ﻟە ﭼﻮار ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەی ﯾەﻛﺘﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺳــەﻓﯿﻦ دزەﯾــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﺪا ﻟەﮔــەڵ رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﺋێﺴﺘە رۆژاﻧە ھەرێﻢ ﻧﺰﯾﻜەی 500ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت رەواﻧە دەﻛﺎت و داھﺎﺗەﻛەﺷﯽ دەﮔﺎﺗــە 450ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر و ﭘﺮۆﺳــەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﭘﺎرەی ﻧەوﺗﯿﺶ ﻟە دۆﻻرەوە ﺑﯚ دﯾﻨﺎر ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎﻧﻜێﻜەوە ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ و ﺣﻤﻮﻟەی ﺧﯚی دەﺧﺎﺗە ﺳەر ،ھﺎوﻛﺎت ﺗﯿﺸﻚ
دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭘﺮۆﺳەی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ زەوی و ھﯚﻛﺎری ﻧەﺗﻮاﻧﯿﻨﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﺑە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوت و ﺑــﯚڕی ﻧەوﺗﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺗــﺎران ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا و ﭘﺮﺳــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗﺎوﺗﻮێ دەﻛﺎت .ھەروەھﺎ دزەﯾﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﻟە ﭼﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەی ﯾەﻛﺘﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە“.
ﭘﺎﻛێﺠﯽ ﭼﻮار ﻻﯾەﻧەﻛە ﺑﯚ راﺑﺮدوو ﺑﻮو و ﺋێﺴﺘﺎ
2
ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﺎزە ھەﯾە
5-4
ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان:
ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﻧﯿﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
”وەك ﮔﻮﻧﺪ ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ دھﯚﻛﺪا دەﻛﺮێﺖ“ ﻓەھﯿﻢ ﻋەﺑﺪو ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك:
ﭘەﻛەﻛە % 20ی ﺧﺎﻛﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚﻛﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دووﭘﺎت ﻟە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛە دەﻛﺎﺗەوە .ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ وﺗەﺑێﮋی ﮔﯚڕان ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛەی و ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ،ﺑﺎس ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺎت. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 2
ﻟە ﺳێ ﻣﺎﻧﮕﺪا ﺑﺎﯾﯽ 150 ﻣﻠﯿﺎر ﺟﮕەرە ھﺎﺗﯚﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳێ ﺳﺎڵە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﯿﺶ ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ .ﻟەو ﺳــێ ﺳــﺎڵەدا و ﻟەﮔەڵ ﺑەﺗﺎڵﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ زۆرﺑەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﺎوردەی ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺑەم ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ھﺎوردەی ﺟﮕەرە ﺳﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ، ﻛە ﭘێ دەﭼێ ﺧەڵﻜﯽ داﺧﯽ ﻛەﻣﯿــﯽ ﭘﺎرەﯾﺎن ﺑە ﺟﮕەرە دەرﺑﺒڕن. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 13
ﻣەﺣﻤﺎ ﺧەﻟﯿﻞ:
ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل 10ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﭘێﻮﯾﺴﺘە
ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــەﻧﮕﺎل رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻟە ﻛﯚی 450ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎوارەی ﻛﻮردی ﺋێﺰدی ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛەﺳــﯿﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە زێﺪی ﺧﯚﯾﺎن .ﺋەو ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ )وﺷــە( ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل 10ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﭘێﻮﯾﺴﺘە. دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 6
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷﯽ ﺧﯚی ﺧﻮێﯽ ھەﯾە ﻛەﭼﯽ ﺑەﻟێﺸﺎو ھﺎوردە دەﻛﺮێ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ﮔﻮﻧﺪی زارﮔەﻟﯿﯿﺎن ﻟە ﺑﻨﺎری ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﺑﯚردوﻣﺎن ﻛﺮد و ﺑەھﯚﯾەوە ﭼەﻧﺪ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳﭭﯿﻞ ﺑﻮوﻧە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،رەﺧﻨە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮێ و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻛەس ﺋﺎﮔﺎی ﻟە دھﯚك ﻧﯿﯿە و ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮێ .ﻓەھﯿﻢ ﻋەﺑﺪو ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ،ﭘێﯽ واﯾە دھﯚك ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧﺮاوە و ”وەك ﮔﻮﻧﺪێﻚ ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێ“ .ﺋەو ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“ ،ﺑﺎس ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە دەﻛﺎت دەڵێ% 20” ،ی ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك دەﻛەوێﺘە ژێﺮ دەﺳﺘەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“.
3
16 19
ﺋەﺣﻤەد ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ:
ﺳﻌﻮود ﻣەﻻ:
ﭘەﯾەدە ﺋﺎوا ﺑەردەوام ﺑێ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر رۆژﺋﺎوا ھەﯾە
دەﺳﺘﺒﮋێﺮی رۆﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜەی رووی ﺋەوەی ھەﯾە ﺑە ﺋەدەﺑﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎﺳێﻨﯽ ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﻟە ل 7
داﺑەﺷﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯿﺮاﺗەﻛە
”ﺟەژﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﭘﯿﺮۆزی ﺳەرﻣﺎﯾەداران ﺑێﺖ“
ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳــەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﯚﺑﮋێﻮﯾﯽ و ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺸــﯽ ﻟــەرووی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻟە ھﯽ دەرەوە ﺑﺎﺷﺘﺮە ،ﻛەﭼﯽ رۆژاﻧە ﺑەﻟێﺸﺎو ھﺎوردە دەﻛﺮێﺖ و ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﯿﺶ ﻧﯿﯿە رێﮕﺮی ﻟێ ﺑﻜﺎت. راﭘﯚرﺗێﻚ ﻟە ل 13
12
دەزﮔﺎی ﺧێﺮﺧﻮازی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﻮو ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻜﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن
9
45دەواﺟﻦ ﻣﺮﯾﺸﻜﯽ ﭘﯿﺲ دەدەﻧە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
8
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ھﻴﻮا ﻣﻴﺮزا :ھەر ﺣﺰﺑێﻚ ﻟەم ﺑﺎرودۆﺧەی ھەرێﻤﺪا ﭘەراوێﺰ ﺑﺨﺮێﺖ ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەﻛﺎت .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋێﻤە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻟەو ﭘﺎﻛێﺠﺎﻧە ﭘەﺷﯿﻤﺎن ﻧەﺑﻮوﯾﻨەﺗەوە ،ﺑەم دەرﻛەوت ﻧەﮔەﯾﺸﺘﯿﻨە ﺋەﻧﺠﺎم و ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳﺘﺎن ھەﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﻟەﺳەر ﭘﺎﻛێﺠەﻛەی ﭘێﺸﻮوی ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮورن
ﯾەﻛێﺘﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو :ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﺎزە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺋﺎراوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﮔەڕاﻧەوەی ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛﺮا ﻛە ﮔــﯚڕان ھەوڵ دەدات ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟەﮔــەڵ ھەرﯾەﻛە ﻟە ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﻛﯚﻣەڵ داﺑﻨﯿﺸــێﺖ و ﭘﺎﻛێﺠﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری دۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧــەدا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ھەﯾــە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺑﺎرودۆﺧەﻛە وا دەﺧﻮازێﺖ ﺗەواوی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛەوە رێﮕەﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ داﺑﻨێﻦ.
رەﺋﻮوف ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ روون ﻛــﺮدەوە، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ھــەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﭘﺎﻛێﺠﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ھەﺑﻮوە و ﺋەوﻛﺎت و ﺋێﺴــﺘەش ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺑەﺳــﺘێﺘﯽ ﺗــﺮ رەزاﻣەﻧــﺪ ﺑــﻦ و ﭘﺎﻛێﺠﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﺑێﺖ. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑﯚ ﭘڕۆژەی ھﺎوﺑەش، ﻗﺴــەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧەﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە ﭘڕۆژەی ھﺎوﺑەﺷــﻤﺎن ھەﯾە و ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی زۆرﻣﺎن ﻟەﺳــەر
ﻛــﺮدووە و ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺳــێ ﻻﯾەﻧەﻛەی ﺗﺮﯾــﺶ ﻧەﯾﺎﻧﮕﻮﺗﻮوە ﻟــەو ﭘﺎﻛێﺠﺎﻧــە ﭘەﺷــﯿﻤﺎﻧﻦ و ﻛﺸــﺎﺑﻨەوە“ .ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد، ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﻛﺎری ﭘێﻜەوەﯾﯽ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە زەﻣﯿﻨەﺳــﺎزی ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺖ و ﭘێﺶ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯽ، ھەرێﻢ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە زەﻣﯿﻨەﺳﺎزی و ﮔەڕاﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەﯾە. ﺣەوت ﻣﺎﻧــﮓ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە، ھەرﯾەﻛــە ﻟە ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﮔﯚڕان، ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣــەڵ ،ﺑە ﯾەك
ﭘﺎﻛێﺠــﯽ ھﺎوﺑــەش ﻟەﺑــﺎرەی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ھەرێﻢ و ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﺪا ﻛەوﺗﻨــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ، ﺑەم دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ،ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺑﻨﺒەﺳﺖ و دواﺗــﺮ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات رێﻜەوﺗﻨﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪەوە و رێﮕﺮی ﻟە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﮔــﺮت ﺑﭽێﺘــەوە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿﺸــﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻧەھێﺸﺖ. ﺋێﺴــﺘە ھەرﯾەﻛە ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﯿــﺎن واﯾە ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﮔﯚڕاوە و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ھەﯾە. ﻟەﺗﯿــﻒ ﻧێﺮوەﯾــﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد، ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﺗــﺎزە ھﺎﺗﻮوەﺗــە
ﻛﺎﯾــەوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﻧﻮێ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەن. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋــەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯽ و ﭘﺎﻛێﺠــە ھﺎوﺑەﺷــﺎﻧەی ﭼﻮار ﻻﯾەﻧەﻛە ﺑﯚ ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﺎزە ھەﯾە“ .ﭘێﺸــﯽ واﺑﻮو ،ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری دۆﺧﯽ ھەرێﻤﺪا ،دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ. ھــﺎوﻛﺎت ھﯿــﻮا ﻣﯿﺮزا ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺑــﯚ ”وﺷە“ـــﯽ روون ﻛﺮدەوە ،ھەر ﺣﺰﺑێﻚ ﻟەم ﺑﺎرودۆﺧەی ھەرێﻤﺪا ﭘەراوێــﺰ ﺑﺨﺮێــﺖ ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەﻛﺎت. ﻟەﺑــﺎرەی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘــﯽ ﭼﻮار ﻻﯾەﻧەﻛەﯾــﺶ ،ھﯿــﻮا ﻣﯿــﺮزا ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋێﻤە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟــەو ﭘﺎﻛێﺠﺎﻧە ﭘەﺷــﯿﻤﺎن ﻧەﺑﻮوﯾﻨەﺗەوە ،ﺑەم دەرﻛەوت ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە ﺋەﻧﺠﺎم و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە
ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳﺘﺎن ھەﯾە“. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﭼــﻮار ﻻﯾەﻧە ﺑە ﯾــەك ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﺎﻛێﺞ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە و ﭘﺎﻛێﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺴەﭘێﻨﻦ.
ﻣﺤەﻣــەد ﺣەﻛﯿــﻢ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو ﭼــﻮار ﻻﯾەﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘﺎﻛێﺠﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ھەﺑﻮو ،دووﺑﺎرە ﺑﺒﻨەوە ﺑەرەﯾەك و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜــەن و ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ھەرێﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺰﺑێﻚ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر ﺑــﺪات“ .رای واﺑــﻮو، ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺳﻮورە ﻟەﺳەر داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﺳﺎزش ﻧﺎﻛﺎت، ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﺋــەو ﭼﻮار ﻻﯾەﻧەش ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎﺷﮕەز ﻧەﺑﻨەوە.
ﮔﯚڕان دووﭘﺎت ﻟە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛە دەﻛﺎﺗەوە
ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان:
ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﻧﯿﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دووﭘﺎت ﻟە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛە دەﻛﺎﺗــەوە .ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ وﺗەﺑێﮋی ﮔﯚڕان ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛەی و ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە .ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“، ﺑــﺎس ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺎت. ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﭘێﺶ ھﺎﺗﻨــەوەی ﺑﯚ ﻛﻮرﺳــﺘﺎن و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻨەوەﺷــﯿﺪا ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ”ﮔەﺷــﺒﯿﻨە“ ﺑە ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەو ﮔەﺷﺒﯿﻨﯿﯿە ﻟە ﭼﯿﯿەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێ؟ دوور و ﻧﺰﯾﻚ ﺋﺎﮔﺎم ﻟێ ﻧﯿﯿە ﻛﺎك ﻧەوﺷﯿﺮوان ﺷﺘﯽ وای ﮔﻮﺗﺒێﺖ و ﮔەﺷﺒﯿﻨﯽ ﺧﯚی ﺑە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑێﺖ ،ﻟە ھﯿﭻ ﻗﺴــە و ﺑەﯾﺎن و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺪا ﺷــﺘﯽ وای ﺑــﺎس ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻛﺎك ﻧەوﺷــﯿﺮوان واﯾە ،ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ﻧﺎﺧﯚﺷﺘﺮﯾﻦ و ﺋﺎڵﯚزﺗﺮﯾﻦ ﺗەﻧﮕەژەﯾﺸــﺪا ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﮔــەر ﺋﯿﺮادەﻣﺎن ھەﺑێﺖ، ھەﻣﯿﺸە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ھەﯾە. ﺋﺎﯾﺎ ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯿﺪا ھەﯾە ﻛە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﺎس ﻟەو
”ﮔەﺷﺒﯿﻦ“ﯾﯿە دەﻛﺎت؟ ﻧەﺧێﺮ ،ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻧێــﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯿــﺪا ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﮔﯚڕان ھەﻣﯿﺸە دووﭘﺎﺗﯽ ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧە ﻛﺮدووەﺗەوە و داوای ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە. ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻛە رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔﯚڕان ﻟــە دەرەوەی وت ﺑــﻮوە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێﻮان ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ و ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿــﺪا ھەﺑﻮوە؟ ھﯿــﭻ ﻛــەس وەك ﻧێﻮەﻧﺪﮔﯿﺮ ﻟە ﻧێﻮ ﺋەو دوو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەدا ھەﺑﻮوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ھﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﻛﺎك ﻧەوﺷــﯿﺮوان و ﻛﺎك ﻣەﺳــﻌﻮوددا ﻧەﺑــﻮوە و ھﯿــﭻ ﻧێﻮەﻧﺪﮔﯿﺮﯾﯿەﻛﯿﺶ ﻧەﻛﺮاوە. ﺑﯚ ﺋەوەی دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺘەوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭼﯽ ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﮔﯚڕان ﻟەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەدا ﭼــﯽ دەﻛﺎت؟ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەداﯾە
و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺴــﺎزێﻦ .ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﺋەو ﺳﺎزاﻧە ﭼﯽ دەﻛﺎت؟ ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴﺖ و ﭘێﺸﻨﯿﺎز و ﭘڕۆژەی ﻧﻮێﯽ ھەﯾە؟ ﮔﯚڕان ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ﺑﺎﺳﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی و ﺑە داﻣەزراوەﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ھەرێﻢ و ﺣﻜﻮوﻣــەت و داﻣﻮدەزﮔەﻛﺎﻧﺪا، ﺷﺘێﻜﯽ ﻧەﮔﻮﺗﻮوە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯿﯽ ﺧــﯚی ﻛە ﺋێﺴﺘە دەﺳــﺘﺒەردارﯾﺎن ﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﮔﯚڕان ھەﻣــﻮو ﺋەو ﭘڕۆژە و ﺑەرﻧﺎﻣــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿﺎﻧەی ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ،ﺋێﺴﺘەش ھەﻣﺎن ﺷــﺖ داوا دەﻛﺎت و ﻛﺎڵﺒﻮوﻧەوە ﻟە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻛە داواﻛﺎری ﺧەڵﻜﻦ ،ﻧﯿﯿــە .وەك ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﭘێﻤﺎن واﯾە دەﺑێــﺖ ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدەﯾﯽ ﺑﻨﺮێﺖ ﺗﺎ ﮔﯚڕان ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﺖ ،ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدەﯾﯿﺶ ﻻی ﺋێﻤە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت. ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ
ﮔﯚڕاﻧەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﺑەردەوام ﻟــە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﮔﺮژی و ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪا ﺑﻮوە ،ﺑﯚﭼﯽ ھەوڵﯽ ﻟە ﯾەﻛﺘێﮕەﯾﺸﺘﻦ و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻧــﺎدەن و ﺋەﮔەر ﺋەو ھەوﻧەﺗﺎن داوە ،ﺑﯚﭼﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوە؟ ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮون و دﯾﺪﮔــەی ﺟﯿﺎوازﻣــﺎن ھەﯾە ﻟەﺑﺎرەی ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ و ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﺋــەم ھەرێﻤــە ،ﭘﺎرﺗﯿــﺶ ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﯾە و ﺋــەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎﻧەش ھﯚﻛﺎری ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەن ﻟە ﻧێﻮان ﺋێﻤە و ﭘﺎرﺗﯿﺪا ھەﯾە.
ﺑــەردەوام ﺑــﺎس ﻟــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛــﺮێ ،ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧە ھﯿــﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯿــﺎن ھەﯾــە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﻮە ھەوڵ ﺑﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ دەدەن؟ ﺋێﻤە ھەوڵﯽ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ دەدەﯾﻦ ،رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻛە ﺋێﻤە و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮورێﻜﺪاﯾﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﻧێﻮاﻧﻤﺎﻧﺪا ھەﺑێﺖ و ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەش ﻗﺴەوﺑﺎس و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻛﺮاوە و ﺑەردەواﻣﯿﺸە، دﯾﺎرە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر زۆر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە و ﯾەﻛێﺘﯽ رەﻧﮓ دەداﺗەوە. ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﮔﯚڕان ﺑﺪاﺗەوە؟ ﺋێﻤــە و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻟــە ﺗﺎزەﺗﺮﯾــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻣﺎﻧﺪا ھــەردووﻻ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﻧێﻮاﻧﻤﺎن دووﭘﺎت ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋەﮔەر ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە ﺑە ﮔﯚڕان
ﮔﯚڕان ھەﻣﯿﺸــە دووﭘﺎﺗﯽ ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧە ﻛﺮدووەﺗەوە و داوای ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە
ﺋێﻤــە و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮورێﻜﺪاﯾﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﻧێﻮاﻧﻤﺎﻧﺪا ھەﺑێﺖ و ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەش ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻛﺮاوە ﻧەدرێﺘــەوە ،ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋێﻮە ﭼﯚن دەﺑێﺖ؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ھەڵﻮێﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت و ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﻟــێ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە دەﺑێﺖ. ﺑەردەوام ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺮێ ﻛــە ﻟە ﻧێــﻮان ﺑەرەی ﻧﻮێ و ﻛﯚﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ھەﯾە و ﮔﻮاﯾــە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﻟەوە ﻧﯿﮕەراﻧــﻦ ﻛە دەﺳــەﺗﯽ ﻧﺎو ﺣﺰﺑﯽ ﮔﯚڕان ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺳــەرﻛﺮدە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﺪاﯾە .راﺳﺘە ﮔــﯚڕان ﻟــە ﻧێــﻮ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﮔەﻧﺠﯽ ھێﻨﺎﯾە ﭘێﺸەوە ،ﺑەم ﺋەوەی ﻟە ﻧێﻮ ﺣﺰﺑﺪا ﻧەﻛﺮدووە؟ ﮔــﯚڕان ﺳــەرﺗﯚﭘﯽ ﺋــەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە ﺑﻮو ﻛە ﮔەﻧﺠﯽ ﺑێ ﭘﺸﺖ و ﭘەﻧﺎی ھێﻨﺎﯾە ﻧﺎو ﻛﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻧەك ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻟەﻧﺎو ژوور و ﺑﺎزﻧەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿﺸــﺪا، ﮔەﻧﺠــﺎن زۆرﯾﻨــەن ﻧــەك ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯚﻛﺎری ﻣﺎﻧەوەی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺣەوت ﻟە ﻣﺎﻧﮓ ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗــەواوی روون
ﻧﯿﯿە ،دەﻛﺮێ ﺋێﻮە زۆر ﺑە رووﻧﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە ﺑﻜەن؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن زﯾﺎد ﻟــە ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ھﯚﻛﺎرەﻛــەی روون ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻧەﺧﯚش ﺑﻮوە. ﻧەوﺷــﯿﺮوان دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﻟــە ﻣﺎوەی ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯿﺪا ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، دەرﻛــەوت ﻛە ﮔــﯚڕان ﺑە ﺑێ ﺋەوﯾﺶ ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺑێ ﺷەﺧﺲ ﺑە ﭘﯿﺮۆز ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەی ﺑﯚ ﺋێﻮە ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەدﺗﺎن ﭘﯿﺮۆز ﻛــﺮدووە و ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﻦ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی دﯾﺎری ﺑﻜەن؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋێﻤە ﺷــەﺧﺲ ﭘﯿﺮۆز ﻧﺎﻛەﯾــﻦ ،ﻟەﺑــﺎرەی ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەدﯾــﺶ ،ﮔﯚڕان ﺳــﻮورە ﻟەﺳــەر ﮔەڕاﻧەوەی ﺋــەو وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺑــەم ﻛێﺸــەﻛە ﻻی ﮔﯚڕان ﺷەﺧﺲ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛێﺸــە ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــﻜﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﻜــە ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﻜــەوە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﭘێ ﺑەﺧﺸــﺮاوە و ﮔﯚڕان ﺳﻮورە ﻟەﺳــەر ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺷــﻜﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێــﻚ ﺑــە ھەﻣــﺎن ﺋەو ھەﯾﻜەﻟﯿﯿەﺗەی ھەﯾﺒﻮوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە رۆژاﻧە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەر ژﻣﺎرەی ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﺪا دێﺖ و ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﻣﭗ و ھﺎوﻛﺎری ﻣﺮۆﯾﯿﯿەوە ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەر ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا و ﻟە ﻧﺎو ھەﯾﻠﻜەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ و ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮێﭽﯿﻦ .ﺳــەرەڕای ﺋەوەش ،ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﺷﻨﮕﺎل ،زوﻣﺎر و دەوروﺑەری ﺑﯚ زێﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە .ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺗﻮاﻧﺎی ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەی ﺗﺮی ﻧﯿﯿە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەك ﺑﯚ ﭘێﺸﻮازﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻧەﻛﺮاوە.
ﻓەھﯿﻢ ﻋەﺑﺪو ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك:
وەك ﮔﻮﻧﺪ ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ دھﯚﻛﺪا دەﻛﺮێﺖ
وﺷە /دھﯚك – ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك ،رەﺧﻨە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺮێ و دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻛــەس ﺋــﺎﮔﺎی ﻟــە دھﯚك ﻧﯿﯿــە و ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮێ. ﻓەھﯿﻢ ﻋەﺑﺪو ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ،ﭘێﯽ واﯾە دھﯚك ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧــﺮاوە و ”وەك ﮔﻮﻧﺪێﻚ ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔــەڵ دھﯚﻛــﺪا دەﻛﺮێ“. ﺋەو ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷــە“ ،ﺑﺎس ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە دەﻛﺎت دەڵێ، ”% 20ی ﺧﺎﻛﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك دەﻛەوێﺘە ژێــﺮ دەﺳــﺘەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼەﻧﺪ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺑڕﯾــﻮە و ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺶ ﻛﺮاوە ،ﺋەو ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿﺎﻧە ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧێ ﺧﺰﻣەت ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك و ﺧەڵﻜەﻛەی ﺑﻜﺎت؟ وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻣــﻮو ﺑەرﻧﺎﻣــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛەی
ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗە ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋێﺴﺘە ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ھﯿﭻ ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻧﯿﯿە
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺑە وردی ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﻛﯚﭼﺒەران دەﻛﺎت دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن و دەرھێﻨــﺎن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺧﯚﻣﺎن ﻧﺎزاﻧﯿﻦ و ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە راﺳــﺘەوﺧﯚ دەﭼێﺘــە ژێــﺮ دەﺳــﺘەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ﺗێﺒﯿﻨﯿﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت و ﺷێﻮازی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ دھﯚك ﻧﯿﯿە و ﭘێﻢ واﯾە ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ و ﭘﺴــﭙﯚڕ ﺑەڕێﻮە دەﺑڕێﺖ .ﺋەوەی ﺟێﮕەی ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﺋێﻤەﯾــە ،ﺋەوەﯾە ﻛــە زۆرﺗﺮﯾﻦ
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ دھﯚك ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘﻠە دوو ﺋەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ. ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ،رادەﺳﺘﯽ دادﮔــە و ﻟێﮋﻧەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻛــﺮاوە و ھﯿﭻ رۆڵێــﻚ ﺑــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن ﻧەدراوە .ﺋێﻤە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن ،ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ .ﺋێﻤە وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھــﯚك ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﯾﻦ ﻛە ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ھەﻣﻮو ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎن ﺑﮕﺮێﺘەوە ،ﺑەم رەﺧﻨەی زۆرﯾﺸــﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺷــێﻮاز و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼەﻧــﺪان ﺑڕﯾﺎری ﺋــەو ﺑەرﻧﺎﻣــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەوەی ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﺪا ﺑێــﺖ ،ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺑــﯚ ﺋــەوان و ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ ﻛﺮاوە .ﻧﺎﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑﻜﺎت .ﺋێﺴﺘە ﺑەھﯚی ﺑــێ ﺑﺎزاڕﯾﯿەوە ﻧﯿــﻮەی دووﻛﺎن و ﺷــﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دھﯚك داﺧﺮاون و داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻻﻓﯿﺘەی ﻛﺮێﯿﺎن ﻟەﺳەر دراوە. ﺋێــﻮە ﺋــﺎﮔﺎداری رەوﺗــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﻦ ﻛە ﻟە چ ﺑﻮار و ﻛەرﺗێﻜﺪا ﻛﺮاون؟ ﺋێﻤە وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھــﯚك ھﯿــﭻ ﻟــە وردەﻛﺎری و
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دەدات وەك ﻟە دھﯚك .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ % 9 ﻗەرزی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘێﺸەﺳﺎزی ﺑــە ھﺎووﺗــﯽ و ﺧﺎوەﻧــﻜﺎر و ﻛﻮﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دھﯚك داوە. ﺑەم ﺧﯚ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﻦ ﻗەرزی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧەﺑﻮو و داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ
ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەدا ﭼﯚﻧە؟ داﺑەﺷﻜﺮدن و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ھەڵــەی زۆری ﺗێﺪاﯾە .ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺑﺎﺷە ،ﺑەم وەرزی ﮔەرﻣﺎ ﺑەڕێﻮەﯾە و ﺋەﮔــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ھﺎوﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﻛەن، ﺋەوا ﻛێﺸــەی ﻛەﻣﯿــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺳــەرھەڵﺪەداﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە
ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺷﺎری دھﯚك ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﺖ و ﺑــە ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺗێﭽﻮوﻧﯿــﺶ دەﮔﺎﺗە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ،ﺑەم ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻏەدرێﻜﯽ زۆر ﻟە دھــﯚك دەﻛﺮێﺖ .ﺋەﻣــە وێڕای ﺋەوەی زۆرﺗﺮﯾﻦ رێﮋەی ھەژاری و ﺑێﻜﺎری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەوێﺘــە ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك و زۆرﺗﺮﯾــﻦ رێــﮋەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺷەھﯿﺪﯾﺶ ھەر ﭘﺸﻜﯽ دھﯚﻛە و
ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﺳﺘﮕﯿﺮ ﻛﺮد، وردەﻛﺎرﯾﯽ دۆﺳﯿەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ﺋەو ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧە ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺑڕﯾــﺎری دەﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻟە ھەوﻟێــﺮەوە دەرﭼﻮوﺑێﺖ و ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﻟەﺳــەر ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﻟە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﺋێﻤەدا ﻧﯿﯿە. ﺋێﻮە ﭼﺎودێــﺮی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﭘەﻧﺎﺑەران دەﻛــەن ،ﻟــەو ﻛەرﺗــەدا ھﯿﭻ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەك ﻛﺮاوە؟ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺑــە وردی ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﻛﯚﭼﺒەران دەﻛﺎت .ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﯾەﻛﻤﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە ﻛە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮاﺑێﺖ، ﺑەم ﻧﻜﯚڵﯿﺸﯽ ﻟێ ﻧﺎﻛەم. ﻟەﮔــەڵ ﭘﺮۆﺳــەی رزﮔﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺋﺎوارەی زﯾﺎﺗﺮ روو ﻟە دھــﯚك دەﻛەن ،چ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺘــﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻛﺮدووە؟ ﺋێﺴﺘە رۆژاﻧە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەر ژﻣــﺎرەی ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﺪا دێﺖ و ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﻣﭗ و ھﺎوﻛﺎری ﻣﺮۆﯾﯿﯿــەوە ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەر ﻟــە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا و ﻟە ﻧــﺎو ھەﯾﻜەﻟﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﺪا دەژﯾــﻦ و ﯾﺎﻧﯿﺶ
”ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺗﻮاﻧﺎی ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەی ﺗﺮی ﻧﯿﯿە“ ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ رێﮋەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺶ دەﻛەوێﺘــە ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك ﻛــــــــە ﻟــە % 10.2ﺗێﭙــەڕ ﻧﺎﻛﺎت .ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ دھﯚك ﺑە ﭘﻠە دوو ﺋەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛەس ﺋــﺎﮔﺎی ﻟە دھــﯚك ﻧﯿﯿە و ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑﻮ ھەوﻟێــﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ. دھﯚك ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧــﺮاوە و وەك ﮔﻮﻧــﺪ ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵﺪا دەﻛﺮێﺖ. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دھــﯚك ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑە
ﻛﺮێﭽﯿــﻦ .ﺳــەرەڕای ﺋەوەش، ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ،زوﻣــﺎر و دەوروﺑەری ﺑﯚ زێﺪی ﺧﯚﯾــﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە. ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھــﯚك ﺗﻮاﻧــﺎی ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەی ﺗﺮی ﻧﯿﯿە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەك ﺑﯚ ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻧەﻛﺮاوە .ﺋەﮔەر ﺑەو ﺣﺎڵەوە دەﺳــﺖ ﺑە ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑﻜﺮێ، ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾــە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــەی زۆر دەﺑﻦ.
ﺑەﭘێﯽ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە، ﻧێﺰﯾﻜــەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 500ھەزار ﻛەس ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺋﺎوارە دەﺑﻦ و ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆری ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯿﺶ دێﻨە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك. ﺋێﻤــە وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯽ دھﯚك ﻟەﺳەر ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯿﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﯾﻨەﺗــەوە و ﻟەو ﻛﺎرەﺷــﻤﺎن ﺑەردەواﻣﯿﻦ ،ﺑەم ھەر ﺷــﺘێﻚ ﺑــﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﻣﭗ، دەﺑێﺖ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋێﺴﺘە ﺳﻨﻮوری رەﺑﯿﻌە و ﺷێﺨﺎن ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاوە .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ھﯿــﭻ رۆڵێﻜــﯽ ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎواراﻧە ﻧﯿﯿە. ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری زەوﯾــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯽ دھــﯚك ﻛﺮاوەﺗە ﺧﺎﻧﻮو ،ﺋێﻮە ﭼﯚن ﻟەو ﮔەورەﺑﻮوﻧە ﺧێﺮاﯾەی دھﯚك دەڕواﻧﻦ؟ دھﯚك ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺧێﺮا ﺑەﺷێﻮەی ﺋﺎﺳﯚﯾﯽ ﻓﺮاوان دەﺑێﺖ و زەوﯾﯿــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێﻨە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دەﺷﺘﯽ ﺳﻠێﭭﺎﻧەی ﻛە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ زۆر ﻟەﺑﺎرە ﺑﯚ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و دەﻛەوێﺘە ﻧێﻮان زاﺧﯚ و دھﯚك، ﺟﺎرﺑەﺟــﺎر ﭘﺎرﭼــە زەوی وەك ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون و ﻗەرەﺑﻮو دەدرێﺘە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و دەﻛﺮێﺘە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون .ﭘێﻢ واﯾە ﺋەﮔەر وا ﺑــڕوات ،ﻟەﻣﺎوەی ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 15ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮدا ،دھﯚك و زاﺧﯚ دەﺑێﺘە ﯾەك ﺷﺎر و ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﻜﺮدن ﻧﺎﻣێﻨێﺖ .ﺋەﻣە وێڕای ﺋەوە ﻛە ﺷــﺎرەواﻧﯽ دھﯚك ﻧێﺰﯾﻜەی 23ھەزار ﭘﺎرﭼە زەوی ﻗــەرزدارە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻧﺰﯾﻜەی 50ھەزار ﭘﺎرﭼــە زەوﯾﯽ ﺗﺮﯾﺶ داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ .ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك زۆر ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە و ﺋێﺴﺘە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھــﯚك ﺑەرێﮋەی % 80ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻛەﻟﻮﭘەﻟــە ھﺎوردەﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺑەﺳــﺘێﺖ ،ﺋــەوەی دەﻣێﻨێﺘەوە ﻟە وﺗە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧەوە دێﺘە دھــﯚك و ﺋەﮔەر دەرﮔــەی ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺧەﻟﯿﻞ ﺑﯚ
ﭼەﻧﺪ رۆژێــﻚ داﺑﺨﺮێــﺖ ،ﺋەوا ﺗەﻧﮕﮋەی ﮔەورە ﻟە دھﯚك دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﻨــﺞ دەروازەی ﺗﺮ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك دەﻛﺮێﺖ. ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚﻛﺪا ﺑەرﻓــﺮاوان ﺑﻮوە ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﺧەڵﻚ ﭘﺸــﺘﯽ ﻟەو ﻛەرﺗە ﻛﺮدووە؟ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھــﯚك ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﺗــﺮی و ﺳــێﻮ ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗە ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ھﯿﭻ ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻧﯿﯿە .ﺋێﺴﺘە ﺗﺎﻛە ﺷﺖ ﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھــﯚك ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺗەﻧﯿــﺎ
ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎژەڵﺪاری ﺑــەردەوام ﺑﻮون .ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎ ﻟە ﻗەرزی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺘﺎن ھەﯾە؟ ﺑەڵــێ ،ﺋێﺴــﺘە رێــﮋەی % 20 ﺧﺎﻛــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك دەﻛەوێﺘە ژێﺮ دەﺳﺘەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﻜەن و ﺋﺎژەڵ ﺑەﺧێﻮ ﺑﻜەن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری دەﭬەری ﺑەرواری ﺑﺎ ،دۆﺳﻜﯽ، ﺑــەرێ ﮔﺎرێ ،دۆڵــﯽ ﻧەھﻠێ و دەﭬەری ﺑﺎرزان . ﻣﺎوەی ﺷــەش ﺳــﺎڵە ﺑﺎس ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی دھﯚك دەﻛﺮێ ،ﺋەو ﻛﺎرە ﭼﯿﯽ ﻟێ ھﺎﺗەوە؟
ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛەﻣﭗ و ھﺎوﻛﺎری ﻣﺮۆﯾﯿﯿەوە ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەر ﻟــە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا و ﻟە ﻧﺎو ھەﯾﻜەﻟﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚﯾە .ﺋەﮔەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﺎﻣەرﻛەزﯾﯽ ﺋﯿﺪاری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێــڕەو ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ دھﯚك ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﮋێﻨﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە دھﯚك ﺷﻮێﻨﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوە ﺑﯚ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی، وەﺑەرھێﻨــﺎن و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎوێﻜﯽ زۆری ھەﯾە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دھﯚك ﻟە ﻛﺎرە ھەرە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘەی دھﯚﻛە، ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﯾە ﺑﻜەﯾﻦ. دھــﯚك ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳەرە ،ﺋێﺴﺘە دۆﺧﯽ
ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك:
ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1961ﻟە ﺷﺎری دھﯚك ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە. دەرﭼــﻮوی ﻛﯚﻟﯿﮋی ﺋﺎداب ﺑەﺷــﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿە ﻟە زاﻧﻜﯚی دھﯚك. ﻟەﺳــﺎڵﯽ ﺣەﻓﺘــﺎﻛﺎن ﭼﻮوەﺗە ﻧێــﻮ رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﻚ ﻟە داﻣەزرێﻨەراﻧﯽ ﺑەرەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن و ﻟێﮋﻧەی ﺋﯚﻟﯚﻣﭙﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﺧێﺰاﻧﺪارە و ﺳێ ﻛﭻ و دوو ﻛﻮڕی ھەﯾە. ﻣﺎوەﯾــەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯽ ﺧەﺑﺎت ) دھﯚك(ی ﺋێﺴﺘە و ﺳەرﻧﻮوﺳەری ﮔﻮﭬﺎری ﻣەﺗﯿﻦ ﺑﻮوە.
ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻛﺎرەﺑﺎی دھﯚك ﺑﻮ ﺋﺎوارە و ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﭼێﺖ ،ﺋەﻣە وێــڕای ﺋەوە ﻛە وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھــﯚك زۆری ﺗــێ دەﭼێﺖ و ﺋێﺴﺘە ﺟﮕە ﻟە ﭘڕۆژەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﮔەﻟﯽ رەﺷــﺎﭬە ،ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە دھﯚك ﻧﯿﯿە. ﻣــﺎوەی ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرﺗێﻜﺪا ،ﺑڕﯾﺎری ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺮﺧــەﻛﺎن دراوە ،ﺑەم دﯾﺎرە ﻛە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺧەڵﻚ و ﻻﯾەن ﭘێﯿەوە ﭘﺎﺑەﻧﺪن ،ﺑﯚ ﺋەوە ﭼﯿﺘﺎن ﻛﺮدووە؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑــە ﻛﺎﺗــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ھەﻣــﻮو ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋێﺴﺘە ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە دەﻛﺮێﺖ .ﻟە رۆژاﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا ﻟەﮔەڵ ﺷﻮێﻨە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﻛــﯚ دەﺑﯿﻨەوە و ﺋــەوەی ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵــﺪا دەﻛﺮێﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەدا. ﺳــەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك ﭼﯿﯿە؟ ﺟێەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ھەﻧﺪێ ﭘڕۆژەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری وەك ﺷەﻗﺎم و ﭘﺮد و ھەروەھﺎ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳــﺎڵە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ دھﯚك ﭼﺎوەڕێــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛــەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
% 20ی ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك دەﻛەوێﺘە ژێﺮ دەﺳﺘەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺋەوەی ﻛە ﺋێﺴﺘەش ھەﯾە ﻧﺰﯾﻜەی 500ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗە ﻟە رۆژێﻜﺪا ،رەﻧﮕە 20ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻛەﻣﺘﺮ و زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺎت ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی ﺑەرھەﻣﯽ دێﻨﻦ ،رەﻧﮕە ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺎن ﻛەم ﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﻜﺎت ،ﺟﺎری واش ھەﯾە ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﭘەﻛﯿﺎن دەﻛەوێﺖ ،ﺑەﻣەش رێﮋەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدن ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە...
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ:
ﻟە ﭼﻮار ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھــــــ وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد – ﺑەرھەم ﻋەﺑﺪو دزەﯾــﯽ ﺳــەﻓﯿﻦ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜــﺪا ﻟەﮔــەڵ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﺋێﺴــﺘە رۆژاﻧە ھەرێﻢ ﻧﺰﯾﻜــەی 500ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت رەواﻧە دەﻛﺎت و داھﺎﺗەﻛەﺷــﯽ دەﮔﺎﺗە 450 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر و ﭘﺮۆﺳــەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﭘــﺎرەی ﻧەوﺗﯿﺶ ﻟە دۆﻻرەوە ﺑﯚ دﯾﻨــﺎر ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎﻧﻜێﻜەوە ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ و ﺣﻤﻮﻟــەی ﺧــﯚی دەﺧﺎﺗە ﺳەر ،ھﺎوﻛﺎت ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭘﺮۆﺳــەی داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی و ھــﯚﻛﺎری ﻧەﺗﻮاﻧﯿﻨﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﺑە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوت و ﺑﯚڕی ﻧەوﺗﯽ ﻧێــﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺗــﺎران ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا و ﭘﺮﺳــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗﺎوﺗﻮێ دەﻛﺎت. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ﺑــﯚ وردﺑﯿﻨــﯽ و ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟــە دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﺪا ،وردەﻛﺎرﯾﯽ ﺋەم ﮔﺮێﺒەﺳﺘە ﭼﯿﯿە؟ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە وردﺑﯿﻨــﯽﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دوو ﭘﺎوﮔــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﻛﯚﺗﺎ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ھەﻣﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘێﺸــﻜەش ﺑــﻜﺎت و ﺑێﺖ وردﺑﯿﻨــﯽ ﻟــە داھﺎﺗــﯽ ﻧەوت ﺑﻜﺎت ﻛە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ھەن ﻟە دﻧﯿــﺎ ﻛە ﺋــەو ﻛﺎراﻧــە دەﻛەن، ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەش ﻧﺎوەﻛەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺑــەم ﻟــە داھﺎﺗﻮو ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﻧﺎوەﻛــەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺮێﺖ .ﺳێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮﯾﺶ داواﻛﺮﯾﯿﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە و ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﭼــﻮار ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﺎرە ھەڵﺪەﺑﮋێﺮدرێﻦ، ھەرﭼﻮارﯾﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎﺳﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﻦ و ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە. ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻻﯾەﻧﯽ ﺳێﯿەم وردﺑﯿﻨﯽ و ﺑەدواداﭼﻮون
ﻧەﻣﺎﻧﯽ وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺋﯿﺪاری دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮدووە ﻟــە داھﺎﺗﯽ ﻧــەوت ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﯚ ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە دوور ﺑﺨﺎﺗەوە، ﺋەﻣەش ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە ﻧﺎﯾەت ﻛە ﭼﺎودێــﺮی داراﯾﯽ و دەﺳــﺘەی ﻧەزاھــە ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﻜــەن ،ﻧەﺧێﺮ ﺋەﻣە ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە و ھەﯾە و ﭼﺎودێــﺮی داراﯾــﯽ و ﻧەزاھەش دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن، ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾﺸــﺪا ﻛﺎری ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﺑــو دەﻛﺮێﺘەوە، ﺋێﺴﺘە ھەر ﻓﺮۆﺷێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺑێ ﻣﯚری ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺋەﮔەر ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﯿﺸــﯿﺎن ھەﺑێ، ﺑە دواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ دەﻛەن ،دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــە ﻓﻠﺘــەری ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﺋــەوﻛﺎت وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚی ھەﯾە ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺑﺨﺎﺗە روو. ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە وردی رۆژاﻧە ﭼەﻧــﺪ ھــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوت ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت؟ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎنﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺋەوەی ﻛە ﺋێﺴﺘەش ھەﯾە ﻧﺰﯾﻜەی 500 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗە ﻟە رۆژێﻜﺪا، رەﻧﮕە 20ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻛەﻣﺘﺮ و زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺎت ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی ﺑەرھەﻣﯽ دێﻨﻦ ،رەﻧﮕە ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺎن ﻛەم ﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﻜﺎت ،ﺟﺎری واش ھەﯾە ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﭘەﻛﯿــﺎن دەﻛەوێﺖ، ﺑەﻣەش رێــﮋەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدن ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە ،وەك ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەك و دووی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﻛــە ﻟە ﻛﯚی ﺋــەو دوو ﻣﺎﻧﮕە 26 رۆژ ﻧەوت ھەﻧــﺎردە ﻧەﻛﺮا ،ﺑەم ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﺰﯾﻜــەی 620ﺗﺎ 650 ھەزار ﺑﻮو ،ﺑەھــﯚی ﺑڕﯾﻨﯽ 150 ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧــەوت ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــەوە دەھﺎت ،ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەرھەﻣــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ
ﻧەوﺗــﯽ رەش ھــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﯿﯿە و ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣــەت ﮔﻮﻣﺮﮔــﯽ دەﺧﺮێﺘەﺳەر
ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێﺖ ﺑڕەﻛەی ﻟە ﻧێﻮان 480ﺗﺎ 500ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ دەﺑێﺖ. ﻟە رووی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەژێــﺮ دەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرﺳــﺘﺎﻧﺪان ،ﺑﯚﭼﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻛﺮدووە ﺑەﻏﺪا ﻧەوﺗﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن راﺑﮕــﺮێ و ﻟــێ ﻧەﮔەڕێــﺖ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯿﻔﺮۆﺷێﺖ؟ زۆر ﺷــﺖ ھەﯾــە ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵﺑەﻏﺪا ﻟەﺳــەری ﺗەﺑﺎ ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻧﺎﻛﺮێ ﺑەﺷــێﻮازی ﺳــەﭘﺎﻧﺪن ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧەی ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەش ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺮێــﻦ ،ﻛﺎﺗــﯽ ﺧــﯚی ﻛــە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟە ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﺟﮕە ﻟەو ﺑڕەی ﻛە 350ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ رۆژاﻧە ﺑﻮو ﻟەﻻﯾەن ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻛڕﯾﺎری ﻧەوﺗەﻛــەن ﺑﺎرھەڵﮕﺮی ﺧﯚﯾــﺎن دێﻨــﻦ و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﻧەوﺗەﻛــە دەﻛەن ﺑﯚ ﺋــەوەی دڵﻨﯿﺎ ﺑﺒﻨــەوە ﻧەوﺗەﻛە ھەﻣﺎن ﺋــەو ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەی ھەﯾە ﻛە ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دراوە ،ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﻧەوﺗەﻛە ﺑﺎر دەﻛەن و دەﯾﮕەﯾەﻧﻦ ﺑەو وت و ﺷﻮێﻨەی ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎﻧە، ﺋەﻣــەش ﻧﺰﯾﻜــەی 15رۆژی دەوێﺖ ،ﺑەو ﺷێﻮە ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜــﯽ ﭘێ دەﭼێﺖ، دوای ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗەﻛەش، ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﻧﺎردﻧــﯽ ﭘﺎرەﻛەی دەدرێ و ﺋەﻣەش 10ﺗﺎ 15رۆژی ﭘێ دەﭼێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ھەﻣﻮوی ﺑەﯾەﻛﺠــﺎر ﻧﺎﯾەت ،ﺑەﻣەش ﻛﯚی ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻣﺎﻧــﮓ و ﻧﯿﻮێﻜــﯽ دەوێﺖ .ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﭘﺎرەی ﻧەوت ﺋەﻣــڕۆ ﺑﮕﺎﺗە وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﻛەﻣەوە ﭘــﺎرەی ﺋــەو ﻧەوﺗەﯾە
ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە 400ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯚ 100ﻣﻠﯿﯚن ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە دەﺑﻮو ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو رۆژاﻧە ﻟــە رێﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە 150ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ھەﻧــﺎردە ﺑﻜــﺮێ ،ﺑەﻏــﺪا ﺗــﺎ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋ ﺋــەوەی ﺑەﺟێ ھێﻨﺎ ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑڕﯾﻮﯾەﺗﯽ. ﺋێﺴــﺘە داھﺎﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻧــﺪە؟ ﺋــەی ﭘﺮۆﺳــەی ﻧــﺎردن و ھﺎﺗﻨەوەی ﭘﺎرەﻛەی ﭼﯚﻧە؟ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽﻟە ﺑــﺎزاڕی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺟێﮕەی ﻧەوﺗــﯽ ﺧــﯚی ﺑﻜﺎﺗــەوە ،واﺗە وﯾﺴــﺘێﻜﯽ ﺑــﺎش ﺑــﯚ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘە ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧــەوت ﺑﺨﺮێﺘە ﺑﯚڕﯾﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫــﺎن 10 ،ﺗــﺎ 14رۆژی ﭘێ دەﭼێــﺖ ﺗــﺎ دەﮔﺎت ،ﻟەوێــﺶ ﻟە ﻛﯚﮔەﻛﺎن ﻛــﯚ دەﻛﺮێﻨەوە ﺗﺎ رێﮋەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺗەواو دەﺑێﺖ، ﭘﺎﺷــﺎن ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــەی
ﻛە ﻣﺎﻧﮓ و ﻧﯿﻮێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ھەﻧﺎردە ﻛﺮاوە. ﺑــە وردی داھﺎﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە رێﮋەﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﭼەﻧــﺪە و ﭘﺮۆﺳــەی ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﭘــﺎرەی ﻧــەوت ﻛە ﺑــە دۆﻻرە، ﭼﯚن دەﻛﺮێﺘە دﯾﻨﺎر و ﺧەرﺟﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێ داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ؟ ﺋەﮔەر ﺋەﻣــڕۆ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑە 45دۆﻻر ﺑــێ ،ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺑڕی 8ﺗﺎ 10دۆﻻر ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﻛەﻣﺘﺮە ،واﺗــە 35دۆﻻر ،ﺋەﮔەر ﭘێﺸﺘﺮ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑە 30دۆﻻر ﺑﻮوﺑێ ،ﺋەوا ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە 20 دۆﻻر ﺑﻮو .ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘەش ﻛە ھەﯾە ﻟە داھﺎﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە دەوری 450ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻرێــﻚ دەﺑێﺖ. ﺋەﻣەش دەوەﺳﺘێﺘە ﺳەر ﻧﺮﺧﯽ رۆژ ،ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەش ﻛە دێﺖ ﺑە ﯾەك ﺟــﺎر ﻧﺎﯾەت ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ و ﺑە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎﻧﻜﯽ دێﺖ، ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە دەﮔﺎﺗە ﺑﺎﻧﻚ ،ﺋەو ﺑﺎﻧﻜــەی ﻛە ﭘﺎرەﻛەی
ﭘێ دەدرێﺖ ،ﻟەﺳــەرﯾەﺗﯽ ﺑڕی دﯾﻨﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت، ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺑﭽــێ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراو دﯾﻨﺎر ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەﻣە ﺋﯿﺸــﯽ ﺑﺎﻧﻜــە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺑﺎﻧﻚ ﺣﻤﻮﻟــەی ﺧﯚی دەﺧﺎﺗە ﺳــەر، ﺋێﺴــﺘە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان دەرﭼﻮوە و ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯿﺶ داﻧﺮاوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ھەوڵ ﺑﺪرێ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺑﺎﻧﻚ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑێﺖ ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ،ﺋێﺴــﺘە ﯾەك ﺑﺎﻧﻚ ﺋەو ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﯿﯿەﺗــەی ھەﯾــە ،ﺑەم ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھــەن ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸﺎن داوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑڕی دۆﻻرەﻛە ﻛــەم ﻧﯿﯿە و دﯾﻨﺎرﯾﺶ ﻟە ﺑــﺎزاڕ ﻛەﻣە ،رەﻧﮕــە ﺑﭽﻦ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور دﯾﻨﺎر ﺑێﻨﻦ ،ﺑەم دەﺑێ ﻟەو رێﻜەوﺗەی ﭘــﺎرەی ﻧەوﺗﯿﺎن رادەﺳــﺖ دەﻛــﺮێ ،ﭘــﺎرەی دۆﻻرەﻛەﯾﺎن ﺑە دﯾﻨﺎر ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ، ﺋەو ﺣﻤﻮﻟەﯾەی دەﺧﺮێﺘە ﺳــەر ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧەﻛەش ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﭘێﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑێﺖ. ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــﺎﻓﯽ ﻟە ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوت ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻣێﻨێﺘــەوە دوای دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺗێﭽــﻮوی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ،ﭼەﻧﺪە؟ ﺋــەوە دەوەﺳــﺘێﺘە ﺳــەرﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧەی ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﺋەﻧﺠﺎم دراون ،ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﺷــﺪارﺑﻮون ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن ﺧــەرج ﻛﺮدووە و ﺋەوان ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﮔەڕ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوە دەوەﺳﺘێﺘە ﺳەر ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘەی ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻛﺮاون و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە و رێﮋەی ﻗﺎزاﻧﺠﯿﺎن ﭼەﻧﺪە؟ ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە دەﺑێ ،ﺷﺘێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﯿﯿە و ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك دەﺳەﭘێﻨﺮێ. ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﺸﺘﺮ ﻟێﺪواﻧﯽ دەدا ﻛە ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑەرز ﺑێﺘــەوە ،ﺋەوا ﻣﻮوﭼە ﻛێﺸــەی ﻧﺎﻣێﻨێــﺖ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﺑەرزﯾــﺶ ﺑﻮوەﺗــەوە و ﻣﻮوﭼەش ھەروەك ﺧﯚﯾەﺗﯽ؟ -ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻣﻮوﭼە ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ
ﺑــﺪەی ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑــە 700ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ،ﺋێﺴــﺘە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﺋەﮔــەر ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﺋەﻣــڕۆی ﻧەوﺗﯿــﺶ ھەژﻣﺎری ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﻟە 450ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺎت .ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﻛە ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ھێﻨــﺪە ﺑەرز ﻧەﺑــﻮوەوە ،داھــﺎت 380ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە 60ﺗﺎ 70ﻣﻠﯿﯚن
ﻛﺮدەوە ،ﺑﯚﯾە رێﮋەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛەم ﺑﻮوە ،ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێــﺖ .ﺋەﮔەر دۆﺧەﻛە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮواﯾە ﺋەو ﺋەﮔەرە دەھﺎﺗە دی. ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼــە و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﭼــەی ﺑە رێﮋەﯾــەك داﻧﺎ و دەﺑــﻮو ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە
ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق 8ﺗﺎ 10 دۆﻻر ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ زﯾــﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻧﺎﮔﺎﺗە ﺋەو رێﮋەﯾەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ 100 %ﻣﻮوﭼە داﺑﯿــﻦ ﺑﻜەﯾﻦ .ﺋەﻣە ﺟﮕەﻟەوەی ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜە 150 ھەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺋەﮔەر ﺋەو ﺑڕەش ھەﺑﻮواﯾە داھــﺎت ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮی ﺑەﺧﯚﯾــەوە دەﺑﯿﻨﯽ .واﺗە راﺳﺘە ﺋێﺴﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺑەم رێﮋەی ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە. ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2014 ﺣﻜﻮوﻣەت رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺑــڕی ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧە ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە، ﺑــەم ﺑﯚﭼــﯽ ﻧەﮔەﯾﺸــﺖ ﺑەو ﺋﺎﺳﺘە؟ ﺋەوە ﺋێﺴــﺘەش ﻟــە ﺋﺎراداﯾە،ﺑــەم ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﺷــەڕی داﻋــﺶ وای ﻛــﺮد ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻛە دەﻛﺮا ﺋەﻣــڕۆ ﺑەرھەﻣﯿﺎن ھەﺑێ، ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن راﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻟێﯽ ﺑــﻮون ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺧەﺗﯽ داﻋﺸــﺪاﯾە ،ﭘﻜﺸﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛﺮد و ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎون و ﺑڕﯾﺎری ھەڵﻜﻮڵﯿﻨﯿﺎن دا ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت، ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﻛﺸــﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ،ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــەی ﺗﺮﯾــﺶ ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼە دوورەدەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺸﻦ، ﺑەھﯚی دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻋێﺮاق وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛەم
ﺋــەو رێﮋەﯾــەی ﻟــە ﻣﻮوﭼەﻛە ﻛەم دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺋــەوەی ﺗﺮ ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪان ﺑﺪات ،ﺑەم ﺋەوەش ﻧەھﺎﺗە دی؟ داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت وﺑڕﯾﻨﯽ ﺋەو 150ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗەی ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەﻧﺎردە دەﻛﺮان ،ھﯚﻛﺎرن ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘەش ﻟە ﭼﺎو ﭘێﺸﺘﺮ ﻣﻮوﭼە ﺑﺎﺷﺘﺮە ،ﺟﺎران ﻣﺎوەی ﺳێ ھەﻓﺘە ﻣﻮوﭼــەی ﺗــەواوی وەزارەت و دەزﮔــەﻛﺎن داﺑەش دەﻛﺮا ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑە دوو ھەﻓﺘــە ﻣﻮوﭼە داﺑەش دەﻛﺮێﺖ .ﺋــەو ھەﻓﺘەﯾە ﻣﻮوﭼــەی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــێ ﺗەواو دەﺑــێ و ھﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯿﺎﻧﯿﺶ دەدرێ و ﺑەو ھﯿﻮاﯾﻦ ﻟە ھەﻓﺘەی داھﺎﺗﻮوش دەﺳــﺖ ﺑە ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼﻮار ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑﯚڕی ﻧەوﺗﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺗﺎران وردەﻛﺎری راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ ﻧەوﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن- ﺋێﺮان ﭼﯿﯿە؟ ﻟــە دوو ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﺎراﻧﯽ ﻛﺮد؟ ﻟێﻚ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ھەﯾــە ،ﺑەرﻟە ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ دەﺑــێ ﻛﯚﻣەڵێﻚ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ھەﺑێ ﻟــە رووی ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە ،ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ھەﯾــە و ھەردووﻻ ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە ﺋــەو ﺑــﺎوەڕەی دەﻛــﺮێ ﺋــەو
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ــــــەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەی ﯾەﻛﺘﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ھەﺑێ ﻟە ﻧێﻮاﻧﻤﺎﻧﺪا و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوﯾﻦ ﺑە ﺷــێﻮازی ﻛﯚﺗﺎ ،ﺋــەوەش ﺑە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی وزە ﻟــە ﺋێﺮاﻧەوە ﺑﯚ ھەرێﻢ ﯾﺎﺧــﻮد ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ﺋــەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە ﺑﭽێﺖ ،ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ﺑﯚ ﺋێــﺮان ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەو ﭘﺮﺳــەوە ﻧەﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ و دۆﺧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻋێﺮاق و ﭘێﻮەﻧﺪی دوو ﻻﯾەﻧە ﺑﻮو، ﻣەﺳەﻟەی ﻧەوت و ﺋەواﻧە ﻟە ﺋﺎرادا ﻧەﺑﻮو .ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﻜﺎران ﻗﺴەی ﻟەﺳــەر دەﻛەن و ﺑڕﯾﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ھەﯾە. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﯚڕﯾﯿە ﻧەوﺗﯿﯿــە ﭼﯿﯿە؟ ﺋەوەی دەﮔﻮﺗﺮێ ﺑﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﭘﺎوﺗﻦ رۆژاﻧە 30ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑﯚ ﺋێﺮان دەﻧێﺮدرێﺖ؟ ﻧەوﺗــﯽ ﺋێــﺮان ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوریوﺗەﻛەﯾــە و ﺗــﺎ ﺑــە ﺗﺎﻧﻜــەر دەﮔەﯾەﻧﺮێﺘە ﺗەورێﺰ و ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن، ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆری دەوێ ،ﺑەم ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎوﺳﻨﻮورە ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو دوو ﭘﺎوﮔەﯾــە، دەﻛﺮێ ﺋەو ﻧەوﺗەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﺪات ﺑەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھەﻣﺎن ﺑڕ ﺋەو ﻧەوﺗە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺋێﺮان وەرﺑﮕﺮێ و ھەﻧﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت. داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی و ﻛەرﺗﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﭘﺮﺳــﯽ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﺑەﺳــەر ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑە ﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺖ؟ زۆر ﺑــﺎس ﻟــەوە ﻛــﺮاوە،ﺑــەم ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ورد و ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧــﯽ ﺣــەق و ﻧﺎﺣەق و دﯾﺎرﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەوەی ﻛﺎم ﺗﻮێﮋ
ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە ،ﺟﮕە ﻟە ﺑەﻧﺪاوی دووﻛﺎن و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن ،ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ھەزار ﻣێــﮕﺎوات ﻛﺎرەﺑﺎﯾە ھەﻣﻮوی ھﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە، ﺑــەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟێــﺮەدا ﺋەوەﯾە ﻟە رووی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و داﺑەﺷﻜﺮدن ﺋەوەش ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﺪرێﺖ ،ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺗﻮاﻧــﺎی زۆرﺗــﺮە و دەﺗﻮاﻧــێ ﺑﯚ
داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟە 300ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ 100ﻣﻠﯿﺎر ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧــﯚی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﻼﻧێﻜﯽ ورد و ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮە ،ﺋەﻣﺎﻧە ﻛﺎری ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﻦ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺶ ﻟەو ﻛﺎرە ﺋەوەﯾە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛە ﺑە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮە ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﺪرێﺖ. ﺑﺎج و داھــﺎت و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾــﺎری زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎج ﺑەﺳەر ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎن ﺑەﺗﺎڵﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ رەواﯾە؟ ﻟەو وﺗەی ﺋێﻤە ﺑﺎج ﻟەﺳــەرﺑەﺷــﯽ ھەرە زۆری ﻛەﻟﻮﭘەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە و ﻣﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەدا ﻧﯿﻢ داھــﺎت ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ زﯾﺎد ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑە ﭘﻠەﯾەك ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑﺴــەﭘێﻨﺮێﺖ .ھــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەك داﺑﯿــﻦ ﻛﺮا، دەﺑێ ﺑﺎﺟێــﻚ ﺑﺪرێﺖ ،راﺳــﺘە ﺋێﺴﺘە ﮔﺮﻓﺖ ھەﯾە ،ﺑەم دەﻛﺮێ ﺋەﻣە ﺑﺒێﺘە ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻚ. ﺑەم ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﺑﯚﻣﺎن روون ﺑﻮوەﺗەوە ﻛە ﻟە 21ھــەزار ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻛە ﻟە
ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەدا ﻧﯿﻢ داھﺎت ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ زﯾﺎد ﺑﻜەﯾﻦ وەری ﮔﺮﺗــﻮوە و ﻛﺎم ﺗﻮێﮋ وەری ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﻛێﺸــەﯾە .وەزارەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ راﺳــﭙێﺮدراوە ﺑﭽێﺘە ﻧــﺎو وردەﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و ﺋﺎﻣﺎری ورد ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێﺖ ،دوای ﺋەوە ﺗﺎوﺗﻮێ دەﻛﺮێﺘەوە. ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺖ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮدﺑﻮو؟ ﺋێﺴــﺘە وێﺴــﺘﮕەﻛﺎﻧﯽوەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ھەﻣﻮوی ھﯽ
ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ھەﯾە و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻛﺎرێﻜــﯽ زۆر ﻗﻮرس ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋﺎﯾــﺎ ﺟﻮوڵەی ھەﯾە و داھﺎﺗــﯽ ھەﯾــە؟ ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎج ﻟەﺳەر داھﺎت وەردەﮔﯿﺮێ .رەﻧﮕە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ھەﺑێ ﺑﺎﺟەﻛەی ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑێ ،ﺑەم ﺋەو داھﺎﺗەﻛەی ﺧﯚی ﺑە ﺗەواوی ﭘێﺸــﺎن ﻧﺎدات،
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن 16 ،ھەزارﯾﺎن ﺑﺎج ﺑە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎدەن .ﺋەﻣە ﭼﯚن دەﺑێﺖ؟. ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی وەﺑەرھێﻨﺎنﺑەﺧﺸــﯿﻦ ھەﯾە ﻟــە زۆر ﺑﺎج و ﺳەراﻧە ،ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﺶ ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی ﻛەﻟﻮﭘــەل ﻟــە دەرەوە دەھێﻨﻦ و ﭘڕۆژەﯾﺎن ﻟێــﺮە ھەﯾە و دەﻛﺮا ھەﻣﻮو داھﺎﺗﯽ ﺧﯚت ﺑﮕﻮازﯾﺘەوە. ﺋەﻣە ﺑــﯚ ﺋەوەﺑــﻮو وەﺑەرھێﻨەر ھﺎن ﺑﺪەﯾــﺖ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﻜەن،
ﺋەو ﺳﯿﺴﺘﻤە ﺑە ﺗەواوی ﺟێﮕﯿﺮ ﻧەﺑــﻮوە و ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ورد ﻧﯿﯿە و ﻛێﺸــە ﻟە ﭼﺎودێﺮی ﻧەﻛﺮدن ھەﯾە ،رەﻧﮕە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛەﺳــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ھەﺑێ و ﺷــﺘێﻚ ﻟە ﺑﺎﺟەﻛەی ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗەوە ﺋەوەش ھەﯾە. ﺋﺎﻣــﺎر و داﺗﺎﯾــەك ﻧﯿﯿــە ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮۆﺳەی ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ داھﺎت؟ ﻟێﮋﻧەﯾــەك ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽوەزﯾﺮان ﺑﯚ ﺋــەو ﻛﺎرە ﭘێﻚ ھﺎت و ﺗﺎ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻛﺎرﮔێڕی وەزارەﺗــەﻛﺎن ﺑﻜەن، ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧــﺮێ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾــەك و ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دوور ﺑﺨﺮێﻨــەوە ،ﺑــەم ﺑــە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮدا، دەﺗﻮاﻧــﯽ ﺧەرﺟــﯽ ﻛەﻣﺘــﺮ ﺑﻜەﯾﺘەوە ،ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺰﯾﻜەی 400ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧە ﺑــﯚ 100ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە ،واﺗە 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎن ﻧەﻣﺎوە. ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن داھﺎﺗﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﻟە رێﮕــەی ﺑﯚڕﯾﯿەوە ﺑو دەﻛﺎﺗەوە و ھﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﺑەو ﻧەوﺗە ﻧﺎدات ﻛە ﻟە رێﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەوە ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێﻦ و دەﻓﺮۆﺷﺮێﻦ، ﺋەو داھﺎﺗە ﭼﯽ ﺑەﺳەر دێﺖ؟ ﺋــەو ﭘﺎوﮔــە ﺑﭽﻮوﻛﺎﻧــەیﻟێﺮە ھــەن و ﺗﻮاﻧــﺎی ﭘﺎوﺗﻨﯽ ﺗەواوەﺗﯿﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ﻟــە رووی ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎوە ،ﻧەوﺗە رەﺷەﻛەی ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺋﺎزاد دەﻓﺮۆﺷﻦ و ﺋەوە ھﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ دەﺧﺮێﺘە ﺳەر. داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ داھﺎﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺑﺎج
و ﮔﻮﻣــﺮگ روون ﻧﯿﻦ و ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳەر دێﺖ؟ ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ،داھﺎﺗﯽﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ 250ﺗﺎ 300ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻟە 100ﻣﻠﯿﺎر ﻛەﻣﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺑەﻧﻤﻮوﻧە وەری ﺑﮕﺮﯾــﻦ ،ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﭘــﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧــﺎدەن و دەڵێﻦ ﻣﻮوﭼەﻣﺎن ﻧﯿﯿە و ﭘﺎرەی ﺋﺎو و ﺑﺎج ﻧﺎدەن ،ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺷــﺎرەواﻧﯽ و داد ،ﻟێﮋﻧەﻛﯿــﺎن داﻧﺎوە ﺑﯚ ﺋــەوەی داھﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﻜەن ،زۆرێــﻚ ﻟەو داھﺎﺗﺎﻧە ﻛــﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻻوازە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﭘﺎداﺷــﺘێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧەی داھﺎت ﻛﯚ دەﻛەﻧەوە دادەﻧﺮێﺖ، ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ داھﺎت ﻛﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺋێﺴــﺘە ﺧەڵﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﻣﺎوە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﻟــە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﮔﺎڵﺘەﯾــﺎن ﭘــێ دەﻛــﺮێ ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭼﯿــﯽ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﮔێڕاﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺧەڵﻚ؟ ﻟێــﺮە ﻣــﻦ ﮔﻠەﯾــﯽ ﻟــەﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن دەﻛــەم ،ﻟــە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ھەر ﯾەﻛێﻚ ﺑەﺷــێﻮازێﻚ ﺋەو ﺑڕﯾﺎراﻧە دەﺧەﻧە روو ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋەوە ﺑــﯚ ﻣەراﻣێﻜە، رەﻧﮕــە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺧەڵــﻚ ﺑێ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ،ﺋەﻣەش ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ،رەﻧﮕە ﺑﯚ ﻣەراﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑێ و ﺑەﺷێﻮازێﻚ ﻟە ﺷــێﻮازێﻚ ﺑﯿﻜەﻧە ﮔﺎڵﺘەﺋﺎﻣێﺰ، ﺑــەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑڕﯾﺎر ﻧﺎدات ،ﺋەوﻛﺎﺗﯿﺶ ﮔﻠەﯾﯽ دەﻛەن ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺑڕﯾﺎر ﻧﺎدات. ﭘێﻮەﻧﺪی ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﺑەردەوام ﮔەڕی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا ھەﯾــە ﻛەﭼﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ﻧﯿﯿە و ﺑەردەوام ھــەردووﻻ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑە رێﮕەﭼــﺎرە دەزاﻧﻦ ،ﻛەﭼﯽ ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯿﺶ ﻧﺎﮔەن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻛــە ﺑە ﺗەواوی ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﻜﺎت، ﺑﯚﭼﯽ ﻧﺎﮔــەن ﺑە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸەﻛﺎن؟ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ رۆژاﻧــە ھەﯾــەو دەﺷــﺒێ ھەﺑــێ ،دەوڵەﺗــﯽ ﻧﻮێﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺗەواﻓﻮق و ﻓﯿﺪراڵﯽ و ھﺎوﺑەﺷــﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە دروﺳــﺖ ﺑﻮو ،ﺋێﻤە ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷﺪارﯾﻦ ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺑەم ھﺎوﺑەش ﻧﯿﻦ ،ﺑەﻏــﺪا رۆژ ﺑەڕۆژ ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯽ دەﺳﺘﻮور و ﯾﺎﺳﺎی ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾــە ﺋﯿﺪارەﻛﺮدﻧــﯽ
دۆﺧەﻛە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ رۆژاﻧەﯾە ﻧەك ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ،ﺑەﻏﺪا ﺑڕﯾﺎری داوە ﻣەرﻛەزﯾــەت ھەﺑێ ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛــﺮاوە ،ﺋەوە ﺑــﻮوە ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەی ﯾەﻛﺘﺮ و ﻗﺴــەی ﺧﯚش ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜەﯾﻦ .ﺑەم ﻛە دەﭼﯿﺘە ﺳەر ﺑﺎﺑەﺗە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن وەك ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ھەرێــﻢ و ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻮدﺟە و ﭘێﺸﻤەرﮔە، ﺋەواﻧە ﺑەﻻﯾﯿﺪا ﻧﺎﭼﻦ. واﺗــە ﺋــەو ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی راﺑﺮدوو ﺋەو داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﺎﻧەی ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ھەﺑﻮوە، ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەﻛﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻮوە؟. ﺑــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛــەم ﻟە ﺳــێﭼــﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﺑەڵــێ ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەﻛﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻮوە. ﻛەواﺗــە ﺑەﻏــﺪا ﭘێﺸــێﻠﯽ دەﺳــﺘﻮور و ﯾﺎﺳــﺎ دەﻛﺎت، ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەوە ﺑێ دەﻧﮕە؟ ﺋێﻤە ﺑێ دەﻧــﮓ ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻟەﺑەﻏــﺪا ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﺑــە ﺗﺎﻛڕەوی دەدرێﻦ ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ،ﺑەڵﻜﻮ ﺣﯿﺴــﺎب ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑــﯚ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺋەﮔــەر ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺑەﻏﺪاﯾﺶ ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺑﻨێﻦ ،دەﺑێ ﭘەﻧﺎ ﺑــﯚ دادﮔەی دەﺳــﺘﻮوری و دادﮔــەی ﻓﯿــﺪراڵ ﺑﺒەﯾــﻦ، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەو دادﮔەﯾﺎﻧەش ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯿﺎن ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﻧﺎو و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە و ﻛەوﺗﻮوەﺗە ژێﺮ ھەژﻣﻮوی ﺳﯿﺎﺳەﺗەوە. ﻋێــﺮاق ﻟــە 30ﻧﯿﺴــﺎﻧەوە ﭼﻮوەﺗە دۆﺧێﻜﯽ ﺗﺮەوە و ﺋەوﯾﺶ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ﭼﻮوﻧە ﻧﺎوﭼەی ﺳــەوز و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛــﺮد ،ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو دۆﺧە ﭼﯿﯿە؟ وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢﺋێﻤــە ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﻦ ﻟــەو دۆﺧە، ﺋێﻤــە ﺑەﺷــێﻜﯿﻦ ﻟە ﻋێــﺮاق و ﺋەوەی ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻋێﺮاق دەﮔﻮزەرێ ،ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێــﺖ ،ﺋێﻤــە ﺑەﺷــێﻜﯿﻦ ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻋێﺮاق و راﺳﺘە ﮔﻠەﯾﯽ و ﮔﺎزاﻧﺪەﻣــﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋەﺑﺎدی زۆرە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾﺎن ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﯿﯿە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚﭼﯽ ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟە ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻛە ﺑﻮدﺟــە و ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﻮە؟ راﺳــﺘە ،ﺑەم ﺋەوە ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەﻧﺎﯾەت ﻛــە ﺋێﻤە دڵﺨﯚش ﺑﯿﻦ ﺑە
ﺋێﺴﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆژاﻧە 480ﺗﺎ 500ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت
ﻧﺎﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺟﮕەﻟەوەش ﺋەﻣــڕۆ ﻋێــﺮاق ﺧــﺎوەن ﻛﯿﺎﻧە و ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و وﺗﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﻛﺒەﺧﺶ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿــﺪراڵ ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛەن ،ﺗــﺎ ﺋــەو رۆژەی ﻟەﻧﺎو ﻋێﺮاﻗﯿﻦ ،ﻧﯿﮕەراﻧﯽ دۆﺧەﻛەﯾﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە دۆﺧەﻛە ھێﻮر ﺑێﺘەوە. ﺋەوﻟەﯾەﺗﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەﻏﺪاﯾــﺶ دەﺑێ ﺋەوە ﺑێ داﻋﺶ ﻟەﻧــﺎو ﺑﺒەﯾﻦ و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﮕەڕێﻨﯿﻨەوە. ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﻛﺸﺎﻧەوەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﭼﯿﯿە؟ ﺳەرەﺗﺎ ﻛﺸﺎﻧەوەی ﻛﻮرد ﺋێﺴﺘەﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەش ﺑڕﯾﺎری ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧە ،ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺶ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ رۆڵﯽ ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە رووی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە رۆڵﯽ ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺖ و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺶ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿە ﻛە ﺧەڵﻚ ﺑﯿﻜﺎت ،ﺋەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەی ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺸــەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑێ دەﯾﻜەﯾﻦ ،ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺸــﺎﻧەوەی ﺑەﻏﺪاش ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەوەی ﻟەﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﺑﯿﺴﺘﺒێ ،ھەﻣﻮوان ﻟەﮔەڵ ﺋەوەن ﻛــﻮرد ﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﺑەﻏــﺪا ھەﺑێﺖ. ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺶ ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛێﻚ ﺋەﮔەر ﺷــﯿﺮی ﺣەڵ ﺑێ ،ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿە. ﻛﺸــﺎﻧەوەی وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺋﯿﺪارﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت؟ ﺋــەو ﺑەڕێﺰاﻧــەی ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽﮔﯚڕان ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺑــﻮون ،رۆڵﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ھەﺑﻮوە، دوای ﺋەو رووداواﻧەش ﻛﺎرەﻛﺎن راﯾﯽ ﻛﺮاون ،ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺋﯿﺪارﯾﺶ دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە. ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎ ﻛﺴــﺎ ز ی دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە و ﺑەﺑێ ﻛﺎراﺑﻮوﻧﯽ ﭘە ر ﻟە ﻣــﺎ ن ﻟەﻣﭙەر ﻟە ﺑەردەم ﭘﺮۆﺳەﻛە دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ؟ -
ﭘﺮﺳــەﻛە دوو ﻻﯾەﻧە ،ﭼﺎﻛﺴﺎزی ھەر ﺋــەوە ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻟەﻻﯾــەن دادﮔــەوە داوا ﺑﻜﺮێﻦ و ﺑﮕﯿﺮێــﻦ ،ﺋەواﻧــەی ﮔﯿﺮاﺑﻮون ﻟەﻻﯾەن دادﮔــەوە داوا ﻛﺮاﺑﻮون و ﻟە رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﺑێ ﺗﺎواﻧە ﺗﺎ ﺗﺎواﻧەﻛەی ﻟەﺳەر ﺳﺎغ ﻧەﺑێﺘەوە و ﺋێﺴﺘەش ﺑە ﻛەﻓﺎﻟەت ﺋــﺎزاد ﻛﺮاون ،ﺑەم ﻛەﯾﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە دادﮔەﯾە ﺗﺎ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺮێ، ﻣەﺳــەﻟەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ھەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻻﺑﺒەﯾﺖ و ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑێﻨﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺋﯿﺪارﯾﺶ ﺑﮕﺮێﺘەوە، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺋەوەﯾــە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت رۆڵﯽ ھەﺑێ و ﺑﺎزاڕی ﺋــﺎزاد ھەﺑێﺖ و رۆﺗﯿﻨﯿﺎت ﻧەﺑێ ،راﺳــﺘە ھەﻧﺪێ ﺷﺘﯿﺶ دەﺑﻨە ﻟەﻣﭙەر ،ﺋەواﻧﯿﺶ رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧــﻦ ،رێﻨﻤﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن وەزﯾــﺮ دەﺗﻮاﻧــێ ﺑﯿﮕﯚڕێﺖ ﯾﺎن رەواﻧــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺑــﻜﺎت و ﺑﯿﮕــﯚڕن ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ھەﯾە و دەﺑێ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە دەرﺑﭽﻦ ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺧﻮارەوە ﭘﺮۆﺳەﻛە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و ھێﺸﺘﺎ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮون ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﭼﯿﯿە و ﭼﯿﯽ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن رزﮔﺎر ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﺑﻮوﻧەﺗە وێﺮاﻧە؟ ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑە ﺗەواوەﺗﯽوێــﺮان ﺑﻮوﻧە و ﻟــە ﺣەﻗﯿﻘەﺗﺪا ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەﯾــﺎن ﻟــە ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑــەدەرە ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮدﺟەی ﺷــەڕﻣﺎن ﻟەﺳــەرە و ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 800ھــەزار ﺋﺎوارەی ﻟەﺳەرە و ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻛەﻣە ،ﺑەم ﺣﺎڵەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوڵﯽ ﺋەوەداﯾــە ﻣﻮوﭼە ﺑــە ﺗەواوی داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت ،ھەﻧــﺪێ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری وەك ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺸــﯽ ﺑﯚ ﺷﻨﮕﺎل ﻛﺮدووە ،ﺑــەم دووﺑﺎرە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻟــە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەو دۆﺧەی ﺋێﺴﺘە ﺗێﯿﺪاﯾە، ﻧﯿﯿە.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﻧﯿﮕەراﻧﯿﻦ ﻟەوەی ﻛە ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن رووی دا و دەﺳﺘﺪرێﮋی ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻛﺮا
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ،داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ 250ﺗﺎ 300ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻟە 100ﻣﻠﯿﺎر ﻛەﻣﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺑەﻧﻤﻮوﻧە وەری ﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﺎدەن و دەڵێﻦ ﻣﻮوﭼەﻣﺎن ﻧﯿﯿە و ﭘﺎرەی ﺋﺎو و ﺑﺎج ﻧﺎدەن ،ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺷﺎرەواﻧﯽ و داد ،ﻟێﮋﻧەﻛﯿﺎن داﻧﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی داھﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﻜەن ،زۆرێﻚ ﻟەو داھﺎﺗﺎﻧە ﻛﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە...
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﭘﺴﭙﯚڕان:
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
دەﺑێ ﻛێﺸەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﯾەﻛﺠﺎری ﺑﻜﺮێﺖ
ﺷەڕی ﻛﯚن ﺑە ﻛﯚن ﻟەﻧێﻮان ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﻛﻮرد ﻟە ﺷﺎرۆﭼﻜەی دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو
وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ھەﯾە ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻟە دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺋەو ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﯾە ھەڵﺪەوەﺷێﺘەوە، ﺑەم ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺗﺮﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﺷﺎرﻧەوە ﻟەوەی ﺋەو ھێﺮش و ﮔێﭽەڵەی ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو دژی ﻛﻮرد و ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن دا ،ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺸﺪا ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﺑﺎرەی ﺑﻜەﻧەوە. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە ”ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ“ ﻟە ﺧﻮورﻣﺎﺗﻮو ھێﺮﺷﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳەر ﻛﻮرداﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺋەوێ و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯿﺎن ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮد و دزی و ﺗﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟە ژﻣﺎرەﯾەك ﻣﺎڵ و دووﻛﺎن ﻛﺮد ،ﻛە ﺋەﻣەی دووەﻣﯿﺎن ﺗﺎزە ﻧەﺑﻮو ،ﺑەردەوام وەك دز ﻧﺎوﯾﺎن ھﺎﺗﻮوە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ، ﺑەم ﻛﻮرد ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟەوەی ﺷەڕ ﻟە ﻛﯚڵﯽ ﻧﺎﺑێﺘەوە. ﺣەﺳــەن ﺟﯿﮫــﺎد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻟێﮋﻧەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔﺮی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﯽ واﯾــە ،ھێــﺰی ﭼەﻛﺪاری
ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003ﻟــە ﻋێﺮاق دروﺳــﺖ ﻛﺮان ،ﻟــە داھﺎﺗﻮودا دێﺘە ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوە. ﺟﯿﮫــﺎد ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت، ﺳــەرەﺗﺎی رووداوەﻛﺎن ﻟــەوە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮت ﻛــە داﻋﺶ ھــﺎت و ﭼەﻧــﺪ ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەﻛﯽ داﮔﯿﺮ ﻛــﺮد ﺑەھــﯚی ﻻوازﯾﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ،ﺑﯚﯾە ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎﻧﺪا دەﯾــﺎن ﮔﺮووﭘﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺑﭽــﻮوك و ﮔەورەﯾﺎن ھەﺑﻮو و ﻟەﻧﺎو ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺟێﮕەﯾﺎن ﻛﺮدﻧەوە.
ﺟﯿﮫــﺎد رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەو ﺳﺎﺗﺎﻧەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺑەﻏــﺪا ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوﻧــەوە ھەﻧﺪێﻚ ﺷەڕﯾﺎن ﻛﺮد ،ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەوەداﯾە ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎری ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ،واﺗە ﻛەﺳــێﻚ ﮔﺮووﭘێﻚ ﯾــﺎن ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﯿﺎﻧﺠﻮوڵێﻨێــﺖ و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑە ﮔﻮێﯽ ﺑﻜەن .زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ ”ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎﻧﺪا ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﻟە ﻧﺎو ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﺶ رەﻧﮓ دەداﺗەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﺑــەدر و ﺳــەدر و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ، ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﮔﺮﻓﺘﯿــﺎن دەﺑێﺖ ،ﺋــەو ﮔﺮﻓﺘە رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻟە ﻧﺎو ﺣەﺷﺪﯾﺶ دەﺑێ ،ﺋەو ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻧە ھەﻧﺪێﻚ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﺎن ھەﯾە و رەﻧﮕە ﺋەﺟێﻨــﺪای ﺋەوەﯾــﺎن ھەﺑێﺖ دژی ﻛــﻮرد ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﺧﯚﯾﺎن
ﺑﺴەﭘێﻨﻦ“. ﺟﯿﮫــﺎد ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ واﯾە ”دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﻟــە ﺑﻨﺪەﺳــﺘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن، ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ھﯿﭻ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛﯿﺎن ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺋەو ھێﺰە، ھەروەھﺎ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ،زۆر ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺣەﺷــﺪ ھەﯾە ،ﺋەﻣە وا دەﻛﺎت دوای ﻧەﻣﺎﻧــﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻋێﺮاق، ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺶ ﻧەﻣێﻨێ“. ”دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003زۆر ھێﺰ ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی رێﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪە دروﺳــﺖ ﺑﻮون و دوای ﺋەوەی ﻛﺎرﯾــﺎن ﭘێﯿﺎن ﻧەﻣﺎ ،ﺋەو ھێﺰاﻧە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوە ،ﭘێﻢ واﯾە دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ھەڵﺪەوەﺷێﺘەوە ،رەﻧﮕە ﺋەوﻛﺎت ﻣەرﺟەﻋﯿــەت ﺧــﯚی ﺑڕﯾﺎری ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەﻛە ﺑــﺪات“.
ﺟﯿﮫﺎد وای ﮔﻮت. ﺟﯿﮫــﺎد ﺗﺮﺳــﯽ ﺋــەوەی ﻧﯿﯿە ﺋەﻣڕۆ ﺋەوەی ﺣەﺷــﺪ ﻟە دژی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدات ،ﻟــە دوای وەدەرﻧﺎﻧــﯽ داﻋﺶ ﻟــە ﻋێﺮاق ھەﻣــﺎن ﺷــﺖ ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك و دەﺷــﺘﯽ ﻣﻮوﺳــڵﯿﺶ روو ﺑﺪات ،ﺑەم ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ دەزاﻧێﺖ ”ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑــە ﺟﯿﺎ ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻗﺴــە ﺑﻜەن ،ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە و ﺑﯚﯾــﺎن روون ﺑﻜەﻧەوە ھﯿﭻ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺣەﺷــﺪ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ھەﺑﻦ، ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەش ﺋەو ھێﺰەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮫێﻨﻦ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺧﯚﯾﺎن ﻻواز دەﺑﻦ“. ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟە دوای داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟــە 9ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2014و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺑەﻏــﺪا ﻟەﻻﯾەن ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺸــەوە ،ﺑە ﻓﺘﻮاﯾەﻛﯽ ﻋەﻟﯽ ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺷــﯿﻌە ﭘێﻚ ھﺎت و 42ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێ .ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌە دواﺗﺮ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەﻏﺪا ﭘەڕﯾﻨەوە
و ﺋێﺴﺘە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ دﯾﺎﻟە و ﺳەﺣەدﯾﻦ و ھەﻧﺪێﻚ ﻧﺎوﭼەی ﻛەرﻛﻮوك ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ھەﯾە. ﺷــﻮان ﻣﺤەﻣــەد ﺗەھــﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق ﻟە ﻟێﮋﻧەی ﺑەرﮔﺮی و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ و ھەروەھﺎ ﻟەو ﮔﺮووﭘﺎﻧەی ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﯾﺎﺳﺎ و ﺑﮕﺮە ﺑڕﯾــﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻧﺎﺑﻦ ﻟەﻧﺎو ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن ھەﯾە. ﺗەھﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺋەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوو ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﻛــﻮرد ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن دا ،دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﭘێــﯽ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻛــﯚن ھەروەھﺎ ﻧﻮێ“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﭘێﺸــﻮوی ﻟێﮋﻧــەی ﺑەرﮔﺮی و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ، وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷــەڕ ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑە ”رێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ“ دەزاﻧێﺖ و ﺋەوە دەﺧﺎﺗە روو ”ﮔێﺮەﺷێﻮێﻨﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺋەو ھێــﺰەدا ھەﯾە“ ﺑﯚﯾە وەك ﺧــﯚی ﮔﻮﺗﯽ ،ﺗﺮﺳــﯽ ﻟە ﺳــەرھەڵﺪاﻧەوەی ﻛێﺸە و ﺷەڕ ھەﯾە ﻟە داھﺎﺗﻮودا. ﺗەھﺎ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ”ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ وﺗﯽ
دراوﺳــێ ھەﻧــﮕﺎو دەﻧێــﻦ، ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛە ﺧﯚی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋــەو ﻻﯾەﻧەی رێﻨﯿﺸــﺎﻧﺪەرێﺘﯽ ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﺑــەوەی ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘە روو دەدات و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺸﺪا ﻟە ﻋێﺮاق روو ﺑﺪاﺗەوە“. ھــەر ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑەم ﺑﺎﺳــەوە، ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﻮرد ﺋەﻣــڕۆ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە ﻧەك ﺑﯿﮫێڵێﺘەوە ﺳﺒەی، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﺴــﺘە راﻧەﮔﯿﺮێــﺖ، ﺳــﺒەی ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دژی ﻛﻮرد دەوەﺳﺘﻨەوە“. ”ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗەﻛﺘﯿﻜﯽ ﺷــەڕ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد و ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەﻻﯾەن ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ رووﻧە ﺑــەوەی ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣە ﺑﯚ داڕێــﮋراو ھەﯾە ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێﺖ ﺗﺮﺳــﻤﺎن ھەﺑێﺖ ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﺋێﺴﺘە ﯾﺎن ﺑەﺷــێﻮەی ﺗﺮ و ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﺗﺮ، دژی ﻛــﻮرد و ﭘێﺸــﻤەرﮔە روو ﺑﺪاﺗەوە“ .ﻋەﺑﺪو وای ﮔﻮت.
ﻣەﺣﻤﺎ ﺧەﻟﯿﻞ :ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل 10ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﭘێﻮﯾﺴﺘە
ﻟە 450ھەزار ﺋﺎوارە ﭘێﻨﺞ ھەزارﯾﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺷــەﻧﮕﺎل رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﻟە ﻛــﯚی 450ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎوارەی ﻛﻮردی ﺋێﺰدی ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛەﺳﯿﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە زێﺪی ﺧﯚﯾﺎن ،ھﺎوﻛﺎت ﺋﺎوەدان ﻧەﻛﺮدﻧەوە و داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎن ،ﺑەھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ دەزاﻧێﺖ ﺑﯚ ﻧەﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن. رەﺧﻨــە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ دەﮔﺮێﺖ ﻛە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە دەﻧــﮓ داواﻛﺎری ﺋﯿــﺪارەی ﺷــﻨﮕﺎل ﻧەھﺎﺗﻮون ﺑــﯚ دووﺑــﺎرە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛە .ﻣەﺣﻤــﺎ ﺧەﻟﯿﻞ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ”وﺷــە“دا دەڵێ” ،ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﺎھﯽ ﺷــﻨﮕﺎل دەﭘﺎرێﺰێﺖ و ھەر ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮی ﻏەﯾﺮی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەوێ ھەﺑﻦ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ھەﯾە و داوا دەﻛﺎت ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەﺟێ ﺑێڵﻦ. دوای ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻟــە رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ،دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﺷﺎرۆﻛەی ﺷﻨﮕﺎل ﭼﯚﻧە؟ ﺷــﺎرێﻜﯽ وێﺮاﻧە ،ھێﺸﺘﺎ ﺋﺎوەدان ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺧەڵﻜەﻛەی ھێﺸﺘﺎ ﺋﺎوارەن ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە رێــﮋەی 15 %ﺧﺎﻛﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻣــﺎوە ،دوای ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑــﯚ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﻛــە ﺋەﻣــە ﯾەﻛێﻜە ﻟە رێﮕﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەﯾﺶ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮدووە. ﺋێــﻮە ﺋﯿــﺪارەن ،ھــﯚی ﭼﯿﯿــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دەﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــﻨﮕﺎل ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛەن؟ ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾــە ﺋێﻤە
ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪﯾــﻦ ،ﺋەو ﺗﺎواﻧﺎﻧەی ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﻤﺎن ﺋەﻧﺠﺎم درا ھەر ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑﻮو ﻛە ﺋێﻤە ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪﯾﻦ. ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﭘﺮﺳﻢ، ﭼﯿﺘــﺎن ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ دووﺑﺎرە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل؟ ﺑەﭘێــﯽ ﻟﯿﺴــﺘێﻚ ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﺋﯿﺪارەی ﻧﺎوﭼەﻛەوە ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە، ﺑە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟــە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﮕﺮە وﺗﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤــﺎن و ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿﺶ دراوە ﻛــە دەﻣﺎﻧەوێ ﺷــﻨﮕﺎل ﺋﺎوەدان ﺑﻜەﯾﻨەوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو ﻟﯿﺴــﺘەی ﺋێﻮە، ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــﻨﮕﺎل ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرە ھەﯾە؟ ﺑەﭘێــﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﻨﮕﺎل
و ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳــﻨﻮﻧێ و زوﻣــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ دەوروﺑەرﯾــﺎن، ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە 10ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ ھەﯾە ﻛــە ﺑﻮاری ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوەی زﯾــﺎن ﻟێﻜەوﺗــﻮوان دەﮔﺮێﺘەوە ،ﮔﺮﻧﮕە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەدا ﻛﺎر دەﻛەن ﺋــەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن. دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ،ھەروەھــﺎ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮوﻧە ﻟــە ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋێﻮە ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل ،ﺧﯚﺗﺎن ﭼﯽ دەڵێﻦ؟ ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﻣــﻮو داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەﻣﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و وﺗﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ داوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﻛﺮدەﻧﯽ وەﻣﻤﺎن ﻧەدراوەﺗەوە، ﺑڕﯾــﺎر واﯾــە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی داھﺎﺗﻮوش ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﺎرەﮔەی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﭼﺎوﻣﺎن ﺑە ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن دەﻛەوێﺖ ﻛە ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﻨﮕﺎل و دەوروﺑەرێﺘﯽ ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋەرﻛــﯽ ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدووە و ﺑﮕﺮە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﺸە ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەزارەﻛــﯽ ﺑەڵێﻦ دەدەن، ﺑەم ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻧﺎﻛەن.
ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺳــەدان ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻣــﺎون و ﺋــﺎزاد ﻧەﻛﺮاون، ﺧەڵﻜەﻛــە ﺋێــﻮە وەك ﺋﯿﺪارەی ﺷﻨﮕﺎل ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەم دەﺑﯿﻨﻦ، ھــﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿــە ھێﺸــﺘﺎ ﺋــەو ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﻧەی ﺑﻨﺪەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ رزﮔﺎر ﺑﻜﺮێﻦ؟ ﺋﯿﺪارەی ﺷﻨﮕﺎل ﺑە ﻓەرﻣﯽ داوای ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﻋێﺮاق و ھەروەھــﺎ ﺗــەواوی وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺷەڕی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻛﺮدووە ،ﺋەوﻟەوﯾەﺗﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺑێﺖ، ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺋێﻤە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش 3ھــەزار و 700ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻣــﺎون و رزﮔﺎر ﻧەﻛﺮاون، ﺋەوەی ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺋێﻤەداﯾە ﺋەوەﯾە ﻛە ﮔﻮﺷــﺎر دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﻛﺎر ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. زۆرێﻚ ﻟە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛــەن ﻛە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺳﺘﯿﺎن ﻟە ﺑﺮدﻧﯽ ژن و ﻛﭻ و ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ھەروەھﺎ ﺷــەھﯿﺪﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺋێﻮە ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧە دەﻛەن ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا؟ ھﯚزە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ )ﺟﻌێﺶ و ﻣﺘێﺘە و ﺧﺎﺗﻮوﻧــە و ﺟﮕﺎﺋﯿﻔە( ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﺧــﻮا و ﻛﯚﻣەڵﮕەی
ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﯽ و ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛﺮد ﻛﺎﺗێﻚ دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳەر ﺧەڵﻜﯽ ﺳﭭﯿﻞ و ﺑێ ﮔﻮﻧﺎه ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻗﺴەی ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧەی ھﯿــﭻ رۆڵ و ﻛﺮدەوەی ﺧﺮاﭘﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻧەﺑﻮوە ،ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەم ﺋەواﻧەی ﺑەھەر ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺷــێﻮەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟەو ﺗﺎواﻧﺎﻧە ﻛﺮد ﻛە ﺑەﺳەر ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ھﺎﺗﻮوە، ﻟێﯿﺎن ﺧﯚش ﻧﺎﺑﯿﻦ. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎرەی ﻟە ﺑﻨﺪەﺳــﺘﯽ ﺋێﻮەداﯾە ،ژﻣﺎرەی ﺋەو ﺋﺎواراﻧەی ﮔەڕاﻧەوە ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼەﻧﺪە؟ دەﻣەوێﺖ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەك ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻣﯿﺪﯾﺎ راﺳــﺖ ﺑﻜەﻣــەوە ﺑەوەی ﮔﻮاﯾــە ﺑەھــﯚی ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوری ﺷــﻨﮕﺎل، 400ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎوارە ﺑﻮوﻧە ،ﺋــەم زاﻧﯿﺎرﯾﯿــە ھەڵەﯾە، راﺳﺘﯿﯿەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە 450ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﺋﺎوارە ﺑﻮوﻧە ،ﻟە ﻛﯚی ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾەدا ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ھــەزار ﺋﺎوارە ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە زێــﺪی ﺧﯚﯾــﺎن،
ھەﻣــﻮوان ﺋﺎﻣــﺎدەن ﺑﮕەڕێﻨەوە، ﺑــەم ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﻦ ﺗﺎ ﺑﮕەڕێﻨەوە. دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﺋێﺴﺘە ﻟە چ ﺑﺎرێﻜﺪاﯾە؟ دۆﺧێﻜــﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ھەﯾــە، ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﺑﻮون ﺋێﺴــﺘە ﻧەﻣﺎون ،ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەرﻛﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺷــﻨﮕﺎﻟﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺋێﻮە ،ژﻣﺎرەی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ ﻛــە ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺷﻨﮕﺎل ھەن، ﺑە ﭼەﻧﺪ دێﺘە ﺧەﻣﻧﺪن؟ ژﻣﺎرەﯾــﺎن زۆر ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺗﻮاﻧﺎی ھێﺮﺷــﯿﺎن ﻧەﻣــﺎوە ،ﻟە ھەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــەد ﭼەﻛﺪارێــﻚ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛەن ،ﺋەو ﭼەﻛﺪارە داﻋﺸــﺎﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻣﺎون، ﺋەواﻧەن ﻛــە ﻋەرەﺑﯽ ﺗەﻟەﻋﻔەر و ﻧﺎوﭼە ﺗەﻋﺮﯾﺒﻜﺮاوەﻛﺎﻧﻦ.
ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪ ﺟــﯚر ھێﺰی ﭼەﻛﺪار ﻟە ﺷﻨﮕﺎل و دەوروﺑەری ھەن؟ ﺟﮕە ﻟــە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﯿﺪارەی ﺷﻨﮕﺎل و ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی دان ﺑەھﯿﭻ ھێﺰێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﭼەﻛــﺪار ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻧﺎﻧێﯿﻦ ،ھەر ھێﺰێﻜﯿﺶ ﺑە دەﻧﮓ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ھﺎﺗﻦ و رۆڵﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧەوەی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ ،ﺋێﻤــە ﺳﻮﭘﺎﺳﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوﻛﺎﺗە ﻛە ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد و ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺧەڵﻜﯽ وﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە ھەن و ﺋەرﻛﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن ،ﺑﯚﯾــە داوا ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ دەﻛەﯾــﻦ ﺋەﮔەر ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﻣﺎون ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ رۆﯾﺸــﺘﻨە ﺑﯚ ﺋەوەی دەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋەو ھێﺰاﻧەی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن، ﻟە ﻧﺎو ﺷــﻨﮕﺎل ﯾﺎن ﻟە دەوروﺑەری ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ؟ ھﯿــﭻ ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﻟەﻧﺎو ﺷــﻨﮕﺎل ﯾﺎن ﻟــە دەوروﺑــەری ﺑﻦ ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ رۆﯾﺸﺘﻨﯿﺎﻧە ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ،ﺋەﮔەرﯾــﺶ ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا ھەﺑﻦ ،ﺋەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ھەﯾە ﻧــەك ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟەڕووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﭘێﯿﺎن ﻧﯿﯿە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭘەﯾەدە ﺋﺎوا ﺑەردەوام ﺑێ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر رۆژﺋﺎوا ھەﯾە وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳــﻌﻮود ﻣەﻻ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺑەھــﯚی رێﻜﻜەوﺗﻦ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺳــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ رێﮋﯾﻤﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ،ﭘەﯾــەدە زﯾﺎﻧﯽ زۆری ﺑــە دۆزی ﻛﻮرد ﮔەﯾﺎﻧﺪووە .ﻣەﻻ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ”وﺷــە“دا ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧەﻛەﺳە و ﺗەﭬﺪەم ﺑە ﺧﺎڵ دەﺑێﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﯿە ﻟەﻻﯾەن ﺗەﭬﺪەﻣەوە. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﻛﻮرد ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوەﯾﺶ دەﻛﺎت ،رێﮋﯾﻢ ھەر ﻛﺎﺗێﻚ دەرﻓەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴــێﺖ ،ﻛــﻮرد ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژ دەﻛﺎت ،ﻟــە راﺑﺮدوو ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺸﺪا ﺋەﮔەر دەرﻓەﺗﯽ ھەﺑێﺖ ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﺎوان دژ ﺑە ﻛﻮرد ﺳڵ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە.
ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎو ﺋێﻤەی ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﻛﻮرد ﮔەﯾﺎﻧﺪووە دوای رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ،دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﺋەو ﺷﺎرە و ﻛﯚی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە چ ﺑﺎرێﻜﺪاﯾە؟ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا دۆﺧەﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮە و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﮔﺮووﭘــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ﻟــە ﺷــﺎرەﻛە و دەوروﺑەرﯾﺪان، ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺗﻮاﻧــﺮاوە وەك ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەڕووی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺑﮕﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺸــەوە دۆﺧەﻛــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺋەوەی ﭘێﻮەﺳﺘﯿﺸــە ﺑــە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ،دﯾﺴــﺎن دۆﺧەﻛە ﺑــﺎش ﻧﯿﯿە ،ھێﺸــﺘﺎ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھەﺳﺖ ﺑە ﺗﺮس و دڵەڕاوﻛێ دەﻛەن ،ﻧەﻧﺎﺳﺮاوان ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺷــەھﯿﺪ دەﻛەن ﺑێ ﺋەوەی ﺑﻜــﻮژ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪەران ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻦ ﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێﻦ، دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺧﺮاپ و ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﻛەﻣە. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺷەڕﻛەرەﻛﺎن ﻣﺎوە؟ ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ،ھێﺸــﺘﺎ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻣﺎوە و وەك ھەﻣﻮوﻣﺎن دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻧﺎوە ﻧﺎوە ﺷــەڕ و ﭘێﻜﺪادان روو دەداﺗەوە ،ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ دەﺑێﺖ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﻛــﯚی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ﮔەورە ﻟە ﺑەردەم ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮرد
ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑــﻮوە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك رەﻧﮕە ﺋەو دۆﺧەی ﻟە ﺳێ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟەﺳەر رۆژﺋﺎوا ﺑەھﯚی داﻋﺸەوە دروﺳــﺖ ﺑﻮو ،ﺋەم ﺟﺎرە ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺋەﺳەد دووﺑﺎرە روو ﺑﺪاﺗەوە. ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﺋــەو ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﺎﻧە ھەڵﺒﮕﯿﺮێﻦ؟ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺋەﮔەر ﻣﺮۆڤ ﺑﯿەوێﺖ ﻟەﭘێﻨﺎو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﻧەﺗەوەﻛەی ﻛﯚﺷــﺶ ﺑﻜﺎت و دەﺳــﻜەوت ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێﺖ ،ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﯿﻠﻠەت ﺑە ﯾەﻛڕﯾﺰﯾــﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی و ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ ،ﻟــەم ﭘێﻨــﺎوەدا دەﺑێﺖ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎو ﺋێﻤەی ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﻛﻮرد ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋاردە ﺑــﯚ ﺋەﻣــە ،ھەڵﺪاﻧەوەی ﻻﭘەڕەﯾەﻛﯽ ﺳــﭙﯿﯿە ﻟــە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن. ﺋەﻣە ﭼﯚن دێﺘە دی؟ ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺋەﻣڕۆ ﻛە ﭘەﯾەدە ﺑە ﺗﺎﻛڕەواﻧە ﺧﯚی ﺳــەﭘﺎﻧﺪووە ﺑەﺳــەر رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، دەﺑێــﺖ ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ھەڵەی ﺧﯚﯾــﺪا ﺑﭽێﺘــەوە ،ﺋەﮔــەر ﺑە وردی ﺳەﯾﺮی دۆﺧەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ،
ﻟەوەﺗەی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دژ ﺑە رێﮋﯾﻤﯽ ﺋەﺳەد دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﻛﺎر و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑەھــﯚی ھەڵــەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەواﻧەوە ﻛــﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﭘﺎﺷەﻛﺸــێﯽ ﻛﺮدووە، ﺋەﮔــەر ﻟــەڕووی ﺟەﻣــﺎوەری ﺣﺰﺑﯿﺸــەوە ورد ﺑﯿﻨەوە ،دﯾﺴﺎن دەﻧﮕــﯽ ﻧﺎڕازی ﺧەڵــﻚ ﻟە دژی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ھەڵەﯾــﺎن ﭘﺘــﺮ ﻟە ﺟﺎران ﺋێﺴــﺘە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە و ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ دەﺑﯿﻦ. دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ دەرﯾﺨﺴﺖ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﭘەﯾەدە ﻟەﮔەڵ رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ھەڵەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮔەورەﯾــە ﻛــە رەﻧﮕــە ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿــە ھەڵﻨەوەﺷــێﺘەوە ،ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻛــﻮرد زﯾﺎﻧــﯽ ﮔەورەﺗــﺮی ﺑەردەﻛەوێﺖ؟ ﺑەڵێ ،ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﭘێﺸﺘﺮ ھەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەش ﺑەردەواﻣە ﻟەﺳــەر ﻛــﻮرد ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺳﺘﻦ و رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات )ﭘەﯾــەدە( ﻟەﮔەڵ رێﮋﯾﻤﯽ ﺋەﺳــەد ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑەردەواﻣــە ،ﺋەﺳــەد دەﯾــﺎن ﮔﺮووﭘــﯽ ﭼەﻛﺪاری دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﻧﺎوی ﺟﯿﺎوازی ﻟێ ﻧﺎون و ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑوەی ﭘێ ﻛــﺮدوون و ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎن ﯾەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻛﯚﯾﺎن دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﻟێﺪاﻧە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ رژێﻢ ھەﺑێﺖ ،زﯾﺎن ﺑە ﻛــﻮرد دەﮔﺎت و ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ، ﺋەو زﯾﺎﻧە ﺑە ﻛﻮرد ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە، ﺋەﮔەر ﺋــەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەی ﻟە ﻧێﻮان ﭘەﯾەدە و رێﮋﯾﻤﯽ ﺋەﺳــەد ھەﯾە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ، ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾــﻦ دۆﺧــﯽ رۆژﺋﺎوا ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘﺘﺮ ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﺪات ،ﺑﯚﯾە ھەر ﭼﯚﻧێﻚ
”ﻟەوەﺗەی ﺗەﭬﺪەم ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺧﯚی ﺳەﭘﺎﻧﺪووە ﺑە دەﯾﺎن ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ھﯚی ﺟﯿﺎواز ﻛﯚﭼﯿﺎن ﻛﺮدووە“
ﺑێﺖ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەﯾــەدە واز ﻟەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿە ﺑﮫێﻨێﺖ. ﺋێــﻮە ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا و ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻜــە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەو ﺳەرداﻧەﺗﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﻟەوەﺗــەی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دژ ﺑە رێﮋﯾﻤﯽ ﺋەﺳــەد دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھــﺎوﻛﺎر و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ھێــﺰ و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوە، دوو رێﻜﻜەوﺗﻨﯿــﺶ ﻟــە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻛﺮاوە و ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﺧــﯚی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ﻛــﺮدووە ،ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﺑە ﺟﯚرەھﺎ ﺷێﻮە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋێﻤەی ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟەم دۆﺧەی
ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ وەردەﮔﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە ﻛﻮرد ﻟەو دۆﺧە ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮە دەرﺑﺎز ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟە ﻧﺎو ﺧﯚﯾﺸــﻤﺎﻧﺪا وەك ھێــﺰە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﺗﺎوﺗﻮێﯽ دۆﺧــە دەﻛەﯾــﻦ ،ھەروەھﺎ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ھێﺰ و ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﺋەﻣڕۆ ﻟەﺳەر ﺳﻨﻮوری رۆژﺋــﺎوا ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎﺷــﻮوری
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەﻧەﻛەﺳــە و ﺗەﭬﺪەم ﺋەﻧﺠﺎم دراوە، ﺑەم ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ﻛﻮرد ﻟــە رۆژﺋﺎوا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺋەم دۆﺧە ﻟە ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ﺳــەری ھەڵﺪاوە ،ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە ،ھەﻣﻮو رۆژێﻚ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد دەﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ دەرﺑﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم دۆﺧەی ﺋەﻣڕۆ ﻟە رۆژﺋﺎوا و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷــﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ،ﺑﯚﭼﻮون و ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺳەﭘﺎﻧﺪووە و ﺳﻨﻮورﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوە و رێﮕە ﻧﺎدەن ﺋەو ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی دەﺑﻨە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن ﺑﭙەڕﻧەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ. ﺳــەرەڕای دوو رێﻜﻜەوﺗﻦ و ﻛﯚﻣەڵێــﻚ داﻧﯿﺸــﺘﻦ ،ﺑەم
ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯽ ﮔــەورە ﻟە ﺑــەردەم ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە ھێﺸــﺘﺎ ھەردوو ﻻﯾەﻧﯽ ﺗەﭬﺪەم و ﺋەﻧەﻛەﺳــە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺋﯿــﺪارەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜــەن ،ﺋﺎﯾــﺎ ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەك ھەﯾــە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﭼﺎرەﺳــەری ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮاﻧﺘﺎن ﺑﻜەن؟ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەﻧەﻛەﺳە و ﺗەﭬﺪەم ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﺑەم ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون، ﭘێﻢ واﯾە ﺋەﮔەر ﺗەﭬﺪەم رەزاﻣەﻧﺪ ﺑﻦ ﻟەﺳەر ﯾەك ﺧﺎڵ ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــەوەی ﺋەﻧەﻛەﺳــە ھﺎوﺑەش ﺑێﺖ ﻟە رۆژﺋﺎوا ،ھەﻣﻮو رێﻜﻜەوﺗﻨــەﻛﺎن ﺑــە ﺑێ ﮔﺮﻓﺖ دەﭼﻨە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن، ﺑەم ﮔﺮﻓﺘەﻛە ﻟەوەداﯾە ﺗەﭬﺪەم
ﺑﺎوەڕی ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯿﺒﻮون ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوان ﺧﯚﯾﺎن ﺳــەﭘﺎﻧﺪووە و ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوان ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە ﻟە رۆژﺋــﺎوا ﻛﺎر ﺑﻜەن ،ﺋەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــەی ﺗﻮﻧﺪەڕۆﯾﯽ و ﺗﺎﻛڕەواﻧەی ﺗەﭬــﺪەم ،زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ھەﻣﻮو ﻛﻮرد ﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﺋەو زﯾﺎﻧﺎﻧەی ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەﯾﺖ، ﻟە چ ﺑﻮارێﻜﺪا ﺑە ﻛﻮرد ﮔەﯾﺸﺘﻮوە؟ ﻟە ھەﻣــﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺑــﻮاری ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ھێﺸــﺘﺎ وﺗﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ھﺎوﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﻛﻮرد ﻧەﻛﺮدووە، ﭼﻮﻧﻜــە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺗەﭬــﺪەم ﺑــە ﺗﺎﻛــە ﻧﻮێﻨــەری راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻛﻮرد ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ ،ﻟە ﺑﻮاری ﺗەﻧﺎھﯿــﺪا ﭘەﯾەدە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑە ﺗەواوی دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە رێﮕــەی داوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﺮووﭘﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻛە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺳەرﺑە ﺑەﻋﺴــﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻛەس ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﺳــەرﺑە چ ﻻﯾەﻧێﻜﻦ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ھەﺑــﻦ ،ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ﺋەو دۆﺧە ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەی ھەﯾە، ﺑﻮوەﺗە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺗﺎ ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﺶ دروﺳﺖ ﻧەﺑێﺖ. ﺗەﭬــﺪەم چ داﺧﻮازﯾــﯽ ﻟە ﺋەﻧەﻛەﺳــە ھەﯾە ،ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑﯚ ﺋێﻮە ﭼﯿﯿە؟ ﭘێﻢ ﺧﯚﺷــە ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻟە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺗەﭬﺪەم ﺑﻜﺮێﺖ، ﺗەﭬﺪەم ﻟــە ﺑﯿــﺮ و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎﻧﺪا ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك دان ﺑە ھەﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﻛــەس و ﻻﯾــەن و ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﯾﺪا ﻧﺎﻧێﺖ، ﺋــەوان ﺋەواﻧەﯾــﺎن ﻗﺒﻮوڵــە ﻛە ﻟەژێﺮ ﺑڕﯾــﺎر و ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﻦ ،ﺟــﺎ ﺋەﮔەر ھــەر ﻓەرﻣﺎن و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺎن ھەڵەﯾــﺶ ﺑﻮوﺑێﺖ، ﺋەو ھێﺰاﻧەی ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧەﻛەﺳەدان ھێــﺰی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەرن و ﭼەﻧﺪﯾﻦ دەﯾەﯾە ﺧەﺑﺎت دەﻛەﯾﻦ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻤــﺎن داوە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟەﻣﺎوەرﯾﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﺷێﻜﯽ
ﻛەم ﻟە ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا ،ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺗەﭬﺪەم دەﻛەن ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧە ﺳەﯾﺮی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن و رێﮋەی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛﺎﻧە. ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﻛــە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺋەﮔــەر رێﮋﯾﻤــﯽ ﺋەﺳــەد ھەر ﻛﺎﺗێﻚ دەرﻓەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴــێﺖ، ﻛﻮرد ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژ دەﻛﺎت ،ﺋێﻮە ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧە دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە واﯾــە ،رێﮋﯾﻢ ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ ﺑــﻮاری ھەﺑێﺖ و دەرﻓەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴــێﺖ ،ﻛﻮرد ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژ دەﻛﺎت ،ﻟــە راﺑﺮدوو ﺋەو ﺗﺎواﻧﺎﻧــەی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮرد ﺋەﻧﺠﺎم داوە و ﺋەوەی ﺋێﺴﺘەﯾﺶ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧــەوەی ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ دەﯾەی ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘەﯾە ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ رێﮋﯾﻤەﻛە ،ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺸﺪا ﺋەﮔەر دەرﻓەﺗﯽ ھەﺑێﺖ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﺎوان دژ ﺑە ﻛﻮرد ﺳڵ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی رێﮕﺮی ﻟە ھەر ھەوڵێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷــﻨە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋاردە ﻟە ﭘێﺶ ﻛﻮرد ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد. وەك ﺋێــﻮە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن، ﺗەﭬــﺪەم ﻟــە رۆژﺋــﺎوا ﺧــﯚی ﺳەﭘﺎﻧﺪووە و ﺗﺎﻛڕەواﻧە ﺋﯿﺪارەی ﻧﺎوﭼەﻛە دەﻛﺎت ،ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺋﺎﯾﻨﺪەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺟــﺎرێ ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑــە ﻧﺎوی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺪارەﯾەﻛــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ،ﺋەوەی ھەﯾە ﺗەﭬﺪەم ﺧــﯚی ﺳــەﭘﺎﻧﺪووە ،ﻟەوەﺗەی ﺗەﭬــﺪەم ﻟــە رۆژﺋــﺎوا ﺧــﯚی ﺳــەﭘﺎﻧﺪووە ﺑــە دەﯾــﺎن ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ھﯚی ﺟﯿﺎواز ﻛﯚﭼﯿﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑــێ ﻛﺎری زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن دڵﻨﯿﺎ ﻧﯿﻦ ،ﺋەﮔەر ﺗەﭬﺪەم ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺮدن، ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﭘﺎﺷــەڕۆژێﻜﯽ ﺧﺮاپ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت، ﺋــەو دەرﻓەﺗﺎﻧەی ﺑــﯚ ﻛﻮردﯾﺶ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﭘێﺶ ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﻟە دەﺳﺘﺪاﻧﯽ.
2016/ ) ، (136ﭼﻮارﺷەم2016/4/5/274 ، ژﻣﺎرە )(137
ﺳﻌﻮود ﻣەﻻ:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺟﺎرێ ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑە ﻧﺎوی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺪارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ،ﺋەوەی ھەﯾە ﺗەﭬﺪەم ﺧﯚی ﺳەﭘﺎﻧﺪووە ،ﻟەوەﺗەی ﺗەﭬﺪەم ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺧﯚی ﺳەﭘﺎﻧﺪووە ﺑە دەﯾﺎن ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ھﯚی ﺟﯿﺎواز ﻛﯚﭼﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑێ ﻛﺎری زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن دڵﻨﯿﺎ ﻧﯿﻦ ،ﺋەﮔەر ﺗەﭬﺪەم ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺮدن ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﭘﺎﺷەڕۆژێﻜﯽ ﺧﺮاپ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت..
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻏەرﯾﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ :ﺗەﻧﯿﺎ ﻛێڵﮕەی ﭘەﻟەوەری ﻧﯿﯿە ﻟە ژێﺮ رﻛێﻒ و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺧﺎﻧﻮوی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ھەن ،ﻛە ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻧﯿﻦ ،ﺋەو ﻛێڵﮕە ﭘەﻟەوەرﯾﯿﺎﻧەی ﺋەو ﻋەﻟەﻓەی ﺑەﻛﺎری دەھێﻨﻦ ﺑﯚ ﻣﺮﯾﺸﻜەﻛﺎن ،ھەروەھﺎ ﺷێﻮزای ﻓﺎﻛﺴﯿﻨەﻛﺎن ھﯿﭽﯿﺎن ﭼﺎودێﺮی زاﻧﺴﺘﯽ ﺑەﺳەرەوە ﻧﯿﯿە...
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﻛێﺸەی ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳەری ھەڵﺪاﯾەوە
ﻟە دوو رۆژدا 10ﺑەﻧﺰﯾﺨﺎﻧەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ داﺧﺮان وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ. ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻟە ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ، ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ھەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﭼڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەوەی رێﮕە ﻟە ھﺎﺗﻨە ﻧــﺎوەوەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﺧﺮاپ ﺑﮕــﺮن و ﻟــە ﻣﺎوەی دوو رۆژﯾﺸﺪا 10ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە داﺧﺮاون. ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ھــەزاران ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﺑەﻧﺰﯾــﻦ، ﻓﯿﺘﭙەﻣﭙەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﻛﺎر ﻛەوﺗﻦ و ھەﻧﺪێﻚ ﻟــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەﯾﺶ ﺋﺎﮔﺮﯾــﺎن ﺗێﺒەر دەﺑــﻮو ،ﺑەھﯚی ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو، ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎن ﻟە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم و ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ،ﻟێﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن، ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑەھﯚی ﺗﺮﺳﯽ دووﺑﺎرە ﺑﻮوﻧەوەی ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ﻓﯿﺘﭙەﻣﭗ و ﮔڕﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــەﻛﺎن ﻛــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺑەﻧﺰﯾــﻦ رووی دا ،ھەوڵــەﻛﺎن ﭼــڕ ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﻟێﮋﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾە
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﺑە ھﯚﻛﺎری ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﺋﺎﮔﺮی ﺗێﺒەر ﺑﻮوە
دەﺳــﺖ دەﻛەن ﺑە ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧــە و ﺋــەو ﺗﺎﻧﻜەراﻧەی ﻛە ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑەﻧﺰﯾﻦ دەﻓﺮۆﺷﻦ ،ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﺑە دەﺑە داﯾﺎن ﻧﺎوە. ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﮔﻮﺗﯽ، وێﺴــﺘﮕەﯾەﻛﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ﻟە ﻻﯾەن وەزارەﺗﯽﺳﺎﻣﺎﻧەﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەوە داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە ﺑﯚﯾــﺎن و دەﮔەڕێﻦ ﺑەﺳەر ھەﻣﻮو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺑەﻧﺰﯾﻨەﻛە دەﻛەن، ھەر ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾەك ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺑﺎش ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛە دادەﺧﺮێﺖ و ﺧﺎوەﻧەﻛەﺷﯽ ﻏەراﻣە دەﻛﺮێﺖ. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دهﻛﺎت ﻛﻪ ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ ﻓﯿﺘﭙەﻣﭗ ﺑﯚ ﺋەوان ھﺎﺗــﻮوە ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ
ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺰوێﻨەری ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾــە دەﯾﺎﻧەوێﺖ دەﺳــﺖ ﺑە ھەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻜەن و رێﮕﺮی ﻟە دورﺑــﺎرە ﺑﻮوﻧەوەی ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗــە ﺑﻜــەن ،ھەﻣﻮو رێــﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﺧﺮاپ دەﻓﺮۆﺷــﻦ و ھــﺎوردە دەﻛەن، ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەدرێﺘــە دادﮔە ﺑﯚ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ. ”ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾــەی ﻛە دوای ﯾەك ﺟﺎر داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻟــە ﻻﯾەن ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯿــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨــەوە ،دووﺑــﺎرە ﺑەردەوام ﺑﻮون ﻟەﺳەر ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨــﯽ ﺧــﺮاپ ،ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺘــەوە ،ﻏەراﻣــەش دەﻛﺮێﻦ ﺑە ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر،
ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺑەرھەﻣە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺋﺎﺑﻮوری و ﭘﺎرێﺰﮔﺎر و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت ھەﻣﻮوﯾﺎن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺳەرﺧەت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەو دﯾﺎردەﯾە ﺑﻨڕ ﺑﻜەن و ﻧەھڵێﺮێﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرە ﺑﺴــەﻧێﺖ“. ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن وای ﮔﻮت. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەڵێﺖ، زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﺎن ھەﯾە ﻛــە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەی ﺗــﺮ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨەﻛەﯾﺎن ﺧﺮاﭘە و ﻟێﮋﻧەﻛﺎن ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ھــەر ﻛە ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەو ﺷــﻮێﻨەﯾﺎن ﻛﺮد، دەﺳﺘﺒەﺟێ داﯾﺎﻧﺨەن. ﻟەﺑــﺎرەی ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺷــﯚﻓێﺮاﻧەی ﻛە ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨــەوە زﯾﺎﻧﻤەﻧــﺪ دەﺑــﻦ،
ﮔﻮﺗﯽ ﺋێﺴــﺘە دۆﺧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﮔﺮﺗﻨەﺑەری و ﺳەرﺟەم ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧێﺖ رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﺧێﺮا ،ھەﺳﺖ دەﻛەن ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷــﺎرەﻛەدا ﻗەرەﺑﻮوی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. 55ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ھەن، ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ داوای ﻛــﺮدووە ﺋەواﻧەی ﺳەرﭼﺎوەﯾەك ﻟە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﺶ دەﺑێﺖ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﭘــێ دەﮔﺎت ،ﻧﺎوﯾــﺎن ﺑەرھەﻣــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺑەﻧﺰﯾﻦ )ﺋﯚﻛﺘﺎن( ﻟە ﺳەرووی 88 ﺑﻨﻮوﺳﺮێﺖ و ﺑﺎ ﺑﻤێﻨێﺖ ﺑﯚ دوای ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺑێــﺖ ،ﺑﯚ 96ﻛە ﺋەوە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺋەو دۆﺧە. ﮔﻮﺗﯽ، ”وﺷە“ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺟﯚری ﺑەﻧﺰﯾﻨە. ﻟێﮋﻧە رۆژدا، دوو ﺗەﻧﯿﺎ ﻣــﺎوەی ﻟە ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨە ﺧﺮاﭘەی ﻛە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد ،ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی 10 ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﻟە ﻻﯾەن ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾﺎن داﺧﺴﺘﻮوە ﺑەھﯚی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــەوە دزەی ﻛﺮدﺑێﺖ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨەی ﻛە دەﯾﺪەﻧە دەڵێــﺖ ،ھــﯚﻛﺎری ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن. ﻣﺤەﻣــەد، ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﻓﯿﺘﭙەﻣــﭗ ﺑــﯚ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘﻠەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﺎ و ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ، ”وﺷــە“ ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ دەﮔەڕێﺘەوە و ﻣﺎوەی دوو ﺑەﺳەر ﻣﯚﺑﺎﯾﻠە وێﺴــﺘﮕەی ھەﻓﺘەﯾە ﺋەو ﻛێﺸەﯾە ﺳەری ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن: ھەﻣــﻮو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﺪا ھەڵﺪاوە .ﭘێﺸﯽ واﯾە ،ﺑەھﯚی دەﮔەڕێــﺖ و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ھەر ﺋەوەی ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨە ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ھەﻣــﻮو ﺑەﻧﺰﯾﻨێــﻚ دەﻛﺎت، ﺷــﻮێﻨەوە دێﺘە ﺷــﺎرەﻛە ،وای ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑــﯚ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾەك ﻛﺮدووە ﺟەﻧﺠﺎڵﯿﯿەك دروﺳﺖ ﭘﺎوﮔەی ﺑﺎزﯾﺎﻧﯿﺶ دەﻛﺎت .دووﺑﺎرە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﺑێﺖ و ﻧەزاﻧﺮێﺖ ﻛﺎﻣە ﺑەﻧﺰﯾﻨە ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﯿﭻ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟەﺳەر ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﺧﺮاﭘەﻛەﯾە ،ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەو ﻧەﻣﺎوە و ھەﻣﻮوی ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەن ﻛە ھەن. ﺧﺮاپ ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻟێ ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﯾﺶ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە ،ﺋەو ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد دەڵێﺖ ،ﺋەﮔەر وەردەﮔﯿﺮێﺘەوە ﺑە ﺑێﻨێﺖ، ﺧــﺮاپ ﺑەﻧﺰﯾﻨــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨەﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﺑێــﺖ، ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﯾﻦ ﺷێﻮە ﺳــﺰا دەدرێﺖ و ﻛێﺸەی دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ رووﺑەڕووی ﯾﺎﺳﺎش دەﻛﺮێﻨەوە. دەﭼێﺘە ﺧەزاﻧﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی و ھﺎﺗﺒێﺘە ﺷﺎرەﻛە .ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑــەم ﺋەو ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،دێﺘە ﺷــﺎرەﻛە ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧەوە زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﺎن ھەﯾــە و راﭘﯚرﺗﯿﺎن ﺑە ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ دەﭼێﺖ و ﺑەﻧﺰﯾﻨــە ﻟــە ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋﺎزرﺑﺎﯾﻨﺠﺎن و ﺋﯿﻤﺎرات و ﭘﺎوﮔە ﺑﯚ ھﺎﺗــﻮوە ﻛە ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ. ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﻟــە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﯿــﭻ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﻓﺘــﺎ ﺑەرھەم ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ﻓﯿﺘﭙەﻣﭗ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻧەﻣﺎوە دەھێﻨﻦ و ﺗێﻜەڵ دەﻛﺮێﺖ.
ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ :ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە داﻧﺎﺧﺮێﻦ
45ﻛێڵﮕەی ﭘەﻟەوەر ﺑەﺑێ ﻣﯚڵەت ﻣﺮﯾﺸﻚ دەﺧەﻧە ﺑﺎزاڕەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 45 ،ﻛێڵﮕەی ﭘەﻟەوەری ﺑــە ﺑێ ﻣﯚڵەت ﻛﺎر دەﻛــەن و ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەرەوە ﻧﯿﯿە ،وەزﯾﺮی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﺎس ﻟە زﯾﺎن و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە دەﻛﺎت .ھﺎوﻛﺎت ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻻﯾەوە ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻛە ”ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە داﻧﺎﺧﺮێﻦ“. ﺑﻮوﻧــﯽ ﻛێڵﮕــەی ﭘەﻟــەوەری ﺑــێ ﻣﯚڵــەت و دوور ﻟە ﯾﺎﺳــﺎ، ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺧﺮاﭘــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ھەﯾــە و ﺋــەو ﻣﺮﯾﺸــﻜەی ﻛە دەﯾﺨەﻧــە ﺑــﺎزاڕەوە ،ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﺑــﺎش ﻧﯿﯿــە و ﺋەو ﻋەﻟەﻓەﺷــﯽ ﭘێﯽ دەدرێﺖ ﺧﺮاﭘــە ،ھەروەھﺎ ﺋــەو ﻛێڵﮕﺎﻧەی ﺑێ ﻣﯚڵەﺗﻦ ،ھﯿﭻ ﺑــﺎج و رﺳــﻮوﻣﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻧﺎدەﻧە ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺷــﺎو ﺟەﻣــﺎل ،ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 45ﻛێڵﮕەی ﭘەﻟەوەری ھــەن ﺑــێ ﻣﯚڵەﺗــﻦ و ھﯿــﭻ ﻣﯚڵەﺗێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺧﯚﯾﺎن ﺋەوە ﻛێڵﮕەﯾەﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ
ﺟــﺎرە داواﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧــە داﺑﺨﺮێﻦ ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯚﭼــﯽ داﻧﺎﺧﺮێﻦ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﭘێ دەﭼێﺖ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎراﻧەی ﺋێﻤە ﺑﯚ داﺧﺴــﺘﻨﯿﺎن ﭘێــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﺶ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەڕێ ﻧﺎﻛەن. ﺑەﭘێﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دەﺑێﺖ ،ﺋەو رۆژەی ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧەی ﺟﻮوﺟﻜە دادەﻧێﻦ ،ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋــﺎﮔﺎدار ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ھﯚڵەﻛــە ﺑﻜﺮێــﺖ، ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﺮێﺖ ﻟــە رووی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە ھﯿﭻ ﻛێﺸەی ﻧﯿﯿە ،ھەروەھﺎ ﺋــەو ﺟﻮوﺟﻜﺎﻧە دەﺑێــﺖ ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی ھەرێﻢ ﺑﻜڕدرێــﻦ ،ﺑەم ﺋــەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ﺑەوﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎر دەﻛەن.
وەزﯾﺮی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ:
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋەوەش دەڵێــﺖ ،ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧــە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــەری ﻟە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺗێﻚ داوە، ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﯿﺎﻧەوێﺖ ﺑﺰاﻧــﻦ ﺑەڕێﮋە ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺳــﭙﯿﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺋﺎﻣﺎری ﺋەو ﻛﯿڵﮕە ﺑــێ ﻣﯚڵەﺗﺎﻧەﯾﺎن ﻻ ﻧﯿﯿە و ﻧﺎزاﻧﻦ ،ھەروەھﺎ ﺋەوەش ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻜەن ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻋەﻟەف ﺳــەرف دەﻛﺮێﺖ .ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەوەﯾﺸە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑە دەﯾﺎن ھەزار ﺟﻮوﺟﻜە ﻟە ﻻﯾــەن ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە دەﺧﺮێﻨە ﺑﺎزاڕەوە و ھﯿﭽﯿﺸــﯿﺎن ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﻦ و رێﮕە ﭘێﺪراوﯾﺶ ﻧﯿﻦ. ﻋەﺑﺪوﺳــﺘﺎر ﻣەﺟﯿــﺪ ،وەزﯾﺮی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڵێــﺖ ،ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧەی ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەزووﺗﺮﯾــﻦ
ﻛﺎت ﻣﯚڵەت دەرﺑﻜــەن ،ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن دەﻛﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻣﯚڵەت دەرﺑﻜــەن ،ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﺑەﭘێﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە ،دەﺑێﺖ ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺮێﺖ. وەزﯾﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ،دان ﺑەوەدا دەﻧێﺖ ﻛە ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ﻟە رووی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە زﯾﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺳــەر ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﭬێﺘێﺮﻧــەری ﺑەﺳەر ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەو ﻣﺮﯾﺸﻜەی ﻛە دەﺧﺮێﺘە ﺑﺎزاڕەوە. ﺑەﭘێــﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەت، ﻧﺎﺑێــﺖ ﺋــەو ﻛێڵﮕﺎﻧــە ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ،ﺋﺎوەداﻧﯽ ﺑﻦ ،ھەروەھــﺎ ﻧﺎﺑێﺖ دوو ﻛێڵﮕە ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ ﯾەﻛﺘﺮﺑﻦ ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮو، ﻧەﮔﻮازرێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوی ﺗﺮ. وەزﯾــﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دەڵــێ، ”زۆرﺑەی ھەرەزۆری ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻮون ﺑــە وەزﯾﺮی ﺋەودا ﻧەﺑﻮون“ .ﺑەم دوو ﺳﺎڵە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮوەﺗــە وەزﯾﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەڵێــﺖ ،ﺋــەوان
ﻛێڵﮕە ﭘەﻟەوەرﯾﯿە ﺑێ ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎن ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن ﺑەﺳەرەوە ﻧﯿﯿە
ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑــﯚ ﻛــﺮدوون ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێ ﺑﺪرێﺖ. ﻏەرﯾــﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨــﯽ ،ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛێڵﮕــەی ﭘەﻟەوەری ﻧﯿﯿە ﻟــە ژێﺮ رﻛێﻒ و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ
زۆرﺑەی ھەرەزۆری ﺋەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻮون ﺑە وەزﯾﺮی ﺋەودا ﻧەﺑﻮون
ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺧﺎﻧــﻮوی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ ھــەن ،ﻛــە ﻟەژێــﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻧﯿﻦ .ﺋــەو دەڵێﺖ، ﺋەو ﻛێڵﮕــە ﭘەﻟەوەرﯾﯿﺎﻧەی ﺋەو ﻋەﻟەﻓــەی ﺑــەﻛﺎری دەھێﻨــﻦ ﺑــﯚ ﻣﺮﯾﺸــﻜەﻛﺎن ،ھەروەھــﺎ ﺷێﻮزای ﻓﺎﻛﺴــﯿﻨەﻛﺎن ھﯿﭽﯿﺎن ﭼﺎودێﺮی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑەﺳــەرەوە ﻧﯿﯿــە ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭬێﺘێﺮﻧــەری ﺋﯿﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ
ﻧﯿﯿــە ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە رووی ﻛەواﻟێﺘﯿﯿــەوە ﻣەرﺟــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە. ”وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮاواﻧــە و ﺑە ﺷــﺘەﻛﺎن راﻧﺎﮔﺎت و ﻧەﻛﺮاوە ﺑــە داﻣەزراوەﯾﯽ ،ﺑەو ھﯚﯾەوە زۆر ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟێﺮە و ﻟەوێ ﺷــﺖ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرھەم دەھێﻨﻦ و ﺋەو ﮔﺮﻓﺘە دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ“ .ﻏەرﯾﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ واﯾﯽ ﮔﻮت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دەزﮔەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ECOSOCوەرﮔﯿﺮا ﭘﺎﺷﺨﺎن
وﺷە /ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻟــە دواﯾﯿــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ )(ECOSOC ﻛە ﺳەر ﺑە رێﻜﺨﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــە ،ﺑڕﯾﺎر درا دەزﮔەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘﻠەی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ راوێﮋﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەدا ﭘێ ﺑﺪرێﺖ. ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ 10ﺳــﺎڵە ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺑــێ ﻻﯾەﻧــﯽ و زۆری ﭘــڕۆژە ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﻣﺮۆﯾــﯽ و رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ، دەزﮔەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾــﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑــﻮوە ھﯚی ﺟێﮕەی ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ UNو ھــەر وەك ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺳــەﻣﯿﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەزﮔەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯽ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دا ،ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧەﻛەﯾــﺎن ،وا دەﻛﺎت دەﺳــﺘﻜﺮاوەﺗﺮ ﺑﺒــﻦ و ﺧﺰﻣەت ﺑﮕەﯾەﻧﻦ. ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ﺳــەر ﺑــە رێﻜﺨﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧە و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﯾە .ﺑەﮔﻮﺗەی
وﺷە /ھەوﻟێﺮ. ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟە 29ی ﻧﯿﺴﺎن ،ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﮔﻮﻧﺪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑــە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ 13وت ﻛﺮاﯾــەوە ،ﻣﺎوەﻛەﺷــﯽ 15 رۆژە .ھەرﭼەﻧــﺪە ﯾەﻛــەم ﺟﺎرە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻣﺎوەﻛــەی ﺋەوەﻧــﺪە درێﮋ ﺑێ ،ﻛەﭼــﯽ ﺑەﺷــﺪاراﻧﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕە ،ﻛە ﻟە وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧڕا ﺑﯚ ﺋەوە ھﺎﺗﻮون راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺎغ ﺑﻜەﻧەوە ،ﺑەم ﮔﯿﺮﻓﺎن ﺑەﺗﺎڵﯿــﯽ ﺧەڵــﻚ و ﺟﯚری ﻛﺎﻛﺎﻧﯿــﺎن ،رووی ﺋەواﻧﯽ ﮔﺮژ ﻛﺮدووە. ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ھەوﻟێﺮ دەﻛەوێﺘــە ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ و ﺋﺎﭘﯚڕای ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە ﺑە ﻟێﺸــﺎوە .ﻟە ﺧﻮﻟەﻛێﻜــﺪا ﭼەﻧﺪ زەرف ﺑەدەﺳــﺖ دێﻨــە دەرەوە، دوو ﺋەوەﻧــﺪە دەﭼﻨــە ژوورەوە. ﺳــﺎﻧە ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺋەوە روو دەدات .ھــەر ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﺸــﺎﻧﮕە دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺋــەوە ﺑەزﻣە .ﺑەم ﺋەم ﺟﺎرە ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە .ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜــە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﮔﻮﻧــﺪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﯽ ھەوﻟێﺮ ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻛە
ﺳەﻣﯿﻦ ﺋەﻣەش دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﮔەورەﯾە ﺑﯚﯾﺎن ،ﻛــە ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺳــﺎﻧە راﭘﯚرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن رادەﺳﺘﯽ ﯾﻮﺋێﻦ ﺑﻜــەن و ﻟەﻣەودوا ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺳــەرﺟەم ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﯾﻮ ﺋێﻦ ﺑﺒﻦ ﻟە ﺑﻮارە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن. ﻟەﻣەودوا دەزﮔەﻛــە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟەﻛﺎﺗــﯽ رووداوەﻛﺎن ﯾــﺎن ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛﺎن ،ﺋﺎﯾﺪﯾﺎی ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸﻜەش ﺑەﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﯾﻮ ﺋێﻦ ﺑﻜەن .ھەروەھﺎ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﯾﻮ ﺋێــﻦ ﺑﻜﺎت ﻟە ھەرﺷﻮێﻨێﻚ ﺋەوان داوای ﺑﻜەن.
راﺳﺘەوﺧﯚ ﻛﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ 13وت ﭘﯿﺸــﺎن دراوە ،ﻛەﭼﯽ ﺑەردەم ﭘێﺸــﺎﻧﮕە ﭼﯚڵە .ژﻣﺎرەی ﺳــەرداﻧﯿﻜەران ﺋەوەﻧﺪە ﻧﯿﯿە ،ﺗﺎ ﻛەﺳێﻚ دەﭼێﺘە ژوورەوە ،دووان ﺑە دەﺳــﺘﺒەﺗﺎڵﯽ دێﻨە دەرەوە .ﻟە دەروازەﻛەوە ﺗــﺎ دەﮔەﯾﺘە ھﯚڵﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە ،ھەﺗــﺎوی ﺑەﺗﯿﻨﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺳــﻮورت دەﻛﺎﺗــەوە، ﺑــەم ھــەرزوو ﻛەﺷــﻮھەوای ﺳــﺎردی ﻧێــﻮ ھﯚڵەﻛــە ﻓێﻨﻜﺖ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺧﯚ ﺳــﺎردﯾﯽ ﺑﺎزاڕﯾﺎن دەﺗﺘەزێﻨێ .ﻛە وەژوور دەﻛەوی، دەﺳﺘە راﺳــﺖ و دەﺳﺘە ﭼەﭘﺖ ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ وﺗﺎن و ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺖ ھەﻧﮕﻮﯾﻦ و ﺑەھﺎراﺗﯽﯾەﻣەﻧﯿﯿە.ﻟەوﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە؛ ھەر ﻟــە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری وﺗﺎن و ﭘێوی ﻣﺎرﻛەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــەوە ﺑﮕﺮە، ﺗﺎ ﮔڵﯚﭘﯽ رەﻧﮕﺎوڕەﻧﮓ و ﺳــﻮڕەﯾﺎ ﭘﯿﺸــﺎن دراون .ﺧﯚ ﺗێﯿــﺪا ﺑڕێﻚ ﺧﻮاردەﻣەﻧﯿــﺶ ھــەن .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﯾەﻛەم ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿە ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﻛﺮێﺘەوە، ﺑەﺷﺪارێﻜﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕە:
ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺳەﻣﯿﻦ ﺑﯚ ”وﺷﻪ“ ﮔﻮﺗﯽ دەزﮔەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾــﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە دوو ﺟﯚر ھــﺎوﻛﺎری )ﺋﺎزﯾﺰان( دەﻛﺎت ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﻮوری ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ ﻛە ﺷــەش ﺳــﺎڵە ﺑەﺑێ داﺑڕان
ﺑەردەواﻣــە ،ﺑﯚ ﺋەم ﺟﺎرەش ﺑڕی دوو ﻣﻠﯿــﯚن و 974ھەزار و 314 دۆﻻر ﺑەﺳــەر ﺷەش ھەزار و 91 ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑێ ﺑﺎوك داﺑەش دەﻛﺮێﺖ. ھەروەھــﺎ دووەم ﺟﯚرﯾــﺶ ﺑە ھــﺎوﻛﺎری دەوڵەﻣەﻧــﺪەﻛﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧە و ﭼﻮار ھەزار و 806 ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋﺎزﯾﺰ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ ﻟە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن. ﺗﺎﻛــە ﻣەرﺟــﯽ دەزﮔەﻛــە ﺑﯚ ھــﺎوﻛﺎری ﺋەو ﻣﻨﺪاڵــە ﺋﺎزﯾﺰاﻧە، ﺋەوەﯾە ﻟە ﺧﻮار ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳﺎڵﯽ ﺑﻦ و ﻟە ﺧﻮێﻨﺪن داﻧەﺑڕاﺑﻦ ،ﺑﯚﯾە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن دەﻛەن ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ درێﮋە ﺑەﺧﻮێﻨﺪن ﺑﺪەن.
دەزﮔــەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾــﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﻻﯾەن ﻣەﺳــﺮوور ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2005ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزراوە. دەزﮔەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــە و دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھﺎوﻛﺎری ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻟێﻘەوﻣﺎو و ﻛەﻣﺪەراﻣەت و ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺧﻮاز دەﻛﺎت ،ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ و ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ رەوﺷــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺧــﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەدات. .1ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ﺧێﺮﺧــﻮازی ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ )ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ، ﻟە ﺑــﻮاری ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﺎوﻛﺎری ﻣﺮۆﯾﯽ( ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ دەزﮔــەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾــﯽ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ و ﺗﻮێﮋە ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــەی رووﺑەڕووی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺟﯿﮫﺎن. ھەرێــﻢ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﻛﺎرە .2ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەردەواﻣﻦ و ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و رەﺧﺴﺎﻧﺪﻧﯽ ھەﻟﯽ ﻟەﺑﺎر ﺑﯚ ﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺶ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا. دەرﻣﺎن ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن ،ﺟﮕە .3ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑە ﺳﺎﭼﻮوان و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺧێﺰاﻧە ﻟەوەش ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ھەژار و ﻛەﻣﺪەراﻣەت و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺳﺎت و ﺟەﻧﮓ ﻟە ﻛەﻣﭙــەﻛﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟەﺳــەر و ﺑﺮﺳێﺘﯽ. ﭼﯿﺎی ﺷەﻧﮕﺎﻟﯿﺶ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯿﺎن .4ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن و ﺧﺎﻧەوادەی داﻧﺎوە .ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﺑەھﺎوﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوی LDSﺑــەردەوام وﯾﻠﭽەر ﺷەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان. ﺑﯚ ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن .5ھــﺎوﻛﺎری و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن و ﻻواﻧــﯽ ھەژار و داﺑﯿﻦ دەﻛەن. ﻛەﻣﺪەراﻣەت و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن.
ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەﺑەر ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯽ ﺑەدﯾﺎر ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻣﺎﺗﻦ ﺑەم ﺑەﺷــﺪاران ﻟە ﺑــێ ﺑﺎزاڕی ﻣﯚڕە دەﻛەن .ﺑە رووی ﮔﺮژەوە ﻟە رێﺒﻮاران راﻣﺎون و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗﺎﻗەﺗﯽ وەﻣﺪاﻧەوەی ﺳەﻻﻣﯿﺸﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺋەو 150ﺑەﺷــﺪارە ﺑەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﺑەﺷــێﻜﺪا داﺑــەش ﺑﻮوﻧــە و ﻟە ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە دوو ﻛەس ﺑە ﺑێﺰارﯾﯿەوە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﯾەﻛﺘﺮەوە ﺳەرﯾﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﻧﺎوە، ﺋەوان ،ﻛە ﺗﺎﻗەﺗﯽ وەﻣﺪاﻧەوەی ﺳەﻻﻣﯿﺸــﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،دەڵێــﻦ ”ﺑﺎزاڕی ﭼﯽ ،ﺑﯚ ﻛەس ﺳەرداﻧﻤﺎن دەﻛﺎت“ .ﻛەﻣێــﻚ ﺋەوﻻﺗــﺮ، ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻋﻔەر ﻟــە ﺋﯿﻤﺎراﺗەوە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺟﻠﻮﺑــەرگ و ﭘێوی ﺋﯿﺘﺎڵﯽ و ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ ھێﻨﺎوە ،دەڵێ: ”ﻓﺮۆﺷــﻤﺎن زۆر ﺧﺮاﭘــە“ .ﻛەم ﺑەش ھەﯾــە ﻛڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗێﺪا ﺑێﺖ، ﺑەم ﻟە ﺑەﺷەﻛەی ﻧﻮور ﮔﻼر ﻛە ﻟە ﺋﯿﻤﺎراﺗەوە ھﺎﺗﻮوە و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﻣﺎڕﻛەی ﻓڕەﻧﺴﯿﯽ ﭘﯿﺸــﺎن داوە .ﻛڕﯾﺎرێﻚ ھەﯾــە .ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻧﻮورﯾﺶ ﻓﺮۆﺷﯽ ﺧﺮاﭘە ،ﻛڕﯾﺎرەﻛەی دەڵێ؛ ”ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮاﻧــە“ .ﻟەوﻻﺗﺮﯾﺶ،
ﭼﻮار رۆژە ﺗێﭙەڕﯾــﻮە ،ﺑﺎﯾﯽ 100 دۆﻻرم ﻧەﻓﺮۆﺷﺘﻮوە.
ﻟە 29ی ﻧﯿﺴــﺎن ،ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﮔﻮﻧﺪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ 13وت ﻛﺮاوەﺗەوە و ﻣﺎوەﻛەﯾﺸــﯽ 15رۆژە. ﺳــەﻟﯿﻢ ﺑەدﯾﺎر ﻟەﭼــﻚ و ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ وﺗەﻛەﯾەوە داﻧﯿﺸــﺘﻮوە و دەڵــێ” :ﺑﺎزاڕ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە“ .ﺑەم ﺋەﻛﺮەﻣﯽ ﯾەﻣەﻧﯽ ﻛە ھەﻧﮕﻮﯾﻦ و ﺑەھﺎراﺗﯽ ھەﯾە ،دەڵێ: ”ﻓﺮۆﺷــﯽ ﺑەھﺎراﺗﯽ ﻟە ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑﺎﺷﺘﺮە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەوﯾﺶ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە“. ﻟەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە ،ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﻛﻮردی ﺧﯚﻣﺎﻧﯿﺶ ھــەن .ﺧﺎڵﺲ ﯾﻮوﻧﺲ ﻛە ﻛﺎی ﻛﻮﻟﺘﻮوری دەﻓﺮۆﺷێﺖ، دەڵێ” :ﺑﺎزاڕ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە و % 75ی ﺳەرداﻧﻜەران ﻋەرەﺑﻦ“ .ﺧﺎڵﺲ ﻛە ﻟە زۆرﺑەی ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻟەﺳــەر ﺧﯚﯾەوە ﺑەزەﯾﯽ ﺑەو ﺑەﺷــﺪاراﻧەدا دێﺘەوە ﻛە ﻟە وﺗــﺎن ھﺎﺗﻮون و دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯽ واﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە. ھەڵﺒــەت ،ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن و ﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛﺎ ﻟەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻣﺤەﻣەد ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻛە ﻛﺎرە دەﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘﯿﺸﺎن
داوە ،دوو ھەزار و 200دۆﻻری ﺑﯚ ﻧﯚ ﻣەﺗﺮی ﭼﻮارﮔﯚﺷە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەو 15رۆژە داوە و وەك ﺧــﯚی دەڵــێ” :ﭼــﻮار رۆژە ﺗێﭙەڕﯾﻮە، ﺑﺎﯾﯽ 100دۆﻻرم ﻧەﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە“. ﺧﯚ ﺑەراﻣﺒەرەﻛەﺷــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10 ھــەزار دۆﻻری داوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە. ﺧﯚ ﻟــە دەﺳــﺘە ﭼەﭘﯿــﺶ ﻛە
رۆژی 800دۆﻻر دەدات و ﮔەﻟەﺑﯿەی ﺧەﻟﯿﺠﯽ دەﻓﺮۆﺷێﺖ، ﺧﺎوەﻧەﻛەی دەڵێ” :ﻓﺮۆش ھﯿﭻ ﻧﯿﯿە“. ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧەﻛﺎن ھەﯾــە ،ﺑەم ﭼەﻧــﺪ ھەﻓﺘەﯾەك ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ھەر ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻛﺘێﺐ ھەﺑﻮو و ﻟەﺑەر ﻛڕﯾﺎر رێ ﺑەﺑەر رێﺪار ﻧەدەﻛەوت. ﺧــﯚ رەﻧﮕــە ھــﯚﻛﺎری ﺋــەوە ﻧەﺧﻮازراوﯾﯽ ﻛﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛەﻣﯽ ﺷﺘﻮﻣەﻛەﻛﺎن ﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ ﻛﺎﺑﺮا ﻟە ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎﻧەوە ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەدﯾﺎر ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛەوە داﻧﯿﺸﺘﻮوە .ﯾﺎﺧﻮد ﻟە ﺋﯿﻤﺎراﺗەوە ﺑە
ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﯾەك ﺷﺘﻮﻣەﻛەوە ھﺎﺗﻮوە. ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻦ ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧێﻚ ﭘڕ ﻛﺎن ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ دەڵێﯽ ﺑەﺑەر ﺗﺎن ﻛەوﺗﻮون. ﭬﯿﺎن ،ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘە ﺧﻮﺷﻜەﻛەی، ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺗﺎڵ دێﻨە دەرەوە و دەڵێﻦ” :ﺷــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮاﻧە“ .ﻛە ﺋەوەﯾﺶ رەﻧﮕــە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿە ﺑێﺖ. ”وﺷە“ ﺑﯚ ﺋەوەی ھﯚﻛﺎری ﻛەﻣﯿﯽ ﻓــﺮۆش و ﭼﯚڵﯿﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛە، ﻛە زۆرێــﻚ ﻟە ﺑەﺷــﺪاران ﭘێﯿﺎن واﯾە رێﻜﻼﻣێﻜﯽ وای ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە، ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛەوە ﻛﺮد ،ﺑەم وەﻣﯽ ﻧەدراﯾەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﻧﺰﯾﻜەی ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑەﺳەر ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺑێ ﺑﺎوك داﺑەش دەﻛﺮێﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﭼﻮار رۆژە ﺗێﭙەڕﯾﻮە ،ﺑﺎﯾﯽ 100دۆﻻرم ﻧەﻓﺮۆﺷﺘﻮوە“ .ﺧﯚ ﺑەراﻣﺒەرەﻛەﺷﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ھەزار دۆﻻری داوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە .ﺧﯚ ﻟە دەﺳﺘە ﭼەﭘﯿﺶ ﻛە رۆژی 800دۆﻻر دەدات و ﮔەﻟەﺑﯿەی ﺧەﻟﯿﺠﯽ دەﻓﺮۆﺷێﺖ ،ﺧﺎوەﻧەﻛەی دەڵێ” :ﻓﺮۆش ھﯿﭻ ﻧﯿﯿە“.
9
رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑﺎوە ﻛە ﭘﯿﺎو دەﺑێ ﺑﮋێﻮی ﺧێﺰان داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت و ھەر ﭘﯿﺎوێﻜﯿﺶ ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺎت ،ﻟەﻻﯾەن ﺧێﺰان و دەوروﺑەرﯾﯿەوە رەﺧﻨەی ﻟێ دەﮔﯿﺮێﺖ .ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەﯾە و ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ژن ﻟە دەرەوە ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ،دەﺑێ داھﺎﺗﯽ ﭘﯿﺎوەﻛە ﻟە ژﻧەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎو ھەﻧﺪێ ﺧێﺰان و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەواﻧەی ﺋەﺳﺘێﺮەی ﻧﺎوداری ھﯚڵﯿﻮودن ،ﭼﯿﺮۆﻛەﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺮە. زۆرﺑەی ﺋەﺳﺘێﺮەﻛﺎﻧﯽ ھﯚڵﯿﻮود ،داھﺎﺗﯿﺎن ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻣێﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮە ،ﮔﻮاﯾە ﻟەوﺑﺎرەﯾﺸەوە ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿە .ﻟێﺮەدا ﺑﺎس ﻟە 10ژن دەﻛەﯾﻦ ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ،داھﺎﺗﯿﺎن ھەﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﺋەو 10ژﻧەی ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮە ﻛﺮﯾﺲ ﺟێﻨەر ﺋەو ژﻧە ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺑەم زﯾﺎﺗﺮ ﺑەھﯚی ﻛﭽەﻛەﯾەوە دەﻧﺎﺳﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺮﯾﺲ ﺟێﻨەر داﯾﻜﯽ ﻛﯿﻢ ﻛﺎرداﺷــﯿﺎن ﺋەﺳﺘێﺮەی ﻧﺎوداری ھﯚڵﯿﻮودە .ﺑﺮۆس ،ھﺎوﺳەری ﺧﺎﺗﻮو ﻛﺮﯾﺲ ﺟێﻨەرە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﯿﺪاﻟﯿﺎی ﺋﯚڵەﻣﭙﯿﺎدە .ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوەی وەك ﯾﺎرﯾﺰاﻧێﻚ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ھەﺑێ ،ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەھﯚی ژﻧەﻛەﯾەوە دەﯾﻨﺎﺳﻦ. ﺧﺎﺗﻮو ﻛﺮﯾﺲ ﺟێﻨەر ﺋێﺴﺘە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ھﺎوﻛﺎت ﻛﺎرە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ راﯾﯽ دەﻛﺎت.
ﺋﯚﭘێﺮا وﯾﻔﺮی ﺋەو ژﻧە ﯾەك ﻟە ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧە .ﺋﯚﭘێﺮا وێﻔﺮی ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە و ھەر ﺑەو ھﯚﯾەﯾﺸــەوە ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮﯾﻦ ژﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪاﯾە .ﺳــﺘﯿﻔﺎن ﮔﺮاھﺎم ھﺎوﺳەری ﺋﯚﭘێﺮا وێﻔﺮی ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮوە و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑە رادەی ژﻧەﻛەی ﺳﺎﻣﺎن ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﺟﻨێﻔﺮ ﻟﯚﭘێﺰ ﮔﯚﭬﺎری ﻓﯚرﺑﺲ وەك ﯾەك ﻟە دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮﯾﻦ ژﻧﺎن ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻧﺎوی ﺟﻨێﻔﺮ ﻟﯚﭘێﺰی ھێﻨﺎوە و ھەر ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە ﻛە ﻣێﺮدەﻛەی ھەوڵﯽ زۆر ﺑﺪات ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷــﺎن ﻟە ﺷــﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧەﻛەی ﺋەو ﺑﺪات و ﺑە رادەی ژﻧەﻛەی ﻧﺎﺳﺮاو ﺑێﺖ .ﺟﻨێﻔﺮ ﻟﯚﭘێﺰ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﺑە ﻧﺮﺧﯽ 52ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛڕﯾﻮە.
ﺑێﺘﯽ ﻓڕاﻧﻜڵ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﯿﺎوان ﺑەﺷــﻮێﻦ ﺋەو ژﻧﺎﻧەدان ﻛە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ زۆرﯾﺎن ھەﯾە و دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﺑﺤەﺳــێﻨەوە ،ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺑێﺘﯽ ﻓڕاﻧﻜڵ و ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﺑەو ﺷێﻮەﯾەﯾە .ﺟەﯾﺴــﯚن ھﯚﭘﯽ ھﺎوﺳــەری ﺑێﺘﯽ ﻓڕاﻧﻜڵ ﺑە ﺗەواوی ﺑێﻜﺎرە ،ﺑەم ﺧﺎوەن ژﻧێﻜﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪ و ﻧﺎودارە و زۆرﯾﺸﯽ ﺧﯚش دەوێ .ﺧﺎﺗﻮو ﺑێﺘﯽ ﻓڕاﻧﻜڵ ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧﺎوداری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿە و ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ﻧﺎودارە.
ﮔﻮێﻦ ﺳﺘﯿﻔﺎﻧﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ و دﯾﺰاﯾﻨەری ﺟﻠﻮﺑەرﮔە ﻟەﮔەڵ ﮔﺎوﯾﻦ رووﺳــﺪێﻞ ﻟە رێﮕەی ﭘﯿﺸەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷەوە ،ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﻣﻮزﯾﻜﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە و ﭼێﮋ ﻟە ژﯾﺎﻧﯿﺎن وەردەﮔﺮن .ﺧﺎﺗﻮو ﮔﻮێﻦ ﺳــﺘﯿﭭﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە و ﻟە ﺑﻮاری دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿﺸﺪا ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺑەم ھﺎوﺳەرەﻛەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯿﯿە ،ﻛەواﯾە زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮو ﺳﺘﯿﭭﺎﻧﯽ ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ.
ﻛﺎﯾﺮا ﺳﺪوﯾﻚ ﻛﺎﯾﺮا ﺳــﺪوﯾﻚ و ھﺎوﺳەرەﻛەی ،ھﺎوﻛﺎری ﯾەﻛﺘﺮن .ﺋەو ژﻧە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮﯾﻦ ﺑﯿﻜﯚن ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎودارن و ﺑە ﺗەواوی ﻟە ﭘﯿﺸەی ﺧﯚﯾﺎن رازﯾﻦ ،ﺑەم ﺧﺎﺗﻮو ﻛﺎﯾﺮا ﺳﺪوﯾﻚ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛەی ﻧﺎﺳﺮاوﺗﺮە و ھەر ﺑەو ھﯚﯾەﺷەوە داھﺎت و ﺳﺎﻣﺎﻧەﻛەﺷﯽ ﻟەو زﯾﺎﺗﺮە .ﻛﺎﯾﺮا ﺳﺪوﯾﻚ ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺑەﺷﺪاری ﺑەرھەﻣﯽ دراﻣﺎﯾﯽ دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ھەر ﺑەﺷێﻜﯽ ﻧﻮێ300 ، ھەزار دۆﻻر وەردەﮔﺮێ.
ﺳﺎرا ﺟێﺴﯿﻜﺎ ﭘﺎرﻛێﺮ ﺋەو ﺧﺎﺗﻮوﻧەش ﻟەﮔەڵ ﻣﯿﺘﯚ ﺑﺮۆدرﯾﻜﯽ ھﺎوﺳەری ،ھﺎوﭘﯿﺸەن ،ﺑەم ﺋەوﯾﺶ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛەی ﻧﺎﺳﺮاوﺗﺮە و ﺑە ﺗەواوی ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﻓﯿﻠﻢ و دراﻣﺎﻛﺎﻧﺪا ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدووە و داھﺎﺗﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﯽ ھەﯾە .ھەر ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺎرا ﺟێﺴﯿﻜﺎ ﭘﺎرﻛێﺮ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە داھﺎت و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣێﺮدەﻛەی ﺑێﺖ.
ﺟﻨێﭭەر ﺋﺎﻧﯿﺴﺘﯚن ﺧﺎﺗﻮو ﺋﺎﻧﺴﯿﯚن ﭘێﺸﺘﺮ ھﺎوﺳەری ﺑﺮاد ﭘﯿﺖ ﺋەﻛﺘەری ﻧﺎوداری ھﯚڵﯿﻮود ﺑﻮو ،ﺑەم ﺳﺎڵﯽ 2005ﻟە ﯾەك ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﺋەو ﺑڕﯾﺎری داوە ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻟەﮔەڵ ﺟﺎﺳﺘﻦ ﺳﺮۆﻛﺲ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺷﺘێﻜﯽ روون و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﻛە ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮو ﺋﺎﻧﯿﺴﯚن زۆر ﻟە ﻣێﺮدی داھﺎﺗﻮوی زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێ .ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺟﻨێﭭەر ﺋﺎﻧﯿﺴﺘﯚن ﻧﺰﯾﻚ ﺑە 100ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە.
ﻣێﺮﯾﻞ ﺳﺘﺮﯾﭗ ﺧﺎﺗﻮو ﺳــﺘﺮﯾﭗ ﺑﺮاوەی ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺧەﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ وەك ﮔﯚڵﺪن ﮔڵﯚب و ﺋﯚﺳــﻜﺎرە .ﺋەو ﻟە رێﮕەی ﺗﻮاﻧﺎ و ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ رۆڵ ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤﺪا ،ﺑﺒێﺘە ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧﺎودار و ﺋێﺴﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ 50ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺳﺎﻣﺎﻧە .ﺧﺎﺗﻮو ﺳﺘﺮﯾﭗ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻟەﮔەڵ دێﻦ ﮔﺎﻣێﺮی ھﺎوﺳــەری ،ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺧﯚش ﺑەڕێ دەﻛەن ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﻟە ﭘﯿﺎوەﻛەی زﯾﺎﺗﺮە.
دﻟﯚﭬﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ژﻧە ”ﻛﻮﯾﻨﮓ ژﯾﻨﯿﺎن“ ژﻧێﻜﯽ ﺗەﻣەن 65ﺳﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ وﺗﯽ ﭼﯿﻨە ﻛە دﻟﯚﭬﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﺧﯚی ﺑە ﺗەواوی ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووە. ﺋەو ﻧﺰﯾﻜەی 40ﺳﺎڵە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧە دەﻛﺎت ﻛە ﻛەﻣﺌەﻧﺪام و ﺑﯿﺮﻛﯚڵﻦ ،ﺑە ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺑﺪات. ﺋەو ،ﯾەﻛەم ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎم ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔەورەﻛﺮدن و ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەﯾە ﻛە ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﻦ .ﺋەو ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ 39ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە و ﮔەورەﺗﺮﯾﻨﯿﺎن 27 ﺳﺎڵﯽ ﺗەﻣەﻧە و ﺋێﺴﺘە دەﺳﺘﯽ ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﻛﺮدووە .ﻟە ﻧﺎو ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەدا ﻛە ﺧﺎﺗﻮو ”ﻛﻮﯾﻨﮓ ژﯾﻨﯿﺎن“ ﮔەورەی ﻛﺮدوون ،ﺋێﺴــﺘە ﺷەش ﻛەﺳﯿﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚن و ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛێﺸەی زەﯾﻨﯿﯿﺎن ھەﺑﻮوە و ﺑﯿﺮﻛﯚڵ ﺑﻮوﻧە ،ﺑەم ﺑە ھەوڵ و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ زۆر ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺑﮕەﻧە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ .ﺋەو ژﻧە دﻟﯚﭬﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﺑە ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووە ،ﺑەم دەوڵەﺗﯽ ﭼﯿﻦ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺳەﯾﺮ ﻗەرەﺑﻮوی ﻛﺮدووەﺗەوە .دەوڵەﺗﯽ ﭼﯿﻦ ﺋێﺴﺘە دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﺧﺎﻧﻮوی ﺋەو ژﻧەدا ﮔﺮﺗﻮوە و ھﯚﯾەﻛەﺷﯽ ﺑﯚ ﺋەوە ﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە ﻛە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ﻣﻨﺪاڵ ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە .ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ وﺗﯽ ﭼﯿﻦ ،ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻜﺎت.
ﺟێﺴﯿﻜﺎﺳﯿﻤﭙﺴﯚن ﺑــﯚ ﻛەﺳــێﻜﯽ وەك ﺟێﺴــﯿﻜﺎ ﺳﯿﻤﭙﺴﯚن ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ﭘﯿﺎوێﻚ ﺑﺪۆزێﺘەوە ﻛــە ﺑە رادەی ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎر و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺳﺎﻣﺎﻧﺪا، ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ .ﺋەو ﺋەﺳﺘێﺮەی ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ھﯚڵﯿــﻮود ،ﻟــە ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﺸﺪا ﻟێﮫﺎﺗﻮوە و ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛەرەﺳــﺘەی ﺟﻮاﻧﻜﺎری ھەﯾە .ﺟﯿــﺎ ﻟەوەش ،ﻟە ﺑﻮاری ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﻣﯚدێﻠﯽ ﺟﺎﻧﺘﺎ و ﭘێو و ﺑﯚن، ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧﺎودارە. رەﻧﮕــە زۆر ﺋەﺳــﺘەم ﺑێﺖ ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﺋەو ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﺑﺪۆزێﺘەوە ﻛە ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑێﺖ .ﺳــەرەڕای ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ،ﺟێﺴﯿﻜﺎ ﺳﯿﻤﭙﺴﯚن دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮﯾﻚ ﺟﺎﻧﺴﯚﻧﯽ ھﺎوﺳەری ،ﺑە ﺑەﺧﺘەوەری دەژﯾﻦ .ﺋێﺮﯾﻚ ﺟﺎﻧﺴﯚن ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﻻﭘەڕەی ھﻮﻧەری :ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ
ھﻮﻧەر
ﺳﺮوود ﻛﺎر ﺑﯚ زﯾﺎد ﺋەﺳﻌەد دەﻛﺎت ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ﻻو ﺳــﺮوود ﻋﻮﻣەر ،ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧــﻮێ دەﻛﺎت ﻟە ﺗێﻜﺴــﺖ و ﺋــﺎوازی ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮرد زﯾﺎد ﺋەﺳﻌەد. ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑەرۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑــێ دڵ“ ﻧــﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾــﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ھﻮﻧەرﯾﻤــە و ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﯚﺗﺎ ﺑــەﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙﻜﺮدﻧﯽ ھﺎﺗــﻮوە وCC Produc- tionﺳﭙﯚﻧﺴــەرﯾەﺗﯽ .ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە ﺋﺎواز و ﺗێﻜﺴﺘﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ زﯾﺎد ﺋەﺳﻌەدە و ﻛﺎری دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻟەﻻﯾەن رێــﮕﺎ ﺑەرزﻧﺠــﯽ ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿــە و ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙەﻛــەی، دەرھێﻨەر رێــﮕﺎ ﺑەرزﻧﺠﯽ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﺳەرەﺗﺎ وەﺳﻔﯽ ﻛﭽە دەﻛﺎت و دواﺗﺮ ﺑﺎس ﻟــە ﺑێ وەﻓﺎﯾﯽ دەﻛﺎت ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ. ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺟﯚرﺟﯿﺎ ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙــﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە، ﻛﭽــە ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ ﺟﯚ ر ﺟــﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺗێﺪا ﻛﺮدووە ﺑەﻧﺎوی ﻧﯿﻨﯚ .
ھەرﯾـ ـەك ﻟــە ﮔﯚراﻧێﺒێ ﮋاﻧ ــ ﯽ ﻻو ﺋﺎ ﻧﯿ ﺲو ﺋﺎرﻣﯿﻜ ﯽ ﺧﻮﺷﻚ و ﺑﺮا ،دوا ی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯿﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻚ ،ﻟە ﺋێ ﺴ ﺘە دا ﻛﺎر ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ رەوا ﺟەﻣﺎل ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﮔﯚ راﻧ ﯽ و ﭼ ەﻧ ﺪ ﺗ ﺮا ﻛێﻚ ﻧــﻮێ دەﻛﺎت ﺑەﻧﺎوی ”ﺑــﯚ ﻛﻮێ ﺑڕۆم“ و دەﻛەن .ﻟەﺑــﺎرە ی ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻧﻮێﯿە ﻛە ﯾﺎ ﺋﺎ ن ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە ،ﺑڕﯾﺎرە ﺑەم زوواﻧە ﻧﯿﺲ ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔە ﯾﺎﻧ ﺪ، ﻟە ﺑوی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺎر ﺑـ ـﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧ ﻮێ ﯽ ﮔﯚ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە رەوا ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﻧــﯽ دەﻛەﯾﻦ ،ﺋ ــەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻟە ﻧﯚ ﺗﺮ اﻛ ﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﮔﯚراﻧﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﺷﯿﻌﺮ ی ﺧﺎﻧ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــەواو ﺑﻮوە و ﺑەﻧﯿــﺎزم ﺑەم زوواﻧە ﻤــە ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺳـ ـﯿﻤﯿﻦ ﭼﺎﯾﭽﯽ و ﻣﺎ ﻣﯚ ﺳ ﺘﺎ ھێﻤﻨە ،ﻣﺎﻣﯚ ﺳﺘﺎ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻣە زھ ەری ﺧﺎﻟﻘﯿﺶ ھەﻣﯿﺸــە ﺑە را و ﺑﯚﭼ ﻮوﻧە ﺑەﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ داوﯾﻦ . ﻟە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺋﺎرﻣﯿﻚ “و ﺷ ﺑە ــە“ی راﮔە ﯾﺎﻧــﺪ ،ﺟﮕــە ﻟەو ﺋ ەﻟﺒﻮوﻣە ،ﻟە ﺋێﺴــ ﺘەدا دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧ ﻮێﯽ ﻛﻮردﯾﻤــﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﻛﻠﯿﭗ ﻛﺮ دو وە ﻟەﮔەڵ ﺋﺎ ﻧﯿﺲ ﺑە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ” ﻧە ﻣﻦ ﻧە ﺗﯚ“ و ” ﮔﺮﯾﺎن“ ،ھەردوو ﺑەرھــەم ﻟــە ﺋ ــﺎوازی ﺋﺎرﯾﻮاﻧە و ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛ ﺎری ﻛﻠﯿﭙﻤــﺎن ﺑﯚ ﻛــﺮدوون ﻟەﮔـ ـەڵ دەرھێﻨــەر ﭘەﯾﻤﺎن زەﻣﺎﻧﯽ ﻛــە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ دەرھێ ﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان، ﮔﯚراﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﯾەﻛﯿــﺎن ﺗﺮاﻧﺲ و ﺋەوی ﺗﺮﯾﺎن ﺋﯿﺴــﭙﺎﻧﯿﯿە ﻛە ﺳﺘﺎﯾﻠﯽ ﭘﺎﭘە.
ﺑــوی ﺑﻜەﻣــەوە .ﻛﺎری ﻛﻠﯿــﭗ و وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە ﻛە ﻟــە ﺋﺎوازی ﺑﻮرھﺎﻧﯽ ﻣﻮﻓﺘﯽ زادەﯾە و ﻟە ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳــﺎڵﺢ و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻋەﻟﯽ ﺷەرﯾﻒ زادە و ﺋەﻓﺸﯿﻦ ﺷﻮﻛﺮﯾﯿە. ﻟە ﺳﺘﯚدﯾﯚی ﻣﯿﺘﺮۆﻧﯚم ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. ﻧﯿﻤــﺎ ﺟەﻟﯿﻠﯿــﺎن ﻛﺎری دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە.
ﺋ ەو ﺧ ﻮﺷ ﻚ و ﺑ ﺮا ﯾە ﻛ ــــ ــــ ــــ ــــ ــــ ــــ ــــ ــــ ــــ ــــ ﺎر ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻚ دەﻛەن
ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ھێڵﯽ ﻟﯚڤ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە
ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﺋەﻛﺘــ ەر و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧﺎ ﺳــﺮاوی ﻛــﻮرد ھێڵﯽ ﻟــﯚڤ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺋەﻟﺒﻮوﻣێ ﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ،ﺑەم ﻟ ەﺑــەر ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒە ت ﺑوی ﻧﺎﻛﺎﺗەوە. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺳەر ﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔﺎدار ﻟە ھێڵﯽ ﻟﯚڤ ﺑەرۆ ژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،دوای ﮔﯚراﻧﯿﯽ ”ﺷﯚڕش“ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی و دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ز ۆر ی ﻟە ﺟﯿﮫﺎن، ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھێڵﯽ ﻟـ ـﯚ ڤ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜ ﯽ ﻧﻮێــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺋ ﺎﻣﺎدەﯾە ،ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑــﻮوە ،ﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ م ﻟەﺑەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮرد ﺳــﺘﺎن ﺑــوی ﻧﺎﻛﺎﺗەوە و ﭼﺎوەڕ ێ دەﻛﺎت دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑێﺘەوە ،ﺋەوﻛﺎت ﺑ وی دەﻛﺎﺗەوە .ز ۆرﺑەی ﺗﺮاﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣەی ﺑ ەزﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﮔﯚ راﻧﯿﯿەﻛﺎن وﺷەی ﻛ ﻮر دﯾﯽ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە. ﺷﺎﯾەﻧﯽ ﺑﺎﺳــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ
ﺗەﻣﻮوزی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻓﯿﻠــﻢ ﻟــە ﺳــﺎن ﻓﺮاﻧﺴﯿﺴــﻜﯚ ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺳــﺎز دەﻛﺮێــﺖ و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﺋەﻛﺘەری ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ و ﻧﺎﺳــﺮاوی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺗێﺪا دەﻛەن و ﺧەت دەﻛﺮێــﻦ .ھێڵﯽ ﻟﯚڤ وەك ﺗﺎﻛە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻛﻮرد ﺑەﺷــﺪاری ﺗێــﺪا دەﻛﺎت و ﻟەﮔــەڵ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻟﺒﻨﺎﻧــﯽ ھەﯾﻔﺎ وەھﺒﯽ ﺧەت دەﻛﺮێﻦ. ﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﺑﺎﺳــە ھێڵــﯽ ﻟــﯚڤ ﻟە داﯾﻜﺒــﻮوی 1988ە و ﺧﺎوەﻧﯽ دوو ﺑەرھەﻣﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿە ،ﭘﺎرﺳــﺎڵ وەك ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە 100ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮﯾــﻦ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــﺎڵ دﯾﺎری ﻛﺮا ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﺋەﻣەش ﺳــێﯿەم ﺟﺎرە وەك ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر و ﺑﻮێــﺮ ،ﺧەﺗــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﭘێ دەﺑەﺧﺸﺮێﺖ .
دەرھێﻨەرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﻛﯚﻧﯽ ھەڵﭙەڕﻛێﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ دەﻧﺎﺳێﻨێ دەرھێﻨەری ﻻوی ﻛﻮرد زاﻧﯿﺎر ﻋەزﯾﺰی ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎر ﺑﯚ ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﻧــﻮێ دەﻛﺎت ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﮔﺮووﭘێﻜﯽ ھەڵﭙەڕﻛێﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛە ھەڵﭙەڕﻛێﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﭘێﺸﻜەش دەﻛەن. ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻋەزﯾــﺰی ﺑە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﺑﯚ ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑەﻧﺎوی ”رۆژﮔﺎرێﻚ ﺑﻮو“ ،ﻟەﺳــەر ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ھەڵﭙەڕﻛــێ ﺑﻮو
ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ھەڵﭙەڕﻛێــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﯿە ﻛە ﻣﺎوەی 50ﺳــﺎڵ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە ﭼﺎﻻﻛﯽ و ھەڵﭙەڕﻛێﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە .ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﻣﺎوەی 80ﺧﻮﻟەﻛە ،ژﻧﯽ ﺷــﺎر داﻣەزرێﻨەری ﺋــەو ﮔﺮووﭘە ﺑﻮوە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺳــەرﺟەم ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘە ﺋێﺮاﻧــﯽ ﺑﻮوﻧە، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘە ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻨەﯾە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ژﯾﺎن ﻣﺎوە.
ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ﻛــە ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤــە ﺑەﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﺑــەرز ﻛﺎرﻣــﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜﻢ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘــە دۆزﯾﻮەﺗەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﻟە ﺳــەرووی 60ﺳــﺎڵﺪاﯾە .ﺋەو ﻓﯿﻠﻤــە ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻣﯚﻧﺘﺎﺟﺪاﯾە .
ﻟە ﻗﺴﻤەﺗﯽ ﺧﯚی رازی ﻧﯿﯿە
ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻻو ﻣﺤەﻣەد ﻛﺎزم ،دوای ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﮔﯚراﻧﯿﯿەك، ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎر ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ دەﻛﺎت ﺑەﻧﺎوی ”ﻗﺴﻤەت ﻧەﺑﻮو“. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻗﺴﻤەت ﻧەﺑﻮو“ ﻧﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻤە ﻟە ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﺟەﺑﺎر ﺣەﺑﯿﺐ و ﻟە ﺋﺎواز و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺟێﮕﺮ ﺋﺎﻛﺮەﯾﯿە .ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە ﺳﺘﯚدﯾﯚی ھﻮﻧەر ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻛﺎری ﻣﯿﻜﺲ و ﻣﺎﺳﺘﺮﯾﻨﮕﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺗﺎرﯾﻖ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ
داوە .ﺑەم زوواﻧە ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ دەﻛەم. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت ،ﺟﮕە ﻟــەو ﺑەرھەﻣە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺣەوت ﺑەرھەﻣﯽ دەﻧﮕﯽ ﻧﻮێﯽ ﺗــﺮم ﺋﺎﻣﺎدەن ،ﺑەم ﻛﻠﯿﭙﻢ ﻧەﻛﺮدوون ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧە ﺑەرھەﻣﯽ ﻟەﯾﻠێ““ و ﻟە ﺋەرێ ﻟەﯾﻠێ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺷەﻣﺎڵ ﺳﺎﺋﯿﺒە ﺑەﻧﺎوی ”ﺋەرێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺎری دەﻧﮕﻢ ﺑﯚ ﻛﺮدووە.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
رەوا ﺟەﻣﺎل ”ﺑﯚ ﻛﻮێ ﺑڕۆم“ ﻛﻠﯿﭗ دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
82ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻛﺎر و دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە.
دەﺑێ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺳﻨﺪووﻗێﻜﯽ ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرە ﺑﯚ رۆژی رەش ﺑﻜﺎﺗەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﻛﻮردﺳﺘﺎن زەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰی ھەﯾە داھﺎﺗەﻛەی ﻓﺮەﺟﯚر ﺑﻜﺎت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺋەو ﻣﺎﻧﺸــێﺘە ،ﮔﻮﺗەی ﻛﺮێﻜﺎرێﻜە ﻛە ﭘﺸــﺘﯽ ﻟەﺑەر ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﻛەرەﺳﺘەی ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی ﭼەﻣﺎوەﺗەوە .ﺟەژﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﻛە ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﺋەوان ﭘــێ ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﻛﺎر ھەﺑێﺖ ﻟەو رۆژەدا ﺋەوان ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن. ھەڵﺒەت ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەی ﺋەﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺟﮕە ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﺷــەش ھەزار ﻛﺮێﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮن.
ﺷەش ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺮێ و ﭘﺸﻜﯽ ھەرێﻢ ﻧﺎدﯾﺎرە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻻوازە ،ﺑەم زەﻣﯿﻨەی ﻟەﺑﺎری ھەﯾە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑــﯚ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﮕﯚڕێﺖ .ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی زۆرێﻚ ﻟە وﺗە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺋەﮔەر ﻧەوﺗﯿﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺑﺮﺳﯿەﺗﯽ و ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ دەﺑﻨەوە ،ﺋــەوا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷەش ھەزار ﻛﺮێﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛەن ﻧەوت ﺑﻜﺎﺗە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﻻوەﻛﯽ و ﺳــﻮود ﻟە ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ، ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ،ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،ﺋﺎژەڵﺪاری و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺮ وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رەﺧﻨﺎﻧەی ﻟە ﺋﺎﺑﻮوری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﯿﺮاوە ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑــﻮوە ﻟەوەی ﻟە ھەرێﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺸــﺖ ﺑە ﯾەك ﺳەرﭼﺎوەی داھﺎت دەﺑەﺳــﺘﺮێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺎﭼﺎر ﻧﯿﯿە ﮔﺮەو ﻟەﺳەر ﯾەك ﺟﯚر ﻛﺎ ﺑﻜﺎت .ﺟﯿﻢ ﻣﺎرك راوێﮋﻛﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڵێﺖ ،ھەر وﺗێﻚ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺸﺖ ﺑە ﯾەك ﺳــەرﭼﺎوەی داھﺎت ﺑﺒەﺳﺘێﺖ ،ﺋەوا ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە ﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﺎر ،رۆژی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﻤﺎن ﺑەڕێ ﻛﺮد و دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ھەﯾە ﻛە ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﻜﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــەی ﻻوازە ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑەﺷــێﻮەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺋەو ﯾﺎدە دەﻛﺮێﺘەوە .ﻛﺎر و ﺑە % 80ی ﻣﻮوﭼەﻛەﺷﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەﮔەر ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾەوە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺧــﯚ زۆرﺑەی ﺟﺎر ﻛﺮێﻜﺎران ﺑﯚ داوای ﻣﺎﻓﯿﺎن ﻟەو رۆژەدا دەڕژێﻨە ﺳــەر ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑﯚ ھەﻣــﻮو ﻛﺮێﻜﺎراﻧە ،ﺑەم زۆرﯾﺸﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮕﺎت. ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن و ﻟە ﺑەردەم داﻣﻮدەزﮔەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛﯚ دەﺑﻨەوە .ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧە دەﮔﺮێﺘەوە ﻛە ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺋەو ﻧﻤﻮوﻧەی ﺳــﻌﻮودﯾە ﺋﺎﻣــﺎژە ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻛﺮێﻜﺎران ،ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯿﺎن ،رژاﻧە ﺳــەر ﺷەﻗﺎم ﻛﺎر دەﻛــەن .ﺋﺎﺧﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھــەر ﻛﺮێﻜﺎرێﻚ 17 داھﺎﺗێﻜﯽ زۆری ھەﯾە و دەوڵەﻣەﻧﺪە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ و ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺶ ،ﻟــە ﺑەردەم %ی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﻛەی ﺑﺪات ﻛە % 5ی ﻟە ﻛﺮێﻜــــﺎر ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت داﺑەزی ،ﺑە ﭘەﻟەﻗﺎژەی ﺧﺴــﺖ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﮔــﺮد ﺑﻮوﻧەوە .ھەرﭼﯽ و % 12ﯾــﺶ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺧﺎوەن ﻛﺎر ﺋەﮔەر ھﺎوﺷێﻮەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﻓﺮەﺳەرﭼﺎوە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺸە ﺑە وەردەﮔﯿﺮێﺖ. ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑﻮواﯾە ،ﻧەوت ﻛﺎری ﻟێ ﻧەدەﻛــﺮد .ﺋەو راوێﮋﻛﺎرە ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﻛﺮێﻜﺎران ،ﻟە ﺑﺎرەﮔەﻛەﯾﺎن ﻋﺎرف ﺣﯿﺘﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەرێﻤــﯽ ﻟــە ﺋەو ﯾﺎدەﯾﺎن ﻛﺮدەوە. ﻛﺎر و دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺧﯚی وﺗێﻜﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪە ،ﺑﯚﯾە دەﻛﺮێ ﺑﮕﯚڕێﺖ ﻟەو ﺑێﻜﺎرﯾﯿەی ﺋەﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەو % 17ەی ﻣەوﻟــﻮود ﻛﺎرەﻛــەی ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 652 ﺑﯚ وﺗێﻚ ﻛە ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻓﺮەﺟﯚر ﺑێﺖ. ﻣﻮوﭼەی ﻛﺮێــﻜﺎران دەدات ﺟﯿﻢ ﻣﺎرك ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛە ﻟــە ﺳــﻨﺪووﻗﯽ زەﻣﺎن ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو رۆژە ﭘەك ﻧﺎﺧﺎت .ﻛﺮێــﻜﺎر ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەﺑێﺖ، ﺋەو ﻛە ھەﻓﺘەﯾەك ﺑەﺑێ ﻛﺎری ﻟەﮔەڵ ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺖ و ﻧﺎﺑێﺘە داھﺎت ھﺎوﻛﺎت ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی داراﯾﯽ داﺑﻨێﺖ ﺗﺎ ﻣﺎڵەوە ﻛﺮاون و ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﺧێﺰان و ﺳــێ ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﻟە ﺑــﯚ ﺧەزێﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ﯾﺎن ھەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟە و ﺟەژﻧەﻛەﯾﺪا ﺑﺮدووەﺗە ﺳــەر ،ﻟــە ﺋەو دەڵێ ”ﺑە ﺑڕﯾﺎر داواﻣﺎن ﻟە ﺑﯚ ﺑڕاوەﺗەوە. ﺗﺮ ﻛە دەﺳــﺘﯽ دەﻛەوێﺖ ،ﺑە ﻛﺎش ﻧەﯾﺪاﺗە ﻣﻮوﭼە و ﮔەڕەﻛــﯽ ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺑﻠــﯚك دەداﺗە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ﻛﺮدووە، ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﭘﺎرە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە دەﺳﺖ وەﺳﺘﺎﻛەی .ﻣەوﻟﻮود ﻛە ھﯿﭻ ھﯿﻮاﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﻛﺮێــﻜﺎری رۆژاﻧە ﺑﭽێﺘە ﻧێﻮ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ داراﯾﯽ و ﭘﺎﺷﺎن رێڕەوی ﺧﯚی ﺑەو رۆژە ﻧﯿﯿە و دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﭘێ ﻧﯿﯿە ،ﭘێﯽ ﻟێﯽ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑڕﯾﺎرەﻛەﻣﺎن ﺑﯚ ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ھەر ﺑەﺷــێﻚ ﻛە ﺑﯚی ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ. واﯾە ﺋەو ﺑﯚﻧەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﻤﺎﯾﺸە و ﺳەرﻣﺎﯾەداران ﺧﯚی ﭘێﻮە ﺑﺎ دەدەن .ﺑﯚﯾە ﻧەﮔەڕاوەﺗەوە“. ﺋەو ھﺎوﻛﺎت داﻧﺎﻧﯽ ﺳﻨﺪووﻗێﻚ ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرە دەڵێ ”ﺟەژﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﭘﯿﺮۆزی ﺳــەرﻣﺎﯾەداران ﺑێﺖ“ .ھﺎوﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻛﺎر و ﺑــﯚ رۆژی رەش ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺑــە ﮔﺮﻧﮓ ھەژﻣﺎر ﻣەوﻟﻮودﯾﺶ ﺑەﭘێﻜەﻧﯿﻨەوە ﮔﻮﺗﯿﺎﻧەوە .ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەدا ﻛﺮێﻜﺎران دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 82 ﻟە ﺧەﻣﯽ ﻧﺎن ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﻦ ،ﻛە زۆرﺑەی رۆژی ھەﻓﺘە ﻟە ﻣﺎڵەوەن .ﻛەﭼﯽ ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻛﺎر و دەﺳﺘەﺑەری ﺟﮕە ﻟــەوەی ﺋﺎوارەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﻛﺎر دەﻛەن ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﺋێﺴﺘە 652 ﺣەﺳــەن رەﻣەزان ﺑەڕێﻮەﺑەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻟﻘﯽ ﻛﺮێﻜﺎر ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻛــﺮاون و ﺑەﭘێﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺶ دەڵێ” ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷەش ھەزار ﻛﺮێﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻣﻮوﭼەﻛەﯾﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑڕاوەﺗەوە. ﻛﺎر دەﻛەن“ .ﺣەﺳــەن رەﻣەزان ﺑەڕێﻮەﺑەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺳــﺎﻧە ﻣەوﻟﻮود و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ وەك ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ژﻣــﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ دەدات ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻛە ﻟەﺑــەر ﻗﺮﭼەی ﮔەرﻣــﺎی ھەﺗﺎو ﻟــە 40ھەزارە .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺋﺎﻣﺎری ﭘێــﻜﺎن و ﺑﺮﯾﻨﺪارﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺟەژﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺑــەڕێ دەﻛەن، دەڵێ ”ﭘێﻜﺮاوەﻛﺎن زۆرن و ﻟە ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو 15ﻛﺮێﻜﺎر ﻟەﺳــەر ﻛەﭼﯽ ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﺎر ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺳﭙﺎردووە“. ﺑەر ﺳــﭙﻠﯿﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺋەو رۆژە ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧە زۆرن ﻛە وەك ﻣەوﻟﻮود و ھﺎوەﻧﯽ ھﯿﭻ ھﯿﻮاﯾەﻛﯿﺎن ﺑەو ﭘﺸﻮوﯾﺎن دەﺑێﺖ .ﺧﯚ ”ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺟەژﻧە ﻧﯿﯿە و ﻟەو رۆژەدا ﻛﺎر دەﻛەن .ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی رووی ﻧەداوە ﻟــە ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗﺎ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑﯚ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ و ﭘێﻜﺎﻧﯿﺎن ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ. ﺑێﺘــە دەر ﭘــﺎرەی رۆژاﻧەﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەرﺳێ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺎ“، ﻛﺎر و دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ھەﯾە .ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﺗﺎ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟە ھﯚڵــﯽ ﻓێﻨﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ و دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ژﻣﺎرە 39ـﯽ ﺳﺎڵﯽ 71و رێﻮڕەﺳــﻤێﻜﺪا ،ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾــﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮاوی ژﻣﺎرە ﭼﻮاری 2012ـە” ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ﺑەراﻣﺒەر ﺟەژﻧﯿــﺎن ﻟــە ﯾەﻛﺘــﺮ ﺑﻜەن و ﺑە ﻛﺮێﯿەك ﻟەﻻی ﺧﺎوەن ﻛﺎر ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﻛﺮێﻜﺎری رۆژاﻧە؛ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎرەﻗەی ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن وﺷﻚ ﺑﻜﺎﺗەوە.
”ﺟەژﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﭘﯿﺮۆزی ﺳەرﻣﺎﯾەداران ﺑێﺖ“
دەﻛﺎت. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ،ﻟە راﺑﺮدوودا ﺋەو ﭘﺎرە زۆرەی ﻛە ﺑەدەﺳﺘﯿﺎن دەﻛەوت ،ﻟە ﺷەﻧﺪە و رەﻧﺪەﯾﺎن دەدا و ﻧەﯾﺎﻧﺪەزاﻧﯽ ﭼﯿﯽ ﻟێ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە داھﺎت داﺑەزﯾﻮە ،ﺳــەﻟﻤێﻨﺮاوە ﺑە دەﺳﺖ ﭘێﻮەﮔﺮﺗﻦ ،دەﻛﺮێ زۆر ﻛێﺸە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ. ﻓﺎزڵ ﻧەﺑﯽ ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزارەﺗﯽ داراﯾــﯽ ﻋێﺮاق دەڵــێ ،وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق % 10ی ﺋەو ﺑﻮدﺟەﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛــﺮاوە ﻛە ﺟﺎران ﭘێﯿﺎن دەدرا، ﻛەﭼﯽ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن دەڵێﻦ دۆﺧﯿﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻮوە .ﺋەو دەڵێﺖ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻮەﮔﺮﺗﻦ دەﻛﺮێ ﻛﺎﺗﯿﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەم ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی دەﺑێﺖ درێﮋﺧﺎﯾەن ﺑێﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﻮور ﺑێﺖ ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺟﯿﻢ ﻣﺎرك راوێﮋﻛﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ھەرێﻢ ﺧــﯚی وﺗێﻜﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪە و دەﻛﺮێﺖ ﺑﮕﯚڕێــﺖ ﺑﯚ وﺗێﻚ ﻛە ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻓﺮەﺟﯚر ﺑێﺖ. ﺑﻮاری ﺋﯿﺪاری ،داراﯾﯽ و ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ ﭘﺘەوی ﺋﺎﺑﻮوری داﺑﻤەزرێﻨێﺖ. ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺳﻨﺪووﻗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ دراو ،ﺑە ﺑڕی ﺷەش ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ داراﯾﯽ ﻋێﺮاق دەﻛەن و ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻧەﺑﯽ ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێ ھەوڵﯽ دەﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘﺸﻜێﻚ ﻟەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﺪات. ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻣﺎرﯾﯚ ﺟﺒﻮوری ﭘﺴــﭙﯚڕی داراﯾﯽ و ﺑﺎﻧﻜﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎی ﺟﻮان ھەن ،ﺑەم ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﻦ .ﺋەو ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ﺣﻜﻮوﻣﺖ ﭘﻼﻧﯽ ﺗﯚﻛﻤەی ھەﺑێ ﺑﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و رەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر و ﻓﺮەﺟﯚرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎت .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ھەرێﻢ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ زەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﻟەﺑﺎری ھەﯾە ،ﺑەم ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻧەﻛﺮاوە و ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە زەوﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەرێﻢ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێﺘە ﺳەﺑەﺗەی ﺧﯚراﻛﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە. ﺋەو ﭘێــﯽ واﯾە وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺋــەو ﻧﯿﻌﻤەﺗﺎﻧەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﻛــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾەﺗــﯽ ،ﻛەﭼﯽ ﺋەوان ﻟــە چ دۆﺧێﻜــﺪا ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ﭘێﺶ ﺑﺨەن .ﺟﺒﻮوری ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻛەرﺗﯽ ﺑﺎﻧﻜﺪاری ﻟە ھەرێﻢ ﺳﺴــﺘە و ﺟﮕە ﻟە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ،ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺑــێ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺑﻜﺎت و ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺋەوەش ﺑﻜﺎت ﻛﺎﺗﯽ ﻣﺎﯾەﭘﻮوﭼﺒﻮون، ﺧەڵﻚ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻓەوﺗﺎﻧﯽ ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﺑﻦ. ھەﻣﻮوی ﺋەو ﺑﯚﭼﻮون و ﭘێﺸــﻨﯿﺎراﻧە دەدرێﻦ ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺎت .ھەروەك دﻛﺘــﯚر دﻻوەر ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﯿﻨﺴــﺘﯿﺘﯿﻮﺗﯽ ﻣێﺮی ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ ﻛﺮد ،ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺑێــﺖ ﺋەو را و ﺳەرﻧﺠﺎﻧە ﺑە ھەﻧﺪ وەرﺑﮕﺮێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەی ﺑەرەو ﭘێﺶ ﺑەرێﺖ.
ﻋﺎرف ﺣﯿﺘﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺎر و دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ:
داواﻣﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﻛﺮێﻜﺎری رۆژاﻧە ﻟە دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑڕﯾﺎرەﻛەﻣﺎن ﺑﯚ ﻧەﮔەڕاوەﺗەوە.
ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘﺴﭙﯚڕی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە دﯾﺪاری ﻣێﺮی ﻛە ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑەڕێﻮەﭼﻮو ،ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون
ﺋﺎﺑﻮوری
ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 815ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە ھەرێﻢ ﺑە ﺟﮕەرە دراوە. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎر ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ.
ﻟە ﺳێ ﻣﺎﻧﮕﺪا ﺑﺎﯾﯽ 150ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺟﮕەرە ھﺎوردەی ھەرێﻢ ﻛﺮاوە
دﻛﺘﯚر ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس:
وﺷە /ھەوﻟێﺮ. ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﯿــﺶ ﺑــﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ .ﻟەو ﺳێ ﺳﺎڵەدا و ﻟەﮔەڵ ﺑەﺗﺎڵﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ زۆرﺑەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھــﺎوردەی ﻛﺎﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ،ﺑەم ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ھﺎوردەی ﺟﮕەرە ﺳﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ، ﻛە ﭘێ دەﭼێ ﺧەڵﻜﯽ داﺧﯽ ﻛەﻣﯿﯽ ﭘﺎرەﯾــﺎن ﺑە ﺟﮕەرە دەرﺑﺒڕن. ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﭘﺎﻛەت و ﺋﺎﮔــﺮ ھەڵﺪەﮔــﺮن و ﻧﺎوەﻧﺎوە دووﻛەڵــﯽ ﺟﮕەرەﯾــﺎن ﺑــە دەوروﺑــەردا ﭘەﺧــﺶ دەﻛەن. ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎری ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑــەم زۆری ﭘﺎﻛەﺗﻔﺮۆﺷــﺎن و ﺑــﺎزاڕی ﮔەرﻣﯿــﺎن ،زۆرﯾــﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەردەﺧﺎت .ﺟﮕەرە ﻛﺎﯾەﻛﯽ ﭘڕﻓﺮۆﺷە و ﺑەدەﮔﻤەن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﻛﺎﻧێــﻚ ﯾــﺎن ﻣﺎرﻛێﺘێﻚ ھەﯾــە ﺟﮕەرە ﻧەﻓﺮۆﺷێﺖ .ﺟﮕە ﻟە ﺗﺎﻛﻔﺮۆﺷﯽ، ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﯚﻓﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﺟﮕەرە زۆرن و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺷێﺨەی
ﺟﮕەرە ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ داھﺎﺗە و ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﭘﺸﺘﯽ ﭘێ دەﺑەﺳﺘﺮێﺖ.
ھەوﻟێﺮ ﺧڕ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﻛﺎﺗێــﻚ دەﭼﯿﺘــە ﺋەو ﺑــﺎزاڕە، ﺟﯚرەھﺎ ﺟﮕــەرە ﺑەڕەﻧﮓ و ﻧﺎوی ﺟﯿــﺎوازەوە ﻟەﻧێــﻮ دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﻟەﺳەرﯾەك ھەڵﺪراوﻧەﺗەوە .ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺷــﻮێﻨﯽ دەرﭼﻮوﻧﯿﺎن رووﻧە و زۆرﺑەﺷﯿﺎن ﻛەس ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﻟە ﻛﻮێﻮە ﺑەرھەم ھﺎﺗــﻮون .ﻟەو ﺑــﺎزاڕەدا ﺋەﺣﻤەد رەﻓﻌەت ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﻧەﻏەدە دەڵێ” ،ﺑــﺎزاڕی ﺟﮕەرە
زۆر ﺑﺎﺷــە“ .ﺋەﺣﻤەد ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ﺑە ﻛﯚ ﺟﮕەرە دەﻓﺮۆﺷێﺖ ،ﺑﺎس ﻟە ﻧﺮﺧەﻛەﯾﺎن دەﻛﺎت ﻛــە ﺑەھــﯚی دۆﻻرەوە ﺑە ﺑــەراوردی ﺟــﺎران ،ﻛەﻣێﻚ ﺑەرزﺗﺮﯾﺶ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە و دەڵێ، ”ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺑﺎزاڕی ﺋێﻤە ﻧەﺑﻮوە“. ﻟەو ﺑﺎزاڕە دڵﺸﺎدی ﺟﮕەرەﻓﺮۆش دەڵێ” ،ﺟــﺎران ﭘﺎﻛەﺗە ﮔﺮاﻧەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ دەﻓﺮۆﺷــﺎن ،ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﭘێﭽەواﻧەﯾــە“ .ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛــەی ”وﺷــە“، ﭼەﻧﺪ دووﻛﺎﻧﺪارێــﻚ دەﯾﺎﻧﮕﻮت
ﺑﺎزاڕﯾﺎن وەك ﺟــﺎران ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﯚﻓﺮۆﺷﯽ ﺟﮕەرە دەﮔەڕاﻧــﺪەوە ،ﻧــەك ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ. ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ رۆ ﭼﻮوەﺗە ﻧێﻮ دەﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻛﺎ و ﭘﯿﺸــەﻛﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻟە ﺳــەرﯾﺎن داﻧــﺎوە ،ﺑەم ﻧەك ھەر ﻟەﺳــەر ﺟﮕــەرە ﻧەﯾﺒــﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵﯿﺶ ھــﺎ و ر د ە ی ﺟﮕــەرە زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑێﺖ .ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013و ﺑــەر ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ،ﺑﺎﯾــﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 716ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺟﮕەرە ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــﺮاوە ،ﻛە ﺳــﺎڵﯽ دواﺗﺮ ﺑــﯚ 956ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ﻓﺮۆﺷﯿﺎرێﻜﯽ ﺟﮕەرە:
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺑﺎزاڕی ﺋێﻤە ﻧەﺑﻮوە.
و ﺳــﺎڵﯽ 2015ەش ھــﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرھەم دەھﺎت ،ﺳەر ﻣــەوادی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺟﮕەرە ﻧﺰﯾﻜەی 813ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺗﯚﭘﯽ ﺗﻮوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻮوە؛ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ. ﺑﻮوە .ھەر ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎرە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺗﻮوﺗﻨﯽ دۆڵﯽ ﺷﺎورێ ،ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕەی ﺟﮕەرە ﭘێﯽ واﯾە، ھﺎوردەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﻧﺎوﭼــەی ﭘﺸــﺪەر و ﻗەﻧﺪﯾــﻞ ،ﺗﻮوﺗﻦ وەك ﻧەوﺗﯽ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ،ﻧﺰﯾﻜەی 150ﻣﻠﯿﺎر ﻧﺎوﭼــەی ﻣــﺎوەت و رواﻧﺪز .ﺋەو واﯾە و دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی دﯾﻨﺎر ﺑــﻮوە .ﺋەو ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﯾە ﺑﯚ دەڵێﺖ” ،ﺟﮕە ﻟە ﮔەی ﺑﭽﻮوك و ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻛەڵﻜﯽ ﻟێ ھﺎوردەی ﺟﮕەرە دەﭼێﺘە دەرەوە ،ﺑﯚﻧﺪاری ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی وەرﺑﮕێﺮدرێــﺖ .ﻟەوﻻﯾﺸــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺑەھﯚی ﺑەﭘﯿﺘﯽ ﺧﺎك ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺑﺒﻮوە دﻛﺘﯚر ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و ﻟەﺑﺎری ﻛەﺷﻮھەوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﯾەی ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەو زﯾﺎﻧە ﻛە ﺧــﺎوەن ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮوﺗﻨﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ؛ ﺗێﻜــەڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯿەﺗﯽ ﺑە ﮔەورەی داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑــێ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ“ .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺟﮕەرە دەدات و دەڵێ” ،ﺟﮕەرە ﻓەراﻣــﯚش ﻛــﺮاوە و ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ دﻛﺘﯚر ،ھﯿﭻ ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ داھﺎﺗە و ﻟە و ﻏەﯾــﺮی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﭘﺸﺘﯽ ﭘێ دەﺑەﺳﺘﺮێﺖ“. ﺟﮕەرەی داﺧﺮاون. دﻛﺘــﯚر دﻟێــﺮ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑﻮاری ﻧﺎﺗﻮێﺘەوە؛ ﻛە ﺋەو ﺗﻮوﺗﻨەﯾە % 80ﺟﯿﺎ ﻟە زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ، ﺗﻮوﺗﻨەواﻧــﯽ رای دەﮔەﯾەﻧــێ ،زﯾﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﺘﺮە ﻟەو ﺟﮕەراﻧەی ﺑە ﺟﮕەرە ﻣﺎدەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﻟﻮودەﯾە و ﺗێﻜەڵﯽ ھەروەك ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن دەڵێﻦ، ﺟــﯚری ﺋــەو ﺗﻮوﺗﻨــەی ﻛە ﻟە ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﺮﺳــﺎ ﺑﻤــﺮن ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟــە داوای ﻧــﺎن ﺑﻜــەن ،ﺑــەم زۆر ﺑﯿﺴﺘەﻣﺪا، ﺳەدەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ داوای ﺟﮕــەرە ﻟــە ﺑەھﯚی ﻛەس ﻣﻠﯿﯚن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100 ﻧەﻧﺎﺳﺮاو دەﻛەن .ﺑﯚﯾە رەﻧﮕە داوە دەﺳﺖ ﻟە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺟﮕەرەﻛێﺸﺎﻧەوە ﺑەھــەر ﺷــێﻮەﯾەك ﺑێﺖ و ﺑەو رەوﺗەی ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن ﻛە ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن ﭘــﺎرەی ﺑەردەواﻣە ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋەوە دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﺳەدەی ﭘﺎﻛەﺗــە ﺟﮕەرەﻛﺎﻧﯿــﺎن 21دا ﺟﮕەرە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر ﻛەس ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺪا ﭘەﯾــﺪا ﺑﻜــەن و ﻛــﯚی ﺑﺴــﻮوﺗێﻨێﺖ .ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن دەری دەﺧەن ﻟە ھەر دەﭼێﺘــە ﭘﺎرەﯾــﺎن ھەﺷﺖ ﭼﺮﻛەدا ،ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 333ھەزار ﺟﮕەرە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا دەﻛێﺸــﺮێﺖ و ﻟە ھەﻣﺎن و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ﻣﺎوەدا ﻣﺮۆﭬێﻚ دەﻛﻮژێﺖ. ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ھەڵﺪەﻣﺴێﻨێ.
ھەرێﻢ ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﻮێ ﺧﯚﺑﮋێﻮە ﻛەﭼﯽ ﺑەﻟێﺸﺎو ھﺎوردە دەﻛﺮێ وﺷە /ﻧەوزاد ھﻠﯚری -ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﯚﺑﮋێﻮﯾﯽ و ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺸﯽ ﻟەرووی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻟە ھﯽ دەرەوە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﻛەﭼﯽ رۆژاﻧە ﺑەﻟێﺸــﺎو ھﺎوردە دەﻛﺮێﺖ و ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻤﺎﯾﯿەﻛﯿﺶ ﻧﯿﯿە رێﮕﺮی ﻟێ ﺑﻜﺎت.
ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﺎرﮔەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧﻮێ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــەن ﻛە ﻟــە ژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و رێﻨﻤﺎﯾﯿــە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎن، ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﻮێ ﺑەرھــەم دێﻨــﻦ .ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻛﺎرﮔﺎﻧە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑــەم ﺧﻮێــﯽ دەرەﻛﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎرﮔﺎﻧەی ﺳﺴﺖ ﻛﺮدووە. ﺳــەﯾﺪ ﺗەھﺎ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﺎرﮔەی ﺧﻮێﯽ دھــﯚك ﭘێﯽ واﯾە ،ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺧﻮێﯽ دھﯚك ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺧﻮێﯽ ھﺎوردەﻛــﺮاو و ﺋەوەﻧﺪەی ﺧﻮێﯽ ھﺎوردە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺑﺎزاڕی ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﯽ دھﯚك ھەﺑﻮوە، ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼــە ﺋــەو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــەی ﻧەﺑﻮوە .ﺋەو ﺑەﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑﻜــەن و ﺳــﻨﻮورێﻚ ﺑــﯚ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ﻟێﺸﺎو داﺑﻨێﻦ. ﻟــە ﻛﺎرﮔەﻛــەی ﺳــەﯾﺪ ﺗەھﺎ ھﺎوﺷێﻮەی زۆرێﻚ ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن،
ھەﻣﻮو ﺟﯚرێﻜﯽ ﺧﻮێ دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﻟــە ﺧﻮێﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳــەوزە و ﻣﯿﻮە ﺑﮕﺮە ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە ﺧﻮﯾێ ﺧﯚراك ،ﺧﻮێﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەﺳﺘەڵەك ،ﺧﻮێﯽ ﻣﺎﺳﯽ، ﺧﻮێﯽ ﺗﺮﺷــﯽ ،ﺧﻮێﯽ زەﯾﺘﻮون، ﺧﻮێﯽ ﺗەﺣﯿﻦ ،ﺧﻮێــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و
ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. ھﺎوﻛﺎت ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺎرﮔەی ﺧﻮێﯽ ﭘێﺮس ﻟە ﺷــﺎری دھﻮك ،ﺑﺎس ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧــﻮێ ﻟە دھﯚك دەﻛﺎت و ﺗﺎﻛــە ﻟەﻣﭙەر ﻟە ﺑەردەم ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ھﺎﺗﻨە ژوورەوەی ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﺧﻮێﯽ دەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﻧﺎو ھەرێﻢ .ﺋەو دەڵێﺖ ،ﻧﺎﭼﺎرن ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە .ﺋێﺴــﺘە ﻟــەو ﻛﺎرﮔەﯾە رۆژاﻧــە 20ﺗﯚن ﺧــﻮێ ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێــﺖ و ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت
ﺧﺎوەن ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧﻮێ:
ﻟەﺑەر ﺑەرھەﻣــﯽ دەرەﻛﯽ ،ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣەﻛەﻣﺎن داﺑەزێﻨﯿﻦ. ﺧﻮﯾێ ﺋﺎژەن. زۆرﺑەی ﺋەو ﺧﻮێﯿەی ﻟە ﺷــﺎری دھــﯚك ﺑەرھــەم دەھێﻨﺮێــﺖ، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺳــەﻣﺎوە ﻟە ﻋێــﺮاق و ﺑەﺷــەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ ﻟــە دەرﯾﺎی ﻗەزوﯾﻦ ﺑەﺷــێﻮەی ﺧﺎو دەھێﻨﺮێﺘە دھــﯚك .ﺧﺎوەن ﻛﺎرﮔەﻛەی دھﯚك ﻟــەوە ﺋﺎﮔﺎدار ﻧﯿﯿە چ ﺑڕێﻚ ﻟــە ﺧﻮێ ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێ ،ﺑەم ﻟەوە دڵﻨﯿﺎﯾە ﻛــە ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ رﻛﺎﺑەرﯾــﯽ ﺑەرھەﻣﯽ دەرەﻛﯽ ﺑــﻜﺎت و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ
ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧــﻮێ ﻗەدەﻏە ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺷﯽ ھەﻣﻮو دھﯚك ﺑەرھەم ﺑێﻨﻦ. ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك ﺷــەش ﻛﺎرﮔەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧــﻮێ ھەن ،ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺧﺎوەن ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﯽ دھﯚك ،ﺋەوەی ﺧﻮێﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﻟە ﺧﻮێﯽ ھــﺎوردە ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﺧﻮێﯽ دھﯚك ﻟەﮔەڵ ژﯾﻨﮕەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﻮﻧﺠێﻨﺮاوە. ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋــەو ﺧﻮێﯿــەی ﺑﯚ ﻧﺎوﭼە ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﻧێﺮن،
ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺧﻮێ ھەﯾە ﻛە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾە ،دەﺗﻮاﻧێ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ھەﻣﻮو ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت.
رێﮋەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﯾﯚدی ﺗێ دەﻛەن، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﻣﺎدەﯾە ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛەﻣــە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻣﻨﺪان دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﻟــە ھەوﻟێــﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﺷــێﻮەی دھــﯚك ﻛﺎرﮔــەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧــﻮێ ھەﯾە .ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺧﻮێ ھەﯾە ﻛە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾــە ،دەﺗﻮاﻧــێ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ھەﻣﻮو ﭘﺎرێﺰﮔەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. ﻣﺤەﻣــەد ﺟەﺑــﺎر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە روو ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷﯽ ﺧﯚی دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺧــﻮێ ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎر ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛــە ﻟە ﻋێﺮاق ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە، ﯾﺎﺳــﺎﻛە دەﺑێﺖ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘەﺳﻨﺪ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە ،ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار دەزاﻧێﺖ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻟــە ﻻﯾەك و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ. ﺋەو ﺧﻮێﯿەی ھــﺎوردە دەﻛﺮێ ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد ﺟەﺑﺎر ،رێﮋەی
ﻣﺤەﻣەد ﺟەﺑﺎر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷﯽ ﺧﯚی دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺧﻮێ ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺖ.
ﯾﯚدەﻛــەی % 25ە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻣەرﺟﯽ ﺑــﯚ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ داﻧﺎوە ﻟە ﺳــەرووی % 50ی ﯾــﯚد ﺧﻮێ ﺑەرھەم ﺑێﻨﻦ ﻛە ﺗێﭽﻮوی زﯾﺎﺗﺮە و رﻛﺎﺑەرﯾــﯽ ﺋــەو ﺧﻮێﯿە ﻧﺎﻛﺎت ﻛە ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺗﺎﻛە ﻛێﺸەی ﺧﻮێﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺋەوەﯾە ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ﺧﻮێــﯽ ھﺎوردە دﯾﺰاﯾﻨەﻛەی ﺳــەرﻧﺠڕاﻛێﺶ و رێﻜﻮﭘێﻚ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻛڕﯾﺎر ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی راﻛێﺸێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھﺎوردەی ﺟﮕەرەی ﻛەم ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی وزە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
”داﻣەزراﻧــﺪن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﮔﺮێﺪراوﯾﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰی ﺑە ﺑﻨەﻣﺎی ﻣەزەﺑﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﺎ ﭘێﺶ 2003رژێﻤﯽ ﻟەﻧﺎﭼﻮوی ﺑەﻋﺲ ،دەرﻓەﺗﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚ ﺳﻮﻧەﻣەزەﺑەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔە ﺳﻮﻧەﻧﺸﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا دەڕەﺧﺴﺎﻧﺪ ،ﭘﺎش ﺋەوەی ﺷﯿﻌەﻛﺎن دەﺳەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﮔﺮﺗە دەﺳﺖ ،دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﺷﯿﻌەﻧﺸﯿﻦ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺷﯿﻌەﻣەزەﺑەﻛﺎن ﻛﺮد ،ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔە ﺷﯿﻌەﻧﺸﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎن ھەﯾە“..
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﺳﯿﺎﺳەت ﺗەﻧﮕﯽ ﺑە دۆﺳﯿەی ﻧەوت ھەڵﭽﻨﯿﻮە ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ:
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺳــەرﺑﺎری ھەﻣﻮو ھەوڵەﻛﺎن ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺑەم وەك ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻧەوت دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەﻧەوە، دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﺑﻮوەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺋەوان ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧﻦ دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دﯾﺎری دەﻛﺎت ،ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی دواﯾﯿــﻦ راﭘﯚرﺗﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺘﯿﻮﺗﯽ )ﭘــەی( ﻟــە ﭘــڕۆژەی ﭼﻮارﭼێــﻮەی ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪن و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟــە ﻣــﺎوەی 1ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2015ﺗﺎ 29ی ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ،2016 ﻟێﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳــﺎز ﻛﺮدووە و ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﺷەش ﻣﺎﻧﮕەﺷﺪا ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻧەﻛﺮدووە و راﭘﯚرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﺳــەر ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەك ﻧەﺑﻮوە. ”ﺑەھﯚی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﺗەواوی ﭘەﻛــﯽ ﻛەوﺗﻮوە ،ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷــﺪا ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە وەك ﻛﯚی ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن وەﺳــﺘﺎوە و ھەوڵــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺴــﺖ ﺑﻮون“ ،ﺑەﯾﺎر دۆﺳــﻜﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎن وای ﮔﻮت. دۆﺳــﻜﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت
ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دەرﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ، ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻗﺴە ﻟەﺳەر رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗەﻛە ﺑﻜﺮێﺖ
ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﻟەوەی رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﺑەداﻣەزراوەﯾﯿﻜﺮدن ﻟە دۆﺳﯿەﻛەدا ﺑە ﺳﺴﺘﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ
ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھﯚﻛﺎر ﺑــﻮوە ﻟەوەی رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﺑەداﻣەزراوەﯾﯿﻜﺮدن ﻟــە دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت زۆر ﺑە
ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەو ھﯚﯾــەوە ﻛە ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘێﻮە ﺑەﻧﺪە“.
ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﯽ دەرﻛﺮدووە ﻛە ﯾﺎﺳﺎی ﺳﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــە و ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەش ﺑەھﯚی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺳــەرﺑﺎری رەﺧﻨە و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿەت و ھەوڵﯽ ﺑﺎش ھەﺑﻮون ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە داﻣەزراوەﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە دﯾﺴﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھﯚﻛﺎر ﺑﻮو ﻟەوەی ﻧەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﻛﺎر
دەﻛــەن .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺑەﺳڕە ﺗﺎ دوای رووﺧﺎﻧــﯽ ﺑەﻋﺲ ،ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 10ھەزار ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ھەﺑﻮو، ﺑەم ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ ژﻣﺎرەﻛە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯚوە ﺑﯿﻨﯽ و ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑﯚ 28ھــەزار و 500 ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ھەڵﻜﺸﺎوە. ﻋەﺑﻮود ﭘێﯽ واﯾە” ،داﻣەزراﻧﺪن ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﺮێﺪراوﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەھێــﺰی ﺑە ﺑﻨەﻣــﺎی ﻣەزەﺑﯿﯿــەوە ھەﯾە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﺎ ﭘێﺶ 2003رژێﻤﯽ ﻟەﻧﺎﭼــﻮوی ﺑەﻋــﺲ ،دەرﻓەﺗﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚ ﺳﻮﻧەﻣەزەﺑەﻛﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔە ﺳﻮﻧەﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا دەڕەﺧﺴــﺎﻧﺪ ،ﭘــﺎش ﺋــەوەی ﺷﯿﻌەﻛﺎن دەﺳەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﮔﺮﺗــە دەﺳــﺖ ،دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﺷﯿﻌەﻧﺸﯿﻦ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺷﯿﻌەﻣەزەﺑەﻛﺎن ﻛــﺮد ،ﻟەﺑەرﺋەوەﯾــە ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــەی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــە ﺷﯿﻌەﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎن ھەﯾە ،زۆرﺗﺮﯾــﻦ داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە“. ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺷەﻓﺎﻓﯿەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨــﺎن ،ﻟــە ھەوڵﺪاﯾــە ﻟە راﭘﯚرﺗﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ
دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛە ،ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻧەوت ﺑﺨﺮێﻨە روو. ﻋەﻟــﯽ ﻧﯿﻌﻤــە رێﻜﺨــەری ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻧــەوت ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﻧەوﺗﯽ ﭘێﻚ دێﻨــﻦ ،ﻟە راﭘﯚرﺗﯽ ﭘێﻨﺠەﻣــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ژﻣﺎرەی ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان دەﺧﺮێﻨــە روو، ﺋــەوەش دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯿە ﺑەراورد ﺑە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻛــە ھەڵﻮەﺳــﺘەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻧەوت ﻧەﻛﺮدووە“. ﻧﯿﻌﻤــە دەڵــێ” ،دەرﭼﻮواﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــە ﻧەوت ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ،دەﯾﺎﻧەوێ ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت داﺑﻤەزرێــﻦ ،ﺋەرﻛــﯽ دەوڵەﺗە ﻛﺎرێﻚ ﺑــﯚ ﺋــەوان ﺑﺪۆزێﺘەوە، ﺑــەم ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑێﻜﺎرﯾــﯽ داﭘﯚﺷــﺮاو ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا، ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﭼﺎرەﺳەری ﺑﯚ ﺑﺪۆزرێﺘەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﺑە ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێﺖ“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺑەھــﺎ زەﻛــﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺗێﺒﯿﻨەران ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ زۆر
د .زاھﯿﺮ ﻣەﺟﯿﺪ:
دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋەوەﻧﺪەی ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﺮاوە ،ﻟەرووی زاﻧﺴﺘﯽ و ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿەوە ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە ﺳﺴﺘﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺋەو دۆﺳﯿەﯾە ﺗێﻜەڵ ﺑە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﻛﺮێــﺖ و وەك ﭘﺮﺳــێﻜﯽ
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەوەﺗەی ﺳﺎڵﯽ 2007ەوە ﻛە ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ دەرﻛﺮدووە، ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﺗەﻧﯿﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ
ﻟەو ﺑﻮارەدا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟەرووی ﯾﺎﺳﺎداﻧەوە ﻻواز ﺑﻮو ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚی ﺑە ﻛێﺸــە و ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺳەرﻗﺎڵ ﻛﺮد“. ﻟەو ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی راﺑــﺮدوودا دۆﺳﯿەی ﻧەوت وەك ﮔەرﻣﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑــەم ﻟەرووی ﻛﺮدەﻧﯿﯿەوە ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗەﻛــەوە ھەﺑێﺖ ،ھەﻧﮕﺎوی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﻧەﻧﺮاوە. د .زاھﯿــﺮ ﻣەﺟﯿــﺪ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە ﯾﺎﺳــﺎ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت
ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﺋەوەﻧــﺪەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﺮاوە ،ﻟەرووی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەوە ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮدووە دۆﺳﯿەﻛە ﻟە واﻗﯿﻌﺪا ﺑە ﭘەراوێﺰﺧﺮاوی و ﻧﺎڕێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە“. ﺋەو ﭘﺴﭙﯚڕە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەی ﺑﻮاری ﻧــەوت ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺑــﯚ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت و ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧەوت ،ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗەﻛە ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳــﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت دەرﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻗﺴــە ﻟەﺳەر رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗەﻛــە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە ھەﻧــﮕﺎوی ھەرە ﺳــەرەﻛﯽ ﺑﯚ راﺳــﺘەڕێﻜﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت دەرﻛﺮدﻧﯽ
ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەﯾە ﻛە ﺳــێﻜﺘەرە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ﻧــەوت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ رێــﻚ دەﺧــەن ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە دۆﺳﯿەی ﻧەوت ھەر ﺑە ﻧﺎڕێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ دەﻣێﻨێﺘەوە“. ﺋێﺴــﺘە ﻧــەوت ﻧﺰﯾﻜــەی ﺗــەواوی داھﺎﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﻚ دێﻨێــﺖ، ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــە ﻟەﮔــەڵ ﻛﺎرەﻛﺘەراﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە، ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﻧەوت ﻧەك ھەر ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ وﺗەﻛە دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗﺎڕادەﯾەك ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــەوە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘێﻮە ﺑەﻧﺪ ﺑێﺖ .وەك ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛە دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن ،ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دۆﺳﯿەی ﻧــەوت دەﺧﻮازێﺖ دۆﺳــﯿەﻛە ﺗێﻜەڵ ﺑە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﻛﺮێﺖ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەھﺎوﺑەﺷﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەداﻣەزراوەﯾﯽ ﻛﺮدن و رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺑﻜەن.
ﺑێﻜﺎرﯾﯽ داﭘﯚﺷﺮاو ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق دادەﭘﯚﺷێﺖ وﺷە /ﺑەﻏﺪا ﺳــﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار و 300ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗﺮ دەﺧﺮێﻨە ﺳەر ھێﺰی ﻛﺎری ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ،ﺑەم ﻻوازﯾﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾەك و داﻣەزراﻧﺪن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻣەزەﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،وای ﻛﺮدووە ﺑێﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ داﭘﯚﺷﺮاو داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق داﺑﭙﯚﺷێﺖ ،ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﺑە ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻜﯽ ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﻣﺮۆﯾﯽ دادەﻧێﻦ.
ﺑەﮔﻮێــﺮەی دواﯾﯿــﻦ راﭘﯚرﺗﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯽ ﺳەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو 144 ،ھــەزار و 234 ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق داﻣەزراون. ﻧﺎزم ﻋەﺑﻮود ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑێﻜﺎری داﭘﯚﺷﺮاو ﻟە ﺳەرﺟەم داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەك ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺧــﯚی دەﻧﻮێﻨێﺖ ،ﻟە ھەﻧﺪێﻚ وەزارەت و داﻣەزراوەدا ﺣﺎڵەﺗەﻛــە ﺟێﮕــەی ﺗێڕاﻣﺎﻧە، ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧــەوت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﺪا ھەڵﺸــﻜﺎﻧێﻜﯽ ﺧێﺮا ﻟە ھێﺰی ﻛﺎردا ھەﯾە ﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ھﺎوﺗﺎ ﻧﯿﯿە ﻟەﮔەڵ ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ،ﺋەوەش
ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑــێ ﭼەﻧﺪوﭼﻮوﻧە ﻟەﺳــەر دﯾــﺎردەی ﺑێﻜﺎرﯾــﯽ داﭘﯚﺷﺮاو ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﺪا“. ﻋەﺑﻮود زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ ،2008ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮور 17ھــەزار ﻛﺮێﻜﺎری ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ژﻣﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺳــەرووی 28ھەزار ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ھەڵﻜﺸﺎوە ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﺑﯚ دوو ﺋەوەﻧــﺪە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە، ﺑــەم زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ 11ھــەزار ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺟێﮕەی ھەڵﻮەﺳــﺘە ﻟەﺳــەرﻛﺮدن و ﺗێڕاﻣﺎﻧە“. ﺟﮕە ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻋێﺮاق ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20داﻣەزراوە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿــﺎن ھەﯾە ،ﻛە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن، ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە ﮔــﯚڕاوەﻛﺎن، ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و داﺑەﺷﻜﺮدن راﯾﯽ
ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑێﻜﺎرﯾﯽ داﭘﯚﺷﺮاو ﺑە ﻗەﺑﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورەوە ھەﯾە
ﻟەﺳــەر ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق ھەﯾە و ﺳــﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار و 200ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﻧــﻮێ ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دادەﻣەزرێــﻦ ﻛــە دەرﭼﻮواﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﻦ“. زەﻛــﯽ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە، ”ھەڵﻜﺸــﺎﻧێﻜﯽ ﺧێﺮا ﻟە ھێﺰی ﻛﺎری ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑەدی دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007دا ،ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی 84 ھەزار و 338ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق داﻣەزراﺑﻮون ،ﺑەم ﻟە ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا، ﻧﺰﯾﻜەی 60ھــەزار ﻛﺎرﻣەﻧﺪی
ﺗﺮ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق زﯾﺎد ﺑﻮون .ﻛێﺸەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻟەو رووەوە ﺋەوەﯾە ﻛــە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ داﻣەزراوەی ﻧەوﺗﯿــﺪا ،ژﻣﺎرەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە ﻟە ژﻣﺎرەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە“. وەك ﺷــﺎرەزا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑێﻜﺎرﯾﯽ داﭘﯚﺷﺮاو ﺑــە ﻗەﺑﺎرەﯾەﻛــﯽ ﮔــەورەوە ھەﯾە ،ﺋەوەش ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ
ﮔەورەی ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﯽ وت دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن ھەﯾە ،رەﻧﮕە ﭼﺎرەﺳەری ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺋەوە ﺑێﺖ ﻛە وەزارەﺗﯽ ﻧــەوت ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﺎرﻣەﻧﺪان ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﮕﻮازێﺘەوە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺋەﮔەر ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ، ﻋێﺮاق ﻟەﻧﺎو ﺑێﻜﺎرﯾﯽ داﭘﯚﺷﺮاودا ﻧﻘﻮم ﺑێﺖ ﻛە ﺋــەوەش ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺑەھەردەرداﻧــﯽ داھــﺎت و ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟەو وﺗەدا“.
وﺗﺎر ﻋﺎدل ﻗﺎدری
ﺧێﺰان ،ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ،ﭘەرﺳــﺘﮕە، ﮔﺎزﯾﻨــﯚ :ھەﻣــﻮو دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﺷێ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺘێ. ھــەر دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھــەوڵ دەدا ﺳــەرﻧﺠﺎن ﻛێﺶ ﺑــﻜﺎت و ﺧەڵﻜــﯽ ﻟــە ﺧﯚﯾﺪا ﺑﻜﺎﺗە ﺋەﻧﺪام؛ ھــەر ﯾەﻛێﻜﯿﺶ ﻟــەو دەزﮔﺎﯾﺎﻧــە ﻣﺎرﯾﻔــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەﯾە ،ﺑەﺳــەر ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯿﺪا دەﯾﺒەﺷــێﺘەوە، دەﺷــێ ﻣﺎرﯾﻔــەی دەزﮔــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﯾەك ﻛﯚﻣەڵﮕــە ،ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﺘــﺮ و ﻟەﮔەڵ دەزﮔەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﺪا ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ دﯾﺎﻟێﻜﺘﯿﻜﯿﺪا ﺑــﻦ ،واﺗە ﻣﺎرﯾﻔە وەﮔﯚڕن دﮔەڵ ھەﭬﺪوو. ﮔﺎزﯾﻨــﯚ ،ﻣﺎرﯾﻔــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧــﯚی ھەﯾە ،ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ رەوﺗــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﺧــﯚی و ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛــەی رەﻧﮕــە دەردەﺳــﺖ ﻛﺮدﺑێﺖ، ﺑەردەواﻣﯿــﺶ ﻣﺎرﯾﻔەﻛــەی ﻟەﮔەڵ ﻣﺎرﯾﻔەی ھــەم دەزﮔە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ھەﻣﯿﺶ ﮔﺎزﯾﻨــﯚی ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛﺎرﻟێﻜﺪاﯾە. ﻣﺎرﯾﻔــەی ﮔﺎزﯾﻨــﯚ ،دەﺷــێ ﻟەﺧﯚﮔــﺮی :ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﯾﺎری )ﺑﻠﯿﺎرد ،ﭘﯚﻛەر ،ﺷەﺗڕەﻧﺞ. ﺗــﺎد( ،راھﺎﺗﻦ ﻟەﺳــەر ﺟﮕەرە و ﻧێﺮﮔەﻟەﻛێﺸــﺎن ،ﮔﻮێﮕﺮﺗــﻦ
ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺟﯚرێﻜــﯽ ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﺑەﺳەرﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎت .ﺗﺎد ﺑێﺖ. ﭘەرﺳﺘﮕەﯾﺶ ﻣﺎرﯾﻔەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەس ،ﺋەو ﻣﺎرﯾﻔەﯾەﺷﯽ ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻛﺘێﺒــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ﭼﺎوﮔﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿەﺗﯽ ،ﻟێ دﮔەڵ رەوﺗﯽ ﻣێﮋوو ﮔﯚڕاﻧەﯾﻠﯽ ﺑەﺧــﯚوە دﯾﺘــﻮوە ،ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﮔەرﭼــﯽ زۆرﯾــﺶ ھەوڵﯽ ﺧﯚﭘﺎرێﺰﯾﯽ ﺑــﺪات ،ھەر دﮔەڵ دەزﮔەﯾێﺪ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﯾێﻦ دن و ﭘەرﺳﺘﮕەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛﺎرﻟێﻜﺪاﯾە. ﻣﺎرﯾﻔــەی ﭘەرﺳــﺘﮕە ،ﻟــە ﭘەرﺳﺘﮕەی ﺋﺎﯾﻨێﻚ ﺑﯚ ﯾەﻛﯽ ﺗﺮ، ﻟە ﭘەرﺳﺘﮕەی رێﺒﺎزە ﺟﻮداﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﺎن ﺋﺎﯾﻦ ،ﺟﻮداوازﯾﯽ ھەﯾە، ﺑەم ﺑەﮔﺸــﺘﯽ دەﺷێ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑێﺖ ﻟە :ﻓێﺮﻛــﺮدن و راھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﭘەرﺳــﺘﺶ و ﺳــﯚﻓﯿﮕەری ،ﭘێڕەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺷێﻮازی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ رەﻓﺘﺎرﻛﺮدن، ﭘﯚﺷــﯿﻨﯽ ﺟﯚری دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺟﻠﻮﺑــەرگ ،ھێﻨﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ھــەوڵ دەدەن ﺑــﯚ راھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯿﺎن و رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯿﺎن ﻟە ﮔﺮووﭘﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﯾﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ. ﮔﺎزﯾﻨﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ دۆﺧــﺪا ،ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﺗێﯿﺎﻧــﺪا ﺑەھــﯚی ﮔﺮەوﯾــﺎن
ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮرد و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺋەﮔــەر ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾــەك ﻟــەو رﺳﺘەﯾەی ﻛە دەڵێﺖ :ﻛﺮێﻜﺎران ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ﯾــﺎن ﺑــێ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﻦ“ ،ﺑﻜــەم ،دەڵێــﻢ ﺟﯿــﺎوازی ﺑﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ”ﺑێ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ“ و ”ﻧﺎﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن“ی ھەﯾە ﻟــە ﭘێﻜﮫــﺎت و ﻣەدﻟﻮوﻟە ژێﺮەواﻧﻜێﻜﺎﻧﯽ ﺋەو رﺳــﺘەﯾەدا. ”ﻧﺎﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ“ ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜــە ﻟە ھەﻧﺎوی ﺑﻮوﻧەوەراﻧێﻜﯽ ﻛﺮێﻜﺎری وﺷﯿﺎرەوە دێﺘە ﺋﺎراوە ،وﺷﯿﺎرﯾﯿەك
ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەﻛﯽ ﺳەردەﻣﯽ زاﻧﻜﯚم: ﻛﻮردێﻜﯽ ﮔەڕۆﻛﯽ ﻋەﺗﺮﻓﺮۆش: ﻋەﺗﺮی ﮔﻮڵ ،ﻋەﺗﺮ! ﻋەﺗﺮی ﮔﻮڵ! ھﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛﻮرد :ﭼﺎو ﻟەو ﻛﻮردە، ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾــﻦ و رۆﻣﺎﻧﺘﯿﻜﺘﺮﯾــﻦ ﺷــﺘﯿﺶ ﺑﻔﺮۆﺷــﻦ ،ھەر دەڵێﯽ ﻛﺮێﻜﺎرن! ﻣﻦ :ﺋێﻮە وا دەزاﻧﻦ ﺧﯚﺗﺎن ﺧﺎوەن ﻛﺎرن! .ﻟەوەش ﺧﺮاﭘﺘﺮ وا دەزاﻧﻦ ﺧﺎوەﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ”ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﻛﺎﻣڵ“ﺑﻮون!... ﻟە رواﻧﮕەی ﺋﯿﺴﺘﺎﺗﯿﻜﯽ-ﺋەدەﺑﯽ ﻣﻨەوە ،ﺋەو ﻋەﺗﺮﻓﺮۆﺷــﺎﻧە ﺑﻮون ﻛــە ﻋەﺷــﻘﯿﺎن دەﺑەﺧﺸــﯿﯿە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﺋەو دەﭬەرە. ”ﺋەی ﺋەو ﻋەﺗــﺮەی ﻗەﺗﺎرﭼﯿﯿە رووﺧﯚﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺷەو دەﯾﻜەن ﺑە رێﮕەﻛﺎﻧﺪا .ﺋەی ﻋەﺷــﻖ .ﺗﺎﻧﻢ ﻛە .ﻗەﺳــﯿﺪەی ﻋەﺷﻖ .ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ“. ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ زﻣﺎﻧﯿﺸــﺪا ﭘــﺎش ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒﻮون و ﺋەزﻣﻮوﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﻧﺎﻛﺎوی ﻣﯚدێڕﻧﯿﺘە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ھــەﻻ ھەﻻﻛــﺮاوی ﻛﻮردﯾﯿەوە،
دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻗﯚﻧﺪەرەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋﺎﻣڕ ﻟەﺳــەر ﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑە ﺷــەق و داﻣﺮﺑﯚﻛــﺲ و ﭼەﻗﯚ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘــﺮ دەﺟەﻧﮕــﻦ ،ﺋەﮔــەر زووﯾــﺶ ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯿﺎن ﻧەﻛﺎت ،ﺋەوا ھــەرە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ )ﺋەوﭘەڕی!( ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮوﻧﯽ ﯾەك-دوو ﮔەﻧﺞ، ﺑەم زۆر ﺑە دەﮔﻤەن ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە. ھێﻨﺪێــﻚ ﻟــە ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺑﻮورﯾﺪا، ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ھﺎن دا ﺑﭽﻨە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ،ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ھﺎﻧﺪراوژی ﻟە رﯾﺰێﺪ داﻋــﺶ ،ﻧﻮوﻛە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺧﯚﺗەﻗﺎﻧﺪﻧــەوە ،ﺳــەرﺑڕﯾﻦ و ﺗﺎواﻧﯽ ھەﻣەﺟﯚری ﺗﺮن. ﭼەﻧــﺪ رۆژێــﻚ ﺑەری ﻧﮫــﺎ :ﺑﺮا ﺑﭽﻮوﻛەﻛــەم ،ﻛــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دەﯾەﻣــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿە، رێﭭەﺑــەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛــەی ﻟــە ﮔﺎزﯾﻨﯚﯾەﻛــﯽ ھەﻣﺒــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛەی ﺧﯚی ﺑﯿﻨﯿﺒﻮوی ﻛە ﺟﮕــەرەی ﻛێﺸــﺎﺑﻮو ،ﺋﯿﺘﺮ ﻧەﯾﮫێﺑﻮو ﺑﮕەڕێﺘەوە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە، داوای ﻟێ ﻛﺮدﺑﻮو ،ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻟەﺧﯚﮔەورەﺗــﺮی ﺧێﺰان ﺑێﻨێ. ﭼﻮوم ،رێﭭەﺑەرەﻛــە دەﯾﮕﻮت: ”ﻟە ﮔﺎزﯾﻨــﯚ ،ﮔەﻧﺠــﺎن ﻓێﺮی ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺘﯽ ﺧــﺮاپ دەﺑﻦ ،دەرم ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺟﺎرێﻜﯽ دی ﻧەﭼێﺘەوە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەوھﺎ“
)ھەڵﺒــەت رێﭭەﺑەرەﻛــە ﺑــە ﺷــێﻮەزاری ﺧﯚی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮد(. ﻣــﻦ ﻟەﻧــﺎو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛــەدا ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧــﻢ دﯾــﺖ ﻛــە رێﭭەﺑــەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛە ﺗەرﺧﺎﻧﯽ ﻛﺮدﺑﻮو ﺑﯚ )ﻧﻮێﮋﻛﺮدﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن( ،ﻟــە دەوروﺑەری ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛەش ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻣﺰﮔەوت ھەن ،ﻛــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەل
ﮔﺎزﯾﻨﯚ ،ﻧــﺎ ﮔﺎزﯾﻨﯚﯾەﻟﯽ ﺋێﺮە ﺑﯚ ﻣﻦ ھﯿﭻ ﺧــﯚش ﻧﯿﻦ ،ﻗەﺗﯿﺶ ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛەرﯾــﺎن ﻧەﺑﻮوﯾــﻢ، ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﮔﺎزﯾﻨﯚﯾەﻟﯽ دﻧﯿﺎ ﻧﯿــﻦ ،زۆر ﺑە ﺗﻮﻧﺪﯾــﺶ ﻟەژێــﺮ ﻛﺎرﺗێﻜﺮاوﯾﯽ دەزﮔە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و دەرەﻛﯿــﻦ ،ﺑەم دەﺧــﻮازم ﺗــێ ﺑﮕــەم) :ﭼﺘﯽ ﺧﺮاپ( ﭼﯽ و ﭼﯽ دەﮔﺮێﺘە ﺧﯚ؟
ﺋەم ﻧﻮوﺳﯿﻨە ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ﭘێﺸﻜەﺷە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەﮔەر ﻛﺎﺗﯿﺎن ھەﺑﻮو ،ﺳەرداﻧێﻜﯽ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە ﺑﻜەن ،ﺑە ﭼﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺳــەﯾﺮی )دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ( ﺑﻜــەن ﻛە ﭼﯚن ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ )ﻋﺎﻣڕ( ﺧﺴﺘﻮوﯾەﺗﯿﯿە ژێﺮ )ﻗﯚﻧﺪەرە(ی ﺧﯚﯾەوە ﺑێ ﺋەوەی ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑێــﺖ ،دﻛﺎرن ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋەوان ﻣﺰﮔەوﺗەﯾﻞ ﺑﻜەن. ھەﻧﻮوﻛــە ،ﺑﯿــﺮ ﻟە ﻗﺴــەﯾﻠﯽ رێﭭەﺑــەر و ﻣﺎرﯾﻔــەی دەزﮔە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺎزﯾﻨــﯚ و ﭘەرﺳﺘﮕە دەﻛەﻣەوە: ﺧﻮاﺳﺘﻢ رێﻜﻼﻣﻜﺮدن و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﮔەﻧﺠەﯾــﻞ ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧە
ﺋﺎﯾﺎ )ﺑﻮون ﺑە ﺋەﻧﺪام ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ( ﻟــە ﭼﺘــە ﺧﺮاﭘەﻛﺎن ﭘﯚﻟێــﻦ ﻧﺎﻛﺮێﺖ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﮔﺎزﯾﻨﯚﻛﺎﻧڕا ﻓێــﺮ ﺑﻮون ﺑﺒﻨە ﺋەﻧﺪام ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ؟ ﺋــەو رۆژاﻧــە :ﻛــە وەزارەﺗﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺋەوﻗــﺎف، ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوەی ﺋﯿﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ،ھێﻨﺪێﻚ ﻣەﻻی ﺧﺮاپ،
ﻟە ھێﻨﺪێﻚ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ھەﺳﺘﯿﺎر، دوور دەﺧﺎﺗــەوە ،ﮔﺮﻧﮕــە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەﯾﺶ ھﺎوﺋﺎواز ﻟەﮔەڵﯿــﺪا ﺑﻜەوێﺘە ﺧﯚی و ﭼﺎو ﺑﺨﺸێﻨێﺘەوە ﺑەوەی چ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و چ رێﭭەﺑەراﻧێﻜــﯽ ﻟە ھێﻨﺪێﻚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە داﻧﺎوە. ﺳﺎڵﯽ ،2010ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﯿﻚ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻮوم ﺑەراورد ﺑە واﻧەﯾﻠﯽ وێﮋەﯾﯽ ،ﻟەﺳەر ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘﯚﻟﯽ دەﯾەﻣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی )ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ( داﻧﯿﺸﺘﻢ، ﻛەﭼــﯽ دوای دوو ھەﻓﺘــە: رێﭭەﺑەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ )ﻋﺎﻣڕ( رۆژێﻜﯿﺎن ھﺎﺗە ژوورەوە، رووی دەﻣﯽ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻛﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ” :ھەﻣﻮوﺗــﺎن دەﺑێﺖ ﭘﺮﭼﺘــﺎن ﺧەﻓﯿــﻒ ﺑﺘﺎﺷــﻦ، ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧەڵێ ﭘﺮچ-ﺗﺎﺷﯿﻦ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚﻣﺎن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە، ﻣﻦ ﺑڕوام ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻧﯿﯿە، دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟەژێﺮ ﻗﯚﻧﺪەرەم دەﻧێــﻢ“” .رێﭭەﺑەرەﻛــە ﺋــەم ﻗﺴﺎﻧەﺷــﯽ ﺑە ﺷێﻮەزاری ﺧﯚی ﻛﺮد ،ﺑــەم زۆر دڵﻨﯿﺎم و ﺑﺎش ﻟــە ﺑﯿﺮﻣە ھــەردوو وﺷــەی )دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ( و )ﻗﯚﻧﺪرە(ی ﺋﺎوا ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎ“ .ﻣــﻦ رۆژی دواﺗﺮ ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯽ ﺑﭽﻤــەوە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە: دﯾﻤەﻧﯽ ﮔﻮﻧﺎﺣﯽ )دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻟەژێﺮ ﻗﯚﻧﺪەرەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋﺎﻣڕ( ﺑﺒﯿﻨﻢ ،ﻧﺎﭼــﺎر ﭼﻮوﻣە ﯾەﻛێﻚ ﻟە
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە وێﮋەﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﻟەوێ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﻢ دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮد. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ )ﻋﺎﻣــڕ( رێﭭەﺑــەری )ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ( ،ﻛە ﺳﺎڵﯽ ) 2010دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ(ی ﺧﺴﺘە ژێﺮ )ﻗﯚﻧﺪەرە(ی ﺧﯚﯾەوە ،ﻧﮫﺎژی ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺧــﯚی ھەر ﺑەردەواﻣــە ،ﺋــەم ﺟﺎرەﯾﺎن ﺑﺮا ﺑﭽﻮوﻛەﻛەﻣﯽ ﻟەﺳــەر ﭼﻮوﻧە- ﮔﺎزﯾﻨــﯚ و ﺟﮕەرە-ﻛێﺸــﺎن دەرﻛﺮدووە. ﺋــەم ﻧﻮوﺳــﯿﻨە ﺑــە وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردە ﭘێﺸﻜەﺷــە ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋەﮔەر ﻛﺎﺗﯿــﺎن ھەﺑﻮو، ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە ﺑﻜــەن ،ﺑــە ﭼــﺎوی ﺧﯚﯾــﺎن ﺳــەﯾﺮی )دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ( ﺑﻜەن ﻛــە ﭼــﯚن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ )ﻋﺎﻣڕ( ﺧﺴﺘﻮوﯾەﺗﯿﯿە ژێﺮ )ﻗﯚﻧﺪەرە(ی ﺧﯚﯾەوە .ﻣﻦ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﺴــﺘﺒﻮوم :ﻟێﺪان ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳﺎ ﻗەدەﻏە ﻛﺮاوە ،ﺑــەم ھەر ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەدا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ )ﻋﺎﻣڕ(، ﻟە ﻟێﺪان و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدن ﺑە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑەردەواﻣە ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﻣﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەوە ﺑە ھەڵە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮوم ،ﯾﺎن ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺋەو رێﭭەﺑەرە ﻟە ﺳەرووی ﯾﺎﺳﺎ و ﺋەو ﭼﺘﺎﻧەوەﯾە!.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەھﻤەد ﻛەﯾﻔﯽ
ﻛﺮێﻜﺎر ،ﻟە ﺋﯿﻤــﺎن و ﺑﺎوەڕﯾﺪاﯾە ﺑە ”ﻧﺎﺧﻮد“ و ﻟــە ﺑێ ﺋﯿﻤﺎﻧﯿﺪاﯾە ﺑە“ﺧــﻮد“ .واﺗــە ﺋەﮔــەر ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻣێﮋووی ﭼەوﺳﺎﻧﺪﻧەوەی ﻛﺮێﻜﺎران ،ﭘێﯽ ﻟەﻧــﺎو ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻚ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺋﺎﯾﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸە ﺗەﻧﺎﻧەت .رەﻧﮕە ﺑەم ھــﯚ ﺳــﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﯿەوە ﺑێﺖ ﻛە ﻟــەو ھەﻣﻮو ﺑﯿﺮۆﻛــە و ﺗێﺰە زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە و )ﻧﯿﻮە زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە(ی ﻣﺎرﻛﺲ رﺳﺘەی ”دﯾﻦ ﺋەﻓﯿﯚﻧﯽ ﺗﻮودەﻛﺎﻧە“ ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺑﺮەو ﭘەﯾﺪا دەﻛﺎت و دەﻛەوێﺘە ﺳــەر زاران. رەﻧﮕــە رﻗﯽ ﮔــەورەی ﻣﺎرﻛﺲ ﻟە دﯾــﻦ ،ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ھــەر ﺋەﻣە ﺑﻮوﺑێﺖ. ﺑەھەرﺣﺎڵ ،رەﻧﮕە ﺋەﮔەر ﻣێﮋوو ﻟە رواﻧﮕەﯾەﻛــﯽ ﻓﯚﻛﯚﯾﯿەوە واﺗە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺧەﺗﯽ و ﻻدەرﺧﻮاز و داﺷﻜﺎو )ﮔﺴﺴﺖ( ﺑﺨﻮێﻨﯿﻨەوە، ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻣێﮋوو ھێﺸﺘﺎ ھەر ﻛﺮێﻜﺎران ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣــﺎدەن .وەك ﭼﯚن ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕە و ﻣەﯾﺸــﻮورﯾﯿە و دەڵێــﻦ :ﻛﺮێﻜﺎر ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿــە ،دەﻛﺮێﺖ ﺑڵێــﻢ ﻛﺮێﻜﺎر ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧێﻜە ﻛــە ﺧێﻮ و ﺧﺎوەﻧﯽ زۆرە ،ﺟﮕــە ﻟە ﺧﯚی! ھەڵﺒــەت ﻻی ﻣﻦ ﺋەم رﺳــﺘﺎﻧە ﻣﺎﻧﺎ و ﺗەﺋﻮﯾﻠﯽ زۆر ھەڵﺪەﮔﺮن و دەﺷــێﺖ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺗﺮی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەم رۆژﮔﺎرەی ﺋێﺴــﺘەدا زۆر ﺷــﺖ ﮔــﯚڕاوە و زۆر ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﮔــەورە ﺑەڕێﻮەﯾە. ﻛﺮێــﻜﺎران ھﺎوﺧﻮێﻨﺘﺮﯾــﻦ ﻧەﺗــەوە و ھﺎوڕەﻧﺠﺘﺮﯾﻦ ﭼﯿﻨﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﻦ و ﺟــﻮێ ﻛﺮدەوەﯾﺎن ﻟە ﭘﻠــەی ”رەﻧﺞ“دا ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ ھەڵەﯾەﻛــﯽ ﺑﻨەﻣﺎﯾﯿﯿە ﻟە ﺗﯿﯚری
و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەدا ،ﺑەم ﻟە رووی دۆخ و ھەﻟﻮﻣەرﺟەوە ،ﻛﺮێﻜﺎران ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن زۆرە ،ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎرەی ﺟﯚرج ﺋﯚروێڵ ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﭼەوﺳــێﻨەری ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺘﯽ ﻟە رۆﻣﺎﻧــﯽ ) ١٩٨٤ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻣﻦ( ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺎت ،زۆر ﺟﯿﺎوازە ﻟەو ﻛﺮێﻜﺎرەی ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ”ﺑﻠە“دا ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت. ﺑﯚﯾە ﺑەم دەروازەﯾەوە دێﻤە ﺳەر ﭼەﻧﺪ ﮔﻮﺗــەی ﻛﻮرت ﻟەﺳــەر ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛــﻮرد .ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺋــەم ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻣــﻦ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺑێﺒــەری ﺑێــﺖ ﻟــە ﺗﻮﺧﻤﮕەﻟــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺧــﯚم .ﻛــەم ﻛﻮرد ھەﯾە ﻟە دﻧﯿﺎ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺮێﻜﺎری ﺗﺎﻗﯽ ﻧەﻛﺮدﺑێﺘەوە .ﺑﯚﯾە ﺋەم ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەی ﻣﻦ ﺋەوەﻧﺪە ﻓﺎﻣێﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﯽ و ھەرێﻤﯿﯿە ﺑــﯚ ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛــﻮرد ،ﺋەوەﻧﺪە ﻟێﻜﺪاﻧــەوە و ﮔێڕاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿــﺮ و ﺑﺎﻧﮫەرێﻤﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ”ﻛﺮێﻜﺎر“ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﭼەﻣﻚ و واﺗﺎی ”ﻛﺎر“ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ.
زۆرﺗﺮ ﻟە ھەﺳــﺖ و ﺗێﮕەﯾەﻛﯽ ﻏﻮرﺑەﺗﺌﺎﻣێــﺰ دەﭼێــﺖ .وەك ﺋەوەی ﺑﮕەن ﺑە ﻓﺎﻣێﻚ ﻛە ﺧﺎوەن ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﻧەﺑﻮون ﯾﺎن رزﮔﺎرﺑﻮون ﻟە ﺧﻮاﺳــﺖ و ﺋﺎرەزووی ﻣﻮڵﻚ/ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ”دار“ ﺑﻮون ﺑە ﺋﺎزادی و ﻧﺎﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨﻮێﻨﻨــەوە و ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧێﻜﯽ ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋەوەدا ﻏﻮرﺑەت زۆرﺗــﺮ ﺑﯚﯾﺎن زەق ﺑێﺖ. ﺋەم ھەﺳﺘەﯾﺸــە ﻛە ﮔﺮێﺪراوﯾﯽ و ھەڵﭙێﻜﺮاوی ﻗﻮوڵ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑەدی دێﻨێــﺖ و ﭘێﮕەی ﺧەون و رەﻧﺠەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑێ ﺳــﻨﻮور و ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮ دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەوەی ﻣەﺑەﺳــﺘﻤە ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮردەوە ﺑﯿڵێﻢ ،ﺋەﻣەﯾە: ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛﻮرد ﺑــە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەت ﻟەو ﻧﺎﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ﻧێﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗــەوە ،رەﻧﮕە ﺑەھﯚی ﺋەوەی ھﯿﭻ ﻛﺎت ﺗﺎﻣﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و زەوی ﺧــﯚی ﻟە ژﯾﻨﮕــە و زێﺪی ﺧﯚی ﻧەﭼێﺸــﺘﺒێﺖ ،ﯾﺎن زۆر ھﯚی ﺗﺮ. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﭼەﭘﯽ ﻛــﻮردی وەك زۆر ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﭼەﭘﯽ دﻧﯿــﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەواﻧەی ھﺎوﺷــێﻮە ﺑﻮون ﻟە دۆزی ﻛﻮرد، ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ھەﺳﺖ و رۆﺣﯿەﺗێﻜﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺟێﮕﺮ و ﺟەﻣﺎوەرﯾﯽ ”ﻧﺎﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧە“ دروﺳﺖ ﺑﻜەن، رەﻧﮕە ﻛﯚﻣێــﺪی ﺑﻨﻮێﻨێﺖ ﺑڵێﻢ ﺟەﺑﺮێﻜــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ رەوﺗــﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﻮﺳــﯿﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻧﺎﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑەرەو ﺧەﺑﺎت ﻟەﺳــەر ”ﺑــێ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ“ و ﺑێﺒەﺷﺒﻮون ﻟە زەوی و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن، واﺗە ﮔﻮﺗﺎری ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم ﻣﻠﻜێﺶ ﻛﺮد .رەﻧﮕە ﺋەﻣەش ﺑﻤﺎﻧﺒﺎﺗەوە ﺑﯚ ﺗەﻓﺴﯿﺮێﻜﯽ ﻧﺎﻣﺎرﻛﺴﯽ ﻟە ھﯿﮕڵ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی دووﺑﺎرەی ھﯿﮕڵ
ﺧﯚی و واﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ رۆﺣﯽ رەھﺎ و ﺧﻮدﺋﺎﮔﺎﯾﯽ و .. ھەڵﺒــەت ﻧﺎﺷــﺒێﺖ ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮرد ﺑــە ﺗەواوی ﻟــە رووﺑەری ﮔﻮﺗﺎر و رەوﺗﯽ ﭼەﭘﺪا ﺑﻨﺎﺳــﺮێﺖ و ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺘــەوە .ھێﺸــﺘﺎ ﺑﺎس و ﻓﺎﯾﻠــﯽ ﻧەﻛــﺮاوەی زۆر ھەﯾە دەﺑێ ﺑﯿﻜەﯾﻨەوە ﺗــﺎ ھەﻧﺪێ ﻟە واﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ”ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﻮرد“ﻣﺎن ﺑﯚ دەرﺑﻜەوێﺖ .وەك ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻛﺎر ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی، ﭼﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎر ،ﺧﺎوەﻧﻜﺎر، ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎر ،ﺑێﻜﺎری و زۆر ﺷﺘﯽ ﺗﺮ...
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺟﯿﺎواز و ﺳــەﯾﺮ ھﺎﺗە ﺋﺎراوە .ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی )دﯾﺎرە ﺑەﭘێﯽ ﮔەﺷەی ﻛﯚی ﻛﯚڵەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛــە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﯾﺪا ،ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔەﺷەی ھێﺸﺘﺎ زۆر ﻧﺰﻣە و ﺋەو ﮔەﺷــەی ﻛﺮاوە زۆر ﺋﺎڵﯚز و ﻻﺳــەﻧﮕە( ،وﺷەﻛﺎﻧﯽ رەﻧﺠــﺪەر ،زەﺣﻤەﺗﻜێــﺶ، ﻛﯚڵﻨەدەر )ﻟە ھەﻧــﺪێ ﮔﻮﺗﺎردا(، ﺑەﺷﺨﻮراو و ﺗێﻜﯚﺷەر ،ھﺎوواﺗﺎ و ھﺎودەﺳﺘﯽ وﺷەی ﻛﺮێﻜﺎر ﺑﻮون. ﺋەم ﻛﺎرﻛﺮدە زﻣﺎﻧﯿﯿە ﺑەدەر ﻟەوەی چ ﮔﻮﺗﺎرێــﻚ ﺑەرھەﻣﯽ ھێﻨﺎوە و ﭼﯚن ﻟە ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺶ ﻛﺮاوە، ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾەﻛﯽ زەﻗە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻻﻧﯿﻜەم ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا ﻛﺮێﻜﺎر واﺗﺎﮔەﻟــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ھەﯾــە .ﻛﺮێﻜﺎری ﻛــﻮرد دەﺑێﺖ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯿەﻛﯽ ھەﺑێﺖ ﺗــﺎ ﺧەوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ﺑﺒﯿﻨێــﺖ ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺮێﻜﺎر و دەرەوەﺳﺘﯽ ﺗێﻜﯚﺷﺎن ﺑﯚ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺧەوﻧەی ﻻ ﺑڕوێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە وەك ﻣﺎرﻛﺲ دەڵێﺖ :ﺳــﻮاڵﻜەر و ﺑــێ ﻣﻮڵﻚ ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ﺷﯚڕش ﺑﺘﺮﺳﻦ و دەﺑێﺖ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺴﺮەوێﻨﻦ و ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەن ،ﭼﻮون ھﯿﭽﯿــﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﻛﯿﺴــﯽ ﺑﺪەن .ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛﻮرد دەﺷێﺖ ﯾﺎن دەﺑێﺘێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻛە ﻟە ﺳــەرەوە ﺋﺎﻣــﺎژەم ﭘێ دا، ﺑەﻧﺎوی ”ﺑێ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،زەوی، ﻋەرد ،ﻣﻮڵﻚ ،ﻣﺎف و وﺷﯿﺎری“... ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﺑﮕﺎﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ”ﻧﺎﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎزادی ،دادوەری، دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ.“... ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ ﻛە دەﺑێﺖ ﺑەردەوام و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەﻟﺴەﻓﯽ ﺑﯿﻜەﯾﻦ ﺋەﻣەﯾە ﻛە :ﻛێ ﻛﺮێﻜﺎرە؟
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺑﻮوﻧەوەراﻧــﯽ زەوﯾــﻦ .رەﻧﮕە ﺗﺎ ﭘێﺶ ھﺎﺗﻨە ﻛﺎﯾەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻛﯚن و ﻧﻮێ ﺳەرﻣﺎﯾەدارﯾﯿەﻛﺎن، ”ﻛﺮێــﻜﺎر“ ﻟە ﭘێﮕەی وﺷــەدا ﻻﺧﺖ )ﺑﺎﻓﺖ(ێﻜﯽ وﺷــەﯾﯽ ﺑەم واﺗــﺎ و ﻣەدﻟﻮوﻟــەوە ﻧەﺑــﻮو ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻧﺎ دەﻛﺮێﺘەوە :ﻛەﺳێﻚ ﻛــە ﻟــە ﺑﺎﺗــﯽ ”ﻛﺎر“” ،ﻛﺮێ“ وەردەﮔﺮێﺖ ،واﺗــە )ھێﺰی( ﻛﺎر دەﻓﺮۆﺷێﺖ .ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا وﺷــەی ) manﭘﯿــﺎو(lobor ، )رەﻧﺠــﺪەر ،ﺗﺎﻗﯿﻜــەر(work- ، ) manﭘﯿﺎوی ﻛﺎر( .ھەرﺳــێﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮێﻜﺎر ﺑەﻛﺎر ﭼﻮوﮔﻦ ،ﺷﺘێﻚ ﻛە ﻟەم وﺷﺎﻧە ھەڵﺪەھێﻨﺠﺮێﺖ، ﭼەﻣــﻚ و واﺗﺎﯾەﻛــە ﺑــە ﻧﺎوی ”ﺗﻮاﻧﺴﺖ“” .ھێﺰ“ .ﺋەوە دواﺗﺮ ﺑﻮو ﻛە ﺑەﺳــەر ھەڵﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﺴﭙﯚﺗﯿﺰم )ﭘﻠەﺧﻮازی ﺧﻮدا/ﺑەﻧﺪە ﯾﺎن ﺋﺎﻏﺎ و ﻛﯚﯾﻠە(ـــە ﺋﺎڵﯚزە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺋەم ”ھێﺰە“ ﻟــە دەﺳــﺖ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەراﻧﯽ زەوی. ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەراﻧــﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەت. ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەراﻧــﯽ ﺋەھﺮاﻣﯽ ﻣﯿﺴــﺮ، وەرﮔﯿﺮاﯾــەوە و ﻟــە ﭘێﮕــەی وﺷــەﯾﺶ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ”زۆرﺗﺮ“ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی وەرﮔﺮت. ﺑێ ھﯚ ﻧەﺑﻮو ﻛە ﻟە ﻧﯿﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــەدەی ﻧﯚزدەﯾەم ،ﻧﯿﻮەﯾەك ﻟە ﺧەڵﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەرەو رووی رەوت و ﮔەڕﯾﺎﻧە ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ھﺎﺗﻦ. ھەرﭼەﻧــﺪ ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻛﺮێﻜﺎر زۆر ﮔﯚڕاوە ﻟــە ﮔﻮﺗﺎرە ﻓﯿﻜﺮی و ﻓەﻟﺴەﻓﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﻣﻦ ﻟێﺮە ﺑــە رواﻧﯿﻨﯽ ھﯿﺮﻣﻨﻮﺗﯿﻜﯽ و ﻧێﻮان دەﻗﯿﯿــەوە دەﯾﺨﻮێﻨﻤەوە. ھەرﭼەﻧــﺪ ﭘێﻮەﻧــﺪی ”ﻛﺎر“ ﺑە ﻣﺮۆڤ وەك ﺑﻮوﻧێﻜﯽ ﺋﺎوەزﻣەﻧﺪ،
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﺋﺎڵﯚزە و ﺋەو ﻓﯚڕﻣەی ﭘێﻮەﻧﺪی و ﭘێﻨﺎﺳــە ﺑﯚ ”ﻛﺎر“ ھەر ھەﻣــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی و رواﻧﯿﻦ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻣﺎﻧﺎ و ﭘێﮕەی ”ﻛﺎر“ ﻟە راﺑــﺮدوودا .ﻛﺮێﻜﺎری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛﯚن ”ﻛﺎر“ی ﺑــە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن و ﻣﺎﻓێﻜﯽ ”ﺧــﯚی“ دەزاﻧﯽ ﻛە دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﺑﯿﺨﺎﺗە روو! ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﻟە ﺳﯚﻧﮕەی ﻛﺮێﻜﺎرەوە ھێﺰ و دەﺳەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری و ﺳــﺰادەرﯾﯽ ﺧﯚی وەردەﮔﺮت و ﺑەﺑﯚﻧــەی ﺋــەوەوە” ،ﺑﻮون“ و ھێﺰی واﺗــﺎی وەردەﮔﺮت ،ﺑەم ﺋێﻤە ﻟێﺮەدا ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮار و ﻧــﺰم ﻟە وﺷــﯿﺎری ﻛﺮێــﻜﺎردا رووﺑەڕووﯾﻦ. ﻧەﺑﻮوﻧﯽ وﺷــﯿﺎری ﻻی ﻛﺮێﻜﺎر ﺑەھــەر ھﯚﯾــەك ﺑﻮوﺑێﺖ ،ھﯚی درێﮋﺑﻮوﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﺑﻮو ﻛە ﺧﯚی ﻟە رێﮕەی ﺧﻮێﻦ و ﺗﺮووم )ﻧﮋاد( و رەﮔەزێﻜﯽ ﺟﯿــﺎواز و ﺳــەرﺗﺮ ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ زەوی و زار و ﻣﻮڵــﻚ دەزاﻧــﯽ و ﻏەﯾﺒەﺗﯽ وﺷــﯿﺎری و ھﺰرێﻜﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺳــﺎز ،دەﺑــﻮوە ھﯚی ﻣەﺷــﺮووﻋﯿﯿەﺗﯽ وەھﺎ ﺑﺎوەڕێﻚ ﻻی ﻛﺮێﻜﺎر .ﻛﺮێــﻜﺎری زﮔﻤﺎك ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮو ﻛە ﺑﺎوەڕی ﺑە ﭼەﺷــﻨێﻚ ﻟە ﺑﺎﻧﺴﺮوﺷــﺖ و ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر و زەوی و ﻣﻮڵﻚ ﭘەﯾﺪا ﻛﺮد .ﺧﺎڵﯽ ﺋەﻓﺴﻮوﻧﺎوی و ﺳــەﯾﺮ ﻟەﻣەداﯾە ﻛە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﮕەﻟێﻜــﺪا ﺋەوەﻧﺪی ﻛﺮێــﻜﺎر ﭘﺎرێــﺰەری ﺧﺎوەﻧﻜﺎر و ﺑەرژەوەﻧﺪی و ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮوە ،ﺋەوەﻧﺪە ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﺧﯚی و دەﺳەﺗﺪاری زەوی ﺑە ﭘەرۆش و ﺧەﻣﺨﯚر ﻧەﺑﻮون ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن. رازی ﺟﺎوﯾﺪﺑﻮوﻧــﯽ رەﻧﺠــﯽ
ﻛﺮێﻜﺎر و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن )ﻛﺮێﻜﺎر ﻟە ﻧێﻮان ”زەوی“ و ”ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن“دا(
15
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﺋەواﻧەی ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻦ دەﺑەن ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺗﺎ رادەﯾەك ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻦ ،ﯾﺎن ھەوڵﯽ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳﯿﻦ ﺑﻮوە ،دەﻧﺎ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯿﻦ درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﭼﯿﺮۆك ﻧﯿﯿە ،رۆﻣﺎن ﺗەﻛﻨﯿﻜێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ،رەﻧﮕە ھەﻣﻮو ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳەﻛﺎن ﻧەﺗﻮاﻧﻦ رۆﻣﺎن ﺑﻨﻮوﺳﻦ .رەﻧﮕە ﻣﻨﯿﺶ ﻟەم رۆﻣﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻨﻮوﺳﻢ ،رۆﻣﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ زەﺣﻤەﺗە و ﻛﺎﺗﯽ دەوێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﺋەﺣﻤەد ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ:
ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺋەﻧﻔﺎﻟەﻛﺎن ﻟێﻢ ﻗﺒﻮوڵ دەﻛەن ﺑە ﺣەﻗﯿﻘەت ﺑﺎﺳﯿﺎن ﺑﻜەم؟
دەﺳﺘﺒﮋێﺮی رۆﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜەی رووی ﺋەوەی ھەﯾە ﺑە ﺋەدەﺑﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎﺳێﻨﯽ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺧﺪر ﺋەﺣﻤەد ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ،ﺋەدﯾﺐ و ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳﯽ ﻛﻮرد ،ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﺧﯚی و ھﺎوﻛﺎت ﭘێﯽ واﯾە ،رۆﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەی ﺗێﺪا ھەﯾە ﺑە ﺋەدەﺑﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎﺳــێﻨﺮێﺖ و ﮔەﺷﺒﯿﻨە ﭘێﯽ ،وەك ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدات” :رۆﻣﺎن ھﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺷــﺎرﯾﯿە ،ھێﺸﺘﺎ ﻛﻮرد ﺗﺎزە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەداﯾە ،رەﻧﮕە ﭘﺎﺷەڕۆژ رۆﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎن ھەﺑێ و ﺷﺘﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎن ھەﺑێ ﺋێﻤەش وەك ﺋەو ﻣﯿﻠەﺗﺎﻧە“.
ﯾەﻛــەم ﺑەرھەﻣــﯽ ﺑوﻛــﺮاوەت ﭼــﯽ ﺑــﻮو؟ ﻟــە ﺳەرەﺗﺎی ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺑوﺑﻮوﻧەوە ﻛێ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻛﺮدووﯾﺖ؟ ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﻟە ﻧێﻮ ﺧێﺰاﻧێﻜﯽﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار و ﻟە دەوروﺑەرێﻜﯽ ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوار و ھــەژارەوە دەﺳــﺘﻢ داوەﺗە ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەی ﻛــە دەردەﭼــﻮون ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋــەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەی ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻣەﻛﺘەﺑەی ”ﻋەﺳــﺮی“ ﺑو دەﺑﻮوﻧــەوە .وەك” :رۆﺳــﺘەم و زۆراب“ و ﺋــەو ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗــە زۆر ﻣﯿﻠﻠﯿﯿﺎﻧــە .ھەروەھﺎ ﻛە ﭼﻮوﻣە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛەرﻛﻮوك، ﺋەوﻛﺎﺗە ﺷﺎرێﻚ ﺑﻮو ﭘڕ ﻟە ﻛﺘێﺐ، ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــەی ”ﺋﯚﺟﯽ“ ﺳــﺎﻧﯽ ﭘەﻧﺠــﺎﻛﺎن ،ﻛﺘێﺒﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﻓڕەﻧﺴﯽ دەﻓﺮۆﺷﺖ .ﻣەﻛﺘەﺑەی ﻋەرەﺑەﻛﺎن ھەﺑــﻮو ،ﻣەﻛﺘەﺑەی ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ ھەﺑﻮو، ﻣەﻛﺘەﺑەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ھەﺑﻮو، ﻛﻮردﯾــﺶ ﻣەﻛﺘەﺑــەی ھەﺑﻮو. ﻣﻦ دەﭼﻮوم ﮔﯚﭬــﺎری ”ژﯾﻦ“م دەﻛڕی. ﻛــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەم ﺗــەواو ﻛﺮد و ﺑﻮوﻣە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ،ھێﺸــﺘﺎ ﻣﻦ ﺑﺎش ﺷــﺎرەزای ﻛﻮردی ﻧەﺑﻮوم، ﻛﻮردﯾﯿەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﻢ ﻧەدەزاﻧﯽ، ﻛﻮردﯾﯿەﻛﯽ ﺷەﻟﻮﺷﯚق ،دەﺳﺘﻢ ﻛــﺮدە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭼﯿــﺮۆك، ﺑــێ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧــﻢ ھﻮﻧەری ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯿﻦ ﭼﯿﯿــە؟ ﺑــێ ﺋەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﻢ ھەﺑێﺖ .ﺑێ ﺋەوەی ﺋﺎﮔﺎم ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﻮردی ھەﺑێــﺖ .ھەﻧﺪێــﻚ ﭼﯿﺮۆﻛــﻢ ﻧﻮوﺳــﯽ ،ﯾەﻛێ ﻟەو ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧەم ﻧــﺎرد ﺑــﯚ ”ﺑﺮاﯾەﺗﯽ“ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1968ﺑەﻧــﺎوی ”دارەﻛــەی ﺑەر ﻣﺎڵﻤﺎن“ەوە .زۆرم ﭘێ ﺳەﯾﺮ ﺑﻮو ﻛە ﻟە ﻻﭘەڕەﯾەﻛﺪا ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە، زۆرم ﭘێ ﺧﯚش ﺑﻮو .ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺋــەو ﺑﺮادەراﻧەی دەﻣﻨﺎﺳــﻦ و ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﻦ ،دەڵێــﻦ “:ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛــە ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛە ﺑﺎﺷەﻛﺎﻧﺖ“. واﺗــﺎ ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛــە وەك ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻧــﺎو دﻧﯿــﺎی ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺗﯚ ﺑﻮو؟ ﺑەڵــێ ،ﺳــەﯾﺮ ﺋەوەﯾــە ﻣﻦﺑﺎﺳــﯽ ھەژارﯾﻢ ﻧەﻛــﺮدووە ﻟەو ﭼﯿﺮۆﻛەدا ،ﺑﺎﺳــﯽ دەوروﺑەری
ﺧﯚم ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑﺎﺳــﯽ دارێﻜﻢ ﻛــﺮدووە ﻛــە رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ﺑــە ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ دەﯾﺴــﻮوﺗێﻨﻦ ﻟــە دێﯿەﻛــﺪا ،ﻟــە ژێــﺮەوەی ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــەدا دەردەﻛەوێــﺖ ﺋﻮﻣێﺪی ﺋــەوەم داوە ﻛە رەﻧﮕە ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛە ﮔەورە ﺑێﺖ و ﭘەل ﺑﮫﺎوێﮋێــﺖ و ھەﻣــﻮو دێﯿەﻛە ﺑﮕﺮێﺘەوە. دوای ﺋەوە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﯾﺎزدەی ﺋﺎدار ھــﺎت و ﺟــﯚرە ﺋﺎزادﯾﯿەك ﭘەﯾﺪا ﺑﻮو ،ﻧﺎﺳﯿﺎرﯾﻢ ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﭘەﯾﺪا ﻛﺮد ،ﺋــەو ﻛﺘێﺒﯽ دەﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺑەﻏﺪا و ﻛەرﻛﻮوك، ﻛﺘێﺒﯽ ﺗﺎزەﺗــﺮ و رۆﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎزەﺗﺮ ﺑﻮون .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎرﺗەرم ﺧﻮێﻨﺪەوە .ھﺘﺪ .ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەی دەﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺋﯿﺘﺮ ھەر ﻛﺘێﺒێﻜــﻢ دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﺒﺎﯾە، دەﺳﺘﻢ دەﻛﺮد ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی. ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ”ﻋەﺑﯚ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ“ ﺧەﯾﺎڵێﻜــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ھەﯾە، ﻟە ﭘﺎڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﺋــەو ﺧەﯾﺎڵە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﯿە ﻟــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺸــﺖ ھەن، وەﻟێ ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛەﯾــﺎن زێﺘﺮ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی وەرﮔﺮﺗــﻮوە،
ﺧەﯾﺎڵﯿﺪا دەﻣێﻨێﺘەوە. ﭘڕۆژەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣﺎن ﯾﺎن ﭼﯿﺮۆﻛﺖ ﺑەدەﺳﺘەوە ھەﯾە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا؟ ﺋێﺴﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻜﯽﺗــﺮم ﻛە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﺋەﻧﻔﺎل، ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﻣﺎﻣــﺰە ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯿﺎﻧەﯾە ﺑە ﻣﯿﺴﺮ ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﺋەواﻧــەم ،ﺑــەم ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر زەﺣﻤەﺗە ،ﻧﺎوێﺮم ،ﺳــڵ دەﻛەم ﺑڵێﯽ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﯿﺎن ﺑﺪرﻛێﻨﻢ، ﺋﺎﯾﺎ ﻛەﺳﻮﻛﺎرﯾﺎن ﻗﺒﻮوڵ دەﻛەن، ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻟێﻢ ﻗﺒــﻮوڵ دەﻛﺎت، ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺋەﻧﻔﺎﻟەﻛﺎن ﻗﺒﻮوڵ دەﻛەن ﺑە ﺣەﻗﯿﻘەت ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﺑﻜەم؟ ﻟــەوە دەﺗﺮﺳــﻢ ،راوەﺳــﺘﺎوم ھێﻨﺎوﻣە ،ﺗﺎ رادەﯾەك ﺗەواو ﺑﻮوە و ھەر ﭘێﯿــﺪا دەﭼﻤەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺗەواوی ﺑﻜەم ،ﻣەﺳەﻟەﯾەﻛﯽ زۆر زەﺣﻤەت و ھەﺳﺘﯿﺎرە ،ﻛﯚﻣەڵێ ﻛﭽﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧﺎدﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮدان .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻧﺎوێڵﯿﯿەك ھەﺑﻮوە و ﺷــﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﻣﻦ ﺷﺘێﻜﯽ ﺑﻜەم ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑڵێﻢ ﻧﺎزاﻧﻢ. رۆﻣﺎﻧــﯽ ﺑەھــﺎری رەش ﺗــەواو ﺑــﺎس ﻟــە ﺋەﻧﻔــﺎل و دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت ،ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋەم رۆﻣﺎﻧە وەك ﺋێﺴﺘە ﺑەرﺑەﺳﺘﺖ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە؟ ﻣــﻦ ﻟــەوە دواوم ،دواﺟــﺎرﺗەﻛﻨﯿﻜێﻜﻢ ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ،ﺳﺎڵﯽ 1998ﻟەﮔەڵ ﺟﺎﻧــﯚ رۆژﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺑــﻮوم ،ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻜﺪا ﻟێﻢ ﭘﺮﺳــﯽ ،ﻛﺎم ﻓﯿﻠــﻢ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ راﻛێﺸــﺎ ﻟەم ﺳــﺎﻧە؟ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻓﯿﻠﻤێﻚ
ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳﯽ ﭼﺎك ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ھەن ،ﺑەم ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك دﯾﺎرن .ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دﯾﺎرە ﻛە ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﺎوازەﯾە. دەﻛﺮێﺖ ﺗﯿﺸﻚ ﺑﺨەﯾﺘە ﺳەر ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛە؟ ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛە ﺧﯚی ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﯽﺳــەﯾﺮی ھەﯾــە ،ﻣــﻦ ھەﻣﻮو رۆژێ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑــە ﻛﯚﻧێﻜﺪا ﺗێ دەﭘەڕﯾﻢ ،ﺑــە ﺧەﺗێﻜﯽ ﮔێڕ ﻧﻮوﺳــﺮاﺑﻮو” :ﻋەﺑــﯚ ﺋﯿﺘﺎڵــﯽ“. ھەﻣــﻮو رۆژێ دەﻣﺪﯾــﺖ ،ﻋەﺑﯚ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ،ﺋەﻣەم ﻟــە ﺑﯿﺮ ﻛﺮد وەك ﺷــﺘێﻚ .دەﺑــێ ﺑﺰاﻧــﯽ ﭼﺎوی ﻧﻮوﺳــەر ﭼﺎوی ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس، ﭼﺎوی رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ﻛە دەڕواﻧێﺘە ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ،ﺋەﮔەر ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺑێ ﻟە
ﺑﺎﺳــﯽ ﻣــﺮدوو دەﻛﺎت ،ﻟەﮔەڵ ﻣﺮدووەﻛﺎﻧﺪا ﻗﺴە دەﻛﺎت .ﮔﻮﺗﻢ: ”ﻣﻦ ﺳﺎڵﯽ 89ﻟە دوو ﮔێﭽەڵﻤﺎن ﺋــەوەی دەڕوا دەﯾﺎﻧﻨێــﮋێ، ﺋەواﻧــەی زﯾﻨﺪەﺑەﭼــﺎڵ ﻛﺮان، ﺋەواﻧــەی ﻣــﺮدوون ،ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﻗﺴــە دەﻛﺎت“ .ﺧﻮێﻨەری ﻛﻮرد ھەر ﺑەﻻﯾﺪا ﺗێﭙەڕ ﺑﻮو ،رەﺧﻨەﮔﺮ و ﺷﺖ ھەر ﺑﺎﺳــﯽ ﻧەﻛﺮد ،ھەر ﺑەﺷــﺘێﻜﯽ ﻧــﺎوازەی ﻧەزاﻧــﯽ. ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻓﯿﻠﻤــﯽ دەرﻛﺮدووە و دەﻧﮕﯽ داوەﺗــەوە .ﺋەی ﻛﻮردێﻚ ﺳــﺎڵﯽ 89ﻣﻦ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺘەری
رۆﻣﺎﻧێﻚ ،ﻣﺮدووەﻛﺎن دەدوێﻨێ و ﻗﺴەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺎت .ﺋەﻣەﯾﺎن ﺋــەم ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﭘﺎﻛﯿﺰاﻧــەی ﮔەرﻣﯿــﺎن ﻣەﺳــەﻟەﯾەﻛﯽ ﺗﺮە، ﻣەﺳــەﻟەﯾەﻛﯽ زەﺣﻤەﺗــە، ﻣەﺳەﻟەﯾەﻛە رەﻧﮕە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردی ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﻧــەﻛﺎت، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋــەو ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯿﺎﻧــە ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛەن ،ﻣﻦ ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن و ھەﻣﻮوﯾــﺎن دەﻧﺎﺳــﻢ ،رەﻧﮕە ﻟێﻢ ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛــەن ﺋەﮔەر ﺑڵێﻢ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎوا دەﻛەم. ﺑﺎﺳــﺖ ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛﺮد ،ﭼﯿﺮۆك و رۆﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی، ﻟە ﻛﻮێﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪاﯾﻦ؟ ﻣﻦ ﻧﺎڵێــﻢ ھەﻣــﻮوی ،ﺑەمدەﺳــﺖ ھەڵﺒﮋێﺮێﻚ ﻟە ﭼﯿﺮۆك و
رۆﻣــﺎن ھــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺷــﺎرﯾﯿە ،ھێﺸــﺘﺎ ﻛﻮرد ﺗﺎزە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﭼﻮوﻧــە ﻧﺎو ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەداﯾە ﺷــﯿﻌﺮ و رۆﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜەی، رووی ﺋەوەی ھەﯾە ﻟە ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ دﻧﯿﺎ ﭘێﺸﺎن ﺑﺪرێ .ﺋەو ﻛﻮرداﻧەی ﻟە ﺋﺎﻣــەدەوە ھﺎﺗﻮوﻧە ،ھەﻣﻮوی رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿﺎن ﺗﻮرﻛﯿﯿە ،ﺋەدەﺑﯽ ﺗﻮرﻛﯿﯿــﺎن ﺧﻮێﻨﺪووەﺗەوە ،ﻛە وەﺧﺘێــﻚ رۆﻣﺎﻧەﻛەی ﻣﻨﯿﺎن ﺑە دڵە ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾە رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯽ ﻛــﻮرد دەﺗﻮاﻧــێ ﺷــﺘﯽ ﺑﺎش ﺑﻨﻮوﺳێ .ﻟە رۆﻣﺎﻧەﻛەی ﻣﻨﯿﺶ ﺑﺎﺷﺘﺮ ھەﯾە ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﺪا. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە رۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﻛﻮردی ﻧەﻛﺮاوەﺗــە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﺋەوە ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﺋــەوەی ﻣــﻦ ﻛﺮاوەﺗــە ﺗﻮرﻛــﯽ ،ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە ﻣﯿﻠەﺗێﻚ 20ﺳــﺎڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەﺑێــﺖ ،رۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﻧەﻛﺮاﺑێﺘە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺋەوروﭘﯽ. ﻣــﻦ ﯾەك ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﯚم ﺧﻮێﻨﺪووەﺗــەوە ﻛە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ” ﺳەح ﺣەﺳەن ﭘﺎڵەوان ” ﻟەﮔەڵ ﺗﯚی ﻛــﺮدووە ،ﻟەوێ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﺖ وەك ﺑڵێــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﺳــەر ﺋەوە دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ ،ﻟەﺑــﺎرەی ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە، ﺗﯚ ﻟــەوێ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﺎس ﻟە ﯾەﻛەم ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﻮردی دەﻛەﯾﺖ ،دەﻛﺮێ ﻟێﺮە ﺗﯿﺸــﻚ ﺑﺨەﯾﺘە ﺳەر ﺋەو ﻻﯾەﻧە؟ ﺋەﮔــەر ﻟــە ﺑﯿﺮم ﺑێ ،ﺑﺎﺳــﯽﻧﻮێﺨــﻮازی ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ،ﻣﻦ ﮔﻮﺗﻢ ﻟە دەﺳــﺖ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﭘێﺶ رواﻧﮕە
و ﭘێــﺶ ھەﻣــﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك. ﺳــەرەﺗﺎ ﺧﻮا ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو ﻣﺎرف ﺑەرزﻧﺠﯽ ،ﺳــەدرەدﯾﻦ ﻋﺎرف، ﺋەﺣﻤەد ﺷﺎﻛەﻟﯽ ،ﻟەﺗﯿﻒ ﺣﺎﻣﺪ. ﺋەﻣﺎﻧــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛﻮردﯾﯿــﺎن ﻧﻮێ ﻛــﺮدەوە ،ﻛە دەﺳــﺘﯿﺎن ﻛﺮدە ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯿﻦ ،ﺟﯿﺎواز ﺑﻮون ﻟەو ﭼﯿﺮۆﻛﺎﻧەی ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﺑﻮون ،ﻧﻮێﺨﻮازی ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد، ﻛەرﻛﻮوك ﺟێﮕەی ﭼﯿﺮۆﻛە. ﺋەﮔــەر ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻣﺎﺷــﺎی داﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻣــﻦ ھەﻣﻮو ﺷــﺎرێﻚ ھەﻣــﻮو دێﯿەﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﯾەك ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛــەم ،ﺑەم ھەﺳــﺖ ﺑﻜەی ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﺎﻧەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــﻦ ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺳــەدا ھەﺷــﺘﺎی ﭼﯿﺮۆك و رۆﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﻧﻮوﺳــەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ. ﻛەرﻛــﻮوك ﺧــﻮا ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو ﻣﺤەﻣــەد ﻣﻮﻛــﺮی ،ﺧەﺳــﺮەو ﺟــﺎف، ﺟەﻟﯿــﻞ ﻛﺎﻛەوەﯾــﺲ ،ﺣەﻛﯿﻢ ﻛﺎﻛەوەﯾــﺲ ،ﻏەﻓﻮور ﺳــﺎڵﺢ، ﺳــەدرەدﯾﻦ ﻋــﺎرف ،ﺋەﺣﻤەد ﻋــﺎرف ،ﺣەﻣەﻛەرﯾــﻢ ﻋﺎرف، ﺑەﻧﺪە ،ﺟﮕە ﻟەو ﻛﻮڕە ﮔەﻧﺠﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ﭘێ ﮔەﯾﺸﺘﻮون. ﭼﯿﺮۆك و ﻧﻮێﺨﻮازی ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺳەری ھەڵﺪا و ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﭘەرەﯾــﺎن ﭘــێ دا، ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯽ ﭼﺎك ﻟە ھەوﻟێﺮ
و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ھەن ،ﺑەم ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك دﯾﺎرن .ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دﯾﺎرە ﻛە ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﺎوازەﯾە. ﯾەﻛــەم ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﻮردی ﭼﯽ ﺑﻮو؟ ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛــﻮردی ﯾەﻛێــﻚدەﯾﮕەڕێﻨێﺘــەوە ﺑــﯚ“ ﻓﻮﺋــﺎد ﺗەﻣﯚ“ ﺑەم ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﻛﻮردی ،ﺋــەوەی ﻓﻮﺋــﺎد ﺗەﻣﯚ ھﻮﻧەرﯾﯽ ﻧەﺑــﻮو ،وەك ﭼﯿﺮۆﻛێ ﺑو ﻛﺮاﺑــﻮوەوە ،ﺑەم ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﻟــە ”ﺧەڵﻤﺎی ﺟەﻟﯿــﻞ ﺳــﺎﺋﯿﺐ“ ھەﻣــﻮو ﻟێﻜﯚڵەرەواﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەﺳەر ﺋەوە ﻛﯚﻛﻦ. ﺋﺎﯾــﺎ ﻟــە ﻓﯚڕﻣــﯽ ﻧﻮێــﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺷــﺘێﻚ ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی رۆﻣﺎﻧــﯽ ھﺎوﭼەرﺧــەوە؟ ﯾﺎن دەﺗﻮاﻧــﯽ ﻟەو ﻓﯚڕﻣــەدا رۆﻣﺎﻧﯽ ھﺎوﭼەرخ دروﺳﺖ ﺑﻜەی؟ رۆﻣــﺎن ﻛﺮاوەﯾــە ﺑەﺳــەرداﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەﺳەر دێﻜﯿﯚﻣێﻨﺘﺪا، ﺑەﺳەر ﻣێﮋوودا ،ﺑەﺳەر ﺷﯿﻌﺮدا ﺑەﺳەر ﺷــﺎﻧﯚدا .دەﺗﻮاﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧــە ﺗێﻜەڵ ﺑﻜــەی ،دواﺟﺎر ﻛﺎرواﻧﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛە ﺗێﻚ ﻧەﭼێﺖ، رۆﻣــﺎن ﺋێﺴــﺘە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ و دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮە. ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎن ھەﻣﯿﺸــە ﺧــﯚی دووﺑــﺎرە دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﺋەوەﯾە :ﺋﺎﯾﺎ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﻛﺎﻣﺎﻧەن ﻛە واﯾﺎن ﻟە
ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮدووە، دواﺟــﺎر ﺑﺨﺰێﻨە ﻧێﻮ ﺑﺎوەﺷــﯽ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯿﻨەوە؟ رۆﻣﺎن ﻛﺎرێﻜــﯽ ﮔﺮاﻧە! ﺋەﮔەرﺋەزﻣﻮوﻧێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﺖ ﻧەﺑێﺖ و ﺧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧەﺑﯽ و ﺋﺎﮔﺎت ﻟــە ﺋەدەﺑــﯽ ﺟﯿﮫــﺎن و رێﺒﺎزە ﺋەدەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﻧەﺑــێ ،ﺋﺎﮔﺎت ﻟە ﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ وﺗەﻛەت ﻧەﺑــێ ،ﺋــﺎﮔﺎت ﻟــە ﻣێــﮋووی وﺗەﻛەت ﻧەﺑێ ،ﺋــﺎﮔﺎت ﻟە دار و ﺑــەرد و ﮔــﻮڵ و ﭼﯿﺎ و ﺷــﺘە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻧەﺑێ، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ رۆﻣﺎن ﺑﻨﻮوﺳﯽ. دﯾﺎرە ﺋەواﻧەی ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ دەﺑــەن ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺗــﺎ رادەﯾەك ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﻦ ،ﯾــﺎن ھەوڵﯽ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳــﯿﻦ ﺑــﻮوە ،دەﻧﺎ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯿﻦ درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﭼﯿﺮۆك ﻧﯿﯿە ،رۆﻣﺎن ﺗەﻛﻨﯿﻜێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە ،رەﻧﮕە ھەﻣﻮو ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوﺳەﻛﺎن ﻧەﺗﻮاﻧﻦ رۆﻣﺎن ﺑﻨﻮوﺳــﻦ .رەﻧﮕە ﻣﻨﯿﺶ ﻟەم رۆﻣﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻨﻮوﺳﻢ، رۆﻣﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ زەﺣﻤەﺗە و ﻛﺎﺗﯽ دەوێــﺖ .دواﺟــﺎر رۆﻣــﺎن ھﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺷــﺎرﯾﯿە ،ھێﺸﺘﺎ ﻛﻮرد ﺗﺎزە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەداﯾە ،رەﻧﮕە ﭘﺎﺷــەڕۆژ رۆﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎن ھەﺑێ و ﺷﺘﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎن ھەﺑێ ،ﺋێﻤەﯾﺶ وەﻛﻮ ﺋەو ﻣﯿﻠەﺗﺎﻧە.
رۆﻣﺎن ﻛﺎرێﻜــﯽ ﮔﺮاﻧە! ﺋەﮔەر ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﺖ ﻧەﺑێﺖ و ﺧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧەﺑﯽ و ﺋﺎﮔﺎت ﻟــە ﺋەدەﺑﯽ ﺟﯿﮫــﺎن و رێﺒﺎزە ﺋەدەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﻧەﺑــێ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ رۆﻣﺎن ﺑﻨﻮوﺳﯽ.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
د .ﻧەرﯾﻤﺎن ﺧﯚﺷﻨﺎو:
زﻣﺎﻧﺠﯿﺎﯾﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەر ﻟێﺸێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺧﻮێﻨەرە و زﻣﺎﻧەﻛەﻣﺎن ﺑەرەو ھەڵﺪێﺮ دەﺑﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد وێڕای ﺋەوەی ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻧەﺑﻮوەﺗە ﻛﻮﻟﺘﻮور، ﺑەم ﻧﻮوﺳــەران و وەرﮔێڕان ﺑــەردەوام ﻛﺘێﺒﯽ ﺗــﺎزە دەﺧەﻧە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﯾﯿەوە ،ﺑەم ﺳــﺎﻧەی دواﯾﯽ وەرﮔێڕاﻧﯽ رۆﻣﺎن و ﭼﯿﺮۆك و ﻛﺘێﺒﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ و ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،زﯾﺎدﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺧﻮاﺳﺘﯿﺶ ﻟە ﺳەرﯾﺎن ﻛەم ﻧﯿﯿە .ﺋەوەی ﺟێﯽ ﺳەرﻧﺠە ،زﻣﺎﻧﺠﯿﺎﯾﯽ ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧەﯾە ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ھەر ﻧﻮوﺳــەرە و ﺑە ﺳﺘﺎﯾﻠێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی دەﻧﻮوﺳــێﺖ و ھەﻧﺪێ وﺷــە ﺑەﻛﺎر دەھێﻨێﺖ ﻛە ﺧﯚی دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدوون و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﭘەراوێﺰدا ﻣﺎﻧﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺧﺴﺘﻮوەﺗە روو ،ﺧﻮێﻨەر دەﺑێﺖ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻛﺘێﺒەﻛە ﺑﮕﺎﺗە ھەﻣﺎن وﺷــە و ﺑە ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺧﯚی ،ﻣﺎﻧﺎی وﺷەﻛە ھەڵﺒێﻨێﺖ! ﻧﻮوﺳــەران و وەرﮔێڕان ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﭘﺮﺳەوە ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەدەن. ﻛەرﯾــﻢ ﭘەڕەﻧــﮓ ،ﻧﻮوﺳــەر و وەرﮔێڕ ﻛە ﭼەﻧــﺪ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﻛﺮدووە ﺑە ﻛﻮردی، ﻟەﺑﺎرەی ھﯚﻛﺎری ﭘەرﺗﯿﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺒﻨﻮوﺳﺎن ،دەڵێﺖ: ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻣــﻦ ﺋﺎوەﻛە ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەوە ﺑﯚﮔەﻧﯽ ﻛﺮدووە، ﻧﻮوﺳــەر ﺑەﻛﺎرﺑەری زﻣﺎﻧە ﻧەك داھێﻨــەری زﻣــﺎن ،ﺑــەم ﻟە زﻣﺎﻧێﻜﺪا ﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﺷــێﻮەی ﺧــﯚی ﻧەﮔﺮﺗــﻮوە و دەڵەﻣەﯾە، ھەﻣــﻮو ﻧﻮوﺳــەرێﻚ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەﺷﯽ ﺧﯚی ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗە روو ﺑــﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ،ﺑەم زۆر ﺟﺎرﯾــﺶ ﺋــەم ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧە ﺧﺮاﭘﯽ دەﻛﺎت .ﺋێﻤــە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺑﯚ زۆر ﻻﯾەﻧﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯽ، رێﺴﺎﯾەﻛﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ھەﻣﻮو ﻟە ﺳەری رێﻚ ﻛەوﺗﺒﻦ و دداﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨێﻦ ،ﺋەﮔەر ﻧﻮوﺳــەر ﺑﯿەوێﺖ ﺋــەم ﻛەﻟێﻨــە ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﯾﺎن ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە ﺑە ھەڵە ﺑﺰاﻧێﺖ ،وﺷەﮔەﻟێﻚ ﯾﺎن رﺳﺘەﺳــﺎزﯾﯿەك ﺑــﯚ ﺧﯚی ﭘێﻚ دەھێﻨێﺖ ﻛــە ﻟــە وﺷــەﮔەل و رﺳﺘەﺳــﺎزﯾﯽ ﺑــﺎو ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ .ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﮔەر ﺋەو ﻧﻮوﺳــەرە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھەﺑێﺖ، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﻮوﺳەری ﺗﺮ ﭼﺎو ﻟەو دەﻛەن و ﺋەم ﻻداﻧەی ﺋەو ﻟە ﻧەرﯾﺖ، دەﺑێﺘــە رێﺴــﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ .ﺋەﻣە ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﭘەرﺗﯿــﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﺘێﺒﻨﻮوﺳــﺎﻧە. ﻧﻮوﺳــەر دەﺗﻮاﻧێ ﺑڵێﺖ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ”ﺑﻮو“ ﺑــە دوو ”و“ ﺑــﯚ ﻣﻦ درێــﮋە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە ﯾەك ”و“ دەﯾﻨﻮوﺳــﻢ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯽ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘە ﺷﻜﺴﭙﯿﺮ زﯾﻨﺪوو
ﺑﺒێﺘــەوە و ﺑڵێﺖ ﻣــﻦ ”“book ﺑە ﯾــەك ” “Oدەﻧﻮوﺳــﻢ ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ” “bokﻛﻮرﺗﺘﺮە و ﺟێﮕە ﻛەﻣﺘــﺮ دەﮔﺮێــﺖ ،رەﻧﮕە ھﯿﭻ دەزﮔەﯾەﻛــﯽ ﺑوﻛﺮدﻧــەوە ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻧەدۆزێﺘەوە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑو ﺑﻜﺎﺗەوە .ھەﻧﺪێ ﻧﻮوﺳەر زﻣــﺎن ﻧﺎزاﻧــﻦ و ھەﻧﺪێ ﻛەس وادەزاﻧﻦ ﺋەﻣە داھێﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــە و دەﺑێﺖ ﭘەﯾڕەوی ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ .ھﯚﻛﺎری دووەم ﻧەﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردە ﻛە ھەﻣﻮوان ﭘەﯾڕەوی ﺑﻜەن ،ﻛە دەڵێﻢ زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ،ﺋﯿﺘﺮ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە و ﻟە دەﺳﺘﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﺪا ﻧﯿﯿە، ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿﺶ رۆڵێﻜﯽ زۆر ﻧەرێﻨﯽ ﻟە ﭘەرﺗﺒﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﮔێڕاوە .ھﯚﻛﺎری ﺳێﯿەم دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوەن ،ھەر دەزﮔەﯾە و رێﺴﺎﯾەك و رێﻨﻮوﺳێﻚ ﺑە راﺳﺖ دەزاﻧێﺖ .دەزﮔە ھەﯾە
ﺣەوﺗــﯽ ژێﺮ ”ڕ“ی ﺳــەرەﺗﺎی وﺷــە ﻧﺎﻧﻮوﺳــێﺖ ،دەزﮔەی وا ھەﯾە دەﯾﻨﻮوﺳێﺖ .دەزﮔە ھەﯾە ”وەﻛﻮ“ ﺑە ”وەﻛﻮو“ دەﻧﻮوﺳێﺖ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑە ﯾــەك ”و“ .ﺟﺎری وا ھەﯾە ﻟە ﻛﺘێﺒێﻜﺪا دەﻧﻮوﺳــﻢ
ﻛەرﯾﻢ ﭘەڕەﻧﮓ:
”ھەڵــﯽ ﮔــﺮت“ دەزﮔەﯾەك ﺑﯚم دەﻛﺎﺗــە ”ھەڵﯿﮕــﺮت“ ،ﻛــە ﺑﯚ ﮔﯚﭬﺎرێﻚ دەﻧﻮوﺳﻢ ”ھەڵﯿﮕﺮت“ ﮔﯚﭬﺎرەﻛــە ﺑــﯚم دەﻛﺎﺗە ”ھەڵﯽ ﮔﺮت“ .ﻛەس ﺑە ﺑەڵﮕەوە ﭘێﻤﺎن ﻧﺎڵێﺖ ﻛﺎﻣﯽ راﺳــﺘە و ﻟە ﺑەرﭼﯽ راﺳــﺘە .ﻣﻦ ﺧﯚم ﻟە ﻛﺘێﺒێﻜﺪا و ﻟە ﻻﭘەڕەﯾەﻛــﺪا ھەردوو ﺟﯚری رێﻨﻮوﺳەﻛەم ﺑﯿﻨﯿﻮە. ﺋەوەش دەڵێــﺖ :ﺋێﻤە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﻣﺎن ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻧﯿﯿە. ﻛە ﻣﻦ ﻟــە ”“Wiener Zeitung ﻛــە رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛــە و رۆژاﻧە ﻟە ﭬﯿﯿەﻧــﺎ دەردەﭼێﺖ ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوە ﻟێﯽ ﺗــێ دەﮔەم ،ﻛــە ”Frank- “furter Zeitungدەﺧﻮێﻨﻤەوە، ﺋەﻣــەش رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ رۆژاﻧەﯾە و ﻟــە ﻓﺮاﻧﻜﻔــﯚرت دەردەﭼێﺖ ﺗێﯽ دەﮔــەم ،ﻛە ”Neue Zrch- “er Zeitungﺑﺨﻮێﻨﻤــەوە ﻛــە رۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ رۆژاﻧەﯾــە و ﻟە زﯾﻮرﯾﺦ دەردەﭼێﺖ ﺗێﯽ دەﮔەم، دەﻣەوێﺖ ﺑڵێﻢ ﺋەم ﺳێ رۆژﻧﺎﻣەﯾە ﻟە ﺳــێ ﺷــﺎری ﮔەورەی ﺳێ وﺗﯽ ﺟﯿــﺎواز دەردەﭼﻦ ،ﺑەم ھەﻣﺎن زﻣﺎﻧە ،ھەﻣﺎن رێﺴــﺎﯾە، ھەﻣﺎن رێﻨﻮوﺳە ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەس ددان ﺑە رێﻨﻮوﺳــﯽ ﺗﺮدا ﻧﺎﻧێﺖ ،زۆر ﺟﺎر ﭼەﻧﺪ رۆژﻧﺎﻣەﯾەك ﻟە ﯾەك ﺷﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎواز دەﻧﻮوﺳﻦ .ﺋەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿە دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑێﺘﺎﻗەﺗﺒﻮون و وەڕﺳﺒﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨــەر ،دەﺑێﺘــە ھــﯚی ﺑەدﮔﻮﻣﺎﻧﯿﯽ .ﺋەﻣە دەﺑێﺘە ھﯚی ﺗﯚراﻧﯽ ﺧﻮێﻨەر ﻟە ﻛﺘێﺐ ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﺋــەوەی ﺧﻮێﻨەر
ﺳەری ﻟێ ﺑﺸێﻮێﺖ و ﻧەزاﻧێ ﭼﯽ راﺳــﺘە و ﭼﯽ ھەڵە .ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻣــﻦ ﻟەﮔــەڵ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯽ زﻣﺎﻧﺪا ﺑﻢ ،ﺑەم ﺑﻮوﻧﯽ ﯾەك رێﺴﺎ و رێﻨﻮوس ،رێﮕەﯾەﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەر ﻛەﺳێﻚ دەﺳﺘﯽ داﯾە ﻗەڵەم، ﺑﺰاﻧێﺖ ﭼﯚن دەﻧﻮوﺳــێﺖ و ھەر
ﺧﻮێﻨەرێﻚ دەﺳﺘﯽ داﯾە دەﻗێﻚ، ﺑﺰاﻧێﺖ ﭼﯚن ﻧﻮوﺳﺮاوە. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﻓەرھــﺎدی، ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟەﺑــﺎرەی ھەﻣﺎن ﭘﺮﺳــەوە دەڵێﺖ :زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﻛﻮردی ،ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ھەﯾە و ﻧﺰﯾﻜەی 100ﺳــﺎڵە ﻧﻮوﺳــەر و ﺋەدەﺑﯿﯿﺎﻧﻤــﺎن ﺑــە ﺷێﻮەزاری ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻧﻮوﺳﻦ ،ﺋەﮔەر ﺳەرﻧﺞ ﺑﺪەﯾﻦ، دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑەر ﻟە راﭘەڕﯾﻦ ،ﺷێﻮازی ﺑﺎوی ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑەم ﺟﯚرە ﺑﻮو و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ وای ﻛﺮدووە ﻛــە ﻧﺎﻟەﺑﺎرﯾﯿەك ﻟە ﯾەﻛﺒﻮوﻧﯽ ﺷێﻮەی ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑێﺘە ﺋﺎراوە ،ھەرﭼەﻧﺪە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی زۆر ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوە ﻟەﭼﺎو 20ﺳﺎڵ
ﺑﺘﻮاﻧﻦ زﻣﺎن و رێﻨﻮوﺳــێﻜﯽ ﺑێ ﮔﺮێ و ﮔﯚڵ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚری ﯾﺎرﯾﺪەدەر دﻛﺘﯚر ﻧەرﯾﻤﺎن ﺧﯚﺷﻨﺎو ﺳەرۆﻛﯽ ﺑەﺷﯽ ﻛﻮردی /ﻛﯚﻟێﮋی ﭘــەروەردەی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺋێــﻮاران ،ﻛە ﻟە ﺑﺎرەی رێﻨﻮوس و رێﺰﻣــﺎن و ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی زﻣﺎﻧەوە ﭼەﻧــﺪ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ داﻧــﺎوە ،رای واﯾــە” :ﺑەداﺧەوە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ﺋەﻣڕۆ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳەرﮔەرداﻧﯽ ﺑﻮوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺑﻮاری رێﻨﻮوﺳەوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ھەر
ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﻓەرھﺎدی:
ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﻛﻮردﯾﻤﺎن ھەﯾە و ﻧﺰﯾﻜەی 100ﺳﺎڵە ﻧﻮوﺳەر و ﺋەدەﺑﯿﯿﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﺷێﻮەزاری ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻧﻮوﺳﻦ ﻟەﻣەوﺑــەر ،ﺑەم ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ زۆرﻣــﺎن ﻟە رێﻨﻮوﺳــﺪا ھەﯾە و ﻛەم ﻛــەس ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪەواراﻧﯽ ﻛــﻮرد و ﻧﻮوﺳــەران دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﺑﻨﻮوﺳــﻦ ﺧﺎڵﯽ ﺑێﺖ ﻟە ھەڵەی زﻣﺎن و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،رۆڵﯽ ﺧﺮاﭘﯿــﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﺑﺎﺑەﺗﯽ زﻣﺎن و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﯽ
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ،ھﯚی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋەم ﭘﺎﺷﺎﮔەرداﻧﯿﯿەن و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻧﻮوﺳــەران و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﻤــﺎن ،ﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﯿﺎن ﻟــەم ﺑﻮارەی زﻣﺎن و رێﻨﻮوﺳــﺪا ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻜەن و ﻧەوەی داھﺎﺗﻮو
ﻧﻮوﺳەرە و رێﻨﻮوﺳێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی داﻧــﺎوە و ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ رێﻨﻮوﺳﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﻛﻮردی، ﻛە دەﻣێﻜە ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴــﺎﻛﺎﻧﯽ ﭼەﺳــﭙێﻨﺮاوە ،ﺋەﻣڕۆ ھەﻧﺪێ ﻟە ﻧﻮوﺳەران رێﯽ ﺳەرەﺗﺎ ﺑە ﺳﻮوك )ر( دەﻧﻮوﺳــﻦ و دەڵێــﻦ رێــﯽ ﺳــەرەﺗﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑەوە ﻧﺎﻛﺎت ﺣەوﺗﯽ ﻟە ژێــﺮی ﺑﻜەی ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﻗەڵەوﯾــﯽ دەﺧﻮێﻨﺮێﺘەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺑێ ﺣەوﺗﯽ ﻟەژێﺮ ﺑێﺖ، ﺋەﮔەر ﻧەﻧﻮوﺳﺮێﺖ ،ھەڵەﯾە ،ﺋەم ﭘەرﺗــﯽ و ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨە، دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ دوو ھﯚﻛﺎر: ﯾەﻛــەم :ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎﯾەﻛــﯽزﻣﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەرﻛﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ﺑێــﺖ ،ﻛە ﺋەﻣە ﻟە ھەﻣــﻮو وﺗێﻜﺪا ھەﯾە ،ﺋێﻤە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﻛﻮردﯾﻤﺎن ھەﯾە، ﺑــەم ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی ﻛﻮردی وەك ﭼێﺸــﺘﯽ ﻣﺠێﻮری ﻟــێ ھﺎﺗﻮوە و ھەﻣﻮو ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻛﺎرا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﻤە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎ و ﻛﯚڕێﻜﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ھەﺑێﺖ. دووەم :ﻟێﮋﻧــەی ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە
و ﺑەدواداﭼــﻮون ھەﺑێــﺖ ﻟــە وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ،ﺗﺎ ﺑە ھﯚﯾــەوە ﻟێﻨەﮔەڕێــﻦ ھەﻣــﻮو ﻛﺘێﺒێﻚ ﭼﺎپ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺗﺎ ﻻﯾەﻧﯽ رێﻨــﻮوس و رێﺰﻣﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﭼﺎك ﻧەﻛﺮێﺖ. ﻟەﺑﺎرەی زﯾﺎﻧﯽ ﺋەو زﻣﺎﻧﺠﯿﺎﯾﯿەی ﻛﺘێﺐ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﯾەك ﺧﻮێﻨەر دەﯾﺎﻧﺨﻮێﻨێﺘەوە؟ دەڵێﺖ :ﺧﻮێﻨەر ﻟە ﺳەراﻧﺴەری دﻧﯿــﺎ ﺑە دوای ﭼێﮋ و ﺧﯚﺷــﯿﯽ دەق دەﮔەڕێﺖ ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺋەﮔەر دەﻗێــﻚ ﻻی ﺧــﯚش ﻧەﺑێﺖ و زﻣﺎﻧەﻛــەی ﻻر و ﺧﻮار ﺑێﺖ ،ﯾﺎن رێﻨﻮوﺳــەﻛەی ﭘــڕ ھەڵە ﺑێﺖ، ﻧﺎﭼﺎر زوو واز ﻟەو دەﻗە دەھێﻨێﺖ و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳەﯾﺮی دەﻗﯽ ﺋەو ﻧﻮوﺳەرە ﻧﺎﻛﺎت ،ﻧﻮوﺳەری ﭼﺎك ﺋەوەﯾە ﺑەرھەﻣەﻛەی ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ھەڵەی ﺗێﺪا ﺑێﺖ و ﺧﯚﺷﯽ و ﭼێﮋ ﺑە دەﻗەﻛە ﺑﺒەﺧﺸێﺖ .زﻣﺎﻧﺠﯿﺎﯾﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺳــەر ﻟێﺸــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺧﻮێﻨــەرە و زﻣﺎﻧەﻛەﻣﺎن ﺑەرەو ھەڵﺪێﺮ دەﺑــﺎت ،دواﺟﺎر ﺧﻮێﻨەر ﻧﺎﭼــﺎر دەﺑێﺖ ﭘەﻧﺎ ﺑــﯚ زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺒﺎت دوور ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺑەو واﺗﺎﯾەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻻ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻧەﺑێﺖ و ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻛەم ﺳەﯾﺮی ﺑﻜﺎت. ﺑەھــﺎ ﺟــەﻻل رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس و ﺷﺎرەزا ﻟە زﻣﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ: ﻣﻦ ھﯚﻛﺎری ﺋەو ﺑێ ﺳەروﺑەری و ﭘەرﺗﯿﯿــەی زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺒﻨﻮوﺳــﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻜﺪا دەﺑﯿﻨــﻢ 1- :ﻛەﻣﺸــﺎرەزاﯾﯽ ﻧﻮوﺳەران ﻟە رێﻨﻮوس و رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﻣــەرج ﻧﯿﯿــە ھەﻣﻮو ﻧﻮوﺳەرێﻚ زﻣﺎن ﺑﺰاﻧێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەداﺧــەوە ھەﯾﺎﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿــﺎن ﻟەﺳــەرە، ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺋەواﻧــەی ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻧﻮوﺳــەری ﻛﺘێﺒﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ھﻮﻧەرﯾــﻦ ،ﺗﯚزێــﻚ )ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻧــﺎ( ﺑەﺷــێﻮازی دروﺳــﺘﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﻧﯿﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﺧﺎڵﺒەﻧﺪﯾﺸــﺪا ﻧﯿﯿە ،ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛە ﻟەوەداﯾە ﻛە ﺑﯚﺷﯿﺎن راﺳــﺖ دەﻛەﯾﺘەوە ،ﯾﺎن رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟێ دەﮔﺮﯾﺖ ،ﯾەﻛﺴەر ھەڵﺪەﭼﻦ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﺎﺷــﺘﻮاﻧﻦ دەﻣەﺗەﻗێﯿەﻛــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ﺑﻜەن 2- .ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳﯿﻨێﻚ ﻛە ﻟەم دوو ﺳێ
ﺳــﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ﭘەﯾﺪا ﺑﻮوە ﻛە ﻛەس ﻧﺎزاﻧێﺖ ﻟە ﻛﻮێﻮە ھﺎﺗﻮوە و ﻟەﺳەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﭘەﯾڕەو ﻛﺮاوە، وەك ﭘێﻮەﻟﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﯿﺘﯽ وﺷەﻛﺎن، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە )دەﺳﺘﻠەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوە( ﻛە ﮔﻮاﯾە )اﺳــﺘﻘﺎﻟە(ی ﻋەرەﺑﯿﯿە و دەﺑــێ ﺑەﯾەﻛــەوە ﺑﻠﻜێﻨﺮێﻦ! ھەروەھﺎ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ دوو)ی( ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺣﺎڵەﺗﺪا ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﯿﯿــە ،ﯾﺎن ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە :ﺋەﻣــە وێﻨەﯾﯽ ﻣﻨە! ﻛە راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی )ﺋەﻣــە وێﻨەی ﻣﻨە( ،ﯾــﺎن دەﻧﻮوﺳــﻦ )ﺋﺎزاد ﻟە ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ وﺗﺎرەﻛەدا دەڵێﺖ( ﻛە راﺳﺘﯿﯿەﻛەی )ﺋﺎزاد ﻟە ﺳەرەﺗﺎی وﺗﺎرەﻛــەدا دەڵێــﺖ( ،ﺋەم ﺟﯚرە رێﻨﻮوﺳﺎﻧەﯾە ﻛە ﺑە ھەڵە ﭘەﯾڕەو ﻛﺮاوە 3- .ﻧەﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﻛــﻮردی ،دﯾﺎرە ﺋەوەش ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﻛــﻮردی )دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی( ﻛە ﻟە رێﯽ داﻣەزراوەی زﻣﺎن و ﺋەدەﺑــەوە ،ﺑەﭘێﯽ ﻛﺎت ﯾەك زﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ. ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﻛﻮردﯾــﺶ رۆڵﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺧــﯚی ﻧﺎﺑﯿﻨێﺖ و ﻛــەس ﮔﻮێﯽ ﭘــێ ﻧــﺎدات4- . ﻧﺎوﭼەﮔەری )ﺑەداﺧەوە( ھەﻧﺪێ ﻧﻮوﺳــەر ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺷــێﻮەزاری ﻧﺎوﭼە ﯾﺎن ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەی ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ، ﭘێﯿﺎن ﺷــەرﻣە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋەدەﺑﯽ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﻦ. ﻟەﺑــﺎرەی زﯾﺎﻧــﯽ زﻣﺎﻧﺠﯿﺎﯾﯿەوە دەڵێــﺖ :زﯾﺎﻧەﻛــەی ﻟــەوەدا دەﺑﯿﻨــﻢ ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕــەری و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ زۆری ھەﯾە ﺑﯚ ﺳەر ﻧــەوەی ﺋێﺴــﺘە و داھﺎﺗﻮوﻣﺎن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﻛە ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــەﻛﺎن ﺑە ﺷــێﻮازێﻚ دەﺧﻮێﻨــﻦ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟەوێﺶ رێﻨــﻮوس و وەرﮔێــڕدراوەﻛﺎن ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎﺷــﺎرەزا و ﻛەﻣﺌەزﻣــﻮون داﯾﺪەﻧێــﻦ و دەﯾﻨﻮوﺳــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەی ﻛــە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﻮوﺳــەران ﻟــە دەرەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە دەﺧﻮێﻨێﺘەوە ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﻟێﺸــێﻮاوﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو دەﺑێﺖ .ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺘێﺒــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن ﺑە دوو ﺷێﻮەزاری ﺳــﯚراﻧﯽ و ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ﭘەﯾڕەو دەﻛﺮێﺖ.
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﺴﺎﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺎﻧﮕﯿﺮ و زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛە ھەﻣﻮوان ﭘەﯾڕەوی ﺑﻜەن و ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺟﯿﺎوازی دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوە ،ھﯚﮔەﻟﯽ ﺋەو زﻣﺎﻧﭙەرﺗﯿﯿەن
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ھﯚﻛﺎری زﻣﺎﻧﺠﯿﺎﯾﯽ ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧە ﭼﯿﯿە ﻛە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑو دەﺑﻨەوە؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑەھﺎ ﺟەﻻل :ﻛەﻣﺸــﺎرەزاﯾﯽ ﻧﻮوﺳــەران ﻟە رێﻨﻮوس و رێﺰﻣﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳﯿﻨێﻚ ﻛە ﻟەم دوو ﺳێ ﺳﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ﭘەﯾﺪا ﺑﻮوە و ﻛەس ﻧﺎزاﻧێﺖ ﻟە ﻛﻮێﻮە ھﺎﺗﻮوە و ﻟەﺳەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾەك دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﻟەﮔەڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﻧﺎوﭼەﮔەرﯾەﺗﯽ ھەﻧﺪێ ﻧﻮوﺳەر ھﯚﻛﺎری ﺋەو ﭘەرﺗﯿﯿەن
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
دﯾﺪار ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺳەﻛەﻧە
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﺑەﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە ھەواڵﯽ رزﮔﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪاﻣﺎن ﺑﯿﺴــﺖ ،ﺋەوەی ﻣﺎوە ﺋەوەﯾە ﺋەوان رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﻮو ،ﺟﺎ ﺑﯚ ﻧﯚرەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ؟ ،ﺋەﻣەی رووی دا ھەرﭼەﻧﺪە ﻧﺎﺧﯚش ﺑﻮو ﺑﯚ ﻛﻮرد ،ﺑەم ﭘﺎﺳێﻚ ﺑﻮو ﻟە ﺳەدرەوە ﺑﯚ ﻛﻮرد رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﺗــﺎ رۆژی ﺋەﭘﺮﯾــﻞ دەﻣﺎﻧﮕەﯾەﻧﻨــە ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿەی ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺷﺘێﻚ ﻧەﺑﻮوە ﺑە ﻧﺎوی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻛە ﺑﮋاردەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑــﻮو دوای ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادی، ﺋەوەﻣــﺎن ﺑــﯚ روون دەﺑێﺘەوە ﻋێــﺮاق ھەرﮔﯿــﺰاو ھەرﮔﯿــﺰ ﺗﺎﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻧەﻛﺮدووە و ﺋــەو ﺣﻮﻛﻤەی ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛﺮاوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــە ﻛﻮدەﺗﺎ ﺑﻮوە و ﺑە ﻛﻮدەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﻟــەو ﺟﯚرەی ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﻛﯚﺗﺎی ﺑە ﻋێﺮاق دێﺖ. ﻧﺎﻣەوێـــﺖ ﺑﺎس ﻟــە ﺋەﮔەری ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻼﻧێﻚ ﺑﻜــەم ﻟە ﻧێﻮان ﺳەدر و ﻋەﺑﺎدی ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﭘﻼﻧﯽ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺟڵــەوی ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻋێﺮاق ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺳەراﻧﯽ ﺗﺎراﻧــەوە ﻛــە ﺋەﮔــەر ھەﯾە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺋەﻣــەی ﻛﺮدﺑێﺖ ﯾﺎ ﺑﯿــﻜﺎت ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ رزﮔﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﻛﻮردەﻛﺎن ﺟێﯽ ﺳەرﻧﺠە! ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﮔێڕاﻧەوەﯾە ﺑێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن،
ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺧێﺮﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻮوە! ﺑەم ﺑــﯚ ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻛەوﺗﻨە ﺑﯚﺳــەی ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺳــەدر و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻋــەرەب ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮوﯾــﺎن دەرﺑﺎزﯾــﺎن ﺑﻮو؟ ﺑﯚﭼــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﺟێﮕــﺮی ﯾەﻛەﻣﯽ دەرﺑﺎزﯾــﺎن ﺑــﻮو ﻛەﭼــﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺟێﮕﺮی دووەﻣﯽ ﻛە ﻛﻮردە ﻛەوﺗە ﻧﺎو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪەران و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێ ﻛﺮا؟ ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺎﻧــە ﺑە رێﻜــەوت ﻟە ﻗەڵەم ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺧﯚم ﺑﺎوەڕم ﭘێﯽ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ،ﺑەم ﺋەﻣە دەﺑێﺖ ﺑﺒێﺘە ﺋەڵﻘەﯾەك ﻟە ﮔﻮێﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮردێﻚ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮان ﺑێـﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ ﻛە ﺑەﻏــﺪا ﺟێﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻧﯿﯿە و ھەردەﻣێــﻚ ﺑﯿﺎﻧەوێ رێﮕەی ﻧﺎوﭼەی ﺳــەوز ﺑﯚ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ھەرﻻﯾــەك وا دەﻛــەن و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ دەﻛەن ،ﺑــەدووری ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋەﻣە ﺑﺒێﺘە دﯾﺎردە و ھەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﻟە راﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾەوە ﺑﯚ
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻓﯿﻠﻤە ﻛﺎرﺗﯚﻧەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵ ،وەك ھــﯽ ﮔﮋوﮔﯿﺎﯾە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻋەﺗﺎر ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەك دەﯾﺪاﺗــە دەردەدار و ﭘــﺎش ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ درێﮋ دەردەﻛەوێﺖ ﻛە دەردەدار ”ﭼــﺎك ﺑﻮوەﺗەوە ﯾﺎن ﭘﺎك“ ،ﻓﯿﻠﻤــە ﻛﺎرﺗﯚﻧەﻛﺎن ورد ورد ﻧەﺧﺸﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺗﺎﺑﻠــﯚی ﻣﻨﺪاڵ دەﻧەﺧﺸــێﻨﻦ و ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋــەو ﺷــﯿﺮەﺧﯚراﻧە ﺑﻮوﻧــە ژن و ﭘﯿﺎو ،ﺋــەو دەﻣە دەردەﻛەون! ﻓﯿﻠﻤــە ﻛﺎرﺗﯚﻧﯿﯿــەﻛﺎن و ﺋەو ﻓﯿﻠﻤﺎﻧــەی ﺑﯚ ﻣﻨــﺪاڵ ﺑەرھەم ھێﻨﺮاون ،ﻟە رێﮕەی ﻛﺎراﻛﺘەرە ﺳــەرﻧﺠڕاﻛێﺶ و ﺑەرﮔــە رازاوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ،ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ ﺑە ﻣﻨــﺪان و زۆر ﺟﺎرﯾﺶ دەﯾﺎﻧــەوێ داﯾﻜﺎن و ﺑﺎوﻛﺎﻧﯽ ﭘێ ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜەن. ﺳــەﻧﺪرێﻼ )ﭘێــوە ﺑﭽﻮوﻛە ﺷﻮوﺷــەﯾﯿﯿەﻛە( و ﻓــﺮۆزن ﺑە ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤﺎﻧە .راﺑﺮدوو ﻟــە ﯾەﻛەﻣﯿﺎﻧــﺪا )ﺳــەﻧﺪرێﻼ( ﺑەھەﻣــﺎن ﻓﯚڕم و ﭘێﻨﺎﺳــەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ دەﺧﺎﺗە ﺑﻨﺒﺎﺧەڵــﯽ ﺧﯚﯾــەوە .ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳــﺎﻧﺪرێﻼ ﻛە ھﯽ ﻧﻮوﺳــەری ﺳﻜﯚﺗﻠەﻧﺪی ”ﺋﺎﻧﺎ ﺋﺎﻧﺪرﺳﯚن“ـە و ﺑﺎس ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﻛﭽێﻚ دەﻛﺎت ﺑەﻧــﺎوی ﺳــەﻧﺪرێﻼ ﻛــە ﺑــەردەوام ﻟە ﻣﺎڵــەوەدا
رووﺑــەڕووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﯽ داﯾﻜــﯽ دووەﻣﯽ و ھــەردوو ﺧﻮﺷــﻜەﻛەی دەﺑێﺘەوە ﻛە ﻟە داﯾﻜﯽ دووەﻣﯿﻦ. ﺳــەﻧﺪرێﻼ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋەو ژﻧەﯾە ﻛــە ﺋێﺴــﺘەی ﺧــﯚی ﻟەﻧﺎو راﺑــﺮدوودا دەﭼﻨێﺖ و ﺟﮕە ﻟە ﮔﺮﯾﺎن و ﻣﻠﺪان ،ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻦ و ﻛﺮدن! ﻟــە ﺗەك ﺋــەودا ﭼــﻮار ژﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻓﯿﻠﻤەﻛــەدا ﺋﺎﻣــﺎدەن ﻛە ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺑــە ﻛﯚﯾﻠەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ھﺎﻧــﺪەری ژﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﻦ ﺑﯚ ﺋــەوەی ھەرﭼﯽ زووﺗﺮە ﺑﺒﻨە ﺑــﺎش ﻛﯚﯾﻠەﯾەك. داﯾﻜــﯽ دووەﻣﯽ ﺳــەﻧﺪرێﻼ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑــﺎی ﺋەو ژﻧەﯾە ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا ﻛە ﺑەردەوام ھﺎﻧﯽ دوو ﻛﭽەﻛەی دەدات ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﯚڕن و ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﺷــﺎزادەﯾﺎن ﺑﯿﻨﯽ، ﺑەﺳەر دەﺳــﺘﻮﻗﺎﭼﯿﺪا ﺑﻜەون، ﺑەڵﻜﻮ ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﺨﻮازێﺖ. ﺑﺮدﻧﯽ ﺋــەو دوو ﻛﭽە ﻟەﻻﯾەن داﯾﻜﯿﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﭘﺎﺷﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷــﺎزادە ھەڵﯿﺎﻧﺒﮋێﺮێﺖ، ﻟەﮔــەڵ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺷــﺎردا، ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾە ﻛە ﺟﻮﯾﻨــەوەی ژن ﺑــﯚ ﻣﺎڵ، ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون و ﺑﺎﺧەڵﯽ ﭘﯿﺎو ﺑﯚ وێﻨﺎ دەﻛﺎﺗەوە .ھەرﭼﯽ ﺳەﻧﺪرێﻼﯾە دواﺟــﺎر ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــە رێﻜەوت و ﺟﺎدووی ژﻧێﻜﯽ ﺟﺎدووﮔەرەوە ﻟــەو دۆﺧەی ﻣﺎڵــەوە رزﮔﺎری
ﺋەوان رزﮔﺎرﯾﯿﺎن ﺑﻮو، ﻧﯚرەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە
ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﮔێڕاﻧەوەﯾە ﺑێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛــەن ،ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﺧێﺮﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻮوە! ﺑەم ﺑﯚ ﻛﻮردەﻛﺎن ﻛەوﺗﻨە ﺑﯚﺳەی ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺳەدر و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻋەرەب ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮوﯾﺎن دەرﺑﺎزﯾﺎن ﺑﻮو؟
ﻓﺸــﺎر ﺧﺴﺘﻨەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻣەراﻣــﯽ ﻛﻮﺗﻠــەی ﺗﺎﯾﺒەت، ﭘەﻧﺎ ﺑﺒﺎﺗە ﺑەر دەﻧﮕﯽ ﺷــەﻗﺎم، ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷــەﻗﺎم ﻛە ﻛﻮرد ﺧﯚی ﻟــە راﺑﺮدووﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺋەم ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەی ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﺋەﻣە دووﺑﺎرەﯾــە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎرەﻛﺘەرەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازن. و رووداوەﻛﺎن دوای ﺟێﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺳــەوز ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەدرﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ﺑە رۆژێﻚ ،ھەرﺳێ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻟەﻛﺎرﻛەوﺗــﻮوی ﻋێــﺮاق، ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ رووﭼﯿــەن ”ﺋێﻜﺴــﭙﺎﯾەر“ﯾﺎن ﺑو ﻛﺮدەوە ﮔﻮاﯾە ﺋەو ﻛﺮدەواﻧە ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷــﻜﯚﻣەﻧﺪﯾﯽ وﺗــە! ﻛﺎم وت؟ ﻓەﺧﺎﻣەﺗــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﻛــە ﺑەﻧﺎوەﻛەﯾەوە دﯾﺎرە ﻣەﻋﺴــﻮوﻣﺘﺮﯾﻦ ﺗﺎﻛــﯽ ﺋــەم ﻋێﺮاﻗەﯾە ،ﺟەﻧﺎﺑــﯽ ﺟﺒﻮوری ﺋەﮔەر ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑێﺖ ﺋێﺴﺘە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﭼﻮﻧﻜە ﺑە زۆرﯾﻨەی دەﻧﮕﯽ ﭘەﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﻋێﺮاﻗﭽﯿﯿــەﻛﺎن ﻻ درا و
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋەﺑﺎدﯾﺶ رووﺧﺎوە و ﺋێﺴﺘە ﻋێﺮاق ﻧەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑﮕﺮە ﻛەس ﻧﺎزاﻧێ ﺑەرەو چ ﺋﺎﻗﺎرێﻚ دەڕوا .ﺑﯚﯾە ﻟەم ﺳﺎﺗەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻋەﺑﺎدی ﭘەﻧــﺎ ﺑﺒﺎﺗە ﺑەر ﺳﻮﻛﺮات و ﺋەﮔەر ﺋەوﯾﺸﯽ دەﺳــﺖ ﻧەﻛەوت ،ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﺋەﻓﺗــﻮون ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘﺮس و راوێﮋﯾــﺎن ﭘێ ﺑــﻜﺎت ،ﻻﺗﺎن ﺳــەﯾﺮ ﻧەﺑێﺖ ﻛێﺸەی ﻋێﺮاق ﺑە ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮﯾﻜﯿﺶ ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﺑﻦ. ﺑﺎ ﺑێﯿﻨــەوە ﺳــەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ دەرﺑﺎزﻛﺮدﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران، ﭘێــﻢ واﯾــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻓﯿﻠﻤە ﺋەﻛﺸــﻨەﻛﺎﻧﺪا ﺋــەو ﺟــﯚرە ﺷــﺘﺎﻧەﻣﺎن ﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەزای ھەواڵﮕﺮی ﺋەو ﺟﯚرە ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯚ دێ ﺑــە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺟــﻞ و ﭼﺎوﯾﻠﻜە و ﭘﯚﺷــﯿﻨﯽ ﻧﯿﻘــﺎب و ﻋەﺑﺎ و دەﻣﺎﻣــﻚ ،ھەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێــﺖ ﺑەھەر ﺷێﻮەﯾەك ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﻦ ﺑە رزﮔﺎرﺑﻮوﻧﯿﺎن ،ﺑەم ھﯿﻮادارﯾﻦ ﺋەﻣە دواﺟﺎر ﺑێﺖ ﻛﻮرد و ﺑەﻏﺪا
ﻟە رﺳــﺘەﯾەﻛﺪا ﺑﻨﻮوﺳﺮێﻨەوە، ﭼﻮﻧﻜــە دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەوەی ﺋەو ﺟﯚرە رووداواﻧــە ﻛﺎرداﻧەوەی ﺧﺮاﭘﺘﺮی ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە. ﺑەﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە ھەواڵــﯽ رزﮔﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏﺪاﻣﺎن ﺑﯿﺴﺖ ،ﺋەوەی ﻣﺎوە ﺋەوەﯾە ﺋەوان رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﻮو ،ﺟﺎ ﺑﯚ ﻧﯚرەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ؟، ﺋەﻣــەی رووی دا ھەرﭼەﻧﺪە ﻧﺎﺧــﯚش ﺑﻮو ﺑﯚ ﻛــﻮرد ،ﺑەم ﭘﺎﺳێﻚ ﺑﻮو ﻟە ﺳەدرەوە ﺑﯚ ﻛﻮرد و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﯽ راﺑﺮدووی ﻋێﺮاق ﭘﺎﺳﯽ وای ﭘێ ﻧەداوﯾﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻣﺎوە ﻛﻮرد واز ﻟــە ﯾﺎرﯾﯽ ﺗﺎﻛــﯽ )ﻓەردی( ﺑێﻨێﺖ و ﯾﺎرﯾﯽ ﺑــە ﻛﯚﻣەڵ ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی )ﺳــەرەڕای ﺑﻮوﻧــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و رەﻧﮓ( ﺑﻜﺎﺗە ﻧەﺧﺸە و ﭘﻼﻧﯽ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو، ﺑﺎ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎﻛە رەﻧﮓ ﺑێﺖ ﺑﯿﺨەﯾﻨە روو و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺗﺎﻛە ﺳــﻮﭘﺎ ﺑێﺖ ﺷﻜﯚﻣەﻧﺪی و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﭙﺎرێﺰێ.
ﺳەری ﺋەو ژﻧە ﺑﭙەڕێﻨﻦ دەﺑێﺖ و دەﺑێﺘە ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺷﺎزادە. ﺋەﮔەرﭼــﯽ رەﺧﻨەﮔــﺮان ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛــەن ﺋــەو ﻓﯿﻠﻤــە ﻧﻤﻮوﻧــەی ھﯿﻮاﯾــە و ﺋەﮔــەر ﻛەﺳێﻚ ھﯿﻮا و ﺳەﺑﺮی ھەﺑێﺖ، دواﺟﺎر دەﮔﺎت ﺑە ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﯽ، ﺑــەم ﺋەوەی ﺳــەﻧﺪرێﻼ ﭘێﯽ دەﮔﺎت ﺗەﻧﯿــﺎ ”ﻣێﺮد“ﻛﺮدﻧــە. ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﺶ ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛەدا ﺑە ﻟﻮوﺗﻜــەی ﺑەﺧﺘەوەری وێﻨﺎ ﻛﺮاوە و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە ﺋەو ﻛﭽە ﺧﯚی ھﯿﭽــﯽ ﻧەﻛﺮدووە
ﺋەﻣە ﺳــەرێﻜﯽ ﻻﺷــەی ﺋەو ژﻧەﯾە. ھەرﭼﯽ ﺳــەرەﻛەی ﺗﺮﯾەﺗﯽ، ﺳەری ”ﻓﺮۆزن“ـە ﻓﺮۆزن )ﺷــﺎژﻧﯽ ﺑەﻓﺮ( ﻛە ھﯽ ﻧﻮوﺳــەری داﻧﯿﻤﺎرﻛﯽ “ھﺎﻧﺲ ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎن“ـە ،ﺑﺎس ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﭽێﻚ دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﻟﻮوﺗﻜەی ﺑەھێﺰی ،رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەداﯾە و ﺑەرەوڕووی ﺳەرﺟەم ھﯚﻛﺎرە دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن دەﺑێﺘــەوە ﻛە دەﺑﻨــە رێﮕﺮ ﻟــە ﺑەردەﻣﯿﺪا ﺑە
ﺳــەﻧﺪرێﻼ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋەو ژﻧەﯾە ﻛە ﺋێﺴﺘەی ﺧﯚی ﻟەﻧﺎو راﺑﺮدوودا دەﭼﻨێــﺖ و ﺟﮕە ﻟــە ﮔﺮﯾﺎن و ﻣﻠﺪان ،ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻦ و ﻛﺮدن! ﺑــﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺟﺎدووﮔەرێﻚ ﺑﻮوە ھﯚﻛﺎر. ﭘەﯾﺎﻣﯽ “ﺗﺎﻛە ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳــﯽ ژن ﻛە ﭘﯿــﺎوە“ و ”ﻣێﺮدﻛﺮدن وەك دوا وێﺴﺘﮕە“ دەداﺗە ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﻛﭽﺎﻧــەی ﺳــەﯾﺮی دەﻛەن و ﻛەراﻣەت و ﻟەﺳــەر ﻛﻮرﺳــﯽ داﻧﯿﺸﺘﻨﯿﺶ ﺑﯚ ﭘﯿﺎوان و دەﺳﺖ و ﻗــﺎچ ﻣﺎﭼﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻛﭽﺎﻧەوە!
ﺷەﺧﺘە و ﺳەھﯚڵﺒەﻧﺪاﻧﯿﺸەوە. ﺑﺎس ﻟە ھێﺰی ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﭘﺎڵەواﻧــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە “ﺋێڵﺴــﺎ“ دەﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﺳﺮوﺷــﺖ و ﺧﻮﺷﻚ و دەورەﺑەرەﻛەﯾﺪا ،ﺋەو دەڵێﺖ ؛“ﻟێﯽ ﮔەڕێ ﺑﺎ ﺑڕوات، ﻣﻦ ﮔــﻮێ ﻧﺎدەﻣە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ،ﺳەرﻣﺎ ھەرﮔﯿﺰ ﻣﻦ ﺑێﺰار ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەوەﯾە ﺑﺒﯿﻨﻢ ﻛە دەﺗﻮاﻧﻢ ﭼﯽ ﺑﻜەم ،ﻧە
راﺳــﺖ ﻧە ھەڵە ﻧە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎﯾەك ﺑﯚ ﻣﻦ ،ﻣﻦ ﺋﺎزادم ،ﻣﻦ ﺋﺎزادم“. ﺋــەو دەﭼێﺘــە ﻧﺎو ﺷــەﺧﺘە و ﺳەھﯚڵەوە و دەﺑێﺘە ﭘﺎرﭼەﯾەك ﻟــە ﭘەﯾﻜەرێﻜﯽ ﺳــەھﯚڵﯿﻦ و ﺑەدەﻧﮕﯽ ﺑــەرز ھﺎوار دەﻛﺎت و دەڵێﺖ ،؛“ﺋێﻮە ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ ﻣﻦ ﺑﮕﺮﯾﻢ“. ﺋــەو ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺟێﮕەﯾــە ﻛــە ﻟێﯿەﺗــﯽ ،دەوەﺳــﺘێﺖ و ﺑﻮێﺮاﻧــە ﻗــﺎچ دەﻛﻮﺗێــﺖ ﺑە ﺳــەھﯚڵﺒەﻧﺪاﻧەﻛەدا و دەڵێﺖ ؛“ﻟێــﺮە وەﺳــﺘﺎوم و ﻟێــﺮەش دەﻣێﻨﻤەوە ،ﺑــﺎ ﺑﺎوﺑﯚران رﻗﯽ ﺧﯚی ﺑڕێﮋێﺖ“. ﺋێڵﺴﺎ ﺳــەری دووەﻣﯽ ﻻﺷەی ﺋــەو ژﻧەﯾە ﻛــە دەﺑــێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەو ﺳــەرەوە ھەﺑێﺖ و ﺳــەرە ﺳــﺎﺧﺘەﻛەی ﺗــﺮی ﻛــە ھﯽ ”ﺳــەﻧﺪرێﻼ“ﯾە ،ﻟێ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺑەم ﻣەرﺟە ﺧﯚی ﻟێﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑﯿﻨێﺘە ﭼﺎڵ ،ﻧــەك ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜﺎت ﺟﺎدووﮔەرێﻚ ﯾﺎن ﺷﺎزادە ﺑە ﺧﯚی و ﺋەﺳﭙەﻛﺎﻧﯿەوە ﺑێﺖ و ﺳەرەﻛەی ﺗﺮی ﻟە ﻣﻞ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋــەو ژﻧــەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ﺑە دووﺳــەرەوە ،داﻧەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﯾﻨﯚك ،ﺗﺮﺳــێﻨﺮاو ،ﺷەرﻣﻦ و ﺋەوەی ﺗــﺮی ﭘێﺪاﮔﺮ ،ﻧەﺗﺮس، دڵ ﭘــڕ ﻟــە ھێﺰی ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷەﺧﺘە و ﺳــەھﯚڵﺒﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎن، ﺗﺎﺑﯚی ژﻧێﻜﯽ ﻧﺎﺗەواوە.
ﻣﯿﻨﺎ ﻛەرﯾﻢ
ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧﯽ دوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ )ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ( ﺑﯚ )ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳﯽ( ﻟێﺮەوﻟەوێ ،زۆرﺟﺎر دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺗﻮێﮋەران و ﻧﻮوﺳەران ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺧەﻧە روو ،ﭘێﯿﺎن واﯾە دەﺑێ ﻟەﻣەودوا :ﻟەﺑﺮی )ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ( واﻧەی )ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳﯽ( ﺑێﺘە ﺧﻮێﻨﺪن ،ﻟە واﻧە ﻧﻮێﯿەﻛەﯾﺸــﺪا ﻣێﮋووی ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨە ﺟﯿﺎﻛﺎن ھەﺑێ .ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ﺑە ﻧەوەی ﻧﻮێ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻜﺮێﻦ. ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﺗﻮێﮋەران داوا دەﻛەن ﺧﻮێﻨﺪی )ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ( ﻟە ھەﻣﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻧەﻣێﻨێﺖ، ﻟــە ﺟێﯽ ﺋەوە ﺋــەم ﺋەرﻛە ﺑﺪرێﺘــە داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ وەك ﭘەرﺳــﺘﮕە و ﺧێﺰان و ھﺘﺪ ،ﺑەم ﺋەوەی ﻟێﺮەدا ﺋێﻤە ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎﻧە ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺑﺨەﯾﻨە ﺳــەر ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻻﺑﺮدﻧﯽ واﻧەی )ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ( ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔەری ﮔﯚڕﯾﻨﯽ واﻧەی )ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ(ﯾە ﺑﯚ )ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳﯽ(. ﺋەم ﺑﯚﭼﻮوﻧەی ﺗﻮێﮋەران ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎو و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ واﻧەی )ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ( ﺑە )ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳﯽ( ،دەﺷێ وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻚ ھﺎوﻛﺎر ﺑێﺖ ،ﺑﯚ راھێﻨﺎن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋ و ﻟێﺒﻮردە ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی ھەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێ ﻧەوەﯾەك ﻛــە زاﻧﯿﺎری و ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﯽ ﻟەﮔەڵ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﯾﻦ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕدا ھەﺑێﺖ ،ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە ﻧەوەﯾەك ﻛە ﺳــﻨﻮوری زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﺎزﻧەی ﯾەك ﺋﺎﯾﻦ ﻧەﺗﺮازێﺖ. ﺑــەم ،ﻧەوەﯾەك ﻛە ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾﯽ ﻟەﮔەڵ زۆرﺑەی ﺋﺎﯾــﻦ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕەﻛﺎن ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﻟەﻻی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ دەرەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻧەرم و ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧەی ﺧﯚی ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﯾــﻦ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑﺨﺎﺗە روو ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دەرەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﭼﯽ دەﺑێ ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺪا؟ * ﻟە ﺧێﺰان ،داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛێﻜﯽ ﺗەﻣەﻧﺪار ،ھﯿﭻ ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾﯿﺎن ﺑــە ﺋﺎﯾــﻦ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻧﯿﯿە ،ﺟﮕە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﺎو، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﻧﻮێﯿەی ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳــﯽ ﻛە ﻟەواﻧەﯾە داﺑﻨﺮێﺖ ﻧﯿﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﺳەر ﻛﺘێﺒﯽ ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ واﻧەﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪووە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﺷﻨﺎی ﯾەك ﺋﺎﯾﻨﻦ ،ﯾﺎﺧﯚ رەﻧﮕە ھــەر ﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﯿﺎن ﻧەﺑێ ،ﻛەواﺗە ﺋەم داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛە ﭼﯚن ﺗێڕواﻧﯿﻦ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻧەرﻣﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﯾﻦ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﻗﺒﻮوڵ دەﻛەن ﻛە ﻟەواﻧەﯾە ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﺑەھﯚی ﻛﺘێﺒﯽ ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳﯽ ﻓێﺮی ﺑﺒێﺖ؟. * ﻟــە داودەزﮔەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﯾﻨﮕﯚڕﯾﻦ ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺟﺎ ﻧەوەﯾەك ﻛە ﺑە ﻛﺘێﺒﯽ ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳــﯽ ﭘەروەردە ﺑﻜﺮێــﺖ ،رەﻧﮕە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺟێﮕﯿﺮ و رەھﺎی ﭘێﺸــﻮوﯾﺎن ﺑﮕــﯚڕن و رەﻧﮕە ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﯾﺎﺧــﯚ ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺗﺮی ﻧﺎﺋﺎﯾﻨــﯽ ھەڵﺒﮋێﺮن ،ﻟە دۆﺧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەو ﮔﯚڕاﻧەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا، ﺋەو ﻧەوەﯾە ﻟەﻻﯾەن داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭼﯚن رەﻓﺘﺎرﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ؟ ﯾﺎ ﻟە زۆر ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﺋەﮔــەری ﺋەوە ھەﯾە ﺋــەو ﻧەوەﯾەی رەﻧﮕە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻨێﻜﯽ ﻧەرﻣﺘﺮ ﺑێــﺖ ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﯾﻦ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،رووﺑــەڕووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﺒێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺋەﮔەر واﻧەی ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳﯽ ﺧﺮاﯾە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘڕۆﮔﺮاﻣﯽ ﭘەروەردەوە ،ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ھەروا ﺗﺎك ﻻﯾەﻧە ﭘێﯽ ھەڵﻨەﺳﺘێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑێ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﮔﺮﻧﮕە ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋﺎزادﯾــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺋﺎﯾﻨەوە ھەﯾە ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﻦ ،ﻟەﮔەڵ ﺑﻨەﻣﺎی ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ و ﯾەﻛﺘــﺮ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧێﻮان ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن، ﻣﺎﻓﯽ ﺋــﺎزادی ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺮێﺖ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەﻣەﯾﺸﺪا ،ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑێﺘە ﭘﺎراﺳﺘﻦ ﻛە ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯿﺮوﺑﺎوەری ﺋﺎزادی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧﺎﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و دەﺳﺘﺪرێﮋی دەﺑﻨەوە. ﻟە ﭘﺎڵ ﺋەﻣەﯾﺸــﺪا ﮔﺮﻧﮕە ھەوڵ ﺑﺪرێﺖ ﺑــﯚ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ھﻮﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎ و داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳەرﻧﺞ ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار ،ھەروەھﺎ ھەوڵ ﺑێﺘەدان دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن رێﻨﻮێﻨــﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﭘــێ ﺑﺪرێﺖ ﮔﻮﺗﺎری ﺧﯚﯾﺎن ھەﻣﻮار ﺑﻜەﻧەوە ،ﺑە ﺟﯚرێﻜﯽ وا ﺧﺎڵﯽ ﺑﺒێﺘەوە ﻟە ھەر ﺟﯚرە ﯾەﻛﺘﺮ رەﺗﻜﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮان ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕە ﻧﺎﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن. ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە رەﻧﮕــە ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ھەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛە ﺑێﺘە ﭘێــﻜﺎن ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻛــﺮاوەی ﻟێﺒﻮردە ،ﻛە ﺑــڕوای ﺑە ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەﻛﺎن ھەﺑێﺖ، ھﺎوﻛﺎت دەﺷــﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺋەو ﻧەوەﯾە ﺑﭙﺎرێــﺰرێ ﻟە ھەر ﺟﯚرە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەك ﻛــە ﺋەﮔەری ﺋەوەی ﻟــێ دەﻛﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەن ﻧەوەی ﭘێﺸﺘﺮ رووﺑەڕووی ﺑﺒێﺘەوە ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋ و ﺧﺎوەن ﺋﺎﺷــﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻧێﻮان ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻦ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن دێﺘە دروﺳﺘﺒﻮون.
وﺗﺎر
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
136 ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺋﺎزادی ﺋەو ﭼەﻣﻜە زﯾﻨﺪووە ﺑەردەواﻣەﯾە ھەﻣﯿﺸــە و ﻟەھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ دروﺷــﻤێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻧەك ﺑﯚ ﺧﺎوەن ﻣەﻋﺮﯾﻔــەت و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮوەﻛﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــﯚ ﺋەواﻧەﯾﺶ ﻛە ﻧﺎزاﻧــﻦ ﭼﯚﻧﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ و ﻟە چ ﺳــﻨﻮورێﻜﺪا ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ، ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﺋەو ﭼەﻣﻜە ﻧﺎﺣەزەﯾە ﻛە دژی ھەﻧﺎﺳــەی ﻣﺮۆﭬە ،ﺋەوەی ﻛە ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺧﺮاپ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﻟەﻻﯾەن ﻣەﻻﻛﺎﻧەوە ﻛە ﻣﯿﻨﺒەری ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻣەراﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــەﻛﺎر ھێﻨﺎ و دواﺟﺎر ﺑﻮو ﺑە رووداو ،ﺳــەرﺑﺎری ھەﻣﻮو ﺋﺎزادﯾﯿەك ﺳﺎﻧﺴــﯚرەﻛەی وەك ﺑﮋاردەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﺧﺴــﺘە ﺑەرﭼﺎو ،ﺋەﻣە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛەﯾە ﺋەواﻧــەی دژی ﻓەزای ﻛﺮاوەن ،ﺑەراوردێﻚ دەﺧﻮڵﻘێﻨﻦ ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺳﺎﻧﺴــﯚر و ﺋﺎزادﯾﺪا ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎر ھەڵﺒﮋێﺮﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺮاپ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ،رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻧﯿﮕەﺗﯿﭭﯽ دەﺑێﺖ، ﺳﺎﻧﺴﯚری دەﺳەت دەﻛﺎﺗە ﻛﺮدەوەﯾەﻛﯽ ﭘﯚزەﺗﯿﭫ. ﺑڕواﯾەﻛﯽ ﺗەواوم ﺑەوە ھەﯾە زۆر ﺟﺎر ﺋﺎزادی ﺧﯚی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوەﯾــە ﺑەرﮔﺮی ﻟێ ﻧەﻛﺮێﺖ ﺗﺎ ﺋەو رادەﯾەی ھەﻧﺪێﻚ ﺋﺎزادی وەھﻤﯽ ﺳەرﻛﻮت ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم ﭼەﻣﻜە ﻛە ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨەدا ﻣەﻋﺮﯾﻔــەت و زەروورەﺗﯽ ژﯾﺎن ﺑەرھەﻣﯿﺎن ھێﻨﺎوە ،ﻧەك وەك ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺋــﺎزادی ﺑﻮوەﺗە ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھﯚﻛﺎراﻧەی ﺳﯿﺎﺳەت ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﻛﺮدووە و ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە ﻛﺎﯾەك و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە دوژﻣﻨەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ دەﻓﺮۆﺷێﺘەوە ،ﺗﺎ ھەﻣﻮو ھێﺰێﻚ ﻟە ﭼەﭘەوە ﺑﯚ راﺳــﺖ و ﺋەواﻧەش ﻛە ﺑڕواﯾﺎن ﭘێﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەﻛﺎری ﺑێﻨﻦ. ﺑەو ﭘێﯿەی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ھﺎوﭼەرخ داﺑڕاﻧێﻜﯽ ﺟﯚری ﻟەﮔەڵ راﺑﺮدووی ﺧﯚﯾﺪا ﻛﺮدووە ،ﺋەوەی ﻛە ﺗﺎ دوێﻨێ ﺧەڵــﻚ وەك داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻗﻮرس ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ﺑەﺧﺖ دەﻛﺮد، ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﺧﯚی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘێﻮە دەﻛﺎت و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﺶ ﺧﺮاپ ﻛەڵﻜﯿــﺎن ﻟێ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ھەڵﺨڕاﻧﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﺑەﻧــﺎوی ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎزادﯾﯿەوە دژ ﺑە ﺳــﺘەﻣﻜﺎری، ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ﺑەدوو ﭘﺎرﭼەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻻﯾەﻛﯽ ﺷەڕ و ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺧێﺮ ،ﺋەﻣە ﺋەو ﺑەﺷە ﻧﯿﮕەﺗﯿﭭەﯾەﺗﯽ ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازﯾﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەرﮔﺮی ﻟەو دەﻣﻜﻮﺗﻜﺮدﻧە ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳﺎﻧﺴــﯚرەﻛە ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻛە ﺋﺎزادی ﻛﺮدووە ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻣەراﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﭘەﻧﺎی ﺋﺎﯾﻨﺪا. ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﭼەﻣﻜــە و رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﻟــە ﻓەزای ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾﺶ ﻟــە دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎوازی وەك رۆژﺋﺎوا ﻛە ﺑﺎﺟﯽ ﺋەو ﻛﺮاﻧــەوە و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧەی داوەﺗەوە ﻛە ﻟە ﺳەروەﺧﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺷﯚڕﺷﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەﺷەوە ﻟە ﺋﺎﺳــﯿﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧەوﻧێﻜە و ﻟە واﻗﯿﻌﯿﺸــﺪا ﻛﺎﯾەﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ھەوڵێﻜﯽ ﺑﯚ ﻧەدراوە ﻛە وەك ﻣﻮڵﻜﯿﯿەت ﭼﺎوی ﻟێ ﺑﻜﺎت ،ﺗﺎ ﺑەرﮔﺮی ﻟێ ﺑﻜﺎت و ﻧەﻓەوﺗێﺖ. ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ رۆﺷﻨﮕەر ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑــﯚ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﻟێﺒﻮردﻧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی دەوروﺑــەری ،ﺋەو دﯾﺎردەﯾەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑەرھەﻣﯽ ھێﻨﺎوە، ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺳــەﻟﻤێﻨەرە ﻛە ﺋﺎزادی ﻧەﺑﻮوەﺗە ﺧــەم ﻟەﭘێﻨﺎو رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﭘێﻨــﺎو ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻟە ﭘەﻧﺎی ﺋﺎﯾﻦ و ﺋەو ﺟەﻣﺎوەرەی ﺧﺮاپ ﻟە ﺋﺎزادی ﺗێ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺳﺎﻧﺴﯚر ﻟێﺮەدا ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﮔەرەﻛە ﻧەك ﺳﺘەﻣﻜﺎرەﻛﺎن. ﺋەوەی ﻣەﻻﻛﺎن ﻟــە رۆژی 1ی ﺋﺎﯾــﺎردا ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﯾﺎن ،دەﺑﻮو ﻟەﭘێﻨﺎو ﺧﯚﯾﺎن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮواﯾــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔەر ﺋەوان ﺧەﻣﺨــﯚری ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﻦ ﻟەژێﺮ ﺳــﺎﯾەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﯿﺪاری و ﺋەﺧﻼﻗﯿﺪاﯾە ،ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟــەوە ﺑﻜﺮداﯾە ھــەژاری ﺋەم وﺗە ﺧەون ﺑە ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯿﯿەوە دەﺑﯿﻨﻦ و ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﺳﻤﺎن و رێﺴﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮاﻧە. ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧﻢ ﺋەوە ﺑﺴــەﻟﻤێﻨﻢ ﻛە ﻣﻦ ﺗەواو ﺑڕوام ﺑە ﺋﺎزادﯾﯿەك ھەﯾە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛەڵﻜﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﺮێﺖ، ﺑەم ھەرﮔﯿﺰ ﺑڕوام ﺑەو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﯾە ﻧﯿﯿە ﺑەﻧﺎوی ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋﺎزادﯾﯽ ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯿﺶ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺋﺎﮔﺮﯾﻦ ﺑﻦ و ﺳﺘەﻣﻜﺎرﯾﺸﻤﺎن ﻟێ ﺑﻜەن ﺑە دەﺳەﺗﯽ ﻣﺮۆدۆﺳﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوە رووﻧە ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ داﺧﺮاوە و ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﺎﻧﮕەوازی دژە دەﺳــەت ھەﺑێﺖ ،ﺟﺎ ﺑﺎ ھەر ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەﺑێ ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺋەو ﭘﺸێﻮﯾﯿە ﺧەڵﻚ دەﺑﻦ ﺑە ﻧﯿﺮۆ واﺗە ھﺎﻧﺪەری ﻻﯾەﻧێﻚ ،ﻛەواﺗــە ﺧەﻣەﻛە ﻟێﺮەﯾە ﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎزادﯾﯿەوە ﺧەڵﻚ دەﻛەن ﺑە ﻛەرەﺳﺘە.
ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻓەﯾﺴﺒﻮوك ،ﭘﯚﺳــﺘێﻜﻢ ﻟەﺳەر ﮔﺮﺗە ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿەﻛەی ﺋﺎراﻣﯽ ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﺑو ﻛﺮدەوە ،دڵﺘەﻧﮕﯽ و ﻧﺎڕەﺣەﺗﯽ ﺧﯚﻣﻢ ﺑﯚ ﺋەو ﻛﻮڕە ﻛﻮردە ﭘﯿﺸــﺎن دا ،ﺳــەرەڕای ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻣــﺎن، ﺋێﺴﺘەش ﺳەرەڕای ﺟﻨێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ، ھــەر ھەﻣﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧــﻢ ھەﯾە. زۆرێﻚ ﻟەو ﺑﺮادەراﻧەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻟێــﺪان و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ھﺎﺗﻦ ﻟەﻻﯾــەن ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﺑــەردەوام ﻋێﺮاﻗــەوە، ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرﮔﺮﯾﻜــﺮدن ﺑﻮوە ﻟــە ﻋێﺮاق و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﺷﯿﻌە. زۆر ﺟﺎر ﺑﺎﺳــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺋﺎزادﯾﯽ ﺑەﻏﺪا و ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﻮو! ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەﻣەﯾە ،ﺑﺎ ﺑڵێﯿﻦ راﺳﺘە ھەرێﻢ ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓە، ﺋــەی ﺋەواﻧــە ھەرﯾەﻛەﯾﺎن 30 ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ھەﯾە و ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑــﺎش وەردەﮔﺮن ،ﺋــەو رۆژە ﭘﺎﺳــەواﻧەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮێ ﺑﻮون؟ ﺋەی ﺋــﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﻟە وەﻣﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻜﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺪا ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ 40ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﻢ ﻧﯿﯿە و 35ـە! ﺑﺎﺷە ﺧﯚ ھەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﺷــﯚﻓێﺮێﻜﯽ ھەﺑێــﺖ ،دەﻛﺎﺗە 35ﻛــەس ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎﺳــەوان، ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ ﺑەدەﺳﺘﯽ ﻣﻨﺪاڵ و ﻣەزﻣﯽ ﺷــﯿﻌەوە ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘێ ﻛﺮا و ﻛەﺳﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧەﺑﻮو؟.
ﭘێﻨــﺞ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێــﻚ ﺑﻮون و ﯾەك ﺷــﯚﻓێﺮﯾﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺑــﻮو ،ﺑە ھەﻣﻮوﯾــﺎن 150ﭘﺎﺳــەواﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺋــەوان ﻟە ﻛــﻮێ ﺑﻮون ﺑــﯚ دﯾــﺎر ﻧەﺑــﻮون؟ ﻛەواﺗــە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﺑﻨﺪﯾﻮارن و ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺧﺮاوەﺗــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﺘــﺎن و ﻣﺎڵــﯽ ﺳــﭙﯽ ﺑﯚ رۆژی رەش ﻓﺮﯾﺎﺗــﺎن ﻧەﻛەوت، ﺑﯚﯾە ﭼﯿﺘﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت و ﺑﻨﺪﯾــﻮار ﻛﺮا ،ﺋێﻮە ﺳەرﺷــﯚڕ ﺑﻜەن. ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەم ﺑﺎﺳە ﺋەوەﯾە، رێﺒﻮار ﺗەھــﺎ و ﺋﺎرێﺰ ﻋەﺑﺪو و ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و رەﻧﮕﯿﻦ ﻋەﺑﺪو، ﺧﯚﯾﺎن و ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﻟە ﺑەرەی ﺷــﯿﻌە ﺑﻮون؟ ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﺗﺎن ﭘێ ﻛــﺮا؟ ﻣــﻦ ﺑــە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ وەﻣﺘﺎن دەدەﻣەوە، ﻛﺎﺗێﻚ ﻣەﻏﯚﻟــەﻛﺎن ﺑەﻏﺪاﯾﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮد” ،ﻋەﻟﻘەﻣﯽ“ ﭘﯿﺎوێﻚ ﺑﻮو ﻟە دژی ﺧەﻻﻓەﺗﯽ ﻋەﺑﺎﺳﯽ ﻛــە ﺧەﻟﯿﻔــەی ﺧــﯚی ﺑﻮو، دەﺳــﺘﯽ ﺗێﻜەڵ ﻛــﺮد ﻟەﮔەڵ ﻣەﻏﯚﻟەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﭘﺎﺷــﺎن ﻛە ﻣەﻏﯚﻟــەﻛﺎن ﺑەﻏﺪاﯾــﺎن ﮔﺮت، ﻋەﻟﻘەﻣﯿــﺎن ﮔﺮت و ﺳــەرﯾﺎن ﺗﺎﺷﯽ و ﺳﻮاری ﮔﻮێﺪرێﮋێﻜﯿﺎن ﻛﺮد و ﺑەﻧﺎو ﺑەﻏﺪادا ﺳﻮوڕاﻧﺪﯾﺎن. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەی ﻛﻮردﯾﺶ ھەروەك ﻋەﻟﻘەﻣﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺮا. ﺑﺎ ﺑێﯿﻨــەوە ﺳــەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺟﺎرێ ھﯿﭻ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ
ﻋێــﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻧﻜﯚڵــﯽ ﻟەوە ﺑــﻜﺎت ﺋــەو ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ھێﺮﺷەی ﺳەدرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﻧە ﺑﺮﺳــێﺘﯽ ﺑﻮو ﻧە ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﻋﺒﺎدی ﺑە دڵﯽ ﺳــەدر ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوﯾﺶ ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺑە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران ﻛﺮد ھێﺮش ﺑﻜەﻧە ﺳــەر ﻧﺎوﭼەی ﺳــەوز و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﺋەوە رووی دا ﻛە ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن. ﻟــە 23ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2015 ﭼــﻮار ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھﺎوﺑــەش ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣــﺎی ھﺎوﺑەﺷــﯿﯽ ،ﭼــﻮار ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛــﺪا ﯾەﻛﯿــﺎن داﯾــە ﭘەرﻟەﻣﺎن دژی ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚن ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻮو ﺑە ﻧﯿﺎزی ﻛﻮدەﺗﺎ ،ﻛە دەﯾﺸڵێﯿﻦ ﻛﻮدەﺗﺎ ،زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﺳــڵﯽ ﭼﻮار ﭘڕۆژەﻛــە ﯾــەك ﭘــڕۆژە ﺑﻮو، ﭘﺎﺷــﺎن ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدﺑﻮو ﻛە ﺋەﮔەر ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﭼﻮوە ﺳەر، ﺋەوﯾﺘﺮﯾﺶ ﺗێﭙەڕێﻨﻦ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟــەوەی ﻧﺎﺑێ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ زۆرﯾﻨــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑێﻨێ، ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑــە ﺗەواوی ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻓڕێ دەﻧــە دەرەوە ،ﺋەﻣەﺷــﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﭼﻮارﻗﯚڵﯿــﺪا ﮔﻮﺗﺒﻮو. ﺋــەم رووداوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑﻮو
داﺑەﺷﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯿﺮاﺗەﻛە
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق • ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS
ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــەڕێﻚ ﻗﺎزاﻧﺠێﻚ ھەﯾە ،ﻛﻮرد ﺳــﺘەﻣﯽ زۆری ﺋەو ﺑەرﺑەرﯾﯿە ﺳﻮﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺧەﻻﻓەﺗﯽ داﻋﺸﯽ ﺑەرﻛەوت 100ﺳــﺎڵﯽ رەﺑــەق ﺑەﺳــەر رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﺎﯾﻜﺲ–ﭘﯿﻜﯚ ﺗێ دەﭘەرێ .ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ و ﻟەﺑــەر ﺗﺮﺳﯽ دەﺳــﺖ ﺑەﺳەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾەﻛﺠﺎری ﺋەڵﻤﺎﻧەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﻧﻔﻮوزی ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ، ﻓڕەﻧﺴﺎ و رووﺳﯿﺎی ﻗەﯾﺴەری، ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳــێ ﻗﯚڵﯿﯿﺎن ﻣــﯚر ﻛــﺮد و ﻣﯿﺮاﺗﯽ ﭘﯿﺎوە ﻧەﺧﯚﺷــەﻛەﯾﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾــﺎن داﺑــەش ﻛــﺮد .ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺳــﺎڵ ﺑەم ﻧــﺎوەوە ﻣﺎﯾەوە و دواﺗــﺮ ﺑﯚﻟﮋەﭬﯿﻜــەﻛﺎن ﻟــە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋﯚﻛﺘﯚﺑــەری 1917 رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد و رەﺗﯿﺎن ﻛﺮدەوە. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑەم ﻧــﺎوە ﻧەﻣﺎﯾەوە، ﺑــەم زۆرﺑــەی رێﻜﻜەوﺗﻦ، ﻛﯚﻧﮕﺮە و ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ دواﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋەم رێﻜﻜەوﺗﻨە ھﺎﺗﻨە ﺑــﻮون .ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ھەرﯾەك ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺋﻮردن و ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻨﯽ ﺑەرﻛەوت و ﻓڕەﻧﺴﺎش ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑﺮد .ﺋەم ﻣﯿﺮاﺗە وەك ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ
ﺗﺎ ﭘەﻧﺠﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدوو ﻣﺎﯾــەوە ،ﺑەم دوای ﺷﯚڕﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق دەﺳــﺖ ﺑەﺳەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﯚڵﯚﻧﯿﺎﻟــەﻛﺎن ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ ھﺎت، ﺑەم وەك ﺳــﻨﻮور ﻣﺎﯾــەوە ﺗﺎ ﺑەھــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ و ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ. داﻋﺶ ﺗﺎﻛــە ھێﺰی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺳــەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەراﺳﺘە ﻛە دوای ﺗێﻜﺸﻜﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﺎﯾﻜﺲ–ﭘﯿﻜﯚ ،ﺋەم ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺗێﻚ ﺷﻜﺎﻧﺪووە. ﺋــەم ﺧەﻻﻓەﺗــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘە ﺧەوﻧﯽ ﺋﻮﻣەی ﻟە ﺑﺎوەش ﮔﺮﺗﻮوە و ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣــەودوودی و ﺳــەﯾﺪ ﻗﻮﺗﺐ، دەﯾەوێﺖ ﺳﻨﻮوری ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﻧەﺗــەوە ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺗێﻚ ﺑﺸﻜێﻨێﺖ و ﺳﻨﻮور ﻟەﺳەر ﭘﻨﺠــﯽ ﺑــﺎوەڕ ﺑﯿﻨــﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺋەرﮔﯿﻮﻣێﻨﺖ دەﺑﯿﻨﯽ ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە. ﺧﻮدی ﺑەﻏﺪادی ﺳەرﻛﺮدەﯾﺎن ﻟە وﺗــﺎری ھەﯾﻨﯽ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ
ﻛە زۆرﯾﻨەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی ﭘﺎرﺗﯿــﻦ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــەڕووی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەوە ھێﺰی ﯾەﻛەﻣە، ﺗەواوی داودەزﮔــەی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳەرﺑﺎزی ﺑە ﭘﺎﺳــەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺸــەوە ﭘﺎرﺗﯿــﻦ. ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘﺎرﺗﯽ ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﭼــﻮار ﺗــﺎ ﭘێﻨﺞ ھــەزار ﻛــەس ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﯿــﺶ ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑــﻜﺎت ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەن ﺗﺎ ھێﺮش ﺑەرﻧە ﺳــەر ﭘەرﻟەﻣــﺎن؟ وەك ﺋــەوەی ﻟــە ﺑەﻏــﺪا رووی دا؟ ﺋەوﺳــﺎ ﭼﯽ رووی دەدا ﻛــێ ﺑــە ﺳــﺎﻏﯽ دەردەﭼــﻮو؟ ﺋەوﺳــﺎﯾﺶ وەك ﺋێﺴــﺘەی ﺑەﻏــﺪا دەﺗﺎﻧﮕــﻮت ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎڕازی و ﺑﺮﺳﯽ ﺑﻮون؟ ﻣــﻦ وەﻣﺘﺎن دەدەﻣــەوە ،ﺑﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﺘــﺎن ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑــێ ﺋەﻧﺪازە ﻟە ﮔەﻧﺠﯽ ﺧﻮێﻨﮕەرﻣﯽ ﻧــﺎو ھەوﻟێــﺮ و دەوروﺑــەری، ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮدﺑﻮو ھێﺮش ﺑﻜەﻧە ﺳــەر ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺑەم ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــێ ﻧەﮔــەڕان ﺷــﺘﯽ وا روو ﺑﺪات و ﺑﯿﻨﯿﻨﻤﺎن ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن زۆر ﺑە ﺋﺎراﻣﯽ رۆﯾﺸﺖ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭼــﻮار ﺣﺰﺑەﻛە ﺳــێڵﭭﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔﺮت و دوو ﭘەﻧﺠــەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەرز ﻛﺮدەوە. ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەم ﭼﻮار ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی 19ی ﺋــﺎب ﺷﻜﺴــﺘﯿﺎن ھێﻨﺎ و رێﮋەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﭘــێ ﺗەواو
ﻧەﻛــﺮا ،ﮔەڕاﻧەوە زۆﻧﯽ ﺳــەوز و ﻧﯿﻠــﯽ و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﮔﯚڕان، ﻛﯚﻣەڵ ،ﭘەﻛەﻛــە و ﯾەﻛێﺘﯽ، ﺑەھﺎوﻛﺎری ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ھێﺮﺷــﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳەر ﺑﺎرەﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟە ﻛەﻻر و ﻗــەدزێ و ﻛﺎدری ﭘﺎرﺗﯿﯿــﺎن ﺷــەھﯿﺪ ﻛــﺮد و ﺑﺎرەﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯿــﺎن ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪ .ﺋﯿﺘﺮ رق و ﻛﯿﻨە و ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﻛﺎدر و ﺋەﻧﺪام و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەوﻟێــﺮ و دھــﯚك ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﻛە ﺑە ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻧەدەﻛﺮا و ﺋﯿﻨﺰاری ﺟﯿﻤﯿﺎن ﺑە ﺣﺰﺑەﻛە دا ،ﺋەﮔەر ھەڵﻮێﺴﺘێﻚ ﻧەﻧﻮێﻨێ ،ﺋــەوا ﺑﺎرەﮔە و ﻣﺎڵ و ﻣﻮڵﻜﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﺳﻮوﺗێﻨﻦ، ﭘﺎرﺗﯽ وەك ﭘﯿﺸەی ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﺑــە ﺣﯿﻜﻤەﺗــەوە ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ دەرﻛﺮد ﻛە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﮔــﯚڕان ﺑە ﺑێ ﻟێﺪان و ﺳەرﺷﻜﺎﻧﺪن و ﭼﺎﻛەت و ﭘێو ﻟەﺑەر داﻛەﻧﺪن ،رەواﻧەی ﻣــﺎڵ ﺑﻜﺮێﻨــەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛەﻣــﺎن ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ و ﻧەھێڵێ ﻓەوزا و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن و ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﻛﺎوﻟﻜﺎری ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ،ﺑﯚﯾە ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮔﻮﺗﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺧﺮاپ و ﺧﺮاﭘﺘــﺮدا ،ﺧﺮاﭘﻤﺎن ھەڵﺒﮋارد. ﺑــەو ھﯿﻮاﯾەی ﺋــەم رووداواﻧە ﺑﺒێﺘــە ﭘەﻧﺪێﻚ ﺑــﯚ ھەﻣﻮوان و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋەواﻧــەی ﭘﯿﻼﻧﯽ ﺗێﻜﺪاﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑﺎ ﭼﯿﺘﺮ ﻧەﺑﻦ ﺑە ﻋەﻟﻘەﻣــﯽ ﺑﯚ دەﺳــەﺗﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ.
داﻋﺶ ﺗﺎﻛــە ھێﺰی ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەراﺳــﺘە ﻛە دوای ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﺎﯾﻜﺲ–ﭘﯿﻜﯚ ،ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺗێﻚ ﺷﻜﺎﻧﺪووە
دەڵێ” ،ﺋەم ﭘێﺸﻜەوﺗﻨە ﭘﯿﺮۆزە ﻧﺎوەﺳــﺘێ ﺗﺎ دواﯾــﻦ ﺑﺰﻣﺎر ﻟە ﺗﺎﺑﻮوﺗــﯽ ﭘﯿﻼﻧﮕێڕﯾﯿەﻛــەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ–ﭘﯿﻜﯚ ﻧەدەﯾــﻦ“ .ﻟە ﭬﯿﺪﯾﯚ و وێﻨەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﭼﯚن ﺷﯚﻓڵەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ–ﭘﯿﻜﯚی ﻧێﻮان ﺷﺎم و ﺣﯿﺠــﺎز دەڕووﺧێﻨــﻦ و ﺳﻨﻮورێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﻟەﺳەر دروﺳﺖ دەﻛەﻧەوە. ﻛﻮرد ﻛە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪی ﺳﺎﯾﻜﺲ–ﭘﯿﻜﯚ ﺑﻮو ،ﺋەﻣڕۆ وەك ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮێﻜﯽ ﺷــەرﻋﯽ و ﺳﺘەم ﻟێﻜﺮاو ﻟــە دەرەوەی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ دادﭘــەروەری دەﭼەﺳــﭙێﻨێ و ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚی ﺳــﻨﻮورﺑەﻧﺪان دەﻛﺎت100 . ﺳﺎڵە ﻛﻮرد ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ،ﺋەﻧﻔﺎل، دەرﺑەدەری و ﺳﺘەﻣﯽ دەرﺧﻮارد دەدرێ و ھــەوڵ دەدات ﺋــەو ﺳــﺘەﻣە ﻧەھێڵێ و ﺋــەم ھەﻟە ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ﭼﺎك ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻟە ھەﻣــﻮو ﺷــەڕێﻚ ﻗﺎزاﻧﺠێﻚ ھەﯾە .ﻛــﻮرد ﺳــﺘەﻣﯽ زۆری ﺋــەو ﺑەرﺑەرﯾﯿــە ﺳــﻮﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺧەﻻﻓەﺗﯽ داﻋﺸــﯽ ﺑەرﻛەوت،
ﺑــەم ھەﻟێﻜــﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﺑﯚ ھێﻨﺎ ﻛە ﺑەدەﯾﺎن ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑــﯚی ﻧەدەھــﺎت ،ﺋەوﯾــﺶ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرﻛﻮوك و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێــﻢ ﺑﻮو .ﺑــێ ﻟەﻣەﯾﺶ ،ﺑە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎی ﮔﻮت ﺑێ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺗﻮوﺷﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺗﺎواﻧە دەﻛﺎﺗــەوە و ھەرﮔﯿﺰ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳەداﻣﯽ ،داﻋﺶ و ﺣەﺷﺪی وەﺣﺸﯽ ﻧﺎﺑێ ﺋەم ﺧﺎﻛە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒــﺎت .ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ھێﻨﺎوەﺗە ﺋەو ﺑﺎوەڕەی ﻛﺎﺗﯽ ﻛــﻮرد ھﺎﺗﻮوە و ﻧﺎﺑێ ﺋەم دەرﻓەﺗــەی ﻟە ﻛﯿﺲ دەرﺑــێ وەك 100ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋﯿﺴﺘە ﭘێﯿﺎن ﻛﺮد. ﻛــﻮرد ﺑەرﮔــەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ– ﭘﯿﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﮔﺮێﺖ ،دەﺑێ ﺳەرﻛﺮدە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺋــەوە ﺑﺰاﻧــﻦ ﻛە ﺑە ھــەزاران ﻛﻮردی ﻓەﯾﻠــﯽ ،ﺑﺎﻛﻮر ،رۆژﺋﺎوا ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧﺎزاﻧــﻦ ﺑــە ﻛﻮردی ﺑﺪوێﻦ و ﺷــﺎرەزای ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛــﻮردی ﻧﯿــﻦ .ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن وا ﭘەروەردە ﻛﺮاون ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑڵێﻦ دژی دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﻦ و
ﺋەﮔەر ﻟێﺮە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﺋێﻤە دەﭼﯿﻨــەوە ﻧﺎو ﺳﻨﻮوری ﻋەرەب ،ﻓﺎرس و ﺗﻮرك. ﻛەواﺗــە ﺳــﺎﯾﻜﺲ–ﭘﯿﻜﯚ ھەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﺗەﻓﺮوﺗﻮﻧﺎ ﻧەﻛــﺮد ،ھــەر رێﮕﺮ ﻧەﺑــﻮو ﻟە ﺑەردەم ﯾەﻛﮕﺮﺗﻦ و ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردی ﻟــەڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﻮردﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ ھێﺴﺘﺮﯾﺎ ﻛﺮد و ﺋەو ﻧەﺗــەوەی داﭼﯚڕی ﻟەھەر ﺑەھﺎﯾەﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری .ﺋەﮔەر ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ھەر ﭼﻮار ﺑەﺷــەﻛە ﺣەﻛﯿﻤﺎﻧــە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻧەﺧﺸەﻛە ﻧــەﻛﺎت ،ﻛــﻮرد رووﺑــەڕووی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ زۆر ﮔەورەﺗﺮﯾــﺶ دەﺑێﺘەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻣﯚدێﻠﯽ ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮون ﺧەرﯾﻜە ﺋﺎوا دەﺑێﺖ و ﺋێﻤە ﺗﺎزە ﺑەﻓﯚڕﻣﯽ ﺳەردەﻣﯽ وﯾﺴــﺘﭭﺎﻟﯿﺎ دەوڵەت ﺑﻨﯿﺎت دەﻧێﯿﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﻧﯿﮕەﺗﯿﭭﯽ ﺋﺎزادی و ﭘﯚزەﺗﯿﭭﯽ ﺳﺎﻧﺴﯚر
ﺑەراوردی دﯾﻤەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن زەرەرﻣەﻧﺪﺗﺎن دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﺑەھﻤەن ﻛﺎك ﻋەﺑﺪو
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (137ﭼﻮارﺷەم2016/ 5/ 4 ،
ﺋەو ﺧﻮﺷﻚ و ﺑﺮاﯾە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻚ دەﻛەن
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺋەﺟێﻨﺪاﯾــەك دەﯾﺒﺰوێﻨــێ ﺋﺎﺧﯚ ﺋﺎﻟﺴــﻌﻮودە ﯾﺎﻧەﺧــﯚ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺧﯚی رەﭼﺎوی ﺑــﺎری ﻧﺎوﭼەﻛە دەﻛﺎت و ﻟەﻧﮕــەری ﻟەﮔــەڵ ھەﻣﻮواﻧﺪا راﮔﺮﺗﻮوە .ﺑەم ﺋەﻣﺎﻧە ﭘﺮﺳﯿﺎری ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﻧﯿــﻦ ﺑﯚ ﺟەﻣــﺎوەری ﺳــﺎدەی ﺷــﯿﻌەی ﻋێﺮاق .ﺋەم ﻟێڵﯿﯿــە ﺑــە ﺗەوێڵــﯽ ھەﻣــﻮو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﻮە ھەﯾە ﻟەم وﺗەدا .ﺑﯚ ﺋێﻤەش ﻧﺎﺷێ ﺑە ﭘێﯽ ﺧەﯾﺎڵ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەﯾﻦ. ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﺋــەو راﺳــﺘﻮێﮋﯾﯿەﯾە ﻣﻮﻗﺘەدا ﭘێــﯽ دێﺘە ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوە ﻟــەو وﺗــﺎرەی دەﯾــﺪا و ﻟــەو ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗەی دەﯾــﻜﺎ .ﺑﮕﺮە راﺳــﺘﻮێﮋﺗﺮﯾﻦ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﺸە ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﺪا .ﻟەواﻧەﯾــە ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﻟێﻤﺎن ﻻر ﺑﺒﻨــەوە ﺑڵێﻦ، ﺋــەوەی ﻣﻮﻗﺘــەدا دەﯾــﻜﺎت ﻟە ﺟﻤﺎﻧﺪﻧــﯽ رەﺷــﻮڕووت ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺧﯚﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــە ﺑە ﻛﻮرﺳــﯿﯽ دەﺳــەت و ﮔەﻧﺠﯿﻨەی وت. ﺋەﻣەﺷــﯿﺎن ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ زل ﻧﯿﯿە ﺑە ﭘێــﯽ ﺑﻨەوای ﺷــەﻧﺪە ﭼﯿﯽ ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە ﻣەﻧــﺪە .ﻛێ ﺧەوﻧﯽ ﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ﻛﻮرﺳﯽ و ﮔەﻧﺠﯿﻨەی ﻧﯿﯿە ﻟە وﺗێﻜﺪا ﮔەﻟەﻛەی زﯾﺎﺗﺮ
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
wishe@wishe.net
ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ 11ھێڵﯽ ﻟﯚڤ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺋەوەی ﻟەم رۆژاﻧەدا ﻟە ﺑەﻏﺪا رووی دا ﺑە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺳەدرەوە ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەﻛﯚﺗﺎﮔەﯾﯿﻨﯽ ﻛــﺮدەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،ﻛە ﺋەم ﻛﺮدەوەﯾە ﺑە ﺷێﻮەی ﻛﺮدارەﻛﯽ ﻟەﻣێﮋە ﺑە ﻛﯚﺗﺎ ﮔەﯾﯿﻮە ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە رووی رواڵەﺗﯿﻮە ﻣﺎوە .ﺋەوەی ﺳــەدر ﻛﺮدی ،ﻓﯿﺸەﻛﯽ ﺑەزەﯾﯽ ﺑﻮو ﻧــﺎی ﺑــە ﮔﯿﺎﻧﻠەﺑەرێﻜەوە ﻟە دوا ھەﻧﺎﺳــەی ﮔﯿﺎﻧــەدا .ﺋﯿﺘﺮ دەﺑــێ ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺎزە ﺑێﺘە دۆزﯾﻨەوە ﺑﯚ ﻛﺮدەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧەﺑــﺎدا وت ﺑــەرەو زەﻧەﻛﺎوێﻚ ﻣﻞ ﺑﻨێ ﺷــﻮێﻨﯽ زەﻧەﻛﺎوەﻛەی ﺳــﻮورﯾە ﺑﮕﺮێﺘەوە .ﻧﺎوﭼەﻛەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە زەﻧەﻛﺎوێﻜﯽ ﻟەم ﺟﯚرە ھەﯾــە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﻨەﭘﺎڵﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑێ ﺑﯚ ﺳﻌﻮودﯾە ﺧﺎﺳــﺘﺮە .رەﻧﮕە زۆر ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ وەك ﻣــﻦ ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺑەم ﻛێﺸــە و دڵەڕاوﻛەﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳەدرەوە ھەﺑێ. ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳەدر ،ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺧﯚﻧەﮔــﺮ و ﺑﺎدەرەوەﯾە ﻟە ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا .ﻟێڵﯿﯿەﻛﯿﺸﯽ ﭘێﻮەﯾە ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﻛــەس ﻧﺎزاﻧێ چ
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
11
ﺑەداﺧەوە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟە ﮔەﻟــەی ﻣــﺎت دەﭼێ ﻧەك ﻣﺮۆڤ .ﺋەواﻧەی ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺧﯚﯾــﺎن دەﻧﻮێﻨــﻦ ،ھﯿﭽﯿﺎن ﻟە ﻣﻮﻗﺘەدا ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧەﺑﻮون و ھێﻨﺪەی ﺋەوﯾــﺶ ﺧەڵﻜﯿــﺎن ﺑــەدواوە ﻧﯿﯿە .ھەﯾﺎﻧە ﺳــەرﻛﺮدە ﺑﻮوە ﻟە ﺑەﻋﺴــﺪا ،ھەﯾﺎﻧە ﻟــە ﺋێﺮاﻧﺪا ﭘێ ﮔەﯾﯿﻮە ،ھەﯾﺎﻧە ﻓﺎﯾﻠﯿﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ھەﺑﻮوە ﻟە ﺳەردەﻣێﻜﺪا ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻧەھﺎﺗﺒــﻮوە دﻧﯿــﺎوە ،ھەﺷــﯿﺎﻧە داﻋﺸﯽ داھێﻨﺎوە. ﺋەوەی ﺳەدر دەﯾﻜﺎت دوا ھەوڵە ﺑﯚ رزﮔﺎرﮔﺮدﻧﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺋەوەی ﻣﺎوە و ﻟەﻧــﺎو ﻧەﭼﻮوە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە دژی ﺳﻮﻧە ﺑێ ،ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯿﺸــﯽ ﻧﯿﯿە دژی ﻛــﻮرد ﺑــێ .داواﻛﺎرﯾﯿەﻟێﻚ ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ رەﺷﻮڕووﺗەوە ھەﯾە ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺑﺎﺷــﻮوری وﺗــﺪا .داوای ﺑﻨەﺑڕﻛﺮدﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﻛﺎت، داوای ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺰﻣەت دەﻛﺎت، ﻛە ﻣﺎﻓێﻜﯽ رەواﯾە .داوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەﺳەﺗڕاﻧﯽ دەﻛﺎت ﻟە ﺑەﺷﺒەﺷــێﻨەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﻮە ﺑﯚ ﺗەﻛﻨﯚﻛﺮات .ﺑﺎﺷــە ھەڵە ﻟەﻣەدا ﭼﯿﯿە؟ ﻟــە ﺑەﻏﺪا ھەرﻛەﺳــە و ھەر ﻻﯾەﻧە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ھەﯾە ﻟە
ﺳﻨﻮوری ﻟﻮوﺗﯽ ﺧﯚی ﺗێ ﻧﺎﭘەڕێ. ﻣﻦ ﺑﻮاﯾــەم ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑــێ ﺳــڵﯽ و دوودڵﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻢ ﻟەم ﺋﺎڕاﺳﺘەﯾەی ﺳەدر دەﻛﺮد ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺑێﺘﻮ ﻋێﺮاق ﻟەﻣە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺋﺎژاوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا رۆﺑﭽێ ،ﻛــﻮرد دۆڕاوی ﯾەﻛەم دەﺑێ .ﺋەواﻧﯽ ﺗــﺮ ھﯿﭽﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯿﺪۆڕێﻨﻦ. راﺳــﺖ دەﻛﺎ ﺋەوەی دەڵێ ھﯿﭻ دەﺳــﺘەﺑەرﯾﯿەك ﻧﯿﯿــە ﺳــەدر ﻟــەو ﺑەڵێﻨەﯾﻠەی ﺑــﯚ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی دەﯾﺎﻧــﺪات ﺗﺎﺳــەر راﺳﺘﻮێﮋ ﺑﻤێﻨێﺘەوە .ﻟە وﺗێﻜﺪا ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻧەﺑێ ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺒەﺳﺘێﺘەوە ﺑە ﺳﻨﻮورێﻚ، ﯾــﺎن ﭘێﭽﯿﻨــەوەی ﻟەﮔەڵــﺪا ﺑﻜﺎت ﻟە ورد و درﺷــﺘﯽ ﺋەوەی ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ و ﺧﻮاردووﯾەﺗــﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﻛﻮرﺳــﯿﺪا ،ھﯿﭻ دوور ﻧﯿﯿە ﺷــەﻧﺪەش ﻟە ﻣەﻧﺪە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧەﺑێ .ﺑەم ﺗﯚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﭘێﭽﯿﻨەوە ﻟــە ﻛەﺳــێﻜﺪا ﺑﻜەی ھێﺸــﺘە ھﯿﭽﺖ ﻟێ ﻧەدﯾــﻮە .ﭼﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﯾــە دەﺑــێ ﺑە ﭘﯿﺘﯽ درﺷــﺖ ﺑﯚ ﺋــەم ﭘﯿﺎوە ﺑێﺘە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوە ﺋەوﯾــﺶ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە ﻟەو ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧەﯾﻠەی ﺑەڕێﻮەﯾﺎن
دەﯾﺎت .وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﺗﯽ ﺑــﻜﺎت رۆڵــەی ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛــﯽ رێﺰﺑﺎرە و ﺑﺎوﻛﯽ ﺋەو ﻟە ﺳــەرێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەرﯾﻮە ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەداﻣەوە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻛﻮﺷــﺘﻦ. ﻟــەو ھەڵﻤەﺗــەی ﺑــﯚ ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن رووی دا ،ﻧەﻣﺎﻧﺒﯿﺴــﺘەوە ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﺋﺎﭘﯚڕەﯾــەدا ﻟە ﮔــﻮڵ ﻛﺎڵﺘﺮی ﺑە ﻛﻮرد ﯾــﺎن ﺳــﻮﻧە ﮔﻮﺗﺒێ .ھﯿﭻ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧەﺑﻮو ﻧﻮێﻨەرەﯾﻠﯽ ﻛﻮرد وا ھەﺗﺮﺷــﯿﺎن ﺑﭽێ و ﺑﺎڵەﻓڕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑﭽێﺘە ﺑەﻏﺪا .دﯾﺎر ﺑــﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺗﺎن ﻧەھﺎﺗﻮون ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوە ھﺎﺗﻮون ﺑە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑڵێﻦ ﻟە ﺑﺎن ھەﻣﻮو دەﺳﺘێﻜەوە دەﺳﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﯾە. ﻣــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو دەﻧﮕەﺷــە و ﺑﺎﻧﮕەﺷەﯾەﺷــﺪا ﻧﯿــﻢ دەڵــێ ﺣﻮرﻣــەت و ھەﯾﺒەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺷــﻜﺎوە .ﻣﻮﻗﺘــەدا ﻧەﯾﻜــﺮد ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەرەﯾﻞ ﺑﻨێﺮێﺘە ﺳەر ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺟﭭﺎﺗــﯽ وەزﯾﺮەﯾﻞ و ﻛﯚﭼﻜﯽ ﻛﯚﻣﺎرﯾﺶ .ﺋەم ﮔﺸــﺖ داودەزﮔەﯾــە ھﯿــﭻ ھەﯾﺒەت و ﺣﻮرﻣەﺗﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە ﻟەﻻی ﺧەڵﻚ و ﭼﯿﺘــﺮ ﺟێــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻧﯿﻦ. ﻧﺎﻣەﻛەﺷﯿﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺮێﺘﯽ ﺑﻮو ﻟەم
وﺷــەﯾە ﻧە ﻛەﻣﺘﺮ ﻧە زێﺘﺮ .راﺳﺘە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ دﯾﻮەدەراﻧە ﻟە وﺗﺪا ﺑەﺟــێ ھﺎﺗــﻮوە و ﺣﻜﻮﻣەﺗﯿﺶ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ﻣﺘﻤﺎﻧــەی وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻻﯾەﻧە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻜﯿﯿەﻛەی ﺋەوەﻧﺪە ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﻧﯿﯿــە ﻟە ﭼــﺎو ﻻﯾەﻧە ﺋﺎﻛﺎرﯾﯿەﻛــەی .ﺋەﮔﯿﻨﺎ ھەر ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێﻚ ﻣﺎت ﺟﻤﺎﻧﺪن ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮﻧﯽ دەﻧﮕﺪان ،ﺳەداﻣﯿﺶ دەﯾﻜﺮد .ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﺷەش ﺳﺎڵە ھەﻣﻮو رۆژ دەڵێﺘەوە ﻣﻦ ﺑە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﮔــەل ھﺎﺗﻮوم ،ھەﻣﻮو رۆژﯾــﺶ ﭘﯿﭙــﯽ ﺧﯚﺗەﻗێﻨەوە و ﮔﺎزی ژاراوﯾﯿﺎن دەدا ﺑەﺳەردا. ﻟێﺮەدا دوو ﮔﻠەﯾــﯽ ﺑەرەوڕووی ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛــﻮردی دەﺑێﺘــەوە. ﯾەﻛــەم ﻧەدەﺑــﻮو ﻛــﻮرد دژی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛەی ﺑەرﻧﺎﻣــە ﻋەﺑــﺎدی ﺑﻮوەﺳــﺘێﺘەوە و ﭘێ ﺑﻜﻮﺗــێ ﺑــﯚ ﺑەﺷﺒەﺷــێﻨە ،ﻛە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﻣﺎڵﻜﺎوﻟﻜــەرە .وا دﯾﺎرە ھەﺗﺮەﺷﭽﻮون و زراوڕژاﻧﯽ ﻧﻮێﻨەرەﯾﻠــﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﺑﯚ ﺋەم ھەڵﻮێﺴــﺘە دژە دەﮔەڕێﺘــەوە. دووەم ﻧﺎﺑــێ ﻟــە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ وا ﮔەورەدا ﻛﻮرد ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە رێﮕەی ﺑﺎرﺳﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﻮە
راﺑﮕەﯾﻨــێ .ﺋەﻣە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﯿە ﻧﺎﺷێ ﺑﭽﻮوك و ژێﺮﺑەژێﺮی ﺑﯚی ﺑڕۆﯾﻦ. دەﺑﻮو ھەرێﻢ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺑەرﻧﺎﻣە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛەی ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدﯾﺪا ﺑێ ﭘێﭻ و ﭘەﻧﺎ ﻟە ھەوﻟێــﺮەوە راﺑﮕەﯾﻨێ ﺗﺎ ﺋەو ﻧﻮێﻨەراﻧەش ﻧەﺑﻦ ﺑە ﭘﯚڕی ﺧﻮراو. ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧەدا ﺋەوەﯾە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەرێﻤێﻜــﯽ ﻓﯿﺪراڵــە و ﻛــﻮرد )ﺳــەر(ێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەﯾە ﻟە ھەوﻟێــﺮدا ،ﺑەم )ﺳــەر(ی ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧە ﻟە ﺑەﻏﺪان .دەﺑﻮو ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺋەم ﻛێﺸــەﯾەدا ﻟە رێﯽ ﺳەرەوە ﺑێﺘە راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻧەك ﭘەﻧﺠــە و ﻛﻠﻚ ﻟە ﺑەﻏــﺪادا .ﻣﻦ ﺗــﺎ دواﺟﺎرﯾﺶ ﻟــە ﻧﻮێﻨەرەﯾﻠــﯽ ﻛــﻮرد ﺗــێ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻢ ﺋﺎﺧﯚ ﺋەوان ﻟە ﻛﻮێﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛەدان :دژن ﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ؟ واﯾﺎن ﺧﯚ ﭘێﺸــﺎن دەدا زﯾﺎﺗﺮ ﺗەﻣﺎﺷﺎﻛەرن ﻟە ﻛێﺸەﻛەدا، ﺗﺎ ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە رێﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎرﯾﯽ ﻣﯿﺴــﺮەوە زاﻧﯿﻤﺎن ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﺪا ﺑﻮوە .وەی ھەزار ﺟﺎر ﺑەداﺧەوە.