ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك دەدا ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەدات ﻛە داھﺎﺗەﻛەی ﺳەرووی ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە .ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺗەواوﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﻮﺷﻮێﻨە ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎن ،دژی دەوەﺳﺘێﺘەوە.
14
ﮔەڕەﻛێﻜــﯽ ﺑــێ ﻣﺎڵــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺳــێ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﺗێﺪاﯾە
2
ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ھێﻨﺪەی ﺑڕی ﺧﯚﺑﮋێﻮﯾﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑەرھەم دێﻨێﺖ
13
ﺗەﺣﯿﻨــﯽ دھــﺆك ھەﻧــﺎردەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ
12
ﻛﺎوە ﻣەﺣﻤﻮود:
ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﺷﯚڕﺷﮕێڕاﻧەﯾە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
7
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻋێﺮاق ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە دەﻧﮕﺪان ﺑێﺒەش دەﻛﺎت
دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧﺸە
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە دۆﺧێﻜﯽ ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺗێﭙــەڕ دەﺑێﺖ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺳــەر دوو ﺑــەرەی ﺟﯿــﺎواز و ﻧﺎﻛﯚﻛﺪا داﺑەش ﺑــﻮون و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﻛﺎر ﺧﺮاوە ،ﻛﺎرەﻛﺘەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدان ﺋــەو دۆﺧــە ﺑەﺑــێ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ﺳــەردان و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮێﻨەری ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن، ﺑە ﮔﺮﻧﮓ و ﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧﺶ دادەﻧێﻦ.
5
4
داراﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﺧﺮێﺘە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺷﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻛە وەك ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دوای ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ رەﻓﺘﺎر دەﻛﺎت ،ﻟــە دوا ﺑڕﯾﺎرﯾﺪا ،ﺋﯿﺪارەی ﮔﺸــﺘﯽ و داراﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺧﺴــﺘە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺷﺎﻧﺎزی ﺧﻮﺷﻜﯽ و ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ،ﻟەﻣەودوا ﺑەﺑێ رەزاﻣەﻧﺪی
ﺷــﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾﻢ و دﻟێﺮی ﺳــەﯾﺪ ﻣەﺟﯿﺪ ،ﯾەك دﯾﻨﺎر و دۆﻻر ﺑﯚ ھﯿﭻ ﺋﯚرﮔﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧەرج ﻧﺎﻛﺮێ .ﺑەوەﯾﺶ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎری دەﺷﻜێﻨێ.
2
ﻛﺎری ھﻮﻧەری و ﻟێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دەرﺑﺎزﺑﻮون دﯾﺎردەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳﯽ وﺷﯿﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺳﻮەد
11
15
ﺑێﺴﺘﻮون ﻋﻮﻣەر ﻧﻮوری
ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم:
ﺑﯚ ﺑەﭘﺎرێﺰﮔەﺑﻮوﻧﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﭘەﻛەﻛە و ﺑەﻏﺪا رێﮕﺮن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــﻨﮕﺎل ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ھەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەردەواﻣە ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل و ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺮدﻧﯽ ،ﺑەم ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە ﻛــە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛــە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋێﺮاق ،ھەوڵ دەدەن ﺷــﻨﮕﺎل ھەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻤێﻨێﺘەوە و ﻧەﺑێﺘە ﭘﺎرێﺰﮔە.
3
2داراﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﺧﺮێﺘە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺷﺎﻧﺎزی ﺑﺮاﯾﻢ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻛە وەك ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دوای ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ رەﻓﺘﺎر دەﻛﺎت ،ﻟە دوا ﺑڕﯾﺎرﯾﺪا ،ﺋﯿﺪارەی ﮔﺸــﺘﯽ و داراﯾﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺧﺴﺘە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺷﺎﻧﺎزی ﺧﻮﺷﻜﯽ و ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ،ﻟەﻣەودوا ﺑەﺑێ رەزاﻣەﻧﺪی ﺷــﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾﻢ و دﻟێﺮی ﺳــەﯾﺪ ﻣەﺟﯿﺪ ،ﯾەك دﯾﻨﺎر و دۆﻻر ﺑﯚ ھﯿﭻ ﺋﯚرﮔﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧەرج ﻧﺎﻛﺮێ .ﺑەوەﯾﺶ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎری دەﺷﻜێﻨێ.
داراﯾﯽ و ﺋﯿﺪارەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە دوای ﻧەﺧﯚﺷﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ، ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮی ﺑەﺧﯚﯾــەوە دەﺑﯿﻨێ و ﺑەردەوام ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮوە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ .ﺋەو دەﺳــەﺗە داراﯾﯿﯿﺎﻧــە و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ دﻟێﺮ ﺳــەﯾﺪ ﻣەﺟﯿﺪ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺮدن ،ﺳــﺎڵﯽ
2014ﮔﻮازراﻧەوە ﺑﯚ ﻟەﺗﯿﻒ رەﺷﯿﺪ ھﺎوﺳەری ﺷــﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد، ﺑەم ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﻛە وەك ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دەردەﻛەوێﺖ و ﻣﺎﻣەڵە دەﻛﺎت ،ﺑڕﯾﺎری داوە ﺋەو ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾە ﻟە ﻟەﺗﯿﻒ رەﺷﯿﺪ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘەوە و ﺣەﻗﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و ﺧەرﺟﻜﺮدن ﺑﺪاﺗە ﺷﺎﻧﺎزی ﺧﻮﺷﻜﯽ ﻛە ھﺎوﻛﺎت ھﺎوﺳەری ﻟەﺗﯿﻒ رەﺷﯿﺪە. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺗەواو ﻣﻮڵﻚ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ، ﻟەﺳەر ﻧﺎوی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻟەﺗﯿﻒ رەﺷﯿﺪ ﻻ دەﺑﺮێــﻦ و دەﻛﺮێــﻦ ﺑــە ھﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد و ﺷــﺎﻧﺎز ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ دەﺑێ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ. ﺳەرﭼﺎوەﯾەك ﻟە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺎت ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋێﺴﺘە ﺷﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ﺗەواوی
ﺋﯿﺪارەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺎت و ھێﺮۆ ﺧﺎن ھــەوڵ دەدات دوای ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺑﺎڵەﻛەی ﺑەﺳەر ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا، ﺧﻮﺷﻜەﻛەی ﺑﻜﺎﺗە ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮی دەﺳەﺗﺪاری ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ. ”وﺷــە“ ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﻋەﺗﺎ ﺳەراوی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــﺮد ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەك ﺑﻜﺎت. ﺑــەم ھەرێــﻢ ﻛەﻣــﺎل ﺋﺎﻏــﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە ﺗەواو ھەڵەن و دﻟێﺮی ﺳــەﯾﺪ ﻣەﺟﯿــﺪ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺋﯿﺪارەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺎت و ﺋەوﯾﺘﺮ ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەﯾە. ھەﻓﺘــەی ﭘێﺸــﻮو ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ ﺑــوی ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻻھــﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺑێ ﭘﺮﺳــﻜﺮدن ﺑە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ،
ﺳەرداﻧﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و رێﻨﻤﺎﯾﯿﯿــﺎن ﭘــێ دەدات ﻛــە دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻦ و ﭘﺎﺳﺎو ﺑێﻨﻨەوە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧﯽ. ”وﺷە“ زاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺑە ﺑﻨەﻣﺎڵەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟــە دوا ﺋﺎﺳــﺘﯿﺪاﯾە و ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﺋێﺴــﺘە ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە، ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎراﺳــﺘە دەﻛﺎت ،ھەر ﺋەوﯾﺶ ﻟەﮔەڵ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ھەرێﻢ ﻛەﻣﺎل ﺋﺎﻏﺎ:
دﻟێــﺮی ﺳــەﯾﺪ ﻣەﺟﯿﺪ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺋﯿﺪارەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دەﻛﺎت و ﺋەوﯾﺘﺮﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەﯾە.
ﮔﯚڕاﻧــﯽ ھێﻨﺎﯾە ﻛﺎﯾــەوە ،ﻻھﻮور ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ھێﺰەﻛﺎن و ﻛﺎروﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺎت و ﺷﺎﻧﺎز ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺋﯿﺪارە و داراﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺎت. ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدووﯾــﺶ ،ﭘﺎﭬێڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺑەﺑــێ ﺑﻮوﻧــﯽ ھﯿــﭻ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ،ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮو و ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛﻮڕە ﮔەورەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﺶ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت. ﺗــەواوی ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤــەدەوە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﻛﺮاون و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﺶ ﺑەﺑێ دەﻧﮕﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە .ﺑەﺗﺎﯾﺒەت رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی 17ی ﺋﺎﯾــﺎری راﺑــﺮدوو ،ﺗــەواو ﻛێﺒەرﻛێﻜﺎراﻧﯽ ھێﺮۆ ﺧﺎﻧﯽ ﺧﺴﺖ.
ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺑێ ﻣﺎڵﯽ ھەوﻟێﺮ ﺳێ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﺗێﺪاﯾە وﺷە /ھەوﻟێﺮ. ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﮔەڕەﻛﯽ ﺣەﺳﺎرۆك ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﺋﺎو، ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺷەﻗﺎم ،ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە، ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ،ﺑﺎﺧﭽەی ﺳﺎواﯾﺎن و ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﯚ ﻧەﭼﻮوە ،ﺳێ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﻟێ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە.
ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﻛــە ﺷــﺎری ﻣﺰﮔەوﺗــە ،ﻟــە زۆرێــﻚ ﻟــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎن دەﻧﮕﯽ ﺑڵﻨﺪﮔﯚﻛﺎن ﻟەﺑەر ﻧﺰﯾﻜﯿﯿﺎن ،ﺗێﻜەڵ دەﺑێﺖ ﻛە ﺋەوە ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەوی وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺖ ﺑــە ﺷەرﯾﻌەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،رەوا ﻧﯿﯿە. زۆرﯾﯽ ﻣﺰﮔەوت ،ﺗەﻧﯿﺎ ﮔەڕەﻛە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە، ﺑەڵﻜﻮ ﮔەڕەﻛــە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ھەﻣــﺎن ﺷــێﻮەن ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھێﺸــﺘﺎ ﭘڕ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗــەوە ،دوو ﻣﺰﮔەوت ﯾﺎن زﯾﺎﺗــﺮی ﺗێﺪاﯾە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا رەﻧﮕە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﻧەﭼﻮوﺑێــﺖ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺸــﯽ ﺋەوەﯾــە ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺧێﺮﺧﻮازان ھەوڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺰﮔەوت و ﺗەﻛﯿــە دەدەن ،ھێﻨﺪە ھەوڵ ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﺷﻮێﻨﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺗﺮ
دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دوو ﻣﺰﮔەوت ﻟە ﭼﯚڵەواﻧﯽ ھەﺷﺘﯽ ﺣەﺳﺎرۆك ..ﻓﯚﺗﯚ :ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ،ﻧﺎﺑێ دوورﯾﯽ ﻧێــﻮان ھﯿﭻ دوو ﻣﺰﮔــەوت ،ﻟە ﯾەك ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ ،ﺑەم رێﮋەی ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ،ﺑە ﺑەراورد ﺑــە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ،ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚی زﯾﺎﺗﺮە. ﻣــەﻻ ﻣﺤەﻣــەد ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑە“وﺷە“ی
ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی:
ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف، ﻧﺎﺑێ دوورﯾﯽ ھﯿﭻ دوو ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ ﻟە ﯾەﻛەوە ،ﻟە ﯾــەك ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ ﻧﺎدەن و ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﺧێﺮەی ﻛە دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﯿﻜــەن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﻮێﮋدا دەﯾﺒﯿﻨﻨەوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو داﺗﺎﯾﺎﻧــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋەوﻗﺎﻓــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷــە“ی داوە ،ﻟــە ﻧﺎو ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮدا 408ﻣﺰﮔەوت ھەن ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ﻣﻮﺳە) ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﻮێﮋﻛﺮدﻧﯽ ﺑﭽﻮوك( ﻛە ﺑەواﻧﯿﺸەوە رێﮋەﻛە دەﮔﺎﺗە ﺳــەروو 500ﻣﺰﮔەوت، ﻛــە ھــەر ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ
ﮔﻮت ،ﻟــە ﺷــﺎری ﻣەدﯾﻨە ،ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﭘێﻐەﻣﺒــەر )د .خ( دا ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻣﺰﮔــەوت ھەﺑﻮو، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــﯽ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛەی دەﻛــﺮد ،ﻛﺎﺗێــﻚ ھەﻧﺪێﻚ وﯾﺴــﺘﯿﺎن ﻣﺰﮔەوﺗێﻜﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﭘێﻐەﻣﺒەر ﭘێﯽ ﺗێﻜﺪان و رووﺧﺎﻧــﺪی ،ﭼﻮﻧﻜە دووﺑەرەﻛﯽ ﻟەﻧﺎو ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺮد ،دواﺗﺮ ﻛﺎﺗێﻚ ﺷﺎرەﻛە ﮔەورەﺗﺮ ﺑﻮو ،ﻣﺰﮔەوێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە دەرەوەی ﺷﺎر دروﺳﺖ ﻛﺮا. ﮔەڕەﻛﯽ ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك
)رێﮕــــــەی ﻛەﺳــﻨەزان(، ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ھێﺸــﺘﺎ ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﯽ ﺑﯚ ﻧەﭼﻮوە، ﺑە ﺗﺎك و ﺗەرا ﺧﺎﻧــﻮوی ﺗێﺪاﯾە، ھێﺸﺘﺎ ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺋﺎو و ﺷەﻗﺎﻣﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﻧەﭼــﻮوە ﻧەك ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە و ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ، ﺑەم ﺳــێ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﮔەورەی ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻣﻮو ﮔەڕەﻛەﻛــە ،ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮە ﻟە ﻗەﺑﺎرەی ﺷــﺎری ﻣەدﯾﻨە ،ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەر )د .خ( ،وەك ﻣەﻻ ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑﺎﺳﯽ ﻛﺮد. ھەڵﻜەوﺗەی ﮔەڕەﻛﯽ ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻻوان ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪازﯾﺎران ،ﻛﺎرێﺰ و ﻻوان ﺟﯿــﺎی دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەو ﺳــێ ﮔەڕەﻛە ،ﭼﻮار ﻣﺰﮔەوﺗﯿﺎن ھەﯾە ،واﺗە ﻟە ﻛﯚی ﭼﻮار ﮔەڕەك ﻟــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺪا7 ، ﻣﺰﮔەوت دروﺳﺖ ﻛﺮاوە. ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی، ﻣەرﯾــﻮان ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗــﺎف ،ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت، ”ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف ،ﻧﺎﺑێ دوورﯾﯽ ھﯿﭻ دوو ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ ﻟە ﯾەﻛــەوە ،ﻟە ﯾەك ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ .ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”ﻣﺰﮔەوﺗە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر ،ﭘێﺶ
ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە دروﺳﺖ ﻛﺮاون“. دوو ،ﻟــەو ﺳــێ ﻣﺰﮔەوﺗــەی ﮔەڕەﻛﯽ ھەﺷــﺘﯽ ﺣەﺳﺎرۆك، ﺗەﻧﯿــﺎ 700ﺑــﯚ 800ﻣەﺗــﺮ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﺋەﻣەش وەك ﻣﻮﺧﺘــﺎری ﮔەڕەﻛــﯽ ﻻوان ﻛــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەی ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛەﯾە و دەﻛەوێﺘە ﻧێﻮ ﺣەﺳﺎرۆﻛەوە ،ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت، ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻣﺰﮔەوﺗﺎﻧە ﺑەﭘێﯽ ﺳــﻨﻮور دەﻛەوێﺘە ﻧﺎو ﮔەڕەﻛﯽ ”ﺑێﺮﻛﯚت“ەوە .ﮔەڕەﻛەﻛە ،ﯾەك ﻟەﺳەر ﭘێﻨﺠﯽ ﺣەﺳﺎرۆﻛە ،وەك ﻗەرەﺑﻮو ،ﻟە ﺣەﺳــﺎرۆك ﺑڕاوە و دراوە ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﺑێﺮﻛﯚﺗﯽ ﻛﯚن )ﻣﻮﺧﺘﺎرەﻛە ﻟەﺳەر ﻧەﺧﺸە ﺷﯿﯽ ﻛﺮدەوە و وای ﮔﻮت( ”وﺷــە“ ﻟە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﺷــێﺦ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻋەﺑﺪەﻻﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ،ﺋﺎﯾــﺎ ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻣﯚڵەﺗﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺰﮔەوت وەرﺑﮕﺮن ،ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟە ﭘێﺸــﺪا ﻟە ﺷــﺎرەواﻧﯽ داواﯾەك ﭘێﺸــﻜەش دەﻛەﯾﺖ ،ﭘﺎﺷﺎن دەﺑﺮێﺘە ﺑەﺷﯽ ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ،دواﺗﺮ ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەی دەﺑەﯾﺖ ،ﭘﺎﺷﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــە ،دواﺗﺮ ﺑــﯚ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﻟــەوێ ﻟێﮋﻧەﯾــەك ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺎت و ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر دەدات“. ﻟــە وەﻣﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەی
دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ ﺋەو ھەﻣﻮو رۆﺗﯿﻨــەی ﺑﻮێﺖ ،ﭼﯚن ﺑەﺳــەرﯾﺎن دەﺑــﻮورێ ﻛە ﺋەو ھەﻣﻮو ﻣﺰﮔەوﺗە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺘﯽ ﯾەﻛــەوە دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﻦ؟، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋەوﻗﺎف ،ﺑە راﺷــﻜﺎواﻧە ﮔﻮﺗﯽ” ،وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوﻗــﺎف ﺑــێ ﺟﯿــﺎوازی، ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯿﯿﺎن ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﻛﺮدووە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەﺷﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑــﻮوە ،ﺗــﺎ ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺧﯚﯾﺎن رازی ﺑﻜەن. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ”دوای ﺋــەوەی ﭘﺸﺘﯿﻮان ﺳﺎدق ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ﺑە وەﻛﺎﻟەت وەرﮔﺮﺗﻮوە، واژۆ ﻟەﺳــەر دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯿــﭻ ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ ﻧەﻛــﺮاوە ﻛە ﺷﻮێﻨەﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧەﺑێ ﯾﺎﺧﯚ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﺗــﺮی ﻟێﻮە ﻧﺰﯾﻚ ﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻛە دەﯾەوێ ﻣﺰﮔەوت دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﻟەﮔەڵﯽ دادەﻧﯿﺸﯿﻦ ،ﺋەﮔەر ﻟەو ﮔەڕەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﯾــﺎ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺑێــﺖ ،ھــەوڵ دەدەﯾــﻦ رازی ﺑﻜەﯾــﻦ ﺋەواﻧە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە، ﺑەدەﮔﻤەن رازی دەﺑﻦ ،ﺟﮕە ﻟە ﻣﺰﮔەوت دروﺳﺖ ﺑﻜەن“. ”ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا، ﻣﯚڵەت ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ
ﻟــە 40ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﻧــﻮێ دراوە“، ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎﻓــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟــەو ﻣﺎوەﯾەدا ھﯿــﭻ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ،ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە، ﻣﯚزەﺧﺎﻧە ،ھﯚڵﯽ ﺷﺎﻧﯚ ،ﺳﯿﻨەﻣﺎ، ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﻋەﺑــﺪو ﻋﺎﯾــﯽ ﺷــﺎرەزا ﻟە
ﺑﯚرﯾﯿە ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯿﺪا ،ﻧە ﺋﺎﯾﻦ ﻗﺒﻮوڵﯿەﺗﯽ ﻧە ژﯾﺮﯾﯽ و رێڕەوەی دروﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ“. ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﻋﺎﯾــﯽ ،ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺧﻮاﻧﺎﺳــﯿﯽ دﯾﻨﺪارﯾــﯽ ھەوﻟێــﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﺒﻮوﯾێ ،ﺳﯿﺎﺳــەت ﺗێﻜەوی ﻣﺰﮔەﻓــﺖ و ﻣﯿﻨﺒەر ﻧەﻛﺮاﺑﻮو ،ﺣﺎڵﯽ ﺷــﺎر ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو، ﭼەﻧﺪ ﻣﺰﮔەﻓﺘێــﻚ دﯾﺎر ﺑﻮون ﻟە ھەوﻟێــﺮ ،ﻧەك ﻛــەس ﺑەﻛەس ﻧەﺑێ. ﻋﺎﯾﯽ ھﯚی ﺋــەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﻣﺰﮔــەوت دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ”ﺑە ﭘﻠەی ﯾەك ،ﺧەﺗــﺎی دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯿﯿە دﯾﻨﯿﯿەﻛەﯾە ﻛە ﺷێﻮاﻧﺮاوە ،دەﺑێﺖ دﯾﻨﺎﺑﯿﻨﯿــﯽ دﯾﻨﯿــﯽ ﺧەڵﻜەﻛە راﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋەوﯾﺶ ﻟە رێﯽ ﻣەﻻی ژﯾﺮ و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ،ﻧەك ﺋەو ﻣەﻻﯾﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ھﯚی ﺋەو داڕزاﻧە ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿﯿەی دﯾﻨﺪاراﻧﻦ، دووەم ﺧەﺗــﺎی ﺋەوﻗﺎﻓــە ﻛــە زەﺑﺖ و رەﺑﺘــﯽ ﻧﯿﯿە .ﺑەﺑێ ھﯿﭻ وردﺑﯿﻨﯿﯽ و وردەﻛﺎرﯾﯿەك ،رێ ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺰﮔەﻓﺖ دەدات، ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﻣەوداﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﯽ ﻟەﮔەڵ ﻣﺰﮔەﻓﺘێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ دوور ﺑێﺖ. ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەم راﭘﯚرﺗە ،ﭼﺎوێﻜﻤﺎن ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی
ﻋەﺑﺪو ﻋﺎﯾﯽ:
وەك ھەوﻟێﺮﯾﯿەك دەﺑێﮋم ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛەﻟێﻦ و ﻧەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرە ﺷــﯿﺮﯾﻨەﻛەم ،ﺑێﺴەروﺑەرﯾﯿە ﻟە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﻣﺰﮔەﻓﺘﺪا ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯿە ،ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت، ”وەك ھەوﻟێﺮﯾﯿــەك دەﺑێــﮋم، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛەﻟێﻦ و ﻧەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرە ﺷﯿﺮﯾﻨەﻛەم ،ﺑێﺴەروﺑەرﯾﯿە ﻟە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﻣﺰﮔەﻓﺘﺪا .ﺧەرﯾﻜە ھەوﻟێــﺮ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﻣﺰﮔــەوت ،دەﺧﻨﻜێﻨﺮێــﺖ .ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑەھەڵــە ﺗەﻓﺴــﯿﺮی دﯾﺪﻣﺎن ﻧەﻛﺮێﺖ ،دەﺑێﺖ ﺑڵێﯿﻦ ﺋێﻤە ﻧەﯾــﺎری ﻣﺰﮔەﻓــﺖ ﻧﯿﻦ، ﺑﮕــﺮە ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﻧێــﻮ ﻣﺰﮔەﻓﺘﺪا ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮوﯾﻦ ،ﺑەم ﺋەو زۆر و
دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺰﮔــەوت ﻟــە ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾەدا ﺧﺸﺎﻧﺪ، ھەواڵێﻜﻤــﺎن ﺑەرﭼﺎوﻛەوت ﻛە دەﺳﺘەی ﺑﺎی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺋەو وﺗە ،ﺳﺰای ﺑەﺳەر ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎﺷﻮوردا داوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ ﺳــەروﺑەری، ﻣﺰﮔەوﺗﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﻛــە رێﮋەﻛــەی ﻟە ﺳــەرووی رێﮋەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﻛﻜە و ﻣەدﯾﻨە، دەﻧﮕﯽ ﺑڵﻨﮕﯚی ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ،ﻟە ﯾەك ﻧﺎدا.
ﻣەﺣﻤــﺎ ﺧەﻟﯿﻞ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋێﺴــﺘە دۆﺧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺷــﻨﮕﺎل ﺧﺮاﭘــە ،ﺑــەم
ﻟــەڕووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەوە ﺟێﮕﯿﺮە، ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﻨﮕﺎﻟﯿﺶ ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳــﭙﯽ و وەزارەﺗﯽ دەرەوە و ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﻛﺎﺗﯽ
ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەو ﺷــﺎرۆﻛەﯾە ﺋەﻧﺠــﺎم دا ،دواﺗﺮ ﻟە 13ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ،2015 دووەم/ﻧﯚﭬێﻤﺒــەری ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺑە ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ،ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺷﺎرۆﻛەﻛە ﺑە ﺗەواوی ﻟە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﭘﺎك ﺑﻜەﻧەوە.
”وﺷە“ ھﯚی ﻧەﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻻی ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻣێﻨێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﯚڕان و ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ، ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎراﻧــﯽ ھەڵەﺑﺠە و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﺎن ﭘــێ ﻧﺎﻛﺮێ. ﺑەم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەردوو ﺣﺰﺑەﻛە ﺋەﮔەرﭼﯽ ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎدەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﻛە ﻧەﻛــﺮدووە ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ”ﻟە 10ـﯽ ﺋﺎﺑﯽ داھﺎﺗﻮودا، ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕە ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻗﺴــەی ﻟەﺑﺎرەوە ﻛﺮاوە و ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ﻛە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕە ﻧەﻛەن. زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ﺋــەوەش ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛــەن ﻛە ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻧەرﻣﯽ ﻧﻮاﻧﺪووە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻣﺎﻧەوەی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻻی ﯾەﻛێﺘﯽ، ﺑەم ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ دەﺑێﺖ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺑڕواﭘێﻜەر ﺑﯚ دەﻧﮕﺪەراﻧﯿﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە. ”ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﺑﺎرەی ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﮔــﯚڕان ﺑــﯚ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ وەك ﺟﺎراﻧــە و ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﻧﯿﯿــە ﺋەو ﺑﺒێﺘــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺋەﮔەری وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە ﻟەﻻﯾەن ﮔﯚڕاﻧەوە ،ﻣەرﺟﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوەﯾە ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻧەﻛەن ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“ ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺋەوە دەﺧەﻧە روو. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨــەی ﻟە ﻧێﻮان ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە 9/12/2014واژۆ ﻛﺮا ،ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ، ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺟێﮕﺮەﻛــەی ،ھەﻣﺎن ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑﺠە ﺑﯚ
ھەرﯾەك ﻟە ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵ دەﺑێﺖ ،ﭘﺎﺷﺎن ﺟێﮕﯚڕﻛێﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێﺖ. ھەر ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەدا ھﺎﺗﻮوە ،ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ دوو ﺳــﺎڵﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﯚ ﻓەرەﯾﺪوون دەﺑێﺖ ﻛە ﻟە 11/12/2014دەﺳﺘﺒەﻛﺎر دەﺑێــﺖ ﺗــﺎ ،9/8/2016ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﺑﯚ دوو ﺳــﺎڵﯽ دووەم ھەﭬــﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ دەﺑێﺖ ﻛە ﻟە 10/8/2016دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر دەﺑێﺖ ﺗﺎ .30/4/2018 ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە“وﺷە“ـــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋێﻤە ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾــﻦ ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨــەی ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮدووﻣﺎﻧە ﺑــﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ:
ﺋێﻤــە ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﻦ ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮدووﻣﺎﻧە ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ،ﺑﯚﯾــە ﮔﯚڕان ﺧﯚی ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮدووە و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛــە ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜەﯾﻦ“. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە، ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛەی ﮔــﯚڕان ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەﭬﺎڵ ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﮔــﯚڕان ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە و ھەر ﺋەوﯾﺶ دەﻣێﻨێﺘەوە“. ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن ،ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺮاﯾﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛێﺸەﯾﺎن ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻧﯿﯿە و ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯿﺎن ﻧــەداوە ﻛە ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ھەﺑێﺖ“. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻟەﺗﯿﻒ ﺷــێﺦ ﻋﻮﻣەر ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ
راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾــﺎن ﻟــەو رێﻜﻜەوﺗﻨە واژۆ ﻛﺮدووە و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧە ﻟە ﺑەردەﻣﯿﺎﻧﺪا ﻧﺎﺑێﺖ ﺑە ﻛێﺸــە ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەردووﻻ ﺳــﻮورن ﻟەﺳــەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﺑڕﮔە و ﻣﺎداﻧــەی ﺋەوﻛﺎﺗە واژۆی ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە“. رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﻛێﺒەرﻛێ ﺳەﺧﺘە ﺑﻮو ﻛە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟە 30ـــﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2014ﻟە ﻧێــﻮان ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺗە ﺋﺎراوە ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان 12 ﻛﻮرﺳــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ 11 ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛەﯾﺎن ﺑﺮدەوە و ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕﯽ وﯾﺴﺖ ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗﻦ. ھــﺎوﻛﺎت ﺑــە ﺑــڕوای ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﺋەو ﭘﺮﺳﺎﻧەی ﺑﭽــﻮوك ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ،ﺋەﮔەر ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﯾﺶ روو ﻧەدات ،ﻛێﺸــە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ .ﺷــﯚڕش ﺣەﺳەن ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜــﯚ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ،ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن واژۆ ﻛﺮدووە و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﻧﺎﺑێﺘە ﻛێﺸە. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”دەﺑێﺖ ﮔﯚڕان ﺑﯿﺮ ﻟە دەﻧﮕﺪەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە و ﺋەو ﺑەڵێﻨﺎﻧــەی داﺑﻮوی ﺑﯿﺎﻧﺒﺎﺗە ﺳــەر ،ﺑەم ﺋەوە ﺳﯿﺎﺳەﺗە و دەﻛــﺮێ ﮔــﯚڕان دوو ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوش ھەﻣﺎن ﭘﯚﺳﺖ ﺑﺪاﺗەوە ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﭘێﻢ واﯾە دوای رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ھەردوو ﺣﺰب ،ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕە ﺑﻜﺮێﺖ ﯾــﺎن ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗێﺪەﭘەڕێ“.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟــە ،2014ﭼەﻧﺪان ﻧﺎوﭼەی ﻋێﺮاﻗــﯽ داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮد ،زۆرﯾﻨەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی رووﯾــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺋێﺴﺘﺎ زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﺋﺎزاد ﻛﺮاون ﺑەم ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻧﺎﮔەڕێﻨەوە .ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑــە ”ﺗﺎﺋﯿﻔﯽ و رێﮕﺮی ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن و ﻻﻧەﺑﺮدﻧﯽ ﺑﯚﻣﺒەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە“ دەﮔەڕێﻨﻨەوە. داﻋﺶ ﻟە 9ی ﺋﺎﺑﯽ 2014ﻣﻮوﺳــﻠﺐ داﮔﯿﺮ ﻛــﺮد و دواﺗﺮ ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣــﺪا ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺒــﺎر، ﺳــەﺣەدﯾﻦ و زۆرﯾﻨــەی دﯾﺎﻟــە و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە رۆژﺋﺎوا و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮد .ﺋێﺴــﺘﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮوﺳڵ ﻣﺎوە وەك ﻧﺎوﭼەی ﮔﺮﻧﮓ ﻛە ﺋﺎزاد ﻧەﻛﺮاوەﺗــەوە .ﺑەم ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەﺣﻤــەد ﻣەﺳــﺎری ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ھێــﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛــە زۆرﯾﻨــەی ھێﺰە ﺳــﻮﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑە“وﺷــە“دەڵێﺖ، ھﯿــﭻ رێﮕﺮﯾﯿەﻛــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﯿــە ﻟە ﺑەردەم ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋﺎوارە و راﮔﻮێــﺰراوان ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻜە ﺋﺎزاد ﻛﺮاوﻧەﺗەوە، وەك ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻮرف ﺳــەﺧەر و ﭘﺸﺘێﻨەی ﺑەﻏﺪا و ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ دﯾﺎﻟە و ﺳەﺣەدﯾﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻧەﮔەڕاﻧــەوەی ﺋەو ﺋﺎواراﻧە ﺑﯚ ھﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗﺎﯾﻔﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﭘﺮۆﺳەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﯿــەوە ھەﯾە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەدا ،ﺑﯚﯾــە وای دەﺑﯿﻨﻢ ﻛە ھﯚﻛﺎرەﻛە ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﻦ ﻛــە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە دەﻛــەن و رێﮕﺮن ﻟە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺧەڵﻜەﻛــەی وەك ھەوڵێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﻮﮔﺮاﻓﯿﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە.
ﻣەﺳــﺎری رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﭘﺎﺳﺎوی ﺧﺮاﭘﯽ دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە ﻧەﻣــﺎوە ،ﺋێﺴــﺘە داﻋﺶ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻧەﻣــﺎوە ،ﺑﯚﯾە داوای ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ھﯿﭻ ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻧﯿﯿە ،ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەرە ،ﺑــﺎ ﺑﺪرێﻨە دادﮔە و ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵــﺪا ﺑﻜﺮێﺖ، ھەروەھﺎ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚﻣــﺐ و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﺶ ﭘﺎﺳــﺎو ﻧﯿﯿــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛــە ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎدەن ﺑﯚ ﻛﺎری ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوە، ﺑەم ﻟێﺮەش دواﺧﺴــﺘﻦ ﺑﯚ ﻛﺎری ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑﯚﯾە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻣەوە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺳــەرەڕای ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و وێﺮاﻧﻜﺎری ،دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﮕەڕێﻨەوە. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺧﯚﯾەوە ﻛە دوو ﺳــﺎڵە دووﭼﺎری ﺑﻮوە، ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺳﺎری:
ھﯿــﭻ رێﮕﺮﯾﯿەﻛﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﯿە ﻟە ﺑــەردەم ﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎوارە و راﮔﻮێﺰراوان ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 750ھــەزار ﺋﺎوارەﯾﺸــﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎزاد ﻛﺮاوە. ﭬﯿــﺎن دەﺧﯿــﻞ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻛﻮرد ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ ھەن ﻛە ﺑﻮوﻧەﺗە رێﮕــﺮ ﻟە ﮔەڕاﻧەوەی ﺋــەوان ﯾﺎ ﺳﺴــﺘﯽ ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن ،ﻟە ﭘێﺸــەوەﯾﺎن وێﺮاﻧﺒﻮوﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە و ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﯾەﻛﯽ زۆری ﺑﯚﻣﺐ و ﺗەﻗەﻣەﻧﯽ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ھﺎووﺗــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑﯚﻣﺒڕێﮋ ﻛﺮاوە. دەﺧﯿﻞ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ”دووەم ھــﯚﻛﺎر ﺋەوان ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﺎن ﺑە دۆﺧەﻛە و دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ھەﻣﺎن ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﯽ ﺑەﺳەر ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە داﻋﺶ
ﭼەﻧﺪ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺋﺎوارەی ﻋێﺮاق ..ﻓﯚﺗﯚ :ﮔێﺘﯽ
راﺳﺘە ﻟە رووی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﻜﺴﺖ ھﺎﺗﻮە ،ﺑەم ﺑﯿﺮی داﻋﺸﯽ و ﺑﻮوﻧﯽ ﺷﺎﻧە ﻧﻮﺳﺘﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاق ھێﺸــﺘە ﺗﺮﺳﯽ ﻟەﻧﺎو دڵــﯽ ﺧەڵﻜەﻛە ھــەر ﻣﺎوە و ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﻛە ﻧەﮔەڕێﻨەوە“. ”ھﯚﻛﺎری ﺗــﺮی ﻧەﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ،ﺋەو رێﻮﺷﻮێﻨﺎﻧەن ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺧــﯚی ﭘێڕەوﯾﺎن دەﻛﺎت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ و ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﮕەڕێﻨەوە، ﺋەو دەﯾەوێ ﺑﯿﺎﻧﭙﺎڵێﻮێــﺖ و ﺋەواﻧە دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ داﻋﺸﺪا ھەﺑﻮوە ،ﯾﺎن ﺗﺎواﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ﻛە ﺗێﻜەڵــﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎوارەﻛﺎن“ دەﺧﯿﻞ وای ﮔﻮت. ﻟەﺑﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯽ ﺷﯿﻌە ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺳــﻮﻧە و رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺋەو دەڵێﺖ ،رەﻧﮕە ھﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﻟە ﭘﺸﺖ ﻧەﮔەڕاﻧەوەﯾﺎﻧﺪا ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋەوەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر داﻋــﺶ دەﯾﻜﺎت ،ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە ﻟەوﻛﺎﺗەی دەﺑﻮو ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺋەو ﻛﺎرەﯾﺎن ﺑﻜﺮداﯾــە و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە داﻋــﺶ ﭘﺎك ﺑﻜﺮداﯾەﺗەوە، ﻧەك ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﻟە ﺷەﻗوە داﺑﻨﯿﺸﻦ و ﺧەڵﻚ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺑﻜەن. ﻣﺤەﻣــەد ﺧﻮزاﻋــﯽ ﯾﺎرﯾــﺪەری ﺋەﻣﯿﻨــﺪاری رێﻜﺨــﺮاوی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــﻮوری ﻋێﺮاﻗــﯽ دەڵێــﺖ ،ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ ھــەن ﺑــﯚ ﻧەﮔەڕاﻧەوەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ،ﻟەواﻧــە ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﮔەورەی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ﺗﯿﺎدا ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە و وێﺮان ﺑﻮوﻧە، ﺟﮕــە ﻟــەوەش داﻋــﺶ ﺑﯚﻣــﺐ و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﯽ زۆری ﻟەوێ ﭼﺎﻧﺪووە و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﺶ ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟەو ھﯚﻛﺎراﻧە. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ ،وەك ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــﻮوری ﻋێﺮاﻗــﯽ ھەرﭼەﻧــﺪ ﺋەو دۆﺧە درێﮋە ﺑﻜێﺸێﺖ ،ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ و ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻗﻮرﺳــﺘﺮ دەﺑﻦ و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋەواﻧــە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤــﺎن دەدات ﺑــﯚ ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋﺎوارە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن. ﺧﻮزاﻋــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺋﺎوارەﯾــﯽ دەﻛﺎت و دەڵێــﺖ ،ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜــﯽ ﺷــﯿﺎﻧﺪﻧﯽ دەرووﻧﯿﻤــﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛە ھﺎﺗﻮون و ﻟە رێﮕەی ھﺎﺗﻨﺸــﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯽ ﮔەورە ھﺎﺗﻮون، ﺑﯚﯾە ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪان رێﻜﺨــﺮاوی ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯿﺎﻧﯿﻦ ﻟەو رووەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷﻨﮕﺎل ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەردەواﻣە ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﻨﮕﺎل و ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺮدﻧﯽ، ﺑەم ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛــە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻋێﺮاق ،ھەوڵ دەدەن ﺷــﻨﮕﺎل ھەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻤێﻨێﺘەوە و ﻧەﺑێﺘە ﭘﺎرێﺰﮔە.
ﺳەرداﻧﻤﺎن ﺑﯚ واﺷﻨﺘﯚن ،ﺑەڵێﻨﯿﺎن ﭘێ داﯾﻦ ﺑﻮدﺟە ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﻨﮕﺎل ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜەن و ﺑڕﯾﺎرە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــێﻚ ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺳﺎز ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟەﺑﺎرەی دۆﺧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺷــﻨﮕﺎل و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ھێﺰەﻛﺎن ﻟەو ﺳﻨﻮورە ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣﺎﻧــەوەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە و ﺋــەو ھێﺰاﻧەی ﺳــەرﺑە ﺑەﻏﺪان ،ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻋێﺮاق ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە و ﺑەﻏﺪا ﺋﺎراﺳــﺘەﯾﺎن
دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ﺋەوەی دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ھﯿﭻ ﻛﺎت ﺟێﮕﯿﺮ ﻧەﺑێ و ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿﺸەوە ﺑەردەوام ﺋﺎڵﯚز ﺑێﺖ ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘﯿﻼﻧەﻛەﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﺷﻨﮕﺎل ﺋﺎوەدان ﻧەﻛەﻧەوە و رێﮕﺮی ﻟە ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻜەن“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺋێﺴــﺘە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ھەزار ﭼەﻛﺪاری ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە ﺷــﻨﮕﺎل ھــەن و ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە وەك ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻛە ﺑﯚ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن دروﺳﺖ
ﻛــﺮا دوای ھﺎﺗﻨﯽ داﻋــﺶ ﻟە 9ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ،2014ھەژﻣﺎر ﻛﺮاون و ﻛﯚﻣەﻛﯽ داراﯾــﯽ و ﭼەﻛﯿﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﭘێ دەﮔﺎت. ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــەﻧﮕﺎل دەﻛەوێﺘە 142ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی رۆژﺋﺎوای ﺷــﺎری ﻣﻮوﺳــڵ و ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﻧﺎوﭼە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿــﺪارەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟــە ﺳــێﯽ ﺋﺎب/ﺋﯚﮔەﺳﺘﺴــﯽ 2014دا ،ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﭘەﻻﻣﺎری ﺷــﺎرۆﻛەﻛەﯾﺎن دا و ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی
3
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم :ﺑﯚ ﺑەﭘﺎرێﺰﮔەﺑﻮوﻧﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﭘەﻛەﻛە و ﺑەﻏﺪا رێﮕﺮن
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺋەﮔەری ﺋەوە ھەﯾە ﭘﺘﺮ ﻟە 10ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﭘﺮۆﺳەی )ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی(دا ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮێﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪان و ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻧﺎﺑێ.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
”وﺷە“ ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﻋێﺮاق 10ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑێﺒەش دەﻛﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق رێﮕــﺮی دەﻛﺎت ﻟە ھەزاران ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﻛە ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺗﯚﻣــﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەو ھﯚﯾەوە دەﯾەوێ ھەزاران ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑێﺒەش ﺑﻜﺎت ،وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﺋﺎﮔەدارن ﻟە ﭘﯿﻼﻧەﻛە و رێﮕە ﻧﺎدەن ﺳەر ﺑﮕﺮێﺖ. ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ”وﺷــە“ ،ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ھەﯾــە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەزاران ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك رووﺑەڕووی داﻋــﺶ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ﯾﺎﺧــﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔەن و داﻧﯿﺸــﺘﻮوی، ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮﯾﺪا ﺗﯚﻣــﺎر ﻧەﻛﺮێﺖ و ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەن. ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛــﻮوك ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑﯚ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــﺎوی ھەﻣــﻮو ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿە وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﻟەﺳەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەی ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﻧــﺎوی ﺗﯚﻣﺎر
”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑﯚ ﻧﺎو ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﻢ ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮدم، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻦ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻮوم“. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﻛﺎرﻣەﻧــﺪەﻛﺎن ﭘێﯿــﺎن ﮔﻮﺗﻢ ﺑە ﺋێﻤــە ﮔﻮﺗﺮاوە ھــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ ﻟە دەﺳﺖ ﺑﻮو، ﺗﯚﻣﺎری ﻣەﻛەن“. ﻓەﺗــﺎح ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻟﯿﻮای 1ی ﺳەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە، ”ھەﻣﻮو ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﻢ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚم ﺑﺮدﺑــﻮو ،ﺑەم ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﻢ ﺋەوان ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛەن“. ﺋەو ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﻟە ھەﻣﺎن ﺑﻨﻜــەی ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ رەﺣﯿﻤﺎوا ،ﻛەﺳــێﻚ ﻛە ﺳەرﺑﺎزی ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺑﻮو ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮا ،ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻨﻜەﻛــەم ﮔﻮت
ﭘﯿﻼﻧەﻛە ﭼﯚن داڕێﮋراوە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەرڵﺒﮋارﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،رێﮕە ﻧــەدان ﺑــە ﻧﺎوﻧﻮوﺳــﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﻻﯾەﻧە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮو. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ﺑەھــﯚی ھەﺳﺘﯿﺎرﯾﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻟەم راﭘﯚرﺗەدا ﻧﺎوەﻛەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێــﺖ ،رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﻟەﺳەر ﺋەم ﭘﺮﺳە ﮔﺮﻓﺖ ﻟــە ﻧێﻮان ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻛــە ﻛــﻮردە ﻟەﮔــەڵ ژﻣﺎرەﯾــەك ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﺎران دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺋەﻧﺪاﻣــە ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﺑﺎدەﺳﺖ ﺑﻮوﻧە“. ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە، ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﻋێﺮاق ﺑە ﻧــﺎوی ”ﺗﯚﻣــﺎری ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی“ دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮدن و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﻧﮕــﺪەران ﺑە ﺷێﻮەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ،ﻟە رێﮕەی ﺟەﺑﺎر ﯾﺎوەر:
رێﮕە ﻧــەدراوە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺮێﻦ. ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەم ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن رێﮕــە ﺑە ھﯿﭻ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەك ﻧﺎدەن ﻧﺎوﻧﻮوس ﺑﻜﺮێﺖ. ﺷــێﺮﻛﯚ ﺳــەﻣەد ﺋەﻓﺴــەر ﻟە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــە داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﻛەرﻛﻮوﻛە ھەﻓﺘــەی راﺑﺮدوو ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﻨﻜەی ﻧﻮێﻜﺮدﻧــەوەی ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑەم وەك ﺧﯚی دەڵــێ ”ﻟــەوێ ﮔﻮﺗﯿﺎن ﻧﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ھﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەﯾﻦ“. ﺋەم ﺣﺎڵەﺗە ﺷــێﺮﻛﯚ ﺳــەﻣەد ﻧﯿﮕــەران دەﻛﺎت و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑێﺒەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻟــە دەﻧﮕﺪاﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮو ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2018ﻻ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە .ﺷێﺮﻛﯚ دەڵێ ”ﺋــەو ﭘﯿﻼﻧە دژی ھەﻣﻮو ﻛﻮردە و زۆر ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛە ﺑــﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿەﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك“. ﻓــەﻻح ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﭘێﺸــﻤەرﮔە 38/ﺳــﺎڵ /ﻟە ﻟﯿﻮای 2ی ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ
ﺑﯚﭼﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛەن، ﻛەﭼﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن؟ ﺋــەوان ﮔﻮﺗﯿﺎن، ﺋەﻣە ﺑڕﯾﺎری ﺳەرووی ﺧﯚﻣﺎﻧە“. دەﯾــﺎن ھــەزار ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەوەﺗەی ﺳــﺎڵﯽ 2014ەوە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە دژ ﺑە داﻋﺶ دەﺟەﻧﮕــﻦ و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆرﺗﺮﯾــﺶ ھــەر داﻧﯿﺸــﺘﻮی ﻛەرﻛﻮوﻛﻦ.
ﻓﯚڕﻣێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت )ﻓﯚری ﺗﯚﻣﺎری ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی( و ﺧﺴــﺘﻨەڕووی داﺗﺎ زﯾﻨﺪووەﻛﺎﻧــﯽ دەﻧﮕﺪەر ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘەﻧﺠەﻣــﯚری ھەر دە ﭘەﻧﺠــە و وێﻨەی ﻛەﺳــﯿﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟەم ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﺗﯚﻣﺎرێﻜــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ دەﻧﮕﺪەراﻧــﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ورد و دروﺳــﺖ و ﻧــﻮێ ﻛــﺮاوە و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوە. ﺑــە ﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣــەی ”وﺷــە“ ،ﭘﺘﺮ ﻟە 10
ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋەﮔەری ﺋەوەی ھەﯾە ﻟە ﭘﺮۆﺳەی )ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی(دا ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮێﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ھــەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟــەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪان و ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻧﺎﺑێ. ﻟەو ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ھەﯾە ﺑێﺒــەش ﺑﻜﺮێﻦ ،ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛەﺳــﯿﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك و ﭘێﻨﺞ ھــەزاری ﺗﺮﯾﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ﻛــە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە دژی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺋەرك دەﮔێڕن. ﺟﮕە ﻟــە ﻟﯿﻮاﻛﺎﻧﯽ ﯾەك و دووی ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﻟﯿﻮای ﺷەﺷﯽ راﻧﯿە، ﻟﯿﻮای 11ی ﻛﯚﯾــە ،ﻟﯿﻮاﻛﺎﻧﯽ ﻧﯚ و 10و ،16ﯾەﻛــەی ،70ھێﺰێﻚ ﻟــە ھێــﺰی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﯾەك و دوو ،ھەروەھﺎ ﻟﯿﻮای ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﻧــەوت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە دژی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋــﺶ دەﺟەﻧﮕﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ﺑﻨەﻣﺎ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن ،ھەر ﻟﯿﻮاﯾەك ﺳێ ھەزار و 200ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھەر ﻟﯿﻮاﯾــەك ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە.
وەﺳﺘﺎ رەﺳﻮوڵ:
ﻧەدەﺑــﻮو ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺳەرداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﺪا ،ﺧﯚﯾﺎن وەك ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻨﺎﺳێﻨﻦ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻧﻮﺳﯿﻨﮕەی ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻟﻘﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ،ﻟەﺑﺎرەی ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــﺎوی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮﯾﺪا ،ﭘﺎﺳــﺎو ﺑەوە دێﻨﻨەوە ﻛــە ﺑە درەﻧﮕەوە ﻧﺎوی ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗﻮوە. ﻗەﯾــﺲ ﻣﺤەﻣــەد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﭘﺸﺘڕاﺳﺖ ﻛﺮدەوە ،ﺋەو ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑــەوە ھێﻨﺎﯾەوە” ،ﺑــە درەﻧﮓ ﻧــﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﺋﯚﻓﯿﺴﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻧﺎردووە“. ﻣﺤەﻣەد رەﺗﯽ ﻛﺮدەوە زاﻧﯿﺎری وردﺗﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺎت ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێﺖ ”ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧــﺎوی ﺋەو ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەی ﻛــە رێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﻧەدراوە ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﺗﯚﻣــﺎر ﺑﻜــﺮێ، رەواﻧەی ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ،ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ دواﯾﯿــﻦ رێﻨﻤﺎﯾﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒــﮋاردەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﻦ ﺑەوەی ﺋﺎﯾﺎ رێﮕە ﺑە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﻧە دەدەن ﯾﺎﺧﻮد ﻧﺎ“.
ﻣﺤەﻣەد دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛــﺮێ ،ﺑــە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك رێﮕــە ﻧﺎدرێــﺖ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﻋێﺮاق ﺑﻜﺎت. وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە دەﻧﮓ دێﺖ وەﺳــﺘﺎ رەﺳــﻮوڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣﯿﺤــﻮەر و ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻛەرﻛــﻮوك ،دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ دەدات ﻟــەوەی رێﮕــە ﻧﺎدرێــﺖ ﻣﺎﻓﯽ ھﯿﭻ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﺋەو ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﻧەش ﺑﻔەوﺗێــﺖ ﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا دەﺟەﻧﮕﻦ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻧەدەﺑﻮو ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎن ﺳــەرداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧــﺪا، ﺧﯚﯾــﺎن وەك ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻨﺎﺳــێﻨﻦ ﯾــﺎن ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن ،ﺑﺎ وەك ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻨﺎﺳﺎﻧﺪاﯾە“. ھﺎوﻛﺎت ﺷێﺮزاد ﻋﺎدل ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ”وﺷــە“ ،رەﺧﻨەی ﻟە ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﮔــﺮت ﺑەوەی” ،دەﯾەوێ
ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەزاران ﻛەس ﻟە ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪان ﺑــێ ﺑەش ﺑﻜﺎت“ .ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ”ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﺳــەر ﺋەم ﭘﺮﺳەدا ﻗﺴــە دەﻛﺮێ و رێﮕــە ﻧﺎدرێﺖ ھﯿــﭻ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەك ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن و دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺑێﺘە ﻓەوﺗﺎن“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺟەﺑــﺎر ﯾــﺎوەر ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە رێﮕە ﻧەدراوە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺮێﻦ. ﯾــﺎوەر رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﺎران ﻟە ﺑەﻏﺪا و دەﺳﺘەی ھەڵﺒﮋاردەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ھێڵﯿﻦ ،رێــﻚ ﻛەوﺗﻮوﯾﻦ و ﻟەم ھەﻓﺘەﯾەدا ﯾﺎداﺷﺘێﻜﯽ 17ﺧﺎڵﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن و وەزﯾــﺮی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑە وەﻛﺎﻟەت واژوو دەﻛﺮێ“. ﯾــﺎوەر دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺑــە ھەﻣــﻮو ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەك دەدات ﻛــە ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ھﯿﭻ ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻧﺎﻓەوﺗێ” ،ھەﻣﻮو ﭘێﺸــﻤەرﮔە وەك ھەر ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەك ﻟە ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن دەﺑێ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەواﻧەی ﻟە ﺳــﺎﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﺋەرﻛــﺪا دەﺑﻦ“. ﻗەﯾﺲ ﻣﺤەﻣەد:
ﺑــە درەﻧﮓ ﻧﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎردووە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
رێﺒــﻮار ﻋەﻟﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺑڕوای واﯾە ﺋێﺴــﺘە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی دەﻧﮓ و ﺑڕواﯾﺎن واﯾە ﺋﺎﯾﻦ دەﺗﻮاﻧێ دەﻧﮕﯿــﺎن ﺑﯚ ﺑە دەﺳــﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ. ﺋەﮔــەر وا ﻧەﻛەن ﺑﭽﻮوك دەﺑﻨەوە، ﺑﯚﯾە رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎن دەردەﻛەن. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﻟە ھێﺰە ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﮔﺮﺗﻮوە و ﻧﺎﯾەڵﻦ ھەﻧﺎﺳە و ﺑﯿﺮی ﻧﻮێ ﺑێﺘە ﺷﻮێﻨﯿﺎن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ“. ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛﺮد ،ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑﺎڵﯽ
رﯾﻔﯚرم ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕەی ﺋەو ﭘﺮﺳەﯾە. ھەرﯾــەك ﻟــە ﻋەﻟــﯽ ﺑﺎﭘﯿــﺮ و ﺑەھﺎدﯾــﻦ، ﺳــەﺣەدﯾﻦ دوو ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــﺎی ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ ،ﺟﮕــە ﻟە ﭼﻮار ﺳﺎڵﯽ ﻛە ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑەھﺎدﯾﻦ ﻟە
ﺳەرﮔﻮڵ ﻗەرەداﻏﯽ:
ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﺳەرﻛﺮدە دەﺳــﺘﯿﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە ﺑەﺳــەر ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە ﭼﯚڵ ﺑﻜەن.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗەواوی ﭼﺎوەﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺳــەر ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺣﺰﺑە ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن و ﺑــەردەوام رەﺧﻨــەی ﺋەوەﯾﺎن ﻟێ دەﮔﯿﺮێﺖ ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێ ﻧﺎھێڵﻦ ،ﺑەم ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ھێﺰە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﭘﯚﺳــﺖ و ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﺟێ ﻧﺎھێڵﻦ ،ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺧﻮاﺳﺖ و وﯾﺴﺘﯽ وﺗﺎن ﻧﺎھێڵێﺖ ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕدرێﻦ و ﺑەﺷێﻜﯿﺶ دەڵێﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧﺎﯾەﻧەوێ دەﺳﺘﺒەرداری دەﺳەت ﺑﺒﻦ.
ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﻻ ﭼﻮو ،دواﺗﺮ ھﺎﺗەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺋەو دوو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑــە درێﮋاﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20ﺳــﺎڵ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎﻧــﺪان، ﺋەﻣە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەوان ﺑەردەوام ﻟــە ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﺑــﺎس ﻟــە دەﺳﺘﺎودەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەت دەﻛەن و رووﯾﺎن ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮە. ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺳﺎڵﯽ 2001ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ دەﻣەزرێﻨﺮاوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ ﻣﺎوەی 15ﺳﺎڵە ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺋەﻣﯿﺮی ﺋەو ﺣﺰﺑەﯾە. ﺳەرﮔﻮڵ ﻗەرەداﻏﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻛﺎدری ﺑﺎی ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ
دﯾﺪارێﻚ ﻟەﻧێﻮان ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑەھﺎدﯾﻦ و ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮدا
و ﺳــەرﻛﺮدە دەﺳــﺘﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ﺑەﺳــەر ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە ﭼﯚڵ ﺑﻜەن. ﺋــەو ﻛﺎدرە ﺑﺎﯾــەی ﭘێﺸــﻮوی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە ﺋێﺴﺘە دەﻧﮕێﻜﯽ دﻟێﺮ ﻟە دەرەوەی ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن دەﺑﯿﺴﺘﺮێﺖ، ﻗﺴــەی ﺧﯚﯾﺎن دەﻛــەن و دژی ﻗﯚرﺧﻜﺎری دەﺳەت و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘڕۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﻦ. ﺑەم ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﺣﻤەد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺑــە ”وﺷە“ـﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻟە ﺷەﻓﺎﻓﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮۆﺳەدا ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺣــﺰب و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەی
دﯾــﺎری دەﻛﺎت و ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑڕﯾﺎر دەدەن“. ﺋەو دەڵێ” ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻟە ﭘﺮۆﺳەی دەﺳﺘﺎودەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەت و وازھێﻨﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾﺪا، داھێﻨﺎﻧــﯽ ﮔــەورەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﺮدووە .ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﺑە ﺑەرﭼﺎوی دﻧﯿــﺎوە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﻛێﺒەرﻛێﺪا ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ھەڵﺒــﮋاردووە و ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﺧﯚﺳــەﭘﺎﻧﺪن و ﺗﺎﻛڕەوﯾﯿەك ﺗێﯿﺪا ﻧەﺑﻮوە“. ﻟەﺑﺎرەی ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ، ﻟە رێﮕەی ﻛﯚﻧﮕﺮەوە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑﯿــﺎن ھەڵﺒــﮋاردووە و ﺋەوان ﺑەردەوام رەﺧﻨەﯾــﺎن ﻟێ ﮔﺮﺗﻮوە، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو
ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەوان ھەﻣﯿﺸە ﯾەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ و زۆرﯾﻨەی رەھﺎﯾﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑــەردەوام زﯾﺎد ﻟە دوو ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ھەﺑــﻮوە و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﯾەﻛﻼﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻛێ دەﺑێﺘە ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو“. ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــﺎڵﯽ 1994ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧــﯚی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ و ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2012ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑەھﺎﺋەدﯾﻦ ﺋەﻣﯿﻨــﺪاری ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑــﻮو ،ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺷەﺷەﻣﯿﺎﻧﺪا ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑەھﺎدﯾــﻦ ﺧــﯚی ﻧەﭘﺎوﺗەوە و ﻣﺤەﻣەد ﻓەرەج ﺑﻮو ﺑە ﺋەﻣﯿﻨﺪار ،ھﺎوﻛﺎت دوای ﭼﻮار ﺳﺎڵ و ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا، ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑەھﺎﺋەدﯾﻦ ﺑﻮوەوە ﺑە
ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو. ﺑە ﺑڕوای ﺷــﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ،ﺧﻮاﺳــﺖ و وﯾﺴــﺘﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑەر ،رێﮕﺮە ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ھێﺰە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن. ﺑەھﻤــەن ﻧەرﯾﻤــﺎن ﺷــﺎرەزای ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺋەوەی ﺑﯚ ”وﺷــە“ روون ﻛﺮدەوە، ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑڕﯾﺎر و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ،ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧﯽ وەك ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻗەﺗەر و ﺋێﺮاﻧەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎوە دەردەﭼێ. ﺑﯚﯾــە دەڵێﺖ” ،ﺑڕﯾــﺎری ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳەرۆﻛە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە دەﺳﺖ ﺋەو وﺗﺎﻧەداﯾە و ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺋەوان ﯾەﻛﻼﯾﯽ دەﻛەﻧەوە“.
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن:
دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧﺸە
ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ:
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دۆﺧێﻜﯽ ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺳــەر دوو ﺑەرەی ﺟﯿﺎواز و ﻧﺎﻛﯚﻛﺪا داﺑەش ﺑﻮون و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﻛﺎر ﺧﺮاوە ،ﻛﺎرەﻛﺘەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەو ﺑﺎوەڕەدان ﺋەو دۆﺧە ﺑەﺑێ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺳەردان و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮێﻨەری ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ،ﺑە ﮔﺮﻧﮓ و ﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧﺶ دادەﻧێﻦ. ﻟە ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووەوە، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دۆﺧێﻜﯽ ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێــﺖ ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ھەڵﻜﺸــﺎن و ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑەدوادا ھﺎت. ﻛێﺸــەﻛە ﻗﻮوڵﺘﺮ ﺑــﻮوەوە ﻛﺎﺗێﻚ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوەﯾﺎن ھەﺑێﺖ و ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﺑەﺳەر ﺑەرەﻛﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻮون ،ﯾــﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟەو ﻧێﻮاﻧــەدا دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﯽ ﻛﺮدەﻧﯽ ﺑﻜەن ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧــەوەی ھــەردوو ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛەی ھەﺑێﺖ. ﺋێﺴــﺘە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽﺳﯿﺎﺳﯿﯽھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﯾە و ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨە، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەوە ﺑڕﯾــﺎر و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ھﺎوﺑــەش راﺑﮕەﯾەﻧــﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯽ واﯾە، ﺋەو ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﯾە ﺑﯚ ﺧﯚﺳەﭘﺎﻧﺪﻧە
ﺑەﺳــەر ﺋەودا و ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻧﺎﯾﺎﻧــەوێ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەﮔــەڵ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ھﺎوﺑەﺷەﻛەش ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە. ﺋەﺑــﻮ ﻛﺎروان ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯽ واﯾە ،ﻻﯾەﻧێﻚ و دوو ﻻﯾەن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﭙەڕ ﺑﻜــەن ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ و ھەﻣەﻻﯾەن ھەﺑێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﻧﯿﯿــە ،زۆری ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ و ﺋﯿﺘــﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە ﺑەﺷﺪاری ﺗەواوی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە دەرﻛەوت ﻻﯾــەن و دوو ﻻﯾەن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺗێﭙەڕێﻨﻦ و ﻛێﺸەﻛﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە“. ﺋەﺑــﻮ ﻛﺎروان ﻛــە ﻟــە 17ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا )ﺗەﻣــﻮوزی (2016ﻟەﮔەڵ ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺳــەرداﻧﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮد، دەڵێ ”ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەدا ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ ﻛﺮد و
ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮔﻮێ ﻟە ﻻوێﻜﯽ ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﮔﺮێﺖ
داواﻣﺎن ﻟە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﺮد راﺳﺘەوﺧﯚ ﺧﯚی دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن و ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛە“. ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو، ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــﺮد ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ، ﺣﺰﺑــﯽ زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎران و رەﻧﺠــﺪەران ،ﺑەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ ،ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻠﺪاﻧﯽ، ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻮوری و ھــەروەك ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆك و ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﭘﺎرﺗە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە. ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە ﻛﺮاوە ﻛــە ﻟە ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧــەدا دووﭘــﺎت ﻟــە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﯚڵ ﻧﺎﻛەن
5
ﭼﺎرەﺳــەری دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﺮاوەﺗەوە و ھــەر ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەش ﻟە دوو رۆژی راﺑﺮدوودا ،ﻓﻮﺋﺎد ﺣﻮﺳــێﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ دﯾﻮاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﮔەڵ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛﯚ ﺑﻮوەوە و دەﮔﻮﺗﺮێ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﺋﺎﯾــﺪن ﻣەﻋــﺮووف ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻧﻮێﻨەرەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، زۆر ﮔﺮﻧﮓ و ﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧﺸە و ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ دەﺑێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت
ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەﻛە درێﮋەی ﻛێﺸــﺎوە و ﭘێﺸــﮫﺎﺗﯽ ﮔەورەش ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ﻧﺎﻛﺮێ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﺑەردەوام ﺑﻦ“. ﭘێــﺶ ﺋــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو ﭘﺎرﺗﺎﻧەدا ﺑە ﻟﻮوﺗﻜە ﺑﮕﺎت ،ھــەر ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەﻧﯽ ”ﭘﺎرﺗﯽ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﮔﯚڕان ،ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ( ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨﺞ ﻗﯚڵﯿﯿﺎن ﺳــﺎز ﻛﺮد ،ﺑەم ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻦ و ﺋێﺴﺘەش ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘﺮ دەﻛەن. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ھێــﺰەﻛﺎن ﺑــە
ڕاﺳــﺖ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ،ﺋێﻤە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚﻣــﺎن ھەﯾــە، ﺋــەوەش ﻣﺎﻧــﺎی ﺑــێ ﻻﯾەﻧﯽ ﻟە ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەﭘێﯽ ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﻣﺎﻣەڵە دەﻛەﯾﻦ و ﺋەوە ھەڵﺪەﺑﮋێﺮﯾﻦ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺣﺰب و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻣﯿﻠﻠەت ﯾەك دەﮔﺮێﺘەوە“. ﺋەﺑــﻮ ﻛﺎروان زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ”ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻛێﺸــەﻛە ﻟە زاڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑەرﺗەﺳــﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺣﺰﺑﯿﯿــەﻛﺎن دوور ﺑﻜەوﯾﻨەوە ،ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێــﻦ ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە دوای ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ دەﺑێﺖ ﺋەوﻟەوﯾەت رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮرد ﺑێــﺖ ،ﺋــەو ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەش ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋﯿﺮادەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ﻛە ﺑەداﺧەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻻواز دەردەﻛەوێﺖ“. ھێﺸﺘﺎ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﻧﻮێﻨەرەﻛــەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ روون ﻧﯿﯿە، ﺑــەم ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿــەوە ﺋــەو ﺑەﺑێ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەك ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووە. ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﯾەﺷﺎر ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،دﯾﺪار و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە ،ﺋﻮﻣێﺪی ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻟــێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋــەوە ﮔﺮﻧﮕە ﻛە ﺑﺎرزاﻧﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜە درێﮋەﻛێﺸﺎﻧﯽ ﺋەو دۆﺧە ﻟە
ﺋێﻤە داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ھێــﺰەﻛﺎن ﺑــە ڕاﺳﺖ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ﻧﯿﯿە و ﺑە زﯾﺎﻧــﯽ ھەﻣﻮوان ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ ،ﺑﮕــﺮە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺖ ﺧﯚی ﺑﯚ ﭘێﺸﮫﺎﺗە ﮔەورەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە و ﺑە ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ،وەرﭼەرﺧﺎﻧﯽ ﮔەورە روو دەدات“. ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ھەرێﻤەﻛە ﻟــە ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﯿﺮۆرداﯾە و ﺋەﮔەری ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﭘێﺸﮫﺎﺗﯽ ﮔــەورە و ﻛﺎرﯾﮕــەر ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟــە ﺋﺎراداﯾــە ،ﺋەوەش ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوەی ﻟــێ دەﻛﺮێﺖ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻦ ھﺎن ﺑﺪات. ﺋــەو ﻛﺎرەﻛﺘــەرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ﺟﮕــە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻓﺮەواﻧﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ،ھﯿﭻ رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿە .ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن ﮔەﻣﺘــﺮ ﺑﻮون و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮی ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوەش ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﻻﯾەك و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮدا ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑەوەی ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺑــێ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭘﺮۆﺳەﻛە راﺳﺘەڕێ ﺑﻜەن“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6 ﮔﯚڕان ژﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛەی ﭘەراوێﺰ دەﺧﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟە ھەواداراﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﺑەردەوام ﺑﺎس ﻟە دادی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺟﯿﺎوازی ﻧێﻮان رەﮔەزی ﻧێﺮ و ﻣێ دەﻛﺎت، ﺑەم ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺪا ھﯿﭻ ژﻧێﻚ ﭘﯚﺳــﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺣﺰﺑﯿﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﭘﯚﺳــﺘە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﻛە ﺑﻮوﻧەﺗە ﭘﺸﻜﯽ ﮔﯚڕان ،ھﯿﭻ ژﻧێﻚ ﺑەدی ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛە ﺳﺎڵﯽ 2009ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە و ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ داﻣەزرا ،ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑــە ﺑــەردەوام ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑﻮوە ﺑــە ژﻧﺎن و دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎو ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯿﯿﺎن ،ﺑەم وەك ژﻧﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ،ﮔﯚڕان ﺋەواﻧﯽ ﭘەراوێﺰ ﺧﺴﺘﻮوە.
ﻧەﺳــﺮﯾﻦ ﺟﺎف ،ھەڵﺴــﻮوڕاوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەدات ،ژﻧﺒــﻮون ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﺪا ﺑە ﯾەك ﭼﺎو ﺳــەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەو ھێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧەی ﻟە ﭘﯿﺎودا دەﯾﺒﯿﻨﻦ ھﯿﭻ ﻛﺎت ﻟە ژﻧﺪا ﻧﺎﯾﺒﯿﻨﻦ .ﻛە ﺑە ﺑڕوای ﺋەو ”ﭘێﭽەواﻧەﻛەی راﺳﺘە و ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎ و ﺋﯿﺮادەﯾەی ﻟە ژﻧﺪا ھەﯾە ﻟە ﭘﯿﺎودا ﻧﯿﯿە“. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑەداﺧەوە ﺟﯿﺎوازی رەﮔەزی ﺑﻮوە ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻚ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﻗﯿﺎن ﭘێﻮە ﮔﺮﺗﻮوە ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺸەوە“. ھــﺎوﻛﺎت ﻣﻮﻧﯿــﺮە ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەوە ﻛﺮدەوە ،دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە 20ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﯚﻣەڵﮕە وﺷــﯿﺎر ﺑﻜﺎﺗەوە ﻟە ﭘێﮕــە و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ژن .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ”ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑەردەوام ژﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﮕە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺑەﻛﺎر
ھێﻨﺎوە ﻧەك ﺑﯚ ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪن“. ﺋــەو ﺧﺎﻧﻤــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە رەﺧﻨــە ﻟــە ﺗەواوی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دەﮔﺮێﺖ ﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻛە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ژﻧەﻛﺎن ﺑەرﻧە ﭘێﺸــەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ” ،ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧە دەﯾﺎن رێﻜﺨﺮاوی ژﻧﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە ،دەﯾﺎن ﻛﺎدری ﺑــە ﺗﻮاﻧﺎی ژﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺋﯿــﺶ ﺑﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛــەن ،ﺑەم ﺋــەوان ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ ژﻧەﻛﺎن ﻟە ﭘﯚﺳــﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﺪا ﺑەﺷﺪاری ﭘێ ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎﻧﺸێﻮە ﻋەﯾﺒەﯾە ژﻧﺎﻧﯽ ﻟە ﭘەراوێﺰدان“. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ،ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﺑــﻮاری ژﻧﺎن ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ،ﻟەﻧﺎو ﺗــەواوی ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ژﻧﺎﻧﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ ھــەن و ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯿــﺎن ھەﯾە ،ﺑەم رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻧﺎو ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻗﺴەی زل دەﻛەن.
ﺑەﻧﺎز ﺣەﻣەڕەﺷــﯿﺪ ،ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺑــﻮاری ژﻧﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛــﺮد” ،ﻻی ھەﻣﻮوان ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﻛە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ژﻧﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﺎن ﺗێﺪاﯾە و ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻛەن“. ﺋەو ژﻧە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەدات ،زۆر ﺟﺎر ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دێﻨە ﺳــەر ﺷﺎﺷــەی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن و ﻗﺴــەی زل دەﻛــەن و ھﻮﺗﺎﻓﯽ ﺋــەوە ﻟێ دەدەن ﻛــە ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن ﺑەدی دێﻨﻦ و ھەوڵ ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ژﻧﺎن دەدەن ،ﺑەم ﺑە ﺑڕوای ﺋەو، ﻟە واﻗﯿﻌﺪا زۆر ﭘێﭽەواﻧەﯾە. ﺑەم ﮔﻮڵﺴــﺘﺎن ﺳــەﻋﯿﺪ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﭘێﯽ واﯾە، ﮔﯚڕان ﺑڕوای ﺗەواوی ﺑە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ھەﯾە، ﺑەم ﻧﺎزاﻧــێ ﺑﯚﭼﯽ ھﯿﭻ ژﻧێﻚ ﻟە ﭘﯚﺳــﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە. ﻟە ﭘەﯾﻜەری رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﺪا ﭼەﻧﺪﯾﻦ ژوور ھەﯾە ﻛە ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺑﻮارێﻚ دەﻛەن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ژووری ﭘەﯾﺠﻮوری، داراﯾﯽ ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑەم ھﯿﭽﻜﺎم ﻟەو ژووراﻧە ھەڵﺴﻮوڕاوێﻜﯽ ژن ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﮔﻮڵﺴﺘﺎن دەڵێ” ،راﺳــﺘە ھﯿﭻ ژوورێﻜﻤﺎن ﺑە دەﺳﺘەوە ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟەﻧﺎو ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺟﭭﺎﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا رۆڵﯽ ﺗەواوﻣﺎن ھەﯾە .ﻟەواﻧەﯾە ﺋێﺴﺘە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛەم ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ژوور ﻧەدراﺑێﺖ ﺑە ژﻧﺎن ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا ژن رۆڵﯽ ﺧﯚی ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ و ﻛﺎراﻣەﺗﺮ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەو ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾە ﺑە دەﺳــﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ﻛە ژوورەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت“. ﮔﻮڵﺴﺘﺎن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ھەوڵﺪان ﺑــەردەوام دەﺑﻦ و ﻧﺎﺳــﺮەون ،ﺗﺎ ﻟــە ھەﻣﻮو ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧــﺪا ﭘێﮕە و رێﮕەی ژن ﺑەھێﺰﺗﺮ ﺑﻜەن. ﻟە دوای ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧەوەی ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە
ﭘﯚﺳﺘە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ،ژﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان رەﺧﻨە ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن دەﮔــﺮن ﺑــەوەی ﭘەراوێﺰی ﺧﺴــﺘﻮون ،ﺋەﻣەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ،ﻟە ﻛﯚی 31 ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﯾەﻛﻼ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﮔﯚڕان ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ژن داﻧﺮاوە. ﺋﺎﺳــﯚ ﻣەﺣﻤــﻮود ،ﺑﺎژێڕواﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ھﯿــﭻ ﻛﺎت ھێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎی ژﻧﺎﻧﯽ ﭘەراوێﺰ ﻧەﺧﺴــﺘﻮوە و ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﺸــەوە ھێﻨﺎوﻧەﺗﯿﯿــە ﭘێﺸــەوە .دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ”ژﻧﺎن ﻟە ﭘﯚﺳــﺘە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎن وەردەﮔــﺮن و ﻟــە ﻛێﺒەرﻛێﺪا دەﺑــﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺑﺮدﻧەوەی ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن“. ﻣﻮﻧﯿﺮە ﻋﻮﺳﻤﺎن:
ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە دەﯾﺎن ﻛﺎدری ﺑە ﺗﻮاﻧــﺎی ژﻧﯿﺎن ھەﯾە، ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ژﻧەﻛﺎن ﻟە ﭘﯚﺳﺖ ﺑەﺷﺪاری ﭘێ ﺑﻜەن ﻟەﺑﺎرەی ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ژن ،ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺟﺎرێ ﭘﯚﺳــﺘە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ھەﻣﻮوﯾﺎن ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗەوە و ھەرﻛﺎت ﯾەﻛﻼ ﺑﻮوﻧەوە ،ﺋێﻤە ﭘﺸــﻜﯽ ژﻧــﺎن وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﺪا دەدەﯾﻦ“.
ﻻﯾەﻧەﻛﺎن وەم دەدەﻧەوە
ﺋەﮔەر ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ھەﯾﻜەﻟﯿﯽ ﭘێﺸﻮوﯾەوە ﻛﯚ ﺑﺒێﺘەوە ﭼﯽ روو دەدات؟ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەك ﺧﺮاوە و ﺋەﻣــەش ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ زۆری ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــەدوای ﺧﯚﯾــﺪا ھێﻨﺎوە و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﺋﺎڵﯚزﯾــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯿــﺶ ھــﯚﻛﺎری ﭘەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﻦ ،ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﺋەﮔەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺷێﻮازی ﭘێﺸﻮوی ﻛﯚ ﺑﺒێﺘەوە و داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﭼﯽ ڕوو دەدات؟ ﻣﻮﻧﯿــﺮە ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔــﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ـﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﺟﮕە ﻟەوەی ﭘڕۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳــڕ ﻛﺮد ،ﺋﺎﺑڕووی ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛەی ﻟەﻛەدار ﻛﺮد“. ﺋــەو دەڵێــﺖ” ،ﺋەرﻛــﯽ ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧە ،ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﺑــﯚ دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەم دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﺋێﺴــﺘەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەم ﺧەوﺷــە ﻟەﺳەر ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻻ ﺑﭽێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛێﺸــە ھەڵﻮاﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻢ
ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﮔﯚڕان ﻟەﮔەڵ داﻧﯿﺸــﺘﻦ و دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ،ھەرﭼﯽ زووە و ﺑەم ھەﯾﻜەﻟﯿﯿەی ﺋێﺴﺘەﯾەوە و داواش دەﻛﺎت ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑڕﯾﺎری داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺪات“. ﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە ﺑێﮕەرد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ رێﮋەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋﻮﻣێﺪ ﺧﯚﺷﻨﺎو:
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ھەوڵــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﻧەدەن ﻟە ﺷﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺑەو ﯾﺎﺳــﺎ و ﭘێــڕەوەوە ھەﯾە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەو دەﺑێﺖ ﻟەﻧــﺎو ھﯚڵﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە زۆرﯾﻨــەی دەﻧﮓ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﺪرێﺖ و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەوە ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ﺑﯚ ﺷﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﺋﺎﯾﺎ ﺑە داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن وەك ﺧﯚی ﭼﯽ روو دەدات؟ ،دەﺑێﺖ ﺋەوە ﺑڵێﯿﻦ ﺋﺎﯾﺎ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑێﺘە ھەوﻟێﺮ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻜﺎت و ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺪرێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﺷﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﺑﻜﺎت؟“. ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دوای ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮﻧﺪی ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑﻮو ،ﻛە دەرﺋەﻧﺠﺎم ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت دوور ﺧﺴــﺘەوە و رێﮕﺮی ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮد ﺑﭽێﺘەوە ھەوﻟێﺮ، ﻟەوﻛﺎﺗەﺷەوە ﭘﺎرﺗﯽ ﺳــﻮورە ﻟەﺳەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧەوەی ﭘێﺪاﮔﺮە. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋﻮﻣێﺪ ﺧﯚﺷﻨﺎو ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ رێﮋەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑەم ھەﯾﻜەﻟﯿﯿەی ﺋێﺴﺘەﯾەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ دوو ﺋﯿﺪارەﯾﯽ ﻟە ھەرێﻤﺪا زﯾﻨﺪوو
ھەﺷﺖ ﻣﺎﻧﮕە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەك ﺧﺮاوە
دەﻛﺎﺗەوە. ﺧﯚﺷــﻨﺎو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﭘێﯽ واﺑﻮو ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻟە ھەﺳــﺘﯿﺎرﯾﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺗێ ﺑﮕــەن و ھەوڵــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﻧەدەن ﻟە ﺷﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﻛﺎرە ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛە ﻟەﺑﺎر دەﺑﺎت“. ھــەروەك ﺣﺎﺟــﯽ ﻛﺎروان ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ھەوڵێﻚ ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾەوە ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑڕﯾﺎری ﻟێ ﺑﺪات ،ﺋەوﻛﺎت ھەر ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧێﻚ ﻧەھﺎت ﺧﯚی
ﺑەرﭘﺮﺳە“. ﺳﯚران ﻋﻮﻣەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ روون ﻛﺮدەوە ،ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﻜﺮدﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪاﯾە ،ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داوا ﺑﻜﺎت ،ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدەی داﻧﯿﺸﺘﻦ دەﺑێﺖ ﺑە ھەﻣﻮو ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯿﯿەوە. ﻋﻮﻣەر ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮد ”ﺋێﻤە ﺳــەﯾﺮی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧەڵــﻚ دەﻛەﯾــﻦ، ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧەڵﻜﯿــﺶ ﻟــە دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪاﯾە و ﺋێﻤەش ﻟەﮔەڵﯿﺪاﯾﻦ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﺷﯚڕﺷﮕێڕاﻧەﯾە وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد د .ﻛﺎوە ﻣەﺣﻤــﻮود ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەﺟﯿﻨﺪای ﺣﺰﺑﯽ زاڵە ﺑەﺳەر ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻓﺎﻛﺘەری ﺋەرێﻨﯽ دەﻛﺎت ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .د .ﻛﺎوە ﻣەﺣﻤﻮود ﻛە ﻟە دوو ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺟﯿﺎوازدا ﻟەﺳەر ﭘﺸﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ وەزﯾﺮی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑﻮوە ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ و ﭼەﭘەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا.
چ ﺗێڕواﻧﯿﻨێﻜﺘــﺎن ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە؟ ﺑەردەواﻣﯽ ﺋــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﺑــﻮوە ،ﺋێﺴــﺘە ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺗﺮەوە و ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﺎن، ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﺑﯚ دۆﺧەﻛە ﺑﺪۆزﻧەوە. ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە چ ﻗﯚﻧﺎﻏێــﻚ ﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘە ﺑــﯚ چ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻚ ﭘەڕﯾﻮەﺗەوە؟ ﺋێﺴﺘە ﭘﺘﺮ ﺋەﺟﯿﻨﺪای ﺣﺰﺑﯽ زاڵە ﺑەﺳــەر ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺑــە ﻋەﻗڵﯿەﺗــﯽ ﺑــﺮاوە و دۆڕاو ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛــەن ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗەش ﺑــﻮوە ﺑﻨەﻣﺎ ﺑﯚ ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ رواﻧﯿــﻦ ،زەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﻟەﺑﺎر ﺑــﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻧﺎدۆزرێﺘەوە .ﺋــەوەی ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸەوە ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ،ﺋــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﭘێﺶ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺘەم ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺑﻮو ﻟە دوای ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دەرﻛەوﺗەوە ،ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺋﯿﺪارەی ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە ﻧەﻛﺮا و ﺋێﺴــﺘە ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺑــەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗــە ﺣﺰﺑﯿﯿە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺑﻮو ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛێﺸەﻛﺎن ﺑە ﺑﻨﺒەﺳﺖ ﺑﮕەن. ﻛێﺸەﻛە ﻟە ﻛﻮێﺪاﯾە؟ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﺶ ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋێﻤە دەﻛــﺮا .ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرن ﺑەراﻣﺒەر ھەر دۆﺧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛە دێﺘە ﭘێﺸەوە. ﺑە ﭘێﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺘﺎن، ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳــەری ﺋەم ﮔﺮﻓﺘﺎﻧە دەﻛﺮێ؟ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەداﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ﺑێﻨە ﭘێﺸــەوە و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﯿﺮ ﻟــەوە ﺑﻜەﯾﻨەوە ھﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن ،ھەروەھﺎ ﺧﻮدی ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﺑەﺷــﺪار ﺑﺒﻦ ﻟە ﭼﺎرەی ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧﺪا. رۆڵــﯽ ﺋێــﻮە ﻟــەم دۆﺧەدا ﭼﯿﯿە؟ رۆڵــﯽ ﺋێﻤــە دوو ﻻﯾەﻧــە ﻛە ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﺋەوەﯾــە رۆڵــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ، ﻧــەك ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــەی ﻛــە ﺑە ﻋەﻗڵــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﯾــﺎن ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﮕەراﯾﯽ ﻛــە ﻟــە ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﺑﺎوە ،ﺋێﻤە ﻛە ﺣﺰﺑﯽ
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻦ و ھەوڵﯽ ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧﯽ دەدەﯾﻦ و دێﯿﻨە ﻧﺎو ﭘﺮﺳــەﻛە و ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ، ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﭘێﺸﻜەش دەﻛەﯾﻦ ﻛە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺗێﯿــﺪا ﺑﺒﯿﻨﻨــەوە، ھەروەھــﺎ ھﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﺟەﻣﺎوەر، ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺟەﻣﺎوەر ﺑە دروﺷــﻤﯽ ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴــﺘﯽ و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋەوەی ھەﻣﺎﻧــە ﻧــﺎ ،ﺑەڵﻜــﻮ ھﺎﻧﺪاﻧێﻚ ﺋﯿﺮادەی ﺋەو ﺟەﻣﺎوەرە ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯽ ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑــەو ﺋەرﻛەﺗﺎن ھەﺳﺘﺎون؟ ﻣەﺳــەﻟەﯾەﻛﯽ ﺋەﻣــە ﺷﯚڕﺷﮕێﺮﯾﯿە ،ﺋەوەی ﻛﺮدووﻣﺎﻧە ﺑــە ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻛــﯚی دۆﺧەﻛــە و ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑەﺳەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻓــەرز ﻧەﻛەﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر ﺋەﻣە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەرﻛەﻛەﻣﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋەوەﺷــﻤﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﺑێﺖ ﻛە ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﺪا ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﺑەﺷــێﻜە ﻟــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە، ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮە، ﺋەم دۆﺳــﯿﺎﻧە ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﺘﺮ داﺑڕاو ﻧﯿﻦ ،ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋﯚرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا ھەﯾە، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ دۆﺳﯿەﯾەك ﻛﺎر ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ .ﺋەم ﭘڕۆژاﻧەی ھەﯾە ﺑﯚ
و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ دەﻛﺮێﺖ ،دﯾﺪی ﺋێﻮە ﻟەﺳەر ﺋەم ﭘﺮﺳە ﭼﯿﯿە؟ ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﻛە ھــەوڵ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﺳــەﻟە ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣــﺎن دەدەﯾﻦ، ﺑﺎوەڕﻣــﺎن ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛــەی ﻟﯿﻨﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوس ﺑﯚ ﻧەﺗەوەﻛﺎن ھەﯾە، ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋەوە ﻣﺎﻓﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧــﻮوس و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەت ﻟە رێﮕەی راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﮔەﻟﯿﯿــەوە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻓﺎﻛﺘەری ﺋﯿﺠﺎﺑﯽ ھەﯾە ﻛە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟەم ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە دەﻛﺎت ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻓﺎﻛﺘەرە ﺋﯿﺠﺎﺑﯿﯿﺎﻧە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ھەﯾە ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﻓﺮەواﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ ﻛە ﺋەم ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زاڵە ﺑەﺳەر ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن، دووەم ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯿــﺎن ھەﯾــە ﻟــە ﺣﻜﻮﻣڕاﻧــﯽ ،ﺋــەو ﺋەزﻣﻮوﻧە ﺑە ﺗﺎڵﯽ و ﺳــﻮێﺮی و ﺑە ﺧﯚﺷــﯽ و ﻧﺎﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ،ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜــە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺣﻜﻮﻣﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت و ﺋەرێﻨﯿﯽ زۆرﺗــﺮە ﻟە ﻧەرێﻨﯿﯽ، ﺳــێﯿەم ،ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮاﻧــﺎی داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﺧﺎك و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚی ھەﯾە و ﺋێﺴﺘە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛە ھــﯽ ھەﻣﻮواﻧە ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﭘﺘــﺮ ﻟــە ھــەزار ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟە ﺷــەڕداﯾە ﻟەﮔەڵ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ھەروەھــﺎ وزەﯾەﻛــﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ ﮔەورەﻣــﺎن ھەﯾە ﻟــە ﮔەﻧﺞ و ژﻧــﺎن ﺋەﮔەر ﺑــەﻛﺎری ﺑﮫێﻨﯿﻦ، ھەﻣــﻮوی ﺧﺎڵــﯽ ﺋەرێﻨﯿــﻦ و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــەم ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە دەﻛﺎت .ﻟــە ﭘــﺎڵ ﺋەﻣﺎﻧەﺷــﺪا ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﯚﺳــﭗ و ﺗەﮔەرە ھەﯾە ،ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺑﺎﺳﻢ ﻛﺮد ﻛە ﺳێ دۆﺳــﯿە ھەن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارن ﺑە ﯾەﻛــەوە و ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯿﺎن
ﺑەردەواﻣــﯽ ﺗـــــــەﻧﮕﮋە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــــــﺎوﺧﯚ ﻛﯚﺳــﭙە ﻟەﺑەردەم ﭘڕۆﺳەی رﯾﻔـــﺮاﻧـــﺪۆم و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت دواﯾﯿﻦ ﭘــڕۆژە ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە ﻛــﺮاوە ﭘــڕۆژەی ﻧەزۆﻛە، ﺋەو دروﺷــﻤەی ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻧەداران ھەڵﯿﮕﺮﺗﻮوە ،ﻧەداران و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﻤﺎن ﻧﺎﭘﺎرێﺰێ و وەﺑەرھێﻨﺎﻧێﻜــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﺑەڕە و ﺋــەوەی ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ﺧەﺳﺨەﺳــەی رەھﺎ ،ﺷێﻮازێﻜە ﻟە ﺷــێﻮازی ﻟﯿﺒﺮاﻟﯿﺰﻣﯽ ﻧﻮێ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺧﻮدی ﺳەرﻣﺎﯾەدارەﻛﺎن وازی ﻟێ دەھێﻨﻦ. ﺑﺎس ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم
ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺋەم ﺋﺎراﺳﺘەﯾە دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟــە رێﮕەی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗێﻜڕای ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺗەﮔەرەﻛﺎﻧــﯽ ،ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەﻣە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺷﯚڕﺷﮕێڕاﻧەﯾە و ھەﻣﻮو ﺳﺎﺗێﻚ ﻛﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻮوە. ﺑەم ﺑــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەن ﻛﯚﺳﭗ و ﺗەﮔەرە دەﺧەﻧە ﺑەردەم ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾەی ﻛە ﺋێﻮە ﺑە ﺷﯚڕﺷﮕێﺮاﻧە ﻧﺎوی دەﺑەن؟ ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﺳــەﯾﺮ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ
د .ﻛﺎوە ﻣەﺣﻤﻮود ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻛﯚﺳــﭗ دەﺧەﻧــە ﭘێــﺶ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەﯾە و ﺑەردەواﻣﯽ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺧﯚی ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﻛﯚﺳــﭙە ،ﺑﯚﯾــە ﮔﺮﻧﮕــە ھەوڵ ﺑﺪرێﺖ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﻦ ﺗﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳــە ﺷﯚڕﺷــﮕێﺮﯾﯿە ﻛﺎﻣڵ ﺑێﺖ ،ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯿﺸــﯽ ﺑەوە ﻧﺎﺑێﺖ ﺋێﻤە ﭘﺸــﺘﮕﻮێﯽ ﺑﺨەﯾﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﺑەوە دەﻛﺮێ ﺋەو ﻛﯚﺳﭙﺎﻧە ﺑڕەوێﻨﯿﻨەوە. ھﯚﻛﺎری ﻻوازی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﭼەپ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﻧﺎﻛﺮێ ﺑە ﺗﯿﯚری ﻛﻮدەﺗﺎ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋــەم ﺣﺎڵەﺗــە ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﭼەپ ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﻋێﺮاق، ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا ﺑە ھەوراز و ﻧﺸــێﻮﯾﯽ زۆردا ﺗێﭙەڕ ﺑﻮوە ،ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻨﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە دوای ھەرەﺳﮫێﻨﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳﯚﭬﯿەت ،ﺷــﻮێﻨەوار و ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧەﻛــەی ھەر ﻣﺎوە، ھەروەھﺎ ھﯚﻛﺎری زاﺗﯿﺶ ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارە ﺑە ﺧﻮدی ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﭼەﭘەﻛﺎن. دەﮔﻮﺗــﺮێ ﻛﺎراﻛﺘەرەﻛﺎن ﺑە ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺧﺮاپ ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛە ﭘێڕەو دەﻛەن؟ دۆﺧەﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﻻوازی و ﺑەھێﺰﯾــﯽ ﭘێڕەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەوە ﻧﯿﯿــە ،دۆﺧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ھەﻣﻮو ﻓﯚﻛﺴــﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەﯾــە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ھەﻣﻮو ھەڵﺒــﮋاردن و ﺑــﮋاردەﻛﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻋەﻗڵﯿەﺗــﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەداری و ﻟﺒﺮاﻟێﺘﯽ ﻧﻮێــﻦ و ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑە ﮔەورەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە و ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەم ﺗەرزە ﻟە ﺳەرﻣﺎﯾەدارﯾﯽ ﺳﻮورن، ﻟەﮔەڵ ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺗەوژﻣﯽ ﺗەﯾﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــە ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳەرﻣﺎﯾەدارﯾﻦ ،ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣﻮوی ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ،ﺋەﮔەر
ﺳــەﯾﺮی ھەﻣﻮو ﺋەو دﯾﺎﻟﯚگ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧەی زاﻧﻜﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و ﻣێــﺮی و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ھــەر ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﮔﺮﻓﺘــەﻛﺎن دەﻛــەن، ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا و ﺳــەرﻣﺎﯾەداری و ﺑــﮋاردە ھﺎوﺷــێﻮەﻛﺎﻧﯿﺎﻧە ،ﺋەوە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﺎر دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ھﯚﺷﻤەﻧﺪﯾﯽ ﺧەڵﻜەﻛــە ،ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯿەوە ھەﯾە، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﻨەﻣــﺎ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻤﺎن ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﺋەوەﯾە ﻛە ﭼﯚن ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔەڵ ھێﺰە ﭼەﭘــەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەم ﻧەك ﻟــە رواﻧﮕەی ﺋــەوەی وەك ﺋێﻤە ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە. ﺋەی ھﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿــە ﻛە وەك ﭘﺎﺷﻜﯚی ﺣﺰﺑە ﮔەورەﻛﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﭼەﭘەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ؟ ﺋەﻣــە ﺑەﺷــێﻜە ﻟەو ﺷــﺎوە ﻓﯿﻜﺮﯾﯿــە ﺗێﻜﺪەراﻧــەی ﻛە دژ ﺑە ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ و ﭼەﭘەﻛﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،زۆر ﺟﺎرﯾــﺶ ﺑﺎس ﻟــە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺑــﺎس ﻟــە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﻻﯾەﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێــﺖ، ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕان ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮد و رەﻧﮕە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺑﺒەﻧــەوە ﯾەﻛﯿــﺶ ،رەﻧﮕــە ﻟە ﺋﺎﯾﻨــﺪەدا ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ھەﻧﺪێﻚ ﺣﺰب ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒێﺘــەوە ،ﻟەﺑﺎرەی ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ،ﺋێﻤە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻣﺎرﻛﺴــﯿﻦ و ﺗەﯾــﺎری ﺋێﻤــە ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻧﯿﯿە ،ﺟﯿﺎوازﯾﻤﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەم ﺑﻨەﻣﺎﯾەﯾــە ،ﺋێﻤــە ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑە ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗــﯽ ھەﯾە ،ﻧە ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑﯿﺮ ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﺑێﻨە ﻧﺎوﻣﺎن، ﻧە ﺋێﻤەش ﺑﯿﺮ ﻟەوە دەﻛەﯾﻨەوە ﺑﭽﯿﻨە ﻧﺎوﯾــﺎن ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺋێﻤە ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋەوە ﻧەﻛەﯾﻦ ﺑﭽﯿﻨە ﻧﺎو ﺋەوان ،ﺑﯚ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﭘﺎﺷــﻜﯚﯾەﺗﯽ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺑڕﯾﺎرە ﻟــە ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ داھﺎﺗﻮو
ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺷەﺷەم ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ،ﭘێﺘﺎن واﯾە ﻟەم دۆﺧــەدا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎن دێﺘە دی؟ ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺳﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ، ﺑە ﭘێــﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوەﺧﯚ دێﺘە ﺑەﺳــﺘﻦ ،وەك وێﺴــﺘﮕەﯾەﻛﯽ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻤﺎن ﻟە ﺋﺎﯾﻨــﺪە و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟــە راﺑﺮدوودا و ھــەروەك ﻧﻮێﻜﺮدﻧــەوەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺣﺰب .ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴە
ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەﯾــە ﻟەﻧﺎو ﺣﺰب و ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا دەﺗﻮاﻧﯽ دەرﯾﺒﺒڕێــﺖ .رەﻧﮕە ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺖ ﺑﺎس ﻛﺮا ﺑێﺖ ﻛــە رەﻧﮕە ﺑە ﺷــێﻮاوی ﺑﻮوﺑێــﺖ ،ﯾﺎن ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ھەر ﻧەﺑﻮوە ،ﻟەواﻧەﺷــە ﺷــﺘێﻚ ﺑﺎس ﻛﺮاﺑێ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ ھەﺑﻮوﺑێﺖ، وەك ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣــﺰب ﺋەرﻛﻤــﺎن ﻧﯿﯿــە وەﻣــﯽ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە ﺑﺪەﯾﻨەوە ﻛە ﻟــە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﻛﺮێﻦ ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟە ھەر ﺑﻮارێﻚ و ﭘﺮﺳێﻚ ﻗﺴەی ﻟەﺳــەر ﺣﺰب ھەﺑێﺖ، دەﺗﻮاﻧێ ﺑە ﻧﺎﻣە ﯾﺎن ﺑە دﯾﺘﻨﯿﺶ ﺳــەرداﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰب ﺑﻜﺎت و وەﻣﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی دەدەﯾﻨــەوە ،وێــڕای ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ،رێﺰ ﻟە ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ ﮔﯿﺮاوە. ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﺎدری ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەھــﯚی ﻧﺎڕەزاﯾﯿﯿــەوە وازﯾــﺎن ﻟــە رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب ھێﻨﺎوە ،ﻛﯚﻧﮕــﺮە دەﺗﻮاﻧێ ﺋەواﻧە ﺋﺎﺷﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە؟ ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﺋێﻤــە ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺣــﺰب ،ﺑــە ھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗێﻜﯽ داﺧــﺮاو ﻧﯿﯿە ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە دەرﮔەی ﺣﺰب ﺑەرووی ھەﻣﻮو
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﭼەپ ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﻋێﺮاق، ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا ﺑە ھەوراز و ﻧﺸێﻮﯾﯽ زۆردا ﺗێﭙەڕ ﺑﻮوە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺗەواو ﻛﺮدووە، وا ھەﺳــﺖ دەﻛەﯾﻦ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎو ﻛﯚﻧﮕﺮەداﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە دوو رۆژی ﻧﺎو ھﯚڵێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﻦ، ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی دەﻧﮕــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑــﺪات وەك ﭘڕۆژەﯾەك ﺑــﯚ دەوڵەﻣەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺳێ ﺋﺎﺳﺖ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب ،ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮە و ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳێﯿەﻣﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ھێﺰە ﭼەﭘەﻛﺎن ﺑوی دەﻛەﯾﻨەوە. ﭘێﭽەواﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﺎدﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ، ﺟﯚرێــﻚ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ دەﺑﯿﺴﺘﺮێ؟ ﺋێﻤــە ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻦ و ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﺑــﺎس ﻟــە ﻛﺎرە ﺣﺰﺑﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛﺮێ ،ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ رێﻜﺨﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دەﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻧەﺧﺴــﺘﻮوەﺗە روو ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێ ﯾــﺎن ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺪرێ، ﺑەﭘێﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰب، ھــەر ﺋەﻧــﺪام و ﻛﺎدﯾﺮێــﻚ ﻛە
ﻛﺎدﯾﺮێــﻚ ﻛﺮاوەﯾــە ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺋەوەی ﺗﯚراوە ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑﻜەﯾﻨــەوە ،ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺰب و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻦ. ﻛێــﻦ ﺋەواﻧــەی دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ﻛﯚﻧﮕــﺮەی داھﺎﺗﻮوی ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮ ھەڵﺒﮋێﺮن؟ ھەﻣــﻮو ﺋــەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧــەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺣﺰب ﺳــەرﻛەوﺗﻮو دەﺑــﻦ ،ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺑەھێﺰ دەﺑﻦ ﺑﯚ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰب و ﺷﯿﺎوی ﺋەو ﺷﻮێﻨەن و ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺑﺒەﻧە ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰب. ﺑــەم ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ،وەك ﺳــﻜﺮﺗێﺮی داھﺎﺗﻮوی ﺣﺰﺑەﻛە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﺋێﻮە ﻛﺮد؟ رەﻧﮕە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺋــەو ھﺎوڕێﯿە راﺳــﺖ ﺑێــﺖ ،ﺑــەم ﭘێڕەوی ﺣﺰب ﺋەوەﯾە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧﺪی دەردەﭼﻦ، ﺟــﺎ ژﻣﺎرەﻛەﯾــﺎن ھــەر ﭼەﻧﺪ ﺑێﺖ ،ھەر ﯾەﻛێﻚ ﻟەواﻧە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ و ﺑەھێــﺰ و ﺗﻮاﻧﺎی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑﯿﯿﺎن ھەﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
د .ﻛﺎوە ﻣەﺣﻤﻮود :ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻓﺎﻛﺘەری ﺋەرێﻨﯽ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋێﻤە ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻦ و ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺑﺎس ﻟە ﻛﺎرە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێ ،ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ رێﻜﺨﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دەﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧەﺧﺴــﺘﻮوەﺗە روو ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێ ﯾﺎن ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺑﺪرێ ،ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰب ،ھەر ﺋەﻧﺪام و ﻛﺎدﯾﺮێﻚ ﻛە ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ﻟەﻧﺎو ﺣﺰب و ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸﺪا دەﺗﻮاﻧﯽ دەرﯾﺒﺒڕێﺖ.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادوەری:
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑە ﭼەك و ﺧﯚﺧﻨﻜﺎﻧﺪن ﺑە ﭘەت زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮژﯾﯿﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ د .ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادوەری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑە ﭼەك و ﺧﯚﺧﻨﻜﺎﻧــﺪن ﺑــە ﭘەت ،زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﻦ .ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادوەری ﻟە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮس و دۆﺳــﯿەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادوەری ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت. ﺑەﭘێﯽ ﺷﯿﻜﺎری ﺋێﻮە ،زۆرﯾﻨەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟە چ رێﮕەﯾەﻛەوە ﺑﻮون و چ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟەش وەك ﺧﺎڵﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ؟ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑە ﭼەك و ﺧﯚﺧﻨﻜﺎﻧﺪن ﺑە ﭘەت ،ﻟە ﺣﺎڵەﺗە ﺑەرﺑوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﻦ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا .ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەﻣﻮو ﻣﺎڵێﻜــﺪا ھەﻣﻮو ﺟــﯚرە ﭼەﻛێﻚ ھەﯾــە ،ﺑەﺑــێ ﺋــەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ھەﺑێ و ﺑێ ﺋەوەی ﺧەڵﻚ ﺷــﺎرەزای ﺑێــﺖ ،ﺋەو ﺧﯚ
ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﺎﻧە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە رێﮕەی ﭼەﻛــەوە ،رێﮋەﻛــەی زۆرە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەڵﻮەﺳــﺘەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﺷــﯿﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادوەری زﯾﺎﺗﺮ ﭼﯚن ﺋﺎراﺳﺘەﯾەك ﺑەﺧﯚﯾﺎﻧــەوە دەﮔــﺮن ﻟــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺋەﻧﺠﺎﻣەوە ھەﺑێﺖ؟ دەﻣﺎﻧەوێ ﭘﺘﺮ ﻟە ھﯚی ﻣﺮدن ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە زۆرێﻚ ﻟەو ﺟﯚرە ﻣﺮدﻧﺎﻧــە ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻛﺎری ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی
ﻟەﺳەر دەﻛەن ،ﺋێﻤە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر دەﺑﯿــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻻﯾەﻧــە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن زووﺗﺮ ﺑە ﺳەرەداوێﻚ ﺑﮕــەن ﻟــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا، زووﺗــﺮ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﺎﻧە ﺟﺎ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ھەر ﭼﯿﯿەك ﺑﻮو ﺑێــﺖ ،ﺑﯿﺰاﻧﻦ و روون ﺑﺒێﺘــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەو دۆﺳــﯿﺎﻧەی ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە. ﭼﯚن دەﺳــﺖ ﺑە ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﻮێــﻜﺎری دەﻛﺮێﺖ؟ ﺑــە ﺑڕﯾﺎری دادﮔــەﻛﺎن ﯾــﺎن ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ؟ ﺑڕﯾــﺎری ﺗﻮێــﻜﺎری ﻟــە رێﮕەی ﺋﺎراﺳــﺘەی دادﮔەﻛﺎﻧــەوە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادوەری دەﻛﺮێــﺖ .دادﮔــەﻛﺎن ﺗەرﻣەﻛە رەواﻧــەی ﻻی ﺋێﻤــە دەﻛــەن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺗﻮێــﻜﺎری ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳﺘﺪاﻧەﻛە روون ﺑﺒێﺘەوە ،ﺋەﻣەش ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر دەﺑێ ﺑﯚ ﺋەو دۆﺳﯿە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەواﻧەی
دەﺳﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە ،دادﮔەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑەو ﺗﻮێﻜﺎرﯾﯿە ھەﯾە، ﺋەواﻧەی ﺑﯚ ﺗﻮێﻜﺎری رەواﻧەی ﻻی ﺋێﻤە دەﻛﺮێﻦ ،ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮدن و ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧەﻛەی روون ﻧﯿﯿە. ﺟﮕــە ﻟــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ دادﮔــە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧــێ ﺳــﻮود ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗﻮێﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮێﺖ؟ ﺗﻮێﻜﺎری ﻛﺮدەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿە،
ھەﻣــﻮو ﮔﯿــﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧێﻚ ﺑــە ﭘێــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻛەﺳــەﻛە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕە ،ﺋەواﻧەی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ دەﻛەن ،ﺑە ﭘێﯽ ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳﺘﺪاﻧﯿﺎن روون ﺑێﺖ. ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوو دەرﻛەوت ﺋەو ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨە DNA ی ﺑﯚ ”ﻣﺮﯾــەم“ی ھەڵەﺑﺠە ﻛﺮا،
ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی راﺳــﺖ ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوە زۆر ﻟەﺳەر ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەی ﺋێﻮە ﻛەوت ،ﺑﯚﭼــﯽ ﺋەو ھەڵەﯾە رووی دا؟ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﻛە راﺳــﺖ ﻧەﺑﻮو، ﻟەﺳەر ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺋێﻤە ﻧەﺑﻮو ،ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑــە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادوەری ﻧەﺑﻮو ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﻤﺎن ﺑــە ﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨەﻛەوە ﻧەﺑــﻮو ،داواﻛﺎری ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺧﺎﺗﻮو ﻣەرﯾﻢ و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋەو ﺑــﯚ ﺋێﻤە ھﺎت و ﺋێﻤــە ﺑــﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧﻤــﺎن ﺑەرز ﻛــﺮدەوە ،رووﻧﻤﺎن ﻛــﺮدەوە ﻛە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺗــەواو ﺑﯚ ﻣەرﯾــەم ﯾﺎن ھەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﺷێﻮەﯾەك زۆر زاﻧﺴﺘﯽ و ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ ﺗــﺎ ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨەﻛە روو ﻧــەدات ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان
وەﻣﯽ ﺋێﻤەی ﻧەداﯾــەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧــەی ﻓﺎﯾﻠــﯽ دۆزراوەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠەﯾــﺎن ﺑەڕێــﻮە دەﺑــﺮد ﻟەڕێﮕــەی ﻧﯚرﯾﻨﮕــە و ﺗﺎﻗﯿﮕەی ﺋەھﻠﯽ ﻟە دەرەوەی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﭘﺎرە ﭘﺸﻜﻨﯿﻨەﻛەﯾﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم دا ،ﺋەواﻧــەی ھەڵەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ. ﻛەواﺗە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎری ﺳەرەﻛﯽ ﻟە دۆﺳﯿەی ﻣﺮﯾەﻣﺪا ﻛێﯿە؟ ﺋــەو ﻛەﺳــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻛە ﻛﺎرەﻛــەی ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﺋــەو ﻛەﺳەش ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻛە ﻛﺎرەﻛەی ﺑﺮدووەﺗە ﻻﯾﺎن ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﯚﻣەڵە ﻛەﺳــەﯾە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێ دەﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﮕﺎﺗە ﺳــەرەداوێﻚ و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺎت ھەڵەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەو دارودەﺳــﺘﺎﻧەی ھەﯾە ،ﺑﯚﯾــە دووﭼﺎری ﺋەم ﺟﯚرە ھەﻧە دەﺑﻨەوە.
روون دەﻛﺎﺗەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، دادﮔەری رێﻜﺨﺴــﺘﻦ ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە دﯾﺎرﯾﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ ،ﺋەﻣەش ﺑەھﯚی ﭘێﻮەﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑە ژﻣﺎرەﯾەك ﮔﯚڕاوەوە ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ رووﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ و ﻛﺎری داﻣەزراوەﻛﺎﻧــەوە ھەﯾــە ،ﺑە رای ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﺗﻮێﮋەراﻧەی ﻟەم ﺑﻮارەدا ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﻣﺮۆڤ ھەﻣﯿﺸــە ﻟە دۆﺧﯽ ﺑەراوردﻛﺎرﯾﺪاﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﺧــﯚی و ﺋەواﻧﯿﺘــﺮدا ،ﺑــەراوردی دەﺳﻜەوﺗﯽ ﺧﯚی و ﺧﯚی و ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﻛﺎﺗێﻚ ھەﻣﺎن ﻛﺎر دەﻛەن دهﻛﺎت، ﺋەﮔەر ھەﺳﺘﯽ ﻛﺮد ﻧﺎھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯿەك ھەﯾە ﻟەم ﺑــﻮارەدا ،دۆﺧــﯽ ﺋﺎڵﯚز دەﺧﻮڵﻘێﻨﯿﺖ ،ﺑەﻣەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻛﯚی ﻛﺎری داﻣەزراوەﻛە دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾــە دادﮔەرﯾﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــەوەی ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو داﻣەزراوەﯾە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑﮕﺎﺗە ﺋەوەی ﺷﺎﯾﺴﺘەﯾﯿﻦ ،ﺑە رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﻻﻧﯽ ﻛەﻣﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ و ﭘﯿﺸەﯾﯽ. زﯾﺎﺗﺮ ﺷــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺑــە ﻛﻮرﺗﯽ دادﮔەری ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺎرﮔێڕﯾﺪا داﺑەش دەﺑێﺖ ﺑەﺳەر ﺳێ ﺑﻮاری ﺳەرەﻛﯿﺪا، ﺋەواﻧﯿﺶ دادﮔەی داﺑەﺷﻜﺮدن )واﺗە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪراوەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاو و داﻣەزراوە ﺑەﺳــەر ﺑەﺷﺪارﺑﻮواﻧﺪا، رەﺧﺴﺎﻧﺪﻧﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﯾەﻛﺴﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەو داﻣەزراوەﯾەدا ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽﺧﯚﯾﺎنﺑﺘەﻗێﻨﻨەوە(، دادﮔەریﺋﯿﺠﺮاﺋﺎت)ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽﯾﺎﺳﺎو ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎﺗەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ھەﻣﻮوان(، دادﮔەری ھەڵﺴﻮﻛەوت )ﻣﺎﻣەڵەی ﺑەرﭘﺮﺳﺎن ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮواﻧﺪا(ن ﻛە ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺎﻧە ﻟە ھەر داﻣەزراوەﯾەﻛﺪا ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﺑﺒــﻦ ،دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺋﯿﺪاری و ھەﺳﺘﻜﺮدن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯽ و ﺣەزﻛﺮدن ﺑە ﻛﺎر و ﺑﺎوەڕ ﺑە داﻣەزراوەﻛە ﺑەرھەم دێﻨﻦ. ﺳــەﻟﻤﺎن ﻧﺎدر ،ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﺧﻼق و ﻋەداﻟەت ﻻی ﻣﺮۆڤ رێﮋەﯾﯿﯿە ،ﻟە ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑــﯚ ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋێﻤە دەزاﻧﯿﻦ
ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻧﻮێﺪا ﺑﯿﺮۆﻛﺮاﺳﯿﯽ رۆڵێﻜﯽ ﮔــەورە دەﮔێڕێﺖ ،ﺑەم دواﺟــﺎر ﺋەوﯾﺶ ﻣــﺮۆڤ ﺑەڕێﻮەی دەﺑــﺎت ،ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﯿﺮۆﻛﺮاﺳﯿﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑەرھەم ﺑێﻨﻦ و ھــەر ﺋەواﻧﯿــﺶ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﭘێ ﺑێﻨــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻣﺮۆڤ دەﺗﻮاﻧﻦ رۆڵﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﻟەو ﺑﻮارەدا، ﻛەواﺗــە ﻧﮫێﻨﯿــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ داﻣەزراوە ،ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟە دوو رەﮔەز، رەﮔــەز داﻣــەزراوە و ھەﺑﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﻣﺮۆﯾﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺟﯿــﺎوازی ﺋەو دوو ﺟــﯚرە ﻣﺮۆﭬە ﻟەوێﺪاﯾە ،ھەرﭼەﻧﺪە ھﯿﭻ ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑــە ﺗەواوەﺗــﯽ ﺋەﺧــﻼق و ھﯿﭻ ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﻧﺎﺋەﺧﻼﻗﯽ ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﺎوازی ﭘێﻮەﺳﺘﻦ ﺑە ﺋەﺧﻼﻗەوە. ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا دەڵێﺖ ،ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎ رێﻚ دەﻛەوێــﺖ ،ﻟەو دۆﺧــەدا ﺋەﮔەر ﺑﺎوەڕﻣﺎن واﺑێﺖ ﭘﺮﺳــﯽ ﻋەداﻟەت ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾە ﯾﺎن ﻟــە دەرەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەوەﯾە و دەﺑێــﺖ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە دداﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨێﺖ ،ﻟــە ھەردوو دۆﺧەﻛەدا ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﻣﺎﻧــەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دادﮔەرﯾﺪا ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭘەرت دەﺑێﺖ و ﺗﻮاﻧــﺎی ﭘێﻜەوە ﻣﺎﻧەوەی ﻻواز دەﺑێﺖ. د .ﺟەﻣﺎل ﻋەﺑﺪوﻟﻨﺎﺳﺮ ﻟە ﮔﻮﺗﺎرێﻜﺪا ﻟــە ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــوی ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻛە ”ﻟە ﺳــەدەی زاﻧﯿﺎرﯾﺪا ﭘێﻮﺳــﺘﻤﺎن ﺑە ﺋەﺧﻼﻗە، ﻟەم ﺳــەدەﯾەدا زۆرﺗﺮ ﭘێﻮﺳﺘﻤﺎن ﭘێﯿەﺗﯽ ،ﺑەھﯚی ﭘێﺸﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧەوە ﻟە ﺳەدەی ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎ و زاﻧﯿﺎری و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪا“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەوە ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨەﯾﻦ داھێﻨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺳەدەﯾە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨــﯽ و ﺋەرێﻨﯿﯿﺎن ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ،ھەروەك ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭼﺎوﭘﯚﺷﯽ ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛﺮاﻧەوەی زاﻧﯿﺎری و ﺗﻮاﻧﺎی
ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎ ،ھەڵﮕــﺮی ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﻦ و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﺟﯿﺎوازن ﻟە رووی ﻣﺎﻧﺎ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕ و ﻓﻜﺮەوە، ﺑﻮوﻧﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑێ ﺋەوەی ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗەواوﻣﺎن ھەﺑێﺖ ﻟەﺑﺎرەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ،ﺗﺎ ﺑﺎﺷــەﻛﺎﻧﯽ وەرﮔﺮﯾﻦ و ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯽ وەﻻ ﺑﻨێﯿــﻦ ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﺎك و ﺧێﺰاﻧﯿﺶ. ﺋەوەﺷــﯽ روون ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﭘەﯾﻜەرەی ﻣﺎﻣەڵەی ﻣﺮۆڤ ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑێﺖ ﻟــە داﻛﺸــﺎﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەوە، واﻣﺎن ﻟێ دەﻛﺎت ﭼــﺎو ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ﮔﺮﻧﮓ و زﯾﻨــﺪووە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ ﭘەﺧﺸــﻜﺮاو ﻟە رێﮕــەی ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﻮێ ،رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەك وا دادەﻧﺮێﺖ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻧﻮﺳــﺘﻮو و دﯾﻨﺎﻣﯿﻜﯽ و ﮔﯚڕاوە ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ.
د .ﯾﺎﺳﯿﻦ ﻛەرﯾﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دادوەری
ﺋەﺧﻼق و ﻋەداﻟەت ﺋﯿﺪارەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش دروﺳﺖ دەﻛەن وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﻣﺤەﻣەد زۆرﯾﻨەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺸــەوە ،داوای ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ﺋەﺧﻼﻗﯽ دەﻛەن ،داوای داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻋﺎدﯾﻼﻧە دەﻛەن ،ﻟــەم ھەﻓﺘەﯾەدا ﺑﯚ راﭬەﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەم ﭼەﻣﻜﺎﻧە ،رای ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳەر و ﻟێﻜﯚڵەرێﻚ و ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓێﻚ وەردەﮔﺮﯾﻦ و ﭼەﻣﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ راﭬە دەﻛەﯾﻦ. رێــڕەوی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺗﻮێﺮﯾــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻻی ھﺎﺑﺮﻣــﺎس وەك ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧەﯾە ،ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛەی ﺑﯿــﺮی ﻟﯿﺒﺮاڵﯿﯿــە ﺑــە رۆﺣﯿەﺗﯽ ھﺎﺑﺮﻣﺎﺳــەوە ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻮوﻧێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ راﮔﯚڕﯾﻨەوە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪا ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﺗﻮێﺮەی ﻛﺮدەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻻی ﺗﺎﻛﮕەرای ﻟﯿﺒﺮاڵﯽ، وەك ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ )ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﯚﻣــﺎری( وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽﻟﯿﺒﺮاڵﯽ ﭘێ ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﺖ ،ﻟە دوای ﭘێﻮەﻧﺪی و راوێــﮋﻛﺎری و ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرا ،ﺋــەوەش ﺑــەدی ﻧﺎﯾــەت ﻟە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرای ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧەوە ﻧەﺑێــﺖ ،وەك ﺑﻮوﻧێﻜﯽ ھﯚﺷــﯿﺎر ﻟە ﻛﺮدەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻣﺎف و ﺋەرﻛﯽ ﺗﺎك ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا. ھﺎﺑﺮﻣﺎس وای دەﺑﯿﻨێﺖ ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﻟﯿﺒﺮاڵــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻟــە رووی ﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛە )ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ( دەﻛﺎت ﻛە ﻟە رووی ﻓەﻟﺴەﻓﯿﯿەوە ﺑﻮﻧﯿﺎت ﻧﺮاوە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗﻮێﺮەی ﭘێﻮەﻧﺪی و ﺋەﺧﻼﻗــﯽ راﮔﯚڕﯾﻨەوە و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚوە ،ﺋــەوەش ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ راﮔﯚڕﯾﻨــەوەی ﻋﺎﻗﻧە و ھﯚﺷﯿﺎراﻧەوەﯾەوە ،ﺑەﭘێﯽ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ و رێﻜﻜەوﺗﻦ و داﻧﻨﺎن ﺑە واﻧﯿﺘﺮ دا ،واﺗــە )ﻋەﻗﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ رۆژاﻧــە( ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯿەوە ،ھﺎﺑﺮﻣﺎس ﺳێ ﻧﻤﻮوﻧەﻣﺎن دەداﺗێ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە. ﯾەﻛەم ،ﻧﻤﻮوﻧــەی ﻟﯿﺒﺮاڵﯽ ﻛﺎری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە ،ﻟــەم ﻧﻤﻮوﻧەﯾەدا ﺑەرﻧﺎﻣەی دەوڵــەت ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ
ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟەر{ ێﮕەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﺎزاڕەوە ،ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧێﻮان ﺗﺎك و ﻛەﺳــﯽ ﻧــﺎو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽدەﻛﺎت. دووم ،ﻧﻤﻮوﻧــەی ﻛﯚﻣــﺎری، ھەڵﺪەﺳــﺘێﺖ ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ رای ﮔﺸــﺘﯽ و ﺋﯿﺮادە ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﺪا ،ﻟە ﻛﺎﯾەی ﮔﺸــﺘﯿﺪا ﺋەوەش وەﺳــﺘﺎوە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﺎزاڕ ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟە ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﭘێﻜﮫﺎﺗەیﺳەرﺑەﺧﯚﺑﯚﺋەوەیﺑﮕەﻧە رێﻜﻜەوﺗﻦ . ﺳــێﯿەم ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﮔﯚڕﯾﻨەوە ،ﻟەم ﻧﻤﻮوﻧەﯾــەدا ﺗﻮاﻧــﺎی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﯿە ﻟە ﺷێﻮازە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن، ﺋﯿﺮادەی ﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﻚ دێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳەر ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەیﻛﯚﻣەڵﮕەﻧﯿﯿە. ﺗﻮێﮋەر ﺣﺎﺗەم ﺣﻮﺳــێﻦ ﻣﻮﺣﺴﯿﻦ ﺑﯚ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەك ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻋەداﻟەت و ﺋەﺧﻼﻗــەوە ورووژاﻧــﺪووە، ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەی دەڵێﺖ ،چ ھﯚﯾەك ﭘﺎڵﯽ ﺑە ﺋەﻓﻼﺗﻮون ﻧــﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺎوەڕی ﺑە ﻋەداﻟــەت ھەﺑێﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑﺎﺷﺘﺮ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺳﻮودی ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﻧﺎﻋەداﻟەﺗﯽ ﭼﯿﯿە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻋەداﻟــەت و ﺋەﺧﻼق ﭼﯿﯿە؟ ﻟەژێﺮ ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرەدا ﻟــە دﯾﺪی ﺋەﻓﻼﺗﻮون )ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ(، ﭼەﻣﻜﯽ ﺋەﺧﻼق و ﻋەداﻟەﺗﯽ راﭬە ﻛﺮدووە ،ﭘێﯽ واﯾــە ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو دوو ﭼەﻣﻜە ﺳﻮودی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﻟەو رێﮕەﯾەوە دەﮔەﯾﻨە ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﺑە ﻣــﺮۆڤ ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺳﻮودی ھەﻣﻮواﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑێﺖ. ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ ”ﻛﯚﻣــﺎری ﺋەﻓﺗﯚن“دا،
ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻛﺮاوە ﻟەﺳــەری و روون ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﻋەداﻟــەت ﺧێــﺮی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺗێﺪاﯾــە ،ﻋەداﻟــەت رووﻧﻜــەرەوە و رێﻨﯿﺸــﺎﻧﺪەری ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿە ،ﺑەڵﮕەی ﺋەﻓﺗﯚن ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺋەﺧﻼق و ﻋەداﻟــەت ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺑــﺎی و ﺧێــﺮی ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆڤ، ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ رێﮕەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺮۆڤ ژﯾــﺎری ﭘــێ ﺑــﻜﺎت ﻟــە ژﯾﺎﻧﯿﺪا، ﭘﺸﺘﯽ ﭘێ ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺋﺎﻣﺮازاﻧەی ھەﯾە و ﮔﺮﻧﮕﻦ ﺧﯚﯾﺎن و ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ،دەﺑێﺖ دان ﺑەوەدا ﺑﻨێﯿﻦ ﺗێﺰی ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﺋەﻓﻼﺗﻮون، ﻧەﺗﻮاﻧﯿــﻦ راﭬــە ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑەﭘێﯽ ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮەری ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﯾﺎن ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫﺎﺗﻮوی راﺳﺘﯽ، ﺗێﺰی ﺋەﻓﻼﺗﻮون ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدﻧەوەﯾە، ﺑەﻣﺎﻧﺎ ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿەﻛەی ،ﺑﯚ ﺋەوەی رێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺳﻮوددار ﺑﺪۆزﯾﻨەوە ﻟــە ﺗێڕواﻧﯿﻨﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﻋەداﻟەت و ﺋەﺧﻼﻗــەوە ،ھەردوو ﺷێﻮازەﻛەشﭘێﻮەﺳﺘﻦﭘێﻜەوە. ﻛﯚﻣﺎری ﺋەﻓﻼﺗﯚن ھــەوڵ دەدات وەﻣﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺋﺎڵﯚزە ﺑﺪاﺗەوە، ﻟەﺑــﺎرەی ﻋەداﻟەﺗەوە ﺑە ﺧﺴــﺘﻨە ﺑەردەﺳــﺘﯽ راﭬەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﯾﺎب ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﻋەداﻟەﺗﯽ راﺳﺘﯽ ،ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﻓێﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺧەڵﻚ، ﻟەﺑﺎرەی ﺳﺮوﺷﺘﯽ راﺳﺘﯽ ﻋەداﻟەت و ﺋەﺧﻼق ،ﻟەوە ﮔەﯾﺸﺘﯿﻦ ﻋەداﻟەت ﻗﻮوڵــە ،ﺑــەم ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەوە ﻧﯿﯿە داواﻛﺮاوە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾﺖ )ﭘێــﺪراوە ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿەﻛﺎن، ﭘێــﻮەری و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﻦ( ﺋەوە ﺗﺎﻛﯽ ﻋﺎدﻟﯽ راﺳــﺘﯿﻦ ،ﻋەداﻟەت و ﺧەﯾﺮ ﻧﺎوەﻧﺪﮔﯿــﺮن ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە ،ﻟێﺮەوە دەﺑێــﺖ ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺑﺎش ﺑڕواﻧﯿﻦ. ﺗﻮێﮋەر ﺳــەﻟﻤﺎن ﻧﺎدر ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋەم ﭘﺮﺳــە ی ﺑﯚ ”وﺷە“ وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﻤﺎن ﺑﯚ روون دەﻛﺎﺗەوە. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەی ﺋﺎﯾــﺎ دەﻛﺮێﺖ
ﺑــە ﻣﺮۆﭬﯽ ﻋــﺎدل و ﺑــە ﺋەﺧﻼق ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ﻛﺎرﮔێڕی ﭼﺎك ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺋەو دەڵێﺖ ،ﺳەرەﺗﺎ دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎن ﻟــە ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ و ﻋــﺎدل ﭼﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ وەﻣﺪاﻧەوەی ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎراﻧە وا دەﺑﯿﻨﻢ ﻧەﺗﻮاﻧﯿﻦ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻗﺴە ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑە رای ﻣﻦ ﻋەداﻟەت ﻟە ﺳــێ ﺑﻮاری ﺳەرەﻛﯿﺪا ﻗﺴەی ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ، ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻓەﻟﺴەﻓەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻓەﻟﺴەﻓەی ﺋەﺧﻼﻗﺪا ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی ﭘێﻮەﺳــﺖ دەﺑێﺖ ﺑە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەوە ،دەﭼێﺘە ﺑﻮاری ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺋەﺧﻼﻗەوە ،ﻟە رووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﺸــەوە ﻋەداﻟــەت وەﻣﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟەم ﺳــێ ﭘﺮﺳﯿﺎرە دەداﺗەوە ،ﺋﺎﯾﺎ دەﺳــﻜەوﺗەﻛﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ داﺑەش ﺑﻜەﯾﻦ ﯾﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﻣﺎف و ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ ﯾﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﺳﻮودﮔەﯾﺎﻧﺪن ،ﺑﯚﯾە وای دەﺑﯿﻨﻢ ﻟە دەرەوەی ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺳێ ﭘێﻮەرەوە، رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺋﯿﺪاری ﻧەﺑێﺖ ﺑﯚ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ دەﺳﻜەوت و داھﺎت. ”ﺑەﻛﻮرﺗﯽ ﺑﻨەﻣﺎی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺋﯿﺪارە دەﺑێﺖ ﻋەداﻟەت ﺑێﺖ ،راﺳــﺘە ﻟە ﻋەداﻟەﺗــﺪا ﺗﯿﯚری ﺟﯿــﺎواز ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە ،ﺑــەم دواﺟﺎر ﭘێﻮەر دەﺑێﺘە ﺑﻨەﻣــﺎی داﺑەﺷــﻜﺮدن ،ﭘێﻮەری ﭘێﺸﻮەﺧﺖ و زاﻧﺮاو واﺗە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﺋەواﻧەی ﻟــەو داﻣەزراوەﯾەدا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑەرﻣەﺑﻨــﺎی ﻛﯚﻣەڵێﻚ رێﭽﻜەی ﻛﺎر ﻟەﺳەرﻛﺮاو دەﺳﺘﯿﺎن دەﮔﺎﺗە )ﭘﺎداﺷــﺖ و ﺳــﺰادان( ﻛە ﺋەو رێﭽﻜﺎﻧە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ﺷێﻮەﯾەك رێــﻚ ﺧﺮاون ،ﺑﺘﻮاﻧﻦ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ و دادﮔــەری ﺑەرھــەم ﺑێﻨﻦ ،ﺑﯚﯾە راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی واﯾــە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻟە دۆﺧﯽ ﻋەداﻟەﺗﺪا دێﺘە ﺑــﻮون ،ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﺑەﺑێ دۆﺧﯽ ﻋﺎدﯾﻼﻧە ،ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻋﺎدل دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت؟ ﺋەوەﯾﺎن ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺮە“ ﻧﺎدر وای ﮔﻮت .دواﺗﺮ ﺋەو ﺗﻮێﮋەرە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان )ﻋەداﻟەت و ﺋەﺧﻼق(ﻣﺎن ﺑﯚ
ﺋەﻧﺠﺎم ﻟێﺮەوە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەﺧﻼق و ﻋەداﻟەت ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا دەردەﻛەوێــﺖ، دوای ﺋەوەی ھەﻣﻮوان ﺑە ﺷێﻮازی ﺟﯿﺎواز و رەھەﻧﺪی ﺟﯿﺎواز ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﭼەﻣﻜــەﻛﺎن رەﭬــە دەﻛــەن ﻟە ﺳەردەﻣە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﺪا ،ﻟە دێﺮﯾﻨەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ھەﻣــﻮوان دووﭘﺎت ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯿــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ دەﻛەﻧــەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە ﺋەﺧﻼق و ﻋەداﻟەت ،ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﻤﻮوﻧەی و ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ژﯾﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ وەردەﮔﺮێﺖ و ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدات ،ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ دروﺳﺖ و ﭘڕ ﺳﻮودﻣﺎن دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﺑەﺷــﯿﻨەوە و ﺑو ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎن ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯽ ھەﻣﻮواﻧﺪا دەﺑێﺖ ،ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا دروﺳــﺖ دەﻛﺎت، ﺳــﻮودی ھەﻣﻮواﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە و رای ھەﻣﻮواﻧﯽ ﻟەﺳەر دەﺑێﺖ.
ﺧەڵﻚ ﺑەھﯚی داﺧﺮاوﯾﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە ﻗەڵەو دەﺑﻦ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
وﺷە /ﺋەھﻤەد ﻛەﯾﻔﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﻛﯚﻣەڵــە ھﯚﻛﺎرێــﻚ ﺑــﯚ ﻗەڵەوی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛەن ،وەك ﺧﻮاردﻧە ﭼــەورەﻛﺎن ،زۆر ﺧەوﺗﻦ و ﭼەﻧﺪﯾﻦ ھــﯚﻛﺎری ﺗﺮ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻧەرﯾﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺧەڵﻚ ﺑەھﯚی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﺑە داﺑﻮﻧەرﯾﺘە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺧﯚی ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻗەڵەوی ﺑەدوور ﺑﮕﺮێﺖ.
ﻧﺎوەﻧﺪە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﻗەڵەوی ﺑە دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ- ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دادەﻧێــﻦ ﻛە ﻟە زۆرﺑــەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﺎوە و ﻟــە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﺪاﯾە .ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن رووﻧﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻨﯽ ﻗەڵــەوەﻛﺎن ﻟــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ﺑەدوای ﺋەوێﺶ وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو دێﻦ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە رﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﯾەﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم رێﮋەی ﻗەڵەوی ﺗێﯿﺪا ﻛەم ﻧﯿﯿە. ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ ﻗەڵەوی ھەﯾــە ،ﻛەﻣــﯽ وەرزﺷــﻜﺮدن ﯾﺎن ھــەر ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ،ﺧﻮاردﻧە ﭼــەورەﻛﺎن و ﺧــەوی زۆر ،ﻟە ھﯚﻛﺎرە ﺑەرﺑوەﻛﺎﻧﯽ ﻗەڵەوﯾﻦ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا وەرزﺷــﻜﺮدن ﺑــە رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗــەواو ﮔﻮﻧﺠــﺎو دادەﻧﺮێــﺖ ﺑــﯚ رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟە ﻗەڵەوی ،ﻛەﭼــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دەﮔﻤەن وەرزش دەﻛەن. ﻣﯿﻨﺎ ﻛەرﯾﻢ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺧﯚﮔﺮی ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻧﯚڕم و ﻧەرﯾﺘە ﻛە ﻧــەك ھﺎﻧﺪەر ﻧﯿﻦ ،ﺑﮕﺮە ﻟەﻣﭙەرﯾﺸﻦ ﻟە ﺑەردەم وەرزش ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن، ﺋێﺴﺘە ﻟە زۆرﺑەی ﺋەو ﭘﺎرﻛﺎﻧەی ﻟــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﺪا ﻛﺮاوﻧەﺗەوە، ﺷــﻮێﻦ و ﺋﺎﻣێﺮی وەرزﺷﻜﺮدن ھەﯾە ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﺑەھﯚی داﺑﻮﻧەرﯾﺘەﻛﺎﻧــەوە ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت، ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟەو ﭘﺎرﻛﺎﻧەدا وەرزش ﺑﻜــەن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻟەﺷڕێﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن“. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە رﯾﺠێﻤــﯽ ﺧﻮاردن ﻛە زاﻧﺎﯾﺎن ﺑە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ رێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﻗەڵەوﯾﯽ دادەﻧێﻦ ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺑڕوای
ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻟەﺑــەر ھەﻧﺪێﻚ ھﯚﻛﺎری ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﺑێﺖ. ﺣەﺳەن ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ژﻣێﺮﯾﺎرﯾﯿــە ،ﺋــەو زۆرﺑــەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــەﻋﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑەداﻧﯿﺸــﺘﻦ ﺗێﭙــەڕ دەﻛﺎت و ھەﺳــﺖ دەﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺧﯚدوورﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﺧﻮاردن ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەھەﻧﺪێﻚ
داﻧﺎ ﻛەﻣﺎل:
ﻟــە زۆر ﺑﺎﺑەﺗﯽ وەك ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣــﺎدە ﻛﺤﻮﻟﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻟە رێﮕەی ﺧێﺰان و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەوە ھﯚﺷﯿﺎر ﺑﻜﺮێﻨەوە
ھﯚﻛﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗــﯽ و ھﺎﻣﻮﺷــﯚﻛﺮدن و ﻣﯿﻮاﻧــﺪاری ﯾەﻛﺘــﺮ دەدەﯾﻦ، ﻟــە ﻣﯿﻮاﻧﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەردەوام ﺧﻮاردﻧﯽ ﭼەور ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺮێﺖ و ﺑەھﯚی ﻧەرﯾﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺧــﯚت ﻟــەو ﺧﻮاردﻧﺎﻧە ﺑــەدوور ﺑﮕﺮﯾﺖ ،ﯾــﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺨﯚﯾــﺖ و ﺧﺎﻧەﺧــﻮێ ﻧﺎﭼﺎرت دەﻛﺎت ﺑﺨﯚﯾﺖ و ﺗﯚﯾﺶ ﺑەھﯚی ﺷــەرﻣەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﺖ رەﺗــﯽ ﺑﻜەﯾﺘەوە“. ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎن زۆر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺧﻮاردﻧــەوە ﻛﺤﻮوﻟﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻗەڵەوﯾﯽ دادەﻧێﻦ، ھەرﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ
ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەم ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــە داﺧﺮاوەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺋەواﻧــەی ﻣــﺎدە ﻛﺤﻮﻟﯿﯿەﻛﺎن دەﺧﯚﻧەوە ،رێﮋەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﺋەوەش ھﯚﻛﺎر دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻗەڵەوی ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻣﺎدە ﻛﺤﻮﻟﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە، ﺑــەردەوام ﺑڕێﻜــﯽ ﻛەﻣﺘــﺮ دەﺧﯚﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن داﻧەﻧێﺖ. داﻧﺎ ﻛەﻣﺎل ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟــە زۆر ﺑﺎﺑەﺗــﯽ وەك ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدە ﻛﺤﻮﻟﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﻟە رێﮕــەی ﺧێﺰان و
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەوە ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﻜﺮێﻨەوە ﻟــەوەی زۆر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻣﺎداﻧە زﯾﺎن ﺑە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻗﺴــەﻧەﻛﺮدن و ﺷــﺎردﻧەوەی ﺣﺎڵەﺗەﻛە ،ھﯚﻛﺎر دەﺑێﺖ ﻟەوەی دواﺟــﺎر ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿەك ﺋەو ﻣﺎداﻧە ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ﻛە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ،زﯾــﺎن ﺑە ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ“. ﻧەوزاد ﻋەﻟﯽ ﻧــﺎوی ﺧﻮازراوی ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ھەوﻟێﺮە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑەﮔﻮﺗەی ﭘﺰﯾﺸﻚ ،ﺋێﺴﺘە 25ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﻟە ﻛێﺸــﻢ زﯾﺎدە و ھﯚﻛﺎری ﻗەڵەوﯾﯿەﻛــەم ﺑﯚ زۆر ﺧﻮاردﻧەوەی ﻣﺎدە ﻛﺤﻮﻟﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ،ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗــﻮوم ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻧﺎﺑێﺖ دوای
ﺧﻮاردﻧەوە ،راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﺨەوﯾﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە وەرزش ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎت ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەم ﻧەﺑﯿﺴﺘﻮوە“. ﻣﯿﻨــﺎ ﻛەرﯾــﻢ ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘێــﯽ واﯾە” ،ﺋەﮔەر ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﯾﺎن ﻧەﯾﺎﻧــەوێ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﺟﯚرێﻚ ﭘــەروەردە ﺑﻜــەن ﻛە وەرزش ﺑەﻻﯾﺎﻧەوە ﭘﯿﺮۆز و ﮔﺮﻧﮓ ﺑێــﺖ ،ﺋەوا دەﻛﺮێ ﻟــە رێﮕەی ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﭘەروەردە و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەوە ،ھەوڵ ﺑــﺪرێ ﺗﯚوی ﺑە ﭘﯿــﺮۆز زاﻧﯿﻨﯽ وەرزش ﻟــە ﻧﺎﺧــﯽ ﻣﻨــﺪان ﺑﭽێﻨﺮێﺖ ،ﯾــﺎن ھەر ھﯿﭻ ﻧەﺑێ وا ﺑﻜەن ﻧەوەی ﻧﻮێ ﺑە ﭼﺎوێﻜﯽ ﻧﺎﻣﯚ ﻧەڕواﻧێﺘــە ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻚ ﻛە ﻟە ﭘﺎرﻛێﻜﺪا وەرزش دەﻛﺎت“.
ھێﺸﺘﺎ ﺗﻮاﻧﺞ ﻟە ﺷﻮﻓێﺮی ژن دەﮔﯿﺮێﺖ
ژﻧﺎن ﺳﻮﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە دەﺳﺖ ﭘﯿﺎوان دەردێﻨﻦ
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 180ھەزار ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮﯾﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە
وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﯿــﺎوان ﻟــە دوای ﺳــﻮﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧەوە ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺷــﻮﻓێﺮی ﻛﺎراﻣەن و ﻧﺰﯾﻜەی 200ھەزار ﺋﺎﻓﺮەت ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮﯾﯿﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ھﺎﺗﻮﭼﯚ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭘﯿﺎوان زووﺗﺮ ﻓێﺮی ﺷﻮﻓێﺮی دەﺑﻦ ،ﺑەم ژﻧﺎن ﻟە ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﺪا ﻛﺎراﻣەﺗﺮن. ”ﺋــەوەی دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ژن و ﺷــﻮﻓێﺮﯾﯿﺎن ﻧەﮔﻮﺗﻮوە ،ﮔﻮﺗﺮا و زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوەش ژﻧﺎن ﻟە ﺷﻮﻓێﺮﯾﺪا ﺑﺎﺷــﺘﺮن ﻟــە ﭘﯿــﺎوان ،ﺋﺎراﻣﺘﺮ و ﺳــەﻧﮕﯿﻨﺘﺮن ﻟــە ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﺪا و ﻛەﻣﺘﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﺑﻦ“ ،ﻧﺎز
ھەردی ﻛﭽە ﺷﻮﻓێﺮێﻜﯽ ﺗەﻣەن 23ﺳﺎڵ وای ﮔﻮت. ﺗﺎ ﺳــﺎﻧێﻚ ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﻟە دوای ھەﻣــﻮو ﺳــﻮﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﻟــە رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭘﯿﺎوێﻚ دەﺑﯿﻨﺮا، ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە
ﺟﯿــﺎوازە و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺳــﻮﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوە ﮔﺮﺗــﻮوە ﻛــە ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺑــﯚ ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 180ھەزار ژن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﯾﻮﺳــﻒ ﺑﺎزﯾﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ، ”زەوﯾﻨەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﺑﯚ ﺷﻮﻓێﺮﯾﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا رەﺧﺴــﺎوە و ﺋەوەش ﺟێﮕەی دڵﺨﯚﺷﯿﯿە“.
ﻧﺎز ﻛــە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧــﯚی ﭼﻮار ﺳــﺎڵە ﺷــﻮﻓێﺮﯾﯽ دەﻛﺎت، ھﺎوﺷــێﻮەی زۆرﯾﻨــەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺷﻮﻓێﺮ ،رووﺑەڕووی ﺗﺎﻧە و ﺗﻮاﻧﺠﯽ ﭘﯿﺎوان ﺑﻮوەﺗەوە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻟێﺨﻮڕﯾﻨــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەﯾــﺪا، ﺑــەم ﺋــەو ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﭘﯿﺎوان ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﺑە ﺷــﻮﻓێﺮﯾﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە و دەڵــێ” ،ﭼﻮار ﺳــﺎڵە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟێ دەﺧﻮڕم و ﺗﻮوﺷﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻧەﺑﻮوم ،ﭘﯿــﺎوان ﻟە ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ دوو ﺳــێ رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﺑﻦ“. ”ﺋەوەی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺋﯿﺴﺘﯚﭘە“،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
ﺋــەوە ﺗەوﺳــێﻜﯽ ﺑەرﺑــوی ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑــﻮو ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــﯽ ﺷــﻮﻓێﺮ ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮدا ،وەك ﺗﻮاﻧﺠێﻚ ﺑەوەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺷــﻮﻓێﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋﯿﺴﺘﯚﭘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەﯾــﺎن ﺑﺪۆزﻧــەوە، ﺑەم ﻛﺎﺗێــﻚ ﭼەﻧﺪ ﮔەﻧﺠێﻚ ﻟە ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯽ ﺷــﺎردا ﺋەو ﺗﻮاﻧﺠە ﻟە ﺋﺎھەﻧﮓ ﺳەﺑﺮی ﻛﭽە ﺷﻮﻓێﺮ دەﮔــﺮن ،ﺋەو دەڵــێ” ،ﺑﺒﻮورن ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﻣﻦ ﺋﯚﺗﯚﻣﺎﺗﯿﻜە و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە“. ﺋﺎھەﻧــﮓ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺷــﻮﻓێﺮی ﺋﺎﻓــﺮەت دەرﻛەوﺗــﻮون ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺗﻮاﻧﺠــﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ھــەر ﻣﺎوە، ھەﻧﺪێﻜﯿــﺶ ﻟــە ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺷــﻮﻓێﺮ ﻟەڕووی دەرووﻧﯿﯿەوە ﺋەوەﯾــﺎن ﭘێ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ژﻧێﻚ ﺷــﻮﻓێﺮی ﺑﻜﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﺪا ،ﻓﻮول ﻻﯾﺖ و ھﯚڕﻧﯽ ﺑﯚ ﻟێ دەدەن و ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ دێﻨە ﭘێﺸﯿەوە“. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟەﺳەر ﺷﻮﻓێﺮی ﻧﯿﺸﺎن دەدەن، ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ 40 ،ھــەزار و 200 ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی ﻟەﻻﯾــەن
ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــەوە وەرﮔﯿﺮاوە ﻟە ﻛﯚی 492ھــەزار و 88ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺷﻮﻓێﺮﯾﺪا ،رێﮋەﻛە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﻧێﻮان ﺷﻮﻓێﺮی ﭘﯿﺎوان و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــﺪا دەﺧﺎﺗــە روو، ﺑەم وەك راﺋﯿﺪ ﻓﺎزڵ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەڕێﻮەﺑــەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێــﺮ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت” ،ھەڵﻜﺸــﺎﻧێﻜﯽ زۆرە ﻟــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو“. ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە ﺑــﯚ ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ وەك ﺷــﻠێﺮ ﻏەرﯾﺐ ،ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻮﻓێﺮی ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧە ﺑﯚ ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﮔــەورە و ﺑﺎرھەڵﮕــﺮەﻛﺎن ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾەﻛﯽ راھێﻨﺎﻧــﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ھەر ﺧﯚی ﺧﺎوەﻧﯿەﺗﯽ. ﺷــﻠێﺮ ﻛــە رۆژاﻧــە ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەﯾﺪا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ
ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺎواﻧە ﺑە ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــە ﺑﺎرھەڵﮕــﺮەﻛﺎن ،ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،دەﻣەوێ ژﻧﺎن ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﭘﯿــﺎوان ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﮔەڕ ﺑﺨەن“، ﺋەو ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ دەﺳﺘەی ﺑﺎی رێﻜﺨﺮاوی ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾە. ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑﯚ ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵــێ” ،ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮون و ﺷــﺎرەزاﯾﯿﻤﺎن، ﭘﯿﺎوان زووﺗﺮ ﻓێﺮی ﺷــﻮﻓێﺮی دەﺑﻦ ،ﺑەم ژﻧــﺎن ﻛﺎراﻣەﺗﺮ و ﺳــەﻻﻣەﺗﺘﺮن ﻟــە ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﺪا. ژﻧﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﭘﯿــﺎوان ﺋﺎوێﻨە ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﯿﺎوان ﻟە ﺑــەگ و ﮔەڕاﻧــەوە ﺑﯚ دواوە ﺑﺎﺷﺘﺮن ﻟە ژﻧﺎن ،ﺑەم ﺑەﮔﺸﺘﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﺪا ﺳەﻻﻣەﺗﺘﺮن ﻟە ﭘﯿﺎوان“.
ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑﯚ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎن:
ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮون و ﺷﺎرەزاﯾﯿﻤﺎن، ﭘﯿــﺎوان زووﺗﺮ ﻓێﺮی ﺷــﻮﻓێﺮی دەﺑــﻦ ،ﺑەم ژﻧــﺎن ﻛﺎراﻣەﺗﺮ و ﺳەﻻﻣەﺗﺘﺮن ﻟە ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﺪا
رەﻧﮕﺎڵە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋﺎوارە دەﻛەﻧە ھﺎوﺳەری دووەﻣﯿﺎن
10
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺷــﻠێﺮ ﺋەﺣﻤەد 41/ﺳﺎڵ ،/ھەﻓﺘەﯾەك دەﺑێــﺖ زاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ژﻧێﻜــﯽ ﺗەﻣــەن 25ﺳــﺎڵﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ھﺎوﺳــەری دووەﻣﯽ ﺧﯚی و ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯿﺸە ھێﻨﺎوﯾەﺗﯽ، ﺑﯚﯾــە ﺑە دڵﯽ ﭘڕ ﺧەﻓــەت و ﭼﺎوی ﭘڕ ﮔﺮﯾﺎﻧەوە زوو زوو دەﯾﮕﻮت” ،دەﻣەوێ ﺗﺎ زووە ﻟێﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻤەوە“. ”ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑﻮو ﮔﻮﻣﺎﻧــﻢ ﻟە ﻣێﺮدەﻛەم ھەﺑﻮو ،ﺷــﺘﯽ ﻧﺎﻣﯚی دەﻛﺮد و ﻛە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺑﯚ دەھﺎت ،دەﭼﻮوە دەرەوە ﻗﺴــەی دەﻛﺮد، ﺑﯚﯾە ﺋەوەم ﺑــﯚ ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ ﺑﺎس ﻛﺮد و ﺋەواﻧﯿﺶ
ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺋﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ..ﻓﯚﺗﯚ :ﮔێﺘﯽ
ﭼﺎودێﺮﯾﯿــﺎن ﻛﺮد و زاﻧﯿﻤﺎن ژﻧﯽ ھێﻨﺎوە“ ﺋەﻣە ﻗﺴەی ﺷﻠێﺮ ﺋەﺣﻤەد ﻛە ﺧەﻣەﻛەی ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ﺑە زﻣﺎن ﻧﺎﯾەﺗە دەرﺑڕﯾﻦ. ﺷﻠێﺮ دەﯾﮕﻮت ،ﺋەو ﻛﭽە ﻋەرەﺑە و ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧە ﻛــە ﻣێﺮدەﻛــەی ھێﻨﺎوﯾەﺗــﯽ و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﺗﺮدا ﻟەﮔەڵﯽ دەژی. ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﻮوە ھﯚی ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــەدان ھەزار ﻛەس و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘﺸﻜﯽ ﺷــێﺮی ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو ﺋﺎواراﻧە ﺑەرﻛەوت، ﺑەم ﻧﺎوﺑەﻧﺎو ﻗﺴەوﺑﺎﺳــﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚر ﻟەﻧﺎو
ﻛەﻣﭙــەﻛﺎن ﺑﯚ ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردی ﺑو دەﺑێﺘەوە. ﺳــﻠێﻤﺎن ﻛەرﯾﻢ 49/ ،ﺳــﺎڵ /و داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔەڕەﻛﯽ ﻛﺎرێﺰەوﺷﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ـﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﺳێ ژﻧﯽ ھێﻨﺎوە و ژﻧﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﻛﭽێﻜﯽ 27ﺳــﺎڵەی ﺋــﺎوارەی ﻋەرەﺑــە .ﺋەو ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ژﻧە ﺗﺎزەﻛەی زۆر ﻟێﯽ رازﯾﯿە. ﺳــﻠێﻤﺎن ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﺧﯚی و ﺋەو ﻛﭽە دەﮔێڕێﺘــەوە و دەڵێــﺖ” ،ﻣــﻦ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ دووﺗەﻧﯿﻢ ﭘێﯿە و ﺋﯿﺶ ﺑﯚ رێﻜﺨﺮاوی ﯾﻮﻧﺴــێﻒ دەﻛەم ،زوو زوو دەﭼﻮوﻣە ﻛەﻣﭙەﻛەی ﻋەرﺑەت
و ﻛەﻟﻮﭘەل و ﺧﻮاردﻧﻤﺎن داﺑەش دەﻛﺮد ،ﻟەوێ ﺋەو ﻛﭽەم ﻧﺎﺳﯽ و ﻗﺴەم ﻟەﮔەڵ ﻛﺮد و ﺋەوﯾﺶ رازی ﺑــﻮو ،دواﺗﺮ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﺸــﯽ رەزاﻣەﻧﺪ ﺑﻮون و ﻛﺎرەﻛە ﭘێﻚ ھﺎت“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ھێﻨﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧــﯽ ﻋەرەب ﺑﯚ ﭘﯿﺎوی ﻛﻮرد ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ و ﺑێ ﻛێﺸــەﺗﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ﺑﯚ ژﻧــﯽ دووەم و ﺳــێﯿەم ﻣەرﺟﯿــﺎن زۆرە و ﺋﺎﺳﺎﻧﯿﺶ دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧە ھﯿﭻ ﻣەرﺟێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿە و ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ“. ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ،ﺋﺎوارە ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﺑە ژن و ﻣﻨــﺪاڵ و ﭘﯿــﺎوەوە ﺑــو ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﺑە ﺋﯿﺸﻮﻛﺎری ﺟﯚراوﺟﯚرەوە ﺳەرﻗﺎڵﻦ و ﺑەﺷێﻜﯽ زۆرﯾﺸﯿﺎن ﺧەرﯾﻜﯽ دەرۆزەﻛﺮدﻧﻦ. ﭘﺮۆﺳــەی ﻣﺎرەﺑڕﯾﻦ و ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿﺎﻧە ﻛە دەﺑﻨە ژﻧــﯽ دووەم ﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮی ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎﭼﻨە دادﮔە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ،ژﻧﮫێﻨﺎن ﺑەﺑێ رەزاﻣەﻧﺪی ژﻧﯽ ﯾەﻛەم و دووەم ،رێﮕە ﭘێﻨەدراوە ،ﺑﯚﯾە ﺳــەرﺟەﻣﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳﺎﻧە ﻻی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ رێﻚ دەﺧﺮێﻦ و ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﻦ. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﭘﺎرێﺰەرێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ھەر ژﻧێﻚ ﺳــﻜﺎ ﻟە ﻣێﺮدەﻛەی ﺑﻜﺎت ﻛە ژﻧﯽ دووەم ﯾﺎن ﺳــێﯿەﻣﯽ ھێﻨﺎوە و ﺋەو رەزاﻣەﻧــﺪ ﻧﯿﯿە ،ﺋەوا دەﮔﯿﺮێ .ﺳﯚران ﻋەﺑﺎس ﭘﺎرێﺰەر رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە،
ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻛەﻣﯽ ﺋەو ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿﺎﻧە دێﻨە ﻧﺎو دادﮔەﻛﺎﻧەوە. ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ھﯿﭽﻤﺎن ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەﮔەر ﺳــﻜﺎ ﻧەﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھەﻧﺪێ ﻛەﯾﺴﻤﺎن ﻻﯾە ﻛە ﭘﯿﺎوی ﻛﻮرد ژﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ھێﻨﺎوە و ژﻧە ﻛﻮردەﻛەی ﺳــﻜﺎی ﻟێ ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛەﻣﻦ“. ﺋەوە ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻠێﺮ ﻧﯿﯿە ﻛە ﭼﺎو ﺑە ﮔﺮﯾﺎن و دڵ ﭘڕ ﻟە ﺣەﺳﺮەت ﺑﻮوە ﺑە ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ ژﻧﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣێﺮدەﻛەی ،ﺑەڵﻜﻮ ﺣﺎڵەﺗﯽ ھﺎوﺷــێﻮە زۆرن و ﭘﺎرێــﺰەران و ﺗﻮێﮋەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑە وردی ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دﯾﺎردەﻛە و ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﯚڵێﺘەوە. ﺳﻠێﻤﺎن ﻛەرﯾﻢ:
ھێﻨﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﺑﯚ ﭘﯿﺎوی ﻛﻮرد ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ و ﺑێ ﻛێﺸەﺗﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ﺑﯚ ژﻧﯽ دووەم و ﺳێﯿەم ﻣەرﺟﯿﺎن زۆرە
ﺋەو ﭘﯿﺎوەی ﺋێﻤەی ﻛڕﯾﺒﻮوەوە ژﻧەﻛەی ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑﻮو وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ژﻧێﻜــﯽ رزﮔﺎرﺑﻮوی ژێﺮدەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ، ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﭘﺘﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻚ ﻣﺎﻧــەوە ﻻی ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ دەﮔێڕێﺘــەوە و ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺋەﮔــەر ﻧەﺑﻦ ﺑە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻛەس ﻧﺎﺗﺎﻧﻜڕێﺘەوە ،ﺋەﮔەر ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺑەر ﺋەو ھــﯚﻛﺎرە ﻧەﯾﺎﻧﻜڕﯾﺒﺎﯾﻦ ،ﺋەﻣﯿﺮ و ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺋﺎزارﯾﺎن دەداﯾﻦ“. ھەدﯾــە ﻗﺎﺳــﻢ ﺷــێﺨﯚ 30/ﺳــﺎڵ ،/ﻟەﻛﺎﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﺧﯚی و ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەی دەﻛەوﻧە دەﺳــﺖ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ،وەك ﺧﯚی ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەﻛﺎت ،ﻟە ﻧﯿﻮەڕۆی ﺳێﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺳﺎڵﯽ 2014ﻛﺎﺗێــﻚ ھەواڵﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳﻨﻮوری ﺷﻨﮕﺎﻟﯿﺎن ﭘێ دەﮔﺎت ،ﻟەﮔەڵ ﭘﺘﺮ ﻟە 40ﻛەس ﻟە ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﺧﯚی و ھﺎوژﯾﻨەﻛەی و ﺳــەدان ﻛەس ﻟە دراوﺳــێ و داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷﻨﮕﺎل ،ﺑەرەو ﭼﯿﺎی ﺷــەﻧﮕﺎل ﺑەڕێ دەﻛەون، ﺑــەم دەﻣەوﺋێــﻮارە رێﮕەﯾﺎن ﭘــێ دەﮔﯿﺮێ و ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە دەﮔﯿﺮێﻦ. ھەدﯾە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟە ھﺎوﺳــەر و ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺑەو ﺷێﻮەﯾە دەﮔێڕێﺘەوە” :ھەر ﻟەﺳەر رێﮕە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛەدا ژن و ﻛﭻ و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﯿﺎوەﻛﺎن ﺟﯿﺎ ﻛــﺮدەوە ،ھﺎوژﯾﻨەﻛەم و ﻛﻮڕێﻜﻢ ﻟەﮔەڵ دوو ﺑﺮا و ﺧەزوورم و دوو ﺷــﻮوﺑﺮام ﻟەﻧﺎو ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮون ،ﺑە ﺑەرﭼﺎوی ﺋێﻤەوە دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟە دواوە و ﭼﺎوﯾﺎن ﺑە ﭘەڕۆﯾەﻛﯽ رەش ﺑەﺳــﺘﻦ، ﺋەواﻧﯿﺎن ﺑە دوو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﺎرھەڵﮕﺮ ﺑﯚ ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﺮدن ﻛە ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن ﭼﯿﯽ ﺑەﺳــەر ھﺎﺗﻮوە ،ﺋێﻤەﯾﺎن ﮔﻮاﺳﺘەوە ﺷﻮێﻨێﻚ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎر ﻟە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻛﺮدﯾﻦ، ﺳەﻋﺎت ﭼﻮاری ﺑەرەﺑەﯾﺎﻧﯽ ﻣﻦ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ژن و ﻛﭻ و ﻣﻨﺪاڵ ﺑە دوو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑﺮاﯾﻦ ﺑﯚ ﺷﺎرۆﻛەی ﺗەﻟەﻋﻔەر و ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەك دەﺳﺘﺒەﺳەر ﻛﺮاﯾﻦ، ﻟەوێــﺪا ﺑە ھەزاران ژن و ﻛــﭻ و ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻟێ ﺑﻮو، ﻟــە ﺑەرﭼﺎوی ھەﻣﻮوان ﻟە ژن و ﻛﭻ و ﻣﻨﺪاﻧﯿﺎن دەدا“. ﻟە ﺗەﻟەﻋﻔەرەوە ﺑﯚ رەﻗە ﻧﯿﻮ ﺳەﻋﺎت ﺟﺎرێﻚ ،دوو ﺑﯚ ﺳێ ﭼەﻛﺪار دەھﺎﺗﻨە ژوورەوە و داواﯾﺎن ﻟــە ژﻣﺎرەﯾەك ژن و ﻛﭻ /زﯾﺎﺗﺮ
ﺋەواﻧەی ﺗەﻣەﻧﯿﺎن دەوروﺑەری 20ﺳــﺎن ﺑﻮو/ دەﻛــﺮد ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﺑﭽﻦ ،ﺋەواﻧە ﺑــﯚ ﺋەوە دەﺑﺮان ﺋەﻣﯿــﺮی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ وەك ھﺎوژﯾﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن ،ﺋــەو ژﻧﺎﻧەی ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﻧەدەﭼﻮون ،زۆرﯾﺎن ﻟێ دەدان، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑــە ﺑەرﭼﺎوی ھەﻣﻮو ﺧەڵﻚ دەﯾﺎﻧﻜﻮﺷــﺘﻦ ،ھەرﺳــێ ﭼﻮار ﺳەﻋﺎﺗێﻚ ﺋەﻣﯿﺮێﻜﯽ داﻋﺶ ﯾﺎن ﺋەواﻧــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑە ژن و ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی دەﻛﺮد ،دەھﺎﺗﻨە ژوورەوە و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯿﺎن دەﻛڕﯾﻨەوە ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﻛﺎﻣێﻚ ﻟە ﺋێﻤەوﻣﺎﻧﺎن ﺑﯚﻣﺎن ھەﺑێﺖ ﻗﺴە ﺑﻜەﯾﻦ. دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯿــﻚ راﮔﺮﺗﻨﯿﺎن ﻟە ﺗەﻟەﻋﻔەر، ﺧﺎﻧﻤــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﻮازرێﻨــەوە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ، ھەدﯾە دەڵێ” :ﻟە ﺗەﻟەﻋﻔەر ﺷەوێﻜﯿﺎن ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺳــﻮوری ﻛە ﺑە )ﺋەﺑﻮ ﻋــەﻻ( ﺑﺎﻧﮕﯿــﺎن دەﻛﺮد، ھﺎﺗە ژوورەوە ،وەك ﮔﻮێﻤﺎن ﻟــێ ﺑﻮو ،ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮو ﻟــەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﮔەوراﻧەی ﻛە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧەوە دەﻛﺮد ،ﭘﺘﺮ ﻟە 400ﻛەﺳــﯽ ﺑەﯾەﻛەوە ﻛڕی ،ﺑە ژﻣﺎرەﯾــەك ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﭘﺎس ﺋێﻤەی ﮔﻮاﺳــﺘەوە ﺷﺎری رەﻗە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ،دوای ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻚ ﺑە رێﮕەوە ﺑﻮون ،درەﻧﮕﺎﻧﯽ ﺷــەو ﺋێﻤەﯾﺎن ﻟە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﻛە ﺳێ ﻧﮫﯚم ﺑﻮو داﺑەزاﻧﺪ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋێﺰﯾﺪی ﺗﺮی ﻟێ ﺑﻮو ،ﺋەواﻧەی ﻟەوێ ﺑﻮون ،ﮔﻮﺗﯿﺎن ﺋێﺮە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻛــﭻ و ﻣﻨﺪاڵ و ژﻧﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی، ﺳێ رۆژ ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ھێﺸﺘﯿﺎﻧﯿﻨەوە و ﺑێ ھﯚﻛﺎر ﻟێﯿﺎن دەداﯾﻦ ،ھەڕەﺷەی ﺋەوەﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮدﯾﻦ ﺋەﮔەر ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻧەڕۆﯾﻦ ﻛە دەﻣﺎﻧﻜڕن، ﺳەرﻣﺎن دەﺑڕن ،دەﺑﻮو ﺟﻠﻮﺑەرﮔێﻚ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﯿﻦ ﻛە ژﻧە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻟەﺑەرﯾﺎن دەﻛﺮد“. ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﻟﯿﺒﯿﺎﯾﯽ ﺧﯚم و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻤﯽ ﻛڕﯾﯿەوە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ھەدﯾە ﻟەوﻛﺎﺗەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﻟە رەﻗەی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ داﻋﺶ ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﺋەو ﮔﺮووﭘەوە دەﻛڕدرێﺖ ،ھەدﯾە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛــە دەﮔێڕێﺘــەوە” :رۆژێــﻚ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﻟﯿﺒﯿﺎﯾﯽ ﻛە ﻟە رەﻗە ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دەﻛﺮد ،ھﺎﺗە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﺋێﻤە ،ﻣﻨــﯽ ﻟەﮔەڵ دوو ژﻧﯽ ﺗﺮی ﺋێﺰﯾــﺪی ﻛە ﺣەوت ﻣﻨﺪاڵﯿﺸــﻤﺎن ﻻ ﺑﻮو ﻛــڕی ،ﺋێﻤە ﻧەﻣﺎﻧﺪەزاﻧﯽ ﺑە ﺑــڕی ﭼەﻧﺪ و ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋێﻤەی ﻟەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﻛڕﯾﻮەﺗەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێﺖ ﭘێﯿﺎن دەﮔﻮﺗﯿﻦ ﺋێﻤە ﻓﺮۆﺷــﺮاوﯾﻦ
ﺑەو ﭘﯿﺎوە ،ﻣــﺎوەی ﭼﻮار ﻣﺎﻧــﮓ ﻻی ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﻟﯿﺒﯿﺎﯾﯿﯿە ﻣﺎﯾﻨــەوە ،ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤەدا زۆر ﺧﺮاپ ﺑﻮو ،ﺑە ﺷــێﻮەﯾەك ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺷﺘێﻜﯽ ﺑە دڵ ﻧەﺑﻮواﯾە ،ﻟە ﺋێﻤــە و ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەدا، ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﺎرەزووی ھەﺑﻮواﯾە دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ دەﻛﺮدە ﺳەر ژﻧەﻛﺎن ،ﺋەو ﭘﯿﺎوە ژﻧەﻛەی ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑﻮو ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺧەڵﻜﯽ ﻟﯿﺒﯿﺎ ﺑﻮو ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ژﻧەﻛەی ﺟﻨێﻮی دەدا و ﻗﺴەی ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﭘێ دەﮔﻮﺗﯿﻦ ،زﯾﺎﺗﺮ دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺋێﻮە ﻛﺎﻓﺮن. ﺑە ﮔﻮﺗەی ھەدﯾە ”ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋێﻤە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەرﻛێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە .ژﻧﯽ ﭘﯿﺎوەﻛە ﺧﯚی دەﭼﻮوە ﺑﺎزاڕ ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺧﯚراك و ﺷﺘﻮﻣەك و ﺑﮕﺮە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿﺸــﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛڕﯾﻦ ،ﺋێﻤە ﺑﯚﻣﺎن ھەﺑﻮو ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺧﺰﻣەت ﺑﻜەﯾﻦ“. ”دوای ﺋەو ﻣﺎوەﯾە ،ﭘﯿﺎوە ﻟﯿﺒﯿﯿەﻛە ﺑە ﺑڕی ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋێﻤەی ﻓﺮۆﺷــﺘەوە ﺑە ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺳﻮوری ﻟە ﺷــﺎری ﺣەﻟەب و ﯾەﻛﺴەر ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾﻨەوە ﺋــەو ﺷــﻮێﻨە ،ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔەڵ ﭘﯿــﺎوە ﻟﯿﺒﯿﯿەﻛە ،زۆر ﺧﺮاﭘﺘــﺮ ﺑﻮو ،ﺋەو ﭘﯿﺎوە ھــەر ﺋەوەﻧﺪە ﺧﻮاردن و ﺧﻮاردﻧەوەی ﭘێ دەداﯾﻦ ﭘێﯽ ﺑﮋﯾﻦ ،ﺋەو ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺧــﯚی و ژﻣﺎرەﯾەك ﭘﯿﺎوی ﺗﺮی ﭘــێ دەﻛﺮدﯾﻦ، ھەرﻛﺎت ﻛەﺳــێﻚ دەھﺎت ﺑﻤﺎﻧﻜڕێﺖ و ﺋێﻤەی
ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ رزﮔﺎرﺑﻮوی دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ..ﻓﯚﺗﯚ :ﮔێﺘﯽ
ﺑە دڵ ﻧەﺑﻮواﯾە ،ﭘﯿــﺎوە ﺣەﻟەﺑﯿﯿەﻛە دەﯾﺒﺮدﯾﻨە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎر و ﻟە ﺷﻮێﻨێﻚ ﻛە ﺟێﮕەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺧﺴﺘﻨەڕووی ژن و ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺑﻮو ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ژﻧﺎﻧەی ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤە ﺑﻮو ،ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳﻨﻮﻧێ ﺑﻮو ،ﺋەو ﻟەوێ ﻓﺮۆﺷﺮاﯾەوە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑە ﻛێ ﻓﺮۆﺷــﺮا و ﭼﯿﯽ ﺑەﺳــەر ھﺎت“، ھەدﯾە ﻗﺎﺳﻢ وای ﮔﻮت. دەﺑﻮو ﺑەڕۆژوو ﺑﯿﻦ و ﻧﻮێﮋﯾﺶ ﺑﻜەﯾﻦ ھەدﯾە ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە داﻋﺶ ﭼﯚن ﺑە زۆر ﺋﺎﯾﻨﯿﺎن ﭘــێ ﮔﯚڕﯾﻮن و رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە: ”دەﺑﻮو ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻧﻮێــﮋ ﺑﻜەﯾﻦ و رۆژوو ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەواﻧەی ﻧەدەﺑﻮون ﺑە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن و ﻧﻮێﮋﯾﺎن ﻧەدەﻛﺮد و رۆژووﯾﺎن ﻧەدەﮔﺮت ،دەﯾﺎﻧﻜﻮﺷــﺘﻦ، ﺋــەوان دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺋەﮔەر ﻧەﺑﻦ ﺑە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن، ﻛەس ﻧﺎﺗﺎﻧﻜڕێﺘــەوە ،ﺋەﮔەر ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺑەر ﺋەو ھﯚﻛﺎرە ﻧەﯾﺎﻧﻜڕﯾﺒﺎﯾــﻦ ،ﺋەﻣﯿﺮ و ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋــﺶ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺋﺎزارﯾــﺎن دەداﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﺎر ھەر دەﺑﻮو ﺑﺒﯿﻨە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن و ﻧﻮێﮋ ﺑﻜەﯾﻦ و رۆژووﯾﺶ ﺑﮕﺮﯾﻦ .ﺋەوەﺷﯽ ﺧﺴﺘە روو” :ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧﺎو ﺧێﺰاﻧەﻛەﻣﺪا ﭘﺘﺮ ﻟە 20ﻛەس ﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ داﻋﺸﻦ و ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن
ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ،ﺧﯚﯾﺸــﻢ ﺗﺎ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻤەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻧەﻣﺰاﻧﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎرەﻛەم ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎون ﯾﺎﺧﯚ ﻧﺎ“. ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑﺎزاڕﻛﺮدن رێﮕەی دەرﺑﺎزﺑﻮوﻧﻤﺎن دۆزﯾﯿەوە ﻟەﺑﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ دەرﺑﺎزﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ،ھەدﯾە دەڵێ” :ﺋەو ﭘﯿﺎوەی ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎری ﺣەﻟەب ﺑﻮو و ﺋێﻤەی ﻛڕﯾﺒﻮوەوە ،ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧەﺑﻮو رۆژاﻧە ﺷــﺘﻮﻣەك و ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﺧﯚراﻛﯽ رۆژاﻧە ﻟــە ﺑﺎزاڕ ﺑﻜڕێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺧــﯚم و ﺋەو ژﻧەی ﻟەﮔەڵﻢ ﻣﺎﺑﻮو ،دەﭼﻮوﯾﻨە ﺑــﺎزاڕ ،دوای ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ ﺷﺎرەزای ﺷﺎرەﻛە و ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜەﻛەی ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺳــﻮودﻣﺎن ﻟەو ﻋەﺑﺎ و ﭘەﭼە رەﺷە ﺑﯿﻨﯽ ﻛە ﺑەﻛﺎرﻣﺎن دەھێﻨﺎ و ﻛــەس ﻧەﯾﺪەزاﻧﯽ ﺋێﻤە ﺋێﺰﯾﺪﯾــﻦ ،ھــەروەك ژﻧێﻜﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن و ژﻧﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ دەردەﻛەوﺗﯿﻦ“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”رۆژێﻚ ﭼﻮوﯾﻦ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜــﺮدن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ﺑە ﻛەﺳــﻮﻛﺎرﻣﺎن ﻛﺮد ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،زاﻧﯿﺎری و ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﻤﺎن ﭘــێ دان ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻛە ﻛﺎری ﻛڕﯾﻨەوەی ژﻧﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺸــﯿﺎن دەﻛﺮد ،ﻗﺴــەﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮو، ﻣــﻦ و دوو ﻣﻨﺪاڵەﻛەم و ﺋــەو ژﻧەی ﻟەﮔەڵﻢ ﺑﻮو ﺑە ھەرﺳــێ ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾەوە ،ﺑە ﺑــڕی 22ھەزار دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﻟەو ﻛەﺳــەی ﻻی ﺑﻮوﯾﻦ، ﻛڕﯾﯿــەوە ،دوای ﭼــﻮار رۆژ ﺑــە رێﮕەوەﺑﻮون، ﺋێﻤەﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪەوە ﻧﺰﯾﻚ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــﻨﮕﺎل، رێﮕەﯾەﻛﯿﺎن ﭘێﺸــﺎن داﯾﻦ و ﮔﻮﺗﯿﺎن ﻟەو رێﮕەوە ﺑڕۆن دەﮔەﻧە ﻻی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،دوای ﻧﺰﯾﻜەی ﻧﯿﻮ ﺳەﻋﺎت ﮔەﯾﺸﺘﯿﻨە ﻻی ﭘێﺸﻤەرﮔە، ﻟەوێ ﻛەﺳﻮﻛﺎرﻣﺎن ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﻤﺎﻧﺪا ﺑﻮون“.
ھﻮﻧەر
ﻧەدا و ھەڵﻜەوت زاھﯿﺮ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەرھەم دێﻨﻦ
ﻧەدا ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻓــﺎرس دوای ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎوازداﻧەری ﻛﻮرد ھەڵﻜەوت زاھﯿﺮ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺗﺮدا ﭘێﻜەوە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ دەﻛەن. ھەڵﻜەوت زاھﯿﺮ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟەﮔەڵ ﻧەدا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﻧﻮێ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﭘڕۆژەﻛەداﯾﻦ .ھﯚی دەرﻛەوﺗﻦ و ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﺋەم ﺟﺎرەی ﻣــﻦ و ﻧەدا ،دوای ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻤﺎن ﺑﻮو ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯽ )ﮔەﻟەك ﻧﺎزدارە( ﺑەﺷێﻮەزاری ﺑﺎدﯾﻨﯽ“. ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻧﻮێﯿەﻛەﯾﺶ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﮔﯚراﻧﯿﯽ )ﺋەوﯾﻦ و ﻗەدەر( ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻧﻮێﯿــە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ ،ﻟە ﺳــﺘﯚدﯾﯚ ﭘێﻜەوە ﺳەرﻗﺎڵﯽ وردەﻛﺎری و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﻦ ﺗﺎ ﺑە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ھﻮﻧەردۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻜەﯾﻦ“. ھەڵﻜــەوت زاھﯿﺮ ﻛﺎری ﺑﯚ ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻻو و ﭼەﻧﺪان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و ھﺎﻧﯽ داون ،ﻟە دﯾﺪی رەﺧﻨەﮔﺮاﻧﯽ ھﻮﻧەرەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەوام وا ﭘێﻨﺎﺳــە دەﻛﺮێ ﻛە ﻟە ھﻮﻧەری ﻋەرەﺑﯽ ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺑەم ﺧﯚی دەڵێ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ھﻮﻧەر دەﻛەن. زاھﯿﺮ ﻟە ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛﭽﯽ ﻛﻮردی ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ و ﺳﺘﺎﯾﻠﯽ ﻧﻮێﻮە ﺧﺴﺘە ﺳەر ﺷﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯽ ﭬﯽ.
وﺷﯿﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺳﻮەد
ﻛﺎری ھﻮﻧەری و دﯾﺎردەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ
رێﺒﯿﻦ ﺟەﻣﺎل و ھەواڵ ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﻗەدزێ دەڵێﻦ ھەردوو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ رێﺒﯿﻦ ﺟەﻣﺎل و ھەواڵ ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ھﻮﻧەرﯾﺪا ،ﻗەدزێ دەﻛەﻧە ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻧﻮێﯿەﻛەﯾﺎن ﻛــە ﺗێﻜﺴــﺘەﻛەی ﺑــﯚ ھەﻣﺎن ﺷــﺎرۆﻛە ،ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ. ﺧﺪر ﻣﺤەﻣــەد دەرھێﻨەری ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، )ﻛﻮاﻧــﻮوی ﺋەوﯾــﻦ( ھﯚﻧﺮاوەی ھەرﯾەك ﻟــە ﺷــﺎﻋﯿﺮان ﺣەﻣﯿﺪ ﻋەﺑــﺪو ،ﺣەﻣﯿــﺪ ﻗەدزەﯾﯽ، ﺑەﻛﺮ ﭘﺸﺪەری و ﺣەﻣە ﺋەﺣﻤەد ﺟﺎﻓە و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ رێﺒﯿﻦ ﺟەﻣﺎل،
ﻛەژێ ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﭘێﺸﻜەﺷﯽ رۆﺣﯽ ﻣﺤەﻣەد داﻧﺶ دەﻛﺎت ﻛﭽە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻻو ﻛەژی ھﺎوﺗﺎ ﺋەﺳﻌەد دوای ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﻟە راﺑﺮدوودا ،ﻣﺎوەﯾەﻛە دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﺪا ﺑەﻧﺎوی ”دەردی دووری“ ﻛﺮدووە. ﻛەژی ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” ،دەردی دووری“ ﻧﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﺗﯽ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە دەﻧﮕﯽ )ﻣﺤەﻣەد داﻧﺶ( ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ رۆﺣﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەی دەﻛﺎت ﻛە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﻟەﺑﺎرەی ھﯚی دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑەرھەﻣە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟەوەی ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە ﺑە ﺑێ ﻧﺎزی ﺳــەری ﻧﺎﯾەوە و ﻛەﺳێﻚ ﻧەﺑﻮو رێﻮڕەﺳﻤێﻜﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺑﯚ ﺳﺎز ﺑﻜﺎت .ﺑﯚﯾە وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،ﺑﺎوﻛﻢ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺋەوەی ﺑﯚ ﻛﺮدم ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﺑﻜەم ﺗﺎ ﺑﺒێﺘە ﺋﺎراﻣﺒەﺧﺸﯿﻨێﻜﯽ ﺑﭽﻮوك ﺑە رۆﺣﯽ ﻛﯚﭼﻜﺮدوو“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەرھەﻣەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎوﻛﻢ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ )ھﺎوﺗﺎ ﺋەﺳــﻌەد( ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوەﺗەوە و ھەرﯾەك ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ھێﻤﻦ ﺣﻮﺳــێﻦ ﻛﺎری داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻚ و ﺳەﯾﺪ ﺋەﺣﻤەد رەواﻧﺪزی ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە“. ”ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﺑﺎوﻛﻢ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾە ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﻟە ھەﻓﺘەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ دﯾﻤەﻧەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻛﻠﯿﭗ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛەﯾﻦ“ ،ﻛەژی وای ﮔﻮت. ﻛەژێ ﺋەوەﺷﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ،ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﻛﺎری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﻜەن.
ﺋﺎوازی ﺑﯚ داﻧﺎوە ﻛە ﺧﯚی و ھەواڵ ﻣﺤەﻣەد ﭘێﻜەوە دەﯾڵێﻦ .ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ،داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ،ﻟەﻻﯾەن ﻧﯿﮫﺎد ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻛﺎری ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە و وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەﻛﺮەم رەﺳﻮوڵە .ﻟەﻻﯾەن ﻟێﺰان ﻗﺎدر ﻣﺎﺳﺘﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ژﯾﺮۆ ﺣەﻣﯿــﺪ و ﺷــەرا ﺣەﻣﯿــﺪ وەك ﻧﻮاﻧﺪن رۆڵﯽ ﺗﯿــﺎدا دەﺑﯿﻨﻦ ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﮔﺮووﭘێﻚ ﻟە ﻛﭻ و ﻛﻮڕاﻧﯽ ﻗەدزێ وەك ﻛﯚرس ﺑەﺷــﺪارن ﻟەو ﺑەرھەﻣەدا .ﺑــەم زوواﻧە ﺑو دەﺑێﺘەوە.
ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﻨﯿﻮﻣﺎﻧە ،زۆرﺑەی ﺋەواﻧەی ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و ﺋەو دﯾﺎردە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە دەﻛــەن ،ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎراﻧــﻦ .ﺋﯿﺘــﺮ ﯾﺎن دروﺳــﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﯾﺎن ﺟﯚری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن رێﮕەی ﺑﯚ ﺧﯚش دەﻛﺎت. واﺗــە ﻟە ھەردوو ﺑــﻮارەدا دەﺑﻨە ھﯚﻛﺎر ﺑــﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ دزی و ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﻛﺎﻧﯿەوە .ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﻛە ﺑﯚ دەﺳــەﺗەﻛە دەﮔەڕێﺘەوە، ﮔەﺷە ﺑە دﯾﺎردەﻛە دەﻛﺎت ،ﺑەم ﺋەوەی ﻟێﺮەدا ﻣەﺑەﺳﺘﻤﺎﻧە، رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ رۆڵ ﻟە ﻛﺰﻛﺮدﻧەوەی دﯾﺎردەﻛە دەﺑﯿﻨﻦ، ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛە رەﻧﮕە ﻣﻦ ﺑﺘﻮاﻧﻢ رۆﺷﻨﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺑە ﭘەﻟە ﺑﺨەﻣە ﺳەر ﺋەو ﺑﻮارە. دﯾﺎردەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ﻛە ﺗﮋﯾﯿە ﻟێــﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ رۆ ﭼﻮوەﺗە ﻛﺮۆﻛﯽ ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە و زۆرﺑەی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن ﻛە ﺑﯚ ﺋەوەﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە زۆر زۆرە .ﺋەوەی ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە ،رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﯾﺎن ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺑە ھەﻣــﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧەوە ﮔەﻧﺪەڵ ﺑﻦ ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭼﺎوەڕێﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﻟەوان دەﻛﺎت .ﺋــەی ﺋەﮔەر دۆﺧەﻛە ﺑەﭘێﭽەواﻧــە ﺑێﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛە ﺑــە ﺗێﭙەڕ ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ ،واﺗە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ راﮔﻮزەر ﻧﯿﯿە و ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺗێﭙەڕێﺖ. ﺋەوەﻧﺪەی ﻗﺴە ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،دۆﺧەﻛە وای ﻛــﺮدووە ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﭼﻮوە ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرﯾﯿەﻛە .ﺳﺎﻧێﻜﯽ زۆرە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە رێﮕەی وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯽ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت و ﺑﯚ ﺋەوەﯾﺶ ﺑﻮدﺟە و ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدوون .ﻣﻦ وەك ﺋﺎﻣﺎر ﺷﺘێﻜﻢ ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ژﻣﺎرەﻛﺎن ﺑﻜەم ،ﺑەم ﺑﺎش دەزاﻧﻢ ﺑە ﺑەراورد ﺑەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﺑﯚ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە ،زۆر زﯾﺎﺗﺮە ﻟەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﯾﺎن ﺋﺎﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺑﯿﻨﯿــﻦ .ﺋﺎﻛﺎم و ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛەﻣﯽ ﯾﺎن ﻧﺰﻣﯿﯽ ﺋﺎﺳــﺘەﻛﺎن، ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﻧﺎﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدن و ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــە ﻛە دواﺗﺮ ﺑەدواداﭼــﻮون ﻧﯿﯿە .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەواﻧەی ﺑﺮەو ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن دەدەن ،ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ ،دروﺳــﺖ ﺋەواﻧەی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەن .ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳــەت دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﯿە. ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ھﻮﻧەردا ﺳــەرەﺗﺎﺗﻜێ دەﻛەم و ﻟە رێﮕەﯾەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﺋــەوە وا دەﻛﺎت ھەر ﻟە زاﺧﯚوە ﺗﺎ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ،ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ ﻧەﺑﻢ ﻟــە دۆﺧەﻛــە و زۆرﺑەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ھﻮﻧەرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی دەﯾﺒﯿﻨﻢ ،ﻟە ﺑــﻮاری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ،ﻣﻮزﯾﻚ، ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ،ﺷــﺎﻧﯚ و دراﻣﺎ و زﻧﺠﯿﺮە دراﻣﺎﻛﺎن ،ﻟە زۆرﺑەﯾﺎن ﻧﺎﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ و ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎری ﺋەﻧﺠﺎم دراون ،ﺋەﮔەر ﺑە وردﯾﺶ ﺳــەرﻧﺞ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﺑﺪەﯾﺖ ،زۆر ﺑەڕووﻧﯽ ﺋەوەت ﺑﯚ دەردەﻛەوێ ﻛە ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرە ﺧەرﺟﻜﺮاوەﻛﺎن ﻧﯿﻦ ،ﻟەوەﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ زۆرﺑەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان روو ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗەﻛەﯾﺎن دەﻛەن ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟەو ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرﯾﯿە. ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻧﯿﯿە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن و ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەم، ﯾﺎن ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەواﻧﯿﺶ وەك ژﻣﺎرە ﻛەم ﻧﯿﻦ ﻛە ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ رۆﺷــﻨﺎﯾﯽ دەﺧەﯾﻨە ﺳەرﯾﺎن ﻛە ﺑەھﯿﻮام ﻟەو رووەوە ﻧﺎﭼﺎر ﻧەﻛﺮێﻢ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺑەرھەﻣەﻛﺎن و ﻛەﺳەﻛﺎن ﺑﺪەم .ﺋــەوە ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻧﯚ ،دراﻣﺎ ،ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻓﯿﻠﻤە ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑﻮدﺟە و ﭘﺎرەﯾﺎن ﺑﯚ ﺧەرج ﻛﺮاوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛــەس ﻧەﯾﺒﯿﻨﯿﻮن. ﻟەوەﯾﺶ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﺘﺮ ﺋەوەﯾە ﺑەدواداﭼﻮون ﻛﺰە و ﻛەﺳێﻚ ﻧﯿﯿە ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗە ﺧﺎوەن. ﺑــﺎش دەزاﻧﻢ ﻛــە دەﺳــەت و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ،ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻟەو ﮔەڕەﻻوژێﯿە ﻛە ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮوﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی و ﺑەدواداﭼﻮون، ﺋەرﻛﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﺋەو ﻻﯾەﻧەﯾە ﻛە ﺑﻮدﺟەی ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدوون ،واﺗە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔەورەی ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرﯾﯿەﻛە دەﻛەوێﺘە ﺑــەر ﺋەوان ،ﺑەم ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﺑێﺒەش ﻧﺎﺑﻦ و ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرﯾﯿە ﮔﻼﻧﺪووە ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ﻛە ﭘێﻤﺎن واﺑێ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎری و ﻧﺎﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﻮێﮋی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان، ﺑەﺷێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرن ﻟەو دۆﺧەی ﻛە زۆرﺑەﻣﺎن ﻗﺴەی ﻟەﺳەر دەﻛەﯾﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ و ﻣﻮزﯾﻜــﮋەن ھەرێــﻢ ﺳــەح دوای ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﯿــە و ﺑە ﻧﯿﺎزە ﺑەم زوواﻧە ﺑــوی ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﮫێﻨﯿــﯽ ”ﻟە ﺑﯿﺮت ﻧﺎﻛەم“ دەﺧﺎﺗە روو. ﯾﻮﺳــﻒ ﻟەﺷــﻜﺮی ﻛە ﻛﺎری دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ھەرێﻢ ﺳەح ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ﺑﯿﺮت ﻧﺎﻛــەم“ ،ﻧﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ھەرێﻤە و ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ﻟــە ﻣﯿﻠﯚدﯾﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﺗێﻜﺴﺘﯽ ھێﻤﻦ ﺣەﻣﯿﺪ و ﻛﺎری ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺳــەرﻛﺎن ﺗﺎﻧﯿﻚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داوە .ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وێﻨەی ﮔﯿﺮاوە و ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی )ﻛﺎل ﭘڕۆدێﻜﺸﻦ( ﺑەرھەم ھێﻨﺮاوە“. دەرھێﻨەر ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻟە ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﺋەﻛﺘەران )ﻣﺤەﻣەد ﺷێﺮواﻧﯽ و راژان ﻋەزﯾﺰ و ﺧێﻼن ﻋەﻟﯽ(ﯾە .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو” ،ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻛﻠﯿﭙەﻛــە ﻟەوەداﯾە ﻛە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺗێﺪا ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە“. ھەرێﻢ ﺳــەح ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﺷﺎرۆﻛەی راﻧﯿەﯾە ،ﻟە ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛــﯽ ھﻮﻧەرﯾﺪا ژﯾــﺎوە و ﺧﺎوەن ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﻛﻠﯿﭗ و ﮔﯚراﻧﯿﯿە.
ھەرێﻢ ﺳەح ﺑﯿﺮی ﻛێ دەﻛﺎت؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2013ەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ ﺑڕە ﻗەرزێﻜﯽ ﻧەداوەﺗە ﺧەڵﻚ. ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﺗەﺣﯿﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆرە.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﺟﮕە ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺋەواﻧەی ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﮔەڕێﻨﻨەوە ﺳﺰا دەدرێﻦ دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻗەرز %12ﺳﺰای دێﺘە ﺳەر وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺣﻜﻮوﻣــەت دەڵێــﺖ ﺟﮕــە ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ،ﺋەواﻧەی ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺎن دوا ﺧﺴــﺘﻮوە ،ﺋــەوا ﺑەﮔﻮێﺮەی رێﻨﻤﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺳﺰاﯾﺎن دەدەن ،ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺋەﮔەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ دڵﺨﯚش ﻛﺮدﺑێﺖ، ﺋەوا ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻧﯿﮕــەران ﻛﺮدووە ﻛــە ﻗەرزێﻜﯽ زۆرﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻟەﺑەر دۆﺧﯽ ﺧﺮاﭘﯽ داراﯾــﯽ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻗەرزەﻛە ﺑﮕەڕێﻨﻨەوە. ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﺳﺎﻧەی ﺑڕێﻜﯽ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدﺑــﻮو ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﮔەﺷــﺘﯿﺎری و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون، ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽھﺎﻧﺪاﻧﯽﺧەڵﻚﺑﯚﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻛەرﺗﺎﻧە ،ﯾﺎن ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯽ و رزﮔﺎرﺑﻮون ﻟە ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون. ﭘﺎرەﻛــە ﺑــە ﻗــەرزی درێﮋﺧﺎﯾــەن دراوەﺗــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺑــە ﮔﻮێﺮەی رێﻨﻤﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺟﺎرێﻚ ﯾﺎن ﺳﺎﻧە دەﺑێﺖ ﻗﺴﺘﯽ ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺎن
ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﮕەڕێﻨﻨەوە .ﺋەوەی ﻟەو ﻗەرزاﻧەدا ﺟێﮕەی ﺑﺎﯾەخ ﺑﻮون ،ﺋەوەﺑﻮو ﻛــە ھﺎووﺗﯽ دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟــەو ﻗەرزەی وەری دەﮔﺮێﺖ ،ﭘڕۆژەﯾەك ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﺖ ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ زﯾﺎدەﯾەك ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ﻗەرزەﻛە .ھەر ﺑەم ھﯚﯾەوە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺑﻮو ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون، ﺧەڵﻜێﻚ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﭘڕۆژەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿﺎن داﻣەزراﻧﺪ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻛﺎرﮔــەی ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿﺎن ﻛﺮدەوە. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،2014ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮو و ﭼﯿﺘــﺮ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻗەرز ﻟە ﺑﻮدﺟە ﺗەرﺧﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺸــﯽ ﺑــﺪات .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻚ:
دوو ﺳــﺎڵە ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤﻢ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە، ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﻢ ﻗەرزی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺪەﻣەوە
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رێﻨﻤﺎﯾﯿﯿەك ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺋــەو ﻗەرزاﻧەی راﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران، ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑڕێﻚ ﻟە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﮔﻞ داوەﺗەوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭘێﯿﺎن ﺑﺪات. ھەڵﺒەت راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرز ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﻧﯿﯿــە و ﺋەواﻧەی ﻗەرزی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﯾﺎن ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟــە ﮔەڕاﻧﺪەﻧــەوەی ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەردەواﻣــﻦ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔــەر ﻟــە وادەی ﺧﯚﯾــﺪا ﻗەرزەﻛە ﻧەدەﻧەوە ،ﺋەوا ﺳﺰاﯾﺶ دەدرێﻦ. ﻋﺎدل ﻣەوﻟﻮود ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﯿﻨە ﻟە ﺑﺎﻧﻜە ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﭘﺮۆﺳەی ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرز ﺑەردەواﻣە و ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەواﻧــە ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﮔەڕێﻨﻨەوە ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ و ﺗﻮاﻧﺎی ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺋەواﻧەی ﺗﺮ ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەن ،دەﺑێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﭘﺎرەﻛــە ﺑﮕەڕێﻨﻨەوە، ﺋەﮔەر ﻧــﺎ ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻤﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺳــﺰا دەدرێﻦ. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻚ ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﯾــەك وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﻟەﺳــەری ﻛﺮاوەﺗە ﻣەرج ﺳــﺎﻧە ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە ،ﺋەوا ﺋەﮔەر
ﺗەﻧﯿﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﮔێڕﻧەوە
ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺋــەو ﭘﺎرەﯾە ﻧەدات ،ﺋەوا % 12ی ﭘﺎرەی دێﺘە ﺳەر و ﺗﺎ زﯾﺎﺗﺮ دوا ﺑﻜەوێﺖ ،ﭘﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﻛەﺳەﻛە ﻛەڵەﻛە دەﺑێﺖ. ھەڵﺒەت ھەﻧﺪێﻚ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺑﻨەﻣﺎڵە ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺳەرﺟەم ﻗەرزەﻛﺎن ﺑەﺧﺸﺮاون. ﻣــﺎوەی ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻗــەرزەﻛﺎن ﺑــە ﮔﻮێﺮەی ﺟــﯚری ﻗەرز ﺟﯿــﺎوازە، ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻟــە ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵﺪا دەﮔەڕێﻨﺪرێﻨەوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھەﺷــﺖ ﺳــﺎڵ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑــﯚ ﻣﺎوەی درێﮋﺧﺎﯾەﻧﺘﺮ دەﮔەڕێﻨﺪرێﻨەوە. ھــﺎوﻛﺎت ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺎﻧﻜــە ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ،ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﻧﯿﯿــە ﺗﺎ وەك ﻗەرز داﺑەﺷــﯽ ﺑﻜەن و ﺑﯚ
دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻗەرز ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە رێﻨﻤﺎﯾﯽ ﻧﻮێ ھەﯾە. ﺋەو ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺑڕی ﮔﺸﺘﯽ ﺋــەو ﻗەرزە ﻧەﺧﺴــﺘەڕوو ﻛە ﻟەﺳــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧە و دەﺑێــﺖ ﺑﯿﮕەڕێﻨﻨەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺟــﯚری ﺑﺎﻧﻜــەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازن و ھەر ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن ﺑــە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ ﭘﺎرەﻛە وەردەﮔﺮێﺘەوە و ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑڕی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻗەرزەﻛە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەن. راﺳــﺘە ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــەی ﻟە ﻗەرزی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﯾﺎن ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی و ﺟﯚری ﺗــﺮی ﻗەرز ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮون، ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە رێﻨﻤﺎﯾﯿﯿــەك ھﺎوﻛﺎری ﻛﺮدوون ،ﺑــەم ﻟــە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻗەرزﯾــﺶ ،ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘﺎﺳــﺎوی ﻟﯚﺟﯿﻜﯿﯿﺎن ھەﯾە ﺑــﯚ ﻧەﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺎن.
ﺳﺎڵﺢ ﻣﺤەﻣەد ﺋەﻣﯿﻦ ﻛە ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ھەوﻟێــﺮە و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011 ﻧﺰﯾﻜەی 80ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ﺑەﻗەرز ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﻣــﺎوەی دوو ﺳﺎڵە ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە .ﭘﺎﺳﺎوی ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺋەوەﯾە دوو ﺳــﺎڵە ﭘــﺎرەی ﮔەﻧﻤەﻛەی وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺑﯿﺪاﺗەوە ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻧﺰﯾﻜەی 30ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ﻟەﺳــەر ﻣــﺎوە و ﻗەرزەﻛەﺷﯽ ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺑﯿﺮ و راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ رەﺷــﺎش ﺧەرج ﻛﺮدووە .ﺳــﺎڵﺢ ﻣﺤەﻣەد ﺋەﻣﯿﻦ دەڵێ، ”ﻧﺎزاﻧﻢ ﺣﻜﻮوﻣەت ھﺎوﻛﺎرﯾﻤﺎن دەﻛﺎت ﯾــﺎن ﺳــﺰاﻣﺎن دەدات ،ﺑــەم دۆﺧﯽ ﺋێﻤــەش ﺧﺮاﭘە و دڵﻨﯿــﺎم ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟێﻤﺎن ﺗێ دەﮔﺎت“.
ﺗەﺣﯿﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻧﺎردەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ ﻛﺎرﮔەﯾەك ﻟە ﺷێﺨﺎن ،رۆژاﻧە ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە 800ﻛﯿﻠــﯚ ﺗەﺣﯿﻦ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ.
ﺑەرھەﻣﯽ ﺗەﺣﯿﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻧﺎردەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ
وﺷە /دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ﻛﺎرﮔــەی ﺗەﺣﯿﻨــﯽ ”ﺋەﻟﺌەﺧﻮەﯾــﻦ“ ﻟــە ﺑﺎﺷــﯿﻚ ،ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺷــێﺨﺎن ﮔﻮازراوەﺗــەوە و ﺑــەو ھﯚﯾەﺷەوە ﺳــﺎﻧە ﺑڕێﻜﯽ زۆری ﺗەﺣﯿــﻦ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك ﺑەرھــەم دەھێﻨﺮێــﺖ و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑــﯚ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت.
ﺑەر ﻟە ھﺎﺗﻨــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ، ﻛﺎرﮔەﻛــە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺑﻮو ﻛــە ﺳــەرﺑە ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻣﻮوﺳــڵە ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ و دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە، ﻛﺎرﮔەﻛــە ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــێﺨﺎن ﮔﻮازراﯾەوە .ﺳــەﻋﯿﺪ ﺣﺎﺟﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺎرﮔــەی ”ﺋەﻟﺌەﺧﻮەﯾﻦ“ ﻟە ﺷێﺨﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﺑەﺷێﻜﯽ زوری ﻛﺎرﮔەﻛەﯾﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و ﻛەوﺗﻮوەﺗە دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ.
ﺑڕی ﺋەو زﯾﺎﻧەی ﺑە ﻛﺎرﮔەﻛە ﻛەوﺗﻮوە ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺧﺎوەﻧەﻛــەی ،ﺑە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ دﯾﻨﺎر دەﺧەﻣڵێﻨﺮێﺖ .ﺋەو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺳﻮورﯾﺎ ﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﺋەو ﺧﺎوەن ﻛﺎرﮔەﯾە ﺑە ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧــﻮێ دووﺑــﺎرە ﻛﺎرﮔەﻛــەی ﺑﻨﯿﺎت دەﻧێﺘەوە و وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت، ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ دﯾﻨﺎری ﻟێ ﺧــەرج ﻛﺮدووە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺎرﮔەﻛەﯾﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻛە ﻟەوەی ﭘێﺸــﺘﺮ
ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەﺗﺮ و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺮە، رۆژاﻧە ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ 800 ﻛﯿﻠﯚ ﺗەﺣﯿﻦ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ. ﺑەرھەﻣﯽ ﺗەﺣﯿﻨﯽ ﻛﺎرﮔەﻛە ﻟە ﻛﻮﻧﺠﯿﯽ
ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿە ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﭼێﻨﺮێﺖ و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛﺮێﻜﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺧەرﯾﻚ ﻛﺮدووە. ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ،ﯾەك ﺗﯚن ﻛﻮﻧﺠﯽ ﺑە ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷــﺮا ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ھەر ﺗﯚﻧێــﻚ ﻛﻮﻧﺠﯽ ﺑﯚ دوو ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎر داﺑەزﯾﻮە .ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺣﺎﺟﯽ داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﻮﻧﺠﯽ وای ﻛــﺮدووە ﻧﺮﺧﯽ ﺗەﺣﯿﻨﯿﺶ داﺑﺒەزێﺖ. ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺎرﮔــەی ”ﺋەﻟﺌەﺧﻮەﯾﻦ“ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەھﺪی ﺳەرﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﺷــێﺨﺎن رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ زوری ﺗەﺣﯿﻨــﯽ ﺋــەوان ﺑــﯚ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەﻧێﺮدرێﺖ.
ﺑەرھەﻣــﯽ ﺗەﺣﯿﻨــﯽ ﻛﺎرﮔەﻛە ﻟە ﻛﻮﻧﺠﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــە ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﭼێﻨﺮێﺖ.
ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾەوە ﺗەﺣﯿﻦ ھەﻧﺎردەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻛﺮاوە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻚ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ 20ﺗﯚن ﺗەﺣﯿــﻦ ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت .ﺑــە ﮔﻮێﺮەی ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛە ،ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﺗەﺣﯿﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ زۆرە. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﺷــێﺨﺎن ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷێﺨﺎن ﺷــەش ﻛﺎرﮔەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﺣﯿﻦ ھەن. ﺗەھﺎ ﺟەرﮔﯿﺲ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﺷــێﺨﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺑەر ﻟە ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ،ھﯿﭻ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺗەﺣﯿﻦ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــێﺨﺎن ﻧەﺑﻮو، ﺑەم دوای ھﺎﺗﻨﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﯽ ﺋﺎوارە ،ﺷــەش ﻛﺎرﮔەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﺣﯿﻦ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺋﺎوارەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮاون و ﺷێﺨﺎن ﺑﻮوەﺗە ﻣەڵﺒەﻧﺪێﻚ ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺗەﺣﯿــﻦ .ﺋەو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛــﺮد ﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك 10ﻛﺎرﮔەی ﺗەﺣﯿﻦ ھەن.
ﺑەرھەﻣﯽ ﮔەﻧﻤﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 500ھەزار ﺗﯚن ﺑﻮوە.
13
ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ھێﻨﺪەی ﺑڕی ﺧﯚﺑﮋێﻮﯾﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑەرھەم دێﻨێﺖ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرزێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺧەرﻣﺎﻧــﯽ ﺑــەڕێ ﻛــﺮد. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷە“ ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەرھەﻣﯽ ﮔەﻧﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرووی ﻣﻠﯿﯚن و ﻧﯿﻮێﻚ ﺗﯚن ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق % 30ﻟــەو ﮔەﻧﻤــەی ﺑە ﺑڕﯾــﺎر و % 10ی ﺗــﺮ ﺑەھﯚی ﻛەﻣﯿــﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ ﺑەرھەم ﺑڕی و % 60ی ﮔەﻧﻤــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ وەرﮔﺮت ،ﺑﯚﯾە 600ھەزار ﺗﯚن ﻻی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻣﺎوەﺗەوە. 25ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە ،ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﭘﺮۆﺳــەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧــﻢ ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــﺎت .ﺣﺎﺟﯽ ﻋەﺑــﺪوڕەزاق ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺳــﺎﯾﻠﯚی ﻣەﺧﻤــﻮور ،ﭼەﻧﺪ ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﺑەر ﻟە ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ وادەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد 364 ،ھــەزار ﺗــﯚن داﻧەوێڵەﯾﺎن ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ وەرﮔﺮﺗﻮوە و داﻧﯽ ﺑەوەﺷــﺪا ﻧﺎ ﻛە ﺑڕێﻚ ﻟە ﮔەﻧﻤەﻛە ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﺪا دەﻣێﻨێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﮔەﻧﻢ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟــە ﮔەرﻣﯿﺎن 50
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻓێڵێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد
ھەزار ﺗﯚن ،ﻟە دھــﯚك 278ھەزار ﺗﯚن ﮔەﻧــﻢ و ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠەﯾﺶ 220ھەزار ﺗﯚن وەرﮔﯿﺮاوە ﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ دەﻛﺎﺗە 912ھەزار ﺗﯚن. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ رووەوە دژی داﻧەوێڵــەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﺳــﺘﺎﯾەوە .ﺳەرەﺗﺎ ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ھەﻣﻮو ﺋەو داﻧەوێڵەﯾە وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻛە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرھەﻣﯿــﺎن ھێﻨــﺎوە ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﭘەﺷﯿﻤﺎن ﺑﻮوەوە و ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﮔﯚڕی و
ﮔﻮﺗــﯽ % 10 ،ی ﮔەﻧﻤەﻛە وەرﻧﺎﮔﺮن. ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە درێﮋەی ھەﺑﻮو ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺳــەرﺟەم ﮔەﻧﻤــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق وەرﮔﯿﺮا و ﻛﺎﺗێﻚ ﻧــﯚرەی ﮔەﻧﻤﯽ ھەرێﻢ ھﺎت، دﯾﺴــﺎن ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﮔــﯚڕی و ﻛﺮدﯾﯿە ، % 30ﺑەﻣەش ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻟەﺳــەر ﺳــێﯽ ﺋەو ﮔەﻧﻤەی دەﺑﻮو ﺟﻮوﺗﯿﺎران رادەﺳﺘﯽ ﺳﺎﯾﻠﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜەن ،ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﺪا ﻣﺎﯾەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ
ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن راﮔﺮﺗﻮوە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ،دەﺑــﻮو ﭘــڕۆژەی رﯾﺴﺎﯾﻜﻠﯿﻨﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013دا دەﺳﺖ ﺑە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺳێ ﺳــﺎڵ ﺑەﺳەر ﻣﺎوەی دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێﺖ و ﭘڕۆژەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. زﯾﺎد ﻛﺎﻛــە رەزا ،ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن و ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟێﮋﻧەﻛەﻣﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺑەدواداﭼــﻮون ﻛﺮدووە ﺑﯚ داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘڕۆژەی ڕﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯿﻨﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەﻣﺎﻧەوێ ﻟە ھﯚی راﮔﺮﺗﻦ و ﺗەواوﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﻜﯚڵﯿﻨەوە. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ“ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﯚ ﺷــﺎری
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧە و رۆژاﻧە ﺑە ھەزاران ﺗﯚن ﺧﯚڵ و ﭘﯿﺴﯽ ھەﯾە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەو ﺷــﺎرە ﻟە رۆژێﻜﺪا ھەزار و 200ﺗﯚن ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ھەﯾە و ﺑەﺷﯽ زۆری ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎﯾﻠﯚن ،ﺷﻮوﺷە، ﺑﻮﺗڵﯽ ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ﺋﺎو و ﺋەو ﻛەرەﺳﺘﺎﻧەی ﺗــﺮ ﭘێﻚ دێﺖ ﻛــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن رۆژاﻧە ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨﻦ. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەڵــێ ”ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔەڕێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎرەی ﺑــﯚ ﺗەرﺧــﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻛﺮدووە و ﺋﺎﻣێﺮی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە“. ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﮔﺮﻧﮓ و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە، ھەﻣﻮو ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﺗﺎﻧﺠــەڕۆ ﺑەﺑــێ ھﯿﭻ رﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯿﻨێﻚ ﻛــﯚ دەﻛﺮێﺘــەوە و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﯚﺷﺪاری دەدەن ﺋەﮔــەر ﭘڕۆژەﻛە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﺑێﺖ، ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔــەورە دێﺘــە ﻛﺎﯾــەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛە ﻛــﯚی ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻗﯿــڕ و ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ ﻟە ﻧەوﺗﯽ ﭘﯿــﺲ و رۆﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟەھەﻣﺎن ﻧﺎوﭼەدا ﻓڕێ دەدرێﻦ. ﻏﺎﻟــﺐ ﻣﺤەﻣــەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
ﺗﺮﯾﺶ ﻓێڵﯽ ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ھــەروەك ﻣﺤەﻣەد دەﺷــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﻘــﯽ ھەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەﻛﺎت ،وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑەﮔﻮێﺮەی دۆﻧﻢ زەوﯾﯿە. ﺋەﮔــەر رووﺑــەری زەوﯾﯿەﻛــە دێﻤﯽ ﺑﻮواﯾە ،ﺋەوا ﻟە ھەر دۆﻧﻤێﻚ ،ﺣﻜﻮوﻣەت 400ﺗــﺎ 500ﻛﯿﻠــﯚی وەردەﮔــﺮت و ﺋەﮔەر زەوﯾﯿەﻛە ﺑــەراو ﺑﻮواﯾە ،ﻟە ھەر دۆﻧﻤێﻜــﯽ 700ﻛﯿﻠــﯚی وەردەﮔﺮت.
ھەﻧﺪێﻚ زەوی ﻟــە دۆﻧﻤێﻜﺪا ﯾەك ﺗﯚن ﺑەرھەﻣﯽ ھەﺑﻮوە و ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﺎری وەرﮔﺮﺗﻨﯽ داﺑــﻮو ،زۆر ﻟەو ﺑڕە ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮو .ﻛەواﯾــە ﺟﮕە ﻟە % 30ی ﮔەﻧﻢ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق وەری ﻧەﮔــﺮت ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺳــەرووی % 10 ی ﺑەرھەﻣەﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﺪا ﻣﺎﺑﻮوەوە ﻛە ﺑە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە دەﮔەﯾﺸﺘە . % 40 ﺑە ژﻣﺎرە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق 912ھەزار ﺗﯚﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺋەﮔــەر ﺑەﮔﻮێﺮەی ھﺎوﻛێﺸــە ﺑﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﺑە ﭘێﯽ رێﮋەی وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟێﻚ ﺑﺪرێﺘەوە، ﺋەوا ﺑڕی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑەرھەﻣﯽ داﻧەوێڵەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟە ﺳەرووی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 500ھەزار ﺗﯚن. ﻟەو ﺑڕە ﺋەﮔەر ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﮔەﻧﻤەﻛەی وەرﮔﺮﺗﺒﺎﯾە ،ﺋەوا دەﺑﻮو ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 300 ھەزار ﺗــﯚن وەرﺑﮕﺮێــﺖ و 200ھەزار ﺗﯚﻧەﻛەی ﺗﺮﯾــﺶ ﺋــەو زﯾﺎدەﯾەﯾە ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑەھﯚی ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﺑــﺎران و ﻛــەم دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ ﺑەرھەﻣە ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﻻی ﺟﻮوﺗﯿﺎران دەﻣﺎﯾەوە. ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﮔەﻧﻤەﻛــەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ھەرزان ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺳــﺎغ ﻛﺮدەوە
و ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺗﯚﻧﯽ ﺑە 250 ھەزار دﯾﻨﺎر ﻓﺮۆﺷﺘﯿﺎن ،ﻛە زۆر ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە ﻧﯿﻮەی ﺋــەو ﻧﺮﺧــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە. ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻟە ﻻﯾەك ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋەو ﮔەﻧﻤە زﯾﺎدەﯾــە زﯾﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەﻛەوێﺖ ﻛە ﻟە دەﺳﺘﯿﺎﻧﺪا ﻣﺎوەﺗەوە ،ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻧﺎزاﻧﻦ ﭘــﺎرەی ﺋەو ﮔەﻧﻤەی ﻛە رادەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دەﻛەن، ﻛەی وەری دەﮔﺮن ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوان ﺣەﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾﺸﯿﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە. ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﮔەﻧــﻢ 600ھەزار ﺗﯚﻧە ﻟە ﺳــﺎڵێﻜﺪا و ﺑەرھەﻣﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﮔەﻧﻤﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿە دەردەﺧﺎت ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرووی دوو ھێﻨﺪەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەی ﮔەﻧــﻢ ﺑەرھــەم دێﻨێﺖ.
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧەك ، % 30ﺑەڵﻜﻮ ﺳەرووی % 40ی داﻧەوێڵــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ وەرﻧەﮔﺮت.
ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳەدان ھەزار ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ دەﺧﺎﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ زەﻟﻜﺎوێﻜﯽ ﮔەورە ﻟە ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﻧــەوت و رۆﻧــﯽ ﭘﯿــﺲ ،ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﯾﻠﯚن و ﭘﻼﺳﺘﯿﻚ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە .ﺋێــﺮە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛە ﻟــە ﺗﺎﻧﺠەڕۆ ﻛــە وەك ﺷــﻮێﻨﯽ ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﮔەی رﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯿﻨەوە، ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔەورەی ﻟەﺳەر ﺋﺎوی ﺗﺎﻧﺠەڕۆ و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻛە ژﯾﺎﻧﯽ ﺳــەدان ھەزار ﻛەﺳﯽ ﻟەﺳەرە. ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻧﺰﯾﻜەی 170دۆﻧﻢ زەوی ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺗﺎﻧﺠەڕۆ ﺑﯚ ﭘڕۆژەی رﯾﺴﺎﯾﻜﻠﯿﻨﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە. ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﻟەو ﻧﺎوﭼە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوەدا ﻓڕێ دەدرێﺖ، ﺑەم رﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯿﻦ ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە و ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺮاوە ،ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن راﮔﺮﺗﻮوە. رزﮔﺎر ﺋەﺣﻤەد ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوی ﺑەﺷــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘڕۆژەﻛە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻻﭬــﺎراج و ﮔﺮووﭘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻓــﺎرووق دراوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی داﺑﯿــﻦ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟەوە،
ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد:
ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ھەزاران ﺗﯚن ﻧەوت و رۆﻧﯽ ﭘﯿﺲ ﻓڕێ دراوە و زەﻟﻜﺎوێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار دروﺳﺖ ﺑﻮوە
ﺧﺎﺷﺎﻛﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻧەوت و رۆﻧﯽ ﭘﯿﺴﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن ﺋﺎوی ﺗﺎﻧﺠەڕۆ ﭘﯿﺲ دەﻛﺎت
ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار و ﻧﺎدروﺳﺖ ﻓڕێ دەدرێﻦ، ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا ھــەزاران ﺗﯚن ﻧەوت و رۆﻧﯽ ﭘﯿﺲ ﻓــڕێ دراوە و زەﻟﻜﺎوێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺋەﮔــەر ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕــﯽ داھﺎﺗﻮودا ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯽ ﺑﯚ ﻧەدۆزرێﺘەوە ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﻧەوت و رۆﻧە ﭘﯿﺴە ،دەڕژێﺘە ﺋﺎوی ﺗﺎﻧﺠــەڕۆ و دواﺗﺮ ﺋﺎوی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و ﮔەرﻣﯿﺎن ﭘﯿﺲ دەﻛﺎت“. ﺋەو دەڵێ” ،راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺋﺎو و ﺋﺎوەڕۆ و ھێڵﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و رێﮕەوﺑﺎن ﻛە ﭘڕۆژەﻛەی
ﻟەﺳەر راﮔﯿﺮاوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ھەﯾە“. ﺋێﺴﺘە ﻛﯚی ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑەری ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻜﺎر ،ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺷــﯿﻨﻜﯽ و ھەرێﻢ ،ﺑە ھێــﺰی ﻛﺎری ھــەزار و 500ﻛﺮێﻜﺎر و ﺳــەﺗﺎن ﺋﺎﻣێــﺮەوە ﻛﯚدەﻛﺮێﺘەوە و ﻟە ﺗﺎﻧﺠەڕۆ ھەڵﺪەڕێﮋرێﺖ ،ﺑەم ﻧەﺑﻮوﻧﯽ رﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯿﻦ ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛەی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەڵــێ” ،زۆرﯾــﯽ ﺧﯚڵ و ﺧﺎﺷــﺎك و ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ،ﻛێﺸەی ﺑﯚ
دروﺳــﺖ ﻛﺮدﯾﻦ و ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﭼﯽ ﻟەو ھەﻣﻮو ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﯾە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ژﯾﻨﮕەی ﺷﺎرەﻛەی ﺗێﻜﺪاوە و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوان دروﺳﺖ ﻛﺮدووە“. ﺋﺎوی ﺗﺎﻧﺠــەڕۆ دەڕژێﺘە ﻧﺎو دەرﯾﺎﭼەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و ﻟەوێــﻮە رووﺑــﺎری ﺳﯿﺮواﻧﯽ ﻟێ دروﺳﺖ دەﺑێ .ﺋەو رووﺑﺎرە ﺳەرﭼﺎوەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧە ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و دﯾﺎﻟە و ﺑە ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﺎن و ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳــەدان ھــەزار ﻛــەس دەﻛەوێﺘــە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﺋەﻣﺴﺎڵ 900ھەزار ﺗﯚن ﻓﺮۆﺷﺮا و 600ھەزار ﺗﯚن ﻣﺎوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە رۆژێﻜﺪا ھەزار و 200ﺗﯚن ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ھەﯾە
ﺋﺎﺑﻮوری
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
رۆژاﻧە ھەزار ﺗﯚن ﺧﯚڵﯽ ﺋﺎﺳﻨﯿﻦ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەردەھێﻨﺮێﺖ وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨێ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧێﻮان وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ﺧﯚڵﯽ ﺗێﻜــەڵ ﺑە ﺋﺎﺳــﻦ ﻟــە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن رۆژاﻧــە ھــەزار ﺗﯚن ﻟــەو ﺧﯚڵە ﺋﺎﺳﻨﯿﻨە دەردێﻨﻦ و ﺑە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚی دەﻓﺮۆﺷــﻨەوە، ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،داوای ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە داھﺎﺗەﻛەی دەﻛەن. دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻦ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧێﻮان وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﺳﺖ ﺑە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ﺧﯚڵﯽ ﺋﺎﺳﻦ ﻛﺮاوە و ﭘﺎش دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ دەﻓﺮۆﺷﺮێﺘەوە. ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻦ ﻟە
ﺷﺎﺧﯽ )ﺋﺎﺳﻦ ﻛﯚڵێﻦ( و ﮔﻮﻧﺪی )ﻣﯿﺸﯿﺎو( ی ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ ﮔەرﻣﻚ ،ﻟە 15ی ﺋﺎﯾﺎری 2016ەوە ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ. ﻛﺎوە ﺣەﺳــەن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی داﻟﯿــﺎ ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎن، ﻛــە ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﻣﯿﺸــﯿﺎوی ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎردەێﯽ ﮔەرﻣــﻚ ﻛﺎری دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺧﯚڵــﯽ ﺗێﻜەڵ ﺑــە ﺋﺎﺳــﻦ دەﻛﺎت ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،دوای ﺋەوەی داواﻣﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺧﯚڵﯽ ﻣﺎدەی ﺋﺎﺳــﻨﯿﻨﻤﺎن ﺑﺪەﻧێ ،ﻣﯚڵەﺗەﻛەﻣﺎن وەرﮔﺮت و ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗﯿﺸــﺪا رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻛﺮاوە ﻛە ﺋەو ﻣﺎدە ﺧﺎوە دەرﺑﮫێﻨﯿﻦ و دواﺗﺮ دەﯾﺪەﯾﻦ ﺑــە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی داﻟﯿﺎ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻣﯿﺸــﯿﺎو ،رۆژاﻧە ھەزار ﺗﯚن ﻣﺎدەی ﺧﯚڵﯽ ﺋﺎﺳﻨﯿﻦ دەردەھێﻨﻦ و ﺑە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚی دەﻓﺮۆﺷــﻨەوە و دەڵێ” ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑەﺷــﯽ ھەﻣﻮو ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ“.
ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێڵﮕە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ، وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘێﻜﯽ ﺋﺎراﺳﺘەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﻛﺎﻧﺰاﮔەری ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﻓﺮاوان دەﺳــﺖ ﺑە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻟە ﺣەوت ﻛێڵﮕەی ﻛﺎﻧﺰاﯾــﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێﺖ و ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ،ﻛێڵﮕەی ﭘێﻨﺠﻮێﻨە ﻛە ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﺑڕێﻜﯽ ﮔەورە ﻟە ﺋﺎﺳﻨﯽ ھەﺑێﺖ. ﻋەزﯾﺰ ﻋەﻟــﯽ ﺷــﺎرەزای ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ”ﻧﺎوﭼەی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿە و ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎن و دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ھەﺑﻮوﻧﯽ رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺋﺎﺳﻦ“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺑە دووری 96ﻛﻢ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری رۆژھەﺗﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەڵﻜەوﺗﻮوە و ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﻚ دێﻨێﺖ و ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ﻟەﺧﯚ
دەﮔﺮێﺖ. د .ﺑێﻮار ﺧﻨﺴــﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ و راوێــﮋﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑﺎری وزە ،ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵ ﭘێﺸﺘﺮ دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟــە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺟﯚر ﻛﺎﻧﺰا و ﺳەرﭼﺎوەی ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن ﻟەو رووەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮوری دەﺑێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑە ﺟﺪﯾﯽ ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ“. ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟــﯚر ﻛﺎﻧﺰا و ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەدەن ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺋﺎڵﺘــﻮون ،ﯾﯚراﻧﯿﯚم، ﻣﺲ ،ﮔﯚﮔﺮد ،ﻛڕۆم ،ﻣەﻧﮕەﻧﯿﺰ ،ﺧەڵﻮوز و ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟــﯚر ﺑــەردی ﻣەڕﻣەڕی ﮔﺮاﻧﺒەھﺎ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﯿﺎن ﺗێﺪا ﻧەﻛﺮاوە ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەوە ﺑەردی ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﻮوری وﺗەﻛە دەﮔﻮازراﯾەوە.
ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ھەﻟﯽ ﻛﺎر و داھﺎﺗﯿﺎن دەوێ ﻟەﮔەڵ دەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺧﯚڵﯽ ﺋﺎﺳــﻦ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻨــﺪا ،ﭼﺎﻻﻛﺎن و داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە داوای ھەﻟﯽ ﻛﺎر و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە داھﺎﺗــﯽ ﻛﺎﻧــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺳﻨﻮورەﻛەﯾﺎن دەﻛەن. زاﻧــﺎ رەﺣﻤــﺎن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، ﻟەﮔەڵ دەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن، داواﯾــﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە داھﺎﺗﯽ ﻛﺎﻧەﻛﺎن ﻟە ﭘڕۆژە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ و دەڵێ” ،ﺋێﻤە داوای ﺑەﺷــێﻚ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮد ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﻤﺎن ﻧەﺑﻮو ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟە داھﺎﺗەﻛەی ﺑﯚ ﺳــﻨﻮورەﻛە ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛە زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا داواﻣﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻛﺮدووە ھەﻟــﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜــەن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆرﺑەی ﺋەواﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟەو ﭘڕۆژەﯾەدا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺧەڵﻜــﯽ دەرەوەی
ﭘێﻨﺠﻮێﻨﻦ“. ھــﺎوﻛﺎت ،رێﺒــﻮار ﻛەﻣﺎل ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﻣﻠەﻛەوە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد” ،دەﺑێﺖ ﻟەو ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەدا ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻚ ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێــﺖ ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻟــەرووی ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەم ﺧﺎﻛە ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەﮔەر ﻣﺎدە ﺗﯿﺸــﻜﺎوەرەﻛﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ، ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﺋەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﻟەڕووی ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿەوە ﺟﮕە ﻟەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺑﯚ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ھــەر ﻛﺎن و ﻛﺎﻧﺰاﯾەك ﺳــەرﺟەم ﺑﻨەﻣﺎ ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕﺮێــﺖ، ھەروەھﺎ ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەس و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﻟەﺑەرﭼﺎو ﻧەﮔﯿﺮێﺖ“. ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ھﺎﺗﻨەﭘێﺸــەوەی وەﺑەرھێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﻛﺎﻧﺰاﮔەرﯾﯽ و واژووﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘە راﮔەﯾەﻧﺮاوەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن، ﺳﻨﻮوری ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻦ و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎدەی ﺗﺮی ﻛﺎﻧﺰاﯾﯽ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﺑێﺖ ،ﺋەوەش ھەﻟﯽ ﻛﺎر زﯾﺎﺗﺮ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت.
ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك دەدا وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ-ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘــڕۆژەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەدات ﻛــە داھﺎﺗەﻛەی ﺳــەرووی ﭘێﻨــﺞ ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎرە. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺗەواوﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﻮﺷــﻮێﻨە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەﻛﺎن ،دژی دەوەﺳﺘێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ژﻣــﺎرە 12196ﻛە ﻟە رێﻜەوﺗــﯽ 8ی ﺗەﻣــﻮوزی 2015 ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾﺪوون ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰا ﻛــﺮاوە ،ﭘــڕۆژەی داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﺋﺎﻣﺮازاﻧەی ﺑەﺷــە ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ وەك ﺑەﻧﺰﯾﻦ و ﮔﺎزواﯾﻞ وەردەﮔﺮن ،ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﻧــﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﺎﭬﯿــﺎن دراوە. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﻛﺎرﺗــﯽ زﯾﺮەك/ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯽ ﺳــﺎﻧەی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﺧﺎوەﻧﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﺋﺎﻣێــﺮ و ﺋﺎﻣــﺮازەﻛﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛە ﻣﺎﻓﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ/ﮔﺎزواﯾﻞ و ﺑەﻧﺰﯾﻨﯿــﺎن ھەﯾە. ﻛﺎرﺗەﻛــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﺎﭬﯿــﺎن ﻟە رێﮕــەی ﺑﺮﯾﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚراﻛــەوە ﺑە ﺑڕی 10ھــەزار و 500 دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ داﺑەش دەﻛﺮێﻦ. ﺧەدﯾﺠــە ﻋەﺑﺪوﻟﺠەﺑــﺎر ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺧﺰﻣەت ،ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــە ﺑەﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓەرﻣﯽ ،داوای ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﻛــﺮدووە ﺑﯚ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﺴــﻮوﻟەﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘڕۆژەﻛە ﺑەﺑــێ ﻛێﺒەرﻛێ و ﺗەﻧﺪەر و ﭘێﺸﯿﻨەی ﻛﺎرﻛﺮدن دراوە“. ﺋەو دەڵــێ” ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ﻟەو دۆﺧــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺧﺮاﭘەدا، ﻧﺎھەﻗﯿﯿــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺑەرھەﻣە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدەن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔەﯾەدا ،ﻧﺰﯾﻜەی 500ھەزار ﺧێﺰان ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ﺳﺎﻧە وەردەﮔﺮن. ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣــەد ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە ھﯿــﭻ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە و دەرﻓەﺗﯽ ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوﻧﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ
ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﻧــەدراوە ،ﺑﯚ ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾەش، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﭘەﺳەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زەرەرﻣەﻧــﺪی ﯾەﻛەﻣــﻦ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەدا، ﺟﮕەﻟەوەی ﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗــﺎ ﺑــﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧــەوت ﻧــەدراوە ،ﻛەواﺗە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾــە ﻛە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ ﻧەوت ﭼــﯚن ﺧﺮاوەﺗــە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە“. ﺋێﺴــﺘە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەﺑێــﺖ ﻛﺎرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧەوت ﺑﻜڕن ،ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﺎری داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ راﮔﺮﺗــﻮوە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ
ﺷﺎرەﻛەش ﭘﺴﻮوﻟەی ژﻣﺎرە 25ی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾــﺎن ﺑــە ﺑەﺗﺎڵﯽ ﻟە دەﺳــﺖ ﻣﺎوەﺗەوە. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺗێﭽﻮوی ﭘﺴــﻮوﻟەی ﻛﺎرﺗــﯽ زﯾﺮەك ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﺎﭬﯿــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك دۆﻻرە، ﺑەم ﺑە ﻧﺮﺧﯽ 10ھەزار و 500دﯾﻨﺎر ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدرێــﺖ ،ﺋەوەش ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆرە ،ﺟﮕەﻟــەوەی ﻛــە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن رای
ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ وەك ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ﻧــەوت ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﺪات“. ﺋەﮔــەر ﺗێﭽــﻮوی ھــەر ﭘﺴﻮوﻟەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك دۆﻻر ﺑێﺖ و ﺋەو دۆﻻرەش ﺑــە ﺑەھﺎی ھەزار و 300دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ داﺑﻨﺮێــﺖ ،ﺗێﭽــﻮوی 500 ھــەزار ﭘﺴــﻮوﻟە ،ﺗەﻧﯿﺎ 650 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﺎر و 250ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە دەﮔﺮێﺘەوە ﻛە ھەر ﭘﺴــﻮوﻟەﯾەك ﺑە 10ھەزار و 500دﯾﻨــﺎر ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﻓﺮۆﺷێﺖ. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﻗــەزای ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،راﺳــﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎرﺗەﻛە ﺑە 10ھــەزار و 500دﯾﻨﺎرە ،ﺑەم ﻛﺎرﺗەﻛە ﺑﯚ ﺳێ ﺳــﺎڵە و ھەر ﺳﺎڵێﻚ ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــێ ھەزار و 200دﯾﻨﺎر ﻟەﺳەر ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﻛەوێﺖ“ ،ﺑەم ھﯿﭻ رووﻧﻜﺮﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﻟەﺳــەرﺋەوەی ﺑﯚﭼﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛﺎرﺗﯽ ﺳــێ ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر ﯾەﻛﺘﺮەوە ﺑﻜڕن. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دووﭘــﺎت دەﻛەﻧەوە ،ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛەی ﭘــڕۆژەی ﻛﺎرﺗﯽ زﯾــﺮەك روون ﻧﯿﯿە ﺑەوەی ﺋﺎﯾﺎ ﺋەﮔەر ﻧەوت ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧەدرا ،ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﭘﺎﺑەﻧﺪ دەﺑێﺖ
ﺑە ﮔێڕاﻧــەوەی ﭘﺎرەی ﻛﺎرﺗەﻛە ﯾﺎن ﻧﺎ، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘێﺸﺘﺮی ﭘﺴــﻮوﻟەی ﻧــەوت ،ﺋەﮔــەر ﻧــەوت داﺑەش ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﭘﺎرەی ﭘﺴــﻮوﻟەﻛە دەﮔێڕدرێﺘەوە. ھەرﭼەﻧــﺪ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﻣﺤەﻣەد، ﻛﺎرﮔێــڕی ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎری داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ و ﺗﺎ دڵﻨﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوت راﮔﯿﺮاوە ،ﺑەم ﺑﺮﯾﻜﺎرەﻛﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە دووﭘﺎت ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك دەﻛەﻧەوە. ﺋﻮﻣێــﺪ ﺣﻮﺳــێﻦ داﻧﯿﺸــﺘﻮوﯾەﻛﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟەﻻﯾەن ﺑﺮﯾﻜﺎرەﻛەﻣﺎﻧــەوە ﻟە ﻛﺎرﺗــﯽ زﯾﺮەك ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮاﯾﻨەوە و ﺑﯚ ھــەر ﻛﺎرﺗێﻚ 10ھەزار و 500دﯾﻨﺎرﻣﺎن داوە ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋەﮔەر ﻧــەوت ﻧەدرێﺖ ،ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێﺖ ﺋەو ﻛﺎرﺗە ﺑﻜڕﯾﻦ ،ﺗﺮﺳﯿﺸﻤﺎن ﻟەوە ھەﯾە ﺋەﮔــەر ﻛﺎرﺗەﻛە ﻧەﻛڕﯾﻦ، ﭘﺎﺷﺘﺮ ﻧەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧەوت وەرﺑﮕﺮﯾﻦ“. ھەر ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﻣﺎﻧــەوەی ﭘﺴــﻮوﻟەی ژﻣﺎرە 25ی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑڕی دوو ھەزار و 500دﯾﻨﺎری ﺑە ﺑﺮﯾﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚراك داوە و ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر و 250 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﺎوەﺗەوە، ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ ﺋﺎﯾﺎ ﺑــە ھﺎﺗﻨەﭘێﺸــەوەی ﭘﺴﻮوﻟەی ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ،ﺋەو ﭘﺴﻮوﻟەﯾە دەﻓەوﺗێﺖ ،ﯾــﺎن ﻣﺎﻓەﻛە ﺑﯚ ﺧەڵﻜەﻛە دەﮔەڕێﺘەوە.
وﺗﺎر ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻟێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳﯽ
ﺳﯚﻟﯚﻣﯚن
ﺷێﺮزاد ﺣﻪﺳﻪن
ﻧﺎوی ﮐــﻮڕی ﺧــﯚی دەﻧێﺘەوە ﺳــﻠێﻤﺎن ،ھەر ﺳــﻠێﻤﺎﻧێﮑﯿﺶ ﻧﺎوی ﮐﻮڕەﮐەی ﺧﯚی دەﻧێﺘەوە ﺣەﺳەن. )(2 ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﮏ ﭘــﺎش ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮم ﺳﻠێﻤﺎن ﺋەﺳــﺘەوﯾﺮ ،ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎﻧــﯽ دەوری ﮔەڵــێ ،ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﮐﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ،ﺑﻨەﻣﺎڵــەی داﭘﯿــﺮم ﻣﺮﯾــەم ،ﺑــە ھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ﺑە ﺑﻨﻪﭼــﻪ ﺟﻮوﻟەﮐەی ڕووﺳــﯽ
ﻗەدوﺑﺎ ﺟﻮان ،ﺳــﭙﯽ ﺳــﭙﯽ دەﺗﮕــﻮت ﺑەﻓــﺮە .ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﻣەرﮔەﺳــﺎﺗﯽ ھــەت ھەﺗﯽ ﮔــەورەی ﺟﻮوﻟــەﮐﺎن ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺟەﻧﮕــﯽ ﯾەﮐەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ 1914دا ﻣێﺮدەﮐــەی ﺧﯚی ﻟەدەﺳــﺖ داﺑﻮو ،ﺑێﻮەژن ﻣﺎﺑــﻮوهوە و ﺑێﮑــەس )ﭘێﻤــﯽ دەﮔﻮت ﮐە ﺋەو ﺳﻪردهﻣﻪ ﺧەڵﮏ ﻟە ﺑﺮﺳــﺎن ﺧﻮێﻨﯽ ﻣەﯾﯿﻮی ﺑەر ﮔەرﻣﺎی ﻣﺎﯾﻨﯽ ﻣﺮدووﯾﺎن دەﺑﺮد دەﯾﺎﻧﺒﺮاژﻧــﺪ و دەﯾﺎﻧﺨــﻮارد!“ ﺧــﯚی و ﮐﻮڕﯾﮋﮔەﯾەﮐــﯽ
) ﺣەﺳەن(ی ﮐﻮڕی ﺳﻠێﻤﺎن ،ﺑﺎوﮐﯽ ﺷێﺮزاد ﺣەﺳەﻧﯽ ﭼﯿﺮۆﮐﻨﻮوس
Solomonﺑــﯚ ﯾەﮐەﻣﯿــﻦ ﺟﺎر دەرﮐﺮاو ﻟەﺑەر ﺟﻮوﻟەﮐەﺑﻮوﻧﯽ ،ﭼﺎوﺷــﯿﻨﯽ ”ﻗەﻣﺒﻮور“ )ﭘێﯿﺎن ﻟەﺳەر دەﺳــﺘﯽ )ﻣﺎم ﺣەﺳەﻧﯽ ﭘەڕاﮔەﻧــﺪەی ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧە دەﺑﻦ دەﮔــﻮت ﻋەﺑــﺪۆک ﮐــە ھەﺗﺎ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ( ﻟە دەوروﺑەری ﭼﯿﺎی ﮐــە ﺑﺎﭘﯿــﺮم ﺑەھــﯚی دارﺑڕﯾﻦ ﻣﺮدﯾﺶ ژﻧــﯽ ﻧەھێﻨــﺎ و ﺑﻮوە )ﺧﻮاﮐﻮرک( دەﺑێﺘە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن -ﻟە و ﮐﺎرﯾﺘــە دروﺳــﺖ ﮐــﺮدن و ﺋەﻓﺴﺎﻧە و ﻓﺮﯾﺸــﺘەی ﻧﺎوداری ﺑﻨەﻣﺎڵەﮐەﻣــﺎن( ﺳــﯚﻟﯚﻣﯚﻧەوە دەﺑێﺘە ﺳﻠێﻤﺎن .ﻓﺮۆﺷﺘﻨەوەﯾﺎن ﺑە ﺷﺎرۆﭼﮑەﮐﺎن ھەﻣــﻮو ﮐەوﺗﺒﻮوﻧە ﻣﺎڵــﯽ ﻓەﻗێ ﻣﺮادی ﺋﻨﺠــﺎ وردە وردە دەﺑێﺘە ﮐﻮرد ھﺎﻣﻮﺷﯚﯾﺎﻧﯽ دەﮐﺮد. و ﭘﺎﺷــﺎن )ﻣﺮﯾەﻣــﯽ داﭘﯿــﺮم( ﻣﺮﯾەﻣﯽ داﭘﯿﺮم ،ﭼﺎوی ﺷــﯿﻦ ھﺎودﯾﺎﻧێ،ﮐە ﺋەوان ﺑەﺧﯚﺷﯿﺎن دەﺧﻮازێــﺖ و ﻧﺎو ﻟە ﮐﻮڕەﮐەﯾﺎن ﺷﯿﻦ ،ﮐەﻣێﮏ ﭘﺸــﺘﻤﻞ ﮐﻮوڕ ،ﺑەﺋەﺳــڵ ﺟﻮوﻟەﮐە ﺑــﻮون و ﻟە دەﻧێــﻦ ﺣەﺳــەن! ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺑــەم زۆر ژﻧﺎﻧــە و ﻧــﺎزدار و )ھﺎودﯾﺎﻧــێ – ھﺎودﯾﻨێ( ﻟەﮔەڵ ﭘﺸﺘﺎوﭘﺸﺖ ،ھەر ﺣەﺳەﻧێﮑﯿﺶ ”ھﺎودﯾﻨەﮐﺎن“ ﮐﯚﺑﻮوﺑﻮوﻧەوە و ﭘێﮑەوە دەژﯾﺎن. ﻧﺎوﭼەی )ھﺎودﯾﻨــێ( ﮐە ﺋەﻣڕۆ ﭘێﯽ دەڵێــﻦ )ھەودﯾﺎﻧــێ( ،ﻟە )ھﺎودﯾﻦ(ەوە ھﺎﺗــﻮوە؛ ﺟﻮﻧﮑە ھــەر ﺟﻮوﻟەﮐەﯾــەک و ھــەر ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧێﮑﯽ ﺑە ﺋەﺳڵ ﺟﻮوﻟەﮐە ﯾــﺎن ﺑﻨەﭼﻪ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋەم ﺟﯚرە ،ﺋەﮔەر ﺧــﻮدی ﺧەﻟﮑﯽ وێ ﯾﺎن دەرﮐﺮاو ﻟە ڕووﺳــﯿﺎ و ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧەوە دەھﺎﺗﻦ ﻟەوێ ﮐﯚدەﺑﻮوﻧــەوە .ﻟەﻣەوە ﻧﺎوﭼەی )ھﺎودﯾﻦ( ﺋــەم ﻧﺎوە ﻣێﮋووﯾﯿەی ﻟەﺧــﯚ ﮔــﺮت و ﺋەﻣــﺮۆ دەڵێ )دەﭼﻤە ھەودﯾﺎﻧــێ( .ﺑﯚﯾە ھەر ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە و دەوروﺑەری، ﻧﯿﻮەﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺋەﺳڵ و ﻓەﺳڵﯿﺎن دەﻓﺘەرﻧﻔﻮوﺳﯽ ﺳﯚﻟﯚﻣﯚﻧﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮم )ﻟەداﯾﮑﺒﻮوی (1884ﺟﻮوﻟەﮐەﯾــە ،ﯾــﺎن ﺑﻨﺪﯾــﺎن و
ﺑﻨﺠﻮون. ﻟە ھﺎودﯾﺎﻧێ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،1917 ﺑﺎﭘﯿﺮم ﺳﻠێﻤﺎن ،ﭼﺎوی ﺑە ﻣﺮﯾەم دەﮐەوێ ،ژﻧێــﮏ ﮐە ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺣەوت ﺳﺎڵﯿﯿەوە ،ﭘﺎش ﺋــەوەی ﻟە ڕووﺳــﯿﺎوە دەﮔەﻧە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﻣﺎڵﯽ ﻓەﻗێ ﻣﺮاد ﺑﻮوﻧەﺗە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن. ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 33ﺳــﺎڵﯿﺪا ،واﺗە ﻟە ﺳﺎڵﯽ ،1917ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮم، ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟەﮔەڵ ﻣﺮﯾەﻣﯽ ”ﺑێﻮەژﻧﯽ زۆر ﺟﻮان“ دەﻛﺎت ﮐە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﮐﻮڕێﮑﯿﺸــﯽ ھەﺑﻮوە ﺑﻪﻧﺎوی )ﻋەﺑﺪۆک( ﻟە ﻣێﺮدەﮐەی ﺗﺮی ،ﺑــەم ﺑﺎﭘﯿﺮم ﺷــەﯾﺪای ﺋەو ژﻧە زۆر ﺟﻮاﻧــە دەﺑێﺖ و ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾەش ﺋەو ﮐﻮڕەی ﻣﺮﯾەﻣﯽ، وەک ﮐــﻮڕی ﺧــﯚی ﺧــﯚش دەوﯾﺴﺖ و ﺧﺎﻧﻮوی ﯾەﮐەﻣﯿﺸﯽ ﺑەﻧﺎوی ﺋــەو ﮐﻮڕەی ﻣﺮﯾەم ﮐﺮد ﺋﻨﺠــﺎ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﮑــە ﺋەو ﻋەﺑﺪۆﮐەﯾﺶ ھەر ﺟﻮوﻟەﮐە ﺑﻮو ﻟە ﺑﺎوﮐە ﺋەﺳڵە ﻗەﻓﻘﺎﺳﯿﯿەﮐەی ﺧﯚﯾەوە. ﺑﺎﭘﯿــﺮم ﺳــﻠێﻤﺎن ،ﻟــە ﻣﺮﯾەم، ﭼﻮار ﮐﭽﯽ ﺑــﻮو ،ھەر ﭼﻮارﯾﺎﻧﯽ ﺑــە ﻧــﺎوی ﮐەﺳــﻮﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺋﯿﺴﻼﻣەوە ﻧﺎو ﻧﺎﺑﻮو: ﻋەﯾﺸێ ،ﻓﺎﺗﻢ ،ﺧەﺟﯿﺞ ،ھەﻣﯿﻦ )ﮐە دەﮐﺎﺗە داﯾﮑــﯽ ﻣﻦ( .ﻧﺎوی داﯾﮑﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ھــەر ھەﻣﯿﻦ ﺑــﻮوە) .ﺋەﻣە ﻧەرﯾﺖ ﺑــﻮو ﻟەﻧﺎو ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺋێﻤە ﻧــﺎوی داﭘﯿﺮت ﯾﺎن داﯾﮑﺖ ﻟە ﮐﭽﯽ ﺧﯚت ﺑﻨێﯽ، ﻧﺎوی ﺑﺎﭘﯿﺮﯾﺸﺖ ﻟە ﮐﻮڕی ﺧﯚت ﺑﻨێﯽ!(. ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ،ﻣﻦ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮم و ﻟە ﻣﺮﯾەﻣﯽ داﭘﯿﺮﻣەوە، ﺧﺎڵێﮑــﯽ زڕم ھەﺑــﻮو ﻧــﺎوی )ﻋەﺑــﺪۆک( ﮐــە ﻟــە ﺧﺎڵــە ﺣەﻗﯿﻘﯿەﮐەﻣــﺎن زۆر ﺧﯚﺷــﺘﺮ دەوﯾﺴــﺖ ،ﻟەﮔــەڵ ﺧﺎڵێﮑــﻢ )ﺣەﺳــەﻧﯽ ﺑﺎوﮐﯽ ﺷــێﺮزاد(، ھەروەھﺎ ﺳــێ ﭘــﻮورم .ﻟەﮔەڵ )ھﻮﻣﺎ(ی داﯾﮑﻢ ،ھەﻣﯿﻦ. ... ﭘەراوێﺰ: ﺳﯿﻨـــــــﺎرﯾﯚی ﻓﯿﻠﻤەﮐــەم ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ )ﻋەﺑــﺪۆک( ﮐــە ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﻨﺎﻏە و ﺳــەرەﺗﺎی ﻓﯿﻠﻤﻨﺎﻣەﮐەﯾە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺋەﻣڕۆی ﮔەڕەﮐﯽ ﺟﻮوﻟــەﮐﺎن ،ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣە و ﭘێﺸﮑەﺷﻢ ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧــﻪی ﮐﺮدووهﺗــە ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺳﭙﯚﻧﺴــەر و وەرﮔﯿﺮاﻧــﯽ وەک ﺳــﯿﺎرﯾﯚ ﺑﯚ ﻓﯿﻠﻤێﮑﯽ ڕووﺳﯽ- ﮐﻮردی -ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻠﯽ. ﻓﯿﻠﻤەﮐــە ﻟەﺑــﺎرەی ژﯾﺎﻧــﯽ ڕەﺑەﻧــﯽ ﺟﻮوﻟەﮐەﯾەﮐــﯽ ھەوﻟێﺮﯾﯿــە ﮐــە وەﺳــﯿەﺗﯽ ﮐــﺮدووە ﻟەﺳــەر ﮔﯚڕهﻛﻪی ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺨﻮێﻨﺪن ،ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻣﺸــﮑﯚی ﺑــﯚ ﺑﺨەﻧە ﺳــەر )ﻟە ﭘﺎش ﻣەرﮔﻢ( ،ﺋەﻣە وەﺳــﯿەﺗﯽ ﺋەو ﺧﺎڵەم ﺑــﻮو )ﺑﻨەﻣﺎڵەﮐەﻣﺎن ھەﻣﻮوﯾﺎن دەزاﻧﻦ!(.
ﭼەﻣﻜﯽ ﻟێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻟەﻻﯾەن )وﯾﻨﺪی ﺷﯿﺮﻣﺎن( ﺑﺎڵﻮێﺰ و ﮔەورە ﺗﻮێﮋەری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﺎروﺑﺎری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺳەﻧﺘەری ”ﺑﻠﯿﻔﺮ“ ﺳەرﺑە زاﻧﻜﯚی ھﺎرﭬﺎرد ﺑەﻛﺎر ھﺎت ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺑو ﻛﺮدەوە ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ”ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ھەﻧﺪێﻚ ھﯿﻮای ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ“ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،2016ﺗێﯿﺪا ﺗﻮێﮋەر ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە دەﻛﺮێﺖ ﺋــەم ھﯿﻮاﯾﺎﻧەی ھەﻣﺎﻧە ﺑەدی ﺑﮫێﻨﺮێﻦ ھەرﭼەﻧﺪە ﻟێﻮەی دوور ﺑﯿﻦ ،ﺋەﻣەﯾﺶ ﺑە ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﺑێﺖ .دەﻛﺮێ ﺋەﻣە ﺑەﺳەر ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﺗەﻧﮕﮋە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧەﻣە ﺳــەر دوو ﺗەوەر: ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﻟێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرەو چ ﺋﺎﻗﺎرێﻚ دەﺑﺎت. ﻟێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ھەﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑەرەو ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ رێﮕەی ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ و دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە و ﻟێﻜﺘﺮازاﻧﺎﻧەی ﻟە رێﮕەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧە، دەﻛﺮێﺖ ﺑەرێﮕەی ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ ،واﺗﺎ ﺋەم ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە، ﺑــە ﻻوە ﺑﻨﺮێﺖ و ھەﻧﮕﺎو ﺑەرەو ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﺑﻨﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﺷــﺘﯽ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺘەوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دووەم ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﺗﺎواﻧﯽ دژی ﯾەھﻮودﯾﯿەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﺟﯚرﯾﻚ ﻟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ دروﺳﺖ ﺑﻮو ﻟەﻻﯾەن ﯾەھﻮودﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ،ﺑەم ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﺑە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ زاﻧــﯽ و داوای ﻟێﺒﻮرﻧﯽ ﻛﺮد و وەك ﻗەرەﺑﻮوی ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎزی ،ﺳﺎﻧە ﻗەرەﺑﻮو دەدات ﺑە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ و ﺑﺎﺟﯿﺶ ﻟەو ﺟﻮوﻟەﻛﺎﻧە وەرﻧﺎﮔﺮێ ﻛە ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەژﯾﻦ .ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺋــەم ھەﻧﮕﺎوەی ﻗﺒﻮوڵ ﻛــﺮد و ﺑﻮو ﺑەھﯚی ﻟێــﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ھەردوو وت ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن زۆر ﺑەھێﺰ ﺑﻮوە. ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ژاﭘﯚن و ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷــﻮور ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺗﯚﻛﯿﯚ داوای ﻟێﺒﻮردن )ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ( ﻟە ﺳــﯿﺌﯚل ﻛﺮد ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻟە راﺑﺮدوودا 1910/ﺗﺎ /1945داﮔﯿــﺮی ﻛﺮدووە و ﺗﺎواﻧﯽ زۆرﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت دژ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﯚرﯾﺎ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﻛﯚرﯾــﺎ ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﺧﯚی ﭘێﺸــﺎن دا و ﺋەو ﭘێﺸــﮫﺎﺗە ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ھەردوو وت زۆر ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت دژ ﺑە ھەژﻣﻮوﻧﯽ و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﭼﯿﻦ ﻟەﺳەر ھەردوو وت. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟــەم ﻛﺎﺗەدا ﺑەھﯚی ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا روو دەدەن و رووﯾﺎن داوە ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ زۆر ھەﺳﺘﯿﺎردا ﺗێﺪەﭘەڕێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻧﮕﺎو ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻧێﺖ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا رووﺑەڕووی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗەﻧﮕﮋە ﺑﻮوەﺗەوە، ﺑەم ﺋەوەی ﺋێﻤــە ﻟێﺮەدا ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎﻧە ،ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾە ﻛە ﺑﻮوەﺗــە ھﯚی ﻟێﻜﺘﺮازاﻧﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﯽ ﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻗﻮوڵ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دەﺳەﺗﺪا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺋەﻣەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﮔەورە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە و ﺑﺴــﺎزێﻦ و ﻟێﻚ ﺗێ ﺑﮕەن. ﺑﯚﯾە ﻟەم ﻗﯚﻧﺎغ و ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻨەدا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑەرەو ﻟێﺨﯚﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﻦ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻻوە ﺑﻨێﻦ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗەﺳﻚ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨەن ،وەك ﭼﯚن ﻟە راﺑﺮدوودا ھەردوو ﭘﺎرت )ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ( ﻛە دوای ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺷەڕﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﯾەك ،ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﺮد و ھــەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﻟە ﻻﯾەﻧەﻛەی ﺗﺮ ﺧﯚش ﺑﻮو ،ﺑەوەﯾﺶ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑەرەو ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﺮد .ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ رووﻧە ﯾەك ﻧەﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﻟێــﻚ ﻧﺰﯾﻜﻨەﺑﻮوﻧەوەی ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﻟێﺨﯚش ﻧەﺑﻮون ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﺑەڕووی ﮔەڕاﻧــەوە ﺑﯚ دوا دەﻛﺎت وەك ﺋەو ﺗﯚﻣﺎراﻧەی ﻟــە ﻣێﮋوودا ھەﻣﺎﻧە ،رێﮕەﯾــﺎن ﺧﯚش ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی دوژﻣﻦ زۆر ﺑە ﺳــﺎﻧﺎﯾﯽ ﺑﮕﺎت ﺑەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەی ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚی ،ﺋەم ﺟﺎرە ﻛە رێﻜﺎری زۆر ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ زۆرﯾﺶ ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ زاڵ ﺑێﺖ ﺑەﺳەر ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﭘەراوێﺰ ﺑﺨەن و ھەﻣﻮو ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮون و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە دژ ﺑە ﯾەﻛەﻛﺎن ﯾەك ﺑﺨەن و ﺑﯿﻜەن ﺑە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ و ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،دەﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑە رێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟــە داھﺎﺗﻮو ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﮔﻠەﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﺧﯚﻣﺎن ﻧەﻛەﯾﻦ ،ﻣێﮋوو ﺗﯚﻣﺎری ﻧەﻛﺎﺗەوە ﻛﻮرد ﺧﯚی دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟە دەﺳــﺖ دا ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘێﭽەواﻧەﻛەی ﺑێﻨﯿﻨە دی ﺑەوەی ﻛﻮرد ﺋەم دەرﻓەﺗەی ﺑە ﺑەرزی ﻗﯚﺳﺘەوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
)(1 ﺋەﻣــﻦ ،ﻟــەم داﺳــﺘﺎﻧە ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾەدا ﭼﯿﺮۆﮐــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺧﯚم دەﮔێڕﻣەوە ،واﺗە ﻣەرﮔەﺳــﺎﺗﯽ ﺋﺎوارەﯾــﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮە ﮔەورەی ﺧﯚم )ﺳــﯚڵﯚﻣﯚن( ﮐە دەﮐﺎﺗە ھەﻣــﺎن ﺑﺎﭘﯿﺮە ﮔەورەی ﺷێﺮزاد ﺣەﺳەن ﺳﻠێﻤﺎن. ﺑﺎﭘﯿــﺮم ،ﺳــﻠێﻤﺎن ،ﻟــە ﭘﯚرﺗﺮێﺘەﮐەﯾــﺪا دەﯾﺒﯿﻨــﻦ، ﺳــﺎڵﯽ 1884ﻟەداﯾــﮏ ﺑــﻮوە و ﺑەﻧــﺎوی ﺑﺎﭘﯿــﺮی ﺧﯚﯾــەوە Solomonﻧــﺎوزەد ﮐــﺮاوە. دارەوان ﺑــﻮو ،ﭘێﯿــﺎن دەﮔﻮت ﺳﯚﻟﯚﻣﯚن ﺋەﺳــﺘەوﯾﺮ ،ﺑﻨەداری زەﺑەﻻﺣﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺟەﻧﮕەڵەﮐﺎﻧﯽ ﻗەﻓﻘــﺎس دەﺑڕﯾﯿــەوە و دەﯾﺒﺮدﻧــە ﺷــﺎرۆﭼﮑەﮐﺎن دەﯾﻔﺮۆﺷﺘﻨەوە ،ﮐەﭼﯽ ﭼﻮﻧﮑە ﺑە ﺋەﺳڵ ﺟﻮوﻟەﮐە ﺑﻮو )ﮔەوادە ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿە ﺣەﻧەﻓﯿﯿە ﺗﻮرﮐەﮐﺎن ﮐە ﺋەﻧﺘﯽ ﺟﻮوﻟەﮐــە ﺑﻮون( ﻟە دەﻓﺘەرﻧﻔﻮوﺳەﮐەﯾﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﺎﻧە ”ﺣەﻣﺒــﺎڵ“ ،ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑێﻦ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﮑﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎن، ﺟﻮوﻟەﮐەی دارەواﻧﯽ ﺳــەرﺑڵﻨﺪ ﺑە ”ﺑﭽــﻮوک“ ﭘﯿﺸــﺎن ﺑﺪەن! ﺗەﻣﺎﺷــﺎی دەﻓﺘەرﻧﻔﻮوﺳــە ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿەﮐەی ﺑﮑەن! دەﺑێ ﮐﯚﺗﺎی ﺳــەدەی ھەژدەم ﺑــێ ،ﺋﯿﻤﭙڕاﺗﯚری ڕووﺳــﯿﺎی ﺳــێﺰاری ،ﮐــە ﺋﯿﻤﭙڕاﺗﯚڕ[ﮐﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯽ ڕووس ﺋەﻧﺘــﯽ ﺳــەھﯿﯚﻧﯿﺰم ﺑﻮو ،ﺳــﯚﻟﯚﻣﯚﻧﯽ ﺟﻮوﻟەﮐــەی ﺑﺎﭘﯿــﺮە ﮔەورەی ﻣﻨﯽ ﻟە ﭼﯿﺎﮐﺎﻧﯽ ﻗەﻓﻘﺎﺳەوە ،ﺑە ﺗﺎواﻧﯽ ﺟﻮوﻟەﮐە ﺑﻮون ،ﺑەﺧﯚی و ﺑﻨەﻣﺎڵــەوە دەرﮐﺮدووەﺗــە دەرەوەی ڕووﺳــﯿﺎ ﺑــەرەو ﺳﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان- ﻋﯿﺮاق ﺋﺎوارەی ﮐﺮدوون .ﻟەوێ، ﻟەﻧﺎو ﮐﻮردە ﺑﺮادۆﺳــﺘﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ )ڕووﺳــﺘێ( و )ﮔەڵــێ( و )ھﺎودﯾﻨێ( ﮔﯿﺮﺳﺎوﻧەﺗەوە. ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮم ﻟﻪ زاری ﺑﺎﭘﯿﺮﯾﯿﻪوه دەﯾﮕێڕاﯾەوە و دەﯾﮕﻮت) :ﮐﺎﺗێ دﯾﺘﻢ ﺋەو ﮐﻮردە ﺑﺮادۆﺳــﺘﯿﯿﺎﻧەی ”ﺧﻮاﮐــﻮرک“ ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ﺋێﻤەی زەﻟﯿﻠﯽ دەرﮐــﺮاو دەﮐــﺮد و ﮐﯚﻣەﮐﯽ ﺋێﻤــەی ﺟﻮوﻟەﮐەﯾــﺎن ﮐــﺮد،
ﺳﯚﻟﯚﻣﯚن
ﺑێﺴﺘﻮون ﻋﻮﻣەر ﻧﻮوری
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﺗەﻧﯿــﺎ دوو ﺑﻨەﻣﺎڵــە ھەﯾــە: ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺧێﺮ و ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷەڕ. ھﯿﭻ ﺷــﺘێﮑﯽ ﺗﺮ ﻟە ﮔەردوون ﻧﯿە ﻧــﺎوی ﺑﻨەﻣﺎڵە ﺑێ ﺟﮕە ﻟەم دوو ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾە ﮐــە ﻟە ﺋەزەﻟەوە دژ ﺑەﯾەﮐﺘــﺮ دەﺟەﻧﮕﻦ ﻟەﭘێﻨﺎو ”ﭘﯿﺮوزی“! ﺳــﯚڵﯚﻣﯚن Solo- monی ﺑﺎﭘﯿــﺮە ﮔــەورەی ﻣﻦ، ﻟە ﺟﻮوﻟەﮐــە ﻗەﻓﻘﺎﺳــەﮐﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﮐێﻮی ﻗﺎف؛ ﺳەرﺑە ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺧێﺮ ﺑﻮو.
ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەوان ﺟﻮوﻟەﮐەﯾﺶ ﻧەﺑﻮون ،ﺋەم ﺑەﺷەردۆﺳــﺘﯿﯿە ﺑێﮫﺎوﺗﺎﯾــەی ﮐــﻮرد ،ﻣﻨﯽ ﺑە دەوڵەت ڕووس و ﺑــە ﻧەﺗەوە ڕووس ”ﺑەم دەرﮐﺮاو ﭼﻮﻧﮑە ﺟﻮوﻟەﮐە“ﯾﻦ ،ھێﻨﺎ ﺳەر ﺋەوەی ﺑﯿﺮ ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ڕووﺳﯿﺎی دەوڵەﺗــﯽ ﺧــﯚم و ﻧەﺗەوەی ﺧــﯚم ﺑﮑەﻣەوە ﮐە )ڕووﺳــﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ( ﺑﻮون و ﻣﻨﯿﺎن ﻟەﺑەر ﺟﻮوﻟەﮐەﺑﻮوﻧﻢ دەرﮐﺮد(. ﺋﻨﺠــﺎ ﺑەراوردﯾــﺎن ﺑﮑــەم ﺑە ﮐﻮردی ﺑێ دەوڵەﺗﯽ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﮐە ﻣﻨﯿﺎن ﻟە ﮔﻮﻧﺪ و ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘەﻧــﺎدا و ھەرﭼــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو ﭘێﺸﮑەﺷــﯿﺎن ﮐﺮدﯾﻦ ،ﺋەﻣــە وای ﻟێﮑﺮدم ﺑە ﺧﯚم ﺑڵێﻢ :ﺗﯚ ﺗەﻣﺎﺷﺎﮐە ،ڕووس )ڕووﺳﯿﺎ( ﺋەﮔەرﭼﯽ ھﺎوﻧەﺗەوە و وﺗﯿﺸــﻢ ﺑــﻮو ،ﺑــەم ﻣﻦ ﭼﻮﻧﮑە ”ھﺎودﯾــﻦ“ ﻧەﺑﻮوم ﻟە زێﺪی ﺧﯚم دەرﯾﺎن ﮐﺮدم. ﺑەم ﺋەو ﮐﻮرداﻧە ﻧە ھﺎودﯾﻨﯽ ﻣﻦ ،ﻧە ھﺎوﻧەﺗــەوەم ،ﻣﻮڵﮏ و دەوڵەﺗﯿﺸــﯿﺎن ﻧەﺑﻮو ،ﮐەﭼﯽ ﻣــﻦ و ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻣﻨﯿﺎن ھێﻨﺪە ﺑێ ﺋەﻧﺪازە ﺧﯚﺷﻮﯾﺴﺖ و ﻟەﺧﯚ ﮔﺮت ﺧــﯚم ﺑــە ﻗەردارﺑﺎرﯾﺎن ﺑﺰاﻧﻢ ،ﮐەواﺗە؛ ﻣــﺎدام ﮐﻮردی ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﺋەوەﻧﺪە ﺗﺎﯾﺒەت و ﺑێ ﻓەرﻗﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺟﻮوﻟەﮐە و ﻏەﯾﺮە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺎن؛ ﺷەرت ﺑێ ﺋەﻣﻨﯿﺶ ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﯽ ﻣﺎم ﺣەﺳــەن؛ ﻟە دﯾﻨﯽ ﺧﯚم وەرﮔەڕێﻢ و ﺑﺒﻤە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن(. ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ،ﯾەﮐــەم ﺑﺎﭘﯿﺮە ﮔــەورەی ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯽ ﻣــﻦ
15
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﯾەﻛەم و ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەرﺑەﺳﺖ ﻟە ﺑەردەم ﯾﯚﮔﺎدا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﯿﭻ ﻧەزاﻧﯿﻨە ﻟەﺑﺎرەی ﯾﯚﮔﺎوە .ﺧەڵﻜەﻛە ھﯿﭽﯽ ﻟەﺑﺎرەوە ﻧﺎزاﻧﻦ ،ﺋەوە ﯾەﻛەم و دواﯾﯿﻦ ﺑەرﺑەﺳﺘﯿەﺗﯽ .ﻣﺎدام ھﯿﭽﯽ ﻟەﺑﺎرەوە ﻧەزاﻧﯿﻦ ،ﺑە ﺧﺮاپ ﻟێﯽ ﺗێ دەﮔەﯾﻦ .ﯾەك ﺑە دﯾﻨﯽ دەزاﻧێ ،ﯾەك ﺑە ﺳﯿﺤﺮ و ﺟﺎدووی دەزاﻧێ ،ﯾەك ﺑە ﻓەﻟﺴەﻓەی دەزاﻧێ و ..ھﺘﺪ .ﺋەوەش ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ھﯿﭽﯽ ﻟەﺑﺎرەوە ﻧﺎزاﻧﻦ ،ﻛەواﺗە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﯽ ﻟەﺑﺎرەوە دەڵێﻦ...
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﯾﯚﮔﺎ وات ﻟێ دەﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴﺘﺖ ﺑە دەرﻣﺎن ﻧەﺑێ ﻣەﺣﻤﻮود ﺷێﺮزاد:
ﯾﯚﮔﺎ داﻋﺸەﻛەی ﻧﺎﺧﺖ دەﺗﻮێﻨێﺘەوە وﺷە /ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻣەﺣﻤﻮود ﺷێﺮزاد ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻣﺎڵﯽ ﯾﯚﮔﺎی ”ھەﻧﺎﺳە“، ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ،ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر زاﻧﺴﺘﯽ ﯾﯚﮔﺎ و ﺋﺎﺷــﻨﺎﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردی ﺑــەو ﺑﻮارە ،ھــﺎوﻛﺎت دەڵێ ”ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەك ﺋەﮔەر ﺑﺰاﻧێ ﯾﯚﮔﺎ وای ﻟێ دەﻛﺎت ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺑﺎﯾەزﯾﺪی ﺑەﺳــﺘﺎﻣﯽ و داﻋﺸــەﻛەی ﻧﺎوی دەﺗﻮێﺘەوە ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﯾﯚﮔﺎ دەﻛﺎت ،زۆرﯾﻨەی ﺧەڵﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺣەز دەﻛەن ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﯽ ﺑێﻮەی و ھێﻤﻦ و ﻋﺎرف ﺑﻦ“. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺑﺎس ﻟە ﯾــﯚﮔﺎ دەﻛﺮێــﺖ ،زۆرﺑەی ﺧەڵﻚ ﯾــﯚﮔﺎ وەك وەرزﺷــێﻚ دەﺑﯿﻨﻦ و رەﻧﮕە ﻛەﻣﺘــﺮ ﺋﺎﮔﺎداری رەھەﻧﺪە رۆﺣﯽ و دەرووﻧﯿﯿەﻛەی ﺑﻦ ،وەك ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯿﯿەك ،ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘێﻨﺎﺳەی ﯾﯚﮔﺎ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﭘێﻨﺎﺳەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﯚﮔﺎ وەك ﺋەوەیزاﻧﺴــﺘە ،ھﻮﻧەرە ،وەرزﺷە ،دﯾﻨە ﯾﺎن ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾە؟ ھەڵەﯾە ،ﯾﯚﮔﺎ ﺷــێﻮازی دروﺳــﺘﯽ ژﯾﺎﻧﻜﺮدﻧە. ﻣﺎﻧﺎی وﺷەی ﯾﯚﮔﺎ ”ﯾەﻛﮕﺮﺗﻦ“ە، واﺗﺎی ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺳــەرﭼﺎوە و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﭼﺎوە و ﮔﺸﺖ .ﯾﯚﮔﺎ ﻣﯿﺘﯚدی زۆرە ،ﺑەم ھەﻣﻮوﯾﺎن ﯾــەك ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎن ھەﯾە. ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎن ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴﺎی ﻣەﻋﻨەوی و ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛەن ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن راھێﻨﺎن و ﺟﻮوڵەی ﺟەﺳﺘەﯾﯿﻦ ﻛە ﭘێﯿﺎن دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ”ﺋﺎﺳــﺎﻧﺎ“، ﺋەو ﺋﺎﺳﺎﻧﺎﯾﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەن رێڕەوەﻛە ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺟەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺳــﺎغ و ﺑەھێﺰ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــە ﻣەﻋﻨەوﯾﯿەﻛﺎن. دوای راھێﻨﺎﻧﯽ ﺟەﺳﺘە ،راھێﻨﺎﻧﯽ ھەﻧﺎﺳــە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ﻛــە ﻟە ﯾــﯚﮔﺎدا ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ”ﭘﺮاﻧﺎﯾﺎﻣﺎ“ ،دواﺗﺮ راھێﻨﺎﻧﯽ زەﯾﻨﯽ و ﺗێڕﻣﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛەن و ﺑە رووﻧﺎﻛﺒﻮوﻧەوە دەﮔەن. ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧــەی ﺋﺎﻣﺎژەت ﭘێﺪان ،ﻟە ﯾﯚﮔﺎدا زﯾﺎﺗﺮ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛەﺳــﯿﻦ ،ﯾﯚﮔﺎ ﻛەی و ﭼﯚن ﻟەو ﺋەزﻣﻮوﻧە ﻛەﺳــﯿﯿە دەرﭼﻮوە و ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ ﺑﻮوەﺗەوە؟ ﺗــﺎ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛﯚﻣەڵێﻚﻛەﺳﯽ زۆر دەﮔﻤەن ﻟە ﺧەڵﻮەﺗﺪا ﯾﯚﮔﺎﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺋەواﻧــەی ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﯾﯚﮔﺎﯾــﺎن ﻛﺮدووە و ﺷــﻮێﻨەواری ”وەك ﭘەﯾﻜەر“ﯾﺎن ﻟــە دوا ﺑەﺟێ ﻣﺎوە ،ﻛەس ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﺎزاﻧێﺖ و ﻧﺎزاﻧێ ﻛێ ﺑﻮون ،ﺑەم ﯾﯚﮔﺎ ﺑە ﻛﺮدار ﻟە ﺑﻮداوە ﺑەرﺟەﺳﺘە ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑەم ﺑە زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺑەﺷێﻮەی ﺗﯿﯚری و داڕﺷﺘﻨەوەی ﭼﻮارﭼێﻮەﻛــەی ،ﻟە دوای ﺑﻮداوە ﯾﯚﮔﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﻣــەزن ﺑەﻧﺎوی ”ﭘﺎﺗﺎﻧﺠﺎﻟﯽ“ ﭼﻮارﭼێﻮە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑﻨەﻣﺎی رێﻜﯽ ﺑــﯚ ﯾﯚﮔﺎ داﻧﺎوە ﻛە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ”ﺋﺎﺷﺘﺎﻧﮕﺎ ﯾﯚﮔﺎ“ ﯾﺎن ﯾﯚﮔﺎی ھەﺷﺘەواﻧە .ﭘﺎﺗﺎﻧﺠﺎﻟﯽ ﻟە دوای ﺑﻮدا ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﭼﻮارﭼێﻮە و ﺑﻨەﻣــﺎی ﯾﯚﮔﺎی ﺑــﯚ داﺑﻨێﺖ و ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﮔەﺷــەی ﺑە ﯾﯚﮔﺎ داوە .ﺋێﺴﺘە ھەﻣﻮو ﻣﯿﺘﯚدەﻛﺎﻧﯽ ﯾﯚﮔﺎ و ﺳــەرﺟەم ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﯾــﯚﮔﺎ ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا ،دەﮔەڕێﻨەوە
ﺑﯚ ﻛﺘێﺒەﻛــەی ﭘﺎﺗﺎﻧﺠﺎﻟﯽ ﺑەﻧﺎوی ”ﺳــﻮﺗﺮاﻛﺎن“ .ﻟەو ﻛﺘێﺒەدا ﻛە ﻟە رﺳﺘەی ﻛﻮرت ﻛﻮرت ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە، ھەﻣــﻮو ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾﯚﮔﺎی ﺷــﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻟە دوای ﺋەواﻧەوە ﻛﯚﻣەڵێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ﭘﻠەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯽ و ﻟە ﺳەدەی 20ﯾﺸــەوە ﯾﯚﮔﺎی ﻟە ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ھێﻨﺎوەﺗە دەرەوە و ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋەوروﭘﺎ، رەﻧﮕە ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺑە ﺗﺎك و ﺗەرا ھەﺑﻮوﺑێﺖ ،ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺋێﻤەش ﻛەﺳﺎﻧﯽ وەك ﻣەﻧﺴﻮوری ﺣەﻻج ﺗﺎ ﻧەﭼﻮون ﺑﯚ ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن، ﻧەﺑﻮون ﺑە ﻋﺎرﻓﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ،واﺗﺎ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻚ ھەﯾە ﻛــە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺧەڵﻚ ﭼﻮوەﺗە ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن و ﺳەرداﻧﯽ ﻛﺮدوون و ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻛﺮدووە، ﺑەم ﻟە ﺳەدەی 20ەﻣﺪا ،ﯾﯚﮔﺎ ﺑە ﺑەرﺑوی ﻟە ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ھﺎﺗﻮوەﺗە دەرەوە. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﯾﯚﮔﺎ
ﻛﺤﻮﻟﯿﯿەﻛﺎن ،ژەھــﺮاوی ﺑﻮوە و ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﭘﯿﺲ ﺑﻮوە و ﺋەو ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧەﯾﺶ ﻛێﺸە ﺑﯚ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺗﺎﻗەی ژﯾــﺎن ”ﭘﺮاﻧﺎ“ ﻟە ﻟەﺷــﯽ ﻣﺮۆﭬــﺪا دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺟەﺳــﺘە ﻟە ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ زەﯾﻦ و رۆح دێﺘە دەرەوە. ﭘﺎﺷﺎن زەﯾﻨﯿﺶ وردە وردە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺳەرﻗﺎڵﯿﯿﺎﻧەی ﻣﺮۆڤ ھەﯾەﺗﯽ، زۆر ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە ﻟــە دﻧﯿﺎ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﭘﻠەوﭘﺎﯾەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و زاﻧﺴــﺘﯽ و.ﺷــﺘﯽ ﺗﺮ ،ﺋەوﯾﺶ ﭘﯿﺲ دەﺑێﺖ ،وەك ﭼﯚن ﺟەﺳﺘە ﻟە رێﮕەی ﺗەﻣەڵــﯽ و ﺧﯚراﻛەوە ژەھــﺮاوی دەﺑێــﺖ ،زەﯾﻨﯿﺶ ﻟە رێﮕــەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺧەﯾﺎﺗﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرەوە ژەھﺮاوی دەﺑێﺖ، ﻣﺮۆﭬﯽ ﺳــەردەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺧەﯾﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ژەھﺮاوی و ﭘﯿﺴﻦ و ﻟە ﺣەﻗﯿﻘەﺗەوە ﺳەرﭼﺎوە ﻧﺎﮔﺮن، ﯾــﺎن ھﺎوﺗەرﯾــﺐ ﻧﯿــﻦ ﻟەﮔەڵ ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺳﺮوﺷــﺖ و رۆﺣﯽ ﺋەو ﻛەوﻧە ،ﺑﯚﯾە زەﯾﻨﯿﺸﯽ ﭘﯿﺲ دەﺑێﺖ و ﻟەو ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿە دێﺘە دەرەوە. ﻣﺮۆڤ ﻟەو دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘەدا ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا دەژی ،ھﯿﭻ ﻧﺎﺳﯿﺎوێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻟەﺑﺎرەی رۆﺣﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە و ﺑەھﯚی ﺋــەوەی زەﯾــﻦ و ﺟەﺳــﺘە ﻟە ﺟێﮕەی ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﯿﻦ ،رۆﺣﯿﺶ ﺗﯚزی ﻧەزاﻧﯿﯽ ﻟەﺳەر ﻧﯿﺸﺘﻮوە و ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﭘەراوێﺰەوە .ﺑﯚ ﺋەوەی
زۆر ﮐــەس ﮐە ﺋﺎﮐﺎدﯾﻤﯽ و ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎری زاﻧﮑﯚن ﻟێﻢ دەﭘﺮﺳﻦ ﺋەﮔەر ﺑێﻢ ﯾﯚﮔﺎ ﺑﮑەم ،ﮐﺎﻓﺮ ﻧﺎﺑﻢ ﭼﯿﯿــە و ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێ ﻣﺮۆڤ ﯾﯚﮔﺎ ﺑﻜﺎت؟ ﺟەﺳﺘە و زەﯾﻦ و رۆﺣﯽ ﻣﺮۆڤﯾەﻛەﯾەﻛــﻦ ﻛە ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﻧﺎﻛﺮێﻨەوە و ﭘێﻜەوە ھەﻣﺎھەﻧﮕﻦ، ﻣﺮۆڤ ﻛە ﯾﯚﮔﺎ ﻧەﻛﺎت ،ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﺋەو ﺳﯿﺎﻧەی ﺗێﻚ دەﭼێﺖ، ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﺳێﯿﺎﻧە ھﺎوﺳەﻧﮓ ﺑﺒﻨەوە و ﻣــﺮۆڤ رووﻧﺎك ﺑﺒێﺘەوە ﺑــە ﺣەﻗﯿﻘەﺗــﯽ ﺧــﯚی و ﺋەم ﻛەوﻧــە ،دەﺑێ ﯾﯚﮔﺎ ﺑــﻜﺎت ﯾﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﯾﯚﮔﺎ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ھﺎوﺳەﻧﮕﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺳێﯿﺎﻧە. ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﺟەﺳﺘە و زەﯾﻦ و رۆﺣﯽ ﻣﺮۆڤ ﻛە ﺋﺎﻣﺎژەت ﭘێ دا ،ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك دروﺳﺖ دەﺑێﺖ؟ ﺋــەو ﺳــێﯿﺎﻧە ھەرﯾەﻛەﯾــﺎنراھێﻨﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﺗﯿﺎدا دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ ﺑﯚ ھﺎوﺳەﻧﮕﺒﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ،ﺟەﺳﺘەی ﻣﺮۆڤ ﺑەھــﯚی ﺧﻮاردﻧــﯽ ”ﺧﯚراﻛــﯽ ﭘﯿﺴــەوە“ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﮔﯚﺷــﺖ و ﺧﯚراﻛــە ﻛــﻮو و ﺑــﺮژاوەﻛﺎن، ﺑەھــﯚی ﺟﮕــەرە و ﺧﻮاردﻧەوە
ﺑﺘﻮاﻧــﯽ رووﻧﺎك ﺑﯿﺘەوە ،دەﺑێ ﺋەو ﺳــێﯿﺎﻧە ھﺎوﺳــەﻧﮓ ﺑﻜەﯾﻨەوە. واﺗــﺎ راھێﻨﺎﻧــﯽ ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ و رووەﻛﺨﯚری ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺟەﺳﺘە ﻟەو ژەھﺮاﻧە ﭘﺎك ﺑێﺘەوە، ﺗێڕاﻣﺎن ﯾــﺎن ﻣﯿﺪﯾﺘەﯾﺸــﻦ ﺑﯚ ﺋەوەﯾە زەﯾﻦ ﭘﺎك ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑەرەو ﺑــێ دەﻧﮕﯽ و ﺧﺎﻣﯚﺷــﯽ ﺑەرێﺖ و ھــەرﻛﺎت ﺋەواﻧەﻣــﺎن ﻛــﺮد، راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺗﯚزی ﻧەزاﻧﯽ ﻟەﺳەر رۆﺣﻤــﺎن دەﺗەﻛــێ و ﺑە ڕۆﺣﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻛە ھەﻣــﺎن ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﻛەوﻧﯽ ﺋێﻤە و ﺋەم ﻛەوﻧەﯾە ،ﺋﺎﺷﻨﺎ دەﺑﯿﻨەوە. ﺑﺎﺳﺖ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﺳەدەی 20ەوە ﯾــﯚﮔﺎ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻧﺎوﭼەی ﺋێﻤەوە ،ﺑەم ﻣەﻧﺴﻮوری ﺣەﻻج ﺑەﻧــﺎوی ﯾــﯚﮔﺎوە ﻧەﯾﮫێﻨﺎوەﺗــە ﻧﺎوﭼەﻛە ،ھﯚی ﺋەﻣە ﭼﯿﯿە؟ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﭼﻮوﻧەﺗــەھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﯾــﺎن ﻟێــﺮەوە ﻟەژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــﻮون ،ﺑــە ﻧﺎوی ”ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ“ ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدووە و ﻧەﯾﺎﻧﮕﻮﺗــﻮوە ﯾﯚﮔﺎﯾــە ،ﯾەﻛــەم
وەك ﭼــﯚن ﺟەﺳــﺘە ﻟە رێﮕەی ﺗەﻣەڵﯽ و ﺧﯚراﻛەوە ژەھﺮاوی دەﺑێﺖ ،زەﯾﻨﯿﺶ ﻟە رێﮕەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺧەﯾﺎﺗــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرەوە ژەھﺮاوی دەﺑێﺖ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺧﯚﯾﺎن ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﻮون ،دووەم ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەوان ﻟە ﻧﺎو ﻓەزای ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ داﺧﺮاودا ژﯾــﺎون ،رەﻧﮕــە ﻟەﺑەرﺋەوە ﺟﻠﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺎن ﻟەﺑەر ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋﺎزارﯾﺎن ﻧەدەن ،ﺑەم ﺳەرﺑﺎری ﺋەﻣﺎﻧەﯾﺶ ﻣەﻧﺴﻮوری ﺣەﻻﺟﯿﺎن ﻛﻮﺷــﺖ و ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەﺑــﻮون ﺋــﺎزار دراون و ﺋﺎوارە ﻛﺮاون و ھەﻧﺪێ ﻛەﺳﯿﺶ ھەر ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﻛﺮدووە. ﺋﯿﺴــﻼم ﺧــﯚی ﺑــە ﮔەوھــەر دﯾﻨێﻜــﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺋەو ﻋﯿﺮﻓﺎﻧەﯾﺶ ﻛــە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ”ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ“ ﻧﺎڕاﺳﺘە و دەﺳــﺘەواژەﯾەﻛﯽ دژﺑەﯾەﻛــە و ﻋﯿﺮﻓﺎن ﻟە ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎﻧەوە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻧﺎو ﺋﯿﺴــﻼﻣەوە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋەوەی ﻋﺎرﻓەﻛﺎن ﺗەرﯾﻘەﺗەﻛە ﺑﺸﺎرﻧەوە، ﺟﻠﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺎن ﻟەﺑەر ﻛﺮدووە و ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەﯾﺶ ھەر دژاﯾەﺗﯽ ﻛﺮاون. ﺋەواﻧــەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــە ﭘێڕەوی راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋﯿﺴــﻼم دەزاﻧﻦ، ﻟەﺧﯚوە ﻧﯿﯿــە دژاﯾەﺗﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎن دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜــە دەزاﻧﻦ دﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم دﯾﻨێﻜﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺷەرﯾﻌەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺑﺴﺘﺮاﻛﺘە، ﺣەﻻﺟﯿــﺶ ﻣەﻧﺴــﻮوری ﻟــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ”ﻋﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ“دا ﺳەر ﺑە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺧﻮراﺳﺎن ”ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﻋەﺷﻘﯽ“ﯾە. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺳەر ﺑــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾــەن ،زۆرﺑەﯾﺎن ﺋێﺮاﻧﯿﻦ و ھﺎوﺳﻨﻮوری ﺑﻮدﯾﺰم و ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎﻧﻦ .ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺑەراﻣﺒەر ﻛە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺑەﻏﺪاﯾە، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻋﺎرﻓێﻜﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺑەرھــەم ﻧەھێﻨﺎوە و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ وەك ﺋﯿﺒﻦ ﻋەرەﺑﯽ و ﺣەﺳــەن ﺑەﺳــﺮی و ﺟﻮﻧەﯾﺪی ﺑەﻏﺪادی، ھەﻣﯿﺸە ﭘێﯿەﻛﯿﺎن ﻟە ﺷەرﯾﻌەﺗﺪا ﺑﻮوە ،ﺑــەم ﺑەرەی ﺧﻮراﺳــﺎن ﻛەﺳﺎﻧﯽ وەك ﻣەﻧﺴﻮوری ﺣەﻻج و ﺑﺎﯾەزﯾﺪی ﺑەﺳﺘﺎﻣﯽ و ﺣەﺳەﻧﯽ ﺧەرەﻗﺎﻧــﯽ و ﻣەوﻻﻧﺎ رۆﻣﯿﻦ ﻛە زۆر ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑﻮدﯾﺰﻣﺪان و ﺑــە ﺗەواوەﺗﯽ ﻟە ﺷــەرﯾﻌەت دەرﭼﻮون و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺑە ﺷــەرﯾﻌەﺗەوە ﻧەﻣﺎوە .ﺋەﮔەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ ﺷەرﯾﻌەﺗﯿﺸــﯿﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﻛﺮدﺑێ ،ﺑــﯚ ﭼﺎوی رواڵەﺗﭙەرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ ﺑﻮوە و ﺑﯚ ﺋەواﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺋەﮔــەر ﺑێﯿﻨەوە ﺳــەر ﯾﯚﮔﺎ
ﺑە ﻧﺎوە راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛەی ﺧﯚی، ﻟــە ﻛەﯾەوە ﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤە ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮوە؟ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﯚﮔﺎ ﺑــە ﻧﺎوەراﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛەی ﺧــﯚی زۆر ﺗﺎزەﯾــە .ﺋێﻤــە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺋەو ﺷــەﭘﯚﻟە ﻧﻮێﯿەی ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﯾﯚﮔﺎ ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا ،ﻟەﮔەڵ ﯾﯚﮔﺎ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑﻮوﯾﻦ .ﻟە دوو دەﯾــەی راﺑﺮدوو و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە دوای ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘــەوە ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﮔﻮازرێﻨەوە و ﺋێﻤەﯾﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺷەﭘﯚﻟە ﺗﺎزەﯾە ﻟەﮔەڵ ﯾــﯚﮔﺎ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑﻮوﯾﻨەﺗــەوە و ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧەوە ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــێﻚ ھەﺑــﻮون و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑەردەواﻣﻦ ﻛە ھەوڵﯿﺎن داوە ﯾــﯚﮔﺎ ﺑﻜەن و ﺧەڵﻚ ﺑە ﯾﯚﮔﺎ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﺗﻮوﺷﯽ ﺑەرﺑەﺳﺖ ﺑﻮون و ﺑــێ ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﯿﺎت ﺑــﻮون ،وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﯾﯚﮔﺎ ﻧەﻧﺎﺳﺮاوە. ﺑەرﺑەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەم ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﯾﯚﮔﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﻛﺎﻣﺎﻧەن؟ ﯾەﻛەم و ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەرﺑەﺳﺖﻟە ﺑەردەم ﯾﯚﮔﺎدا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھﯿﭻ ﻧەزاﻧﯿﻨە ﻟەﺑــﺎرەی ﯾﯚﮔﺎوە. ﺧەڵﻜەﻛــە ھﯿﭽــﯽ ﻟەﺑــﺎرەوە ﻧﺎزاﻧــﻦ ،ﺋەوە ﯾەﻛــەم و دواﯾﯿﻦ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ .ﻣــﺎدام ھﯿﭽﯽ ﻟەﺑــﺎرەوە ﻧەزاﻧﯿــﻦ ،ﺑــە ﺧﺮاپ ﻟێﯽ ﺗێ دەﮔەﯾــﻦ .ﯾەك ﺑە دﯾﻨﯽ
ﻧﯿﯿە ﺗﯚ ھﯿﭻ ﻟەﺑﺎرەی ﺷــﺘێﻜەوە ﻧەزاﻧﯿــﺖ ،ﺑەم ﭘێــﺶ ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر ﺑــﺪەی ،دەﺑێ ھەوڵ ﺑــﺪەی ﻟەﺑﺎرەﯾەوە ﺑﺰاﻧﯽ و درﻛﯽ ﺑﻜەی ،ﯾﯚﮔﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ﺑەرﺑەﺳــﺘەی ﻟە ﺑەردەﻣە و ﻧﺎﺋﺎﺷﻨﺎﯾە ﺑﯚ ﺧەڵﻚ ،ﺋﺎﺷﻨﺎﻛﺮدﻧﯽ ﯾﯚﮔﺎ ﺑە ﺧەڵﻚ ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەﺳــەرﺧﯚﯾە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوە ھەﯾە ﺑﺒﺮێﺘە ﻧﺎو ﺧەڵﻜەوە. ﺋﺎﯾﺎ ﻟــە ﺑﻨەﻣﺎدا ﯾــﯚﮔﺎ دژی ﺋﺎﯾﻦ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ”ﺋﯿﺴــﻼم“ ﻛە دﯾﻨﯽ زۆرﯾﻨەی ﺧەڵﻜە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺋەو ﻛەﻧﺎﻧە ﭼﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﯾﯚﮔﺎ ﺑﺒﺮێﺘە ﻧﺎو ﺧەڵﻜەوە و ﭘێﯿﺎن ﺋﺎﺷﻨﺎ
ﯾﯚﮔﺎ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﮏ ﺑێﺖ دﯾﻦ ﻧﯿﯿە ،ﻧــە ﮐﺎری ﺑە دﯾﻨەﮐﺎﻧــە و ﻧە ﻗﺴــەی ﻟەﺳەر ھﯿﭻ ﺑﯿﺮ و ﺑﺎوەڕێﮏ ھەﯾە دەزاﻧێ ،ﯾەك ﺑە ﺳﯿﺤﺮ و ﺟﺎدووی دەزاﻧێ ،ﯾــەك ﺑە ﻓەﻟﺴــەﻓەی دەزاﻧــێ و ..ھﺘــﺪ .ﺋــەوەش ﻟەﺑەرﺋەوەﯾــە ھﯿﭽــﯽ ﻟەﺑﺎرەوە ﻧﺎزاﻧﻦ ،ﻛەواﺗە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟەﺑﺎرەوە دەڵێــﻦ ،زۆر ﻛەس ﻛە ﺋﺎﻛﺎدﯾﻤﯽ و ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎری زاﻧﻜﯚن، ﻟێﻢ دەﭘﺮﺳــﻦ ﺋەﮔــەر ﺑێﻢ ﯾﯚﮔﺎ ﺑﻜــەم ،ﻛﺎﻓﺮ ﻧﺎﺑﻢ؟ ﺋەوە ﻛێﺸــە
ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﯾﯚﮔﺎ ﻧــە دﯾﻨە و ﻧــە ﺑە ﭼﺎك وﻧــە ﺑە ﺧــﺮاپ ﺑﺎﺳــﯽ دﯾﻨەﻛﺎن ﻧﺎﻛﺎت ،ھەر ﻛــەس ﺑێ ،دەﺗﻜﺎﺗە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﻟە ﺑەﺷــە ﺗﻮﻧﺪڕۆ و ﻧﺎﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛەی دﯾﻨەﻛﺎن و دﻧﯿﺎﻣــﺎن دوور دەﻛﺎﺗــەوە. دەﻛــﺮێ ھەﻣــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﯾﯚﮔﺎﯾﺎن ھەﺑێﺖ
و واﻧەﯾــەك ﻟەﺳــەر ﯾــﯚﮔﺎ ﻟــە ﭘــەروەردەدا ﺑﮕﻮﻧﺠێﻨﺮێ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﯾﯚﮔﺎ دەزاﻧﯿﻦ ،ﺋەوە دژی ﺋﺎﯾﻦ و زاﻧﺴﺖ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕ و ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺧﻮاﺳﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗەوە ﻟە ﯾﯚﮔﺎدا ھﯿﭻ ھێﺮش و رەﺗﻜﺮدﻧەوەﯾەك ﻧﯿﯿە. ﺋەﮔــەر ﺧەڵــﻚ ﺑــەوە ﺑﺰاﻧێﺖ، ﯾــﯚﮔﺎ وای ﻟــێ دەﻛﺎت ﻟەڕووی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە دەرﻣﺎن ﻧﺎﻣێﻨێﺖ و ﺋەﮔەر ﺑﺰاﻧێﺖ ﯾﯚﮔﺎ ﺑﻜﺎت ،دەﺑێﺖ ﺑە دﯾﻨﺪارێﻜﯽ ﺋﺎراﻣﺘﺮ و ﭘﺎﻛﮋﺗﺮ ،دێ ﯾﯚﮔﺎ دەﻛﺎت. ﺑﺎ ﺑە راﺷــﻜﺎوی ﺑڵێﯿــﻦ ،ﻣﺮۆڤ ﺋەﮔەر ھەر ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑێﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑﺎﯾەزﯾﺪی ﺑەﺳﺘﺎﻣﯽ ﺑێ ﺑﺎﺷﺘﺮە ﯾﺎن ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮی ﺑەﻏــﺪادی و ﺑﻨﻼدن ﯾﺎﺧــﯚ ﺟﯿﮫﺎدﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ؟ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەك ﺋەﮔــەر ﺑﺰاﻧێــﺖ ﯾــﯚﮔﺎ وای ﻟــێ دەﻛﺎت ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺑﺎﯾەزﯾﺪی ﺑەﺳﺘﺎﻣﯽ و داﻋﺸەﻛەی ﻧﺎوی دەﺗﻮێﺘەوە ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﯾــﯚﮔﺎ دەﻛﺎت .زۆرﯾﻨــەی ﺧەڵﻚ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺣــەز دەﻛەن ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﯽ ﺑێﻮەی و ھێﻤﻦ و ﻋﺎرف ﺑﻦ .ﯾﯚﮔﺎ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑێﺖ ﺋﺎﯾــﻦ ﻧﯿﯿە ،ﻧە ﻛﺎری ﺑە ﺋﺎﯾﻨە و ﻧە ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ھﯿﭻ ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕێﻚ ھەﯾە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﺑﺎرەی ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەوە ﺗێڕاﻣــﺎن دەﻛﺎت و ھەﻣــﻮوی ﺋەزﻣﻮوﻧە و ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺧەڵﻚ ﺑەداﺧەوە ﺋەوە ﻧﺎزاﻧــﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ،ﺑﯚﯾە ﻛەﻣﺘﺮ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﯾﯚﮔﺎ دەدەن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1980ﻟە دوا ﺋﺎھەﻧﮕﯿﺪا ﻛە ﻟە ھﯚڵﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،دوای ﻛﯚﻧﺴێﺮﺗەﻛە ،ھەواداراﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻟە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ،ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﯾﺎن ﺑەرز ﻛﺮدەوە ﻛە ﻋەﻟﯽ ﻣەرداﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮوە
ﻋەﻟﯽ ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدر – ﻣەردان، ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1904ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺑەرﺗەﻛێــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﺑﺎوﻛــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪی ”ﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎرد“ـــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرﺑﺎژێڕ و ﻟە ﺷــێﺨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرزﻧﺠــە ﺑــﻮوە و ﻟــە ﻧێﻮان ﺋــەو ﺳــﻨﻮورە و ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻛﺎرواﻧﭽﯿەﺗﯿــﯽ ﻛــﺮدووە. داﯾﻜﯿﺸــﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻏــﻮم و ﻟە ھﯚزی زەﻧﮕەﻧە ﺑــﻮوە .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎوﻛﯽ ﻣــﺮدووە ،ﺗەﻣەﻧﯽ 6ﺳــﺎن ﺑــﻮوە .ﺑﺎوﻛﯽ ﻋەﻟــﯽ ﻣەردان ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻣﻮڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﺑــﻮوە و ﻋەﻟﯽ ﻣــەردان ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﻮﺷــﻜێﻜﯽ ھەﺑــﻮوە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺧﺎڵﯽ ”ﻧــﺎوی ﻋــﺎرف ﺑﻮوە“ ﻣﺎﻣەڵە ﺑــەو ﻣﻮڵﻜەوە دەﻛﺎت و ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەواﻧﯿــﺶ دەﮔﺮێﺘە ﺋەﺳــﺘﯚ ،ﺑەم دواﺗﺮ ﻋەﻟﯽ ﻣــەردان ﻟە ﺧﯚی زوﯾﺮ دەﻛﺎت. ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ﻟــە ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ”ﺑەرﺗەﻛێ“ ﻓێﺮی ﺗەﺟﻮﯾﺪی ﻗﻮرﺋــﺎن ﺑــﻮوە ﻛە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﻣەﻗــﺎم ،دوای ﻛﯚﭼــﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺸــﯽ ،ﺧﺎڵــﯽ دەﯾﺎﻧﺒﺎﺗە ﺷــﺎرەدێﯽ ﻟەﯾــﻼن ﻟــە 20 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﺑﺎﻛﻮری ﺧﯚرھەﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﻟەوێ دەﻣێﻨﻨەوە. ﺧﺎڵــﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎژەڵــﺪاری دەﺑێــﺖ ،ﻟــەو ﻛﺎﺗەﯾﺸﺪا ﺳــﺘەﻣێﻜﯽ زۆری ﻟە ﻋەﻟــﯽ ﻣەردان ﻛــﺮدووە، ﭼﻮﻧﻜە ﻟەو ﺗەﻣەﻧە ﺑﭽﻮوﻛەدا ﻛە ھەر ھەﺷــﺖ ﺳﺎڵێﻚ ﺑﻮوە، ﺷەوان ﻟە ﭼﯚڵەواﻧﯽ ﺗﺎ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺋەوی ﻟە ﻻی ﺧەرﻣﺎن ﺑە ﺟێ دەھێﺸــﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە ھﯚی ﺋەوەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﻮوە ،ﺷــەواﻧە ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺑــەرز ﻟە ﻻی ﺧەرﻣﺎن ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﺋەوەﯾﺴــﯽ ﭼڕﯾﻮە، ﻟــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺷــەواﻧەدا، ﺷــێﺨﯽ ﻟەﯾــﻼن ﻛــە ﻧﺎوی ”ﺷــێﺦ ﺣەﺳــﯿﺐ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ“
ﻟە ﯾﺎدی 35ﺳﺎڵەی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯿﺪا
ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ژﯾﺎن و ﺳەرﮔﻮزﺷﺘە ﺗﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻣەﻗﺎم ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ”ﺑﯚ ﮔﻮزەراﻧﯽ ژﯾﺎﻧﻢ ﺑە ﭘﺎی ﭘەﺗﯽ و ﺳەری ﻛﯚﺗەوە ،ﺟﻮوﺗﯿﺎر، ﺷﻮاﻧﯽ و ﮔﺎواﻧﯿﻢ ﻛﺮدووە“
ﯾەﻛەم دەروازەی ﭼﻮوﻧە ﻧێﻮ ھﻮﻧەری، دﯾﻮەﺧﺎﻧﯽ )ﺷێﺦ ﺣەﺳﯿﺐ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ( ﺑﻮوە ﻟە ﻟەﯾﻼن
ﺑﻮوە ،دەﭼێﺘــە دەرەوە و ﮔﻮێﯽ ﻟێ دەﺑێﺖ ﻛە ﻛەﺳێﻚ ﺑەو دەﻧﮕە ﺑەرز و ﺧﯚﺷــە ﻣەﻗﺎم دەﺑێﮋێﺖ، ﺑﯚﯾە دواﺗﺮ دەﭘﺮﺳێﺖ ﺋەو ﻛەﺳە ﻛێﯿە؟ ﭘێﯽ دەڵێﻦ ﻋەﻟﯽ ﻣەرداﻧە و ﺗەﻣەﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ 8ﺳــﺎﻧە ،ﻟەوە ﺑەدوا ھەﻣــﻮو ﺋێﻮاران ﺋەو دەﺑﺎﺗە دﯾﻮەﺧﺎﻧﯽ ﺧــﯚی و ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﭘێ دەﭼــڕێ ،ھەروەھــﺎ ”ﺑەھــﺮام ﺧﺪر ﭼﺎوش“ـﯿﺶ ﺗەﻣﺒﻮورەی ﻟێ داوە ﻛــە دەﻛﺎﺗــە ﺑﺎﭘﯿﺮەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻛﯚﭼﻜﺮدوو ﺳەح داودە. ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 16ﺗﺎ 18ﺳــﺎﻧﺪا ،ﺑە ھﯚی ﺧﯚﺷﻮﯾﺴــﺘﻨﯽ ﻛﭽێﻜەوە، ﻧێﻮاﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺧﺎڵﯿﺪا ﻧﺎﻣێﻨێﺖ، ﻟەﯾﻼن ﺟێ دەھێڵێــﺖ و ﺑەرەو ﮔﻮﻧﺪی ”ﺣەﻓﺘەﻏــﺎر -ﻟە ﻧێﻮان دووز و داﻗــﻮوق“ ﻛﯚچ دەﻛﺎت، ﻟــەوێ ﻟــە ﻻی ﻧﺎﺳــﯿﺎوێﻜﯿﺎن دەﻣێﻨێﺘــەوە و ﻟە وێﺴــﺘﮕەی ﺷــەﻣەﻧﺪەﻓەر دەﺳــﺘﯽ داوەﺗە ﻛﺮێــﻜﺎری ،ﭘﺎﺷــﺎن ﻛــە ﺋــەو ﺧﺰﻣەﯾــﺎن دەﻛﻮژرێﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﭼــﺎوی ﺑەراﯾــﯽ ﻧــﺎدات ﻟەوێ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﺳــەری ﺧﯚی ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ھەڵﺪەﮔﺮێــﺖ و ﻟەوێ دەﭼێﺘــە ﻣﺎڵﯽ دۆﺳــﺘێﻜﯿﺎن و ﺷــەواﻧە ﻟــەوێ دەﻣێﻨێﺘــەوە، ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﺋەو ﻣﺎڵە ﺟێ دەھێڵێﺖ و ﺷــەواﻧە ﻟە ﻧێﻮان ﺋﺎﺳــﻨەڕێﯽ ﺷــەﻣەﻧﺪەﻓەردا ﻛﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ﺳەری و ﺧەﺗﻮوە، ﻟەو ﻛﺎﺗەﯾﺸﺪا ﺑە رۆژ )ﻗﻮڕﻛﺎری( ـﯽ ﻛﺮدووە. ﻋەﻟــﯽ ﻣــەردان ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ ﺑﯿﺴــﺘەﻛﺎن ،ﯾەﻛــەم ﻣەﻗﺎﻣــﯽ
دەﻛﺮێﺖ و رێﺰی ﻟــێ دەﻧﺮێﺖ، ﻛە ﺧەﺗــەﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ دەﺑﻦ ﻟە ﻣﯿﺪاﻟﯿــﺎی زێڕﯾــﻦ و ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺷﺎﻧﺎزی. ﻟــە 1963ـــﺪا و ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﮔﺮﺗﻨەدەﺳــﺘﯽ ﺣﻮﻛﻢ ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻋﺲ ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎﺷێﻚ ﭼﻮوﻧەﺗە ﺳــەر ﺋێﺰﮔەی ﻛﻮردی و ھەﻣﻮو ﺑﺎﺑەﺗە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎن دەﻓەوﺗێﻨﻦ، ﺑﯚﯾە ﺋەو زۆر ﺑێــﺰار دەﺑێﺖ و واز دەھێﻨێﺖ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1972ـﯿﺸﺪا دوا ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە. ھەﻣــﻮو ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﮕە ﻟە داﻧەﯾــەك )ﻛە ﺋــﺎوازی ﺋەﺣﻤەد ﺧەﻟﯿﻞ ﺑــﻮوە( ،ﺋــﺎوازی ﺧﯚی ﺑﻮون ،ﺷﯿﻌﺮی ﺧﯚی و ﭘﯿﺮەﻣێﺮد، ﮔﯚران ،ﻧﺎﻟﯽ ،ﺋەﺳــﯿﺮی ،ﻛەﻣﺎل ﺑﺎﭘﯿــﺮ ،ﻣەوﻟــەوی و ﺑێﻜەﺳــﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﮔﯚراﻧــﯽ .ﻛە دواﺗﺮ ﻟە دوو ﻛﺘێﺒﯽ ﺟﯿﺎدا )ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ.. ﺑەرﮔــﯽ ﯾەﻛــەم و دووەم( و )ھەڵﺒﮋاردەی ﺷــﯿﻌﺮی ﮔﯚراﻧﯽ( ﺳــەرﺟەم ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﺷــﯿﻌﺮی ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﻛە ﻛﺮدووﻧــﯽ ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ،ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ وەزارەﺗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﭼﺎپ ﻛﺮدووە. ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿە ھەرە ﻧﺎﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻋەﻟﯽ ﻣــەردان )ﺳــﺖ ﻓﺎﺗﯿﻤە، ﮔﯿﺎﻧە ﺑەﺳــﯿەﺗﯽ ،ﻛەی دێﺘەوە،
ﺧﯚی ”ﺋﺎی ﺋﺎی“ ﺑە ﺷــێﻮەزاری ﺑﺎﺟەﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە .دواﺗﺮ ﭼەﻧﺪ ﻣەﻗﺎم و ﺑەﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد و ﮔەڕاوەﺗەوە ﻟەﯾﻼن. دوای ﺋــەوە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”ﺑەﯾﺰاﻓــﯚن“ ﻛــە دەزاﻧــﻦ ﻣەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەﻟــﯽ ﻣــەردان ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﮔﻮێﮕﺮﺗﻨﯽ زۆری ﻟەﺳەر ﺑــﻮوە ،ﻧﺎردووﯾﺎﻧە ﺑە ﺷــﻮێﻨﯿﺪا و ﺑﺮدووﯾﺎﻧەﺗــەوە ﺑەﻏﺪا ،ﻟەوێ ﭼﻮار ﻗﯚرﯾﺎﺗﯽ ﺑــﯚ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن، ﻛە ﻟــە ﯾەﻛێﻜﯿﺎﻧــﺪا ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﻛەی و ﺷﺎرۆﻛەی ﻟەﯾﻼن ﻛﺮدووە. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1932ـــﺪا ﭼﻮوەﺗە ﻗﺎھﯿﺮە و ﻟەوێ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی
ﻣەﻗﺎﻣــﯽ ﭼڕﯾﻮە .ﻟە 1932ـــﺪا ﻛﺎﺗێﻚ رادﯾﯚی ﻋێﺮاق ﻟە ﻻﯾەن ﺷﺎ ﻏﺎزﯾﯿــەوە دادەﻧﺮێﺖ ،ﺋەو ﻟەوێ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر دەﺑێﺖ و ھەﻓﺘەی رۆژێــﻚ ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ﺳــەﻋﺎت و ﻧﯿﻮێﻚ ،ﻣەﻗﺎم و ﺑەﺳﺘەی ﭼڕﯾﻮە. ﻟــە 1937ـــﺪا ﻟەﮔــەڵ ﺧﺎﺗﻮو ”زەﯾﻨــەب ﻣﺤەﻣــەد“دا ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳەری ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە. ﻟە 1939ـــﺪا ﻛە ﺑەﺷﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﺋەو ﺋێﺰﮔەﯾــە ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻋەﻟﯽ ﻣــەردان و ﻛﺎﻣﯿــﻞ ﻛﺎﻛەﻣﯿــﻦ ﺋەو ﺋێﺰﮔەﯾــە ﺑەڕێﻮە دەﺑەن ،ﻛە ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ﻻﯾەﻧﯽ ھﻮﻧەری و ﻣﻮزﯾﻜﯽ رێﻚ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﻛﺎﻣﯿﻠﯿﺶ ﺑێﮋە و ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺎر ﺑﻮوە. ﺋەو ﻣەﻗﺎﻣﺰاﻧە ﻧﺎﺳــﺮاوەی ﻛﻮرد، ﻟە 1949ـــﺪا ﺑﻮوەﺗە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾــﺎن و واﻧەی ”ﺳﯚڵﭭێﺞ“ـــﯽ ﺑــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﮔﻮﺗﻮوەﺗەوە. ﻟە 1958ـــﺪا ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺷــەڕی ﺟﻮوﻟەﻛە و ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻨﺪا ،ﭼﻮوەﺗە ﺋــەوێ و ﮔﯚراﻧــﯽ ﺑﯚ ﺳــەرﺑﺎزە ﻛﻮردەﻛﺎن ﮔﻮﺗﻮوە. ﻟەوە ﺑەدوا ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺋێﺰﮔەﯾەﻛﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯿﺪا ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻛﻮردی ﮔﻮﺗﻮوە ،ﻟەواﻧە رادﯾﯚی ﺷەرﻗﻮﻟﺌەدەن ،ﺑەﯾﺮووت و ﺷﺎم و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ .ﻛە ﭼﻮوەﺗە دەرەوە ،ﻋەﻟﯽ ﺳــﯿﺪۆ و ﻣﯿﻘﺪاد ﺑەدرﺧﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺳــﯿﻮە و ﻟەوێ ﻟە
ﻣﺎڵﯽ ﻣﯿﻘﺪاد ﺑەدرﺧﺎن ﻣﺎوەﺗەوە. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷەﺳــﺘەﻛﺎﻧﺪا دەﭼێﺘە ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن و ﺗﺎران و ﻟەوێ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎھەﻧﮕێﻚ ﺳﺎز دەﻛﺎت ،ﻛە ﻟەوێﺪا ﺷــﺎی ﺋێﺮان و وەزارەﺗﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ،ﺧەﺗــﯽ ”ﺟﺎﻣﯽ زﯾﻮﯾﻦ و ﻛﺎﺗﮋﻣێــﺮی زێڕﯾﻦ“ی ﭘێ دەدەن .ﻟە ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﺑﻮوەﺗە ﻣﯿﻮاﻧﯽ ”ﺣەﺳــەن زﯾــﺮەك“ و ﻣﺎوەﯾــەك ﻟــەوێ وەك ﻣﯿــﻮان ﻣﺎوەﺗەوە. ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺪا ﻛە ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەورەوە ﺑە ﻧێﻮ ﺧﺎﻛﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﮔەڕاوەﺗەوە، ﻟــە رێﮕــەدا ﺷــﯚﻓێﺮێﻜﯽ ﺗﻮرك ﻣەڕدارێﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﻧﺰﯾﻚ ﺷەﻗﺎﻣێﻜﯽ )ﻣﯿﺶ(ـــﯽ ﺳەر ﺑە وان دەﺑﯿﻨێــﺖ و ﺟﻨێــﻮ ﺑە ﺋەو ﺷــﻮاﻧە و ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد دەدات، ﻣەرداﻧﯿﺶ ﺋەوە ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت و ﻟێــﯽ ھەڵﺪەﮔەڕێﺘەوە .ﺋﯿﺘﺮ ﻟە ﺑﺎزﮔەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺋەو ﺳــﻨﻮورە، ﺗﻮرﻛەﻛە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺋەوەی دەداﺗە ﭘﺎڵ ﻛە ﺟﻨێﻮی ﺑە ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺗﻮرك داوە و ﻣەردان دەﮔﺮن ،ھەرﭼﯽ ﭘﺎرە و ﻛەرەﺳﺘە ھەﯾــە ﻟێﯽ دەﺳــﺘێﻨﻦ ،دواﺗﺮ و ﭘــﺎش 10رۆژ ﺑەﻧﺪﻛﺮدن ﺋﺎزادی دەﻛەن. ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭼﻮوەﺗەوە ﺑەﻏﺪا و ﻟەﺳەر ﭘﯿﺸەﻛەی ﺧﯚی ﺑەردەوام ﺑﻮوە، ھەر ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا 3ﺟﺎر ﺧەت
ﺷــەواﻧە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻧێﻮان ﺋﺎﺳﻨەڕێﯽ ﺷــەﻣەﻧﺪەﻓەردا ﻛﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ﺳــەری و ﺧەﺗﻮوە ،ﻟەو ﻛﺎﺗەﯾﺸﺪا ﺑە رۆژ ﻗﻮڕﻛﺎرﯾﯽ ﻛﺮدووە وەرە ﻗﻮرﺑﺎن ،ﮔﯚڵەﺑــﺎخ ،ﻛەﺗﺎن ﻛەﺗﺎﻧە ،ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺷەﻣﺎﻣە، ﺋﺎی ﭼەﻧﺪەم ﺧﯚش دەوێﯽ ،ھەی ﮔﯚڵێ ،ﻧﺎزﯾﻠێ(ـﻦ. ﻟە 1980ـــﺪا ﻟــە دوا ﺋﺎھەﻧﮕﯿﺪا ﻛــە ﻟــە ھﯚڵــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،دوای ﻛﯚﻧﺴــێﺮﺗەﻛە ،ھەوداراﻧــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻟە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺋــەو ،ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﯾﺎن ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺑــەرز ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻋەﻟﯽ ﻣەرداﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮوە.
دواﯾﯽ ﻛﺮد .ﺋــەو ھەرﭼەﻧﺪە ﭘێﺸﺘﺮ وەﺳــﯿەﺗﯽ ﻛﺮدﺑﻮو ﻛە ﻟە ﮔﺮدی ﺳــەﯾﻮاﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻨێﮋێﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﭘێــﺶ ﻣﺮدﻧﯽ ،ﺳــەرداﻧﯽ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷــێﺦ ﻣﺤێﺪﯾﻨﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻛﺮدووە و ﻛﺎﺗێﻚ ﮔﯚڕی ”ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮودی ﺷﻮوﺷە“ـــﯽ ﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺘﺪا ھەﺑﻮوە ،ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﻛە ﻣﺮدم ﻟێــﺮە ﺑﻤﻨێﮋن ،ﺑﯚﯾە ﻟەوێ ﺑە ﺧﺎك ﺳﭙێﺮدراوە.
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
وﺷە/ ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1981ـــەوە، 24ـــﯽ ﯾﯚﻟﯿﯚ )ﺗەﻣﻮوز( ـﯽ ھەﻣﻮو ﺳﺎڵێﻚ ،ﯾﺎدی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻣەﻗﺎﻣﺰاﻧﯽ ﻧﺎوڕۆﯾﯿﺸــﺘﻮوی ﻛــﻮرد )ﻋەﻟﯽ ﻣەردان(ـــە ،ﻟە ھەر ﺑەش و ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺪا ،ﺋەو ﭘێﺸــﮫﺎت و ﺑەﺳــەرھﺎﺗﺎﻧە دەﺧەﯾﻨە روو ﻛــە ﺟێﯽ ﺳــەرﻧﺞ و ﺗێڕاﻣﺎﻧﻦ و ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ژﯾﺎﻧﯽ، ھــەر ﺳــەﺧﺘﯽ و ﺑــێ ﺑەﺧﺘﯽ ﺑﻮوە.
ھەروەھــﺎ ﻋەﻟــﯽ ﻣــەردان ھەﻣﯿﺸــە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ ﻣﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻢ ﺋەوەﯾە ﺑﯿﺴەﻟﻤێﻨﻢ ﻛە ﻛﻮرد ھﻮﻧەری رەﺳەﻧﯽ ھەﯾە، ﮔﯚراﻧﯿﺸــﯽ ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻛﯚﻣەڵ ﮔﻮﺗﻮوە ،ﻣەردان ﻻی دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑــە ﻛﻮردﭘەروەرێﻜــﯽ ﭘﺎك و دڵﺴﯚز ﻧﺎﺳﺮاوە. ﻋەﻟــﯽ ﻣــەردان ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﺪا ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەڵــێ :ﺑــﯚ ﮔﻮزەراﻧﯽ ژﯾﺎﻧــﻢ ،ﺑــە ﭘــﺎی ﭘەﺗــﯽ و ﺳــەری ﻛﯚﺗەوە ،ﺟﻮوﺗﯿﺎری، ﺷــﻮاﻧﯽ و ﮔﺎواﻧﯿــﻢ ﻛﺮدووە، ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﺑﻮوم ﺑــە ھﺎوڕێﯽ ﻣﻮرﺗــەزا ﺧﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻔەھﺎﻧﯽ و ﺋەﺳــﻐەری ھەﻣەداﻧــﯽ و ﻣﺤەﻣﻤەد ﺳەﻋﯿﺪی ﺳﺎﺑﻏﯽ و زۆر ﺷــﺖ ﻟەواﻧــەوە ﻓێــﺮ ﺑﻮوم ،ﭼﻞ ﺷــەوﯾﺶ ﻟەﮔەڵ ﺳــەﯾﺪ ﻋەﻟــﯽ ﺋەﺳــﻐەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﯾەﻛﻤﺎن ﮔﺮت و زۆر ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧە ژﯾﺎﯾﻦ. وەك ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدری ﻛــﻮڕی دەﯾﮕێڕێﺘەوە :ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﻛﺎﺗێﻚ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﺪا ﻛــﯚ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺳــەرۆك ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ ﻛــە ﺑﺎرزاﻧﯿــﯽ ﻧەﻣــﺮ زۆری ﺣەز ﻟــە دەﻧﮕﯽ ﻋەﻟﯽ ﻣــەردان ﻛﺮدووە و ﺋەو ﺳــﺎﻧەی ﻛە ﻟــە دووروت ﺑــﻮوە ،ھەر دەﻣێــﻚ ﮔﻮێﯽ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ﮔﺮﺗﺒﺎﯾە ،دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﮔﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە .ھەروەھــﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە 1958ـﺪا ﮔەڕاوەﺗەوە ﻋێﺮاق، داوای ﺳــێ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﻛﺮدووە ﻛە ﺑﯿﺎﻧﺒﯿﻨێﺖ ،ﯾەﻛەم ﻛەس ﻧﺎوی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻋەﻟﯽ ﻣەرداﻧﯽ ھێﻨﺎوە. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1970ـــﯿﺸﺪا ،ﭼەﻧﺪ رۆژﻧﺎﻣەواﻧێــﻚ داوای دﯾــﺪار ﻟە ﺑﺎرزاﻧﯿــﯽ ﻧەﻣﺮ دەﻛەن ،ﻟێ ﺑەو ھﯚﯾــەوەی دەزاﻧێ ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ﻟەوێﯿە ،داواﻛەی دوا ﺧﺴــﺘﻮون و ﭼﺎوی ﺑە ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ﻛەوﺗﻮوە. ﻣەردان ﻟە 1980ـــﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ ﺑﻮوە و دوای ﺳــﺎڵێﻚ ھەر ﺑە ھﯚی ﺋەوەوە، ﻟە ﺳــەﻋﺎت 04:10ﺧﻮﻟەﻛﯽ ﺑەرەﺑەﯾﺎﻧﯽ رۆژی 24ـﯽ 07ـﯽ 1981ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ”ﺋﯿﺒﻦ ﻧەﻓﯿــﺲ“ ﻟە ﺑەﻏــﺪا ،ﻛﯚﭼﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﻛــە رەوﺷــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑــﻮو و ﺑێ ﺳــەروﺑەری ﭘێﻮە دﯾــﺎر دەﺑێ، ھــەردوو دەوڵەﺗــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﻓڕەﻧﺴــﺎ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھەﺑﻮوە ﺑﯚ دەﺳﺖ ﺑەﺳەراﮔﺮﺗﻨﯽ، ﺟﺎرێــﻚ ﺑــە ﻧەﺧﺸــە و ﻓێڵ و ﺟﺎرێﻚ ﺑە ھێﺰ و ﺋﺎﮔﺮ و ﺋﺎﺳــﻦ، ھەڵﺒەت ﭘﺎﭘﺎﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑﻮوە. ﻗەﺷە ﺳﺎﻓﯚﻧﺎ داوای ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ رﯾﺸــەﯾﯽ دەﻛﺮد و دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﯿﺮۆﻛﺮاﺗــﯽ دوور ﻟــە ﺋﺎﯾــﻦ و ﻛﺮاﻧەوە ﺑــەڕووی ﺳەردەﻣﺪا دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑﯚﯾە ﺋەم ﺑەرﻛەوﺗەی ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﭘﺎ ﯾەك ﻧﺎﮔــﺮێ و ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﺋەوی ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە ،ﺑــە زەﻧﺪەق و ﯾﺎﺧــﯽ ﻟــە ﻗەڵــەم دەدەن و ﺋەم ھەڵﻮەﺳــﺘەی ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺳەرﺧﻮاردﻧﯽ ﺧﯚی ،ﺑﯚﯾە ھەر ﻟە ﻓﻠﯚرەﻧﺴﺎ ﻟەدار درا. ﺳﺎڵﯽ 1498ﻟەوێﻮە ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛــەی ﮔﻮﺗــە راﮔەﯾﺎﻧﺪووە و )ھەش ﺑەﺳــەر ﺋــەو ﭘێﻐەﻣﺒەراﻧــەی ﭼەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،واﺗــە ﭘێﻐەﻣﺒــەرە ﺑێ ﭼەﻛەﻛﺎن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەﻣﺎﻧە ﺳــەرﻧەﻛەوﺗﻦ و وێﺮاﻧﯿﯿــە و ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەﺷــەوە( .دوای ﺋــەوە ﻣﯿﻜﺎﭬﯿﻠﯽ ﭼــﺎوی ﺑڕﯾﯿە ﻛﻮرﺳﯿﯿەك ﺑەدەﺳــﺘﯽ ھێﻨﺎ ﻟە دوای ﺋەو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻓﻠﯚڕەﻧﺴــﺎ و ھﺎﺗﻨە ﺳەر ﺗەﺧﺘﯽ
ﭼﻨﻮور ﻧﺎﻣﯿﻖ
)ﻟﯚرازۆ دی ﻣﯿﺪﯾﭽﯽ( ،دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮد ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻧﺎﻣەی ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺑﯚی ﻛﺘێﺒەﻛەﯾﺸــﯽ )ﻣﯿﺮ( ،ھەر ﺑەوی ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد. وێــڕای ﺋــەوەی ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠــﯽ ﮔــەورەی ﻣەراﯾﯿﻜﺎرێﻜــﯽ ﺑەردەرﮔــە ﺑﻮوە ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎﺷــﺪا ﺑە ﻣەراﻣﯽ ﺧﯚی ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و ﺑــە ﻟە ﺑﯿﺮﻛﺮاوﯾــﺶ ﻣﺮدووە، ﺑەم ﻛﺘێﺒﯽ )ﻣﯿﺮ( ﺑە ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻓەﻟﺴەﻓﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری دەوڵەت و ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻣێﮋووﯾﯽ ﭘﯚﻟێــﻦ دەﻛﺮێ .ﺋەم ﻛﺘێﺒە ھێﻨﺪ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دەرﻛﺮدووە ﻛە ﭘﺎﭘﺎ ﭘﯚڵﺴــﯽ ﭼﻮارەم دوای ﺳﯽ ﺳــﺎڵ ﻟە ﻣﺮدﻧﯽ ﻣﯿﻜﺎﭬﯿڵﯽ، ﻛﺘێﺒەﻛەی ﻗەدەﻏــە ﻛﺮدووە. ھەرﭼەﻧﺪە ﺑــە ﻗەدەﻏەﻛﺮاوﯾﺶ زﯾﺎﺗــﺮ رەواﺟﯽ ﭘەﯾــﺪا ﻛﺮدووە و ﻟەژێــﺮ ﺳــەرﯾﻨﯽ زۆرێــﻚ ﻟە دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺋەو ﺳەردەﻣەی دوای ﺧﯚﯾــﺪا ﺑﻮوﻧە و ﺋﯿﻠﮫﺎﻣﯿﺎن ﻟــێ وەرﮔﺮﺗــﻮوە و رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﻟێﻮە ﻓێﺮ ﺑﻮوﻧــە ،ﻟەواﻧە ﺗﯚﻣﺎس ﻛﺮۆﻣﯚﯾڵﯽ وەزﯾﺮ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﯿﻜﺎﭬﯿﻠﯽ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ھﯿﻨﺮی ھەﺷﺘەﻣﺪا زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ زاﻧﯿﻮە و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺎرێﻜﯽ ﺑﻠﯿﻤەت و ﻟە ﺷەڕﯾﺸﺪا ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە .داﻧەﯾەك ﻟە دەﺳﺘﻨﻮوﺳــﯽ ﻣﯿﺮی دەﺳﺖ ﻛەوﺗﻮوە و وای ﻟە ﺷــﺎ ھﯿﻨﺮی ﻛــﺮدووە ،ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﺗﺎﻛڕەوی داﺑﻤەزرێﻨێ. ھەروەھﺎ ﺋــەم ﻛﺘێﺒە ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎن
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﻟــە 25ﺳــﺎڵﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺋــەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑڕواﻧﺎﻣەی )ﻣﺎﺳﺘەر( و )دﻛﺘﯚرا(ﯾــﺎن ﭘــێ دراوە، ﻧﯿﻮەی ،ﺑﮕﺮە زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺷﺎﯾەﻧﯽ ﺋەم ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾە ﻧەﺑﻮون .ﭘێﻮەری وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻓێﺮﺧﻮاز ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﻟــە وﺗە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەن ﻛە ﻟە 10ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎرە ﯾەﻛەﻣەﻛﺎﻧﻦ، ﯾــﺎن ﺋەواﻧــەی ﻛﯚﻧﻤﺮەﯾــﺎن ﺑــەرزە ،وەﻟــێ ﺑەداﺧــەوە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ﭘێﻮەرە رەﭼــﺎو ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋــەم ﺣەوت ھەزار ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎن واﻧــە دەﺑێﮋﻧەوە، ﻧﯿﻮەﯾــﺎن ﺷــﯿﺎوی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ دﻛﺘﯚرا و ﻣﺎﺳﺘەر ﻧەﺑﻮون ،ﺑەڵﻜﻮ زۆرﯾــﺎن ﻛﺎدری ﺣــﺰب ﺑﻮون، ﯾﺎن ﺑەھــﯚی ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ھەڵەﯾە وەرﮔﯿﺮاون ﻛە ﻟە ﻣەرج و رێﻨﻮێﻨــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎوە ﭼەﺳــﭙﺎﺑﻮو ،ﺑﯚ رێﮕــەدان ﺑە ﺧﻮێﻨﺪن و ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەم دوو ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾە. ﻣﯿﻨﺎﻛﯽ رۆژی ﺑەﺗﯿﺮێﮋ رۆﺷﻨە، ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوو رێﻜﺨﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎن ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗەﯾﺎن ﻗﯚرخ
زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎر ﺑە واﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻜﺎﭬﯿﻠﯽ ﻛﺮا
ﻛﺮدﺑﻮو ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ )ﻣﺎﺳﺘەر( و )دﻛﺘﯚرا( ﺗەﻧێ ﺑــﯚ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑﻮو ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ رێﻜﺨﺮاوە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮون ،ﯾﺎن ﺧﺰم ﺧﺰﻣێﻨە! دەی ﺋەواﻧەش ﻟەم ﺳەردەﻣە ژﯾﺎرﯾﯿە ھﯿﭻ ﭼﺘێﻜــﯽ ﺋﺎوھﺎﯾﺎن ﻻ ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ ﺑەرەوﭘێﺸــﺒﺮدﻧﯽ وت و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ و ﻋەﻗڵ ﻛﺮاوە. ﺋەواﻧــە ﺗەﻧێ ﺑﯿﺮی دەﺳــﺘە و ﻛﯚﻣــەڵ ﺑو دەﻛەﻧــەوە ،ھەر ﺋــەو ﻛﺎدرەﯾــە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﺧﻮێﻨێ و ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺑەدەﺳــﺖ دێﻨێــﺖ ،ھەوڵــﯽ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺪام و ﮔەﺷــەی ﻧﻮێ دەدەن ﺑــﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﻟە ﻧێــﻮان ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻧەوەی ﻧــﻮێ و ﻣﺮدﻧﯽ ﻧــەوەی ﻛﯚن، ﺑــە ﺑەرﮔێﻜــﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەﻣە ﺟﮕــە ﻟــەو دﻛﺘﯚراﻧەی ﻟــە دەرەوەی وت ﺑڕواﻧﺎﻣــە دێﻨﻨەوە ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻟێ دەﮔــﯚڕێ و وا دەزاﻧﻦ ﺗەواو ﺋﯿﺘــﺮ ﺑﻮوﻧەﺗە ﻣﯿﺮی ﺳــەرﺑڕ، دﻧﯿﺎ دەﺑێ ﺑە ﺋــﺎرەزووی ﺋەوان ﺑﮕﻮزەرێ ،ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺋەوان
ﺋەم ﺣەوت ھەزار ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی ﺋێﺴﺘە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎن واﻧە دەﺑێﮋﻧەوە، ﻧﯿﻮەﯾﺎن ﺷﯿﺎوی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ دﻛﺘﯚرا و ﻣﺎﺳﺘەر ﻧەﺑﻮون
و ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــەی زۆرێــﻚ ﻟــە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ دۆزراﯾــەوە ،ھﯿﻨﺮی ﺳــێﯿەم و ﭼﻮارەم ھەردوو ﭘﺎﺷﺎی ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﻮژراﻧﯿﺎﻧﺪا ،رﯾﺸــﻠﯚﯾە 1624 1585ﯾــەك ﺑــﻮوە ﻟــەوەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻓڕەﻧﺴــﺎ ﻟە زەﻣەﻧﯽ ﺷــﺎ ﻟﻮﯾﺴﯽ ﺳــﯿﺎﻧﺰە ﻓﺮﯾﺪﯾﻜﯽ ﮔەورە ﻣﻜﯿﺎﭬﯿﻠﯿﺴــﺖ ﺑﻮوە ،ﻟە ﺋﺎﻛﺎرﯾﺪا ﺳﺘەﻣﻜﺎرێﻜﯽ ﮔەورەی ﻟێ ﺑەرھەم ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەو رادەﯾەی وﺗﯽ ﺑێ وەزﯾﺮی داﻣەزراﻧﺪووە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺎرﮔﺮاﻧــﯽ ﺑﯚ وت
ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ دەوڵەﺗﺪا .ھﯿﺘﻠەر ،1945-1889ھەﻣﻮو ﺷــەوێ ﺑەر ﻟە ﻧﻮوﺳــﺘﻦ ﻛﺘێﺒﯽ ﻣﯿﺮی ﺧﻮێﻨﺪووەﺗــەوە ،ﻟــە ﺑــەرەی ﭼەﭘﯿﺸــﺪا ﻟﯿﻨﯿﻦ و ﺳــﺘﺎﻟﯿﻦ و زۆرێــﻚ ﻟە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھﺰری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻣﯿﻜﺎﭬﯿﻠﯿﯿــﺎن ﺑــە ﺳــەرەوە ﺑﻮوە .ﺣﺰﺑﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴــﺘﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﻣەزن ﻣﯚﺳــﯚﻟﯚﻧﯽ ﻧەك ھەر ﻛﺎری ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﺑﮕﺮە ﺗێﺰی دوﻛﺘﯚراﻛەﺷــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑــﻮوە و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ،ﺋەم
دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ھەﻣﻮو دەﺳەﺗﺨﻮاز و ﺗﺎﻛڕەو و دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎش ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠﯿﯿەوە ،ﺳﻮودﯾﺎن ﻟـــــە )ﻣﯿﺮ(ی ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە دروﺳــﺖ ﻧەﻛەن .ﺑــەم دﯾﺎرە ﺋەﻣە ﺑﯚ ﺧﯚی ﻧﺎ ..ﻧﺎﭘﻠﯿﯚن ﻣﯿﺮی ﺧﻮێﻨﺪووەﺗەوە و ﻟە ﻧﺎو ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ داﯾﻨﺎوە ،ﻟە ﮔەﺷــﺘە ﺧﻮێﻨﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺪا ﻟە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﮔەڕۆﻛەﻛــەی ﺑــﯚ ﺋەوروﭘــﺎ و ﻣﯿﺴﺮ و ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻦ ﮔێڕاوﯾەﺗﯽ. ﻧﺎﭘﻠﯿﯚﻧﯽ ﺳــێﯿەم 1873 - 1808 ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚری ﻓڕەﻧﺴــﺎش ﺗەﺧﺘﯽ ﻟــە دەﺳــﺖ دا 1848ﭘەﯾڕەوی رێﺒﺎزی ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠــﯽ دەﻛﺮد ﻟە
ﻛﺘێﺒە ﭼﻮارﺳەد ﺳﺎڵ ﺑەﺳەرﯾﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە ،ﻛەﭼﯽ ھێﺸــﺘﺎ ھەر زﯾﻨﺪووە. ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠــﯽ ﭘێــﯽ ﺑــﺎش ﺑﻮوە ﺑەوﭘــەڕی زەﺑﺮوزەﻧــﮓ و ھێــﺰەوە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ دەﻧﮕــە ﻧﺎڕازﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋﺎﺷــﻮوﺑﯽ ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە و ﺋﺎﺷــﻮوب زﯾﺎن ﺑەﮔﺸــﺖ ﻛﯚﻣەڵ دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەو ﻟەدارداﻧﺎﻧەی
ﻣﯿــﺮ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿــﺎن دەدات، ﺗەﻧﯿــﺎ زﯾﺎن ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ دەﮔەﯾەﻧێــﺖ .دەﻛــﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ھەﻣﻮو دەﺳــەﺗﺨﻮاز و ﺗﺎﻛڕەو و دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚرەﻛﺎن ﻟــە ﭘــﺎش ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠﯿﯿــەوە ،ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟە )ﻣﯿــﺮ(ی ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺋﯿﻠﮫﺎﻣــﯽ دەﺳــەﺗﯿﺎن ﻟێﻮە ﺧﻮاﺳﺘﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻟەو ﻧێﻮەﻧﺪەﺷﺪا ﺷــەڕ و دەﺳﺖ ﺑەﺳــەراﮔﺮﺗﻦ و ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی زۆر ﺑــﻮوە و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــەﻛﺎن و ﺧەوﻧــﯽ دەﺳــەت ،وای ﻟــێ ﻛﺮدوون ﺗﺎﻛڕەواﻧــە و ﺧﯚﭘەرﺳــﺖ ﺑﻦ. ﺋەﻣﺎﻧــەش ﺋــەو ﺋﺎﻛﺎراﻧــەی ﻟــێ دەﻛەوێﺘــەوە ﻛــە )ﻣﯿﺮ( دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﯽ ﻛــﺮدوون ﻛــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﻟە دەﺳــەت. ﻟێﺮەوە ﺋەو وەﻣەﻣﺎن دەﺳــﺖ دەﻛــەوێ ﻛــە ﭘێڕەواﻧــﯽ ﻣﯿﻜﯿﺎﭬﯿﻠﯽ ،ﺧەوﻧﯽ دەﺳــەت وای ﻟــە ﺧﺸــﺘە ﺑــﺮدوون ﺑﯚ ﭘﺎرێــﺰﻛﺎری ﻟە دەﺳــەﺗﯿﺎن، ﺳــڵ ﻟە ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﻛﻮﺷﺘﺎرێﻚ ﻧەﻛەﻧەوە .ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺳەﯾﺮﺗﺮ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋەﺳەد ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە دەﺳــەﺗەﻛەی ،ﭼەﻛﯽ دﻧﯿﺎی ﻟەﺳەر ﺧەڵﻚ و ﺧﺎﻛەﻛەی ﺗﺎﻗﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺋﯚردوﮔﺎن ﺳــﺎزش و ﻋﻮزرﺧﻮاﯾﯽ ﺑﯚ ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮد. ﺳــﻮود ﻟە ﻣەﻛﯿﺎﭬﯿﻠــﯽ ﻟە ﺗﺎی ﺗــەرازوودا – د .ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ ﻣﺤەﻣەد ﺣﻮﺳێﻦ وەرﮔﯿﺮاوە
وەك ﻋەزﯾﺰ ﮔەردی ﻧەﺑێﺖ ﻧﺎﺑێ ﮔەﯾەﻛﯿﺶ ﺑﻮەرێ. دەﻧﺎ دۆ و دۆﺷﺎ و ﺗێﻜەڵ دەﺑﻦ، ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە دەﺳﺖ دەوەﺷێﻨﻦ! ﭘێﻨﺠﺸــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ،ﻟە دوا ﻛــﯚڕی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛﻮرد -ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮدا ،دﻛﺘﯚرێﻚ ﺑە ﻧێــﻮی ﺷــﺎرێﻚ ﺟﻨێــﻮ ﺑە ﺷﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﯾﯽ دەدات و ﺋەوﭘەڕی ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ﺧەڵﻚ و داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرە دەﻛﺎت، ﺋەو ﺑﯚی ھەﯾە ﺑە ھەﻣﻮو دەﻧﮕﯽ ھﺎوار ﺑﻜﺎت و ﺟﻨێﻮ ﺑﺪات ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮواﻧــﯽ ﻛﯚڕەﻛەی ﺑﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﺑــە ﺋــﺎزادی رای ﺧﯚﯾﺎن ﺑە دوو رﺳــﺘەی ﺑــێ ﻻﯾەن و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧە دەرﺑڕن .ﻟە ھەﻣﻮوی ﺧﯚﺷــﺘﺮ ھەﻣﯽ دﻧﯿــﺎ دەزاﻧێ ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑــﺎڵ ﭼەﻧﺪە ﺋﺎزادی ﭘەرﺳﺘە و ﺧﯚی ﺑە ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋﺎزاد دەزاﻧێﺖ ،ﺑەم ﻟەو ﻛﯚڕەی ﺋەو ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻛﯚڕەﻛە ﺧــﯚی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮد ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دەرووﻧــﯽ ھەﯾە، ﺋــەوەی ﺗێﺒﯿﻨــﯽ ھەﺑێﺖ ،زۆر ﺑە ﻧەرﻣﯽ ﮔﻮێﯽ ﺑــﯚ دەﮔﺮێﺖ، ﻟێ رێﮕــەی ﻧــەدا دوو ﻛەس ﺑە ﺋﺎزاداﻧــە رای ﺧﯚﯾﺎن ﺑڵێﻦ و ھێﺮﺷﯽ ﻛﺮدە ﺳەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﻮوﺳەران .دەﺑێ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردی ﺑەﺳــﺘەزﻣﺎن ﭼﺎوەڕێﯽ ﭼﯿﺘﺮ ﺑێﺖ ﻟەم دﻛﺘﯚراﻧە. زۆرێﻚ ﻟەم دﻛﺘﯚراﻧە ﺋەﻧﺪێﺸەی ﺋەوەﯾــﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ھەرﭼــﯽ ﺋــەوان ﺑﯿڵێــﻦ و ﺑﯿﻜەن ،ﺟــﻮان و ﺗەواوە .ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد دەﺑێ ﻟــەوە ﺗێ ﺑﮕﺎت ﻛە
زۆرێﻚ ﻟەم دﻛﺘﯚراﻧە ﺋەﻧﺪێﺸەی ﺋەوەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە ھەرﭼﯽ ﺋەوان ﺑﯿڵێــﻦ و ﺑﯿﻜەن ،ﺟﻮان و ﺗەواوە .ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد دەﺑێ ﻟەوە ﺗێ ﺑﮕﺎت ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚرا ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﯾەك ﻛﺎﻏەزی ﺋەی ﻓﯚڕ ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘــﯚرا ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﯾەك ﻛﺎﻏەزی ﺋــەی ﻓﯚڕ ) (A4و ﺑەس .ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎری دﻛﺘﯚرا ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺒێﻚ ﻧﺎﺑێﺘە ﺧﻮا و ﭘێﻐەﻣﺒەر ،ﻛە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚراﻛەﯾەﺗــﯽ ،ﺗﺎ ﺑــە ﻧﺎوی ﺷﺎرێﻜەوە ﻗﺴە ﺑﻜﺎت و ھەڕەﺷە ﻟە ﺧەڵﻚ ﺑﻜﺎت ﺋەﮔەر رای ﺧﯚت ﺑڵێﯽ ،دەﺳــﺘﯽ ﻟێ ﺑﻮەﺷێﻨێ و ﺑەر ﺷەﻗﺖ دەدەم! ﻛﺘێــﺐ ھەﯾــە ﭼﻮار ﻛەﺳــﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛەن ،ھەر ﭼﻮارﯾﺎن ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘﯚراﯾﺎن ھەس، ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە و ھەڵەﭼﻨﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ دەﮔﺮن ،ﻟــە ﭘﺎﯾﺎﻧێ ﻛە ﻛﺘێﺒەﻛــە وەﺷــﺎن دەﻛــﺮێ، دەﺑﯿﻨﯽ ﻟە ھەڵە ﺋﺎﺧﻨﺮاوە .ﯾەك دﻧﯿﺎ ھەڵەی رێﻨﻮوس و رێﺰﻣﺎن و زاﻧﺴــﺘﯽ ﺧﺎڵﺒەﻧﺪﯾﯽ ﺗێﺪاﯾە، ﻟێﯿﺎن ﺑﭙﺮﺳــە زواﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘﯿــﺖ و دەﻧﮓ ﯾﺎن ﻓﯚﻧﯿﻢ ﭘێﻚ دێــﺖ؟ ﻟەم ﭼﻮار ﻛەﺳــە ﯾەﻛﯿــﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ ﺑە دروﺳــﺘﯽ.
ﺟﺎرێ ﺑــە ﭘەﻧﺠەی دەﺳــﺖ دێﻨە ژﻣﺎردن ﺋــەو دﻛﺘﯚراﻧەی ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ زواﻧەواﻧﯽ ﺷــﺎرەزان و دەزاﻧــﻦ ﻓﯚﻧﯿــﻢ و ﻣﻮرﻓﯿﻢ و ﻓﯚﻧەﺗﯿﻚ و ﻓﯚﻧﯚﻟﯚﺟﯽ ﭼﯿﯿە. ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﺋەواﻧە ﭼــﯚن ﺋﺎوﻗﻮﻓﯽ دﻛﺘﯚرێﻜﯽ وەك )ﻋەزﯾﺰ ﮔەردی( ﯾﻦ ،ﺳەرەڕای دەﺳﺘﭙڕی و ﺋەم ھەﻣﻮو ﻧﻮوﺳــﯿﻨەی ﺋەم ﭘﯿﺎوە ھەﯾەﺗﯽ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺷەرﻣﯽ ﺑە ﺧﯚﯾە ﺑڵێ دﻛﺘﯚرم و ﻟە ﭘێﺶ ﻧﺎوی ﺧﯚی ﭘﯿﺘﯽ دال ﺑﻨﻮوﺳێ. رووﻧــە ﻋەزﯾــﺰ ﮔــەردی دوو دﻛﺘﯚرای ھەﯾە ،ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻦ و ﺟێﮕەﯾــەك ﻧەﯾﮕﻮﺗــﻮوە و ﻧەﯾﻨﻮوﺳﯿﻮە دﻛﺘﯚرم ،ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﺑﺎش ﻟەوە ﺣﺎڵﯽ ﺑﻮوە ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘــﯚرا ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﭘﺎرﭼە ﻛﺎﻏەزێــﻚ ،ﺋەﮔەر ﺑــە ھەوڵ و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮون و ﻛﯚﺷﯿﻦ ﻧەﺑێﺖ، ﻣﺮۆ ﻧﺎﮔﺎﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘێﺪاھەڵﮕﻮﺗﻦ و ﻧﺎوی ﺑﻜەوێﺘە ﻧﺎوان .ﺑﻨﻮوﺳﯽ ﻛــﻮرد دەﺑــێ ﭼﺎو ﻟــە ﻋەزﯾﺰ ﮔەردی ﺑﻜەن.
ﺷەﻣﺎڵ ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ
ﭘەﺷﯚﻛﺎوﯾﯽ ﺋەم ﺟﺎرەی ﺋێﺮان ﺑﯚ داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯿەﺗﯽ ھەرﭼەﻧﺪ ﺳەرەﺗﺎی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺋێﺴــﺘە ﻧەﮔەﯾﯿﻮەﺗــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرﺑوی ﺷﺎرەﻛﺎن و راﺳــﺎﻧﯽ ﺳەراﻧﺴەری ،ﺑەم ﺑەم ﭼەﻧﺪ ﻛﺮدەوە ﺑﻮێﺮاﻧەی ﭘﯿﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ﻟەﻧﺎو ﻗﻮوﯾﯽ ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺎﻧــﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿــﺎن دا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋێــﺮان ﺑە ﺟﺎرێﻚ ﺷــێﻮاوە و ھەر رۆژەی ﺑەرﭘﺮﺳــێﻚ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ھەڕەﺷــە دەﻛﺎت و ھــەر ﺟﺎرەی وﺗێﻚ ﺗﺎواﻧﺒﺎر دەﻛەن ﺑە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﺸــێﻮﯾﻨﺎﻧەوە ﻟەﻧــﺎو ﺋێﺮان و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. دﯾــﺎرە ﺋــەو ﺋێﺮاﻧەی ﺋــەوان ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛــەن ،ﻓﺮەﻧەﺗەوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯿﺶ ﻓﺮەوﺗــە و ﺑەھێﺰی ﺳــەرﺑﺎزی دەوڵەت ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﭘێﻜەوە ﻟــﻜﺎوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧەﺗەوەی ﻓــﺎرس ﺗێﯿﺪا دەﺳــەﺗﺪارە و ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ و زوان و ﻛﻮﻟﺘﻮور دەﻛﺎت، ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﺋﺎزەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ﺑە ھﺎووﺗﯿﯽ ﻧﻤﺮە دوو ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﻦ و ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و ھەﻣﻮو ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ دەﺳەت رووﻛەش و رواڵەﺗﯿﯿە. ﻟە دوای ﺳﺎﻧێﻚ ،ﻛﺎﺗێﻚ رۆژھەت و ﻣەﺷﺨەڵﯽ ﺧەﺑﺎت ﺳەری ھەڵﺪاﯾەوە ،ﺑﯚ ﺧﯚی دەزاﻧێ ﻛﻮێﯽ دێﺸــێ و ﺑە ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﻟە ﺧﯚﺑﺎﯾﺒﻮوﻧەﻛــەی ﻛە ﭘێﯽ واﺑﻮو ﻟەﻧﺎو ﮔێﮋاوی رووداوەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ،دوورﮔەﯾەﻛﯽ ﺋﺎرام و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺎوە ،ﻟێﯽ دەڕووﺧێــﺖ و ﺑﺎوی ﻣﻠﮫﻮڕﯾﯿەﻛەی دەﭼێﺘە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە و ﺋﺎواﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﺑێﺘە ﺗﺮاوﯾﻠﻜە. ﺑﯚﯾە ﺑە ﺗﺎواﻧﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ و ﻧﺎوﭼەﯾﯽ وەك ﺳﻌﻮودﯾە و ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژھەت ،دەﯾەوێ وەك ﺳەرەﺗﺎی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﺣﻮﻛﻤێﻜﯽ ﺗﺮی ﺟﯿﮫﺎد و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗﺎوان و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن ﭘێڕەو ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑە ﻣﻠﯿﺘﺎرﯾﺰەﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی رۆژھەت ،ھــەر ﺟﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﭘێﻮەﻧﺪ ﺑﺪاﺗەوە ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ وﺗﺎن و ﺑە ﺗﺎواﻧﯽ ﺳﯿﺨﻮڕی ،ﻻوەﻛﺎن ﺑﺨﺎﺗە ژێﺮ ﭘەﺗﯽ ﺳــێﺪارەوە وەك ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ،ﺑەم ﺧﺎڵﯽ ﺟەوھەری ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟێــﯽ ﺋﺎﮔەدارن، ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋ و ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧــﯽ دوای 100ﺳــﺎڵەی ﺳــﺎﯾﻜﺲ ﭘﯿﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺷــﻮوﻣﯽ ﻟﯚزاﻧە ﺑــﯚ داﺑەﺷــﺒﻮوﻧەوەی دووﺑﺎرەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻛە ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻟێﯽ ﺑێﺒەری ﻧﯿﯿە و ﺋﯿﺘﺮ ﺑﺎوی دەﺳــەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﺎدەﺳﺖ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﻮوﺗﺎوە و ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻮەی دەﻧﺎڵێﻨﻦ. دﯾﺎرە ﻛﻮرد ﻟــەم ﭘﻼﻧﺎﻧەدا رۆڵﯽ ﺳــەرەﻛﯽ دەﮔێڕێﺖ و وەك ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻧەﺗەوەی ﺑێ دەوڵەت ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟە ﭘڕۆژەﻛەدا ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎﺗێﻚ ﺋێﺮان ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺗێ ﮔەﯾﺸﺖ ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،وﯾﺴﺘﯽ ﭘێﺶ ﺑە رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﮕﺮێﺖ ،دواﺗﺮ ﺑﯚ دەرﭼﻮون ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﻮورﯾﺎ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﭘﯿﻼﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﭼەك و ﭼﯚﻧەی ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەم ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەدا ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﺳﻮﭘﺎی داوەﺷﺎوی ﻋێﺮاﻗﯽ داﺑﯿﻦ ﻛﺮدﺑﻮو ﻟە رێﮕەی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﻜﯿﯿەوە، رادەﺳﺘﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ داﻋﺶ ﻛﺮا ،دواﺗﺮ ﺑە ﭘﺎﺳﺎوی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺣەرەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا رەﮔﯽ داﻛﻮﺗﺎ و وﯾﺴــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼە ﺑﮫێڵێﺘەوە و ﭘێﺶ ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕﺮێ ﻛە ﺑەداﺧــەوە ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﺎﺷــﻮورﯾﺶ ﻟەﺑەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺣﺰﺑﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن، ھﺎودەﻧﮕﯽ ﮔێڕاﻧەوەی ﻣﯿﺮﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎن ﻛــﺮد و دەوڵەﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺳﺘەﻣﻠێﻜﺮاو ﺑە دواﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﻟە ﻗەڵەم دەدەن. ﺋەوﻛﺎﺗەش ﻛە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی رۆژھەت ﻟە ﻧەورۆزی راﺑﺮدوودا ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺳەرھەڵﺪاﻧەوەی ﻧﻮێﯽ ﭼەﻛﺪاری راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋێــﺮان ﺑە ھەﻧــﺪی وەرﻧەﮔــﺮت و ﭘێﯽ واﺑــﻮو ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟــێ دەﻛﺎت و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋێــﺮان دەﭘﺎرێﺰرێ ،ﺑــەم ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎﺗێﻚ وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ دﯾﻔﺎﻛﺘﯚ ھﺎﺗە ھەژﻣﺎردن ،ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژھەت ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ھەرێﻢ ،ﻣﯿﻠﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﮔــﯚڕی و ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﻟــە ﻛﺎرواﻧــﯽ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕە ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دوا ﺑﻜەون. ﺑەم ﺋەوەی ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﺋێﺮاﻧﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷﯚك ﻛﺮد ،واژۆی رێﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿە ﻣێﮋووﯾﯿەﻛەی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻮو ﻛە ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ راﺳﺘەوﺧﯚی ﺑﺎرزاﻧﯽ ھﺎﺗە ﺋﺎراوە و دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ھەرێﻢ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺧەوﻧەی ﺋێــﺮان ﺧﯚی ﻟێ دەدزﯾﯿــەوە ،وا دەﺑێﺖ ﺑە راﺳــﺖ و دەزاﻧێ ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯿﺶ دەﺑێﺘە ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ و ﺑﺎﻧﺴﯽ ھێﺰ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا 30ﺳــﺎڵە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی و ﺋﺎﺧﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎراﻧە و ﻟە ﺑﻮاری ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــەوە 30 ،ﺳﺎڵ ﻟە ﭘێﺶ ﮔەﻻﻧﯽ ﺗﺮی ﺋێﺮاﻧەوەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﮔەﻟﯽ ﺑﻠﻮوچ و ﺋﺎزەری و ﻋــەرەب دەﺑێﺖ و ﻧﺎوﺧﯚی ﺑە ﺟﺎرێﻚ ﻟێ ﺷــﭙﺮزە دەﺑێﺖ و ﺋێﺮاﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺋەوڕۆﯾەوە ﺗﺎ ﺳەرووی ﻣﺎزەﻧﺪەران دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﺷــﯚك ﺑﻮوە و ﻧﺎﯾەوێ دەﺳﺖ ﻟە ھﯿﭻ ﻛﺮدەوەﯾەك ﺑﭙﺎرێﺰێ و زەﻧﺪەﻗــﯽ ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری ﭼﻮوە.
دارا ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدر ﺋەﻓەﻧﺪی
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ھﺎﺗﻨﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دﯾﺎرە ﻛە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ھﯿﭻ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەدەﻛﺮد و ھﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ دﯾﺎری ﻧەﺑــﻮو ،ھەروەھﺎ دﯾﺎر ﺑﻮو ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿﭻ ﺟﯚرە دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜﺎت ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەوڵەﺗﯽ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺋەﻣە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﺎﺷــﯽ دەزاﻧێ و ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﺑــەم ﺋــەوەی ﭘﺎرﺗﯿﯽ ﻧﯿﮕــەران ﻛﺮد و ﻟێﺪواﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮاوی دا ،ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷــەڕی دەرووﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜﺎت و ﺳﯿﮕﻨﺎڵێﻚ ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜﺎت ﺑﯚ دواڕۆژی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺋەو ھەواڵەی ﺧﺴــﺘە ﺑﺎزاڕی ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﻛە ﮔﻮاﯾە ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ دەﺑێﺘەوە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ،ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻧﺎﭼﺎرن ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺑﻜەن و ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻛە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯽ ھەﯾە ،ھەرێﻤێﻚ ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑەﭘێﯽ دەﺳﺘﻮورێﻜﯽ ﻧﻮێ. ﺑﯚﯾە دەڵێﻢ ھﺎﺗﻨﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرداﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﺷــەڕێﻜﯽ دەرووﻧﯽ ﺑﻮو ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘﺎرﺗﯽ و ﻋەﺑﺎدی و ﻋەﻣــﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ و وەﻣێﻜﯿﺶ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋەو ھەﯾﺴــﺎﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەی ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳــەدر ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕــﺪا ﺑەﻏﺪای ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑەﻧﺎو ﻓﯿﺪراڵﯽ ﭘێ ھەژاﻧﺪووە و ھەرﭼﯽ ﻣﻮﻗــەدەس و ﺗﺎﺑﯚﯾە ،رووﺧﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ﻛە ﻟە ﺳەرووﯾﺎﻧەوە ﻧﺎوﭼەی ﺳــەوز ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ وەﺧﺘێﻚ دوور ﺧﺮاﯾەوە ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎدﯾﯽ ﻋێﺮاق، ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﺑﻮو ھەم ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــەرﺑە دەﻋﻮە ﺑﻮو ﻛە ﻟــە ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌە زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ﺑەھەﻧﺪ وەرﮔﯿﺮاوە ،ھەم ﺑەردەوام ﺋــەو ﺋەﮔەرەی ﺑە ﻛﺮاوەﯾﯽ ھێﺸــﺘﺒﻮوەوە ﻛە وەك ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋاردەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻤێﻨێﺖ و ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎرەﻛﺘەری ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺑێﺖ ﻛــە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ھەم ﺋێﺮان و ھەم ﺷــﯿﻌە و ھەم ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻜﺎت ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا. ﭼﻮﻧﻜە ھــەم ﺗﻮاﻧــﺎی ﭼەﻛﺪارﯾﯽ ھەﯾــە و ھەم ﺗﻮاﻧﺎی ﺟﻮوﻧﺪﻧــﯽ ھێﺰی ﺟەﻣــﺎوەری ھەﯾە ﻟە دژی ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺸــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ ﺋەوەﯾە دەﺗﻮاﻧێ ﮔەﻣەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑــﻜﺎت ،وەك ﭼﯚن ﻟە راﺑــﺮدوودا ﻛــە دوو ﺧﻮل ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮو ،ﺗﻮاﻧﯽ ﺷەڕێﻜﯽ دەرووﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎت و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺑﺨﺎت و ﺳﻮﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە. ﺋــەوەی ﻟــە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ دەوەﺷــێﺘەوە ،ﺋەوەﯾە ﻟە ھەﮔﺒەﻛەﯾﺪا ھێﺸــﺘﺎ ﺧەرﺟﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻣــﺎوە ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟــەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧەﯾــە ﻛە ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﺧﻮﻟﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾﺪا ﺑــﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﭼەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﺷــەڕێﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎری ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاق و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻛــە ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧەوت ﺑﻮوە ﺑە ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧەوﺗــﯽ ھەرێﻤﺪا ،ﺑﯚﯾە ھێﺸــﺘﺎ ﺑێ ﻣﻨەﺗﺎﻧــە ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛﺎت و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛﺎت و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ ﺋەو داﺗﺎﯾﺎﻧەﯾﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺘە ﻛە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﺪا ﺧەﺳــﺎرەت ﻧﯿﯿە و ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎرﺗە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا. رەﻧﮕــە ھەر ﺋەم ھــﯚﻛﺎرە ﺑێﺖ ﻛــە ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﭘێﯽ ﺧﯚش ﺑﻮو ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻜﺎت و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەردەﺷــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺗــەواو ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﻛــە ﻧەﯾﻜﺮد و ﻧەھﺎت ،ﻧەك ھەر ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣــە ﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە راﺑﺮدووﯾەﻛﯽ ﺗﺎڵەوە ھەﺑﻮو ﻛــە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛﺮدی و دواﺟﺎرﯾــﺶ ﺑﻮو ﺑەھﯚی ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی ،ﺋەم ﻗﯿﻨە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺋێﺴﺘە ﺷەڕی دەرووﻧﯿﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎﯾەوە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ و دوور ﻧﯿﯿــە ﻧەﺑێﺘە ﻧێﻮاﻧﮕﯿﺮﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﭘﺎرﺗﯽ، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎی ھەﯾە ﻟەو ﺟەﻧﮕە دەرووﻧﯿﯿﺎﻧەدا.
ﭼەﻧﺪ ﺷﺎﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﺑێﻨە ھەرێــﻢ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﭘێﮕەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻢ ﺑەھێﺰﺗﺮ دەﻛﺎت ﺑەﺳــەر ﺑﺮد .ھﺎﺗﻨــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧــەوەی دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ و ﺗﯚﺧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن و دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯽ ﻟە ﯾەﻛﻜــﺮدن و وەﻣێﻜﯽ زۆر ﺋەرێﻨﯽ و ﻧﺮﺧﺪاﻧە ﺑە ﺳەرداﻧە ھﺎوﺑەﺷەﻛەی ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــﯚ ﺑەﻏﺪای ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ. ھەردوو ﺳــەردان و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و دﯾﺪارەﻛﺎن ﺗەواوﻛەری ﯾەﻛﺘﺮن، ﺋــەوەی ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن ﻟەﺑــﺎرەوە ﻛﺮد و ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ
ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣــﺎن ﺑەرەو ﭘێﺸــﺘﺮ دەﺑﺎت ،ﺑەم ھﺎﺗﻨــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻧە ﺧﺰﻣەت ﺑــە دۆزی ﻛﻮرد دەﻛﺎت و ﻧــە ﭘێﮕــەی ھەرێــﻢ ﺑەھێﺰﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﺑﮕــﺮە ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺋﺎڵﯚزﺗﺮ دەﻛﺎت و ﻓﯿﺘﻨــە و ﺋﺎژاوەی ﺗــﺮ دەﺧﺎﺗەوە ﻧﺎو ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛێﺸــەی ﺗﺮﻣﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ھەﻣﻮو ﺋەﻣەش ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿە ﻟەو ﭘﯿﻼﻧﺎﻧە.
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻟــەم دواﯾەی ﻟە ھەرێــﻢ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﭘێﺸــﻤﺎن، ھﯿﭽﯿــﺎن ﺧﺰﻣەﺗﯿﺎن ﺑــە دۆزی رەوای ﻛﻮرد ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺑە ﻻﯾەﻧە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە .ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﺋەو ﺟﻤﻮﺟﯚڵە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧە ﺋەوەﻧﺪەی ﺋﯿﺴﯿﻔﺰازﯾﻦ و ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟێﯿﺎن ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺧﺴــﺘﻨە ﺳەر ﭘێﮕەی ھەرێــﻢ و ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ و زﯾﺎﺗﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە ،ﺋەوەﻧﺪە ﺑﯚ ﻟێﻚ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻧﯿﯿە. زۆر ﺟــﺎر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی رووداوەﻛﺎن دەﮔﯚڕن، ﺑــەم ﻟــە ﻋێــﺮاق و ھەرێﻢ زرر ﻟــە رووداوەﻛﺎن ﯾەﻛﺠــﺎر زۆر دەﮔﯚڕێــﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھێﺰی دﯾﺠﻠە ﺑﯚ ﻟێﺪان و ﻓﺸﺎرﺧﺴــﺘﻨە ﺳەر ﻛﻮرد ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ و ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵــﻚ دەﺑڕێﺖ ﺗﺎ ﺑﺮﺳــﯿﻜﺮدﻧﯽ ھەرێــﻢ و ﺧەڵﻜەﻛــەی ﻟــێ ﺑﻜەوێﺘــەوە و ﺟەﻣــﺎوەر ﺑێﻨــە ﺳەر ﺷــەﻗﺎم ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛە ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﺑﯚﯾﺎن ﻧەﭼﻮوە ﺳەر .ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺧەڵﻚ
ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دوای ﻛﻮدەﺗﺎﻛەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەردۆﻏﺎن ﺋەم ﺟﺎرە رزﮔﺎری ﺑﻮو ﻟە ﻛﻮدەﺗﺎی ﺳەرﺑﺎزی ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﺑەﺗەواوی دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ ﺑﻮو ﯾﺎن ﻛﻮدەﺗﺎﯾەﻛﯽ واﻗﯿﻌﯽ ،ﺑەم ﺗﻮوﺷﯽ ﮔێﮋاوێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﺑﻮوە ﻛە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋﺎوا ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻟێــﯽ ﺑﭙەڕێﺘــەوە .ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﺑێﺖ ﺑﮕﻮﺗــﺮێ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻛﻮدەﺗﺎﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــەوێﻚ ﺑﻮو ﺗەواو ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺑەردەواﻣﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﺑەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ: ﯾەﻛــەم ،ﺋەردۆﻏــﺎن ھەرﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺑەﺳــﺘەڵەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەرﺑﺎز ﺑﻜﺎت و ﻟە دەﺳەت ﺑﻤێﻨێﺘەوە، وەك ﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﻧەﺗەوەﭘەرﺳــﺖ و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ھەڵﺒﮋاردن، دەﯾــﺎن زﯾﻨﺪاﻧﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەﻓﺴەری ﺑﺎی ﺳــﻮﭘﺎ ،ﻛﺮدﻧە دەرەوەی دەوڵەﺗﯽ ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎن )ﮔﻮﻟەﻧﯿﯿــەﻛﺎن( و ﺗەﻧﺎﻧــەت دوورﺧﺴﺘﻨەوەی داﻣەزرێﻨەران و ﺑڕﺑڕەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺸــﺘﯽ ﺋــﺎك ﭘﺎرﺗﯿﯿﺶ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﺎﻧەی دووﺑﺎرە دێﻨەوە ﭘێﺸێ. ﺟــﺎرێ ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ھەڵــەی ﺋەردۆﻏــﺎن ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ﺧﺰﻣــەت و ﮔﻮﻟەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە. ﺋــەو واﯾﺰاﻧــﯽ ﺑە وﺷــﻜﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﺎدەﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری،
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ
ﺑەرﮔەی ﮔﺮت ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑێﻨە و ﺑەردەﯾەش ﺑــﯚ ﺋەوەﺑﻮو ﺗﺎ ھەرێﻢ ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ ﺑﻜــەن و ﺑﯿﺨەﻧە ژێﺮ رﻛێﻔﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺋەوﯾﺶ )ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ھﺎوﻛﺎراﻧﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜەرﯾﺎن( ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﺧﺰﻣــەت ﺑــە ﭘﻼﻧــە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە ﮔەورەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەن ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﻟێﯽ )ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯿﯿە(. ﺑــەﻻی ﻣﻨــەوە زۆر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﺋەﮔەر ﺳــﺒەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﺑﻜﺎت وەك ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑــە ﻣەرﺟێــﻚ داوای ﻟێﺒــﻮردن ﻟە ھەﻣــﻮو ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜﺎت و ﺑــﯚ دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯽ ﻟێﻜﺮدﻧﯿﺶ ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ دوو ﻻﯾەﻧەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮردی ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەﻣەش وا دەﻛﺎت ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎن ﺑﺒﻨە راﺳﺖ ﻟە ﺋەرزی واﻗﯿــﻊ و ﻧﻤﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدووش ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن دەﺳەﻟﻤێﻨﻦ. ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮو ﭘﻼﻧﯽ ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ھەرێﻢ ﺳەرﻧەﻛەوێ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﺑە ھێﺰ و ﺋﯿــﺮادەی ﮔەل دەﺑێﺖ، ﺑە ﻧﻤﻮوﻧــەی وﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑﯚ ﺋەﻣــەش ھەرێﻢ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗە.
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق • ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺳەﻧﺘەری CPSS
دەﺗﻮاﻧێ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺟﻮوﻧەوەی ﺧﺰﻣەﺗﯿــﺶ ﻟــە رەﮔــەوە دەرﺑێﻨــێ ،ﺑــەم ﻧەﯾﺰاﻧﯽ ﺋەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ﺗﯚﯾەﻛﯽ رۆﺣﯿﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﭼﺎﻧــﺪووە ﻛــە دوای ﺋەوﯾﺶ ﻟە رەﮔــەوە دەرﻧﺎﯾەت. ﺧﺰﻣــەت ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺷــﯚڕ ﺑﻮوەﺗــەوە ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻛــە ھﯿــﭻ ﺷــﻮێﻨێﻚ و ﻣﺎڵێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و دەوروﺑەری ﺳــەری ﭘێﺪا ﻧەﻛﺮدﺑێــﺖ .ﺑەم ﺟﯚرە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدن ﺑەراﻣﺒەر ﻛﭙﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ رۆﺣــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ، ﻛﺎرێﻜﯽ ھەڵەﯾە ﻛــە ﺋەردۆﻏﺎن دەﺳﺘﯽ داوەﺗێ ،ﺋەﮔەر ﺑەردەوام ﺑێ ﻟەﺳەری ،ﺳەری دەﺧﻮا. دووەم ،وەك ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺑﺎﺳــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾــﯽ دۆﺧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﻣﺎن ﻛﺮد ،ﺋەم وﺗە ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوەﺗــە ﺟێــﯽ وردﺑﻮوﻧەوەی ھەرێﻤــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛە ھەرﭼﯽ راﺳﺖ دەﺑێﺘەوە ﻟە دوای ﻛﻮدەﺗﺎ ،ﺧﯚی ﻛــﺮدووە ﺑە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و دەڵێ وا ﺑﺠﻮوڵێﺘەوە ﺋﺎوا ﺳــﺰات دەدەم .ﺋەﻣــەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ھەﯾــە ﻟەﺳــەر ﻟەﻛەدارﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دەوڵەت ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ. وﺗﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎوا وەك ﭘﯿﺸــەی
ھەﻣﯿﺸــەﯾﯿﯿﺎن ﺑەردەواﻣــﻦ ﻟــە ﺧــﯚ ﻓﺮﯾﺸــﺘەﻛﺮدن و ﺧﯚﻛﺮدﻧــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﻟــە دەرەوە .ﺋەو رەﺷــﺒﮕﯿﺮﯾﯿە ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛەی ﺋەم ﺳەرﻟێﺸــێﻮاوﯾﯿەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎش دەﺳﺘﯽ داوەﺗێ ،ﺑﻮوەﺗە ﺑﻨێﺸﺘە ﺧﯚﺷــەی ﺳــەرزاری ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ،ﻟە ﻛﺎﺗێــﺪا ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەﺣﻤەد داود ﺋﯚﻏڵﻮ زۆر ھﯚﺷــﻤەﻧﺪاﻧە ھﺎﺗــە ﺋــەو ﺑﺎوەڕەی ﻛە ﺋەوان ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﻛەﻣﺎﻟﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــەو ھەﻣــﻮو ﺳــﯿﻜﯚﻻرﯾەﺗﯿﯿەﯾﺎﻧەوە ﻧەﺑﻮوﻧە ﺋەﻧﺪام ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوڕوﭘﺎ ،ﺗﺎزە ﺑەو ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿە ﻧﻮێﯿــەوە ﻧﺎﺑﻦ، ﺑﯚﯾە ﺟــﺎرێ ﺋەردۆﻏــﺎن ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋەوە ﺋێﻤە ﻧﯿــﻦ دەڵێﯿﻦ دەﺑێ ﺑﺒﯿﻨە ﺋەﻧﺪام ﻟەﻻﺗﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێ ﺋێﻮە ﺑەدوای ﺋێﻤە ﺑﻜەون و داوای ھﺎﺗﻨە ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎﻣﺎن ﻟــێ ﺑﻜــەن“ ،ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺋەﻣە ﺋەوروﭘﺎی زۆر ﺗﻮوڕە ﻛﺮدووە. ﺳــێﯿەم ،رەﺷــﺒﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧەڵﻚ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛﺎﻧە ﻛە ﺋەردۆﻏــﺎن دەﺳــﺘﯽ داوەﺗــێ. ھــەر ﺋەﻣەﯾە ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟــە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﻛﻮدەﺗﺎﻛە زﯾﺎد ﻛﺮدووە .ﺋﺎﺧﺮ زۆرﺑەی ﻛﻮدەﺗﺎﻛﺎن ﻟە ﺑەرەﺑەﯾﺎن دروﺳــﺖ دەﺑﻦ ،ﺑﯚ ﺋەﻣە ﻟە ﺳەﻋﺎت ﻧﯚی ﺷەو! دواﺗﺮ
ﭼﯚن ھــەر ﺋەو ﺷــەوە زاﻧﺮا ﺋەو ھەزاران ﻧﺎوە ﻟﯿﺴﺖ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑە ﻛﻮدەﺗﺎﭼﯽ داﺑﻨﺮێﺖ! ﭼﯚن ﻓڕۆﻛە ﻟە ﺑﻨﻜەی ﺋەﻧﺠەرﻟﯿﻚ دەردەﭼێ ﺑەﺑێ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻛﺎﺗە ﻛەﻻوە! دواﯾﯽ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن؟ ،ﺋەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان؟ ،ﺋەی ﺋــەوان ﻛە ﺋەو ﺳەدان ﭘﯚﻟﯿﺴە راھێﻨﺮاوە ﺑﻨێﺮن ﺑﯚ ﺋەﻧﺘﺎﻟﯿﺎ و ﻟە ﺑەردەﻣﯽ ژووری ھﯚﺗێﻠﯽ ﺋەردۆﻏﺎن ﭘﺎﺳەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﻮژن ،ﺋــەی ﺋەم ﺳــﻮﭘەرﻣﺎﻧە ﭼﯚن ﺑﯚی دەرﭼﻮو؟ ،ﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەم ﻓڕۆﻛﺎﻧە ﻧەﭼﻮون رێﻚ ﻟەو ھﯚﺗێﻠە ﺑﺪەن؟. ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺑﺎﺑەﺗەﻛەی ﺋێﻤە ﺑەو ﺗﺎﯾﺘڵە ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ھەن ﺑﻨﻮوﺳﺮێﻦ .دەﺑێ ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﯿﺮی ﻟــەوە ﻧەﻛﺮدﺑێﺘەوە ﻛە ﻟە دوای ﺋــەو ھەﻣﻮو رەﺷــﺒﮕﯿﺮی و دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی دەﯾــﺎن ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەی ﺧﺰﻣەت ،داھﺎﺗﻮوی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرەو ﻛﻮێ دەﺑﺎ؟ ﺳەﯾﺮە ،ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑەھﯚی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﺎر و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻧــﺎن دێﺘــە ﻛﺎﯾەوە ،ﻧەك ﺑە ﻛﻮدەﺗﺎﭼﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮەی ﮔــەل و ﺑەرﺷــەﻗﺪان و ﻧﺎﻧﺒڕﯾﻨﯿﺎن .ﺋەو ھێﺸﺘﺎ دڵﯽ ﺋﺎوی ﻧەﺧﻮاردووەﺗەوە و ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺑﺎری ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺑﯚ
ﺋــەوەی ھەرﭼﯽ ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗﺒێ ﻟەﺳــەر ﭼﺎوت دوو ﺑــﺮۆ ھەﯾە، ﺑﯿﮕﺮێ. ﭼــﻮارەم ،ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەرەو ﺧﺮاﭘﺒــﻮون دەڕوات .ﺋەو وﺗــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــەی ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار .ﺑەھــﯚی ﭼەﻧﺪ ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەﻛــﯽ داﻋــﺶ ﻟــە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ و ﺋەﻧﻘەرە ،رێﮋەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻛەم ﺑﻮوەوە ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﺑەھــﯚی داﺑڕاﻧــﯽ ﻟە رووﺳــﯿﺎ. ﺋــەم ﻛﻮدەﺗﺎﯾــە و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ وا دەﻛﺎت ﻟەﻣــەودوا ﺧەڵــﻚ ﻧەوێــﺮێ ﺑﯚ ﮔەﺷﺖ ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻜﺎت. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺎوەﻧﺪی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی وزەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە ،ﺋێﺴﺘە ﺑە ﺳەدان ﺑﻨﻜەی ﺳەرﺑﺎزی ﮔەورەش ﺑەﺑێ ﺟەﻧــەڕاڵ و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎرن و ﻛــەس ﻧﺎزاﻧێ ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەر دێﺖ ،ﺋەﻣە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﻤە ﺋەﮔــەر ﺳــەﯾﺮی داھﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﯚڕﯾﯿەﯾە ﻛــە ﻧەوﺗەﻛــەی دەﮔەﯾەﻧێﺘــە ﺑەﻧﺪەری ﺟﯿﮫﺎن و ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﺳﻮﭘﺎ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟێ دەﻛﺎت ،ﺑەﺑێ ﺟەﻧەڕاڵە.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
araakar4@gmail.com
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
19
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛﺎرﺗێﻚ ﺑﯚ ﺟەﻧﮕﯽ دەرووﻧﯽ
ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺋەﻣﯿﻨــﺪاری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ دەﻋﻮەی ﺷﯿﻌەی ﻋێﺮاق و ﯾــەك ﻟە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ھەرە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا، ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﺑە ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاو ﮔەﯾﺸﺘە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دوو رۆژی ﺑە ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳەرﻛﺮدە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟەو ﺧﺎﻧــە ﻛﺮدەوە ﻛە ﯾەﻛﯽ ﺧﺴــﺘﻮون و ﺋەواﻧەی ﻛﺮدووەﺗە ﯾەك ﺑەرە. ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑێﻨە ھەرێﻢ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺗــﺮ ﭘێﮕــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻢ ﺑەھێﺰﺗــﺮ دەﻛﺎت و داوای رەوای
ﺋــەو ﺟﻤﻮﺟﯚڵە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻟەم ﻣﺎوەﯾە ﻟــە ھەرێﻢ دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ دوو ﺣﺰﺑــﯽ ﮔــەورەی ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرداﻧە ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﻋێﺮاﻗــﯽ ،ﻣﺎﯾەی دڵﺨﯚﺷــﯿﻦ و ھەﻧﮕﺎوی ﺑﺎﺷــﻦ ﺑﯚ ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﺋەﮔەر رەﭼــﺎوی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ و ﭘێﮕــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد و ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردی و رێﮕەﺧﯚﺷــﻜەر ﻧەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋﻠﺸــﺘﺒﻮوﻧەوەی ﻧــﺎو ﺧﯚﻣﺎن، ﺋەوﻛﺎﺗە ﺋەو ﺟــﯚرە رێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻧە دەﺑێﺘە ھــﯚی ﻟێﻜﺘﺮازاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﻛێﺸــەی ﺗﺮﯾﺶ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا دێﻨێﺖ. ﻟە راﺳﺘﯿﺪا دەﺑێﺖ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوە ﺑﯿﻦ ﻛە ﭼەﻧﺪی ھەﻧﮕﺎوی ﺟﺪی ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟــە ﻋێﺮاق ﺑﻨێﯿﻦ، ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ھەﻧــﮕﺎوی دژەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ و ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘــﺮ دەﺑﻨەوە و ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن دەﺑﻦ ﺑە ﯾەك ﺑەرە. ھەﻣﻮو ﺋەو ﺟﻤﻮﺟــﯚڵ و رووداوە
ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ دﻛﺘﯚرا ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺋەﺳﻜەﻧﺪەرﯾەی ﻣﯿﺴﺮ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رەھەﻧﺪەﻛﺎن
147
ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟە ﺑڕﯾﻨﯽ ﻗﻮوﺗەوە ﺑﯚ دەﺳﺘﺨﯚﺷﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (148ﭼﻮارﺷەم2016/ 7/ 27 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com
wishe@wishe.net
ﻧەدا و ھەڵﻜەوت زاھﯿﺮ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەرھەم دێﻨﻦ 11
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ھەرێﻢ ﺳەح ﺑﯿﺮی ﻛێ دەﻛﺎت؟
11
ﻧﺎﻣەﯾەﮐﯽ ﮐﺮاوە ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕﻪی ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﮐﺎک ﻣەﺳﺮوور ﺑﺎرزاﻧﯽ
ﻣﻦ ھﺎووﺗﯽ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻗﺎدر ﺑﺎوﮐﯽ ﻧەﺧﯚش ”ژﯾﻼ“ ﺗەﻣەن ھەﺷﺖ ﺳﺎن، داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻣﺎوەﯾەﮐﯽ زۆرە ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﺧﻮێﻦ ﺑﻮوە و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﺑﺮدووﻣﻪﺗە ﺋەردەن ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪر ﺋێﺴــﺘﺎش ﺑﯚ دواﺟﺎر دەﺑﻮاﯾــە 2016/7/10ﺑﻤﺒﺮداﯾەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەردەن ﺑﯚ ﻣﺮﮐﺰی ﭼﺎرهﺳــﻪری ﺷێﺮﭘﻪﻧﺠﻪ ﻟﻪ ﻋەﻣﺎن ،ﺋەوەش ﺧﻪرﺟێﻜﯽ زۆری دەوێ ﮐــە ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﻣــﺪا ﻧﯿﯿە داﺑﯿﻨﯽ ﺑﻜﻪم ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﭼﻮار ﺟﺎر ﺑﺮدووﻣﻪﺗە ﺋەردەن و ﺑﻪ ﮔﻮﺗﻪی ﭘﺰﺷــﻜﻪﻛﺎن ﺋەﻣﺠﺎرە ﺑڕۆﯾﻨﻪوه ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﻪ ﺑﻨﺒڕ دهﺑێ.
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
وردە وردە دەردەﻛــەوێ ﺋەوەی ﺷــەوی ﭘﺎزدەی ﺗەﻣﻮوز ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــە رووی دا ﻛەﻣﺘــﺮ ھەڵﮕێڕاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﻮو ﻟە ﻻﯾەن ﺋەﻓﺴــەرەﯾﻠﯽ ﺳﻮﭘﺎوە ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەﺳەﺗڕاﻧﯽ، زﯾﺎﺗــﺮ ﻧﻮاﻧﺪﻧێــﻚ ﺑﻮو ﻟــە ﻻﯾەن ﺳــەرﻛﯚﻣﺎر ﺋەردۆﻏﺎن ﺧﯚﯾەوە ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧەوەی دەوڵەت ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻧﺎﺣەزێﻚ )ﺑﮕــﺮە ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯿﺎوازێﻚ( و ھەر ﻟە ﺳﺎﺗﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟەﺑﺎرﭼﻮوﻧﯽ ھەڵﮕێڕاﻧەوەﻛەﺷەوە ﺋەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە )واﺗە ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧــەوەی دەوڵەت ﻟــە ﻧﺎﺣــەز و ﺟﯿﺎواز( ﻟــە ﻻﯾەن ﺋەردۆﻏﺎن ﺧﯚﯾەوە ھﺎﺗە راﮔەﯾﺎﻧﺪن و دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدن .ﺑﺎوەڕﻧەﻛﺮدن ﺑــە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ھەڵﮕێڕاﻧەوەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑە ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨــﯽ ھەﻣﻮو دﻧﯿــﺎوە دﯾﺎرە .ﺑــەم ﺑﯚﭼﯽ ﺑەم ھەڵەﺷەﯾﯽ و ھێﺴﺘﯿﺮﯾﺎﯾە؟ ﻣەﮔەر ﻣﺎوەی ﺳــێﺰدە ﺳــﺎڵە ﺋەردۆﻏﺎن ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑــﮋاری رێــﯽ ﺑەردەم ﻧەﺑــﻮوە ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺗﯚﻗەﻧﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەدا؟ ﺋێﻤە ﺑﻤﺎﻧــەوێ وەﻣﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑﺪەﯾﻨەوە دەﺑێ ﺑە ﻛﺎر و ﻛﺮدەوەی
ﻣﺎوەی ﺷەش ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺗﻮرﻛﯿــەدا ﺑﭽﯿﻨەوە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە دەﺳﭙێﻜﯽ راﭘەڕﯾﻨەﯾﻠﯽ ﺑەھﺎری ﻋەرەﺑﯿﻮە ﻟە ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﯿﺴــﺮ و ﻟﯿﺒﯿە و ﭘﺎﺷﺎن ﺳــﻮورﯾە ،ﻛە ﺑە ﺳەرﺷێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑێ ﻣﯿﻨﺎﻛــەوە ﺋەردۆﻏﺎن ﺧﯚی ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺪا ﺗێﻜەڵ دەﻛﺮد. ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ وﺗێﻚ ﺑﺘﻮاﻧــێ دەﺳــﺖ ﻟــە ﻛﺎرﺑــﺎری دەرەﻛــﯽ وەر ﺑــﺪات ،دەﺑــێ ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚدا ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ ﺑێﺖ و ھﯿﭻ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜەری ﻧﺎوەﻛــﯽ ﻧەﻣﺎﺑێ .ﭘێــﺶ ھەرای ﺳﻮورﯾەش دەﺷێ ﺑڵێﯿﻦ ﻧﺎوەﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿە ﺑــﯚ ﺋەردۆﻏﺎن ﻣﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﯾﯿﻮ ﺑﻮو ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی 2011دا ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯿەك ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەﺳﻮرەداﻧە ﺳﻮورﯾە ﻧەﺑﻮو .ﺑەم ﻣێﮋوو دەڵێ دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚران ﭼەﻧﺪ دڕﻧــﺪەن ھێﻨﺪەش ﺗﺮﺳــﻨﯚك و ﻗەﻟــەزراون .ﺋــەم ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛﯽ و ﻗەﻟەزراوﯾﯿــەی ﻧەﺑﻮاﯾە ﺋەردۆﻏﺎن ﻟە ﺣەوﺗﻮوی دووەﻣەوە ﺳــﻮﭘﺎی رادەداﯾــە ﻧــﺎو ﺳــﻮورﯾە و ﺗــﺎ دﯾﻤەﺷــﻖ دەڕۆﯾﯽ .ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯽ ھەﻣــﻮو دﻧﯿﺎش ﺋەﻣە ﺑــﻮو ﺑەم ﺧﯚی ﻧەﯾﻜــﺮد ،ﺑﯚ ﻧەﯾﻜــﺮد؟ ﺑە
ﺑﯚﯾــە داواﮐﺎرم ﻟــە ﺑەڕێﺰﺗﺎن وەﮐــﻮ ﺟﺎری ﭘێﺸــﻮو ھﺎوﮐﺎرﯾﺖ ﮐﺮدووم و ﺗﻮاﻧﯿــﻢ ﺑﯿﺒەﻣــەوە ﺑﯚ ﺋەردەن .ﺋێﻮە ھەﻣﯿﺸــە ﺧەﻣﺨﯚر و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻧەﺧﯚش و ھەژاراﻧــﻦ .داواﮐﺎرم ﺋەﻣﺠﺎرەش ﺑە ﻓﺮﯾﺎی ﮐﭽە ﺑﭽﻮوﮐەﮐەم ﺑﮑەون وەک ﺳــﻪرﻛﺮدهﯾﻪﻛﯽ دڵﺴﯚزی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ھﺎوﮐﺎری ﮐﭽەﮐەم ﺑﮑە و ﻟە ﻣەرگ رزﮔﺎری ﺑﮑە ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺧﻮدا و ﺋێﻮه ﺷﻚ دهﺑﻪم. ﻟەﮔەڵ رێﺰدا ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻗﺎدر ﺑﺎوﮐﯽ ﻧەﺧﯚش 07501214131
ﺗﻮرﻛﯿە ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﻮە ﺑﯚ ھەڕەﺷە ﻻی زۆرەوە ﻧــەوەﻛﺎ ﺳــﻮﭘﺎ ﻟێﯽ ھەڵﮕەڕێﺘەوە .ﺳﻮﭘﺎی ھەر وﺗێﻚ ﺑﻜەوێﺘە ﺷــەڕی ﮔــەورەوە ،ﻟە دەﻣﯽ ﺷــەڕدا ﻛەس ﻧﺎﻣێﻨێ ﻗﺴە ﻟە ﻗﺴــەی ﺟەﻧەراڵەﯾﻠــﺪا ﺑﻜﺎت. ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﺑە درێﮋای ھەﺷﺖ ﺳﺎڵﯽ ﺷەڕدا ﺟەﻧەراڵﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺟﯚرەوﺟﯚرەوە ھەڵﻮاﺳﯽ. دەﺑــﻮو ﺋەردۆﻏﺎن دەرﺳــێﻚ ﻟە ﺳــەدام وەرﮔﺮێ و زووﺗﺮ ﺳﻮﭘﺎ ﻟە ﻧﺎﺣەز ﺑﻨەﺑڕ ﺑﻜﺎ .ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟــە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 1979دا ﻟــە ﺋێﺮان ﺳەرﻛەوت ،ﺳــەدام ﻟە ﺗەﻣﻮوزی ھەر ﺋەو ﺳــﺎڵە ،رێﻚ ﻟە ﺣەﭬﺪەی ﻣﺎﻧﮕﺪا ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺳــەن ﺑەﻛﺮی ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﻧﺎردە ﻣﺎڵەوە .دەﯾﺎن ﺳەرﻛﺮدەی ﺣﺰﺑﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﺸﯽ ﻟە ﭘەت دا ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺧﯚی ﺳﺎز ﺑﺪا ﭘﺎش ﺳﺎڵێﻚ ﺑە ﮔﮋ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑﭽێ. ﺋەردۆﻏﺎن ﻟەوەﺗﯽ ﻟە دەﺳەﺗﺪاﯾە ھەڵﭙەی دەﺳﻮەرداﻧە دەرەﻛﯽ ﻟە رێﯽ ﺳﻮﭘﺎوە دەﻛﺎت .ﭘێﺶ ھەرای ﺳﻮورﯾە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ھەڕەﺷەی ﭼەﭘﺎوﻛﺮدﻧەﺳــەر ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛــﺮد .ﻟــە ﭼﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ 2015دا ﺑﺎڵەﻓڕەﯾەﻛﯽ ﺷەڕﻛەری رووﺳﯿەی ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾەدا ﺑەرداﯾەوە .ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ
ﻛەﺷــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑﺎروﺑــﻮوی ﻧﺎردە ﻏەزە و ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻠﺪا ﻛﺮدی ﺑە ﻛێﺸە .ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﻧﻜێﻜﯽ ﻟە ﺑەﻋﺸﯿﻘەی رۆھەﺗﯽ ﻣﻮﺳڵﺪا ﺑەﺟێ ھێوە ﺑﯚ ﮔێﭽەڵ. ﻟــە ھەﻣﻮوی ﮔەورەﺗﺮ ﻛێﺸــەی ھﯚﻧﯿﻨەوەی داﻋﺸــە ،ﻛــە ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵە ﺳــﻨﻮوری ﻟەﮔەڵ ﺳﻮورﯾەدا ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕﯾﻨــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ و ﻧەوﺗﯽ ﻗﺎﭼﺎغ .ھەر ﻟە ﺑﻮاری ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾەدا، ﺋەردۆﻏــﺎن ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ﮔﺶ دﻧﯿــﺎوە دژی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻛﯚﺑﺎن وەﺳــﺘﺎﯾەوە ،ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳﺘﯽ ﺑﺎﻛﻮری ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪەوە و ﺳﺎڵێﻜە ﺷــەڕێﻜﯽ ﮔﺮان ﻟەوێ دەﮔەڕێ. ﺋەردۆﻏــﺎن دەﻣێﻜــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧــﯚی راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﺋەوﯾــﺶ ﺑﻮوﻧەوەﯾە ﺑە ﺳــﻮڵﺘﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و دەﺳــﺖ ﮔﺮﺗﻨەوەﯾە ﺑەﺳەر ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﭘێــﺶ 1918ﻟە ﺑﻦ دەﺳﺘﯽ ﺳــﻮڵﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮون .ﺑەم ﻟە ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧــەدا ﻧﻮوﭼﯽ داوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ دەرەﻛﯿﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻧەھێﻨﺎوە. ﻟــە ﻧﺎوەﻛﯿﺪا ﻟــە ﺧﺎوﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﺗﯚﭘﯽ ھﺎوێﺸــﺖ )وەك دەڵێﻦ( و ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا
ﺋەوەی ﺑــە دەﺳــﺘﯽ ھێﻨﺎﺑﻮو ﻟە دەﺳــﺘﯽ داﯾەوە .ﺋێﺴــﺘە ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە دەﺧﺎﺗە ﺋەﺳــﺘﯚی ﻧﺎﺣەزی ﻧﺎوەﻛﯽ ﻟە ﺑﻮارەﯾﻠﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳﯽ و دادوەرﯾﻮە ﺗﺎ راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﻮاری ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە زاﻧﺴــﮕەوە ﺗﺎ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ. ﭘــەی ﺑــﺮدن ﺑــە ﺷــﺎراوەﯾﻠﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟــە ﺗﻮاﻧﺒــەدەرە ﻟەﺑەرﺋــەوەی زۆرﺑەﯾﺎن دەﻣﺪەﻣﯽ و ھەر ﺳــﺎت ﺑــە ﭼﺘێﻜەوە دەﯾﮕــﺮن .ﻟە ﺑﺎری ﺋەردۆﻏﺎﻧﯿﺸــﺪا ھەر واﯾــە .ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟەوە ﺑﮕەﯾــﻦ ﺋەوەی رۆژی ﭘﺎزدەی ﺣــەوت ﺑە دواوە رووی دا ﻟە زەﻟﯿﻠﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎ، ﻛە ﺑڕﺑــڕەی ﭘﺸــﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿەی ﻧﻮێﯿە ﻟە دوای ﺷەڕی ﯾەﻛەﻣەوە، ھەروەھﺎ ﺷــﺎوی ﮔﺮﺗﻦ و ﻻدان و ﺗﯚﻗﺎﻧــﺪن ،ﺋــەوەی ﻟــێ دێﺘە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ،ﻛــە داودەزﮔەی دەوڵــەت ﺑەﺗــﺎڵ دەﺑێﺘــەوە ﻟە ھەﻣــﻮو ﺟﯿﺎوازێﻚ ﻟە ﺳــەرۆك. ﺋەﻣﺎﻧە و ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﺟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﭘﯚڕە ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣﺪا ﺑﯚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺳەرۆك ،رێ ﺧﯚش دەﻛەن ﺑﯚ ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﻓﺎﺷﯿﺰم .رێﮕەﻧەدان
ﺑــە ﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻮێــﮋی ﻣــﺮدوو ﻟە ﻧﺎژﺗﻨﯽ ﺳــەرﺑﺎزەﯾﻠﯽ ﻛﻮﺷﺘﻮوی ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﮕێڕاﻧەوەﻛەدا ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﻧﻮێ و ﺑە ﻛﺎﻓﺮ ژﻣﺎرداﻧــﯽ ﺋەواﻧەﯾە ﻟە ﺳەرۆك ھەڵﺪەﮔەڕێﻨەوە. ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﻓﺎﺷــﯿﺰم ﻟە ﺗﻮرﻛﯿە ﺋەﮔەرێﮕﯽ ﻟەﮔﯿﻨە ،ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿﺎی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻟەﮔەڵ ﺑﯿﺮی ﺷﯚﭬﯿﻨﯿﺴــﺘﺎﻧەی ﺗــﻮرك ،ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑەھێﺰ ،ﻟەﮔەڵ ھەڵﻜەوﺗﻦ ﻟەم ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــە ﮔﺮﯾﻨﮕەی ﻧێﻮان دﻧﯿــﺎی ﻋــەرەب و ﺋەوروﭘــە و رووﺳــﯿەدا ،ﮔﺸﺘﯽ ﻟەﺑﺎرن وێڕای ﻟەﺑﺎرﯾــﯽ ﺳــەردەم ،ﻛــە دﻧﯿﺎی ﻋەرەب ﺑە ﺧﻮﻟێﻜﯽ ﺗﺎرﯾﻜﺴﺘﺎﻧﯿﺪا رادەﺑﺮێ ،ﺑﯚ ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﻓﺎﺷﯿﺰم ﻟە ﺗﻮرﻛﯿە ،ﺑﮕﺮە ﻋەرەب دەﻣێﻜە داوای دەﻛــەن و ﺋەردۆﻏــﺎن ﺑە دەﻧﮕﯿﺎﻧــەوە ﻧەﭼــﻮوە .ﺋەوەی ﻟە ﻧﺎوەوەﺷــﺪا رێ ﺧــﯚش دەﻛﺎت، ﻛێﺸــەی ھەﯾﺴــﺎوی ﻛﻮرد ﻟە ﻻﯾــەك و ﻣێﺒﻮوﻧﯽ ﺑەرھەڵﺴــﺘﯽ و ﺧﯚﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯿەﺗﯽ ﺑــە ﺋــﺎك ﭘﺎرﺗــﯽ و ﺋەردۆﻏــﺎن ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە .ﻣﺎﯾــەی ﺑەزەﯾﯽ ﭘێﺪاھﺎﺗﻨەوەﯾە ﺋەم ﺑەرھەڵﺴﺘﯿﯿە )ﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛەﺷــەوە( رژاوەﺗە
ﺷــەﻗﺎم و ﺗێﻜــەڵ ﺑــە ﺋﺎﭘﯚڕەی ﺋﺎك ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑﻮوە ﺑــﯚ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ”دﯾﻤﯚﻛﺮاﺳﯽ“. ﺋەوەی ﺑــﯚ ﻛــﻮردی ﺧﯚﻣﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــە ﻣﺎﯾەی دڵﻨﺎﺧﯚﺷــﯽ و دڵﺨﯚﺷﯿﯿە ﺋەوەﯾە ،ﻟە رووێﻜەوە وت ﺑەرەو ﺗەﻧێــﻞ و ﺑﻮودڕێﻜﯽ ﺗﺎرﯾــﻚ ﻣــﻞ دەﻧــێ ﺑەﻣــەش ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ دۆزی ﻛــﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮر ﻟەوەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە ﺋﺎڵﯚزﺗﺮ دەﺑێ ،ﻟــە رووێﻜﯽ ﺗــﺮەوە ﺋەو ﺑەرﮔە درۆﯾﻨەی دﯾﻤﯚﻛﺮاﺳــﯽ و داﻣەزراوەﯾﯽ و ﺋــﺎزادی ﺗﺎﻛەی، ﻛە ﺗﻮرﻛﯿە ﺳــەت ﺳﺎڵە ﻟە ﺧﯚی وەرھێﻨﺎوە ،دای دەﻣﺎڵێ .ﺗﻮرﻛﯿە ﭼﯿﺘــﺮ )ﻧﺎزدارەﻛــەی( ﺋەﻣەرﯾﻜە و ﺋەوروﭘــە ﻧﯿﯿــە .ﭼﯿﺘﺮﯾــﺶ ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟە ﻻﯾــەن ﺋەﻣەرﯾﻜە و ﺋەوروﭘەوە ﺑە ﺗﯿﺮۆر ﻧﺎﯾەﺗە ژﻣﺎر .ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻮورﯾﺶ، ﺋــەم ﺑــﺎرەی ﻧﻮێﯿــەی ﺗﻮرﻛﯿە، ﺑەدەرداﻧــەوەی ﻛﺮێﺘﯽ دەﺑێ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﮔــەر ﺗﻮرﻛﯿە ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻧێﻮان ﺧــﯚش ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ﻧﺎوەﺧــﯚدا ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﻮە ﻓﺸەڵ ﺑﻮوە و ﺑەرﮔەی ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی دەرەﻛﯽ ﻧﺎﮔﺮێ.