ﺑە وێﻨە ..ﯾەﻛێﺘﯽ ﭼﯽ ﺑە ﮔﯚڕان و ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻧەﻛﺮد
10
”وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەدات و ﺟﯿﺎﻛﺎری دەﻛﺎت“
6
ﻛﭽەﻛە ﻟە دەﺳــﺘﯽ داﻋــﺶ دەرﺑﺎز دەﻛﺎت و دەﺑێﺖ ﺑە ھﺎوﺳەری
7
ﻛﻮردێــﻚ ﺑــە ﭼﺎوێﻠﻜەﯾەك ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺎت
8
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽﺳــەرﺑەﺧﯚ...ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮاﻧﺎ و ﺷﯿﺎوی ﺑە دەوڵەﺗﺒﻮون
16
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽھەوﻟێﺮ ﻟە ڕۆژی ﻣﺎرەﺑڕﯾﻨﺪا ﺧﯚی دەﻛﻮژێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
9
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﺒﻨە ﺑڕﯾﺎردەر ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا
ﭼﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﺎﻧەی راﭘەڕاﻧﺪن و ﻧﻤﺎ ﺑﯚ ﺟﭭﺎت
3
دراوێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێﻮە دەﻛﺮێﺖ
دراوی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑە ﮔﻮێﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎدا ﺳــﺎﻧە داھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧﻮێ ﻟەو ﺑــﻮارەدا دەﻛﺮێﺖ و ﺧەرﯾﻜە رووﺑەرێﻜــﯽ ﻓﺮاوان ﻟە ﺑــﺎزاڕی داراﯾﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ دەﻛﺎت .ﺟــﯚرە دراوێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺧەڵﻜێﻚ رووی ﻟە ﻛڕﯾﻨــﯽ ﻛﺮدووە و ﺧەڵﻜێﻜﯿﺶ ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧەوە ﻟێﯽ دەڕواﻧﻦ.
12
دار ﺑە ڕۆﺣﯽ ﺋێﺮان ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ وەك ﻓﺸﺎر دژی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨێ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزﯾﺪا دەدرێ
ﻣﯿﻠﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ دوێﻨێ ﺑە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺷــﻨﮕﺎل و ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەﻋﺎﺟەوە ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان ﺳﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق .ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺋەو ھەڵﻤەﺗەی ﺣەﺷﺪ ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێڕەوی
ﻧﺰرﮔە ﻧﯿﯿە ڕێﮕەﯾە ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
ھﯿﻼﻟﯽ ﺷــﯿﻌﯽ ﻧﺎو دەﺑەن .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڵێ ،ﺋەﻣە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ﻓﺸــﺎری ﺋێــﺮان دژی ﭘﺮۆﺳــەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘەﺳﻨﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﻛﺎت.
2
ﺷەڕی ﺑەوەﻛﺎﻟەت ﺑﯚ ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺧﺎك و ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﮔەل
13 5
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ﻓەرﺣﺎﻧﯽ، ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧــﯚی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن و ھێﻨﺎﻧــەوەی ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەﺗﯽ ڕەواﻧــەی دەرەوە دەﻛﺮد ،ﺑەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻛــﺮدە ﺑﺎرێﻜﯽ ﻗــﻮرس ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛــە ھەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ ﺑــﯚی ﺋەﺳــﺘەﻣە .ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﻧﺎﺧﯽ ﭘڕی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ھەڵﺪەڕێﮋێﺖ ﻛە ﻟە دۆﺧێﻜﺪا دەژﯾﻦ، ”ﻛەس ﺑە ﺣﺎڵﯿﺎن ﻧەﺑێﺖ“.
13
2ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﺳﺖ ﺑەﺳەر دەﯾﺎن ﻛﺎرﮔەی ﺑﻠﯚك و ﭼەو و ﻟﻤﺪا دەﮔﺮێﺖ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻛەرﻛــﻮوك ،دﯾﺎﻟە و ﺳەﺣەدﯾﻦ ،دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر ﭼەﻧــﺪان ﻛﺎرﮔەی ﺑﻠــﯚك و ﭼەو و ﻟﻤﺪا ﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﻛﺮێــﻜﺎر ”ﺑێﻜﺎر“ ﻛەوﺗﻮون. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷە“، ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر دەﯾــﺎن ﻛﺎرﮔەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻠﯚك و ﭼەو و ﻟﻤﺪا ﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺳەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻛﺎرﮔەی ﺗﺮ ﻟەﺳەر ”ﭼەﻣﯽ ﺋﺎوەﺳﭙﯽ“ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو دروﺳﺖ ﺑﻜەﻧەوە. ھﺎوڕێ ھێﻤــﻦ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟــە ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻟە
ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەﻛەﻣﺎن ﺳﯿﻤﺎی ﮔەﺷﺘﯿﺎری ھەﺑێﺖ و ﮔەﺷﺘﯿﺎران رووی ﺗێﺒﻜەن ،ﭼەﻣﯽ ﺋﺎوەﺳﭙﯿﯿە، ﺑــەم ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺳــەرﻣﺎﯾەدار دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻛﺎرﮔەی ﭼەو و ﻟﻤﯽ
ﻟەﺳەر دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ،ﺋەوەش ﭘﺎش دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﺳــەرﻣﺎﯾەداراﻧە
ﻧﺰﯾﻜەی 10ﻛﺎرﮔەﯾﺎن ﻟە رۆژﺋﺎوای ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ھەﺑﻮو ،ﺑــەم دوو ﺳﺎڵە ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﮔﺮﺗﻮون ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻛﺎرﮔەی ﺗﺮ ﻟەﺳــەر
ﭼەﻣﯽ ﺋﺎوەﺳﭙﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن“. ﺷــەﻻل ﻋەﺑــﺪول ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ،ﺑــﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕە ﻧﺎدەﯾﻦ ﻟەﺳەر
ﻛە ”ﺋەو ھەڵﻤەﺗــە ﺑێ ﺋﺎﮔەداری ﻋەﺑﺎدی ﺑﻮوە و ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺋێﺮان ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن ﻛﺮدووە، ﺗــﺎ ڕێڕەوێﻜﯽ ﺋــﺎرام ﺑــﯚ ﺗﺎران دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ﺑﮕﺎت ﺑە ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟەوێــﻮە ﺑــﯚ ﻟﺒﻨــﺎن و دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ“ ﺋەﻣــە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘڕۆژە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ھەوڵﯽ ﺑﯚ دەدات.
ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ،ﺋەﻣﺎﻧە ﻣەﺗﺮﺳﯿﻦ و دەﺑﻨــە ھــﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و ﺷەڕﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺑە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﻮازﯾﺎری ﺷەڕ ﻧﯿە، ﺑەم ھەرﻛﺎت ﺑەرۆﻛﻤﺎن ﺑﮕﺮن، ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻧە ﻓەرﻣﺎن ﻟــە ﻋەﺑﺎدی وەردەﮔــﺮێ و ﻧــە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻟە ﻋەﺑﺎدی ﺳە ر و و ﺗﺮ
ﻓەرﻣﺎن ﺑە ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن دەﻛەن، ﺑﯚﯾە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﻦ ﺑﯚ ﺳەر ﻋەﺑﺎدی و ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋەرﻛﯽ ﺋەوان ﺋێﺴﺘە ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەی ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯿﯿە و ھﯚی ﺟﻮوڵەی ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەﻣﻜﺎﺗەدا ،ﺋەوەﯾە ﺋێﺮان دەﯾەوێ ﻟــەو ڕێﮕەﯾەوە ﻓﺸــﺎر ﻟەﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ڕێﮕﺮی ﻟە ﭘﺮۆﺳەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت“.
ﻟە ﻛێﺸــە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ،ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺶ ﻧەﺑێ و ھەر ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ،ڕەﻧﮕە ﻟێﺮە و ﻟەوێ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﯾﺎﺳﺎ ﻧەﺑێ“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﺑــەﻻی ”ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿــەوە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺳــەﯾﺮە“ ،ﻟەﺑــﺎرەی ﻓەرﻣــﺎن وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﯾﺎﻧەوە ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷــﯿﻌﯽ ،ڕەﺳﻮوڵ دەڵێ ”ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﻧﯿﯿــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەرێﻤــﯽ و وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎی ﺑەﺳەرەوە ﻧەﺑێ“ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﯾەﻛێﺘﯽ دەﭘﺮﺳێ ﺋەﮔەر ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟە ﺋێﺮان ﻧﺰﯾــﻚ ﺑێ ﺑﯚ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﺳﺎﻧە ﺋێﺮان ﺳەﺗﺎن ﮔەﻧﺠﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺑەرﭼﺎوی دﻧﯿﺎوە ﻟە ﺳــێﺪارە دەدات و ھــەزاران ﮔەﻧﺠﯿﺸــﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎن ،ﺗﺎﻛە وﺗﯿﺸە ﻛە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ”دژاﯾەﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ھﺎﺗﻨــﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑﯚ ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەڕێﮕەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﻮوە و ﻛە ﺳــەرەﺗﺎ ﻟە ﻛــەﻻر دەرﻛەوﺗﻦ و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑە
ﭼەﻣﯽ ﺋﺎوەﺳــﭙﯽ ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەك ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێــﺖ ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﭘڕۆژەی ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻧەﺑێﺖ“. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧێــﻮان ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ و ﺷﺎرەﺑﺎن و ﺳــەﻋﺪﯾە ﺑە دەردی ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو، رۆﯾﺸﺘﻮون. ﺳﺎﻣﯽ ﺣەﻣﯿﺪ ﻛﺮێﻜﺎرێﻜﯽ ﻋەرەب ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــﺎرەﺑﺎن ﻛە ﻟە ﻛــەﻻر ﻛﺎری ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی دەﻛﺎت ،ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﭘێﺸﺘﺮ 70ﻛﺮێــﻜﺎر ﻟــە ﻛﺎرﮔەﯾەﻛــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺸــﺖ ﻛﺎرﻣﺎن دەﻛﺮد ،ﺑــەم ﻛﺎرﮔەﻛە ﻟەﮔەڵ ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ وەﺳﺘﺎ ،ﭘﺎﺷﺎن ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ھﺎﺗە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﮔەڕ ﻧەﺧﺮاﻧەوە“. ﺣەﺳەن ﺳﻠێﻤﺎن ﺳەرﻣﺎﯾەدارێﻜﯽ ﻛﻮردی ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟە ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺋﯿﻤﺎم وەﯾﺲ /ﻧﺰﯾﻚ ﺳەﻋﺪﯾە /ﻛﺎرﮔەی ﺑﻠﯚﻛﯽ ھەﺑﻮو،
ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻛﺎرﮔەﻛەﻣﺎن ەﭘﺎش ﺷــەڕی داﻋــﺶ و ھﺎﺗﻨﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ داﺧﺴﺖ“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﻟــە رێﯽ ﻧێﻮان ھەرێﻢ و دﯾﺎﻟە 11ﻛﺎرﮔەی ﭼەو و ﻟﻢ داﺧﺮاون ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 200 ﻛﺮێــﻜﺎر ﻛﺎرﯾــﺎن ﺗێــﺪا دەﻛﺮد، ﭼەﻧــﺪان ﻛﺎرﮔەﯾﺶ ﻟــە ﻧێﻮان ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ و ﻧەﻓﺘﺨﺎﻧە داﺧﺮاون و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺗێﯿﺎﻧﺪا راوەﺳﺘﺎوە“. ﻋﻮﻣەر ﻣﺤەﻣەد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﻘﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران و ﭘﯿﺸەوەران ،ﺑﯚ ” وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛــﺮد” ،وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻧێــﻮان ﮔەرﻣﯿــﺎن و ﻛەرﻛﻮوك و دﯾﺎﻟە و ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻟەﺷــﻜﺮێﻚ ﻟە ﺑێﻜﺎری دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ھــەزار ﻛﺮێﻜﺎر ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺑەھﯚی وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﺋەو ﻛﺎرﮔﺎﻧەوە ﻛــە ﺑە 50ﻛﺎرﮔە ﻣەزﻧﺪەی دەﻛەﯾﻦ ،ﺑێﻜﺎر ﺑﻮون“.
ژﻣﺎرەﯾەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺷــﺎرەﻛە ﻛــﺮد ،دواﺗــﺮ ﻟــە ﺧﻮورﻣﺎﺗــﻮو ﺟێﮕﯿﺮی ﻛﺮدن و ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﺳــێ ﻛﺎﺗﯽ ﺟﯿﺎوازدا ﺷــەڕی ﭼەﻧﺪ رۆژەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛﺮد ﻟەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە و دەﯾﺎن ﻛﻮرد ﺑە ﮔﻮﻟەی ﺋەو ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﯾﺎﻧە ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮان .ھەر ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ھەﺷــﺖ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ڕﻓﺎﻧﺪ و ﺋێﺴــﺘەش ﺑﺎج و ﺳــەراﻧە ﻟەو ﺷــﻮﻓێﺮە ﻛﻮرداﻧە وەردەﮔﺮن ﻛــە ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺑەﻏﺪا دەﻛەن.
ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜــەری ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑو ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ راﺳﭙێﺮدراون ﺑﯚ رۆڵ ﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ.
ﺋێﺮان ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ وەك ﻓﺸﺎر دژی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨێ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣﯿﻠﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دوێﻨێ ﺑە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺷﻨﮕﺎل و ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺑەﻋﺎﺟەوە ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان ﺳﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق. ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺋــەو ھەڵﻤەﺗەی ﺣەﺷــﺪ ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان و ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕێڕەوی ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﻧﺎو دەﺑەن .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵــێ ،ﺋەﻣــە ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻓﺸــﺎری ﺋێﺮان دژی ﭘﺮۆﺳەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘەﺳــﻨﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﻛﺎت. ھەڵﻤەﺗﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺳﻨﻮوری ﺳﻮورﯾﺎ ﻣــﺎوەی ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ھەﻓﺘەﯾــە ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟــە ﺗەﻟەﻋﻔــەر و ڕۆژﺋــﺎوای ﻣﻮوﺳــڵەوە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﭘێﺸــڕەوی ﻛﺮد ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺳﻨﻮوری ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛــﺮاوە ،ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە دەﺑــﻮو ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺑﻜﺮێﻨەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮون ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەم ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾــﺎن ﺷــﻜﺎﻧﺪ و ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ”ﺗەل ﻗەﺳــەب و ﺗەل ﺑەﻧــﺎت و ﮔﻮﻧﺪی ﻛﯚﺟﯚ“ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﭘــﺎك ﻛﺮدەوە و ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺳﻨﻮوری ﺳﻮورﯾﺎ. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــە و ﺳــەﻧﺘەرە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛەن
ﭘﺎرﺗﯽ :ﻓﺸﺎری ﺋێﺮاﻧە دژی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ھەڵﻤەﺗەی ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن ﻟە ﺳەرﺟەم داﻣەزراوە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ
ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە ﻗەڵــەم دەدرێ و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛــە ”ﻟەﭘێﻨﺎوی ھێﻨﺎﻧە دﯾﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋێﺮاﻧە“. ﻧــﺎزم ﻛەﺑﯿــﺮ ھەرﻛــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﺋەوەی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﯾﻜﺎت ،دوور ﻟە ھەﻣﻮو ﯾﺎﺳﺎ و ڕێﺴﺎﻛﺎﻧە و ﺑێ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو و ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﭘێﺸێﻠﻜﺎری
ﯾەﻛێﺘﯽ :ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺶ ﻟەﺑــﺎرەی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪ ﻛە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــە ﺑەڵﮕــە و ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﻜــﻮژی ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ھێــﺰە ﺑو دەﻛەﻧــەوە ،ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﺎﻧە .ﻧەوزاد ڕەﺳﻮوڵ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو ﻛە ”ﻣــەرج ﻧﯿﯿە ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ % 100ﻟە دەرەوەی ﯾﺎﺳــﺎ و ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑــﻦ ،ﻟــە ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ وێــﺮان و ﻧﺎﺳــەﻗەﻣﮕﯿﺮ و ﭘڕ
ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﭼﻮوﻧە ﺳﻨﻮوری ﺳﻮورﯾﺎ ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺋێــﺮان و ﻓەرﻣﺎﻧﻜــﺮدن ﺑە ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی دەوروﺑەری ﺷــﻨﮕﺎل و ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺳﻮورﯾﺎ ،ڕۆژی دووﺷەم ﻗﺎﺳﻢ ﺳﻮﻟەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻓەﯾﻠەﻗﯽ ﻗﻮدﺳــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑەﺳــەر ﻛﺮدووەﺗەوە .ھەﻣﺎن رۆژ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﺑــﺎی ﺋێﺮان ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ھﺎﺗە ﻛﻮﺷﺘﻦ .ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو وێﻨﺎﻧــەی ﺑــو ﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﺳــﻮﻟەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە و ﭘێﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪوون ”ﺋەوان ﻛﺎرێﻜﯽ ﭘﯿﺮۆزﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە“. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻟــە دﯾﻤەﻧێﻜﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿــﺪا دەردەﻛــەوێ ﻛــە ﮔەرﯾﻼﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺳــەر ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﻋێﺮاق-ﺳﻮورﯾﺎ ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻛﺮدووە. ﭘێﺸــﺘﺮ زۆر ﺑەڵﮕــە ﻟەﺳــەر
ﻓەرﻧﺎدەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎﺗە دەﻧﮓ ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﺪا ﻛــە دوێﻨێ ﺳێﺸــەم ﺑــوی ﻛــﺮدەوە، ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎﺗە دەﻧﮓ و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﻟە ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻣﻮوﺳڵ و ﺗەﻟﻌﻔەر و ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە ھەﻧﺪێ ﺷــﻮێﻨﺪا ﺧەرﻗﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎن ﻛــﺮاوە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾــﺶ ھەﺗﺎ داﻋــﺶ ﻣﺎﺑێــﺖ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻤــﺎن ﻧەھێﺸــﺘﻦ و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ داﻋﺶ دەﺑێﺖ“. دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺋەﮔەر ﺑە ﺧەﯾﺎڵﯽ ھەﻧﺪێ ﻛەﺳﯽ ﻧﺎو ﺣەﺷﺪ و ﭼەﻧﺪ ﻛﻮردێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﻔﺮۆش ﺷــەڕی داﻋــﺶ ﻟــەو دەﭬەرە ﺋﯿﺴﺘﻐﻼل ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﭘێﺸــﻤەرﮔە و زێﺪەڕۆﯾــﯽ ﺑەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەوە ﺑە ھەﻣــﻮو ﺋەو دەﻧﮕە ﻧەﺷــﺎزاﻧە ڕادەﮔەﯾەﻧﯿــﻦ ﻛە ھﯿــﭻ ھێﺰێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ و ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺑێﺘە ﻧﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەوەﯾﺸﯽ ﺣەزی ﻟێﯿە ﺑﺎ ﺧــﯚی ﺗﺎﻗــﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺳەرﯾﺎن ﺑە ﺷﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەوێﺖ“. ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺷﻨﮕﺎﻟﯿﺶ دەڵــێ ”ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەدەن و ڕێﮕە ﻧﺎدرێﺖ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮ ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﺑەﺳەردا ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﺗەﻧﮕﮋەی وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﭘەرە دەﺳﺘێﻨێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران:
وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺑەردەم ھەرەﺳﮫێﻨﺎﻧﺪاﯾە وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺋێﺴﺘە ﭘﯚﺳــﺘﯽ وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﻋێــﺮاق و ﺟێﮕﺮەﻛــەی و 17 ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺗﺮی ﺋەو وەزارەﺗە ﺑەﺗﺎڵﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﺑەڕێﻮە دەﭼــﻦ .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ورﯾﺎﯾﯽ دەدەن ﻟــەوەی ﺋەﮔــەر ﻛﺎر وا ﺑڕوات” ،ﺋەوە وەزارەﺗەﻛە ﻟە رووی ﻛﺎرﮔێڕی و ﭘﯿﺸەﯾﯿﯿەوە ھەرەس دێﻨێﺖ“. ﺟــەواد ﺑﯚﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺑــﻮوری و وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛــە 17ﭘﯚﺳــﺖ ﻟــە وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﺑەھﯚی ﭘﺸﻜﭙﺸــﻜێﻨەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﺑەﺗﺎڵﻦ .ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ”وەزارەﺗەﻛە ﺑێ وەزﯾﺮ و ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮ و راوێــﮋﻛﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە و زۆرﯾﻨــەی ﺋەواﻧە ﺑە وەﻛﺎﻟــەت ﻛﺎر ﺑــەڕێ دەﻛەن، ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﺋەو وەزارەﺗە ﭘەﻛــﯽ ﺑﻜەوێــﺖ و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ
ھەرەﺳﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺑڕﯾﺎردەری ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﻋێﺮاق وەزﯾﺮی ﻧﯿﯿــە و وەزﯾﺮی وەﻛﺎﻟەﺗﯿﺶ ﻟە ھەﻓﺘەﯾەﻛﺪا رۆژێﻚ ﯾــﺎن دوو رۆژ دەوام دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎرەﻛﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎڕۆن، ﻟــەڕووی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ رووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾەﻛﻢ داوە ﻟەﺳــەر زاﻧﯿﺎری و داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺟێﯽ ﺑﺎوەڕ ﻧﯿﻦ ،ﺟﮕە ﻟــەوەش ژﻣــﺎرەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ورد ﻧﯿﯿــە ،ﺑــڕی ﻗەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻛــە وەری ﮔﺮﺗــﻮون ورد ﻧﯿﯿــە ،داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﻮدﺟە ﺑﺎس دەﻛﺮێــﺖ ورد ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻢ ﮔﻮﺗﻮون ﻛــە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﭘﺸــﺖ ﺑــەو داﺗﺎﯾﺎﻧە ﻧەﺑەﺳﺘﻦ. ﺣﺎﺟــﯽ رەﺷــﯿﺪ رووﻧــﯽ
ﻛــﺮدەوە ”وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﻋێــﺮاق وەزارەﺗێﻜــﯽ ﺷﻜﺴــﺖ ﺧــﻮاردووە و ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧەوە ﻟە رێﯽ ﺋــەو ﺑﺮﯾﻜﺎرەوە ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮێﺖ، ﺑﯚﯾــە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ زۆری ﺗﯿﺎداﯾە ،ﺑــەم ﻛــە دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ھەرەﺳــﮫێﻨﺎن ورد ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە وەزارەت ھەرەس ﻧﺎھێﻨێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺣﻜﻮوﻣەت ھەرەس دێﻨێﺖ“. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﻛﻮردە دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ھﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە و ﻛەﺳــﯽ ﺑﯚ دﯾﺎری ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﭘێﯽ ﺧﯚﺷــە ﻛەس ﺑﯚ ﭘﯚﺳﺘەﻛە دﯾﺎری ﻧەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧﯚی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺗەواوی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗەﻛە ﺑﻜﺎت. ”ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ﺋەﮔەر وەزﯾﺮ ﻧەﺑــﻮو ،وەﻛﯿﻞ وەزﯾــﺮ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ،ﺋەوﯾــﺶ ﻧﺎﯾەوێــﺖ
ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯽ ﺗەواوی ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە ﺑﮕﺮێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ﺑە داﻧﺎﻧﯽ وەزﯾﺮێﻚ زۆر ﻛێﺸــە ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑﻦ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەزﯾﺮێﻚ ﺑﯚ ﺋەو وەزارەﺗە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ،واﺗە ﺋەﮔەر ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻛەﺳێﻚ دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ،ﻋەﺑﺎدی ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﺨﺎﺗــە روو ﺗﺎ دەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﺑﺪرێﺖ“ ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ وای ﮔﻮت. ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻮوی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ﭘﺸﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن رووﺑــەڕووی ﭘﺮﺳــﯿﺎر و وەم ﻛﺮاﯾەوە و دواﺗﺮ ﻟە ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2016 ﺑەزۆرﯾﻨەی دەﻧﮕﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻟێ وەرﮔﯿﺮاﯾەوە. ﻋەرەﻓــﺎت ﻛەرەم ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾــە ﻟەﺑەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ ،ﯾەﻛەم ﻋێﺮاق ﺑە
ﺑەردەوام ﯾەدەﮔــﯽ دراوی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی رادەﻛێﺸــێﺖ ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە و ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن، ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﻟەﺳەر دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ وت ،ھەروەھﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒــﺎری وەزﯾــﺮ ﺑﻮو، ﭘێﻮەﻧﺪی دەرەﻛﯽ ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﺎش ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە ﻛە ﻧەﻣﺎوە رۆژﺋﺎوا وەك ﭘێﺸﺘﺮ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗەﻛەدا ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﺧﺮاﭘە و ﺋەﮔەر ﻛﺎر وا ﺑڕوات ﻣەﺗﺮﺳــﯽ داڕووﺧﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎﺑﻮوری ﻋێﺮاق دەﻛﺮێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاق ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ،ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑﯚﭼﯽ ﻋێﺮاق ﻛــە دەوڵەﺗە و ﭘﺎرەی ﯾەدەﮔــﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی رادەﻛێﺸــﯽ و ﻗــەرزی دەرەﻛﯽ وەردەﮔﺮێﺖ ﻣەﺗﺮﺳﯽ داڕووﺧﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەرە ،ھﯚﻛەی ﺋەوەﯾە ﻋێﺮاق ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ
رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻧﯿﯿە.. ﻛــەرەم ﻟەﺑــﺎرەی ھــﯚی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘڕﻧەﻛﺮدﻧــەوەی وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﻻﯾەن ﺣﺰﺑەﻛەﯾەوە ،ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەﻏﺪا رێﮕﺮ ﻧﯿﯿــە ﻟە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ وەك وەزﯾــﺮی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق و ﺣەزﯾــﺶ دەﻛﺎت ،ﺑــەم وەك ﭘﺎرﺗﯽ راﻣﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻛێﺸــەﻛە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﻨەڕەﺗەﻛە ﺗێﻚ ﭼﻮوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﺋێﻤە ﺑەﺷــێﻚ ﺑﯿﻦ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺑڕﯾﺎردان ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻟە داھﺎت و ﺳﺎﻣﺎن و ﻟە دەﺳەت و ھﯿﺘﺮﯾﺶ. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدر ﻣﺤەﻣەد ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛــﻮرد و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺑﯚ ”وﺷــە“ وێڕای ﺋﺎﻣــﺎژەدان ﺑە ”ﻟــە رووی ﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻟەﻧﺎو وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ،راﺳــﺘە
ﻛێﺸــە ھەﯾە و ﺋێﺴــﺘە وت ﺑە دۆﺧێﻜﯽ داﺗەﭘﯿﻨﯽ داراﯾﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ“ ،ﺑەم دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺑەو ﺟــﯚرە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ھەرەﺳــﮫێﻨﺎﻧﯽ وەزارەﺗەﻛەی ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ داراﯾــﯽ و زۆر ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ و ﺋەوەش ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،وەك ﭘەرﻟەﻣﺎن داواﻣﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺮدووە ﺋەو ﺟﯚرە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت و زۆرﯾﻨەی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەو ﺧﻮاﺳــﺘەﯾﺎن ھەﯾــە .ﺑەم ﺑﯚﭼﯽ ﻧﺎﻛﺮێ؟ ﺑەﮔﻮﺗەی ﻣﺤەﻣەد ”ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ﮔﻮێــﯽ ﺑەوە ﻧــەداوە، ﺋــەوەش ﺟﯚرێﻜە ﻟە ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﻣەرﻛەزﯾەﺗــﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی ،ﺋەو دەﯾەوێﺖ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە ﺧــﯚی ﻟــەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧە داﺑﻨێﺖ“.
ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﺒﻨە ﺑڕﯾﺎردەر ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا
ﭼﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﺎﻧەی راﭘەڕاﻧﺪن و ﻧﻤﺎ ﺑﯚ ﺟﭭﺎت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ھەرﯾەك ﻟە ”ﭼﯿﺎ و ﻧﻤﺎ“ ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ڕێﻜﺨەری ﭘێﺸــﻮوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، دوای ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾــﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺎن، ﺣەزﯾﺎن ﻟە ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا و دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑﺎوﻛﯿﺎن ﺑە دەﺳــﺖ ﺋەواﻧەوە ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەﻧــﺎو ﮔﯚڕاﻧــﺪا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ھەﯾە و ﺑﺎڵێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ رێﻜﺨەری ﻛﯚﭼﻜــﺮدوو ﻟەﮔــەڵ ھێﻨﺎﻧــە ﭘێﺸــەوەﯾﺎﻧﻦ و ﺑﺎڵێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺶ دژﯾﺎﻧﻦ. ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﻣﯿــﻦ ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛــە 19ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺋﺎﯾﺎر/ ﻣﺎﯾﯚ ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 73ﺳــﺎڵﯿﺪا ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد ،ﺗــﺎ ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎﺑﻮو ھﯿﭻ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﯽ
ﺑە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەدا ،ﺑەم دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﺋێﺴﺘە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺣەزﯾﺎن ﻟە ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺋەواﻧﺪا ﺑێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸﺘﺮ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ھﯿﭻ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﻧەداوﻧەﺗێ ،ﺋەﻣەش ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑە دوو ﺋﺎراﺳﺘەوە و ﺑەﺷێﻚ ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸەوەی ﻛﻮڕەﻛﺎن و ﺑەﺷێﻜﯿﺶ دژی ﺋەو ھەﻧﮕﺎوەن. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﺎوەڕﭘێﻜﺮاوی ﻧﺎو ﮔــﯚڕان ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ھــەردوو ﻛﻮڕەﻛەی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭼﯿﺎ ،ﺳﻮورن ﻟەﺳەر ﮔﺮﺗﻨەدەﺳﺘﯽ ﺟﻮﻣﮕەﯾەﻛﯽ ھەﺳﺘﯿﺎر و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان و ﺋەوەﯾﺸﯿﺎن ﺑە ﺟﭭﺎﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔﯚڕان ﮔﻮﺗﻮوە“.
رێﺒﯿﻦ ھەردی:
ﭘێﻢ وا ﻧﯿﯿە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان داوای ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ﻟێ ﺑﻜەن ،ﺑەڵﻜﻮ ھﺎﻧﯿﺎن دەدەن ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﻛەن
ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋێﺴﺘە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕان دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑﺎڵــﯽ ھﺎوەڵــە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ وەك ھەر ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻧﻤــﺎ و ﭼﯿﺎ دەڕواﻧــﻦ و ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸەوەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑە ﻧﯿﺎزن ﭼﯿــﺎ ﺑﻜەن ﺑــە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧﺎﻧەی راﭘەڕاﻧﺪن /ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ /و ﻧﻤﺎ ﺑﯚ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەم ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻧﺎو ﮔــﯚڕان ﺋەوە ڕەت دەﻛەﻧــەوە و ﭘێﯿــﺎن واﯾە ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸەوەی ﺋەوان و دەرﻛەوﺗﻨﯿﺎن و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ھەﺳﺘﯿﺎر، ﺧﯚری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەوان ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕان و ﺟەﻣﺎوەر ﺋﺎوا دەﻛﺎت“. ﻧﻤﺎ ،ﻛﻮڕە ﮔەورەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎﯾە و ﺳﺎڵﯽ 1983ﻟە ﺷﺎخ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﭼﯿﺎ ﺳﺎڵﯽ 1986ﻟە ﺋێﺮان ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە .ﻧﻤﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە، ﭼﯿﺎ ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ .ﺑــەم ﭼﯿﺎ ﺗﺎ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﺑــﻮو ﺑەڕێﻮەﺑەری ھەﻣﻮو ﻛﺎروﺑﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮو. ڕێﺒﯿﻦ ھەردی ﻧﻮوﺳەر و ھﺎوڕێﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﺣەزﯾــﺎن ﻟــە ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە
ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭼﯿﺎ .زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﭘێﻢ وا ﻧﯿﯿــە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان داوای ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ﻟێ ﺑﻜەن ،ﺑەڵﻜﻮ ھﺎﻧﯿﺎن دەدەن ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﻛەن“. ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺟﮕە ﻟەو دوو ﻛــﻮڕە ،ﻛﭽێﻜﯿﺸــﯽ ھەﯾە ﺑــە ﻧﺎوی ﭼــﺮا ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﭼﯿﺎ ﺑە دواﻧەﯾﯽ ﻟە داﯾــﻚ ﺑﻮون ،ﭼﺮا زاﻧﻜــﯚی ”ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎل“ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﺗەواو ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘە دﻛﺘﯚرەﯾە ﻟــە ﻟەﻧﺪەن و ھﯿــﭻ ﺣەزێﻜﯽ ﻟە ﺗێﻜەوی و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿە. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺳﺎڵﯽ 2009 ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟە ﯾەﻛێـﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣــەزرا و ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ 24 ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻓەرﻣﯽ
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ڕوون ﻛــﺮدەوە” ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ھﯿــﭻ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺑە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەداوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭽﯿﺸــﻤﺎن ﻧەﺑﯿﺴــﺘﻮوە ﺋﺎﺧﯚ ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﯿــﺎزی ﭼﯿﻦ ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا“. ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗــﯽ” ،وەك ﮔﯚڕان ڕێﺰ ﻟە ﻧﻤــﺎ و ﭼﯿﺎ دەﮔﺮﯾــﻦ و ﺣەز دەﻛەﯾﻦ ھەﻣﯿﺸە ﻟێﻤﺎن ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻦ
و ﻟەﮔەڵﻤﺎن ﺑﻦ وەك ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺎن ،ﺑەم ﺑﯚ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەو ﻛﻮڕاﻧە ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا ﻣﻦ ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﻢ ﻧﯿﯿە و ﺟﺎرێ ﺋێﻤە و ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻟە ﭘﺮﺳەداﯾﻦ و ﺋەو ﭘﺮﺳﺎﻧە ﺑﺎس ﻧەﻛﺮاون“. ”وﺷــە“ ھەوڵﯽ زۆری دا ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑﺪوێﻨــێ ،ﺑــەم ھەوڵەﻛﺎن ﺑێﺴﻮود ﺑﻮون.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﭘەﯾڕەو ﺋەﻧﻮەر
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
زاﻧﻜﯚی ﻛﻮردی زاﻧﻜﯚ واﺗە داﻣەزراوە .داﻣەزراوە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە رێﻜﺨﺴﺘﻦ، ڕێﻜﻮﭘێﻚ ﻛﺮدن ،ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﺳــﺘەﺑﮋێﺮ )ﻟەڕووی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە( .زاﻧﻜــﯚ واﺗە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔە، زاﻧﯿﺎری ورد و ﻗﻮوڵ ،ﻟێﻜﺪاﻧەوەی دﻧﯿﺎ ،ﺷﺮۆﭬەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺑﺎزاڕ .زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﯿﯿﺎن ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە؟ ﺋێﻤە ﺑەرھەم و ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﭼﯿﻦ و ﺑەرھەﻣﯽ ﻛێﯿﻦ؟ زاﻧﻜﯚی ﻛﻮردی ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھەﯾــە )ﮔﯚڕﯾﻦ ﻟە دۆﺧێﻜەوە ﺑﯚ دۆﺧێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜەوە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺗﺮ؟ زاﻧﻜــﯚ ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳێﻜﯽ ﺗﺎزەن .ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﭘﯚﺳﺖ-ﺋﯿﻨﺪەﺳﺘﺮﯾەڵﯿﺰم/ دوای ﭘﯿﺸەﺳﺎزی( ﺋەم دۆﺧە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑەدﻧﯿﺎ ،ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەوەی زاﻧﯿﺎری ﺗﺎزە و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ داھێﻨەر )ﻣﺮۆﭬێﻚ ﻟە ڕێﯽ داھێﻨﺎﻧەوە ﺳــەرﻣﺎﯾە ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە و وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧەی ﭘێ ﺑﻜﺎت. زاﻧﻜﯚ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻣﺮۆڤ ﻟە دۆﺧﯽ ﻧﺎﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺑەرەو دۆﺧﯽ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ دەﺑەن و دەﮔﻮازﻧەوە و ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ زﯾﻨﺪووﺑﻮوﻧەوە ﺑەﻣﺎﻧﺎ ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿﯿەﻛەی ﺑﯚ دەﮔەڕێﻨﻨەوە. زاﻧﻜﯚی ﻛﻮردی ”زۆرﯾﻨەی“ ﻣﺮۆﭬﯽ ﭘﺎﺳــﯿﭫ ﺑەرھەم دێﻨــﻦ ،زﯾﻨﺪووێﺘﯿﺖ ﻟــێ زەوت دەﻛــەن ،ﻣەﻟﺰەﻣە ﺑەرھــەم دێﻨﻦ .زاﻧﻜﯚی ﻛــﻮردی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻛﺎرﺧﺎﻧە دەﭼێﺖ ﻧەك داﻣــەزراوە و ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەك ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧەﻛﺎﯾەی دۆﺧێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ،ﺳەردەﻣێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ و ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ .زاﻧﻜﯚی ﻛــﻮردی ﺗﺎﻛــﯽ ﯾەﻛڕەھەﻧﺪ و ﺑێ زاﻧﯿﺎری ھەﻧﺎردەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی و ﺑﺎزاڕی ﻛﻮردی دەﻛﺎت .زاﻧﻜﯚ ﺑﻤﺮێﺖ! ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎن دەﻣﺮن ،ھەﻣﻮو ڕووﺑەرەﻛﺎن دەﺧﻨﻜێﻦ ،ﺋێﻤــە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻣﺮدووﯾﻦ، ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺎرﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﻣﺮدووﯾﻦ. زاﻧﻜﯚ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺮاو ﻟەﺳەر ﻣەﻋﺮﯾﻔە ﭘێﺶ ﺋەوەی ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەﺳەر ﭼەﻣﻜﯽ )ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺮاو ﻟەﺳــەر ﻣەﻋﺮﯾﻔە( ﺑﻜەﯾﻦ دەﮔەڕێﯿﻨــەوە ﺑﯚ ﭼەﻣﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺧــﯚی .ﺋﺎﺑﻮوری واﺗــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺎڵ ،ﺑە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﭼﯚن ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﺒەﯾﻦ .ﺋﺎﺑﻮوری وەك زاﻧﺴﺖ ﺧﺎوەن ﻣﯿﺘﯚد و ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋێﻜەدﯾﻤﯽ و ﺗﯿﯚر و ﭼەﻧﺪان ﻟﻘە )ﻣﺎﻛڕۆ ،ﻣﯿﻜڕۆ و ﻣﯿﺴــﯚ( .ﻟە دﻧﯿﺎی ﺋەﻣڕۆدا ﺋﺎﺑﻮوری زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ھەﯾە و ھێﺰێﻜﯽ ﮔەورەی ﺟﻮوﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳەﺗە .ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮارێﻜە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗﻮوﯾﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﭘێ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ و ڕەﮔەزەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێ دادەڕێﮋرێﺘەوە. ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺮاو ﻟەﺳــەر ﻣەﻋﺮﯾﻔە ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﺗﯿﯚری ﮔەﺷــەی ﻧﻮێﯽ ﺋﺎﺑﻮوری .ﺋەم ﭼەﻣﻜە زﯾﺎﺗﺮ ھێﻤﺎﯾە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی .ھێﻤﺎﯾە ﺑــﯚ ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ھەردوو ﭼەﻣﻜﯽ ﺑﯿﺮۆﻛە+ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎ=ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺮاو ﻟەﺳەر ﻣەﻋﺮﯾﻔە .ﻟێﺮەوە دەﺑێﺖ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺑــﯚ داﻣەزراوەی زاﻧﻜــﯚ .زاﻧﻜﯚ وەك ﺗﺎﻗﯿﮕە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋەم دوو ﭼەﻣﻜــە )ﺑﯿﺮۆﻛە+ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎ(. ﺋەرﻛﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔەﯾە )ﭘێﻨﺎﺳــەﻛﺮدن، ﺷــﺮۆﭬەﻛﺮدن و ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن( .ﻟــەم ﻣﯚدێﻠــەدا ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾــەﻛﺎن و ھەﻣــﻮو ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەﺳــﺘﺮاوﻧەﺗەوە ﺑە زاﻧﻜﯚ و زاﻧﻜﯚ ﺳەﻧﺘەری ﭘﺮۆﺳــەﻛەﯾە و ﺳﯿﺴــﺘﻢ ﺑەرھەم دێﻨێﺖ ،ﮔﺸﺖ رێﻚ دەﺧﺎت و دﯾﺴﭙﻠﯿﻨﯽ دەﻛﺎت ،داھﺎت دروﺳﺖ دەﻛﺎت، ﺑــﺎزاڕ دەﺟﻮوڵێﻨێﺖ ،ﺗﺎك ﻓێــﺮی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺟﻮوڵە دەﻛﺎت. ﺋەم ﻣﯚدێﻠە ﻟە دوای )ﻧەﺧﯚﺷﯽ ھﯚڵەﻧﺪی(ﯾەوە دروﺳﺖ ﺑــﻮو .ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋەﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﻣﯚدێﻠە ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ و ﺑەرھەﻣﯽ زاﻧﻜﯚﯾــە و ھــەوڵ دەدات زاﻧﻜﯚ ﺑﻜﺎت ﺑە ﺷــﺎرێﻜﯽ ﮔەردووﻧﯽ/ﻛﯚزﻣﯚﭘﯚﻟﯿﺘﺎن و ﭼەﻗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە .دەﻛﺮێــﺖ ﻧﻤﻮوﻧەی ﻣﺎﻟﯿﺰﯾــﺎ ﺑﯚ ﺋەم ﻣﯚدﯾﻞ و ﺑﺎﺑەﺗە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﭼﯚن دﻧﯿﺎی ﻣﺎﻟﯿﺰی ﻟــە ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﺑەرﺧﯚرەوە ﺑﻮو ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺮاو ﻟەﺳــەر ﻣەﻋﺮﯾﻔە و ”ﻣەھﺎﺗﯿﺮ ﻣﺤەﻣەد“ ﺑﻮو ﺑە ﺑﻜەرێﻚ ﺑﯚ داڕﺷــﺘﻨﯽ ﭼﻮارﭼێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﻮێﯽ ﻣﺎﻟﯿﺰی ﻟە رێﯽ زاﻧﻜﯚوە .ھەر ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی زﯾﺮەﻛەوە ﺗﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ وەك زاﻧﻜﯚ ﻛە ﻛﺎر و ﭘﯿﺸە و ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺑﯿﺮﻛەرەوە و ڕەﺧﻨەﮔﺮ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﻟەﺑﺮی ﺷﺎﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑێ ﻧﺎوەڕۆك و ﺑە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣە. ﻣﺎﻟﯿﺰﯾﺎ ﺋەﻣڕۆ ھێﺰێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﻟە دﻧﯿﺎدا و ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەﺗﯚﻣە و ﻛﺎر ﻟەﮔەڵ )ﻧﺎﺳــﺎ(دا دەﻛﺎت .ﻣﺎﻟﯿﺰﯾﺎ ﺋەﻣڕۆ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘڵﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﯿﺎ.
ﺋەﯾﺎد ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﯽ دەزﮔەی وێﺴﺘﻤﻨﺴﺘەر ﺑﯚ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ:
ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻗەﺑﺎرەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ و داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ دەﺳەت ھەﯾە وﺷە /ﺳەرﺧێڵ ﺋەﯾﺎد ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻧﻮێﻨەر و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەزﮔــەی ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧــﯽ وێﺴﺘﻤﻨﺴــﺘەر ﺑﯚ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەھﯚی ﻧﺎﻟەﺑﺎری و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳــﺘەﺧﯚ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋێﺴــﺘە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن. ﺋەﯾﺎد دەڵێــﺖ ،دوای ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘڕۆژەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە. ﺋێﻮە ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟــە 30وت ﺋەﻧﺠﺎم داوە و ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮون ﻟەو وﺗﺎﻧە ،دەﻣەوێﺖ ﺑﭙﺮﺳﻢ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋێﻮە ﻟێﺮە ﭼﯚﻧە؟ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015 ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻮوﯾﻦ ﺑــە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ دادوەری ،ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان و دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی داراﯾــﯽ ھەرێــﻢ ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋێﻤە ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ
دەزﮔە و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑڕﯾﺎری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەڕێﻨﻨەوە
ﺑﻜﺮێﺖ .ھەروەھﺎ ﺧﯚم وەك ﻧﻮێﻨەر و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو دەزﮔەﯾە داﻧﯿﺸﺘﻮوی ھەوﻟێﺮم. دوای ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺘــﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎن راﻧەﮔــﺮت ،ﭘڕۆژەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﺘﺎن ﺑﯚ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮد، ﭘێﺘﺎن واﯾــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻮە راﻧﺎﮔﺮێﺖ؟ ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﺳــﺎڵ دەﭼێــﺖ دوای ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ
ﺑــــەﭘێﯽ راﭘــــــــﯚرﺗە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷەﻓﺎﻓﯿﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﻋێﺮاق ﺑەردەوام ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ھەرە ﺧﻮارووی وﺗەﻛﺎﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری 2015 ﺋێﻤە ﻓﯚﻛﺴــﻤﺎن ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ ﻛەﻣﺘﺮ ﻓﯚﻛﺴــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﻋێﺮاﻗــە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﻮە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ وﺗــﺎن دەﻛەن ،ﺑﯚﭼــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪاﯾە؟ ﺑەڵــێ ،ﺋێﻤــە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی دەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑــە ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟە ﻋێــﺮاق ﻟەوەﺗەی ﺳــﺎڵﯽ ،2010 ﻟەﭘــﺎڵ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻛﺎرﻣــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﻛﺮدووە ﻟە رێﯽ ﺳــەﻧﺘەرێﻜﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و دﯾﺮاﺳــﺎت ﻟە ﺷــﺎری ﺑەﻏﺪا و ﻟــە رێــﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ داراﯾﯿﯿەوە ھــﺎوﻛﺎری ﺳــەﻧﺘەرەﻛەﻣﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛــﺮدن و ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﭘﯚﻟەﺳﯽ ﭘەﯾﭙەر و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ھەﻧﺪێ رەﺷــﻨﻮوس و ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎ ﻛــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﻧﺎﻟەﺑﺎری و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧــﯽ دۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻧەﻛﺮاوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳﺘەﺧﯚ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران ﻛﺎر
ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــەردەوام ﺑﻮوﯾﻦ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ﻛــە ﺋەم ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەی ﺋێﺴــﺘەﻣﺎن ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺑــە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺑﺎرودۆﺧەﻛە، ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾەوە ﺑــﯚ دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ،ﺑﯚﯾە ھﯿــﻮادارم ﻟە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾــﻦ ﻛﺎﺗــﺪا رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﭘــڕۆژەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ وردەﻛﺎری زۆری ﺗێﺪاﯾە ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺨەﻧە ڕوو؟ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﭘــڕۆژەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ داڕﺷﺘﻨﯽ دﯾﺪ و ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮە ﺑﯚ داودەزﮔەﻛﺎن ﻛە ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﻛــەن ،ھەروەھــﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟەﺳەر ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﻛﺎری ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو دﯾﺪ و ﺑﯚﭼﻮون و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧــەی ﻟە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە. ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە ﺟﮕە ﻟە ﭘێﺸــەﻛﯽ و ﺋﺎراﺳﺘە و ﺋەوﻟەوﯾﺎت و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن ،ھەﺷﺖ ﺳــێﻜﺘەری ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ﻛە
ﺳێﻜﺘەری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و داودەزﮔە ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و دەﺳــەﺗە ﺧﯚﺟێﯿﯿــەﻛﺎن و دارای ﮔﺸــﺘﯽ و ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎ و دوا ﺳێﻜﺘەرﯾﺶ ﭘێﻮەﻧﺪی و ھﺎوﻛﺎری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دەﮔﺮێﺘەوە. ﺑﯚﭼــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾەﺗﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﺒﮋارد ،ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾەﺗﺎن ھەﯾە؟ ﺋەﻣــە ﺑــﯚ ﯾەﻛــەم ﺟــﺎرە ﻛــە دەزﮔەﻛەﻣــﺎن ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ﺋﺎوا ﺑﻜﺎت و ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺋەوە دەﻛەﯾــﻦ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﮕﻮازﯾﻨەوە ﺑﯚ ھەﻧﺪێ ﻟەو وﺗﺎﻧــەی ﻛﺎر و ﭘڕۆژەی ﺗێﺪا ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﯾﻦ. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ ﭼﯚن ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟــەو ﭘڕۆژەﯾە ﻛﺮد؟ ﺟێﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﺋێﻮە ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە؟ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی دەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑە ﭘڕۆژەﻛە ،ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ و ﭘێﺸﻮازی ھەﺑــﻮو ﻟەﻻﯾــەن دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و ﺋــەو دەزﮔﺎﯾﺎﻧەی ﺑﺎﻧﮕێﺸــﺖ ﻛﺮان ﺑــﯚ ﺋەﻧﺪاﻣێﺘﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﻟﯿﮋﻧــەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە ﻛە ﻟەﺳــەرەوە ﻧﺎوﯾﺎن ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەم ﺑەﻻی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەو ﺋەوە ﺑﺎﺑەﺗێــﻚ ﻧەﺑﻮو ﻛﺎﺗەدا ﺋەوﻟەوﯾەﺗﯽ ﭘێ ﺑﺪرێﺖ و ﺑﺨﺮێﺘە ﻛﺎر و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎن وەك ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە ﻛە ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ھەﺑﻮو، ﻟەواﻧە ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﺋەوﻛﺎﺗــە ھەﺑــﻮو ،ھــﺎوﻛﺎت ھێﺸــﺘﺎ دەﺳﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛەی ھەرێﻤــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ رﯾﻔﯚرم و ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﺋــﺎرادا ﻧەﺑﻮو ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﻮو ﻛە ﺷەڕ و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺶ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﻟەﮔەڵ ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺎت و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ داودەزﮔــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻚ ،ﺳەرﺑﺎری
ﻛﺎڵﺒﻮوﻧەوەی ﺋەو ﺳێ ھﯚﻛﺎراﻧەی ﺳەرەوە ،ﻣﯿﺰاﺟە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛە ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﭼﻮو ﻛــە ﺋەوﻟەﯾەت ﺑﺪرێــﺖ ﺑە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. دﯾﺪ و ﺗێڕواﻧﯿﻨﺘﺎن ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯿﯿە؟ چ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺑەﭘێﯽ راﭘﯚرﺗە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷەﻓﺎﻓﯿﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ، ﻋێﺮاق ﺑەردەوام ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ھەرە ﺧــﻮارووی وﺗەﻛﺎﻧــە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن راﭘﯚرﺗەﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿﺎ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺑەم رەﻧﮕە ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻓﯚرﻣﺎت و ﺳﺘﺮاﻛﺘﯚر و ﻗەﺑﺎرەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھەﺑێﺖ ﺑەوەی ﻛە ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾــﯽ و داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ دەﺳەت. ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەی ﺑــەو رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ، دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺳــﺘﯚپ ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻜﺮێ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎن ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ رێﮋەﯾﯿﯿە و ھەرﮔﯿﺰ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠــﺎری ﻛﯚﺗﺎ ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨﯿﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﻧﺎﯾەت ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرە ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋەوﻟەوﯾــﺎت و داﻧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و داڕﺷــﺘﻨﯽ ﭘﻼن و ﺑەردەﺳﺘﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋﺎﻣــﺮاز و ھــﯚﻛﺎر و ھەروەھــﺎ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان دەزﮔە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎن. ﺋەﮔــەر ﭘڕۆژەﻛــە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا ھەڵﻮێﺴﺘﺘﺎن ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە دەرﺑڕﯾﻮە و ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎری ﺑەﯾەﻛەوەﯾــﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ داڕﺷــﺘﻨﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﻛﺎر و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ،ھﯿــﻮادارم ﺑەزووﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎﺗﯿــﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎن
ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﺗﺎھێﻨــﺎن ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ رێﮋەﯾﯿﯿە و ھەرﮔﯿﺰ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎری ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻧﺎﯾەت
ﺑﻜەوێﺘــەوە ﻛﺎر و ﻟەوێﺶ ﺗﺎوﺗﻮێ ﺑﻜﺮێــﺖ و رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑﻜﺮێــﺖ ﻟەﺳەر ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدن و ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ. ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ﻟــە ﺑەردەﻣﺘﺎﻧﺪا ﭼﯿﯿــە ،ﺑﯚﭼﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﺘﺎن دەردەﻛەوێﺖ؟ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ﺳەرەﻛﯽ، ﺑــەردەوام ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ دادوەری ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەﻛە، ﺳەرەڕای ﺋەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭼﻮار ﺟﺎر ﺑەﻓەرﻣﯽ ﺑﺎﻧﮕێﺸﺖ ﻛﺮان و ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرﯾﺶ ﻟە ڕێﯽ ﺳــەرداﻧﯿﻜﺮدن و ﺑەزارەﻛﯽ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ دەﻛﺮاﻧەوە، ھەﻣﻮو ﺟﺎرێــﻚ ﺑەڵێــﻦ دەدرا و دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷە ﺑەﺷﺪار ﺑﯿﻦ ،ﺑەم ﺗﺎ دوا ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەش ھەر ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑــﻮون .ھەروەھﺎ داﺑڕاﻧﯽ ھــەردوو ﺳــەرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ،ﭘێﻢ واﯾە ﻟەﺑەر ﭘەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻮو. ﺋێﺴــﺘە ﺑڕواﯾەك ﻻی دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن دروﺳــﺖ ﻧەﺑــﻮوە ﺑﯚ ﺋەوﻟەوﯾەﺗﺪان ﺑــﯚ رووﻣﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،زﯾﺎﺗــﺮ ﺗەرﻛﯿﺰ ھەﯾە ﺑﯚ رووﻣﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﯾــﺲ و ﺣﺎڵەت ﻧــەك ﻛﺎری ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی و ﭘﻼﻧﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن. ﻗﺴــەﺗﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺮۆﺳەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺣﻜﻮﻣڕاﻧــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﻛﺎری زۆری دەوێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﺎری زۆر ﻟەﺳەر ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰەﻛﺮدﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﯾەﻛﺘﺮ ﻗەﺑﻮوڵﻜﺮدن ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋێﺴــﺘە ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە رۆژەﭬﺪاﯾە و زۆر ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛەن ،دﯾﺪی ﺋێﻮە ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﭼﯿﯿە؟ ﺋەوە ﭘﺮﺳێﻜە ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە وﯾﺴﺖ و ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﻛــە ،ﺑــە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻛﺎرەﻛەم و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔــەڵ دەزﮔــە و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەوە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە و ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳەر رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﯚ ﺧەڵــﻚ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەڕێﺘەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟەوەﺗەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮدووە ،ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﮔڵﻜﯚی ڕێﻜﺨەرەﻛەﯾــﺎن دەﻧﻮوﺳــێ ”ﻧﺰرﮔــە“ ،ﺋەﻣەش ﺋەﮔەر ﺑە ھﯚﺷﺪاری ﻛﺮاﺑێﺖ ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ زۆری ھەﯾە و ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ھﯿﭻ ڕەﺧﻨە ﻟەﺳــەر ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو ﯾﺎن ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت، ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﻧەزاﻧﯿﻦ ﺑێــﺖ )ھﯿﻮادارم ﺋەﻣەﯾﺎن ﺑێﺖ(، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗﺎ زووە ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو دەﺳﺘەواژەﯾە ﺧﯚﯾﺎن ﺑەدوور ﺑﮕﺮن. ﺑەﯾﺎﻧﯿــﯽ ڕۆژی 19ی ﺋﺎﯾــﺎر /ﻣﺎﯾﯚ ﻛــە ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟــە ﻛەﻧﺎڵەﻛەﯾﺎن ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾﯽ ﻛــﺮدووە، ﻧﺰرﮔــە ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ ،ﺋەﻣــەش ڕێﻚ ﭘێﭽەواﻧەی ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨە ﻟە ﻛﯚﭼﻜﺮدوو ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەو ﮔەرەﻛﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻛەس ﺑﻜﺮێ ﺑە ﻧﺰرﮔە و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺷەڕەﻛەﺷﯽ ﺑﯚ ﺑە ﻧﺰرﮔەﺑﻮوﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎن ﺑﻮوە ،ﻛەﭼﯽ ﺋەوان وەك ﺑڵێﯽ ﻧەﺧێﺮ دەﺷێ ﺋەو ﻧﺰرﮔە ﺑێﺖ ،ﺑێ ﺳڵەﻣﯿﻨەوە ﺋەو وﺷەﯾەی ﺑﯚ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ. ﻧﺰرﮔە ،ﺑﯚ ﻛەﺳــێﻜە ﺋﯿﺘﺮ ﻗﺎﺑﯿﻠــﯽ ڕەﺧﻨە ﻧﯿﯿە ،ﺑە ﺷــێﻮەی ﭘﯿﺮۆزﻛﺮاو ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔــەڵ دەﻛﺮێ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟێــﯽ وەردەﮔﯿــﺮێ ،ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﭘەﯾﭫ و ﭘەﯾﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛﺮێ ،ﻟە ”ھەﻣﺒﺎﻧە ﺑﯚرﯾﻨە“دا دەڵێ ،ﻧﺰرﮔــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﮔﯚڕﺧﺎﻧــەی ﭘﯿﺎوی ﺧﻮا ﻛە ﺧەڵﻚ دەﭼﻨە زﯾﺎرەﺗــﯽ .زﯾﺎرەﺗﯽ ﮔڵﻜﯚ ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ وەﻓﺎدارﯾﯿە .ﻧﺰرﮔە ،ﺷﻮێﻨێﻜە ﺗێﯿﺪا ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﻛەی و ﭘەﯾﻤﺎن ﻟــە ﺑەردەم ﮔﯚڕێﻜﺪا دروﺳــﺖ دەﻛەی ﻛە ھﯿــﭻ دﯾﺎﻟﯚﮔێﻚ ﻟە ﻧێﻮاﻧﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێ و ھﯿﭽﯽ وای ﻟەﮔەڵ ﺑﺘﭙەرﺳﺘﯿﯽ ﺟﺎران ﺟﯿﺎواز ﻧﺎﺑێ. ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﺎﻧﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﮔڵﻜﯚﻛەی دەڵێــﻦ ”ﻣەزارﮔە“ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﺮﯾــﺎ ﺋەوﯾﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﮔڵﻜﯚی ﭘێ ﺑﮕﻮﺗﺮاﯾە ،ھێﺸــﺘﺎ ﻟە ﻧﺰرﮔە ﺑﺎﺷــﺘﺮە، ﺑەﭘێﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ﭘێﺸــﻮو ،واﺗە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑەردەوام ﺳــەرداﻧﯽ دەﻛﺮێﺘەوە ﻛە ﻧﯿﺸﺎﻧەی ڕێﺰە. ﻧﺰرﮔە ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﭘەرﺳﺘﻨە. ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺋەﮔەر ﺷﻮێﻦ ﻧﺰرﮔە ﺑﻜەوﺗﺎﯾە، ﺑە ڕێﮋەی ﺳەرﺳــﺎﻣﯿﯿەﻛەی ﺑﯚ ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود و ﺧﺎﻧەوادەﻛەی ،ﺷﻮێﻨﯿﺎن دەﻛەوت و ﻟە ﻧﺰرﮔەی ﻛﺎك ﺋەﺣﻤەدی ﺷێﺦ ﭘﺎڵﯽ دەداﯾەوە ،ﺋەﮔەر ﺑە ڕاوەﺳﺘﺎن و ﻧەﮔــﯚڕان ڕازی ﺑﻮواﯾە ،ﻟە ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵە و ﻟە ﻛﯚﻣەڵەوە ﺑﯚ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻟەوێﻮە ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەی ﺧــﯚی ﻧەدەﮔﯚڕا .ﺑﺎوەڕﯾﺶ ﻧﺎﻛــەم ﭘێﯽ واﺑﻮوﺑێﺖ، ﮔــﯚڕان ھەر ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﺧــﯚی داﯾﻤەزراﻧﺪ و ﺋﯿﺘﺮ ﮔﯚڕان ﺑەﺳەر ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەی ﺋەوﯾﺸﺪا ﻧﺎﯾەت .ﺋەو ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﺗە ﺑەر ،ﺑەدەم ڕێﮕەوە ﮔﻮڵﯽ ﭼﻨﯿﯿەوە و دڕك ﻟــە ﭘێﯿﺪا ﭼەﻗﯽ ،ﺑــەم ﺑﯚﻧﯽ ﮔﻮڵ ﻛﺎﺗﯿﯿە، ﺋەﮔەر ﻟەو ﺗــﯚوەی ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟەﺳــەر ھەﻣﺎن ڕێ ﮔــﻮڵ ﻧەﭼێﻨﻦ ،ﻛﻮێــﺮ دەﺑێﺘەوە .ﺋﺎﯾﺎ ﮔﯚڕان ﺑە ﭘەرﺳــﺘﻨﯽ ﮔڵﻜﯚی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ڕێﮕەﻛەی ﻛﻮێﺮ دەﻛەﻧەوە؟! ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ،ﻧﺎﺑێ ﺑەو ﭼﺎوەی ﺳــەﯾﺮی ﭘەﯾﺎﻣﮫێﻨﯽ ﺧﻮای ﭘێ دەﻛﺮێ ﻛە ﻟە ﺳﺮووﺷــەوە ڕێﺒﺎزەﻛەی ﺑﯚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺋﺎوا ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﯾﺎن ھــەر ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺧەﺑﺎﺗﮕێڕی ﺗــﺮ ﺑﻜﺮێ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑە ﭼﺎوێﻜــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ڕەﺧﻨەﯾﯿﯿﺎﻧە ،ﻧﺰﯾﻜﺒﯿﻦ ﺑﺨﺮێﺘە ﺳــەر ﺋەو ڕێﮕەﯾە و ﻟە ﻛﻮێﺪا ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﮔﯚڕاﻧە ،ﺑﮕﯚڕدرێ. ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻣﺎم ﺟەﻻل ﻟەﺧﯚﺑﻮردە و ﺑەﺧﺸــﻨﺪە ﺑﻮو ،ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺗﻮﻧﺪ و ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ،ﭘێﻜەوە دوو ﺑﺎڵﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﺎزێﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮدﺑﻮو ﻛە ﺑﺎش دەﻓــڕی ،دووەم ﻛە ﻟەﺧﯚﺑﻮردە و ﻣﯿﺎﻧڕەوﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﭼەﻣﯿﻨەوە دەزاﻧــﯽ ،ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە و ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮد ﻛە ھەڵﻮێﺴــﺘﯿﺎن ﻧﺰﯾﻜﯽ ھەﻣﯿﺸە ﺗﻮﻧﺪ ﺑﻮو ،ﺟﮕە ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ھەڵە ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛﺮد، دەﺑێ دوای ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﯚﭼﻜﺮدوو ،ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ﺑــﯚی دەرﻛەوێ ،ﻣﺎﻧەوە ﻟە ڕﻛﺎﺑەرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە داﻧﻮﺳﺘﺎن دەﻛﺮێ ،ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ﺳﻮورﺑﻮون ﻟەﺳەر ھﯿــﭻ ﭼەﻣﻜێﻚ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿە ،ڕەﻧﮕــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺗﻮﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﯚ ﺳەردەﻣێﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮوﺑێ ،ﺑەم ھەﻣﯿﺸــە ﻟێﻜﺘێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ درێﮋﺗﺮی دەﺑێ .ھەﻣﻮو ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﺧﺎڵ و ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﮔﯚڕاﻧە ،وەك ﭼﯚن ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ دەﺷێ ﺑﮕﯚڕێ.
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮوﺳــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق دەڵێﺖ ﻛــە ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧﻮاﺳــﺖ و ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﮔەﻻﻧە و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﺑﺎش درك ﺑەو ﻣﺎﻓە دەﻛﺎت ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھﯿﻮادارﯾﻦ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﺑەﺳڕە و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻜﺮێﺖ. دووﭘﺎﺗﯿﺶ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەواﻧەی ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺗﺮﺳﻦ ،ﻟە ﮔەﻻﻧﯿﺎن دەﺗﺮﺳﻦ و ﺋەواﻧەی ﻟە ﮔەﻻﻧﯿﺸﯿﺎن دەﺗﺮﺳﻦ ﻟە ﻧﺎو ﺧﻮراﻓﺎﺗﯽ ﻣێﮋوودا دەژﯾﻦ. ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮوﺳــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻟﯿﺒﺮاڵﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭼەﻧﺪ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﺑەو ﺷێﻮە وەم دەداﺗەوە: ﻋێــﺮاق و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا ھەﯾە ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾە ﻛﺎری ﭘــێ دەﻛﺮێــﺖ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەو رێﯿەوە دەﺗﻮاﻧێــﺖ رۆڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﺒﯿﻨێﺖ؟ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﻧێــﻮان ﻋێﺮاق و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻓەرﻣﯿﯿــە ﻟە ﻧێﻮان دوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﺑەﺑــێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﻛە ﻛــێ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ ﻟەو دوو وﺗەدا دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻣــﺎوە ،ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﮔەڕاﻧەوەﯾەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و
ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،ﻛە ﺋەوەش ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﺷــﺘێﻜەوە ھــﺎت ،ﻟەواﻧە ﻓەﺷــەﻟﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﻻﯾەﻛەوە، ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺷــێﻮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ھەرەﺳــﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻓﺮەواﻧﺨﻮازی ﺋێﺮان و ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﺣﺰﺑــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﻓەرﻣﺎﻧڕەوان ،ﺋێﺮان و ﺳﻌﻮودﯾەﯾﺎن دەوێﺖ ﻧەك دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ و ھﺎوﭼــەرخ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەوەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ھەوڵ ﺑــﺪەن ﻛە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻛەی ﺑڕوا ﭘێ ﺑﻜەن ﻛە ﺑەھﺎی راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋــەوان ﺑــە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەوان ﺋەو ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﺎﻧە ﻟە ﻋێﺮاق ﻛﺎرا ﺑﻜەﻧەوە. ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛــﻮرد ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﺮدەﻧﯿﯿە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛە زۆرێﻚ ﺟﯿﺎ ﻟــە ﻛﻮرد دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ﻧﯿﯿە؟ ﻣﺎﻓــﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﻮاﺳﺖ و ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ﮔەﻻﻧــە و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﺑﺎش درك ﺑەو ﻣﺎﻓە دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧــﯚی داﮔﯿﺮﻛﺮاو ﺑــﻮو و ﺧەﺑﺎﺗﯽ زۆری ﻛــﺮد ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ. ﻋێــﺮاق دەوڵەﺗــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە دوو ﭘێﻜﮫﺎﺗەی
ﺳــەرەﻛﯽ ﭘێﻚ دێــﺖ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮرد و ﮔەﻟــﯽ ﻋەرەﺑﻦ و ﺋەوەش راﺳــﺘﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﻨەﻣﺎی رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯽ ھەر ﮔﻮﻧﺪ و ﺷــﺎرۆﻛەﯾەك ﺑﻜﯚڵﯿﻨەوە ،ﺋەوە ﻧﺎﮔەﯾﻨە ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵــەت ،ھەروەھــﺎ ھــەردوو ﭘڕۆژەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌە ﻓﺎﺷﯿﻞ ﺑﻮون ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘڕۆژەی ﻣەدەﻧﯿــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻻن و ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮەت و دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻛە ﻋێــﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﭘێﯿەﺗﯽ، واﺗە دەوڵەﺗێﻜــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻛﺮاوە و ﯾەﻛﺘﺮ ﻗﺒﻮوڵﻜﺎر. ﻟــەو دەوڵەﺗــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﻮرد ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە رێﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــەوە دﯾــﺎری ﺑﻜەن ﻛە ﻣﺎﻓێﻜﯽ رەوای ﺧﯚﯾﺎﻧە ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ ﺋەوە دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻓەﺷەﻟﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﯿــە ﻟــە ﻋێــﺮاق و دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﯿە، ھەروەھــﺎ ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن، ﺋەواﻧــە ﺑﻮوﻧــە ﻣﺎﯾــەی ﺗﺮس و دڵەڕاوﻛێ ﻟە ﻧێﻮان دوو ﮔﻮﻧﺪ و دوو ھﯚز و ﺗﺎ دواﯾﯽ.
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ واﺑەﺳــﺘەی ﻋێﺮاﻗــە ﻟە ﻛێﺸــە و دۆخ و ﺳﺮوﺷــﺖ و ﻣێــﮋوو و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﻛەی ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨﻦ ﻛــە ﺟﯿﺎوازن ﯾﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﺑﻦ ﻟە ﻋێﺮاق؟ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﺗﺮس و راراﯾﯿﯿە ﺑەدەر ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﯾە ،ﺋەوەش ﺑەھﯚی داﻧﺎﯾﯽ و ھێﻤﻨﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋﺎﮔەداری ﺋەو ھﺎوﻛێﺸەﯾە ﺑﯿﻦ ،ﺑە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛﻮرد ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ ﮔەورەی ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺋــﺎﻛﺎری ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ و ھێﻤﻨــﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ داﻧﺎ و ﺧەﺑﺎﺗێﻜﯽ دوور و درێﮋە. وەك ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەك و ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻗﺴــە دەﻛــەم ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻛﻮرد ھەڵﻨەﺳــﺘﺎوە ﺑە ﺗﯚڵەﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻋەرەب ﯾــﺎن ﺟﯿﺎ ﻟە ﻋەرەب ،ﺑەﺑــێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﭘﻠە و ﭘﺎﯾەﻛەی ﻟە ﺳــﻮﭘﺎ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﯾﺎن ﻟە ھەر ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﻛﻮرد ﺑە رێﮕەی ﻟێﺒﻮردەﯾﯿﺪا رۆﯾﺸﺘﻦ،
ﺑﯚﯾە ﭘــڕۆژەی ﻛــﻮرد ﻧﺰﯾﻜﺘﺮە ﻟە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ،ﺑﯚﯾە وەك ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەك داوای ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەم و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ دەﻛەم، ﭼﻮﻧﻜــە دەﻣــەوێ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﺒﯿﻨﻢ ﻧەك ﭼەﻧﺪان ﭘڕۆژەی ﻓﺎﺷﯿﻞ وەك ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەﻏﺪا ھەن. دەﻛﺮێــﺖ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺘــە ﻣﯚدێﻞ ﺑﯚ ﻋێﺮاق ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﻮرد زووﺗﺮ ﺑﻮوە ﺧﺎوەن ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺗﺮﺳە ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم؟ ھﯿﻮادارﯾﻦ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﺑەﻏﺪاش ﺑﻜﺮێﺖ ﻛــە ﺋﺎﺧﯚ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﭼﯿﯿــە ،ھەﻣﺎن ﺷــﺖ ﺑﯚ ﺑەﺳڕە و ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ،ﺑﯚﯾە ﻻم ﺳــەﯾﺮە ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺗﺮﺳﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧەی ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺗﺮﺳــﻦ ،ﺋەوە ﻟە ﮔەﻻﻧﯿــﺎن دەﺗﺮﺳــﻦ و ﺋەواﻧەی ﻟە ﮔﻼﻧﯿﺸــﯿﺎن دەﺗﺮﺳــﻦ ﻟە ﻧﺎو ﺋەﻓﺴﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋوودا دەژﯾﻦ.
ﮔﻮﻣﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﻟێﺪان ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﺑێﺖ
ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻧﮕﯚی ﺧﺮاﭘﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕێﻜﺨﺮاو ،دەﻧﮕــﯚی ﺧﺮاﭘﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە و ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆری ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺑە دەﻧﮕﯚﻛە ﺑێﺌﻮﻣێﺪ ﺑــﻮون ،ﺑەم ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧــە دژی ﺋەو ھەﻧﮕﺎو و دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿﺎﻧەن ﻛــە ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی دەرﭼﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺋێﺴﺘە دەﻧﺮێﻦ. ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺷەڕی داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺑــەرەو ﺧﺮاﭘﯽ ڕۆﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺳــەرەڕای ھەوڵــە ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ،ﻣﺎوﯾەﺗﯽ .ﺋێﺴﺘە دەﻧﮕﯚﯾــەك ﻛە ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی
ﻧﺎدﯾــﺎرە ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑــو دەﻛﺮێﺘەوە ﺑﺎس ﻟــە ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋــەوەش ﺧەڵﻜــﯽ ﺷــﺎرەﻛەی ﻧﯿﮕــەران و ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﻛﺮدووە. ﻗﺎرەﻣــﺎن ﺳــەﯾﺪ 42/ﺳــﺎڵ /و ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎر ﻟە ﺑــﺎزاڕی دەﺑﯚﻛەی ﻧﺎوﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،دەﻧﮕــﯚی ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔەﺷەی ﻛﺮدووە و ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎری ھێﻨــﺪەی ﺗﺮ ﭘەك ﺧﺴــﺘﻮوە ،دووﻛﺎﻧﺪار ھەﯾە ﺳێ ڕۆژە دووﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮوە. ﺋەو ﻛﺎﺳﺒﻜﺎرە ﮔﻮﺗﯽ ”ﺳەرﭼﺎوەی ﻗﺴــەﻛﺎن دﯾﺎر ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻣﺎﻧﮕێﻚ
ﭘێﺶ ڕەﻣەزان ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ھەﺑﻮون و ﺑﺎس ﻟــە ﺧﺮاﭘﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری دەﻛــەن دوای ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕەﻣەزان، ﺋەوەش ﺧەڵﻚ و ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎراﻧﯽ ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺑێﺘﺎﻗەت ﻛﺮدووە“. ”ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺧــﯚی ﺑﺎش ﻧﯿﯿە و ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﻛﺎروﻛﺎﺳﺒﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﻛﺰ ﻛﺮدووە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺑــﺪەن ﺑــە ﺧەڵــﻚ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەرﭼﺎوﯾــﺎن ڕوون ﺑێﺖ“ ﻛﺎﺳﺒﻜﺎرەﻛە وای ﮔﻮت. ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھﺎوﺑەﺷﯽ ﺋﯿﺪارە ﺑەڕێﻮە دەﺑــەن ،ﺋەوە وای ﻛــﺮدووە ﺳــەرەڕای ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن،
ﻋەﻟﯽ ﻋەوﻧﯽ:
ھەﻧﺪێــﻚ ھــەن ھەوڵــﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﻛﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺧەڵﻜﯽ دەدەن
ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎرەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﻻﯾەﻧەدا وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﭼێﺘە ﭘێﺶ و ھﺎوﻛﺎت ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە ﻟەو ﺳﻨﻮورە ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ،ﺋﺎڵﯚزﺗﺮ ﺑێﺖ. ﻣەھــﺪی ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺧﺰﻣەت ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮد ﻟــە ﺧەڵﻜــەوە ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯿﺴﺘﻮوە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯿــﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺧەڵﻚ ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﺧﺮاﭘــﺪان و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ڕەﭼﺎوی ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﮔﻮزەراﻧﯿــﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋەرﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺑە ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدەﯾﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﺧەڵﻚ، وەﻣﯽ ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧە ﺑﺪاﺗەوە“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧە ،ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺎھــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﺌﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧــﯚی ڕادەﮔەﯾەﻧێﺖ و ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﺋــەوان ڕۆژاﻧە ﭼﺎودێﺮی ﺑﺎزاڕ دەﻛەن و دەﻧﮕﯚی ﻟەو ﺟﯚرەﯾﺎن ﻧەﺑﯿﺴﺘﻮوە.
ﺋــﺎوات ﻣﺤەﻣــەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺋــﺎﮔﺎداری ﺑوﺑﻮوﻧەوەی دەﻧﮕﯚی ﻟەو ﺟﯚرە ﻧﯿــﻦ و ﻧەﻣﺎﻧﺒﯿﺴــﺘﻮوە ﻗﺴــەی وا ھەﺑێﺖ ﻛــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺑێﮫﯿﻮا ﻛﺮدﺑێﺖ“ .ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧە ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟــە ھەوڵﯽ ﺷﻜﺴــﺖ ﭘێﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿﺎﻧەی ﭘﺎرﺗﯽ ھەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت” ،ھەﻧﺪێﻚ ھــەن ﺳــﻮود ﻟــەم ﺑﺎرودۆﺧــە ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوەی ﺋەﻣڕۆ دەﺑﯿﻨﻦ، ﺑﯚﯾــە ھەوڵــﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﻛﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺧەڵﻜــﯽ دەدەن ﺗــﺎ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ھەڵﺒﻜﺸــێﻦ ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ھەوڵﯽ ﭘەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دەدەن ﻛــە دەﯾەوێــﺖ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ھەرێــﻢ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت“.
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﻧﺰرﮔە ﻧﯿﯿە ڕێﮕەﯾە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮوﺳﯽ: 5 ﻧەﯾﺎراﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﺧﻮراﻓﺎﺗﯽ ﻣێﮋوودا دەژﯾﻦ
دﻳﻤﺎﻧﻪ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
دوو ﺳــﺎڵ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە ﺑەﺑێ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋێﻤە ،ﺑڕﯾﺎر درا ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﻟەداﯾﻜﺒﻮون ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ﺳەر ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ و ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨﯽ ﺳﯚراﻧﯿﺶ ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺋﺎﺷﺘﯿﯿەوە ﻟﻜێﻨﺮا ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯚﻛﺎرەﻛە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
وﺷە /ﺳﯚران- ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ د .ﻣەﻗﺴــﻮود ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳﯚران ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎﻛﺎری زۆر ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا دەﻛﺮێﺖ، ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻨــﺞ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ھەﯾە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەوﻟێــﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸﺘﯽ ھەﯾە. ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﻛێﺸــەی ﻛەﻣﯽ دەرﻣﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕە دەرﻣﺎﻧﯽ ﺗەواوﻣﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە“. ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳــﯚران ﭼەﻧﺪ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜــەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەﯾە؟ ﻧﺰﯾﻜــەی 50ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەﯾە ،ﺳێ ﻟەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﺎﻧە ﻟــە رواﻧﺪز، ﺳﯿﺪەﻛﺎن و ﺧەﻟﯿﻔﺎﻧﻦ و ﭘﺰﯾﺸﻚ ﻟە ﻣﺎوەی 24ﺳــەﻋﺎت ﻧەﺧﯚش ﺑــەڕێ دەﻛﺎت ،ﺣەوت ﺑﻨﻜەی ﻧﺎوﺷﺎر ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﻠەﺑەﻧﺪ ﻧەﺧﯚش ﺑــەڕێ دەﻛﺎت ،ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻧەﺧﯚش دەﺑﯿﻨﻦ و ﭼﺎرەﺳەر دەﻛەن ،ھەزار و 500 ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳﯚران ﻣﻮوﭼەﺧﯚرن. ﻟــە رووی ﻛەﻣــﯽ دەرﻣﺎن دەﮔﻮﺗﺮێ ﻛێﺸەﺗﺎن ھەﯾە؟ ﻧەﺑﻮون و ﻛەﻣﯽ دەرﻣﺎن ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﻛێﺸــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﻤــﺎن و ﺗەواوی ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ﻟە ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2016ەوە دەرﻣﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗــﻮوە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ دوو ﻣﺎﻧﮓ ﺟﺎرێــﻚ ﺑڕێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟە ﺗــەواوی دەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ دەھﺎت ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻦ ،ﻣﺎوە ﻣﺎوە وەﻛﻮ داواﻛﺎری ﺋﯿﺰاﻓﯽ وەری دەﮔﺮﯾﻦ. ﺑەرەو وەرزی ھﺎوﯾﻦ و ﮔەرﻣﺎ دەڕۆﯾﻦ ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﭘێﻮەداﻧﯽ ﻣﺎر
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﯚران:
ﺑﻨەﻛە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻮون ﺑە ﻛەﻻوە
وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەدات و ﺟﯿﺎﻛﺎری دەﻛﺎت ﭼﻮار ھەزار ﻧەﺧﯚﺷﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﻤــﺎن ھەﯾە و رۆژ ﺑــەرۆژ ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە
ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ھەﯾە ،ﻛەﭼﯽ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾــەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەﯾــە ،ﺋێﻤــە ﺷﺘێﻜﯽ ﻛەﻣﻤﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑێﺖ ﺑەو ھەﻣــﻮو دوورﯾﯿەوە دەﺑێﺖ ﺑﭽﯿﻨە ھەوﻟێﺮ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو دەﭬەرە ﭼﻮار ﺷــﺎرۆﻛەی ھەﯾە وەك ﺳﯚران ،ﻣێﺮﮔەﺳﯚر ،رواﻧﺪز
رۆژ ﺑــەڕۆژ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن ﻟــە ﺗەواوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳﯚران و دووﭘﺸــﻚ ﻟەو ﺳــﻨﻮورە زﯾﺎد دەﺑﻦ ﺳــﺎﻧە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە ﻻی ﺋێﻮە دەﺳــﺖ دەﻛەون ﻛە ﭼﺎرەﺳەری ﭘێﻮەداﻧﯽ ﻣﺎر ﺑﻜەن؟ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەﻣــﺎن ھەﺑﻮون ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە دەرﻣﺎﻧﯽ ﭘێﻮەداﻧــﯽ ﻣــﺎر ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳــﯚران دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێــﺖ، ھەرﭼەﻧــﺪە ﺑــە ﻧﻮوﺳــﺮاو داواﻣــﺎن ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻛﺮدووە و ﭘێﯿــﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﻦ ﻟــە ھەﻣﻮو ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە ﻧﯿﯿە!، ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە ھﯚی ﺟﯿﺎﻛﺎری ﻟە ﻧێﻮان ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ . ﭼــﯚن ﺟﯿــﺎﻛﺎری ،واﺗــە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﭘێ دەدرێﺖ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺟﯿــﺎﻛﺎری زۆر ھەﯾە،
و ﭼﯚﻣﺎن .ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛە ھەﯾە ﺣەوت ﺑﻨﻜــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەﯾــە، راﺳﺘەوﺧﯚ ﺳەرﺑە وەزارەﺗە ،ﺋێﻤە ﭘەﻧﺠــﺎ ﺑﻨﻜەﻣﺎن ھەﯾە ﺳــەرﺑە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەوﻟێﺮﯾﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ؟ دوو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﮔەورەی ﺳﯚران ﻟەﺳەر ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﯚران ھەڵﮕﯿﺮان، ﺑﯚﭼﯽ؟ دوو ﺳــﺎڵ ﺑــەر ﻟــە ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺑــێ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋێﻤــە ،ﺑڕﯾﺎر درا ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﻟەداﯾﻜﺒــﻮون ﺑﮕﻮازرێﺘــەوە ﺳــەر ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ و ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﯽ ﺳــﯚراﻧﯿﺶ ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺋﺎﺷﺘﯿﯿەوە ﻟﻜێﻨﺮا، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯚﻛﺎرەﻛە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ .ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو
ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳﯚران ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺳﯚراﻧﯽ ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼە ﻛﺮد. رێــﮋەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە درێﮋﺧﺎﯾەﻧــەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳﯚران ﭼەﻧﺪە؟ رۆژ ﺑەڕۆژ ﻧەﺧﯚﺷﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن ﻟــە ﺗــەواوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺳﯚران .دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ )ﺷەﻛﺮە و ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ﺧﻮێﻦ( ﻛە ھﯚی ﺗﻮوﺷﺒﻮون زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺧﯚراك و ﺧﻮاردن دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺑﯚﻣﺎوەﯾﯽ ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮە و ﻟە ھەﻣﺎﻧــﻜﺎت ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ درﯾﮋﺧﺎﯾەن ،ﺑﯚ ﺋەم ﻧەﺧﯚﺷــﺎﻧە دەﻓﺘەرێﻚ دروﺳﺖ ﻛــﺮاوە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ،ﺑــەردەوام و ﺑەﺧﯚڕاﯾﯽ ﺑﯚﯾــﺎن داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێــﺖ ،ﻟە
ﺑﻨﻜەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەﻧﺪرێﻦ ﺑەﺷێﻜﻤﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑەﻧﺎوی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە درێﮋﺧﺎﯾەﻧــەﻛﺎن و ﭼﺎرەﺳــەری ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ،ھەروەھﺎ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دەرووﻧــﯽ و رۆﻣﺎﺗﯿــﺰم و ﮔەدە و ﺗﺎﻻﺳــﯿﻤﺎ ﻟە ﺳــﯚران ھەﯾە، رێﮋەﯾــﺎن دەﮔﺎﺗە ﭼــﻮار ھەزار ﻧەﺧﯚﺷــﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺗﺎﻻﺳــﯿﻤﺎ ،ﺑەھــﯚی ھﺎﺗﻨﯽ رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە درێﮋﺧﺎﯾەﻧــەﻛﺎن وەك ﭘێﺸــﺘﺮ داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ. واﺗە ﻟە ﺳــﯚران ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ھەﯾــە و رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﺧەڵــﻚ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ
روو ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻧﺎﻧەﻛەﻟﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﺑﻜــەن و ﻟە ﺳﯚران ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ھەرﭼەﻧﺪە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺳــﯚران ھەﯾە ،ﺑەم ﺋەو ﺑەﺷە ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯿﺎن و ﺋــەو ﺋﺎﻣێــﺮ و دەزﮔەﯾــە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە دﯾــﺎری ﺑﻜﺮێﺖ و ﭼﺎرەﺳەری ﻟە ﺳﯚران ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺳﯚران ھﯿﭻ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺋﺎﯾﺪز ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە؟ ھﯿﭻ ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﯾﺪز ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳﯚران ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاوە و ﺗەواوی ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧە رەت دەﻛەﯾﻨەوە، ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺋﺎﯾﺪز زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑو دەﺑێﺘــەوە ﻛە ھەڵﮕﺮی ﺋەو ﭬﺎﯾﺮۆﺳە ﺑﻦ و ﻟە وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ روو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳﯚران ﺑﻜەن،
ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﺑە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺑﻨﻜەی ﻧﺸﯿﻨﮕە ،ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺋﺎﯾﺪز ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەروەھــﺎ ﺋەوەی ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﻟە ﺳﯚران ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاوە. دەﮔﻮﺗﺮێ ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧە و ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯚران دەرﻣﺎﻧﯽ ھﯚﺷﺒەر دەﻓﺮۆﺷﺮێ؟
وەك دەرﻣﺎﻧــﯽ ﻣێﺸــﻚ و ﺋﺎزارﺷﻜێﻦ و ھێﻮرﻛەرەوە ﻛە ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە راﭘﯚرﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ ھەﯾە. ﻛێﺸەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻟە رووی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە ﭼﯿﯿە و ﭼﯿﺘﺎن ﻛــﺮدووە ﺑﯚ رێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟێﯽ؟ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر زۆر ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋێﻤەوە ﻧﯿﯿە ،ﺋێﺴﺘە ﺳەﻧﺘەرێﻚ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﺑــﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺋﺎﻟﻮودەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەرن ،ﻟەو ﺳەﻧﺘەرە راھێﻨﺎن و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ. ﭼﯿﺘــﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﻧێﺮﮔەﻟە و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾــﺎ و ﺋــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺖ ﻧﯿﻦ؟ ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑڕﯾﺎرێﻜﻤﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗــﻮوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻗەدەﻏــەی ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻣﯚڵەت ﺑە ﻛﺮدﻧــەوەی ﻧێﺮﮔەﻟەﺧﺎﻧە ﻛﺮاوە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە دەدرا ،ﻟەﻣەودوا ﭼﯿﺘﺮ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘــێ ﻧﺎدرێﺖ ،ﺋەواﻧەی ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێ دراوە، ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺷــﺘﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ داﯾﺪەﺧەﯾﻦ و رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ دەﻛەﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە دەﻧﮕــﯚی ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧێﺮﮔەﻟەﻛێﺸﺎن ﻟە ﺋﺎراداﯾە . ﻣﺎوەی 20ﺳــﺎڵە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾﺎن ﻧﯚژەن ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە؟ ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر ﻧﻮوﺳــﺮاوﻣﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرووی ﺧﯚﻣﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﺋــەو ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎﻧە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ھﯿﭽﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﯾەﻛەوە ﻧەﻣــﺎوە و وەك ﻛەﻻوەﯾــﺎن ﻟێ ھﺎﺗــﻮوە ،ﭘەﻧﺠﺎ ﺑﻨﻜەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﻤﺎن ھەﯾە، ﺑەﺷــﯽ زۆرﯾــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوەﯾــە ،ﺋەوﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟەﯾە ،ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﯾەك ﻗەﻧەﻓــە و ﯾــەك ﻣەﻏﺴــەل و ھﯿﭽﯿﺘﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﺋەو ﺑﻨﻜﺎﻧە ﺑﻜڕﯾﻦ.
ﻟە وەزارەﺗەوە ﺑڕﯾﺎرێﻜﻤﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗﻮوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻗەدەﻏەی ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﯚڵەت ﺑە ﻛﺮدﻧەوەی ﻧێﺮﮔەﻟەﺧﺎﻧە ﻛﺮاوە ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎن ﺳەرﺑە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﻦ و ﻟــەو ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﯾە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێ دەدرێﺖ ،ﺑەم ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺳــەرﺑە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗﯽ ﺳﯚران و ﻧﻮێﻨەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳﺰای ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑﺪەن ﻛە ﺋەو ﺟﯚرە دەرﻣﺎﻧە دەﻓﺮۆﺷێﺖ و ﺳــەرﭘێﭽﯽ رێﻨﻮێﻨﯽ دەﻛﺎت، ﭼﻮﻧﻜە ﻧﯚرﯾﻨﮕــە و دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە 18ﻣﺎدە زﯾﺎﺗﺮ دەرﻣﺎن ﺑﻔﺮۆﺷــﻦ و ﺑەﭘێﯽ راﭘﯚرﺗــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ دەرﻣــﺎن ﺑە ﻧەﺧﯚش ﺑﺪات ،ﺑــەم زۆرﺑەی ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚران زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــەو رێﮋەﯾﺎن ھەﯾە و ﭘێﺸــێﻠﯽ دەﻛــەن، رێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﺑێﺴــەروﺑەری ﺑــەو ﻧﯚرﯾﻨﮕــە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿﺎﻧەوە دﯾــﺎرە و ﺟﯚرە دەرﻣﺎﻧێﻚ ﺑە ﺧەڵﻚ دەﻓﺮۆﺷــﻦ
دەﮔﻮﺗــﺮێ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﯚران رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان دەوام ﻧﺎﻛەن و ﺑە ﺷــێﻮەی ﺑﻨﺪﯾــﻮار ﻣﻮوﭼە وەردەﮔﺮن؟ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﻤﺎن ﺋەو دﯾﺎردەﯾــە ھەﺑــﻮو ،دوا ﺑەدوای ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەك و ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺋﺎﮔﺎدارﺑــﻮون ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋــەو ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎﻧە، ﺳــەرداﻧﯽ ﺗــەواوی ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛــﺮد، دەرﻛــەوت ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗــە ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﻤﺎن ﻓەﺳــڵ ﻛﺮدوون و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﻤﺎن ﮔﻮاﺳﺘەوە ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن وەك ﺳﯿﺪەﻛﺎن ،ﯾﺎ ھەوﻟێﺮ ﺗﺎ دەواﻣﯽ رۆژاﻧەﯾﺎن ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻜەن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑێﻜﺎری ﺑەرۆﻛﯽ ﮔﺮﺗﻮون
ﻛﺎروان ﺳــﺎﻟﻢ ﻛﺮێﻜﺎرێﻜﯽ ﻛﻮردە و ﻧﺰﯾﻜــەی 15ﺳــﺎڵە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ دھــﯚك ﻛﺮێﻜﺎری دەﻛﺎت .ﺋــەو ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﻟەﮔەڵ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻛﺎر دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ و ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑێﻜﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻛــﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەواﻧﯿﺶ
”ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەر ﯾﺎن ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑە ﭘﺎرەی ﻛەﻣﺘﺮ ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺧﺎوەﻧﻜﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛــەن ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە
ھﯚی ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟەﻣەڕ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ“. ﻟەﭘﺎڵ ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ژﻣﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ
ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەرەو داﻛﺸﺎﻧﯽ زۆر ﭼﻮوە .وەك ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛە ﻟــە دھــﯚك رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا
”ﺑەﺷێﻚ ﻟەواﻧەی ﭘﺎرەﯾﺎن ﺑﺮدووەﺗە دەرەوە ﻟە ﻋێﺮاق ﻣﺎوﻧەﺗەوە“
ﻋێﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻛێﺸەی ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟە دەرەوەی وت ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو ﻟێــﺪوان و زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ھەن ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘــﺎرە رەواﻧــەی دەرەوەی وت دەﻛەن و دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ وﺗەﻛــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــەو ﻛﺎرە، ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻚ ﻧەﺑﻮوە. رێﺒﻮار ﺗەھﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،دۆﺳــﯿەی ﺑﺮدﻧــە دەرەوەی ﭘــﺎرە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﯚ دووﺑەش ﭘﯚﻟێﻦ ﻛﺮاوە ،ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺋەواﻧەن ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ رژێﻤﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ڕەواﻧــە ﻛــﺮدووە. ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺋەواﻧــەن ﻟە
دوای ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘﺎرەﯾﺎن رەواﻧەی دەرەوەی وت ﻛﺮدووە. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑــڕی ﺋەو ﭘﺎراﻧە دﯾﺎری ﺑــﻜﺎت ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەوە ﺑﺮاوﻧەﺗە دەرەوە و ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﭼەﻧﺪە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوە دەﻛﺮێــﺖ ﻣﻠﯿﺎرەھﺎﯾــە و ﻣﻮڵﻜﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دەرەوەﯾە“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ھەﻧﺪێــﻚ ژﻣﺎرە ﻻی دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ھەﯾە ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭼەﻧﺪان ﺑەرﭘﺮس ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛﺮاون ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛەﯾﺴە ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘﺎرەی ﻋێﺮاﻗﯿﺎن رەواﻧەی دەرەوە ﻛﺮدووە ،ھەڵﮫﺎﺗﻮون و ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧەﻣﺎون“. ﺗەھﺎ دەڵێ” ،ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی
ﺋەو ﻛەﯾﺴــە ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ھەوڵەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ زۆر ﻻوازن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛەﯾﺴــە ﺑﻜﺮێﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە“. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﺮدووە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﺋەو دۆﺳــﯿەﯾە ،ﺑەم ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت وەﻣﯿﺎن ﻧەداوەﺗەوە ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە دەﺳــﺘەﻛە ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟەو ﻛﺎرەدا ﺑﻜﺎت. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران دەڵــێ” ،ﻛﺎرەﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻛﯚدەﻧﮕــﯽ و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ھەﯾــە ،ھەﻣﻮوان دەزاﻧﻦ ﭘﺎرەی ﻋێﺮاق ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ
ﭼﻮوەﺗــە دەرەوە ،ﺑەم ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟێ ﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرﭘﺮس ھەﯾە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎرە ﺑە ﺑﺮدﻧــە دەرەوەی ﭘﺎرە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺑەﺷﺪارﯾﺸە ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﯚ ﺋەوە ﮔێڕاﯾــەوە ﻛە ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺋــەو دۆﺳــﯿەﯾە ﯾەﻛﻼ ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە ﺑەھــﯚی )ﻣﺤﺎﺻﺼە( و ﭘﺸﻜﭙﺸــﻜێﻨە و ﻟەﻻﯾــەن ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧــەی ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺪەﻧﮕــﯽ ﻟــەو ﻛﺎرە دەﻛﺮێــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛە وﺗێﻜﯽ داﻣەزراوەﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەﺳﺘەﻣە ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺮێﺖ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺋﯿﺪرﯾﺲ رەﻣەزان ﺷــﺎرەزا و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﯚﻟﯿﮋی ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟە زاﻧﻜﯚی
ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻧەھێﻨﺎﻧــەوەی ﭘﺎرە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە دەرەوەی وت ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ھەﯾە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەواﻧەی دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑﮕەن ﺑە دەﺳــەت و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ دەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﯾﺴە ﺑﺒەن و ﻧﺎوی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەن و ﺋەوە ﺑە ﻣەﻟەﻓێﻜﯽ ﺳﻮور دەزاﻧﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺗﺮﺳﯽ ھەﯾە ﻟــە ﺟﻮوﻧﺪﻧﯽ ﺋەو دۆﺳــﯿەﯾە، ﭼەﻧﺪان ﺣﺰب ﺑەھﯚی ﺑەرﭘﺮﺳــە ﮔەﻧﺪەڵەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﭘەڵەﯾەﻛــﯽ رەﺷﯿﺎن ﺑﻜەوێﺘە ﺳەر“. ﺋــەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﮔﻮﺗــﯽ ،ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﺋــەو ﭘــﺎرە زۆرە ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق ،دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق زۆر
ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﻛﺎت و ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ھەوڵﻨەدان ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻋێﺮاق ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﯿﻔﻼﺳﯽ دەﻛﺎت. ”ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ﺳــەرەﻛﯿﻦ ﺑــﯚ ﻧەﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺋەو ﭘﺎراﻧە و ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑەھەﻣﻮوان رووﺑەڕووی ﺋەو ﺟﯚرە ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ﺑﺒﻨەوە“ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛە وای ﮔﻮت. ﻟەﺑﺎرەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﭘﺎرە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛەی ﻟێ ھەڵﮕﯿــﺮاوە ،ﺋﯿﺪرﯾــﺲ رەﻣەزان رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﮔﻌێــﺮاق ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا دەﺑێــﺖ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو وﺗﺎﻧە دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت و دەﺗﻮاﻧــێ ﺋــەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﮕەڕێﻨﺮێﺘەوە ﺋەﮔەر ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ داﻣەزراوەﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮداﯾە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺳەد ﻟەﺳەد ﺳــﻮور ﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺋــەو ﭘﺎراﻧە ،وﺗﺎن
ھﯿﭻ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛﯿــﺎن ﻧﯿﯿە و رێﮕﺮ ﻧﯿﻦ ﻟە ﭘێﺪاﻧەوەی ﺋەو ﭘﺎراﻧە“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺋەﺷــﻮاق ﺟــﺎف ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دەرﭼﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ھەﯾە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و دواﺗﺮ رێﻜﻜﺎرەﻛﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺘە ﺑەر. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە دۆﺳــﯿەی ﺑﺮدﻧــە دەرەوەی ﭘــﺎرە ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﺑﺎی ﻋێﺮاق ھەﯾــە و ھەﻧﺪێﻚ ﺑەرﭘﺮس ﺑە ﭼەﻧﺪان ﻧــﺎو ﭘﺎرەﯾﺎن ﺑﺮدووەﺗە دەرەوە و دەﺑێــﺖ وردﺑﯿﻨﯽ ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺟﺎف ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ﺋەﮔەر ﺋﯿﺮادە ھەﺑێــﺖ ،دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ھەﻧﮕﺎوی رژد ﺑﻨﺮێﺖ و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ وﺗــﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو دۆﺳﯿەﯾە.
ﭼﯿڕۆﻛﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯿەك ﻟەژێﺮ دەﺳەﺗﯽ داﻋﺸﺪا
ﻛﭽەﻛە ﻟە دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ دەرﺑﺎز دەﻛﺎت و دەﺑێﺖ ﺑە ھﺎوﺳەری وﺷە /ﺑڵﻨﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯾﻢ ”ھﯿﺎم“ ﻛﭽە ﻛﻮردێﻜﯽ رﻓێﻨﺮاوی ﺋێﺰﯾﺪی ھێﺸــﺘﺎ ﻟەژێــﺮ ﭼﻨﮕﯽ داﻋﺶ ﺑﻮو ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎﺷﻘﯽ ﻗﺎﺋﯿﺪی ﺑﻮو ،ﺋەو ﻛﻮڕە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەی ھەوڵﯽ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮﺷﻜەﻛەی دەدا و ﺑە رێﮕەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﯿەوە ھﯿﺎم دەﻧﺎﺳێﺖ و ﭘﺎش رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی دەﻛەن. ھﯿﺎم ﺳەﺑﺮی ﻟە ﺳێﯽ ﺋﺎﺑﯽ 2014 ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﮔﯿﺮان و رەواﻧەی ﺗەﻟەﻋﻔەر ﻛﺮان، ﭘﺎﺷــﺎن ﺋەو ﻛﭽە ﻟە ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺟﯿﺎ ﻛﺮاﯾەوە و ﺑﯚ ”رەﻗە“ی ﺳﻮورﯾﺎ ﮔﻮێﺰراﯾەوە. ھﯿﺎم ﻟە رەﻗە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێــﺖ و دەرﻓەﺗــﯽ ﺋــەوەی ﺑﯚ
دەڕەﺧﺴێﺖ ﺑە رێﮕەی ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﻜﺎت، ﻛﭽێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋێﺰﯾﺪی ﻛە ﻟەﮔەڵ ھﯿﺎم ﺑﻮوە ،ژﻣﺎرە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺑﺮاﻛەی ﺑە ھﯿﺎم دەدات ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘێﻮە ﺑﻜﺎت ،ﺋەو ﻛــﻮڕە ”ﻣەرﯾﻮان ﺗەﻋﻠــﯚ ﻗﺎﺋﯿﺪی“ ﺑﻮو ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔەڵ ھﯿﺎم ﭘێﻜەوە دەژﯾﻦ.
ﻗﺎﺋﯿﺪی دەڵێ” ،ھﯿﺎم ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﭘێﻮە ﻛــﺮدم و زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﻮﺷﻜەﻛەم ﭘێ دام ،وردە وردە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑەھێﺰﺗــﺮ دەﺑﻮو ،ﻣﻦ ﻟــە ھەوڵﯽ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮﺷــﻜەﻛەم ﺑﻮوم، ھﯿﺎم ﭘێﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪم ﺋەﮔەر ﭘﺎرەی ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﮕەﯾەﻧــﻢ ،دەﺗﻮاﻧێﺖ
ﺧﻮﺷﻜەﻛەم ﺑﻜڕێﺘەوە 75 ،ھەزار دۆﻻرم ﻧــﺎرد و ﺧﻮﺷــﻜەﻛەم ﻟە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻛڕﯾﯿەوە“. ﭘﺎش ﻛڕﯾﻨەوەی ﺧﻮﺷــﻜەﻛەی، ﻗﺎﺋﯿــﺪی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھﯿــﺎم زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێــﺖ ،وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،داوام ﻟە ھﯿﺎم ﻛﺮد ﻟەﮔەڵ ﺧﻮﺷــﻜەﻛەم را ﺑﻜﺎت و ﺋەوﯾﺶ رزﮔﺎری ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەﺑەر ھەﻧﺪێﻚ ﻧەرﯾﺘﯽ ﻛﯚن ،ﺗﺮﺳــﯽ ﻟە ﮔەڕاﻧەوە ھەﺑــﻮو ،ﭘێﻢ ﮔﻮت ﺋەﮔــەر ﻟەﺑەر ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﺘە ﻣــﻦ ﺋﺎﻣــﺎدەم ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﺖ ﻟەﮔەڵ ﺑﻜەم“. ﻗﺎﺋﯿﺪی ھﺎوﺳــەرێﻜﯽ ﺗﺮی ھەﯾە و ﺧێﺰاﻧــﺪارە ،ﺑــەم وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،ھﺎوﺳــەرەﻛەم رەزاﻣەﻧﺪ ﺑﻮو ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ھﯿــﺎم رزﮔﺎر ﺑﻜــەم و ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەم ،ھﺎوﺳــەرەﻛەم ھەر ﺧﯚی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ھﯿﺎﻣەوە ﻛﺮد و ﭘێﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺋەﮔــەر ﺧﯚت دەﺗەوێﺖ
ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟەﮔــەڵ ﻗﺎﺋﯿﺪی ﺑﻜەﯾــﺖ ﻣﻦ رازﯾﻢ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﭘێﻨﺎو رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺗﯚدا“. ھﯿﺎم و ﺧﻮﺷــﻜەﻛەی ﻗﺎﺋﯿﺪی ﻟە ﻧــﯚی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2017ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑە ھەوڵﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی رزﮔﺎرﺑﻮواﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ داﻋــﺶ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ژێــﺮ دەﺳــەﺗﯽ داﻋﺶ رزﮔﺎر ﺑﻜەن ،ﭘﺎش دوو رۆژ ﻗﺎﺋﯿﺪی ﺳەرداﻧﯽ ﺋەو ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾە ﻟە دھــﯚك دەﻛﺎت و ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﭼﺎوی ﺑە ھﯿﺎم دەﻛەوێﺖ. ﻗﺎﺋﯿﺪی دەڵــێ” ،ﺋەوە ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺑﻮو ﭼﺎوم ﺑەو ﻛﭽــە ﺑﻜەوێﺖ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﯿەوە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﻤﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوﺑﻮو ،ھەﺳــﺘێﻜﯽ ﺧﯚﺷــﻢ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮو ،ﻟە 11ی ﺋﺎﯾﺎری 2017 ﺑە ﻓەرﻣﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﻤﺎن ﻛﺮد“. ﻣەرﯾــﻮان ﺗەﻋﻠــﯚ ﻗﺎﺋﯿــﺪی دوو ھﺎوﺳــەری ھەﯾــە و دەڵــێ،
”ﺋﺎﯾﻨەﻛەم رێﮕﺮ ﻧەﺑﻮوە ﻟەوەی دوو ھﺎوﺳەرم ھەﺑێﺖ ،ﻟەﮔەڵ ھەردوو ھﺎوﺳەرەﻛەﯾﺸــﻢ ﻟە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﺪا دەژﯾﻦ ،ﻟە ھﺎوﺳەری ﯾەﻛەﻣﯿﺸﺪا ﭘێﻨﺞ ﻛﭻ و دوو ﻛﻮڕم ھەﯾە“. ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﻛﭽەﻛــە ﺑەراﻣﺒەر ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛەﯾﺎن دەڵــێ، ”ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﻛﭽەﻛــە ﻻرﯾﯿﺎن ﻧەﺑﻮو 75 ،ﻣﺴــﻘﺎڵ زێڕﯾﺸــﻢ ﺑﯚ ھﺎوﺳەرەﻛەم ﻛﺮدووە“. ﺑﺎوﻛﯽ ھﯿﺎم و ﭼﻮار ﻟە ﺋﺎﻣﯚزاﻛﺎﻧﯽ ﻟەژێﺮ دەﺳەﺗﯽ داﻋﺶ ﻣﺎوﻧەﺗەوە، ھەروەك 11ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻗﺎﺋﯿــﺪی ھێﺸــﺘﺎ ﻟەژێــﺮ ﭼﻨﮕﯽ داﻋﺸﺪان. ھﯿﺎم ﺳەﺑﺮی ھﺎوﺳەری ﻗﺎﺋﯿﺪی، ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚی و ھﺎوﺳــەرەﻛەی دەدات و دەڵێ” ،ﻣﻦ ﻟەژێﺮ دەﺳەﺗﯽ داﻋﺶ ﺑﻮوم ﻛە ﻗﺎﺋﯿﺪﯾﻢ ﺧﯚش وﯾﺴــﺖ،
ﺋێﺴــﺘەش ﺑەﯾەك ﮔەﯾﺸﺘﻮوﯾﻦ و ژﯾﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺧﯚﺷﻤﺎن ھەﯾە“. ھﯿــﺎم دوای ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻟەﻻﯾــەن داﻋﺸــەوە ،ﻣﺎوەی ھەﺷﺖ ﻣﺎﻧﮓ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻣﺎوەﺗەوە ،ﭘﺎﺷﺘﺮ ﺋەو و ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺟﯿــﺎ ﻛﺮدووﻧەﺗــەوە و ﺑﯚ رەﻗەی ﺳﻮورﯾﺎﯾﺎن ﮔﻮاﺳﺘﻮوﻧەﺗەوە. ﺋەو دەڵێ” ،ﻟە رەﻗە دەﺳــﺘﺪرێﮋی زۆرﯾﺎن دەﻛﺮدە ﺳەر ﻛﭻ و ژﻧەﻛﺎن ﻛە ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺑەم ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺋەوان ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨﻢ و ﻣﯚﺑﺎﯾﻠێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﻛڕﯾﻢ و ﺋەوەش ﺑﻮوە ﺳەرەﺗﺎﯾەك ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮوﻧﻤﺎن“. ﻣەرﯾــﻮان ﻗﺎﺋﯿــﺪی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﺳﺎڵﯽ 1979و ﺧێﺰاﻧﺪارە و ﺣەوت ﻣﻨﺪاڵﯽ ھەﯾە .ھﺎوﺳەرە ﺗﺎزەﻛەی )ھﯿﺎم ﺳەﺑﺮی( ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﺳﺎڵﯽ 1997و ﺧەڵﻜﯽ ﺧﺎﻧەﺳــﯚرە ﻧﺰﯾﻚ ﺷﻨﮕﺎل.
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
وﺷە /دھﯚك- ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﭘەﯾﺘﺎ ﭘەﯾﺘﺎ ﻛﺮێﻜﺎر ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣێﺘــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺸــێﻨەوە، ﻛﺮێــﻜﺎران ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛە ھەزاران ﻛﺮێﻜﺎران ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜﺪا ﻟەو ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﯾە ﻛﺸــﺎوﻧەﺗەوە ،ﺋــەوەش ﺑەھﯚی ﺑێﻜﺎرﺑــﻮون و ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن.
ﻛﺮێﻜﺎری دەﻛەن“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی رووﭘێﻮی دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ 2015ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە، رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﺑـــــــە % 14.4 ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھــﯚك ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﭘﻠەی ﺑەراورد ﺑەھەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە. ﻛﺎروان دەڵــێ” ،ﭼەﻧــﺪان رۆژ دەﭼﯿﻨــە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺗﺎ درەﻧﮓ دەﻣێﻨﯿﻨــەوە ،ﺑەم ﺑێﻜﺎر دەﮔەڕێﯿﻨــەوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﺑەﻧﺎﭼــﺎری ﺑەراﻣﺒــەر ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛــەم ﻛﺎرێﻜﯽ ﻗــﻮرس دەﻛەﯾﻦ، ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻛﺎر ﻧﯿﯿە“. ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛــە ھﺎﺗﻨﯽ ﻟێﺸــﺎوێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەر ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ،دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎری ﻟە ﺑــەردەم ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ
ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ﺳﻨﻮوردار ﻛﺮدووە. وەك ﻛﺮێﻜﺎرەﻛــەی ﻧﺎوﭼــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ دھــﯚك دەڵــێ، ”ﻛﺮێــﻜﺎری ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەر ﺑە ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛــەم ﻛﺎر دەﻛــەن، ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺧﺎوەﻧﻜﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎر ﺑــەوان ﺑﺪەن و ﺑــە ﻛﺮێﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧەدەن“. ﻋﯿﺴــﺎ ﺳــﻠێﻤﺎن ﻧەﺳــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ دھﯚﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺑێﻜﺎری، ﻟەﭘــﺎڵ ﺑێﻜﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ،ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﺶ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺖ داوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە 2016دا 500ﻛﺮێــﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە دھﯚك ﮔەڕاوﻧەﺗەوە و 867ﻛﺮێﻜﺎر ﻣﺎوﻧەﺗەوە. ﻧەﺳــﺮی دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە،
ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی 35ھــەزار و 41 ﻛﺮێﻜﺎر ﺋەﻧــﺪام ﺑــﻮون ،ﺑەم ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا ژﻣﺎرەﻛە ﺑﯚ 27ھەزار و 24ﻛﺮێﻜﺎر ﻟــە ﻛﻮرﺗﯽ داوە و ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎی 2017ﯾﺸﺪا ژﻣﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ﻧــﯚ ھەزار و 229 ﻛﺮێﻜﺎر ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە. ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺋــﺎزادی و ﻓﺮﯾﺎﮔــﻮزاری ﮔەﻟــﯽ ﻧەروﯾﺠــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی رێــﮋەی ﺑێــﻜﺎری ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﺋــەوە روون ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ رێــﮋەی ﺑێــﻜﺎری ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑەوەی ﻟــەو ﺳــﺎﻧەی راﺑﺮدوودا ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﭘــڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەدا ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاون، ﺑەوەش ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ دەﺳــﺘﯽ ﻛﺎری ﺗێﺪا ﺑەﮔەڕ ﺧﺮاوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھەزاران ﻛﺮێﻜﺎری دھﯚك ﻟە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران دەﻛﺸێﻨەوە
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
وﺷە /ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ -ﺗﯚڵە ﻓەرەج ﻧەﺑﯿﻞ ﻓەﺗﺎح ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ھەوﻟێﺮی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ و ﭘﺎڵێﻮراوی ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ،ﺋێﺴــﺘە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ دﻛﺘﯚراﯾە ﻟە ﭘﺴــﭙﯚڕی وردی ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻧﯿﻮﻛﺎﺳــڵ ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ .ﻟە ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﺗﺎﻗﯿﮕە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛــە ،ﻧەﺑﯿﻞ دەﮔﺎت ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻚ ﻛــە رەﻧﮕە ﻟە داھﺎﺗــﻮو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەی ھﯚﻛﺎر ﺑێﺖ ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ ”ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﯽ“. ﺑەﭘێﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛەی ﻟێﻜﯚڵەر ﻧەﺑﯿﻞ ،ﺑە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەم ﭼﺎوێﻠﻜە ﺳەرﺳﻮڕھێﻨەرە ،ﻣﻮژدەی ﺋەوە دەدات ﻛە ﺗﺎ رێﮋەی % 40ﻟە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎی دژوار ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ ﻟــە ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن و دووﺑﺎرە ﮔەڕاﻧەوەی ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺑﯚﯾﺎن. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳە ﯾەك ﻟــەدوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ داھێﻨﺎﻧە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛە ،ﻟەژێــﺮ ﭼﺎودێﺮی ﭼڕی ﮔﺮووﭘێﻚ ﻟە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎر و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯽ ﺷﺎرەزا ﺑە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ)Dr. Patrick، Dr.Graeme and (Dr.Danilﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺑوﻛﺮاوەی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺑەﺷﺪارﺑﻮوی ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﻦ و وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﺳەرﭘەرﯾﺸﺘﯿﺎری ﭼەﻧﺪان ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘــﯚرا ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﻧﯿﻮﻛﺎﺳڵﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ دەﺳﺘﺒەﻛﺎرن،
ﻛﻮردێﻚ ﺑە ﭼﺎوێﻠﻜەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺳﻮڕھێﻨەر ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺎت ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی زاﻧﯿﺎری و ﻟێﻜﺪاﻧەوەی زاﻧﺴﺘﯿﯽ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣە دەﺳﺘﮫﺎﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺑﯿﻞ. دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮێﮋەرە ﻛﻮردەﻛــە ﺳــەرەﺗﺎ وەك ﺧەون و ﺋﺎرەزووﯾەﻛــﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺑــﻮوە ،چ ﻟــەڕووە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛەی و چ وەك ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ،دواﺗﺮ ھەوڵﯽ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧــﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﺑە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛەی دادەﻧێﺖ و ﺑﯿﺮۆﻛەی ﭘڕۆژەﻛــە و ﺧﺎوەﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﯚ ﺧــﯚی و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎرەﻛەی دەﮔەڕێﻨێﺘەوە .ﻧەﺑﯿﻞ ﮔﻮﺗﯽ” ،زۆر ﮔەﺷﺒﯿﻨﺎﻧە و ﻣﺎﻧﺪووﻧەﻧﺎﺳﺎﻧە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەﻛەم“. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ﻧﺎوﻧــﺮاوە )ﺋﺎﻣێﺮی ﺑێﺘەل ﺑﯚ ورووژاﻧﺪﻧــﯽ ﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﺸﻚ ﻟە ڕێﯽ ﺗﯿﺸﻜﯽ رووﻧﺎﻛﯽ( ،ﻛە ﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﺸــﻚ ﺑە ﺋەﻧﺪازەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗەواو ھەﺳــﺘﯿﺎر ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺗﯿﺸــﻜﯽ رووﻧﺎﻛــﯽ و وەك ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑــەﻛﺎر ﺑێــﺖ ﺑــﯚ ھەڵﭽﻨﯿﻨەوەی وێﻨەﻛﺎن ﻟە ﺑﯿﺮی ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎدا. ﺋەوەی ﺋەم داھێﻨﺎﻧە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎن و دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﯽ ﺧﯚی ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ﺑﻮاری ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾــﯽ ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەم ﺋﺎﻣێــﺮە ﺑﻨﭽﯿﻨــەی وەرﮔﺮﺗــﻦ و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ڕێﮕــەی ﺗﯿﺸــﻜﯽ رووﻧﺎﻛﯿﯿــەوە دەﺑێــﺖ ،دوور ﻟــە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗــەزووی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﭘﭽڕﭘﭽڕ ﻛە
ﺋەﮔەری ﻟێﻜەوﺗەی ﺧﺮاﭘﯽ زۆرە ﺑﯚ ﺳەر ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ و ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﻠﻮﺗﻮس )Blue- (toothﻟە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و ﻛﻮاڵﯿﺘــﯽ ﺑەرزی ﺑﯿﻨﯿﻦ. ﺑەﮔﻮﺗەی ﻧەﺑﯿﻞ ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛــە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن و ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰەﻛﺮدﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎژەڵﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕەﯾــﯽ )ﻣﺸــﻚ( ،دواﺗــﺮ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرزﺗــﺮ ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﻦ و ﻟەﺳــەر )ﻣەﯾﻤــﻮون( و ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﻟەﺳــەر )ﻣﺮۆﭬﯽ ﺧﯚﺑەﺧﺸــﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ( ﺗﺎﻗﯽ دەﻛﺮێﻨەوە. ”دەﻛﺮێــﺖ ﻟــەڕووی ﺷــێﻮازی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ﻟە ﺟەﺳﺘەی ﻣﺮۆﭬﺪا وەك ﭼﻮار ﺑەﺷﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﭘﯚﻟێﻦ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ھەرﯾەك ﺗەواوﻛەر دەﺑێﺖ ﻟە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی زاﻧﯿﺎری و ﻧﯿﺸﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺑﯚ ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﺸــﻚ ﻟە ڕێﯽ ﺗﯿﺸﻜﯽ رووﻧﺎﻛﯽ و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑــﯚ ﻟێﻜﺪاﻧەوە و ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟە ﻣێﺸــﻚ و ھەڵﭽﻨﯿﻨــﯽ وێﻨەی ﻣەﺑەﺳﺖ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺑﯿﺮی ﻛەﺳﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎدا ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﭼﺎوێﻠﻜەﻛــە )Eyeglass with camera and wireless power (transferﻛــە ﺑە ﺋەﻧﺪازەی ﺳــێ رەھەﻧــﺪی داڕێﮋراوە و دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە ﻛــە ﻧﺎوەڕۆﻛەﻛــەی ﻟــە ”ﻛﺎﻣێﺮاﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺮاو
و ﺑــﯚردی ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺗــەزووی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺑێﺘەل“ ﭘێــﻚ دێﺖ ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ وێﻨەﻛﺎن و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەﯾﺎن ﺑﯚ دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﻤﭽــە ﺋﺎڵــﯚزی ھﺎوﺷــێﻮەی ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗەرێﻜــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺮاو )Pro- (cessor boardﻛــە ﻛﺎری
ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوە و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی وێﻨەﻛــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﻛﺎت و دﯾﻨێﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ﻛە ﻟەژێﺮ ﭘێﺴﺘﯽ ﻛەﻟەی ﺳــەر دادەﻧﺪرێﺖ ) ،(Implant controllerﭘڕۆﺳــەی ﻧﺎردن و وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟە رێﮕــەی ﺑﻠﻮﺗﻮوﺳــەوە دەﺑێﺖ ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی و ﺑەھــﺎی
ﺋﺎﻣێﺮەﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ دەﻛﺎت ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎ ﺑەﺷــﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ) (Optrodeﻛە ﻟە ڕێﯽ ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﻛەﻟــەی ﺳــەر ﻛــﻮن دەﻛﺮێﺖ و ﺗێﯿﺪا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ دەﭼێﻨﺮێــﺖ ﻛە ﺑەرﭘﺮس دەﺑێﺖ ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﯿﺸﻜﯽ
رووﻧﺎﻛــﯽ ﺑە ﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﺸــﻚ و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧەوەی وێﻨــەﻛﺎن ﻟە ﻣێﺸــﻜﯽ ﻛەﺳــﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ ﻛە ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﯚ وێﻨەﻛﺎن ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ دەﻛﺮێﺖ، ﻟەڕێﯽ ﺋەم دەزﮔەﯾەوە ﭼﺎرەﺳەری ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾــﯽ ﺗــﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﺑەرﭼﺎو دەﻛﺮێــﺖ“ ،دﻛﺘﯚر ﻧەﺑﯿﻞ وای ﮔﻮت. ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــە ﻛﻮردە ﻛــە ﺋەﮔەر
دەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــەی دەﻛــﺮێ ،رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎوێﻠﻜە ﺳەرﺳــﻮڕھێﻨەرەﻛە ﺑــە ھەﻣﻮو ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯿەوە ﻟــە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑــﻮوە ﻟەﺳەر ﻣﺸــﻚ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﯾەﻛﺠﺎر
2020ـ 2021ﻟەﺳــەر ﻣﺮۆڤ وەك ھەﻧــﮕﺎوی ﻛﯚﺗــﺎ و ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﭘێ ﺑێﺖ“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎن، ﺋێﺴــﺘە ﺷــەش ﮔﺮووپ ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەن ﻟەﺳــەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﺸــﻚ ﻟە ڕێﯽ ﺗەزووی ﭘﭽڕﭘﭽڕی ﻛﺎرەﺑﺎوە ،ﺑەم ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺑﯿﻞ ﻟە زﯾﺎدﻛﺮﻧــﯽ ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘڕۆژە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛەی ھــﯚﻛﺎر ﺑــﻮو ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە )ﺗﯿﺸــﻜﯽ رووﻧﺎﻛــﯽ( وەك ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾەك ﺑــﯚ ورووژاﻧﺪن ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﻛە ﻟە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ﻟەژێﺮ ﻧــﺎوی ) (OVCPﻟە زاﻧﻜﯚی ﻧﯿﻮﻛﺎﺳــڵ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــەو ﺑــﻮارە و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛە ﻟــە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻟەﺳەر ﻣﺮۆﭬﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎدا. ﺧەوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﻮردەﻛە وەك ﺧﯚی دەڵــێ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑــە ﯾەﻛەم ﻛــەس ﻟــە داھێﻨﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﭼﺎوێﻠﻜــە ﺳەرﺳﻮڕھێﻨەرەﻛەی ﭼڕ ﻧﺎﺑێﺘەوە، ﺑەڵﻜﻮ ”دەﻣەوێ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەﻛــەم ﻛەس ﺑﻦ ﺳﻮود ﻟەو ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎﯾە وەرﺑﮕﺮن، ﺳــەرەڕای ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﻼﻧێﻜــﯽ دوورﻣەودای زاﻧﻜﯚی ﻧﯿﻮﻛﺎﺳــڵ ﻟەﺑــﺎرەی داھﺎﺗــﻮوی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﻣەزﻧەﻛــەی ﭘڕۆژەﻛە ﺑﯚ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ ﻟە دﻧﯿﺎدا“.
وﺷــﻚ دەﺑێﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋﺎﻣﺎدە دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎن ﺋﺎوا دەﯾﺎﻧەوێﺖ و دەڵێﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە وﺷﻜﯽ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﺒەﯾﻨە دەرەوەی وت“، ﺷێﺨﺰادە وای ﮔﻮت. ﺋەو ﺑەﺳــﺎﭼﻮوە ﺋەوەﯾﺸﯽ ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻛڕﯾﺎران ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك و ھەوﻟێــﺮ دەھﺎﺗﻦ ﻣﺎڵ ﺑە ﻣﺎڵ و ﮔﻮﻧــﺪ ﺑە ﮔﻮﻧــﺪ دەﮔەڕان ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋەو ﺟــﯚرە ﮔﯿﺎﯾە ،ﺋێﻤە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺳــﻮودی ﭼﯿﯿــە و ﺧەڵﻚ ﺑﯚ وا ﻋەوداڵﯽ ﺋــەو ﮔﯿﺎﯾەﯾە ،ﺑەم دەزاﻧﯿﻦ ﮔﯿﺎﯾەﻛە ﺑﯚﻧێﻜﯽ ﺧﯚش و ﺗﺎﻣێﻜﯽ ﺗﯿﮋی ھەﯾە .ﺷــێﺨﺰادە ﺑە ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺳﺎدەی ﺧﯚی دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﺑە ﺧﺎوی ﺑﻨﻜﯽ ﮔﯿﺎ ﺑﺨﻮات ،ﺋەوا ﻛەﻣێﻚ ﮔێﮋ دەﺑێﺖ“. ﺋەو ﭘﯿــﺎوە ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧــە ﻟەﺑﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗــﯽ و ﺟــﯚری ﮔﯿﺎﯾەﻛــە ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑﻨﻜﯽ ﮔﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﺟﯚرێﻜﯽ ھەﯾە و ﺳــەرەﺗﺎ ﮔﻮڵێﻜــﯽ ﺟﻮان و ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــە ،ﻛﺎﺗێﻚ وەرزی ﺑەھﺎر ﻛﻮﺗﺎی دێ ،رەﻧﮕﯽ دەﮔﯚڕێﺖ و رەﮔەﻛەی ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑەﻛﺎر دێ، ﺑﻨﻜێ ﮔﯿﺎی واﺗە رەﮔﯽ ﮔﯿﺎ“. ﻋەﻟــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﻧﯽ وەك ﻛڕﯾﺎری ﮔﯿﺎﯾەﻛە ﺋــەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو ﻛە ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20ﺳــﺎڵە ﻣﺎﻣەڵە
ﺑــەو ﮔﯿﺎﯾە دەﻛﺎت و ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑﻨﻜﯽ ﮔﯿــﺎ ﮔﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوە و ﻟە ھەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی و ﺋﺎﻛﺮێ زۆرﺗﺮە، ﺑەﺷێﻮەﯾەك ھەﻧﺪێ ﺳﺎڵ ﺑە ﺗﯚن ﻛﯚ دەﻛﺮێﺘەوە ،ﻧﺮﺧﯽ ﺋەو ﮔﯿﺎﯾە ﺑەﭘێﯽ ﺟﯚرەﻛەی دەﻣێﻨێﺘەوە ﻛە ﺑﺎﺷــە ﯾﺎﺧﯚ ﺧﺮاپ ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﯿﻠﯚی ﺋەو ﺟــﯚرە ﮔﯿﺎﯾە ﻟــە ﻧێﻮان 70ﺑﯚ 150ھــەزار دﯾﻨﺎر دەﻛڕﯾﻦ ،دواﺗﺮ رەواﻧەی دەرەوە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ و داواﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺸﯽ ﻟەﺳەرە“. ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ وەك دواﻧەﻛــەی ﺗــﺮ، ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ﻧﺎزاﻧــێ ﺋەو ﮔﯿﺎﯾە ﺑﯚﭼﯽ ﺑــەﻛﺎر دێ ،ﺑەم ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەری ﻟێ ﺑەرھەم دێﺖ .ﺋەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ دەدات ﻛــە ”ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻟەو ﮔﯿﺎﯾە دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺮێ، ﺑەم ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ داھﺎﺗە ﺑﯚ ﺧەڵﻚ“. ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛەی ”وﺷــە“ دەرﻛــەوت ،ﺋــەو ﮔﯿﺎﯾــە ﺑەﻧﺎوی ھەوێﻨﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دۆﻧﺪرﻣە ﺑە وﺷﻜﯽ رەواﻧەی دەرەوە دەﻛﺮێﺖ، ﺑەم ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك دەروازەﻛﺎن رێﮕە ﻧــﺎدەن ﺋەو ﺟــﯚرە ﮔﯿﺎﯾە ﺑە ﺗەڕی ﺑﭽێﺘە دەرەوە و دەﯾﻨﺎﺳﻨەوە.
ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەدەﺳﺘەوە داوە .ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﺑڕﯾــﺎرە ﺑەﭘێــﯽ ھەﻧﮕﺎوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛە ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗــﻮو ،ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ زاﻧﻜﯚی ﻧﯿﻮﻛﺎﺳڵ و زاﻧﻜﯚ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﻮاری زاﻧﺴﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭼــﺎودا ﻛﺎر ﺑە ﺋﺎﻣێﺮەﻛــە ﺑﻜﺮێﺖ ﻟەﺳــەر ﻣەﯾﻤﻮون و دواﺗﺮ ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ
ﮔﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯿﻠﯚی ﺑە 150ھەزار دﯾﻨﺎرە و ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەری ﻟێ دروﺳﺖ دەﻛﺮێ وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺟﯚرێﻜــﯽ ﮔﯿــﺎ ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی و ﺋﺎﻛــﺮێ ھەﯾە ،ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﻧــﺎوی ”ﺑﻨﻜــێ ﮔﯿﺎ“ﯾە واﺗــە ”رەﮔﯽ ﮔﯿﺎ“ ،ﺋــەم رووەﻛە زۆر ﺑەﻧﺮﺧە و ﻟە رووی داراﯾﯿﯿەوە و ﻛﯿﻠــﯚی ﻟە ﻧێــﻮان 100ﺗﺎ 150 ھەزار دﯾﻨﺎر دێﺘە ﻓﺮۆﺷﺘﻦ .ﺑەﭘێﯽ ﺑەداوادﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﮔﯿﺎﯾەﻛە دوای ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدن ،رەواﻧەی دەرەوە دەﻛﺮێﺖ و ”ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر“ی ﻟێ دروﺳﺖ دەﻛﺮێ. ﻓەﯾﺴەڵ ﺑﺎﺷﻮوری ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺷــﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوﻛــﯽ ﺳــەرﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪﯾﯿە ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺑﻨﻜــێ ﮔﯿﺎ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﮔﯿﺎ ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧــﺪێ ﺟﺎر ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻧﺰم و دەﺷــﺘﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ دەڕوێﺖ ،ﺑەم وەك ﺋەو دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎن ھەﯾە، ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﺎراﻣە دەﺗﻮاﻧێ رۆژاﻧە دوو ﻛﯿﻠﯚ ﻟەو ﮔﯿﺎﯾە ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺑﺎﺷــﻮوری ،رۆژاﻧــە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜــﯽ زۆر ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی دەﭼﻨە ﻧﺎوﭼە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوی ﺋەو ﺟــﯚرە ﮔﯿﺎﯾە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ
زۆر دەﻛﺎت” .ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻛﯿﻠﯚﯾەﻛﯿﺶ ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻟە 100ﺗﺎ 150ھەزار دﯾﻨﺎر ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺎت“. ﻟەﺑﺎرەی ھــﯚی ﮔﺮاﻧﯿﯽ ﺋەو ﮔﯿﺎﯾە، ﻓەﯾﺴــەڵ ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﺋەو ﮔﯿﺎﯾە ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ”ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر“ ﺑەﻛﺎر دێ وەك ”ﺗﺮﯾﺎك، ھﯿﺮۆﯾــﻦ ،ﻣﯚرﻓﯿﻦ ،ﺣەﺷــﯿﺶ و ﻛﯚﻛﺎﯾﻦ“ .ﺑەم وەك ﺧﯚی ﺋﺎﻣﺎژەی
ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﺋــەوان ﻧﺎزاﻧﻦ ﭼﯚن و ﻟە ﻛﻮێ ﺋــەو ﻣﺎداﻧەی ﭘێ ﺑەرھەم دێﻨﻦ. ”ﺋەوەی ﺋێﻤــە دەزاﻧﯿــﻦ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋــەو ﮔﯿﺎﯾە دەﭼێﺘــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟەوێﺸەوە ﺑﯚ ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﻟﺒﻨﺎن و ﺑەﺷێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ، ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑەھﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرزی ھەﯾە ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە“ ،ﺑﺎﺷــﻮوری وای ﮔﻮت.
ﺷێﺨﺰادە ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺑەﺳﺎﭼﻮوﯾەﻛﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرەدﯾێ دﯾﻨﺎرﺗەی ﺳەرﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛﺮێﯿە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە ﻟە ﭘێﺸﻮودا ﺧﯚی ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳﯽ ﺳﺎڵ ﺑەردەوام ﺋەو ﺟﯚرە ﮔﯿﺎﯾەی رﻧﯿﻮە و دواﺗﺮ ﺑە ﭘﺎرە ﺳﺎﻏﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە .ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺑە“وﺷە“ی ﮔــﻮت ”ﺑﻨﻜــێ ﮔﯿــﺎ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺑەرھەﻣە ﺑەﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﻛﺮێ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﻧﺮﺧﺘﺮﯾﻦ ﮔﯿﺎی
ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا“. ”ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋێﻤــە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎن ﺋەو ﮔﯿﺎﯾە دێﻨﯿﻦ و ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺗﻮێﻜڵﯽ ﻟێ دەﻛەﯾﻨەوە دواﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﺷﯿﺮی ﻣﺎﻧﮕﺎ ﯾﺎ ﺑﺰن ﻟەﺳەر ﺋﺎﮔﺮ ﺗــﺎ ﭘﻠــەی 180دەﯾﻜﻮڵێﻨﯿﻦ ﺗــﺎ دڵﻨﯿﺎ دەﺑﯿﻦ ﺷــﯿﺮ ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو ﮔﯿﺎﯾەﻛە و رەﻧﮕﯽ ﮔــﯚڕاوە ،دواﺗﺮ داﯾﺪەﻧێــﻦ ﻟەﺑەر ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺧﯚر ﺗﺎ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑەھﯚی ﺗێﭽﻮوی ﻛەﻣەوە
وﺷە /ھێﻤﻦ ڕەﻓﯿﻖ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ، ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮڕاﻧﯽ ﻛــﻮرد و ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺋــﺎوارەی ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﺳــﻮوری ﻟە ﻧــﺎوەوە و دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﺪا، ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە دﯾــﻮە، ﺋەوان ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺑﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﺗێﭽــﻮوی ﻛەﻣﯽ ﺋەو ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿە دەﮔێڕﻧەوە. ژﯾــﺎر ﺋەﺣﻤــەد 28/ﺳــﺎڵ/ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ھەوﻟێﺮ ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑەﺳەر ﻣﺎﻧەوەی ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارە ﺳــﻮوری
و ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﺎش ﻟەﮔــەڵ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێﺖ“. ژﯾﺎر ﭘێﺶ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟەﮔەڵ ﻛﭽێﻜﯽ ﺋﺎوارەی ﺳﻮوری ﻛﺮدووە .ﺋــەو دەڵێ” ،ﺋەو ﺧێﺰاﻧە ﺳــﻮورﯾﯿە دراوﺳــێﻤﺎن ﺑﻮون، ﺗێﻜەوی ﻟە ﻧێﻮاﻧﻤﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوﺑﻮو ،ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﺑﻮون و ﺑڕﯾﺎرم دا داوای ﻛﭽەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەم و ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﻤﺎن ﻛﺮد“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﻛﻮڕ و ﻛﭽەﻛــە رەزاﻣەﻧﺪ ﺑــﻦ ،ﺋەوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺷــﺘە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ
ﭬﯿﺎن ڕەﺷﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎن:
ﺋەو دﯾﺎردەﯾــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎن ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺗەواوﻣﺎن ﻛﺮدووە ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧــﺪا ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺋەو ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿﺎﻧە
ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی“. ﻧەﻗﯿــﺐ ڕێﺒﺎز زێﻮەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ﻟــە ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ڕۆژاﻧە و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﭼەﻧﺪان ﺣﺎڵەﺗﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟەﻧــﺎو ﻛەﻣﭙــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن و دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﺪا ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﺖ ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮕــە ﺋەوەﯾە ھﺎوﺳەﮔﯿﺮﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧە ﺑێــﺖ و ﻟــە ڕێﮕەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دادﮔﺎﻛﺎﻧەوە ﺑێﺖ. زێــﻮەر دەڵــێ” ،ﺋێﻤــە ﺑﻨﻜەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤــﺎن ﻟەﻧــﺎو ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾــە و ﻟــە ڕێــﯽ ﺗﻮێﮋەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە ھﯚﺷــﯿﺎری ﺑــو دەﻛەﯾﻨەوە ﻛــە ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﺪا ﮔەورە ﺑە ﺑﭽﻮوك ﺑﻜﺮێﺖ ﯾﺎن ھﺎوﺳەﮔﯿﺮی ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺧــﻮار ﺗەﻣەن 18ﺳــﺎڵﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ“. ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ھﺎوﺳــەﮔﯿﺮﯾﯽ ﮔــەورە ﺑە ﺑﭽﻮوك و ﺧﻮار ﺗەﻣەن 18ﺳــﺎڵﯽ
دێﯿﻨە دەﻧﮓ ﻛە ﺑــە ﻧﮫێﻨﯽ و ﻟە دەرەوەی دادﮔﺎ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ و ڕێﮕە ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەﮔﺮﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺗێﺪا ڕەﭼﺎو ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﻛﭽەﻛە دەﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ“. ﭬﯿــﺎن ڕەﺷــﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋەو دﯾﺎردەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎن ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺗەواوﻣﺎن ﻛﺮدووە ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺋەو ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮان ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛﻮرددا ﺋەﮔەر ﺑــە ڕەزاﻣەﻧﺪی ھەردووﻻ ﺑێﺖ و ﻣەرﺟە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗێﺪا ﺑێﺖ“. ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻟەﻧــﺎو
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋﺎوارە دەﻛەن ﺑە ھﺎوﺳەر ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎزر و ﺣەﺳــەن ﺷﺎم /رۆژﺋﺎوای ھەوﻟێﺮ /ﺋەو ﺟﯚرە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿە ﺑﯿﻨﺮاوە ،ﺑەم ﺑە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﻛــەم ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻟەﻣەوﺑــەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻛەورﮔﯚﺳــﻚ ﺧــﯚی ﻛﭽێﻜﯽ ﺋﺎوارەی ﺧﻮاﺳﺖ. ھــﺎوﻛﺎت ھەﻣــﺰە ﻣەﻏﺪﯾــﺪ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛــە ﺋەوان ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ھﺎوﺳــەﮔﯿﺮی ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد دەﻛەن ﻟەﮔەڵ ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺋﺎوارە و ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن و ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺑەﻧــﺎوی )ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەرووﻧﯽ( ﺑەھﺎوﻛﺎری ﻟەﮔــەڵ ڕێﻜﺨﺮاوی
ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ .unfpa ﻣەﻏﺪﯾــﺪ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ”وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر ﻟــە ڕێــﯽ ﺋەم ﭘڕۆژەﯾەوە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻣەﻋﻨەوﯾﯽ ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﻛﺎت و ﺧﻮﻟﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺎﺗەوە ﻟەﺳەر ﺷــێﻮازی ژﯾــﺎن و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھﺎوﺳەﮔﯿﺮﯾﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﯾﻮﺳــﻒ ﻛەﻣــﺎل ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟەﺳــەر ھﺎوﺳــەﮔﯿﺮﯾﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻟەﮔــەڵ ﺧێﺰاﻧــﯽ ﺳــﻮوری و ﺋــﺎوارەﻛﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو دﯾﺎردەﯾە زۆر ﺑــە زەﻗــﯽ دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ و ﻛەﻣﯽ ﺗێﭽــﻮوی داراﯾــﯽ وای ﻛﺮدووە ﮔەﻧــﺞ ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﺳــﻮوری ﺑﻜەن ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“.
ﺋەو دەڵــێ” ،ھﯿــﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟەو ﺟﯚرە ھﺎوﺳــەﮔﯿﺮﯾﯿەدا ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ و رێﮋەی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯿﺸــﯽ ﺑەﻧﺪە ﺑە ﺟــﯚری ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەو ﻛــﭻ و ﻛــﻮڕەوە ﻛە ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﺗێﺪاﯾە ﭘێﻜەوە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﺋەو ژﯾﺎﻧە ﺗﺎزەﯾە ھەڵﮕﺮن“. ”ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ڕێﮋەی % 45ی ھﺎوﺳــەﮔﯿﺮی ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﭘێــﻚ دێﻨﻦ و ﺑﮋێﻮی ژﯾــﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋﺎﺑﻮوری ،وای ﻛــﺮدووە ﻛە ﺑﺎوك و ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﺳــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ڕەزاﻣەﻧــﺪ ﺑﻦ و ﺑەﺑێ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زۆر ،ﻛﭽەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺷﻮود ﺑﺪەن“، ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛــە وای ﮔﻮت.
ﺑﺴــڕﻣەوە ﺑە ﺑڕوای ﺧﯚم ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺋەوە ﺑﻜەم ،ﺑەم ﺋــەوەی دواﺗﺮ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﭘێﭽەواﻧە ﺑﻮو“. داﯾﻜــﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻛە ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻗەرەﺑﻮوی ﻛﭽەﻛەی ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە، ﻟە ﻗﺴــەﻛﺮدن ﺑەردەواﻣــە و ﺑە ھەﻧﺴﻜﯽ زۆرەوە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﻣﺤەﻣەد ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە ﺧﯚی ﮔﻮاﺳــﺘەوە ﻛە ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑﻮو ،ﺑەوەش ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﯚی ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪم ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە ،ﺑەم دوای ﻣﺎوەﯾەك ﻣﺤەﻣــەد ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﻨەوە ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎم دەوێﺖ ﺑەﺧﯚﺷــﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎﺧﯚﺷــﯽ و ﭼەﻧﺪان ﺟﯚر ھەڕەﺷــەی ﻛﺮد، وﯾﺴــﺘﻢ ﺑە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﻢ ﺑڵێﻢ ،ﺑەم ﺋﺎﺷﻨﺎ زۆر ﮔﺮﯾﺎ و ﭘﺎڕاﯾەوە ﻛە ﺑەدڵ ﻟەﮔەڵ ﻣﺤەﻣــەد ﯾەﻛﯿﺎن ﺧﯚش دەوێﺖ و ﻣﻦ ﻟێﻜﯿﺎن ﻧەﻛەم“. ﺑﯚ ﺟﺎری دووەم ،ﻣﺤەﻣەد ﻟەﮔەڵ ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ و ﭼەﻧﺪ ﺧﺰﻣێﻜﯽ دەﭼێﺘە داوای ﺋﺎﺷﻨﺎ ،ﺟﺎری ﯾەﻛەم ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ ڕازی ﻧﺎﺑﻦ ،دوای ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻟە داواﻛﺮدﻧﯽ و ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ،ﺋﺎﺷــﻨﺎ
ﺧﯚی دێﺘە دەﻧــﮓ و دەڵێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــﻮو ﺑەو ﻛﻮڕە دەﻛەم رازی ﺑﻦ ﯾﺎن ﻧﺎ ﺋەﻣە ﻗﺴــەی ﻛﯚﺗﺎﯾە ،ﺋەم ھەڕەﺷــەی ﺋﺎﺷــﻨﺎ وای ﻛﺮد ﺑە ﻣﺤەﻣەدی ﺷﺎد ﺑﻜﺎت و ھەﻣﻮوان رازی ﺑﻦ. ﺑەھــﯚی ﺋــەو رووداوەوە، ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻣﺤەﻣەد ﺗﯚراوە و ﻟە ﻣﺎڵــﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺋەو ﺷــەوەی دەﺑﻮواﯾە ﺋﺎﺷﻨﺎ ﻣﺎرە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺧێﺰاﻧەﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە و دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ﭼــﯽ رووی داوە، ﺑەم ﻣﺤەﻣەد ﺗەﻟەﻓﯚن ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﻨﺎ دەﻛﺎت و رای دەﮔەﯾەﻧێ ﻛە ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﯾەوێ ﺑﯿﻨﺎﺳێﺖ .ﺋەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ھەﺳﺘﯿﺎر و ﻟەﻧﺎﻛﺎوە ﺋﺎﺷﻨﺎ و داﯾﻜﯽ ﺷــﯚك دەﻛﺎت و ﺑەﮔﻮﺗەی داﯾﻜﯽ ”واﻣﺪەزاﻧــﯽ ﺧەوﻧــە ،ﺑﯿﺮم ﻟەوە دەﻛﺮدەوە ﭼﯽ ﺑە ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ و ﺧەڵﻚ ﺑڵێﻢ“. ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻟە ﻣﺎڵ دەﭼێﺘە دەرەوە و ﺑە داﯾﻜﯽ دەڵێﺖ دەﯾەوێ ﻟەﮔەل ﻣﺤەﻣــەد ﻗﺴــە ﺑــﻜﺎت ،داﯾﻜﯽ ﻛە ﺣﺎڵــﯽ ﻛﭽەﻛــەی دەزاﻧێﺖ
دوای دەﻛەوێﺖ ،دەﺑﯿﻨێ ﺋﺎﺷــﻨﺎ دەﭼێﺘە ﺑــەردەم ﻣﺎڵﯽ ﻣﺤەﻣەد و دەﯾەوێ ﻗﺴــە ﻟەﮔەڵ ﻣﺤەﻣەد ﺑﻜﺎت” ،دەﻧﮕﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ و ﻣﺤەﻣەد و ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﻟــەو ﻛﯚﻧــەدا دەﻧﮕﯽ دەداﯾــەوە ،ﻓﺮﯾﺎ ﻧەﻛەوﺗﻢ ﺑﮕەﻣــە ﻛﭽەﻛــەم و ﺳــﻮاری ﺳــەﯾﺎرەﻛەی ﺑﻮو و ﺋــەوە دواﯾﻦ ﺑﯿﻨﯿﻨﻤﺎن ﺑﻮو ،دوای دوو ﺳەﻋﺎت ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻛــﺮد ﻛە ﻛﭽەﻛەم ﻓﯿﺸــەﻛێﻜﯽ ﺑەﺳەری ﺧﯚﯾەوە ﻧﺎوە“. ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺷــەش ڕۆژ ﻟە ﻏەﯾﺒﻮوﺑە دەﻣێﻨێﺘــەوە دواﺗــﺮ ﮔﯿﺎﻧــﯽ دەﺳــﭙێﺮێﺖ ،ﺑەدواﯾﺪا ﻣﺤەﻣەد دەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﻟەﺑــەر ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺮاﻛﺎﻧــﯽ و ھﯿﭻ ﻛەس ﻟە ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻟە دادﮔﺎ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻜﺎ ،ھﯿﭻ ﺳﺰاﯾەك ﺑەﺳەر ﻣﺤەﻣەد ﻧﺎﯾەﺗە ﺳەﭘﺎﻧﺪن. داﯾﻜﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺧەﻣــﯽ ﮔەورەی دوای ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻛﭽﻜــەی، ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿەﺗﯽ ﻛــە ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ”ﻛﭽەﻛــەی ﺧﯚت ﺑەدڕەوﺷــﺖ ﺑــﻮوە ،دەﻧــﺎ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ وەك ﻣﺤەﻣەد دروﺳــﺖ ﻧەدەﻛــﺮد و ﺑەﺑێ وﯾﺴــﺘﯽ ﺋێﻤە ﺷﻮوی ﭘێ ﻧەدەﻛﺮد ،ﺋەوە ﺑەﺷﯽ ﺧــﯚی وەرﮔــﺮت ،ﮔﻮﺗﯿﺸــﯿﺎن ﺋەﮔەر ﺑﭽﯿﺘــە دادﮔﺎ ،ﺋەوا دەﺑێﺖ ﺣﺎﺷﺎ ﻟە ﺋێﻤەﯾﺶ ﺑﻜەی ،ﻣﻨﯿﺶ ﻛە ﻛﭽەﻛەﻣﻢ ﻟە دەﺳــﺖ داوە، ﻧﺎﻣەوێ ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿﺸــﻢ ﺑﺪۆڕێﻨﻢ، ﺑﯚﯾــە ھــﯚﻛﺎری ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﻛﭽەﻛەم دەدەﻣە دەﺳﺖ ﺧﻮدا“.
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟە ڕۆژی ﻣﺎرەﺑڕﯾﻨﺪا ﺧﯚی دەﻛﻮژێ وﺷە /ﺋﯿﭭﺎن ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﯾﺎﺳــﯿﻦ 33/ﺳــﺎڵ/ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ، دوای ﺋــەوەی ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺧێﺰاﻧﺪار ﺑەﻧــﺎوی ”ﻣﺤەﻣــەد“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ دەﺑەﺳــﺘێﺖ و ﺑڕﯾﺎری ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯽ دەدەن، ﺑەم ﻣﺤەﻣەد ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻣﺎرەﻛﺮدﻧﺪا ﭘەﺷﯿﻤﺎن دەﺑێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑە دەﻣﺎﻧﭽە ﺧﯚی دەﻛﻮژێ. داﯾﻜــﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻛــە ﺋــﺎزاری ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﻛﭽــە ﺗﺎﻗﺎﻧەﻛەی وەك ﺧﯚی ﮔﻮﺗﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ھەﻧﺎﺳەی ﻟە ﺟەﺳــﺘەﯾﺪا ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ دەﻛﺎت ﺟﮕەرﺳــﻮوﺗﺎﻧەﻛەی و دەڵــێ” ،ﻛﭽەﻛــەم ﻟەوەﺗەی ھەﺑﻮو ﻧەﮔﺒەت ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــێ ﻣﺎﻧﮓ دوای ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ، ﺑﺎوﻛﯽ ﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻮو ھێﺸﺘﺎ ﻛﭽەﻛــەی ﻧەﺑﯿﻨﯿﺒــﻮو ،ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻟە ﺷــﺎخ ﺑــﻮو ھەواڵﯽ ﺷــەھﯿﺪﺑﻮوﻧﯿﻤﺎن ﭘێ ﮔەﯾﺸﺖ، ﺑەﺑــێ ﺑﺎوﻛــﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ و ﺑێ ﻛەﺳﯽ ﺑەﺧێﻮم ﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺳێ ﺑﺮاﻛەﯾﺪا“. ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳێ ﺑﺮاﯾە ،دوو ﻟە ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺋەوروﭘــﺎ دەژﯾﻦ و ﺑﺮاﯾەﻛەی ﺗﺮی ﻟە ھەوﻟێﺮە ،دوای ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺋــەوەی ﺋــﺎزاری داﯾﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮدووە” ،ﺑەدواداﻧەﭼﻮوﻧﯽ
ﺑﺮاﻛﺎﻧﯿەﺗﯽ ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺎﻓﯽ ﺧﻮﺷﻜەﻛەﯾﺎن“. داﯾﻜﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــەردەوام دەﺑێﺖ و ﻓﺮﻣێﺴــﻜﯽ ﭼﺎوەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺗﺎ دێــﺖ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑﻦ” ،ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە زۆر زﯾــﺮەك ﺑﻮو، ھەﻣﯿﺸە دەﯾﮕﻮت دەﺑێﺖ ﺑﺒﻢ ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ،ﺧەوﻧەﻛەی ﺑەدی ھێﻨﺎ، ﺑﮕﺮە دوای ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺑﻮو ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە“. ﻟــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾــەی ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑــﻮو ،ﻣﺤەﻣــەد ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ دەﻛــﺮد و ﻟەوێ ﯾەﻛﯿﺎن ﻧﺎﺳﯽ ،ﺋەوﻛﺎت ﻣﺤەﻣەد ﺧێﺰاﻧــﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ﺑە ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻧﺎڵێــﺖ .داﯾﻜــﯽ دەﯾﮕێڕێﺘــەوە ﻛــە ﻛﭽەﻛــەی ھﯿﭽــﯽ ﻟــێ ﻧەﺷﺎردووەﺗەوە و ھەرزوو ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻣﺤەﻣەدی ﺑﯚ ﺑــﺎس ﻛﺮدووە ﻛە
ﻟــە دەوام ﺗەﻧﮕﯽ ﭘێ ھەڵﭽﻨﯿﻮە و داوای ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯽ ﻟێ ﻛﺮدووە، ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑێــﺰاری ﻛﺮدﺑﻮو، دواﺗﺮ ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼــﯚن ڕازی ﻛﺮدﺑﻮو ﺑــﻮون ﺑە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﯾەﻛﺘﺮ. داﯾﻜﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”دوای ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ،ﺋﺎﺷﻨﺎ زاﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد ﺧێﺰاﻧﯽ ھەﯾە ،ﺋﯿﺘﺮ وازی ﻟێ ھێﻨﺎ“. ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑە داﯾﻜﯽ دەڵێﺖ وازﻣﺎن ھێﻨﺎوە ،ﺑــەم داﯾﻜﯽ وەك ﺧﯚی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت دڵﻨﯿﺎﯾە ﻟەوەی وازﯾــﺎن ﻧەھێﻨــﺎوە و ﻣﺤەﻣــەد ھەر ﺑــەدوای ﻛﭽەﻛەﯾەوە ﺑﻮوە. ﻣﺎوەﯾــەك ﺗێﺪەﭘەڕێﺖ و ﻣﺤەﻣەد دەﭼێﺘــە ﻻی داﯾﻜﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑﯚ داﺧﻮازی ،ﺑەم ﭼﯚن داواﻛﺮدﻧێﻚ ”ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺤەﻣەد و ﺋﺎﺷﻨﺎ و داﯾﻜﯽ“ ﭘێﯽ دەزاﻧﻦ.
”ﻣﺤەﻣەد ھێﻨﺪە ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧە ﺑﻮو ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ژﻧەﻛەی و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﺸــﺪا ،داوای ﺋەوەی ﻟێ ﻛﺮد ﻛە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺑە دزﯾﯿــەوە ﺑﻜــەن و ﺟﮕە ﻟەو ﺳــﯿﺎﻧەﯾﺎن ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﻧەزاﻧێﺖ. ﺑﯚﯾــە ﻣﻦ دەرﻣﻜــﺮد و دوای ﺋەو داواﻛﺮدﻧە ،ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕﺮﯾﻢ ﻟە ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻛﺮد ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﻣﺤەﻣەد ﺑﻤێﻨێ“ ،داﯾﻜﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎ وای ﮔﻮت. ﺋەو ژﻧــە ﺑــﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟە دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻛﭽــەی ﻟە ﻣﺤەﻣەد ،ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻧﺎﭼــﺎر دەﻛﺎت ﻣﯚڵــەت وەرﺑﮕﺮێــﺖ و ﭘێﻜەوە دەﭼﻨــە دەرەوەی وت ﺑﯚ ﻻی ﻛﻮڕەﻛــەی” .ﻣــﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻣﺎﯾﻨــەوە ،ھەﻣــﻮو ھەوڵێﻜﻢ دا ﻣﺤەﻣــەد ﻟــە دڵــﯽ ﻛﭽەﻛەم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
داﯾﻜﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎ:
ﺋﺎﺷﻨﺎ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە زۆر زﯾﺮەك ﺑﻮو، ھەﻣﯿﺸــە دەﯾﮕﻮت دەﺑێﺖ ﺑﺒﻢ ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ،ﺧەوﻧەﻛەی ﺑەدی ھێﻨﺎ، ﺑﮕﺮە دوای ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺑﻮو ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎن
ﯾەﻛێﺘﯽ ﭼﯽ ﺑە ﮔﯚڕان و ﻧە دۆﺳﯿە ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10 ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻧەﻛﺮد!
11
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﻧﺮﺧﯽ ھەر وەﻧﻜﯚﯾﻨێﻚ ﺑە 9.85 ﯾﯚرۆ و ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻨێﻚ دوو ھەزار و 250دۆﻻرە.
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ONECOIN
دراوێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێ دەﻛﺮێﺖ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن دراوی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑە ﮔﻮێﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ دﻧﯿﺎدا ﺳﺎﻧە داھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﻟەو ﺑــﻮارەدا دەﻛﺮێــﺖ و ﺧەرﯾﻜە رووﺑەرێﻜﯽ ﻓﺮاوان ﻟە ﺑﺎزاڕی داراﯾﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ دەﻛﺎت .ﺟــﯚرە دراوێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺧەڵﻜێﻚ رووی ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ ﻛــﺮدووە و ﺧەڵﻜێﻜﯿﺶ ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧەوە ﻟێﯽ دەڕواﻧﻦ. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو داھێﻨﺎن و ﭘــڕۆژە و ﭘﻼﻧــە ﻧﻮێﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی دﯾﺠﯿﺘﺎڵــﯽ و ﻣﺎرﻛێﺘﯿﻨﮕــﺪا دەﺧﺮێﻨــە ڕوو، ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﻧﯿﯿە و ھەر ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﺟﯚرێــﻚ ﮔﻮﻣﺎن ﻟەﺳەر ھەر ﺟﯚرە ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﺑێﺘــە ﻛﺎﯾەوە .ﺋﺎﺧﺮ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘڕۆژەی ﻣﺎرﻛﯿﺘﯿﻨﮕــﯽ دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯽ ﺑەﻧــﺎوی ”ﮔﯚﻟﺪﻛﻮﯾﺴــﺖ و ﻣــﺎی ﺳێﭭێﻦ داﯾﻤﯚﻧﺪس“ ھﺎﺗﻨە ﻛﻮرﺳﺘﺎن ﻛە ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﻟەو ﺟﯚرە ﺑﺎزاڕە ﻗﺎزاﻧﺠﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺧەڵﻜێﻜﯿﺶ زﯾﺎﻧﯽ ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺖ و ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ ﺑﻮون ،ﻛﺎر ﮔەﯾﺸﺘە دادﮔﺎ و ﻓەوﺗﺎﻧﯽ ﭘــﺎرەی ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﺑەھﯚی ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە. ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧە ﺧﺮاﭘــە وای ﻛﺮدووە ﮔﻮﻣﺎن ﻟــەو داھێﻨﺎﻧە ﻧﻮێﯿﺎﻧە ﺑﻜﺮێ ﻛە وەك ﺷەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿﺎﯾﯽ داراﯾﯽ ﺧەرﯾﻜە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ دەﺗەﻧﻦ و دوورﯾﺸــﻦ ﻟە ھەر ﺟﯚرە ﻓێڵ و ﻛەڵەﻛێﻚ. دراوی وەﻧﻜﯚﯾﻦ ONECOIN ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺟﯚرە دراوێﻜﯽ دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ھەﻣﻮوی دوو ﺳﺎڵە ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە و ﺧەرﯾﻜە رۆژ ﺑەڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟــﺎران ﭘێﮕەی ﺧﯚی ﻗﺎﯾﻢ دەﻛﺎت .ﺋەم ﺟﯚرە دراوە دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯿﯿە ﺑە وەﻧﻜﯚﯾﻦ ONECOINﻧﺎﺳﺮاوە. دﻛﺘﯚر رۆژا ﺋﯿﮕﻨﺎﺗــﯚرای ﺑﻮﻟﮕﺎری داﻣەزرێﻨەری وەﻧﻜﯚﯾﻨە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی وەﻧﻜﯚﯾــﻦ ﺑﻮوەﺗــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ و ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑﺎﺷــﻮوری
ﺋﺎﺳــﯿﺎ ،ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ﻻﺗﯿﻦ ﭼﺎﻻﻛﯽ ھەﯾە و ﺋﯚﻓﯿﺴﯽ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ و ﭼﯿﻦ و ﺋﯿﻤﺎرات ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﺑو ﮔەﺷەی ﻛﺮدووە ﺑە ﭼەﻣﻜێﻜﯽ ﺗﺎزە و ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﭘﻼﻧﯽ
ﻣﻠﯿــﯚن و 200ھــەزار ﺑەﻛﺎرﺑــەر. ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛە دوور ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺟﯚرە ﺳــﻨﻮورداﻧﺎﻧێﻜﯽ دەوڵەت و ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜە دﯾﺠﯿﺘﺎڵە ،ﻟــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﺋﺎزادە ،واﺗە ﺋــەوە ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧێﺘــﯽ دەﺑﻨە ھﯚی
ﺋــەوا ﺑە ﺳــﻮودی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧەڵﻜەﻛەﯾەﺗﯽ. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە دراوە ﺑە ﮔﻮﺗەی ﭘﺴــﭙﯚڕەﻛە، ﺋەوەﯾــە ”ﺑــە ھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎری ﺗێﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دراوی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺑﺎوە ،ﺋەوە ﺑﻮو ھەﻧﺪێﻚ ﮔﺮووپ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻣﺎﻓﯿﺎﯾﯽ ﻗﯚﺳﺘﯿﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﭼەك و ھەﻧﺪێﻚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﺮاپ ،ﺑەم ﺋەﻣەﯾﺎن ﺋەوەﺷــﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛەﺳــەﻛە ﺑە ﺗەواوی دﯾﺎرە و ھەر ﺟﯚرە ﻧﺎردﻧێﻚ ﻟە ﺣﯿﺴﺎﺑﯿﺶ ھەﺑێﺖ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ و ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻓێڵﯽ
داﻣەزراوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿــﺎدا رۆڵــﯽ ھەﯾە و ﻧﺎﺳــﺮاوە و ﺗەﻧﺎﻧــەت وەﻧﻜﯚﯾــﻦ ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻛــە ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ ھەﯾﺒﻮو ،وەﻻ ﻧﺎوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوﺗﺮ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺑﺎزاڕەوە. ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009ﭘﺎرەی دﯾﺠﯿﺘﺎڵــﯽ ﺑﯿﺘﻜﯚﯾــﻦ داھێﻨﺮا ﻛە ﺋــەوﻛﺎت ﻧﺮﺧەﻛەی زۆر ﻛەم ﺑﻮو و ﺳەرەﺗﺎ ﺳــەد ﯾەﻛەی ﺋەو دراوە ﺑە ﯾەك دۆﻻر ﺑﻮو ،ﺑەم دوای ﺋەوەی ﺧەڵﻚ رووی ﺗێﻜــﺮد و ﭘەرەی ﭘێ درا ،ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﯾەﻛەﯾەك ﻟەو دراوە ﺑەرز ﺑﻮوەوە ﺑﯚ ﺳــەرووی ھەزار و 200دۆﻻر و دواﺗــﺮ ﮔەﯾﺸــﺘە دوو ھەزار و 200دۆﻻر.
ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﻧەك ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ وﺗێــﻚ .ھەروەھــﺎ ﺧێﺮاﺗﺮﯾﻨــە ﻟــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی دراو .ھــەر ﺑە ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەت دەﺗﻮاﻧﯽ ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﺮی .ﻟــە ﺣەواڵــەی ﺑﺎﻧﻜﯿﺪا ﻛەس ﻧﺎﭼﺎر ﻧﯿﯿە ﭘﺎرە ﺑە ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺪات و ﺑە ﯾەك ﻛﻠﯿﻚ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ دەﻧێﺮی. ﻟە ﭬﯿــﺰاﻛﺎرت ﯾﺎن ﻣﺎﺳــﺘەر ﻛﺎرت ھەﻓﺘﺎﻧە ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوت ھەﯾە ﻟــە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرە ،ﺑەم ﺋەﻣە ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە و ﺑێﺴﻨﻮورە.
ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت“. داﻣەزرێﻨەراﻧــﯽ وەﻧﻜﯚﯾــﻦ ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎﻧﺪاﯾە ﻟە ﺑﯚڕﺳــەی دﻧﯿﺎﯾﯽ دراوەﻛە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن .ﺋێﺴﺘە ﻧﺮﺧﯽ ھەر وەن ﻛﯚﯾﻨێﻚ ﺑە 9.85ﯾﯚرۆﯾە . ﻛەﺳێﻚ ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ھەزار وەﻧﻜﯚﯾﻦ ﺑێﺖ ،واﺗــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﯚ ھەزار و 850 ﯾﯚرۆﯾە .ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧــﯽ وەن ﻛﯚﯾﻦ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑــەرز ﺑﺒێﺘەوە ﺑﯚ دوو ھێﻨﺪە ،ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻛەﺳەﻛەش دوو ھێﻨﺪە زﯾــﺎد دەﻛﺎت .ھﯿــﭻ دوور ﻧﯿﯿە ﻧﺮﺧﯽ وەﻧﻜﯚﯾــﻦ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ ﺑﯚ ھەزاران ﯾــﯚرۆ ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە ﻛــە ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﺋەواﻧــە ﺧەﻧــﯽ دەﺑﻦ ﻛــە زووﺗﺮ ﺣﯿﺴﺎﺑﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋێﺴــﺘە ﮔﺮووﭘێﻚ ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەزای ﺑﻮارەﻛــە ﻟە ھەوڵــﺪان ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﺴــە ﺑﻜەن ﺗﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑە ﻓەرﻣــﯽ دەرﮔﺎ وا ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺳﻮود ﻟەو ﺟﯚرە دراوە وەرﺑﮕﺮێﺖ.
ﺋەوﻛﺎت ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــﯽ زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﻧەروﯾﺞ ﺑەﻧﺎوی ﻛﺮﯾﺴــﺘﯚﻓەر ﻛﯚچ، ﭘێﻨﺞ ھەزار ﺑﯿﺘﻜﯚﯾــﻦ دەﻛڕێﺖ ﺑە 27دۆﻻر ،ﺋەو ﻟە ﺑﯿﺮی دەﭼێﺖ ﻛە 27دۆﻻری ﺑە ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ داوە ،ﺑەم ﺋەﻛﺎوﻧﺘەﻛەی ھــەر دەﻣێﻨێﺘەوە.
ھێﺸــﺘﺎ ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎ ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﺑﺪەن ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺟﯚرە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﻟە رووی ﺷەرﻋەوە دروﺳﺘە ﯾﺎن ﻧﺎ.
ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﮔەورەی داﻧﺎوە ﺗﺎ ﺑﺒێﺘە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دراوی دﯾﺠﯿﺘﺎڵ. ﻟەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەدا ﺳــەرووی 700 ﻣﻠﯿﯚﻧێــﺮ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛــﺮدووە، ﺋێﺴــﺘە داھﺎﺗﯽ ھەﻓﺘﺎﻧەﯾﺎن دەﮔﺎﺗە ﺳــەرووی 100ﻣﻠﯿﯚن ﯾــﯚرۆ و ﺑە ﺧێﺮاﺗﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ دەراﻣەﺗﯽ دﯾﺠﯿﺘﺎڵ ﻟە دﻧﯿﺎدا ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﻟە ﺳەرەﺗﺎی 2015دا ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد ،ﻟە ﺳــەرووی 200وﺗــﯽ دﻧﯿــﺎ ﺑەﻛﺎرھێﻨەری ھەﯾــە ،دوای دوو ﺳــﺎڵ ژﻣﺎرەی ﺑەﻛﺎرھێﻨەراﻧﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە دوو
وەﻧﻜﯚﯾﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺧﺎوەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻟــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەدا ﺣﯿﺴــﺎﺑﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە .ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺑﺎوﺗﺮە و ﻟە ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﺧەڵﻜێﻚ ﺣﯿﺴــﺎﺑﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟە رێﯽ ﺑﺎﻧﻜێﻜــﯽ ﺑﺎوەڕﭘێﻜﺮاو ﻟە دوﺑەی ﺣﯿﺴــﺎﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟێ دەﻛﺮێﺖ. دﻛﺘــﯚر ﺳــەردار ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻛــە ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣەﻛە ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ھەﯾە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘــەرە ﺑــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺑﺪرێﺖ،
ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮوی ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ Bitcoin وەﻧﻜﯚﯾﻦ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوی ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ Bitcoin
ﺳەرﻛەوت ﻋﻮﻣەر ﭘﺴﭙﯚڕی ”ﺋﺎی ﺗﯽ“:
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯿﭻ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺑەھﯚﯾەوە ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﭘﺎرەی ﻛﺎش ﻟە دراوی وەﻧﻜﯚﯾﻦ راﻛێﺸﯿﺖ. ﺋێﺴــﺘە ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻨێﻚ دوو ھەزار و 250دۆﻻرە. ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻛڕﯾﻨﯽ وەﻧﻜﯚﯾﻦ ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ راﺳﺘەوﺧﯚ ﺋەو ﺟﯚرە دراوە ﺑﻜڕێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ﻛە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺎﻛێﺞ دەﺧﺎﺗــە ڕوو و دواﺗﺮ ﺑــە ھەﻧﺪێﻚ ﭘﺮۆﺳــەدا ﺗێﺪەﭘەڕێــﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﺎﺗێ ﻛەﺳێﻚ ﺣﯿﺴﺎﺑێﻜﯽ ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ وەﻧﻜﯚﯾﻦ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑە ﭘﺎرەﻛەی to- kenدەﻛڕێﺖ و دواﺗﺮ ﺑە ﭘێﻮەرێﻚ ﻛە ﺑەردەوام ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەردا دێﺖ، ﭘﺎرەﻛەی دەﮔﯚڕدرێﺖ ﺑﯚ وەﻧﻜﯚﯾﻦ. ﻧﻤﺮەی ﺗﯚﻛێﻦ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015ﭘێﻨﺞ ﺑﻮو ﺋێﺴﺘە ﺳەرووی 70ﯾە .ﺋەوﻛﺎت ﭘێﻨﺞ ﺗﯚﻛێﻦ ﯾەك ﻛﯚﯾﻦ ﺑﻮو ﺋێﺴﺘە 70ﺗﯚﻛێﻦ ﯾەك ﻛﯚﯾﻨە .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ 800ﻣﻠﯿــﯚن وەﻧﻜﯚﯾــﻦ ﺑەرھــەم ھێﻨﺮاوە ﻟەو 120ﻣﻠﯿﺎر وەﻧﻜﯚﯾﻨەی ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛەدا ھەﯾە و ﺑڕﯾﺎرە ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨﺮێﺖ. دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دراوی وەﻧﻜﯚﯾــﻦ ﺑە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ وردی ﺑﯿﺮﻛﺎری، داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺪا ﺗێﺪەﭘەڕێﺖ، ﺋەوە وای ﻛﺮدووە ﺟــﯚری ﭘﺎرەﻛە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﺑێﺖ .ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ دراوەﻛــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺎﻛێﺞ ھەن ﻛە ﻟە ﻓﺮﯾﯿەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت، ﭘﺎﻛێﺠﯽ دووەم 110ﯾﯚرۆﯾە ،ﺳێﯿەم 550ﯾــﯚرۆ ،ﭼﻮارەم ھــەزار و 100 ﯾــﯚرۆ و دواﺟﺎر ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە 218ھەزار ﯾﯚرۆ. ﺑەﮔﻮﺗــەی دﻛﺘــﯚر ﺳــەردار،
دﻛﺘﯚر ﺳەردار ﺳﺎﺑﯿﺮ ﺷﺎرەزای دراوی وەﻧﻜﯚﯾﻦ:
دراوەﻛە ﺑە ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری دروﺳﺖ دەﻛﺮێ. رۆژێﻚ ﻛە ﺑﺎس و ﺧﻮاﺳــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺑﯿﺘﻜﯚﯾــﻦ دێﺘە ﭘێﺶ ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەﻛﺎوﻧﺘەﻛــەی دەﻛﺎت دەﺑﯿﻨێــﺖ ﺣﯿﺴﺎﺑەﻛەی ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ﺑﯚ 880 ھەزار دۆﻻر و ﺧێﺮا دەﯾﻜﺎت ﺑە دۆﻻر و ﭘﺎرەﻛە رادەﻛێﺸێﺖ ،ﺑەم ﭘەﻟەی ﻧەﻛﺮداﯾە ،ﺣﯿﺴﺎﺑەﻛەی ﺑﯚ ﺳەرووی ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑەرز دەﺑﻮوەوە. ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑە ﻧﺎوی ﯾەرﯾﺪ ﻛێﻨﺎ ﭘێﻨﺞ ھــەزار ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ ﺑــە ھەزار دۆﻻر دەﻛڕێﺖ ،دﯾــﺎرە ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻨێﻚ 20ﺳەﻧﺖ ﺑﻮوە و دوای ﻣﺎوەﯾەك ﺑﯿﺘﻜﯚﯾﻦ ﺑﻮو ﺑە 258دۆﻻر و ﺑڕی ﺳﺎﻣﺎﻧﺎﻛەی ﺋەو ﺑەرز ﺑﻮوەوە ﺑﯚ ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 290ھــەزار دۆﻻر.
ﺳﯿﺴﺘەﻣەﻛە ﻟەﮔەڵ ﮔﯚﻟﺪﻛﻮﯾﺴﺖ و ﻣــﺎی ﺳــێﭭﻦ داﯾﻤﯚﻧــﺪس ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ زۆری ھەﯾە ،ﺋەوان ﺷــێﻮازێﻚ ﺑــﻮون ﻟــە ﺳﯚﺷــﯿﺎل ﻣﺎرﻛێﺘﯿﻨــﮓ و ﻛﺎﯾەﻛﯿــﺎن دەﻓﺮۆﺷﺖ و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺧەڵﻚ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﺎزاڕدۆزﯾﯿــﺎن ﭘێ دەﮔەﯾﺸــﺖ و
دواﺟــﺎر ﻣﺎوەﯾــەك ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا ،ﺑەم ﺋەﻣەﯾﺎن زاﻧﺴﺘە، ﺑﯚﯾــە ﻛەﺳــێﻜﯽ وەك ﺑﯿﻞ ﮔﯿﺘﺲ ﺑﺎﺳﯽ ﺑﺎﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت و ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻋەﻟــﯽ ﺑﺎﺑﺎ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛەوە و ﻛﺎر دەﻛﺮێﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﺑﯚڕﺳەوە. ﺳﯿﺴﺘەﻣەﻛە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎڵﯚزە ھێﺸﺘﺎ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎ ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﺑﺪەن ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺟﯚرە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە ﻟــەڕووی ﺷــەرﻋەوە دروﺳــﺘە ﯾﺎن ﻧــﺎ .ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﺳﺪﯾﻖ ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪی ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە و ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺷﯽ ﯾﺎن ﺧﺮاﭘﯿــﯽ دراوەﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻗﻮوڵﯽ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛە ھەﯾە. ﺳــەرﻛەوت ﻋﻮﻣەر ﭘﺴﭙﯚڕی ”ﺋﺎی ﺗــﯽ“ و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ” “SMM4Uﻛە ﻛﺎر ﺑﯚ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻦ و ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ وێﺒﺴﺎﯾﺖ و ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺳــﯿﻜﯿﻮرﯾﺘﯿﯿەﻛەی زۆر ﺑەھێــﺰە ،ﺑــەم ﻋەﯾﺒەﻛەی ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﯾــە ﻟێــﺮە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﺑــو ﻛﺎر ﺑــە ﭬﯿﺰاﻛﺎرت ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﻛەﺳێﻚ ﻛە ﻟەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺑەﺷﺪار ﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ﻟە رێﯽ ﭬﯿﺰاﻛﺎرﺗەوە ﭘــﺎرە ﺑﻨێﺮێﺖ ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺎرەﻛەی ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا دەﻓەوﺗێﺖ ،ﺟﮕە ﻟەﻣە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوڵەت ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﺑﺪات ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێ ﯾﺎن ﻧﺎ و ﺑەچ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەن. ﺳەرﻛەوت ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد ﻛە ”ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯿﭻ ﺑﺎﻧﻚ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ ﻧﯿﯿــە ﺑەھﯚﯾــەوە ﺑﺘﻮاﻧــﯽ ﭘﺎرەی ﻛﺎش راﺑﻜێﺸــﯿﺖ ،ﺑەم ﺑﺎﺷﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺗﺎزەﯾەی دراو ﻟەوەداﯾە ﻧﺮﺧەﻛەی داﻧﺎﺑەزێــﺖ و ﺑەردەوام ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾە ،ﻟەو ﺣﺎڵەﺗەﺷﺪا ﻛەﺳﯽ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮو ﻗﺎزاﻧﺞ دەﻛﺎت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼەﻧﺪﯾﺎن ﻗەرزدارە
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ داری ﺑە ڕۆﺣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزﯾﺪا داوە
ﺳــﺎڵﯽ 2010و ﺑەر ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺑە درﻛﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻟە ﺑەﺷــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾــﺎری دا ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟەو ﺑﻮاراﻧەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿەﺗﯽ ڕەواﻧەی دەرەوە ﺑﻜﺎت. ھەر ﻟەو ﺳﺎڵەدا دەﺳﺖ ﻛﺮا ﺑە ﻧﺎردﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﯚ وﺗە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن و ﻟە ﺳــێ ﻗﯚﻧﺎﻏﺪا ،وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﭼــﻮار ھــەزار و ٥٠٠ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﺑﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن ڕەواﻧەی دەرەوە ﻛﺮد .ھەرﭼەﻧﺪە ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺑﯚ زۆرﯾﺎن ﺑەﺧێــﺮ وەرﮔەڕا ،ﺑەم ﺑﯚ ھەﻧﺪێــﻚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑــﻮوە ﻣﺎﯾەی ﻧەﮔﺒەﺗﯽ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺋەواﻧﯽ ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﻟﻮول داوە، ھەرﭼەﻧﺪ دەﻛەن ﻟێﯽ دەرﻧﺎﭼﻦ. ﯾەك ﻟەواﻧــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی داری ﺑــە ڕۆﺣﯿــﺪا داوە و ھﯿﭽــﯽ ﭘێ ﻧەھێﺸــﺘﻮوە” ،ﺳﺪﯾﻖ“ـــە .ﺋــەو ﻛە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی دﻛﺘــﯚرا ﻟە ﺑﻮاری ﻣﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻧﺪا ﺑﻮوە ،ﺷﺎﮔەﺷــﻜە دەﺑﻦ و ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ ﻟــەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوس ﭼﯽ ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻮون ،ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دﻛﺘﯚرا دەﭼﻨــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ .ﺗێﭽﻮوی
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ﺋەﻣــڕۆ ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﺟــﺎران، ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳــەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ ،دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻚ ﻛە ﻟە ھەﻧــﺎوی ﮔڕﮔﺮﺗﻮوی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ﭘێﮕەی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺧــﯚی ھەﯾە و ﻟەﻻﯾــەن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧــەوە دێﺘە ﭘﺎراﺳــﺘﻦ ،ﺋەﻣەش دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان و ھەوڵە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﻟە دﻧﯿﺎی ﭘێﺸﻜەوﺗﻮودا ھەرێﻢ وەك ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎرام و ﻣەﻧﺰڵﮕەی ھەﻣــﻮو ﻟێﻘەوﻣﺎواﻧﯽ ﻧەﺗــەوە و ﺋﺎﯾﻨــەﻛﺎن وەﺳــﻒ دەﻛﺮێﺖ. ھەرﭼەﻧﺪە ﻧەﺗﻮاﻧــﺮا ﺑەردەواﻣﯽ ﺑەو ﮔەﺷــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺑﺪرێﺖ ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی رێﮕەدا ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ھــەر زوو ﺑــﮋاردەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟــە ﺑەﻏــﺪای ﻧﺎوەﻧﺪەوە ھﺎوﺷێﻮەی ﺷــﯚﭬێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺳــﻮﻧﻨە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑــڕی و ﺟەﻧــﮓ و ﮔەﻣــﺎرۆی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺗﻮﻧﺪﯾﺸــﯿﺎن ﺑەﺳــەر ھەرێﻤەﻛەدا ﺳــەﭘﺎﻧﺪ ،ﺋەﻣەش ﻛﺎرێﻜﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاو ﺑﻮو ﭼﻮﻧﻜە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﻮوەﺗــە ﻣﯿﺮاﺗێﻚ ھەﻣــﻮو رژێﻤە داﭘڵﯚﺳــێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو وﺗە ﭘێڕەوﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەم ھەﻧﮕﺎوە ﺑەﭘێﯽ وﯾﺴﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﯽ
دەﺳــەﺗە داﭘڵﯚﺳــێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ دەوروﺑەرﯾــﺶ ﺑﻮو، درێﮋەﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛەﯾﺶ ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚدا ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﻮﻧــەری )رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن( ەوە ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺗەﺣەداﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەم ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ رەوﯾﻮەﺗەوە. ھــەر ﻟە ﺷــەڕی داﻋﺸــەوە ﺗﺎ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺑەھﺎی ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوت و ھﺎﺗﻨﯽ ﺑەﻟێﺸــﺎوی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دوای ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﺑەھــﺎی ﺑەرﻣﯿﻠێــﻚ ﻧــەوت ﺑﯚ ﺳەرووی 50دۆﻻر. ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ھﻮﻧــەری ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻻوازی ﺋــەدای ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﭘێﯿەﻛﯿﺎن ﻟە دەﺳەﺗە و ﭘێﯿەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧە ،ﻟەﻻﯾەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟێﺪواﻧﯽ ﺷــەﻋﺒەوی و ورووژێﻨەرﯾــﺎن ھەﯾە و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺶ وەزﯾﺮ و راوێــﮋﻛﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋەداﯾەﻛــﯽ ﻻوازﯾﺎن ھەﯾە ،ﺋەم ﺣﺎڵەﺗە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ دﯾﺎر و ﻟەﺑەرﭼﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑەڵێﻨــﯽ ﭼــﻮار ﺳــﺎڵ ﺋﺎراﻣــﯽ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺪاﻣــﺎن و دەﻧﮕﺪەراﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن.
ھەرێــﻢ ﻗــﻮوڵ و رژدە و ﭼﺎوەڕێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑەو ﺋﺎﺳﺎﻧﯿﯿە ﻟێﯽ دەرﺑﭽێﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەزووﯾﯽ ﭘﺎرەﻛەی ﺋەو ﺑﺪات ،ﻟەﺑەر ﺑﺎرﮔﺮاﻧــﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ ﺧەرﺟﯿﯿﺎن، ڕۆژ ﺑــەڕۆژ ﺋەﺳــﺘﻮوری ﭘــﺎرەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﺗەﻧﻜﺘﺮ دەﺑێﺘەوە و ﺑەر ﻟەوەی ھەﻣﻮوی ﺗەواو ﺑﻜﺎت ﺧﯚی دەﺳﺖ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪن ھەڵﺪەﮔﺮێﺖ و ﻣﻞ دەداﺗە ﺑەر ﻛﺎر. ﺑەردەوام ﺑﻮو ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ”ﻣﻦ ﻟە ﺧﻮاردﻧﮕە ﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﯿﯿەك ﻛﺎرم دەﻛــﺮد ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﻣﺎڵﯿﺎن ﺋﺎوا ﺑێﺖ ،زۆر ڕێﺰﯾﺎن دەﮔﺮﺗﻢ و ھەرﭼﯽ ﻛﺎرە ﮔﺮاﻧــەﻛﺎن ﺑــﻮو ،ﺑــﯚ ﻣﻨﯿﺎن دادەﻧﺎ“ .ﺳﺪﯾﻖ ﻛە ھەﺳﺖ دەﻛﺎت ﺑــەو ﻛﺎرە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑە ڕێﻜﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ ،ﺋەوەﻧﺪە ﭘﺎرەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻛە ﻣﺎوە ،ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ دەدات و ﺑــە دزﯾﯿەوە ﻛﺎری ﺗەﻛﺴــﯽ ﭘێ دەﻛﺎت .ھەڵﺒــەت ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ وەك ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەﻛەی ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧەﻓەر ﺑﮕﻮازێﺘەوە، ﻟــە ڕێﮕەی ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ﻛە ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی و ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎی ﺗێﺪا ﺟێ دەﻛﺎﺗــەوە ،دەﻛﺎت ﺑە ﻣﺸــﺘەری ﺧﯚی. ﺋەواﻧﯿــﺶ وەك ھــﺎوﻛﺎری ،ھــەر
ﻛﺎرێﻜﯿــﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﺗﺎ ﺳــﺪﯾﻖ وەﺳﺘﺎﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﻧﺎڕۆن. ”ﺋــەو ﻛﺎرەم زﯾﺎﺗﺮ ﺷــەواﻧە ﺑﻮو ﻛە ﻟەﺑەر ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ و ﻧﺎﭼﺎری زۆر ﺟﺎر ﻛﺎﺗﯽ ﺳێﯽ ﺷــەو ،ﺧێﺰاﻧە ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــە دەﺑــەم ﯾﺎﺧﯚ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە“. ﺳﺪﯾﻖ ﻟەو دەردەﺳەری ژﯾﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﯿــە و ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ،ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی 400 ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی وت دەﺧﻮێﻨﻦ و ڕەﻧﮕە ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﮔەر ﻟە ﺳــﺪﯾﻖ ﻧﺎﺧﯚﺷــﺘﺮ ﻧەﺑێﺖ ،ﺧﯚﺷﺘﺮ ﻧﯿﯿە. ﺳــﺪﯾﻖ ﺑەھﯚی ﮔﺮووﭘەﻛەی ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــەوە ﻛە ﻧەﻓــەری ﺑﯚ دەھێﻨﺎ ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺑﺎش ﺋﺎﮔﺎداری زۆرﺑەی ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺑﻮوە ﻛە ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺧﻮێﻨﺪووﯾﺎﻧە و ﺑﺎس ﻟە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن دەﻛﺎت ”ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﻛە ﺑﯚ دﻛﺘﯚرای زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی دەﯾﺨﻮێﻨﺪ ،ﻟەﺑەر ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺳﻌﻮودی دەﻛﺎت“. ﺟﯿــﺎ ﻟــەوەش ﭼەﻧــﺪان ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﻟــە ﺧﻮاردﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻗﺎﭘﺸــﯚرﯾﯿﺎن دەﻛﺮد .ﺋەو دەڵێ” ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻛﻮﻟەﻣەرﮔــﯽ دەژﯾــﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت
دﻛﺘﯚرە ﺟﻮان ﺟەﻻل:
ﺋێﺴــﺘە ﺋێﻤە ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘﺎرە ﺑﯚ ژﻣﺎرە ﺑﺎﻧﻜﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎن دەﻧێﺮﯾﻦ
ﺷەڕی ﺑەوەﻛﺎﻟەت ﺑﯚ ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺧﺎك و ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﮔەل ﺋــەم ﺷــﭙﺮزەﯾﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دووﻓﺎﻗﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن، ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺷەڕی ﺑەوەﻛﺎﻟەﺗەوە ھەﯾــە ﻛــە ﭘﯿﻼﻧــﯽ دەﺳــﺘﯽ دەرەﻛــﯽ ﻟێ دوور ﻧەﺑــﻮوە و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﻣەراﻣە ﺷــﺎراوە دوژﻣﻨﻜﺎراﻧــەوە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺑﯚ داڕێﮋراوە ،ﺋەﮔەر ﻧــﺎ ﭼﯚن ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺋﺎراﻣﯽ ﻧێﻮان ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑە ﺑەﺷﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ،ﺑﻮو ﺑــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋ و ﺑێﺴــەروﺑەرەی ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑــﯽ ،ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑەر ﺑە ﺑەﻏﺪاﯾﺸــەوە ﮔﺮەو ﻟەﺳەر ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و ﺷەڕی ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد دەﻛەن ،وەك ﭼﯚن ﭘەﻛەﻛە ﻛﺎر ﺑﯚ ﻛﺎﻧﺘﯚﻧﺎت و ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور دەﻛﺎت و ﻧﺎﺋﺎراﻣــﯽ و ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟە دوورﯾﯽ ﺳەﺗﺎن ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر دەﻧێﺘــەوە ،ﺋەﻣەش دوای ﺋــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛــﻮر و ﺧەڵﻜــە ھەژارەﻛەی ﻟــە ﻧێﻮان ﺷــەڕی ﺑەوەﻛﺎﻟەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە و وﯾﺴــﺘﯽ ﮔەڕاﻧەوەی دەﺳەﺗﯽ ﺳەڵﺘەﻧەی ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﺋەردۆﻏﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﯽ و ﻛﯚﭼﻜﺮدن و ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑﻮوﻧەوە ،دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺶ ھەدەﭘــە ﮔــﻮرزی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑەرﻛەوت. ﺋەﻣــە رێﻚ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛە ﭘەﻛەﻛە
دەﯾﺨﻮازی ﺑەوەی ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە دەرەوەی ﺋەو ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺑێﺖ و ھﺎوﻛﺎت ﻧەﺑێﺖ ﺑە دەﻣڕاﺳــﺘﯽ ﺧﻮاﺳﺖ و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘەﻛەﻛە ﺧﻮازﯾــﺎرە ھەﻣــﺎن ﺋەزﻣﻮوﻧــە ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردووەﻛەی ﺧﯚی ﻟە ﺑﺎﻛﻮر ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﮕﻮازێﺘــەوە ،دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎ و ﺳــﯿﻤﺒﻮل و ﺳــﺮوود و ﺑەھــﺎ ﭘﯿﺮۆزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوە و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﺋﺎﯾﻦ و ﺧێﺰان و ھێﺮﺷــﻜﺮدﻧە ﺳــەر ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕێﻜﯽ ﺑەوەﻛﺎﻟەت زﯾﺎﺗﺮ ،ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە. ﺋەم ﺷەڕە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺷــەڕی داﻋﺶ زﯾﺎﺗــﺮە ،ﺋــەم ھێﺮش و دەﺳــﺘێﻮەرداﻧە ھەﻣﺎن وﯾﺴﺘﯽ دەﺳەﺗە ﺧﯚﻓەرزێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑــەردەم رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺪا راﻧﺎوەﺳــﺘﻦ، ﺑەڵﻜﻮ زۆر ﻟەوەش زﯾﺎﺗﺮ وﯾﺴــﺘﯽ ﺗەﻣﺎﻋﻜﺎراﻧەﯾــﺎن ھەﯾــە ،ﺋەوان ﺗەﻧﯿــﺎ دژی ﻣﺎﻓە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧﺎوەﺳــﺘﻨەوە ﻟــە ﭘﺮۆﺳەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دەﻧﮕﺪاﻧﺪا، ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﭘﺎواﻧﺨــﻮازی دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ و ﺳــەﻓەوﯾﯽ و ﻣەدی ﺷــﯿﻌەﯾﺶ دەﻛەن. ﻟــەم ﺳــەروﺑەﻧﺪەی ﭘﯿﻼﻧــﯽ دەزﮔــە ھەواڵﮕﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ
دەوروﺑەرﻣﺎن ،زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ﺳەروﺑەﻧﺪی دووﺑﺎرە داڕﺷﺘﻨەوەی ﻧەﺧﺸەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﻦ، ﻧەﺧﺸــەﯾەك ﻣەرج ﻧﯿﯿــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺳــەر ﺑﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕدا داﺑــەش دەﻛﺮێﺘــەوە و ھﺎوﻛێﺸەی ھێﺰ و دەﺳەﺗەﻛﺎن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﻧەوﻋﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەردا دێﺖ ﻛــە ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﻟە ھەﻧﺎوﯾﺪاﯾە. ﺑــێ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەم دەوڵەﺗە ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺎﻓــە ﻣەدەﻧــﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑەدی ﻧﺎﯾەت ،ﺑەڵﻜﻮ ھﯿﭻ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ و ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری دەرﺑﺎزﻣﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻓﺎﺷﯿﻠﯽ ﻣەزەوﮔەراﯾــﯽ دەﻣﺎﻧﭙﺎرێﺰێــﺖ و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ رووﺑــەڕووی ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی ﻧﺎﺑﯿﻨەوە ،ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏە ھەﺳﺘﯿﺎرەدا ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن و ﻟە ﺳەرووﯾﺎﻧەوە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑێﻨە ﭘێﺸەوە ﺗﺎ رێﮕە ﻧەدەن ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻣەﺷــﻖ ﭘێﻜــﺮاوی ﭘڕﭼەﻛــﯽ وەك ﭘەﻛەﻛە زﯾﺎن ﺑە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دۆﺧﯽ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮەﻛەی ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ. ﭘەﻛەﻛــە ﺋەو ﻣﯿــﻦ و ﻟﻮﻏﻤﺎﻧەﯾە ﻛە وﺗﺎﻧــﯽ دەوروﺑەر ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋێﺮان و وەﻛﯿﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن داﯾﺎن ﻧﺎون
ﺑﯚﻣﺎن ،ﺑێ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ھێﺰە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرﮔﯿــﺰ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧــەوە، ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دراوﺳــێﯽ ﺳــەرﻛﻮﺗﻜﺎرەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ دراوﺳــێﯽ ھﺎرﯾﻜﺎر ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێــﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرا ﺑێﺘەوە و رێﮕــە ﺑەھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﭼەﻛﺪار ﻧــەدات ﻟــە دەرەوەی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋەﺟﯿﻨﺪای دەرەﻛﯽ و ﻓﻜــﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ ،ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت رۆڵێﻜــﯽ ﻛﺎراﺗﺮ و ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﺑﮕێڕێﺖ ﺑەرەو ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎن ﺑــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﺎرﮔﺮاﻧــﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و داڕﺷــﺘﻨەوەی ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وت، ﭼﻮﻧﻜە راﺳﺘە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﮕﺮ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺑەردەم راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵــەت ،ﺑەم ﻧﺎﺑێــﺖ ﻻوازی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺧﺮاﭘﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏــﺪا و ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑــەرەوە وەك ﺧﺎڵﯽ ﻻوازی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێــﺖ، ﭘەﻛەﻛەﯾﺶ ﭬﯿﺰای ھﺎﺗﻨەﻧﺎوەوەی ﺳــﻮﭘﺎی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑێﺖ و ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﻟەﻣەدا زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪی
ﺳــەرەﻛﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ھــەژار و ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﮔەﻟە. ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﻛﺎﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕان، ھەر ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺋەو ﭘﯿﻼن و ﻣەراﻣــە دوژﻣﻨﻜﺎرﯾﯿﺎﻧــەوە دێــﺖ .ﺑﯚﯾە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ھەڕەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەردۆﻏﺎن ﺑەوەی ﻛﻮرد ﺑﺎﺟێﻜﯽ ﮔــەورە دەداﺗەوە ﻟــە ﺋــەرزی واﻗﯿﻌــﺪا ،ھﯿﭽﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﭘێ ﻧەﻛــﺮا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺳــەرداﻧەﻛەی ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑﯚ ﺋــەو وﺗە ،ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗــەی ﻧەﻛﺮد .ﺋەم ﺣﺎڵەﺗە ﺑﯚ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ھەرواﯾــە ،وەﻧەﺑێﺖ ﺋــەو وﺗە ﻟەﺑــەر ﺧﺎﺗﺮی ﭼﺎوی ﻛﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑەر ﻧەداوەﺗە ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮرد ،ﺑەڵﻜﻮ دەزﮔە ﺳــﯿﺨﻮڕی و ھەواڵﮕﺮﯾﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﺑﺎش دەزاﻧﻦ ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﻣﺠﺎرە ﻟە رێــﯽ وەﻛﯿﻠەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ھەوڵﯽ ﻧﺎﻧەوەی ﺋﺎژاوە و ﺋﺎﺷﻮوب دەدەن ﺗﺎ ﺑﯿﺴەﻟﻤێﻨﻦ ﺑﯚ دﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ﭘەﯾﻤﺎﻧێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﻟﯚزاﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەرﺑﻜەن.
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﻓەرﺣﺎﻧــﯽ ،ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن و ھێﻨﺎﻧەوەی ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەﺗﯽ ڕەواﻧــەی دەرەوە دەﻛﺮد ،ﺑــەم ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻛــﺮدە ﺑﺎرێﻜﯽ ﻗــﻮرس ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛــە ھەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ ﺑﯚی ﺋەﺳــﺘەﻣە. ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﻧﺎﺧﯽ ﭘڕی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ھەڵﺪەڕێﮋێــﺖ ﻛــە ﻟــە دۆﺧێﻜﺪا دەژﯾﻦ” ،ﻛەس ﺑە ﺣﺎڵﯿﺎن ﻧەﺑێﺖ“.
ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺳــﺎڵێﻜﯿﺎن 25ھەزار دۆﻻرە و ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺳــﺪﯾﻖ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﭼێﺘەوە ﺑەر ﺧﻮێﻨﺪن. دوو ﺳﺎڵﯽ ﺳــەرەﺗﺎ ﺷﺘەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــە ﺑﻮو ﻛــە ﺧﯚﯾﺎن داﯾﺎﻧڕﺷــﺘﺒﻮو ،ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑەدڵﯽ ﺋەو ﺧێﺰاﻧــە ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺟﺎرێﻚ ﻟــە ھەرێﻤەوە ﺑەﺑێ زﯾﺎدوﻛەم ﺑڕی ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑەدەﺳﺖ دەﮔەﯾﺸــﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ڕووە ﮔەﺷەﻛەی ژﯾﺎن ﻣﯚر ﺑﻮوەوە و ھەﻣﻮو ﺷﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﭽەواﻧە ﻛﺮدەوە .ﺳــﺪﯾﻖ دەڵێ، ”دوو ﺳــﺎڵﯽ ﺳــەرەﺗﺎ ﺑەﺑێ ﮔﺮﻓﺖ ﭘﺎرەﻛە دەدرا ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ 18ھەزار دۆﻻری ﺳــﺎڵﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪن، واﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2014ﯾﺎن ﭘێ ﻧەداوﯾﻦ“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺳــﺪﯾﻖ ،ﺧەرﺟــﯽ ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻗﻮرﺳە .ﺋەو ﻛە دوو ﻣﻨﺪاڵﯽ ھەﯾە و ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﺑە ﻣﻨــﺪاڵ و ﺑێ ﻣﻨﺪاڵ وەك ﯾەك ﺣﺴــێﺐ ﻛﺮاون .ﻣﻨﺪاڵ ھﯿﭻ ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑــﯚ داﻧەﻧﺮاوە. ﺳﺪﯾﻖ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە دوو ھــەزار و 500دۆﻻر ﺧەرﺟــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑﻮو ﻛە ھەزار دۆﻻر ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺮێﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەم ﺑﻮو“. داواﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ﻛﺮێــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟــە زاﻧﻜــﯚ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺨﯚری ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ و ﻟەوﻻﺷەوە ﻛــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﭘــﺎرەی ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻧەھێﺸــﺘﻮوە، ﺳــﺪﯾﻖ ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺎت ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ھەوﻟێﺮی ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ و ﻟەو ﮔێﮋاوەی ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮوە ﺧــﯚی دەرﺑﺎز ﺑﻜﺎت. وەك ﺧﯚی دەڵێ دوای ﺋەوەی ﺑﯚی دەردەﻛەوێﺖ ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەﻛەی
ﺋەواﻧەی ﺑﯚ دﻛﺘﯚرا ھﺎﺗﺒﻮون .ﺋەوان ﺋەوەﻧﺪەی ﺑــە دوای ﻛﺎرەوە ﺑﻮون، ﻟە دوای ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛەﯾﺎن ﻧەﺑﻮون ﻛە ھەﻣﻮان و ﺑێﺰار و ﭘەﺷﯿﻤﺎن ﺑﻮوﯾﻦ“. ﺋێﺴﺘە ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺳﺪﯾﻖ ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﭘێﻨﺠەﻣــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺪاﯾــە و ﻟەﺑەر ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵەوە ﮔەڕاوﻧەﺗەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧــﮓ ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛەﯾــﺎن ڕاﮔﺮﺗﻮوە .ﺋــەوان ﻛە ﺧﺎﻧﻮوەﻛەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﻮێﻨﺪن داﻧــﺎ و ﺑەﮔﻮﺗەی ﺳــﺪﯾﻖ ”ﮔەﻟێﻜﯿﺶ ﻗەرزداری ﺑﺮا و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜﯿەﺗﯽ“ ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺷــﻮﻗەﯾەﻛﯽ ﻧﺎو ھەوﻟێــﺮ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ دەﮔﻮزەرێﻨــﻦ، ﻛﻮﻟەﻣەرﮔــﯽ ﻓڕﻧﯿﯿەﻛەی ژێﺮﯾﺎن ﻣﺎڵەﻛەﯾﺎن وەك ﺗەﻧﺪوور ﺳــﻮور دەﻛﺎﺗەوە و ﺑە ھﯿﭻ ﺳﺎردﻛەرەوەﯾەك ﻓێﻨﻚ ﻧﺎﺑێﺘەوە. ﺳﺪﯾﻖ و ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻣﺎوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮوﭼەی ﺑﻨەڕەﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺧەرج ﻛﺮاوە و وەك ﺧﯚی ﻟێﻜــﯽ داوەﺗەوە ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە وەك ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻛﺎر وەرﯾــﺎن دەﮔــﺮت و ﻟێﯿــﺎن ﺑڕﯾﻮﯾﻦ ،زﯾﺎﺗﺮە ﻟەو ﺑڕەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن ﭘێﯿﺎن دراوە .ﺳەرﺑﺎری ﺋەواﻧەﯾﺶ ،ﺳــﺪﯾﻖ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﺑێ ﺋەﻣەﻛﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ دەدات ﻛە وەك ﺳﺰای دواﻛەوﺗﻨﯿﺎن ﻟە ھێﻨﺎﻧەوەی دﻛﺘــﯚرا ﻛە ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳــﺎڵﯿﺎن ﺑﯚ داﻧﺮاوە ،دوو ﺳﺎڵە ﻣﻮوﭼەﻛەﯾﺎن ﺑڕﯾﻮن و ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووﻧەﺗە ﺑــێ ﻣﻮوﭼە .ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺳــﺪﯾﻖ دەڵێ” ،دﻛﺘﯚرا ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵە ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ﺑﯚ ھەژﻣﺎر ﻛﺮدووﯾــﻦ ،ﮔﻮاﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرەی ﺳێ ﺳــﺎڵﻤﺎن ﭘێ دەدەن و ﻟەوﻻﺷەوە وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﻣﺎن ﻟێ دەﻛەن ﻛە ﺑﯚ ﺗﺎ
ﺋێﺴﺘە دﻛﺘﯚراﻛەﻣﺎن ﻧەھێﻨﺎوەﺗەوە“. ﺋەو ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋــەم دەرك و ﺋەو دەرﻛﯿەﺗــﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘــﺎری دوو ﺳــﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺑﯚ ھەژﻣــﺎر ﺑﻜﺮێﺖ، دەڵێ ”ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻧﯿﯿە ﺳﻜﺎی ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑێﺖ ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت 60ھــەزار دۆﻻری ﻣﻦ ﻗەرزدارە“. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە دەﺳــﺘﯽ ﻧﻮﻗﺎﻧــﺪووە ،ﺋێﺴــﺘە ﻗەرزﻛﻮێــﺮە و ”وﺷــە“ داوای ﺑڕی ﻗەرزی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﻛﺮد ،ﺑەم ﺑەھــەر ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺑێﺖ ﭘێﯽ ﻧەدرا. دﻛﺘﯚرە ﺟــﻮان ﺟەﻻل ﺷــەرﯾﻒ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﻧﺎردن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە دۆﺧﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی دەدات ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی دەﺳﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮد ،ﺑڕﯾﺎر درا ﺑﯚ ھەر ﺳــﺎڵێﻚ 100ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺧەرﺟﯽ ﻧﺎردﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ،ﻛە ﻗەت ﺋەو ﺑڕەﯾە داﻧەﻧﺮا ،ﺑەم دەڵێ، ”ﻟە ڕێﻜەوﺗﯽ 6ی ﺷﻮﺑﺎﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ، ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻧﯿﺸﺎن دا ﻟەﺳەر ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕی 30ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺧﻮێﻨــﺪن ﺑەردەواﻣﻦ
ﻛــە ﻗﯚﻧــﺎغ ﺑــە ﻗﯚﻧﺎغ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻧﺎردﻧــە دەرەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2013ەوە ڕاﮔﯿــﺮاوە .دﻛﺘﯚر ﺟــﻮان ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧێــﺖ و دەڵێــﺖ ”ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺑێ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﺗﯽ ﻧەﺑﻮوە و دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺸﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚی ﭘﺎرەﻛە ﺑﻮوە ﺑە ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەك ﻟە ﻧێﻮان ﺋێﻤە و زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ دەرەوە ﻧەﺑﻮوە .ﺋێﺴــﺘە ﺋێﻤە ﭘــﺎرەی زاﻧﻜﯚ ﺑــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻧﺎدەﯾﻦ و ﺧﯚﻣﺎن ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﯚ ژﻣﺎرە ﺑﺎﻧﻜﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ دەﻧێﺮﯾﻦ“. ﺋێﺴــﺘە ﺳــﺪﯾﻖ و ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺑە ﺑﯿﺮی ھەژﻣﺎرﻛﺮدن و وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﺧەرﺟﯽ دوو ﺳــﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎ ،ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺳەﻓەری دواﺳــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛەن ﻛە ﺑــە ﺑێﺰارﯾﯿەوە دەڵــێ” ،ﻧە ﭘﺎرەی ﺧﻮێﻨﺪﻧﻤــﺎن ﭘــێ دەدەن ،ﻧــە ڕێﮕــەش دەدەن دەﺳــﺖ ﺑــەﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎ ﻗﯿﺮوﺳــﯿﺎ وازﻣﺎن ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛــە دەھێﻨﺎ، ﺑــەم ﺋﺎﮔﺎدارﯾــﺎن ﻛﺮدووﯾﻨەﺗەوە ﺋەﮔەر دﻛﺘــﯚرا ﻧەھێﻨﻨەوە ،ھەﻣﻮو ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەی ﭘێﯿــﺎن داوﯾﻦ ﻟە ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەﮔێڕﻧەوە“. ﺳــﺪﯾﻖ ﻛە ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ھێﻨﺪەی زووﺧــﺎوی ﭘێ ﭼەﺷــﺘﻮوە ،دەڵێ ”ﺋەﮔەر ژﯾﺎن ﺑﮕەڕاﯾەﺗەوە ،ﻗەت ﺋەو ھەڵەﯾەم ﻧەدەﻛــﺮد و ھەزار ﺗﯚﺑە ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺑێﺖ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﺷﺎری ﺷﻮێﻨەواری ﻧەﻣﺮوود زﯾﻨﺪوو دەﻛﺮێﺘەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
وﺷە /ﺳﺎرا ﺳەردار ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەوار ،ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوە و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﺎری ”ﺷــﻮێﻨەواری ﻧەﻣﺮوود“ 30/ﻛﻢ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻣﻮوﺳــڵ /دادەﻧێﺖ، ﭘﻼﻧەﻛە ﺑە ھــﺎوﻛﺎری دەزﮔەی )ﺳﻤﯿﺖ ﺳﻮﻧﯿﺎن(ی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ و ﻛﯚﻧﺴﻮڵﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺑەﻏﺪا و دەﺳﺘەی ﺷﻮێﻨەواری ﻋێﺮاﻗﯽ داڕێﮋراوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛﺎت و ﺳەرﻣﺎﯾەﯾەﻛﯽ زۆرە.
دﻛﺘــﯚر ﻋەﺑــﺪو ﺧﻮرﺷــﯿﺪ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺷﻮێﻨەوار، راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﺑە“وﺷــە“ی ﭘــﺎش رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛەی ﻧەﻣــﺮوود، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ وەك ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧە و دەزﮔەی ﺳــﻤﯿﺖ ﺳﻮﻧﯿﺎن زۆر ﭘەرۆﺷﯽ ﺋەوە ﺑﻮون ﺋەو ﺳــﺎﯾﺘە وەرﺑﮕﺮن و ﺋﯿﺸــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷﻮﺑﺎﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ رﯾﭽﺎرد ورﯾﻨﮓ
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ”ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا“ ﭘێﺸﺘﺮ ﺷﺎرۆﻛەﯾەك ﺑــﻮو و ﺋێﺴــﺘە ﮔﻮﻧﺪێﻜــﯽ ﭘەراوێﺰﺧﺮاوە .ﺋەوێ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوە، ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑە ”ﺳﺘەم“ دادەﻧێﺖ.
ھەزار و 124ﻛــەس ﺑﻮوە .وەك ﺗﻮێﮋەرەﻛــە رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺑەھﯚی ﺷــەڕ و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا رۆژ ﺑە رۆژ ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ داوە ،ﺗﺎ ”ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1894دا ﺑﯚ ﭼﻮار ھەزار و 542ﻛەس“ داﻛﺸﺎوە. ﺷــﺎرۆﻛەﻛە ﻟە رۆژھــەت ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی رواﻧﺪز ،ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ،ﻟە ﺑﺎﻛﻮر ﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ھەﻛﺎری و ﺷەﻣﺰﯾﻨﺎن و ﻟە ﺑﺎﺷــﻮورەوە ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳڵ دەور دراوە. ﺷــەھﺎب ﮔﻮزﺗــﯽ” ،ﻛــﯚی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا ﻛﻮرد ﺑﻮون ،رێــﮋەی % 95.5ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن و ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛــەم ﺟﻮوﻟەﻛە ھەﺑــﻮون ﻛــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﺗێﺪا ﻛــﺮدووە و ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺷﺎك و زێڕ و ﺧﺸڵەوە ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮون“. ﻟە ﺳــەرەﻣﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﯿــﺮا ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﺑــﻮوە ،ﯾەﻛــەم ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ”ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﻓەﻧﺪی“ ﺑــﻮوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،1890دواﺗﺮ ھەرﯾەك ﻟە ﺣﺎﺟﯽ ﺳەﻋﯿﺪ ﺋەﻓەﻧﺪی ،1892 ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺗﯚﻓﯿﻖ ﺋەﻓەﻧﺪی ،1894 ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﺑــەگ ،1895 ﻣﺤەﻣــەد ﺧﻠﯚﯾــﯽ ﺋەﻓەﻧــﺪی ،1898ﻣﺤەﻣــەد ﻋەﻟــﯽ ﺑەگ 1902و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ. ”ﺷﻮێﻨەوار و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧێﺘﯽ ﻛﯚن ﻟە ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا ھەﺑﻮون ،ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨەوارەﻛﺎن ﻣﺎون
ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ دەزﮔەی ﺳــﻤﯿﺖ ﺳــﻮﻧﯿﺎن ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﻛﺮد و ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻮێﻨەری ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی ﺷــﻮێﻨەواری ﻋێﺮاق و ﻧﻮێﻨەری ﯾﻮﻧﺴﻜﻮ و ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەك ﻛــﺮا و ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن دا ﭼــﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋەم ﺷﺎرە. ﺧﻮرﺷــﯿﺪ دەڵێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑڕﯾــﺎری داوە ﺑــە
ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ 400ھــەزار دۆﻻر ﺑــﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی ﻧەﻣــﺮوود ،ﯾﻮﻧﺴــﻜﯚ ﺋەرﻛــﯽ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧﯚی ﻛە ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑــە دوورﯾﯽ 8ﻛﻢ ﭘەرژﯾﻦ ﺑﻜﺮێﺖ و دەزﮔەی ﺳﻤﯿﺖ ﺳﻮﻧﯿﺎن ﺋەرﻛﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەﻛە وەك داﻧﺎﻧﯽ ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەواری و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯚڵێﻚ ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﺎرﭼە ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿە دۆزراوەﻛﺎن ﻛە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗەﻗﯿﻨەوە ﭘەرت و ﺑو
ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە“. ﺷــﺎری ﻧەﻣــﺮوود ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺳــﺎﯾﺘە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق، ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ ﺳــەدەی 13ی ﭘێﺶ زاﯾﯿــﻦ دەﮔەڕێﺘەوە ،وەك ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗــﯽ ﺋﺎﺷــﻮوری ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ”ﺷﺎ ﺋﺎﺷﻮور ﻧﺎﺳڕ“ ﺑﺎڵﯽ دووەم ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە و ﭘﺎش ھێﺮﺷﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳەر ﺷﺎری ﻣﻮوﺳڵ /ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ /2014ﺗﻮوﺷــﯽ ھێــﺮش و ﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوە ﺑــﻮو ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘﺎش ﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوە ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛە ﺑە ﺷﯚﻓڵ ﺗەﺧﺖ ﻛﺮاوە. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻋێﺮاﻗــﯽ وەك
ﻧﺎوەﻧﺪﯾﻚ ﺑﯚ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺷﻮێﻨەواری، ﺋەرﻛﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﺧﻮﻟﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻓﺮﯾﺎﮔــﻮزاری ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەوار و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﺣەواﻧەوە ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺧﻮﻟەﻛە ،ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺋەﺳﺘﯚ. ﺑﯚ زﯾﺎﺗــﺮ ﭘﺮۆﭬەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە، ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻋێﺮاﻗــﯽ ،دەڵــێ” ،ﺋێﻤــە وەك ﺳﺘﺎﻓﯽ ﭘڕۆژەی ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﺎری ﺷــﻮێﻨەواری ﻧەﻣﺮوود ھەﺳــﺘﺎﯾﻦ ﺑــە ﻛﺮدﻧــەوەی ﺧﻮﻟﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاران ﺑــە واﻧەی ﺗﯿــﯚری و ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ ﻛە ﺷــﻮێﻨﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە
د .ﻋەﺑﺪو ﺧﻮرﺷﯿﺪ:
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑڕﯾﺎری داوە ﺑە ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ 400ھــەزار دۆﻻر ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی ﻧەﻣﺮوود
داﺑﯿﻦ ﻛﺮد ﻟە دەروﺑەری ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ و ھەﻧﺪێ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺧﺎﻧــﻮو و ﺑﯿﻨﺎ ﻓــڕێ دراﺑﻮو وەك ﺳﺎﯾﺘێﻜﯽ دەﺳــﺘﻜﺮد ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎن ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﻓێﺮی دەﺑﻦ ﻟــەوێ ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﺧﯚﺋﺎﻣﺎدەﻛــﺮدن و ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﺳــەر ﺳــﺎﯾﺘە ﺋەﺳڵﯿﯿەﻛە“. ﭘــێ دەﭼێــﺖ داﻋــﺶ ﭘــﺎش ﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوەی ﺷﺎری ﺷﻮێﻨەواری ﻧەﻣﺮوود ،ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە ھەﻧﺪێ ﻣﯿــﻦ و ﺗەﻗەﻣەﻧــﯽ ﭼﺎﻧﺪﺑێﺖ، ﺑﯚﯾــە ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻋەﺑــﺪو ﺧﻮرﺷــﯿﺪ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە دڵﻨﯿﺎ ﺑﻮون ﻟە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە و ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﺋێﺴــﺘە ﺷــﻮێﻨەﻛە ﺧﺮاوەﺗە ژێﺮ ﭼﺎودێﺮی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﯚ دووﺑــﺎرە دڵﻨﯿﺎﺑﻮون ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯿــﻦ و ﺗەﻗەﻣەﻧﯽ. ﺷﺎری ﺷــﻮێﻨەواری ﻧەﻣﺮوود ﻛە ﻟە ھەﻧﺪێ ﺳــەرﭼﺎوە ﺑە )ﻛﺎﻟﺨﻮ( ﻧﺎﺳﺮاوە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1820ی زاﯾﻨﯽ دۆزراوەﺗەوە.
”ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا“ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەوە ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪێﻜﯽ ﭘەراوێﺰﺧﺮاو ﻣﺤەﻣەد ﺷەھﺎب ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻣﺎﺳﺘەر ﻟــە ﻣﯿﺴــﺮ ،ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎوﭼــەی ”ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا“ ﻛــﺮدووە و ﭘێــﯽ واﯾــە ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾە رووﺑەڕووی ﺳﺘەﻣێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوەﺗەوە. ﺷەھﺎب ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑﯿﺮا ﻛەﭘــﺮا ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﮔﻮﻧﺪێﻜﯽ ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە و ﺑەھﺎﯾەك ﺑﯚ دﯾﻮە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی داﻧەﻧﺮاوە“. ﺑﯿﺮا ﻛەﭘــﺮا ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1878و ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا وەك ﺷــﺎرۆﻛەی زرێﺒﺎر ﻧﺎو دەﺑﺮا و ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 1951ﻟە ﺳەردەﻣﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــەردەوام ﺑــﻮو ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺷــﺎرۆﻛەﻛەی ﺑﯚ ﺋﺎﻛﺮێ ﮔﻮاﺳــﺘەوە ،ﺑەوەش ﮔﻮرزێﻜﯽ ﮔەورە ﺑەر دەﭬەرەﻛە ﻛەوت. ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻛﺮێ، ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ،ﻧەھﻠە ،ﺑــﺎرزان و ﻣﺰﯾﺮی وەك ﺷــﺎرەدێ ﺳــەرﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑﯿﺮا ﻛەﭘــﺮا ﺑﻮون. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1894دا ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە 13
ﻣﺤەﻣەد ﺷەھﺎب:
ھﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﭘﺎﺷﺎی ﻛﯚرە
وەك ﺑﻮوﻧﯽ ﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮوش، ﺋﺎﻛﺮێ ،ﺷﺎﻧەدەر ،ﺑﺎﺑﯚ ،ﻣﯿﺮاﻧﯽ، ﺑﺎزﺑــﺮان و دەرﮔــەی زێﺒــﺎر، ھــەروەك ﻛەﻧﯿﺴــەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻣﺎرﮔﻮرﻛﯿﺲ ،ﻣﺎرت ﺷــﻤﻮوﻧﯽ، ﻣﺮﯾەﻣــﯽ ﻋــەزرا ،ﻛەﻧﯿﺴــەی ﻣﺎرﺳــﺎوا و ﻗەدﯾﺴــە ﺗﺮازاﯾــﺎ“ ﺗﻮێﮋەرەﻛە وای ﮔﻮت. ﻣﺤەﻣەد ﺷــەھﺎب ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻣﯿﺴﺮ ﻣﺎﺳــﺘەر دەﺧﻮێﻨێﺖ، ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەو رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺑەڕێﮋەی % 70ی دەﭬەرەﻛــە ﺳــەﺧﺖ و ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿە و ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑەروﺑﻮوﻣــﯽ ھﺎوﯾﻨەی وەك ﺳــﻤﺎق ،ﻛەﻧﮕﺮ، رێﻮاس ،ﮔﯚﯾﮋ ،ﭼﻮرﯾﻦ ،ﻛﺎردی، ﻛﻮارگ و ﻟﻮش ھەﺑﻮون. ”ﺑەﭘێــﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﺳــﺎڵﯽ 1925ی دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ و
وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺑەﺳڕە ،زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑﯿﺮا ﻛەﭘــﺮا زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑﻮوە ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1931ﻣﺎﻓﯽ ﻗﺴەﻛﺮدن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە دراوە“ ﺷەھﺎب وای ﮔﻮت. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋــەوﻛﺎت ژﻣــﺎرەی زێﺒﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــەو دەﭬــەرەدا زۆر ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺧــﺎوەن ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮون ،ﺑە ﻛش ،ﮔﯚرەوی درێﮋ ،ﮔﻮﻓﻜە و ﺟەﻣەداﻧﯽ رەش، ﻟەوەﻧــﺪی ،ﺷــەڕواڵ ،دەرﭘێ، ﺷﺎﻟﻮﺷــەﭘﻚ ،دۆﺧﯿﻦ ،ﺷــﯿﺘﻚ، ﻛــﺮاس و ژێﺮﻛــﺮاس ،ﭼﯚﺧە و ﻛﻮﻻف دەﻧﺎﺳﺮاﻧەوە“. وەك ﺷــەھﺎب دەڵێ” ،ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺑەھــﯚی ﺑﻮوﻧــﯽ ﺷێﺦ ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﻻم ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻛە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺧﺎوەن ھەﯾﺒــەت و ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻮو،
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﭘﺘەو ﻟــە ﻧێﻮان زێﺒﺎری و ﺑﺎرزاﻧﯿﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮو ﺑﻮو ،ھەر ﻟەﺑەرﺋەوەش ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮو ﺑە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺑﯚ ﻋێﺮاق ،ﺷﺎرۆﻛەﻛە ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪی ﺑﻠێ ﻟــە دەﭬەری ﺑﺎرزان ﮔﻮاﺳﺘﺮاﯾەوە“. ﺗﻮێﮋەرەﻛــە رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ھﯚی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺑﯿــﺮا ﻛەﭘــﺮا دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﭘﺎﺷﺎی ﻛﯚرە و ﺋــەوان وﯾﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی داﺑــەش ﺑﻜــەن ﺑﯚ ﺋــەوەی وەك ﺑەرﺑەﺳــﺘێﻚ ﺑەراﻣﺒەر ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮودان ﺑەﻛﺎری ﺑێﻨــﻦ ،ﻟەﻻﯾەﺗﯽ ﺗﺮەوە ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن وﯾﺴــﺘﯿﺎن دەﭬــەری ﺑﺎدﯾﻨــﺎن ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو
ﻣﺤەﻣەد ﺷەھﺎب:
ﻛﯚی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا ﻛﻮرد ﺑﻮون، رێﮋەی % 95.5ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن و ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﺟﻮوﻟەﻛە ھەﺑﻮون ﻧەﻣێﻨێــﺖ ،ﺑﯿــﺮا ﻛەﭘﺮاﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗــە ﺷــﺎرۆﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑــەردەوام ﺋــﺎﮔﺎداری ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻦ و ﻟــە ﻧﺰﯾﻜــەوە ﺑﺰاﻧﻦ ﭼﯽ دەﮔﻮزەرێﺖ“. وێڕای ﺋەوەی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1942 ﻟەﺳــەر داوای ﻣﺤەﻣــەد ﺋﺎﻏﺎ زێﺒــﺎری ﯾەﻛــەم ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎرۆﻛەی ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا ﻛﺮاﯾەوە و دواﺗﺮ ﻟە ﺳﺎﻟێ 1947 ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە ﺑﯿﺮا
ﻛەﭘﺮا ﻛﺮاﯾەوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑﯿﺮا ﻛەﭘﺮا وەك ﮔﻮﻧﺪێﻜﯽ ﭘەراوێﺰﺧﺮاو ﻣﺎوەﺗەوە .وەك ﺗﻮێﮋەرەﻛە دەڵێ، ”ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﺮا ﻛەﭘــﺮا ﮔﻮﻧﺪێﻜﯽ ﭘەراوێــﺰ ﺧــﺮاوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﺧێﺰاﻧێﻜــﯽ ﺗێــﺪا ﻣﺎوەﺗــەوە، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك رێﮕەوﺑﺎن و ﺑﻨﻜــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ و ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧﯿﯿە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑﯚﭼﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜە؟ ﻟە ﻛﺘێﺒــﯽ ”دەوڵەت ﻟــە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان“ ﻛە ﺋەﺣﻤــەد زاوێﺘﯽ ﻧﻮوﺳــەر و ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻛﺎر ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012ﻟە دﯾﻤەﺷەق ﭼﺎﭘﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻛﯚﻣەڵــێ ھﯚ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﺧﺎڵﯽ ھﺎوﺷــێﻮە و ھــﺎوﻛﺎت ﺟﯿﺎوازی ﻧێﻮان ﺋەم دوو ﺷﻮێﻨە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭘێﺶ ﺋەواﻧەوە ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان زووﺗﺮ ﭘێﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ .ﻟە ﻛﺘێﺒەﻛەدا زاوێﺘﯽ ﺋەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو ،ﻟە زۆر ﺑﻨەﻣﺎی ﺑە دەوڵەﺗﺒﻮوﻧەوە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻧﺰﯾﻜﺘﺮە ،ﻛﻮرد زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧﯚی ھەﯾە ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﺗــەواوی ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﭘێﻮەی ﻟــﻜﺎوە و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﺸــﯽ ﺟﯿﺎوازە ،ﺑەم ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻟەﺑەرﺋەوەی زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﻧەﺑــﻮو ،ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی وەك زﻣﺎﻧــﯽ ﻓەرﻣﯽ ھەڵﺒﮋارد. ڕەﻧﮕە ﺧﺎڵێﻜﯽ ھەرە ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﻛە ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟێﻚ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﻜﺎﺗــەوە وەك دﻛﺘﯚر ﺣﺎزم رەﻓﺎﻋﯽ ﻧﻮوﺳەری ﻧﺎﺳﺮاوی
ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﯿﺴــڕ ”دوو ھﯚ ﺑێــﺖ“ ،رەﻓﺎﻋﯽ ھﯚﻛﺎن دەﺧﺎﺗە روو ”ھەردووﻛﯿﺎن ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ دواﺗــﺮی ﻣێﮋوودا، ﺑڕﯾــﺎری ﺷــﯚڕش و ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن دا ﺑﯚ ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮون ،دوای ﺷﯚڕﺷﯽ ﭼﯿﻦ دژی ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚڕﯾﯽ ژاﭘﯚﻧﯽ و ﻣﯿﺴــڕ دژی ﻓڕەﻧﺴــﺎ و زۆری ﺗﺮ ،ﺋەﻣــەش وای ﻛﺮدووە ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ھەردووﻛﯿﺎن دروﺳﺖ ﺑێﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﻛە دەردێﻜە ھەردوو وﺗﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﺋێﺴﺘەﯾﺸــﯽ ﭘێﻮە ﺑێﺖ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻟێﯽ دەرﺑﺎز ﻧەﺑﻮوە“. ﺋێﻤە ﻟێﺮەدا ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ﺑــﯚ ﺋــەوە ﻧﺎھێﻨﯿﻨەوە ﻛە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە، ﺋەوەﺗــﺎ زۆرێــﻚ ﻟە ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻋەرەب ﺑە ﮔﺎڵﺘەوە ﺑﺎﺳــﯽ داوای ﻛﻮرد ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛەن و دەڵێﻦ ”دەﺗﺎﻧەوێ وەك ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻮوداﻧﺘﺎن ﻟێ ﺑێﺖ ،ﺑﺒﯿﻨﻦ ﭼﯚن ﺑەدەﺳﺖ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری دەﻧﺎڵێﻨﻦ“ ،ﺋەﻣەش وەك ﺑﯿﺎﻧﻮو دەﯾﮫێﻨﻨەوە ﺗﺎ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧە ﻋەرەﺑﯿﯿە ﺑەدرۆ دروﺳﺘﻜﺮاوەﻛەﯾﺎن ﻟەت ﻧەﺑێ ﻛە ﻟە ﺑﺎﻛــﻮری ڕۆژھەﺗەﻛەی ﻛﻮرد و ﺑﺎﺷﻮوری ڕۆژﺋﺎواﻛەی ﺋەﻣﺎزﯾﻐﯽ و ﺑﺎﺷﻮورەﻛەی ﺳﯚﻣﺎڵ و ﺋەرﯾﺘﯿﺮﯾﺎ و ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻮوداﻧﯽ ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﭘێــﻮە ﻟﻜﺎوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەن. ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ،ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘە ﻛﺎراﯾە ﻛە ﭼﯚن ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﺑﺎزی و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿﺎن ﺑە ﭘﻼﻧﯽ ﺗﯚﻛﻤە داڕﺷﺖ ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎوات ،ﺋێﻤە دوای ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ﻟێﺪەﮔەڕێﯿﻦ ﺑــﯚ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑــەم ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن ھەڵﺪەﮔﺮﯾــﻦ ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ دەﻛەﯾﻨــە ﭘێــﻮەر ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن ،ﻟــە زۆر ڕووەوە ﺑﯚ دوای ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەﯾەك ﻧﺰﯾﻜﯿﻦ ،ڕەﻧﮕە ﺗﺎ ﺧﺎڵﯽ زۆر ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوی ﺋەوان ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﻛەﯾــﺎن ﺑێﺖ ،ﻻﯾەﻛﯽ ﺑــە دەرﯾﺎ ﺑەﺳــﺘﺮاوە و ﺋەوﺑەرﯾﺎن ﺋەوروﭘﺎﯾە ،ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻣﻮو ﻻﻛﺎﻧﯽ ﺑە وﺗﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﻛەر ﺗەﻧــﺮاون ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟــەڕووی
ﺧﺎﻛــەوە ،ﻟە ڕۆژھــەت و ﺑﺎﻛﻮر و ڕۆژﺋﺎوا ،ﻛــﻮردی داﮔﯿﺮﻛﺮاوی وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮن و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺷﻮورەﻛەی ھەم ﻟەڕووی ﺟﯿﯚﺳﯿﺎﺳﯽ و ھەم ﻟەڕووی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ ﻟێﻚ دوورﯾﻦ. ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻛﻮێﯿە؟ ﻛﯚﻣــﺎری ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان دەﻛەوێﺘە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﯿﺸﻮەری ﺋەﻓەرﯾﻘــﺎ و ”ﺟﻮﺑــﺎ“ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ وﺗەﻛەﯾە ،ﻟە ڕۆژھەﺗﺪا ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳــﯿﯚﭘﯿﺎ ،ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوردا ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﻛﯿﻨﯿﺎ ،ﺋﯚﮔەﻧﺪا و ﻛﯚﻧﮕﯚ ،ﻟە ڕۆژﺋﺎوادا ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﻟە ﺑﺎﻛــﻮردا ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮوداﻧﯽ داﯾﻜﺎﻧە ھﺎوﺳــﻨﻮورە. ﻟــە دوای ﺟەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــەوە ﻟەﮔــەڵ ﺳــﻮودان ﺑە ﻣﯿﺴــڕەوە ﻟﻜﺎﺑــﻮون ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1956ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــﻮودان ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەﻣﺎن ﺑﻮون ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو وﺗە و ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە دوای ﺋــەوە ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﻟە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮد )ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋەﯾﻠﻮول ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ،ﺋەﻣەش وای ﻛﺮد ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧەرﺗﻮوم ﺳﺎڵﯽ 1972ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑــﺪات و ﺣﻮﻛﻤــﯽ زاﺗﯽ ﭘێ رەوا ﺑﯿﻨﯿﻦ )دوو ﺳــﺎڵ دوای ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ 11ی ﺋﺎداری 1970ی ﻛﻮرد و ﻋێﺮاق ﺑﯚ ھەﻣﺎن ﻣەﺑەﺳﺖ(. ﺋــەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨــەی ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳﻮودان ،ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 1983 ﺑــڕی ﻛــﺮد و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺷــەڕ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدەوە و ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2005ﺑــەردەوام ﺑــﻮوە ،ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەﺳــەر ﺣﻮﻛﻤﯽ زاﺗﯽ ڕێﻚ دەﻛەوﻧەوە ،ﺋەﻣەش وا دەﻛﺎت وەك ھەرێﻤێﻜﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺳەرﺑەﺧﯚ ھﺎوﺷێﻮەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە دەرەوەی ﺧەرﺗﻮوم دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و دۆﺳــﯿەﻛەی ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑــە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎی ﺑﻨﺎﺳــێﻨێ ﺗﺎ وای ﻛﺮد دوای ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﺑە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ڕازی ﺑﻦ و ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﺋەوەﺑﻮو ﺧەڵﻚ دەﻧﮕﯽ ﺑە ”ﺑەڵێ“ دا و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﺑەم ﺋەوەی ﺟێﯽ ھەڵﻮەﺳــﺘەﯾە،
ﺷﯿﻜﺎرﯾﯽ /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت دوای ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺶ ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳەر ﺳــﻨﺪووﻗﯽ دەﻧﮕﺪان ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺷــەڕە ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن، ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺑەردەوام ﻛﺮد. ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺳــﻮودان ﻟــە 29ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەر ،ﺑە زۆرﯾﻨەی دەﻧﮓ ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان )ھەرێﻤــﯽ ﺟﻮﺑــﺎ( دا ﺑەوەی دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەﮔەڵ ﺳﻮودان ﺑﻤێﻨﻨــەوە ﯾــﺎن ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻨــەوە .ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﺑەڕێﻜﺮدﻧﯿﺎن داﻧﺎ ﻛە ﺗــﺎ ﯾﯚﻟﯿﯚ/ﺗەﻣﻮوزی 2011 ﺑﻮو ،ﻣەرﺟﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺋەوەﺑﻮو ﺷەش ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻣﺎوەﯾە ،دەﺑێ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﺑﻜﺮێ، ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﺋــەو ڕێﮕەﭘێﺪاﻧە ﻧﺎﻣێﻨێ. ﺋــەو ﻛﺎﻏــەزەی ﻟــە ﺑــەردەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳﻮودان ﺑﻮو ،دوو ژﻣــﺎرەی ﻟەﺳــەر ﺑﻮو، ژﻣــﺎرە 1واﺗە ”ڕازﯾﺒﻮون ﺑە ﻣﺎﻧەوە ﻟەﮔــەڵ ﺳــﻮودان“ ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿە ﮔﺸﺘﯿﯿەی ﻟەﺳەری واژووﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ژﻣﺎرە 2واﺗە ”ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺳــﻮودان و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ“. ھەﻧــﮕﺎوەﻛﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪ و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮا .ﺋەم ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧە ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﺑﺎی ھەﺑﻮو ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺎری
ﺳــﻮوداﻧەوە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮا و دوو ﺑﺎرەﮔﺎی ھەﺑــﻮو ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟە ﺧەرﺗﻮوم ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺳﻮودان و ﺋەوﯾﺘﺮ ﻟە ﺟﻮﺑﺎ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ،ژﻣﺎرەﯾەك ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﺎ و ﻟﯿﮋﻧــەی ﻻوەﻛﯽ ھەﺑــﻮون ﻛە ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﺑﺎرەﮔﺎﯾﺎن ھەﺑﻮو ،ﻟەڕووی داراﯾﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜەوە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗەواوی ھەﺑﻮو ،دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات ﺑەﺑێ ﭘەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ﯾﺎن دەﺳەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﺑەوﭘەڕی ﺑێﻼﯾەﻧﯽ و ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەت ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دەﻛــﺮد و ھەﻣﯿﺸــە ﭼﺎودێﺮە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎوﯾﺎن ﻟەﺳەری ﺑﻮو. ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛەدا ﺋەو ﻛەﺳــەی دەﯾەوێ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﺑﻜەن ﺑە ﻣﺎﻧەوەی ﻟەﮔەڵ ﺧەرﺗﻮوم ﯾــﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ،دەﺑــﻮو ﭼەﻧﺪ ﻣەرﺟێﻜﯽ ﺗێﺪاﺑێــﺖ ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــەوەی داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ھەردووﻛﯿﺎن ﯾــﺎن ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑە ڕەﺳەن ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﺑێــﺖ ،ﯾﺎن ﺧﯚی ﭘێــﺶ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم/ﯾەﻧﺎﯾەری 1956ﻟەو وﺗە ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﯾﺎن ﺑە ڕەﭼەڵەك ﺧەڵﻜﯽ ﺋەوێ ﺑێﺖ. ﻣەرﺟێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮو ﻟەوەی دەﺑێ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەردەوام و ﺑێ ﭘﭽڕﭘﭽڕی ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳﻮودان ژﯾﺎﺑێــﺖ ،ﯾﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟــە داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﺑەﺑێ ﭘﭽڕی ،ﭘێﺶ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم/ﯾەﻧﺎﯾــەری 1956ﻟــەوێ ژﯾﺎﺑﻦ. ﺑەم ﺋــەوە ﺑە ﻣــەرج ﻧەﮔﯿﺮاﺑﻮو ﻛە دەﺑێ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﻧــﮓ ﺑــﺪەن ،وەك ﭼــﯚن ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەر ﻛەس ﻟە ﻛﻮێ ﺑﯿﻮﯾﺴﺘﺎﯾە دەﯾﺘﻮاﻧﯽ دەﻧﮕﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات ،ﺑەم ﺋەواﻧەی ﻛە ﭘێﺶ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺳﻮودان ) (1956ﻟــەوێ ژﯾــﺎون و دواﺗــﺮ ﭼﻮوﻧەﺗە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑــﻮون ،دەﺑــﻮو ﺑﮕەڕێﻨــەوە ﺑــﯚ ﺑﺎﺷﻮور و ھەر ﻟەوێ دەﻧﮓ ﺑﺪەن. ﺋەواﻧــەی ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻮون ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﺳــﻮودان دەﻧﮓ ﺑﺪەن ،دەﺑﻮو ﺑە
ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿــﯽ ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻮودان و ڕێﻜﺨﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﻛﯚﭼﺒــەران )(IOM ﺳــﻨﺪووﻗﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﻨﺮێــﺖ و ﺋەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧەش دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ھەژﻣﺎر دەﻛﺮد. ﺋەواﻧەی ﻟە دەرەوەی ﺳــﻮوداﻧﻦ و ﺑە ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو دەﯾﺴﻠەﻣێﻨﻦ ﺑــە ڕەﭼەڵەك ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳﻮودان ﺑﻮون ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑەﺷﯽ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻟەﮔەڵ ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ،ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو وﺗﺎﻧــە ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا و ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ دەﻧﮕــەﻛﺎن ﻛــﯚ دەﻛﺮاﻧەوە. ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ،ﻛﯚﻣەڵــێ ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان ﭘێــﻚ ھێﻨﺎ ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟــە ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھەرێﻤەﻛە و ﺋﺎژاﻧﺴەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑﺎﺷﻮوری داﯾﺎﻧﻤەزراﻧﺪﺑــﻮو، ﺳــﻮودان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﺶ ﻟە ڕێﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋﺎژاﻧﺴــە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــەوە ،ﺷــﻮێﻨﯽ دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﺳــﻮوداﻧﯽ دەﭘﺎراﺳﺖ. ﯾﺎﺳﺎی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھــەر ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺳــﻮودان دەری ﻛﺮد، دەﺑﻮو ڕێﮋەی ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە % 58ﻛەﻣﺘﺮ ﻧەﺑێ ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﺋــەو ڕێﮋەﯾە ﺑﭽﻨە ﺳــەر ﺳﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان ،دوای 60 ڕۆژ ﻟــە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەوە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪرێ .ﻣەرﺟــﯽ دەﻧﮕﺪاﻧەﻛەﯾﺶ ﺑــە ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﻻﯾەك ﺑە زۆرﯾﻨەی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮو ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ،+1 % 50واﺗە ھەر ﺑﮋاردەﯾەك ﺋەو ڕێﮋەﯾە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨــێ ،دەﻧﮕﺪاﻧەﻛــە ﭘەﺳــﻨﺪ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑﯚ ﺋەﻣــەش ﻟەﻻﯾەن
ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﻟــە ڕۆژی ﻧﯚی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەم/ ﯾەﻧﺎﯾــەر ﺗﺎ دەﮔﺎﺗــە 15ی ھەﻣﺎن ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2011ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎ و ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﺎس ﻛﺮان، ﺋەﻧﺠﺎم درا و ﻟە ﺣەوﺗﯽ ﺷــﻮﺑﺎت/ ﻓێﺒﺮاﯾــەری 2011ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﺑە زۆرﯾﻨــەی % 99دەﻧﮕــەﻛﺎن ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺳﻮودان ڕاﮔەﯾەﻧﺮا، ڕێﮋەی ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺳەرووی % 90 ﺑﻮو .دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺑە ﻓەرﻣﯽ و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ،ﻟە ﻧﯚی ﺗەﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿﯚی ھەﻣﺎن ﺳﺎڵ ،واﺗە دوای ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ڕاﮔەﯾەﻧﺮا و ﺟﻮﺑﺎ ﻛﺮا ﯾــە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ و ھەردوو ﺳەرۆك ﻋﻮﻣەر ﺑەﺷــﯿﺮ ﺳەرۆﻛﯽ ﺳﻮودان و ﺳــﯿﻠﭭﺎ ﻛﯿﺮ ﺳەرۆﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان و ژﻣﺎرەﯾەك ﺳەرۆﻛﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻓەرﯾﻘﯽ و دﻧﯿﺎ ﻟە ڕێﻮڕەﺳﻤێﻜﺪا ڕاﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﭘێﺶ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺗﺎ ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەی ﺑە ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە، ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺳﻮودان دەﻧﮓ ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳﻮودان ﺑﺪات و ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەوە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑﺪرێ، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھــەوڵ و ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﮔــەورە ﻛﺮا ،ﺋــەوەش ﻧﺎﺑێ ﻟە ﯾﺎد ﺑﻜﺮێ ،ﺋەم ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ﺳــﺎڵ ﺧەﺑــﺎت و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دێﺖ ﻛە ﺑە ﺳەدان ھەزار ﺧەڵﻜﯽ ھەردوو ﻻ ﻛﻮژران و ﺳەدان ھەزار دەرﺑەدەر ﺑﻮون و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗەﻛە ﺑە ﺗەواوی ﻛەوﺗە ژێﺮ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە، ﺑەم ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻧﺎﭼﺎر ﻧەﻛــﺮد ددان ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﻗەوارەﯾەك ﺑﻨێ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻮودان ،ﺋەﮔــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻧەﺑﻮواﯾە ﻛە زۆر ﺗﯚﻛﻤە و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە دۆﺳــﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺑە ﮔﻮێﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و ﺗەواوی دﻧﯿﺎ ،ﺗﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻮوداﻧﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮد ﺑە ﺣﻮﻛﻤﯽ زاﺗــﯽ و دواﺗﺮ ﺑە ﻓﯿﺪراڵﯽ ،ﺑەم وﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻮودان ﻛە ﻣﺎﻓێﻜــﯽ ڕەوا ﺑﻮو، ﺑە ﭘێﯽ ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاوە ﺑﯚ ”ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ“ ،ﺑەوەﻧﺪە ﻧەوەﺳﺘﺎن و ھەﻣﯿﺸە ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑــەردەوام ﺑﻮو، ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆك ”ﺳﯿﻠﭭﺎ ﻛﯿﺮ“ ﺗﺎ ﺑە ﺗەواوی ﺧەرﺗﻮوم ﻧﺎﭼﺎر ﻛــﺮا ددان ﺑەو ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە و ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﺑﻨێ. ﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەك ﻛــە ﺗەواوی وت ﭘﺸﺘﯿﺎن ﭘێ ﺑەﺳﺘﺒﻮو ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ﺑە ﻛەﻧﺎری ﺋﺎراﻣﯽ ﻛە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿە ،ھﯚی ﮔەورەی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ ﻣﯿﻠــەت ،ھەوڵە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎری ﺧﯚی ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺋــەوەی وای ﻛﺮد دوای ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەﮔــەن ﺑەو ﺧەوﻧﺎﻧەی ﻛە واﯾﺎﻧﺪەزاﻧﯽ ﺋەﮔەر ﻟە ﺳﻮودان ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻨەوە ،ﭘێﯽ دەﮔەن و دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن ﺑﺎش دەﺑێ ،ﻛێﺸە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮو.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەردەم ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەرەو ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑڕﯾــﺎری ﺧەڵﻜــﯽ ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻧەوە ﻟەﺳەر ﻋێﺮاق ﯾﺎن ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺰاﻧــﺮێ .ھەﻧﺪێﻚ ﻟــەو ھەﻧﮕﺎواﻧــە ،ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑەو وﺗەی ﭘێﻮەی ﻟﻜﺎوە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯽ دەﺑێ ﺋەو ڕێﮕە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻋﻮرﻓﯽ و ﭘﻼﻧﺎﻧە ﺑﮕﯿﺮێﺘە ﺑەر ﻛە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی دﻧﯿﺎ ﻟەﺳەری ڕۆﯾﺸﺘﻮون و ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە. ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺳــێ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ھﺎوﭼــەرخ ﻟە ﺑــەردەم ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪان ﺗــﺎ ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟێ ﺑﺒﯿﻨــێ ،ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﺋەوەی ﺳــﻜﯚﺗﻠەﻧﺪاﯾە ﻛــە ﺑــە ﻣﺎﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﻨﮕﻠﺘــەرا وەك وﺗێﻜﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪڕاڵﯽ ﮔــەل دەﻧﮕﯽ ﺑﯚ دا، دووەم ﺑﺎﺷﻮوری ﺳــﻮوداﻧە ﻛە ﺑە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺳــﻮودان دەﻧﮕﯿﺎن دا و ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾەك ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺳــێﯿەﻣﯿﺶ ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﺋەﻧﺠــﺎم ﻧــەدراوە ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛەﺗەﻟﯚﻧﯿﺎﯾە ﺗﺎ ﻟە ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ﺟﯿــﺎ ﺑﺒﻨــەوە .ھەرﯾــەك ﻟەواﻧە، ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدەن ،ڕەﻧﮕــە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ﺑە ”ﺑەڵــێ“ ﺑﻮوە، ﺋــەوەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان ھﺎوﺷێﻮەﯾﯽ زۆرﺗﺮ ﺑێ ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪات.
ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان، ﻣﺎﻓﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷە دراﺑﻮو ﺑﯚ ھەر ﻻﯾەك ﻛە ﻣﺎﻧەوەﯾە ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮودان ﯾﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﺋەوەی ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە، ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ھﺎوڕاﯾﺎن ھەﺑﻮو ﻛە ﭘێﻜەوە ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﺮد و ﮔەل ﺑە ﺗەواوی ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮو ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،دواﺗﺮ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺶ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ، ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەﺳەر ھﯿﭻ ﻛﯚك ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﺑەر ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﻛﯚڵ ﻛﺮاوەﺗەوە.
15
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﻛﻮردﺳﺘــــــــ ﻟەﺑﺎرەی ﺗـــ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ و ھــﺎوﻛﺎری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑــﯚ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺗﺎ ﺑﮕەن ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ
وەرﮔێڕاﻧﯽ :ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ھەرﯾەك ﻟە ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ”ﮔﺎﻟﯿﺎ ﻟﯿﻨﺪﻧﺴﺘﺮاوس و ﺋەدرﯾﺎن ﻛﻠﯚزﯾﺖ“ ڕاﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺗێﺮوﺗەﺳــەﻟﯿﺎن ﻟــە ﮔﯚﭬــﺎری ”ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ “Strategic Assessment ﺑــو ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛــە ﮔﯚﭬﺎری ﻓەرﻣﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛەﯾە .ﺗﻮێﮋەران ﺑە وردی ﺑﺎس ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەردەﻣﯽ و ﺷــﯿﺎوﯾﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و وەك دەوڵەﺗــﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻧﺎوﭼەﻛە دەﻛەن. ﻟە ڕاﭘﯚرﺗەﻛــە ھﺎﺗﻮوە ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ 2016 ﺷــﻮﺑﺎت/ﻓێﺒﺮاﯾەری ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺧﺴــﺘە ڕوو ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا ﻛە ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن ﻣﺎﻧــﺎی وا ﻧﯿﯿــە ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ڕادەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ وﯾﺴﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑــﺪەن ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو و دۆﺧێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو دەﯾﮫێﻨﻨە دی. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛــە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2005داوە ﻛــە 99%ی ﺧەڵﻜﯽ دەﻧﮕﯿﺎن ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دا و ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ” ،ﺑﯿﺮۆﻛــەی ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻟــە 2014ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛەوﺗــەوە ﺑەرﺑﺎس ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ زۆرﯾﻨــەی ھەرە زۆری ﻛﻮردەﻛﺎن ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻧﮓ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺪەن“. وەك ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻋەزﯾﺰ ﺋﺎﻣﺎژەی داوە، ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧێﻜﯽ ﺧــﺎوەن ﺳــەروەری زۆرﯾﻨەی ڕەھــﺎی ﮔەﻟــﯽ ﻟەﮔەڵﺪاﯾــە و ﺋەﺳــﺘەﻣە ﻛﻮردێﻚ ﺑﺪۆزﯾﺘەوە ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎری ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑێــﺖ .ﻟێــﺮەوە ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺋــﺎراوە ،ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧە
ﭼﯿﻦ ﻛە ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوﯾەﺗﯿﯿە ﺑەر ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم؟ ﺑﯚﭼﯽ ﺣﺰﺑە ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎری دەﻛەن ﺑەوەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻚ ﺑﯚ ﺷەرﻋﯿەﺗﺪان ﺑەﺧﯚی ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ڕاﺳﺘﯽ ﺋەوەﯾە ﻛــە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋــﺎرەزوو و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕووﻧﯽ دەردەﻛەوێ ،ﻛە ﺳەرﺑەﺧﯚﺑﻮون و ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗە .ﮔﯚﭬﺎرەﻛە ﺋەم ﺑﯚﭼﻮوﻧەی ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻟــەو ڕاﭘﯚرﺗەدا ھــەردوو ﺗﻮێﮋەر ﺷــﺮۆﭬەی ﺟﻮوڵەی ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻛەن ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێﺮاق، ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﭘﺮﺳﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺑﺎﺳﻮﺧﻮاﺳــﯽ وەﺳــﺘﺎﻧەوە و ﺗﺮس ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردەﻛﺎن، ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑﻮوەﺗــە ﺳــەرﭼﺎوەی دوودڵﯽ زۆرﯾﻨەی ﻛﻮرد ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ،زۆرﯾﺎن ھەوڵ و ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ زۆرﯾﺎن دا ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ،ﻟەﮔەڵ ﻻوازی دەﺳــەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻟە ﺑەﻏﺪا و ڕۆڵﯽ ﺑﺎی ﻛﻮردەﻛﺎن ﻟە ﺳەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﺳەر ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ،ﻛەﭼــﯽ ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﺑﺎﺳﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﻛﺮێ ،ﺑەم وەك ﺋەوان ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﭘــێ داوە ”ﻟە ڕووی ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ،دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺳــەرﺑەﺧﯚ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺗــەواو ﻧﺰﯾﻚ ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ڕۆژﺋﺎوا دەﺑێ و ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺸﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺋەرێﻨﯽ دەﺑێﺖ“. ھــﺎوﻛﺎت ﺑــﺎس ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ داﻣــەزراوەﻛﺎن و ڕەھەﻧــﺪی ﺋﺎﺑﻮوری و وزە و دۆﺧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن و ﭘێﯿﺎن واﯾە، ”ﻟەﭘێﻨﺎو ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﯿﺎوﯾﯽ ﻗەوارەﯾــەك ﻛــە ﺑﻤێﻨﯿﺘەوە و ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑێــﺖ ،ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﺟﻤﻮﺟﯚڵــﺪان ﺑەرەو
ﺋێﺮان ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﮫێﻨﯽ دژی ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﺑﻪﻛﺎردهھێﻨێ و ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﺑﮋاردهی ﺳﻪرﺑﺎزﯾﺶ دهﻛﺎت
ھﯿﭻ وﺗێﻚ ﻛﺎرداﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪ و ﺑەھێﺰی ﻟەﺳەر ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽﺳەرﺑەﺧﯚیﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺑێ و وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ ﺑەﺷێﻮەی ﭘﻠەﺑەﻧﺪی ڕۆژ دوای ڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺋەﻣــە ﺋەﮔەر و ﻧﺎﺋەﮔەری زۆر ھەن ،ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەﯾــە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ،ﯾﺎن ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق، ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳﯽ 2017ﮔﻮﺗﯽ ،ﭼﯿﻚ و ﺳــﻠﯚﭬﺎﻛﯿﺎ و ﯾﻮﮔﺴــﻼﭬﯿﺎ ﺑــەو ڕێﮕەﯾــە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەﻣﻮوان دڵﺨﯚﺷــﻦ ،ﺋێﺴﺘەش ﺳﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚت ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەی ﺋێﻤە ھەڵﻮەﺷﺎوەﺗەوە“. ﺋــەو ﺗﻮێﮋەراﻧــە ﮔەﯾﺸــﺘﻮون ﺑــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣەی ﻛــە ”ﺋەﮔەری دەوڵەﺗــﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن زۆر ﺑەھێــﺰە و دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗەﻧﺎﻧەت ھەوڵ ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورەﯾﺶ ﺑﺪەن، ﺑەم ﺋەو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾە زۆر ﻗﻮرس دەﺑێ و ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر ﻧﺎﻛەﯾﻦ“. ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ داﻣەزراوەﻛﺎن ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە ﺋەوەی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە روو ﻛــە ﻟەﻧــﺎو ﺋەو ھەڕەﺷــە زۆراﻧەی ڕووﺑــەڕووی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑﻮوەﺗەوە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻟە ڕاﺑﺮدووﯾەﻛــﯽ درێــﮋەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ،زۆرﺑەی ھەڕەﺷە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘەش ﺑەردەواﻣــﻦ ،ﺳــﺎڵﯽ 2005 دەﺳــﺘﻮوری ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﻋێﺮاق ﻣﺎﻓــﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺑە ﻛﻮرد ﺑەﺧﺸــﯽ و ﻟە ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑــە ڕووﻧــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی داوە، داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــەﺗﯽ ﻣﻮﻣﺎرەﺳــەی ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە زۆرﺑەی ﺑﻮارەﻛﺎن ھەﯾە ،ﺗەﻧﺎﻧەت داﻧﺎﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــە و ﭘﯚﻟﯿــﺲ و
ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺧﻮێﻨﺪن و ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺳــەرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری، ﺋەو دەﺳــەﺗﺎﻧە ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ”ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠﯿﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك و ھەڵەﺑﺠە“ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دراون ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻟە ھەرێﻤەﻛە ﺟێﮕﯿﺮە و ﺳەرۆك ﻟە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮدرێ و ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﭘــێ دەدرێﺖ. ﺳــەرەڕای ﺋــەو ﺋﺎزادﯾﯿــە ﻟە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ داﻣــەزراوەﻛﺎن، ﺑــەم وەك ﮔﯚﭬﺎرەﻛــە ﺑوی ﻛﺮدووەﺗــەوە” ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺗــەواوی ﺣﺰﺑــە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑﮕەن ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻟەﺳــەر زۆرﺑەی ﭘﺮﺳەﻛﺎن ،ﺋەو ﻛﯚﺳﭙﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯿﯿەوە ﻗﯚزراوﻧەﺗــەوە و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردی ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻗﻮرﺳــە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛــﯽ ﻗﻮوڵﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﺒێ ،ﺑەھﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺧێڵەﻛﯿﯿــەﻛﺎن و ھــﺎوﻛﺎت ﻟە ڕووی زﻣﺎﻧﯿﺸــەوە ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑەﺳــەر دوو ﺑەش داﺑەش ﺑﻮوە ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺑە ﺳــﯚراﻧﯽ و ﺋەوﯾﺘﺮﯾﺸﯿﺎن ﺑە ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻗﺴە دەﻛەن ،ﺑەم ھەﻣــﻮو ﻛﻮرد ﻟە ھەردوو زاراوەﻛە دەﮔەن“. ﺋــەو ﺗﻮێــﮋەرە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯿﯿﺎﻧە دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛﺮدوەﺗــەوە ﻛــە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧە ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿــەﻛﺎن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰﯾــﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ،ھﯿــﭻ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮی دﻧﯿﺎ ڕێﮕەی ﻧەداوە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﺒێﺘــە ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ و ﺑــەردەوام ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا، ﺋەﻣــەش ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە داﻋﺶ ﻟــە 2014دەوڵەﺗــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ و
ﯾەﻛێﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﭘێــﻮە دﯾﺎرﺑﻮو، ﺳەرەڕای ﺷﻜﺴﺘەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ،ﺑەم ﺑە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﺑــەرەو ﻻوازی دەڕوات .ﺋەﻣــەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛﻮردەﻛﺎن ﻟە 2005ەوە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە. ﺋــەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﺎﻧە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧــﯚی ﻛﻮرد ﺑﻮو ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗــەﻛﺎن ھەرﯾەك ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭼﻮوﻧە ﻧــﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯿــەوە ،ﺋێﺴــﺘەش ﻛــﻮردەﻛﺎن دەﯾﺎﻧــەوێ ﺑەرەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﮕەڕێﻨەوە، ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە 1946داﻣەزرا و ﺳــﻮودی ﻟە دۆﺧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە وەرﮔﺮت و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯽ ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨــﺎ دژی ﻋێــﺮاق و ﺋێــﺮان، ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎرەﮔﺎی ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ھەوﻟێــﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺑەﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺣﺰﺑە ھــەرە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دادەﻧﺮێ .ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1975ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘێﺸــﻮوی
ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزرا، ”ﺑﺎڵﯽ ﺋێــﺮان“ی ﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻮون و ﺋێﺴــﺘەش ﻣﺎڵﺒﺎﺗــﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﯾە. ﺋــەوان دەڵێــﻦ ”ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋــەو دوو ﺣﺰﺑــە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﭘێﺸــﭭەﭼﻮوﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم دواﯾﯿﯿــە ،ھــەردووﻻ ﻟە ﻣﯿﺪﯾــﺎ و ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧەوە ﺑەردەوام ﯾەﻛﺘــﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛــەن ،ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧــەی ھــەردووﻻ ﺑﻮوە
ھﯚی دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺟﮕــە ﻟــەوەش ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ 2013ﺣﺰﺑﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﺮدە ڕﯾﺰﺑەﻧﺪی دووەﻣﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای ﭘﺎرﺗﯽ و ﭘێﺶ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛەوﺗەوە و ﺳێ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛەش 11 ﻛﻮرﺳﯿﯿﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە“. دۆﺧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەی ﻛــﻮردەﻛﺎن ،ﻟەﻧــﺎو ﺟﯿــﺎوازی و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑــﻮار و ﭘێﮕەداﯾــە ،وﺗەﻛــە ﻟە دۆﺧﯽ ﺟەﻧﮕــە ﻟــە ﻣﺎوەی 15ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑــەردەوام ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻗﻮرﺳــە ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺟێﮕﯿــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑێﺘــە دی ،ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە وای ﻛــﺮدووە ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧــﯽ داﻣــەزراوە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﭘەراوێﺰ ﺑﺨﺮێﻦ ،زۆر ﻟەو ﺑﻮاراﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑە ﺋﺎزادی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺎت، ﺗﻮوﺷﯽ ﻛﯚﺳــﭗ و ﻛێﺸە ﺑﻮوە، دەﺑﻮو ﺑﮕﺎت ﺑە ﺳــﺎزاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھەﻣﻮوان وەرﺑﮕﺮێ، ﺋەو ﻛﯚﺳﭙﺎﻧە ھەر ﺋەﻣە ﻧەﺑﻮون،
ﺑەڵﻜــﻮ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﻛــﻮردەﻛﺎن ،وای ﻛﺮد ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ دووﺑﺎرە ﭘەﯾﻜــەری داﻣەزراوەی ﺧﯚی ﻟە 2017داﺑڕﯾﮋێﺘــەوە و ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﺑﺰاﻧﺮێ ﺋﺎﺧﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻮو دەﺑێ ﻟە ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﯾﺎن ﻧــﺎ؟ .ﮔﯚﭬــﺎری ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿڵ وای ﻧﻮوﺳﯿﻮە. وزە و ﺋﺎﺑﻮوری ﺗﻮێــﮋەران ﺑە وردی ﺗﯿﺸــﻜﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳــەر ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای
ﻧەﻣﺎﻧﯽ ڕژێﻤﯽ ﺳەدام و رووﻧﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە زۆر ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وەك ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ دەرﻛــﺮد، داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت وای ﻛﺮد، ﺑﻮوژاﻧەوەی ﮔــەورە ﻟە ﺋﺎﺑﻮوری ھەرێﻤەﻛە روو ﺑــﺪا ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺧەﻣﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﯾەدەﮔــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘێﻚ وای ﻛﺮد ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەوە ﺑــﻜﺎت ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿﺎﻧە ﻧەوت دەﻓﺮۆﺷــێﺖ و ﺋێﺴﺘەش ﺑــێ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەوﺗــﯽ ﺧــﯚی دەﻓﺮۆﺷــێﺖ و ﺷەرﻋﯿەﺗﯿﺸــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺋەوان رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﻛە ”ﺋەﮔەر ھەرێﻤەﻛــە ﺑﮕﺎﺗــە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا دەﺗﻮاﻧێ ﻧەوﺗەﻛەی ﺑــە ﻧﺮﺧێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ، ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ھەرﭼەﻧــﺪە دەرﯾﺎﯾــﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺑەﺳــﺘێ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە داواﻛﺎری ھەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯿــەوە ﺑەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە دەرﯾﺎ
و ھەﻧﺎردەی ﻧــەوت زﯾﺎﺗﺮ ﺑێ ﺑﯚ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑــﯚ ﺋەوەﯾﺶ دەڵێﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە دەروازەﯾەك، ﺋەﻣەش ﺋەﮔەرێﻜــﯽ ﻛﺮاوەﯾە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا“. ﻟە ﮔﯚﭬﺎرەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ،ﻟە 2015 ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕووﺑەڕووی دۆﺧێﻜﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑﻮوەوە ﻛە ﺧــﯚی ﻟە 1.3ﻣﻠﯿﯚن ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ دەدات ،ﺋەﻣــەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ دەﺳﺘﯽ ﻛﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳەرووی
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺋێــﺮان ھێﺮش ﺑﻜﺎﺗﻪ ﺳــﻪر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕووﺑــﻪڕووی ﺋﻪﻣﻪرﯾــﻜﺎ و وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا دهﺑێﺘﻪوه دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﻛﺎرﻣەﻧﺪە ،ﺋەﻣەش ﺑــﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ھەوﺳــﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ دروﺳﺖ ﺑﺒێ، ھﯚی ﺋەو ﻛێﺸــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧە ﺑﯚ 2014دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەوﺗــﯽ ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺖ و ﺑەﻏــﺪا ﺑﻮدﺟەﻛــەی ﺑــڕی، ﺟﮕەﻟــەوەش داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ وزە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ھەوﺳﺎن ﺑﻮو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ڕێﮋەی ﻗەرزەﻛﺎﻧﯽ ،ھﺎوﻛﺎت 1.8 ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎوارە ڕووﯾــﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد و ﺷەڕی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﭘەﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ زۆری ﺧﺴﺘە ﺳەر ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ھﯿــﭻ ﻗەرزێﻚ ﻟە وﺗﺎن و ﺑﺎﻧﻜە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺑەھــﯚی ﺷــەڕی ڕاﺳﺘەوﺧﯚی ﻟەﮔەڵ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﭘﺎرەی ﺑەﺷێﻮەی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﺪان ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﺋەﻣــەش وەك ﻗەرزێﻜﯽ ﻣﺎوە درێﮋ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﻛــﺮاوە .ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ دەڵێــﻦ، ﺑەھﯚی ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧەوت و ﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟەو ﺳێﻜﺘەرەدا، ﺗەﻧﮕﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــە ھێﻨﺪە ﺑە ﻗﻮوڵﯽ دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﺗﻮێــﮋەران ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑەوە داوە ﻛــە ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﺪێ ھەوڵﯽ ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﮔەڕ ،ﺑەم ﻧەﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ژﻣﺎرەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪان ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ، ﻣﻮوﭼە ﻛــەم ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺑڕﯾﺎرە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘﻼن و ﭘﺎرەدارﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ھەرێﻢ ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨﺮێﺘەوە. ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟــەو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــەدا ﻛــە دوو ﻟێﻜﯚڵەری ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯽ ﻛﺮدووﯾﺎﻧە، ﺋــەوە دەﺧەﻧــە ڕوو ﻛــە ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼەﻧﺪان داﻣەزراوەی
ﺗەﻧﺎھﯽ ھەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎن ﻟەژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﺪاﯾــە ،ﺟﮕە ﻟە ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ھێــﺰی زێﺮەﭬﺎﻧﯽ و ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗــﻦ و دژە ﺗﯿﺮۆر ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾە ،ﺋەوەﯾﺶ ڕووﻧــە ﻛە ھەرﯾەك ﻟــە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ھێﺰﯾﺎن ھەﯾە و ﺋێﺴــﺘە ﺳەرﺟەﻣﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻛﯚ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﻟەژێﺮ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەدان. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻣــﺎدەی 121ی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚی ھەﯾە ھێﺰێﻜﯽ ھەﺑــێ ﺑەﻧﺎوی ”ھێﺰی ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ھەرێــﻢ“ ﻛــە ﺑــە ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﮔﻮﺗــﺮا ،ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەﺳــەر ﺣﺰﺑــەﻛﺎن داﺑــەش ﺑــﻮوە ﻟە زۆرﺑەی ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭼەك ھەﯾە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑەﮔﺸﺘﯽ ژﻣﺎرەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﻧێﻮان 150ﺗﺎ 200ھەزار ﺳەرﺑﺎز دەﺑــێ ،ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﭘﺎرەدار دەﻛﺮێﻦ و ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﻟەﺳەر ﺗێﭽﻮو و ﻣﻮوﭼە و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ھێــﺰە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــﺎن ھەﯾە. ﮔﯚﭬﺎرەﻛە وای ﻧﻮوﺳﯿﻮە. ﺋەوەﯾﺸــﯿﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ،ﺷــەڕی داﻋﺶ ﭼەﻧﺪان ﺧﺎڵــﯽ ﻻوازی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دەرﺧﺴــﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﭼەك و ﺟﯚراﯾەﺗﯽ ﺷەڕ و ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯿﺎن ،ﺑەم دوای ﺷــەڕەﻛە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮون ﺑە ﺧﺎوەن ﭼەﻛــﯽ ﺑەھێﺰﺗﺮ ﻛە ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎی ڕۆژھەت و ﺳﯚﭬﯿەﺗﯽ ﭘێﺸــﻮو و ﯾﻮﮔﺴﻼﭬﯿﺎ ﺑﯚی ھﺎﺗﻮوە و ﻟەﻻﯾەن ڕاھێﻨەری ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧــەوە ﻣەﺷــﻘﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێﺖ .ﺑەﮔﺸﺘﯽ دوای داﻋﺶ ﺳــﻮﭘﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھێﺰﺗﺮ و ﺗﯚﻛﻤەﺗــﺮ دەﺑێــﺖ و وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋــﺎواش ﺑــەردەوام دەﺑﻦ ﻟە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿﺎن. ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ
ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧێﻮ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ھﻪڕهﺷــﻪی زۆری ﻟﻪﺳﻪره و ﻛــﻮردهﻛﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﻪش ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮه ﭼﺎرهﺳﻪری ﺑﻜﻪن
ﺗﻮێﮋەران دەڵێﻦ ”ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﺗﯚﻛﻤــە و ﭼڕی ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ دەرەوە و ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺑەرژەوەﻧﺪی زﻟﮫێﺰان و وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ھەﯾە ،دەﺑێ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ڕێﮕﺮی ،ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن و ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺑﺪەن ،ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻛەوێﺘە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟــە ﺟەﻧﮓ و ﺷﻮێﻨێﻜﯽ زۆر ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە ﻟــەڕووی ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻜــەوە و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﮔەورەی ھەﯾە، ﺑﯚﯾە ﺳەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان و وﺗﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﻋەرەﺑﯽ وەك ﺳﻌﻮودﯾە و زﻟﮫێﺰاﻧــﯽ دﻧﯿــﺎش ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﺋێﺴــﺘە 34ﻛﻮﻧﺴﻮڵﯽ
دەردەﻛەون“. ”ﺋێﺮان ﻟەو ﻧێﻮەﻧﺪەدا دەﺗﺮﺳــێ ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑﻜەوﻧە ﺟﻮوڵــە و داوای ﻣــﺎف ﺑﻜەن و دەﺳــﺖ ﺑــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﺑﻜەﻧــەوە ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺑەردەوام ﻓﺸﺎر دەﺧﺎﺗە ﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻛﭙﻜﺮدﻧﯽ دەﻧﮕــﯽ ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ،ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەری 2016 ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺑﺎرەﮔﺎی ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺣﺰﺑﺎﻧــە ﺋەﻧﺠﺎم دا .ﺟﮕــە ﻟەواﻧــەش ،ﺋێــﺮان ﺗﺮﺳــێﻜﯽ ﮔەورەﺗــﺮی ھەﯾــە ﺋەوﯾــﺶ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ وﺗەﻛەﯾەﺗــﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺳﻌﻮودﯾەوە ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋێﺮان داواﯾﺎن ﻛﺮد
و دۆﺳــﺘێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﺋەﮔەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا دەﺑێﺘــە ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا، ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ڕووﺳــﯿﺎ ﻟەﺳــەر ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎڵﯚز و ﻧﺎڕووﻧە و ﺋەوەی ڕوون ﺑێ ﺋەوەﯾە ﻣﯚﺳﻜﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﻏــﺪا ڕەزاﻣەﻧﺪ ﺑێ و ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺑێ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑێﺖ“. ھەر ﺋــەو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ دەﮔﻮازێﺘــەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﯾەﻛەم ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەو دەوڵەﺗە ﻛﻮردﯾﯿە، ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ دەﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە دەﺑێﺘە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟە ﺗەواوی ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑﯚﯾە
وﺗﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ھەن، ﻛە زۆرﺑەﯾــﺎن ﻧﻮێﻨەری وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ و ﺧﺎوەن ﭘێﮕەی دﻧﯿﺎن“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣــەی ﺋەو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــە ﭘێﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ھەرێﻤﯿﯿــەﻛﺎن، ”ھێــﺰە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻗﯚﺳــﺘﻮوەﺗەوە، ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧــەوە ﺑــە ﭼڕی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛــﺮێ و ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ڕێــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەھێﺰی ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﻨﯿــﺎت ﻧﺎوە، ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟەم ﺳــﺎﻧەی ڕاﺑﺮدوو ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆك و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮرد ﮔــﯚڕاوە ،ﺋەوان ﺋێﺴﺘە دژی ﭘەﻛەﻛەن ﻧەك ﻛﻮرد، ﺋەﻧﻜەرە ﻟە 2010ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەی ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﻛــﺮدەوە و ﺑڕﯾﺎرە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺋەﻧﻜەرە ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﻟە 25ﺷﻮﺑﺎت/ ﻓێﺒﺮاﯾەری 2017ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﯚڵﯽ ﻛﺮد، ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧە ﺑە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧەوە دەﺷــەﻛﺎﯾەوە، ﻟەﻻﯾــەن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ھەوﻟێــﺮەوە زﯾﻨﺪووﯾەﺗﯿــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﻜەرەﺷــەوە ﮔﺮﻧﮓ
ﺳــﻌﻮودﯾە ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەی ﺧﯚی ﻟە ھەوﻟێﺮ داﺑﺨــﺎت ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﯚﯾــﺎن دوو ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەﯾﺎن ﻟە ھەوﻟێــﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾــە“، ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە وای راﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوەﯾــﺶ دەدا ﻛــە ﺋێﺮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن ھەﺳــﺖ ﺑــەوە دەﻛــەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻣــﺎوە و ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺗﻮرﻛــەﻛﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﺮان ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮدووە ،ﺋەﻣە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوەی دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﺋەﮔەر ﺋێﺮان ھەر ﻧەﺗﻮاﻧێ ڕێ ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﺮێ ،دواﺟﺎر ھێﺰی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ دژی ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﮔەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ. ﺋــەو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﮔﯚﭬــﺎری ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛــەدا ﺑو ﻛﺮاوەﺗەوە ،درﻛﯽ ﺑەوە ﻛﺮدووە ﻛــە ”ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟــە 2003دژی ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻛــﻮرد ﺑــﻮو ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺑەم دواﺗــﺮ دەﻧﮕەﻛﺎن ﻟە واﺷﻨﺘﻦ ﺑەرز ﺑﻮوﻧەوە و داوای دووﺑــﺎرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن دەﻛﺮد ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﻋێﺮاق ،ﺋێﺴــﺘە دەڵێﻦ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی دەﺑێﺘە ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ
ﺋەﻣــە ﺑــە ﺗــەواوی ڕووﻧە ﻛە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﺑــە ﺗــەواوی و ﺑێ دوودڵﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەو دەوڵەﺗە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾە دەﺑێ ﻛە ﻛﻮردەﻛﺎن داﯾﺪەﻣەزرێﻨــﻦ .ﺑﯚﯾە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮان/ﯾﯚﻧﯿﯚی 2014ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﺑﻨﯿﺎﻣﯿﻦ ﻧﺎﺗﺎﻧﯿﺎھﯚ ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ وﺗەﻛــەی ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﻛــﻮری ﻋێــﺮاق ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەوان ﺷﺎﯾﺴﺘەی ﺋەوەن ﺑﺒــﻦ ﺑــە دەوڵەت ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻣﺎﻧﮕﺪا ﺳەرۆك ﺷــﯿﻤﯚن ﭘێﺮﯾﺰ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە و داوای ﻟــێ ﻛــﺮد ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت، زۆر ﻟــە ڕاﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛڕﯾﺎری ﺳەرەﻛﯽ و ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠە ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم/ﯾەﻧﺎﯾــەری 2016ش وەزﯾﺮی دادی ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ”ﺋﯿﻠﯿﯚت ﺷﺎﻛﯿﺪ“ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛــﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەوەﯾە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ﺑﮕەن ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ھﺎوﺑەﺷﯽ ﮔەﻟﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﻦ. ﺷــەڕی داﻋــﺶ وای ﻛــﺮد ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﮔەورەﯾﺎن ﭘێ ﺑــﺪرێ و دداﻧﯿﺎن
ﭘێــﺪا ﺑﻨﺮێ ،ﺑــە ﺗەواوﯾﺶ ڕای ﮔﺸــﺘﯽ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە و ھەﻣﻮوان ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛەن .دوای ھﺎﺗﻨﯽ ﺗﺮەﻣﭗ ﺑــﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﻟە زۆر ﺷــﻮێﻨﺪا ﺑــە ڕووﻧﯽ ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﺋــەو ﺑەردەواﻣﯽ ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺟێﮕﯿــﺮی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻧــﺎدات و ﺑــە دوای ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەﮔەڕێﺖ. ﺑەرەﻧﺠﺎم وەك ﺋــەو دۆﺧــەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾــە ﻟــە زۆر وﺗــﯽ ﻧــﻮێ، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ڕەزاﻣەﻧﺪی ھێﺰەﻛﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﯚ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺑەم ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧﯿﺸﯽ وەك دەوڵەﺗێﻚ دوور ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑﻮێﺮ و ﺑەھێﺰ ھەﯾە ﺗﺎ ﭘﺮﺳەﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھەرێﻤەﻛە ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە ،ﺋەو دەوڵەﺗــە ﻧﻮێﯿەی ﻛــﻮردەﻛﺎن دەﺑێﺘە دروﺳــﺘﻜەری ﺑڕﯾﺎر و ﻟە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دەﺑێ ﺗﺎ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێ ،ﺋەوەی ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ڕووﻧە ،ھﯿﭻ وﺗێﻚ ﻛﺎرداﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪ و ﺑەھێﺰی ﻟەﺳەر ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺑێ و وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ ﺑەﺷــێﻮەی ﭘﻠەﺑەﻧﺪی ڕۆژ دوای ڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن .ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە ﺑەم ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﮔەﯾﺸﺘﻮوە. رووﻧــﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە داﺑەﺷﺒﻮوﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛێﺸە دوورﻣەوداﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﮔﺮﻓﺘێﻜﯽ ﻗﻮرﺳە ،زۆرن ﺋەواﻧەی دەﺗﺮﺳــﻦ دوای ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ ھەڕەﺷــە و ﺑﺮﺳﯿەﺗﯽ ﺑــﻦ ،ﺑەم ﺋــەوەش ڕوو ﺑﺪات، ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ دەﺧﺎﯾەﻧێﺖ، ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎﺑەت ﻟێﺮەدا ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەوە و ڕێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺧەرﯾﻜــﻦ و ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿــﺎن ﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ،ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﻛﺮاوەﯾە ﻛە ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە دەوڵەت ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﮔﺮﺗﻨەﺑەری ﻛﺎری ڕژدە ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯿــﺶ ﻟەوەدا ﻧﯿﯿە ﻛــە دوای ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ــــــــــﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ... ـــــﻮاﻧﺎ و ﺷﯿﺎوی ﺑە دەوڵەﺗﺒﻮون
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ:
17
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕووﺑەڕووی ﻛێﺸەی ﺋﺎﺑﻮوری دەﺑﻨەوە ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﺗێﯿــﺪان ،ﺑەم ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑــﻮون، دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑەﺳەر ﺋەو ﻛێﺸــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧــەدا زاڵ ﺑﻦ. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە وای ﻧﻮوﺳﯿﻮە. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،دەﺗﻮاﻧﻦ دراوی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎپ ﺑﻜەن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دراو ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا دەﺑــێ، دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و وﺗــﺎن ﻗــەرزی ﻣــﺎوە درێﮋ وەرﺑﮕــﺮن ،ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﻛــە ڕووﻧە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ و ھــﺎوﻛﺎری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﯚ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺗﺎ ﺑﮕەن ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ، ھەرﯾەك ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﮔڵﯚﭘــﯽ ﺳــەوز ﺑﯚ ﻛﻮردەﻛﺎن ھەڵﻨﺎﻛەن ،ﺑەم ﻧﺎﺑﻨە ھەڕەﺷە و ﮔڵﯚﭘﯽ ﺳﻮورﯾﺸﯽ ﺑﯚ ھەڵﻨﺎﻛــەن ،ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﺑەھێﺰە ﺋێﺮان ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎرێﻜﯽ ﺑەھێﺰی دژە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێ ھێﺮش ﺑﻜﺎﺗە ﺳەر ﺋەو وﺗە ،ڕووﺑەڕووی ﻛێﺸــە و ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔــەورە دەﺑێﺘەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺗەﻧﯿﺎ ڕێﮕــە ﺑﯚ ڕێﮕﺮی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺋێﺮاﻧــە ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﺎرﻛﺮدﻧــە ﻟەﮔەڵﯿــﺪا ﺑــە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﮫێﻨﯽ و ھەواڵﮕﺮﯾﯽ ﺑﯚ ڕێﮕــﺮی ﻟــە ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ“. ”ﺑە ﮔﺸﺘﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ زۆر ﻛێﺸــە و ﺋﺎﺳﺘەﻧﮓ دەﺑێﺘــەوە ،ﺑــﯚ ھێــﺮش و ھەڕەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺑــە ﺗەواوی ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺑەﺳــﺘێ ﻛــە وەﻣﯽ ﺗــﺎران دەدەﻧــەوە ،ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺗەرازووی ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻻر دەﺑێﺘەوە“ .ﺋەﻣە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﯚﺗــﺎی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی دوو ﻟێﻜﯚڵەرە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯿﯿەﻛەﯾە. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ http://www.inss.org.il/wpcontent/uploads/2017/05/ An-Independent-IraqiKurdistan.pdf
ﺳــﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردهﻛﺎن وا دهﻛﺎت دراو و ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ داراﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھﻪﺑــێ ،ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ﺗﻪﻧﮕﮋه داراﯾﯿﯿﻪﻛﺎن ڕزﮔﺎرﯾﺎن دهﻛﺎت
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﺋﺎدار ﺗﻮﻧﮓ:
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
ﺑﻮون ﺑە ﺷێﻮەﻛﺎر ھەﺳﺖ و ڕۆﺣێﻜﯽ ھﻮﻧەری دەوێﺖ
وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﺷــێﻮەﻛﺎر ﺋﺎدار ﻣﻮﺳــڵﯿﺢ ﺋەﺣﻤــەد ﻧﺎﺳــﺮاو ﺑە ”ﺋﺎدار ﺗﻮﻧﮓ“ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1998ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺑەر ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛەی ﺑەھﯚی ﺷەڕی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋﺎوارەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﻦ. ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔــەڵ ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻟــە ﻛەﻣﭙــﯽ ﻣەﺧﻤﻮور ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ .ﺋەم ﻛﭽــە ﮔەﻧﺠە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺟﻮان و ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەت و ھﺎوﺑەﺷە، ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷە“دا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳﯿﺎر دەداﺗەوە. وەك ﺳەرەﺗﺎﯾەك ﭘێﻨﺎﺳەﯾەﻛﯽ ﺧﯚت ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەران ﺑﻜەﯾﺖ؟ ﺋــﺎدار ﺗﻮﻧــﮓ ،ﺳــﺎڵﯽ 1998ﻟە ﺷــێﺨﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑــﻮوم ،ﺑەم
ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺑەر ﻟــە داﯾﻜﺒﻮوﻧﻢ، واﺗﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1994ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛەم ﺑەھﯚی ﺷەڕی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋﺎوارەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮون، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوﻛﺎت ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەوڵەت داوای ﻛــﺮد ﺧەڵﻜەﻛە ﺑەھﯚی ﺷەڕەوە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﭼﯚڵ ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾــە ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛەم ﺋﺎوارەی ﺑﺎﺷــﻮور ﺑﻮون ،ھەروەھﺎ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ و ﻧﺎوەﻧﺪی و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﻢ ﻟە ﻣەﺧﻤــﻮور ﺗەواو ﻛــﺮدووە، ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﯾەﻛەﻣــﻢ ﻟە ﻛﯚﻟێﮋی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دداﻧﺴﺎزی ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ. ﻟە ﻛەﯾەوە دەﺳــﺘﺖ ﺑە ﺗﺎﺑﻠﯚ ﻧەﺧﺸﺎﻧﺪن ﻛﺮدووە؟ ھەر ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑەھﯚی ﺣەز و ﺧﻮﻟﯿﺎم ﺑﯚ ھﻮﻧەری وێﻨەﻛێﺸﺎن ،دەﺳﺘﻢ ﺑەو ھﻮﻧەرە ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﻟە ﺳﺎڵﯽ – 2007 2008ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﭘﯚﻟﯽ دووەﻣﯽ
ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﺑﻮوم ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﻢ ﻧﺎﺳﯽ ﺑە ﻧﺎوی ”ﺟەﻧﮕﯿﺰ“ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــەﻧﺘەرێﻜە ﻟــە ﻣەﺧﻤــﻮور، ﺋەوﻛﺎت ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ﺑﻮو ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ھەروەھﺎ ﺋەو ﺳەﻧﺘەرەی ﻣﻦ ﺧــﯚم ﺗێﯿﺪا ﭘــێ ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 60ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ھەﯾە ،ﻣﻨﯿﺶ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007وە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەو ﺳەﻧﺘەرە ﻛﺎر دەﻛەم و ﺧﯚم ﻓێﺮی ھﻮﻧەری وێﻨەﻛێﺸﺎن ﻛﺮدووە. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺖ ﻛﺮدووەﺗەوە؟ ﺧﺎوەﻧﯽ دوو ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻢ، ﺳــﺎڵﯽ 2015ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻢ ﻟە ﺷﺎری ﺋﺎﻣەدی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدەوە ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚم ،ﺳﺎڵﯽ 2016ﺑە ﺳﭙﯚﻧﺴەری ھﺎوﻛﺎر ﮔﺮووپ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮم ﻟــە ﮔەﻟەرﯾﯽ ﺷــﺎﻧەدەر ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺮدەوە ،ھەروەھﺎ ﺳﺎڵﯽ 2010 – 2009ﺑەﺷﺪاری ﭼەﻧﺪان
ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ھﺎوﺑەﺷــﻢ ﻛﺮدووە ﻟە ﻓڕەﻧﺴــﺎ و وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ، ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯿﺸــﻢ ﻓﺮۆﺷﺮاون ﻟــە دەرەوەی وت ،ﺑــەم ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەی ﻟە ڕێــﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﻤەوە دەﺳــﺘﻢ ﻛەوﺗﻮون ،ﻛﺮدووﻣﻦ ﺑە
ﺑﻜەﻣەوە. چ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەك ﻟــە ﻧێﻮان ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚت و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ دەﺑﯿﻨﯽ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﯚت ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻧﯿﺖ؟ ڕاﺳﺘە ﻣﻦ ﻟە ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎرﯾﺪا
ﺋەواﻧــەی ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ ﻧﯿﻦ، ﺑەﮔﻮێﺮەی ھەﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ڕەﻧﮓ دەدەﻧە ﺗﺎﺑﻠﯚ دﯾﺎری ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ھﺎوﻛﺎری ﺋەو ﺳــەﻧﺘەرەی ﻣﻨﯽ وەك ﺷێﻮەﻛﺎر ﭘــێ ﮔەﯾﺎﻧــﺪ .ﺳــﺎڵﯽ 2010ﻟە ﻓڕەﻧﺴــﺎ ﺑەﺷــﺪاری ﭘێﺸﺒڕﻛێﯽ ”ﺟﻮاﻧێﻦ ﻛﻮرد“م ﻛــﺮد و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﻢ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ، ﺑەﻧﯿﺎزم ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳﻮﯾﺴﺮا
ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ ﻧﯿــﻢ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺳەﻧﺘەری ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺧﯚم ﻓێﺮی ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻛﺮدووە، ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻟــە ﻧێــﻮان ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚم و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﺎﺑﯿﻨــﻢ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــە ﺋەوەﯾــە ﺋەواﻧەی ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەﮔﻮێــﺮەی
ﺟﺎﻧێ ﺣەﯾﺮان :ﺑﺎﺑﯿﻠﯚن ﺑەﻧﺎوی ھﻮﻧەرەوە ﭘﺎرە ﺑە ﻓﯿڕۆ دەدات
19ﺳﺎڵە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ دەژﯾﻢ
وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺟﺎﻧێ ﺣەﯾﺮان ﻟە داﯾﻜﺒــﻮوی ﺳــﺎڵﯽ 1979ی ﺷــﺎری ﺋﺎﻣەد .ﺑەھﯚی ﮔﻮﺷــﺎر و ھەڕەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﭘەﻧﺎھەﻧﺪەی رووﺳــﯿﺎ ﺑﻮوە و ﻟەوێﻮە ﺳــﺘﺮان دەﭼڕێﺖ. ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷــە“دا ﺟﺎﻧێ وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳﯿﺎر دەداﺗەوە و ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗــە ﺳــەر ﺑﻮارە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛەی ﺧﯚی.
ﻧــﺎوی راﺳــﺘﯿﻨەی ﺧــﯚت ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ،ﯾﺎن ﺑﯚﭼﯽ ﺟﺎﻧێ ﻧﺎزﻧﺎوی ”ﺣەﯾــﺮان و دەﻧﮕﯽ ﭼﯿﺎﯾﯽ“ ﭘێ دەﮔﻮﺗﺮێ؟ ﺑــە داوای ﻟێﺒﻮوردﻧــەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻧﺎوی ﺗەواوی ﺧﯚم ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜەم ﻟەﺑەر ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﺑەم ﺑە ”ﺟﺎﻧــێ ﺣەﯾــﺮان“ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻢ دەرﻛﺮدووە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧەﻧﻜﻢ ﺣەﯾﺮاﻧﺒێــﮋ ﺑﻮوە ،ھەر ﺋەوﯾﺶ ﺑە ”ﺟﺎﻧێ ﺣەﯾﺮان“ ﺑﺎﻧﮕﯽ دەﻛﺮدم، ﺑﯚﯾە ”ﺣەﯾﺮان“ ﺑﻮوە ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﻣﻦ ،ھەروەھﺎ ﻣــﻦ ﺑەﺧﯚم ﻧﺎڵێﻢ دەﻧﮕــﯽ ﭼﯿﺎﯾﯽ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ھﻮﻧەری ﻟە ﻣﻦ ﮔەورەﺗﺮ ﺋەو ﻧﺎﺳــﻨﺎوەﯾﺎن ﻟە ﻣﻦ ﻧﺎوە ﭼﻮﻧﻜە ﺳﺘﺎﯾﻠﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﭼﯿﺎﯾﯿﻦ.
ھــﯚی دوورﻛەوﺗﻨەوەﺗﺎن ﻟە وت ﭼﯿﯿە؟ ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دوور ﻛەوﺗﻤــەوە ،ﻣــﻦ ﮔﯚراﻧﯿــﻢ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﺑە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی دەﮔﻮت ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەوە ڕازی ﻧەﺑﻮو ،ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ڕێﮕﺮی ﻟێ دەﻛــﺮدم ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ ﺋەﮔەر ﺋﺎی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﺳەرﺷﺎﻧﻢ ﻧەﺑێﺖ، ﺟﺎرێﻚ ﻟــە ﺋﺎھەﻧﮕێﻜﺪا ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺳﺘﺒەﺳــەر ﻛﺮام و ﺳﺎڵێﻚ و ﻧﯚ ﻣﺎﻧﮓ ﻛەوﺗﻤە زﯾﻨﺪاﻧەوە و ڕۆژاﻧە ﻟەﺗێﻚ ﺳــەﻣﻮوﻧﯿﺎن ﭘــێ دەدام، ﺋــەوە وای ﻛﺮد وت ﺟێ ﺑێڵﻢ و ﻟە ڕووﺳﯿﺎ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﺒﻢ ،ﺑەم ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە زۆرﺑەی ﻛﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻢ و ھﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﻛــەم ﻟــە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ڕووﺳــﯿﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ڕووﺳﯿﺎ ﻣﺎرﻛێﺘێﻜﯽ ﮔەورەی ﭼﺎوﯾﻠﻜەم ھەﯾە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﻢ ﻟەﺳەر داﻧﺎوە. ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﻛێ دەژﯾﺖ؟
ﺑەﺗەﻧﯿﺎ دەژﯾﻢ و ﻣﺎوەی 19ﺳﺎڵە ﻟە ھﺎوژﯾﻨەﻛــەم ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻣەﺗەوە، ﻛﭽێﻜﻢ ھەﯾە ﺑە ﻧﺎوی ”دﯾﻼن“، ﻛﭽەﻛەم ﺋێﺴﺘە ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳﺎڵە و ﺋەﻣﺎﻧەﺗﯽ ﺧﻮﺷﻜەﻛەم ﻛﺮدووە ﻟە ﺷﺎری ﻛﯚڵﻦ ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەژﯾﻦ. ﺋەﮔەر ﺋێﺴﺘە ﻛەﺳێﻚ داوات ﻟێ ﺑﻜﺎت ،ﺋﺎﻣــﺎدەی ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳەری ﭘێﻚ ﺑێﻨﯿﺘەوە؟ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﯿﺮم ﻟەوە ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﭽﻤە ﻧﺎو ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺗﺮ و دووﺑﺎرە دەﺳﺖ ﺑە ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜەﻣەوە، ﺑەم ﺑﯚ داھﺎﺗــﻮو ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯚن و ﭼﯽ دەﺑێﺖ ،ﺋــەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻗﺴﻤەت و ﻧﺴﯿﺒەوەﯾە. ﺑﯚﭼﯽ زۆرﺑــەی ﻛﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ؟ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎزادی دەﻛــەم ،ﻛﺎﺗێــﻚ دەﮔەڕێﻤەوە ﺑﺎﺷﻮور ھەوای ﭘﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋﺎزادی و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەڵﺪەﻣﮋم، ﻣــﻦ زۆرﺑــەی ﺟــﺎر ﺋﺎھەﻧﮓ و ﻛﯚﻧﺴێﺮت ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ﺳﺎز دەﻛەم
دەﻣەوێﺖ ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﺧﯚم ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە دژی دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺑﮕەﯾەﻧﻢ
و ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و ھەوﻟێﺮم زۆر ﺧﯚش دەوێــﺖ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺷــەواﻧﯽ ڕەﻣەزاﻧــﯽ ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﻣێﻨﻤەوە و زۆرﺑەی ﺷــەوان ﺑــە ﺋﺎھەﻧﮓ و ﮔﯚراﻧﯽ ﻛەﺷــێﻜﯽ ﺧﯚش و ﺋﺎرام ﺑﯚ ھەواداراﻧﻢ دروﺳﺖ دەﻛەم ،ﺑﯚ ڕەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﺑــﻢ و ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﻮێــﻢ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەم و ﻛﯚﻧﺴێﺮﺗﯽ؟ ﺧﺎوەﻧــﯽ 13ﺑەرھەﻣﻢ14 ،ﻣﯿﻦ ﮔﯚراﻧﯿﺸــﻢ ﺑﯚ ﺟەژﻧﯽ ڕەﻣەزان ﺑو دەﺑێﺘەوە ،ﺑەم ﻛﯚﻧﺴــێﺮت و ﺋﺎھەﻧﮕﻢ زۆر ﻛﺮدووە ،ﻟەواﻧەﯾە ﻛﯚﻧﺴێﺮت و ﺋﺎھەﻧﮕەﻛﺎﻧﻢ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜەی 500ﺑﻦ ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻧﺴــێﺮت و ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺧێﺰاﻧﯽ و ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺑﻮوك و زاوام ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە، ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻧﺴــێﺮﺗﻢ ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋەﻧﺠﺎم داوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﻧﺎو دڵﯽ ﻣﻨﺪاﯾە. ﺋەﮔــەر ﻟە ﺋﺎﻣــەد داوات ﻟێ ﺑﻜەن ﺗﯚ ﺋﺎﻣﺎدەی ﻟەوێ ﺋﺎھەﻧﮓ ﺳﺎز ﺑﻜەی؟ ﺑەڵێ ﺋﺎﻣﺎدەم ،ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﭼەﻧﺪان ﺋﺎھەﻧﮕﻢ ﻟە ﺋﺎﻣەد ﺳــﺎز ﻛﺮدووە،
ﺧﯚم ﻛﭽﯽ ﺋەو ﺷﺎرەم و ﻟەوێ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوم ،ﺋەﮔەر ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﻣەد داوا ﺑﻜەن و ﻧەﻛەن ،ﻣﻦ ﺋﺎﻣﺎدەم ﺑەﺧــﯚم و ﻣﺎﯾﻜﺮۆﻓﯚﻧەﻛەم ﺑﭽﻢ ﺋﺎھەﻧﮓ ﺑﻜەم. ﺑﯚﭼﯽ زۆرﺑەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﻦ؟ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺳــﺘەﻣﯽ زۆرم ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﺑﯚﯾــە دەﻣەوێﺖ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺧﯚم ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە دژی دەوڵەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺑﮕەﯾەﻧﻢ و ﺑەردەوام دەﺑﻢ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دژی ﺋەوان. ﻗﺴەت ﭼﯿﯿە ﻟەﺳەر ھﻮﻧەری ﺋێﺴﺘەی ﻛﻮردی؟ دوا ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻣﻦ ﺋەوەﯾە ﺑە داﺧەوە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﺎﺑﯿﻠﯚن ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻧــﺎوی ﺧﺰﻣەﺗﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردﯾﯿــەوە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﻛﭽﯽ ﻋەرەب و ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺧــەرج دەﻛﺎت ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺋﺎوڕ ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻛﻮرد ﺑﺪاﺗەوە ،ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﮔﺮﻧﮕﯽ زۆر ﺑــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﭽێﻜــﯽ ﻛﻮرد دەدات ،ﺑــەو ﻧﺎوەی ﻛــە ﺋەﻣﺎﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﭘڕۆﻓﯿﺸﺸــﻨﺎڵﯽ ﻛﻮردن ،ﺑــەم ﻣﺨﺎﺑــﻦ ﺋەواﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻧﯿــﻦ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ھﻮﻧەری ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﺷێﻮاﻧﺪووە.
ھەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ڕەﻧــﮓ دەدەﻧە ﺗﺎﺑﻠﯚ ،واﺗﺎ ھــەر ﻓڵﭽەﯾەك ﻛە ﻟە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﺎن دەدەن ،ھەﺳــﺘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺗێﺪا ھەﯾە. ﺋەواﻧەی دەﺑﻦ ﺑە ﺷــێﻮەﻛﺎر ﻣەرﺟە ﻟە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــە و ﻛﯚﻟێﮋی ھﻮﻧەر ﺑﺨﻮێﻨﻦ؟ ھەﻣــﻮو ﻛەس دەﺗﻮاﻧــێ ﺑﭽێﺘە زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻓێﺮی ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﺑﺒێــﺖ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ھەﺳــﺖ و ڕۆﺣێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ﺷێﻮەﻛﺎرێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو، ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﺋەواﻧــەی ﺋــەو ھەﺳﺖ و ڕۆﺣەﯾﺎن ﺗێﺪاﯾە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑﭽﻨە زاﻧﻜﯚ ﯾﺎن ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺶ ،دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﺒﻨــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻟە ﺑﻮاری ﺷێﻮەﻛﺎرﯾﺪا. ﻗەڵەﻣﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑەﻛﺎر دێﻨﯽ ﺑﯚ ﻛێﺸﺎن ،ﺑﯚ؟ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﭘێﻨﻮوﺳﯽ دار ،ھەروەھﺎ
رەﻧﮕﯽ ﺋﺎوی )ﭘﺎﺳــﺘێﻞ( و ڕەﻧﮕﯽ ﻧەﻓﺘــﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﻢ دەﻛێﺸــﻢ ،ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗــﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﺑە ﺷــەﻓﺮە ﻛﺎرم ﻛــﺮدووە ،ھــﺎوﻛﺎت زۆر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــﻮرﯾﺎﻟﯿﺰم دەدەم ،ﺋەو ﺷــێﻮازە وەك ﺋەوەﯾە ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەﯾﺮی ﺋەو ﺟﯚرە ﺗﺎﺑﻠﯚﯾە دەﻛــەی ،وێﻨەﻛە دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە و ﭼەﻧﺪان ﻣﺎﻧﺎی ﺟﯿــﺎوازی ﺗﯿﺎدا ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ. ﻟە ڕێﯽ ھﻮﻧەرەﻛەﺗەوە ھەﺳﺖ ﺑەوە دەﻛــﺮێ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ژن دەﻛەی؟ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧــﻢ ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﻣــە ،واﺗﺎ ژن و ھﻮﻧەر ﯾﺎن ژن و ﻣﻮزﯾﻚ ،ژن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘێﻨﺎﺳە ھەﯾە ،ﻣﻨﯿﺶ وﯾﺴﺘﻢ ﻟە ڕێــﯽ ھﻮﻧــەر و ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﻤەوە ﭘێﻨﺎﺳــەی ژن ﺑﻜەم ،دەﻣەوێﺖ ژﻧﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛــەم ﺋﺎزاد ﺑﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ژن ﺋــﺎزاد ﻧەﺑێﺖ، ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋﺎزاد ﻧﺎﺑێﺖ.
ﺣﻮﺳێﻦ ﺋەﺑﻮ ﺷﻮارب :ﻟە ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟەوە ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﺋەﺑﻮ ﺷﻮارﺑﻢ وەرﮔﺮﺗﻮوە
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺳﻤێڵﻢ 180ﺳﻢ درێﮋە و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﯾەﻛەﻣﻢ
ﺑﯚﭼﯽ ﺳــﻤێڵﺖ ﻧەﺗﺎﺷﯿﻮە و ھﯚی ھێﺸﺘﻨەوەی ﭼﯿﯿە؟ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﮔەﻧﺠێﺘﯿﺪا ﺑەر ﻟەوەی
دەرﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردەواری و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺑﻮوم، ﺧﻮای ﮔــەورە ﺋــەو ﺑەھﺮەی ﭘێ ﺑەﺧﺸــﯿﻮم ﮔﺸــﺖ ﺋەو دەرﻣﺎن و ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿﺎﻧەی ﺑﯚ ﺧەڵﻚ دەﻛەم، ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﯚ ﺧﯚم ﺑــەﻛﺎرم ھێﻨﺎوە، ﻟە ﺳــﻮود زﯾﺎﺗﺮ زﯾﺎﻧــﯽ ﻧﯿﯿە ھﯿﭻ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە
و ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە ،دەﺗﻮاﻧﻢ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەو ﻛەﺳە ﺑﻜەم ﻛە ﻣﺎر ﯾﺎ دووﭘﺸﻚ ﭘێﻮەی داون ،ھەروەھﺎ ﭼﺎرەﺳەری ﻛﻮﻟﻚ و ﺑﯿﺮۆ و ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﺎﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﮔەدە دەﻛەم ،ھﺎوﻛﺎت ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــەی ﻛــە ﺑەھــﯚی ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی ﻣەﻣــﻚ ﺋەﮔەری ﺑڕﯾﻨــەوەی ﻣەﻣﻜﯿــﺎن ھەﯾــە،
ﭘﺸــﺖ ﺑەﺧﻮا دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑە دەرﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺎن ﺑﻜەم ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ھﯿــﭻ ﭘﺎرەﯾەك ﻟە ﻧەﺧﯚش و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە وەرﻧﺎﮔﺮم ﻛە ﺳــەرداﻧﻢ دەﻛــەن و ﺗەﺣەدا دەﻛەم ﻛەﺳێﻚ ﺑڵێﺖ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن ﺣﻮﺳــێﻦ ﺋەﺑﻮ ﺷﻮارب ﭘﺎرەﯾەی ﻟە ﻣﻦ وەرﮔﺮﺗﻮوە.
ﻟە ڕەﻣەزاﻧﺪا ﺑﯿﻨەری ﻛﻮرد ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ڕوو ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت
ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەك ﺑەرھەﻣﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟەم ﻣﺎﻧﮕەدا ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺑﯿﻨەری ﺑﻜەن وﺷە /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕەﻣــەزان ﻟــەو وﺗﺎﻧەی زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﻦ ،ڕەوﺷﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ڕۆژاﻧە وەك ﺧﯚی ﻧﺎﻣێﻨــێ و ﺑە ﺗــەواوی دەﮔﯚڕێ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻧﺎﻧﺨﻮاردن ﻧﺎﮔﯚڕێ، ﻟــە ڕۆژەوە ﺑﯚ ﺷــەو ،ھەﻣﻮو ﯾﺎن زۆرﺑەی ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘێﭽەواﻧە دەﺑﻨــەوە ،ﺷــەوان ﺧەڵﻜﯽ ﻟەو ﻣﺎﻧﮕەدا ﻧﺎﺧەون ،ﺑە ﺳەرداﻧﯿﻜﺮدن و ﺗەﻣﺎﺷــﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾــﯚن و ﭘەرﺳﺘﺸە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻣﺎﻧﮕە ﺑەﺳەری دەﺑﻦ و ﺋﯿﺘﺮ ﻟە دوای ﻧﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﯿﻮەوە ،دەﺑێﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺸﻮو. ڕەوﺷﯽ ﻛﺎری ڕۆژاﻧەش دەﮔﯚڕێ، ﻛﺎری ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑە ﻧﯿﻤﭽە ﭘەﻛﻜەوﺗﻮوﯾﯽ دەﻣێﻨێﺘەوە، دووﻛﺎن و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟە دوای ﻧﯿﻮەڕۆوە ﮔەرم دەﺑﻦ .ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕەﻛــە ﺑــﯚ ﺗــەواوی ﺧەڵﻜﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼﺎﻧە ،ﺋﯿﺘــﺮ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻦ ﺑە ڕۆژووﮔﺮﺗﻨەوە ﯾﺎن ﻧــﺎ ،دەﮔﯚڕێ و ھەﻣﻮوی ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺷــەﭘﯚﻟە
دەﮔﻤەن دەﮔﯚڕێﻦ. ھەﻟێﻜﯽ ﻧەﻗﯚزراوە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﺑە ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕەﻣەزان ﻧﺎدەن و ھەﺳﺖ ﺑەو ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨەرە ﻧﺎﻛەن، ﺧێﺰاﻧــەﻛﺎن ﺑە ﺗــەواوی ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛەﻧﺎڵە ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﻛﺮدووە. ڕۆژووﮔﺮێﻚ ﯾﺎن ھەر ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ
ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻛــﻮردی ھەﯾە 450 ھــەزار دۆﻻری ﺑــﯚ دراﻣﺎی ﺗﻮرﻛﯽ ﺧەرج ﻛﺮدووە. دەﺑێﺖ ﻛە وەك ﻧەرﯾﺘێﻜﯽ ﺳــﺎﻧە ﻟە ڕەﻣەزاﻧﺪا ﭘێڕەو دەﻛﺮێ. ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﺑەﺳــەرﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﯿﯿــە ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێﻜەوە و زۆرﺑــەی ﺧەڵﻜــﯽ ڕووی ﺗــێ دەﻛــەن ،ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــە .وﺗﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەو ﻣﺎﻧﮕەدا ﺗــەواوی ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﯚڕن، ڕﻛﺎﺑەری دەﻛەن ﻟەوەی ﻛێ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯿﻨەر ﺑﯚ ﺧﯚی ڕادەﻛێﺸــێ ،ﺑەم ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻟەﺳــەر ڕﯾﺘﻤﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ ﺑە
ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕەﻣەزاﻧﺪا ﭘێﯽ ﺧﯚﺷــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺑەھێﺰ ﺑە ﭼەﻧــﺪان ﮔﺮاﻓﯿﻜــﯽ ﺟﻮاﻧەوە دەﺳــﺖ ﺑﻜەوێ ،ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﻧﺎﻧﯽ ﺋێﻮارەدا ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺧەﻧﺪەﺋﺎﻣێﺰ ﯾــﺎن ﻛﺎﻣێــﺮای ﺷــﺎراوە ،ﯾﺎﺧﯚ زﻧﺠﯿﺮەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺪی ﺑﺒﯿﻨێ ،ﭘێﯽ ﺧﯚﺷــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﺒڕﻛێ ﺑﺒﯿﻨێ و ﺧﯚﺷــﯽ ﻟە ڕێﯽ ﺗەﻟەﻓﯚن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەوە ،ھەﻟﯽ دەﺳﻜەوﺗﻨﯽ ﺧەﺗﯽ ھەﺑێ ،ﺗەﻣﺎﺷﺎی دراﻣﺎﯾەك ﯾﺎن دووان ﺑﻜﺎت ،ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ
ﮔــﻮێ ﻟێ ﺑﮕﺮێ ﻛە ﺑــە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻗﺴــەی ﺑﯚ ﺑﻜﺎت و ﻟەﮔەڵ ڕەوﺷﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﮕﻮﻧﺠێ. ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧــە ﻟــە ھﯿــﭻ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻜﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە زۆرﺑەی ﻛەﻧﺎڵە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەی ﺑﯿﻨەر دەﯾﺨــﻮازێ ﺑەرﻧﺎﻣە ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛــﺮێ ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﺋەو ﺑﯿﻨەرە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﺑﻜﺮێ ﻛە ﺷــﻮێﻦ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻋەرەﺑــﯽ دەﻛەوێ ،ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﺪا ﻛەﯾﻔﯽ ﺧﯚی ﻟەﻧﺎو ﺋەواﻧﺪا ﺳﺎز دەﻛﺎت. ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣەﻻ و رێﻨﻮێﻨﯽ ﺑە دەﮔﻤەن ﻧەﺑێ ،ﺗﺎﻛە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟــە ﻛەﻧﺎڵە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ،ﯾــﺎن ﭼەﻧــﺪ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯽ
ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺰﯾﺸﻜێﻚ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﻣێﺰێﻜەوە داﻧﯿﺸــﺘﻮوە و ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ وﺷــﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻻﻧە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﻮارە دەﻛﺎت. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻚ ﻛە ”وﺷە“ ﺑەﺷێﻮەی ﺧەﻣﻧﺪن ﺑﯚ ﻛەﻧﺎڵــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕەﻣەزاﻧﺪا ﻟە ﻛﯚی ﺋەو 720ﺳــەﻋﺎﺗە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار ﺳــەﻋﺎت ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮێ ،واﺗــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭼﻮار ھێﻨــﺪەی ﻛﺎﺗﯽ ڕەﻣەزان ﺧﯚی .ﻟێﺮەدا ﺑﺎﺳەﻛە ڕەﺧﻨەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ ﻟە ﺋﺎراداﯾە ،ﺋﺎﯾــﺎ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دەﺗﻮاﻧﻦ ﻓﻠﺘەرﯾﺎن ﺑﯚ ﺳــێ ھەزار ﺳەﻋﺎت ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەﺑــێ و ﻧەﯾەڵﻦ ھﯿﭻ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و دژ ﺑە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑو ﺑﺒێﺘەوە؟ ﻛەﻧﺎڵــە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻧێﻮان % 10-15ی ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ڕەﻣەزاﻧﺪا ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟــە ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری و رێﻨﻮێﻨﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﻛەﻧﺎڵــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻧﺰﯾﻜــﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑە ڕەﻣەزان ،ﺋﺎﯾﻨﯿﻦ ﯾﺎن ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﻦ ﺑــە ﻧەﻓەﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺋەﮔــەر ﺑەﭘێﯽ ﺋەو داﺗﺎﯾەی ”وﺷــە“ ﺑەراوردێﻚ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺳێ ﺷــﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻧﯿﻮەی ﺗەواوی ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛەﻧﺎڵە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺎت ﻛە ﺧﯚی ﻟە ھەزار ﻛەﻧﺎڵ دەدات. وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی .دێﯿەﻛﯽ وێﺮان ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ورد
زاﻧﯿﺎری ﻟەﺳــەر ﺑەرﻧﺎﻣە و دراﻣﺎ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﺑﮕﺮﯾﻦ” ،وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻓەرھەﻧﮓ ﻏەﻓــﻮور ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەر، ﻛﺮد .ﺋەو ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ،ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ ﺑــﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕەﻣــەزان ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑــەم ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻻﯾﭫ ﻛﺮاوە وەك ﺷــﺎﻧﯚ و ﻣﻮزﯾﻚ و ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺷــەواﻧە .زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑﯚ ﺋــەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ورد ﺑﻦ ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە وەزارەﺗەوە ﺑﻜەن“. ﺧەﻟﯿــﻞ ﻋەﺑــﺪو ﺑەڕێﻮەﺑەڕی ﮔﺸــﺘﯿﯽ دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻻوان ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘێــﻢ وا ﺑێﺖ ھﯿﭻ ﻧەﻛﺮاوە، ﺑــەم وا ﺑﺎﺷــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــەوە ﺑﻜەن. ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﮔﻮﺗەﺑێﮋەوە ﻛﺮد ،وەﻣــﯽ ﻧەداﯾەوە .ﻟە ﻣﺎوەی دوو ڕۆژدا ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە زۆرﺑــەی ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو وەزارەﺗــەوە ﻛــﺮد ،ﺗەﻧﯿــﺎ دوو وەﻣﻤﺎن دەﺳــﺖ ﻛەوت ”واﺑﺰاﻧﻢ ﻧەﻛﺮاوە ،ﻣﻦ ﺋﺎﮔﺎم ﻟێ ﻧﯿﯿە“. ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە ﻟﯚژﯾﻚ ﻧﯿﯿە ﺑــەراورد ﺑــە ﻛەﻧﺎڵە ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﻜــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان ڕێــﮋەی ﺑﯿﻨەرﯾﺎن ﻓﺮاواﻧﺘﺮە و رێﻜﻼﻣــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ زۆرﺗﺮ ﺑﯚ
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن دەﭼﻦ و ھەر ﭼەﻧﺪێﻚ ﺧەرج ﺑﻜەن ،ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ زۆرەوە دەﮔەڕێﺘــەوە .ﻋەﻟﯽ ﺣــەداد ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ MBCﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ڕەﻣەزاﻧﯽ ﭘﺎردا ﻛەﻧﺎڵەﻛە 50ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺧەرج ﻛﺮدووە و ﺋەﮔەری ھەﯾە ﺑﯚ ڕەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ڕێﮋەﻛە ﺑﮕﺎﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻛە زۆﺗﺮﯾﻦ ﺧەرﺟﯿﯽ ﻛﺮدﺑﻮو. ﺋەو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ﻛە ﺳﺎڵﯽ 2012ﻛــە ﻟﻮوﺗﻜــەی ﺧەرﺟﯿﯽ ﺋەو ﻛەﻧﺎڵە ﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە زﻧﺠﯿﺮە دراﻣﺎی ژﯾﺎﻧﯽ ”ﻋﻮﻣەر“ ﻧﺰﯾﻜﯽ 100 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺧەرج ﻛﺮدووە ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘڕﺧەرﺟﯿﺘﺮﯾﻦ دراﻣﺎ ﻟە دﻧﯿﺎدا. ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ﻟەﭼﺎو ﺋﺎﺳــﺘﯽ ڕێــﮋەی ﺑﯿﻨەری ﻛﻮرد ،ﭘﺎرەی ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﯾﯽ ﺧەرج دەﻛەن ،ﺑەم ﺋەو ﭘﺎراﻧە ﻧەدراوەﺗە دەﺳﺖ ھﯿﭻ دەرھێﻨەرێﻚ ﺗﺎ ﺗﯿﻤێﻚ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﭘێ ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻛﺎرێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﭘێ ﺑﻜەن ،دراون ﺑە دراﻣﺎی ﺗﻮرﻛﯽ. ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛەﻧﺎڵە ﻛﻮردﯾﯿە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑــە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ و ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺑو ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی دراﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و دۆﺑﻼژﻛﺮدﻧﯽ ﻛــە ﻟــە ﻛەﻧﺎڵــە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺑﯿﻨﺮاو ﺑﻮو 450 ،ھەزار دۆﻻرﻣﺎن ﺧەرج ﻛﺮدووە.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
2017/ 5/ 24 ) ، (187ﭼﻮارﺷەم31 ، ژﻣﺎرە )(188
وﺷە /ﺳﯚران- ﻣﻮڕﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﺣﻮﺳێﻦ ﻋەﺑﺪو ﺋەﺣﻤەد ﻧﺎﺳﺮاو ﺑە ”ﺣﻮﺳێﻦ ﺋەﺑﻮﺷﻮارب“ ،ﺑەھﯚی درێﮋی ﺳــﻤێڵﯿﯿەوە ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دەﭬەری ﺳــﯚراﻧﯽ ﺑــﯚ ﻻی ﺧﯚی راﻛێﺸــﺎوە .ﺋەﺑﻮ ﺷــﻮارب ﺳﺎڵﯽ 1949ﻟــە ﺷــﺎرەدێﯽ ﮔەڵــەی دەﭬــەری ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗــﯽ 155 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ڕۆژھەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﭼﺎوی ﺑە دﻧﯿﺎ ھەڵێﻨﺎوە و داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﯚراﻧە. درێﮋﯾﯽ ﺳــﻤێڵﯽ دەﮔﺎﺗە 180ﺳﻢ و ﻟــە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا ھﯚی ﻧەﺗﺎﺷﯿﻨﯽ ﺳﻤێڵﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت و ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە درێﮋﯾﯽ ﺳﻤێڵﯽ دەﻛﺎت.
رﯾﺶ و ﺳــﻤێڵﻢ ﺑێــﺖ ،ﺧﻮﻟﯿﺎی ﺷــﺎﻧﯚﮔەری و ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾــﻢ زۆر ﺑﻮو ،ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎﻧﯚﮔەری و ﺗﯿﭙــﯽ ھﻮﻧــەری ﺑەﺷــﺪارﯾﻢ ﻛــﺮد و ﻟــە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﺪا ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﯿﭙﯽ ھﻮﻧەری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﺑﻮوم ،ﻟــە ﺷــﺎﻧﯚﮔەرﯾﯿەﻛﺎن رۆڵە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ دەﮔێڕا و زۆرﺑەی ﺟﺎرﯾﺶ ﺷﺎﻧﯚﻛﺎن ﻟەﺳەر ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺑەھێــﺰ و ﭘﺎﺷــﺎ و دەرەﺑەﮔﺎﯾەﺗﯽ و زوﺣــﺎك و ھﺎوﺷــێﻮاﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدران .دەرھێﻨەرەﻛﺎن ﺳــﻤێڵﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﺑــﯚ دادەﻧــﺎم ،ھــەر ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺑە ﺣﻮﺳێﻦ ﺋەﺑﻮﺷﻮارب ﻧﺎﺳــﺮام ،ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾــﺎرم دا ھەرﮔﯿﺰ ﺳﻤێڵ ﻧەﺗﺎﺷــﻢ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟەو ﻧﺎﺳﻨﺎوەم ﺑﻜەم. ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵ دەﺑێﺖ ﺳﻤێڵﺖ ﻧەﺗﺎﺷﯿﻮە و ﺋێﺴﺘە درێﮋﯾﯽ ﺳﻤێڵﺖ ﭼەﻧﺪە؟ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1994ەوە ﺳﻤێڵﻢ ﻛﻮرت ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑــەم ﺑەھﯚی
ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎرم ﻟەﻧﺎو ﺑﺎخ 20ﺳــﻢ ﻟە ﻻی ﭼەﭘﯽ ﺳﻤێڵﻢ ﺳﻮوﺗﺎ ،ﺋێﺴﺘە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ درێﮋﯾﯽ ﺳــﻤێڵﻢ 180 ﺳــﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮە و ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێــﺮاق ﯾەﻛەﻣﻢ، ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە درێﮋﯾﯽ ﺳﻤێڵﻢ دەﻛەم و ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻢ ﻛﻮرﺗﯽ ﺑﻜەﻣەوە. ﺑەھﯚی ﺳــﻤێڵﺘەوە ﻛەﺳێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز دﯾﺎری ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ و ﺑەرﻧﺎﻣە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﻧﺎﻛەی؟ ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎن ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﻧەﻛﺮدووم و ﺑەﺧﯚﺷﻢ داوام ﻧەﻛﺮدووە. دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺷــﺎرەزاﯾﯿﺖ ﻟە دەرﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردەواری ھەﯾــە و ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺳەرداﻧﺖ دەﻛەن ،ﺋﺎﯾﺎ ﭼﺎرەﺳەری چ ﺟﯚرە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەك دەﻛەی و ﭼﯚن ﺷﺎرەزاﯾﯿﺖ ﻟەو ﺑﻮارەدا ﭘەﯾﺪا ﻛﺮدووە؟ ﻟە داﯾﻜــﻢ ﻓێﺮی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﺎرەﺳــەری ﭼەﻧﺪ ﻧەﺧﯚﺷﺖ ﻛﺮدووە؟ ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدووم، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣە ﭼﺎرەﺳــەری ﻧﺰﯾﻜەی ھــەزار ﻧەﺧــﯚش ﺑﻜەم ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﮔەدەﯾﺎن ھەﺑﻮوە و ﺧﻮا ﺷــﯿﻔﺎی ﺑﯚ ﻧــﺎردوون و ﻟە ﺋــﺎزاری ﮔــەدە رزﮔﺎرﯾــﺎن ﺑﻮوە، ﻟەﻧﺎوﯾﺪا ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑەرزﯾﺸــﻢ ﭼﺎرە ﻛﺮدووە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﭼﺎرەﺳەری ژﻣﺎرەﯾەك ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺸﻢ ﻛــﺮدووە ،ھەروەھــﺎ 13ﺋﺎﻓﺮەت ﺋــﺎزاری ﻣەﻣﻜﯿــﺎن ھەﺑــﻮوە و ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﺑڕﯾﻨﯽ ﻣەﻣﻜﯽ ﺑﯚ داﻧﺎوە، ﻟــە رێــﯽ ﮔﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ دەرﻣﺎﻧﻢ ﻟێ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە و ﻟە ﻣەﻣﻜﺒڕﯾﻦ رزﮔﺎری ﺑﻮوە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻣﺎر ﭘێــﻮەدان و دووﭘﺸــﻚ و ﻛﻮﻟﻚ و ﺑﯿﺮۆ ﺳەدان ﻛەس ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدووم و ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﭼﺎرەﺳەرم ﺑﯚ ﻛﺮدوون.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (188ﭼﻮارﺷەم2017/ 5/ 31 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
18
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
19
180ﺳﻢ ﺣﻮﺳێﻦ ﺋەﺑﻮ ﺷﻮارب :ﺳﻤێڵﻢ 180 درێﮋە و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﯾەﻛەﻣﻢ
18
ﺋﺎدار ﺗﻮﻧﮓ :ﺑﻮون ﺑە ﺷێﻮەﻛﺎر ھەﺳﺖ و ڕۆﺣێﻜﯽ ھﻮﻧەری دەوێﺖ
ﺟﺎﻧێ ﺣەﯾﺮان: 19ﺳﺎڵە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ دەژﯾﻢ
ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەك ﺑەرھەﻣﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟەم ﻣﺎﻧﮕەدا ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺑﯿﻨەری ﺑﻜەن 19