ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن 43ھەزار ﺑﯿﺮی ﺋﺎو ھەڵﻜەﻧﺮاون ﻛە ﻧﯿﻮەﯾﺎن ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ دەوڵەﻣەﻧــﺪ ﻧﯿﯿە ﺑە ﻧــەوت و ﮔﺎز، ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ دەوڵەﻣەﻧﺪە ﻛە ﻧﺮﺧەﻛەی ﻟە ﻧــەوت زۆر ﺑەرزﺗﺮە، ﺋەوﯾﺶ ﺋــﺎوی ژێﺮ زەوﯾﯿــە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻛەس ﻗەدری ﺋەو ﺳﺎﻣﺎﻧە ﻧﺎزاﻧێﺖ .ﺳــﺎﻧە ﺑەھﯚی زێﺪەڕۆﯾﯽ
و ﺑێ ﭘﻼﻧﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑﺎی ﺋەو ﺋﺎوە ﻟە ژێﺮ زەوی ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ دەدات، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﺎوی ﺳــەرزەوﯾﺶ ﺑێ ﺋەوەی ﮔﻞ ﺑﺪرێﺘەوە ﯾﺎن ﺳــﻮودی ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ ،ﻣﺎڵﺌﺎواﯾــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت.
ﭘەﻛەﻛە دژاﯾەﺗﯽ ﻛێ دەﻛﺎت؟ ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
12
ﻧەوت ﺋﺎﮔﺮی ﻟە ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرداوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
19
ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوت و ﺋﺎﮔەدارﺑﻮوﻧﯿﺎن ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚﭼﻮون و زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺟﯿﺎواز رادەﮔەﯾەﻧﻦ .ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ دوو ھﯚﻛﺎری دەﮔەڕێﻨﻨەوە ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ھەروەھﺎ ﺧﯚدزﯾﻨەوە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ، ﺟﮕە ﻟەوەﯾﺶ ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎداری ﺳەدﻟەﺳەدی ﻣەﻟەﻓﯽ ﻧەوﺗە. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 3
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻧﺰﯾﻜەی 500ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭼەﻛﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوﯾﺎن ﺑە ﻋێﺮاق ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە
دوو ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﭼەﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﺎن ﺑە ﺑەﻋﺲ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ﻟە ھەوﻟێﺮن
ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ دﯾﺴﺎن دەﺑێﺘەوە ﻛێﺸە ھەرﯾەك ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺳﻮورﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳەر رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەردەﺑڕن ،ﺑەم ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت، ﭘێ دەﭼێﺖ دووﺑﺎرە ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﺑﺒێﺘەوە ﺑە ﻛێﺸە ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 2
ﻧەوزاد ھﺎدی:
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘﯿﻼن ﺑەم دۆﺧە ﮔەﯾەﻧﺮا و ﻛﺎﺗﯿﯿە
ﭘﺎرێﺰﮔەری ھەوﻟێﺮ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەن ،ﺑە ﭘﯿﻼن ﺑــﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی رێﮕە ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﮔەﺷﺒﯿﻨﯿﺸــە ﺑەوەی دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯿﯿە و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﺷێﺘەوە .ھﺎوﻛﺎت رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە دوای ﺳﻌﻮودﯾە، ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎﺗەوە. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 6
ﺋﻮردن ،ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺟﯿﺎ ﻛﺮدەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی 500ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭼەﻛﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوﯾﺎن ﺑە رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە و 180ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﭘێﯿﺎن ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە ﻛــە ھەڵەﺑﺠە ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛﺮاوە. ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺋﺎﮔەدار ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە دوو ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛەن.
8
7 15
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھەت و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان
ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ھەرێﻢ رادەﮔﺮن
ھﯿﻮا ﻣەﺟﯿﺪ ﺧەﻟﯿﻞ
ﺣﺰب ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮرد و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ
ﮔەﻧﺠێﻚ 30ھەزار ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﭘێﮕەی داﻋﺶ ھﺎك دەﻛﺎت
5
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿەﻛﺎن ﻛەم ﻧەﺑﻮوەﺗەوە
ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺋﻮردن ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە و ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﮔەدار دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﭬﯿﺰای ﭘێﺸــﻮەﺧﺘەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺋﻮردن، ﺑەم ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق دەﺑێﺖ ﭬﯿﺰا وەرﺑﮕﺮن. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺎن دەدات. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 4
راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 3
9
ﻛﻮردێﻚ داﻣﻪزرێﻨﻪی ﻣﯿﺴﺮی ﻧﻮێ ﺑﻮوه
17
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ دەﺑێﺘەوە ﻛێﺸە ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﺳﻮورﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳەر رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەردەﺑڕن ،ﺑەم ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﭘێ دەﭼێﺖ دووﺑــﺎرە ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﺑﺒێﺘەوە ﺑە ﻛێﺸە ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟە ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە 9/12/2014 واژۆ ﻛﺮا ،ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ،ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺟێﮕﺮەﻛــەی ،ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠە و ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ، ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە و ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەرﯾەك ﻟە ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﻣﺎوەی دووﺳﺎڵ دەﺑێﺖ، ﭘﺎﺷﺎن ﺟێﮕﯚڕﻛێﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێﺖ.
ﻣﺤەﻣــەد ﺗﯚﻓﯿــﻖ رەﺣﯿــﻢ، ھەڵﺴﻮوڕاوی دﯾﺎری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑــە ”وﺷە“ـــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋەوان ﭘﺎﺑەﻧــﺪن ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛﺮدووﯾﺎﻧە ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا و ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﮔﯚڕان ﺧﯚی ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەی
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜەن“. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﯾﺸــﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە ،ھەڵﺴــﻮوڕاوەﻛەی ﮔﯚڕان ﮔﻮﺗــﯽ ”د .ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﮔﯚڕان ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە و ھــەر ﺋەوﯾﺶ دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﺮاﯾﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧﯿﻼﻓﯿﺎن ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧﯿﯿە
و ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯿﺎن ﻧەداوە ﻛە ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ھەﺑێﺖ“. ھەر ﻟــە ﺧﺎڵــﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەدا ھﺎﺗﻮوە ﻛە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ دوو ﺳﺎڵﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾﺪوون ﻋەﻟﯽ ﺋەﻣﯿﻦ دەﺑێﺖ ﻛە ﻟە 11/12/2014
دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر دەﺑێﺖ ﺗﺎ ،9/8/2016 ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑــﯚ دوو ﺳــﺎڵﯽ دووەم ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ دەﺑێﺖ ﻛە ﻟە 10/8/2016 دەﺳﺘﺒەﻛﺎر دەﺑێﺖ ﺗﺎ .30/4/2018 ﺑــەم ﯾەﻛێﺘﯽ ھەرﮔﯿــﺰ ﺋەوەی ﻧەﺷــﺎردووەﺗەوە ﻛە رێﮕە ﻧﺎدەن ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﺑﺒێــﺖ ﺑــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەڵﺒــﮋاردن و دواﺗــﺮ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﯚﺳــﺘەﻛەدا ﺗﺎﻧەی ورووژێﻨەرﯾﺎن دەﺧﺴﺘە ﭘﺎڵ ھەﭬﺎڵ. ﻟەﺗﯿﻒ ﺷــێﺦ ﻋﻮﻣەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە روو ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾەوێ ﻧﯿەﺗﭙﺎﻛﯽ ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭘﯿﺸــﺎن ﺑــﺪات ،ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕان ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وەك ﺧــﯚی ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ و دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﻦ ھەﻣﻮو ﺑەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﻣــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣــەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮودا ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾﻦ“. رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﻛێﺒەرﻛێ ﺳەﺧﺘە ﺑﻮو ﻛە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟە 30ـــﯽ
ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2014ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رووی دا ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﮔﯚڕان 12ﻛﻮرﺳﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ 11 ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛەﯾﺎن ﺑﺮدەوە و ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕﯽ وﯾﺴﺖ ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ. ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﻟێﺪواﻧەی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ، ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ھەﻣﺎن ﺣــﺰب ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﭘــێ دەﭼێﺖ دووﺑــﺎرە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا ﺑﺒێﺘەوە ﺑە ﻛێﺸە. ﺋەو ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە
ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛێﺸــەی ﻧﯿﯿە ﻟە رادەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﮔــﯚڕان ،ﺑەم ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ھەﯾە ﻛە ﺑﺒێﺘە ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ. ”ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەدا ﻧﺎوی ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ و ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾﺪوون ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی وادەی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﻓەرﻣﯽ داوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ“ .ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ وای ﮔﻮت.
”دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە ﺑەو ﻣەرﺟــەی ﻛــە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ھەڵﺪەﺑﮋێﺮدرێﻦ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا ﺑﻦ ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺣﺰﺑﯽ ﻧەﺑﻦ، ﺑە واﺳﺘە و واﺳــﺘەﻛﺎری دەﺳﺖ ﻧەﻛﺮێﺘەوە ﺑە داﻧﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە“. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳەدر،
ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی دەﻛﺮد و زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋەوﺗــﯚی ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﺑێﺖ“. ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻣەرﺟﯽ ﻛﻮرد ﺋەوەﯾە ﻧﺎﺑێ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﻛﺎرﯾﮕــەری ھەﺑێﺖ
ﻛﻮرد ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻟەﺳەر ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛﺮات“ەﻛەی ﻋەﺑﺎدی ھەﯾە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻟەﮔەڵ ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺧەڵﻚ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛــﺮات دەﻛﺎت ،ﺑەم ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ھەوڵەﻛەی ﻋەﺑﺎدی ﻟە ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺷﻜﺴــﺖ دێﻨێﺖ ،ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺸــﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟە وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەن. ﺗﺎ دێﺖ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻗﻮوڵﺘــﺮ دەﺑﻨــەوە و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺧەڵﻚ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﺪان ،ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛەی ﻋەﺑﺎدی رووﺑەڕووی ﮔﺮﻓﺘﯽ ﮔەورە ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەڕادەﯾەك ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﻋەﺑﺎدی ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺳەر ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﺪا زاڵ ﺑێﺖ و ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎڵﯚزﺗــﺮ و ﭘــڕ ﺗەﻧﮕﮋەﺗﺮ دەﺑێﺖ. ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ زاڵﺒﻮون ﺑەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧــەی ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﭘێﺶ، ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ھەوڵــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛﺮات دەدات، ﺑەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺳەر ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕەﻛﺎﻧﺪا زاڵ ﺑێــﺖ ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــەوە ھەﯾە ﻟە ﺗەواوی ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا. ﭘێﻨﺞ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ھەﯾــە ،ﺑەم ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﻟــەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺗەﻛﻨﯚﻛﺮاﺗەی ﻋەﺑﺎدی ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ژﻣﺎرەی ﺋەو وەزﯾﺮاﻧەی ﺑەر ﻛــﻮرد دەﻛەون ،ﻟــە ژﻣﺎرەی ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎن ﻛەﻣﺘــﺮ ﺑێــﺖ، ﺋەوەﯾــﺶ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﺋەﺷﻮاق ﺟﺎف ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ
دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯽ واﯾە، دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻋەﺑﺎدی ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛﺮات ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜــﻮ ھەوڵﺪاﻧە ﺑﯚ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪ دەﻣﻮﭼﺎوێﻚ ﻟە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﻛە رێﮕﺮن ﻟە ﺑەردەم ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ. ﺋــەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﺑﻤﺎﻧــەوێ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺧﺰﻣەﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﻜﺮێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳــەرەﺗﺎ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ راﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺖ و ﻟە دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﮔەﻧﺪەڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،دەﺑێ ﺳــەرەﺗﺎ
ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑﻜﺮێﺖ ،دواﺗﺮ ﺑێﺘە ﺳەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ وەزﯾــﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ وەزﯾﺮەﻛﺎن ھﯿﭻ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەﺑێ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟــە ھەﻣﻮو وەزارەﺗــەﻛﺎن ھەﯾە و وەك ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە ﺑە ﺟەﺳــﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە“. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﻛﻮردە ،دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽﺗەﻛﻨﯚﻛﺮاتدەﻛەن، ﺋەﮔەر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﻧەﺑێﺖ ،ﺑــەم ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە دەﺑێ رەﭼﺎوی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ و دژی ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ ﻛﻮرد ﻟەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەدا دەوەﺳﺘﻨەوە. ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗﺮﺳــﯿﺎن ﻟەوە ھەﯾە ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﻋەﺑﺎدی ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛــﻮرد و ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛەی ھەﻓﺘەی راﺑﺮدووﯾﺶ ﻛە ﺳــەدر رێﺒەراﯾەﺗــﯽ ﻛــﺮد ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ. ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺳەرۆﻛﯽ
ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﺋــەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﻧﻮێﯿــەی ﻋەﺑﺎدی ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﻟــە 15وەزﯾﺮ ﭘێﻚ دێﺖ و ﭘێ دەﭼێﺖ 3-4وەزﯾﺮ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺑﻦ، ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﻨﺞ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ھەﯾە و وەك ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت” ،ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻟەﺳــەر ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە رێﻚ ﺑﻜەون“. ﻟەﻣەڕ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻛێﺸــەﻛە ھەر ﻛەﻣــﯽ ژﻣﺎرەی وەزﯾﺮەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻋەﺑﺎدی دەﯾەوێ ھەر ﺧــﯚی ﺋەو وەزﯾﺮاﻧە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮرد دەﺑﻦ ،ﺑەم وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەڵێ” ،ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردەﻛﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛــەن وەزﯾﺮە ﻛﻮردەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻋەﺑﺎدﯾﯿــەوە دﯾــﺎری ﺑﻜﺮێﻦ“. ﺋﺎرێﺰ ﻋەﺑﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﯽ واﯾە ،ﻋەﺑﺎدی ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛــﺮات ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو دەﮔﺮێﺖ، ﺑەم ﻟــە ﺑﺮی ﺋــەوەی ﻟەﻻﯾەن ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧەوە ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺑﯚ دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻋەﺑﺎدی ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻛەﺳــێﻚ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دەﻛﺎت. ﺋــەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ﺑەراﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــە ﺗەﻛﻨﯚﻛــﺮات ﺑێــﺖ و ھەوڵــﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺪات ،ﺋەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷە“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺷﯿﺮﯾﻦ رەزا ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛﺮات دەﻛﺎت، ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﻛەﺳــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﻜﺮێﻦ. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ،
ﺋەﺷﻮاق ﺟﺎف:
”ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧــەوێ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸەی ﺑﻜەﯾﻦ و ﺧﺰﻣەﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳــەرەﺗﺎ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ راﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺖ و ﻟە دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﮔەﻧﺪەڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺳەرۆﻛﯽ رەوﺗﯽ ﺳەدر ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺗەﺣﺮﯾﺮ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻧﺎو ﺋﺎﭘﯚراﯾەﻛــﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﺪا ﻛە دژ ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻧﺎدادی رژاﺑﻮوﻧە ﺳەر ﺷەﻗﺎم ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟە ﻋێﺮاق راﭘەڕﯾﻦ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە دژی ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎران و ﺑەردەواﻣﯿﺶ دەﺑێــﺖ ،ﺳــەدر زۆر ﺑەﺗﻮﻧــﺪی ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋێﻤە ﺋەﻣڕۆ ﻟە دەوروﺑەری ﻧﺎوﭼەی ﺳــەوزﯾﻦ ،ﺑــەم ﭘێ دەﭼێﺖ ﺳﺒەﯾﻨێ ﺑﭽﯿﻨە ﻧﺎوﭼەی ﺳەوز“. ﻣﻮﺳــەﻧﺎ ﺋەﻣﯿــﻦ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەو ھەوڵەی ﻋەﺑﺎدی ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻛــﺮات ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ زۆرﯾﻨەﯾــە ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ
ﻟەﺳەر ﭘێﮕەی ﻛﻮرد ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻋێﺮاق و ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧەوە، ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾﺶ ﺑە ﻧﺎوی ﻛﻮردەوە ﺑەﺷــﺪاری دەﻛــەن ،دەﺑێــﺖ ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮاو ﺑﻦ ﻟەﻻﯾەن ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد“. ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ،ﻗﻮوڵﺘــﺮ ﺑﻮوﻧەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟــە دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەی ﻋەﺑــﺎدی ﻻواز ﻛــﺮدووە ﻟــە ﭘێﺸﻜێﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺑــە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،ﺋەوە ﺳــەرﺑﺎری ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﺪا ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ دڵﺨﯚﺷــﻜەر ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ھەوڵەﻛەی ﻋەﺑﺎدی ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە.
ﺳﻴﺎﺳەت
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی .ﻧەوزاد ھﻠﻮری ﭘﺎش ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺋﺎﻣێﺪی، ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ﺟﺎﯾﻜﺎی ژاﭘﯚﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە دووەﻣﯿﻦ ﭘڕۆژەی ﮔەورەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،داوای دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەﻛﺎت. ﺗﺎﻛﺸﯽ ﻣﻮری ﻧﻮێﻨەری ﺗەﻧﺎھﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﺟﺎﯾــﻜﺎی ژاﭘﯚﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻣﺎوە ﻣﺎوە ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ﺋــەوە دەﺑــﻦ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی و ﺷﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوك ،دەﺑﻨە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﯚردﻣﺎن دەﻛﺮێــﻦ ،ﺋەوەﯾﺶ ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛﺪا ﻣەﺗﺮﺳﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﻟــە 19ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ 2015ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن،
ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑﺎﺑەﻛــﺮ وەزﯾﺮی ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﺟﺎﯾﻜﺎی ژاﭘﯚﻧﯽ ﺑــەردی ﺑﻨﺎﻏــەی ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﮔــەورەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ
”ھﺎﯾﺪرۆﭘــﺎوەری ﻛﺎرەﺑﺎی ﮔەﻟﯽ رەﺷﺎﭬە“ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك داﻧــﺮا .ھەرﭼەﻧﺪ ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ دەﺳﺖ ﺑــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎری ﺗێﺪا ﻧەﻛﺮاوە. ﻧﻮێﻨــەری ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﺟﺎﯾــﻜﺎی ژاﭘﯚﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوان ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە و دەڵێ” ،ﻧﺎﻣﺎﻧەوێ
ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎر و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺨﺮێﻨــە ژێــﺮ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوە دەﺑێ ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑــﺎری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗەواو دڵﻨﯿﺎ ﺑﺒﯿﻨەوە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، رۆژی ﯾەﻛﺸــەم 28ی ﺷﻮﺑﺎﺗﯽ 2016ﻧﻮێﻨــەری ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوﻛﯽ ﻛﺮدووە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دڵﻨﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ﻟە
ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە. ﺑەھﻤەن ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوﻛﯽ ﺳەر ﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ ﻛﺮدەوە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺳــەرداﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﻛــﯚ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﻮوﯾﻨــەوە، دڵﻨﯿﺎﯾﯿﺪان ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﻛە و
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﺑەھﯚی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ راﮔﯿﺮاوە ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ھەﯾە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﮔەﻟــﯽ رەﺷــﺎﭬە ﻛــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾە ،ﻟەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەوە زۆر دوورە ﻛە ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚردﻣﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﺟﺎﯾﻜﺎی ژاﭘﯚﻧــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﺑــﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە دەﻛﺎت و دواﺗﺮ راﭘﯚرﺗێﻚ ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛە دەﻛﺎت ،ﺗﺎ دڵﻨﯿﺎ ﻧەﺑــﻦ ﭘڕۆژەﻛــە ﻧﺎﭼێﺘە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە و ھەر ﻛە ﺋﺎژاﻧﺴەﻛە ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە دڵﻨﯿﺎ ﺑﻮو ،ﺋــەوا ﭘڕۆژەﻛەﯾﺶ دەﭼێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە“. ﭘڕۆژەی ھﺎﯾﺪروﭘﺎوەری ﻛﺎرەﺑﺎی
ﻧەوت ﺋﺎﮔﺮی ﻟە ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرداوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻧــەوت و ﺋﺎﮔەدارﺑﻮوﻧﯿﺎن ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚﭼﻮون و زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺟﯿﺎواز رادەﮔەﯾەﻧﻦ .ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚ دوو ھﯚﻛﺎری دەﮔەڕێﻨﻨــەوە ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ھەروەھﺎ ﺧﯚدزﯾﻨەوە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺟﮕە ﻟەوەﯾﺶ ،ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎداری ﺳەدﻟەﺳەدی ﻣەﻟەﻓﯽ ﻧەوﺗە. ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﻧــەوت ﻟە ھــﯽ ﺣﺰب ﻧﺎﭼێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺟﯿــﺎواز دەﭼێﺖ ﻛە ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻦ .ﻗﺎدر ﺣەﻣەﺟــﺎن ﻛﺎرﮔێڕی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە دوا ﻟێﺪواﻧﯿﺪا رۆژی ﯾەﻛﺸەم ﮔﻮﺗﯽ، ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﮔەداری ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿــە و ﮔﻮﻣﺎﻧﻤــﺎن ھەﯾە .ﺑەم ﭘێﺸــﺘﺮ ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دەﺳــﺘەی ﻛﺎرﮔێڕی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەر ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﻟە ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧەوت ھەﺑێ ،ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ
ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوی ھەﯾە“. ﺋﺎﻣﯿﻨە زﻛﺮی ،ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ـــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳەدﻟەﺳــەد وەك ﭘﺎرﺗــﯽ ﺋــﺎﮔﺎی ﻟــە ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧەوﺗە و ﭼﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوت و وردەﻛﺎری ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ھەﯾــە ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺸــﺪا ،ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﺎس ﻛﺮاوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋەواﻧەوە واژۆ ﻛﺮاون. ”دﯾــﺎرە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ھەڵﻮێﺴــﺖ، ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧﺎوﺧﯚی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە
ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧــە ﺑﮕەﻧە دەرەوە و ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە دەڵێﻦ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎی ﻟــە ﻧەوت ﻧﯿﯿە، ﺑﺎ ﻟــەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﺑﭙﺮﺳــﻦ ﻛە ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟە ﻧەوت ھەﯾە ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەرھێﻨــﺎن ﺗــﺎ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻜەوە ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە“ .زﻛﺮی وای ﮔﻮت. ﭘێﺸــﺘﺮ ”وﺷــە“ ﻟە راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ورددا ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪی ﻛــە ﻟە ﻛــﯚی 42ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاون40 ، ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ واژۆﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛــە ﭘێﻚ دێﻦ ﻟە ﻋﻮﻣەر ﻓەﺗﺎح ،ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ و ﻋﯿﻤــﺎد ﺋەﺣﻤەد ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا. ﻟەﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻛــەم ﻧﯿﻦ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛەن ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻧەوت و ھەﻧﺎردەﻛــﺮدن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ و داھﺎﺗەﻛــەی .ﻗﻮﺑــﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ھەرێﻢ ،زﯾﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻚ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺣﺰﺑەﻛەی ﺋﺎﮔــەداری ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــە و ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا، ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿــﯽ ﺑﭽﻮوك ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺎراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەوﺗﯿــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دادەﻧﺮێﺖ و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ داﯾﻜﯽ ”ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺋەﺣﻤــەد“ ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑڕﯾﺎر و داراﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿە. ﻻی ﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ،ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﮔﺎداری ﭘﺮﺳﯽ ﻧەوﺗە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و رەواﻧەﻛﺮدﻧــﺪا، ﻧــەك وردەﻛﺎری ﺋەو ﭘﺮﺳــە و ﺑڕەﻛــەی و داھﺎﺗەﻛەی .ﺑێﮕەرد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳەوز ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋەوەی ﺑــە ”وﺷــە“ راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋــەو ھەﭬﺎﻧــەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە دەڵێــﻦ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋــﺎﮔﺎداری ﻣەﻟەﻓﯽ ﻧەوﺗە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ
ﺋﺎﮔﺎدارﺑﻮوﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧەﻛەداﯾە .ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”ﺟﮕە ﻟەوە ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﺑڕ و داھﺎت و ﻓﺮۆﺷﯽ ﻧەوﺗﺪا ﻧﯿﯿە“. ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻗﺴەی ﺗﺮ ھەﯾــە ،ﺋەوﯾــﺶ راوێﮋﻛﺎری
ھەﻣﯿﺸــە ﺑﺮادەراﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ھﺎوڕێﯿﺎﻧــﯽ ﺣﺎﻛــﻢ ﻗــﺎدر ﻟە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻟە ﺟێﮕﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮ و ﭘﻠــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا ،ﺋەﻧﺪام ﺑﻮون ﻟەو ﻟێﮋﻧەﯾەی ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻮون ﺑە ﻧەوت و ﮔﺎز ﺑە ﺋێﺴﺘەﯾﺸەوە.
ﺳﯿﺮوان ﻛەرﯾﻢ:
ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوەﯾە ﺑڵێﺖ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿە و ﭘﺮﺳﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺗﺎ ھەرﭼﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺑــەرەوڕووی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە و وەك ﺗەﻧﯿﺎ ھێﺰ ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﺑﻨﺎﺳێﻨێﺖ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە وەﻣﯽ ﺣﺎﻛﻢ ﻗــﺎدر دەداﺗــەوە و ﭘێﯽ رادەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺧﯚﯾــﺪا ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧەوت ﺑﻜﺎت و وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰاﻧێﺖ. دڵﺸــﺎد ﺷــەھﺎب ،راوێــﮋﻛﺎر ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﭘێﻨــﺞ ﻛەس ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەرێﻤــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯿﯽ ﻧەوﺗﯿــﺎن ﻟە ﺋەﺳﺘﯚدا ﺑﻮوە ،ﻟەو ﭘێﻨﺞ ﺑەرﭘﺮﺳە
”ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﮔﺎداری ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوﺗە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و رەواﻧەﻛﺮدﻧﺪا ،ﻧەك وردەﻛﺎری ﺋەو ﭘﺮﺳە و ﺑڕەﻛەی و داھﺎﺗەﻛەی“
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”دﯾﺎرە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ھەڵﻮێﺴﺖ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧﺎوﺧﯚی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە ﺑﮕەﻧە دەرەوە و ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە دەڵێﻦ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﻧەوت ﻧﯿﯿە ،ﺑﺎ ﻟەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﺑﭙﺮﺳﻦ ﻛە ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟە ﻧەوت ھەﯾە ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەرھێﻨﺎن ﺗﺎ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻜەوە ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە“.
3
’‘ﺷەش ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ و ﺟێﮕﺮەﻛــەی ﭼﻮوﻧە ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ﭼﻮار ﺳــەﻋﺎت وەﻣﯽ ھەﻣــﻮو ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﺋەواﻧﯿﺎن داوەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟــە ﮔﻮﺗەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎدر ﺣەﻣەﺟﺎن ﺋــەوە ﺑێ ﻛــە وەك ﺷــەﺧﺲ ﺧﯚﺑێﺒەرﯾﻜــﺮدن ﺑێــﺖ ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗێﻜﯽ وا ﻛە ﺣﺰﺑێﻚ ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘە ﺑەرزەدا ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺑﻮوﺑێ، ﭘێﻢ واﯾە ﺑــﻮاری ﺋــەوە ﻧەﻣﺎوە ﺧەڵﻚ ﺑەو ﮔﻮﺗﻨﺎﻧە ﺑﺨەڵەﺗێﻨﺮێﻦ و ﺑەﻻڕێﺪا ﺑﺒﺮێﻦ“ .ﺷەھﺎب وای ﮔﻮت. ھەرﭼــﯽ ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔەدار ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەوﺗﯿﺸــﻦ ،ھــﯚی ﻟێﺪواﻧە دژ ﺑــە ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑﯚ دوو ﺧﺎڵﯽ ﺳــەرەﻛﯽ دەﮔەڕێﻨﻨەوە.
ﮔەﻟﯿــﯽ رەﺷــﺎﭬە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ژاﭘﯚن و ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ﺟﺎﯾــﻜﺎی ژاﭘﯚﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻮەی ﻗەرز ﺑە ﺑــڕی 168 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ 40 ،ﻣێﮕﺎوات ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑەردەوام ﻟە ﺋﺎو ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێــﺖ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻧﯿﯿە. ﭘێﺸــﺘﺮ ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﺎر ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻣەھﯿــﺪ و ﻛەﻟەك و ھﺎرﯾــﻜﺎ و ﭼﯿﺎی ﻟﯿﻨــﻚ و ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێــﺪی زۆر ﺑــە ﺳــەﺧﺘﯽ ﺑﯚردﻣﺎن ﻛــﺮدووە، ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ھەﺷــﺖ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟــە ﮔەﻟﯽ رەﺷﺎﭬە و ﺷﻮێﻨﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە دوورن.
ﺳــﯿﺮوان ﻛەرﯾــﻢ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ روون ﻛــﺮدەوە ،ﯾەﻛێﺘــﯽ دەﯾــەوێ ﺑــەو ﻟێﺪواﻧﺎﻧە ﺧﯚی ﻟەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺑێﺒەری ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑەھﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗەوە دووﭼﺎری ھەرێﻢ ﺑﻮوەﺗەوە. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوەﯾــە ﺑڵێﺖ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿە و ﭘﺮﺳــﯽ ﭘــێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺗــﺎ ھەرﭼــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺋــەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺑەرەوڕووی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە و وەك ﺗەﻧﯿﺎ ھێﺰ ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﺑﻨﺎﺳێﻨێﺖ“. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 600ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧــﺎردە دەﻛﺎت و ﻟــە رێﮕەی ﺑەﻧــﺪەری ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە دەﭼێﺘە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ. رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗــﺎح رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس و ﺷﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﻧەوﺗﺪا ﻟە ﭘەﯾﺠﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك، ھێﻤــﺎی ﺑــﯚ ﺋــەوە ﻛــﺮدووە، ﯾەﻛێﺘﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎدا ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ دۆﺳﯿەی ﻧەوت دەﻛﺎت و رەﻧﮕە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﮔەداری دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﺑﻦ ،ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەوەی ﺋﺎﮔەداری دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻧﯿﻦ، ﺧﻮاﺳﺖ و ﺋﯿﺮادەی ﺋەوان ﻧﯿﺸﺎن ﻧﺎدات ﺑــﯚ ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﺪا، ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەوان دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﻟە ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ“.
ﺳﯿﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﻏەرﯾﺐ ﺣەﺳﯚ ” :ھﯿﻮادارم ﭘەﯾەدە ﺋەو ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺘە ﻛە ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗﺎ رادەﯾەك ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺑێﻨێﺘە ﺋﺎراوە ،ﺑە ھەﻟێﻚ ﺑﺰاﻧێ ﺑﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ھەڵﻮێﺴﺘە ﺗﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺋەﻧەﻛەﺳە“.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﺋﻮردن ،ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺟﯿﺎ ﻛﺮدەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺋــﻮردن ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻋێﺮاق ﺟﯿــﺎ دەﻛﺎﺗــەوە و ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﮔەدار دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﭬﯿﺰای ﭘێﺸــﻮەﺧﺘەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺋﻮردن ،ﺑەم ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق دەﺑێﺖ ﭬﯿﺰا وەرﺑﮕﺮن .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺎن دەدات. ”ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﺷــﺎژﻧە ﻋﻮﻟﯿﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺋــﻮردن“ ﻛــە دەﻛەوێﺘــە ﻧﺎوﭼــەی زﯾﺰﯾــﺎ و 32ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺷــﺎری ﻋەﻣﺎﻧــﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺋﻮردﻧــﯽ ھﺎﺷــﻤﯽ دوورە ،ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗە .ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﺋەو وﺗﺎﻧەی دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳەرداﻧﯽ ﺋﻮردن ﺑﻜەن، ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﺟﯿﺎ ﻛﺮدووەﺗــەوە و وەك وﺗێﻜــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ھەژﻣﺎری ﻛﺮدووە.
ﻣﺎڵﭙەڕی رەﺳــﻤﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧە ﻧﺎوی ﺋەو وﺗﺎﻧەی راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘێﺸﻮەﺧﺘە ﭬﯿﺰاﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧــﺎو ﺋﻮردن و ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟــەو وﺗﺎﻧــەدا داﻧﺎوە، ﺑەم ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە داﻧﺎوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﭬﯿﺰای ﭘێﺸﻮەﺧﺖ وەرﺑﮕﺮن ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺋﻮردن. ﻛﺎزم ﺋەﻛﺒەر ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﻣﻮﻧﺘەﺳﺮﯾﯿە ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﻟەﻧﺎو ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧــﺎﻛﺎت ﺑــﯚ ﺳــەرداﻧﯽ ﺋﻮردن ﭬﯿﺰای ﭘێﺸــﻮەﺧﺘەﯾﺎن ھەﺑێﺖ، دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ،ھەروەھﺎ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دەدات ،ﺋەﻣە ﭘێﮕەی ﻛﻮرد ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑەھێﺰﺗﺮ دەﻛﺎت“. ﺋەﻛﺒــەر ﭘێــﯽ واﯾــە، ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ دۆزی ﻛﻮرد ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ دﻧﯿﺎ ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆری ھەﯾە ﻟەوەی وﺗێﻜﯽ وەك ﺋﻮردن ھەرێﻤێﻚ ﻟە دەوڵەﺗەﻛەی ﺟﯿــﺎ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺑــﻜﺎت .ﺋەو ﺷﺎرەزاﯾەی ﺑﻮاری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ، ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺋەوە دێﻨێﺘــەوە ﻛە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﯾﺪاری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ
ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،وەك ﺳــەرۆك دەوڵەت ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮاوە .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋێﺴــﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﺪاﯾە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ دەﯾﺎﻧــەوێ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟەﮔــەڵ ھەرێﻤﺪا ﺑﺒەﺳــﺘﻦ و
ﭘەرەی ﭘێ ﺑﺪەن. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھێڵﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧﯿﯿە و دەﺳــەﺗﯽ ﻓڕۆﻛەواﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﺟﻤﻮﺟﻮڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدات و ﺑەردەوام ﻛێﺸــەی ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻟە راﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔەﺷﺖ ﯾﺎن رێﮕەﻧەدان ﺑە ﻧﯿﺸﺘﻨەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻓڕۆﻛە. رێﻨﺎس ﺟﺎﻧــﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی دەرەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﺋﻮردن ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﻮاری ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ
ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﻟــە ﻗەڵــەم دەدات .ﺟﺎﻧﯚ ،ﺑﺎس ﻟەوەﯾــﺶ دەﻛﺎت ،ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ھەرێــﻢ و ھﺎﺗﻨــﯽ ﺳەدان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺑــﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﺪا ،ھەروەھﺎ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﻟە ﻣﺎوەﻛﺎﻧــﯽ راﺑــﺮدوو ﻟەﻻﯾــەن ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ و ﭼەﻧــﺪ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەوروﭘﺎ ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﭬﯿﺰا ﺑە ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاق ،وای ﻟــە ﺋﯿــﺪارەی ﺷــﺎژﻧە ﻋﻮﻟﯿﺎی
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛــﺮدووە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺪات. ”ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑــە ﺋێﺴﺘەﯾﺸــەوە ﺳــەرﺑﺎری ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەرج ،ﺑــەم زۆرێﻚ ﻟــە وﺗــﺎن ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺷﺎﻧﺪە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ دەﻛﺮد ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەرداﻧﯽ وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛــﺮدن ،ﺗﺎ وای ﻟێ ھﺎﺗﺒﻮو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻋێــﺮاق ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــەوە داوای ﭬﯿﺰاﯾﺎن ﻟە وﺗﺎن دەﻛﺮد“ .ﺟﺎﻧﯚ وای ﮔﻮت. ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە ﻛە رۆژاﻧە ﮔەﺷــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ وﺗێﻚ ﺋﺎراﺳﺘە دەﻛەن و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەﯾﺸەوە .ژﻣﺎرەﯾەك ﮔەﺷﺘﯽ ﺟێﮕﯿﺮی ھەﻓﺘﺎﻧەﯾﺸﯿﺎن ھەﯾە. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻦ ﺑﯚ ھەرێﻢ دەﺑﯿﻨێﺖ و ﭘێــﯽ واﯾە” ،ﺋــەو ھەﻧﮕﺎوە ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋﻮردن و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە“.
ﺗﺎھﯿﺮ ﻋەﺑﺪو ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟــە ﺑﻮاری ﻓڕۆﻛەواﻧﯿــﺪا ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﭬﯿﺰا ﯾــﺎن ﭬﯿــﺰای ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە و ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭬﯿﺰا ،ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋــەو وﺗەﯾە ﻛە ﺑڕﯾــﺎرە دەدات ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﺷــﻮێﻦ و وﺗەی ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳــەرداﻧﯽ وﺗﯽ ﯾەﻛەم دەﻛەن. ”ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺑــەم ھەﻧــﮕﺎوەی ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﺷــﺎژﻧە ﻋﻮﻟﯿﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋــﻮردن زﯾــﺎد دەﻛﺎت ،ﺑــە زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﺷــﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﺑــەراورد ﺑە ﺋێﺴﺘە ،ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﺗــﺮ ﻟــە ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺳەرداﻧﯽ ﺋﻮردن دەﻛەن، ﺋەﻣەﯾــﺶ داھﺎت ﺑــﯚ ﺋەو وﺗە زﯾــﺎد دەﻛﺎت ،ھەروەھﺎ داھﺎﺗﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯿﺶ زﯾﺎد دەﻛﺎت ،ﺟﻤﻮﺟﯚڵــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾــﺶ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻓڕۆﻛەواﻧﯽ و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــە ﻛﺎر دەﻛەن ،ﭘەﯾﺪا دەﻛﺎت“ .ﻋەﺑﺪو ﮔﻮﺗﯽ.
و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧــێ ﺗەﭬﺪەم دەرﻓەت ﺑــە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑــﺪات ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەﻧەﻛەﺳــە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ﺋﯿﺪارەی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن و ﺳﻮود ﻟەو دەرﻓەﺗە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﺑﯚ ﻛﯚی دۆزی ﻛﻮرد. ”ﺑﯚ ﺋەو ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﻧێــﻮان ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رووﺳــﯿﺎ ﻛﺮاوە ،ﭘﺮس ﺑە ﻛﻮرد ﻧەﻛﺮاوە ،ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە ﭘﺮس ﺑــە ﻛــﻮرد ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺘەﻛە ﻟە ﻧێﻮان دوو زﻟﮫێﺰ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە ﻛﻮرد ﺧﯚی ھەوڵ ﺑﺪات ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﺋەو
ﭼﻮارﭼێﻮە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە ،ﺑەوەی ھەﻣﻮو ھێﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻛێﺸە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن وەﻻ ﺑﻨێــﻦ و ﺑە ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻟەﻧﺎو ھﺎوﻛێﺸــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەرﺑﻜەون“ .ﺣەﺳﯚ وای ﮔﻮت. ﻛێﺸــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛــﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ دەﻛەوێﺘە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ”ﭘەﯾەدە“ ﺑﺎڵﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛــە ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دەﻛﺎت و رێﮕــە ﺑە 11ﺣﺰﺑﯽ ﺗﺮی ﻛــﻮردی ﻧﺎدات ﺑەﺷــﺪاری ﺋﯿــﺪارە ﺑﻜــەن ﻛە
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ”ﺋەﻧەﻛەﺳە“ ﭘێﻚ دێﻨﻦ، ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﭘــێ دەﻛﺎت و ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯿﺎن زﯾﻨﺪاﻧﯽ دەﻛﺎت. ھﯚﺷــەﻧﮓ دەروێــﺶ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮرد )ﺋەﻟﺴــﻮوری( ﭘێﯽ واﯾــە ،ﺋەو ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەﺳﺘەﻣە ﺗﺎ دوا ﻗﯚﻧﺎغ ﺑێﺘــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن .ﺑە ﮔﻮﺗەی دەروێﺶ ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ”ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺖ ﻟە ﻧێــﻮان دوو وت ﻛﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ
ﺋەﮔەر ﺳەﯾﺮی دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑە دەﯾﺎن ھێﺰ و ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﺑﯿﻨﺮێﻦ و ھەر ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ھێﺰاﻧە ﺳــەر ﺑە وﺗێﻜﯽ دﻧﯿﺎﯾــە ،ﺋەو ھێﺰاﻧە ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﺑەدەﺳﺘەوە ﻧﯿﯿە ،واﺗە دەﺳﺘێﻮەرداﻧێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﺎوﺧﯚی ﺳــﻮورﯾﺎ ھەﯾە“. دەروێﺶ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻮورﯾﺎ، ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺑڕﯾــﺎردان ﻟەﻻﯾەن ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺑە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋاردە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەر دەﺑﯿﻨێ ﻧەك ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺖ و دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ. ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮرد )ﺋەﻟﺴﻮری( ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺗەﭬﺪەم، ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ دۆﺧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێﻮان ﺗەﭬﺪەم و ﺋەﻧەﻛەﺳــە ﺑە زﯾﺎن ﺑﯚ دۆزی ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەزاﻧێﺖ ،ھﺎوﻛﺎت ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺗەﭬــﺪەم دەﻛﺎت دۆﺧــﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎری رۆژﺋــﺎوا ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮن و ﻟەﮔــەڵ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛــﻮرد ﺋﺎﻣــﺎدەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋەو دەﺳﻜەوﺗﺎﻧەی ﻟە دوای ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑە دەﺳﺖ ﻛﻮرد ھﺎﺗﻮون.
ﺗﺎھﯿﺮ ﻋەﺑﺪو:
ﺑەم ھەﻧــﮕﺎوەی ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﺷــﺎژﻧە ﻋﻮﻟﯿــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ، ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋﻮردن زﯾﺎد دەﻛﺎت
ﻛﻮردی ﺳﻮورﯾﺎ ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺖ ﺑە دەرﻓەﺗﯽ ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﯾﺎن دەزاﻧﻦ وﺷە .ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺖ ﺑە دەرﻓەت دەزاﻧﻦ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن و ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﮕە و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻛﻮرد و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ،ھەﻣﻮو داوای ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﯾەﻛﺘﺮ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن دەﻛەن ﺗﺎ ﻛﻮرد ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەرﺑﻜەوێ. دوای رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و رووﺳــﯿﺎ ﻛــە دوو ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺷــەڕی ﺳﻮورﯾﺎن، رۆژی 27ی ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ راﺑــﺮدوو دوای ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵ ﻟە ﺷــەڕ، ﺋﺎوارەﯾﯽ ،ﻛﺎوﻟﻜﺎری ،ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺖ ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا. ﻛﻮرد ﺑەﺷێﻜﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﻟــە ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻛەوﺗﻮوەﺗە دەﺳــﺖ و ھەﻣﯿﺸە ﻟە ﻛێﺸەدا ﺑﻮوە ھەم ﻟەﻧﺎوﺧﯚی، ھەم ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﺮۆر ،ﺑﯚﯾە ”وﺷە“ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺋــەوە دەﻛﺎت ﺋﺎﯾــﺎ ﻛﻮرد ﭼﯚن ﺳــﻮود ﻟە دەرﻓەﺗﯽ ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺖ وەردەﮔﺮێ و ﭼﯚن دەﯾﻮرووژێﻨێ؟. ﻣەﺣﻤــﻮود ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﭼﺎرەﺳەری ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑــﯚ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑــﮋاردە دەزاﻧێــﺖ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــەو ﺑﮋاردەﯾەﯾــﺶ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ زۆر دروﺳﺖ دەﺑێﺖ،
ﭼﻮﻧﻜە دەﺳﺘێﻮەرداﻧێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﺎوﺧﯚی ﺳﻮورﯾﺎ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ دﻧﯿﺎدا ھەﯾە. ﻣﺤەﻣــەد ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺋەﮔەر ﺋەو ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺘە ﺗﺎ دواﯾﯿﻦ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و رووﺳﯿﺎ ﻟەﺳەری رێﻚ ﻛەوﺗﻮون ﺑﭽێــﺖ ،ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ھەﻣــﻮو ﮔەﻻﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﯾە ﺑە ﻛﻮردﯾﺸــەوە“ .ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘﺪا دەرﻓەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﯚ ﻛﻮرد دێﺘە ﭘێﺸەوە ﺗﺎ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرەوﭘێﺸــﺒﺮدﻧﯽ دۆزی ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎ و ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﺶ، ﺧﯚی رێﻚ ﺑﺨﺎﺗــەوە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎرە ﺑﻜﺎت. ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ رۆژی 18ی ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳﯽ 2011دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد ﻟەﮔەڵ ﺷــەﭘﯚﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺑەھﺎری ﻋەرەﺑﯽ ،دواﺗﺮ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺧەڵﻚ ھﺎﺗە ﮔﯚڕﯾــﻦ و ﮔﺮووﭘﯽ
ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ و ﺷەڕﻛەر دروﺳﺖ ﺑــﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻚ ﻛﺸــﺎﻧەوە و ﭘﺮﺳــﯽ وﺗەﻛەﯾﺎن ﻟە دەﺳﺘﯽ ﻧﺎڕازﯾﯿــﺎن دەرﭼــﻮو 59 ،ﻣﺎﻧﮕە ﻟەو وﺗە ﺷــەڕ ﺑەردەواﻣە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯽ رازﯾﻜەری ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻧەھﺎﺗﻮوە ﺋــﺎراوە و ﻟەﺳــەر زەوﯾــﺶ ھﯿــﭻ ﻻﯾەك ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻻﻛەی ﺗﺮ ﻟەﻧﺎو ﺑﺒﺎت. ﻏەرﯾﺐ ﺣەﺳــﯚ ﻧﻮێﻨەری ﺣﺰﺑﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻛﻮردی ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ،ﺋەو ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘە ﻟە ﻧێﻮان رووﺳﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛــە ﺑەوەی ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ دﻧﯿﺎ ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە دەﻛﺮێ ﻛﻮردﯾــﺶ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﭘەرە ﺑە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات ،ھەروەھﺎ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ ﺑــﯚ دۆزی ﻛﻮرد ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت. ﺣەﺳﯚ ﮔﻮﺗﯽ ”ھﯿﻮادارم ﭘەﯾەدە ﺋەو ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘە ﻛــە ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗﺎ رادەﯾەك ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺑێﻨێﺘە ﺋﺎراوە ،ﺑــە ھەﻟێﻚ ﺑﺰاﻧێ ﺑﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ھەڵﻮێﺴــﺘە ﺗﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﺗــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟــە رۆژﺋــﺎوا و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﺋەﻧەﻛەﺳــە“ .ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺣﺰﺑﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻛﻮردی ﺑە ﮔﺮﻧﮓ
ﺳﯿﺎﺳەت
وﺷە /دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺷــﺎری دھﯚك ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ﺧەرﯾﻜﯽ ھﺎﻛﻜﺮدن و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﭘێﮕە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺸە و ﻟە ﺷــﻮێﻨﯿﺎن وێﻨە و ﭬﯿﺪﯾﯚی ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﺘﯽ و ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دادەﻧێﺖ .وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 30ھەزار ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﭘێﮕەی داﻋﺸﯽ ھﺎك ﻛﺮدوون“. ﺷــﻮان ﺑەرواری ﻛە ﺑە ”ﺷﻮوﺷﻮو ﺑەرواری“ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺋەو ﮔەﻧﺠەی ﺑﻮوەﺗــە ﺑەﯾەﻛــﯽ ﮔــەورە ﺑﯚ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ،ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺧﯚﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧە ﻟە ﺑﻮاری ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎی ﺋﺎی ﺗﯽ، ﺑﯚﯾە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏەی دەﺗﻮاﻧێ دەﺳــﺖ ﺑەﺳەر ﭘێﮕەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﺪا ﺑﮕﺮێ. ﺑــەرواری ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﻛەی ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯽ داﻋﺶ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨﯽ داﻋــﺶ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە دواﺗﺮ دەﺳﺘﯿﺎن ﻛــﺮد ﺑە ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی وێﻨە و ﭬﯿﺪﯾﯚی ﻧﺎﺷــﯿﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ھەﺳﺘﻢ ﻛﺮد ﻛﺎرداﻧەوەی ﺧﺮاپ ﻟەﺳــەر
ﺑــﺎری دەرووﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ژن و ﻣﻨﺪاڵ دادەﻧێﺖ، ﺑﯚﯾە ﻣﻮڵەﺗﻢ ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ دھﯚك وەرﮔﺮت و ﺑــە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚم زاﻧﯽ وەك ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ھﺎﻛﻜﺮدن و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﭘێﮕﺎﻧە ﺑﻜەم و ﻛﺮدم“.
ﻧﺰﯾﻚ ﺑــﻮوەوە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳەرەﺗﺎ ﺗﺮﺳﯽ ﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺑــەردەوام ﺑێــﺖ و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻏﺮووری ﺷﻜﺎﻧﺪن. ﺷﻮوﺷــﻮو ﺑــەرواری زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ ”ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ ﻟەﻧﺎوﺑــﺮدن و ھﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﭘێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯽ داﻋﺸــﻢ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧێﺰﯾﻜەی 30ھەزار ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﭘێﮕەﯾﺎﻧﻢ ﻟەﻧﺎو ﺑﺮدووە ﻛە ﺑە زۆری ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑڕﯾﻦ، ﻛﻮﺷﺘﻦ ،ھەڕەﺷە ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە و دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑﻮون
ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﭘێﮕﺎﻧەی ھﺎﻛﯽ دەﻛەم، ﻧﺰﯾﻜەی 100ﭬﯿﺪﯾﯚی ﺗێﺪاﯾە و ھەر ھەﻣﻮوﯾﺎن ﭘێﻜەوە ھﺎك دەﺑﻦ داﻋﺶ ﻟــە 3ی ﺋﺎﺑﯽ 2014رووی ﻛﺮدە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷــﻨﮕﺎڵﯽ داﮔﯿﺮ ﻛــﺮد ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻣەﺧﻤﻮور و ﺟەﻟەوﻻ
ﺑەﺷێﻮەی دڕﻧﺪە“. ”ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەو ﭘێﮕﺎﻧــەی ھﺎﻛﯽ دەﻛەم ،ﻧﺰﯾﻜــەی 100ﭬﯿﺪﯾﯚی ﺗێﺪاﯾــە و ھــەر ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﭘێﻜەوە ھــﺎك دەﺑﻦ و ﻟە ﺑﺮی ﺋەو ﺗﯚﻣــﺎرە وەﺣﺸــﯿﯿﺎﻧە ،ﭬﯿﺪﯾﯚی ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟە دژی داﻋﺶ دەوەﺷــێﻨﻢ و ھﯿﭻ ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﺎﻧە ﻟەﻧــﺎو ﺑﺒﺎت ﻛە ﻣﻦ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ
ﭬﯿﺪﯾﯚ ھﺎﻛﻜﺮاوەﻛﺎن داﯾﺪەﻧێﻢ“، ﮔەﻧﺠەﻛەی دھﯚك وای ﮔﻮت. داﻋﺶ ﻛــە ﻟــە 3ی ﺣﻮەزﯾﺮاﻧﯽ 2014ەوە رووی ﻟە ﻋێﺮاق ﻛﺮدووە، ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رێﮕﺎﻧەی زۆر ﺳﻮودی ﻟــێ ﺑﯿﻨــﯽ ﺑــﯚ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن ،ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻮو. ﺷــﻮان ﺑــەرواری ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮﯾﻦ ﭬﯿﺪﯾــﯚ ﻛە ﺋەوی ورووژاﻧــﺪ ﺑﯚ دژاﯾەﺗــﯽ داﻋﺶ، ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ”ﺳــەرﺑڕﯾﻨﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھﻮﺟﺎم ﺳــﻮورﭼﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر دڕﻧﺪاﻧــە ﻟەﻻﯾــەن داﻋﺸــەوە ﭘﺎڵﻨــەری ﺳــەرەﻛﯽ ﺑــﻮو ﺑــﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــەڕی ﻣﻦ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻗێﺰەوﻧەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻣﻮوﺳــڵ ﻟەﻧﺎو ﻧﺎﺑــەم ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ھەﻣــﻮو وﯾﻼﯾەﺗەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق و ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دەﮔەڕێــﻢ و ﻟەﻧﺎوﯾــﺎن دەﺑەم“. داﻋــﺶ ﻛﺎرداﻧــەوەی ﺗﻮﻧــﺪی ﺑەراﻣﺒەر ﺷﻮان ﺑەرواری ﻧﻮاﻧﺪووە و ﻟــە ﭘێﮕــە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە ﻟــە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻓەﯾﺴﺒﻮوك و ﺗﻮﯾﺘەر داوای زاﻧﯿــﺎری ﻟە ھــەر ﻛەس دەﻛــەن ﻛە ﺷﻮوﺷــﻮو ﺑەرواری دەﻧﺎﺳێ و ﺋﺎﮔەدارﯾﺎن ﺑﻜﺎت. ﺑــەرواری ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ”ﺟﮕە ﻟــە داوای
زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﻣــﻦ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻟە رێﮕەی ﻧﺎﻣەی راﺳــﺘەوﺧﯚوە ھەڕەﺷەی ﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺎن ﻟە ﺧﯚم ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺑﺎ دڵﻨﯿﺎﺑﻦ ﺳــﺎﻣﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟەﻻم و وەك ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑــەردەوام دەﺑﻢ ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯿﭻ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺗﯿﺮۆری ﻟەﺳەر ﻧﺎﻣێﻨێ“. ”داﻋﺶ دەزاﻧێ ﻣﻦ چ ﻛێﺸەﯾەﻛﻢ ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدوون ،ﺑﯚﯾە وا ﺗﻮوڕەن ﺑــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ ،ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮون ﺑﯚ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺋەوان،
ﺑەم ﻣﻦ ﻟەو ﺷــەڕەدا ھەراﺳﺎﻧﻢ ﻛﺮدوون و دەﻧﮕﯿﺎن زۆر ﺑە ﻛﺰی دەﮔﺎﺗــە ﺋێﺴــﺘە ،ﺑﯚﯾــە ﺧﯚﯾﺎن دەزاﻧــﻦ چ زﯾﺎﻧێﻜﻢ ﻟــێ داون“ ﺑەرواری وا دەڵێ. ﺑەرواری ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟەوەی ﺑەھﯚی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ زاﻧﻜﯚوە ﻛﺎﺗﯽ ﺗەواوی ﻧﯿﯿە ﺑﯚ دژاﯾەﺗــﯽ داﻋﺶ ،ﺑەم دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺑەڵێﻨﯽ ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘێﺸــﻤەرﮔە داوە ھەر ﻛﺎﺗێﻜﯽ زﯾﺎدەی ھەﺑێ ﺑﯚ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ داﻋﺶ ﻟــەڕووی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەوە ،ﺑەﻛﺎری دێﻨێﺖ و ھەرﻛﺎﺗﯿــﺶ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺗەواو
ﻛــﺮد وەك دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗــﻢ دەﺧەﻣە دژاﯾەﺗﯽ ﺗﯿﺮۆرەوە“. ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ﻟەو ﻛﺎرەﯾﺪا ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺧەڵﻜﯽ ھــﺎوﻛﺎری دەﻛەن ﻟە ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘێﮕەﻛﺎن ﯾﺎﺧﯚ ﻟﯿﻨﻜﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚﻛﺎن و ﺋەوﯾﺶ ﺑە زووﯾﯽ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ھﺎﻛﻜﺮدﻧﯿﺎن دەﻛﺎت. ﺋەﻣە ﻟﯿﻨﻜﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭬﯿﺪﯾﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿە https://www.facebook.com/ shosho.barwari.7/videos
ﻟە ﻣﺎوەی ﺳێ ھەﻓﺘە و ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘﻨﺠﻮێﻨﺪا
دەﺳﺖ ﺑەﺳەر 850ﻛﺎرﺗﯚن ﺣەﺑﯽ ھﯚﺷﺒەر ﮔﯿﺮاوە وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــێ ھەﻓﺘەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر 850ﻛﺎرﺗﯚن ﺣەﺑﯽ ھﯚﺷﺒەردا ﮔﺮﺗﻮوە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯿﺶ ﺑەو ﺗﺎواﻧﺎﻧە دەﺳﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاون. ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن وﯾﺴﺘﻮوﯾﺎﻧە ﺋەو ﺣەﺑﺎﻧە ﻟە ھەردوو ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﻨﻮورﯾﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و ﺷﺎرﺑﺎژێڕەوە ،ﺋﺎودﯾﻮی ﺋێﺮان ﺑﻜەن .ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺋەو دوو ﺷﺎرۆﻛەﯾەدا، ﻧﺰﯾﻜەی 300ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﺳﻨﻮوری ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ھەﯾە. راﺋﯿــﺪ رزﮔﺎر ﺣەﻣەڕەﺣﯿــﻢ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوی ﺑەﺷــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋەو ﺣەﺑﺎﻧە ﻟە ﺟﯚری )ﺗﺮاﻣﺎدۆل( ﺑﻮوﻧە و دەﺑﻨە ھﯚی ﺑێ ھﯚﺷــﯿﯽ ﻣﺮۆڤ. ﺋەو ،ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺪا دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑەﺳەر 746ﻛﺎرﺗﯚن ﺣەﺑــﯽ ﺗﺎرﻣﺎدۆڵﯽ ھﯚﺷــﺒەر و ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸﺪا دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑەﺳەر 150
ﻛﺎرﺗــﯚن ﻟە ھەﻣﺎن ﺟــﯚر ﺣەﺑﺪا ﮔﺮت .ھەروەھﺎ ﻟە ﺷــﺎرﺑﺎژێﺮﯾﺶ ﻟە دوو ﭼﺎﻻﻛﯿﺪا دەﺳﺘﻤﺎن ﺑەﺳەر ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن و 921دەﻧﻚ ﺣەﺑﯽ ﺑێ ھﯚﺷﻜەردا ﮔﺮت .ﺋەوا ﺣەﺑﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاﺑﻮون ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎودﯾﻮی ﺋێﺮان ﺑﻜﺮێﻦ“. ﺋەو دوو ﺷــﺎرۆﻛەﯾەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﮔەڵ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨە ،ﻣەرﯾﻮان ،ﺳــەﻗﺰ ،ﺑﺎﻧە و ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﺎوﺳﻨﻮورە. ﺋێﺴــﺘە ﺑەو ھﯚﯾەی ﻛــە ﺋێﺮان ﮔەﻣــﺎرۆی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟەﺳــەرە و ﺋەﻣەﯾــﺶ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧﯿــﺶ دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺋــەو ﺣەﺑﺎﻧــە دەھێﻨﺮێﻨــە ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دواﺗﺮ ﺋﺎودﯾﻮی ﺋێﺮان دەﻛﺮێﻦ.
ﺋﺎﻣﺎری ﮔﯿﺮاوان و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا 165 ﻛــەس ﺑــە ھــﯚی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن ﯾــﺎن ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑــە ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎﻧەوە ﻟە ﺳــﻨﻮوری دەﺳــەﺗﯽ ﺋەواﻧﺪا دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاون. ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای
دەﻛﺎت ﻛــە ﻟە ﻣــﺎوەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،ھەﺷــﺖ ﻛەﺳﯿﺎن ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن ﯾــﺎن ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑــە ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎﻧەوە ﮔﺮﺗــﻮوە ﻛە ﭘێﻨﺞ ﻛەﺳــﯿﺎن ﻟە رەﮔەزی ﻧێﺮ و ﺳــێﯿەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ ﻟە رەﮔەزی ﻣێــﻦ .ﻋەﻣﯿﺪ ﺟــەﻻل ﺋەﻣﯿﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ
ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،زۆرﺑەی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑەو ﻣﺎداﻧــە دەﻛەن، ﺧەڵﻜﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑەرﯾﻦ ،زﯾﺎﺗﺮی رەﮔــەزی ﻧێﺮ دەﺳــﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮاون ﻛــە ﺑــﺎزرﮔﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨەری ﺋەو ﻣﺎدەﯾەن ،ﺋــەو ﻣﺎدەﯾەی ﻛە دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەردا دەﮔﯿﺮێﺖ،
زﯾﺎﺗﺮ ﺗﻠﯿﺎك ،ﺣەﺷﯿﺶ ،ھﯿﺮۆﯾﻦ، ﻛﺮاك و ﺷﯿﺸــەﯾە .ﺋەو ﻣﺎداﻧە ﻟە وﺗێﻜﯽ دراوﺳــێﻮە ھەﻧﺎردەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێﻦ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟــە ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎﻧەوە دەﭼێﺘــە وﺗەﻛەﯾﺎن“. ﺋەواﻧەی ﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن و ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮون ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەرەوە دەﺳﺘﮕﯿﺮ دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ﻣــﺎدەی 14ی ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ،دوای ﺋــەوەی رەواﻧــەی دادﮔــەی ﺗﺎواﻧــەﻛﺎن دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑەﭘێــﯽ ﺗﺎواﻧەﻛەﯾﺎن ﺳــﺰا دەدرێﻦ ﻛە ﻟە 6ﻣﺎﻧﮕەوە ﺑﯚ 20ﺳﺎڵە و ﺑڕی ﺳﺰا ﻣﺎدﯾﯿەﻛەﺷﯽ 450ھەزار دﯾﻨﺎرە.
ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﺋﯿﺪارەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﭘﺎﺳــەواﻧﯿﯽ ﺳﻨﻮور ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺪاری و ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋێــﺮان ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﯾە. وەك زاﻧــﺎ رەﺣﻤــﺎن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەﻛﺎت، ﺋەﮔەر ھەر ﭘﺮﺳێﻚ ھەﺑێﺖ ،ﺋەوان ﭘﺎﺳەواﻧﯿﯽ ﺳﻨﻮوری ﻟێ ﺋﺎﮔەدار دەﻛەﻧەوە. ﺋەو ،ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋێﻤەوە ﻧﯿﯿە و زﯾﺎﺗﺮ ﭘەﯾﻮەﺳﺘە ﺑە ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﺳــﻨﻮور و ﭘﺎرێﺰﮔە و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن“. زاﻧــﺎ رەﺣﻤــﺎن زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ﺑەﻣــﺎدە ”ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﻗەدەﻏەﻛــﺮاوە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﺑەردەوام ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن و رێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن و ھێﻨــﺎن و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻗﺎﭼــﺎخ ،ﺋەوا ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن“.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﮔەﻧﺠێﻚ 30ھەزار ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﭘێﮕەی داﻋﺶ ھﺎك دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺪا دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑەﺳــەر 746ﻛﺎرﺗﯚن ﺣەﺑﯽ ﺗﺎرﻣﺎدۆڵﯽ ھﯚﺷﺒەر و ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸﺪا دەﺳﺘﻤﺎن ﺑەﺳەر 150ﻛﺎرﺗﯚن ﻟە ھەﻣﺎن ﺟﯚر ﺣەﺑﺪا ﮔﺮت .ھەروەھﺎ ﻟە ﺷﺎرﺑﺎژێﺮﯾﺶ ﻟە دوو ﭼﺎﻻﻛﯿﺪا دەﺳﺘﻤﺎن ﺑەﺳەر ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن و 921دەﻧﻚ ﺣەﺑﯽ ﺑێ ھﯚﺷﻜەردا ﮔﺮت .ﺋەوا ﺣەﺑﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاﺑﻮون ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎودﯾﻮی ﺋێﺮان ﺑﻜﺮێﻦ“.
5
ﺳﻴﺎﺳەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
دەﺑێ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن زۆر ﺑەھێﺰ ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺎﺗەوە ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎن ھەوڵ و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪات.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﻧەوزاد ھﺎدی :ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘﯿﻼن ﺑەم دۆﺧە ﮔەﯾەﻧﺮا و ﻛﺎﺗﯿﯿە
ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔﺮاز 4ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﭘﺎرێﺰﮔــەری ھەوﻟێــﺮ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەن ،ﺑە ﭘﯿــﻼن ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋــەوەی رێﮕە ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ .ﮔەﺷﺒﯿﻨﯿﺸە ﺑەوەی دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯿﯿە و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﺷێﺘەوە .ھﺎوﻛﺎت رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە دوای ﺳــﻌﻮودﯾە ،ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ﻧەوزاد ھﺎدی ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ”وﺷــە“دا رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھەﻣﻮو ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ وەﺳﺘﺎون ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەك ﻛە ﺑەڵێﻨﺪەر ﺑە ﭘﺎرەی ﺧﯚی ﺑەردەواﻣﯽ ﭘێ داون .دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺟﯿﺎ ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ،ﺑەﺳەر 618ھەزار ﺋﺎوارەﯾﺸﺪا داﺑەش دەﻛﺮێ ،ﺑﯚﯾە دۆﺧەﻛە ﺳەﺧﺖ ﺑﻮوە.
ﺑەھﯚی ﺋــەو دۆﺧەی ھەﯾە ﭼەﻧــﺪ ﭘــڕۆژە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ وەﺳﺘﺎون؟ دەﺗﻮاﻧــﻢ ﺑڵێــﻢ زۆرﯾﻨەﯾــﺎن راﮔﯿﺮاون ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەك ﻧەﺑێــﺖ ﻛــە ﺑەڵێﻨــﺪەر ﺗﻮاﻧﺎی داراﯾــﯽ ھەﺑــﻮوە و درێــﮋەی ﺑەﻛﺎرەﻛﺎن داوە. ﺋەو ﭘڕۆژاﻧــەی ﺑەردەواﻣﻦ ﻛێ ﭘﺎرەدارﯾﺎن دەﻛﺎت؟ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﭘڕۆژەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 120ﻣەﺗــﺮی ھەوﻟێــﺮ و ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھێﺸــﺘﺎ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺗێﯿــﺪا ﺑەردەواﻣــە ،ﺋەوﯾــﺶ ﺑەڵێﻨــﺪەران ﻟەﺳــەر ﺗﻮاﻧــﺎی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎن. ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ھەرێﻤــﯽ ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺘــﯽ ﺋﺎﮔــەداری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ، وردەﻛﺎرﯾــﯽ ﺋــەم دۆﺧــە ھەﻣەﻻﯾەﻧەی ﻛە ﺋەﻣڕۆ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮوە ،دﯾﺪت ﭼﯿﯿە ﺑﯚی؟ ﺋەم دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت دووﭼﺎری ﺑﻮوە ،واﺑەﺳــﺘەﯾە ﺑە ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻢ ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﻛــە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑــە ﺷــێﻮازی ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ﻟە ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە راﺳــﺘﯿﯿەك ھەﯾە ﻟە 100ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دوای ﺳــﺎﯾﻜﯿﺲ ﺑﯿﻜــﯚ ﻛە ﺋەو ﺑەﺷەی ﻛﻮرد ﺑەﺷــێﻚ ﺑێﺖ ﻟە ﻋێﺮاﻗــﺪا 100 ،ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ھەﻣﻮوی ﺳــﺘەم ﺑﻮوە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮرد و ﻣێﮋوو ﺑە رووﻧﯽ ﺋەوەﻣﺎن ﭘــێ دەڵێ ،ﺗــﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑە راﭘەڕﯾﻨــﯽ ﺑەھــﺎری ،1991ﻟە
ﺑﻨەڕەﺗــﺪا رووداﻧــﯽ راﭘەڕﯾــﻦ ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺳــﺘەﻣﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺋەو واﻗﯿﻌەی ﺑەﺳــەر ﻛﻮرددا ﺳەﭘێﻨﺮاﺑﻮو ،ﻟە 2003ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎﺗــە ﭘێﺶ و ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺳەدام و ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی دەﺳــﺘﻮوری ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻋێﺮاق ﻛە
ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑــە ﻓەرﻣﯽ و ﻟــە رێﮕەی ﻓﯚرﻣێﻜەوە ھەر ﺷﺘێﻜﻤﺎن ھەﺑﻮوﺑێﺖ ﻟە رێﮕەی دەﺳﺘەی ﻧەزاھەوە ﺋﺎﺷﻜﺮاﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯽ دەﺳﺘەﻛە ﺟﮕە ﻟە ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،ﺋەوەﺗــﺎ دۆﺧﯽ ﺷــﯿﻌە و ﺳﻮﻧە ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮ دەﺑﯿﻨﯿﻦ و زەﺣﻤەﺗﯿﺸــە ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە راﺳــﺘﯽ و واﻗﯿﻌﯽ ﻋێﺮاﻗــە ،ﺋەوەﻧﺪەی ﻣﻦ دەﯾﺒﯿﻨﻢ ،ﭘێﻢ واﯾە ﺋەﺳﺘەﻣە ﺋەو ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾەﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑــەردەوام ﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە زۆر ﭘێﻜەوە ﻟﻜێﻨﺮاوە. ﺋەم دۆﺧــە داراﯾﯿەی ھەﯾە ﭼﯚن و ﻛەی ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ؟ راﺳﺘە ﺋێﺴــﺘە ﮔﺮﻓﺘﻤﺎن ھەﯾە
ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﻟە ﻣێﮋووی ﻛﻮرددا ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا داھــﺎت و ﺑﻮدﺟەﯾەك ﭘەﯾﺪا ﺑﻜەﯾﻦ ﻛﻮردﯾــﺶ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺗێﯿــﺪا ﻛﺮد ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﻮو ،ﻟە راﺑﺮدوو ﺳــﻮﻧە ﺳﺘەﻣﯽ ﻛﺮد و ﻟە 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾﺶ ﺷــﯿﻌە ،ﺑﯚﯾە ﺑە ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻦ ﺑﯚ ﺑﺎری ﻛﻮرد ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا، دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﺳﯿﺎﺳــﯿﻦ ﻧەك ﻛﺎرﮔێڕی و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ. ﺑەم دۆﺧەﻛە ﺋێﺴﺘە ﺧﺮاﭘە و ﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ھەﯾــە و ﻧە داﺑڕاوﯾﻦ ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺋەم دۆﺧە ﺑە ﻛﻮێ دەﮔﺎت؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو دۆﺧــە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەﺷێﻜە ﻟــە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺶ، ﺑــەم ﺋەوەﯾــﺶ دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ﺋەﮔەر ﻋێﺮاق ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻋێﺮاق ﺑە زۆر ﻟﻜێﻨﺮاوە ﭘێﻜــەوە ،ﺑﯚﯾە ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎن دەڵێﻦ ﻋێــﺮاق داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ، ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــێ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑﯽ ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺶ دﯾﺎرن
ﺗەﻧﮕﮋە ھەﯾە و ﮔﺮﻓﺘﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەﻣﺎن ھەﯾــە و ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﺧﺮاپ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟەﺳەر ﻗﺎﭼﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﯿﻦ و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺧﯚﻣﺎن ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻦ
ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و داھﺎﺗەﻛــەی ھێﻨــﺪە ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧﺮێــﺖ ﺗــەواوی ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﭘێ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەم ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرﯾﺸــە ﻟە ﻣێﮋووی ﻛﻮرددا ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا داھﺎت و ﺑﻮدﺟەﯾەك ﭘەﯾﺪا ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەﮔەر ﺳــﺒەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﻟەوەی ﺋێﺴــﺘە ﺑەرزﺗﺮ ﺑﻮوەوە ،ﺋەوﻛﺎت دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑە زﯾﺎدﯾﺸــەوە ﭘﺎرە ﺑــﯚ ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران داﺑﯿــﻦ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴــﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺧﯚﯾەﺗﯽ، ﺑــەم ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾــﯽ ﺗێﺪاﯾــە ،ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە ﺑە ﺑڕﯾــﺎری ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻮوە و ﺧﯚﯾﺸــﻤﺎن ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ دەﻛەﯾﻦ ،ﮔﺮﻓﺘەﻛە ﺋەوەﯾە ﺑەﻏﺪا ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﺑڕﯾﻮە، ﺋەﮔەر ﻧﺎ دووﭼﺎری ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ﻧەدەﺑﻮوﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﻏﺪا دوو ﺳــﺎڵە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﺑڕﯾﻮە، ﻛەﭼﯽ ھەرێﻢ ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜە ﺑە ﺑﯚڕی ﻧەوت دەﻓﺮۆﺷێﺖ ،ﺑەﻏﺪا ھەﻣﻮو رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸێﻞ ﻛﺮدﺑﻮو و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﺑﻮدﺟە ﺑﺪات ،رووﻧە ﭼــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧە ﺋەﻧﺠﺎم دا رەﻧﮕە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﻛﻮرد ﺑﮕﺮێﺖ و ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﺶ ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻢ واﯾە ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی دروﺳﺖ
ﺑــﻮون ﻛﺎﺗﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە داھﺎﺗﯽ رۆژاﻧەی ﻧەوت ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە، ﺋێﻤە ﺷــەڕی داﻋﺸــﻤﺎن ھەﯾە و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەڕ ﻛــە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﺪا رووﺑــەڕووی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﻮوەﺗەوە ﻟەﺳەر ﺧﯚﻣﺎﻧە، راﺳﺘﯿﺸــە ﻟەرووی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧەوە ھﺎوﻛﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﺑەﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ ﻛﺮدووﯾﻦ ،ﺑەم ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ داﺑﯿﻨــﯽ دەﻛﺎت ،ﺋەﮔــەر ﺑــە ژﻣﺎرە ﺑڵێــﻢ ،ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎوارەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێــﺮ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮوﻧــە، ﻟەﮔــەڵ 118ھەزار ﺋــﺎوارەی ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺋەو ﺋﺎواراﻧە وەك ھەر ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ھەرێــﻢ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ژﯾﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــەوە ﺑﯚﯾــﺎن داﺑﯿــﻦ ﻛــﺮاوە ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزاڕ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺋەوەﯾە ﻛــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن ﻣێﮋووﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿە و ھەﻣﯿﺶ ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋێﺴﺘە ﻟەژێﺮ ﮔﻮﺷﺎرداﯾە و ﮔﺮﻓﺖ ھەﯾــە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی ﻟــە ﺑﺎزاڕ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑــەم ﺑﯚ ﺋێﻤە دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەو ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮون و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨە ﺧێﺮاﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑﻮو رای ﺑﮕﺮن. واﺗــە ﺋەﻣــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﭘﯿــﻼن ﺑــﯚ داڕێﮋراو ﺑــﻮوە ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭼــﺎری ﺋــەم دۆﺧﺎﻧە ﺑﻮوە؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﭘﯿﻼن ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ھەﺳــﺖ ﺑەوە دەﻛﺮا ﺋــەو ﮔــﯚڕان و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨە ﺧێﺮاﯾﯿەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﺑﻮو دەﯾﺎﻧەوێ رای ﺑﮕــﺮن ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣــﻮو ﻛــەس ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛــﺮد ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق، زۆرن ﺋەواﻧەی ﻧﺎﺣەزن و ﭘێﯿﺎن ﺧﯚش ﻧﯿﯿە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺶ ﺑﻜەوێﺖ ،ﺋەو ﻧﺎﺣەزاﻧە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوەﯾﺸــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻚ ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧــﯚی
ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ،ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ ھەن ﻟە ﻋێﺮاق و دراوﺳێﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﻛــﻮرد دەﺗﻮاﻧــێ رێﮕــﺮ ﺑێــﺖ ﻟــەوەی ﺋــەو ﭘﯿﻼﻧە ﻟە دژی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەرﻧەﻛەوێﺖ؟ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺷﻜﺴــﺘﻤﺎن ﺑەو ﭘﯿﻼﻧە ھێﻨﺎوە، ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەﯾﺶ راﺳﺘە ﺗەﻧﮕﮋە ھەﯾــە و ﮔﺮﻓﺘــﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەﻣــﺎن ھەﯾــە و ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﺧﺮاپ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟەﺳەر ﻗﺎﭼﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﯿــﻦ و ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺧﯚﻣﺎن ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻦ و ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎن و داھﺎﺗﯽ ﻛەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺋﯿﺪارەی وﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻦ. ﺋەی ﺋێﺴﺘە دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ھەوﻟێﺮ ﭼﯚﻧــە؟ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧــە ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﺑﻮوﯾﻦ و ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺗەﻗﯿﻨەوە ﻟە ھەوﻟێﺮ رووی داوە؟ ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﺗەﻗﯿﻨــەوە رووی ﻧەداوە، ﭼﻮﻧﻜــە دەزﮔــە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﺑەھێــﺰەوە ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺰﯾﻜەی 50ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﻟێﻤﺎﻧــەوە دوورن، ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ، ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەرﯾﯽ و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ و ھەﻣﻮو داﻣەزراوە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وت ﻟە ھەوﻟێﺮن ﺑەو ﭘێﯿــەی ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺘــە ،ﺑﯚﯾە ﻟــەو ﻧێﻮاﻧــە ﻛەﻣــەی ھەﺑﻮوە داﻋﺶ ھەﻣــﻮو ھەوڵێﻜﯽ داوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺗەﻧﺎھــﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ﺗێﻚ ﺑــﺪات ،ﺑەم ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﮔﺮﻧﮕﯽ داﻏﺸــﯽ ﭘﻮوچ ﻛﺮدەوە، ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە
ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ھەوﻟێــﺮ ﺑﻮوە، ﺑەم ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﺋەم دۆﺧە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾــە ﻛــە ھەﻣــﻮو وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎﯾﺶ ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛەن، ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺧەڵﻜە دڵﺴﯚزەﻛەی و داﻣەزراوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺷەو و رۆژ ﻛﺎر دەﻛــەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەو دۆﺧە ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮە ﺑەردەوام ﺑێﺖ. ﺑــەم ﺑــەر ﻟــە ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺸﯿﺶ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﻧﺎوە ﻧﺎوە ﻛﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ھــەر رووی داوە و ﮔﺮووﭘــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﺶ دەﮔﯿــﺮان، دەﻣەوێ ﺑﭙﺮﺳــﻢ ﻛێﻦ ﺋەواﻧەی دەﯾﺎﻧــەوێ دۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ھەوﻟێﺮ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ
دۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ھەرێــﻢ ﺗێﻚ ﺑﺪەن؟ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﺑﯿــﺮ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛەﻧــەوە وەك ﭼﯚن ﺋێﻤەﯾــﺶ ﺑﯿﺮ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﻣــﺎن دەﻛەﯾﻨــەوە ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێ ﺋێﻤــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﺶ ھەﻣــﻮو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن زۆر ﺑەھێــﺰ ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﯿــﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺎﺗەوە ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎن ھەوڵ و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪات. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑڕﯾﺎری دا دەﺳﺖ ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی
ﻋێﺮاق ﺑــە زۆر ﻟﻜێﻨﺮاوە ﭘێﻜەوە، ﺑﯚﯾە ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎن دەڵێﻦ ﻋێﺮاق داﺑــەش ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــێ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﺗێﻚ ﺑﺪەن؟ ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە رووﻧە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋێﺴــﺘە داﻋــﺶ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛــە ﺟﯚرەھﺎ ﺧەڵــﻚ و ﻛەﺳــﯽ ﻟەﮔەڵﺪاﯾە، رێﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﺑــﻮو ھەﺑــﻮوە ،ﺑە داﺧــەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ﺧەڵﻚ ﻟەﮔەڵﯿﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺋــەوەی زۆر ﺋﺎزارﻣﺎﻧﯽ داوە ﺋــەو ﭼەﻧﺪ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧە ﻛﻮردەﯾــە ﻟەﮔەڵ داﻋﺸــﻦ ﻛە دوژﻣﻨﯽ ﺋەو ﻣﯿﻠﻠەﺗەن. دەﺗﻮاﻧﯽ ﻧــﺎوی ﺋەو وﺗﺎﻧە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜەﯾﺖ ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێ
ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﭼﯚن ﻟــەم دۆﺧەدا ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێﺖ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 10ﺳــﺎڵە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ ھەوﻟێــﺮ زەوی داﺑەش ﻛﺮاوە و ھێﺸــﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺎت؟ ﺑەو ﭘێﯿەی ﺋــەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾە ﻻی وەزارەﺗــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿە ،ﻣــﻦ ﺋﺎﮔــەداری وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﻢ ﺑــەوەی ﭼﯚن ﺑﻮدﺟە داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێــﺖ و ﺑــە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﭘێ دەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ.
ﺳﯿﺎﺳەت
ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛەﻣﯿــﯽ ﺋﺎوﯾــﺎن ھەﺑــﻮوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ھەوﻟێــﺮ ،ﺑــﯚ وەرزی ھﺎوﯾﻨﯽ داھﺎﺗــﻮو ﭼــﯚن ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە دەﻛــەن ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻛەﻣﺌﺎوی ﻟەو ﺑەﺷــەی ھەوﻟێﺮ ھەروەك ﺧﯚی دەﻣێﻨێﺘەوە؟ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێﺮ زۆر ﻓﺮەوان ﺑﻮوە ،ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚی ﻛﺎﺗێﻚ ﭘڕۆژەی ﺋﯿﻔﺮاز 3ـــﻤﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا ﺑە دوو ﻗﯚﻧﺎغ ﺑﻮو ﻛە ﺷــەش ھــەزار ﻣەﺗــﺮ ﭼﻮار ﺳــێﺠﺎ ﺑﯚ ﺳەﻋﺎﺗێﻚ ﺋﺎوی دەﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋێﺴﺘە ﭘەرەی ﭘێ دراوە ﺑــﯚ 10ھەزار ﻣەﺗﺮ ﺳێ ﺟﺎ ﺑﯚ ﺳەﻋﺎﺗێﻚ ،ﺟﮕە ﻟــە ھێڵﯽ ﯾەﻛــەم و دووەم ،ﻟە ﻛﯚی ﭘــڕۆژەی ﺋﯿﻔﺮاز 1و 2و 3 ﻧﺰﯾﻜەی 15ھەزار ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ ﺋﺎو ﻟە ﺳــەﻋﺎﺗێﻜﺪا ﺑــﯚ ھەوﻟێﺮ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺋەو ﮔەڕەك و ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺋﺎوﯾﺎن ھەﯾە، رۆژھەﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮن ﻛە ﭘﺘﺮ ﺑە ﺋﺎوی ﺑﯿﺮەﻛﺎن ﺋﺎوﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛــﺮاوە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭘەرە ﺑە ﭘڕۆژەﻛــە درا ﻟــەوەی ﺑڕی ﺋﺎو ﻟە ﺷــەش ھەزار ﺑــﯚ 10ھەزار ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ ﻟە ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﺋﺎو ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ داﺑﯿﻦ ﻛﺮا ،ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﭘەﻣﭙﺎﻧەی ﻛە دراون ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎداوە ﻛە ﭘڕۆژەی ﻛﯚﮔەی ﺋﺎوی ﺗێﺪاﯾــە و ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻗەﺗﯽ ﻧــﻮێ و ﻛەﺳــﻨەزان و ﭼەﻧــﺪ ﮔەڕەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻗەرەﺑﻮو ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ،ﺑــﯚ ﻟەﻣەودوا ﺑە ﺑﯚڕی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔــﺮاز دەﮔﻮازێﺘەوە و ﺑە ﯾەﻛﯿﺎن ﺑەﺳــﺘﻮوەﺗەوە ،واﺗە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺖ ﺑﯿﺮەﻛﺎن ﻟە رێﯽ ھێڵﯽ ﺋﯿﻔﺮاز 3ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن دەﻛﺮێﺖ و ﺋﺎوﯾــﺎن ﭘــێ دەﮔەﯾەﻧﺮێــﺖ، ﻻی ھەﻣﻮوﻣــﺎن رووﻧــە ﻛە ﺗﺎ دێﺖ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎوی ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯿﺶ دادەﺑەزێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔﺮاز 4ﺑە ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ زاﻧــﺮا ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻗەﺑــﺎرەی 25ھەزار ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎﯾە ﻟە ﺳــەﻋﺎﺗێﻜﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”ﺑــﺎی وەﺗــەر“ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧــﯽ ﺑــە ﻗــەرز ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚدا ﺑــﻮوە ،ﺟێﺒەﺟێــﯽ دەﻛﺎت، ﺋەوان ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻮﺷﻮێﻨەﻛﺎن ﺗﺎ دەﺳﺖ ﺑەﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻜەن. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێــﺮ دەڵێــﺖ % 40ی ﻛﺎرەﺑﺎی ھەوﻟێﺮ دەدزرێﺖ ،ﺋەم دزﯾﻨە ﭼﯚﻧە و ﻟە ﻛﻮێﯿە؟ ﺋــەم داﺗﺎﯾــە ﻻی وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾــە ،ﻟــەﻻی ﺋێﻤــە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﻧﯿﯿە ،ﺗﯚ ﻟﯚدت ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﺗﯚڕەﻛﺎن، ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﺗــﯚڕەﻛﺎن ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛەوﺗە ﺳەر ،ﺑە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻟﯚدت دەﺑێــﺖ ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﻟــە وﺗێﻚ ﺑــﯚ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﯿــﺎوازە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣە دەﻣێﻨێﺘەوە ﺳەر ﺧﺎوێﻨﯽ ﺗﯚڕەﻛــە ،ﺟﮕە ﻟەوەﯾــﺶ ﺋەو
ﺧەڵﻜە ﺋﺎواراﻧەی ﻟێﺮە ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮوﻧە ،ﻛﺎرەﺑﺎ ﺧەرج دەﻛەن ﺟﺎ چ ﺋەواﻧەی ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﻦ ﯾﺎن ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎن. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺗﯽ ﺗﯽ ﺋﯚﭘﻜﯚ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻛﯚﯾە ،ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەك ﺷەش ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳــەر ھەژﻣــﺎری ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێﺮ ،ﻛەﭼﯽ ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــە ﺑە ﺑەڵێﻨــﺪەرەﻛﺎن ﻧەدراون و ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﺳﺘﺎون، ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﭼﯿﯽ ﻟێ ھﺎﺗﻮوە؟ ﺋــەو ھەواڵــە ﻟە رێﮕــەی ﺋێﻮە
ﻛﺎﺗێﻚ ﭘڕۆژەی ﺋﯿﻔﺮاز 3ﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا ﺑە دوو ﻗﯚﻧﺎغ ﺑﻮو ﻛە ﺷەش ھەزار ﻣەﺗﺮ ﭼﻮار ﺳێﺠﺎ ﺑﯚ ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﺋﺎوی دەﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋێﺴــﺘە ﭘەرەی ﭘێ دراوە ﺑﯚ 10 ھەزار ﻣەﺗﺮ ﺳێ ﺟﺎ ﺑﯚ ﺳەﻋﺎﺗێﻚ )رۆژﻧﺎﻣەی وﺷــە( ﺑو ﻛﺮاﯾەوە، ﺋێﻤــە رووﻧﻜﺮدﻧەوەﻣــﺎن ﺑو ﻛﺮدەوە و ﺑﯚ ﺋێﻮەﯾﺸــﻤﺎن ﻧﺎرد، ﻛﯚی داھﺎﺗەﻛﺎن ﺟﺎ ھﯽ ﺳــﺰای ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﻟێﺨﻮڕﯾــﻦ ﯾــﺎن ﭘەرەﭘێﺪان ﯾﺎن ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑێــﺖ ﻛــە ھﺎﺗﺒێﺘە ﺳــەر ھەژﻣــﺎری ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێﺮ دراوەﺗــە ﺳــﻮﻟﻔەی ھەﻣــﻮو ﭘڕۆژەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾــە ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە دراوەﺗە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﻗەرزی ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎن ھەﻣﻮوی دﯾﺎر و رووﻧە. ﻟە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا ﻛﻮﻧﺴﻮڵﯽ ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾە ﻟە ھەوﻟێــﺮ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮو، وﺗﯽ ﺗﺮ ﺑە ﻧﯿﺎزن ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەری ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﻜەﻧەوە؟ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻧﯿــﺎزە ﻟە ﺋﺎﯾﻨــﺪە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەرﯾﯽ ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە. ھــﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿــە ﭘــﺎش
ﺑﯿﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺳــەرﯾﺎن ھەڵﺪاوە ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە و ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ دەﺳــەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎرﯾــﻦ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــەﻛﺎن ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن دەﺑﯿﻦ و ﺑﺎس ﻟە ھەر ﭘﺮﺳێﻚ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋێﻤەﯾﺶ ﻟێﻜەوﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳــﺎﻧە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﺪا دەﺧەﯾﻨە روو ،ﭘێﻤﺎن ﺑﺎﺷە ﺑەﺷﺪار ﺑﯿﻦ. ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑڕﯾﺎری دەرﻛﺮد ﺑــﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺪا ،ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﺗﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯿﺖ، ﺋەﮔــەر دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮای ﺑﯚ ﻟێﮋﻧــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ،ﺋﺎﻣﺎدەی ﺳــﺎﻣﺎن و ﻣﻮڵﻜەﻛﺎن رادەﺳﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛەت ﺑﻜەﯾﺖ؟ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ﻓەرﻣﯽ و ﻟە رێﮕەی ﻓﯚرﻣێﻜــەوە ھەر ﺷــﺘێﻜﻤﺎن
ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﭘڕۆژەی ﺗﻮﻧێﻠﯽ ھەوﻟێﺮ/ﭘﯿﺮﻣﺎم ﺑﮫێﻨﺮێﺖ؟ ﻛێﺸــە ﭘﺎرەدارﻛﺮدﻧە ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗﻮﻧێﻠﯽ ﻛﯚڕێ و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮﻧﯽ ﺑﻮدﺟەوە راﮔﯿﺮاون. ﺑﯚ ﻧەﺗﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﭼﺎرەﺳــەری
ھەﺑﻮوﺑێﺖ ﻟە رێﮕەی دەﺳﺘەی ﻧەزاھەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯽ دەﺳــﺘەﻛە، زۆرﺟﺎر وەك ﺧەڵﻚ ﻗﺴە دەﻛﺮێﺖ و ﺋەﻣە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗــﺮە ،ﺑەم ﺑە ﺑەڵﮕەوە ﺋەوەی ھەﯾە رادەﺳﺘﯽ دەﺳﺘەی ﻧەزاھەﻣﺎن ﻛﺮدووە.
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رۆژھەت و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان
ﺟﺎران دەﻣﺎﻧﮕﻮت ﺷێﺦ و ﺋﺎﻏﺎ ﻟێ ﻧﺎﮔەڕێﻦ ﺋﺎزاد ﺑﯿﻦ ،ﺋێﺴﺘە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ﺷێﺦ و ﺋﺎﻏﺎ ﺧﺮاﭘﺘﺮن و زۆرﺗﺮﯾﺸﻦ! وەك ﺧەڵﻜﯽ ﻗﻮڕەﺑەرازﻣﺎن ﻟێ ھﺎﺗﻮوە :ﺑە 12 ﺋﺎﻏﺎ رەﻋﯿەﺗێﻜﯿﺎن ھەﺑﻮو! وەﺧﺘە ﻧﺎوی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﻮرد زﯾﺎﺗﺮ ﺑێ ﻟە ﺳەرﻧﺸــﯿﻨەﻛەی ﺗەﻧﯿﺸﺘﻢ ﭘﺮﺳﯽ ،ﻗﻮرﺑﺎن زۆر ﻣﺎوە ﺑﮕەﯾﻨە )ﺳــﻨە( ،ﮔﻮﺗﯽ 10ﺧﻮﻟەﻛێﻜﯽ ﺗــﺮ دەﮔەﯾﻨە ﺟــێ .ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ﺷەوێﻜﯽ ﻓێﻨﻚ ،ﻟە ﺳﻨە ﻟە ﺗﺎﻛﺴﯽ داﺑەزﯾﻢ ،ﻟە دواوەی ﺗﺎﻛﺴــﯿﯿەﻛە ﭼەﻣەداﻧەﻛــەم ھێﻨﺎ ﺧــﻮارەوە ،ﺋــەو ﻻوەی ﻛە ﭘﺮﺳــﯿﺎرم ﻟێ ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻟێ ﻛﺮدم” :ﺑﺮاﻛەم ﺧەڵﻜــﯽ ﺋێﺮاﻗــﯽ؟“ ﮔﯚﺗــﻢ: ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮورەوە ھﺎﺗﻮوم! ﮔﻮﺗﯽ ”ﺑﺮای ﺷــﯿﺮﯾﻨﻢ ﺳەری ﺧﯚت ﺑەو ﻗﺴــﺎﻧە ﻣەﯾەﺷێﻨە، ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻛﯚﺗــﺎی ھﺎﺗﻮوە ،ﺗﯚ ﻣﯿﻮاﻧﯽ ﻟێــﺮە ،دەزﮔەی ﻣﯿﺮی ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑﺰاﻧﻦ ﺋەو ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕەت ھەس ﺑــە ﺳــﺎﻏﯽ ﻧﺎﭼﯿﯿەوە ﻧێﻮﻣــﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵﺖ ،ﭘﯿﺎوی ﭼﺎ ﺑە ،ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﻛەﺳﯿﺶ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﺎس ﻣەﻛە ،ﻧەك ﭘﯿﺎوی دەوڵەت ﺑێ و ﺷــەﯾﺘﺎﻧﯿﺖ ﻟێ ﺑــﻜﺎت )ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەوەﺑﻮو ﺑەﮔﺮﺗﻨﻢ ﺑــﺪات( ،وەرە ﺑﭽﯿﻦ ﻣﯿﻮاﻧــﯽ ﻣــﻦ ﺑە ﺋەﻣﺸــەو. ﮔﻮﺗــﻢ :ﻗﻮرﺑــﺎن ﺳــەت ﺟﺎر ﻣﺎڵــﺖ ﺋﺎواﺑێــﺖ ،دڵﻨﯿﺎﺑە ﺋەو ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾﯿەت ﻟە ﮔﻮێ دەﮔﺮم، ﺑەم ﺋــەوە ﺧەوﻧــﯽ ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧە ،دەﯾﺒەﯾﻨە ﮔﯚڕ ،ﻛەی ﻛێﺸــەﯾە! دەﻣــەوێ ﺑﺰاﻧــﻢ )ﺋﯿﻨﺘﯿﺸــﺎرات ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﻟە ﻛﻮێﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــﭙێﺪە زوو ﺑﭽﻤە ﺋــەوێ و ھەﻧﺪێ ﻛﺎرم ھەﯾە. ﻣﺎڵــﯽ ﺋﺎواﺑــێ دووﭘﺎﺗــە، ﻟەﮔــەڵ ﺧــﯚی ﺑﺮدﻣــﯽ و ﺷــەﻗﺎﻣەﻛەی ﻧﯿﺸــﺎن دام و ﻛﺮێــﯽ ﻣﺎﺷــێﻨەﻛەی ﺑــﯚ دام ،ھەرﭼەﻧــﺪی ﻛــﺮدم وەرﯾﻨەﮔﺮﺗەوە .ﭼﻮوم ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣە ﻟە ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﯾەك ﮔﯿﺮﺳــﺎﻣەوە ،ﻧﯿﻮ ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﭘﺸــﻮوم دا ،دواﯾــﯽ ھﺎﺗﻤــە ﺧــﻮارەوە ﻟە ﻛﺎرواﻧﺴــەراﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ﯾەﻛــەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﻜڕم و ﺑە ﻣﺎڵــەوە راﺑﮕەﯾەﻧﻢ ﻛە ﮔەﯾﺸــﺘﻤە ﺟێ و ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺷــﺎری ھﻮﻧەر و ﺟﻮاﻧﯿﻢ! ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺷﺎری ﺳــﻨە ،ﺑەﻓﺮ زۆر ﺑﺎرﯾﺒﻮو ،ﺋەو ﺷەوە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺷەوێﻜﯽ ﻓێﻨﻚ ﺑﻮو ،ﻧﺎوە ﻧﺎوە ﻛﺰەﺑﺎﯾەﻛﯽ ﺳــﺎرد دەھﺎت ،دەﺳﺘﻢ ﺧﺴﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﻢ ،ﺑــەﻻی ﭼەﭘــﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛەدا ﺳەرﻛەوﺗﻢ ،ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑﭽﻤە ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧە ،دﯾﺘﻢ ﻟە ﺳەری ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﻛەڵەﮔەﺗــﯽ ﻣــﻮو زەرد ،ﭼﺎو ﻗﺎوەﯾﯽ داﻧﯿﺸــﺘﺒﻮو ﺟﮕەرەی دەﻓﺮۆﺷــﺖ .ﭼﻮوﻣــە ﭘێﺶ ﺳــوم ﻛﺮد ،داوای ﯾەﻛەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﻛﺮد ،ﯾەﻛﺴەر ﮔﻮﺗﯽ ”ﺑﺮا ﺗﯚ ﺋێﺮاﻗﯽ؟“ .ﮔﻮﺗﻢ :ﻛﺎﻛە
ﻣﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﻢ ،ﺋێﺮاﻗﯽ ﻧﯿﻢ، ﭘﺮﺳﯿﺸــﻢ ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە ﻛە دەﺑﻤە ﺋێﺮاﻗﯽ ﯾﺎن ﻧــﺎ !...ﮔﻮﺗﯽ :ﺗﯚ ﻟەوە ﻧﺎﭼێ ﮔﯚڕان ﺑــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺑﺎﺳﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛەن. ﮔﻮﺗﻢ :ﺑﯚ؟ ﺋــﺎوا وەﻣﯽ داﻣەوە: ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوان ﻧﯚﻛەری ﺋێﺮاﻧﻦ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋێﺮان ﭘێڕەو دەﻛەن! ﮔﻮﺗﻢ :ﺑﺮا ﻣﻦ ﻛﻮردم ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺸﻢ ﺑە ﮔﯚڕاﻧەوە ﻧﯿﯿە ،ﭘێﺸــﻢ ﺧﯚش ﻧەﺑــﻮو ،ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ وەك ﮔﯚڕان دروﺳــﺖ ﺑﺒــێ ،ﺧﯚﻣﺎن ﺣﺰﺑﻤــﺎن ﮔەﻟــێ ﻛــەم ﺑــﻮو، ﮔﯚڕاﻧﯿﺸﯽ ھﺎﺗە ﺳەر. ﺋەوەﻧــﺪەی ﻧەﺑــﺮد ﭘﯿﺎوێﻚ ھﺎت ﺳــوی ﻛﺮد ،ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ ﻻواز، ﺗەﻣــەن دەوروﺑەری 40ﺳــﺎڵ، ﭼﺎو و ﺑــﺮۆ رەش ،ﺋێﻤە ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻮوﯾﻦ .ﻛﺎﺑﺮای ﺟﮕەرەﻓــﺮۆش ﮔﻮﺗــﯽ :ﯾەﻛەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺖ ﻟەو ﭘﯿــﺎوە ﺑﻜڕە ،ﺋەو )ﺷــﺎڕژ( ﻓﺮۆﺷــە ،ھەرزاﻧﺘﺮ ﭘێﺖ دەﻓﺮۆﺷــێ ،ﻻی ﻣــﻦ ﮔﺮاﻧﺘﺮە! ﺳــوم ﻟێ ﻛﺮد ،ﺷــﺎڕژەﻛەی داﻣــێ )ﻛﺎرﺗﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾــﻞ( ،ﮔﻮﺗﯽ: ﺑــﺮا ﺋێﺮاﻗﯽ؟ ﮔﻮﺗﻢ :ﺑــە ﻋەرەﺑﯽ ﻗﺴەت دەﮔەڵ دەﻛەم؟ ﭘێﻜەﻧﯽ
ﮔﻮﺗــﻢ :ﺳــﻮﭘﺎس ،ﺋــەرێ ﻛﺎﻛە ﺋێﻮە ﭼﯿﺘﺎﻧــە ،دەﭼﻤە ھەر ﻛﻮێ دەڵێﻦ ﺧەڵﻜﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺎرەﻛﺎن ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرەم ﻟێ ﻛﺮاوە. ﭼﯿﯿە ﻟــە ﻧﺎوﭼﺎواﻧﻢ ﻧﻮوﺳــﺮاوە )ﺋێﺮاﻗﯿﯿــە( ،ﯾــﺎن ﺑــە ﻋەرەﺑﯽ ﻗﺴــەم ﻛﺮدووە ،ﯾــﺎ ﺑەﻛﻠﺪاﻧﯽ! ﺧەڵﻜەﻛــەی دەوروﺑــەرم ﻟــە ﻓڵﻘەی ﭘێﻜەﻧﯿﻨﯿــﺎن دا .ﮔﻮﺗﯿﺎن: ﺑﺮا ﮔﯿﺎن زواﻧــﺖ دەری دەﺧﺎ ،ﺑە زاراوەی ھەوﻟێﺮ دەﺋﺎﺧﭭﯽ .ﻟەﮔەڵ )ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ( و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺋــەوان ﭼﯚﻧــﻦ ،ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ ﭼﺎﻛﯽ ﺑﯚ ھێﻨﺎون ،وا ﺑﺰاﻧﻢ ﺗەﺧﺖ و ﺗﺎﺟﯿﺎن وەردەﮔێــڕێ؟ ﮔﻮﺗــﻢ :ﺋەرێ ﺑﺮا ﺋــەم وﺗە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﭼﻮار ﻗﺴــەی ﺋەدەﺑﯿــﻢ ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺎت ،ﯾﺎن دوو ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ و ﻓەﻟﺴەﻓﯽ ﺑﻮرووژێﻨێ؟. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژھــەت ﺳەری ﻗﺴە و ﺑﻨﯽ ﻗﺴەﯾﺎن ﺗەﻧێ ﺳﯿﺎﺳــەﺗە! ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮورە ،ﻣﻦ ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻧﺎﺑﯿﻨــﻢ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو و ﺷــەھﯿﺪ ﭘێﺸــەوا ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣــەد ،ھەر
”ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑــە ﻧﯚﻛەرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﺋەو ﭘﺎرﭼە ﺑﭽﻮوﻛەی ﺋﺎزادە ،دەﯾﺪەﻧەوە دەﺳﺘﯽ داﮔﯿﺮﻛەر و ﺑێﮕﺎﻧە .ﮔﻮﺗﻢ :ﺑەڵێ ﺋەوان ﻧەك ﻧﯚﻛەر )ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻮارﻛەر(ن“. و ﮔﻮﺗــﯽ :دەزاﻧــﻢ دەڵێﯽ ﭼﯽ، ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﭼﯚﻧە؟ -ﺋەﮔەر ﻟێﻤــﺎن ﮔەڕێﻦ ﺑﺎﺷــﯿﻦ و ﺑەرەو ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﺶ دەﭼﯿــﻦ! ﺋەوﯾــﺶ ﮔﻮﺗﯽ ﺑﺎﺷــە ﺑﯚﭼﯽ ﺑــێ دەﻧﮕﻦ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﮔــﯚڕان ،ﺧﯚ ﺋەوان ﺧەرﯾﻜــﻦ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ھەرێﻢ ﺗێﻚ دەﺷــێﻠﻦ و ھەرﭼﯽ ﺋێﺮان ﺑە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﺴــﭙێﺮێ و ﺑﺨﻮازێ، ﺋەوان دەﺳﺖ ﻟەﺳەر ﺳﻨﮓ ﺑﯚی وەﺳــﺘﺎون! -ﺑڵێﻢ ﭼــﯽ ،ﺟﺎرێ ﺧەڵﻜەﻛەﯾﺎن ﻓﺮﯾــﻮ داوە ﺑەﻧﺎوی ﺑﺰاوﺗێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺳەرەﻧﺠﺎم ﺧەڵﻜەﻛە ﺗێ دەﮔەن ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺧەﻣﯽ ﭘڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮو ،ﺣﺎﻓــﺰی ﻣﮫﺎﺑــﺎدی دەڵێ: ”ﺋەو ﺑﯚﻧەی ﻣەﺳﺘﯽ ﻛﺮدی وەك ﺷەڕاب ،ﻛەر داﺧﻜﺮدن ﺑﻮو ،ﻧەك ﻛﺰەی ﻛەﺑﺎب“! ﺑﯚ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﭼﻮوﻣــە ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﯾەك ﻧﺎﻧــﯽ ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺑﺨــﯚم ،ﺑــە ﭼﺎﯾﭽﯿﯿەﻛــەم ﮔــﻮت ﭼﺎﯾێﻜﻢ ﺑــﯚ ﺗێﻜە ،ﺷﺘێﻜﯿﺸــﻢ ﺑــﯚ ﺑێﻨە ﺑﯿﺨﯚم .ﭼﺎ و ﻣﺎﺳﺘﯽ ھێﻨﺎ ﮔﻮﺗﯽ: ﺑەﺧێﺮھﺎﺗــﯽ ،ﺧەڵﻜــﯽ ﺋێﺮاﻗﯽ؟
ﺳــەرﻛﺮدەﯾەك ﯾــەك ھەﻧﮕﺎوی ﻧﺎﺑێ ﺑﯚ ﻛﻮرد ،ﻻی ﻣﻦ ﺟﯿﺎوازی ﻧﯿﯿــە دەﮔەڵ ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ ،ﺑەم ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ھەﻣﯿﺸــە ﺣەزﻣﺎن ﻟە ﻛەﻣﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺘــﺮە ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻧەدەﺑﻮو وا ﺑە رووﺗﯽ ﻧﺎوی ﺳەرۆك ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑﮫێﻨﯽ ،ﺧەڵﻚ ﻟە وﺗﺎن ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە ﺳــەرۆﻛە ﺧﻮێﻨڕێﮋ و دﻛﺘﺎﺗﯚرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن ،ﺋێﻤە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻓێﺮ ﻧەﺑﻮوﯾﻦ رێﺰ ﻟە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ .ﮔﻮﺗﻮوﻣە و دەﯾڵێﻤــەوە )ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان وەك ﺑﺰاوﺗێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺗــە ﻣەﯾــﺪان ،دروﺷــﻤﯿﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺧەڵﻜە ،ﺧەڵﻜﯿﺶ ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺑﺎﺷــﺘﺮی دەوێ(! ﺑــەم ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا ﻗﺴــەی ﭘــێ ﺑڕﯾﻢ ﮔﻮﺗﯽ: ﻟە ﻛﯚﺗــﺎدا ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە ﻧﯚﻛەرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋێﺮان ،ﺋەو ﭘﺎرﭼە ﺑﭽﻮوﻛــەی ﺋــﺎزادە ،دەﯾﺪەﻧەوە دەﺳﺘﯽ داﮔﯿﺮﻛەر و ﺑێﮕﺎﻧە .ﮔﻮﺗﻢ: ﺑەڵێ ﺋەوان ﻧەك ﻧﯚﻛەر )ﺑﯿﺴﺖ و ﭼﻮارﻛەر(ن. ﺧﻮﻻﺳە ،دەﭼﻮوﻣە ھەر ﺷﺎرێﻜﯽ ﻛــﻮردی و ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺋەم
رۆژھەﺗە ،ﺑﺎس ﺑﺎﺳﯽ ﮔﯚڕان ﺑﻮو .ﺧەڵﻜﯽ رۆژھەت ﭼﻮﻧﻜە ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ داﮔﯿﺮﻛەرن، ﺑە ھەﻣﻮو ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور دەزاﻧﻦ و ﺷــﺎرەزان. ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن ھەﯾــە ﻟــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە دووﭘﺎﺗــەی ﺋێﺮان ﻛــە ﻟە ھەر ﺷــﺎرێﻜﯽ ھەرێﻢ دووﭘﺎﺗــە دەﺑێﺘــەوە .رق و ﻗﯿﻨــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن رادەﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﺑەراﻧﺒەرﯾــﺎن ،ﭘﯿﺎوی وا ھەﺑﻮو دەﻛەوﺗــە ﺟﻨێــﻮدان ﺑــەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە. ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﻟەوە ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺮدەوە ،ھﯿــﭻ ﻧەﺑێﺖ ﺋەو ﭘﺎرﭼەﯾەی ﺋﺎزادە ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﻧەدەﯾﻦ ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻟە زﻣﺎن و ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤــﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ وەك ﺋێﻤــە ﺑﻦ و ﺋﺎزاد ﻧﯿﻦ .ﺋێﺴــﺘە ﻣﻦ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻗﺴــە و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎﻧــەم وەﺑﯿﺮ دێﻨــەوە ،ﺳــەت ﻟە ﺳــەت ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن راﺳﺖ دەرﭼﻮو. ﺋــەوە ﮔــﯚڕان ﺑــﻮو ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺋــەم ھەﻣــﻮو دەﺳــﺘەواژە ﺗﺎﻗەﺗﺒەرە ﻛﺮد ،ھەر ﻟە )ﺳﺎزان و ﺗەﻧﮕﮋە و ھﺘﺪ) ،(...ﺗﺮﺳﺎن و ﺑﺮﺳﺎن(ﯾﺶ ﭼﺎوەڕێﻤﺎﻧە ،ﺋەوە ﻧﺰﯾﻜــەی ﭘێﻨــﺞ ﻣﺎﻧﮕە ﺧەڵﻚ ﻣﻮوﭼەی وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﻛﺎرەﺑﺎ ھــەر رۆژ و ﺑــە ﺧﺸــﺘەﯾەك دەدرێ ،زۆرﺑــەی ﮔەﻧﺠــﯽ ﺋــەم وﺗە ﺳــەری ھەڵﮕﺮت ﻟــە داﺧﯽ ﺋــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎن، ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھــەژار ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗەﻧــﯽ” :ﺑﺎﺑە ﺋــەو ھەﻣﻮو ﺣﺰب-ﺣﺰﺑــە ﭼﯿﯿــە ھەﺗﺎﻧە؟ ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﻟــە ھەﻣﻮو ﻻوە ﭘەﻻﻣــﺎر دراوﯾــﻦ ،ﺧەرﯾﻜە ﺗﻮﺧــﻢ و ﺗﯚﻣﻤــﺎن ﺑﺒڕﻧەوە و ﺑە دەردی ﺳﻮورﭘێﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﭽﯿــﻦ .ﺋەو ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑــە ﻛە ھەﻣﻮوﯾﺸــﯽ دژی ﯾەﻛﺘﺮە ﺑﯚ ﭼﯿﯿە؟“. ﺟــﺎران دەﻣﺎﻧﮕﻮت ﺷــێﺦ و ﺋﺎﻏــﺎ ﻟێ ﻧﺎﮔەڕێﻦ ﺋــﺎزاد ﺑﯿﻦ، ﺋێﺴــﺘە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ﺷــێﺦ و ﺋﺎﻏﺎ ﺧﺮاﭘﺘﺮن و زۆرﺗﺮﯾﺸــﻦ! وەك ﺧەڵﻜــﯽ ﻗﻮڕەﺑەرازﻣــﺎن ﻟــێ ھﺎﺗــﻮوە :ﺑــە 12ﺋﺎﻏــﺎ رەﻋﯿەﺗێﻜﯿــﺎن ھەﺑﻮو! وەﺧﺘە ﻧﺎوی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﻮرد زﯾﺎﺗﺮ ﺑێ .ﭘﯿﺎوی ﭼﺎك ﺑﻦ! ﺋێﻤە ﺑێﻜەس و رووت ﻟە دەﺷــﺘێﻚ ﻟەﺑەر ﺑــﺎران و ﺑەﻓــﺮ ﻣﺎوﯾﻦ، ﺟﺎرێ ﺑــﺎ ﭘەﻧﺎﯾەك دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾــﻦ ﺳــەرﻣﺎ ﻧەﻣﺎﻧﺒــﺎت، ﺋەوﺳﺎ ﻟەﺳەر رەﻧﮕﻜﺮدﻧەوەی ﺳﻮور ﺑێ ﯾﺎ ﺷﯿﻦ و زەرد ،ﺷەڕ دەﻛەﯾﻦ“.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ﺑە ﻧﯿﺎزە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەرﯾﯽ ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە.
داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﺑﻜەن؟ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎی ﻋەﻗﺎر ھەﯾە و ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﺋەم ﭘﺮﺳە رێﻚ ﺧﺮاوە، ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەی ھەﯾە، ﭘێﻤﺎن ﺑﺎش ﺑــﻮو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان دەﺳــﺘﻮەردان ﺑﻜﺎت، ﺑﯚﯾە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﯚ داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎن دەرﺑﭽێﺖ. ﻣﺎوەﯾەﻛــە وەك ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان دەﻛەن، ﺋەو ﺑەﺷﺪارﯾﯿە چ ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻛﺎﺗﯿﯿە ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە ھەر ﺑەﺷﺪار دەﺑﻦ؟ ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺑڕﯾﺎر دەدات ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺷــﺪار دەﺑﯿــﻦ ﯾــﺎن ﻧــﺎ ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑەﺷﺪار
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻧەوزاد ھﺎدی :ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﯿﻔﺮاز 4ﺑە ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺖ زاﻧﺮا ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻗەﺑﺎرەی 25ھەزار ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎﯾە ﻟە ﺳەﻋﺎﺗێﻜﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﺑﺎی وەﺗەر“ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﺑە ﻗەرز ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚدا ﺑﻮوە ،ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت ،ﺋەوان ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻮﺷﻮێﻨەﻛﺎن ﺗﺎ دەﺳﺖ ﺑەﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻜەن
7
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﺑەداﺧەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە دادﮔەﯾﯽ ﻧەﻛﺮاون ،ﺋەﻣە ﻟە دادﮔەی ﻻھﺎﯾﯿﺶ ﻧەﻛﺮاوە
ﻧﺰﯾﻜەی 500ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭼەﻛﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوﯾﺎن ﺑە رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە
دوو ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﭼەﻛﯿﺎن ﺑە ﺑەﻋﺲ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوﻟێﺮن وﺷە /ھەڵەﺑﺠە – ﺳەﻻم ھﺎﻧەدەﻧﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﻧﺰﯾﻜــەی 500ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭼەﻛﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوﯾــﺎن ﺑە رژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە و 180ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟەوﻛﺎﺗــەدا ﭘێﯿﺎن ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە ﻛــە ھەڵەﺑﺠە ﻛﯿﻤﯿﺎﺑــﺎران ﻛﺮاوە. ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﮔەدار ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە دوو ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛەن. ﻧــەوزاد ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﯾــەك ﻟــە ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ھەڵەﺑﺠــە ،ﭘێــﯽ واﯾــە ﺋەﮔەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﭼەﻛﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوﯾــﺎن ﺑــە رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ﻧەﻓﺮۆﺷﺘﺒﺎﯾە ،ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ھەڵەﺑﺠە رووی ﻧەدەدا ،ﺑﯚﯾە داوا دەﻛﺎت ﻛە ”ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەﯾﺶ ﺗﺎواﻧﺒــﺎرن و دەﺑــێ دادﮔەﯾﯽ ﺑﻜﺮێــﻦ و ﺑە ﺳــﺰای ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەن“. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺟﯿﺎ ﻟــە ﺷــەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨــﺪاران، ھەڵەﺑﺠە ﺑەھــﯚی ﭼەﻛەﻛﺎﻧﯽ
ﺋەواﻧەوە ﻛﺎول ﺑﻮو و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺷﻮێﻨەوارەﻛەی ھەر ﻣﺎوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻗەرەﺑﻮوی ﻛﺎوﻟﻜﺎرﯾﯿەﻛە ﺑﻜەﻧەوە“. ﻧەﺳﺮﯾﻦ ﺣەﺳــەن ﻛە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ھەڵەﺑﺠەﯾە ،ھەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻧەوزاد ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ھەﯾــە .ﺋەو دەڵێ” ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە دادﮔەﯾﯽ ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﺑﯚﯾە داوا ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ھەوڵ ﺑﺪات ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە دادﮔەﻛﺎﻧــﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺋەو
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە دادﮔەﯾﯽ ﺑﻜﺮێﻦ“. ﻟــە رۆژی 16ی ﺋﺎداری ﺳــﺎڵﯽ ،1988رژێﻤﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﻋێﺮاق، ھەڵەﺑﺠــەی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑــﺎران ﻛﺮد و ﺑە ھﯚﯾــەوە ﻧﺰﯾﻜــەی ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دا و 400ﻛەﺳــﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑــﻮون .ھەڵەﺑﺠە ﺋــەوﻛﺎت ﺑە ﺗــەواوی وێﺮان ﺑــﻮو و زۆرﺑەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯿﺸــﯽ ﺋﺎوارەی ﺋێﺮان ﺑﻮون. دوای رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﺑەھــﺎری ﺳــﺎڵﯽ ،2003ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻋﺲ ﺑە ھﯚی ﻛﺎرەﺳﺎﺗەﻛەی ھەڵەﺑﺠەوە دادﮔەﯾــﯽ ﻛــﺮان و ﺳــﺰاﯾﺎن ﺑەﺳەردا ﺳەﭘێﻨﺮا. ﺋێﺴــﺘە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﯽ ھەڵەﺑﺠــە ،ﻟــە ھەوڵﺪاﯾــە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺳــﻜﺎ
ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ﻛە ﭼەﻛﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوﯾﺎن ﺑە رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ﻓﺮۆﺷﺘﺒﻮو. ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵەﯾــە ﺑە ھــﺎوﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ،ژﻣﺎرەﯾەك واژۆﯾﺎن ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺑە ھﺎوﻛﺎری دەﺳــﺘەی ﭘﺎرێﺰەراﻧﯽ
ﺋﺎراس ﻋﺎﺑﯿﺪ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ 400” ،ﺑــﯚ 500ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﭼەﻛﯿــﺎن ﺑــە رژێﻤــﯽ ﻋێﺮاق ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە .ھەروەھﺎ ﺑە ﺑەڵﮕە دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛــە 180ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ
ﻧەوزاد ﻋﻮﺳﻤﺎن:
ﺟﯿﺎ ﻟە ﺷەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاران ،ھەڵەﺑﺠە ﺑەھﯚی ﭼەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەواﻧەوە ﻛﺎول ﺑﻮو و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺋﺎﺳەوارەﻛەی ھەر ﻣﺎوە ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،دەﯾﺎﻧــەوێ ﻟــە دادﮔەی ﻻھﺎی ﺳــﻜﺎ ﻟەﺳەر ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن ﻛە ﭼەﻛﯿﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە.
ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﺳﺎﻧەی ھەڵەﺑﺠە ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﻛــﺮاوە ،ﭼەﻛﯿﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻋﺲ داوە“. ﺋەو ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی
ﺳــﻜﺎ و دادﮔەﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﺑەردەواﻣە ،ﺑەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ”ﺳﺴﺘﯽ“ ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ. ﺋﺎراس ﻋﺎﺑﯿــﺪ دەڵێ” ،ﺑەداﺧەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە دادﮔەﯾﯽ ﻧەﻛﺮاون، ﺋەﻣە ﻟــە دادﮔــەی ﻻھﺎﯾﯿﺶ ﻧەﻛــﺮاوە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق رێﮕــﺮە ﻟــە دادﮔەﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە دادﮔــەی ﻻھــﺎی ﺋەﻧﺪام ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾــە دادﮔەﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەﯾﺶ ﺑﯚ ﺋێﻤە ﺋەﺳﺘەم ﺑﻮوە“. وەك ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەن.
ﺋەو دەڵێ” ،دەﺳﺘەی ﭘﺎرێﺰەراﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟەو ﺗﺮﺳــەی ﻛە ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﻧەﮔﯚڕن ،ﻧﺎﯾەوێ ﻧﺎوی ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺑو ﺑﻜﺮێﻨەوە ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی دەﭼﻨە ﺑەردەم دادﮔە .ﺋێﺴــﺘە دوو ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــەی ﭼەﻛﯿــﺎن ﺑــە رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە ،ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛەن“. ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەڵەﺑﺠــە 83 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە دوورە و رۆژی 13ی ﺋــﺎداری ﺳــﺎڵﯽ ،2014 ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﭘﺎرێﺰﮔەﺑﻮوﻧــﯽ دەرﭼــﻮوە .ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە ﻟە ﻧﺎوەﻧــﺪی ھەڵەﺑﺠــە ،ﺧﻮرﻣﺎﻷ، ﺳــﯿﺮوان ،ﺑﯿــﺎرە و ﺑەﻣــﯚ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە .رووﺑەری ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار و 599ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دووﺟﺎﯾە.
ﻛﯚﭼﯽ ﭘێﭽەواﻧە ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎوەدان دەﻛﺎﺗەوە وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ ﺋﺎﻟﯿﺎوی ﻛە ﺋێﺴــﺘە داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﭘێﻨﺠﻮێﻨە، ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪ ﺑﮕەڕێﺘەوە. ﺋەو ﺧﯚی و ﺷــەش ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾەوە ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻧﺎو ﻣﺎڵەﻛەﯾەﺗﯽ و ﺑە ﻧﯿﺎزە رۆژی ھەﯾﻨــﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪی ﺧﯚی )ﺋﺎﻟﯿﺎوا( ﺑﮕەڕێﺘەوە. ﺣﺎﺟﯽ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ وەك ﺧﯚی دەڵــێ ،دەﯾــەوێ ھەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮڕ و ھەﻧﺪێ ﻟە ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨێ و ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾﺎن ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺷﻮێﻨەوارێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﻣﺎوە ،ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﺘەوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺳﺎﻧێﻜﯽ زۆرە ﻟە ﮔﻮﻧﺪ داﺑڕاوم، ﺑــەم ﮔەڕاﻧەوە ﺑــﯚ ﮔﻮﻧﺪ زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺷﺎرەﻛﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەی ﻧﯿﯿە، ﺑﯚﯾــە ﺋﻮﻣێــﺪە دەﻛــەم ﺑﺘﻮاﻧﻢ ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺳــﺎدە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەﻣەوە ،ﺑــەم ﺑەو ﻣەرﺟەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ھﺎوﻛﺎرﯾﻤــﺎن ﺑﻜﺎت“. ﺋەﻛﺮەم ﻋەﻟــﯽ ﻛە ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﺷــﻠێﺮی ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻨــە ،وەك ﺣﺎﺟﯽ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە. ﺋەو ،ﭘێﯽ واﯾە ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪ ”ﺑــێ ﺳــﻮودە“ و ھﯚﯾەﻛەﯾﺶ
ﺑﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸﺖ ﺑە ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧەﺑەﺳﺘﺮاوە. ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە دەڵێ” ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋــﺎوڕ ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﺑﺪاﺗەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﻚ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە“. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺶ ﻟەوەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺑێﺖ ،دوو ﻗــەرزی ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ھەﺑﻮو و ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ھﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوە ﺑــﯚ ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن ﺑــﻮو ،ﻗەرزی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﭘڕۆژە ﺑﻮو و ﭘێﺸــﯿﻨەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەﯾﺶ ﻛە ﺑڕەﻛەی 25ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺑﻮو. ﯾﺎﺳــﯿﻦ رەﺣﯿﻢ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﭘێــﯽ واﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺗﻮاﻧێ رۆڵﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﮔەڕاﻧەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑــﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕێــڕێ .ﺋەو
دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت وەك ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،دەﺳﺖ ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻗەرزی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﺑــﯚ زێﺪی ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯿــﺎن دەﮔەڕێﻨــەوە و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﺋﺎوەدان دەﺑﻨەوە“.
ھﯚﻛﺎری ﭼﯚڵﺒﻮوﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن رژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ ھەزار ﮔﻮﻧﺪی وێﺮان ﻛﺮد ،ﺑەم دوای راﭘەڕﯾﻨﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،1991 ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔەڕاﻧەوە و ﺋﺎوەداﻧﯿــﺎن ﻛــﺮدەوە .ﺋــەوە زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ و ﺑەو ھﯚﯾەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﯚ ﺋــەو ﮔﻮﻧﺪاﻧە داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮا ،ﻛﯚﭼﯽ ﭘێﭽەواﻧەی ﺧەڵﻚ ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺷــﺎر دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد. ﻋەزﯾﺰ ﺑﻠﻜﯿــﺎن ،ﭘێﯽ واﯾە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە ﻛــە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕەڕێﻨــەوە .ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ھــﺎوﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺎت ﻛــە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری دەﮔەﯾەﻧێﺘە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن و ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﺧﯚﺑﮋێﻦ ﺑﻜﺎت“. ﺑێﺴــﺘﻮون ﻓﺎﯾــﻖ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘێﯽ
واﯾە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺧەڵﻚ ،ﯾەك ﻟە ھﯚﻛﺎرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوەدان ﻧەﺑﻮوﻧــەوەی ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧە .ﺋەو، دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘێﺶ ﻟە ”ﻣﻮوﭼەﺧﯚرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی“ ،ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن ﻗەرەﺑﺎڵﻎ ﺑﻮون و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑــﻮوە و ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘﺸــﺘﯿﺎن ﺑەﺧﯚﯾﺎن دەﺑەﺳﺖ و ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو. ﺋەو ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە دوای ﺋەوەی ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻛــﺮدووە،
ﺑﯚی دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2000ەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ھﺎووﺗﯽ ﻛﺮاوﻧەﺗە ﻣﻮوﭼەﺧــﯚر ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻟــە ﺳﺎڵﯽ 1992ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ 130ھــەزار ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ھەﺑﻮوە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2000ژﻣﺎرەی ﻣﻮوﭼەﺧــﯚران ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 450ھەزار ﻛەس. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ژﻣﺎرەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ھەرێﻢ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 400ھەزار ﻛەس ،واﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ 2000ەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــە داﻣەزراﻧﺪن ﻟە
دەزﮔە ﻣەدەﻧﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن و ﺑە ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﻜﺮدن ،ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳــﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﻣﻮوﭼەﺧﯚر“.
ﺋﺎﻣﺎری ﺷﺎرﻧﺸﯿﻦ و ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻟە 2015 ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﺋﺎﻣﺎری ﻗەزای ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺋﺎﻣﺎری داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ 2015ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﻮوە. * ﺷﺎرﻧﺸــﯿﻦ 11 ،ﮔــەڕەك ،ژﻣﺎرەی ﺧێــﺰان 4576ﺑــﻮوە ،ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە 23794ﻛەس. * ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻦ 45 ،ﮔﻮﻧﺪ ،ژﻣﺎرەی ﺧێﺰان ،822ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮان 4274 * ﺷﺎرەدێﯽ ﮔەرﻣﻚ ،ﭘێﻚ دێﺖ ﻟە 4ﮔەڕەك ﻛە ژﻣﺎرەی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ 150 و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮان 780ﻛەﺳە .ھەروەھﺎ 104ﮔﻮﻧﺪ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ و ژﻣﺎرەی ﺧێﺰان 2023و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮان 10520 * ﺷــﺎرەدێﯽ ﻧﺎڵﭙﺎرێﺰ ،ﭘێﻚ دێﺖ ﻟە 4ﮔەڕەك ،ژﻣــﺎرەی ﺧێﺰان 100و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮان 522ﻛەﺳــە .ھەروەھﺎ 54ﮔﻮﻧﺪ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ و ..5786 ژﻣﺎرەی ﺧێﺰان 1113و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮان 5786 ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ))(45674 ﻛەﺳــە ،ﻟەو رێﮋەﯾەﯾﺶ ﻧﺰﻛەی 30ﺑﯚ 35ھەزار ﻛەﺳﯽ ﻟەﻧﺎو ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎرۆﻛەﻛەداﯾە ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨەﻛﺎﻧﻦ و ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێھێﺸﺘﻮوە.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿەﻛﺎن ﻛەم ﻧەﺑﻮوەﺗەوە
وﺷە /ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺑڕﯾــﺎری وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﻦ ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ،وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﻟێﮋﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەر ﻛﺎﻣەﯾﺎن ﻗﺴەی ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ھەﯾە. دوو ھەﻓﺘــە ﻟەﻣەوﺑــەر وەزﯾﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەرێــﻢ داﺷــﻜﺎﻧﯽ % 30ﻧﺮﺧﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺋەو ﻧﺮﺧە وەك ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ھﯿﭻ داﺷﻜﺎﻧێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﺮﺧﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە، ﺗەﻧﯿــﺎ ھەﻧﺪێــﻚ ﭘﺰﯾﺸــﻚ وەك ”ﺋەرﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھــﺎوﻛﺎری ﻧەﺧﯚﺷــﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺪەراﻣەت“ ،ﺋەو
ﻛﺎرەﯾﺎن ﻛﺮدووە. دﻛﺘــﯚر رێﻜەوت ﺣەﻣەڕەﺷــﯿﺪ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دوو ھەﻓﺘــە ﻟەﻣەوﺑەر رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟەﻣەوﺑەدوا ﻧﺮﺧﯽ ﻧﯚرﯾﻨﮕــەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ راھێﻨﺮاو ﺑە ھەﺷــﺖ ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ 15ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮو، ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ 12ھەزار دﯾﻨﺎرە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ 20ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە
و ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ راوێﮋﻛﺎری ﻛﺮاوە ﺑە 16ھــەزار دﯾﻨﺎر ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە 25ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑــﻮوە ،ھﺎوﻛﺎت ﻧﺮﺧﯽ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە % 30ﺑﯚ % 35داﺷﻜﺎﻧﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺮێــﺖ و ﻧﺮﺧــەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەك ﺧﺮاوە و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾەك ﻟﯿﺴﺖ ﻧەﺧﯚش ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێﺖ. وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدﺑــﻮوەوە ﻛــە ﻟێﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺑــەش ﻟــە وەزارەت ﭘێــﻚ ھێﻨﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەدواداﭼﻮون ﺑــﯚ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﻜەن و ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﺑە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﺑﮕەﯾەﻧــﻦ .ھﺎوﻛﺎت ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ددان و ﻟە زۆرﺑەی ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟە % 30ﺗﺎ 60
%داﺷﻜﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووە .ﻟە ﺑﺎرەی ﻧﺮﺧﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺷﺎرە ﮔــەورەﻛﺎن % 30داﺷــﻜﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻟە ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ % 40داﺷﻜﺎن ﻛﺮاوە. دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەﻓﺘە ﺑەدوای ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ،ھﯿﭻ ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻚ ﭘێﯿەوە ﭘﺎﭘەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوە. ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ”وﺷــە“ ﺳــەرداﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻜﯽ ﻧێﻮ ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮی ﻛــﺮد ﺑﯚ دڵﻨﯿﺎﺑــﻮون ﻟە ھﯚﻛﺎری ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی وەزارەت. ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﻛــە ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻧﺎوﯾﺎن ﺑﮫێﻨﯿﻦ ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ﻛە ﺋەوان ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﺑڕﯾﺎری داﺷــﻜﺎﻧﯽ ﻛﺮێﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧە و
ﺟﮕە ﻟەوەﯾﺶ ھﯿﭻ ﻧﻮوﺳﺮاوێﻜﯽ ﻓەرﻣﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﺗــﺎ ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دﯾــﺎر ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەو داﺷــﻜﺎﻧەی وەزارەت رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧەوە ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ﺑﻮون. دﻛﺘﯚر ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ وەﻓﺎﯾﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮ، رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻧﺮﺧەﻛﺎن داﺷــﻜﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑــەم ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺮێــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە و ﺗﺎﻗﯿﮕە و ﺗﯿﺸــﻚ ،داﺷــﻜﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە و ھەروەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە و ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺋــەو داﺷــﻜﺎﻧﺎﻧە دەﻛەن ،ﭘﺎﺷﺎن ﻧﻮوﺳﺮاو ﺋﺎراﺳﺘەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن دەﻛەن ﺑﯚ داﺷــﻜﺎﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎن. ﺋــەو ،ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوەﯾــﺶ دا ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن وەك ﻛﺎری ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﺎﻧەی ﺧﯚﯾــﺎن ھەﺳﺘﺎون ﺑەداﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە .% 10-20 ھﺎوﻛﺎت ﺧﺎڵﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﺳــەرﺟەم ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼە و ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮا
ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﻮوﺳــﺮاو ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﺑﻜەن ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ داﺷﻜﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن. ﺋەو ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن و ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ھەﻧﺪێﻚ ﺗێﺒﯿﻨﯿــﯽ ﺗﺮﯾﺎن ھەﺑﻮو ﻟەﺳــەر داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ،ﭘﺎﺷﺎن ﺋێﻤــە وەك وەزارەﺗــﯽ ﻛﻠﯿﻨﻜﯽ راوێﮋﻛﺎری ﺋێﻮاران ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەﯾﻨەوە ،ھەروەھﺎ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﺶ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﯾﻦ، ﺑەﻣەﯾﺶ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ و ﺋەوﻛﺎت ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﺑڕﯾﺎر دەدەن ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﻧﯚرﯾﻨﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ
ﻛﺮێﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە و ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﻧﺮﺧﯽ ﺑﯿﻨﯿﻦ داﺷﻜێﻨﻦ، ”ﺋەﻣەﯾﺶ ﻧﺎﺑێﺘە ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺋەوەﻧﺪە داھﺎﺗﯿﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑەوە ﻧەﻛﺎت ھــﺎوﻛﺎری ﺧەڵﻜﯽ ھەژار ﻧەﻛەن“. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە دا ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻜﺎت ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺑﯚی روون ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﻟــە وەزارەت ھەﺑــﻮوە ﯾــﺎن ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎن ﺑﯚ
ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر
ﺑەم زوواﻧە ﺑڕﯾــﺎر ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەدرێﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻤێﻨﻨەوە ﯾﺎن دێﻨە ﻧﯚرﯾﻨﮕە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻟەوێ ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﺑەم زوواﻧە ﺑڕﯾﺎر ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەدرێﺖ“. ﻟەﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە ﺋــﺎواز ﺣەﻣﯿﺪ ﻓەﻧــﺪی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ﻛە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی داﻧەﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ
ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﻧەﭼێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋەوەی ﻟەﺳەر ﺋێﻤەﯾە وەك ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎودێﺮﯾﯿە و ﺋــەو ﻛﺎرەﯾەﯾﺸــﻤﺎن ﺑەﺟــێ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﺑەردەواﻣﯿﺶ دەﺑﯿﻦ ﻟە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدن و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﺑﯚ دەﻛەﯾــﻦ و ﻟەﮔەڵ وەزارەت ﻛﯚ دەﺑﯿﻨەوە“.
ﺑەھﺎرە و ﻛەس ﻟە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی ﻧﺎﭘﺮﺳێﺖ وﺷە /ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺳﺎﻧە ﺑەھﯚی ھﺎﺗﻨﯽ وەرزی ﺑەھﺎر ،ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺳەرﺟەم ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﯾﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕ دەﻛﺮد ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ درووﻧﯽ ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ،ﺑەم ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەرﮔﺪووران ،ﺋەﻣﺴﺎڵ زۆر ﺑەﻛەﻣﯽ ﺧەڵﻚ رووﯾﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕ ﻛﺮدووە و ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی ﻛە ﺑە رەﻣﺰی ﻛﻮردان ﻧﺎﺳﺮاوە ،دەدوورن.
ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ وەك ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەڵێﻦ ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ زۆر ﮔﻮێ ﺑە ﺣەزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎدەن و ﻛەﻣﺘﺮ ﺟﻠﻮﺑەرگ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری دەﻛڕن. ﺑەرﮔــﺪووران ،ﻧﺎﯾﺸــﺎرﻧەوە ﻛە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﺧەڵﻚ زۆر ﺑــە ﻛەﻣﯽ داوای درووﻧــﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻛﻮردی ﺑــﯚ ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ وەرزی ﺑەھﺎر دەﻛەن. ﯾﻮﺳﻒ ﻧەﺟﻤەدﯾﻨﯽ ﺑەرﮔﺪروو، وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ دەﻛﺎت، ﺳــﺎﻧە ﺋــەو ﻛﺎﺗﺎﻧــە ،ھەﻧﺪێ ﺷــەو ﺗﺎ ﺑەرەﺑەﯾﺎن ﻧەدەﺧەوﺗﻦ و ﻛﺎرﯾــﺎن دەﻛــﺮد ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭼەﻧﺪ ﺷﺎﮔﺮدێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺑەﻛﺮێ دەﮔﺮت ﺗﺎ ﻛﺎری ﺋﻮﺗﻮو و ﻟێﺪاﻧﯽ ﻗﯚﭘﭽەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺑﻜــەن ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋەوەﻧﺪە ﻛﺎرﯾﺎن ﻛەﻣە ﻧەك ﺷﺎﮔﺮدﯾﯿﺎن ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەڵﻜﯚ ﺑﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺎری ﺋﻮﺗﻮوﻛﺮدن و ﻟێﺪاﻧــﯽ ﻗﯚﭘﭽە ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن و ﺋێﻮاراﻧﯿــﺶ زوو دەﭼﻨەوە ﻣﺎڵ،
ﭼﻮﻧﻜــە زۆر ﺑەﻛەﻣــﯽ ﺧەڵــﻚ ﺟﻠﯿﺎن ﺑە دوورﯾﻦ داوە. ﯾﻮﺳــﻒ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا ،ﺋەو ﺟﻮوڵەﯾــەی ﻛە ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەن ﻛە ﻛﺎﺳــﺒﻦ و ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ﻧﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان ﺑــەردەوام ﻟە ھەﻣــﻮو وەرزەﻛﺎن ﺟﻠﯽ ﻛﻮردی ﻟەﺑەر دەﻛەن وﺣــەز دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەم ﻧــەورۆزە ﺟﻠﯽ ﻧــﻮێ ﻟەﺑەر ﺑﻜەﻧەوە. ﺋــەو ،ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن زۆر ﺑەﻛەﻣــﯽ ﺟﻠﯿﺎن ﺑە دوورﯾﻦ
داوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺟﻠﯿﺎن دەدووری ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻧەورۆز ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ﺣەزەﯾــﺎن ﺑﮫێﻨﻨــە دی و ﻧﺎﭼﺎرن ﺟﻠﯽ ﻛــﻮردی ﻧەﻛڕن و ﺟﻠە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﻨەوە“. ﺳەﻋﺪو ﺳﺎدق ﺑەرﮔﺪرووێﻜﯽ ﺗــﺮە و ﺋەوﯾــﺶ وەك ھەﻣــﻮو ﺑەرﮔﺪوورەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ،ﺑﺎزاڕی ”ﻛﺰە“ .ﺋەو دەڵێ” ،ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﻧﺰﯾﻜەی % 80ی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺟﻠﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﺑە دوورﯾﻦ دەدا، ﻟە ﭼﯿﻨﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑﻮون ،ﺑەم ﺋەوان ﺋەﻣﺴﺎڵ زۆر ﺑە ﻛەﻣــﯽ ﺟﻠﯿﺎن ﺑــە دوورﯾﻦ داوە .ﺋەﻣﺴﺎڵ ھەﻧﺪێ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻻﻣﺎن ﺟﻠەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺳــﺎڵﯿﺎن ھێﻨﺎوە ﺗﺎ ﺑەﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺗــﺮ و ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯿﺪوورﯾﻦ ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن،
ﯾﻮﺳﻒ ﻧەﺟﻤەدﯾﻨﯽ ﺑەرﮔﺪروو:
ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن زۆر ﺑەﻛەﻣﯽ ﺟﻠﯿﺎن ﺑە دوورﯾﻦ داوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﺟﻠﯿﺎن دەدووری ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻧەورۆز ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ﺣەزەﯾﺎن ﺑﮫێﻨﻨە دی
ﭼﻮﻧﻜــە ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺘﻮوە ﭘﺎرە ﺑە ﻗﻮﻣﺎﺷــﯽ ﻧﻮێ ﺑﺪەن و ﺟﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەدەن ﺑە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن“. ﺋەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿەی ﺑەرﮔﺪرووان، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﯿﯿە ﺑــە ﭘﯿﺎوان و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑەرﮔــﺪرووە ﺋﺎﻓﺮەﺗەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە. ﺷــﯿﻼن ﻣەﺣﻤــﻮود ﻛــە ﺑەرﮔﺪرووی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧە ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ژﻧﺎن ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ، زۆر ﺑــە ﻛەﻣﯽ داوای ﺟﻠﯽ ﻛﻮرد دەﻛەن و ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾﯿﺎن ﭘێﻮە دﯾﺎرە و ﻗﻮﻣﺎﺷﯽ ھەرزان دەﻛڕن. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە
2013ﻟە ﻧێــﻮ ژﻧﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﺑﺎو ﺑﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﻣﯚدە و ﮔﺮاﻧﺒەھﺎﺗﺮﯾﻦ ﻗﻮﻣﺎش ﺑﻮو ﻛە دەﯾﺎﻧﻜڕی ،ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚم ﻛڕﯾﺎرم ھەﺑﻮوە ﻗﻮﻣﺎﺷــﯽ 300دۆﻻری ھێﻨﺎوە ﺑــﯚم و دوای ﺋەوەی ﺑﯚم دوورﯾــﻮە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﯾەﻛەم رۆژی ﻧــەورۆز ﺑەﻛﺎری ھێﻨــﺎ و دواﺗﺮ ھﺎﺗﻮوەﺗــەوە ﻗﻮﻣﺎﺷــێﻜﯽ ﻧﻮێ ھێﻨﺎوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑە ﻣﯚدﯾﻠێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚی ﺑــﺪوورم ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﯽ ﻋەﯾــﺐ ﺑﻮو ﻛــە ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟەﺑەری ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑەم ھەر ﺋەو ﻛڕﯾﺎرەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻗﻮﻣﺎﺷــێﻜﯽ ﺳﺎدەی ﺑﯚ ھێﻨﺎوم و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ
ھەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێﺖ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑەو ﺟﻠەوە ﮔەﺷﺖ و ﺳەﯾﺮاﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﯾﻦ“. ﺋەرﺧــەوان رەﺳــﻮوڵ ﻛــە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە ،ﺑڕﯾﺎری داوە ﺋەﻣﺴــﺎڵ واز ﻟــە ھەﻧﺪێ ﺣــەز و ﺋﺎرەزووەﻛﺎﻧــﯽ ﺑێﻨێ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ”دەرﮔەی ﺧێﺮ“ﯾﺎن ﻟــێ دەﻛﺮێﺘــەوە .ﺋــەو دەڵێ، ”ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛەﻣﺘﺮ ﻟــە ﻧﯿﻮﻣﻮوﭼە وەرﮔﯿﺮاوە و ﺟﮕە ﻟەوەﯾﺶ ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳەر ﺋەو ﻣﻮوﭼەﯾە ﺗێﭙەڕی ﻛﺮدووە، ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﺑەﺳەر دۆﺧﯽ ژﯾﺎﻧﻤﺎﻧەوە دﯾﺎرە“.
21ـــﯽ ﺋﺎداری ھەﻣﻮو ﺳﺎڵێﻚ ﺑە ﺳەری ﺳﺎڵﯽ ﻛﻮردی دادەﻧﺮێﺖ و ﺑەھــﯚی ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ وەرزی زﺳــﺘﺎن و دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﺑەھﺎر، ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر روو ﻟــە دەﺷــﺖ و دەر دەﻛەن و ﮔەﺷــﺖ و ﺳــەﯾﺮان ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ،ﺑــﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘەش ﭘێﯿﺎن ﺧﯚﺷــە ﺑــە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ و رازاوەﺗﺮﯾﻦ ﺑەرﮔەوە دەرﺑﻜەون، ﺑﯚﯾە ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەو وەرزەدا ﺑﺎزاڕی ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی ﮔەرم دەﺑﻮو ،ﺑەم ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛﺎرﯾﮕــەری ھەﺑﻮوە ﺑەﺳەر ﺑﺎزاڕەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﻛە ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە وەزارەت ﭘێﻚ ھێﻨﺮاوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﻜەن و ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﺑە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻦ .ھﺎوﻛﺎت ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ددان و ﻟە زۆرﺑەی ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟە % 30ﺗﺎ % 60داﺷﻜﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووە .ﻟە ﺑﺎرەی ﻧﺮﺧﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕەﻛﺎﻧﯿﺸەوە وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺷﺎرە ﮔەورەﻛﺎن % 30داﺷﻜﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻟە ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ % 40داﺷﻜﺎن ﻛﺮاوە.
9
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەواﻧەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺟەﺳﺘەﯾﺎن ﺑﯿﻤە ﻛﺮدووە
10
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻓﺮارا ﺋەﻛﺘەری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ،ﭘێﻜەﻧﯿﻨﯽ ﺑە 10ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯿﻤە ﻛﺮدووە. دێﭭﯿﺪ ﺑێﻜﺎم ،ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ،ﻗﺎﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑە 70ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯿﻤە ﻛﺮدووە. دﯾﻨﯿﻞ ﮔﺮﯾﻚ ،ﺋەﻛﺘەر ،ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن ﭘﺎوەﻧﺪی ﺑﯚ ﺑﯿﻤەﻛﺮدﻧﯽ ﺗەواوی ﺟەﺳﺘەی داوە. دۆﻟﯽ ﭘﺎرﺗﯚن ،ﺋەﻛﺘەر ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ و ﻧﻮوﺳەر 600 ،ھەزار دۆﻻری ﻟە ﺑﯿﻤەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﻨﮕﯽ داوە. ﺟﻮﻟﯿﻞ راﺑێﺮﺗﺰ ،ﺋەﻛﺘەر ،ﭘێﻜەﻧﯿﻨﯽ ﺑە 30ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯿﻤە ﻛﺮدووە. ﻣﺎرﯾﺎ ﻛێﺮی ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ،ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻟە ﺑﯿﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﻗﺎﭼﯽ داوە. ﺗﯿﻨﺎ ﺗﯚرﻧێﺮ ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ و ﺋەﻛﺘەری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ،ﻗﺎﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺑڕی ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن و 200ھەزار دۆﻻر ﺑﯿﻤە ﻛﺮدووە. رﯾﮫﺎﻧﺎ ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ،ﺋەوﯾﺶ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دۆﻻری ﺑﯚ ﺑﯿﻤەﻛﺮدﻧﯽ ﻗﺎﭼەﻛﺎﻧﯽ داوە. ﻛﯿﺖ رﯾﭽﺎردز ،ﻣﻮزﯾﻜﺰان و ﺋﺎوازداﻧەر ﻟە ﮔﺮووﭘﯽ رۆڵﯿﻨﮓ ﺳــﺘﯚﻧﺰ ،دەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺑڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 600ھەزار دۆﻻر ﺑﯿﻤە ﻛﺮدووە. ﻛﺎﯾڵﯽ ﻣﯿﻮﻧﯿﮓ ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ،ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻟە ﺑﯿﻤەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻤﺘﯽ داوە. ﻣﺎدۆﻧﺎ ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ،دوو ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻی ﻟە ﺑﯿﻤەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﻨﮕﯽ داوە. ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎﻧﯚ رۆﻧﺎڵﺪۆ ،ﺋەﺳﺘێﺮەی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێ ،ﻗﺎﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺑڕی 144ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯿﻤە ﻛﺮدووە. ﺑﺮۆس ﺳﭙێﺮﯾﻨﮕﺴــﺘﯿﻦ ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ،ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿــﯚن و 700ھەزار دۆﻻری ﻟەﺑﯿﻤەﻛﺮدﻧﯽ دەﻧﮕﯽ داوە.
ﺷﻮێﻨﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﻠﯿﺎردێﺮەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەك ،دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﻛﯿﺸﻮەری ﺋەوروﭘﺎ زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ دەوڵەﻣەﻧﺪی ﻟێ دەژی .ﻟەو ﻛﯿﺸﻮەرەدا ﻧﺰﯾﻜەی 64ھەزار ﻣﻠﯿﺎردێﺮی ھەن .ﻛﯿﺸــﻮەری ﺋﺎﺳﯿﺎ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﭘێﺶ ﻛﯿﺸﻮەری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛەوت ،ﻟەو ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەواﻧەدا دەرﻛەوﺗﻮوە ﻧﺰﯾﻜەی 590ھەزار ﻣﻠﯿﺎردێﺮ ﻟە ﺋﺎﺳﯿﺎ و 550 ھەزار ﻣﻠﯿﺎردێﺮﯾﺶ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەژﯾﻦ. ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛە ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨﺮاوی ”ﻧﺎﯾــﺖ ﻓﺮاﻧﻚ“ەوە ﻛﺮاوە و ﻗﺴە ﻟەﮔەڵ 500ﺧﺎوەن ﺑﺎﻧﻚ و راوێﮋﻛﺎری ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻛﺮاوە .ھەروەھﺎ دەرﻛەوﺗﻮوە ﺋێﺴــﺘە دەوڵەﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ
ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕﯾﯿەﻛﺎن
ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ،ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﻛەس ﻟەﺳــەر ﮔﯚی زەوی ﺑە ھﯚی ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕﯾﯿەوە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە .رەﻧﮕە ﻟەو ﺳەردەﻣەدا ﺋﺎﺳﯿﺎ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ﺑﺎﻛﻮور و ﺋەوروﭘﺎ ﻗﺎﺗــﯽ و ﻗــڕی زۆر ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ھەﻧﺪێ وﺗﯽ ﺑەﺷێﻚ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﯿﺮ ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎﯾﯽ ﻟەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﭘﺎرێﺰراو ﻧﯿﻦ .ﺋەواﻧە ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﻗﺎت ﻟەوێ و ﺑﮕﻮازﻧەوە ﻟە ﭘﺎرە و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ رووﺳــﯿﺎ و ﻗڕﯾﯿﺎﻧە ﻛە ﻛﯚﻧﺘﺮﯾﻨﯿﺎن دوو ﺳەدەی ﺑەﺳەردا ﺗێﻨەﭘەڕﯾﻮە. ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاری ﺑﻜەن.
ﺋێﺮﻟەﻧﺪا 1845 – 1853
ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻧﺎودارﺗﺮﯾــﻦ ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕﯾﯿــەﻛﺎن ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێــﮋوو ،ﻟــە ﺋێﺮﻟەﻧــﺪا رووی دا و ﺑە ھﯚﯾەوە ﻧﯿﻮەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا .ﻟەو ﺳــﺎﻧەدا زۆرﺑەی ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﺮﻟەﻧﺪا ﭘﺸﺘﯿﺎن ﻟە ﺧﻮاردﻧﯽ ﭘەﺗﺎﺗە دەﺑەﺳﺖ و ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﭘەﺗﺎﺗــەﻛﺎن ﺧﺮاپ ﺑﻮون و رزان، ﺑﺮﺳێﺘﯽ ﺳەرﺗﺎﭘﺎی ﺋەو وﺗەی ﮔﺮﺗەوە .ﻟەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەدا ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 500ھەزار ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا و دوو ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺮد.
ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭬێﺘﻨــﺎم ﻟەﻧﺎوﭼــﻮون ﯾﺎن ﭘﯿﺲ ﺑــﻮون .دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺷــەڕﯾﺶ ،ﻻﻓﺎوی ﮔــەورە ﻟەو وﺗــەدا رووی دا و ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛەی ﮔەورە ﻛﺮدەوە ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺑﺎﻛﻮوری ﭬێﺘﻨﺎم ﺗﻮوﺷﯽ ﻗﺎﺗــﯽ و ﻗڕی ﺑﻮو و ﺑە ھﯚﯾەوە ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دا.
ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﻛﻮور 1998 – 1994
ﯾــەك ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﻛﻮور رووی دا و ﺑە ھﯚﯾەوە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺑﻮوﻧە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ .ﻻﻓﺎوی ﮔەورە و ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺑەﺷــﯽ زۆری ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە وﺗەدا ،ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕﯾﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە و ﺑە ھﯚﯾەوە ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﻛﻮور ﻛەم ﺑﻮوەوە .ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەﯾﺶ ،ﻟەوﻛﺎﺗﺎﻧەدا ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺑو ﺑﻮوﻧەوە و ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛە ﮔەﯾﺸﺘە ﺋەو رادەﯾەی ﺗەﻧﺎﻧەت داﯾﻜﺎﻧﯿﺶ ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن.
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿﯿەت 1921
ﭬێﺘﻨﺎم 1945
وﻧە ﺗەﻣەﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵە؟ ﺋەم ﺧﺎﺗﻮ
ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻟە ﺳــەردەﻣەی ﺷەڕی دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ،ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﭬێﺘﻨﺎﻣﯽ دەﻛــﺮد ،ﺑەم ژاﭘﯚن ھێﺮﺷــﯽ ﺑــﯚ ﭬێﺘﻨﺎم ﺑــﺮد و ﻟەﮔــەڵ ﻓڕەﻧﺴــﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺷــەڕ ﺑﻮو .ﺑە ھﯚی ﺷــەڕەوە ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘــێ زۆری ﺑەرھەﻣە دەﭼــێ ﺧﺎﺗﻮو ﻛﺮێﺴــﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﻜﻠــﯽ ﺟﻮاﻧﯿــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی دۆزﯾﺒێﺘــەوە .ﺋەو ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎرەی ﺟﻠﻮﺑــەرگ و ﺋەﻛﺘەری ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا 58ﺳﺎڵﯽ ﺗەﻣەﻧە ،ﺑەم ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺋەو ﺗەﻣەﻧەی ﺑە رووﺧﺴﺎرﯾﯿەوە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە. ﺋەو ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ﻣﻜﯿﺎﺟﻜﺮدﻧﺪا زۆر ﺑە وردی ﺳەرﻧﺞ دەدات و ھەﻣﻮو ﻣﺎدەﯾەﻛﯿﺶ ﺑەﻛﺎر ﻧﺎھێﻨێ ،ھەروەھﺎ ﻟە ﭘﯚﺷﯿﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺷﯿﺎودا ﻛەﺳێﻜﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮوە. ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﺑە ﮔەﻧﺠﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﺑــەم ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو و ﺑێــﺖ و ﻛەﺳﯽ ﺷــﯿﺎوی ﺧﯚی ﺑﺪۆزێﺘەوە، ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻛﺮدووە.
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳــﯚﭬﯿﯿەت ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــەدەی 20دا ،ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚی ﺑە ھﯚی ﺷــەڕی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ھەروەھﺎ ﺷەڕە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا و ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛێﺸەی ﮔەورە ﺑﻮو .ﻟەﮔەڵ زۆرﺑــﻮون و ﺑەرﻓﺮاواﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟەو وﺗەدا، ﺟﻮوﺗﯿﺎران وازﯾــﺎن ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھێﻨــﺎ و دواﺟﺎر ﺋەو وﺗە رووﺑەڕووی ﻛەﻣﯿﯽ ﺧﻮاردن ﺑﻮوەوە .ﻟە دەرەﻧﺠﺎﻣﺪا ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورە ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳــﯚﭬﯿﯿەﺗﯽ ﮔﺮﺗەوە و ﺑــە ھﯚﯾەوە ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دا.
ﻛەﻧﺪاوی ﺑەﻧﮕﺎل 1943
ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەڕی دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﺟﯿﺎ ﻟە ﭬێﺘﻨﺎم ،ﭼەﻧﺪ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕی ﺑﻮون و ﻛەﻧــﺪاوی ﺑەﻧﮕﺎل ﯾەك ﻟەواﻧە ﺑﻮو .ﻛەﻧــﺪاوی ﺑەﻧﮕﺎل ﻟە وﺗﯽ ﺑێﺮﻣەوە ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھﺎوردە دەﻛﺮد و ﻟەﮔەڵ ھێﺮﺷﯽ ژاﭘﯚن ﺑﯚ ﺳەر ﭬێﺘﻨﺎم ،ﺋەو رێﮕەﯾە داﺧﺮا و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻻﻓﺎوی ﮔەورە ﻟەو وﺗە ھەﺳﺘﺎ و ﻧﺰﯾﻜەی 90 %ی ﺑەروﺑﻮوﻣە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺑﺮد .ﺋەو وﺗە ﺑەو ھﯚﯾﺎﻧەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻗﺎﺗﯽ و ﻗڕﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﺑﻮو و ﺑە ھﯚﯾەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺣەوت ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دا.
ھﻮﻧەر
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑەرەو ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻟەوێﻮە ﺑەرەو دەرﯾﺎی ﺋﯿﺠە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ﺑەوﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑﻮوەﺗە ﺑﺎﺳــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ دﻧﯿﺎ .ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺋەو ﻛﯚﭼە و رووداو و ﻛﺎرەﺳﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ﺑە ﻓﯿﻠﻤێﻚ ﻛە ﻟە دەرﯾﺎی ﺋﯿﺠە ﺑەﺳەر ﻛﻮرد ھﺎﺗﻮوە. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەر ھەرێﻢ ﻋەﺑﺪو ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1991ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎزاد ﻛﺮا ،ﺧەڵﻚ ﺳەرﺟەم دڵﺨﯚش ﺑﻮون و ﻟە ژێﺮ ﺋﺎ و دەﺳــەﺗﯽ ﻛﻮردی دەﺣەﺳــێﯿﻨەوە ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺋێﺴــﺘە ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﺧەڵﻜە ﭘﺎرە دەدەن ﺗﺎ دوور ﺑﻜەوﻧەوە ﻟە ﺧﺎك و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و وت ﺑەﺟێ دێڵﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻣﻨﯿﺶ ﺑڕﯾــﺎرم دا ﺋەو ﻛﯚﭼە ﺑﻜەم ﺑەﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ دﯾﻜﯿﯚﻣێﻨﺘﺎری. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت” ،دەرﯾﺎی ﺋﯿﺠە و ﺑﺎﻛــﯚ ﺋﯚﻏڵﻮ“ ﻧﺎوی ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤە ﻧﻮێﯿەﯾە ﻟەﺳەر ﻛﯚﭼﯽ ﺑەﻟێﺸﺎوی ﮔەﻧﺠﺎن و ﺑێ ﺑەزەﯾﯽ ﺷەﭘﯚﻟەﻛﺎﻧﯽ دەرﯾــﺎی ﺋﯿﺠە ،ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨە ﻟە ﺳــەﻓەرﻛﺮدن و ھەڵﺨەڵەﺗﺎﻧﺪﻧﯽ
ھەﻧﺪێــﻚ ھﺎووﺗــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ،ھەﺳﺘﻜﺮدن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ وای ﻟێ ﻛﺮدم ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜەم.
ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﯿــﺮۆك و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋەو ﻓﯿﻠﻤــە ﻧﺎوﺑﺮاو ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑﺎﻛﯚ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردە و ﺧەڵﻜﯽ ھەڵەﺑﺠەی ﺗﺎزەﯾــە ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎﻛﯚ ﺋەﻛﺒــەر ﻋەزﯾﺰ و ﻟــە داﯾﻜﺒﻮوی ،1/1/1991ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻟــە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﺑە ”ﺑﺎﻛﯚ ﺋﯚﻏڵﻮ“ ﻧﺎﺳــﺮاوە، ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺧﻮێﻨﮕــەرم و ﻻوێﻜﯽ دڵﺸــﻜﺎوی ﻋەﺷــﻘەﻛەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﻟﻮودەی ﺧﻮاردﻧــەوەی ﻛﮫﻮوﻟە، ﻟــەو ﻛﺎرەﻣــﺪا دوای ﻧﺎﺳــﯿﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﻛﺎرەﻛەم ،ﺑڕﯾﺎری
دا ھﺎوﻛﺎرم ﺑێﺖ و ﺑەﺷــﺪاری ﺋەو ﺑەرھەﻣەم ﺑﻜﺎت .ﺋەو ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرە ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺋەو ﻛﺎرە ﻟە وێﻨەﮔﺮﺗﻦ و دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣە و ﺳــەرﻛﺎن ﻛەﻣﺎل وەك ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﻛﺎرەﻛەم ھــﺎوﻛﺎری ﻛﺮدووم ،ﺳــﻮودم ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺋەرﺷﯿﻔﯽ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و وێﻨە و ﺑەﺳــەرھﺎﺗﯽ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎﻧــﻢ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮدووە. ﮔەﻧﺠــﺎن ﻟــە وﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ﺑــﯚ ﯾﯚﻧﺎن ﺑــە ﭼــﻮوپ و ﯾەﺧﺘﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺑەﻗﺎﭼﺎخ دەڕۆن ﺑەرەو
دوورﮔەﻛﺎﻧﯽ ﯾﯚﻧﺎن ،ﻟەوێﺸــەوە ﺑﯚ ﺳــﺮﺑﯿﺎ ،ﻣەﻛﺪۆﻧﯿﺎ ،ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ، ﻛﺮواﺗﯿــﺎ ،ﭬﯿەﻧﺎ ،ﻧەﻣﺴــﺎ ،ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ،ھــﯚﻛﺎری ﺳەﻓەرﻛﺮدﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺑێ ﭘﻼﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوﻧﯿﺎﻧە ﻟە ژﯾﺎن، ھــﺎوﻛﺎت زۆرێﻚ ﻟە ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺋێﻤە ﻟــە دەرەوە دەژﯾﻦ و ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوروﭘﺎ دەﻛﺮێﺖ ،دەڵێﻦ: ژﯾﺎن ﻟێﺮەﯾﺶ ”واﺗــە ﻟە ﺋەوروﭘﺎ“ ﻗﻮرﺳە.
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھەوراﻣﺎن ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاون وﺷە /ھەوراﻣﺎن .ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوھێﻨﺎﻧﯽ ھەوراﻣﺎن ﯾﺎن ھەوراﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﯾەﻛﺴــەر ﮔﯚراﻧﯽ و ﺷــﯿﻌﺮی ھەوراﻣﯽ و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻣەوﻟەوی و ﺑێﺴﺎراﻧﯿﯽ ﺑە ﺧەﯾﺎڵﻤﺎﻧﺪا دێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھەوراﻣﺎن ﮔﻠەﯾﯿﺎن ھەﯾە و ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﻛە ﺑە ﺗەواوی ﭘﺸﺘﮕﻮی ﺧﺮاون و ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت.
ﻧــەوزاد ﻧەﺳــﺮو ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ دﯾــﺎری ھەوراﻣﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ھەوراﻣﺎﻧﯽ ﻟە رووی ھﻮﻧەرەوە ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧﺴــﺘﻮوە،
ھــﺎوﻛﺎت ھەوراﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ دەﻧﮕێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧﯚﯾﺎﻧﻦ و دەﻧﮕێﻜﯽ رەﺳــەن و ﺧﯚﺷــﯿﺎن ھەﯾە ،ﺋەﻣە ﺟﯿــﺎ ﻟەوەی ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺷــێﻮەزاری ﻧﺎوﭼەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺎراﺳﺘﻮوە.
ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت ،ﻣﻦ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 30 ﺳــﺎڵە ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێــﻢ و ﻟەﮔەڵ زۆرێﻚ ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ھەوراﻣﺎن ﻟە ﺷــﺎﯾﯽ و ﺑﯚﻧەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﻢ ﻛﺮدووە ،ﭼﺎوەڕێﯽ ﺋەوەﯾﺶ ﻧەﺑﻮوم ﻛــە ﺑەھﯚی ﮔﯚراﻧــﯽ ﺑﮋﯾﻢ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻟە ﭘﺎڵ ھﻮﻧەردا دەﺑﻨە ﺳــەرﻣﺎﯾەدار ،ﺑﯚﯾە ھﻮﻧەرﯾﺸﺖ ﻟەﺑەرﭼﺎو دەﻛەوێﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار
وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ رێــﺰ ﻟــە ھەﻣﻮو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎدات و ﺟﯿــﺎوازی دەﻛﺎت .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧە رێﻜﺨﺮاو و ﻧە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻟە ھەوراﻣﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە ﻛە ھﺎوﻛﺎری ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺑﻜﺎت. رزﮔﺎر ھەوراﻣــﯽ ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ھەوراﻣﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ، ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ھەوراﻣﺎﻧــﻦ،
ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ زۆرە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ )ﻋﻮﺳﻤﺎن ھەوراﻣــﯽ( ﮔﯚراﻧــﯽ دەڵێــﺖ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕە، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ ﻛەﺳــﯽ وا ھەﯾە دێﺘــە ﺳــەر ﺗەﻟەﭬﺰﯾــﯚن و ﯾەك ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﺖ ،ﺑە دەﻓﺘەر دۆﻻری ﭘێ دەدرێﺖ. ھەوراﻣﯽ ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت ،ﻟەﻻی ﺋێﻤە ھﯿــﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەك ﺑﯚ ﻛﻠﯿﭗ
و ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﻧﯿﯿە) ،ﻣەڵﺒەﻧﺪی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ھەوراﻣــﺎن( ھەﯾە و ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﺋەﻣــە ﺋەﮔەر ﻣەڵﺒەﻧــﺪ ﺑێــﺖ و ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ھەوراﻣﺎن ﺑێﺖ ،ﺑﯚ دەﺑــێ ﺑﺎرەﮔەﻛەی ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﺖ؟ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھەوراﻣﺎن ﺑە ﺗەواوی ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧــﺮاون ،ھەﻣــﻮو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھــﺎوﻛﺎری ھەﯾە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑەرھەﻣــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ھەوراﻣــﺎن ﻟەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑێ ﺑەﺷﻦ. ﺟەﻣــﺎل ﺣەﺑﯿﺒــﻮ ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺷــﺎﻋﯿﺮە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەوراﻣﺎﻧە و ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻣﻦ ﺳێ دﯾﻮاﻧە ﺷــﯿﻌﺮﯾﻢ ھەﯾە ﻛە ﺑــە ھەوراﻣﯽ و ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧــﯚم ﭼﺎﭘﻢ ﻛــﺮدوون ،ﻣﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﻢ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ھەﻣــﻮو ﻣﻮوﭼەﻛەم داﺑﯿﻦ ﺑﻜەم ﺑﯚ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﻢ، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾــەك ﻛەس ﯾﺎن ﯾەك رێﻜﺨﺮاو و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﻛﺮدووم. ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ﻛﺘێﺒﻢ ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﺗەﻧﯿﺎ 25ﻛﺘێﺒﻢ ﺑەﭼﺎپ ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎدەن ﺑﯚ ﭼﺎپ و ﻛەس ﻧﯿﯿە ھﺎوﻛﺎرﯾﻢ ﺑﻜﺎت، ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎزاﻧﻢ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻣەڵﺒەﻧﺪی رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ھەوراﻣﺎن ﺋﯿﺸﯿﺎن ﭼﯿﯿە. ھەوراﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەوە ﻧﺎﺳــﺮاون ﻛە زﻣــﺎن و ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺎراﺳﺘﻮوە ﻛە ھﻮﻧەرﯾﺶ ﺑەﺷێﻜە ﻟەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ،وەك ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھەوراﻣﺎﻧﯿﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ دەﻛەن ،ﺋەﮔەر ھﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮێﻦ ،ﺋــەوا ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧــﯽ ھﻮﻧــەری ھەوراﻣﺎن. ھەوراﻣــﺎن دەﻛەوێﺘــە ﺑەﺷــﯽ رۆژھەت و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑــە ﺳــەدان ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ و ﺷﺎﻋﯿﺮی ﻧﺎوداری ﻟێ ھەڵﻜەوﺗﻮوە، ھەوراﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑە ﺷــێﻮەزاری ھەوراﻣﯽ ﻗﺴە دەﻛەن و ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و ﻧﯿﻮ ﻛەس دەﺑﻦ.
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻛﺎزم ﺳــﺎھﯿﺮ ،ﺑەڵێــﻦ ﺑەﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜﯽ ﻻوی ﻛﻮردی ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوی ﺑەرﻧﺎﻣەی ”زە ﻓﯚﯾــﺲ“ دەدات ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎوازێﻚ ﺑــﯚ ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ و ﺑەڵێﻨەﻛەی دەﺑﺎﺗە ﺳەر. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﻣﯿﮫﭭﺎن ﺳــﺎڵﺢ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ: دوای ﺑەرﻧﺎﻣەی ”زە ﻓﯚﯾﺲ“ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ ﺑەڵێﻨﯽ ﭘێ دام ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﻟە ﺋﺎوازی ﺧﯚی ﭘێﺸﻜەﺷــﻢ ﺑﻜﺎت ،دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻟــەو ﺑەڵێﻨــەی ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻛﺮد و ﺑەڵێﻨەﻛەﯾﺎن ﺑﺮدە ﺳــەر ،ﺋەوەﺑﻮو ﺋﺎوازەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﺎردم ﺗﺎ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﻜەم ﺑﯚ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن و ﻛﻠﯿﭙﻜﺮدﻧﯽ. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻟە ﻣﯿﺴــﺮ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳــﺘﯚدﯾﯚی pro mu- ،sic productionﻛﺎری داﺑەﺷــﻜﺮدن و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﺑﯚ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﻛﺮدووە ،ﺑــەم ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙﻢ ﺑﯚ ﻧەﻛــﺮدووە .ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻟەﮔــەڵ ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﺑو دەﻛەﻣەوە ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺗﺮاﻛەﻛﺎن ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻧــﺎوی ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧﺎﻛەم ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی .ﺟﮕە ﻟە ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ، ﺋﺎوازداﻧــەری ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻓەروەﭼﯽ و ﺋەﺣﻤەد ﺣەداد و ﻟە ﻣﯿﺴــﺮﯾﺶ ﻣﺤەﻣەد ﻋﺎﺗﻒ ،ﺑەرھەﻣﯿﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووم . ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﻟﺒﻮوﻣــﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚراﻧﯽ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﮫﭭﺎن ﮔﻮﺗﯽ: ﺋەﻟﺒﻮوﻣــە ﻧﻮێﯿەﻛەم ﻟە 7ﺗﺮاك ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮێﻜە ﺳەرﻗﺎڵﯿﻢ ،ﺳەرﺟەم ﺗﺮاﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوم ﺑﯚ داﻧەﻧﺎوە ،ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎدار ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﺳەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮫێﻨﻢ ﻛە ﻟە ﺷــﺎری دھﯚك ﻛﺎری ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛەم و ﻟە ﻣﯿﺴــﺮ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺎری ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە، ﺧﯚم ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﻢ ،ﺷــەواﻧە ﻟە ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧە و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﻛﺎن ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﻢ ﺗﺎ ﺗێﭽــﻮوی ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣەم ﻛﯚ ﺑﻜەﻣــەوە ،ﺑەداﺧەوە زۆر ﻛەﺳــﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪ و ﺑەرﭘﺮس ﺑەڵێﻨﯿﺎن ﭘێ دام ھﺎوﻛﺎرﯾﻢ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺑەڵێﻨەﻛەﯾﺎن ﺑەﺟێ ﻧەھێﻨﺎ.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻛﯚﭼﯽ ﮔەﻧﺠﺎن و دەرﯾﺎی ﺋﯿﺠە دەﻛﺎت ﺑەﻓﯿﻠﻢ
ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ ﺋﺎوازێﻚ دەداﺗە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜﯽ ﻛﻮرد
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﯿﮫﭭﺎن ﺳــﺎڵﺢ :دوای ﺑەرﻧﺎﻣەی ”زە ﻓﯚﯾﺲ“ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ ﺑەڵێﻨﯽ ﭘێ دام ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﻟە ﺋﺎوازی ﺧﯚی ﭘێﺸﻜەﺷﻢ ﺑﻜﺎت ،دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻟەو ﺑەڵێﻨەی ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ﻛﺮد و ﺑەڵێﻨەﻛەﯾﺎن ﺑﺮدە ﺳــەر ،ﺋەوەﺑﻮو ﺋﺎوازەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﺎردم ﺗﺎ ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜەم ﺑﯚ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن و ﻛﻠﯿﭙﻜﺮدﻧﯽ.
11
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ھەوﻟێﺮ ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺣەوزی ﺋﺎوە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەراﺳﺘﺪا. ﻟە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻟەھەوﻟێﺮ 500و ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 510ﺑﯿﺮ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەڵﻜەﻧﺮاون
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 43ھەزار ﺑﯿﺮی ﺋﺎو ھەڵﻜەﻧﺮاون ﻛە ﻧﯿﻮەﯾﺎن ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن- ﻣﺤەﻣەد ﻣﯿﺮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دەوڵەﻣەﻧــﺪ ﻧﯿﯿــە ﺑە ﻧەوت و ﮔﺎز ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ دەوڵەﻣەﻧــﺪە ﻛە ﻧﺮﺧەﻛەی ﻟــە ﻧــەوت زۆر ﺑەرزﺗــﺮە، ﺋەوﯾﺶ ﺋﺎوی ژێــﺮ زەوﯾﯿە، ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻛەس ﻗەدری ﺋەو ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﻧﺎزاﻧێﺖ .ﺳﺎﻧە ﺑەھــﯚی زێﺪەڕۆﯾــﯽ و ﺑێ ﭘﻼﻧﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑﺎی ﺋەو ﺋــﺎوە ﻟە ژێــﺮ زەوی ﻟە ﻛﻮرﺗــﯽ دەدات ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﺎوی ﺳەرزەوﯾﺶ ﺑێ ﺋەوەی ﮔﻞ ﺑﺪرێﺘەوە ﯾﺎن ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﻣﺎڵﺌﺎواﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت.
ھەوﻟێــﺮ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ و دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮﯾــﻦ ﺣەوزەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎوە ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﻧﺰﯾﻜــەی دوو دەﯾە دەﺑێــﺖ ﺑێ ﭘﻼﻧــﯽ ﻟەﻻﯾــەك و وﺷﻜەﺳﺎڵﯽ ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــﺎﻣﺎﻧەوە .ﺳﺎﻧە ﺟﮕە ﻟــەو ﺑﯿﺮاﻧەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧﯚی ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎن ھەڵﯿﺪەﻛەﻧێﺖ ،دەﯾﺎن ﺑﯿﺮی ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ھەڵﺪەﻛەﻧﺮێﻦ. داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻟە ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨێﻜﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2014 ﺋەﻧﺠﺎم دراوە و دواﺗﺮ دوای ﺳﺎڵێﻚ و ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ دووﺑﺎرە ﻟە ھەﻣﺎن ﺷﻮێﻦ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨەﻛە دووﺑﺎرە ﻛﺮاوەﺗەوە، دەرﻛەوﺗﻮوە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ ﻟە داﺑەزﯾﻨﺪاﯾە و ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋەو ﺳﺎﻣﺎﻧە ﻧەﮔﺮێﺘە ﺑەر ،ﺋەوا ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮوی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﻛەﻣﺌﺎوﯾــﯽ ﺑەرەوڕوو دەﺑﻦ. ﺋــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻛە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎوی ژێﺮزەوﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە
ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﺋەﻛﺮ ەم ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮ ەﺑ ەر ی ﮔ ﺸ ﺘﯿ ﯽ ﺑەﻧﺪ ﻛﯚﮔە و اوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ھ ەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﻧﺎوی ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﯾﺎن ﻧﺎوﭼە
ﺋەﮔەر ﺋﺎوی ﺳ ە ر ز ە و ی ﺑ ە ﺑﺎﺷﯽ ﺳــﻮود ی ﻟ ـ ـ ێ و ە رﺑ ﮕﯿ ﺮێﺖ و ﮔﻞ ﺑﺪرێﺘەو ە، ﺋ ە وا ﻛﺎ رﯾ ﮕ ە ری ﺑﯚ ﺳەر زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎ و ی ژێ ﺮ ز ە و ی دەﺑێﺖ.
ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرەی ﺋەو ﺑﯿﺮە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015 ﻟێﺪراون. 500
3500
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
510
17510
دھﯚک
...........
250
ﮔەرﻣﯿﺎن
150
600
ﮔﺮدەڕەﺷە
70.1م
74.3م
ﮐﯚی ﮔﺸﺘﯽ
1160
21860
ﺑﺎی ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ دەدات داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎو ﻟە 15ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا دەﺷــﺘﯽ ھەوﻟێــﺮ ﻛە ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوە ﮔﺮﯾﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ھەژﻣﺎر دەﻛﺮا ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎوەﻛەی ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻣﺎوەی 15 ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑەرێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو داﺑەزﯾﻮە .ﻟە ﭘﯿﺮداود ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2000 ﺋەﮔەر 17ﻣەﺗﺮ زەوی ھەڵﻜەﻧﺪراﺑﺎﯾە، ﺋەوا دەﮔەﯾﺸﺘﯿﯿە ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧەوە، ﺑەم دواﯾﯿﻦ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو دەرﯾﺪەﺧﺎت ﺋێﺴﺘە دەﺑێﺖ 69ﻣەﺗــﺮ ھەڵﻜەﻧﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧەوە ﺑﮕەی ،ﺑەو ﭘێﯿە و ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە 52ﻣەﺗﺮ ﺑﺎی ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ داوە .ﻟە ﮔﺮدەڕەﺷە ﻟەوﺳــﺎڵەدا دوای ھەڵﻜەﻧﺪﻧﯽ 41
رەﺷﯿﺪ ﺟەرﺟﯿﺲ ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎو:
ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺑڕی داﺑﺎرﯾﻦ و وﺷﻜەﺳﺎڵﯽ ،زۆرﯾﯽ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋــﺎو و ﺧﺮاﭘﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی، ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎوی ژێﺮ زەوﯾﻦ. ﻟە ﮔەڕەﻛــﯽ ﻗﯚرﯾﺘﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺷﺎرەﻛە ،ﻟە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﯾەﻛەم ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎو ﻧﺰﯾﻜــەی 44ﻣەﺗﺮ ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﻟە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ دووەم ﺣــەوت ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە و ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 52 ﻣەﺗﺮ .ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻣﻨﺎرەی ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎو ﻟە ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﯾەﻛــەم 35ﻣەﺗﺮ ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﻟە ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ دووەم ﻧﺰﯾﻜەی 12ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە و ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 47 ﻣەﺗﺮ.
ژﻣﺎرەی ﺑﯿﺮە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ژﻣﺎرەی ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯿﺮە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﮐﺎن ﺗﺎ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ 2015
ﻣەﺗــﺮ ،دەﺗﻮاﻧﺮا ﺑﮕەﯾﺘە ﺋﺎو ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﺎو ﺑﯚ ﺳەرووی 74ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە. ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋــﺎوی ژێــﺮ زەوی ﻟە ﻧێﻮ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﺑە ھــﯚی ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرە ﺑﯿــﺮەی ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎو ﻟێــﺪراون داﺑەزﯾﻮە .ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺑــﺎداوەی ھەوﻟێــﺮ ﻟە ﻣــﺎوەی 10 ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎو 22ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2005دەﺑﻮو 78 ﻣەﺗﺮ ﻟــێ ﺑﺪرێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧەوە ﺑﮕەی ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎرەﻛەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو دەرﯾﺪەﺧــﺎت ﺑﯚ
ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎو ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی 100ﻣەﺗــﺮ ھەڵﻜەﻧﺮێﺖ.ﻟە دارەﺗﻮو ﻣەودای ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺋﺎو ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2000ﺳەرووی 45ﻣەﺗﺮ ﺑﻮو ،ﺑەم دواﯾﯿﻦ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾەﯾﺶ ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻛﺮاوە ،ﻣەودای ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺋﺎو ﻧﺰﯾﻜەی 70ﻣەﺗﺮ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎو ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﯿﯿە ﺑــە ھەوﻟێــﺮ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە زۆرﺑەی ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﺎن ﻛێﺸە دووﺑﺎرە دەﺑێﺘەوە .ﻟە ﺑێﺘﺮﻣەی ﺷەﻗوە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎو ﻟە 26ﻣەﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2000وە داﺑەزﯾﻮە ﺑﯚ 53ﻣەﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵﯽ .2015ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺧەﺑﺎت ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎو ﻟە 41ﻣەﺗﺮەوە داﺑەزﯾﻮە ﺑﯚ 50ﻣەﺗﺮ و ﻟە ﻛەوروﮔﯚﺳــﻜﯿﺶ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﺎو ﻟە ھەﻣﺎن ﻣﺎوەدا 32ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە .ﻟە ﻣــەﻻ ﺋﯚﻣەرﯾﺶ ﻟە 19 ﻣەﺗﺮەوە ﺑەرەو 100ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە. ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎو ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺳێ ﻣەﺑەﺳﺖ ﺳﻮودی ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧﻮاردﻧەوە ،ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺑــﻮاری ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی .زۆرﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان و ﺗﺎرادەﯾەك ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﭘﺸﺘﺌەﺳﺘﻮور ﺑە ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ،وای ﻛﺮدووە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﮔﻮﺷــﺎرێﻜﯽ زۆر ﺑﺨﺮێﺘە ﺳــەری ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی و ﺟﮕە ﻟەو ﺑﯿﺮاﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎن ھەڵﯿﻜەﻧــﺪوون ،ﺑە ھەزاران ﺑﯿﺮﯾﺶ ﻟە دەرەوەی ﯾﺎﺳــﺎ ﻟێ ﺑﺪرێﻦ. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 21 ھەزار و 336ﺑﯿــﺮ ھەڵﻜەﻧﺮاون ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێ دراوە .ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﺑﯿﺮە ھەڵﻜەﻧﺮاوە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿەﻛﺎن ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﯚ ھەزار و 426ﺑﯿﺮ ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ،ھەوﻟێﺮ
ﻧﺎوﭼە
ﺋﺎﺳﺘﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎو ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﮑﺪا
ﻗﯚرﯾﺘﺎن
ﻣەودای ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014
ﻣەودای ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻟەﺳﺎڵﯽ2015
43.7ﻣەﺗﺮ
50.45ﻣەﺗﺮ
6.75ﻣەﺗﺮ
ﻣﻨﺎرە
35.4ﻣەﺗﺮ
46.8ﻣەﺗﺮ
11.4ﻣەﺗﺮ
ﺑێﺘﺮﻣە
40.3ﻣەﺗﺮ
66.5ﻣەﺗﺮ
ﺧەﺑﺎت
26.2ﻣەﺗﺮ
49.68ﻣەﺗﺮ
50.52ﻣەﺗﺮ
ﮐﯚڕێ
0.84ﻣەﺗﺮ
39.08ﻣەﺗﺮ
71.7ﻣەﺗﺮ
ﮔﺮدەرەﺷە
32.62ﻣەﺗﺮ
70.1ﻣەﺗﺮ
74.3ﻣەﺗﺮ
4.29ﻣەﺗﺮ
ﺑە ﺣەوت ھەزار و 692ﺑﯿﺮ ﻟە ﭘﻠەی دووەم ،دھــﯚك ﺑە دوو ھەزار و 685 ﺑﯿﺮ ﻟە ﭘﻠەی ﺳــێﯿەم و ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑە ھەزار و 533ﺑﯿﺮ ﻟە ﭘﻠەی ﭼﻮارەﻣﺪا دێﺖ. زۆرﺑــەی ﺋەو ﺑﯿﺮاﻧەی ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەڵﻜەﻧــﺮاون ،ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﻮاردﻧەوە ﺑﻮوە .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﺑﯿﺮە ﻣﯚڵــەت ﭘێــﺪراوەﻛﺎن 11ھەزار و 440ﺑﯿﺮ ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﻮاردﻧەوە، ﻧﯚ ھــەزار و 30ﺑﯿﺮ ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و 866ﺑﯿﺮﯾــﺶ ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ھەڵﻜەﻧﺮاون. ھەزاران ﺑﯿﺮ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟێ دراون ﻟە ﺳەراﻧﺴەری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 21 ،ھەزار و 860ﺑﯿﺮ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟێ دراون ﻛە ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە 17ھەزار و 510ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەڵﻜەﻧﺮاون ،ﺳێ ھەزار و 500ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ 600 ،ﺑﯿﺮ ﻟە ﮔەرﻣﯿــﺎن و 250ﺑﯿﺮی ﺗﺮ ﻟە دھﯚك ھەڵﻜەﻧﺮاون. ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــەزار و 160ﺑﯿﺮی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەڵﻜەﻧــﺮاون ﻛە 500 ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ 510 ،ﺑﯿﺮی ﺗﺮ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و 150ﺑﯿﺮﯾﺶ ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن ھەڵﻜەوﺗﻮون. ﺋەﮔــەر ﻛﯚی ﺳــەرﺟەم ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻣﯚڵەت ﭘێﺪراو و ﻣﯚڵــەت ﭘێﻨەدراو ﺑﺨﺮێﺘە
روو ،ﺋەوا ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2015 ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 43ھەزار و 196ﺑﯿﺮ ھەڵﻜەﻧﺮاون. وﺷﻜەﺳﺎڵﯽ و ﺧﺮاﭘﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋــﺎوی ژێــﺮ زەوی ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺑــڕی داﺑﺎرﯾــﻦ و وﺷﻜەﺳــﺎڵﯽ .رەﺷــﯿﺪ ﺟەرﺟﯿﺲ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە روو ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1997ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ وﺷﻜەﺳﺎڵﯽ ﺣﯿﺴﺎﺑە و ﺑڕی ﺑﺎران ﺑەراورد ﺑە دەﯾەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ داﺑەزﯾﻮە .ﺋەو زۆرﯾﯽ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎو و ﺧﺮاﭘﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺑە دوو ھﯚﻛﺎری ﺗﺮی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ھەژﻣﺎر ﻛﺮد. ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە رێﻜﻮﭘێﻜﯽ ﺋﯿﺪارەی ﺋــﺎوی ﺧﻮاردﻧــەوەی ﻛﺮدﺑﺎﯾــە و رێﮕﺮی ﻟە ﺑەﻓﯿڕۆداﻧﯽ ﺋﺎو ﻛﺮدﺑﺎﯾە، ﺋــەوا ﻧﺎﭼــﺎر ﻧەدەﺑﻮو ﺑــەردەوام ﺑﯿﺮی زﯾﺎدە ﻟێ ﺑــﺪات ،ﺟﮕەﻟەﻣە، ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺳــﻮود ﻟە ﺋــﺎوی ژێــﺮ زەوی وەرﻧەﮔﯿﺮاوە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺧﻮاردﻧەوە. ﺋەو دەڵێــﺖ ،دەﺑێ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی وەك ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﯚ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﭙﺎرێﺰرێﺖ و ﭘﺸﺖ ﺑە ﺋــﺎوی رووﺑﺎرەﻛﺎن ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺖ
ﺋﺎﺳﺘﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎو ﺑە ﻣەﺗﺮ
ﻛە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯿﺸﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﯿﯿە. ھەوﻟێﺮ ﺧﺎوەﻧﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوﯾﯿە ﻟە رووی زاﻧﺴــﺘﯽ زەوﯾﻨﺎﺳﯿﯿەوە ھەوﻟێــﺮ ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ھەڵﻜەوﺗــﻮوە ﻛە ﺑــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟــﯽ ﺑەﺧﺘﯿﺎری ﻧﺎﺳــﺮاوە. ﺑەﮔﻮﺗــەی رەﺷــﯿﺪ ﺟەرﺟﯿــﺲ ﻗﻮوڵﯽ ﺋﺎوەﻛە ھــەزار و 800ﻣەﺗﺮ دەﺑێﺖ و ﺑەﮔﺸﺘﯽ ھەوﻟێﺮ ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳێ ﺣەوزی ﺋﺎو ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺑﺎﻛﻮور و ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەﻧﺪ،
رووﺑەری ﺋەو ﺋﺎوەﯾﺶ ﺳــێ ھەزار و 200ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮی ﭼﻮار ﮔﯚﺷــە دەﺑێﺖ و ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوﯾﯿە ﻟە ھەﻣــﻮو رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ. ﺋەو ﺳــﺎﻣﺎﻧەی ﻛە ﻟە ژێــﺮ زەوﯾﯿە ﺋەﮔەر دەﺳــﺘﯽ ﭘێــﻮە ﻧەﮔﯿﺮێﺖ و ﺑەردەوام ﻟێــﯽ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋەوا رۆژێﻚ ﺗەواو دەﺑێﺖ. ھەروەك ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺧﺮاوەﺗە روو، ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜﺪا ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻣﻨﺎرە 11ﻣەﺗﺮ و ﻟە ﻗﯚرﯾﺘﺎن 18ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە ،ﺋەوە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛە ﻟە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺷــﺎر و دەوروﺑەری ھەوﻟێﺮ و ﺋەﮔەر ﺗێﻜڕای داﺑەزﯾﻨﯽ ﺳــﺎﻧەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎو ﺑە 15ﻣەﺗﺮ داﺑﻨێﯿﻦ و رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎوەﻛە ﻧەﮔﯿﺮێﺘە ﺑەر ،ﺋەوا ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن دەرﯾﺪەﺧەن ﺗﺎ 120ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺋــﺎوی ژێﺮ زەوی ھەوﻟێﺮ ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری وﺷﻚ دەﺑێﺖ. ﺋﺎوی ﺳەرزەوی ﮔەرەﻧﺘﯿﯿە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺋﺎوی ﺳەرزەوﯾﺶ دەوڵەﻣەﻧﺪە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ رووﺑﺎر و ﻛﺎﻧﯿﺎو و ﺗﺎﭬﮕەﯾە، ﺑەم ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﻧەﮔﯿــﺮاوە و ﺧێﺮوﺑێﺮەﻛەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق ﺑﻮوە. ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﺋەﻛــﺮەم ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﯚﮔــە و ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــﺎوی ھەرﯾﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە روو ،ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی و ﺳــەر زەوی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛﺘــﺮەوە ھەﯾە و ﺋەﮔەر ﺋﺎوی ﺳــەرزەوی ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ و ﮔﻞ ﺑﺪرێﺘەوە ،ﺋەوا ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﯚ ﺳــەر زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی دەﺑێﺖ. ﺋەو دەڵێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻦ ﻛە ﻟــە ﺋﺎوی ﺳــەرزەوی دەوڵەﻣەﻧﺪ ﻧﯿﻦ ،ﻧﺎﭼﺎرن ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﻮاردا ﺳــﻮود ﻟە ﺋــﺎوی ژێﺮ زەوی وەرﺑﮕﺮن ،ﺑەم زۆرێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪن ﺑە ﺋــﺎو و دەﻛﺮێﺖ ﺑە ﭘﻼﻧــﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺋﺎوی ﺳــەر زەوی ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ. ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺑەﻧــﺪاو ،داﻧﺎﻧــﯽ ﭘﻼن ﺑﯚ ﻗەﭘﺎﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوﺧﻮاردﻧەوە و ﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋﺎوی ﭘﺎوﺗﻮوی ﺳەر زەوی ،ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺷێﻮازی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﺋﺎوی ﺳەر زەوی، داﻧﺎﻧﯽ ﻧــﺮخ ﺑﯚ ﺋــﺎوی ﺧﻮاردﻧەوە و ﻧﺎوﭼــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎن، ھﯚﻛﺎرﮔەﻟێﻜﻦ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋــﺎوی ژێــﺮ زەوی و ﺗێﺮﺋﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو.
ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ھەوﻟێﺮ ﺋﺎوی ژێﺮ زەوی 52ﻣەﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە
ﻧەﺧﯚﺷێﻚ :ﺑە ﺳەرداﻧﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕە ،ﺋەﺷﯿﻌە ،ﭘﺰﯾﺸﻚ و دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەوە 300ھەزار دﯾﻨﺎرم ﭼﻮو.
وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن ﺑەڵێﻨەﻛەی ﻧەﺑﺮدووەﺗە ﺳەر وﺷە /ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺋەم رۆژاﻧە ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛێﺸﺎوە ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺗﺮﺳــﯽ ﺧەڵﻚ ﺋەوەﯾە ﺧﻮاﻧەﺧﻮاﺳﺘە ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺑﺒﻦ و رێﮕەﯾﺎن ﺑﻜەوێﺘە ﻻی ﭘﺰﯾﺸﻚ و دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن، ﺋﺎﺧﺮ ﺟﮕە ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﭘﺴــﻮوﻟەی ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﺗێﭽﻮوی زۆری ﺗﺎﻗﯿﮕە و ﺗﯿﺸــﻚ و ﺳﯚﻧەر ،ﻧەﺧﯚش دەﺑێﺖ ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ دەرﻣﺎن ﺑﺪات ،ﻛﺎﯾەك ﻛە دەرﻣﺎﻧﯽ دەردە و دەﺑێﺖ ﺑە ﻧﺎﭼﺎری وەرﮔﯿﺮێﺖ و ﻟەﺑﺮﯾﺸﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﺪرێ ﻛە ﺧﺎوەن دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺣەزی ﭘێ دەﻛەن. ھﺎووﺗــﯽ ﺋەﮔــەر ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿــﺶ ﺑﺒێﺖ و رێﯽ ﺑﻜەوێﺘە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ،ﺋەوا ﺑــە ١٠٠ھەزار دﯾﻨﺎرﯾــﺶ رزﮔﺎری ﻧﺎﺑێــﺖ. ھەڵﻤــەت ﻋەزﯾﺰ ﻛــە ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯿە و ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺑەدەﺳﺘﯽ ژاﻧﯽ ﭘێﯽ دەﻧﺎڵێﻨێﺖ ،ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧێ ﻛێﺸــەﻛەی ﭼﯿﯿە .ﺋەو ﻛە دوو ﻋەﻻﮔە دەرﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮو، ﮔﻮﺗﯽ ”ﭘﺰﯾﺸﻚ ﻋەﯾﺒێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ﻟــێ دۆزﯾﻤــەوە و ﮔﻮﺗﯽ دەﺑێﺖ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﺖ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ“. ھەڵﻤەت ﺑە ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕە، ﺗﯿﺸﻚ و ﭘﺰﯾﺸﻚ و دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەوە 300ھەزار دﯾﻨــﺎری ﻟەو رۆژەدا ﺧەرج ﻛﺮدووە. ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯿﭻ ﭘێﻮەرێﻚ ﺑــﯚ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن ﻧﯿﯿە و دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑە ﺣەزی ﺧﯚﯾــﺎن ﻧــﺮخ ﻟەﺳــەر دەرﻣﺎن دادەﻧێــﻦ .ﻛﺎﻣەران ﺳــەﻻم ﻛە
ﻧەﺧﯚﺷێﻜﯽ ﺗﺮە و ﺋەو ﻣﺎوەﯾە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ رێﯽ ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوە ،دەڵێﺖ ﻧﺮخ ﺑە ﭘێﻮەری وﯾﮋداﻧﯽ ﺧﺎوەن دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧە و ﺑــﯚ ﻛڕﯾﻨــﯽ دەرﻣــﺎن دەﺑێﺖ ﭼەﻧﺪﯾﻦ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧــە ﺑﮕەڕێﯿﻦ
ﺋەﮔەرﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ﺳــﺎڵە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎﻧە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺳەرﻛەﺗﻮو ﺑێﺖ. دواﺟــﺎر ﻟــە 17ـــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ ،2016وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ژﻣــﺎرە ﺑﯿﺴــﺖ و دووەﻣﯽ ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻦ و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑوﻛــﺮدەوە ﻛــە 229ﺟــﯚر دەرﻣﺎﻧﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﺒﻮو .ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار ﺟﯚری دەرﻣﺎن ﻧﺮﺧەﻛەی رێﻜﺨــﺮاوە ،ﺑەم ﻟە
دﻛﺘﯚر ﺳﺎﻻر ﻣەراﻧﯽ:
دەرﻣــﺎن ھﺎوﺷــێﻮەی ھــەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺮﺧەﻛەی ﺋﺎزادە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑە ﺣەزی ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﺮخ دﯾﺎری دەﻛەن. ﺗــﺎ ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺑﺪۆزﯾﻨەوە. ﺋەو ھەروەھﺎ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﺟﯚرێﻚ دەرﻣﺎن ﻛﺮد ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻛڕﯾﻮﯾەﺗﯽ و ﻟەﮔــەڵ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ 20ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺟﯿــﺎوازی ﻟە ﻧﺮﺧەﻛەﯾﺪا ھەﺑﻮوە.
دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ. دﻛﺘﯚر ﺧﺎڵﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دان ﺑەوەدا دەﻧێﺖ ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺑەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن
ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﯾەك ﺑﺨەن. ﺋەو دەڵێﺖ وەزارەﺗەﻛەﯾﺎن ھێﺸﺘﺎ ﺳــﻮورە ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎن. ﺑەم ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن ﺑە ﮔﻮﺗەی ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻜﯽ دەرﻣﺎﻧﺴﺎز، ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺣــەزی ﺧﺎوەن دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛــەوە ھەﯾە و ﺋەﮔەر دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛــە ﻛﺮێــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺷﻮێﻨﯽ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛەی ﻟەﺳەر ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺑــە ﮔﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن ﻗەرەﺑﻮوی ﮔﺮاﻧﯿﯽ ﻛﺮێ دەﻛﺎﺗەوە. دﻛﺘﯚر ﺳــﺎﻻر ﻣەراﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی دەرﻣﺎﻧﺴــﺎزاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ، ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ھەﯾــە ﻛﺮێــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی 10ھــەزار دۆﻻرە و زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺑڕی ﻛﺮێ ﻟە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧــەی ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ھــەر ﺋەوەﯾﺶ وا دەﻛﺎت ﺧــﺎوەن دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛە ﻛﺮێﯽ دەرﻣــﺎن ﺑــەرز ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻟــە ﻗﻮڕﮔــﯽ ﻧەﺧــﯚش دەرﯾﺒێﻨێﺘــەوە .ﻟەواﻧەﯾــە ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﯾـــــە % 40ﺑﺨﺎﺗە ﺳەر ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛە ،ﺑەم ﻟە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻛە ﻛﺮێﯽ ﻛەﻣﺘﺮ دەدرێــﺖ ،ﻟەواﻧەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ % 20ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر دەرﻣﺎﻧەﻛە. ﺋەوەی ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺴــﺎزە ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەﻛﺎت ،ﺋەوەﯾــە دەرﻣﺎن
ھﺎوﺷــێﻮەی ھــەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺮﺧەﻛەی ﺋــﺎزادە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑە ﺣەزی ﺧﯚﯾﺎن دﯾﺎری دەﻛەن .ﺟﮕەﻟەﻣە ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﯾەك ﺳەرﭼﺎوە دەرﻣﺎﻧەﻛە ﻧﺎﻛڕێﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە وردی ﻧﺮﺧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە دﯾﺎری ﺑﻜﺎت .ﺟێﮕەی ﺑﺎﺳــە ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 90ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑــﻮاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ھەﯾە. دﻛﺘــﯚر ﮔــﯚران رۆژﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺟﯚری دەرﻣــﺎن ﻟە ھەرێﻢ ﺑﯚ ”وﺷــە“، ﺋەوەی ﺧﺴﺘە روو ﻛە ﻛﺎر ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن ،ﺑەم ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿەی ﻟــە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﺪا
ھەﯾە ،ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەری دەرﻣﺎﻧەﻛەﯾە .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ﮔﺮاﻧﯽ و ھەرزاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻧﯿﯿە و ھەﻣﻮو ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی ﺑە ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑﻦ، ﺟﯚرەﻛەﯾﺎن ﺑﺎﺷە. ﺋەوی ﻟێﺮەدا ﻟەو ﭘﺎﺷﺎﮔەرداﻧﯿﯿەی ﺑــﺎزاڕی دەرﻣــﺎن زﯾﺎﻧــﯽ ﭘــێ
دەﻛەوێﺖ ،ﻧەﺧﯚﺷەﻛﺎﻧﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛەس ﻧﯿﯿە ﺑەرﮔــﺮی ﻟە ﻣﺎﻓﯿﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺋەوەﺗﺎ ﺋﺎواز ﺣەﻣﯿﺪ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﺶ دەڵێﺖ ﺋەوان وەك ﻟێﮋﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ھﯿﭻ رۆڵێﻜﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﻧﯿﯿە.
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار ﺟﯚری دەرﻣﺎن ﻧﺮﺧەﻛــەی رێﻚ ﺧــﺮاوە ،ﺑەم ﻟە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ.
ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛەم ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدن ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ 70ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و 50ی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری دەﻛەن. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ژووری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ، ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدن ﺑﯚ ﺧﯚراك و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر دەﻛﺎﺗەوە. ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﻟە 10ی ﺋﺎدار دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و 120ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەﺷــﺪار دەﺑﻦ و ﺑــە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو داﺷﻜﺎﻧﺪن ﻟە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﺪا دەﻛﺮێﺖ. ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟێﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧە ﻟــەو دۆﺧە داراﯾﯿە ﺧﺮاﭘــەی ﺑەرۆﻛــﯽ ﮔﺮﺗــﻮون. ﻛەﻣﺎل ﻋەﻟﯽ ،ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری
ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ ،ﻣــﺎوەی ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﺷــەش رۆژە و ﺗﺎ 15ی ﻣﺎﻧﮓ ﺑەردەوام دەﺑێﺖ. ﺋــەو ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵە ﺑەھــﺎوﻛﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭘﯿﺮەﻣێﺮد رێﻚ ﺧﺮاوە
و ﺑڕﯾﺎرﯾﺸــە ﺳﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺶ درێــﮋەی ﭘــێ ﺑﺪەن .ﺷــﻮێﻨﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﻟە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺗﺎﺳڵﻮوﺟە دەﺑێﺖ. ﺑەﭘێﯽ دواﯾﯿﻦ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەﺷــﺪارەﻛﺎن 50 ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن و ﻣﯿﺴﺮ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 70 ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺶ ﺑەﺷــﺪار دەﺑﻦ .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەڕێﻮەﺑەری
ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ،ﺑڕﯾــﺎر ﺑــﻮو ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜــەن و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەﺑەر ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ دوای ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان دوا ﺧﺮا، ﺑەم ﻟەﺳەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان رێــﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮون ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷﺪاری ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﻧﺎﻛەن. ﻟەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ وەك ﺧﯚراك ،ﻛﻮﺗــﺎڵ ،ﺟﻠﻮﺑەرگ، ﭘێو ،ﺟﻮاﻧﻜﺎری و ﭘەڕاوﮔە، ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻧﺎوﻣــﺎڵ،
ﻟەﺑــەر ھەڵﺒــﮋاردن و ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ،ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەﻛە دوا ﺧﺮا ،ﺑەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷﺪاری ﻧﺎﻛەن. ﺷﻮوﺷەوات ،ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ و ﻧﺎوﻣــﺎڵ و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﺮ دەﺧﺮێﻨــە روو و ﺑەرێﮋەی 70 %ﯾﺶ داﺷــﻜﺎﻧﺪن ﻟە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﺪا
دەﻛﺮێﺖ. ژووری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن، ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﺮێــﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەی ﺑەرێﮋەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼﺎو داﺑەزاﻧــﺪووە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﺑە 30 ھەزار دۆﻻر ﺑەﻛــﺮێ دراوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺋەﮔەر ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟە ھەﻣﺎن ﺷــﻮێﻦ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪراﺑﺎﯾە، ﺋەوا ﺑە 200ھەزار دۆﻻر ﺑەﻛﺮێ دەﭼﻮو. ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛــﺮاوە ﺑــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەی ھەﻧﺎﺳەﯾەك ﺑە ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﺑﺪرێــﺖ .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﭘﯿﺮەﻣێﺮد ﻛە ﺷﻮێﻨەﻛەی ﺑەﻛﺮێ ﮔﺮﺗﻮوە، ﺑﯚ ﯾــەك ﻣەﺗــﺮ دووﺟﺎ ﺷــﻮێﻦ ﻧﺰﯾﻜــەی 150دۆﻻر ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﺳﺘێﻨێﺖ ،ﺑەم ﺑﯚ
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﻛﺮاوە و ﺑﯚ ھەر ﻣەﺗﺮێﻜﯽ ﺗەﻧﯿﺎ 50 دۆﻻر دەﺳﺘێﻨﺮێﺖ. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﮔەورەی ﺧﯚراك ﻛە ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛڕﯾــﻮە ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻧﯿﺎزﯾﺎن واﯾــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ داﺷﻜﺎﻧﺪن ﺑﻜەن .ھﺎوﺑﯿﺮ ﺑﻮرھﺎن، ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﻮرھﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿەی ﺗﻮوﺷﯽ ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن داﺷﻜﺎﻧﺪن ﻧەﻛەن، ﺋەوا ھﯿﭻ ﺑﺎزاڕێﻜﯿﺸﯿﺎن ﻧﺎﺑێﺖ. رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﭘێﺸﺎﻧﮕە و ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎﻧە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ھەﯾــە و دەرﻓەﺗێﻜﯿﺸــە ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو داﺑﯿﻦ ﺑﻜــەن .ﻣﺤەﻣەد رەﺋﻮوف ،ﺷﺎرەزای ﺑﻮای ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷە“ ﭘێﯽ واﯾە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﯚ ﺳەر ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﺎزاڕ دەﺑێﺖ .ﺋەو دەڵێﺖ ،ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ھەن ﻟــە ﻣﺎڵەوە ﭘﺎﺷــﻜەوﺗێﻜﯽ داراﯾﯿﺎن ھەﯾە و ﺋەﮔەر ھەﺳــﺖ ﺑەوە ﺑﻜەن ﻧﺮﺧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەك زۆر ھەرزان ﺑــﻮوە ،ﺋەوا ھەوڵﯽ ﻛڕﯾﻨﯽ دەدەن.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ھەرێﻤﺪا ﭘﺎﺷﺎﮔەرداﻧﯿﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑڕﯾﺎرە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧﺰﯾﻜەی % 70داﺷﻜﺎﻧﺪن ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەن.
13
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی وزە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗﺎﻛە رێڕەوی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ،ﺑەم ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛە ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەﺑﯿﻨێﺖ ﭼەﻧﺪ رێڕەوی ﺗﺮ ﺑﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪۆزرێﺘەوە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ھەر رووداوێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوەش ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻛە ﻓﺮەدەروازەﯾﯽ ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ،ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﭘﺎرێﺰراوﺗﺮ دەﻛﺎت.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚڵﯿﻨﯽ ﻧەوت ھەﯾە
راﭘﯚرﺗەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ژﻣﺎرە و داﺗﺎی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻮوە وﺷە/ھەوﻟێﺮ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ وزە راﭘﯚرﺗێﻚ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺧﺎﺗە روو، ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛــە ﺑەﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨــە ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﮔﺮێﺖ ﺑەوەی ژﻣﺎرە و داﺗﺎی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻮوە. ﻛﺎرﯾﮕەری داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ وزە ،داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت وﺗﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەری رووﺑــەڕووی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧێﻜــﯽ ﮔەورە ﻟــە داھــﺎت و ﺑﻮدﺟەدا ﻛﺮدووە .ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑــﯚ داھﺎﺗەﻛەی ﭘﺸــﺘﯽ ﺑە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺑەﺳﺘﻮوە، ﺑەھﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەرێﮋەی % 90ی داھﺎﺗەﻛەی ﻟە ﻧەوت دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ و ھﯿﭻ داھﺎﺗێﻜﯽ ﺟێﮕﺮەوەﺷﯽ ﻧﯿﯿە. راﭘﯚرﺗەﻛــە دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﺋەﮔــەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑــﯚ ﺧــﻮار 25دۆﻻر داﺑﺒەزێﺖ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻧــەوت ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت ،ﺋەوەش ﺑەھﯚی ﺗێﭽﻮوی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــەوە ،ﺑــەوەش ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﺳﺘەوﺧﯚ % 90ی داھﺎﺗەﻛەی ﻟەدەﺳــﺖ دەدات و ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ داھﺎﺗﯽ ﺟێﮕﺮەوەش ﺳــەرﺟەم ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەرەو داﺗەﭘﯿﻦ و ﭘﻮوﻛﺎﻧەوە دەﭼﻦ. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛــە دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەﺷــﺪا ﻛــە ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت داﺑەزﯾﻮە، ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻧﺎﭼــﺎر دەﺑێﺖ ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ھەوڵــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑﺪات ﻟە ﭘێﻨــﺎو ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﺑﻮدﺟەدا،
ھەرﭼەﻧﺪ ﺋــەوە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت زﯾــﺎد دەﻛﺎت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻧﺎﭼﺎر ﻧﯿــﻦ داھﺎﺗەﻛەﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە ﻟە ﭘێﻨﺎو ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻛەﻣــﯽ درەﻧﮓ ﺑەدەﺳــﺘﮫﺎﺗﻮو، ﺑەم ﺑەﮔﺮﻧﮕﯽ دەزاﻧﻦ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻻﻧﯽ ﻛــەم ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــﻜﺎت ﺑــە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪ ﺑــە ھﺎﯾﺪرۆﻛﺎرﺑﯚﻧــەﻛﺎن .ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەھــﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧــەی رووﺑــەڕووی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟــە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻣﻮز و ﺋﺎب و ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ 2015 داﺑەزﯾﻨــﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە ،ﺋەو ﺑــەرز و ﻧﺰﻣﯿﯿــەش ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛــە ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﺗﯚﻛﻤەی ﭼﺎودێــﺮی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻧﯿﺸﺎن دەدات. ژﻣﺎر و داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازن ﻟــە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2016دا وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن راﭘﯚرﺗﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015ی ﺑــو ﻛــﺮدەوە ،ﺑەم راﭘﯚرﺗەﻛــە ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻟەﻻﯾــەن ھﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﯿــەوە وردﺑﯿﻨــﯽ ﺑــﯚ ﻧەﻛــﺮاوە ،رووﺑــەڕووی رەﺧﻨە ﻛﺮاﯾەوە. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ وزە ،ﭘێﯽ واﯾــە ﺑەھﯚی ﺋەوەی راﭘﯚرﺗەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن وردﺑﯿﻨﯽ ﺗێﺪا
ﻧەﻛــﺮاوە ،ھەڵــە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی و ﻧﺎڕووﻧﯽ زۆری ﺗێﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛــە ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗەﻛــە ﻟە ﺧﺸــﺘەﯾەﻛەوە ﺑﯚ ﺧﺸــﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳــەردا دێــﺖ .ﻧﻤﻮﻧــەش ﺑە ﺧﺸــﺘەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﺑــە ﭘێــﯽ ﻛێڵﮕــە و ﺑەﭘێــﯽ ﻣﺎﻧﮓ دەھێﻨێﺘەوە ﻛــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛە ﺑەﭘێــﯽ ﻣﺎﻧﮓ و ﺑەﭘێــﯽ ﻛێڵﮕە 39ﻣﻠﯿــﯚن و 161ھەزار و 822 ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧــەوت دەﺑێــﺖ و ﺋەو ﺑڕەش ﯾەﻛﺴﺎﻧە ﺑە ﺑەرھەﻣﯽ دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەوە ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﻛە ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺑەرھەﻣــﯽ ﻛێڵﮕــەی ﻛﯚرﻣﯚر ﻧەدراوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2015دا ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەو ﻛێڵﮕەﯾە 16ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠــﯽ رۆژاﻧە ﺑﻮوە و ﺑە ﺗێﻜــڕای ﺳــﺎڵێﻚ دەﻛﺎﺗە ﭼﻮار ﻣﻠﯿــﯚن و 884ھەزار و 65 ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت. ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو رەﺧﻨﺎﻧەی رووﺑــەڕووی راﭘﯚرﺗەﻛــەی وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛــەدا ﺑــڕی ﭘﺎوﺗﻦ ﻟە
ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــڕی ﻧەوﺗــﯽ ﺧــﺎو دەﺑێﺖ زۆر زﯾﺎﺗــﺮ ﺑێﺖ ﻟە ﺑڕی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ و ﺋەوەش ﮔﻮﻣﺎن ﻟەﺳەر راﺳﺘﯽ ژﻣﺎرەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت.
ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی راﭘﯚرﺗەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن وردﺑﯿﻨــﯽ ﺗێﺪا ﻧەﻛــﺮاوە ،ھەڵە و ﻛەﻣﻮﻛــﻮڕی و ﻧﺎڕووﻧﯽ زۆری ﺗێﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮوە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەم و ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ 2015 ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺟﮕەﻟەوەی ﻟــە ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ﻧێــﻮان ﺑڕی ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧــﺎو و ﺑڕی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﭘﺎوﺗﻨــﺪا دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﺎردا ﺑڕی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە
ﺧﺎڵە ﻻوازەﻛﺎﻧﯽ ﺳێﻜﺘەری ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ وزە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﺧﺎڵە ﻻوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮاوە ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا، ”ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﭽــﻮوك و ﻛــەم ﺳــەرﻣﺎﯾە ﻛە
ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧەﺧﻮازراوەﻛﺎﻧــﺪا ﻟە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕــەﻛﺎن ﺑــەردەوام ﺑــﻦ“. ھەروەك ”ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی ﭼﺎودێﺮﯾﻜــﺮدن ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧێﻜــﯽ دروﺳــﺖ و زاﻧﺴــﺘﯿﺎﻧە ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەرەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو رێﮋەﯾەی ﻛــە ﺑﯿــﺮەﻛﺎن ﻟەﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧﺪاﯾــە ﻧــەوت دەردەھێﻨــﻦ و ﺋەﻣەش ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﮔەورەﻣــﺎن دەﻛﺎت و ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺑﯿــﺮەﻛﺎن ﺑەرەو ﺗێﻜﭽﻮون دەﺑﺎت“. ﻟەھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ وزە ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە داھﺎﺗــﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑــﻮاری ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻛە ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە ،ﺑــە ﺧﺎڵﯽ ﻻوازی ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دادەﻧێﺖ و دووﭘﺎﺗﯿﺶ ﻟە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﭘﺎوﺗﻦ ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻛﺎﺗەوە. ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ وزە ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ راﭘﯚرﺗەﻛەﯾﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە روو .وەك دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، ﺑەرﺟەﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎڵە
ﻻوازەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ و زاﻧﺴﺘﯿﯿەوە. ھــەروەك دروﺳــﺖ ﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎدری زاﻧﺴــﺘﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺑەﺟﯚرﯾــﻚ ”وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺳــﺎﻧە ﺋەم ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــە ﺑﻨێﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧەوﺗﯿﺎﻧەی ﻛە ﻟە ھەرێﻢ ﻛﺎردەﻛەن ،ھەروەھﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻜﺮێــﻦ ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺋەم ﻛﺎدراﻧە ﭘــێ ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﺑﯚﺋەوەی ﻟەﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﻛﺎدری ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟــە ﺋەﺳــﺘﯚ ﺑﮕﺮن“. ﻛﺎرﮔــەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺘﺮۆﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ و ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕێــﻚ ﻟــە داھﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری و ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻛە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑەھێــﺰ ﺑﻜــەن ،ﻟە ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛەن. زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛە دووﭘﺎت ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﭘﺎوﺗﮕەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەی ﻧەوﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەرێﻤــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎن ﺑــﻜﺎت و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﯾﺶ دەﻛﺎت ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەرە زﯾﺎداﻧەی ﻟە وەزارەﺗەﻛﺎﻧــﺪا ھــەن ﺑەﭘێــﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭘﺎوﺗﮕــەﻛﺎن ﺑﮕﻮازرێﻨەوە. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەزاﻧێﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺑــﻮاری ﻛﯚڵﯿﻨﯽ ﻧەوت داﺑﻤەزرێﺖ ،ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧەی ﻟەو ﺑــﻮارەدا ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ دەﭼێــﺖ و ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەش داوای ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی
ﭘﺸﻜە ﻧﺎدﯾﺎرەﻛﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﺳێﯿەم ھﺎﺗﻮوە. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗﺎﻛــە رێــڕەوی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ،ﺑەم ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛــە ﺑــە ﮔﺮﻧﮕــﯽ دەﺑﯿﻨێﺖ ﭼەﻧﺪ رێــڕەوی ﺗﺮ ﺑﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪۆزرێﺘەوە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ھەر رووداوێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋەوەش ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻛە ﻓﺮەدەروازەﯾﯽ ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ،ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﭘﺎرێﺰراوﺗﺮ دەﻛﺎت. ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو ﺧﺎﻧەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ وزە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ ﻛــﺮدووە، ”ھــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺑﻮاری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻜــﯽ ﻧــەوت ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە ﻛــە ﭘێﻜﮫﺎﺗﻮون ﻟــە راوێﮋﻛﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەوە ﺑەﺧﺸﯿﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ھەﯾە“، ﺑــەم ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛە دەڵێ” ،ﺋەم ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾە ھﯿــﭻ ﺧﺰﻣەﺗێﻚ ﺑە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﻛﺎت، ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ﺳــﻮدﻣەﻧﺪی ﯾەﻛەﻣــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﭽێﺘە ﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑــﺮی ﺋەوەی ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ﺑﺪرێﺖ“. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ وزە ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑەﯾﺎﺳــﺎی رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2013 داﻣــەزراوە و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە و ﺑەدواداﭼﻮون ﻟە ﺑﻮاری ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت.
وﺗﺎر ھﯿﻮا ﻣەﺟﯿﺪ ﺧەﻟﯿﻞ
ﺟــﯚری ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺑەرﻓﺮاواﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺰەﺑﻮوﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن .ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﺎزاڕ ﺋەو دوو ﻓﺎﻛﺘــەرەن ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺋەوﯾﺶ ﻟــە دوای ﺳــﺎڵﯽ ،1992ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺑﻜەن ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﺎزاڕ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﺎﻛﺮێ ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ رێﻚ ﺑﺨﺮێﻦ. ﻟە ﺑﻮاری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ-ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ) (socio-communication ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ دەێﺘــە ﺋــﺎراوە ﻛە ﻟــە ﺳــەردەﻣﺎﻧێﻚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەوﭘەڕی دواﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﺑــﻮو و ﺋﺎﻣــﺮازی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ زۆر ﻻواز ﺑﻮو ،ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾــﯚن ﻧەﺑﻮو ،ﻟــە زۆرﺑەی ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن رێﮕەوﺑــﺎن و ﻛﺎرەﺑﺎ زۆر ﻛــەم ﺑــﻮو و ھــەر ﺣﺰﺑێﻚ ﺑەﺳەﺧﺘﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ھەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ و زۆرﺟﺎر ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻟە دەرەوە ﭼﺎپ دەﻛــﺮان ،دوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑەدەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ دەﮔەﯾﺸﺖ )ﺑە ﻣەرﺟێــﻚ ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ﺣﺰﺑــﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﻛــە ژﻣﺎرەی ﻣﻮﺷــﺘەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻗﺎڵــﯽ ﻛﯚﻧێﻚﻟەﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽﺣﺰﺑەﻛەی زۆرﺗﺮە ،ﺳەرۆﻛەﻛەی ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ دا و ﭼﯚن وا ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ ﺳــەری ﮔﺮت ،ھﯿﭻ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە. دەﺑــێ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑﻮرووژێﻨﯿﻦ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﺋەو ﺟﯚرە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙەﯾﺎن ﮔﺮﺗە ﺑەر، ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﮔﻮﻧﺠــﺎن و دەﮔﻮﻧﺠێﻦ؟ ﺋﺎﺧــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗــەواو دەرەﺑەﮔﺎﯾەﺗــﯽ ﺑــﻮو؟ ﺋەﮔــەر دەرەﺑەﮔﺎﯾەﺗﯽ ﺑﻮو ،ﭼﯚن ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە دژی ﺋەو ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚرەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ وەﺳــﺘﺎﻧەوە و ﻟەﺑﺮی ﻟە ﺳەرەﺧﯚ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺋەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ،دەﺳﺘﯿﺎن ﺑــە دژاﯾەﺗــﯽ ﺑەھﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺮد. ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧە ﭘڕن ﻟە ﭼەﻣﻜﮕەﻟﯽ دژە ﺋﺎﻏﺎواﺗﯽ، دژە دەرەﺑەﮔﺎﯾەﺗــﯽ ،دژە ﻣەﻻ، دژە ﺧێــڵ .ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧــە ﻟەﺑﺮی ﺋــەوەی ﺗێﺰێﻜــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻦ ،زۆرﺗــﺮ ﺋﺎﻧﺘﯽ ﺗێﺰ ﺑﻮون ﺑەﺑێ ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﺳەﻧﺘێﺰ. ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮ ﺋەوەﯾە ﺋﺎﯾﺎ ﺧــﻮدی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯽ ﺋــەم ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە ﺧێﯾەﺗﯿﯿە ﻧەﺑﻮو؟ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟــەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾــﯽ ﺑەﺷــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻣێﮋووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﭘێــﻚ دێﻨێﺖ ،ﺧــﯚ دەﺑێ ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﯾﺶ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺧێڵەﻛﯽ-ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ وەك ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ،ﻛێ ﺋەم ﺧەﺑﺎﺗەی ﻛــﺮد؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوﻟەوﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن دەﺑﻮو ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮواﯾە ﻟە ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﯾــﺎن ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ؟ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺑەﻧــﺪە ﺑــە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ
ﻧﺎوەﻧﺪی ﭘێــﺶ ﺑوﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەر ﺋەو ﭼﺎﭘﻜﺮاواﻧەدا ﻧەﮔﺮﺗﺎﯾــە( ،دەﻧﮕﯽ ﺋــەم ﺣﺰﺑﺎﻧە ﭼــﯚن ﺑــە ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە؟ ﺋﺎﯾــﺎ دﯾﻮەﺧــﺎن و ﻣەﺣﻔەﻟــﯽ ﺋﺎﻏﺎ و ﺷــێﺨەﻛﺎن ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛەﻧﺎڵە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ھەﺳﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ دەﻧﮕــﯽ ﺑــﮋاردەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑــە ﺧەڵــﻚ ﻧەﺑﻮون؟ ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن ﺑــە ﭘﻠــەی ﺟﯿﺎواز ﭘﺸﺘﯿﺎن ﺑەو دﯾﻮەﺧﺎﻧﺎﻧە ﺑەﺳﺘﻮوە و دەﺑەﺳــﺘﻦ ،ﺑــەم ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﺰرﯾﯿــەوە دژاﯾەﺗــﯽ ﺋــەو ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەی دەﻛﺮد؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺧﻮدی ﺋەو دژاﯾەﺗﯿﯿە ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ھﯚﻛﺎراﻧە ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛــﻮردی دوو ﻟەت
و ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ و ﭘﺎوﺗﻨــﯽ ﻛﺎراﻛﺘەرﯾــﯽ ﺳــەر ﺑەﺧێڵ ﺑﯚ ﭘﯚﺳﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ-ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎن. ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺋــەم ﺗێﺰەی ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ،ﻟەوەداﺑﻮو ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب ﻧەﯾﺎﻧﺪەزاﻧــﯽ چ ﻣﯚدێﻠێﻚ ﻟە ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ھەڵﺒﮋێــﺮن ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘێــڕەوی ﻟە ﻣﯚدێﻠﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﺑﻜەن ،ﯾــﺎن ﭘێڕەوﯾﯽ ﻟە ﻣﯚدێﻠﯽ ﭼﯿﻦ ﯾﺎﺧﯚ ﭬێﺘﻨﺎم .ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋەوەﺑﻮو ﺋﺎﯾﺎ ﺧەﺳڵەﺗﯽ ھﯿــﭻ ﯾــەك ﻟــەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﺧەﺳــڵەت و ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی دەﮔﻮﻧﺠﺎن؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ھــەر ﺋەوﻧﺪە ﺑەﺳــە ﺑڵێﯿﻦ ﺋەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺎﻧە ﮔﺸﺘﯿﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕەی دواﻛەﺗﻮو ﺑﻮون ،ﺑەﺑێ ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﻟە ﺋﺎﺳﺖ و ﺟﯚر و رادەی دواﻛەﺗــﻦ؟ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺋەوەﯾــە ﺋﺎﺧﯚ ﺣﺰﺑەﯾــﻞ ﻛﻮردی ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻣﯚدێﻠێﻚ داﺑێﻨﻦ ﻛە ھەڵﻘﻮوی ﻧﺎﺧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ﺑێﺖ ﻧەك ھەڵﻘﻮی ﺗێﺰی ﭘەرﺗﻮوﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰﻣــﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰﻣﯽ .ﺋەوﯾﺶ ﺗێﺰﮔەﻟێﻚ ﻛە ﻧەك ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ، ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە رێﮕــەی وەرﮔێڕان و دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺋەدەﺑﯿﺎﺗە ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و دواﺗﺮ ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺳەرﭼﺎوەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑﻮو؟ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺋەم ﺗێﺰە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــﯿﺎو ﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧﯚ ﻧەدەﺑﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﺷەﺳەﻧﺪن ﻛە ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏﺎﻧە ﺑــﻮو ،دەرﺑﺎز ﺑێﺖ ﺗﺎ ﺑــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳﯚ ﺷﯿﺎ ﻟﯿﺴﺖ -ﻛﯚ ﻣﯚ ﻧﯿﺴــﺘﯽ ﺑﮕﺎت؟ ﺋــەم ﺟــﯚرە ﺗێــﺰ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛە ﺗﺎ ھەﻧﻮوﻛەﯾــﺶ ﺑەردەواﻣە و ﺷــﻮێﻨەوارە ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا دﯾﺎرە و رۆژ ﻟە دوای رۆژ زۆرﺗﺮ دەﺑﻦ. ﻣﯚدێﻠﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺖ-ﻟﯿﻨﯿﻨﯿﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﭘەرﺗەوازەی دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە. ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك ﺗەﻧﯿﺎ ھﺰر ﻟە ﭼەك و ﺷﯚڕش و رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑﻜﺎﺗەوە .رەﺗﻜﺮدﻧەوەﯾەك ﻛە ﺑﻮوە ﺑە ﺧەﺳــڵەﺗﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻟــە ﻛﺎری ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا .رەﺗﻜﺮدﻧەوەﯾەك ﻛە ﺑﻮوە ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ .ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺳەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ و ﺳﺎدەﺗﺮﯾﻦ ﺑﻨەﻣﺎی ﮔەﺷەﺳەﻧﺪن
ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ و ﺳﻜﺮﺗێﺮێﻚ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺎت .ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی داھﺎﺗﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ، ﺋــەم ﺣﺰﺑــە دەﺑێﺘــە ﺧــﺎوەن دوو ﯾﺎن ﺳــێ ﺳــﻜﺮﺗێﺮ .ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای 15 ﺳﺎڵ ﻟە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳــەرۆﻛەﻛەی، ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﯾەك ﻛەس دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑــﻜﺎت .دوای 25ﺳــﺎڵ ﻟە ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿەت ھێﺸــﺘﺎ ﺳەرۆﻛەﻛەی ﻟــە ﺧەﻣﯽ ﺋەوەداﯾە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻛﺎﭘﯿﺘﺎﻟﯿﺰم ﺑﺎﺷﺘﺮە ﯾﺎن ﺳﯚﺷﯿﺎل- ﻛﯚﻣﯚﻧﯿــﺰم؟ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺣەﻗﯿﻘــﯽ ﻟــە 2007داﻣــەزراوە ھەﻣــﺎن رێﻜﺨــەری ھەﯾــە .ﺋەﻣﯿــﺮی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە رێﮕەی ﺧەوﻧﺒﯿﻨﯿﻦ و ﻗﻮرﺋﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە-ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ دەدات .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺣﺰﺑﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﻛە ژﻣــﺎرەی ﻣﻮﺷــﺘەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻗﺎڵــﯽ ﻛﯚﻧێﻚ ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی زۆرﺗﺮە ،ﺳەرۆﻛەﻛەی ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ .دواﯾەﻣﯿﻦ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﺶ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ
ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﺰب ﺧﺎوەن ھێﺰی ﭼەﻛﺪاری ﺑێﺖ ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧێ ﺗﯚڕێﻚ ﻟە ﻣﺎﻓﯿﺎی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ داﺑﻤەزرێﻨێﺖ رۆژھەﺗــە ﻛــە ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷﺎﻧﺰدەﯾەﻣﯿﻨﺪا ﭘێڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺧﯚی ﮔﯚڕی ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺋەوەی ﺳــەرۆﻛەﻛەی ﻟە دەﺳــەﺗﺪا ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺧﯿﺎﻧــەت ﻟــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ،ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻟە رێﮕەی )ﺑەﻧﺎو( دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەوە، ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿەت ﺑﺸــێﻮێﻨﯿﺖ .ﮔﺸــﺖ ﺋــەم ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧــە ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ دەدەن ﻛــە زەروورەﺗﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻟە ﻣﺎﻧەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧــەدا ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜــﻮ زەروورەﺗــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ وا دەﺧﻮازێﺖ ﻛە ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺳەرۆﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﯚڕن و ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەوە ﺑﺒﻦ ﺑە ﺣﺰﺑﯽ ﻧﻮﺧﺒەوﯾﯽ ﺑﭽﻮوك .ﺣﺰﺑێﻚ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑێﺖ ﮔﻮێ ﻟە ﭘێڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ
ﺋەم ﺟﯚرە ﺗێﺰ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛە ﺗﺎ ھەﻧﻮوﻛەﯾﺶ ﺑەردەواﻣــە و ﺷــﻮێﻨەوارە ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾــﺪا دﯾﺎرە و رۆژ ﻟە دوای رۆژ زۆرﺗﺮ دەﺑﻦ ﻛﺮد و دەرﻓەﺗﯽ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە رەﺧﺴــﺎﻧﺪ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺳــﻮود ﻟەم ھەﻧــە وەرﺑﮕﺮن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن و ﻟە ﻧێﻮان ﺧــﻮدی ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻗﻮوڵ ﺑﻜەﻧەوە؟ ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟــە ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﭘێڕەوی ھەﻣــﺎن ﻣﯚدێﻠــﯽ ﺧێﯾەﺗــﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﺧﯚﯾــﺎن دژی ﺑﻮون .واﺗە ﻧﻮرﻣﮕەﻟﯽ ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ
ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە دەﺳﺘﺎودەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەت ﺑﮫێﻨــە ﺋــﺎراوە. ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ’زەروورەﺗﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ‘ ﺑﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﭘێﺸەﻧﮓ و ﺷﯚڕش ﮔﯚڕا ﺑە ’‘ﻧەﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋــەم ﺣﺰﺑﺎﻧــە وەك زەروورەﺗﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ‘ .ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ ھەﻧﻮوﻛەﯾــﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺳەرۆﻛەﻛەی ﺑﮕﯚڕێﺖ. ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دوای ﺳێ ﺳــﺎڵ ﻟە ﺟەڵﺘەی ﻣێﺸﻜﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛەی ،ﻧﺎوێﺮێ
دەڵێــﺖ ﮔﯚڕﯾﻦ ﯾــﺎن ﻧەﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣــﺰب ،ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺣﺰﺑە ،ھەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛﯽ ﺑەﺗﺎڵــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا ﻛە ﺣﺰب واﺗــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەﯾﺸــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣــﺰب ،ﺣﺰﺑﯽ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ-ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿە. ﺗــﺎ ھەﻧﻮوﻛەﯾــﺶ ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن )ﺋەﮔــەر ﺑــﯚ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎﺳﺎوێﻚ ھەﺑێﺖ( .ﺑەﻻﻧﯽ ﻛەﻣەوە ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای 25ﺳــﺎڵ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ھێــﺰی ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ .ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻟەو ھﺎوﻛێﺸــەﯾە رﯾﺰﭘەڕ ﻧﯿﯿە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚرﯾﯽ ﺧﻮدی ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧەدا ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻦ ھەﯾــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑەھێــﺰی ﭼەﻛــﺪار .ھــەر ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﺑﺎرەﮔەی ﮔﺸــﺖ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻻﯾەﻧﮕﺮە-ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧەوە ﭘﺎﺳەواﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ. ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺧــﺎوەن ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە ،ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات
ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚی ﺑﮕﺮێﺖ و ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺳــەرۆﻛەﻛەی ﺑﮕﯚڕێــﺖ ،زۆر ﺳەﺧﺘە ﺑﺘﻮاﻧێ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﮕﯚڕێﺖ. دەﺳﺘﺎودەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەت ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑــﺪا ﮔﺮﻧﮕە ،ھەم ﻟە ﭘێﻨﺎو ﭼەﻗﻨەﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﺣﺰب ﺧﯚی و ھەﻣﯿﺶ ﺑﯚ ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و دەﺳﺘﺎودەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەت ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺧﻮﻟە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا .ﺳــﺎ ﺋەم ﺧﻮﻟە ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ .ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﯾﺶ ﻛە
ﺋــەو ﺋﯚرﮔﺎﻧــەی ﺑــﯚ ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﮔﯚڕی ،ﺑەم ﻟەرووی واﻗﯿﻌﯿﯿەوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ وەك ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ داﻣەزراﻧﺪ. ﺋەم ھێــﺰە ﭼەﻛﺪارﯾﯿە ﺣﺰﺑﯿﯿﺎﻧە ﻛێﺸــەی ﮔەورە ﺑــﯚ دەوڵەت- ﺣﻜﻮوﻣــەت دروﺳــﺖ دەﻛﺎت. ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻣﺎﻛﺲ وێﺒﺮ، دەوڵەت واﺗە ﻗەوارەﯾەك ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﺧﺎوەن ھێﺰی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و رێﮕە ﭘێــﺪراوە ھێﺰ ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﻛە ﺋــەم ﻣﯚدێﻠە ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﻟــە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﺑﺎرە دەﺑێﺘەوە(، دەوڵەت-ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﻣﯚﻧﯚﭘﯚﻟﯽ ھێﺰ ﺑﻜﺎت و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﻮارووی دەوڵەت-ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە دەوڵەت- ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەھێﺰﺗﺮن. ﻟەﺑﺎرەی ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻣﺎﻛﺲ وێﺒﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە ﺣﺰب وەك ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە. ھەڵﺒەت ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ وێﺒﺮ ﺋەوەﯾە ﺣــﺰب )ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ( ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی )ﻛﺎ (ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن )دەﻧﮕــﺪەر( دەﺧﺎﺗــە روو، ھﺎووﺗﯿﺶ )دەﻧﮕﺪەر( ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎ) ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺣﺰب( دەﻛڕێﺖ )دەﻧﮕﺪان( .ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﺋــەم ﺣﺰﺑﺎﻧــەدا ،وەك ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟــە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﺎزاڕداﯾە .ﻛەواﺗە ﻣﺎﻛﺲ وێﺒﺮ ھەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑﺎس ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ دەﻛﺎت ﻛە ﺗێﯿﺪا دەرﻓەﺗﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳــەت ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾــە .ﺑە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺋەو ﺑﺎزاڕ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی وێﺒﺮ ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ،ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﻧەك ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر وەھﺎ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ وێﺒﺮ ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ-
ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ دەﭼﻮێﻨــێ ،ﺑەم وێﺒﺮ ﺑﺎس ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك دەﻛﺎت ﻛە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑﯿﺮۆﻛﺮاﺳــﯿﯽ و ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑﺎج ،ھێــﺰ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣــﺰب وەك ﺋﯚرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە .ﺳﺎ ﺋەم ﺳﯿﺴﺘﻤە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺑێــﺖ ﯾــﺎن ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ. ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺣﺰب ﺑﻮوە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻣﺎﻓﯿﺎﺋﺎﺳــﺎ ﻛە ﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎج ﻧﺎدات، ﺑەڵﻜــﻮ ﺧــﯚی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺑﺎج دەﻛﺎت و ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺑﯿﺮۆﻛﺮاﺳﯿﯽ ﺳــﻨﻮوردار دەﻛﺎت. ﺑەم ﭘێﯿەﯾﺶ ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﺰب ﺧﺎوەن ھێــﺰی ﭼەﻛﺪاری ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑێــﺖ و ﺳــێﻜﺘەری داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺶ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺎت ،ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧێ ﺗﯚڕێﻚ ﻟە ﻣﺎﻓﯿﺎی ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ داﺑﻤەزرێﻨێــﺖ ﻛە ﺑە ﻧﮫێﻨــﯽ ﻛﺎر ﺑﻜــەن ،ﯾﺎﺧﯚ زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧێ ﻟە رێﮕەی ﯾﺎﺳﺎوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری داﺑڕێﮋن ﻛــە دەﺳــەﺗە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑەھێﺰ ﺑﻜﺎت و ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻗﯚرﺧﯽ ﺑﺎزاڕ ﺑﻜەن. ﯾﺎﺳﺎ وەﺑەرھێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﮔﺸــﺖ ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﺪا ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋﺎﺷــﻜﺮان .ﺣﺰﺑــﯽ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﻧﺎوی ﺷﯚڕﺷەوە ﻟەﺳەر ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﺑﺎج ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿەك وەردەﮔﺮن ﻛە ﺑە ﻛﺎری ﻗﺎﭼﺎﺧﯽ و ﻛﯚڵﺒەری و ﺧﺴــﺘﻨە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯽ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت. دەرەﻧﺠﺎم: ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەم ﭘﻮﺧﺘە ﻣێﮋووﯾﯿە و ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎر، ﺋەوەﯾە ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺑﯚﭼﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ-ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری- ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە دووﻛەرت ﺑﻮوﻧﺪاﯾە؟ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ ﻧەﺗﻮاﻧــێ ﻟەم ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚرە ﺣﺰﺑﯿﯿە دەرﺑﺎز ﺑێﺖ، ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﮔەﺷەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ- ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑەﺧﯚوە ﺑﺒێﻨێﺖ .ﺋەم ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚرە ﺣﺰﺑﯿﯿە دەرﺧەری ﺋەو راﺳﺘﯿﯿەﯾە ﻛە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ وت ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ و دەﺳﺘڕۆﯾﯽ ﭼﯿﻨە ﺑﺎدەﺳﺘە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﺪاﯾە. واﺗــە دەﺳــەﺗﯽ دەوڵــەت- ﺣﻜﻮوﻣەت دواﯾﻦ دەﺳەت ﻧﯿﯿە و ﭼەﻧﺪﯾﻦ دەﺳەﺗﯽ ﺑەھێﺰ ھەن ﻛە ﻟــە دەرەوەی داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗەوە ﻛﺎر دەﻛەن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋــەم داﻣەزراواﻧە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨــﻦ و دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە رێﮕەی زۆرﯾﻨەﯾەﻛــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿــەوە، ﻣەﺷﺮوﻋﯿﯿەت ﺑە ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪەن. ﻟــەم رواﻧﮕەﯾەوە ھــەر ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﺳــەﺧﺘە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺑﭙێﻜێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛــە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،ﺑە ھەڵە داڕێــﮋراون .ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﮔەری ﺑەھێﺰ ﺑﯚ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﮔﻮﺷــﺎری ﺷەﻗﺎم و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێــﻮان ﺑــﮋاردەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە .ﻟێﺮەﯾﺸــﺪا ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ دێﺘــە ﺋــﺎراوە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺑﮋاردەی ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺷــەﻗﺎم و ﺑﮋاردەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ- ﻧەﺗەوەﯾﯿﻦ ﯾﺎ ﺣﺰﺑﯽ-ﻧﺎوﭼەﯾﯿﻦ؟ وەﻣﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻧﯿﺸﺎﻧﺪەری رێڕەوی رەوﺗﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿە.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
دوای رووﺧﺎﻧــﯽ دەوڵــەت- ﺧەﻻﻓەﺗــﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ و داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻣﯚدێﺮن و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺳەر ﺋەم دەوڵەﺗە ﻣﯚدێﺮﻧﺎﻧەدا، ﻛﯚﻣەڵــێ رێﻜﺨــﺮاو و ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﺳــەرﯾﺎن ھەڵﺪا. ﺗێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘەی رۆژﺋﺎوا ﻟە ﺑﻮاری ﮔەﺷەﺳەﻧﺪن و ﺗێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎرﻛﺴــﯿﺰم ،رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﺑەﺳــەر ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەوە ھەﺑﻮو .ﺑﯚ ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم دڵﺨﻮازﺗﺮ ﺑــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم ﻟە رێﮕەی ﺷﯚڕﺷــەوە دەﯾﺘﻮاﻧﯽ زووﺗــﺮ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕﺎت ﺗﺎ ﺗێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎغ ﺑە ﻗﯚﻧــﺎغ .ھەروەھﺎ ﺋەم ﺗێﺰاﻧە ﺑە ﺳەرﺗﺎﺳەرﯾﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻨﺪا وەھﺎ ﺑو ﺑﻮوﺑﻮوﻧەوە ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ھﺰرﯾﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوار و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﯚﻣەڵﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﺶ ﻛﺮدﺑــﻮو .ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺗێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎرﻛﺴــﯿﺰم ﺑﺎس ﻟە ﮔەﺷــەی ﻗﯚﻧﺎغ ﺑــە ﻗﯚﻧــﺎغ دەﻛﺎت ،ﺑەم دواﺗﺮ ھﺰرﯾﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەی رەﺧﺴــﺎﻧﺪ ﻛە دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏﺎﻧە ﻛﻮرت ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا ﺑﺎز ﺑﺪرێﺖ. رێﻜﺨــﺮاو ﯾﺎ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ )ھﯿﻮا، دارﻛــەر ،ژێ ﻛﺎف( ﻟــە ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەم و دواﺗﺮ ﮔﺸﺖ ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿــﻮەی دووەﻣﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﺑە دواوە ﺗﺎ رۆژی ﺋەﻣڕۆ ،وەك ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ رۆژھەت ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺑﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎ دەﮔﺎﺗــە ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﮔﺸــﺖ ﻟــﻖ و ﭘﯚﭘەﻛﺎﻧﯿەوە، دەرﺧــەری ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿەن. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛە ﺳــەﯾﺮی ﭘێــڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان و ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚری ﺋــەو ﺣﺰﺑەﯾﺶ ﺑﻜەﯾﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﭼﯚن ﺑە ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺖ-ﻟﯿﻨﯿﻨﯿﺴــﺘﯽ ﻟــە ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚرﯾﺪا رەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە؛ ﺋەم ﺑﺰاﭬە ﺳەرەڕای ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼﯿﻨێﻜﯽ زۆری ﺧﻮێﻨﺪەوار ،ﺑەم ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەوە ﺑﺒێﺘە ﺣﺰﺑﯽ ﻧﻮﺧﺒەﯾﯽ. ﺣﺰب ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە دۆﺧﯽ ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﺑــﻮو ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﯾﺎن ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻟە دۆﺧــﯽ ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﺪا دەﺑێﺘە ﺋﺎﻣﺮازێــﻚ ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺋﺎﻣﺮازێﻚ ﺑــﯚ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ، ﺑەﻻﻧــﯽ ﻛەﻣــەوە ﻟــەرووی ﭼەﻗﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ- ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ و داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺑﻨﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻛﺮو-ﺋﺎﺑــﻮر ،ﺑەم رێــﻚ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ،ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎﻧــەوە ﺋﺎﻣﺮازێﻚ ﺑﻮون ﺑﯚ ﭘــەرت و ﺑوﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑەﺷــێﻚ و ﺑــێ ﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮ. ﻟەرووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﺸــەوە ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﭼﯚن ھەر ﻟە ﯾەﻛەم ﭼﺮﻛەﺳﺎﺗﯽ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،1991ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی دەﺳﺘﯿﺎن ﺑــە ﺗﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮﻣﺘەﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺋﺎودﯾﻮﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻛﺮد، ﻓەرﻣﺎﻧﺪە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺣﺰﺑەﻛﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑــﻮون .ﺋەﻣەﯾﺶ وای ﻛﺮد ﺑﻨﺎﻏەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەﻟﭙەرﺳﺖ
ﺗەﺷەﻧە ﺑﻜﺎت. ﻛﺮۆﻛــﯽ ﻧﺎڕێﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن و ﺷێﻮازی ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺘﯽ- ﻟﯿﻨﯿﻨﯿﺴﺘﯽ ﺧﯚی ﻛە ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﻟەﺳــەری داﻣەزران و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺋــەو ﺗێﺰاﻧەﯾــﺶ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن ،ﺑــەم ﻟە ھەر ﭘﺎرﭼەﯾەك ﺑە ﺷــێﻮازی ﺟﯿﺎواز. ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺧــﺎوەن دەﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ، ﻟــە دوای ﺳــﺎﻧﯽ 1980ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻟــەرووی ﻧﺎوڕۆﻛەوە وازی ﻟــەو ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎﯾــە ھێﻨﺎ، ﺑەم ﻟــەرووی رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــەو ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎﯾــە. ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺶ ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 1992ﺑەرەو ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﯚﺷــﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮات ﭼﻮو .ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ دەرەﺑەﮔﺎﯾەﺗﯽ دەرﭼــﻮو و ﺑــﻮوە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑﺎزاری ﺋــﺎزاد! واﺗە ﺳەرﻣﺎﯾەداری ،ﺑەم ﺋەو ﮔﻮزارە ﭼﯚن ﺋەﻧﺠﺎم درا و ﻛێ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ
ﺣﺰب ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮرد و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ دﻛﺘﯚرا ﻟە ﮔەﺷەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،زاﻧﻜﯚی ﺑەﻧﮕﯚری ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ
15
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ :ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارﯾﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﭼﯿﺪاﯾە ﻛە ھەﻣﻮوﻻ ﻟێﯽ ﺗﯚﻗﯿﻮن؟! ﻟەوەداﯾە ﺣﺰب و ﺳەرﻛﺮدەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛەی ﺑەھﯽ ﺧﻮا و ﺧﯚی ﺑە ﻧﻮێﻨەر و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺧﻮا دەزاﻧێ ،ﺑﯚﯾە دەﺳــﺘﮕﺮﺗﻦ ﺑەو ﻛﻮرﺳــﯿﯿەوە ﺑە )واﺟﺒﯽ ﻣﻮﻗەدەس( دەﺑﯿﻨێ و ﻟەﭘێﻨﺎو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯿﺪا ﺳڵ ﻟە ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻚ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە..
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﻟەﺑﺎرەی ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن رووﻧﻜﺮدﻧەوە دەدەن وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﮔﻮڵﺴﺘﺎن وەﻟﯿﯿە ﻟەﮔەڵ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و داراﯾــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،رەﺧﻨە ﻟە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻧﻮوﺳەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان دەﮔﯿﺮێﺖ ﺑەوەی ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧــەدا ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن ھەڵﺒــﮋاردووە و ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن وەك رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا رۆڵ ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە زۆرﺑەی ﻧﻮوﺳــەران و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﭘێﯿﺎن واﯾە دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﮔﻮێ ﻟە رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯿﺶ ﭘێﯽ واﯾە” :ﺑەﺷێﻜﯽ دﯾﺎری ﻧﻮوﺳەران و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ،ﺑە ﺋەزﻣﻮون ﺑﯚﯾﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﭘێﮕەﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەی ﺋەﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا رەﭼﺎو ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﮔﻮێﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ،ﺋەﻣەﯾﺶ دووﭼﺎری ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی ﻛﺮدوون“. ﻋەﺑﺪو رێﺸــﺎوی ،ﻧﻮوﺳــەر و ﺷﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :دەﺑێ ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗە ﻧﺎﻣﯚﻛﺎن ﻗﺴە ﺑﻜەن ﺗﺎ ﺋەوەی ﺋەو راﺳﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑڵێﻨــەوە ﻛــە ﺑﯚ ھەﻣــﻮو ﻛەس ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە .ﻧﻮوﺳەر دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ﺑڵێ و ﺑﻨﻮوﺳــێ ﻛە ﺟێﮕەی ﮔﻮﻣﺎﻧﻦ ﻧەك ﯾەﻗﯿﻦ ،ﺑﺎس ﻟەو ھەڕەﺷــﺎﻧە ﺑﻜﺎت ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە واﻗﯿﻊ ،ﻧەك ﺋەو واﻗﯿﻌەی ﻛــە رۆژاﻧــە ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵ دەﻛەﯾﻦ و ھەﻣــﻮوان دەﯾﺒﯿﻨﻦ. ﺑﯚﯾە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻗﺴەﻛﺮدن ﻟەﺳەر واﻗﯿﻌەﻛە ﺧﺮاﭘــە ،وەزﯾﻔەی ﺋەو ﻧﯿﯿە و ھﯿﭻ ﺑﯚﺷﺎﯾﯿەك ﭘڕ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە، ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣــﻮوان ﺑــە ﺧﺮاﭘﯿﯽ واﻗﯿﻌەﻛە دەﺳﻮوﺗێﻦ“. ﺑەھــﺎت ﺣەﺳــﯿﺐ ﻗەرەداﻏﯽ، ﻧﻮوﺳــەر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ﭘێﯽ
واﯾــە ،رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺳــەر ﭼەﻧــﺪ دەﺳــﺘەدا داﺑەش ﺑﻮون و دەڵێ: ”رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻮرد داﺑەﺷﯽ دوو ﭘﯚل ﺑﻮون ،ﭘﯚﻟێﻜﯿﺎن واﺑەﺳــﺘەی ﺟەﻣﺴــەرﮔﯿﺮﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻮون و ﺋەوﯾﺘﺮﯾــﺎن ﻟە دەرەوەی ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧەوە دەڕواﻧﻨە ژﯾﺎن و دەوروﺑەر و ﭘێﺸﮫﺎﺗەﻛﺎن“ . زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :زۆرﯾﻨەی ﺋەو رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧەی واﺑەﺳــﺘەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﻦ ،ﻧەك ھــەر ﺑێ دەﻧﮓ ﻧﯿﻦ ،ﺑﮕﺮە ﺋەوەﻧﺪە دەﻧﮕﯿﺎن ﺑڵﻨﺪە ﻛە ﺑێ ﻣﯿﻜﺮۆﻓﯚﻧﯿﺶ دەﺑﯿﺴﺘﺮێﻦ و ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا ﻗﺴــەﯾﺎن ھەﯾە .ﺋــەو رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧەﯾﺶ ﻟە دەرەوەی ﺣﺰﺑﻦ ،ﻟەﻧــﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺗﺎﯾﭗ و ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھەﯾــە ،ﺋەوەﯾــﺶ وای ﻛﺮدووە ﺋەﺳــﺘەم ﺑــێ ﺑــە ﯾــەك ﭘێﻮەر ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑﭙێﻮﯾﻦ“.
ﻋەداﻟەت ﻋەﺑــﺪو ﮔﻮێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ دەﺳەت و رۆڵﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ وەك دوو ھﯚﻛﺎر دەﺑﯿﻨێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ھﺎن ﺑﺪەن ﺑێ دەﻧﮕﯽ ھەڵﺒﮋێﺮێﺖ. ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﺑەﺷــێﻜﯽ دﯾــﺎری ﻧﻮوﺳــەران و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ،ﺑە ﺋەزﻣﻮون ﺑﯚﯾــﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﭘێﮕەﯾــﺎن ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەی ﺋەﻣــڕۆی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا رەﭼــﺎو ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﮔﻮێﯿﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ، ﺋەﻣەﯾﺶ دووﭼــﺎری ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی ﻛﺮدوون .ﻣﺎﺳــﻤﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی- ﯾﺶ رۆڵﯽ ھەﯾە ﻟە ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەران ،ﺋــەوان دەرﻓەﺗــﯽ رۆڵﺒﯿﻨﯿﻦ و ﺑەﺷــﺪاری ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەو ﻧﻮوﺳەراﻧە دەدەن ﻛە ﭘێﺸﻮەﺧﺖ دەزاﻧــﻦ ﺑﯿــﺮوڕا و ﺗێﺰەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن و ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﯾــﺎن ﭘﺎرﺗە و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎ ر ە د ا ر ﻛە ر ا ﻧﯿﺎ ﻧــﺪ ا دەﺷﻜێﺘەوە“. ”ﮔەرﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺷــەڕ
و ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻧێﻮان ھێﺰەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻛــە ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﺑەﺷــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەڵەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و رەﻓﺘــﺎری ﻧﺎﻋەﻗﻧﯿﯿﺎن ھەﯾە، ﺋﯿﺸﯽ ﻧﻮوﺳــەران ﻧﯿﯿە .ﻧﻮوﺳەر ﺑﻮوﻧەوەرێﻜــﯽ ژﯾﺎﻧﺪۆﺳــﺘە، دژی ﺷــەڕاﻧﮕێﺰی و ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە .ﻧﻮوﺳەر، ﺑﻮوﻧەوەرێﻜــە ﺑﺎﻧﮕــەواز ﺑــﯚ ﻋەﻗﻧﯿﯿــەت و دﯾﺎﻟﯚگ و ﯾەﻛﺘﺮ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن و رەﺧﻨــەی ﺑﺎﺑەﺗﯽ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣەﯾــﺶ ﻟەﻣــڕۆدا و ﻟــە ﺳــﺎﯾەی ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن و ﻣﺎﻛﯿﻨــە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ،ﺟێﯽ ﻧﺎﺑێﺘەوە“، ﻋەداﻟەت ﻋەﺑﺪو وای ﮔﻮت. ﻋﻮﻣەر ﻋەﻟﯽ ﻏەﻓﻮور ،ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺧەڵﻚ ﻟە ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪە و ﭘێﯽ واﯾە” :ﺧەڵﻚ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﺋﯿﺪارە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــەت ﺑێ ﺗﺎﻗەت و ﺑــێ ﺋﻮﻣێــﺪن ،ﺑﯚﯾە ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە رۆﺷﻨﺒﯿﺮ
ﻋەﺑﺪو رﯾﺸﺎوی:
دەﺑێ ﻧﻮوﺳەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﻟەﺳەر ﺑﺎﺑەﺗە ﻧﺎﻣﯚﻛﺎن ﻗﺴــە ﺑﻜەن ﺗﺎ ﺋەوەی ﺋەو راﺳﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑڵێﻨەوە ﻛە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛەس ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە
و ﺧﻮێﻨﺪەواراﻧﯽ ﺧەﻣﺨﯚری ﺋەم وﺗەﯾﺶ وەك ﺑەﺷێﻜﯽ زﯾﻨﺪووی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟە دەﺳەت ﺋﻮﻣێﺪﺑڕاو و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻗﻮوڵﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﯿﺘﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻗﺴەﻛﺮدن ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚ ﺧﺎﻓڵﻜﺮدن و ﻛﺎت ﺑەﻓﯿڕۆداﻧﻦ، ﭼﻮﻧﻜە دەﺳــەت ﮔﻮێ ﺑﯚ ﻗﺴە و ﺧەﻣﯽ ﺧەڵــﻚ و ﺧﻮێﻨﺪەواران ﻧﺎﮔــﺮێ و ﺑــﯚ ﭘﺎﺳــﺎوداﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎرەﯾﺸــﯽ ھەزار و ﯾــەك )راوە رێﻮی( دێﻨێﺘەوە“. ﻋەﺑــﺪو رێﺸــﺎوی ﭘێــﯽ واﯾە ﻧﻮوﺳــەران و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾــەك ﺑﯚ ﺋــەو دۆﺧە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﻜەن ،دەﺳەﺗﺪاراﻧﯿﺶ ھەﻣﺎن زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ھەﯾە و وەك ھێﻤﺎی ﭘێ دەﻛﺎت” :ﻟەواﻧەﯾە ﺑﮕﻮﺗﺮێ دەﺑێ ﻧﻮوﺳــەران و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﻗﺴــە ﺑﻜەن، ﺑەم ﺋﺎﺧﯚ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔەورە ﻟەو
ﭼﺎرەﺳەراﻧەی ﻧﻮوﺳەران دەﯾڵێﻦ، دەﺳەﺗﺪارەﻛﺎن و ﺋەواﻧەی ﻟەﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗﺪان ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﯾﺰاﻧﻦ؟ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛە ﺋەوەﯾە چ ﻛێﺸەﻛە و چ ﺑەﺷێﻜﯽ ﮔەورەﯾﺶ ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرەﻛە ،ﻟــەﻻی زۆر ﻛــەس رووﻧــە ﺑەﺗﺎﯾﯿــەت ﻻی دەﺳەﺗﺪارەﻛﺎن“. ﻋﻮﻣــەر ﻋەﻟــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ دەدات و دەڵێﺖ” :ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﯾﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ﭼﯿﺪاﯾە ﻛــە ھەﻣــﻮوﻻ ﻟێــﯽ ﺗﯚﻗﯿﻮن؟! ﻟەوەداﯾــە ﺣﺰب و ﺳــەرﻛﺮدەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛەی ﺑەھﯽ ﺧﻮا و ﺧﯚی ﺑــە ﻧﻮێﻨەر و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺧﻮا دەزاﻧێ ،ﺑﯚﯾە دەﺳﺘﮕﺮﺗﻦ ﺑەو ﻛﻮرﺳﯿﯿەوە ﺑە )واﺟﺒﯽ ﻣﻮﻗەدەس( دەﺑﯿﻨێ و ﻟەﭘێﻨﺎو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯿﺪا ﺳڵ ﻟە ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻚ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ھەر ﺣﺰب
ﯾﺎن ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﺑەم ﻧەﻓەﺳە ﻟە ﻛﻮرﺳﯿﯽ دەﺳەﺗەﻛەی ﺑڕواﻧێ، ھەڵﮕــﺮی ھەﻣــﺎن رۆﺣﯿەﺗــﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ﺑﺎ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑە ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺴﺘﯽ ﻋەﯾﺎر 24داﺑﻨێ“. دەﻛﺎﺗــەوە: دووﭘﺎﺗــﯽ ”دەﺳــەﺗەﻛەی ﺋێﻤــە ھەﻣﻮو ﻛەس و ﺗﻮێﮋێﻜﯽ ﻗﺒﻮوڵە و ﮔﻮێﯽ ﺑﯚ دەﮔــﺮێ ﻣــﺎدام ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﻟــە ﺧﺰﻣەت ﺧﯚﯾﺪا ﺑــێ ،ﻣەﻻی ﻗﺒﻮوڵە ﻛﺎﺗێ ﺋەﺷــەدوﺑﯿﻠﻼی ﺑﯚ ﺑﻜﺎ ،رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻗﺒﻮوڵە ﻛﺎﺗێ ﺑێ دڵــﯽ ﻧەﻛەن ،ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻗﺒﻮوڵــە ﺗﺎ ﺋەو ﺳــﻨﻮورەی ﻧەﺑﻨە ھەڕەﺷــە ﻟە ﺧﯚی ،ﺑەم ﻛﺎﺗێ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧەﺑﻮون ،ھەﻣﻮوﯾﺎن رەزﯾــﻞ و ﻓەزﯾــﻞ دەﻛﺎت و ھەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺧﯚی دەﯾەوێ.“.
ھﺎﺗﻨﯽ ﮐﯚﭼﺒەران ﺑﯚ ھەرێﻢ ﮐﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ دەﮐﺎت
”ﺷەﻗوە ﺧەرﯾﻜە ﺳﯿﻤﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ دەدات“ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ ﺧەﻟﯿﻞ ﻟە دوای ﺋﺎزادی ﻋێﺮاق و ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺷــەڕ و ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ ﻟەو وﺗە، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھێﻨﺎ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەو ﭘەﻧﺎﺑەراﻧە ﻟەﻧﺎو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ژﯾﺎن دەﮔﻮزەرێﻨﻦ ،ﺋەوەﯾﺶ ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺗێﻜەوی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ،ﺑەم ﺋەو ﺗێﻜەوﯾﯿــە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ﻛﻮﻟﺘﻮور و زﻣﺎﻧﯽ ﺋەو دوو ﻧەﺗەوەﯾە ﺑﻜەوێﺘە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﯾەﻛﺘﺮ ،ﺋﺎﯾﺎ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەرووی ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ وەھﺎی ﭘێڕەو ﻛﺮدووە ﻛە رێﮕە ﺑە ﺑﺎدەﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻋەرەب ﻟەو ھەرێﻤە ﻧەدرێﺖ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ ﭘێﯽ واﯾە ،ﺋەو ﺗێﻜەوﯾﯿە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ رەﻧﮕە ﺷەﭘﯚڵﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ وﺷە و زاراوەی ﻋەرەﺑﯽ روو ﻟە زﯾﺎدﺑﻮون ﺑﻜﺎت. ﯾﻮﺳﻒ ﻧﻮوری ،ﻧﻮوﺳەر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :زﻣــﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ و ﭘەﯾڕەوێــﻚ ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﭼﻮار ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳەرەﻛﯽ دەﺑﯿﻨێﺘــەوە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەﻧﮕﺴــﺎزی ﺑەھــەردوو ﻟﻘــﯽ ”ﻓﯚﻧەﺗﯿﻚ و ﻓﯚﻧﯚﻟﯚژی“ و ﺋﺎﺳﺘﯽ وﺷەﺳﺎزی و ﺋﺎﺳﺘﯽ رﺳﺘەﺳﺎزی و ﺋﺎﺳــﺘﯽ واﺗﺎﺳــﺎزی .ﻟــە ھەر ﭼﻮار ﺋﺎﺳﺘەﻛە ﺧﻮاﺳﺘﻦ ھەﯾە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺑێﮕﺎﻧە ،واﺗە ھەﻣﻮو زﻣﺎﻧێﻚ دەﻛەوێﺘە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﺑﯚ ﻧــﺎو ﻛــﻮرد ،زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ﻛەوﺗﻮوەﺗە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ،ﺳەرەﺗﺎ ﺋەﻟﻒ و ﺑﺎﻛەﻣﺎن
ﻟەﺳــەر ﺑﻨﺎﻏەی ﻋەرەﺑﯽ داﻧﺎوە، ھەﻧﺪێﻚ دەﻧــﮓ و ﭘﯿﺘﻤﺎن ﻟەوان وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟەواﻧــە ﭘﯿﺘﯽ )ع(، ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ وﺷەﺳــﺎزی دەﯾﺎن و ﺳــەدان و ھــەزاران وﺷــەﻣﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ھەزاران وﺷەﯾﺸــﻤﺎن
ﻛﻮرداﻧﺪووە و ﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ﻟەﺑەر ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘە رﺳﺘەﺳﺎزی ﻧەﺑﻮوە“. وەك ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەدات” :ﺋەو ﺗێﻜەڵﯿﯿــە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺧﺎوﺗــﻦ رەﻧﮕە ﺑەھﯚی ﺗێﻜــەوی و ژن و ژﻧﺨــﻮازی، دووﺑﺎرە ﺷــەﭘﯚڵﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ وﺷــە و زاراوەی ﻋەرەﺑﯽ روو ﻟە زﯾﺎدﺑﻮون ﺑﻜﺎت ،راﺳﺘە رێﻨﻮوﺳﯽ ﻛﻮردی ﻟەﺳەر ﺑﻨﺎﻏەی رێﻨﻮوﺳﯽ ﻋەرەﺑﯽ داﻧﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴﺘەدا زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧﺎﺑێﺖ“. ﺧﯚﺷﻨﺎو ﻋەزﯾﺰ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ: ”ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــەوە ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ،
ﻣەھﺪی ﻋەﺑﺎس
ﺑەھــﯚی زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ رێﮋەی ﻛﯚﭼﺒەران ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﺗەواوی ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺷەﻗوە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە
ﯾــﺎن ﻟەوﺗێﻜەوە ﺑــﯚ وﺗێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﮔــەورە ﻟەﺳــەر زۆرﺑــەی ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ”دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎ“ و ﻛﻮﻟﺘﻮور و رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﺋﺎﺑﻮوری و زﻣــﺎن و ..دادەﻧێــﺖ ،ﺑــەم ھەﻣــﻮو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــەﻛﺎن ﺟﮕە ﻟــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زﻣــﺎن ،ﻛﺎﺗﯿﻦ و ﺑــە ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎت ﻛﺎڵ دەﺑﻨەوە ،ﺑەم ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زﻣﺎن ﺑەردەوام دەﺑێــﺖ و دەﭼێﺘە ﻧﺎو ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻓەرھەﻧەﮔــەوە .ﺋەم ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﯾﺶ ﻟەﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻛﯚﻧەوە ھەﺑﻮوە و ﻛﺎری
ﻟە زۆرﺑــەی ﺋﺎﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎن ﻛﺮدووە چ دەﻧﮓ ﺑێﺖ ﯾﺎ وﺷە“. ﻣەھــﺪی ﻋەﺑﺎس ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳﯽ ﭘێﯽ واﯾە” :ﺋەم ﺟﯚرە ﻛﯚﭼە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێــﺖ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳــەر ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻧﺎوەﺳــﺘێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﺳەر ﮔﺸﺖ ﻻﯾەن و ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺖ ﺑــە ھەردوو ﺷێﻮەﻛەی ”ﺋەرێﻨﯽ و ﻧەرێﻨﯽ“. زﯾﺎﺗــﺮ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەم ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧــە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎن
و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ،واﺗە ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ دوو ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺟﯿــﺎواز روو دەدات .ﺑەم ﺑﺎﻧﺴﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﺋــەم ﻛﻮﻟﺘﻮوراﻧە رێﮋەﯾﯿــە و ﻟــە ﺷــﻮێﻨێﻜەوە ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ دەﮔﯚڕێــﺖ و ﻟە ﻛﺎﺗێﻜەوە ﺑﯚ ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ دەﺑێــﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھﺎﺗــﻦ و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــەﻗوە ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھﺎﺗــﻦ و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧــە ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ“.
ﻣەھﺪی ﻋەﺑﺎس رێﮋەی ﻛﯚﭼﺒەر ﺑــە ﭘێــﻮەر دەزاﻧێــﺖ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و وەك ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەدات” :ﺑەھــﯚی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رێﮋەی ﻛﯚﭼﺒــەران ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﺗــەواوی ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺷــەﻗوە ﻛﺮدووە ،ﻧــەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛە ﻟەﺳەر داﺑﻮﻧەرﯾﺖ دﯾﺎرە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺷﺎرۆﻛەی ﺷەﻗوە ﺧەرﯾﻜە ﺳﯿﻤﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ﺧــﯚی ﻟــە دەﺳــﺖ دەدات ﻟە رووی داﺑﻮﻧەرﯾــﺖ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن و ﻣەزاﺟــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺟﻠﻮﺑەرگ ،ﭼﻮﻧﻜە ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧــەی ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺷەﻗوە ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ، زﯾﺎﺗﺮن ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺷەﻗوە“. دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟە ھێﻨﺎﻧەوەی ﺷەﻗوە وەك ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەوەﯾــە ،ﭼەﻧﺪ ژﻣﺎرەﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﺸﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە رۆژاﻧە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم دوو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە واﺗــﺎ ”ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣﯿﻮان“ و ”ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺧﺎﻧەﺧﻮێ“ ﻛﺎرﻟێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا روو دەدات و ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺸــﺪا ﻛﻮﻟﺘــﻮورەﻛﺎن دەﮔﻮازرێﻨــەوە و ﻛﺮداری ﭼﺎوﻟێﻜەری روو دەدات، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﻻﯾەن ﮔەﻧﺠﺎﻧەوە“.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ”ﻛﻮردهﻛﺎن ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺳــﻪدهﻛﺎن“ ﺋﻪﻣﻪ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﭘﻪڕﺗﻮوﻛێﻜﻪ ﻛﻪ ﺳﺎڵﯽ 2011ﻟﻪ ﻛﯚﻣﺎری ﻣﯿﺴﺮ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ ﺑوﺑﯚﺗــﻪوه و ﺗێﯿﺪا ﺑﺎس ﻟــﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردهﻛﺎن ﻟﻪ ﺳــﻪردهﻣﯽ ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﻪﻛﺎﻧــﻪوه ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﻪ دهﻛﺎت و ھﻪرﯾﻪك ﻟــﻪ درﯾﻪ ﻋﻪوﻧﯽ و ﻣﻪﺣﻤــﻮود ﻣﺤﻪﻣﻪد زاﯾﺪ و ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪوز داﻧﻪری ﻛﺘێﺒﻪﻛﻪن. ﺋــﻪم ﻛﺘێﺒﻪ ﯾﻪﻛێﻜﻪ ﻟــﻪ ﻛﺘێﺒﻪ ﻣێﮋووﯾﯿﻪ ﭘڕ ﺑﺎﯾﻪﺧﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﺑﺎس ﻟﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔــﻪوره ﺑﻪﭘێــﯽ ﺳــﻪدهﻛﺎن و ﺳﻪردهﻣﻪ ﺟﯿﺎوازهﻛﺎن ﺑﯚ وﺗﯽ ﻣﯿﺴــﺮ و ﻣﺎﻧﻪوهﯾﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری و رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﻣﯿﺴﺮ دهﻛﺎت. درﯾــﻪ ﻋﻪوﻧــﯽ ﻛﻪ ﻧﻮوﺳــﻪر و رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳــﻪ و ﻣــﺎوهی 27 ﺳــﺎڵ ﻟﻪ ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ﻓﺮاﻧﺲ ﭘﺮێﺲ ﻟــﻪ ﭘﺎرﯾــﺲ ﻛﺎری ﻛــﺮدووه و ﭘﻪﯾﺎﻣﻨێــﺮی دار ھﯿﻼﻟﯿــﺶ ﺑﻮوه ﻟﻪ ﻓﺮهﻧﺴــﺎ ﺋﻪﻣــﻪ دووهم ﭘﻪڕﺗﻮوﻛﯿﻪﺗﯽ ﻟﻪﺳــﻪر ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾﻪﺗﯽ .ﻣﻪﺣﻤﻮود زاﯾــﺪ واﻧﻪﺑێــﮋ و ﭘﺴــﭙﯚری ﯾﺎرﯾﺪهدهره ﻟﻪ ﺑــﻮاری ﻣێﮋووی ﻛﻮرد ﻟﻪ زاﻧﻜﯚی ﺋﻪزھﻪر ،ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻋﻪوزﯾﺶ ﯾﺎرﯾﺪهدهره ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﻣێﮋوو و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﻪﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ زاﻛﯚی ﺋﻪزھﻪر. ﻛﺘێﺒﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﭘێﺸــﻪﻛﯽ ﺣﻪوت ﺑﻪش ﭘێﻜﮫﺎﺗﻮوه” ،ﺑﻪﺷﯽ ﯾﻪﻛﻪم ﺑﺎس ﻟﻪ ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮ و ﻛــﻮرد دهﻛﺎت ﻟﻪﺳــﻪردهﻣﯽ ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﻪﻛﺎن ،ﺑﻪﺷــﯽ دووهﻣﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﭘێﺶ دهوڵﻪﺗﯽ ﺋﻪﯾﻮوﺑــﯽ ،ﺑﻪﺷــﯽ ﺳــێﯿﻪﻣﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﻟﻪ ﺳــﻪردهﻣﯽ ﺋﻪﯾﻮوﺑﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺑﻪﺷــﯽ ﭼﻮارهم ﻛﻮردی ﻣﯿﺴــﺮ ﻟﻪﺳــﻪردهﻣﯽ ﻣﻪﻣﺎﻟﯿﻜﻪﻛﺎن ،ﺑﻪﺷﯽ ﭘێﻨﺠﻪﻣﯽ ﺑــﺎس ﻟــﻪ ﻛــﻮرد ﻟــﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﻟﻪﺳــﻪردهﻣﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﺗﺎ ﺳــﻪردهﻣﯽ ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ و ﺧﺎﻧﻪوادهﻛﻪی ،ﺑﻪﺷــﯽ ﺷﻪﺷــﻪﻣﯽ ﺑﺎس ﻟﻪ ﻧــﺎوداران و راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻛﺎراﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮ دهﻛﺎت، ﻛﻪ ﺑــﻪ ﺑﻨﻪﭼﻪ ﻛﻮردن ،ﺑﻪﺷــﯽ ﺣﻪوﺗﻪﻣﯿﺶ ﺑﺎﺳــﯽ ﺳــﻪرداﻧﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ داﻧﻪران دهﻛﺎت“ ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺘێﺒﻪ. ﻛﺘێﺒﻪﻛــﻪ ﺧــﯚی ﻟــﻪ 190 ﻻﭘــﻪڕه دهﺑﯿﻨێﺘــﻪوه و ﺑﺎس ﻟﻪ ﭘێﻮهﻧــﺪی ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﻪﻛﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﻪﺗــﯽ ﻣﯿﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟــﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دهﻛﺎت ،ﻛــﻪ ﺧﯚی ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮓ و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن و ھﺎوﺳــﻪرﮔﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ دهﺑﯿﻨێﺘــﻪوه .ﺑــﻪ ﮔﻮێــﺮهی
ﺳــﻪرﭼﺎوه ﺑﺎوهڕﭘێﻜــﺮاوهﻛﺎن، ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎﻣﻦ ﺣﻪوﺗﯿﺒﯽ ﭼﻮارهم ﻛــﻪ دواﺗــﺮ ﺑــﻪ ”ﺋﺎﺧﻨﺎﺗﻮون“ ﻧﺎﺳــﺮاوه و ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﯽ ﺋﻪوﻛﺎﺗﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﻛﻪ ﻧﺎوی ﻧﻪﻓﺮﺗﯿﺘﯽ ﺑﻮوه، ﺑــﻪ رهﮔــﻪز ﻛــﻮرده و ﺧﻪڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎدﯾﻨﺎﻧﻪ ،زۆرﯾﻨﻪی ﻣێﮋووﻧﻮوﺳﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوه ﻛﯚك ﻧﯿــﻦ و دوودڵــﻦ و وهﻣێﻜﯽ دهﺳــﺖ ﯾﻪﻛﻼﻛﻪرهوهﯾــﻦ ﻧﻪﻛﻪوﺗــﻮوه ،ﺑﻪم دوای ﺋﻪوهی
ﺑﻪھێﺰهﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد دهﻛﺎت ﻛﻪ ﻟﻪﺳﻪردهﻣﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا ﭼﻮوﻧﻪﺗﻪ ﻣﯿﺴــﺮ و ھﺎوﻛﺎت ﺑــﻪ وردﯾﺶ ﺑــﺎس ﻟــﻪ دهوڵﻪﺗــﯽ ﺋﻪﯾﻮوﺑﯽ دهﻛﺎت ﻛــﻪ ﺳــﻪﻻﺣﻪدﯾﻨﯽ ﺋﻪﯾﻮوﺑﯽ داﻣﻪزرێﻨــﻪری ﺑﻮوه و ﺑﻪ ﺑﻨﻪﭼﻪ ﻛﻮرد ﺑﻮوه ،ﺳــﻪرهڕای ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ رۆڵــﯽ ﺋﻪﯾﻮوﺑﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺋﺎوهداﻧﻜﺮدﻧــﻪوه و ﭘﻪرهﭘێﺪاﻧﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷــێﻮازی ﻛﻮرداﻧﻪ ﺗﯿﺸﻜﯽ دهﺧﺎﺗﻪ ﺳﻪر. ﻟﻪﺳﻪردهﻣﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺎس ﻟﻪ ﭼﻮوﻧــﯽ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ دهﻛﺎت ،ﻛــﻪ ﻟﻪﻻﯾــﻪن دهوڵﻪﺗــﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻠﯿﯿﻪوه وهك واﻟﯽ ﻣﯿﺴــﺮ داﻧﺮاﺑﻮو و ﺋێﺴــﺘﻪ ﻣﯿﺴﺮﯾﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ دهڵێﻦ ،ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﮔﻪوره ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪو ﻣﯿﺴﺮی ﻧﻮێﯽ
ﺷــﺎزادهی ﺷــﺎﻋﯿﺮان ﺋﻪﺣﻤــﻪد ﺷﻪوﻗﯽ ﺑﻪ ﺑﻨﻪڕهت ﻛﻮرده و ﺧﻪڵﻜﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﯿﯿﻪ ،ﯾﻪﻛێﻜﻪ ﻟﻪ ﺷﺎﻋﯿﺮه ھﻪر ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﻪرهب ﻟــﻪ ﺳــﺎڵﯽ 2009ﭘﻪﯾﻜﻪرێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻗﻪی ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺷــﺎری دھﯚك دۆزراﯾﻪوه ،ﺋﻪوﻛﺎت ﮔﻮﻣﺎﻧﻪ ورده ورده ﻛﻪﻣﺒﻮوﻧــﻪوه و زۆرێﻚ ﻟﻪ ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎن ﮔﻪﯾﺸــﺘﻨﻪ ﺋﻪو ﺑــﺎوهڕهی ﻛــﻪ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﻪﺗﯽ ﻣﯿﺘﺎﻧﯿﯿــﻪﻛﺎن و ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧــﻪﻛﺎن ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﺑﻪھێــﺰ و ﺗﯚﻛﻤﻪ ﻟــﻪ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھﻪﺑــﻮوه و ﺋﻪوهش روون ﺑﻮوهوه ﺋﻪو ﺷــﻮێﻨﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ دھﯚك ﭘێﯽ دهﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻗﻪی ﻓﯿﺮﻋﻪوﻧﻪﻛﺎن ،ھﻪر ﻟﻪﺧﯚوه و ﺑێ ﺑﻨﻪﻣﺎ ﻧﻪﺑﻮوه ،ﺑﻪڵﻜﻮ دۆزﯾﻨﻪوهی ﭘﻪﯾﻜﻪرهﻛــﻪ ﺑــﻮو ﺑﻪ ﺋﺎﻣــﺎژه و ﻧﯿﺸــﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﯾﻪﻛﻼﻛــﻪرهوه ﻟﻪوهی رهﭼﻪﯾﻪﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺑﯚ ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺷــﻮێﻨﻪ ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﻪ ﺑﻪڵﮕﻪی ﯾﻪﻛﻼﻛﻪرهوه ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿــﻪ ،ﺑﯚﯾــﻪ زۆرێﻚ ﻟﻪ ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎن و ﻣێﮋووﻧﺎﻣﻪﻛﺎن ﻟﻪﺑﺎﺳــﯽ رهﭼﻪڵﻪﻛﯽ ﻧﻪﻓﺮﺗﯿﺘﯽ ﯾــﺎن ﺋﺎﻣــﺎژه ﺑــﻪ ﻛﻮردﺑﻮوﻧــﯽ دهﻛــﻪن ،ﯾﺎن ﺑــێ دهﻧﮓ دهﺑﻦ و ﺋﺎﻣــﺎژه ﺑﻪوه دهﻛــﻪن ﻛﭽﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﻮوه ،ﺑﻪﺑێ ﺋﻪوهی ﺑﺰاﻧﻦ ﻛﭽﯽ ﭘﺎﺷــﺎی ﻛﺎم ﻧﺎوﭼﻪ ﺑﻮوه. ﻟﻪ ﺑﻪﺷــێﻜﯽ ﺗﺮدا ﭘﻪرﺗﻮوﻛﻪﻛﻪ ﺑﺎس ﻟﻪ ﺳــﻪرﻛﺮده و ﺟﻪﻧﮕﺎوهر
ﺑﯿﻨﺎﺗﻨﺎﯾــﻪوه و ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗێﻜــﯽ ﺑﻪھێــﺰ و ﺧﺰﻣﻪﺗێﻜــﯽ ﯾﻪﻛﺠﺎر زۆری ﻣﯿﺴــﺮﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮد ﻟﻪﺳﻪردهﻣﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن و ﺟێﮕﯿﺮی و ﺋﺎراﻣــﯽ ﺑﯚ وﺗﻪﻛﻪ ﮔﻪڕاﻧﺪهوه ،ﺋﻪوان ﺑﻪ وردﺑﻮوﻧﻪوه ﻟﻪ رﯾﺸــﻪی ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎ ﺑﯚﯾــﺎن دهرﻛﻪوﺗــﻮوه ﻛــﻪ ﺋﻪو ﭘﯿﺎوه ﻛﻮرده و ﺧﻪڵﻜﯽ ﺷــﺎری ﺋﺎﻣﻪدی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻪ و ﻟﻪﺳــﻪردهﻣﯽ ﺋﻪوﯾﺸﺪا ﺑﻪﺷێﻜﯽ ﻛﻮردهﻛﺎن ھﺎﺗﻮوﻧﻪﺗﻪ ﻣﯿﺴــﺮ و ﻟﻪوێ ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوه و ﻧﯿﺸــﺘﻪﺟێ ﺑﻮون ،ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ رێﺰێﻜﯽ ﯾﻪﻛﺠﺎر زۆری ھﻪﯾﻪ و ﺑﻪھﯚی ﻛﺎره ﺑﺎﺷــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟــﻪ ﻣێــﮋووی ﻧﻮێﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﺑﻪ داﻣﻪزرێﻨــﻪری دهوڵــﻪت و ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗــﯽ ﺳــﻪردهﻣﯽ ﻧﻮێﯽ ﻣﯿﺴﺮ ھﻪژﻣﺎر ﻛﺮاوه. ﻟﻪ ﺳﺎڵﯽ 1798ﺗﺎ 1801ی زاﯾﻨﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺎﭘﯚﻟﯿﯚن ﭘﯚﻧﺎﭘﻪرت ھێﺮش دهﻛﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﻣﯿﺴــﺮ و داﮔﯿﺮی دهﻛﺎت ،ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﯿﯿﻪﻛﺎن ھێﺰێﻚ رادهﺳﭙێﺮن ﺑﯚ ﻟﻪﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ ﻣﯿﺴــﺮ و ﮔێڕاﻧﻪوهی ﻣﯿﺴــﺮ ﺑﯚ ژێﺮ دهﺳﻪﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﻠﯿﯿﻪﻛﺎن، ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎ ﯾﺎرﯾﺪهردهی ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﺳــﻮﭘﺎﻛﻪ دهﺑــێ و ﺣﻮﺳــێﻦ ﭘﺎﺷــﺎ ﭘێﺸــﻪواﯾﻪﺗﯽ
ﺳــﻮﭘﺎﻛﻪ دهﻛﺎت ،دوای ﺋﻪوهی ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺋﻪﺑﯽ ﻗﯿﺮ ﺷﻜﺴﺖ دێﻨﻦ ،ﺳﻪرﻟﻪﺷﻜﺮی ﺳﻮﭘﺎﻛﻪ دهﮔﻪڕێﺘﻪوه ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﯚل و ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪﻟــﯽ وهك ﺳﻪرﻟﻪﺷﻜﺮی ﺳﻮﭘﺎی ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ دهﻣێﻨێﺘﻪوه و ﭘﻠﻪی ﺑﯚ ﺑﻪﮔﺒﺎﺷــﯽ ﺑﻪرز دهﻛﺮێﺘﻪوه، دوای دهرﭼﻮوﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻓﺮهﻧﺴﺎ ﻟﻪ ﻣﯿﺴﺮ ،ﺧﻮرﺷــﯿﺪ ﭘﺎﺷﺎ ﻛﺮاﯾﻪ واﻟﯽ ﻣﯿﺴــﺮ و ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺳﻮڵﺘﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻠﯿﯿﻪﻛﺎﻧﻪوه داﻣﻪزرێﻨﺮا، ﺑﻪم زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ زاﻧﻜﯚی ﺋﻪزھﻪر ﻛﯚﺑﻮوﻧــﻪوه و ﻟﻪ ﺳــﺎڵﯽ 1805 داواﯾﺎن ﻟﻪ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ ﻛﺮد ﺑﺒێﺘــﻪ واﻟﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ،ﺋﻨﺠﺎ زاﻧﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯿﺎن ﺋﺎراﺳــﺘﻪی ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻛﺮد و ﺋــﻪو داواﯾﻪﯾﺎن ﻟێ ﻛــﺮد و ﺋﻪوﯾــﺶ داواﻛﻪی ﺑﻪﺟێﮫێﻨــﺎن و ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎ ﺑﻮو ﺑﻪ واﻟﯽ ﻣﯿﺴﺮ. دوای ﮔﺮﺗﻨﻪدهﺳﺘﯽ دهﺳﻪﺗﯽ ﻣﯿﺴﺮ ،دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗﻪﻧﺎھــﯽ وﺗﻪﻛﻪ ﻛﺮد و ﺳــﻨﻮورهﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﯾﻢ ﻛﺮد و ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟﻪ ﻧﺎوهﺧﯚ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ و ﺣﻮﻛﻤێﻜﯽ ﻋﺎدﯾﻼﻧﻪی ﺑﻪﺳﻪر وﺗﻪﻛﻪدا ﺳﻪﭘﺎﻧﺪ و ﺳﻮﭘﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧﯿﺰاﻣــﯽ ﺑﻪھێــﺰی داﻣﻪزراﻧــﺪ ﻛــﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻓڕهﻧﺴــﯿﯿﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻣﻪﺷــﻘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮاﺑــﻮو ،ﻟﻪﮔﻪڵ وهھﺎﺑﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺠﺎز ﺷﻪڕی
ﻛﺮد و ﺳــﻪرﻛﻪوت ،ﺋﻨﺠﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺳــﻮودان ﺑﺨﺎﺗــﻪ ژێــﺮ رﻛێﻔﯽ ﺧﯚﯾﻪوه و ﺷﺎﻣﯿﺸــﯽ ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮد .وﺗﺎﻧﯽ ﺑﻪھێﺰی وهك رووﺳﯿﺎ و ﺑﻪرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﻓﺮهﻧﺴﺎ
ﻟــﻪ زۆرﺑــﻮون و ﺑﻪھێﺰﺑﻮوﻧــﯽ دهﺳــﻪﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ ﺗﺮﺳــﺎن و ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪﮔﻮێﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﻮێﻨــﺪ و ﺋﻨﺠﺎ ﺋــﻪوان ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﻟــﻪ دهرﯾﺎ ﻛﻪﺷــﺘﯿﮕﻪﻟﯽ ﻧﻪﻓﺎرﯾﻨﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﻟﻪﻧﺎوﺑﺒﻪن و ﺑﻪﮔﻮێﺮی ﻛﯚﻧﮕﺮهی ﻟﻪﻧــﺪهن ﺳــﻮﭘﺎﯾﻪﻛﯽ ژﻣــﺎره دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾﺎن ﺑﻪﺳــﻪر ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎ ﺳﻪﭘﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ھﻪﯾﺒێﺖ و دهﺑێ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﻧﺎوهﺧــﯚی وﺗﻪﻛــﻪش ﺣﻮﻛﻢ ﺑﻜﺎت و ﺣﻪﻗﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﻛﺎروﺑﺎری دهرهوه ﻧﻪﺑێــﺖ .ﻟﻪ ﺳــﻪردهﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺋﻪودا ﻟﻪ رووی ﭘﻪروهرده و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸﻪﺳــﺎزی و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﺳــﻮﭘﺎ ﺑﻮوژاﻧﻪوه و ﮔﻪﺷﻪﺳــﻪﻧﺪﻧﯽ ﺑﻪرﭼﺎوﯾــﺎن ﺑﻪﺧﯚﯾﻪوه ﺑﯿﻨﯽ .ﭘــﺎش ﺋﻪوهی ﻧﺎﭘﯚﻟﯿﯚن ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮارد و ﺳــﻮﭘﺎﻛﻪی ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗﺎﻋﻮون ﺑﻮون ،ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﻣﯿﺴــﺮ، ﺑﻪم ﭘﺎﺷــﻤﺎوهی ﺳﻮﭘﺎﻛﻪی ﻛﻪ ﻣﺎﺑﻮوﻧــﻪوه ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ،ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ رێﮕﻪی ﻧﻪدا ﭘﺎﺷﻤﺎوهی ﺳﻮﭘﺎﻛﻪی ﻣﯿﺴﺮ ﺑﻜﻮژرێــﻦ و ﻟﻪﻧﺎوﺑﺒﺮێﻦ ،ﺑﻪڵﻜﻮ ﺋﻪواﻧــﻪی ﻛﻪ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗﺎﻋﻮون ﻧﻪﺑﻮوﺑﻮون و ھﯿﭻ ﻛێﺸــﻪﯾﻪﻛﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﺎن ﻧﻪﺑــﻮو ،ﺑــﻪﻛﺎری ھێﻨــﺎن ﺑــﯚ ﺋــﻪوهی ھﻪرﭼﯽ
زاﻧﯿــﻦ و ﺷــﺎرهزاﯾﯿﺎن ھﻪﯾــﻪ، ﺑﯿﺨﻪﻧﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪت و ﺳــﻮﭘﺎﻛﻪی ،ﻣێﮋووﻧﻮوﺳﺎن ﺋﻪﻣﻪ ﺑــﻪ ﻛﺎرێﻜــﯽ زۆر ژﯾﺮاﻧﻪی ﺋﻪو ﭘﺎﺷﺎﯾﻪی ﻣﯿﺴﺮ دادهﻧێﻦ ﻛﻪ ﻟﻪو ﺳــﻪردهﻣﻪدا ﻛﺮدووﯾﻪﺗﯽ ،ﺋﻪو ﻟێﺰاﻧﯽ و وردﯾﯿــﻪی ﻟﻪﺑﻪراﻧﺒﻪر ﭘﺮﺳﻪﻛﺎن ﺗﺮﺳــﯽ زۆری ﺧﺴﺘﻪ دڵﯽ زﻟﮫێــﺰهﻛﺎن ،رهﻧﮕﻪ ﺋێﻤﻪی ﻛــﻮرد وا ﺑﯿــﺮ ﺑﻜﻪﯾﻨــﻪوه ،ﻛﻪ ﺗﻪﻧﯿــﺎ ﺳــﻪﻻﺣﻪدﯾﻦ ﺋﻪﯾﻮوﺑﯽ زۆر ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﻪ ﻟﻪ ﻧێــﻮ وﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻋﻪرهﺑــﯽ ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﻟﻪﺗﻪك ﺳﻪﻻﺣﻪدﯾﻨﯽ ﺋﻪﯾﻮوﺑﯽ ،ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎش ﺋﻪﺳــﺘێﺮهﯾﻪﻛﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪ درهوﺷــﺎوهﯾﻪ و ﻧﺎوی دێﺖ. دوای ﺧــﯚی ﻧﯚ ﻧــﻪوهی ﺧﯚی ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻣﯿﺴــﺮﯾﺎن ﻛﺮدووه و ﺗﺎ
ﺳﺎڵﯽ 1952ﺣﻮﻛﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ھﻪﺑــﻮو و دوا ﻧﻪوهی ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎش ،ﭘﺎﺷــﺎ ﻓﺎرووق ﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﺎڵﯽ 1936ﺗﺎ 1952ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻣﯿﺴﺮی ﻛﺮدووه. ﻟــﻪ ﻛﺘێﺒﻪﻛــﻪ رهﺧﻨــﻪ ﻟــﻪ ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ھﺎوﭼﻪرﺧــﯽ ﻣﯿﺴــﺮ دهﮔﺮێــﺖ ،ﻛــﻪ زۆرێﻚ ﻟــﻪ ﻛﻪﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ﻧﺎودارهﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻪﭼــﻪ ﻛﻮردن، ﺑﻪم ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ھﺎوﭼﻪرﺧﻪوه ﺑﻪ ﺗﻮرك و ﺋﻪﻟﺒﺎن و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺗﺮ ھﻪژﻣﺎر ﻛﺮاون و ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ و ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴﺮ دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺑﻪ رهﮔﻪز ﻛﻮردن. ﯾﻪﻛﻪم :ﺳــﻪرﻛﺮده ﺣﻪﺟﯚ ﺑﻪگ، ﺳﻪرﻛﺮدهﯾﻪﻛﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﻛﻮرد ﺑــﻮوه و ﯾﺎرﯾﺪهدهری دهﺳــﺘﻪ راﺳــﺘﯽ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎ ﺑﻮوه. دووهم :ﻣﺸــﯿﺮ ﺷــﺎھﯿﻦ ﭘﺎﺷــﺎ ،وهزﯾــﺮی ﺟﻪﻧﮓ ﺑﻮوه ﻟﻪﺳــﻪردهﻣﯽ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎ. ﺳــێﯿﻪم :ﺗﻪﯾﻤﻮور ﻛﺎﺷــﻒ، ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻛﻪﺷــﺘﯿﯿﻪ ھﺎﺗﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﻛــﻪ ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷــﺎی ﺗێﺪا ﺑﻮو و ﺑــﻪ ﺑﻨﻪڕهت ﺧﻪڵﻜــﯽ ﻗــﻪره ﺟــﯚﻻن ﺑﻮوه ﻟــﻪ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟﻪﺳــﻪردهﻣﯽ ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎ ،ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﻪری ﻧﮫێﻨﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑــﻮو و ﺑﻪﺟﯚرێﻚ ﻟــﻪ ﺟﯚرهﻛﺎن ھﺎوﺷــێﻮهی ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﻪﺗﯽ ھﻪواڵﮕــﺮی دهوڵﻪﺗﻪﻛــﻪی ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ ﭘﺎﺷﺎ ﺑﻮوه. ﭼﻮارهم :ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﻪﯾﻤﻮور ﭘﺎﺷﺎ، ﺋﻪدﯾــﺐ و زﻣﺎﻧــﺰان و ﺗﻮێﮋهر و ﻣێﮋووﻧﻮوس ﯾﻪﻛێﻜﻪ ﻟﻪ ﺋﻪدﯾﺒﻪ دﯾﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺧﯚﯾﺪا و ﻟﻪ ﺳــﺎڵﯽ 1930ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛــﺮدوه .ﺧﺎوهﻧﯽ دهﯾﺎن ﻛﺘێﺒــﻪ و ﺑﻪزﻣﺎﻧــﯽ ﻋﻪرهﺑــﯽ ﭘێﺸﻜﻪﺷﯽ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧﻪی ﻣﯿﺴﺮی ﻛﺮدووه. ﭘێﻨﺠــﻪم :ﺋﻪدﯾــﺐ ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﺗﻪﯾﻤــﻮور ،ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﺋﻪﻛﺘﻪر و
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﻛﻮردێﻚ داﻣﻪزرێﻨﻪی ﻣﯿﺴﺮی ﻧﻮێ ﺑﻮوه
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟﻪ ﻛﺘێﺒﻪﻛﻪ رهﺧﻨﻪ ﻟﻪ ﻣێﮋووﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ھﺎوﭼﻪرﺧﯽ ﻣﯿﺴــﺮ دهﮔﺮێﺖ ،ﻛﻪ زۆرێﻚ ﻟﻪ ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ﻧﺎودارهﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻪﭼﻪ ﻛﻮردن ،ﺑﻪم ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻣێﮋووﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ھﺎوﭼﻪرﺧﻪوه ﺑﻪ ﺗﻮرك و ﺋﻪﻟﺒﺎن و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺗﺮ ھﻪژﻣﺎر ﻛﺮاون و ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ و ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴﺮ دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺑﻪ رهﮔﻪز ﻛﻮردن.
17
ﺷﺎﻧﯚﻧﻮوس و ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس ﺑﻮوه ﻟﻪ ﻧــﻪوهی ﺑﻨﻪﻣﺎڵــﻪی ﺗﻪﯾﻤﻮور ﻛﺎﺷــﻒ ﺑﻮوه ﻛــﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪوره و ﻧﺎوداری ﻣﯿﺴﺮن. ﺷﻪﺷﻪم :ﻋﺎﺋﯿﺸــﻪ ﺗﻪﯾﻤﻮورﯾﯿﻪ، ﺑﻪھﻪﻣﺎﻧﺸــێﻮهی ﻟــﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪی ﺗﻪﯾﻤﻮورﯾﯿﻪﻛﺎﻧــﻪ و ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﺋﻪدﯾﺒێﻜــﯽ ﺋﺎﻓــﺮهت ﺑــﻮوه و ﻟﻪﺳــﻪردهﻣﯽ ﺋﻪودا ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮهﺗــﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ دهﮔﻤﻪن ﺑﻮوه ،چ ﺟﺎری ﺋﻪوهی ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﺋﻪدﯾﺒێﻜﯽ ﻧﺎودارﯾﺶ ﺑﻮوه. ﺣﻪوﺗﻪم :ﺷــﺎزادهی ﺷــﺎﻋﯿﺮان ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺷــﻪوﻗﯽ ﺑــﻪ ﺑﻨﻪڕهت ﻛﻮرده و ﺧﻪڵﻜﯽ ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﯿﯿﻪ، ﯾﻪﻛێﻜــﻪ ﻟــﻪ ﺷــﺎﻋﯿﺮه ھــﻪر ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﻪرهب و ھﻪﺷــﺘﻪم :ﻋﻪﺑــﺎس ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻋﻪﻗﺎد ،ﻣێﮋووﻧــﻮوس و زﻣﺎﻧﺰان و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳــﯽ ﻧﺎوداری ﻣﯿﺴــﺮ و ﺑــﻪ ﺑﻨﻪڕهت ﻛﻪﺧﻪڵﯽ ﺷﺎری ﺋﺎﻣﻪدی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ. ﺟﮕﻪﻟﻪواﻧــﻪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ رهﻣﺰی و دﻛﺘــﯚر ﺣﻪﺳــﻪن زازا، دﻛﺘــﯚره ﺳــﻮھﻪﯾﺮ ﻗﻪﻟﻤــﺎوی. ﺳــﻪرهڕای ﺋﻪواﻧﻪش ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪی ﺑﻪدرﺧﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن و ﺷــێﺨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻪرﯾﻘﻪی ﻧﻪﻗﺸﺒﻪﻧﺪی ﻟﻪ ﻣﯿﺴﺮ ﺑﻮون و ﭘێﮕﻪی ﺑﻪھێﺰﯾﺎن ھﻪﺑﻮو و ﺋێﺴﺘﻪش ﻧﻪوهﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪو وﺗﻪ ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوه. ﺋــﻪو ﺷــﻮێﻨﺎﻧﻪی ﻟــﻪ ﻣﯿﺴــﺮ ﺑﻪﻧــﺎوی ﻛــﻮردهوه ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟﻪﻣﺎﻧﻪ ”ﮔﻮﻧﺪی ﻛــﻮردهﻛﺎن ﻟﻪ ﭘﺎر ێﺰﮔﻪی ﺋﻪﺳــﯿﻮت ،ﮔﻮﻧﺪی دوورﮔــﻪی ﻛــﻮردهﻛﺎن ﻟــﻪ ﭘﺎرێﺰﮔــﻪی ﺋﻪﺳــﯿﯚت ،ﮔﻮﺗﯽ ﻣﻪرﮔﯽ ﻛﻮردهﻛﺎن ﻟﻪ ﭘﺎرێﺰﮔﻪی دهﻗﮫﻠﯿﯿﻪ ،ﺷــﺎری ﻛــﻮردی ﻟﻪ ﭘﺎرێﺰﮔﻪی دهﻗﮫﻠﯿﯿــﻪ ،ﮔﻮﻧﺪی ﻛﻔﺮﻛــﻮردی ﻟــﻪ ﭘﺎرێﺰﮔــﻪی ﻗﻠﯿﻮﺑﯿــﻪ ،ﮔﻮﻧــﺪی ﻣﻪﻧﺸــﺎی ﻛﻮردی ﻟﻪ ﭘﺎرێﺰﮔــﻪی رۆژﺋﺎوا، ﮔﻮﻧــﺪی ﻛــﻮرد ﻟــﻪ ﭘﺎرێﺰﮔﻪی ﻛﻔﺮﺷﯿﺦ.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﻛەوﻛەس ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎدر
ﺑەدوای
داﻋﺸﺪا
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﺋێﺴــﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑﯚ دەوڵەﺗﺒﻮون ،ﺑەم ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮﻓﺖ داﻧﭙێﺪاﻧﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋەو دەوڵەﺗەﯾە ﻟە ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ .ﺳەرەﺗﺎ دەﺑێ ﺋەوە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜــﯚ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﮔــﻮرزی ﻟە دۆزی ﻛــﻮرد دا ،ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ رادەﺳــﺘﯽ ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﭼــﻮار دەوڵەﺗﺪا داﺑەش ﻛﺮد ،ﺑەﻣەﯾﺶ ژﻣﺎرە و ﻗــەوارەی ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ زﯾــﺎدی ﻛــﺮد و ﻟەوەﯾــﺶ ﻧەﺧﻮازراوﺗﺮ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘە ﻧــﺎو ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ داﺧــﺮاو ﻛە ﺑە ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻣــﺎرۆ دراوە و ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرەوە ﺟﻮدای ﻛﺮدەوە، ﻣەﮔەر ﻟە رێﮕەی ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿەوە. ﺋەوەﯾﺶ ﺑەرﺑەﺳﺘێﻜﯽ ﮔەورەی ﺑــﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﻛﺮد ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی و ھــﺎوﻛﺎری ﻟەﮔەڵ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑە دەﺳﺖ ﺑێﻨﯽ ﺋەﮔەر داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯽ رازی ﻧەﺑﻦ. ﻧەﺧﺸــەﻛەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚ ھەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻧــﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــﯚ ھەﻣــﻮو ﺋــەو وﺗﺎﻧەﯾﺶ ﮔﺮﻓﺘﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﻛە ﺣــەز دەﻛــەن ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﺑﺪەن و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺒێﺘە دەوڵــەت .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑﯚ داڕێﮋەراﻧﯽ ﺋەو ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەﯾﺶ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە واﻗﯿﻌﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺧﺸــەﻛەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜــﯚ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﺳــﭙە ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رۆژﺋﺎوا ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻛﻮردان ﺑﻜەن ﻣەﮔەر ﻟە رێﮕەی ﺋەو وﺗﺎﻧــەوە ﻧەﺑێ ﻛە ﺧﯚﯾﺎن داﮔﯿﺮﻛــەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ. ﻛەواﺗە ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﺑەوە ھەﯾە رێﮕەﯾەﻛــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚﻣﺎن ھەﺑێ ﻛە ﺳﻨﻮورەﻛەﻣﺎن ﺑەرەو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯽ ﺑێﻨێﺘە دەرەوە. ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑــێ دەروازەﯾەك ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرووی ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋــەو دەروازەﯾەﯾﺶ دەﺑێ ﻟــە رێﮕەی ﻋێــﺮاق ﯾﺎن ﺳــﻮورﯾﺎ ﯾــﺎن ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﯾﺎﺧﯚ ﺋێﺮاﻧــەوە ﺑــێ .ﻛەواﺗــە دەﺑێ ﯾەك ﻟەو وﺗﺎﻧــە ﻗەﻧﺎﻋەﺗﯽ ﭘێ ﺑﮫێﻨــﺮێ ﺑﯚ رازﯾﺒﻮون ﻟەﺳــەر دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋــەو دەوڵەﺗە، ﺋەﮔەر ﻧﺎ دەﺑێ ﯾەﻛێﻚ ﻟەم ﭼﻮار دەوڵەﺗە ﺑێﺘە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوە
دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی رازی ﺑﻦ. ھەرﭼەﻧﺪە ﺳﻮورﯾﺎ ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ھەڵﻮەﺷــﺎوەﺗەوە ،ﺑــەم ﻛﻮرد ﻟەوێ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰی وەك ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿــە و ﻟــەرووی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﺸەوە ﻻوازە. ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ وەك دەوڵــەت ﺋەو ھەژﻣﻮوﻧەی ﺟﺎراﻧﯽ ﻧەﻣﺎوە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ﻛﻮرد ھەرێﻤێﻜﯽ ﺑەھێــﺰی ھەﯾە ﻛــە زۆرﺑەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ژێﺮدەﺳﺘﺪاﯾە و ﻟەرووی ﺋﺎﺑﻮوری و داودەزﮔــەی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺸــەوە ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛــﺮدووە و ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑەھێﺰی ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەﯾە و ﻟــە ﺑەﻏﺪاﯾﺶ ﻟەرووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەﺳــﺘﻮورﯾﯿەوە دەﺳﻜەوﺗﯽ ﮔەورەی ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە .ﻛەواﺗە ﻋێﺮاق ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ھەڵﺒﮋاردەﯾــە ﺑــﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ﭼﺎرەﻛە ﺳەدەﯾەﻛﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪووە ﺗﺎ ﺋەو ھەرێﻤە ﺑﯚ ﻛﻮرد دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ﺋەو ﭘێﮕــە ﺑەھێﺰەی ﺑﯚ ﭘەﯾﺪا ﺑﻮوە .ﺧــﯚ ﺋەﮔەر ﻟە ھەر ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺳــێ وﺗەﻛەی ﺗﺮ دەوڵەت دروﺳــﺖ ﺑــێ ،ﺋەوا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر درێﮋ دەﺑێ و رۆژﺋﺎواﯾﺶ ﺗﺎ ﺋەو رەوﺷــەی ﻟە ﻋێﺮاق دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ھەوڵێﻜﯽ زۆری داوە و ﺋﺎوا ﺋﺎﺳﺎن ﻧەﺑﻮوە . ﻛەواﺗە ﻋێﺮاق ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋاردەﯾە ﺑــﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردی ،ﺟﮕــە ﻟەوەﯾﺶ ﺋەﮔەر ﻋێﺮاق ددان ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺑﻨێ ،ﺋەوە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮازی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗەﻛەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗــە ﻟەرووی ﻋﻮرﻓــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ،ﻧە ﺋێــﺮان و ﻧــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛــە دوو دەوڵەﺗﯽ ﺑەھێــﺰن ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن، ﭼﻮﻧﻜــە ﻋێــﺮاق ﺑەﺧــﯚی ﺑە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ دوو دەوڵەت رازی ﺑﻮوە و ﻛەﺳﯿﺶ ﻣﺎﻓــﯽ ﺋەوەی ﻧﯿﯿە دەﺳــﺖ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ وەردا. ﺟﺎ ﺋﺎﯾﺎ ﻧەﺧﺸەڕێﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە ﻣەودوا ﭼﯚن دەﺑێ؟ ھەرﭼەﻧــﺪە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺋێﺴــﺘە زۆر ﺑێ ھێﺰ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی رازی ﻧﺎﺑــێ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەی ﺋێﺴــﺘەی ﺑەﻏــﺪا دەﻛﺎت و
ﻧەﺧﺸەﻛەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚ ھەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻧﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺋەو وﺗﺎﻧەﯾﺶ ﮔﺮﻓﺘﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻛە ﺣەز دەﻛەن ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﺑﺪەن و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺘە دەوڵەت ﺗﺎ ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دروﺳــﺖ ﺑﺒێ ﻛە ﺟێﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺗێﺪا ﺑﺒێﺘــەوە .ھەرﭼﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ،دوو دەوڵەﺗــﯽ زۆر ﺑەھێــﺰن و زۆر ﺋەﺳــﺘەﻣە ﻟــە دۆﺧێﻜﯽ وەك ﺋێﺴــﺘە ﺑە
ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗــەواوی ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑێ ھێﺰﯾﺶ ﺑێ ،ﺑەم ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋێــﺮان دەﺗﻮاﻧــێ ﺑەرەﻧــﮕﺎری دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑﺒێﺘەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و
ﺳﻮورﯾﺎﯾﺶ ھەﻣﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﺑﺎرەی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ھەﯾە ،ﻛەواﺗە دﯾﺴــﺎن ھەﻣــﻮو دەروازەﻛﺎن داﺧﺮاون و دۆﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺋﺎراداﯾە، ﺑﺒﻨە ﻓﺎﻛﺘەرێﻜــﯽ رزﮔﺎرﻛەر ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو دەوڵەﺗە ،ﻟەم ﺣﺎڵەﺗەدا ھەﻧــﮕﺎوی داھﺎﺗﻮوی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو دەوڵەﺗە ﭼﯿﯿە؟ ﻟێﺮە دەﺑێ ﻛەﻣێﻚ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە دواوە ﺑــﯚ ﺑەرﭼﺎورووﻧﯿﻤﺎن ﻟەو ﻧەﺧﺸە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻟە ﻋێﺮاق دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﻟە دوای رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﺳەدام ﻟە ،2003ﻋێﺮاق ﺟﮕە ﻟە ﻛﻮرد ﺑﯚ دوو ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳــﻮﻧە و ﺷــﯿﻌە داﺑەش ﺑﻮو ،ﺳﻮﻧەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎش رووﺧﺎﻧﯽ ﺳــەداﻣﯿﺶ ﺋــەو واﻗﯿﻌەﯾــﺎن ﺑــﯚ ھەرس ﻧەدەﻛــﺮا و ھــەر ﻟــە ﺧەﯾﺎڵﯽ ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺳــەدام دەژﯾﺎن و ھەر ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟە ﻋﺮووﺑە و ﺋﻮﻣەی ﻋەرەﺑﯽ و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق و دژاﯾەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻧەﺧﺸــەﻛﺎﻧﯽ دەﻛــﺮدەوە .ﺋەو ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــە وای ﻟە ﺳﻮﻧە ﻛﺮدﺑﻮو ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺳــﺘەم و زۆردارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن و رێﮋﯾﻤــﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﺳــەدام ﻧەﺑﯿﻨــﻦ ،ﺋەﻣەﯾــﺶ وای ﻟــەوان ﻛــﺮد دژاﯾەﺗــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜەن، ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺷــﯿﻌە ﺗﺎ دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻋێﺮاق ﺑەھێﺰ ﺑــﻜﺎت ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮرد زۆر ﻧەرﻣــﯽ دەﻧﻮاﻧﺪ،
ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻛە ﺑەم ﺷێﻮەﯾەن: ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﯾەﻛــەم :ﻟــە 1991 ﭘــﺎش راﭘەڕﯾــﻦ دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗــﺎ رووﺧﺎﻧــﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺳــەدام ﻟە ،2003ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎراﻣﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور داﺑﯿﻦ ﻛﺮد ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردی داودەزﮔــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻚ ھﺎت و رێﻜﺨﺮاو و دەزﮔــە و ﻛﯚﻣەڵــە ﻣﺮۆﯾﯽ و ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﯾﺎن دا ،ﻟــە 1996ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑڕﯾﺎری ﻧــەوت ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﺧﯚراﻛﯽ
ﻋێــﺮاق ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋاردەﯾە ﺑﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی، ﺟﮕە ﻟەوەﯾﺶ ﺋەﮔەر ﻋێﺮاق ددان ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ﺑﻨێ ،ﺋەوە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮازی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗەﻛەﯾە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑەﺳەر ﻋێﺮاﻗﺪا ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا ،ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﯽ ﺗێﺪا داﺑﯿﻦ ﻛﺮا، ﺑەﻣەﯾــﺶ ﻛــﻮرد ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔەورەی ﻟە رووی ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﮔەﺷــەﻛﺮدن و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎن ﭼﻮوە ﭘێﺸەوە. ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دووەم :ﻟــە ﭘــﺎش رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤﯽ ﺳــەدام ﻟە 2003دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮد ﺗﺎ
ﺋــەو ﺑەرﮔــﺮی و ﻧەﺑەردﯾﯿﺎﻧەی ﻛﻮرد ﺑەراﻣﺒەر ﺑە داﻋﺶ ،ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە دﻧﯿﺎی دەرەوە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ و ﺋەﻣﺎﻧە وای ﻛﺮد زﯾﺎﺗﺮ ﺑــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرەوە و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺒەﺳﺘﺮێﯿﻦ ﺑەﻣەﯾﺶ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﺷــﯿﻌە ﺑەھێﺰ ﺑﻮو ،ھەردووﻻ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺑﯿﻨﯽ. ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺳــﻮﻧە ﺑەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗەی ﺧﯚﯾﺎن ﻛە ﻟەﻻﯾەك دژاﯾەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﻟەﻻﯾەك دژاﯾەﺗــﯽ ﻛــﻮرد و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دژاﯾەﺗــﯽ ﺷــﯿﻌەﯾﺎن دەﻛــﺮد ،ﭘێﮕــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن زۆر ﻻواز ﻛــﺮد و ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺎن ﻟێ ﻛﻮژرا و ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆرﯾﺸــﯿﺎن ﻣﺎڵﻮێــﺮان و ﺋﺎوارەی ﺷــﻮێﻦ و وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑــﻮون ،ﺋەواﻧەی ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎون ،ﺑە زەﻟﯿﻠﯽ و ﺑێ دەﺳــەﺗﯽ و ﻟە ﺗﺮس و دڵەراوﻛێﺪا دەژﯾﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺋەوە ﺑەردەواﻣە. ﻟێﺮەدا ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧە ﺟێ دێڵﯿﻦ و دەﮔەڕێﯿﻨەوە ﺑــﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻧەﺧﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ .ﻧەﺧﺸــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛــﻮردی ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﭼﻮار ﻗﯚﻧﺎغ ﺗەواو دەﺑێ ﻛە ﺳــێ ﻗﯚﻧﺎﻏﻤﺎن ﺑڕﯾﻮە و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭼﻮارەﻣﻤﺎن ﻣﺎوە
دەرﺑﻜﺎ ﻛە ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە دەﺑێ ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﻨــەوە و ﺑە ﻧﺎوﭼەی ﻛێﺸــە ﻟەﺳــەر ﻧــﺎو دەﺑﺮێﻦ. ﻟــەو ﻣﺎوەﯾﺸــﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮاﻧــﯽ ﺑﻮوژاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﺒﯿﻨــێ و ﺗﻮاﻧــﯽ ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗەوە ھەﻧﮕﺎوی ﺑەرﭼﺎو ﺑﻨێ و ﻟەڕووی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑــﺎش ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە ﺑﺒەﺳــﺘێ، ﺑەﻣەﯾﺶ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺘﺮ ﻟە دەرەوە ﻧﺎﺳــﺮا و دەﯾﺎن ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻛﺮاﻧەوە ﻛە ﺑەﻣﺎﻧەﯾﺶ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﺗﺮی
ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﻧــﺎو ﻋێﺮاق و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ رووﺑەرێﻜــﯽ ﮔەورە ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق .ﻋێﺮاق ﭘﺎش رووﺧﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺳەدام، ﭼﻮوە ﻗﯚﻧﺎﻏێــﻚ ،دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻛﻮرد دەﺳﻜەوﺗﯽ ﮔەورەی ﺗﺮی ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻟەژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑﻮو ،ﮔەڕاﯾەوە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﻛــﻮردی وەك ﻣەﺧﻤﻮور و ﺷﻨﮕﺎل و ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ. ھەروەھﺎ ﻛﻮرد ﺑﻮوە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻟە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوە ھەرێﻤێﻚ ﻟە ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻓﯿﺪراڵ و ﺑەﺷــێﻜﯽ داھﺎﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﺋەو ھەرێﻤە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮا ،ھەرﭼﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛە ﻛﻮرد ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﯿﮕەڕێﻨێﺘەوە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺧﯚی ،ﺑەم ﺗﻮاﻧﯽ ﻣﺎدەی 140
ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑڕی. ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺳــێﯿەم :ﻟــە ﭘــﺎش ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎوە ﺑﯚ ﻋﯿﺮاق دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﮔﺮت و ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﺑﻮوﻧە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ و ﺑە ﺳــەدان ھەزار ﻛــەس ﺋﺎوارە ﺑــﻮون ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە ﺑێ ﺑــەش ﻧەﺑﻮون و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛــﯽ زۆرﯾــﺎن دا و ﺑەرەﯾەﻛــﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻧــﻮێ ﺑﯚ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاﯾەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺋــەو ﺟەﻧﮕە ھەر ﺑەردەواﻣە ،ﺑــەم ھﺎﺗﻨﯽ داﻋــﺶ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﮔەورەی ﻟە ﻧەﺧﺸــەی ھێﺰ و دەﺳەت ﻟە ﻋێﺮاق ﮔﯚڕی ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە داﻋــﺶ زۆر ﻻواز ﺑﻮون و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر زۆرﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا ،ﺋەو ﮔﯚڕﻧﻜﺎرﯾﯿە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ھێﻨﺎﯾە دی ﻛە ﺑــﻮوە ھﯚی رزﮔﺎرﻛﺮدن و ﮔەڕاﻧــەوەی ﻛەرﻛــﻮوك و ﺳــەرﺟەم ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻟەژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪا ﻣﺎﺑﻮوﻧەوە ﺑﯚ ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﻛــﻮردی و ﺋەﻣەش دەﺳــﻜەوﺗێﻜﯽ ﮔەورە ﺑﻮو. ھەروەھــﺎ ﺋــەو ﺑەرﮔــﺮی و ﻧەﺑەردﯾﯿﺎﻧەی ﻛــﻮرد ﺑەراﻣﺒەر ﺑە داﻋﺶ ،ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە دﻧﯿﺎی دەرەوە ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ و ﻟــەڕووی ﺳەرﺑﺎزﯾﺸــەوە زۆری ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺎن دا ،ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑﺎی وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ ھﺎوﻛﺎری و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﺳﺘﻦ ،ﺋەﻣﺎﻧە وای ﻛﺮد زﯾﺎﺗﺮ ﺑــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرەوە و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﯿﻦ و ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﭽﯿﻨە ﭘێﺸەوە.
دەﺑێ دەروازەﯾەك ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرووی ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋەو دەروازەﯾەﯾــﺶ دەﺑێ ﻟە رێﮕەی ﻋێﺮاق ﯾﺎن ﺳــﻮورﯾﺎ ﯾﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾﺎﺧﯚ ﺋێﺮاﻧەوە ﺑێ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﭼﻮارەم :ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ﺗــﺎ دەوڵەﺗــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛﻮردی ،ﻟێﺮەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەوە ﺑەﺑﯿﺮ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑێﻨﯿﻨــەوە ﻛە دروﺳــﺘﺒﻮون و ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ھــەر دەوڵەﺗێــﻚ ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر زەﺣﻤەﺗە ﻟەﺑەر ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘﻤە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەی ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە .ھﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ھەﻣﻮوان ﺋﺎڵﯚزﺗــﺮە ﺑەھﯚی ﺋەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣە ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜــﯚ ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺪا ھێﻨــﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ھﺎوﻛﺎری و ﻧەﺧﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی وﺗﺎﻧﯽ ﺑەھێﺰ ﻧەﺑێ، ﺋەوا ﺋەﺳــﺘەم ﺑﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ھەﻣﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏــەی ﺑڕﯾﺒﺎﯾە و ﺋەﺳﺘەﻣﯿﺸــە ﻛــﻮرد ﺑﺘﻮاﻧێ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت، ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﻧەﺧﺸــەﯾەی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ داﯾﺎﻧڕﺷﺘﻮوە ،ﺑەڕێﻮە دەﭼێ. ﺋێﻤە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﻧەﺧﺸەﯾە، ﺋێﺴــﺘە ﻟــە دوا ﻗﯚﻧﺎﻏﺪاﯾــﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﺴــﺘە ﺳــﻨﻮورﻣﺎن ﺑــە ﺗــەواوی دﯾــﺎرە و ﻟەژێﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﻛﻮردﯾﺪاﯾــە ،داودەزﮔــەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺣﻜﻮوﻣﯿﻤــﺎن ھەﯾە ،ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﻤﺎن ﺑەﻛﺎر ﻛەوﺗﻮون و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻤــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەرەوە زۆرﺑﺎﺷــە ،ﻧەﺧﺸــەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﻣەودوا ﺑﯚ ﺟﺎڕداﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛــﻮردی و ﻻداﻧﯽ ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘﺎﻧەﯾە ﻛە ﭘێﺶ ﺟﺎڕدان و ﭘﺎش ﺟﺎڕداﻧەﻛە دێﻨە رێﮕە. ﻟە ﻋێﺮاق ﺋێﺴــﺘە ﺳــﻮﻧە زۆر ﻻواز ﺑﻮوﻧــە و زۆرﺑەی ﺣﻮﻛﻤﯽ دەوڵــەت ﻟەژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﺷــﯿﻌەداﯾە ﺋــەو دۆﺧــەی ﺋێﺴﺘە وای ﻟە ﺷــﯿﻌە ﻛﺮدووە وا ﺗــێ دەﮔﺎت ﺋﯿﺘــﺮ ھەﻣــﻮو وت ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ژێﺮ رﻛێﻔﯽ ﺧﯚی و ﺳــﻮﻧەی ﺑەﯾەﻛﺠﺎری ﭘەراوێﺰ ﺧﺴــﺘﻮوە ﻛە ﺋەوەﯾﺶ ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ وەھﻤﯿﯿــە و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﯚﯾــە ﺋەوەﻧﺪە رێﯽ ﺑــە ﺷــﯿﻌە داوە و زەﻣﯿﻨەی ﺑﯚ ﺧــﯚش ﻛﺮدووە ،ﺗﺎ ﺳــﻮﻧە ﻟەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗەی ﺧﯚﯾﺎن واز ﺑێﻨﻦ و واﻗﯿﻊ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜەن. ﭘﺎش ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵە ،ﺋێﺴﺘە ﺳﻮﻧە ﻟە واﻗﯿﻌەﻛە ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮون و دەزاﻧﻦ دەﺑــێ ﺑە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛﺎر ﺑﻜەن .ﺋێﺴــﺘە ﺳــﻮﻧە و ﺷــﯿﻌە زۆر ﻧەﯾــﺎری ﯾەﻛﺘﺮن ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ وﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاو و وﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺳﻮﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚدان ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛە ﻟە ﯾەﻣەن
و ﺳــﻮورﯾﺎ دەردەﻛــەوێ ،ﺗــﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾﺶ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪﯾﺎن ھەﯾە. ﻟە ﻧﺎو ﺋــەو ھەﻣﻮو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەدا، دەوڵەﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە داﯾﻚ دەﺑێ .ﺋێﺴــﺘە ﺳﻮﻧە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺗﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜﺎت و زۆرﺑەی دەوڵەﺗە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻣەودوا ﻧەرﻣــﯽ دەﻧﻮێﻨﻦ ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﺸــﯽ ﻟێ دەﻛەن ،ﺗﺎ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺎن ﻟێ دوور ﺑﻜەوێﺘەوە ،ﻟەﻣەودوا ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ زەﻣﯿﻨەﺳــﺎزی دەﻛﺎت و ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯿﺸــﯽ ھﺎوﯾﺸﺘﻮوە ﺗﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾەﻛﯽ ﺑەھێــﺰ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧەی ﻋێڕاق ،ﻛﻮرد و وﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاو و وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋەرەﺑﯽ ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت ،ﺑەﻣەﯾﺶ زەﻣﯿﻨەﺳــﺎزی دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟــە رێﮕەی ﺳــﻮﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ. ﺑﯚ ﺋەم ﻛﺎرە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاو و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮرد ﺳــﻮﻧە ﺑەھێﺰ ﺑﻜەﻧەوە و ھﺎوﻛێﺸەﻛە ﭘێﭽەواﻧە ﺑﻜەﻧەوە، ﺋەﻣﺠﺎرە ﺳﻮﻧە ﻟە ﻋێﺮاق ﺑەھێﺰ دەﻛەﻧــەوە و ﺷــﯿﻌەﯾﺶ ﺋەو ھەژﻣﻮوﻧەی ﻛــەم دەﺑێﺘەوە و ﻟەواﻧەﯾە ﺑەﻏــﺪا ﺑﻜەوێﺘەوە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺳــﻮﻧە ،ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛــﻮرد و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪا رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧﻮێ ﻣﯚر دەﻛــەن ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻣەﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑەﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮرد ﻟــە ﻋێــﺮاق رازی دەﺑــێ و ﻛﻮردﯾﺶ دەوڵەت رادەﮔەﯾەﻧێ ﺑــە ﻧــﺎوی ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن“ و ھەﻣــﻮو دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاو و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی دەﻛــەن ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛــەن و ﺑەﻣەﯾــﺶ دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەرێﯽ ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑــەڕووی دﻧﯿــﺎدا دەﺑێﺘەوە و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑەرﺑەﺳــﺘێﻜﯽ ﻛﺮداری ﺑﯚ ﺋەو دەوڵەﺗە دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ﮔەﻣﺎرۆی ﻟەﺳــەر داﺑﻨێﻦ ،ﻧە دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟە رووی ﻋﻮرف و ﯾﺎﺳﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻜەن، ﻟەﺑەرﺋەوەی وﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺧﯚی ﺑەو ﺑڕﯾﺎرە رازی ﺑﻮوە.
ﭘﺎش ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵە ،ﺋێﺴﺘە ﺳــﻮﻧە ﻟە واﻗﯿﻌەﻛە ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮون و دەزاﻧﻦ دەﺑێ ﺑە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛﺎر ﺑﻜەن
وﺗﺎر
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
128 ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
دﯾﺎرە ژێﺮ ﺑەژێﺮ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺋــەوە دەﻛﺮێ ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺑﯚ ﺋەﻣەﯾﺶ ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﯿﺶ ﺑێﺖ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﮕەڕێﺘەوە و داﻧﯿﺸﺘﻨێﻜﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ رێﻚ ﺑﺨﺎت و دۆﺧەﻛەﯾــﺶ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ،ﻟەوێﺸەوە ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯽ ﺗەواﻓﻮﻗﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ. ﭘێ دەﭼێ ﺋەﻣە ھەوڵﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﺷــەرﻋﯿەﺗێﻚ ﻛە وەھــﺎ دەزﮔەﯾەك ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ھەﺳــﺘﯿﺎﺗﺮﯾﻦ دۆﺧﺪا راﮔﯿﺮا ،ﺋەم ھەوڵە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەم ﻛﯚﻛە ﻟەﮔەڵ ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﺋﺎﮔەدارە ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان. ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ و رەﻗﯿﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﮕەﻟەوەی ﺑەﺑــێ دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ دەﺗﻮاﻧــێ دۆﺧەﻛە ﺗێﭙەڕێﻨێ ،ﺑەم ﻟە ﺑﯚﺷﺎﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺷەرﻋﯿﺪا دەژی ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ،ﺋەﻣە رەﻧﮕە ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﺑﯿﺎﻧﻮوە ﺑێﺖ ﺋەﮔەر ھەر ﭘێﺸــﮫﺎت و ﮔەﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﻮێ ھﺎﺗە ﭘێﺸــەوە ،ﺋــەوا ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛــە ﺧﺎوەن ﺑڕﯾﺎری ﺷەرﻋﯿﯿە ﺑﯚ دەرﺑﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە ﺟﯚراوﺟﯚراﻧەی ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﻟەﮔــەڵ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻧەﺧﺸــەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛێﺸــﺎوە ،وەك دۆﺧﯽ ﻟەﻧﺎﻛﺎو ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺋــەو دەزﮔەﯾە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻗﻮرس ﻧەﻣــﺎوە داﯾﺒڕێﮋێــﺖ و ﺑەﺧﺰﻣەﺗﯽ ھــەردوو ﺣﺰب ﺑﮕەڕێﺘەوە ،ﺗﺎ دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوەﻧﺪە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﭘێــﯽ ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﭘﺮﺳــەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان ﻛە ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە. ﺋەوەی ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﻛە ﺑﻮوەﺗە وێﺮدی ﺳەر زاری ھەﻣﻮو ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەی ﻟﯿﺴــﺘە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕاﻧﻦ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە دەﺑﻮو ھەڵﻮێﺴﺘﯽ رووﻧﯿﺎن ھەﺑﻮواﯾە، ﺋەﮔەر ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺋەوەﯾە ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﺋەوان ﻟە ھﯚڵﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و وەزارەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە رێﮕەی دەﻧﮕــﯽ ﺧەڵﻜــەوە ﺑــﻮوە ،دەﺑــﻮو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔەڕاﻧەوەی ﺷــەرﻋﯿەت ﺑﻦ ھەم ﺑﯚ وەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺧەڵﻚ و ھەم ﺷــەرﻋﯿەﺗﺪان ﺑە ﻣﺎﻧەوەی ﺧﯚﯾﺎن ،ﻧەك ﺑڕﯾــﺎری دەرەوەی ھﯚڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛە ﻣەرﺟەﻋەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەﯾﺎن دەﻛەن ،ﺑەم ﻟێﺮەوە ﻛﺮدە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛە دەﯾﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﻛە ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو دەزﮔەﯾە ﺑە ﮔەورەﺗﺮ دەﺑﯿﻨﻦ، ﺑﯚﯾە ﺗەواوی ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان ﻛﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑەﻣەﯾﺶ دەردەﻛــەوێ ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ﭘﺎرﺗــﯽ و ﮔﯚڕان ﻟە ھﺎوﻛێﺸــەی داھﺎﺗــﻮودا ﭼﯚن دەﺑێﺖ و چ ﺣﺰﺑێﻚ دەﻛﺎﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ. دەﺑــﻮو ﺧەڵﻚ وەك ﻣەرﺟەﻋﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑەﻧﺎو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻛە ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻛﺮدووﯾﺎﻧە ﺑە دروﺷــﻤﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ،رۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑﻮواﯾە ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﺷــەرﻋﯿەت و ﻛﺎراﻛﺮدﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەھەﻣــﻮو ﭘێﻮەرێﻚ ﺑێﺖ ،ﺧەڵﻚ ﺧﺎوەﻧﯽ دوا ﺑڕﯾﺎری ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو دەزﮔەﯾەﯾــە ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﺑەﺷﺪاری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﺮدووە ،وەﺧﺘێﻚ ﺋەﻣە ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ، ﻣﺎﻧــﺎی واﯾە ﺗەواوی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﻛﯚﻛﻦ ﺧەڵﻚ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەﻣێﻨێﺘەوە و ﺑەﺣﺰﺑﯽ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺧەڵﻜەﻛەﯾــﺶ ﺑەم ﺑڕﯾــﺎرە راﻧەﮔەﯾەﻧﺮاوە رازﯾﻦ، رازﯾﺒﻮوﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﺶ ،ﺷــەرﻋﯿەﺗﺪاﻧە ﺑەو دۆﺧەی ھەﻣﯿﺸە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻟە ھﯚڵﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ راﮔﺮﺗﻮوە، ھەڵﺒــەت راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻟــە ﭼﺎوەڕاﻧﯿﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺰﺑە دەﺳــەﺗﺪارەﻛﺎن ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر ﻧﯿﻦ ،ﺑﮕﺮە ھەﻣﻮو ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و ﺧەڵﻜﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرن ﻛــە ھەﻣﯿﺸــە ﺑەدﯾــﺎر و ﻧﺎدﯾﺎری ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەم ھەرێﻤە رازﯾﻦ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎری ﯾەﻛەﻣﻦ.
ژﻧــە ﻧﻮوﺳــەری ﺑﯿﻠﻮروﺳــﯽ ﺋﯿﻜﺴــﯿﻔﯿﺘﺶ، ﺳــﭭﯿﺘﻼﻧﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛﺘێﺐ و ﻧﺎوداری زۆر ﻧەﺑﻮو ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧەﺗﯽ ﻧﯚﺑڵــﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2015 ﺋــەو ﺑــەﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﮔەرﯾﯿەوە دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ و ﺧەﺗەﻛــەش وەردەﮔﺮێﺖ، ﻟەو ﺑﻮارەﯾﺸــﺪا زﯾﺮەك و زۆرزان ﺑﻮوە ،ﺑــﻮار و ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻧﺎوازە و ﺑﺎڵﻜێﺸــﯽ دۆزﯾﻮەﺗەوە ﻗﺴەی ﻟەﺳــەر ﺑــﻜﺎت ،ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی زاﻧﯿﺎری ﺳــەدان ﺑﯿﺮەوەری و دﯾﻤﺎﻧــە و ﻟێﺪوان ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ژﻧﺎﻧەی ﻟە ﺷــەڕی دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟەﻧﺎو ﺳــﻮﭘﺎی ﺳﻮور ﺋﯿﺸﯿﺎن ﻛﺮدووە ،دﯾﻤﺎﻧە و رازەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺎوی )ﺷەڕ ﺋﺎﻛﺎرێﻜﯽ ژﻧﺎﻧەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە( ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1985 ﭼﺎپ ﺑﻮوە .ھەﻣﻮو ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﮔێڕاﻧەوەی ﺧەم و ﻛەﺳﺎﺳــﯽ و ﺋﺎزارەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەﻧﮕە ،ﻧەك ﺋەوەی ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎﻧﮕەﺷەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووە!. ﻛﺘێﺒــﯽ دووەﻣﯿﺸــﯽ ژان و ﺑﯿﺮەوەرﯾﯽ ﭘﯿــﺎو و ژﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــەڕە ﺑﻮوە! دﯾﺎرە ﺑە ﻛﺘێﺒێﻚ و
ﻟە ھەﻣﺎن ﺳﺎڵ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ھەﻣﻮو ژان و ﺋﺎزارەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەڕەﻛﺎن ﺑﮕێڕێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑەﻧــﺎوی )دوا ﺷﺎھﯿﺪ( ﻛﺘێﺒﯽ دووەم و ﻟەﺳەر ھەﻣﺎن ﺑﺎﺑەت ﺑو دەﻛﺎﺗەوە .ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ،ھەﻣﺎن ﺑﺎﺑەت و ﭘەﻧﺠــەرە ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﺋەوﺟــﺎرە دەﭼێﺘــە دەرەوەی ﺳﻨﻮوری ﺳﯚﭬﯿەت ،دەﭘەڕێﺘەوە ﻧــﺎو ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ،دﯾﻤﺎﻧــەی ﺳــەرﺑﺎزە ﺳــﻮورەﻛﺎن دەﻛﺎت، ﺑەوەﻧﺪەﯾﺶ ﻧﺎوەﺳــﺘێﺖ ،راز و ﻗﺴــەی داﯾﻚ و ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻧﻮوﺳێﺘەوە. ﻧﻮوﺳــەرەﻛە ﺑﻮار و ﻛەﺳەﻛﺎن و ﺷــﻮێﻨەﻛە دەﮔﯚڕێــﺖ ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1990ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە، ﺑەﻧــﺎوی )ﺗﺎﺑﻮوﺗــە زﯾﻨﻜەﻛﺎن( ﻛﺘێﺒێﻚ ﺑــو دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟەو ﻛﺘێﺒەدا ،ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت و دەڵێــﺖ :ﺳــەرﺑﺎزە ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎن دارﺳــێﻮ و ھەﻧﺎرﯾﺎن ﻟە ﮔﻮﻧﺪە ﺋەﻓﻐﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﭼﺎﻧــﺪووە ،درۆﯾە ،وەك ﭼﯚن ﻣﯿﺪﯾﺎی رەﺳــﻤﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑــﯚ دەﻛــﺮد ،ﺋــەوان ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ
ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدووە .ﺋەو ژﻧە ﺑەوەﻧﺪە ﻧەوەﺳــﺘﺎوە ،ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ )ﺷەﯾﺪاﺑﻮون ﺑە ﻣﺮدن( ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1955ﭼﺎپ دەﻛﺎت، ﻟەوەﯾﺎن ﺑەرووﻧﯽ ﻗﺴــەی دڵﯽ رووﺳــەﻛﺎن دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەوان دەڵێــﻦ ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ژﯾﺎﻧﻤــﺎن ھەڵﺨەڵەﺗﺎوﯾــﻦ ،زۆرﻣــﺎن وﯾﺴــﺘﻮوە ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﻜﻮژﯾﻦ .ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ ﭘێﻨﺠەﻣﯽ ﺋﺎﺳﺖ و دەﻧﮓ و ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرزﺗﺮ دەﻛﺎﺗەوە، ﻟە ﻛﺘێﺒــﯽ )ﭘﺎڕاﻧــەوە :ھەواڵﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﭘــﺎش ﻗﯿﺎﻣەﺗەﻛــە(، ﻟــەو ﻛﺘێﺒە ﺑﺎس ﻟــە دەرﭼە و ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛەی ﺗﺸــﯿﺮﻧﻮﺑﻠﯽ ﻧﺎوەﻛــﯽ ﻟەﺳــەر ﺧەڵﻜەﻛە دەﻛﺎت. ﻟە دوا ﻛﺘێﺒﯿــﺶ )ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘﯿﺎوە ﺳــﻮورەﻛە(ی ﺳﺎڵﯽ 2013ﻗﺴە و ﺳــەرﺑﺮدەی ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛەﺳﯽ ﻧﺎو ﺟﭭﺎﺗﯽ رووﺳﯽ دەﮔێڕێﺘەوە، ﻟــە رۆژاﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ ﺳــﺘﺎﻟﯿﻨەوە ﺗــﺎ ﮔﻮرﺑﺎﺷــﯚف، ﻟەﮔــەڵ رووﻣﺎڵﻜﺮدﻧێﻜــﯽ ﺑﻠەز ﺑــﯚ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻠﻜﯿﺴﯿﭭﯿﺘﺶ ،دەردەﻛەوێﺖ، ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾــﯽ و
ﭘەﻛەﻛە دژاﯾەﺗﯽ ﻛێ دەﻛﺎت؟
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق • ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS
ﭘەﻛەﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﺑﻮوەﺗە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ و ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮور .ھەر ﻟە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧەوە ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رۆڵەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺑەھﯚی ﺋەوەوە ﺳەدان ھﺎووﺗﯽ ﻣﺎڵ و ﺣﺎڵﯿﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﻮوە ﭘێﻢ ﺳــەﯾﺮە ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕ، ﻛەﭼــﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1984ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﺒێ ﺑﺴــﺘێﻚ ﻟە ﺧﺎﻛەﻛەی ﺋــﺎزاد ﺑﻜﺎت .ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەﯾﺸﺪا ،ﺟﮕە ﻟەوەی ﺑﻮوەﺗە ژاﻧەﺳەرێﻚ ﺑﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ھەرﭼﻮار ﭘﺎرﭼەﻛە ،ﻧەﯾﮫێﺸﺘﻮوە ھﯿﭽﯿﺎن ﺑەڕێﻜﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زۆری ﻟەﺳەر دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﭘەﻛەﻛە و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﻛەﻛــە ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺑﯚ ﺧﯚی دروﺳﺖ ﻛﺮد ﻛە ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﺋەﺟێﻨﺪای ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟەﺑﺮی ﺋــەوەی ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردی ﺑێ .ﻧﺎردﻧﯽ ﻏﺎز و ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑــﯚ دەرەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر وزەی ﺋێﺮان و رووﺳﯿﺎ دەﺑێ ،ﺑﯚﯾە ﺋــەم وﺗﺎﻧە ھەﻣﻮو ھەوڵێﻜﯿــﺎن ﺑــﯚ رێﮕــﺮی ﻟەم ﻛﺎرە دەدەن .ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎرﺗﯿﺎن ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەﯾە ﻛە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن دەﻛــەن .ﺑﯚ ﺋــەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﭘەﻛەﻛەﯾــﺎن وەك ﺋەڵﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ ﯾەﻛــەم داﻧﺎوە .ﺋەﮔــەر وا ﻧﯿﯿە، ﺑﯚﭼﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﻧﺎﺗەﻗێﻨێﺘەوە ﻛە زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەدات؟ ﺑﯚﭼﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ ﺋﺎزرﺑﺎﯾﺠﺎن -ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺎﺗەﻗێﻨێﺘەوە
ﻛە ﺑەﻧﺎوﭼەی ﺋﺎﮔﺮی ژێﺮدەﺳﺘﯽ ﭘەﻛەﻛــەدا ﺗێ دەﭘــەڕێ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوەی ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وزە ﺑێ ﻧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎﻧەوەی ﺋــﺎژاوەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟێ دێﺘە ﺑەرھەم ﯾﺎن زﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ )ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە ﻧﺎردﻧﯽ ﺑەرﻣﯿﻠێــﻚ $ ١وەردەﮔﺮێ وەك وﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮ( .ﭘەﻛەﻛە دەﯾەوێ ﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮورﯾﺶ ﺑﺒڕێ .ﺋەوەی ﻣﺮۆڤ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷــﯚك دەﻛﺎت، ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﭘــﺮۆ ﭘەﻛەﻛەن ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور ﻛە ﺳــەرﭼﯚﭘﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ﻟــەو ﻛﺎری ﻧﺎﻧﺒڕﯾﻨە، ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﯿﺸــە ﻧﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳــەر ھەی ﺑــێ ﻧﺎﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﭘەﯾﺪا دەﻛەن. ﭘەﻛەﻛــە ھەﻣﯿﺸــە ﺑﻮوەﺗــە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ و ﻛێﺸــە ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻮور .ھەر ﻟە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧەوە ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رۆڵەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺑەھﯚی ﺋەوەوە ﺳەدان ھﺎووﺗﯽ ﻣﺎڵ و ﺣﺎڵﯿﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و ﻟەﺑەر ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻣﺎڵ و ﻣﻮڵﻜﯿﺎن دەﺳــﻮوﺗێﻨﺮێ .ھەڕەﺷەﻛەی ﺋێﺴﺘەی ﺟﯿﺎوازە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻛﻮرد و دەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﯾە. ﭘەﻛەﻛە و ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھﯚی ﻛﺮاﻧەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و
ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿەﻛــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ دﯾــﺎر و زەق و ﺑەرﭼﺎوﯾــﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺋەوەﯾــﺶ ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوە ﻧﯿﯿــە ﻻﯾەﻧــە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛەی ﺗﺎرﻣﺎﯾﯽ ﺧﺴــﺘﻮوﺗە ﺳەر ﻻﯾەﻧە ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛە و ﻻوازی ﻛﺮدووە. ﻟە دﯾﻮی ﻧــﺎوەوەی ھەﻣﻮو وێﻨە وردەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەردەﻣێﻚ ،ﯾﺎن ﺷــەڕێﻚ و ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻜــﯽ ﺑەﺑﯿﺮ ھێﻨﺎوەﺗــەوە و ﻧﻮوﺳــەرەﻛە وەﻣﯽ زۆر ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺷﺎراوەی داوەﺗەوە. ﺑەﻛﻮرﺗــﯽ ﺋــەو ژﻧە ﺷــﺎﻧﺎز و ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺧەﺗــﯽ ﻧﯚﺑــﻞ ﺑــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎزاﯾﺎﻧــە ﺑەدوای ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە و ﺷــﯿﺎو دەﮔــەڕا ،ﻧەﺗﺮﺳــﺎوە و ﺳــڵﯽ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە .ﺑەر ﻟەوەی ﺋەو ﺧەﺗــە وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣەڵــەی ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻛﺘێﺐ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺑە ﭘﻠەی ﺋەﻓﺴەر ﻣﯿﺪاﻟﯿــﺎی ھﻮﻧــەر و ﺋەدەﺑــﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎی وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺳــﭭﯿﺘﻼﻧﺎ ﺋﯿﻜﺴــﯿﻔﯿﺘﺶ ﻟــە داﯾﻜﺒﻮوی ﺳــﺎڵﯽ 1948ﺑﺎﺑەت و ﺋﯿﺸــﻜﺮدن و ﭘەرۆﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﺑﯚ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺗﺮﺳــﻨﺎك ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺎت ،ﺟــﯚر و ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋــەدەب دەدۆزێﺘــەوە، ﺑــە ﺋﺎوێﺘەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە و ﺋەرﺷــﯿﻒ و ﺋەدەب .وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧەﺗەﻛەﯾــﺶ ﺑە وەﺷــﺎﻧﺪﻧﯽ زەﺑﺮێﻚ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت و ﺑﺎﻧﮕەﺷەی رووﺳــﯽ دەﺑــێ .ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﻟەوەداﯾە ،ﺋەﻣــڕۆ رۆژەﭬەﻛە ،ﻟە زۆر ﻧﺎوﭼەی ﮔەرم و ھەﺳﺘﯿﺎری ﺋەو ﺟﯿﮫﺎﻧە ،ﺷــﯿﺎوی ﮔێڕاﻧەوە و ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮدن و ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾە، رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﺋــﺎزا و ﻋەﮔﯿﺪ ،زۆرﯾﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻮەﺗەوە، زۆرﯾــﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە ،ھێڵە ﺷــﺎراوەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەڵﺪاوەﺗــەوە، ﺋەواﻧە ﻟە داھﺎﺗــﻮو ﺋەو راﭘﯚرت و ﻛﺘێﺒﺎﻧــە ،وەك ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻠﻜﯿﺴــﯿﭭﯿﺘﺶ ﺑﺎڵﻜێﺶ دەﺑﻦ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧەﺗــﯽ ﺗﺮی ﮔەورە! ﯾﺎن ﺋەﻣڕۆ ھەﻣﻮو رووداو و ﭘــﻼن و ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﺎن دﯾﺎر و ﺷــەﻓﺎﻓﻦ! ﺑەم ﺳــەرﺑﺮدە و ﻧﮫێﻨــﯽ زۆرﯾﺶ ﺑە ﺷــﺎراوەﯾﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ،ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺧەﺗﯿﺎن ﺑەردەﻛەوێﺖ!.
ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ،دەﺑێ ﻛﻮرداﻧــﯽ ھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼە ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﺪا ﺳــﻨﻮورێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە داﺑﻨێﻦ و ﭼﯿﺘﺮ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋەوە ﻧەﻛەن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ ﺑﻜەوێﺘە دەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭼەﻛﺪار
ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯿﯿەوە ،ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮو ﻟــە ﺑﺎﻛﻮر ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑێﺘــە ﻛﺎﯾەوە ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد، ﺑەم ﭘەﻛەﻛە ﻛــە ﺑﯿﻨﯽ ﭼﯿﺘﺮ ﺋەو ﺑﺎﯾەﺧــەی ﻧﺎﻣێﻨێ و ﻛﻮرد دەﺳﺘﯽ داوەﺗە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻋەﻗﻧﯽ ﺋەوﯾﺶ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓە رەواﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺑﺎﻛﻮر ﺑﻮو، ﯾەﻛﺴەر دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚ ﻛــﺮد ﺑﯚ ﺳــەر ﺋــەم ﻻﯾەﻧﺎﻧە و ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺋەرﮔﯿﻮﻣێﻨﺘﯿــﺶ ﻓﺸــﺎری ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮو ﺑﯚ ﺳــەر ھەدەﭘە ﻛە ﻧﺎﺑێ ﺑەو ﺳەرﻛەوﺗﻨە ﻣێﮋووﯾــﯽ و ﮔەورەﯾــەی ﺑەدەﺳــﺘﯽ ھێﻨــﺎوە ،ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە .ﯾەك رۆژ دوای ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛە ،ﻟە ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﻟە ھەﻣﺎن ﺋەو ﮔﯚﺷەﯾە ﮔﻮﺗﻤﺎن دەﺑێ ﺳــەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗﺎش ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺑێ ﺋەوە ھﯿﭻ ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ .ﺟێــﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎن ﻧەﺑــﻮو ﻛە ھەر ﯾەﻛﺴــەر دوای ھەڵﺒــﮋاردن دەﻣﯿﺮﺗﺎش ﮔﻮﺗﯽ ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﭼﯿﻨە ﻧﺎو ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼەﻛﻮﺷــﯽ ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﺑەﺳەر ﺳــەرﯾەوە ﺑﻮو. ﺋەم ﻛﺎرەی ﭘەﻛەﻛە ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ دەﺳــﺘﻜەوت و ﺋــەو ھەﻣــﻮو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﯿﯿەی ﺋێﺴﺘەی ﺑﺎﻛﻮری ﻟــێ ﻛەوﺗەوە؟ ﭘەﻛەﻛە
ﻧﺎھێڵێ ﺑﺎﻛﻮر ﺑﺤەﺳێﺘەوە. ﭘەﻛەﻛە و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﻛەﻛە ﻧﺎھێڵــێ ھﯿﭻ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ رۆژھــەت ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺑــﻜﺎت. ﺋەﮔەر ﻟــە ﯾﺎدﺗﺎن ﺑێﺖ ﺳــﺎڵﯽ ﭘﺎر ﺧﯚی ﻛﺮدﺑﻮو ﺑە ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺋێــﺮان و ﺑەھﯿــﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧەﯾﮫێﺸﺖ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ رۆژھــەت ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەن و ﭼەﻧــﺪ ﭼەﻛﺪارێﻜﯿﺸــﯽ ﻟــێ ﺷــەھﯿﺪ ﻛﺮدن .ﺗﯚ ﺳــەﯾﺮﻛە ﭘەﻛەﻛە ﺑەﺧــﯚی ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻧﺎو ﺳﻨﻮوری ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻛەﭼــﯽ ﻧﺎھێڵــێ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺗــﺮ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜــەن! ﭘﺎرﺗە ﭘڕۆ ﭘەﻛەﻛەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ،ﺷەو و رۆژﯾﺎن ﺧﺴﺘﺒﻮوە ﺳەر ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﯚ دژاﯾەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﯚ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺑﺎﻛﻮر، ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﻛەس ﻧﻮﻗەی ﻟێﻮە ﻧﺎﯾەت ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان، زۆر ﻋﺎﻗﻧە داﻧﯿﺸﺘﻮون و دەﺑێ ﺑﯚ واﺑێ؟! ﭘەﻛەﻛە و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﻛەﻛە ﻧﺎھێڵێ ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﺟﮕە ﻟــە ﺧــﯚی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑەڕێﻮە ﺑــەرێ .ﺧەرﯾﻜە ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭼەوﺗﯽ ﭘەﻛەﻛەوە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ
وەك ﺑﺎﻛــﻮری ﻟــێ ﺑێــﺖ. ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﭘەﻛەﻛەوە دەﺳــﺘﺪرێﮋ دەﻛﺎت ﺑﯚ رۆژﺋﺎوا و دەﯾﺸﺘﻮاﻧێ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑﻨﻮێﻨێ. دەﺗﻮاﻧــﺮا ﺑــە ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، رۆژﺋﺎواﯾﺶ ﺳــﻮودی ﻟەو وﺗە ﮔﺮﻧﮕــە وەرﺑﮕﺮﺗﺎﯾــە ھــەم ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ، ھەﻣﯿــﺶ ﺑﯚ دەﺳﺘﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺑــە ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ دەرەوە. ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﻓەرﻣﯽ وێﻨە و ﺋﺎی ﺑەﺷــﺎر ھەڵﺪەدات ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺷەڕی ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳــەد دەﻛەن .ﻧﺎھێڵێ ﺧﻮێﻨــﯽ ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا ﺳەروەری و ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻟەﺳەر ﺑڕوێ و رۆژﺋــﺎوا ﺑە ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﮕﺎت ،ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚدا ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە. ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎدا ،دەﺑــێ ﻛﻮرداﻧﯽ ھەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼــە ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺪا ﺳــﻨﻮورێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە داﺑﻨێــﻦ و ﭼﯿﺘــﺮ ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﺋــەوە ﻧەﻛەن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ ﺑﻜەوێﺘە دەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭼەﻛــﺪار ﻛە ﻛﺎرﯾــﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺑﺎرﺑﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑێ و ﻧەزاﻧﻦ ﺳﯿﺎﺳەت ﺑﯚ ﻛێ دەﻛەن.
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا
ﺑﻮار ﻣﺎوە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻚ ﺧەﺗەﻛە وەرﺑﮕﺮێﺖ!؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﺷێﺮزاد ھەﯾﻨﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20
ژﻣﺎرە ) ، (129ﭼﻮارﺷەم2016/ 3/ 2 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
www.wishe.net
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻟێﻮاری ﭼﯿﺪا
ﺷەڕ ﻟە ﺳــﻮورﯾە ﺑەرەو ﺑڕاﻧەوە دەﭼێ ھەرﭼەﻧﺪە وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮﺑﺎراﻧەﻛە دەﺳــﭙێﻜەﯾەﻛﯽ ﻓﺸــﯚڵﯽ ھەﯾە .ھەر واش دەﺑێ .ﻟە ﻧێﻮان دەﯾﺎن ﭘﯚﻟﯽ ﭼەﻛﺪاری ھەر ﯾەﻛە ﺳــەر ﺑــە ﻻﯾەﻛﺪا و رێﮋﯾﻤێﻜــﯽ ﺗﯚﻗﯿﻮی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑەﺧﯚﻧەﻣﺎو ﻟە ﺑەرەﻛەی ﺗﺮدا ،ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺖ ﻛﺮدەوەﯾەﻛــﯽ دژوارە .ﺑەم ﺑﻮوﻧﯽ رووﺳــﯿە و ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟە ﺳــەراﻧﯽ ﻛﺮدەوەﻛەدا ،ﺑﻮار ﻧﺎھێڵێﺘەوە ﺑﯚ ھﯿﭻ ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﺗﺮ .ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﻻﯾەﻛەوە ﺋەردۆﻏﺎن ﭘەل دەوەﺷــێﻨێ ﺑﯚ ﻛﯚﺳــﭗ ھێﻨﺎﻧەﺑەر و ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻋﺎدل ﺟﻮﺑێﺮ ﺑﺎڵ رادەوەﺷێﻨێ ﺑﯚ ﺧﯚ ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺳەرزەوﯾﻨﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﺳﻮورﯾەدا ،ﺑەم ﻧﺎﺷێ ﺋێﻤە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛە ﺋەواﻧە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﭘێﭽﻜەی رووداوەﯾﻞ ﺑەرەودوا ﺑﮕێڕﻧەوە .ﺷەڕەﻛە ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ و ﺑە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ رووﺳــﯿە و ﺋەﻣەرﯾﻜە دەوەﺳﺘێ و ھﯿﭻ ﺑﻮارێﻚ ﻟەﻣەدا ﻧﯿﯿە .ﻧﺎﺑێ ﺋەوەﻧﺪەش ﮔەﺷﺒﯿﻨﺎﻧە ﺑڕواﻧﯿﻦ ﺑە داھﺎﺗﻮودا ،ﻛە ﺑڕاﻧەوەی ﺷەڕی ﺳﻮورﯾە ،رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە ﻧێﻮان ﺑەرﺷەو و ﭘﺎرﺷەوێﻜﺪا دادەھێﻮرێﻨێﺘەوە .ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﺷەڕ ﺗﺎزە ﻟە ﻧﻮوﻛﯽ ھەﯾﺴﺎﻧﯿﺪاﯾە .ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟە وﺗﺎری ﭘێﺶ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﮔﻮﺗﯽ ﺷــەڕ ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا دە ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮی ﺑە ﺑەرەوەﯾە .ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ ﺷەڕی ﮔەورەﺗﺮﯾﺶﺑەڕێﻮەن. ﺑەڵێ ”ﺷــەڕی ﮔەورەﺗﺮ ﺑەڕێــﻮەن“ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە ھێﺸــﺘﺎ ﺳەردەﻣێﻚ ﺑەﺳەر دەﺑﺎت ،ﻛە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەﺳەﺗڕاﻧﯽ ﻟە ﻻﯾەن ﮔەﻟێﻜﯽ وﺷﯿﺎرەوە ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە دﯾﺎرﯾﻜﺮدن .ﮔەﻟێﻜﯽ وﺷﯿﺎر ھەﺑﻮاﯾە ،دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟەو ھەﻣﻮو ﺷەڕ و ﺷــﯚڕە ﺑﭙێﭽێﺘەوە ،ﻛە ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﻟە دەرەوەی ﺳﻨﻮوردا ﺑەڕێﻮەﯾﺎن دەﺑﺎت .ﮔەﻟێﻜﯽ وﺷﯿﺎر ھەﺑﻮاﯾە ﻟە ﭘﺎﺷﺎﯾەﻟﯽ ﺋﺎﻟﺴــﻌﻮودی دەﭘێﭽﺎﯾەوە ،ﯾﺎن ﻟــە رەﺟەب ﺋەردۆﻏــﺎن .ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿﺎی ﺷــﯿﻌە ﻣەزەو ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا و وەھﺎﺑێﺘﯽ ﻟە ﺳﻌﻮودﯾە و ﺋﯿﺨﻮاﻧﭽێﺘــﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿەدا ،ﻟــە دڕﻧﺪەﻛﺎرﯾﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾــﺎن و ھﺎرﯾەﺗﯿﯽ ﺷەڕﻓﺮۆﺗﻨﯿﺎنﺑەھﺎوﺳێﯿەﻟﺪا،ﯾﺎنﭘەﻟﮫﺎوێﺸﺘﻨﯿﺎنﺑﯚﺋەودﯾﻮﺳﻨﻮور،زۆرێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ﻟە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿﺎی ﻓﺎﺷــﯿﺰم و ﻧﺎزﯾﺰم ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻣەﮔەر ﺷــێﻮە دواﻛەوﺗﻮوە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ .ﺷەڕﯾﺶ ﻧﺎﺑڕێﺘەوە ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺗﺎ ﺋەو ﺳێ ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺑە ﭘێﻮە ﺑﻤێﻨﻦ. ﺷەڕی ﺳــﻮورﯾە دەﺑﻮو ﺑﻮەﺳﺘێ ﻟە ﺳــەرێﻨﯿﯽ ﭼەﻧﺪ ھﯚﯾەﻛەوە :ﯾەﻛەم ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻟەو وﺗەدا ﮔەﯾﯿﻮەﺗە ﻟﻮوﺗﻜە .دووەم ﻟێﺸﺎوی ﭘەﻧﺎﺑەرەﯾﻠﯽ ﺳﻮورﯾەﯾﯽ ،ﺋەوروﭘەی راھەژاﻧﺪووە .ﺳێﯿەم ﻛﺮژﯾﯽ ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿە و رووﺳﯿە ﻟە ﻟێﻮی ﺗەﻗﯿﻨەوەداﯾە .وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺷەڕی ﺳﻮورﯾەش ﺑە واﺗەی ﺋەوە ﻧﺎﯾێ، ﻛەوا ﻣﺎﻛەی ﻛﺮژی ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺑﻨەﺑڕ دەﺑێ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﮔەر رەﭼﺎوی ﺋەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﺋەم ﺷــەڕە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﻛەﻣﯽ ﺑــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻟﯽ ﮔەﻟﯽ ﺳﻮورﯾەوە ﻣﺎوە دوای ﺋەوەی ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺣەوﺗﻮوی ﺳەرەﺗﺎدا ﺧﯚی ﺗێ ﺋﺎﺧﻨﯽ .ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻟﯽ ﺳەر ﺑە ﺗﻮرﻛﯿە و ﺋێﺮان و ﺳﻌﻮودﯾە ،ﻛە ﭘێﺶ ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ و ﺋەوەﻧﺪە ،ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺧﯽ ﺳﻮورﯾەدا ﺑەراﻧﮕﮋی ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻮوﻧەوە، ﺋێﺴﺘﺎﻛە زۆر ﺑﯚڕﺗﺮ و ﺋﺎڵﯚزﺗﺮن .ﻟێﺮەوە ،ﺷەڕ ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا” ،ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﮔﻮﺗەﻧﯽ“ دە ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ داژوا .ﺷەڕی ﯾەﻛەﻣﯿﺶ ،دوای ﺑڕاﻧەوەی ھەرای ﺳﻮورﯾە ،ﻟە ﻧێﻮاﻧﯽ ﺳﻌﻮودی ﻋەرەﺑﯿە و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا روو دەدا. ھﺎﻧﺪەری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺷەڕێﻜﯽ وا ،ﺷﺎروەﺷێﻨﯽ )ﺗﺴﻮﯾﻖ(ی ﭼەﻛە ،ﻛە ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎوە ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺗﻦ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە .ﻣﺎوەی ﻧێﺰﯾﻜەی ﺳﺎڵێﻜە ﺳﻌﻮودﯾە و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔﺮێﺪاﻧﯽ دەﺳﺘەوارەی ﻛڕﯾﻨﯽ ﭼەﻛﻦ ﻟە رووﺳﯿە و ﺋەﻣەرﯾﻜەوە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳەرۆﻛﯽ ﭼﯿﻨﯿﺶ )ﭘﺎش ﺑﯿﺴﺖ ﺳــﺎڵ داﺑڕان( ﮔەڕێﻜﯽ ﺑە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻛﺮدەوە ﺑﯚ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەل ﻟەﮔەڵ ﺳﻌﻮودﯾە و ﻣﯿﺴﺮ و ﺋێﺮاﻧﺪا .ﺟﮕە ﻟە ﻓﺮۆﺗﻨﯽ ﭼەك ،ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺷێﺖ و ﺷەﯾﺎی ﺋەوەﯾە ﻓەرﺗەﻧە ﻟە ﻧێﺰﯾﻜﯽ ﺳﻨﻮوری رووﺳﯿەدا ﺑﻨێﺘەوە .ﻟە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻛە ﭘﻮوﺗﻦ و ﻻﭬﺮۆڤ ﺑەردەوام ﻟە ﺧەﻣﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺮژﯾﯽ ﻧێﻮان ﻣﯿﺴﺮ و ﺳﻌﻮودﯾەن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺋێﺮاﻧﺪا ،ھەرﭼەﻧﺪە وێ ﻧﺎﭼێ ﻓﺮﯾﺎش ﺑﻜەون. رووداوی ﻛﺘﻮﭘڕ ﻟە ﺷەڕی ﺑەڕێﻮەی ﻧێﻮان ﺳﻌﻮودﯾە و ﺋێﺮاﻧﺪا ،ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠە ،ﻛە ﻟە ﺗﺎرﯾﻜﺎﻧﯽ ﺷەودا ﮔﻮرزی ﻛﺎری ﻟە داﻣەزراوەﯾﻠﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯿﯽ ﺋێﺮان دەﺳــﺮەوێﻨێ .ﻛﯚﻣﺎرﯾﺶ ،وا دﯾﺎرە زﯾڵەڕژاوی ﺋەم ﺋەﮔەرەﯾە ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﺷەڕێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻟﺴﻌﻮوددا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳەﯾﺮان و ﺑﻨﺪارۆﻛﯽ ﺑەھﺎران دەﭼێ ﺑﯚ ﺋەو ،ﺗﺎ ﺑە ﻓﯿﻜە و ھەراﯾەك ،ﺷﯿﻌە و ﺣﻮﺳﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﻻوە ﻟە رﯾﺎز راﭘەڕێﻨێ. ھەﯾﺎران ،ﻛﻮرد ﻟە ﻟێﻮاری ﭼﯿﺪا دەﺑێ ﻟەم ﺷــەڕە ﺗﺎزەﯾەدا؟ دﯾﺴــﺎن ﺋﺎخ و داخ ،ﯾﺎن ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﺋﯚﺧەی؟ رووﻧە ،ﻛە ﻟە رۆژەﯾﻠﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺷەڕەوە ﺑەھﺎی ﻧەوت دەﭼێﺘە ﺳەرەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە دەﺳﭙێﻜەی ﺷەڕێﻜﯽ وادا، ھەردووﻻداﻣەزراوەﯾﻠﯽﻧەوﺗﯿﻨەیﯾەﻛﺘﺮدەﻛﻮﺗﻨەوە.ﺑەﻣەشدڵﯚﭘێﻚﻧەوﺗﯽ ﺗﺎزە ﻧﺎﯾەﺗە دەر .ﺑﮕﺮە ھەردوو وت دەﻛەوﻧە ﺗەﻧﮕﮋەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮوﺗﺎڵ )وﻗﻮد(ەوە ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرﺑﺮدﻧﯽ رۆژاﻧەی ﻧﺎوەﺧﯚﯾﺎن .ﺋەﻣەش ھﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﺑێ ﺑﯚ وﺗەﯾﻠﯽ رۆﺋﺎوا ﻟە ھﺎﻧﺪاﻧﯽ رووداﻧﯽ ﺋەم ﺷــەڕەدا ﭘﺎش ﺋەوەی ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﭘﺎرەوە ﺑڕەﯾﻠﯽ ﻣﺸەﯾﺎن ﻟە ﻧەوﺗﯽ ھەرزان و ﺗﺎن ،داﻛﺮدووە .رەﻧﮕە ﻧﺮﺧﯽ ﭘﯿﭙێﻚ ﻧەوت ﺑﭽێﺘە دووﺳەت دۆﻻر ،ﺋەﻣە ﺋﯚﺧەﯾەك ﺑﯚ ﻛﻮرد .ﺋﯚﺧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،داھێﻮرﯾﻨەوەی ﺑﺎرەﯾﻠﯽ ﺳــﻮورﯾە و ﻧەﻣﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺷەڕ و ﻛﺮژی ،ﺗەواوێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوور دەﺧەﻧەوە .ﺋێﻤە ﻧﺎﺷێ وا ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ، رووﺳــﯿە و ﺋەﻣەرﯾﻜە و ﭼﯿﻦ ،ﯾﺎن وﺗەﯾﻠﯽ ﺗﺮی ﭘێﻨﺞ ﻛﯚ ﯾەك ،ھﯿﭽﯿﺎن ﺑﻜەوﻧە ﻻﯾەﻛﯽ دﯾﺎری ﺑەرەی ﺷەڕەوە .ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەك داوێﻨە ﺑﺎژێڕەوە. ﺋێﻤەش ﭼﯿﻤﺎن داوە ﻟەوە ،ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﻛە ﺑﮕﺎﺗە ﻟێﻮاری ﺗەﻧﺎھﯽ. ﺷــەڕێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﻧێﺰﯾﻜﯽ ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ،ﻛﺮژﯾﯽ ﻧێﻮان رووس و ﺗﻮرك دەﺑێﺖ .ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿە وەك دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ ﻛﺎﺑﺮاﯾەﻛﯽ دەرﻓەت ﻗﯚزەوەی ھەﻟﭙەرﺳﺘە .ﻟەواﻧەﯾە ﺋەو ﺷەڕەی ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮد ﺑﻜﺎﺗە دەﻟﯿﭭەﯾەك ﺑﯚ ﺧﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﻟە ﻋێﺮاق ﯾﺎن ﻟە ﺑەﺷە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەﻛەﯾﺪا ،ﯾﺎن ﺑﯚ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋﺎﻟﺴﻌﻮود ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑێﻨێ .ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە ھﺎﻧﺪەری رووس ﺑﯚ ﺗەﻧﮕەﺗﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺋەردۆﻏﺎن ،ﻧەﺧﺎﺳﻤە ﺑە راﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮر ﻟێﯽ .ﺋەﻣەﯾﺎن ﺋﯚﺧەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە .ﻛﻮا ﺑﯚ ﺋەو رۆژە؟
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ
wishe@wishe.net
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﻛﺎزم ﺳﺎھﯿﺮ ﺋﺎوازێﻚ دەداﺗە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜﯽ ﻛﻮرد
ﺋەم ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺗەﻣەﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵە؟
10
11 ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ھەوراﻣﺎن ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺮاون
11