زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 550ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە دادﮔە داواﻛﺮاون ﺑەﭘێﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 550ﺑەرﭘﺮس و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ”ﮔەﻧﺪەڵﯽ“ ،ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرە و ﻟەﻻﯾەن دادﮔەوە داوا ﻛﺮاون .ﺋێﺴﺘە 78 ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە.
” وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەرﺗﯿﻞ ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﭼەﻛﯽ ﺑەڵێﻨﺪەران و ﺳﺎﺧﺘەﻛﺮدﻧﯽ وەﺳڵ“ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺗﯚﻣەﺗەﻛﺎﻧﻦ
6
ﺋﺎﻻن ﻛﺎر ﺑﯚ دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
11
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
دوای ﺑڕﯾﺎری ﻛﺮدﻧەوەی دەروازەی ﺳێﻤێﻠﻜﺎ
ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚراك و دەرﻣﺎن % 40دادەﺑەزێﺖ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺣەرﯾﺮی:
ﻛﺎﺗﯽ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺣەرﯾــﺮی ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺳەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﺋﺎﺳﯿﺎ ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﺑەرھێﻨــﺎن دەﻛﺎت ،ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ﮔەﺷــەﯾەی ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاوە ،ﻛﺎری دەﯾﺎن ﺳــﺎڵە .ﺣەرﯾﺮی ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا دەڵێ” ،ﯾﺎﺳــﺎی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوە ،ﺑەم ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری زۆرە ﻛە دەﺑێﺖ روون ﺑﻜﺮێﺘەوە“ .ﺋەو دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺋێﺴــﺘﺎ ﻛﺎﺗﯽ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“.
4
7 ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﻧﺪێﻚ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛەرەﺳﺘەی ﺧﺮاﭘﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎغ دەﻛﺎﺗەوە دۆﻻرﻓﺮۆﺷﯽ ﺧەﻧﯽ ﻛﺮدووە ﻟە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻟەو دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ و ﺳەﯾﺮاﻧﺒەن ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاران ،ﺑڕێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺧﻮاردەﻣەﻧﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮوﯾﺎن ﺋﺎودﯾﻮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە و ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧە رێﮕەﯾﺎن ﺧﯚش ﻛﺮدووە ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮێﻦ.
”ﺑەرﭘﺮﺳــــــﺎﻧﯽ ﺑــــــﺎدەﺳﺘﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاران دەﺳــﺘﯿﺎن ﺗێﻜەڵ ﻛﺮدووە“
6
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دوای 25ﺳﺎڵ ﻻﻣەرﻛەزی ﺑﯚ ﮔﻮﺗﺎر ﺑەرز ﺑﻜﺮێﺘەوە داوای ﻻﻣەرﻛەزی دەﻛﺎت! د .ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺧەﯾﺎﺗﯽ
16
18
ﺋﺎﺳﯚ ﺣﺎﺟﯽ
ﺣﻜـــﻮوﻣــــەﺗﯽ ھـــەرێـﻤــــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دۆﻻری ﻧەوﺗەﻛەی ﺑــە ﻧﮫێﻨﯽ و ﻟە رێﮕــەی ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەك دەﻛﺎﺗە دﯾﻨﺎر و ﺑەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﺪا داﺑەﺷﯽ دەﻛﺎت .ﺑــەم ﻛﺎرە ﺳــﻮودی ﺳــەدان ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎر دەﭼێﺘــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜەوە ،ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ داراﯾﯿﺶ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ﻛﺎرە ھﯿــﭻ ﺣﯿﻜﻤەﺗێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە و وا ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە دۆﻻر ﻣﻮوﭼە داﺑەش ﺑﻜﺎت.
12
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚﯾە دژی ﺑــە ھەرێﻤﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ”ﻟە ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻓﺮە راﯾﯽ ھەﯾــە ،ﺑەم ﻣەﻛﺘەﺑﯽ وەﺳﺘﺎﯾەوە ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەھەرێﻤﺒﻮوﻧﯿﺪا ﺋﯚﺑﺎڵﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەﯾﺶ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ رۆﺷﻨﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا دەﻣێﻨێﺘەوە ﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ھەرێﻢ“. ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚی ﺋەو ﺣﺰﺑە“.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
دوو ﻣﻠﯿﯚن ﺋﯿﻤﺰا ﭼﺎوەڕێﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردە وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن – ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﺳــﺎڵە ،دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﺋﯿﻤﺰا ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﻛــﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە. ﻟێﮋﻧەی ﺑﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛە ﺋەو ﻛﺎرەی ﻛﺮدووە، دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑڕﯾﺎری ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺪەن ،ﺋەو ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎﻧە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﺎﻧە“. ﻟێﮋﻧــەی ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑــﯚ دەﺳﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ وﺗﯿﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،2005ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﺮد .ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەﻧﮕﺪاﻧەﻛەدا، % 98ی ﺑەﺷــﺪاران دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە
ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دا و دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﺋﯿﻤﺰاﯾــﺶ ﺑــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻛﯚ ﻛﺮاﯾەوە. ﻣەھﺪی ﺳــﺎڵﺢ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ھــەر ﺋــەوﻛﺎت ﺋﯿﻤــﺰاﻛﺎن ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ
ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ،ﻟــە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــﺎدار و ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ ھەﻣــﻮو ﺳــﺎڵێﻜﺪا، ﺋــەو ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎﻧە دەﺑﯿﻨــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑــە زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە .ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﻤﺎﻧەوێ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ و ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﺑــﺪات ،دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺳــﻮود ﻟەو ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎﻧە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ“. ﻟﻮﺋەی ﺗەڵ ،ﭘﺎرێﺰەر و ﺷﺎرەزای ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ”ھەﻣﯿﺸــە ﺋەو ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎﻧە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﻦ ﺑــﯚ ھــەر داﺧــﻮازی و ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﻛﻮردان“. ﺋەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەو ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎﻧــە ﺋەﮔــەر ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺳﺎڵﯿﺸﯿﺎن ﺑەﺳــەردا ﺗێﭙەڕێﺖ،
ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻛــەم ﻧﺎﺑێﺘــەوە و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﺑــێ ﺑــﯚ ھەﻣﺎن داﺧــﻮازی ﻛــە ﺳــەرﻟەﻧﻮێ ﺳەرھەڵﺒﺪاﺗەوە“. ﻟــە ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸــﺪا ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻛەرﻧەﭬﺎڵ ﻟە ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑەڕێﻮە ﭼﻮون .ﺷــﺎﻧﯚ ﺟەﻣــﺎل ،ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﺋــەو ﻛەرﻧەﭬﺎﻧــە ﺑــە ”ﺑەڵﮕەی ﺣﺎﺷــﺎھەڵﻨەﮔﺮ“ دادەﻧــێ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردی ﺑــە ھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪاﯾە. ﺋــﺎرام ﻣﺤەﻣــەد ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ھەﻣــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺷﺎﻧﯚ ﺟەﻣﺎﻟﯽ ھەﯾە و ﺑە
ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێ ﻛﻮرد ﺳﻮود ﻟە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕــﺮێ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺒێﺘە ﺧﺎوەن وﺗﯽ ﺧﯚی. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە ﭘــﺎش ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑەﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ھەرێﻤــﯽ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﻛــﻮرد وەك ﻧەﺗەوە ﻟــە ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا زﯾﺎﺗــﺮ دەﻧﮕﯽ داﯾەوە .ﺳــەرەڕای ﺋەوەش، دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﯾەك ﻟەدوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دان ﺑە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەی ﻛﻮردا ﻧﺎﻧێﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘەش ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ھەﻣﯿﺸە دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎﺗەوە“.
ھێﺮۆ ،ﺳﺘﯚپ ﺑﻪ ﻧﻪﺟﻤﻪدﯾﻦ ﮐﻪرﯾﻢ دهﮐﺎت
ﺑﺎڵە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دژی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﻛﯚﻛﻦ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻛﺎرواﻧﯽ ﮔەﺷە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا زۆر ﭼﻮوە ﭘێﺸــەوە ،ﺋەﻣە ﺗﺮﺳــﯽ ﻻی ﺑﺎڵــە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮد ﺑەوەی ﻟە دەﺳﺘﯿﺎن دەرﺑﭽێ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﻟە دژی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﻛﯚﻛﻦ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﮐﻪ ﺋێﺴﺘﺎ ﻧﻪﺟﻤﻪدﯾﻦ ﮐﻪرﯾﻢ ﮐﺎر ﺑﯚ ﺑﻪ ھﻪرێﻤﮑﺮدﻧﯽ ﮐﻪرﮐﻮوک دهﮐﺎت. ﻓەرﯾﺪ ﺋەﺳەﺳــەرد دەڵێ” ،ﻛەرﻛﻮوك وەك ھەرێﻤﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ، ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛە ﺑﯚ ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋــەوەی ﻗﺒﻮوڵ ﻧﯿﯿە“. ھﺎوﻛﺎت ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻛﺎرواﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﻮوﺳەر دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺑەﺑێ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ھﯿﭻ ﺑﻜﺎت. ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺑە ”ھەرێﻤﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛەرﻛــﻮوك“ی ورووژاﻧﺪ ،ھەرزوو ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ھﺎوﺑەﺷﯽ رەﺗﻜﺮاﯾﻪوه، ﺑــەم ﻟە ﭘﺸــﺘﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳــەوە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺗﺮ ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎﻧەوە ھەﯾە ﻛە ﻟە ھەوڵﯽ ﻓڕﯾﻨﺪان ﺑەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎڵەی ”ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد“ەوە. رەﻓﻌــەت ﻋەﺑــﺪو ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ”ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟەﮔەڵ داﺑڕاﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﭼەﯾەك ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــە ھەرێﻤێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧﯿﯿە“ .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ رای ﺧﯚی ﺑﻮوە ،ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻧﯿﯿە“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدهوه ”ﻟــە ھەﻣﻮو ﺣﺎڵەﺗێﻜﯿﺸﺪا ﺑە دژ وەﺳﺘﺎﻧەوەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺗﺮﺳﯽ ﻟە ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺑێﺖ ،ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ و ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻛەرﻛﻮوك
ﺑﻜﺎﺗە ھەرێﻤﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ“. ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﻛە ﻣﺎوەی 8 ﺳــﺎڵە ﮔەڕاوەﺗەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وەك ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻛﺎر ﻛﺮد ،ﺗﻮاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺟﯚرێﻚ ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﺳەری ﻛﯚﻛﺒــﻦ و ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ وەرﮔﺮت. ﺳەرەﺗﺎی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑە راﮔﺮﺗﻨﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮد و ﻟە ﺑﻨەوە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚی ﺑــﻮو ﻟــە رووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە .ﺗﺎ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ 2014ی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺧﯚی ﻟە ﻟﻮوﺗﻜەدا ﺑﯿﻨﯿﯿەوە و زۆرﯾﻨــەی دەﻧﮕﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەی ھێﻨﺎ ،ﻟێــﺮەوە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚی دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮد.
ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری رەت ﻛﺮدەوە و وەك ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾــەی ﻛﻪ ﻧە ھەرێﻢ ﻧە ﺑەﻏﺪا ﭼﺎودێﺮی دەﻛﺎت، ﻛەوﺗە ﻟێــﺪان ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵ و ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺧﯚی و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە .ﺋەﻣە وای ﻛﺮد ﺑﺎڵــە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە دژی ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﻛﯚك ﺑــﻦ و ھەوڵﯽ ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺪەن ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەی رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ -ﮔﯚڕان ﻛە ﻟە 17ی ﺋﺎﯾــﺎری راﺑﺮدوو واژۆ ﻛﺮا، ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﻟە ﺧﻮﻟەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎدا ﺑﯿﺴﺘﯽ. ھەرﭼەﻧــﺪە ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗﻨەدا ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ دوو ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺷﻜﺎﻧﺪ. ﯾەﻛــەم ﺧــﯚی ﺑەھێﺰ ﻛــﺮد و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﺑە ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵﯽ دژی واژۆ ﻛــﺮد. دووەم ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮدەوە ﻟەوەی ﻛە ”ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە زۆر رۆﯾﺸــﺘﻮوە و ﻛﺎﺗﯽ راﮔﺮﺗﻨﯽ ھﺎﺗﻮوە“. ﺗﺮﺳــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ و ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻟــە ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ،ﺑﯚ ﺋــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻓﺮاواﻧە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛە ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت رەﻓﻌەت ﻋەﺑﺪو:
”ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟەﮔــەڵ داﺑڕاﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﭼەﯾەك ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ھەرێﻤێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧﯿﯿە“
ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ھەﯾەﺗﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﺒێــﺖ ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛەرﻛﻮوك ،ﺋﯿﺘﺮ ﺧﯚی ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــە ﮔەورەﺗﺮ دەﺑﯿﻨێــﺖ و رەﻧﮕە دەﺳﺘﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﺗەواوی ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك ﻛﻮرت ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﯾەﻛــەم ﻛﺎرﺗﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ دوای رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ،ﺑە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻓڕێ دا. زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪﮐﺎن ﺋــﻪوه دهردهﺧﻪن، ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪی ﺑﺮاﯾﻢ ﺋﻪﺣﻤﻪد ،ﺳﻪرهڕای ﻻوازﮐﺮدﻧــﯽ رﮐﺎﺑﻪرهﮐﺎﻧﯿــﺎن، دۆﺳــﺘﻪ ﺑﻪھێﺰهﮐﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻻواز دهﮐﻪن ،ﺑــﻪ ﺟﯚرێــﮏ دژاﯾﻪﺗﯿﯽ ﻧﻪﺟﻤﻪدﯾﻦ ﮐﻪرﯾﻤﯿﺎن دهﺳــﺖ ﭘێﮑــﺮدووه ،ﻟﻪو رووهوه ،ﺷــﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋﻪﺣﻤــﻪد ﮔﻮﺗﻮوﯾﻪﺗــﯽ: دهرﻓﻪﺗــﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دﮐﺘﯚر ﺑﻪرھﻪﻣێﮑﯽ ﺗﺮ ﻧﺎدهﯾﻦ .ﻟﻪﻣﻪﺷﺪا، ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ دﮐﺘﯚر ﻧﻪﺟﻤﻪدﯾﻦ ﺑﻮوه ﮐﻪ ھﺎوﺷــێﻮهی دﮐﺘــﯚر ﺑﻪرھﻪم ﻟﻪ ﺋﻪﻣﻪرﯾــﮑﺎوه ھﺎﺗﻮوهﺗﻪوه و ﻣﺎم ﺟﻪﻻل ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑﺎی ﭘێﺪاوه. ﻓەرﯾــﺪ ﺋەﺳەﺳــەرد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗــە روو ﻛە” ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﺮﺳــﯽ ﻟــە ﮔەورەﺑﻮوﻧــﯽ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﯿﯿە“ ھﻪروهھﺎ ﮔﻮﺗﯽ، ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە رواﻧﮕەی ﮔەورەﺑﻮوﻧﯽ
ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەﺳەرﻛﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك
ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺳــەﯾﺮی ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﮔﯚﺷەﻧﯿﮕﺎی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــەوە ﺳــەﯾﺮی دەﻛەﯾﻦ“ .ﺋەﺳەﺳەرد دەڵێ ”ﺋەﮔەر ﻛەرﻛﻮوك ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوە ﺑــﻮو دۆﺧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ،دەﻛﺮێ ﺋەو دۆﺧە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑێﺖ و ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻛەرﻛﻮوك وەك ھەرێﻤﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ،ﺳەرەﺗﺎﯾەﻛە ﺑﯚ ﻟە دەﺳﺘﺪاﻧﯽ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوەی ﻗﺒﻮوڵ ﻧﯿﯿە ،دەﻛﺮێﺖ ﺋەوەش ﻟە ﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﭘڕۆژەﯾەك ھەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﺑــە ھەرێﻤﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك وەك ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ﺑﯚ ﮔەڕاﻧــەوە ﺑﯚ ﺳــەر ھەرێﻢ ،ﺋەوە دەﻛــﺮێ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﻜﺎت“. ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ،ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛــﯽ ﻟــە دژی ﺧــﯚی ﺑــە ﺟﻮوڵــە ﺧﺴــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﺎﻧﻤﯽ ﯾەﻛەم و دەﺳــەﺗﺪاری
ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻛﺎرﺗﯽ ”ﺳــﺘﯚپ“ی ﺑﯚ ﺑــەرز ﻛﺮدووەﺗــەوە و رەﻧﮕە ﻟە داھﺎﺗــﻮودا ﭘێﺸــﻮوەﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺑﻮەﺳــﺘﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﻟەم ﺑﺎﺳە ﻧﻮێﯿەﯾﺪا ﺋەوەی ﺑە ﺣــﺰب و ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯽ ﮔﻮت ﻛە ﺋەو ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﺑێ ﺑﺎﻛە و زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ھەڵﺪەﮔەڕێﺘەوە .ھەڵﺒەت ﻟــەم رووەوە ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ زۆر ﻟێﯽ ﻧﯿﮕەراﻧە، ﭼﻮﻧﻜــە ھەرﭼەﻧــﺪە ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻛﺮد ﺑﯚ ﺑﻮون ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎر، ﺑــەم دواﺗﺮ ھێﺰی ﺧــﯚی ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﺑە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮد. ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻛﺎرواﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەر و رووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ، ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚﯾە دژی ﺑە ھەرێﻤﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك وەﺳــﺘﺎﯾەوە ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەھەرێﻤﺒﻮوﻧﯿــﺪا ﺋﯚﺑﺎڵﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺋەو ﺣﺰﺑــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛەرﻛﻮوك ﻟە 50ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﺗەوەری ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻧێﻮان ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎﻧﯽ
ﻛــﻮرد و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮوە. ﺑەم ﻛﺎرواﻧﯽ دەڵێ” ،ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺑەﺑێ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿﭻ ﺑﻜﺎت ﻟە ﻛەرﻛﻮوك“ ﻣەﺳﻌﻮود ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێﯽ واﯾە ”ﻟە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻓﺮە راﯾﯽ ھەﯾــە ،ﺑەم ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەﯾﺶ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ رۆﺷــﻨﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏــﺪا دەﻣێﻨێﺘەوە ﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ھەرێﻢ ،ﯾﺎﺧﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەرێﻤێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ“. ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﯿــﺎن واﯾــﻪ ،ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﺑﯚﯾﻪ ﺗﺮﺳــﯽ ﻟﻪ ﺑﻪھﻪرێﻤﮑﺮدﻧﯽ ﮐﻪرﮐﻮوک ھﻪﯾﻪ، ﭼﻮﻧﮑــﻪ ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﻧﻔــﻮزی ﺣﺰﺑﯽ ﺧــﯚی ﻟﻪدهﺳــﺖ دهدات ،ﺋــﻪو ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪ ﺑﻪھێﺰهﯾﺸﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪرﮐﻮوﮐﻪوه ﭼﻨﮕــﯽ دهﮐﻪوێــﺖ ،ﺧﻪﻣــﯽ ﮔﻪورهی ﺑﺎڵﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾﻪﮐێﺘﯿﺶ، ﺑﻪھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻪﺟﻤﻪدﯾﻦ ﮐﻪرﯾﻤﻪ ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﺒﻪر ﻣﺎڵﯽ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋﻪﺣﻤﻪد دا.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑﺎرزاﻧﯽ رازی ﺑﻮوە ﻗﺴە ﻟە ﻛێﺸەی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎت وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧێﻜﯽ دﯾﺎری ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺑەھﯚی ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم دواﯾﯿەی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋﺎوارە ﺑﻮون. رۆژھﺎت ﺋﺎﻣێﺪی ﺳــەرﻛﺮدە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ”وﺷە“دا ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ و ﭘەﻛەﻛە ھەڵەﯾﺎن ﻛﺮدووە .ھﺎوﻛﺎت ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﺎﯾﯿﺶ داواﯾﺎن ﻟە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎن ﺑە ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺨﺎﺗە ﮔەڕ. ﻣﺎوەﯾەﻛە دۆﺧــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەواو ﺋﺎڵﯚزە ،ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚﭼﯽ ﮔەﯾﺸــﺘەوە ﺧﺎڵﯽ ﺳەرەﺗﺎ؟ ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ”ﭘەﻛەﻛــە“ ﭘێڕەو
ﺗــﺮ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺧــﯚی ﻟەﮔەڵ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ رادﯾﻜﺎڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﭼــڕ ﻛﺮد و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﭘەﻛەﻛە ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﻣﯿﻠﯿﺘﺎری ﺋەﻧﺠــﺎم دا ﻛە ﺑــە رەزاﻣەﻧﺪی ﺋێــﺮان و رێﮋﯾﻤــﯽ ﺋەﺳــەد ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺮد و رێﮕەی ﻧەدا
ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺑﯿﻨﯿــﺮێ ،ﺑەھــﯚی ھەڵەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ دەﻛــﺮێ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮو، ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋی ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﻛەﻛەوە ﺋەﻧﺠــﺎم درا و دەرﻛــەوت ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧﺎﺳــەرﻛەوﺗﻮوە، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﻛە ﻟە راﺑﺮدوو ﭘﺮۆﺳەی ﻛﺮاﻧــەوەی ﭘێــڕەو ﻛــﺮد ﻛــە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻧێﻮان ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ و ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮو و دوای ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜﯿﺶ ﺑەردەواﻣﯽ، ﺋەوﯾﺶ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮو ،واﺗە ھەردوو ﻻی ﻛێﺸەﻛە ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧەﺑﻮون. ﺑﯚﭼﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون و ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون؟ ھــەردوو ﻻﯾــەن ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋەو ﭘەﯾﻤــﺎن و ﺑەڵێﻦ و ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻧەﺑــﻮون ﻛــە ﻧﺎوی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑﻮو ،ﭘێﻢ واﯾە ھﯚﻛﺎری دەرەﻛﯽ رۆڵﯽ ﮔــەورەی ھەﺑﻮو ﻟەوەی ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﻧەﮔﺎﺗە دوا ﻗﯚﻧﺎغ و ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑێ. ھــﯚﻛﺎری دەرەﻛﯽ وەك ﭼﯽ و ﭼﯚن؟ ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ھەروەھﺎ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛــە و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﭘێڕەوﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ﺑە ھﯚﻛﺎری ﮔﺮﻓــﺖ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟە ھێڵﯽ ﺟﯿﺎوازدا ﺑﻮون، ﺋەوەش وای ﻛﺮد ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﺧــﺮاپ روو ﺑﺪا ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻢ واﯾە ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺑﯿﻨﯿــﺮێ ،ﺑەھــﯚی ھەڵەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ھەروەھﺎ ﺋەوەی ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھەﯾە دﯾﺴــﺎن ﺑەھــﯚی ھەڵەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾــە ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﺘﺮﯾﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﻻﯾەك داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛــﻮرد ھەﺑﻮو ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ
ھﯿﭻ ھێﺰی ﺗﺮی ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑێ و ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﺧﯚی ﺳــەﭘﺎﻧﺪ ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮوﯾﺎﻧﺪا، ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ھەﻧە ﺋەوەﯾە ﻛــە ﺋەﻣڕۆ ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ. زۆر ھەڵﻮێﺴــﺘەت ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻛﺮد ،ﭘێﺖ واﯾــە ﭘەﻛەﻛە ﻟــەم دواﯾﯿﺎﻧەدا زﯾﺎﻧــﯽ ﺑــە ﻛــﯚی دۆزی ﻛﻮرد ﮔەﯾﺎﻧﺪووە؟ ﻧﮫﺎ راﺳــﺘﯿﯿەك ھەﯾە ،ﭘەﻛەﻛە ﺋەﻣــڕۆ ھێﺰێﻜــﯽ ﮔەورەﯾە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و دەﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ﺑﻜﺎت ،واﺗە ﻧﻮێﻨەری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﻮردە ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﻣە راﺳﺘﯿﯿەﻛە ﻧﺎﻛﺮێ ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﻟێ دەرﺑﺎز ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەم ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺋێﺴــﺘە ﺋەوە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺷﻜﺴﺨﻮاردوو دەرﭼﻮو و ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘەﻛەﻛــە ﺑەرﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛــﻮرد ،ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺧــﯚی دەﭘﺎرێــﺰێ، ﻟە ھەﻧﺪێــﻚ ﺷــﻮێﻦ ﺗﺎﻛڕەواﻧە ﺳﯿﺎﺳــەت دەﻛﺎت و ﺑڕﯾﺎر دەدا، ﺋەﻣەش ھەڵەﯾە. ﺋێﺴــﺘە دۆﺧێﻚ ھەﯾە ﺷەڕە و ژﯾــﺎن ﺗێــﻚ ﭼﻮوە ﺑﺎ ﻟەﺳــەر واﻗﯿﻌﯽ ﺗﺎزە ﻗﺴــە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەم ﺋﺎڵﯚزﯾﯿﺎﻧەی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎﻛەی ﺑەردەوام دەﺑێﺖ ،ﭘەﻛەﻛە و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ وا دەﻛەن؟ ﺋێﺴــﺘە ﺑــە ﻻی ھەﻣــﻮو ﻣﯿﻠەﺗــﯽ ﻛﻮرد و ھێــﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ،ھەروەھﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﭘەﻛەﻛە ﭘێڕەوی دەﻛﺎت ،ﺷﻜﺴــﺨﻮاردووە و ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﻮێ
ھەﯾە ،ﺑەم ﭘەﻛەﻛە ﺧﯚی ﻧﻮێ ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﻮێﺶ ﺟێﺒەﺟێــﯽ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻗﺒﻮوڵﯿﺸــﯽ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑــەم دۆﺧەﻛە ﮔــﯚڕاوە ،دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﭘﺎرﺗﯽ ﺗــﺮ ﺑﯚی ﻧەﺑﻮو ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە ﭘــﺎرت و رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺗﺮی ﺣﺰﺑــﯽ دەرﻛەوﺗــﻮون و ﺑەرەو ﮔەﺷەﺳەﻧﺪن دەﭼﻦ و ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣڕۆی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە: ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﻧﻮوﻛە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﮔەﺷەﺳەﻧﺪن و ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێــﺖ ﺑﺒێﺘە ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﻔــﯽ رێﻜﻮﭘێــﻚ و ﺑەﺷﺪار ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﺋەوەﯾــە ﭘەﻛەﻛە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋــەو ﺑﺎوەڕەی ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺟێﺒەﺟێــﯽ دەﻛﺎت ،ھەڵــە و ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردووە ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺧﯚی ﻧﻮێ ﺑﻜﺎﺗەوە. دەﺗەوێ ﺑڵێﯽ ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺑێﺘــە ﺟێﮕــﺮەوەی ﭘەﻛەﻛە؟ ﺑەڵــێ ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺧەرﯾﻜە ﺟێﮕﺮەوەی ﭘەﻛەﻛە دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ و ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺧﯚی وەك ﺑەدﯾــﻞ دەﺑﯿﻨێ ،ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﺎ ﻛە ﺋێﻤــە ”ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ“ ﺟێﮕﺮەوە ﺑﯿﻦ ﺑــﯚ دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردی ،ﺑەڵﻜﻮ ﺟێﮕﺮەوەﯾﻦ ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﺳــەردەﻣﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ، ھەروەھــﺎ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻚ ﭘێــڕەو دەﻛەﯾــﻦ ﺑﻮاری ﺋــەوەی ﺗێــﺪا ھەﯾە ﻟەﮔــەڵ ھەﻣــﻮو
ھێــﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛــﻮرد ﻛﺎر ﺑﻜەﯾــﻦ ،واﺗە ﺧﯚﻣﺎن ﻧﺎﺳــەﭘێﻨﯿﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺎر ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد دەﻛەﯾﻦ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردی. ﻛەواﺗە ﺑە دﯾﺪی ﺋێﻮە ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێ؟ ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو رێﮕﺎﯾﺎﻧــەی دەﺑێ ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺋەوەﯾە ﺑە ھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەك ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دوور ﺑﻜەوﯾﻨەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧە ﻋێﺮاﻗە ،ﻧە ﺳﻮورﯾﺎ و ﻧە ﺋێﺮان، ﺑەڵﻜﻮ وﺗێﻜــﯽ داﻣەزراوەﯾﯿە و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧﺎﺗﯚﯾە و دەﺧﻮازێ ﺑﺒێﺘە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ﺑە رێﮕەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺳﯿﺎﺳەت ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێ. ﺑــەم ﺑەﭘێــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو دەرﻛــەوت رێﮕــەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﭼﺎرەﺳەری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧە ﻛﯚﺗﺎﻛەی ﺋەﻣەﯾە ﻛە دەﮔﺎﺗەوە ﺑە ﺷەڕ و وەك ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە؟ ﻧەﺧێﺮ ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻧەھێﻨﺎوە ،ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ھــەر ﻣــﺎوە و ﺗﻮرﻛﯿﺎش وەك دەوڵەت ﻣــﺎوە ،ﺑەڵﻜﻮ دوو ﻻﯾەن ﺷﻜﺴﺘﯿﺎن ھێﻨﺎ ،ﭘەﻛەﻛە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮاردووە ﻧەك ﻛﻮرد ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮاردﺑێ ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺳــﻮورﯾﺎ و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧــﻮاردووە ،ھەردوو ﻻﯾەﻧﯿﺶ ﺋێﺴــﺘە ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ﺋەو ﺑﺎوەڕەی ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﯾﺎن ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧــﻮاردووە و داﻧﯿﺎن ﺑەوەﺷــﺪا ﻧــﺎوە ھەڵــە ﺑﻮوﻧە، ﺋێﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛە دەڵێ ھەڵەﻣﺎن ﻛــﺮدووە و ﻧەدەﺑﻮو ﺋەو ﺷــەڕ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻣــﺎن ﺑﻜﺮداﯾــە، ھﺎوﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯿﺶ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دۆزﯾﻨەوەی رێﮕەی ﭼﺎرەﺳــەری ﺗــﺮن و داﻧﯿﺎن ﺑە ھەڵەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻧﺎوە و ﺋێﺴﺘە دەڵێﻦ ﻧﺎﺑێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە ﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﯾﺶ ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەن، ﺑﯚﯾــە وا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دۆزﯾﻨەوەی ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎون.
ﻛﺎم رێﮕە ﺑــە ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮﯾﻦ رێﮕە دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺑە ﺑــڕوای ﺑەﻧﺪە دەﺑــێ ھەﻣﻮو ﭘﺎرت و رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻠﯚﻛێﻜﯽ ﻛﻮرد دروﺳﺖ ﺑﻜەن و رێﮕەﯾەك ﻛە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺗێﯿﺪا ﺑەرﺟەﺳﺘە ﺑﺒێــﺖ ،ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش داﺑﻨﺮێ و ﭘێﻜەوە ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەم ﭘﺮﺳە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻧەك ھەر ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ و ﺑە دﯾﺪی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﻛﺎر ﺑﻜﺎت و ھەﻧﮕﺎو ﺑﮫﺎوێﮋێ ،واﺗە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ھەﻧﮕﺎوی ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەوەﯾە ھەﻣﻮو ھێﺰە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺑﻠﯚﻛێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜەن. ﻟــەو ﺋﺎڵﯚزﯾﯿﺎﻧــەدا زۆر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ داواﯾﺎن ﻟە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﺑێﺘەوە ﺳەر ھێڵ، ﭘێﺘﺎن واﯾە ﺑﺎرزاﻧــﯽ چ رۆڵێﻜﯽ دەﺑێ؟ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﺖ ﻛﺮد ،ﻧەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛــﻮردی ﺑﺎﻛــﻮر ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﻣــڕۆ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺗەواوی ﺗﻮرﻛﯿﺎ داوا ﻟــە ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﻛەن ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤــﺎن ﺑﺪات ﺑــﯚ ﺋەوەی ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﮕەڕ ﺑﺨﺮێﺘەوە، واﺗە ﺋەم داواﻛﺎرﯾﯿە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ھﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﻣە داواﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺸــە ،ﺋەﻣڕۆ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑﮕﺮە ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯿﺶ ﻓﺎﻛﺘــەری ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿە، ﺋەوەﺷــﻤﺎن ﺑﯿﺮ ﻧەﭼێﺖ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺗــﺎزە ﻧﯿﯿە دەﺳــﺘﯽ داوەﺗە ﺋەم رۆڵە ،ﺳــﺎﻧێﻜە رۆڵﯽ دەﮔێڕێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەﺷــێﻮەی ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑێﺘە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ داوا ﻟە ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻛــﺮاوە رۆڵﯽ ﺧﯚی ﺑﺒﯿﻨێــﺖ و ھێﻨــﺪە ﺋﺎﮔەدارم ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺎن داوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﻜﺎت ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑﺎ ﺑێﯿﻨە ﺳــەر ﺑﺎﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ.
ﺋێﺴﺘە دۆﺧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚﻧە؟ ﺋێﺴﺘە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﮕە ﻟە ھﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﯾەك ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﭘەﻛەﻛە ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺷــەڕی ﭼەﻛــﺪاری ﻟە ﺑﺎﻛــﻮر دەﻛﺎت ،وەك ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﮔەورە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺎن
ﺧﯚی دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗەوە، واﺗە وەك ﺟﺎران ﻧﯿﯿە و ﺋێﺴــﺘە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﮔەﺷەﺳەﻧﺪﻧﺪان و ﻟــە داھﺎﺗــﻮو ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭼﺎرەﺳەری ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد دەﻛەن و ﻗﺴەﯾﺎن ھەﯾە ،ﺋێﺴﺘە دەرﻓەت رەﺧﺴﺎوە ﺑﯚ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ. ﺑــەم ھەﻣــﻮو ﺋﺎڵــﯚزی و ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەوە دۆﺧــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯽ ﺑەﺳــەر دێ، ﺋﺎﯾﻨﺪەﻛەی ﭼﯽ دەﺑێ؟ ﺑەﭘێــﯽ وردﺑﯿﻨەوە ﺑــﯚ دۆﺧﯽ ھەﻣەﻻﯾەﻧەی ﻧﺎوەﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﺋەﮔەر ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرت ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑێ ،رەﻧﮕە وا ﻧەﺑــێ و رەﻧﮕە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﻛﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ھەﺑێ، ﺋێﻤە ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﺎرەﺳــەری ﺋێﺴــﺘەی دۆﺧــﯽ ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜــﺮێ ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زوودا دەﺑێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕﯚڕێ ﻛە ﭘێﻢ واﯾە زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﭼﻮﻧﻜە
دەﺑێ ھەﻣﻮو ﭘﺎرت و رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻠﯚﻛێﻜﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﺑﻜەن و رێﮕەﯾەك ﻛە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺗێﯿﺪا ﺑەرﺟەﺳﺘە ﺑﺒێﺖ داوە ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﺗﺮ ﺷەڕی ﭼەﻛﺪارﯾﯿﺎن ﻧەدەﻛﺮد و ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن ھەڵﺒﮋارد ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧﺎو ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛــﻮرد و ﺗەواوی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دۆﺳــﺘﯽ ﺋێﻤــە زۆرن و ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە و دۆﺳــﺘێﻜﯽ زۆرﯾﺸﯽ ھەﯾە ،ﺋێﺴﺘە زۆرﯾﻨەی ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﺑە ﺋێﻤە داوە ﻛە ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑــە رێﮕــەی ﭼەﻛﺪاری ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﺑێ ،ﺑﯚﯾە ﭼﺎﻧﺴــﯽ رێﻜﺨــﺮاو و ﭘﺎرﺗﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮرد ھەﯾە ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا رۆڵﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﺑﺒﯿﻨێ. ھــﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿە ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺣﺰﺑﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﻮردی دەرﻧﺎﻛەون؟ ھەﻧﻮوﻛــە وەك ﭘێﺸــﻮو ﻧﯿﯿە، ﺋێﺴﺘە دۆﺧەﻛە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘێﺸﺘﺮ ﻛەس ﻧەﯾﺪەوێﺮا ﺑﺎﺳﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ”ھەﻛﭙﺎر“ ﺑﻜﺎت ،ھەﻛﭙﺎر ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن رۆڵﯽ ﮔەورەی ﮔێڕاوە ،ھەروەھﺎ ﺣﺰﺑﯽ ”ھﯚدا ﭘــﺎر“ ﻛە ﭘﺘﺮ وەك ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻛــﻮردی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە دﯾﺴــﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪ ،ﺋێﺴــﺘە ﺣﺰﺑﯽ ﭘﺎك دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛــﻮردی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﯿﻨﺸــﯿﻘﺎﻗﯽ ﺗــێ ﻛەوﺗﺒــﻮو، ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻦ و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ
ھەﻣﻮو ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﭘەﻛەﻛــەش ﺑــە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت واز ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑﮫێﻨــێ و ﮔﻮێ ﻟە ﻛﻮرد و دۆﺳــﺘﯽ ﻛــﻮرد ﺑﮕﺮێ، ھەروەھــﺎ واز ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﮔەڵ دﯾﻤەﺷــﻖ و ﺗﺎران ﺑێﻨێ، ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﻜــﺮێ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھﯿﻮا ھەﯾە ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﻜﺮێ، ﺑەم ﺑــێ ﺋەﻣﺎﻧە ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زوودا ﺑە ﺋەﺳﺘەم دەﺑﯿﻨﻢ. زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم دواﯾﯿە ﭼەﻧﺪە؟ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠﯚﭘﯽ ،ﺋەدەﻧە، ﻧﺴــﺒﯿﻦ ،ﮔــەوەڕ ،ﺷــڕﻧﺎخ، دﯾﺎرﺑەﻛــﺮ ،ﺟﺰﯾــﺮە ،ﺋﺎﻣــﺎد و ﻧﺎوﭼەی ﺳــﻮور ،ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﭼــﻮار ھــەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوﻧە، ھەروەھﺎ ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿــﯚن ﻣﺮۆﭬﯿﺶ ﻟە ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوور ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺟﺰﯾــﺮە ﻛە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧەﻛەی 120ھــەزار ﻛــەس ﺑﻮوە ،ﺋێﺴــﺘە 40ھەزار ﻛەﺳــﯽ ﺗێﯿﺪا ﻧەﻣﺎوە .ﺗﻮرﻛﯿﺎش زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە، ﺑﯚﯾــە ھەردووﻻی ﻛێﺸــەﯾەﻛە ﮔﺮﻧﮕە ﺑەﺧﯚدا ﺑﭽﻨەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ھەم ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ھەم ﭘەﻛەﻛە دەزاﻧﻦ ھەڵەﯾﺎن ﻛﺮدووە رۆژھﺎت ﺋﺎﻣێﺪی:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەﻣڕۆ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺗەواوی ﺗﻮرﻛﯿﺎ داوا ﻟە ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﻛەن ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤﺎن ﺑﺪات ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﮕەڕ ﺑﺨﺮێﺘەوە، واﺗە ﺋەم داواﻛﺎرﯾﯿە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ھﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﻣە داواﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺸە ،ﺋەﻣڕۆ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻧﺎوﭼەﻛە، ﺑﮕﺮە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯿﺶ ﻓﺎﻛﺘەری ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿە
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﻧﺪێﻚ ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻜﺎت ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨەوەی ﺑﺎزاڕ ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻗەرزی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدن ﻟە رێﮕەی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن و ﺑەﺳﻮودێﻜﯽ ﻛەم
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﮔەﺷەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﺧێﺮاﯾە ،ﺑەم ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری زۆرە ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺣەرﯾﺮی:
ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوەﯾە ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧﯽ راﺑﻜێﺸﺮێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺣەرﯾﺮی ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺳەرﻣﺎﯾەداراﻧﯽ ﺋﺎﺳﯿﺎ ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﺑەرھێﻨﺎن دەﻛﺎت ،ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەدا ﺑە وردی ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺋەو ﺧﺎﻧەی ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﭘﺎرەی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺎوﺧﯚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻦ. ھﺎوﻛﺎت ﺋەوە ﻧﺎﺷﺎرێﺘەوە ﺋەو ﮔەﺷەﯾەی ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاوە ،ﻛﺎری دەﯾﺎن ﺳﺎڵە. ﺣەرﯾﺮی ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷــە“دا دەڵێ” ،ﯾﺎﺳﺎی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوە ،ﺑەم ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری زۆرە ﻛە دەﺑێــﺖ روون ﺑﻜﺮێﺘەوە“ .دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە داﻋﺶ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەوە ﻟــە ھەوﻟێﺮ و ﺋەوان ﺑەردەوام ﺑﻮون ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑڕواﯾﺎن ﺑە ھەﺳﺘﺎﻧەوە و ﮔەﺷﺎﻧەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەم دۆﺧﺎﻧە ﻛﺎﺗﯿﻦ و ﺗێﺪەﭘەڕن“. وهك ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪدارێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وهﺑﻪرھێﻨﺎن دهﻛﻪﯾﺖ و ﺋێﺴــﺘﻪ دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺗــﺎ رادهﯾﻪﻛﯽ ﺑﺎش ﺳﺴﺘﻪ ،داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن دهﺑﯿﻨﯽ؟ وەك ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺣەرﯾــﺮی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻟــە ﺑــﻮاری وەﺑەرھێﻨﺎن، ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدن و ھﻮﺗێﻠەﻛﺎﻧــﺪا ﻛﺎر دەﻛەﯾــﻦ، داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ رووﻧﺎك و ﮔەﺷــﺎوە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺋــەوەی دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ .ھەروەھــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺋەوەی ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪ ﻛــە ﻟــە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻓﺎﯾﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا زۆر ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤــە ﮔەﺷــﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑــەوەی ﺋەو دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ﻧﺎﻣێﻨێﺖ و ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ﺑەرەو ﮔەﺷەﻛﺮدن. ﺋێﻮه راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪﻧﺎو ﺋﯿﺸﺪان ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن چ ﻛێﺸــﻪﯾﻪﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھﻪﯾــﻪ ﯾﺎﺧﯚ ﻧﺎڕوون و ﺋﺎڵﯚزه و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑﻪوهﯾﻪ روون ﺑﻜﺮێﺘــﻪوه ﻟﻪ ﭘێﻨﺎو ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ؟ ﯾﺎﺳــﺎی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻛە ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﮔەورەی ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨــﺎن ﺗﯿﺎداﯾــە ،ﺑەم ھەﻧﺪێﻚ ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯽ ﺗێﺪاﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە رووﻧﻜﺮدﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮە. ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿﺎﻧە ﭼﯿﻦ؟ ﺋــەو ﺑﻮاراﻧــەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە رووﻧﻜﺮدﻧەوە و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ھەﯾە، ﻣﻮڵﻜــﺪاری و ﺧﺎوەﻧﺪارﯾﯽ زەوﯾﯿە، ﻟــەو دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺑﺪرێﺖ ﺑﯚ ﭘﺎرەدارﻛﺮدﻧﯽ وەﺑەرھێﻨەر ﻛــە ﺧﺎڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕە و ﭘێــﻮەی دەﻧﺎڵێﻨﯿــﻦ ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﭘڕۆژەﯾــەك ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﺗێ دەﻛەوێﺖ ﺑەھﯚی ﭘــﺎرەوە ،ﻟێﺮەدا رۆڵــﯽ ﺑﺎﻧﻜــەﻛﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ داراﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دێﺖ، ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﮕە ﺑە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن و ﺧﺎوەﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧــﯽ زەوی ﻧﺎدرێﺖ ﺗــﺎ ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ % 60-70ی ﭘڕۆژەﻛە ،ﺟﮕە ﻟــەوەش رێﮕە ﺑە داﻧﺎﻧﯽ رەھﻦ ﻧﺎدرێﺖ ﺑەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﭘــﺎرەداری وەﺑەرھێﻨــەر دەﻛەن،
ﺑﯚﯾە وەﺑەرھێﻨەر ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەﺧﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘــﺎرە دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەی. ﻟەو ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧﺎﻧــەی ﺑەم دواﯾﯿە ﺑەﺳەر ﯾﺎﺳﺎی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاوە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑــەوەی رێﮕە ﺑەوەﺑەرھێﻨەر دراوە رەھﻦ ﺑــﻜﺎت ﺑە ﺋﺎﮔەداری و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن، ھەروەھــﺎ ھــەر ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﭘڕۆژەﻛــەوە ﻣﻮڵﻜﺪارﯾﯿەﻛــەی دەﺧﺮێﺘە ﺳــەر ﻧﺎوی وەﺑەرھێﻨەر ﺑەو ﻣەرﺟــەی ﻣﺎﻣەڵــەی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮێــﺖ ،واﺗە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﯿﺎﻟەﯾەﻛــﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺑەﻧﺎوی ﺧﯚی وەردەﮔﺮێــﺖ ،ﺋێﻤەش وەك
ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺣﺴــێﺒﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ھەر وەﺳــﺘﺎﻧێﻚ ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﻛەﻣﺎن ﻟەوﻛﺎﺗــەدا زﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﺑەدواوە دەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﻣﺎن زاﻧــﯽ ﺑەرﮔــەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛــﯽ داراﯾﯽ ﮔەورە ﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﺑەردەوام ﺑﻮوﯾﻦ و ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ داﻧــﺮاو ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە، ﺗﻮاﻧﯿﻤــﺎن ﻟــە رەﻣەزاﻧــﯽ 2015 دەﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑەرادەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﻮﻗەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﺎوەﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ،واﺗە ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﻤــﺎن ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن و ھەﻣﻮو ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەﻣﺎن داﺑﯿﻦ ﻛﺮد و ﺋێﺴــﺘەش ﺋەو ﺷــﻮﻗﺎﻧەی
ھەر وﺗێﻚ ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەدا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ، ﺳێ ﭘﺮﺳﯽ ﮔﺮﻧﮓ ھەﯾە ﻛە ﯾﺎرﯾﺪەدەرن و ﺑﻨەﻣﺎن ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺋەواﻧﯿﺶ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑﻮوری وەﺑەرھێﻨــەر داوای ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ. ﭘــڕۆژهی ﮔﻮﻧﺪی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﻪﯾﺶ ﺑﻪردهواﻣﻪ و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺘﺎن راﻧﻪﮔﺮﺗــﻮوه ،ﻛﻪی ﺗــﻪواو دهﺑێﺖ و چ ﭘﺮۆژهﯾﻪﻛــﯽ ﺗﺮﺗــﺎن دهﺑێ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ داھﺎﺗﻮودا؟ ﭘــڕۆژەی ﮔﻮﻧﺪی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻟەو ﭘڕۆژە ﻛەﻣﺎﻧەﯾە ﻛە ﺳەرەڕای ﺋەو دۆﺧەی
ﺗــەواو ﻛــﺮاون ھــەزار و 50ﯾﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺗﯿﺎداﯾە. ﺳــێﯿەم ﻟەوﻛﺎﺗەی ھەر وﺗێﻚ ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەدا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﺳێ ﭘﺮﺳﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ھەﯾە ﻛە ﯾﺎرﯾــﺪەدەرن و ﺑﻨەﻣــﺎن ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی، ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑــﻮوری ،ھــەر ﺑەرﺧﻮداﻧێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەھﺎوﺷﺎﻧﯽ
ﺋێﻤــە ﺑەﻣﺎﻧەوەﻣــﺎن دەﻣﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸــﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﺪەﯾﻦ و ﭘێﯿﺎن ﺑڵێﯿﻦ ھەوﻟێﺮ ﺑﺎﺷە و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەواﻣە ﺋێﺴــﺘە ،ﻟەﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەوام ﺑﻮو ﻟەﺑەر ﭼەﻧــﺪ ھﯚﻛﺎرێــﻚ ،ﻟەواﻧە، ﺑﺎوەڕی ﺗەواوﻣﺎن ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﺑﻮو ﺑــە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﻛێﺸەﻛﺎن و ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﮔەورەم ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و ھەﻣــﻮوی وەك ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤە ھەﺑــﻮو .دووەم ھﯚ ﺋﺎﺑﻮوری
ھەرﺳێ ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﺑﺎزی و ﺋﺎﺑــﻮوری ھەﯾە ،ﺋێﻤــە ﺋەوەﻣﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻛە ﺑەرەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ھەرێﻢ ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺷــەڕێﻜﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﺶ، ھەروەھﺎ ﭘێﺸﻤەرﮔەﻣﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﭼﯚن ﻟەﭘێﻨﺎو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەﻛەﯾﺎن ﺧﻮێﻨﯿﺎن رﺷــﺖ و ﺷــەھﯿﺪ ﺑــﻮون ،ﺑﯚﯾە
ﺋێﻤەش ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن زاﻧﯽ وەك ﺑەرەی ﺋﺎﺑﻮوری ،ﺋەرﻛﻤﺎن ﻟەﺳەرە و ﻟەﮔــەڵ ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ھﺎوڕێﯿﺎن ﻟێــﺮە راوێﮋﻣﺎن ﻛﺮد و ﺳــەرەڕای ﺳــەﺧﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟەﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑەردەوام ﺑﻮوﯾﻦ و ﻟە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی زﯾﺎﻧــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﻛەوﺗﯿﻦ ،ﺋێﻤە ﺑە ﻣﺎﻧەوەﻣﺎن دەﻣﺎﻧﻮﯾﺴﺖ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﺪەﯾﻦ و ﭘێﯿﺎن ﺑڵێﯿﻦ ھەوﻟێﺮ ﺑﺎﺷە و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەواﻣە و داﻋﺶ ﻧەھﺎﺗﻮوە. ژﻣﺎرهﯾﻪﻛــﯽ زۆر ﭘــﺮۆژهی ﻧﯿﺸﺘﻪﺟێﺒﻮون ھﻪن ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــﻪ ﯾﻪﻛﻪﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻪ ﺗــﻪواوی ﻧﻪﻓﺮۆﺷــﺮاون ،ھــﺎوﻛﺎت ﻛﻪﻣێﻚ ﮔﺮﻓﺖ دروﺳﺖ دهﻛﺮێ ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋﻪو ﯾﻪﻛﺎﻧــﻪ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻪوه، ﭘێﺘﺎن واﯾﻪ ﻟﻪو ﺑﻮارهوه ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن ﻣﺎﻣﻪڵﻪ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋﻪوهی ھﻪم وهﺑﻪرھێﻨــﻪر زﯾﺎﻧﯽ ﭘــێ ﻧﻪﮔﺎت و ھــﻪم ﻛڕﯾﺎر ﻣﺎﻓﯽ ﭘﺎرێــﺰراو ﺑێ ﺑﻪ ﯾﺎﺳﺎ؟ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە زۆرێﻚ ﻟە ﺷــﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەﻣــﺎن ﻛﯚﺗــﺎی ﭘــێ ھﺎﺗــﻮوە و ﺋێﺴــﺘەش ژﻣﺎرەﯾەك ﺷــﻮﻗەﻣﺎن ھەﯾــە ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ و ﺋﺎﻣــﺎدەن ﺑﯚ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون، ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻧﺮﺧــەﻛﺎن داﺑەزﯾﻮن و ﺑەھــﯚی دۆﺧەﻛەش ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﻛەم ﺑﻮوەﺗــەوە ،دەﻣــەوێ ﺑڵێﻢ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەﻧﺪێﻚ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻜﺎت ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨەوەی ﺑــﺎزاڕ ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿــﺎن ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻗەرزی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدن ﻟە رێﮕەی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن و ﺑەﺳــﻮودێﻜﯽ ﻛەم، ﺋەو دەﺗﻮاﻧێ ﺋــەو ﻛﺎرە ﻟە رێﮕەی ﺳــﻨﺪووﻗﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدن ﯾﺎن ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدن ﻟە ﺳــﻮودی ﺋەو ﺑﺎﻧﻜﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەوان ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑە ﺳﻮودێﻜﯽ ﺗێﻨەﭘەڕ ﻟــە % 4ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺪەن ﻟە ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺋــەو ﯾەﻛﺎﻧــە ،ﺋێﻤە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟەوﺑﺎرەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ و راوێﮋ ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەﯾﻦ وەك ﺋەوەی ﻟە ﻟﺒﻨﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەﻛﺮێﺖ. ﻛێﺸــە ھەﯾە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾەﻛە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯿﺎﻧە ﻟەﺳــەر ﻧــﺎوی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺋەو ﺑﺎﺳــەﻣﺎن
ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻣﺤەﻣەد ﺣەرﯾﺮی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی 1954ﻟﺒﻨﺎن /ﺳەﯾﺪا. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯽ و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺣەرﯾــﺮی ﺑﯚ ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗﯽ و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎن. ﻛﺎرﺳــﺎز و ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺑــﻮاری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدن و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ. ﺧێﺰاﻧﺪار و ﺧﺎوەﻧﯽ 5ﻣﻨﺪاڵ ﻛە ﺳێﯿﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛەن. ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋەوان ﭘﺎﺳــﺎوی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﻮﮔﺮاﻓﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻣﺎﻧــەوەی ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە، ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻟەﮔەڵ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛەی، ﺑــەم ﭼەﻧﺪان رێــﻜﻜﺎری ھەﯾە وەك ﺋــەوەی ﻟە دوﺑــەی و ﻟﺒﻨﺎن ﭘێــڕەو دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەوەﯾــﺶ ﺑە دﯾﺎرﯾﻜــﺮدن و ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارﯾﻜﺮدﻧــﯽ ھــەر ﺗﺎﻛێــﻚ ﻟــە زەوی و ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدن ،واﺗە رێﮕە ﺑﺪرێﺖ ﻛەﺳێﻜﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪ ﺑێﺖ و ﺧﺎﻧﻮو ﯾﺎن ﺷــﻮﻗەﯾەك و ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەك ﺑﻜڕێﺖ ﻟــە رووﺑەرێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو، واﺗە ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑە ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺋﺎڵﯚزەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﻧەﺑەﺳــﺘﺮێﺘەوە ﻛە ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﺑﺎزاڕ ،ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﻛەرﺗﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﯽ ﺷەﻣەﻧﺪەﻓەری ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ داراﯾــﯽ وﺗە و ﻟــە رێﮕەی ﺋەو ﻛەرﺗــەوە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛﺎرا دەﺑﻦ. ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﻛەﻓﯿﻠێﻜــﯽ ﻛــﻮردە ﻟەﻻﯾــەن ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻋەرەب ،ﭘﺎرە دێﻨێﺖ و ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯿﺸﯽ ھەﯾە ،ﻛەﭼﯽ دەﺑێﺖ ﻛەﻓﯿﻠێﻜﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑێﻨێ، ﺋەﻣــە ﺑەرﺑەﺳــﺘێﻜﯽ ﮔەورەﯾە ﻟە ﺑەردەم ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و رەﻧﮕە ﻛێﺸە ﺑﯚ ھەردوو ھﺎووﺗﯿﯿە ﻛﻮرد و ﻋەرەﺑەﻛەﯾﺶ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ﺑەوەی ﻛەﻓﺎﻟەﺗﯽ ﯾــەك ﺑﻜەن .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑــە رێﮕــەدان ﺑە ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﯾەﻛــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻋەرەب و ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ،داھﺎﺗێﻜﯽ ﮔــەورە ﺑﯚ ﮔەﻧﺠﯿﻨــەی دەوڵەت دێﻨێــﺖ ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا رﺳــﻮوﻣﺎﺗﯽ ﺗﯚﻣــﺎری ﻣﻮڵﻜﺪاری ﺑەڕێﮋەی ﺗــﺎ % 100زﯾﺎد ﺑﻜەن وەك ﻟە ﻟﺒﻨﺎن و ﺋﯿﻤﺎرات و ﻋەﻣﺎن ﺗﺎ % 6ی وەرﺑﮕﺮە. ﻧﻪﺑﻮوﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﻛێﺸﻪﯾﻪﻛﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووه ﺑــﯚ ﺋێــﻮه، ﻣﻪﺑﻪﺳــﺘﻤﺎن ﺑﺎﻧﻜــﻪ ﻟــﻪ ﻛﻪرﺗﯽ
ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯿﺪا؟ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ و ھﯿﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿە ﭘڕ ﺑﻜەﻧەوە ﻛە ﻟــە ﺑﻮاری ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑەم دۆﺧەﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎن و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ھەﯾە و ﺋەوەش ﻟە رێﮕەی ﺑەﻏﺪاوە دەﻛﺮێﺖ. ﻟﻪوﻛﺎﺗــﻪی داﻋﺶ ﻟﻪ ھﻪوﻟێﺮ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوهوه چ ھﻪﺳﺘێﻜﺘﺎن ھﻪﺑﻮو ﻛﻪ ﭘﺎرهﯾﻪﻛﯽ زۆرﺗﺎن ﺧﺴﺘﺒﻮوه ﻧﺎو ﺋﯿﺸﻪوه ﻟێﺮه؟ ﺋەوﻛﺎﺗەی داﻋﺶ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەوە ،ﺋێﻤە ﻧﯿﮕەران ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑەم ﻧەﺗﺮﺳﺎﯾﻦ ،ﺑەڵﮕەﯾﺶ ﻟەﺳەر ﺋەوە ﺋێﻤە ﺑﯚ رۆژێﻜﯿﺶ ﻟەﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﭘڕۆژەﻛەﻣﺎن ﻧەوەﺳﺘﺎﯾﻦ ،ﺋەوەش ﻟەﺑــەر ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑەو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧە و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو ﺋێﻤــەش رۆڵﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﮕێڕﯾــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھەﺳﺘﺎﯾﻦ. ﭼــﯚن دهﻛﺮێ ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ﮔﻪﺷــﻪدا ﺑێ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎڵﯚزﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺷﻪڕ وهك دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑﯿﺮۆﻛﻪﯾﻪﻛﺖ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪو رووهوه؟ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪات ﺑﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﺳــەرۆك رەﻓﯿﻖ ﺣەرﯾــﺮی /ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻟﺒﻨﺎن ﻛە ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮاوە /ﻟە 1993ﻟەوﻛﺎﺗەی دۆﺧﯽ ﻟﺒﻨﺎن ﺑﺎش ﻧەﺑﻮو ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ دەوڵەت ﺑەھێﺰ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻟە ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەدوور ﺑێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەﮔەر ﺷەڕ ھﺎت ،ﺑﯚی ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﯿﻦ و ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﺘﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە، ﺋەﻣــڕۆ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەھێﺰﻣﺎن ھەﯾــە و دەﻣﺎﻧــەوێ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟەو ژێﺮﺧﺎﻧە ﺑەھێــﺰەی ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ،
ھەروەھﺎ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟەو ﻛﺎرﺳﺎز و ﺳەرﻣﺎﯾەداراﻧە ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ھﺎﺗﻮون ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھێﻨﺎوە و ﺑەﮔەڕی دەﺧەن. ﺑەﺑــڕوای ﺧــﯚم ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ داﺗەﭘﯿﻨــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری زۆرن و ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﻟە ﺑەردەم ﮔەﺷﺘﯿﺎر و ﺳەرداﻧﯿﻜﺎراﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە وەرزی ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿە ﻟە ھەرێﻢ ،واﺗــە رێﮕەی زەوﯾﻨﯽ ﺑەھﺎوﺷــێﻮەی رێﮕەی ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێــﺖ ﻧــەك وەك ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾــە ﻛە ﻟــە ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری دەﻛﺮێﺖ و ﺋەوەﺷــﯽ ﻟــە رێﮕەی وﺷــﻜﺎﻧﯽ دێــﺖ و ﻟــە ﺑﺎزﮔەﻛﺎن ﺑەﺳــەﻋﺎت رادەﮔﯿﺮێــﺖ و دواﺗﺮ داوای ﻛەﻓﯿﻠﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ. ﺋــەوەی ھەﯾــە ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟــە رێﮕــەی ﺑەﻏﺪا و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﻮورە ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ھﺎﺗﻨﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە دەروازەﻛﺎﻧەوە ،دووەم رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر ﻟە ھﻮﺗێﻠەﻛﺎن و رێﻜﺨﺴﺘﻦ و رێﮕەدان ﺑە ھﺎﺗﻨﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺑﯚ ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ و ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯿــﯽ ﻣﺎﻧەوەﯾــﺎن ﻟە ھﻮﺗێﻞ و ﻛﺮێــﯽ ﭘﻠﯿﺘــﯽ ﻓڕۆﻛــە وەك ھﺎﻧﺪاﻧێــﻚ ﺑــﯚ ﮔەﺷــەﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ،واﺗە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯿﺮۆﻛەی ﻧــﻮێ ﺑﺨەﯾﺘــە روو ﺑﯚ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﺑﯚ ھەرێﻢ. ھەروەھــﺎ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەی ﺑﯚ ﻛﺎرﺳﺎزان دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﺎوەن ھﻮﺗێﻞ و ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و دەزﮔەﻛﺎن و ﭘﯿﺸــەوەران ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە ھێﻨﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﻛﺎری ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﻛە ھەر ﻣﺎوەﯾەك ﯾﺎﺳــﺎی ﻧﻮێﯽ ﺑﯚ دەردەﻛەن ،ﻣﻦ وەك ﺧﺎوەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺋەو ﻛﺎرە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑﻜەم و ﺋەوەش ﺧەرﺟﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮم دەﺧﺎﺗە ﺳەر ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻟە دوﺑەی ﻟــە ﻣﺎوەی 24 ﺳــەﻋﺎت ﻛﺎرەﻛﺎن ﺗــەواو دەﺑﻦ و ﭬﯿﺰەی ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺑەم ﻟێﺮە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎن ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯿﺎن دەوێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ”ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەڵﺒﮋاردن دوو ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوە ”رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی و ﺗەواو ﺑﻮوە .ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە و ﮔﯚڕان ﺑە ﯾەﻛەوەﯾﻦ و ﮔﯚڕان ،ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯽ ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﺮاوە“. ﻛێﺸەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮدا ﻧﯿﯿە“.
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛێﺸەی ﻟەﮔەڵ ”ﻛﯚﻧە ﺑەﻋﺴﯽ“ﯾەﻛە ﻧەﻣﺎوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ – ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋێﺴﺘە ”ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﻛﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻧﯿﯿە و ﺳــەردەﻣﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ھەڵﺒﮋاردن ﺗەواو ﺑﻮوە“ .ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﺪا ،ﯾەﻛێﺘﯽ وەك ”ﻛﯚﻧەﺑەﻋﺴﯽ“ ﻧﺎوی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﮔﯚڕاﻧﯿﺎن ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەھێﻨﺎ. ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە 30ی ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2014ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﭼڕی ھێﺮﺷــﯽ دەﻛﺮدە ﺳــەر ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﮔــﯚڕان ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑە ”ﻛﯚﻧەﺑەﻋﺴــﯽ“ ﻧﺎوﯾﺎن دەھێﻨﺎ. ﺋێﺴــﺘە ﻟەﺗﯿــﻒ ﺷــێﺦ ﻋﻮﻣەر ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ،
دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺋەو ﺳەردەﻣە ﺗەواو ﺑﻮوە“. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەڵﺒﮋاردن دوو ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوە و ﺗەواو ﺑﻮوە .ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە و ﮔﯚڕان ﺑە ﯾەﻛەوەﯾﻦ و ﻛێﺸەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮدا ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ دەﻣێﻨێﺘەوە ﺳــەر ﮔﯚڕان ﺋەﮔەر ﺧﯚی ﺋەو داﺑﻨێﺖ“. ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧــەدا ،ﮔﯚڕان ﺑﻮو ﺑە
ﺧﺎوەﻧﯽ 12ﻛﻮرﺳــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮو ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ 11ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ. ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو دوو ﺣﺰﺑە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ
ﻧﯿﻮە +ﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ﺑﺒﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە دواﺟﺎر رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻛﺮد. ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘــﯽ دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻛە دوو ﺳﺎڵﯽ ﯾەﻛەم ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ و دوو ﺳﺎڵﯽ دووەم ﺑە ﮔﯚڕان ﺑێﺖ. ﻟەﺗﯿﻒ ﺷێﺦ ﻋﻮﻣەر دەڵێ، ”ﺋەﮔەر ﮔــﯚڕان ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵەﻛەی ﯾەﻛێﺘــﯽ، راﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ھەﺑێﺖ ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ﻟە رووی ﺋــەوەی ﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺗێﺪا ﻧەﺑێــﺖ ﻟە ھەر ﺣﺎڵەﺗێﻜﺪا ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر وەرﺑﮕﺮێﺖ، ﺋێﻤە ﻗﺴەی ﻟەﺳەر دەﻛەﯾﻦ“. ﺋێﺴــﺘە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟــە دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ
ﺑﯚ دەﺳﺘﺎودەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا ﻣﺎوەﺗەوە. ﺋەﻧﻮەر ﺗﺎھﯿﺮ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ،ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮە. ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻛــە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﮔﯚڕان ﺑﻮو ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 244 ،ھەزار دەﻧﮕﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ. ﺋەﻧﻮەر ﺗﺎھﯿﺮ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﺳــﻮورن ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎب ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن ﺑﻜەن ﻟە ﻧێــﻮان ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠە و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ھەڵەﺑﺠە وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری
ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾــﺪوون رۆژﻧﺎﻣــەی ھــﺎوﻛﺎری وەك ﺑەڵﮕەﯾــەك ﺑــﯚ ”ﺑەﻋﺴﯿﺒﻮوﻧﯽ“ ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮوﺑەﻛﺮ ،ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“. ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻟە رۆژی 17ی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوودا ،رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮد، ﺑــەم وەك ﺋﺎﺳــﯚ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑﺎژێڕواﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘﺸــﻜﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەوە ھەﯾە و ﭘێﺸــﺘﺮ
رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە“. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﺟێﯽ ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛــﺮاوە ،ﮔﯚڕان ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ھەﺷﺘﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ وەردەﮔﺮێﺖ“.
ﺳﺎﻟﻢ ﺷەﺑەك :ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺳەر ﺑە ﻣﻮوﺳڵ ﺑﯿﻦ
ﺋﯿﺪارەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷﺪاری ﺑە ﺷەﺑەك ﻧەﻛﺮدووە وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﻧﻮێﻨــەری ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻧﺎوﭼەی ﺷەﺑەك ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺷەﺑەك ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕە ﻧﺎدات ﺟﮕە ﻟە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن ﺑﻮوﻧــﯽ ھەﺑــێ .ﺋــەوەش ﻧﺎﺷــﺎرێﺘەوە ﻛــە ھەرێﻢ ﻟە ﺋﯿﺪارەدا ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺑە ﺷەﺑەك ﻧەﻛﺮدووە. ﺳﺎﻟﻢ ﺟﻮﻣﻌە ﺷەﺑەك ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ”وﺷــە“دا ،ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﺷەﺑەك ﻟەﺑﺎرەی دواﻛەوﺗﻨﯽ وادەی رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ دەردەﺑــڕێ .ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ 2003ـــەوە ﭘﺘﺮ ﻟە ھەزار ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺷەﺑەك ﻟەﻻﯾەن ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆوە ﻛﺮاوﻧەﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ. دوای ﺋــەم ﻧﺎڕەﺣەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﺘﺎن رووﯾــﺎن دا و داﮔﯿﺮ ﻛﺮان ،دۆﺧﯽ ﺷــەﺑەك ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﭼﯚﻧە؟ ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﺋــﺎوارە ﺑﻮوﻧە و ﻧﺎوﭼە و ﺷــﻮێﻦ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ داﻋﺶ داﮔﯿﺮ ﻛﺮاون، دۆﺧﯿــﺎن ﺑــﺎش ﻧﯿﯿــە و ﺟێــﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە زێﺪی ﺧﯚﯾﺎن دەرﻛــﺮاون ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺷــەﺑەك ﺋﺎوارەی ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺑەﻏﺪا و ﻧەﺟــەف و ﻛەرﺑەﻻ ﺑــﻮون ،ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﻮاﻧﺮا ﺷەش ھــەزار و 600ﻣﺎڵﺒﺎت ﺑﮕﻮازرێﻨەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،واﺗە ﺋێﺴﺘە ھەﻣﻮو ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێــﺮ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻛﺮێ ،ﺑــەردەڕەش و ﺷــێﺨﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ .ﺋەﮔەر دۆﺧﯽ ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﺑەراورد ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە دۆﺧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﺑﺎﺷــﺪان و ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردی ﺧەڵﻜﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ ﯾــﺎن ﺋﺎﻛﺮێ و ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە. ﻛەواﺗــە دۆﺧەﻛە ﺑﯚ ﺋێﻮە زۆر ﺧﺮاپ ﻧﯿﯿە ،ﺋەی ﻟە ﭼﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻛە وات ﮔﻮت؟ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﺳــﺎڵ دەڕوات، رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــەوەی دوا ﻛــەوت، ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەی ھەﯾﺒــﻮو ﺧەرﺟــﯽ ﻛــﺮدووە ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛﺎر دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێ ،ﺋەﻣﺎﻧە ﻛﻮردی ﺷــەﺑەﻛﯽ ﻧﯿﮕــەران ﻛــﺮدووە، ﺑﯚﯾــە داوا ﻟە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﻤﺎن رزﮔﺎر ﺑﻜﺮێﻨەوە، ھﺎوﺷێﻮەی ﺋﯚﭘەراﺳﯿﯚﻧﯽ ﺧﺎزر. ژﻣــﺎرەی ﺷــەﺑەك ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪە؟ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە دوای 2003 زۆر ﺟــﺎر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﺑﻮوﻧــە ،دەزاﻧﯽ زﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯿﺘﺎن ﺑە ژﻣﺎرە ﭼەﻧﺪ ﺑــﻮوە و ﭼەﻧﺪ ﻛەس ﻛﯚﭼﯽ ﻛﺮدووە؟ ﺑەﭘێــﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧــﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ،ژﻣﺎرەی ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ﻟە ﻧێﻮان 400ﺗﺎ 450ھەزار ﻛەﺳە ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ دروﺳﺖ ﻟە
ﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ،ژﻣﺎرەی ﺋەواﻧەی وەك ﭘەﻧﺎﺑــەر ﭼﻮوﻧەﺗە دەرەوە زۆر ﻛەﻣە .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2003ـەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەزار و 384ﻛەس ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮاون و 208ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺑﻨﺪەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن ﻧﺎزاﻧﯿﻦ. ﺗﺎ ھەﻧﻮوﻛــە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﺗﺎن ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻣﺎوە؟ ﻛــﻮردی ﺷــەﺑەك ﻟــە 56ﮔﻮﻧﺪ ﻟە دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨــەوا دەژﯾﻦ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣەوت ﮔﻮﻧﺪ رزﮔﺎر ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ھێﺸــﺘﺎ ﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸﺪان. ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎوﭼەﻛەﺗــﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮاوە و ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێ ﻣﻮوﺳڵﯽ داھﺎﺗﻮو ﺟﯿﺎواز دەﺑــێ ،ﺋێﻮە وەك ﺷــەﺑەك دەﺗﺎﻧــەوێ ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﺘﺎن ﭼﯚن ﺑێ؟ ھەﻣﻮو ﻛــﻮردی ﺷــەﺑەك ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی دەﻛەوﻧە ﻧــﺎو ﺳــﻨﻮوری ﻣﺎدەی 140ی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق ،ﺑە ﺗەواوی ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳەر ﺋﯿﺪارەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎدەی 140ﻧەﻣــﺎوە ،ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺳەرﺑە ﺋﯿﺪارەی ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤــە ﻛﻮردﯾﻦ و ﺑەﺷــێﻜﯿﻦ ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟــە ھﯿﭻ ﻛــەس و ﻻﯾەﻧێﻜﯿﺶ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻣﻮزاﯾەدە ﻟەﺳــەر ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ و رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﺑﻜﺎت ،ﺋێﻤــە ﻛﻮردﯾﻦ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو دۆﺧەی ﺑەﺳــەر ﻛــﻮردی ﺷــەﺑەك ھﺎﺗــﻮوە و ﺑﯚ
ﺋﺎﯾﻨﺪەﺗﺎن ،ﻗﺴــەﺗﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛێ ﻛﺮدووە؟ ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﺴەﻣﺎن ﻛﺮدووە و راﭘﯚرﺗێﻜﻤﺎن ﭘێ داوە و داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﻤﺎن ﺑێ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﻤﺎن ھﺎوﺷــێﻮەی دەﭬەری ﺷﻨﮕﺎل و ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ رزﮔﺎر ﺑﻜﺮێﻨەوە ،ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك
ﻛەس ﺑە ﮔەورە و ﻧﻮێﻨەری ﺧﯚی ﻧﺎزاﻧێﺖ ﺟﮕە ﻟە ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑﯚﯾە رووی ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻣﺎن ھەﻣﯿﺸە ﻟــەو ﺑــﻮوە .داواﻣﺎن ﻛــﺮدووە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳــەر ﺋﯿﺪارەی ھەرێــﻢ ،ﺋەواﻧەی دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺗێﻜەڵ ﻛﺮدووە و دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﻛﻮرد ﺳﻮور ﺑﻮوە ،ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾﺶ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺷــەﺑەك دەرﺑﻜﺮێــﻦ و رووﺑەڕووی ﯾﺎﺳــﺎ ﺑﻜﺮێﻨەوە. ﻟێﺘــﺎن رووﻧە ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﻛێ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﺘﺎن دەﭘﺎرێﺰێ؟ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ
داﻋﺶ ،ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ھەرێﻢ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﻧﯿﺸﺎن دا ﺑە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓەوﺟێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﻛە ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟــە ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﺋەوان ﻧﺎوﭼەﻛە دەﭘﺎرێﺰن ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ داوا دەﻛەﯾﻦ رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻓەوﺟﯽ دووەم ﺑــﺪەن ﻛــە ﻛﺎری ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە و ﻧﺎوەﻛﺎﻧﻤﺎن رادەﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﯾﺎن ﻧەﺗەوەﯾﯽ، ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻗڕﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﺳەرە ،ﺋێﻮە ھەﺳﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺧﯚﺗﺎن دەﻛەن؟ ﻧەﺧێﺮ ،ﺋێﻤە ﻛﻮردﯾــﻦ وەك ھەر ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ دەﻣﺎﻧﭙﺎرێــﺰن ،ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﻟەم ﺟﯚرە ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ. داوای چ ﺟــﯚرە ﺋﯿﺪارەﯾــەك ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك دەﻛەن؟ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷەﺑەك ﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و زۆر ﺟﺪﯾــﻦ ﻟەﺳــەری ،ﺋەوەﯾە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﻟە دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﺑﻜﺮێﻨە ﭘﺎرێﺰﮔەی
ﭘێﻨﺠەﻣﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، واﺗە ﭘﺎرێﺰﮔەی دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﻛە رێﮋەی % 70ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﭘێﻜــﯽ دێﻨــێ ،ﺑەﺷــێﻚ ﺑێﺖ ﻟە ﺋﯿﺪارەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. چ ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﺘﺎن ﻟەو دۆﺧەی ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە ﺑەﺳەر ﺷەﺑەك ھﺎت ،وەرﮔﺮت؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻓێــﺮی ﻛﺮدﯾــﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــﺖ دەﺑێﺖ ﻛﺎری ﺑــﯚ ﺑﻜەﯾﻦ، ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮردە، ھەروەھــﺎ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑــﮋاردە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو ﺗﺎواﻧﺎﻧەی ﺑەﺳــەر ﺷــەﺑەك ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﺷــﺪا دووﺑﺎرە ﻧەﺑێﺘەوە ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺳــەرﺑە ﺋﯿﺪارەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێ. ﺑەﭘێﯽ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺋــەو ﺗﺎواﻧﺎﻧەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮرد ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن داوە ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪە ،ﻟەم رووەوە ھﯿﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜﺘﺎن ﻧﺎوە ﺗﺎ ﺋەوەی ﺑەﺳەر ﺷەﺑەك ھﺎت ،وەك ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﺑێﺘە ﻧﺎﺳﯿﻦ؟ ﺑــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺷــەﺑەك ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوو ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺷﺎﻧﺪێﻜﺪا ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻛﺮدووە، دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ورد ﻛــە ھەﻣــﻮو ﺑەڵﮕە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﭘێﻮﯾﺴﺘەﻛﺎﻧﻤﺎن ھﺎوﭘێﭻ ﻛﺮدووە ،رادەﺳﺘﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و دادﮔەی ﻻھﺎی و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەو ﺗﺎواﻧﺎﻧەی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺷەﺑەك ﻛﺮاون ،وەك ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﺑێﻨە ﻧﺎﺳﯿﻦ. ﻛــە ژﻣﺎرەﺗــﺎن ﺋەوەﻧﺪە زۆرە ﺑەﭘێﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ UNھەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳــڵ
ﯾەك ﻛﻮرﺳﯽ ﻛەﻣە ﻛە وەك ﻛﯚﺗﺎ ﺑﯚ ﺷەﺑەك داﻧﺮاوە؟ ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ داواﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ھەڵﺒﮕﯿﺮێ ،ﻧﺰﯾﻜــەی 450ھەزار ﻛــﻮردی ﺷــەﺑەك ھــەن ،ﺋەﮔەر ﻟــە دەرەوەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑەﺷﺪاری ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺗﺎ ﺳێ ﻛﻮرﺳﯽ ﺑە دەﺳﺖ دێﻨﯿﻦ، ﺑﯚﯾە ﻛﯚﺗﺎ زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﺑــﯚ ﻧﺎوﺧــﯚی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داوای ﭼﯽ دەﻛەن؟ ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ﻟەﻧﺎو داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﺪا ﻏﯿﺎﺑﯿﻦ ،داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ھﺎوﺷــێﻮەی ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪی ھەﺑێ ،ﭘﯚﺳــﺘﯽ وەزاری و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺷــەﺑەك ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەوە ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋەﮔەر ﺋەوە ﺑﻜﺮێﺖ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻛﺎر ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ﺑﻜﺮێ. زۆر ﺟﺎر ﻟەﻧﺎو ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ھەﻧﺪێــﻚ دەﻧﮓ دەﺑﯿﺴــﺘﺮێ ﭘﺘﺮ ﻣەﯾﻠﯽ ﺑەﻏﺪای ھەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺘﺎن ﺑەردەواﻣە؟ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺷەﺑەك ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻛﻮردی رەﺳەن دەزاﻧﻦ و ھەﻣﻮو ﻣەﯾﻠێﻜﯿــﺎن ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕــە ﺋەوەﯾە زۆرﯾﻨەی ﺷەﺑەك ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ، ﺋەواﻧەی ﻣەﯾﻠــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ھەﯾە و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛــەن ،ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻟــە ﭘەﻧﺠەی دەﺳــﺖ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋەواﻧە ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﯚﭼﻮون و ﺑڕﯾﺎر و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻛﻮردی ﺷەﺑەك ﻧﯿﯿە.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
”ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەڵﺒﮋاردن ﺗەواو ﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘە ﺑەﯾەﻛەوەﯾﻦ“
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
دۆﺳــﻜﯽ رەﺷﯿﺪ :ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻣﯚری رێﻜەوﺗﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮون ﻧەﺑەﺳﺘﺮێ ﻛە ﻟەﺳــەر ﻛەﻟﻮﭘەل و ﺧﯚراﻛەﻛﺎن ھەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺳﺎﺧﺘە ﺑﻜﺮێ و دەﺑێ ﺑﯚ ھەر ﻛﺎ و ﺧﯚراﻛێﻚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑﻜﺮێ
ﺋەﺣﻤەد ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن” :زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ وردم ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ﭘﺸﺘڕاﺳﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷﺘێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾەم ﻟە وەزارەت ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە“.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛەرەﺳﺘەی ﺧﺮاﭘﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎغ دەﻛﺎﺗەوە وﺷە/ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد-رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺳــﻨﻮوری ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ھەﯾە و دوو دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﭼەﻧﺪ دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕەﺳــﻤﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھەﯾە ھەرﯾەك ﻟە ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە و ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن، ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوو ﻟــەو دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ و ﺳــەﯾﺮاﻧﺒەن ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران، ﺑڕێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺧﻮاردەﻣەﻧﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮوﯾﺎن ﺋﺎودﯾﻮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە و ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧە رێﮕەﯾﺎن ﺧﯚش ﻛﺮدووە ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮێﻦ .ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﯽ ھﺎوردەﻛﺮدن ﻟە دەﺳﺘەی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵێ ”ﻟەوێ ﺗﺎﻗﯿﮕەﯾﺶ داﻧەﻧﺮاوە و ﻛەﻟﻮﭘەل ﺑەﺑێ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ دێﻨە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﺋێﺮان ﭼﯚن ﻟە رێﮕەی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو دەﻧێﺮێﺖ ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕــﯽ رەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە، ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯿﯿــە ﺑﺎدەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛﺮدووە و رێﮕەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ﺑڕێﻜﯽ ”ﯾەﻛﺠــﺎر زۆر“ ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﺋﺎودﯾﻮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﻣەرزی ﺑﺎﺷــﻤﺎخ و ﺳەﯾﺮاﻧﺒەن و دەروازە ﻧﺎڕەﺳــﻤﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ھﯿﭻ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە دەﺳــەﺗﯿﺎن زۆرﺗﺮە ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻣــەرزەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋــەوان ”ﺗەﻧﯿﺎ دەرﮔەﯾﺎن ﺑﯚ وا ﻛﺮدوون“. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﻟــە دەﺳــﺘەی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛــە ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑــﻮارە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ رووﺑەڕووی ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﺑﺒﻨــەوە و رێﮕﺮی ﻟێ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﭘﺘەوﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺣﺰﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی
ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە ﻛە دەﺳــەﺗﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەﯾﺎن ﺑە دەﺳــﺘەوەﯾە و رێﮕەﯾــﺎن ﺑﯚ ﺧــﯚش دەﻛەن ﺗﺎ ﺧﯚراﻛــﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮوی ﺋێﺮاﻧﯽ ﺋﺎودﯾﻮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﺋەﻣە ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺋەو ﺧﯚراﻛﺎﻧە ﺷــﯿﺎو ﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺧــﻮاردن و زﯾﺎن و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ دروﺳﺖ دەﻛەن. ﺑێ ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛەﻟﻮﭘەل ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێ دۆﺳﻜﯽ رەﺷﯿﺪ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﯽ ھﺎوردەﻛﺮدن ﻟە دەﺳﺘەی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘێﺶ 2007 ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە ﯾەﻛﺠــﺎر زۆر ﺑﻮو، ﺑەم دوای داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەﺳﺘەی ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﻟــە ،2008 ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘەش رەﻧﮕە ﺷﺖ ﺑەﺑێ ﻛﯚاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺗێﭙەڕ ﺑﺒﻦ، ﺑەم ﺑەﺳەرﭼﻮو ﻧﯿﻦ. ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەوەی چ ﮔەرەﻧﺘﯿﯿەك ھەﯾــە ﻛەﻟﻮﭘەل ﺑەﺑــێ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺗێﭙەڕ ﻧەﺑﻦ و ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﻧەﻛﺮێ و ﺑﺰاﻧﻦ ﺑەﺳەرﭼﻮوە ﯾﺎن ﻧﺎ؟ دۆﺳــﻜﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ھەﻧﺪێ ﻛەﻟﻮﭘــەل ھەن ﻣﺎوەﯾــﺎن ھەﯾە
ﺑﯚ ﺑەﺳــەرﭼﻮو ،ﺋەوەی رۆژێﻜﯽ ﻣﺎﺑێﺖ ﺋــەوە ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﻧﺎﯾﻜڕن و ﻧﺎھێﻨﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻣﺎﺑێ ﺑەﺳــەر ﺑﭽێﺖ ،ﺋەوا دەھێﻨﺮێﺖ ،ﺑەم ﻛێﺸەی ﺗﺮﯾﺶ ھــەن ﻛــە ﺗﺎﻗﯿﮕە ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﻧﯿﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﻨﻜەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەن. رێﻜەوﺗﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮون ﺳﺎﺧﺘە دەﻛﺮێ ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾەی دەﺳــﺘەی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛە داوای ﻛﺮد ﻧــﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﻛــﺮێ ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﻛەﻟﻮﭘەل ﺋەﮔەر ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺗﺎ ﺳﺎڵێﻜﯿﺎن ﻣﺎﺑێ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑەﺳــەر ﺑﭽﻦ، ﺑەﺑــێ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ رێﮕــە دەدرێ ﺑﮫێﻨﺮێﻨە ﻧﺎوەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو رێﻜەوﺗەی ﻟەﺳــەر ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ھەﯾە ﺟێﯽ ﺑﺎوەڕ و دڵﻨﯿﺎﯾﯿە؟ ،زۆرێﻚ ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﻟە دﯾﻮی ﺋێﺮاﻧــەوە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯿﺶ دەﺗﻮاﻧﻦ و ھەﻣــﻮو ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛﯿﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ و ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەك رێﻜەوﺗﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮوی ﺧﯚراﻛەﻛﺎن ﺑﮕــﯚڕن و ﺑﯿﻜەن ﺑە رێﻜەوﺗێﻜــﯽ ﻧــﻮێ و وا ﺗﯚﻣﺎری ﺑﻜەن ﻛە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜﯽ ﻣﺎوە ﺑﯚ ﺑەﺳەرﭼﻮون. ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻣــﯚری رێﻜەوﺗﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮون ﻧەﺑەﺳﺘﺮێ ﻛە ﻟەﺳــەر ﻛەﻟﻮﭘەل و ﺧﯚراﻛــەﻛﺎن ھــەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺳﺎﺧﺘە ﺑﻜﺮێ و دەﺑێ ﺑﯚ ھــەر ﻛﺎ و ﺧﯚراﻛێﻚ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە رێﻜەوﺗﯽ ﻧﻮوﺳﺮاو ﻟەﺳــەر ﻛﺎﻛﺎن ،ﺟێﮕەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻧﯿﯿە“.
رووﺑەڕووی دادﮔە دەﻛﺮێﻨەوە ﺋێﺴــﺘە ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﯚراك و دەرﻣــﺎن ﻛﺎری وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺋەوان ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺧــﯚراك و دەرﻣﺎﻧــەﻛﺎن دەﻛەن ﻛــە دەھێﻨﺮێﻨــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭼﺎودێﺮی و ﺳەﻻﻣەﺗﯿﯽ ﺧﯚراك ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ د .ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟەﺑﺎرەی ھﺎﺗﻨﯽ ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﻟە ﻣەرزی ﺳەﯾﺮاﻧﺒەن و ﺑﺎﺷﻤﺎخ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەﻣە ﻛﺎرێﻜﯽ ﮔەورەی دژی ﯾﺎﺳــﺎﯾە، ھەرﻛﺎت ﺑەڵﮕە دەﺳــﺖ ﺑﻜەوێ، ﺋــەوا ﺳــەرﺟەم ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﺳــﺰا دەدەﯾﻦ و ﻟەﻛﺎرﯾﺎن دوور دەﺧەﯾﻨــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﺑﻜەﯾﻦ. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻣﻦ ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎری و ﺋﺎﮔــەداری ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻧﯿﻢ ،ﺑەم ھەرﻛﺎت ﺋﺎﮔەدار ﺑﯿﻦ و ﺑەڵﮕەﻣﺎن ھەﺑــێ ،ﺋــەوﻛﺎت ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە رووﺑەڕووی دادﮔە دەﻛەﯾﻨەوە. ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﺎ و ﺧﯚراﻛﯽ ﺋێﺮان ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ”وﺷە“ دەﺳﺘﯽ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﻛﺎ و ﺧﯚراك و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋێﺮان ﻛــە ھەﻧﺎردەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێﻦ ،ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن زۆر ﺧﺮاﭘــە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەو ﻗﺴــە ﺑﺎوەی ﻛە ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ھەﯾە و دەﮔﻮﺗــﺮێ ﻛﺎﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯿﻦ ﻟە ھﯽ ھەﻣﻮو وﺗێــﻚ ﺧﺮاﭘﺘﺮن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﺎی ﺋێﺮاﻧﯿﺪا ھەڵەﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە زۆرﺑــەی ھــەرە زۆری ﻛەﻟﻮﭘەﻟە ﭼﯿﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ دەردەﭼــﻦ ،ﺑــەم ﻛﺎ و ﺧــﯚراك و ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟــە ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ دەرﻧﺎﭼﻦ و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺑﯚ
ﺑەرەوﭘێﺸﺒﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﯚی، ﺑەردەوام ﺑە زۆر ﺋەو ﻛﺎ ﺧﺮاﭘﺎﻧەی دەﻧێﺮێﺘە ﺋەو وت و ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺋﯿﺪاری ﺗێﯿﺎﻧﺪا ﻻوازە و رێﻮﺷﻮێﻨەﻛﺎن ﺗﻮﻧﺪ ﻧﯿﻦ. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺗــەواوی ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن ﺧﺮاﭘــە ،ﺋەو ﻗﺴــەﯾە ﻻی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ھەﯾــە و دەڵێﻦ ،ﺋەﮔەر دەﺗــەوێ ﻣﺎڵەﻛەت ﺑەﺳــەرﺗﺪا ﻧەڕووﺧێــﺖ ،ھﯿﭽــﻜﺎت ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەت ﺑەﻛﺎر ﻣەھێﻨە ،ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣــﻮوی ﺑەڵﮕەن ﻟــە ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺳەﻻﻣەﺗﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەوە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺧﯚراﻛﯽ ﺧﺮاپ و ﻛﺎی ﺧــﺮاپ ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﺑﺘەﻧێﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن زﯾﺎﻧﯽ زۆر ﻟەﺳەر ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و زﯾــﺎن ﺑــە ﺳەرﻣﺎﯾەی ﻣﺮۆﯾﯽ ھەر ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﻧەﺗەوەﯾەك دەﮔەﯾەﻧێﺖ. زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿە ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎن
ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛەن ﻛە ﺧﻮاردﻧﯽ ھەر ﺧــﯚراك و ﺧﻮاردﻧەوەﯾەك ﺑەر ﻟــەوەی دوو رۆژی ﻣﺎﺑێ ﺑەﺳــەر ﺑﭽێﺖ ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە دوو رۆژی ﻣﺎﺑﻮو ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟێﯽ دوور ﺑﻜەوﻧــەوە و ﻧەﯾﺨﯚن، ھــﺎوﻛﺎت ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو، ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرﮔﺮی و ﺧﯚﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻧەﻣﺎوە .ﺑﯚﯾە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯿﺎن دەﺑێﺘە ژﯾﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﻟەﺑﺎر ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﭼەﻛەرەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎ و ﭬﺎﯾﺮۆﺳﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار و زﯾﺎﻧﺒەﺧﺶ. دوای ﺋەوەی ﻣــﺮۆڤ ﺧﯚراﻛێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨە دەﺧﻮات ،راﺳﺘەوﺧﯚ ﺗﻮوﺷــﯽ ژەھﺮاوﯾﺒــﻮون دەﺑێ و ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەرﺳﯽ ﺗێﻚ دەﭼێﺖ، ﺋەﮔــەر ﭬﺎﯾــﺮۆس و ﺑەﻛﺘﺮﯾــﺎ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﺑــێ ،ﺋەوا ﺋەﮔــەری ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑە ژەھﺮاوﯾﺒﻮوﻧﯽ ﻓﺮەوان دێﺘە ﺋﺎراوە و ﻣەرﮔــﯽ ﺧێــﺮای ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە. ﻣەرزی ﺑﺎﺷﻤﺎخ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ 10/ﻛــﻢ رۆژھەﺗــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ /ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭼﻮار ﻣەرزە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛــەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەردوو ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و
ﻣەرﯾﻮان ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻨە ﭘێﻜەوە دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە و ﺑە ﺷــﺎدەﻣﺎری ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان دادەﻧﺮێــﺖ. رۆژاﻧە ﻛﺎری ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻟێﻮە ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ ﻟە ﻧێﻮان ھەردووﻻدا. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا داھﺎﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــەو ﻣــەرزەوە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑــﻮوە ﻟە 217ﻣﻠﯿــﺎر و 500ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر، ﻟــە رێﻜﻜەوﺗــﯽ 1/1/2016و ﺗﺎ ،13/6/2016داھﺎﺗــﯽ رۆژاﻧــەی ﻣەرزەﻛە ﺑﻮوەﺗــە 1ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 36ﻣﻠﯿﺎر و ﺳﺎﻧە دەﻛﺎﺗە 360ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر. ﻣەرزی ﺳەﯾﺮاﻧﺒەن ﺳــەﯾﺮاﻧﺒەن ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻣەرزە ﻧﺎﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن و دەﻛەوێﺘــە ﺷﺎرەدێﯽ ﮔەرﻣﻚ 35ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻨــەوە دوورە ،ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ راﺑﺮدووەوە وەك دووەم ﻣــەرزی ﻓەرﻣــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﻛﺮاوە. ﺳــەﯾﺮاﻧﺒەن ھەردوو ﺷــﺎرەدێﯽ ﮔەرﻣﻜﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﺎﻧەی ﺳــەر ﺑەﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻨەی ﺑەﯾەﻛەوە دەﺑەﺳﺘێﺘەوە.
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 550ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﭘێﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺑەردەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 550 ﺑەرﭘﺮس و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ”ﮔەﻧﺪەڵﯽ“ ،ﺳــﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرە و ﻟەﻻﯾــەن دادﮔەوە داوا ﻛﺮاون .ﺋێﺴــﺘە 78ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە.
ﻋﯿﺰەت ﺳﺎﺑﯿﺮ:
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﺑە وردی ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن
ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋــﺎﮔﺎدار ﻟــە وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد ﻛە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺗﯚﻣەﺗەﻛﺎﻧــﯽ وەك ”وﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــﺎرەی ﺑﺎﻧﻚ ،ﭘێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎرە ﺑەﺑێ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣە ﻟە رێﮕەی ﺗەﻟەﻓﯚن ،ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرە ﺑە ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﺑەﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ رەﺳــﯿﺪێﻜﯿﺎن ھەﺑێــﺖ ،وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑەرﺗﯿﻞ، ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﭼەﻛﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەران و ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺮدﻧﯽ وەﺳڵ“ﯾﺎن ﻟەﺳەرە. ﻧﺎوی ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ﻟەﺳــەر
ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺧﯚی ﻻی ”وﺷــە“ ﭘﺎرێﺰراوە. ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛە ﺋەﺣﻤەد ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ،ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن” ،ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ“ ﺧﯚی ﻟەو ﺳــﻜﺎﯾﺎﻧە دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗەوە .ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــﯽ وردم ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷﺘێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾەم ﻟە وەزارەت ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە“. ﺑەم ”وﺷــە“ ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەی
ﺑــﺎوەڕ ﭘێﻜــﺮاوەوە زاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺋەو ﭘﺮﺳــەﯾە و ﻟەﻻﯾەن ﺧﻮدی وەزارەﺗەﻛەﯾﺸــەوە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳﻜﺎﻛﺎن ﺑەرز ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ھــﺎوﻛﺎت ھﺎوار ﺷــێﺦ رەﺋﻮوف، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺎﻧﻜــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻛــە ﺋێﺴــﺘە دوور ﺧﺮاوەﺗەوە، ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮدووە ﻛە ”ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻛﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟەﻧﺎو ﺑﺎﻧﻜــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن و ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑــەر و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــەوە ﻛــﺮاون“ .ھەروەھﺎ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﺋــەوە ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ﺑــو ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــەش ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﻛە ﺳــەر ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﻦ ،ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﭼەﻛﯽ ﺑەڵێﻨــﺪەران ،ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن
دوور ﺧﺮاوﻧەﺗەوە و ﻟە ﺋێﺴﺘەﯾﺸﺪا ﻟەﻻﯾەن دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯿﯽ ھەرێــﻢ رووﺑــەڕووی دادﮔــە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﻋﯿﺰەت ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی داراﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەوان ﺋﺎﻣﺎرﯾﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﭼەﻧﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەر و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﻛﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳــەر ”ﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟــە ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن“دا ﻛﺮدەوە. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن ﻛــﺮدووە و ﺑﯚﻣــﺎن دەرﻛەوﺗــﻮوە ﻟــە ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋﺎﻣــﺎری ورد ﺑﺰاﻧﯿــﻦ و ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻜﯿﺶ داواﻣــﺎن ﻛﺮدووە ﻟە وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ،ﺑەم وەﻣﯿﺎن ﻧەداوﯾﻨــەوە .ﺑــە ﻧﻮوﺳــﺮاوی
ﻓەرﻣــﯽ وەزارەﺗــﯽ داراﯾﯽ و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەﺳــﺘێﻨﺮا و وەزارەﺗﯽ داراﯾﯿﺶ ﺑێ دەﻧﮕﯿﯽ ﻟێ ﻛﺮدووە“. ﻋﯿﺰەت ﺳــﺎﺑﯿﺮ زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت و وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﺑە وردی ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑﺎﻧﻜــەﻛﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن، ﭼﻮﻧﻜە ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑﺎﻧﻚ ﻟەﻻﯾەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە، ﺑﯚ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺷﻜﺴــﺘە و ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆری دەوێــﺖ ﺗــﺎ ﺋــەو ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾە دروﺳﺖ دەﺑێﺘەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە وﺗێﻜــﺪا ﻛــە ھێﺸــﺘﺎ ھﺎووﺗﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺗەواوی ﺑە ﻛﺎری ﺑﺎﻧﻜﯿﯽ ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ راﺑﻜێﺸﺮێﺖ“.
ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚراك ﺗﺎ % 40ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دادەﺑەزێﻨێ
7
وﺷە/ھەوﻟێﺮ. رۆژی ھەﺷــﺘﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺣﻮزەﯾﺮان/ﯾﯚﻧﯿﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ،دەروازەی ﭘێﺸﺎﺑﻮورﯾﺎن ﺑﯚ رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚراك و دەرﻣﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﺑەڕووی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺮدەوە .ﻟەو رۆژەوە ﻧﺮﺧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚراك % 40داﺑەزﯾﻮە ،ﺑەم ”ﭘەﯾەدە“ ﻛەﻣێﻚ ﻟەوﻻی ﺳــﻨﻮورەوە دەﺳﺘﯽ ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔﻮﻣﺮگ ﻛﺮدووﺗەوە .ﻟەم راﭘﯚرﺗەدا ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﭘێﺶ و دوای ﻛﺮدﻧەوەی دەروازە ﺑە ژﻣﺎرە دەﺧﺮێﻨە ڕوو. دۆﺧﯽ ﺑﺎزاڕ و ﺧەڵﻚ دوای ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻟەﮔــەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ رەﻣەزان ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﯿﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺷــەﻛﺮ، ﺑﺮﻧﺞ ،رۆن و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎرد ،ﻧﺮخ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗەواوی ﺑەرز ﺑﻮوەوە ،ﺑەھﯚﯾەوە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﻗﻮرس ﻛەوﺗە ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ رۆژﺋــﺎوا .ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە دەرﻣﺎن رووی ﻟــە ﻧەﻣﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ﻟــەو ﺑەﺷــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺋەو ﺳــەﺧﺘﯿﯿە ﺑەھــﯚی ﺑەردەواﻣﯽ ﺷــەڕی ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵەی ﺳــﻮورﯾﺎ و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و وای ﻛﺮدووە ﻛﺎر ﻧەﻣێﻨێﺖ و رێﮋەی ھەژاری ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار. ﺑەھﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو دۆﺧە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺳــەﺧﺘە ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ
ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ دەرﻛــﺮد دەروازەی ”ﭘێﺸﺎﺑﻮور“ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺧــﯚراك و دەرﻣﺎﻧــﯽ ﺗــەواو ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻧﺮخ، ﺑﯚﯾە ﻟە ھەﺷــﺘﯽ ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕەوە ﻛﺎرواﻧﯽ ﺑﺎرھەڵﮕﺮەﻛﺎن ﺑﯚ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەوﺗﻨــە ﺟﻮوڵە ﻛە ﺧــﯚراك و دەرﻣﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ھەڵﮕﺮﺗﺒﻮو. ﺷــەوﻛەت ﺑەرﺑەھﺎر ﺑەڕێﻮەﺑەری دەروازەی ﭘێﺸــﺎﺑﻮور ﻟەوﺑﺎرەوە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔــەڵ ﺧەڵﻜــﯽ رۆژﺋﺎواداﯾە و ھەرﻛﺎت ﭼﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮوﺑێﺖ ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺷــەﻻل ﮔــەدۆ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﭘﺎرﺗــﯽ ﭼەﭘﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ /ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ /ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەو
ﺑڕﯾﺎرەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﻮژاﻧــﺪەوە و ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛێﻜــﯽ رۆژﺋﺎوا ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑەو ﻛﺎرە ﻣﺮۆﯾﯿە ﻧەﺗەوەﯾﯿەوە دەﻛﺎت. ﻣەرﺟﯽ ﻛﺮدﻧەوەی دەروازە ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە ﺑڕﯾﺎرﻛــەی دا ،ﺑەو ﻣەرﺟەی ھﯿﭻ ﻻﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و رۆژﺋــﺎوا ﮔﻮﻣــﺮگ وەرﻧەﮔــﺮن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺳــەر رۆژﺋﺎواﯾﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮێﺖ. ﮔــەدۆ داﻧﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻣەرﺟەی ﺑە ”ﺧەﻣﺨــﯚری زۆری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن“ ﻟێﻜﺪاﯾەوە .ھﺎوﻛﺎت ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻗﻮوڵــﯽ ﺑﺎﺷــﻮورە ﻟە رەوﺷــﯽ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺎن ﻟە رۆژﺋﺎوا“. ﺑــەم ﻣــﺎوەی دوو رۆژە ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ”ﭘەﯾەدە“ ﺋــەو ﻣەرﺟەﯾــﺎن ﺷــﻜﺎﻧﺪووە. ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔەدار ﻟە ﺳﻨﻮور ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﭘەﯾەدە ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ دەروازەی ﭘﯿﺸﺎﺑﻮور ﻣەرﺟەﻛــە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎت و ﮔﻮﻣﺮگ وەرﻧﺎﮔﺮێ ،ﺑەم ﺑەﻧﮫێﻨﯽ و ﻟە دووری ﭼەﻧﺪ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮێﻚ ﻟە دەروازەﻛەوە ﺧﺎڵﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯿﺎن داﻧــﺎوە و ﮔﻮﻣــﺮگ وەردەﮔﺮن،
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
% 75داھﺎﺗﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ”ﭘەﯾەدە“ ﻟە دەروازەی ﭘێﺸﺎﺑﻮور ﺑﯚ رێﮋﯾﻤﯽ ﺋەﺳەدە ﺑەھﯚی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺳەﺧﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮدﻧەوەی دەروازەی ﭘێﺸﺎﺑﻮوری دەرﻛﺮد
ھەرﭼەﻧﺪە ﺑڕێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﭘێﺸﺘﺮ ﮔﻮﻣــﺮگ وەردەﮔــﺮن ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻢ واﯾە ﻟە رۆژاﻧــﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﻛەﻣێﻚ ﺋــەو ﮔﻮﻣﺮﮔــە دەﺧەﻧە ﺳەر ﻧﺮﺧﯽ ﺷﺘﻮﻣەك و ﻟەو ﻧێﻮاﻧﺪا ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زﯾﺎن دەﻛەن“. ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﭘێﺶ و دوای ﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺸﺎﺑﻮور ﺑەر ﻟەوەی دەروازەی ﭘێﺸﺎﺑﻮور ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﯽ ﺧﯚراك و دەرﻣﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚراك و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەم ﺟــﯚرە ﺑﻮو :ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﭘەﺗﺎﺗە 350ﻟﯿــﺮە ،ﻛﯿﻠﯚی ﺗەﻣﺎﺗە 250ﻟﯿﺮە ،ﺧەﯾﺎر ﻛﯿﻠﯚی 160ﻟﯿﺮە، ﺑﺎﯾﻨﺠــﺎن 400ﻟﯿــﺮە ،ﺑﯿﺒەر 800 ﻟﯿﺮە ،ﭘﯿﺎز 175ﻟێﺮە ،ﻛﻮﻟەﻛە 175 ﻟﯿﺮە ،دەﺳﻜێﻚ ﻛەرەووز 50ﻟﯿﺮە، ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﮔﯚﺷــﺘﯽ ﻣﺮﯾﺸﻚ 1600 ﻟﯿﺮە ،ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺳــﻮر 2400ﻟﯿﺮە، ﻛﯿﻠﯚی ﺑﺮﻧﺞ 950ﻟﯿــﺮە ،ﻛﯿﻠﯚی ﺷەﻛﺮ 750ﻟﯿﺮە ،ﺗەﺑەﻗێﻚ ھێﻠﻜە ھەزار ﻟﯿﺮە و ﯾەك ﻟﯿﺘﺮ زەﯾﺖ ھەزار ﻟﯿﺮە. دوای ﻛﺮدﻧــەوەی دەروازەی ﭘێﺸﺎﺑﻮور و ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻛﺎرواﻧﯽ
ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن و دەرﻣــﺎن، ﺋێﺴــﺘﺎ ھەرﯾەك ﻟەو ﺑەروﺑﻮوﻣﺎﻧە % 40ﻧﺮﺧﯿــﺎن داﺑەزﯾــﻮوە و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮخ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە .ﺑەﻣەش ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ رۆژءاوای رزﮔﺎر ﻛﺮد ﻟــەوەی ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺧــﯚراك و ﺧﻮاردەﻣەﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻜڕن. ﭘەﯾەدە ﯾﺎرﯾﯽ ﺑە ﺧەڵﻚ دەﻛﺎت ﺋەﺑﻮ راﻏﺐ ﺣەﺳــﻜﺎوی ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوﻛﯽ ﺧــﯚی ﺑوی ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە دەروازەﻛــە ﺑەردەوام ﻛﺮاوە ﺑــﻮوە ﺑﯚ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺑﺮﯾﻨــﺪار و ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛﺎن ،ھﯚی داﺧﺴﺘﻨﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔێﻜــﯽ زۆر دەﮔەڕاﯾــەوە ﻟەﻻﯾەن ”ﭘەﯾــەدە“ەوە ،ﺋەﻣەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮدﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﻛەﻟﭙەﻻﻧەی ﺋەوﻛﺎت و ﺋێﺴﺘەش دێﻦ ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﺎن دەﺧﺮێﺘە ﺳــەر، ﺑﯚﯾە ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﺑــەرز دەﺑﻨەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە % 70ﺧەڵﻜﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺣەﺳــەﻛە ﻟەژێﺮ ھێڵﯽ
ھەژارﯾﺪا دەژﯾﻦ. ﺑﯚﭼﯽ ”ﭘەﯾەدە“ ﮔﻮﻣﺮگ وەردەﮔﺮێ؟ ﭘێﺸــﺘﺮ ”وﺷــە“ ﺑە ﺑەڵﮕە ﺑوی ﻛﺮدەوە و ﺋێﺴﺘﺎﯾﺶ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﮕەی ”ﺋەﻟﻤﻮدن“ی ﺳــﻮوری دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ”ﺋەوﻛﺎﺗەی ﭘەﯾــەدە ﺑــە ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚی ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﻟەﺳــەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن دادەﻧــﺎ و دەروازەﻛە ﻛــﺮاوە ﺑﻮو، داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ﺋەو دەروازەﯾە ﻟەﻻﯾــەن دەﮔەﯾﺸــﺘە 15ﺗﺎ 20 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻛە % 75 ﺑﯚ رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد دەﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ داوودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤــﯽ ﺋەﺳــەد ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە. دەروازەی ﭘێﺸﺎﺑﻮور ﺗﺎﻛە دەروازەی ﻧێﻮان ﺑﺎﺷــﻮور و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و دەﻛەوێﺘە ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ، ﻟــە دوای ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ دۆﺧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەی
ﮔەورەی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚراك و ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ،ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾﺎری ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺮدێﻚ ﻟەﺳەر زێﯽ دﯾﺠﻠە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﻓﯿﺸﺨﺎﺑﻮور دروﺳﺖ ﻛﺮا و ﺑﺎﺷﻮور و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘێﻜەوە ﺑەﺳﺖ ،رۆژی 16/1/2012ﺑە رەﺳﻤﯽ دەروازەﻛە ﻛﺮاﯾەوە. ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺧﯚراﻛﯽ ﺧﻪڵﻜﻪوه ﺑﻪﮔﻮێﺮهی ﺋﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧﻪی ”وﺷﻪ” ﻟﻪ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دهﺳﺘﯽ ﺧﺴــﺘﻮون ،ﭘﻪﯾــﻪده ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑــﻪو ﺧــﯚراك و ﻛﻪﻟﻮﭘﻪﻻﻧــﻪوه دهﻛﺎت ﻛــﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﺷــﻮوهوه رهواﻧﻪ دهﻛﺮێﻦ و ﺑﻪ ﻧﺮﺧــﯽ زۆر ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﻟــﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋﻪرهﺑﯽ دهﯾﻔﺮۆﺷــێﺘﻪوه. ﺳــﻮورﯾﺎ ھﺎوﻛﺎت ﺑﻪﺷــێﻚ ﻟﻪو ﺧﯚراﻛﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﺳــﻪرﺑﺎزﮔﻪﻛﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﭼﻪﻛﺪاراﻧﯽ ھــﯚزه ﻋﻪرهﺑﻪﻛﺎن دهڕوات ﻟــﻪ ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﻛێﺸــﻪی ﻛﻪﻣﯽ ﺧﯚراك و دهﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﻪﯾﻪ.
ﭘﺎرێﺰﮔﺎر و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەرﯾەﻛە و ﻟە ھەواﯾەك دەﺧﻮێﻨﻦ
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺑﺎزاڕ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟەﺳــەر ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و ﺑەﻧﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮو و زەوی ﺑە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻏەﯾﺮی ﻛﻮرد ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﺮﺳﯽ ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﯾﺎن ھەﯾە و ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﺶ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزاڕ دەﻛﺎﺗەوە. ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾــﺪوون ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻻﯾەوە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻛە ﺧﺎﻧﻮو و زەوی ﺑە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻏەﯾﺮی ﻛﻮرد ﺑﻔﺮۆﺷﺮێ و ﺑەﻧﺎوﯾﺎن ﺑﻜﺮێ، ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﺑڕﯾــﺎری دەرﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘە ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێ .ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەﯾﺶ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ،ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەرﻛﺮدووە. ﺳەﺑﺎح ﻓەﺗﺎح ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ،ﮔﻠەﯾﯽ ﻟەوە ھەﯾە ﻛــە ﭼەﻧﺪ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺎن دەرﻛﺮدووە ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ﭘێﯿەوە ”ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧﺎﺑﻦ“ .ﺋەو وەك ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﺎس ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺑﺎرەی رەﺳﻮوﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە و ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﻛﺎت. ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑــﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑڕﯾﺎری ﺋەوەﺷــﯽ دەرﻛﺮدووە ﻛە ﺧﺎﻧﻮو و زەوی ﺑە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻏەﯾﺮی ﻛﻮرد
ﻧەﻓﺮۆﺷــﺮێ و ﺑەﻧﺎوﯾﺎن ﻧەﻛﺮێﺖ. وەك ﺳــەﺑﺎح ﻓەﺗﺎح دەڵێ ،ﺋەوان زﯾﺎﺗــﺮ ”ﺗﺮس“ﯾﺎن ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی دووﻛﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﻮەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻋەرەﺑــﻦ و ﺋەﮔەر ھەﯾــە دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺷــﻮێﻨەﻛە ﺑﮕﯚڕدرێﺖ. ﺋەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﺗﺮﺳــﻤﺎن ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەﻣﺎن داوە ،ﺑەم ﺑڕﯾﺎری ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺟﻮوﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎزاڕە“.
ﺋﺎﺳﯚ ﻓەرەﯾﺪوون و ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮوﺑەﻛﺮ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺳﻮێﻨﺪﺧﻮاردﻧﺪا ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
ﻣەھــﺪی ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ”ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧە“ و ﺑە
ﺳەﺑﺎح ﻓەﺗﺎح:
ﺋێﻤە ﺗﺮﺳﻤﺎن ﻟە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرەﻣﺎن داوە
ﭘێﭽەواﻧەی ﺑڕﯾﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن، ﺑڕﯾﺎری دەرﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەرﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاوێﻚ داوای ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرەی ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﻛﺮدﺑﺎﯾە“. ﻣەھــﺪی ﻣەﺣﻤﻮود ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺑڕﯾﺎری ژﻣﺎرە 21ی دەرﻛﺮد ﻛــە ﺗێﯿﺪا ﺑﺎس ﻟە
ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺧﺎﻧﻮو و زەوی دەﻛﺎت ﺑە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻏەﯾﺮە ﻛﻮرد و ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﺑﯚ ﻣەﺗﺮﺳﯽ رووداﻧــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ دەﮔەڕێﺘەوە. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ و ﺑەﻧﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﺎﻧــﻮو و زەوی ﺑە ﻧﺎو ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻏەﯾﺮی ﻛــﻮردەوە، ”ﭘێﭽەواﻧــەی“ دەﺳــﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻋێــﺮاق و ﯾﺎﺳــﺎ
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧە. ﻧﺎﺳﯿﺢ ﺟەﻣﺎل ﭘﺎرێﺰەر ﻟە دادﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ دەﻛﺮێﺖ ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑێﺖ ،ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵ ﺑﻜڕێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺋێﻤە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳــەر ﻋێﺮاﻗﯿــﻦ و ﺧﯚﻣﺎن ﺟﯿﺎ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ،ھەر ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑێﺖ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارﯾەﺗﯽ ھەﯾە“. ﺋەو ﭘﺎرێــﺰەرە ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە دادﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛەﺳێﻜﯽ ﻋەرەب داواﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ﻛــە رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟــێ ﻛﺮدﺑﻮو ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﻧﺎوﻛﺮدن .ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا ﻋەرەﺑەﻛــە داواﻛــەی ﺑــﺮدەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻛەﺳەﻛە ﻋێﺮاﻗﯿﯿە و ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻧﺎوﻛﺮدﻧﯽ ھەﯾە“. ھﺎوﻛﺎت زاﻧﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺑەﭘێﯽ دەﺳﺘﻮور ،ھەر ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚی ھەﯾــە ﺑﺒێﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵ و ﺑەﻧﺎوﯾەوە ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑەر ھﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و رووﻧەداﻧــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن ،رێﮕﺮی ﻛﺮاﺑﻮو ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺧﺎﻧﻮو و زەوی
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﭘەﯾەدە“ دەﺳﺘﯽ ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔﻮﻣﺮگ ﻛﺮدەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑــە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﻛــە ﺋەﻣە ﭘێﭽەواﻧەی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗە، ﺑەم ھﯚﻛﺎری ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺋەوەﯾە ﭼﻮﻧﻜە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە ،ﺋــەوەش ﺟێﮕەی ﻗﺒﻮوڵە ﻛە رێﮕﺮﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەو ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ”ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛێﺸــە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﺋەﮔــەر ﺧﺎﻧــﻮو زەوی ﺑە ﻧــﺎوی ﻋەرەب ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎو ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك و ھەوﻟێﺮ ،ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿە ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻧﺎوﭼەی ﺟێﻨﺎﻛﯚك ھەﯾە“. زاﻧﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ دەﺑێــﺖ ﻛﺎر ﺑە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ﺧەڵﻜــﯽ ھەڵﺒﮋێــﺮدراوی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﯾــە ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەش زﯾﺎﺗﺮ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﺎﺗﯿﯿە ،ﻟەﺑەر ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ دﯾﺎر ﺑڕﯾﺎری راﮔﯿﺮاﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺧﺎﻧﻮو و زەوی دراوە .ﺑەم ﻟە رووە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛەوە ھﯿﭻ ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭘێﭽەواﻧەی دەﺳﺘﻮور ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات، ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾەك دەﺳﺘﻮور ھەﯾــە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻋێــﺮاق ،ھەرێﻢ ﺧﺎوەﻧﯽ دەﺳﺘﻮوری ﺧﯚی ﻧﯿﯿە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﻟە ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ وا ﮔەورە دەﯾﺎن ﺗﯚن ﺧﺎﺷﺎك ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺘەوە ،ﺋەو ﺧﺎﺷﺎﻛە ھەڵﮕﯿﺮاواﻧە دەﺑﺮێﻨە زﺑڵﺨﺎﻧەﻛﺎن و دەﺳﺘﻮوﺗێﻨﺮێﻦ ،واﺗە ﻟەﻻﯾەك ژﯾﻨﮕە ﺑە ھەڵﮕﺮﺗﻨەوەی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧﺎﺷــﺎك و ﭘﺎﺷــﻤﺎوە و ﻧﺎﯾﻠﯚن ﭘﺎك دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑەم دووﺑﺎرە ﺑە ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯿﺎن دەﻛﺮێﻦ ﺑە ﻣﺎدەی ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮ و دەﺧﺮێﻨەوە ﻧﺎو ژﯾﻨﮕە و ھەواﯾﺶ ﭘﯿﺲ دەﻛەن ﻛە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار دێﻨێﺘە ﺋﺎراوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ژﯾﻨﮕە ﭘﺎك دەﻛەﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺎﺷﺘﺮ ﭘﯿﺴﯽ ﺑﻜەن وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﺎوﺷێﻮەی 100وﺗﯽ دﻧﯿﺎ، ”ھەڵﻤەﺗﯽ ﺑﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎك ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻟە ﯾەك رۆژدا“ ،ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ھەزاران ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ .وەزﯾﺮێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ھەڵﻤەﺗﯽ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە دەﺳــﺘﻜەوت دەﺑﯿﻨێ .ﺑەم ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﺑــﻮاری ژﯾﻨﮕە دەڵێ” ،ﻟەو ھەڵﻤەﺗەدا زﺑڵ ﻛﯚ دەﻛەﻧەوە و دەﯾﺴــﻮوﺗێﻨﻦ و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ژﯾﻨﮕە دروﺳﺖ دەﻛەن“. ﻟە ﺋێﺴﺘەدا رۆژاﻧە ﻟە ھەوﻟێﺮ دوو ھەزار ﺗﯚن ﺧﺎﺷﺎك ،ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھــﯚك 800ﺗﯚن و ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ھەزار و 200ﺗﯚن ﺧﺎﺷﺎك ﻛﯚ دەﻛﺮێﺘەوە. ﺋەﻣڕۆ 15ی ﺣﻮزﯾﺮان/ﯾﯚﻧﯿﯚی ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ،ﻟە ﺳەراﻧﺴەری ﺟﯿﮫﺎن وەك ”دۆﺳــﺘﯽ ژﯾﻨﮕە“ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاوە ،ﭘﺘﺮ ﻟە 100 وت ﻟەم رۆژەدا ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳەﻋﺎﺗێﻚ وﺗەﻛەﯾﺎن ﭘﺎك دەﻛەﻧەوە ﻛــە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧە ﺑــﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ژﯾﻨﮕەی ﺟﯿﮫﺎن ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑڕﯾﺎری داوە ﺋەﻣڕۆ ﭼﻮارﺷەم ھەڵﻤەﺗەﻛە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪا. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﻋەﺑﺪوڕەﺣﯿﻢ وەزﯾــﺮی ھەرێﻢ ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ژﯾﻨﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﻤەﺗەﻛەی ﺧﺴــﺘە ڕوو و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟە ﻧەﺧﺸەی ژﯾﻨﮕەدا ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن وەك دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣڕۆ ﭘﺮﺳﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑﻮوەﺗە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺑــﻮوە ﺑﺘﻮاﻧێ وەك ﻣﺎﻧﯚڕێﻜﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی و وەك ھەﻧﮕﺎوی ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜﺎت ﻟەﭘێﻨﺎو دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﻟەﻧﺎو ﻧەﺧﺸەی ژﯾﻨﮕەی ﺟﯿﮫﺎﻧﺪان. وەزﯾﺮەﻛــەی ھەرێــﻢ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﺧﯚی ﻧەﺷﺎردەوە ﻟەوەی وەك زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎن ھێﺸﺘﺎ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻮود ﻟە زﺑڵ و ﺧﺎﺷــﺎك وەرﺑﮕﺮﻧەوە، ﺑەم ﭘێﯽ واﯾــە ”ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــﯚ ﻟەﻣــەودوا ﺳــﻮود ﻟە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ دەرﭼﻮون و ھەڵﻤەﺗﯽ ﺳەرﺑﺎزی“. ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻧەﺧﺸــەی ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﻟە ﻗەی ھەوﻟێﺮ و ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮﯾﺪا ژﯾﻨﮕەی unوەرﺑﮕﺮﯾﻦ“. ھەﻧــﺪێ ﭘﺎرﭼــە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﺎن دۆزﯾﻮەﺗــەوە ﻛە ”دەﻣﺎﻧــەوێ ﺑــەو ھەڵﻤەﺗــە ﻣێﮋووەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ھﺎوﺑەش دەﮔەڕێﺘەوە. ﺑﯿﺴەﻟﻤێﻨﯿﻦ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوﻛﺎت ﻛە ﻗەی ھەوﻟێﺮ وەك ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺋەﮔەر ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــێ ﺑﻜﺮێ ،ﻟە ﺑەﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻦ و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰ و ھەﻣﻮو ﺋەو ﭘڕۆژاﻧە ﺑەﺷﺪار دەﺑێ ﻛە ھەواڵە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎن ﺳﻮودی ﻟێ وەردەﮔﯿﺮا. ﺧﺰﻣەت ﺑە ژﯾﻨﮕەی وت و ﺑﮕﺮە ﻣەھﺪی ﺟەﻻل ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺑەﺷﯽ ﺷﻮێﻨەوار ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺟﯿﮫــﺎن دەﻛﺎت“ ،ﻋەﺑﺪوڕەﺣﯿﻢ ﺳەﺣەدﯾﻦ ،ﭘێ واﯾە ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮی ﻟەﮔەڵ ﮔﺮدەﻛﺎﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﺗﺮی دەوروﺑەری ھەوﻟێﺮدا ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە. رێﻜﺨﺮاوی UNDPﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯽ ﺋەو ﻛە ﻟە ﻛﺎری ھەڵﻜﯚڵﯿﻨﯽ ﮔﺮدەﻛەدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە ،ﺑە ھەڵﻤەﺗەﻛە ﻟــە ھەﻣﻮو دﻧﯿــﺎ دەﻛﺎت و ﻧەﺗەوە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﺷﺘەی ﻛە ﺋەو ﮔﺮدە ﻟە ﮔﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــڕی 500ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﯿەﻛەﯾەﺗﯽ ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدووە. ﺑﯚ ھەڵﻜەوﺗﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓــﯽ و ﺟﯚرە زەوﯾﯿەﻛە دەﮔەڕێﺘەوە. ﺷــﻮان ﺟﺎف ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺧﺎوێﻦ- ﺟﯚری زەوﯾﯽ ﺋەو ﮔﺮدە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺋەﺳﺘەﻣە و ﻟە ﭼەو دۆﺳــﺘﯽ ژﯾﻨﮕــە ﻛــە رێﻜﺨــﺮاوی undp و ﺑەرد ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮوە .ﺑﯚﯾە ﺑەرد ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ دﯾﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﭙﯚﻧﺴــەری دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋــەو ھەڵﻤەﺗە ﺑە ﺑﯿﻨﺎی ﺳەر ﺋەو ﮔﺮدە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە“. ”وﺷــە“ راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ھەڵﻤەﺗەﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ”ﺟﯿــﺎوزای“ی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﯽ ﺋەو ﮔــﺮدە ﻟەﮔەڵ ﭘــڕۆژە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ،ﻟە ھەر ﮔﺮدەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی دەوروﺑــەری ھەوﻟێــﺮ ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭼــﻮار ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ھەوﻟێﺮ، ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎﻧﯽ ھﺎن داوە ﻛە ﭘێﯿﺎن واﺑێﺖ ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮی ﺑە دھﯚك ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە( ﺑەﺷــێﻮازی ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە و ﺋەﻣە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛەﯾەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ داﺗﺎ و ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋەﭘﻠﯚدی ﻟەﮔەڵ ﻗەی ھەوﻟێﺮ. ﻧــﺎو ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە دەﻛەن ﻛــە ﻧەﺗەوە ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﻟەﻻﯾــەن دﻛﺘﯚر ﻋەزﯾــﺰ ﻣﺤەﻣەدﺋەﻣﯿﻦ رەت ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدەی ﻛــﺮدووە“ .وەك دەﻛﺮێﺘەوە .ﺋــەو دەڵێ” ،ﺑﻮوﻧﯽ دﯾــﺎری ﺑەردﯾﻦ ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚی رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟــەو ھەڵﻤەﺗە ﺋەوەی ﻛە ﺑڵێﯿﻦ ﮔﺮدەﻛە وەك ﺑﻨﻜەی ﺳەرﺑﺎزی ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە، ﺋەوەﯾە ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺷﯿﺎو ﭼﻮﻧﻜە ﻟەو رووﺑەرەی ﺋێﻤە ﻛﺎرﻣﺎن ﺗێﺪا ﻛﺮدووە ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﯾەك ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ دەﺳﺖ ﻧەﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﺑﺒێﺘە ﺑەڵﮕە ﺑﯚ ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە. ﺋﺎﻣــﺎر و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ،unﺷــﻮێﻨﯽ ﻗەدری ﺟەﻣﯿﻞ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﯿﻤﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺳەدان ھەزار ﻣﺮۆڤ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻛﺎری ھەڵﻜﯚڵﯿﻨﯽ ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮدا ،ﻟەﮔەڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛەی دﻧﯿﺎدا ﺷﯿﺎو ﻧﯿﯿە“. دﻛﺘﯚر ﻋەزﯾــﺰ ﻣﺤەﻣەدﺋەﻣﯿﻦ ھﺎوڕاﯾە ،ﺑــەم ﺟێﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺶ ”ﻟەو ھەڵﻤەﺗەدا ﻛە ﺳەﻋﺎﺗێﻚ دەﺧﺎﯾەﻧێ دەھێڵێﺘەوە. و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛــﺮێ 15ھــەزار ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﯾەك ﺑﯚ ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻛــەس ،داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﻧەدۆزراوەﺗەوە ،ﺑەم ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻧﺎوەﻛەی ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮە، رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑەﺧﯚﺑەﺧﺶ ﺑەﺷﺪاری دەﻛﺮێ ﺑﯚ ﻛﺎری ﺳەرﺑﺎزی ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﺒێﺖ“. ﺗێﯿــﺪا ﺑﻜــەن ،دەﯾﺎن ﺗــﯚن زﺑڵ و ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﻜﯚڵﯿﻨﯽ ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮدا ﺑﺨﻮورداﻧێﻜﯿﺎن ﺧﺎﺷﺎك ﻟە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷﻮێﻦ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ دۆزﯾﻮەﺗەوە و ﻗەدری ﺟەﻣﯿﻞ ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــە دۆزﯾﻨەوەی ﺋەو ﭘﺎرﭼە ﺷﻮێﻨەوارە ،دەڵێ ”دەﻛﺮێ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەﺷﻤﺎن ﻻ دروﺳﺖ ﺑێﺖ ﻛە ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮی وەك ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﺒێﺖ“.
”ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮی“ وەك ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﯾﺎن ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻗەی ھەوﻟێﺮ و ﮔﺮدەﻛﺎﻧﯽ دەروروﺑەری ﻧﺎڕووﻧە وﺷە /ﺳﺎرا ﺳەردار ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻗەی ھەوﻟێﺮی و ﮔﺮدەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺋەو ﻗەﯾە و ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜەن و ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨﻦ .ﺋەوان ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەﺳــەر ﮔﺮد ﻟەﺷــﻜﺮی ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﺑەڵﮕەی ﺗەواوﯾﺎن ﺑﯚ ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە. ﮔﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﻟﯿﻨﺞ ﺋﺎﻏﺎ ،ﻛﻠﻚ ﻣﺸﻜە ،ﺗەل ﻗەﺳﺮ و ﮔﺮدی ﻟەﺷﻜﺮی ،ﭼﻮار ﮔﺮدی دەوروﺑەری ﺷﺎری ھەوﻟێﺮن ﻛە ﻣێﮋووﯾﺎن ﺑﯚ ھەزاران ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﻟە زاﯾﯿﻦ دەﮔەڕێﺘەوە .ﻗﺎﻟﯿﻨﺞ ﺋﺎﻏﺎ ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ﮔﺮدە ﺑە ﻗەی ھەوﻟێﺮ. ﺗﯿﻤێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ زاﻧﻜﯚی ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯽ ﺑەرﺷەﻟﯚﻧﺎی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ،ﺷﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ و زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ دوا ھەڵﻜﯚڵﯿﻨﯿﺎن ﻟە ﮔﺮد ﻟەﺷــﻜﺮی ﻛﺮدووە و ﺑﯚﯾﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ ﺷــەش ھەزار ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﭘێﺶ دەﮔەڕێﺘەوە .ﺋەو ﮔﺮدە دەﻛەوێﺘە ﻧێﻮان ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﺳﻨەزان و ﺑﻨەﺳوە. ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮرد رای ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮی و ﻗەی ھەوﻟێﺮ ھەﯾە ،ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەو ﮔﺮدە ﺑﯚ ﻛﺎری ﺳەرﺑﺎزی ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﮔﺮدەﻛە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻮوە ﺑە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ .ﺋەو ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎﻧە ،ﻧﺎﯾﺸﺎرﻧەوە ﻛە ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ”ﮔﻮﻣﺎن“ە و ﺑەڵﮕەی ﺣﺎﺷــﺎھەڵﻨەﮔﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە. دﻛﺘــﯚر ﻋەزﯾﺰ ﻣﺤەﻣەد ﺋەﻣﯿﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺷــﻮێﻨەوار ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ ،دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺣﺎﺷــﺎ ﻟەوە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێﻮان ﻗەی ھەﻟێﺮ و ﮔﺮدەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەرﯾﺪا ھەﺑﻮوە. ﺑە ﺑڕوای ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە ﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﯿﻤﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑﻮوە ﻟە ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯽ ھەڵﻜﯚڵﯿﻨﯽ ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮدا و ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە ،ﺑﻮوﻧﯽ ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ھﺎوﺗەﻣەن و دۆزﯾﻨەوەی ﭘﺎرﭼە ﺷﻮێﻨەواری ھﺎوﺳــەردەم ﻟە ﻗەی ھەوﻟێﺮ و ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮدا ،ﻧﯿﺸــﺎﻧەن ﺑﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﺷــﻮێﻨەدا ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەڵﮕەی ﭘﺘەوﯾﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎن وەك ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﭘەرﺳــﺘﮕەی ﺧﻮاوەﻧﺪی ﻋەﺷﺘﺎر )ﺧﻮای ﺟەﻧﮓ( ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە ،ﺑە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەو ﺳەردەﻣە دەزاﻧﺮێ. رەﻧﮕە ﮔﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ وەك ﻧﺎوەﻧﺪی دووەﻣﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﺒﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﮔﺮد ﻟەﺷﻜﺮی ﻛە ﻟە رووی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿەوە دەﻛەوێﺘە ﻧێﻮان ﻗەی ﺋەرﺑﺎﺋﯿﻠﯚ و ھەرێﻤﯽ ﻛﯿﺮۆر )ﺣەرﯾﺮی ﺋێﺴﺘە( و ﺑە ﺋەﮔەری زۆر وەك ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﺒێﺖ .ھەرێﻤﯽ ﻛﯿﺮۆر ﻟە رووی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺑﻮوە،
ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ ﻣەﺟﯿﺪ:
22ﺷــﻮێﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻧﺎوﭼە ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﻦ ،دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاون ﺑﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاون ،ﻛﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺑەم ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧێﻜﯽ ﺑﻮاری ژﯾﻨﮕەﯾﯽ رەﺧﻨە ﻟەوە دەﮔﺮێﺖ ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪەردی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﺷــﻤﺎوە و ﺧﺎﺷــﺎك ﻧﺎﻛﺮێﺖ .رێﺒﻮار ﺣەﻣە ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەر ھەڵﻤەﺗێﻚ ﺑﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ژﯾﻨﮕەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە، ﺑەم ﻟەوە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺋەوەﯾە ﺑە زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺧﺎﺷﺎك و ﭘﺎﺷﻤﺎوە ﻛﯚﻛﺮاوەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. ”ﻟە ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ وا ﮔەورە دەﯾﺎن ﺗﯚن ﺧﺎﺷﺎك ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺘەوە ،ﺋەو ﺧﺎﺷﺎﻛە ھەڵﮕﯿﺮاواﻧە دەﺑﺮێﻨە زﺑڵﺨﺎﻧەﻛﺎن و دەﺳﺘﻮوﺗێﻨﺮێﻦ ،واﺗە ﻟەﻻﯾەك ژﯾﻨﮕە ﺑە ھەڵﮕﺮﺗﻨەوەی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧﺎﺷﺎك و ﭘﺎﺷﻤﺎوە و ﻧﺎﯾﻠﯚن ﭘﺎك دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑەم دووﺑﺎرە ﺑە ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯿﺎن دەﻛﺮێﻦ ﺑە ﻣﺎدەی ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮ و دەﺧﺮێﻨەوە ﻧﺎو ژﯾﻨﮕە و ھەواﯾﺶ ﭘﯿﺲ دەﻛەن ﻛە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار دێﻨێﺘە ﺋﺎراوە“ .ﺣەﻣە وای ﮔﻮت. ﺋەو ﭼﺎﻻﻛە ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿە ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﺧﺎﺗە روو ،ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﻟەﻻﯾەن ھەر رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺳەرﺑە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﻟەو ﭼەﺷﻨە ،ﻟە ﺑﺮﯾﺪا ﺑە ھەﻣﺎن ﺑﻮدﺟە ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﻜەن ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ رﯾﺴﺎﻛﻠﯿﻦ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێ ﻛە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﺳﻮودی ﺑﯚ ژﯾﻨﮕە دەﺑێﺖ.
ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿــﺪ ﻣەﺟﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎن ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە روو” ،ﺳــەرﺟەم ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭼﻮار ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷــﺪاری ﺗێﯿﺪا دەﻛــەن ،ھەﻣﻮو ﺋــەو ﺋﺎﻣێــﺮ و ﻛﺮێﻜﺎراﻧەی ھەﯾﺎﻧــە دەﯾﺨەﻧە ﺧﺰﻣەﺗەی ھەڵﻤەﺗەﻛە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻛﺎراﯾﺎن دەﺑێ“. ”ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪار 22 ،ﺷــﻮێﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻧﺎوﭼە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﻦ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاون ﺑﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوە“ ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی وەزارەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ وای ﮔﻮت .ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺗــﺎ ھەڵﻤەﺗەﻛە ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدەﯾﻦ ،ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﺗﯚن زﺑڵ و ﺧﺎﺷــﺎك و ﭘﺎﺷــﻤﺎوە ﻛﯚ دەﻛﺮێﻨەوە ،ﺑەم ﺋەو زﺑڵ و ﺧﺎﺷــﺎﻛﺎﻧەی ﻛﯚ دەﻛﺮێﻨەوە، دەﮔﻮازرێﻨەوە ﺷﻮێﻨﯽ ﻓڕێﺪاﻧﯽ زﺑڵ و ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎن. ﻟەﺑﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ زﺑڵە ﻛﯚﻛﺮاوەﻛﺎن ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ دەڵێ ”ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺎرﮔەی رﯾﺴــﺎﻛﻠﯿﻦ ﻧﯿﯿە، ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘﺎﺷﻤﺎوە و زﺑڵ و ﺧﺎﺷــﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە رۆژاﻧە ﻛﯚ دەﻛﺮێﻨەوە، ﺋەواﻧەﯾــﺶ ﻟەﻧﺎو دەﺑﺮێــﻦ ،ﺑەم ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﻛــە ﻛﺎرﮔەی رﯾﺴﺎﻛﻠﯿﻨﯽ ھەﯾە ،ﺳﻮود ﻟە زﺑڵ و ﺧﺎﺷــﺎﻛە ﻛﯚﻛﺮاوەﻛﺎن وەردەﮔﯿﺮێ، ﻟەم ھەڵﻤەﺗەﯾﺸﺪا زﺑڵ و ﺧﺎﺷﺎك و ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﮔەﺷﺘەوەر ﻛﯚ دەﻛﺮێﻨەوە“. ﻓەﺗﺎح ﺣەﺳەن ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺷﻠێﺮ ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری و ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ،وێﻨەی ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﺑەر ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﻤەﺗەﻛە و دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﻤەﺗەﻛەﯾﺶ ڕادەﺳﺘﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ و ﻟەﮔەڵ وێﻨەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﻟەو 100وﺗەی ھەڵﻤەﺗەﻛەی ﻟێ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ ﻧﯿﺸــﺎن دەدرێ ،واﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﺑێﺘە ﻻﯾەﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﺷﯿﺎو ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ.
ھەڵﻤەﺗەﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘڕۆژە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷەﻣﺎڵ ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ
ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻛەواﻧەﯾﯽ ﺑﯚ وەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎف و ﺋﺎزادﯾﯽ ﻧەﺗەوەﯾەك ﻛــە ﺑﻨﺎﻏەی ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻛەی ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەﮔــﯚڕی ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺧەوﻧﯽ ھــەژاران دێﺘە داڕﺷــﺘﻦ ،ھەزاران ﺷــەھﯿﺪی ﺑﺎوەڕﻣەﻧﺪی ﺑــﯚ دەدرێﺖ ﻛەﺳێﻜﯽ ﭘﺸﻮودرێﮋ دەﺑێﺖ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑﺎزﻧەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﻛﺎﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟەژێﺮ رﻛێﻔﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯿﺪا ﺑێﺖ .ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﻛﺎﺗﺎﻧەی ﻟەﮔەڵ دەﺳەﺗێﻚ رووﺑەڕووی ﻛە داڕێﮋەی دەﺳــەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧەﮔﯚڕی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯽ ﺗﯿﯚﻛﺮاﺳــﯽ دﯾﻤﺎﮔﯚﺟﯽ )ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺧﺎﭘﺎﻧﺪن( داﻣەزراﺑێــﺖ ،ﺗﯚﯾﺶ ﺧەون ﺑە رﯾﻔﯚرﻣﯽ وەھــﺎ دەﺳــەﺗێﻜەوە ﺑﺒﯿﻨﯽ و ﺑﺎوەڕت واﺑــێ ﺋﺎﯾەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮدای ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺗﯚ دەﺳﺘﻜﺎری دەﻛﺎت و ﻣﺎﻓﺖ ﭘێ دەدات. ﺋﺎﺧــﯚ ﺋەو ﺧەوﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺮدەﻛەﯾە ،ﯾــﺎن ﻻداﻧە ﻟە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻣێﮋووی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾەك .ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﺳــەرﻛﺮدە دەﺳەﺗﯽ ﺑەﺳــەر 15ﻛەﺳﯿﺶ ھەﺑێﺖ، ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو ﺧﯚی ﻧﯿﯿە و ﺑەﺷێﻜﯽ داﻧەﺑڕاوە ﻟە ژﯾﺎن و داھﺎﺗﻮوی ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــە ،چ ﺟﺎی ﺋەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛەی ﺑــﮕﺎت ﺑەوەی ﭼﺎوی ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێﺖ و ﺳــﻮاری ﺑﺎڵﯽ ﻣێﮋووی ﺳــەروەرﯾﯿەك ﺑﻮوﺑێﺖ ﻛــە رێﺒەرەﻛەی ﺑە ﭘەﺗﯽ ﻗەﻧﺎرەوە ﺗﯚوی ھﯿﻮای ﭘﮋاﻧــﺪە دڵﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺑێ دەوڵەﺗەوە ﻛــە ﺋەﻣڕۆﯾﺶ ﻧﻮێﻨەری ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛەراﻣەﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﯿﺮﮔەﻧﺪەﻧﯽ داﻋﺸﺪا. ﺗێڕواﻧﯿﻦ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی زاﻧﺴﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﻟەﺳەر ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺗﯿــﯚری رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەﭼێﺖ ﺑەڕێﻮە و ﺑێﮕﻮﻣﺎن درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺎﻧەی داڕﻣﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺳەرﻛﺮدەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﺑێ ﻟەوە ﺗێ ﺑﮕﺎت ﺑﺎﻧﺴــﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛﺎن ﭼــﯚن راﺑﮕﺮێﺖ و ﭼﯚن ھەل ﺑﻘﯚزێﺘــەوە ،ﺋەﻣەش دەﭼێﺘە دوو ﺑەﺷــﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟە داواﻛﺎرﯾــﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﯾەك ﻟە وﺗێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ و ﻛەﻣﯿﻨەﯾــەك ﻟــە وﺗێﻜــﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﺪا، ﺋەوﯾــﺶ ﺋەو ﻛەﻣﯿﻨەﯾــەی ﺧﺎوەن ﻛﯚﻣــﺎری ﺧﯚی ﺑﻮوە و داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﮔﯚی زەوی ﺋەم ﻧەﺗەوە ﺧﯚ ﻟــە ﭘەﻧﺠﺎ ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس دەدات و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ 100ﺳــﺎڵەی ”ﺳﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚ“ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەوڵەت ﻧەﺗەوەﯾﯽ زۆرەﻣﻠێ ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە و ﺧﺎوەن ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺋەم ﭘﻼﻧە و ﭼەﻧﺪﯾﻦ زﻟﮫێﺰ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە داڕﺷــﺘﻨەوەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ دەﻛەن و دەﺳــەﺗﯽ رووﺑەڕووﯾﺸﺖ ﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﻟێ ﻧﯿﺸﺘﻮوە. ﺋﺎ ﻟێﺮەداﯾە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﭘێﻤﺎن دەڵێﺖ ،ﺑە ھێﺰ و دەﺳــەﺗەوە دەﻛﺮێ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻟێﻚ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﺑﻜﺮێ و ﻣﺎﻓﯽ ﺧەﺑﺎﺗێﻜــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑێﺘە ﺑەرﺑــﺎس و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە، ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺋــەو ھێﻠﻜﺎﻧەی ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ھێﻠﻜەی ﻗﺎزن ﯾﺎن ﻣﺮاوی، ﺑﯿﺎﻧﺨەﯾﻨە ﻧﺎو ﺋەو ﺳــەﺑەﺗەی ﻛە ﻟەژێﺮ ﺳەوەﺗەوە رەﻧﮕە ﻟە ژێﺮ ﻋەﺑــﺎی ﺋﺎﺧﻮﻧﺪێﻜەوە ﭼﺎو ﺑﺘﺮووﻛێﻨــﻦ و ﺗﺎ ﺑﺎڕﺑﻮون و ﺳەرﺑڕﯾﻨﯿﺎن ﭘڕﭘﯚڵەﺧﯚر ﺑﻦ. ﺧﯚﺑەدەﺳﺘەوەدان ﺟﯿﺎ ﻟە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻛەواﻧەﯾﯽ ﻟە ﻟﯚﺟﯿﻜﯽ ﺷﯚڕﺷــﮕێڕﯾﺪا ﻣﺎﻧﺎی ﻧﯿﯿە ،ﻣەﮔەر ﺑە ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺧﯚت ﺑﺘﻮاﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــەك و رێﺒﺎزەﻛەت ﺑﭙﺎرێــﺰی وەك ﺋەوەی ﭘێﺸــەوای ﻧەﻣــﺮ ﭘێوەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮدە ﺗﺎﺟﯽ ﺷﺎھەﻧﺸــﺎﯾﯽ ﺋێﺮان .ﮔﻮﺗەﯾەﻛــﯽ ﺑەﻧﺮﺧﯽ ﺟەﻧەڕاڵ ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ﺑﺎرزاﻧﯿﻢ ﺑﯿﺮ ﻛەوﺗەوە ،ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻟەژێــﺮ ﮔەﻣﺎرۆﯾەﻛﯽ زۆردا ﺑەﻧﯿﺎز ﺑﻮون رووﺑﺎری ﺋــﺎراس ﺑﺒڕن ،ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﻣﺎﻧﺪوو و ﺷەﻛەت ﻟێﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺋەزﺑەﻧﯽ دواﯾﻦ ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺗﯚﯾە؟ وەﻣﯽ داﯾەوە :ﺋەﮔــەر ﺑﭙەڕﯾﻨەوە واﺗە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﻦ .ﺋەﻣە ﺋەو ھﯿﻮاﯾە ﺑﻮو ﻛە ﺋەﻣڕۆ رۆژھەﺗﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏەوە و ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎن دەﺑێﺖ ﺷﺎﺧﯽ ﺋەﺳﺘەم ﺑﺒڕن. ﺋﺎﺧــﯚ ﻗﺎزی ﺑﯚ ﺧﯚی ژﯾﺎ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭼەﻣﯽ ﺋﺎراﺳــﯽ ﻟەﺑەر ﺧــﯚی ﺗێﭙەڕ ﻛﺮد؟ ﺋەﻣــە ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧەﯾە دەﻣﮫێﻨێﺘەوە ﺳەرەﺗﺎ و ﺑەھەﻣﻮو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿەﺗﯽ ﺳــەردەﻣەوە ﭘێﻤــﺎن دەڵێﺖ ،ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎن ھﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿــﻦ و ھﯿﻮای ﮔەﻟێﻜﻦ ﻛــە ﭼﺎوەڕێﻦ ﺳــەرەڕای ھەﻣﻮو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ،ﻣەﺷﺨەڵﯽ رووﻧﺎﻛﯽ دەﺳﺖ ﺑﺪەﻧێ و ﺋﺎھﻮورا ﺋﺎﺳــﺎ ،ﺋەھﺮﯾﻤەن راو ﺑﻨێﻦ و ﺧﯚری ﺋﺎزادی ﺑﻜەﻧە دﯾﺎرﯾﯽ ﺋەو ﺷــەھﯿﺪاﻧەی ﺑێ ﺑﺎﻛﺎﻧە و ﺑەﺑێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﭘﻠەوﭘﺎﯾە، ﺧﯚﯾﺎن ﻛــﺮد ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺗﺎ دوا ھەﻧﺎﺳــە ﺑﯚﻧﯿﺎن ﺑە ﺧﺎﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮاوﯾﺎﻧەوە دەﻛﺮد. ﻧﺎﻣەوێ ﺑڵێﻢ دژ ﺑە ھەﻣﻮو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﻢ ،ﺑەم ﺋەو دەﺳــﺘەی دووﺟﺎر ﻟە ﻛﻮﻧێﻜەوە ﻣﺎر ﭘێﻮەی دا ،ﮔەﻣﮋەﯾﯿە. ھەرﭼەﻧﺪە ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﺑە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دەﺳــەﺗەﻛﺎن و ﻧەﮔﯚڕی ﭘﯿﻼن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯿﺎن دژ ﺑە ﻛــﻮرد دەﯾﺎن ﺟﺎر ﺋەو ﻣﺎرە ﭘێﻮەی داوﯾــﻦ ،ﺑەم ﺋﺎﺧﯚ ﺋﯿﺘﺮ ﺑــەس ﻧﯿﯿە؟ .ﺋەﮔەر ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧە و ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪاﻧە ﺑﯚی ﺑﭽﯿﻦ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ﻧەھﺎﺗﻮوە ھﯿﻮا ﺑﮕێڕﯾﻨەوە ﺑﯚ رۆژھەت ،ﻧەك ھﯿﻮاﺑڕاوﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻦ؟.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ھەﻧﺪێﻚ ﻣﺮۆڤ ﺗەﻧﯿﺎ ھﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﻦ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
ﻛﯚﻣەڵﻨﺎس و دەرووﻧﻨﺎﺳﺎن ﭘێﯿﺎﻧﻮاﯾە ﻧﺎﻟەﺑﺎرﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯽ ﻛەﻣﯿﯽ ژﻣﺎرەی ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی و ﻧﺎﻧەوەی وەﭼەﯾە
ﺗﺎزە ﺑﻮوك و زاواﻛﺎن ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﺑﯿﺮ ﻟە ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون ﻧﺎﻛەﻧەوە
ﺧﺴﺘﻨەوەی وەﭼە رووی ﻟە ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە وﺷە /ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﺋەو ﻛﭽە و ﻛﻮڕاﻧەی ھەوڵــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش دەدەن ،رووی ﻟە ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﺸەوە ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻧﺎﻛەﻧەوە .ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ،ﻛﯚﻣەڵﻨﺎس و دەرووﻧﻨﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدووە و ھﯚﺷﺪاری ﻟە ”ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی رێﮋەی ﻛﻮرد“ دەدەن. رۆﺷــﻨﺎ ﺟــەﻻل ،ﭼﺎوەڕێﯿــە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﯚرەی ﺑێﺖ و ﺑﭽێﺘە ﻻی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت .ﺋەو ﻛە ﺗەﻣەﻧﯽ 34ﺳــﺎڵە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﻮار ﻣﻨﺪاڵە، ﺑڕﯾﺎری داوە ﭼﯿﺘﺮ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻧەﺑێﺖ و ھەر ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرەش ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻛﺮدووە. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﭼﻮار ﻣﻨﺪاڵــﻢ ھەﯾە و ﻧﺎﻣــەوێ ﭼﯿﺘﺮ ﻣﻨﺪاڵﻢ ﺑﺒێ .ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺋێﺴﺘەدا ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯽ ﮔەورە دەﺧﺎﺗە ﺳــەر ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن، ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧﯿﺶ ﺑە ﭘﻼن ﺑێﺖ“. ﺋﺎﯾﺸــە ﻛەرﯾﻢ ﺗەﻣەن 58ﺳﺎڵ، ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی رۆﺷﻨﺎ ﺟەﻻل ﺑﯿﺮ دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێ” ،ﺧﻮا ﺳــەری
دا ،رزﻗﯿﺶ دەدا“ .ﺋەو ژﻧە ﺧﺎوەﻧﯽ 13ﻣﻨﺪاڵــە و دەﮔێڕێﺘەوە ﻛە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەواﻧﺪا ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺣــەب ﺑــﯚ ﺋــەوەی ژن ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻧەﺑێﺖ” ،ﻋەﯾﺐ“ ﺑﻮوە. ﺋﺎﯾﺸە ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەوﻛﺎت ژﯾﺎن ﺑەو ﺟﯚرەی ﺋێﺴــﺘە ﻗﻮرس ﻧەﺑﻮو .دوای ﺳــﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎن دۆﺧەﻛە ﮔﯚڕا و ﺋێﺴــﺘەش ﻟەﺑەر ﮔﺮاﻧﯽ و ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ژﯾﺎن، ژن ﻛەﻣﺘﺮ ﻣﻨﺪاڵﯽ دەﺑێﺖ“. ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــەی دەﯾﺎﻧــەوێ ﭘێــﺶ ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧﯿــﺎن ﺑﮕــﺮن ،ﻟە ”زﯾﺎدﺑﻮون“داﯾە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە
ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار و وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﺋﺎﻣــﺎری وردﯾﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﯿﯿە. ﺑــە ﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎری ﺗﯚﻣــﺎر ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﺪا ) 2012ﺑــﯚ ،(2014ﻟــە ﺑﻨﻜــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﻣەﺋﻤﻮون دەﺑﺎﻏﯽ ھەوﻟێــﺮ 60 ،ھــەزار و 891 ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻦ ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻛﺮاوە .ھەر ﻟەو ﺳــێ ﺳﺎڵەﯾﺸــﺪا 151ھەزار و 869ﻣﻨﺪاڵ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوﻧە ،واﺗە ﺑــﯚ ھەر ﺧێﺰاﻧێﻚ دوو ﻣﻨﺪاڵ. ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەی ﻣﻨــﺪاڵ ﺑﻮون” ،ﺟێﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە“ و ﻋﻮﺳﻤﺎن ﭘﯿﺮداود ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەداﯾە و زۆر ﺑە ﺳﺎدەﯾﯽ دەڵێ” ،ﺧێﺰان ﭼەﻧﺪ ﻗەرەﺑﺎڵﻎ ﺑێﺖ ،ﺋەوەﻧﺪە ﺧﯚﺷﺘﺮە“. ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﻛە ﺗەﻣەﻧﯽ 78ﺳــﺎڵە، ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎوەﻧــﯽ 14ﻣﻨﺪاڵــە و دەڵێ” ،ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋێﻤەدا ﺑﺎو ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻣﻨﺪاڵﯽ زۆرت
ھەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎری رۆژاﻧە و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﺪا دەﺑﻮوﻧە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر“. ﺳــﯚزی ﺳــەﻋﯿﺪ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺳﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن و ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻗﯚﻧﺎغ ﺑﯚ ﺧﺴﺘﻨەوەی وەﭼە 20 ،ﺑﯚ 38ﺳــﺎڵﯿﯿە“ .ﺋەو، دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە رۆژاﻧە ژﻧﺎن ﺳەرداﻧﯽ دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘێﺶ ﻟە ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑﮕــﺮن و دەڵێ، ”ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋێﺴﺘە ﺑە ھﯚی ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺑــﺎری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ، ھەوڵ دەدەن ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛەﻣﺘﺮﯾﺎن ﺑێﺖ“. ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەدرەدﯾــﻦ ﭘﺴــﭙﯚڕی دەرووﻧﻨﺎس ،ﻧﺎﻟەﺑﺎرﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻛەﻣﯿــﯽ ژﻣــﺎرەی ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و ﻧﺎﻧەوەی وەﭼە دەزاﻧێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی راژەی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤەدا ﻛەم ﺑﺒێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛەﻣﺘﺮ
ﭘﺮۆﺳەی ھﺎوﺳــەﮔﯿﺮی ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێــﺖ .ﺗەﻧﺎﻧــەت ھەﻧﺪێ ﻟە ﮔەﻧﺠﺎن دوای ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﺸــەوە ،ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﺒﻮوﻧﯿﺎن دەﮔﺮن“. ﺋــەو دەرووﻧﻨﺎﺳــە ،ﭘێــﯽ واﯾە ﺋــەوە ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ”ﺧﺮاﭘــە“ و وەك ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﺎس ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾﯽ دوای ﺟەﻧﮕە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛــەم و دووەم دەﻛﺎت ﻛــە ﻛﺎرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋــەوەی رێــﮋەی ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺮدووە. ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەدرەدﯾﻦ دەڵــێ” ،ﻋێﺮاق ﺑە وﺗێﻜﯽ ﮔەﻧﺞ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﺑەم ﺑــە ھﯚی ﺷــەڕە ﯾەك ﻟــە دوای ﯾەﻛــەﻛﺎن ،ﺑــە ھــەزاران ﮔەﻧﺞ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە .ﺳەرەڕای ﺋەوەش دۆﺧﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ وت وای ﻛــﺮدووە ﮔەﻧﺠﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﯿﺮ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش ﺑﻜەﻧەوە“.
22ﻣﻨﺪاڵ و 150ﻧەوەی ھەﯾە
”وﺷە“ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ 110ﺳﺎڵە دەدوێﻨێﺖ
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﻟە ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﮔﻮﻧﺪە دڵڕﻓێــﻦ و ﺋﺎوەداﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەدا، ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺑەﺳــﺎﭼﻮوی ﻟێﯿە ﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﺧﯚی ﺑەﮔەﻧﺞ دەزاﻧێﺖ و ﺣەزی ﻟە ﻣﺎﻧەوەﯾە .ﺋەو ﻛە ﺳــەدەﯾەﻛﯽ ﻟەﺗەﻣەﻧﯽ ﺑەڕێ ﻛﺮدووە و ﺧﺎوەﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 150ﻧەوەﯾە ،ﻣﺎﻧەوەی ﺧﯚی دەﮔەڕێﻨێﺘەوە ﺑﯚ ژﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺳﺮوﺷﺘێﻜﯽ ﺟﻮان و ھەوا ﭘﺎك و ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ.
ﺑەﺳــەرﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻟــە ﻣەﯾﺪاﻧﯿﺪا ،ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ”وﺷــە“ ﻟــە ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﭼــﻮوە ﮔﻮﻧﺪی )ﻛﻮڕە ﻣێﻮ(ی ﺳــەر ﺑەﺷﺎرەدێﯽ ﻧﺎڵﭙﺎرێﺰی ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ و ﻟەﻧﺰﯾﻜــەوە ﺣﺎﺟﯽ ”ﻣﺤەﻣــەدی ﻛــﻮرە ﻣێــﻮ“ی دواﻧــﺪ و دەرﻛەوت ﻛــە ﺗەﻣەن و ﺑەڕێﻜﺮدﻧــﯽ رۆژەﻛﺎن ،ﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووەﺗە ﺳــەری ﺗــﺎ واز ﻟە ﭘﯿﺸەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﺷﻮاﻧﻜﺎری و ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛەی ﺑێﻨێﺖ. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ،ﺣﺎﺟﯽ ﻣﺤەﻣەدی ﻛﻮڕە ﻣێﻮی ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد 110 :ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻣەن و ژﯾﺎﻧﻢ ﺑەڕێ ﻛــﺮدووە ،زۆرﯾﻨەی ھﺎوﺗەﻣەﻧەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﻧەﻣﺎون و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 90ﻣﺎﻧﮕــﯽ رەﻣەزان ﺑەڕۆژوو ﺑــﻮوم ،ھەروەھﺎ ﻟە ﯾەك ﺧێﺰان 22ﻣﻨﺪاڵﻢ ﺑﻮوە ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 150ﻧەوەﯾﺸــﻢ ،وێڕای ﺋەوەی ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﺶ دەﻛەم ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻢ دەرﻣﺎن
و ﺣەب ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨﻢ و دەرزی ﻟە ﺧﯚم ﺑﺪەم. ﺣﺎﺟﯽ ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺗﯽ :ﺗﺎ ﺋەم ﺳﺎﺗە ﺑەﺧﯚﺷﯽ ﺗەﻣەﻧﻢ ﺑەڕێ ﻛﺮدووە و ﻟەﻛﺎﺗﯽ رەﻣەزاﻧــﺪا ﺋەوەﻧﺪەی ﺑﯿﺮم ﻣﺎﺑێﺖ ،رەﻣەزان وەرزەﻛﺎﻧﯽ )ھﺎوﯾﻦ و ﺑەھﺎر و ﭼﻠەی زﺳﺘﺎن( ی ﺗــێ ﻛەوﺗــﻮو ،ﭘﺎﺷــﺎن ﻛە ﺟەژن ﺑــﻮوە ،ﺧەڵﻜــﯽ ﺋﺎواﯾﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪەﻛﺎن ﺧﻮاردﻧﯿﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدەوە و ﻟە ﻣﺰﮔــەوت داﯾﺎﻧﺪەﻧﺎ و دواﺗﺮﯾــﺶ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺟەژﻧﺪا، ﻛﻮﻟێــﺮە ﭼــەورە و ﺑﺮﻧﺠﻤــﺎن دەﺧﻮارد .ﺋەو ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ راﺑﺮدووی ﺧﯚی ﭘەﺷــﯿﻤﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎوات دەﺧــﻮازێ ﻛە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﮔەﻧﺞ ﺑﺒێﺘەوە. ﺋــﺎراس ﻣﺤەﻣــەد ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﺟــﯽ ﻣﺤەﻣەد ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑﺎوﻛﻢ ﺑــەردەوام ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﺋﺎژەڵﺪاری ﺑﻮوە ،ﻛە
ھەر ﺋەوەش ﭘێ دەﭼێﺖ ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوﺑێﺖ ﻟە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا“. ﺋەو ﺑەﭘێﻜەﻧﯿﻨەوە ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﻟەم رۆژاﻧەدا ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﻣێﻚ ﺑــﺎری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺎوﻛﻢ ﺗێﻚ ﭼــﻮو ،ﺑﺮدﻣــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺗﺎ ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﺑﯿﺒﯿﻨێﺖ و ﭼﺎرەﺳەری ﺑــﻜﺎت ،ﺑەم ﻟەو ﻛﺎﺗــەدا ﺑﺎوﻛﻢ ﺑەﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﮔﻮت ﻣــﻦ ھﯿﭽﻢ ﻧﯿﯿە و دەرﻣﺎن و دەرزی و ﺣەﺑﻢ ﻧﺎوێــﺖ ،ﺗەﻧﯿــﺎ دەردەﭘﯿﺮﯾﻤە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮم ﻧﯿﯿە. ﮔﻮﻧﺪی ﻛــﻮڕە ﻣێــﻮ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەدێﯽ ﻧﺎڵﭙﺎرێﺰی ﺳــەر ﺑەﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و ﻧﺰﯾﻜــەی 10ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟــە ﻧﺎڵﭙﺎرێﺰەوە دوورە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ژﻣﺎرەﯾــەك ﺧێﺰان ﻟــەو ﮔﻮﻧﺪەدا ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و رۆژاﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺳەر دەﺑەن.
10 10ﻧەرﯾﺘﯽ ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ..ﻛﺎرﻛﺮدن ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣﺮدن رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن رێﮕەﯾﺎن ﻧەدا ﻛﺎوﻟﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﭘێﺶ ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧﯿﺎن ﺑﮕﺮێ و ﻛﺎﺗێﻜﯽ زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ و ﺑﻮون ﺑە ﯾەك ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ وﺗﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی .ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ھەر ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژی ﻛە ھەﻧﺎردەی وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺎن دەﻛﺮد ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن ھەﻧﺎردە دەﻛﺮد .ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﻓەرھەﻧﮕﯽ ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑە رادەﯾەك ﺳەﯾﺮ و ﺳەﻣەرەﯾە ﻛە ﺧەڵﻜﯽ زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ ﺑەراﺳﺘﯽ ﻧﺎزاﻧﻦ ﭼﯽ ﻟەو وﺗەدا روو دەدات.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
3
ﺷەوی ﻛﺮﯾﺴﻤﺲ و KFC
KFCﻟــە دەﯾەی ﺣەﻓﺘــﺎ ھﺎﺗە ﻧــﺎو ﻓەرھەﻧﮕﯽ ژاﭘــﯚن و ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻜﺨﯚری ﺋەو وﺗەی ﺷــەﯾﺪای ﺧﯚی ﻛﺮد .ﺋەو ﻛﯚﭼﺒەراﻧەی ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯿەوە ﭼﻮوﺑﻮوﻧە ژاﭘﯚن ،ﺷــەوی ﻛﺮﯾﺴــﻤﺲ ﺑە ﯾەﻛەوە دەﭼﻮوﻧە رێﺴــﺘﻮراﻧﺘەﻛﺎﻧﯽ ،،KFCﭼﻮﻧﻜە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ھەرزان دەﺳﺖ ﻧەدەﻛەوت .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش روون ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﻛە ﺋەو ﺧﻮاردﻧﯽ KFCﻟە ﺷــەوی ﻛەرﯾﺴﻤﺴﺪا ﺑﯚ ﻟە ﻧﺎو ﭼﯿﻨﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ژاﭘﯚﻧﺪا ﺑﻮو ﺑە ﻣﯚدێﻞ ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺧﻮاردﻧﯽ KFCﻟە ﺷەوی ﻛەرﯾﺴﻤﺴﺪا ﺑەرادەﯾەك ﺑﺎو ﺑﻮوە ﻛە دەﺑێ دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺸﺘﺮ ﺳەرەی ﺑﯚ ﺑﮕﺮی.
ﺋﯿﻨﯿﻤﻮری
ﻛﺎروﺷﯽ
5
”ﻛﺎروﺷــﯽ“ ﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺮدن ﺑەھﯚی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ زۆر. ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ژاﭘﯚن روو دەدات و ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەﯾە ﻛــە ﺗﺎﻛــەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێﺘﺪا ،ﺑە ھــﯚی ﻛﺎرەوە زۆر ھﯿﻼك دەﺑﻦ و ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣﺮدﻧﯿﺶ دەﭼﻦ .ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ زۆر، دڵەڕاوﻛێ ،ﺧــەوی ﻛەم، ﺧﻮاردﻧﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺖ و ﻛﺤﻮوﻟﯿﯿەﻛﺎن ،ھەﻣﻮوﯾﺎن رووداﻧــﯽ ھــﯚﻛﺎری ”ﻛﺎروﺷﯽ“ﯾﻦ” .ﻛﺎروﺷﯽ“ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەو ﻣﺮدﻧﺎﻧە دەﮔﻮﺗﺮێ ﻛە ﺑە ھــﯚی ﻛﺎری زۆر و ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟەﺧﯚ ﻧﺎﮔﺮێﺖ.
ﺑێﮕﻮﻣﺎن زۆرﺑەﺗــﺎن ﻟەو ﻛﺎﺗەی ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوﻧە ،ﺑە ھﯚی دداﻧــﯽ ﺧﻮار و ﻧﺎڕێﻜﺘﺎﻧەوە ﺳەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دداﻧﺘﺎن ﻛﺮدووە و ھەوڵﯽ راﺳﺘﻜﺮدﻧەوەﺗﺎن داوە ،ﺑەم ﻟە ژاﭘﯚن ﺋەو ﻣەﺳــەﻟەﯾە ﺑە ﺗەواوی ﺟﯿﺎوازە .ﻛﭽە ﮔەﻧﺠــەﻛﺎن ﻟە ژاﭘﯚن ،زۆرﯾﺎن ﺣەز ﻟێﯿە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻟە رێﮕەی ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﺸــەوە ﺑێﺖ ،دوو داﻧﯽ ﭘێﺸەوەﯾﺎن ھەﻧﺪێ ﺧﻮار ﺑﻜەن و ﺑەو ﻛﺎرە دەڵێﻦ ”ﯾﺎﺋەﺑﺎ“ .ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻜەﻧﯿﻨﺪا وەك ﻛﺮۆﻛﯚدﯾﻞ دەرﺑﻜەون 400 ،دۆﻻر ﻟە دداﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧەرج دەﻛەن.
2 4
ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﻧەوە ﻛە ﺋێﻮە ﻟە ژاﭘﯚن ﻛﺎرﻣەﻧﺪن و ھەﺷﺖ ﺳەﻋﺎت ﻟە رۆژێﻜﺪا ﻛﺎرﺗﺎن ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘە ﺑــە ﺗەواوی ﻣﺎﻧﺪوون ،ﺑەم ﺋــەوە ﭘێﻮاﻧە ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘێﺘﺎن ﺑڵێﻦ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺑﺎش ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەو ﻧﺎزﻧﺎوەﺗﺎن ﭘێ دەدرێ ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟەو ﭘﺸــﻮوە ﻛﻮرﺗﺎﻧەی ھەﺗﺎﻧە ،ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە ﺳﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﺮن .ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻓێﺮ ﺑﻮوﻧە ﻛە ﭼﯚن ھەر ﻟەﺳــەر ﻛﻮرﺳﯽ و ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗﺪا ،ﺳەرﺧەوێﻚ ﺑﺸﻜێﻨﻦ .ﺋەﮔەر ﺷــەواﻧە رێﺘﺎن ﻟە ﻧﺎو ﻣێﺘﺮۆﻛﺎﻧﯽ ژاﭘﯚن ﺑﻜەوێ ،دەﺑﯿﻨﻦ ﻛە ﻛﺎرﻣەﻧﺪان ﭼﯚن ﻟە ﺗەك ﯾەﻛﺘﺮ داﻧﯿﺸﺘﻮون و ھەر ﺑەو ﺣﺎڵەﺗە ﺧەوﯾﺎن ﻟێ ﻛەوﺗﻮوە .ﻟە ژاﭘﯚن ﺑەو ﻛﺎرە دەڵێﻦ ”ﺋﯿﻨﯿﻤﻮری“ ﯾﺎن ”ﺳــەرﺧەوی دوای ﻛﺎر“ .ﻟە ژاﭘﯚن ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەﺗﺎن ﺑﺘﺎﻧﺒﯿﻨێ ﻛە ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﺗﺎن و ﻟەﺳــەر ﻛﻮرﺳﯽ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺧەوﺗﺎن ﻟێ ﻛەوﺗﻮوە ،ﻟە ﺑﺮی ﺳــﺰادان ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺰەی دێﺘە ﺳەر ﻟێﻮان .ﻟە ژاﭘﯚن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا ﺳەرﺧەو ﺑﻜﺸێﻨێ ،ﺋەوە ﻟەﺑەر ﻛﺎری زۆر و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧە.
6
1
ھەڵﻠﻮوﺷﯿﻨﯽ ﺧﻮاردن
ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺧﻮاردن ﻟە ھەﻣﻮ وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘــﺮدا ھەﯾە .ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﺪا ﺑﺎوە ﻛە ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﺑە ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻧــﺎن ﺑﺨﯚن ،ﺑەم ﻟــە ژاﭘــﯚن و زۆرﺑەی وﺗﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﺋﺎﺳﯿﺎ ،ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑە ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻧﺎن ﺑﺨﻮات ،ﺑە ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺑێ رێﺰﯾﻜﺮدﻧــە ﺑە ﻛﺎﺑﺎن .ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺑەڕێﺰ ﻛﺎﺗێﻚ ﺷــەﻋﺮﯾﯿەی ﻧﺎو ﺧﻮاردﻧەﻛەی دەﺧــﻮات ،ﻟێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺗەواوی دەﭼﻨە ژوورەوە و دەﻧﮕﯽ ھەڵﻠﻮﺷــﯿﻨﯽ ﺑە ﺗەواوی دەﺑﯿﺴﺘﺮێﺖ .ﺋەوەﻧﺪەی دەﻧﮕﯽ ھەڵﻠﻮوﺷﯿﻨﯽ ﺷەﻋﺮﯾﯿەﻛە ﮔەورەﺗﺮ ﺑێﺖ ،دﯾﺎرە ﺑەو رادەﯾەش ﺗﺎﻣﯽ ﺧﻮاردﻧەﻛە ﺧﯚﺷە.
ﺋﺎﻧﯽ – ﻣە
”ﺋﺎﻧﯽ – ﻣە“ ﺑــەو ﻓﯿﻠﻤە ﻛﺎرﺗﯚﻧﯿﯿﺎﻧەی ژاﭘﯚن دەﮔﻮﺗﺮێ ﻛــە زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ زۆر ﻟە ﺟەﺳﺘەی ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻛﺮاوە .ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﭼﺎوی ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﭽﻮوﻛە، ﺑەم ﭼﺎوی ”ﺋﺎﻧﯽ – ﻣە“ﻛﺎن ﮔەورەﯾە .ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺳﺎﻧە ”ﺋﺎﻧﯽ – ﻣە“ی زۆر ﺑەرھەم دەھێﻨﻦ و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻣﺎﻧﺎ و واﺗــﺎی ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﻟە ﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە .ﺑﺎوﻛﯽ ﺋەو ﺟــﯚرە ﻓﯿﻠﻤە ﻛﺎرﺗﯚﻧﯿﯿﺎﻧە ،ﻛەﺳــێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ”ﻣﯿﺎزاﻛﯽ“ ﻛە ﺳــﺘﻮدﯾﯚی ”ژﯾﺒﯿﻠﯽ“ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻢ و ﺋەﻧﯿﺸﻤەﯾﺸﻨﯽ داﻣەزراﻧﺪ .ﺋەو ”ﺋﺎﻧﯽ – ﻣە“ﯾﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧﺎو ﻛﺎرﺗﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎو ھەﻣﻮو ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ژاﭘﯚﻧﺪا و ﻟەﺳەر دەرﮔەی ھەر دووﻛﺎن و ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﺪا ھەن و ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﺎری رێﻜﻼﻣﯽ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ.
7
ﺋــەو ﺟﯚرە ﺋﺎﻣێﺮاﻧە ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ھەﯾــە و دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە رێﮕەی دراوێﻜﯽ ﺋﺎﺳﻦ ،ﻛﯚﻻ ﯾﺎن ﺷەرﺑەﺗێﻚ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ .ژاﭘﯚن ﭘڕە ﻟەو ﺟﯚرە ﺋﺎﻣێﺮاﻧە و ھەر ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﻧەوە ،ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯿﻜڕن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺳــەﯾﻮان ،ﺟﻠﻮﺑەرگ ،ﺧﻮاردﻧﯽ ﮔەرم و ھەر ﺷﺘێﻚ ﻛە ﺋێﻮە ﺑﺘﺎﻧەوێ .ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ژاﭘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن زۆرﯾﺎن ﺣەز ﻟەو ﺟﯚرە ﺋﺎﻣێﺮە و رۆﺑﯚﺗەﻛﺎن ھەﯾە.
8
ﺋەوە دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﺳەﯾﺮی ﻓەرھەﻧﮕﯿﯿە ﻟە ژاﭘﯚن .ﺋﺎوﻛﯽ ﮔﺎھﺎرا ،دارﺳﺘﺎﻧێﻜﯽ ﻛﯚن و ﻟە داوێﻨﯽ ﭼﯿﺎی ﻓﻮﺟﯽ ھەڵﻜەوﺗﻮوە. ﺋەو دارﺳــﺘﺎﻧە زۆر ﭼڕە و ھەر ﺑەو ھﯚﯾەﺷــەوە ﺑﻮوەﺗە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺑێ دەﻧﮓ و ﻟەوێ ھەﺳــﺖ ﺑە ﺗﺮس دەﻛﺮێﺖ .ﻟە ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ژاﭘﯚﻧﺪا ،ﺋەو دارﺳﺘﺎﻧە وەك ﺑﻨﻜەی رۆﺣﯽ ﭘﯿﺲ و ﺷەﯾﺘﺎن ﻧﺎوی ھﺎﺗﻮوە .ﺳﺎﻧە ﺑە ﺳەدان ﻛەس دەﭼﻨە ﻧﺎو ﺋەو دارﺳــﺘﺎﻧە و ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن و دواﺗﺮ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗەرﻣەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻧﺎدۆزرێﺘەوە .ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ژاﭘﯚن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺋەو دارﺳﺘﺎﻧە ﻛﯚﻣەڵە ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ داﻧﺎوە و ﺑەﺑﯿﺮ ﺧەڵﻚ دێﻨێﺘەوە ﻛە ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼەﻧﺪەﯾﺎن ﺧﯚش دەوێﻦ و ﺋەوەش وەك رێﻜﺎرێﻜە ﺑﯚ ﭘێﺸﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ.
وﺗﯽ ﺑێ ﺗﺎوان
ژاﭘﯚن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ وﺗﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﻟە رووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ،ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی ﯾەﻛەﻣﺪاﯾە .ﺗەﻧﯿﺎ دوو وﺗﯽ ﻣﯚﻧﺎﻛﯚ و ﻟﯿﺨﺘﻦ ﺋﯿﺸﺘﺎﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎری ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻟە ژاﭘﯚﻧﯿﺎن ھەﯾە .ھەڵﺒەت ﺋەو دوو وﺗە رووﺑەری ﺟﻮﮔﺮاﻓﯽ و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯿﺎن زۆر ﻛەﻣە و ﻧﺎﻛﺮێ ﻟەﮔەڵ ژاﭘﯚن ﺑەراورد ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟە ژاﭘﯚن ﻛە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ 130ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳە ،ﺳﺎﻧە ﻧﺰﯾﻜەی 500ﺗﺎوان روو دەدەن.
10
ﻗﺴەی ﺧﯚی ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪ
ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺗﯚﻣﺎﺗﯿﻚ
ﺋﺎوﻛﯽ ﮔﺎھﺎرا
9
ﯾﺎﺋەﺑﺎ
ﺋﺎرﯾﮕﺎﺗﯚ
راﺳﺘە ﻛە ﻟە رواﻧﮕەی ﺋێﻤەوە ھەﻧﺪێ داﺑﻮﻧەرﯾﺘﯽ ﺳەﯾﺮ و ﺳەﻣەرە ﻟە ژاﭘﯚﻧﺪا ھەﯾە ،ﺑەم ﺋەﺳﺘەﻣە ﻛەس وەك ﺗﺎﻛﯽ ژاﭘﯚﻧﯽ ﺑەڕێﺰ ﺑێﺖ .ﺋەوان ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﭘەروەردە ﻛﺮاون و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻟێﺸﯿﺎن ﺑﺪەی ،ﭘێﺖ دەڵێﻦ” ،ﺋﺎرﯾﮕﺎﺗﯚ ﮔﻮزاﯾﻤﺎﺳﯚ“ ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻛە ”زۆر ﺳﻮﭘﺎس“ .ﻛﺎﺑﺎن ﺧﻮاردن دێﻨێﺘە ﺳەر ﺳﻔﺮە و ﺋەوﻛﺎت ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑە ﻧﯿﺸﺎﻧەی رێﺰ ﺳەر ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ دادەﻧﻮێﻨﻦ .ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﻮﯾﻮﺗﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی داوای ﻟێﺒﻮردن ﻟە ﻛڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺗﺎ ﻧﺎوﻗەدی ﺧﻮار دەﺑێﺘەوە .ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەﮔەر ﻟە ﻧﺎو ﻣێﺘﺮۆ ﯾﺎن ﭘﺎس ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑە ﺗەﻣەن و ﭘەﻛﻜەوﺗە ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﺑێ دوودڵﯽ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪەﺳﺘﻦ و ﺟێﮕەی ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەدەن.
رووداو و ﭼﯿﺮۆﻛە ﺳەﯾﺮ و ﺳەرﻣەرەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎودارەوە ﺑەردەواﻣــە .ﻟــە ﻧﻮێﺘﺮﯾــﻦ ھەواڵــﺪا، ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﭘێﺸﻮوی ”ﺟﺎﺳﺘﻦ ﺑﯿﺒەر“ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧــﺎوداری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺑڕﯾﺎری داوە ﻟەﮔەڵ ﮔــەورە ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﻋەرەب زەﻣﺎوەﻧﺪ ﺑﻜﺎت. ”زﻧﯿــﺎ دێﻠــﯽ“ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎری ﺧەڵﻜــﯽ ”ﻣﯚڵﺪاﭬﯿــﺎ“ ﻛە 26ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻣەﻧە ،ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی دا و ﺟێﺒەﺟێﺸﯽ ﻛﺮد .ﺋەو ،ﻟەﮔەڵ ”ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻓەﺗﺤﯽ روﺑﺎح ﺷــەرﯾﻒ“ ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴﺮی و ﺳــەرۆﻛﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ Amiral زەﻣﺎوەﻧﺪی ﻛﺮد و رێﻮڕەﺳﻤەﻛەﯾﺶ ﻟە دورﮔەی ”ﺳــﺎﻧﺘﻮرﯾﻨﯽ“ی ﯾﯚﻧﺎن ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو .ﺋﻮﺳــﺎﻣە 62ﺳــﺎڵﯽ ﺗەﻣەﻧە و وەك ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﻣﻠﯿﺎردێﺮ ﻧﺎﺳﺮاوە. 150ﻛــەس ﻟــە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ زەﻣﺎوەﻧﺪی ﺑﻮوﻛﯽ 26ﺳﺎڵ و زاوای 62ﺳﺎڵ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮون .ﻣﯿﻮاﻧــەﻛﺎن ﻟە ھﯚﺗێﻠﯽ Mistique ژوورﯾﺎن ﺑﯚ ﮔﯿﺮاﺑﻮو ﻛە ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی 20ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ھﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎداﯾە .ﺗێﭽﻮوی ﺋەو رێﻮڕەﺳﻤە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﯾﯚرۆ ﺑﻮوە.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﻻﭘەڕەی ھﻮﻧەری :ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ
ﺳﺎﻣﺎن ﻋﻮﻣەر ”ھەر ﺗﯚم ﺋەوێ“ ﻛﻠﯿﭗ دەﻛﺎت
ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺳــﺎﻣﺎن ﻋﻮﻣەر ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەﻧﺎوی ”ھەر ﺗﯚم ﺋەوێ“ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت و ھەروەھﺎ ﻛﻠﯿﭙﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺎت .ﺑڕﯾﺎرە ﺳﺎﻣﺎن ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﺑﻜﺎﺗە دﯾﺎرﯾﯽ ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزان. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﯚﺗﺎم ﺑەﺳــەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ و ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻛﻠﯿﭙﻢ ﺑەﻧﺎوی ”ھەر ﺗﯚم ﺋەوێ“ ھێﻨﺎوە ،ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە دەرھێﻨﺎن و ﻛﺎﻣێﺮای ھەردی ﻋﻮﻣەرە و ﺗەواوی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟە ﺳﻮﯾﺪ ﻟە ﺳﺘﯚﻛﮫﯚڵﻢ ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ﺧﯚم و ﺷﺎﻋﯿﺮ رەﻧﺞ ﺳەﻧﮕﺎوﯾﯿە و ﻟە ﺋﺎوازی ﺧﯚﻣە .ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺟەژﻧﺎﻧەی ﻣﻨە ﺑﯚ ﮔﻮێﮕﺮان و ھەواداراﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی و ﯾەﻛەم ﺷەوی ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزان ﺑوی دەﻛەﻣەوە. ﺑەم دواﯾﯿە ﻟە داﺧﯽ ﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ و ﺧﺮاﭘﯿﯽ دۆﺧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺳﺎﻣﺎن ﻋﻮﻣەر ھەﺳﺘﺎ ﺑە ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻣەﻗﺎﻣێﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎرﯾﻚ ﻛﺎری ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە وەك واﺗﺎﯾەك ﺑﯚ ﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ. ﺷﯿﺎوی ﺑﺎﺳــە ﻣﺎوەﯾەك ﻟەﻣەوﺑەر ﺳــﺎﻣﺎن ﻋﻮﻣەر ﻟە دەرەوەی وت ﻟەﮔــەڵ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﺗﻮوﺷــﯽ رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ھــﺎت و ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﺪا ﺑﻮو ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﺎﺷە .
ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑە ﺷﭭﺎن ﭘەروەر و ﺣەﺳەن ﺷەرﯾﻒ داوە
ﻛەس ﺋﺎوڕ ﻟە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻓﻮﻟﻜﻠﯚری ﺑﺎدﯾﻨﺎن ﻧﺎداﺗەوە
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی – ﻧەوزاد ھﻠﯚری ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ ﻛە ﺑە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﻟە دەﭬەری ﺑﺎدﯾﻨﺎن دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﻛە رۆڵێﻜــﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــە داوەت و ﺷــﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەﺑــﻮوە .ﺋــەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺋێﺴﺘە ﻧەﺧﯚش و ﭘەﻛەوﺗﻮوە و ﻛەس ﺋﺎوڕی ﻟێ ﻧﺎداﺗەوە. ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻧێــﻮان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﯚن و ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ،ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺧﯚدەرﺧﺴــﺘﻨە، ﺑەم ﭘێﺸــﺘﺮ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎن ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﺑــﻮوە ﺑﯚ ھﻮﻧەر و ﮔــەل و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ،ﺋەﻣە وێڕای ﺋــەوەی ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺋەوان ﺑــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو
ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان داھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﺗێﺪا ﺑﻮوە و دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﺷﺘێﻚ ﺑە ﻧەوەی ﺋێﺴﺘە ﺑڵێﻦ“. ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەی ﺑﻮاری ﻓﯚﻟﻜﻠﯚر زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﮔﯚراﻧﯿﯽ داوەت و ﺷﺎﯾﯿەﻛﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھﻮﻧەراﻧەﯾە ﻛــە ﭘێــﻢ واﯾــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ دەرەﻗەﺗﯿــﺎن ﺑێــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧە ﺷێﻮە و ﺳــﺘﺎﯾﻠێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە .ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑە ﺷﺎﯾەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ھەﻣﻮو ﺑﺎدﯾﻨــﺎن و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑــە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﻟەو ھﻮﻧەرە ﺳەر ﺑﻜەوم“. ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1920 ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﺑەرﭼێﯽ ﺳە ر ﺑە
ﺷــﺎرەدﯾێ دێﺮەﻟﻮوك ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺋﺎﻣێﺪی ﻟە داﯾﻚ ﺑــﻮوە و ھەر ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﺮدووە. ﺋــەو دەﯾﮕێڕێﺘــەوە و دەڵــێ، ”ﺋەوﻛﺎﺗەی ﮔەﻧــﺞ ﺑﻮوم ،دەﻧﮕﻢ
دڵﯽ ﻛەژاڵ ھێﺸﻮوی ﻛێ دەﮔﺮێﺖ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻧﺎﺳــﺮاو ﻛــەژاڵ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧﺪر ،دوای ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪ ﻧﺎﻣﯿﻠﻜە و ﭼەﻧﺪ دەﻗێﻜﯽ ﺷﯿﻌﺮی ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎر ﺑﯚ ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺷﯿﻌﺮی دەﻛﺎت. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻛەژاڵ ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی "وﺷــە"ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ" ،ﺑﺎ دڵﻢ ھێﺸــﻮوی ﺗﯚ ﺑﮕﺮێﺖ" ﻧﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەم و ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەی ﺷــﯿﻌﺮﯾﻤە و ﭘڕە ﻟــە ﻧﻤەی ﺑﺎران و رەﻧﮕﯽ ﭘەﻟﻜەزێڕﯾﻨەی ﺑەھﺎر و ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ﺑﯚ ﺋەم ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەﯾە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﺗﺎ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮو ،زۆرﺑەﯾﺎن ﺷــﯿﻌﺮی ﻧﻮێﻦ و ﻛﺮاون ﺑەﻓﺎرﺳﯽ و
ﻋەرەﺑﯽ و ﻻﺗﯿﻨــﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەزاﻧﺪووە .دەزﮔەی ﺷەھﯿﺪ ﺟەﻣﺎل ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺑﺎوەﺷﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدﻣەوە و ﺑەﭼﺎﭘﻢ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە .ﺋەو ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەﯾە ﻧﺰﯾﻜەی 238ﻻﭘەڕەﯾە. ﻟەﺑﺎرەی ﺷﯿﻌﺮەوە ﻛەژاڵ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧە ﺟﻮاﻧەﻛەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋێﺴﺘەش ﮔﻮڵﯽ ﺷــﯿﻌﺮ دەﺑﺎرێﺖ، ﺑﺎراﻧێﻚ ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﻧێﻮ ﻧەﺧﺸــەی ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا ﭘەﺧــﺶ دەﻛﺎت ،ﺋەوە ﺷﯿﻌﺮە ﻛە ھﯿﭻ ﺳﻨﻮورێﻚ ﻧﺎزاﻧێﺖ و وەك ﺗﺮﯾﻔەی ﻣﺎﻧﮕەﺷــەو ﺧﯚی ﺑەﻣﺎڵﯽ دڵﻤﺎﻧﺪا دەﻛﺎت .ﻟەم ﻧەﺧﺸە ﺑەرﺑــوەدا دەﻧﮕﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ژن ھەﻣﯿﺸــە ﭘەﻧﺠەرەی رۆﺣﻤــﺎن دەﻛﺎﺗەوە و ﺑەﻣﻠﻮاﻧەﻛەﯾەك ﺷﯿﻌﺮەوە دێﺘەوە ﻣەﯾﺪان.
وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،ﭼﺎك دەزاﻧﻦ ﻣﻦ ﭼەﻧﺪ ﺧﺰﻣەﺗﻢ ﺑە ھﻮﻧەری ﻓﯚﻟﻜﻠﯚر و ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﻛﺮدووە زۆر ﺧــﻮش ﺑــﻮو و زۆر ﺣــەزم ﻟــە دەﻧﮕﯽ ﺑﺎوﻛــﻢ و ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛەﻣــﺎن دەﻛــﺮد ﻛــە ﺋەوﯾﺶ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺑــﻮو .دواﺗﺮ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﻢ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﮔەﻧﺠە ﻛﺮد و دواﺗﺮ ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﻓێﺮی ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﺑــﻮوم .ﻣﻦ ﺑەھﯚی ﻧﺎﺳﻜﯽ و ﺧﯚﺷﯿﯽ دەﻧﮕﻢ ،ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑەﺳەر دەﻧﮕﯽ ﺑﺎوﻛﻢ و ﻣێﺮدەﻛەم زاڵ ﺑﻢ .ﺋەﻣە ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﮔــﻮێ ﻟە دەﻧﮕﯽ ﻣﻦ ﺑﮕﺮن و ﻣﻦ ﺑﯚ ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﺑﻮوك و زاوا ﺑﺒەن“. ﮔﯚراﻧﯿــﯽ داوەت و ﺷــﺎﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھــﯚك و
دەﭬەری ﺑﺎدﯾﻨــﺎن ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕێﻜﯽ زۆری ھەﯾــە و ﻟــە ﻛﯚﻧــەوە رێﻮڕەﺳــﻢ و ﺷــێﻮازی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﺑﻮوە ﻛە ﺑەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ وەك ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ،ﻧﯿﺸﺎﻧە و ﺧەﻧە ،داوەت و ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﺑﻮوك و زاوا ،ﺷــەوﺑێﺮﯾﯽ ﺑﻮوك و زاوا ،ﻟەﺧــەو ھەڵﺴــﺎﻧﯽ ﺑﻮوك و زاوا و ﺧﻮاردن و ﮔەرﻣﺎوی ﺑﻮوك. ﻟە ھەر ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯿﺸــﺪا ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﺑﻮوە .ھەﻻل ھەرﭼﯽ ﻟە ﺳەرﺟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﺪا ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﺑﻮوە. ھــەﻻل ،ﭼــﺎوی ﺑــە زۆرێﻚ ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮوی وەك ﮔﻮﻟﺒەھــﺎر و ﻓﺎﺗﻤــﺎ ﻛەوﺗﻮوە و
ﮔﯚراﻧــﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا ﮔﻮﺗــﻮون و ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ﺑــە ﭼەﻧــﺪان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪﯾــﺶ داوە ،ﻟەواﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺷــﭭﺎن ﭘەروەر و ﺣەﺳەن ﺷەرﯾﻒ. ھەﻻل ﮔﻠەﯾﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺎت ﻛــە ﺋﺎوڕﯾــﺎن ﻟــێ ﻧەداوەﺗــەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻣﻮوﭼــەی ﻧﯿﯿە .ﺋــەو دەڵێ، ”وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،ﭼﺎك دەزاﻧﻦ ﻣﻦ ﭼەﻧﺪ ﺧﺰﻣەﺗﻢ ﺑە ھﻮﻧەری ﻓﯚﻟﻜﻠــﯚر و ھﻮﻧــەری ﻛﻮردی ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﺋــەوان ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿــﺎن ھەڵﺒﮋاردووە و ﺟﯿﺎ ﻟە ﻣﻮوﭼەی ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣﯽ ،ھﯿﭻ ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮم ﻧﯿﯿە“. ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺋێﺴﺘە ﺑەھﯚی ﺑەﺳــﺎﭼﻮوﯾﯿەوە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە دەﻧﮕــﯽ ﻧﺰم دەﺗﻮاﻧــێ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێ .ﺋــەو دەڵــێ” ،ﭼﺎوەﻛﺎﻧﻢ ﻛﻮێﺮ ﺑﻮون و ﻧەﺧﯚش ﻛەوﺗﻮوم و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑﻜەم ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟە ھەﻣﻮو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﻢ.
ﺋﺎﻻن ﻛﺎر ﺑﯚ دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ ﺋﺎﻻن ﻋﻮﻣــەر ﻛــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﻟــە ﻛﺎری ھﻮﻧەری دوور ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺎر ﺑﯚ دوو ﮔﯚراﻧﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت و ﺑــەم ﻧﺰﯾﻜﺎﺗە ﺗﯚﻣﺎرﯾﺎن دەﻛﺎت. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺋﺎوازداﻧــەر ھەڵﻜەوت زاھﯿــﺮ ﻛە ﺋﺎوازی ﯾەﻛێ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﻧﻮێﻜﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻻن داﻧــﺎوە ،ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ :ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺋﺎﻻن ﻋﻮﻣەر ﻛﺎر ﺑﯚ دوو ﮔﯚراﻧﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ،ﯾەك ﻟەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﺋﺎوازی ﻣﻨە ﺑەﻧﺎوی ”ھەڵەی ﺧﯚم ﺑﻮو“ ،ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ﻟەﻻﯾەن ﮔﺮووﭘێﻜﯽ
ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵﯽ ﺗﺎران ﺋەﻧﺠﺎم دراوە و ﺑڕﯾــﺎرە دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ،ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﮔﯚراﻧﯿــﯽ دووەﻣــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﮔﺮووﭘﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ دھﯚك ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﺑە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺟەﻣﺎل ﺋەدﯾﺐ دەﺑێﺖ ،ﺋــﺎﻻن ﺑەﻧﯿﺎزە ﺑﮕەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەﻣﺠﺎرەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی دەﺑێﺖ. ﺋﺎﻻن ﻋﻮﻣەر ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوور ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻟە ﺳﻮﯾﺪ دەژﯾﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ﻛــﻮرد داﻧﯿــﺎ ﻋەﻟــﯽ ﻛە ﺧﺎوەن ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﯿە ،ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺑــﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ و ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﺗەواو ﺑﻮوە. داﻧﯿــﺎ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ: ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵە ﻛﺎر ﺑﯚ ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻢ دەﻛەم ،ﺋــەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻟە ھەﺷــﺖ ﺗﺮاك ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﺑەﭼەﻧﺪ ﺳﺘﺎﯾﻠێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛﺎرم ﺑــﯚ ﻛﺮدووە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﺳــﻮﯾﺪ ﻛــﺮدوون ،ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻟــە ﺑﯚﺳﻨە و ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە. ﮔﻮﺗــﯽ، ھەروەھــﺎ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺳــﺘﯚدﯾﯚﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ھﯚڵەﻧــﺪا و ﺳــﻮﯾﺪ ﺑﻮون و ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەروون ﻋەﻟﯽ و ھەرﯾﺲ ﻟە ﺳﻮﯾﺪ و ﺑﯚﺳﻨﺎ و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧﺰار زێﻮێﯽ و ﻧﯿﺎز زەﻧﮕەﻧە ﻛﺎرﯾــﺎن ﺗێﺪا ﻛــﺮدووە، ﺗێﻜﺴــﺘﯽ ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﺧﺎﺗﻮو ﻛەﻧــﺎر ﺑێﺒﺎك ،ﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠەﯾــﯽ ،دەروون ﻋەﻟﯽ و ھــەردی ﻧﻮوری ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﺎﻧە . ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەﯾــﺶ دا ﻛە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣــە ﺗــەواو ﺑﻮون و ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ﺳﭙﯚﻧﺴەری و ﻛﺎری ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ،ﺋەﮔەر ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە رێﻜﻜەوﺗﻦ، ﺋەوە ﺧﯚم دەﯾﮕﺮﻣە ﺳــەر ﺋەﺳﺘﯚ و ﺑوی دەﻛەﻣەوە.
11
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
داﻧﯿﺎ و ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ
ھﻮﻧەر
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی ﺋﺎﺑﻮوری :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ھەرزاﻧﺘﺮ دۆﻻر ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەك دەدات. ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دۆﻻری ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دۆﻻر دەﺧﺎﺗە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﺋەﯾﻮوب ﺳﻤﺎﻗەﯾﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی داراﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ: وا ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻣﻮوﭼە ﺑە دۆﻻر داﺑەش ﺑﻜﺮێ
ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﻧﺪێﻚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دۆﻻری ﺧەﻧﯽ ﻛﺮدووە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دۆﻻری ﻧەوﺗەﻛەی ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ و ﻟە رێﮕەی ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەك دەﻛﺎﺗە دﯾﻨﺎر و ﺑەﺳەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﺪا داﺑەﺷﯽ دەﻛﺎت .ﺑەم ﻛﺎرە ﺳــﻮودی ﺳەدان ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر دەﭼێﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜەوە ،ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ داراﯾﯿﺶ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ﻛﺎرە ھﯿﭻ ﺣﯿﻜﻤەﺗێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە و وا ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە دۆﻻر ﻣﻮوﭼە داﺑەش ﺑﻜﺎت. ﺳەرﭼﺎوە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆرﺗﺮی ﺑە دۆﻻرە، ﺋﺎﺧــﺮ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺧﯚی ،زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت دەﺑەﺳﺘێﺖ. زۆرﺑــەی داھﺎﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﻣﻮوﭼــە ﺧەرج دەﻛﺮێــﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دﯾﻨﺎر ھەﯾە ،ﺑەم ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺑەﻏﺪا ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دراوی ﻓەرﻣﯽ رەﭼــﺎو دەﻛﺎت، ﭘﺮۆﺳەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دۆﻻر ﺑە دﯾﻨﺎر ﻟە ھەرێﻢ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﯿﯿە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون،
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ دراو ﻟە دۆﻻرەوە ﺑــﯚ دﯾﻨﺎر ،ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔــەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕە ھەﯾە و ﺳﻮودەﻛەﯾﺸــﯽ دەﭼێﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜەوە. ھﯿــﻮا ﻣەﺣﻤﻮود ﻛە ﻟــە ﺑﺎزاڕی ﺑﯚڕﺳــەی ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﺋﺎﮔﺎداری ﺗــەواوی دۆﺧەﻛەﯾە، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ژﻣﺎرەﯾەك ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕە ھەن ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەﯾە و ﺑە ﻧﺮﺧێﻜــﯽ ھەرزاﻧﺘﺮ دۆﻻرﯾﺎن ﭘێ دەدرێــﺖ و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ دﯾﻨﺎرەﻛە رادەﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەن.
ﺑەﮔﻮﺗەی ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ،ﺋەﮔەر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺋەوە ﺑﻜﺮێﺖ 100دۆﻻر ﺑە 125ھەزار و 800دﯾﻨﺎر ﺑێﺖ، ﺋــەوا ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾەك ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺎﺗەوە و ﺑــە 125ھــەزار و 300دﯾﻨﺎر ﭘێﯿﺎن دەﻓﺮۆﺷــێﺖ .ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕە و دەڵەﻛﺎن ﻛــە ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻛەﻣە، ﻟە ھــەر وەرەﻗەﯾەك 500دﯾﻨﺎر و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﺧێﺮ دەﻛەن. ﺣﻜﻮوﻣەت زۆر ﺟــﺎر 50ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑە ﯾەﻛﺠﺎر داﺑەش دەﻛﺎت ﻛە ﺋەوﯾﺶ ھەر ﻟە رێﮕەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿە و ﺋەﮔەر ﺗەﻧﯿﺎ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎن ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘەوە ،دەﮔﺎﺗە 250ﻣﻠﯿﯚن
دﯾﻨــﺎر .ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑڕی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻛە دەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەوێﺖ و ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە دەﮔﯚڕدرێﺘەوە، دەﮔﺎﺗــە ﺳــەرووی 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ،ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﻛە ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘەوە ،ﺋــەوا ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 500 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر ﻗﺎزاﻧــﺞ دەﭼێﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜەوە ﻛە ﺳەرووی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دۆﻻرە. ﺋــەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە رژاﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﯚ ﻧێﻮ ﺑﺎزاڕ ﺑﺒێﺘە ھﯚی ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ دۆﻻر ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜــﺪا ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎزاڕدا ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧﯿﯿــە و رۆژاﻧە 50ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ
ﻛە ﻟــە رێﮕەی ﻛﺎﻛﺎﻧــەوە ﺋەو ﭘﺎرەﯾە دووﺑﺎرە ھــەر ﺑە دۆﻻر ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛڕﯾﻨﯽ ﻛﺎ ،دەﭼێﺘەوە دەرەوەی وت. ﺋــەو ﺑــﺎزاڕە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ھەﻧﺪێﻚ دەڵﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺧەﻧﯽ ﻛــﺮدووە .ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔــەر ﺑﺎﻧﻜﯽ ھەرێــﻢ دۆﻻر ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ ،ﺋەوا ﻧﺮﺧــﯽ دۆﻻری ھەوﻟێــﺮ ﻟە ھﯽ ﺑەﻏــﺪا ھەرزاﻧﺘﺮ دەﺑێــﺖ و ﻟێﺮە دۆﻻر دەﻛڕدرێــﺖ و ﺋەﮔــەر ﻟە ﺑەﻏﺪاﯾــﺶ ﺑﺨﺮێﺘــە روو ،ﺋەوا ﭘێﭽەواﻧەﯾە. ھﯿﻮا ﻣەﺣﻤﻮود ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد
ھەﻧﺪێﻚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕە ھەن ﻛە ھﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﻦ ﻛە ﻟــە ھەوﻟێﺮەوە ﭘــﺎرە دەﻛڕن و ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺳــﺎﻏﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﯾــﺎن ﻛﺎری ﭘێﭽەواﻧە دەﻛەن و رۆژاﻧــە 10ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ دەﻛەن. ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ داراﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ دۆﻻر ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ھەڵەﯾــە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳﻮودﮔەﯾﺎﻧﺪﻧە ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ. ﺋەﯾﻮوب ﺳﻤﺎﻗەﯾﯽ دەڵێ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﻜﻮوﻣــەت دۆﻻری ھەﯾــە،
ھەﻧﺪێﻚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ،رۆژاﻧە 10ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ دەﻛەن.
ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺑﯿﻜﺎﺗە دﯾﻨﺎر و دووﺑﺎرە داﺑەﺷــﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔەر ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﻧﺮﺧﯽ ﺑﺎزاڕ ھەر ﺑە دۆﻻر ﻣﻮوﭼەﻛە داﺑەش ﺑﻜﺎت، ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿــﺶ ھەﯾە. ﺟﮕەﻟەﻣە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دۆﻻر ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑــﺎوە و ﻟــە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛﺎری ﭘــێ دەﻛﺮێﺖ و ھﯿﭻ ﺣﯿﻜﻤەﺗێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە دۆﻻر ﺑﻜﺮێﺘــە دﯾﻨﺎر و دواﺗــﺮ داﺑەش ﺑﻜﺮێــﺖ ،دووﺑﺎرە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛڕﯾﻦ ﺑﻜﺮێﺘەوە دۆﻻر. ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﭘێﯽ واﯾە ﻛﺎﺗێــﻚ دۆﻻر داﺑــەش دەﻛﺮێﺖ و دەﭼێﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر، ﯾەﻛﺴــەر ﺧــەرج ﻧﺎﻛــﺮێ ﺗــﺎ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺑﺎزاڕﯾﺶ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ﺗﻮاﻧﺎی ﻛڕﯾﻨﯽ ﺧەڵﻜﯿﺶ ھﺎوﺗــﺎ دەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺗﻮاﻧــﺎی ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﯽ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻚ ﻛە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ھەزار دۆﻻر ﺑێﺖ ،ﻟێﺮەش ھەر ھەزار دۆﻻری ﭘێ دەدەی.
ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑە ﻧﯿﻮە ﻧﺮخ ﮔەﻧﻤەﻛەﯾﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺳﺎغ دەﻛەﻧەوە ﻣﺤەﻣەد رەﺋﻮوف ،ﺷﺎرەزای ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری:
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺋەﮔــەر ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺎن ﺑێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺳﺎڵێﻚ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوە ﺑﻜەن ﺑەﻏﺪا ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻨێﺮێﺖ ،ھــەروەك ﭼﯚن ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤﯽ دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ھێﺸــﺘﺎ ﺑە ﺗەواوی ﻧەدراوە ،ھەر ﺧﻮا دەزاﻧێــﺖ ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛەی دەدرێــﺖ .ھەﻧﺪێﻚ ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﭘﺎرەﯾە ﯾﺎن ﻟــە داھﺎﺗﻮوی ﺑەﻏﺪا ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎدەﻧە ﺳﺎﯾﻠﯚﻛﺎن و ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ھەرزاﻧﺘﺮ ﺳﺎﻏﯽ دەﻛەﻧەوە. ﻛەﻣــﺎل ﺋەﺣﻤــەد ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧەﯾە ﻛە ﺋەﻣﺴﺎڵ 20ﺗﯚن ﮔەﻧﻤﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە .ﺋەو ﺳﺎڵﯽ 2014ﮔەﻧﻤﯽ داوەﺗە ﺳﺎﯾﻠﯚ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرەی وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە، ﺑﯚﯾــەش ﺑڕﯾــﺎری داوە ﮔەﻧــﻢ رادەﺳﺘﯽ ﺳــﺎﯾﻠﯚ ﻧەﻛﺎت .ﯾەﻛەم ﺳــﺎڵﯽ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻛەﻣﺎل ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﮔەﻧﻤەﻛــەی ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺳــﺎغ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 20ﺗــﯚن ﮔەﻧﻤﯽ داﯾە ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن. ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ﺑە ھﯚی ﺋەوەی ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺑﺎزاڕ دەﻓﺮۆﺷﻨەوە ،ﻧﺮﺧﯽ ﮔەﻧﻢ داﺑەزﯾﻮە .ﮔەﻧﻤــﯽ ﭘﻠە ﯾەك ھەر ﺗﯚﻧێﻜﯽ ﺑە 700ھــەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ﺳــﺎﯾﻠﯚ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑەم وەك ﺟﻮوﺗﯿﺎرەﻛە ﺑﺎﺳﯽ ﻛﺮد ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜﺎت، ﺑﯚﯾە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑە 350ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﯿﻔﺮۆﺷێﺖ. ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو ھﯚﻛﺎراﻧەی
وای ﻛــﺮدووە ﺟﻮوﺗﯿﺎران روو ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺋﺎزاد ﺑﻜەن ،ﺋەوەﯾە دۆﺧﯽ ﻋێــﺮاق ﺟێﮕﯿﺮ ﻧﯿﯿە و ﺗﺮﺳــﯿﺎن ھەﯾــە ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﮔەڕێﻨﺪرێﺘەوە. ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑەرﮔەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿﺎن ھەﯾە و ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ﻟەﺑﺮی ﺋەو ﺑڕە داﻧەوێڵەﯾەی ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر دراوە ،ﮔەﻧﻢ رادەﺳــﺘﯽ ﺳــﺎﯾﻠﯚ ﺑﻜەن .دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﺑەو ھﯿﻮاﯾە ﮔەﻧﻤــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران دەﻛڕن ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑــە ھەﻣﺎن ﺑەرﮔە رادەﺳﺘﯽ ﺳﺎﯾﻠﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜەن
دواﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرە ،ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻟە ﻧێﻮان ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەھێﺸﺘﻮوە.
و ﻟەو ﻣﺎﻣەڵەﯾــەدا ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯿﺎن دەﺳﺖ ﺑﻜەوێﺖ. ﺷــﺎو ﺟەﻣــﺎل ،ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەھﯚی دواﻛەوﺗﻨﯽ ﭘــﺎرەی ﮔەﻧﻤــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران،
ﺷﺎو ﺟەﻣﺎل ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕی 310ھەزار ﺗﯚﻧﯽ دﯾﺎری ﻛﺮدووە ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وەرﺑﮕﺮێﺖ.
ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﮔەﻧﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن رادەﺳــﺘﯽ ﺳﺎﯾﻠﯚ ﻧﺎﻛەن و ﻟــە ﺑﺎزاڕ ﺑــە ﻧﯿﻮە ﻧﺮخ دەﯾﻔﺮۆﺷــﻨەوە .ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ،ﺋەو ﮔەﻧﻤەی ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﻟە دەرەوەی ﺳﺎﯾﻠﯚ دەﯾﻔﺮۆﺷێﺖ، ﭘﻠە ﯾەﻛەﻛەی ھــەر ﺗﯚﻧێﻜﯽ ﺑە 500ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﺑﯿﺪاﺗە ﺳﺎﯾﻠﯚ ﺋەوا 700ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻛﺎت .ھەڵﺒەت ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧەی ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﮔەﻧﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻓﺮۆﺷﻦ، رۆژ ﺑەرۆژ زﯾﺎد دەﻛﺎت و ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﻧﺮﺧﯽ ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺑﯚ ﺧــﻮارووی 400ھەزار ﺑﯚ ھەر ﺗﯚﻧێﻚ داﺑﺒەزێﺖ.
دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺋەﮔــەر ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎرەﻛە ﻟە ﻻﯾەن ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛەوە ﺑﺪرێﺘە ﺳﺎﯾﻠﯚ ،ﺋەوا ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎن ﮔەﻧﻤەﻛە وەردەﮔﺮن و ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛەﯾــﺶ ھەر ﺋەوەﯾــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑﻜﺎت و ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ وەرﺑﮕﺮێﺖ .ﺑەم ﺳﺎﯾﻠﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە رێﮕﺮی دەﻛەن ﻟەوەی ﻛە ﮔەﻧﻢ
ﻟــە دەرەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﺪرێﺘە ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﭘﺎرەﯾە ﻛە ﺳــﺎﻧە ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺑــﯚ ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە و رێﮕــە ﻧﺎدەن ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﻗﯚرﻏﯽ ﺑﻜەن. وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــڕی 310ھەزار ﺗﯚﻧــﯽ دﯾﺎری ﻛﺮدووە ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑــەم ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو
ﺑەرﭘﺮﺳەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﭘێ دەﭼێﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ھەر ﺑە ﻧﺎوی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧەوە ﮔەﻧﻤەﻛەﯾﺎن رادەﺳﺘﯽ ﺳﺎﯾﻠﯚﻛﺎن ﺑﻜەن. ﻣﺤەﻣــەد رەﺋﻮوف ،ﺷــﺎرەزای ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷــە“ ،ﭘێﯽ واﯾە ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟــە ﻧێﻮان ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﺣﻜﻮوﻣەت ،وای ﻛﺮدووە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻦ ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ،ﺑــەم ﺑە ﻧەﻗﺪ ﮔەﻧﻤەﻛەﯾﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺑﻔﺮۆﺷﻦ. ﺋەﮔەر داﻧﺎﻧــﯽ ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑــﯚ ﮔەﻧﻢ ﻟە ﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿەك ﺑێــﺖ ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ،ﺋەوا دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺎرەی ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﺮاپ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ.
ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﺑەو ھﯿﻮاﯾە ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران دەﻛڕن ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑە ھەﻣﺎن ﺑەرﮔەی ﺟﻮوﺗﯿﺎری رادەﺳﺘﯽ ﺳﺎﯾﻠﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜەن.
ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە 24ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار دۆﻻر.
13
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯽ ﭘەﻛﯽ ﻛەوﺗﻮوە ﺑەھﯚی ﭘڕۆژەﻛە 400ھەﻟﯽ ﻛﺎر داﺑﯿﻦ دەﻛﺮا وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی-ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺗەﻧﮕﮋەیداراﯾﯽودۆﺧﯽﺗەﻧﺎھﯿﯽﻧﺎوﭼەﻛە،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽﯾەﻛێﻚﻟەﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚﻛﯽ ﭘەك ﺧﺴﺘﻮوە. ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺋەﮔەر ﺗەواو ﻛﺮاﺑﺎﯾە ،ﺋێﺴﺘە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ﺧﯚﺑﮋێﻮ دەﺑﻮو ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﺑە ﺳەدان ھەﻟﯽ ﻛﺎرﯾﺸﯽ داﺑﯿﻦ دەﻛﺮد. ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە ﭼﻮاری ﺳﺎڵﯽ 2006وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك، ﻣﯚڵەت ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮەﻣەﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دا ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێــﺪی .ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە 24 ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار دۆﻻر. دەﺑــﻮو ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘڕۆژەﻛــە ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ % 15ی ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﺑــﻮوە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎری ﭘڕۆژەﻛــەش ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ،ھەﺗﻮوە. ﭘڕۆژەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎی ﺷﯿﺮ ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﻣەھﯿﺪی ﺳەرﺑە ﺷﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوك ﻟە ﺷــﺎرۆﭼﻜەی ﺋﺎﻣێﺪی، ﺑە ژﻣــﺎرەی ﻣﯚڵەﺗــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 120ﺑە ﻣﺤەﻣەد ﺋەﺣﻤەد دراوە ﻛە وەﺑەرھێﻨەرێﻜــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــە .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺑﯚردوﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ درێﮋە ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺪەم و ﻧﺎﺷﺰاﻧﻢ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﭘڕۆژەﻛەم ﺑﯚ ﻛﻮێ ھەﺗﻮوە. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە % 15ی ﭘڕۆژەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻛــﺮاوە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾــﺶ ﺳﻮورە ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﭘڕۆژەﻛــەی ﺟێﺒەﺟێ ﺑــﻜﺎت .ﺋەو ﻟەﮔــەڵ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪاﯾە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟەﺳــەر وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەوان ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﺑﻜﺎت ،ﺑــەم ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺑەﻏــﺪا وای ﻛــﺮدووە ﺋــەو ﺧﺎوەن ﭘڕۆژەﯾە ھەﺳﺖ ﺑە ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی ﺑﻜﺎت. دەﺑﻮو ﺗﺎ ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ،2015
ﭘڕۆژەﻛە ﺗــەواو ﻛﺮاﺑﺎﯾە ﻛە ﺑە ﭘڕۆژەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎی ”دێﻮﯾﻦ“ ﻧﺎﺳﺮاوە. ﻋﯿﺴــﻤەت ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﮔــەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوك ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ،ﭘڕۆژەﻛە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﭼێڵ و دوﺷﺘﻦ و ﻛﯚﮔە و ﺷــﻮێﻨﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎﻟﯿﻒ،
ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەم ﺋەو دۆﺧەی ﺑەﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﺎت ،ﭘڕۆژەﻛەی ﭘەك ﺧﺴﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 500ھەزار دۆﻻری ﻟێ ﺧەرج ﻛﺮا. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘڕۆژەﻛە ﻛــە 80ﻛﻢ ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷــﺎری دھﯚك و 150ﻛﻢ ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ دوورە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﮕە و ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت .ﭘڕۆژەﻛە ﻟە رێﮕەی ﻛﺎرﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ھەﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯽ دەﺧﺴﺘە ﺑﺎزاڕەوە ،وێڕای
ﻋﯿﺴﻤەت ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﮔەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوك:
ﭘڕۆژەﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە ھەزار ﺳــەر ﭼێﻞ ﺑەﺧێﻮ ﺑﻜﺎت. ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯽ و ﮔﯚﺷﺖ ،ﻛﺎرﮔێڕی و ﺑﺎﺧﭽە و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺑەﺷــﯽ ﺗﺮ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێــﺖ و ﺋەﮔەر ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜــﺮێ ،ﺋــەوا ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە ھەزار ﺳەر ﭼێﻞ ﯾﺎن ﻣﺎﻧﮕﺎ ﺑەﺧێﻮ ﺑﻜﺎت. دەﺑــﻮو ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە دوای ﺳــﺎڵێﻚ و
دەﺑﻮو ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ % 15ی ﺗەواو ﺑﻮوە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﭘڕۆژەﻛەش ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە، ھەﺗﻮوە.
داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﮔﯚﺷﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە. ﺋەو رووﺑــەرەی ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛە ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە 145 ،دۆﻧﻤــە ﻛــە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﮔﻮﻧــﺪی ﻣەھﯿــﺪە و ھەروەك ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﺮد ،ﻟە ﺑﺮی ﺋــەو زەوﯾﯿەی ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎران وەرﮔﯿــﺮاوە ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژە ﺑڕﯾﺎری داوە % 8ی ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻜﺎت. ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﭘڕۆژەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾەی ﭘڕۆژەﻛــەی ﺗێﺪا ﺑﻨﯿﺎت دەﻧﺮێﺖ ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺰﯾﻜە و زۆر ﺟــﺎر ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﻟێﺪاﻧــﯽ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺳﻨﻮورەﻛە ﺑﯚردوﻣﺎن دەﻛەن. ﺋەﮔەر ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺗــەواو ﻛﺮاﺑﺎﯾە، وێــڕای داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﺷــﯿﺮەﻣەﻧﯽ ﺗــەواوی ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك ،ﺋــەوا دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ 400داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺳﻨﻮورەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت.
ﺑﺎزاڕی ﻛﯚﻓﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﭘﯿﺎوان ﻧﻮﺳﺘﻮوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺶ ﺑﯚﻧەﻛﺎن ،ﺟﻤﻮﺟﯚڵ دەﻛەوێﺘە ﺑﺎزاڕی ﻛﯚﻓﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﭘﯿــﺎوان .ﺑﯚﻧەﻛﺎن ﻛە ﮔەرﻣەی ﻛﺎری ﺋەواﻧە و ﻓﺮۆﺷــﯿﺎن ﻟەوﭘەڕﯾﺪا دەﺑێﺖ، رەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﯽ ﺑﺎزاڕی ﻛﯚﻓﺮۆﺷــﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﻟە ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﺪا ﺧەو ﺑﺮدووﻧﯿەوە. ﺑــﺎزاڕی ﻛﯚﻓﺮۆﺷــﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧﮫﯚﻣﯽ ﺧﻮارەوەی ﺑﺎزاڕی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن .ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﭘەﯾﮋەﻛﺎﻧــەوە دەﭼﯿﺘە ﺧﻮارەوە، ھەواﯾەﻛﯽ ﻓێﻨﻚ ﭘێﺸﻮازﯾﺖ دەﻛﺎت. ﺑەم ﻓﺮۆﺷﯿﺎن زۆر ﻟەوە ﺳﺎردﺗﺮە. ﻟە رێــڕەوە درێــﮋ و ﭘﺎﻧەﻛەی ﻧێﻮان دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﺋەﺷﯿﺎ ،رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗەﺳﻚ ﺑﯚ ﭘﯿﺎدە ﻣﺎوەﺗەوە .ﻟەو رێڕەوە ﺟﯚرەھــﺎ رەﻧﮕﯽ ﻗەﻣﯿﺲ و ﭘﺎﻧﺘﯚڵ و ﺗﯿﺸــێﺮت ﺗێﻜەڵﯽ ﯾەﻛﺘﺮی ﺑﻮون. ﺟﮕە ﻟەوە دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺑەر ﭘڕی ﻛﺎ رێــﺖ ﻧﯿﯿە ﺑڕۆﯾــﺖ و ﺧەرﯾﻜە دووﻛﺎﻧﺪاران دەﻛەوﻧــە ﺑﻨﯽ و دﯾﺎر ﻧﺎﻣێﻨﻦ ،ﭼەﻧﺪەھــﺎ ﻣﯚدﯾﻞ و رەﻧﮓ ﻟەو ﺑﺎزاڕە ﻛێﺒەرﻛێﯿﺎﻧە ،ﺑەم ﻛەس ﺑﺮاوە ﻧﯿﯿە ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋەو ﺑﺎزاڕە؛ ﺑێ ﻛڕﯾﺎرە. ﺳــﺎﻧە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺑەر ﻟــە ﺑﯚﻧەﻛﺎن، ﺳەروﺳــەﻛﻮﺗﯽ ﺗﺎﻛﻔﺮۆﺷــﺎﻧﯽ زۆرﺑەی ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﺑﺎزاڕە دەردەﻛــەن .ﻛﺎی زۆرﺑەی ﺗﺎﻛﻔﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەرھەﻣﯽ ﺋــەو ﺑــﺎزاڕەن ﻛــە ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھێﻨﺮاون .ﺋەوان ﻛە ﻟە ﺑﯚﻧــەﻛﺎن دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﭘڕ ﻛﺎ دەﻛــەن ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛە ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜﯽ رەﻣەزان ﺗێﭙەڕﯾﻮە ،ھێﺸﺘﺎ ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوﯾﺎن ﺳــﺎغ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ﺑﯚ ﺟەژن ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﻧﻮێ ھﺎوردە ﺑﻜەن. ﻛﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛەوت ﺋەﺣﻤــەد ﻟــە ﺟــﯚری ﺗﻮرﻛﯿﻦ .ﺋــەو ﺑﺎس ﻟە راﺑــﺮدوو دەﻛﺎت ،ﺑــەوەی 10رۆژ ﭘێﺶ رەﻣــەزان ﺑﺎزاڕﯾــﺎن ﻗەرەﺑﺎڵﻎ دەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﭼﯚڵە و دەڵێ، ﻛﯚﻓﺮۆﺷێﻚ:
ﻟە ﺑﺮی ﺋەو زەوﯾﯿەی ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎران وەرﮔﯿﺮاوە ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژە ﺑڕﯾـﺎری داوە %8ی ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻜﺎت.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿە ﻻی ﻛﯚﻓﺮۆﺷەﻛﺎن % 30ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ داﺑەزاﻧﺪووە.
ﺋﺎﺑﻮوری
”ﺑە ﺑەراوردی ﺟــﺎران % 90ﺑﺎزاڕﻣﺎن داﺑەزﯾﻮە“ .ﺋەو رێﮋەﯾە ﻻی ﺟﯿﺮاﻧەﻛەی زۆر زﯾﺎﺗﺮە و دووﻛﺎﻧﺪار ﺋەﻟﯿﺎس ﻛە 11 ﺳــﺎڵە ﺋەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت ،دەڵێ” ،ﻣﺎﻧﮓ ﺑە ﻣﺎﻧﮓ ﺑــﺎزاڕ ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەﺑێﺖ“ .ﺋەو ﻛە ﭘێﯽ واﯾــە ﺑﯚﻧەی رەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺧێــﺮی ﺑــﯚ ﺋەوان ﭘــێ ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﻟە ﻓﺮۆﺷــﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋەﻟﯿﺎس دەڵێ
”ﺋێﺴــﺘە ﺧەڵﻚ ﮔﻮێ ﺑــە ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﻧﺎدەن و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەرزاﻧﯽ دەﮔەڕێﻦ“. ھﺎوﻛﺎت ﺧﯚﺷەوی ﺟەﻣﺎل ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺳەﯾﺪ رەﺳــﻮوڵ دەڵێ” ،ﺟﺎران ﻛە ﻧەﻣﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧــﯽ ﻧﺎن ﺑﺨﯚﯾــﻦ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﭼﯚڵە و ﺋەواﻧەﯾﺸﯽ ﺟﺎروﺑﺎر دەردەﻛەون ،داوای ﻗەرز دەﻛەن“. ﺋــەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿــە % 30ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ داﺑەزاﻧــﺪووە ﻛە ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﺎﺑﯚﯾەك ﺟﺎران 10دۆﻻر ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە 7دۆﻻرە و ﺗﯿﺸــێﺮﺗێﻚ ﺋێﺴــﺘە 5دۆﻻرە ﻛە ﺟﺎران 8دۆﻻر ﺑﻮوە. ﺣﻮﺳێﻦ ﯾﻮﺳــﻔﯽ ﻛﯚﻓﺮۆش دەڵێ، ”ﺟــﺎران ﻧﺮخ ﺑەرز ﺑﻮو ،ﻓﺮۆﺷــﯿﺶ ﺑﺎش ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە ﻧﺮﺧەﻛﺎن ھەرزاﻧﺘﺮن ،ﻛەس ﻟێﯿﺎن ﻧﺎﭘﺮﺳێﺖ“.
”ﺋێﺴــﺘە ﮔەرﻣەی ﻛﺎری ﺋێﻤەﯾە، ﺑەم ﻛﺎرەﻛەی ﺋێﻤە راﺳــﺘەﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜەوە ھەﯾە ﻛە ﺑەﺗﺎڵە“ ”ﺋێﺴﺘە ﺑەﺗەﻧﯿﺎم و ﺧﯚﺷــﻢ ﺑﯚ ﺑﺎزاڕی ﺋەﻣڕۆ زۆرم“. ﺋــەوان ﻛە ﻛﺎرﮔەﯾﺎن ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﯾە و ﻟەوێــﻮە ﺋەﺷــﯿﺎﻛﺎن دەھێﻨﻦ ،ﺑﺎس ﻟەو ﭼەﻧﺪ رۆژەی ﭘێﺸــﺘﺮ دەﻛﺎت ﻛە ﻣﻮوﭼەﯾــەك ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران درا و ﻛەﻣێﻚ ﺑﺎزاڕی ﺋەواﻧﯽ ﺟﻮوﻧﺪ. ﻛەﻣێــﻚ ﺋەوﻻﺗــﺮ دووﻛﺎﻧﺪار ﺳــەﺑﺎح ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﺣﻤەد ﺑﺎس ﻟــە ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺑﺎزاڕﯾــﺎن دەﻛﺎت و دەڵــێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﮔەرﻣەی ﻛﺎری ﺋێﻤەﯾە ،ﺑەم ﻛﺎرەﻛەی ﺋێﻤە راﺳــﺘەﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜەوە ھەﯾە ﻛە ﺑەﺗﺎڵە“. ﺋەﮔــەر ﭘﺎرەﯾەك ﻟــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﺪا ھەﺑێــﺖ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزاﻧــﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧــﯚراك داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ. ﺳــەﺑﺎح ﻛە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷــﺘﻮﻣەﻛﯽ ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛــەی ھەڵﺪاوەﺗــەوە دەڵێ،
وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،ﺟﺎران ﺋەو ﻛﺎﺗﺎﻧە ﻣەﺟﺎﻟﯽ وەﻣﺪاﻧــەوەی ﻛڕﯾﺎرﻣﺎن ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﭼﯚڵەواﻧﯿﯿە“. ﺑﺎزاڕی ﺋەواﻧە ﻟەﺳــەر ﺗﺎﻛﻔﺮۆﺷە و راﺑــەر ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻤــﯽ ﺗﺎﻛﻔﺮۆش ﻛە ﺷەش ﺳــﺎڵە ﻟە ﺑﺎزاڕی ھەوﻟێﺮ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﭘﯿﺎوان دەﻓﺮۆﺷێﺖ ،دەڵێ ”ﺟﺎران ﻟە رۆژاﻧﯽ ﺑــەر ﻟە ﺑﯚﻧەﻛﺎن ﺋەﮔەر رۆژی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﻓﺮۆﺷــﺮاﺑﺎﯾە، ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻧﺎﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ و ﻟەﮔەڵ ﺋەوەش ﺧێﺮﻣﺎن زۆر ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە“. ھەرﭼەﻧــﺪە دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ، ﺑەم ﺋەواﻧﯿﺶ ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟەو ﻣﺎﻧﮕــەدا دوو ﻣﻮوﭼــە ﻟــە ﻗەرزی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺑــﺪات و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺧێﺮێﻜﯿﺎن ﭘێ ﺑﺒڕێﺖ.
ﺑە ﺑەراوردی ﺟﺎران % 90ﺑﺎزاڕﻣﺎن داﺑەزﯾﻮە.
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دۆﺳﯿەی وزە :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
زۆرﺑەی ﻛﺎﻧﺰا ﻓﻠﺰﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە دەﭬەرێﻜﯽ ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﻛە ﺑە ﺳــﺮەزۆن دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ ،ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە وەك ﻛەواﻧێﻚ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻨەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑە ھەﻛﺎری و ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎرزان و ﺑەرواری و ﺗﺎ ﻟە ﺷەڕاﻧێﺶ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿە زۆر ﺋﺎڵﯚزە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺷﺎرەزاﯾﯽ زۆر ھەﯾە ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨﺎن.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
” ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸەی ﺑەردەم وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧە“
د .ﺑێﻮار ﺧﻨﺴﯽ:
ﻧﺎﺑێ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎﻧﺰا ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺪرێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ د .ﺑێﻮار ﺧﻨﺴــﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ و راوێــﮋﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری وزە ،ﭘﺮۆﺳەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﺮﻧﮓ دەﺑﯿﻨێــﺖ و ﭘێﯽ واﯾە، ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﺎﻧﺰا ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن و دەﺗﻮاﻧﺮێ وەك ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎت ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ، ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯽ ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧەﯾە رووﺑەڕووی ﭘﺮۆﺳەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺑێﺘەوە.
وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن دەﻛﺎت ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺋەو ھەﻧﮕﺎوە ﭼﯚن ﻟێﻚ دەدەﻧەوە؟ ﺋــەوە ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕــە، ﺋێﻤە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑــە وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻛــﺮدووە ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ دەﺳــﺖ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧــﺰا ﻓﻠﯿــﺰی و ﻧﺎﻓﻠﺰﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺋــەو
ھەﯾــە .ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﺑە ﺑــڕی زﯾﺎﺗﺮ ھەن و دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا دەﺳﺖ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎﻧﺰاﯾﺎﻧــە ﺑﻜﺮێﺖ ﻛــە ھەﺑﻮوﻧﯿﺎن دووﭘﺎت ﻛﺮاوەﺗەوە. ﺑــﺎوەڕ دەﻛﺮێــﺖ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە چ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﺑﻦ؟ زۆرﺑــەی ﻛﺎﻧــﺰا ﻓﻠﺰﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﭬەرێﻜــﯽ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟــﯽ ﻛە ﺑە )ﺳــﺮەزۆن(
ﺳﺮوﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ زۆر ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ھەﯾــە وەك ﻓﯿﻠەر ﻛە ﻟــە زۆر ﻧﺎوﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾــە و ﺑەﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺷــێﻮە ﻟە ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﺪا ﺑەﻛﺎر دێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺋــەو ﻛﺎﻧﺰاﯾــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ھەﺑێﺖ ،ھەر ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ دەﺑێﺘە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ داھﺎت ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە رووی ﺑڕ و ﯾەدەﮔﯿﺸەوە رەﻧﮕە ﺑەﺷﯽ ﺳەﺗﺎن ﺳﺎڵ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎﻧﺰاﯾەﻣــﺎن ھەﺑێــﺖ .ھەروەك ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧــﯽ وەك ﺧــﻮێ ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧﺎوﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە و ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺳﻨﻮورداردا ﺑەرھــەم دێــﺖ ،ﯾــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣەﺧﻤــﻮور دەﯾــﺎن ﻛﺎرﮔــەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﮔــەچ ھەﯾە، ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛﺎﻧﺰاﯾﺎﻧە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧێﻜــﯽ ﺑــﺎش و ﭘەرەﭘێﺪان ھەﯾە. ﺋﺎﯾﺎ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﻛﺎری ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و رووﭘێــﻮی ﻧەﻛﺮاوە؟
ﺗﯿﻤﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ دەﺳﺖ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺋێﺴــﺘە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺋەو ھەوﻧــە ﻓﺮەواﻧﺘﺮ ﺑﻜﺮێﻦ و ﺑﭽﻨە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەﻣەوە. ﺑەم ﻟــە دﯾــﻮی ﺋێﺮاﻧﺪا، ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻟەو ﺳﻨﻮورەدا ﺑەرھەم دێﻨێﺖ؟ ﺑەڵــێ ،ﻧﺎوﭼــە ﻛﺎﻧﺰاﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺧﺎڵە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان ،ھــەردوو وت ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەڕووی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﺑەرھــەم دەھێﻨﻦ و ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧــە ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن. ﺋێﺴــﺘە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﺋﺎﻣێﺪی ﺗــﺎ دەﮔﺎت ﺑــە ﺷــەڕاﻧﯿﺶ وەﺑەرھێﻨــﺎن دەﻛﺎت ،دەﺑێــﺖ ﺋەوەﻣــﺎن ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑێﺖ ﻛە ﺳﻨﻮوری ﺋێﻤە و ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەھﻤﯿﯿە
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەﻟــە ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻛﺎﻧﺰا ﻓﻠﺰی و ﻧﺎﻓﻠﺰﯾﯿەﻛﺎن
ﭘﺮۆﺳەﯾە ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ و ﺑەدواداﮔەڕاﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﺑێﺖ، ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﺮێ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺟﯚر و ﺑڕ ﯾــﺎن ﻗەﺑﺎرە ﻟە چ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﺪا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾە و ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ .ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﻟــە ﺣــەوت ﺑﻠﯚﻛﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻛە دەﺷێ ﻟە ھەر ﺑﻠﯚﻛێﻜﺪا ﺟﯚرێﻚ ﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ھەﺑێﺖ. ﭘێﺘــﺎن واﯾە ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﺑە ﺑڕێﻜــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە؟ ﺋەو ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و ﺑەدواداﭼﻮوﻧە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراون ،ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدەن ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﻛﺎﻧﺰا ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن
دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ ،ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە وەك ﻛەواﻧێﻚ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻨەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑە ھەﻛﺎری و ﻧﺎوﭼەی ﺑــﺎرزان و ﺑەرواری و ﺗﺎ ﻟە ﺷــەڕاﻧێﺶ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ، ﺋــەو ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿە زۆر ﺋﺎڵﯚزە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺷﺎرەزاﯾﯽ زۆر ھەﯾــە ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎن .ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ھەﻧﺪێــﻚ ﻛﺎﻧﺰا
ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﺋەﻧﺠﺎم دراون ،ﻟــە دوای ﺳــﺎﻧﯽ ﺷەﺳﺘەﻛﺎن ﻛە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ رووﭘێــﻮی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟــﯽ ﻋێﺮاق داﻣەزرا و دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮد ،ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻧﺎوﭼە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوەﻛﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺳــﻦ ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەﯾﺪا .ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮدا
دەﺑێﺖ داﻣــەزراوەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻟە ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەوە ﺗﺎ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ
و ﺗەﻧﯿــﺎ ھێڵێﻜــە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﻧﺎوﭼەﻛــە ﯾــەك ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿە ،ﺑەم ﺋێﻤە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا وەﺑەرھێﻨﺎﻧﻤــﺎن ﻧەﻛــﺮدووە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﻤە ﭘﺮۆﺳەی ﻧەوت ﺑەڕێــﻮە دەﺑەﯾﻦ و ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎﻧﺰا ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھــەن ﻛە ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت زۆر ﮔﺮﻧﮕﻦ. ﺋــەو ﻛﺎﻧﺰاﯾﺎﻧــە ﭼﯿﻦ ﻛە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻦ و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە؟ وەﻛﻮ ﺑﺎﯾﺮاﯾﺖ ﻟە ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑەﻛﺎر دێﺖ و ﭘێ دەﭼێﺖ ﻟە زۆر ﻧﺎوﭼەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﺑێــﺖ .ﻟە ﺷــەڕاﻧﯿﺶ ﺑڕێﻜﯽ زۆر ھەﯾە .ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ھەرﯾەك ﻟە ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ،ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە و ﻟە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﮔەورە و ﺑﭽﻮوﻛﺪا ﺑەﻛﺎر دێﻦ. ھەﻧﺪێــﻚ راﭘــﯚرت ﺋﺎﻣﺎژە
ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎﻧﺰای وەك ﯾﯚراﻧﯿﯚم و زێڕ ﺑە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دادەﻧﺮێﻦ ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەوە ھەﯾە ﺋەو ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و ﺑەدواداﭼﻮوﻧە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراون ،ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدەن ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﻛﺎﻧﺰا ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە ﺑە ھەﺑﻮوﻧﯽ زێــڕ و ﯾﯚراﻧﯿﯚم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەدەن، ﺋێــﻮە ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان زێڕ و ﯾﯚراﻧﯿﯚم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﺑﻦ؟ ﺋەوە راﺳﺘە ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ راﭘﯚرت و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە دووﭘﺎت ﻟە ھەﺑﻮوﻧﯽ زێڕ و ﯾﯚراﻧﯿــﯚم و ﭼەﻧﺪ ﻛﺎﻧﺰای ﮔﺮﻧــﮓ و ﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻛەﻧەوە ،ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەك ﻟەو رووەوە ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە ،دەﺑێــﺖ رووﭘێﻮ و ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ورد و ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻜﺮێﺖ. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو رووەوە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ و رووﭘێﻮی ھەﯾە ،ﻣﻦ ﺳﺎڵﯽ 1983 ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﻢ ﻟە ﮔەﻟﯽ رەﺷﺎﭬە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﻣێﺪی وەرﮔﺮت ﻛە ﻟە ﺗﺎﻗﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺋﯿﺸﻤﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮد و دەرﻛەوت رێﮋەﯾەك ﻟە ﭘﻼﺗﯿﻦ ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﯾﺮاﯾﺖ ھەﯾە، ﺋەو ﻛﺎﻧﺰاﯾە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧە .دەﺑێﺖ ﺋەوەش ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛە وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎﻧﺰای وەك زێــڕ ﯾﺎن ﯾﯚراﻧﯿــﯚم ﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن دەﺑێﺖ. ﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە چ رووﯾەﻛەوە؟ ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎﻧﺰای وەك ﯾﯚراﻧﯿﯚم و زێڕ ﺑە ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دادەﻧﺮێــﻦ ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەوە ھەﯾە، ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟــەو ﻛﺎﻧﺰاﯾﺎﻧەدا ﺗــەواو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑێــﺖ و ﻟە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ دەوڵەت ﺧﯚی ﺑەڕێــﻮەی ﺑﺒــﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ھەﺳــﺘﯿﺎرە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑە ھەﺳﺘﯿﺎرﯾﯿەوە ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋﺎﯾﺎ دەﺷێ ﻛﺎر ﻟە ﺑﻠﯚﻛەﻛﺎﻧﯽ زاﺧــﯚ و ﺋﺎﻣێﺪی ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑﻠﯚﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋێــﺮان ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎرام ﻧﯿﻦ؟ ﺋەوە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺋــەو ﻛێﺸــﺎﻧەﯾە رووﺑــەڕووی وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺑێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻛﺎﻧﺰاﯾﺎﻧــە وەك ﭘێﺸﺘﺮ ﮔﻮﺗﻤﺎن دەﻛەوﻧە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و
ﺋێــﺮان ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەردەوام ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ھەﯾــە و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺶ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﮔەرﯾﻼﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾە و ھــەروەك ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋێــﺮان، دﯾﺴــﺎن ﻛێﺸــەی ﺗەﻧﺎھــﯽ و دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺋێــﺮان ھەﯾە. ﻛەواﺗــە ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەدا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،دەﻛــﺮێ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ھەر ﺧﯚی ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر ﺑێــﺖ ﻟــەوەی ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﺋﺎراﻣﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﺒﯿﻨێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺑەرێﮕەی ﺧﯚﯾﺎن ﻓﺸــﺎر ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ،رەﻧﮕە رێﮕەی ﺑــﺎش ﺋــەوە ﺑێﺖ ﻛــە ھەوڵ ﺑﺪرێــﺖ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ و وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑﺪرێﺖ، ﺋەوە وا دەﻛﺎت ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﺎن ﻟەﺳــەر وﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن ھەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿﺎﻧەدا و دەﺷــﻜﺮێﺖ ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻦ و ﭘێﺸــﻤەرﺟﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ .ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﭘەﻟــە ﺑﻜﺮێــﺖ ﻟــە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻛﺎﻧﺰا ﻓﻠﺰی و ﻧﺎﻓﻠﺰﯾﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋــەوەی رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑەوردی دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ. ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻻوازە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑەﺑێ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ،ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻮو دەﺑێﺖ؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧﺎﻣﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﺋﯿــﺶ ﻟەﺳــەر ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ
ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﺑﻜﺮێﺖ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻛە ﻟە ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﻦ ،ھەروەك ﻣﺎدەی ﺧﺎو ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮ دەﻓﺮۆﺷﺮێﻨەوە، ﻛەواﺗە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﻛﺎﻧﺰاﯾﺎﻧە دەﻛﺮێــﺖ وەك ﻣــﺎدەی ﺧــﺎو ﺑﻔﺮۆﺷــﺮێﺖ ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﻟە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻧﺎوﺧــﯚدا ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺋێﻤە داھﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮﻣﺎن دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر ﺑﺎﯾﯽ ھەزار دۆﻻر ﺑڕێﻚ ﻛﺎﻧــﺰا وەك ﻣــﺎدەی ﺧﺎو ﺑﻔﺮۆﺷﯿﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ دەﯾﺨەﯾﻨە ﻧﺎو ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەوە ،داھﺎﺗەﻛــەی دەﺑێﺘــە دوو ھــەزار دۆﻻر. ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﮔەی ﺗﻮاﻧەوەی ﺋﺎﺳــﻦ ھەﯾــە ،ﺑەم ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﻦ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻣــﺎدەی ﺧﺎوی ﺋﺎﺳــﻨﯽ ﺗێﺪا ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ ،ﺋەوەی ھەﯾە ﭘﺎرﭼە ﻛﯚﻧەی ﺋﺎﺳــﻦ ﻛﯚ دەﻛﺮێﺘــەوە و ﻟــە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﺪا دەﺗﻮێﻨﺮێﻨــەوە و دووﺑﺎرە ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻨەوە. ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﻧﮕەوازی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن، وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﭘێﺘــﺎن واﯾــە ﺑەﺑــێ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ؟ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎس ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن دﯾــﺎری دەﻛﺮێــﺖ ،ھــەر ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە دەﺑێﺖ داﻣەزراوەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﻟــە ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەوە ﺗــﺎ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧــﺰاﻛﺎن ﭘێــﻚ ﺑﮫێﻨﺮێــﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺗﯚﻛﻤە ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋێﺴﺘە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ﻛە ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﻛێﺸــەی ﺗــﺮ ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا دەﻛﺮێــﺖ ھەﻣــﺎن ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ و داﻣەزراوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــەوە ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧﺪا دەرﺑﻜەوێﺖ.
ﺗﺎﯾﺒەت
ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ :ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەﻣﺎن ﻟە ﺟەﻧﮓ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﮕﯚڕﯾﻦ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻣڕۆ ﭼﻮارﺷەم ،ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺑەﺳەر ﭼﺎﭘﻜﺮدن و ﺑوﺑﻮوﻧەوەی رۆﻣﺎﻧﯽ ”دواھەﻣﯿﻦ ھەﻧﺎری دوﻧﯿﺎ“ـﯽ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺗێ دەﭘەڕێﺖ .ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ،ﺟﮕە ﻟە ﻛﯚڕ و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﻧەﻣﺴــﺎ ،ھــﺎوﻛﺎت ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو وﺗﺎﻧە و ﻟەﻻﯾەن رەﺧﻨەﮔﺮاﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎﯾﺸەوە ،رۆﻣﺎﻧەﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺧﺮاوەﺗە روو ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾەﻛێــﻚ ﻟە رەﺧﻨەﮔﺮەﻛﺎن دەڵێﺖ” ،دواھەﻣﯿﻦ ھەﻧﺎر“ ﻟﻮوﺗﻜەی ﺋەدەﺑﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016ـﯿە.
رۆﻣﺎﻧﯽ دواھەﻣﯿﻦ ھەﻧﺎری دوﻧﯿﺎ، ﻛــە ﺳــێﯿەم رۆﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯿﯿــە ،ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑە ”دواھەﻣﯿﻦ ھەﻧــﺎر“ ﭼﺎپ ﻛﺮاوە و ﻟەﻻﯾــەن ھەرﯾــەك ﻟــە ”ﺋﻮﺗە ﻛﺎﺗێﺮاﻻﻧﮓ و راوێﮋ ﺳەﻟﯿﻢ“ـەوە ﻛﺮاوە ﺑە ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ و دەزﮔەی ﭼﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ”Unionsver- “lagﭼﺎپ و ﺑوی ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻣﺎڵﭙــەڕی ﻣێﺮﻛﯿﺸــە ﺋﯚﻧﻼﯾــﻦ ﺗﺴﺎﯾﺘﻮوﻧﮓ ﺑوی ﻛﺮدووەﺗەوە، ”ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺳــەر زاراﻧــەوەن و ﯾەﻛێﻜــﻦ ﻟە ﮔەﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿە ھەرە ﻛﯚﻧەﻛﺎن“. ﻣﺎڵﭙەڕەﻛــە ﺋەوەﺷــﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺋــەو وزە ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧەﯾەی ﻟەم رۆﻣﺎﻧەدا ھەﯾە، ﻟە وەرﮔێڕاﻧە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەﺷــﯿﺪا
ﺑەﯾــﺎن دەﺑێﺖ و ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، ”ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑە ﺗەواوی ﭘەردە ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ رۆح و ﺑﻮوﻧﮕەﻟێﻚ ھەڵﺪەداﺗــەوە ،ﻛە رێﮕەی ﺋﺎزار و
ﻋەﺷــﻖ دەﮔﺮﻧە ﺑەر و ﺑە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺧەون داﯾﺎن دەﭘﯚﺷێﺖ“. ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ﻣــﮋدەی ﺋــەوە ﺑە ﺧﻮێﻨــەران دراوە ﻛــە ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر رۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﻧﺎودارﺗﺮﯾــﻦ ﻧﻮوﺳەری ﻛﻮرد ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑو دەﺑێﺘەوە .ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟەوەش ﻛﺮدووە ،رۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﻛﻮردی ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺷﯿﻌﺮی و ﻧﻮوﺳﯿﻨێﻜﯽ وێﻨەﯾــﯽ ھﺎﺗــە ﻧــﺎو ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەوە. ﺷــﺘێﭭﺎن ﭬﺎﯾﺪﻧــەر ،رەﺧﻨەﮔﺮی
ﺋەدەﺑــﯽ و رۆژھەﺗﻨــﺎس، وەرﮔێڕی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋەدۆﻧﯿﺲ ﺑﯚ ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ، ﻟە وﺗﺎرێﻜﯿﺪا ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ”ﭼﯚن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ وەھﺎ ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﻣﺎوەﺗەوە؟“ ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو رۆﻣﺎﻧە و ﻧﻮوﺳــەرەﻛەی ﻗﺴەی ﻛﺮدووە. ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ وﺗﺎرەﻛەﯾﺪا دەڵێﺖ: ”ﺋەم ﻛﺘێﺒــە وەك دەﻧﮕﺪاﻧەوەی دەھﯚڵێــﻚ واﯾــە ،ﯾەﻛێﻜــە ﻟە ﭼڕﺗﺮﯾــﻦ ﺋــەو ﺗێﻜﺴــﺘﺎﻧەی رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﻟــە
ﻣێﮋە ﻧەﺧﻮێﻨﺮاوﻧەﺗــەوە .ﻣﺮۆڤ دەﺳــﺘﺒەﺟێ ﺗــێ دەﮔﺎت، ﻟەﺑەرﭼﯽ ﺋەم ﻧﻮوﺳەرە ﻟە وﺗﯽ ﺧﯚی ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﭘەرﺳﺘﺮاوﺋﺎﺳﺎی ھەﯾــە“ .ﺑﺎس ﻟــەوەش دەﻛﺎت، دواھەﻣﯿــﻦ ھەﻧــﺎر ﻟەﺳــەر ﺳﯚﻓﯿﮕەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑﻮوﻧﮕەراﯾﯽ دەژی ﻛە ﺳــەر ﺑە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻧﺎﺧە و ﺟەوھەرەﻛەﯾﺸﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧە ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻋەﻟﯿﯿەوە، ﺋەو رەﺧﻨەﮔــﺮە ﺋەڵﻤﺎﻧە دەڵێﺖ، ”ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟــﯽ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە وﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾە ،ﺑەم ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘێﺮەوە دوورە .ﺋــەو ﭘﯿﺎوێﻜﯽ زۆر ﺑﯿﺮﺗﯿﮋ و ﭘڕﺳــەرﻧﺠە و وەﺧﺘــە ﺑڵێــﻢ ﻛەﻣێﻚ ﺷــەرﻣﻨە ،ﺋﺎﺳﻮودەﺗﺮە ﻟە ﻣﺎڵەوە داﺑﻨﯿﺸــێﺖ و ﺑﻨﻮوﺳێﺖ، وەك ﻟەوەی ﺑە دوای ﺑەر ﺗﯿﺸﻜﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ﺑﮕەڕێــﺖ .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺸﺪا ﻟە داھﺎﺗﻮودا زۆری ﻟێ دەﺑﯿﺴﺘﯿﻦ و دەﺧﻮێﻨﯿﻨەوە“. ھەروەھﺎ ﻛﺎرﺳﺘﻦ ﻛﯚﺑﻠﯚ ،ﻧﻮوﺳەر و رەﺧﻨەﮔﺮی ﺋەڵﻤﺎن ،ﻟە وﺗﺎرێﻜﯿﺪا دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟــەوە ﻛﺮدووەﺗــەوە، ”دواھەﻣﯿــﻦ ھەﻧــﺎر ﺗﺮۆﭘﻜــﯽ
ﺋەدەﺑﯿــﯽ ھﺎوﯾﻨﯽ 2016ـــﯿە“. ﺋەﻣە ﺳــەرەڕای دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘﺎرﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻓەرﻣﯿﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧەﻣﺴﺎ ) (ORF2ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ و رۆﻣﺎﻧەﻛەی. ”ﯾﻮﻧﯿﯚﻧــﺲ وەﺷــﺎﻧﺨﺎﻧەی ﭬێــﺮﻻگ“ ﺳــﺎڵﯽ 1976ﻟــە ﺳﻮﯾﺴﺮا داﻣەزرێﻨﺮاوە و ﺑﺎرەﮔەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ﺷــﺎری زﯾﻮرﯾﺨە. ”ﺋﻮﻧﯿﯚﻧﺲ ﭬێــﺮﻻگ“ ﻟەو ﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋەﻣــڕۆ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺰﯾﻜەی ٣٠٠ ﻧﻮوﺳــەری ﺋەوروﭘﺎﯾﯽ و ﺋﺎﺳﯿﺎﯾﯽ و ﺋەﻓﺮﯾﻘﯿﺎﯾﯽ وەرﮔێڕاوەﺗە ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ و ﭼﺎپ و ﺑوی ﻛﺮدووﻧەﺗەوە .ﻟەواﻧە: ﺟەﻧﮕﯿﺰ ﺋﺎﯾﺘﻤﺎﺗﯚڤ )ﻛﯿﺮﮔﺰﺳﺘﺎن(، ﮔﯿﻠﯚ ﺳﯿﺴــﻜﯚ )ﺋﯿﺘﺎڵﯿــﺎ( ،ﻓﺎزﯾﻞ ﺣﻮﺳــﻨﻮ داﻏﻼرﺟﺎ )ﺗﻮرﻛﯿﺎ( ،ﭘﺎﺑﻠﯚ دێ ﺳــﺎﻧﺘﯿﺲ )ﺋەرﺟەﻧﺘﯿــﻦ(، ﺋﺎﺳﯿﺎ ﺟەﺑﺎر )ﺟەزاﺋﯿﺮ( ،ﻣەﺣﻤﻮود دەوڵەﺗﺌﺎﺑــﺎدی )ﺋێﺮان( ،ﯾەﺷــﺎر ﻛەﻣــﺎل )ﺗﻮرﻛﯿــﺎ( ،ﻧەﺟﯿــﺐ ﻣەﺣﻔﻮوز )ﻣﯿﺴﺮ( ،ﻛﻼودﯾﺎ ﭘﯿﻨێﺮۆ )ﺋەرﺟەﻧﺘﯿﻦ( ،ﻣﯚ ﯾــﺎن )ﭼﯿﻦ( و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ. ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸــﯿﺪا ﺑﯚ
رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ ،ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ، ﻧﻮوﺳــەر و رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯽ ﻛﻮرد، ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯽ ﺧﯚی ﺑە ﭼﺎﭘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو رۆﻣﺎﻧە ﺑە ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ دەرﺑڕی. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺟێــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻛە ﺋﯿﺪی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻛــﻮرد ﻟە ﺟەﻧــﮓ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﮕﯚڕﯾﻦ ﺑﯚ ﻛﻮﻟﺘﻮور ،ﺑﯚ ﺋەو ھێﺰەی ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﻛﺎن دﯾــﺎری دەﻛﺎت و ﻟە ﻣێﮋوودا دەﯾﮫێڵێﺘەوە“. ﺋەو ﻧﻮوﺳەرە دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ”ﺋێﻤە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻟەﻧﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎدا ھەواڵﻤﺎن ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ و ﻛــﻮرد ﻟە ھەﻣﻮو ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﻧﺎﺳــێﻨﺮاوە ،ﺋــەوەش واﻣﺎن ﻟێ دەﻛﺎت ﺑــە ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑﻮوﻧﻤﺎن ﺑﭽەﺳــﭙێﻨﯿﻦ و ﺑﯚ دﻧﯿﺎی رەوان ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻧەﺗەوەﯾــەك ھەﯾە ﺑە ﻛﻮردی ﻗﺴە دەﻛﺎت و دەﻧﻮوﺳێﺖ و ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە و داھێﻨــﺎن دەﻛﺎت“ .ﺑەﺧﯿﺘــﺎر ﻋەﻟﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟــە داھﺎﺗــﻮودا رۆﻣﺎﻧﯽ ﺟەﻣﺸﯿﺪ ﺧﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﻢ ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﺑﺎ ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﯾﺪا دەﯾﺒﺮد ،ﻟەﮔەڵ ﺷﺎری ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎرە ﺳﭙﯿﯿەﻛﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ و ﻟەﻻﯾەن ھەﻣﺎن دەزﮔەوە ﭼﺎپ و ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە“.
و ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪی ﯾﻪﻛﻪی 70ﺑﻮوه، ﺑﻪم دواﺗــﺮ ﻟﻪﮔﻪڵ رێﻜﺨﺮاوی ”ﯾﻪﻛﺒﻮون“ /ﺳــﻪرﺑﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ/ ﻛﺎری ﻛــﺮدووه و دووﺟــﺎر ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯿــﺪا ﭘێﻮهﻧﺪی ﺑــﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻛﺮدووه ،ھﻪرﯾﻪك ﻟــﻪو ﺟﺎراﻧﻪ ﻧﺎوی ﺟﯿــﺎوازی وهك ﻧﺎﺳــﻨﺎو ﺑــﯚ دﯾﺎری ﻛــﺮاوه .ﻟــﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﭘێﻮهﻧﺪﯾﺪا ﻟــﻪ ﮔﻮﻧﺪی ”ﺋێﻨﺰێ“ ﻟﻪ ﺑﺎرهﮔﺎی ﺗﻪﭬﮕــﻪری ﺋﺎزادی ﻧﺎو دهﻧﺮێ ”ﺷــﻪڕﭬﺎن ﭘﯚت“ ﺑﻪم دوای ﻣﺎوهﯾﻪك داﺑڕاوه ﻟﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ. ﺧﻮﻟﯿــﺎی ﭼﻪﻛــﺪاری واز ﻟــﻪ ﺳــﻪری ﻓﻪرﻣﺎن ﻧﺎھێﻨێ ،ﺗﺎ ﻟﻪ ﻧﯿﺴــﺎن/ﺋﻪﭘﺮﯾﻠﯽ 2015دووﺑﺎره ﭘێﻮهﻧﺪی ﺑــﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ دهﻛﺎﺗﻪوه و ﺋﻪﻣﺠﺎرهﯾــﺎن ﻧــﺎوی ھﻪﭬﺎڵ ”ﺗێﻜﯚﺷﻪر“ دهﻛﻪن ﺑﻪ ﻧﺎﺳﻨﺎوی، ﺗﺎ ﻟﻪ دوا ﻣﺎﻧﮕﯽ 2015دﯾﺴــﺎن ﺑــڕوای ﺑﻪ رێﺒﺎزهﻛــﻪی ﮔﻪرﯾﻼ ﻧﻪﻣﺎ و داﺑڕاﯾﻪوه. ﺑﻪﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﻪﻛﺎن رۆژی 12ی ﺷﻮﺑﺎت/ﻓێﺒﺮاﯾﻪری 2016 ﺗﻪﻟﻪﻓﯚﻧێــﻚ ﺑــﯚ ”ﻛﺎروان“ی ﺑﺮای دهﻛﺮێﺖ و داوای ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ”ﻓﻪرﻣــﺎن“ دهﻛــﻪن ،ﭘێﻨــﺞ رۆژ دواﺗــﺮ ﻟﻪ 17ی ﺷــﻮﺑﺎت، ﻓﻪرﻣــﺎن ﻟﻪوﻛﺎﺗــﻪی ﻟــﻪ ﻣﺎڵ دهردهﭼێ ،ﺑێ ﺳﻪروﺷــﻮێﻦ و ﻧﺎدﯾﺎر دهﻣێﻨێﺘﻪوه ،ﻛﻪﺳﻮﻛﺎری راﺳــﺘﻪوﺧﯚ ﮔﻮﻣﺎن ﻟﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ دهﻛــﻪن ﻛﻮڕهﻛﻪﯾﺎﻧﯽ رﻓﺎﻧﺪﺑێ، ﺑﯚﯾــﻪ ”داﯾﻜﯽ و ﺳــﻪھﻪﻧﺪ“ی ﺑﺮای دهﭼﻨﻪ ﮔﻮﻧﺪی ”ﺋێﻨﺰێ“ ﻟﻪ ﺑﻨﺎری ﻗﻪﻧﺪﯾﻞ و ﻟﻪ ﺑﺎرهﮔﺎﯾﻪﻛﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛــﻪ ھﻪواڵــﯽ ﻓﻪرﻣــﺎن دهﭘﺮﺳﻦ. ﻛﻪﺳــێﻜﯽ ﺑﺎرهﮔﺎﻛــﻪ ﺑﻪﻧﺎوی
”ﻋﻪﻗﯿﻞ“ ﻗﺴــﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻓﻪرﻣــﺎن دهﻛﺎت و ﻧﯿﮕﻪراﻧــﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺑﻪراﻣﺒــﻪر ﻛﻮڕهﻛﻪﯾﺎن دهﺧﺎﺗــﻪ ڕوو .وهك ﻟــﻪ دهﻣﯽ ﻛﻪﺳﻮﻛﺎری ﮔﻮاﺳــﺘﺮاوهﺗﻪوه و
ﭼﺎرهﻧﻮوﺳــﯽ ﺋﻪو ﻣﻨﺪاڵﻪی ﻛﻪ ﻧﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﻣﯽ ﺧﯚی ﮔﺮﺗﻮوهﺗﻪوه و ﺑﻪوی داوه .ﺗﺎ ﺋێﺮه ﭼﯿﺮۆﻛﻪﻛﻪ ﺑﺎﺳﯽ ژﯾﺎﻧﻪ.
ﺋﻪوﯾﺶ ﺳﻪھﻪﻧﺪی ﺑﺮای ﻓﻪرﻣﺎن ﺋﺎﮔﻪدار دهﻛﺎﺗﻪوه ﻟــﻪو ھﻪواڵﻪ دڵﺘﻪزێﻨﻪ. ھﻪﻣﺎن رۆژ ،ﻣﺎڵﯽ ﻓﻪرﻣﺎن دهﭼﻨﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﺋێﻨﺰێ ﺑﯚ وهرﮔﺮﺗﻨﻪوهی ﺗﻪرﻣــﯽ ﻛﻮڕهﻛﻪﯾــﺎن ﻟﻪوێﺶ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ دهڵێــﻦ :ﻓﻪرﻣﺎن ﺧﯚی ﻛﻮﺷﺘﻮوه ،ﺋێﺴــﺘﻪ ﺗﻪرﻣﯽ ﺋﻪو ﮔﻪﻧﺠﻪی ھﻪوﻟێﺮ ﻟﻪ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ”ﺳــﻪﯾﺪ ﻋﻮﺑێﺪ“ ﺋﺎراﻣﯽ ﮔﺮﺗﻮوه و داﯾﻜﯿﺸــﯽ داﺧێــﻚ ﺧﺮاوهﺗﻪ دڵﯿﯿــﻪوه ﻛــﻪ ھﯚﻛﺎرهﻛﻪی ﺑﯚ روون ﻧﯿﯿﻪ. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣﺎڵﯽ ”ﻓﻪرﻣﺎن“ دڵﻨﯿﺎن ﻟــﻪوهی ﻛﻮڕهﻛﻪﯾــﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﻪﻛﻪﻛﻪوه ھﺎﺗﻮوهﺗﻪ ﻛﻮﺷــﺘﻦ، ﺑﻪم ﺳﻜﺎﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﻛﺮدووه، ھﺎوڕێﻜﺎﻧــﯽ دهڵێﻦ ”ﺋــﻪو ﻣﺎڵﻪ زۆر ﺑێ ﻛێﺸــﻪن ،ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪﯾﻪﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرن ،ﺑﯚﯾﻪ ﻧﺎﯾﺎﻧﻪوێ داوﯾﺎن ﺗێﻜﻪڵــﯽ داوی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺑﺒــێ ،ﭼﻮﻧﻜــﻪ دهﺳــﻪﺗﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪﯾﺎن ﻧﯿﯿﻪ”. رووداوهﻛــﻪ ﺗــﻪواو ﻛــﭗ دهﻛﺮێﺘﻪوه ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪی ﺳــﻪردار ﭼــﺎوڕهش ﺋﺎﻣــﯚزای ﻓﻪرﻣﺎن و ﻛــﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾﻪﻛﯽ ﺳــﻪرﺑﺎزی ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــﻪرداﻧﯽ ﻗﻪﻧﺪﯾــﻞ دهﻛﺎت و ﻟﻪﮔــﻪڵ ﭘﻪﻛﻪﻛــﻪ ﻟﻪﺑــﺎرهی رووداوهﻛــﻪ ﻗﺴــﻪ دهﻛﺎت. ﭼــﺎوهڕهش ﻟــﻪ ﮔﻪڕاﻧﻪوهﯾﺪا ﺑﻪ ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻓﻪرﻣــﺎن دهڵــێ ﺋﻪو ﺑﺎﺳــﻪ داﺑﺨﻪن و ﻗﺴﻪی ﻟﻪﺳﻪر ﻣﻪﻛﻪﻧــﻪوه ،ﺑﻪﺑــێ ﺋــﻪوهی رووﻧﻜﺮدﻧﻪوهﯾﺎن ﺑﺪاﺗێ ﻟﻪﺑﺎرهی ﭼﯚﻧﯿﻪﺗــﯽ و ھﯚی ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻛﻮڕهﻛﻪﯾﺎن ﻛﻪ ﺋﺎﻣﯚزای ﺧﯚﯾﺸﯽ دهﻛﺎت.
ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ واژۆ ﻟەﺳەر )دواھەﻣﯿﻦ ھەﻧﺎری دوﻧﯿﺎ( ﺑﯚ ﻛڕﯾﺎراﻧﯽ دەﻛﺎت ،ﻛە ﺑﯚ ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ وەرﮔێڕدراوە
ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺑﯚﭼﯽ ”ﻓﻪرﻣﺎن“ی ﻛﻮﺷﺖ وﺷﻪ/ھﻪوﻟێﺮ ﻓﻪرﻣﺎن ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺋﻪو ﮔﻪﻧﺠﻪ 21ﺳــﺎﻧﻪی ھﻪوﻟێــﺮ ،ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪی ﻟﻪ ﺑﻪھﺎری ﺗﻪﻣﻪﻧﯿﺪا ﺑﻮو ﻟﻪ رووداوێﻜﯽ ﻟێڵﺪا ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﻪ ژﯾﺎﻧﯽ دێﻨێﺖ و ﻟﻪ ﺑﺮی دڵﺪاﻧﻪوهی ﻛﻪﺳﻮﻛﺎری ﻧﯿﮕﻪراﻧﯽ دهردهﺑڕن ﺑﻪوهی ﺋﻪوان ﻣﺎوهی ”ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ ﻓﻪرﻣﺎﻧﻤﺎن ﭘﻪروهرده ﻛﺮدووه ،ﺑﻪم ﭘﺎﺑﻪﻧﺪ ﻧﻪﺑﻮوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﭼــﻮار ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘــﻪروهردهی دهﻛﻪﯾﻨﻪوه” داﯾﻚ ﭼﺎوهڕێﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﻪك ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪ ﺗﻪﻟﻪﻓﯚﻧﯿﺶ ﺑێ ﻟﻪ ﻛﻮڕهﻛﻪی دهﻛﺎت، ﺑﻪم ﻧﺎﭼــﺎری دهﻛﻪن ﺑﯚ وهرﮔﺮﺗﻨﻪوهی ﺗﻪرﻣﻪﻛﻪی روو ﻟﻪ ﻗﻪﻧﺪﯾﻞ ﺑﻜﺎت.
ﻓﻪرﻣﺎن ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻟﻪ داﯾﻜﺒﻮوی 1995ھﻪوﻟێــﺮ /داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔﻪڕهﻛﯽ ﻧﻪورۆز /ﻟﻪ ﻋﻪﺷﯿﺮهﺗﯽ ﮔﻪردی ،ﻟﻪڕووی رێﻜﺨﺴﺘﻨﻪوه ﺳــﻪرﺑﻪ ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوه و ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪی 70ﭘێﺸــﻤﻪرﮔﻪ ﺑﻮوه، ﺋﺎﻣﯚزای ”ﺳــﻪردار ﭼﺎوڕهش“
ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهی ﺳﻪرﺑﺎزی ﯾﻪﻛێﺘﯿﯿﻪ، ﺑﻪم ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﻪ ژﯾﺎﻧﯽ دێﻨێ. ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻓﻪرﻣﺎن ﻓﻪرﻣــﺎن وهك ھــﻪر ﮔﻪﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دﻧﯿﺎﯾﻪك ﺧﻮﻟﯿﺎ و ﺋﺎواﺗــﯽ ھﻪﺑﻮو ﺑــﯚ داھﺎﺗﻮو،
ھﺎوڕێﻜﺎﻧــﯽ دهڵێــﻦ ،زۆر دڵﯽ ﺑــﻪ دﻧﯿــﺎ ﺧﯚﺷــﺒﻮو ،ﻛﻮڕێﻜﯽ ﺷــﯿﺮﯾﻦ و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺖ ﺑﻮو، ھﻪﻣﯿﺸــﻪ دهم ﺑﻪﺧﻪﻧﺪه و رۆح ﺳــﻮوك دهردهﻛــﻪوت ،ﻟﻪﻧــﺎو ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﭘﻪﭘﻮوﻟﻪﯾﻪك ﺑﻮو .ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯽ ھﻪﺑﻮو ﺑﻪو ﺋﻮﻣێــﺪهی داھﺎﺗﻮوﯾﻪﻛﯽ ﺟﻮان دروﺳﺖ ﺑﻜﻪن ،ﺑﻪم ﻓﯿﺸﻪﻛﯽ ﺑــﺮا ﻛﻮردهﻛﺎﻧــﯽ ﻟــﻪ ﻗﻪﻧﺪﯾﻞ ﻛﯚﺗﺎﯾــﺎن ﺑﻪو ﺧﻪوﻧﺎﻧــﻪ ھێﻨﺎ و ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑێ ﻓﻪرﻣﺎن ﻛﺮد و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﻪﻛﻪی ﺑــێ ﻧﺎز ﺧﺴﺖ. ﺑﻪﭘێﯽ ﺋﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧﻪی ”وﺷﻪ” ﻟﻪﺑــﺎرهی ﺋــﻪو ﮔﻪﻧﺠــﻪ ﻛﯚی ﻛﺮدووﻧﻪﺗﻪوه ،ﻓﻪرﻣﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺳﻪرﺑﻪ رێﻜﺨﺴﺘﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛێﺘﯽ
”ﺋێﻤﻪ ﻟﻪ ﻓﻪرﻣﺎن ﺗﻮوڕهﯾﻦ ،ﻣﺎوهی ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ ﭘﻪروهردهﻣﺎن ﻛﺮد ،ﭘﺎﺑﻪﻧﺪ ﻧﻪﺑﻮو ،ﺑﻪم ﻟێﯽ دهﺑﻮورﯾﻦ و ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘﻪروهردهی دهﻛﻪﯾﻨﻪوه“
ﻓەرﻣﺎن ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ﯾەﻛەی 70ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮوە و ﺋﺎﻣﯚزای ﺳــەردار ﭼﺎوڕەش ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺳەرﺑﺎزی ﯾەﻛێﺘﯿﯿە
دهﺳﺖ ”وﺷﻪ” ﻛﻪوﺗﻮوه ،ﻋﻪﻗﯿﻞ دهڵێ ”ﺋێﻤﻪ ﻟﻪ ﻓﻪرﻣﺎن ﺗﻮوڕهﯾﻦ، ﻣﺎوهی ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ ﭘﻪروهردهﻣﺎن ﻛﺮد ،ﭘﺎﺑﻪﻧﺪ ﻧﻪﺑــﻮو ،ﺑﻪم ﻟێﯽ دهﺑﻮورﯾﻦ و ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘﻪروهردهی دهﻛﻪﯾﻨﻪوه” .ﻟێﺮهدا ﺋﺎراﻣﯿﯿــﻪك دهرووﻧــﯽ داﯾﻜﯽ دادهﭘﯚﺷــێ ﺑﻪوهی دڵﻨﯿﺎ دهﺑێ ﻛﻮڕهﻛﻪی ﻣﺎوه و ﻟــﻪ ﻗﻪﻧﺪﯾﻠﻪ، ﺑــﻪم رێﮕﻪی ﻧــﺎدهن ﺑﯿﺒﯿﻨێ. رهﻧﮕــﻪ ﺑــﯚ داﯾﻚ ھﻪر وﺷــﻪی ”ﻛﻮڕهﻛــﻪت ﻣــﺎوه” ﺑﻪس ﺑێ ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ دڵﻪڕاوﻛــﻪی ﻧﻪزاﻧﯿﻨﯽ
ھﻪواڵﯽ ﻣﻪرگ و ﻧﺎڕووﻧﯽ رووداوهﻛﺎن رۆژی 8ی ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳﯽ راﺑﺮدوو ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی ”ﺋێﻨﺰێ“ ﺗﻪﻟﻪﻓﯚن ﺑﯚ ﻛﻪﺳێﻚ ﺑﻪﻧﺎوی ”ھﺎدی“ دهﻛﺮێ /ﭘێﺸﺘﺮ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻛﻮڕێﻜﯽ ھﺎدی رﻓﺎﻧﺪووه و ﺑﯚ زاﻧﯿﻨﯽ ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﯚﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻻی ﺧﻪڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪهﻛــﻪ ﺟێﮫێﺸــﺘﻮوه /ﻟﻪو ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ ﺗﻪﻟﻪﻓﯚﻧﯿﯿﻪدا ﻛﻪﺳێﻚ داوا ﻟﻪ ھــﺎدی دهﻛﺎت ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻓﻪرﻣﺎن ﺋﺎﮔﻪدار ﺑــﻜﺎت ﻟﻪوهی ﻛﻮڕهﻛﻪﯾــﺎن ﺧﯚی ﻛﻮﺷــﺘﻮوه،
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
دواھەﻣﯿﻦ ھەﻧﺎری دﻧﯿﺎ، ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ وەﺧﺮۆش دێﻨێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎر :ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
داھﺎﺗﻮوی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷــﺘﯿﻜﺪا ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺋەم وﺗە ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔڕاﻧﺪۆم ﻟە ژێﺮ ﭘﺎوان و ﻣﯚﻧﯚﭘﯚﻟﯽ ﺣﺰﺑﯿﺪا ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ وا ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە ﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەرەوﭘێﺶ ﺑﭽێﺖ. ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧەﺑێﺖ ،رﯾﺴﻜﯽ داﺑڕاﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎری و ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران دەﺑێﺖ...
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
د .ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺧەﯾﺎﺗﯽ ،ﻧﻮوﺳەر و ﺷﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﯿﻠﺰم:
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘــــــ چ ﺷﺘێﻜﯽ ﺋەم ﻋێﺮاﻗە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋێﻮەی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺋەم ﻧەﺗەوەﯾە دوودڵ ﻛﺮدووە
وﺷە /ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن د .ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺧەﯾﺎﺗﯽ ،ﻧﻮوﺳەر و ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم ،ﻟەو ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘێﯽ واﯾە ،ﺑەﺳﺘﻨەوەی ﺷەرﻋﯿﯿەﺗﯽ ﭘﺮﺳﯽ رێﻔڕاﻧﺪۆم و داھﺎﺗﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﯾﺎن ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ،ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ ھەڵەﯾە و دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺧﯚی ﺑە ﺋەﻛﺘەری ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳە دەزاﻧێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﯿﯚری ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺎت ،ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەرﯾﺶ ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺧﻮێﻨﺪەوەﯾەﻛﯽ ﺗﯿﯚری/ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ﺑەردەﺳــﺖ .ﺋەوان وەدوا ﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳﯽ رێﻔڕاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﭘﺮۆﺳە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی دەﺑەﺳﺘﻨەوە“. ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵە ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ دوو ﻣﯚدێﻠــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرﺟەﺳﺘە ﺑــﻮوە ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت ،ﺋەوﯾﺘﺮﯾﺎن ﭘێﯽ واﯾە ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻋێــﺮاق ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی داﺑڕاﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎری ﺑﻜﺎت، ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺋێــﻮە ﺑﯚ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭼﯿﯿە؟ ﺑە دوور ﻟە ھەر ﭼەﺷﻨە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽﺣﺰﺑﯽ و ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ رێﻔڕاﻧﺪۆم ﯾﺎن ﮔﺸﺘﭙﺮﺳﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﺷــﺪا ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑەوەی ﻟە زاﻧﺴﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﭘێﯽ دەڵێﻦ ﺳــەروەری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛە ﻟە ﺑﺎﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەت ﺧﯚی ﻟە ﺷﻜڵﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗــەوەدا ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﮔەردووﻧﯿﯿە ﻛــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴــﺎی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە )Ius
(gentiumﻣەﺷــﺮووﻋﯿﯿەﺗﯽ ﭘێ دەدات .ھەر ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎواز، ﺟﺎ چ ﺑﻨﺪەﺳــﺖ ﺑێ ﯾﺎن ﺧﯚی ﺑە ھــەر ھﯚﻛﺎرێــﻚ ﺑﺨﻮازێﺖ ﺑەرەو ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﺖ ،ﺋەم ﯾﺎﺳــﺎﯾە رێﮕﯽ ﭘــێ دەدات ،ﺑــەم ﺳــەرەڕای ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەم ﻣەﺷــﺮووﻋﯿﯿەﺗە، دﯾﺴﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺑﺎرﺑﻮوﻧﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ژﯾﯚﭘﯚﻟﯿﺘﯿﻜﯽ و ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ و دەﺳەت، ﻟــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا ﻗﺴــەی ﻛﯚﺗﺎ دەﻛﺎت. ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻣﻦ ﻟە ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺮدن ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﯚ ﺋەوەﯾە رووﻧــﯽ ﺑﻜەﻣەوە ،ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﻣەﺷﺮووﻋﯿﯿەﺗﯽ ﭘﺮﺳﯽ رێﻔﺮاﻧﺪۆم و داھﺎﺗــﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﯾــﺎن ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی وﺗــﯽ ﻋێﺮاق ،ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ھەڵەﯾە. ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی
ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﻧــەك رەواﯾــﯽ و ﺷــەرﻋﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺋــەم دﯾﺎردەﯾە. وﺗﺎﻧﯽ ﻛﯚﺳــﯚﭬﯚ ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،1991ﺗەﯾﻤﻮوری رۆژھەت ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،1999ﺋەﯾﺎﻟەﺗــﯽ ﻛێﺒێﻚ ﻟە ﻛەﻧەدا ﻟە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 1980و 1995و ﺳﻜﯚﺗﻠەﻧﺪا ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014 رێﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﯾەك ﻟەﻣﺎﻧە ﺋەم ﭘﺮﺳەﯾﺎن ﺑە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺳــﺮﺑﯿﺎ ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ،ﺋەﻧﺪۆﻧﯿﺴﯿﺎ و ﻛەﻧەدا ﻧەﺑەﺳــﺘﻮوەﺗەوە .ﺋەﻣڕۆ دوو ﻟــەم وﺗﺎﻧە ﺳــەرﺑەﺧﯚن و دوواﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟــە وﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﻛــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﻦ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،وەك ﻣﺎﻓﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﺷﯿﺎن ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەر ﻛﺮاوە. ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﺑە ﺷــێﻮازێﻜﯽ زەق و ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘﯿــﺶ ﺑﺎﺳــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە روو ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﺋەوە چ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋەم ﻋێﺮاﻗە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋێﻮەی ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳــﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺋەم ﻧەﺗەوەﯾە دوودڵ ﻛﺮدووە؟ ﺋەوە ﻛﺎم ﻗﯚﻧﺎﻏە ﻟە راﺑﺮدووی ﻣێﮋووﯾﯽ ﺋەم وﺗە ﻛە ﻛﻮرد ﻟــە درووﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﺪا ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮوە؟ ﺋەوە ﻛﺎﻣە ﭘﺮدی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ،زﻣﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺧﻮارەوەی ﻋێﺮاق دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە؟ ﻛﺎم ﺧــەون و ﺋﺎﺳﯚی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوە ﻛە ﺋەم ﺟﯚرەی ﺑﻨێﺪێﻜﺖ ﺋﺎﻧﺪﯾﺮﺳﯚن
دەڵێﺖ ،ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺒێﺘــە ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ”ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺧەﯾﺎڵــﯽ“ ﻋێﺮاﻗــﯽ ھﺎوﺑەش ﺑﯚ ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم وﺗە؟ ﻟــە 13ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻮدﺟە و ﺋﺎﺑﻮوری و ھەروەھﺎ دەﺳﺘێﻮەردان و وﯾﺴﺖ و ﺧﻮاﺳــﺘﯽ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و زﻟﮫێﺰ ﺑﻮوە ﻛە ﭘێﻜﮫێﻨەری ﺋەم ﭘﺮدە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺑﻮوە .ﺋەم ﻓﺎﻛﺘەرە ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺑەﺷﯽ ﺋەوە ﻧﺎﻛﺎ داھﺎﺗﻮوﯾەك ﯾﺎن ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺑــﯚ ”ھەﻣــﻮو ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن“ ﻟەﺳــەر ﺑﻮوﻧﯿﺎت ﺑﻨێــﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺟﺪدی ﺑە راﺑﺮدوو و ﻣێﮋووی ھﺎوﺑــەش ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ھﺎوﺑــەش ،زﻣﺎﻧــﯽ ھﺎوﺑــەش، داﻣﻮدەزﮔەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ھﺎوﺑەش و ﺧەوﻧﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ھەﯾە. ﯾــەك ﻟــەو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﺎﻧەی رووﺑەڕووی ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﻻﯾەن ﺑەﺷێﻚ ﻟە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎزادی و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟە ھەرێﻤە ،ﺋﺎﯾﺎ ﭼەﻣﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﻟــەو ﻣەرﺟــە ﺑەﺗﺎڵە ﻛە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدەن؟ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺑێ ﮔەرد ﺷــﺎﻣەرﺟە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەرەو داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەت ﺑﭽﯿﺖ؟ ﺋەﻣــڕۆ ژﻣﺎرەی ﺋــەم دەوڵەت/ﻧەﺗەواﻧــەی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﻦ ،دەﮔﺎﺗــە 193 وت .ﭘێﺸﻤەرﺟﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ھﯿــﭻ ﯾــەك ﻟەواﻧــە ھەﺑﻮوﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻧەﺑﻮوە، ھەڵﺒەﺗە ﺑەدەر ﻟە ﺳﻮﯾﺴــﺮا ﻛە ﺗﺎ رادەﯾەك ﺑەرھەﻣــﯽ ﻛﺎرﺗێﻜەری ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧﯿﯿە .ﻣێﮋووی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﺑﻨەڕەﺗەوە دەرھﺎوێﺸﺘەی ﭘﺮۆﺳــەی ﻣﻮدێﺮﻧﯿﺘە و ﮔەﺷەی ﻛﺎﭘﯿﺘﺎﻟﯿﺰﻣە ،ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﺑە ﺋﺎزار ﺑﻮوە ،ﻛە ﻟە ﮔەﺷەی ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺑێ دەروﭘەﯾﻜەر ڕا ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﺷەڕی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ و ﻧﺎوﭼەوﯾــﯽ ،ﺗەﻧﮕﮋە و ﺳــەرﻛﻮﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾــﯽ و ﺋﺎﺳــﻤﯿﻠەﻛﺮدن و ﺗﻮاﻧﺪﻧــەوەی ﻛﻮﻟﺘــﻮور و زﻣــﺎن و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی و ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ. دوای ﺷــەڕی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ دووەم، وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺋەو ﺑﺎوەڕەی ﻛە ﺑﯚ ھەﻣﯿﺸــە ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﺷــەڕ ﺑﮫێﻨﯿﻦ و رێﮕەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ﺑﮕﺮﻧە ﺑــەر .ﺑﯚﯾە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﻜﺮدﻧﯽ دەوڵــەت و داﻣﻮدەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد .ﺑەم ﻣەﺑەﺳﺘەش ﮔەڕاﻧــەوە ﺑــﯚ ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ رﯾﻨﯿﺴــﺎﻧﺲ و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ
ﯾﯚﻧﺎﻧــﯽ و ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯿﺶ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘــﺮ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻧــﻮێ ،ﻛــﺮا ﺑە ھێﻤﺎ ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت/ ﻧەﺗەوەی ﻟە دوای ﺷەڕی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دووەم .ھﺎووﺗﯽ ﺋەم ﺟﺎرە ﻛە ﻟە ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳﻮوژەﻛﺎﻧﯽ ﭘێــﺶ ﺧــﯚی ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ھەﺑــﻮو ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑە رێﮕەی ﺋەرك ،ﺑــە دەوڵەت/ﻧەﺗەوەﻛەی ﺧﯚﯾــەوە ﻧەدەﺑەﺳــﺘﺮاوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋــەوە ﺳــێ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻮو ﻛــە ﭼﻮارﭼێﻮەی وەﻓﺎداری و ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ھﺎووﺗﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دەوڵەت/ﻧەﺗەوە دﯾﺎری دەﻛﺮد .ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺋەوە ﺋەم ﻣﺎﻓﺎﻧە ﺑﻮون ﻛە ﺳــەروەرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾﺎن ﮔﻮاﺳــﺘەوە ﺑﯚ ﻧﺎﺧﯽ ﯾەك ﺑە ﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮەش ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﻮوﻧــە ﺧﺎوەن ﭘــڕۆژە و ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﺧەﯾﺎڵﯿــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺧﯚﯾــﺎن .ھﺎوﺗەرﯾــﺐ ،ﻟەﮔــەڵ ﮔەﺷەﺳەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ و ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری، ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،دەﯾﺎن ﭘــڕۆژەی ﺟﯚرﺑەﺟﯚری ھﺎوﻛﺎری
رووﻧــﯽ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛــە ﺗەﻧﮕﮋەی رۆژاﻧــە ﺑەرﺑﯿﻨﮕــﯽ ﺑــە وﺗــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧﯿﺶ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم ﺋــەم ﺣﺎڵەﺗە ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗﯽ ﭼەﻣﻜﯽ دەوڵەت/ ﻧەﺗــەوە ﻧﺎﺧﺎﺗــە ژێﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎر. ﺋەﻣڕۆ دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ ﺋەوە دەوڵەت/ ﻧەﺗەوەﯾــە ﻛــە وەك ﺑﺎﺗﺮﯾــﻦ ﺷﻜڵﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺧﯚی ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑــەم ھــەروەك ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر د .ﻋەﺑﺎﺳــﯽ وەﻟــﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەﻛﺎ ،ﺋەوە دەوڵەت/ ﻧەﺗەوە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧﻦ ﻛە زﯾﻨﺪوو دەﻣێﻨﻨــەوە و ﮔەﺷــە دەﻛەن. ﻟــە ﺳــەر ھەﻣــﺎن رێﭽﻜەش، ھﺎﻧــﺎ ﺋﺎڕێﻨﺖ دەڵﯽ ،ﻣــﺎف ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻣﻜﯽ ھﺎووﺗﯿﺒﻮوﻧﺪا ﺟێﮕەی ﺳــەرﻧﺞ و ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧە .ﺑەم ﭘێﯿەش دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﻛﻮردێﻚ ﻛە ھﺎووﺗﯿﯽ ﭘﻠە دوو ﯾﺎن ﺳــێﯽ وﺗێﻜە و ﺗﯿﺎﯾﺪا دەﭼەوﺳــێﺘەوە ،زۆر زەﺣﻤەﺗە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﭘێــﺶ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼﻮارﭼێــﻮە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘڕۆژەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﻣﺎف و ھﺎووﺗﯿﺒﻮون ﺑەرێﺘە ﭘێﺶ. ﺋــەو ﻓﺎﻛﺘەراﻧــەی ﺑــﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺋــەم رێﻜﺨﺮاواﻧــەی ﭼەﻣﻜﯽ دەوڵــەت /ﻧەﺗــەوە وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻜــﯽ ”زﯾﺎﻧﺒەﺧﺶ“ وێﻨﺎ دەﻛــەن ،ﺋەزﻣﻮوﻧە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە دەﻛەﻧە ﺑﻨەﻣﺎی ﺷەرﻋﯿﯿەﺗﺪان ﺑە ﮔﻮﺗﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻟﯚژﯾﺪا ﺑﺎرێﻜﯽ ﺑەھێﺰی ﺋﺎﻧﺎرﺷﯿﺴﺘﯽ ھەﯾە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺋەم وﺗﺎﻧە ﺳەرﯾﺎن ھەڵﺪا .ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﻛە ﺋەﻣــڕۆ 28ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﯾە ،ﯾەك ﻟەم ﭘڕۆژە ﮔﺮﯾﻨﮕﺎﻧەﯾە ﻛــە دەﺑێ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەم راﺳﺘﯿﯿەش ﺑﺎس ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭘڕۆژەی دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ﺑــە ﻧﺎوﺋﺎﺧﻨێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻜــەوە ،زۆر ﻟــە ﻣێﮋە ﺳﻨﻮوری وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺑەﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە و وەك زەروورەﺗێﻜﯽ ﮔەردووﻧﯽ ﻛﯿﺸﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎ، ﺋﺎﺳــﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ﻻﺗﯿﻨﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە .ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺣەﺷﯿﻤەﺗێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر، ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوی ﺋەم ﭼەﺷﻨە ﺋەزﻣﻮوﻧەﯾە. ھەرﭼەﻧﺪ ﺋێﻤە ﻟە ﺳــەردەﻣێﻜﯽ زۆر ھەﺳــﺘﯿﺎردا دەژﯾــﻦ و ﺑــە
ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻦ ﻛﺎﻣﺎﻧەن؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮرد ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎری ﺑﯚ ﺋەو ﻓﺎﻛﺘەراﻧە ﻛﺮدووە؟ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺗﯿﯚرﯾﺪاﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻓﺎﻛﺘەر ھەﯾە. ﻟە ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿڕا ﺑــەرز ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﻮازی. ﺋەﻣﯿﺶ ﺑــەم ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻛە ﻟە رەوﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەوەی ﺧﯚﯾﺪا ﻗﻮوﯾﯽ و ﭘﺎﻧﺘﺎﯾــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردی ﺑﮕﺮێﺘــەوە و ﻟــە ﺋﺎﻛﺎﻣــﺪا ﺑﺒێﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻧەﺳــﺖ و وﯾﮋداﻧﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚی ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ،ﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺋــەم ﺟﯿﮫﺎﻧە ﻛە ﻛﻮردی ﻟێ ﺑێــﺖ .ﻓﺎﻛﺘەری
دووەم ﻛە ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﭘێﺸﻤەرﺟﯽ ﻓﺎﻛﺘەری ﯾەﻛەﻣــە ،ﺑﺎﺑەﺗێﻜە ﻛە ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد .ﻟەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا ھەر ﭼەﻧﺪەی ﻛــﻮرد ﻟەﮔەڵ ﯾەك ﺗەﺑﺎ ﺑﻦ ،ﺑە ھەﻣﺎن ﺋەﻧﺪازەش زەﻣﯿﻨەی ﺑەرەوﭘێﺸﺒﺮدﻧﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳە ﻟەﺑﺎرﺗﺮ دەﺑێ .ﻟە ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێ ،داھﺎﺗﻮوی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷــﺘﯿﻜﺪا ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﺋەم وﺗە ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾە زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔڕاﻧﺪۆم ﻟە ژێﺮ ﭘﺎوان و ﻣﯚﻧﯚﭘﯚﻟﯽ ﺣﺰﺑﯿﺪا ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ وا ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە ﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەرەوﭘێــﺶ ﺑﭽێــﺖ .ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧەﺑێﺖ ،رﯾﺴﻜﯽ داﺑڕاﻧﯽ ﮔﻮﺗــﺎری و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران دەﺑێﺖ .ﻓﺎﻛﺘەری ﺳــێﯿەم ﺋەوەﯾە ﻛــە ھەر ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە، ﭼەﻣﻜــﯽ ھﺎووﺗﯿﺒــﻮون ،ﺑەم ﭼەﺷــﻨەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮا ،ﺑﺒێﺘە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺟﯿﺎﻧەﻛﺮاوە ﻟــە ﮔﻮﺗــﺎری ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﻮازی .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻟێﺮە و ﻟەوێ دەﺑﯿﺴــﺘﺮێﺖ ﻛــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧەوەی ﻟــە ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻚ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﻛــە ﻟەوێﺪا ﺑە ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن دەﺳــﺘەﺗﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺳــەروەت و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ وﺗــﺪا ھەﺑێﺖ .ﮔﻮﺗﺎری ھﺎووﺗﯿﺒﻮون ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەم ﺟﯚرە ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧە، ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺎﺗــە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ رۆژاﻧەی ﺟــﺪدی ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺑەو ﭘێﯿەش داوای ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺎت. ﻓﺎﻛﺘەری ﭼﻮارەم ﻛە زۆر ﮔﺮﻧﮕە، ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە .ﭘﺮۆﺳەی داﺑڕان ﻟە ﻋێﺮاق ،ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەم و ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەر و دوور ﻟە ھەﻣﻮو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﻧێﭙﯚﺗﯿﺴﺘﯽ و راﻧﺖ ﺧــﯚران دەﻛﺎﺗــە زەروورەﺗێﻜﯽ ﺣﺎﺷــﺎ ھەڵﻨەﮔــﺮ .ﻓﺎﻛﺘــەری ﭘێﻨﺠــەم ،ﭘﺮﺳــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺟﺪﯾﯿە ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﺮان ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ و دەوڵەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋێﺮاق ،ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەوەی ﻗەﻧﺎﻋەﺗﯿﺎن ﭘێ ﺑﮫێﻨﻦ ﻛە ھەﺑﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﻧﺎﺑێﺘــە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳــەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان .ﻓﺎﻛﺘەری ﺷەﺷەم ،ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت رۆژﺋﺎوا و رای ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛە ھەر ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺋەرێﻨﯿﯿە ﻟەﺳەر ﻛﻮرد، ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻮرﻣﺎﻟﯿﺰە
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺑﻜەن و ﺑﮕەﻧە ﺋــەم ﻗەﻧﺎﻋەﺗە ﻛە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳــﺖ ﺑەڕێﻮەﯾــە .ﺑــﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ،ﻛﻮرد دﯾﺎﺳﭙﯚراﯾەﻛﯽ ﺑەھێــﺰی ھەﯾە ﻛە دەﺗﻮاﻧێ رۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺑﮕێڕێﺖ. ﺋــەو دەﺳــﺘەﺑەﻧﺪﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەیﻟەھەرێﻤﯽﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﯚ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە، ﺑەﻻی ﺋێﻮەوە دەﺳﺘەﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﻓﻜﺮﯾﯿە؟ ﺋﺎﺧﯚ ھەﻣﺎن دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ھەﺷﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدووە، واﺗﺎ ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ ﺑەرەی ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰﻣە و ﺑە ﺷــﻜڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺧﯚی دەردەﺧﺎﺗەوە؟ ﺑەڵێ ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎندوو ﺷــێﻮاز ﻟــە دەﺳــﺘەﺑەﻧﺪی ھەﯾە ،ھەر ﭼەﻧﺪە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم دەﺳﺘەﺑەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەش زۆر زەق ﯾﺎن رەش و ﺳﭙﯽ ﻧﯿﻦ ،ﻟە ﭘێﺸﺪا دەﺳﺘەﺑەﻧﺪێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ،ﻛە ھەوڵ دەدات ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟــە ﺟەوھــەری راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺧــﯚی داﻣﺎڵێــﺖ و ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەﯾەﻛﯽ رۆژاﻧەی ﺣﺰﺑﯽ داﯾﺒەزێﻨێــﺖ .ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺧﯚی ﺑە ﺋەﻛﺘەری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳــە دەزاﻧێﺖ، ھەﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗﯿﯚری ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚدەﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە دەوری ﺋەم ﭘﺮﺳە و ھەروەھﺎ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ رۆژی رﯾﻔڕاﻧﺪۆﻣﯿــﺶ ﺋەﺟێﻨﺪاﯾەﻛــﯽ رووﻧﯽ ﻧﯿﯿە .ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە، ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﯾﻜەﻟــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﺷەﺧﺴﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ، ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻧﺎڕووﻧﯽ ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﭘﺎرﺗە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوردا ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﺟەﺳﺘە دەﻛەﻧەوە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺧﻮێﻨﺪەوەﯾەﻛﯽ ﺗﯿﯚری/ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺨەﻧە ﺑەردەﺳــﺖ .ﺋەوان وەدواﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳﯽ رێﻔڕاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﻻﯾەك ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﭘﺮۆﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی دەﺑەﺳــﺘﻨەوە، ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ھەﻣﺎن ﺑﺎﺑەت وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻚ ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدن و ﻣﺴــﯚﮔﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ وێﻨﺎ دەﻛەن. ﻟــە رۆژاﻧــﯽ 15و 16ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎر/ﻣﺎﯾﯚی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەﺷﺪاری ﻛﻮﻧﻔﺮاﻧﺴێﻜﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯿﻢ ﻛﺮد ،ﻛە ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی ”ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەﺗــەوەﻛﺎن ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی دا“ ﻟە ﻻﯾەن ﻧﺎوەﻧﺪی رۆﺷــﻨﮕەری ﭼﺎودێﺮ و زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳــﺎز ﻛﺮاﺑﻮو .ﺧﻮدی ﺋەو ﻛﻮﻧﻔﺮاﻧﺴــە و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺧﺮاﻧە ﺑەرﭼــﺎو ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت
ﺋەﻣڕۆ ﻛــﻮرد ﺑە ھــﯚی ﺋەم ﺧﯚڕاﮔﺮﯾﯿــە ﺷــێﻠﮕﯿﺮاﻧەی ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﻤﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رێﻜﺨﺮاوەﯾەﻛﯽ وەك داﻋﺸﺪا ﻟە ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن دەدات، ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﯿﺮوڕای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﺪا وێﻨەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﺋەرێﻨﯽ ﻟە ﺧﯚی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە وﺗﺎری ﻛﺮاﻧــەوەی ﻛﻮﻧﻔڕاﻧﺲ ﻛە ﻟە ﻻﯾەن ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣــەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎرەوە ﭘێﺸــﻜێﺶ ﻛــﺮا ،دەرﯾﺪەﺧــﺎت ﻛە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳەر ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ روو ﺑە ﭘێﺶ ﻛە ﮔەڕاﻧەوەی ﻧﯿﯿە .ھەرﭼەﻧﺪە، ھــەروەك ﺋﺎﻣــﺎژەم ﭘــێ ﻛــﺮد، ﺑەرﺑەﺳﺘەﻛﺎن زۆرن ،ﯾەك ﻟەواﻧە دەﺗﻮاﻧــێ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻧەرێﻨﯽ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺑێﺖ. ﻟە ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێــﺖ ،دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ وەك ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻛە ﺣﺰوورێﻜﯽ ﻟە ﻣێﮋﯾﻨەی ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔــەڵ ﭘﺮﺳــﯽ رێﻔڕاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﺪا ،رۆڵێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻟە ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺎن ﻧﺎدات. ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘﻠەﺑــﺎی ﺋەم ﻛﯚﻣــﺎرە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﺎر راﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛــە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﻋێﺮاق، ھەرﭼﯽ ﻟە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑێ دەﯾﻜەن، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە دەﺳــﺘێﻮەردان ﻟە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧێﻮﺧﯚﯾــﯽ ھەرێــﻢ و ﺋەﮔــەر ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ،ﺋەﺟێﻨــﺪای ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛەن. ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەم ،دەﺳﺘەﺑەﻧﺪێﻜﯽ ﮔﻮﺗﺎری/ھﺰری/ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی ھەﯾە ﻛە ﻟەوێﺪا دوو ﻣﯚدێﻠﯽ ”دەوڵەت/ ﻧەﺗــەوە ﻣﯿﺤــﻮەر“ ﻟەﻻﯾــەك و ”ﺋﺎﻧﺘﯽ-دەوڵەت/ﻧەﺗــەوە“ ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﭘێﻜەوە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ رۆژاﻧــەدان .ھەرﭼەﻧــﺪ ﻣﻮدێﻠﯽ ”دەوڵەت/ﻧەﺗــەوە ﻣﯿﺤــﻮەر“ ﺋێﺴﺘەﺷﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﺑێ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟە دەرەوەی ﺋــەو ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛە ﻣﻦ ﺑﯚی دەﻛــەم ،ﺧﯚی وەك ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺑــﯚ ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﺧە ﭘێﻨﺎﺳە ﺑﻜﺎت .ﺋەم ﻣﻮدێﻠە ﺟﮕە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳﯽ داﭘﭽڕاو ﻟە ﯾەﻛﯽ ﻟێﺮە و ﻟەوێ ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑــﯚ ﻻﯾﺎﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﺒێﺘە ﺋەم ﺳەرﭼﺎوە ھﺰری/ ﺋﯿﺪﯾﺎﻟﯚژﯾﯿــە ﻛە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﯚﭼﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ﻟە ﺋێﺴﺘەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زەروورەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻣێﮋووﯾﯿــە. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧە ،ﮔﻮﺗــﺎری ”ﺋﺎﻧﺘﯽ-
دەوڵەت/ﻧەﺗەوە“ ،ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰی ﻓﻜﺮی و رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﻟە ﭘﺸﺘە. ﺋــەم ﺧەڵــﻚ و رێﻜﺨﺮاواﻧەی ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﮔﻮﺗــﺎری ”ﺋﺎﻧﺘﯽ-دەوڵەت/ ﻧەﺗەوە“ وەﭘێــﺶ دەﺧەن و ﺑەم ﭘێﯿەش ﭼەﻣﻜﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﻮرد وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻜــﯽ ”زﯾﺎﻧﺒەﺧــﺶ“ وێﻨﺎ دەﻛەن ،ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﺪا ﺋەزﻣﻮوﻧە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە دەﻛەﻧە ﺑﻨەﻣﺎی ﻣەﺷــﺮوﻋﯿﯿەت ﺑﯚ ﮔﻮﺗــﺎری ﺧﯚﯾﺎن; ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻟﯚژﯾــﺪا ﺑﺎرێﻜﯽ ﺑەھێﺰی ﺋﺎﻧﺎرﺷﯿﺴــﺘﯽ ھەﯾە .ﺋەم ﺗێڕواﻧﯿﻨــە ﻛــە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﻟە ﻻﯾەن ﻣــﻮڕای ﺑﻮوﻛﭽﯿﻦ )Mur- (ray Bookchin 1921 –2006 ﻣێﮋووﻧﺎس ،ﻧﻮوﺳەر و ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎری ﻛﯚﻧە ﻣﺎرﻛﺴﯿﺴﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەوە ﮔەڵــە ﻛﺮاوە و دواﺗــﺮ ﻟە ﻻﯾەن ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟــەﻻن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑەﻧﺪﻛــﺮاوی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﭘەرەی ﭘێ دراوە، دەوڵەت/ﻧەﺗــەوە وەك ﻣﯚدێﻠێــﻚ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﻓەرھەﻧﮕــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ رەت دەﻛﺎﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﺪا ﭘێــﯽ واﯾــە ﭘــڕۆژەی دەوڵەت/ ﻧەﺗەوە ﻛﺎرﻛﺮدی ﺑﺎﺷــﯽ ﻧەﺑﻮوە و ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻣــﺪا زەروورەﺗﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ داوە .ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺋــەم ﺗێڕواﻧﯿﻨــە ،ﻣﻮدێﻠﮕەﻟــﯽ ﺋﺎﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ وەك ﻛﯚﻣﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﻢ، ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑــەری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﻚ، ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻜﯚﻟﯚژﯾﻚ و ھﺘﺪ .ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎز دەﻛەن. ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾەدا وەك ﺋﺎﻣﺎژەت ﭘێ دا ،ﻻﯾەﻧﯽ ﺋەﻧﺘﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ﭘﺸﺘﺌەﺳﺘﻮورە ﺑە ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﺗﯿﯚری ،ﺋەو ﺋەرﻛﺎﻧەی دەﻛەوﻧە ﺳــەر ﻻﯾەﻧﯽ ﺧﻮازﯾﺎری دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ،ﭼﯿﯿە و دەﺑێ ﻟە چ رێﮕەﯾەﻛەوە ھەوڵ ﺑﺪەن؟ ﻟێﺮەدا ﺋــەوە ﺋەرﻛﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽﭘﺮﺳﯽ رێﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿە ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋﺎﻧﺎﻟﯿﺰی ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﭘێﻤﺎن ﺑڵێﻦ ،ﻛە ﺑﯚﭼﯽ ﭘڕۆژەی ﺑە ﻋێﺮاﻗﯿﻜﺮدﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺑــێ داھﺎﺗﻮوە .ﺋەﻣﺎن ھــەروا دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە دەرەوەی ﺗەﻧﮕﮋە و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھەروەھﺎ ﺋەم ﺣەﻗﺪە ﻣێﮋووﯾﯿەی ﻛــە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا رﯾﺸــەی داﻛﻮﺗﺎوە ،ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ روون ﺑﻜەﻧــەوە ،رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚدەﻧﮕــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رێﻔڕاﻧــﺪۆم و وەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﺎﻣﺎﻧەن. ﺋەﻣﺎن ھەروەھﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﯿﯚری ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا رووﻧﯽ ﺑﻜەﻧەوە ﻛە ﺑﯚﭼﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗەوە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زەروورەﺗێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯿە و ھەروەھﺎ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﺒــﻮون و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ دەوڵەﺗــﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردی ﭼﯚن دەﺑێﺖ. ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﺋﺎﯾﺎ دەوڵەت/ﻧەﺗــەوە زەروورەﺗــﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳــﺖ داوە ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﻟــە ﻋەﺑﺎﺳــﯽ وەﻟﯽ وەرﮔــﺮم .وەﻟێ ﻟــە رەﺧﻨەﯾەﻛﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳەر ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﺎی ﺑــﻮاری ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﻢ و ﺗﯿﯚری ﻧەﺗەوە ﺋێڕﻧێﺴﺖ ﮔێﻠﻨێﺮ )Ernest (Gellner 1925-95دا دەڵێــﺖ، ﻣێﮋوو ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣەﺷــﺮووﻋﯿﯿەت ﺑــﯚ ﭼەﻣﻜــﯽ دەوڵەت/ﻧەﺗــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋــەو ﺣﺎﺷﺎﻛﺮدﻧە ﻟە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەی ژێﺮدەﺳــﺘە ﻟە ﻻﯾــەن ﻧەﺗەوەی ﺑﺎدەﺳــﺖ ،ﻛــە ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەی ژێﺮدەﺳــﺖ ﻟــە ﭘێﻨﺎو دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەروەرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﻛﺎﺗە ﺧﺎوەن رەواﯾﯽ و ﺷەرﻋﯿﯿەت .ﺋەو ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەی ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﺑﺎﻛﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳــەر ﻛﻮرد دێﺖ ،رەواﯾﯽ ﺋەم ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﻧﯿﺸــﺎن دەدات .ﻟێﺮەدا ﺋەﮔــەر ﭘەرﭼەﻛــﺮداری ﻛﻮرد ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺳەرﻛﻮت و ﻟە ﻧﺎوﺑﺮدن ﻛە ﻧەﺗەوەی ﺑﺎدەﺳﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ دەﻛﺎت ،ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﮔﻮﺗــﺎری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺰەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ﮔەﻻن، ﭘێﺪاﮔﺮﺗﻦ ﻟەﺳەر دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﺘﺎﺗﯚﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺣﻘﻮوﻗﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺑﻮوﺑﺎﯾە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺋــەم ﺧەﺑﺎﺗە ھەم ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮرد و ھەم ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ، ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزﺗﺮی دەﺑﻮو. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش ﺑﺪەﯾﻦ، ﻣﯚدێﻠﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﺎﻟﯿﺴﻤﯽ ﺑﻮوﻛﭽﯿﻦ ھﺎﺗﺒــﻮوە ﻣەﯾــﺪان ﻛــە وەك رێﺒﺎزێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﻟە ﺧەﺑﺎﺗێﻜﯽ ﺑێ وﭼﺎن ﻟــە دژی زێﺪەڕۆﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮﻟﯿﺒــڕاڵ ﻛﺎﭘﯿﺘﺎﻟﯿﺴــﻤﯽ ﺑﯚﺷﺎﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯿﺰﻣﯽ ﺟﺎران ﭘــڕ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎن ،ﺋەم رێﺒﺎزە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت. ﻓﺎﻛﺘــەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ دەوڵــەت ﯾەك ﻟــە ﻓﺎﻛﺘــەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧە، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو رووەوە ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ رێﮕە ﺑﯚ ﺋەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿە ھەﻣﻮار ﺑﻜﺎت؟
ﺋەﻣــڕۆ ﻛــﻮرد ﺑە ھــﯚی ﺋەمﺷــێﻠﮕﯿﺮاﻧەی ﺧﯚڕاﮔﺮﯾﯿــە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﻤﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر رێﻜﺨﺮاوەﯾەﻛــﯽ وەك داﻋﺸﺪا ﻟە ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن دەدات ،ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﯿﺮوڕای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا وێﻨەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﺋەرێﻨﯽ ﻟە ﺧــﯚی دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە .ﺋەم وێﻨەﯾە ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﺑﺒێﺘــە ﺑەﺳــﺘەرێﻜﯽ ﺑــﺎش ﻛــە ﻟەوێــﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەڕێﻮە ﺑﺒــﺎت .ھەروەھﺎ ﻟە ﺑﯿﺮﯾﺸــﻤﺎن ﻧەﭼێــﺖ ﻛــە ﺋەﻣڕۆ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯿــﺪا ﺣﯿﺴــﺎﺑێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑــﯚ دەﻛــەن ،دەﺗﻮاﻧێ ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر ﺑێﺖ ،ﻟە ﭘێﻨﺎو دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﺷﺮووﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ رەﺳﻤﯿﯿەت، ﺋەﮔــەر رۆژێــﻚ ھــﺎت و ﻛﻮرد دەوڵەﺗــﯽ ﺧــﯚی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ .ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﺋەﻣەﺷــەوە ،ﺋەﻣــڕۆ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺧﺎوەﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟە وﺗە ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ ﻛە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ رۆڵــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﺎن ھەﺑێــﺖ. ﺑەم دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ ﺑــە رای ﻣﻦ، دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ﻛﻮردی ﻟــە ﭘێﻨﺎو راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑە ﺋەﻧﺪازە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑــە ھێﺰ ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾــە رەوەﻧﺪی ﻛــﻮردی ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ،دەﺗﻮاﻧێ ﻟەم ﭘێﻨﺎوەدا ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑێﺖ. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە وﺗﺎن ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــەن ،ھﺎوﻛﺎت ھەﻧﺪێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﺮان ،دژی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﻦ ،ﻛﻮرد ﭼــﯚن ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟەو ھﺎوﻛێﺸــﺎﻧەدا ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ و ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەی ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑﮕﺎت؟ ﻟــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺋــەمﭘﺮﺳــﯿﺎرەدا ﺑەھێﺰﺑــﻮون و ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ ﭘێﺸﻤەرﺟﯽ ﺳــەرەﻛﯽ وەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە .ﻟــە ﺟﯿﮫﺎﻧێﻜﯽ وەك ﺋەﻣڕۆدا ﻛە رەوﺗــﯽ رووداوەﻛﺎن ﻗﺴــەی ﺳــەﻋﺎت و ﺧﻮﻟەﻛــﻦ، ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺋەﮔــەری ھەﯾە.
وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛﺎن دەﮔﻮﻧﺠێﻨﻦ .ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮاﻧــﺪا زۆر ﺑە ﺟﺪی دەﻣەوێ ﺋەوە ﺑڵێﻢ ﻛە ھەر ﺋێﺴــﺘەش ﺧەرﺟﯽ و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوەی ﺋەم وﺗە ﻛە ﺳــﻮورﯾﺎ، ﻟﻮﺑﻨﺎن ،ﻋێﺮاق ،ﯾەﻣەن و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟێﮕەی ﺗﺮ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێﺖ ،زۆر ﺑەرزە .ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ، ﺋەوەﻧﺪە ﺷﭙﺮزە و ﻧﺎﻟەﺑﺎرە ﻛە رێﮕە ﺑە ﺋێﺮان ﻧﺎدات ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺧەرﺟﯽ ﺗﺮ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻛەواﺗــە ،ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ درەﻧﮓ ﯾــﺎن زوو ﺧﯚی ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻌە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﻮﻧﺠێﻨێــﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﮔﺮﯾﻨﮕە ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەم وﺗە دراوﺳێﯿە ﺗێ ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﻛــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟــەم ھەرێﻤە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺑێ ﮔەڕاﻧەوەﯾــە و ﻟە ﻛﯚﺗــﺎی ﺧﯚﯾﺪا ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺎن ھﯿﭻ زﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻧﺎﺑێﺖ. دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردی چ ﺑەھﺎﯾەك دەدا ﺑە ﻛﻮرد ھەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺗــﺎك و ھەم وەك ﻧەﺗەوە؟ ﻟە ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﺪا ،ﭘﺮﺳﯽﺷﻮﻧﺎس و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﭘێ دەﻧێﺘە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﮔەﻟێﻚ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ. ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ،ﻟەم ﺳــەرﮔەرداﻧﯿﯿە ﺑێ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾﯿەی ﻛــە ﺑە ھﯚی دﯾﺎرﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﻛﻮردﺑﻮون و ﻋێﺮاﻗﯿﺒﻮون ﺗﻮوﺷﯽ ھﺎﺗﻮوە ،رزﮔﺎری دەﺑێﺖ .ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھێﻤﺎ و ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﺪا ،رواڵەﺗﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧەی ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرد ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑەﺳــەردا دێﺖ و ﻟەم ﭘێﻨﺎوەﺷﺪا ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــەوەی ﺋــەوەی ﻛە ﭘێﯽ دەڵێﻦ ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴﻤﯽ ﺑﺎﻧﺎڵ، ﯾەﻛﻼ دەﻛﺮێﺘەوە .ﻟە دواڕۆژی ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ، ﺋﯿﺘﺮ ﯾﺎﺳــﺎی )(Ius gentiumش ﺷــﻤﻮوﻟﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت ،ﺋەﻣﯿﺶ ﺑەم ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ دﻧﯿــﺎی دەرەوەی ﺧــﯚی دەﺑێﺘە ﺑﺎﺑەت ﺑﯚ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ .ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯿﺪا ،ﮔەﻟێــﻚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری دێﻨــە ﺋــﺎراوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻛﻮرد دەﺑێﺘە ﺧﺎوەن ﭘﺎﺳەﭘﯚرﺗﯽ ﺧﯚی، دەﺗﻮاﻧێ ﻟەﻣەودوا ﻟەﺳــەر ﻧﺎوی ﺧﯚی ﻟە ﭘێﺸــﺒڕﻛێ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و
ﻛﻮرد ﺋەﻣــڕۆ ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەك ﻟە ﺳﯿﺎﺳــﯿﺘﺮﯾﻦ دﯾﺎﺳﭙﯚڕاﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧە .ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو، دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ رەوەﻧﺪی ﻛــﻮردی ﺳــەرەڕای ھەﻣﻮو ﮔﺮﻓﺖ و ﻛێﺸەﯾەك ﺑەردەوام ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﺪا ﺑﻮوە
ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا – چ ھﻮﻧەری و چ وەرزﺷــﯽ -ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜﺎت. ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ھەﺑﻮوﻧــﯽ دەوڵەﺗﺪا، ھەﺳﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻟە ﻻی ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرد ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە وت و ھەروەھــﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾــﯽ داھێﻨەراﻧەی ﺋەو ﺑەھێﺰﺗﺮ دەﺑێﺖ. ھەروەھــﺎ ﻛﻮرد ،ھــەم وەك ﺗﺎك و ھەم وەك ﻛﯚﻣەڵ ،دەﺳــﺘﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑڕﯾﺎردەراﻧﯽ وﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎوەﺗــﺮ دەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی دەوڵەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا ﺧﯚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺑﺪزﻧەوە. دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی دەﺗﻮاﻧێــﺖ ،دﯾﺎﺳــﭙﯚڕای ﻛﻮرد ﻛــە ﻟە ﺧﯚﯾــﺪا دﯾﺎﺳــﭙﯚراﯾەﻛﯽ وت ﻣﯿﺤــﻮەرە ،ﺑﻜﺎﺗــە ﺧﺎوەن ﺋﺎدرێﺴــێﻜﯽ رووﻧﺘﺮ و ﺋﺎﺷﻜﺮاﺗﺮ، ﺋەوﯾﺶ ﺑەم ﻣﺎﻧﺎﯾە وﺗﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ دﯾﺎﺳــﭙﯚڕای ﻛﻮرد، ﺋﯿﺘﺮ وﺗﯿﻜﯽ دﯾﻔﺎﻛﺘﯚی ﻣێﮋووﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ وﺗێﻜﯽ ﻓەرﻣﯿﯿە ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە. ﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚراﻛەت ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم و ﻛﻮرداﻧﯽ دﯾﺎﺳﭙﯚرا ﺑﻮو ،رواﻧﮕــەی ﻛﻮرداﻧﯽ ﺗﺎراوﮔە ﻟەﺑﺎرەی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەت ﭼﯿﯿە و چ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﻻی ﻛﻮرد ﻟە دﯾﺎﺳﭙﯚڕا ھەﯾە؟ ﻛــﻮرد ﺋەﻣــڕۆ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﯾەكﻟە ﺳﯿﺎﺳــﯿﺘﺮﯾﻦ دﯾﺎﺳــﭙﯚڕاﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــە .ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو، دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ رەوەﻧــﺪی ﻛــﻮردی ﺳــەرەڕای ھەﻣــﻮو ﮔﺮﻓﺖ و ﻛێﺸــەﯾەك ﺑەردەوام ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﺪا ﺑﻮوە .ﺋەﻣــڕۆ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮﯾﺪ ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەم وﺗە ﭘێﻚ دەھێﻨێــﺖ .ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ھﺎوﯾﻨــﯽ ،2014ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻚ ﭘێﺶ ھێﺮﺷــﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھــەزاران ﻛﻮردی دﯾﺎﺳﭙﯚڕاﻧﺸــﯿﻦ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرە ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎدا، ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﺪا ﺑﻮون .ﺋەم ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧە ﺑە ھــﯚی ھێﺮﺷــﯽ داﻋــﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﻛەﻣﯽ دا. ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟەم ﻧﻤﻮوﻧەﯾە ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑڵێﻢ دﯾﺎﺳــﭙﯚڕای ﻛــﻮرد ،ﺑە ﻣەرﺟﯽ ﺧــﯚی دەﺗﻮاﻧێ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧە ﻟە ﭘﺮس و ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿەوە ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜﺎت .ﺋەﻣڕۆ ﮔەﻟێﻚ ﻟە وﺗﺎن ،ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە رەوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻛەڵــﮓ وەردەﮔــﺮن و ﻟــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەدا ،ﭘێﻜﮫﺎﺗــە، داﻣﻮدەزﮔــە و وەزارەﺗﺨﺎﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن داﻣەزراﻧــﺪووە .ﺑەم ﺋــەوە ﺑــەﻻی ﻣﻨەوە ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﯾﺎن ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺘﻮوە ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەم دﯾﺎﺳــﭙﯚڕا ﮔﺮﯾﻨﮕەی ﺧﯚی داﺑﻤەزرێﻨێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ـــــــﺎن ﺑەرز ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﻮازی
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ﺷێﻮاز ﻟە دەﺳﺘەﺑەﻧﺪی ھەﯾە ،ھەر ﭼەﻧﺪە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم دەﺳﺘەﺑەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەش زۆر زەق ﯾﺎن رەش و ﺳﭙﯽ ﻧﯿﻦ ،ﻟە ﭘێﺸﺪا دەﺳﺘەﺑەﻧﺪێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ،ﻛە ھەوڵ دەدات ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﺟەوھەری راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺧﯚی داﻣﺎڵێﺖ و ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەﯾەﻛﯽ رۆژاﻧەی ﺣﺰﺑﯽ داﯾﺒەزێﻨێﺖ.
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﺤێﺪﯾﻦ ﻋﺎرف
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻢ ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮوە ،ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﭼﯿﻨــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯿﺶ ﻟــەم دۆﺧــەدا ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ھەرێﻤﻦ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺶ دوو ﺑﻮاری ﺋەرك و ﻣﺎﻓﯽ ھەﯾە ،ﺋەرك ﺋەوەی ﯾﺎﺳﺎ ﺑﯚی دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮدووە ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜﺎت ،ﻣﺎﻓﯿﺶ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳﻮودﻣەﻧﺪﯾﯿە ﺑە ﭘێﯽ ﺋەرﻛەﻛەی ،ﺑەم ﻟەم ﺑﺎرودۆﺧەی ﺋێﺴﺘەی ھەرێﻤﺪا ﻧە ﺋەرك و ﻧــە ﻣﺎﻓﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر وەك ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﭼﯚن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﺎﻓە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜەن ،ﺋﺎوا ﺋەرﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎدەن. ﻟە ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ وادا ﻛە ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑە ﭘێﻮداﻧﮕﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻧــﺎڕۆن و دۆﺧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﺎ رادەﯾەك ﺷــڵەﻗﺎوە و ﭘێڕەوی رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﻛەﺳﺎﻧﯽ ھەﻟﭙەرﺳﺖ و ﺑەرژەوەﻧﺪﺧﻮاز دێﻨە ﺋﺎراوە و ﺑەﭘێﻮەرە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن دەﺋﺎﺧﻨە ﻗﺎوﻏﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑە ﭘێﯽ ﺋﺎرەزوو ﻣەراﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﯾﺎرﯾﯽ ﻟە ﺑﺎرودۆﺧەﻛەدا دەﻛەن ﺑەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەی ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎﻧە، ﻛە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺋەم دﯾﺎردە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑە داﻣەزراوەﯾﯿﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە دۆﺧﯽ ﺷڵەژاو و ﺑێ داﻣەزراوەﯾﯿﺪا ﺳــەر دەردێﻨــﻦ ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺋەو دﯾﺎردە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎﻧەی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧەﻓﺴﻨﺰم و ﺑەرژەوەﻧﺪﺧﻮاز ﭘێــڕەوی دەﻛــەن و ﺧﯚﯾﺎن وەك ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺗﯿﺎدا دەﺑﯿﻨﻨەوە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە: ﺳەرداﻧﯽ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوان و ﻛﻠﻜەﻟەﻗێ و ﺧﯚﺑﺮدﻧە ﭘێﺸەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوان ﻟە ﺣﺰب و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺗﺎ رادەﯾەك ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺣﺰﺑﺪا ھەﻣﻮو ﻛەس ﺑﯚی ھەﯾە ﺳــەرداﻧﯽ ﻟێﭙﺮﺳﺮاواﻧﯽ ﺳەرووی ﺧﯚی ﺑــﻜﺎت و ﻛﺎرەﻛﺎن راﺑﭙەڕێﻨێ ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەوی ﺣﺰب ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻦ ،ﺑەم ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺗﺎ رادەﯾەك ﺟﯿﺎوازە ،ﺋﯿﺪارە ھەرەﻣێﻜﯽ دەﺳــەﺗە و ھەر ﻛەس ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳەرووی ﺧﯚﯾەوە و ھﯿﭻ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ﻟە ﺧــﻮارەوە ﺑە ﺑﺎزدان ﺑﮕﺎﺗە ھەرەﻣﯽ ﺳەرەوەی دەﺳەت ﺑﯚ راﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرێﻚ ﻛە دەﺑێﺖ ﺑە زﻧﺠﯿﺮەی ﺋﯿﺪارﯾﺪا ﺳەرﺑﻜەوێﺖ. ﻟە ھەﻣﻮوی ﺳەﯾﺮﺗﺮ ﺋەوەﯾە ﻟێﭙﺮﺳﺮاواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗێﻜﮫەڵﻜێﺸــﯽ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە ﺣﺰﺑﯿەﻛﺎﻧﻦ ،ﻟﯿﺴﺘﯽ
ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﻻی ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧە ،ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن زۆر ﺗەﺳــﻜﺒﯿﻨﺎﻧە ﺑﯚ دۆﺧەﻛە دەڕواﻧﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧﯚی و ﻛەﺳە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛە ﺑڕﯾﺎری ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی دەﻛەن و ﺋەوەی ﺑە ﮔﻮزەری ﻛﺎرەﻛەدا ﻧﺎڕوات ﺋەرﺷﯿﻔﯽ ﻛﺎر و دەﺳﭙﺎﻛﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮوﻧە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺑﺎزﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛە ﺟێﺴەﻧﮕﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧە ﻻی ﻟێﭙﺮﺳﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛە. ﺟﮕە ﻟە ﺑﺎزﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﻣﯿﺰاﺟﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑڕﯾــﺎردەری ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛەﯾــە ،ﭼــﯚن ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑﺨﻮازێﺖ وا ﺑڕﯾﺎر دەدات ،ﺋەﮔەر ﻣﺎﻓێﻜﯽ رەواﯾﺶ ﺑێﺖ ﻛەﺳﯽ ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮاوی ﺣﺰب ﺑەرﮔﺮی ﻟەو ﺷﻮێﻨە ﺋﯿﺪارﯾﯿە ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾەوە وەرﯾﮕﺮﺗﻮوە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺑەم ﻛێﺸــەﻛە ﻟەوەداﯾە ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛە ﺑەڕادەﯾەك ﻣﻠﻜەﭼﯽ ﺣﺰﺑە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ژێﺮ ﻓﺸﺎری ﺣﺰﺑەﻛەﯾەوە ﭼﯿﯽ ﭘێ ﺑڵێﻦ وا رەﻓﺘﺎر دەﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮدەﺳــﺘﯿﺪا و ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺣــﺰب دەﺟﻮوڵێﺘەوە، ﭘﺎرﺳــەﻧﮕە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ﻟــە ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە ﺋﯿﺪارﯾﯿەﻛــەدا ھەﯾە و رووی ﺟﻮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ﺟێﯽ ﺷﺎﻧﺎزی ﺣﺰﺑە ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵﯽ ﻧێﻮان ﻟێﭙﺮﺳﺮاوی ﺣﺰب و ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺳەردان و ﻣﻠﻜەﭼﯽ ﻓەرﻣﺎن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﮔﺮێﺪراوەﻛﺎن ،رۆڵﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوە دەﯾﺒﯿﻨﻦ . ﻛﻮﺗﻠە و دەﺳﺘەﮔەری ﻛﻮﺗﻠە زۆرﺗﺮ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿە ،ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑﺪا ﻛﻮﺗﻠە و دەﺳــﺘەﮔەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھﺎوﺑەش دەﯾﺎن ﺑەﺳــﺘێﺘەوە ﺑەﯾەﻛەوە ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿە و ﻛﻮﺗﻠە و دەﺳﺘەﮔەری ﻧﺎو ﺣﺰب دزە دەﻛﺎﺗە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺸــەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋەو دﯾﺎردەﯾﺎن ھەﯾە و ﻟەﺳەر دﯾﺎردەﻛە ﻛەﺳەﻛﺎن دەﻧێﺮﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە، ﺋەوﯾﺶ ﻧﺎﭼﺎرە ﻣﻞ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮﺗﻠەﻛەی ﻟە ﺣﺰﺑەﻛەدا ﺑﺪات. ﻛﻮﺗﻠە و دەﺳــﺘەﮔەرﯾﯽ ﺣﺰب ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛەن ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮﺗﻠە و ﺳێﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎن وەدەﺳــﺖ ﺑێﻨﻦ، ﺟﺎری واﯾــﺶ ھەﯾە ﺋەوەی ﻟــە ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﻦ ﯾﺎن ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﻦ ﻣﻞ ﻧﺎدەن ﺑﯚ ﻛﻮﺗﻠە ،دەﻛەوﻧە ﺑەر
ﺗﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻣﯿﺮزا
ﺑەﺷﯽ ﯾەﻛەم دەﺳــﺘﯿﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە ،زرﻣﻮﻛﻮت ﭘێ دەﻛێﺸــﻦ ﺑە زەوﯾــﺪا ،ﺋﺎرەﻗە ﻟە ﻧﺎوﭼەواﻧﯿﺎﻧــەوە ﺑە ﻻﻣﻠﺪا دێﺘە ﺧــﻮار و ﺟﺎرﺟﺎرﯾــﺶ ﺑە ﭼﻤﻜــﯽ ﻓەﻗﯿﺎﻧە و ﻻی ﭘﺸــﺘﻮێﻨەﻛەﯾﺎن دەﯾﺴــڕن ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﮔﻮێﯿﺎن ﻟە دەﻧﮕﯽ ”ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛــە“ ﺑێﺖ ﻛە دەڵێﺖ ؛“ﯾﺎرم ھێﺸــﺘﺎ ﻣﻨﺪاڵە و ﻣﺎرەﯾﯽ ﻧﺎﯾە ،ﻟەﺳــەر ﻻﻧﻜەی ﻟە ﺧﯚﻣﺖ ﻣﺎرە دەﻛەم ،ﺳێﻮی ﻧەﮔەﯾﯿﻮە و ھەڵﻮوژەی ﻛﺎڵە ،ﺗﺎزە دەﮔﺎﺗێ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﻮاردە ﺑەھﺎرە“. ﺗێﻜﺴﺘە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺗﮋﯾﻦ ﻟە ﻣەﺗﺢ و ﺳەﻧﺎ ﺑﯚ ﻛﭽﯽ ﻣﻨﺪاڵ ،ﻛﭽﯽ ﻧﺎو ﻻﻧﻚ و ﺟﯚﻻﻧە و ﭼﻮاﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑە )ﺳێﻮ و ھەڵﻮوژەی ﻛﺎڵ ،ﺑەی ﻧەﮔەﯾﯿﻮ و ﺑەرﺳﯿﻠە( و ﭼەﻧﺪان ﻣﯿﻮەی ﻧەﮔەﯾﯿﻮی ﺗﺮﯾﺶ وەك ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵﯿﯿﺎن. ﺋەﻣــە وای ﻛﺮدووە ﺧﻮاﺳــﺘﻦ و ﻣﺎرەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﭽﯽ ﻣﻨﺪاڵ وەك ”ﻧەوﺗﯽ ﺷﻮﺟﺎﻋە“ ﺑﯚ زاوا و ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺑﻨﻮوﺳﺮێﺖ و ﺑڵێﻦ ؛“ﺗﻮﻟﻔێﻜە ھێﺸﺘﺎ ،ﻛە ھێﻨﺎﻣﺎن ﺑﯚ ﺑﻮوﻛەﻛەی دەﮔﺮﯾﺎ!“ ﻣﺎڵﯽ ﻛﭽەش ﺑە ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە دەڵێﻦ ؛“داواﻛﺎری زۆر ﺑﻮو ،دەرﮔەﯾﺎن ﺑەرﻧەدەداﯾﻦ، ﻛﭽەﻛەﻣﺎن ﺟﻮان ﺑﻮو!“. ﺋــەم دﯾﺎردەﯾە ﻧﺎوی )ﺑەﺷــﻮوداﻧﯽ ﻛﭽﯽ ﻣﻨﺪاڵە( و ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە ﻛە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ و ﭘێﻨەﮔەﯾﯿﻨﺪا )ﺧﻮار ﺗەﻣەﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻛە ﻟە ﻋێﺮاق 18ﺳﺎڵە( .ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ ﻛﭻ ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﺑێ ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﺧﻮار ﺗەﻣەﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﺋﯿﺮادەی ﻧﯿﯿە، ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﯾەك رۆژﯾﺸﯽ ﻣﺎﺑێﺖ ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺗەﻣەﻧە! دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻣﻨﺪاڵﯽ ﭘێﻨەﮔەﯾﺸﺘﻮو ﺷێﻮەی ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ .1داﻧەﺧﺴــﺘﯽ دەرﮔەی ﺗﻮاﻟێﺖ ،ﺣەﻣﺎم و ژووری ﻧﻮوﺳــﺘﻨﯽ داﯾــﻜﺎن و ﺑــﺎوﻛﺎن .ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧێﺰان
دﯾﺎردە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟەم دۆﺧە ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﺪا ﺗﯿﺮوﻧەﺷــﺘەری درۆ و ﺑﻮﺧﺘﺎن ﺑﯚ ھەڵﺒەﺳﺘﻦ و ﺗﺎﻧە و ﻧﺎوزڕاﻧــﺪن و ﻟەﻛەدارﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــﯽ دەرەوەی ﺑﺎزﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗﺎ ﻣﻞ ﺑﯚ ﻛﻮﺗﻠە و دەﺳــﺘەﻛەی ﺋەﻣﺎن ﺑﺪەن ،ﯾــﺎن ﺋەﮔەر ﻣﻠﯿﺸــﯽ ﻧەدا ،ﻟــەو ﺟێﮕەﯾە ھەڵــﯽ ﺑﻜەﻧﻦ و ﯾەﻛێﻚ داﺑﻨێــﻦ ﻣﻠﻜەﭼﯽ ﻓەرﻣﺎن و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑێــﺖ و ﺑــە دڵــﯽ ﺋەوان ھەڵﺴﻮﻛەوت ﺑﻜﺎت. ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨــﯽ ﻟــەوﻻوە ﺑﻮەﺳــﺘێ ﻛە ﻛەس ﻛﺎرﯾــﺎن ﭘێ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺧﯚ ﺋەﮔــەر ﻛﺎدرێﻚ ﻟە ﺣﺰب ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻣﺎﯾەی ﺳــەرﺑەرزﯾﯽ ﺣﺰب و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەﯾەﺗﯽ ﻛە ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت ،ﻧﻤﻮوﻧەی دەﮔﻤەﻧﯽ ﻛەﺳﯽ دڵﺴﯚز و ﺑە ﺋەﻣەك ﺑێﺖ ،ﺑەم ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ داﻧﺴﻘەی زۆرﻛەم ھەﯾە ﻛﺎر و ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﺴەﻧﮕێﻨﻦ ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﺎزﻧەی ﻛﻮﺗﻠە و دەﺳﺘەﮔەراﻛﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ھەﻣﯿﺸە ﻟە دواوەﯾە و ﻛﺎری ﻧﺎڕوات و دواڕۆژی ﻛەوﺗﻨە ﺑەر ﺑەرداﺷــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎﻧە. ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻛﻮﺗﻠە و دەﺳﺘەﮔەری ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑﺪا ھەﺑێﺖ، ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎن رﻛﺎﺑەری ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻦ ﻟەﺳــەر ﻛﺎری ﺑﺎش و رەوﺷﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺟﻮان و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺣﺰب، ﻧەك ﻣﻠﺸﻜﺎﻧﺪن و ﻧﺎوزڕاﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ و ﭼەواﺷەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﻔﺎﺗە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎك و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ وەك ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑێ ھێﺰ و دەروێﺸــﯽ ﺣﺰب ﻛە ﺗﻮﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑێﺖ، ھەرﭼﯽ ﺳــەرەوەی ﺣﺰب ﮔﻮﺗﯽ رەش ﺑێ ﯾﺎ ﺳﭙﯽ، ﺋەم وەك ﺳــﭙﯽ ﺑﯿﺒﯿﻨێ و ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﻧﺎﺷەرﻋﯽ و ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺎت . ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەﭘێﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻟێﭙﺮﺳﺮاواﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﺑەدەﺳﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەم وﺗەدا ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ داﻣەزراوەﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی ﻧﯿﯿە ،ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺗﺎك و ﻣﯿﺰاﺟــﯽ ﺗﺎك دەﯾﺒەن ﺑەڕێــﻮە ،ﻣﯿﺰاﺟﯽ ﺗﺎﻛﯿﺶ ھەﻣەﺟــﯚر و ھەﻣەڕەﻧــﮓ و ﻓــﺮە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرە. ھەﻣﯿﺸە ﺋەواﻧەی ﺑە ﻣﯿﺰاﺟﯽ ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ دەزﮔە ﯾﺎن داﻣەزراوەﻛﺎن دەﺟﻮوڵێﻨــەوە ،ﻛﺎرﯾﺎن راﯾﯿە و ﺟێﯿﺎن ﭘﺘەوە و ﻟێﭙﺮﺳﺮاوی دەزﮔەﻛە دەﺳﺘﺒەردارﯾﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑﮕﺮە ﻣــەرام و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن و ﺟﻮوﺗﻦ ،دەﮔﻤەن ﻧەﺑێﺖ ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺖ
دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ﻣەﮔەر ﻛەﺳــﯽ ﺧﻮارەوە ﭼﻮوﺑێﺘە ھێڵﯽ ﺳــﻮوری ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوەﻛەی و ﻟە ﺧﯚﺑﺎﯾﯿﺒﻮون و ﺳەرﻛێﺸﯽ رووی داﺑێﺖ. ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺑێ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎك ﻛە ﺑە ﻣﯿﺰاﺟﯽ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەڵﻨﺎﺳﻮوڕێﻦ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ دۆخ و ﻛﺎﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﻛﺎﺗەﻛە ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺎڕواتﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽﺋەوﻛﺎﺗﺎﻧەیﻛەﻛەﺳەﻟێﮫﺎﺗﻮوەﻛەی ﺧﻮارەوە ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ وﯾﮋدان و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺗﻮاﻧﺎی ﻟە ﻛەﺳەﻛەی ﺳەرووی ﺑەرزﺗﺮ ﺑێﺖ ،ھەﻣﯿﺸە ﺑەدەم ﻛێﺸە و دەردەﺳــەرﯾﯿەوە دەﺗﻠێﺘەوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺋەو ﺣﺎڵەﺗەی ﻛﺎرەﻛە ﺟێ ﺑﮫێڵێ و ﻣەﯾﺪاﻧەﻛە ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﺑﯚ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوە ﺑﺎﻛە ﺗەﺧﺖ ﺑێﺖ ﺗﺎ ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﺧﻮازی دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯿﯿەﻛەی ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛەﺳە ﻟێﮫﺎﺗﻮوەﻛە ﭘڕ دەﻛﺎﺗەوە . ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەرﺷﯿﻔﯽ رەوﺷﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺋەرﺷﯿﻒ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ھەﻣﻮو دەزﮔە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە و ﺑﻮارێﻜﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧە، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەرﺷﯿﻔە ﺑە ﭘێﻮداﻧﮕﯽ ﻛەﺳﯽ ﺷﯿﺎو ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﯽ ﺷــﯿﺎو ﻛﺎر دەﻛﺎت و دﯾﺎردەﻛﺎﻧﯽ دزی و ﮔەﻧﺪەڵﯽ و رەوﺷﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﯿﺪاری ﻟە ﺋﺎوێﻨەی ﺋەرﺷﯿﻔﺪا رەﻧﮓ دەدەﻧەوە ،ﻛەﺳــە دڵﭙﺎك و ﺑە ﺋەﻣەك و دەﺳــﺘﭙﺎك و رەوﺷــﺖ ﺑەرزەﻛﺎن دەﺑﻨە ﻣﺎﯾەی ﺳــەرﺑەرزﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و راﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪە دز و ﮔەﻧﺪەڵــەﻛﺎن دەﺑێﺖ ﺑﻜﺮێﺘــە دەرەوەی ﺑﺎزﻧەی ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋەزﻣﻮوﻧە ﭘﺎﻛەﻛﺎن ﺑێﻨە ﺋﺎراوە ،ﻟەم دۆﺧە ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﺪا ،دﯾﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻧەﻛﺮدن ،دزی و ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎری و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەر ،ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﻗﻮڕەﻛەی ﺧەﺳﺘﺘﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺑﻮاری ﺑﯚ ﺋەرﺷﯿﻒ و ﭘێﻮداﻧﮕە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و رەوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻧەھێﺸﺘﻮوەﺗەوە. ﺋەﮔەرﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻚﻟەﺳەردزیوﮔەﻧﺪەڵﯽﺳەرزەﻧﺸﺖ ﻛﺮاﺑێﺖ و ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ﻛﺎرەﻛەی دوور ﺧﺮاﺑێﺘەوە ،ﺑە ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎت و ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەرﺷﯿﻒ ،ھەﻣﺎن ﺷــﻮێﻦ و ﺑﮕﺮە زۆرﺟﺎر ﺑﺎﺗﺮی وەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە، ﻛەس ﻓﺎﯾﻠﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻧەھێﻨﺎوەﺗەوە ﻣەﯾﺪان ،ﺋەﮔەر ﻛێﺒەرﻛێﯿەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﻟەﺳــەر ﺷﻮێﻨەﻛە ھەﺑﻮوﺑێﺖ، ﺳــەرەﻧﺠﺎم ھەر ﻛﺎرﻣەﻧﺪە ﮔەﻧﺪەڵەﻛە ﮔﺮەوەﻛەی ﺑﺮدووەﺗەوە ،ﺑﮕﺮە راﺑﺮدووی ﺑە ﺑﺎﺷﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋەژﻣﺎر ﻛﺮاوە و ھﯿﭻ ﺑﺎﻛﯽ ﺑە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻧەﺑﻮوە .
وەرە ﻛﯚﺷﯽ ﻣﺎﻣە
)ﺑەﻣەﺑەﺳﺖ ﯾﺎن ﺑێ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﯾەك ﺷﺘە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﻛﺎﻣەﻛــەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﯽ ﺳێﻜﺴــﯿﯿە( ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭼﻮوﻧە ﺳــەرﺋﺎودا دەرﮔەی ﺗﻮاﻟێــﺖ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ داﻧﺎﺧەن و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑە ﻛﺮاوەﯾــﯽ ﺑەﺟێ دێڵﯿﻦ، ﺋەﻣە دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚﯾە ﺑﯚ ﺳــەر ﻣﻨﺪاڵ و ﺧﻮﺷــﻚ و ﺑﺮا ﭘێﻨەﮔەﯾﯿﺸﺘﻮوەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺧێﺰاﻧەدا! ھەروەھﺎ داﻧەﺧﺴﺘﻨﯽ دەرﮔەی ﮔەرﻣــﺎو )ﺣەﻣﺎم(ﯾــﺶ ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭘێﻨەﮔەﯾﯿﺸﺘﻮوەﻛﺎن ﺋەو ﻛەﺳەی ﻛە ﻟە ﮔەرﻣﺎوەﻛە ﺧﯚی دەﺷــﻮات ﺑﺒﯿﻨﻦ ﯾــﺎن ﻧﺎ! ﯾﺎﺧــﯚ دەﺑﯿﻨﯿﺖ ﮔەورەی ﻣﺎڵ ﻟە ﺗﻮاﻟێﺖ دێﺘــە دەرەوە ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟەﻧﺎو ژووری داﻧﯿﺸــﺘەﻧەﻛەدا ﺑە ﺑەرﭼﺎوی ھەﻣﻮواﻧەوە ﺑەﻧﺪوﺧێﻨەﻛەی ﺗﻮﻧﺪ دەﻛﺎﺗەوە. .2ﺧﯚﺷﻮوﺷﺘﻨﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧێﺰان )ﺑﺎوك و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ،داﯾﻚ و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ،ﺧﻮﺷــﻚ و ﺑﺮاﻛﺎن ﺑەﺟﯿﺎ ﯾﺎن ﭘێﻜەوە( .داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺷﻮوﺷﺘﻨﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻣەرﺟە ﻛە رووت ﻧەﺑﻦ ،ﺳــەروو و ﺧﻮارﯾﺎن داﭘﯚﺷﺮاو ﺑێﺖ ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺷﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن دﯾﺎر ﻧەﺑێــﺖ ،ھــﺎوﻛﺎت دەﺑێــﺖ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺶ )ژێﺮﻛﺮاس ،ﻓﺎﻧﯿﻠەی ﻋەﻻﮔە و ﻟﯿﺒﺎﺳــﯿﺎن( ﻟەﺑەردا ﺑێﺖ و ﭘﺎش ﺷﻮوﺷﺘﻨﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛەوە، ﭘێﯿﺎن ﺑﮕﻮﺗﺮێــﺖ ؛“ﭘﺎش ﭼﻮوﻧــە دەرەوەم ﺧﯚت ﺷﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﺖ ﺑﺸــﯚ و وەرە دەرەوە( .دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن روون ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺋەﻣــە ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺟەﺳﺘەی ﺋەوان ﺷــﻮورەﯾﯿە و ﻣﺎﯾەی ﺷەرﻣە ،ﯾﺎن ﻋەﯾﺒﻮﻋﺎرە! ﻧەﺧێﺮ ،ﺋەﻣــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧەﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺟەﺳــﺘەی ﺋەواﻧەوە ھەﯾە ﻟەﻻﯾەن ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻜەوە! .3داﻧەﺧﺴــﺘﻨﯽ دەرﮔەی ژووری ﻧﻮوﺳﺘﻨﯽ داﯾﻚ و ﺑﺎوك ،دەﺑێﺖ داﯾﻚ و ﺑﺎوك دەرﮔەی ژووری ﻧﻮوﺳﺘﻦ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭼﻮوﻧە ﺳــەرﺟێ داﺑﺨەن )ﺳێﻜﺲ ﺑﻜەن ﯾﺎن ﻧﺎ( ،ﭼﻮﻧﻜە داﻧەﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘەﯾﺎﻣــﯽ )ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﻟەش( دەﮔەﯾەﻧێﺘە ﻣﻨﺪاڵ .ھەروەھﺎ ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﻟەﻛﺎﺗﯽ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ
ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻗﺴــە ،ﭘەﯾﺎم و ﭼﺎوﺑڕﻛێﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑﮕﯚڕﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەرﭼﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﭘەﯾﺎﻣەﻛﺎن ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚﯾﺶ ﺑﻦ ،ﺑەم ﻣﻨﺪاڵ ﺗێﯽ دەﮔﺎت. .4ﺷــﯿﺮداﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ و داﯾﺒﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ،دەﺑێﺖ داﯾﻚ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺷﯿﺮداﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺑە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ،رێﺰ ﻟە ﺟەﺳﺘەی ﺧﯚﯾﺎن و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕــﺮن ،ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەھﯿــﭻ ﺟﯚرێﻚ ھەﻣــﻮو ﻣەﻣﻚ ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺷــﯿﺮدان ﺑێﺘە دەرھێﻨﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧێﺰان و ﺷﻮێﻨﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا و ﺑﺨﺮێﺘە دەﻣﯽ ﻣﻨﺪاڵەوە ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی )ﻛەس ﺗەﻣﺎع ﻟە ﻣەﻣﻜﯽ داﯾﻜێﻚ ﻧﺎﻛﺎت ﻛە ﺷﯿﺮ دەدات!( ﺋەﻣە ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑــەوەوە ﻧﯿﯿە ﺗەﻣﺎع دەﻛﺎت ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ داﯾﻚ ﺧﯚی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﻟەﺷــﯽ ﺧﯚی ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴــﯿﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧەﻛﺎت ﻟەﻛﺎﺗﯽ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣەﻣﻜﯽ و ﺷﯿﺮداﻧﺪا. ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮەش ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ داﯾﺒﯽ ﻣﻨﺪاڵ ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧێــﺰان و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺪا داﯾﺒﯽ ﻛﯚرﭘەﻛە ﺑﮕﯚڕێﺖ ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی )ﻣﻨﺪاڵە ﻗەﯾﻨﺎﻛە!( ﺑەم ﻛﺮدەﯾە داﯾﻚ رێﺰ ﻟە ﻟەﺷﯽ ﻛﯚرﭘەﻛەی ﺑەردەﺳــﺘﯽ ﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﺶ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی دەﻛﺎت. .5ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن ،ﺋەو دراﻣﺎ و ﻓﯿﻠﻤﺎﻧە ،ﮔﺮﺗە ،ﻗﺴــە ،ﭘەﯾﺎم و ﺋﺎﻣﺎژەی ﺳێﻜﺴﯿﯿﺎن ﺗێﺪاﯾە و ﭘێﻨەﮔەﯾﯿﺸﺘﻮوەﻛﺎن ﻟێﯽ ﺗێﻨﺎﮔەن ،زۆرﺟﺎر ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻣﺎﭼﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎودەم ،ﯾﺎن دەﺳــﺘﺒﺮدﻧﯽ دوو ﻛەﺳــﯽ ﻧﺎو دراﻣﺎﻛە ﺑﯚ ﻻﺷەی ﯾەﻛﺘﺮ ،داﯾﻚ و ﺑﺎوك دەڵێﻦ ؛“ﺋﺎ ﻟێﺮە ﺑﯿﮕﯚڕە ،ﺋﺎ ﺳــەﯾﺮی ﺋەوە ﻣەﻛەن!“ ھەر ﺋەم ﻗﺴەﯾەش ﺑﯚ ﺧﯚی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯿﯿە! ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﻛﺎﺗﯽ ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم ﻓﯿﻠﻤﺎﻧە ،ﺑﺨﺮێﺘە ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﺧەوﺗﻮون و ﺑە ﻛﺎﺗﯽ داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﻧﺎو ﺑﺒﺮێﺖ. .6ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ،ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﻧﺎﺑێﺖ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﭘێﻨەﮔەﯾﺸﺘﻮو )ﺧﻮار 18ﺳﺎڵ( رێﮕەی
ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ،ﺗﻮﯾﺘەر و ﺋﯿﻨﺴــﺘﺎﮔﺮام و ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ ،ﻣەﮔەر ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﺪا و ﭘﺎﺳــﯚردەﻛەی ﻻی ﺋەوان ﺑێﺖ و ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و ﺳێﺮچ ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ! .7ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ و دەرزﯾﻠێﺪان، دەﺑێﺖ ﺑە ﻣﻨﺪاڵ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ؛ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﺪا داﯾﻚ ،ﺑﺎوك و ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﺪا ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە دەﺳﺖ ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋﺎزارەﻛەت ﺑﺒەن .دەﺑێﺖ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﺪا داﯾﻚ ﯾﺎن ﺑﺎوك ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﺑﻮەﺳﺘﻦ و ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەﺟێﯽ ﺑێڵﻦ .ھەروەھﺎ ﻟەﻛﺎﺗﯽ دەرزﯾﻠێﺪاﻧﯿﺸﺪا )ﻟەم ﻛﺎﺗەدا زۆرﺑەی داﯾﻜﺎن دەﺗﺮﺳﻦ و ﭼﺎوی ﺧﯚﯾﺎن دەﻧﻮﻗێﻨﻦ و ﻣﻨﺪاڵ ﺑەﺟێ دێڵﯿﻦ!( .8ﻣﺎﭼﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵ و ﮔﺮﺗﻨەﺑﺎوەﺷــﯽ ،ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧێﺰان و ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە رووﻣەﺗﮕﻮﺷﯿﻦ، راﻧﮕﻮﺷﯿﻦ ،ﻛێﺸــﺎن ﺑە ﺳــﻤﺘﯿﺪا ﻟەﻛﺎﺗﯽ داﯾﺒﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﺪا ﯾﺎن ﻛﺎﺗﯽ ﺣەﻣﺎم ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯿﻦ. دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻣﺎﭼــﯽ رووﻣەت ﻣﯚڵەت ﻟە ﻣﻨﺪاڵ ﺧﯚی وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ )ﺗەﻧﺎﻧــەت داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﺶ دەﺑێﺖ ﻣﯚڵەت وەرﺑﮕﺮن( .ﺑــﯚم ھەﯾە ﻣﺎﭼێﻜﺖ ﺑﻜەم؟ ﺑﯚم ھەﯾە دەﺳﺖ ﺑﺪەم ﻟە ﻗﮋت؟ ﻧەك ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی )ﺧﯚﺷﻤﺎن دەوێﺖ و ﭘێﻤﺎن ﺟﻮاﻧە( ﺑﯿﻜەﯾﻨە ﺑﺎوەﺷﯽ ﺧﺎڵە ،ﻛﺎﻛە و ﻣﺎﻣەﻛﺎﻧەوە! .9دەﺳﺘﺒﺮدن ﺑﯚ ﻟەﺷﻮﻻری و ﺷﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟە ﻧﺎوﻣﺎڵ و ﺳەرﺷــەﻗﺎم .ﺧﻮراﻧﺪﻧﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚﯾە. ﺋەﻣەﯾــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺷــﺎرێﻜەوە دەﭼﯿﺖ ﺑﯚ ﺷــﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﭘﯿﺎو دادەﺑەزن و ﺑە ﺑەرﭼﺎوی رێﺒﻮاراﻧەوە ﻣﯿﺰ دەﻛەن .ﯾﺎن ﻟە ﭘﯿﺎﺳە و ﻟە ﭼﺎﯾﺨﺎﻧە و ﻛﺎﻓێﻜﺎﻧﺪا ﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰاﻧﺪا ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن دەﺧﻮرێﻨﻦ ﺑەﺑێ ﺋەوەی رێﺰ ﺑﯚ ﺟەﺳﺘەی ﺧﯚﯾﺎن و ﺧەڵﻚ داﺑﻨێﻦ!
ﺋﺎﺳﯚ ﺣﺎﺟﯽ
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دوای 25 ﺳﺎڵ ﻻﻣەرﻛەزی ،داوای ﻻﻣەرﻛەزی دەﻛﺎت! ﻟە دوای راﭘەڕﯾﻦ 1991ەوە ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺎوﭼــەی ﮔەرﻣﯿﺎن ﻟــە )ﻻﻣەرﻛەزﯾﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی(دا دەژﯾــﻦ ،ﻟە ﻣــﺎوەی ﺋەو 25ﺳــﺎڵەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﺪا، زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ژﯾﺎون ،ﺑەم ﺋەوەی ﺳــەﯾﺮە ﭼﯚن و ﺑﯚ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو دەﭬەراﻧــە ھەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــەوە ﻧەﻛﺮدووە و ﺗەﻧﯿﺎ ھەﺳــﺘێﻚ ﻛە زاڵ ﺑﻮوە ﺑەﺳــەر ﻓــەزای ﺷــﺎردا ،ﮔﺮێﺪاﻧﯿﺎﻧە ﺑــە ھەوﻟێﺮ ﻛە ﺋەوەﺷــە ھــﯚﻛﺎری ھەﻣــﻮو ﺑە و ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯿەﻛﺎن. ﻓەزای ﮔﺮژﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ زۆﻧﯽ ﺳــەوز ﻛــە دەرھﺎوێﺸــﺘەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ 50 ﺳــﺎڵەی ﺑە ﺷــەﯾﺘﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەرە، ﺗەﻧﯿــﺎ دەﻻﻗەﯾەﻛﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ ﺧەڵــﻚ ﻧەھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ﻛە دﻧﯿــﺎ وەك ﺋەوەی ھەﯾە ﺑﯿﺒﯿﻨﻦ ،ﻧەك وەك ﺋەوەی دەﺳەت و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ زاڵ ﻟــە ھﺰر و ﺧەﯾﺎڵــﯽ ﺧەڵﻜەﻛەی وێﻨــﺎی ﻛﺮدووە، ﻛﺎر ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەو رادەﯾەی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەﯾــﺶ ﺧﯚی ﻟە راﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﺑﺎن ﺑﻜﺎت و ﺑەﺑﯚﻧە و ﺑێ ﺑﯚﻧــە و ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەﻧﺪێﻚ ھەرزە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﻛــە ﻛﺎرﯾــﺎن ﺑﻮوەﺗە ژﻣﺎرە ﻟێــﺪان و ﮔەوﺟﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ ،داوای ﻻﻣەرﻛەزﯾﯽ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﺎوﻛﺎت ﺑﺎﺳﯽ داھﺎﺗﯽ زۆری ﺋەو ﺷﺎرە ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮە. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋــەوە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ دروﺳــﺘە، ﺑەم ﺋــەوەی ﻧﺎدروﺳــﺘە ﺋەوەﯾە ﻗەت ﺑــﯚ ﯾــەك رۆژﯾــﺶ داھﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧەﮔەڕاوەﺗــەوە ھەوﻟێــﺮ و ﻧەﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو ﺧەزێﻨەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﻻﯾەن دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﮔﻞ دراوەﺗەوە و ﺋەوان دەزاﻧﻦ ﭼﯚن و ﻟە ﭼﯽ ﺧەرج ﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەری ﻣﺎﻧﮕﺎن )ﺗەﺳﻔﯿەی ﺣﯿﺴــﺎﺑەﻛەﯾﺎن( ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ داراﯾــﯽ رەواﻧە ﻛــﺮدووە ﻛە ﻟــە دوای 2003وە ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﻻی ﯾەﻛێﺘﯽ ﯾﺎن ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑﻮوە. ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑــﻮو ﺋەﮔەر ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەرزە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎن ﺑﭽــﻦ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﻜەن و داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜــەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳــەردەﻣﺎﻧێﻚ ﻛە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﮔﻠەﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑە رێﻨﻮێﻨﯽ ﺣﺰب ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺮا ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺑﺎری ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﺧەڵﻚ ،دواﺗــﺮ وەدﯾﺎر ﻛەوت ﭘﺎرەﻛە ﮔﺮدێﻜﯽ ﭘێ ﺋــﺎوەدان ﻛﺮاﯾەوە و ﺟەﻣﺴەرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺳەری ھەڵﺪا و داوای ﺣﺎﻛﻤﯿەﺗﯽ دەﻛﺮد. دوور ﻧﯿﯿە ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻟەﭘێﻨﺎو ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺋەو ﻓﺮە ﺟەﻣﺴــەرﯾﯿە )ﻛــە ﻛﺎرێﻜە ﻟە ﻧەﻛﺮدە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮە( داھﺎﺗەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟەو ﺷﺎرە ﺧەرج ﺑﻜﺮێﻦ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺋەرﻛێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺳــﭙﺎردﺑێ ﻛە ﻗﺴــەﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﻟەو رێﮕەﯾــەوە ﺧﺰﻣەت ﺑﻜﺎت، ﺑە ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی ﻟە زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردەواری و ﻟێﻜﺪاﺑڕاﻧــﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧەڵﻜەﻛەی و ﺟﺎڕدان ﺑﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯽ. دوای 25ﺳــﺎڵ ﻟــەو ﻻﻣەرﻛەزﯾﯿــەی ﺑەرھەﻣﯽ ﻋﯿﻨﺎدی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوە ،ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە ﺳﺎزﺷــﯽ ﻟــێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺮێﺘەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﺑﻜﺮێ و ھەﺳﺘﯽ ﭘێ ﺑﻜﺮێ ،ﻧــەك وەك دووﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻗﺎزاﻧﺞ و ﺑەرژەوەﻧﺪی.
وﺗﺎر
دارا ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدر ﺋەﻓەﻧﺪی
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺋەرك ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﻟە ﺋەرﻛێﻜﯽ ﮔەورەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺋەﺧﻼﻗﯽ زﯾﺎﺗﺮە ﺑﯚ رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﻧﻮوﺳەر، ﺧﻮێﻨەری ﺟــﺪی ﺑﺎﺑــەت ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت ﻟــە زەﯾﻨﯽ ﺧﯚی ،ھەرﮔﯿﺰ ﺷﺖ ﻟە ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺗﻮێﮋێﻚ ھەﯾە ﺑەﻧﺎو ﻧﻮوﺳەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺑﺨﻮێﻨﻨەوە ھەﻣﻮو ﺋەو ﯾﺎدەوەرﯾﯿﺎﻧەﯾــﺶ ﻟە ﺑﯿﺮ دەﻛەن ﻛــە رۆژاﻧێﻚ ﭘێﯿﺪا ﺗێﭙەڕ ﺑﻮوﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻧێﻮان ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا، ﭘﻨﺘێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ھەﯾە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾە. ﻧﻮوﺳــەری ﻛﻮرد ھەر ﺋەوەﻧــﺪە ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺧﻮێﻨەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘێﯿەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی داواﻛﺎری ﺧﻮێﻨەر ﺑﻨﻮوﺳێﺘەوە ،ﺋەم ﻧەرﯾﺘە ﻟە ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎن دەﭼێﺖ ﻛە ھەرﭼﯽ ﻛﺎﯾەك ﺧەڵﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧەﺑێﺖ ،ھﺎوردەی ﻧﺎﻛﺎت .ﻧﻮوﺳــەری ﻛﻮردﯾﺶ ھێﻨﺪەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺷﺖ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەر دەﻧﻮوﺳــێﺖ ﻛە ﺋەﻣــە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﺟﯚری ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﻟەﻧﺎو رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﺪا. ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەو دﯾــﺎردە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەﯾــە ﻛــە ﻟە ھــەردوو ﺣﺎڵەﺗە ﺋەرێﻨﯽ و ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛــەی دێﺘە ﺑﯿﻨﯿﻦ ،وەﺧﺘێﻚ ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮرد ﻟەﺳــەر ﺋەو دﯾﺎرداﻧە ﻧﺎوەﺳﺘێﺖ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھەڵﻮەﺳــﺘەﻛﺮدن ھەﯾە ،وەك ﺋەوەی رۆژﺋﺎواﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻧەك ھەر ﺑەو ﺋەرﻛە ھەڵﺪەﺳﺘﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺮدووﯾﺎﻧە ﺑە ﺗﯿﯚری ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻛﺎری ﭘێ دەﻛەن و ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿﺪا ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ )اﻻﺳــﺘﻘﮕﺎب(، ﻛﻮرد ﻛە ﺋــەم ﺳــەﻧﺘەرەی ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺑێﺒﺎﻛﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧەﺳــڵەﺗﯽ ﻟە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەزﻣﻮون و راﺑــﺮدووی ﻧەﺗەوەﯾەﻛە ﻛــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە دﯾﺎردەﻛﺎن وەﻛﺨﯚی ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە و ﻣﺎﻧﺎی ﺟﯿﺎوازی ﺑﯚ ﺑەرھــەم ﺑﮫێﻨێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﺑﯿﺮﻛــﺮدن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑﮕﺮە ﻟەو ﻟێﺪوان و ﺧﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەوەﯾەﺷــﺪا ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻧﻮوﺳەری ﻛﻮرد ﺑەرھەﻣﯽ دێﻨێﺖ. ﺑﯚﯾە وەﺧﺘێﻚ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻧﻮوﺳەری ﻛﻮرد دەﻛەی ،ﯾﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﺧﯚی دەﺟﻮێﺘەوە و ﺧﯚی دووﺑﺎرە دەﻛﺎﺗەوە ،ﯾﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﺑەﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ و ﻏﺎﻓڵﮕﯿﺮاﻧە دژی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدووی دەﻧﻮوﺳێﺖ ﻛە ﻣﺎﻧﺎی ﺑﯿﺮﭼﻮوﻧەوەﯾە. راﺳــﺘە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ وەك ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﯿﯿە ﻟە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﺗﺪا ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑەﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات و ﺧەڵﻚ ﺑە ﻛێﺸــەﻛە ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ دوا دەﻛەوێﺖ ﺗﺎ دادﮔە رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت وەردەﮔﺮێﺖ و ھﺎوﻛﺎری ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە دەﻛﺎت ،ھەروەك ﺋــەوەی ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑــە ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯿەوە ﺑﺎس ﻟەو ﭘﻨﺘــە دەﻛەن ﻛە ﻟە ﻧێﻮان رووداوی ﺣەﻗﯿﻘﯽ و ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚ ھەﯾە ،ھەروەھﺎ ﺋــەو ﭘﻨﺘەی ﻟــە ﻧێﻮان ﭘێڕاﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە ﻣەﻋﺮﯾﻔە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ھەﯾــە ﺑﯚ ﺧﻮێﻨــەر ﻛە وەك ﺑەﻛﺎرﺑەری ﻛەرەﺳــﺘە واﯾە ،ﺑەم ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻧﻮوﺳــەر ﺑﺎﺳــﯽ داھێﻨﺎن ﺑﻜﺎت ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧەﯾﺎڵ ﻛە داﻧﭙێﺪاﻧﺎن ﻟەﺑﺎرەﯾەوە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻟەﺳــەر دەدرێﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﺋەو دﯾﻤەﻧﺎﻧە ﻟەﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎت ﻛە واﻗﯿﻌﯽ ﺣﺎﺷــﺎ ھەڵﻨەﮔﺮ ﺑﻮوﻧە ،ﺋەﻣە ﺑە ﺷﺎﻧﺨﺎڵﯽ ﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﻗەڵەم دەدرێﺖ ﻛە وەزﯾﻔەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧﻮوﺳــەرە ﻟە ھەﻣﻮو ھەﻟﻮﻣەرﺟێﻜﺪا ،ھــەروەك ﭼﯚن ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ﻟــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و داوەرﯾﻜﺮدن ﻟەﺑــﺎرەی دﯾﺎردەﻛﺎﻧەوە ،ﺋﺎواﯾﺶ ﻧﻮوﺳــەر ﻧﺎﺑێﺖ ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە ﻟەﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎت. ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدن و ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﮔﺮێﺪراوی ژﯾﺎﻧــﯽ ھەﻣﻮواﻧە ،ﻧﺎﻛﺮێ ﻧﻮوﺳەری ﻛﻮرد ﻟەم ﺗەﻧﮕﮋە ھەﻣەﻻﯾەﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑێﺖ ﻟەو ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧە ھەﻣەﻻﯾەﻧەی ﻟە رێﮕــەی دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗــەوە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘە ﻧەك ﮔﺮووﭘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﻟێﺮەوە ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﻟە راﺑﺮدوو دەردەﻛەوێﺖ ﻛە ﻧﻮوﺳەر ﻟە ﭘەﻧﺎ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺧﯚی ،چ ﺋەرﻛێﻜﯽ ﺗﺮی ھەﯾە و چ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﯽ دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ، ﺑەم وەﺧﺘێﻚ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻧﻮوﺳــەری ﻛﻮرد ﯾﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﯾﺎدەوەرﯾﯽ ﻻوازە ،ﯾﺎﺧﯚ ﺋەوەﺗﺎ ﮔەرەﻛﯿەﺗﯽ ﯾﺎدەوەرﯾﯽ ﺧﯚی ﺑــەﻛﺎر ﻧەھێﻨــێ ،ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﻛەوێﺖ ﺋەوە ﺑەﺷێﻜﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯿە ﺗﺮﺳﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە، ﻧەك ﺋەوەی ﺗﺮس ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻛﻮﺷﺘﺒێﺖ.
ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛێﺸەی ﺗﺮ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﻧەﻛەن و ﺑﺎروﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﻧەﻛەن ،دەﺗﻮاﻧﻦ داواﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ھەﻧﺪێﻚ واﻗﯿﻌﯿﺘﺮ ﺑﻦ وا ﺑــﺎوە ،ﺋەﮔــەر ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﮔەﻧە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت و ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﯾــﺎ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎﻧە ،ﺋەوﻛﺎت ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ رێﮕەﭼﺎرە ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ وﺗە، ﻟە ڕﮔەی راﭘﺮﺳﯿﯿەوە. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﺋەﮔەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ ﻧەﺑﻮواﯾە، ﺧەرﯾﻚ ﺑــﻮو ﺑــەﻻی ﻛەﻣەوە ﺑﺒێﺘــەوە ﺑــە دوو ﺋﯿــﺪارەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ﺋەﻣــەش ﺑەھﯚی ھەوڵﺪاﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ وت ،ﺑەﺑــێ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘەی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــێ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﮔــەڵ ﺑــﺮاوەی ﯾەﻛەﻣــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،ﺋەﻣــەش ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮوڵﺘﺮ ﻛﺮدەوە. ﻟــە دوای رێﻜﻜەوﺗﻨــە
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی )ﮔﯚڕان -ﯾەﻛێﺘﯽ( دﯾﺴــﺎن دەﻧﮕﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ھەرێﻢ دەﺑﯿﺴــﺘﯿﻨەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ھــەردوو ﺣﺰب ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘڕۆژەﯾﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدﺑﻮو ﺑﯚ ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ،ﺑﯚﯾە رەﻧﮕە ﺑﯿﺎﻧــەوێ ﻓﺸــﺎرەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﻦ ﺑەﺳــەر ﭘﺎرﺗﯿﯿــەوە ،وەك زاﻧﺮاوﯾﺸــە ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﯾەﻛﯿﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﺑەر ﻟە رووداوەﻛــەی 23ی ﺣﻮزەﯾﺮان ﻛە ﯾەﻛﯿــﺎن ﻧەﮔﺮﺗﺒﻮو ،ﻛەواﺗە ﺋێﺴــﺘە زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧﻦ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜــەن ،ﺋەﻣەش ﻟــە ﺧﺎڵێﻜﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە ،ﻛە ﯾەﮔﺮﺗﻨەوەی ﻓﺮاﻛﺴێﻮﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧە. ﺑەداﺧەوە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸەی ھﺎووﺗﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿــە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯿﺮ ﻟــە ﺧﺎڵﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﺧەڵﻜﯽ
ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸەی ھﺎووﺗﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯿﺮ ﻟە ﺧﺎڵﯿﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﺑﻜەﻧەوە
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﻧەوە، ﺑــەدوای ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧەوە ﺑــﻦ ،ﻧــەك رۆژ دوای رۆژ ﻛێﺸەی ﺗﺮ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ھەﻗە ﺑەھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛەوە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻜەن و داﻧﯿﺸــﻦ و ﭘــﻼن داڕێــﮋن ﺑــﯚ ﻣﻮوﺳــڵﯽ دوای داﻋــﺶ و ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﺑــﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻛەرﻛــﻮوك و ﻓﺸﺎرﺧﺴــﺘﻨە ﺳــەر ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە. دوای ﺋەو ھەﻣــﻮو وێﺮاﻧﯿﯿەی ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﻣێﮋوو ﺑەﺳــەر ﻛــﻮرددا ھﺎﺗــﻮوە ،ﺑە ﺷــەڕی داﻋــﺶ و ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾــﯽ و ﭘﺎﺷﻜەوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ،ﻛەﭼﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺧەرﯾﻜــﻦ ﯾەﻛەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﻟەﻣەڕ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ دﯾﺴــﺎن ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ھەرێﻢ ﺑێﺖ ،واﺗﺎ ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ﻧﺎﻣﺎﻧەوێ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ﺣﺰﺑەﻛەی ﭘێﺮێ
رەﮔﻮڕﯾﺸەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎ ﯾەﻛﺴەر ﺑﭽﯿﻨە ﻧﺎﺧﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە. زۆر ﺋەﺳﺘەﻣە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺑﻮﻧﯿﺎدی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜەﯾــﻦ دوای ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧێﻜﯽ ﺑێﺸــﻮﻣﺎری ﻛﺎرﯾﮕەرﺑﻮوﻧــﯽ ﻓﯚڕﻣــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕــەی رۆژھەﺗﯽ ﻛە ﺑﻮوەﺗە ﭘڕەﻧﺴﯿﭙﯽ ﻓﯚڕﻣەڵەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﺎﻛﯿەﺗــﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا .ﺋەی ھﺎﻧــﺎ ﺑﯚ ﻛــێ ﺑﺒەﯾــﻦ و ﭼﯚن دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎن ﻧەﺑﯿﻦ ﻟە ھەﻣﺒەر ﻻداﻧــﯽ ھــەوری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕە و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﺎﺑﺎﺗﯽ ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﯽ ﺑەﺳەرﯾەوە؟ دﯾﺴــﺎن وەك ﭘڕۆژە ﻓﺸەڵەﻛﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ،ﭼەﻧــﺪ زاﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳﯽ و دەرووﻧﻨﺎﺳﯽ ﯾﺎن ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس و ژﯾﻨﮕەﻧﺎس ھﺎوردە ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑەﺳەدان ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻟــە وۆرﻛﺸــﯚپ و ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ . ﺗــﺎد ،ﺧەرج ﺑﻜەﯾﻦ ﺑــﯚ ﺋەوەی ھەواﯾەﻛــﯽ ﭘــﺎك ھەڵﻤﮋﯾﻦ و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەﺑێــﺖ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﻤــﺎن )ﻛــە ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺑﻮوﯾــﻦ و ﭼﺎﻛﺘﺮ ﻧەﺑﻮوﯾﻦ(؟ ﺋەی ﺋﺎوڕێﻚ ﻟە وزەی ﻛﺎدراﻧﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە ﺧﯚی ﻧەدەﯾﻨەوە و ﺑﺰاﻧﯿﻦ داﺧﯚ دەﺑﻨە ﺣەﻛﯿﻤﯽ دەردﻣﺎن ﯾﺎ ﻧﺎ؟ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﯿﻦ و ﺑە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺟﯿﺎوازی
دﻧﯿﺎ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮون ،ﻣەﮔەر ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەھﺎﻧــﺎی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑێــﻦ وەك دەڵێﻦ ”ﺗــﺎك ﺧﯚی ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ دﻛﺘﯚری ﺧﯚﯾەﺗﯽ“ ﭼﺎرەﺳەری دەردەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﯾــﺎن ﺑﻜەن؟ ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ،ﻗﻮڵﺒﻮوﻧــەوە ﻟەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺧﻮێﻨــﺪەوار و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮێﻜﯽ ﺋەم وﺗەﯾــە .ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭼﺎوەڕێ ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻜﺮێــﺖ .ﻧﺎﺑێ ﺑﯿﺮﻣﺎن ﺑەﻻی ﺧﯚ دوورﺧﺴــﺘﻨەوە ﻟە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ﺑﭽێﺖ ﯾﺎن ﺑﺘﺮﺳﯿﻦ ﻟــە ﺷــەڕی دەﺳــﺘەوﯾەﺧەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری .ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ رەوﺷﺘﯽ ھەن ھەﻣﻮوان ﻟەﺳــەری ﻛﯚﻛﯿﻦ ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ ﺟێﺒەﺟێــﯽ ﺑﻜەﯾﻦ .ﭘێﯽ ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﻦ ،ﺑەم ھەﻧﮕﺎوی ﺑﯚ ﻧﺎوێﯿــﻦ .ﺗێــﯽ رادەﻣێﻨﯿﻦ، ﺑــەم ﺋﯿــﺮادە ﻧﺎﺟﻮوڵێﻨﯿــﻦ ﺑەردەﺳــﺘەی ﺑﻜەﯾــﻦ .زۆر ﺑەﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ﺳەرﺳــﺎﻣﯿﻦ، ﺑــەم ﻟــە ﺋﺎﺑڕووﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾﯽ دروﺳﺘﻜﺮاوی ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻧێﻮ ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛەﻣﺎن دەﺗﺮﺳﯿﻦ. ھەﻣﯿﺸــە ھﯿﻮای ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ دەﺧﻮازﯾﻦ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑەم ﯾەك ﭘڕۆژەی ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﺗﺎ ﺑەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑﮕەﯾﻦ. ﻟە ﻛﻮێﻮە دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن وەك ﺳــەرەﺗﺎ ﺑﺎﺳﻤﺎن
و دواﻧەﻛەی دوێﻨــێ ﺑﻮوﻧەوە ﯾەك ﺣﺰﺑﯽ ﺳﺒەی ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﻛﺎرﺗﯽ ﻓﺸﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺮێ. ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا زۆر ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەن ﻛﺎری ﺑﯚ ﺑﻜەن، ﻟەﺑــﺮی ﺋەوەی وت ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺗﺮ ﺑﻜەن ،ﺋﺎﺧﺮ ﻣێﮋوو ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﭼەﻧــﺪی ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﺑﻦ ،ﻛەﻣﺘﺮ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﭙێﻜﻦ و ﭼەﻧﺪی ﻧەرﻣﺘﺮ ﺑــﻦ ،ﺧێﺮاﺗﺮ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە داواﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﮕەن. ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛێﺸــەی ﺗــﺮ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﻧەﻛەن و ﺑﺎروﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﻧەﻛەن ،دەﺗﻮاﻧﻦ داواﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ ھەﻧﺪێﻚ واﻗﯿﻌﯿﺘــﺮ ﺑــﻦ و رەﭼــﺎوی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ وت ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺧەڵــﻚ ﺑەرﮔەی ﻛێﺸــەی ﺗﺮ ﻧﺎﮔﺮێﺖ ،ﺋەﻣﺠﺎرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑەﺧﯚدا ﺑﭽﻨەوە و ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ رێﮕەﭼﺎرە
ﺑــﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟــە ﺋﺎڵﯚزﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸــەی ﻧﺎو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻛە )ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ﯾﺎﺳــﺎی ھەرێﻤــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە( داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــە 20 ،ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮﯾــﺶ وا ﺑﻤێﻨﻨــەوە ،ﻟە ﻛﯚﺗــﺎدا ھەر دەﺑێــﺖ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﺑﻜەﻧــەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﭘێﻨﺎﺳــە ھﺎووﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧە دروﺳﺖ ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ دروﺳــﺖ ﺑﻜەﻧەوە و ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨﺘﺎن ﺑە ﭼﺎرەﺳــەر، ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ رێﮕە ﮔەڕاﻧەوەﯾە ﺑﯚ ﻻی ﻣﯿﻠەت ﯾﺎ ھێﺸﺘﻨەوەی ﺋەم دۆﺳــﯿەﯾە ﺑﯚ دەورەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ھەڵﺒــﮋاردن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەداﺧەوە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑﺎﺑەﺗەﻛەﯾﺎن ﺋﺎڵﯚز ﻛــﺮدووە و ﺋﯿﺘــﺮ واﯾــﺎن ﻟێ ﻛﺮدووە ﺑە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ،ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑــﻦ و وت دەﺑێــﺖ ﺑە ﺑەھەﺷــﺖ، ﺑەم واﻗﯿﻌﯿــﺶ ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎن زۆر ﻟەوە ﺟﯿﺎوازﺗﺮن.
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق • ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS ﻛﺮد ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻛەﺳﯽ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮدا ﺋەﺳــﺘەم دەﺑێ ،ﺑﯚﯾە ﺑﯿﺮﻣﺎن ﺑﯚ ﻻی رەﮔﻮڕﯾﺸــەﻛەی دەﭼێ .واﺗە دەﺑــێ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺑﯚ ﺳەرەﺗﺎی ﭘﺮۆﺳەی ﭘەروەردە و ﺑەﺋــﺎﮔﺎ ﺑﯿﻦ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺒﻮوﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﺋــەم دﯾــﺎردە ﻧەﺧﻮازراواﻧــەی ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎﻧە ﻟــە ﺧﺸــﺘەﯾﺎن ﺑﺒەﯾــﻦ .ﺑــﯚ ﺋــەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ دەﺑێﺖ ﻟە ﺑﻮاری ﺗﯿــﯚری و ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ. ﻟــە دەروازە ﺗﯿﯚرﯾﯿەﻛــەوە دەﭼﯿﻨــە ژوورێ ﺑﯚ دﯾﺪەﻧﯽ ﺋەو ﺗﯿﯚرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﺑﺎﺳــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟــە رەﮔﻮڕﯾﺸــەوە دەﻛــەن .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺗﯿﯚری ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﻟــەﻻی ﻓﺮۆﯾﺪ و ﺑە ھەﻧﺪوەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎك ﺗﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵﯽ .ﺋﯿﻨﺠﺎ وردﺑﻮوﻧــەوە ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ھەوﻧەی ﻟە ﺑەﺷــە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە دراون و دەﺑێ ﺑەﺳەر ﺑﻜﺮێﻨــەوە ﺑــە چ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣێﻚ ﮔەﯾﺸﺘﻮون و ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﭼﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە؟. ﻟــە دەروازەی ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﭙﺮژێﯿﻨــە ﺳــەر ﻣﯿﺘﯚدەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ھەر ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯿﺮوڕا ﺑە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻦ و راﭘﺮﺳﯽ ﺗﺎ ﻓﯚﻛﺲ ﮔﺮووﭘەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛە.
ﺋﯿﻨﺠﺎ ھــەر ﻟــەم ﭼﻮارﭼێﻮەﯾە ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی دﯾﺎری ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛــە ﭼــﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﭘەرﺗﻮوﻛێﻚ ﭘێــﻚ ﺑێﻨﯿﻦ ھەﻣﻮو ﺋەو ھەوڵە زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑﯿﻜﺎﺗە رێﺒەری و رێﻨﯿﺸﺎﻧﺪەری ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە. رووﺑەڕووی ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯽ ﻛﯚﺗﺎی دەﺑﯿﻨــەوە .ﭼــﯚن ﺋــەم ﺑﻨەﻣﺎ ﺗﯿﯚرﯾﯿە ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿﺎﻧە ﺑﺨەﯾﻨە ﻧﺎو ﺟەﺳــﺘەی ﻛﯚﻣەڵﮕە؟ ﻛێ، ﻟە ﻛــﻮێ ،ﺑــە ﭼەﻧــﺪ و ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯿﮕﻮازێﺘەوە؟ دەﺷــێ ﺑﯿﺮ ﻟــە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋــەم ﺗﯿﯚرﯾﺴــﺎﻧە و ﺗﯿﯚرەﻛەﯾﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣەڵﮕە .ﺋەم ﭘڕۆژەﯾە ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﺗﺎك و دواﺟﺎر ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﺧﺮێﺘە ﮔەڕ، ﺑﯚﯾە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــەی درێﮋﺧﺎﯾەن دەﺑێﺖ. ﯾەﻛەم ﻛەﻧﺎڵــﯽ ﭘەروەردەﻛﺮدن ﻛــە ﺧێﺰاﻧە ،ﺟــێ دەھێڵﺪرێﺖ و ﻟــە ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎن، ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ،ﻧﺎوەﻧﺪی و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ دەﻛﺎﺗە ﺳــەﻧﺘەری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ .ﻟەوێــﺶ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑە ھەﻣــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەدا ﺑﮕەڕێﻦ، ﺑﯚﯾــە دەﺑــێ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛە ﻟە ﺷێﻮەی ھەڕەﻣــﯽ ﺑێﺖ .ﺗﯿﯚرﺳــﺘەﻛﺎن دوای ﭼەﻧﺪﯾــﻦ وۆرﻛﺸــﯚپ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪار و ﺣﻜﻮوﻣــەت، ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﻧﻤﻮوﻧــەی ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەم زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﭘــەروەردە
وەرﺑﮕﺮن ﻛە ﺗﻮێــﮋەر ،راﺑەراﻧﯽ دەرووﻧﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳﯿﻦ ﻛە ﻟە ھەﻣــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ھەن. دوای ﻣەﺷﻘێﻜﯽ رۆﺣﯿﯿﺎﻧە ،واﺗە ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺑە رۆﺣﯽ ﺗﻮێﮋەرەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ،ﺋەﻣﺎﻧﯿﺶ دەﮔەڕێﻨەوە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ ﻛــە ﭘﯚﻟــەﻛﺎن و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ و ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ھەﻣﻮو رووﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە ﺟﺪی ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﺑﺎس دەﻛــەن و راھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەﻛــەن ﺗــﺎ دڵﻨﯿﺎ دەﺑﻨــەوە ﻟە ﺗێﻜەڵﺒﻮون ﺑەﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن. ﻛــﻮردەواری زۆری ﻟەﺳــەر ﭘەروەردەی ﻣﻨﺪاڵ ﮔﻮﺗﻮوە وەك ”ﻣﻨﺪاڵ وەك ﻻﭘەڕەی ﺳﭙﯽ واﯾە، ﭼﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻨﻮوﺳﯽ ﺋﺎوا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﻣﻨﺪاڵ وەك ھەوﯾﺮ واﯾە ﭼﯚﻧﯽ ﺑﺸــێﻠﯽ ﺋﺎوا دەردەﭼێ، ﯾﺎن ﺧــﻮوی ژﯾﺮی ھەﺗﺎ ﭘﯿﺮی“.. ﺗﺎد .ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑە ﮔەرەﻧﺘﯽ ﻟە ﻧــەوەی داھﺎﺗﻮو دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋەﮔەر ﺋەم ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻣﺎن ﮔﺮﺗە ﺑــەر .ﺋەﻣەﯾــە دەروازەی ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ، ﻟە ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧﺎﻟێﺒﻮردە ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋ، ﺑێ ﺋﺎرام ،ﺗەﻣﺒەڵ و ﻣﺸــەﺧﯚر دەﮔﻮازرێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺖ و ﺑەرھەﻣﮫێــﻦ ﻛە دەرﺋەﻧﺠــﺎم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺖ و ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوﻣﺎن ﺑﯚ ﺑەرھەم دێﻨێ.
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻟەﺑﯿﺮﻛﺮدن
ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ھەرێﻢ ﻛﻠﯿﻠﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
142
ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ دﻛﺘﯚرا ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺋەﺳﻜەﻧﺪەرﯾەی ﻣﯿﺴﺮ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (143ﭼﻮارﺷەم2016/ 6/ 15 ،
ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺑەڕێﺰ /ﺷێﺦ ﺋەدھەم ﺑﺎرزاﻧﯽ
ﺗﻜﺎﯾە ﻟە ﻣەرگ رزﮔﺎرم ﺑﻜە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ :ﻛﺎوە ﺟەم
sarbaz25@yahoo.com
kawajam2000@yahoo.com
araakar4@gmail.com
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد
ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
wishe@wishe.net
ﻣﻦ ھﺎووﺗﯽ ”ھەﺳﺘﯿﺎر ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻋەﺑﺪو “داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﮔەڕەﻛﯽ راﭘەڕﯾــﻦ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺧێﺰاﻧﺪارم و ﭘێﻨﺞ ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﻢ ھەﯾە و ﻛﺮێﭽﯿﻢ .ﻣﺎوەﯾەك ﻟەﻣەوﺑەر ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺳــەرەﺗﺎن ﻟە ﮔﻮرﭼﯿﻠەی ﭼەﭘﯿﻤــﯽ دا و دەرﯾﺎن ھێﻨــﺎ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮرﭼﯿﻠەﯾەﻛﻢ ﻣــﺎوە ﺋەوﯾﺶ ﮔﺮێﯿەﻛﯽ ﺗﯿﺎدا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دوو ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿە ﻟە وﺗﯽ ﺋەردەن. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳــێ ﺟﺎر ﭼﻮوﻣەﺗە ﺋەردەن .ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾــﺎری راﺑﺮدوو ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛﻢ ﻛﺮد و دەﺑــﻮو ﻟە 10ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕــە ﺣﻮەزﯾﺮان، ﺑﭽﻤەوە ﺑﯚ ﻧەﺷﺘەرﮔەری دووەم ،ﺑەم ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆری دەوێﺖ و ﻟــە ﺗﻮاﻧﺎﻣﺪا ﻧەﻣﺎوە ،ﺑﯚﯾە داواﻛﺎرم ﻟە ﺑەڕێﺰﺗﺎن ﻛﺎك ﺷــێﺦ ﺋەدھەم ﺑﺎرزاﻧﯽ ھﺎواﻛﺮﯾﻢ ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺑﮕەﻣە ﺋەردەن و ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛە ﺑﻜەم ،ﺧﻮای ﮔەورە و ھﯿﻤەﺗﯽ ﺋێﻮە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﺑێ ﺑﺎوﻛﯽ رزﮔﺎر ﺑﻜﺎت. ھەﺳﺘﯿﺎر ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻋەﺑﺪو .ژﻣﺎرە ﺗەﻟەﻓﯚن07501042088 :
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﻟــەوە ﻧﺎﭼــێ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿــە راوێﮋﻛﺎری وەﺷــﺎوەی ھەﺑێ ،ھەﯾﺒﻮاﯾــە وەك ﻣﻨﺪاڵ ﻟە ﺑەڕێﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯿﺪا ھەڵﯽ ﻧەدەﺗﯿﺰاﻧﺪ و ھەﯾﭙێﯽ ﻧەدەﻛﺮد ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوە .ھەﯾﺒﻮاﯾە ﻧەﯾﺪەوت ﺋەو ﯾــﺎزدە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘەرە ﺑە رەﭼەڵەك ﺗﻮرﻛەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿە ،ﻛە دەﻧﮕﯿــﺎن داوە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ددان ھێﻨﺎن ﺑە ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﺗﯚوﺑڕﯾﻨەوەی ﺋەرﻣەن ﻟە ﻻﯾەن ﺗﻮرﻛەوە ،دەﺑێ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑێﺘەﻛﺮدن ﺋﺎﺧﯚ ﺗﻮرﻛﯽ ﺧﺎوێﻦ ﻣﺎون ﯾﺎن ﻧﺎ. ﺋەﻣە ﺋەوﭘەڕی ﺑــێ ﺗﯚرەﯾﯿﯿە ﻟە ﺳــەردەﻣێﻜﺪا ﺋەم ﺟﯚرە ﻗﺴﺎﻧە ﯾﺎﺳــﺎ ﭘێﭽﯿﻨەوەﯾﺎن ﺑﯚ دەﻛﺎت، ﺑﮕــﺮە ﺑﯿﺮێﻜــﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴــﺘﺎﻧەی ﭘﯚﺧڵﯿﺸــە .راوێﮋﻛﺎری ﺑﻮوﺑﻮاﯾە ﺋەردۆﻏــﺎن ،رووی ﻧەدەﻛــﺮدە ﺋﯚﺑﺎﻣەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ وﺗــﯽ دﻧﯿﺎ و ﺑڵێ :ﯾــﺎن ﺗﻮرﻛﯿە ھەڵﺒﮋێﺮە ﯾﺎن ﻛــﻮرد؟ ﺗﺎ ﺋەوﯾﺶ وەك ﭘﯿــﺎو ،ﻛــﻮرد ھەڵﺒﮋێﺮێ ﻟە دﯾﺮۆﻛﯿﺘﺮﯾﻦ رووداوی ﺳەردەﻣﺪا. ﺋــەم ﻛﺎوراﯾە راوێــﮋﻛﺎری ﻧﯿﯿە، ھەﺷﯿﺒێ ﻟە ﺟﯚری ﺧﯚی ھەڵﯽ ﺑﮋاردوون ﺗﺎ ﺑە دڵﯽ وی راوێﮋی ﺑﯚ ﺑﻜەن .ﻣﻦ ﺗﺎزەم زاﻧﯿﻮە ،ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﻣەﻻﯾەﺗﯿــﯽ ﺗەواو ﻛــﺮدووە ،ﻛە ﻟــەوێ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺋﯿﻤــﺎم و ﺧەﺗﯿﺒﯽ ﭘێ دەڵێﻦ .راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿە دەﻣێﻜە دەڵــێ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ زاﻧﺴــﮕەی ﻧەﺑڕﯾــﻮە ،ﻛە ﺑە ﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی وت ،ﻣەرﺟە ﺳەرﻛﯚﻣﺎر ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑەرزی ھەﺑێ. ﺋەم ﭘێﺸــەﻛﯿﯿە ﺑﻨﯿﭽەﯾەﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺋەم ﻛﺎوراﯾەدا ﺑﻜەﯾﻦ. ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﺧەﯾــﺎڵ ،ﻛــە ﺑــە ﻣێﺸﻜﯽ وﯾﺪا ﺗەﻧﯿﺒێﺘەوە ﺋەوەﯾە، ﺗــﺎ زووە ھەرﭼــﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وت ھەﯾە ﻟە ﭼەﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑەرھەﭬﯿﺎن ﺑــﻜﺎت .ﺑﯚ ﺑە راﺳﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋەم ﺧەﯾﺎڵەش ﭼەﻧﺪ ﭘﻠەﯾەﻛــﯽ ﺑڕﯾﻮە وەك :ﺳــەرۆك وەزﯾﺮەﯾﻠــﯽ ﻻ دا و ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﺎﯾە ﺷــﻮێﻦ ،ﻛە ﻟەو ﻛﯚﯾﻠەﺗﺮ ﺑێ. ھەروەھــﺎ ﭘﺎرێﺰوەﻧﺪﯾﯽ ﻟە 153 ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺳــەﻧﺪەوە ﺗﺎوەﻛﻮ رێ ﺧﯚش ﺑﺒێ ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﺪا .دووەﻣﯿﻦ ﺧﺎڵ :دەﻣﻜﻮﺗﯿﻨــەوەی ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾە ،ﻛــە ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺳــەرﻛەوﺗﻦ دوای ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺗێﺪا ﺑــەدی دەھێﻨــێ .ﺋەم دوو ﺧﺎڵــە ،زۆرﺑەﻣﺎن ﻟــە رێﯽ ﺗﯚڕی
ﺳﺎﻣﺎن ﻋﻮﻣەر ”ھەر ﺗﯚم ﺋەوێ“ ﻛﻠﯿﭗ دەﻛﺎت
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
11
ﻛە ﺳﯿﺎﺳەت راوێﮋی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧەﻣﺎ زۆروزەوەﻧﺪی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دﻧﯿﺎوە ﺋﺎﮔﺎ و ھﯚﺷﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎن ﻟەﺑﺎرەوە وەرﮔﺮﺗــﻮون ،ﺑەم ﺋەوەی ﺟێﯽ ﭼﺎوەﻧﯚڕﯾﯿــە ﺋەوەﯾە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺗﺎزە ﺑە ڕووی ﺑﺰاوی ﻛﻮردﯾﺪا ﺑﻨێ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑﯚ ﺑﮕﺮێﺘە ﺑەر .ھەرﭼەﻧــﺪە ﭘێﺶ ﻣﺎوەﯾەك ﮔﻮﺗــﯽ ﻣﻦ ﺗــﺎ رۆژی ﭘﺴــﻧێ ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮرد ﺑەرﻧﺎدەم و ﺷەڕﯾﺎن راﻧﺎﮔــﺮم ،ﻟەوە دەﭼێ ﺷــەڕﯾﺎن راﮔــﺮێ و دەرﮔــەی ﺟﯚرێــﻚ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ﺑﻜﺎﺗەوە ﺋەﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﺧﯚی و ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮاﺷﺪا. ھەواڵێﻜﯽ ﻻﺑەﻻی ﺋــەم رۆژاﻧە دەڵێ ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿە ﻧﯿﺎزی ھەﯾە ﺑﺎری ﺋﯚﺟەﻻن ﻟە ﺑەﻧﺪﯾﯿەوە ﺑﮕﯚڕێ ﺑﯚ دەﺳﺒەﺳــەری و ھەر ﻟە دوورﮔەی ﺋﯿﻤﯿﺮاﻟﯿﺸــﺪا .ﺋەم ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەم ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ،ﻣﻦ ﻟێﺮەدا ﻧﻮوﺳــﯽ .ﻧﺎﺷــﺒێ وا ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ ﺋەو ﺑە ﻧﯿﺎزی ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﺋــەم ھەﻧﮕﺎوە دەﻧێ .ﻓﯚﺑﯿــﺎی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻓﯚﺑﯿﺎﯾەﻛــە ﺧــەوی ﺑﺎﻟﯿﻨــﮕﺎن ﻟە ھەﻣــﻮو ﺗﻮرﻛێــﻚ دەزڕێﻨێ. وا ﻟــە رۆﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ﺧەوﻧەﻛــە ﺧەرﯾﻜــە دێﺘە دی.
ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋەوەی ﺗێﯿــﺪا ﺧﺎوەن ﺑڕﯾﺎرە ،ﻛە ﺋەﻣەرﯾﻜە و رووﺳــﯿە و وﺗەﯾﻠــﯽ ﺋەوروﭘــەن ،ﺑــﯚ ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ ﺳەرﺧﻮەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەﺷﯽ رۆﺋﺎوا ﺗەﺑﺎن .ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮورﯾﺶ ﻣﺎوەﯾەﻛە دەم ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﻮﺗــﻦ و ﮔﺸــﺖ ﺑﻨــەوا و ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﺑــە دەوڵﺘﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺳﺎزداوە .ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿە ﻟە ﺑــﻮاری ﻓێڵەزاﻧﯿﺪا ،ﻣەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺎﺑڵێــﯽ ﻟێﮫﺎﺗــﻮوە و ھــەر ﺑەم ﻓێڵەزاﻧﯿﯿەﺷــەوە ﺑﯿــﺮ ﻟە ﻛﺎرﺗﯽ ﺋﯚﺟەﻻن دەﻛﺎﺗەوە. ﺑەم ﺑــﯚ ﺋەوەی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻟەﭘێﻨــﺎو ﭼﺎرەدۆزﯾــﯽ ﻛێﺸــەی ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮر ﻟەﮔەڵ ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻﻧﺪا روو ﺑﺪا ،دەﺑێ ﺋەو ﺗﯚﻣەﺗەﯾﻠەی ﭘێﻮەﯾﺎن ﭼﻮوﺑﻮوە ﺑەﻧﺪﯾﻨﺨﺎﻧــە ،ھەڵﻮەﺷــێﻨەوە. ﺋەﻣەش ﺑﻤﺎﻧــەوێ ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺑەردان ﺣﺴێﺒە ﺑﺎ ﻛﺎوراش ﻟە دەﺳﺒەﺳەردا رۆژان ﺑﺒﺎﺗە ﺳەر .رێﮕە دەﺑێﺘەوە ﺑﯚ ﺳــەردان و دﯾﺘﻦ ،ﻧەك ھەر ﺑﯚ ﺧﯚﯾﯽ ﺑﮕﺮە ﺑــﯚ ﺑﯿﺎﻧﯿﺶ .ﺗﻮرﻛﯿە ﻧﺎﭼﺎر دەﺑێ وردە وردە ﻧﺎوی ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻛە ﺑێ ﺋەﻣــە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﻧﺎﭼێﺘە
ﺳــەر .ﺑە ﻛﻮرﺗــﯽ ،ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە رێﯽ ﺋــەم ھێﻮرﻛﺎرﯾﯿەوە دەﺗﻮاﻧێ ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗەﻛﯽ ﻛﺮژی ﻟە وﺗەﻛەﯾــﺪا ﺧــﺎو ﻛﺎﺗەوە و دەﺳﺘێﻜﯿﺶ ﻟە ﺑﺎﺧەڵﯽ رۆﺋﺎوادا ﺑﯚ دەﺳﻜەوت ﺑﮕێڕێ وەك ﺳﺎﻧێﻜە ﻟە ﺑﺎﺧەڵــﯽ ﺑﺎﺷــﻮورﯾﺪا ﮔێڕاوە. ﺋــەم ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ داھﺎﺗــﻮوەی ﺋەردۆﻏــﺎن ،ھــەر ﺑەﺳــەرھﺎﺗەﻛەی ﻣــەڕ ﺧﯚﻣﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻨﯽ ﺳﺎڵﯽ ﺣەﻓﺘــﺎدا ،ﻛــە )ﻣﻮﺗەﻣەڕﯾﺪ(ی دوێﻨێﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮو ﺑە وەزﯾﺮی ﺑەﻏﺪا و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑﺎرەﻛــە ھەڵﮕەڕاﯾەوە. ﻧﺎﺑێ ﻟە ﺑﯿﺮﯾﺸﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋﯚﺟەﻻن ﺑــە دەرﭼﻮوﻧﯽ ﻟــە ﺑەﻧﺪﯾﻨﺨﺎﻧە، دەﺑێﺘە ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎی ﻛﻮرد و ﺟێﯽ ﭼﺎوﺗێﺒڕﯾﻨﯽ ﮔﺸﺖ دﻧﯿﺎ .ﻣﯿﻨﺎﻧﯽ )ﺷﻮﺑﮫەت( ﻟەوەدا ﻧﯿﯿە ،ﺋەوروﭘە و ﺋەﻣەرﯾﻜە و رووﺳﯿە ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﺋﯚﺟــەﻻن و ﭘەﻛەﻛەدا دەﻛــەن .ﺋەﻣﺎﻧەی ﻣــﻦ دەﯾﻜەم ﺧەﯾﺎڵ ﻧﯿــﻦ ،ﺧﻮێﻨــﺪەوەن ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻣﻠﮫﻮڕاﻧەی ﺋەردۆﻏﺎن، ﺑەم ﺗﯚ ﺑڵێ ﺑﯚﭼﯽ ﺋەﻣە دەﻛﺎت؟ ﻛﻮرد ﺑــە ﮔﮋی ﯾەﻛﺘــﺮەوە ﻧﺎن، ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە ﻟە ﻣێــﮋوودا ھەر ﻛێ وﯾﺴــﺘﺒێﺘﯽ
ﺑﯿﻜﺎت .ﺑــﺰاوی ﻛــﻮردی ﺑﺎﻛﻮر )رۆﺋﺎواش ﭘێﻮە( ﺑە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺑﺰاوی ﺑﺎﺷﻮوردا )رۆھەﺗﯿــﺶ ﻟەﮔەڵﯽ( وەك دوو ﺟەوﺳەری ﺳــﺎرد و ﮔەرم وان. وای ﺑﯚ دەﭼﻢ ﻣﻦ ،ﻟەم ﺗەﭘﻜەﯾەدا ﺳﻌﻮودﯾە و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ﺗەﺑــﺎ ﺑــﻦ .داھێﻨﺎﻧــﯽ داﻋﺶ و ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋەم ﺳــێ وﺗەوە ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ ھەوڵــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮو ﻟــە ﭘﭽڕاﻧﺪﻧﯽ ﭘەﺗﯽ دەﺳﺒەﺳەری و ﺗەﭘەﺳەرﯾﺪا، ﺑەم ﻧەك ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﻧەﭘێﻜﺎ ،ﺑﮕﺮە ﺑە ﺑﺎﺷەش ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺷﻜﺎﯾەوە .ﻣﯿﻨﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەرﺑﻮوﻧﯽ ﺋﯚﺟەﻻن ،ﺑﺰاوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮدەﺑڕ دەﻛﺎت ﺑە دوو ﻟەﺗەوە و دەﯾﺎﻧﻜﺎت ﺑە ﮔﮋی ﯾەﻛﺘــﺮدا ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەش ھــەر ﺋەﻣەﯾــە .ﺋﯚﺟــەﻻن دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ دﯾﺮۆﻛﯿﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﻣەزﻧﺎﯾەﺗﯿــﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﺪا ھەﯾە و ﻧﺎﯾﺒڕێﺘەوە. ﭘێﭽﺪاﻧەوەﻛــە ﻟێــﺮە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎ .ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎی دوای دەرﭼﻮون ﻟە ﺑەﻧﺪﯾﻨﺨﺎﻧە ﺷــﺎزدە ﺳــﺎڵﯿﯿەﻛەی ،ﻻوی ﭼــﻮار ﻻی ﻟێ ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە ﻟــە ﺑﺰاوێﻜﺪا ﺑﯚ راﻣﺎڵﯿﻨﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﻻﺳﺎﯾﯽ
)ﺗەﻗﻠﯿﺪی(ﯾەﻛــەی ﺑﺎﺷــﻮور و رۆھەت .ﻟەوﻣﺎ ،ﺋەو ﻓێڵەزاﻧﯿﯿەی ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە ﭘﻮوﭼﻜﺮدﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮرد ﺑە رێﮕەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺪا ﺑە ﺧەرﺟﯽ دەدات ،ﻟە وێﺴــﺘﮕەی دووﻣﺎھﯿــﺪا ﺑــە رووی ﺧﯚﯾــﺪا دەﮔەڕێﺘەوە و دەوڵەﺗە ﻛﻮردﯾﯿەﻛە دەڕﺳــﻜێ .ﻻوان ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ھێﻤــﺎ و ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎﯾە ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﺪا .ﻟە ﺑﯿﺮی ﻧەﻛەﯾﻦ ،ﺑەﺷﯽ رۆﺋﺎوای ﻟێ دەرﭼێ ،ﺋەوﭘــەڕی ﺑێﮫﯿﻮاﯾﯽ ﺑە ﻟەﺷﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺗەﻧﯿﻮەﺗەوە و ﻻوان ﺑــﯚ ﻛوڕۆﭼﻨەﯾەك وا ﺳــﻮێﯿﺎن دەﺑێﺘەوە .ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﮔەﻟەﻛەﯾــﺪا ﺑێﺒﺎﻛە، ﺑەﻣەش ﮔﯚڕی ﺧﯚی ھەڵﻜەﻧﯿﻮە. ﺋەوەی ﻟێﺮەدا ﻧﻮوﺳــﯿﻢ ،ﻣﯿﻨﺎی ﮔﺸــﺖ ﺟﺎرەﯾﻠــﯽ ﭘێﺸــﻮوم، راوێﮋێﻜە ﻣﻦ ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دەﻛــەم .ﺑــﯚ ﮔــەل ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﺗﺎ ﺳﻮودی ﻟێ وەرﮔﺮێ .ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﮔەل دەﯾﺨﻮێﻨێﺘەوە و ﺋەو ﭘﺸــﺘﯽ ﺗێ دەﻛﺎ .ﺗەﺑــﺎی ﺋەردۆﻏﺎن ،ﺋەوﯾﺶ راوێﮋی ﺧەﻣﺨﯚراﻧەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﻣﺎﺳﺘﺎوی دەوێ.