ﺋێﺴﺘەش رۆژاﻧە 8300ﺗﯚن ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ﻛە داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆژاﻧە ھەﺷﺖ ھەزار و 300ﺗــﯚن ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﯾﺎن ھەﯾــە و ﻧﺰﯾﻜــەی % 75ی ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺧﯚراﻛە .ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑە ھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە،
ژﻣــﺎرەی ﻛﺮێــﻜﺎرە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﺎر، ﺑە رێــﮋەی % 20ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە و ﻛﺮێﻜﺎری ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺷــﻮێﻨﯿﺎن ﭘڕ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە.
9
ﻣﻮﺋەﯾﺪ ﺗەﯾﺐ:
ﺷﯿﻌە ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر داواﯾﺎن ﻛﺮدووە دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ راﺑﮕەﯾەﻧﯿﻦ
داوا ﻟە ﺋﺎﺳﯿﺎﺳێڵ دەﻛﺮێ ﺑﺎﺟەﻛەی ﺑﺪاﺗە ھەوﻟێﺮ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
5
ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داوای ﻟە ﺋﺎﺳﯿﺎﺳــێڵ ﻛﺮدووە ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺑەﻏﺪا ،ﺑﺎﺟەﻛەی ﺑﺪاﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺪات ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﯿﯿە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﺑﺎﺟەﻛەﯾﺎن ﺑﺪەﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 13
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﺑڕﯾﺎری داوە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻟە ﺑەڕﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑﮋی و ﻧەﮔەڕێﺘەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﯚڕان ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەدی ﭘﯿﺮۆز ﻛﺮدووە
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﭘﺸﻜﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎرﮔەی ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ ﺑە 14ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻓﺮۆﺷﺖ
ﺳــەرەڕای ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻚ ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺳــﻮورە ﻟەﺳــەر ﮔەڕاﻧەوەی ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎﮔﯚڕن .ﭼﺎودێﺮان و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ،ﮔﯚڕان ﮔەڕاﻧەوەی ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەدی ﺑــەﻻوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە وەك ﻟــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎن. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 2
ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی ﮔﺸﺘﯿﯽ دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ:
85دۆﺳﯿەﻣﺎن ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﺑەردەﺳﺘە
ﺋەﺣﻤەد ﺋەﻧﻮەر ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﮔﺸﺘﯿﯽ دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەﻏﺪا و دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟــە ﻋێﺮاق ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەو ﭘﺎراﻧە ﺑﻜەن ﻛە ﺑﺮاوﻧەﺗــە دەرەوە .ﺋەو ،ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“ ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەن ﻟە 85دۆﺳﯿە و ﭼەﻧﺪ دۆﺳﯿەﯾەﻛﯿﺸﯿﺎن رەواﻧەی دادﮔەﻛﺎن ﻛﺮدووە. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 3
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،رێﻜﺨەری ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛە ﻟە ﺟەژﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ راﺑﺮدووەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺟێ ھێﺸﺘﻮوە ،ﺑڕﯾﺎری داوە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑﮋی ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺷﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎرﮔەی ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ”ﮔﺎﺳﻦ“ ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن ﺑە )ﻓﺎڕووق ﮔﺮووپ( ﻓﺮۆﺷﺖ و ﭘﺎرێﺰەرەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ راﺳﭙﺎردووە ﻣﻮڵﻚ و ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﺑﻜەن ﺑە ﭘﺎرە و رەواﻧەی دەرەوەی ﺑﻜەن .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳێﻚ دەڵێ” ،ﺑﺮدﻧە دەرەوەی ﭘﺎرە زﯾﺎن ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دەﮔەﯾەﻧێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەھێڵێﺖ ﭘﺎرە ﺑﭽێﺘە دەرەوە.
4
15 19
ﺑێﺴﺘﻮون ﻋﻮﻣەر ﻧﻮوری
ﭼﯽ ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ژن و رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻛﺘێﺐ!
ﺑﺎﻧﮕەوازێﻚ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ
15
ﺋەوە راﺳﺖ ﻧﯿﯿە ﻛە دەﮔﻮﺗﺮێ ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧﮕەوە وێﻨە ﺑﮕﺮﯾﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﻛﻜە دﯾﺎرە
7
رەﻧﮕە رزﮔﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ،2014ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە رووداوە ﮔەورە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎن ھەژﻣﺎر دەﻛﺮا ،ﭼﻮﻧﻜــە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧﻮێ راﮔەﯾەﻧﺮا ﺑەﻧﺎوی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻋێﺮاق و ﺷﺎم ،ﻛە ﺑﻮو ﺑە ھەڕەﺷە ﺑﯚ ﺳــەر ﻧەك ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن. ﺋەوەی ﻟــەو رووداوەدا ﺟێﮕەی ﺳــەرﻧﺠە ،ﺋەوەﯾە رێﻚ ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺑــﺎزاڕی ﻧەوﺗﯿﺶ ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ رووی ﻟە داﺑەزﯾﻦ ﻛﺮدووە ،ﺋەﮔەرێﻚ ھەﯾە ﻛە دوای رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ، ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە ،ﺋەﮔەرێﻚ ﻛە ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﺧﯚی ﻟێ ﺑــەدوور دەﮔﺮن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ ھەژﻣﺎری دەﻛەن. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 12
ﺑەڕاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﺑﻮو؟
18
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎری ﻧەﻛﺮد و ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﻧﺎﯾەوێ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺒێﺘەوە ﺑە ﻛێﺸە ،ﺑﯚﯾە ﭘﺎرﺗﯽ ﺳــﻮورە ﻟەﺳەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد“ .ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑە ﮔﯚڕاﻧﻤﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ﺋەﮔەر ﺋێﻮە ﺧەﻣﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ،ﺑﯚ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ﻧﺎﮔﯚڕن ،ﺋەوان دەڵێﻦ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ھێڵﯽ ﺳﻮورە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﮕەڕێﺘەوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﯾەﻛێﺘﯽ داوای ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ واﻗﯿﻌﺒﯿﻨﺎﻧە ﻟە ﮔﯚڕان دەﻛﺎت
ﺑﺰووﺗﻨەوە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛە ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەدی ﭘﯿﺮۆز ﻛﺮدووە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳەرەڕای ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻚ ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺳﻮورە ﻟەﺳەر ﮔەڕاﻧەوەی ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎﮔﯚڕن .ﭼﺎودێﺮان و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ،ﮔﯚڕان ﮔەڕاﻧەوەی ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەدی ﺑەﻻوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە وەك ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎن. رەﺋﻮوف ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﮔﯚڕان ﺳــﺎزش ﻟەﺳــەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﻧﺎﻛﺎت و ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەو وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،وەك ھەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﯿﻨێﺖ“. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” :ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەو داﺧﻮازﯾﯿە ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑﭽێﺘە ﺳەر ﻟــە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە دەﻛﺎت ﺑە ﭘﯿﺸــە و ﺳﺒەی ھەرﻛەﺳــێﻚ ﺑە دڵﯽ ﺋەو ﻧەﺑﻮو ،ﺑەزﻣێﻚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و داوای ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ دەﻛﺎت ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋەوە ﺑﯚ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧەﭼێﺘە ﺳەر ،ﮔﯚڕان ﺑە ھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﺋەو داواﻛﺎرﯾﯿە ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺎت“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔــﯚڕان رووﻧﯿﺸــﯽ ﻛــﺮدەوە، ”ﭘﺮﺳــەﻛە ھەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳﻒ
ﻣﺤەﻣــەد ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺷــﻜﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﮔﯚڕێﯿە ،ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد واﺗﺎ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــﻜﯚی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺑﯚﯾە ﻻی ﮔﯚڕان ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺟێﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻧﯿﯿە“. ﻟە 12ـــﯽ ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﻟﻮوﺗﻜەی ﺋﺎڵﯚزی و دواﺟﺎر ﭘﺎرﺗﯽ
دﯾﻤﻮﻛــﺮات وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دوور ﺧﺴــﺘەوە و رێﮕﺮی ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻛــﺮد ﺑﭽێﺘــەوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. وەك ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﭘﺎرﺗــﯽ زﯾــﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻚ داوای ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻟــە ﮔﯚڕان ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻜﯿﺸﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺑــەردەم ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە، ﺑەم ﮔﯚڕان رەﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻧــﺎزم ﻛەﺑﯿــﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھێﻤﺎی ﺑــﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ،ﭘﺎرﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ داوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻟە ﮔــﯚڕان ﻛﺮدووە، ﺑەم رەﺗﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ،ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی
ﻧﺎزم ﻛەﺑﯿﺮ:
”ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑە ﮔﯚڕاﻧﻤﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ﺋەﮔەر ﺋێﻮە ﺧەﻣﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ،ﺑﯚ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ﻧﺎﮔﯚڕن، ﺋەوان دەڵێﻦ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ھێڵﯽ ﺳﻮورە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﮕەڕێﺘەوە“.
ﭘﺎرﺗﯽ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎری ﻧەﻛــﺮد و ﭘﺎرﺗﯿــﺶ ﻧﺎﯾــەوێ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺒێﺘەوە ﺑە ﻛێﺸە ،ﺑﯚﯾە ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﻮورە ﻟەﺳەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد“ .ﺋەو زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑــە ﮔﯚڕاﻧﻤــﺎن ﮔﻮﺗــﻮوە ﺋەﮔەر ﺋێﻮە ﺧەﻣﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ،ﺑــﯚ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﻧﺎﮔﯚڕن ،ﺋەوان دەڵێﻦ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣــەد ھێڵﯽ ﺳﻮورە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﮕەڕێﺘەوە“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﭘﺎرﺗﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﮔﯚڕان ھەﻣﯿﺸە ﮔﻠەﯾﯽ
ﻟــە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ دەﻛﺮد ﻟەﺑﺎرەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم دەرﻛــەوت ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ ﻧــﻮێ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﯿﯿە“. ﺋەو ﻗﺴەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان رەت دەﻛﺮێﺘەوە و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە” ،ﭘﺎرﺗــﯽ دەﯾەوێ ﺑڵێﺖ ﺋەوە ﻣﻨﻢ دەﻣەوێ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە وەك ﺧﯚی ﻟــێ ﺑﻜەﻣــەوە و ﮔﯚڕان ﻧﺎھێڵێﺖ ،ﺑــەم ﺑﯿﺮی ﭼﻮوە ﻛە ﺳەرﭼﺎوەی ﺋەم ھەﻣﻮو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﭘﺎرﺗﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ“. ھﺎوﻛﺎت ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەو ﻛﺎرەی ﺑەراﻣﺒەر ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮاوە ﺧﺮاپ ﺑــﻮو ،ﺑەم ﭘێﺸــﯽ واﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔﯚڕان واﻗﯿﻌﺒﯿﻨﺎﻧە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺳــەﻋﯿﺪ ﻣﺤەﻣەد ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەوەی ﺑەراﻣﺒــەر ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮا، ﻧەدەﺑﻮو ﺑﻜﺮاﯾە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎڵﯚزە، ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘەﻛــﯽ ﻛەوﺗــﻮوە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔــﯚڕان واﻗﯿﻌﺒﯿﻨﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵە ﺑــﻜﺎت و ﻛەﻣێﻚ ﻧەرﻣﺘﺮ ﻣــەرج و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺎت“. ھــﺎوﻛﺎت ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛەن ﻛــە ﺣﺰب و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم وﺗــە ھەﻣﯿﺸــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺣﺰﺑﯽ و ﻛەﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێــﺶ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻣﯿﻠﻠــەت و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺧﺴﺘﻮوە، ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺸەوە. ﻋەﺑﺪ ﺋەﻣﯿﻦ ،ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ دووﭘــﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﮔــﯚڕان ھﯿﭻ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭘﯿﺸﺎن ﻧەداوە“ .ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،راﺳﺘە ﺋەو ﻛﺎرە ھەڵە ﺑﻮو ﺑەراﻣﺒەر ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺑەم دەﺑێ ﮔﯚڕان ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺧﯚی ﭘﯿﺸــﺎن ﺑﺪات ،ﺋێﺴﺘە ﺋەﮔەر ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮﺗﺎﯾە ،ﺋەوا ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەدی دەﮔﯚڕی ﺑە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ و ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻛەوﺗەوە ﺳەر ﻛﺎری ﺧﯚی“. زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨــﺞ ﻣﺎﻧﮕە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێــﻢ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎڵﯚزە و ﺳەرﺑﺎری ﺷــەڕی داﻋﺸــﯿﺶ ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ درێــﮋەی ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎوەڕواﻧﻦ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﻨەوە و ﺋەم ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەی ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻛﯚﺗﺎ ﺑێﻨﻦ.
واﺑــﻮو” ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ دان ﺑە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗەدا ﺑﻨێﻦ و درێﮋەی ﭘێ دەدەن“. ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺗﺎ رادەﯾەك ﺑە ﺳــەر دوو ﺑــەرەدا داﺑــەش ﺑﻮوﻧــە و ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﯾەك ﺑەرەدان ،ﺑەم ﺋەو داواﯾەی
ﻧﻮێ ﻧﺎﮔﺮێﺖ. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﻮێﯿﺶ ھەر ﻟەﺳەر ﺋــەم زەﻣﯿﻨەﯾــە و ﻟەﻻﯾەن ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧەوە دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑﯿﺮ ﻟە ﭼﺎرەﺳەری ﺋەم دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻧەك ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوە و ﺳەرﻟەﻧﻮێ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ رزﮔﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ“. ﺣەﻣەﺳــەﻋﯿﺪ ھەروەھــﺎ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺣەﻣەﻋەﻟــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻣﻮوﭼــە و ﺑﮋێــﻮی ژﯾﺎﻧﯿــﺎن دەﻛەن و ﺗﻮاﻧﺎی ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەﻣــﺎوە ﺗــﺎ رێﻚ ﺑﻜەوﻧەوە. ﺣەﻣەﻋەﻟﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﭘێ ﭼﻮو ﺗﺎ ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﭘێﻚ ھﺎت ،ﺋێﺴﺘە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﻮێ ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮی ﭘێ ﺑﭽێﺖ ،ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳەﯾﺮ ﺑﻜــەن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻣﻮوﭼەی ﭘێﻨــﺞ ﻣﺎﻧﮕﯿــﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﮔﯚڕﯾﻨەوەی ﭘﯚﺳﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺑﻦ“. وەك ﺋەو ﺳێ ﻻﯾەﻧەﯾﺶ ،ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﺶ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﻮێ رەت دەﻛﺎﺗەوە.
ﻣﺤەﻣــەد ﻋەﻟــﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات د ر و ﺳــﺘﻜﺮ د ﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ رزﮔﺎری
و ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺋﺎڵﯚزە ،ﺟﮕە ﻟە ﺷــەڕی داﻋﺸﯿﺶ ﻛە دوو ﺳﺎڵە ﻛﻮرد ﻟە ﺷــەڕێﻜﯽ ﺑێ وەﺳــﺘﺎﻧﺪاﯾە ﻟە ﮔەڵﯽ، ﺑــەم ﺳــەرەڕای ﺋەو
ﭼﻮار ﺣﺰﺑەﻛە داواﯾەﻛﯽ ﮔﯚڕان رەت دەﻛەﻧەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دوای ﺋــەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی داوای ﮔــﯚڕان ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ”رزﮔﺎرﯾــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ“ ﻛﺮد ،ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺋەو داواﯾــە رەت دەﻛەﻧەوە و ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن، ”ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻧﯿﯿە“.
ﺳەرﻛەوت ﺳــەرﺣەد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳەوز ﺑە ”وﺷە“ـﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﻧﯿﯿە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪاﯾە ،ﺑەم ﺷــێﻮازی زۆرﺗﺮ ھەﯾە ﺑەﻛﺎری ﺑﮫێﻨﯿﻦ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن“. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﻤە ھەوڵ ﺑﺪەﯾﻦ ﺑــﯚ رێﻜﻜەوﺗﻦ و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﻧەك ﺑﻤﺎﻧەوێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ رزﮔﺎری ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋێﺴﺘە ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛە ﮔﻮﻧﺠﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر
ﺑﻜەﯾﻦ“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻟە ھەوڵﯽ ﺋەوەدان ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜــەن و داوای ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛــە و ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛــە ﺑــە ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻛﺮێـﺖ. دوو رۆژ ﺑــەر ﻟــە ﯾــﺎدی
راﭘەڕﯾﻦ ،ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ دەرﻛــﺮد و ﺗﯿﺎﯾﺪا داوای ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﺮد و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ”رزﮔﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ“ ﺑە ﭼﺎرەﺳەری ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧەی ﺋێﺴﺘە زاﻧﯿﻮە.
ﻣﻮﻧﯿﺮە ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑــﯚ ”وﺷە“ـــﯽ روون ﻛﺮدەوە، ”ﭘێﻨــﺞ ﻣﺎﻧﮕــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘــەك ﺧــﺮاوە و ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯿــﺶ ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەدان ،ﺋﯿﺘــﺮ ﻛﺎﺗﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ رزﮔﺎرﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮوە“. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﮔــﯚڕان ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە داوای
ﺋــەم ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەی ﺋێﺴــﺘە دەﻛﺎت ﻛــە ﭼەﻗــﯽ ﺑەﺳــﺘﻮوە و ھﯿﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﺑﯚ ﻧﺎﻧﺮێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧــﻮێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﺪا دەﺧﺎت“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﮔﯚڕان ﭘێﯽ
ﮔﯚڕان ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺸەوە رەت دەﻛﺮێﺘەوە. ﺳــەﻟﯿﻢ ﻛﯚﯾــﯽ ﺋەﻧﺪﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﮔــەی ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوە و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ﺳەﻟﯿﻢ ﻛﯚﯾﯽ:
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽﻧﻮێﯿﺶھەرﻟەﺳەرﺋەمزەﻣﯿﻨەﯾە و ﻟەﻻﯾەن ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧەوە دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ، ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺑﯿﺮ ﻟە ﭼﺎرەﺳەری ﺋەم دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻧەك ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوە و ﺳەرﻟەﻧﻮێ دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ رزﮔﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎزاﻧێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗەی ﺋێﺴــﺘە ﺗﻮاﻧﺎی ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھەم ﭘﺸﺘﮕﯿﺮ ﺑﻦ و ھەم ﺑەﺷێﻚ ﺑﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەر“. ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﺎوەی ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕە ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻧەداوە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿەوە، ھــﺎوﻛﺎت ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧێﻮان ھێﺰ
ﺗەﻧﮕﮋاﻧەﯾــﺶ ،ھێﺸــﺘﺎ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺎﻧــەوەی ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێ ﺑﺎﺷﺘﺮە وەك ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ رزﮔﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ.
ﺳﻴﺎﺳەت
ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی ﮔﺸﺘﯿﯽ دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
85دۆﺳﯿەﻣﺎن ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﺑەردەﺳﺘە ﻟەم ﻣﺎوەﯾەﯾﺸــﺪا دوو ﺟﺎر ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﻢ ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑەردەواﻣە و ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻦ
وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺋەﺣﻤەد ﺋەﻧﻮەر ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا و دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟەو ﭘﺎراﻧە ﺑﻜەن ﻛە ﺑﺮاوﻧەﺗە دەرەوە. ﺋەو ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“ ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەن ﻟە 85دۆﺳﯿە و ﭼەﻧﺪ دۆﺳﯿەﯾەﻛﯿﺸﯿﺎن رەواﻧەی دادﮔەﻛﺎن ﻛﺮدووە. ﺟﮕــە ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﺷەڕی داﻋﺶ ،چ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗــﺮ ھﯚﻛﺎر ﺑﻮون ﺑﯚ ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا؟ ﻻی ھەﻣﻮوﻣــﺎن رووﻧە ﺑەوەی ھەرێــﻢ وەك ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳــەرەﻛﯽ ،ﭘﺸــﺘﯽ ﺑەو ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەﯾــە دەﺑەﺳــﺖ ﻛــە ﻟە ﺑەﻏﺪاوە داھﺎت ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ـــەوە ﺑڕا .ﭘــﺎش ﺋەوەی ﻧەوﺗــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑەرھــەم ھێﻨﺎ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻤﺎن ،ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ داﺑەزی و ھەروەھﺎ ﺷەڕی داﻋﺸﯿﺶ ھﯚﻛﺎر ﺑﻮو ﺑﯚ ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿەی ھەرێﻢ ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮوە، ﺑەم ھﯚﻛﺎرە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑــﻮوە ﺑﯚ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻧەﻛﺮدن ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻢ ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻏــﺪاوە ،ھەروەھﺎ داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﺑﯚ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە ،ھەروەھﺎ ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﻧەﻛﺮدن و ﭘﺎﺷﺎن ﺑە ھەدەرداﻧﯽ ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ھﺎوﻛﺎت ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧەداﻧﯿﺶ ﺑــە ﻛەرﺗە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری وەك ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﮔەﺷــﺘﯿﺎری و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی، ﺋەم ھﯚﻛﺎراﻧەﯾــﺶ ﺗەﻧﮕﮋەﻛەی ﺳەﺧﺘﺘﺮ ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑە ھەدەرداﻧەی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەﯾﺖ ﭘﺘﺮ ﻟە چ ﺑﻮارێﻜەوەﯾە؟ ﺋــەو ﺑــە ھەدەرداﻧــە ﻟــە زۆر ﺑﻮاردا دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ﻣﻠﯿﯚن و 500ھــەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە ﺳــەرووی 18ﺳﺎڵ ھــەن و ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 400ھەزار ﻛەﺳــﯿﺶ وا ﻟێ ﻛﺮدووە ﭘﺸﺖ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ و ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺟﯚراوﺟﯚر ﻣﻮوﭼەی ﭘێ دەدرێﺖ ﻛــە ﻧﺰﯾﻜەی % 65ی ﺑﻮدﺟەی ﺑەﻛﺎرﺧﺴﺘﻦ ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە دەﭼێﺖ .ﺋەﻣــە ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا
وێﻨەی ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ رێﮋەی % 20ﺗـــــــﺎ % 25ە، ﺋەﻣەﯾﺶ ﻧﯿﺸــﺎﻧﻤﺎن دەدات ﻛە وﺗەﻛەﻣﺎن ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧێﻜــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑەھێﺰ ﺑێ ﺑەش ﺑــﻮوە .ھەروەھﺎ ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮﺳﺎﺗەﺣە و ﺑﮕﺮە ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗﯽ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺪا ،ﭘــڕۆژە دراوەﺗە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﻟەم ﻛﺎرەدا ﻧەﺑﻮوە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەم دۆﺧەدا ﭘڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮدێــﻚ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی زاﺧﯚ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك دراوە ﻛــە ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻟەم ﺑﻮارەدا ﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑە ھﯚی ﻧﺎﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﻟەو ﭘڕۆژەﯾە ﮔﺮﻓﺖ ھەﯾە .ﺋەم ﺟﯚرە وردەﻛﺎرﯾﯿﺎﻧە ﻟە ھەزارەھﺎ ﭘڕۆژەدا ھەﯾە ،ھەروەھﺎ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛە زۆرﺟﺎر ﻟە دوای دوو ﺗﺎ ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی ﻟــە ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑەردەﻛەوێﺖ. ﻛەواﺗــە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ
ﻧەوﺗﯿﺶ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ؟ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ،ﺑــە دﯾــﺪی ﺋێﻤــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ھەرێﻤﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوە ھەﯾە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑێﺘە داﻣەزراﻧﺪن ﺑــﯚ ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدن .ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا ﺋــەو داھﺎﺗە زۆرەی ھﺎﺗﻮوەﺗــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،راﺳــﺘە ﺑەﺷێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎوەدان ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﺋەﻣەﯾــﺶ ﻗﺴــەی زۆرێﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرێﻤە ،ﺑەم دەﻛﺮا ﺋەو داھﺎﺗــە ﭘﺘﺮ ﻟە ﺑﻮاری ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺳــﻮودی ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮاﯾــە و ﺑڕێﻜﯿﺸﯽ ﻟێ ﭘﺎﺷەﻛەوت ﺑﻜﺮاﯾە ﻛــە ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەی ﺋێﺴــﺘە دووﭼــﺎری ﺑﻮوﯾﻨــە ،ﺑﺎرەﻛەی ﺳﻮوﻛﺘﺮ دەﻛﺮد. ﺑە دﯾــﺪی ﺋێــﻮە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێﺖ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ رێﻮﺷﻮێﻦ دەﻛﺮێــﺖ ،رێﻮﺷــﻮێﻦ ھەﯾــە ﺑــﯚ رێﮕەﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە، ھەروەھــﺎ ﺳــﺰادان .ﭘێــﻢ واﯾە ﺋەﮔەر ﺋێﻤــە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻛﯚﻣەڵێﻚ دۆﺳــﯿەی ﮔەﻧﺪەڵﯿــﯽ ﺑﺎش ﺑە ھﺎوﻛﺎری دەﺳــەﺗﯽ دادوەری ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،رێﻨﻤﺎﯾــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەرﺑﻜەﯾﻦ ،ھەروەھﺎ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ھەﻣﻮو
ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽﮔەﻧﺪەڵﯽھﺎوﺷێﻮەیﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ھەﻣــﻮو وﺗێﻚ روو دەدەن ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ روو دەدەن ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە دەﺑێﺖ ﺳﺰاﯾﺶ ھەﺑێﺖ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ و ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘڕۆژە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﻟەم ﺑــﻮارەدا ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﻧﯿﯿە و ﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووە ،ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟــەو دەرﮔﺎﯾﺎﻧەی ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ھەرێﻤﺪا ﺑە ھەدەر دراوە .ﻟە ﺑﻮاری ﺋﯿﺪارﯾﺸﺪا ﭘﻠــەی ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەرز ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺳــﻮﭘﺎﯾەك راوێﮋﻛﺎر و ﺷــﺎرەزا ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا داﻣــەزراون ﺑــێ ﺋەوەی ﻛﺎرﻣﺎن ﭘێ ھەﺑێﺖ. ﺋەو ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﻛەرﺗﯽ
ﻛەرﺗەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە دەﺑﻨە ھەﻧﮕﺎوی ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺑەﮔﮋداﭼﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ. ھەﻣﻮوﯾﺸﻤﺎن ﺋەوە دەزاﻧﯿﻦ ﻛە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەﮔﯽ داﻛﻮﺗﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﻛﺎﺗە ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﻮو ﺋەو رێﻮﺷﻮێﻨﺎﻧە و ﺳــﺰاداﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە و ﭘﺘﺮ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت و ﺳــەروەری ﯾﺎﺳﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﮕﺎوی ﺑﺎش دەﺑﻦ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟــە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣﺪا ﺑﻮەﺳﺘێﻨﺮێﺖ و ﭘﺎﺷﺎن ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە .ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺑە ﺗەواوی ﺑﻨﺒڕ دەﻛﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە
ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮو وﺗێﻚ روو دەدەن ،ﺑــەم ﻛﺎﺗێﻚ روو دەدەن ،ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە دەﺑێﺖ ﺳﺰاﯾﺶ ھەﺑێﺖ. ﺋێﺴﺘە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻛﺮدووە، ﺋێﻮە چ رۆڵﺘﺎن ﺗێﯿﺪا ھەﯾە؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺋەﮔــەر ﺑﻜﺮێﺖ درەﻧﮕﻮەﺧﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺋەﻣڕۆ ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە ﺳــﺒەی ﺑﺎﺷﺘﺮە .ﭘێﻢ واﯾە ﺋەﮔەر ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑێﺖ ،ﺑــﯚ ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ژﯾﺎﻧــە .ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺋێﻤە وەك دەﺳﺘەی ﻧەزاھە ﻟە رێﮕەی دﯾﺪار و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و ھەروەھﺎ ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوﯾﻨە و رۆڵﻤﺎن ھەﺑﻮوە ،ﭘێﺸﻨﯿﺎزﻣﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە روو .ﺋــەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺑێﺖ ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻢ ،ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻧﯿﯿە ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾەی راﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﻟەم ﻣﺎوەﯾەﯾﺸــﺪا دوو ﺟﺎر ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﻢ ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑەردەواﻣە و ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﻦ، ﺑــەو ﺗﻮاﻧﺎ ﻛەم و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿەی ﻟە ﺑەردەﺳﺘﻤﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە رۆڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ. ﺋێﺴﺘە وەك دەﺳﺘەی ﻧەزاھە ﭼەﻧــﺪ دۆﺳــﯿەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﺘﺎن ﻻﯾە؟ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆرﻣﺎن ﻻﯾە ،ﺑەم ﺋــەوەی ﺑﻮوەﺗە دۆﺳــﯿە ﻛە ﻟە ژێــﺮ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دادوەری ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی دەﺳــﺘەی ﻧەزاھە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻟەﺑﺎرەﯾــەوە دەﻛﺮێــﺖ ،ﻧﺰﯾﻜــەی 85 دۆﺳــﯿەﯾە ،ﺑەم ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾە. ﻟەوەﺗەی دەﺳــﺘەی ﻧەزاھە داﻣــەزراوە ،زۆر ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛەن ﻛــە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە دۆﺳــﯿەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﺘــﺎن ﻻﯾە و ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛەن ،ﭘﺮﺳﯿﺎرم ﺋەوەﯾــە ﺋێــﻮە ﻛﯚﺗــﺎ ﺑــە ھﯿﭻ ﻛﺎﻣێﻚ ﻟەو دۆﺳــﯿەﺗﺎن ھێﻨﺎوە، ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻣﺎﻓﯽ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻜﺘﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە؟ ﺳــێ ﺗﺎ ﭼــﻮار دۆﺳــﯿە رەﻧﮕە زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺑێﺖ ﺑە ﻓەرﻣﯽ رەواﻧەی دادﮔــەﻛﺎن ﻛــﺮاون و ﭼەﻧــﺪ دۆﺳﯿەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە دوا ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەن .ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟە
دۆﺳﯿەﻛﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە دۆﺳﯿەی ﻛﻮﺷﺘﯽ ﻛەﺳــێﻚ و دزﯾﻜــﺮدن ﻧﯿﯿــە، ﺑﯚﯾە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﻻی ﺋێﻤە رەﻧﮕە ﺳــﺎڵێﻚ ﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮی ﺑﻮێــﺖ .ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﺘــﺎن ﺑــﯚ دەھێﻨﻤەوە ،ﭼەﻧــﺪ ھەﻓﺘەﯾەك ﻟەﻣەوﺑەر ﻣﻦ ﻟــە وﺗﯽ ﻣﺎﻟﯿﺰﯾﺎ ﺑﻮوم ،ﻟەوێ دەﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرای ﻧەزاھە ھەﯾــە و ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋێﻤە ﺧﺴــﺘە روو ﻛــە ﺋەوان ﻟە ﻣﺎوەی 12ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا 450 دۆﺳــﯿەﯾﺎن ﯾەﻛﻼ ﻛﺮدووەﺗەوە.
ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻢ ھﯿﭻ ﻟێﮋﻧەﯾەك دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﭘﺸــﺖ ﺑە داﻣەزراوە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎن دەﺑەﺳﺘێﺖ
ﺳــﺎﻣﺎﻧﯿﺎن ﭘــڕ ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﻟەواﻧەی ﻓﯚڕﻣﯿﺎن ﭘڕ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑەرﭘﺮس ھەﺑﻮوە ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەی زۆر ﮔەورە ﺑﻮوﺑێﺖ؟ ﻛێﺸەی ﺋێﻤە ﺋەوەﯾە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵە دەﺳﺘەی ﻧەزاھە ﻟە ھەرێﻢ داﻣەزراوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺳﺘەی ﻧەزاھە ﻟە ﺑەﻏﺪا 12ﺳﺎڵە ﻓﯚڕم ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﺎن ﭘڕ دەﻛەﻧەوە ،واﺗە ﻣﻦ ﻛە دوو ﺳﺎڵە ﻓﯚڕم ﭘڕ دەﻛەﻣەوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﯾەﻛــەم دەرﻧﺎﻛەوێﺖ ﭼەﻧﺪی ھەﯾە ،دەﺑێﺖ ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم دوو ﺳﺎڵ ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜەﯾﻦ و ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳێﻚ ﻓﯚڕم ﭘڕ دەﻛﺎﺗەوە،
ﺑە ھﯚی ﺋەوەی ﻟە ھەرێﻤﺪا ﺳﯿﺴﺘەم ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﻧﯿﯿــە ،رەﻧﮕە دۆزﯾﻨەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺗﺎرادەﯾەك ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﺑێﺖ. ﺋێﻤە ژﻣﺎرەﻛەﻣــﺎن زۆر ﭘێ ﻛەم ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﻮێﻨەری ﻋێﺮاق ﻛە ﻟەﻧﺎو ﺷﺎﻧﺪەﻛەدا ﺑﻮو ﮔﻮﺗﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا ﺳــێ ھەزار دۆﺳﯿە ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەﯾﻦ .راﺳــﺘە ژﻣﺎرەی دۆﺳــﯿەﻛﺎن ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑەم ﻟەوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺟــﯚری دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧە. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸﺪا ﺋەو دۆﺳﯿﺎﻧەی دێﻨە ﻻی ﺋێﻤە ،ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺟﯿﺎوازەوە زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ﭘێ دەﮔﺎت، رەﻧﮕــە دۆﺳــﯿەی ﮔەورەﯾﺶ ھەﺑێــﺖ ﻛــە زاﻧﯿﺎرﯾﻤــﺎن ﭘێ ﻧەدرێــﺖ و ھەر ﭘێــﯽ ﻧەزاﻧﯿﻦ، ﺑەم ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە رێﮕــەی ھێڵــﯽ ﮔەرﻣەوە، ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن زاﻧﯿﺎرﯾﻤــﺎن ﭘێ دەدەن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە. ﺋەوەﻧﺪەی ﺋێﻮە ﺋﺎﮔەدار ﺑﻦ ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎﻣە ﯾﺎﺳﺎ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑە ﺷەرﻋﯽ ﻛﺮدووە؟ ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻧﯿﯿــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑــە ﺷــەرﻋﯽ ﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﺑەم ھەﻧﺪێﻚ ﯾﺎﺳــﺎ ھەﯾە ﺳــﻮودی ﻟــێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﯾﺎﺳــﺎی وەﺑەرھێﻨــﺎن رەﻧﮕە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛــەم و ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑﺎش ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺑەم دواﺗﺮ ﻟە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ وەﺑەرھێﻨــەر ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﺪا دەرﻛەوت ﻛە ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی ھەﯾە. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎ ،ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەروەت و
ﺋەو ﺳــﺎﻣﺎﻧەی زﯾــﺎدی ﻛﺮدووە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺳــﺎﻣﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﯾﺒﻮوە و ﺋــەو داھﺎﺗەی ﺧﯚی ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮدووە دەﮔﻮﻧﺠێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺑﯚﯾە ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺑەردەواﻣە. ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ھﯽ ﺳﺎڵﯽ 2015ـــﻤﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮد، رەﻧﮕە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺗێﺒﯿﻨﯽ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ و ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺸﺪا ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە. دەﮔﻮﺗــﺮێ زۆرێــﻚ ﻟــە ھەرێــﻢ ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮڵﻜەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑە ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە ،ﺋێﻮە ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەﻣە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەن؟ ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ﭘﺘﺮ ﻟەﺳەر ﺧﻮدی ﻛەﺳەﻛە و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧێﺘﯽ ﻛە ﻟە ﺧﻮار 18ﺳﺎڵﯽ و ھەروەھﺎ ﺳــەرووی 18ﺳــﺎڵﯿﯿەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەرووی داراﯾﯿەوە ﺑﺎوﻛﯿﺎن ﺧەرﺟﯿﯿــﺎن ﺑﯚ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت، ﺑەم ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻚ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﺑێــﺖ ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ،ﺑەڵێ ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە دەﺑێ ﻛﺎرەﻛە ﻓﺮەواﻧﺘﺮ ﺑﻜەﯾﻦ و داوا ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗﺎﭘﯚ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻛەﺳــەی ﻓﯚڕم ﭘــڕ دەﻛﺎﺗــەوە و زاﻧﯿﺎری دەدات ،ﺋــەو ﻟێــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــە، ﺑە ھﯚی ﺋــەوەی ﻟــە ھەرێﻤﺪا ﺳﯿﺴــﺘەم ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ﻧﯿﯿە، رەﻧﮕە دۆزﯾﻨەوەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺗﺎرادەﯾەك ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﺑێﺖ. دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺮێﺘەوە ﻛە
ھﺎوﺷــێﻮەی ﻋێﺮاق ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر رەواﻧەی دەرەوە ﻛﺮاوە ،ﺋێﻮە ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ﭘﺎراﻧە ﺑﮫێﻨﻨەوە؟ ﺑەو ﭘێﯿەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەوڵەت ﻧﯿﯿە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋەﻣە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑێ ﻟە رێﮕەی ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳﺘەی ﻧەزاھەی ﻋێﺮاﻗــەوە ﺑێﺖ .ﺋــەوەی ﺋێﻤە دەﺳﺘﻤﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﻟێﮋﻧەﯾەك ھەﯾە ﻟــە ﻧﺎوەﺧــﯚی ھەرێﻢ ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻚ و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣەواڵە و ﺧەرﯾﻜﯿﻦ زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن دەﺳــﺖ ﺑﻜەوێﺖ ﺑەوەی ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑــڕی ﭼەﻧﺪی ﭘــﺎرە رەواﻧــەی دەرەوە ﻛﺮاوە. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﺑەردەوام ﭘﺎرە ھــەر دەﭼێﺘــە دەرەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻚ ﺷــﺘﻮﻣەك دەﻛڕێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــەوە دەﺑێــﺖ ﭘﺎرە ﺣەواڵــە ﺑــﻜﺎت ،ﻛەواﺗە ھەﻣﻮو ﺋــەو ﭘﺎراﻧــەی دەﭼﻨــە دەرەوە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەواﻧەی ﺟێﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﻦ ﯾﺎن ﻛەﺳێﻚ ﺑﺎزرﮔﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣﻦ. ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ھەﯾە؟ ﺑەڵــێ ،ﺑەﻧﯿﺎزﯾﻦ ﺑــەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑــﻮار ،ﺋــەم ﺑﻮارەﯾﺶ ﯾەﻛێﻚ دەﺑێﺖ ﻟەوان. دەﺳــﺘەی ﻧەزاھــە دەﺑێﺘە ﺋەﻧﺪام ﻟە ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻜﮫێﻨﺮاوە؟ ﻟــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻢ ھﯿﭻ ﻟێﮋﻧەﯾــەك دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێــﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﭘﺸــﺖ ﺑە داﻣــەزراوە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎن دەﺑەﺳــﺘێﺖ ،رەﻧﮕــە ﭼەﻧــﺪ ﻧﻮێﻨەرێﻜــﯽ ﺧــﯚی داﺑﻨێﺖ ﺑﯚ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ و ﺑــە دواداﭼﻮون، ﺑەﺷێﻚ ﻟە دەﺳــەﺗﯽ دادوەر و دەﺳﺘەی ﮔﺸﺘﯽ ﻧەزاھە و دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی داراﯾــﯽ و داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ و ھەﻣﻮو ﺋەو داﻣەزراواﻧەن ﻛە ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻟێﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەﯾــە و ﻛﺎرەﻛﺎن دەﻛەن. دەﺳــﺘەی ﻧەزاھە ،دەﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾە و ﻟــە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ،رەﻧﮕــە ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﭼﺎودێﺮ رۆڵ ﺑﺒﯿﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺑێﺘە ﺋەﻧﺪام ﻟە ﻟێﮋﻧە ﭘێﻜﮫێﻨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
دوو ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ھﺎووﺗﯿﯽ ﺗەﻣەن ﺳەروو 18ﺳﺎڵ ھەن ﻛە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 400ھەزارﯾﺎن ﻣﻮوﭼەﺧﯚرن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻢ ھﯿﭻ ﻟێﮋﻧەﯾەك دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﭘﺸــﺖ ﺑە داﻣەزراوە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎن دەﺑەﺳﺘێﺖ ،رەﻧﮕە ﭼەﻧﺪ ﻧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﺧﯚی داﺑﻨێﺖ ﺑﯚ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ و ﺑە دواداﭼﻮون ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەﺳەﺗﯽ دادوەر و دەﺳﺘەی ﮔﺸﺘﯽ ﻧەزاھە و دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ و داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ و ھەﻣﻮو ﺋەو داﻣەزراواﻧەن ﻛە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻟێﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەﯾە و ﻛﺎرەﻛﺎن دەﻛەن..
3
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
”ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازان و ﻛﯚﻧە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺷﻜﺴــﺖ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﮔﻮﻣﺎن ﻟە ژﻣﺎرەﯾەك ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ دﯾﺎری ﻧﺎو ﮔﯚڕان ﺑەوەی ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺣﺰﺑﯽ ﺗﺮ دەﻛەن ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەﯾە و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺶ ﻧﺎﺑﻦ ﺑەم ﺳﺘﺎﻓەی ﺋێﺴﺘەوە“
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﭘﺸﻜﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ ﺑە 14ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻓﺮۆﺷﺖ
ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳﺎن:
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەھێڵێﺖ ﭘﺎرە ﺑﭽێﺘە دەرەوەی وت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،رێﻜﺨەری ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛە ﻟە ﺟەژﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ راﺑﺮدووەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺟێ ھێﺸﺘﻮوە، ﺑڕﯾــﺎری داوە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑﮋی ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺷــﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎرﮔەی ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ”ﮔﺎﺳــﻦ“ ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن ﺑە )ﻓﺎڕووق ﮔﺮووپ( ﻓﺮۆﺷــﺖ و ﭘﺎرێﺰەرەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ راﺳــﭙﺎردووە ﻣﻮڵﻚ و ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﺑﻜەن ﺑە ﭘﺎرە و رەواﻧەی دەرەوەی ﺑﻜەن .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳێﻚ دەڵێ” ،ﺑﺮدﻧە دەرەوەی ﭘﺎرە زﯾﺎن ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دەﮔەﯾەﻧێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەھێڵێﺖ ﭘﺎرە ﺑﭽێﺘە دەرەوە. ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺟێﮕﺮی ﭘێﺸﻮوی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و داﻣەزرێﻨــەری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛە ﻟــە 2007ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە و ﺳﺎڵﯽ 2009ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﮔــﯚڕان وەرﮔﺮت، ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و ﻟە دوا زاﻧﯿﺎرﯾﺪا ﺑە ﺷــﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﮔﻮﺗﻮوە ﭼﯿﺘﺮ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎژی و ﺋەﮔەر ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ﻛﺎﺗــﯽ دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﮔﯚڕان ﭼﯿﺘﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەو ﻧەﻛەن. ﺋــەم ﺋﺎﻣﺎژەﯾەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻻی ﮔﯚڕاﻧﺨــﻮازان ھەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮاوە و دﯾــﺎری ھەڵﺴــﻮوڕاوێﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ،
”ھەر ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻛﺎك ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺟێ ھێﺸــﺖ و ﻋﻮﻣەر ﺳــەﯾﺪ ﻋەﻟﯽ راﺳــﭙﺎرد ھەﻣــﻮو ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــە ﺑــﺪات ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ،ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ژﯾﺎﻧﯿﺪا روو دەدات و ﻧﯿﺎزی ﮔەڕاﻧەوەی ﺑە زووﯾﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاوە ﻛە ﻟەﺳــەر داوای ﺧــﯚی ﻧــﺎوی ﺑــو ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە ،ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺧﺴــﺘە روو ﻛە ”ﮔﯚڕان وەك ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ واﺑەﺳﺘەی ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣە و ﺑەھﯚی ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﻜﺨەری ﮔﺸﺘﯽ ،ﻛێﺸەی زۆر ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﮔﯚڕاﻧــﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە و ﺑێ ﭼﺎرەﺳەر ﻣﺎوﻧەﺗەوە ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸــەﯾﺶ ﯾەﻛﻼﻧەﺑﻮوﻧەوەی ﮔﯚڕاﻧــە ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــە
ﺑﭽﻮوﻛەﻛــەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛــە ﭘﺎﭬێڵ زﯾﺎﺗﺮ وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑﻮاری ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺑﻨەﻣﺎڵەدا دەرﻛەوﺗﻮوە و ﻟە دەزﮔەی زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەدا رۆڵﯽ ﺳەرەﻛﯽ ھەﯾە .ﺑەم ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە وەك ﻧﻮێﻨــەری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺋەوﯾﺶ ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺪا ﭘﯚﺳﺘﯽ
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺟﺎران رێﻜﺨەر ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺧــﯚی ﺑڕﯾﺎری دەدا و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی رادەﮔﺮت ﻟەﺳەر ھەر ﭘﺮﺳێﻚ“. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە ”ﻓﺎڕووق ﮔﺮووپ“ ﻛە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎن ﻟە ﻛﺎرﮔەی ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی ﮔﺎﺳــﻦ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎزﯾﺎن ،ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﺑەﺷﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛە ﺑە 14 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻓﺮۆﺷﺖ ﺑە ﻓﺎڕووق ﮔﺮووپ و ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﭘﺸﻜێﻜﯽ ﻟەو ﻛﺎرﮔەﯾەدا ﻧەﻣﺎوە“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، رێﻜﺨــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔــﯚڕان داوای ﻟە ﭘﺎرێﺰەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ﻣﻮڵﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑــﻮاری وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەن ﺑە ﭘﺎرە و ﺗەﺣﻮﯾﻠﯽ ﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑە ﺑﺎﻧﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەردوو ﻛﻮڕی )ﭼﯿﺎ و ﻧﻤــﺎ( و ﻛﭽە ﺗﺎﻗﺎﻧەﻛەی ﺑﻜەن ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ. ﺑﺮدﻧــە دەرەوەی ﺋــەو ﭘﺎراﻧە ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ دەﯾــەوێ ﭘێﮕــەی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺎت و ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎری ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺑﻦ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ.
دﻛﺘــﯚر ﻣﺤەﻣــەد رەﺋــﻮوف ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﺷــﺎرەزای ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دا ﻛــە ﺑﺮدﻧــە دەرەوەی ﭘﺎرە ،ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە زﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ﭘﺎرەوەﯾــە ،ﺋەﮔەر ﭘﺎرە ﺑﺒﺮێﺘە دەرەوە ،ﺋەوﻛﺎت ﺳــﻮوڕاﻧەوەی ﭘﺎرە ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی وت ﻛەم دەﺑێﺘــەوە و ﺋەوەﯾــﺶ زﯾﺎﻧﯽ دەﺑێﺖ ﺑﯚ وت. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەﯾﺶ ﻛــﺮد” ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺑــێ ڕێﮕە
ﺑﺪات ﭘﺎرە ﺑﭽێﺘە دەرەوە ،ﺑەم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋێﺴﺘە ﯾﺎﺳﺎ ﺳــەروەر ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻧەھێڵێﺖ ﭘﺎرە ﺑﭽێﺘە دەرەوەی وت“. ھﯚﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﻧەﮔەڕاﻧەوەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧــﯽ ﻟە ﻟەﻧــﺪەن ،دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﺗﺮﺳــﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘﺎرﺗﯽ ﻛە ژﻣﺎرەﯾــەك ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕــﯽ و ﭬﯿﺪﯾﯚﯾــﯽ ﻧﺎوﺑــﺮاوی ﻻﯾە و دەﯾەوێ ﺑەھﯚﯾەوە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧە ﺳەرﺳەﺧﺘە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛەی ﭘێ
ﻓەرﻣــﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﻛﻮڕی ﺟــەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ داﻣەزرێﻨەر و ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ. ﺑەرزان ﺋەﺣﻤەد ﻛﻮردە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘﺎﭬێڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ھﯿﭻ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﻧﯿﯿە، ﭘێ دەﭼێﺖ وەك ﻛﻮڕی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەی ﻛﺮدﺑێ.
ﺋــەم ﺑﯚﭼﻮوﻧــەی ﻛــﻮردە ھﯽ ﺣﺎﻣﯿﺪی ﺣﺎﺟــﯽ ﻏﺎﻟﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺸــە و ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەوەی ﮔﻮت، ”ﭘﺎﭬێڵ ﻟە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻧﯿﯿە“. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﺑــﺎرەی دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﭘﺎﭬێڵ ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم ﻟەﺗﯿﻒ ﺷێﺦ ﻋﻮﻣەر
ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﻛەﺳەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛەی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻢ ﻧﯿﯿە ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺷــﺪاری ﭘﺎﭬێڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ“. ﻟەﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺗﻮﻧﺪ ھەﯾــە ﻟەﺳــەر دەﺳــەت،
دادﮔەﯾــﯽ ﺑــﻜﺎت .ﺋەﻣەﯾﺶ ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ وەك ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎﻧــە ﺑەو ﻣێــﮋووەی ﻟە راﺑــﺮدوودا ﺗﯚﻣﺎری ﻛــﺮدووە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻻی ﭘﺎرﺗﯽ ”ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑە ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘﺸــﻜە ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣــﯚڵ و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــە و زەوﯾــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ،ﺟﮕــە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوت و ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺗﺮەوە
ﻛﺮاون .ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﭘﺎرێﺰەرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﮔﯚڕﯾﻨــەوەی ﺋــەو ﭘﺸــﻜﺎﻧەن ﺑە ﭘﺎرە و ﭼەﻧﺪ ژﻣﺎرە ﺣﯿﺴﺎﺑێﻜﯿﺎن ﺑﯚ دﯾﺎری ﻛﺮاوە ﺗﺎ ﭘﺎرەﻛﺎن ﺑﺨەﻧە ﺳەر ﺋەو ژﻣﺎراﻧە ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ. ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜە ﮔــﯚڕان دڵﻨﯿﺎ دەﺑێﺘــەوە ﻟــەوەی ﭼﯿﺘــﺮ رێﻜﺨەرەﻛەﯾﺎن ﯾﺎوەرﯾﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت ﻟە ﻛﺎروﺑــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ،ﺑﯚﯾە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ﻟە ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺧﯚی ھەﯾە و ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﺑێﺘە ﻛێﺸــە ﺑﯚﯾﺎن. ﺋەﻣەﯾــﺶ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻚ را ﺑێﻨﻦ ﺑــەوەی واﺑەﺳــﺘەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﮔﯚڕاﻧەوە ،ﻧەﺑەﺳﺘﻦ ﺑە ﯾەك ﻛەﺳەوە. ”ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﮔﯚڕاﻧﺨــﻮازان و ﻛﯚﻧە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺷﻜﺴــﺖ ﻟە ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت، ﮔﻮﻣﺎن ﻟە ژﻣﺎرەﯾەك ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ دﯾــﺎری ﻧﺎو ﮔﯚڕان ﺑــەوەی ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑــﯽ ﺗﺮ دەﻛەن ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەﯾە و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺶ ﻧﺎﺑﻦ ﺑەم ﺳﺘﺎﻓەی ﺋێﺴﺘەوە“ ،ھەڵﺴــﻮوڕاوەﻛەی ﮔﯚڕان وای ﮔﻮت.
دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎﭬێڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی رۆژی ﯾەﻛﺸــەﻣﯽ راﺑــﺮدووی ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،ﺗێﯿﺪا ﭘﺎﭬێڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛﻮڕی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ وادا دەرﻛــەوت ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﺶ دەڵێﻦ، ھﯿــﭻ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯿﯽ ﻧﯿﯿە.
وەك راﮔەﯾەﻧﺮا ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ و ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەوە و ﺑەردەوام دەﺑﻦ ﻟــەو دﯾﺪاراﻧە. ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وای ﺑﯚ دەﭼﻦ ﻛە ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾە ﺑﯚ داڕﺷﺘﻨەوە دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دووﺑﺎرە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــەوەی دوو ﺣﺰﺑە .ﺑــەم دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎﭬێڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەدا ﻛە ھﯿﭻ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑﻮوەﺗــە ﺟێﯽ ﺳەرﻧﺠﯽ ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﺋــەو دەرﻛەوﺗﻨــەی ﻛــﻮڕە
ﻋەﻗﯿﺪ روﻛﻦ ﺷﻮان:
”ﺋــەو ﻛەﺳــەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪەﻛەی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەم زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻢ ﻧﯿﯿە ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺷﺪاری ﭘﺎﭬێڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ“. ﻟەوەﺗەی ﻧەﺧﯚﺷﻜەوﺗﻨﯽ ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑەﻛەوە و دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨــﯽ ﺋــەو ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻨە ﻟە ﻧێﻮان ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد و ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ و ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ و ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳﻮوڵ و ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧە ،ﺋەﻣﺎﻧەی دووەم ﻧﯿﮕەراﻧــﻦ ﻟــەوەی ﺑڕﯾﺎر و داراﯾــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿەوە دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳەردا ﮔﯿﺮاوە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻣەﺳــﻌﻮود ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ﻛــە ﮔﻮﺗﺮا ﯾﺎﺳــﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎن و ﺣﺰب ﺳــەروەر ﻧﯿﯿە ،ﺑــﯚ ﺧــﯚی ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ زۆر دەﺑەﺧﺸــێﺖ ،ﺑەدﯾﻠﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﺳەروەری و ﺑەدﯾﻠﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ داﻣــەزراوەدا ،داﻣەزراوەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دێﺘــە ﭘێﺶ ﻛە
ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾــە ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋەوەﻧﺪەی رۆڵﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵە ﮔﺮﻧﮕە، ﺋەوەﻧﺪە رۆڵﯽ داﻣەزراوە ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﭼﺎودێﺮە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ ،ﻛە ﯾﺎﺳﺎ ﺳەرەوەر ﻧەﺑﻮو، ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗەﻋﺮﯾﻔــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﯾەﺗە دی ،ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوەﺗە ﺑﻨەﻣﺎڵە ﺳــﺎﻻری ،ﺑﯚﯾــە زۆر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﺣﺰب ھەﯾــە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗێﺪاﯾە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ” ،ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــە ﺑﯚ داڕﺷــﺘﻨەوە و دﯾﺰاﯾﻨﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دووﺑﺎرە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــەوەی دوو ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾە، دەﺳەت ﻟە ﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾــەك زاڵــە ،ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯿــﺶ زۆرﺑەﯾﺎن ﺑەرەو ﺋەو رێﮕەﯾــە دەڕۆن ،ﻟە ﻧﺎو ﺣﺰﺑﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮ ددان ﺑەواﻧﺪا دەﻧﺮێﺖ.
ﺳﯿﺎﺳەت
ﻣﻮﺋەﯾﺪ ﺗەﯾﺐ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دﯾﺎری ﻛﻮرد:
ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟەﮔەڵ ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻧﯿﻦ وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﻣﻮﺋەﯾــﺪ ﺗەﯾــﺐ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دﯾــﺎری ﻛــﻮرد ،ﭘێﯽ واﯾە ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﭼەﻧــﺪ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻛــﻮردی ﻟەﮔەڵ ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﺪا ﻧﯿﻦ و ﺋەﻣە ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺳﺴﺖ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە دەزاﻧێ .ﻣﻮﺋەﯾﺪ ﻛە ﻟە ﺧﻮﻟﯽ راﺑﺮدووی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻻﯾەﻧە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ،داواﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدوون ﻛە ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﻜﺸێﺘەوە و دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ.
ﺋەو ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻟەﻻﯾەن ﺳــەدرەوە رێــﻚ دەﺧﺮێــﺖ ،ﭼﯿــﯽ ﻟــێ دەﺧﻮێﻨﯿﺘەوە؟ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا زۆر ﺧﺮاﭘە ،ﺳەرﺟەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎت و ﭘﺎرێﺰراوﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯿــﺎن و ﻣﺎڵﯿــﺎن ،ﻟــە ﺑﺎرێﻜﯽ ﺧﺮاپ و ﻟــە دڵەڕاوﻛێﺪا دەژﯾﻦ. ﻟــەم رواﻧﮕەﯾــەوە ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەواﻧەی ﻟــە ﺑەﻏﺪای ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ دەژﯾﻦ ،ھەﺳﺖ ﺑە ﭼەوﺳﺎﻧەوە دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ھــەر دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﯚ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺎن ﺑڕەﺧﺴێﺖ، ﺋــەوان ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ دەردەﺑڕن. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەو ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەی ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەﻻﯾــەن رەوﺗﯽ ﺳــەدرەوە ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ، ﻟە ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﺳــەدرﯾﯿەﻛﺎن ﺟﻮوﻧەوەﯾــﺎن ھەﺑﻮوە و واﯾﺎن ﻧﯿﺸﺎن داوە ﻛە ﻟەﮔەڵ داواﻛﺎری ﺧەڵﻜﻦ ،ﻟەﺑەر ﺋەوە ﭘێﻢ واﯾە ﭘﺘﺮ ﺋەم ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﺎﻧە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺷﯿﻌە ﻟەﮔەڵ ﺷــﯿﻌەﯾە و ھەر ﻛﺎﻣەﯾﺎن دەﯾەوێ ﺧەڵﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﯚ ﻻی ﺧــﯚی راﺑﻜێﺸــێﺖ. ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻛﺎﺗێﻚ ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧێﻚ دەﻛﺮا ،رەوﺗﯽ ﺳــەدری ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ﺑﻮوە و ھﺎﻧﯿﺎﻧﯽ
داوە ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﺑــﯚ ﺋەوەﯾە ﭘﺘﺮ ھەﺳﺖ و ﺳــﯚزی ﺧەڵﻚ ﺑەﻻی ﺧﯚﯾﺎن راﺑﻜێﺸﻦ .ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﻟەم ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ ،ھﯿﭽﯽ ﻟــێ ﺷــﯿﻦ ﻧﺎﺑێــﺖ و دۆﺧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻧﺎﺑێﺖ .ﺋەﮔەر ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەی ﺋێﺴﺘە ﻧەﻣێﻨێ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﻧﻮێﯿەﻛەی ﺣەﯾﺪەر
ﻓﺮە ﺣﺰﺑﯽ ﻟە ھەر وت و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿــە ،ﺑــەم دەﺑێﺖ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﺪا ﺑێﺖ
ﺗــﺮ ﺗێﯿﺪا ﺑﻦ ،ﺑــەم ﺋەواﻧە ﺑﻦ ﻛە ﺑــە ﭘێﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەوان دەﺟﻮوڵێﻨەوە. واﺗە دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﺋەم ھەوڵەی ﻋەﺑﺎدی ﺑە ﺷﯿﻌەﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗە و ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧەﯾە؟ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە واﯾە ،ﺋێﺴــﺘە
ﻛﻮرد دەﺑێﺖ ﺳــﻨﻮوری ﺧﯚی دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ﻧەك ﺳﻮﻧە ﯾﺎن ﺷﯿﻌە ،ﺋەﮔەر وا ﻧەﺑێﺖ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺋەوە دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﻟە دەﺳﺘﻤﺎن ﺑﭽێﺖ ﻋەﺑﺎدی ﻛــە ﻛﺎری ﺑﯚ دەﻛﺎت، دەﺳەت ﺑەدەﺳــﺘەوە ﺑﮕﺮێ، دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺷــﺒﻮوﻧﯽ دۆﺧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻧﺎﺑێﺖ. ھﯿــﭻ ﺑﻮارێــﻚ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ﻟــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺋێﺴﺘە ﺧﻮدی ﻋەﺑﺎدﯾﺶ داوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛﺎت، ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺷﯿﻌەﻛﺎن دەﯾﺎﻧەوێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﻟە ﻋێﺮاق دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﯾــﺎن ﺋەﮔەر ﻧﻮێﻨەری ھەﻧﺪێــﻚ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی
ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧە ﻻوازە و ﺷﯿﻌە دەﯾەوێ ﻻوازﺗﺮی ﺑﻜﺎت و ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﺋەو دوو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺑێ دەﺳەت ﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﭘێﻢ واﯾە ﺋەو داواﻛﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘە دەﻛﺮێــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﻻﯾــەن ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەراﻧەوە، ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوەﯾــە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺗﺎ ﺑەﺳــﺮە ،ﺣﻮﻛﻤێﻜــﯽ ﺗەواو ﺷﯿﻌﯿﯽ ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە دەﺳﺖ ﺷﯿﻌەدا ﻧﯿﯿە. ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧــە ﭼﯿﯿــە
ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺷــﯿﻌە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯽ ﺧﻮدی ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧە؟ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﺎن ﺗــەواو ﺣﺰﺑﯿﻦ، ﺟــﺎ چ ﻟەﻻﯾەن ﺣﺰﺑــﯽ دەﻋﻮە ﯾﺎن ﺳــەدر و ﯾﺎﺧــﯚ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑێﺖ ،ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﺎﻧە ھەﻣﻮوی ﻟەﺳــەر ﺋەوەﯾە ﻛﺎﻣە ﺣﺰب دەﺑێﺘە ﺣﺰﺑﯽ ﺳــەرﻛﺮدە و ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧﺪا ﺑێﺖ. وەك دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ﺟﮕــە ﻟە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ،ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧەﯾﺶ ﻟە ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛێﺸــەﯾﺎن ھەﯾە ،ﻋێــﺮاق ﭼﯿﯽ ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﺎﺷــە ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ؟ ﻋێﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﭼﺎرەﺳــەری ھەﯾــە و ﺋەوﯾــﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟەوەی ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧە و ﺷﯿﻌە و ﻛــﻮرد ﻟێﻚ ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻨــەوە ،ﺟﺎ ﺋەﮔەر ﺑەﺷێﻮەی ﺳێ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺶ ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە ژێــﺮ ﻧــﺎوی ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ ﺑێــﺖ ،ﺑەوەی ھــەر ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺋﯿــﺪارەی ﻧﺎوﭼەی ﺧﯚی ﺑﻜﺎت. ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﻟــە ﻋێﺮاق ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ھﯿﭻ ﺑڕواﯾەﻛﯿﺎن ﺑە ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻧەﺑﻮوە و وای دەﺑﯿﻨﻦ ﻛە ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣﯿﺎن ﺑەﺳەر ﭼەﺳﭙێﻨﺮاوە و دەﯾﺎﻧەوێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺑﻜەن،
ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻛﻮرد و ﺳــﻮﻧەﯾﺶ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەر ﺋەوەﯾە ﻋێﺮاق ﺑﺒێﺘە ﺳــێ دەوڵەت ﯾﺎن دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ. ﺑەرووﻧﯽ ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێ ﺑەﻏــﺪا ﺧﯚی ﻟە ﻛــﻮرد ﺑەدوور دەﮔﺮێﺖ ،دوو ﺳــﺎڵە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤــﯽ ﺑڕﯾــﻮە ،ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێــﻢ ﻻواز ﻛﺮدووە، ﺑــەم ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮردەوە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ﺑﯚ دەرﭼﻮون ﻟــە ﺑەﻏﺪا ،ﭘێﺖ واﯾە ﻛﻮرد ﻟە ﭼﯽ دەﺗﺮﺳێﺖ؟ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دەﻛــﺮد ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﺑــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا داواﯾﺎن ﻟــە ﻛﻮرد دەﻛﺮد ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت دەرﺑﭽﻦ
ﭘﺮﺳــە
ﻟــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸەوە؟ ﺑەڵێ ،ﺧــﯚ ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ھەﯾــە ،زۆر ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨە ﻛﻮردێﻚ ھــەق ﺑە ﺑەﻏﺪا ﺑﺪات و ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەی ﺧــﯚی ﺑە ﻧﺎھەق ﺑﺒﯿﻨێﺖ؟ ﻛﻮرد ﻛێﺸەی ﺧﺎﻛﯽ ﻟەﮔەڵ ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧە ھەﯾە ،ﻟە ﺋەﮔەری ھەر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەك ﻟە ﻋێﺮاق، ﭘێﺖ واﯾە ﻛﻮرد دەﺗﻮاﻧێ ﻟەﮔەڵ ﺳﻮﻧە رێﻚ ﺑﻜەوێﺖ؟ ﻣــﻦ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەو ﺳــێ دەوڵەﺗــە ﻟە ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﻛﻮرد، ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧە ﯾﺎن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵــﯽ دەﻛەم ،دﯾﺴــﺎن ﻛﻮرد ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺳﻨﻮورﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧە ﺑە ﺟﯿــﺎ ھەر دەﻣێﻨێﺘەوە .ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻚ
ﻧﺎﺑێ ﺣﺰﺑێﻚ دەﺳــﺖ ﺑە ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑﻜﺎت و ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺋەو زوﯾﺮﺑﻮواﻧە ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی راﺑﻜێﺸێﺖ و ﺑە ﻗﺎرەﻣﺎن ﻧﯿﺸﺎﻧﻤﺎن ﺑﺪاﺗەوە و ﻟە ھەرێﻢ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎن راﺑﮕەﯾەﻧﯿــﻦ .ﺋــەوان ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵﯿــﺎن ﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺋێﻤەﯾــﺶ ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﯿﻦ ،ﺑەﺷﺪارﯾﻤﺎن ھەروەك ﺋەوﻛﺎﺗــەی دەﺳــەﺗﺪارێﺘﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﻋــﺲ دەﺑێــﺖ و ھﯿﭽﯽ ﺗــﺮ ،ﺋــەوان دەﯾﺎﻧەوێ داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺷــﻜڵﯽ ﺑﻦ و ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە ھەرێﻢ ﺣﻮﻛﻢ ﺑﻜەن .ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە دەڵێﻢ ﺋــەو ﻛﻮرداﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ دەﯾﺎﻧەوێ ھــەر ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﯿﻦ و ﺑﻤێﻨﯿﻦ وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق، ﺋەواﻧە ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﻮرد ﭘێ ﻧﯿﯿــە .ﺋەﻣــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛێﺒەرﻛێــﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿــەوە ھەﯾە، ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺋەو ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾــە و ﺋەواﻧەی دژی ﭘﺎرﺗﯿﻦ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ دژاﯾەﺗــﯽ ھــەر داﺧﻮازﯾﯿــەك دەﻛەن ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ وەك ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑێﺘە دﯾﺘــﻦ ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺋەﻣەﯾﺎن ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿە.
ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــەوە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﻛــﻮرد و ﺋەﮔــەر ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەﯾﺸــﺪا ﺑەﺷــﺪاری ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻜﺮێ و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺸــﻤﺎﻧﺪا ﺑەھێــﺰ ﺑﯿــﻦ، ﺋەوﻛﺎت ﺋەﻣــە دەﺑێﺘە ﺋەﻣﺮی واﻗﯿــﻊ ،ﺑﯚﯾــە ﻛــﻮرد دەﺑێﺖ ﺳــﻨﻮوری ﺧﯚی دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ﻧەك ﺳــﻮﻧە ﯾﺎن ﺷﯿﻌە ،ﺋەﮔەر وا ﻧەﺑێﺖ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوە دروﺳﺖ دەﺑێــﺖ ﻟە دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑﭽێﺖ، ﺑﯚﯾــە دەﺑێﺖ ﻛــﻮرد ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏە. ﭘەﯾﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﻧﺎوەﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛێﺸــەﻣﺎن ھەﯾــە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھەﻧﮕﺎو دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋﯿــﺮادە دەﺑﯿﻨﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﺋﯿﺮادەﯾــە دەﺑﯿﻨﻢ ،ﺋــەوەی ﮔﺮﻧﮕە ﺧﻮدی ﺣﻜﻮوﻣەت و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺎﻧﯿﺶ داوا دەﻛەن
ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھەﻧﺪێﻚ ھەﻧﮕﺎوﯾﺶ ﻧﺮاوە .ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە دەﺑێﺖ ھەﻣﻮوان ﺑەﺷﺪاری ﻟەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺋﺎﯾﻨﺪەی رۆﺷــﻨﯽ ﺗێﯿــﺪا دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ. ﺣﺰﺑێــﻚ ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﭼﺎﻛﺴــﺎزی واﺗە زوﯾﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵە ﻛەﺳــێﻚ و ﺋﺎزارداﻧﯽ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ،ﻧﺎﺑێ ﺣﺰﺑێﻚ دەﺳــﺖ ﺑە ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑﻜﺎت و ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺋــەو زوﯾﺮﺑﻮواﻧە ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی راﺑﻜێﺸــێﺖ و ﺑە ﻗﺎرەﻣــﺎن ﻧﯿﺸــﺎﻧﻤﺎن ﺑﺪاﺗەوە، ﺑﯚﯾە ﺑێ ھﺎوﻛﺎری و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ھەﻣﻮوﻣﺎن ،ﺋەو ﭘﺮۆﺳــە ﮔﺮﻧﮕە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێﺖ .ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﻢ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا وا ﻧﯿﯿە و ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻛﯚك ﻧﯿﻦ ،ﺋێﺴــﺘە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑە ھێﻤﻨﯽ و ﻟەﺳــەرﺧﯚﯾﯽ ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ. ﻛەواﺗــە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد ﺋەو ﭘﺮۆﺳــە ﮔﺮﻧﮕە ﻛە ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑە ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕــەوە ﺑــە ھەڵﺒــﮋاردن و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی دەﻧــﮓ ﺑەﺳﺘﻮوەﺗەوە؟ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە واﯾــە ،ﺑە ﺑێ ﺑەﺷــﺪاری ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺑە ﺑێ رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺋەوﻛﺎت دەﺑﻨە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﺳــﭗ ﻟە ﺑەردەم ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی. ھﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿــە ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺧەڵــﻚ ﮔەﯾﺸﺘە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار؟ ﺋەم ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯿە ﺑﯚ ﺷــێﻮەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﻓــﺮە ﺣﺰﺑﯽ ﻟە ھــەر وت و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿــە ،ﺑەم دەﺑێــﺖ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﺪا ﺑێﺖ ،ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺶ ﺧــﯚی ﻟــەوە دەﺑﯿﻨێﺘــەوە ﻛــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑــﺎی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﻛﯚك ﺑﻦ .ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﺣﺰﺑﺎﻧــەی ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳﺘە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺷــﺘﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺶ، ﺗەﻧﺪروﺳﺖ دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر داواﯾﺎن ﻟە ﻛﻮرد ﻛﺮدووە دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا زۆر ﺧﺮاﭘە ،ﺳــەرﺟەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎت و ﭘﺎرێﺰراوﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯿﺎن و ﻣﺎڵﯿﺎن ،ﻟە ﺑﺎرێﻜﯽ ﺧﺮاپ و ﻟە دڵەڕاوﻛێﺪا دەژﯾﻦ .ﻟەم رواﻧﮕەﯾەوە ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەواﻧەی ﻟە ﺑەﻏﺪای ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ دەژﯾﻦ ،ھەﺳﺖ ﺑە ﭼەوﺳﺎﻧەوە دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ھەر دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﯚ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎن ﺑڕەﺧﺴێﺖ ،ﺋەوان ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻧﯿﺸﺎن دەردەﺑڕن.
5
ﺳﻴﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
”ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘﻼﻧەدا ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺰﯾﺸــﻜە ﭘﺴﭙﯚڕەﻛﺎن ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺋەوەی ﺗﺮﯾﺶ ﺗﺎﯾﺒەت ھەڵﺪەﺑﮋێﺮێﺖ ،ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮن ،دەﻛﺮێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن ﭘڕ ﺑﻜەﻧەوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ژﻧﺎﻧﯽ دھﯚك داوای ﭘﯚﺳﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﯾﺎن دەﻛەن
وﺷە /دھﯚك – ﻧەوزاد ھﻠﻮوری ژﻧﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،ﮔﻠەﯾﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﻛە ﺑﯚ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻧﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﯚﺳــﺘە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دراوە و ﻟە ﭘﯚﺳﺘە ﺑﺎﻛﺎن ﺑێ ﺑەﺷــﻦ ،ﺑﯚﯾە داوای ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑﺎ دەﻛەن .ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەھﯚﯾەوە رێﮋەی ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﻧێﻮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ. ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﺳەﻟﯿﻢ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﭘﯚﺳــﺘە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھــﯚك ﻟــە ھەڵﻜﺸﺎﻧﺪاﯾە ،ﺑەم زﯾﺎﺗﺮ ﭘﯚﺳﺘە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﻦ و ﺋــەوان داوا دەﻛەن ﭘﯚﺳﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ وەك
ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷﺎرەدێﯿﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮن. ﺋــەو ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە رێــﮋەی ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ژﻧــﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﺟێــﯽ دھﯚك ﻧﺎﮔﺎﺗە ،% 30ﺑــەم ﺑە ﺑەرارود ﻟەﮔــەڵ ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﺪاﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺑەھﺎری ﺳﺎڵﯽ .2003 ﺑێﺮﯾﭭــﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ﺋەواﻧەﯾــﺶ، ”ﺳــەرەڕای
ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛە ﺑە ﭘێــﯽ داوا و ﺗﻮاﻧﺎی ژﻧــﺎن ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻧﺎن ﺑﻮوە“. ﮔﻠەﯾــﯽ ژﻧﺎﻧــﯽ دھــﯚك ﻟەوەﯾــە ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﭘﯚﺳــﺘە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﭘــێ دراوە ﻧــەك ﭘﯚﺳــﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧــﯽ وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎن .ژﻧﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾــە ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑــﺎی ﺟێﮕــﺮی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ
دھﯚﻛﯿﺎن ﭘێ دراوە. ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھــﯚك دەڵێ” ،ژﻧﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﻟە ﭘﯚﺳــﺘە ﻛﺎرﮔێڕی و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿﺎﻧــﯽ ﻟە راﺑﺮدوودا ﭘێﯿﺎن دراوە ،ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻦ و ﺋەﻣەﯾﺶ ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋەوەی ژﻧــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەرەوﭘێﺶ ﺑﺒەن. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك 28ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ھەﯾــە و ﻟە ﻛﯚی ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧە ،ﻧﯚﯾــﺎن ژﻧﻦ .واﺗە ژﻧﺎن ﻧﺰﯾﻜەی % 33ی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﯾــﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚﻛﺪا ﭘێ دراوە. زۆرﺑەی ﺋەو ژﻧﺎﻧە ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚﺗــﺎ ﻟــە ﻧێــﻮ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﭘﯚﺳــﺘﯿﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و وەك ﺑێﺮﯾﭭــﺎن ﺳــەﻟﯿﻢ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑﯚ ژﻧﺎن، ﺧێــﺮی زۆری ﺑــﯚ ژﻧﺎﻧﯽ دھﯚك ھەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ“. ﭬﯿﺎن ﻋەﺑﺎس ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر ﭘﺸﻜﯽ دھﯚك، ﭘێﯽ واﯾە ژﻧﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳەر ﺑﻜەون و ﺋەﻣە ﻟە ﻧێﻮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻛەﻣﺘﺮ رەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە .ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨەی
ھەﺷﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ وەزﯾﺮی ﺷﺎرەواﻧﯽ ،ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎی ﻛﺎروﺑــﺎری ﺧﺎﻧﻤــﺎن و ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ،ﺑە ژﻧﺎن دراون. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻧﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺸــﻜﯽ دھﯚك ،ژﻧﻦ و ﺋەﻣەﯾﺶ ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــە ﺑﯚ ﺋــەوەی ژن زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚی ﺑﺒﺎﺗە ﭘێﺸەوە و ﺧﺰﻣەت ﺑﻜﺎت“.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾەوە دەڵێ” ،ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ژﻧــﺎن دراون ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﯚﺳــﺘە رەﻣﺰﯾﯿەﻛﺎﻧــﻦ و ﺑــﯚ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻧﺎﻧە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﯾەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم و ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ ” ،ﺋەﮔەر ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻧەھێﻨﻨە ﭘێﺸەوە ،ﭘﯿﺎوان ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن ﺑﻜەن و ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ھﺎوﻛﺎری ،رێﮕﺮی دەﻛەن
ﭬﯿﺎن ﻋەﺑﺎس:
ﺋەﮔــەر ژﻧﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﻧەھێﻨﻨە ﭘێﺸــەوە ،ﭘﯿﺎوان ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﻦ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن ﺑﻜەن و ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ھﺎوﻛﺎری ،رێﮕﺮی دەﻛەن ﺋێﺴــﺘە ﻧﺰﯾﻜــەی ﺳــﺎڵێﻜە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە رێﮕەی ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدﻧﯿەوە ﺑﺘﻮاﻧﺮێ رێﮋەی ﺑەﺷــﺪاری ژﻧﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳﺘە ﺑﺎﻛﺎﻧﺪا. ﭬﯿﺎن ﻋەﺑــﺎس ﻟەﺑﺎرەی ھﯚﻛﺎری
و ﺋەﮔــەر ژﻧﺎن ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﺪا ھەڵەﯾەك ﺑﻜەن ،ﺋەوا رووﺑەڕووی ﺳﺰای ﺗﻮﻧﺪ دەﺑﻦ ،ﺑەم ﺑﯚ ﭘﯿﺎوان ﺋەو ﺳﺰاﯾﺎﻧە ﻧﯿﯿە“. ﻟە ﻛﯚی 111ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 34 ،ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑــە دەﺳﺖ ژﻧﺎﻧەوەﯾە.
ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺟﯿﺎ دەﻛﺮێﻨەوە وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﭘێﯽ ﭘڕۆژەﯾەك ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ،ھــﺎوﻛﺎت ﮔﺮﻓﺘﯽ داراﯾﯽ ﺑە ﻛﯚﺳــﭗ ﻟە ﺑەردەم ﺟێﺒەﺟێﺒﻮوﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە دەﺑﯿﻨێﺖ .ﺑە ﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھــەزار و 500ﻛﻠﯿﻨﻜﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ھەﯾە.
ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا 9 ھەزار و 400ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ھــەن ،ﻟە ﻛــﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار و 500ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﻛﻠﯿﻨﻜﯽ دەرەﻛﯽ ھەﯾە )واﺗە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕەﯾە(، ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەﯾــﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500 ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻋــەرەب و ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ. دﻛﺘﯚر ﺧﺎڵﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،وەزارەﺗەﻛەی ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ھەﺷــﺘەم ﻟــە ﻧــﺎو ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿــﺪا ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺎری ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﮔﺸــﺘﯿﺪا ھەﯾــە .ﺋــەو ،ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑﯿﺮۆﻛەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﻨێﺘەوە ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﻟە ﺑﻮاری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﺪا ﻛێﺒەرﻛێ ﻟە ﻧێﻮان ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟە دواﺟــﺎر ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﻧەﺧﯚش دەﺷﻜێﺘەوە. ھــەر ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەدا ﻟە ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ،ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە
ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋێﻮاران ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە ﻛە ﺑە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛــەم ﭘــﺎرە ﻟــە ﻧەﺧﯚش وەرﮔﯿــﺮاوە ،ﺋــەم ھەﻧﮕﺎوەﯾﺶ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﺑﻮوە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟــە زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﮔﻮﺷﺎر ﻟەﺳەر ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎﻧﺪا. وەزارەﺗــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن، ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــەﻛﺎر ھێﻨــﺎوە و زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ﺑەھــﯚی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻠﯿﻨﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺧﯚﯾــﺎن ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن. ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﮔﺮﻓﺘــﯽ داراﯾﯽ ﺑــە ﻟەﻣﭙــەر دەﺑﯿﻨێــﺖ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێــﯽ واﯾــە دەﺑێــﺖ ﻣﻮوﭼــەی ﺋــەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧە زﯾــﺎد ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛە
ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎر ﺑﻜەن ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەﯾــﺶ ھەﻧﺪێﻚ ﭘﺴﭙﯚڕێﺘﯽ ھەﯾە ﺋەﮔەر ﻣﻮوﭼەی ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﺑــەرز ﻧەﻛﺮێﺘەوە، رەﻧﮕــە ﺋــەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھەڵﺒﮋێﺮێﺖ و ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘێﯿەﺗﯽ. ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮرﺳﺘﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﺧﺸﺘەﯾەك ﻛە ﺋﯿﺪارەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە داﯾﺪەﻧێﺖ، ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺧﯚش دەﻛەن ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎن و ﺋﯿﺸــﻜﮕﺮی دەﻛەن ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەك ﺑﯚ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﯿــﺎوازی ھەﯾــە ،ﺋەﻣە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻧﺎوﺷــﺎر و دەرەوەﯾﺸــﺪا ھــەر ﺟﯿﺎوازە. دﻛﺘﯚر ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ وەﻓﺎﯾﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻟﻘــﯽ ھەوﻟێــﺮی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“دووﭘﺎﺗﯽ ﻟە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدن ﻟە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــﺮدەوە ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺎری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﮔﺸــﺘﯿﺪا، ﭘێــﯽ واﯾــە ھەﻧــﮕﺎوەﻛﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﻧەﺧﯚﺷﺪاﯾە. وەﻓﺎﯾــﯽ ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﺋــەم ھەﻧﮕﺎوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺳــێ ﻣەﺑەﺳﺘە ﻛە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻧەﺧــﯚش ،ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی
ﮔﻮﺷــﺎر ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن، ھەروەھــﺎ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ داھﺎت ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەردەوام ﺑﺘﻮاﻧێ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن. ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺘــﺮ ﻟــە 50ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒــەت ھــەن ﻛــە ﺗێﯿﺎﻧــﺪا ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ و ﮔﺸــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺧﯚش دەﻛەن ،ﻧﺮﺧﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧــﯚش و ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەك ﺑــﯚ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ و ﻟە ﺟﯚری ﻧەﺧﯚﺷــەﻛەﯾﺶ ﺟﯿﺎوازﺗﺮە. وەﻓﺎﯾــﯽ ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﻟــە
ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺎرﮔێڕﯾﺪا دووﭼــﺎری ﮔﺮﻓــﺖ ﻧﺎﺑێﺘەوە، ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑەوەﯾﺶ ھێﻨﺎﯾەوە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻛﯚی ﺳێ ھەزار و 600ﭘﺰﯾﺸﻚ، ھەزار و ﺣەوت ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ھەن و ﻟەم ژﻣﺎرەﯾەﯾﺸــﺪا 978 ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﻠﯿﻨﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧــﻦ ﻛە 280ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﻋەرەب و ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ. ﺋەو دەڵێ” ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﻼﻧەدا، ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜە ﭘﺴﭙﯚڕەﻛﺎن ﻛەرﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺋــەوەی ﺗﺮﯾﺶ ﺗﺎﯾﺒــەت ھەڵﺪەﺑﮋێﺮێﺖ، ﺑە ﭘێﺪاﻧــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز ﺑــﯚ ﺋەواﻧــەی ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ
ھەڵﺪەﺑﮋێﺮن ،دەﻛﺮێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن ﭘڕ ﺑﻜەﻧەوە“. دﻛﺘــﯚر دەﺷــﺘﯽ دزەﯾــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ،ﭘێــﯽ واﯾە ﻛــە ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺎری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ،ﺑــە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﺑــە ﺳــﻮودی ﻧەﺧﯚش دەﺷــﻜێﺘەوە .ﺋــەو ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎی ھێﻨﺎﯾــەوە و ﭘێﯽ واﯾــە ﺑەم ھەﻧــﮕﺎوە دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻛێﺒەرﻛێﯿەﻛﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟە ﻧێﻮان ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت” ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ھەر ﺑﻮارێﻜﺪا ﻛێﺒەرﻛێﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ھەﺑێــﺖ ،ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎﻧﺪاﯾە“. دزەﯾﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە، ﺋــەم ھەﻧــﮕﺎوە وا دەﻛﺎت ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺋەوﻛﺎت ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺧﯚش ﻛەﻣﺘﺮ روو ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن دەﻛــەن ،ﺑەﻣەﯾــﺶ داھﺎﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭘەﯾــﺪا دەﺑێﺖ ﻛە ﺑــەو ھﯚﯾەوە دەﻛﺮێــﺖ ﺑــەو داھﺎﺗــەی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘﯽ دەﻛەوێﺖ، دەرﻣﺎن و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺎت و ﺋەو ﮔﻮﺷــﺎرە داراﯾﯿەی ﺑەردەوام ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت داﺑﯿﻨﯽ ﻛﺮدووە ،ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە.
ﺳﯿﺎﺳەت
ﺋەوە راﺳﺖ ﻧﯿﯿە ﻛە دەﮔﻮﺗﺮێ ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧﮕەوە وێﻨە ﺑﮕﺮﯾﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﻛﻜە دﯾﺎرە وﺷە /ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد ﻟە وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ )وﺷە(ـدا ،ﻓەﻟەﻛﻨﺎس ﺋەژی ﭼەﺗﯚ ﺣەﺳەن ،ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﺴﺘە ﺳەر ﭼەﻧﺪ ﺑﺎﺑەﺗێﻚ و رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ھەﻧﺪێ ﻻﯾەن و دەزﮔە ،ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ رەوﺷــﯽ دەرووﻧﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺧﻮێﻨەر ،دەﻧﮕﯚی رووداﻧﯽ ﮔەورەی ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺑو دەﻛەﻧەوە .ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەﯾﺶ ﻛﺮد دەزﮔەی ﻧﺎﺳﺎ، ﺑەو ﭘێﯿەی دەزﮔەﯾەﻛــﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿــە ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە زەﻣﯿﻨﯽ و ﺑﯚﺷﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ،رەﺗﯿﺸﯽ ﻛﺮدەوە ﻧﺎﺳﺎ ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﺑﺸﺎرێﺘەوە. ﭘێﺸــﺘﺮ وا ﺑو ﻛﺮاﯾەوە ﻛە ﻟــە 21/12/2012ـــﺪا ﺗەﻧێﻜﯽ ﮔەورە ﺑــەر زەوی دەﻛەوێﺖ و ﻧﯿﻮەی ﺟﯿﮫــﺎن ﺧﺎﭘﻮور دەﻛﺎت، ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛەی ﻧﯚﺳﺘﺮاداﻣﯚس ﺑﻮو؟ ﻧەﺧێﺮ ،ﭘێﺶ ﻧﻮﺳــﺘﺮاداﻣﯚس، ﮔەﻟﯽ ﻣﺎﯾﺎ ﺑەر ﻟە ﻧﺰﯾﻜەی 1000 ﺳــﺎڵ ﻟەﻧێﻮ دواﯾﻦ ﺳــﺎڵﻨﺎﻣەی ﺧﯚﯾﺎن ﺋــەم رووداوەﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدﺑــﻮو ﮔﻮاﯾــە ﻟــەو رێﻜەوﺗە ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﺳــﺎڵﻨﺎﻣەﻛەﯾﺎن دێﺖ و ﺑەﻣەﯾــﺶ دﻧﯿﺎ ﺗێــﻚ دەﭼێﺖ، ھەروەھــﺎ ﺑﺎﺑﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ﻣﯿﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣﯿﺎ ﻟــەو ﺑﺎوەڕەدا ﺑﻮون ﻛە ھەﺳــﺎرەﯾەك ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی )ﻧﯿﺒﯿڕۆ( ﻛە ﺑەﺑﯿــﺮوڕای ﺋەوان ﺧﻮاوەﻧﺪی ﺳﺰادان ﺑﻮو ،ﺋەوﯾﺶ ﻟە زەوی ﻧﺰﯾﻚ دەﻛەوێﺘەوە دوای ﺋەوەی ﻣــﺮۆڤ ﺗﺎواﻧﯽ وەھﺎ زۆر ﺋەﻧﺠﺎم دەدات ،ﻛە ﺑﺒێﺘە ﻣﺎﯾەی ﺳﺰاداﻧﯽ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﺑەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو ھەﺳــﺎرەﯾەﯾە ﺑــە زەوی و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ژﯾﺎن ،ﺑەم ھﯿﭽﯿﺎن راﺳﺖ دەرﻧەﭼﻮون. ﺑــەم ﻟــە رووی ﻛەﺷــﻮھەواوە ﻛە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ راﺳﺖ ﺑﻮون؟ ھەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەردەﭼێــﺖ و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﻧەﺧێﺮ ،ﺑــەم ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەی ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﻜﺮدﻧﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە و ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿﺎﻧە ﺑێﺖ ،ﻧەك ھەڕەﻣەﻛﯽ و ﺋەﻓﺴﺎﻧەﯾﯿﺎﻧە. ﭘێــﺶ ﻣﺎوەﯾــەك ﮔﻮﺗﺮا ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ 11ـــﯽ 2015ـﺪا ﭼەﻧﺪ رۆژێــﻚ ﺧــﯚر ﻟــە زەوی ون دەﺑێﺖ و زۆر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﮔەورە
روو دەدەن ،ﺋەﻣــە ﻟــە ﭼﯿﯿەوە ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮت ؟ ﺋــەم ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪاﻧــە وەك ﺑڵێﯽ دەزﮔەﯾــەك ﯾــﺎن ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﺗێﻜﺪاﻧﯽ رەوﺷــﯽ دەرووﻧــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛﺎری ﺗێﺪا ﺑﻜەن واﯾە! ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە ﺑﻮارێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺑﯚﭼﻮون و ﺷﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺳەﯾﺮوﺳەﻣەرە ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺳەرﻧﺠﯽ ﺧەڵﻚ و ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ
ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زاﻧﺎﯾﺎن زۆر ﺑە داﻣﺎوی دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎﻧﻦ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﮔەردوون و ﺗــﺎ دواڕۆژﯾﺶ ھﯿﭽﯽ ﻟەﺑﺎرەوە ﻧﺎزاﻧﻦ
ھﯿﭽــﯽ ﻟەﺑــﺎرەوە ﻧﺎزاﻧــﻦ، ھەرﭼەﻧــﺪە رۆژاﻧە ھەواڵﯽ ﻧﻮێ و دۆزﯾﻨەوەی ﻧﺎوازەی ﻧێﻮ زەوی و ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺧﯚر و ﮔەﻟەﺳﺘێﺮە و دەرەوەی ﮔەﻟەﺳــﺘێﺮەﻣﺎن ﺑﯚ ﺑو ﺑﻜﺮێﻨــەوە ،ھەڵﺒەﺗە ﻣﺎﯾەی
ﻧﺎﺳﺎ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳەر زەوی و ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎن دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺧــﯚی راﺑﻜێﺸــێﺖ و ﺑﺒێﺘە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﻣﺎﻧﺸێﺘەﻛﺎن، ﺑەم دﯾﺴــﺎن ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺑەدرۆ دەﺧﺮێﻨەوە. ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧە ﭼﯿﯿە؟ ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚدەرﺧﺴــﺘﻨێﻜﯽ ﺧﻮارو ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿە ،ﯾﺎن ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ رەوش و دەروون، ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﺳــەرداﻧﯿﻜەر و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺳﺎﯾﺖ و ﭘێﮕەﻛﺎﻧە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﺎ. چ ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەﮔەری رووداﻧﯽ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ وا ھەﯾــە؟ ،ﻟە ﻧێﻮ ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺟﮕە ﻟە ﺧﻮا ،ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﻧﺎزاﻧێ ﻛەی دﻧﯿﺎ ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ ،ﺋەی زاﻧﺴــﺖ ﻟەو رووەوە ﭼﯽ دەڵێﺖ؟ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زاﻧﺎﯾﺎن زۆر ﺑە داﻣﺎوی دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎﻧﻦ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﮔــەردوون ،ﺗــﺎ دواڕۆژﯾﺶ
دڵﺨﯚﺷﯿﯽ ﺋێﻤەی ﻓەﻟەﻛﻨﺎس و زاﻧﺴﺘﺨﻮازاﻧە ،ﺑەم ﻣﺮۆڤ ھﯿﭻ ﻧﺎزاﻧێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭽﯽ ﻧەدۆزﯾﻮەﺗــەوە ﻟــە ﮔەردووﻧێﻚ ﺋەﮔەر ﺗﯿﺸــﻚ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ 300.000ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟــە ﺗەﻧﯿﺎ )ﭼﺮﻛەﯾەك(ـــﺪا ﺑڕوات ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻧﺎﮔﺎﺗــە ﻛﯚﺗﺎﯾﯿەﻛــەی ﯾــﺎن ﺳﻨﻮورەﻛەی! ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺟﮕە ﻟە ﺧﻮای ﮔەورە ﻛــە ﺧﺎﻟﻘﯽ ﺑﻮون و ﮔەردووﻧە ،ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﻧﺎزاﻧێ ﻛەی ﻛﯚﺗﺎ ﺑە دﻧﯿــﺎ دێﺖ ،ﺑەم ﺋێﻤــەی ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﺋﺎﮔەداری دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭼەﻧﺪان ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾﻦ ﻟــە )ﻧﯿﺸــﺎﻧە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی رووداﻧﯽ رۆژی دواﯾــﯽ و ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﮔەردوون( ﻛــە ﮔﺸــﺘﯿﺎن ﺑــە روون و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﯽ ﻟەﻧێﻮ )ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮۆز( و )ﻓەردﻣﻮودەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەر دروودی ﺧــﻮای ﻟــێ ﺑێــﺖ(
ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﭘــێ دراون و دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺗەﻧﯿﺎ )ﻧﯿﺸــﺎﻧە ﮔەورەﻛﺎن( ﻣﺎون. ﻟــە رووی زاﻧﺴــﺘﯿﯿەوە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﭼﯚن و ﺑە ﭼﯽ ژﯾﺎن و ﺟﯿﮫــﺎن ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ﺑێﺖ؟ ﺑــە ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺧﯚر و ﭘەرەﺳــەﻧﺪن و ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ھــەزاران ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗﺮ ﻟە ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﺗﺮ ﻛە ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﺑــەڕێ ﻛﺮد و ﭘﺎﺷــﺎن ﺗەﻗﯿﻨــەوە و ﻟەﻧــﺎو ﭼــﻮون، ﻓەﻟەﻛﻨﺎﺳــﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﮔەورەﺑﻮوﻧــﯽ ﻗەﺑﺎرە و ﭘﺎﺷــﺎن ﺗەﻗﯿﻨــەوەی ﭼﯿﻨــە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚر ﺑﻜەﻧەوە ،ﻛە ﻟە رووی زاﻧﺴﺘﯿﯿەوە رەﻧﮕە دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﻠﯿﺎر ﺳــﺎڵێﻚ روو ﺑﺪات، ﺑەم ھەرﮔﯿــﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻣەﺣﺎڵە. زۆر ﺟﺎران ﻟێﺮە و ﻟەوێ ﮔەﻟێ ﻛەس ﺋەوە رەت دەﻛەﻧەوە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﭼﻮوﺑێﺘە ﺳەر ﻣﺎﻧﮓ ،ﺋﺎﯾﺎ ھﯚی ﺋەو رەﺗﻜﺮدﻧەوەﯾە ﭼﯿﯿە؟ ﺧﯚت ﺑڕوات ﺑــەوە ھەﯾە ﺧەڵﻚ ﭼﻮوﺑێﺘە ﺳەر ﻣﺎﻧﮓ؟ ﮔﺮﻓﺘــﯽ ھــەرە ﮔــەورەیﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤە ﺧێﺮا ﺑڕﯾﺎرداﻧە ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗــەﻛﺎن؛ ﺑێ ﺋەوەی ﺑەدواداﭼﻮون ﯾﺎن ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺎت ،ﯾەﻛﺴەر ﻛﺎرﯾﮕەر دەﺑێﺖ ﺑە ﻗﺴــەی ﻛەﺳێﻚ ﯾﺎن ﮔﯚﭬﺎرێــﻚ ﯾــﺎن دەزﮔەﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾــﯽ و دەرەﻛــﯽ ﺑــﯚ رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﮔەورەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻨەوە ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧﮕﺪا .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ،ﺧەڵﻚ ﺳەﯾﺮی وێﻨەﯾەﻛﯽ ) (Stillواﺗە ﺑێ ﺟﻮوڵە دەﻛەن ﺑﯚ ﺋﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻧﮓ و دەڵێــﻦ :ھەوا ﻧﯿﯿە و ﺋﺎ ﭼﯚن دەﺷــەﻛێﺘەوە؟ ﻛەواﺗە ﭼﻮوﻧە ﺳەر ﻣﺎﻧﮓ درۆﯾە، ﺑێ ﺋەوەی ﺑﭽﻨەوە ﺳــەر ﮔﺮﺗە ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿــەﻛﺎن و ﻟــەوێ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەن ﺋﺎﺧﯚ ﺋﺎﯾەﻛە ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا دەﺟﻮوڵــێ ﯾﺎن ﺑەھــﯚی ﭘﺎرﭼە ﺋﺎﺳــﻨێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﯚﯾﯽ ﻟە ﻛﯚﺗﺎی
ﺳەرەوەی ﺳﺘﻮوﻧەﻛە داﻧﺮاوە ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ وەك ﭘﯿﺘﯽ )(Lـــە ،ﺑەم ﺑە ھەڵﮕەڕاوەﯾﯽ، ﻛــە ﺋەﮔەر ﺋــەوە ﻧەﺑﻮواﯾە ،ﺋەوا ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھــەوا و ﺗەوژﻣﯽ ھــەوا ﻟەﺳــەر رووی ﻣﺎﻧــﮓ، ھەرﮔﯿﺰ ﺋﺎﯾەﻛەﻣﺎن ﺑە ﻛﺮاوەﯾﯽ ﻧەدەﺑﯿﻨﯽ ،چ ﺟﺎی ﺷەﻛﺎﻧەوەی! ھەروەھــﺎ ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر درۆی وێﻨە ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓﯿﯿــەﻛﺎن دەدەن و ﺗﺎﻧەی ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﻧﺎزاﻧﺴﺘﯿﯽ
راﺳﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻨەوەی ﺋﺎدەﻣﯿﺰاد ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻧــﮓ ،ﺑــەم ﻟەﺑەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﯾەك ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﭼﺎﭘﻢ ﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﻧﺎﺳــﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﺳﯿﺎﺳــەت دەﻛﺎت ،ﭼﯽ راﺳــﺘﯿﯿەك دەﺷــﺎرێﺘەوە و ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟە ﺷﺎردﻧەوەی ﭼﯿﯿە؟ ﯾﺎن ﺷﺖ ھەڵﺪەﺑەﺳﺘێﺖ؟ ﻧﺎﺳــﺎ ،ﺋﺎژاﻧﺴــێﻜﯽ ﻓەرﻣﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ،ھﯿﭻ
ﻓەﻟەﻛﻨﺎﺳــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﮔەورەﺑﻮوﻧﯽ ﻗەﺑﺎرە و ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﭼﯿﻨە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚر ﺑﻜەن ،ﻛە ﻟە رووی زاﻧﺴــﺘﯿﯿەوە رەﻧﮕە دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﻠﯿﺎر ﺳﺎڵێﻚ روو ﺑﺪات ﻟــێ دەدەن ،ﺑــێ ﺋــەوەی ﻛەﺳــﯽ ﺗﺎﻧــەدەر ﺳــﺎدەﺗﺮﯾﻦ ﭘڕەﻧﺴﯿﭙە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻧەك زۆر ﺋﺎڵــﯚزەﻛﺎن/ی ھﻮﻧــەری ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓﯽ ﺑﺰاﻧێﺖ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ
ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﻧﯿﯿــە ﻟەﮔــەڵ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ داودەزﮔە ﻣەدەﻧﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑێ ﮔﻮﻣﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت ،چ ﻟەﺳــەر زەوی
ﺧەڵﻜێــﻚ ﻟە ﺧــﯚوە ﺑــێ ﺋەوەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت ﺑڕﯾــﺎر دەدات ﻛە ﻣﺮۆڤ ﻧەﭼﻮوەﺗە ﺳەر ﻣﺎﻧﮓ ﻟەﻧێــﻮ ﮔێــﮋاو و ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺗەﺳــﻜﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺷــەڕی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﺑڕﯾﺎری ﺑە درۆﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻧﯿﺸــﺘﻨەوە ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧﮓ دەدەن .ﻣﻦ ﻣﻠﯿﯚن ﻟە ﺳەد ﺑﺎوەڕم ﺑە ﻧﯿﺸﺘﻨەوەی 6 ﺟﺎرەی ﺋﺎدەﻣﯿﺰاد ھەﯾە ﻟەﺳــەر رووی ﻣﺎﻧــﮓ و ﻟەوەﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ، ﻛﺘێﺒێﻜﻢ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﺑﯚ ﭼﺎپ ﻛە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑﻮاری ﻣﻮوﺷــەﻛﯽ )رۆﺑەرت ﺑڕاﯾﯚﻧﮓ( ـە و وەرﻣﮕێڕاوەﺗە ﺳەر ﻛﻮردی و ﺗﯿﺎﯾﺪا وەﻣێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە و ﺑــە ﺑەڵﮕــەی 68ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زۆر ھەﺳﺘﯿﺎرﯾﺸﯽ داوەﺗەوە ﻟەﺑﺎرەی
ﯾﺎن ﻟە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﺋەوەﻧــﺪەی ﻣــﻦ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﺒﻢ )ﻧﺎﺳــﺎ( دەزﮔەﯾەﻛــﯽ زۆر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ و ﮔەردووﻧﯽ و ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺳﯿﺴــﺘﻢ و ﺗەﻛﻨﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻓڕﯾﻨﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﺸە. ﺋەوە راﺳﺘە ﻟە ﻣﺎﻧﮕەوە وێﻨە ﺑﮕﯿﺮێ ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﻛﻜە ﺑە رووﻧﺎﻛﯽ دەردەﻛەوێﺖ ،دەﮔﻮﺗﺮێ ﻧﺎﺳــﺎ ﺋەم زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ﺑــﺎس ﻧﺎﻛﺎت ،ﻟەو رووەوە ﺗﯚ چ ﺑڕواﯾەﻛﺖ ھەﯾە؟ ﻣەﺣﺎڵــە ﻟەﺳــەر رووی ﻣﺎﻧﮓ وێﻨەی زەوی ﺑﮕﺮی و ﺷــﻮێﻨێﻚ
ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەدﯾﺎر ﺑﻜەوێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚﯾەﻛﯽ ﺷــﯿﻦ و ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﭼە وﺷــﻜﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ رەﻧﮕﺎوڕەﻧــﮓ و ﭼەﻧﺪ ﺑﺎرﺳــﺘە ھەورێﻚ دەﺑﯿﻨﯽ، ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی )ﻛەﻋﺒــەی ﭘﯿﺮۆز و ﻣەدﯾﻨــە( ﻟەﻻی ﻣﻦ و ھەﻣــﻮو ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن، ﺑە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮێﻦ و ﺑە ﭘﺎﻛﺘﺮﯾــﻦ و ﻣەزﻧﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﯾﻜﯚﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم دەﻧﺎﺳــﺮێﻦ، ﺑەم ﺋەوەی ﺑــﺎس ﻛﺮاوە ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ ﻧﯿﯿە) ،ﻧﺎﺳﺎ(ـــﯿﺶ وەك ﮔﻮﺗﻢ دەزﮔەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯿﯿە و ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەرە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا وەك ﯾــەك ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت ،ﺟﺎ چ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ،ﻣەﺳﯿﺤﯽ ،ﺟﻮوﻟەﻛە، ﺑﻮوداﯾﯽ ﯾﺎن ﺑێ ﺑڕوا ﺑﻦ ،ﻻی ﺋەو ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﻟەﻧﺎو ﺋﺎژاﻧﺲ و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا وەك ﯾەك ﺗﯿﻤﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻛﺎر دەﻛەن .ﺋەوەی دەڵێﻦ )ﻧﺎﺳﺎ دەﯾﺸــﺎرێﺘەوە( ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﻧە ﻟە دوور ﻧە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ. ﻟە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا ﺳێ ﻛەﺳﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﯾەﻣەن ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ”ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﻧﺎﺳــﺎ“ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚﯾﺎن ھەﺳــﺎرەی ”ﻣەرﯾﺦ“ ﻟە ﭘێﺶ 3000ھەزار ﺳــﺎڵەوە ھەر ﺑەﻧــﺎوی ﺑــﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ ﺋەوان ﺑــﻮوە ،ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋــەو ﺧﯚ ﺑەﺧﺎوەﻧﻜﺮدﻧە ﭼﯿﯿە؟ ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋﺎﮔــەداری ﺋەوھەواڵــە ﺳــەﯾﺮە ﻧﯿــﻢ! ﺑەم ﻧﺎﺳﺎ دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﻣەرﯾﺨﺪا ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ﺗــﺎ ﯾەﻛێﻚ ﯾﺎن وﺗێﻚ ﺳﻜﺎی ﻟەﺳەر ﺑﻨﻮوﺳێﺖ ،دەﺑێ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺗەﻧﺎﻧــەت دۆزﯾﻨەوەی ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﮕەری و ﻣﺎﻧــﮓ و ھەﺳــﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎ و رێﻜﻮﺗﻨــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺎوەڕ ﭘێﻜﺮاو ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ و ھﯿﭻ ﻛــەس و ﻣﯿﻠﻠەﺗێــﻚ ھەرﭼەﻧﺪ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﯾﺎن ﺳﺎدە ﺑێﺖ ،ﻣﺎﻓﯽ ﻣﻮڵﻜﺪارﯾەﺗــﯽ و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺴــﺘێﻜﯽ ﻣﺎﻧﮓ ﯾﺎن زوھﺮە ﯾﺎن ﻣەرﯾﺨﯿﺎن ﻧﯿﯿە!
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﻓەﻟەﻛﻨﺎس و ﮔەردووﻧﮕەڕ ﺋەژی ﭼەﺗﯚ ﺣەﺳەن:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑە ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺧﯚر و ﭘەرەﺳەﻧﺪن و ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھەزاران ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗﺮ ﻟە ﺋەﺳﺘێﺮەی ﺗﺮ ﻛە ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﺑەڕێ ﻛﺮد و ﭘﺎﺷﺎن ﺗەﻗﯿﻨەوە و ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون ،ﻓەﻟەﻛﻨﺎﺳﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﮔەورەﺑﻮوﻧﯽ ﻗەﺑﺎرە و ﭘﺎﺷﺎن ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﭼﯿﻨە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚر ﺑﻜەﻧەوە ،ﻛە ﻟە رووی زاﻧﺴﺘﯿﯿەوە رەﻧﮕە دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﻠﯿﺎر ﺳﺎڵێﻚ روو ﺑﺪات ،ﺑەم ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻣەﺣﺎڵە.
7
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﻛﯚﻣەڵﮕەی رۆژھەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻرﯾﯿە و ﺑەھﯚی ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺎو و داﻧﺎﻧﯽ رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ ،ﺑەردەوام ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻧﻤﺮە ﯾەك و ژن ﺑە ﻧﻤﺮە دوو دەﺑﯿﻨﻦ ،ﻛﻮردﯾﺶ ﻟەو ﻛﻮﻟﺘﻮورەی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە“.
) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ، ( ژﻣﺎرە
وﺷە /ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ – ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەر ژﻧﺎن ﺑەردەوام ﻟە ﮔەﺷــەداﯾە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺳــﻨﻮوری ﺑﯚ داﺑﻨﺮێ ،داودەزﮔەی ﻓەرﻣﯽ و ژﻧﺎﻧﯿﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا دروﺷﻤﯽ دژە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەرز دەﻛەﻧەوە .ﺑەم ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ژن رەﺧﻨەی ﺗﻮﻧﺪﯾﺎن ھەﯾە .ھەرﭼەﻧﺪە ﭘێﯿﺎن واﯾەك ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﭘﺮﺳﯽ ژن ﮔەﺷەی ﻛﺮدووە ،ﺑەم دووﭘﺎت ﻟە ”ﺑەردەواﻣﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ژﻧﺎن دەﻛەﻧەوە“.
ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳﺎ ﺳەروەر ﻧەﺑێ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﻨﺒڕ ﻧﺎﺑێ، ھەروەھﺎ دەﺑێ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﯚﻛﻤە و درێﮋﺧﺎﯾەن ھەﺑێ ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﭘەروەردەی ﻧﺎو ﺧێﺰان
ﻣێﮋووی 8ﻣﺎرس دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ 1857ﻛﺎﺗێﻚ ﺑە ھەزاران ژن ﺑﯚ دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﭼﻮوﻧە ﺳەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻟە دژی ﺋەو ﺑﺎردۆﺧە ﻧﺎﻣﺮۆﯾﯿەی ﺗێﯿﺪا ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮاﺑﻮون ﻛﺎر ﺑﻜەن ،ﺳــەرەڕای ﻣﺎﻣەڵەی ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧــەی ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺑــﯚ ﺑوە ﭘێﻜﺮدﻧﯿﺎن ،ﺑەم ﺑەردەواﻣﯽ و ﻛﯚڵﻨەداﻧﯿﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﻛــﺮد ﺑﯚ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻛەر ﻟە ﺧﺸﺘەی ﻛﺎری رۆژاﻧەﯾﺎن. دواﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1908ھەزاران ژن ﻟــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﺎرﮔــەی ﺧــﻮری ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن ﻛﺮد، ﺑەم ﺋەم ﺟﺎرە وەك ھێﻤﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە )ﻧﺎﻧــﯽ رەق و ﮔﻮڵ( ﯾﺎن ﺑــەرز ﻛﺮدەوە ﻛــە واﺗﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە ،داوای ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺳــەﻋﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن و راﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑــە ﻣﻨــﺪان و ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯿﺎن ﺑە ژﻧﺎن دەﻛﺮد ،ﺗﺎ ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی )ﻛﯚﺑﻨﮫﺎﮔﻦ( ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1910ﺟــﺎڕی )(8ی ﻣﺎرس وەك رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ژﻧﺎن درا. ﺳــﯚزان ﻋــﺎرف ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزﯾﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ھەﻣەﻻﯾەﻧــەی رەﺧﻨــەی ھەﯾــە و ﺑﯿﺮھﺎﺗﻨــەوەی ژﻧــﺎن ﻟــە ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺋەو، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺎت و ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛە و ھﯿﭻ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤە ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ژن .ﻋﺎرف ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ
”ﻛﯚﻣەڵﮕەی رۆژھەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻرﯾﯿە و ﺑەھﯚی ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺎو و داﻧﺎﻧﯽ رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ ،ﺑەردەوام ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻧﻤﺮە ﯾەك و ژن ﺑە ﻧﻤﺮە دوو دەﺑﯿﻨﻦ، ﻛﻮردﯾﺶ ﻟەو ﻛﻮﻟﺘﻮورەی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە“.
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ژن دێﺘەوە ﺑەرﺑﺎس ”راﮔەﯾﺎﻧــﺪن رۆڵﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻧەﮔێــڕاوە ﻟــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ژن و ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻧەﺑــﻮوە ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﯾﺴێﻜﯽ ژﻧﺪا، وردەﻛﺎری وەرﻧﺎﮔــﺮن و ﺗەﻧﯿــﺎ دەﯾﻮرووژێﻨــﻦ و ﺋەﻣەﯾﺶ زۆر ﺟﺎر زﯾﺎﻧﯽ ﻟە ژﻧﺎن داوە“. ﺳﯚزان ،ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻟەو دﯾﻮەﯾﺸﺪا ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەم دەزاﻧــێ ﭼﺎﻻﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧــﺎن ﺑە ﮔﺮﻧﮓ وەرﻧﺎﮔﺮن و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧە دەﮔﻮازﻧەوە ﻛە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛــﺮێ .ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”ﻣﯿﺪﯾﺎ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺷێﻚ ﺑﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەر و ھﯚﺷﯿﺎری ﺑو ﺑﻜەﻧەوە“. ﻟەﺑــﺎرەی ھــﯚی ﺑەردەواﻣــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﯾﺎﺳــﺎ و دەزﮔــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﭘﺮﺳە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە، ﺳﯚزان ﻋﺎرف دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳﺎ ﺳــەروەر ﻧەﺑێ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﻨﺒڕ ﻧﺎﺑــێ ،ھەروەھﺎ دەﺑێ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﯚﻛﻤــە و درێﮋﺧﺎﯾــەن ھەﺑێ
ﺑــﯚ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﭘــەروەردەی ﻧﺎو ﺧێﺰان و ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘەروەردە ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا“. ”ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﭼــﯚن ﺑﻨﺒڕ دەﺑێ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟــە دادﮔە و ﺑﻨﻜەی ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻓﺮەت ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﮔﻮێﺮەی داﺑﻮﻧەرﯾﺖ و ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪن دەﻛﺮێــﺖ و ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗەﻛە
ﭘﺎﺷﺨﺎن
ﭘﺸــﺘﮕﻮێ دەﺧــﺮێ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــە دەرەوەی دادﮔە ﻣﺎرەﻛﺮدن ﺑەردەواﻣــە و ﻣەﻻﯾــەك ﺳــﺰا ﻧەدراوە“ ،ﺳــﯚزان ﻋــﺎرف وای ﮔﻮت. ﺑەرﭘﺮﺳﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزﯾﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە رێﻜﺨﺮاوەﻛەی ﭘــڕۆژەی ﻧﻮێــﯽ ھەﯾــە ﺑــﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪان و ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﻓــﺮەت ﻟــەرووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەرووﻧﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ. ﺋەﻣــەل ﻣﯿﻜﺎﺋﯿــﻞ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘــﻼن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ،ﺋﺎﻣــﺎری
ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ژﻧﺎن ﻟە دوو ﺳﺎڵﯽ 2014و 2015دەﺧﺎﺗە روو و ﺑــەراوردی دەﻛﺎت ﻛــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن زﯾﺎدی ﻛﺮدووە. ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە روون دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛەم ھــﯽ 2014و ژﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرز ﺑﻮوەوە ﻟە 2015ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﻣﯿﻜﺎﺋﯿﻞ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە 25ﺑــﯚ 55ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە، ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟە 47ﺑﯚ 64زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ﻟە 97 ﺑــﯚ 125ﺣﺎڵەت ھەڵﻜﺸــﺎوە، ﺑەم ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪا ﯾەك ﺣﺎڵەت ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە ﻟە 2015 ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻟــە 2014دا 198
ﺣﺎڵەت ﺑﻮوە و ﻟە 2015ﯾﺸﺪا ﺑﯚ 197ﺣﺎڵەت ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟە دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯿﺸﺪا ھەروا ﻟــە 2014دا 144ﺣﺎڵەت ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﻟە 2015ﺑﯚ 124ﺣﺎڵەت ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە“. ﺧﺎﻧــﺰاد ﺳــەﻋﺪی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺑــﯚردی ﭼﺎودێــﺮی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﺑﺎرەی ھﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚی رادەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑەوەی ﻛێﺸــەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑە ﻗﻮوڵ دەﺑﯿﻨێﺖ، ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﯾﺒەﺳــﺘێ ﺑــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺑەڵﻜﻮ وەك ﺋەو دەڵێ” ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی رۆژھەﺗﯽ
ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ دژ ﺑە ژﻧﺎن
ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﻧﺰﯾﻜەی ﺳەرووی 250ﺟﺎر ﻟەﻻﯾەن ﭘﯿﺎواﻧەوە دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﻛﺮاوەﺗە ﺳەر ژﻧﺎن .ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ رێﮋە ﺑﻮوە .ﺷﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﺑﻮاری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەڵێﺖ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯚﺷﯿﺎری دەﮔەڕێﻨێﺘەوە. دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2014 ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا 144 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە .ﺋەو رێﮋەﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا ﺑــﯚ 124ﺣﺎڵەت ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە. ﻟە ﻛﯚی دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯿە ﺳێﻜﺴــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ،ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔەڵ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەت ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮوە ﻛە 66ﺣﺎڵەت ﺑﻮوە .ﺋەو رێﮋەﯾە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015و ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ 43ﺣﺎڵەت ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە.
ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ھەر ﻟەو دوو ﺳﺎڵەی راﺑﺮدوودا 36 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ و 41ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ژﻧﺎن ﻟــە ھەوﻟێﺮ 18 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و 19ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە دھﯚك 12 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ و 28ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە .ﺋەو ﺋﺎﻣﺎراﻧە ﻟە ﺋﯿﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ،راﭘەڕﯾﻦ و دەﭬەری ﺳﯚران ﺑە وردی دﯾﺎر ﻧﯿﻦ.
ﺳﻜﺎ ھەروەھﺎ ﺳﺎڵﯽ ،2014ﺷەش ھەزار و 673ﺳــﻜﺎ ﻟە ﺷﺎر و ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاون و ﺋەﻣﺠــﺎرە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺣﺎڵﺖ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوە .ﻟەو ﺳــﺎڵەدا و ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ،دوو ھەزار و 641ﺳﻜﺎ ﻟەﺳەر ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﺋەو ﺋﺎﻣﺎرە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە .ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﺣەوت ھەزار و 436ﺳــﻜﺎ ﻟە ﺷﺎر و ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە و دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ژﻣﺎرە ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوە .ﺳﺎڵﯽ ،2015دوو ھەزار و 796ﺳــﻜﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑەرز ﻛﺮاوەﺗەوە.
ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻرﯾﯿە و ﺑەھﯚی ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺎو و داﻧﺎﻧﯽ رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﺑﯚ ﻣــﺮۆڤ ،ﺑەردەوام ﺧﯚﯾــﺎن ﺑە ﻧﻤﺮە ﯾــەك و ژن ﺑە ﻧﻤﺮە دوو دەﺑﯿﻨﻦ ،ﻛﻮردﯾﺶ ﻟەو ﻛﻮﻟﺘﻮورەی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە“. ﺧﺎﻧﺰاد ﺳەﻋﺪی وای دەﺑﯿﻨێ ﻛە دوای ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋــﺎزادی و ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا، ﺋەو ﺷﺎوە ﺑەھێﺰە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗەوە و ﻟــەدوای ﺋــەو ﮔﻮڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﺑەﺳــەر ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻری ﮔﯚڕاوە. ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وﺗــﯽ ﭘﯿــﺎوە و ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﮔﺮﻧــﮓ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎز و دﯾــﺪارە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﯿﺎو دەﺑﯿﻨﺮێــﻦ و ﺑڕﯾــﺎر دەدەن و ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەردەوام ﺑﻦ ﻟە ﺧەﺑﺎت و ﺑەو ﭘێﺸﭭەﭼﻮوﻧە ﻛەﻣە رازی ﻧەﺑﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ رادەﯾــەك ھﺎﺗﻮوەﺗــە دی“، ﺧﺎﻧﺰاد ﺳەﻋﺪی وای ﮔﻮت.
ﺳﻮوﺗﺎن و ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن
ﻟــە ﻣــﺎوەی ﻧێﻮان ﺳــﺎﻧﯽ 2014و ،2015ﻟــە ھەوﻟێــﺮ 141ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن و 75 ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ،ﻟە دھﯚك 54ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن و 38ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ،ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 62ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و 45ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن، ﻟــە ﺋﯿــﺪارەی ﮔەرﻣﯿــﺎن 40 ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و 21ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ،ﻟــە ﺋﯿﺪارەی راﭘەڕﯾﻦ 37ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن و 21ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن، ﻟە ﺳﯚران 41ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و 10ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن، ھەﺑــﻮوە .ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەو دوو ﺳــﺎڵەدا 375ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎن و 210ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
رۆژاﻧە ھەﺷﺖ ھەزار و 300ﺗﯚن ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە وﺷە /ﮔﻮڵﺴﺘﺎن وەﻟﯿﯿە ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ﻛە داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆژاﻧە ھەﺷــﺖ ھەزار و 300ﺗﯚن ﭘﺎﺷﻤﺎوەﯾﺎن ھەﯾە و ﻧﺰﯾﻜەی % 75ی ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺧﯚراﻛە .ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑە ھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە ،ژﻣﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎرە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧەوەی ﺷﺎر ،ﺑە رێﮋەی % 20ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە و ﻛﺮێﻜﺎری ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺷﻮێﻨﯿﺎن ﭘڕ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە. ﻛﺎﺗێﻚ ﺑە ﺷەﻗﺎم و ﻛـــﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎر و دەرەوە و دەﺷﺘﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗێﺪەﭘەڕﯾﺖ ،ﻛﯚﮔەی ﭘﺎﺷــﻤﺎوە و زﺑڵــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دﯾﻤەﻧێﻜﯽ ﻧەﺷــﯿﺎو ﺑە ﺳﺮوﺷــﺖ و ﺷــﺎر دەﺑەﺧﺸێ .ھەﻧﺪێ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﻦ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﺎر، ﺑــەم ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛــەن ﻛــە ﺋەوان دەرەﻗەﺗــﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەو ھەﻣﻮو زﺑڵە ﻧﺎﯾەن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەم دەزاﻧﻦ ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﭘﺎﻛڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﯚن و ﻧﺎو ﺷــﺎر و دەرەوە. ﻟﻮﻗﻤــﺎن ﺷــێﺮواﻧﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ،ﮔﻠەﯾﯽ ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ھەﯾــە و دەڵێ، ”وﺗﯿﻚ ﻛە ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺗﺎواﻧە ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﻟەﻻﯾەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە
ﭘﯿﺲ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ‘” ،ﭼﺎودێﺮی و ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵــﻚ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺷﺎر، ﺑەﺷێﻜﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺷﺎرەواﻧﯽ و ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزارە و ﺑە ﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 8ی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2008دەرﭼﻮوە ،ھەر ھﺎووﺗﯿﯿــەك ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑێ ﺑە ﭘﺎك و ﺧﺎوێﻦ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷﺎر ،دەﺑێ ﺳﺰا ﺑﺪرێﺖ“. ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ژﯾﻨﮕە زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﭘﻼﻧﯽ ﺗﯚﻛﻤەﻣﺎن ھەﺑﻮو و ھەر ھﺎووﺗﯿﯿەك ژﯾﻨﮕە ﭘﺎك راﻧەﮔﺮﺗﺒﺎﯾە ،دەﺑﻮو ﺑڕی 100 ھەزار دﯾﻨﺎر ﺳــﺰا ﺑــﺪرێ ،ﺑەم ﺋەﻣە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺗﯿﻤێﻜﯽ زۆر و ﭼﺎودێــﺮ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﺑﻮدﺟە ھەﺑــﻮو ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑــە ھﯚی دۆﺧﯽ ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە، ﺋــەم ﭘڕۆژەﯾــە ﻧەﭼــﻮوە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە“.
ﺷــﺎرەزاﯾﺎن و ﭼﺎﻻﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوە و زﺑــڵ ،زﯾﺎﻧﯽ ﮔــەورە ﺑە ژﯾﻨﮕە دەﮔەﯾﻨــێ و ﺋﺎوەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ زەوی ﭘﯿــﺲ دەﻛﺎت و ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺋﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن دەﺧﺎﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە، ﺋەﻣــە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟــە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﻛﺎرﮔــەی رﯾﺴﺎﯾﻜﻠﯿﻦ ھەﯾە و ﻟە ﭘﺎﺷﻤﺎوەی زﺑڵ وزە ﺑەرھەم دێﻨﻦ. ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﻛﺎروان ﺟەﺑــﺎر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ، ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻜە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺘە و ﻟــە ھەوڵﯽ ﺟﺪﯾﺪا ﺑﻮون ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﯾەك ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ﺋــەوەی ھەﺑێ ﻟە زﺑڵ و ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن وزە و ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەرھەم ﺑێﻨــﻦ ،ﺑەم ﺋەم ﭘڕۆژەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ زۆر ھەﺑﻮو و ﺑە ھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾەوە ،ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧەوە رەت ﻛﺮاﯾەوە. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋەوان ﺳــﺎﻧە ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎرﯾﺎن ھەﯾــە و ﺑــەردەوام ﻟــە ھەوڵﯽ
ﺋــەوەدان ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﯚﺷــﯿﺎری ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﭘﺎﻛڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑەرز ﺑﻜەﻧــەوە” ،ﺑــەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﻦ و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺧﺎوێﻦ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷﺎر ﻧﺎدەن“ ،ﭘێﯽ واﯾە ﻛە ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە رێﮕەی ﮔﻮﺗﺎر و ﻣﯿﻨﺒەرەﻛﺎﻧەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ھﺎوﻛﺎرﯾﺎن ﺑﻦ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵﻚ. رۆژاﻧە ھەﺷــﺖ ھەزار و 300ﺗﯚن ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ھەر ھﺎووﺗﯿﯿەك ﻛﯿﻠﯚ و ﻧﯿﻮێﻚ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ھەﯾە و % 75ی ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺧﯚراﻛﻦ،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 11ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدووە. ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ھەزار و 400ﻛﺮێــﻜﺎر و 500ﺋﺎﻣێــﺮ ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛﺎر دەﻛەن. ﻛﺎروان ﺟەﺑــﺎر ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳەرووی % 70ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧەی ﺋەرﻛﯽ ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧەوەی ﺷﺎرﯾﺎن ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ دەﮔﺮت ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻮون ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە دوای ﺋەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑــﻮوە ،ژﻣﺎرەی
ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧە ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە و ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی % 50ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎن ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻦ. ﺋﺎﺳــﯚ ﺷــﻜﺎك ﭼﺎﻻك ﻟــە ﺑﻮاری ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێــﺰی و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رێﻜﺨﺮاوەی ھﯚﺷــﯿﺎری ژﯾﻨﮕە، ﻟەﮔەڵ ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎروان ﺟەﺑﺎر ھﺎوڕاﯾــە .ﺋەو ،ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﮔﻮێﯿﺎن ﻟێ ﻧﺎﮔﺮن و ﺑەدەﻣﯿﺎﻧەوە ﻧﺎﯾەن ،ﺑەم ﺋــەوان وەك ﺋەرﻛﯽ ژﯾﻨﮕەﯾــﯽ ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ﺳــەر ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﻮاری ھﯚﺷﯿﺎری ﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﺑــە ﺧەڵﻚ و ﺳــﺎﻧە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎر و وۆرﻛﺸﯚپ ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و زاﻧﻜﯚ و دەم ودەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەﻧەوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن و ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دارﺳﺘﺎن و 16ﮔﺮووﭘﯽ ژﯾﻨﮕەﯾــﯽ ،ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ھەڵﻤەﺗﯽ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﺎر و دەرەوەی ﺷﺎرﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە .ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ وەرزی ﺳــەﯾﺮان و ﻧەورۆز ﺑە ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻧﺎﯾﻠﯚن ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎن و داﻧﺎﻧﯽ ﺣﺎوﯾە ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەردەوام دەﺑﯿــﻦ ﻟــە ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧــەوەی ژﯾﻨﮕەی ﺷﺎر و دەرەوەی“.
ﺋەﮔەری ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە
ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﭼەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ھەڕەﺷە ﻟە ﺧەڵﻚ دەﻛﺎت وﺷە /ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﭼە ﺋەﻟﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺷێﻮەی زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە ﻟەﻧﺎو ﻧﺎﺑﺮێﻦ .ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟەو ﺑــﻮارە ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﻓڕێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎرﭼە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋەﮔەری ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ھەرﭼەﻧــﺪ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﻟەﺳەر زۆرﺑەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن رووﻧﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە ،ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﮕە ﻟە ﻓڕێﺪان ،ھﯿﭻ رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺖ و زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە. ﺑەھﯚی ﺗێﻜﺸــﻜﺎن و ﻛﯚﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻣێــﺮە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿــەﻛﺎن، ﭘﺎرﭼە ﺷــﻜﺎوەﻛﺎن و ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﺗێﻜــەڵ ﺑە زﺑــڵ دەﻛﺮێﺖ ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﻟەﻻﯾەن ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر ﻓــڕێ دەدرێﻦ، ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ. ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەزا ﻟەو ﺑﻮارە، ھﯚﺷــﯿﺎری دەدەن ﻛــە ﺑــە ھــﯚی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﭼە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿﺎﻧە ،داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗــﺮ دەﻛەوﻧــە ژێــﺮ ھەڕەﺷــەی ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﺷێﺮﭘەﻧﺠە. ھێﻤــﻦ ﺟەﻻل ،دەڵــێ ﮔەﻧﺠە
و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ زۆر ﺣــەز ﺑــە ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻻﭘﺘﯚپ و ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەی دەﻛﺎت .ﺋەو ﮔەﻧﺠە ﻛــە ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻔﺮۆﺷــﺎن ﻟــە ھەوﻟێﺮ راوەﺳــﺘﺎﺑﻮو ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا، ھەﻣﯿﺸــە ﺣەز ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛــەی ﻟەﮔــەڵ ﻣﯚدﯾﻞ ﺑﮕﯚڕێﺖ ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﻟە رووی داراﯾﯿﺸــەوە ھەﻣﯿﺸە زﯾﺎﻧﯽ ﭘێ دەﮔﺎت ،ﺑەم وەك ﺧﻮﻟﯿﺎﯾەك ﺋەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت. ھێﻤﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﻻﭘﺘﯚپ و ﻣﯚﺑﺎﯾﻠە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧــەوە دەڵــێ” ،ﺑەھﯚی
ﺋەوەی زۆر ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋەم ﺑﺎزاڕە دەﻛەم ،ھەﺳــﺖ دەﻛەم زۆرێﻚ ﻟە ﻣﯚﺑﺎﯾﻠــە ﻛﯚﻧەﻛﺎن دەھێﻨﺮێﺖ و ﻛــەس ﻧﺎﯾﻜﺮێــﺖ ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻟە رێﮕەی ﻟەﻧﮕــەوە ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗەری ﻛﯚﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﯽ دەھێﻨﺮێﺖ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧەﻛەی ﻛﯚﻧــە و ﻛەس ﻧﺎﯾﻜڕێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﺎر ﺑەﺷێﻚ ﻟە دووﻛﺎﻧﺪارەﻛﺎن ﻓــڕی دەدەن و ﺗێﻜــەڵ ﺑەزﺑڵ دەﺑێــﺖ و ھﯿﭻ ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿەﻛﯿﺶ ﻧﯿﯿــە ﻟــە زﺑــڵ و ﭘﺎﺷــﻤﺎوە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﻮوی ﻟەﯾەك ﺷﻮێﻦ ﻓڕی دەدرێﻦ“. ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾــﻞ ﺑەھﯚی ھﺎﺗﻨﯽ ﻣﯚدێﻠــﯽ ﻧﻮێﻮە ﻟەﻧــﺎو ﮔەﻧﺠﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺎوە ،ﻓﺮۆﺷﯿﺎراﻧﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛەن ﻛە زۆرﺑەی ﻛڕﯾﺎراﻧﯿﺎن ﮔەﻧﺠﺎن و ژﻧﺎﻧﻦ. ﻣﻮوﺳــﺎ ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻓﺮۆﺷــﯿﺎری ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ،ﺑەﺷێﻚ
دﻛﺘﯚر ﻣﺤەﻣەد ﻋﻮﻣەر:
ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋەو ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧە دەﺑێﺘە ھﯚی ﺗﻮﺷﺒﻮون ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷەﻛﺮە و دەﻣﺎر و ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﻧﺎﺳەدان .ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿﺎﻧە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣــﺎدەی ﺗێﺪاﯾە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﻦ ﺑﯚ ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﺷێﺮﭘەﻧﺠە
ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺳــﻮوﺗێﺖ ،ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە ﺑﯚ وەرﺷــەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺑــەن و ﺋەﮔەرﯾــﺶ ﭼــﺎك ﻧەﻛﺮێﻨەوە ،ﺋەوا ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﻮود ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛــﯽ دەﺑﯿﻨﺮێ و ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻓڕێ دەدرێﺘە ﻧﺎو ﺗەﻧەﻛەی ﺧﯚڵەوە. ﻣﻮوﺳﺎ ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺋﺎﻣێﺮە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن زوو زوو ﻣﯚدێﻠﯿــﺎن دەﮔﯚڕێــﺖ ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺧەڵــﻚ ﻛەﻟﻮﭘەﻟــە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﯚڕﯾــﻮە ﺑە ﺋﺎﻣێﺮی ﻧﻮێ ،ﺑﯚﯾــە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻓڕێ
دەدەن .ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛەﻟﻮﭘەﻟــە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺳﺎﻧە ﺑەﺳەداﻧﯿﺎن ﻓڕێ دەدرێﻨە ﻧﺎو ﺧﯚڵ و ﺧﺎﺷــﺎﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿەوە و ھﯿﭻ ﭼﺎرەﯾەﻛﯿﺶ ﻧﯿﯿــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻓڕێــﺪان ﻧەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ دووﻛﺎﻧﺪارێﻚ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗە ﻛﯚﮔەی ﺋەو ﭘﺎرﭼە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿە ﻛﯚﻧﺎﻧە“. دﻛﺘﯚر ﻣﺤەﻣەد ﻋﻮﻣەر ﭘﺴﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن راﻧەھﺎﺗــﻮون
ﻟــەوەی ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎن ﺑەﺟﯿــﺎ ﻓــڕێ ﺑــﺪەن و زۆرﯾﻨەﯾــﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑەﺧﯚڵ و ﺧﺎﺷﺎﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﺎزاﻧــﻦ ﻛــە ﭼەﻧﺪە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻛﻮﺷﻨﺪەی ﺑەدواوەﯾە. ﺋەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە دەڵێ” ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺋەو ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــە دەﺑێﺘە ھﯚی ﺗﻮﺷــﺒﻮون ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەﻛﺮە و دەﻣــﺎر و ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﻧﺎﺳەدان .ھﺎوﻛﺎت ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿﺎﻧە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣﺎدەی وەك رەﺳﺎس ،ﻛﺮۆم ،ﻛﺎدﻣﯿﯚم و ﻛﺎرﺑﯚﯾﻨــﯽ ﺗێﺪاﯾە ﻛە ﺋەواﻧەﯾﺶ
ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﮔەورەن ﺑﯚ ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﺷێﺮﭘەﻧﺠە“. دﻛﺘﯚر ﻣﺤەﻣەد ﻋﻮﻣــەر داوای ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻛﺮد ﻛە ﻛﯚﺗﺎ ﺑەو دﯾﺎردەﯾــە ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﺋــەو ﭘﺎﺷــﻤﺎوە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿﺎﻧە ﺗێﻜەڵ ﺑە زﺑڵ و ﺧﺎﺷﺎك ﻧەﻛﺮێﺖ، ھــەوڵ ﺑﺪرێــﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﮫێﻨﺮێﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــﻮود ﻟەو ﭘﺎﺷــﻤﺎوە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿﺎﻧــە ﺑﺒﯿﻨﺮێــﺖ و ﺑەﺷــێﻮەی زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﻧﺎو ﺑﺒﺮێﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ژﻣﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎرە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑە رێﮋەی % 20ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷﺎرەزاﯾﺎن و ﭼﺎﻻﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوە و زﺑڵ ،زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑە ژﯾﻨﮕە دەﮔەﯾﻨێ و ﺋﺎوەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ زەوی ﭘﯿﺲ دەﻛﺎت و ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن دەﺧﺎﺗە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻛﺎرﮔەی رﯾﺴﺎﯾﻜﻠﯿﻦ ھەﯾە و ﻟە ﭘﺎﺷﻤﺎوەی زﺑڵ وزە ﺑەرھەم دێﻨﻦ.
9
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑەردەوام ﺑﯚ وەرزﺷــﻮاﻧﺎن ﺳــەرﻧﺠڕاﻛێﺶ ﺑﻮوە و ﭼەﻧﺪ ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾەﻛﯽ دﯾﺎری وەرزﺷــﯿﺶ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﺑــە ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﻛﺮدووە. ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋەو وەرزﺷــﻮاﻧﺎﻧە زۆرن ،ﻧێﻠﺴــﯚن ﻣﺎﻧﺪێﻼ ﯾــەك ﻟەواﻧە و ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻣﺸــﺘەﻛﯚڵە ﺑﻮوە ،دۆﻧﺎڵﺪ رێﮕﺎن ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺗﯚﭘــﯽ ﭘێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ و ﻛﺎﭘﯿﺘﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧــەی ﻣەﻟەواﻧﯿﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ”ﯾﯚرﻛﺎ“ ﺑﻮوە .رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﻏﺎن ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺴﺘەی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺶ ﺑﯚ ﻣﺎوەی 16ﺳﺎڵ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ﺑﻮوە. ﻟێﺮەدا ﺑﺎس ﻟە 9ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﺋەو وەرزﺷﻮاﻧﺎﻧە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە.
ﮔێﺮی ﻛﺎﺳﭙﺎرۆف
ﻛﺎﺳﭙﺎرۆف ﺳﺎڵﯽ 1985ﺑﻮو ﺑە ﮔەﻧﺠﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﻣێﮋووی ﺷەﺗڕەﻧﺠﯽ ﺟﯿﮫﺎن .ﺋەوﻛﺎت زۆرﺑەی ﺷــﺎرەزاﯾﺎن دووﭘﺎﺗﯿﺎن دەﻛﺮد ﻛە ﻛﺎﺳــﭙﺎرۆف ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻣێﮋووی ﺷەﺗڕەﻧﺠە .ﺋەو ،ﺳﺎڵێﻚ دوای ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎزﻧﺎوی ﭘﺎڵەواﻧﯽ ،ﺑﻮو ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳﯚﭬﯿﯿەﺗﯽ ﺟﺎران و ﺳــﺎڵﯽ 2005دوای ﻣﺎڵﺌﺎواﯾﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ ﻟە ﺷەﺗڕەﻧﺞ ،ﺣﺰﺑﯽ ”رووﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی“ داﻣەزراﻧﺪ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﺰﺑە دژﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﭬﻼدﯾﻤێﺮ ﭘﻮﺗﯿﻦ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﺑەو ﺣﺰﺑە ﻧەدا. ﻛﺎﺳــﭙﺎرۆف ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻟــە ھﯚی ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دژ ﺑە دەوڵەت، دەﺳﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮا و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺟﺎرێﻚ ژەﻧەڕاڵێﻜﯽ ﭘێﺸﻮوی دەزﮔەی ﺳﯿﺨﻮڕی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿەت ،ﮔﻮﺗﺒﻮوی ﺋەﮔەری ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻛﺎﺳﭙﺎرۆف ﺑەھێﺰە.
ﺋەو وەرزﺷﻮاﻧﺎﻧەی ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ﯾﺎرﯾﯿﺎن ﻛﺮد
رۆﻣﺎرﯾﯚ
ﭬﯿﺘﺎﻟﯽ ﻛﻠﯿﭽﻜﯚ
رۆﻣﺎرﯾﯚ ﯾەك ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ھێﺮﺷﺒەری ﻣێﮋووی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯿە .ﺋەو ﺳــﺎڵﯽ 1994ﺑە ﯾﺎوەری ھەڵﺒﮋاردەی وﺗەﻛەی ﺑﻮو ﺑە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻧﺎزﻧﺎوی ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﭘێ درا. رۆﻣﺎرﯾﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2010وەك ﯾەك ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑەرازﯾﻞ ،ﺑﻮو ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﺑەرازﯾﻞ .ﺋەو ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ،ﺷەﺷەﻣﯿﻦ دەﻧﮕﯽ رﯾﯚدۆژاﻧﯿﺮۆی ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ. رۆﻣﺎرﯾﯚ ﻛە ﻟە 70ﯾــﺎری ھەڵﺒﮋاردەی وﺗەﻛەی 55 ،ﮔﯚڵﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدﺑﻮو ،ﯾەك ﻟە دژﺑەراﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﻣﯚﻧﺪﯾﺎل ﻟە وﺗەﻛەی ﺑﻮو و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭼﺎﻻﻛﯿﺸﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺋەﻧﺠﺎم دا. رۆﻣﺎرﯾﯚی ﺗەﻣەن 48ﺳــﺎڵ ،ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳێﻨﺎﺗﺪا ﺑەﺷﺪاری ﻛﺮد و ﻧﺰﯾﻜەی % 63ی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﻛﺮد .ﺋەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ رێﮋەی دەﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳێﻨﺎت ﺑﻮوە ﻛە ﺗﻮاﻧﺮاوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە رﯾﯚدۆژاﻧﯿﺮۆ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﯾەك ﻟە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﻣێﮋووی ﻣﺸﺘەﻛﯚڵەی ﺟﯿﮫﺎن .ھﯿﭻ ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻚ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻛﻠﯿﭽﻜﯚ ﺑﺒەزێﻨێﺖ .ﺋەو ﺑە درێﮋاﯾﯽ رﻛﺎﺑەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﺟــﺎر دۆڕا ،ﺟﺎرێﻚ ﺑە ھﯚی ﺷــﻜﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﺎواﻧﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛە راﮔﯿﺮا و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ھﯚی ﺷﻜﺎﻧﯽ ﺷﺎﻧﯽ. ﺋەو ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻜﯽ ﻣﺸﺘەﻛﯚڵەﯾە ﻛە ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚرای ھەﯾە. ﻛﻠﯿﭽﻜﯚ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﭘڕﺗەﻗﺎڵﯿﯽ ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎدا ،ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﯾە ﯾﯚﺷــﭽﯿﻨﻜﯚ ﻛﺮد و ﻛﺎﺗێﻚ ﺳﺎڵﯽ 2005ﺑە دەﺳەت ﮔەﯾﺸﺖ، ﺋــەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧەی ﻛﺮدە راوێﮋﻛﺎری ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر .ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻜﯽ ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿــﺎ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ وﺗەﻛەﯾەﺗﯽ ﺑــﻮوە .ﻛﻠﯿﭽﻜﯚ ﺋێﺴــﺘە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺷﺎری ﻛﯿەﻓﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎﯾە. ﻛەﻣﺘﺮ ﺟەﻣﺎوەری ﺗﯚﭘﯽ ﺑﺎﺳــﻜە ھەن ﻛە ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 1990ی ﯾﺎﻧەی ﻓﯚﻧﯿﻜﺲ ﻧەﻧﺎﺳﻦ .ﻛﻮﯾﻦ ﺟﺎﻧﺴــﯚن ﻛە ﺑﯚ ﻣﺎوەی 12ﺳﺎڵ ﻟە ”ﺋێﻦ ﺑــﯽ ﺋەی“ ﯾﺎرﯾﯽ ﻛــﺮدووە ،ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﯾﺎﻧەی ”ﻛﻠﯿﻮﻟەﻧﺪ ﻛﺎواﻟﯿﺮێﺰ“ ﺑﻮوە .ﺋەو ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2008ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮو و وەك ﯾەﻛەم ﻛەﺳﯽ رەﺷﭙێﺴﺖ ﺑﻮو ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﺎﻛﺮاﻣێﻨﺘﯚ. ﺟﺎﻧﺴﯚن ﺑﯚ ﺧﻮﻟێﻜﯽ ﺗﺮ و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،2012دﯾﺴﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﻟەﺳەر ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺋەو ﺷﺎرە داﺑﻨﯿﺸێﺘەوە.
ﺟﯚرج وﯾﺎ
ﯾــەك ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﺎﻧﯽ ﻣێﮋووی ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎ ﻛە ﺳــێ ﺟﺎر ﻧﺎزﻧﺎوی ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻛﯿﺸــﻮەرەﻛەی ﭘێ درا .ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻟﯿﺒﯿﺮﯾﺎﯾﯿە ﻛە ﺳﺎڵﯽ 1995ﻧﺎزﻧﺎوی ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ ﻓﯿﻔﺎی وەرﮔﺮت ،ﻣێﮋووی ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﯾﺎﻧە ﮔەورە و ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ وەك ﻣﯿﻼن ،ﭼێﻠﺴــﯽ و ﭘﺎری ﺳەن ژێﺮﻣەن ھەﯾــە .ﺟﯚرج دەﯾەﯾەك دواﺗﺮ ،ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری وﺗەﻛەﯾﺪا ﻛﺮد .ﺋەو ،ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﯾەﻛەﻣﺪا زۆرﺗﺮﯾﻦ دەﻧﮕﯽ ﭘﺎڵێﻮراواﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮد و ﭼﻮوە ﺧﻮﻟﯽ دووەم، ﺑەم دواﺟﺎر ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮو .ﺋەو ،رەﺧﻨەی ﻟە راﺳــﺘﯿﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﮔﺮت و دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮد ﻛە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﺑەم دواﺟﺎر ﺑە ھﯿﭻ ﻧەﮔەﯾﺸﺖ.
زۆرﺑەی ﺧەڵﻚ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋﺎرﻧﯚڵﺪی ﻧەﻣﺴــﺎﯾﯽ – ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ،ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻟەﺷــﺠﻮاﻧﯿﯿە .ﺋەو ،ﺷــەش ﺟﺎر ﻧﺎزﻧﺎوی ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯽ ”ﻣەﺳﺘێﺮ ﺋﯚﻟەﻣﭙﯿﺎ“ی وەرﮔﺮت و ﺳەرەڕای ﻧﺎودارﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ وەرزﺷﺪا ،ﺑﻮو ﺑە ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ دﯾﺎری ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ .ﺋﺎرﻧﯚڵﺪ ﻛە ﻛﯚﻣﺎرﯾﺨﻮازە ،ﺗﻮاﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2003 ﺑە ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دەﻧﮓ ،ﺑﺒێﺘە ﻓەرﻣﺎﻧﺪاری ﻛﺎﻟﯿﻔﯚرﻧﯿﺎ. ﻟە ﻣﺎوەی 141ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووی ﻣێﮋووی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎدا ،ﺋﺎرﻧﯚڵﺪ ﯾەﻛەم ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺑﻮو ﻛە ﺗﻮاﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪاری داﺑﻨﯿﺸــێﺖ .ﺋەو ،ﺑﯚ ﺧﻮﻟێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە وﯾﻼﯾەﺗەﻛەی ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎرﻧﯚڵﺪ ﺷﻮارﺗﺰﻧﮕێﺮ دەﻧﮕﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ و ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2011ﻟەو ﭘﯚﺳﺘەدا ﻣﺎﯾەوە.
ﺋﺎﯾﺪی ﺋەﻣﯿﻦ
ﺋﺎﯾﺪی ﺋەﻣﯿﻦ ﻛە ﻧﺎزﻧﺎوی ”ﭘﺎﺷﺎی ﺋﺎژەﻧﯽ ﺳەر ﮔﯚی زەوی و ﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو دەرﯾﺎ“ی ﺑە ﺧﯚی داوە ،ﻣﺎوەی ھەﺷﺖ ﺳﺎڵ ﺣﻮﻛﻤﯽ وﺗﯽ ﺋﯚﮔﺎﻧﺪای ﻛﺮد .راﭘﯚرﺗەﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا 400ھەزار ﻛەس ﻟە ﻛﯚی 12ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو وﺗە ،ﻛﻮژران .ﺋەو ،ﺳﺎڵﯽ 1971 دەﺳــەﺗﯽ ﺑە دەﺳﺘەوە ﮔﺮت و ﻟە ﯾەﻛەم ﺳــﺎڵﯽ دەﺳەﺗﯿﺪا ،ﻓەرﻣﺎﻧﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ھەزاران ﺋﯚﮔﺎﻧﺪاﯾﯽ ﺑە رەﮔەز ﺋﺎﺳﯿﺎﯾﯽ دەرﻛﺮد. ﻛەﻣﺘﺮ ﻛــەس دەزاﻧێ ﺋﺎﯾﺪی ﺋەﻣﯿﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺳــﺎﻧﯽ 1951ﺑﯚ ،1960 ﭘﺎڵەواﻧــﯽ ﯾﺎرﯾﯽ ﻣﺸــﺘەﻛﯚڵەی وﺗەﻛەی ﺑﻮوە .ﺋــەو ،ﻣەﻟەواﻧێﻜﯽ زۆر ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﺶ ﺑﻮوە.
ﻣﺎرات ﺳﺎﻓﯿﻦ
ﭘﯿﺎوی ژﻣﺎرە ﯾەﻛﯽ ﺗێﻨﺴﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ ،2009دوای ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯽ ،ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﺑﻮو .ﺳﺎﻓﯿﻦ ﻛە ﻟە ﯾﺎری ﺗێﻨﺴﺪا وەك ﯾﺎرێﺰاﻧێﻜﯽ دەﺳﺘەﻣﯚﻧەﻛﺮاو و ﺳەرﻛەوﺗﻮو دەﻧﺎﺳﺮا ،ﺗﻮاﻧﯽ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 31ﺳﺎڵﯿﺪا ﺑﺒێﺘە ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ رووﺳــﯿﺎ .ﺋەو ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ رووﺳﯿﺎی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭬﻼدﯾﻤێﺮ ﭘﻮﺗﯿﻨە ،ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر دەﻧﮕﯽ ﺑە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾەك دا ﻛە ﺑە ھﯚﯾەوە ھﯿﭻ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەك ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻣﻨﺪاڵە رووﺳە ﺑێ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛەﻛﺎن ﺑﻜﺎت.
ﺳﺒﺎﺳﺘﯿەن ﻛﻮ
ﯾەك ﻟە ﯾﺎرﯾﺰاﻧە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﭼﻮار ﻣﯿﺪاﻟﯿﺎی زێڕی ﺋﯚڵەﻣﭙﯿﺎدی ﺳﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 1980و 1984ﻟە ﻣﻞ ﺑﻜﺎت .ﺋەو ﯾﺎرﯾﺰاﻧەی ﮔﯚڕەﭘﺎن و ﻣەﯾﺪان ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 11ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە .ﺋەو ﺳﺎڵﯽ 1979 ﺷﺎﻛﺎری ﻛﺮد و ﻟە 41رۆژدا ،ﺳــێ ﺟﺎر ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد .ﺳﺒﺎﺳﺘﯿەن ﺳﺎڵﯽ 1992ﺑﻮو ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ.
ﻛﻮﯾﻦ ﺟﺎﻧﺴﯚن
ﯾەﻛەم ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻛەﺳە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮا .ﺋەو ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾە ﺑە ﻧﺎوی ﺷــﺮێﻞ ﻓێﺮﻧﺎﻧﺪز )ﺷﺮێﻞ ﻛــﯚڵ( ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ و ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ”ﺋﯿﻜﺲ ﻓﺎﻛﺘﯚر“، ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮا .ﺋەو ،دوای 19ﻣﺎﻧﮓ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ھﺎوﺳــەرە ﻓڕەﻧﺴﺎﯾﯿەﻛەی ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە. ﺷﺮێﻞ ﻟە ﺗەك ﺳﺎﯾﻤﯚن ﻛﺎول و ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻧﺎوداری ”ﺋﯿﻜﺲ ﻓﺎﻛﺘﯚر“دا ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ زۆری دەرﻛﺮد .ﺋەو ،ﺳــﺎڵﯽ 2010ﻟە
ﺋەﺷــﻠﯽ ﻛﯚڵ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە و ﺋێﺴﺘە دووەم ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺧﯚی ﺗﺎﻗﯽ دەﻛﺎﺗەوە .ﺷﺮێﻞ دووەم رێﻮڕەﺳﻤﯽ زەﻣﺎوەﻧــﺪی ﻟــە دورﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎراﺋﯿﺐ ﺟەژﻧــﯽ ﮔﺮت و ﺑەو ﺑڕﯾﺎرەی ﻛە داوﯾەﺗﯽ ،ﯾەﻛەم ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻛەﺳە ﻧﺎودارەﻛﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ ،2016ﺑە ﻧﺎوی ﺋەوەوە ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮێ.
ﯾەﻛەم ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺎوداران ﻟە ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا
ھﻮﻧەر
ﺋﺎزەر ﻗﻮﺑﺎدی:
ﻣﺎوەی 10ﺳﺎڵە ﺑەھﻤەن داواﯾەﻛﯽ ﻣﻦ رەت دەﻛﺎﺗەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺋﺎزەر ﻗﻮﺑﺎدی ،ﺧﻮﺷﻜﯽ ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑﺎدی دەرھێﻨەری ﻧﺎوداری ﻛﻮرد ،ﭼەﻧﺪ ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺧﯚی و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت .ﺋەو ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛە و ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛە ﺑەھﻤەﻧﯽ ﺑﺮای ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﻧەﺑﻮوە ﺑﺒێﺘە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ،ﺑەڵﻜﻮ وﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺑﺒێﺘە ﻧﻮوﺳەر .ﺋﺎزەر ﻗﻮﺑﺎدی، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻣﺎوەی 10ﺳﺎڵە داوا ﻟە ﺑەھﻤەن دەﻛﺎت ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯿﺪا رۆڵێﻜﯽ ﭘێ ﺑﺪات ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧەﻛﺮدووە.
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻓﺎرﺳﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﮔﻮﺗﻮوە و ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺶ ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﻢ. ﺳﺎڵێﻚ ﻛﺎر ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﺑﻜە ﺑﯚ دڵﯽ ﺧﯚت ،ﻧەك ﺋەوەی وەك ﻛﺎر ﺳەﯾﺮی ﺑﻜەی. ﭼﯚﻧــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺑﻮوﯾﺘە ﺋەﻛﺘەری ﯾەك ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑــﺎدی؟ ﺑە ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜەی؟ ﻣــﻦ زۆرم ﺣــەز ﻟــە ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ رۆڵە .ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ ،ﺑــەردەوام ﻟــە ﺑەھﻤەن دەﭘﺎڕاﻣــەوە ﻛە ﻟــە ﻓﯿﻠﻤێﻜﺪا
رێﺰی زۆرم ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھەﯾە ﻛە دژی داﻋﺶ دەﺟەﻧﮕــێ و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت
رۆڵﻢ ﭘــێ ﺑﺪات و ﺋﺎﻣــﺎدەم ﺑﯚ ﺋــەو ﻛﺎرەﯾــﺶ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەم ﻟــێ وەرﺑﮕــﺮێ .ﺑەھﻤــەن ﺑــەردەوام ﺋەو داواﯾــەی ﻣﻨﯽ رەت دەﻛــﺮدەوە و دەﯾﮕﻮت ﻛە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻦ ،ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ وەك ﺗﯚﯾﺎن ﻧــﺎوێ و ﺟﯿﺎوازن ﻟە ﺗﯚ .ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﺑەھﻤەن راﺳﺘﯽ دەﮔﻮت .ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەﻧﯿﺎزە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑــﻜﺎت و زۆرم داوا ﻟێ ﻛﺮدووە
ﻟەﺑــﺎرەی ژﻧێﻜــﯽ ﻛــﻮردە ﻛە ﺧﯚﺷــﯽ و ﻧﺎﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوارەﯾــﯽ ﭼێﺸــﺘﻮوە .ﺋەﮔەر ﺑەھﻤــەن ﺑــەو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾە رازی ﺑێﺖ ،ھــەر ﺧﯚم دەﺑﻢ ﺑە ﺋەﻛﺘەری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە. ھەردوو ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ ﺋــەوە ﻧﯿﻦ ﻛە ﺑڵێﻦ ﺋەوە ﺧﻮﺷﻜﻤﺎﻧە و ﺑﺎ رۆڵﯽ ﭘێ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺋەﮔــەر ﺑەﻛەڵﻜﯿﺎن ﺑێﺖ و زۆر ﺣەز ﺑﻜەن ،دەﯾﻜەن و ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻣﻦ ﺧﻮﺷــﻚ ﯾﺎن ﺧﺰﻣﯿﺎﻧﻢ .زۆر ﻛەس داوام ﻟــێ دەﻛەن ﻛە ﺑە ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﻟە ﻧﺎو ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا رۆڵﯿــﺎن ﭘێ ﺑــﺪەن ،ﻣﻨﯿﺶ ﻟە وەﻣﺪا ﭘێﯿــﺎن دەڵێﻢ ﻛە ﺧﯚم 10ﺳــﺎڵە داواﯾﺎن ﻟــێ دەﻛەم رۆڵێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﻢ ﭘــێ ﺑﺪەن و ھەرﻛﺎت ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﯚ ﺧﯚم ﺑﻜەم ،دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑﯚ ﺋێﻮەﯾﺶ ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜەم. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑــە ﭼەﻧﺪ زﻣﺎن ﮔﯚراﻧﯿﺖ ﮔﻮﺗﻮوە؟ ﻣــﻦ زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی دەزاﻧــﻢ و ﻛﻮردﯾﺶ ﻛە زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻜﻤە .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی و ﻓﺎرﺳــﯽ ﮔﯚراﻧﯿــﻢ ﮔﻮﺗﻮوە و ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺶ ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﻢ. ﻟەﺳەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﺗێﻜﺴﺖ و ﺋــﺎواز ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺖ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮی؟ دەﻣەوێ ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻣﺎﻧــﺎدار و ﺟﯿــﺎوازن ﺑــﻦ.
زەوﯾﻦ و ﮔﻮڵە ﻻوﻻوێﻚ ﭘەڕﭘەڕ دەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێــﻚ داﻋﺶ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﻧﺰﯾﻚ ﺑــﻮوەوە ،دڵﻢ ﺳــﻮوﺗﺎ و ﺋەواﻧەﯾــﺶ ھﺎﺗﻨە ﻧﺎو ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛەم .ھــەر ﭼﯿﯿەﻛەم ﻟە دەﺳــﺖ ﺑێﺖ ﻟە ﺳــﺎزداﻧﯽ ﻛﯚﻧﺴێﺮت و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﺑەﺧﺸــﺎﻧە ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ﺋﺎﻣﺎدەم ﺑﯿﻜەم ،ﺑەم ﺑە داﺧەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﭼەك ﻟە ﺷﺎن ﺑﻜەم. ﭼﯚﻧــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑﺎدی ﻛﺎری دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﯾەك ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﺖ ﻧەﻛﺮدووە؟ ﺑەھﻤــەن ﻛﺎری ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻧەﻛــﺮدووە. ﻛﺎﺗێــﻚ داوای ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﻢ ﻟــێ ﻛﺮد ،وەﻣﯽ داﻣــەوە ﻛە ﺋەوە
ﺟﺎران زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن دەدا، ﺑەم ﺋەو ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ﻓﯿﻠﻤە ﻧﻮێﯿەﻛەی ﺑەھﻤەن ﻟــە ﻣــﻦ ﮔەورەﺗﺮە. ﺋەو رای ﻣﻦ ﻟەﺳــەر ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ و ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ وەردەﮔﺮێ و ﻣﻨﯿﺶ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﺎر ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەك دەﻛەم، ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو دەﭘﺮﺳــﻢ .ﺟﺎران زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن دەدا ،ﺑەم ﺋەو ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺑــﯚ ﻓﯿﻠﻤە ﻧﻮێﯿەﻛەی و ﮔەﺷــﺘﯽ زۆر دەﻛﺎت ،ﻣﻨﯿﺶ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎن و ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﻢ.
ﺋــﺎزەر ﻗﻮﺑﺎدی ﻟە ﺷــﺎری رۆژھەﺗــﯽ ﺑﺎﻧــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە. دوای ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﭼﻮوەﺗە ﺷــﺎری ﺳــﻨە و دواﺗﺮ ﻟە زاﻧﻜــﯚی ﺗﺎران دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪن ﻛــﺮدووە و ھــەر ﻟەوێــﺶ ﻣﺎوەﺗەوە. دوای ﻣﺎوەﯾــەك ،ﭼﻮوەﺗە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی
ﺗەﻧﯿــﺎ ﺷــﺘێﻚ دەﺗﻮاﻧێ وا ﺑەھﻤەﻧﯽ ﺑــﺮام زۆر ﺣەزی ﻟــەو ﻛﺎرەی ﻣــﻦ ﻧەﺑــﻮو ﺑــﻜﺎت واز ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ و ﻧەﯾﺪەوﯾﺴــﺖ ﺑﺒــﻢ ﺑە ﺑێﻨﻢ ،ھــەر ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ .ﺋەو ﺣەزی دەﻛﺮد ﮔەورەی ھﯚڵﯿﻮوددا رۆڵﯽ ﯾەﻛەم ﺑﺒﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳەر و ﺳەرەﻛﯿﯿﺎن ﭘێ دام
ﻟــەو ﻓﯿﻠﻤەدا رۆڵﻢ ﭘــێ ﺑﺪات، رەﻧﮕە رۆڵێﻜــﯽ زۆر ﻛﻮرﺗﻢ ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا ھەﺑێــﺖ .دەﻣەوێ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەﻛﯽ ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﯽ ﭘێ ﺑﺪەم ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﯿﻜﺎت ﺑە ﻓﯿﻠﻢ ،ﭼﯿﺮۆﻛەﻛەﯾﺶ
ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺋەوەی ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺪا ﺑﯿﻨﯿﻮﻣە و ﺗێﻤﭙەڕاﻧﺪووە، ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ دەﺑێﺖ. ﻟــە دۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛــە رووﺑەڕووی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەﺑێﺘەوە ،ﺋەرﻛﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﭼﯿﯿە؟ رێﺰی زۆرم ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھەﯾە ﻛــە دژی داﻋــﺶ دەﺟەﻧﮕێ و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت .ﺋــەو دۆﺧە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻨﯿﺶ ھەﺑــﻮوە .ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ”ﺑﯚﻧــﯽ ﺑــﺎران“ ﺑڕﯾــﺎر ﻧەﺑﻮو ﺋەوە ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪەم ﻛــە ﺋﺎ و ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺷەھﯿﺪ ﻟەﺳەر
ﻛﺎری ﺋەو ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳﯿﻨەﻣﺎ و ﻓﯿﻠﻤﯽ درێﮋ ﻛﺎری ﺋەوە ،ﻣﻨﯿﺶ وەﻣەﻛەﯾﻢ زۆر ﭘێ راﺳﺖ ﺑﻮو. ﺋەﮔــەر داوات ﻟێ ﺑﻜەن واز ﻟە ﮔﯚراﻧــﯽ ﺑێﻨﯽ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭼﯿﺖ دەﻛەﯾﺖ؟ واز ﻟــەو ﻛﺎرە ﻧﺎھێﻨــﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛــەس ھﯿﭽﻢ ﭘێ ﻧﺎﺑەﺧﺸــێ. ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﺘێﻚ دەﺗﻮاﻧێ وا ﺑﻜﺎت واز ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﺑێﻨﻢ ،ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﮔەورەی ھﯚڵﯿﻮوددا رۆڵﯽ ﯾەﻛەم و ﺳەرەﻛﯿﯿﺎن ﭘێ دام ،ﺋــەوﻛﺎت ﺋﺎﻣﺎدەم ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜەم. ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑﺎدی ﺑە ﺗەﻣەن ﻟە ﺗﯚ ﮔەورەﺗﺮە ﯾﺎن ﺗﯚ؟ ﻟە ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭼــﯚن ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﯾەﻛﺘﺮ دەدەن؟
ﺣــەزت ﻧەدەﻛــﺮد ﻟەﺑﺮی ﻣﯚﻧﯿــﻜﺎ ﺑﻠﻮﭼﯽ ،ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛەی ﺑەھﻤــەن ﻗﻮﺑﺎدﯾﺪا ﻛﺮدﺑﺎﯾە؟ زۆر ﺣــەز دەﻛــەم ﻟــە ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺑەھﻤەن ﯾﺎن ھەر دەرھێﻨەرێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺗــﺮ ،رۆڵ ﺑﻨﻮێﻨــﻢ. ﺑەھﻤــەن ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ ﻧﺎﺳــﺮاو و ﭘڕۆﻓﯿﺸــﻨﺎڵﯽ دەوێ ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﻧﺎﻣﯿﺶ و ﻓﺮۆﺷﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛەی ھەﺑێﺖ.
16ﺳــﺎڵە ﻟە ﻛﺎﻟﯿﻔﯚرﻧﯿﺎ و ﻟﯚس ﺋەﻧﺠﯿﻠــﯚس دەژی و ھەڵﮕــﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی دﻛﺘــﯚرای ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺑــﻮاری وﺗﻮێــﮋ و ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨــە .ﺋــﺎزەر، ﺧێﺰاﻧــﺪارە و ﻛﭻ و ﻛﻮڕێﻚ ھەﯾــە و ﺧــﺎوەن ﭼەﻧــﺪ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــە ﺑە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ و ﻛﻮردی.
ﺑەھﻤەن ﻛﺎری ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻧەﻛﺮدووە .ﻛﺎﺗێﻚ داوای ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻢ ﻟێ ﻛﺮد، وەﻣﯽ داﻣەوە ﻛە ﺋەوە ﻛﺎری ﺋەو ﻧﯿﯿە
ﭘﺎﺷﺨﺎن
ﺗــﯚ ﺧــﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣــەی دﻛﺘــﯚرای ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻟە ﺑﻮاری وﺗﻮێــﮋ و ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻦ، ﭼﯚﻧــە رووت ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﻛﺮدووە؟ ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا زۆر ﺷــﺖ ھەﯾە ﻣﺮۆڤ ﺣەزی ﻟێﯿە و ﺑەدەﺳﺘﯽ ﻧﺎھێﻨێ. ﻣﻦ ھەر ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺣەزم ﻛــﺮدووە ﺑﺒﻤــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێــﻢ .ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺣەزم ﻟێ ﺑﻮو ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ ،ﻧەﻣﺪەﺗﻮاﻧﯽ، ﭼﻮﻧﻜــە دەﺑــﻮو ﻛﺎر ﺑﻜــەم و ﺑﺨﻮێﻨﻢ .درێﮋەم ﺑە ﺧﻮێﻨﺪن دا و ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚرام ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨــﺎ .دواﺗﺮ ھﺎﺗﻤــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻟێﺮەﯾــﺶ ﻧەﻣﺘﻮاﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێــﻢ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺑەﻧﯿﺎز ﺑﻮوم ﻛﺎر ﺑﻜەم .ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﮔەڕاﻣەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮوم. ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﻛەوﺗﻤــە داوی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ و ھەﺳﺘﻢ ﭘێ ﻛﺮد ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﻣﻢ و دۆﺧەﻛــە ﻟەﺑﺎرە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ ،ﺋەوە ﻛﺎرەﯾﺸﻢ ﻛﺮد و ﭼەﻧﺪ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﻢ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد. ﺗــﯚ ﺧﻮﺷــﻜﯽ ﺑەھﻤــەن ﻗﻮﺑﺎدی دەرھێﻨــەری ﻧﺎوداری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﺖ ،ﺋەوە ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑــﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒﯽ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ؟ ﺑەھﻤەﻧﯽ ﺑــﺮام زۆر ﺣەزی ﻟەو ﻛﺎرەی ﻣﻦ ﻧەﺑﻮو و ﻧەﯾﺪەوﯾﺴﺖ ﺑﺒﻢ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ .ﺋەو ﺣەزی دەﻛﺮد ﺑﺒﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳــەر ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﯽ واﺑﻮو ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺑﺎﺷﻢ و دەﺗﻮاﻧﻢ ﭼﯿﺮۆك و ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻓﯿﻠﻢ ﺑﻨﻮوﺳﻢ .ھەردوو ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ، ﺑەھﻤەن و ﺑەﺗﯿــﻦ ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ھﻮﻧەرێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە ﻧێﻮ ﺧەڵﻚ ﺑﻤێﻨێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻧﻮوﺳــﯿﻨە ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ھەﯾە و ھەﺗﺎھەﺗﺎﯾــە .ﻣــﻦ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯿﺸــﻢ ھەﯾە. دوا ﻧﻮوﺳــﯿﻨﻢ ،ﭼﯿﺮۆﻛێﻜــە ﻟەﺑﺎرەی ژﻧــە ﻛﻮردێﻜﯽ ﭘەﻧﺎﺑەر ﻛــە ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾــﯽ دەﻛﺎت. ﺑەھﻤەن ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻢ ﻧﺎﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ ،ﺑەم دەڵێ
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﺑەھﻤەن ﻗﻮﺑﺎدی دەﯾەوێ ﺧﻮﺷﻜەﻛەی ﺑﺒێﺘە ﻧﻮوﺳەر ﻧەك ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣــﻦ زۆرم ﺣەز ﻟە ﻧﻮاﻧﺪﻧــﯽ رۆڵە .ﭘێﺶ ﺋەوەی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ ،ﺑەردەوام ﻟە ﺑەھﻤەن دەﭘﺎڕاﻣەوە ﻛە ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻜﺪا رۆڵﻢ ﭘێ ﺑﺪات و ﺋﺎﻣﺎدەم ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرەﯾــﺶ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەم ﻟێ وەرﺑﮕﺮێ .ﺑەھﻤەن ﺑەردەوام ﺋەو داواﯾەی ﻣﻨﯽ رەت دەﻛﺮدەوە و دەﯾﮕﻮت ﻛە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻦ ،ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ وەك ﺗﯚﯾﺎن ﻧﺎوێ و ﺟﯿﺎوازن ﻟە ﺗﯚ .ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﺑەھﻤەن راﺳﺘﯽ دەﮔﻮت.
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن دﻛﺘﯚر ﺋﺎراس ﺣﻮﺳێﻦ ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری:
ھەر ﺟﯚرە رووداوێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،دەﺗﻮاﻧێ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﯚ ﺳەر ﺑﺎزاڕی ﻧەوﺗﯿﺶ ھەﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﻣﻮوﺳڵ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮا ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت رووی ﻟە داﺑەزﯾﻦ ﻛﺮد
ﺋەﮔەرێﻚ ھەﯾە دوای رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ،2014ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە رووداوە ﮔەورە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن ھەژﻣﺎر دەﻛــﺮا ،ﭼﻮﻧﻜە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧــﻮێ راﮔەﯾەﻧﺮا ﺑەﻧــﺎوی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻋێﺮاق و ﺷﺎم ،ﻛە ﺑﻮو ﺑە ھەڕەﺷە ﺑﯚ ﺳەر ﻧەك ﻧﺎوﭼەﻛە، ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن .ﺋەوەی ﻟەو رووداوەدا ﺟێﮕەی ﺳــەرﻧﺠە، ﺋەوەﯾە رێﻚ ﻟەوﻛﺎﺗــەوە ﺑﺎزاڕی ﻧەوﺗﯿﺶ ﺑــە ﺧێﺮاﯾﯽ رووی ﻟە داﺑەزﯾﻦ ﻛﺮدووە ،ﺋەﮔەرێﻚ ھەﯾە ﻛە دوای رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ، ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە ،ﺋەﮔەرێﻚ ﻛە ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﺧﯚی ﻟێ ﺑەدوور دەﮔﺮن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ ھەژﻣﺎری دەﻛەن. ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﻟەو ﻟێﻜﺪاﻧەواﻧەی ﻟەﺑــﺎرەی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺧﺴﺘﻮوﯾﺎﻧەﺗە روو ،زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧــەوت و داﺑەزﯾﻨــﯽ داﺧﻮازی، ﺳﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺟﯿﮫﺎن، ﺳﺴﺘﺒﻮوﻧەوەی ﮔەﺷەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﭼﯿﻦ و ﭼەﻧــﺪ ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺸﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﺑێﺖ ﺑە رێﮕەی ﻣﻮوﺳڵﺪا ﺗێﻨەﭘەڕﯾﻮن. ﺋەو رۆژەی داﻋﺶ ھێﺮﺷﯽ ﻛﺮدە ﺳــەر ﻋێــﺮاق و دووەم ﺷــﺎری ﮔەورەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮد،
ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزدا ﺑﻮو و ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻜﯽ ﻟە ﺳەرووی 112دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷﺮا .ﺟﮕەﻟەﻣە ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺑﻮو ﺑﺎزاڕی ﻧەوت ﻟە ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰدا ﺑﻮو و ﺋەوەﻧﺪە ﺑەرز ﺑﺒﻮوەوە ﻛە ﺑەرھەﻣﮫێﻨەراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧەﻧﯽ و ﻛڕﯾﺎراﻧﯽ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدﺑﻮو. ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳــڵﺪا ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷەﺷﯽ ،2014زﯾﺎﺗﺮ ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﺑﻮو ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑــەرزدا دەﻓﺮۆﺷــﺮا ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﮔەﯾﺸﺘﺒﻮوە 128دۆﻻر. ﺳــێ ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ
ﻣﻮوﺳڵ ﻧەوت ،ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺑــەرەو ﺑەرزﺑﻮوﻧەوە وەرﮔﺮﺗﺒﻮو و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﺪا ﮔەﯾﺸــﺘە ﻧﺰﯾﻜەی 116دۆﻻر. ﺑەم ھەر ﻟەو ﻣﺎﻧﮕــەدا و دوای ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ ،ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت داﺑــەزی .دوای ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺣەوت دۆﻻر ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﻛەم ﺑﻮوەوە .دوای دوو ﻣﺎﻧﮓ ﻟــە رووداوەﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﮔەﯾﺸــﺘە 100دۆﻻر .ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ دواﺗﺮ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﮔەﯾﺸﺘە 94دۆﻻر ،دوای ﭼــﻮار ﻣﺎﻧــﮓ ﮔەﯾﺸــﺘە 85دۆﻻر و ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2014رێﻚ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت
ﺑــﯚ ﻧﯿﻮە داﺑەزی و ﮔەﯾﺸــﺘە 56 دۆﻻر .ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﺗﺎ 45دۆﻻر داﺑەزی و ﺳــﺎڵێﻚ دواﺗﺮ واﺗە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﮔەﯾﺸﺘە 27دۆﻻر. ﺑەو ﭘێﯿــە ﻟــەرووی داراﯾﯿەوە، ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﺎری ﻧەوت ﺑە ﺧێﺮ و ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەراﻧﯽ ﻧەوﺗﯿﺶ ﺑە زﯾﺎن ﺷﻜﺎﯾەوە .ﺋﺎﺧﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرﻧﺎﻣەی ھەﺑﻮو ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2015ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﺑﮕەﯾەﻧێﺘە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ و
ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2020ﺑەرەو دوو ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑــەرزی ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت داﻧەﺑەزﯾﺒﺎﯾە، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋێﺴﺘە رۆژاﻧە ﺑە ھەﻧــﺎردەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧــەوت 115 ،ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری دەﺳﺖ دەﻛەوت ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا دەﯾﻜﺮدە ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر و 450ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر و ﻟــە ﺳــﺎڵێﻜﺪا دەﯾﻜﺮدە ﺳەرووی 41ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴﺘە داھﺎﺗﯽ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﻧﺎﮔﺎﺗە ﺷەش ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر. ﻣﺎوەﯾەﻛە وﺗﺎﻧــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎن ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺧﯚﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﻦ ﺑﯚ ﺟەﻧﮕﯽ ﮔــەورەی رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو و ﻟە ﺳەرووی 40دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ، ﺋەﮔــەر رووﺧﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺳەرەﺗﺎی ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺑﺎزاڕی ﻧەوت و داﺑەزﯾﻨﯽ ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺳەﯾﺮ ﻧﯿﯿە رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑێﺖ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﺎﻛەﻧە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿە. دﻛﺘﻮر ﺋﺎراس ﺣﻮﺳێﻦ ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑــﻮوری ﭘێﯽ واﯾــە ،ھەر ﺟﯚرە رووداوێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﺗﻮاﻧێ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺑــﺎزاڕی ﻧەوﺗﯿــﺶ ھەﺑێﺖ و ﺋــەوەی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014رووی دا و ﺑﺎزاڕی ﻧەوت ﻟــە رووی ﻧﺮﺧەوە رووی ﻟــە ﻧﺰﻣﺒﻮوﻧــەوە ﻛــﺮد ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺘەوە ﺑە داﻋﺶ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﯿﮫــﺎن ﭘێــﺶ ﺋــەو رووداوە، ﻛﯚﻣەڵﯿــﻚ رووداوی ﺗــﺮی
ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﻣﻮوﺳڵ داﮔﯿﺮ ﻛﺮا
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت دوای ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﻣﻮوﺳڵ
ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨﯿﺒﻮو .ﺋەو ﻧﻤﻮوﻧەی ﻟﯿﺒﯿﺎ ،ﺟەﻧﮕﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺮﯾﻤﯿــﺎی ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿــﺎ ﺋﺎﻣﺎژە ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑﻮوە ﻟە ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺎھﯽ و ﭘڕﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﻧەوت ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﺋەوەی ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﻛەم ﺑﺒێﺘەوە. ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘﺴﭙﯚڕە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە، ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ رزﮔﺎری ﻣﻮوﺳڵﯿﺸــﺪا ﻧﺎﻛﺮێ ﺋــەو ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿە ھەﺑێﺖ ﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑــەرز ﺑﺒێﺘەوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت
ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە دەﮔەڕێﺘــەوە .ﺋەو دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﻧﺎﻛﺮێ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧــﺮخ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺟﺎری وا ھەﯾە رووداوێﻜــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺳەر ﺑﺎزاڕ. ﺟﮕە ﻟە ھﺎوﻛێﺸە ﺑﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەﻛەی ﺑﺎزاڕی ﻧــەوت ،ﻟــەم راﭘﯚرﺗەدا و ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ دوای رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ھﯿــﭻ ﻓﺎﻛﺘەرێﻜــﯽ ﺑەھێﺰﺗــﺮ ﺑــﯚ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿە ،ھەڵﺒەت ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھﯚﻛﺎری
ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻟە ﮐﺎﺗە ﺟﯿﺎوازەﮐﺎﻧﺪا دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﻣﻮﺳڵ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﮐﺎﺗە ﺟﯿﺎوازەﮐﺎﻧﺪا
ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﮏ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑە دۆﻻر
رێﮋەی داﺑەزﯾﻦ ﺑەراورد ﺑە ﯾەﮐەم ﺟﺎر
ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ،2014ﺋــەو ﻣﺎﻧﮕەی ﻣﻮﺳڵ رووﺧﺎ
116
%0
ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﻣﺎﻧﮕێﮏ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﻣﻮﺳڵ
108
%6
ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت دووﻣﺎﻧﮓ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﻣﻮﺳڵ
100
% 13
ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ،ﺳــێ ﻣﺎﻧﮓ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﻣﻮﺳڵ
90
% 22
ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﭼــﻮار ﻣﺎﻧﮓ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﻣﻮﺳڵ
85
% 26
ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014
56
% 51
ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2015
45
% 61
ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2016
27
% 76
ﻧﺮﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻧــەوت دوای دەﺳــــــــــﺘﭙێﮑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﮐﺎرﯾﯿەﮐــــــــﺎن ﺑــﯚ رزﮔﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﻣﻮﺳڵ
40
% 66
ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و داﺧﻮازی ھەﯾە. ھﺎوﻛﺎت دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺪو ﭘﺸﺪەری ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە ﺑﺎس ﻟە ﮔەﺷــەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت دەﻛﺎت و دەڵێﺖ ،ﻟە ھەر ﻧﺎوﭼەﯾەك ﺋﺎراﻣــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ ﮔەﺷە دەﻛﺎت و ﺋەﮔەر ﻣﻮوﺳڵ رزﮔﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوا ﺋﺎراﻣﯽ
ﺗﺮ ھــەن ﻛە ﺷــﺎراوەن و ﻛەس راﺳﺘﯿﯿەﻛەی ﻧەﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪووە، ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﺋەوەﯾــە داﻋــﺶ ﺋﺎﻣﺮازێﻜــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮاوی زﻟﮫێــﺰەﻛﺎن ﺑێﺖ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــە ﻟــە ﭘﺸــﺘەوەﯾﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺣەﺷﺎر داﺑێﺖ.
ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت داﻧەﺑەزﯾﺒﺎﯾە ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر و 450ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری دەﺳﺖ دەﻛەوت ﻛە ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا دەﯾﻜﺮدە ﺳەرووی 41ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر .
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚراك ھەرزان ﺑﻜﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻗەرزداری و ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑڕﯾﺎری داﺑەزاﻧﺪن و ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺧەڵﻚ دا ،ﺑــە رادەﯾەك ﻛە ﻟەﮔەڵ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑێ ﭘﺎرەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺪا ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ ،ﺑەم زۆرێﻚ ﻟە ﻛﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧــە ،ﻟەﺑــﺮی ھەرزاﻧﻜﺮدﻧﯿــﺎن ،ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﺑــﻮون و ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێﺮﯾﺶ دەڵێ ھەرﭼــﯽ ﺧﯚراﻛە، ھﺎوردەﯾە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑەزێﻨﺮێﺖ. ﻟەو دۆﺧە ﺧﺮاﭘە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێــﯽ ﻛەﺗــﻮوە ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ راﺳﭙﺎرد ﺑﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎﻛﺎن و داﺑەزاﻧﺪﻧﯿــﺎن .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻟەﺳەری ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەوە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێــﺮ ﻧﺮﺧــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﻛﺎی داﺑەزاﻧــﺪووە ،ﺑــەم ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧەی ﻣﺎڵ، ﻧەك داﻧەﺑەزﯾﻮن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەھﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ دۆﻻر، ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﺶ ﺑﻮون. زۆرێﻚ ﻟــەو دووﻛﺎﻧﺎﻧەی ﺧﯚراك دەﻓﺮۆﺷــﻦ ،ﻟــە ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ
ﺑﺎزاڕی ﺷێﺨە ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ﻟە ﺑەردەم ھەر دووﻛﺎﻧێﻚ ﻗەﯾەك ﻛﺎ ھەڵﭽﻨﺮاون ﻛە رێﮕەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﯽ ﺑﯚ رێﺒﻮار ھێﺸﺘﻮوەﺗەوە. ﺣﯿﻜﻤەت ﻣﺤەﻣەد دەڵێ” ،ﻧﺮخ داﻧەﺑەزﯾــﻮە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻧﺮخ ﻟەﺳــەر ﻣەوادی ﺧﯚراﻛﯽ داﺑﻨێﺖ“ .ﺋﺎﺧﺮ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛﺎﯾﺎﻧەی ﻟەو ﺑــﺎزاڕەدان، ھــﺎوردەن ،دووﻛﺎﻧــﺪار ﻛﯚڕس ﺷــﺎﻛﺮ دەڵێ” ،ﺟﮕە ﻟــە ﺑﺮﻧﺞ ﻛە ﻟە ھــەزار و 600دﯾﻨﺎر ﺗەﻧﯿﺎ 100دﯾﻨﺎری ﻟێ ﺑﻮوەﺗەوە ،ھﯿﭻ ﻛﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھــەرزان ﻧەﺑﻮوە، ھــﯚﻛﺎری داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ
ﺑﺮﻧﺠﯿــﺶ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺑﺮﻧﺠﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺋەﻣﺠﺎرەی ﺑﺎﯾەﻋە“. ﻟەواﻧەﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺘﺮ ﺷــﯿﺮی ﻣﻨﺪاﻧــە و ﻟــەو ﺑــﺎزاڕە ھﯚﮔﺮ ﻣﻮﺷــﯿﺮ ﻛﺎری ﺟﻮﻣﻠەی ﺷــﯿﺮ و داﺑــﯽ دەﻛﺎت و دەڵــێ، ”ﻧﺮﺧەﻛﺎن داﻧەﺑەزﯾــﻮن ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋێﻤــە ﺋــەو ﻛﺎﯾﺎﻧە ﺑــە دۆﻻر دەﻛڕﯾــﻦ و ﺧێﺮەﻛەﺷــﻤﺎن ﻟە ھەر ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﺗەﻧﯿــﺎ دۆﻻرێﻜە“. ﺋەو ﭘێﯽ واﯾــە ھەرزاﻧﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﮔﻮﻣﺮگ و داﺑەزﯾﻨﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﻛﺮێ دووﻛﺎن دەﺑێﺖ. ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ﻋﯿﻤﺎد رەﻓﻌەت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺮخ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێــﺮ ،ﺑﺎس ﻟــە ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﺑﯚ داﺑەزاﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕە و ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﺧﻮاردﻧﮕە و ﮔﯚﺷــﺖ و ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺷﻮوﺷــﺘﻦ و ھﺘﺪ... دەﻛﺎت ﻟە 1/3ـــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ دراوە ،ﺑــەم ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺮﺧﯽ
ﺧﯚراك دەڵێ” ،ﺧﯚراك و ﺋﺎزووﻗە ھــﺎوردەن و ﺑــﺎزاڕی ﺋــﺎزادە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﺮﺧەﻛﺎن داﺑەزێﻨﯿﻦ“. ﻋﯿﻤﺎد رەﻓﻌەت رای دەﮔەﯾەﻧێ ھەﻧﺪێﻚ ﺑڕﯾﺎرﯾﺶ ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەدا ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە. ﻣﺎﺟﯿــﺪ ﺑــﺎزرﮔﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑﺎزاڕی ﺋﺎزاد ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﻧﺮﺧــەﻛﺎن ﮔــﺮان دەﻛــەن. ھﯚﻛﺎری ﺋــەو ﮔﺮاﻧﺒﻮوﻧەﯾﺶ ﺑﯚ راﮔﯿﺮاﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان دەﮔەڕێﻨێﺘەوە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛەن .ﻣﺎﺟﯿﺪ ﺑﺎزرﮔﺎن دەڵێ، ”داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺋﺎزووﻗە ﺑە ﻟێﮋﻧــە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەوە ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ﻛە دەﺑێ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ رێﻜﯽ ﺑﺨﺎت و ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﺶ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە“ .ﺑﯚﯾە
ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ﭘێﻮﺳــﺖ دەزاﻧێﺖ و دەڵێ” ،دەﺑێ ﺧەڵﻚ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻧەك ﺑە رێﻨﻤﺎﯾﯽ“. ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮓ ﻗەرزداری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ رزﮔﺎرە .ﺋەو ﻛە ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺳﺎڵێﻚ و
دوو ﻣﺎﻧﮕە ،ﺟﮕە ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ رۆژاﻧــەی ﺧێــﺰان و ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺋﺎزووﻗە ،ﭼەﻧــﺪ رۆژ ﺟﺎرێﻚ ﻟەو ﮔﯿﺮﻓﺎن ﺑەﺗﺎڵﯿﯿەی ﺧﯚی ﺑەھەر ﺷــێﻮەﯾەك ﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ﺷﯿﺮ و داﺑﯽ ھەر ﺑــە ﻧﺮﺧەﻛەی ﺟﺎران ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﺑﻜڕێﺖ .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ
رزﮔﺎر ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﮔﻠەﯾﯽ و ﮔﺎزﻧﺪە دەﻣﯽ دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێ، ”ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺋێﻤەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪی دەوێﺮێﺖ ،ﻛە دوای ﭘێﻨــﺞ ﻣﺎﻧﮓ ﻧﯿــﻮە ﻣﻮوﭼەﻣﺎن ﭘێ دەدات و ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ھەروەك ﺧﯚﯾەﺗﯽ“.
ﻋﯿﻤﺎد رەﻓﻌەت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺮخ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ:
ﻣﺎﺟﯿﺪ ﺑﺎزرﮔﺎن ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن:
ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﺮﺧﯽ ﺷﺘﻮﻣەﻛﯽ ھﺎوردە داﺑەزێﻨﯿﻦ.
ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑﺎزاڕی ﺋﺎزاد ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﮔﺮان دەﻛەن.
دووﻛﺎﻧﺪاران ﻟە ﺑێ ﺑﺎزاڕی ﺑە ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛەوە ﺧەرﯾﻜﻦ
ﻛﯚڕەك ﺗﯿﻠﯿﻜﯚم ﺑﺎﺟەﻛەی دەداﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
وﺷە /ﯾﺎدﮔﺎر ﺻﺪﯾﻖ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھەرێﻤــﯽ ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داوای ﻟــە ﺋﺎﺳﯿﺎﺳــێڵ ﻛــﺮدووە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺑەﻏــﺪا ،ﺑﺎﺟەﻛەی ﺑﺪاﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــەو رێﮕەﯾــەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪات ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﯿﯿە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﺑﺎﺟەﻛەﯾﺎن ﺑﺪەﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋەﮔــەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ رێﻜﻮﭘێﻜــﯽ ﺑﺎج ھەﺑﻮواﯾە ،ﺋەوا ﺑــﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﻗﻮرس ﻧەدەﺑﻮو، ﭼﻮﻧﻜــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎر دەﻛــەن .ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﻣﺎرﻛێــﺖ و ﻣــﯚڵ و ﻛﺎرﮔە ھەن ﻛە ﺋەﮔەر ﺑﺎﺟﯿﺎن ﻟێ ﺑﺴﺘێﻨﺮێﺖ، ﺋەوا داھﺎﺗێﻜﯽ زۆر ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘەﺑەر دەﻛەن. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ
روون ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋەوەﻧــﺪە ﮔــەورە ھەﯾــە ﻛــە ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺳــەری ﻟە ﺣﯿﺴﺎب و داھﺎﺗﯽ دەرﻧﺎﭼێﺖ .ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدەﻧە ﺑەﻏﺪا. ﺋﺎﺳﯿﺎﺳێڵ ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔەوراﻧەﯾــە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﺎﺟــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺧﯚی دەدات ﻛە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺑەم ﻛﯚڕەك ﺗﯿﻠﯿﻜﯚم ھەﻣﻮو ﺑﺎﺟەﻛەی دەداﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەرﭼەﻧﺪە ﺑڕەﻛەی ﺑە رووﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧﯿﯿــە .زاﻧﯿﺎر ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ
”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﯚڕەك ﺑﺎج دەداﺗە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ و ﻧﺎﯾﺪاﺗە ﺑەﻏﺪا ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق دان ﺑــە ﺑﺎﺟــﯽ ﻛﯚرەك داﻧﺎﻧێﺖ و ﺋەوەﯾﺶ وای ﻛﺮدووە ﻛێﺸەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ دادﮔەی ﻓﯿﺪراڵ ﺑەرز ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەرەی ﺑــﺎج داوای ﻟە
دﻛﺘﯚر ﺋەﯾﻮوب ﺋەﻧﻮەر ﺳﻤﺎﻗەﯾﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری:
دەﺑێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺑﺎﺟﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﻜﺎت ﻟەﺳەر داھﺎﺗﯽ ﺗﺎﻛەﻛەس.
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋﺎﺳﯿﺎﺳــێڵ ﻛﺮدووە وەك ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﺟەﻛــەی ﺑﺪاﺗــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و وەﺳڵەﻛە ﺑﻨێﺮﻧەوە ﺑەﻏﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﻧﺎﭼﺎرﯾــﺎن ﺑﻜﺎت ﺑﺎﺟەﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺪەﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا. ﻟەوﻛﺎﺗــەوە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ رووی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺑــﺎج زﯾﺎﺗﺮ زەق ﺑﻮوەﺗەوە و چ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەت و چ ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎﻧەوە ﺟێﮕەی ﺳــەرﻧﺠە .ﺋﺎﺧﺮ زۆرێﻚ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی ﺧﯚﻣــﺎن زۆر ھەژارﺗــﺮن ،ﺑەم ﺋــەوەی ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺎﻧــەی ﺑەھێﺰ ﻛﺮدووە،
ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە رێﻜﻮﭘێﻜە ﺑﻮوە ﻛە ﻟە ﺑﺎﺟﺪا ھەﯾﺎﻧە. ﻟە ﻛﯚی 23ھەزار و 500ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ، ﻧﺰﯾﻜەی ﺷــەش ھەزار ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﭘﺎﺑەﻧﺪن ﺑە داﻧﯽ ﺑﺎج و ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــە دەﻛەن و داھﺎﺗەﻛەﯾﺸــﯿﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015 ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟــە 195ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر. ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا داھﺎﺗﯽ ﺑﺎج ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا 220 ،ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە. ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﮕﻮﺗﺮێ زۆرێﻚ ﻟە ﻣﯚڵ و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﺎج ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﻧﺎدەن. زاﻧﯿﺎر ﻣﺤەﻣەد رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ دەﺑێﺖ ﺑــﺎج ﺑﺪات و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەواﻧــە ﺑﯚﯾــﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﺎج ﺑﺪەن ﻛە ﻣﯚڵەﺗﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺗﺎ 10ﺳــﺎڵ ھﯿﭻ ﺑﺎﺟێﻜﯿــﺎن ﻟێ وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ .ﺋەو دەڵێ ﻣﯚڵەﻛﺎن راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑﺎج ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎدەن ،ﺑەم ﺋەو دووﻛﺎﻧﺎﻧەی ﻛە ﻟە ﻧێﻮ ﻣﯚڵەﻛﺎﻧــﺪان ،ﺑﺎﺟﯿﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ.
ﯾﺎﺳﺎی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎﺟﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ھﺎوﺷێﻮەﯾە و ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛــەی ﺑﺎج ﭘێﯽ واﯾــە ،دەﻛﺮێ ھەﻧﺪێﻚ ﺑڕﮔەی ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﺎج دەﺳﺘﻜﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی داھﺎﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرز ﺑﻜﺮێﺘەوە. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎﺳــﺎی
دەﺑێ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﺎش داﺑڕێﮋێﺖ. دﻛﺘﯚر ﺋەﯾﻮوب ﺋەﻧﻮەر ﺳﻤﺎﻗەﯾﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە روو ،ﺑﺎج رۆڵێﻜــﯽ ﮔﺮﯾﻨــﮓ دەﮔێڕێﺖ ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗــﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ ﻻﯾەﻧە ﺑﺎﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﯾە داھﺎﺗێﻜﯽ ﺑەردەواﻣە ،ﺑﯚﯾە
زاﻧﯿﺎر ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻜﺎت ﺑﺎﺟەﻛەﯾﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺪەﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا. ﺑﺎﺟﯽ ھەﯾــە و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەوڵﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺸــﯽ دەدات، ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎﺟە ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﯚڵەوار ﻛﺮدووە .ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﭘێﯽ واﯾە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎج ھەﺑێﺖ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ھەﺑێــﺖ،
زۆرﺑەی وﺗە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎن ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ زۆر ﺑە ﺑﺎج دەدەن .ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕەی ﺑﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑە ﭘێﻮﺳﺘﯿﺸــﯽ دەزاﻧێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺑﺎﺟﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﻜﺎت ﻟەﺳەر داھﺎﺗﯽ ﺗﺎﻛەﻛەس ،ﺑەم ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ھەڵﻜﺸﺎو ﺑێﺖ ﻛە داھﺎﺗێﻜــﯽ ﺑﺎش ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘەﺑەر دەﻛﺎت.
دووﻛﺎﻧﺪاران ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﺧﯚزﮔە ﺑە ﭘﺎر دەﺧﻮازن ﺟەژﻧﯽ ﻧەورۆزﯾﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺎزاڕی داﺗەﭘﯿﻮو ھەﺳﺘێﻨێﺘەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەﺟﯚرێﻚ ﺑﺎزاڕی داﺗەﭘﺎﻧﺪووە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺟﻮوڵەﯾەك ﺑە ﺑﺎزاڕ ﺑﺪەن .ﺋێﺴﺘە دووﻛﺎﻧﺪاران ﻟە ﺑێ ﺑﺎزاڕی، رۆژەﻛەﯾﺎن ﺑەﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك و ﭼەﻧﺪ رێﺒﻮارێﻜﯽ ﻛەم ﻛە ﺑــە رێڕەوی ﺑەردەﻣﯿﺎﻧﺪا رێ دەﻛەن ،ﺑــەڕێ دەﻛەن .ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻣﺎوە ﺑﯚ ﺟەژﻧﯽ ﻧەورۆز و ﺳــﺎن ﻟەوﻛﺎﺗەدا ،ﺑﺎزاڕ ﺟﻤەی دەھﺎت و رێ ﺑەڕێﺪار ﻧەدەﻛەوت. ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو و ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﭘێــﺶ ﺑﯚﻧەی ﻧــەورۆز ،ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﺑﯚﻧەﯾە ﺑەﺧﯚ دەﻛەوﺗﻦ .ﻟەو ﺑﯚﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯿەدا ﺧەڵــﻚ ﺳــەرﺗﺎﭘﺎ ﺧــﯚی ﻧﻮێ دەﻛــﺮدەوە و ﺑــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻛﻮردﯾﯿــەوە ،ﻟە ﻧێﻮ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەورۆزﯾــﺎن ﭘﯿﺮۆز دەﻛﺮد .ﺋەو ﺧــﯚ ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوەی ﺧەڵﻚ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ،دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﻮو ﺑﯚ زۆرێﻚ ﭘﯿﺸەوەران و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺳــﺎردی دووﻛﺎﻧﺪاراﻧــﯽ ﮔەرم دەﻛﺮدەوە. دووﻛﺎﻧــﺪاران ﻟەﺑــەر ﺟەﻧﺠﺎڵﯽ ﺳەری ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻧەدەﺧﻮرا ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ وای ﻛﺮدووە دووﻛﺎﻧﺪاران ھەﺳﺖ ﺑە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﻧەﯾە ﻧەﻛەن و ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ﻟەﮔەڵ رۆژاﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﺑێﺖ .ﺋێﺴﺘە زۆرێﻜﯿــﺎن ﻟەﺑــﺮی ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯽ ﻛڕﯾﺎر ،ﺳەرﯾﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺑە ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛەوە ﺧەرﯾﻜﻦ. ﻟە ھەوﻟێﺮ ھەر ﺷﺘێﻜﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑێﺖ ،ﻟە ﺑــﺎزاڕی ﮔەورەی ﻛﯚﻧﯽ
ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻗەت، دەﺳــﺘﺖ دەﻛەوێﺖ .ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﺳــەری ﻣﺎر و ﻣێﺮووی ﺗێﺪاﯾە و ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺑﺎزاڕە ﻗەرەﺑﺎڵﻐەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﻤﭽە ﭼﯚڵ ﺑﻮوە .ﺋەواﻧــەی ﭼﺎوەڕێﯽ ﺑﯚﻧەی ﻧەورۆز ﺑﻮون ﺗﺎ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳــﺎغ ﺑﻜەﻧەوە ،ھەرﮔﯿــﺰ ﺋەو ﺑﺎزاڕەﯾﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﭼﯚڵ ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە. ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە دەرﭼەﯾەﻛﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻗەت دەﭼﯿﺘــە ژوورەوە ،ﻟە دەﺳــﺘە ﭼەﭘــﺖ دووﻛﺎﻧەﻛەی دﯾﺎر ﺟەﺑﺎری ﭘێوﻓﺮۆﺷــە .ﺋەو ﺑﺎس ﻟە دۆﺧــﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎزاڕﯾﺎن
دەﻛﺎت و دەڵــێ” ،ﺳــﺎن ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺶ ﻧــەورۆز ﺑﺎزاڕﻣﺎن دەﺑــﻮوەوە و رۆژاﻧــە ﻻﻧﯽ ﻛەم 30ﺟﻮوت ﭘێوم دەﻓﺮۆﺷــﺖ، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔەر رۆژێﻚ ﺳێ ﺟﻮوت ﺑﻔﺮۆﺷــﯿﻦ ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﺑﺎش ﺑﻮوە“ .ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺟەﻣەداﻧــﯽ و ﻛو و ھەوری و دەﺳــﻤﺎڵﯽ ھﯿﺪاﯾەت ﻧﻮورەدﯾﻦ ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەوێــﺖ .ﺋــەو ﻛە 26ﺳــﺎڵە ﻟەو ﺑﺎزاڕە ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت ،دەڵــێ ”ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺑﯚﻧەی ﻧــەورۆز ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎرەﻛەﻣە، ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑە ﺑــەراوردی ﺳﺎﻧﯽ ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ، ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ زۆری ھەﯾــە“. ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ھﯿﺪاﯾەت ﺟﯚراوﺟﯚرن و ﺟﮕە ﻟە ﻛوی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﭼﯿﻦ و ﺳــﻮورﯾﺎ ھﺎوردە دەﻛﺎت ﻛــە ﻧﺮﺧــﯽ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﭘێﻨــﺞ ھــەزارەوە ﺑــﯚ 120 ھەزارە .ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﻔﺮۆش ﻋﯿﻤﺎد ﻋەﻟﯿﯿە و
دووﻛﺎﻧﺪارێﻚ:
ﺳــﺎن ﭘێﺶ ﻧــەورۆز رۆژاﻧە ﻻﻧﯽ ﻛەم 30ﺟــﻮوت ﭘێوم دەﻓﺮۆﺷﺖ ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەﮔەر رۆژێﻚ ﺳــێ ﺟﻮوت ﺑﻔﺮۆﺷﯿﻦ، ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﺑﺎش ﺑﻮوە.
ﺋەوﯾﺶ دەڵێ ” ،ﺑﯚﻧەی ﻧەورۆز ھﯿﭻ ﮔﯚڕاﻧێﻜﯽ ﺑەﺳەر ﺑﺎزاڕدا ﻧەھێﻨﺎوە ﻛە ﻓﺮۆﺷﻤﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەﯾــە“ .دراوﺳێﻜەﯾﺸــﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻛەﻧﻌﺎن ﻛە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻣﻨــﺪان دەﻓﺮۆﺷــێﺖ دەڵێ، ”ﺟﺎران ﻟــەو ﺑﯚﻧەﯾەدا ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ﺑﯚ ﻛەﻟﻮﭘەل ﺳەﻓەرﻣﺎن دەﻛﺮد، ﻛەﭼﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺳەﻓەرێﻜﯿﺸﻤﺎن ﻧەﻛﺮدووە“. ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻧﺮﺧــﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔە ﺗﻮرﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد ھەﺷــﺖ ھــەزارە و ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾــﻦ ﻛﺮاﺳــﯽ ﻣﻨــﺪان 25ھــەزارە .ﻛەﻣێﻚ ﺋەو ﻻﺗﺮ ﭘﺎﭘﻮوﭼﻔﺮۆش ﻣﺤەﻣەد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﻋەزﯾﺰ ﺑﺎس ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛەی
ﻓﺮۆﺷﯿﺎرێﻚ: ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن % 90ی ﻋەرەﺑﻦ. دەﻛﺎت ،ﻛــە ﺑەڕادەﯾەك ﻛەﻣﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻧــەك ﺑە ﺑــەراوردی ﺳــﺎﻧﯽ ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧﯿﻮەی ﭘﺎرﯾﺶ ﻧﺎﻓﺮۆﺷﻦ. ﺋەو دەڵــێ” ،ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن 90 %ی ﻋەرەﺑﻦ“. ھــەر ﻟــەو ﺑــﺎزاڕەدا ﻣەﺣﻤﻮود ﺧﺎوەری زەردﻓﺮۆش ﻛە ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺷێﻮەی ﺋﺎڵﺘﻮوﻧە و ﺑە ﺋەﺳﺘەم ﻟەﮔــەڵ زێــڕ ﺟﯿــﺎ دەﻛﺮێﻨەوە
دەڵــێ ”ﻛﺎﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧــەورۆزە ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑــﺎزاڕ زۆر ﺧﺮاﭘــە و ﭘﺎر زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮﺑﻮو“ .ﻟەو ﻧــەورۆزەدا دۆﺧــﯽ ﻛﯚﺗﺎڵﻔﺮۆﺷــﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﭘﯿﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧﯿﯿە و ھﯿﻮا ﺑەزاز ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻛﺮﯾﺴﺘﺎڵ ﻛە ﻗﻮﻣﺎﺷــﯽ ﻛﻮردی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دەﻓﺮۆﺷــێﺖ ،دەڵێ ”ﺑﺎزاڕ وەك ﺟﺎران ﻧﯿﯿە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺮﺧەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮە داﺑەزﯾﻮن“. ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی 2014وە ﺗەﻧﮕﮋەﯾــﯽ داراﯾــﯽ ﺑەرۆﻛــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑــەم ھــەروەك دووﻛﺎﻧــﺪاران دەڵێﻦ
ھﯿﭻ ﻛﺎت وەك ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑێ ﺑﺎزاڕ ﻧەﺑﻮون. ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺑێ ﭘﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەوەﻧﺪەی ﻟە ﺧەﻣﯽ ﺑﺮﺳێﺘﯿﺪان ،ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ھێﻨﺪە ﺑەﻻوە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە و رەﻧﮕە زۆرێﻚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﭘﺎر و ﭘێﺮار ﺑﯚﻧەی ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ ﻧەورۆز ﭘﯿﺮۆز ﺑﻜەن ،ﺑەم دووﻛﺎﻧﺪاران ﻟەو دۆﺧە ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوەی ﺑێ ﺑﺎزاڕی ﻛە ھﯿﻮاﯾەﻛﯿﺎن ﺑە ﺑﯚﻧەی ﻧەورۆز ﺑــﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗﯿﻨﯽ ﺋﺎﮔﺮی ﻧەورۆز ﺑەﺳﺘەڵەﻛﯽ ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿﺎن ﺑﺘﻮێﻨێﺘەوە ،ﺋێﺴﺘە ﺋﺎواﺗەﻛەﯾﺎن ھەر ﺑە ھﯿﻮا ﻣﺎﯾەوە و ھﯿﭽﯽ ﻟێ ﺷﯿﻦ ﻧەﺑﻮو.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
داوا ﻟە ﺋﺎﺳﯿﺎﺳێڵ دەﻛﺮێ ﺑﺎﺟەﻛەی ﺑﺪاﺗە ھەوﻟێﺮ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
داھﺎﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟە 195ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر.
13
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی وزە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿەﻛﺎن ﮔﻮڕ و ﺗﯿﻦ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دەداﺗەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛــﺮدووە ،ﺋەوەﯾﺶ ﮔــﻮڕ و ﺗﯿﻨێﻜــﯽ ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑەﺧﺸــﯿﻮە ﺑﯚ دەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوە ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﻜەﻧﺪن و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت. ﺳــﺎﻣﺎﻧە وەزارەﺗــﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ داراﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﻛــﺮدووە ،ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوەﺗــەوە و ھــﺎوﻛﺎت ﻟە دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووەوە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺳﺴﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە دﯾﻮە.
ﻟە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ، وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑــڕی 75ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەرەﻛﺎن ﺧەرج ﻛﺮدووە ،ﻟــەو ﺑڕەدا 30 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﯽ ﺗﯽ ﺋﯚﭘﻜــﯚ 30 ،ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی دی ﺋێــﻦ ﺋﯚ و 15 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺗﺮ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔەڵﻒ ﻛﯿﺴﺘﯚن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە. ھەروەك ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧﺰﯾﻜــەی 71ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺧەرج ﻛــﺮاوە ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺗﯽ ﺗــﯽ ﺋﯚﭘﻜــﯚ و دی ﺋێﻦ ﺋﯚ و
ﮔەڵﻒ ﻛﯿﺴــﺘﯚن ﻛە ﺳەرﻛﺎری ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەق، ﺗﺎوﻛێ و ﺷێﺨﺎﻧﻦ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھــﯚی ﺋەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿەی رووﺑەڕووی ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014ەوە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺧــەرج ﺑــﻜﺎت و ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻗــەرزی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛەڵەﻛە ﺑﻮوە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑەھﯚی وەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗەوە ،ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﺴﺖ ﺑﻮوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﻟەﮔەڵ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛێڵﮕــەﻛﺎن ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺑەھﺎی ﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﯿﺎن رووی ﻟە ھەڵﻜﺸﺎن ﻛﺮدووە. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔەڵﻒ ﻛﯿﺴــﺘﯚن ﻟە 8ی ﺋﺎداری 2016دا ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟە رۆژی 4ی ﺋﺎدار ﺑڕی 15 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەو ھﯚﯾەوە راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑەھﺎی ﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﮋەی % 2.4ﺗﺎ
ﺟﯿﮫــﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﭘــﺎش ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ،ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ھەڵﻜەﻧﺪﻧﯽ ﺑﯿﺮی ﻧﻮێــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛەدا ﻛﺮدووە. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە
ﺋــەوە دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی وردﺑﯿﻨﯽ ﻛﺮدﻧەﻛە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺗەواو دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ھﺎوﺷێﻮە ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜﺎت و ﺋەوەﯾﺶ وەﻣﯽ ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەﻣــەڕ داھﺎﺗﯽ ﻧەوت دەڕەوێﻨێﺘەوە. وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑەﺷێﻮەی ﭘﭽــڕ ﭘﭽــڕ راﭘﯚرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و داھﺎﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا دوو راﭘﯚرﺗﯽ داراﯾــﯽ ﻟە ﻛﯚﺗﺎی 2013و راﭘﯚرﺗﯽ داراﯾﯽ 2015و ﭼەﻧﺪ راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻛە ﺑڕی ھەﻧﺎردەی ﻧــەوت و داھﺎﺗەﻛەی ﻟەﺧﯚ دەﮔــﺮن ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺋــەوەی راﭘﯚرﺗــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗــﺮەوە وردﺑﯿﻨﯽ ﻧەﻛﺮاون ،ﺑــەردەوام رووﺑەڕووی ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زۆر دەﻛﺮێﻨەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ژﻣێﺮﯾﺎری ﻧەوت دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ھەﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣــﺎرەی ﻧﺎﻛــﯚك ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﺪا دەﻛەن. ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧــﺎوەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ
ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻻﯾەﻧﯽ دووەم وەك دﯾﻮاﻧــﯽ ﭼﺎودێــﺮی داراﯾﯽ ﮔﻮﻣﺎن ﻟەﺳەر ﺑێ ﻻﯾەﻧﯽ و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯿﺎﻧەی ھەﯾە، ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ھێﻨﺎﻧەﭘێﺸەوەی ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳــێﯿەم ﻟە ﺷــێﻮەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ وردﺑﯿﻨــﯽ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﺑە ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧﺮێﺖ. ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺑﺎس ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟــە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘەﻟە ﺑــﻜﺎت ﻟە ﻛﺮدەﻧــﯽ ﻛﺮدﻧەوەی، ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨــﺎن ﺑﻨێﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪرێﺖ“. ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ﻋێــﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وای ﻛــﺮدووە ﻟــەو راﭘﯚرﺗﺎﻧــەی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻋێﺮاق ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــەرز ﻛﺮدووەﺗەوە، داﺗﺎ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ھەﻧﺎردە و داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەﺑێــﺖ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛە ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەﺑﯿﻨــﻦ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﻟــەو رووەوە ﺗێﭙــەڕ ﺑﻜﺮێﻦ ﻛــە ﺋەوەﯾﺶ ﺑە ﻗﺎزاﻧﺞ ﻟەﺳــەر ﺑەرﺟەﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺷﻜێﺘەوە. د .رێﻮاز ﻓﺎﯾــەق ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە ،ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ﻟــەوەی
% 15.10ﻟە ﺑﯚرﺳــەﻛﺎﻧﺪا ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە. ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔەﻧەڵ ﺋﯿﻨێﺮﺟــﯽ ﺋەﻧﮕﯚﺗﻮرﻛﯽ دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟــەوە ﻛﺮدﺑﻮوەوە، ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ﺧەرج ﺑﻜﺎت، ﺋــەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﭘەرەﭘێﺪان ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜــەن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﮔەﻧەڵ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەﻗە ﻛە ﻧەوﺗەﻛەی ﻟە رێﮕــەی ﺑﯚڕﯾﯿەوە ھەﻧــﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ
ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗﯽ ﺗەﻗﺘــەق ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە دەﯾەوێ ﻟە رێﮕەی ھەڵﻜەﻧﺪﻧﯽ ﺑﯿﺮی ﻧﻮێﯽ ﻧەوﺗەوە، ﭘەرەﭘێﺪان ﻟە ﻛێڵﮕەﻛەدا ﺑﻜﺎت و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑــەرز ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛێڵﮕەﻛــە رووی ﻟە داﺑەزﯾﻦ ﻛﺮدووە. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺑەھﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗــەوە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن رووﺑەڕووی ﻓﺸــﺎری ﮔــەورەی داراﯾــﯽ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەردەوام
دڵﺸﺎد ﺷەﻋﺒﺎن:
ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون ﺑە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻣﺴﯚﮔەرﺗﺮ دەﻛﺎت ﺑێﺖ ﻟە ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿــەﻛﺎن ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘەرەﭘێــﺪان ﺑﻜەن و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﺑــەرز ﺑﻜەﻧەوە“. دڵﺸــﺎد ﺷــەﻋﺒﺎن ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی
و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪ دەﺑێــﺖ ﺑــە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت، ھــەروەك ﻟــە راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛﺎﻧﺪا ﺑــەردەوام دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺷەﻋﺒﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺳەرﺑﺎری ﺋەو ﺗەﻧﮕــﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ھەﯾە، ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﺑــە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ داراﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟەﻻﯾەن ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻣﺴــﯚﮔەرﺗﺮ دەﻛﺎت و ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر دەﺑێــﺖ ﻟــە ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ﺑﻮدﺟــە و ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ھەﯾە، داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﻧەوت ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﺪا، ﮔــڕ و ﺗﯿﻨێﻚ ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت دەدات ﮔەﺷــە ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرەﭘێــﺪان و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑﺪەن.
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەزاﻣەﻧﺪی دەدات ﻟەﺳــەر ھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑــﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﻧەوت ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺋەو ھەﻧﮕﺎوە ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ زۆر ﺑە ﺑەرﺟەﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا دەﻛﺎت و ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘەﻟەی ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﺋەوە ﻧﯿﺸــﺎن داوە ﻛــە وردﺑﯿﻨﯽ ﻛﺮدن ﻟــە داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺴﭙێﺮدرێﺖ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗە ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛــە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و رای ﮔﺸﺘﯽ رووﺑەڕووی ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زۆر دەﻛﺮێﺘەوە. ﻛﯚﭬﺎن ﺷﻮﻛﺮی ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟــە داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
دادەﻧێﺖ“. ﺷﻮﻛﺮی ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾە ﻟە ﻛﯚﻟێــﮋی ﯾﺎﺳــﺎ و زاﻧﺴــﺘە زاﻧﻜــﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﭘێﯽ واﯾــە” ،ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەی ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا دەﻛﺎت، دەﺑێ ﺑــە ﻛﺮدەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﭘێﻨﺎو ھﯿﭻ ﺣﻜﻮوﻣــەت و دەوڵەﺗێﻜﺪا ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە ﺳــﻮﻣﻌەی ﺧﯚی ﻟەﻛەدار ﺑﻜﺎت“. ﺋــەو ﺷــﺎرەزاﯾەی ﺑﻮاری ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت، ﻧﻤﻮوﻧــە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ وەك ) (PWCدەھێﻨێﺘــەوە ﻛە ھەﻣﺎن ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﯾــە وردﺑﯿﻨــﯽ راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق دەﻛﺎت ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨــﺎن ،ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳــەر
رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﺑــﯚ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧەﻛﺮاوە. ﺋەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەو رووەوە راوێﮋ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺎوەڕ ﭘێﻜﺮاو ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻟەﻻﯾەن دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗەوە ﺑﺎوەڕ ﭘێﻜﺮاو ﺑێﺖ“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ،ﻛێﺸــە ﻟەﻣەڕ ژﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ھەﯾە، ﻟەﺑەرﺋەوە ھەوڵەﻛﺎن ﺑەردەواﻣﻦ ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟــە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺘﻮاﻧــێ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوەﯾﺶ ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﺑــﺎش دەﺑێــﺖ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﯾە.
وﺗﺎر ﺑێﺴﺘﻮون ﻋﻮﻣەر ﻧﻮوری
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرەم ﻟەوەوە ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮو ﻛە ﺑﯿﺮم دەﻛﺮدەوە دەﺑێﺖ ﭼﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺑێﺖ ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛە ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﻣﯿﺪﯾﺎ و دەﺳەﺗﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺧەرﯾﻚ ﻛﺮدووە؟ ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﺑﻮوەﺗە وێﺮدی ﺳەر زواﻧﯽ ﮔﺸﺖ ﻻﯾەك و ھەر ﻻﯾەﻧێﻜﯿﺶ ﺑە ﺗﯿڕواﻧﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿﺎﻧەی ﺋەو ﭘﺮﺳە دەورووژێﻨێﺖ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ھەرﭼەﻧﺪ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎرﺗێﻚ دەﺑێﺖ ﺑەدەﺳــﺖ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺧﯚ ھەﻧﮕﺎوێﻜە ﻟە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ رەوای ﺧﯚﻣﺎﻧە و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت داوا ﻟە وﺗﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺋەم ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿەﻣﺎن ﺑﯚ ﻓەراھەم ﺑﻜەن ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺎر ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺳەﻧﺪﻧەوەی ﺋەم ﻣﺎﻓەی داﮔﯿﺮﻛﺮاوەﻣﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﺟێﯽ ﺳەرﻧﺞ و ﺗێڕاﻣﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەو ھەﻣﻮو ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و دوورەﭘەرێﺰﯾﯿەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮی و ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﭘێﻨﺎو ﯾەﻛﺘﺮ ﻻوازﻛﺮدن ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەوەﻣﺎن ﺑﯿﺮ دێﻨێﺘەوە ﻛە ﺑەڵێ ﺷﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟێﺮەدا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻜﯽ دەﻛەم: ﯾەﻛەم :ﺋﯿﺮادەی ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﻛﺎرێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺖ ﺑە ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻚ دەﺑێﺖ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺋــﺎرەزوو ،ﭘﺎڵﻨەر ،ﺋﯿﺮادە، واﺗە ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳﺘﻨﯽ ھەرﺳــێ ﻓﺎﻛﺘەرەﻛە ﻣﺮۆڤ ﺑەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾە دەﺑﺎت ﻛە ھەوڵﯽ ﺑﯚ دەدات ،ﺑەم ھەر ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﻟەواﻧە ﺑەرﺟەﺳﺘە ﻧەﺑێﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻦ ﯾﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋەﺳﺘەم دەﺑێﺖ. ﻟە ھەر ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺑﭙﺮﺳﯽ ﺋﺎﯾﺎ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺘە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەڵێﺖ ﺑەڵێ .ﻛەواﺗە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﮕەﯾﻦ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﻤەزرێﻨﯿﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺋﯿﺮادەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﯿﺮادە وەرﭼەرﺧﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻣﺮۆڤ ﺑە ﺋەﺳﺘەم ﭘێﯽ دەﮔەﯾﺸﺖ ﯾﺎﺧﯚ ﻋەﻗڵﯽ ﭘێﯽ دەﺷﻜﺎ ،ﺑﯚﯾە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺮادە ﻻی ﮔﺸﺖ ﺗﺎﻛێﻚ و ﺑەرﭘﺮﺳﺎن ،ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەرەو ﺋﺎﻗﺎرێﻚ دەﺑﺎت ،ﺋەو ﺋەﮔەراﻧەی دێﻨە ﺑەردەﻣﯿﺎن زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑەﺳەرﯾﺪا ﺳەردەﻛەون و ﺋەﮔەر دەﮔﯚڕن ﺑﯚ ﻛﺮدار. دووەم :ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺘﯽ و ﯾەﻛﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻣﺎڵﯽ ﻛــﻮرد .ﻓﺎﻛﺘەری ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﯾﺎﺧﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەی ھەوڵﯽ ﺑﯚ دەدەﯾﺖ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮﯾﺴــﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﯾﺎ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﭘﺘەوﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﺳەر ﺑﻜەوﯾﻦ ﺑەﺳەر ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧﺪا، ﺋەوەﻧــﺪ ھێﺰﻣﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﭘﺎﯾەﻛﺎن ،ﺋەﮔــەر ﭘﺎﯾەﻛﺎن ﺑە ﺟﻮاﻧــﯽ و ﺑەھێﺰﯾﯽ ﭘێﻜەوە ﻧەﺑەﺳــﺘﯿﻨەوە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ﻧﯿﻮەی رێﮕەدا ﺗﻮوﺷــﯽ داڕﻣﺎن دەﺑﯿﻦ ،ﺋەم ﺧﺎڵە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿە ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﻛﺎﺗێﻚ دەﺗﺎﻧەوێ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻧﺎوﻣﺎڵﺘﺎن ﯾەك ﺑﺨەن، ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﯿﻨەوە ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر دەﺳــەﺗﺪاران و دوژﻣﻨﺎﻧﯿﺶ ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ دەﻛەن ﻟەﭘێﻨﺎو ﺳــەرﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺘﺮە ،ﺑﯚ ﺋەوەی زاڵ ﺑﯿﻦ ﺑەﺳەر ﮔﺸﺖ ﺋەو ﻛﯚﺳﭗ و ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﺎﻧەی دێﻨە ﺑەردەم ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗێﻜﺪان زۆر ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮە ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدن ،ﮔﺮﻧﮕە ﭘەﻧﺪ ﻟە راﺑﺮدووی ﺧﯚﻣﺎن و ﻣێﮋووﻣــﺎن وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە روون دﯾﺎرە ﯾەﻛﻨەﮔﺮﺗﻨﻤــﺎن ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ داڕﻣﺎﻧــﯽ ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردی ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە . ﺳــێﯿەم :ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻧێــﻮان ﺧەڵﻚ و دەﺳــەت. دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﻧێــﻮان ﮔەل و دەﺳــەت ،وت ﺑەرەو ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و ﻟﻮوﺗﻜە دەﺑــﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەك ﺑﺒێﺖ ،ﮔەل ﻟە ﭘﺸــﺘﯽ دەوەﺳــﺘﻦ و ھەوڵﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرەﻛەی دەدەن ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛــەم دەﻛەﻧەوە ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﻛە ﮔەل ﻣﺘﻤﺎﻧە و ﺑﺎوەڕی ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ھەﯾە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەﯾﺸــەوە ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻧﺎﻣێﻨێ، ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﮔــەل و ﺣﻜﻮوﻣەت وەك دووڕووی ﯾەك دراوﯾﺎن ﻟێ ﻧﺎﯾەت ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑﻨە ﺑەرﺑەﺳﺖ ﻟە ﺑەردەم ﯾەﻛﺘﺮ ،ﺑە ﺟﯚرێــﻚ ﻛﺎﺗێﻚ ﺗەﻧﮕﮋە ﯾەﺧــەی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔﺮێﺖ، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺑﺎﺟﯽ ﯾەﻛــەم ﺧەڵﻚ دەﯾــﺪات و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭼﺎرەﺳەری ﺑﻜﺎت ﺑەﺑێ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﮔەل ،ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﮔەل ﻧەك ھەر ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻧﺎدات ،ﺑﮕﺮە ﮔﺮﻓﺘﯿﺸﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﺋێﺴﺘە رێﻚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﺖ .ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋە ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەرﭼﻮوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﮔەل ﺑﺎوەڕی ﺑەوە ﻧﯿﯿــە ،ﺑﮕﺮە ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯿەﻛە ﺋەوەﻧــﺪە ﻗﻮوڵە ،زۆرﯾﻨە دەڵێﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚی ﺗەﻧﮕﮋە دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﺎوە ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗەﻧﮕﮋە“ ،راﺳــﺘﯿﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەو دۆﺧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿە ﮔەورەی ﻟە ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺧﺎﻧەی ﺳــەرەوە ھەﻣﻮوﯾﺎن رێﮋەﯾﯿﻦ ،رەﻧﮕە ﺧﺎڵێﻚ ﻟەوی ﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮ ﺑێﺖ ﯾﺎﺧﯚ ھەﻧﺪێﻚ ﺧﺎڵﯿﺘﺮ ھەﺑﻦ ﻧەھﺎﺗﺒﻨە ﺑﺎﺳــﻜﺮدن، ﺑەم ﺋەم ﺧﺎﻧە ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﮔﺮﻧﮕﻦ ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﭘﺸﺘﮕﻮێﺨﺴــﺘﻨﯿﺎن ھەﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺋەﺳﺘەم دەﻛﺎت ﯾﺎﺧﯚ ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ رێﮕﺮی ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑەوەﯾە ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ و دڵﻨﯿﺎ ﺑﯿﻦ ﻟەوەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯿﺮادەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺘﯽ ،ﭘﺸﺘﺌەﺳﺘﻮور ﺑە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑەھێﺰی ﻧێﻮان ﮔەل و دەﺳەت ،راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑەدواوە دێﺖ.
ھێﻤﻦ ھﺎدی ﺋەﺣﻤەد ﭼﺎﻻك ﻟە ﺑﻮاری ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر
ﺑەر ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ دەﻣەوێ ﺑﯚﭼﻮوﻧە ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردەواری ﻟەﺑــﺎرەی ﻣــﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن راﺳﺖ ﺑﻜەﻣەوە، ﭼﻮﻧﻜــە راﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن. ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەم ﺑﻮارە ،دەﻛەوێﺘە ﺑــﻮاری زاﻧﺴــﺘەوە و ژﻣﺎرەﯾەك زاراوەی زاﻧﺴــﺘﯿﺶ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێــﺖ .ﺑەﺑــێ ﺣﺎڵﯿﺒــﻮون ﻟــەم زاﻧﺴــﺘە ،ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێــﺖ .ﺑەداﺧەوە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەم ﺑﻮارە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ﺋەﮔەر ھەﺷــﺒێﺖ ﻧەرێﻨﯿﯿﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵﺪا ﻛــﺮاوە .ﻟە ﺋەوروﭘــﺎدا ﺋەواﻧەی ﻟەم ﺑﻮارەدا ﻛﺎر دەﻛەن ،ھەڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣەن و ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺧﻮێﻨﺪووﯾﺎﻧە، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟە ﺷﻮێﻨێﻚ ﻛﺎرێﻜﯿﺎن ﭘێ دراوە. ﯾەﻛەم ھەﻧــﮕﺎو ﺋەﮔەر ﺑﻨﺮێﺖ، ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺧەڵﻜە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ .ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەم ﺑﻮارە، ﺧەڵﻚ ﺑە ﻋەﯾﺐ و ﺷــەرم ﻟێﯽ ﺗــێ دەﮔﺎت .ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەم ھەرێﻤەی ﻟە ﻣەڕ ﺧﯚﻣﺎن ﺋەوە ﺑﯚ ﺧەڵــﻚ روون ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە. ﺋەوە رێﮕﺮێﻚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەو ﻛەﺳە دوا دەﺧﺎت ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﭘێ ﺑﻮو .دەﺑێﺖ ﻛەﺳــﯽ ﺋﺎڵﻮودەﺑﻮو ﺑە ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ،ﺑە ﻛەم ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺑﮕــﺮە وەك
ﻧەﺧﯚش .ﺋەوە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﺘﺮﯾﻦ ھەﻧــﮕﺎوە ﻟەم ﺑــﻮارەدا .ﺋەﮔەر ﺧەڵــﻚ ﯾــﺎن ﻛەﺳــﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻛەﺳﯽ ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻮو ﺑە ﻣﺎدەﯾەك ﺑە ﻛەم ﺑﺰاﻧێﺖ ،ﺋــەوە زۆرﺟﺎر وەك ﺷــﺘێﻜﯽ ﻋەﯾﺐ ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵــﺪا دەﻛﺮێــﺖ و ﺑﯿﺮﻟــە ﺷﺎردﻧەوەی دەﻛﺮێﺖ ،ﻧەك ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺮێﺘەوە ھﺎﻧــﺎ ﺑﺒﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸﻚ. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھەڵــە ﮔەورەﻛﺎن ﻛە ھەﻣﯿﺸــە دووﺑــﺎرە دەﺑﻨەوە، ﺋەوەﯾە دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪار ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎر ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﺎﻛەن .ھﯚﯾەﻛەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧەﺳــڵەﺗﯽ داﻣەزراوەﯾﯿﯿە ﯾﺎن ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮردە ،ﺋــەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﺑﻮارێﻜــﯽ ﺗــﺮەوە ھەﯾــە. ﺋەﻣەش ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی داﺑڕاﻧﯽ ﻛەﺳﯽ ﺋﺎڵﻮودەﺑﻮو ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺋﺎڵﻮودەﺑــﻮو ﻟەﻻﯾەن ھێﺰێﻜەوە ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣﺎدەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺋــەوە ھﯿﭻ دەزﮔﺎﯾەك ﯾــﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﯾﺎن رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟــێ ﺋﺎﮔــەدار ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە. دۆﺳــﯿﯿەﻛە وەك ﺑﻮارێﻜــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺗەﻣﺎﺷــﺎی دەﻛﺮێﺖ و ﺗەواو .ﻟێــﺮەدا ﻧﺮﺧﯽ ﺋﺎدەﻣﯿﺰاد ﻟەﺑﯿﺮ دەﻛﺮێــﺖ .ﺑەﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨﯽ ﻛەﺳــەﻛە و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ و ﺑە ﻛــەم ﻧەزاﻧﯿﻨﯽ ﺋەو ﻣﺮۆﭬە، ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣە ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوەی
ﺧەﯾﺎڵ ﯾﺎن زاﻧﺴﺖ: ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﺋەو ﻛەﺳە ﺑﯚ ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە. ﺑﺎوەﺷــﻜﺮدﻧەوە ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚش، ﭼﺎرەﺳــەر و ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧــە ﺋــەو ﻛەﺳــە دووﺑــﺎرە ﺗێﻜەڵــﯽ ﺑەھﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻜەﯾﻨەوە. ﺋێﻤە ﻟەم ﺑﻮارەدا ،دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ ﻧێﻮان ﭼﺎودێﺮی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﻛەﺳﯽ ﺋﺎڵﻮودەﺑﻮو ﺑە ﻛﺮدﻧەوەی دەرﮔــەﻛﺎن و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﻛﯚﺳــﭙەﻛﺎن ﻟــە ﺑــەردەم ﭼﺎرەﺳەری دادەﻧێﯿﻦ. ﺋەم ﺑﻮارە ﻟــەﻻی ﺧﯚﻣﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻻﯾــەن دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻗەﺗﯿــﺲ ﻛــﺮاوە ،ﺧەڵﻜﯿــﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە وا ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮوە ﺋەو ﻛەﺳەی ﺋەم ﻣﺎدەﯾەی ﻛێﺸﺎ، ﯾەﻛﺴــەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەﻟﻜێﺶ ﺑﻜﺮێﺖ .ﺧﯚی ﺋەم زاﻧﺴــﺘە زۆر ﻓﺮاواﻧە و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑەﺷــێﻚ ﭘێﻚ دێــﺖ و ھەر ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻟﻘﯽ ﺗﺮی ﻟێ دەﺑێﺘەوە. ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺋەوەﯾە ،ﺗﯚ ﭼﯚن ﻟە ﭼــﺎوی ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧەوە دەﺗﻮاﻧــﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺋﺎڵﻮودەﺑﻮو ﺑﻨﺎﺳــﯿﺘەوە .زۆرﺟــﺎر ﺋــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧەی ﻣﺮۆڤ ﺑﯚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ و دۆزﯾﻨەوەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەری ﺷــﺎراوە ﻟە ﺟەﺳــﺘەی ﻣﺮۆڤ ﺑەﻛﺎری دێﻨێــﺖ ،ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن و ﻣﺎدەﻛﺎن ﻧﺎدۆزﻧەوە .ﺑﯚﯾە ﻣﺮۆڤ ﻧﺎﭼﺎرە ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑەھﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘەرە ﭘێﺒﺪات .ھەﻧﺪێﻚ ﻧﯿﺸــﺎﻧە
و ﺟﻮوڵە ھەﯾە ﻛەﺳــﯽ ﺷﺎرەزا ﯾەﻛﺴــەر دەزاﻧێﺖ ﻟــە دووری 500ﻣەﺗﺮەوە ﺋەوە ﺋﺎڵﻮودە ﺑﻮوە ﯾﺎن ﺟﻮوڵەﻛەی ﺟێﮕەی ﮔﻮﻣﺎﻧە. ھەروەھﺎ ھەﻧﺪێﻚ ﻧﯿﺸﺎﻧە ﻟەﺳەر ﻟەﺷــﯽ ﻣﺮۆڤ دەردەﻛەون ﺗﯚ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﻛەﺳەﻛە ﺑەﻧﺎو ﺋﺎﻣێــﺮی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﺪا ﺑﺒەﯾﺖ، ﯾەﻛﺴــەر دەزاﻧﯿﺖ ﺋەو ﻛەﺳــە ﺑﯚﻣﺒﯽ ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە ﯾﺎن ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر .ﺑەھــﺮە و ﺗﻮاﻧــﺎی ﻣﺮۆڤ ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺋﺎﻣێﺮێﻚ و ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿﺎﯾەك ﺑەرزﺗﺮە. زۆر رێﮕە ھەﯾە دەﻛﺮێﺖ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟەواﻧە ،ﻧﺎردﻧﯽ ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴە ﺑﯚ ﻧﺎو ﮔەڕەﻛەﻛﺎن ﻟەﺑﺮی ﺋــەوەی ﻟە ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﺪا ھەﻣﻮو ﺑە ﯾەﻛەوە داﻧﯿﺸﻦ و ﭼﺎوەڕێﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﻦ .ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺋەوەی ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪووە، ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﺑەﭘێ ﻟەﻧﺎو ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا ،ژﻣــﺎرەی ﺗﺎوان زۆر ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮن ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر. ﺋــەو زاﻧﺴــﺘە ﭼەﻧــﺪ ﺑﻮارێﻚ دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﻮارە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛەی ،ﺋەوﯾــﺶ ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺋﺎڵﻮودەﺑﻮو و ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﻛە ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە. ھەرﭼەﻧﺪە ﻛەﻣﻮﻛــﻮڕی زۆرە
و وەك ﮔﻮﺗــﻢ ﺑﻮارەﻛە ﺑەراﯾﯿﯿە. ﻟــە دوای ﺋــەوەی ﻛەﺳــێﻚ ﻧەﺧﯚش دەﻛەوێﺖ ﺑەم ﻣﺎداﻧە، ژﻣﺎرەﯾــەك ھەﻧــﮕﺎوی ﮔﺮﯾﻨﮓ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺗــﺮی ﺑــەدوادا دێــﺖ ،وەك ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﻧﺎردﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﻟەوێﺸــەوە رەواﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ .ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﻟﻘێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟێ دەﺑێﺘەوە و ﺑەڕێﮕەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری دادەﻧﺮێﺖ ﻟە ﭘﺎڵ ﭼﺎرەﺳەری ﺑە دەرﻣﺎن و رێﮕەی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﮔﺮﻓﺘێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﯾە ،ﻛەﻟێﻨێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەﯾــە .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﻟە ھەرێﻢ ﻧﯿﯿە ﻣــﺎدەﻛﺎن ﭘﯚﻟێــﻦ ﺑﻜﺎت ﺑەﭘێﯽ ﺟﯚر و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن .ﺋەوە وای ﻛﺮدووە ،ﻛــەس ﻧەزاﻧێﺖ ﺋەو ﺑﻮارە ﻛێ و چ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەك دەﮔﺮێﺘەوە .داﻧﺎﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻗﻮرﺳــە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ھﯚﺷــﯿﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ھﯚﺷــﯿﺎری ﻟە ﺑﻮاری ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ھەﯾە. ﻟــە وﺗــﺎری داھﺎﺗــﻮودا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﺎس ﻟە رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر و ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەﯾــﺎن دەﻛەﯾﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﭼﯽ ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟
ﺑــﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ )وﺗﺎﻧــﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ،(GV ﺑﯚ )ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ دژ ﺑە داﻋﺶ( ﺑﯚ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ Natoو UN ﺑﯚ ﺷــﻜﯚداران :ﭘﺎﭘﺎی ﻓﺎﺗﯿﻜﺎن، ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،ﻣەﺟﻠﯿﺴــﯽ ﺷــﯿﻮﺧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەی وﺗــﺎن ﻟــە ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﻜﺎری ﻋەرەﺑــﯽ و ﻣەﻟﯿﻜﯽ ﺳﻌﻮودﯾە ،ھەروەھﺎ ﺑﯚ ﺳەرﺟەم ﺋەﺳﺘێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ و ھەﻣﻮو ﺋــەو 44ﺳــەرﻣﺎﯾەدار و 37 ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎوداراﻧەی ﺟﯿﮫﺎن ﻛە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺋەواﻧــە ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ داﻋﺶ. ﺋەم ﺗﯿــﺮۆرە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە ،داﻋﺶ: ﺗەﻗﯿﻨــەوەی زووﺧــﺎوی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺋﺎڵﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻣەزەب ﺷــﯚﭬێﻨﯿﺰﻣﯽ ﻋــەرەب-ﺳــﻮﻧەﮔەرا -ﺗﻮرك -ﺷﯿﻌەﮔەرا- ﻓﺎرس و ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣە ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ،دژ ﺑە ﺧــﻮدا و ﺋێﻮە؛ ﻛەﭼــﯽ ﺋەﻣەﺗﺎ: ﭘێــﺶ ھەﻣﻮوﺗــﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ھەﻣﻮوﺷــﺘﺎن ”دﯾﺴﺎن ﺋێﻤەی ﻛــﻮرد“ ﺑﺎﺟەﻛــەی دەدەﯾﻦ و ﺑەرەﻧﮕﺎری دەﺑﯿﻨەوە. ﺳــﺘەﻣﯽ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼم )ﻋــەرەب ،ﺗــﻮرك ،ﺋێــﺮان( ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺋەﻣڕۆ ﺟەﺳــﺘەی ﻛﻮردی ﻛﻮﻧﺒەدەر ھەڕەﺷــەﻛەی ﻛــﺮدووە، ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺳــەر ھەﻣــﻮو
ﺟﯿﮫــﺎن! ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﯚﺗﺎن ﺑﺎﺷــﯿﺶ دەزاﻧــﻦ :ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ ﺋەم ﻛێﺸەﯾە ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺋەم داﻋﺸــە ﻟەﻧــﺎو ﻧﺎﭼێﺖ! ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ھێﺰێــﻚ ﻣﻮﻣﻜﯿﻦ ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺑەﻗــەدەر ﻛﻮرد ﺑﯿﺎﻧﻨﺎﺳــێﺖ ﭼﯚﻧﯿــﺶ ﺑﺰاﻧێﺖ ﻟەﻧﺎوﯾﺎن ﺑﺒﺎت! ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ﻛــﻮرد ﭘڕﭼەك ﻧەﻛــەن ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻧﺰﯾﻜە ،ﻧەك ﺑﯚ ﺳــەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﺎك و دەوڵەت و ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛﺎﻧﺘﺎن، ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــﯚ ﺳــەر ﺋەﮔــەری ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەﻣﻮو ﮔــەردوون؛ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺸــﺪا ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ھەرﭼﯽ ﻣﺎوﺗﺎﻧە ﻟە وزە و ھێﺰ و ﭘﺎﺷەﻛەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳەدەی راﺑﺮدووﺗﺎن. 27ﻣﺎﻧﮕــە .ﺑە ﭘــﺎرەی ”ﺑﺎﻧﻘﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن“ و ﺑــە ھێــﺰی ﺑەﺷــەرﯾﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺋێﻤەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا داوای ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﯽ ﻣﺎدﯾﯽ ﯾەك دۆﻻرﯾﺸﻤﺎن ﻟە ھﯿﭻ ﻛﺎﻣێﻜﺘﺎن، ﻟە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺋەم ﺟﯿﮫﺎﻧە ﮔەورەﯾەﯾــﺶ ﻧەﻛــﺮدووە ﻛە ﺋێﻮەی ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ،ﺟﻮوﻟەﻛە، ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﻋەرەب ﯾﺎن ﻋەﻟﻤﺎﻧﯽ، ھەروەھــﺎ ھەﻣــﻮو ﺳــەرۆك دەوڵەﺗــە زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن، ھەﻣﻮو ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ھﺎﻧﻤﺎن دەدەن ”ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋێﻤە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ھەﻣﻮوﺗﺎن“ ﻟەﭘێﻨﺎو رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋێﻮە ﺑﺠەﻧﮕێﯿﻦ و ﺑﻜﻮژرێﯿﻦ! ﺑە ﺗەﻧێ ﺋێﻤە ﺑێﯿــﻦ ژن و داﯾﻚ و ﺧﻮﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺮﺳﯿﺘﺮ
ﻟە ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﺪا ﺟێ ﺑﮫێڵﯿﻦ ،ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــەوەدا ﺑﻜەﯾﻨــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺋێــﻮەی ﻧﺎو ”ﺑەھەﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ!“؟ ﺑێ ﺋەوەﯾﺶ ﭼەﻛﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ واﺗە ھێــﺰی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺸﻤﺎن ھەﺑێﺖ!؟ ﺋــەم دۆﺧــە؛ ﻧــەك ھــەر ﺑەڵﻜــﻮ ﻧﺎدادﭘەروەرﯾﯿــە، ﻣﻮﻣﻜﯿﻨﯿــﺶ ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﮔەر وا ﺑﺰاﻧﻦ ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾە ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ، ﺟەﻧﮕﯽ ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎن دژی داﻋﺶ؛ ﺗەﻧﯿﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺋێﻤەی ﻛــﻮرد دەﻛﺮێﺖ؛ ﺋەﮔــەر ﺋەو ﭼەﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘﺎﻧەﻣﺎن ﺑﯚ ﻧەﻧێﺮن ﻛە داواﻣﺎن ﻟێﺘﺎن ﻛﺮدووە! ﮔﻮێﻢ ﻟێ راﺑﮕــﺮن ﺋەی ﺧﺎوەن وﯾﮋداﻧەﻛﺎن ،ﺋەی ﺧﺎوەﻧﺪاراﻧﯽ وﯾﮋداﻧﯽ ﺑەﺷەرﯾﯿەت! ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﻤەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ، ﻧــە داوای ﻧﺎردﻧــﯽ ھێــﺰی ﺑەﺷــەری ،ﻧــە داوای ﭘﺎرەﺗﺎن ﻟــێ دەﻛەﯾﻦ ﺑــﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە دەﺳﺖ داﻋــﺶ ،ﺗﻜﺎﯾە ﻧە ﺑە ھەڕەﺷــە ﻟێﻜﯽ ﺑﺪەﻧەوە ﺑﯚ ﺳەر ﺋەوروﭘﺎ؛ ﺗەﻧﯿﺎ داوای ﺋەوەﺗﺎن ﻟێ دەﻛەم ﻛە ﺑەﻧﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟــەو ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳــەی ﻟەﮔەڵﻢ ﺋﯿﻤﺰاﯾــﺎن ﻛــﺮدووە) ،ﭼەﻛﯽ ﻗــﻮرس و ﻣﯚدێﺮن ﺑــﯚ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑﻨێﺮن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﺑﻤێﻨﯿﻨەوە و ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﺑەﺷــەرﯾﯿەت ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟە دەﺳــﺖ داﻋﺶ رزﮔﺎر ﺑﻜەﯾﻦ!(.
ﻗەﺳەم ﺑە ﻗﺎف ﻗەﺳــەم ﺑــەو 27ﻣﺎﻧﮕــە ”ﭘﯿــﺮۆز“ەی ﺑەڕێﻮەﯾە؛ ﺋەﮔەر ﺗــﺎ 27رۆژی ﺗﺮ ،واﺗە ﺗﺎ 04. 04 2016.ﺋەوەی داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﻧەﮔﺎﺗە دەﺳــﺖ ﭘێﺸــﻤەرﮔە؛ ﻣﻦ و ھﺎوڕێﻜﺎﻧــﻢ ،ﺟڵەوداری ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەك ،ﻛــە ژﻣﺎرەﻣﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 700ھەزار و 500ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر، ﮔەﻧــﺞ ،ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ،ﺧەڵﻜﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە .ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﯾەك ﻧﺎﭼﺎر دەﮔﺮﯾﻨە ﺑەر ﻛە ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﻮەی ﺋەﮔــەر ﭘێ ﺗێﻚ ﭼــﻮو ،ﺧﯚﺗﺎن ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرن و ﻧﺎﺑێ ﭘﺎﺷﺎن ﺳەرﻛﯚﻧەﻣﺎن ﺑﻜەن. ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﺋەوﻛﺎﺗە ھﺎﻧﯽ ھەر ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻣﻠﯿﯚن و 500 ھــەزار ﺋﺎواراﻧەی ﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەدەﯾﻦ ﺑەﮔەڵ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷــەﭘﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﻜەون و ژﻣــﺎرەی ﻛﯚﭼﺒەران ﺋەوﻛﺎﺗە دەﮔﺎﺗە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن ﺧەڵﻜﯽ ﺗﻮوڕە و ﺑﺮﺳﯽ و ﺑﺮﯾﻨﺪار . ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی رۆژی )٨ی ﻣﺎرس(دا ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن دا :ﺋەﮔەر ﺑەو ﺟﯚرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘەی داواﻣﺎن ﻛﺮدووە وەھﺎﻧﺎﻣــﺎن ﻧەﻛەون؛ ﺋــەوا ﺋێﻤــە – ﺟﮕــە ﻟەوەی دەﺑﯿﻨــە ھــﯚی ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ و ﻧەﺧﺸــەرێﮕﺎﻛﺎﻧﺘﺎن ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋێﻮە ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚدا ھەر ھەﻣﻮوی ﺳەرەوژێﺮ دەﺑێﺘەوە، ﻟەﻣەﯾﺶ ﺧﺮاﭘﺘﺮ ھﯿﭻ ﭼﺎرەﻣﺎن
ﻧﺎﻣێﻨــێ ،ﻛﯚﭼێﻜــﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﯽ ﺗﺮﺳﻨﺎك دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛەﯾﻦ ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ؛ ﻟە ﺳێ رێﮕە ،ﺑە ﺳێ ﺷــێﻮازی ﺟﯿﺎ ﻧەﺧﺸەﻣﺎن ﺑﯚی داﻧﺎوە ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻟەﻻﯾــەك ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﺑــﯚ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﺪۆزﯾﻨــەوە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺋەوروﭘﺎ ﺑﺨەﯾﻨە ژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ﺟﻮاﺑﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺟﺪﯾﯿەوە. ﺑەراﺳﺘﯽ ﭘێﺘﺎن دەڵێﻢ ،زەﻣﺎﻧﯽ Albert CAMUSﺑەﺳــەر ﭼﻮو ﻧﻮوﺳەرێﻚ ﺑێ ﻟێﺘﺎن ﺑﭙﺎڕێﺘەوە ﺗﺎ ﺋﯿﻌﺪاﻣﯽ ﻣــﺮۆڤ راﺑﮕﺮن! وا ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﭘێﺘﺎﻧﻢ ﮔﻮت؛ ﻣﻦ ﻛﻮردم و ﺷێﺮم ،ﺑەم ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳﺮوﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ دووﭘﺸﻜﻢ ھەﯾە ،ﺋەﮔەر ﺋﺎﺑڵﻮوﻗە ﺑﺪرێﻢ ﺑــە ﺋﺎﮔــﺮ ،ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا ﺋەﮔەر ﺧﯚﺷــﻤﻢ ﺗەﻗﺎﻧﺪﺑێﺘەوە، ھەرﮔﯿﺰ ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑێ ﺑﺎك ﯾﺎن دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﻧەﻛەم! ﺗﻜﺎ دەﻛــەم ﻟێﻢ ﺗێ ﺑﮕەن ﺋەی ﺧﺎوەﻧﺪاراﻧﯽ وﯾﮋداﻧﯽ ﺑەﺷەری! ﺋــەو ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿــە ﻛــﻮردەی زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻨﻢ ﺋەﻣﻦ ﻛە 3ﻣﺎﻧﮓ ﭘێــﺶ ،ﻟە رێﮕەی ﺳەﺗەﻻﯾﺘﯽ ،Net Tvﻧﺎﻣەﯾەﻛﻢ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻛﺮد و وەﻣﯽ ﻧەداﻣەوە؛ ﺋێﺴﺘە ﺋەﻣەﺗﺎ ﻧﺎﭼــﺎری ﻛﺮدم ﺑــﯚ دووەم ﺟﺎر ﺋﯿﻨﺰارێﻚ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺑەڕێﺰﯾﺎن و ﺑﯚ ﺋێﻮەی ﭘﺎﯾەداراﻧﯿــﺶ .ﻟەﭘێﻨﺎو ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا؛ ﺑﯚ ﭘێﺸەوە. ﻟەﮔەڵ رێﺰ و ﺳوی )ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﭙﯽ( :دﻛﺘﯚر ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ/ ﻛﯚﻟﯿﮋی ﯾﺎﺳﺎ و زاﻧﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ راﻣﯿﺎری
ﺑﺎﻧﮕەوازێﻚ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ
15
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
دﻧﯿﺎ ﭘێﺸــﻜﻪوﺗﻮوه ،ﻟــﻪ ﻛﺎﺗﺒﻪﻧﺪﯾﯽ ”ﻛﺮۆﻧﯚﻟﯚژﯾﺎ“ی زهﻣﺎﻧﻪدا ﺋێﻤﻪ ﻟــﻪ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﻪﻛﯽ ﻓﺮواﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﺪا دهژﯾﯿﻦ ،دهﺑــێ ﭼﻪرﺧﯽ ﭼﺎﺧﯽ ﻓﻪﻟﻪك ،ﺑﺎش وهﺳﻮورێﻨﯿﯿﻦ ،ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻪرهو ﯾﻪﻛﺒﻮون ھﻪﻧﮕﺎو دهﻧێ ،ﺑﻤﺎﻧﻪوێ و ﻧﻪﻣﺎﻧﻪوێ ،ﺧﻪرﯾﻜﻪ ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﺑﻜﻪوﯾﻨﻪ ژێﺮ ﺟﻪﺑﺮی ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮﯾﯽ ”ﮔﻠﯚﺑﺎﻟﯿﺰهﯾﺸﻦ“. ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن داوای زواﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻟﻪﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ﻧێﻮﭼﻪ ﺟﻮداوازهﻛﺎن دهﻛﻪﯾﻦ ،دهﺑێ ھﻪﺳﺘﯽ ﯾﻪﻛﺒﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﺗێﺪا ھﻪﺑێ.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﻋﻪﺑﺪوڵ ﻋﺎﯾﯽ
ﻟﻪم ﭼﻪﻧﺪ ڕۆژهی ڕاﺑــﺮدوو ،ﻟﻪ ﻟﻘﯽ ھﻪوﻟێﺮی ”ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯿﯽ ﻧﻮوﺳــﻪراﻧﯽ ﻛﻮرد“دا ،ﺑﻪﺷﺪارﯾﯿﻢ ﻟــﻪ ﺋێﻮارهﻛــﯚڕی ھﺎوڕێﯿﻪﻛﯽ ﺑﻪرێــﺰدا ﻛﺮد، ﻛــﻪ ﻟﻪ ﺑــﻮاری زﻣﺎﻧﻨﺎﺳــﯽ-زاﻧﯿﯽ ،دهدوێﺖ و دهﻧﻮوﺳــێﺖ .ﻛﯚرهﻛﻪ ﻟﻪﺑﺎرهی ھﻪرهﺷﻪﻛﺎﻧﯽ زواﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺑﻪﺳــﻪر زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﯿﻪوه ﺑﻮو ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟﻪ ﺧﻮێﻨﺪن و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ واﻧﻪﻛﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺖ ﻟﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿﻪوه ﺑﯚ زواﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ. ﻛﻪﺷﯽ ﭘێﺸﻜێﺸﻜﺮدن و دهﻧﮕﻪﺷﻪﻛﺎن ،ﮔﻪرم و ﺑﻪﭘێﺰ ﺑﻮو و زێﺘﺮ ﻟﻪ 15ﻛﻪﺳﯿﺶ ﻣﻮداﺧﻪﻟﻪﯾﺎن ﻛﺮد .ﻣﻦ و ”د .ﺷێﺮﻛﯚ ﺑﺎﺑﺎن“ ھﺎوڕای زۆرێﻚ ﻟﻪ ﺗﻪرﺣﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚرﮔێﺮ ﻧﻪﺑﻮوﯾﻦ و ﻟﻪوێﺪا ﺳﻪرﻧﺞ و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﻤﺎن ﺧﺴﺘﻨﻪ ڕووی .ﭼﻪﻧﺪ ھێﮋاﯾﻪك ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺋﻪوهﯾﺎن ﻛﺮد ،ﺳﻪرﻧﺠﻪﻛﺎن ﺑﻨﻮوﺳــﻤﻪوه و ﻟــﻪ ڕۆژﻧﺎﻣــﻪ داﯾﺒﻪزێﻨــﻢ ،ﺗﺎ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪك ﻟێﯽ ﺳــﻮودﻣﻪﻧﺪ ﺑﻦ .ﺋﻪو ﭼﻪﻧﺪ ﺧﺎڵــﻪی ﻟێﺮهدا ﻋــﻪرزی ﺧﻮێﻨﻪراﻧــﯽ ھێﮋای دهﻛﻪم ،ھﻪﻣﺎن ﺋــﻪو ﺧﺎﻧﻪن ،ﻛﻪ ﻟﻪوێﻨﺪهرێ ﻋﻪرزﯾﺎﻧﻢ ﻛﺮدن ،ﺑﻪم ﺑﻪ ﺗﯚزێﻚ دهﺳﺘﻜﺎرﯾﯽ و ﺧﺴﺘﻨﻪﺳﻪردا .دهﺑێﮋم: /1زواﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﻛﻮردﯾــﯽ ،ﺧﻪرﯾﻜﻪ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ”وهھﻢ“ێﻜﺪا ،ﺷێﻮه و ﺑﭽﻤﯽ ﺧﯚی وهردهﮔﺮێﺖ ،ﺋﻪﮔﻪر ﻗﺴــﻪ ﻟﻪﺑﺎرهی ”ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳــﻪروو ،ﻛﺮﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧــﻮاروو“هوه ﺑێﺖ ،ﺋﻪوا ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋﻪو ﺟﻮداﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪ ،ﯾﻪﻛﻼﯾﯽ دهﻛﺎﺗﻪوه و ﺑﻪرهو ﯾﻪﻛﺒﻮوﻧﯽ دهﺑﺎت .ﺑﻪڵێ ﺑﻪﺑێ ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھﻪوڵﯽ زﻣﺎﻧﻨﺎس و زﻣﺎﻧﺰاﻧﺎن، ﺑﻪرهﻣﻪێﻜﯽ ﻧﺎﺑێﺖ .ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎی ﺑﺎرزاﻧﯿﯽ ،ژﯾﺮاﻧﻪ ﻣﺎﻣﻪڵﻪی دهﮔﻪڵ ﺋﻪم ﭘﺮﺳــﻪدا ﻛﺮد و ﻟﻪﻧێﻮ ﺑﺎﺷــﻮور ﺋﻪوهی ﺑﻪ ”ﺳــﯚراﻧﯿﯽ“ ﻧﺎﺳــﺮاوه ،ﻛﺮدی ﺑﻪ ”زواﻧﯽ ڕهﺳﻤﯿﯽ“ و زواﻧﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿــﯽ ﺣێﺰب و ﺑــﺰاوی ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازﯾﯽ ﻛــﻮرد .ﺑﯚ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳــﻪرووش ،ﻛﻪ ﮔﻪﻟێ ﻟﻪو ﺑﺎدﯾﻨﯿﯿﻪی ﺑﺎﺷﻮور ﻓﺮاواﻧﺘﺮه ،چ ﻟﻪ ﺑﻨﺰارهﻛﺎن چ ﻟﻪ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﻪ ﺑﺮﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،دهروازهی ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﯽ وهﺳــﻪردا وا دهﻛﺮێﺖ .ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳﯿﺶ ﺑﯚ ﺋﻪو ﺑڕﯾﺎره ﻋﻪﺑﺪوڵ ﺋﯚﺟﻪﻻن ”ﺋﺎﭘﯚ“ﯾﻪ .ڕاﺳــﺘﻪ ﺑﻪﺷــﻪﻛﯽ زۆر ﻟﻪ ﺋﺎﺧێﻮراﻧﯽ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﻪروو، ﻟﻪژێﺮ ﮔﻮێڕاﯾﻪڵﯿﯽ ﺋﺎﭘﯚدا ﻧﯿﻦ ،ﺑﻪم ھﻪواداران و ﺧﻮدی ﺣێﺰﺑﻪﻛﻪﺷــﯽ ﻛﻪم ﻧﯿﻦ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺑﺮﯾﺎری وﯾﯽ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑــﻪ ”ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧــﻮاروو“ و ﮔﻪراﻧﻪوه ﺑﯚ ”ﺣﺮوﻓــﯽ ﺋﻪﺑﺠﻪدﯾﯽ _ﺋﺎراﻣﯿﯽ“ و ﺧﯚدهرﺑﺎزﻛــﺮدن ﻟﻪ ”ﻻﺗﯿﻨﯿــﯽ“ ﺗﻪﻛﺎﻧێﻜﯽ ﮔﻪوره ﺑﻪ ھﻪوڵﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردﻛﺮدﻧﯽ زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾــﯽ ،دهدات .ﺋﻪوه ﻟﻪﺑــﺎرهی ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳــﻪروو و ﺧﻮارووهوه ﺑﻮو ،ﻛــﻪ واوهﺗﺮ دێﯽ، ﺷﯚری ﻧێﻮ ﺋﻪو زواﻧﻪ ﺑﻪﻧﺎو ﺳﺘﺎﻧﺪاردهی ﺑﺎﺷﻮور دهﺑﯿﺘﻪوه ،ﺑﻪ ﭘێﻮاﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردﯾﯽ ،ﭼﻪﻧﺪان ﻛﻪﻟێﻨﯽ ﺗێــﺪا دهدۆزﯾﺘﻪوه .ﺑﻪ ﺑﻪھﺎﻧﻪی ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺑﻪ زواﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ڕۆﯾﯿﻮه ،دهوﻛﻮﺗﯽ ھﻪر ﻛﻪﺳــێ دهﻛﻪن ،ﻛﻪ ﺑﯿﻪوێﺖ وﺷــﻪ و زاراوه و ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮدﻧــﯽ ﺗﻪواو ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــﻪی ﻧێﻮﭼﻪﻛﻪی ﺧــﯚی ،ﺑﻮوﺑﻮوژێﻨێﻨــﻪوه و ﺑﯿﮫێﻨﺘــﻪوه ﻧێﻮ ﻛﻮردﯾﯽ ،ﻛﻪﭼﯿﯽ ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﺒﻪردا ﺳﻪﺗﺎن وﺷﻪی ﭼﻪوت و ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﻮردﯾﯿﺎﻧﻪ و داﺗﺎﺷﺮاوی ﻧﺎدرووﺳــﺘﯽ ڕێﺰﻣﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ،ﺑﻪﺳﻪر ﻣﻪدا ﺳــﻪﭘﺎﻧﺪووه .ﺋﺎﺧــﺮ ﺑﻪس ﺑﻤﺰاﻧﯿﺒــﺎ ،ﺋﻪوه ﻛێ ﮔﻮﺗﯿــﯽ :زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﻛﻮردﯾﯽ ﺑﻪ ﭼﻤﻪ ﺳﯚراﻧﯿﯽ و ﺑﺎﺷﻮورﯾﯿﻪﻛﻪی ،ﺗﻪﻧێ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﻪی ﺋێﻮهﯾــﻪ؟ ﺑﯚ ”ﺑﯚ“ی ﺗﯚ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد و ”ﻟﯚ“ی ﻣﻦ ھﻪڵﻪ و ﺷــﻪرﻣﻪ ﺑــێ؟ ﺑﯚ دهﺑێﺖ ﻟﻪ زواﻧﯿﺸــﺪ ﺷﺎرﭼێﺘﯿﯽ و ﺷــﯚﭬێﻨێﺘﯿﯽ ﺑﻜﻪﯾﺖ ﺑﻪ ڕهوﺗﺎری ﺧﯚت؟ ﺗﯚ ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﺑﻪو ﮔﯿﺎﺗﻨﻪ ﺧﯚﺑﻪزﻟﺰاﻧﯿﯿﻪ ”روح اﻻﺳﺘﻌﻼﺋﯿﻪ” ﺳﻪﺗﺎن وﺷﻪی ﻧێﻮﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮت ﺑﺰر ﻛﺮدووه ،دێﯽ ﺑﻪ ﮔﺎڵﺘﻪش ﻟﻪﺑﺎرهﺑﺎﻧﻪوه دهدوێﯿﺖ؟ ﺷﻮﻛﺮ ﻧﻪوهی ﻧﻮێ ھﯚﺷﯿﺎره ،ﭼﯿﺘﺮ ﺋﻪو ﺳﻪﭘﺎﻧﺪﻧﻪ وهرﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﺑﻪرﮔﻪﺷﯽ ﻧﺎﮔﺮێﺖ. ﺗﯚ دهﺗﻪوێﺖ ﺑﻪ ﺑﻪھﺎﻧﻪی ﺋﻪو ﺑﻪﻧﺎو ﺳﺘﺎﻧﺪاردهی
ﺑﻪ راﺳﺖ زواﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﯾﻪﺧﻪی زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﮔﺮﺗﻮوه؟
ﺗﯚ ﭼﻮارﭼێﻮهت ﺑﯚ ﻛێﺸــﺎوه ،ﻣﻨﯽ ھﻪوﻟێﺮﯾﯽ و ﺋﻪوی ﭘﺸﺪهرﯾﯽ ،ﻟﻪ ﺳﻪﺗﺎن وﺷﻪ و ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﺳــﺮف ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــﻪ ،ﺑێﺒﻪش ﺑﻜﻪﯾــﺖ؟ ﭘﻪﺗﺎی زواﻧﯽ ﭘﻪﺗﯿــﯽ ﻟﻪ ﻣﻨﯽ ﻧﻪداوه ،ﺑــﻪم ﻧﺎﻛﺮێ ھﻪر ﺑﻪ ﺑﻪھﺎﻧﻪی ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ،ﺳﻪﺗﺎن دهرﺑﺮﯾﻦ و ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮدﻧــﯽ ﺗﻪواو ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــﻪم ،ﻟێ وهوت ﺑﻜﻪن .ﺧێﺮه ”ﺑﻪدووداﭼــﻮون“ ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﭽﻤﯽ واﺗﺎﯾﯽ و ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮدﻧﻪوه ڕاﺳــﺘﺘﺮه ،ھﻪو ﻧﻪﺑێﺖ، ﺑــﻪم ”ﺑﻪدواداﭼﻮون“ ھﯿﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﺑێﺖ؟ ﺗﯚ دهﺗﻪوێﺖ ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮدﻧﻪ ﻛﺮێﺖ و ﺳﻪﻗﻪﺗﻪﻛﺎﻧﯽ وهك ”ژﯾﺎﻧﻜﺮدن _ ڕهﺧﻨﻪﻛﺮدن“ ﺑﻪ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮۆﺷﯿﺘﻪوه؟ ﻛﻪ ﺧﻪرﯾﻜﻪ دهﺑێﺘﻪ زواﻧﯽ ﺑﺎوی ﻧﻮوﺳﻪر و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻜﺎرهﻛﺎن! دهﯾﺎن وﺷــﻪ ھﻪﯾﻪ ،ﺗﻪﻧێ ﻟﻪﻧێــﻮ ﻛﻮرددا دێﻨﻪ ﺑﻪﻛﺎرﺑﺮدن و ﺳــﺮف ﻛﻮردﯾﯿﻦ ،ﺑﻪم ﻛﻪ ھﯿﯽ ﻧێﻮﭼﻪﻛﻪی ﺗﯚ ﻧﯿﯿﻪ ،دێﯽ ﺋﻪو وﺷــﺎﻧﻪ دهﻛﻪﯾﺘﻪ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ،ﻛﻪ ﻓﺎرﺳــﯿﯿﻦ ﯾﺎﺧﻮد ﻟﻪﻧێﻮ ﻛﻮرد و ﻓﺎرس و ﺗﻮرﻛﺪا ھﺎوﺑﻪﺷﻦ. ”ﻣﺰﮔێﻨﯿﯽ“ ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،ﻣﮋده“ی ﻓﺎرﺳﯿﯿﺎن داﻧﺎوه ”ﻟﻪﺑﺎره” ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،دهرﺑﺎره”ی ﻓﺎرﺳﯿﯿﺎن داﻧﺎوه ”ﺳﻪﯾﻮان“ ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،ﭼﻪﺗﺮ“ی ﻓﺎرﺳﯿﯿﺎن داﻧﺎوه ”ﻧﻪﯾﻨﯚك“ ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،ﺋﺎوێﻨﻪ”ی ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮردﯾﯽ و ﻓﺎرﺳﯿﯿﺎن داﻧﺎوه ”ﺟﻤﻚ“ ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،دوواﻧﻪ“ی ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮردﯾﯽ و ﻓﺎرﺳﯿﯿﺎن داﻧﺎوه ”ﻻﻧﻚ“ ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،ﺑێﺸﻜﻪ”ی ﺗﻮرﻛﯿﯿﺎن داﻧﺎوه ”زێڕ“ ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،ﺋﺎڵﺘﻮون“ی ﺗﻮرﻛﯿﯿﺎن داﻧﺎوه ”ﮔﻮﻧﺪ“ ﻛﻮردﯾﯿﻪ” ،ﻻدێ“ی ھﺎوﺑﻪﺷﯿﺎن داﻧﺎوه ﺳــﻪﺗﺎن ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺗﺮ ھﻪن ،ﻛــﻮرد ﮔﻮﺗﻪﻧﯿﯽ، ﺋﻪوه” :ﻣﺸﺘێﻜﻪ ﻟﻪ ﺧﻪروارێ“ ﺑﯚ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردﻛﺮدﻧﯽ زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوردا ،دهﺑێﺖ ﺳــﻮود ﻟﻪ ﺷێﻮهﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ و ﺑﻨﺰارهﻛﺎﻧﯽ ھﻪﻣــﻮو ﻧێﻮﭼﻪﻛﺎن وهرﺑﮕﺮﯾﯿﺖ، ﻧﻪك ھﻪر ”ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯽ“ ﺑﻪ ﺷﺎی زوان و ﺋﻪواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻪ ﺳﻪﭘﺎن ﺑﺰاﻧﯿﯿﺖ! ﺑﻪﺑێ ﺷێﻮهﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽ ﮔﻪرﻣﯿﺎن ،ﭘﺸﺪهر و ھﻪوﻟێﺮێ ،ﺋﻪو ھﻪوﻧﻪ ﭘﺮ ﻟﻪ ﻛﻪﻣﺎﯾﻪﺳﻪﺗﯿﯽ دهﺑﻦ .ﺑﮕﺮه دهﺑێ ﺳﻮودی زۆر ﻟﻪ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﻪروو ﯾﺎن ﯾﺎدﯾﻨﯿﯿﺶ وهرﺑﮕﺮﯾﺖ، ﺗﺎ ﺋﺎوێﺰاﻧﺒﻮوﻧﻪوهی ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﻪروو ﺑﻪ ﺧﻮاروو، ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﺑێﺖ و ڕێﯽ ﻟﻪﺑﻪردهم ﺧﯚش ﻛﺮاﺑێ . /2ﻣﺎﻣﻪڵﻪی زواﻧﻪواﻧﯿﯽ ﺑﻪو ﻧﻪزﻋﻪ ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﻪ ﻧﺎدرووﺳﺘﻪوه ،ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯿﯽ وهﺳﻪر زواﻧﻪﻛﻪﻣﺎﻧﺪا دهھێﻨێﺖ .زۆرێﻚ ﻟﻪ زﻣﺎﻧﻜﺎراﻧﯽ ﻧﻪوهی ﭘێﺸﯽ ﻣﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﺷــﻮور ،دهﻣﺎری ﻧﻪژادﭘﻪرﺳﺘﯿﯽ ﻣﯚﭼﯽ ﻛﺮدﺑﻮون و ﺗﺎرﻣﺎﯾﯽ ﺋﯿﺪﻟﯚژﯾﺎی ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣێﻜﯽ ﻧﺎدرووﺳــﺖ ،ﺑﻪرﭼــﺎوی ﺗﺎرﯾــﻚ ﻛﺮدﺑــﻮون. ﺑﻪداﺧــﻪوه ﺳــﻪﺗﺎن ڕاﺳــﺘﯿﻨﻪی زواﻧﻪواﻧﯿﯽ وهﻻﺗﻪﻛﻪی ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ،ﻟێ ﺗێﻜﻪو ﺑﻮوﺑﻮو .ﺋﺎﺧﺮ ﺋﻪوه ﻛﻪی زاﻧﯿﺎر ﺑﻪ ﻛﻮردهوارﯾﯿﻪ ،ﻛﻪ دێ ﭘﯿﺖ و دهﻧﮕﯽ ”ع“ ﺑﻪ ”ئ“ ﺟێﮕﯚرﻛێ دهﻛﺎت؟ ﺗﺎوێ ﻛﻪ ﭘێﻢ دهﺑێﮋن ”ﺋﻪﺑﺪوڵ “ﻧﻪك ”ﻋﻪﺑﺪوڵﻼ“ وای ﻛﻪ ﺷێﺨﻢ ﻟێﯿﺎن و ﺋﯿﻤﺎﻧﻢ ﻟﻪ ﻛﻪﻟﻠـﻪی ﻧﺎﻣێﻨێﺖ!
ھﻪﻣﻮو ﺋﻪواﻧــﻪ ،ﺑﻪھﯚی ﻧﻪژادﭘﻪرﺳــﺘﯿﯿﻪﻛﯽ ﻻڕێﯿﻪ ،ﻛﻪ ﺑﻪرهو ﻓﺎﺷﯿﺰم ﺑﺎﻧﮕێﺸﺘﯿﺎن دهﻛﺎت. دهﻧﮓ و ﭘﯿﺘﯽ ”ع“ ھێﻨــﺪه ﻛﻮردﯾﯿﻪ و ھێﻨﺪه ﺑﻮوهﺗــﻪ ﻛﻮردﯾﺎﻧــﻪ ،ھێﺰی ﻛﻮرداﻧﺪﻧﯽ وﺷــﻪ ﺑێﮕﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ھﻪﯾﻪ .ﺋﺎﺧﺮ ﻟــﻪ ﻛﻮردهواﯾﯽ ﺑﻪ ”ﻗﺮان“ی ﻋﺎرهﺑﯿﯽ ھــﻪر ”ﻗﻮرﻋﺎن“ دهڵێﻦ! ﺑﻪ ”اﻻن“ی ﻋﺎرهﺑﯿــﯽ ھﻪر ”ﺋﻪﻟﻌﺎن“ دهڵێﻦ .ﺑﮕﺮه ﺟێﮕﯚرﻛێﯽ ﭘێﭽﻪواﻧﻪش ھﻪﯾﻪ ،ﻣﻪﮔﻪر ﻛﻪﻣﺘﺎن ﮔﻮێ ﻟــێ ﺑﻮوه ﻛﻪ ”ھﻪﻣﻮو“ ﺑــﻪ ”ﺣﻪﻣﻮو“ ﮔﯚ دهﻛﻪن؟ ﺋﻪﻣﻦ دهزاﻧﻢ ﻟﻪ ھێﻨﺪێ وﺷــﻪ ”ع“ ﻟﻪ ﻛﻮردهوارﯾﯿﺪا ﮔﯚڕاوه ،ﻧﻤﻮوﻧﻪی ”ﻋﻮﺳﻤﺎن“ ﺑﻪ ”وهﺳﻤﺎن“ ،ﺑﻪم ﺋﻪوه ﻋﺎﺳــﻤﺎن و ڕێﺴﻤﺎﻧﯽ دهﮔﻪڵ ﺷێﻮازی ﻣﺎﻣﻪڵﻪی ﺋﻪو ﭘێﺮه ،ﻧێﻮاﻧﻪ. /3دﻧﯿــﺎ ﭘێﺸــﻜﻪوﺗﻮوه ،ﻟــﻪ ﻛﺎﺗﺒﻪﻧﺪﯾــﯽ ”ﻛﺮۆﻧﯚﻟﯚژﯾﺎ“ی زهﻣﺎﻧــﻪدا ﺋێﻤﻪ ﻟﻪ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﻪﻛﯽ
زﻣﺎﻧــﯽ داﯾــﻚ ،ﺑــﻪر ﻟﻪ ﻓێﺮﮔﻪﻛﺎن ،ﻟﻪ ﻣﺎڵﻪوه ﻓێﺮی دهﺑﯿﺖ .ﺋﺎﺧﺮ ﭘێﻨﺎﺳﯽ زواﻧﯽ داﯾــﻚ ﭼﯿﯿــﻪ؟ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ دهﮔــﻪڵ زارﮔﺮﺗﻨﯽ زارۆ ،ﺑﻪ ﻛێﮫــﺎن زوان دوا ،ﺋﻪوهی ﻛﻪ داﯾﻜﯽ ﭘێﯽ دهدوێﺖ ،ﺗﺎ دهﮔﺎﺗﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻧێﺰﯾﻚ 15 ﺳﺎڵﯿﯽ ﻓﺮواﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﺪا دهژﯾﯿﻦ ،دهﺑێ ﭼﻪرﺧﯽ ﭼﺎﺧﯽ ﻓﻪﻟﻪك ،ﺑــﺎش وهﺳــﻮورێﻨﯿﯿﻦ ،ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻪرهو ﯾﻪﻛﺒﻮون ھﻪﻧﮕﺎو دهﻧێ ،ﺑﻤﺎﻧﻪوێ و ﻧﻪﻣﺎﻧﻪوێ، ﺧﻪرﯾﻜــﻪ ھﻪﻣﻮوﻣــﺎن ﺑﻜﻪوﯾﻨﻪ ژێــﺮ ﺟﻪﺑﺮی ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮﯾــﯽ ”ﮔﻠﯚﺑﺎﻟﯿﺰهﯾﺸــﻦ“ .ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن داوای زواﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻟﻪﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ﻧێﻮﭼﻪ ﺟﻮداوازهﻛﺎن دهﻛﻪﯾﻦ ،دهﺑێ ھﻪﺳــﺘﯽ ﯾﻪﻛﺒﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺸــﻤﺎن ﺗێﺪا ھﻪﺑێ ،ﺑﻪوهی ﺧﻪرﯾﻜﻪ ”ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ“ دهﺑێﺘﻪ زواﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ و ،ﺋﻪو ﮔﺮﻓﺘﻪ ﭼﺎرهﺳﻪر دهﻛﺎت و ﺋﻪو ﻛﻪﻟێﻨﻪش ﭘڕ دهﻛﺎﺗﻪوه ،ﻛــﻪ ﻣﺮۆ ﻧﻪﺗﻮاﻧێﺖ ﻟﻪ ﺑﺎﺑﺎی دهرهوهی ﺳــﻨﻮورهﻛﻪی وهﺗﯽ ﺧﯚی، ﺗێﺒــﮕﺎت .ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾــﯽ ﻧﯿﻌﻤﻪﺗــﯽ ﺧﻮداﯾــﻪ، ﻓﻪرﯾﺎدرهﺳﻪ ،ﮔﻪﻟﻪﺳــﻤﯽ زواﻧﯽ ﻣﺮۆی ﻧﻮێﯿﻪ، ھﻪر ﻛﻪ ﭘێﯽ ﮔﻪﯾﺸــﺘﯿﯿﺖ ،ﻟﻪ ﺳــﻪﺗﺎن ﺑﻮاردا، ﭘێﺪهﮔﻪﯾﺖ .ﻛﻮردێﻜﯽ ﺷــﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ھﻪوراﻣﺎن و ﺑﺎڵﻪﻛﺎﯾﻪﺗﯿــﯽ ،ﺑﻪھﯚی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﯿﺰاﻧﯿﯿﻪﻛﻪﯾﻪوه، ﺑﯚی ھﻪﯾﻪ ﭘﺎﯾﻪدارﺗﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳــﯽ ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﺎ ،ﯾﺎن ﻛﻪﻧﻪدا ،ﻧﻪﻣﺴــﺎ ،ﯾﺎن ھﻨﺪﺳﺘﺎن ،ﯾﺎن ﯾﺎن ...ی ﻟێ دهرﺑﭽێﺖ.
/4ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑﻪ زواﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ،دهﺑێﺖ ﺑﻪ ﺷــێﻮازێﻜﯽ ڕهﺧﻨﻪﯾــﯽ ﺑﺎﺑﻪﺗﯿﺎﻧﻪ ،ﻣﺎﻣﻪڵﻪی دهﮔﻪڵــﺪا ﺑﻜﺮێــﺖ ..ﻧﻪك ﺗﻮوﺷــﯽ ”ﻓﯚﺑﯿﺎ“ی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺑﯿﻦ ،ھــﻪروهك ﻟﻪ ﻛﯚی ﻛﯚرهﻛﻪدا، ﺋﻪوه ﺑﻪدی دهﻛﺮا .ھﻪر ﻟﻪﺧﯚڕا ﺋﻪو ﭘﺮﺳــﻪﻣﺎن ﻟﻪﺧــﯚ ﻛﺮدووه ﺑﻪ دێﻮهزﻣــﻪ و ﺧﻪرﯾﻜﻪ ﭘﻪﻧﺎ ﺑﯚ ”ﺷــﻤﺲ اﻟﻤﻌﺎرف“ ﺑﻪرﯾﻦ ،ﺗﺎ ﺋﻪو ﺟﻨﯚﻛﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻛﯚڵﻤﺎن ﺑﺒێﺘﻪوه! /5ﺋێــﮋن ”ﺗﻪﻧــێ ﺋــﻪو وهﺗﺎﻧــﻪی ﻛﯚﻟﯚﻧﯽ ﺑﻪرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﺑــﻮون ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ دهﺗﻮاﻧــﻦ زواﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺑﻜﻪﻧﻪ زواﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن“ ﺋﻪم ﻗﺴﻪﯾﻪ ھﯿــﭻ ﺋﺎرﮔﯿﯚﻣێﻨﺘێﻜــﯽ دهﮔﻪڵــﺪا ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﮕﺮه ﭘێﭽﻪواﻧﻪﻛﻪی ڕاﺳــﺘﻪ ،ﯾﺎﻧﯿﯽ ﺋــﻪو وهﺗﺎﻧﻪی ﻛﯚﻟﯚﻧــﯽ ﺑﻪرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﻧﻪﺑﻮون ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ دهﺗﻮاﻧﻦ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾــﯽ ﺑﻜﻪن ﺑﻪ زواﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ،ﭼﻮن ﻟﻪﺳــﻪر ﺑﻨــﻪوای ﭘﻪرﭼﻪﻛــﺮدار ”رد ﻓﻌــﻞ“ ﻣﺎﻣﻪڵــﻪی دهﮔﻪڵﺪا ﻧﺎﻛﻪن و ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔﺮێﯽ دهرووﻧﯿــﯽ و ﻓﯿﻜﺮﯾﯽ ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﺒﻪرﯾﺪا ﻧﻪھﺎﺗﻮون و ،ﻟﻪ ﺳــﯚﻧﮕﻪی ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ و ﺋﺎﮔﺎﯾﯿﻪوه ،ھﺎﻧﺎ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑﻪ زواﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ دهﺑﻪن ،ﻧﻪك ﻟﻪ ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿﻪوه. /6زﻣﺎﻧــﯽ داﯾﻚ ،ﺑﻪر ﻟﻪ ﻓێﺮﮔــﻪﻛﺎن ،ﻟﻪ ﻣﺎڵﻪوه ﻓێﺮی دهﺑﯿﺖ .ﺋﺎﺧﺮ ﭘێﻨﺎﺳﯽ زواﻧﯽ داﯾﻚ ﭼﯿﯿﻪ؟ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ دهﮔﻪڵ زارﮔﺮﺗﻨــﯽ زارۆ ،ﺑﻪ ﻛێﮫﺎن زوان دوا ،ﺋﻪوهی ﻛــﻪ داﯾﻜﯽ ﭘێﯽ دهدوێﺖ ،ﺗﺎ دهﮔﺎﺗﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻧێﺰﯾﻚ 15ﺳــﺎڵﯿﯽ ،ﻟﻪ ﯾﺎدﮔﻪی ﻣێﺸــﻜﯿﺪا ،دهﭼﻪﻗێﺖ .ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪوه ﺑﻪ ﺑﻪڵﮕﻪی ھﻪرهﺷــﻪ داﺑﻨﺪرێﺖ ،ﻛﻪ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳــﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ،زواﻧــﯽ داﯾﻚ ﻟﻪﻧێﻮ دهﺑــﺎت ،ﺋﻪوا ﺑﻪڵﮕﻪﯾﻪﻛﯽ وهﺟــێ ﻧﯿﯿﻪ و ﺑﮕﺮه ﺑﯚ ﺑﻪڵﮕﻪش ﻧﺎﺷــێﺖ .دواﺗﺮ ،ﺋﻪوه ﻛﺎﻣﻪﻣﺎن ﻟﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎﯾﯽ ،ﻧﺎوهﻧﺪﯾﯽ و ﺋﺎﻣﺎدهﯾــﯽ ،ﺑﮕﺮه ﻟﻪ ﻛﯚﻟێﮋﯾﺶ ،ﺑﻪ ڕهواﻧﯿﯽ ﻓێــﺮی زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﺑﻮوﯾﻦ؟ ﺋﻪوه ﺳــﻪﺗﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﯚﻟێﮋﻣﺎن ھﻪس ،ﻛــﻪ ھێﻨﺪێﻜﯿﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﻮردﯾﯽ و زﻣﺎﻧﻜﺎری ﺋﻪﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﻛﻮردﯾﯿﻦ ،ﻛﻪﭼﯿﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﯾــﻪك وﺗﺎر ﺑــﻪ زواﻧێﻜــﯽ ڕهواﻧﯽ ﺑێ ھﻪڵﻪی ڕێﺰﻣﺎﻧﯿﯽ ﺑﻨﻮوﺳــﻦ .ﺋێﻤﻪﻣﺎﻧﺎن ھﻪﻣﻮو ﻟــﻪ دهرهوهی ﻓێﺮﮔﻪﻛﺎن و ﺑﻪ ﺷــﻪوﻧﻮﺧﻮﻧﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎن ،ﭼﺘێﻚ ﻟﻪ زواﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﻓێﺮ ﺑﻮوﯾﻦ. ﺋﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻪ ﺗﺮس ﻟﻪ ﭼﺘێــﻚ ﻧﺎﻛﺎت ،ﻛﻪ ﻧﯿﯿﻪ! /7ﺑﺎس ﻟــﻪ داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾــﯽ ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯿﯽ ”اﻟﻐﺰو اﻟﺜﻘﺎﻓــﯽ“ دهﻛﻪن ..ﺑﺎﺷــﻪ ،زواﻧــﯽ ﻋﺎرهﺑﯽ و ﻗﻮرﻋــﺎن ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﻏﻪزوی ﺛﻪﻗﺎﻓﯿــﯽ ﺑﻜﺎت، ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﭼﻠﯚن دهﺗﻮاﻧێﺖ؟ ﺳــﻪﺗﺎن ﺳــﺎڵ ”ﻓﺎرﺳﯿﯽ ،ﺗﻮرﻛﯿﯽ“ زواﻧﯽ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ و ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردهوارﯾﯽ ﺑــﻮو ،ﺋﻪو زواﻧﺎﻧﻪ ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ داﮔﯿﺮﻛﺎری ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ ﺑﻜﻪن ،ﺑﮕﺮه ﻟــﻪو ڕۆژﮔﺎرهی ﻓﺎرﺳــﯿﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﯽ زواﻧﯽ ﺑﺎو ﺑﻮو ،ﺋﻪدهﺑﯿــﺎت و زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ،ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻻی ﺑﺎﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺑﻪرهو ﺗﯚﻗﻪﺗــﯽ ﺑﻪﻧﺪهﻧﯽ ﺑﻪژﻧﯽ
ﻛﻮردﯾﯽ ،ھﻪﻧﮕﺎوی دهﻧــﺎ .زوان ﻣﺎرﯾﻔﻪﺗﺖ ﭘﺮ دهﻛﺎت ،ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ ﺗــﺮت دهﻛﺎت، ﻣﺎرﯾﻔﻪت و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﺖ ﻟێ ﻧﺎدزێﺖ! /8دﯾﺴــﺎن ﺑــﻪ دهﻣﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯿﯽ ﻧﺎدرووﺳﺖ ،ﻣﺎﻣﻪڵﻪ دهﮔﻪڵ ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ”زاﻧﺴﺖ“ﯾﺶ وهك زوان دهﻛــﻪن .ﺋﺎﺧﺮ ﺑﯚ ﻣﻦ ﻣﺎﯾﻪﯾﯽ ﮔﺮﯾﺎن ھــﻪم ﭘێﻜﻪﻧﯿﻨــﻪ ،ﻛﺎﺗــێ وهك ”ﺋﻪدهﺑﯿــﺎت“ زاﻧﺴﺘﯿﺶ ﺑﻪﺳــﻪر ﮔﻪل و ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﺎﻧﺪا ،داﺑﻪش دهﻛﻪن .ﺋــﻪی ﭘﺴــﭙﯚران و ﺋﻪﻛﺎدﯾﻤﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ،زاﻧﺴــﺖ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻪ و ﻣﺮۆﯾﯿﻪ، داﺑﻪش ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻧــﺎ! ﺧﯚ ﺋﻪدهﺑﯿﯿــﺎت ﻧﯿﯿﻪ ،ﺗﺎ ﺑﻪﺳــﻪر ”ﺋﻪدهﺑﯽ ﻛﻮردﯾﯽ _ ﺋﻪدهﺑﯽ ﻋﺎرهﺑﯿﯽ _ ﺋﻪدهﺑﯽ ﻓﺮهﻧﺴــﺎﯾﯽ _ ﺋﻪدهﺑــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﯽ “... ﭘﯚڵﯿﻨﯽ ﺑﻜﻪن ،ﺋــﻪوه ﻓەڵﺘﻪﯾﻪﻛﯽ ﻣﻪﻧﮫﻪﺟﯿﯽ و ھﻪڵﻪﯾﻪﻛــﯽ ﻣﺎرﯾﻔﻪﺗﯿﯽ ﻛﻮﺷــﻨﺪهﯾﻪ .ﺋﻪورۆ
ﺋــﻪو وهﺗﺎﻧــﻪی ﻛﯚﻟﯚﻧﯽ ﺑﻪرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻧﻪﺑﻮون ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ دهﺗﻮاﻧــﻦ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺑﻜﻪن ﺑﻪ زواﻧﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ،ﭼﻮن ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪوای ﭘﻪرﭼﻪﻛﺮدار ”رد ﻓﻌﻞ“ ﻣﺎﻣﻪڵﻪی دهﮔﻪڵﺪا ﻧﺎﻛــﻪن و ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔﺮێﯽ دهرووﻧﯿــﯽ و ﻓﯿﻜﺮﯾــﯽ ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﺒﻪرﯾﺪا ﻧﻪھﺎﺗﻮون زاﻧﺴﺖ ،زﻣﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ ،ﮔﻪردووﻧﯿﯿﻪ .ﮔﻮﺗﯿﺸﻤﺎن ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺧﻪرﯾﻜﻪ دهﺑێﺘﻪ زواﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ،ﺑﻪوهش ﻧﻮێﻨﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ زواﻧﯽ زاﻧﺴﺖ ﻟــﻪ ھﻪﻣــﻮو دﻧﯿــﺎدا دهﻛﺎت .ﺳــﻪﯾﺮه دهڵێﻦ ﻛﺎرهﺳــﺎت دهﺧﻮوﻟﻘێﺖ ﺋﻪﮔﻪر زاﻧﺴــﺘﻪﻛﺎن، ﯾﺎﻧﯿﯽ :ﺑﯿﺮﻛﺎرﯾــﯽ ،ﻓﯿﺰﯾﺎ ،زﯾﻨﺪهوهرﻧﺎﺳــﯿﯽ، ﺋﺎﯾﺘــﯽ ...ﺑــﻪ ﻛﻮردﯾﯽ ﻧﻪﺑﻦ .وهڵــ ﮔﻪﻟﯚ ،ﺋﻪو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﺎﻧﻪوهی ﺋێﻮه ،ﻛﺎرهﺳــﺎت دهﺧﻮﻟﻘێﻨﻦ، ﺋﺎﺧﺮ ﺑــﻪو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــﻪوه ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿﻪﺗﺎن ،ﻟﻪ دﻧﯿﺎی ﻧﻮێﻤﺎن دادهﺑﺮێﻨﻦ و ،ﻟﻪ ﭘێﺸــﻜﻪوﺗﻦ و دۆزﯾﻨﻪوهﻛﺎﻧــﯽ دهرهوه ،ﻣﻪﺣﺮوﻣﻤﺎن دهﻛﻪن. ﺋﻪو زاﻧﺴﺘﺎﻧﻪی ﺋێﻤﻪ دهﯾﺎﻧﺨﻮێﻨﯿﻦ ،ھﯿﺸﺘﺎﻗﯿﺎن ﺑﻪرهﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯽ ﻧﯿﻦ ،ﺋێﻤﻪ ھﯿﭻ ﻛﻪﺳــێﻜﯽ ﺗﯿﯚرﻧــﻮوس و ﺧﻮدان ﺑﯿﺮدۆزی زاﻧﺴــﺘﯿﯿﻤﺎن ﻧﯿﯿﻪ ،ﺋﻪوهی ھﻪﯾﻪ وهرﮔﯿــﺮاو و وهرﮔێﺮدراوه، ﻛﻪ واﯾﻪ ،ﺑﯚ ھﻪر ﻟﻪ زواﻧﯽ ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ زاﻧﺴﺘﻪﻛﻪوه ﻧﻪﯾﺨﻮێﻨﯿﻦ؟ ﻓێﺮی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺑﯿﻦ و دهرهﻗﻪﺗﯽ دهﺳﺘﻪواژه زاﻧﺴﺘﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑێﯿﻦ ﭼﺎﻛﺘﺮه ،ﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳــﻪﻗﻪﮔﯽ ﭘﺴﭙﯚرهﻛﺎﻧﯽ زواﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ،ﺑﻪ ﺳــﻪﻗﻪﮔﯽ ﭼﻪﻣﻚ و دهﺳــﺘﻪواژه زاﻧﺴــﺘﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ زهﯾﻨﻤﺎﻧﺪا ﺑﭽﻪﻗــﻦ؟ دواﺗﺮ، ﺋﻪﮔــﻪر ﮔﻪورهﺗﺮﯾــﻦ زاﻧﺎت ﻟﻪ ھــﻪر ﺑﻮارێﻜﯽ زاﻧﺴﺘﻪ ﺗﺎﻗﯿﮕﻪﯾﯿﻪﻛﺎن و ﺗﻪﺟﺮﯾﺒﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﻧێﻮدا ھﻪڵﺒﻜﻪوێﺖ ،ﻧﻪﭼێ ﺑﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺑﻪرهﻣﻪﻛﺎﻧﯽ وهﺷــﺎن ﺑــﻜﺎت و ﺗێڕاﻣــﺎن و ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﻧﻪﺧﺎﺗﻪ ﺳــﻪر ﻛﺎﻏﻪز ،ﻛﻪس ﺑﻪ ﻓﻠﺴــێﻜﯽ ﺳﻮوﺗﺎو ﻟێﯽ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﻟﻪ ﭼﻮوﻧﻪ ﻧێﻮ ڕهوﺗﯽ ﺑﻪرەوﭘێﺸــﺒﺮدﻧﯽ زاﻧﺴــﺖ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا، دوادهﻛﻪوێﺖ .ﺑــﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﻧﻪﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﺖ ﺑﻪرهم و دۆزراوهی زاﻧﺴﺘﯿﯽ ﻛﻮردان ،ﺑﻪ دهرهوه ﺑﮕﻪﯾﻨﯿﺖ. ﻟێﺒﮕﻪرێﻦ ﺑﺎ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯽ ﺑﺒێﺘﻪ زواﻧﯽ زاﻧﺴﺖ و ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﺎ ﻟﻪو ﭘﺎﺷﺎﮔﻪرداﻧﯿﯿﻪی زواﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﻗﻮﺗﺎرﻣﺎن ﺑێــﺖ و ﻟﻪ ڕارهوهی ﺑﻪرهوﭘێــﺶ ،ﻻﻧﻪدهﯾــﻦ .ھﻪرﭼﯿــﯽ ﺑﺎﺑﻪﺗــﻪ ﻣﺮۆﯾﯿﻪﻛﺎﻧﻪ ،ﺋﻪوه ﭼﺘێﻜﯽ ﺗــﺮه ،ﺑﻪھﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ وهھــﺎ ﺑﯚ ﺑــﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﻧﯿﯿﻪ ،ڕهﻧﮕﻪ ﺷﯿﺎوﺗﺮ ﺑێ ھﻪر ﺑﻪ ﻛﻮردﯾﯽ ﺑﻦ.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﺳڕ ﻛﺮدووە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺧﺪر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە دۆﺧێﻜﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎردا ﺗێﭙەڕ دەﻛﺎت و ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ داراﯾﯽ ھﺎﺗﻮوە و ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺎری ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ھەﻣﻮو رەھەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ،رەﻧﮕە ﯾەﻛەم زەرەرﻣەﻧﺪی ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ،ﺑﻮاری ﺋەدەب و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺑێــﺖ .ﺟﻮوڵــەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﺋەدەﺑــﯽ ﺗﺎ رادەﯾەك ﺳــڕ ﺑﻮوە و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺳــەرەڕای ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿە ،ھەوڵﯿﺎن داوە ﻟەﺳەر ﭘێ ﺑﻤێﻨﻨەوە. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﻓەرھــﺎدی، ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳەران ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺋــەو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎﻧــەی ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿــەوە ﺑەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ھەﯾە و داودەزﮔــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و وﯾﺴــﺖ و داﺧﻮازﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەوﻧە ﭼﺎﻻﻛﯽ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋێﻤە وەك ﻟﻘﯽ ھەوﻟێــﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗــﺎ ﻟە رووی داراﯾﯿﯿــەوە ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻧەﺑﻮو، ﻛﺘێــﺐ دەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﭼــﺎ پ
و ﮔﯚﭬــﺎری ”ﻧﻮوﺳــەری ﻧﻮێ“ دەرﺑﻜەﯾــﻦ و ﻣﯿﻮان ﺑــﯚ ﻛﯚڕ و ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ و ﺑﯚﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە دەرەوەی ھەوﻟێــﺮ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺧەرﺟﯿﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕﺮﯾﻨە ﺋەﺳــﺘﯚ و ﭘﺎداﺷــﺖ ﺑﺪەﯾﻨە ﻧﻮوﺳەران ﺑﯚ ﺳــﺎزداﻧﯽ ﻛﯚڕ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺑﺎﺑەت ﻟــە ﮔﯚﭬﺎرەﻛەﻣــﺎن ،ﯾﺎن ﻛــە ﻛﺘێﺒﻤﺎن ﺑﯚ ﭼــﺎپ دەﻛﺮد، ھەروەھــﺎ زۆرﺟــﺎر ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ و دەﺳــﺘﻜﻮرﺗﯽ و ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەرە ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻛێﺸە و ﻛﺎﺗێ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە دەﺳــﮕﯿﺮۆﯾﯽ ﻣــﺎدی دەﺑــﻮو ،ﯾــﺎن ﺑﯚﻧــە و رووداوێﻜﯿــﺎن دەھﺎﺗــە ﭘێﺶ، دەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑەﺳەرﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە
ﻟﻘەﻛەﻣــﺎن ﻟــە ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺑە ﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت وەك ﺧﯚﻣﺎن دەﻣﺎﻧەوێ“. دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ھەرﭼەﻧﺪە دەزﮔــە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛەی ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﺑﺎری ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎﻻﻛﺘﺮﯾــﻦ دەزﮔەﯾە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﯿﺸﺪا ،ﻛە ﻣﺎوەی ﭼــﻮار ﺳــﺎڵە ھەﻓﺘﺎﻧە
ﻛﺘێﺐ“ ،ﺋــەم ﮔﺮووﭘە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚری ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺪا ﺋەﻧﺠﺎم داوە و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــەی ﻟە ﺷﺎر و ﺷــﺎرۆﻛە و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن داﻣەزراﻧــﺪووە .ﺋــەو ﭘێﯽ واﯾە ﺑــەدەر ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ، ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﻛﺘێﺐ ﻧەﺑﻮوە ﺑــە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﮔﺸــﺘﯽ و ﺋــەوی ﺗــﺎ
ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن ﻓەرھﺎدی:
ﺗﺎ ﻟە رووی داراﯾﯿﯿەوە ﻛێﺸەﻣﺎن ﻧەﺑــﻮو ،دەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻛﺘێﺐ ﭼﺎپ ﺑﻜەﯾﻦ و ﮔﯚﭬﺎری ”ﻧﻮوﺳــەری ﻧﻮێ“ دەرﺑﻜەﯾﻦ ﭘێﻨﺠﺸــەﻣﻤﺎن ﺋێــﻮارە ﻛﯚڕی ﺗﺎﯾﺒەت و ﻧﺎوازە و ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﺑﻮارە رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿە ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﻛﺎن ﺳﺎز دەﻛﺎت و ﺋێﻤە ﺳەرﺑﺎری ﻛێﺸەی داراﯾﯽ ،ﻟەﻛﺎر ﻧەﻛەوﺗﻮوﯾﻦ“. ﺣەﺳــەن ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ﻧﻮوﺳــەر و ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس ،ﯾەﻛێﻜــە ﻟە داﻣەزرێﻨەراﻧــﯽ ”ھﺎوڕێﯿﺎﻧــﯽ
ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ وای ﻛــﺮدووە ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻟەﺳەرﭘێ ﺑﻤێﻨێﺘەوە، ھەوڵــﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺧﻮێﻨەرێــﻚ ﺑــﻮوە ﻟــە ﺷــﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎن. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەدۆﺧﯽ ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯽ داراﯾﯿــەوە ھەﯾــە ،ﻟــەرووی
ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ﻟە ھــەر ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﻛﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﻣــڕۆ ﺋێﻤە وەك ﻛــﻮرد ﻟــە دۆﺧێﻜﯽ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾەداﯾﻦ ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ و ﮔﺸﺘﯽ ھەژاﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە و ﺑﺎرێــﻚ دەڕەﺧﺴــێﻨێ ﻛــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻻوەﻛــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸــﺘﺮ و ﻟە دۆﺧﯽ ﺟێﮕﯿﺮﯾﺸﺪا ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺧەﻣــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻧەﺑــﻮوە ﯾﺎن ﻧەﺑــﻮوە ﺑــە ﻛﻮﻟﺘــﻮور .رەﻧﮕە ﺋەواﻧەی ﺧﻮێﻨەری ﺟﺪﯾﻦ ،ﺋەم دۆﺧە ﻛەﻣﺘــﺮ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟێ ﺑﻜﺎت، ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﺋەوەﻧﺪەی ژێﺮ ﭘێــﯽ ﺋەواﻧە ﻟــەق دەﻛﺎت ﻛە ﺑﯚ ﺧﯚﺷــﯽ و ﭼێــﮋی ﻛﺎﺗﯽ دەﺧﻮێﻨﻨەوە ،ﺑەم ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﻟە رێﮋەی ﮔﺸــﺘﯿﺪا ﺋەﮔەر داﺗﺎﯾەﻛﯽ راﺳــﺖ ھەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻟــە دۆﺧێﻜﯽ ﺋﺎوادا ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە دێﺘــە ﺧﻮارەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﻦ ﻟــە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﯿﯿﻦ و ﺑﯿﺴــﺘﻨەوە ،ﻛەﻣﺘﺮ دەﭘﺮژێﻨە ﺳــەر ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە .ﺋەﻣەﯾــﺶ دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ و ﮔﺸﺘﯿﯿە“.
ﺣەﺳەن ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،ﻧﻮوﺳەر و ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس:
ﺋەﮔەر داﺗﺎﯾەﻛﯽ راﺳﺖ ھەﺑێﺖ ،ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺋﺎوادا ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە دێﺘە ﺧﻮارەوە
ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯽ ،ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﭼﺎﻻك ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﻗﻮرﺳﯽ داراﯾﯿﺪا وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾــﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺑﻨﻜــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿە ﭼﺎﻻﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳەرﺑﺎری ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە ،ﻧەك ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪە ﻟــەﻛﺎر ﻧەﻛەوﺗﻮوە ،ﺑﮕﺮە ﻛﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﭼﺎو ﭘێﺸــﺘﺮ رووی ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻣﺎڵــﯽ وەﻓﺎﯾﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەوان ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﭘڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭘڕی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻣﺎڵــﯽ وەﻓﺎﯾــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2010 داﻣەزراوە ،وەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەو ﻣﺎڵە رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿە دەﯾﮕێڕێﺘەوە، ﭘﺎرﭼــە زەوﯾﯿەﻛﯽ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ھەﺑــﻮوە و ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎڵێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە و دەڵێ” :ﺳــەرەﺗﺎ زۆر ﺗﺮﺳــﻢ ھەﺑﻮو ﻟەوەی ﻣﻨێﻚ ھەر ﺋەو ﺗﯚزە ﭘﺎرەﯾەم ﺷﻚ دەﺑﺮد ،دەﻛﺮێ ﻟەو ﻛﺎرەدا ﺑەﺧەﺳــﺎری ﺑﺪەم؟ ﺑﯿﺮم ﻟەوە ﻛﺮدەوە ﻛە ﻧﺎو ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﻛﯚﺷــﻜێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿــﺎن ھەﯾە ﺑــﯚ ﻛﺎﻓﺘﺮﯾــﺎ ،ﺑﯚﯾە ﮔــەڕام ﺗﺎ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﺷــﻜەﻛەﯾﺎن ﻛە ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘەی ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯽ دەﻛﺎت ﺑﮕﺮم ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭼﻮوم ﺋەو ﻛﯚﺷــﻜە ﭼﯚڵ ﺑﻮو ،داوام ﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﺑﻤﺪەﻧێ ،دوای ﺑێﻨە و ﺑەردەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺗﻮاﻧﯿﻢ
ﺑەﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺳــﺎﻧە ﺑەﻛﺮێ ﺑﯿﮕﺮم“. ﺳﯚران ﻋەزﯾﺰ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯽ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻟەﺑــﺎرەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻧــﺎوی ”وەﻓﺎﯾﯽ“ ﺑﯚ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﯾﺎن دەﻛﺎت و ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﺳــەرەﺗﺎ ﺣەزم دەﻛﺮد ﻧﺎوی ﻣﺎڵﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﺑێ ،ﺑــوم ﻛﺮدەوە ﻛە ﻧﯿــﺎزم ھەﯾە ﺑەو ﻧــﺎوەوە ﻣﺎڵێﻜﯽ وا دروﺳــﺖ ﺑﻜــەم ،ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣەﺣەﻣەد ﻧﺎوێﻜﯽ دﯾﺎر و ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧﺎو رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردی ﺑــﻮو ،دەﻣﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛە ﺑە ﻧﺎوێﻜــەوە ﺑێ ﻛە ﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﺑێ، ﺑــەم ﻛﺎك ﻣﺤەﻣــەدی ﻛﻮڕی ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘێــﻮە ﻛــﺮدم و دوای دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺧﯚی ﮔﻮﺗﯽ، ﺗﯚ دەﺗەوێ ﺑــەو ﻧﺎوەوە ﭘﺎرە ﭘەﯾﺪا ﺑﻜەی ،ﺑەو ﻗﺴــﺎﻧە دڵﮕﺮان ﺑﻮوم،
ﺑەم ﺣەﻗﯿﺸﯽ ﺑﻮو ﭼﻮن ﺋەوﻛﺎت ﺳــەردەﻣﯽ ﭘﺎرە ﭘەﯾﺪاﻛﺮدن ﺑﻮو ﺑەﻧﺎوی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەوە ،دوای ﺟەﺑﺎر ﺟەﻣﺎل ﻏەرﯾﺐ ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ ،چ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎ ﻧﺎوێﻜﯽ درێﮋ ﺑــﯚ ﺋەو ﺟێﯿــە ھەڵﺒﮋێﺮی، ﻣﺎدام ﭘﺎرﻛەﻛەت ﻧﺎوی وەﻓﺎﯾﯿە و وەﻓﺎﯾﯿﺶ ﻧﺎوێﻜﯽ ﺟﻮاﻧە ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ،ﻧﺎوی ﺑﻨێ ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯽ“. ”ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﻛﺮدﻣە دووﻛﺎﻧێﻜﯽ ﺳﺎردەﻣەﻧﯽ و ﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﻣﻨﺪاڵ، ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸﺪا ﭼەﻧﺪ ﻛﯚڕێﻜﻤﺎن رێــﻚ ﺧﺴــﺖ ،ﻛﯚڕێﻜﻤــﺎن ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ دﯾــﺎری ﻗەرەداﺧﯽ رێﻚ ﺧﺴــﺖ ،ﻛﺎﺗێﻚ ھــﺎت ﭘێﯽ
واﺑﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ زۆر ﻣﯚدێﺮن ﺑێ، ﺑــەم ﺋەو ﻟــە ﺳــەرەوە ﻛﯚڕی دەﮔێڕا و ﻟە ﺧــﻮارەوەش ﺟﺒﺲ دەﻓﺮۆﺷــﺮا ،ﺋەﻣە ھــەم ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑﻮو ھەﻣﯿﺶ ﺗﺮاژﯾﺪﯾــﺎ ،ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎ ﺑــﻮو ﺑەﻣﺎﻧــﺎی ﺋــەوەی ﭼﯚﻧە ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻧﺎو ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛﺎرەدا ﻣﺎڵێﻜﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋەوەﻧﺪە ﺑــێ ﺗﻮاﻧﺎ ﺑێ ،ھەر ﻟەوێﺪا ﺑﻮو وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن دا ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎرﯾﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﺒڕﻧــەوە ،ﺋەڵﺒەت ﺳێ ﺳﺎڵﯿﺶ دەﺑێ ﺋەو ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾەی وەزارەت ﻧەﻣﺎوە“ ،ﺳــﯚران ﻋەزﯾﺰ
وای ﮔﻮت. ﻣﺎڵــﯽ وەﻓﺎﯾــﯽ دوای ﻣﺎوەﯾــەك ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــەی ﺑﯚ زﯾﺎد ﻛــﺮا و وەك ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی دەڵێ ،ﺑەھﯚی ﺑێ ﺋەزﻣﻮوﻧﯿﯿەوە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭘەرەی ﭘێ ﺑﺪەن و رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :دوو ﺳــﺎڵ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛەﻣــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەھﻤەن ﻋﻮﻣەر ﺑەڕێﻮە ﺑﺮد ،ﺑەم ﻟەﺑەر ﺑێ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﭘەرەی ﭘێ ﺑﺪەﯾﻦ و ﻧﺎﭼﺎر وازﻣﺎن ﻟێ ھێﻨﺎ“. ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯽ ﺑەﺷﯽ ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺘێﺒﯽ ھەﯾە و ژﻣﺎرەﯾەك ﻛﺘێﺒﯿــﺎن ﭼﺎپ و ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺳﯚران ﻋەزﯾﺰ ھێﻤﺎ
ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت” :ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 16ﻛﺘێﺒﻤﺎن ﭼﺎپ و ﺑو ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺑﺎش و ﮔﺮﻧــﮓ ﺑﻮو ﺑــﯚ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎن، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑە ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوە ﻛــﺮد ،وﺗەﻛەﻣﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸەی ﻗﻮرﺳﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ھﺎﺗﺒﻮو و ﺷەڕی داﻋﺶ و ھەﻧﺪێ ﻛێﺸــەی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻟەﻧﺎوﺧﯚدا ﺑەرۆﻛﯽ ﮔﺮﺗﺒــﻮو ،ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣﻮو ﭘێﻜــەوە ﺑﻮوﻧە ھــﯚی ﺋەوەی ﻛە ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﺳەرﺟەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﮕە ﻟە ﺋەﻧﺪێﺸە و ﻏەزەﻟﻨﻮوس ،ﺗﻮوﺷــﯽ داڕووﺧﺎن ﺑێــﺖ ،ﻟــەم دۆﺧەدا ﻗﻮرﺳــەدا دەﺳﺘﻤﺎن ﭘێ ﻛﺮد ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی دەﺑــﻮو ﯾــﺎن ﻣﺎڵەﻛــە ﺑەﺗەواوی داﺑﺨەم ﯾﺎن ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﺨەﻣە ﺳەر رێﮕە“. ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻣﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوودا زﯾﺎد ﻟە 15 ﻛﯚڕی ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ،وەك ﻋەزﯾﺰ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەدات” :ﻟە ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾــﯽ زﯾﺎد ﻟــە 15ﻛﯚڕﻣﺎن ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوو ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛﻮوك ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻧﻮوﺳــەران ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەوەن ﺋێﻤە ﺑە ﺧﯚﺑەﺧﺶ ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ ،ﺑە ﺑێ
ھﯿﭻ ﺑەراﻣﺒەرێﻚ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ ﺋێﻤەﯾــﺎن ﻗﺒــﻮوڵ ﻛــﺮدووە و ھﺎﺗﻮون ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﻛﯚڕﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوە“. دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو دوو ﺳــﺎڵەدا ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺑەرۆﻛــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿەك ﭘڕ ﺑﻜەﯾﻨــەوە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﺳەدان ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﺑﯚ ﺧەرج ﻛﺮدووە و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﭘــڕی ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺋەوەﯾﺶ ھەﻣﻮوی ﻟەﺳەر ژﯾﺎن و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺮدووﻣﺎﻧە، ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ﻣــﺮۆڤ ﻟەﻧﺎو ﺋەم ﻛﺎﯾــەدا ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت و ﺑەرﮔەی ﺋەو ھەﻣــﻮو ﻓﺸــﺎراﻧە ﺑﮕﺮێ، ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺧەڵﻚ وا دەزاﻧﻦ ﺑە ﻛﯚڵ ﭘﺎرەﻣﺎن ﺑﯚ ھەڵڕژاوە ،ﺑەم ﺑەراﺳــﺘﯽ ﺳــێ ﺳﺎڵﯿﺸە ﯾەك ﻛــەس و ﻻﯾــەن ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾەك دﯾﻨﺎرﯾﺸــﯿﺎن ﺑە ﻣﺎڵــﯽ وەﻓﺎﯾﯽ ﻧەداوە ،ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗﯿﻜﺪا ﻟەم ﺳێ ﺳﺎڵە ﺗەﻧﮕﮋەﯾﯿەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﺪا ﺑەﺳــەدان ﭼﺎﻻﻛﯽ و دەﯾﺎن ﻛﺎری ﻓەرھەﻧﮕﯿﻤﺎن رێﻚ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﺑەم ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑــﯚ ﯾــەك ﺟﺎرﯾﺶ دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯽ و دەﺳﺘﮕﯿﺮۆﯾﯽ ﻧەﻛﺮدووﯾﻦ“.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﻧﻮوﺳەران ھەوڵ ﺑﯚ ﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛەﯾﺎن دەدەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯽ :ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو دوو ﺳــﺎڵەدا ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە ﺑﯚﺷﺎﯾﯿەك ﭘڕ ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﺳەدان ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﺑﯚ ﺧەرج ﻛﺮدووە و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭘڕی ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەوەﯾﺶ ھەﻣﻮوی ﻟەﺳەر ژﯾﺎن و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺮدووﻣﺎﻧە ،ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ﻣﺮۆڤ ﻟەﻧﺎو ﺋەم ﻛﺎﯾەدا ﻛﺎر ﺑﻜﺎت و ﺑەرﮔەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﻓﺸﺎراﻧە ﺑﮕﺮێ..
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﻧەوزاد ھێﺘﻮﺗﯽ
ﺑەدوای
داﻋﺸﺪا
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
ﺟﯚن ﻛێﺮی وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە 23ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ،2016ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﮔﻮێﮕﺮﺗﻨﺪا ﻟە ﺑەردەم ﻛﯚﻣێﺘەی دەرەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــێﻨﺎت ،وێﺮای ﺷﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﺸﮫﺎت و ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑﺎرۆدوﺧﯽ ﺋــەم وﺗــەی ﺑــە ﺋﺎڵــﯚز و ﭘڕﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺳــەﻗﺎﻣﮕێﺮی ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺟﯿﮫــﺎن داﻧــﺎ و ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑە دەﺳﺘێﻮەردان و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی رووﺳــﯿﺎ و ﺋێــﺮان ﻛــﺮد ﻛــە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﺗــﺎ رادەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ھﺎوﻛێﺸــە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﺑﮕﯚڕێﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﺑــە دووری زاﻧﯽ ﺑــﯚ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەﺳــەد ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﻜﺎت و دەﺳــەﺗﯽ ﺑەﺳــەر ﺗــەواوی ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺪا ﺑڕوات .ﻟە ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮی ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺪا وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﭘﻼن و ﺑﮋاردەﯾەﻛﯽ ﻧﯚێ ﻛﺮد ﻛە ﻟەواﻧەﯾە ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﺟﻨێﻒ 3ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﻛﻮﺗﺎھێﻨﺎن ﺑە ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚی ﺳﻮورﯾﺎ ،ﭘەﻧﺎی ﺑﯚی ﺑﺒﺮێﺖ. ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻛێــﺮی رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗــﻮودا ﺋــەوە روون
دەﺑێﺘــەوە ﻛــە ﺋﺎﯾــﺎ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد و رووﺳــﯿﺎ ھەﻧﮕﺎوی راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻛﯚﺗﺎھێﻨــﺎن ﺑە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ راﮔــﻮزەر دەھﺎوێﮋﯾــﻦ ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ھەوڵە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دێﭙﻠﻮﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەری ﻧەﮔﺮت ،ﺋەوا ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﮋاردەی ﺗﺮی ﻟــە ﺑەردەﻣﺪاﯾە و دەﻛﺮێــﺖ دەﺳــﺘﯽ ﺑﯚ ﺑﺒﺎت، ﻟەواﻧەﯾﺶ ﭘﻼﻧﯽ .B ھەرﭼەﻧــﺪە وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی زﯾﺎﺗﺮی ﻧەدا ،ﺋﺎﺧﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑــﮋاردەی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿە ﯾﺎﺧــﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ؟ ﺑەم ﮔﻮﺗﯽ ،ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﺑەردەم ﻟێﻮاری داﺑەﺷﺒﻮون و ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەداﯾە و ﺋەﮔەر ﺑﺎرودوﺧەﻛە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺋــەو وﺗــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﻟێﺮەدا ﺋەوەی ﺟێﯽ ﺳــەرﻧﺠە و دەﺑێﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺴــەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺋەوەﯾــە ،داﺧﯚ ﭘﻼﻧﯽ Bﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭼﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺳــەرﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﺟﻨێــﻒ3؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا دەﭼێﺘەوە و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮﭘﯚزﺳﯿﯚن ﭘڕﭼەك دەﻛﺎت ﯾــﺎن دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزی راﺳــﺘەوﺧﻮ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﮔﻮڕﯾﻨــﯽ ھﺎوﻛێﺸــە
ﺋﺎﺷﻨﺎ ﻋﻮﻣەر
ھﻮﻧــەر و ﺑەرھەﻣــﯽ ھﻮﻧەری، ﺑێ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆر دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێ ،ﺋەو وﺗﺎﻧەی ھﻮﻧەر ﺗێﯿﺎﻧﺪا زﯾﻨﺪووە ،ﺋەواﻧەن ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟــە ھﻮﻧەرەﻛەﯾﺎﻧﺪا دەﻛەن، ﺑــەم ﺋــەو ﺧەرﺟﯿﯿەﯾﺶ ﻟە داھﺎﺗــﯽ ھﻮﻧــەر ﺧــﯚی داﺑﯿﻦ دەﻛەﻧــەوە ،واﺗە ھﻮﻧــەر ھەم داھﺎﺗﯽ ھەﯾــە و ھەم ﺧەرﺟﯽ. ﺑﯚﯾە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﻧﯿﻢ ﻛە ﭘێﯽ واﯾە ھﻮﻧەر ﻧﺎﺑێ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﭘێﻮە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ رێﮕەی دروﺳﺖ ﺋەوەﯾە ھﻮﻧەر ﺑە ﻋەﻗڵﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەﮔﻮزارﯾﯽ ﻣﺎﻣەڵــەی ﭘێــﻮە ﺑﻜﺮێﺖ ،داھــﺎت ﺑﮫێﻨێ، ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺧەرﺟﯿــﺶ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ. ﭼﯚن داھﺎت ﺑێﻨــێ و ﭼﯚن ﺑەو ﻋەﻗڵە ﻛﺎر ﺑﯚ ھﻮﻧەر ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺋەوە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺗﺮە و ھەوڵ دەدەم ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﺗﺮدا ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜەم .ﺋەوەی ﺑﯚ ﻣﻦ ﻟێﺮەدا ﺟێﯽ ﺳــەرﻧﺠﻤە ،ﺧەرﺟﯿﯽ ھﻮﻧەرە و ﻧﺎڕاﺳــﺘﮕﯚﯾﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ، ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــە و ﺋــەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿــە ﮔەورەﯾەی ﻟە ﻧێﻮان ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﺋێــﺮە و ﺋەوێﺪا دەﻛــﺮا ،ﺋــەو درۆ ﻟەﻣێﮋﯾﻨە ﺑﻮو ﻟەﮔەڵﻤﺎن دەﻛﺮا. ﻛﻮرد ھەر ﻛــﻮردە ،ﻟەھەر ﻛﻮێ ﺑێــﺖ و ﻟــە ﻛﺎم وت ﺑــﮋی، ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮردە ،ﻟێﺮەﺑﻦ ﯾﺎن ﻟەوێ ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺧــﺮاپ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﻛــﻮردی ﺋێﺮە و ﻛﻮردی
دەرەوە ،داﺑەﺷــﺒﻮوﻧێﻜﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﺋەم ﻣﯿﻠﻠەﺗەدا دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ،ﺧەرﯾــﻚ ﺑﻮو ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘﯽ رﻗﻠێﺒﻮوﻧــەوە ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ ﺑڕوا، ﮔﺮﻓﺖ ﺋەوەﺑــﻮو ﺋەواﻧەی ھﯚﻛﺎر ﺑﻮون ﺑﯚ ﺋــەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧە ﺑﯚ ھەﻧﮕﺎوﻧــﺎن ﺑــەرەو رق ﻟە ﯾەك ﺑــﻮون ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﺑــﻮون ،ﺑەڵــێ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺋەواﻧەی دەﺑﻮو ﻟە ﺟێﯽ ﺋەوە ﻋەوداڵﯽ دادﭘەروەری و ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﺑﻦ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دڵﺴﯚزاﻧە ،ﺧەﻣﺨﯚراﻧە ﺑﯚ ھﻮﻧەر، ﺑــەم ﺑێ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە ﻟەوەی ﭼﯚن ھﻮﻧەر ﺧﯚی ﺧﯚی ﺑەڕێﻮە ﺑﺒــﺎت و ﻟەﺳــەر ﭘێــﯽ ﺧﯚی ﺑﻮەﺳــﺘێ ،ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﺑﯚ ﺑﻮاری ھﻮﻧــەر ﻛﺮد ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﮔــەورەی ﭘــێ دا و ﺑﻮدﺟــەی ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺑﯚ ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮد. ﺑەم ﺋەواﻧەی ﺑە ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻧﯿﺎزە ﺑﺎﺷــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﺳﺘﺎن ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ دادﭘەروەر ﺑﻦ ،ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯿﺎن داﺑەﺷــﯽ ﺳــەر ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻧــﺎوەوە و دەرەوەی وت ﻛــﺮد ،ﺋەواﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی وﺗﯿــﺎن رێﺴــﻮا و ﻣﻮﺣﺘﺎﺟــﯽ ﺑەردەرﮔــەی ﺳﻜﺮﺗێﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد و ﺋەواﻧەی دەرەوەﯾﺸــﯿﺎن ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ﻓەرﺷﯽ ﺳــﻮوری ﭘێﺸــﻮازی، ﺑــﯚ داﭘﯚﺷــﯿﻨﯽ ﺋــەم ﻛﺎرە ﻧﺎدۆﺳﺘﺎﻧەﯾﺸــﯿﺎن ﺑــە وت، درۆﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ
ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎری دﻛﺘﯚرا ﻟــە ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ھەﻣﺒەر رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد
ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﺰﯾﻜەی 5 - 4ﺳــﺎڵ ﭘﺸﺘﮕﻮێﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﺑﮋاردەﯾە؟ ﯾﺎن ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﻧێﻮان ھێڵﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ- ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺪا ﭘﻼﻧﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــە و ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛﺮێﺖ. ﺋەوەی ﻟــە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺋــﺎﮔﺎدار و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ھەﺑێــﺖ، دەزاﻧێــﺖ ﻛە ﻟەوەﺗــەی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﺳــەر دەﺳــەت، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﺎﻧﺲ ﻟە دەرەوە ،ﺑﻨەﻣﺎی ﺳــەرەﻛﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾەﺗﯽ واﺷــﻨﺘﯚن ﺑــﻮوە و ھەوڵﯽ داوە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ وﺗەﻛــەی ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ﺑﯚ ﻧﺰﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺖ ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە و رێﮕﺮی ﺑــﻜﺎت ﻟەوەی ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺗﻮوﺷﯽ ﺷــەڕی ھﺎوﺷێﻮەی ﻋێﺮاق ﺑﺒێﺖ. ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾەﺗﯽ ﻛﺸــﺎﻧەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﮔﺮﺗﻮوەﺗــە ﺑــەر و ﻧﺎﯾــەوێ دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزی دژی ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻜﺎت و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘێﯿﺎن واﯾــە ،ﺋــەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺟﮕە ﻟە ﺳەرﺋێﺸە و ﺑەھەدەرداﻧــﯽ ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر و ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ھەﺳــﺘﯽ دژە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ،ھﯿــﭻ ﺋﺎﻛﺎﻣێﻜﯽ
ﺳﻮورﯾﺎ و ﭘﻼﻧﯽ Bﺋەﻣەرﯾﻜﺎ
ﺋەرێﻨﯽ ﻧەﺑــﻮوە .ﻛەواﺗە ﮔﻮﻣﺎن ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ھﯿﭻ ﭘــﻼن و ﭘﺎڵﻨەرێﻜــﯽ ﻧﯿﯿە ﻛە دووﺑﺎرە ﺧﯚی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷەڕی ﺗﺮ ﺑﻜﺎت ،ﺟﯿﺎ ﻟە دەﺳﺘێﻮەرداﻧە ﺳﻨﻮوردارەﻛەی دژی داﻋﺶ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎدا. ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە رەوﺷــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎوە ھەﯾە ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــەوە ﺗــێ دەﮔەن ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ﺳــﻮورﯾﺎ دوای ﺷــەڕێﻜﯽ ﺧﯚﯾﻨﺎوی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ، ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ دﯾﻔﺎﻛﺘــﯚ ﻟــە ﻧێــﻮان ھێڵﯽ ﺳﻮﻧﯽ-ﺷــﯿﻌﯽ و ﻛﻮرد داﺑەش ﺑﻮوە و ﺳــەرەڕای ھەڵﻜﺸــﺎن و داﻛﺸﺎن ،ﮔﻮﺗﺎری ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻧەوە ﯾﺎﺧﯚ ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋەﺳــەد ﻟە دەﺳــەت ،ﺑەم ﺋــەوەی ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎدا ﻧەﮔﯚڕاوە، ﺋەوەﯾــە ﻧﺎﯾەوێ ﺳــﻮورﯾﺎ وەك دەوڵەت و ﺳــﻮﭘﺎ ﺑڕووﺧێﺖ و ﺑﻜەوێﺘە دەﺳــﺘﯽ ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ دژﺑەری ﺋەﺳــەد .ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﻛــە ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺋەﺳــەد دەﺑێﺘــە ھــﯚی ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ھێــﺰ و و ﻧﻔﻮوزی ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ، ﺋەوەﯾﺶ ھەڕەﺷەی راﺳﺘەﻗﯿﻨە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻟەﺳــەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا .ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎدا زۆرﺑەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺳەرﺑە ﮔﺮووﭘــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ و
ھێﺰی ﺳــﻜﯿﻮﻻر و ﻣﯿﺎﻧڕۆﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەرزی واﻗﯿــﻊ ﻧﯿﯿــە و ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﺑــﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ھێــﺰی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷﻜﺴــﺖ ھﺎﺗــﻦ .ھــەر ﺋــەم ﺗێڕواﻧﯿﻨــەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ وای ﻛﺮدووە ﻟەﻻﯾــەك رێﮕە ﺑﮕﺮێﺖ ﻟە ھﺎوﭘەﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛە ﭼەﻛﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو رادەﺳﺘﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑﻜەن .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯽ ﺑﻜﺎت ﻟە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧەﻛﺎﻧﯽ رووﺳﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺣﺰﺑﻮ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەﺳەد. ﻟێــﺮەدا ﺋﺎﺳــﺎﻧە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛە ﭼــﺎوەڕوان ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﺋەﮔەری ﺷﻜﺴﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﺟﻨێﻒ3 ھێــﺰی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﭘڕﭼەك ﺑﻜﺎت .ﺑەھەﻣﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەﯾﺶ ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋەرەﺑﺴــﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﺎوﻛێﺸــە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕێــﺖ ﺋەﮔــەر ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋەورووﭘﺎوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟــێ ﻧەﻛﺮێــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای دەﺳﺘێﻮەرداﻧەﻛﺎﻧﯽ رووﺳﯿﺎ. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ،رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد و رووﺳــﯿﺎ ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺑــێ ھﯿﻮاﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ھەﻣــﻮو ﺑەﺳــەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯿﺎﻧێﻜــﯽ ﻋەﻟەوی ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮ
و ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗــﺮ دەزاﻧــﻦ ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﺟﻨێﻒ .3ﺋەﺳەد و ھﺎوﭘەﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻟەو ھﺎوﻛێﺸەﯾە ﺑﺎش ﺗــێ دەﮔەن ﻛــە ﻟە ھەر ﺟﯚرە ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﻠﻜەﭼﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑە ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﺒــﮋاردن ،دەﺑێﺘــە ھــﯚی دەﺳــەﺗﺪارﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﺋەوەی زۆرﯾﻨەی ﺳﻮورﯾﺎ ﭘێــﻚ دێﻨﻦ ،ﺑەﻣەﯾــﺶ ﺋەوەی رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﺑــە درێﮋاﯾﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ ﻟە رێﮕەی ﺷەڕەوە ﭘﺎراﺳﺘﻮوﯾەﺗﯽ ،ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا دەﯾﺪۆڕێﻨﻦ. ﻧﻤﻮوﻧــەی ھەرە دﯾــﺎری ﺋەم ﺋەزﻣﻮوﻧە ،ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﻮوە ﻛە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺑەھﯚی ھﺎوﻛێﺸــەی زۆرﯾﻨەی دەﻧﮕــﺪەرەوە ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺗەواوی ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــەت ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛﯚﻧﺘــﺮوڵ ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾە دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺋەم دواﯾﯿــەی رووﺳــﯿﺎ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﯽ ﺋــەوەی ﻟــێ دەﻛﺮێــﺖ ﻛە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ھەرەﺳــەرەﻛﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻋەﻟــەوی و وەدەرﻧﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧﯽ ﺑێﺖ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﺑە ھێڵﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧە دادەﻧﺮێﺖ. ﻛەواﺗــە ﺋــەوەی ﻟەﺳــەرەوە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ ﻛــﺮا ﻟــە ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﯚ
دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ راﺳــﺘەﺧﯚی ﺳــەرﺑﺎزی دژی ﺋەﺳــەد ﯾﺎن ﭘڕﭼەﻛﻜﺮدﻧــﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن، ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺋەﮔــەری زۆری ﺑە ﺑﻨﺒەﺳﺘﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﮔﻔﺘﮕﯚﻛﺎﻧﯽ ﺟﻨێــﻒ 3ﺑــﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘێﻜﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﻣﻠﻜەچ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷــﺘﯿﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە، ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧــە ﺋﺎﻣﺎژەﮔەﻟێﻜﻦ ﺑەوەی ﭘﺮۆﺳــەی داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و ﭘﻼﻧﯽ Bﺟﯚن ﻛێﺮی ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ھەرێﻤێﻜﯽ ﻛﻮﻧﻔﯿﺪراڵﯽ ﯾﺎن ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ. ﻟێﺮەوە دەﻛــﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﻟەﮔەڵ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺷەڕی ﺳﻮورﯾﺎ و ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋــﺶ ﺑــﯚ ﻋێﺮاق، ﭘﺮۆﺳــەی ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ-ﭘێﻜﻮ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەوەی ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق ،دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە. ﻟــەم ﺑــﺎرۆدوخ و ھەﻟﻮﻣەرﺟە رۆژھەﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﭘێﯿﺪا ﺗێﺪەﭘەڕێﺖ، ﻛــﻮرد ﭘێﻮﯾﺴــﺘە زۆر ﺑــە ورﯾﺎﯾﯿەوە ھەڵﺴﯚﻛەت ﻟەﮔەڵ ھﺎوﻛێﺸــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن ﺑــﯚ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﺳﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﮔﻮڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە.
ﺑەڕاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﺑﻮو؟ ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﻛﺮد ،ﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﻟــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋەوان ﻟــەرووی ﺋەﺧﻼﻗــﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑــێ ﺑﺎﻛﯽ و ﺑــێ ﻣﻨەﺗﯽ ﺑــﻮو ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت و وت. ﺑڕﯾﺎر ﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ھﻮﻧەر، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙێﻚ ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯿــﺎن ﭼەﻧــﺪ ﺟــﺎر ﺑەرزﺗــﺮ ﻟــە ﻧﺮﺧــﯽ دەرەوە ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ دەرەوە ﺑەرھەم دەھێﻨﺎ ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤێــﻚ ﺑــﯚ دەرھێﻨەرێﻜــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑــە ﻧﺮﺧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ درێﮋﯾﺎن دەداﯾە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ دەرەوە ﺑە ﭼەﻧﺪﺟــﺎر ﺑەرزﺗﺮ ﻟە ﻧﺮﺧﯽ دەرەوە ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻢ ،ﺷــﺎﻧﯚ ھەروا ،ﺷێﻮەﻛﺎری ھەروا و ﺗﺎ دواﯾﯽ .ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ دەرەوەﯾﺸــﯿﺎن ﻓێــﺮ دەﻛــﺮد، ھەر ﻛەس ﻟێﯽ ﭘﺮﺳــﯿﻦ ،ﺑڵێﻦ ﺋەوەی ﻛﺮدووﻣﺎﻧە ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻮوە و ﺑە ﭘﺎرەی ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻮوە .ﺑەم ﺋەو ﮔﻮﺗﻨەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻻی ﻣﻦ دوو ﺷﺘﯽ دەﺳەﻟﻤﺎﻧﺪ: ﯾەﻛەم :ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەواﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺑﯚ ﻣﻨێــﻚ ﻛە دەﻣﺰاﻧﯽ ﺧەرﺟﯿﯽ ھﻮﻧەر ﭼﯿﯿە و ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ
دەﺗﻮاﻧێ ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﺑەردەوام ﺑێﺖ ،ﺋــەوەی ﺋەوان دەﯾﺎﻧﮕﻮت درۆ ﺑــﻮو ،درۆﯾەﻛﯽ رووت و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ،درۆﯾەك ﻛە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﻟەوان دەﺳــەﻧﺪەوە .ﺋﺎﺧﺮ ھﻮﻧەر واﺗە راﺳﺘﮕﯚﯾﯽ و ﺟﻮاﻧﯽ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳــێﻚ ﺑەﻧﺎوی ھﻮﻧەرەوە درۆ ﺑــﻜﺎت ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ھەرﭼﯿﺶ ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺎت درۆﯾە و ھﻮﻧەر ﻧﯿﯿە ،ﻛــە ھﻮﻧەرﯾﺸــﯽ ﻧەﺑﻮو، ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻧﯿﯿە. دووەم :ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳﺒﻮوﻧﯽ ﺋەواﻧﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻻی ﻣﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دڵﺴﯚز ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەﯾە ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟــە ﻧێﻮان ﺧەڵــﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەﯾە ﭘﯿﺎوەﺗﯽ ﺑە ﺋﺎوی ﺣەﻣﺎﻣەوە ﻧەﻛﺎت ،ﭘﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــەﻛﺎر ﻧەھێﻨێﺖ ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳێﻚ ﺑﯚ ﺧــﯚی ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔــەر ﭘﺎرەﯾەك ﺧــەرج دەﻛﺎت ﺑﯚ ﻛەﺳــێﻚ ،ﺑﯚ ﭘڕۆژەﯾەك ،ﯾﺎن ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣێﻚ، دەﺑــێ ﺑــە ﺧەڵﻚ ﺑڵــێ ﻛﺎری ﺋەو ﻛەﺳــە ،ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ،ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺑە ﺧەرﺟﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ،ﺗﺎ ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﺑە ﺧەڵﻚ ﺑڵێﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەت ﻟەﭘێﻨﺎو ﭘێﺸﺨﺴﺘﻨﯽ ﻓەرھەﻧﮓ و ھﻮﻧــەری وﺗەﻛــەی ﺗــﯚدا ﺧەرﺟــﯽ دەﻛﺎت و ﺧﺰﻣــەت دەﻛﺎت .ﻧــەك ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێ ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ
ﺑﯚ ﺧﯚی. ﺑەم ﻟەم ﺑﻮارەدا ﺑەرﭘﺮﺳﺎن ﺑەو ﭘێﺸﻨﯿﺎزەی ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯿﺎن دەﻛﺮد ﻛە ﺑڵێﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ،ﭘێﻨەزاﻧﯿﻨﯿﺎن ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ ﻛﺮد، ﻏﺮوورێﻜــﯽ درۆزﻧﺎﻧەﯾــﺎن ﺑــﯚ ھەﻧــﺪێ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ دروﺳــﺖ ﻛﺮد ﻛە ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن ﺑﺎوەڕ ﺑێﻨﻦ ﻛــە ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھﻮﻧــەر دەﻛەن و ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەم وﺗــەی دەﻛەن، ﻧەك ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﭘﺸــﺘﯿﺎﻧەوە وەﺳــﺘﺎﺑێﺖ ،ﺋەﻣە ﻗﺴــەی ﺑێ ﺑﻨەﻣﺎ ﻧﯿﯿە ﻣﻦ دەﯾﻜەم ،ﺑﮕەڕێﻮە ﺑﯚ ﻗﺴەی ﺋەواﻧەی ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ھﻮﻧەرﯾﺎن دەﻛﺮد و ﺑە ﺋێﻤەﯾﺎن دەﮔﻮت ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــە ،ﺑﺰاﻧە چ رەﺧﻨەﮔﺮێﻜﯽ ﻋەﺑﻘەرﯾﻦ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻟەوەی ﻛە ﺑە ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاون و ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ و ﺑــە ﺧەرﺟﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺋﺎﺧــﺮ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ،واﺗــە ﺑەرﭘــﺮس ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﺎش ﻟــە ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﯚ وەك ﺑەرﭘﺮﺳێﻚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻨەزاﻧﯿﻦ ﺑێ ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑەﺳﭙﯚﻧﺴــەرﯾﯽ ﺧﻮدی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻛەواﯾە ﺗﯚ ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳﯽ و ﻧﺎدڵﺴﯚزی. ﻛﺎم ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻟەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘە
ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﺋەم ﻧﻮوﺳــﯿﻨە ﺑێ وﯾﮋداﻧﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﺮدوون ،ﺑﺎ ﺑﻔەرﻣﻮون ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دوو ﺑەرھەﻣــﯽ ﺑﺎش ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺋەم وﺗە ﺑﻜەن ،دوو ﺋەﻟﺒﻮوم ،دوو ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ، دوو ﺷــﺎﻧﯚ ،ﺑﺎ ﺑﮕەڕێﻨەوە وت و ﺋــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــەی ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرھەﻣﯽ دێﻨﻦ، ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺎﻧﺪووی ﺋەم وﺗەی ﺑﻜــەن ،چ ﻛﺎت ﻟە ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ھﻮﻧەر ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻮوە؟ چ ﻛﺎت ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮﯾﺴﺘﺘﺮ ﺑﻮوە؟ ﺧﯚ ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑڵێﻦ ﺋێﺴﺘە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻛﺎر ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان ﻟە دەرەوەن ،وەك ﺧﯚﯾﺎن دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﻟــەوێ ﻛﺎری ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛەن و ﻛﺎری زۆر ﺑﺎﺷــﯿﺎن ھەﯾــە، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو وﺗﺎﻧەﯾﺶ ﻛە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻟێﻮەی دەھﺎﺗﻨەوە، ھەﻣــﻮو دەزاﻧﯿــﻦ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ رووی ﺗــێ ﻧەﻛﺮدوون، ﺑﯚﯾــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯿــﺶ ﺋەﮔەر ﺑــە راﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﯾــﺎن ﻛﺮدﺑێ، ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺋێﺴــﺘە ﺑێ ﻛﺎر ﻧەﺑﻮوﻧــە ،دەی ﺑﻔەرﻣﻮون ،ﺋەوە ﻣەﯾﺪان ،ﺋــەوە ﺣــەزی ﺋێﻤە ﺑﯚ ﺑﯿﺴــﺘﻦ و ﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ ھﻮﻧەری ﺋێﻮە ،ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭘێﺸــﺘﺮ راﺳــﺘﺘﺎن دەﻛﺮد و ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﻛﺎرﺗــﺎن دەﻛﺮد؟ ﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێــﻚ ﺑﻮو ﻛە ﺋێﻮەی ﺑێ ﺑﺎﻛﻜﺮدن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە
ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﺘﺎن؟ ﻣﻦ ﺋەوﻛﺎت و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ دڵﻨﯿﺎم، ﺋــەوە ﺧــﺮاپ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑــﻮارە ﺑﻮو ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﯚ ھﻮﻧەر ،ﺋــەوەی ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﺑﻮو ﻛە ھەﻧــﺪێ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺋەو ﻣﻨەﺗــە ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜــﯽ ﺋەم وﺗەوە ﺑﻜەن ،ﻧــەك ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺋــەو ﻟەﺧﯚﺑﻮردووﯾﯿە ﺑــﯚ ھﻮﻧــەر ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺑﺎس ﺑﺎﺳﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿە ،ﺑﺎس ﺑﺎﺳــﯽ ﺧﯚڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە و ﺑەﺧﻮداﭼﻮوﻧەوەﯾــە ،ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەزاﻧــﻢ داوا ﺑﻜــەم ،ﭼﯿﺘــﺮ ﻧــە ﭘﯿﺎوەﺗــﯽ ﺑەﺳــەر ﭘﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻧــە ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧێﻮان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺋێﺮە و ﺋەوێ ﺑﻜﺮێﺖ .داوا دەﻛەم، ﭼﯿﺘــﺮ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻚ ﻛە ﺧﯚی ﺑــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ دەزاﻧــێ ،رێﮕە ﻧەدات ﺋەم درۆﯾە ﻟەرێﯽ ﺋەوەوە ﭘەﺧﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی دەزاﻧێ ھﺎوﻛﺎری ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا و ﺑە ﺳﻮﭘﺎﺳــەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڵێ ھﺎوﻛﺎری ﻛﺮاوم و ﺧﯚی ﻻﺑﺪا ﻟە ﭘەﺧﺸــﻜﺮدﻧﯽ درۆی ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧــﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەوە ﻻی ﺧەڵﻜێﻜﯽ ھﯚﺷﯿﺎر دەﺑێﺘە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻟــە ھﯚﻧﯿﻨــەوەی درۆدا .ﺋەﮔەر ﺑەﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻧﺎزاﻧــێ ھــﺎوﻛﺎری ﺑﻜــﺮێ ،ﺑە رەﺗﻜﺮدﻧــەوەی ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛــە ﮔەورە دەﺑێﺖ.
وﺗﺎر
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
129 ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺋەوەی ﺷــﺎرەزای ﻣێﮋووی 8ﻣــﺎرس ﺑێﺖ ،دەزاﻧێ ﺋەو ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿــە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧﺎدادی ﻟــە ﻛﺎرﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﭼﻨﯿﻨﯽ ﭘﺎرﭼە ﺳــەری ھەڵﺪا و ﺑﻮو ﺑە رۆژێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﯚ ژﻧﺎن ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺑە ﺷﺎرەزاﻛﺎﻧﯿﺸــﻤﺎﻧەوە ﻧﺎزاﻧﻦ ﺑﯚﭼﯽ دوو رۆژ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛــە رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻛﺘێﺒە و ھﯿﭽﯽ ﻟە رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ژﻧﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە و ﺑە ھەﻧﺪی وەرﻧﺎﮔﺮن ،ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻧﺎزاﻧﻢ ﺑﯚﭼﯽ ھەﻣﻮو ﺳﺎڵێﻚ ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ژﻧﺎﻧەی دەرﻛەوﺗﻮون ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧەوە وەك ﺋەﺳﺘێﺮەﯾەﻛﯽ ﻧەﻧﺎﺳــﺮاو ،ﯾﺎن ھەﻣﯿﺸە ﻟە ﺑەردەم ﮔڵﯚﭘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻦ ﯾﺎن دێﻨە ﺳەرﺷەﻗﺎم و دروﺷﻢ ھەڵ دەدەن و دەڵێــﻦ ﻣﺎﻓﻤﺎن دەوێ؟ ،ﻛەﭼﯽ ﻧﺎﺧﻮێﻨﻨەوە!، ﺋەوەﯾــﺶ ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛە ﺋــەو ﺧەﺑﺎﺗە ﺑﯚﭼﯽ ﺷــێﻮێﻨﺮاوە و ژﻧــﺎن داوای ﻣﺎف ﻟــە ﻛێ دەﻛەن؟ چ ﺟــﯚرە ﻣﺎﻓێﻚ و رووﺑەڕووی ﻛێ دەﺑﻨەوە و ﻟەﺳەر چ ﻻﯾەﻧێﻜە ﺋەو ﻣﺎﻓە ﻧﺎدﯾﺎراﻧە دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻣﺎﻓــﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭼﻨﮕﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪاﯾە و ﻧﺎﯾﺎﻧﺪاﺗێ؟ ﯾﺎن ﻟەژێﺮ ھەژﻣﻮون و ﮔﻮﺗــﺎری ﺗﺮادﯾﺴــﯿﯚﻧﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻟەﻧﺎو ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧەوە وەﻣﯿﺎن دراوەﺗەوە، ﯾﺎن ﻟــەﻻی ﭘﯿﺎواﻧە؟ ،ﯾﺎن ﺋەواﻧە ﭘەراوێﺰی دەﺳــەﺗە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛەن ﻛە ﺳﯿﺴﺘﻤە؟ دﯾﺴﺎن ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛەم ﺋەوەﯾە ﺑﯚﭼــﯽ ﺋەواﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﭘێﺸــەﻧﮓ دەزاﻧﻦ ،ژﻧﺎﻧﯿﺶ ھﯚﺷــﯿﺎر ﻧﺎﻛەﻧەوە ﻟەوەی ﭼﯚن ﺑە دروﺳــﺘﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧە ﺑﻜەن ﺑﯚ ﯾەﻛﺴﺎﻧﺒﻮوﻧﯽ ھەردوو رەﮔەزی ژن و ﭘﯿﺎو ﻛە ﭘێﻜەوە ژﯾﺎن دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ژﻧە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧە رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻛﺘێﺐ ﻧﺎﻧﺎﺳﻦ؟. ﻣــﻦ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﻧﻮوﺳــەر و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺋﯿﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿــە ﻛﻮرﺗﺒﯿﻨﺎﻧەی ﺑﺎﯾەخ ﺑــەو ﺑﺎﺑەﺗە دەدەن، ﭘﺮﺳــﯽ ژن ﺑــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەوە ﮔــﺮێ دەدەم و ﺑﯚ ھەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯿــﺶ واﻗﯿﻌەﻛە ﻟەﺑەرﭼــﺎو دەﮔﺮم و ﭘێﻢ واﯾە ،ھەﻟﻮﻣەرج و ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ، ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ژﯾــﺎن ﻛە ﺑە ﻧەﻓﻌﯽ ژﻧﺎن دەﻛەوێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑڕوام ﺑەو ﺗێڕواﻧﯿﻨە ﺳــﯚزاداراﻧە ﻧﯿﯿە زۆرﺟﺎر ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ دەﺑﻢ ﯾﺎن دەﯾﺨﻮێﻨﻤــەوە ،داوﻧەرﯾﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻛە ﺋﯿﻠﮫﺎم ﻟە ﺋﺎﯾــﻦ وەردەﮔﺮێ و دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧﺎدﯾــﺎرە ،ﺑەم ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﺪان ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﺘێﺐ ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ﻧﯿﯿە و ﻣﺎﻓێﻜــە ھەﻣﻮو ﻛەس ھەﯾەﺗﯽ، ﺑﯚﭼﯽ ژﻧﺎن ﺋەو رۆژە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﻧﺎﮔﺮن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺟەﻧﮕﯽ ﻧﺎھﯚﺷﯿﺎری و ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﭼەواﺷەﻛﺎری ﺑﻜەن ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو واﻗﯿﻌە ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭼەوﺳﺎﻧﺪﻧەوەی ژﻧﺎن، ﻧەﺧﻮێﻨﺪەواری و ﻧﺎھﯚﺷﯿﺎرﯾﯿە. ﺋﺎزادی ﺑﯚ ژﻧــﺎن ﯾەﻛێﻜە ﻟە داواﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛە ژﻧﺎﻧﯽ ﭘێﺸــەﻧﮓ ﻻﻓﯿﺘەی ﺑﯚ ھەڵﺪەدەن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﺷێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﻟەﻧــﺎو ﻛﺘێﺒﺪاﯾە ،ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەو ﻓەرھەﻧﮕە ﭘﺎرادۆﻛﺴــﯿە ﺗێ ﻧﺎﮔەم ﻛە ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ژﻧﺎن ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟەوەﯾە ژﻧﺎن ﺑەﺑێ ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و دۆﺧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ،ھەرﭼﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزی ﻧەﺗەوە و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ھەﯾە ﭘﺸــﺘﮕﻮێﯽ دەﺧەن و رەھەﻧﺪێﻜﯽ ﻛﻮرت دەدەﻧە ﺋەو ﭘﺮﺳــەی ﺳﯿﺎﺳەت ﺑەڕێﻮەی دەﺑﺎت، ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا دﯾﺴــﺎن ﺋەﮔــەر ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺑﺎﯾەﺧﯿﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻛﺘﯿﺐ ﺑﺪاﯾە ،ﺗەﻛﺎﻧێﻚ دەﭼﻮوﻧە ﭘێﺸــەوە ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸەﯾەی ﻧﺎوی ﻧﺮاوە ﭘﺮﺳﯽ ژن و ﻟە ﻧێﻮان ﭘﯿﺎو و ژﻧﺪا ﻛﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە. ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﻛﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳەت و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەﺳــەت ،ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘێﮕە ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ،ﺑەم ﻛە دﯾﺴــﺎن ﻟەو ﭘێﮕەﯾەدا دەﺑﻨە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﭘﯿﺎواﻧە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺑﯿﺮ دەﻛەن و دەﯾﻜەن ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎ، ﺋﺎ ﻟێﺮەدا ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﻛﺘێﺒﺨﻮێﻨﺪﻧەوە دەردەﻛەوێ ﺗﺎ ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻓەزاﯾەﻛﯽ ﺗەﺳــﻚ دروﺳــﺖ ﻧەﻛەن ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺮﺳــەﻛەﯾﺎن ﻟە رۆژێﻚ و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﻛﺮﭼﻮﻛﺎڵﺪا ﻛﻮرت ﻧەﻛەﻧەوە. ﺑﯚﯾــە رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ژﻧﺎن و ﻛﺘێﺒﻢ ﭘێﻜەوە ﮔﺮێ داوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ژﻧﺎﻧەی ﭘێﺸەﻧﮕﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەم ﻣێﮋووە ﺑﻮون ،ﻧەك ھەر ﺧﻮێﻨەری ﻛﺘێﺐ ﺑﻮون ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺘێﺒﯿﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ﻟەﭘێﻨﺎو ﺋەوەی ﻛێﺸــەی ژن ﻟــە ﺗﯿﯚرەوە ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰە ﺑﻜەن و ژﻧﺎن ﺑﯿﺨﻮێﻨﻨەوە .ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا ھەردوو ﯾﺎدەﻛە ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜﯿﺎن ﻧێﻮاﻧە و ژﻧە ﭘێﺸــەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﺪەوار دەزاﻧﻦ.
دۆﻧﺎڵــﺪ ﺗﺮاﻣﭗ 69/ﺳــﺎڵ ،/ﺋەو ﻣﻠﯿﺎردێــﺮەی 50ﺗﺎوەری ﺑەرزی ھەﯾە ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﺑێــﺰار ﺑﻮوە ،دەﯾــەوێ ﺧﯚی ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ وﺗــﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺗﺎﻗــﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە. ژﻧە ﺳــﻠﯚﭬﯿﻨﯿﯿە ﻧﺎﺳﻜەﻛەی 10 ﺳــﺎڵە رەﮔەزﻧﺎﻣەی وەرﮔﺮﺗﻮوە )ﺑە ﺗەﻣەن زۆر ﻟــەو ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮە، ﻣﯚدە و ﻓﺎﺷــﯿﯚن و زراﭬﯿﯿەﻛەی دەﯾﮕەﯾەﻧێﺘــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،دەﺑێﺘە داﯾﻜــﯽ ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ ﺋەو ﭘﯿــﺎوەی ﻟــە ژﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی، ﻣﻨﺪاڵــﯽ زۆری ھەﯾــە ،ﻣﻨﺪاڵە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ھەڵﻤەﺗــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ دەﻛەن ،ﺗﺎ ﺋەو دەﻣﺎﻧەﯾﺶ ﺗﺮاﻣﭗ ﺗﯿﻤﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــە و ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻧەﺑﻮوە( ﺷــﺎھﯿﺪی ﺑــﯚ دەدات ﻛــە ﺋــەو ھەﻣــﻮو ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﺧﺎوێﻦ دەﻛﺎﺗەوە، ﻧﺎھێڵێﺖ ﺷﺘە ﭘﯿﺴەﻛﺎن ﺑﻜەوﻧە ﺑﻦ ﻣﺎﻓﻮورەﻛﺎن ،ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎن دەردێﻨێﺖ و ﻓڕێﯿﺎن دەدات. ﺗﺮاﻣــﭗ ﻟــە ﯾەﻛــەم ﭘەﯾﭭــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ
ﺣﺰﺑﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ 45ەﻣﯿﻨﯽ ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری وﯾﻼﯾەﺗــە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن، ﺑﯚﻣﺒێﻜــﯽ ﮔەورەی ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﯽ ﺗەﻗﺎﻧــﺪەوە ،ھەڕەﺷــەی ﻟــە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺎن ﻛــﺮد ،ﮔﻔﺘــﯽ ﺑە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿــەﻛﺎن دا ﺑﻮار ﻧەدات ﻣﺴﻮڵﻤﺎن روو ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻜەن، ھەروەھﺎ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﮔﻮﺗﺒــﻮوی :ﻣﻦ ﺑﺒﻤە ﺳــەرۆك ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛــەی ﮔﻮاﻧﺘﺎﻧﺎﻣــﯚ داﻧﺎﺧەم و ﮔەورەﺗــﺮی دەﻛەم. ﺑەڕووﻧــﯽ دژی ﺋەوەﯾــە ﭘﺎرەی زۆر ﻟە ﺧﯚرھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ، ﻟــە ﺷــەڕ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋەو ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺗﯿﺮۆر و ﺑﯚﮔەﻧﯿﯿە ،ﺑەوان ﭼﺎك ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺳــەرۆﻛە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮژران و ﻧەﻣﺎن، ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺳــەﯾﺮی رەوش و ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻟﯿﺒﯿــﺎ و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋەﻣڕۆ ﺑﻜەن ،رۆژاﻧە ﻟە ﺷــەڕ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎن ﺳەدان ﻛەس دەﺑﻨە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﮔەﻣﮋەﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺋێﻤــە ﻟە
ﭘﺎرەی ﺧﯚﻣــﺎن ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرﻣــﺎن ﻟەو وﺗﺎﻧــە ﺧەرج ﻛﺮد ،ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ و ﺋﺎراﻣﯿﯿﺎن ﺗێﺪا ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺳــەرﺑڕﯾﻦ و ﻛﺎوﻟﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن زۆرﺗﺮ ﺑﻮون و ھەڕەﺷــەﯾﺶ ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن دەﻛەن. ﺋﺎﻣﺎژە و ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻧﺎو وﯾﻼﯾەﺗــەﻛﺎن ،ﺑﯚ ﭘﺎڵێﻮراوی ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺎن ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﯚﻣﺎری، ﺋەوە دەردەﺧەن ﻛــە ﺗﺮاﻣﭗ ﻟە ﭘێﺸــەوەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺣﺰﺑەﻛەﯾە ،ﺋەوﯾﺶ زۆرﺗﺮ ﺷەﻗﺎم و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ورووژاﻧﺪووە، زۆرﯾﺶ دەڵێﻦ :ﺋەو وەك ھﯿﺘﻠەر ﺑە ﭘەﻟە ﺳەردەﻛەوێﺖ .ﺋەوەﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑــەوەی وﺗەﻛە ﺑەرەو ﻣەﺗﺮﺳﯽ و ﺷــەڕ ﺑﺒﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ،ھﯿﺘﻠەر ﻟەﻧﺎو ﺋەڵﻤﺎﻧەﻛﺎن، ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺳــەﯾﺮ و ﻧﻮێــﯽ رادەﮔەﯾﺎﻧــﺪ و زووﯾﺶ ﺳــەردەﻛەوت ،دەرﺋەﻧﺠﺎم ھﺰر و راﻣﺎﻧە ﺳەﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ،وﺗەﻛەی
ھێڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﭘەﻛەﻛە ﭘەﻛەﻛە ﺗﺎ دێﺖ زﯾﺎﺗﺮ رۆ دەﭼێﺘە ﻧﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ .ﺳەرەﺗﺎ وەك ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دژ ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ھەﺷﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑﺮدوو دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﻛﺮد .واﺗــە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە وەك ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎر ﯾﺎن ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎرێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دەﺳەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــەرز ﺑﻮوﻧــەوە ،ﺑەم ھێﻮاش ھێﻮاش ﻟــەم ﭘڕۆژەﯾە دوور دەﻛەوێﺘــەوە .ﻟەﺳــەر ھەرﯾەك ﻟەو ھێﻧە دەوەﺳﺘﯿﻦ ﻛە ﭘەﻛەﻛە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﺎن ﻟەﺳەر دەﻛﺎت: ﯾەﻛەم :ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ وەك ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﺑﺎﻛــﻮر دژ ﺑەو ﺳﺘەﻣەی دەرھەق ﺑە رۆڵەﻛﺎن و ﺧﺎﻛەﻛەی دەﻛﺮا ،راﺳﺘەوﺧﯚ ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی دوای ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗــﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻟــە دوای ﺟەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەوە ،ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و ﻟە ﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺑەر زﯾﺎﺗﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺟﻮوﻧەوەی ﺷﯚڕﺷﮕێڕی و ﺑﺰاﭬﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ، ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮەی دەﯾــەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــەدەﻛە رووﺑەڕووی ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﺑــﻮوەوە .ﺟﯿﺎوازی ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەم و دووەﻣﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮر ﺑەھﯚی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘەﻛەﻛە ھەڵﮕــﺮی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎی ﻛﯚﻣەﻧﯿﺰﻣﯿﯿە .ﺋێﺴﺘە ﺋەم ﭘﺎرﺗە
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ،ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ وەك ﻣﺎﺳــﻜێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ. دووەم :ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﻟــە ﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺷــێﺨەﻛﺎن ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﺟﻮوﻧــەوە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﻮون ﺑەھﯚی ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن، ﺑەم ﺑەھــﯚی داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﺑەﺳــەر ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎی ﻟﯿﺒﺮاڵﯽ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰﻣﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﺟەﻧﮕــﯽ ﺳــﺎرد و ﺋﺎوێﺘەﺑﻮوﻧﯽ ﺧێﺮای ﭼﯿﻨﯽ ﺳــﺘەﻣﻠێﻜﺮاو و ﻛﺮێﻜﺎران ﯾﺎن ژێﺮدەﺳــﺘەﻛﺎن ﺑــە ﺋﺎﯾﯚﻟﯚژﯾﺎی ﻣﺎرﻛﺴــﯿﺰﻣﯽ، ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﭼەﭘﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕﯾﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدەوە. ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻛە ﺟەﻧﮕﯽ ﺳــﺎرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﮔــەرم ﺑﻮوەﺗەوە، ﭘەﻛەﻛە و ﭘەﯾەدە ﺑێ ﺑەش ﻧﯿﻦ ﻟە داﺷــﯽ زﻟﮫێﺰەﻛﺎن ﺑﯚ ﺟەﻧﮓ ﻟەﺑــﺮی ) .(Proxy Warﺋــﺎك ﭘﺎرﺗﯽ وەك ﭘێﺸــەوای وﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳــﻮﻧﯽ ھەوڵﯽ زۆر دەدات ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘڕەﻧﺴﯿﭙە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿــﯚری ﻗﻮوﯾﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺋەﺣﻤــەد داود ﺋﯚﻏڵــﯚ ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە رۆژﺋﺎواوە ﺑﯚ رۆژھەت .ﻟێﺮەدا ھەرﭼەﻧﺪی
ﺑەرەو ﺷەڕێﻜﯽ ﮔەورەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﺮد ،ﻟەﮔەڵ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ زۆر ﺑﯚ وﺗﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ،وﺗەﻛەی ﺧﯚی وێﺮان و ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼە ﻛﺮد. ﯾەﻛەم ھەﻧﮕﺎو و دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺖ دووﺑــﺎرە ﻟــە ﺳﻌﻮودﯾە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت، ﺧــﺎوەن ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾــەك ﺑڕﯾــﺎر دەدات ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻟەﻧﺎو ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛــەی ﻧەﻓﺮۆﺷــێﺖ. ھەروەھﺎ زۆرﯾﺶ ﺑە ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕ و ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻋەرەﺑەﻛﺎن ،ھێﺮﺷﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘﯽ دەﻛەﻧە ﺳەر و رێﺴﻮای دەﻛەن، دەڵێــﻦ ﺋــەو ﭘﯿــﺎوە ،رووی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دەردەﺧﺎت. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﺶ ﻟــە ھــﺰر و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮاﻣﭗ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ و ھەﺳﺖ دەﻛەن ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗە وﺗەﻛــە ﺑــەرەو ﻛﺎرەﺳــﺎت و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ دەﺑــﺎت ،زۆرﯾــﺶ وا دەزاﻧﻦ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑە ﺳﯿﺎﺳەت و ھﺰری ﯾەك ﻛەس ،ﺑﺎ ﺳەرۆﻛﯿﺶ
ﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑــەرەو ﺗﺎﻛڕۆﯾﯽ و ﻧەژادﭘەرﺳــﺘﯽ ﺑڕوات .ھەروەھﺎ ﺑەو ھــﺰرە ﻧﺎوازەﯾــەی ﺗﺮاﻣﭗ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑــەرەو ﺷــڵەژان و ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوە دەﺑــﺎت. ﻟــە دوا رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺎڵێﻮراوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﻗﺴــەی زۆر ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑــە ﯾەﻛﺘﺮی ﮔﻮﺗــﻮوە .ﻟەو ھەڵﺴــﻮﻛەﺗەﯾﺶ ﺳــﻮوﻣەﻧﺪی ﯾەﻛــەم ھﯿﻼری ﻛﻠﯿﻨﺘﯚﻧــﯽ ﭘﺎڵێــﻮراوی ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺑــﻮوە ،ﺑەﺑــﺰە و زەردەﺧەﻧــەوە ﮔﻮێــﯽ ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن راﮔﺮﺗﻮوە. ﺋەواﻧــەی ﺳــەرەﺗﺎ ﻗﺴــە و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮاﻣﭙﯿــﺎن ﺑــە ﮔﺎڵﺘە وەردەﮔــﺮت ،واﯾﺎﻧﺪەزاﻧﯽ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻛﺎڵﻔﺎﻣە ،دەرﺋەﻧﺠﺎم دەرﻛــەوت دەﻧﮕﯽ زۆری ھەﯾە، ﺋەﮔەری زۆرە ﺑﺒێﺘە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ .ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿــەﻛﺎن دﯾــﺎرە ﺋﺎرەزووی ﺷــﺘﯽ ﻧﻮێ و ﺳــﻮﭘﺮاﯾﺰ دەﻛــەن ،وەك ﭼﯚن دووﺟﺎر و ﻟەﺳــەرﯾەك ﻛەﺳێﻜﯽ رەﺷﭙێﺴــﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺑە ﺳەرۆك ھەڵﺒﮋارد.
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق • ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS ﺋﯚﻏﻠــﯚ وﯾﺴــﺘﯽ ﻟەڕێﮕــەی ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺑەھێــﺰ ﺑــﻜﺎت و ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺳــەرﺑﻜەوێﺖ و ﭘەﻛەﻛە ﭼەك ﻓڕێ ﺑــﺪات و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺑــەم ﺧەرﯾﻜە ﺑێ ھﯿﻮا دەﺑێﺖ ﻟــەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەدەﭘە ﺋەﮔــەر دە ﺋەوەﻧﺪەﯾﺶ ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑﯿﻨێﺖ ،ﻟەﺑەر ﻓﺸﺎری ﭘەﻛەﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دەﺳﺘﺒەرداری ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﺑێــﺖ ﻛە ﺧﯚی ﺑەڕێــﻮەی ﻧﺎﺑــﺎت و ﺋێــﺮان و رووﺳﯿﺎ ﺟڵەوی ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛەﯾﺎن ﺑەدەﺳﺘەوە ﮔﺮﺗﻮوە. ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن دوای ﮔﺮﺗﻨﯽ، ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟە ھەﻧﺪێ ﻛــﺮدەوە ﻟەﻧﺎو ﭘەﻛەﻛە ﻛە ﺋەوان ھــەر ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﯿﻦ و ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﻦ وەك ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ 20ﺳەرﺑﺎزەﻛەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺑﻨﻜەی ﺳەرﺑﺎزی دەﮔەڕاﻧەوە ﺑــﯚ ﭘﺸــﻮو .دەﻣــەوێ ﺑڵێــﻢ ﺷــەڕی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰﻣــﯽ ھەﯾــە ﻟە ﭘﺎڵ ﺟەﻧﮕــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛە .ﺋێﺴــﺘە ﺑەھــﯚی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺋێﺮاﻧەوە و دەﺳــﺘﮕﺮﺗﻨﯽ ﻋەﻟەوﯾﯿــەﻛﺎن )ﺟەﻣﯿﻞ ﺑﺎﯾﻚ( ﺑەﺳەر دەﺳەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛــە ،ﺷــەڕی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﺳﻮﻧﯽ و ﺷــﯿﻌﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻧێﻮان ھەردووﻻﯾﺎﻧﺪا ،ﺋەﻣەﯾﺶ درێﮋﻛﺮاوەی ﺟەﻧﮕﯽ ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧەﯾە ﻟە ھەرێﻤەﻛەدا .ﺋەم ﺟەﻧﮕﺎﻧــە ﭘەﻛەﻛەﯾــﺎن راﭘێﭻ ﻛﺮدووەﺗــە ﻧــﺎو ﺟەﻧﮕێﻜــﯽ ﮔەورەﺗــﺮ ،ﺋەوﯾــﺶ ﺟەﻧﮕــﯽ
ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧە. ﺳێﯿەم :ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﭘــﺎش ﭘێﻜﺪاداﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ، ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی و ﻣەزەﺑــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ، ﭘەﻛەﻛــە دەﺑــێ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﭘێﻜﺪاداﻧــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﻜﺎت .وەك ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﮔﺮﻧﮓ، ﭘەﻛەﻛــە دەﺗﻮاﻧێ ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﺑێﺖ ﻟە ﺑەردەم ھێڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەھێﺰی ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن-ﺗﻮرﻛﯿﺎ–وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ .ﺋــەم ﻛﺎرەﯾــﺶ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەوروﭘﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ﺑﯚ ﺑﺎزاڕی وزەی ﺋێﺮان و رووﺳﯿﺎ. رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرزی ﻏﺎزی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و وﺗﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻟەﻻﯾەن ﺋەو دوو وﺗەوە داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێــﺖ و ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺳەرەﻛﯽ داھﺎﺗﯽ ﺋەم دوو وﺗە ﻏﺎز و ﻧەوﺗــە .دۆزﯾﻨەوەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﻏﺎز و ﻧەوﺗە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋەوروﭘــﺎ ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﺑەﺳــەر ﺋەوروﭘــﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺑﯚﯾــە ﺑﯿﺮ ﻟــە دواﻛەوﺗﻦ ﯾــﺎن ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دەﻛەﻧەوە .ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘەﯾﺶ دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭘەﻛەﻛە ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ و ﺑەﻛﺎرﯾﺸــﯿﺎن ھێﻨــﺎوە و ﺳەرﻛەﺗﻮو ﺑﻮون ﻟەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﯾﺎن. ﭘەﻛەﻛە رۆڵــﯽ ﮔﺮﻧﮓ دەﮔێڕێ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﯚﯾﺎن.
ﭼﻮارەم :ﭘێﻜﺪاداﻧەوەی ﺟەﻣﺴەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺗﺎ دێــﺖ ﮔﺮژﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮان ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و رووﺳــﯿﺎ زﯾﺎﺗــﺮ زەق دەﺑﻨــەوە ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا ،وەك ﻟە دۆﺳــﯿەی ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎ و ﺳــﻮورﯾﺎ دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ. ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑەرﻟێﮕﺮﺗﻦ و دەورەداﻧﯽ ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯽ ﻛﯚن رۆڵێﻜــﯽ ﮔــەورەی ھەﺑــﻮو ﻟــە ﻧﺎﺗــﯚ .ﺑەھــﯚی ﻛێﺸــەی ﺧﺴــﺘﻨەﺧﻮارەوەی ﻓڕۆﻛــە رووﺳــﯿﯿەﻛە ﻟەﻻن ﺗﻮرﻛﯿﺎوە، ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھــەردوو وت ﺑــەرەو ﺋﺎڵﯚزﺑﻮوﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﭼێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻟە رووﺳــەﻛﺎﻧەوە ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﮔﻮێﺒﯿﺴﺖ ﺑﻮوﯾﻦ ﻛە دەﯾﺎﻧەوێ ﻛﺎرﺗــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ. دﯾﺴﺎﻧەوە ﭘەﻛەﻛە ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮی ﺑەردەﻛەوێﺖ ﻟەو ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە دەﺳــﺘﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﺑەﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا. ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎدا ،ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺳــەر ھێڵــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛﺎر ﻧﺎﻛﺎت، ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەھــﯚی ﺧﺰاﻧــە ﻧــﺎو ﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ،ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ھەرێﻤﯿﯿــەوە، ﺋێﺴــﺘە داﻣﺎڵﺮاوە ﻟــە ﺧەﺑﺎت و ﺑﺰاﭬــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ، ﺋەﺟێﻨﺪاﯾەﻛــﯽ ﺑﻮوەﺗــە ھەرێﻤــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟــﯚژی و ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮوری.
ﭘەﮐەﮐە ﻟەﺳــەر ھێڵﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮐﺎر ﻧﺎﮐﺎت ،ﺑەڵﮑﻮ ﺑەھﯚی ﺧﺰاﻧە ﻧﺎو ﺑەرەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ,ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ھەرێﻤﯿﯿەوە ،ﺋێﺴﺘە داﻣﺎڵﺮاوە ﻟە ﺧەﺑﺎت و ﺑﺰاﭬﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﭘڕۆژەﯾەﮐﯽ ﻧﺎﺳﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑﻮوهﺗە ﺋەﺟێﻨﺪاﯾەﮐﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی و ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮوری.
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ژن و رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻛﺘێﺐ!
ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋﯿﺴﻼم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﺷێﺮزاد ھەﯾﻨﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20
www.wishe.net
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ژﻣﺎرە ) ، (130ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 9 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەﻛەی ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ
wishe@wishe.net
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﯾەﻛەم ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺎوداران ﻟە ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا
ﺟﺎری وا ﺑﻮوە ﻟە ﻣێﮋوودا ھەزار ﺳﺎڵ ﺗێ ﭘەڕﯾﻮە ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﮔﯚڕاﻧێﻚ ﺳەر ھەڵﺒﺪا ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە :ﻟە ﺑﻮاری ھﯚﯾەﻟﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن .ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەﮔەر ﺗﯚ ﺣەوﺗﻮوێﻚ ﺧﯚت ون ﺑﻜەی ،دوای ﭘەﯾﺪاﺑﻮوﻧەوەت ﻟەوەﯾە ھەﺳﺖ ﺑە دواﻛەوﺗﻦ ﺑﻜەی ﻟەو ﮔﯚڕاﻧەﯾﻠەی ﻟەو ﺣەوﺗﻮوەدا رووﯾﺎن داوە .ﺳەﯾﺮ ﺋەوەﯾە، ﺋەمﭘەرەﺳەﻧﺪﻧەﯾﻠەیﺗەﻛﻨﯿﻚ،ﺧەرﯾﻜەﺧﯚیﻟەﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﺸﺪاﭘێﺸﺎنﺑﺪاﺗەوە. ﺋەﻣە ھەﻣﺎن ﺑﻨەوێﯿەﻛەی ﻣﺎرﻛﺴﯿﺰﻣە ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺑﻨﺒﺎن و ﺳەرﺑﺎﻧﺪا )ﺑﻨﺎء ﺗﺤﺘﻲ و ﺑﻨﺎء ﻓﻮﻗﻲ( .ﭘێﺸــﯽ ﺑﯿﺴﺖ و ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﯾﺎن واوەﺗﺮﯾﺶ ،ﻛەس ﺑﯿﺮی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣەزن ﻧەدەﻛﺮدەوە .ﻟە دوای ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدرەوە ،ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﺋﯿﺘﺮ ﺧەوﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧەش ﻧەﻣﺎ .ﺷەڕی ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووی ﺳﻮورﯾە، وێ دەﭼــێ ھێﻨﺪەی دۆزﯾﻨەوە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋوو وەك دۆزﯾﻨەوەی ﺋﺎور ﯾــﺎن ﭼﺎﻧﺪن ،ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮرددا ﺑەدەرﺑﺪەﻧەوە .ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎرە دوو ﻛەرﺗە ھێﺰەﻛەیدﻧﯿﺎ،واﺗەﺋەﻣەرﯾﻜەورووﺳﯿەرێﻜﻜەوﺗﻨﯽﺗەﻧﺒەﺗەنﻟەﻛێﺸەﯾەﻛﺪا ﺑﻜەن .ﺑە ﺟﯚرێﻜﯽ واﺷﯽ ﺑﻜەن ھەرﭼﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﺗﯿﯽ ﺗﺮی ،ﻛە ھەﯾﺎﻧﺒﻮوە ﻟە ﻣﺎوەی دوای ﺷەڕی دووەﻣﯽ دﻧﯿﺎوە ،ﺑﯿﺪەﻧە ﻻوە. ﺑە ﭘێــﯽ ھەواڵەﯾﻠﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﯾﻠﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ،ﺑێﺘﻮ ﻓﻧە ﻧﺎودێﺮ )ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ( ﻟە ھەﻣﺒەریﻓﯿﺴﺎرەداﺑﯿﺒﺎﺗەوە،ﺋەواﺋەﻣەرﯾﻜەﻟەﻣەوﭘﺎشﺗەﻧﯿﺎﻟەﮔەڵرووﺳﯿەدا ھﺎوﺑەﺷﯽ دەﻛﺎ ﻟە ﺑڕﯾﺎری ﺳەرﺗﺎﺳەرﯾﺪا .ﺳەوارەت ﺑەﻣە ،رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋەو دوو زﻟﮫێﺰە ﺑﯚ وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎورﺑﺎران ﻟە ﺳﻮورﯾە ،ھەﻧﮕﺎوێﻚ دەﺑێ ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺑەردی ﺑﻨەوێﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﺎزە ﺑﯚ دﻧﯿﺎ ،ﻛە ﭘێﺸﯽ ھەﻣﻮو ﻛەس ﻟە ﻛﻮرددا دێﺘە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە .دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﯽ ﺋەوروﭘە دەڵێ ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ﺋەوروﭘە ﺑەرەو ﺗﺮازان ﯾﺎن ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوە دەﭼێ .دەڵێ ﻟەوەﯾە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯽ ﻧﺎﺗﯚ ﺑەرەو ﭘﻮوﻛﺎﻧەوە ﺑڕوات .ﺋەﻣﺎﻧە ﮔﺸــﺘﯽ دەرﺋﺎوﯾﺘەﯾﻞ )ﺋﯿﻔﺮازات(ی ﺷەڕی ﺳﻮورﯾەن .ﺋەﮔەر ﻟێﺸﺎوی ﭘەڕﯾﻮە )ﻧﺎزﯾﺢ( ﺑەو رادە زۆرە رووی ﻧەداﯾە و ﺋەﮔەر ﺗﻮرﻛﯿە ﺑﺎڵەﻓڕەی رووﺳﯿەی ﻧەﻛەواﻧﺪاﯾەﺗە ﺳەر زەوی ،ﺋەوا ھﯿﭻ ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭘێﺸﮫﺎﺗەﯾﻠە وا ﺑە زووﯾﯽ ﻧەدەھﺎﺗﻨە ﺑەرەوە. ﺑﯚ ﻛﻮرد ،ﺋەوەی ﻟە ﺑﺎرەی ﻧەﺧﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯿﻮە ،ﺑەڕێﻮەﯾە روو ﺑﺪات ،ﮔەورەﺗﺮە ﻟە ﺳڕاﻧەوەی ﺷﻮێﻨەواری رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚی ﺳﺎڵﯽ 1916وەك ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن .ﺳﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەﻛەی ﻟەﻣەڕ دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔﺮﺗەوە ،ﺑەم ﺋەو ﻧەﺧﺸەﯾەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﺑەﺷە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەﻛەی رۆھەﺗﯿﺶ دەﮔﺮێﺘە ﺧﯚی .رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ دووﻻﻧەی رووس و ﺋەﻣەرﯾﻜەﯾﯽ ﻟە ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳەﯾﻠﯽ دﻧﯿﺎدا ﺗﺎ ﺑڵێﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟەﺑەرﺋەوەی ﭼەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻛەم ﺑﺒێﺘەوە ،ھێﻨﺪە ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻟﯽ ﺋەم ﻛێﺸەﯾە ﻛەم دەﺑﻨەوە .ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﭼﯚن ﺗەﺑﺎﯾﯿﯽ رووس و ﺋەﻣەرﯾﻜەﯾﯽ ﻟە ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﺋﺎوروەس ﻟە ﺳﻮورﯾەدا ،ﺑەر ﻟە ھەﻣﻮو ﭼﺖ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿەی ﺋﺎوێﺘە دەرەوەی ﺑﺎزﻧەی دەﺳﺖ ﺗێﺪا ﺑﻮون. داود ﺋﯚﻏﻠﻮو ﺳەت ﺟﺎری ﺗﺮﯾﺶ رێﯽ ﺗﺎران ﺑﻜﻮﺗێﺘەوە ،ﺗﺎزە ﺗەواو ،ﻛﻮرد ﺑﻮوەﺗە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑڕﯾﺎری ﺑڕاﻧﺪﻧەوەی ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾە .ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﻣﻦ ﻻم واﯾە ھەڵﭙە و ھەراﺳﺎﻧﯿﯽ ﺗﻮرك ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﻛێﺸەی ﻛﻮرددا ،وا دەﻛﺎت ﭼێﺸﺘەﻛەی ﻛﻮرد ﺑﺎﺷﺘﺮ و زووﺗﺮ ﭘێ ﺑﮕﺎت. ﺗــﻮرك ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ھەﻣــﻮو ﻻﯾەك دەﺑەن ،ﻟــە ﻻﯾەﻛەوە ﺑﯿﺮ ﻟــە ﺗەﺑﺎﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳﻌﻮودﯾەدا دەﻛەﻧەوە ﺑﯚ ﭘەﻻﻣﺎرداﻧﯽ ﺳﻮورﯾە .ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮاﻧﺪا ﻛﯚﺳــﭗ ﺑﺨەﻧە ﺳەر رێﮕەی ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ ﻣﺎﻓەﯾﻠﯽ ﻛﻮردەوە ﻟە ﺳﻮورﯾە .ﺑەم ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﯿﺮ و ﺧەﯾﺎﺗێﻜﻦ ﻟە ﺳﻨﻮوری زاراوەﻛەی )ﺋەم ﻧﺎﻧە ﺑەو دۆﺷﺎوە( ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛەن .ﻟەﺑﺎرەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮورﯾﺸەوە ،ﺑە دوور ﻧﺎﯾەﺗە دﯾﺘﻦ ،ﺗﻮرك ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﻧێﺰﯾﻜﺪا ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑﺒﻨەوە ﺑﯚ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚداﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟە ھەر ﺑﻮارێﻜﺪا ﺑﯚﯾﺎن ﺑﻠﻮێ .دوور ﻧﯿﯿە ﺋەردۆﻏﺎن ﺋەﻣەش و ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەﻣەش ﺑﻜﺎت ،واﺗە ﻟەﮔەڵ دارودەﺳــﺘەی ﻧﻮﺟێﻔﯿﺪا ﺑﯿﺮ ﻟە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑە ﻧﺎوی ”رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯿەوە ﻟە دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ“ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﺋەﻣەش ھەر ﺧەﯾﺎڵەﻛەی ﺋەم ﻧﺎﻧە ﺑەو دۆﺷﺎوەﯾە ،ﻛە ﮔﻮاﯾە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﻮوﺳڵ دەﺑﺎﺗە ﺳەر ﺗﻮرﻛﯿە .ﺑﯿﺮۆﻛەی داﻧﺎﻧﯽ ”ھەرێﻤﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﺑە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“ ،ﻛە ﺗﺎزە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﮔﯚڕێ ،وێ دەﭼێ ﺑەﺷێﻚ ﺑێ ﻟەم ھەڵﭙەﯾە .ﺑەم ﺋەﻣەش روو ﺑﺪا ،ھەر ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮرد ﺗەواو دەﺑێ. ﻟە ﺳﻮورﯾە و ﻋێﺮاق ،ﺟﻮداﺑﻮوﻧەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردەواری ،دەﺷێ ﺑەﺷێﻚ ﻟە زەوﯾﯽ ﻋەرەﺑﯿﺶ ﺑﯚ ﺧﯚی داﭘﭽڕێ. ھەرﭼﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە ،ﭘﺎش ﺋەوەی رووس ﻟە ﺳﻮورﯾەدا ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ھﺎﺗﻨە ﺳەر ھێڵ ،ھەروەھﺎ دوای ﺗەﻧﺒەﺗەن ﻣﺎﻧەوەی رووﺳﯿە و ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟە داﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا ،ژﯾﺮاﻧەﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ﺑﯿﺮ دەﻛﺎﺗەوە .ﻛﯚﻣﺎر ،ھەڕەﺷەی ﺳﻌﻮودﯾەی رژداﻧە وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻧﺎﭼﺎرە ﺑﯿﺮ ﻟە ﺧﺎوﻛﺮدﻧەوەی ﭘەﻟﻮﭘﯚی ﺧﯚی ﻟەﻧﺎو وﺗەﯾﻠﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺑﯚ ﻛﯚﻣﺎر ،ﺷــەڕ ﻟەﮔەڵ ﺳــﻌﻮودﯾە واﺗە ﺷــەڕ ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗﯽ ﺟﻮودا ،ﺋەﻣەش واﺗە ﻛﺎوﻟﺒﻮوﻧــﯽ ﺋﺎواﻛﺎرﯾﯿەﻟﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯽ و دواﺟﺎر ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی وﺗەﻛەﺷﯽ .راﭘەڕﯾﻨﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﭼەوﺳﺎوەی ﺋێﺮان ،وا ﺳﺎزە ﺑﯚ ﺑﺎرێﻜﯽ ﺋﺎوھﺎﯾﯽ ،ﻛە رەﻧﮕە ﻣﺎوەی ﺟﮕەرەﻛێﺸﺎﻧێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺧﺎﯾەﻧێ. ﺑێﯿﻨەوە ﺳەر ﺳﻮڵﺘﺎﻧﯚﻛەﻛەی ﻟەﻣەڕ ﺧﯚﻣﺎن ،ﻛە دەﯾﺎن ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻟە ﺳەرداﯾە. رەﻧﮕە دوا ﻛﺎرﺗﯽ ﺋەو ﺑﯚ ﺑﺎرێﻜﯽ وا ،ﻛە ﻟە زووﺷەوە دای ﻧﺎﺑێ ،ﺑەرداﻧﯽ ﻋەﺑﺪوڵ ﺋﯚج ﺋﺎﻻن ﺑێ ﻟە ﮔﺮﺗﯿﮕە 17ﺳﺎڵەﯾﯿﯿەﻛەی .دەﺷێ ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺎﺗەوە ﻟە ﺑﺮێﺘﯿﯽ ﺋەم ﺑەرداﻧەی ،ھەرێ )وەﻋــﺪ(ی داﻣﺮﻛﺎﻧﺪﻧەوەی راﭘەڕﯾﻨﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮر و رۆﺋﺎوای ﻟێ وەرﮔﺮێ ،ھەروەھﺎش وەﺳﺘﺎﻧەوە ﻟە ھەﻣﺒەر راﭘەڕﯾﻨﯽ ﺑﺎﺷﻮور و رۆھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا .راﺑﺮدوو ﭘڕە ﻟە رووداوی ھﺎوﺷێﻮە ،ﻛە ﻛﻮرد ﺑە ﮔﮋی ﻛــﻮرددا ﻛﺮدﻧەوە دوا ﻛﺎرﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛەر ﺑﻮوە .ﺑەم ﺋەم ﺟﯚرە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەی ﺳﻮڵﺘﺎن ،ﺑﯚ ﺋەو رۆژەی دادێ زۆر درەﻧﮓ دەﺑێ .وێﺪەﻣێ رووس و ﺋەﻣەرﯾﻜەﯾﯽ ﺑە ﭘێﯽ ﺑﻨەوێﯽ )ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ھەڕەﺷــەی ﺋﯿﺴﻼم( ،ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﻧەﺧﺸە ﺗﺎزەﻛەی رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ﻛﻮردی ھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼە ،ﺳﺘەم ﺑە دەﺳﺘﯽ )ﺋﯿﺴﻼم(ی ﺷێﻮە ﺟﯿﺎی ﻧﺎوەڕۆك ﯾەﻛەوە دەﻛێﺸﻦ .ﻟەﺑەرﺋەﻣە ،واﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەﻛەی ﺧﺎﻧﯽ و ﺣﺎﺟﯽ ،ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ھەﻧﮕﺎوی ﺑەڕێﻜەوﺗﻨﯽ ﺋەم ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺗﺎزەﯾەی وان دەﺑێﺖ ،ﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﺑﺮێﺘﯿﯿە ﻟە راوەﺳﺘﺎﻧەوە ﺑە رووی ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا.
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
11 ﻣﺎوەی 10ﺳﺎڵە ﺑەھﻤەن داواﯾەﻛﯽ ﻣﻦ رەت دەﻛﺎﺗەوە
10