧﺎو ﺑﺮد، ﺋێﻤەش ھەروا ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﻛە ﺑﺮاﻛەﻣﺎن ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮاوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺷــﻮﻛﺮی ﻟە ﺗەواوی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە ﻛەﺳێﻜﯽ راﺳﺘﮕﯚ و ﭼﺎوﻧەﺗﺮس دەﻧﺎﺳﺮا و زۆر ﺑﻮێﺮاﻧە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛەی ﺋێﻦ ﺋێﻦ دەﻛﺮد و ﻟەوﻻﺷەوە ﻛــە ھﺎوڕێﯿەﻛــەی ﺷــﻮﻛﺮی، ھەواڵــﯽ ﻛﻮژراﻧــﯽ ﺑﺮاﻛەﻣﺎﻧﯽ ﺑە ﺋێﻤە راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺋەو ﺑﺎوەڕەﻣــﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﻛە ﺷﻮﻛﺮی ﻛﻮژراوە ،ﺑەم دواﺗﺮ ﻛە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن ﻛﺮد و ﭼﻮوﯾﻨە ﺳەر ﺗەرﻣەﻛەی ،ﺑﯚﻣﺎن دەرﻛەوت ﺑە رووداوێﻜﯽ ﻗەزا و ﻗەدەر ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داوە“. ﺋەو ﺑﺮاﯾەی ﺷﻮﻛﺮی داوای ﺋەوەش دەﻛﺎت” ،ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﮔــﯚڕان و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە دەڵێﻦ ﺷﻮﻛﺮی ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮاوە ،ﺑﺎ دەﺳــﺖ ﻟەو ﻛﺎرە ھەڵﺒﮕﺮن ،ﺋێﻤە ﺑەو ھﯚﯾەوە زاﻣﺪار ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑﺎ راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن وەك ﺧﯚی ﺑﮕﻮازﻧەوە و ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋێﻤــەوە ﺑﻜــەن وەك ﺧێﺰاﻧﯽ ﺷﻮﻛﺮی“. ﺷﻮﻛﺮی ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑﻮێﺮ و ﻧﯿەﺗﭙﺎك ﺑﻮو ﻛەﺳﻮﻛﺎر و ھﺎوڕێﯿەﻛﺎﻧﯽ ،ﺷﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑﻮێﺮ و ﺑە ھەڵﻮێﺴﺖ و ﻧﯿەﺗﭙﺎك دەﻧﺎﺳێﻨﻦ. ﺑەرﻗﯽ رێﻜﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﺎوڕێ ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮی ﻛەﻧﺎڵــﯽ ﺳــﭙێﺪەﯾە ﻟە ﺋﺎﻣێﺪی ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟــە ھەﻣﻮو ﺑﯚﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨــﯽ و رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺋﺎﮔەداری ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن دەﻛﺮدەوە و ﺑەﯾەﻛەوە رووﻣﺎڵﻤﺎن دەﻛﺮد .ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ رێﮕﺮﯾﯿەك ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤــە ﻧەﺑﻮوە ،ﺑە ﭘﺎرﺗﯿﺸــەوە ﻛە
ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە“. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﻧﯿﻌﻤەت زەﯾﻨەدﯾﻨﯽ ﺑﺮای ﺷــﻮﻛﺮی ،ﺋەوە دەﮔێڕێﺘەوە ﻛە ﻟــەو ﺳــﺎﻧەی راﺑــﺮدوودا، ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﺷــﻮﻛﺮی زەﯾﻨەدﯾﻦ ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەوە ﺑﺎﻧﮓ ﻛﺮاوە. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺷــﻮﻛﺮی وەك ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋﺎزاد ﻛﺎری دەﻛﺮد و 13ﺗــﺎ 14ﺟﺎرﯾــﺶ ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﺎﻧﮓ ﻛﺮاوە، دوو ﺳــﺎڵ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑــﯚ دەﭬەری رێــﻜﺎن ﺑﮕەڕێﺘەوە ﻛــە زێﺪی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧﯿەﺗﯽ .ﺷﻮﻛﺮی ﻛەﺳێﻜﯽ راﺳﺘﮕﯚ ﺑﻮو ،ﻛێﺸەی ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻜﺪا ﻧەﺑﻮو“. ﺑەرﻗــﯽ رێﻜﺎﻧــﯽ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮەﻛەی ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺳــﭙێﺪە و ھﺎوڕێﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺷــﻮﻛﺮی دەڵێ” ،ھەر رێﮕﺮﯾﯿەك ﻟەﺳــەر ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن ھەﺑﻮوﺑێﺖ، رێﮕﺮﯾﯿەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻮوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ رێﮕە ﺑە ھﯿﭻ ﻛەﻧﺎڵێﻚ ﻧەدراوە رووﻣﺎڵﯽ ﭘﺮﺳــێﻚ ﺑﻜەن، ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەھﯚی ﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەوە ھﯿﭻ ھەڕەﺷــەﯾەك ﻟەﺳــەر ﺷــﻮﻛﺮی ﻧەﺑﻮوە ،ﺋەﮔەر ﻛێﺸــەﯾەك ھەﺑﻮوﺑێــﺖ رەﻧﮕــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ھەﺑێــﺖ ،ﺑــەم ﻛێﺸــەی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻧەﺑﻮوە“. ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧﯽ وەك ﻛﺎﻣێﺮاﻣﺎن ﺑەﺷــێﻮەی ﭘﺎداﺷــﺖ ﻛﺎری ﺑــﯚ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻛەی ﺋێــﻦ ﺋێﻦ ﻛﺮدووە، ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﭘﺎداﺷــﺘەﻛە ﻛــەم ﺑــﻮوە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﭘﺸــﺘﯽ ﺑە ﺳﺘﯚدﯾﯚ وێﻨەﮔﺮﯾﯿەﻛەی ﺑەﺳﺘﻮوە ﻛــە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺳــﯿﺮﯾێ ﻛﺮدووﯾەﺗﯿﯿەوە. ﺑﺮاﻛــەی دەڵــێ” ،ﺷــﻮﻛﺮی ﺑە ﺳﺘﯚدﯾﯚی وێﻨەﮔﺮﺗﻨەﻛەی دەژﯾﺎ، ﺋەو وێﻨەی ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی و ﺑﯚﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﮔﺮت و داھﺎﺗێﻜﯽ ﭘەﯾﺪا دەﻛﺮد، ﺑەم ﺑﮋێﻮی ﺑــﺎش ﻧەﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿــﭻ ﻣﻮوﭼــە و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﺑﺮاﻛــەم ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛــە ھەﻣﻮو رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎر و ﺑﮋێﻮی ﻟە ﺑەردەم ﺳﻨﻮوردار ﻛﺮاﺑﻮو“. ﺷــﻮﻛﺮی رێﻜﺎﻧــﯽ دوای ﺧﯚی ھﺎوﺳەر و ھەﺷــﺖ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە ﻛــە ﮔەورەﻛەﯾــﺎن 15ﺳــﺎڵە .وەك ﺑﺮاﻛــەی دەڵێ، ”ﻛﻮڕە ﮔەورەﻛــەی دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە ﺳﺘﯚدﯾﯚﯾەﻛەی ﺑﺎوﻛﯿﺪا ﻛﺎر ﺑﻜﺎت و ﺑﮋێﻮی ﺑــﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛەﯾﺎن ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
”ھﻪر ﻛﻪﺳــێﻚ ﺋﻪو ﻛﺎرهی ﻛﺮدﺑێ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧﻪوه ﺑﻪ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﻜﺎت و ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪش ﺳﺰا ﺑﺪات ﺋﻪو ﻛﺎرهﯾﺎن ﻛﺮدووه ،ھﻪروهھﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻪ ﻟﻪ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﺎزاد ﺑێ و ڕێﮕﻪ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧێﻚ ﺧﯚش ﺑﻜﺮێ و دهﺑێ ﺋﻪوان ﭘێﺪاﭼﻮوﻧﻪوه ﺑﻪﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜﻪن“
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﯾەﻛێﺘﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺎت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻟە ﺷــﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا ھەوڵێﻚ ھەﯾە ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﻟەو ﭘﺮﺳەﺷﺪا ھەﻧﮕﺎو ﻧﺮاوە و ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎرەﻛەدا ھەوڵﯽ ﻧﺎوﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ھەﯾە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺣﺰﺑــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەش ﭘێﯿــﺎن وا ﻧﯿﯿــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﺋﺎﺳﺎن ﺑێﺖ. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ وەك ھێﺰێﻚ ﻟەﻧﺎو ھێــﺰی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻋێﺮاق ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪ و ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ھێﺰە ﺑەﺷێﻜە ﻟە ھێﺰ و ﺳﻮﭘﺎی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ
ﻣﻮوﺳــڵ و ﺷــﻜﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ، ﻟەﺳەر ﻓەﺗﻮای ﻋەﻟﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ، ﮔــەورە ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق و ﺑــە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ،ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ داﻣــەزرا .ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺳﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤە و ڕێﻜﺨــﺮاو ﻧەﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﮔﺮدﺑﻮوﻧــەوە و ﺗﯚﭘەڵﺒﻮوﻧــﯽ ﺋەو ﺷــﯿﻌﺎﻧە ﺑﻮون ﻛە ﺑەﭘﯿﺮ داواﻛەی ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯿﯿەوە ھﺎﺗﻦ ﺑﯚ ﺷەڕﻛﺮدن دژی داﻋﺶ. ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھەﻧﺪێﻚ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧﺎو ﺷــﺎری ﻛەرﻛﻮوك ،ﻛە ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﺳــەر ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ،
رەوەﻧﺪ ﻣەﻻ ﻣەﺣﻤﻮود:
ﺋەﮔەر ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ وەك ھێﺰێﻚ ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﭼەﺳﭙﯿﻮە، ﺋەوا ﻛﻮردﯾﺶ ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ وەك ﺑەﺷێﻜﯽ ﻋێﺮاق ﻟەو ﺣەﺷﺪەدا ھەﺑێﺖ ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﺗەواوی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ و ﻣﻮوﭼە و ﺑﻮدﺟــە و ﭼەﻛێﻜﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ. ﺳــﺎڵﯽ ،2014دوای ﻛەوﺗﻨــﯽ
ھەوڵــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯿﻮای ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳەر ﺑە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەدەن و ﺑــﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘەش ﻣﯚڵــەت و ڕەزاﻣەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەرﮔﺮﺗﻮوە.
ڕەوەﻧﺪ ﻣەﻻ ﻣەﺣﻤﻮود ،ﺟێﮕﺮی ﻟێﭙﺮﺳﺮاوی ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑە ”وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋەو ھەوڵــە ھەﯾــە و ھەﻧﺪێﻚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ھﺎﺗﻮون ﺑﯚ ﻻﻣﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺮﺳــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﻤﺎن ﭘێ ﺑڵێﻦ“. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوەش ﻛــﺮد ،داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑە ھەوڵﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ و ﻧﺎوﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﻧﺎﺑێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ و زەﻣﯿﻨەﺳــﺎزی ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ. ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت” ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﮔﻮﺗﻮوﻣە ،ﺋەﮔەر واﯾە و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ وەك ھێﺰێﻚ ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﭼەﺳﭙﯿﻮە ،ﺋەوا ﻛﻮردﯾــﺶ ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ وەك ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻋێﺮاق ﻟەو ﺣەﺷﺪەدا ھەﺑێﺖ“. ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ،ﺗێﻜەڵەﯾەﻛە ﻟە ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﺗﻮﻧﺪڕۆﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ھەﻧﺪێﻚ ھێﺰی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان .ﻟەﻣەڕ ژﻣﺎرەی ﺋەو ھێﺰە ﭼەﻧﺪان ﻗﺴە و ﺋﺎﻣﺎری ﺟﯿﺎواز ھەﯾە .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮرد زﯾﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻚ ﺋەوەﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮدووە ﻛە ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ
دەﺑێﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮرد ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا و دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘەش ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەڵێﺖ ﻛﻮرد ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻧﯿﯿە. ﻛەﻣــﺎل ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﻣﯿﺤﻮەری ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛەرﻛﻮوك، ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ،ﻛﻮرد
ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻗﺎرەﻣﺎﻧﯽ ھەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﺗﺮ. ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺑەرەی ﭘێﺸەوەی ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺸــﺪان ،ھەر ﻛەﺳێﻚ وﯾﺴﺘﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ھێﺰدا ھەﯾە ،ﺋەوا دەرﮔــەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛﺮاوەﺗەوە“. ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺷﺪاری ﻛﻮرد ﻟەو ھێﺰە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻮوە
ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھێــﺰی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾە ﮔﻮﺗﯽ، ”دەﺑێﺖ ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻟە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾﻨــﯽ ﻛەﺗﯿﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﺶ ،ﺳﻮﭘﺎی ﺑــەدر ،ﺳــەراﯾﺎی ﺧﻮراﺳــﺎﻧﯽ، ﺳــەراﯾﺎی ﺳــەﻻم و ﻋەﺳﺎﯾﯿﺒﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺣەﻗﻦ ،ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺗﯿﺒەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛە ﭼﻮوﻧەﺗــە ﻧﺎو ﺣەﺷــﺪەوە .ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻛەﺗﯿﺒﺎﻧەﺷــﺪا ،ﺳﻮﭘﺎی ﺑەدر
ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘــﺮ و ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ھێﺰی ﻧﺎو ﺣەﺷــﺪە و ھــﺎدی ﻋﺎﻣﺮی، ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت .ﺷﻮێﻨﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ، ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟە :ﺑەﻏﺪا ،ﺑﺎﺑــﻞ ،دﯾﺎﻟە، ﺳــەﺣەدﯾﻦ ،ﺋەﻧﺒــﺎر و ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ و ﺋەو ﭼەﻛﺎﻧەﺷﯽ ﺑــەﻛﺎری دەھێﻨــﻦ ،ﺋێﺮاﻧــﯽ و ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و ھەﻣﻮو ﺋەو ﭼەﻛﺎﻧەن ﻛە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا دەﺳﺖ دەﻛەون.
ﮔﯚڕان و ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮو و ﺷﯿﻮﻋﯽ و ﻛﯚﻣﻪڵ ﺳﻪرﻛﯚﻧﻪی دهﻛﻪن ﺷێﺦ ﺟﻪﻋﻔﻪر ﺑﯚ ﭘﻪﯾﻪده:
ﺋﺎ ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن ﺑێ ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ و ﺑێﺸﻪرهﻓﯿﯿﻪ وﺷﻪ/ﺑﺎز ﺋﻪﺣﻤﻪد. رۆژی ھﻪﯾﻨﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾﻪﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ”ﭘﻪﯾــﻪده” ھﻪڵﯿﺎﻧﻜﻮﺗﺎﯾﻪ ﺳــﻪر ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪهران ﻟﻪ ﺷــﺎرۆﻛﻪی ﻋﺎﻣﻮودای رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪ و ﺑﻪھﻪﻣﻮو ﺷێﻮهﯾﻪك ھﻪڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺋﺎ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﯾﺎن ﻟﻪ رۆژﺋﺎوای وت ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛــﺮد .ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی ﺳﻪرﻛﯚﻧﻪی ﺋﻪو ﻛﺎره دهﻛــﻪن و ھﻪر ﺑﯿﺎﻧﻮو و ﭘﺎڵﻨﻪ رێﻚ
ﺑﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎ ڕهت دهﻛﻪﻧﻪوه. ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾﻪﻛــﯽ ﭘێﺸــﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﻧﯿﮕﻪراﻧﻪ و دهڵێ ”ﺋﻪو ﻛﺎره ﺋﻪوﭘﻪڕی ﺑێ ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ و ﺑێﺸﻪرهﻓﯿﯿﻪ”.
ﭘﻪﯾــﻪده ﺑﺎڵــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ”ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ”ﯾﻪ و ﯾﻪك ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﺎﯾﺎن ھﻪﯾﻪ ﻛﻪ دژی ﭘﺮﺳﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ و ﺋــﺎ و ھێﻤﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردن .ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪوهی ﻧﺎوﭼــﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﺑﻪﺷــﺎر ﺋﻪﺳــﻪد دهﭘﺎرێﺰن ﻟــﻪ ھﻪرﻛﻮێ ﺋــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒﯿﻨــﻦ، دهﯾﺴﻮوﺗێﻨﻦ .ﻟﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﻪو ﺋﺎﯾﻪ ﺑــﻪر ﻟﻪ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردی دروﺳﺖ ﺑﻮوه و ھﻪڵ ﻛﺮاوه. 1946ﺷــﯿﺶ ﻗﺎزی ﺳﺎڵﯽ 1946ﺷــﯿﺶ ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﺳــﻪرﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ”ﻣﮫﺎﺑﺎد“ ﺑﻪرزی ﻛﺮدووهﺗﻪوه. رۆژێــﻚ دوای ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣﻪﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــﻪرۆﻛﯽ ھﻪرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﻪﯾﺎﻣێﻜــﯽ ﺑوﻛﺮدهوه و ﺑﻪﺗﻮﻧﺪی ﺳــﻪ ر ﻛﯚ ﻧﻪ ی ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎی ﻟــﻪ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮ ر د ﺳــﺘﺎ ن
ﻛﺮد و ﺋﺎﻣﺎژهی دا ”ﺋﻪواﻧﻪی ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪ رۆژێﻚ دێ ﺳﺰای ﺧﯚﯾﺎن وهردهﮔﺮن“.
ﯾﻪﻛێﺘﯽ :ﺋﻪم ﻛﺎره ﺑێ ﺋﻪﺧﻼﻗﯿﯿﻪ ﻟﻪﺑــﺎرهی ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻪوه ،ﺟﻪﻋﻔﻪر ﺷــێﺦ ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﺋﻪﻧﺪاﻣــﯽ ﻣﻪﻛﺘﻪﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهی ﯾﻪﻛﻪی 70ی ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ”وﺷﻪ”ی ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ، ﺋــﻪوهی ﺋــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺴــﻮوﺗێﻨێﺖ ھﯿــﭻ ﺟــﯚره ﺋﻪﺧﻼﻗێﻜﯽ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺋﺎ ﺷــﻪرهﻓﯽ ﻣﯿﻠﻪﺗﯽ ﻛﻮرده ،ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوه ﺋﻪوهی ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دهﺳﻮوﺗێﻨێﺖ ﯾــﺎ ﺑﻪ ﺳــﻮوﻛﯽ ﺳــﻪﯾﺮی ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﻧﻪ ﺷﻪرهﻓﯽ ھﻪﯾﻪ ﻧــﻪ ﻛﻪراﻣﻪﺗــﯽ ھﻪﯾﻪ ،ﻧﻪ ﭘﯿﺎوهﺗــﯽ ھﻪﯾﻪ ﻧﻪ ﻏﯿــﺮهت و ﻧﻪ ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ ھﻪﯾﻪ.
ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪڵﻜﻮ ﺋﺎی ﻓﻪرﻣﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻪ ،ھــﻪر ﺳــﻮوﻛﺎﯾﻪﺗﯽ و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧێﻜﯽ ﺋﻪم ﺋﺎﯾﻪ ﺳــﻪرﻛﯚﻧﻪ دهﻛﻪﯾﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ داوای ﻟێﺒﻮوردن ﺑﻜﻪن، ھﻪروهھﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻪ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﭘﻪﯾﻪده ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻛﻪﺳــﺎﻧﻪ ﺑﻜﻪن و ﺑــﻪ ﻓﻪرﻣﯿﺶ داوای ﻟێﺒﻮوردن ﺑﻜﻪن. ھﻪﻧﺪرێﻦ ﺋﻪﺣﻤــﻪد ﺋﺎﻣﺎژهی دا، ﻧﺎﻛﺮێ ﺳﻮوﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﺋﺎ ﺑﻜﺮێ، ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﻛێﺸــﻪﯾﻪك ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھﻪﯾﻪ ،ﺋﻪوه ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮه ،ﺑﻪم ﺋﺎ ھﯽ ﻛﯚی ﺧﻪڵﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ ﻧﻪك ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ.
ﺷﯿﻮﻋﯽ :دهﺑێ داوای ﻟێﺒﻮوردن ﺑﻜﻪن ﭘێﻮهﺳﺖ ﺑﻪم ﺑﺎﺳــﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷﻪ” ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋﺎی ﺣﺰﺑێﻜﯽ
ﮔﯚڕان :ﻛﺎرێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﻪ ھــﺎوﻛﺎت ﺑﺰووﺗﻨــﻪوهی ﮔﯚڕان ﻛــﻪ دووهم ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻪ ،ﻧﺎڕهزاﯾﯽ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهردهﺑــڕێ ،ﺳــﺎﻣﺎڵ ﻋﻪﺑــﺪو
ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯽ ﻣﻪﻛــﯚی ھﻪوﻟێﺮی ﺑﺰووﺗﻨــﻪوهی ﮔﯚڕان ﺑﯚ ”وﺷــﻪ” ڕاﮔﻪﯾﺎﻧــﺪ ،ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟﻪ ھﻪر ﺷــﻮێﻨێﻚ و ﺑﻪھــﻪر ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾﻪك ﺑــێ ،ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﺧﺮاﭘــﻪ ،ھﻪر ﻛﻮردێﻚ ﻟﻪ ھﻪر ﭘﺎرﭼﻪﯾﻪك ﺑێ ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺎوهڕﯾﺸــﯽ ﺑﻪو ﺋﺎﯾــﻪ ﻧﻪﺑێ ،دهﺑــێ ڕێﺰ ﻟﻪ ﺋﺎﻛــﻪ ﺑﮕﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪو ﺋﺎﯾﻪ ﻟــﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﺮاوه ،رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟــﻪو ﺋﺎﯾﻪ ڕێﺰﮔﺮﺗﻨــﻪ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ”ھﻪر ﻛﻪﺳێﻚ ﺋﻪو ﻛﺎرهی ﻛﺮدﺑێ،
ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧﻪوه ﺑﻪ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﻜﺎت و ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪش ﺳﺰا ﺑﺪات ﺋﻪو ﻛﺎرهﯾﺎن ﻛــﺮدووه ،ھﻪروهھﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗــﯽ ﺋﺎزاد ﺑــێ و ڕێﮕﻪ ﺑﯚ ھﻪﻣــﻮو ﻻﯾﻪﻧێﻚ ﺧــﯚش ﺑﻜﺮێ و دهﺑــێ ﺋــﻪوان ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــﻪوه ﺑﻪﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜﻪن“ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﻪﻛﻪی ﮔﯚڕان وای ﮔﻮت. ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮو :ﺋﻪﻣﻪ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻗێﺰهوهﻧﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪﻛــﯽ ﺗــﺮهوه ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــﻪم
رهﻓﺘــﺎرهی ﭘﻪﯾﻪده ﺑــﻪ ﻛﺎرێﻜﯽ ”ﻗێــﺰهون“ ﻟــﻪ ﻗﻪڵــﻪم دهدا و ﺳــﻪرﻛﯚﻧﻪی دهﻛﺎت .ﺋﻪﻧــﻮهر ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻧﺪاﻣــﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﺟێﺒﻪﺟێــﻜﺎری ﯾﻪﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷﻪ” ڕووﻧﯽ ﻛﺮدهوه ،ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼــﺎو ھﻪڵﻨﻪھﺎﺗﻨﻪ ﺑــﻪ ھﻪرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪﻣﻪ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻗێﺰهون و ﻧﺎڕێﻚ و ﻧﺎﻟﻪﺑﺎره ،ﺋﻮﻣێﺪهوارﯾﻦ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨﻪوه و ﺑﻪدواداﭼﻮون ﺑﻜــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪﯾﻪﻛﻪ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﻛﻮرد و ﺷــﺘێﻜﯽ ھﻪروا ﺳــﺎﻧﺎ ﻧﯿﯿﻪ ،ﻧﺎﺑێ ھﻪر ﮔﺮژﯾﯿﻪﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھﻪﺑــێ ،ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎی ﺗــﻪواوی ﺧﻪڵﻜﻪﻛﻪی ﻟێ ﺑﻜﻪوێﺘﻪوه.. ﻛﯚﻣﻪڵ :ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﯿﻪ ﺷﻮان ڕاﺑﻪر ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﯚﻣﻪڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــﻪ” ﮔﻮﺗﯽ، ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑــﺎش ﻧﯿﯿﻪ و ﺋﻪﻣﻪ ﺋﺎی ﻓﻪرﻣﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ و ﻟﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧﺮاوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑــﺎش ﻧﺎزاﻧﯿﻦ و ﻛﺎرێﻜﯽ ھﻪڵﻪﯾــﻪ و ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﻪو ﺷــێﻮهﯾﻪ ﻣﺎﻣﻪڵــﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋــﺎی ﻓﻪرﻣﯽ ھﻪرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺑەﻏﺪا ﭼەﻧﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﺳــەرﺑە ﻛﻮﺗﻠەﻛــەی ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دەﻋــﻮە و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێــﺮاق ،ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻧــﺎوی ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷەﺑەك ﻟەﺳەر ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد ،ﺑەم ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ،دژی وەﺳﺘﺎﻧەوە. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﺋێﺰﯾــﺪی و ﺷــەﺑەك ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮا ،ﺋــەوەش ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷــەﺑەﻛﯽ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮد. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭘــﺮس ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد، ”ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دەﻋــﻮەی ﻋێﺮاﻗﯿﯿە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــە داﺑڕﯾﻨــﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷەﺑەﻛە ﻟە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿﺎن ،ﺑەوەش دەﯾەوێﺖ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ
ﺋێﺰﯾــﺪی و ﺷــەﺑەك ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ﻟە ﻛﻮردﺑﻮون ﺑێﺒەرﯾﯿﺎن ﺑﻜﺎت“. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ”ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﻮﺗﻠە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی و ﻟە رێﮕەی دوو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﻛە ﺳــەرﺑە ﻛﻮﺗﻠەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﻦ ،ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد ،ﺑەم ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ
ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛەﺳﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ و ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﺎرﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻧەﺗەوە دەﻛﺮێﺖ، ﺋەﮔەر ﻧﺎوی ﺷــەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﻟەﺳەر ﻛﺎرﺗەﻛە ﺑﻨﻮوﺳﺮێﺖ ،ﺑەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﯾە ﻛە ﺋــەوان ﻧەﺗەوەی ﺟﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردن. ﺳــﺎﻟﻢ ﺷــەﺑەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ”ﻛﯚﺗﺎی ﺷەﺑەك“ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
ﺳەرﭼﺎوەﯾەك:
ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﻮﺗﻠــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی و ﻟــە رێﮕەی دوو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد ﺷــەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ و ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺗﻮﻧﺪی دژی وەﺳﺘﺎوﻧەﺗەوە“. ﻛﺎرﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و
ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﺋەو ﭘڕۆژە ﺑڕﯾــﺎرە ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﻛﻮﺗﻠەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە دژ ﺑە ﻛﻮرداﻧﯽ ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾــﺪی و ﺋێﻤە ﺑــە ھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك رەﺗﯽ دەﻛەﯾﻨەوە و دژی وەﺳﺘﺎوﯾﻨەﺗەوە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷــەﺑەك ﻟە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿﺎن داﺑﺒڕن، ﺑــەوەش ﮔﻮرزێﻜﯽ ﮔــەورە ﻟە ﻛﻮرد ﺑﺪەن و ھﺎوﻛﺎت ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷــەﺑەك ﺑە وﻧﻜﺮدﻧﯽ
ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿﺎن ﻻواز ﺑﻜــەن ،ﺑــەم ﺑەﺳﻮﭘﺎﺳــەوە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﻤﺎﻧﻦ ﻟە رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﻛە ،ﻣﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن داﻧﯿﺸﺘﻢ و ﺑەراﺷــﻜﺎوی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ و ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﻤــﺎن ﭘــێ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە“.
ﺧــﺎوەن ﻛﻮرﺳــﯿﯿە ﻛﯚﺗﺎﻛەی ﺷــەﺑەك ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟە رێﮕەی ﭼەﻧﺪ ﺧﯚﻓﺮۆﺷــێﻜەوە ﺑەردەوام ﻟــە ﭘﯿﻼﻧﮕێڕﯾﯿە دژ ﺑە ﻛﻮرد و ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن، ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺋێﻤە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑە
ورﯾﺎﯾﯿﯿــەوە ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵ ﺑﻜەﯾﻦ“. ”ﺋەو ﭘڕۆژە ﺑڕﯾــﺎرەی ﻟەﺑﺎرەی ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوی ﺷــەﺑەك و ﺋێﺰﯾــﺪی ﺧﺮاوەﺗــە ﭘێــﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻟەﻻﯾەن ﺣەﻧﯿﻦ ﻗەدۆ و ﺣــەزی زەﻧﺪۆ ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮاوە ﻛــە دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی
ﺳــەرﺑە ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەوان ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﻧﺎﻛەن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﻤە وەك ﺧﺎوەن ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ دەﻛەﯾــﻦ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ﻛﻮﺗﻠەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﺋەوەﺷﻤﺎن ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪووە“ ﺳــﺎﻟﻢ ﺷەﺑەك وای ﮔﻮت.
ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺎن ﻧﺎﯾەڵێ
ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەﻣﻮوان رەش دەﻛﺎﺗەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻛەﺳﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﻛﺎرداﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮەوان ﺑﻮون، ﺑەم ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە ﺑەھﯚی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە، ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻛەﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ھەڵﺪەوەﺷــێﺘەوە و ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ ﺋﺎﯾﻨﯽ ھﯿﭻ
ﻛەﺳێﻚ دﯾﺎری ﻧﺎﻛﺮێﺖ.
ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﻣەرﯾــﻮان ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻛەﺳﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن،
ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ دەﺳﺘە و وەزارەﺗەﻛﺎن ھــﺎت ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﻛێﺸــە ﺗﺎﯾﻔــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ﭘێــﺶ ﭼەﻧــﺪ ھەﻓﺘەﯾــەك ﻟــە دەﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ دەﺳﺘە و وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو، ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەدا ﻧﻮێﻨەرەﻛەی
وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛﺮد ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻛەﺳﯽ ھەڵﺒﮕﯿﺮێــﺖ و ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮواﻧــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەش ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﭘــﺎش ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛە ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﺪا، ھەﻧﺪێﻚ دژی وەﺳﺘﺎﻧەوە. ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی دەڵێ” ،ﻣﻦ وەك ﻧﻮێﻨــەری وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەدا ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛەم ﻛــﺮد ،دواﺗــﺮ وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف ﻟەژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ رووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن دا ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﻛــە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرێﻜﯽ وەزارەﺗەﻛــە دەﻛﺎت و وەزارەت ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻧﺎﻛﺎت“. ﻟە زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎدا ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻛەﺳــﯽ ﻧﺎﻧﻮوﺳــﺮێﺖ، ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەش ھەﻣﺎن ﺋەزﻣﻮوﻧﯿــﺎن دووﺑﺎرە ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺋەوەش ﺑــە ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯽ ﺑــﻮون ﻟــە وﺗﺪا.
ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی:
ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﺧﺰﻣەت ﺑە ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ دەﻛﺎت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﻛە وا ھەﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑە ھﺎووﺗﯿﯽ ﭘﻠەدوو داﻧﺎﻧﺮێﻦ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ”ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە ﺧﺰﻣــەت ﺑە ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ دەﻛﺎت، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛەﻣﯿﻨــەﻛﺎن ﻛە وا ھەﺳــﺖ ﺑﻜەن ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯽ ﭘﻠەدوو داﻧﺎﻧﺮێﻦ“. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ھــەر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻛەﺳﯽ ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟــە دەﺳــەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا دەﺑێﺖ. د .ﻛەﻣــﺎل ﻣﻮﺋﻤﯿﻦ ﺷــﺎرەزای ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ﻟە دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺘﯿﺤﺎدﯾﯿە و ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت، ﺑــەم دەﻛﺮێــﺖ ﻟــە رێﮕەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەوە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪرێﺖ“. ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑﯿﺮۆﻛەی ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە،
دەﻛﺮێــﺖ ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛە دەﯾەوێــﺖ ﺟﯿــﺎﻛﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ھەڵﺒﮕﺮێــﺖ و ﺑــەوەش ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﺒﻮون زﯾﺎﺗﺮ ﺑﭽەﺳﭙێﻨێﺖ، ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــە ﻟــە واﻗﯿﻌــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێﻜــﯽ ﺑــﺎش دەﺑێﺖ ﮔێڕاﻧەوەی ﻣﺎﻓﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن“. ﺋــەو ﺷــﺎرەزا ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺑﺎری ﻛەﺳێﺘﯽ وەك ھەوڵێــﻚ ﺑــﯚ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﺒــﻮون ﮔﺮﻧﮕــە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ھﺎﺗﻨەﭘێﺸەوەی ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﯿﺘﺮ واﻗﯿﻌﯽ ﻧﯿﯿە. ﺋــەو دەڵێ” ،ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دراوە و ﻟەﺳەر ﻛﺎرﺗﯽ
ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھﯿــﭻ ﺧﺎﻧەﯾەك ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾــﻦ ﻧﯿﯿە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دوای دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎرﺗە ،ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺑﺎری ﻛەﺳێﺘﯽ وەردەﮔﯿﺮێﺘەوە ﻛە ﺧﺎﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﺑەوەش ﺗــەواوی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺑــﺎری ﻛەﺳێﺘﯽ ھەڵﺪەوەﺷێﻨﺮێﺘەوە و ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺟێﮕەی دەﮔﺮێﺘەوە“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛــە دوای ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛەی ،ﻟەوە ﺋﺎﮔەدار ﺑﻮوەﺗەوە ﻛە ﻟە ﺳــەر ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ،ھﯿﭻ ﺧﺎﻧەﯾەك ﺑــﯚ ﺋﺎﯾــﻦ ﻧﯿﯿــە و ﺑــەوەش ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛە ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻧەی ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا دەڵــێ” ،ﺑەو ﺣﺎڵەﺗەﺷــەوە، ﺋێﺴــﺘەش ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳەر ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛەی ﺧﯚم دەﻛەم و ﭘێﻢ واﯾــە ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺧﺎﻧەی ﺋﺎﯾﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻛﺎرﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺟێﮕەی دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺷە ﺑﯚ ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎی ھﺎووﺗﯿﺒﻮون“.
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دژ ﺑە ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﭘﻮوﭼەڵ ﻛﺮاﯾەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﺋەو ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎرەی ﻟەﺑﺎرەی ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﺷــەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﺧﺮاوەﺗە ﭘێــﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﻟەﻻﯾەن ﺣەﻧﯿﻦ ﻗەدۆ و ﺣەزی زەﻧﺪۆ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮاوە ﻛە دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﺳەرﺑە ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەوان ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺷەﺑەك و ﺋێﺰﯾﺪی ﻧﺎﻛەن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﻤە وەك ﺧﺎوەن ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ دەﻛەﯾﻦ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ﻛﻮﺗﻠەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ“..
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ ﻟە ﻣﺎڵ و ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺳەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺑﻨە ﻧﺎوەﻧﺪێﻚ ﺑﯚ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻛﺎروان ﺋەﺣﻤەد ﺗەﻣەن 27ﺳﺎڵ ﻛــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﻟە ﺟﯚری ﺗﯿﯚﺗﺎ ﺋەﭬەﻟﯚﻧــﯽ ڕەﻧﮓ ڕەﺷــﯽ ﭘێﯿە، ﻟە ﺑــەردەم ﺗﺮاﻓﯿﻜــﯽ ﭼﻮارڕﯾﺎﻧﯽ ﭘﺎرﻛﯽ ﺋﺎزادی ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وەﺳــﺘﺎ و ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ دوو ﻟــەو
ژﻧﺎﻧەی ﺑە ﻧــﺎوی دەرۆزەﻛﺮدن و ﺷﺘﻔﺮۆﺷــﺘﻦ ﻟە ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛە ﺑﻮون ﭼﻮوﻧە ﻻی ﻛﺎروان ،ﺋەوﯾﺶ ﺟﺎﻣﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی داﮔﺮت ،وەك ﺧﯚی ﮔﻮﺗﯽ ،ﺟﻮاﻧﯿﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﭽەﻛﺎن ﺑێﺴــﻨﻮور ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﻛەوﺗە ﻗﺴە ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا.
ﻛﺎروان ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﻛﭽەدا ﻛە ﺳەرﻧﺠﯽ ڕاﻛێﺸــﺎ ،ڕێﻜﻜەوت و ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﺑــﺮدی ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەی ﺳــﯿﺘەك ﻟە ﺷــﺎرﺑﺎژێڕ ،ﺑﯚ ﻧﺎو ﺋەو ﺑﺎﺧەی ﻣﺎوەی ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵە ﻟەوێ دروﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﻟــە
ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑــە ﺗــەواوی زەق ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺑــە دەﮔﻤــەن ﺷــﯚﻓێﺮێﻚ ھەﯾە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــە ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ ﻟە ﺗﺮاﻓﯿﻜــەﻛﺎن ﻟە ﺷــﯚﻓێﺮان ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﻨەوە. ﺋەوە ھەر ﻛﺎروان ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻛﭽﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﺑﺒﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﺑەدوای ﻟەﺷﻜڕﯾﻨەوەن، ﺋێﺴــﺘە وازﯾــﺎن ﻟــە ﺑﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ و ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷەواﻧە و ﻣەﺳــﺎﺟەﻛﺎن ھێﻨﺎوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﭽێﻚ ﺗﺎ ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﺑێﺖ ،ڕوو دەﻛەﻧە ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎن. وەك ﻛﺎروان دەڵێــﺖ” ،ﺑە ﭘﺎرەی
ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺑﺎﻧﺪ و ﯾﺎﻧــەﻛﺎن ،دوو ﯾــﺎن ﺳــێ ﻟەو ﻛﭽﺎﻧەی ﺳەر ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚم دەﺑەﻣەوە“. ﺋەواﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﻦ ،زﯾﺎﺗﺮ ﺋەو ﺋﺎواراﻧەن ﻛە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﺷــﺎرەﻛەوە ،ﺑەم ﺋەم ﭘﺮﺳە ﭼﻮوەﺗە ﻻی ڕێﻜﺨﺮاو و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ و ﺋەوان ھﯚﺷﺪاری دەدەن ﻟە ﺋەﮔەری ﺑەرﺑــوی و دەڵێﻦ، ﺋەﮔــەر ڕێﯽ ﭘــێ ﻧەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺋەوا ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ دێﻨە ﻧﺎو ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎﻧەوە. ﻛﻮردە ﻋﻮﻣەر ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی
ژﻧﺎن ﺑــە ”وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋــەو دﯾﺎردەﯾە ھەﯾــە و ﺟﮕە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻟە ھەوﻟێﺮ و دھﯚﻛﯿﺶ ﺳەری ھەڵﺪاوە. ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺧﻮار ﺗەﻣەن 18ﺳــﺎڵ ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ و ﺋەوەش ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻧﺎو دەﺑﺎت. ھەروەھــﺎ دەڵێــﺖ” ،دەزﮔــە ﺋﺎﮔــەدار ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑوﺑﻮوﻧەوە و ﻓﺮاواﻧﺒﻮوﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻟــێ دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻧەك ﺋــﺎوارەﻛﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋی ﺗﺮﯾﺶ ﺑێﻨە ﻧــﺎو ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ“.
ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻧﺎﺳــﻚ ﻣﺤەﻣەد، ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺑﻮاری ژﻧﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ،ﺋەرﻛــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ و دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧە ﺋەو دﯾﺎردەﯾە ﻛﯚﺗــﺎ ﭘــێ ﺑﮫێﻨــﻦ و ﻧەھێڵــﻦ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑــەو ﺋﺎزادﯾﯿــە ﻟەﻧﺎو ﺷﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺑێﻦ و ﺑﭽﻦ. ھــﺎوﻛﺎت ﺳــەرﻛەوت ﺋەﺣﻤەد، ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەوان ﺑــەردەوام ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨﯽ دەرۆزەﻛەر و ھەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛــە ﻛﺎری ﻧﺎﺷــﯿﺎو ﺑــﻜﺎت ،ﻟــە ﮔەڕاﻧﺪان و ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼەﻧﺪان ﻛەس ﻛﺮد ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎم و ﺗﺮاﻓﯿﻜەﻛﺎن.
دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻟەﻗەﻟەق ﻛﺮدووە
ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛەﻟەﭘﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەردەﻛﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ-ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ دوای ﺋــەوەی ﻗــەی ھەوﻟێــﺮ ﻟــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛەﻟەﭘــﻮوری دﻧﯿﺎ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮا ،ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑە ﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾﻮﻧﺴــﻜﯚ، ﺑەڕێــﻮە ﺑﺒﺮێﺖ .ﺑــەم ﺑەھﯚی ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺸﺘﮕﻮێﺨﺴــﺘﻨﯽ ھەرێﻤــەوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﻗــە رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،دوور ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛەﻟەﭘــﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋــەوەش ﺑەھﯚی ﻛﺎر ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋــەو ﻛەﻟەﭘــﻮورە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــە و ﻻدان ﻟــە ﻣــەرج و رێﻮﺷــﻮێﻨە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن. ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺷەش ھەزار ﺳــﺎڵﯿﯿەوە ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﯚﻧﺘﺮﯾــﻦ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دێﺘە ھەژﻣﺎر ،ﻛە ژﯾﺎن ﺗێﯿﺪا ﺑەردەواﻣە. ھەر ﺋەو ﻣێﮋووەی ﺑــﻮو ﻧﺎوی ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻛەﻟەﭘﻮوری دﻧﯿﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد .ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮون ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺷﻮێﻨەواری دﻧﯿﺎ ﺋەﺳﺘەﻣە و ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدن و ھێﺸﺘﻨەوەی ﻟەو ﻟﯿﺴــﺘە ،ﻗﻮرﺳــﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻓەراﻣﯚﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣەرﺟێﻚ ﺑەﺳە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻧﺎﺳــﻨﺎوەﻛە .ﺑﻮون ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺷﻮێﻨەواری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ، دوو ﻣەرﺟﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ھەﯾە ،ﻛە ﯾەﻛﯿﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەھﺎی ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨەﯾە و ھەرﭼﯽ دووەﻣﯿﺎﻧە ،ﺗﻮاﻧﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﺑﺎش ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯿەﺗﯽ .ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﻛە ﺑە ڕەﻧﺠﯽ ﺣەوت ﺳﺎڵ ﻛﺎرﻛﺮدن
ﻣێﮋووی ﻗەﻛە
ﺋەو ﻧﺎﺳﻨﺎوەی ﺑە ﺑەر دوورا ،ﺋێﺴﺘە ھێﻨﺪەی ﺑﯚ ﮔەورەﯾــە ،ﺧەرﯾﻜە ﻟەﺑەری دەﺑێﺘەوە. ﺋــەو ﻗەﯾە ﺑە ﺑەرزﯾــﯽ 32ﻣەﺗﺮ و ڕووﺑــەرە 10ھێﻜﺘﺎرە ﺷــێﻮە ﻧﯿﻤﭽە ھێﻠﻜەﯾﯿەﻛەی ،ﻟە ﭼەﻗﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜەوﺗﻮوە .دوو دەروازەی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ھەﯾە ﻛە ﻟە ﺳەرەوە ﺷەﻗﺎﻣێﻜﯽ ڕاﺳﺘەڕێ ﺑەﯾەﻛﯿﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ .ﺋەواﻧﯿﺶ دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷــﻮورن. دەروازەی ﺑﺎﺷــﻮور ﻟەﺑــەر ﺑــێ ﻛﺎرﻣەﻧﺪی داﺧــﺮاوە و ﻛﺎﺗێﻚ ﺑە دەروازەی ﺑﺎﻛﻮر ﺳــەردەﻛەوی، ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟــە دەوروﺑەرت دەﮔﯚڕێــﺖ و ﻟــە ﭘــڕ دەﻛەوﯾﺘە ژﯾﻨﮕەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻧــەوە ،ﻛە ﺗێﯿﺪا ﺷــﺘەﻛﺎن ﺳــﺎدە و زۆرﺑەﯾــﺎن ڕەﻧــﮓ ﺧﺎﻛﯿﻦ .ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﺑێ ﭘەرژﯾــﻦ و ﺑەرﯾﻨــﯽ ﻛﯚﻧەﻛﺎن ھەر ﻣەﺗــﺮ و ﻧﯿﻮن .ﻧﺰﯾﻜﯽ دەرﮔە و ﻛﺮاﻧــەوەی ﭘەﻧﺠــەرەﻛﺎن ﺑە ڕووی ﻣﺎڵە دراوﺳێﯿﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗﻮﻧــﺪی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﺳــەردەﻣە و ﻧﺰﯾﻜﯿــﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﭘﯿﺸﺎن دەدات. ﺟﮕــە ﻟــە ﺣەﻣــﺎم و ﺗەﻛﯿــە و ﻣﺰﮔــەوت و ﭼەﻧــﺪ دووﻛﺎﻧێﻚ، 500ﺧﺎﻧﻮو ﺑەﺳــەر ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻛﯿە و ﺗﯚﭘﺨﺎﻧە و ﺳەرا ،داﺑەش ﺑﻮون .ﻛە ھەﻣﻮوان ﺑە ﻛەرﭘﻮوﭼﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ و ﻗﺴــڵ دروﺳﺖ ﻛﺮاون و ھــەر ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ درێﮋی ﻟــە ﻧﺎﺧﯿــﺪا ھەڵﮕﺮﺗﻮوە. ﺋەﮔەر زﻣﺎﻧــﯽ دار و ﺑەرد ﻧەزاﻧﯿﺖ و ﻟە وەﻣﯽ دﯾﻮارەﻛﺎن ﺗێﻨەﮔەﯾﺖ ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﻛە ﻟە ھەﻣﺒەرﯾﺎن زەﯾﻨــﺖ دەﺋﺎڵﯚﺳــﻜێﻨێ ،ﺋــەوە ﺷــﺘێﻜﺖ ﻟە ﻣێﮋووەﻛەی دەﺳﺖ
ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە و ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗە ﯾەك ﺑەدوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧە ﻛە ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ ﺷەش ھەزار ﺳــﺎڵ دەﮔەڕێﺘەوە .ﺳــەرەﺗﺎی دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺎن ﻟەو ﻗەﯾە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻋﻮﺑەﯾﺪدا ﺑﻮوە ،ﺋەو ﺳەردەﻣەی ﻛە ﺧەڵﻚ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﺪا ﺧــڕ ﺑﻮوﻧەوە و ﻓێﺮی ﭘێﻜەوە ژﯾﺎن ﺑــﻮون .ﺑﯚﯾە ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﯚﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﻟە دﻧﯿﺎدا ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺑەڵﮕەی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە ﯾەك ﺑەدوای ﯾەﻛەﻛﺎن ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێﺖ .ﻟەواﻧە ”ﺳﯚﻣەرﯾﯿەﻛﺎن ،ﺋەﻛەدی ،ﺑﺎﺑﻠﯽ ،ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎن ،ﻓﺎرﺳەﻛﺎن ،ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ،
ﻧﺎﻛەوێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ ﻟەو ﻗە ﮔەورەﯾەدا ﻧە ڕێﺒەری ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﻣێﮋووﯾﯽ ھــەن ،ﻧە ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ھەﯾە ﺑە دەﻧﮕﺘەوە ﺑێﺖ .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەھﯚی ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯿﯿــەوە ،ڕۆژاﻧە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆری ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺳــەرداﻧﯽ دەﻛەن. ﺋەو ﻗەﯾە ﻟە 2014دا 18 ،دەﻧﮕﯽ ﻟە ﻛﯚی 21ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾﻮﻧﺴــﻜﯚ ﻟە ﻗەﺗەر وەرﮔﺮت و ﻟە 2ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ھەﻣﺎن ﺳــﺎڵ ،ﻟەﻻﯾەن ﻧﻮێﻨەری ﯾﻮﻧﺴﻜﯚ ”ﺋێﺮﯾﻨﺎ ﺑﯚﻛﯚﭬﺎ“ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﭼﻮوﻧﯽ ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﻧﺎو ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛەﻟەﭘﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ، ﺑە ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن درا .ﺋێﺴــﺘە ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﺗﺎﻛە ﺷــﻮێﻨە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎوی ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛەﻟەﭘﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ھەﯾە. دارا ﯾەﻋﻘﻮوﺑــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻗەی ھەوﻟێــﺮ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەو ﺋەرﻛە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە دەدات ﻛــە ﺑەھﯚﯾەوە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳەرﺷﺎﻧﯿﺎن و دەﺑێﺖ ﺑــە رژدی ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﻜەن. ﺋــەو دەڵێ” ،ﺳــﺎﻧە ﯾﻮﻧﺴــﻜﯚ داوای ڕاﭘﯚرﺗﻤــﺎن ﻟــێ دەﻛﺎت ﻟەﻣــەڕ ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ھەﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑــﯚ ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧــەوە و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ،ﻛە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻨﻮوﺳﯿﻦ“. ﺋەو ﺳەرۆﻛەی ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﻗــە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻣەرﺟﯽ ﯾﻮﻧﺴــﻜﯚ دەدات ،ﻛە ﺑﯚ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻗــەت داﯾﻨﺎوە و دەﺑێــﺖ 120ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ھەﺑێﺖ، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋــەوان ﺗەﻧﯿﺎ 25 ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾــﺎن ھەﯾە و ﺗــﺎ ﯾەﻛﯽ ﻧﯿــﻮەڕۆ ﺑــە ﻛﺎری ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە
و ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧەوە ﺳــەرﻗﺎڵﻦ .ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﯾەﻋﻘﻮوﺑﯽ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ، دوواﻧﯿﺎن ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ و دوواﻧﯿﺎن دەﮔﻮازرێﻨــەوە و ﺋەواﻧــﯽ ﺗــﺮ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﻦ و ﺑﯚﯾﺎن ﻧﻮێ ﻧﺎﻛەﻧەوە، ﺗەﻧﯿــﺎ 15ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ دەﻣێﻨﻨەوە. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺑە 25ﻛــەس ﻓﺮﯾﺎ ﻧەدەﻛەوﺗﯿﻦ و ﺑە 15ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ﺑە ﯾەﻛﺠﺎر ﭘەﻛﻤﺎن دەﻛەوێﺖ“. ﺋــەوان داواﯾــﺎن ﻟە دەﺳــﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار و ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻛﺮدووە ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾــﺎن ﺑﯚ ﺑﻨێــﺮن ،ﺑەم وەﻣﯿﺎن ﻧەدراوەﺗەوە و ﯾەﻋﻘﻮوﺑﯽ دەڵێ” ،ﻛﺎرﮔێڕی و ﭘێﺸــﻮازی و ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﻗەت ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەرەو ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوە دەڕوات“. ھــەر ﺋــەوە ﻧــﺎ ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺧﺎﻧــﻮوە ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ڕووﺧﺎون و
ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟەﮔەڵ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن“. ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻧﺎوی ھەوﻟێﺮ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑــﯚ دوو ﭘﺎرﭼە ﺗﺎﺑﻠﯚی ﻗﻮڕﯾﻨﯽ ”ﺋﯿﺒﻼ“ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛە ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ دوو ھەزار و 300ﺳﺎڵ دەﮔەڕێﺘەوە. ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﯾﻜەری ﺧﻮدای ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن دەدرێﺖ ﻟە ژێﺮ ﻗە و ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﻛە ﺑە ﺳﻜﺎﻧﯽ زەوی ﺑﯚ دۆزﯾﻨەوەی ﺷﻮێﻨەوار ﻛﺮاوە ،ﺳــێﺒەری ﭘەﯾﻜەرێﻚ ﻟە ﻗﻮوﯾﯽ 20 ﻣەﺗﺮ دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺧﻮدای ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑێﺖ.
ﻣێﮋووەﻛەﯾــﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﻛەﻻوە، ﯾەﻋﻘﻮوﺑــﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ﻛە داواﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﻓﺮﯾﺎﯾﺎن ﺑﻜەون، ﺑەم وەﻣﯿﺎن ﻧەدراوەﺗەوە و ﭘﺎر 15ﺧﺎﻧﻮوی ﺗﺮ ڕووﺧﺎن .دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە 200” ،ﺧﺎﻧﻮو ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻧﯚژﻧﻜﺮدﻧەوە ھەﯾە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 45ﺧﺎﻧﻮو ﻧﯚژەن ﻛﺮاوﻧەﺗەوە“. ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻗــەی ھەوﻟێــﺮ ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007ەوە داﻣــەزراوە ،ﻟــە ﮔﯚﺷــەﯾەﻛﯽ ﺋــەو ﻗەﯾــەن و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﺑەﻗﻮوڵﯽ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ڕەﻧﮕﯽ داوەﺗــەوە .دارا ﯾەﻋﻘﻮوﺑﯽ ﮔﻠەﯾﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ڕۆﺗﯿﻨــﯽ داراﯾــﯽ ھەﯾە ،ﺑەوەی دەﺳﺘﯿﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻗەت ﻧﻮﻗﺎﻧﺪووە و دەڵێ” ،ﺳێ ﺳﺎڵە ﺑﻮدﺟەی ﻗە راﮔﯿﺮاوە“. ﯾەﻋﻘﻮوﺑﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ﺋەﮔەر ﻗە ﺑە ﭼﺎوێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺗەﻣﺎﺷﺎ ﻧەﻛﺮێﺖ و ﺋﺎوڕی ﻟێ ﻧەدرێﺘەوە ،ﭘێﮕەﻛەی دەﻟەﻗــێ و دواﺗــﺮ دەﻛەوێــﺖ. ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻛەوﺗﻦ ﺑە ڕادەﯾەﻛە ﻛە دارا دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻓﺮﯾﺎ ﻧەﻛەوێﺖ ،ڕەﻧﮕە ھەر ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﯾﻮﻧﺴــﻜﯚ ﺋﺎﮔەدارﻣــﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە و
دواﺗﺮ ﻗەی ھەوﻟێﺮ ،ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛەﻟەﭘﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرﺑﮫێﻨێﺖ و ﻧﺎﺳﻨﺎوەﻛەی ﻟێ ﺑﺴﺘێﻨﺪرێﺘەوە“. ﺑــە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ دۆﺧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ،دارا ﯾەﻋﻘﻮوﺑﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺑــە ﭘــﺎرە ﭼﻮوﻧــە ژوورەوەی ﻛﺮدووە ،ﺑەوەی ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻚ ھەزار دﯾﻨﺎر و ﺑەو ﭘﺎرەﯾە ﻗــە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺮێــﺖ ،ﺑەم وەك دەڵێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەت ڕازی ﻧەﺑﻮو“، ﯾﺎﺧﯚ ﻧﯿﺎزی ﺑﻮوە ﺋەو دووﻛﺎﻧﺎﻧەی ﻧﯚژەن ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﺋﺎﻣﺎدەن ﺑﯚ ﺑەﻛﺮێــﺪان ،ﺑەﻛﺮێ ﺑﺪرێﻦ ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋەوﯾﺸــﯿﺎن ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﭘﯿﺸﺎن ﻧەدراوە. ﺋێﺴﺘە ھەزار و ﺣەوت ﺷﻮێﻨەوار ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛەﻟەﭘﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ھــەن و ڕەﻧﮕە ﻗــەی ھەوﻟێﺮ ﭘﺸــﺘﮕﻮێﺨﺮاوﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑێﺖ ،ﻛە ﺋــﺎ ﮔەورەﻛــەی ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻗە ﻟەﺑەر ﺷــڕی و ﻛﯚﻧﯽ ،ﭼﯿﺘﺮ ﺗﺎﻗەﺗﯽ ﺧﯚڕاوەﺷــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧەﻣﺎوە و ﺑە ﻋﺎﻣﻮودەﻛەدا ﺷــﯚڕ ﺑﻮوەﺗەوە. دارا ﯾەﻋﻘﻮوﺑﯽ ﺑــﺎس ﻟەو ڕۆﺗﯿﻨە ﺗﺎﻗەﺗﭙڕووﻛێﻨــەی وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ دەﻛﺎت و دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺑەﯾەﻛﺠــﺎری دڕا ،ﻟەﺑــەر زۆرﯾﯽ ڕۆﺗﯿﻦ ﺑﯚی ﻧﺎﻛڕﯾﻨەوە“.
ﭘﺎﺷﺨﺎن ﻗــەی ھەوﻟێــﺮ ﺋێﺴــﺘە ﻣﻮڵﻜــﯽ دﻧﯿﺎﯾە و ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ھەر ھەڕەﺷە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەك، ﯾﻮﻧﺴﻜﯚ ﻛە ﺳــەر ﺑە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــە؛ داوا ﻟەوان دەﻛﺎت ﺋــەو ھەڕەﺷــەﯾەی ﻟــێ دوور ﺑﺨﺮێﺘــەوە و ھەر دەﺳــﺘﻜﺎری ﻛﺮدﻧێﻜﯽ چ ﻟە ﻧﺎوەوە ﯾﺎﺧﻮد ﺳــﻨﻮورەﻛەی ﻛە 30ﻣەﺗــﺮی دەﮔﺮێﺘەوە، ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﯾﻮﻧﺴﻜﯚی ﻟەﺳــەر ﺑێﺖ .ﺧﯚ ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻧﺎزﻧﺎوەﻛەی ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺘەوە. ﺑە ﭘێﯽ ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼن ،ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﻣﻮﺗێﻞ و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧە و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾــﺎی ﺗێــﺪا دەﺑێــﺖ ﻛە ﺳــﻮود ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ .ﺋێﺴــﺘەش ھەﻧﺪێﻚ ﺧﺎﻧﻮو داﺑەش ﻛﺮاون، ﻟەواﻧە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕﺎی ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﺳەﻧﺘەری ﭼﻨﯿﻨﯽ ﻛﻮردی، ﺳــەﻧﺘەرێﻜﯽ ﻓڕەﻧﺴــﯽ ﺑــﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری، ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻛە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﭘﯿﺸﺎن دەدات ﻟەﮔەڵ ڕێﻜﺨﺮاوی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری .ﺟﯿﺎ ﻟەوە ﺳــﻨﻮوری 30ﻣەﺗﺮﯾﺶ ﺣەرەﻣــﯽ ﻗــەی ھەوﻟێﺮە و ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــە ﻟەو ﺳــﻨﻮورە ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ﭼﻮار ﻗﺎت زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ .ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺋێﺴﺘەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﺑﯿﻨﺎﯾــەی ﻟــێ ﻧﺎﻣێﻨێــﺖ و ژێــﺮەوەی دەﻛﺮێﺘە ﮔەراﺟﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﺳەرەوەﺷﯽ ﺷﻮێﻨﯽ داﻧﯿﺸﺘﻦ و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ دەﺑێﺖ.
”ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ“ ﭼﯿﯿە و ﭼﯚن دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺘﻦ؟
ﺋﺎوی ﺋﺎﻣﻮون و ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ھــﺎوڕێ ﺟــەﻻل ،وێڵﺒــﻮوی دوای زﻣــﺎن و ﺷــﻮێﻦ و ﺑﺎﺑەﺗە ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸەﻛﺎن ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎوی ﺋﺎﻣــﻮون و ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑــﺎوە دەڵێﺖ: ﺋــەم ﮔﻮزارەﯾە ﺑﯚ ﺳــەرﺗﯿﺎﭼﻮون و ﻧەﮔەڕاﻧەوەﯾە) ،ﺋــﺎوی ﺋﺎﻣﻮون( ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺴــﺘﺎن و ﺧﯚراﺳﺎﻧەوە) ،ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ(ـــﯿﺶ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن .ھەر ﻟە ﻛﻮردەوارﯾــﺪا ﮔەﻟێﻚ ﮔﻮزارەی ھﺎوﺷێﻮەی ﺋەﻣەﻣﺎن ھەﯾە ،وەك؛ ﺋﺎوە و ﺋــﺎو ﭼﯿﺖ ،واﺗــە ﺋەم ﺋﺎو ڕات ﺑﻤﺎڵێــﺖ و ﺑﺘﺪاﺗــە دەم ﺋەو ﺋــﺎوی ﺗﺮەوە ،ڕۆﺷــﺘﻨﺖ ھەﺑێﺖ و ھﺎﺗﻨەوەت ﻧەﺑێــﺖ ،ﻛەﻻ ﻛەل ﭼﯿﺖ ،ﭘﺸﺖ ﺣەوت ﻛێﻮی ڕەش ﭼﯿﺖ ،ﺗﻮوﻧــﺎ و ﺗﻮون ﭼﯿﺖ .ﺋﺎوی ﺋﺎﻣﻮون ﭼﯿــﺖ ،واﺗە ﺋﺎوی ﺋﺎﻣﻮون ڕات ﺑــﺪات و ڕزﮔﺎرت ﻧەﺑێــﺖ. ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﭼﯿﺖ ،ﻣەﺑەﺳــﺖ ﯾﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﺑﯿﺖ ،ﻛە ﺗﻮوﻧێﻞ
”ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە رێڕەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ داﺧــﺮاون ،ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا رووﻧﺎﻛﯽ ﻧﯿﯿە و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﺶ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە، ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺧﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿﻪ“ و ﺷــەوﯾﺎن ﺑەﺳــەردا ھﺎﺗــﻮوە، ھەرﭼەﻧــﺪە ﮔــەڕاون ڕێﮕــەی ﭼﻮوﻧە دەرەوەﯾﺎن ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﺷەو ﻟــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋەﺷــﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺧەوﺗﻮون و دەﺳــﺖ ﺑەﺷــﻤێﺮ ﭘﺸــﺘﯿﺎن ﻟە ﯾــەك ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟــە دەوروﺑەرﯾﺎن ﺑێﺖ ،ﻟەوﻛﺎﺗــەدا دێﻮێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﺑﯿﻨﯿﻮﻧــﯽ ،ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ :ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ھەزار و ﻧەوەت و ﻧﯚ دەرە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﻣﺒﯿﻨﯿﻮە ﺑﻨﯿﺎدەﻣﯽ دووﺳەرە. ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﮔەﺷﺖ دەﭼﻨە ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻛــە زۆر ﭼﯿﺮۆك و ﺳەرﮔﻮزﺷــﺘەی ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﯾﯽ و ﺳــەﯾﺮﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎوە ﺑﯿﺴــﺘﺒێﺖ ،ﻟەواﻧەﯾە ﺳەﯾﺮ ﺑێﺖ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﮔەﺷــﺘﻜﺮدن دەﭼﻨە ﺋەو ﺗﻮوﻧە ،ﺑەم ﭼەﻧﺪان ﮔــﺮووپ و ﺧەڵﻜــﯽ )ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ( ـــﺶ دەﭼﻨە ﺋەو ﺗﻮوﻧە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔﺮووﭘە ﺷﺎﺧەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ وێڕای ﺧﯚﯾﺎن ،ﺧەڵﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﺑەن، ھەر ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﮔﺮووﭘﯽ ﺷﺎﺧەواﻧﯽ ) (hikingو ﮔﺮووﭘــﯽ ﻧەوەی ﻧﻮێ ﭼەﻧﺪان ﮔەﺷــﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﺗﻮوﻧە رێﻚ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻟەﺷــﺠﻮاﻧﯿﯽ ﺋەو ﺳــﻨﻮورەﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﺑــەم ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەك ڕێﻨﻮێﻨﯽ ﺑﯿﮕﺮﯾﺘە ﺑەر ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ ﺋەو رێڕەوە ﺑﺎرﯾﻜﺎﻧەی ﺗﻮوﻧەﻛــە ،ژەﻣەﺧﻮاردﻧێــﻚ و ﺗﯚزێــﻚ ﺷــﯿﺮﯾﻨﯿﯿە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی وزەی ﺑەﻓﯿڕۆﭼﻮو، ﯾﺎن دەﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ وزەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ
ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧێﻜە ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﺳەرﻛێﺸــﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە و ڕووﯾﺎن ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ﻛﺮدووە .ﺳﺮوﺷــﺘﯽ دۆڵەﻛﺎن واﯾە ﻛە ﺑە ھەر ﺑﺎراﻧێﻚ ﭘڕ دەﺑﻦ ﻟە ﻻﻓﺎو ﺋەﻣەش ﺋەﮔەرێﻜە ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺋێــﺮە .ھەروەھﺎ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎژەڵ و دێﻮ و درﻧﺠﯿﺶ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗــﺮە ﻟــە ﺋەﮔــەرەﻛﺎن ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ڕەﻧﮕــە ھەر ﺗﺮﺳــﺎن ﻟــە ﺷــﻮێﻨەﻛە ﺑﻮوﺑێـــﺘە ھﯚی ﺳەرﻟێﺸــێﻮان و ﻣﺮدﻧﯽ ﺋەواﻧەی ﺳەرداﻧﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨەﯾﺎن ﻛﺮدﺑێﺖ ﯾﺎن ﺑﻮوﺑێﺘﻨە ژێﺮ داڕﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛەﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨەوە. ﺋــەرﻛﺎن دەڵێــﺖ ”ﻟــەڕووی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿــەوە ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺟﯿــﺎوازی ﻟەﺳــەرە ،ﺑەﭘێــﯽ ﻟێﻜﺪاﻧەوە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋەم ﺗﻮوﻧە ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺑﯚ دوو ﻣﻠﯿﯚن ﺳــﺎڵە و ﺑەھﯚی ﻛﺎرﻟێﻜە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە و ﭘێــﻚ دێﺖ ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺧﺘﯿﺎری ،ﺋەو ﻣﺎدەﯾە ھەﻣﻮوی ﻟە ﭼەو ﭘێﻚ دێﺖ ﻛە ﻟە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﺑە Conglomer- ،ateواﺗە ﺗێﻜەڵە ﻧﺎﺳﺮاوە .ﺑەھﯚی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛەی و ﻻرﯾﯿەﻛەی ﻟەﮔەڵ رێــﮋەی ﺑﺎراﻧﺒﺎرﯾــﻦ و ﻛﺎرﻟێﻜﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﻛەﺷــﻜﺎری ،دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﻓﺎزڵ ﻻوە ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟەﺑﺎرەی ﺗﯚﻣﺎری ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ”ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2003ـﺪا ،ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧەﺧﺸــەی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﻛەﻻر و ﻛﻔﺮی ﻟــە راﭘﯚرﺗﯽ ﻓﺎو و
ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎرێﻚ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺗﻮوﻧەﻛە دەﮔێڕێﺘەوە ھێﻤــﻦ ڕاﻧﯿەﯾــﯽ ،ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎر و ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەر ،ﻟە ﺑﺎﺳــﯽ ﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ دەڵێﺖ” ،وەك دەﻣﺎودەم ﺑــﺎس ﻛــﺮاوە ،ھــەر ﻛەﺳــێﻚ ﭼﻮوﺑێﺘە ﻧﺎو ﺋــەو زﻧﺠﯿﺮە ﭼﯿﺎﯾە ﻧەﮔەڕاوەﺗــەوە و ون ﺑــﻮوه ،ﺋەوە ﺗﺮﺳێﻜﯽ ﻻی ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو دەﭬەرە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ﺑەوەی ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ﻧەوێﺮن ﭼەﻧﺪ زﻧﺠﯿــﺮە ﭼﯿﺎﯾەك ﻟە ﺗﻮوﻧەﻛە ﺑﺒــڕن ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋەو ﺗﻮوﻧــە ﻧەزاﻧﺮاوە و ﻛەﺳــێﻚ ﻧەﺑﻮوە دروﺳﺖ ﻣەﺗەڵﯽ وﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑﺰاﻧێــﺖ ،ھﺎوﻛﺎت
ﺋﺎژەڵﯽ دڕﻧﺪەی ﻟێ ﻧﯿﯿە و ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﯿﯿەﻛەﯾﺸﯽ ﺑەو ﺟﯚرە ﻧﯿﯿە ﻣﯿﻘﺪاد ﺳــەﯾﺪ ﻧەﺟﻢ ﭘﺴﺎﻛﺎﻧﯽ، ﻟەﺑﺎرەی ﺗــﺮس ﻟەو ﺗﻮوﻧە دەڵێﺖ: ﺑﺎوﻛﻢ )ﺷــێﺦ ﻛەرﯾﻤﯽ ﺳــەﯾﺪ ﻧەﺟــﻢ ﭘﺴــﺎﻛﺎﻧﯽ( ﻛــە وەﺧﺘﯽ ﺧﯚی ڕاوﭼﯿﯽ ﺋەم ﺷــﻮێﻨە ﺑﻮوە، ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﻟەم ﺗﻮوﻧەدا ﺑەﺷــەو ﻣﺎوەﺗەوە و ﺋەو ﺗﺮﺳەﯾﺸــﯽ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﺎس دەﻛﺮێ ،ﺧﯚﯾﺸﻢ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﺪا ﺗەواوی ﺋەو ﺗﻮوﻧە ﮔەڕاﯾﻦ ،ﯾــەك ﺋﺎژەڵﯽ دڕەﻧﺪەﻣﺎن ﻧەﺑﯿﻨــﯽ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ڕێﻮﯾﯿەﻛﻤــﺎن
ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ھەزار و ﻧەوەت و ﻧﯚ دەرە، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﻣﺒﯿﻨﯿﻮە ﺑﻨﯿﺎدەﻣﯽ دووﺳەرە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻟەھەﻣﺒەر وﻧﺒﻮوﻧﯿﺎﻧەوە ﻧەﻛﺮاوە“. راﻧﯿەﯾــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە رێــڕەو )دەر(ـــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑــﺎ داﺧــﺮاون و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا رووﻧﺎﻛــﯽ ﻧﯿﯿە و ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﺶ دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە، ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺧﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿە و ﺗﺎ ﭼﺎو ﺑڕ دەﻛﺎت ڕێڕەوە ،ﺑەﻣەش ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳێﻚ دەﭼێﺘە ﻧﺎو زﻧﺠﯿﺮە ﭼﯿﺎﻛﻪ ،ﺑەھﯚی زۆری ڕێڕەوەﻛﺎن و ﺷــێﻮەی ﻟێﻜﭽﻮوﯾﯿﺎن ،ڕێﮕەی ھﺎﺗﻨــە دەرەوە ون دەﻛﺎت و ﺳەری ﻟێ دەﺷــێﻮێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە دەﻛﺮێﺖ ﻟەو ﺗﻮوﻧەدا ﭼەﻧﺪ ﺋﺎژەڵێﻜﯽ ﺗﺮﺳــﻨﺎك ھەن و دەﻧﮕﯽ دڕﻧﺪە دێﺖ ،ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﺑﯿﻨــﺮاون و ﻧەزاﻧــﺮاوە ﺟﯚری ﺋﺎژەڵەﻛﺎن ﭼﯿﻦ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ،ﯾﺎن ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﻋەﻣﺮە، دەﻛەوێﺘە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن 66/ﻛﻢ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،/ﻟە ﻧێــﻮان ﮔﻮﻧﺪی ﭘﻮﻧﮕڵــە و ﭘﺴــﺎﻛﺎن .ﺗﻮوﻧێﻠێﻜﯽ درێــﮋی ﭘێﭽﺎوﭘێﭽﯽ ﻓﺮەﻟﻘە ،ﻛە ﭘێﺸﮫﺎﺗﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەو ﺑﺎرە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿەﯾﺎن ﺑﯚی ﻧەﺧﺸﺎﻧﺪووە، ﭼەﻧــﺪان ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋــﺎو و ﺗﺎﭬﮕــە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷــﻮێﻨەواری ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗﯽ دێﺮﯾﻨﯽ ﺗێﺪاﯾە، ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ زۆر ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺗﻮوﻧەﻛە ،ﺑﯚ ﮔەﺷﺖ و ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ دەﺷﺖ رووی ﺗێ دەﻛەن، ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿە و ﻣﺎﯾەی ﺑەﺧﺘﯿﺎرﯾﯿــە ﺑﯚ ﮔەﺷــﺘەوەران، ﺑــەم ﺳــەﺧﺘﯽ و ﭘێﭽﺎوﭘێﭽﯽ ﺷــﻮێﻨەﻛە ،وای ﻛــﺮدووە ﻧﺎوی وەھﺎ ﺑڕوات ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺑﭽێﺘە ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ،رێﯽ ھﺎت و ﻧەھﺎﺗﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑەر.
دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﭼﯿﺮۆﻛێــﻚ ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮوﻧــﯽ ﺑﺎﺑــﺎ ﺑــوە ،ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﮔەﺷــﺘﯽ ﻛــﻮڕ و ﺑﺎوﻛەﻛەﯾە ﻛە ﮔﺮەوﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ڕۆﯾﺸــﺘﻦ ﺑﯚ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑــﺎ ﻛﺮدووە ،ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺑە ﺷﻤﺸــێﺮێﻜەوە ڕۆﯾﺸــﺘﻮون
ﺋەﻓﺴﺎﻧەی ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ و ڕووە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿەﻛەی ﺋەرﻛﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن ،ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﺴﺖ و ﺷﺎرەزای ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑــﺎوە دەڵێﺖ :دۆڵێﻜــﯽ ﺑﺎرﯾﻚ و ﺗﺎرﯾــﻚ و ﺗەﻧﮕەﺑەر ﻟە ﻧێﻮان ﻛەﻻر و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧﺪا ،وەك ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﭘڕ ﻧﮫێﻨــﯽ دەﯾﺎن ﺳــﺎڵە ﺑﻮوەﺗە ﺳەرﭼﺎوەی ﺋەﻓﺴﺎﻧەی ﺟﯚرﺑەﺟﯚر، ﺋەوێ )ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎﻋەﻣﺮە(ـﯿە ،ﻛﯚی ﺋەﻓﺴﺎﻧە و ﭼﯿﺮۆﻛە ﺳەﯾﺮەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﯿەوێﺖ ڕوو ﻟە ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑــﺎ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوە ﺑﯚ ھەﻣﯿﺸە ﺑەو ﺗﻮوﻧەدا دەﭼێﺖ ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺘەوە .ﺑەﭘێﯽ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎن،
دوا ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﻮوﻧەﻛە )ﭘەﻟﯽ ﺳﻮارە( ﭼﯚﻧە؟ ﻣﯿﻘﺪاد ﺳەﯾﺪ ﻧەﺟﻢ ﭘﺴﺎﻛﺎﻧﯽ ،ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﭘﺴﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑە ﻧﺎوﭼەی ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎﯾە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ڕۆژە ﺧﯚﺷەﻛﺎﻧـــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎﺗە ﺑﻮو ﻛە ﺑەﻧﺎو ﺗەواوی ”ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ“ـﺪا ﮔەڕاوە” ،ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە دەﻛەوێﺘە ﺳــﻨﻮوری ﮔﻮﻧﺪی ﭘﺴــﺎﻛﺎن ﻛە زێــﺪی ﺑﺎووﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻤــە ،ھەﻣــﻮو ﺗﻮوﻧەﻛە ﮔەڕاﯾﻦ و ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑە دوا ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەم ﺗﻮوﻧــە ﻛە ﭘێﯽ دەڵێﻦ )ﭘەﻟـﯽ ﺳﻮارە( ،ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺋﯿﺘﺮ وای ﻟێ دێﺖ ﻛەﺳێﻚ ﺋەﮔەر ﺗﯚزێﻚ ﻗەڵەو ﺑێﺖ ،ﺗﻮوﻧەﻛە ھێﻨﺪە ﺑﺎرﯾﻚ دەﺑێﺘەوه ،ﻧﺎﯾﻜێﺸێﺖ“.
9
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
وﺷە /ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد ﻟــە ﻣێﮋﺳــﺎڵە ،زۆر ﭼﯿــﺮۆك و ﺑەﺳەرھﺎت ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎوە ﮔێڕدراوﻧەﺗــەوە و ھێﺸــﺘﺎﯾﺶ ھــەر ﺑﺎس دەﻛﺮێــﻦ .زۆر ﻛەس ﺑــﯚ وﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﻛەﺳــێﻚ ،ﯾــﺎن ﺷــﺘێﻚ ،دەڵێﺖ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﭼﻮو، ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟێﯽ ﭼﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨێﻚ ﻧەﮔەڕاوەﺗــەوە ،ﺑــەم ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ڕاﺳــﺘە ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﭼﻮوﺑێﺘە ﺗﻮوﻧــﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﻧەﮔەڕاوەﺗــەوە؟ ﺋەو ﺑەﺳــەرھﺎﺗە ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﯾﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎوە دەﮔﻮﺗﺮێﻦ، ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﭼﻮارﭼێﻮەی راﺳــﺘﯽ دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘە ﺧﯚی؟ ”وﺷــﻪ“ ﻟەو ڕووەوە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻛﺮدووە.
و ﭼﺎڵﯽ ﺋەﺷﻜەوﺗﺌﺎﺳــﺎی ﭘێﭽەڵ ﭘێﭽە. ﻟەﺑﺎرەی وﺷەی ﺗﻮوﻧەوە ،ھﺎوڕێ دەڵێﺖ :ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ،ﺑە واﺗﺎی ﻛﻮﻧﯽ ﺑﺎرﯾﻚ و درێﮋ دێﺖ ﻟە ﺷﺎﺧﺪا. ﺋەم وﺷەﯾە ﻟەﮔەڵ )ﺗﻮوﻧێﻞ(ـــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ھﺎوڕﯾﺸەﯾە و ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا وﺷــەﻛە ﻛەرﺗﯽ زﯾﺎدەی ﭼﻮوەﺗە ﺳەر.
ﺑﯚ ﺗەﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮوﻧەﻛە.
ﺳﺘﯿﭭﺎﻧﯚﭬﯿﭽﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوه“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑﯿﻨﯽ .دۆڵــﯽ ﺗﻮوﻧەﻛــە دﯾﺎرە و ﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ دﯾــﺎرن ،ﺋەواﻧەی ﺧەڵﻜﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾەن ،دەزاﻧﻦ ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﻟەم ﺗﻮوﻧەدا ﻛەس زﯾﺎﻧــﯽ ﺑەرﻧەﻛەوﺗــﻮوە ،ﺟﺎرێﻚ ﻧەﺑێﺖ ﻛﻮڕێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺑﺎوﻛﯿﺪا ﺷەو ﺑﯚ ڕاو دەﭼێﺖ و ﺑــﺎران ﻟێﯿﺎن دا دەﻛﺎت و ﻻﻓﺎو ھەڵﺪەﺳﺘێﺖ ﻟەﻧﺎو ﺗﻮوﻧەﻛەدا و دواﯾﯽ ﻟە ﺳەرﻣﺎ ڕەق دەﺑﻨەوە. ﺗﻮوﻧﮕەڕێﻜﯽ ﺗﺮ ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﭼﻮوﻣەﺗە ﻧﺎو ﺗﻮوﻧەﻛە ،ھەﻣﻮو ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﮔەڕاوم ،ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻚ زۆر ﺑﺎرﯾﻚ دەﺑێﺘەوە ،ﻛە ﺋــﺎو ﺗﯚزێﻚ ﻗﻮوڵﯽ ﻛــﺮدووە ﺑــە وێﻨــەی ھێﻠﻜە، ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەﮔەری داڕﻣﺎﻧﯽ ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮوی ﻟە ﭼەو و ﺑەرد ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﻛﺎﺗێﻚ
ﻛەﺳــێﻚ ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺑەرز ﻗﺴــە ﺑﻜﺎت ،ﺑــەرد دەﻛەوێﺘە ﺧﻮارەوە، ﺑەم ﺷــﻮێﻨەﻛە ﺗﺎ ﺑڵێﯽ ﺧﯚﺷە و ﻟێﯽ ﺑێﺰار ﻧﺎﺑﯿﺖ. ﻧەﺑــەرد ڕەزا ﻛــە ﺑــە ﮔــﺮووپ ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎی ﻛﺮدووە، ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣﻦ ﭼﻮار ﺟﺎر ھەر ﺟﺎرە و ﺑە رێﮕەی ﺟﯿﺎواز ﭼﻮوﻣەﺗە ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺟﺎرێﻚ ﺑە 50ﻛەﺳەوە ﭼﻮوﯾــﻦ ،ﺗﻮوﻧەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺗﺮﺳــﻨﺎك ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺮێ، ﺑەم دوو ﺧﺎڵــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ھەﯾە، ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺋەوەﯾە دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﺖ ﻟە ﻛﻮێﻮە ﭼﻮوﯾﺖ و ﺑەھەﻣﺎن رێﮕە ﺑﮕەڕێﯿﺘەوە ،ﺋەﻣەﯾﺎن زۆر ﮔﺮﯾﻨﮕە، دووەﻣﯿﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە دەﺑێﺖ زۆر ورﯾــﺎ ﺑﯿﺖ ﻟەو ﺑەرداﻧــەی ﻟە ﻧێﻮ ﺋەو دۆڵــەدا دێﻨە ﺧﻮارەوە ،ﻛە ﻟە ھەﻧﺪێ ﺷﻮێﻦ زۆر ﺑﺎرﯾﻚ و ﺗەﺳﻜە و ﺋێﻤە دوو ﺟــﺎر ﺑەھﯚی دەﻧﮕە دەﻧﮕــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﻤﺎﻧەوە ،ﺑەرد زۆرﺗﺮ دەھﺎﺗە ﺧﻮارەوە و ﺑەھﯚﯾەوە دوو ﺋەﻧﺪاﻣﻤﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون. ﻧﺎوی ﺑﺎوە ﻋەﻣﺮە ﻟە ﭼﯿﯿەوە
دەﺳەﺗەﻛەﯾﺪا ﺑﻮون ،ﻟەو ﺗﻮوﻧەدا ﻣﺎوﻧەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﻮوﻧەﻛە ﺑﻪ ﺑەردەواﻣﯽ ﺋﺎوی ﺗێﺪا ﺑﻮوە ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺷــەڕەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚﯾﺎن ﺑﻮوەﺗە ﭘەﻧﺎﮔﻪ، ﺑﺎﺑە ﻋەﯾﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 400ﺳﺎڵ ژﯾﺎوە، ﺑەھﯚی زۆری ﺗەﻣەﻧــەوە ﺑﻪ ﺑﺎﺑە ﻋەﻣﺮە ﻧﺎوی دەرﻛﺮدووه و ﺗﻮوﻧەﻛە ﺑە ﻧﺎوی ﺋەوەوە ﻧﺎو دەﺑﺮێﺖ. ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎ؛ ﮔﺮاﻧﺪ ﻛﺎﻧﯿﯚﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﮔﺮاﻧــﺪ ﻛﺎﻧﯿﯚن )دۆڵﯽ ﮔــەورە(، ﻛﺎﻧﯿﯚن ﺑــە واﺗەی )ﻗﻮوڵ و ﺑﺎرﯾﻚ( ـﯿﺶ دێﺖ ،ﭘێﻚ دێﺖ ﻟە ﺟﯚﮔەﻟە و دێــﺮاوی ﻓــﺮاوان و ﻗــﻮوڵ، دەﻛەوێﺘە ﺑەﺷﯽ ﺑﺎﻛﻮری رۆژﺋﺎوای وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺋەرﯾﺰۆﻧــﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﭼەﻧــﺪ وﯾﻼﯾەﺗێــﻚ دەﺑڕێﺖ ،ﻟە ﺷــﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ رۆﻛﯿﯿەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و درێــﮋ دەﺑێﺘــەوە ﺑﯚ ﻛەﻧﺎراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻟﯿﻔﯚرﻧﯿﺎ ،ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾــﻦ دﯾﻤەﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دادەﻧﺮێﺖ، درێﮋﯾﯿەﻛــەی 349ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ و ﻗﻮوڵﺘﺮﯾــﻦ ﺷــﻮێﻨﯽ ھــەزار و
ھەر ﻛەﺳــێﻚ دوو ﺑﻨەﻣــﺎ ﮔﺮﯾﻨﮕەﻛە ﺑﺰاﻧێﺖ؛ ﻟە ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎدا ون ﻧﺎﺑێﺖ ھﺎﺗﻮوە؟ ﭘەﯾﺠﯽ ﻟەﺷﺠﻮاﻧﯿﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن، ﻟەﺑﺎرەی ﻧــﺎوی ﺑــﺎوە ﻋەﻣﺮەوە، زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺗێﯿــﺪا ﺋــەوە ﺧﺮاوەﺗــە روو ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻟەﺳەر ﺗﻮوﻧــﯽ ﺑﺎﺑــە ﻋەﻣــﺮە ﻣﺎوەﺗەوە، ﻛﺎﺗێﻚ )ﺋەﺳﻜەﻧﺪەری ﻣەﻛﺪۆﻧﯽ( ھﺎﺗﻮوە ﺋەو ﺷــﻮێﻨەی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ڕﻛێﻔﯽ ﺧﯚﯾەوە ،ﭘﺎﺷــﺎﯾەﻛﯽ ھەڵﻜەوﺗــﻮوی ﻛــﻮرد ﺑەﻧــﺎوی )ﺑﺎﺑە ﻋەﯾﺎر( ھەﺑﻮوە ﻛە دەﺳــﺘﯽ ﺟﺎدووی ھەﺑﻮوە ،ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣەﻛﺪۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺟﺎدووﺑــﺎزی ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎو ﺑﻮوە ،ﺋەﺳﻜەﻧﺪەری ﻣەﻛﺪۆﻧــﯽ) ،ﺑﺎﺑــە ﻋەﯾﺎر(ـــﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر دەﺳەﺗﯽ ھەﺑﻮوە، ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾﺸــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی و
740ﻣەﺗﺮە ،ﻛە ﻧــﺎوی ﻓﯿﻨﺎھﺰە، ﭘﺎﻧﯿﯿەﻛەﯾﺸﯽ 29ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە .ﺋەو ﺟﯚﮔەﻟە ﮔەوراﻧە ﺑەھﯚی رووﺑﺎری ﻛﯚﻟﯚرادۆوە دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ﻛە ﺑەھــﯚی ﺗﺎﺷــەﺑەردی ﮔەورەی ﺑﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻟــﯚرادۆوە ،ﭘێــﺶ 40 ﻣﻠﯿﯚن ﺳﺎڵ ،ﺋەو رێﮕەﯾەی ﺷەق ﻛﺮدووە ،ﻟە ﭼﯿﻨــﻪ ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ زەوﯾﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨەوە دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛــە ﭘێــﺶ دوو ﻣﻠﯿــﺎر ﺳــﺎڵ، ﭘێﻜﮫێﻨــەری زەوﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻮو ،ﺧﯚ ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭼﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺟﯚﮔەﻟە و دێــڕاوە ﮔەوراﻧە ﻟە ﺳــەرەوە ﺑــﯚ ﺧــﻮارەوە ،وەك ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻣێﮋوﯾﯿﯿە ﻟەﺑــﺎرەی زەوﯾﯿــەوه .ﻟــەوەوە دەردەﻛەوێــﺖ ﻟێﻜﭽﻮوﻧێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﮔﺮاﻧﺪ ﻛﺎﻧﯿﯚﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎدا ھەﯾە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
دۆﺳﯿە
ﺑﺎری داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2017دا ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﻋێﺮاق ﻟە دراوی ﯾەدەگ ﺷەش ﻣﻠﯿﺎر و 460ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮاردووە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻗﺴەﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﭼﻮارﺷــەم ﺑەردەواﻣە و زۆرﯾﻨــەی ﻣﺎدەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮدﺟەﻛە ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە .ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﺑڕی ﺑﻮدﺟەی ﺧەﻣڵێﻨﺮاو ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﭼەﻧﺪان ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر ﻛەﻣــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﻟێﻜﺪاﻧەوە و ﭘێﺸﮫﺎﺗە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە دەﺳەﻟﻤێﻨﻦ ﻛە ﺑﺎری داراﯾــﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ ،2016ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘــڕۆژەی ﺑﻮدﺟەی
ﺧەﻣڵێﻨﺮاﺑــﻮو .ﻟەو ﺳــﺎڵەدا دەﺑﻮو ﻋێﺮاق رۆژاﻧە ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن و 600 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت. ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛﺮد ﻛــە ﺑﻮدﺟەی ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ ﻋێﺮاق ﺑەراورد ﺑە ﺑﻮدﺟەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ھەﻧﺪێﻚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺗێﺪا ﻛﺮاوە و ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﺑڕی ﺑﻮدﺟەﻛــەی داﺑەزﯾﻮە ،ﺑەم ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ 2017 و ﺋەﮔــەری ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ،وا دەﻛﺎت ﭘێﮕەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟەو ﺳﺎڵەدا ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵێﻚ
ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق:
ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت، ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﮔﺮی و ﺗەﻧﺎھﯽ ،وا دەﻛەن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2017دا دۆﺧــﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ھﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ. ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ ،2017ﺑڕی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳەرووی 100ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 671ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺧەﻣڵێﻨــﺮاوە و ﺑــڕی ﺑﻮدﺟــەی ﺧەﻣڵێﻨﺮاو ﺳــەرووی 79ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن و 11ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎرە .ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟــەش ﻟــەو ﺳــﺎڵەدا ﺑە ﺑڕی 21ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 659ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎر دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮاوە .ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوت ﺑە 42دۆﻻر داﻧﺮاوە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸە رۆژاﻧە ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن و 750ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻟەو ﺑڕە ﻧەوﺗە 300ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ ھﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك و 250ھەزاری ھﯿﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ژﻣــﺎرەﻛﺎن ﺋــەوە دەردەﺧــەن ﻛە ﺑــڕی ﺑﻮدﺟەی ﺧەﻣڵێﻨﺮاو ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2017داﺑەزﯾﻮە. ﻟە ﺑﻮدﺟەی 2016دا ﺑڕی ﮔﺸــﺘﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳــەرووی 105 ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 895دﯾﻨــﺎر داﻧﺮاﺑﻮو و ﺑڕی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯿﺶ ﺳــەرووی 24ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاﺑﻮو .ﺑــڕی ﺑﻮدﺟەی ﺧەﻣڵێﻨﺮاو ﺑە ﻧﺰﯾﻜــەی 82ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن داﻧﺮاﺑﻮو، ھﺎوﻛﺎت ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑە 45دۆﻻر
ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ. ﺋــەو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە ھەﻧﺪێــﻚ وردەﻛﺎری ﺑﻮدﺟە ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗﯽ، ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯿﺎدی ﻋێﺮاق ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2017ﺑەرزﺗﺮە ﻟە ھﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو و ﺑڕی ﺑﻮدﺟەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە 28ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرەوە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2016ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە. ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ﺑڕی ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺮاو ﺑــە 45دۆﻻر ﺧەﻣڵێﻨﺮاﺑﻮو ،ﺑەم ھەرﮔﯿﺰ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﺑەو ﻧﺮﺧە ﻧەوﻓﺮۆﺷــﺮا و ھەروەك ﻧەﺟﯿﺒــە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮد ﻟە ﺧﻮارووی 40دۆﻻر ﻓﺮۆﺷــﺮاوە، ﺑەو ﭘێﯿــە ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە ﺧەﻣﻧﺪن ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛە ﭘێﭽەواﻧە دەﺑێﺘەوە، ﺋەوا ﺑــڕی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟەش زﯾﺎد دەﻛﺎت. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﺑﻮدﺟەدا ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑــە 42دۆﻻر داﻧــﺮاوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن ﺋەوە دەردەﺧــەن ﻛە ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2017دا ﺑەرز دەﺑێﺘەوە. وا ﺧەﻣڵێﻨﺮاوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا
ﻟە ﻋێﺮاق رۆژاﻧە ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن و 750 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە دەﮔﺎﺗە 112ﻣﻠﯿﯚن و 500 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ و ﻟەﺳﺎڵێﺸﺪا دەﮔﺎﺗە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 350ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ .ﺑە ﻧﺮﺧﯽ 42دۆﻻر داھﺎﺗﯽ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﻧــەوت دەﮔﺎﺗە 56ﻣﻠﯿــﺎر و 700 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر .ﻋێﺮاق 100دۆﻻری ﺑە 118ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەو ﭘێﯿە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2017دا دەﻛﺎﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 67 ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر. ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ھــەر دۆﻻرێﻚ ﻟە ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت ،ﺋــەوا ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 350ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر دەﺧﺎﺗە ﺳــەر ﺑﻮدﺟــەی ﻋێــﺮاق ﻛــە دەﻛﺎﺗە ﺳــەرووی ﺗﺮﯾﻠﯿﯚﻧێﻚ و 500ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ،ﺑەو ﭘێﯿە ﺋەﮔەر ﭘێﻨﺞ دۆﻻر ﻟە ﻧﺮﺧەﻛەی ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە ،ﻋێﺮاق ﻧﺰﯾﻜەی ھەﺷﺖ ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟە ﭘڕ دەﻛﺎﺗەوە. ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛــە ﻧەﺟﯿﺒە ﭘێﯽ واﯾە وا دەﻛﺎت ﺑﻮدﺟــەی ﻋێﺮاق ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە ،ﺋەوەﯾــە ﻋێﺮاق ﻟە ﺧﯚی رادەﺑﯿﻨێــﺖ ھەﻧــﺎردەی ﻧــەوت ﺑﮕەﯾەﻧێﺘە ﭼﻮار ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﻛە ﺑەﻣەش داھﺎت ﺑەرز دەﺑێﺘەوە. ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﺋەو ﺑﻮدﺟەﯾەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑﯚ ﺑﻮاری ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،زۆر ﺑﻮو و ﺋەﻣﺴــﺎڵێﺶ ھەﻣــﺎن رادەی ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە و ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺑــﺎری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەرەو ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﭼێﺖ ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺧەرﺟﯿﯿــە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛەم ﺑﺒﻨــەوە و ﺑەﻣەش دﯾﺴــﺎن ﺑڕی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﻮدﺟە ﻛەﻣﺘﺮ
”ھﯿﭽﯽ ﻧﻮێ ﻟە
ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑ
دەﺑێﺘەوە. ﺟێﮕەی ﺑﺎﺳــە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا % 23ی ﭘﺸﻜﯽ ﺑﻮدﺟە ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺑەرﮔﺮی و ﺗەﻧﺎھﯽ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﻮو. ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﯾەدەﮔﯽ زێڕ و دراو ھەﻣﻮو وﺗێــﻚ ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە و زێڕی ﯾەدەﮔــﯽ ھەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮوﻧﯽ وت ﺑە ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟــە ﯾــﺎن داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ دراو و ھﺎﺗﻨــە ﻛﺎﯾــەی ھەر ﺟﯚرە ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری، ﺳﻮدی ﻟێ وەردەﮔﺮێﺖ .ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﻛەم ﺑﺒێﺘەوە و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 2015و 2016 ﺳــﻮود ﻟــە ﯾەدەﮔــﯽ دراو و زێڕ وەرﺑﮕﺮێﺖ .ﺑــڕی دراوی ﯾەدەﮔﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ،2014 ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮو ﻟــە 88ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر. ھــﺎوﻛﺎت ﺑڕی ﯾەدەﮔــﯽ زێڕﯾﺶ دەﮔەﯾﺸــﺘە ﺳــەرووی 90ﺗﯚن. ﺑەﮔﻮﺗەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛە ﻟەو دوو
ﺳــﺎڵەدا ﻗەﺑﺎرەی دراوی ﯾەدەﮔﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ 50ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر و ھﯽ زێڕﯾﺶ ﺑﯚ 80ﺗﯚن داﺑەزﯾﻮە. ﺋەوەی ﺟێﮕــەی ﺗێڕاﻣﺎﻧە ﺋەوەﯾە ﻟــەو ﺳــەرﭼﺎوە ﯾەدەﮔــەی ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﭘﺸﻜﯽ ھەﺑﻮوە ،ھﯿﭻ ﺳﻮودێﻚ ﺑە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە .ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دراوی ﯾــەدەگ دەﺑــﻮو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو 38ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرەی ﺧەرﺟﯽ ﻛﺮدووە ﺷــەش ﻣﻠﯿﺎر و 460ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﺎﯾە. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ھﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ .ﺑەم ﭘــێ ﻧﺎﭼێﺖ ﺧێﺮ و ﺑێﺮی ﺑﺎﺷــﺒﻮوﻧﯽ دۆﺧــﯽ داراﯾﯽ
ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــﻮودی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﻮدﺟەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻛــە % 17ی ﺗێــﺪا ﭼەﺳــﭙێﻨﺮاﺑﻮو ،ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاو و ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ﺑــە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛێﺸــە ھەڵﻮاﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق ،ھﯽ ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوش ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەﮔەر ﺧێﺮ و ﺑێــﺮی دراو و زێڕی ﯾــەدەگ و ﺑﻮدﺟــەی ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮواﯾە، ﺋــەوا ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺷەش ﻣﻠﯿﺎر و 460ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﯾەدەگ ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﺧﯚی، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوە ﻧەدەﺑــﻮو ﭘﻼﻧﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼــە داﺑﻨێﺖ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺶ ﺗﺎڵ ﻧەدەﺑﻮو.
وﺷە/ھەوﻟێﺮ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻧەوت دووﭘﺎت ﻟەوە دە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە و ھەر ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛ ﻋێﺮاق ﺑەﺑێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧێﻮ و ھەوﻟێﺮ ،ھﯿﭻ ﺑەھﺎﯾەﻛﯽ ﻟە واﻗﯿﻌﺪا ﻧﯿﯿە ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛ ﺷﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەڵێ” ،ﻟە ﻋێﺮاق د ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﯾﺎﺳﺎ ھەر داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧﺎﻧﺮ
داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﭘەﺳﻨ ﭘڕۆژە ﺑﻮدﺟەی ﺳــﺎڵﯽ 2017ﺑﯚ ﺋەﻣڕۆ ﭼ دوا ﺧﺮان ،ﺑەم ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪ ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ وەك ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﮔـ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دەﻧﮕﯿﺎن ﺑــە ﭘڕۆژەﻛ ﺑەم ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯽ داﻧﯿﺸ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮد و رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﭘڕۆژە ﺑەﭘێﯽ ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﻛە ،دووﭘــﺎت ﻟە ﺧەرﺟ % 17ی ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮاوەﺗەوە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ 00 ﺑەرﻣﯿﻞ ﻟە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك و 250ھەزار ﻟە ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺳﯚﻣﯚ، دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی ھەﻣﺎن ﻣﺎدەی ﯾﺎﺳﺎی ﺑ ﺋەﻣﺴــﺎڵە ،ﻛــە رووﻧﺎﻛــﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﻧ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا. رێﻨﺎس ﺟﺎﻧﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ” راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ، ﻛﯚﻣەڵ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﻟە ﺑ 2017دا ،رێﮋەی % 17ﯾﺎن وەك ﭘﺸــﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺋە دەﺳﺘﻜەوﺗێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟەﺳەردەﺳﺘﯽ ﺋەوان ﺑەد ﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی ھەﻣﻮو ﺳ ھەروا ﺑﻮوە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺟێﺒەﺟێ ﻧە ﺑەﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧێــﻮا و ھەوﻟێــﺮ ،ﻟــە دوای 2003ەوە ﺑڕﯾــﺎر ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ % 17ی ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ﻋێ
ﭘﺎرﺗﯽ :ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟە دژی ﻛﻮردﺳﺘﺎن داڕێﮋراوە
ﺑﻮدﺟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳﺘ
وﺷە /ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ -ﺑڵﻨﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺑــﻮون ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا رووی دا ﻛە ھەرﯾــەك ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ، ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟەﺳــەر ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ، دژی وەﺳــﺘﺎﯾەوە .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە، ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺷﻜێﺘەوە و ھﯿﭻ دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە.
ﻟە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدووەوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی 2017دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮد ،ﭼەﻧــﺪان ﻣﺎدە ﻟە ﭘڕۆژەﻛەدا ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮان ،ﺑەم ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟەﻧﺎو ﺑەﻏﺪا رووﺑەڕووی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺑﻮوﻧەوە و ﺑەﺳەر دوو ﺑەرەدا داﺑەش ﺑﻮون .ھەرﯾەك ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿﺎن ﻟە ﭘڕۆژەﻛە ﻛﺮد ،ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎن ﻛﺸﺎﯾەوە. ﺷــﯿﺮﯾﻦ ڕەزا ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋــەو ﻣﺎداﻧەی ﻟە ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﮕﯿــﺮ ﻛﺮاون، ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﺎری داراﯾﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺖ ،ﺑەﻣەرﺟێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەدا دەﺳﺘﻜەوت ﺑﯚ ﻛﻮرد ھەﯾە. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﮔﯚڕان دەڵێ” ،دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ھەرێﻢ 300ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك و 250ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺟﯿﺎ رادەﺳﺘﯽ ﺳﯚﻣﯚ ﺑﻜﺎت ،ﻟەﮔەڵ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی داھﺎﺗﯽ ﺧﺎڵە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻟە ﺑەﻏﺪا وەردەﮔﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ھەوڵﯽ داوە ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﯚ ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﯾﺎﺳﺎﻛە ﻛە ﺑﻮدﺟەی ﻟەﺳەر ﻋێﺮاق ﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸە ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻦ ﺑەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا دەﯾﻜەن“. ھەرﭼﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە ،ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﯾە ﭘڕۆژەﻛە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺷﻜێﺘەوە و ھﯿﭻ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧێﻜﯽ ﺑەﻏﺪای ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە
ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﺎﻛﻢ ﺳــەرﺣﺎن ﺳــﻠﯿﭭﺎﻧەﯾﯽ ﺋەﻧ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﻟە ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮد ﻟەواﻧــە ﻧە ژﻣﺎرەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟە ﻻوەﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮاوە“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺳﻠﯿﭭﺎﻧەﯾﯽ زﯾﺎﻧﯽ دووەم ﻛە 550ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ رادەﺳــﺘﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﻧەوﺗە ﭘﺎرە رەواﻧە دەﻛﺎت ﻛ ﻧﯿﻦ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑە ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﭼەﻧﺪان ﻣەرﺟ رادەﺳﺘﯽ ﺋەوان دەﻛەن“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾــﯽ د ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮرد ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺎﺑەﻧــﺪی و ﻣەرﺟەوە ،ﻟە رێﻮﺷﻮێﻨﺎﻧە ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەﻏﺪا دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەم ھەرێﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەوە ﺑﻜﺎت“. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻓ دەﻛەن ﭘڕۆژەﻛە ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﺸ ڕێﺒﻮار ﺗەھــﺎ ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ، ﺑــﺎری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﻛﺎت ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەوە ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ﻛ
11
ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﯿﯿە“
ەﻛەﻧەوە، ﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻮان ﺑەﻏﺪا ە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎن ﻧﯿﯿە. دەﺳﺘﻮور ﺮێﺖ“.
ﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﭼﻮارﺷەم ھەرێﻤﯽ ﺪا ﺑەﺷێﻚ ــﯚڕان و ەﻛە داوە، ﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ەﻛە ﻧەدا. ﺟﻜﺮدﻧﯽ دﺳــﺘﺎن 30ھەزار ر ﺑەرﻣﯿﻞ ،ﺋەوەش ﺑﻮدﺟەی ﻧەﺑﯿﻨﯽ و
”وﺷە“ی ﮔﯚڕان و ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ەوە ھﯿﭻ ەدی ھﺎت ﺳﺎڵەﻛﺎﻧﺪا ەﻛﺮاوە“. ان ﺑەﻏﺪا ﻟەﺳــەر ێﺮاق وەك
ﭘﺸــﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دراوە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﻏﺪا ﺋەو ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەﯾــەی ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻧﺎردووە و ھەﻧﺪێﻚ ﺳﺎڵ ﺑﯚ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە % 10ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ داوە. ﺟﺎﻧــﯚ ﻛــە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿــە و ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەی ﭘڕۆژەﻛــەی رەت ﻛﺮدووەﺗەوە، زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧەی دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﭘڕۆژەﻛــە دا ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ھﯿﭽــﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜەن، ﺗەﻧﯿﺎ دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺋەوان رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑە ﺑەﻏﺪا“. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە، دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێــﺖ وەك ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا. د .ﻛەﻣﺎل ﺋەﯾﻮوب ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﺳــﺘﻮور ﭘێﺸێﻞ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﮕﺮە دەﺳﺘﻮور ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﯾﺎﺳــﺎ وەك ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎف و ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺗەﻣﺎﺷﺎ ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋــەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەوە ھەﺑێﺖ ،ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺎﺑێﺖ ﻛﻮرد وەك ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎدەﯾەﻛﯿﺸــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. ﺋەﯾﻮوب زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا17 ، %ی ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رادەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ 550ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت دﯾﺎری ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻓﺸــﺎر دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﺑەو ﯾﺎﺳﺎﯾەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎوەﻧﺪە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق زۆر ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــەت ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دەﺳــەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ﺑەرزﺗﺮ و ﺑەھێﺰﺗﺮن“. ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﺑﻮاری ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەﺑــێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ
و ﺑەﻏﺪا ،ھﯿﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە. د .ﻛﺎوان ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﯾﺎﺳﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺑێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺗەواوی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا، ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﯾﺎﺳﺎی زۆر دەﻛﺮاون ،ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟــەش دەردەﻛﺮێﺖ و ﭘﺎﺑەﻧﺪی داراﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﺑەم ﺗﺎ رەزاﻣەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﺳەر ﻧەﺑێﺖ، ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﻟە ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، دەﺳﺘﻜەوت ﺋەوەﯾە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ، ﭼﻮﻧﻜە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ھﯿﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ“. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳەر ﺋــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﻏﺪا ﭘﺎﺑەﻧــﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵە ﺑە ﻧەوت و داھﺎﺗەﻛەﯾەوە ﺑﻜﺎت. ﭘﺸﺘﯿﻮان ﻓەﺗﺎح ﺷــﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮوری و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑﻮدﺟەی ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻋێــﺮاق ﻟــە زۆر رووەوە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺮاﭘﺘﺮە ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی ﺋەﻣﺴﺎڵ ،ﺑﮕﺮە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺎﺑەﻧــﺪ دەﻛﺎت و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧێﻜــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدەﺳﺘەوە ﻧﺎدات“. ﺋەو رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﭘڕۆژە ﺑﻮدﺟەی ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻋێﺮاﻗﺪا ،دووﭘﺎت ﻟەوە ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرەزاﻣەﻧﺪی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەو ﺑﻮدﺟەﯾەی ﺋێﺴﺘەدا ،دووﭘﺎت ﻟەوە ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە دوای ﺋەوەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدات ،دەﺑێﺖ ﺳەرۆك وەزﯾﺮان رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﺑﺪات ،ﺋەوەش دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ رێﮕﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮە ﺑﯚ ﺧەرج ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن“.
ﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت
ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ. ﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،دوو دﺟە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە، و ﻧە ﺑڕی ﭘــﺎرەی دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﯚ ھێﺰی دﯾﺎری ﻧەﻛﺮاوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ
ﺋەوەﯾە” ،ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺮێــﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﻏﺪا ﺑﺎﯾﯽ ﻛە ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺋێﻤە ﺑەﺷــێﻚ ەﻧەوت دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻧێﻮان ھەردووﻻدا، ﺟﯿﺎن ﺑﯚ ھەرێﻢ داﻧﺎوە ﻛە ﭼﯚن ﻧەوت
دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﭘڕۆژەﻛە دﺳــﺘﺎﻧە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺮاوەﺗە ژێﺮ ەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﻏﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋەو ﻣەرج و ﺖ ﺳﻜﺎ ﻟەﺳەر ھەرێﻢ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت، . ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﻜﻮڵﯽ ﻟەوە ﺸﻜێﺘەوە. ﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ”ﭘڕۆژە ﺑﻮدﺟەﻛە ﻟەرووی داراﯾﯿﯿەوە ت ،ﺑەم ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﭘڕۆژەﻛەدا
رادەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﻮوﭼە و ﺑﻮدﺟە و ﭘێﺸﻤەرﮔە ھﺎﺗﻮوە“. ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﭘﺎﺑەﻧﺪ دەﻛﺎت ﺑەوەی ﺋەو ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەی ﻟە ﺑەﻏﺪاوە رەواﻧە دەﻛﺮێﺖ ،دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ. ﺗەھﺎ دەڵــێ” ،ﺑەﭘێﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﭘﺎرەﻛــە ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە و دوای ﻣﻮوﭼە دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘڕۆژەی ﺗﺮ ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺑﻮوری و وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﺳــەر ﺑەﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە ﻟەﻻﯾەن ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەﯾﺎﻧەوە ﺑﻪ ھەﺳﺘﻜﺮدن ﺑەو راﺳﺘﯿﯿﻪ ﺑﻮوە ﻛە ﺑﻮدﺟەﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑەﻏﺪا داڕێﮋراوە. ﺋەو دەڵــێ” ،داواﻣﺎن ﻛــﺮد ﻣﻮوﭼەی 100ھەزار ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋەوان ﺑﺎﺳﯽ ﻣﻮوﭼەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ وﺷﻜﺎﻧﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە ﻛە 400ھەزار ﻛەﺳە ،ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﭘێ دەﭼێﺖ ﻣﻮوﭼەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺳێ ھەزار ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﺪرێﺖ ،ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪاره ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﻣﺎف و ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە دﯾﺎری ﻧەﻛﺮاوە”. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەوﺗەوە دەﻗێﻜﯽ ﺑﯚ ﺋێﻤە ﻧﺎردﺑﻮو ،ﺑەم ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ رەﺗﯿﺎن ﻛﺮدەوە ،ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﺑﻮو ﻛە رەزاﻣەﻧﺪﯾﻦ 300ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك و 250ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رادەﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەﻣەرﺟێﻚ ﺑەﻏﺪا ﻣﻮوﭼەی 680ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﭼﺎودێﺮی ﺧێــﺰان داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋەوە ﺟێﮕﯿﺮ ﻧەﻛﺮا، ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﻣﺎدەﯾەك ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە زﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەواو دەﺑێﺖ ،ﺑەوەش ﺋێﻤە ﭘڕۆژەﻛەﻣﺎن رەت ﻛﺮدەوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ن :ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟە ﻟە واﻗﯿﻌﯽ ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﻧﯿﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ە ..ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە ﻟەﺳەر ﺑﻮدﺟە ﻧﺎﻛﯚﻛﻦ
ﺳﻮﻧﻨە :ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻮوری و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھﺎوﺑەﺷﺎﻧﯽ رژد ﻧﯿﯿە وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر زۆرﯾﻨەی ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟــەی 2017ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﺋێﻮارەی ﯾەﻛﺸــەﻣﯽ راﺑﺮدوو دا، ﺑڕﯾﺎرﯾﺸــە ﭼﻮارﺷــەم دەﻧﮕﺪان ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻣﺎداﻧــەی ﻛە ﻣﺎون ﺑﺪرێــﺖ ﻟەﻧــﺎو ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻧێﻮان ھەرﺳــێ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟەﺑــﺎرەی دەﻧﮕﺪان ﻟەﺳــەر ﺗەواوی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛە، ﺑەم ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧــەی ﻣﺎون ﭼﯿﻦ و ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەر دەﺑﻦ؟. ﻣﻮﺗەﺷــەڕ ﺣﻮﺳێﻦ ﺳــﺎﻣەڕاﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺳــﻮﻧﻨە ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﻣــﺎون ﻟە ﻧﺎو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟە ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻛﻮرد ﺳــﻮورن ﻟەﺳەر ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑــە ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ،ھەرﭼﯽ ﺳﻮﻧﻨەﯾە دەﯾﺎﻧەوێ رێﮋەﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺣەﺷــﺪ % 35ﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺷــﯿﻌە ﺑەوە رازی ﻧﺎﺑﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋــەوە ﺑﻮدﺟەی ﺟەﻧﮕە و ﺣﯿﺴــﺎب ﺑﯚ زۆر ﺷﺖ ﻧەﻛﺮاوە ،ھەروەھﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻗﯚڵﺸــﻜﺎﻧﺪﻧەوە ﺑەﺳەر ﺑﻮدﺟەدا زاڵە و ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺑەﭘێﯽ ﻣﺎدەی ﻧﯚی دەﺳــﺘﻮور ،دەﺑێﺖ ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﭘێﻚ ﺑێﺖ و ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺗﯿــﺎدا ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە رێــﮋەی ﺳــﻮﻧﻨە % 35ﻧﯿﯿە و ﻟەو زﯾﺎﺗــﺮە ﻛە رەﻧﮕــە 49-51 %ﺑﻦ ،ﺑﯚﯾە دەﺑــﻮو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺑــێ ﻛێﺸــە ﺋەو رێﮋەﯾــﺎن ﺗێﭙەڕاﻧﺪﺑﺎﯾــە ،ﺑەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻗﯚڵﺸــﻜﺎﻧﺪﻧەوە ﻟە 2003ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەردەواﻣە و ھﯿــﭻ ﺋﻮﻣێﺪێــﻚ ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮوﺷﺪا ﺋەو ﻧﯿﺎز و ﺳﯿﺎﺳەﺗە وازی ﻟێ ﺑﮫێﻨﺮێ. ﺳــﺎﻣەڕاﯾﯽ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﯽ ﻧەوت ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﻟە ﭘڕۆژەی ﺑﻮدﺟەدا ،ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ رێﮋەﻛــە دۆﻻرێﻚ ﺑﻮو
ﺑﯚ ھــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ و ﺋێﺴــﺘەش دەﯾﺎﻧــەوێ ﺑــﯚ ﭘێﻨــﺞ دۆﻻر ﺑﯚ ھــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﺑﯿﮕــﯚڕن ،ﺑﯚﯾە ﺑەو ھﯚﯾەی ﻛــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە ﻟــە ﻋێﺮاق ،ھەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێــﻚ دەﯾــەوێ وا ﺧﯚی ﭘێﺸــﺎن ﺑﺪات ﻛە دەﯾەوێ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛــەی دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دوور ﻧەﺧﺮێﺘەوە. ﺳــﺎﻣەڕاﯾﯽ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮد ﻛە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﭼﻮارﺷــەﻣﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﺑﻦ، رەﻧﮕــە ﺑــە ھﺎوﺷــێﻮەی 2014 ﺑﻮدﺟە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘــێ ﭼەﻗﺎﻧﺪﻧــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑە ﺳــﻮﻧﻨە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛەوﺗە ژێــﺮ وێﺮاﻧﻜﺎری داﻋﺶ و رێﮕەﺷﯿﺎن ﭘێ ﻧەدرا ﺑﯚ ﺑەﺷﺪاری ﭘێﻜﺮدﻧﯽ رۆڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە رﯾﺰی ﺣەﺷــﺪ ،ﻛێﺸــە ﺑــﯚ دەﻧﮕﺪان دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﯾەﻛﺸەم وەك ﺳــﻮﻧﻨە ھەوڵﻤﺎن دا ﺑڕﮔەﯾەك ﺗێﭙەڕێﻨﯿﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــەك ﺑﯚ ﭼەﻛﺪاﻣﺎڵﯿــﻦ و ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن ،وﯾﺴﺘﻤﺎن دەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﺑــەم ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ،ﺋــەو ﻧﺎﯾەوێﺖ ﻛــەس ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻟــە ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻛە ﭼەك ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﻛﺎﺗێﻚ وﯾﺴــﺘﻤﺎن ھﯚڵﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺟێ ﺑێڵﯿﻦ ،ﺋەوان ﺷﻠﯿﺎن ﻛﺮد و رازی ﺑﻮون. ﻣﻮﺗەﺷــەڕ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺗێﭙەڕێﻨﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟﻘﯿﺎن ﻟێ ﺑﻮوەﺗــەوە و ﻗﻮوڵﺘــﺮ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﻗەﺗﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ھەﺳﺘەﻛﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﯾەﻛﺘﺮ ﺗــﺎ دێﺖ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ رژد ﻧﯿﯿە ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ دەﺳــﺘﻮوری و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھﺎوﺑەﺷﺎﻧﯽ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺗﺎرﯾــﻖ ﺣــەرب ﺷﺎرەزای ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺑﺎرەی ﭘڕۆژەﻛەوە ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 50ﻣﺎدە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە و ژﻣﺎرەﯾــەك دەﻗﯽ
ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﭘڕۆژەﻛــەش ﻻ دراون وەك ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ زەوﯾﯿە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟــەو ﻛﺎﺗەی دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﮔەرم ﺑﻮوە ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻮدﺟەی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەری ﻧــەوت ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت % 5ﯾﺎن ﭘێ دەدات و ﺋەواﻧﯿﺶ داوای ﭘێﻨﺞ دۆﻻر ﺑﯚ ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ دەﻛەن. ﺣەرب ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋــەوەی ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ھەﯾە ،ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە ﺑە زۆرﯾﻨە ﺗێﭙــەڕ ﺑﻜﺮێــﺖ ﻧەك ﺑــە ﻛﯚی دەﻧــﮓ ،واﺗــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ
ﺋەﮔەر ﭘﺸــﻜﯽ ھەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻛە رەﻧﮕە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯿﺸــﯿﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺑێﺖ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــێ دۆﻻر ﺑﺒــەن ﻟە ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێــﻚ ،ﺋەوە ﺑــە 15ﭘﺎرێﺰﮔﺎ 45دۆﻻر دەﻛﺎت و ﺑــەو ﭘێﻨــﺞ دۆﻻرەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت 50دۆﻻر وەك ﭘﺸــﻜﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟــە ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوت ﺑﺪات. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەﺑــێ داﻧﺎﻧﯽ ﯾەك دۆﻻرﯾــﺶ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی دادوەری و وەزارەﺗەﻛﺎن و ھەﻣﻮو داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە 50دۆﻻر ﻛەﻣﺘﺮە، ﺑﯚﯾە دەوڵەت ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ
ﺗﺎرﯾﻖ ﺣەرب:
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 50ﻣﺎدە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺑﯚ ﻛــﺮاوە و ژﻣﺎرەﯾەك دەﻗﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﭘڕۆژەﻛەش ﻻ دراون ﺑﺎﺷﻮوری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﯽ ﻧەوﺗﯿﺶ ﻟەﺳەری رازی ﻧەﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻨﺞ دۆﻻر ﺑــﯚ ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ زۆرە و دوای ﺧەرﺟﯿﯽ دەرھێﻨﺎن و ﺋەو ﭘێﻨﺞ دۆﻻرە ﺗەﻧﯿــﺎ 23 20-دۆﻻری ﻟە ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ دەﻣێﻨێﺘەوە. ﺣەرب ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛﺮد ﻛە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق دەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗﯿﺎداﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﺋەو وﯾﺴــﺘەﯾﺎن ھەﯾە ﺑﯚ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧە و زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻨﻜەی ﺟەﻣﺎوەری ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ زۆرێﻚ ﻟەو ﭘﺎراﻧە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﺮاوە و ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ﭘێ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەداوە. ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﭼﻮارﺷــەم دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە رەﻧﮕە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛە ﭘەﺳﻨﺪ ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛﺮد ﻛە داواﻛﺎری ﭘێﻨــﺞ دۆﻻر ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺳــﺮە و ﻣﯿﺴﺎن و زﯾﻘﺎر ﻟە ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوت ﻛە ﺋەوان ﺑەرھەﻣﯽ دێﻨﻦ ،ﻧﺎواﻗﯿﻌﯽ و ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر وا ﺑێﺖ ﺋەوە دەﻛﺎﺗــە 15دۆﻻر،
ﻧەوت دەوەﺳﺘێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەوﻻش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ﭘﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن دەﺑەن و ﺋــەوﻛﺎت دەﺑێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ﺑﯚ ﻗەرز ﺑﻜﺎت ﻛە ﺋەوەش ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە رازﯾﺒﻮون ﺑەو رێﮋەی ﺣﻜﻮوﻣەت داﯾﻨﺎوە ،ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ. ﯾەﻛﺸەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳــەر 50ﻣﺎدەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟــەی 2017ی ﻋێــﺮاق دا و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎدەﯾەك ﻣــﺎون ﻛە دوای ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن، دەﺧﺮێﻨە دەﻧﮕﺪاﻧــەوە و ﺑەﭘێﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ،ﻋێــﺮاق رۆژاﻧە ﺑڕی ﺳــێ ﻣﻠﯿــﯚن و 750ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧــﺎردە دەﻛﺎت ﻛە ﭘﺸــﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 550ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻠــە و ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێــﻚ ﻧەوﺗﯿﺶ ﺑە 42 دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺧەﻣڵێﻨﺮاوە، ﻗەﺑﺎرەی ﺑﻮدﺟــەی ﻋێﺮاق ﻟەﻧﺎو ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا 79ﺗﺮﻟﯿﯚن و 11ﻣﻠﯿﺎر و 421ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯿﯿە و ﻗەﺑــﺎرەی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯿــﺶ 21 ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎرە.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
داﺑەزﯾﻨﯽ دراوی وﺗﯽ ھﺎوردە ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺎﺑێ داﻋﺶ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ و ﺑەﺣﺰاﻧﯽ ﺧﺎﭘﻮور ﻛﺮدووە
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
د .ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻋﻮﺳﻤﺎن:
ﺑﺎزاڕی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻓەوزای ﺋﺎزادە
داﺑەزﯾﻨﯽ دراوی وﺗﺎﻧﯽ ھﺎورده ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎن داﻧﺎﺑەزێﻨێ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻛﺎی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــﺎوردەن ،ﺑــەم ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﭘێﯽ دراوی وﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێــﻦ ﻧﯿــﻦ و دراوﯾــﺎن ھەرﭼەﻧﺪ داﺑەزێﺖ ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑەﺳــەر ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎﯾەت ،ﺑەم ﻟە ﺋەﮔەری ﭘێﭽەواﻧﻪ؛ ﻧﺮﺧــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەرز دەﻛەﻧەوە .ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە وەﻛﺎﻟەت دەڵــێ” ،ﺑــﺎزاڕ ﺋﺎزادە“ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــێﻜﯿﺶ ﺑــﺎزاڕی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە )ﻓەوزای ﺋﺎزاد( ﻧﺎو دەﺑﺎت. ﻣﺎرﻛێــﺖ و دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﭘڕ ﻛﺎن و ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎن ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﮕﺎﻧەن .ﺋەواﻧە ﺑەرھەﻣﯽ وﺗﺎﻧﻦ و ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺎغ دەﻛﺮێﻨەوە. ﻛﺎﻛﺎن زۆر و ﺟﯚراوﺟﯚرن و ھەر ﻛە ھێﻨﺮاﻧە ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻧﺮﺧەﻛــەی ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﺳــەر دراوی وﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەوە ﻧﺎﻣێﻨێﺖ و ھــەروەك ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﺑﻦ، ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن ﻧﺮﺧەﻛــەی دﯾــﺎری دەﻛەن .ھەرﭼەﻧــﺪ دراوی وﺗﯽ ھــﺎوردە داﺑەزێﺖ ﻛــە ﺑەھﯚﯾەوە ﺷﺘﻮﻣەﻛەﻛﺎن ھەرزاﻧﺘﺮ دەوەﺳﺘﻦ،
ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺮﺧەﻛــەی ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑەﺳــەردا ﻧﺎﯾــەت و ﺧێﺮەﻛەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧە ،ﺑەم ﺋەﮔــەر دراوی وﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ﻛەﻣێﻚ ﺑەرز ﺑێﺘەوە ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﺑﺎزاڕ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎﻛﺎن ﺑەرز دەﺑﻨەوه. ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎی زۆرﺑــەی وﺗــﺎن ھــەن، ﺑــەم ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ؛ زۆرﺗﺮﯾﻨــﻦ .ھەرﭼەﻧﺪە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎری ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﭘﺎرﯾــﺎن ﺑەردەﺳــﺖ
ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎری ﺳــﺎڵﯽ 2014 ەی ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە ﺋەو ڕاﺳﺘﯿﯿە دەردەﺧﺎت .ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﺑﺎﯾﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﭘێﻨﺞ ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻛﺎ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھــﺎوردە ﻛﺮاوە و ھەﻣﺎن ﺳــﺎڵ ،ﺑﺎﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭼﻮار ﺗﺮﻟﯿﯚن و ﻧﯿﻮ ﻛﺎی ﺋێﺮاﻧﯽ ھﺎوردە ﻛﺮاوە. ﺋەو ڕێﮋەﯾە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺑەرھەﻣﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟــەو ﺳــﺎڵەدا ،ﭼەﻧﺪ ﻣﻠﯿﺎرێﻜە. ﻟە ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ،ﻟﯿﺮەی ﺗﻮرﻛﯽ و ﺋێﺴﺘەش ﺗﻤەﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻧﺮﺧﯿﺎن
ﺑە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو داﺑەزﯾﻮە ،ﻛە 100ﻟﯿﺮەی ﺗﻮرﻛﯽ ﺑﻮوە 36ھەزار و 100ھــەزار ﺗﻤەﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻟە ﺑﯚرﺳەی دراو ﺑە 35ھەزار ﻓﺮۆﺷﺮا، ﻛەﭼــﯽ ﺋــەوە ﻧەك ھــەر ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧەﺑەزاﻧــﺪ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻧﺮﺧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎ ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﺶ ﺑﻮون. ﻣﺎرﻛێﺘﯽ ﺋﺎﯾە دەﻛەوێﺘە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﯾەﻛﺘﺮﺑــڕی ﺑﺮاﯾەﺗــﯽ و 40 ﻣەﺗﺮﯾﯽ ھەوﻟێﺮ و ھەژار ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﺋــەو ﻣﺎرﻛێﺘە ﺑــﺎس ﻟــە ﻧــﺮخ دەﻛﺎت و دەڵێ،
”ﺋێﻤە ﺑە دۆﻻر دەﻛڕﯾﻦ و ﺑەدﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷــﯿﻨەوە“ .ﻛﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻣﺎرﻛێﺘە ﻛە % 80ی ﺗﻮرﻛﯿﻦ و ﻟە داﺑەزﯾﻨﯽ ﻟﯿﺮەی ﺗﻮرﻛﯽ ،ﻣﺴﺘەﻓﺎ دەڵــێ” ،ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﻤــﺎن ھەروەك ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺑەﺳــەردا ﻧەھﺎﺗﻮوە“. ﺣەﻛﯿﻢ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﻣﺎرﻛێﺘــﯽ ”ﺑﯽ ﺋﺎڕ زێﺖ“ ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 100ﻣەﺗــﺮی دەڵــێ، ”ﻛﺎﻛﺎن ﺑــﻪ دۆﻻر دەﻛڕﯾــﻦ و داﺑەزﯾﻨــﯽ دراوی وﺗﯽ ھﺎوردە، ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺎﺑێ“. ﺋەوە ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﯚﻓﺮۆﺷــﺎﻧﯿﺶ ھەرواﯾــە .دووﻛﺎﻧﺪار ﻧــەوزاد ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺷێﺨەی ھەوﻟێﺮ ھەﻣﺎن ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ھــەژار و ﺣەﻛﯿــﻢ ﺑەزﯾــﺎدەوە دەڵێﺘــەوە ،ﺋــەو ﻛە ﺑەرھەﻣــﯽ زۆرﺗﺮﯾــﻦ وت ﻟــە دووﻛﺎﻧەﻛەی ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە دەڵێ، ”داﺑەزﯾﻨﯽ دراوی ﺗﻮرﻛﯽ و ﺋێﺮاﻧﯽ، ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻧﺮﺧەﻛﺎن داﻧﺎﺑەزێﻨﻦ“. ھــەر ﺧﻮاردەﻣەﻧــﯽ ﻧﺎ ،ﺋــەوە ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿﺸــﺪا ڕەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە و ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﭘﯚﺷﺎﻛﻔﺮۆﺷﯽ ﭘﺎرﯾﺲ ﻛە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﻦ ،دەڵێ، ”ﺋێﻤە ﻛﺎر ﺑﻪ دۆﻻر دەﻛەﯾﻦ و ﺋەو
ﻣﺎوەﯾەی ﻟﯿــﺮەی ﺗﻮرﻛﯽ داﺑەزی، ﺑەھــﯚی دۆﻻرەوە ﻛەﻣێــﻚ ﻟــە ﻧﺮﺧﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮد”. ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟــە داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ دراوی وﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ، دووﻛﺎﻧــﺪاران ﺑــﺎس ﻟــە دۆﻻر دەﻛەن و ﻛەﭼﯽ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻛﺎﺗێــﻚ دراوی ﺋــەو وﺗﺎﻧە ﺑەرز دەﺑێﺘــەوە ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺎﺗﯿﻜﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﻟەﮔەڵﯽ ھەڵﺪەﻛﺸــێﻦ .ﻣەﺣﻤﻮود ﺧﻮاردەﻣەﻧــﯽ ﻓﺮۆش ﺑە ﻛﯚ ،دەڵێ ”ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺑــە دۆﻻر ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر دراوی وﺗﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ﺑەرز ﺑﺒﻨەوە، ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻧﺮﺧــەﻛﺎن ﺑــەرز دەﻛەﯾﻨــەوە“ .ﺋەو ﻛە 13ﺳــﺎڵە ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت دەڵێ” ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی دراوی وﺗﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ،ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﻧﺮﺧەﻛەی
ھەژار ﻣﺴﺘەﻓﺎ:
ﺋێﻤە ﺑە دۆﻻر دەﻛڕﯾﻦ و ﺑەدﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷﯿﻨەوە
ﮔــﺮان ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑــە ﮔﺮاﻧﺘﺮ دەﯾﻜڕﯾﻨەوە“. ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎودێﺮی ﺑﺎزاڕی ھەﯾە و ﻧەﺑەز ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺑەوەﻛﺎﻟەت، ﺑــﺎس ﻟــە ﻛﺎراﯾــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾﺎن دەﻛﺎت ،ﺑەوەی ﺑەردەوام وردﺑﯿﻨﯽ ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا دەﻛەن و ﭼﺎودێﺮی ﺗەواون ﺑەﺳەر ﺑﺎزاڕەوە، ﺑەم ﻟەﺑﺎرەی ھــەرزان ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎ ﺑەھﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ دراوی وﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﯿﺎن ،دەڵێ ”ﺋەوە ﺑــﯚ ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﺮاوە و ﺑﺎزاڕﯾﺶ ﺋﺎزادە“. ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﻧەﺑەز ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ، ﺑــە ﺑــڕوای ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس دﻛﺘﯚر ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﺑﺎزاڕی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــﺎزاد ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿــە و ﺑە ﻓــەوزای ﺋﺎزاد ﻧــﺎوی دەﺑــﺎت .ڕای دەﮔەﯾەﻧێ، ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﯿﺪەﺳــﻮوڕێﻨﻦ ،ﺑەم دەڵێ ”ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ھەڵﻜﺸــﺎن و داﻛﺸــﺎﻧﯽ دراوی وﺗﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ﻧەﺑﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎﻣەڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دەرەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دۆﻻرە“.
داﻋﺶ ﻛﺎرﮔە ﺗﺎﻗﺎﻧەﻛەی زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﯿﻜﯽ وێﺮان ﻛﺮدووە
وﺷە /ﺑﺎﺷﯿﻚ- ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﻛﺎرﮔــەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘﻮون ﻟە ﺑﺎﺷــﯿﻚ، ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺸــەوە وێﺮان ﻛــﺮاوە و ﺑەو ھﯚﯾــەوە ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەرھەﻣﯽ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﺳەﺗﺎن ﺟﻮوﺗﯿﺎر و ﺧﺎوەن ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ زەﯾﺘــﻮون ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە و ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﺑﮕﺮێــﺖ .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﺑە 600ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻛﺎرﮔەﻛە ﻧــﯚژەن دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺑەم داﻋﺶ زۆرﺑــەی دارەﻛﺎﻧﯽ زەﯾﺘﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪووە. ﺳــﻠێﻤﺎن ﻋﻮﻣــەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ و ﺑەﺣﺰان ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻛﺎرﮔەی زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸەوە ﺗێﻚ دراوە و ﺋەﮔەر ﻧﯚژەن ﻧەﻛﺮێﺘەوە ،ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت و ﺑەرھەﻣﯽ زەﯾﺘــﻮون ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﺑﺎﺧەواﻧﺎن وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﻛﺎرﮔەی زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑە ﺑڕی 664ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر دروﺳﺖ ﻛﺮاﺑﻮو ،راﺳﺘەوﺧﯚ
ﺳەﺗﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﺎﺧﯽ زەﯾﺘﻮون ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸە ﺑﻮون
ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ دھﯚك ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮا. ﻟەو ﻛﺎرﮔەﯾــەدا رۆژاﻧە 24ﺗﯚن زەﯾﺘﻮون وەردەﮔﯿــﺮا و زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﻟێ دروﺳﺖ دەﻛﺮا ﯾﺎن زەﯾﺘﻮوﻧەﻛە ﻟە ﻗﻮوﺗﯽ دەﻧﺮا. ”ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻛﺎرﮔەی زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ ﺗﺎﻛە ﻛﺎرﮔەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھــﯚك و ﻣﻮوﺳــڵ و ھەوﻟێــﺮ و دەروﺑــەری ﺑﻮو، زەﯾﺘﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ دھﯚك و ھەوﻟێﺮ و ﻣﻮوﺳڵ و ﺗﻜﺮﯾﺖ و ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﻛﺎرﮔــەی زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘﻮون ﻟە ﺑﺎﺷﯿﻚ دەھﺎﺗﻦ و ﻟەوێ دەﻛﺮان ﺑــە زەﯾــﺖ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی زەﯾﺘﻮوﻧەﻛە ﺑﻮ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺮﺷــﯽ و ﺧﺴــﺘﻨە ﻧێــﻮ ﻗﻮﺗﻮو ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮان“ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ و ﺑەﺣﺰان وای ﮔﻮت. دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﮔەی زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘــﻮون ﻟــە ﺑﺎﺷــﯿﻚ ھﺎﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەی داﺑﻮو، زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺑﺎﺧــﯽ زەﯾﺘــﻮون دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﺎﺷــﯿﻚ 200ھەزار درەﺧﺘﯽ زەﯾﺘﻮون ﻟەﻻﯾەن ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧەوە ﭼﺎﻧﺮاﺑﻮو ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ % 25ی داھﺎﺗــﯽ زەﯾﺘﻮوﻧەﻛە ،زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎر
ﺳﻠێﻤﺎن ﻋﻮﻣەر:
داﻋﺶ زۆرﯾﻨەی درەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەی ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪووە و ﺑﺎﺧەواﻧەﻛﺎﻧــﯽ وەردەﮔﺮت و ﺋەوەش ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﺳــﻮودی ﺑــە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ و ﺑەﺣﺰان رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﺋەو % 25ـەی داھﺎﺗﯽ زەﯾﺘﻮون ﻛە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ زەﯾﺖ ﻟە ﺑﺎﺧەواﻧﺎن وەردەﮔﯿﺮا، ﺳــﺎﻧە ﭼﻮار ﺗﺎ ﺣەوت ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر داھﺎﺗﯽ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘەﯾﺪا دەﻛــﺮد ،ﺑەم ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺳــﻮودﻣەﻧﺪی ﯾەﻛەم ﺑﻮون ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛەدا“. ﺗــﺎ ﭘێــﺶ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە، ﺑﺎﺧەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ ﺳﺎﻧە 600 ﺗﯚن زەﯾﺘﻮوﻧﯿﺎن ﺑەرھەم دەھێﻨﺎ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھــەر درەﺧﺘێﻜﯽ زەﯾﺘﻮون ﻟەو ﺳــﻨﻮورەدا ﺳﺎﻧە
ﻟە ﻧێﻮان 50 - 40ﻛﯿﻠﯚ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ دەدا. ﺳــﻠێﻤﺎن ﻋﻮﻣەر دەڵێ” ،داﻋﺶ ﺟﮕەﻟەوەی ﺗــەواوی ﻛﺎرﮔەی زەﯾﺘــﯽ زەﯾﺘﻮوﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻜﯽ وێــﺮان ﻛــﺮدووە ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا زۆرﯾﻨــەی درەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەی زەﯾﺘﻮوﻧــﯽ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪووە و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻟــە ﺑﺎﺧەﻛﺎن ﺑﯚﻣﺒڕێــﮋ ﻛﺮاون، ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﻟەو ﻣﺎوەﯾە زۆرەدا ﺋﺎو ﻧەدراون، درەﺧﺘەﻛﺎﻧﯿــﺎن وﺷــﻚ و ﻻواز ﺑــﻮون و ﺋێﺴــﺘە ﺑەرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﺎدەن“.
ﻋﻮﻣــەر زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑــﯚ ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﺎرﮔەﻛــە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە 600ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ھەﯾە ،ﺑەم ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧــﯽ زەﯾﺘﻮون ﻛﯚﺗﺎﯾــﺎن ھﺎﺗــﻮوە و دەﺑێــﺖ دووﺑﺎرە ﺑﺎﺧەواﻧەﻛﺎن دەﺳﺖ ﺑە ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ زەﯾﺘﻮون ﺑﻜەﻧەوە“. داﺳــﻦ ﻗــەوال ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ و ﺑەﺣﺰان ﺑﯚ ”وﺷە“ی رووﻧﻜﺮدەوە” ،ﺟﮕە ﻟە وێﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﮔەی زەﯾﺘﯽ زەﯾﺘــﻮون ،داﻋــﺶ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ و ﺑەﺣﺰاﻧــﯽ ﺧﺎﭘــﻮور ﻛﺮدووە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ھەرێــﻢ ﺑــەرژدی ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛــە، ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻜەﻛــە روو ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و دەﺳﺖ ﺑە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﻜەﻧەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﺑەھﺎوﻛﺎری ھــەردوو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھــﯚك و ھەوﻟێــﺮ دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑــە ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﻛﺮدووە،
ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ داھﺎﺗﻮو دەﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ ﺑــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺗﯚڕی ﺋــﺎو و ﻛﺎرەﺑــﺎ و رێﮕەوﺑــﺎن و داﻣﻮدەزﮔــەﻛﺎن ،ھــﺎوﻛﺎت ﺑە ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﻮوﭼەڵﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯿﻦ ،ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ھەڵﮕﺮﺗﻨەوە و ﭘﻮوﭼەڵﻜﺮدﻧــەوەی ﺋەو ﻣﯿﻦ و ﺑﯚﻣﺒﺎﻧــەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﭼێﻨﺮاون“.
ﺷﺎرۆﻛەی ﺑﺎﺷﯿﻚ ﺑە دوورﯾﯽ 12ﻛﻢ دەﻛەوێﺘە ﺑﺎﺷﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ و ﺑــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ دادەﻧﺮێــﺖ ،ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ زەﯾﺘﻮوﻧﯽ رەش و زەرد دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ و % 70داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺋێﺰﯾﺪﯾﻦ و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن و ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺷەﺑەك و ﻋەرەﺑﻦ .ﻟەو ﺷﺎرۆﻛەﯾەدا ﻛە 47ﮔﻮﻧﺪﯾﺶ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ 70 ،ھەزار ﻛەس ﭘێﺶ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ،ژﯾﺎون.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺣەﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەم ﺟﯚرە ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﮔەرم ﻧەﺑﻮوە
ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە” ،ﮔەرﻣﺎوەﻛەﻣﺎن ﺟﻤــەی دێــﺖ و ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ڕووﻣﺎن ﺗێﺪەﻛەن“.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎوی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ، ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺳــەﻋﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و داﺑەش ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ﻧﺎﭼــﺎری روو ﻟە ﮔەرﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە دەﻛەن ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺳﺎردی ﻧﺎو ﻣﺎڵەﻛﺎن، ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ، ﮔەرﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔەرم ﻛﺮدووەﺗەوە. زﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎش ﻧەﺑﻮوﺑێﺖ، ﺑەم ﻛێﺸــەی ﺋﺎو ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟەﮔەڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ، ﻛێﺸــەی ﺋــﺎو ﺑەھﯚی ﻛێﺸــە ﻟە ھێڵــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺋﺎوی دووﻛﺎن-ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺑــێ ﺑەﺷﺒﻮون ﻟە دوو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ڕۆژاﻧە. ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ ،ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﺑﯚ ﺧﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوە و ﺧﯚﺷﻮوﺷﺘﻦ ﭘەﻧﺎ ﺑــﯚ ﺣەﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺑﺎزاڕ دەﺑەن و ﻟەوێ ﺧﯚﯾﺎن دەﺷــﯚن، ھﺎوﺗﯿﯿەﻛﯿــﺶ دەڵێﺖ ،ﻣﺎوەی ﺳــێ ھەﻓﺘەﯾــە ﺑــەردەوام ﻟە ﺣەﻣﺎﻣەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن دەﺷﯚن.
ﺋەﻛﺒــەر ﻋەﻟــﯽ ،ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەڵێﺖ” ،ﻣﺎوەی دوو ھەﻓﺘەﯾــە ﺋــﺎوی ﺧﻮاردﻧﻤــﺎن ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗــﻮوە ،ﻛێﺸــەی ﻛﺎرەﺑﺎ ھەﯾە ،ﺗﻮوﺷــﯽ دۆﺧﯽ ﻧﺎﺧﯚش و ﻧﺎھەﻣﻮار ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻮوﺷــﺘﻦ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺣەﻣﺎﻣﯽ دەرەوە ﺑﺒەﯾﻦ“. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻣێﮋووی ﺣەﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆر ﻛﯚﻧە ،ﺑەم ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﮔەرم ﻧەﺑﻮوە ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺳﺎردی ﻣﺎڵەﻛﺎن
ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺑەﺗﺎڵــﯽ ﺗﺎﻧﻜــﯽ ﺳــەرﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەھﯚی ﻧەھﺎﺗﻨﯽ ﺋــﺎوەوە ،ﮔەرﻣﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﮔــەرم ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻋەﻟــﯽ دەڵــێ” ،ھەرﭼەﻧــﺪە زﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑێﺖ و ھەوا ﺳﺎرد ﺑێﺖ، ﺑەم دوو ڕۆژ ﺟﺎرێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺖ ﺑە ﺧﯚﺷﻮوﺷــﺘﻦ دەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﻛە ﺋــﺎو ﻧەﺑﻮو ،ﻛﺎرەﺑــﺎش ﻧەﺑﻮو، ﻧﺎﭼﺎرﯾــﺖ ﺑﭽﯿﺘــە دەرەوە ﺑــﯚ ﺧﯚﺷﻮوﺷــﺘﻦ ،ﺋەوە ﺣــﺎڵ ﻧﯿﯿە
ﺋێﻤە ﺗێــﯽ ﻛەوﺗﻮوﯾــﻦ ،ﻛﺎرەﺑﺎ ھەﯾە ،ﺋــﺎو ﻧﯿﯿە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎو ھەﯾە، ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﯿﯿە“. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧــﺎوەن ﺣەﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەڵێﺖ ،ﭘێﺶ ھﺎﺗﻨــﯽ ﺳــەرﻣﺎ ،ﺋەواﻧــەی ﻛە دەھﺎﺗﻨە ﮔەرﻣﺎو ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻮوﺷــﺘﻦ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﺑــﻮون ،ڕۆژ ھەﺑــﻮوە ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟــە 10ﻛەس ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﮔەرﻣﺎوەﻛە ،ﺋەوﯾﺶ زۆر ﺑەﻛەﻣﯽ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ڕۆژاﻧە ﺳــەرداﻧﻜەرێﻜﯽ زۆرﯾﺎن
ھەﯾە و ﺑــﺎزاڕ ﺑﻮوژاوەﺗــەوە ،ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋــﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ. ﻣﺤەﻣــەد ﻣەﺣﻤــﻮود ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔەرﻣــﺎوی ﺳــەرﭼﻨﺎر ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەﻓﺘەﯾە ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ڕوو دەﻛەﻧە ﮔەرﻣﺎوەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻮوﺷــﺘﻦ، ﺋەوﯾﺶ ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﺋــﺎو ،ﻛﺎﺗێــﻚ ھﺎووﺗﯽ ﺑێﺒەش ﺑێﺖ ﻟەو ﺳــێ
رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2003 ھﯿﭻ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻔەﻧﺞ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑــﻮو ،ﺗــەواوی ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠﯽ ﺑەﻛﺎرھﺎﺗﻮو ﻟــە دەرەوە ھﺎوردە دەﻛﺮا ،ﺋێﻤە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﻤﺎن ﻛﺎرﮔەﯾەﻛــﯽ و ﻛــﺮد ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠﻤﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻣەزراﻧﺪ ،ﺑەم
ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠﯽ ﺋێﻤــە ﺑەﭘێــﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــە، ﺋــەو ﺷــێﻮە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەی ﻟە دھــﯚك دەﻛﺮێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــێ ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮی دﻧﯿﺎ ھەﯾە ،ﺋەوەش ﮔﺮﻧﮕــﯽ زۆری ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێــﺖ ﻟــەڕووی وەﺑەرھێﻨﺎن و ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەوە“. ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔەی ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠﯽ دھﯚك ،رۆژاﻧە 66 ھەزار ﻣەﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷەﯾە ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ، ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾــە ﺗەﻧﯿﺎ 22 ھەزار ﻣەﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷــە ﺑەرھەم دێﻨێﺖ. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔەﻛە ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿــﭻ ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗەواو ﺑــە ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ دەدەن ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەڕێــﮋەی % 18ﺣﻜﻮوﻣــەت ھــﺎوﻛﺎری ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ﺋەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرە ﺑە
ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﺪەن و ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەرھەﻣﯽ ھﺎوردە ﭘﺎرێﺰراو ﺑﻦ“. وەك ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔــەی ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠﯽ دھــﯚك رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﭼەﻧﺪ رووﯾەﻛەوە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ﻛــﺮدوون ،وەك ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﺑﺎج و رﺳــﻮوﻣﺎت و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدن ﻟــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ” ،ﺑــەم ﺋەوە ﺑەس ﻧﯿﯿە، ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺑێﺖ ھــﺎوﻛﺎری ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑﻜﺎت و رێﮕە ﻟە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﮔەﺷە ﻧﺎﻛﺎت“. ﺳــﺎﻻر ﺷــﯿﻤﺎل ﯾەﻛێﻜــە ﻟە ﻓﺮوﺷﯿﺎراﻧﯽ ﺋﯿﺴﻔەﻧﺞ ﻟە دھﯚك، ﭘەﺳﻨﺪی ﺑەرھەﻣﯽ ﺋﯿﺴﻔەﻧﺠﯽ ﻛﺎرﮔەﻛــەی دھــﯚك دەدات و ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﺋﯿﺴﻔەﻧﺠە ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــەی دھــﯚك ،ﻛﻮاﻟێﺘﯽ زۆر ﺑــەرزە و ھﯿﭽﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە
ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ،ﺧەڵﻚ ﺑە ھەڵــەدا دەﭼﻦ ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺳــەرﻧﺠﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەرھەﻣــە ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەﻛــە زۆر
ﺋەو دەڵێ” ،ﺋەواﻧەی ﻛە دێﻨە ﺋێﺮە ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎرەﻛەن ،ﭘﯿﺎو و ﮔەﻧﺞ، زۆر ﺑەﻛەﻣــﯽ ﻛﺮێﻜﺎرێــﻚ دێﺖ، ﻛەﺳــﯽ وا ھەﯾە ھەﻣــﻮو ڕۆژێﻚ دێﺖ و ﺑﻮوەﺗە ﻣﻮﺷﺘەری ﺧﯚﻣﺎن، ﺋێﻤەش ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەواﻧە دەﻛەﯾﻦ و ﭘێﻤﺎن دەڵێﻦ ،ﻛە ﺋەﮔەر ﮔەرﻣﺎو ﻧەﺑﻮواﯾە ،ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﻧەﺑﻮو ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺑﺒەن“. ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚﺷﻮوﺷﺘﻨﯽ ﮔەرﻣﺎ ﭘێﻨﺞ ھــەزار دﯾﻨــﺎرە و ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری دەڵێــﻦ، ﮔەرﻣــﺎوەﻛﺎن ﺑﺎﺷــە ،ﺑــەم ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻟەو دۆﺧەﻛەدا ﭘێﻨﺞ ھــەزار ﺑە زۆر دەزاﻧﻦ ،ﻛەﺳــێﻚ ﻛــە ھەﻣﻮو ڕۆژێــﻚ دەﭼێﺘە ﺋەو ﮔەرﻣﺎوە دەڵێ ،ﺋەﮔەر ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧەﺑﻮو ،ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺋێﺮە ﺑﺒەﯾﻦ. ﺋﺎوات ﺣەﺳەن ﯾەﻛێﻜە ﻟەواﻧەی ﻛــە ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 20ڕۆژە ﺑەردەوام دەﭼێﺘە ﺣەﻣﺎم و ﺧﯚی دەﺷــﻮات و دواﺗﺮ دەﭼێﺘەوە ﺑﯚ ﻣﺎڵەوە .ﺋــەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺋــﺎو و ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە زﯾﺎن ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدات ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻮوﺷــﺘﻦ
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەوت و ﻛﺎرەﺑﺎ ﮔەرﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔەرم دەﻛەﻧەوە
ڕۆژاﻧــە دەﺑێــﺖ ﭘێﻨﺞ ھــەزار ﺑﺪەﯾﻦ“. ﺳــەﻻم ﻣﺤەﻣــەد ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی وﺗﯽ ﺳــﻮﯾﺪ ﺑﻮوە و ﺋــەم ﻣﺎوەﯾــە ھﺎﺗﻮوەﺗــەوە ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دەڵێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑﯿﻨﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿــﻦ و ڕۆژاﻧەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺖ ﺑە ﺧﯚﺷﻮوﺷﺘﻦ ھەﯾە ،ﻧﺎﭼﺎر دەﺑێﺖ ﭘەﻧــﺎ ﺑﺒەﯾﺘە ﺑــەر ﮔەرﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ دەرەوە“. ﺧﺎوەﻧــﯽ ﮔەرﻣﺎوەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات” ،ﺗﺎ ﭘێﺶ ﺳێ ھەﻓﺘە، ﺧەڵــﻚ زۆر ﺑەﻛەﻣــﯽ دەھﺎﺗﻦ، ڕۆژی وا ھەﺑــﻮوە ﺗەﻧﯿﺎ دەرﮔەی ﮔەرﻣﺎوەﻛەﻣــﺎن دەﻛــﺮدەوە، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﭼﻮار ﻛەﺳــەوە ﻓﺮﯾﺎی ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔەرﻣﺎو ﻧﺎﻛەوﯾﻦ“. ”دوای ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ڕەوﺷــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟــەم وەرزی ﺳــەرﻣﺎﯾە ،ڕۆژاﻧە ﺳــەرووی 70ﻛەس ڕوو دەﻛەﻧە ﮔەرﻣﺎوەﻛەﻣﺎن و ﺟﺎری وا ھەﯾە ﺑــﯚ 100ﻛەﺳــﯿﺶ زﯾﺎﺗــﺮ دێﻨە ﺋێﺮە ،ڕۆژ ھەﯾە ﻓﺮﯾﺎی ھەﻣﻮو ﺋەو ﺧەڵﻜــە ﻧﺎﻛەوﯾﻦ ،دەﺑێﺖ ﺋەوەی دێﺖ ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﮔەرﻣﺎوەﻛە ﭼﯚڵ ﺑێﺖ“ ،ﺧــﺎوەن ﮔەرﻣﺎوەﻛە وای ﮔﻮت.
ﺗەﻧﮕﮋە و ﺑەرھەﻣﯽ ھﺎوردە ھەڕەﺷە ﻟە ﺗﺎﻛە ﻛﺎرﮔەی ﺋﯿﺴﻔەﻧﺠﯽ دھﯚك دەﻛەن وﺷە/دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﻛﺎرﮔەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻔەﻧﺞ ﻟــە دھﯚك ﻛــە ﺗﺎﻛــە ﻛﺎرﮔەی ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێــﺮاق و دەﺗﻮاﻧێــﺖ رۆژاﻧە 66 ھەزار ﻣەﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷە ﺋﯿﺴﻔەﻧﺞ ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺖ ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺑەرھەﻣــﯽ ھﺎوردەوە، ﺑەرھەﻣەﻛەی ﺑﯚ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﯿﻮە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔە:
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻧﯿﯿە داﺑەزﯾﻮە .ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔەﻛە رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ”ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿــﭻ ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻧﯿﯿە“. ﻟﻮﻗﻤﺎن ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔەی ھێﻤﻦ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺞ ﻟە دھﯚك ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﻛﺎرﮔەﻛەﯾــﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﺋﯿﺴﻔەﻧﺞ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت.
ﺋێﺴــﺘە رووﺑەڕووی ﻛێﺸــەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ دەﺑﯿﻨەوە“. ﺋــەو ﻛەرەﺳــﺘﺎﻧەی ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺞ ﻟــە ﻛﺎرﮔــەی دروﺳــﺖ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێــﻦ ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟــە ﺋەوروﭘﺎوە ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﻦ و دواﺗﺮ ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠەﻛە ﺑەرھــەم دێــﺖ ،ﺑەرھەﻣەﻛە ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﺳﺎغ دەﻛﺮێﺘەوە. ﻣەﺣﻤــﻮود دەڵــێ” ،ﺑەرھەﻣﯽ
ﺳﺎﻻر ﺷﯿﻤﺎل:
ﺋەو ﺋﯿﺴﻔەﻧﺠە ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەی دھﯚك ،ھﯿﭽﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ
ﺑﺎﺷــە و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻮودی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ دەﺑێ“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔەﻛە، ﺋەوان ھەﺷــﺖ ﺟﯚری ﺋﯿﺴﻔەﻧﺞ ﺑەﭘێﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺞ ﺑەرھــەم دێﻨــﻦ، ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ، ھــﺎی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ،ﺳــﻮﭘەر ﺋەی و ﺳﻮﭘەر ﺑﯽ و ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﺋێﺴــﺘە ﻟــەو ﻛﺎرﮔەﯾــەدا 150
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2003ھﯿﭻ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻔەﻧﺞ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑﻮو
13
ﻛﺮێــﻜﺎر دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎرﯾــﺎن ﺑــﯚ رەﺧﺴــﺎوە ،ﺑــەم وەك ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔەﻛــە دەڵێ، ”ﺧﺴــﺘﻨە ﺳــەر ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮی ﻛﺮێــﻜﺎران ﻛﺎﺗێــﻚ دەﺑێﺖ ﻛە ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺎرﮔەﻛە ھەڵﻜﺸێﺖ، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەرھەﻣەﻛە زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێــﺖ ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛﺮێﻜﺎران دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ دەڕەﺧﺴێﺖ“.
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺋﯚﭘێﻚ داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 50ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە
ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﭼﺎرەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻧﺎﻛﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺋەﮔەر ﺗــﺎ ﻛﯚﺗــﺎی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻓﺘەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣﺎﻧﮕەﻛــەدا ﺑﻤێﻨێﺘەوە، ﺋەوا ﺑەراورد ﺑە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم ،داھﺎﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 50ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑەرز دەﺑێﺘەوە و ﺋەﮔــەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑﮕﺎﺗــە 60دۆﻻر ،داھﺎﺗەﻛە 150 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە. ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری دەڵێــﻦ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت راﺳﺘە ﻛەﻟێﻨﯽ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗــﯽ داراﯾﯽ ﭘڕ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەم ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ھەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوو ﺟێﮕــەی دڵﺨﯚﺷﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو، ﺋەوەﺑﻮو ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻣــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﯚﭘێﻚ ﺑﯚ ﺳﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ،ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت 16%ﺑەرز ﺑﻮوەوە و ﻟە ﺳــەرووی 46دۆﻻرەوە ﮔەﯾﺸــﺘە ﺳەرووی
54دۆﻻر .ﺑــەو ﭘێﯿــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑەرز دەﺑێﺘەوە. ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺗێﻜڕای ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻧﺰﯾﻜەی 51دۆﻻر ﻓﺮۆﺷــﺮا و ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯿﺶ ﺑﯚ ﺧﻮار 50 دۆﻻر داﺑــەزی .دواﯾﯿﻦ راﭘﯚرﺗﯽ
ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 12 دۆﻻر ﺟﯿﺎوازی ھەﺑﻮوە. ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﺗﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم راﭘﯚرﺗە 5.11.2016 ،ﺑﯚ ﺳەرووی 54دۆﻻر ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە و ﺋەﮔەر ھەر ﺑــەو ﻧﺮﺧە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ، ﺋەوا ﻟە ھــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳێ دۆﻻر ﻟە ﺗێﻜڕای ﺋــەو ﻧﺮﺧــەی زﯾﺎﺗــﺮ دەﺳــﺖ
دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺪو ﭘﺸﺪەری ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری:
دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚی ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﭘﺸﺘﺌەﺳﺘﻮور ﺑە ﻧەوت رزﮔﺎر ﺑﻜﺎت. ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮدووە ،ھــﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣە و ﻟەو ﻣﺎﻧﮕەدا ﺗێﻜــڕای ﻧﺮﺧﯽ ھــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺮاوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 39 دۆﻻر راﮔەﯾەﻧــﺮا .ﺑەو ﭘێﯿە ﻧﺮﺧﯽ
دﻛﺘﯚر ﺑێﻮار ﺧﻨﺴﯽ راوێﮋﻛﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺋﺎﺑﻮوری:
ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت، ﺋەوەﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑﺪات.
دەﻛەوێﺖ ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم دەﺳﺘﯽ ﻛەوﺗﻮوە. ﻟەو ﻣﺎﻧﮕەدا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرووی 19ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﺑەرھەم ھێﻨــﺎ ﻛە ﺑﯚ ھەر رۆژێﻜــﯽ دەﻛﺎﺗــە 614ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ،ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە ﻧەوﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺮاو دوو ﻣﻠﯿﯚن و 269 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ ﺑــﯚ ﭘﺎوﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛەڵەك و ﺑﺎزﯾﺎن ﻧﺎرد و 16ﻣﻠﯿﯚن و 766ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯿﺸﯽ ھەﻧﺎردەی دەرەوە ﻛﺮد .ﺑە 39دۆﻻرەﻛە ﺑڕی ﭘﺎرەی ﻧەوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷﺮاو ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟــە 636ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻛە دواﺗﺮ
ﻧﺰﯾﻜــەی 200ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺑــﯚ ﭘێﺘــﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك و ﻗەرزی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﺧەرﺟﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮا. ﺋەﮔەر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺋەوە ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ 12ی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺗێﻜڕای ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت 54دۆﻻر ﺑێﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻣــﺎن ﺑــڕی ﻧــەوت ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە دەﮔەﯾﻦ ﻛــە ھــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻟــە ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە 42دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ و ﺑە ﮔﺸﺘﯽ داھﺎﺗەﻛە دەﻛﺎﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 680ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﭘێﺸﺘﺮ ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯽ ﮔﻮﺗﺒﻮوی ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑﮕﺎﺗە 100دۆﻻرﯾﺶ ،ھێﺸــﺘﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت .دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺪو ﭘﺸــﺪەری ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﮔﻮﺗەﻛەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەوراﻣﯽ دەﻛﺎت و ﭘێﯽ واﯾە ﻧﺎﺑێﺖ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت دڵﺨﯚش ﺑێﺖ. ﺋــەو رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﺋەﮔەر رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ رژد ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑﮕﯿﺮێﺘە ﺑــەر ،ﺋەوا ﻟە داھﺎﺗــﻮودا دەﻛﺮێﺖ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــەدا زاڵ ﺑﯿﻦ .ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﻧﻤﻮوﻧەی وﺗﯽ ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷــﻮور ﺋﺎﻣﺎژە ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەی
داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﺪا 636ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﻮو.
داراﯾﯽ دەرﺑﺎزی ﺑێﺖ ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛــە ﺋەوان ﻟــە راﺑﺮدوودا وەك ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەوﺗﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە و ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار و ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﺪا ھێﻨﺪەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون. ﭘﺸــﺪەری، ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت راﺳــﺘە داھﺎت ﺑــەرز دەﻛﺎﺗەوە، ﺑــەم ھەﻣــﻮو ﺋــەو داھﺎﺗەی ﺑــەرز دەﻛﺮێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺑەﻛﺎرﺑــﺮدن دەڕوات و ھﯿــﭻ ﻟە ﭘﺮﺳەﻛە ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ و ﺋەوﭘەڕەﻛەی ﻟەواﻧەﯾــە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻚ ﺑــﮕﺎت .دەﺑێ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﯾﻜەری
ﺧــﯚی داﺑڕێﮋێﺘــەوە و ﭘﻼﻧێﻜﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ھەﺑێــﺖ و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑــە ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ، ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﺑﺪات و ﺧﯚی ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﭘﺸﺘﺌەﺳﺘﻮور ﺑە ﻧەوت رزﮔﺎر ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺎت ﺋەﮔەر رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﺗﯚﻛﻤە ﺑﮕﯿﺮێﺘە ﺑەر ،ﻟە ﻣــﺎوەی ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵﺪا ﻟە دۆﺧەﻛە دەرﺑﺎز دەﺑێﺖ و دوای 10 ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﺒﯿﻨێﺖ. ﻟە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە دﻛﺘــﯚر ﺑێﻮار ﺧﻨﺴــﯽ راوێﮋﻛﺎری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە
ﻛﺮد ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻗﺎزاﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت، ﺋەوەﯾــە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﺑــﺪات ،ﺑــەم ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻧﺎﻛﺎت. ﺋــەو دەڵێﺖ ھەر وﺗێﻚ ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻧەوت ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﭘﻼﻧﯽ رێﻜﻮﭘێﻚ داﺑڕێﮋێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوە و ﻧﺰﻣﺒﻮوﻧەوەداﯾە و ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻧﺎﻛﺎت .ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــەش ﭘێﺪاﮔــﺮی ﻟەوە دەﻛﺎت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺪرێﺖ.
ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﻛﺎری ﺑﯚ دەﻛەن
ﺑەﻏﺪا ھەوڵﯽ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدات
وﺷە /ﺑڵﻨﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا، ھەوڵﯽ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدات و ھەرﯾــەك ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛەن، ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە و ﺷﺎرەزاﯾﺎن دەڵێﻦ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە. ﺑەﭘێــﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ،ھەرﯾەك
ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﺎر ﻟــە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻛەن ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻻوازﻛﺮدﻧــﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد” ،ﺋەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﻛــە ﺑەداﺧەوە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣــەڵ
ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛــەن ،ﻟەﻻﯾــەن ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻋێﺮاق و ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ دەﻋﻮە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﺖ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە ﻻوازﻛﺮدﻧــﯽ دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا و ﺋەو ھەوڵەش ﻟە ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژە ﺑﻮدﺟــەی 2017ی ﻋێﺮاق ﺑەﺗەواوەﺗﯽ رەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە“. ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﺑﻮدﺟــەی ﺳــﺎڵﯽ 2017 دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛــﺮد ،ھەرﯾەك ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﮔﯚڕان و
ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛﯿﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮد ﻛە ﻟــە ھەﻣﺒەر رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ رۆژاﻧــەی 300 ھەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك، ﺑەﻏــﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪات ،ﺑەم ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دژی وەﺳﺘﺎﯾەوە و داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛەی ﺑﺎﯾﻜﯚت ﻛﺮد. ﻋەرەﻓــﺎت ﻛــەرەم ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،رادەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﺑەﻏﺪا ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە دەﺑێﺖ ﻟە ﺳــەر داھاﺗﻮوی ﺋەو ﺷــﺎرە ،ﺑﯚﯾە ﺑەداﺧــەوە ﺋەو
ﺧەﺑﺎت و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــەی ﻟەﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﻟەﭘێﻨﺎو ﻛەرﻛﻮوك دراوە، ﺋەﻣڕۆ ھەﻣﻮوی ﺑەﻓﯿڕۆ درا“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻛەرﻛﻮوك ﺑەدڵﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎو دەﺑەﯾﻦ، ﺋەﻣــڕۆ ﺋــەو ﻻﯾەﻧﺎﻧــە دڵــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن رادەﺳــﺘﯽ ﺑەﻏﺪا ﻛﺮد ،ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەوە رازی ﻧﯿﯿە و ﺋەوەش ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە“. ﻛەرەم ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەھەﻣــﻮو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧەوە ﻛﺮد ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــەو ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾە رازی ﻧﯿﯿــە و دەﻧﮕﯽ ﭘێ ﻧەدەن، ﺑەم ﺟﮕە ﻟە ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚن ،ھەﻣﻮوان دەﻧﮕﯿﺎن ﭘێ دا و ﮔﻮێﯿﺎن ﺑەﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻧــەدا ﻛە ﻟەھەﻣﺎن ﺣﺰﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە“. ﭘێــﺶ ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﺑﻮدﺟــەی ﻋێــﺮاق و رەزاﻣەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺑە رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺑەﻏــﺪا ،ﺋەو ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە، ﺋــەوەش ﺑــەﻻی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ،وەھﺎ ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی دۆﺳﯿەﻛە دەﻛﺎت. رێﻨﺎس ﺟﺎﻧﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ
ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭘێﺶ ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە ﺑﯚ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﻛﯚ ﻧەﺑــﻮوەوە و ﻟەﮔەڵ ﺟێﮕﺮەﻛەی ﻛﯚﺑﻮوەوە ﻛە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە ،ﺋﺎﯾﺎ دەﺳــەﺗﯽ ﻛێ زﯾﺎﺗﺮە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەش ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑــﻮو ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ رادەﺳﺘﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑﻜەﻧەوە“. ﺟﺎﻧﯚ ﺋــەوەش ﺑەﺑﯿــﺮ دێﻨێﺘەوە، ”ﻣﺎوەﯾــەك ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯾﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎرد ﺑﯚ ﺋــەوەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك راﺑﮕﺮێــﺖ و ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘەش دەﻛﺮێــﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﭘﯿﻼﻧەﯾە ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋەو داواﻛﺎرﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻟــە دوای ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻜەن ﺋەوەﺷــﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەو ﭘﯿﻼﻧەش ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳﺖ ﻧەھێﻨێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و رای ﮔﺸﺘﯽ ﻟەوە ﺋﺎﮔەدار و ھۆﺷﯿﺎر ﺑێﺖ“. ھاوﻛﺎت ﻧەﺟﯿﺒــە ﻧەﺟﯿــﺐ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻛﻮرد ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾەی ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان ﭘێﺸــﻜەش
ﻛﺮاوە ﭘﯿﻼﻧێﻜە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ زۆرﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﻟﯿﺴــﺘﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ھەﯾــە و ﺋــەوەش ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ و ﭘێﺶ ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەش ﺳەرداﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺋەوان ھەﻣــﻮو ھەوڵێﻚ دەدەن ﻛە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﺨﺮێﻨە ﺳــەر ﺑەﻏﺪا و ﺑەﺋﺎﺷﻜﺮاش ھەوڵﯽ ﺑﯚ دەدەن .ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮدووە ﺑەﻏﺪا ﭼﯚن ﭘﺎرەی ھەرێﻢ دەدات ﻛە ﺋێﻤە ﻧەوت رادەﺳــﺘﯽ ﺳﯚﻣﯚ ﻧەﻛەﯾﻦ ،ﺑەم چ ﮔﺮﻧﺘﯿﯿەك ھەﯾــە ﻛە ﺋێﻤە ﻧەوت رادەﺳــﺘﯽ ﺋــەوان ﺑﻜەﯾــﻦ و دواﺗﺮ ﭘــﺎرە ﺑﯚ ھەرێــﻢ رەواﻧە ﺑﻜــەن ،ﺑﯚﯾە ھﯾﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﻧﯿﯿە“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﻛە ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و ھاوڕێﻜﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤــەدان و ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗــﻦ ﺋەﻣە ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺋەواﻧﯿﺶ ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە، ﺑەڵێ ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﻧﯿﯿە“.
ﻋەرەﻓﺎت ﻛەرەم:
رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﺑەﻏﺪا ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە دەﺑێﺖ ﻟە ﺳەر داھاﺗﻮوی ﺋەو ﺷﺎرە
ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد
ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە دەﮔﻮزەرێ ﻟە ھﯿﭻ وت و ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿە ،وﺗێﻚ ﻟێﻮاﻧﻠێﻮ ﻟە ﻛێﺸــە ،ھەرﯾەﻛە و ﺑەﺗەﻣﺎی دووﺷەﺷــە ،ﭘﺸﻜﯽ ﺷــێﺮ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﯽ و رێﻮی ﺑﯚ ﺋەوی ﺗﺮ دەﺧﻮازێ .رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﺋﺎﺳﺎﻧە و ھەرﯾەﻛە و ﺑەر ﺑﻮوەﺗە ھەڵﺪاﻧەوەی ﻋەﯾﺒﯽ ﺋەوﯾﺘﺮ، ﻛەس ﭘﻮوﺷــێﻚ ﻟە ﭼﺎوی ﺧﯚی ﻧﺎﺑﯿﻨێ و ھەزاران ﻋەﯾﺐ و ﺧەوش ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر دەدۆزێﺘەوە ،ﯾەﻛﺘﺮ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﻛــﺮدن و ﺗﯚﻣەﺗﺒەﺧﺸــﯿﻨەوە ،راﺑﺮدوو ھەڵﺪاﻧــەوە و ﺑە ﭼﺎوی ﺗەﺳــﻚ رواﻧﯿــﻦ ﻟەوﯾﺘﺮ، ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧــە و زاڵﺒﻮوﻧﯽ ھەﯾﻤەﻧە و ﺳــێﺒەری ﺣﺰب ﺑەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا و ﺑﺎرﮔﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ھەﻣــﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــەوە ،وای ﻛــﺮدووە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻮێﺮی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﺪات و ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑڕﮔە و ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت .ﻛﺎت ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑەردەواﻣﻦ .ھەرﻛﺎت ﺷەﻗﺎم ﮔڕ ﺑﮕﺮێ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن زﯾﺎد دەﻛﺎت و ﺑەﺧﺎوﺑﻮوﻧەوەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﺶ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن دەوەﺳﺘێﺘەوە ،ﻛەس ﺑــە رژدی ﺧﯚی ﺑە ﺳــﺎﺣێﺒﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ ﻧﺎزاﻧێ ﻛە وەك ﺋﺎو داری ﭘەروەردە ﻛﺮدووە و ﻟەﺳــەر ﺳــەر راﯾﮕﺮﺗﻮوە. رۆژ ﺑــە رۆژ ﺣﻜﻮوﻣەت زﯾﺎﺗــﺮ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺧەڵﻜﯽ ﻟە دەﺳــﺖ دەدا ،دەزﮔەﻛﺎن ﺗــﺎك و ﺟﻮوت دەوام دەﻛەن و ﻟە ھەﻧﺪێ ﺷــﻮێﻦ وەك ﺑڵێﯽ ﺑەڕەﯾﯿﯿە، ﻟێﭙێﭽﯿﯿﻨــەوە ﻟەﮔــەڵ ﻛەس ﻧﺎﻛﺮێ ،دەﺳــﺘە و ﮔــﺮووپ و ﺗﯚڕەﻛﺎن ﻟە ﺳــەرووی ھەﻣــﻮو ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑڕواﻧﺎﻣــە و ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿەﻛەوەن ،چ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﻛەس دەﺳــﺖ ﺑەرﻧــﺎدا ،ﺋــەوەی ﻟە ﺷــەرﻣﯽ ﻣێﮋووی ﺧﯚﺷﯿﺪا دەﺳــﺒەردار ﺑێ ،ﺋەوا ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑە ﻛەس ﭘــڕ ﻧﺎﺑێﺘــەوە ،ﻣﻠﯿﯚﻧێﺮ و ﻣﻠﯿﺎردێــﺮی ﻋەﻧﺘﯿﻜەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑﯚ ﻛەس ﻧﯿﯿە ﭘێﯽ ﺑێﮋێ ﺋەم ﺳەروەﺗەت ﻟە ﻛﻮێ ﺑﻮو ،ﻧەك دڵﯽ ﮔەرد ﺑﮕﺮێ و ﺑە ﺳەروەﺗەﻛەﯾەوە ﺳەﻧﮕەر ﺑﮕﻮازێﺘەوە. ھەﻣﻮو دەڵێــﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ھێﻨــﺪەی ﻣﻮوﭼەی ھەﻣﻮو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ ﭘﻠە ﺑﺎ و راوێﮋﻛﺎر و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر و وەزﯾﺮ و ﺑﺮﯾــﻜﺎری ،ﺑﯚ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ،ﺑﺎرە ﺑەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە .ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣﻮوی ﺣﺰب ﺑەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺪا ﺳەﭘﺎﻧﺪووە ،دواﺗﺮﯾﺶ ھەﻣﻮو دەم ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﻮﺗﻦ و ﺋەوﯾﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەﻣﺪەرەوەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﯾە ﺑێﺖ. وﺗێﻚ ﭼﻮاردەوری ﺳــێوی ﺋﺎﮔــﺮ و ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی ﻟــێ دەﺑــﺎرێ ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەر ﻛەﺳــﯽ ﺑــەدڵ ﻧەﺑێ دەری دەﻛﺎت و ﻟــە وەزﯾﻔــە دووری دەﺧﺎﺗەوە و ھەﻧێﻜﯿﺸﯿﺎن رەواﻧەی ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە دەﻛﺎت .ﺑەردەوام ﮔﭭــە ﮔــﭫ ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧەوە دەﻛﺎت و ﮔﻮﻧﺪە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن دەﺳــﻮوﺗێﻨێ ،ﺋێﺮان ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ھەر ﺷﺎرێﻜﺪا ﻛﺮێﻨێﻜﯽ داﻧﺎوە و رۆژاﻧە ﺑە ﺑەرﭼﺎی ﺧەڵﻜــەوە ﺧەڵﻜﺎن ﻟە دار دەدات و ﭼﺎوﺗﺮﺳــێﻨﯽ ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮی ﭘــێ دەﻛﺎت و ﭘێﯿــﺎن دەڵێ ﺋەﮔەر وەدووم ﻧەﻛــەون ،ﻻﭘەڕەﯾەك ﺗﯚﻣــەت و ﻛﺮێﻨێﻚ ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧێﻮاﻧﻤﺎن دێﻨێ .ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﻮوەﺗە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ چ ﻛێﺸــﻤەﻛێﺶ ھەﯾە چ ﺟﯚرە ﭼەﻛێﻚ ھەﯾە ﻟەو وﺗە ﺗﺎﻗﯽ دەﻛﺮێﺘەوە، ﺋەو وﺗە ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺧﺎﭘــﻮور ﺑﻮو ،ﻣەﮔەر ﺋﺎوارە و ﺳەرﮔەردان و ﻟێﻘەوﻣﺎو روو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ﻟێﯿەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺷﯿﻌﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺗﺎزە ﺗﺎزە ھەﯾﻤەﻧەی ﺣﺰﺑــﻮی ﻟﺒﻨﺎن ﭘــﺎت دەﻛﺎﺗــەوە و ﺑەﻓەرﻣﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە دەﺳﺘەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﻧﺎﺳێﻨێ، ﺑﯚ ﺋەم ﭘەﻧﺠەرەﯾەش زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺎن ھەڕەﺷەﯾە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻛەواﺗە ھەرێﻤێﻚ ﻟەﻧﺎو ﻛﻮورەی ﺋەم ﺋﺎﮔﺮﺳﺘﺎﻧەدا ﺑێﺖ و ﺑەو ﺣﺎڵەی ﺧﯚﯾﺸﻤﺎﻧەوە ،ﭼﯚن ﻟﺒﻨﺎﻧێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛﻮرد ﺧﯚڕاﮔﺮی و ﭼﯿﺎﻛﺎن و زﻣﺎﻧەﻛەی ﭘﺎراﺳــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻟە ﻣێﮋوودا ھﯿﭻ ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳــێﻜﯽ ﻧەﺑﻮوە .ﻟــەو رۆژاﻧەدا ﺗﺮەﻣﭗ دەﯾﮕﻮت وت ھەﯾە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘﺎراﺳــﺘﻮوﯾەﺗﯽ دەﻧﺎ ﻧەدەﻣﺎ ،ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە و ھﺎوﺷێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮو، ھەﻗە ﺋێﻤەش ﺑەدوای ﭘﺎراﺳــﺘﻨێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾەدا ﺑﻜەوﯾﻦ ،ﺑەم ﺑەم ﺣﺎڵە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەی ﺋێﺴﺘەوە ﻧﺎ، ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻨﻜەی ﻓﺮاوان ﺑێ ﯾﺎ ﺑﭽﻮوك ،ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ رﯾﺸــەﯾﯽ و ھەﺳــﺘﺎﻧەوە و ﭘﻼﻧــﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﺎﺑﻮوری ھەﺑێ .
ﺋﺎﺳﯚ ﺣﺎﺟﯽ
ﺗەﻟەﻋﻔەر ﺑﯚ ھێﺰە ﺷﯿﻌەﻛﺎن و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺑﯚ ﺋێﺮان زۆر ﮔﺮﻧﮕە، ﭼﻮﻧﻜە ﺗەواوﻛەری ﺋەو ھێڵەﯾە ﻛە ﺋێﺮان ﻟە رێﮕەی وﺷﻜﺎﻧﯽ ﺑە ﺳﻮورﯾﺎوە دەﺑەﺳﺘێﺘەوە ﺑەوەش ﺑە ﻣﺎﻧــﺎی ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷــﯿﻌﯽ دێ ﻛە ﻟــە ﯾەﻣەﻧەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و ﺑە ﺑەﺣﺮێﻦ و ﺳــﻌﻮودﯾە و ﭘﺎﺷــﺎن ﻋێﺮاق ﺗێﺪەﭘەڕێــﺖ ﺑەرەو ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟﺒﻨﺎن ﺋــەو ھەﻣﻮو ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾە ﭘێﻜەوە دەﺑەﺳﺘێﺘەوە. ﺑﯚﯾە ھێﺰە ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﭘەﻛەﻛە ،ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧەی ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪﯾــﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ﻟــە دەوروﺑــەری ﺗەﻟەﻋﻔــەر، دەﯾﺎﻧــەوێ ﭼﯚڵﯿــﺎن ﺑﻜەن و ﺧێﺰاﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﺒەن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯿﺎن ﺑﻜەن ،ﭘەﻛەﻛە ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻣﺎدﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻟە رێﮕەی رێﻜﺨﺮاوی ”ﺋێﺰدا“ ﻛــە رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺑەﻧﺎو
ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿە ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﺪا ﺳــەرﺑە ﭘەﻛەﻛەﯾــە و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ،ﻟــە رێﮕەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯚﺑﯿﯿــەك ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛەﻧەدا ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑڕوا ﺑــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑێﻨﻦ ﺑڕﯾﺎری ﺑﺮدﻧﯽ 15ھەزار ﺋێﺰﯾﺪی داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧە ﺑﺪەن ﺑﯚ ﻛەﻧەدا. ﺋێﺮان ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟــە رێﮕەی ھەﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑە ﺗەواوی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ھێڵــﯽ ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺋێﺮان ﺑە ﺳــﻮورﯾﺎﯾﺎن ﻛــﺮدووە ھەر ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ و ﻣەﻧﺪەﻟﯽ ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺗەﻟەﻋﻔەر ،دەﯾــەوێ ﺑەردەوام ﺋەو ھێڵە ﺑە ﮔەرﻣﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە، ﺑﯚﯾە ﺋﺎزاداﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵﯿﺎن ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەﭘێــﺶ ﺣەوﯾﺠــە ﺧﺴــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋﺎراﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ
ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﭘێ ﺑــێ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دەﻧﮕەﻛﺎن ﻛﭗ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺑﯚﯾە ﺑــە ھەﻣﻮو ﭘێﻮەر و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪاری ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﯿــەوە، و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەك ﻟەﯾەك ﻓﺎﺷﯿﻠﺘﺮن. ﺋێﺴــﺘە دوای ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﻛــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﻧﻮێﺶ ﺧﺮاوەﺗە ڕوو ،ﻟەم ﻛﺎﺗە ھەﺳــﺘﯿﺎرەدا ﻛە ﻧﺎوﭼەﻛــە ژان ﮔﺮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ و ﺧەرﯾﻜﯽ ﻟەﺑەرﯾەك ھەڵﻮەﺷﺎﻧە، ﮔﺮﻧﮕــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑەھێﺰ و ﺋﯿﺮادە دروﺳــﺖ ﺑﺒێ ،ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﭘێﻨﺎﺳە و ﻣەﻓﮫﻮوﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ڕازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺰب ﻧﯿﯿە ﻟە ﺧــﯚی ،ﺋەﮔەر ﺑەدوای داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﮔەڕێﯿﻦ، ھەرﮔﯿــﺰ ﻧﺎﺑێ ﻟــﻖ و ﻣەڵﺒەﻧﺪ
ﻣﺎﻣەڵەﻛــەی و ﻣﺎﻓەﻛەی 101 %ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺣەق ﺑــێ ،ھەر ﺑــە ﺋەﻧﻘەﺳــﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﺳەرزل و دەﺑەﻧﮕﺎﻧەی ﻛﺮاوﻧەﺗە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ﻣﯿﺰاج ﺑﯚی ﻧﺎﻛەن ،ﺋەﻣە ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﻧەﺑﻮوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە دەﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﻛەﻟەﭘﻮوﭼﺎﻧــە ﺑﺒڕێﺘــەوە ﻛە ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺗﺎ ﺋێﻮارە ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﭘێﺸﻮازی ﻟە دوو ﺳــەرداﻧﻜەر ﺑﻜــەن .ﺋەﻣــە ﺋەﮔــەر ﺑڕﯾﺎرە ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ ﺑﻜەﻧەوە، ﺋەﮔەر ﺑﺸﻤﺎﻧەوێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑەرﮔﯽ دﯾﻮەﺧﺎن ﺑﺴﺎزێﻨﯿﻨەوە و ژووری ﺑەڕێﻮەﺑەر و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﻮﻛﺘــە و ﻗﺴــەی ﺑێ ﻣﺎﻧﺎ ﺑــﻦ ﻟەﮔەڵ
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ داھﺎﺗﻮو ﺗەواوی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﺎﯾﺎن ھەﺑێﺖ و ﻣەﻛــﯚ و .ھﺘﺪ ﻟە ﺳــەرووی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و وەزارەﺗــەﻛﺎن ﺑــﻦ ،دەﺑــێ وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھێﻨﺪە ڕێﻚ و ﭘﻮﺧﺖ ﺑﻜﺮێﻦ ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺑە ﻣەﺣﺴﻮوﺑﯿەت و ﻣەﻧﺴﻮوﺑﯿەت ﻟە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ ﻛﺎرﻣەﻧﺪەوە ﺗﺎ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛﺎری ﻛــﺮد ،ﻟــە ﻛﺎرەﻛــەی دوور ﺑﺨﺮێﺘــەوە و ﺑﮫێﻨﺮێﺘــە ﺳــەر ﺷﺎﺷــەی ﺗﯿﭭــﯽ ،ﺋﺎﺧﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪاری ﺑــە ﻟێﮕەڕێ و واﺳﺘە و واﺳﺘەﻛﺎری و ﺧﺎﺗﺮاﻧە، ﻧﺎﭼێ ﺑەڕێﻮە. ﺧەڵﻚ ﺑە ﺗەواوی ﻟەﺳــەر ﺣەﻗە و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ھێﻨﺪە ﻓﺸــەڵ و ﺑێ ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘــڕ ڕۆﺗﯿﻦ و ﺧــﺰم ﺧﺰﻣێﻨەﯾە، ﺧەڵﻚ ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧﺎﭼێﺘــە ھﯿــﭻ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑەر ﻟــەوەی ﺑﭽێ و دۆﺧەﻛــە ﺑﺒﯿﻨــێ ،ﭼــﺎك دەزاﻧێ ﺋەﮔەر واﺳــﺘەی ﻧەﺑێ،
دۆﺳﺖ و ﺑﺮادەراﻧﯿﺎن ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳﺎ ،ﺋەﻣە ھەر وەك ﺧﯚی دەﺑێ و ھﯿﭻ ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ. ﺋەواﻧــەی ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟــێ ﻛــﺮا ﻣﺸــﺘێﻜﻦ ﻟــە ﺧەروارێﻜــﯽ ﺷﻜﺴــﺖ و ﻧﺎڕێﻜﯽ و ﻓﺸــەڵﯽ و ﻓﺎﺷــﯿﻠﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ڕزﮔﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺴــﺎزێ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەﺳﺘەی ﭘﺸــﻜﻨەران داﺑﻤەزرێﻨﺮێــﻦ و ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەﻛﺎن ﺑــە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑﺴﻮوڕێﻨەوە ﺋەوﻛﺎت ﻣەھﺰەﻟەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــە ﺗــەواوی دەردەﻛەوێﺖ. ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﻮێ ﺑــە ﺑﺎﯾەﺧەوە ﻟێﯽ ﺑڕواﻧﺮێ ،داﻣەزراﻧﺪﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن، ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺗــەوە و ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ھــەن ،ﺋەوان ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﻟەم ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧە ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﻛــﺮدووە و ھﺎووﺗﯽ
ﺋەو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘێﮕە و ﭘﯚﺳــﺖ و ﭘﻠەی ﺑەرزﯾﺎن ﭘێ ﺑﺪرێ ،ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ھەر ﺋەﻣە ﻧﯿﯿە ،ﺋﺎﯾــﻦ و ﻧەﺗەوەﻛﺎن ﻟەﺗەك ﯾەﻛﺪا ﺑﮋﯾﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎﻧە ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺳــێﻜﺘەرە ﮔﺮﻧﮕــەﻛﺎن ،ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﻮوری، ﻛﻠﺪان ،ﺳﺮﯾﺎن و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ﻛــﺮاوە ﻛــە داﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾــە ،ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺑەﺟێﯿــە، ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــﯚ ﺋێﺰﯾﺪی و ﻛﺎﻛەﯾﯽ و ﺗەﻧﺎﻧەت زەردەﺷﺘﯽ و ﺟﻮوﻟەﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﺑﭽەﺳــﭙێﻨﺮێ ،ﻟەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺗــﺮ ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ڕێﮋەﯾەﻛە ﺑﯚ ھەرﯾەك ﻟەو ﻧەﺗەوە و ﺋﺎﯾﻨە ﺟﯿﺎﯾﺎﻧە ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و دەﺳــەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﺪا ،ﺋەﮔەر ﺋێﻤە ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﻤﺎن دەوێ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە زۆر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــێ ،ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧێﻚ، ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەك ،ﯾــﺎن ﺋێﺰﯾﺪی و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەك ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و وەزﯾــﺮ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﺎن ھەﺑــێ ،ﺑەﻣــە ﻧە دﻧﯿــﺎ ﺧﺮاپ دەﺑــێ و ﻧە ﻛێﺸــە دروﺳــﺖ دەﺑێ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەﻣە ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛﯚت و ﺑەﻧﺪاﻧەﯾە ﻛە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻛەﻣە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن دەﯾﮕﺮﻧەﺑەر و ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﺗﺮ دەﺑێ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەﺳــﺒەرداری ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە دووﺑﺎرە و ھەﻣﯿﺸــە ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردوواﻧە ﺑﯿــﻦ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗێــﻚ داﺑﻤەزرێﺘەوە ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛــە ﺑــێ و ﺗــەواوی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘێﮕە و ﺋﺎﺳــﺘﯽ زۆرﺑﺎﺷــەوە ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﻟەﻧــﺎودا ﺑﺒﯿﻨﻨەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ھێﻨﺪە ﺋﯿــﺮادە ﺑەھێــﺰ ﺑێ ﻛە ﻟــە ﺳــەرووی ﺣﺰﺑــەوە ﺑێ و ﺑە ﺗــەواوی ﺑﯚ ﺧەڵــﻚ ﺑێ و ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﮔەﺷــﺘﺮ ﺑە ﺋﯿﺮادە و ﺗﻮاﻧﺎوە ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێ.
ﺗەﻟەﻋﻔەر دوا ﺧﺎڵﯽ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻧﺎﻣێﻨــێ ،ﺋــەو ھێڵە ﺑــﯚ ﺋێﺮان ھێڵێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ و ﻛــەم ﺧەرﺟﯿﺘﺮ و ﺑێﺘــﺮس ﺑە ﺳــﻮورﯾﺎ دەﮔﺎت ﻟــە رێﮕەی وﺷــﻜﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ھێﺰە ﺷــﯿﻌﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ھێﺰێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻦ ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳﺎی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋەوە ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮە وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛــە ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗــﺪا ﺟﮕــە ﻟــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋێﺮان ﺑــەﻛﺎری ﺑێﻨێ .ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﻓﺸﺎرﯾﺸــە ﺑﯚ ﺳەر ﺳﻮﻧﻨە و ﻛﻮرد. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺳﻮﻧﻨە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ زەوی ﺳــﻮوﺗﺎو ﭘێــڕەو دەﻛەن ﻛــە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟێــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــە ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮردﯾﺸــﺪا ﺑەردەوام
دەﺑێﺘــە ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺗﺮﺳــﺎﻧﺪن و ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدن ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺑە ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟە ﺳــەرﯾﺎن ﻛــەم ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺸﯿﺎن ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ھەوڵﺪاﻧە ﺑﯚ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﺑەر ﻟە ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﺑە ﻧﺎوﭼەی ﻛێﺸەﻟەﺳــەر ﻧﺎﺳــﺮاﺑﻮون ﻛە ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣﺎدەی 140ی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛە زۆرﯾﻨەی داﻧﯿﺸﻮاﻧﯽ ﻛــﻮردن ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﻨە ﭘﺎراﺳﺘﻦ ﺑە ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺸەوە. ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﻛﺎﺗێﻚ دەڵێﻦ، ﺑە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ و ﺣەوﯾﺠە داﻋﺶ ﻟەﻧــﺎو ﻧﺎﭼێ، ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛە ﻟێــﺮە ڕووﻧە ﻛە ﺋەوان ﻟەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە ﭘﺎﺷەﻛﺸە
ﻧﺎﻛەن. ﺑەر ﻟە ﻣﺎوەﯾــەك ھەر ﺑەھەﻣﺎن ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷــﯿﻌﯽ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕﯾﺎری داوە ﻛــە دوو ﻧﺎوﭼەی ﺳــﻨﻮوری ﻟەﮔەڵ ﺳﻌﻮودﯾە ﻛە دوو ﺧﺎڵــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﮔﺮﻧﮓ ﻟەﺧﯚوە دەﮔــﺮن و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧە ﻟەﺳــەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒــﺎری ﺳــﻮﻧﻨﯽ ﻻ دراون و ﺧﺮاوﻧەﺗــە ﺳــەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻧەﺟەﻓﯽ ﺷــﯿﻌﯽ و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﻛﺮاون ،ڕێﮕە ﻧﺎدەن ﺧەڵﻜەﻛەی ﻛە ﺳﻮﻧﻨەن و ﻟە دوای ﺷەڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان داﻋﺶ و ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻟە ﺋەﻧﺒﺎر ﺋﺎوارە ﺑﻮوﺑﻮون ،ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳەر زێﺪی ﺧﯚﯾﺎن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا دەﺳﺘﯿﺎن ﻛــﺮدووە ﺑە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا.
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﮔﺮﻧﮓ ﭘڕۆژە و ﭘﻼﻧە
دوای ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی 20 ﻧﯚﭬێﻤﺒەری ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮاوﻧەﺗــە ﭘﺎﻛێﺠێــﻚ و ﺧﺮاوﻧەﺗە ﺑەردەم ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﯚ دووﺑﺎرە داڕﺷﺘﻨەوە و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧەوەﯾــﺎن ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯿەﺗﯽ ﻛــﻮرد وەك ﻧەﺗەوەی زۆرﯾﻨە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭘەﯾﺎﻣەﻛــە ﺑە واﻗﯿﻌــﯽ ﺑﻜﺎت و ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑﻨﻜە ﻓﺮەوان و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن، ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و دەﺳەﺗێﻜﯽ ڕزﮔﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣــەی ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﺳەرﻛﺮدە و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﮔﻮێــﯽ ﺷــﺎﻧﺪە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎی وﺗﺎﻧﯽ دەدەن ﻟــە ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﻧەﺗــەوە و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە ﻛﺮدەﯾﯽ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ڕەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە و ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو و ﺑــێ ﺋﯿﺮادە و ﭘڕ ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋە و ﺋﺎڵﯚزە ،ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﺑێﺘە ﮔﯚڕﯾﻦ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن. ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە، ﺑەﺗــەواوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑێ ﺋﯿﺮادە و ﺑێ ھەڵﻮێﺴﺘە ﺑەراﻣﺒەر داوا و ﻣﺎﻓــە راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺧەڵﻚ ﻧەوﺗﯽ ﻧﯿﯿە و زﺳﺘﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑێ دەﻧﮕە ،ﺧەڵﻚ ﻣﻮوﭼەی ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣەت ھەر رۆژەی ﻗﺴەﯾەك دەﻛﺎت ،ﺧەڵﻚ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻧﯿﯿە و ﻻی ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺋﯿﻔﻠﯿــﺞ دەﻛــﺮێ ،ﺋــﺎو وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﯿﯿە ،دەﯾﺎن ﻛێﺸەی ﺗــﺮ ھــەن ،ﻛــﻮرد ﮔﻮﺗەﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﻟــە ﮔﻮێﯽ ﮔﺎدا ﺧەوﺗﻮوە و وەﻣێﻜﯽ ڕاﺷﻜﺎوی ﺑﯚ ﺧەڵﻚ ﻻ ﻧﯿﯿە. ﻟــە دﻧﯿﺎدا ﺳــەدان ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی زۆر ﻟەوە ﻗﻮرﺳــﺘﺮ ﺑﻮون ،ﺑــەم ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ڕاﺳــﺘﯽ دوواون و ھەﻣﻮو ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن
ﺑﯚ ڕوون ﻛﺮدووﻧەﺗەوە و ﺑڕواﯾﺎن ﺑە ﺧەڵــﻚ ھێﻨﺎوە ﻛــە دۆﺧﯽ وﺗەﻛە ﭼﯚﻧــە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻛە ﺑڕوای ھﺎﺗــﻮوە و زاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ڕاﺳــﺘﮕﯚ ھەﯾە و ﺑە ﺷەﻓﺎﻓﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ڕوون ﻛﺮدووﻧەﺗــەوە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ داوای ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﺑﻜەن ،ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋــەوەی دووﺑﺎرە ھەﺳﺘﻨەوە ﺳەر ﭘێ ،ﺑەم ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەی ﺋێﻤــە ﺑێﺒﺎﻛە و ﮔﻮێ ﺑە داوای ﺷــەﻗﺎم و ﺧەڵﻚ ﻧﺎدات ،ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەروەردە و زاﻧﻜــﯚ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋەم وﺗە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑەﺳﺘﻮوەﺗەوە ﺑــە دۆﻻر و دراو ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﮔەر ﺑــە وردی ﻟێﯽ ﺑڕواﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ،ﭘﺎرێﺰەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﺋەﻧﺪازﯾﺎر و ھەﻣﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەوەی ھﺎﻧــﯽ دەدا ﻛﺎرەﻛــەی ﺑﻜﺎت، ﺗەﻧﯿــﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرەﯾــە ،ﻛەس ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ﺋەو ﻛﺎرەی دەﯾــﻜﺎت ﺧﺰﻣەﺗێﻜە ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺟﮕەﻟەوەی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛــە وەرﯾﺪەﮔــﺮی، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــە وﯾﮋداﻧــەوەش ﻛﺎرەﻛەت ﺑﻜەﯾﺖ. ﭘێﺸﺘﺮ ﻛە ﺑﻮدﺟە و ﭘﺎرە ھەﺑﻮو، ﺋــەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەی ﺋێﻤە وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑێ ﻛێﺸــە ﻟە ﺗەك ڕووﺑﺎرێﻜﺪا ﺧەوﺗﺒﻮو ،ھەرﻛﺎت ﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺮﺳﯿﺎن ﺑﻮواﯾە و ﻟە ﺋﺎوەﻛە ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪاﯾە و دەﻧﮕە دەﻧﮕﯿﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮداﯾە ،ﺑە ﺗﯚن ﺧﯚراﻛﯽ ﭘێ داون ﺗﺎ دەﻧﮕە دەﻧﮓ ﻧەﻛــەن ،ﺋەﻣە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﭘێﻨﺎﺳــەﯾە ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﭘﺎرەﻛە ﻧەﻣﺎوە و ﺋﯿﺘﺮ ﺧەڵﻚ وەك ﻣﺎﺳﯽ ﻧێﻮ ڕووﺑﺎرەﻛەن ،ﺑەردەوام دەﻧﮕە دەﻧﮕﯿﺎﻧــە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺋەم ﺟﺎرە ﺧەوﺗــﻮوە و ﮔﻮێ ﺑەھﯿﭻ ﻧﺎدات ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺑێ ﺣﻮوت و ﻧەھەﻧﮕﯽ ﭘﺎرە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،دەﺑێ ﺑە ﺋﯿــﺮادە ﺑێﺖ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧە ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێ دەﻧﮕﯽ ھەﻣﻮو ﻛەس ﻛﭗ ﺑﻜﺎت ،ﺑﻮدﺟەی ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎﺷﯽ
15
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
وﺗﺎر
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﺧەﺗﯽ ﺳەﺑﺰ و ﻣﻨﺪاڵﺒﺎزﯾﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ ﮐﻮردﯾﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﻗﺎﺟﺎرﯾﯿــەﮐﺎن ﺑــەو ﻧــﺎوەی ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷــﺎ ﺑﻮون ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ )(1796ی ﻋﯿﺴــﺎﯾﯽ ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ )(1925ی ﻋﯿﺴــﺎﯾﯽ ﺣﻮﮐﻤــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺎن ﮐــﺮد ،ﻟــەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺣــﻪوت ﭘﺎﺷــﺎ ﻟــەو ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾە ﺑەدوای ﯾەﮐﺪا ﺟڵەوی ﺣﻮﮐﻤﯿﺎن ﮔﺮﺗە دەﺳﺖ .ﺳــەردەﻣﯽ ھەر ﯾەﮐێﮑﯿــﺎن ﻟەواﻧــە ،ڕووداو و ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ دﯾﺎرﯾﮑــﺮاو و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗێﺪاﺑــﻮو) .ﺋﺎﻏﺎ ﻣﺤەﻣەد ﺷــﺎ( ﯾەﮐەم ﭘﺎﺷــﺎی ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻗﺎﺟــﺎر ﺑــﻮو ﮐە ﺑﯚ ﻣــﺎوەی 15 ھەﯾﭫ ﺣﻮﮐﻤﯽ ﮐــﺮد ،ﻟە 19ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ )(1797ی زاﯾﯿﻨﯽ ﮐــە ﺳــەرﮐﺮداﯾەﺗﻴﯽ ھێﺮﺷــێﮑﯽ ﺳــەرﺑﺎزی دەﮐﺮد دژی ﮔﻮرﺟﺴﺘﺎن ،ﻟەﻻﯾەن دوو ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﺗﯿﺮۆر ﮐﺮا*. ﺑە ﺷێﮏ ﻟە ﺋەدﯾﺒﺎن و ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﮐﻮرد ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﮐﻼﺳــﯿﮑﯿﯿﺎﻧەی ،ﺷﯿﻌﺮەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎﺳﯽ )ﺧەﺗﯽ ﺳەﺑﺰ( ﯾﺎن )ﺧەت( دەﮐﺎت ،ﺋــەوە ﺷــﯿﻌﺮەﮐەی ﺑﯚ ﻣێﺮدﻣﻨﺪاڵێﮏ ﻧﻮوﺳﯿﻮە ﮐە ﺗــﺎزە ﺧەﺗﯽ ﺳــەر ﻟێﻮی
ﺳﺎﺣێﺒﻘڕان(ـە ،ﻣێﮋووی ژﯾﺎن و ﻣﺮدﻧــﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ )1782- (1859ﯾەﮐێﮑە ﻟەو ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﭘﺸﮑﯽ ﺷــێﺮی ﺑەرﮐەوﺗﻮوە ﻟەو ﺗﯚﻣەﺗﺎﻧــەی ﺧەڵﮑــﯽ دەﯾﺪەﻧە ﭘــﺎڵ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻼﺳــﯿﮑﯽ ﮐﻮردﯾــﯽ ،ﺋەﻣەش ﺑەھﯚی ﺋەوە ﺑﻮوە ،ﻟە ﺳــەردەﻣێﮏ ژﯾﺎون ﺑە ﮐەﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺮاوە زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﻣێــﮋووی ژﯾــﺎن و ﻣﺮدﻧﯿــﺎن ﮔﺮد ﺑﮑﺮێﺘــەوە) .ﮐــﻮردی( ﻟە ﮐەرﮐﻮوک ﻟەﮔەڵ ﮐﭽﯽ ﭘﯿﺎوێﮑﯽ ﮐﺮێﮑﺎری دراوﺳــێﯿﺎن ،دڵﯿﺎن ﺑەﯾەک ﭼﻮوﺑﻮو .ﺷﯚﺧﻮﺷــەﻧﮕﯽ ﺋەو ﮐﭽە ﮐــە ﻧﺎوی )ﭼﻨﺎر( ﺑﻮوە, ﺑە )ﭼﻨە( ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﻟە ﮐەرﮐﻮوک دەﻧﮕــﯽ داوەﺗــەوە .ﮐﻮردﯾــﯽ ﺷێﺖ و ﺷــەﯾﺪا ﮐﺮدﺑﻮو ،ﺑەﭘێﯽ داووﻧەرﯾﺘــﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿــﯽ ﺋــەودەم ،ﻧەﮔﻮﻧﺠــﺎوە ﮐــﻮڕە وەزﯾﺮێﮑﯽ ﺳﺎﺣێﺐ ﻗڕاﻧﯽ ﻧﺎودار، ﮐﭽــە ھەژارێــﮏ ﻣــﺎرە ﺑﮑﺎت، ﺑﯚﯾــە ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ھەڵﺒــﮋاردووە، ﻻی داﯾﺒﺎﺑﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻧەﮐﺮدووە. ﺗــﺎ ﺑﺎوﮐــﯽ )ﮐــﻮردی( ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﺷــﺎی ﺑﺎﺑﺎن ﺋﺎﺷﺖ ﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﮔەڕاوﻧەﺗەوە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﯾەﮐــەم ﮐﺎر ﮐــە
)ﭼﻨﺎر( ﻓڕێﯽ دەدەن .دراوﺳێﮑﺎن ﻟە ﻧﺎو ﮔﻮﻧﯿﯿەﮐە دەرﯾﺪێﻨﻦ ،ھەر ھەوڵﯽ ﺧﯚﮐﻮﺷﺘﻦ دەدات وەک ﺷــێﺘﯽ ﻟێ دێﺖ .دوای دووﺳێ ھەﯾﭫ ﻣﻨﺪاڵێﮑــﯽ ﻟەﺑﺎر دەﺑەن، دەڵێــﻦ )ﭼﻨە( وەک ﺷــێﺘﯽ ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ،ھەر دەﮔﺮی) .ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑــەگ( دەڵێ” :دەﻣــەوێ ﺧﯚم )ﭼﻨە( ﺑﺒﯿﻨــﻢ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ،ﺑڕواﺗﺎن ﭘﯽ ﻧﺎﮐەم“. دەڕۆﻧە ﻣﺎڵــﯽ ﭼﻨە ،ﮐە ﭼﺎوﯾﺎن ﺑەﯾەک دەﮐــەوی ،ھەردووﮐﯿﺎن دەﺑﻮورێﻨەوە) ،ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑەگ( ﮐە دێﺘەوە ھﯚش ﺧﯚی ﺑەﮔﺮﯾﺎﻧەوە ڕوو دەﮐﺎﺗــە ﺋﺎﺳــﻤﺎن دەڵــێ: ”ﺧﻮاﯾە ،ﮐــە ﮐﺎر وای ﻟێ ھﺎت، ھەرﭼﯽ ژﻧە ﻟە ﻣﻦ ﺣەرام ﺑێﺖ“. ﺑﯚﯾــە ھەﺗﺎ ﻣــﺮد ژﻧــﯽ ﻧەھێﻨﺎ. ﺟﮕە ﻟەوە )ﮐﻮردی( دۆﺳــﺖ و ھﺎوﺳەردەﻣﯽ زۆرێﮏ ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮان و ﮔەورە ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﮔەﻟەﮐەﻣﺎﻧە، ﮔەﻟێﮏ ﺷــﯿﻌﺮی ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەو دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﻟەﮔەڵ ﮔەورە ﭘﯿﺎوان ھەﻳﺒﻮوە ،ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ،ﻟە دﯾﻮاﻧەﮐەﯾــﺪا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەس. ﻧﻤﻮوﻧــەی دۆﺳــﺘە ﻧﺰﯾﮑەﮐﺎﻧﯽ
ﯾــﺎن ﮔەﻧﺪەﻣﻮوی ﻟــێ ھﺎﺗﻮوە. زۆرێﮏ ﻟەو ﻧﻮوﺳەراﻧە ،ﻋﺎرﯾﻔﺎن و ﺷــﺎﻋﯿﺮان و زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﻧەﺗەوە ﺑێﺪەرەﺗﺎﻧــە ﺑە ﻣﻨﺪاڵﺒﺎز )ھﺎوڕەﮔەزﺑﺎز( ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﮐەن. ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی ﺷﯿﻌﺮەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎﺳــﯽ )ﺧەت(ی ﺳــەر ﻟێﻮی ھەرزە و ﻣﻨﺪاڵﮑﺎراﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە! ﺋەم ﺑەدﺣﺎڵﯿﺒﻮوﻧە ﻟــە ﻧەزاﻧﯿﯿەوەﯾە ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ،ھێﻨﺪێﮑﯿﺸــﯿﺎن ﺑەھﯚی ﺟﻴﺎوازی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕەوە، دەﺳﺘﯿﺎن داوەﺗە ﺋەم ﻟێﮑﺪاﻧەوە ﻧﺎڕەواﯾــە و ﺧﯚڵﮑﺮدﻧــە ﭼﺎوی ﺧەڵﮑﯿﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە .دەرووﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑەوە ﺋﺎﺳﻮودە دەﺑێﺖ ﺧەڵﮑــﯽ ﺑەھەڵە ﺗێﺒﮕەﯾەﻧﻦ ﮐە ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻼﺳــﯿﮑﯽ ﮐﻮردﯾﯽ زۆرﺑەﯾﺎن ﻣﻨﺪاڵﭽﯽ ﺑﻮون. )ﺧەﺗﯽ ﺳەﺑﺰ( واﺗە ﺧەﺗﯽ ﺳەوز، ﺋەو ﮔەﻧﺪەﻣﻮواﻧەی ﻟەﺳەر ﻟێﻮی ﺗﺎزەﻻوێﮏ دەڕوێ و ﺳەوز دەﺑێ, ﯾﺎن ﺋەو ﺧەﺗە ﺑﯚرەی ﺳەر ﻟێﻮی ﺟەواﻧــﺎن .ﭼەﻧــﺪ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەک ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ﺷــﺎﻋﯿﺮان دەﺧەﻣە ڕوو ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺗێﺒﮕەﯾﻦ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەم ﺗﺎواﻧﺪاﻧەﭘﺎڵە ﺑﯚ ﺋﺎﺑڕووﺑﺮدﻧﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻼﺳــﯿﮑﯽ ﮐﻮرد ڕەواﯾە ﯾﺎن ﺗەﻧــێ وڕێﻨەﯾەﮐﯽ ﻣﻠﮫﻮڕاﻧەﯾــە .ﺑێﮕﻮﻣﺎن زۆرن ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﺋەم وﺷەﯾﺎن ﺑەﮐﺎر ﺑــﺮدووە ،ﻣﯿﻨــﺎک )ﻧﺎﻟﯽ ،ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ،وەﻓﺎﯾﯽ ،ﻧــﺎری ،ﺋەدەب، ﮐﻮردی ،ﻣەﺣﻮی ،ﺣەرﯾﻖ ...ﺗﺎد( وەﻟێ ﻣﻦ ھێﻨﺪێﮑﯿﺎن ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە دێﻨﻤەوە. )ﮐﻮردی( ﻧﺎﺳــﻨﺎوی )ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑەﮔــﯽ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑەﮔــﯽ
دەﺳــﺘﯽ داوەﺗێ ژﻧﮫێﻨــﺎن ﺑــﻮوە ﺑﯚ ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ﮐﻮڕی )ﮐﻮردی( .ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑەگ ﺑە ھەﻣــﻮو ﻧﺎﻣﯚﺑﻮوﻧێﮑەوە دژی ﺋەم ژﻧﮫێﻨﺎﻧە ڕاوەﺳﺘﺎوە ،ﺑەھﯚی ھﺎوەڵەﮐﺎﻧﯿﯿــەوە زاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﮐە ﮐﻮردی ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ” :ﯾﺎ ﭼﻨە، ﯾــﺎ چ ﻧــە!“ ﺑﺎوﮐﯽ ﻟە ﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوەی ﮐﻮڕەﮐەﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﻧەﭼێﺖ ،ﻗﯿﺮوﺳــﯿﺎی ﻟە ﭼﯿﻨﯽ ﺧﺎﻧەوادەﯾﯿﯽ ﮐــﺮدووە ،ﺑڕﯾﺎری داوە ﻟەﮔەڵ داﯾﮑــﯽ )ﮐﻮردی( ﺑﭽﻨــە ﮐەرﮐﻮوک ،ﺳﻮوﺳــەی ڕەوﺷــﺘﯽ ﺧﺎﻧــەوادەی )ﭼﻨە( ﺑﮑەن. )ﮐﻮردی( ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ” :دەﺑێ ﻣﻨﯿﺶ ﻟەﮔەڵﺘﺎن ﺑێــﻢ“ .ﺗﺎوێ دەﭼﻦ ﻟەوە ﺗێﺪەﮔەن ،ﭘﺸــﺘﯽ ﭼەﻧﺪ ﺣەﻓﺘەﯾەک )ﭼﻨە( ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﺰﻣێﮑــﯽ ﮔەڕاوەﺗــەوە ،دوو ﭘﯿﺎوی ﻧەﻧﺎس ﭘەﻻﻣﺎری دەدەن دەﯾڕﻓێﻨﻦ .ﭘــﺎش ﺣەﻓﺘەﯾەک ﺑە دەم و دەﺳــﺖ و ﻗﺎچ ﺑەﺳﺘﺮاوی ﻟە ﻧﺎو ﮔﻮﻧﯿﯿەﯾەﮐﺪا ﻟە ﻧﺰﯾﮏ ﻣﺎڵﯽ
)ﮐــﻮردی( ،ﮐــە دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ ﭘﺘــەوی ﻟەﮔەڵﯿــﺎن ھەﺑــﻮوە و ھﺎﻣﻮﺷــﯚی ﮐــﺮدوون وەک ):ﻣەﺣﻤﻮود ﭘﺎﺷﺎ ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﭘﺎﺷــﺎی ﺑﺎﺑــﺎن( ﻟــە ﺑﺎرەﮔەی ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ﻣﯿﺮزای ﻗﺎﺟﺎری )واﻟــﯽ(ی ﮐﺮﻣﺎﺷــﺎن ﻟەﻣــەڕ ﺋــەو دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﻟەﮔەڵ ﻣەﺣﻤــﻮود ﭘﺎﺷــﺎدا ھەﻳﺒﻮوە، ﺷﯿﻌﺮێﮑﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮە .ھەروەھﺎ ﻟەﮔەڵ ﺑەگ و ﺋﺎﻏﺎ و ﭘﺎﺷــﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋەودەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵﯽ ھەﺑــﻮوە .ﻟەﮔــەڵ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ )ڕەﻧﺠﻮوری و ﺻەﯾــﺪی و ﺳــﺎﻟﻢ و ﻧﺎﻟــﯽ و ﻣەوﻻﻧﺎ ﺧﺎﻟﯿﺪی ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی( ﭼﺎوﯾــﺎن ﺑەﯾــەک ﮐەوﺗــﻮوە، ڕێﺰێﮑﯽ زۆرﯾﺎن ﻟێــﯽ ﮔﺮﺗﻮوە. ﻣەوﻻﻧﺎ ﺧﺎﻟﯿﺪ ,ﭘﯿﺎوێﮑﯽ ﺧﺎوەن ﺗەرﯾﻘەت و ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﭘێڕەواﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ،زۆر ڕﯾﺰی ﻟە )ﮐﻮردی( ﺷﺎﻋﯿﺮ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەﮔەر )ﮐﻮردی( ﭘﯿﺎوﯾﮑﯽ ﭘﺎک ﻧەﺑﻮواﯾە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ڕﯾﺰی ﮔەورە ﭘﯿﺎوان
ﺟێﮕەی ﻧەدەﺑﻮوﯾەوە .ﮐﻮردی ﻟە ﻏەزەﻟێﮏ دەڵێ: ﺗــﺎ ،ﮐـە ﻟێﻢ دوورە ﺧـــــــــەﺗﯽ ڕەﯾﺤﺎﻧﯽ ڕووی ﮔـﻮڵڕەﻧـﮕﯽ ﺗﯚ ﮐﻮێﺮ ﺑﻢ ﺋەر ﺑێﻢ ﺳەﯾﺮی ڕەﯾﺤﺎﻧە و ﮔﻮڵﯽ ﺷەﺳﺖ ﭘەڕ ﺑﮑەم واﺗە :ﺗﺎ ﻟێﻢ دوورە ﮔەﻧﺪەﻣﻮوی ﺳــەر ڕووی ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﻟــە ﮔﻮڵــﺖ،
داوەدا ﻧﺎﺑێ ﻗﻮﺗﺎر واﺗــە :ﺑە ﺗﻮاﻧــﺎ و ﻟێﺰاﻧە ﺧﻮدای ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ ﺑە ﭼﺎرەم ،دەﯾﭙەرﺳــﺘﻢ ﺗەرﯾﻘەﺗــﻢ ﻗﺎدرﯾﯿــە) .ﻗﺎدر(ی ﯾەﮐــەم ﺑەﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣەﺑەﺳــﺘە، دووەم ﺧــﻮدا و ﻧــﺎوی ﺧﻮداﯾە )ﻗﺎدر(ـــە ،ﺳێﯿەم ﺗەرەﯾﻘەﺗێﮑە ﻟە ﺷێﺦ ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدری ﮔەﯾﻼﻧﯽ ﮐەوﺗﻮوەﺗــەوە .ھەروەھﺎ ﺑﺮازای )ﮐــﻮردی( ﻧــﺎوی )ﻗــﺎدر(
ﺑــﻢ ﺋەﮔــەر ﮐﻮ ێﺮ ﺳــەﯾﺮی ڕەﯾﺤــﺎن و ﮔﻮڵــﯽ ﺷەﺳــﺖ ﭘەڕ )ﮔﻮڵێﮑﯽ ﺧەﻧەﯾﯽ و زەرد و ﺳﻮورە( ﺑﮑەم .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺣەﻣەﺑﯚر ﻟەﻣــەڕ ﺋەم دێڕە ھﯿﭻ ڕووﻧﮑﺮدﻧەوەی ﻧەداوە ﮐە ﺑﯚﭼﯽ )ﮐﻮردی( ﺑﺎﺳﯽ ﺧەﺗﯽ ﮐﺮدووە. ﮐﻮردی ﻟە دێڕێﮑﯽ ﺗﺮدا دەڵێ: ﮔەر ﻟە ﻋﯿﺸﻘﯽ ﺳﺎدە ڕووﯾﺎن دڵ ﺑﮕﯚڕم ،ﺑێﮕﻮﻣــــــــﺎن ﻣﻮڕﺗەدم ،ﯾەﻋﻨﯽ ﺋەﺳﯿﺮی زوڵﻒ و ﭘﻮﺳــــــــﺘﺎﻧﯽ ژﻧﻢ ﻣﯿﻨﺎک ﻟە ﺳەرەوە ﺑﺎﺳﯽ دڵﺪاری ﭼﻨە و ﮐﻮردﯾﻢ ﮐــﺮد ،ﮐە ﭼﻨە دەڕﻓێﻨــﻦ و دەﯾﮑــەن ﺑە ژن. دەﮔﻮﻧﺠێ ﺋەﮔــەر ﺑڵێﻢ ﺧەڵﮑﯽ ﺑــە ھەڵەدا ﭼﻮون ﮐــە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﻧﺎڕەوا دەدەﻧە ﭘﺎڵ ﺋەم ﺷــﺎﻋﯿﺮە، ﭘﺮﺳــﯽ ﻣﻦ ﻟێﺮەدا ﺋەوەﯾە ،ﺋەی ﺑﯚ ﻟەم ﺗﺎﮐە دێڕە وﺷەی )ژن(ی ھەر زۆر ﺑە زەﻗﯽ ﺑەﮐﺎر ﺑﺮدووە، ﺟﮕە ﻟــە زوڵــﻒ و ﭘﻮﺳــﺘﺎن، ﭘﻮﺳﺘﺎن واﺗە ﻣەﻣﮏ؟ ﺑێﺠﮕە ﻟەو ﺷﯿﻌﺮەش ،ﺷﯿﻌﺮەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﻟێــﯽ وردﺑﯿﯿــەوە ،درک ﺑــەوە دەﮐەی زۆرﺑەی ﺷــﯿﻌﺮەﮐﺎﻧﯽ ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﮐەﺳێﮑﯽ دﯾﺎرﯾﮑﺮاو و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەﻧﻮوﺳﯽ ﺑێﺖ ،ﺑﯚ )ژن( ی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە .ﺋەو )ﻗﺎدر( ﻧﺎوەی دراوەﺗــە ﭘﺎڵ )ﮐــﻮردی( ﮔﻮاﯾە ﻧــﺎوی ھەرزەﯾەﮐــە ،دڵﺨﻮازی )ﮐﻮردی( ﺑﻮوە ،ھەڵە ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨە ﻟە ﺷﯿﻌﺮ و واﺗەی وﺷەی )ﻗﺎدر(، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑەگ ﺋێﮋﯾﺖ: )ﻗﺎدر(ە )ﻗﺎدر( ﺑـــــە ﭼﺎرەم، ﺋەﯾﭙەرﺳﺘﻢ )ﻗﺎدر(ﯾﻢ ﺑﯚﯾە )ﮐﻮردی( ﻗەت ﻟە ﻧﺎو ﺋەم
ﺑﻮوە ،ﮐە )ﮐﻮردی( ﺧﯚی ﺑەﺧێﻮی ﮐﺮدووە. ﻧﺎﻟــﯽ )ﻣەﻻﺧــﺪری ﺋەﺣﻤــەد ﺷﺎوەﯾﺴــﯽ ﻣﻴﮑﺎﯾەڵﯽ( )1800؟( ﺧەﺳــﺮەو ﺧﺎﻧــﯽ ﺋــەردەن ﻣێــﺮدی ﻣەﺳــﺘﻮورە ﺧﺎﻧﻢ ،ﮐە ﺑــە )ﺧەﺳــﺮەو ﺧﺎﻧﯽ ﻧــﺎﮐﺎم( ﻧﺎﺳــﺮاوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ )(1240ی ﮐﯚﭼــﯽ ﮐە دەﮐﺎﺗــە )(1824ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻟە ﺳــﻨە )واﻟــﯽ( ﺑﻮوە. ﺧەﺳﺮەو ﺧﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ )(1244 ی ﮐﯚﭼﯿــﺪا ﻟەﮔەڵ ﺋەوەش ﮐە )ﺣﻮﺳﻦ ﺟﯿﮫﺎن(ی ﮐﭽﯽ ﻓەﺗﺢ ﻋەﻟﯽ ﺧﺎﻧﯽ ﻗﺎﺟﺎر ژﻧﯽ ﺑﻮوە ،ﺑﯚ ﺧﯚﺷﮑﺮدﻧﯽ ﻧێﻮان و دڵﺪاﻧەوەی ﺋەﺑﻮﻟﺤەﺳــەن) ،ﻣەﺳــﺘﻮورە( ی ﺋەدﯾﺐ و ﺷــﺎﻋﯿﺮ دەﺧﻮازێ. ﺑــە ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﻋەﻻﺋەدﯾــﻦ و ھێﻨﺪێﮏ ﻟــە ﻧﻮوﺳــەران ،ﺋەو ﮐﺎﺗەی ﻣەﺳــﺘﻮورە ﺷــﻮوی ﺑە ﺧەﺳــﺮەو ﺧﺎن ﮐــﺮدووە ،ﻧﺎﻟﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ 29ﺳــﺎن ﺑﻮوە .ڕوون ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻗەﺳــﯿﺪەﯾەی ﮐە ﻧﺎﻟﯽ ﺑــﯚ ﻣەﺳــﺘﻮورەی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە، ﻣەﺳــﺘﻮورە ﺧﺎﻧﻢ ،ﮐﭻ ﺑﻮوە ﯾﺎن ﺷﻮوی ﮐﺮدووە ،ﻟێﺮە ﺋەوە ﮔﺮﻧﮕە ھﺎوﺳەردەﻣﻦ ﻟەﮔەڵ ﯾەﮐﺘﺮ و ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﻗﺎﺟﺎرﯾﯿەﮐﺎن ژﯾﺎون. ﻟە دێڕی ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﻏەزەﻟێﮑﺪا ﻧﺎﻟﯽ ﺋێﮋێ: ﺧەﺗﯽ ﺳەﺑﺰی ﻟە ﮐەﻧﺎری ﻟەﺑﯽ )ﻧﺎﻟﯽ( ھەروەک )ﺧﺰری زﯾﻨﺪە( ﻟەﺳـــــەر ﭼﺎھە ،زوڵێﮑﯽ ھەﯾە ﻣەﻻ ﻋەﺑﺪوﻟﮑەرﯾﻤﯽ ﻣﻮدەڕﯾﺲ ﭘێﯽ واﯾە )واﺗە :ﻧﺎﻟﯿﺎ .ﺳــەوزەی ﮔەﻧﺪەﻣﻮوی ﺳــەر ﻟێــﻮی ﯾﺎر،
ﺋﺎوێﮑﯽ ﺳــﺎزﮔﺎری ﺑە ﻗەراﺧﯽ ﻟێﻮی ھەﯾــە ،ﮐــە ﺗەڕاﯾﯽ ﻧﺎو دەﻣﯿەﺗــﯽ ،وەک ﭼــﯚن ﺧﺪری زﯾﻨﺪەش ﺑەﺳــەر ﮐﺎﻧــﯽ ﺋﺎوی ژﯾﺎﻧەوەﯾــە ،ﺋﺎوێﮑﯽ ﺳــﺎزﮔﺎری ھەﯾــە (.ﻟــە ﻟێﮑﺪاﻧــەوەی ﺋــەم ﻏەزەﻟــە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھﯿﭻ ڕووﻧﮑﺮدﻧــەوەی ﻧــەداوە ،ﮐە ﺑﯚﭼﯽ ﻧﺎﻟﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﮔەﻧﺪەﻣﻮوی ﮐﺮدووە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟە ﯾﺎر، ﻧێﺮە ﯾﺎن ﻣێﯿە. ﻣەﺣﻮی )ﻣەﻻﻣﺤەﻣەدی ﮐﻮڕی ﻣەﻻ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎڵﺨﯽ( )1830- (1906دەﻓەرﻣﻮێ: دەﻣﺖ ﭼﯽ؟ ﭘڕ ﻟە دوڕ، دورﺟێﮑﯽ ﯾﺎﻗﻮوت ﻧﯿﺸﺎﻧە و ﻣـــﯚری ﭼﯽ؟ ﺧەﺗێﮑﯽ زﻣڕووت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻋەﺑﺪوﻟﮑەرﯾﻤــﯽ ﻣﻮدەڕﯾــﺲ وا ﻟێﮑــﯽ داوەﺗەوە )واﺗــە :دەﻣــﺖ دەم ﻧﯿﯿــە! ﯾﺎﻗﻮوﺗﯿﯿــە ﺳــﻨﺪووﻗێﮑﯽ ﭘــڕە ﻟــە دوڕ ﮐــە دداﻧەﮐﺎﻧﺘە. ﺋــەو ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾﺶ ،ﮐــە ﺑــەو ﺳــﻨﺪووﻗەوەﯾە ﺧەﺗێﮑﯽ وەک زﻣڕووت ﺷﯿﻨە ،ﮐە ﮔەﻧەﺗﻮوﮐﯽ ﺗــﺎزە دەرھﺎﺗﻮوی ﺳــەر ﻟێﻮﺗە(. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻧەﯾﻮێﺮاوە ڕووﻧﮑﺮدﻧەوە ﺑﺪات ﻟەﺑﺎرەی وﺷەی )ﺧەت( ﺑە داﺧەوە. ﻟە دێڕێﮑﯽ دﯾﮑە ﻣەﺣﻮی دەڵێ: ﺗﺎ ﻟە دەوری ﻟێﻮی ﺋﺎڵﯽ ﺧەﺗﺘﯽ ﺳەﺑﺰی ﺑﻮو ﻋەﯾﺎن ﻋﺎﺷـــــــــﻘﺎﻧﯽ ﺟﻮﻣﻠە وەک ﺑەﻧﮕﯽ دەﺑﯿﻨﻢ ﮔێﮋ و وێﮋ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﻮدەڕﯾــﺲ وا ﻟێﮑﯽ داوەﺗــەوە )واﺗــە :ھــەر ﺑــە دەرﮐەوﺗﻨــﯽ ﮔەﻧﺪەﻣــﻮوی ﻟێﻮی ،دڵــﺪارەﮐﺎن ھەﻣﻮو وەک ﺑەﻧﮕﮑێــﺶ ،ﮔێﮋ و وێﮋ ﮐەوﺗﻦ(. دﯾﺴــﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺧــﯚی ﻟە ڕووﻧﮑﺮدﻧــەوەی ﺋەم وﺷــەﯾە ﺑــﻮاردووە ،ڕەﻧﮕــە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﻮدەڕﯾﺴــﯿﺶ ھــەر وای ﻟێ ﺣﺎڵــﯽ ﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺧــﯚی ﻟێ ﻻداوە ،ڕووﻧﮑﺮدﻧــەوەی ﻧەداوە. ﻟە دێڕێﮑﯽ ﺗﺮدا ﻣەﺣﻮی ﺋێﮋێﺖ: ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮐﺮدووە ﺳەرﺧﯚش و ﻣەدھﯚش ﻟەﺑﯽ وەک ﺑـــــــــــﺎدە، ﺧەﺗﺘﯽ وەک ﺑەﻧﮓ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﻮدەڕﯾــﺲ وا ﻟێﮑﯽ داوەﺗــەوە )واﺗــە :ﻟێــﻮی وەک ﺷەراب ﺳﻮوری ﯾﺎر و ﻣﻮوی وەک دووﮐەڵﯽ ﺑەﻧﮓ ﺑﺎرﯾﮏ و ﮐﺸﺎوی، ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺳەرﺧﯚش و ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ ﮐﺮدووە (.ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸێﻮە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋەﺑﺪوﻟﮑەرﯾﻤــﯽ ﻣﻮدەڕﯾــﺲ، ﺧﯚی ﻟە ڕووﻧﮑﺮدﻧەوەی وﺷەی )ﺧەﺗﯽ ﺳەﺑﺰ( ﺑﻮاردووە .ﻣەﺣﻮی ﻟە ﻏەزەﻟــە ﺑەﻧﺎوودەﻧﮕەﮐەی، ﮐە داھێﻨﺎﻧێﮑــﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑە ،ھەر ﻟە ﯾەﮐەم دێڕی ﺋێﮋێﺖ: ﺧــــــــــــــــــــــەﺗﺘﯽ
دەوری ﻟێﻮی ﺋﺎڵﺖ ،ﺋەی ﻣەﺳﯿﺤﺎ ﻻم و ﺑێ ھەر ﻟە ﺟﺎﻣەی ﺳەﺑﺰ ﺋەﭼێ ،ﺑﯚ ﻏەﯾﻦ و ﻧﻮون و ﭼﯿﻢ و ھێ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﻮدەڕﯾــﺲ ﭘێــﯽ واﯾە) :واﺗــە :ﺋەی ﺋــەو ﯾﺎرەی ﮐــە ﻟێــﻮت وەک ﺣەزرەﺗــﯽ ﻋﯿﺴﺎ ﺑە ﺗﺎﻗە وﺷــەﯾەک ﻣﺮدوو زﯾﻨﺪوو دەﮐﺎﺗــەوە ،ﻣﻮوی ﺗﺎزە دەرھﺎﺗــﻮوی دەوری ﻟێــﻮت وەک ﺑەرﮔــﯽ ﺳــەوزی ﮔەی ﺧﻮﻧﭽەی ﻧەﭘﺸﮑﻮﺗﻮو واﯾە( .وەک ھەﻣﯿﺸە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣﻮدەڕﯾﺲ ﺧﯚی ﻟێ ﺑــﻮاردووە و ﯾەک ﺗﺎﻗە وﺷەی ﻟەﺑﺎرەی وﺷەی )ﺧەت( دا ﻧەدرﮐﺎﻧﺪووە. ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻗﺎﺟﺎرﯾﯿەﮐﺎن، ﺋــەودەم )ﺧەﺗــﯽ ﺳــەﺑﺰ( ﯾﺎن )ﺳــﻤێڵﯽ ﺋﺎﻓﺮەت( ﻣــﯚد ﺑﻮوە، ﺋەﮔەر ﺳەﯾﺮی ﻣێﮋووی ﺋەوﮐﺎت ﺑﮑەﯾﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻗﺎﺟﺎرﯾﯿــەﮐﺎن )ژن( ﺳــﻤێڵﯽ ﺟێﮫێــوە ،ھەڵﺒەﺗــە وەک ﻣــﯚد .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺋەو ﺳەردەم ،ﻟەو ﺳــەدەﻣە ژﯾﺎون، ﺑﯚﯾــە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿﺎن ﺑــﯚ )ﺧەﺗﯽ ﺳــەﺑﺰ( ﻧﻮوﺳــﯿﻮە .ژﺑــەر ﺋەوە ﺧﻮﯾﻨﺪەواراﻧﯽ ﺋێﺴﺘە زۆرﺑەﯾﺎن ﺑــە ھەڵەداﭼــﻮون ،ﻟەﺑــﺎرەی دڵﺨﻮازی ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑە ھەرزە و ﻣﻨﺪاﻟﮑﺎری ﺳەردەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن .ﻟە وارﮔەی ﺋەﻟﯿﮑﺘﺮۆﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ھــەس ،ھەر ﺑﻨﻮوﺳــﯽ )ﻗﺎﺟــﺎر( ﺑێ ﺳــێﻮدوو وێﻨەی )ﮐﭽــە ﺷــﺎ(ی ﻗﺎﺟﺎرﯾﯿەﮐﺎﻧﺖ ﭘێﺸﺎن دەدات .دەﺑﯿﻨﯽ ﮐە ﮐﭽە ﺷﺎﯾەﮐﺎن ﺳﻤێڵﯿﺎن ھەﺑﻮوە .ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﭘــﻮوچ دەﺑێﺘەوە، ھﯿــﭻ ﺑەھﺎﯾەﮐــﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ﮐە ﮐﯚڵﯿﻨــەوە و وردﺑﻮوﻧــەوەی ﻟەﺑﺎرەوە ﺑﮑﺮێﺖ .ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯿﺶ ﻗﺴەﯾەﮐﯽ ﻗﯚڕە. *ﻣێﮋووی ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﮐﯿﺎ) ،د. ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺧەﻟﯿــﻞ ﺋەﺣﻤەد، د .ﺧەﻟﯿــﻞ ﺋەﺣﻤــەد ﻣــﺮاد( وەرﮔێڕاﻧــﯽ )ﺑەھﺎﺋەدﯾﻦ ﺟەﻻل ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ڕۆژھەت ھەوﻟێــﺮ ) ،(2011ﻧﯚﺑەﺗﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﻧەﻧﻮوﺳﺮاوە. *دﯾﻮاﻧﯽ ﮐﻮردی ،ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑەﮔﯽ ﺳــﺎﺣێﺒﻘڕان ،ﻣﺤەﻣەد ﻣﺴﺘەﻓﺎ ”ﺣەﻣەﺑــﯚر“ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﺋﺎراس، ﭼﺎﭘﯽ ﯾەﮐەم ).(2010 *دﯾﻮاﻧــﯽ ﻣەﺣــﻮی ،ﻣــەﻻ ﻋەﺑﺪوﻟﮑەرﯾﻤــﯽ ﻣﻮدەڕﯾﺲ و ﻣﺤەﻣەدی ﻣــەﻻ ﮐەرﯾﻢ ،ﭼﺎﭘﯽ ﺣەﺗﻮو ،ﺑوﮐﺮاوەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻨە. *دﯾﻮاﻧــﯽ ﻧﺎﻟــﯽ ،ﻣــەﻻ ﻋەﺑﺪوﻟﮑەرﯾﻤــﯽ ﻣﻮدەڕﯾــﺲ و ﻓﺎﺗﯿــﺢ ﻋەﺑﺪوﻟﮑەرﯾــﻢ، ﭼﺎﭘــﯽ ھەﺷــﺘەم ،ﺑوﮐﺮاوەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻨە.
وﺗﺎر ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﺑﻜﺮێﺖ ،رەﻧﮕــە وەﻣﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﭼﻨﮓ ﺑﻜەوێــﺖ ،رەﻧﮕە ھەﻧﺪێﻚ ﺑڵێﻦ ﺋەﻣــە ﻣﻮﻋﺠﯿﺰەﯾەﻛە ﺧﻮا ﻧﯿﺸــﺎﻧﻤﺎن دەدات ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑﺎﺷــەی ﺗﯿــﺎدا ﻧﯿﯿــە ،ھەﻧﺪێــﻚ ﺑڵێــﻦ رۆح ھــەر دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﻛەواﺗــە ﻣــﺮدن ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺋەواﻧﯿﺘــﺮ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن رێﭽﻜــە و رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی وەرﮔﺮﺗﻮوە، ھەﻧﺪێــﻚ وەك ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ وەری دەﮔــﺮن و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻧﺎﺳﺮوﺷﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە وەﻣﯽ دوای ﺑﻮون ﻧﯿﯿە. ﻟﯿﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەم ﭼەﻣﻜــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾە ﻟە ﺑﻮون، وەك ﭼﯿﺮۆﻛێﻜــﯽ ﺑــێ ﺑەھﺎ و ﺋەﭘﺴــﺘﺮاﻛﺖ ﻛە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑەﻧﺎو ﻋەﻗﻼﻧﯿەت و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ و ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــە ژﯾﺎﻧــﯽ دﯾﺎری ﻛــﺮدووە و ﺋﺎوھــﺎش ﻣەرﮔﯽ ﺑەﻛﯚی دﯾﺎری ﻛﺮدووە ،ﺑﻮون واﺗە ﺋەو ﺑﻮوﻧەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﻧــﺎوەڕۆك ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﺪات
ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دەڕوا ,ﺑﯚﯾــە ﮐﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان و ڕژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ -ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯽ ﺑەﻏــﺪا -ﻧﺎﭼــﺎر دێــﻦ ﺑﮑەوﻧە ھەڵﻮێﺴــﺘێﮑﯽ ھێﺴــﺘﺮﯾﺎﯾﯽ ﻟەﻣــەی ﺋەردۆﮔﺎﻧــﯽ ”ﮐو ﻟەﺳەرﻧﺮاو“ زۆر ﺑێ ﻋەﻗﻧەﺗﺮ، ھەڵﻮێﺴــﺘێﮑﯽ دەﮐەوﻧــە ﺧﯚﮐــﻮژی ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮕێﮑﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑەرﯾﺪا. ﺋەﻣــەش ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﮐــﻮژی و ھێﺴــﺘﯿﺮﯾﯿەی ﺧﯚﯾــﺎن دژ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،وەک دوژﻣﻨێﮑﯽ ﺳــێ ﻗٶڵﯽ ،ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﭘێﮑــەوە زﯾــﺎن ﺑﮕەﯾەﻧــﻦ ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ھەﻧﮕﺎوەﮐﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﻟــەڕووی زەﻣەﻧەوە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿەﮐە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ دوواﺗــﺮ ﺑﺨــەن ،ﺋەﻣــەش ﺑﯚ ﺋــەوەی –ﺗــﺎران و ﺋەﺳــەد و ﻋﺒﺒــﺎدی -دەرﻓەﺗێﮑــﯽ ﺗﺮی ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﺑﯿﺮ ﺑﮑەﻧــەوە ﭼﯚن دەوڵەﺗــە ﮐﻮردﯾﯿەﮐەﻣــﺎن ﺑە )دوو ﭘﺎرﭼەﯾــﯽ( ﯾﺎن ﺑە )ﺳــێ ﭘﺎرﭼەﯾﯽ( ﻟەداﯾﮏ ﺑﺒێﺖ و ﺳەر ﻧەﮔﺮێﺖ. ﺋەم ﭘﻼﻧــە ﮔوەی ﺋێــﺮان و ﺳﻮورﯾﺎ و ﺑەﻏﺪا ،ﻟە دوو ڕێﮕەوە دێ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ: .1ﮐﻮرد ﻟە ﯾەﮐﺘﺮ ﺑەردان ﺋێﺮاﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ-ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺖ، ﺑە ھﺎوﮐﺎرﯾﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺷﯿﻌە
و ﻣﯿﻌــەی ﻋﯿﺮاق ،ﺑــەم ﭘﻼﻧە ﻟــە ﺋﯽ داﻋــﺶ ﭘﯿﺴــﺘﺮەﯾﺎن، دەﺷــێ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻘﯚزﻧــەوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻧﻔــﻮوزی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﭘەرە ﭘــێ ﺑﺪەن و ھەڕەﺷەﯾەﮐﯽ ﺧﯚﮐﻮژﯾﺶ ﺑێﺖ
ھێﻨﺎﻧە ﻧﺎو ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن، ﻧــەک ھــەر ھەڕەﺷــەﯾەﮐﯽ ﺗﺮی ﺗﺮﺳــﻨﺎک دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺳــەر ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﺧەڵﮑﯽ ھەرێــﻢ ،ﺑەڵﮑﻮ ھەڕەﺷــەﯾەک دەﺑێــﺖ دژی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎﻳــﺶ، ﺗﻮرﮐﯿﺎی دوژﻣﻨﯽ ھەم ﺋێﺮان و
ﺋێﺮاﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ-ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺖ ،ﺑەم ﭘﻼﻧە ﻟە ﺋﯽ داﻋﺶ ﭘﯿﺴــﺘﺮەﯾﺎن، دەﺷــێ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻘﯚزﻧەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻧﻔﻮوزی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﭘەرە ﭘێ ﺑﺪەن ﻟە ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ﺋەوڕووﭘﺎ و ﺋەﻣﻪرﯾﮑﺎ ﮐــە ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﻦ. .2دێﻦ ﺟﻮﻧﺪوﻟﺌﯿﺴﻼم و ﭼەﺗە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺗێﮑەڵ ﺑەو داﻋﺸــﺎﻧە دەﮐەن ﮐە ﺳﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﻣﻮوﺳڵﯿﺎن ﺟێﮫێﺸﺘﻮوە -وەک ﭼﺎودێــﺮان ڕاﯾﺎن واﯾە -ھﺎﺗﻮون و ھــەن و دێﻦ زﯾﺎﺗــﺮ و زۆرﺗﺮ ﺑەﻧﺎو ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑەرﯾﺪا ﺑو ﺑﺒﻨەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﮑەﻧە ﻣﻮوﺳڵﯽ دووەم. ﺋەم ﭘﻼﻧــە ﮔوە ،واﺗە داﻋﺶ
ھەم ﺋﯽ ﺋەﺳەد ,ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪ ﺑﮑﺎت ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ،ﮐە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳﻨﻮوری ﺋێﺮاﻧﺪا دەﺳﺘﯽ دەﮐەوێ. ﺋێﺮان و ﻋﺒﺒــﺎدی ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑە ھﺎوﮐﺎرﯾﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﺳەرﭼﺎوەی ﺗﯿــﺮۆر ،ﻣﯿﮑﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﺋەم ﭘﻼﻧە ﺗێﮑﺪەراﻧــەی داھﺎﺗﻮوﯾﺎن ،ﺑەم ﺷێﻮەﯾە داڕﺷﺘﻮوە: دێﻦ ﺟﻮﻧﺪﯾﻠﺌﯿﺴــﻼم و ﺟﯚرەھﺎ ﭼەﺗــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﮐــﯚن و ﻧﻮێﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﮐــە ﻟە ڕەﺷﮫەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ﺑوﯾﺎن
ﮐﺮدﺑﻮوﻧــەوە ،دەﯾﺎﻧﮫێﻨﻨەوە ﻧﺎو ﺋەو ﻣەﮐــﯚ ﺷــﯿﻦ و ﻣەڵﺒەﻧﺪە ﺳــەوزاﻧەی ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺋێــﺮان ﻧﺰﯾﮑﻦ ,ﺋــەم دەرﻓەﺗە ﺑێ ﺳــەروﺑەرﯾﯿەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻗﯚزﻧــەوە و دەﯾﺎﻧﺨەﻧــە ھﺎوﺳــەﻧﮕەری ﺋــەو ﭼەﮐﺪارە داﻋﺸــﺎﻧەی ﻟــە دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و ھەڵەﺑﺠــە دﯾﻤﺎﻧــﻦ ،ﮐــە ﺑــە ﻧﺎوﭼەﮐﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑــەری و ﮔەرﻣﯿﺎﻧﺪا ﺑو ﺑﻮوﻧەﺗەوە ﻟە ﺋێﺴﺘﺎوە .ﺋەﻣەش ﺑە ﻧــﺎوی ﺟﯚراوﺟﯚرەوە ﺗێﮑەڵ ﺑەو داﻋﺸــﺎﻧەﯾﺎن دەﮐەن ﮐە ﻟە ﻧﺎوﭼەﮐەدا ھەن. ﺋەﻣــەش ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ھەوﻟێﺮ ،ﻟە ﮐﺎﺗــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺪا” ،ﻣﺸەووەش“ و ﻻواز ﺑﮑەن و ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﺷــەڕی ﻋﺒﺒﺎدی ﺑــﮑﺎت )ﺋەﮔەر ﻋﻴﺒﺎدی ھێﺮﺷــﯽ ﮐﺮدە ﺳــەر ھەوﻟێﺮ ﻟەﮐﺎﺗﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﮐﻮردﯾﺪا(. ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ،ﻟەم ﺣﺎڵەﺗەﺷﺪا ھەر –ﺑەداﺧەوە -دﯾﺴﺎن ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دێﺖ ﺑﺎﺟەﮐەی دەدات ﭼﻮﻧﮑە: ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دﯾﺎرە ﻟە ﺧﻮێﻨﯿﺪاﯾە، ھەڵە ﺑە ھەڵەﯾەﮐﯽ ﺗﺮ ڕاﺳــﺖ دەﮐﺎﺗــەوە ,ﺋەﮔﯿﻨﺎ ددان ﻧﺎن ﺑە ھەڵەی ﺧــﯚت و ﺣﺰﺑەﮐەت و داوای ﻟێﺒﻮوردن -ﻟە ﺳــەرۆک ﻧﺎ :ﻟە ﻣﯿﻠﻠەت -ﮐﺎرێﮑﯽ زۆر زۆر ﺋﺎﺳــﺎن و ﺷەرەﻓﻤەﻧﺪاﻧەﺗﺮﯾﺸە ﻟەم ڕﯾﺴــﻮاﯾﯽ و ﺧﯚﺧﻔﺮۆﺷﯽ و ﺧﯚﻓﺮۆﺷﯿﯿەی ﺧﻮوﯾﺎن ﭘێﻮە ﮔﺮت ﺗﺎزە ..ﺣەﯾﻒ.
رەھەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮدن و ﻣﺮدن ﺑــﻜﺎت ﺑــە ھەواڵێﻚ و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ .ﻟە ﺑﺎرێﻜﯽ ﺗﺮدا ﻣﺮدن ﺧەرﯾﻜە ﻟــە ﺑەھﺎﻛــەی ﺧﯚی دەردەﭼێﺘە دەرەوە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﻟەم ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺧەرﯾﻜــە زۆر ﺑــە ھێﻤﻨــﯽ و ﺑەﺑــێ ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷــەی ﻓﻜــﺮی و ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ ﺋەو ﻓەزاﯾەی ھەﻣﻮو ﭘێﻜەوە ﮔەﻣەی ﺗێــﺪا دەﻛەﯾﻦ ﺑەﺑێ وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن ،ﺑەﺳــەر دەﭼێــﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوە ﺑﯚ ﺋەم ﻛﺘێﺒە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 60ﻛﺘێﺐ و وﺗﺎر و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺳــﺎﯾﺖ و ﻓﯿﻠﻢ و دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘﺎری ﺟــﻮدام ﺑﯿﻨﯽ ﻛە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛﻮردی ﺑﻮون ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﻛە ﻟەﻧﺎو داﺳــﺘﺎن و ﺷﯿﻌﺮ و ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﻛﺎن ،دەﯾﺎن ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺗﺮ ھەن ﻛە ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﺷــێﻮەﻛەی ﺗﺮی ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟە ﻣــﺮدن دەﻛﺮێﺖ ﻟــە دەرەوەی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردی .ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا ھﯿﭻ ﻣﯿﻠەﺗێــﻚ ﺑﺎرﺗەﻗﺎی ﻛﻮرد ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺑﺎﺳــﻜﺮدن ﻟە ﻣﺮدن و ﻧەﻣــﺮی ﻧﯿﯿە .ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان ژﯾﺎن وەك ﺧــﯚی ﺑەڕێ دەﻛەن
ﺋــەوەی ﺑەﻧﺎوی ﺧﯚﻛﻮژﯾﯿــەوە ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺪا ﻛێــﺶ دەﻛﺎت ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ھەﺑێــﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ھەﺑێﺖ و وﯾﺴﺘﯽ ﮔﺸــﺖ ﺑێﺖ ،دەﺑێﺘە ﺑﻜﻮژ ﺑەﻧﺎوی ﺧﯚﻛﻮژەوە
و ﺑە ﻣەراﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮون و دەژﯾــﻦ وەك ﺋــەوەی ژﯾــﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘێﯿەﺗﯽ. رەﻧﮕــە ھــەر ﺋەم ﭘﺎﺳــﺎوە ﺑێﺖ وای ﻛﺮدووە ﻣﺮدن ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﻧﻤﻮﻧەﯾﺶ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە ﻛــە ﻧﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی وەك ﺳــﯿﻤﺒﯚل ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ﻛــە ﻟــە دﻧﯿﺎدا ﻧەﺗەوە و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧەﻣﺎوە ﺑڵێﺖ دەﻣــەوێ ﺑﻤﺮم ،ﻣەﮔەر ﺑە ڕووە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛــەی ﻛە ﻛﺮدەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿە ﯾﺎن ﺑێﺰار ﺑﻮوﻧە ﻟە ژﯾﺎن وەك ﺋەوەی ﻟە رۆژﺋﺎوا ھەﯾە، ﺑــەم ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨە ﻓﻜﺮﯾﯿەﻛە ﺧﻨﻜێﻨﺮاوە و ﻣەﺳــەﻟەی ﻓﻜﺮی ﺑەھەر ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻟەڕووی رێﺴــﺎوە ﭘﺎﻛێﺠێﻜﯽ داﺧﺮاوە و ﻧﺎﺑێﺖ ﻣﺎﻧﺎ ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ و ﭘﺎﻛێﺠەﻛــە ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺧەڵــﻚ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﺷﺎرەزای ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﺑﻦ. ﺋﺎرەزووﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﻣــﺮدن و ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە داﺧﺎن ﯾﺎن ﺣﺎڵەﺗﯽ
دەرووﻧﯽ ،ھەروەھﺎ ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵ ﻛە ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪە و ﻣﺮدﻧﯽ ﺑــە ﻛﯚﻣــەڵ ﻛــە ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿە و ﻣﺮدن ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯽ و ﻣﺮدن ﻟــە ڕێﮕەی ﺷــەڕ و ﺷــﯚڕەوە و ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑە ﻣﺎﻧﺎ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛەی ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﭘﺸﺘﯿەوەﯾەﺗﯽ ،ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟەﭘێﻨﺎو ﭘﺎﻛﺒﻮوﻧەوەی ﺋەﺧﻼق و ﺷەرەف و ﻟەﭘێﻨﺎو ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و ﻟەﭘێﻨﺎو ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی و ھﺘﺪ ،ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﻣﺮدﻧﻦ ،ﺑەم ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﻣﺎﻧــﺎی ﺧﯚی و ﭘێﻨﺎﺳەی ﺧﯚی و ﺷﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧــﯚی دەوێ .رەﻧﮕە ﻟەﺑﺎری دەرووﻧﯿﯿەوە ﻗﺴــەﯾەك ھەﺑێــﺖ ﻟەﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەوە ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﻟەﺑﺎری ﻓﻜﺮﯾﯿەوە ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﻟەﺑﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷەی ﻟەﺳەر ﻧەﺑێﺖ. ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻛە ﻣێﮋوو ﺑەھەﻣﻮو ﺷێﻮازەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺗﯚﻣﺎری ﻛﺮدووە ،ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛە
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن رێﭽﻜە و رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ھەﻧﺪێﻚ وەك ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ وەری دەﮔﺮن و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻧﺎﺳﺮوﺷــﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە وەﻣﯽ دوای ﺑﻮون ﻧﯿﯿە
ﻧەﮔێڕاوەﻛە ،ﺑەم ﺋەوەی ﺑەﻧﺎوی ﺧﯚﻛﻮژﯾﯿــەوە ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺪا ﻛێﺶ دەﻛﺎت ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ھەﺑێــﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ھەﺑێﺖ و وﯾﺴــﺘﯽ ﮔﺸﺖ ﺑێﺖ، دەﺑێﺘە ﺑﻜﻮژ ﺑەﻧﺎوی ﺧﯚﻛﻮژەوە، ﺑەم ﺋەو ﺧﯚﻛﻮژﯾﯿەی ﭘێﺸــﻮو ﯾﺎن ﺋەوەی ﻛەﺳــێﻚ ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚی ﻟەﻧــﺎو دەﺑــﺎت و ﺑێ ھﯿﻮا دەﺑێﺖ ﻟە ژﯾــﺎن ،ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻣﺮدﻧــە و ﺑﺎﺑەﺗێﻜــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە وﯾﺴﺖ و ﺑێﺰاری ﻟە ژﯾﺎﻧەوە ھەﯾە. ﺋــەم دﯾﺎردەﯾە دەﯾﺎن ﺷــێﻮازی ھەﯾە ﻛە ھەرﻛەﯾﺎن ﻣﺎﻧﺎی ﺧﯚی ھەﯾە ،ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟەﺳەر ﺑەﯾەك ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ دوو ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺖ و ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟەﺑــەر ﺑێﭽﺎری و ﺑێﺪەراﻣەﺗــﯽ و ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟــە دژی دوژﻣﻦ و ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﺑەھﯚی ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ
ﺳــﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﯿەوە ،ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛە ﺑﯚ ﺗﺎك ﻧﯿﯿــە و ﺑﯚ ﺣــﺰب و ﮔﺮووﭘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە، ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛە ﺟﯚرە دۆڕاﻧێﻜە ﻟە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا و دەﯾﺎن ﺷــێﻮەی ﺗﺮی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ،ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەم ﺑﺎﺳەﯾە. ﺋەم ﻧﻮوﺳــﯿﻨە و ﺑﺎﺳــﻜﺮدن ﻟە ﻣــﺮدن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮ و وردﻛﺮدﻧــەوەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ، وەك ﻧﻮێﺘﺮﯾــﻦ ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﻮوﺳەری ﻛﻮرد ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد ﻟەﻻﯾەن دەزﮔەی رۆﺳﺎ ﺑﯚ ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوە ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧــﺪ و ﻟــە دووﺗﻮێﯽ 170 ﻻﭘــەرەدا ﭼﺎپ ﻛﺮاوە و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑــﺎزاڕی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﻛﻮردی دەﺳﺖ دەﻛەوێ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﻦ ﭘێﺸــڕووداﯾﯽ ﺋەﻣە دەﮐەم ﮐــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗﻪﻧﺎھﯿــﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ”دۆﺧﯽ ﭼەﮐــﺪاری“ و دۆﺧﯽ ﺳــﻪرﺑﺎزی و ﭘێﺸــﻤەرﮔەش، ﺑەﺗەواوەﺗﯽ دێ ﺷــﭙﺮزە ﺑﺒﻦ، ﺗێﮑﺒﭽﻦ ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺟەﻧﮕە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿە ﺑێ ﺳــەروﺑەرەی ﮐە ﻣﻦ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﮐــەم .ھﯿﭻ ﮐەس ﻧﺎﺷــﺘﻮاﻧێﺖ ﺑــﺎش ﺗێ ﺑــﮕﺎت ﭼــﯚن ھێــﺪی ھێﺪی ھــەڵ دەﮐﺎت و دەﮔﺎﺗە ﺋەوەی ”ﺣەﯾﻒ“ ﺳــەری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺧەڵﮑەﮐــەی ﺗــﺎ ھەﺗﺎﯾــە ﺷــەرﻣەزار ﺑەھــﯚی ﺧﺎﺋﯿﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺧﯚﺧﻔﺮۆﺷــﯽ ”ﺳەرﮔﺮدەﮐﺎﻧﯿﺎن“. ﺑەﭘێﯽ ھەرﺳێ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﮐەی ﺗﯚژﯾﻨــەوەی ”ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺋەﻣﻪرﯾﮑﺎﯾﯽ ڕاﻧــﺪ ” ,ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳەدا ﺳەد ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ
ﺑەﭘێﯽ ھەرﺳــێ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﮐەی ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺗﯚژﯾﻨەوەی ﺋەﻣﻪرﯾﮑﺎﯾﯽ ڕاﻧﺪ ” ,ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳەدا ﺳەد ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دەڕوا، ﺑﯚﯾــە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان دەﮐەوﻧە ھەڵﻮێﺴــﺘێﮑﯽ ﺧﯚﮐﻮژی ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮕێﮑﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑەرﯾﺪا.
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﻣــﺮدن ﺣﺎڵەﺗێﻜــە ﻣەﺣﺎڵــە دەرﺑﺎزﺑــﻮون ﻟێــﯽ ،ﺑــەم ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﯚ ﻣﺮدن وەك ﭼەﻣﻚ ﻛە ﺑەرەو ﻧەﻣﺎﻧــە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧﮫێﻨــﯽ ﺑﻮون و ژﯾﺎﻧــەوە ھەﯾە، ﻣەﺣﺎڵــﯽ ﻣﺮدﻧــﯽ دوای ﻛﯚﺗﺎی ﺑﻮون و ژﯾﺎن ،ﺋەو ﺗﺮﺳــەﯾە ﻛە ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓەﻛﺎن ﺗﺮﺳــﯿﺎن ﻟە ﻣﺮدﻧــﯽ رۆﺣــﯽ ھەﺑــﻮوە وەك ﭘێﻮەرێﻚ ﺑﯚ ﭼﺎﻛەﻛﺎری ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا. ﻛەواﺗە ھەﻣﻮو ﺗێﮕەﺷﺘﻨەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﻧەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗﺮﺳﯽ دوای ﻣــﺮدن ﺑﻮوﻧە ﻛــە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــەس ﻧەﯾﺰاﻧﯿﻮە ﭼﯽ روو دەدات ،ﺑﯚﯾــە راﭘﺮﺳــﯿﯿەك ﻟە دەﯾەی دووەﻣﯽ ھەﺷــﺘﺎﻛﺎن ﻟەﺳەر ﻣﺮدن ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛﺮاوە و ﺋــەوﻛﺎت % 40ﺧەڵﻚ ﭘێﯿﺎن واﺑﻮوە ﻣــﺮدن ﻛﯚﺗــﺎی ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜە% 40 ،ی ﺗــﺮ وای ﺑﯚﭼﻮون ﻛە ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ژﯾﺎﻧە % 10 ،ﻛﯚﺗﺎی ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﻟە ﻣﺮدﻧﺪا دەﺑﯿﻨﻦ و % 10 ﺗﺮ ھﯿﭻ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛﯿﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺮدﻧەوە ﻧەﺑﻮوە. ﺋەم راﭘﺮﺳــﯿﯿە ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘە
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﮐﻮێ؟
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﻣــﻦ ﭘێــﺶ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻣﺎﻧﮓ ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮوم )ﺋﺎزادﮐﺮدﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ ﻋەﺑﺒﺎدی، ﻟەﭼﺎو ﺋﺎزادﮐﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە دەﺳﺖ داﻋﺶ ،زۆر ﺳەﺧﺘﺘﺮ و درێﮋﺧﺎﯾەﻧﺘﺮ دەﺑێ!( .ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وای ﺑەﺳەر دێﺖ ﮐە ﺧەڵﮏ دێ ﺑڵێﻦ :ﮐﺎﻓﺮ ﺑە ﺣﺎڵﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺑــێ .ﺋەﻣــەش ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺧەﻧﺠــەری ھﯿــﭻ ﻧﺎﭘﺎﻛێﻜﯽ ﮐﻮرد ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﮕﺎﺗە ﭘڕۆﺳــەی ﺋﺎزادﮐﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﭼﻮﻧﮑە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﭘڕۆﺳەﮐە ﻟەدەﺳﺖ ﺳەرۆک ﺧﯚی ﺑﻮو. ﺑــەم ﺋﺎزادﮐﺮدﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﭼﻨــﮓ ”ﻋەﺑﺒــﺎدی“ ،ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﺎڵەﮐﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا، ﺧﯿﺎﻧەﺗــﮑﺎری ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﺧﯚم ﺳــەرﮔﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘڕۆﺳەﮐەﯾﺎن ﮐــﺮد -ﺋەﺳــڵەن ﺳــەرۆﮐﯽ ھەرێﻤﯿﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻧﻪﺑﻮو. ﻋەﯾﻨــەن ﮐﺎوێــﺲ ﺋﺎﻏــﺎ ﮐە دەﯾﮕــﻮت ”ﮐــﻮرد ﺧﺎﯾﻨــﯚ“ و ﮐەس ﺗێﯽ ﻧەدەﮔەﯾﺸــﺖ .ﻣﻦ ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ﺷــﻮوﻣﯽ ﭘێﺮارەوە دەﯾﺎن ﺟﺎر ﺑە ﺧەڵﮑﯽ ”ﮔﻮﻧﺎح“ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﻢ ﮔﻮت -ﺧﯚ ﻧﻮوﺳﯿﺸﻢ) :ﺳەرﮔﺮدە ﺧﯚﻓﺮۆش و ﺧﯚﺧﻔﺮۆﺷــەﮐﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەﮔەر ﺳــﻮور ﺑﻦ ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﮐە ھەر ﺑەﻏﺪای ﺟێﯽ ﺟﺎﺷــﺎن ﺑــە ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ ﺑﺰاﻧﻦ ،ﺋەﮔەر ﺗﯚﺑە ﻧەﮐەن و ددان ﺑە ھەڵــەی ڕاﺑﺮدووﯾﺎن ﻧەﻧێﻦ ،واﺗە ﺋەﮔــەر ﺋﯿﻌﺘﯿﺮاف ﻧەﮐــەن ﺑــەوەی ﮐە ﺳــەری
ﺑڵﻨﺪی ھەوﻟێﺮ ﺳەﻧﺘەری ﺑڕﯾﺎرە, دێﻦ ﺧﯚﯾﺎن و ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ﺷﺎری داﯾﮑﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺎن -ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ- ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼــە دەﮐەن( .ﺋەﻣەﺗﺎ، ﺋەﻣەی ﮔﻮﺗﻢ ڕووی دا. ﺋەﮔەر ﻟەﻣەش زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ و ﺧﯚﺧﻔﺮۆﺷﺘﻦ و ﺧﯚ ڕﯾﺴﻮاﮐﺮدن ﺑــەردەوام ﺑﻦ ،دێ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨەﻧــە ﻧﺎو ﭘﯿﺴــﺘﺮﯾﻦ ﺟەﻧﮕﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﭘێﮑەﻧﯿﻨــﺎوی ،ﺑەم ﺷــێﻮەﯾەی ﮐە ﻣﻨﯽ ﭘێﺸڕوودا، ﭘێﺸــڕووداﯾﯽ ﺑــﯚ دەﮐــەم ﻟە ﺧﻮارەوە: ﺋەﻣــە ھﯿﭻ ﮐــە ﺑەم زﺳــﺘﺎﻧە ﺳــەﺧﺘەی ﻟەﭘێﺸــﻤﺎﻧە ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾــﯽ و ﺑﺮﺳــێﺘﯽ و ﺧﯚﮐﻮﺷــﺘﻦ ،ﺑێﭙﺎرەﯾــﯽ و ﻗﺎﺗﻮﻗــڕی و ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ، ڕێﮋەﯾﺎن ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﮔﺎﺗە ﺋﺎﺳــﺘێﮑﯽ ﺑێﮫﺎوﺗﺎ ﻟە ﻣێﮋووی ﺑەﺷــەرﯾەﺗﺪا ,ﻟــە ھەﻣﺎﻧﮑﺎﺗﺪا
17
ھﻮﻧەری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
دﻟﺒﺮﯾﻦ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﯾﺎری ﻧﺎزەﻧﯿﻦ دەڵێ
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ دﻟﺒﺮﯾــﻦ ﺋﺎﻛﺮەﯾﯽ ،ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧــﻮێ ﺑەﻧﺎوی ”ﯾﺎرا ﻧﺎزەﻧﯿﻦ“ و ﺑڕﯾﺎرە ﺑەم زوواﻧە ﺑوی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەرھێﻨەر و وێﻨەﮔــﺮی ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺑﺎﭬێڵ ﺳــەرھەﻧﮓ ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ: ”ﯾــﺎرا ﻧﺎزەﻧﯿﻦ“ ﻧــﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚراﻧﯿــﯽ دﻟﺒﺮﯾﻦ ﺋﺎﻛﺮەﯾﯿﯿــە .ﺋــەو ﺑەرھەﻣــە ﻟە ﺋــﺎوازی ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﺎﻛﺮەﯾﯿﯿە و ﻟە ھﯚﻧﺮاوەی ﺳەﺑﺮی ﺑﯚﺗﺎﻧﯿﯿە ،ﻟە ھﯚڵەﻧﺪا
ﻣەﻟەك ڕۆژھﺎت :ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﻣﺮدووە
ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧﯚ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ و ڕەوﺷﯽ ﮔەﻟەﻛەم ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨەم
ﭘێﺸﺘﺮ و ﺋێﺴﺘەش ڕووﺑەڕووی ﺑەرﺑەﺳﺖ ﺑﻮوﻣەﺗەوە
ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەر ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ دادﮔەﯾﯽ دەﻛﺮێﻢ و دەﺧﺮێﻤە ژێﺮ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە وﺷە /ھەژار ﻣەﻣﻮزﯾﻨﯽ ﻣەﻟەك ڕۆژھﺎت ﻛە ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی دﯾﺎری ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺧﻮﻟﯿــﺎی ﻛﺎری ھﻮﻧــەری ﺑــﻮوە و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2002 ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ھﻮﻧەری ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮاوی ﺧــﯚی ﺑەﻧﺎوی )ﺋەﺷــﻘﯽ دن( ﺑو ﻛﺮدەوە. ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜە و ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﻧﻮێﯿە. ”وﺷــە“ ﻟە ھەﻟێﻜــﺪا ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﺋﺎراﺳﺘە ﻛﺮد.
ﺑﯚﭼﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ھﻮﻧەرﯾﺪا دەرﻧﺎﻛەوی؟ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺧﯚم ﻧﺎوﺑــڕم داوەﺗە ﻛﺎری ھﻮﻧەری ،ﺋەوەش ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺋــەوە ﻧﺎﯾــەت ﻟە ھﻮﻧــەر دوور ﻛەوﺗﺒێﺘﻤەوە. ﻛەواﺗە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﻮێﺖ ھەﯾە؟ ﺑەڵێ ﭼەﻧــﺪ ھﯚﻧﺮاوەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﻢ ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﺑەﻧﯿﺎزم دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﻮێﯿــﺶ ﻛﻠﯿﭗ ﺑﻜــەم ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەش ﺑەﻧﯿﺎزم ﺑەم زوواﻧە ﺳەرداﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەم. ﺗﯚ ﻛە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەژﯾــﺖ ،ﻟەﻣﭙــەری ﺑەردەﻣﺖ
ﭼﯿﻦ؟ ﻣــﻦ ﭘێﺸــﺘﺮ و ﺋێﺴــﺘەش ﺑەرﺑەﺳــﺖ ڕووﺑــەڕووی ﺑﻮوﻣەﺗــەوە ،ﺑــﯚ ھەﻣــﻮو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ زۆر ھەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ژن ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑﺎری ژﻧﯽ ﻛﻮرد زۆر ﮔﺮاﻧە ،ﺑەم ژﻧﯽ ﻛﻮرد ھەﻣﯿﺸــە ﻟێﮫﺎﺗﻮو و ﭼەﻟەﻧﮕﻦ و دەزاﻧﻦ ﺗێﺒﻜﯚﺷﻦ و ﻧﺎﺗﺮﺳﻦ و ﺷﯚڕﺷﻮاﻧﻦ. چ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛــﺖ ﺑــﯚ ڕەوﺷــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە؟ ڕەوﺷــﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺑﯚ ﻛــﻮردان زۆر
ﻟە ﺳــﺘﯚدﯾﯚی ﯾﺎد ﻣﯿﺪﯾﺎ وێﻨەﮔﺮﺗــﻦ و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮاوە .ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەﯾــە ﻛە ﺧەرﺟﯽ ﻛﻠﯿﭙەﻛەی زۆرە و ﺑەﻛﺎﻣێﺮای ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻛﻠﯿﭙە ﻛە ﺳــﺘﯚدﯾﯚﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮدووە .ﺑڕﯾﺎرە ﺑەم زوواﻧە ﺑو ﺑﺒێﺘەوە. دﻟﺒﺮﯾﻦ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﮔﯚراﻧﯿﯿە و دواﯾﻦ ﻛﺎرﯾﺸﯽ ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑــﻮو ﺑەﻧﺎوی ”ﺧەون“.
ﺧﺮاﭘــە ،ﻛــﻮردان ﻛﯚﻣەڵﻜــﻮژ دەﻛەن ،زارۆ و زێﭽﺎن دەﻛﻮژن و ﺑەﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ﻛﻮردان دەﻟﯿﺰن، ﺟەﺳــﺘەی ژﻧﯽ ﻛــﻮرد ڕووت دەﻛەن و ﺑێ ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن وێﻨــﺎ دەﻛــەن .ﺑﯚﯾــە ﻧەﻓﺮەت ﻟە ﻛــﺮدەوەی ﺋەواﻧــە دەﻛەم و ﺷــەرﻣەزارﯾﺎن دەﻛــەم ،ﺗــﺎ دڵﯚﭘەﯾــەك ﺧﻮێﻨــﯽ ﻛــﻮردان ﻣﺎﺑێــﺖ ،ﺋێﻤە ﺳــەری ﺧﯚﻣﺎن ﺑﯚﯾﺎن ﻧەوی ﻧﺎﻛەﯾﻦ. ﺑەردەواﻣﯽ ﺋەو ڕەوﺷە ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ ڕەوﺷــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎدﯾﺎرە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی
ﻧﺎدﯾﺎرە ﻛە ﻣﺮۆﭬﺎﻧێﻚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ و ﺷەرەف و ھەﺳﺖ و وﯾﮋداﻧﯿﺎن ون ﻛــﺮدووە ،دﯾــﺎرە ﭼﯿﻤــﺎن ﺑەﺳەر دێﻨﻦ. ﻟــەم ﻣﺎوەﯾــەدا ﺧﺮاﻧﻪ ژێﺮ ﭼﺎودێــﺮی و ﻟێﻜﯚﻟﯿﻨــەوە، ھﯚﻛﺎری ﭼﯽ ﺑﻮو؟ ڕاﺳﺘە ﻣﻦ ﺧﺮاﻣە ژێﺮ ﻟێﻜﯚﻟﯿﻨەوە و دادﮔەﯾﯽ ﻛﺮام ،ﺋەﻣەش ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻧﺴــێﺮﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﻢ ﻛﺮد و وێﻨەی ﺳﯿﺎﺳﯿﻢ ھەﯾە ،ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﻟەﺳەر ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﯾەﭘەﮔە ﮔﻮﺗﻮوە ،ﻣﻦ وەك ﻛﭽە ﻛﻮردێــﻚ و ﺧــﺎوەن وﯾــﮋدان، ﺷﯚڕﺷــێﻚ ھەﯾﻪ ،ھەر ﻛەﺳێﻚ
دەڵێﺖ ﻛﻮردم ،ﺋەوا دەﺑێﺖ ﻟەﻧﺎو ﺷﯚڕﺷــﺪا ﺑێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﺧﻮێﻦ ڕﺷــﺘﻨﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﺑێﺖ .دەڵێﻦ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ دەﺑێﺖ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧەﺑێﺖ؟ ﺑەم ﭼﯚن دەﺑێــﺖ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ژن ﻛەڕ و ﺑێ دەﻧﮓ ﺑێﺖ و ﭘﺸﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە دۆزی ﺧﯚی ﺑــﻜﺎت .ﻧەﺧێﺮ ﻣﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧﯚی ﺑﯿﺎﻧﯽ ھﻮﻧەر ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜەم و ڕەوﺷﯽ ﮔەﻟەﻛەم ﻟە ﺑﯿﺮ ﺑﻜەم. ﺋــەی ڕەوﺷــﯽ ھﻮﻧــەری ﻛﻮردی ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵێــﻢ ھﻮﻧــەری ﻛﻮردی ﻣﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺟــﺎران ﮔﯚراﻧﯽ و ﺋەﻟﺒــﻮوم زۆر ﺑــو ﻧﺎﻛﺮێﻨــەوه ﺳــﯿﺪی و ﻧﺎ ﻓﺮ ۆ ﺷــﺮ ێﻦ ، ﺑە ﺗﺎ ﯾﺒــە ت ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا دەرﻓــەت ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی
ﭘﯿﺴــﻜﯚﻟﯚژی ﮔەﻟەﻛەﻣــﺎن ﺧﺮاﭘــە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ھﻮﻧــەر ﺑﻜەﯾﻦ. زۆر ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋان ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛێﺸــەی ﺳﭙﯚﻧﺴەرﯾﺎن ھەﯾە ،ﺋێﻮەش ھەﻣﺎن ﻛێﺸەﺗﺎن ھەﯾە؟ وەﻛﯿﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ھەﻣﻮو دەﺳﺘﺒەﺳەر ﻛﺮان ،ﻣﻦ ﺋەﻣە ﺷــەرﻣەزار دەﻛــەم ،رەﻧﮕە ﺋەوان دەﺳﺘﯽ ﺋێﻤە ﻛەﻟەﭘﭽە ﺑﻜەن ،ﺑــەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ زﻣﺎن و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛەﻟەﭘﭽە ﺑﻜەن، ﺑﯚﯾە ﺋﯿﺘــﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ھەوڵﯽ ﺳــڕﯾﻨەوەی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻣێــﮋوودا ﺑــﺪەن .ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑەﺳﭙﯚﻧﺴەری زﯾﺎﺗﺮە ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ھﻮﻧەر ڕاﻧەوەﺳــﺘێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھﻮﻧەر ﺑﻮوﻧﯽ ﺋێﻤەﯾە.
ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺧﯚم ﻧﺎوﺑڕم داوەﺗە ﻛﺎری ھﻮﻧەری، ﺋەوەش ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺋەوە ﻧﺎﯾەت ﻟە ھﻮﻧەر دوور ﻛەوﺗﺒێﺘﻤەوە
ﻟﻮﻗﻤﺎن ﺳەﻟﯿﻢ داﺑڕان ﻛﻠﯿﭗ دەﻛﺎت وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ دوای ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪان ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻛﻠﯿﭗ ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﻟﻮﻗﻤﺎن ﺳەﻟﯿﻢ ﻛﺎر ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻧﻮێﯿەﻛەی دەﻛﺎت ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ”داﺑڕان“ە. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻟﻮﻗﻤﺎن ﺳەﻟﯿﻢ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ: ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ”داﺑــڕان“ ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﺗﺮاﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻧﻮێﯿەﻛەم ،ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــەواو ﺑــﻮوە و ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙﻤﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووە .ﻟــە ﺋﺎوازی ھێــﺮش ﻛﻼرﻧێﺖ و ﻟە ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﺳــﺎڵﺢ ﺑێﭽﺎرەﯾــە .ﻣﻮزﯾﻜەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻓﺸــﯿﻦ ﺷــﻮﻛﺮی ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە و
ﻟە ﺳــﺘﯚدﯾﯚی ﻣﯿﺘﺮۆﻧﯚم ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﺎﺑﯿﻠﯚن وێﻨەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮدووە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەر ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳﭙﯚﻧﺴەری ﺑەﺷﯽ زۆری ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿەن ،ھەروەھﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋﯿﺴــﺘﻠﯿﻨﻚ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮە ﻟە ﺳﭙﯚﻧﺴــەرەﻛﺎن و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺑوی دەﻛەﯾﻨەوە . رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﺑەﺋﺎﻣێﺮە ڕۆژھەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺋﺎﻣێﺮی ڕۆژھەﺗــﯽ و ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺗﺎزەﻣــﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە .ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻟﺒﻮوﻣــە ﻧﻮێﯿەﻛەم ﺑەﻧﺎوی ”ﺧەون“ ﻟــە ﻧﯚ ﮔﯚراﻧﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﭼﻮار ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﺗێﯿﺪا ﻛﻠﯿﭗ ﻛﺮدووە.
ﺋﯿﻠﮫﺎم ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺋﯿﻠﮫﺎم ﻛە ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵە ﻛﺎری ھﻮﻧەری دەﻛﺎت و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺑەرھەﻣێﻜە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺋﺎرﯾــﻮان ﻛــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ
ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە ،ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ: دوای ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ھەرﯾــەك ﻟە ﻛﻠﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ”ﺑێﺰاری“، ”داﺑــڕان“” ،ﺗﯚ ﻧﺎزاﻧﯽ“ و ”ﺋﺎوازی ﻣەرﮔﻢ“ ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺋﯿﮫﺎم ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧــﻮێ دەﻛﺎت” .ﺑێــﺰاری“ ﻧــﺎوی ﺋەﻟﺒﻮوﻣەﻛەﯾەﺗﯽ و ﻟە ھەﺷــﺖ ﺗﺮاك ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە .ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺷــﯿﻌﺮی
ھەرﯾەك ﻟە ﺳــﯿﻤﯿﻦ ﭼﺎﯾﭽﯽ ،ڕەﻧﺞ ﺳەﻧﮕﺎوی و ﺋەﯾﻠﮫﺎم ﺧﯚﯾەﺗﯽ .ﭼەﻧﺪ ﺗﺮاﻛێﻜﯽ ﻟەﻻﯾەن ھﺎدی ﻣﺮادی ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە. ﺋﯿﻠﮫﺎم ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎری ﺑﺎﻧەﯾە و ﺗەﻣەﻧﯽ 19ﺳﺎڵە ،ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵە وەگ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ دەرﻛەوﺗﻮوە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﻨﭻ ﺑەرھەم و ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻛﻠﯿﭙە.
ﺋەﺳﺘێﺮەﻛﺎﻧﯽ داﺳﺘﺎن ﺑەرزان ﺑﺮﯾﻨﯽ ﻣﺮۆﭬﻦ
ﻣﺮۆﯾﯿﻤــﺎن ﻛﺎڵﺘــﺮ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧەی دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺷﯿﻌﺮ دﻧﯿﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺟﻮان ﺑﻜﺎت ،ﺑﺎﺷﺘﺮ واﯾە ﺋەم ﻛﺘێﺒە ﻧەﺧﻮێﻨﻨەوە. داﺳــﺘﺎن ﺑەرزان ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻧــەوەی دووەﻣــﯽ دوای ڕاﭘەڕﯾﻦ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳێ دﯾﻮاﻧە ﺷﯿﻌﺮی ﭼﺎﭘﻜﺮاوە ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ”ﺗﯚم ھەﺑﯿﺖ ” ،2012-ﺧﻮدێﻜﯽ ﭘەرﺗﺒــﻮو ” ،2012-ﺑــﻮوم ﺑــە ژێــﺮ ڕۆژە ﺧێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧەوە.“-2013
ﺷێﻮەﻛﺎر رزﮔﺎر ﻓەﻗێ ﻋەو:
ﺧﯚم ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛەم ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی دەﯾەﻣﯿﻦ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﻢ وﺷە /ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺧﺪر رزﮔﺎر ﻓەﻗێ ﻋەو ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1964ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی رواﻧﺪز ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﺳﺎڵﯽ 1985 – 1984 ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯽ ﺗەواو ﻛﺮدووە ،ﯾەﻛەم ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1981ﻟە رواﻧــﺪز ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﯚ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺑەﺷــﺪاری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 87ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەرەوە ﻛﺮدووە. ﭼەﻧﺪان ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ھﻮﻧەری ﻟە ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻛﺎری دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺑــﯚ زۆرﺑــەی ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﺮدووە، ﻣﯚﺗﯿﻔﯽ ﺑــﯚ زۆرﺑــەی ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾە ﻟە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ھﻮﻧەرﯾﯿە ﻟــە ﮔﯚﭬﺎری )ﮔەپ(ی ﻛﺎرﯾﻜﺎﺗێــﺮی .ﻟــەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷــە“دا وەﻣــﯽ ﭼەﻧــﺪان ﭘﺮﺳﯿﺎر دەداﺗەوە. دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾﺖ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﯾﺎن ﻟە رێﮕەی ﺑەھﺮەوە ﺑﻮو؟ ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﺑﭽﻤــەﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەھــﺮەی ھﻮﻧەرﯾﻢ ﺗێﺪا ﺑــەدی دەﻛﺮا ،ھەر ﻟە ﭘﯚﻟﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺋەو ﻛﺎﺗەی واﻧــەی ھﻮﻧەرﻣــﺎن دەﺧﻮێﻨﺪ وێﻨەﻛەی ﻣﻦ ﻟە ھەر ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﺑــﻮو ،ﺟﺎرێﻜﯿﺎن واﻧەی ھﻮﻧەرﻣﺎن ھەﺑﻮو ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﯿﻦ وێﻨەی ﻣﺮاوی ﻟەﻧﺎو ﺋﺎودا ﺑﻜێﺸــﻦ ،ﭘﺎش ﺋەوەی وێﻨەﻛەم ﻛێﺸــﺎو ﺗــەواو ﺑﻮو ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ زۆر ﺳەرﺳــﺎم ﺑﻮو ﺑە وێﻨەﻛەی ﻣﻦ ،وێﻨەﻛــەی ھەڵﮕــﺮت ﺑە ھەﻣﻮو ﭘﯚﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﮔێڕا .ﺑــەم ﺟﯚرە زﯾﺎﺗــﺮ ﭘەرەم ﺑــە ھﻮﻧەری وێﻨەﻛێﺸــﺎن دا ﺗﺎ ﭼﻮوﻣــە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ،ﻟەوێﻮە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ
زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻓێﺮ ﺑﻮوم. ﺳــەرەﺗﺎ ﺑە ﺷــێﻮەی رﯾﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻛﺎرم دەﻛﺮد ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺷــێﻮەی ﺗەﻛﻌﯿﺒﯿﻢ وەرﮔــﺮت ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑە ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ھﻮﻧەرﯾﻢ ،ﺋێﺴﺘە ﺳﺘﺎﯾڵﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚم ھەﯾە ﻛﺎری ﭘێ دەﻛەم. ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ
ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋــﺎوڕی ﻟێ ﻧەدراوەﺗەوە؟ ھﻮﻧەری ﻣﯚﺗﯿﻒ ،ﻛﺎرﻛﺮدﻧێﻜﯽھﻮﻧەرﯾــﯽ زۆر ﺧﯚﺷــە، ﺑەﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛــەم ﺑــﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚﺗﯿﻔێﻚ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﮔــەورەت ﭘــێ دەﺑەﺧﺸــێﺖ، ﻣﯚﺗﯿــﻒ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﯚ ﺟﻮاﻧﻜﺮدﻧﯽ
ﺑەھــﯚی زوو ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ھەواڵﯽ ھﻮﻧەری ،ھﻮﻧەری ﺷــێﻮەﻛﺎرﯾﯽ ﻛﻮردی زۆر ﺑەرەوﭘێﺶ ﭼﻮوە ﺷــێﻮەﻛﺎر ﻻﯾــﺎن واﯾــە ﻛــە ھﻮﻧەر ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳــﯽ ﺋەواﻧە ،ﺋﺎﯾﺎ ﯾﺎدەوەرﯾــﯽ ﺟەﻧﮕــەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺗﺎﺑﻠــﯚ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﯚدا ﭼﯽ ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳێﻜە؟ ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ھﻮﻧەر ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳﯽھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧە ،واﺗە ﺋﯿﺸــﻜﺮدﻧﯽ ھﻮﻧــەری راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺧــﯚی رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬە، ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺋێﻤــە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺑەﻧﺎو ﭼەﻧﺪان ھەوراز و ﻧﺸێﻮی ژﯾﺎﻧﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮﯾــﻦ .ھەروەھﺎ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﻟەو ﻣﺎوەﯾــەدا ﺑە دەﯾﺎن ﺟەﻧــﮓ و ﻧﺎﺧﯚﺷــﯽ و ﺋﺎزارﻣﺎن ﭼێﺸﺖ ،ﺋێﻤەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەﺳــﺘﻤﺎن ﺑــە ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﺋــﺎزارەﻛﺎن دەﻛﺮد ،ﭼﻮﻧﻜە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ھەﺳــﺘﯽ ﻧﺎﺳــﻜﺘﺮە و زووﺗﺮ و زﯾﺎﺗﺮ درك ﺑە ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت .ﻟەﺑەر ﺋــەوە ﻛﺎرداﻧــەوەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﯾﺎدەوەرﯾﯿﺎﻧــە ﻟــە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﻤﺪا رەﻧﮓ دەدەﻧەوە و دەﺑﻨە ھەوێﻦ ﺑﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻓﺮﯾــﺎدڕس و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺟەﻧﮕﺎوەری ﺋﺎزا و دﻟێﺮ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەو ﺟەﻧﮕﺎوەرەش ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە. ﺗــﯚ ﻣﯚﺗﯿﻔﯿﺶ دەﻛەﯾﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﺋەم ھﻮﻧەرە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ
ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺷﯿﻌﺮ و ﭼﯿﺮۆك دروﺳﺖ دەﻛﺮێــﺖ ،ھەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر ﺑﯚ رازاﻧﺪﻧــەوەی ﺑەرﮔــﯽ ﻛﺘێﺒێﻚ دادەﻧﺮێــﺖ ،ﺑە ھەر ﺟﯚرێﻚ ﺑێﺖ ﻣﻦ ﻋەﺷــﻘﯽ ﻣﯚﺗﯿﻔﻢ ،واﺗە ھەر ﺋەوەﻧﺪەﯾە ﻗەڵــەم و ﻛﺎﻏەزێﻜﻢ ﺑﻜەوێﺘــە دەﺳــﺖ ،ﯾەﻛﺴــەر ﻣﯚﺗﯿﻒ دروﺳﺖ دەﻛەم ،ھەر ﻟە زووەوە ﻣﯚﺗﯿﻒ ﺑﯚ دﯾﻮاﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮە ﻛــﻮردەﻛﺎن دادەﻧﺮا ،ھەروەھﺎ ﻟە ﺑوﻛﺮاوە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ﻣﯚﺗﯿــﻒ دادەﻧﺮا، ﻣــﻦ ﻟە ڕۆژﻧﺎﻣــەی ”ھﺎوﻛﺎری“ ﻟەﮔــەڵ ھەﻣــﻮو ﺷــﯿﻌﺮێﻜﺪا ﻣﯚﺗﯿﻔــﻢ دەدﯾﺖ ،ﻛە ﺋەو دەﻣﺎﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ دارا ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ﻣﯚﺗﯿﻔــﯽ دەﻛﺮد و ﻟــە ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ﺑــوی دەﻛﺮدەوە، ﻧﺎزاﻧﻢ ﺑﯚﭼــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان زۆر ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻗەرەی ﻣﯚﺗﯿﻒ ﻧﺎدەن؟. ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻛﺎری ﻣﯚﺗﯿــﻒ دەﻛەن ﺑــە ﭘەﻧﺠەی دەﺳــﺖ دەژﻣێﺮدرێﻦ ،ﺋەواﻧﯿﺶ
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎرا ﺋﺎﻛﺎر
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻗەرەﻧــﯽ ﺟەﻣﯿﻞ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ دارا ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ و ﻋەﻟﯽ دەروێﺶ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑە )ﺑەﻣﯚ(. ھﻮﻧــەری ﻛﻮردﯾﯽ ﺋێﺴــﺘە ﭼﯚن ﺑەراورد ﺑە ھﻮﻧەری وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑــەر دەﻛەﯾــﺖ و ﻟــە چ ﺋﺎﺳﺘێﻜﺪاﯾە؟ ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﻛﻮردی ﺑەرای ﻣــﻦ زۆر ﺑەرەوﭘێﺶ ﭼﻮوە، دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑەرﻣﺎن ﺋەﮔەر ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋەوان ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺑێﺸﻚ ﻟەوان ﺑﺎﺷﺘﺮە ،ﺋێﺴﺘە ﺑەھﯚی زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﺳــەﻧﺘەری ﻓێﺮﺑﻮوﻧــﯽ ھﻮﻧەر و ﻛﺮدﻧــەوەی ﭼەﻧــﺪان ﻛﯚﻟێﮋ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ﻟە ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھەروەھــﺎ ﺑەھــﯚی زۆرﺑﻮون و زوو ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ھەواڵﯽ ھﻮﻧەری ﻟــە ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﺗﯿﯿــەﻛﺎن، ھﻮﻧەری ﺷــێﻮەﻛﺎرﯾﯽ ﻛﻮردی زۆر ﺑەرەوﭘێﺶ ﭼﻮوە ،ھەروەھﺎ ھﺎﺗﻨەوەی ﭼەﻧﺪان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی
ﺑﺎش و ﺑە ﺋەزﻣﻮون ﻟە دەرەوەی وت ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرە. ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ھــــــــﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛـــﻮرد ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕـــەرﯾﯽ ھــــــــﻮﻧەری ﺑﯿﺎﻧــﯽ ،ﺋﺎﯾــﺎ ڕەﺳــــــــــــەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﻟــە ھﻮﻧەری ﺷــێﻮەﻛﺎرﯾﺪا ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﮔﺮﯾﻨﮕــە ،ﯾــﺎن ڕەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﺷێﻮەﻛﺎری ﻛﻮردی ﭼﯿﯿە؟ دﯾــﺎرە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ھەﻣــﻮوﻣﯿﻠﻠەﺗــﺎن ﺑــە ھﻮﻧــەرەوە دەﺑێــﺖ دەﻧﺎﺳــﺮێﺘەوە، ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﻛﺎرﯾﮕەری ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑێــﺖ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨﯽ، واﺗــە ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﻛﺎر ﻧەﻛﺎﺗە ﺳــەر وﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﺷــﻮﻧﺎس و رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣﺎن ،ﺑە ﺷــێﻮەﯾەك ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻛﻮرد ﺑﺘﻮاﻧێ ھەردەم ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺗێﻜﮫەڵﻜێﺸــﯿﯿەك ﺑــﻜﺎت ﻟــە
ﻧــﺎو ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯽ ،واﺗــە دەﺑێﺖ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردی دﯾﺎری ﺑــﻜﺎت ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە ھﯚی داﻧﺎﻧــﯽ زەﺧﺮەﻓــە و ﻧەﺧﺶ و ﻧﯿــﮕﺎری ﺑەڕە و ﺑەرﻣــﺎڵ ﻟە ﻧﺎو ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑەو ﺟﯚرە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﺷێﻮەﻛﺎری ﺑﻨﺎﺳﯿﻨەوە. ﺋــەم ھﻮﻧــەرە ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭼەﻣﻜﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺧﻮدﯾﯿەوە ھەﯾە؟ ھﻮﻧەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻛﻮردیﻟــە ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺪا ﺑە ﺗەواوی ﺋەﺳــﭙﯽ ﺧﯚی ﺗﺎو داوە، واﺗــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺷــێﻮەﻛﺎر زۆرﺑەﯾــﺎن ﺑﺎﻛﮕڕاوەﻧﺪێﻜــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ھەﯾە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەرھەﻣە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗێــﺪا ﺑەھێﺰ ﺑﻜــەن ،ﺋەوەش ﻟە ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ رەﻧــﮓ دەداﺗەوە .دﯾــﺎرە ﺋەﮔەر رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺧﻮدی ﻧەﺑێﺖ ،ﺑە ھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﺋەو ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮون
araakar4@gmail.com
و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ھﻮﻧەرﯾﯿــە ﺑــە ﻻﯾەﻧﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻧەدەڕۆﯾﺸﺖ. رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺧﻮدی ﻟەﻧﺎو ﺷــێﻮەﻛﺎراﻧﯽ ﻛــﻮرددا ﺑﻮوەﺗە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن؟ ﺑەڵــێ ھەروەك ﻟە ﭘﺮﺳــﯿﺎریﭘێﺸــەوە وەﻣــﻢ داﯾــەوە، دەﺑێﺖ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗەواو ﻟــە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺧــﻮدی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﺪا ھەﺑێﺖ .دەﺑێﺖ ﺑــەو رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿە داھێﻨــﺎن دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت .ﻛەواﺗــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺧﻮدی ﻟە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮرددا ھەﺑێﺖ. ﻛﺎر و ﭘــڕۆژەی داھﺎﺗﻮوﺗﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚم ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛەم ﺑﯚﻛﺮدﻧەوەی دەﯾەﻣﯿﻦ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﻢ ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــﻢ ﻟــەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﻣﺪا ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﺟەﻣﺎوەر ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەم.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەم ﻛﺘێﺒە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەی داﺳﺘﺎن ﺑــەرزان 13دەﻗــﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑەﺷــﯽ ھەرە زۆری دەﻗە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەﻛﺎن دوای ﻛﺘێﺒﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﯽ )ﺑــﻮوم ﺑە ژێﺮ ڕۆژە ﺧێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧەوە(ی
19
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺋﺎرام ”ﺋەﺳــﺘێﺮەﻛﺎن ﺑﺮﯾﻨﯽ ﻣﺮۆﭬﻦ“ ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﻧﻮێﺘﺮﯾــﻦ ﻛﺘێﺒــﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﯽ داﺳــﺘﺎن ﺑەرزاﻧە ﻛە ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﭼەﻧــﺪ ڕۆژی ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎﻧەی ”ڕۆﻧﺎن“ـــەوە ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە.
ﺷﺎﻋﯿﺮەوە ﻧﻮوﺳــﺮاون ،ﺑەﺷێﻚ ﻟــەم دەﻗﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑو ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﺑو دەﻛﺮێﻨەوە. داﺳــﺘﺎن ﺑەرزان ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەم ﺑەرھەﻣەﯾەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﺋــەو ﺷــﯿﻌﺮاﻧەی ﻟــەو ﻛﺘێﺒــەدان ،درێﮋﻛﺮاوەی ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﻦ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻛە ﻟە ﻛﯚﻣەڵە ﺷــﯿﻌﺮی )ﺑــﻮوم ﺑە ژێﺮ ڕۆژە ﺧێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــەوە( ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮن ،ﺑەم ﻟێﺮەدا ﺑە دﯾﺪﮔەی ﻧﻮێﺘﺮ و ھەوڵﺪان ﺑﯚ
ﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەﻧﺠەرەی ﻧﻮێﺘﺮ ﺑﯚ ڕواﻧﯿﻦ ،ﺋەﻣەش ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ھــەر دوو ﻛﺘێﺒەﻛــەدا ڕووﻧﺘﺮ دەﺑێﺘەوە“. ﺷــﺎﻋﯿﺮ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەم ﺷﯿﻌﺮاﻧەی ﻧﺎو ﻛﺘێﺒەﻛەﯾەوە دوا و ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ھەر ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻛﺘێﺒە، ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەون ﻟە ﺑەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑــە دﻧﯿﺎ .ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”ﺋەم ﺷــﯿﻌﺮاﻧە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﻣﻨﻦ ﺑەراﻣﺒەر ڕەﻗﯽ ژﯾﺎن ،ھەوڵێﻜﻦ ﺑﯚ دەﺧﺴــﺘﻨﯽ دزێﻮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧێﻚ ﻛە ﺧﯚﯾﻤﺎن
ﻟــێ دەﺷــﺎرێﺘەوە و دەﯾەوێﺖ ﺑە ﻣﺎﺳــﻚ و ﺧﯚ ﺋﺎراﯾﺸــﺘﻜﺮدن ﻓﺮﯾﻮﻣــﺎن ﺑﺪات .ﺑە ﺑــڕوای ﻣﻦ ﻣﺮۆﭬﯽ ھﯚﺷــﯿﺎر ﺋەواﻧــەن ﺋەو ﻓﺮﯾﻮە ﻧﺎﺧــﯚن و ژﯾﺎن وەك ﺧﯚی ﺑــە ڕەﻗــﯽ و دزێﻮﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﯿەوە دەﺑﯿﻨﻦ“. ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺸەوە داﺳﺘﺎن ﺑﺎرزان ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ”ﭘڕۆژەی ﺋەم ﺷــﯿﻌﺮاﻧە ﻗﺴەﻛﺮدن ﻟەﺳەر دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﭘــڕ ﻟە ﺑێــﺪادی و ﺳﯿﺴــﺘﻤﺎﺗﯿﻜﯽ وەھﺎ ﻛە ڕۆژاﻧە ڕۆﺣﻤــﺎن دەھﺎڕێــﺖ و ﺑەھﺎی
ھﻮﻧەری
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرە ) ، (165ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 7 ،
wishe@wishe.net
رێﻜﻼم
ﮐﻮرﺳﺘﺎن دﻟﺒەرا ﻣﻦ
ﻣێﺮێ ﮐﻮردە ھەرﮐﯽ
ﺋـــەو دەﻣەی ﺗﯚم ﺑﯿﻨﯽ ،ﺗﯚ ﺧﯚت ﺑەﺳــەر ﭘەڕە ﮐﺎﻏەز و ھەﻧﺪێﮏ ﻧەﺧﺸــەی ﮔەورەدا ﭼەﻣﺎﻧﺪﺑﻮوەوە ،ھێڵﺖ دەﮐێﺸﺎ ﺑﯚ ﺋـــەوەی ﺑە ﺷــﻮێﻨەﮐەی ﺧﯚت ﺑﮑەوﯾﺘەوە .ﺧﯚﯾﺸﺖ ﻧەﺗﺪەزاﻧﯽ ﺗﯚﯾﺎن ﻟە ﮐﻮێﺪا داﻧﺎوە و ﭼﯽ ڕادەﺑﺮێ. ﺑەم ﺋـەواﻧەی ﺑە ﺗﯚ ﺳەرﺳﺎم ﺑﻮون ﮔەﻟێﮏ زۆر ﺑﻮون ،ﮐە دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟە دەروازەی دﯾﻮاری ﺗﯚوە دەرﺑﺎزی دﯾﻮی ژوورەوە ﺑﺒﻦ. دوای ﺋـەوە ،ﺋـەوان ھﺎﺗﻦ و ھﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھﺎﺗﻦ ﺑە دوادا .ﯾەﮐﺠﺎر زۆر ھﺎﺗﻦ ،ڕەش ﺑە ﺧﯚ و ﺑە داﺳــﯽ ﮔەرﻣــەوە ھﺎﺗﻦ ﺗﺎ دواﺟﺎر ﺗﯚ ﮐﺎول ﺑﻮوﯾﺖ. ﺑەم ﺧﻮای ﺗﯚ ،ڕۆژ ،ﺗﯚی ﺑە ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ ﺑەﺟێ ﻧەھێ .ﺗﯿﺮۆژی ﺧﯚﯾﺖ ﺑﯚﺟڕاھێ و ﺗﯚش ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚﺗﺖ ﻟە ﻧەﺧﺸەدا دﯾﺘەوە. ﺋـەواﻧەی ﺑە ﺗﯚ ﺳەرﺳﺎم ﺑﻮون ،ﺋـــێﻤە ،ﮐﺎﺗێ ڕەﮔﯽ ڕووەﮐﻤﺎن ﻟە ﭼﯿﺎﯾەﻟﺪا ﺑﯚ ھﺎت ،ھەڵﺴﺎﯾﻨەوە .ﺗﯚ وات ﮐﺮد ھەﻣﻮوان ﺋـﺎوی ﻟﯿﺨﻦ ﺑﺨﯚﻧەوە و ﻧﺎﻧﯽ وﺷﮏ ﺑﺠﻮون ،ﺋـــەواﻧﯿﺶ ﻣﻠﯿﺎن ﺑﯚ دا .ﺗﯚ ﺷﻤﺸێﺮ و ڕﻣﺖ ﭘێ دان و ﺋـــەوان ﭼﻮوﻧە ﮐﯚڕی ﺷــەڕەوە ،وێﻨەت ﭘێ دان و ﺋـەوان وەرﯾﺎن ﮔﺮت. ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن ﻟە ﺳــﯚﻧﮕەی ﺋـــەوەوە ﮐﺮد ،ﺗﯚ )دﻟﺒەرا وان( ﺑﻮوﯾﺖ. ﺗﯚ ،ﺋـــەواﻧﺖ ﺑەڕێ دەﮐﺮد ﺑەم ﺋـــەوان ھەر ھﺎﺗﻨەوە ،ﭘﺎڵﺖ ﭘێﻮە ﻧﺎن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻧﻮوﺷــﺘﺎﻧەوە .دﯾﻮارت ﺑە ڕووﯾﺎﻧﺪا داﺧﺴــﺖ ،ﮐﯚﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ ھەڵﺪاﯾﺘەوە. ﺋـەﻣە ھەﻣﻮوی ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەرﺋـەوەی ﺗﯚ )دﻟﺒەرا( واﻧﯽ .ﻟەﺑەرﺋـەوەی ﺋـەوان ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ڕۆژی ﮔەڕاﻧەوەن ،ﺗﺎﮐﻮ ﻣﺎﭼﯽ ﺑەﺧﻮێﻨﺎو ﺗەڕ و ﺑە ﻓﺮﻣێﺴــﮑﺎو ﺗەڕی زەوﯾﯽ ﺗﯚ ﺑﮑەن ،ﺗﺎﮐﻮ ﺑﺒﯿﻨﻦ ﺗﯚ ھەڵﺴﺎوﯾﺘەﺗەوە. ﺗﺎﮐﻮ ﺟێﯿەﮐﯿﺎن دەﺳﺖ ﮐەوێ ﺑﯚ ھەﺗﺎﯾە ﻟێﯽ ڕاﮐﺸێﻦ ،ﻟێ دﯾﻠﺒەرێ.
18
ﺋﯿﻠﮫﺎمﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
18
ﻟﻮﻗﻤﺎن ﺳەﻟﯿﻢ داﺑڕان ﻛﻠﯿﭗ دەﻛﺎت