ﺋﺎرام ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﭼﻮار ﺷﻮﻗە ﺑە ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر دەﻛڕێ ﺋﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەد ھەڵﺴــﻮوڕاوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑەر ﻟەوەی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە وەرﺑﮕﺮێ ،ﺑەردەوام داوای دادﭘەروەری دەﻛﺮد ،ﺋێﺴﺘە ﺟێﮕﺮی دووەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە و ﺳێ ﺷﻮﻗەی ﻟە ﻧﮫﯚﻣﯽ ﺳەرەوەی ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ”ﮔﺎردن ﺳﯿﺘﯽ“ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﻮە ﺑە ﺑەھﺎی ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 87ﻣﻠﯿﯚن و 665ھەزار دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ.
4
ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن داوا دەﻛــەن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾەدە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت
5
ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ: ﭼﯿﺘﺮ ﺑﺎزﯾﺎن ﺑﯚ ژﯾﺎن ﻧﺎﺷێ
8
ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧــﯽ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دەﺑێﺖ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 50ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﺪەن
9
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﯾەﻛێﺘﯽ دوژﻣﻨﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳەت
ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
3
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﺑەﭘێﯽ ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی
ﺳێ ھەزار ﻣﯿﻼﻛﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دوور دەﺧﺮێﻨەوە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎون و ﻧەﮔﯿﺮاون ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻛــە دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﺑێﻨــە ﻧــﺎو ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە و ﻛﺎری ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﻮو ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﺮی ﭼەﻛﺪار ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳەﻧﮕﺎو ﻛە ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ”داﻋﺶ“ﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮا ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔﺮووﭘێﻚ ﻣﺎون و ﻧەﮔﯿﺮاون.
3 2 ”وﺷە“ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻗەﯾﻮان دوو ھەزار ﻛەس ﺑێﻜﺎر دەﻛﺎت ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧــﺎردەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑﯚ ﺋێــﺮان ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﺗﺎﻧﻜەری ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﻜﺎر ﻣﺎوﻧەﺗەوە .ﺳەرﺑﺎری ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی
ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــﯽ ﻛەرﺗەﻛە ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻗەﯾﻮاﻧە، ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
دﯾﻮە ﺑﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﯾﻮﺳﻒ ﻟﻪﺗﯿﻒ
17
8
ﻓﺮوغ ﻓەروﺧﺰاد ..ﺷﺎﻋﯿﺮێﮑﯽ ﺷﺎرەزا ﻟە ھﻮﻧەری ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون
18
ﻣەھﺎﺑﺎد ﻗەرەداﻏﯽ
رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ ﻛﻮێﺘــﯽ ،ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەژێــﺮ ﻧــﺎوی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺷــﺎﻛﯽ ﺟەژن رەواﻧــە دەﻛﺎت ،ﺋــەو ﺑﯚ ھەر ﺋﺎوارەﯾــەك ﻛــە ﻛﯚﺑﯚﻧێﻜــﯽ 50دۆﻻری ﭘــێ دراﺑێــﺖ ،ﻧﺎﭼــﺎری دەﻛﺎت ﻟە ﺑــﺮی ﭘﺎرەﻛە ﻟە ﻣﺎرﻛێﺘێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺟﺎﻧﺘﺎ و ﭘێو ھەڵﺒﮕﺮێﺖ، ﺋەﻣەش ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼﺎر و ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدووە و دەڵێﻦ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﺧﯚراك و دەرﻣﺎن ھەﯾە ﻧەك ﭘێو“.
4
ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎون و ﻧەﮔﯿﺮاون
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﻛە دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﺑێﻨــە ﻧــﺎو ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە و ﻛﺎری ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەن ،ھﺎوﻛﺎت ﺑــﻮو ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﺮی ﭼەﻛﺪار ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و ﺷﺎرەدێﯽ ﺳەﻧﮕﺎو ﻛــە ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ ”داﻋﺶ“ﯾﺎن ﻟــێ دەﻛﺮا ،ﺑەﻣــەش داﻋﺶ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دزەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﯚ ﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت.
ﺋەو ﮔﺮووﭘــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەی دەﯾﻮﯾﺴﺖ ﺑێﺘە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە، ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳێﻚ ﺑەﻧﺎوی ”ﺳەﺑﺎح ﺳــﺎڵﺢ“ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺮان و ڕۆژی دووﺷــەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ﻟــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﺪا ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی دێﻠێــﮋە ،ﺧﯚی ﺗەﻗﺎﻧﺪووەﺗەوە .ﺋەو ﻛەﺳە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎری
ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺑﯚﻣﺒﯽ ﻟﻜێﻨﺮاو ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەوە ﺑﯚ ﺳــێ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دادەﻧێــﻦ و دواﺗﺮ ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳــەرﭼﻨﺎر ﻓەوج و ﻟﯿﻮای ﯾەﻛﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛەﻧە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ھەﻣﺎن ﺷــەو ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺗﺎﭬﮕەی ﺳەرﭼﻨﺎر ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘەﻛﺎن ﮔﯿﺮاوە و ﺋەوﯾﺶ
ﺳێ ﻛەﺳﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮدووە و دواﺗﺮ ﮔﯿﺮاون. ﺟﮕە ﻟەواﻧە ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳەﻧﮕﺎو و ﮔەرﻣﯿﺎن ،دوو ﮔﺮووﭘﯽ ﭼەﻛﺪارﯾــﯽ ﺣــەوت ﻛەﺳــﯽ ﺑﯿﻨﺮاون و ﺷەوی 14ـﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﮔﺮووﭘﺎﻧە ﮔﯿﺮان ،ﺑەم ﮔﺮووﭘێﻚ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ ﻣﺎون ﻛە ﻧەﮔﯿﺮاون .ﻋەﻣﯿــﺪ ﺋەﺣﻤەد ﻧﺎدر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋەو ﭼەﻛﺪاراﻧە دوو ﮔﺮووپ ﺑﻮون و ﮔﺮووﭘێﻜﯿــﺎن ﻟەﻧﺎو ﺑﺮان ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ
ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﺪاﯾە“. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﭼەﻛﺪاراﻧەی ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﺣەوت ﻛەﺳــﯿﯿە ﻛە ﺧــﯚی ﺗەﻗﺎﻧﺪەوە، داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺋﺎﻏﺠەﻟــەر ﺑﻮوە و ﺋەﻣﯿﺮی ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﺑﻮوە و دەﺳﺘﯽ ھەﺑﻮوە ﻟە ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 20ﺷــﯚﻓێﺮی ﺗەﻛﺴﯿﯽ ﻧێﻮان ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵ-ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ“. ﻧﺎدر دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە“. ﺑە ﺑــڕوای ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ ڕێﻜﺨــﺮاوی
داﻋــﺶ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارن و ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەش ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەێﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە .ﺳــﯿﺮوان ﻛەرﯾــﻢ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ،دەﺑێﺘە ھﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﻟێﻦ ﻟەﻧﺎو ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺋەوەش دەﺑێﺘە ھــﯚی ﺋــەوەی ﮔﺮووﭘە ﺗﻮﻧﺪڕۆﻛﺎن ﺳﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﺮن. ﺋەو ﭼﺎودێﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوەش دا ،داﻋﺶ ﻟە ﺷــﻜﺎﻧﯽ
ﺑەردەواﻣﺪاﯾــە ﻟــە ﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەڕ ،ﺑﯚﯾە ﻟەﻣــەودوا دەﯾەوێ ﺑە ﻛــﺮدەوەی ﺧﯚﻛــﻮژی ﻟەﻧﺎو ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋــﺎژاوە ﺑﻨێﺘەوە و ﺋەو ﺋﺎﺳﺎﯾﺸە ﺑﺸــێﻮێﻨێﺖ ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرﻗەرارە. ﻛەرﯾﻢ زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋــەو ﭼەﻛﺪاراﻧەی داﻋﺶ، ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و دەﺳــەت و ھــﺎوﻛﺎت ﺧﺮاﭘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن، ﺑﯚﯾە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯽ ھێﺰ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﮔەرەﻧﺘﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە“.
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ھەزاران دۆﻧﻢ زەوﯾﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟەﻧﺎو دەﺑﺎت ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و دھﯚك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ :زەوﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ داﺑەﺷﻜﺮدن وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺑڕﯾﺎری داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﺑەﺳەر ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،دھﯚك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﻧەﻣﺎوە ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــە ھــەزاران دۆﻧــﻢ زەوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ زەوی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﺑﻜﻮژێﻨێﺘەوە. داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ زەوﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾــﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ،وەزارەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﺑەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎن ﻛﺮدووە ،ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە دەﮔﺮێﺘەوە ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺎرﭼە زەوی ﯾﺎن ﻗەرزی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ،ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎن ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ ،2006زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 295ھــەزار ﭘﺎرﭼــە زەوﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑەش ﻛــﺮاوە و ﻟە 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﺷﺪا ھەزاران ﭘﺎرﭼە زەوی ﺑەﺳەر ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە داﺑەش ﻛﺮاوە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ رەزاﻣەﻧﺪی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زەوﯾﯿﺎن ھەﺑﻮوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوودا ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا دووﭘﺎت ﻟە ﻛﻮژاﻧﺪﻧەوەی زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺋــەوەش ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﻛە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن زەوﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻧەﻣــﺎوە ،ﺑەم وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﻮژاﻧﺪﻧــەوەی زەوﯾﯿە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە. ﻣﺎﺟﯿــﺪ ﺑــﺎزرﮔﺎن ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ، زەوﯾــﯽ ”ﻛﻮژاﻧﺪﻧــەوەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ،ﺗﺎواﻧێﻜﯽ ﮔەورەﯾە و ﺋەﮔــەر دۆﺧەﻛــە وا ﺑڕوات، ھﯿﭻ زەوﯾﯿەﻛﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە ،ﻛێﺸەﻛە
ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدﻧەوە ھەﯾە ،ﺑەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ھﯿــﭻ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﻧەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەش ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوە و ﺧﺎﻧﻮوی ﻧﯿﯿە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو داﺗﺎﯾﺎﻧــەی ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺳەرووی 315ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻛﺮێﻨﺸﯿﻦ ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زەوی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن ﭘــڕ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺑەردەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧە. وەزارەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ دوای ﭼەﻧﺪ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾــەك ﺑﯚ ﻟﯿﺴــﺘﯽ
ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﯽ واﯾــە، ﺋەﮔــەر داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ھــەروا ﺑەﺑــێ ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣــە ﺑــڕوات ،ﭘێ دەﭼێــﺖ ﻧەﺗﻮاﻧــﺮێ ﭼﯿﺘــﺮ زەوﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑەﺳەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﺪا داﺑــەش ﺑﻜﺮێﺖ و ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺷﻜﺴــﺖ ﺑێﻨێﺖ، ﺑەو ھﯚﯾــەوە ﻛــە ﻟــە ﺑﺎزﻧەی ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا زەوی ﻧەﻣﺎوەﺗەوە و ﻧﺎﺷــﻜﺮێﺖ ھەرﭼــﯽ زەوﯾﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەﯾە ،ﺑــﯚ زەوﯾﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺑﮕﯚڕدرێﺖ. ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن زەوﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،دھﯚك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زەوی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻧەﻣﺎوەﺗــەوە، ﺳەرەڕای ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﺑەم ﻟە ﺳــﻨﻮوری ھەﻧﺪێﻚ ﺷﺎرەواﻧﯿﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ھــەزار ﭘﺎرﭼــە زەوﯾﯿــەك و ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەﻧﺪێﻚ ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺗﺮدا، ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾەك ﭘﺎرﭼە زەوﯾﺶ ﻧﯿﯿە. ھەﭬــﺎڵ ﺣەﺳــەن ﺑەڕێﻮەﺑەری دھــﯚك ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟە ھەﻣﻮو
ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ دھﯚك ﺳــەرووی 20ھەزار ﭘﺎرﭼە زەوی ﻗەرزداری ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑڕﯾﺎری وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زەوﯾﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﻓەھﯿﻢ ﻋەﺑﺪو
ﻧــﺎوەﻛﺎن ،ﻧﺰﯾﻜــەی 150ھەزار ﻧﺎوی ﭘێﺶ ﺧﺴﺘﻮوە ﻛە دەﯾەوێﺖ وەك ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛەم داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﺑﯿﺎﻧﮕﺮێﺘەوە .ﺋەو 150ھەزار ﻛەﺳە ،ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون و ھﯿــﭻ ﻣﻮڵﻜێﻜﯿــﺎن ﺑەﻧــﺎوەوە ﻧﯿﯿە .دوای داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﺑەﺳــەر ﺋەو ﻧﺎواﻧــەی ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛەﻣﺪان ،ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ دواﺗﺮدا زەوی ﺑەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮدا داﺑەش دەﻛﺮێﺖ.
ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھﯚك، ﺑﺴﺘێﻚ زەوﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە“. ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ دھﯚك ﻧەك ھەر ﺋەوەی زەوی ﺑــﯚ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻧﯿﯿە ﻛە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﭘێﺪاﻧﯽ زەوی دەﻛــەن ،ﺑەڵﻜــﻮ وەك ﻓەھﯿــﻢ ﻋەﺑﺪو ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛــە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد، ”ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ دھﯚك ﺳەرووی 20 ھەزار ﭘﺎرﭼــە زەوی ﻗەرزداری ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑڕﯾﺎری وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ زەوﯾﯿــﺎن ھەﺑﻮوە، ﺑــەم ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ زەوی،
ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون“. ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻧﺎو ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎرەﻛە ھﯿﭻ ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﻣﺎوەﺗەوە و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺶ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕﯾﺎری وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ زەوﯾﯿــﺎن ھەﯾــە، ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗەرزارﯾﺎﻧە. ﺑەھﺎدﯾــﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت” ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﯿﭻ زەوﯾﯿەﻛﻤــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ زەوﯾــﻦ و ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﻋەرﺑــەت ھەزار و 700 ﭘﺎرﭼــە زەوی و ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﭘﯿﺮەﻣەﮔﺮوون 200دۆﻧﻢ زەوﯾﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﻤﺎن ﻛﺮدووەﺗە زەوی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون“. ھەرﭼﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮە، ﻛێﺸــەی ھەزاران ﭘﺎرﭼە زەوی ھەﯾە ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران دراون ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎرﺗێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ھﯿﭽﯿﺘﺮ. ﻧەﺑــەز ﻣﺤێﺪێــﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ھەوﻟێــﺮ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت دوا ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ
زەوی ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەم ھەﻧﺪێــﻚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﻛــﺮدووە و ﻧﺰﯾﻜــەی 30 ھــەزار ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯿــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە. ھەزاران دۆﻧﻢ زەوﯾﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ دەﻛﻮژێﻨﺮێﻨەوە ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﭼﺎوەڕواﻧﯽ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳــەر ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧــەی ﺑڕﯾﺎرە داﺑــەش ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە زەوﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دەڵێ” ،ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧەی داﺑﯿﻦ ﻛــﺮاون ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﺎری ﺑــﯚ دەﻛەﯾــﻦ و ﻛﻮژاﻧــەوەی ﺑــﯚ دەﻛەﯾــﻦ و ﻗەرەﺑــﻮوی ﺧﺎوەﻧەﻛــەی دەﻛەﯾﻨــەوە، ﻛﺎرەﻛە ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ دەﻛﺮێﺖ“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧــەی داﺑــەش دەﻛﺮێﻦ، ﺑەﺑــێ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﻦ ،ﻧە ﺋﺎو ،ﻧە ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﻧە ﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ،ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﺷــەﻗﺎم و ھﯿﭽﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ داﺑــەش دەﻛﺮێﻦ و راﻛێﺸــﺎﻧﯽ
ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن دەﻛەوێﺘە دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ھــﺎوﻛﺎت دھــﯚك ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ زەوﯾــﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ،ﻧﺎﭼﺎرن زەوﯾﯿە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﻮژێﻨﻨــەوە و دەڵــێ” ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﺋەوە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاﭘﯽ ﻟەﺳەر زەوﯾﯿە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋﯿﺘﺮ زەوﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻧەﻣﺎوەﺗەوە“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﻟﯿﮋﻧەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋــەوە دەﻛﺎت” ،داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ زەوی ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ھەڵەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ھــەزاران ﭘﺎرﭼــە زەوی ﺑەﺑــێ ھەﺑﻮوﻧﯽ
ھﯿﭻ ﺳﯿﺴــﺘەم و ﭘﻼﻧێﻚ داﺑەش ﻛﺮدووە و ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺗەواو ﻓــﺮەوان ﺑﻮوە ،ﺟﮕەﻟەوەی ﺋێﺴــﺘە ھــەزاران ﻟــەو ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯿﺎﻧەی ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳــﺎڵ داﺑەش ﻛﺮاون ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎرﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻟەﺳەر ﺧﺎوەﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎﭘﯚ ﻧﯿﻦ و ھﯿﭻ ﺳﻮودێﻜﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە“. ﺑﺎزرﮔﺎن دەڵێ” ،دوو ﻛێﺸــەی ﮔــەورە ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ زەوی ھەﯾــە ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن زۆرﯾﻨــەی زەوﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ و دووەﻣﯿﺎن زەوﯾﯿــەﻛﺎن دوورن ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎر و ﭘێ دەﭼێﺖ ﺑەھﯚی دوورﯾﯿەوە ﻧەﺑﻨە ﮔەڕەك و ﺑەﻛەڵﻜــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻧەﯾەن ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە دوور ﻧﯿﯿە ﺑڕﯾﺎری داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ زەوی ھەر ﺳەرﻧەﮔﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺟێﺒەﺟێﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ،دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەك ﻧﯿﯿە ﻟەوەی ﺳﻮودی ﺑﯚ ﺧەڵﻚ دەﺑێﺖ“.
ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧەی داﺑﯿﻦ ﻛﺮاون ،ﭘێﺸﺘﺮ ﻛﺎری ﺑﯚ دەﻛەﯾــﻦ و ﻛﻮژاﻧەوەی ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ و ﻗەرەﺑﻮوی ﺧﺎوەﻧەﻛەی دەﻛەﯾﻨەوە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دەﺳﺘﺎودەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەت ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ وەك ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮورﺳــﺎزی و ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺗــﺎك و دواﺗــﺮ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ھەﯾــە ،ﺑــﯚ ﺋەﻣــە دەﺑێﺖ ھەﻧــﮕﺎو ھەﻧﮕﺎو ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏە داﺑﻨﺮێــﺖ و دواﺗﺮ ﺗﯚﻛﻤە ﺑﻜﺮێﺖ ﺗﺎ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺟﻮاﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ دروﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ، ﺋێﻤە ﺋــەو ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻣﺎن ﻧﯿﯿە و ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﻧﺎﻣﯚش ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻣﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1992و ﺑە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﯾەﻛەم ﺧﻮﻟﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، ھــەر دەرﻓەﺗێﻚ رەﺧﺴــﺎﺑێ ﺑﯚ دەﺳﺘﺎودەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەت، ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زوو ﭼەﻛﻮﺷــێﻜﯽ ﻟــێ داوە و ﺷﻜﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ راﺑﺮدووی ﻟە ﺷــﺎخ و ﺋەﺷــﻜەوﺗەﻛﺎن و ﺋﺎوارەﯾﯿﺪا ﺑــﻮوە ،ﭼﺎوەڕواﻧﻜــﺮاوە ﻛە ﻟە ڕووی ﻛﺎرﮔێــڕی و ﺳﯿﺎﺳــﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد وەزﯾــﺮی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾــﺎر دەدات ﻟــە ﺣــەوت ھــەزار و 200 ﻣﯿﻼﻛــﯽ دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻧﯿــﻮەی رەواﻧەی ﺋەرﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﻜﺮێﻦ ﻟە ﻟﯿﻮا و ﺳــﻮﭘﺎﻛﺎن، ھێــﺰی ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﺋــەو ھەﻧﮕﺎوەی وەزارەت ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑﻨﺪﯾــﻮارەوە ھەﺑﻮوﺑێﺖ، ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوەش دەﻛﺎت ،ﺋەﻣە ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی وەزارەت. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی وەزارەﺗەﻛــە، ﻛەرﯾــﻢ ﺷــﻨﮕﺎﻟﯽ وەزﯾــﺮی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ”وەﻛﺎﻟــەت“ ﺑڕﯾﺎر دەدات ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑــە ﻣﯿﻼﻛﯽ دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەت و ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺑەش و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە وەزارەت ﺑﻜﺎت ﻛە ﺋەرﻛﯽ ﺋﯿﺪارﯾﯽ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن. ﺋەﻓﺴــەرێﻚ ﺑە ﭘﻠــەی ﻣﻮﻗەدەم ﻛە ﺑەھﯚی ﺗــﺮس ﻟە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎوی ﺑﮫێﻨﯿــﻦ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھەرزوو ﻟەﻧﺎو دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەت ﻧﺎڕەزاﯾﯽ زۆر ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻤەرﮔە دروﺳﺖ ﺑﻮوە” .ﻛەﺳە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو وەزارەت دەﯾﺎﻧەوێ ﮔﺮﻓــﺖ ﺑﯚ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن دەدرێﺖ و ﻛەﺳــﻮﻛﺎرﯾﺎن ﺑەر ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە دەﻛەوێﺖ ﻛە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟەﺑەر ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ ﻟەﻧﺎو وەزارەت
و ﺳﯿﺴــﺘەﻣەوە ،دﯾﻤەﻧەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ و ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎر ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸــﻦ ﺑــەو ﭘێﯿەی ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺗــﺮی ھﺎوﺷــێﻮە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮی دﻧﯿــﺎدا رووی ﻧــەداوە .ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﻟە راﭘەڕﯾﻨﯽ 1991ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دەﺳــەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﺑﮕﺮە ﺑﺮاﺑەﺷــﯽ ھەﻣﻮو ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺗﺎ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا داﺑەش ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ھــەر دەﺑــﻮو ﺋــەو دوو ﺣﺰﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە ﻛﻮﻟﺘﻮورﺳﺎزﯾﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ و دەﺳﺘﺎودەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەت ﺑﻜﺮداﯾە ،ﺑەم ﻟەو ﭼەﻧــﺪ ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﻛــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردن ھێﻨﺎﯾﺎﻧــە ﺋﺎراوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳــەت ﺑﻜﺮێ ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑە رووﻧﯽ و ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺑەرز دژی وەﺳﺘﺎوەﺗەوە ﻟــە ھەﻣﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﺪا ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەم ﺣﺰﺑە ﻟە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧــﺪەی ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﺮدووە و ﻟە دروﺷﻤﺪا
دوژﻣﻨﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳەت ھەﻣﯿﺸە دژی ﻗﯚرﺧﻜﺎری ﺑﻮوە. ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺋــەو دەرﻓەﺗﺎﻧەی ﺑــﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳــەت ﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ”زۆرﯾﻨــە و ﻛەﻣﯿﻨــە“ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸــەوە، ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ 19ی ﺋﺎﯾــﺎر/ ﻣﺎﯾﯚی 1992ﻛــە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﭘﺎرﺗﯽ 51%ی دەﻧﮕــەﻛﺎن و ﯾەﻛێﺘــﯽ 49%ی دەﻧﮕــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺳﯚﺳﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗە رێﮕەی ﻧەدا ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ و ھەڕەﺷەی ﺷەڕی ﻛﺮد ﺗﺎ ﯾەﻛەم ﺑەدﺑەﺧﺘﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﻣﯚدێﻠﯽ ”ﭘەﻧﺠﺎ ﺑە ﭘەﻧﺠﺎ“ ﺳــەﭘﺎﻧﺪ ،ﺑە داﺧەوە دواﺗﺮ ﻟە 1994ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﺶ ھەر رووی دا. دەرﻓەﺗﯽ دووەم ﺑــﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳەت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دوای ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨﯽ ھــەردوو ﺋﯿﺪارەی ”ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“ ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎﺗە ﭘێﺸــەوە ﻛە
ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺮد ،ﻟەو ﻣﺎوەﯾەی ﺑﯚ دﯾﺎری ﻛﺮاﺑﻮو ،ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﺟێ ھێﺸﺖ و ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ وەك ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮو ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺋەﻣە دەﺳــﺘﭙێﻜێﻜﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑﻮو ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ﻣﻠﯽ دا ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳــەت ﻟە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﭘﯚﺳﺘﺪا ،ﺑﯚﯾە دەﺑﻮو دواﺗﺮ ﺋەم ﺑﻨﺎﻏەﯾە ﭘﺘەو ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێ ﺗﺎ ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻻداﻧﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘﺪا ﺑە ﻻﯾەوە ﺳەﯾﺮ ﻧەﺑێ. ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دواﺗﺮ ﻛــە ھەڵﺒﮋاردن ﺧﺴــﺘﯿە ﺑەردەم ﺣﺰﺑــەﻛﺎن، ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑﻮو ﻟــە 2013ﻛە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر رﻛﺎﺑەرەﻛــەی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ،ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨــﺎ و ﺗﻮاﻧــﯽ 11 ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر 12ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﮔــﯚڕان ،ﻟێﺮەوە دەرﻓــەت رەﺧﺴــﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دەﺳەت ھەرﭼەﻧﺪە
ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﺑﭽﻮوﻛﯿﺸە، ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺑە ھەﻣﻮو ﭘێﻮەرێﻜﯿــﺶ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺑﻮو ﺑﯚ ﮔﯚڕان ﺑێﺖ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛــە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛەﯾﺎن ﯾەﻛــەم دەﻧﮕــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەی ﻣﺴﯚﮔەر ﻛﺮد. ﺑــەم ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ
ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯿﺪا دەﯾﮕﻮت ”ﺋەﮔەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧەﺑــێ، ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯽ ﺷــﺎر ﺗێــﻚ دەﭼێ“، ﺋەم ﻗﺴــەﯾە ﺑــە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ، واﺗــە ﺧﯚﻣﺎن ﺗێﻜــﯽ دەدەﯾﻦ، ﺋەﻣــە ھەﻣــﺎن ھەڕەﺷــەﯾە ﻛــە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە 1992ﯾﺶ ﻛﺮدی ،وەك ﺋــەوەی ﺋەو ﺣﺰﺑە
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺧﯚی ﺧﺴﺘە ﺳەرەوەی ﯾﺎﺳﺎ و ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻣﻠﯽ ﻧەدا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣــەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻛە ﭘﯿﺎوی ﺧﻮێﻨــﺪەواری ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ،دەﯾﮕــﻮت ”ﺋەﮔەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧەﺑــێ، ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯽ ﺷﺎر ﺗێﻚ دەﭼێ“ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧــﯚی ﺧﺴــﺘە ﺳــەرەوەی ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻣﻠﯽ ﻧەدا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣــەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻛــە ﭘﯿــﺎوی ﺧﻮێﻨــﺪەواری ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯿە، ﺧــﯚم ﺳــێ ﺟــﺎر ﺑﯿﻨﯿــﻢ ﻟە
ﺑــﯚ وێﺮاﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮاﺑێ ﻧەك ھێﺰێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑێــﺖ و ﺧەﻣــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ھﯚﺷﯿﺎر و ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ھەﺑێﺖ.
ﺑەﭘێﯽ ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی
ﺳێ ھەزار ﻛەس ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دوور دەﺧﺮێﻨەوە داﻧﺮاون“. ﺋەو ﺋەﻓﺴــەرە رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە، ”وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨەوە ھەﯾە و ﻣﯿﻼﻛەﻛــەی ﺋەوەﻧﺪە زﯾﺎدە ﻛە زۆر ﻛــەس ھــەر دەوام ﻧﺎﻛەن، ﯾﺎن ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗــﯽ ﻟەوێﯽ داﻧﺎون ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﻓﺴــەری زۆر ﻟێﮫﺎﺗﻮو ھەﯾە ﺑەھــﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺗﯚڕاﻧەی ﻧﺎو وەزارەﺗەوە ﭼﺎﻧﺴﯽ ﭘێ ﻧەدراوە رۆڵ ﺑﺒﯿﻨێ ،ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺋەم ﺑڕﯾﺎرە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ
زۆرﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﭘﻠەداری ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ھەﯾە ،ﻧەك ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋەو ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜە وەك ﻣەدەﻧﯽ دەوام ﺑﻜەن“. وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﯾەﻛێﻜە ﻟەو داﻣــەزراوە ﮔﺮﻧﮕﺎﻧــەی ﻟە ﯾەﻛەم ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە ﻟە 1992دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ،ﺑەم رۆڵﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺷــەڕدا زۆرﺗﺮ ﻟەﻻی ﺳﻮﭘﺎﻛﺎن ﺑﻮوە .ﻟەﻧﺎو وەزارەﺗەﻛە دۆﺧێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ
دەﭼێﺖ و ﭘڕە ﻟــە ﻣﯿﻼﻛﯽ زﯾﺎدە. ﺑﯚﯾە ﭼﺎوی زۆر ﻟەﺳەر ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿە ﻟەو وەزارەﺗە. ﻓەرﯾــﻖ ﺟەﻣــﺎل ﻣﺤەﻣــەد ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﭘﺸﺘڕاﺳﺘﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێ، ”ﺳــﺎﻧە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھﺎوﺷــێﻮەی وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑــە ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەت و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەﻛﺎت ،ﺋێﺴــﺘە
وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕداﯾە ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ، دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺧﺮاﭘە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋــەم ﺟــﺎرە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ رژدﺗﺮ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺋەﮔەر ﻟە ھەر ﺷﻮێﻨێﻜﺪا ھەﺑﻮوﺑێﺖ. ”ﻟﯿﮋﻧەﯾــەك ﻟــە وەزارەت ﭘێــﻚ ھێﻨــﺮاوە و ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەن، وردﺑﯿﻨﯽ دەﻛەن ﻟــەوەی ﺑﺰاﻧﺮێ
ﻟە چ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛﺎرﻣەﻧﺪی زﯾﺎدە ھەﯾە و ﻟە چ ﺷﻮێﻨێﻜﯿﺶ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﮕﻮازرێﻨەوە ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ،ﺋەو ﺣەوت ھەزار و 200ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەرەی ﺑﺎس دەﻛﺮێ ﺑﻨﺪﯾــﻮار ﻧﯿﻦ ،ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ﻟە ﻧــﺎو دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗﯿــﺶ ﻧﯿﻦ ،ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەت رەﻧﮕە ﺗەﻧﯿﺎ 500 ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ھەﺑﻦ ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ھێﺰ و ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە 500 ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﻟــە ﻓەوﺟــﯽ ﺑەرﮔﺮی دەوام دەﻛــەن ،ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار و
ﺑﯚﯾە ﮔﯚڕان ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﺳــەری ﺧﯚی ﺑــﯚ داوای ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧەوی ﻛــﺮد و دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﺑــێ ھﯿﻮا ﻛﺮد ﻟــەوەی ھێﺰێﻜﯽ ﭘﺘەو ﺑێ ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣەﻗــﯽ ﺧﯚﯾﺪا. ﺋەوان رازی ﺑﻮون دوو ﺳــﺎڵ ﺑە دوو ﺳﺎڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﻻی ھەرﯾەك ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑێ ،ﺑەم 20ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺋﺎﺑﯽ ،2016ﻛﺎﺗــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﮔــﯚڕان، ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەوەﯾــﺶ رازی ﻧﯿﯿە و ﭘﯚﺳــﺘەﻛە ﻧﺎدات ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە 17ی ﺋﺎﯾــﺎری راﺑــﺮدوو ”رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ“ﯾﺎن ﺋﯿﻤــﺰا ﻛﺮد و ﺧەرﯾﻜــە ﺑﺒﻨەوە ﯾەك ﺣﺰب ،ﺋﯿﺘــﺮ رووﻧە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾﺶ ھەڵﺒــﮋاردن ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﻧﯿﯿە و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚی ﻟە ھﯿﭻ ﭘێﻮەرێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨێﺘەوە ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻻﯾەوە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ”ﯾﺎن ﺧﯚم ﯾﺎن ﺗێﻜﯽ دەدەم“ .ﺣﺰب ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەم ﺟﯚرە ﺋەﻗڵە ﺑﻮو ،ﺋﯿﺘﺮ وت ﭼﯚن دروﺳﺖ دەﻛﺮێ؟ 200ی ﺗــﺮ ﻟە ﻧﺎوەﻧــﺪی راھێﻨﺎن دەوام دەﻛەن ،واﺗە ﺑەﺳــەر ﺑەش و ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە و ﯾەﻛە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەت داﺑەش ﺑﻮوﻧە“ ،ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺗﯽ. ھێــﺰی ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد، ”ﺋــەو ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾــە ،ﭘﻠــە ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ و ﺋەﻓﺴەرەﻛﺎن ،ﺧەرﺟﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﯾەﻛــە و ﺑەﺷــەﻛﺎن ،ھەروەھــﺎ ھێﺰەﻛﺎن و ﺋﺎﻟﯿﺎﺗــﯽ وەزارەﺗﯿﺶ دەﮔﺮێﺘــەوە ،ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ﻟەم دۆﺧــە دەﺑﻨــە ﺑﺎرﺳــﻮوﻛﯽ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﯽ داراﯾﯿﺪاﯾە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻛە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە دەدەن، ﻓەرﯾﻖ ﺟەﻣــﺎل ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەﻣە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾەﻛەی 70و 80ـەوە ﻧﯿﯿــە ،وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە 14ﻟﯿــﻮای ﺳــەرﺑﺎزی ھەﯾە ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋەو ﻟﯿﻮاﯾﺎﻧــە ﺑڕﯾﺎرەﻛە دێﺘە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن ﻛە ﻟە ھەﺷﺖ ﻣﯿﺤﻮەری ﺟﯿﺎدا ﺋــەرك دەﮔێڕن و ﻟــە دژی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ دەﺟەﻧﮕﻦ.
ﻓەرﯾﻖ ﺟەﻣﺎل ﻣﺤەﻣەد:
ﺋەم ﺟﺎرە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ رژدﺗﺮ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﯾەﻛێﺘﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە ھەﯾە و ﻣﯿﻼﻛەﻛەی ﺋەوەﻧﺪە زﯾﺎدە ﻛە زۆر ﻛەس ھەر دەوام ﻧﺎﻛەن ،ﯾﺎن ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ ﻟەوێﯽ داﻧﺎون ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﻓﺴــەری زۆر ﻟێﮫﺎﺗﻮو ھەﯾە ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺗﯚڕاﻧەی ﻧﺎو وەزارەﺗەوە ﭼﺎﻧﺴﯽ ﭘێ ﻧەدراوە رۆڵ ﺑﺒﯿﻨێ ،ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺋەم ﺑڕﯾﺎرە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ زۆرﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﭘﻠەداری ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ھەﯾە“..
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺳــﺘێﭙﺲ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر 50دۆﻻر دوو ﯾﺎن ﺳــێ ﺟﻮوت ﭘێو ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎن دەدات ﻛە ﻧﺮﺧێﻜﯽ زۆر ﮔﺮاﻧە و ﺧﯚی وا ﻧﺎﺳﺮاوە ﻛە ﭘێوەﻛﺎﻧﯽ ”ﺑﺎش ﻧﯿﻦ“ و ﻧﺮﺧﯿﺸﯿﺎن ھەرزاﻧە.
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
ﺋﺎرام ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﭼﻮار ﺷﻮﻗە ﺑە ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر دەﻛڕێ وﺷە /ﺑﺎز ،ھﯚﺷﯿﺎر ﺋﺎارام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﻛە ھەڵﺴــﻮوڕاوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧە و ﺑەر ﻟەوەی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘە وەرﺑﮕﺮێ ،ﺑەردەوام داوای دادﭘەروەری دەﻛﺮد، ﺋێﺴﺘە ﺟێﮕﺮی دووەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە و ﺳێ ﺷﻮﻗەی ﻟە ﻧﮫﯚﻣﯽ ﺳەرەوەی ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ”ﮔﺎردن ﺳﯿﺘﯽ“ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﻮە ﺑە ﺑەھﺎی ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 87ﻣﻠﯿﯚن و 665ھەزار دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ. ﻟە دادﭘەروەرﯾﯿەوە ﺑﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋﺎرام ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﺳﺎڵﯽ 1975ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،2009ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەو ﺣﺰﺑەوە ﻛﺮدووە و دواﺗﺮ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ژووری ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﮔﯚڕان ﺑﻮو ﺗﺎ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ 30ی ﻧﯿﺴﺎن/ﺋەﭘﺮێﻠﯽ 2014ﻛە وەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺧــﯚی ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﯿﯿەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ھەڵﺒــﮋارد و دەرﭼﻮو ،دواﺗﺮ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺟێﮕﺮی دووەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ وەك ﻛﻮرد وەرﮔــﺮت .ﺧــﯚی و ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑەردەوام ﺑﺎﻧﮕەﺷەی دادﭘەروەری و دژاﯾەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەم دوای وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘە
ﻟــە ﺑەﻏﺪا ،ﺋــەو ھەڵﺴــﻮوڕاوەی ﮔــﯚڕان ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺑــە دەرﻣﺎڵە و ﻣﻮوﭼەﻛەﯾەوە 65ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ وەردەﮔــﺮێ ،ﺋەﻣــەش ﺗەواو ﭘێﭽەواﻧەی دروﺷــﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾەﺗــﯽ ﻛــە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮد. ﻛڕﯾﻨﯽ ﺷﻮﻗە ﻟە ﮔﺎردن ﺳﯿﺘﯽ ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻟە ﮔﺎردن ﺳــﯿﺘﯽ ،ﺋﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﺟێﮕﺮی دووەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق، ﺳــێ ﺷــﻮﻗەی ﻧﮫﯚﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﻟە ﺷــﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺎردن ﺳﯿﺘﯽ ﻛڕﯾﻮە و ﯾەﻛێﻜﯿﺸــﯽ ﻟــە ﺧــﻮارەوە ﺑﯚ ﭘﺎﺳەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﻮە. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﮔﺎردن ﺳــﯿﺘﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻧﺮﺧــﯽ ھەر ﺷــﻮﻗەﯾەﻛﯽ ﻧﮫﯚﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎ ،دەﮔﺎﺗە
230ھــەزار دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ. ﺑەو ﭘێﯿە ﺑێ ،ﻧﺮﺧﯽ ﺳــێ ﺷــﻮﻗە دەﻛﺎﺗە 690ھــەزار دۆﻻر ،ﻧﺮﺧﯽ ﺷــﻮﻗەﻛەی ﻧﮫﯚﻣﯽ ﺧــﻮارەوەش وەك ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳە ﮔﻮﺗﯽ 195ھەزار دۆﻻرەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت .ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺷــﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﻛڕﯾﻮﯾەﺗﯽ ﺑەﭘێﯽ ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ژﻣــﺎرەﻛﺎن ،دەﻛﺎﺗە 885ھــەزار دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ / ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر و 87ﻣﻠﯿﯚن و 665ھەزار دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ./
ﺷﻮﻗەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوی ﻛێﻦ؟ ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﮔﺎردن ﺳــﯿﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎو و ﺗﺎﭘﯚی ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ”وﺷە“ زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋﺎرام ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺎردن ﺳﯿﺘﯽ دادەﻧﯿﺸێﺖ ،ﺑەم ﺷﻮﻗەﻛە ﺑەﻧــﺎوی ﺧﯚﯾــەوە ﻧﯿــﻦ و رەﻧﮕە ﺑەﻧﺎوی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﺮدﺑێ ،ﺗﺎ ﺧﯚی ﺑﭙﺎرێﺰێ و ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﺑێﺖ. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ﺋەو ﺷــﻮﻗﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎرام ﺷــێﺦ
ﻣﺤەﻣەد ﻛڕاون ھﯿﭽــﯽ ﺑەﻧﺎوی ﺧﯚﯾەوە ﻧﯿﯿە. ﺑە وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟە ﭘﺮﺳﮕە ﺗﻮوڕە دەﺑێﺖ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ”ﮔﺎردن ﺳــﯿﺘﯽ“ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ”ﺋﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣــەد ھەرﻛﺎت ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە دەروازەی ھﺎﺗﻨە ژوورەوە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك راﻧﺎﮔﯿﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەو ﭘێﯽ ﺗﻮوڕە دەﺑێــﺖ ﭘﺎﺳــەواﻧەﻛﺎن داوای
ﻛﺮدﻧەوەی ﺟﺎﻣﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑﻜەن ﺑﺰاﻧﻦ ﻛێﯿە. ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯿﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ روون ﺑﻮوەوە، ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﭘﺎرﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺷــﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺎردن ﺳــﺘﯽ ،ﺋﺎرام ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﭼەﻧــﺪان ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ”ﺟــﯽ ﺋێﻢ ﺳــﯽ و ﺗﺎھﯚ“ی رەﻧﮓ رەﺷﯽ ڕاﮔﺮﺗﻮون و ﺗﯚزﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻧﯿﺸﺘﻮوە و ھێﺸﺘﺎ ﺳﻮﻟﻔﯿﺎن ﻟێ ﻧەدراوە.
ﺳــﻪردار ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﺋﻪﻧﺪاﻣــﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ،ﺑﻪ ”وﺷﻪ”ـﯽ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﮔﯚڕان ﭘﺎﺑﻪﻧﺪه ﺑــﻪ ﺑﻪڵێﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻧﻪھێﺸﺘﻨﯽ ﮔﻪﻧﺪهڵﯽ و ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ھﻪر ﻣﻮڵﮏ و ﻣﺎڵێﮏ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﻴﺎن. ﻟﻪﺑــﺎرهی دوورﻛﻪوﺗﻨــﻪوه ﻟــﻪ دروﺷــﻤﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪی ﻛﺎدرهﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﯚﺳــﺖ وهردهﮔﺮن، ﻣﺤﻪﻣــﻪد دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدهوه ”ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺷــﺘێﮑﯽ وا ﻟﻪﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا رووی ﻧﻪداوه ،ﺑﻪم ﺑﻪدڵﻨﯿﺎﯾﯿﻪوه ﮔــﯚڕان ﭼﺎودێــﺮی ﮐﺎدرهﮐﺎﻧــﯽ دهﮐﺎت“. ﮔﺎردن ﺳــﺘﯽ ،ﮐﻪوﺗﻮوەﺗﻪ ﺳــﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﺑﺎزﻧﻪﯾﯽ ﻣﻪﻟﯿﮏ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻧﺰﯾﮏ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎر.
”وﺷە“ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﻟە ﺑﺮی ﭘﺎرە ﭘێوﯾﺎن ﭘێ دەدرێ
وﺷە/ھەوﻟێﺮ- ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ ﻛﻮێﺘــﯽ ،ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﺟەژن رەواﻧــە دەﻛﺎت ،ﺋەو ﺑﯚ ھەر ﺋﺎوارەﯾەك ﻛە ﻛﯚﺑﯚﻧێﻜﯽ 50 دۆﻻری ﭘێ دراﺑێﺖ ،ﻧﺎﭼﺎری دەﻛﺎت ﻟــە ﺑــﺮی ﭘﺎرەﻛــە ﻟە ﻣﺎرﻛێﺘێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺟﺎﻧﺘﺎ و ﭘێــو ھەڵﺒﮕﺮێﺖ، ﺋەﻣەش ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼﺎر و ﻧﯿﮕەران ﻛــﺮدووە و دەڵێﻦ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑــە ﺧﯚراك و ﭼﺎرەﺳــەری ھەﯾــە ﻧەك ﭘێو“.
ﻛەرﯾــﻢ ﻋەﻟــﯽ ﺋﺎوارەﯾەﻛــﯽ ﻋەرەﺑﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ھەوﻟێﺮ، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا رێﻜﺨﺮاوی ﻓەﻟﻮوﺟە ﺑــﯚ ﺑەھﺎﻧﺎھﺎﺗﻨــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﭘێﻮە ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﭽێﺖ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷێﻜﯽ ﺧﺰﻣﯿﺎن وەرﺑﮕﺮێ. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــەﻛەم ﺑــﺮد و ﺋەواﻧﯿﺶ ﻓﯚڕﻣﯚﻛﯿــﺎن ﭘــێ دام ﺑﭽــﻢ ﻟە رێﻜﺨــﺮاوی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــﻮوری ﻛﻮێﺘﯽ ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە وەرﺑﮕﺮم ،ﺋێﻤە ﻧﺰﯾﻜــەی 800ﺧێﺰان دەﺑﻮوﯾﻦ، ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەﺑڕی 650ھەزار دﯾﻨﺎر ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺑێﻮەژن ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎن ھەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە واﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ ﻛە ﭘﺎرەﻣﺎن ﭘێ دەدەن“.
”ﺑەم ﻛــە ﺑﯚ ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﭼﻮوﯾﻦ ﺋەو ﺷــﻮێﻨەی دەﺑﻮو ﭘﺎرەﻛەی ﻟێ وەرﺑﮕــﺮم /ﻧﺰﯾــﻚ ﯾﺎرﯾﮕەی ھەوﻟێــﺮ ،/ﻛﯚﺑﯚﻧێﻜﯿﺎن ﭘێ داﯾﻦ ﺑــە ﺑەھــﺎی 50دۆﻻر ﻛــە ﻟە رێﮕەﯾەوە ﺑﭽﯿﻦ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و زﻧﺠﯿــﺮە ﻣﺎرﻛێﺘﯽ ”ﺳــﺘێﭙﺲ“ ﭘﯚﺷﺎك ﺑﻜڕﯾﻦ ،ﺧﯚﺷﺘﺎن دەزاﻧﻦ ﻛە ﺋەو ﻣﺎرﻛێﺘــە ﭘێو و ﻗﺎﯾﺶ دەﻓﺮۆﺷێﺖ“ ﻛەرﯾﻢ وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﻛﯚﺑﯚﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﻛڕﯾﻨە ﻟە ﺳــﺘێﭙﺲ ﻛە ﻻﻓﯿﺘــەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﻮوری ﻟەﺳەر ھەڵﻮاﺳﺮاوە ،ﺋەو دەڵێﺖ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەﻣﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋﺎﺧــﯚ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻧەﺧﯚش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘێــو و ﺟﺎﻧﺘﺎ و ﻗﺎﯾﺸە؟ ،ﯾﺎن ﺧﯚراك و ﭘﺎرە ﻛە ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن زۆر ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ﺋــەو دەڵێﺖ ﻛــە ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮە ﺑەﺳەر ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻛە دەﯾﺎن ﺷﺘﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و دۆﺧــﯽ داراﯾﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﺧﺮاﭘە،
ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾە” .ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺧﯚراك و ﭼﺎرەﺳــەری زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ﭘێو و ﻗﺎﯾﺶ ،ﺑﯚﯾە دەﺑــﻮو رێﻜﺨﺮاوی ﻓەﻟﻮوﺟــە ،ﺋەوەﯾــﺎن رەﭼــﺎو ﺑﻜﺮداﯾە ﻛە ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﻛﯚﺑﯚﻧەﻛــە ﺑــﯚ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧە ﯾﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﯾﺎن ﻣﺎرﻛێﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺧﯚراك ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜەن“. ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە دوﻛﺎﻧﯽ ﭘێــوی ”ﺳــﺘێﭙﺲ“ ﻛــﺮد و دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ رێﻜﺨﺮاوی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــﻮوری ﻛﻮێﺘﯽ ھەﯾە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﻛﯚﺑﯚﻧەی ﺋەوان ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ دەدەن و ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەی ﺗﯿﺎﯾــﺪا دﯾــﺎری ﻛﺮاوە، دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑێﻦ ﻛەﻟﻮﭘەل ﻟە زﻧﺠﯿﺮە ﻣﺎرﻛێﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺒەن. ﻣﺤەﻣــەد ﻓﺎﯾــﺪ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻟﻘــﯽ ھەوﻟێــﺮی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺋەوان ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ رێﻜﺨﺮاوی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــﻮوری ﻛﻮێﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺷــﺎﻛﯽ ﺟەژن ﺑﯚ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟــە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛﺮدووە. ﺳــﺘێﭙﺲ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر 50دۆﻻر دوو ﯾﺎن ﺳــێ ﺟــﻮوت ﭘێو ﺑە ﺋــﺎوارەﻛﺎن دەدات ﻛە ﻧﺮﺧێﻜﯽ زۆر ﮔﺮاﻧــە و ﺧﯚی وا ﻧﺎﺳــﺮاوە
ﻛــە ﭘێوەﻛﺎﻧﯽ ”ﺑــﺎش ﻧﯿﻦ“ و ﻧﺮﺧﯿﺸﯿﺎن ھەرزاﻧە. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەی ﻛﻮێــﺖ ﺑەﻧــﺎوی رێﻜﺨــﺮاوی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــﻮوری ﻛﻮێﺘــﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺋــەو ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــە ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻋێﺮاق ﻛــە ﺋــەوان ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕە ﻟە ھەوﻟێﺮ ،دەﺳﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە ﺑە ﺑەﺟێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ ﻛە ﻟــە ھەرێﻤﻦ، ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 12ھەزار و 300ﭘﺎﻛەﺗﯽ ﺧﯚراﻛﯿﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎن داﺑەش
ﻛﺮدووە ،ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎرەی ﻛﺎش. ﻟەﺑــﺎرەی داﺑــەش ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەی ﭘﺎرەی ﻛﺎش؟ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەی ﻛﻮێﺖ ﻟە ڕێﮕەی ﺋﯿﻤەﯾﻠەوە ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ”ﺑﯚﻣﺎن دەرﻛەوت ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎن ھەﺳــﺖ ﺑەﺷەرم دەﻛەن ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻟەﮔــەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﺳــەﻧﺘەری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ رێــﻚ ﻛەوﺗﯿــﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﯚﺑﯚﻧێﻚ ﺑەﺑڕێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﭘﺎرە، ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟە ﺑەراﻣﺒەری ﻟــەو ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳــەﻧﺘەراﻧە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨﻦ و ﺑەﭘێﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن“. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﻛــﺮد ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ
ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ”ﭘﯚﺷــﺎﻛﯽ ﺟەژن“ی رێﻜﺨﺮای ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﻮوری ﻛﻮێﺘﯽ، ﻟەﮔــەڵ ژﻣﺎرەﯾــەك دووﻛﺎن رێــﻚ ﻛەوﺗﯿﻦ ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺷــﺎك ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧە ﻧــەدارەﻛﺎن وەك ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧەﻧﺪە ﻟەﺳــەر ﻟێﻮی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ﺟەژن، ﻛە ﺋــەو دووﻛﺎﻧﺎﻧە ﻟــە رێﮕەی رێﻜﺨــﺮاوە ﭘﺎرەﺑەﺧﺸــەﻛەوە ﭼﺎودێــﺮی و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺮێﺖ و زۆرێﻚ ﻟــەو ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎواراﻧە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛەﯾﺎن ﭘێ ﺑﺎش ﺑﻮوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻚ ﺑێ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﻣﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ رەﭼﺎوی دەﻛەﯾﻦ.
ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎن داوا دەﻛەن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾەدە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت
ﭘەﯾەدە ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﭘێﻮەﻧﺪی و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھەرﯾەك ﻟە رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ،رووﺳﯿﺎ، ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﮔﺮێ داوە ﺟەدﻋﺎن ﻋەﻟﯽ
ﺧﯚی ﻛــﺮدووە ﻟــە رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەك ﭘﺮﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛﻮرد ،ﺑﯚﯾە ﺋــەوەی روو دەدات، ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوە“. ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜە ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺣەﺳــەﻛە دەﻛــەن و ھەوڵــﯽ دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘەﯾەدە دەدەن ،ﺋەم رووداوە ﺑﻮوەﺗە ﺟێﯽ ﺗێڕاﻣﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ. ﻓەﯾﺴەڵ ﯾﻮﺳــﻒ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮان ﻟە ﺷﺎری ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،دەﺑﻮو ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘەﯾەدە ھﯚﺷﯿﺎر ﺑﻮوﻧﺎﯾــە ﻟــە ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ رۆژﺋﺎوا و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﺑەﺳــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا“ .ﺋەوەﯾﺶ وەﺑﯿﺮ دێﻨێﺘەوە ﻛــە ”دەﺑــﻮو ﭘەﻧﺪ ﻟە ﺋەﺳەد و رژێﻤەﻛەی وەرﺑﮕﺮن“. ﯾﻮﺳــﻒ زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ، ”ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘەﯾەدە دەﺑﻮو ھەﻣﯿﺸە دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﺋەﺳەد و رژێﻤەﻛەﯾﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﻮاﯾە ﺑەوەی
ھﯿﭻ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛــﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر و ﺗﺎﻛﻼﯾەن و ﺗﺎﻛڕەواﻧە ﺋﺎﯾﻨﺪەﻛەی ﺑﺎش ﻧﺎﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘەﯾەدە ﺑﺎوەڕی ﺑــە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺑــﻮون ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە رێﮕەی ﻧەدەدا ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺳﯿﺎﺳەت ﺑﻜەن“. ﯾﻮﺳﻒ ﭘێﺸﯽ واﯾە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،ﭘەﯾەدە ﺋەوەﻧﺪە ھەڵەی ﮔەورەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋێﺴﺘە زۆر ﺑە ﺋەﺳﺘەم دەﺗﻮاﻧﺮێ ھەڵەﻛﺎن راﺳﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەو ﻟە ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚوە ﭘێﺸﻨﯿﺎز دەﻛﺎت ”ﭘەﯾەدە ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺧﯚی راﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ و رێﮕە ﺑﺪات ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑێﻨە ﭘێﺸــەوە و ﭼﺎرەﺳــەرێﻜﯽ ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧە ﺑﻜەن ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ھەڵەی ﭘەﯾەدەوە ﻟەﺳەر ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا دروﺳﺖ ﺑﻮوەﺗەوە“. ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﯾــەدە ھەرﭼەﻧﺪە ﺋێﺴﺘە ﻟەژێﺮ ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ھەرێﻤﯿﺪان و دۆﺧﯿﺎن ﻧﺎدﯾﺎرە ،ﺑەم ﻟە ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆردا رۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎوﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە و
ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻋێﺮاق و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ھەوﻟێﺮی ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”دەﯾﺎﻧەوێ ﺳــﻮﻧە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻟێ ﺑﺨەن ﻟە رێﮕەی ﻛڕﯾﻨﯽ وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮی ﻟەﻻﯾەن ﻛەس و ﻻﯾەﻧﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوەوە ،راﺳــﺘە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺳﻮﻧە ھەﯾە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺋﻮﺳــﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻣﻮﺗەﺣﯿــﺪوون ﻛــە ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ دەﯾەوێ ﺑەﺟﯿﺎ ﻟەﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧەوە ﺑەدﯾﺎر ﺑﻜەوێﺖ و ﺧﯚی ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ“. ﺗﺎﺋﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت و دەﯾەوێ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮێ دروﺳﺖ ﺑــﻜﺎت و ﻧەﺧﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧە ﺗێﻚ ﺑﺪات و ﺑەﭘێﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دروﺳــﺘﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺟﯿــﺎ ﻟەوە ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻧەﯾﻨــەوا ﺧەرﯾﻜــﯽ
ﺋﺎزادﺑﻮوﻧــە و ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زەﺑەﻻح ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە وەك ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮓ دەﯾﺎﻧەوێ ﺳﻮود ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﺒﯿﻨﻦ ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳﻮﻧە“. ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەی ﺣﺰﺑــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە % 75ی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳﻮﻧە ﻟە ﻋێــﺮاق ﭘەرﺗــەوازە و ﺋﺎوارەن، ﺑﯚﯾە ﺋــەوان ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ داھﺎﺗﻮو ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟــە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەﯾە. ”ﻛەﭼــﯽ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻧﻮێﻨەراﻧﻤﺎن ﻟەﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻦ ،ﺋەوەش ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺋەوان ﺑەھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎھێڵێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺑﺎﺷﯿﺶ ﺑێﺖ“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە دﻛﺘــﯚر ﺧەﻣﯿﺲ دﻟێﻤﯽ ﺷــﺮۆﭬەﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳﻮﻧە ﺑە“وﺷە“ دەڵێﺖ ،ﻛێﺸەﻛە ھﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﯿە ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ھێﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﯾەك ﻧەﺑــﻮوە و ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧﯿﯽ ﮔەورە ﻟە ﻧێﻮان ﺳــەراﻧﯽ ﺋەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿە ھەﺑﻮوە ،ﺋــەوەش ﺑــەو ھﯚﯾەی ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛە ﭼﻮﻧﯿــەك ﻧﯿﯿە و ﻟە
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ راﺳﺘەوﺧﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ داون و ﺑەردەواﻣﯿﺸە. ﺳﻌﻮود ﻣەﻻ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛــﻮرد ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ﺗﺎﻛە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﯚ راﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻻﺳــەﻧﮕﯿﯿەی ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ھەڵــەی ﭘەﯾــەدەوە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺋەوەﯾە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺘە ﺳــەر ھێڵ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎرزاﻧﯽ وردﺑﯿــﻦ و دوورﺑﯿﻨــە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ھەﯾە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت وﺗﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دژﺑە داﻋﺶ“. ﻣەﻻ ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﺷــﯿﺪا ھەﯾە ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﺑــە ھﯚی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەی ﻟە ﻧێﻮان وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەﺳــەر ﻛﻮردی رۆژﺋﺎوا دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺑﯿڕەوێﻨێﺘەوە“. ”ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻜەوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ
ﻟەﺳــەر ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوا دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺋەﺳەد ﮔەرەﻧﺘﯿﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﻟە دەﺳــەﺗﺪا وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑﯚﯾە دەﯾــەوێ ھەرێﻤــﯽ ﻛــﻮردی ﻛــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑە راﺳــﭙﺎردە ﺑە ﭘەﯾەدە داﺑــﻮو ،ﻟێﯽ وەرﺑﮕﺮێﺘەوە، ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺋەوە ھەﯾە ﭘﺎﻛﺘﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑەﺷــێﻮەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،دەﺳــەﺗﯽ ﻛــﻮردی ﺑەرەو ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﭼێﺖ، ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧە و دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﺋەﺳــەد و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە رۆژﺋﺎوا ﺑە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯽ ﺑەﺳﺘﻦ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻦ و ﯾەﻛﮕﻮﺗﺎرﯾﯽ ھەﻣﻮو ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی رۆژﺋﺎوا دێﺘــە دی ،ﺋەﻣە ﺗﺎﻛە ﭼﺎرەﺳــەر و ﺑﮋاردەﯾە ﺑﯚ ﻛــﻮرد ،ﺑﯚﯾە ﭘەﯾەدە ھﯿــﭻ ﭼﺎرەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ﻧەﻣﺎوە و دەﺑێﺖ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻻﯾەك، ھەروەھﺎ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ“ ،ﻣەﻻ وای ﮔﻮت.
ﺳﻮﻧەی ﻋێﺮاق ﺑە داھﺎﺗﻮوی ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﺷﺒﯿﻦ ﻧﯿﻦ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ دوای 2003ەوە ،ھەﻣــﻮو ﻋێــﺮاق ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻨــە ﻧــﺎو ﯾﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧەﻛەی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯽ ﺑەﻋﺲ ﺑــﻮو ،ﺑــەم ﻧﺎوەڕۆﻛەﻛەی ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳەر دەﺳەت و داھﺎت و ﭘﯚﺳــﺖ ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳﻮﻧە ﺋەوەﻧﺪەی ﺑەرﻧەﻛەوت ﻛە ﺑەﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﺧﯚی دەزاﻧﯽ، ﺑﯚﯾە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﯾﺎﺧﯽ ﺑﻮون و ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯿﯿﺎن ﻟە دژی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮد.
ﺑەم دواﯾﯿــە ﻟێﻜﺘﺮازان و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺳﻮﻧەی ﮔﺮﺗەوە ﺗﺎ ﻛﺎر ﮔەﯾﺸﺘە ﯾەﻛﺘﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدن ﺑە ”ﮔەﻧﺪەڵﯽ“ ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا، ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدﻧێــﻚ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟێﺨﺴــﺘﻦ و ﭘﺎﻛﺘﺎوی ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺑــەم ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﭼﯿﯿــە و ﺑﯚﭼﯽ ﺳــﻮﻧەی ﻋێﺮاق ھەﻣﯿﺸە ﭘەرﺗەوازەن؟. ﻣﺤەﻣــەد ﺧﺎﻟﯿﺪی راوێــﮋﻛﺎر و ﺳــەرﻛﺮدە ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ھێﺰە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن )ﺳﻮﻧە( ﻟەﺑﺎرەی ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋەم دواﯾــەی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺳﻮﻧە ﺑﯚ ”وﺷــە“دەڵێﺖ ،ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ھێــﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن روو دەدات ﻛێﺸــە ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﻟە ﻧێﻮان ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎران و ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻛە دەﯾﺎﻧەوﯾﺖ وت ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻦ و ﺳﯿﺴــﺘەم دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ﺑﯚ
رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەوەی ﻣﺎوە ﻟە وﺗﺪا. ﺋەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێﺖ ﻛە ﻛێﺸــەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻧێــﻮان ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿە ،واﺗە ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﮔەﻧــﺪەڵ ﻟەﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ھێﺰە ﺳﻮﻧەﻛﺎن ھەن و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەوان ﭘــﺎك ﺑﻜﺮێﻨــەوە” .ﺋێﻤــە داوا ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﻛەﯾﻦ ﺧﯚﯾﺎن ﭘــﺎك ﺑﻜەﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە وەك دەزاﻧــﻦ ﻋێﺮاق ﭘﻠەی ﺳــێﯿەﻣﯽ ھەﯾە ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ دﻧﯿﺎدا“. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەوەی ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن روو دەدات ﻟەﺳــەر ﯾەﻛڕﯾﺰی ﺳﻮﻧە ،ﺧﺎﻟﯿﺪی ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛﺮد ﻛــە ”ﺋەو ﻛﺎرە رﯾﺰی ﺳــﻮﻧە ﺑەھێﺰﺗﺮ دەﻛﺎت ﺑەوەی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﺮاپ ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎك دەﺗﻮاﻧﻦ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺳــﻮﻧە ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی ھەﯾە ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻧﯿﯿە ﻟەﺳەر دەﺳــەت ،ﭼﻮﻧﻜە رﻛﺎﺑەری ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە و ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە، ﺑەم ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەﻛە ﺑﯚ
ﺳﻮودی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ،ﺟێﯽ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن ﻧﯿﯿە“. ”وەك ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻣﻮﺗەﺣﯿﺪوون ﺑەﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺋﻮﺳﺎﻣە ﻧﻮﺟێﻔﯽ رێﮕــە ﻧﺎدەﯾــﻦ ﻛــە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺋێﻤــە ﺑﻦ و ﺋێﺴــﺘە ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی واژوو ھەﯾــە ﺑــﯚ ﻻداﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و زۆرﯾﻨەی ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەدان ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺣــەل ﻧەﺑێﺖ“ ﺧﺎﻟﯿﺪی وای ﮔﻮت. ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە ﻟــە وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮی /ﺳــﻮﻧەﯾە /ﻛــﺮا ،ﺑەم ﺋەو ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن /ﺳــﻮﻧەﯾە/ ﻛﺮد ،ﻟەﻣەدا ﭼﺎودێﺮان ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﺷﯿﻌە ﺗﻮاﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺳﻮﻧە ﭘەرﺗەوازە ﺑﻜﺎت. ﯾﻮوﻧﺲ ھﺎﺷــﻢ ﺗﺎﺋﯽ ﺳەرﻛﺮدە ﻟە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﻟــە 2011ﻟەﮔــەڵ ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﺑەھــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ راﭘەڕﯾﻦ دژی دەﺳــەﺗﯽ وﺗەﻛەﯾﺎن ،ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳەد ﺗەواو ﺷڵەژا و ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺋــەو ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧە ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ و ﻓﺮاواﻧﺎﻧــە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑــﻜﺎت .ﺑﯚﯾە ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑە ”رێﻜﻜەوﺗﻦ“ ﺑــە ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ”ﭘەﯾــەدە ﺑﺎڵــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی ﭘەﻛەﻛە“ ﺳﭙﺎرد .ﺑەوە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﻧﺸﯿﻦ ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﻮون و ﺋەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی دژی ﺋەﺳەد ﺑەردەوام ﺑﻮون ﻟە ﻧﺎڕەزاﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ،ﭘەﯾەدە ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ. ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨــە ”ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوﯾﯿە“ رەﺧﻨــەی زۆری ﭼﺎودێــﺮان و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــێ ﻛەوﺗــەوە ،ﺑــەم ﭘەﯾــەدە ھەر
ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﺳــﻮورﯾﺎی دووﭘﺎت دەﻛﺮدەوە و ﮔﻮێﯽ ﻟە ھﯿﭻ ﻻﯾەن و ﻛەﺳێﻚ ﻧەﮔﺮت .ﺑﯚﯾە ﺋەو ﮔﻮﺗەﯾە ھﺎﺗە دی ﻛــە ﭼﺎودێﺮان ﭘێﯿــﺎن واﺑﻮو ”ﺋەﺳــەد ھەرﻛﺎت ﺑەھێﺰ ﺑێﺘەوە ،ﭘەﯾەدە ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮ دەﻛﺎت“. ﺟەدﻋــﺎن ﻋەﻟــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد
5
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد رەﺧﻨە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾەدە ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮن ﺑەھﯚی ﺋەوەی ”دۆخ و دۆزی ﻛﻮرد ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﮔەورەی ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳەر“ .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻟە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا ،ﭘەﯾەدە ھﯿﭻ ﮔەرەﻧﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮردەوە وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑﯚﯾە دوای ﺷەش ﺳﺎڵ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ﺋەﺳەد ،ﻛﯚﺗﺎﻛەی ﻟێﺪاﻧﯿەﺗﯽ ﻟەﻻﯾەن رژێﻤەوە.
ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ،رەﺧﻨە ﻟــە ﭘەﯾەدە دەﮔﺮێﺖ ﺑــەوەی ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺗﺎﻛڕەواﻧە ﺋﯿﺪارەی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و ﮔﻮێﯽ ﻟە ﺗێﺒﯿﻨــﯽ و داواﻛﺎرﯾﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧەﮔﺮﺗﻮوە و واﯾﺪەزاﻧﯽ ھــەر ﺧﯚﯾەﺗــﯽ و ﺗــﺎ ﻛﯚﺗــﺎ ﺋﺎوا دەﻣێﻨێﺘەوە. ﻋەﻟﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘەﯾەدە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻛﺮدووە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﺳــﺘﻮوە، ھﯿــﭻ ﮔەرەﻧﺘﯿﯿەﻛــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻣﺎﻓﯽ ﻛــﻮرد وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ” ،ﭘەﯾەدە ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗــﺪا ﭘێﻮەﻧــﺪی و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھەرﯾەك ﻟە رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد، رووﺳﯿﺎ ،ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﮔﺮێ داوە ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەﺷﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ رەﭼــﺎوی ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧــﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻛێﺸەﻛە ھﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﯿە ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ھێﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﯾەك ﻧەﺑﻮوە دﻛﺘﯚر ﺧەﻣﯿﺲ دﻟێﻤﯽ ﻟﯿﺒــﺮاڵ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﻛــە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺗێﻜەڵ ﺑﻦ و ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوان ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻛﯚی ﻛﺮدووﻧەﺗەوە“. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻧــﺎوی ﺣﺰﺑــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرەی ﺣﯿــﻮار و ﺣــەل و ﻣﻮﺗەﺣﯿﺪوون ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەوەی ﺋەواﻧﯽ ﻛﯚ ﻛﺮدەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑەو ﺷێﻮەی ﺋێﺴﺘە رۆڵﯿﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋــەوان دەﯾﺎﻧەوێ ﺳەﻧﮓ و ﺟەﻣﺎوەری ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺟﯿﺎ دەرﺑﺨەن. ”ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻛە ﻟێﻜﯿــﺎن ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ،دەﺳــﺘﻜەوت و ﭘﯚﺳﺘە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەر ﺳەرۆﻛﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛەوﺗﻮوە ،ھەروەھﺎ ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﮔەورە ھەﯾە ﻛە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەﯾە
دەﯾﺎﻧەوێ ﺳــﻮﻧە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﻟێ ﺑﺨەن ﻟە رێﮕەی ﻛڕﯾﻨﯽ وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮی ﻟەﻻﯾەن ﻛەس و ﻻﯾەﻧﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوەوە ﯾﻮﻧﺲ ھﺎﺷﻢ ﺗﺎﺋﯽ
ﻛە ﺑەھﯚی داﻋﺸەوە وێﺮان ﺑﻮوﻧە و ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﺑــﯚ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە دەﺑﯿﻨﯿﻦ و ﺋێﺴﺘە ﺋەوان ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﺎن ﻟە دژی ﯾەﻛﺘﺮ دروﺳــﺖ دەﻛەن“ دﻟێﻤﯽ وای ﮔﻮت. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ھەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﮔﻮﺗﺎری ﺳــﻮﻧە ﻟــە 2003ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﯾەك ﻧەﺑﻮوە و ”ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوش رەﺷــﺒﯿﻨﻢ ،زۆر ﻻﯾــەن ھەن ﻛە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺳــﻮﻧە دەﻛــەن و ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن دژﺑەﯾەك وەﺳﺘﺎون“. ﺋەو دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھﯚی ﭘەرﺗەوازەﯾﯽ ﺳﻮﻧە ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەك ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــە و ﺋەﮔەر ھەﯾﺎﻧﺒﻮواﯾە ﺋەوە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧە ﺑﯚی ﻣﻠﻜەچ دەﺑﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﺑەردەوام ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺳﻮﻧە ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە. ﺳﻮﻧە ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﯾﺎن ﻛە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋــﺶ ﯾەﻛﭙﺎرﭼــە و ﯾەﻛﺪەﻧﮓ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻧﯿﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﺑەھەرێﻤﻜــﺮدن دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﺋەﮔەر داﻋﺶ ﻟە ﻋێﺮاق ﻧەﻣێﻨێﺖ، ﮔﺮێﻨﺘﯽ ﭼﯿﯿە ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺟەﻧﮕﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ ﻧﺎﺑەن.
ﺋێﺮان ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ”ﭘﯿﻼﻧێﻚ“ دەﻛﺎت دژی ﻛﻮرد
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧﮫێﻨﯽ دەﻛﺎت دژی ﻛﻮرد ﻛە ھەرﯾەﻛە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەﺷــﺪارن، ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟێــﯽ ﻟەﺑﺎرﺑﺮدﻧﯽ ھــەر ھەوڵێﻜﯽ ﻛﻮردە ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ”ﻗەوارەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ“ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ .ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ،ﺋێﺮان ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ دۆﺳﺘﯽ ﻛﻮرد ﻧەﺑﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ڕێﮕﺮی ﻟە دەﺳﺘﻮەرداﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺳــەرەﺗﺎی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە ﺋــﺎب/ ﺋﯚﮔﺴﺘﺲ ،ﻟەﺳەر دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ
ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد ،ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺋێﺮان، ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێــﺮاق ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﻧﮫێﻨﯿﯿــﺎن
ﻟــە ﺗــﺎران ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەدا ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺳــەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ڕووﺑەرووﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻮرد ﻟــە وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﻛﺮاوە. ﺑەﺑڕوای ﻣﺤەﻣەد ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮ و ﻟێﻜﯚڵــەر ،وﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێ ﺑەردەوام ﻟــە ﭘﯿﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەدان دژی ﻛﻮرد و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ. ﺑﺎزﯾﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ، ”ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەو وﺗﺎﻧــە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو دژی ﻛﻮرد ﺑﻮون ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﻟە
ﻧﺎوﺧــﯚدا ﻛﻮردﯾﺶ ﭘﻼﻧﯽ ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﻧــەوەی ھەر ﭘﯿﻼﻧێﻚ ﻛە ﻟە دژﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ“ .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﻟێﻜﯚڵەرە” ،ﯾەﻛﮕﺮﺗﻦ و ﯾەﻛڕﯾﺰﯾــﯽ ﻛــﻮرد وەﻣێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿــە ﺑﯚ ھەر ﺟﯚرە ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ھەرێﻤﯽ دژی ﻛﻮرد“. ”ﺋێــﺮان وﺗێﻜــﯽ ﺳــﻨﻮورﯾﯿە و دراوﺳــێﻤﺎﻧە و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە ،ﺑەم ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺟﯿﺎﯾە ﻟەوەی ڕێﮕە ﺑﺪرێﺖ ﺋێﺮان ﺗﻮاﻧﺎی ھەﻣﻮو ﻛﺎرێﻜﯽ ھەﺑێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“ ،ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮان ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎس ﻟەوەش
دەﻛﺮێﺖ ﻟــە زۆر ﭘﺮﺳــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺑڕﯾﺎری ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺸــﺪا ﺋێﺮان ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ھەﯾــە ،ﺑــەم ﺋێﺮان ﺑەردەوام ﭘﯿﻼﻧﯽ دژی ﻛﻮرد داﻧﺎوە و ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت و ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯿﺶ ﻟەوﭘەڕی ﺧﺮاﭘﯿﺪاﯾە. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ھﯿﺠﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﺗــﺎران ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ دۆﺳــﺘﯽ ﻛــﻮرد ﻧەﺑﻮوە. دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕێﮕــﺮی ﻟــە ھﺎﺗﻨــە ﻧــﺎوەوەی ﺋێﺮان ﺑﻜــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﺮان ﻟە ڕێﮕــەی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻓەرھەﻧﮕەوە دەﺳﺘﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﻧﺎو ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە و
ﺋەوەش ﺋێﻤــە ﻧﯿﮕەران دەﻛﺎت و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕێﮕﺮﯾﯽ ﻟێ ﺑﻜەن“. ھﯿﺠــﺮی ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوەش دا ،ﺋێﺮان ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ دۆﺳــﺘﯽ ﻛﻮرد ﻧەﺑــﻮوە و ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەك دژی ﻛــﻮرد ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋێــﺮان ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺗێﯿﺪا ھەﯾە. ﻟەﮔەڵ ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷەڕ دژی ڕێﻜﺨﺮاوی داﻋﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا، ﻛﻮرد ﺑﻮو ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ھێــﺰە ﺷــەڕﻛەرەﻛﺎن دژی ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھﺎوﻛﺎری ﺳــەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﻛــﻮرد ﻛﺮا ،ﺑــەم ھەر ﭼــﻮار دەوڵەﺗﯽ ﺋێﺮان ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ
ﺑــە ﺗەواوەﺗــﯽ ﺗﺮﺳــﯿﺎن ﻟــەو ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧەی ﻛﻮرد ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﺷــﻮێﻦ ڕێﮕەﭼﺎرەﯾەﻛەوەن ﺑﯚ وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮرد. ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەم وﺗﺎﻧەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ھەﻟــﯽ ﮔەورە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ﻛە ﺳــەرﭘێﯽ ﺧــﯚی ﺑﻜەوێﺖ و ﺑەﺷــﯽ ﺧﯚی ﻟەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑﭙﭽڕێــﺖ ﻛــە دێﻨە ﭘێﺸــەوە. ﺑــﯚ ﺋــەوە وەك ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮان و ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە” ،ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ،ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻛە ﻛﻮرد ﻟە دێﺮزەﻣﺎﻧەوە ﺧﻮێﻨﯽ ﺑﯚ دەڕێﮋێﺖ و ﺋﺎواﺗﯽ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﺧﻮازێﺖ“.
ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑﺮۆ:
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﭘێﯽ واﯾە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی وﺗﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە ﻛە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎدا ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە و ھﯚی ﺋەوەش دەﮔەڕێﻨێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ”ﭘەﯾەدە ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ھێڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﭘێﻮەﻧﺪی دەﻛﺮد“ .ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑڕۆ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷــە“دا ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿﺎن ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە و ﺋەوە وای ﻛﺮدووە ﭘەﯾەدە ﻧﯿﮕەران ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ”ھﯚی ﮔﺮﺗﻦ و داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑﺎرەﮔﺎﻧﻤﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ رۆژﺋﺎواوە ﺑﯚ ﺷﻜﺴﺘﯽ ﭘەﯾەدە دەﮔەڕێﻨێﺘەوە“.
ﭘێﺸــﮫﺎﺗﯽ زۆر ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺋﺎراوە ،دەﺗﻮاﻧﯽ ﭘێﻤﺎن ﺑڵێﯽ ﭼﯽ دەﮔﻮزرێ؟ ﺋــەوەی ﺋێﺴــﺘە روو دەدات ،ﺑﯚ ﺋەوەﯾە رۆڵﯽ رووﺳــﯿﺎ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﺑﮕﺮە ﻧﺎوﭼەﻛــەش زﯾﺎد ﺑﺒێﺖ، ھەروەھﺎ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎش ﻻواز ﺑﺒێ ،ھەروەھــﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رووﺳﯿﺎش رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯿﺎن ھەﯾە ﺑەوەی ﺑەر ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﮕﯿﺮێﺖ، ﺋەﻣەش ﺑە ﻟێﺪان و ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑەرەی ﻧﻮﺳﺮە و داﻋﺶ دەﺑێﺖ. ﺋــەو ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﺑەرەی رووﺳﯿﺎ و ﺳﻮورﯾﺎ و ﺋێﺮان ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟێ دەﻛﺮێ ،ﺋێﻮە ﭼﯚﻧﯽ دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺑــەم ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﯾــە ﺋەﮔەری ﺋــەوەی ھەﯾــە ﻟە ﺋﺎﯾﻨــﺪەدا ﺋەو وﺗﺎﻧە رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺶ ﺋﯿﻤﺰا ﺑﻜەن ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا و ﻣﺎﻧەوەی ﺋەﺳەد ﻟە دەﺳەﺗﺪارێﺘﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜەن ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻨﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەﺑﯿﻨﯿﻦ دەﺳەﺗﺪارێﺘﯽ رژێﻤــﯽ ﺋەﺳــەد زﯾــﺎد دەﺑێ و ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ دەﺑﯿﻨﺮێ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەم ﺷﻮێﻨﺎﻧە دەﺳەﺗﯽ ﻟە دەﺳﺖ ﻧەﻣﺎﺑﻮو ،ﺋەﻣەش وای ﻛﺮد رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟەﮔەڵ ﭘەﯾــەدە ﺑﻜﺎت و ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﭘﺸﺘﯽ ﺗێ ﻛﺮدووە. دوای ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ رووﺳﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻛﺎرﺗﯽ ﭘەﯾەدە ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرەو ﻻوازﺑﻮون دەﭼێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﻻوازﯾﯿــە دەﺑﯿﻨﺮێ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷﺎری ﺣەﺳــەﻛە ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺳــەد ﺑﯚردﻣﺎن دەﻛــەن ،ﺋەﻣە
ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧەﯾە ﺑﯚ ﭘەﯾەدە ﺑــەوەی ﻧﺎﺑێ ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﯿﺘەوە ،ﯾﺎن دەﺑــێ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺋێﻤــە ﺑﯿﺖ ﯾﺎﺧﯚ ھــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﺋەﮔەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھەڵﺒﮋێﺮێ ،ﺋەوە رووﺑەڕووی دەﺑﻨەوە. ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﺘﺮﯾﻨە ﻟەم ﺑﺎرودۆﺧەدا ،ﺑﯚﭼﯽ؟ رووﺳﯿﺎ و ﺋەﺳەد ﺑەو ھەﻧﮕﺎوەﯾﺎن ﺑە ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺎن ﮔﻮت ﻛە ﺋێﻮە ﺗﺮﺳﺘﺎن ﻟە ﭘەﯾــەدە ﻧەﺑــێ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﻤﺎﻧەوێ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘەﯾەدە ﻻواز ﺑﻜەﯾﻦ ﺑەو ﺷێﻮەی ﺋەﻧﻜەرە ﻣەﺑەﺳﺘﯿەﺗﯽ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﻣﯿﺸە ﺗﺮﺳــﯽ ﻟە ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﯾەدە ھەﺑﻮوە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ. ﻛــﻮرد ﺗﺮﺳــێﻜﯽ زۆری ﻟەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿە ھەرێﻤﯿﯿە ھەﯾە، ﺋەو ﺗﺮﺳە ﻟە ﭼﯿﯿەوە ﺳەرﭼﺎوەی
ﻣﺎﻣەڵە دەﻛەﯾــﻦ و ﯾەﻛﺪەﻧﮓ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴــﺖ دەﺑﯿــﻦ ،ﻟەﮔەڵ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﻗﺴــەﻣﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋەوان دەڵێﻦ ﻛﻮرد ﺗﺮﺳﯽ ﻧەﺑێﺖ ﻟــەم ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿە و ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﮔەرەﻧﺘﯽ وەرﮔﯿﺮاوە ،ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺑﺎی رووﺳﯿﺎ ﻟە وەﻣــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﺋێﻤە، ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﻛە ﺋــەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺳــﺘﻨە ﭘﺘﺮ ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑﺒﺮێﺖ ﻧەك ﺳەرﺑﺎزی، وەك ﺋــەوەی ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺑﺮاوە. ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛەﻣــﺪا ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێ ﮔەﻣﺎرۆ ﻟەﺳەر ﭘەﯾەدە دروﺳــﺖ دەﻛــﺮێ ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘەﯾــەدە ھێﻨﺪە ﻻواز ﺑــﻮوە ﯾﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳــەد
ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە روو دەدات ،ﺑﯚ ﺋەوەﯾە رۆڵﯽ رووﺳﯿﺎ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﺑﮕﺮە ﻧﺎوﭼەﻛەش زﯾﺎد ﺑﺒێﺖ ﮔﺮﺗﻮوە؟ راﺳﺘە ھەﻣﻮوی ﭘﯿﻼﻧە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘﯿﻼﻧەﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﻛــﻮردەوە ھەﯾــە ،دان ﺑەوەدا دەﻧێﯿــﻦ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﭘەﯾــەدەی ﺗێﺪاﯾــە ،ﺑەم ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﻮرد ﺗﺮﺳێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻧﯿﯿە ﺳەرەڕای ﺋەوەی دووﭼﺎری ﮔﻮﺷﺎرﺧﺴــﺘﻨە ﺳــەر دەﺑێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤە ﻣﯿﻠەﺗێﻜﯽ ﺧﯚڕاﮔﺮﯾﻦ ،ﻟە ﭘﺮﺳــە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑــە ﻋەﻗــڵ
ﺗــەواو ﺑــﻮوە و رژێــﻢ دەﯾەوێ ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛەﯾﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪات؟ ﻟە ﭘێﺸــﺘﺮدا ﭘەﯾەدە ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﭘێﭽەواﻧەی ﭘێڕەو ﻛﺮد ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟــە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧــەك ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد، ﭘەﯾەدە ﭘێﯽ واﺑﻮو دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ھێڵ ﺑە ﯾەﻛــەوە ﻛﺎر ﺑﻜەن ،واﺗــە ھﺎوﻛﺎت دۆﺳــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﻻﯾەك و رووﺳــﯿﺎ و ﺋێﺮان و رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺑﻦ .دوای ﺋــەوەی ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﺑە
رێﮕەی ﺳــەرﺑﺎزی ﭼﺎرەﺳــەری ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜــﺮێ و رێﮕەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﺎﻛــە ﭼﺎرەﺳــەرە ﺑﯚ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋەو ﭼەﻛە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەی ﻟە دەﺳﺘﯽ ﭘەﯾەدە ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﺑەھﺎﯾەﻛﯽ ﻧەﻣــﺎوە .ﺋەﻣە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﭘەﯾەدە دەردەﺧﺎت ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚﯾــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﻟــە ڕووی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەوە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛﻮردەوە ﺑﭽێﺘە ﭘێﺸەوە. ﭼﯚن دەڵێﯽ ﭘەﯾەدە ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻧەﻛﺮدووە؟ ﺟﮕە ﻟە زﯾﺎن ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧەﻛــﺮدووە ،ﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﻛەم ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو چ ھەﻧﮕﺎوێــﻚ ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﺮاوە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھﯿﭻ، ﭘەﯾــەدە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەدی ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑێ ھێﺰﯾﯽ ﺋەﺳەد ﻟە دەﺳەﺗﺪارێﺘﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ وای ﻛﺮد داوا ﻟە ﭘەﯾەدە ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﺑەھێﺰ دەﺑێﺘەوە ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ ﺑﭙﺎرێﺰێ و ﺑەﮔﮋ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەﯾــﺪا دا ﻛە ﻟــە دژی رژێﻢ ﺑﻮون ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەدا ،ﺋێﺴﺘە ﺋەﺳــەد ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑە ﭘەﯾەدە ﻧەﻣﺎوە .دوای ﺷەش ﺳﺎڵ ﭘەﯾەدە رێﮕﺎ ﻧﺎدات ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮردان ﻟە رۆژﺋﺎوا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑــﺪرێ ،دوای ﺋــەو ﻣﺎوەﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە رژێﻢ ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﭭﯿﻞ دەﻛــەن ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن .ﻛﻮا ﺳﻮودەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾەدە ﺑﯚ ﻛﻮرد ،ﺋەﻣەش ﭘﺮﺳﯿﺎری ﻣﻨە ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەر؟. ﺑەم دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﯾﻨﺪەی
ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﭼﯿﯽ ﺑەﺳەر دێ؟ ﺗﺎﻛە ﭼﺎرەﺳەر ﺋەوەﯾە ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰ ﻟە ﻧﺎو ﻛﻮرددا دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێ، ھﺎوﻛﺎت ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و وﺗە زﻟﮫێﺰەﻛﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺑﻜــەن و دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯿﯽ ﻛە ھﺎوﺳــﯚزﯾﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دۆزی ﻛﻮرد ھەﯾە ﺑەھێﺰ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭘەﯾەدە ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﭽێﺘەوە و واز ﻟــە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ رژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﺑێﻨێﺖ ،ﺋەﻧەﻛەﺳە و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮرد ﻗﺒﻮوڵ ﺑــﻜﺎت و ﻟەﺷــﻜﺮێﻜﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ھەﻣﻮو ھێﺰەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﺮێ. دەﮔﻮﺗﺮێ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟێ ﻛﺮدووە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەﺳــﻜەوﺗﯽ ھەﺑــﻮوە ،ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺋەو دەﺳﻜەوﺗﺎﻧە ﺑﭙﺎرێﺰن؟ ﺑە ﺑﺎوەڕی ﺋێﻤە ھﯿﭻ دەﺳﻜەوﺗێﻚ ﺑە دەﺳﺖ ﻧەھﺎﺗﻮوە ،ﺋەوەی ھەﯾە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﯾﯿە ،ﺋەو ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿە ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﯾەدەوە ﺑﯚ رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێ، ﭼﻮﻧﻜــە ھــەر دەﺳــﻜەوﺗێﻚ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺑەدی ﺑێﺖ ،ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﻟەﺳــەر ﻣێــﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و ﯾەﻛڕﯾﺰﯾــﯽ ﻧﺎو ﻛﻮرد دەﺑێ. ﻣﺎوەﯾەﻛە ھەڵﻤەﺗێﻚ ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳەرﻛﺮدە و ﻛﺎدراﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎن ھەﯾە، ﺧﯚﺗــﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﯿــﺮاوەﻛﺎن ﺑﻮون ،ھﯚی ﺋەﻣە ﭼﯿﯿە و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﭘەﯾەدە داوای ﭼﯿﺘﺎن ﻟێ دەﻛﺎت؟ ﺋەو ھێﺰاﻧــە و ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯿﺎن
ھێﺮﺷــﯽ ﺗﻮﻧــﺪ دەﻛەﻧە ﺳــەر ﺋێﻤــە و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رێﮕە ﻧﺎدەن ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣەدەﻧﯿﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪرێﺖ ،ﺑﮕﺮە ﻛﺎر ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋەوەی ھەر ﺷــەھﯿﺪێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑێﺖ ،ﺋﺎﺳﺘەﻧﮓ ﻟــە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻧﺎﺷــﺘﻦ و ﭘﺮﺳەداﻧﺎﻧﯽ دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﺋەو ﻛﺎر و ﻛﺮدەواﻧەﯾــﺎن ﺑەھﯚی ﺋەو ﺷﻜﺴﺘﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﻛﺎرﮔێڕﯾﻜﺮدﻧﯽ رۆژﺋﺎوا دووﭼﺎری ﺑﻮوﻧە. ﭼﯿﯿﺎن ﻟە ﺋێﻮە دەوێ؟ ﭘەﯾــەدە دەﯾەوێ ھﺎوﺷــێﻮەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺣﺰب ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻦ ﻟە رۆژﺋﺎوا ھەﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە دەﯾﺎﻧەوێ دوورﻣﺎن ﺑﺨەﻧەوە، ﺋەم ھەڵﺴﻮﻛەوت و رەﻓﺘﺎراﻧەﯾﺎن ﺑەھــﯚی ﺋەوەﯾــە ھەﺳــﺖ ﺑــە ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن. ﺋێﻮە دەﮔەڕێﻨەوە رۆژﺋﺎوا؟ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە دەﮔەڕێﯿﻨەوە و ھﯿــﭻ ﺑەدﯾﻠێﻜﯿــﺶ ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺑﺪەﯾﻦ ﻟەم ﭘێﻨــﺎوەدا ،ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژﺋﺎوا و ﻟــە دەرەوەی وﺗﯿﺶ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد درێــﮋەی ﺑــە ﻛﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داوە. ﺋەﻧەﻛەﺳە ﺟەﻣﺎوەری ﺋەوەﻧﺪە زۆرە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﮔﻮﺷــﺎر ﻟەﺳــەر ﭘەﯾەدە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن؟ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﺋەوەﻧــﺪە ﺟەﻣﺎوەرﻣــﺎن ھەﯾــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟــە زۆر ﭘﺮﺳــﺪا ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺑە ﻻی ﺧﯚﻣﺎﻧــﺪا ﺗــەواو ﺑﻜەﯾــﻦ، دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﮔﻮﺷﺎراﻧەﯾﺶ ﻟەﺳــەر ﺋێﻤــە ،ھەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ
ﭘەﯾەدەﯾــە ﺑــە ﻻوازﺑﻮوﻧﯿــﺎن و ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﺋەﻧەﻛەﺳەﯾە. ھﯚی ﺟەوھەری ﭼﯿﯿە ﻛە ھەر ﻗﺒﻮوڵﺘﺎن ﻧﺎﻛەن؟ ﭘەﯾەدە دەﯾەوێ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﺸــﺎرێﺘەوە و ﺋەﻧەﻛەﺳــەش ﺑە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺧــﯚی دەﺑﯿﻨێ، ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ھەر ﺋــەو دوو ھﯚﻛﺎرەﯾە ،ﺋەوان ﺑەم ﺷێﻮەﯾە و ﺑە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧە دەﯾﺎﻧەوێ ﺟەﻣﺎوەر ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺋەوان ﻧەﺑﯿﻨﻦ. ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ژﻣﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣە ﮔﯿﺮاوەﻛﺎﻧﺘﺎن ﻻی ﭘەﯾەدە ﭼەﻧﺪە؟ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺣــەوت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﮔﺮﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾەدەدان ،ﻟەﮔەڵ دەﯾﺎن ﻛﺎدﯾﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺗﺮ. دوای ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﺘﺎن ،ﺳەرداﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺘﺎن ﻛﺮد ،ﭼﯿﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺋﺎراداﯾە؟ ﺳــەرۆك ﻧﯿﮕــەران ﺑــﻮو ﻟــەو دۆﺧەی ﻟە رۆژﺋﺎوا دروﺳﺖ ﺑﻮوە، ﺗﺮﺳﯿﺸﯽ ﻟەوە ھەﺑﻮو ﺋەم ﻓﯿﺘﻨەﯾە ﭘەرە ﺑﺴــێﻨێ ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ،ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﯿــﻦ ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋەوە ﻧﺎﻛەﯾﻦ ھێﺮش ﺑﻜﺮێﺘە ﺳەر ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﺳــەرﻛﺮدە و ﻛﺎدراﻧﯿﺎن ﺑﮕﯿﺮێــﻦ ،ﯾﺎن رێﮕە ﻧــەدەن ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜــەن، ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ ﺑەھێﺰ ﻟەﻧــﺎو ﻛﻮرددا ﻟە رۆژﺋﺎوا دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛــﯚی دۆزی ﻛﻮرد ﺑێﺖ و داوای ﻟێ ﻛﺮدﯾﻦ ﺋﺎرام ﺑﯿﻦ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭼﺎودێــﺮان ﭘێﯿــﺎن واﯾــە: ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣﻮوﭼــە ﭼەورەﻛــەی ﺑەﻏﺪا ﻟەوێ ﻣﺎوﻧەﺗــەوە و رۆڵﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿــﺶ ﺑــﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ھەزار و ﯾــەك ﺑﯿﺎﻧﻮو دەدۆزﻧەوە ﺗﺎ ﻧەﮔەڕێﻨەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿە ﻛــﻮرد ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﺑە ھــەر ﭘێﻨﺞ 68 ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەﯾەوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ھەﯾــە و ﺋــەوان رۆژی 30ﻧﯿﺴــﺎن/ﺋەﭘﺮێﻞ دوای ﺋــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪەراﻧەوە
ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﭘــێ ﻛــﺮا ،ﻛە ھﺎﺗﻨەوە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿﺎن ﺑەﺳﺖ و ﭼﻮوﻧەوە ﺑەﻏﺪاﯾــﺎن ھەڵﭙەﺳــﺎرد ،ﺑــەم ھەﻓﺘەﯾەﻛﯽ ﻧەﺑﺮد ﮔەڕاﻧەوە ﺑەﻏﺪا و داوای ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪاﯾﺎن دەﻛﺮد. زاﻧــﺎ رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻣﺎﻧەوەﻣــﺎن ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿــە و ﺣﺰﺑــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن رێﮕــە ﻧــﺎدەن ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ،ﺗﺎ ﺑەﺷــێﻚ ﺑﯿﻦ ﻟــە ﻋێــﺮاق ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣﺎﻓﯽ دەﺳــﺘﻮورﯾﻤﺎن ھەﯾــە و دەﺑــێ دەﺳــﺘﯽ ﻟــێ ھەڵﻨەﮔﺮﯾــﻦ ،ﺑە
ﻣﺎﻧەوەﻣﺎن ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿە و ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن رێﮕە ﻧﺎدەن ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە زاﻧﺎ روﺳﺘﺎﯾﯽ
ﯾەﻛێﺘﯽ :ﻣﺎﻧەوەی ﻛﻮرد ﮔﺮﻧﮕە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ھەرﭼەﻧــﺪ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدان ﻛﻮرد ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی ﺑﮕﺎت و ﺋەوان ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺧﺎﻛــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دژی ﺋەواﻧە دەوەﺳﺘێﺘەوە ﻛە ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﻛﻮرد ﺑﮕەڕێﺘەوە ،ﺳــﺎﻣﺎن ﻓەﺗﺎح ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ ،رۆڵﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻛﺎراﯾە و ﻣﺎﻧەوەی ﻛﻮردﯾﺶ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێــﻮان ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻛﻮرد ﭼﯽ ﻧەﻣﺎوە ﺗﺎ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻟێ ﺑﻜەن ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ”رێﮕەﻣــﺎن ﻧەداوە ھﯿــﭻ ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﻟە ھەﻣــﻮو رووداواﻧەی ﻟە ﺑەﻏﺪا دەﮔﻮزەرێــﻦ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑێ ﭘﻼن و داﻣﺎوﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮێﻨەرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ دەوام دەﻛەن و ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا .ﺗەﻧﺎﻧەت داوای ﺑﻮدﺟە ﺑڕاوەﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﻛــەن ﻛە ﻟە 2014ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﭘﭽڕاﻧﺪی. ﺷەﻣﻮوی راﺑﺮدووش ﻟەوﻛﺎﺗەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی دەﻛﺮد ﻛە ﻟە ﻗەرزی ژاﭘﯚن و ﻟەﻧﺎوﯾﺎدا ﭘــڕۆژەی ﺋﺎوەڕۆی ھەوﻟێﺮ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێ ،ﺋەﮔەر ﻋەرەب ﻧەﺑﻮوﻧﺎﯾە ،داﻧەوەی ﻗەرزەﻛە دەﺧﺮاﯾە ﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەﻣە ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە.
ﻓەرﻣﯽ ﺑەﺷێﻜﯿﻦ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮاﻧــﯽ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺑﻨێ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ، ﺋــەوﻛﺎت ﮔەڕاﻧەوەی ﻛــﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺳــەﻋﺎﺗێﻚ ﺗەواو دەﺑێﺖ، ﺋەﮔەر ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑەردەوام ﺑﯿﻦ، ﭘێﮕــەی ﻛﻮرد ﻻوازﺗــﺮ دەﺑێﺖ و ﺑەرەوﭘێﺸەوە ﻧﺎﭼﯿﻦ. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧە دەﭘﺮﺳــێ ﻛە داوای ﮔەڕاﻧەوەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا دەﻛەن و دەڵێ ”ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر و وەزﯾﺮاﻧﯽ
ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺑﯚ ﻛﻮێ؟ ھەرێﻤێﻚ ﺧەرﯾﻜــە دەﺑێﺘە دوو ﭘﺎرﭼــە و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺧەرﯾﻜــە دەﻛەوێﺘە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﺣﺰﺑەﻛﺎن رێﮕە ﻧﺎدەن ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە و داوا دەﻛەن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﯿﻦ“.
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران دژی ﻛﻮرد دەرﺑﭽێــﺖ“ ،ﺑەم ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە ﻧﺎﻛﺎت ﻛە ﺋەوان ﭼﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە؟ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد ﺑﺪرێ ،ﺑەﻏﺪا ھەﻣﻮو ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑڕﯾﻮە ﻛەﭼﯽ ھەر دەڵێــﻦ رێﮕە ﻧﺎدەن ﺑڕﯾﺎر دژی ﻛﻮرد دەرﺑﭽێﺖ. ﺑەﮔﻮﺗەی ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەك ﺑڕﯾﺎر ﻣــﺎوە ﻟە ﺑەﻏــﺪا دژی دەرﺑﻜــﺮێ ،ﺋەوﯾﺶ ھێﺮﺷﻜﺮدﻧە ﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،دەﻧﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻮوﭼــە و ﺑﻮدﺟە و ھەﻣﻮو ﻣﺎﻓێﻜــﺖ ﺑﺒڕێ و ﺗــﯚ ھﯿﭽﺖ ﭘێ ﻧەﻛﺮێ و ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﻮوی رێﮕــﺮی ﻟــە ﺑڕﯾــﺎر دژی ﻛﻮرد دەھێﻨﻨەوە. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەی ﻛــە ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿــە؟ دەڵێ ،ﺋەواﻧەی دەڵێــﻦ ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿە ،ﺑــﺎ ﺑﮕەڕێﻨەوە و دەرﻓــەت ﺑــﯚ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑڕەﺧﺴێﻨﻦ.
ﻣﻮوﭼەی ﭼەوری ﺑەﻏﺪا ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و زۆرێﻚ ﻟە ﭼﺎودێﺮان و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەردەوام رەﺧﻨــەی ﺋەوە دەﮔﺮن ﻛــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران و وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﻣﻮوﭼە زۆرەی ﺑەﻏﺪاﯾﺎن ﻟێ ﻧەﺑڕێﺖ ،ﻧﺎﮔەڕێﻨەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑــەردەوام دەﺑﻦ. ﭼﻮﻧﻜــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻣﻮوﭼــەی ھەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﺑە ﭘﺎﺳەواﻧەﻛﺎﻧﯿەوە 31ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ دەﺑێ. ﺳــﺎﻣﺎن ﻓەﺗﺎح ﮔﻮﺗﯽ ”ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــەو ﺑــڕە ﻣﻮوﭼەﯾەﯾە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت ﻛە ﺋــەو ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ھەﯾﺎﻧﺒــﻮوە ،ھﯿﭽﯽ ﻧەﻣﺎوە .ﻟێﺮەدا ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺋەوە دەﻛﺮێ ﻛە ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑەو ﻣﻮوﭼەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ وەك ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑڕێﻚ ﻟە ﻣﻮوﭼەﻛەﯾﺎن ﻧﺎﺑەﺧﺸــﻨە ﺳــﻨﺪووﻗێﻚ و ھــەر ﻣﺎﻧﮕێﻚ و ﻟە ﺷــﺎرێﻚ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﭘێ ﺑﻜەن؟ ،ﻛــە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەوە
ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرددا ﻧﯿﯿە وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﻣﺤەﻣەد ﻛﻮرد ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ﺋﺎﻣﺎدەﺳﺎزی دەﻛﺎت ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ ﻟە ﻧﺎو رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﻛﺎﺗێــﻚ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎن ھەڵﺪەﮔﺮێــﺖ ،ﺋــﺎﮔﺎداری ھەﻧــﮕﺎوی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑێﺖ ﺗﺎ ﺋەﮔەر ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ دۆﺳــﯿەی ﻛﻮرد ﻧەﯾﻘﯚزﻧــەوە ،ﻧەھێڵﻦ زﯾﺎن ﺑە ﭘێﺸــﭭەﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ،ھەوڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚی وەﮔەڕ ﺑﺨــﺎت ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن زۆر ﺑﺎش ﺑﻜەن. ﺳــەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ھەﯾــە ،ﺋێﻤــە ﻻﯾەﻧﮕــﺮی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﻧﯿﻦ و دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﺋﺎراﻣﯽ ھەﺑێ، ﺑەم ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻧەﺑێ ،ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳــەرۆك ﺋەردۆﻏﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﯾﺴﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﺑﻮوە ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر
دۆﺳﯿەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﻟەﺳــەر دۆﺳــﯿەی ﻛﻮرد ﺋەرێﻨﯽ ﻧەﺑﯿﻦ ،ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ درێﮋﻣــﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﺑەرەوﭘێﺶ ﭼﻮوﺑێﺖ ،ﻛﻮدەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﻛﺮاوە و ﺗەﺳــﻔﯿﯿەﻛﺮدن دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە ،زۆرﺑەی ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوە ،ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووش ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛﯚﺑﺎﻧــێ ،ﭘێﻤﺎن دەڵێﺖ دەﺑێــﺖ ﻛــﻮرد ﯾەدەﮔــﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت ،ﺋێﻤــە دەﻗــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻧێﻮان رووﺳــﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎﻣﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە، ﺑەم ھەﺳﺘﯽ ﺷەﺷــەم و ﻣێﮋوو
دەڵێﺖ ،دەﺑێﺖ ﺋﺎﮔەدار ﺑﯿﻦ. دوا ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە، ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨە ﺑە داﻋﺶ ،رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەﺳــەر ﺳﻮورﯾﺎ و دووﺑــﺎرە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋﺎراﻣﯿﯿە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رووﺳــﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﺑێﺘەوە، ﺋێــﺮان دواﺗــﺮ ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺎت ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﺳﻮورﯾﺎ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛێﺸەﻛەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺑەھێــﺰ ﺑﻮوە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ رۆڵﯽ ھەﺑێﺖ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﺪا ،ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ،ﺑﯚﯾە دەﻛﺮێﺖ ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ ﺋەو دوو ﻻﯾەﻧە ھﺎوﻛﺎری و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی
ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵێﺖ ”دەﺑێﺖ ﻛﻮرد داوای رووﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﻜﺎت ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺑەرەﯾەﻛﺪاﯾﻦ ﻟە ﺷەڕی دژ ﺑــە ﺗﯿــﺮۆر و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن زۆر ﺑﺎﺷــە ،ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻧێﻮاﻧﻤﺎن ﺑﺎﺷــە ،ﻟەﮔــەڵ زﻟﮫێــﺰەﻛﺎن ﻟە ﺑەرﯾەﻛﺪاﯾﻦ ،زۆر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە داوای رووﻧﻜﺮدﻧــەوە ﻟــە ھەرﻻﯾەﻛﯿﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟەﺳــەر ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯿﺎن، ھەرﭼﯚﻧێﻚ ﺑێــﺖ دەﺑێﺖ ﻛﻮرد ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﻟەو دۆﺳــﯿەﯾە ﺑڕواﻧێﺖ و ﻓەراﻣﯚﺷﯽ ﻧەﻛﺎت“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دوای ﺳــەرداﻧﯽ رووﺳﯿﺎ و ﭘێﺸﻮازﯾﻜﺮدن ﻟە وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺋێﺮان ،ﭘﯿﺮە رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە ،ﻣﻦ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻣﻮوﭼە ﭼەورەﻛەی ﺑەﻏﺪا ﺑە ﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﮔﯚڕﻧەوە
7
ھەﻣﻮو ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﺳﺘﺎون. ﺑەر ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔەڕاﻧەوەﻣﺎن ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ﺟەﻣﺎل ﺋەﺣﻤــەد ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دەڵــێ ،ﻣﺎﻧەوەﻣﺎن ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﯿــە ﻟە ﻛــﻮرد و ﺑــەر ﻟە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ھﺎﺗﻨــەوەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق دەﻛﺎت. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎراﻧەی ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ،ﻋەرەﻓﺎت ﻛەرەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎرﺗﯽ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ھەڵەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــﯚزداری ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەﯾﻦ و ﺑﯿﺮ ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﻜەﯾﻨەوە، ھﺎﺗﻨەوەﺷــﻤﺎن ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد دەﺑێﺖ ﻧەك ﻟە ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ﺑێ“.
ﺋێــﺮان ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎری ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﻣﯚﺳــﻜﯚ ﺑﺒێﺘەوە، ﺳــﯚﭬﯿەت دوای ﺋەوەی ﭘﺸــﻜﯽ دەﺑێﺖ ﻛﻮرد داوای رووﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﻜﺎت ﺧﯚی ﻟــە ﻧەوﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ دەﺳــﺖ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﻛــەوت و ﺑڕﮔەﻛــەی ﭘﺮۆژەﻛەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ھەڵﻮەﺷــﺎﯾەوە ،رای ﺑەرەﯾەﻛﺪاﯾﻦ ﻟە ﺷەڕی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆر و ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ھەﻓﺘەدا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن زۆر ﺑﺎﺷە ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﺋێﺮان دەﻛﺸێﺘەوە. ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﻟەو ﺳەروﺑەﻧﺪەدا ھەردوو ﻛﯚﻣﺎری ﻣﮫﺎﺑــﺎد و ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠــﺎن ﺑﻮوﻧــە ﭘێﻢ وا ﻧﯿﯿە ﺟﯚ ﺑﺎﯾﺪن ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋەﻣﺎﻧە ﺷﺘﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﻦ ،ﭘﺎﻛﺘﺎوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧێــﻮان ھێﺰە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوەﯾﺶ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﺎردﯾﯽ ﮔــەورەﻛﺎن ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ 1946 و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺳەرداﻧﯽ ﻛەﺗﻮوەﺗە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەی ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەری ﺋەردۆﻏــﺎن ﺑــﯚ رووﺳــﯿﺎ و دواﺗﺮ ﻛﻮدەﺗﺎﻛــەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رادەﺳــﺖ ھەردوو ﻛﯚﻣﺎرەﻛە رووﺧﺎن ،ﺋەوە ﺳەرداﻧﯽ ﺟەﻧەڕاڵێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻧەﻛﺮدﻧــەوەی ﻓەﺗﺤــﻮ ﮔﻮﯾﻠەن ﯾەﻛەم رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﻮو و ﺋێﺴﺘەش ﺳەرداﻧﯽ ﺟﯚ ﺑﺎﯾﺪن ﺑﯚ ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻣەرﯾﻜﺎوە. ﻛﻮدەﺗﺎی ﺑەﺳەر ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮد و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1908ﻟە ﺋێــﺮان ﻧەوت ﻛﯚﻣﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎدی رووﺧﺎﻧﺪ. دۆزراﯾــەوە و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ % 51ی ﻟــە دوای ﻛﯚﻣﺎری ﻣﮫﺎﺑــﺎد ،ﻛﻮرد ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺑە دەﺳﺘەوە ﺑﻮو ،دواﺗﺮ ﺑــﯚ ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻟــە 1933ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﭘڕۆژەﯾەك ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺧﯚی دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﺑەرەو ﻟــە ﺋێﺮان ﮔەڵە ﻛــﺮا ،ﻟە ﺑڕﮔەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﺖ .ﻟە ﭘێﻨﺠــﺪا ھﺎﺗــﻮوە ،ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ھەﻧﮕﺎو ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﻗەدەﻏەﯾە ،ﻧﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿەت داوای ﯾــﺎن ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﭘﺸــﻜﯽ ﻧەوﺗﯽ دەﻛﺮد ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮان .ﻟەو ﻧێﻮەﻧــﺪەدا ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ،روون ﻧﯿﯿە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿەت ﻟەﺳەر ﻧﻔﻮوزی و ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی رێﻜﻜەوﺗﻨﺪان ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺋێﺮان دەﺑێﺘە ﻛێﺸەﯾﺎن و ﺋەوەی ﻧﺎوﭼەﻛە داﺑەش ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد ﺳﻮود ﻟەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە و ﭘﺸــﻜەﻛﺎن ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑﯚﯾە وەردەﮔﺮێــﺖ و ﻛﯚﻣــﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،روون ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت دروﺳﺖ ﻧﯿﯿــە و ھەوڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ رژدی دەﻛﺎت. ﭘێﻮﯾﺴﺘە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﺋێﻤە ﭘێﻮەری دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕەی ﺑﺎزﯾﺎﻧﻤﺎن داﻧﺎوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺳــەﯾﺮی دەﻛەﯾﻦ ،ژﯾﻨﮕە و ﺋﺎوھەوای ﺑﺎزﯾﺎن ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار“.
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەھﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەﻧــﺎردەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﯚ ﺋێﺮان ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﺗﺎﻧﻜەری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﻜﺎر ﻣﺎوﻧەﺗەوە. ﺳــەرﺑﺎری ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻟەﻻﯾەن ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــﯽ ﻛەرﺗەﻛــە، ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ھێﻤﻦ ﻓﺎﺗﯿﺢ ﺷــﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻧﻜەری ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧــەوت ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ دەﺑێــﺖ ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوت ،ھﯿﭻ ﺑﺎرێﻜﯽ ﻧەﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﺋــەو ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ ”ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺋێﺮان ﺑەڕێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑە ڕادەﯾەك ﻛە ﻛﺎرەﻛە ﺳﻮودێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧەﻣﺎوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ھەر ﺑﺎرێﻚ ﺑە ﭼﻮون و ھﺎﺗﻨەوە دوو ھەﻓﺘە دەﺧﺎﯾەﻧێﺖ“. ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﺷــێﻮەی ﻧەﻓﺘــﺎ ،ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﺋێﺮان دەﮔﻮازرێﺘەوە ،ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻟەﻻﯾــەن ژﻣﺎرەﯾــەك ﺑەڵێﻨﺪەری ﻛەرﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت ﻛە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە، ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮێــﺖ .ﺑەڵێﻨﺪەرەﻛﺎن ﺗﺎﻧﻜەری ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻜﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ژﯾﻨﮕەی ﺑﺎزﯾﺎن 30/ﻛﻢ ﺑﺎﺷــﻮوری رۆژﺋﺎوای ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑــە ﻛەڵﻜﯽ ژﯾﺎن ﻧەﻣﺎوە .دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ھەزاران ھﺎووﺗﯿﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺑﺎزﯾﺎن ﺑەھﯚی ھەﻧﺎﺳــەﺗەﻧﮕﯽ و ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ھەﻧﺎﺳــەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛەن“.
داﻧﺎ ﻛەرﯾﻢ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﮔە و ﭘﺎوﺗﮕە ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن، ژﯾــﺎن ﺗێﯿﺪا ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﺑﻮوە و وەك ﺋەرﻛﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﻤﺎن ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟەوە ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻛەرﯾﻢ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺋەو ﻣﺎداﻧەی ﻟەو ﻛﺎرﮔە و ﭘﺎوﮔﺎﻧەوە دێﻨــە دەرێ ،ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﺠە و دەﯾﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺗــﺮی ﺟﯚراوﺟــﯚرن ،ﺋــەوەش ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺑﯚ ﺳەر داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە دروﺳﺖ دەﻛﺎت“. ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﺎزﯾــﺎن 50ھــەزار داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ھەﯾــە ،ﻟەﺳــەر ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛــﯽ ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ 185ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﮔەی ﮔەورەی ﺑﻮاری ﻧەوت و ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ و ﺋﺎﺳﻦ
”دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺎزﯾﺎن ھەڵﺒﮕﺮێﺖ، ﯾﺎن ﺧەڵﻜەﻛە ﺑﮕﻮازێﺘەوە و ﺑﺎزﯾﺎن ﺑە ﺗەواوی ﺑﻜﺎت ﺑە ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن، ﯾﺎﺧﯚ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن دوور ﺑﻜەوﻧەوە“.
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻗەﯾﻮان دوو ھەزار ﻛەس ﺑێﻜﺎر دەﻛﺎت و ھــﺎوﻛﺎت ژﻣﺎرەﯾــەك ﺗﺎﻧﻜەری ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﻛﺮێ دەﮔﺮن. ﺷﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻧﻜەرەﻛە دەڵێ ”ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﯚ ﯾەك ﺗﯚن ﻧەﻓﺘــﺎ 40دۆﻻرﻣﺎن وەردەﮔﺮت ،ھــەر ﺗﺎﻧﻜەرێﻜﯿﺶ ﺑڕی 28ﺗــﯚن ﻧەﻓﺘــﺎ دەﮔﺮێﺖ، ﺳــﻮودێﻜﯽ ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛﺮێﯿەﻛــە ﺑــﯚ 22دۆﻻر ﻛــەم ﺑﻮوەﺗەوە“. ﻛێﺸەی ﺷــﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھــەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﺮێــﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜــﻮ زۆری ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەی
ﻟــە ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان وەك ﺑﯿﻤە و ﺑﺎرﻧﺎﻣــە ﻟێﯿــﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺗــﺮ دەﺧﺎﺗــە ﺋەﺳﺘﯚﯾﺎن. ﻓﺎﺗﯿﺢ دەڵێ ”ﻟە ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﻣــﺎن ﺑەﻧﺎوی ﺑﯿﻤە و ﺑﺎرﻧﺎﻣــە ﻟــێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﺮێﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻛەم ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺋێﻤــە داواﻣــﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻗەﯾﻮان وەك ﺑەڵێﻨﺪەری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻛﺮدووە ﻛﺮێﯿەﻛەﻣﺎن ﺑﯚ زﯾﺎد ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەم دەڵێﻦ ﺑﯚ ﺋێﻤەش دەری ﻧﺎھێﻨێﺖ“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی
ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺧﺮاوﻧەﺗــە روو ،ﺑــەو ھﯚﻛﺎراﻧەوە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە دوو ھــەزار ﺗﺎﻧﻜەری ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﻜﺎر راﮔﯿﺮاون. ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﻟە ﻧێــﻮان ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێــﺮان دەﻛﺮێﺖ ﻟــەو ﭘﺎرەﯾەی ﻟــە ﻣەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﻟێﯿﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑــەو ھﯚﯾەوە زﯾﺎﺗﺮ
ﻟە دوو ھــەزار ﺗﺎﻧﻜەری ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﻜﺎر ﺑﻮون“. ”ھــەر ﺗﺎﻧﻜەرێﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑﯚ ﺋێﺮان دەﮔﻮازێﺘەوە، ﻟە ﻣــەرزی ﭘەروێﺰﺧــﺎن ﺑەﻧﺎوی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﻣەﻧەﻓێــﺲ دەﺑێﺖ ﺑــڕی 50دۆﻻر ﺑﺪات ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﯚ ﺑﺎرﻧﺎﻣەﻛەی ﻟە ﻣەرزی ﺋێﺮان ﺑڕی 380دۆﻻری ﻟــێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺑڕی 38ھەزار دﯾﻨﺎر وەك ﺑﯿﻤــە ﺑــە ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان دەدات“ ﻣﺤەﻣەد وای ﮔﻮت. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ،ﺑڕە ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯽ
ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﻛﺎرﻧﺎﻣە و ﺑﯿﻤە ﻟەو ﺧــﺎوەن ﺗﺎﻧﻜەراﻧــە وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ﻛــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋێﺮاﻧــﻦ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧﺎوەن ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﺷﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎن ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﭘﺮۆﺳەﻛەدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ. ﻣﺤەﻣەد زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗــﯽ ڕەش و ﻧەﻓﺘــﺎ و ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو ﺳــﺘەﻣێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺧﺎوەن ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﯾەك ﺗﯚن ﻧەوﺗﯿﺎن ﺑە 18دۆﻻر
ﻛﺎرﮔە و ﭘﺎوﺗﮕەﻛﺎن ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ 50ھەزار ﻛەﺳﯿﺎن ﺗێﻚ داوە
ﭼﯿﺘﺮ ﺑﺎزﯾﺎن ﺑﯚ ژﯾﺎن ﻧﺎﺷێ و ﺑﻮاری ﺗــﺮی ﺟﯚراوﺟــﯚر ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮدووە ڕۆژ ﺑەڕۆژ ﻛێﺸــەی ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە زﯾﺎد ﺑﻜﺎت. ﻣﻠﻜﯚ ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ژﯾﻨﻜەﭘﺎرێﺰی ﺑﺎزﯾــﺎن ،دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑﺎزﯾﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑــﻮوە و ﺋێﺴــﺘە ﺑەھــﯚی ﺋەو ﻛﺎرﮔﺎﻧــەوە ﺑــﺎری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺧــﯚی وردە وردە ﻟــە دەﺳــﺖ
دەدات ،ﺋــەوەش ﻛێﺸــەی ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎران دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە. ﻣﻠﻜﯚ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ”ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎزﯾﺎن ﻛەﻣە و ﻛﺎرﮔەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾﺸــﯽ ﻟێﯿە، ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛەی ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی ﭼەﻧﺪ ﺑەراﻣﺒەر ﻛﺮدووە“. ﺋەو ﭼﺎﻻﻛە ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺑﺎزﯾﺎن ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺋﺎوﯾﯿە ،ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی
دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺎزﯾﺎن ھەڵﺒﮕﺮێﺖ
ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛــﯽ ﻛەﻣﯽ زەوی ﺟﮕە ﻟە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ژﯾﻨﮕەﻛەﯾﺸﯽ، ھــﺎوﻛﺎت زﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑــە ﺋﺎوی ژێﺮزەوﯾﯿەﻛــەی ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە“. ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﺸــﯽ ﻛﺮد ”ﻟــە ﻣﺎوەی 15ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮودا ،ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﺑﺎزﯾــﺎن ﺑە ﺗــەواوی ﺑﺸێﻮێﺖ و ﻟەﻧﺎو ﺑﭽێﺖ“. ھەرﭼەﻧــﺪە ﻛﺎرﮔــەﻛﺎن ﺑــە ڕێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن
ھەﻧــﺪێ ﻛﺎری ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰﯾﯿﺎن ﻟــە دەوروﺑــەری ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەم وەك ﭘﺴــﭙﯚڕان ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەدەن ”ﺋەو ﻛﺎراﻧە ﻟە ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﭘﺎﺷەڕۆ زﯾﺎﻧﺒەﺧﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔــەﻛﺎن ﻛــەم ﻧﺎﻛەﻧــەوە“ .ﺑــەم ﯾەﻛە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺋەوە دەﺧەﻧــە ڕوو ”دۆﺧﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﺎزﯾﺎن ،ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ“ .ﺳەرﺑﺎری
ﭘێ دەدرێﺖ ،ﺑەم ﺑﯚ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان 41دۆﻻر دەدرێﺖ“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻟە ھەر ﺗﺎﻧﻜەرێــﻚ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 400دۆﻻرە ،ﻛە ﺳــەرﺟەﻣﯽ ﭘﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺋێﺮان دەﺑێﺖ. ﻣﺤەﻣەد ﺣەﺳــﯿﺐ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﺋەوان ھﯿــﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿــﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﻛەرﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت ﻧﯿﯿە ﺑەو ھﯚﯾەی ”ھﯿﭻ ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﺪا ﻧﯿﯿە“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺷــێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟە ﺧﺎڵە ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا رۆﺗﯿﻨﯽ زﯾﺎد ھەﯾە و ﻛﺎرەﻛە ﻟەﺳــەر ﭘﯿﺸەوەرەﻛﺎن ﻗﻮرﺳــﺘﺮ دەﻛﺎت ،ﻟەﺳەر ﺗﺎﻧﻜەر و ﻣﺎﻣەڵەی ﺗﺎﻧﻜــەرەﻛﺎن ﻛە ﺋەﮔەر ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺗێﺪا ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەڕێﮋەی زۆر داھﺎﺗﯽ ﮔﻮﻣﺮگ زﯾﺎد دەﺑێﺖ“. ﺟــەودەت دەڵێ” ،ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ورد ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو ﻧﺎداﭘەروەرﯾﯿــە ﻟە ﯾەك ﺷــﻮێﻨﺪا ﺟﯿﺎوازی ﻧەﺑێﺖ ﺑﯚ دوو ﺷــﻮێﻦ، ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋەواﻧەن ﻛە ﻟەو ﻣەرزاﻧە ﻣﺎﻣەڵە دەﻛەن“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺑەھﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧــﺎردەی ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ دەرەوە ،داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــەم ﺑﻮوەﺗــەوە و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺶ ﻟە ﺷﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﺗﺎﻧﻜەرەﻛﺎن ﺑێﻜﺎر ﻛەوﺗﻮون“.
ﺋەوەش ﺋەوان ﭼەﻧﺪ ڕێﮕەﯾەﻛﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑەر ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەر ﺑەو زﯾﺎﻧە ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿە ﺑﮕﺮن. ﻓــﺎزڵ ﻋﻮﻣــەر ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺑﺎزﯾﺎن ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﭘێﻮەری دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕەی ﺑﺎزﯾﺎﻧﻤﺎن داﻧﺎوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺳــەﯾﺮی دەﻛەﯾــﻦ ،ژﯾﻨﮕــە و ﺋﺎوھەوای ﺑﺎزﯾﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار“. ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛە ھــﯚی زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﺎزﯾــﺎن ﺑﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣــﺎدەی ﺧــﺎوی ﺋــەو ﻛﺎرﮔﺎﻧە ﮔەڕاﻧــﺪەوە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﮔﻮﺗﯽ، ”ھەﻣــﻮو ﺳــﺎڵێﻜﯿﺶ زﯾــﺎد ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﻓﺮاواﻧﻤــﺎن ﺑــﯚ ﺳــەوزﻛﺮدن و ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧەﻣﺎم ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن ھەﯾە“. داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑﺎزﯾﺎن ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن ﺑﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﮔە ﮔەورەﻛﺎن و داوا دەﻛەن ”ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺮێﺘەوە ﯾﺎن داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧەﻛەی ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ﯾﺎﺧﯚ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن“. ھﺎوﺑەش ﺟەﻻل ،داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺑﺎزﯾﺎن ﺑە“وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑە ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎزﯾﺎن، ﭘێﺖ دەڵێﺖ ژﯾﻨﮕە و ﺋﺎو و ھەوای ﺑﺎزﯾﺎن ﺑــە ﺗەواوەﺗﯽ ﭘﯿﺲ ﺑﻮوە. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”دەﺑێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺎزﯾﺎن ھەڵﺒﮕﺮێﺖ ،ﯾﺎن ﺧەڵﻜەﻛە ﺑﮕﻮازێﺘەوە و ﺑﺎزﯾــﺎن ﺑە ﺗەواوی ﺑﻜﺎت ﺑە ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن ،ﯾﺎﺧﯚ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﻟە ﺑﺎزﯾﺎن دوور ﺑﻜەوﻧەوە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺷــێﺮﻛﯚ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿــﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ھەﯾە ﺑﯚ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ 2016 ﺑﯚ ،2017ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻜﯽ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ .ﺑەم وەك ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﭘﺎرەﻛە ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێﺖ“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎرە ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﻮ ﻣﻮوﭼەﯾﺶ ﻧﯿﯿە ،ﺋﯿﺸﻮﻛﺎر ﻧەﻣﺎوە، ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر ﻛﺎری ﻧەﻣﺎوە ،دەرﻣﺎڵەی
ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ﻧەﻣــﺎوە ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر دروﺳﺖ دەﻛﺎت، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺧەرﯾﻜە دەﺳــﺖ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﯽ ﺋەم ﻣﯿﻠەﺗە دەﺑﺎت و
ﺋﺎراس زەﯾﻨەڵ:
ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ھەﯾە ﻛە ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ 2016ﺑﯚ ،2017 ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻚ ﺑڕێﻚ ﭘﺎرەی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ
داراﯾﯽ ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑﯚ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺧــەرج ﻧــﺎﻛﺎت ﻟەﻣەودوا. ﻋێﺮاق ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2014ـــەوە ﮔەﻣــﺎرۆی ﺑﻮدﺟــە و ﻣﻮوﭼەی ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳــەﭘﺎﻧﺪووە و ﺋــەو ﻧەوﺗەﯾﺸــﯽ ھەرێﻤەﻛــە دەﯾﻔﺮۆﺷــێ وەك ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن” ،ﺑەﺷﯽ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﻛﺎت“ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﻧە ﻛەﻣــە ﻣﻮوﭼەﻛە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی دەدرێ ،ﻧە ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەك دﯾﺎرە ﻛەی دۆﺧەﻛە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﺑێﺘەوە. دﻛﺘﯚر ڕەزا ﺣەﺳەن ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەھﯚی داﺑﯿــﻦ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ھەﯾە ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻚ ﺑڕێﻚ ﭘﺎرەی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ دوای ﺋەوەی ”وﺷــە“ ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﭘﺮﺳــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺎرەی ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ ﻟەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ،ﻟەم ﺑەدواداﭼﻮوﻧــەدا ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ 2016- 2017ـــەوە ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻚ ﻛە ﻟە ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە، دەﺑێﺖ 50ھەزار دﯾﻨــﺎر ﺑﺪات ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺧﺎوێﻨﻜﺮدﻧەوە. ﯾﺎرﯾﺪەدەرێﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛــە ”ﭘﺎرەﻛە ﺑﯚ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دەﺑێﺖ“.
ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ھﯿﭽﯽ ﭘێ ﻧﯿﯿە“. ”ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ ﺋــەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﻛە ﻟە ﺧﯚێﻨﺪﻛﺎری ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێﺖ ،دۆﺧەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەی ﻟــێ ھﺎﺗﻮوە زۆر ﻗﻮرﺳــە ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳەر ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ،ﺧێﺰاﻧﯽ وا ھەﯾە ﺗﻮاﻧﺎی ﺋــەوەی ﻧەﻣﺎوەی ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻨێﺮێﺘەوە ﺧﻮێﻨﺪﮔﺎ ،ﻛەﺳﯽ وا ھەﯾــە ﺧﯚی ﻟە ﺗﻮاﻧــﺎی ﻧﯿﯿە ﻟە دەرەوەی ﺷــﺎر ﺑﭽێﺘە ﺷــﺎرێﻚ و ﺑﺨﻮێﻨێــﺖ و ﭘﺎرە ﺧــەرج ﺑﻜﺎت“، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛە وای ﮔﻮت. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە
دەﭼﻨە ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﻛــە ﻟــە زاﻧﻜــﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺧﻮێﻨــﻦ .ﺋەواﻧەی ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ھەر ﺑە ﭘﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە. ﻋەﺑــﺎس ﺋەﻛــﺮەم ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧەﻛﺎت و دەڵێﺖ، ”وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘــﺎرە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە وەزارەﺗﯽ داراﯾﯿﯿەوە ھەﯾە“ ،ﺑەم وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ ھﯿﭻ ﻗﺴەﻛەرێﻜﯽ ﻧﯿﯿە رووﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟەﺳەر ﺋەم ﭘﺮﺳە ﺑﺪات. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺧــەرج دەﻛﺮێ ،وەك ﺋﺎو و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﮔەرﻣﻜــەرەوە و ﻓێﻨﻜﻜــەرەوە و ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﭼەﻧﺪ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ، ﺋــەوەش ﻟەﺑەرﺋەوەﯾــە وەزارەﺗﯽ
ﺑەﺷــە
ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﭘێ ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەوەﯾﺸــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘــﺎرە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺧــەرج دەﻛﺮا ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑﻜەن ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺋەو دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾە ﺧــەرج ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑﯚﯾە ڕێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮان زاﻧﻜﯚﻛﺎن و وەزارەت ﻛە ﻟەﺳــەر ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەك ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺪرێﺖ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﺳەرﭼﺎوەﯾەك ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﭘﺸﺘڕاﺳﺖ ﻛــﺮدەوە و ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ،ﺑﯚ وەرزی ﻧﻮێﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ،ﺑڕﯾﺎرە ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻚ ﺑڕێﻚ ﭘﺎرەی ﺑﯚ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﺑڕی ﭘﺎرەﻛەﯾﺶ 50ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەی ﻟە
ﺧﻮێﻨــﺪﻛﺎر وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە دەﺑێﺖ و ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛەم ﻛە 25 ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑــﯚ ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻚ ﻛە دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ﺑﺎش ﻧەﺑێ“. زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗێﻜڕاﯾﯽ ﺳــﺎﻧە ﻧﺰﯾﻜەی 25ھــەزار ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر ﻟە ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺟێﮕﯿــﺮ دەﻛەن ﻛــە ﻟــە دەرەوەی ﺷــﺎرەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن دێــﻦ ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دەﻛەوێﺘە زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﺳــﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮان ھەﺷﺖ ﺗﺎ 10ھەزار دەﺑﻦ. ﺋــﺎراس زەﯾﻨــەڵ ﯾﺎرﯾــﺪەدەری ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ھەﯾە ﻛە ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ 2016ﺑﯚ ،2017 ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻚ ﺑڕێﻚ ﭘﺎرەی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن.
ﺋێﺮان دەﯾەوێ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳـــﺘﺎن وەك ﺳەرﭼﺎوەی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێﺸﺎن ﺑﺪات
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻟــە دوای ﻟەﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﭼﺎﻻﻛێﻜــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻛــﻮرد ،ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﺑﯚ ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿــﺮی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن و رۆژاﻧە ھەواڵﯽ ﮔﺮﺗﻦ و ﭘێﻜﺪاداﻧــﯽ ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ ”ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ“ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑو دەﻛەﻧەوە، ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺟەﻣﺎﻋەﺗــﯽ دەﻋﻮەت و ﺋﯿﺴﺣﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ﺋەو ھەواﻧە زﯾﺎد ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﮔەورە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﮔﺮووﭘــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻟــێ دروﺳﺖ ﺑێﺖ.
د .ھێﻤــﻦ ﺳــەﯾﺪی ،ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﻛﻮردی رۆژھەت ﻛەﻣﺘﺮ ﻟــە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺗێﻜەڵ ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﺑﻮون و ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە رﯾﺸــەی ﻟێ داﺑﻜﻮﺗــێ ،ﺑەھﯚی ﺋەزﻣﻮوﻧێﻚ ﻛــە ﻟــە رێﺒەراﯾەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ وەك ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد و ﺷێﺦ ﻋﯿﺰەدﯾﻦ ﺣﻮﺳــێﻨﯽ ﻛــە ﺋەوان راﺑــەری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑــﻮون و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺋﺎزادﯾﺎن ﺑە ھﺎوﺳــەر و ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەدا ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻧﺎوە“. ﺳــەﯾﺪی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوەش دەدات ”راﺳــﺘە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ 37ﺳــﺎڵەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺷﯿﻌە ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەك
ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺳﻮﻧەن، ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺎڵ و ﻧﺎﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوە ،ﺑــەم ﺑــەو ﻛﺮدەواﻧەی ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﻧەﯾﺶ دەﺑﯿﻨﺮێــﻦ، ﺑێﺰارﯾﯿەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دروﺳﺖ ﺑﻮوە و وای ﻛــﺮدووە ﺧەڵــﻚ ﻧــەك ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺷﯿﻌە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑێﺰار ﺑﺒﻦ“. ﺟەﻟﯿــﻞ ﺑەھﺮاﻣــﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺟەﻣﺎﻋەﺗــﯽ دەﻋﻮەت و ﺋﯿﺴــﺣﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺨﻮاﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ”ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ زەوﯾﻨەی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ھەﯾــە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﺋێﺮان وﺗێﻜﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو
ﻧﯿﯿــە و ﻧﺎﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﭘەڕاوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە واﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺧەڵﻜەﻛەی ھەﺳﺖ ﺑە ھەواردن ﺑﻜەن“. زﯾﺎﺗــﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﻛﺎﺗێﻚ ﺧەڵﻚ ﺑێﺒەش دەﻛﺮێﻦ و ھەﺳــﺖ ﺑــە ﭘەراوێﺰﺧــﺮاوی دەﻛــەن، ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺋﺎوادا ﻣەﯾﻠﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﺸــﯿﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﮕﺎﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭼەﻛﺪاری“. ﻟــە دوای ﻟەﺳــێﺪارەداﻧﯽ ﺷــێﺦ ﻧەﻣــﺮ ،ﻣەرﺟەﻋــﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻌﻮودﯾە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﺳــﻌﻮودﯾە ﮔﺮژی ﺗــێ ﻛەوت و دوای ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻧﺴﻮڵﮕەی ﺋەو وﺗە ﻟە ﺗﺎران ،ﺳﻌﻮودﯾە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻟەﮔەڵ ﺋێــﺮان ﭘﭽڕاﻧــﺪ ،ﻟە دوای ﺋەو رووداوەوە ھــەر ﭼﺎﻻﻛﯽ ﯾﺎن ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەك ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﺑە ﭘﯿﻼﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾە ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. د .ھێﻤــﻦ ﺳــەﯾﺪی ﭘێــﯽ واﯾــە ”ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ زۆری ﺳــەرﻣﺎﯾەﮔﻮزارﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﺳەر ﺗەﻧﺎھﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻛــﺮدووە ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﺳــەرﺟەم ﺋــەو ﺋﺎزادﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﺧەڵﻜﯽ زەوت ﻛﺮدووە و ﺋەو ﺷەرﻋﯿﯿەﺗﺎﻧەی ﯾەك ﻟــە دوای ﯾەك ﻟە دەﺳــﺘﯽ داوە و ﺋەو ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿە ﻗﻮرﺳە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗە ھەڵەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووە ،دەﯾەوێ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﻟــە ﺟﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﺪا ﭘﺎﺳﺎو ﺑﺪات ﺑەوەی ﺑڵێ ﻣﻦ ﺗەﻧﺎھﯿﻢ ﺑﯚ ﺧەڵﻜەﻛــەم داﺑﯿﻦ ﻛــﺮدووە، ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺑﺪاﺗەوە ﻛە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭼەﻧﺪە رژدە، ﻧﺎﭼﺎرە وا ﭘێﺸــﺎن ﺑﺪات ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾﺎن ﺑﯚ داﻋﺶ ھەﯾە“. ﺑــەم ﺑەھﺮاﻣــﯽ ﻧــەك ﭘێﮕەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻻواز دەزاﻧێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﭘێــﯽ واﯾە ﺧەڵــﻚ رێﮕە ﺑە ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛــﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﺎدەن و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺧەڵﻚ ﻟــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑێﺰار ﺑﻮوﻧە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷــەﻗﺎم ﺋــەوە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺧەڵﻚ ﺑێﺰارن ﻟەوەی ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دەﺑﯿﻨﻦ و دەﯾﺒﯿﺴﺘﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻧەك ﭘێﮕەی ﺋەو
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟەﻣەودوا ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دەﺑێﺖ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 50ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺪەن
9
ﺑﯿﺮۆﻛﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑﮕﺮە ﺧەڵﻚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﺸﯽ دەﺑﻨەوە“. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳە ﺋﯿﺨﻮاﻧﯿﯿە ﭘێﯽ واﯾە، ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ وەك رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ھــەواردن و ﻧﺎدادﭘەروەرﯾــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ھەﯾە ،ﻧﺎﻛﺮێ ﺑە ڕەھﺎﯾﯽ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﻣەﯾﻠﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺳــەرھەڵ ﻧﺎدات ،وەك ھێﻤﺎی ﺑﯚ دەﻛﺎت ”رەﻧﮕە ﺗﺎك و ﺗەرا ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھەﺑﻦ ﻛە ﺑەرەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ
ﺳــەﯾﺪی ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دەﯾەوێ ﺑەو ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺑﭙێﻜێﺖ .رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دەﯾەوێ ﺑڵــێ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻮﻧە ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺳﻮﻧەﯾە ،ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە زۆرﺑەی ﺳﻮﻧەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە“. ”ھەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻟە
ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺋﯿﺨﻮاﻧﯽ:
رەﻧﮕە ﺗﺎك و ﺗەرا ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھەﺑﻦ ﻛە ﺑــەرەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻣﻞ ﺑﻨێﻦ ﻛــە ﺋەواﻧﯿــﺶ زۆرﺑەﯾﺎن ﮔەﻧﺠﻦ ﻣﻞ ﺑﻨێﻦ ﻛــە ﺋەواﻧﯿﺶ زۆرﺑەﯾﺎن ﮔەﻧﺠﻦ .واﺗﺎ ﺷــﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮو ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ“. ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻣﺎوەی ﺳێ ﻣﺎﻧﮕە ﺑەﭼڕی ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺎت رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﻨﺎژۆﺧﻮاز ﻟە ﺋێﺮان ﭘێﺸــﺎن ﺑﺪات، ﻟەو ﭘێﻨــﺎوەدا وەزارەﺗﯽ ﺋﯿﺘﻋﺎت و داودەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ،رۆژاﻧە ھەواڵــﯽ ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺗﯿﻤﯽ ”داﻋﺶ“ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رادەﮔەﯾەﻧﻦ.
رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر زﯾﻨــﺪووە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻣەﯾﻠێﻚ ﻟە رۆژھەت ﺑﯚ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ ھەﺑﻮوﺑێــﺖ ،دوای ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﺋەو ھەﺳــﺘەﯾﺶ زۆر ﻛﺎڵ ﺑﻮوەﺗەوە ،ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛە ﺑە ﯾەﻛﺪەﺳﺖ ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺸــﯿﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﺷەرﻣەزار ﻛﺮد ،رۆڵﯽ ﺑﺎﺷﯽ ھەﺑﻮو، ﺑﯚﯾە ﭘێﮕەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻻوازە ،ﺑﺎﯾﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﻧﯿﯿە ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻣﺎﻧﯚڕی ﭘێﻮە ﻟێ ﺑﺪات“ ھێﻤﻦ ﺳەﯾﺪی وای ﮔﻮت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﺳﺰای ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺑەﺳەرﭼﻮوە
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﺑەھﯚی ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﻧەﮔﯿﺮاوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت و رێﺒﯿﻦ ﺳــەرﺑﺎری ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭼﺎودێﺮی و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەردەواﻣە ،ﺳﻮوﻛﯿﯽ ﺳﺰای ﺋەواﻧەی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳــﺎغ دەﻛەﻧەوە ،ﺑــە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر دادەﻧﺮێﺖ ﻟــە ﺑێ ﺑﺎﻛﯽ ﺋەواﻧەی ﻛﺎ و ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳﺎخ دەﻛەﻧەوە. ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚراﻛــﯽ ﺧﺮاپ و ﻣﺎوە ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺑەرﺑوە و ﺷﺎرەزاﯾﺎن ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﺑﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑــﺎزاڕەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەك و ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﺰای ﺳــەرﭘێﭽێﻜﺎران ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﮔێڕﻧەوە.
ﺑەﺳەرﭼﻮوە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا“. ﻣﺤەﻣــەد ﭘێــﯽ واﯾــە ،ﺋــەوەی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ﺳــﺎغ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳﯽ رووﺑەڕووی ﺳﺰا ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟﯿﮋﻧەی ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎزاڕ ھەﯾە و زۆرﺟﺎر ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧــە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎن ﭘێﻚ دێﻦ و ﺑەﺷێﻮەی ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺑەدواداﭼﻮون و ﭼﺎودێﺮی ﻟەﺳەر ﻓﺮۆﺷﮕە و ﻛﯚﮔەﻛﺎن دەﻛەن. زﯾﺎد ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻧﻮێﻨەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟــە ﻟﯿﮋﻧــەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﺑەدواداﭼﻮون دەﻛەن و ﺳﺰای ﺋەو
ھەوﻟێــﺮ 100 ،ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑەﺳــەر ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺳــﺰای ﭘێﺒﮋاردن و داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﻓﺮۆﺷــﮕە و ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﭘﺎﻧﺪووە ،ﺑەم ﺳﺰای ﭘێﺒﮋاردﻧەﻛــە وەك ﻧﻮێﻨەرەﻛــەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دەڵێ” ،ﻟە ﻧێﻮان 25ﺗﺎ 500ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﺑەﺷــﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﻟــە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم ﺗﺎ ﺗەﻣﻮوزی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﺑڕی 183ﺗــﯚن ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﮔﯿــﺮاوە و ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﺋەوەﻧﺪەش ﻟە ﺧﺎڵە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧەوە رەواﻧە ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑەم وەك ﻧﻮێﻨەرەﻛەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ دەڵــێ” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑەھــﯚی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو داﻧەﺧﺮاوە“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﻟﯿﮋﻧەی ﺑەدواداﭼــﻮون و ﭼﺎودێــﺮی ﺑﺎزاڕ،
ﭘﺎرێﺰەر ﻓەرھﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺧﯚراك و ﻛﺎی ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳﺎغ دەﻛەﻧەوە، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳــﺰای ﺗﻮﻧﺪﯾﺎن ﺑەﺳەردا ﺑﺴــەﭘێﻨﺮێﺖ ،ﺑەداﺧــەوە ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ، زۆرﺑەی ﺋەو ﻓﺮۆﺷﮕە و ﻛﯚﮔﺎﯾﺎﻧەی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳﺎغ دەﻛەﻧەوە، ﺳﺰاﯾەﻛﯽ ﺳﻮوك دەدرێﻦ ،ﺋەوەش ھﯚی ﺑەردەواﻣﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚراﻛﯽ
ﻓﺮۆﺷــﯿﺎراﻧە دەدەن ﻛــە ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو دەﻓﺮۆﺷﻦ” ،ﻟە ﺟﺎری ﯾەﻛەم ﭘێﺒــﮋاردن و داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎﺗﯽ ،ﺟﺎری دووەم ﭘێﺒﮋاردن و ﻟە ﺟﺎری ﺳێﯿەم ﺋەﮔەر ھەر ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﻟە ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﯾەﻛﺠﺎری ﺷﻮێﻨەﻛە داﺑﺨەﯾﻦ“. ﻟە ﻣﺎوەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا، ﻟﯿﮋﻧەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری
ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾﺎن ﻟە رێﮕــەی داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯿەوە ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت و دادوەر ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﻛەﺳــﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەدات” ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﺑەھــﯚی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮوەوە ﻧەﮔﯿﺮاوە“. د .ﺷێﺮوان ھﺎدی ﭘﺴــﭙﯚڕی ﯾﺎﺳﺎ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت” ،ﺋەواﻧەی ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳﺎغ دەﻛەﻧەوە ،دەﺑێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕ ﺋەوەﻧﺪە زۆر ﺑﻮوﻧــە ﻛــەس ﻓﺮﯾــﺎی ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺣﺎڵەﺗــەﻛﺎن و ﺳــﺰاداﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﻛەوێــﺖ، دووﻛﺎﻧــﺪاران و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻧەرﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺎن ﻟــە ﺳــﻮودی ﺧﯚﯾﺎن ﻗﯚﺳــﺘﻮوەﺗەوە و ﭼﯽ ﺧﺮاﭘــە دەرﺧــﻮاردی ﺧەڵﻜﯽ دەدەن و ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻛەس ﻧﯿﯿە ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەردا ﺑﺴەﭘێﻨێﺖ.
ﻟــە دەرەوە ھــﺎوردە دەﻛﺮێــﻦ و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ رﻣﺒﺎزێﻨﯽ ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ. ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﺑــەردەوام چ ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚ و چ ﻟــە دەروازە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن دەﺳــﺖ ﺑەﺳەر ﻛەﻟﭙەﻟــﯽ ﻣــﺎوە ﺑەﺳــەرﭼﻮو و ﻧﺎﺳــﺘﺎﻧﺪارددا دەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەش ﻛە ﺑە ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑــﺎش دەﮔەﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚ ﺑەرھەم دێــﻦ ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوە ﯾﺎن ﺧﺴــﺘﻨەڕوو” ،ژەھــﺮاوی“ دەﺑﻦ. ﻣــﺎم ﻛەرﯾﻢ ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ راﺳــﺘﯽ ھەوﻟێﺮ ﻣﺎرﻛێﺘێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ھەﯾە
ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﺗێﻜﯽ ﺑەرﻛﺎرﺑەرە و زۆرﺑەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎزاڕ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧــﯚراك،
ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳــﺰاداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و ﯾﺎﺳﺎی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر، ﺳــﺰای ﻗﻮرس ﺑﺪرێﻦ ،ﺳــﺰاﯾەﻛە دەﺷێﺖ ﺑەﭘێﯽ ﻗەﺑﺎرەی ﺋەو ﻛﺎﯾە ﺑێﺖ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺳﺎغ ﻛﺮاوەﺗەوە، ﻟە ﮔﺮﺗــﻦ و ﺑەﻧﺪﻛﺮدن ﺗﺎ ﭘێﺒﮋاردن و داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻓﺮۆﺷــﮕە و ﻛﯚﮔە و ھەروەك دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﻛەﺳەﻛە ﻟەو ﭘﯿﺸەﯾە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری“. ھﺎدی دەڵێ” ،ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳــﯽ ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎردا دەﮔﻮزەرێﺖ ،ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳﺰاﯾەﻛﯽ ﺳﻮوك ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دادەﻧﺮێﺖ ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ھەر ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﭼﺎودێﺮی ﺑﺎزاڕ و ﺳﺰاداﻧﯿﺶ ھەﯾە“. ﭘﺴــﭙﯚڕەﻛەی ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،زۆرﺑــەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺎ و ﺧﯚراﻛــﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺎﻛﺎن ﻟــە ﺑــﺎزاڕدا ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﺧﺎڵە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ھەﯾــە و رێﮕە ﺑــە ھﺎﺗﻨەﻧﺎوەوەی ﻛﺎی ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﻧﺎدرێﺖ ،ﺑەم ﻛﺎﯾەﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺳــەر دەﭼێــﺖ ،ﻛەواﺗــە ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺣﺎڵەﺗەﻛــە، ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤەی ﺑﺎزاڕ دەﻛﺎت“. ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﭘﺴﭙﯚڕە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە، ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑــﺎزاڕ ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﻗﻮرﺳە و ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە دەڵێ” ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑــﺎزاڕ زۆر ﺋەﺳــﺘەﻣە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەردەوام ﺳــﺰای زۆر ﻗﻮرس دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺋەواﻧەی ﻛﺎی ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳﺎغ دەﻛەﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋەﺳــﺘەم ﻛﺎ ﺑەﺳەرﭼﻮوەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑﻦ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﺎڵەﺗێﻚ دۆزراﯾەوە ،دەﺑێﺖ وەھﺎ ﻗﻮرس ﺳﺰا ﺑﺪرێﺖ ﻛە ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﻧەوێﻦ
ﺩۆﺳﯿە ﻛﻮردﺳﺘ
”ﺳﺰای ﭘێﺒﮋاردن ﻟە ﻧێﻮان 25ﺗﺎ 500 ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ“.
ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳــﺎغ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚراﻛــﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺑەرﺑو و ﺑەردەوام دەﺑێﺖ“. ﭘﺴﭙﯚڕە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺋەو ﻛەﺳــەی ﻛﺎ و ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺳــﺎغ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا دەﺑێﺖ ﺑە ﺳــﺰای ﺗﺎواﻧەﻛﺎن و ﺳــﺰای ﻣەدەﻧــﯽ ﺳــﺰا ﺑﺪرێﺖ، ﺳــﺰای ﺗﺎواﻧەﻛﺎن وەك ﺑەﻧﺪﻛﺮدن، ﭘێﺒــﮋاردن و وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺎﻓﯽ ﭘﯿﺸەﻛە ﻟە ﻛەﺳــﯽ ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎر و ﺳــﺰای ﻣەدەﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺳﻜﺎی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻛە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺧﯚراﻛە ﺑەﺳەرﭼﻮوەوە زﯾﺎﻧﯿﺎن ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و ﺋەوەش ﺑە ﺗﺎوان دادەﻧﺮێﺖ.
ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻚ :ھەﻧﺪێﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ دەر وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺑە ﮔﻮﺗەی ﭘﺴﭙﯚڕان ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺘﺮ دادەﻧێﻦ ﻟە ﻣێﮋووی ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺑەﺳــەرﭼﻮون ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر دەرﻣﺎﻧەﻛە ﺧﯚی دوای 11ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳەر ﺑﭽێﺖ ،ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر دەﻧﻮوﺳﻦ، ﺋەﻣەش ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﯿە ﻟە ﻧەﺧــﯚش و ﺋەﮔەری ھەر ھﯚﻛﺎرێﻚ ﻛە ڕەﻧﮕە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧەﻛەی ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە ،وەك ﻧەﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو. ﭼﻨﺎر ﺧﺎﻟﯿﺪ دەرﻣﺎﻧﺴــﺎز ﻛە ﻛﯚﮔەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ھەﯾە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت ”ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯽ دەرﻣﺎن ،دەﻛﺮێ ﺗﺎ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرت و وەك ﻓﺮﯾﺎﮔﻮزارﯾﯽ ﺧێﺮا ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﻦ، دەرﻣﺎن ﺗﺎ ﻣﺎوەی ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧەﻛەی زۆر ﺑێﺖ ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ و ﺳﻮودی ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێــﺖ“ .ﺋەو ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش ﻛــﺮد ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﯚری دەرﻣﺎن ھەﯾە، ﺋەﮔەری ھەﯾە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﻟەﺟێﯽ ﺋەوەی دوای ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯽ ،ﻛﺎرﯾﮕەری
ﻛەم ﺑێﺘەوە ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﺑﻜﺎت. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﻛــە ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ دەرﻣ ﺋەزﻣﻮوﻧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔـ ﻧﺰﻣﺪا ھەﯾەﺗﯽ” ،وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭼ ﻛەﺳــﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎﻧە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋە دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو دەھێﻨﻨە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺮ دەﺧﺮێﻨەوە ﻧﺎو ﭘﺎﻛەت و ﻣێﮋووی ﺑەﺳ ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ھﯿﭻ ﻧﺎوێﻚ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺎت دﯾــﺎردەی ھێﻨﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛــﯚن ﺑە دﯾﺎردەﯾەﻛــە ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژھە
ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑەردەم ﺳ ﻟــە ھـــــەﻣﻮو ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎنﻟﯿﮋﻧە دادەﻧﺮێﺖ و ژﻣﺎرە ﺗەﻟەﻓﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺮێﻦ. ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﻛﺎروان ﺟەﺑﺎر
و ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﻻی ﻛﯚﻓﺮۆﺷــەﻛﺎن ﺗــﺎ ﻛەرەﺳــﺘەی ﺧﯚراﻛــﯽ ﺑــﯚ دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﺑﻜڕێــﺖ .ﺋــەو ﭼەﻧﺪان ﺳــێﺖ ﭘﯿﭙﺴﯽ و ﺋﺎوی ﻟە ﭘﯿﻜﺎﺑەﻛەی ﺑﺎر ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﺑەردەم ﻛﯚﮔەﻛە ﻟە ﺑەر ﺧــﯚر داﻧﺮاﺑﻮون. ﻛﺎﺗێﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺋەوەم ﻟێ ﻛﺮد دڵﻨﯿﺎی ﻟە ﺑﺎﺷــﯽ ﻛەرەﺳﺘەﻛﺎن؟
”ﺋﺎﮔﺎدارﺑە ﻟﯿﮋﻧەﻛە ھﺎت“ د ﮔﻮﺗﯽ ”ﻛﺎﺗێﻚ ﺷــﺘێﻚ دەﻛڕم ﺗﺎ ﻟە ﻣێﮋووی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯽ دڵﻨﯿﺎ ﻧەﺑﻢ، ﻧﺎﯾﻜڕم“ .ﺑەم ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ ﺑﻮو ﻟەوەی زۆرێﻚ ﻟە ﻣﺎدە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑێ ﺋەوەی ﻣێﮋووﯾﺎن ﺑەﺳەرﭼﻮوﺑێﺖ، ژەھﺮاوﯾﻦ. ﺣﺎﺟﯽ ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﮔەﻛە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ھەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻮوە و ﻛەس ﭘێﯽ ﻧەﮔﻮﺗﻮوە ﻛﺎرەﻛەی ھەڵەﯾە .ھﺎوﻛﺎت ﻋەﻟﯽ ﻋەﺑﺎس دراوﺳێﺸﯽ ﻛە ﻟە ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛــەی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺳێﺘﯽ ﺋﺎوی داﻧﺎوە ،ھﯿﭻ ﺑڕواﯾەﻛﯽ ﺑەوە ﻧﯿﯿە ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﯚر ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﻟەﺳــەر ”دەﺑە ﺋــﺎو“ەﻛﺎن داﺑﻨێﺖ.
ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻛــەم دووﻛﺎن ھەﯾە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭼﭙﺲ و ﺋﺎو و ﭘﯿﭙﺴــﯽ ﻟە ﺑەردەم دووﻛﺎﻧەﻛەی داﻧەﻧﺎﺑێﺖ ﻛە راﺳﺘەوﺧﯚ ﺗﯿﺸﻚ ﻟێﯿﺎن دەدات. ﻛێﺸەی ﺋەو دووﻛﺎﻧﺪاراﻧە ﻟەوەداﯾە ھێﺸــﺘﺎ ﻧﺎزاﻧــﻦ دەﺑێــﺖ ﭼﯚن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ﺑﻜەن و ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەﯾﺎﻧە، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﯚﻣەڵێــﻚ رێﻨﻮێﻨﯽ و ﯾﺎﺳﺎی ﺑﯚ دەرﻛﺮاوە. دﻛﺘﯚر ﻋەﻟﯽ ﺣەﺳــەن ﺋەﺣﻤەد دﻛﺘﯚرای ﻓﯿﺰﯾﺎی ﻧﺎوەﻛﯽ و ﺗﯿﺸﻚ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ راوێﮋﻛﺎری ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﯚر ﻛﺎﺗێﻚ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﺧﯚراﻛﯽ دەدات، دەﺑێﺘە ھــﯚی ﻛﺎرﻟێﻜﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ،
11
وﺷە/ھەوﻟێﺮ ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺑەﺳەرﻧەﭼﻮوﻧﯽ ﻣﺎوەی ﺧﯚراﻛەﻛﺎن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯿﻦ ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ، ﺑﯚﯾە دەﺳﺘەواژەی ”ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮون“ ھێﻨﺮاوەﺗە ﻧﺎو ﻓەرھەﻧﮕﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﺧﻮاردن و ﺧﻮاردﻧەوە و دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی ڕۆژاﻧە ﺑەﻛﺎر دێﻦ .ﻣﺎوەی ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﻣﺎدەﻛﺎن ،ﭘێﻮەﺳــﺘﻦ ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ،ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﻓﯿﺰﯾﺎﯾﯽ ،ڕێﮋەی ﺋﺎو ﺗێﯿﺪا ،ﺟﯚری ﻣﯿﻜﺮۆﺑەﻛەی ،ﭘﻠەی ھەﺳﺘﯿﺎری ﺑەراﻣﺒەر ﺗێﻜﭽﻮون ،ﺟﯚری ﻗﻮﺗﻮوﺑەﻧﺪ و ھەڵﮕﺮﺗﻨەﻛەی و ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﭘێﻜەوە، ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرێﻜﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ،ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻣﺎدەﯾە دﯾﺎری دەﻛەن.
رﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو دێﻨﻦ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەﺑێ و ڕەﻧﮕە ﻧەﺧﯚﺷەﻛە
ﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دێﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وێڕای ﺋەو ــەڵ دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو و ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺰﯾﺸﻚ و دەرﻣﺎﻧﺴﺎزێﻚ ﻛﺮد ،ﺑەم ەك ﺑﺪەن ،ﺑــەم ”ج .ف“ ﻛە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ”ھەﻧﺪێﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ن ،ﺑەم ﻟەو وﺗەی دەﯾﮫێﻨﻦ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺳەرﭼﻮوﻧﯽ ﻧﻮێﯿﺎن ﻟەﺳەر دەﻧﻮوﺳﺮێ“. ت. ە ﻛﯚدی ﻣــﺎوەی ﺑەﺳــەرﭼﻮوی ﺗﺎزە، ەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ھەﯾە و ﺑﻮوەﺗە ھﯚی
زﯾﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑە ھەزاران ﺧەڵﻚ. ﭼﻨــﺎر ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾــﯽ ﺧەڵــﻚ دەﻛﺎت ،ھﯿــﭻ دەرﻣﺎﻧێــﻚ ﻧەﻛــڕن ﻣــﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧەﻛەی ﻛەﻣﯽ ﻣﺎﺑێﺖ و ”ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ڕەﺗﯽ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧــە زۆرﺑەی ﺧەڵﻚ ﻟە ﻣﺎوەی ﭼﺎرەﺳــەرەﻛەی ﺑە ﺗەواوی ﺑەﻛﺎری ﻧﺎھێﻨــێ ،ﺑﯚﯾە ﻛە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﺧﯚش دەﻛەوێ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەﺳــﺎﭼﻮوان ،ﯾەﻛﺴــەر ﺑەﻛﺎری دەھێﻨﻨەوە و ﻣەﺗﺮﺷﯿﺎن ﺗﻮوش دەﻛﺎت“. ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺴﺎزە ھﯚﺷــﯿﺎری ﺋەوەش دەدات ﻛە ﺟﮕە ﻟە دەرﻣﺎن ،ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺑێ ﻣﺎﻛﯿﺎژ و ﻛەرەﺳﺘە ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺑێ ﺗەﻣﺎﺷﺎﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯽ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﮔەورە ﻟەﺳــەر ﭘێﺴﺖ دروﺳﺖ دەﻛەن و دەڵێ ”ﺑەداﺧەوە زۆرﺑەی ﺋەو ﺟﻮاﻧﻜﺎری و ﻣﺎﻛﯿﺎژاﻧە ،ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺰﻣﯿﺎن ھەﯾە و ﻧﺎﺑێ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﻦ.
ﻛەی ﻣﺎوەی ﺧﯚراك ﺑەﺳەر دەﭼێ؟ ﺳــێ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﺟﯿــﺎواز ھەﯾە ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی ﺑەﺳــەرﭼﻮون: ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﻚ ﺗــﺎ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ،وەك ھێﻠﻜە ،ﺷﯿﺮ و ﺳــﭙﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن، ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﺗــﺎ ﺷــەش ﻣﺎﻧــﮓ، وەك ﺧﻮاردﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﻣﯿﻮە ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮو ﯾﺎﺧــﯚ ﺧﻮاردﻧەوە ﻏﺎزﯾﯿەﻛﺎن .ﺟﯚری ﺳێﯿەﻣﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە دەرﻣــﺎن و ﺧﻮاردﻧە وﺷــﻜەﻛﺎن ﻛە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤەﺗــﺮ ﻗﻮﺗﺒﻮوﺑەﻧﺪ دەﻛﺮێﻦ، ﺋەﻣــﺎن ﺋەﮔــەری ھەﯾــە ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜﯿﺶ ﻣــﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧەﻛەی ﺗەواو ﻧەﺑێﺖ. ﺑەم ﺋــەو ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿﺎﻧەی ﺑﯚ ﺋەو ﻣﺎداﻧە داﻧﺮاون ،ﻣەرﺟﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧەﻛەی وەك ﺧﯚی ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێ، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﻮوﺳــﺮاﺑﻮو ﻟەﺳەری :دەﺑێ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ وﺷﻚ و ﻓێﻨﻚ داﺑﻨﺮێ ،ﯾﺎن ﻧﺎﺑێ ﻟە ﭘﻠەی 10ﺳﻠﯿﺰی ﮔەرﻣﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺑێ، ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ھەڵﻨەﮔﯿﺮا، ﺋەوا ﺋەو ﻣﺎوە ﺑەﺳەرﭼﻮوەی ﻟە ﺧﻮاری ﻣﺎدەﻛەوە ﻧﻮوﺳــﺮاوە، ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ ﻧﺎﻣێﻨــێ و دەﺑێ ﺑەﻛﺎر ﻧەﯾەت. ﭼﺎودێﺮی ھەﯾە؟ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ
ﺧﯚراك ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﻣەڵێ ﻣەرﺟﯽ ﺗﻮﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن داﻧﺎوە ﺑﯚ ھەر ﺧﻮاردﻧێﻚ ھﺎوردەی دەﻛەن ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟە :ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﺷــﯿﻜﺎری ،ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳەرﭼﺎوەی ﺑەرھەﻣﮫێــﻦ ،ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺣەڵ، ﺋەﮔەر ﺧﻮاردﻧەﻛە ﺷــﯿﺮی ﺗێﺪاﺑﻮو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﻛە ﻣﯿﻼﻣﯿﻨﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﯿﺴەﻟﻤێﻨﯿﺖ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ وﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫێــﻦ ﺧﯚراﻛەﻛــە ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ .ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﺧﯚراﻛەﻛــە ﭘﺎرێﺰراوە ﻟە ﺗﯿﺸــﻚ، ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾــەك ﺧﯚراﻛەﻛــە ﭘﺎرێــﺰراوە ﻟــە ”داﯾﻮﻛﺴــﯿﻦ“ ،ﺑڕواﻧﺎﻣەی ”“Coc ﺑــﯚ ﺧﻮاردﻧــەوەی وزەﺑەﺧــﺶ. ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﺎوی ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚراك ﻟەﻧﺎو ﺑﺎرھەڵﮕﺮەﻛــە ،ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەك ﺧﯚراﻛەﻛــە ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ دەﺳــﺘﻜﺎری ﺟﯿﻨــﺎت ﻧەﻛــﺮاوە ) ،(GMOﺑــەم ﻛﺎﺗێــﻚ دێﻨــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﻣﺎﻧــە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻨﯽ رەﭼﺎو دەﻛﺮێ ﺑەو ﭘێﯿەی ﺑﺎزاڕ ﭘڕە ﻟە ﻛەرەﺳەﺗەی ”ﺑێ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ“. دوای ﺋــەوەی ﺳــەرەﺗﺎی ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾــە ،ﻣﺎڵﭙەڕی ”وﺷــە“ ﺑە وێﻨــەوە ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﺟــﯚرە ﭘەﻧﯿﺮێﻜــﯽ ﺗێﻜﭽــﻮوی ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە ﺑــﺎزاڕی ”ﺷــێﺨە“ی ھەوﻟێــﺮ
ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ، دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺋەو ﭘەﻧﯿﺮاﻧەدا ﮔﺮت و ﻟەﻧﺎوﯾﺎن ﺑﺮدن ،ﺑەم دڵﺸﺎد ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻛە ﻟــە ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ھەوﻟێــﺮ ﻣﯿﻨﯽ ﻣﺎرﻛێﺘــﯽ ھەﯾە، ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻣﺎوەی ﺑەﺳــەرﭼﻮو ،زﯾﺎﺗــﺮ ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە وﯾﮋداﻧــﯽ دووﻛﺎﻧــﺪارەﻛﺎن و ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟەﺑــﺎرەی ڕێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﺳــەر ﺧﯚراﻛــەﻛﺎن ،ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻓﺮﯾﺎ ﺑﻜەوێ ﭼﺎودێﺮی ﻛﯚن ﺑە ﻛﯚﻧﯽ ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎن ﺑﻜﺎت. د .ﺳەرھەﻧﮓ ﺟەﻻل ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ
ﺧﻮاردﻧﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﭼﯽ ﻟە ﻣﺮۆڤ دەﻛﺎت؟ د .ﺟەﻣﺎل ﺋەﺣﻤــەد دﻛﺘﯚری ھەﻧــﺎو و ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑــﻮاری ﺧــﯚراك ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”ھــەر ﺧﻮاردﻧێــﻚ ﻣــﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧەﻛەی ﻛﯚﺗﺎی دێ، ﯾﺎن ﺑەھﯚی ﺧﺮاپ ھەڵﮕﺮﺗﻨەوە ﭘێﺶ ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧەﻛەی ﺧــﺮاپ دەﺑێ ،ﺋــەوا ژەھﺮاوی دەﺑــێ و ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﻛەﺳــەوە دەردەﻛــەوێ ﻛــە ﺧﻮاردووﯾەﺗــﯽ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە: ھێڵﻨﺠﺪاﻧــەوە ،ڕﺷــﺎﻧەوە، ﺳﻜﭽﻮون ،ﺳﻜﺌێﺸە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ژەھﺮاوﯾﺒﻮوﻧﯽ ﺧﻮاردﻧەﻛە زۆر ﺑێــﺖ،
ﺑە “ و ﺷــە “ ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﺳەر دەﺳﺘﮕێڕ و دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋێﻤە ﻧﻮوﺳــﺮاو ﺑﯚ ﺷــﺎرەواﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺗــﺎ ﺋــەو دﯾﺎردەﯾەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﺧﻮاردەﻣەﻧــﯽ ﻟەﺑەر ھەﺗﺎو و ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎم ﻟەﻧﺎو ﺑﺒﺎت، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺧەڵﻜﯿﺶ ھﯚﺷﯿﺎر ﺑﻦ و ھەر ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜــﯽ ﺧﻮاردن ﻛە ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﯚری ﺑەرﻛەوﺗﺒێ ،ﺋەﮔەر ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯿﺸــﯽ ﺗێﭙەڕ ﻧەﺑﻮوﺑــێ ،ﺋەوا ﺧــﺮاپ دەﺑێ و ﺑە ﻛەڵﻜﯽ ﺧﻮاردن ﻧﺎﯾەت.
ﺋەﮔەری ھەﯾــە دەﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷەﻟەﻟﯽ ﻛﺎﺗﯿﯽ ﺑﻜﺎت“. ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەﻛﺎرھێﻨەری ﺋــەو ﺧﻮاردﻧﺎﻧە ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺗەواوﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﻟەوەی ﺗــﺎ دەﻛــﺮێ ﺧﻮاردﻧﯽ ﻗﻮﺗﻮوﺑەﻧــﺪ ﻧەﻛــڕن و ﭘەﻧــﺎ ﺑﯚ ﺧﻮاردﻧــە ﺗــﺎزەﻛﺎن ﺑﺒەن، ھەروەھــﺎ ھــەوڵ ﺑــﺪەن ﺋەو ﺧﯚراﻛﺎﻧــەی ﺑەراﻣﺒەر ﺳــەرﻣﺎ و ﮔەرﻣﺎ ھەﺳــﺘﯿﺎرن ،ﻧەﯾﻜڕن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﮔــەر ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺷێﻮازی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەﯾﺎن ھەﺑێ و دڵﻨﯿــﺎ ﻧەﺑﻦ ﻛە ﻟــە ڕێﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺳــﺎردﻛەرەوە ﮔﻮاﺳﺘﺮاوﻧەﺗەوە.
ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕ ﻣﻠﯿﺎن ﺷﯚڕە
دووﺑﺎرە ﭼﺎﻻك دەﻛﺮێﺘەوە ﭼﻮﻧﻜــە ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ ﺑەھﯚی ﮔەرﻣﺎ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑەﺳەر دێﺖ و ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎو ﯾﺎن ﭘﯿﭙﺴﯽ ﯾﺎن ﭼﭙﺴــﯽ ﺗێــﺪا دەﭘﺎرێﺰرێﺖ ،ﺋەوا ﻛەﻟﻮﭘەﻟە ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﯿەﻛە ﺗێﻜەڵ ﺑە ﺧﯚراﻛەﻛە دەﺑــﻦ و دواﺟﺎر زﯾﺎن ﺑــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ. ﺋــەو دەڵێﺖ ”ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﻟﻮﭘەﻟێــﻚ رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﯾــە و دەﺑێﺖ ﻟە ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺪا ﺑێﻨە ﭘﺎراﺳﺘﻦ“. ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺧــﯚر ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚی ﺗێﻜﭽــﻮون ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﯚﮔﺎﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەل ﻟە ﭘﻠەی زۆر ﺳــﺎردﯾﺶ ھەﻣــﺎن ﻛﺎرﯾﮕــەری ھەﯾــە .ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﺟــﺎر ﻛەﻟﭙەﻟﯽ
وەك ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﺟەرﮔﯽ ﺑەﺳﺘﻮو و ﻣﯚﺗــە و ﻣﺎﺳــﯽ و ھەﻣﺒەرﮔــﺮ ﻟــە ﺳــﺎردﻛەرەوە دەﭘﺎرێﺰرێﻦ، ﺑەم ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﯾﺎن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑەردەوام ،دەﺗﻮێﺘــەوە و دووﺑﺎرە دەﺧﺮێﻨە ﻧﺎو ﺳﺎردﻛەرەوە ﻛە زۆر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارن ﺑﯚ ﺳەر ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ .ﺟﮕەﻟەﻣە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺷــێﯽ ﻛﯚﮔﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺧﯚراك ھەﯾە. دﻛﺘــﯚر ﻗــﺎدر ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﺸــﻮوی ھﯚﺑەی ﭼﺎودێﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻮێﻨﯽ ﺑﯚ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم ﺟﯚرە ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ
دووﻛــــﺎﻧﺪاران و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻧەرﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺎن ﻟە ﺳﻮودی ﺧﯚﯾﺎن و ﺑەزﯾﺎﻧﯽھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻗﯚﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە داﻧﺮاون ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﻟەﺳــەر ﺧەڵــﻚ ﻧەﺑــﻮوە ﺗﺎ رێﮕــﺮی ﻟەو ﺳەرﭘێﭽﯿﯿﺎﻧە ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛــە ﭼﺎودێﺮی دەﺑێــﺖ ﺑــە ھــﺎوﻛﺎری ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ
ﺷﺎرەواﻧﯽ و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەﮔــەر ﺧەڵﻚ ﺑە ﻛﺮدەﯾﯽ ﺳــﺰا ﻧەدرێﻦ و ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯿﯽ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﻛﺮێﺖ ،ھﯿﭻ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﻧﺎﺑێﺖ. ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﻛﺎروان ﺟەﺑــﺎر ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ژﯾﻨﮕــەی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﺋەواﻧﯿﺶ ھەﺳﺘﯿﺎن ﺑەوە ﻛﺮدووە ﻛە ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﻟە ﭼﺎودێﺮی ﺑﺎزاڕ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﻦ و ھەر ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە دﯾﺴﺎن ﺧەڵﻜێﻚ ھەﻟەﻛە ﺑﻘﯚزێﺘەوە و ﺳەرﭘێﭽﯽ ﺑﻜﺎت. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺟﮕە ﻟە ﺷﺎرەواﻧﯽ، ﺋەرﻛەﻛە ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯿﻚ دەزﮔەی ﺗﺮی وەك ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺑەدوادا دێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺘﺎن ﮔﯚڕەﭘﺎﻧێﻜﯽ ﺑەڕە ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﭼﺎوﭼﻨﯚﻛەﻛﺎن
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺳەرﭘێﭽﻜﺎرێﻚ: ﻛەس ﭘێﯽ ﻧەﮔﻮﺗﻮوم ﻛﺎرەﻛەت ھەڵەﯾە.
و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿــەت و ﭘﯚﻟﯿﺴــە و ﺑەرﻧﺎﻣــەی )ﺋﺎﮔﺎدارﺑە ﻟﯿﮋﻧەﻛە ھﺎت 9ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛە راوەﺳﺘﺎوە، ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاﭘﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ھەﯾە ﺑــﯚ دووﺑﺎرە دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛە. ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ،ﺑەرﻧﺎﻣەﻛە ﺋەوەﯾە ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟﯿﮋﻧە داﺑﻨﺮێــﺖ و ژﻣــﺎرە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ ﺗﺎ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ھەر ﺟﯚرە ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەك ،ﺗﯿﻤەﻛﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻜەﻧەوە و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﺑەراﻣﺒەر ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎران وەرﺑﮕﺮن.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12 ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﻮوژاﻧەوەداﯾە
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
% 139زﯾــﺎدی ﻛﺮد ،ﻛە دەری دەﺧﺎت ﭘﻼﻧﯽ دەﺳﺘەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﺳەری ﮔﺮﺗﻮوە. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎرەی رۆﺳﺘﯽ ﺧﺴﺘﯿە ڕوو، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15ﮔﺮووپ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاوە و ھەر ﮔﺮووﭘێﻜﯿﺶ 15ﺑــﯚ 40ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗﻮوە و ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەوە ھێﻨﺮاون. ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺑﻮ ﻧەزﯾﺰ ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﻮﺗێﻠەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺟﮕە ﻟە
ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ،ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،ﮔﺮاﻧﯿﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﻧﺮﺧﯽ ﺋﺎو ،ﺑﺎﺟــﯽ دەراﻣــەت و ﺑﯿﻤەی ﻛﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﻟەﭼﺎو ﺳﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ﻛــەم ﺑﺒێﺘەوە و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﻮﺗێﻠەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەو ھﯚﯾەوە داﺧﺮاون. ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜەی دوو ھەزار ﻣﻮﺗێﻞ و ھﻮﺗێﻞ و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﮔەﺷﺘﯿﺎری ،ھەروەھﺎ ﭘﺘﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار ﻣﻮﺗێﻞ ،ھﻮﺗێﻞ و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﻣﯿﻠﯽ
ھەن. زﯾﺮەك ﺑﯿﺎ ﺋﯿﻠﯿﺎ ﺳەرۆﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧە و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑە دەﯾﺎن ھﻮﺗێڵ و ﻣﯚﺗێﻞ و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧە داﺧــﺮاون ،ﺑەم دوای ھێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﺑە ﮔﺮووپ، ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﻮﺗێﻞ و ﻣﻮﺗێﻠەﻛﺎن دووﺑﺎرە دەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﻣﯿﻮاﻧﺎن و ﺑەﻣەش ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر رەﺧﺴﺎوە.
ﺑەﮔﻮﺗەی زﯾﺮەك ﺑﯿﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ 630 ،ھﻮﺗێﻞ و ﻣﻮﺗێﻞ و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧە ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﭘﻼﻧﯿﺶ ھەﯾە ﺑﯚ وەرزی زﺳــﺘﺎن ھەر ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەوە ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺧﻮێﻨﺪن. ﻧەﺑــەز ﺋەﺣﻤــەدی ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس ﭘێﯽ واﯾــە ،ﭘﻼﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾەن ﺑﻮوە و ﺋەﮔەر ﺗﯚﻛﻤە و درێﮋﺧﺎﯾەن ﺑﻮوﻧﺎﯾە ،ﺋەوا ﺑە دوو ﺳﺎڵ ﺋەو ﮔﻮرزە ﺧﺮاﭘەی ﭘێ ﻧەدەﻛەوت. ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــە ،ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﺑﻨﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەر وﺗێﻚ ،ﻟەو ﺑﻮارەﺷﺪا ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺳــﻮود ﺑە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕەﯾەﻧێ، ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻟەڕێﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺳﻮودﯾﺎن ﻟەو ﻛەرﺗە وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧەی ﻧﺮاون ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، ﭼﻮﻧﻜــە داھﺎﺗێﻜــﯽ زۆر دەﭼێﺘە ﺑﺎزاڕ، ھەﻟﯽ ﻛﺎر دەﺳــﺘەﺑەر دەﻛﺎت ،ھەروەھﺎ ﻟە رێﮕەی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎﺗﯿﺶ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﻮودی ﭘێ دەﮔﺎت. ﺑە ﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری دەﺳــﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻟە ﻧێﻮان ﺳــﺎڵﯽ 2007ﺗﺎ ،2013زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﻣﻠﯿﯚن ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻟەﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ و دەرەوە ﺳەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﭘﻼﻧﯽ دەﺳﺘە
ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد. ﻣەرزەﻛە دەﻛەوێﺘە ﺳــﻨﻮوری ﮔﻮﻧﺪی ”زێﺘــێ“ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ﻛە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــەﻣﺰﯾﻨﺎن ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﮔــﺮێ دەدات. ﮔﻮﻧﺪی زێﺘــێ ﻟــەڕووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺳــەرﺑە ﺷــﺎرەدێﯽ ﺷــێﺮوان ﻣەزن و ﺑەدوورﯾﯽ 30ﻛﻢ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎرۆﻛەی ﻣێﺮﮔەﺳﯚر ھەڵﻜەوﺗﻮوە. ﻏەﻓﻮور ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014ەوە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدﻧەوەی دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭘڕۆﺗﯚﻛﯚڵێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﺷﺎﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ واژوو ﻛﺮاوە” .ﺗەواوی رێﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو دەروازەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗەواو ﻛﺮاون“.
”ﺑەم ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ ،ھﯚی ﺳــەرەﻛﯿﻦ ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو دەروازەﯾە، ھﺎوﻛﺎت ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە ،ﺑەم ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە ﺑڕﯾﺎری ﻓەرﻣﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮدﻧەوەی دەروازە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛە ھەﯾە“ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﻛﺮدﻧەوەی ﺋــەو دەروازە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە ،ﮔﺮﻧﮕﯽ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺧﯚی ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ﻟەڕووی داراﯾﯿﯿەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺋەوروﭘﺎ دەﺑەﺳﺘێﺘەوە ،ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺳﻮودی ﺑﯚ ﺳﻨﻮوری ﻣێﺮﮔەﺳﯚر دەﺑێﺖ و ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑــﺎش ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﮔﻮﻧﺪﻧﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻟە رووی ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدﻧەوە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەك ھەﯾــە و زۆر ﻧﺰﯾﻜﯿﺸــﻦ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻣێﺮﮔەﺳﯚر ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ
دەروازە ﻟەو ﺳﻨﻮورە ،دەﺑێﺖ ﻟە رێﮕەی دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﻟﯿﻞ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻜەن. ﺳەوری ﻋﯿﺴﻤەت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﻻﯾەﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺳــەﺧﺘﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺮدﻧەوەی دەروازەﻛە ﻟە رووی ﺳەﺧﺘﯽ رێﮕەی ھﺎﺗﻮﭼــﯚوە ،ھﯚﻛﺎرن ﻟەﺳــەر دواﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو دەروازە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو دەروازەﯾــە ﻟــە رووی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و داراﯾﯽ ﺳــﻮودێﻜﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر زۆری ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﻧﺰﯾﻜﯿﺸە ﻟە دەوازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران“. ”ﺑﻮوﻧﯽ دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳﻮودی دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻧێــﻮان ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ، ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗــﺪا ﺧەڵﻜﯽ ﺋــەو دەﭬەرە ﺧﺰﻣﺎﺗﯿﯿەﻛﯽ زۆرﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە،
ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﻧﺰﯾﻜﯿﯿﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن دەﻛﺮد و ﺳــەرداﻧﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎر و ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛــﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑــﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑەرﻗــەرار ﻧﯿﯿە و ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﻧﺎﻛﺮێﺖ“ ﻋﯿﺴﻤەت وا دەڵێ. ﺟﮕــە ﻟــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧەوەی دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﻣەرزێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێﺮان ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﯚران. ﻛﺮﻣﺎﻧــﺞ ﻋﯿــﺰەت ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳــﯚران ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﻛێﻠەﺷﯿﻦ ،ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە
وﺷە /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ھﻮﺗێﻞ و ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧە و ﻣﻮﺗێﻠەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﻛەﻣﯿﯽ ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎر داﺧﺮان، ﺑــەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھﺎوﻛێﺸــەﻛە ﭘێﭽەواﻧــە ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺑــﺎس ﻟــە ﺑﻮوژاﻧــەوەی ﻛەرﺗــﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن. ﺋێﺴــﺘە دەرﻓەﺗێﻜــﯽ زێڕﯾــﻦ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪاﯾە ﺗﺎ ﺳﻮود ﻟەو ﺳــەرﭼﺎوە ﮔﺮﯾﻨﮕــەی داھﺎت وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼــﺎر ﻛﺮد ﺑﯿﺮ ﻟە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑﻜﺎﺗەوە ﺗﺎ داھﺎﺗێﻚ دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت و ﺟﻤﻮﺟﯚﻟێﻚ ﺑﺨﺎﺗە ﺑﺎزاڕەوە. دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ وردی ﻻ ﻧﯿﯿــە ﻟەﺑــﺎرەی ژﻣﺎرەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ،ﺑــەم ﻟــەوە دڵﻨﯿﺎن ﻛە ﺋەﻣﺴﺎڵ ژﻣﺎرەﻛە زۆر ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە. ﻧــﺎدر رۆﺳــﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳــﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد، ﻟە ﺟەژﻧﯽ رەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ 122 ،ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻟە رێﮕەی ﮔﺮووپ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ھﺎﺗﻨە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەراورد ﺑە ھەﻣﺎن ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو،
واﺑﻮو ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ ،2015ژﻣــﺎرەی ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜــەی ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﺟەﻧــﮓ دژ ﺑــە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ،ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺑەو ﭘﻼﻧە ھێﻨﺎ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ﺑەرێﮋەی % 85ﺗﺎ % 90 ژﻣﺎرەی ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەم ﺑﻮوەوە. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﺋﯿﺪرﯾــﺲ رەﻣەزان ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨــﺎس و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜــﯚ ،ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺎﺗەوە ﺋەو ﻛەرﺗە ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﺑﻜﺎت و ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﺳــﻮود وەرﺑﮕﺮێﺖ .ﺋەو دەڵێﺖ ﺑە دەﯾﺎن ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران رژاوەﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﮔەﺷــﺘﯿﺎرێﻚ ﻛﺎﺗێﻚ روو ﻟێــﺮە دەﻛﺎت ،ﺋەوا ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺧەرج دەﻛﺎت.
ﻟە ﺟەژﻧــﯽ رەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ 122 ،ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻟە رێﮕەی ﮔــﺮووپ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ھﺎﺗﻨە ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻛﺮدﻧەوەی ﻣەرزە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛەی ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ راﮔﯿﺮاوە وﺷە /ﻣێﺮﮔەﺳﯚر- ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﭘێﺶ دوو ﺳــﺎڵ ﭘڕۆﺗﯚﻛﯚڵێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﻣەرزێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳﻨﻮوری ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر واژوو ﻛﺮا، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەك ﺑﯚ ﻛﺮدﻧــەوەی ﻣەرزەﻛــە ﻧﯿﯿە و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛــە ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھﯽ دەﮔێڕﻧەوە. ﺳــەرەﺗﺎی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ،2014 ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮ، ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺎن ﻛﺮد و ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳــەر ﻛﺮدﻧــەوەی دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری
ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﯚران 96/ﻛﻢ رۆژھەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ /ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ،رێﻜﻜەوﺗﻮوﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﻛﺮدﻧــەوەی دەروازەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟــەو دەﭬــەرە ،ﺑەم دواﺟﺎر ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا رێﮕﺮە ﻟە ﻛﺮدﻧــەوەی ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەر ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻛﺮدﻧەوەی دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ھەﯾە“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ﻟــە رووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەوە ﺳــەر ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮە 144 ،ﻛــﻢ ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪی ھەوﻟێﺮ دوورە و ﭘێﻨﺞ ﺷﺎرەدێ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ .ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺎرۆﻛەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 60ھەزار ﻛەس دەﺑێﺖ ،دوو ﺳﺎڵە ﺑڕﯾﺎری ﻛﺮدﻧەوەی دەروازەﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﯾە ،ﺷﻮێﻨﯽ دەروازەﻛە دﯾــﺎری ﻛﺮاوە ،ﺑەم وەك ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن دەڵێﻦ ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺷەڕی داﻋﺶ و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮﯾﯽ ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە.
ﻣەﻏﺪﯾﺪ ﺋەﺣﻤەد :ﻟە دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭼﺎوﭘﯚﺷﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ رێﻨﻮێﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ
13
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﮔەردﯾﻦ ﻓەﯾﺴەڵ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺑﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن روو ﻟــە دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ و ﭘەورێﺰﺧــﺎن دەﻛەن، ﺋــەوەش ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ﺑﯚﯾە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕە و ﻛﺎﺳﺒﻜﺎراﻧﯽ ﺋەم ﺳــﻨﻮورە ،ﻧﺎڕەزاﯾﯽ دەردەﺑڕن. ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرەی ﺑﯿﻤــە و ﺑﺎج ﺑە ﺑەﺷــێﻜﯽ ھــﯚﻛﺎرەﻛﺎن ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﺑڕﯾﺎر ﻧەﺟــﺎت ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی دەرھێﻨەری ﺑﺎج ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﮔﻠەﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﯾە ،ھەرﻛﺎت ﺑﯿﺎﻧەوێ ﻟە ھــﯚﻛﺎری ﻻوازﯾﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﻜﯚڵﻨەوە ،ﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﺎن ﻟێ ﻧﺎﻛەن، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوان ﻟەﻧێﻮ ﮔﺸﺖ ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳﻨﻮورەن و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎن دەزاﻧﻦ. ﺋــەو ھــﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت و دەڵێﺖ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھــﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﮔﺮاﻧﯿﯽ ﻛﺮێﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﺎرھەڵﮕﺮە ﺑەراورد ﺑە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ھەروەھﺎ ﺋەﮔەر ﺑﺎرێﻚ ﺑە ﺗﺮێﻠە ﺑێﺘە ژوورەوە ،دەﺑێ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە دوو ﺑﺎرھەڵﮕﺮ، ﺋەﻣەش ﻛﺮێﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺗــێ دەﭼێﺖ ﺑﯚ ﺧﺎوەن ﺑﺎر. ”ﻧﺮﺧﯽ ﭘﺴﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی زەﻣﯿﻨﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران
25دۆﻻرە ،ھەروەھــﺎ ﺑــﺎزرﮔﺎن دەﺑــێ ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﭘﺎرەی ﺑﯿﻤە ﺑﺪەن ﻛە ﺑڕەﻛەی زۆرە“ ﻧەﺟﺎت وای ﮔﻮت. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧــﺎوەن ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛە ،ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن ﺋــﺎزادن ﻟــەوەی ﺋەو ﺑﺎرەی ﺑﯚﯾــﺎن دێﺖ ﺑﯿﻤەی دەﻛەن ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺟﮕە ﻟەﻣﺎﻧە ﻟەم ﺳــﻨﻮورە ﻻﯾەﻧــە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺳــەر ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﺪا زاڵ ﺑﺒﻦ ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺮﺧﯽ ﭘﺴــﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی زەوﯾﻨﯽ دادەﻧێﻦ. ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣــەران ،ھﯿﭻ ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەك ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎن ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺷــﺘﻮﻣەك ﻟەم ﺳﻨﻮورە ﺋەﺳﺘەﻣە. ﻣەﻻ ﻗــﺎدر ﺑﺎزرﮔﺎن ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﺑﯚ ”وﺷە“
ﺋەﮔەر ﺑﺎرێﻚ ﺑە ﺗﺮێﻠە ﺑێﺘە ژوورەوە ،دەﺑێ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە دوو ﺑﺎرھەڵﮕﺮ.
دەڵێﺖ” ،ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﻤﺎﻧەوێ ﻛﺎﯾەك ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﻟەم ﺳﻨﻮورە، ﺑﺎﺟﯽ زۆر ﻟەﺳەر ﺑﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن دادەﻧێﻦ“. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ ،زۆرﯾﯽ ﺑــﺎج وای ﻛﺮدووە ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەم ﺳــﻨﻮورە ﻛەم ﺑﺒێﺘەوە .ﻟــەو دەروازەﯾە ﺑــﯚ ﯾەك ﺗﯚن ﭼﯿﻤەﻧﺘــﯚ 11دۆﻻر و ﻧﯿﻮ وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﻛەﭼﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﺳــێ دۆﻻر و 88ﺳەﻧﺖ ﺑــﻮو .ﻣەﻻ ﻗﺎدر دەڵێــﺖ” ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر داواﻣﺎن ﻛــﺮدووە ﻟە ڕێﮕەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺷــﺎرەدێﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ﺑﯿﻤەﻛﺮدن ﺑەزۆر ﻧەﺑێ، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ وەﻣێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯿﻤﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە“. ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەم ﻟێــﺪوان و ﮔﻠەﯾﯿﯿﺎﻧەدا ﻣەﻏﺪﯾﺪ ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﻜﺮدﻧەوە دەدات و ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ھﯚﻛﺎر و ﭘﺎﺳــﺎو ﺑﯚ ﭘﺮﺳــەﻛە دەﺧﺎﺗــە ڕوو .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ،داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــەو دۆﺧــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﯿﺪاﯾە ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﺰﯾﻜە و ﺑەرەو ﻻوازی رۆﯾﺸﺘﻮوە ،ﺑەم ﺋەوەی وای ﻛﺮدووە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ ،ﺋەوەﯾە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن رووﯾﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑﺎﺷﻤﺎخ و ﭘەروێﺰﺧﺎن ﻛﺮدووە. ﺋەو ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ”رێﻨﻮێﻨﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣــەران % 100وەك ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ
ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻚ :ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ھﯿﭻ ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯿﯿەك ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺷﺘﻮﻣەك ﻟەم ﺳﻨﻮورەدا ﺋەﺳﺘەﻣە.
دەﻛﺮێﺖ ،ﻟە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺧﯚراﻛەوە ﺑﮕﺮە ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗــە رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ داراﯾــﯽ ،ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ، ﺑــەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿەی ﻟــە دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭼﺎوﭘﯚﺷﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ رێﻨﻮێﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ و وەك ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻧﺎﻛەن ،ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی روو ﻟە ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ و ﭘەروێﺰﺧﺎن ﺑﻜەن“. ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻣەﻏﺪﯾــﺪ ﺋەﺣﻤەد دەﯾﺨﺎﺗــە ڕوو ﺋەوەﯾــە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ
ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەران ﻧﺰﯾﻜﻦ ﺑــﯚ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەژێــﺮ دەﺳــﺘﯽ داﻋﺸــﺪان .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﻮوﺳڵ رەواﻧە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەم ﺳﻨﻮورە و ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻮوﺳڵ رزﮔﺎر ﻛﺮا ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋەرێﻨﯽ دێﻨێﺘە ﻛﺎﯾەوە. ﻟەﺑــﺎرەی داﻧﺎﻧﯽ ﻧــﺮخ ،ﺋــەو دڵﻨﯿﺎﯾﯽ دا ﻛــە ﻧﺮﺧــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻟﯿﮋﻧەی ”ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ﮔــەراج“ دادەﻧﺮێﻦ، ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێ ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑﻨﻜــەی
ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣــەران و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﭼﯚﻣﺎن، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەراﻧﯿﺶ ﺗێﯿﺪا ﺑەﺷــﺪارن، ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺗێﺪا ﻛﺮاوە و ھەرزان ﻛﺮاون. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻛﺎﺳﺒﻜﺎر و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــەﻛﺎن” ،وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎﺗێﻠــﯽ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﻛــﺮد ،ﺑــەم ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ھﯿــﭻ رووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾەك ﺑﺪات.
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎژەڵﺪاری ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯽ ﺑە ﺳێ ﺳﺎڵ دەرﭼﻮوە وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮەﻣەﻧﯽ ﻟە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﺪاﯾە ﻛە دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ،ﺳــﻮودێﻜﯽ زۆر ﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ .ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە دەڵــێ ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ھﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووە و ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪووە ﺗﺎ ﻣﯚڵەﺗەﻛەی وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯿــﺶ داوا ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺎت ،ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎت. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮوە، ﺳــﺎﻧە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا449 ، ھەزار ﺗﯚن ﺷــﯿﺮ ﺑەﻛﺎر دەﺑﺮێ ﻛە ﻧﯿﻮەی ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــە ،ﺋەﮔــەر ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺷێﻮەی ﺳــﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ،ﺋەوا ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2020دا 506ھەزار و 28ﺗﯚن ﺷﯿﺮ ﺑەﻛﺎر دەﺑەن. ھەر ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎرە ،ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚن و 596 ھەزار و 935ﺳــەر ﺋﺎژەڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەن ،ﺑەرھەﻣﯽ ﺳــﺎﻧەﯾﺎن ﻟە ﺷﯿﺮ 226 ھــەزار و 128ﺗﯚﻧە ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺳﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺷﯿﺮ 449 ،ھەزار ﺗﯚﻧە ،ﺋەﮔەر ھەر ﺗﺎﻛێﻚ ﺳــﺎﻧە 82ﻟﯿﺘﺮ
ﺷﯿﺮ ﺑﺨﻮات ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2020دا ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ 506ھەزار و 28 ﺗﯚن زﯾﺎد دەﻛﺎت. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯽ ،ھەﻧﺪێﻚ ﺑﺎزرﮔﺎن وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﺴﺖ ﻛﺮدووە .ﻧﻮورەدﯾﻦ ﺑەﻛﺮ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮەﻣەﻧﯽ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ٨٥ ، %ی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﺗەواو ﺑﻮوە ﻛە ﺑە ﮔﻮژﻣەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێــﺖ .ﺋــەو ﮔﻠەﯾﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت
دەﻛﺎت ﻟــەوەی ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە و ﺗەﻧﯿﺎ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺳــێ ﺳﺎڵﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪووە. ﭘڕۆژەﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﺑەرھەﻣﯽ ﺷــﯿﺮ و ﻣﺎﺳــﺖ و ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﭘەﻧﯿﺮﯾﺶ ﺑەرھەم دێﻨێﺖ .ﺟﮕەﻟەﻣە ،ﺷﯿﺮ ﻟە ﺋﺎژەڵﺪاراﻧﯿﺶ وەردەﮔﺮێﺖ و دوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺷﯿﺮەﻛە ﺑﯚ ﻣﺎﺳﺖ و ﭘەﻧﯿﺮ ،ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺳﺎﻏﯽ دەﻛﺎﺗەوە. ﻏەرﯾﺐ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﭘێﯽ واﯾە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﭘێﺸﻨەﻛەوﺗﻨﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ،ھــﺎوﻛﺎری ﻧەﻛــﺮدن و
رێﮕﺮﯾﻜﺮدﻧە ﻟــە ھﺎﻧﺪاﻧﯽ وەرﺑەرھێﻨەران ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟەم ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەدا، ﻟەﺳــەر ﺗﻮاﻧــﺎی ﻣﺎﯾەﻛــﯽ و ﻣﺎﻧەوﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎرﮔە و ﭘــڕۆژە داﺑﻤەزرێﻨﻦ .ﺋەو دەڵێﺖ” ،ﻛﺎﺗێﻚ وەﺑەرھێﻨەرێﻚ دەﯾەوێ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﻜﺎت ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﯾﺎن ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑەھەزار ﺣﺎڵ ﺋﯿﻨﺠﺎ رێﮕەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭘێ دەدرێﺖ“. ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﭘێﻨﺎوی زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﺸﺨﺴﺘﻨﯽ ﺳەرﺟەم ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،ﻟەﻻﯾــەن ژووری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭘڕۆژەﯾــەك ﺋﺎراﺳﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻛﺮا ﻛە ﺑە ﭘڕۆژەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﺎﺳــﺮاوە .ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ژوورەﻛە ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ ،ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاوە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﭼﯿﻦ ،دەﺷــﺰاﻧﻦ ﻛە دەزﮔە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ھﺎوﻛﺎر ﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﭼﺎﻻﻛﻜﺮدن و ﺑەرەوﭘێﺸــﺒﺮدﻧﯽ ﺋەم ﺳــێﻜﺘەراﻧە ﻛە ﺑە ﺑڕﺑڕەی ﭘﺸــﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ و ﺳــەرﻛەوﺗﻮو دادەﻧﺮێﻦ. ﺋــەو داوای ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﺑﻜﺎت ،ﯾﺎﺳﺎی ﮔەﺷەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﺑﭽﻮوك و ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪ وەﮔەڕ ﺑﺨﺮێﺖ و ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﭘﺸﺘﺌەﺳــﺘﻮور ﺑﻜﺮێﺖ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻛەرﺗە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن و ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﺑﭽﻮوك ﺑەھێﺰ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣەد ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ”ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑــﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻜﺎت ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﻛەرەﺳﺘەی ﺧﺎو ﻟــە ڕێﮕــەی ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﺑــﺎج و ﮔﻮﻣﺮگ، ھەروەھــﺎ ﻟــە ڕێﮕــەی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺳــﻨﺪووﻗﯽ ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وەﺑەرھێﻨــﺎن و ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧــﯽ ھەﻧــﺎردەی ﺷــﻤەك ﺑەﺷــێﻮەی ﺧﺎو ،ھﺎوﻛﺎری ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە
ﺑﻜﺎت ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێ ﻛﺎرﮔــە و ﭘڕۆژەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ دەﻛەن“. ھــﺎوﻛﺎت داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺎرﮔــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ داراﯾﯽ ،ﭘــڕۆژەی ﺑﭽﻮوك و ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑە ﮔﺮﻧﮓ ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﻛەرﯾﻢ ﻓەﺗﺎح ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﺑەرھەﻣە ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﻻوازداﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎژەڵﺪاران ھێﺸــﺘﺎ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻛﻼﺳﯿﻜﯿﺎن ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮ ﺗێﻨەﭘەڕاﻧﺪووە و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣﯿﺸﯿﺎن ھەﯾە. ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ژﻣﺎرەﯾەك ﻛﺎرﮔەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﺴــﻜﺮێﻢ و ﻣﺎﺳــﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەن ،ﺑەم زۆرﺑەﯾﺎن ﺷﯿﺮی وﺷﻚ ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚ. ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﭘێــﯽ واﯾــە ،زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﺷــﯿﺮی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺷﯚڕﺷــێﻜە ،ﺋەوﯾﺶ ﻟە رێﮕــەی داﻧﺎﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ،ھەروەھﺎ ھﺎوﻛﺎری و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯽ ﺋەواﻧەی ﺑە ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎژەڵﯽ ﺷﯿﺮدارەوە ﺧەرﯾﻜﻦ ،ﻛﺎرﮔەی ھﺎوﭼەرخ داﺑﻤەزرێﺖ و ﻛﺎرﮔە ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺮێﻦ ﺷﯿﺮی ﻧﺎوﺧﯚ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
ﺑەھﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران روو ﻟە ﺑﺎﺷﻤﺎخ و ﭘەروێﺰﺧﺎن دەﻛەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە :ﺣﻜﻮوﻣەت ھﺎوﻛﺎری ﺧﺎوەﻧﻜﺎران ﻧﺎﻛﺎت.
ﺋﺎﺑﻮوری
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
200ﺗﯚن ﮔﯚﮔﺮد ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻓڕێ دراوە
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﻣــﺎوەی 10ﺳــﺎڵە ﻧﺰﯾﻜەی 200ﺗــﯚن ﮔﯚﮔﺮد ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ داﻧﺮاوە ،ﺷــﺎرەزاﯾﺎن رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﻛە ﺋەو ﮔﯚﮔﺮدە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳەر ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ و ژﯾﻨﮕە ھەﯾە .دۆﺳﯿەی ﮔﯚﮔﺮدەﻛە ﻟە دادﮔە ﻣﺎوەﺗەوە ،ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎران ﺑە ﻛەﻓﺎﻟەت ﺋﺎزاد ﻛﺮاون و ﮔﯚﮔﺮدەﻛەش ھەڕەﺷە ﻟە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺧەڵﻚ و ژﯾﻨﮕە دەﻛﺎت. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ”وﺷــە“ دەرﻛەوﺗﻮوە، ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە، ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﮔﯚﮔــﺮد ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧــﺪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜــەوە ھەوڵــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑﯚ ﺋێــﺮان دراوە، ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ داﻧﺮاوە و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﮔﻮﻧﺪ و ﮔەڕەﻛﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺋەزوەر ﻣەﺣﻤﻮود ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ :ﻣﺎوەی ﻧﺰﯾﻜــەی 10ﺳــﺎڵە ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﮔﯚﮔﺮد ﻛە ﻣەزەﻧﺪە دەﻛﺮێﺖ 200 ﺗﯚن ﺑێﺖ ،ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳــﺎﻧێﻜەوە ﻟەﺳــەر رێﮕــەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ )ﭘێﻨﺠﻮێﻦ – ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ( داﻧﺮاوە و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻻی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ھــەردوو ﮔﻮﻧﺪی )ھەرﮔێﻨە و ﺑﻨﺎوەﺳﻮوﺗە( دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
ژﯾﻨﮕە و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھﯚﺷﺪاری دەدەن و دادﮔە ﻟە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەدا ﺳﺴﺘە
زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑــەردەوام ﻧﺎوﭼەﻛــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳەرداﻧﻤﺎن دەﻛەن و داوا دەﻛەن ھەرﭼﯿﯿەﻛەﻣــﺎن ﭘــێ دەﻛﺮێﺖ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺪەﯾﻦ ﺑــﯚ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺋەو ﮔﯚﮔﺮدە ،ﭼﻮﻧﻜە وێڕای ﺋەوەی ﻛە ﺑﯚﻧێﻜﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ ھەﯾە ،ھﺎوﻛﺎت ﻟەرووی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺸەوە زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ و ژﯾﻨﮕەش ھەﯾە“. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،دوای ﻟەﮔــەڵ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧﻤــﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ژﯾﻨﮕەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺋــەو ﺑــڕە ﮔﯚﮔــﺮدە، ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەﻛەﻣﺎن ﻛﺮد و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﺧﯚﻣــﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪووە، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻣەرزی ﺑﺎﺷﻤﺎخ داﻧﺮاوە ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاو ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺋەو ﺑڕە ﮔﯚﮔﺮدە ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﻟەﻻﯾەن ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ژﯾﻨﮕەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺸەوە ﭼەﻧﺪﯾﻦ
ﺟﺎر ﺑــە دواداﭼﻮون ﻟــە رێﮕەی ھﯚﺑەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣێﺘﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨــەوە ﻛــﺮاوە ،ﻟە رێﮕەی ھﯚﺑەی ﯾﺎﺳــﺎوە ﺳــﻜﺎ ﻟەﺳەر ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔﯚﮔﺮدەﻛە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە“. د .ﻋەزﯾﺰ ﻓەرەج ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی ﺑﻮاری ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎﺳە و ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺑــە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ” ،ﮔﯚﮔﺮد ﭼەﻧﺪﯾﻦ زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەرس ھەﯾە، ﺋەوەﯾــﺶ ﻟە رێﮕــەی ﺧﻮاردﻧﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛە ﺑەھﯚی ﺋــﺎوی ﺑﺎراﻧــەوە ﺗێﻜەڵــﯽ ﺋﺎوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ دەﺑێﺖ ،ﻟەوێﺸەوە دەﯾﻜﺎت ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺳﻮرێﻨﭽﻚ و دواﻧﺰەﮔﺮێ و ﮔەدە و رﯾﺨﯚڵەﻛﺎن“. ﺋەوەﺷﯽ ﺧﺴﺘە روو ،زﯾﺎﻧﯽ دووەم ﺋەوەﯾــە ،ﻟە رێﮕــەی ھەڵﻤﮋﯾﻨﯽ ھــەواوە زﯾــﺎن ﺑــە ﻛﯚﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﻧﺎﺳــە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەك دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻛە ﭘێﯽ دەڵێﻦ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﻓﺎﯾﺒﺮۆﺳــﯽ و ﺋەﮔــەری ھەﯾــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳﯿﯿەﻛﺎن رەش ﺑﻜﺎت ﯾﺎن ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﺪا ﺑە ﺗەواوی ﻟە ﻧﺎوی ﺑﺒﺎت .ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺳــێﯿەﻣﯿﺶ ﺋەوەﯾە ﻛــە زﯾﺎﻧﯽ راﺳﺘەﺧﯚی ﺑﯚ ﺳەر ﭘێﺴﺘﯽ ﻣﺮۆڤ
ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿﺎﻧەوە ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”وێﺴﺘﺮن زاﮔﺮۆس“ و ﻟــە ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”ﮔﺎزﭘــڕۆم“ ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەﯾە ،ﺋەوە ﺳــەرﺑﺎری ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردەﻣﯿﺮ ،ﺷــﺎﻛەل ﻛە ﭘێﺶ 10ﺳــﺎڵ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﺳەر واژوو ﻛﺮاوە. ﻣﺤەﻣــەد دەڵــێ” ،ﺑەداﺧەوە دەﺳــەﺗﯽ داﻣەزراﻧــﺪن ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿــﺪا ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯿەوە ﻗﯚرخ ﻛﺮاوە و رێﮕە ﺑــە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻧﺎدرێﺖ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ دۆﺳﯿەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﺑﻜﺎت“.
ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﻧﺰﯾﻜــەی 500 ﻛﺮێﻜﺎر ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﺪا ﻛﺎر دەﻛەن” ،ﺑــەم رەﻧﮕە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾــە ،ھﺎوﻛﺎت ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ و ﺑە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺣﺰﺑﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎ دووﺑﺎرە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ داﻣەزراوﻧەﺗەوە“. ﭘێــﺶ ﻣﺎوەﯾــەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑڕﯾﻨﯽ ﻣﻮوﭼەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺣﻜﻮوﻣەت دا ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد .ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن دووﭘﺎت
ھەﯾە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﮔﯚﮔﺮدەﻛە ﻟەﺳەر ﭘێﺴــﺖ دەﻧﯿﺸــێﺖ ،دەﯾﻜﺎت ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن. زاﻧﺎ رەﺣﻤﺎن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ: ”ﺋەو ﮔﯚﮔﺮدە ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﻛێﺸــە ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿﺎﻧــەی ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن ﻛە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﭘێﻮەی دەﻧﺎڵێﻨــﻦ ،ﭼەﻧﺪﯾــﺎن ﺟــﺎر ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو ﺑڕە ﮔﯚﮔﺮد،ە ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﻟەﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿــەت ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮون ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﺋەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑەﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﻨەﺳﺘﺎون و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﮔﯚﮔﺮدەﻛە ﻻ ﻧەﺑﺮاوە“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەو ﮔﯚﮔــﺮدە ھێﻨﺮاوەﺗــە ﻧﺎوﭼەﻛە، ﺋێﺮان رێﮕــەی دەدا ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﺋــەو ﻣﺎدەﯾــە ﺑــﯚ وﺗەﻛەﯾﺎن ﺑﮕﻮازﻧەوە ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣــﺎدەی ﮔﯚﮔﺮدی ﻗەدەﻏە ﻛﺮد ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧەی ﺋەو ﮔﯚﮔﺮدەی ھێﻨﺎوەﺗە ﻧﺎوﭼەﻛە، ﻧﺎزاﻧــﺮێ ﻛێﯿــە و ﻛــەس ﺧﯚی
ﺑەﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﺎزاﻧێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﻛێ ﺑﻜەﯾﻦ“. ﻧەﻗﯿــﺐ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەﺷــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دارﺳــﺘﺎن و ژﯾﻨﮕەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ، ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎرن ،رووﺑەڕووی ﯾﺎﺳــﺎ ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و دۆﺳﯿەﺷــﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدووﻧەﺗــەوە ،ﺑــەم ﺟێﮕەی
ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨەوە ،ھەرﭼﯿﯿﺎن ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دەدەن ﺑﯚ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﮔﯚﮔﺮدەﻛە ﻟەو ﺷﻮێﻨەدا. ھەرﭼەﻧــﺪ ھﯚﺑــەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ژﯾﻨﮕەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳﻜﺎﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺋــەو ﺑڕە ﮔﯚﮔــﺮدە ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﺳﺴﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎن دەﻛەﻧەوە.
ﺋەزوەر ﻣەﺣﻤﻮود:
ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﺟﺎر ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاو ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋەو ﺑڕە ﮔﯚﮔﺮدە ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە داﺧە ﺑەﻛﺎﻓﺎﻟەت ﺋﺎزاد ﻛﺮاون“. ﻟەﮔــەڵ ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﻣــەرزی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ،ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووە ﻛە ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻜﺎت ﻟە رێﮕەی ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن و ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دارﺳﺘﺎن و
دﯾــﺎر ﻏەرﯾــﺐ ،ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ژﯾﻨﮕەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە 28ی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺳــﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﺳەر دوو ﺑﺎزرﮔﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەﻧﯿﺎزﺑﻮون ﮔﯚﮔﺮدەﻛە ﺑﯚ ﺗەﻣﻮوزی ﺋێــﺮان ﺑﺒەن ،ﺑەم
ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﺟێﯿﺎن ھێﺸﺘﻮوە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻧﺎوﺑــﺮاو ،ھــەردوو ﺑﺎرزﮔﺎﻧەﻛە ﻛﻮردن و داﻧﯿﺸﺘﻮوی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ .ﺋەو دەڵێ، ”ﭘﺎش ﺋەوەی ھەردوو ﺑﺎرزﮔﺎﻧەﻛە ﮔﯿﺮان ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﺑە ﻛەﻓﺎﻟەت ﺋﺎزاد ﻛﺮان“. ﻏەرﯾﺐ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ھەوڵﻤﺎن داوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳــﻜﺎ ﻟەﺳــەر ﺋەو دوو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەﯾﻨەوە ﯾــﺎن دۆﺳــﯿەﻛە ﻟــە دادﮔــەدا ﺑﺠﻮوڵێﻨﯿﻨەوە“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ژﯾﻨﮕەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﭘﺎڵﭙﺸﺖ ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 8ی ﺳﺎڵﯽ ،2008 ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھــەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﺒێﺘە ھﯚی ﺧﺮاﭘﻜﺮدن و ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ،ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەﻛﺮێﺖ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە و ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﭘﯿﺴــﯿﯿەﻛە ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە دەﺑێﺖ ﺋەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧە ﺧﯚﯾﺎن ﺷﻮێﻨەﻛە ﭘﺎك ﺑﻜەﻧەوە ﯾﺎن دادﮔە ﺑە ﭘێﺒﮋاردن ﺳﺰاﯾﺎن ﺑﺪات و دواﺗﺮ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺷﻮێﻨەﻛە ﭘﺎك ﺑﻜﺎﺗەوە.
”داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﺮێﻜــﺎران ﻟە ﭘـڕۆژەﻛــﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﻗﯚرخ ﻛﺮاوە“ وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ ،داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﯿﺪارەی ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﻗﯚرخ ﻛﺮاوە و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺳــەﺗﺎن ﻣﻮوﭼەﺧﯚر دووﺑﺎرە ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت داﻣەزرێﻨﺮاون. ﻋﻮﻣەر ﻣﺤەﻣەد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﻘﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران و ﭘﯿﺸــەوەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑەﺷێﻮەی ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﮔﻠەﯾﯽ ﺋەوەﻣــﺎن ﻟــێ دەﻛــەن ھەﻟﯽ ﻛﺎرﯾــﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﭬەرەﻛــەدا ﺑﯚ ﻧﺎڕەﺧﺴــێﻨﯿﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﻤە ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﯿــەوە رێﮕەﻣــﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێ ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻛﺮێﻜﺎران ﺑڕەﺧﺴێﻨﯿﻦ“.
ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن:
زۆرﺟﺎر ﺑە ﻓﺸﺎری ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ، ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن دەرﻛﺮاون
ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە داﻣەزراﻧﺪن ﺑــە رێﮕەی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺣﺰﺑﯽ، ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﻟەوەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑﻨﺪﯾﻮار ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘــڕۆژە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﭘێ ﺑﺪرێﺖ و ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯿﺶ ﺑێﻜﺎر ﺑﻤێﻨﻨەوە. ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران ﻟە ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ”زۆرﺟﺎر ﺑە ﻓﺸــﺎری ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ،ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﺎرﻛــﺮدن دەرﻛﺮاون، ﭘێﺶ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻚ ﻧﺰﯾﻜەی
50ﻛﺮێﻜﺎری ﻧەوت ﻟە ﺳﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ دوور ﺧﺮاﻧــەوە و ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی دوو رۆژﯾــﺶ ﮔﯿــﺮان ﻛﺎﺗێــﻚ داوای ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮد ،ﺋێﻤە ھەوڵﯽ زۆرﻣﺎن دا ﺗﺎ ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺑﮕێڕﯾﻨەوە ﺳەر ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن“. ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﻗە و ﻗﯚرەﺗﻮو ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەن ﻛە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯿﺎن ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە، ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺷﺎرەدێﯿﺎﻧە ﺑە
ﭘﺎﺳﺎوی ﺗﺎزە دەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯿﺎن رووﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟەﺳەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوت ﻧﺎدەن. ژﯾﻠــﻮان ﻋــﺎدل ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳــەرﻗەی ﺳەرﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛﻔﺮی ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮون و ﻛﺎری ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو و ﭘێﺶ دەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە ﻛﺮاوە و ﭘﺮس و را ﺑە ﺋێﻤە ﻧەﻛﺮاوە“. ﻻی ﺧﯚﺷﯿﯿەوە ﺳﺮوە ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﻗﯚرەﺗﻮو
ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،زۆرێﻚ ﻟەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋێﻤــە ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺧﯚﯾــﺎن ﺧەڵﻜﯿــﺎن داﻣەزراﻧﺪووە و ﭼﯚن رێﻜﻜەوﺗﻮون ﻟەﮔەڵ ھەر ﻻﯾەن و دەزﮔەﯾەك ﺋەوە ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧە“. دەﭬەری ﮔەرﻣﯿﺎن ھﺎوﺳﻨﻮوری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼە دەوڵەﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑــە ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ و ﭼەﻧﺪ ﻛێڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﻓڕێﺪاﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺳــﺎوا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮا و ﻟە ﭼﻮاری ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەﯾﺶ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳﯿﺮوان /ﺳــەرﺑە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠە،/ ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺗەﻣــەن ”ﺣــەوت رۆژ“ی دۆزراﯾــەوە و ﺳــەرﺟەم ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧــەی دۆزراوﻧەﺗەوە دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﺟێﮕﯿﺮە. ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﻛەرﻛــﻮوك ﺗەﻣەﻧﯽ ﺳــێ رۆژ ﺑﻮوە و ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎم ﻓڕێ دراوە ،ﺋەوەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﺑــەردەم ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﺎ دۆزراوەﺗەوە و ﺗەﻣەﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك رۆژ ﺑﻮوە. ﺑــەرزان ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﻣﻨﺪاڵە دۆزراوەﻛەی ھەڵەﺑﺠە ﺑە ﺑڕﯾﺎری دادﮔــە رەواﻧەی ﺧﺎﻧەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﻨــﺪان ﻛــﺮاوە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ .ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە
ﺑەردەواﻣە ،ﺑەم ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﺑﮕﺮن. ﺑەم ﭘﺎرێﺰەر ﻣﺤەﻣەد ﺣەﺳەن ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺳــﺎوا ﺗﺎواﻧە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی و رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﭼﺎوﻛﺮاوەﺗﺮ ﺑــﻦ و وێڕای رێﮕﺮی ﻟــە ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن، ﺗﺎواﻧﺒﺎرەﻛﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە و رادەﺳﺘﯽ دادﮔەﯾﺎن ﺑﻜەن“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺧﺎڵﯽ دووەﻣﯽ ﻣﺎدەی 383ی ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 111ی ﺳــﺰاداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺳــﺎڵﯽ ،1969 ﺋەو ﭘﺎرێﺰەرە ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەﻛﺎت ”ﺋەو ﻛەﺳــەی ﻣﻨﺪاڵ ﯾﺎن ﭘﯿﺮ و ﭘەﻛﻜەوﺗە ﻓڕێ ﺑﺪات ،ﺳــﺰاﻛەی
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە/ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻟە ﺷﺎر و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺳﺎوا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون و ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯿﺶ ﻧەﮔﯿﺮاون .ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﻟەوە ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ژﻣﺎرەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن ﺑەرز ﺑﺒﻨەوە و ﺑﯚ دﯾﺎردە ﺑﮕﯚڕدرێﻦ.
ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵ ﮔﺮﺗﻦ ،ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە“. ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎواﻧەوە، ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺑەﻛﺮ ﺋەﻣﯿﻦ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دوورە ﻟــە ﺑەھﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھﯚی ﻟە ﭘﺸﺘە. ﺋەو دەڵێﺖ ”ﯾــﺎن ﺑﺎری دەرووﻧﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺗەواو ﻧﯿﯿە ،ﯾﺎن ﺗﺎواﻧێﻜﯽ ﻛﺮدووە و دەﯾەوێــﺖ ﺑــەم ﻛﺎرە ﺗﺎواﻧەﻛە
ﺑەﻛﺮ ﺋەﻣﯿﻦ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ:
ﯾﺎن ﺑﺎری دەرووﻧﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺗەواو ﻧﯿﯿە ،ﯾﺎن ﺗﺎواﻧێﻜﯽ ﻛﺮدووە و دەﯾەوێﺖ ﺑەم ﻛﺎرە ﺗﺎواﻧەﻛە ﺑﺸﺎرێﺘەوە ﺑﺸــﺎرێﺘەوە ،ﯾﺎﺧﯚ ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮوری و ھەژارﯾﯽ وا دەﻛﺎت ﻛەﺳــەﻛە ﺗﺎواﻧێﻜﯽ ﺋﺎوا ﮔەورە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات“. ﺋــەو ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێــﺖ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ،رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن
و راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ،ﺧەڵﻚ ھﻮﺷــﯿﺎر ﺑﻜەﻧەوە و رێﮕﺮی ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﻜەن. دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﮔــەداری ﺋــەو
ﺣﺎڵەﺗﺎﻧەﯾــە و وەك ﻣﺤەﻣــەد ﮔﯚﻣەﺷﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەﻛە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ،ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑە ﭘﯿﺸێﻠﻜﺎرﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ھەژﻣﺎر ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺳــﺎوا ﻣﺎﻓــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھەﯾــە و دەﺑێﺖ ﺑە ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ ﺑەﺧێﻮ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻋﻮﻣــەر ﮔﻮڵﭙــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭼﺎودێــﺮی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﻨــﺪاڵ” ،ﺋەرﻛــﯽ ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەﯾە ﻛــە ﺗەﻣەﻧﯿﺎن
ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺰاداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﺋەو ﻛەﺳەی ﻣﻨﺪاڵ ﯾﺎن ﭘﯿﺮ و ﭘەﻛﻜەوﺗە ﻓڕێ ﺑﺪات ،ﺳﺰاﻛەی ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵ ﮔﺮﺗﻦ ،ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە.
ﺧﻮارووی ﭼﻮار ﺳــﺎڵە و ﺑەھﯚی ﻛێﺸەﯾەك ﻟە ﺧێﺰاﻧﯿﺎن داﺑڕاون ،ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛە دەدۆزرێﺘــەوە ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەﺧێﻮی دەﻛﺎت و ﻟە دوای ﺗەﻣەﻧﯽ ﺳێ ﺳﺎڵﯽ ،ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﺑﯚ دەزﮔﺎی ﺗﺮی ﭼﺎودێــﺮی دەﮔﻮازرێﻨەوە و ﺗﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺧێﻮﯾﺎن دەﻛﺎت“. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ ،ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﭼﺎودێــﺮی دەﻛﺮێﻦ ،ﺑــەردەوام ﻟە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕداﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدۆزرێﺘەوە ﯾﺎن ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺮێ ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 21ﻣﻨﺪاڵ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﭼﺎودێﺮی
دەﻛﺮێﻦ. ﺑە ﮔﻮێﺮەی رێﻨﻮێﻨﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن، ﻛﺎﺗێﻚ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛە دەﮔﺎﺗە 18ﺳــﺎڵ ،دەﺑێﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚی ،ﺑﯚﯾە ﺋەوﻛﺎت ﻟەو ﺧﺎﻧەﯾە دەردەﭼﻦ ﺑە ﺷــﻮێﻦ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﻣﻨﺪاڵــە دۆزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016ﻛە ﭼﯚﭘﯽ ﻋەﻟﯽ ﻟێﭙﺮﺳﺮاو ﻟە ﯾەﻛەی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﻣﻨﺪان ﺧﺴﺘﯿە ڕوو ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﻟە ھەﺷﺖ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻓــڕێ دراون و ﭘﺎﺷــﺎن دۆزراوﻧەﺗەوە ،ژﻣﺎرەﯾﺎن ﭼــﻮار ﻣﻨﺪاڵــە ﻛە ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﻣﻨﺪاﻧە ﻛﭽە و ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﻛﻮڕن.
ھەزار و 500ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺳﯚران ﺑﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﻧﺎﭼﺎرن ﺑێﻨە ھەوﻟێﺮ
وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ﺳﺎﻧە 250ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر زﯾﺎن ﺑە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﯚران دەﮔەﯾەﻧێﺖ
وﺷە /ﺳﯚران ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﺳﺎﻧە ﻟەﮔەڵ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺧﻮێﻨﺪن ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟــﯽ / 12ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی دەرەﻛــﯽ /دەﭬەری ﺳــﯚران ،ﺟﮕە ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛەﯾﺎن ،ﺧەﻣێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن ﻟە ﭘێﺸە ﺋەوﯾﺶ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﮔﺸــﺖ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎن ،دەﺑێﺖ ﺑە زۆری و ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ،ﺑە دوورﯾﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 150ﻛﻢ ڕوو ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێﺮ ﺑﻜەن ،ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ 12ی دەرەﻛﯽ ﺋەو دەﭬەرە واز ﻟە ﺧﻮێﻨﺪن ﺑێﻨﻦ. ﺳﺎﻧە ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴﺘەم و رێﻨﻮێﻨﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ،ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﻟــﯽ 12ی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺑە ھەردوو ﺑەﺷﯽ زاﻧﺴﺘﯽ
و وێﮋەﯾﯿﯿەوە ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺎرۆﻛە و ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎن ،دەﺑێﺖ دووﺟﺎر ﻟە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێــﺮ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن،
ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــﻮﺑﺎت ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺑەراﯾﯽ و ﭼﻮوﻧە ﻧێﻮ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﻛﯚﺗﺎﯾــﯽ و ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﯾﺎرﯾــﺶ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی وەزاری ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳــﺎڵﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێــﺖ .ھﺎﺗﻦ و ﭼﻮون و ﻣﺎﻧەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە رووی ﻣﺎﻧەوە و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺷﻮێﻦ ﺑﯚ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە ،ﺧﯚی دوورەﭘەرێﺰ دەﮔﺮێــﺖ ،ﺑێ ﺋــەوەی رەﭼﺎوی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﻻﯾەﻧﯽ داراﯾﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﻜﺎت ﯾﺎن ﺑﯿﺎﻧﮕﻮازێﺘەوە ﭘەروەردەی ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎن. ﺟەﻣــﺎل ﻛەﻣــﺎل ) 27ﺳــﺎڵ/
ﺧێﺰاﻧﺪار( داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ 12ی دەرەﻛﯿﯿە ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت :ﭘێﺶ ﺋەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑﻢ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔەم ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھەڵﮕﯚرد ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕی دژ ﺑە داﻋﺶ ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺑﺎﺷــﯿﻚ دەﺟەﻧﮕﯿﻦ، ﻻﯾەﻧــﯽ داراﯾﯿــﻢ ﺑــﺎش ﻧﯿﯿە و ﺧێﺰاﻧﺪارم و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﻮار ﻣﻨﺪاڵﻢ، ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎﯾەم ﻧﯿﯿە ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑﻜەم ﯾﺎن ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚم ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﻤێﻨﻤــەوە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﻤە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﻦ ،ﺋەرﻛﻤﺎن ﻟە ﺑەرەی ﺟەﻧﮓ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەﯾﻦ،
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رەﭼــﺎوی دۆﺧﯽ ﺋەو ھەﻣــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــەی دەﭬــەری ﺳﯚران ﺑﻜﺮێﺖ. ﻋەزﯾــﺰ ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘەروەردەی ﺳــﯚران ﺑە“وﺷە“ی وەك ”ﺋێﻤــە راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﭘــەروەردە، ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوﯾﺶ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺋەو داواﻛﺎرﯾــەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ 12ی دەرەﻛﯽ ﺳﯚران ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ وەزارەت ﺗﺎ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﺑﻜەن ،ﺑەم وەزارەت ﺋەو داواﻛﺎرﯾﯿەی ﺋێﻤە و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﭘەﺳﻨﺪ ﻧەﻛﺮد. ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﺑە ﺷێﻮەی دەرەﻛﯽ وەﻣﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎن دەدەﻧەوە و دەﺑﻨــەوە ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ،زۆرﺑــەی زۆرﯾــﺎن ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﻦ و ھﺎووﺗــﯽ و ﻛﺎﺳــﺒﻦ ،ﺑەھــﯚی ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﯾﺎن ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺧﻮێﻨــﺪن داﺑــڕاون ،ﺑەھﯚی ﮔــەورەی ﺗەﻣەﻧﯿــﺶ وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردە ﻟە دەواﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﻮێﻨﺪن دواﺟﺎر وەرﯾﺎن ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە و دەﺑێﺖ ﺑەﺷــێﻮەی دەرەﻛﯽ دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘــەروەردە، وەﻣــﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﭘﺎرێﺰﮔە ﺑﺪەﻧەوە. ﺑﺎرزان ﻋەﺑﺪو ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەﺷﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەروەردەی ﺳﯚران
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺳﺎوا زﯾﺎدی ﻛﺮدووە
15
ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت :ﺳــﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭘەروەردەی ﺳﯚران ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ 12ی دەرەﻛﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﻤﺎن ﺑﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﺑە دوورﯾﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 150ﻛﻢ روو ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﻛەن. ﺟﮕە ﻟــە ﺳــﯚران ،ھەرﯾــەك ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەروەردەی ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ،ﭼﯚﻣــﺎن و رواﻧــﺪز ﻟــە دەﭬــەری ﺳــﯚران ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ 12ی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ھەﯾــە ﻛە دەرەﻛﯿﻦ و ﺳــﺎﻧە ﺑﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﮔﺸــﺖ واﻧەﻛﺎن، دەﺑێﺖ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ ﺑﻜەن ﯾﺎن ﻟە ھﯚﺗێﻞ و ﻣﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ﺑﻤێﻨﻨەوە ،ﺑەﻣەش ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆرﯾــﺎن دەﭼێــﺖ ،رەﻧﮕە ھەﻣﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎﯾەی ﻧەﺑێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯽ ﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ﮔﺸــﺖ ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی 12ی دەرەﻛــﯽ ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن روو ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﻜــەن ،ﺋەﻣەش ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ زۆر ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆرﯾﺎن دەﭼێﺖ“. ﺷــﯚڕش ﻏەﻓــﻮوری ﮔﻮﺗەﺑێﮋی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘەروەردە ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن و ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی
ﺧﻮێﻨﺪن ﻛە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯽ 12ی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ دەرەﻛﯽ ،دەﺑێﺖ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێــﺮ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﭘﺎرێﺰﮔــە وەﻣﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﺪەﻧــەوە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺣﯿﻜﻤەﺗێﻚ“ ﻟەو ﺑڕﯾﺎرەی وەزارەﺗﺪا ھەﯾە. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘەروەردەی ﺳــﯚران ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑﯚ ﻛﺮدووە ،ﺳــﺎﻧە ﺧەرﺟﯿﯽ ﻣﺎﻧەوە و ﭼﻮون و ھﺎﺗﻨﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ 12ی دەرەﻛﯿﯽ دەﭬەری ﺳﯚران ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 250ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎرە ،ﺋەﻣەش ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زۆرە و ﺳﺎﻧە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑڕﯾﺎر و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەی وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ،زﯾــﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﯚران . ﻛەﻟﺴــﻮوم ﮔەزﻧەﯾــﯽ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﺳﯚران ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ”ﺑەداﺧەوە ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ،ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی و ﮔﺮﻓﺘــﯽ زۆری ھەﯾــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ 12ی ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ دەﺧﻮێﻨﻦ ،وای ﻛﺮدووە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻟە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاپ و ﻧﺎﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ دەرووﻧﯽ ﺗێﭙەڕن ،ﺋەوەی ﻟەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﭘەروەردەﯾﯽ زەرەرﻣەﻧﺪی ﯾەﻛەم ﺑێﺖ ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ دەرەﻛﯿﯿە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛـــﺎﻧﯽ ھـەڵەﺑﺠە ﺑـﺪات و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺧـــﺰﻣەﺗﯽ ﺋەواﻧەش ﺑﻜﺎت ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎون و ﻟە ﺧـەﻣﯽ ﻣﻨﺪاڵە وﻧﺒﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەدا ﺑێﺖ“.
”ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺑﯚ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدن و ﺑە ﺟﻮوﺗﺴــﺎﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ رێﮕەی ﻣەرگ ﻧﯿﯿە ،ﺋێﻤە ﻣەﻓﺮەزەﻣﺎن ﻟەو رێﮕەﯾە ھەﯾە ﺑﯚ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،ﺑەم ﺋەوە ﺑەس ﻧﯿﯿە“.
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
3400ﺷەھﯿﺪی ھەڵەﺑﺠە ﻟـــە ﮔﯚڕە ﺑەﻛﯚﻣەڵەﻛﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە وﺷە /ھەڵەﺑﺠە -ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﻧﯿﺸﺎری ﭘﺎش 28ﺳﺎڵ ﻟە ﻛﯿـــﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ،ھێﺸﺘﺎ % 80ی ﭘﺮووﺳﻜﯽ ﺷەھﯿـــﺪەﻛﺎن ﻟە ﮔﯚڕە ﺑــە ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺷــﺎرەﻛەدان، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا 53ﮔﯚڕی ﺑەﻛﯚﻣەڵ ﻟە ھەڵەﺑﺠــەدا دۆزراوﻧەﺗەوە ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﻮار ﮔــﯚڕی ﺑەﻛﯚﻣەڵ ھەڵﺪراوﻧەﺗەوە و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﭘﺮووﺳﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار ﺷەھﯿﺪی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﻟە ﮔﯚڕە ﺑە ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﺪاﺑﻦ. رژێﻤﯽ ﺑـەﻋﺲ ﻟـە16ی ﺋـﺎداری 1988ﻟــە رێﮕـــەی ﭼـــەﻧﺪ ﻓـڕۆﻛەﯾەوە ﺑە ﭼـەﻛﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ھـــەڵەﺑﺠەی ﺑﯚردﻣــﺎن ﻛــﺮد، ﻟـــە ﺋـــەﻧﺠﺎﻣﺪا ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻟـە داﻧـــﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮون ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺷــەھﯿﺪەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺷﺎر و ﺑـەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟـە دەوروﺑـــەری ھەڵەﺑﺠە ﺑـەدەم رێﮕــەوە ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا ،ﺑەھــﯚی زۆرﯾــﯽ ژﻣــﺎرەی ﺷــەھﯿﺪەﻛﺎﻧەوە ،ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ھەﻓﺘەدا ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن ﺑە ﻛﯚﻣەڵ ﻧێﮋران .ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ھەڵەﺑﺠــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪێﻚ ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﯿﻨەوەی وﻧﺒﻮوﻧــەوەﻛﺎن و ﭘﺮووﺳــﻜﯽ ﺷــەھﯿﺪەﻛﺎن ﺑــە
ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﻦ. ﻧﺎﻣﯿــﻖ ھەوراﻣــﯽ 13 ،ﻛەس ﻟە ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﻟە ﻛﯿﻤـــﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷـەھـــﯿﺪ ھـەڵەﺑـــﺠەدا ﺑــﻮون ،ﺋــەو ﺑﯚ“وﺷــە“ دەڵێ، ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛـﺎﻧﯽ ھـەڵەﺑﺠە ﺑـﺪات و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺧـﺰﻣەﺗﯽ ﺋەواﻧەش ﺑــﻜﺎت ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎون و ﻟە ﺧـــەﻣﯽ ﻣﻨﺪاڵە وﻧﺒﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەدا ﺑێﺖ“. ھەوراﻣﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺑــﯚ ﺑەرﻛەوﺗﻮواﻧﯽ ﭼەﻛــﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ و ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ DNAﺑﯚ ﻧﺎﺳﯿﻨەوەی وﻧﺒﻮوەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠــە ﺑە ﮔﺮﻧــﮓ دەزاﻧێﺖ و دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ھەڵـــﺪاﻧەوەی
ﮔـــﯚڕەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻧـــﺎﺳﯿﻨەوە و ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑێﺖ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷە“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠــە و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑە دۆﺳــﯿەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ھەزار و 400ﭘﺮووﺳــﻜﯽ ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ھەڵەﺑﺠــە ﻟــە ﻧﺎو ﮔﯚڕە ﺑــە ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮری ﭘﺎرێﺰﮔەﻛەدان 763 ،ﭘﺮووﺳﻜﯿﺶ ﻟــە ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧەﻛـــﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪان ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺑەرﻛەوﺗﻮواﻧــﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧەﻛە ﻟە ﺋـێﺮان ﮔﯿـﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دا و ھەر ﻟەوێﺶ ﺑەﺧﺎك ﺳﭙێﺪراون. ﻟﻮﻗﻤﺎن ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدر ،ﺳـــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەیﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽﻛﯿـﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑـــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەڵەﺑـــﺠە 53ﮔﯚڕی ﺑە ﻛﯚﻣەڵ ھەن ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەش ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼﻮار ﮔﯚڕﯾــﺎن ھەڵﺪراوﻧەﺗەوە و ”ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﮔﯚڕی ﺗﺮﯾﺶ ﻟـە ﻧـﺎوﭼـەﻛـــەدا ھەﺑﻦ“ .ﺋـەو ﭘـێﯽ واﯾە ،ﻟـە% 80ی ﭘﺮووﺳﻜﯽ ﺷەھـــﯿﺪەﻛﺎن ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﮔـﯚڕە
ﺑە ﻛﯚﻣەڵـــەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑـــەری ھەڵەﺑﺠـــەدان و ﮔـــەورەﺗﺮﯾﻦ ﮔـﺮﻓﺘﯽ ﺑـــەردەم ھەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕەﻛﺎن ،ﺗﺮﺳــە ﻟــە ﻣﺎﻧەوەی ﻣﺎدەی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟەﺳەر ﭘﺮووﺳﻜﯽ ﺷــەھﯿﺪەﻛﺎن ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﺋەواﻧە دادەﻧێﺖ ﮔﯚڕەﻛﺎن ھەڵﺪەدەﻧەوە. دوو ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر وەزارەﺗـــﯽ ﺷـــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔـــﺎﻟﻜﺮاواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و وەزارەﺗەﻛـﺎﻧﯽ ﺑـەرﮔﺮی و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛــﺮدووە ﻛە ﮔﯚڕە ﺑە ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﺑﯚ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋەو ﺳێ وەزارەﺗە دەرﻛـەوﺗﻮوە ﻣﺎدەی ﻛﯿﻤﯿـــﺎﯾﯽ ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑـــﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ھەڵﺪاﻧەوەی ﺋەو ﮔﯚڕاﻧە ﭘـێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑـــە ﺑﻮدﺟە و ﺋـــﺎﻣێﺮی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو و ﻛەﺳﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ھەﯾە. ﻓﻮﺋــﺎد ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ ﺷەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑـــﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ: ”ﺋـەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻣﺎدەی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻧەﺑێﺖ و ﮔﯚڕێـﻚ ﺑەرﭼﺎو ﺑﻜەوێﺖ ﯾﺎن ﻛەﺳﻮﻛﺎری
ھەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕێﻜﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵ ..ﻓﯚﺗﯚ :وەزارەﺗﯽ ﺷەھﯿﺪان
ﺷـــەھﯿﺪان داوای ھـەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕەﻛﺎن ﺑﻜـــەن ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺗﯿـﻤﯽ ﮔﯚڕە ﺑە ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﺑەﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪەﺳﺘﻦ“. ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2006دا ،ﯾەﻛــەم ﮔــﯚڕ ﻟەﻻﯾەن ﭘێﻨــﺞ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەڵەﺑﺠەوە ھەڵﺪراﯾەوە ،ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ﺣـﻮزەﯾﺮاﻧـــﯽ 2014وەزارەﺗﯽ ﺷـــەھﯿﺪان و ﺋـەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧـــﯽ ﺣـﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳێ ﮔﯚڕی ﺗﺮی ھەڵﺪاﯾەوە. ﻋﻮﺳﻤﺎن دەڵێ” ،ﺑـﯚ ھەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕی ﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﺗﯿﺸﻜﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەری ھەﯾە ﻣﺎدەی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑـــە ﺋێﺴــﻚ و ﭘﺮووﺳﻜﯽ ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧەوە ﺑێﺖ“.
ﺋـــﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ ﺋــەوەش ﻛــﺮد، ھەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ زۆر و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯿﺸــﻜە ،ﺑﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘەش داواﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و رێﻜﺨﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛـــﺎن و ﭘﺰﯾﺸــﻜە ﭘﺴﭙﯚڕەﻛﺎن ﻛﺮدووە ھـﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن ﺑﻜەن. ﺋـەو ﭘێﻨﺞ ﻛﺎرﻣەﻧـﺪەی ﺷـﺎرەواﻧﯽ ﻛــە ﻟــە ﺳەﯾـــﺮاﻧﮕەی ﻗﻠﯿﺠﯽ ﺧﯚرﺋﺎوای ھەڵـەﺑﺠە ﮔـﯚڕێﻜﯿﺎن ھـەڵﺪاﯾـەوە ،ﺑـەھﯚی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻣــﺎدەی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ ﻟەﺳــەر ﭘﺮووﺳــﻜەﻛﺎن ،ﺳــێ ﻛەﺳﯿﺎن ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ دا و دوو ﻛەﺳەﻛەی ﺗﺮ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون ،ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋـــەوەی ﺑەﺷێﻚ
زۆر ﻟە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﭼﯽ ﺗﺮ ﻟەﮔــەڵ ھەڵﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕەﻛﺎن ﻧەﺑﻦ. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ھەڵەﺑﺠـــە ﺑﺎﺳـــﯽ ﻟــەوەش ﻛـــﺮد ،ﺑـــەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ھـــەڵﺪاﻧەوەی ﮔـــﯚڕەﻛﺎن، راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻟـەﻧﺎو ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھـﯿﺪەﻛﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑـەﺷێﻜـﯽ زۆرﯾـــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﻧەﺑﻮون ﮔﯚڕەﻛﺎن ھەڵﺒﺪرێﻨەوە. ﺋـــەو دەڵـــێ” ،ﺳەرەﺗـــﺎ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪەﻛﺎن داوای ھەڵـﺪاﻧەوەی ﮔﯚڕەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺮد، ﺑەم ﭘــﺎش ﮔﯿﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺳێ ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ، ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﮔﯚڕا ﺑﯚ دەﺳــﺘﻜﺎری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯚڕەﻛﺎن“.
رێﮕەی ﻣەرگ ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﺑەﯾەﻛەوە دەﺑەﺳﺘێﺘەوە وﺷە/دھﯚك-ﻧەوزاد ھﻠﯚری رێﮕــەی ﺑــەردەڕەش ،ھەردوو ﭘﺎرێﺰﮔــەی ھەوﻟێــﺮ و دھــﯚك ﺑەﯾەﻛەوە دەﺑەﺳﺘێﺘەوە ،ﺧﺮاﭘﯿﯽ رێﮕەﻛە ھﯚﻛﺎری رووداﻧﯽ ﺳەﺗﺎن رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾە ﻛە ﺑە ھﯚﯾەوە ﺳــەﺗﺎن ﻛەس ﺑﻮوﻧەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ، ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدەن ژﻣﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟــەو رێﮕەﯾەدا ﺑەرەو ھەڵﻜﺸﺎن دەﭼێﺖ. ﺑەردەڕەش 70ﻛــﻢ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری رۆژﺋﺎوای ھەوﻟێــﺮ و 23ﻛﻢ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری رۆژھەﺗﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟــەرووی ھەڵﻜەوﺗــﻮوە، ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەوە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ،ﺷەﻗﺎﻣێﻜﯽ ﯾەك ﺳﺎﯾﺪ و ھەردوو ﭘﺎرێﺰﮔەی ھەوﻟێــﺮ و دھــﯚك ﺑەﯾەﻛەوە دەﺑەﺳﺘێﺘەوە. ”زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﺟەﻧﮕــﯽ داﻋﺶ، ﺧەڵﻜﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑەھﯚی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟــە رێﮕــەی ﺑــەردەڕەش دەﺑﻨە
ﺋەﻣﺴﺎڵ 31ﻛەس ﻟەم رێﮕەﯾەدا ﻣﺮدوون ..ﻓﯚﺗﯚ :ﻧەوزاد ھﻠﯚری
ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ“ ،ﻧﺎﺳﺮ ﺣەﺳەن ﯾەﻛێﻚ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی دووﻟێﺠﺎﻧﯽ ﮔــەورەی ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش وای ﮔﻮت. رێﮕەی ﺑــەردەڕەش ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺋەو ﺷــﻮﻓێﺮاﻧەی ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ﺗێــﺪا دەﻛــەن ،ﺑــە رێﮕــەی ﻣەرگ ﻧﺎودەﺑﺮێﺖ ،زۆرﺟﺎر ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛەش ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە
ﻧــﺎوی دەﺑەن ،ﺋــەوەش ﺑەھﯚی زۆری ژﻣﺎرەی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻟەو رێﮕەﯾەدا و ﺑەھﯚی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﺑﻨە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ. ﻋەﺑــﺪو ﺟﻮﻣﻌــە ﺷــﻮﻓێﺮێﻜﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەﺷــە و رۆژاﻧە ﻟەم رێﮕەﯾــەوە ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﻛﺎت، ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،رێﮕەی ﻣەرگ رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮاﯾــە و ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺳــﺎﯾﺪە و ھﯿــﭻ ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾەﻛﯽ
ھﺎﺗﻮﭼﯚش ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺋەو رێﮕەﯾە داﻧەﻧﺮاوە ،ﺋــەوەش رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت“. ﻟە ھەر ﻣەوداﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرﺗﯽ ﺋەو رێﮕەﯾەدا ،وردە ﺷﻮوﺷــەی ﺷﻜﺎو و ﭘﺎرﭼەی ﺷﻜﺎوی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن، ﭘەڵــە و ﻣﺎﻛﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی رۆﻧﯽ رژاو ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﻗەراﺧــﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛەدا وەك ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑەﺟێﻤﺎون.
ﺋﺎزاد ﺗەھﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی دھــﯚك رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە90 ، %ی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟەو رێﮕەﯾەدا ﺑەھﯚی ﭘێﻜﺪاداﻧەوەﯾە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،رێﮕەی ﻣەرگ ﺗﺎﻛە رێﮕەی ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚﻛە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻗەﺑﺎرەی ﺧﯚی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻟەﺳــەرە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﺑﺎرھەڵﮕﺮەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎﻛەرێﮕەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی و ﺧێﺮای ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﭘێﻚ دێﻨێﺖ“. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ،ھﯚﻛﺎری ﺟﻮوﺗﺴــﺎﯾﺪ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ رێﮕەﻛە ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە دەﮔێڕێﺘــەوە و دەڵێ” ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺑﯚ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدن و ﺑە ﺟﻮوﺗﺴﺎﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ رێﮕــەی ﻣــەرگ ﻧﯿﯿــە ،ﺋێﻤە ﻣەﻓﺮەزەﻣﺎن ﻟەو رێﮕەﯾە ھەﯾە ﺑﯚ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، ﺑەم ﺋەوە ﺑەس ﻧﯿﯿە“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺷﻮﻓێﺮان ﺗﯿﮋڕەوی ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﺮاﭘﯿﯽ رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎن
ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی دھﯚك ﻟە ﻣﺎوەی 15ﺳﺎڵﯽ ﻧێﻮان 2000ﺗــﺎ 2015دا ،ﻧﯚ ھەزار و 258 رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔەی دھﯚك ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ھــەزار و 388ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاوە و 19ھەزار و 795ﻛەﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮون.
ﻟەﻻﯾەك و ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺑــە دوو ھــﯚﻛﺎری ﻛﺎرﯾﮕەر ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دادەﻧﺮێﻦ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی دھﯚك ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 63 ،رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە رێﮕــەی ﻣەرگ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەو ھﯚﯾــەوە 146ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻟێﻜەوﺗﻮوەﺗەوە ﻛە 31ﻛەﺳــﯿﺎن
رێﮕەی ﻣـــەرگ رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮاﯾە و ﯾەك ﺳــﺎﯾﺪە و ھﯿﭻ ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾەك ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺋـــەو رێﮕەﯾە داﻧەﻧﺮاوە ﻋەﺑﺪو ﺟﻮﻣﻌە
ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﯾــﺎن ﻛەﻣﺌەﻧﺪام ﺑﻮون. ﺗەھﺎ دەڵێ” ،ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟەم رێﮕەﯾەدا ﺑەرەو ھەڵﻜﺸﺎن ﭼﻮوە“. راﺑــﺮدوو ﭘێﻨﺠﺸــەﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی دھــﯚك ﻟەﺑــﺎرەی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟــە رێﮕەی ﺑەردەڕەش ﻛﯚﺑﻮوەوە، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رێﮕەﻛە ﻛﺮد و داواﯾﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺮد ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ رێﮕەی ﺑەردەڕەش ﺑﻜﺎت.
وﺗﺎر
دەزاﻧــﻢ :ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺋەم زﻧﺠﯿــﺮە وﺗﺎرەم ﮐە ﯾەﮐێﮑﯿﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﯚﻧﯿﻪﺗــﯽ ﭼﺎرەﮐﺮدﻧﯽ ”ﮔەﻧﺪەڵﯽ“ﯾە ،واﺗــە چ ﻟێ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧــەی ﺑەﻧــﺎوی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﻮوﻧــە ”ﺷــﺖ“ و ﺑەﻧــﺎوی ﺷﮑﯚی ﺣﺰﺑەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﻧﺎوی ﺧﻮداﯾﺸەوە ھەﻧﺪێ ﺣﺰب ﮐە 25ﺳﺎڵ زﯾﺎﺗﺮە ﺑەﺗەﻣﺎن ھێﺸﺘﺎش ھەر ﺋەم ھەوﻟێﺮە ﺑێﮑەﺳە ﺑڕووﺗێﻨﻨەوە و ﺑﮕەوﺟێﻨﻦ ،ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﯚک دەﮐﺎ. ﺑــەم ﺑە ﻗەﺑﺮی ھﻮﻣﺎی داﯾﮑــﻢ :ﺋەﮔەر ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗــﺮی ﭘێــوی ﭘﯿﺮۆزی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑﻮواﯾە ﮐە داﻣﻨﺎوە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەک ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺪرەﮐﺎﻧﯿﺎن وێــڕای ﺟﻠﻮﺑەرگ و ﺗەﺳــﺒﯿﺢ و ھەزار دﯾﻨــﺎرە ﺧﻮێﻨﺎوﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎن دروﺳــﺖ ﺑﮑەم ،دەﭼﻮوم ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﮏ ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺧﯚم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﻢ ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﮐەوە ﺑە ﺷــەو ﮔڕ ﺗێﺒــەر دەدا و ﭘەﯾﮑەرەﮐەی ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮودﯾﺸﻢ ﺑە ﺷەﻗێﮏ ﻓڕێﺪەداﯾــە ﺑەردەم ﻣﺎڵﯽ ڕەﺳــﻮوڵ ﮔەردی و دەﻣﻨﻮوﺳﯽ ﻟەﺳەری ”ﺷﯚڕش دەﺳﺘﯽ ﭘێﮑﺮد“. ﺋەواﻧــەی ”ﺟﻮﻣﮕــە“ و ﻣﻮﻣﮕەﮐﺎﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﮑﺮدﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەوروﺑەری ھەوﻟێﺮﯾﺎن ﺑەدەﺳﺘەوە /ﻣﻦ ھﯿﭻ ﺣــەددم ﻧﯿﯿە ڕەﺧﻨە ﻟەﺑﺎری ﮐەﺳــﯿﯽ ﺋەوان ﺑﮕــﺮم ،/ﺑەم ﺋەﻣﺎﻧــە زۆرﺑەﯾــﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر، ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻧــە ”ﻓەرھەﻧﮓ“ ﻧە ”ھﻮﻧەری ﺷــﺎرﺑەڕێﻮەﺑﺮدن“ ﻧە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑﻪڕێﻮهﺑﺮدﻧــﯽ ﺧەڵــﮏ و داھﺎﺗﻮوﯾــﺎن ھەس، ﭼﻮﻧﮑــە ﺧــﺎوەن ﻋەﻗڵﯿەﺗێﮑــﯽ ﮔﻮﻧﺪﯾــﻦ، ﻧەدﯾﺘﮑﯚﮐە ﺑﻮون ،ﺧﯚﺷــﯽ و ﭘﺎرەﯾﺎن ﻧەدﯾﺒﻮو و ﻟەﻧﺎﮐﺎو ﮐەوﺗﻨە ﺳــەری ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ھەر ﻧﺎزاﻧﻦ ﺑە ﻋەﻗڵﯽ داودەزﮔﺎﯾﯽ Systema- tiser les Systemesﮐﺎر ﺑﮑەن ﮐە ﺳــەرۆک ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ھﻪﺷﺖ ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋەﻣڕۆ
ﺣەﮐﺎﯾەﺗەﮐە ﺑەﻣە دەﺳــﺘﯽ ﭘێﮑﺮد ﮐــە ﻣــﻦ ﺑەزەﯾﯿﻢ ﺑە ﺑﺎﻏــﯽ ﺷــﺎﻧەدەر 2دا ھﺎﺗــەوە ﮐﺎﺗــێ دﯾﺘﻢ ﺷﺎﻣﺪەرﯾﻔﺮۆﺷــێﮏ ﺳــەرﺟەم ﺋــەو ﺷــەش ھەزار ﻣەﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷــەﯾەی ﺋەوێ ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا دەﮐﺎت ،ﺑــێ ﺋەوەی وەک ﺧــﯚی دەﯾﮕﻮت ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﮐﺮێﯽ ﺋــەو ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾە دەرﺑﮫێﻨێﺖ ﮐە ﺑەﺳﺘەزﻣﺎﻧە دەﯾﺪاﯾە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮ! ﺑﺎﻏﯽ ﺷﺎﻧەدەر 2ﻣﺮدﺑﻮو. ﻣﻦ ﯾەﮐەﻣﺠﺎر ﺑﻮو ﮐە ﺋەوێ ﺑﺒﯿﻨﻢ؛ ﮔﺮﯾﺎم! ﺑﯚ ھەوﻟێﺮی ﺑێﮑەس ﮔــﺮﯾﺎم!
داوای ﻟێﮑــﺮدوون ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﮑەن ،ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﺟێﺒەﺟێﮑﺮدﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﮑﯽ زۆر ﺋﺎﺳﺎن ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻨێﮑﯽ زۆر دڵﻨﯿﺎ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن. ھﮫﮫﮫە .ﺋەﻣە ﺳــێ ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮ زﯾﺎﺗﺮە ،ﭼەﻧﺪ ﺣەﻗﻢ ﺑﻮو ﮐە دەﻣﮕﯚت ”ﺣەﻣــﺎم ﺑە ﺗڕ ﮔەرم ﻧﺎﮐﺮێ“ ﺑﯚ ﺑەڕاﺳــﺖ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻗﺴــەﮐﺎﻧﻢ، ﭘێﺶ ﺋــەوەی ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﮐــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﮐە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ ڕووی داوە ﺑﺨەﻣە ژێــﺮ ﺋەﻣــﺮی ﭼــﺎرەی ﺧﯚﮐﺮدﻧەوە، دەﻣەوێ دەﺳﻨﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺑﮑەم ﮐــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ،
ﺑﯚ ھەوﻟێﺮی ﺑێ ﻋەﻗڵ ﮔﺮﯾﺎم! ﺋﻨﺠــﺎ وەک ﻋﺎدەﺗﻤە ﭘﺎش ﮔﺮﯾﺎﻧﺎن ﺑڵێﻢ ﺗڕﺣێﻮ. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﺷﺎﻣﺪەرﯾﻔﺮۆﺷــەﮐەی ﻟە ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﮔﻪﺷﺘﯿﺎری و ﺋﻮﻣﻤەی ﻋەرەﺑﯿﺪا ﮐە ھەﺷــﺖ ﺳــەد ھــەزار دۆﻻری ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑﺎدی ﺧەرج ﮐﺮد ﮐەﭼﯽ ﺑە ﻓەرھــﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵﯿﺎن ڕەوا ﻧەدﯾــﺖ ﺗەﻧﺎﻧەت ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﯾەﮐﯿﺶ ﺑەﻧﺎوم ھەﺑێﺖ ﻟەم ھەوﻟێﺮەی ﺧﯚم. ﺑــە ﺷﺎﻣﺪەرﯾﻔﺮۆﺷــەﮐەم ﮔﻮت :ﻣــﻦ ﺋەﮔەر دەﻓﺘەرێﮏ و ﻧﯿﻮ ﻗﺎزاﻧﺠــﺖ ﺑﺪەﻣێ ،دەﭼﯽ ﻟە
ھەﻣﻮو ﻏەﯾﺮە ﮐﻮردێﮏ ،ھەﻣﻮو ﺑێﮕﺎﻧەﯾەک ﮐە ﺑﯚ ﮐﺎر و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﮔﺮﻧﮓ ،ﻟە ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ و ﺋەورووﭘﺎ و ﺋەﻣﻪرﯾﮑﺎوە ،ﻟە ﮐﯿﺸــﻮەرەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەوە دێﻨە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼــﯚن ﺑﯿﺎﻧﺨەﯾﻨە ﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ ﻣﯿﮑﺮۆﻓﯿﺰﯾﮑﯽ دەﺳەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ – ﮐﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە؟ ﺋەﻣە ﺑــﻮو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﭘڕۆژەﮐەی ﻣــﻦ ،ﭘﺎش ﭘێﺸــﻮازی ڕێﻨﻮێﻨﯽ ﺋــەو ﻣﯿﻮاﻧﺎﻧــە ﺑﮑەﯾﻦ، ﮐﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟــﯚ ﭘﮑەﯾــﻦ ،ھﺎوڕێﺘــﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ،ﺳﻮودﯾﺸــﯿﺎن ﻟێ ﺑﺒﯿﻨﯿــﻦ .ﺋەﻣە ﺑﻮو ﺧــەون و ﭘڕۆژەﮐەی ﻣﻦ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ﻟە ﺷــﺎﻧەدەر ،2ﻟە ﺟێﮕەی ﺷﺎﻣﺪەرﯾﻔﺮۆﺷــەﮐە! ﮐە ڕێﮑﺨﺮاوی ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯽ ﺑﺎرزاﻧﯿﯽ ﻧەﻣﺮﯾﺶ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻢ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻟێ دەﮐەن. ﺑەڵێ؛ ﻟەﺟێﮕەی ﺋەم ﺟێﮕە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋەی ھﮫﮫە ﺷﺎﻣﺪەرﯾﻔﺮۆﺷــەﮐە ،ڕووﺑەرەﮐــەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە
ﺷــەش ھەزار ﻣەﺗﺮ ﭼﻮارﮔﯚﺷە ،وێڕای ﭘێﻨﺞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺷﮑﯚﻣەﻧﺪی ﺗﻮﺟﺎری؛ ﻣﻦ داﻣﻨﺎﺑﻮو City of Artsﺷــﺎرێﮑﯽ ﮐﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ ﻣﯚدێﺮن ﻟەوێ دروﺳــﺖ ﺑﮑەم ﺑەﻧﺎوی Art Cityﺷﺎری ھﻮﻧەر ﻟێﻮاﻧﻠێﻮ ﻟە ﺑﺎﻏــﯽ ﮐﺘێﺐ و ﺋەﮔﻠەﻧﺠە و ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎی ھەوﻟێﺮﯾﯿﺎن و ﺳــﯿﻨەﻣﺎی ھﺎوﯾﻨە و ﮔەﻟەری و ﻣﯚزەﺧﺎﻧــە و ﮐﺎﻓﺘﺮﯾﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ژﻧﺎن و ﻧﺎﻓــﻮورەی ﻣەﻋﺮﯾﻔەت و ﺑەﺧﺘەوەری و ﺷەواﻧﯽ ﺧﯚش ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﮔﻪﺷﺘﯿﺎری و ژﯾﺎﻧــﯽ ژﻧــﺎن و ﮔەﻧﺠــﺎن و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ )ﭬﯽ ﺋﺎی ﭘﯽ( ﻟە ھەوﻟێﺮ.
ﺋەوﺟﺎ وەرە ﻣەﮔﺮﯾێ. ﺋەردەن ﮔﯿﺎن ﭘﺎش ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﮑﯽ ﺗــﺮ ،ﭼﻮﻧﮑە ھەواڵەﮐەم ﻟە ﻓﻪﺳــﺒﻮوک ﺑوﮐﺮدەوە ﮐــە ﭼﯚن ﻗﻔڵێﮑﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﻟە ﮐﺘێــﺐ و ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧــە داوە ﮐە وێﻨــەی ﻣــەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎﺷــﯽ ﻟەﺳــەر دﯾﻮار ﮐﺘێﺒێﮏ دەﺧﻮێﻨێﺘــەوە ،دوو ﻗﻔڵﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻟە ﺳــەﻧﺘەرەﮐەم ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﺷــەرەﻓﺨﺎن دران .ھەزار ﺋەﻓﺴﻮوس ھەی ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ. ﻟــە ھەوﻟێﺮ ،ﺋەﻣەﺗــﺎ ﮐﺘێﺐ ﻗﻔڵﯽ ﻟــێ درا و ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەﮐەت ﺑە ﺳەروﭘێﺨﺎﻧەﯾەک ﻓﺮۆﺷﺮا. ﻣــﻦ ﻟەڕێﮕەی ﺋەم وﺗﺎرەﻣەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﻓەرﻣــﯽ داوا ﻟە ﺋەھﻠﯽ ﮐﺘێــﺐ و ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧﺎن دەﮐەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﭘێﻮە ﺑﮑەن ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەﮐەﻣﯿﺎن ﭘێﺸــﮑەش ﺑﮑەم ،ﻟە ڕێﮕەﯾەﮐﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪﯾﯽ ﺧﯚم دەردەﺑــڕم ﻟەوەی ﺋەم ھەﻣﻮو ﭘڕۆژاﻧەی ﻣﻨﯿﺎن دزی و ﺋــەم ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەی ﻣﻨﯿﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﮐــﺮد ﻗەﭘﺎت ﺑﮑﺮێ ،ﺑەم دەزاﻧﻢ ﻟێﯿﺎن ﺋﯿﻨﺸــﺎڵﻼ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﮐﺎت ﻟەﻣە زﯾﺎﺗﺮ :ﻧە ﺧﻮدا ﻧە ﺳەرۆﮐﯽ ھەرێﻢ!
دﯾﻮە ﺑﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺋەوەی ﺑەﺳــەر ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﺪا ھﺎت، وﯾﮋداﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿــﯽ ھەژاﻧﺪ، ﺋــەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەی ﻟەﻻﯾــەن دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺷــﺎم ﻟەم دواﯾﯿەدا ھﺎﺗە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان ،ﻟەم ﺳــەدەﯾەدا ھەﻣﻮو ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕی ﺑەزاﻧﺪ و ﺧﯚی وەك دڕﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺑﺮﺳــﯽ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ، ﺑﻮوە ﺷــەرﻣەزاری و ﭘەڵەﯾەﻛﯽ ﭘﯿﺴــﯽ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺸﺘﺎ ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرە وەﻣﯽ دەوێ ،ﮔەﻟﯚ دەﺑێ ھێﺸﺘﺎ ﻣﺮۆڤ ﯾﺎﺧــﯚ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﯿــەك ﻣﺎﺑێ ﺑﯚ وەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺟڵەوی ﺣﻮﻛﻢ ﺑەو ﭼەﺷﻨە رەﻓﺘﺎر ﻟەﮔەڵ دەوروﺑەرﯾﺪا ﺑﻜﺎت؟ ﺑەڵێ ھەﯾــە و ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن ،داﻋﺶ ھەﻣﻮو ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺗێﻚ ﺷــﻜﺎﻧﺪ و وەك دڕﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﺑﺮﺳﯽ ﺷەﻟﻢ ﻛﻮێﺮم ﻣﻠﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺑــێ ﮔﻮﻧﺎح دەﭘەڕێﻨــێ و ھەﻣﻮو ﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﺷــەڕ ﺷﻜﺎﻧﺪ و ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻦ ﻧەھێﺸــﺘەوە ،ﭘﺸــﻜﯽ ﺷــێﺮﯾﺶ ﻟــەو ﻛﺎوﻟﻜﺎرﯾﯿە ﺑــەر ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﭭﯿﻠﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛــەوت .ﺋەو ﺑﺮﯾﻨــە وەﺧﺘــﯽ دەوێ ﺳــﺎرێﮋ ﺑﺒێ و ﻟە ﺑﯿﺮﭼﻮوﻧەوەی ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔەﯾﺸﺘە ﺳەر ﺋێﺴﻚ ،ﺋەﻣە ﻟەﻻﯾەك. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺋەو وەﺣﺸﯿﯿەﺗەی داﻋﺶ دوو رەھەﻧــﺪی ﺟﻮاﻧــﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗەوە، ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻟــەوەدا ﺧــﯚی دەﻧﻮێﻨێ ﺋەو ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ھەﻧﺪێ ﻛﯚﺗﻮﺑەﻧﺪی ﻛﻮﻟﺘﻮوری و داﺧــﺮاوی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﻚ ﺷــﻜﺎﻧﺪ، وەك ﺋــەوەی ﺗەﻧﯿــﺎ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﺑﺎزﻧەی ﺗەﺑﺎﺷــﯿﺮی ﻗەوﻗﺎﺳــﯿﺎ ﮔﺮﻣﯚڵە ﻛﺮدﺑﻮو، ھەﻧﺪێ ھێڵەﻛەﯾﺎن ﺑەزاﻧﺪ و ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە ﺣەرام و ﺑﭭەﯾﺎن دەزاﻧﯽ ،ﺋێﺴﺘە ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎرەﺳەری دەﻛەن ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﺋەو ﺋﺎﻓﺮەﺗــە رزﮔﺎر ﺑﻮوە ﺑــێ ﮔﻮﻧﺎھﺎﻧەن ﻛە ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە ھەﺗــﻚ ﻛﺮاون و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻣﻨﺎڵﯿﺸــﯿﺎن ﻟێﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑە ﺧﯚﯾﺎن و رﯾﺸﺴﭙﯽ و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﻣﺎﻣەڵەی دروﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵــﺪا دەﻛەن ﺑــەوەی ﻗﺒﻮوڵﯿــﺎن دەﻛەﻧــەوە و ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﯿﺎﻧﺪەﮔﺮﻧــەوە و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ھﯿﻮاﯾﺎن ﺑﯚ ژﯾﺎن ﭘێ دەﺑەﺧﺸــﻨەوە .ھەڵﺒەت ﺋەﻣە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎﯾﯿەﻛﯽ ﺟﯚرﯾﯿە ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە. رەھەﻧــﺪی دووەم ،دەرەوەی ﺧﯚﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪﯾﯿەی ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﭼێ ﻛﺮدﺑﻮو ،ھەﻧﺪێ ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯿﺸﯽ ﮔﺮﻣﯚڵــە ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋەﻣﺎﻧﯿــﺶ ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﻟە ﺗﺎرﯾﻜﯿﺪا ﺳــەﯾﺮﯾﺎن دەﻛــﺮدن ،ﺑەم دوای ﺋەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺎن ھﺎﺗﻨە ﺳــەر ﺧەت و دژی وەﺳــﺘﺎﻧەوە و دژی ھەﻣﻮو ﺋەو ﺳــﺘەم و زۆردارﯾﯿﺎﻧەی داﻋﺶ وەﺳــﺘﺎن و ھەﻣەﺟــﯚر ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن وەك ﻛﯚﻣەك و ﺧﻮێﻦ و ﺟﻠﻮﺑــەرگ و ﺧﻮاردن و ﺗــﺎ دەﮔﺎت ﺑە ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﭘێﺸﻜەﺷــﯿﺎن ﻛﺮدن ،ﻧەك ھەر ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ،ﺑﮕــﺮە رێﻜﺨــﺮاو و ﺳــەﻧﺘەرە ﻧﺎﻛﻮردی و ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ھﺎﺗﻨە ﺳــەر ﺧــەت ،ﺑﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎری ﻗﻮرﺳــﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺷــێﺦ ﻛەﻣەر روﻓﺎﻋﯽ ﺋەﻟﺤﻮﺳــێﻨﯽ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺋەﺑﻮ ﻣەﻋﯿﺲ ﺋەﻟﺤﻮﺳێﻦ ﺋەﻟﺤەﻻج ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ ،ﯾەﻛﯽ ﭘڕۆژەﯾەك ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن دەﻛەن. ﺋــەم ھﺎﺗﻨــە دەﻧﮕــەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــﯚ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی، وەرﭼەرﺧﺎﻧێﻜــﯽ ﺋەرێﻨﯿﯽ زۆر ﻣەﺣﻜەﻣە ﻟە ھەردوو دﯾــﻮەوە ،دﯾﻮێﻜﯽ ﮔەڕاﻧەوەی ﺋــەو ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋەو ﭘێﻜەوەﯾﯿــە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە زﯾﺎﺗﺮ ﮔﺮێ دەدا ،دﯾﻮەﻛەی ﺗﺮﯾﺸــﯽ دڵﻨەواﯾﯽ و ﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎزاراﻧەﯾە ﺑەﺳــەر ھەر ﺋﺎﯾﻦ و ﻧەﺗەوەﯾەك دێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺑەﺧەﺳﺘﯽ ﺑەر ﺷﺎوی دڕﻧﺪاﯾەﺗﯽ داﻋﺶ ﻛەوﺗﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
ﺳەرﭼﺎوەی ھەﻣﻮو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەک ﻟەﻣەوە دێﺖ ﮐــە ﺗﯚ ﻧەزاﻧﯿــﺖ ”ﺋەﺳــڵەن ﻗﺎﻧﻮوﻧێﮏ ﻧەﺑێﺖ دەﺳﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﮐﺮدﺑێﺖ“ ﻣﻮڵﮑﺎﯾەﺗﯽ ﭼﯿە؟. ﮐﺎﻣﺎﻧەن ﻣﻮڵﮑﯽ ﻣﯿﻠﻠەت؟ 3 2 1ﺋەﻣﺎﻧەن!ﮐﺎﻣﺎﻧەن ﻣﻮڵﮑﯽ ﺣﮑﻮوﻣەت؟ ﺟﻮدا ﺑﮑﺮێﻨەوەﻟە ﻣﻮڵﮑﯽ ﺷەﺧﺴﯽ. ﮐﺎﻣﺎﻧەن ﻣﻮڵﮑﯽ ﺣﺰب؟ ﺋﺎﺧﺮ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧﯿﻦﺣﺰب ﭼﯿﯿە و ﺣﮑﻮوﻣەت ﭼﯿە. ﮐﺎﻣﺎﻧەن ﻣﻮڵﮑﯽ ﺗﺎﮐەﮐەس؟ﺋﻨﺠﺎ دەﺳﻨﯿﺸــﺎﻧﮑﺮدﻧﯽ :ﮐێ ﺑــﯚی ھەﯾە ﺋەم ﻣﻮڵﮏ و ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺑﺠﻮوڵێﻨێﺘەوە؟ ﻟە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﮐێ؟ ھەر ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن ﺑەﭘێﯽ دەﺳﺘﻮور و ﺳﻨﻮورێﮏ ﮐە دەﺑێ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺎی ﺑﺎﻧﮑﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑەن ،ﺋەم ﻣﺎﻧﯿﻔێﺴﺘەی دادﭘەروەری ،دەﮐﺮێﺘە ﻧﻮوﺳــﺮاوێﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﮐــەس و ﻻﯾەﻧێــﮏ ﭘﺎﺑەﻧــﺪی دەﺑﻦ. ھەر ﻻ و ﮐەﺳــێﮏ ھەر ﭼﺘێﮑــﯽ ﺣەڕاﻣﯿﯿﺎن ﻻﯾە دەﯾﺪەﻧەوە ﺋەو ﻻﯾەﻧــەی ﺑە ﻗﺎﻧﻮون ﺑﯚی دﯾﺎرﯾﮑــﺮاوە وەری ﺑﮕﺮێﺘــەوە .ﺋەﻣــەش ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﮐەﺳــﯿﺶ ﺑﺰاﻧێﺖ .ﺋەﻣە ڕﯾﻔﯚرﻣﻪ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ڕێﮕە ﺑەرەو ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺳەروەرﺑﻮوﻧﯽ ﻗﺎﻧﻮون ﮐە ﺧەوﻧﯽ ﺑﺎوﮐﯽ ﮐﻮرد ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿﯿە.
ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮ ﻋەﻗﺪەﮐە ﺑﺨەﯾﺘە ﺳەر ﻧﺎوی ﻣﻦ؟ ﺧەﻧﯽ ﺑﻮو ،ﮔﻮﺗﯽ ﻣەﻣﻨﻮوﻧﯿﺸﻢ. ﺑــە ھﺎوڕێﻢ ﻗــﺎدر ﻧەﺟﻤەدﯾﻨﻢ ﮔــﻮت :ﺋەﮔەر ﻣﻦ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺋــەم ﻋەﻗﺪە ﺑەﻧﺎوی ﺧــﯚم ﺑﮑەم، ڕۆژﻧﺎﻣەﮐﺎﻧــﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﯾﻮو و ھﺎوﺗﯽ دﯾﺴــﺎن دەﻧﻮوﺳــﻦ )ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎن ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﯾــﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی زێﺮەﭬﺎﻧﯽ. زهوﯾﯿﺎن داوهﺗﻪ ﻓەرھــﺎد و ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەﮐﯿﺎن ﺑەﻧﺎو ﮐﺮدووە و ﻓەرھــﺎد ﺧﻮاردﻧﮕﻪی داﻧﺎوە(؛ ﭘﯿﺎوی ﭼﺎک ﺑە وەرە ﺑﺎ ﺑەﻧﺎوی ﺗﯚی ﺑﮑەم .ﮐﺎک ﻗــﺎدر ،ڕازی ﺑﻮو ،ﮐﺎﻓﺘێﺮﯾﺎی ﺷــﺎﻧەدەر دووم ﺧﺴﺘە ﺳــەر ﻧﺎوی .ﺋەﻣەش ﺑە ﺷــﺎﯾەدﯾﯽ 2 ﮐەس و ﺑە ﺋﯿﻤــﺰای ﺟێﮕﺮی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ﮐﺎک ﺗﺎھﯿﺮ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘﺎڕک و ﻣﻨﺎرەﮐﺎن ﮐﺎک ﻧﺰار. ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەﮐەﺷﻢ ھەر ﺧﯚم ﭘﺎﺷﺎن ﭘێﺸﻨﯿﺎر ﮐﺮد دروﺳﺘﯽ ﺑﮑەن دەﻧﺎ ﺋەوﯾﺶ دروﺳﺖ ﻧەدەﺑﻮو.
ﻟە ھەﻣﺎﻧﮑﺎﺗﺪا ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺳــەﻧﺘەرە ﮐــە ﺳــەﻧﺘەرێﮑﯽ ﻓڕاﻧﮑﯚﻓﯚﻧﯽ ﻓﺮەﻧﺴــﯽ– ﮐﻮردﯾﯿــە Centre Culturel Francais- Kurdeﻟەﻧــﺎو ﮐﺎﻓﺘﺮﯾﺎﮐــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ )(2000 ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﺑﺮای ﭘﺎﯾەدار و ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﻢ ﮐﺎک ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن داﻣﻤەزراﻧــﺪ و ﺑــﯚ ﺋەﻣەش ﻟەﮔــەڵ ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋەﻣﻪرﯾﮑﺎﯾــﯽ Circuitو ﺑەرﭘﺮﺳێﮏ ﺑەﻧﺎوی ژێﺮێﻤﯽ ﺋﯚﻟﯿﭭﯿێ Jeremy ،Olivierﻟە ﭘﺎرﯾﺴــﯿﺶ ﻟەﮔەڵ دەرھێﻨەری ﻓﯿﻠﻤﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑێﺮﻧــﺎرد ھێﻨﺮی ﻟێﭭﯽ و ﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺴــﺘﯿﺘﻮوی ﮐﻮرد insti- tute Kurde de Parisو ﻣــەدام ژۆﯾﺲ ﺑو و ﻧﺎودارﺗﺮﯾﻦ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﮐﺎری ﻓﺮەﻧﺴــﺎ Fran- cois Margolinڕێﮏ ﮐەوﺗﺒﻮوﯾﻦ .ﺋێﺴــﺘﺎش ڕێﮑەوﺗﻨەﮐەﻣﺎن ﺑەردەواﻣە ﮐە ﻣﻦ ﻟەم ﺷﻮێﻨە ڕەواﯾــەی ﺧﯚم ﮐــە ﻟەﺳــەر داﺧﻮازﯾﯽ ﺧﯚم ﮐﺎک ﻧەوزاد ھﺎدی دروﺳــﺘﯽ ﮐﺮد و ﺳﺎڵێﮏ و ﻧﯿﻮە ﮐــﺮێ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﮐەی دەدەﻣە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾــﯽ ھەوﻟێــﺮ ،ﺋەﮔەر ﺳــەﻧﺘەرێﮑﯽ ﻓڕاﻧﮑﯚﻓﯚﻧــﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن Centre Fran- cophony en Moyan Orient a Arbil داﺑﻤەزرێﻨــﻢ ﻟەﭘێﻨﺎو ﮐﯚﮐﺮدﻧــەوەی ھەﻣﻮو ﻓﺮەﻧﺴــﺎﯾﯽ و ﺋەﻣﻪرﯾﮑﺎﯾــﯽ و ﺋەوڕوﭘﺎﯾﯿەﮐﺎن ﻟەﻧﺎو ﯾەک ﺳﻪﻧﺘﻪری ﻓﺮەﻧﮑﯚﻓﯚﻧﯿﯽ وەک ﺋەﻣﻪی ﻣﻦ ﮐە ﻟــە ﺷﺎﻣﺪەرﯾﻔﺮۆﺷــەﮐەم ﮐڕﯾﺒﻮو – ﺋەواﻧﯿﺶ دێﻦ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻢ ﺑﮑەن و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻢ ﺑــﺪەن ﻟــەڕووی ﻣەﻋﻨــەوی و ﮐﻮﻟﺘﻮوری و ﻟﯚژﯾﺴﺘﯿﮑەوە. ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﮐە ﻗەول واﯾــە ﺋێﻤە ﺋەو ﺟێﯿە ﻟــە ھەﻣﺎﻧﮑﺎﺗــﺪا ﺑﮑەﯾﻨــە ﺷــﺎرۆﭼﮑەﯾەﮐﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ و دەﻧﮓ ﺗﯚﻣﺎرﮐﺮدن Audioو ﻟەھەﻣﺎﻧﮑﺎﺗــﺪا ﺳــەﻧﺘەرێﮑﯽ ﭘێﺸــﻮازﯾﮑﺮدن ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﺋەوڕووﭘــﯽ و ﺋەﻣﺮﯾﮑــﯽ و ﺑێﮕﺎﻧەﯾــەک ﮐــە دەﮔەﻧــە ﻓڕۆﮐەﺧﺎﻧــەی ھەوﻟێــﺮ .ﺑﯚ ﮐﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ و ﻟە ﺋەﻣﺎﻧﺪاﺑﻮوﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﮐە ڕێﮕﺎﯾەﮐﯿﺸــە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤﺎن .ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘەش ﺳەﻧﺘەرەﮐەم ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻮو ﻟە ھﻮﺗێﻞ ﺷﯿﺮاﺗﯚن .ھەر ﺋەوە ﻣﺎﺑﻮو دەﺳﺖ ﺑەﮐﺎر ﺑﮑەﯾﻦ، ﻟەﻧﺎﮐﺎو دﯾﺘــﻢ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺧەﻧﺠــەری ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ﻟە ﺧﯚم و ﻟە ﺧەون و ﻟە ﭘڕۆژەﮐەم ،دا. ﺋەﻓﺴﻮوس؛ داﻣﻨﺎﺑﻮو وەک دﯾﺎرﯾﯿەک ﭘێﺸﮑەﺷﯽ ﺑﮑەﻣە ﺷەھﯿﺪ ﺷــەوﮐەﺗﯽ ﺷێﺦ ﯾەزدﯾﻦ ﮐە ﺳﺎڵﯽ 1999ھﺎﻧﯽ ﻣﻨﯽ دا داﯾﺒﻤەزرێﻨﻢ. ﺳــەﺑﺎرەت ﺑە ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ ڕەوﺷــﯽ ھەرێﻢ و ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ و ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ﺧــﯚم ﺑەداﺧەوە ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯽ زوو دەﺳﺖ ﺑەﮐﺎر ﺑﻢ ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺷﺎری ﺧەوﻧەﮐەم ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەش ﭼﻮﻧﮑە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوم ﺑە ﻗﺎﻧﻮون زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دەﻓﺘەرێﮏ و ﻧﯿﻮ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﺷــﻤﺎن دەداﯾە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﮐەﭼﯽ ﻟەﻧــﺎﮐﺎو ڕۆژێﮑﯿﺎن ﺑﺮادەرێﮏ ھەواڵە ﻧﺎﺧﯚﺷــەﮐەی ﭘێﻤــﺪا” :ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧە و ﮐﺎﻓﺘﺮﯾﺎی ﺷــەرەﻓﺨﺎن ﻓﺮۆﺷــﺮاوە و دراوەﺗە ﺧﻮاردﻧﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑەﻏﺪاﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺗەرﯾﻘەﺗﯽ ﺷﯿﻮوﻋﯿەﮐﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮێ“ .ﺳەروﭘێﺨﺎﻧەﯾەﮐﻢ دﯾﺖ!
ﯾﻮﺳﻒ ﻟﻪﺗﯿﻒ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
17
ﺗﺎﯾﺒەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﺋەﻓﺴﺎﻧە ﺳﺮوش :ﻋەﺷﻖ ﭼەﻣﻜێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ،ﻋەﺷﻖ ھﻮﻧەرە و ھەﻣﻮو ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭘەی ﭘێ ﺑﺒﺎت ،ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻚ ﺑﻮێﺮﯾﯽ ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺒێﺖ ،ﻋەﺷــﻖ ﺑﻤﺎﻧەوێ و ﻧەﻣﺎﻧەوێ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﻛﯽ ڕەھﺎی ھەﯾە ﻟە ﻧﺎﺧﺪا ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺗەﻣەن ﻟەﮔەڵﻤﺎن دەژی.
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ھەورﯾﻦ ﻧەﺟﺎت ﺋەﻓﺴﺎﻧە ﺳــﺮوش ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺟێﯽ ﺧــﯚی ﻟەﻧــﺎو ﭼەﻧﺪان ﻛەﻧﺎڵــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﺪا ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑﯚﯾــە وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوە، راﮔەﯾﺎﻧــﺪﻛﺎر ﺑــەم ﻟە ﭘﺎڵ ﺋــەوەدا ﺧﺎﺗﻮو ﺋەﻓﺴــﺎﻧە ﺳــﺮوش ﺑەھﯚی ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﻛــە ﺑــەر ﻟــە ﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿــﺶ ﺧــﺎوەن دەﯾﻨﻮوﺳــﯿﻦ، ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺧﯚﯾەﺗــﯽ. ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی واﻗﯿﻌﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ﺑﯚن و ﻣەراﻣــەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺒﻮوﻧﯿــﺎن ﻟێ دێﺖ .ﺋﺎﻓﺮەﺗێــﻚ ﯾﺎﺧﯽ و ھﯚﺷــﯿﺎراﻧە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ وﺷــەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت” .وﺷە“ ﻟە دەرﻓەﺗێﻜﺪا ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﺎرێﻜﯽ ﺋﺎراﺳﺘە ﻛﺮد.
دﻧﯿــﺎی ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە و ﻧﻮوﺳﯿﻨﺖ ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەم ﺑﯚ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ھﺰر و ﺋﺎﮔەدارﺑﻮوﻧە ﻟە دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﻧﻮوﺳﯿﻨﯿﺶ وەك ﻛﺎﻓﻜﺎ دەڵێﺖ :ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە دەرەوەﯾە ﻟە ڕﯾﺰی ﻣﺮدووەﻛﺎن .ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻣﻦ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎﻛﯚﺗﺎدام، دەﻣەوێ ﺧﯚم ﺧﯚم ﺑﺪۆزﻣەوە. ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ ﻋەﺷــﻖ ﺑﻮوەﺗــە ﺋﺎﻣﺮازێــﻚ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەراﻣﯽ ﺗﺎك ڕەھەﻧﺪی؟ ﺑە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەﻣﯿﺸە ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺗﺎﻛــەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑەھــﯚی ﻋەﺷــﻘێﻜﯽ ﻧێﺮەﻣﻮوﻛەوە ،ﺋﺎﯾﺎ
ﺋەﻓﺴﺎﻧە ﺳﺮوش ﺷﺎﻋﯿﺮ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻛﺎر:
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳەﯾﺮی دەق ﺑﻜﺮێﺖ وەك ﺧﯚی، ﻧەك ﺳەﯾﺮی ﻧﺎوی ﮔەورە ﺑﻜﺮێﺖ ﻋەﺷﻘﯽ ﺗﯚ ﭼﯚن ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە؟ ﻋەﺷــﻖ ﭼەﻣﻜێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە، ﻋەﺷــﻖ ھﻮﻧەرە و ھەﻣﻮو ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭘەی ﭘێ ﺑﺒﺎت ،ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێــﻚ ﺑﻮێﺮﯾــﯽ ﺋــەوەی ﻧﯿﯿە ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺒێﺖ ،ﻋەﺷﻖ ﺑﻤﺎﻧەوێ و ﻧەﻣﺎﻧەوێ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﻛﯽ ڕەھﺎی ھەﯾە ﻟە ﻧﺎﺧﺪا ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺗەﻣەن ﻟەﮔەڵﻤﺎن دەژی.
ﻣەھﺎﺑﺎد ﻗەرەداﻏﯽ
ﻋەﺷﻖ ﭼـەﻣﻜێﻜﯽ ﮔﺸـﺘﯿﯿە ،ھەﻣــﻮو ﻛەس ﻧـــﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭘەی ﭘێ ﺑﺒﺎت
ﺑە ڕای ﺗﯚ ﮔﺮﻓﺘﯽ رەﺧﻨەی ﺷﯿﻌﺮی و رەﺧﻨەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردی ﭼﯿﯿە؟ رەﺧﻨــەی ﺋەدەﺑﯽ ﻛــﻮردی ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﺷــﯿﻌﺮ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە و ڕەﺧﻨە ﻧەﺑﻮوەﺗە ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﻧەرم و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەراﻧە، ﺑەڵﻜﻮ رەﺧﻨەی ﺷﯿﻌﺮ و رەﺧﻨەی راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ،رەﺧﻨەﯾەﻛە دوور
ﺗﻮوﺷﯽ رەﺧﻨەی ﺑێ ﺑﻨەﻣﺎ ﺑﻮوﻣە ،ﺑەم ﮔﻮێﻢ ﭘێ ﻧەداون و ﻛﺎری ﺧﯚم ﻛﺮدووە
ﻟــە ھﻮﻧــەری رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻨــە، ﺑﯚﯾــە ڕەﺧﻨەﮔﺮەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟــە ﭘەﻧﺠــەی دەﺳــﺖ ﺗێﻨﺎﭘــەڕن و ﺷــێﻮاوﯾﯿەك ﺑــە ﺋــەدەب و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەوە دﯾﺎرە .ڕەﺧﻨەﮔﺮی ﺟــﺪی و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﻤــﺎن ﻧﯿﯿە و رەﺧﻨەﮔﺮاﻧﻤــﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ ﻟەﺳــەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾــەك رەﺧﻨــە دەﮔﺮن؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﻛﺎم ﻣﯿﺘﯚدی
رەﺧﻨەﯾــﯽ ﺑەﺳــﺘﺮاوە؟ رەﺧﻨە ﻟە ھەر ﺑﻮارێﻜﺪا ﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿﺎﻧە و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑێ. ﺗــﯚ وەك ﺋﺎﻓﺮەﺗێــﻚ ﻛــە ﻟە ھەردووك ﺑــﻮاردا ﻛﺎر دەﻛەﯾﺖ، ﺗﻮوﺷﯽ ﺋەو رەﺧﻨﺎﻧە ﺑﻮوﯾﺘەوە؟ ﺑەڵــێ زۆرﯾــﺶ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋەو رەﺧﻨە ﺑێ ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە ﺑﻮوﻣەﺗەوە، ﺑەم ﮔﻮێــﻢ ﭘێ ﻧەداون و ﻛﺎری ﺧﯚم ﻛــﺮدووە و ﺑــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚم و ﺑەردەواﻣﯿــﻢ ،وەﻣﯽ رەﺧﻨەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻢ داوەﺗەوە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﮔەﻧﺞ ﭼﯽ ﺑﻜــەن ﺑﺎﺷــە ﺑﯚ ﺋــەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــەوەی ھــەن ﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺴەﻟﻤێﻨﻦ؟ ﭘێﻮﯾﺴﺘە دەﻧﮕﯽ ﻧﻮێ ﻟە ھەوڵﯽ ﺑەدەواﻣﺪا ﺑــێ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﯚی ﺑﺴــەﻟﻤێﻨێ ،ﻧﺎﺑێ ﻟەوە ﺑﺘﺮﺳﯿﻦ ﻧﺎوێﻚ ھﺎت ﺋەوە ﺗەواو ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳەﯾﺮی دەق ﺑﻜﺮێﺖ وەك ﺧﯚی، ﻧەك ﺳەﯾﺮی ﻧﺎوی ﮔەورە ﮔەورە ﺑﻜﺮێﺖ. ﺗﯚ ھەم ﻟە ﺑﻮاری راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻛﺎر دەﻛەﯾﺖ و ھەﻣﯿﺶ ﺧﺎوەن ﻗەڵەﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ھﯚﻧﯿﻨەوەی ﺷــﯿﻌﺮی ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەﻣﺎﻧە ﭘێﻜەوە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻧــﺎو و ﺑەھﺮەی ﺗﯚﯾﺎن ﻛﺮدووە؟ ﻣــﻦ ﻟە ھــەردوو ﺑــﻮاردا ﻛﺎرم ﻛــﺮدووە و ﺑەردەواﻣــﻢ ،ﺋەواﻧە ھەردووﻛﯿﺎن ﺗەواوﻛەری ﯾەﻛﻦ و ﭘێﻜەوە ﻧﺎوی ﻣﻨﯿــﺎن ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﻛــﺮدووە ،وەك ﭼــﯚن ﺷــﯿﻌﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑﻮێــﺮی ھەﯾە، راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑﻮێﺮی ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺷــﯿﻌﺮ و راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺗەواوﻛﺎری ﯾەﻛﺘﺮﯾﻦ.
ﻓﺮوغ ﻓەروﺧﺰاد
ﺷﺎﻋﯿﺮێﮑﯽ ﺷﺎرەزا ﻟە ھﻮﻧەری ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون ﻟــە ﺋەدەﺑــﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ھەڵﻮێﺴــﺘێﮏ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﮑــﻮ ھﻮﻧەرﯾﺸــە .ھﻮﻧەرﯾﺶ رێﺴﺎی ﺧﯚی ھەﯾــە و ﻟێﺰاﻧﯿﯽ دەوێﺖ. ﺋــەوە ”ﯾﺎﺧﯿﺒــﻮون ﻟــە ﺑﺎو“ی ﻧﻮوﺳــەرە دەﻧﮕــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دروﺳــﺖ دەﮐﺎت و دەﯾﮑﺎﺗــە ﺧﺎوەﻧﯽ ڕێﺒﺎزی ﺧﯚی ﻟە ﺋەدەﺑﺪا. ﺑە ﮔﻮﺗﻨﯽ ﺑەڵــێ ﺗەﻧﯿﺎ ”رۆﺗﯿﻦ“ ﺑــﯚ ژﯾﺎﻧﺖ دروﺳــﺖ دەﮐەﯾﺖ، ﺑەم ﺑــە ﮔﻮﺗﻨﯽ ﻧــﺎ ”ﻣێﮋوو“ ﺑﯚ ﺧــﯚت دروﺳــﺖ دەﮐەﯾﺖ. ﻓــﺮوغ ﻓەروﺧﺰاد ﺷــﺎﻋﯿﺮێﮑﯽ ﯾﺎﺧﯽ ﺑﻮو ﻟــە ﭘﻠەﯾەﮐﯽ ﺑڵﻨﺪدا و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧە ﯾﺎﺧــﯽ ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺑﻮو ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮێﮑﯽ ﺟﯿﺎھەڵﮑەوﺗﻮو و ﺧﺎوەن دەﻧﮕێﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﮐە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎش درێﮋەی ھەﯾە .ﻓەروغ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ﺧﯚﯾﯿﺪا ،ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎﮐﺎﻧەوە ،ﻟە ﻣﺎوەﯾەﮐﯽ ﭘێﻮەرﯾﯿــﺪا ﻧــەک ھەر ﺑــﻮو ﺑە ﺳﯿﻤﺒﯚﻟێﮑﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﯽ ،ﺑەڵﮑﻮ ھەر ﺑەھــﯚی ﺋــەو ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون و ﻣەﻟەﮐــﺮدن دژ ﺑە ﺷــەﭘﯚل، وەﮐﻮ دﯾﺎردەﯾــەک دەرﮐەوت و ﺳەرﮐەوت. ﺷــﯿﻌﺮ ڕێــﮏ وەک ﺧــەون دەزووﻟەﯾەﮐە ﺑەﺳــﺘﺮاوەﺗەوە ﺑە ﭘﻨﺘە ھەرە ﻗﻮوڵەﮐﺎﻧﯽ ﻧەﺳﺘەوە و ﻟەوێــﻮە ﺑﺎﺑەت دەﺑەﺧﺸــێﺘە ھــﺰر و ﺋەوﯾﺶ ﺑەرﮔــﯽ زﻣﺎﻧﯽ
ھەﺳــﺘەﮐﺎﻧﯽ دەﮐﺎﺗــە ﺑــەر و ﭘێﺸﮑەﺷــﯽ دەﮐﺎت .ﻧەﺳــﺘﯽ ﻓﺮوغ وەک ژﻧێﮑﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎری رۆژھەﺗــﯽ ﭘڕاوﭘــڕ ﺑــﻮو ﻟەو ﺧﯚزﮔە و ﺧﻮاﺳــﺘە ﻗەدەﻏەﮐﺮاو و ﭼەﭘێﻨﺮاواﻧــەی ﺧێــﺰان و ﮐﯚﻣەڵ ھــﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﻮون .ﻟە ﻧەﺳﺘﯽ ﺋەودا ھەردوو ھێﺰی دەرووﻧﯽ )ﻣــﻦ( و )ﻣﻨﯽ ﺑﺎ (ﻟە ﺟەﻧﮕێﮑــﯽ ﺑەردەواﻣﺪا ﺑﻮون و ﺑــﺮاوەی ﺳــەرەﮐﯽ و راﺳــﺘەﻗﯿﻨەش ﻟــەو ﺟەﻧﮕەدا )ﺧــﻮود(ی ﻓــﺮوغ ﺑــﻮو ،ﮐە ﺑە دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺗﻮوﻧﺪاﻧە ،ﻟە ﺷێﻮەی ﺷﯿﻌﺮ و ﺑە زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﺳﺎدە و ﺑێ ﮔﺮێ ،ﺑﻮو ﺑە داھێﻨەرێﮑﯽ داﻧﺴﻘە. ﻓــﺮوغ ﺑــە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﯾﺎﺧﯽ ﺑﻮو ،ھﯿــﭻ ﺟــﯚرە ﺧﯚﻧﻮاﻧﺪﻧێﮏ وەک ﯾﺎﺧــﯽ ﻟە ﺋــەودا ﻧەﺑﻮوە و ﺧﯚﯾﺸﯽ ھەﺳــﺘﯽ ﺑەوە ﮐﺮدووە ﮐە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺋەو رەﺗﮑەرەوە و ”ﻧﺎ“ ﮔﻮﺗﻨە .ﺋەوەﺗﺎ ﻟە ﺑەﺷــێﮑﯽ ﻧﺎﻣەﯾەﮐﯿﺪا ﺑﯚ ﭘەروێﺰ ﺷﺎﭘﻮوری ھﺎوﺳــەری دەﻧﻮوﺳــێﺖ ”ﻣﻦ ھەﻣﯿﺸــە ﺣەزم ﻟــە ژﯾﺎﻧێﮑﯽ ﺳەﯾﺮی ﭘڕ ﻟە ڕووداو ﺑﻮوە ،ڕەﻧﮕە ﭘێﮑەﻧﯿﻨﺖ ﺑێﺖ ﺋەﮔەر ﺑڵێﻢ ﻣﻦ ﭘێﻢ ﺧﯚﺷــە ﺑەﭘێ ﺑــە دەوری دﻧﯿﺎدا ﺑﺴــﻮڕێﻤەوە ،ﭘێﻢ ﺧﯚﺷە ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣەﮐﺎﻧﺪا وەک ﻣﻨﺪاڵ
ﺳــەﻣﺎ ﺑﮑەم ،ﭘــێ ﺑﮑەﻧﻢ ،ھاوار ﺑﮑەم .ﭘێﻢ ﺧﯚﺷــە ﮐﺎرێﮏ ﺑﮑەم ڕەﺗﮑەرەوەی ﯾﺎﺳــﺎ ﺑێﺖ ،ڕەﻧﮕە ﺑڵێﯿﺖ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻣﻦ ﺋﺎرەزوی ﻟە ﮔﻮﻧﺎھە ،ﺑــەم وا ﻧﯿﯿە ،ﻣﻦ ﭼێﮋ ﻟەوە وەردەﮔﺮم ﮐﺎرێﮑﯽ ﺳــەﯾﺮ ﺑﮑەم“. ﻓﺮوغ ﭼێــﮋی ﻟــە رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ )دﯾــﻮار(ی ﮐﯚن ﺑﯿﻨﯿــﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﻟە ﺟێﯿــﺪا ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ ﻣﺎڵێﮑــﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﺑﻨێــﺖ ﮐە ﻟە دﯾﻮاری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دروﺳــﺖ ﻧەﮐﺮاﺑێﺖ ،ﺑەڵﮑــﻮ ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨەوە ﺗﺎ ﺑﻨﻤﯿــﭻ ﻟە ﺷﻮوﺷــە ﺑێﺖ و ﺋەودﯾﻮی ﺑﻮون و ﻧەﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەﺳــﺘﯽ ژﻧێﮑﯽ رۆژھەﺗﯽ ،ﺑە رووﻧﯽ ﭘﯿﺸــﺎن ﺑﺪات .ﺋەو ﺑەردەوام ﺣەﻗﯿﻘەﺗێﮏ دەﺧﺎﺗە ڕوو ﮐە ھێﻨﺪە ﺗﺎڵە ﭘێﯽ ﺧﯚﺷە ﻟە ﺑﯿﺮی ﺑﮑﺎت و ﻣەﺣﺎڵە. ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ژﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ، واﺗە ﺗەواوی ژﻧــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﮐــە ھﺎوﺷــێﻮە و ﺋﺎوێﻨەی ﯾەﮐﺘﺮﯾــﻦ .ﺋەو دەڵێ ”ﻟەﺑﯿــﺮ ﮐﺮدن ﭘﯿــﺎوی دەوێ، ﺑەم ﻣﻦ ژﻧﻢ“. ﻓــﺮوغ ﺑﻮێــﺮی ﻟێ ﭼــﯚڕاوە، ﺑﯚ ﺋــەو ﮐەﺳــﺎﻧەی ﻧﻮﺳــﯿﻮوە ﮐــە ﮐﯚﻣــەڵ ﻧەﻓﺮەﺗــﯽ ﻟــێ ﮐــﺮدوون ،ﺑێ ﺳــڵﮑﺮدﻧەوە ﻟە ﻧەﻓﺮەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵ ﮐە دەﺷێ
دوای ﺋــەو ﻧﻮوﺳــﯿﻨەی ﭘێــﯽ ﺋەوﯾــﺶ ﺑﮕﺮێﺘەوە .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻧﺎﻣەﺷﯿﻌﺮێﮑﯽ ﺑﯚ )ﺳﯚزاﻧﯽ(ﯾﯿەک ﻧﻮوﺳﯿﻮوە و ھەر ﻟە دەﺳﺘﭙێﮑەوە دەڵێﺖ ”ﺑﺎﺳــﮑﺮدن ﻟە ﺗﯚ ﺗﺎواﻧە، ﺑەم دەﻣەوێ ﺑﯚت ﺑﻨﻮوﺳــﻢ“. ﭼەﻧــﺪان ﺳــﯿﻔەﺗﯽ ﺋەرێﻨﯽ و ﻧﺎوازەی ﺋەو ﺳــﯚزاﻧﯿﯿە ﭘﯿﺸﺎن دەدات و ﻟە ﮐﯚﺗﺎدا دەڵێﺖ ”ﻣﻦ ﻟەوە دەﺗﺮﺳــﻢ وەک ﺗــﯚ ﻧەﺑﻢ. ﺳــﯚزاﻧﯽ دۆﻋﺎم ﺑﯚ ﺑﮑــە!“ ﺑەم رەﺗﮑﺮدﻧەوە ﺑەھێﺰەی ﺑﯿﺮوﺑڕوای ﮐﯚﻣەڵ ﻟەﺳــەر ﺳــﯚزاﻧﯽ ،ﺑەم ﺳــﻮورﺑﻮوﻧە ﻧﺎوازەﯾەی ﭘێﻤﺎن ﭘﯿﺸــﺎن دەدات ﮐە ﻣﺮۆﭬﺒﯿﻨﯽ ﺋەو ﻟــە چ ﭘﻠەﯾەﮐﯽ ﺑڵﻨﺪدا ﺑﻮوە، ﻟە ﮐﯚﻣەڵێﮑــﺪا ﮐە ﻣﺮۆﭬﺒﯿﻨﯽ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ژﻧﺒﯿﻨﯽ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻟــە ﺋﺎﺳــﺖ و ﭘﻠەی زۆر ﻧﺰﻣﺪاﯾە. ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻧــﺎوی دﯾﻮاﻧــە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﯿەوە دەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑﺰاﻧﯿﺖ ﭼﯽ ﻟەﻧﺎو ﻧەﺳــﺘﯽ ﺋەم ﺷــﺎﻋﯿﺮەدا ﭘەﻧﮫﺎن ﺑــﻮوە و چ ﺋﺎزاﯾﺎﻧــە ﺋﺎﺷــﮑﺮای ﮐــﺮدوون. ﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﮐﺘێﺒــﯽ ﻧﺎوی ”دﯾﻞ“ ﺑﻮوە و ھێﺸــﺘﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ ھەژدە ﺳــﺎڵ ﺑﻮوە ﺑە ﭼﺎپ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﻧﺎوی ﺋەو ﮐﺘێﺒە دەﺗﻮاﻧێ ﮐﯚدی ﮐﺮدﻧەوەی ﻧەﺳــﺘﯽ ﺋەو ﺑﺨﺎﺗە دەﺳــﺘﻤﺎﻧەوە .ﺋەو ﻣﺮۆﭬﯽ وەک
دﯾﻞ ﺑﯿﻨﯿﻮە ﺑە دەﺳﺘﯽ ﻧەرﯾﺖ و رێﺴﺎ و ﯾﺎﺳﺎﮐﺎﻧەوە ،ﺑﯚﯾە وﯾﺴﺘﯽ ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون ﻟە دژی ﺋەو دﯾﻠێﺘﯿﯿە ﻟە ﺧﻮێﻨﯽ ﺋەودا ﺟﯚﺷﯽ داوە. دﯾﻮاﻧﯽ دووەﻣﯽ ﻧــﺎوی )دﯾﻮار( ـــە و رووﻧە ﮐە دﯾــﻮار ھێﻤﺎی ﺑەرﺑەﺳــﺖ و رێﮕﺮﯾﯿەﮐﺎﻧە و ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ 22ﺳــﺎڵﯿﺪا داﯾﻨﺎوە.
و ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 28ﺳﺎڵﯿﺪا داﯾﻨﺎوە. ﺑەم ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧەدا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋــەو ﯾﺎﺧﯿﺒﻮوﻧەوەی ﻓﺮوغ و ﺋەو ﺷﯚرﺷــەی ﻟە دژی دﯾﻠێﺘﯽ ﻣﺮۆڤ و ژن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەڵﯿﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﺪ ،ھەﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﺑﻮوە ﺑــە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑــە ﻣﺮۆﭬێﮑﯽ ﻧﻮێ ،ﺑﯚﯾە ﻟە داﯾﮑﺒﻮوﻧێﮑﯽ ﺗﺮی
ﻓﺮوغ ﭼێﮋی ﻟــە رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ )دﯾﻮار(ی ﮐــﯚن ﺑﯿﻨﯿﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺟێﯿﺪا ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ ﻣﺎڵێﮑــﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﺑﻨێﺖ ﮐە ﻟە دﯾﻮاری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دروﺳﺖ ﻧەﮐﺮاﺑێﺖ ،ﺑەڵﮑﻮ ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨەوە ﺗﺎ ﺑﻨﻤﯿﭻ ﻟە ﺷﻮوﺷە ﺑێﺖ ﮐﺘێﺒﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ )ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون( ﻟە 23ﺳــﺼﺎڵﯿﺪا داﯾﻨﺎوە .ﻟێﺮەوە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺧﺎڵــﯽ وەرﭼەرﺧﺎﻧﯽ ﻣێــﮋووی ژﯾﺎﻧﯽ ﻓــﺮوغ ﺑەدی ﺑﮑەﯾــﻦ و ﺑــە ﻧﺎوﻧﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﮐﺘێﺒەﯾﺪا ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺋەو ﺑڕﯾﺎڕێﮑﯽ ﻟە ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚﯾــﺪا داوە ﺑﯚ ﺟەﻧﮓ ﻟە دژی دﯾﻠﺒــﻮون و روﺧﺎﻧﺪﻧﯽ دﯾﻮارەﮐﺎن .ﮐﺘێﺒــﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ ﻧﺎوی ”ﻟە داﯾﮑﺒﻮوﻧێﮑﯽ ﺗﺮ“ ﺑﻮوە
ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە. دوا ﮐﺘێﺒﯿﺸــﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1963 ﺑﻮوە ”ﺑﺎوەڕ ﺑێﻨﯿﻦ ﺑە ﺋﺎﺳﺘﺎﻧەی وەرزێﮑﯽ ﺳــﺎرد“ ﮐە ﭘێﺪەﭼێ ژان و ﺋــﺎزارە ﺧﻮودﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﺗێــﺪا ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﺑێــﺖ وەک ژﻧێﮑــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ و دوور ﻟــە ﺟﮕەرﮔﯚﺷــەﮐەی .ﺳﯿﻔەﺗێﮑﯽ ﺗﺮی ﻓــﺮوغ ﻓﺮەﺑەھﺮەﯾﯿەﮐەی ﺑــﻮو ﮐــە ﮐﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەوی
ﺑە ﺗــەواوی ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﮐﺮد. دەﺳــﺘﺒﺮدن ﺑﯚ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻢ و ﺑەﺷــﺪارﭘﯿﮑﺮدﻧﯽ ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻓﯿﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ وﺗﺎﻧــﺪا ،ھــەم ڕواﻧﮕەی ﺋــەوی ﺑﯚ دﻧﯿﺎ ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﮐــﺮد و ھەﻣﯿﺶ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺋەوی ﺑەرﺟەﺳﺘەﺗﺮ ﮐﺮد .ﻓﯿﻠﻤﯽ )ﻣﺎڵﯽ ڕەش( ﮐــە ﻟــە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﻮوە ،رواﻧﯿﻦ و ﻣﺮۆﭬﺒﯿﻨﯽ ﺋەوی ﺑە ﺗەواوی ﺑەرﺟەﺳﺘە ﮐﺮدووە و ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ داوە. ﻓــﺮوغ ،ھــەر ﺑەھــﯚی ﺋــەو رەﺗﮑﺮدﻧــەوەی دﯾﻠێﺘــﯽ و ﻧــﺎ ﮔﻮﺗــﻦ و ﯾﺎﺧﯿﺒــﻮون و دﯾــﻮار رووﺧﺎﻧﺪﻧەی ﻟە ﺷﯿﻌﺮ و ژﯾﺎﻧﺪا، ﺑﻮو ﺑە رێﺒﺎزێﮏ ﮐە ژﻧﺎﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮی دوای ﺧﯚی ﻟــە ﺋێﺮاﻧﺪا ﭘێڕەوی ﺑﮑــەن و ﺑەھــﯚی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮەﮐﺎﻧﯿﯿەوە ﺑــﯚ زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﻪﮐﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮی ھەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺷــﯿﻌﺮی ژﻧﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەوروﺑەرﯾﺶ .ﻓﺮوغ ﻟە ﻧێﻮ ﺋەدەﺑﯽ ﮐﻮردﯾﺸــﺪا ﺷــﯿﻌﺮ و ﻧﺎﻣــە و ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﮐــەی زۆر ﺑەرز ﻧﺮﺧێﻨــﺪراوە و ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەﺑﻮوە ﻟەﺳــەر ژﻧﺎﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮی ﮐــﻮرد .ﻓــﺮوغ دﯾﺎردەﯾەﮐــﯽ ﻧﺎﯾﺎﺑــﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿە و ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯽ ﭘێﻮەﮐﺮدﻧــﯽ وەک ھێﻤﺎﯾــﻪك ﺑﯚ ژﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و زۆر ڕەواﯾە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (152ﭼﻮارﺷەم2016/ 8/ 24 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
زۆر ﺷەو ﻟەﺑەر ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺧەوم
ﻛﯚﻣﺴﺎی:
19
دوور ﻟە ھﻮﻧەرﯾﺶ ﺷﺎد و ﺷﯚخ و ﺷەﻧﮕﻢ
ﺗﯚ ﻣێﺮێ ﻛﻮردە ھەرﻛﯽ ﺋەو ﻣﺮۆﭬەی ﻟەﮔــەڵ ﻣﺮدﻧﺪا ﮔﯚﭬەﻧــﺪ دەﮔــﺮێ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﺑﻜﺎت ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺰە ﺑێﻨێﺘە ﺳەر ﻟێﻮی ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻛەﯾﻔﺨﯚش ﺑێ .ھﯚﺷــﯽ ﺋەو ﺗەﻧــێ ﻟــە ﺧﺎﭘﺎﻧﺪﻧﺪاﯾــە ،ﻟە ﻣﺮدﻧﺪاﯾە ،ﺷــەڕی ﺧﯚی ﺑەو دارە درێــﮋە رەش و ﻗﻮوڵــە، زۆر ﻗﻮوڵــە دەﻛﺎت ﺗﺎوەﻛــﻮ زﯾﻨــﺪوو ﺑﺒێﺘــەوە و ﺑﮕەڕێﺘە ﺑــﯚ ﺑەھێﺰﺗــﺮی .ﺑــەم ﺋەو زﯾﻨﺪوو ﻧﯿﯿە ..ﺋەو ﺳێﺒەرێﻜﯽ ﻟﻮوﺗﺒﺮزە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا ﺷﯿﻦ دەﺑێ ژﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧەﺑێ ،ﺗﯚوی ﻣﺮدن ﻟە زەوﯾﯿەﻛﺪا دەﭼێﻨێ ﺳــەوزاﯾەﺗﯽ و ﺋــﺎوی ﭘﺎﻛﯽ
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘەرەﮔﺮﺗﻨەﯾﻠــﯽ رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوودا ،زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﺳــﻮورﯾەوە ھەﯾە ،ﺑە ﻟەز و ﺳــەرﻟەدوای ﯾەك ھﺎﺗﻦ .ﻟــە ھەوڵــﯽ ھەڵﮕێڕاﻧەوە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛەی ﺗەﻣﻮوزەوە ،ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿە ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺧــﯚ ﺗﺎ ﺑــە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ وﺗەﻛــەی ،رووی ﺋــﺎوەڕۆی رووداوەﯾــﻞ ﭘێﭽەواﻧە ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺑێﺪەﻧﮕە ،دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺋﺎﺧﯚ رەزاﻣەﻧﺪﯾﯿە ﯾﺎن ﭘﺮﺳێﻜە ﻧە ﺷﺎﯾەﻧﯽ ھەڵﻮێﺴﺘە .ﺑەم ﺋﺎﺧﯚ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و وﺗەﻧﯿﯿە ﺷەڕێﻜﯽ وەك ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾە ،ﻛە ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮی ﺑــﻮاردووە و ھێﻨﺪە ﻟﻜەی ﻟێ ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑە ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﯚ ﭘﻮوﺗﻨﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ رووس ،ﮔﺸــﺘﯽ ﭘــﻮوت ﺑﺒێﺘەوە و رووی رووداوەﯾــﻞ ﺑــەرەودوا ﺑﺒێﺘــەوە؟ ﺋﺎﺧﯚ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧەﺗﯿﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑــەو رادەﯾــە ﺑﺮێﺘﯿﯿە ﻟە ﻣێﮋووی ﺗﺎك ،ﻛــە رۆڵﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺗێﺪا ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎراﯾﯿﯿەك ﺑﻨەﺑڕ ﺑێ؟ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟەم ﺳەردەﻣەدا ،ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳەرﭘﺸﻜﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑێ ﮔﺮێﯿە ﻟە
داﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﺑە داھﺎﺗﻮوی ﻛێﺸــەی ﮔەورەی وەك ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾەدا؟ ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەی ﺋێﻤەدا ،راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﭼەﻛێﻜﯽ دووﺳــەرەﯾە ،ﭼەﻧﺪێﻚ زاﻧﯿﺎرﯾــﺖ ﭘــێ رەوا دەﺑﯿﻨــێ ھێﻨﺪەش ﺳەروەﺷــێﻦ و ﻻڕێﺖ دەﻛﺎ ﺋەﮔەرﺑێــﻮ ﺗــﯚ ﺳــﺎوﯾﻠﻜﺎﻧە ﺑﻜەوﯾﺘە ﺑەر ھﯚﻧﯿﻨەوەی ﺑﺎﻧﮕەﺷە و ﭘڕۆﭘﺎﮔەﻧﺪەﻛەﯾەوە .ﻟە ﺳەرێﻨﯿﯽ ﺋەو ﺗێﻜﺴﺮەواﻧﺪﻧەی ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜە ﻟە ﺣەﺳــەﻛە ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰەﯾﻠﯽ ﻛــﻮرد و رێﮋﯾﻤﯽ ﺳــﻮورﯾەدا روو دەدەن ،ﺑﻨﻮوس و ﺷــﯿﻜەرەوەی ﻋەرەب )ﻧەﺗەوەﭼﯽ و ﺋﯿﺨﻮاﻧﭽﯽ( دەﯾﺎﻧەوێ ﺗێﻤــﺎن ﺑﮕەﯾﻨﻦ ،ﻛەوا ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾە ﮔﯚڕا ﺑﯚ ﺷەڕی ﻛﻮرد .دەﺷﺒﯿﻨﯿﻦ دوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑە ھﯚی ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳــڵەوە، دەڵێــﻦ ﻛێﺸــەی ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﻛــﻮردە .ﺋەﻣــە ورەﺑەزێﻦ و ھﯿﻮاﺧﺎوﻛەرەوەﯾــە ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە دەﻣێﻜﺪا ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚﯾﺎﻧەی ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎﭘﯿﺸەﯾﯿﺪا ﻛﻮرد وەﺳﺘﺎو و ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ. ﺷەڕی ﺳﻮورﯾە ﮔەورەﺗﺮە ﻟەوەی ﺑﺒێ ﺑە ﺷــەڕێﻚ ،ﻻﯾەﻧﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺗێﯿــﺪا ﻛــﻮرد ﺑێ .ﺋەم ﺷــەڕە ﻟە
ﻟێ ﺑێﺖ ﺗﺎوەﻛﻮ وﺷــﻜﯽ ﺑﻜﺎت، ﺗﺎوەﻛﻮ ﺑﺒێﺘــە ﺗەﻧﮕەژی و دواﺗﺮ ژﯾﺎن ﻧەﻣێﻨێ .ھەروەھﺎ ﺗﯚش ﻟەو ﺳێﺒەرەی ھەﯾە ،ﺗﺮس و ﻣﺮدن، وەﻛﻮ ﺋــەو ﻣﺮدﻧەی ﻟە ﺋﺎوڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚداﯾە .ﺗﯚ ﻛە دوێﻨێ ﻧەﺗﺪەﺑﯿﻨﯽ، ﺋەﻣــڕۆش ﻟەﺑﯿــﺮ دەﻛەﯾــﺖ و ﺑەﯾﺎﻧﯿﺶ ژﯾﺎن ﻧﺎﻛەﯾﺖ. ﺗﻮ ﻛە ﻟە ژێﺮ داری ﺑە ﮔەی ﭘﺎﻧﯽ درێﮋ و ﻛەﺳــﻜﯽ رەﻧﮓ ﺗێﺮی ﭘڕ ﻟە ﻣﯿﻮەی ژﯾﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ھێﺰەوە رۆﻧﯿﺸﺘﻮوی ،داری ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚت ،ﻟەو ﺷﻮێﻨەی رۆﻧﯿﺸﺘﻮوی
ﻟە 15ﺳﺎڵﯿﯽ ﺧﯚﺗﺪا ،ﻟە ﺑﯿﺴﺘﺪا، ﻟە ﺳــﯿﺪا ،ﻟە ﭼﻠﺪا ،ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘﺸﻮوداﻧﺖ ،ﻛە ﺑە ﻣﯿﻮەی ﺧﯚی ﺧﻮاردﻧﯽ ﺗــﯚی دەدا ،ﺗﯚش ﻛە ﻣﯿﻮەت ﻟــێ دەﻛــﺮدەوە و ﺋەو ﭘەﻟﻜﺎﻧەی ﻟە دارەﻛەوە دەوران ﺗﯚ رووی ﺋەوت ﭘێ ھەڵﺪەﺷــێﻮاﻧﺪ. ﺋەوەی ﺋــﺎوی دەداﯾــﺖ ،ﺋﺎوی ژﯾﺎﻧﯽ ﭘێﺖ دەدا و داﯾﻜﯽ ﺧﯚﺗﯽ ﺑﯿــﺮ دەھێﻨﺎﯾﺘەوە ﻛﺎﺗــێ ﻟە ژێﺮ ﺋەو دارەدا ﺑە دوای ﺗﯚدا دەﮔەڕا.. ﺋەو ھەﭬﺎڵــەی ﭼﯿﺘﺮ ﺗﯚ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﺷــەڕ ﻧﺎﻛەﯾﺖ و ﺋــەو ﺑﺎوﻛەی
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
19 ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺧــﻮاردن ﻧەﺑﻮو و ﻣﻨﺪاڵﯿﺸــﯽ زۆر ﺑﻮو ﻣﯿﻮەی ﻛﯚ دەﻛﺮدەوە ،ھەﻣﻮوﺷﯽ ﺷەڕﻛەر ﺑﻮون ..ﺟﺎران ،ﻟەو ﺷﺎﺧﺎﻧەدا ﻛﺎﺗێ رات دەﻛــﺮد و ﺋەواﻧــەی ﭼﺎوی ﺗﯚﯾــﺎن ﺗﺎرﯾﻚ ﻛــﺮد و ﺗﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺑﻮو ﺑﯿﺒﯿﻨﯿﺖ ﻟە 15ﺳــﺎڵﯿﺪا و داوات ﻟێ ﺑﻜﺎت ﻟە ﻧێﻮان ژﯾﺎن و ﻣﺮدﻧــﺪا ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ھەڵﺒﮋێﺮی. ﺗﯚش ﻟەو ﻛﺎﺗەوە دەﺗﮕﻮت ﻣﺮدن، ﺑە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺮدﻧــﺖ ھەڵﺒﮋارت و ﺑە ﺋــﺎوری ﺧﻨﻜﺎوی ﺋــەو ﻟە ﻧﺎو دووﻛــەڵ و ﻣێﺨەﻛــﺪا ﺑﻮوی. ھێﺸــﺘﺎ ژﯾﺎن زۆر ﺳﺎڵﯽ ﻣﺎﺑﻮو ﺗﯚ ﺑﯿﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ،داﯾــﻚ و ﭼﺎوی ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺒﯿﻨﯽ .ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﮔەڕاﻧەوەدا ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺮدن ﻟە ﭼﺎواﻧﺖ ﻧﯿﺸﺘﺒﻮو، داﯾﻜــﺖ ﺑــە ﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ ﭼﺎواﻧﺖ ﺑەﺧﺘــەوەر ﺑــﻮوەوە .ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑﺎﻧﮕﯽ ﺗﯚی ﻛــﺮد :ﻗﺎرەﻣﺎن .ﺗﯚ ﺑە دوای ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﯾﺎﺧﯚ ﻣﺮدﻧﺪا رۆﯾﺸــﺘﯽ و ﻟەو دﯾــﻮی ژﯾﺎﻧەوە ﮔەڕاﯾﺘەوە .ﺗﯚ ھێﻨﺪە ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑﻮوﯾﺖ ﮔﻮێــﺖ ﻧەدەﮔــﺮت ،ﺗﯚ ﺳــەﯾﺮت ﻧەدەﻛــﺮد ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە
دەﺳــﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﺑەﻧﺠەی ﺳەر دارﺟﮕەرەوە دوﻛەڵﺖ ﺑە ﺑﺎ دەﻛﺮد و ﺗەﻧﯿﺎ ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﯾەك ﻻت دەﻛﺮد ،ﻟە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑێ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺖ دەڕواﻧﯽ ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚت زﯾﻨﺪوو ﻣﺎﺑﻮوﯾﯿﺖ. ﺗﺎ ﺗەﻧﯿﺎ و ﺋﺎرام ﺑﮕەڕێﯿﺘەوە ﺑﯚ وﺗەﻛەی ﺑەڵێﻨﺖ ﭘێ داﺑﻮو، ﺗــﺎ ﺑﮕەﯾﺘــەوە ھەر ژێــﺮ ﺋەو دارە ﺗﺎ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺧەوﻧﺖ ھەﺑێ ،ﺗــﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ داﯾﻜﺖ ﭼﺎوت ھەڵﭙﺸــێﻮێ و ﻣﺎﭼﯽ ژﯾــﺎن ﺑﺪاﺗــە ﺋــەو ﭼﺎواﻧەی ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺮدﻧﯿــﺎن دەوێ .ﻛﺎﺗێ ﮔەڕاﯾﺘــەوە وەك ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﭘێﺸﻮارزﯾﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮدﯾــﺖ ،ﺑەم ﺗــﯚ ھەر رژد ﺑﻮوی ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﺧﯚت و ھەر ﺳەﯾﺮی ﺋەو ﻻت دەﺗﻜﺮد. ﺷﺘێﻜﯽ رەھﺎ ،ﻟە ﻗﻮوﯾﯿﺪا ﻟەو ﺷــﻮێﻨەی ﺑﺎﻧﮕﯽ ﺗﯚی دەﻛﺮد ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚی ﺑﭽﯽ ،ھەر ﺋەو ﺳێﺒەرەی وﺗەﻛەت ﺑﻮو ﺑﺎﻧﮕﯽ دەﻛﺮدی. ﺗەﻣﻮوزی 2016
ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧەون و دروێﻨەی ﺧەﯾﺎڵ راﭘەڕﯾﻨﯽ ﮔەﻟﯽ ﺳﻮورﯾەوە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەی ﺑﺮێﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑەﻋﺲ. ﻟەﺑەر دەﺳــﻮەرداﻧﯽ ﺋەردۆﻏﺎن و ﺋﺎﻟﺴﻌﻮود ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧەﭘێﻜﺎ و ﮔﯚڕا ﺑﯚ ﺷــەڕی ﻣەزەﺑﺎﯾەﺗﯽ .ﺷەڕەﻛە، ﻟەﺑەرﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﻛﻮردەوە ﻧەﺑــﻮو ،ﻛﻮرد ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﻠﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻛﺎرا ﺑﻮو .ﻟە ﺷەڕە ﻣەزەﺑﯿﯿەﻛــەدا ،ﺋﯿﺨﻮان ﭘﺎﺷــﺎن داﻋﺶ و ﻧﻮﺳــﺮە دەرﻛەوﺗﻦ .ﺋەم دوو ھﯚﻧﯿﻨــەوە رادﯾﻜﺎڵ و ﻻﺑڕەی دواﯾــﯽ ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن )داﻋــﺶ(، ﻛــە زاﯾــەی ﺑﯿــﺮی ﺋﯿﺨﻮاﻧەﺗﯽ و ﺑﺎﺳــﻜە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛەﯾەﺗﯽ، دووەﻣﯿﺎن )ﻧﻮﺳــﺮە( ،ﻛە ﭘەﻟێﻜﯽ ﺋەﻟﻘﺎﻋﯿﺪەﯾە و زاﯾەی وەھﺎﺑﯿﺰﻣە، ﺑﻮون ﺑە ﻛێﺸــەی ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺑﯚ ﻛەون و ﻛﺎﺋﯿﻨــﺎت .ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﭼەﻧــﺪان ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ، ﺋــەم دوو ھﯚﻧﯿﻨەوەﯾە ،ﺋەردۆﻏﺎن و ﺋﺎﻟﺴــﻌﻮود ﭘێﯿــﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪوون. داﻋﺶ ﺑە ھﯚی ﺷەڕی ﺳﻮورﯾەوە زەﺑﺮێﻜﯽ ﮔەورەی ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺑێﻮان )ﺳــﯿﭭﯿﻞ( ﻟە ﺋەوروﭘــە دا ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﭘەﻻﻣﺎری ھەردوو ﺷــﺎری ﺷــﻨﮕﺎل و ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ دا ،دەرﻛەوت ﺗەﻧﯿﺎ ﻛــﻮردە ﻟە رووﺑەڕﺑﻮوﻧەوەﯾﺪا
ﻧﺎﺑــەزێ .ﻟەﺑەرﺋەﻣە ،ﺋەﻣڕۆ ﺑە دوو ﺗەﻗەی ﺣەﺳەﻛە ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾە ﻟە ﺗﯿﺮۆرەوە ﻧﺎﮔﯚڕێ ﺑﯚ ﻛێﺸــەی ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮرد. ھﺎﺗﻨــﯽ رووس ﺑــﯚ ﺳــﻮورﯾە ھەرﭼەﻧــﺪە ﻟــە رووێﻜــﺪا ﺑــﯚ ھێﺸــﺘﻨەوەی رێﮋﯾﻤﯽ ﺑەﺷــﺎرە، ﺑــەم ﻟــە رووێﻜــﯽ ﺗــﺮدا ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﯿــﺮۆری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە .ﺗﻮرك ،ﻛە ھﺎوﺳێﯽ رووﺳــﻦ ﻟەﺑەرﺋــەوەی )ﺑەﭘێــﯽ ﭼەﻧــﺪان ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە( ﺑەﺧێﻮﻛەری ﺑﺰاوەﯾﻠﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﻦ، ھەڕەﺷە ﺑﯚ ﺋەم ھﺎوﺳێﯿەی ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻚ دەھێﻨــﻦ ،ﺋﯿﺘﺮ ﭘﻮوﺗﻦ ﻧﺎﭼﺎرە ﺷــێﻮازی ﺟﯚرەوﺟﯚر ﻟە ﻣﺎﻣەڵەی ﺋەواﻧــﺪا ﺑﮕﺮێﺘە ﺑــەر .ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ رووس ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛــﺪا ،ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺗەﻛﺘﯿﻜﯿﯿــە و ﺑــﯚ ﺧﯚﻻداﻧــە ﻟە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــەرﺑﺎزی، ﻧﺎﺷــێ ﺑﮕﺎﺗە ﺋەوەی دەﺳــﺖ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﻛــﻮردی رۆﺋﺎواوە ھەڵﮕﺮن ،ﻛــە ﺋەﻣﺎﻧــەی دواﯾﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﻜــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﻦ ﻟە ﻛێﺸە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەدا .ﺳەﺑﺎرەت ﺑەوەی ،ﻛە ھەڕەﺷــەی ﺗﯿﺮۆری ھەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳەرﺗﺎﺳــەرﯾﯿە ،ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﻛﺎﺗێﻚ
ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿــە داوای ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻛﺮد ﯾﺎن ﺗﻮرك ھەڵﺒﮋێــﺮێ ﯾﺎن ﻛــﻮردی رۆﺋﺎوا؟ ﺋەو ﻛﻮردی ھەڵﺒــﮋارد ﻟەﺑەر ﺋەو رۆڵەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺋــەم ھەڕەﺷــەﯾەدا دەﯾﺒﯿﻨێ .ﺑﯚ رووﺳــﯿﺶ ھەر ﺋەم وەﻣە دەﺑێ ﺋەﮔەر ﻧﺎﭼﺎری ﺑﻜەن ﺑە ھەڵﺒﮋاردن ﻟــە ﻧێــﻮان ﻛــﻮرد و ﺋەردۆﻏﺎﻧﺪا ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻛێﺸــەی ﺗﯿﺮۆری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﯚ رووس ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺑﻮوﻧەﻛــﯽ )وﺟﻮودی(ﯾــە .ﺑﺰاوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردی ﻟە ھــەر ﭼﻮار ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﺰاوێﻜــﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﺳــێﻜﯿﻮﻻرە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣەوە ﻧﯿﯿە. ﻛﻮرد ﺗﺎﻛە ﮔەﻟێﻜﻦ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا )ھەرﭼەﻧــﺪ وﺗﯿﺸــﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﺑە واﺗەی دەوڵەت( ھەڕەﺷــە ﻧەﺑﻦ ﺑﯚ رووس .ﻟە ﻧﺎو دوو ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن ﻛــﻮردی رۆﺋــﺎوادا ﯾــەك دەﻧﮕﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺴﺖ ﭼﯿﯿە ﻧﺎﯾەﺗە ﺑﯿﺴﺘﻦ. ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوردا ﺑﺰاوەﯾﻠﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮔﺸﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﯾەﻛەوە ﺳەﺗﯽ دەی دەﻧﮕﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﯾﻠﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﭘێﻚ دەھێﻨﻦ ھەرﭼەﻧﺪە دەﺳەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﻏەﺷــﯿﻤﯿﯿەوە ھەزار وﺗﺎری ھەﯾﻨﯿﯿﺎﻧەی ﻣﺰﮔەوﺗﯿﺸﯽ
ﻟە ﻗەﺑەڵ ﻛﺮدوون. ﺑﻨﻌەﻟــﯽ ﯾەﻟﺪرﻣــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮەﯾــﻞ و ﭼــﺎوەش ﺋﯚﻏﻠﻮوی وەزﯾــﺮی دەرەﻛﯿــﯽ ﺗــﻮرك، ﭘێﺪاﭘێــﺪا دەﯾڵێﻨەوە ،ﻛەوا ﻟەﮔەڵ ﺋێــﺮان و ﺳــﻮورﯾە و ﻋێﺮاﻗــﺪا ﻛێﺸــە ﺑﻨەﺑڕ دەﻛەن ﺑــﯚ ﺋەوەی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺧەوﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆﺋﺎوا و ﺑﺎﻛﻮر ﺑﺒﻨەوە .ﺗﻮرك رۆژ ﺑە رۆژ ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳــەددا ﺧﺎو دەﺑﻨەوە ﺑە ھﯿﻮای ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﺑە ﯾەﻛەوە ﻟە ﻛﻮرد ﺑﺪەن ،ﺑەم ﺋــەم ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەﯾە زۆر درەﻧﮕە و ﻟە )ﻛەﭘەﻧەﻛﯽ ﭘﺎش ﺑﺎران( دەﭼێ .درەﻧﮕە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﯾەﻛەم ،ﺋەو ﭼﻮار وﺗە ﻛێﺸــەی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺷــەڕ و ﻣﻠﻤﻼﻧــەی ﻧﺎوەﻛﯽ و دەرەﻛــﯽ ،رۆژاﻧە داﯾﺎن دەڕزێﻨێ .دووەم ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﻛەﻣەوە ﻟە دوو ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و رۆﺋﺎوادا ﻟە ﺳﺎﯾەی ﺋەو ﭘێﻨﺎﺳــەﯾەی ﺷــەڕی ﺗﯿــﺮۆری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﭘێــﯽ دان ،ﺑــﻮوە ﺑە ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ .ﻟێﺮەوە، ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿــە ﭼەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻛێﺸەی ﺳــﻮورﯾەدا ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﮔەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﭘێﻜﺎ ،ھێﻨﺪەش ﻟــە رووﺑەڕﺑﻮوﻧەوەی ﻛــﻮرددا ﺑە
ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ دەﮔﺎت و ﻧﯿﺸــﺎن دەﭘێﻜێ. ﺋەوەی زۆر ﺧەون دەﭼێﻨێ ﻣەﮔەر ﻟەوﺳەر دروێﻨەی ﺧەﯾﺎڵ ﺑﻜﺎت. ﭬﻼدﯾﻤێــﺮ ﭘﻮوﺗــﻦ ،دوای ﺳــﺎڵﻮەﮔەڕێﻚ ﻟە ﻧﺎردﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ ﺑﯚ ﺳــﻮورﯾە ،ﺧﯚی ﻟە زەﻧەك )وەڕﺗە( ێﻜــﺪا دەﺑﯿﻨێﺘــەوە وێــڕای ﺋەو زەﻧەﻛــەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿە ﺗێــﯽ ﻛەوﺗﺒﻮو .ﭘێــﯽ ﺑە ﺟەرﮔﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺎ و ﺑــێ ﺋەوەی ﺗﯚڵەی ﺋەو ﺑﺎڵەﻓڕەﯾەی ﻛﺮدﺑێﺘــەوە ﺗﻮرك ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾەدا ﺑەرﯾﺎن داﯾەوە و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺴﺖ ﻻﺷەی ﺑﺎڵەﻓڕواﻧەﻛەﯾﺎن ﺑە زەوﯾﺪا راﻛێﺸﺎ، ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﻜﺎت و دەﺳﺖ ﺑﻨێﺘە دەﺳﺘﯽ ﺑەم راﻣﻮوﺳــﺎن و ﻟەﻣــﻼن و ﻟەوﻻﻧﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﻧەﻛﺎت .ﺋەردۆﻏﺎن ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻟە ﻛێﺸــەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﮔﻮﻟەن و ﻛﻮردی ﻧﺎوەﺧﯚدا ﺗــﺎ ﺑﯿﻨەﻗﺎﻗﺎ ﺗێ ﻛەوﺗﻮوە ،دەﯾەوێ ﺑــە ﺋﺎوی روو ﻟەوەی ﺳــﻮورﯾە ﺑﭽێﺘە دەرەوە، ﺋەﮔەرﻧﺎ ﺳﺎڵﯽ 2003ﯾﺶ ﻟە دەﻣﯽ ﺷەڕی ﻋێﺮاﻗﺪا ھەڕەﺷەی ﮔﺮﺗﻨﯽ ھەوﻟێﺮی ﻛﺮد ،ﭘﺎرﯾﺶ ھەڕەﺷەی ﻛﯚﺑﺎﻧــﯽ ﻛــﺮد ،دۆﻧﻜﯿﺸــﯚﺗﯿﺶ ﺷەڕی ﺑﺎی ﻛﺮد.