ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑوﻧەﻛﺮاوەی ﻣﺎم ﺟەﻻل ﺑو دەﻛﺎﺗەوە رۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــﻪ“ ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑوﻧەﻛﺮاوەی ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــو دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛە ﺳــﺎڵﯽ 1985ﺑﯚ )ﻣﺤەﻣەد ﺣﺎﺟــﯽ ﻣەﺣﻤﻮود(ی ﻧــﺎردووە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪن ﺑﯚ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺳەرﻛﺮدە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا )ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ،ﺳﺎﻻر ﻋەزﯾﺰ، ﺧﻮﻟە ﻛەﺷﻜﯚڵ ،ﺟەﻋﻔەر و ....ھﺘﺪ( ..دەﻛﺎت.
11-10
ﻟە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺧەڵﻚ ﺑە ﻗﺴەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮد
4
ﺟﺎرێﻜــﯽ دی ﺋەﺳــﺘەﻣە ﭘێﺸەﻧﮕـــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﻜﺮێﺘەوە
7
ﻛﯚﺷﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدام ﻟە ﺋﺎﻣێﺪی دەﻛﺮێﻨە ﺷﻮێﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ
15
رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد ﺑﺎﻧﯿﺨێﻧﯽ:
ﻟە ڕێﮕەی ﭘەروەردەوە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی دەﺑێﺘە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻣﯚدێﺮن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
9
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ھەر ﭼﻮار ﻻﯾەﻧەﻛەﯾﺶ ﺑﻜﺸێﻨەوە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ھەڵﻨﺎوەﺷێﺘەوە 2
ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازاﻧﯽ ﺣەﭘەﺳﺎﻧﺪووە ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧﯽ دﯾــﺎری ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان، رەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧــﺪ و رژد ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺎن دەﻛــەن .ﺋەوان ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋــەوە دەﻛــەن ﻛــە ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﮔــﯚڕان ،ﺑەھــﯚی ﺑێﮫەڵﻮێﺴــﺘﯽ و ﺑێﺪەﻧﮕــﯽ ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەو رووداوە ﻧەﺧﻮازراواﻧــەی ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە زۆﻧﯽ ﺳــەوز و ﻧﯿﻠﯽ دەﮔﻮزەرێﻦ ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﺳڕﻣﺎن و ﺣەﭘەﺳﺎﻧﯽ ﻛﺮدوون.
8
ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات:
ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺋێﺮاﻧﻤﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە
ھەرێﻤﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﻛێﺸەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻓەﺷەﻟﯽ ھێﻨﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑە ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ،ھەوڵﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھەرێﻤێﻚ ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛﻮوك دراوە .ﻟەو ﭘێﻨﺎوەﺷــﺪا ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﻧــەوت و داھﺎﺗﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ھەوڵەﻛە ﺷﻜﺴــﺘﯽ
ﺧﻮاردووە و ھەر ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەش 11ﻣﺎﻧﮕە ھﯿﭻ داھﺎﺗێﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﻧەﻧێﺮدراوە .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺶ دەڵێﺖ ھەوڵێﻜﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە ﻣەﺗﺮﺳﯽ رووداﻧﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ.
ﺧەﺗﺎی ﭘﺎرﺗﯿﯿە ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
2
14
ﺑﻨەڕەﺗەﮐﺎﻧﯽ وەرﮔێڕان ﻟە ﺗەرﺟەﻣەی ﻗﻮرﺋﺎن
16
ﻃﺎھﺮ ﻃﻴﺐ أﺣﻤﺪ )ﻣﺎﻣﮑﺎك(
ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻧــەورۆزی ،2016ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻟەژێــﺮ ﻧﺎوی ”راﺳــﺎﻧﯽ رۆژھــەت“ راﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﻧﯿﺎزی ھەﯾە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎخ ”ﭘێﺸﻤەرﮔە“ و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷــﺎر ”ﭼﺎﻻﻛــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن“ ﺗێﻜﮫەڵﻜێــﺶ ﺑﻜﺎت ،ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺣﺰﺑەﻛە رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻛە ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە.
6
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﺧەﺗﺎی ﭘﺎرﺗﯿﯿە دۆﺧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﻟەﻧﺎوﯾﺪا ﺑەﺷــﺪارن و ﻟێﯽ دەﺧﯚن ،ﻟە دڵﺪارﯾﯽ ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧە دەﭼێ ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﻛە ﺧﺎوەﻧﺪاری ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛە دەﻛﺎت، ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎ دوور دەﮔــﺮن و ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺧەرﯾﻜــﯽ دەواﻣﻦ ،ﺋــەم دۆﺧە ﻟەو ﻣﺎڵەﯾــﺶ دەﭼێ ﻛە دراوﺳــێﯿەﻛﯿﺎن دەﯾەوێ ﺋﺎژاوەی ﺗﯿﺎدا دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ﭼەﻧــﺪ ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻣﺎڵەﻛەﯾﺶ ﺑەردەوام دژی ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن زاﻧﯿﺎری ﺑﯚ دراوﺳێﻜەﯾﺎن دەﺑەن. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دۆﺧێﻜﺪاﯾــە ﺋەﮔەر ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەرﯾﻒ ﺑﻮوﻧﺎﯾە ،رووداوی ﭼﺎوەڕواﻧﻨﻜــﺮاو ﺋەوەﯾە ﻟە دەوری ﯾەك ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەرەو ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﯿﺒەن ﯾﺎﺧــﯚ ﺗەﺑﺎﯾﯿﯿەك ﺑﺴــﺎزێﻨﻦ ﻛە ﺧەڵﻜەﻛەی ھەﺳــﺖ ﺑە ﺋەﻣﺎن و ھێﻮری ژﯾﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑەم رێﻚ ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەﻣﺎﻧە دەﺑﯿﻨــﻦ ،ﺣﺰﺑەﻛﺎن وەك دوژﻣﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﻟێ ھﺎﺗﻮوە و ﺧەڵﻚ ھﺎن دەدەن ﻟە دژی ،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎراﺳﺘە دەﻛەن ﺑﯚ ورووژاﻧﺪﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺎﻧﺪووی وت ،ﺑەم ﯾەك ﭼﺮﻛە ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻧەﻛﺮدەوە ﻟەوەی ﺋەﮔەر ﺋەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘە وێﺮان ﺑﻮوە ،ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺸێﻨەوە ،ﻣﻦ ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻛﺮﻣﺎﻧە ﻟەو دارە دەرﺑﭽﻦ ،دۆﺧەﻛەﯾﺶ ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑێ ،ﺋەﮔەر ﻟە ڕووی داراﯾﯿﺶ ﺑﺎش ﻧەﺑێ ،ﺗەﺑﺎﯾﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﻧﺎو ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺗــەواوە دەرﻛﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ ھەر ﺷــﯿﻨﯽ ﮔەڕاﻧەوەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت ،دەﺑێ ﭼﯽ ﺳــﺤﺮێﻚ ﻟەم داواﻛﺎرﯾﯿەدا ھەﺑێ؟ ﺋەﮔەر ﺳەرﻟێﺸێﻮاوی و ﺑێ ﮔﻮﺗﺎری و داﺑڕان ﻧەﺑێ ﻟە ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ .ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﭘێﻢ واﯾە ﭼﻮار ﺳــﺎڵﯽ ﺗەواوە ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ھەﻣﻮو ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑەوەی ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑڕﯾﺎری ھەﺑێ، ﺑﺎڵێﻜﯿﺎن ﻛە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺎت وەك ﻛێﭻ ﺑەرﺑﻮوﻧەﺗە ﻛەوڵﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧەرﯾﻜە داﯾڕزێﻨﻦ ،ﺑێ زەﺣﻤــەت ﺋەوەﻧــﺪە ﻧﺎڕازﯾﻦ ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺸــێﻨەوە ،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ھەﻣﺎن ﺑﺎڵ دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەردا ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺗﻮﻧﺪﺗﺮن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﭘەﻛەﻛە دژی ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ﻟەوﻻوە داﻧێ ﻛە ﺧﯚی ﻧﺎﻛﺸێﺘەوە و دوژﻣﻨێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾە، ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ﺋەوەﻧﺪە ﺳــﺎردە و دوورﯾﺎن ﻧﺎﺧﺎﺗەوە ،ﺋﺎﺧﺮ ﺑﻮون و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەم ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯿﯿە ﺧەوﺗﻮواﻧەی ﺗەﻧﯿﺸﺘﻤﺎن رۆژێﻚ دێﺖ دەﭼﻨەوە ﺳــەر ﺋەﺳڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن .ﺑەم ﻻﯾەﻧﯽ راﺳــﺘﮕﯚ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﻛە ﻟە ﯾەك دووری وەﺳﺘﺎوە ﺑەراﻣﺒەر رووداوەﻛﺎن و ﮔﻮﺗﺎری ﺧﯚی ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋﯿﺘﺮ ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەوەﯾە دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەوەی ﺋــەم دووڕووﯾﯿەی ﺋەو ﺳێ ﺣﺰﺑە ﺳــﻨﻮوردار ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛﻼ ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە ،ﺣەﻗە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەو دڵﺪارﯾﯿــە ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧەدا ﺑڕﯾﺎر ﺑــﺪات و ﺑــﮋاردەی ﻣﺎﻧەوە ﯾﺎن دەرﭼــﻮون ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺨﺎﺗە ﺑەردەﺳــﺘﯿﺎن و ﯾەك ھەﻓﺘەﯾﺶ ﻣﯚڵەت ﺑﺪات ،ﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻦ ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺣﺰﺑەوە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دۆﺧەﻛەی ﺑﻜەن ،ﯾﺎن ﺑﻜﺸــێﻨەوە و ﻟەو دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑەردەوام ﺑﻦ ﻛە ﺧەرﯾﻜە ﻣێﺸﻜﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮرد دادەڕزێﻨﻦ. ﺧﯚ ھﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎن ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧــە ﺑﯚ دەرﻓەﺗێﻚ دەﮔەڕێﻦ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەروﺑەری دﯾﺎر ﻧەﺑێ و ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑﺸێﻮێﻨﻦ ،ﺑەم ﺣﺰﺑﮕەﻟێﻚ ھﺎوﻛﺎرت ﺑﻦ و ﻧﯿﺎزﯾﺎن ﺋەوەﺑێ ﺋەﻣڕۆ ﯾﺎن ﺳﺒەی ھەر ﺗێﻜﯽ دەدەن ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚ دەرﻓەﺗﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎدەن ﯾەك رووﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺒﯿﻨﻦ ﻛە ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ھﯿــﭻ ﻧەﺑێ ﺑﺎ ﺋەو ﻛﺎرﺗەﯾﺎن ﺑە دەﺳــﺘەوە ﺑــێ ﻛە ﺋەوان ﺑﯚﯾە ﺗێﻜــﯽ دەدەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿﻦ .ﺋﺎﺧﺮ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردی ﺋەﮔەر ﺧەوﻧﯽ ﮔەورەی ھەﺑﻮواﯾە ،ﺋێﺴــﺘە دڵــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺑەوە ﺧﯚش دەﻛﺮد ﻣﻮوﺳــڵ دەﮔﯿﺮێﺘەوە و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﻣێﻨێ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﭼﺎرەﺳەر دەﺑﻦ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺷێﻮێ. ﺑەم رێﻚ وەك ﻧﺎﺣەز ﺑﯿــﺮ دەﻛەﻧەوە ،ﺧەڵﻚ دەورووژێﻨﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛەس دڵﺨﯚش ﻧەﺑــێ ﺑە ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ و ﺑﯿﺮی ﺧەڵﻚ ﻟەﺳــەر ﻛێﺸــە و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﻻ ﺑﺪەن .ﻟەوەش ﮔــەڕێ ﻛە ﺋﺎﻏﺎی دراوﺳــێﻤﺎن ﺑە وردی ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﭘێــﻮێ ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨێ ﻛﻮرد ﺑە دﯾﺎر ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی ﺧﯚﯾەوە ﻓﺮﻣێﺴﻚ دەڕێﮋێ. دەﺑێ ﭘﺎرﺗﯽ ﭼﺎوەڕێﯽ ﭼﯿﺘﺮ ﺑﻜﺎت ﻟەو ھەﻣﻮو رووﻧﯿﯿەی ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﺪا ھەن وا ﺑێ دەﻧﮓ وەﺳــﺘﺎوە ﺑە دﯾﺎر رەﻓﺘﺎری ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەوە ﻛــە ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛەی دەﺷــێﻮێﻨﻦ و دەوڵەﺗە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوەﻛە دەﻛەن ﺑــە ﺧەﯾﺎڵ؟ ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ژوورێﻜﺪا ﻛﯚﯾــﺎن ﻧﺎﻛەﻧەوە ﺑڵێــﻦ ،ﻓەرﻣﻮون ﯾﺎن ﺑە دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ ﺑەردەوام ﺑﻦ ﻟــە ﺣﻮﻛﻢ ،ﯾﺎن ﺋەﮔەر ﻧﺎﻛﺸــێﻨەوە ،ﻣﻦ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن دەرﺗﺎن دەﻛەم ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎﻧﺪووﯾﻦ ﺑەدەﺳــﺖ دووڕووﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە.
ھەر ﭼﻮار ﻻﯾەﻧەﻛەﯾﺶ ﺑﻜﺸێﻨەوە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ھەڵﻨﺎوەﺷێﺘەوە وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ھەرﭼەﻧﺪە ﺑەردەوام ﺷەﻗﺎم ھﺎن دەدەن و ﺧەڵــﻚ دەورووژێﻨﻦ دژی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑەم ﻟە دواﯾﻦ ﻟێﺪواﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﺑە ﮔﻮﻧﺠﺎو دەزاﻧﻦ .ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭘﺎرﺗﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ”ھەر ﭼﻮار ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺶ ﺑﻜﺸێﻨەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ھەڵﻨﺎوەﺷێﻨﯿﻨەوە و ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﭘڕ دەﻛەﯾﻨەوە“.
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر :ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻜﺸێﺘەوە ﻟەم دووﻓﺎﻗﯿﯿە ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ و ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺟێﮕــﺮی ﯾەﻛــەم و دووەﻣﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﺑەڕاﯾەﺗﯽ دەﻛەن ،ﻛﺸــﺎﻧەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەزاﻧﻦ ﻟەم دووڕووﯾــەی ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر ﭘێڕەوی دەﻛﺎت. ﺑەرزان ﺋەﺣﻤەد ﻛﻮردە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺳەرﻛﺮدە ﻟە ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋێﻤە ﭘێﻤﺎن ﺑﺎﺷە ﺋەﮔەر ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯿــﻦ ،ھەﻣﻮو ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑڵێﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەو دووڕووﯾﯿە ﻛــە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯿــﻦ و ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑڵێﯿﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔەﻧﺪەڵە و ﺑە ﻛەڵﻚ ﻧﺎﯾەت ،ﺋێﻤە وەك ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﭘێﻤﺎن ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ،ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗــەدا ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻜﺸێﺘەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە ﮔﺮﺗﻨەﺑــەری ﺋەو دووڕووﯾﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە وەك ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺋﺎﮔﺎﻣﺎن ﻟێﯽ ﻧﯿﯿە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﻟــەم دۆﺧەدا ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛــﺮێ ،ﺑــەم زۆرﯾﻨەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻚ دێﻨﯿــﻦ ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋﺎﮔﺎﻣﺎن ﻟە داھــﺎت ﻧﯿﯿــە و ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھﯚﻛﺎراﻧــەش ﻛــە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ﺋــەو ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەﯾە ﻛــە ﻧﻮێﻨەری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺋەو دوواﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﻦ .داھﺎﺗﯿﺶ ﻻی ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜە و ﯾەﻛێﺘﯽ ھﯿﭻ ﻟێﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻧﯿﯿــە ،ﻧﺎﻋەداﻟەﺗﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﻟەﻣەوە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە“. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑێﺘەوە ﺳــەر ﺳــﻜەی ﺧــﯚی و ﻟــەم دووﻓﺎﻗﯿﯿە دوور ﺑﻜەوێﺘــەوە ،ﺋێﻤە ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ.
ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر داوای ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺎت ﺑﺎڵــﯽ ﻗﯚرﺧــﻜﺎری ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿﺎن
دەﻛﺎت ،داوای ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎن دەﻛەن و ﭼﺎرەﺳەر ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەزاﻧﻦ ﻟە ﻛﺸــﺎﻧەوە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﺎﻛە ﭼﺎرەﺳەرﯾﺶ ﺑە ﺑڕوای ﺋــەوان ،ﮔەڕاﻧەوەﯾە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا و رادەﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ داھﺎت و ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق. ھەرێﻢ ﻛەﻣــﺎل ﺋﺎﻏــﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرﺑە ﺑﺎڵﯽ ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺑﯚ ”وﺷە“ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ﮔﻮﺗﯽ ”ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯽ ﻟە ھەﻧﺪێ دۆﺳﯿە ﻟە
ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻧەﻛﺸێﺘەوە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﺒﻮوﻧﯿﺸــﯿﺎن ،ﺋەﻣــە ﺑە“ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺖ“ ﻟە ﻗەڵەم دەدا و ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺋەوەی ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﻧﯿﯿە ”ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻜﺸــێﺘەوە“ و ﻣﺎﻧەوەی ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺸﺎری زۆر ﻟەﺳەرﯾﺎن دەﮔەڕێﻨێﺘەوە. ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻛﺎرواﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﻧﺎﺑێ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﻦ و ڕەﺧﻨە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﮕــﺮن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﻮﯾﺴﺮا ﺋەﻣە ھەﯾە ﻛە دۆﺧﯿﺎن
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەﻻﯾەن ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــەوە داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧﺮاوە ،ﺋەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧەی ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی داﻧــﺮاون ،ھﯿﻮادارﯾﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﺋێﻤــە وەك ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەﺷــﺪارﯾﻦ و ﻗﻮﺑﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە ،ﺋەﻣە ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا و وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە و ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە، ﺳەرەڕای ﺋەﻣﺎﻧەش ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەداﯾﻦ ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ“. ﻟەﺑــﺎرەی ھﯚی ﻧەﻛﺸــﺎﻧەوەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛە ﺋــەو ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎﻧەﯾــﺎن ھەﯾە ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻟــە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێــﻮە ﻛﺮاوە ،ﻛە ﺋەﮔەر ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە وﯾﺴــﺘەﻛﺎن ﻧەھێﻨێﺘــە دی، ھەﻧﮕﺎو و ھەڵﻮێﺴﺖ ﭼﯽ دەﺑێﺖ. ﻛەﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەداﯾﻦ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﺪۆزﯾﻨەوە و ﺑەﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻧەك ﺑﻜﺸــێﯿﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەو ﻟێﺪواﻧﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــو دەﻛﺮێﻨەوە، ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛــەوە داﺑﻨﯿﺸــﯿﻦ و ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ“.
ﺟێﮕﯿﺮە ،ﺑەم ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دۆﺧێﻜﯽ ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮە و ﻧﺎﻛﺮێ، ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺋەوەﯾــە زۆرێﻚ ﻟە دەﺳــەﺗەﻛﺎن ﻟە دەﺳــﺖ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿــﻦ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋــەو دۆﺧــەی ﻧەﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووە، ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەواﻧەی ﻟــە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳــەﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﺑــە ﭘﻠــەی ﯾەﻛــەم ﭘﺎرﺗﯽ و دواﺗﺮﯾﺶ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرن و دۆﺧەﻛەﯾﺎن ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووە. ”دۆﺧێﻜﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﭘﺎﺷﺎﮔەرداﻧﯿﯿە و ﺋــەو ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗەی ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻣﺎﺑێ ھﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە، ﺑﯚﯾە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟێﯽ ﻧﺎﻛﺸێﻨەوە، ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺋــﺎوادا ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﮔــەی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﺒﻮوﻧﯿﺶ ﻧﺎﮔﺮێ ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ھەر ﭼﯚﻧێﻚ ﺑــێ ﺑە ﺑــڕوای ﻣﻦ ﻣﺎﻧــەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ داھﺎﺗﻮوی دۆﺧەﻛــە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺑەر ﺗﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺗەﻧﺎھﯽ ﻧﺎﻛﺸێﻨەوە، ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەﮔەر ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻧەﺑﻦ ،ﻓﺸﺎری ﮔەورەﯾﺎن ﻟەﺳەر دروﺳﺖ دەﺑێ و ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﯿــﺮ دەﻛەﻧــەوە“ ﻛﺎرواﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﻛﺎرواﻧﯽ وەك ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﻮوی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘێﻢ ﺑــﺎش ﻧﯿﯿە ھﯿﭻ ھێــﺰ و ﺣﺰﺑێﻚ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜﺸــێﺘەوە، ﺑە ﺑﺎﺷﯿﺸــﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨــﻢ دۆﺧەﻛە
ﺑــەم ﺟﯚرە ﺑــڕوات ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ رێﻚ ﺑﻜــەون و ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﻛێﺸــەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەﺳەر ﺑﻨﺎﻏەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﯿﻨەوە.
ﺧەڵﻚ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﻜﺎت ،ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛﯚﻣەڵ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗەواو ﺑێ ھﯿﻮا ﺑﻮو ،ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﭼــﺎرە ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜﺸــێﺘەوە، ﺑەم ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﭼﺎﻛﻜﺮدن و راﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺪرێ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﺑە ﺧەڵﻚ، ﭼﺎﻛﺘﺮە ﻟە ﻛێﺸە دروﺳﺘﻜﺮدن ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت. ﻟەﺑــﺎرەی ھــﯚی ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت و دژاﯾەﺗﯿﺸــﯿﺎن ﻟەھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ،راﺑــەر ﮔﻮﺗﯽ،ﺋەﻣە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻛﯚﻣەڵ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــێ و رەﺧﻨەش ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﮕﺮێ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻻی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێ ﺧەڵــﻚ داوای ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸە ﺋەو ﻣﺎﻓەی ﺧەڵﻚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت“. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺑﺎی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛە دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــەوە دەﺑﯿﻨێ ﻛــە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن
ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﺸﺎﻧەوە. ﺷــﻮان ڕاﺑــەر ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭘﺮﺳﯽ ﻛﺸﺎﻧەوە و ﻧەﻛﺸــﺎﻧەوە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛﺎدراﻧــﯽ ﻛﯚﻣــەڵ ﺗﺎوﺗﻮێ ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣــەڵ ﺋەو ﭘﺮﺳــەی ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ ﺗﺎوﺗﻮێ
ﺧﯚﯾﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧــەوە و ﺑﭽﻨە ﭘﺎڵ ﭘﺮﺳــە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن وەك ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆر و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن .ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ ”ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﯽ ﺑﺎﺷــە ﺣﻜﻮوﻣەت وەك ﺧــﯚی ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ،ﺑەم ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎوە دژی ﻧەﺑﻦ و ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەردەواﻣﯽ ﭘێ ﺑــﺪەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو دۆﺧە ﻣﯿﻠەﺗﯽ ھەراﺳــﺎن
ﻛﯚﻣەڵ :ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﻛێﺸە دروﺳﺘﻜﺮدن ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ،ﻛە ﻛﺎدراﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﻛﺸــﺎﻧەوەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر ﻧــەداوە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوەش دەﻛﺎت ﻛــە ھەوڵﺪان ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎن، ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە ﻛێﺸە دروﺳﺘﻜﺮدن ﺑﯚ
ﺷﻮان راﺑەر:
ھــەر ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﯚﻣەڵ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗەواو ﺑێ ھﯿﻮا ﺑﻮو ،ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﭼﺎرە ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻜﺸێﺘەوە ﻧەﻛــﺮدووە و ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺳــەر ﻧەداوە. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻛﯚﻣــەڵ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧەڵــﻚ ﺑەﺷــﺪاری ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻮو ،ﺑــەم ﺑەرﻧﺎﻣە و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛــﯽ دووﭼــﺎری ھەﻣەﻻﯾــەن ﺑــﻮوە ،ﺧەڵﻚ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎڕازﯾﯿــە و ﮔﺮﻓﺘﯽ زۆرە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرﭼﯽ زووە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــﯚ ﺑﺒێﺘــەوە و داﺧﻮازﯾﯿــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻛﺮدووە“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﮔەری ﻛﺸــﺎﻧەوەی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت، ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ”ھــەر ﭼﻮار ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺶ ﺑﻜﺸــێﻨەوە و ﺑە ﻓەرﻣﯽ راﯾﺒﮕەﯾەﻧﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ھەڵﻨﺎوەﺷــێﻨﯿەوە و ﺑــەردەوام دەﺑــێ ،ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘــڕ دەﻛەﯾﻨەوە ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرﮔەی ﺋەوە ﻧﺎﮔﺮێ رﯾﺴﻜﯽ ﭘێﻮە ﺑﺮێ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑەﺑەڵﮕە ..دوورﺧﺴﺘﻨەوەﻛﺎﻧﯽ دوو ﺑﺎڵەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەردەواﻣە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ”ژﯾﻨﯚ ﻣﺤەﻣــەد“ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﻟەﻻﯾەن ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەﯾەوە دوور دەﺧﺮێﺘەوە و دواﺗﺮﯾﺶ دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی ﺧﯚی ڕادەﮔەﯾەﻧێ ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ،ﺑەھﯚی ﻛێﺸەی ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﺑﻮوە. ڕۆژی 31ی ﺋــﺎب ،ڕۆژێﻚ ﭘێﺶ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛــەی ﺑﺎڵــﯽ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ژﯾﻨﯚ ﻣﺤەﻣەد )ژﯾﻨــﯚی ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران( ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﻟەﺳەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺳەوز، دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی ﺧﯚی ڕادەﮔەﯾەﻧێ و ﻟە ھەژﻣﺎری ﺧﯚی ﻟە ﺗــﯚڕی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك دەﻧﻮوﺳــێ” :ﻟەﻣــڕۆوە ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﻣﻢ ،دەﺳﺖ ﻟە
ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ دەﻛﺸێﻨﻤەوە“. ھەر ﻟــەو ﺑوﻛﺮدﻧەوەﯾــەدا ،ژﯾﻨﯚ ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﻟەﺑەر ﺋەوەی زۆرێﻚ ﻟە ﺣﺰﺑەﻛەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن، ﺑﯚﯾــە ﺑڕﯾــﺎری داوە واز ﺑﮫێﻨێــﺖ، ﺋەﻣــەش ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑﯚ ﺋەو ﺳــﺘﺎﻓەی ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺎت ﻟﯿﺴــﺘەﻛەی ﻟەﻧێﻮ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺑەڵﮕﺎﻧەی دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون و ﻟێــﺮە ﺑوﯾﺎن دەﻛەﯾﻨــەوە ،ﭘێﺶ ﺋــەوەی ژﯾﻨﯚ
دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺧﯚی ڕاﺑﮕەﯾەﻧێ ،ﻟەﻻﯾەن ”ڕێﺒﺎز ﺑێﺮﻛﯚﺗﯽ“ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوز ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ، ﻧﺎﻣــەی ”ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺎن“ی ﺑــﯚ ﭼــﻮوە و داوای ﻟێ ﻛــﺮاوە ﻛە ﺑەﺧﯚﯾﺪا ﺑﭽێﺘەوە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺗﻮوﺷﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽدەﺑێﺘەوە. ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺎﻧەﻛەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻟە ﺳێ ﺧﺎڵ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،دوواﻧﯿﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوﻧە ﺑە دەوام و ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن و ﺳــێﯿەم ”ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧﺎﭘێﻮﯾﺴــﺖ و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻛەﺳێﺘﯽ“ﯾە، ﺋەﻣــەش دەری دەﺧﺎت ﻛە ﺑەھﯚی ﻛێﺸــەی ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﺋەو ﺣﺰﺑەوە،
ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﺑــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣــەی ﻛە ﺳەرﻧﺠﯽڕاﺑﻜێﺸﺮێﺖ. ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮون و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟێﺪوان، ”وﺷە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ”ڕێﺒﺎز ﺑێﺮﻛﯚﺗﯽ“ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوز ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ”ژﯾﻨﯚ ﻣﺤەﻣەد“ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﻛﺮد ،ﺑەم ھﯿﭽﯿﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑەردەﺳــﺖ ﻧەﺑﻮو ،دواﺗﺮ ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ”ﻧﯿﺎر ﻋﻮزێﺮی“ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﻛﺮد، ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﺑﺪات ،ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ﻛە ڕێﺒﺎز ﺑێﺮﻛﯚﺗﯽ ﻟە دەرەوەی وﺗە. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺳەرﭼﺎوەﯾەك ﻟەﻧێﻮ ﻓڕاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛە ﺑە ”وﺷــە“ی
ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻓڕاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوز ﻟــە ھەوﻟێﺮ، ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن ﺳەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ن ،ﺟﮕە ﻟە ژﯾﻨﯚ ﻛە ﺳەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎرە و ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ”ﻻھﻮور ﺷێﺦ ﺟەﻧﮕﯽ“ ﺑﺮازای ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ،ﻟە دوای ﯾەﻛەم ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸﺎﻧﯿﺸــﺪا ﭼﻮوە ﺑــﯚ ﻻی ﻻھــﻮور و ﺋەوﯾﺶ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ دەرﺑڕﯾﻮە و ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻮوە” :ﻛەس ﻟە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﻟەﺧﯚوە ڕێﻨﻮێﻨﯽ ﺑەﺗﯚ ﺑﺪات“. وەك ﻟــە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﺪا ھﺎﺗﻮوە، ژﯾﻨــﯚ ﻣﺤەﻣــەد ﻟەﻻﯾــەن ڕێﺒﺎز ﺑێﺮﻛﯚﺗﯿﯿــەوە ،ڕاﺳــﭙﺎردەﯾەك و ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ”ﻧﮫێﻨــﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت“ی ﺳﺰاداﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮی ﺑﯚ ﭼﻮوە ،ﭘێﺶ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸﺎﻧەﻛەی 28ی ﺋﺎب ﻛە دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی 31ی ﺋﺎﺑﯽ ﺑەدوادا ھﺎﺗﻮوە .ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی 12ی ﺣﻮزەﯾﺮان ھﺎﺗﻮوە ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛﺎر و ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨــﯚ ﻟەﮔەڵ ھێڵە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ )ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر( ﯾەك ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ،ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن داوە ﺑە دوورﺧﺴﺘﻨەوە و ﺑێﺒەﺷﻜﺮدن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و دﯾﺪارە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﻧﺎدﯾﺎر. ژﯾﻨﯚ ﻣﺤەﻣەد ،ﻟە دوای ﺳەرداﻧەﻛەی ﺑــﯚ ﻻی ﻻھﻮور ﺷــێﺦ ﺟەﻧﮕﯽ ،ﻟە
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ”ژﯾﻨﯚ ﻣﺤەﻣەد“ دوور دەﺧﺎﺗەوە و ﻻھﻮور ﭘﺸﺘﯽ دەﮔﺮێ ﻻﭘەڕە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەی ﻟە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك، ﭼﺎﻻﻛــﯽ دژی ”ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر“ ﺑــو دەﻛﺎﺗەوە و ﺑەﻧــﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮﯾﺶ، ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوزەوە دوور ﺧﺮاوەﺗــەوە ،ڕۆژی 20ی ﺋەﯾﻠﻮول، ﺳــەرداﻧﯽ ﻗﻮﺑــﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە. ڕۆژی ﯾەﻛﯽ ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘێﻤﺒەر، ﺑﺎڵــﯽ ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ ﻋەﻟﯽ ﺟێﮕﺮی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺟێﮕــﺮی دووەﻣﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ” ،ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ﯾﺎنﭘێﻚھێﻨﺎ،ﻟەراﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﺪا ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ
ﺑڕﯾﺎری ﺷــەرﻋﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ زاﻧﯽ و ﺑﺎڵﯽ ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەدﯾﺎن ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺳەﻓﻘەی ژێﺮ ﺑە ژێﺮ ﺑﯚ ھەڵﻮوﺷﯿﻨﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﭘﺎواﻧﻜﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ و ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛﺮد ،رۆژی دواﺗﺮ ھەﯾﻨﯽ دووی ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘێﻤﺒەر ﺑﺎڵﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻟە دەﺑﺎﺷــﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە و دواﺗﺮ ﻟە راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﺪا ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی ”زۆرﯾﻨەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ“ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺷەرﻋﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪ و داوای ھەرﭼﯽ زووە ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد، ھﺎوﻛﺎت ﻟە دوێﻨێﻮە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوڵﯽ ﻧێﻮەﻧﺪﮔﯿﺮی ھەردوو ﺑﺎڵەﻛە دەدەن.
ﭘﯿﻼﻧێﻚ ﺋێﺮان ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت
ﻛﻮرد 100ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە دەﺳﺖ داوە ﺑە دواداﭼﻮون /ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەش ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،ﻧﺰﯾﻜەی 100ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە دەﺳﺖ ﻛﻮرد دەرھێﻨﺮاوە ﻛە ﺑەڕێﮋەی % 98ﯾﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﺑەڕێﻮە دەﺑــﺮان ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺑەھﯚی ﺳەرﺑەﺧﯚﺧﻮازی و ﮔﻮﺗﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەوە ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﮔﯿــﺮاوە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ دەڵێﻦ ،دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻛــﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺋێﺮاﻧە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت. ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ”وﺷــە“دا دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﻧﺰﯾﻜــەی 100ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑەﻏﺪا وەﮔﯿﺮاوەﺗەوە و ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯿﺎن رەواﻧەی ﻣﺎڵەوە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﻟە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوەﺧﯚ ،ﺑەرﮔــﺮی و ﭘەروەردەی ﻋێﺮاق ،ﻛﻮرد زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻟە دەﺳﺖ داوە .ﺑە دەﯾﺎن ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑەﺗﺎڵﯿﺶ ھێﺸﺘﺎ ﭘڕ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە. ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێــﺮاق ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﻛە ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮوە ﻟە دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی ژﻣﺎرەﯾەك ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﺳــەرﺑﺎزی ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﯾﺎن ﺑــە ﺑەﺗﺎڵ ھێﺸــﺘﻨەوەی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەی ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد ﺑــﻮون و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺑــە وەﻛﺎﻟەت ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑەوە. ﻟەواﻧە ﭘێﻨﺞ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾﯽ ﻓﯿﺮﻗە و ﻟﯿﻮا و ﺳەرۆﻛﯽ دەزﮔەی ھەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑﺎری
ھەواڵﮕــﺮی ،دەﯾﺎن ﭘﯚﺳــﺖ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەر و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەی ﻋێــﺮاق ،وەزﯾــﺮی دەوڵــەت ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﺸــﻮوی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛە ﭘﺸــﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە. ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“” ،ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑە ﭘﺮۆﺳەﯾەك ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەی ﺑــە دەﺳــﺖ ﻛﻮردەوەﯾــە ،ﺑــەم ﻋەﺑــﺎدی ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎن ﺗەواو دەﻛﺎت“. ﺋەو دەڵێﺖ” ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﭘﯚﺳﺖ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دەﺳﺖ رۆژ ﻧﻮوری ﺷﺎوێﺲ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮوە ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ،ھەروەھﺎ ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزﯾﺮی ژﻧﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەﯾﺎن ﻧﻮوری ﻛە ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻮوە، ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ﻋێﺮاق ھﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑــﻮوە ،ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻓﯿﺮﻗەی 10ی ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەن ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﺟﯿﺎدا ﻟە ﻛﻮرد وەرﮔﯿﺮاوﻧەﺗەوە“. ﺣەﺳــەن ﻋەﺑﺪوﻟﻌەزﯾــﺰ
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣﯿﻼﻛﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺑەرﮔﺮی 50 ،ﭘﯚﺳــﺖ ﻟە دەﺳﺖ ﻛﻮرد دەﻛﺮاوە ،ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎن ﻻ دراون ،ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺑەﺗﺎڵﻦ و ھێﺸــﺘﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎن ﺑﯚ دﯾــﺎری ﻧەﻛــﺮاوە ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﻟەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەش ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزﯾﺮی ﻧﺎوﺧﯚﯾە ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ھەواڵﮕﺮی“. ﺳﯿﺮوان ﻋەﺑﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘــەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە و وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ،ﭘﺘــﺮ ﻟە 20 ﭘﯚﺳــﺖ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ و ﺳــەرووﺗﺮ ﻟــە ﻛﻮرد ﺳــەﻧﺮاوﻧەﺗەوە ،دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧە ﺑەھــﯚی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ د .ﺣﻮﺳێﻦ ﺟﺎف
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿە و ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺋەو داﻧﺮاوە ﻛە ﻛﻮردی ﻧﺎزاﻧێﺖ. دواﯾﯿﻦ ﭘﯚﺳــﺖ ﻟە دەﺳﺖ ﻛﻮرد دەرھێﻨﺮاﺑێﺖ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻣﺘﻤﺎﻧە وەرﮔﺮﺗﻨەوە ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾــﺮی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻛە رۆژی 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ راﺑﺮدوو ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،دوای ﺳــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮرد ھﯿﭻ ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎ و ﺳﯿﺎدی ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﯿﯿە. دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەی ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮرد ﻛە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺑەﺗﺎڵﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ،ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزﯾﺮی داراﯾــﯽ ،ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزارەﺗــﯽ دەرەوەی ﻋێــﺮاق ،ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﻋێﺮاق ،ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾﯽ دوو ﻓﯿﺮﻗە و ﭘێﻨﺞ ﻟﯿﻮا ،ﺳەرۆﻛﯽ دەزﮔــەی ھەواڵﮕﺮﯾــﯽ ﻋێﺮاق، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻛــﻮردی ،ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ 10
ﻓەوج ،ﭘﺘﺮ ﻟە 20ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑﺎ ﻟە وەزارەﺗــە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، راوێﮋﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوەﺧﯚ، ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺣەج ﻟە ﻋێﺮاق، دەﯾﺎن ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺗﺮ ﻟــە داﻣەزراوە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا. ﻟە ﻛﯚی ﺳەرﺟەم ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧەی ﻟــە ﻛــﻮرد ﺳــەﻧﺮاوﻧەﺗەوە ،ﯾﺎن ھێﺸــﺘﺎ ﺑە ﺑەﺗﺎڵــﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق رێﮕە ﻧﺎدەن ﺑە ﻛﻮرد ﭘڕ ﺑﻜﺮێﻨــەوە ،ﺑەڕێﮋەی % 98ی ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮان و ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﭘﯚﺳــﺘﯿﺎن ھــﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮون ،ﭘﯚﺳــﺘﯽ وەزﯾﺮی ژﻧﺎن ﻛە ﺑەﯾﺎن ﻧــﻮوری ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و وەزﯾﺮێﻜﯽ دەوڵەت ﻛە ﺑە دەﺳﺘﯽ ﺳﺎﻣﺎن ﻋەﺑﺪو ﻟە ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻮو. دﯾﻨــﺪار ﻧەﺟﻤــﺎن دۆﺳــﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەداری ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮرد ﭘێﯽ واﯾە ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻛﻮرد و ﻟــە ﻧﺎو ﻛﻮردﯾﺶ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑەھﯚی ﺋەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧەﯾە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻣەزەوی ﺳــﻮﻧە و ﺷﯿﻌە ھەﯾە” .ﺋەﻣە ﺗەﺷــەﻧەی ﻛﺮدووە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﯾەﻛڕﯾــﺰی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﺗێﻚ ﺑﺪرێﺖ ﻟەوەﺷــﯿﺎﻧﺪا ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــەﻛﺎن ﭘێﻜﺮاون، ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕە ﺋەوەﯾە ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری، ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا دژی ﻛﻮرد دەﻧﮕﯿــﺎن دا ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە دواﺟﺎردا زێﺒﺎری ھەرﭼﯿﯿەك ﺑێﺖ ﻛﻮردە“. ﻛﯚﻣﺎری ﺋێــﺮان ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺋەو ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨــەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺎرﺗﯽ دەﻛﺎت، ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻋێﺮاق ﭘﯿﻼﻧەﻛــە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎت، ﺋەو ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨــەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﻧــﺎو ﻛﻮردﯾﺶ ﺑە ﭘﻠــەی ﯾەﻛەم ﺑﯚ ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ھەﯾەﺗﯽ. ”ھەڵــەی ﻛــﻮرد ﻟەم ﯾــەك دوو ﺳــﺎڵە ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی ھەرێــﻢ ھەﺑﻮوە، ﮔﻮاﺳﺘﺮاوەﺗەوە ﺑەﻏﺪا ،ﺋەﻣەش ﺑە ﺗەواوی ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺷﻜﺎوەﺗەوە، ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟە دەﺳﺘﭽﻮوﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺗﺮ و ﻻوازﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﮕەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە زۆرﺗــﺮ دەﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺑەر ﻟەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧە ﺑﮕﯿﺮێﺘەوە“ .دۆﺳﻜﯽ وای ﮔﻮت. ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻮوی داراﯾــﯽ ﻋێــﺮاق دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟەوە
ﻛﺮدەوە ﻛە ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە و ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨــﯽ ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮوە” ،ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻛــﻮرد ﺑــﻮوە ،ﺋەﻣە ﺷــەڕێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻛە ﭘەرۆﺷــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﻦ و ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗەﯾە“. ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێــﻢ ھەﺑﻮوە ،زۆرێﻚ ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮرد ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾەوە ،ﺋەﮔەر ﻛﻮرد ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻮواﯾە ،رەﻧﮕە دۆﺧەﻛە ﺑەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺋێﺴﺘە ﻧەﮔەﯾﺸﺘﺎﯾە“. ﻋەرەﻓﺎت ﻛــەرەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻟە ﻧﺎو ﻛﻮرد ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮕﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑەھﯚی ﺋــەو دۆﺳــﯿە ﻧەﺗەوەﯾﯿﺎﻧەﯾە ﻛە ﭘﺎرﺗــﯽ ﺷــﺎﻧﯽ داوەﺗە ﺑــەری، ﻻی ھەﻣﻮواﻧﯿــﺶ رووﻧــە ﭘﺎرﺗﯽ رۆڵﯽ ھەﺑﻮوە ﻟــەوەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی ﻧەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ وﯾﺴــﺘﯽ ﺗﯚڵەی ﺧﯚی ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻛﺮدی“. ”ھێﺮﺷێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﻟەﺳەر ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ھەﯾە ﻛە ﺋێﺮان ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت و ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺟێﺒەﺟێــﯽ دەﻛﺎت ،ھەﻣﻮوی ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﻛﻮرد ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﻟــە ﻧﺎو ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑەﻏﺪا دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﻧــﺎو ﻛﻮردﯾﺸــﺪا ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە ھــەم ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘــڕۆژەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە و ھەﻣﯿﺶ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿە“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﭘﺎرﺗــﯽ وای ﮔﻮت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دۆﺧﯽ وت ﺗەواو ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺗەواوی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ دوور ﻟە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەت ،ﻛە ﺑەﺳەﺧﺘﯽ ﻟە داﯾﻚ دەﺑێﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ رۆڵﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧەھێڵێﺖ ،ﺑەم ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑﺎﺷﯽ دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻛە ﻧەﺧﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﮕﯚڕێﺖ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﺑێﺘە ﺋﺎراوە ،ﺑەم ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دروﺳﺖ دەﺑێﺖ..
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﻟە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺧەڵﻚ ﺑە ﻗﺴەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮد وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮاﯾەوە ﺑە ﭼەﻗﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎن و دووﻛﺎن و ﺑﺎزاڕ و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن داﺧﺮاﻧەوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەڵێﻦ ﺋەوان ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەوە ﻧﯿﻦ و ﻛﺎرێﻜﯽ ﺧﯚڕﺳﻜﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧە ،ﺑەم ”وﺷــە“ زاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻛە ﻟە ﺳــێ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺟﯿﺎوازەوە ،ﺳێ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﯾﻨەﻣﯚی ﭘەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و دەواﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﻦ. ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وای ﻛــﺮدووە ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﺑێﺰار ﺑﺒﻦ و دەﻧﮕﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺑــەرز ﺑﻜەﻧەوە ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ،ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە دەﻗﯚزﻧــەوە و ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨﻦ. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﻧەﯾﺸﺎردەوە
ﻛــە ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺎن ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەران دەﻛﺎت و داوای ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑە ڕەوا دەزاﻧﻦ .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﮔﯚڕان ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ھەﻣــﻮو داواﻛﺎری ﺧەڵﻚ و ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧێﻚ دەﻛﺎت“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟە ﺑەردەﺳﺖ ”وﺷــە“دان ،ﺑﺎڵێﻜﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،داﯾﻨەﻣﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧەوەی ﮔەڕێﻜﯽ ﺗﺮی
ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﻦ. ”وﺷە“ ﺋەوەی زاﻧﯿﻮە ﺑەر ﻟە وادەی ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن، ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯿــﺎن ﻛﺮدووە و ﭘێﺸﻨﯿﺎری ﺋەوە ﻛﺮاوە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺳەرﺗﺎﺳەری ﺑە ڕێﺒەراﯾەﺗﯽ ھەرﭼــﻮار ﺣﺰﺑەﻛە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ ،ﺑەم ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ڕازی ﻧەﺑــﻮوە و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺗێﻚ دەﭼێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺳــێ ﻻﯾەﻧەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻛﺮدووە. دوێﻨێ 27ـﯽ ﻣﺎﻧﮓ ،ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﻟە زۆرﺑەی ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺋەﻧﺠﺎم درا و زەﻧﮕﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿــﺶ ﻟێ ﻧەدرا ﻛە دەﺑﻮو ﯾەﻛــەم ڕۆژی دەواﻣﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ ﺑێﺖ ،ھەر ﺑەو
ھﯚﯾەﺷەوە وەزارەﺗﯽ ﭘەرەوەردە ﻛﺮدﻧەوەی دەرﮔــەی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑﯚ ﺷەﻣﻮوی داھﺎﺗﻮو دوا ﺧﺴﺖ. ھەرﭼــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﻦ، ڕەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﺋەوان داﯾﻨەﻣﯚی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑــﻦ .ﺳــﯚران ﻋﻮﻣەر، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ،ﺧەڵﻚ ﺗﺎﻗەﺗﯽ ﺋەوەی ﻧەﻣــﺎوە ﮔﻮێ ﻟــەوە ﺑﮕﺮێﺖ ﻛێ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑﺎوﻛێﻚ ﻛــە ﭘﺎرەی ﺷــﯿﺮی ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﭘــێ ﻧﯿﯿــە ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەك ﻛە ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕە ﻛﺮێ ﺧﺎﻧــﻮوی ﭘێ ﻧەدراوە ،چ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺣﺰﺑێﻜە ﻓێــﺮی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ و ھێﻨﺎﻧــە ﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺑﻜﺎت؟“ .ھەر ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ،ﺋﺎزاد ﻣﺤەﻣەد
ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﻣﺎﻓﯽ ﺧەڵﻜە و وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯿــﺶ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻤﺎن ﻛﺮدوون .ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛﺮد، ﺑﺎرودۆخ و ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە
و دەﺷــڵێﺖ” ،ﻧەﻣﺎﻧﺒﯿﺴــﺘﻮوە ھﯿــﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدﺑێﺖ ،ﺑەم ﺧەڵﻚ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑێﺰارن و ﻣﻮوﭼەﯾﺎن دەوێﺖ“. ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ﺳﺎڵە ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺪاﯾە و ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺳﻨﻮورێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﯿﺶ ﻟە ﺷەڕداﯾە دژ ﺑــە ڕێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋﺶ.
ﺧەﻣﯿﺲ دﻟێﻤﯽ:
ﺳﻮﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ﯾەك ﻧﺎو ﺑﻦ ،ﺑەم ﺋەﺳﺘەﻣە ﯾەك ﻧﺎوەڕۆك ﺑﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺗەواو ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ دوور ﻟە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺧەﻣﯿﺲ دﻟێﻤﯽ ﺷﺮۆﭬەﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“ دەڵێﺖ ﻛە ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﻧﺎو ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳﻮﻧەی ﻋێﺮاق ھەﯾە، ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺋەواﻧﯽ ﺗەواو ﻻواز ﻛﺮدووە و ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾەك ﻣەرﺟەﻋــﯽ و ﺟﯿﺎوازی ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎن ﻛە رەﻧﮕــە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﯾەك ﻧﺎو ﺑﻦ، ﺑەم ﺋەﺳﺘەﻣە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﺪا ﯾەك ﺑﻦ. ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﺗــﺎن ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ھەﯾــە ﭼﯿﯿە ،ﺋﺎﺧﯚ داﺑەﺷﻜﺮدن ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋارە ﻧﯿﯿە؟ ﺑــﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺘەھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑــەدەر ﻟە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەت دروﺳﺖ ﺑێﺖ وەك ﺋەوەی ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳەدر داوای دەﻛﺎت ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺳــﻮﻧە و ﺷﯿﻌە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺗﺎ رادەﯾەك ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗــﻮودا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ و رۆڵﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ھەﺑێﺖ. ﻟەﺑــﺎرەی داﺑەﺷــﺒﻮون و ﺑەھەرێﻤﻜﺮدن ،ﺋەوە دەﺳــﺘﻮور زاﻣﻨــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەھەرێﻤﻜﺮدﻧﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم زۆرێــﻚ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺗﺮﺳــﯿﺎن ﻟێــﯽ ھەﯾــە ،ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﭼﯚن ﻛﺎروﺑــﺎرەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﺧﯚان ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ، ﺋێﺴــﺘە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
وەزﯾــﺮان دەرﭼﻮوە ﺑــﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ دەﺳــەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻛە ﺋەوەش ﺑەھﺎی ﺑەھەرێﻤﻜﺮدن ﻛەم دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻟە رووی ﺋﯿﺪارەداﻧــەوە ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ داوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەرﺑﭽێﺖ، رێﮕە ﺑە ھەرێﻤەﻛﺎن دەدرێﺖ ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﺎری ﺑێﻨﻦ. ﺑــە ﺑــڕوای ﻣــﻦ ﭼﺎرەﺳــەری ﻟــە ﺑەھەرێﻤﻜﺮدﻧــﯽ ﻋێــﺮاق و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟە ﭘێﺪاﻧــﯽ دەﺳــەﺗﯽ زﯾﺎﺗــﺮە ﺑە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ،ﺑﯚﯾە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋەﮔەرێﻜﯽ دوورە ،ﺋــەوەش ﺑەھــﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﻧﺰﯾﻜﺘﺮ وەك ﭘێﺪاﻧﯽ دەﺳــەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەﻛﺎن. ﻛێﺸــەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳــﻮﻧە ﺑــە وردی ﭼﯿﯿە ،ﺋــەوان ﺑﯚﭼﯽ ﯾەك ﻧﺎﮔــﺮن و ﯾەك ﮔﻮﺗﺎرﯾﺎن ﻧﯿﯿە
و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﮔﺮت و داھﺎﺗﻮوﯾﺎن ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟. ﻟــە دوای 2003ﺳــﻮﻧەھﺎوﺑەﺷــﯿﯿﺎن ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋــەوان ﻣﺎﻧﺎی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯿﺎن ﻧەدەزاﻧﯽ و ﭘێﺸﺘﺮ ﻧەﯾﺎﻧﺒﯿﻨﯿﺒــﻮو ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ﺷﯿﻌە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوان دﯾﺪ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾــﺎن ھەﺑــﻮو دوور ﻟــە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ،ﻟێﺮە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧە ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﺗــێ ﻛــەوت و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻟە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوﻧەوە و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﮔەڵﯽ ﻧﺎﻛﯚك ﺑــﻮون ،ھەروەھﺎ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەواﻧەی ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷﺪاری ﻣەزەو و ﺋﺎﯾــﻦ ﺑــﻮون ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و
دﻛﺘــﯚر ﺧەﻣﯿــﺲ ﺳــەﺑﻊ ﺟــﻮاد دﻟێﻤﯽ ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ،1961 ﺧێﺰاﻧــﺪارە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــە ﻟە ﻛﯚﻟێﺠﯽ ﺷــەرﯾﻌە ﻟە ،1986 ﺧﺎوەﻧــﯽ دﻛﺘﯚرا ﻟە ﻛﯚﻟێﺠﯽ زاﻧﺴــﺘە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺑەﻏﺪا ﻟە .1997 ﺋەواﻧەﺷــﯽ دوور ﺑــﻮون ﻟە ﺋﺎﯾﻦ، واﺗە ﺋﺎﯾﻨﭙەروەر و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن. ﺑﯚﯾــە ﺳــﻮﻧە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺑﺒﻨە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺷﯿﻌە ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ، ھەروەھــﺎ ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﻧە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺑێﻨە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺋــەوان ﭘێــﺶ 2003 ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑــﻮون ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛێﺸــەی ﺳــﻮﻧە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾەك ﻣەرﺟەﻋﯿﯿــە وەك ﺷــﯿﻌە ،ﺑﯚﯾە
ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﺗێ ﻛەوت و ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﯾەك ﺳەرﻛﺮدە و ﮔﻮﺗﺎرﯾﺎن ھەﺑێﺖ ،ھەروەھﺎ ﺣﺰﺑە ﺳﻮﻧەﻛﺎن و ﺳــەراﻧﯿﺎن ﭼﻮوﻧە ﻧــﺎو ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﮔــەورە و ھﯚزەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺟﯿﺎ ﻛــﺮدەوە ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮد ﻛە ھﯚزەﻛﺎن و ﺳﻮﻧە ﻻواز ﺑﻦ. ﺑــﯚ داھﺎﺗــﻮو ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧە دەﮔەڕێﻨــەوە و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو ﺋــﺎوەدان دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺑەم ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا ﺟەﻣﺎوەری ﺳﻮﻧە ﺋەوان ھﯚﺷﯿﺎرﺗﺮ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺳەران و ﺣﺰﺑە ﺳــﻮﻧەﻛﺎن ﯾەﻛﻼ دەﻛەﻧەوە دوای ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن. ﺋﺎﺧــﯚ دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻣــﺎوەی ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑەر ﻟە 2003 ﺑە ﻣﺎوەی دەﺳــەﺗﯽ ﺳــﻮﻧە ﻧﺎو ﺑﻨێﯿﻦ؟. ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﺑە ﺳﯿﻔەﺗێﻜﯽﺋﺎﯾﻨﯽ ﯾﺎن ﻣەزەوی ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻧەﻛﺮد ،ﺋەو وەك ﻛەﺳێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺑەﻋﺴﯽ ﺑەڕێﻮەی دەﺑﺮد، ﺋەو ﻛە ﺷﯿﻌەی دەﻛﻮﺷﺖ ﺑﯚ ﺋەوە ﻧەﺑﻮو ﻛە ﺷــﯿﻌەﯾە ﺋەو ﺳﻮﻧەﺷﯽ دەﻛﻮﺷــﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻟەﺳــەر ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﻧەﺑﻮون، ﺳــەﻋﺪوون ﺣەﻣﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﻧەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﺗەی راﺑﺮدوو ﺷﯿﻌە ﺑﻮو. ﺣﺰﺑە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺳﻮﻧە و ﺷﯿﻌە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻨﺪا
دۆﺧﯿﺎن ﺑــﺎش ﻧەﺑــﻮو ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑەو ﺷــێﻮە ،ﺋەو ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﺎوەڕی ﺑەﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻋﺲ و ﺧــﯚی ھەﺑﻮو ،ﺋــەو دژی ﺋێﺮاﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳﻌﻮودﯾەی ﺳﻮﻧە ﺑﻮو. ﻧەﺧﺸەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوای داﻋﺶ ﭼﯚن دەﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧــﯚ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑەدەر ﻟە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەت دروﺳﺖ دەﺑێﺖ؟. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دۆﺧــﯽ وت ﺗەواوﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺗەواوی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ دوور ﻟە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەت، ﻛە ﺑەﺳــەﺧﺘﯽ ﻟە داﯾــﻚ دەﺑێﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ رۆڵــﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧەھێڵێــﺖ ،ﺑــەم ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑﺎﺷــﯽ دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻛە ﻧەﺧﺸەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﮕﯚڕێﺖ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧــﻮێ ﺑێﺘە ﺋﺎراوە، ﺑــەم ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ ﻛــە ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﮔﯚڕﯾﻦ و ﺑﺎﺷــﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳەر ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﻛە ﻟێﯿەوە دەردەﭼﻦ. ﻛــەی ﻋێــﺮاق ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ دەﺑێــﺖ ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻨﻮورێﻚ ﺑﯚ دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎرﯾﺎن داﺑﻨێﻦ؟. دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﻟە ھەﻣﻮووﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎدا ھەﯾــە ،ﻋێﺮاق ﺑە
دۆﺧێﻜﯽ ﺳــەﺧﺖ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ و ﻟــە 2003داﮔﯿﺮ ﻛﺮا ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻋێﺮاق ﭼﻮوە دەرەوە، ﺑــەم ھەوڵــﯽ داوە رۆڵــﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ھەر ھەﺑێﺖ ﺑەو ﭘێﯿەی ﺋەو ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﮔﯚڕﯾﻮە. ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ دەﺳــﺘﻮەرداﻧەﻛە ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی داﻋﺶ، ﺑﯚﯾــە ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘﻤەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ رێﺨﯚﺷــﻜەر ﺑﻮو ﺑﯚ دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﺶ، ﻛە وﺗﯽ ﺑەھێﺰن و ﺑڕواﯾﺎن واﯾە ﻛــە ﺋەواﻧﯿﺶ ﻣﺎﻓﯿــﺎن ھەﯾە ﻟەو دەﺳﺘﻮەرداﻧە. ﻟەﺑــﺎرەی ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی دەﺳــﺘﻮور ﻛە ھەﻣــﻮوان داوای دەﻛــەن و ﻛەﺳــﯿﺶ ﭘێﯽ رازی ﻧﯿﯿە ،ﭼــﯚن ﺋــەو ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧە دەﻛﺮێﺖ؟. ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﻮور ﺷێﻜﯽزۆر ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی داﻧﺎﻧﯿەوە ﺑﺎﺳﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی دەﻛﺮێﺖ و ﭼەﻧــﺪان ﭘﺮس ھەن ﻟە دەﺳــﺘﻮور ﻛە ﺗێﭙــەڕ ﻛﺮاون، ﺋەﮔەرﭼــﯽ رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدن زۆر ﺋﺎڵــﯚزە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ھەﻣــﻮوان ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺳەر ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی و رۆژێﻚ دێﺖ ﻛە ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ھێﺰێﻜﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد دوای وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻮوی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ،ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ھەوڵﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﯿە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧەی ﺑە دۆﺳﺘﯿﺎن دەزاﻧێﺖ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺳﯿﺎﺳەت دەﻛﺎﺗەوە. رۆژی 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ،2016 ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑە 157دەﻧﮕﯽ ﺑەڵێ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە 77دەﻧﮕﯽ ﻧەﺧێﺮ و 14دەﻧﮕﯽ ﺳــﭙﯽ ،ﺑــە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒــﺎری وەزﯾــﺮی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺳەﻧﺪەوە. دوای ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری ﻛە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ وەك ”ﮔەﻟەﻛﯚﻣەﯾەك“ ﺑﯚ ﺳەر ﺣﺰﺑەﻛەی و ﺧﻮدی زێﺒﺎری ﺑﯿﻨﯽ ،ﺑەﭘێﯽ ﭘڕۆژەﯾەك ﻛە ﺋێﺴﺘە ﭘﺎرﺗﯽ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ دەﻛﺎت و ﺑڕﯾﺎر واﯾە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻻﯾەن و ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﺎﻧەی وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە ”ﺑە ﯾﺎرﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی“ ھەژﻣﺎری ﻛﺮد، دەﺳــﺖ ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛــﯽ ﭼەﻧﺪ ﻗﯚڵﯽ ﭘێﻚ ﺑێﻨﻦ. ﻋەرەﻓﺎت ﻛــەرەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێــﺮاق ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ
دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﻟە زێﺒــﺎری ،ﭘﺎرﺗﯽ ﯾﺎر و ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚ دەرﻛــەوت ،ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی ﻟــەو ﻻﯾەﻧﺎﻧــەش ﺑﯿﻨﺮاﺑــﻮو ،ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑﻮو ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ ﺗــﺎ ﺑەﺧﯚﯾــﺪا ﺑﭽێﺘەوە و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑــﯚ ﻋێﺮاق ھەﺑێﺖ“. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿــەك ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ھﺎوڕا و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻮون ،ﺑە ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەی ﻛە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎت و ﺋێــﺮان
ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿە دەﯾەوێﺖ ﻋێﺮاق ﺑەرەو ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎی ﻣەزەوی ﺑﺒﺎت وەك ﺋەوەی ﺋێﺮان دەﯾەوێﺖ“. ﻋەرەﻓﺎت وردەﻛﺎرﯾــﯽ ﺋەو ﭘڕۆژە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋەﯾەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت و دەڵێﺖ” ،ﭘﺎرﺗــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧە دەﺑەﺳــﺘێﺖ ﻛە ﺑە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛــەم دژی ﻣﺎﻟﯿﻜﻦ. ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛــە ﻟــە ﻻﯾەﻧﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و رەوﺗﯽ ﺳەدر ،ﻟە ﺳــﻮﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﻮﺗﻠەی ﻣﻮﺗەﺣﯿــﺪوون و ﺋەﻟﻌەرەﺑﯿــە دەﺑێﺖ ،رەﻧﮕە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەش ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەن ﺑێﻨە ﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛە ﻛــە دواﺗــﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻋەرەﻓــﺎت ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺟﮕە ﻟە ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،زۆرﯾﻨەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە
د .ﻣﺤەﻣەد ﻛﺎﻛەﺳﻮور:
ﺳەرﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەوەی زێﺒﺎری ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﺑﮫێڵێﺘەوە ،واﯾﻜﺮد ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﭽێﺘەوە
ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻟە دژی زێﺒﺎری دەﻧﮕﯿﺎن دا ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻗﺴە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەش دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر دێﻨــە ھەژﻣﺎرﻛﺮدن و دەﻧﮕﯿﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ زێﺒﺎری دا“. ”ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛەم ﺋەو ﭘڕۆژەﯾەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻜەوێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری ،ﺑــە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ھﺎوڕا و ھﺎوھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑﻮون، ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﭘﺎرﺗﯽ و زێﺒﺎری دەﻧﮕﯽ دا ،ﻟەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﺷﺪا ﺋەﮔــەر ﻧەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿــەی
ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﯿﻦ ،ﺑــە ﻻﯾەﻧﯽ ﻛــەم دەﺗﻮاﻧﯿﻦ راﯾﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ“ .ﻛەرەم وای ﮔﻮت. ﭘﺎرﺗــﯽ و ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﺪا ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻟﯿﺴﺘەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ”دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ“ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺳەرەڕای زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎزش و ﻣﻠــﺪان ،رێﮕــە ﻧەدرا ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮان وەرﺑﮕﺮێﺘەوە. د .ﻣﺤەﻣــەد ﻛﺎﻛەﺳــﻮور ﺷــﺎرەزای ﻣێﮋووﯾﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋــەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا دەﺑێ ﺑــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﭽﻨەوە،
ﺳــەرﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟەوەی زێﺒﺎری ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﺑﮫێڵێﺘەوە، ﺑﻮو ﺑە ھﯚﻛﺎرێــﻚ ﺑەوەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﭽێﺘەوە. ﻛﺎﻛەﺳﻮور ﮔﻮﺗﯽ ”ﭘﺎرﺗﯽ ﺑەﺧﯚﯾﺪا دەﭼێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن واﯾە ﻛە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﺑەرەﯾەﻛﺪان و ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر دەﺗــەوێ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﺑەردەوام ﺑﯿــﺖ ،ﮔﺮﻧﮕە ﻟەو ھﯚﯾــە ﺑﮕەڕێﯽ ﺑﯚ ﻟە وەھﺎ ﭘﺮﺳــێﻜﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوﯾــﺖ ،ﻟەﺑەرﺋــەوە دەﺑێ وا ﺑﻜەﯾﺖ ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﻧﯿﻮەی ھێﺰەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﺗﺪا ﺑﮕﻮﻧﺠێﻨﯽ“.
”ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻟە ﺑﺮی ﭘﺎرﺗﯽ ﻗﺴــە ﺑﻜەم ﺑەوەی ﺑە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛﯽ وەھﺎ ﭼﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم دەﺑێــﺖ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﺑەھێــﺰ ﺑێﺖ ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﺑەﻏﺪا ھەن ﺑﯚ ﺋەوەی وﯾﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەﺳــەر ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻓەرز ﺑــﻜﺎت ،ﯾﺎن ﺑە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛەم ھەر ﺷــﺘێﻚ ﻟە دەرەوەی وﯾﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەرﯾﺪا ﻓــەرز ﻧەﻛﺮێــﺖ“. ﻛﺎﻛەﺳﻮور ﮔﻮﺗﯽ. ﻋێﺮاق ﺑﻮوەﺗە وﺗﯽ ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە رووی ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ،ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ، ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ و ﺗﺎﯾﻔەﯾﯿــەوە ،ﺑﯚﯾــە ھەرﭼــﯽ ﺋەﮔــەرە ﻟــەو وﺗــە ﭼﺎوەڕوان ﻛﺮاوە روو ﺑﺪات.
”وﺷە“ ﺋەو ﭘەرﻟەﻧﺘﺎرە ﻛﻮرداﻧە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە دژی زێﺒﺎری دەﻧﮕﯿﺎن دا ﺳەﻟﯿﻢ ﺷﻮوﺷﻜەﯾﯽ:
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺤەﻣەد ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﺋەو ﺣﺰﺑە، ﺗــەواوی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﻟە دژی ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻮوی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق دەﻧﮕﯿــﺎن داوە .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت دەﻧﮕﺪان ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ،رۆڵﯽ ھەﺑﻮوە ﻟەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دژی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ زێﺒﺎری دەﻧﮓ ﺑﺪەن .ﺑەم ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿﺎن ﻟە دەﻧﮕﺪان ﺳەرﭘﺸﻚ ﻛﺮاﺑﻮون. ﻟــە 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2016دا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑە 157دەﻧﮕﯽ ﺑەڵێ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە 77دەﻧﮕﯽ ﻧەﺧێﺮ و 14دەﻧﮕﯽ ﺳــﭙﯽ ،ﺑــە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺧــﺮاپ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒﺎری وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺳەﻧﺪەوە. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ”وﺷــە“ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا دەﺳــﺘﯽ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﭘﺘــﺮ ﻟە 10 ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دژی زێﺒﺎری دەﻧﮕﯿــﺎن داوە ،ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧە ﻟــە ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﻦ ﻛە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت ،ھەروەھﺎ ﺗــەواوی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔــﯚڕان ،ﻛﯚﻣــەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە دژی زێﺒﺎری دەﻧﮕﯿﺎن
داوە. ﻟە ﺧﻮﻟــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ 28 ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 21ﻛﻮرﺳــﯽ، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ھەﺷــﺖ ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﺳــێ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ھەﯾــە ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯿﺎن ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛەﯾﺎن ﻛﺸﺎوەﺗەوە. ﺳﯿﺮوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،زۆرﯾﻨەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟــە
دژی زێﺒــﺎری دەﻧﮕﯿــﺎن داوە، ﺑﯚﭼــﻮون و رێﻨﻮێﻨــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻮوە ﻛــە ﺑــە ﺑەڵێ ﺑﯚ ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری دەﻧﮓ ﺑﺪەن“. ”ﭘﺘــﺮ ﻟــە 10ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻟــە دژی زێﺒﺎری
دەﻧﮕﯿﺎن داوە ،ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧە ﻟە ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﻟەواﻧە ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚن و ﺋﺎرێــﺰ ﻋەﺑﺪو ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧەوت و ﮔﺎز ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﻦ ﺑە ﺑەڵێ ﺑﯚ ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒــﺎری دەﻧﮕﯿﺎن داوە“ .ﻋەﺑﺪو وای ﮔﻮت. ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری ﻟە دوای ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟێــﯽ ،ﺑــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﺑــﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧەﻛــە ﻧﺎﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻛــﻮرد
ﭘﺮۆﺳــەی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑﻮوە، ﺑﯚﯾــە ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑە چ ﺷێﻮەﯾەك دەﻧﮕﯽ داوە ،ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘەﯾە
”زۆرﯾﻨــەی دەﮔەڕێﺘــەوە، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟە دژی ﺋێﻤــە دەﻧﮕﯿﺎن دا ،ﺑە راﺷــﻜﺎوی دەﻣــەوێ ﻗﺴــە ﺑﻜەم ﻟــەوەی ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻤﺎﻧە ،ﺋەوەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑێﺖ ﺑــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﭘﺮﺳــەﻛە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺳــەر وﯾﮋداﻧﯽ ﺧﻮدی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ،ﺑەم ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە زۆرﯾﻨەی ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟە دژی ﺑەﻧﺪە دەﻧﮕﯿﺎن دا“. رێﺰان دﻟێﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿﺎن ﻟە دژی زێﺒﺎری دەﻧﮕﯿﺎن داوە .دﻟێﺮ ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،رێﻨﻮێﻨﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻣﺘﻤﺎﻧە داﻧەوە ﺑــە زێﺒﺎری ﺑﻮو، ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﭘﺮۆﺳــەی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑﻮو ،ﺷــﺘەﻛە ﮔﯚڕا“. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،دەﻧﮕــﺪان ﺑــە ﻧﮫێﻨــﯽ رۆڵــﯽ ھەﺑــﻮوە ﻟەوەی
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎن ﺑە داواﻛﺎری ﯾﺎن ﺋــەو رێﻨﻮێﻨﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﯿــﺎن دراوە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻦ“. رێﺰان دﻟێﺮ ﯾەﻛێﻜــە ﻟەو ﻧﺎواﻧەی ﻟە ﭘﺎڵ ﻧﺎوی ﺋﺎرێــﺰ ﻋەﺑﺪو ،ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ،ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺷﺎوێﺲ ،ﺷێﺮﻛﯚ ﻣﯿــﺮزا ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺋەواﻧە دێﺖ ﻛە ﻟە دژی زێﺒﺎری دەﻧﮕﯿﺎن داوە ،ﺑــەم دﻟێــﺮ و ﺷــﺎوێﺲ رەﺗﯿﺎن ﻛــﺮدەوە ﻗﺴــە ﻟەﺑﺎرەی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛەﯾﺎن ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﻮوە ،ﺑﻜەن. ﺳەﻟﯿﻢ ﺷﻮوﺷﻜەﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﭘﺮۆﺳــەی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛــە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك دەﻧﮕﯽ داوە ،ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘەﯾە“. ﺋەوەﺷﯽ ﺧﺴــﺘە روو” ،رێﻨﻮێﻨﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵ ﺋەوەﺑﻮو ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی زێﺒــﺎری دەﻧﮓ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو ،ھەڵﺒﮋاردن ﺑﮋاردەﯾەك ﻟە ﻧێﻮان ﺑەڵێ و ﻧەﺧێﺮ
ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ وﯾﮋدان و ﺑﺎوەڕی ﺧﻮدی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﻣﺎﯾەوە“. ﻋەرەﻓﺎت ﻛــەرەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺑە ﭼﺎوی ﺧــﯚی ﺑﯿﻨﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺋــﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دژی زێﺒــﺎری دەﻧﮕــﯽ داوە ،ﻛــەرەم ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘێﺶ دەﻧﮕــﺪان ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺧﯚی ھﺎﺗــە ﻻی ﺋێﻤە و ﮔﻮﺗﯽ ﺑە ﻻی ﺋێﻤەوە )ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ( ھﯚﺷﯿﺎر زێﺒﺎری ھێڵﯽ ﺳﻮورە“. ”ﺑەم ﻣﻦ ﺑە ﭼــﺎوی ﺧﯚم ﺑﯿﻨﯿﻢ ھێڵێﻜﯽ رووﻧﯽ ﻛێﺸــﺎ ﻟەﺳــەر ﻛﺎﻏەزی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛە و ﺑە ﺑەڵێ ﺑﯚ ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری دەﻧﮕﯽ دا ،ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ دﯾﻜەﺷﯽ دا و ﮔﻮﺗﯽ ﺑە ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەوە دەﻧﮕﻢ ﺑە ﺑەڵﯽ داوە ،ﺋەﻣە ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە و ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻻوازی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋەوە“ ﻛەرەم وای ﮔﻮت. ”وﺷــە“ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ را و ﺳــەرﻧﺠﯿﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ﭘﺮﺳــەوە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ژﻣﺎرەﯾەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﺮد ،ﺑەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑەردەﺳﺖ ﻧەﺑﻮون ﯾﺎﻧﯿﺶ وەم ﻧەدراﻧەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﭘێڕەو دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻣﻦ ﺑە ﭼﺎوی ﺧﯚم ﺑﯿﻨﯿﻢ ھێڵێﻜﯽ رووﻧﯽ ﻛێﺸــﺎ ﻟەﺳــەر ﻛﺎﻏەزی دەﻧﮕﺪاﻧەﻛە و ﺑە ﺑەڵێ ﺑﯚ ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە زێﺒﺎری دەﻧﮕﯽ دا ،ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ دﯾﻜەﺷــﯽ دا و ﮔﻮﺗﯽ ﺑە ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە دەﻧﮕﻢ ﺑە ﺑەڵێ داوە ،ﺋەﻣە ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿە و ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻻوازی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋەوە“ ﻛەرەم وای ﮔﻮت.
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﺋێﺮان ﺑﻨﻜە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻨﻮور ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘڕﭼەك دەﻛﺎت
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋێﺮان ،ﺗەواوی ﺑﻨﻜە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻨﻮور ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘڕﭼەك دەﻛﺎت و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھﯚﺷﺪاری ﻟەو ھەوڵە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەی ﺋێﺮان دەدەن و دەڵێﻦ ،ڕاﺳــﺘە دژی ﺟﻮوﻧەوەی ڕۆژھەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧە ،ﺑەم ﺳﻨﻮور ﺑەزێﻨﺮاوە و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﻟەﺳەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﻣﺤەﻣــەدی ﺋەﻧــﻮەری ﻛﯚﻣەڵــەی ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺷﯚڕﺷﮕێڕی زەﺣﻤەﺗﻜێﺸﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان، ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭼﯿﺎی ﺳــﻮورێﻦ،
ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ڕۆژھــەت ،ﺳــﻮﭘﺎی ﺋێﺮان ﺑوەﯾﺎن ﭘێ ﻛﺮاوە. ﻛﯚﻣەڵــەی ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺷﯚڕﺷــﮕێڕی زەﺣﻤەﺗﻜێﺸﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان داوا ﻟــە
ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات:
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑﯚ وەدەرﻧﺎﻧــﯽ ﺋەو ھێﺰاﻧــە ﺑﺨﺎﺗە ﮔــەڕ” ،ﻧﺎﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەﻣە ﭘﺸــﺖ ﺑە ﻋێﺮاق ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻋێــﺮاق ﺑﻮوەﺗــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە دەﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚی ھەوڵﯽ وەدەرﻧﺎﻧﯽ ﺋــەو ھێﺰاﻧە ﺑﺪات“. ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدوودا، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێﺮان ﺑــەردەوام ﭼەﻛــﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ ﺑــﯚ ﻧﺎوەﻧﺪ و ﺑﻨﻜە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھەت ڕەواﻧە ﻛﺮدووە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺗەورێــﺰەوە ﭼەﻛﻮﭼــﯚڵ و ﺗەﻗەﻣەﻧــﯽ ﺷــەڕی ﺑــﯚ ﺑﻨﻜە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ورﻣــێ ڕەواﻧە ﻛﺮدووە و ﺑﻨﻜە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻨﯚ ،ﺳەردەﺷﺖ و ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵ ﻛﺮدووە. ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ھەوارﻣﺎﻣﺰو ﮔﺮدەﺳــﻮوری ﺷﻨﯚ ھێﺰی ﺳﻮﭘﺎی ﻟێ ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاوە، ھەروەھﺎ ﻗەرارﮔەی ﺗەﻛﺎوەران
و ﺑﻨﻜەی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﻛێﻠەﺷﯿﻦ ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھێﺰێﻜﯽ زۆری ﻟە ﺷﺎری ﻟﻮڕﺳﺘﺎن و ﺋەﺳﻔەھﺎﻧەوە ﺑﯚ ھﺎﺗﻮوە و ﺑە ﭼەﻛﯽ ﻗﻮرﺳەوە ﻣﯚڵ دراون. ﻧﺎردﻧﯽ ﭼــەك ﻟەﻻﯾەن ﻧﺎوەﻧﺪە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ﻟــە ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺑــﯚ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھــەت ،درێــﮋەی ھەﺑﻮوە و ھــﺎوﻛﺎت ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﺳەرﺑﺎزی و ﭼەﻛﯽ ﻗﻮرس زﯾﺎﺗﺮ ﻣﻠﯿﺘﺎرﯾﺰە ﻛﺮدووە.
درێــﮋەی ھەﺑﻮوە ،ﺑــەم دوای ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺟێﮕﯿﺮﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھــەت ،و ﺷــەڕ و ﭘێﻜﺪاداﻧەﻛﺎن ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟــە ﺷــﺎری ﺷــﻨﯚ و ﻣەرﯾﻮان، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋێﺮان ﺑــەردەوام ﺷــﺎر و ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻣﯿﻠﯿﺘﺎرﯾﺰە دەﻛﺎت. ھــﺎوﻛﺎت ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ھﯿﺠــﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە
ﻧﺎزم دەﺑﺎغ:
ﺋێﺮان ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھﯿﭻ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﻧﯿﯿە ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﮔﺮﺗﻨەﺑــەری ﺳــەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھەت ﺑــەردەوام ﻟەﻻﯾەن ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯽ ڕێﮋﯾﻤەوە
”وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺑــﯚ ﺑــە ﺑﺎزﮔەﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھــەت ھﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿــﻦ و ﺑــەردەوام ﺋەو ﻛﺎرەی ﻛﺮدووە.
ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋــەو ھەوﻧە ﺑــﯚ ﻛﭙﻜﺮدﻧــەوەی ھــەر ﺟﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮرداﻧــە ﻟــە ڕۆژھەت ﻛــە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﺑێﺖ“. ﺑەم ﻧــﺎزم دەﺑــﺎغ ﻧﻮێﻨەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺗﺎران ﺋــەوەی ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ڕوون ﻛﺮدەوە ﻛە دەﻧﮕﯚی ﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ڕاﺳــﺖ ﻧﯿﻦ .دەﺑﺎغ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەی ﮔﻮت” ،ﺋێﺮان ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﯿﭻ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﻧﯿﯿە“. ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻟە ﺟﺎران زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە و ﭼەﻛﯽ ﻗﻮرﺳﯿﺶ ﺑەردەوام ﻟەو ﺑﻨﻜﺎﻧەدا ﺟێﮕﯿﺮ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەﻣــەش دوای ﺟﻮوﻧــەوەی ﺳــەرﺑﺎزی ھەﻧــﺪێ ﺣﺰﺑــﯽ ﻛــﻮردی ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮو ﻛە ھێﺰﯾــﺎن ﺟﻮوﻧﺪ و ڕاﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”دەﭼﯿﻨە رۆژھەت و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻦ؟.
ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺋێﺮاﻧﻤﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە
رۆﺳﺘەم ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی :ﺑەداﺧەوە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەرووی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻧەداوﯾﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻧەورۆزی ،2016 ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ”راﺳــﺎﻧﯽ رۆژھەت“ راﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﻧﯿﺎزی ھەﯾە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎخ ”ﭘێﺸــﻤەرﮔە“ و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎر ”ﭼﺎﻻﻛە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن“ ﺗێﻜﮫەڵﻜێﺶ ﺑﻜﺎت ،ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ رﯾﺸەﯾﯿﯿە ﻟە ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی و رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﻟەﮔەڵ ﺳەردەم ،ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑــە رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،دەزﮔــە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ و ﺳــﯿﺨﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟەﺳەر ﺳﻨﻮور و ھەﻧﺪێﻚ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت ﺑﯚ ﺋەوان ﺑﻮوە ﺑە ﮔﺮﻓﺖ. ﻟــە ﻛــﯚی ﺋــەو ﺷــەڕ و ﺗێﻜﮫەڵﭽﻮوﻧﺎﻧــەی ﻟــە ﻧێــﻮان ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺣﺪﻛﺎ و ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران رووﯾﺎن داوە ،ﺑﯚﺳــە ﺑــﯚ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە داﻧــﺮاوە و ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﻟە ﺟﻮوڵەی ﺋەو ھێﺰاﻧە ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻮوە، دوای ﺋــەو رووداواﻧــە رەﺧﻨەی ﺋەوە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺣــﺪﻛﺎ ﻛــﺮا ﺑەوەی ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺑە ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯽ ھەﺷﺘﺎﻛﺎن ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﺟﻮوڵێﻨێﺖ و ﺑەﺑێ ﮔﻮێﺪان ﺑــە ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎ و ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت دەﺟﻮوڵێﺘەوە. رۆﺳــﺘەم ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی ،ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺷــﻮورای ﺳــەرﺑﺎزی و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣــﺪﻛﺎ ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎﻧﻤﺎن وەك ﺗﯿﻤﯽ ﺑﭽــﻮوك دەﭼﻨەوە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت و ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ھێﺮﺷﻤﺎن ﺑﯚ ﺳەر دوژﻣﻦ ﭘێ ﻧەداون ،ﺋێﺴﺘە ﺋــەو ﺗﯿﻤﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﮔەﺷــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و رێﻜﺨﺴــﺘﻨە و ھەر ﺋەوەﯾﺶ وای ﻛــﺮدووە ھەﻧﺪێﻚ
ﺟﺎر ﺑﻜەوﯾﻨە ﻧﺎو ﺑﯚﺳەوە“. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﺋێﻤە ﺋەوەﯾە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﭼەﻛﺪارﯾﻤــﺎن ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﻜــﺪا ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﺒەﯾﻦ“. ﻟە دوای ﭼەﻧﺪ ﭘێﻜﺪاداﻧێﻜﯽ ﻧێﻮان ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،دەرﻛەوت ﺑەھﯚی راﭘﯚرﺗﯽ ﺳــﯿﺨﻮڕﯾﯿەوە، ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺗﯿﻤﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺣﺪﻛﺎ ﺑﻮوە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺋەوەﯾﺶ ﺑەﻻی ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮﯾﯿەوە وەك ”ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕێﻚ ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ“ ،ﺑــەم ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﺑﯿﺪرﻛێﻨێــﺖ ﺋﺎﺧــﯚ ﺑﯚ ﻟەﻣەودوا رەﭼﺎوی ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﺎﻧە
دەﻛــەن ﻛە دێﺘە ﺳــەر رێﮕەی ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن دەﻛﺎت. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺷﻮورای ﺳــەرﺑﺎزی ﺣــﺪﻛﺎ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە: ”ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋەواﻧە ﻛێــﻦ راﭘﯚرت ﻟە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺗﯿﻤــەﻛﺎن دەدەن، دەزﮔە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟەﺳەر ﺳﻨﻮورەﻛﺎن زۆرە
ﻣﺤەﻣەد ﻧەزﯾﻒ ﻗﺎدری:
رەﭼــﺎوی دۆﺧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە و ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺋــەوە ﺑﻮوە ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪﻛﺎ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت رێﻚ ﺑﺨەﯾﻦ
و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی وﺗﯿﺸــﺪا ھەﻧﺪێﻚ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮓ ھەﯾە ﻛە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﺑﯚ ﺋێﻤە ﺑــﻮوە ﺑە ﮔﺮﻓــﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﯾﺸــﺪا ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەڕاون و ﻟە ﻛﯚی ﺋەواﻧــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دوو ﺑﯚ ﺳێ ﺧﺎڵ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﺑﯚﺳەی دوژﻣﻨەوە و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﻟــێ دەرﺑﺎز ﺑﻜەن و ﺗێﻜﯽ ﺑﺸﻜێﻨﻦ“. ”ﺋــەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە رووی داوە، ﺑــە ﺑــەراورد ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ھێﺰە زۆرەی دوژﻣــﻦ ﻟەﻧﺎو رۆژھەﺗﺪا ﺑوی ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋەو ژﻣﺎرە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەی ﻟــەوێ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑــﻮون ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەو ھەﻣﻮو ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿﺎﻧەی ﺑەدەﺳﺖ دوژﻣﻨەوە ﺑﻮون ،راﺳــﺘە ﺑﺎﺟەﻛەﻣﺎن ﮔﺮان
ﺑﻮوە ﺑە ﺷەھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ رۆڵەﻛﺎﻧﻤﺎن، ﺑــەم ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧــە ھەﯾﻤەﻧــەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑﺒەﯾﻨە ژێﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەوە ﻛە ﺧــﯚی وەك ھێﺰێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﭘﯿﺸﺎن دەدات و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ و ﺳەﻧﮕﯽ ﺧﯚﺷﻤﺎن ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ رۆژھەت ﺑﯚ دەرﻛەوﺗﻮوە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮوﯾﻦ ﻛە ﺧەڵﻚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﻤﺎﻧە و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە دەﻛﺎت و ﺑە ھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ھﺎوﻛﺎری ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﻛﺎت“ ،ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی وای ﮔﻮت. ﻣﺤەﻣــەد ﻧەزﯾــﻒ ﻗــﺎدری، ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺪﻛﺎ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدات ﻟەن اوﺧــﯚی رۆژھەت و ﺑــە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ دۆﺧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە ”وﺷە“ی
رادەﮔەﯾەﻧێــﺖ” :ﺋێﻤــە رەﭼﺎوی دۆﺧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە و ھەﻣــﻮو ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﺑــﻮوە ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪﻛﺎ ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھــەت رێﻚ ﺑﺨەﯾــﻦ و ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھەت ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﯿﻦ“. ﺑــەم ﺋﺎﯾــﺎ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻟەڕووی ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە دەﺗﻮاﻧێ وەﻣﺪەری ﺋەو وﯾﺴــﺘە ﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھەت ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﻧەی ھەﺑێﺖ، وەك ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺷﻮورای ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەدات ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ھەر ﺋەو ﭼەﻛﺎﻧە ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ﻛە ﻟە ھەﺷﺘﺎﻛﺎن ﺑەدەﺳﺘﯿﺎن ھێﻨﺎوە. رۆﺳــﺘەم ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی ﺋﺎﺷﻜﺮای
دەﻛﺎت ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺳەرﭼﺎوەﯾەك ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە رێﮕەﯾەوە ھێﺰی ﺳەرﺑﺎزی ﭘێ ﭘﯚﺷــﺘە ﺑﻜﺎت و دەڵێ” :ﺑەداﺧەوە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەڕووی ﭼەﻛﻮﭼﯚڵﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻧەداوﯾﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﭼەﻛە ﺳــﺎدە و ﺳــﺎﻛﺎراﻧەﻣﺎﻧە ﺑەدەﺳــﺘەﯾە ﻛە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷــەڕی ﭼەﻛﺪاری ﺑەدەﺳــﺘﻤﺎن ھێﻨــﺎون ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨﯿــﻦ و ﺋەﮔــەر ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﯿــﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﺪا ﺑە ﭘــﺎرە دەﯾﻜڕﯾﻦ و ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﯽ ﭘێ رێﻚ دەﺧەﯾﻦ. ﺋێﺴــﺘە ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﭼەﻛﯽ ﺋێﻤە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧەڵﻜە ﻟەﻧﺎو رۆژھەت ﻛە ﻟە ﺑﻮاری داراﯾﯽ و رێﻜﺨﺴﺘﻨەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەری ﺋێﻤەن“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
90ﺑەﺷﺪارﺑﻮو ﻟە ﭘێﺸەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﯿﺸﺎﻧﺪا وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟە 22ـــﯽ ﺳێﭙﺘەﻣﺒەر ،ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەژدارﯾﺎن ﻟە ﭘێﺸەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﻛﺮد .ﺷەڕی داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﮔﺮژی ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەژدارﯾﯿﺎن ﭘەﺷــﯿﻤﺎن ﻛﺮدەوە و وای ﻛﺮد ﺟﺎرێﻜﯽ دی ﻧەﮔەڕێﻨــەوە .ﺋەﻧﺪازﯾﺎرێﻜﯽ ڕێﻜﺨەری ﭘێﺸــەﻧﮕﺎﻛەش دەڵێ“ ﺋێﻤەش زﯾﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە و ﺟﺎرێﻜﯽ دی ﺋﺎﻣﺎدەﻧﯿﻦ ﭘێﺸەﻧﮕﺎﯾەﻛﯽ دی ڕﯾﻜﺒﺨەﯾﻨەوە“. ﭘێﺸــەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ دەﻛەوێﺘە ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘﺎرﻛﯽ ﺳﺎﻣﯽ ﻋەﺑﺪﻟﺮەﺣﻤﺎن و ﺑەﯾﻨﺎ ﺑەﯾﻦ ﻟەﺑەر دەﻣﯽ ﺋەو ﭘێﺸەﻧﮕﺎﯾە ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﭘەﻧﮓ دەﺧﯚﻧەوە و ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟەﺑەر ژﻣﺎرەی زۆری ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ،دەﺧﻨﻜێﺖ .ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ و ﺋﺎﭘﯚڕای ﺧەڵﻜﯽ ﺑﯚ ﭘێﺸەﻧﮕﺎﻛە ﺑە ﻟێﺸــﺎوە .ﻟە دەﻗەﯾەﻛﺪا ﭼەﻧﺪ زەرف ﺑەدەﺳــﺖ دێﻨــە دەرەوە، دوو ﺋەوەﻧــﺪە دەﭼﻨــە ژوورەوە. ﺳــﺎﻧە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺋــەوە ڕوو دەدات .ھــەر ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﺸــەﻧﮕﺎ دەﻛﺮێﺘــەوە ﺋەوە ﺑەزﻣــە .ﺑەم ﺋەﻣﺠﺎرە ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەوە .ﭼەﻧﺪ ڕۆژێــﻚ ﻟەﻣەوﺑــەر ،دەﯾەﻣﯿــﻦ ﭘێﺸــەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑــﯚ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی و ووزە و ﺑەردی ﺳﺮوﺷﺘﯽ و ﺳــﯿﺮاﻣﯿﻚ ﻛﺮاﯾەوە.
ﻛە 90ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺣەوت وﺗﯽ ﺟﯿﺎواز ،ﺗێﯿﺪا ﺑەژدارﺑﻮون .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻟە ﭘێﺸــەﻧﮕﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ، ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺑــەژداری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 350 ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑــﻮون ،ﻛەﭼﯽ ھەروەك
ﺷــەﻗﺎﻣە ﺑەرﯾﻨەﻛە ﭘێﺸــﻮازﯾﺖ دەﻛــەن .ﻛــە وەژوور ﻛەوﺗــﯽ، ﺟﯚرەھﺎ ﻛەرەﺳــﺘەی ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی وﺗــﺎن و ﻧﺎوﺧــﯚ ﻓەرﻣﻮوﯾــﺎن دەﻛﺮدی .ﻟەو ﭘێﺸەﻧﮕﺎﯾە؛ ھەر ﻟە ﺑﻠﯚك و ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ و ﺑەرد و ﺳﯿﺮاﻣﯿﻚ و ﺑﻠﯚك و دەرﮔە و ﭘەﻧﺠەرە و ﺑﯚڕی ﺋﺎو و ﺋــﺎوەڕۆوە ﺑﮕﺮە ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە ﻛەﻟﻮﭘەﻟــە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ و ﻏﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﺗێﯿﺪا ﭘﯿﺸﺎن دراﺑﻮون .ﻟەﻧێﻮﯾﺎﻧﺪا ﺋــﺎی ﺋێــﺮان ﺑە ﭘﻠــەی ﯾەﻛەم و دواﺗــﺮ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻣﯿﺴــﺮ و وﺗﺎﻧــﯽ دی دەﺑﯿﻨــﺮان .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎن دواﯾﻦ ﻣﯚدﯾﻞ و ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿــﺎن ھەﺑﻮو،
واﺣﯿﺪ ﻣەدەدەی:
ﺑــﺎزاڕ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﭼﯽ ،ﺑﯚﻛەس ﺳەرداﻧﻤﺎن دەﻛﺎت؟ ﻛەﻣــﯽ ﺑــەژداری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن، ﺳــەرداﻧﻜەراﻧﯿﺶ ﻛــەم ﺑــﻮو. ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە دەروازەی ﭘێﺸــەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ھەوﻟێــﺮ دەﭼﯿﺘە ژوورەوە ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺋﺎی وﺗﺎن و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺳەر ﻋەﻣﻮدە ﺑەرزە ﯾەﻛﻠەدوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺘﯽ
ﺑەم ﺑەﺷــﺪارﺑﻮان ﻟە ﺑێ ﺑﺎزاڕی ﻣﯚڕەﯾﺎن دەﻛﺮد. ﺋەو 90ﺑەﺷﺪارﺑﻮوە ﺑەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﺑەﺷێﻜﺪا داﺑەش ﺑﻮوﻧە و ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﻛەم ﺑــە ڕێڕەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن دەﻛﺮد .ﺟﮕەﻟە ﭘﺮﺳﯿﺎر، ﺑەﻛەﻣﯽ ﻛەﺳــێﻚ دەﺑﯿﻨﺮا ﻣﺎﻣەڵە
ﺑﻜﺎت .ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوان ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟە ﺑەژدارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن و ﭘێﺸەﻧﮕﺎﻛە ﺑە ﺳﺎردوﺳڕ ﻧﺎودەﺑەن .ﺋﺎﺧﺮ زۆرﺑەﯾﺎن ھﯿﭻ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە و ﺋﺎﻣــﺎدەش ﻧەﺑﻮون ﺟﺎرێﻜﯽ دی ﺑەژداری ﺑﻜەﻧەوە. واﺣﯿﺪ ﻣەدەدی ﺑەدﯾﺎر ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەرﮔﺎ داﻧﯿﺸــﺘﻮوە و دەڵێ“ ﺑﺎزاڕ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﭼــﯽ ،ﺑﯚﻛــەس ﺳــەرداﻧﻤﺎن دەﻛﺎت؟“ .ﺋــەو ﻛە ﯾەﻛــەم ﺟﺎرﯾەﺗﯽ ﺑــەژداری ﭘێﺸــەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ دەﻛﺎت ،دەڵــێ“ ﯾەﻛــەم ﺟــﺎرە ﺑەژداری دەﻛەم و ﺋﺎﺧﯿﺮ ﺟﺎرﯾﺶ دەﺑﯿﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸــەﻧﮕﺎﻛە زۆر ﺳﺎردوﺳــڕ ﺑﻮو“ .ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ ﯾﻮﺳﻒ ﺣەﻣەد ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﺎﻛﺎر دەڵێ“ ﺋەوﺳﺎڵ ﮔەﻟێﻚ ﺧﺮاپ ﺑﻮو“. ﺋەو ﻛە ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﯿﭻ ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ ﻧەﻛــﺮدووە دەڵــێ“ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و داراﯾﯽ و ﺷەڕی داﻋﺶ دۆﺧەﻛەی ﺧﺮاپ ﻛــﺮد ﺑﻮو“ .ﻟە ﺑەراﻧﺒەری ﯾﻮﺳﻒ ﺟەﻻل ﺑەردەر ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑە ﺋەﻟەﻣﻨﯿــﯚم ﺑــەژداری ﻛﺮدﺑﻮو و دەڵێ“ ﭘێﺸــەﻧﮕﺎﻛە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧەﺑﻮو ﻛــە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﻤﺎن دەﻛﺮد و
ﺧەرﺟﯽ زۆرﻣﺎن ﻛﺮد و ﻟە ﺑەژداری ﻛﺮدﻧﻤﺎن ،ﭘەﺷــﯿﻤﺎﻧﯿﻦ“ .ﺋەو ﻛە ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەژداری ﻛﺮدووە و ﺋەو ﺟــﺎرە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﮔەڵﯿﻚ داﺑەزاﻧﺪووە دەڵێ“ ﺟﺎران ﮔەﻟێﻚ ﺑﺎش ﺑــﻮو ،ﺑەم ﺋەوﺟﺎرە ﺗەﻣﺒێﯽ ﻛﺮدﯾﻦ و ﺟﺎرێﻜﯽ دی ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەژداری ﻧﺎﻛەﻣەوە“. ھﺎوﻛﺎر ﺣﻮﺳێﻨﯿﺶ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳــﯿﺮوان ،دەڵێ“ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﺎش ﻧەﺑﻮو“ .ﺋەو ﻛە ﺟﺎری ﺳــێﮫەﻣە ﺑە ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻏــﺎز و ﻛﺎرەﺑﺎی وەك ﺳــەﻻﺟە و ﮔﯿﺰەر و ﻣﻮﺑەڕﯾﺪە و ﺗەﺑــﺎغ ﺑــەژداری دەﻛﺎت ،دەڵێ“ ﺟﺎرێﻜــﯽ دی ﻧﺎﯾەﻣــەوە“ .ﺋەوە ﮔﻮﺗەی زۆرێﻚ ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەن ﻛەﺑەژدارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە .ﺳەرھەﻧﮓ ڕەﺷــﯿﺪ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯿﻮ ﺳﺘﺎﯾﻞ ﺑﯚ ﻛﺎﻏەزی دﯾﻮار و داری ﻋەردی، دەڵێ“ ﺟــﺎران ﻟەﮔەڵ ﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺸــەﻧﮕﺎ ﺧەڵﻜﯽ ﺑەﻟێﺸﺎو ڕووی ﺗێﺪەﻛﺮدﯾﻦ و ﺑە وەﻣﺪاﻧەوەﯾﺎن ڕا ﻧەدەﮔەﯾﺸﺘﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﯿﭻ ﻧەﺑﻮو“ .ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ،ﺑە ﺑەراوردی ﺟﺎران % 85ـــﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﻛەر و ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻛەﻣﺘﺮە .ﻛەم ﺑەش ھەﯾە ﻛڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗێﺪا ﺑێﺖ .ﻛەﭼﯽ
ﺑﯚ ﺋەوەی دەﻧﮓ ﻟــە دﯾﻮاری ﺋەو ﺑﻠﯚﻛە ﺗێﻨەﭘەڕێﺖ. ﺧــەت ﺳــﺎڵﺢ وەك ﻧﻤﻮوﻧــە رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،دەﻧــﮓ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟــە ھەﻣــﻮو دەﻧﻜە ﻓﻨﯿﻠەﯾﯿــەﻛﺎن ﺗێﭙەڕێــﺖ ،ھﯿﭻ رێﮕەﯾەﻛﯽ راﺳﺘﯽ ﻧﯿﯿە و دەﺑێ ﺑە دەورﯾﺎﻧﺪا ﺑﺴــﻮوڕێﺘەوە .ﺑﻠﯚﻛەﻛە 20ﺳــﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮ ﭘﺎﻧــە ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛــەی و ﺟﯚری دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯿەوە ،ﺑــﯚ دەﻧﮕەﻛە دەﺑێﺘــە 80 – 70ﺳــﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮ. ﺋەﻣــەش وا دەﻛﺎت دەﻧــﮓ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻧەﺗﻮاﻧێ ﻟە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ:
زەﻛﯽ ﻣﺤەﻣەد ﺧﯚﺷــﻨﺎوﯾﺶ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ڕەﻧﮓ ﺑﯚ ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯽ، دەڵێ“ ﺳێ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﻢ ﻛﺮدووە“. ﺑەم ﺋەو ﻛەﭼﻮارەم ﺟﺎرە ﺑەژداری دەﻛﺎت ،دەڵــێ“ ﺑە ﺑــەراوردی ﭘێﺸەﻧﮕﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟﺎران % 20ـــﯽ ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە“ .ﻟە ﻧێﻮﯾﺎﻧﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﮔــﯚران ﻣﺤەﻣەد ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻣﯚدێــﺮن ﻛە ﺑە ﺳــﻠﯿﻜﯚن و ﻓﻮم و ﻛەرەﺳــﺘەی دی ﺑەژدارﯾﯿــﺎن ﻛﺮدووە ،دەڵێ“ ﺗــﺎ ڕادەﯾەك ﺑﺎزاڕ ﺑــﺎش ﺑﻮوە“ .ﺧﯚ ڕێﮋﻧــە ﻗﺎدرﯾﺶ ﻛە ﻟــە ﺋێﺮاﻧەوە ھﺎﺗﺒــﻮو ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﺧەرﺟﯿﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ 650 ،دۆﻻرﯾﺎن ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﯽ ﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﻟێ وەرﮔﯿﺮاوە و ﻧﺮﺧەﻛە ﺑەزۆر دەزاﻧێﺖ. ﻓەرەﯾــﺪون ﻛﺎﻛﻞ ﻋەﺑــﺪو ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭘێڕاﻣﯿﺪس، ﺑﯚ ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘێﺸەﻧﮕﺎﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺧەڵﻚ ﺑەڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﭘێﺸــﻮازی ﻛﺮد و ﺑە ﺑــەراوردی ﺟﺎران % 60ﻛەم ﺑﻮوە .ﺑەم دەڵــێ“ ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛەﻣﻜﺮدووەﺗەوە و ﺟﺎران ﻣەﺗﺮێﻜﯽ ﭼﻮارﮔﯚﺷە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻨﯽ 250دۆﻻر ﺑــﻮوە ،ﺋەﻣﺠــﺎرە 150دۆﻻرە“. ﻓەرەﯾﺪون ھﯚﻛﺎری ﺳﺎروﺳــڕی
ﭘێﺸەﻧﮕﺎﻛە ﺑﯚ ﺷــەڕی داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﮔﺮژی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە .ﺋــەوان ﻛــە ﻟە 2009ـەوە ﭘێﺸەﻧﮕﺎی ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی دەﻛەﻧەوە و ﺋەوەﯾﺎن دەﯾەﻣﯿﻨﯿﺎﻧە، دەڵێ“ ﺋــەوە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎرە ﺑەو ﺷــێﻮە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛەم ﺑەژداری دەﻛــەن .ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺟــﺎران 380 ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەژدارﯾــﺎن دەﻛﺮد“ .ﺋەو ﺑە وﺷــەی ﮔــﻮت“ ڕازی ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﺑەژداری ﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺋەﺳــﺘەم ﺑﻮو ﺑــەوەی ﺟــﺎران ﻛە ﺣەﻓﺘــﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺗﻮرﻛﯽ ﺑەژدارﯾﯿﺎن دەﻛﺮد ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ 20 ﯾﺎن ﺑەژدار ﺑﻮون .ﺧﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە 70زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو ،ﻛە ﺋەم ﺟﺎرە 34ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎن ﺑەژداری ﻛﺮدووە“. ھەروەﻛﻮ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەژدار، ﻛــە ﺋﺎﻣﺎدەﻧﯿــﻦ ﺟﺎرێﻜــﯽ دی ﺑەژدار ﺑﺒــﻦ ،ﻓەرەﯾﺪون ﻛﺎﻛﻠﯿﺶ دەڵێ“ ﺟﺎرێﻜﯽ دی ﭘێﺸــەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻨەوە ،ﺗﺎ ﺋەو دۆﺧە ﯾەﻛﻼی دەﺑێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤەش ﻛﺮێــﯽ ﺑﯿﻨــﺎ و ڕﯾﻜﻼﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن وەﭼەﻧﮓ ﻧەﻛەوﺗﻮوەﺗەوە“.
ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑﻮوﻛﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ھەوﻟێﺮ ﺑﻮو وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻛﺎوە ﺟەم ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎوی ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ دەﯾەﻣﯿﻦ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەوﻟێﺮی ﻟەﺳــەر ﺑﻮو .ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾە ﺟﯚرە ﺑﻠﯚﻛێﻚ ﻟە ﻓﻨﯿﻠە ﺑەرھەم دێﻨێ ﻛە ﺳەرەڕای ﭼەﻧﺪان ﺗﺎﯾﺒﻤەﺗﻤەﻧﺪی دەﮔﻤەن ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەﻛﯿﺶ ﺋﺎﮔﺮ ﻧﺎﮔﺮێﺖ.
ﻛﺎرﮔەی ”ﺋﺎﯾــﺰۆ ﻛﺮﯾﺖ“ ﭼەﻧﺪان ﺟﯚرە ﺑﻠﯚﻛﯽ ﺑەرھــەم ھێﻨﺎوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘێﺶ ﻟە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﮔەرﻣﺎ ،ﺳەرﻣﺎ و دەﻧﮓ ﺑﯚ ﻧﺎو ﺧﺎﻧﻮو و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎن ﺑﮕﺮێ و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەری ﺑــﺎش ﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺧﺎوێﻨڕاﮔﺮﺗﻨــﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋــەو ﻛﺎرﮔەﯾە ﻛە ﻟەﮔــەڵ دەﯾﺎن ﻛﺎرﮔــەی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ،ﻋێﺮاﻗﯽ و وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻟە دەﯾەﻣﯿﻦ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﺪا ﻛﺮد، زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎوی ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻮو .ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛە رۆژاﻧﯽ 22ﺗﺎ 25ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو. ﺧەت ﺳﺎڵﺢ ﯾەﺣﯿﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾەﯾە ﻛە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ داﻣەزراوە .ﺋەو ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳﻮﯾﺪ ژﯾﺎوە و ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺟــﯚرە ﺑﻠﯚﻛە ﻛــﺮدووە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟەﮔــەڵ ﻛەﺷــﻮھەوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﮕﻮﻧﺠێــﺖ .ﺑــەو ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەوە ﻛە ﭘﻠەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿﺎوازی ﭘﻠەی ﻛەﺷﻮھەوا ﻟە ﺷەو و رۆژدا،
ﻧﺰﯾﻜــەی 20ﭘﻠەﯾــە و ھەﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﺑﻠــﯚك و ﺧﺸــﺘێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺷﻮھەواﯾە ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾە ﻧﺰﯾﻜەی ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕە ﺑە ﺗەواوی دەﺳﺘﯽ ﺑەﻛﺎر ﻛﺮدووە و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺟــەف و ﻛەرﺑەﻻ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە. ﻛﺎرﮔــەی ﺋﺎﯾــﺰۆ ﻛﺮﯾــﺖ ﺟﯚرە
ﺑﻠﯚﻛێﻜﯽ ﻋەزل ”دەﻧﮕﺒڕ“ دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی زۆر ﺑە ﺑﺎوەڕەوە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﺪا ﺑە رادەی ﺑﻠﯚﻛﯽ ﺋێﻤە دەﻧﮕﺒڕ ﺑێﺖ“. ﻟەو ﻛﺎرﮔەﯾەدا ﭼەﻧﺪ ﺟﯚرێﻚ ﺑﻠﯚك دروﺳــﺖ دەﻛﺮێ و ﻟــە ﻗەﺑﺎرەی ﺟﯿــﺎوازدان .ﻟە ﺟــﯚرە ﺑﻠﯚﻛێﻜﺪا ﻛە 20ﺳــﻢ ﭘﺎﻧە 17 ،ﺳﻢ ﻓﻨﯿﻠﯽ وردی ﺗێﺪاﯾە و ھەر ﺋەﻣە ﻧﮫێﻨﯿﯽ دەﮔﻤەﻧﺒﻮوﻧﯿەﺗﯽ و دەوروﺑەرﯾﺸﯽ ﺑــە ﺋەﺳــﺘﻮوری ﺳــێ ﺳــﻢ، ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚﯾە .ﺑﻮوﻧﯽ 17ﺳﻢ ﻓﻨﯿﻠﯽ ورد ﻟە ﻧێﻮ ﺋەو ﺑﻠﯚﻛەدا ،ھﯚﻛﺎرێﻜە
ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺴــﺘە و ﺋــەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﮔﺮاﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺑﻠﯚﻛەﻛەﻣﺎﻧەوە ھەﯾە دﯾﻮاری ﺋەو ﺑﻠﯚﻛە ﺗێﭙەڕێﺖ“. داھێﻨەراﻧــﯽ ﺋەو ﺟــﯚرە ﺑﻠﯚﻛە، دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﺑﻠﯚﻛەﻛەﯾﺎن ھەﺷــﺖ ﺋەوەﻧﺪەی ﺧﺸــﺘﯽ ﺳــﻮور 10 ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﭘﯚﻧــﺰا و دوو ﺋەوەﻧﺪەی ﻛەرﺑﺴــﺘﯚن ،ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾەﺗــﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺟﺎرێﻜﯽ دی ﺋەﺳﺘەﻣە ھەوﻟێﺮ ﭘێﺸەﻧﮕﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﺒﯿﻨێﺘەوە
7
دەﻧﮕﺒڕﯾﻨﯽ ھەﯾە. ﺋەو ﺟﯚرە ﺑﻠﯚﻛﺎﻧە ﻛە ﺳــﻮوﻛﻦ، ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑە دﯾﻮاری ﻧﺎوەوەی ﺧﺎﻧﻮو و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەﻛﺎن .ﻛﺎرﮔەﻛە ﺟﯚرە ﺑﻠﯚﻛێﻜــﯽ ﻗﻮرﺳﯿﺸــﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە ﺑــﯚ دﯾــﻮاری دەرەوەی ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە و ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن و ﺗﻮاﻧﺎی راﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘێﻨﺞ ﻣێﮕﺎﭘﺎﺳﻜﺎﻟﯽ ھەﯾە. ﺑﺎزاڕی ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﺋﺎﯾﺰۆ ﻛﺮﯾﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻋێﺮاق ﮔەرﻣە و وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﻟــێ دەﻛەن ،ھﯚی ﺳﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ﻧﺮﺧﯽ ﺑﻠﯚﻛەﻛە دەﮔەڕێﺘەوە. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔەﻛــە دەڵێ، ”ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺴﺘە و ﺋەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﮔﺮاﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺑﻠﯚﻛەﻛەﻣﺎﻧەوە ھەﯾە .ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺧەڵــﻚ و وەﺑەرھێﻨەراﻧﯿــﺶ ﺣەزﯾــﺎن ﻟە ﺷــﺘﯽ ھەرزاﻧە .ﺋەو وەﺑەرھێﻨەراﻧــەی ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن، ﻗﺴــەﻣﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛــﺮدوون، ھەﻣﻮوﯾﺎن دەزاﻧﻦ ﻛە ﺑﻠﯚﻛﯽ ﺋێﻤە ﺑﺎﺷە ،ﺑەم ﻟەﺑەر ﻗﺎزاﻧﺠﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺧﯚﯾﺎن ،ﻧﺎﯾﻜڕن“.
ﺋــەو ،ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێ ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮو و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەدا” ،ﯾﺎﺳﺎی ﻋەزل“ ھەﺑێ و ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺋەﻣەش ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺧەڵﻚ دەزاﻧێ. ﺧەت دەڵــێ” ،ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻠەﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﻛﺎرەﺑﺎ ھەﯾە ،ﺑەم ﮔﻮﻧﺎﺣە ﺋەﻣە ﺑﺨەﯾﻨە ﺳەر ﺋەﺳــﺘﯚی ﺣﻜﻮوﻣەت .ﺋەو ﻛﺎرەﺑﺎﯾەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ﺑەﺷــﯽ ھەﻣﻮو ﺧەڵــﻚ دەﻛﺎت. ﺋێﻤە ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳــﺎی ﻋەزﻟﻤﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑﻮواﯾە ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرەﺑﺎﻣﺎن ﻟێ زﯾﺎد ﺑﻮو و دەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑــە وﺗﺎﻧــﯽ دەوروﺑەرﯾﺸــﻤﺎن ﺑﻔﺮۆﺷﯿﻨەوە“. ھــەر ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾەی ھﺎن داوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺳﻮﯾﺪەوە ﺑێﺘەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەوڵﯽ داھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻠﯚﻛێﻜــﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﺑــﺪات .ﺋەو دەڵێ” ،ﺋێﻤە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﻤﺎن ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە، ﺑەم ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﺎﺑێ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗﺎﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺶ ھەوڵ ﺑﺪات“. ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ دەﯾەﻣﯿﻦ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ،ﭼەﻧﺪ وەﺑەرھێﻨەرێﻚ ﺳەرداﻧﯽ ژووری ﻛﺎرﮔەری ﺋﺎﯾﺰۆ ﻛﺮﯾﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﻗﺴەﯾﺎن ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﺑﻠﯚﻛە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻛﺮدووە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﺋەھﻤەد ﮐەﯾﻔﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﮔﯚڕاﻧﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ، دەرھﺎوێﺸﺘەﯾەﮐﯽﺋەرێﻨﯿﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺋەﮔەر دوور ﻟە ھەڵﭽﻮوﻧﯽ ﺳﯚزداراﻧەی ﺑﺰووﺗﻨەوەﮔەﻟﯽ ﻋەوام، ﺑﺘەوێﺖ ﺑە ﭼﺎوێﮑــﯽ ﺗﻮێﮋەراﻧە ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەﯾﻠــﯽ داراﯾﯿﯽ ﻣێﮋوو و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕواﻧﯿﺖ ،دەﺗﻮاﻧﯿﺖ دﻧﯿﺎﯾــەک ﻻﯾەﻧﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﺗێﺪا ﺑﺪۆزﯾﺘەوە ،ﻟێﺮەدا ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەﮐێﮏ ﻟە دەرھﺎوێﺸﺘە ﺋەرێﻨﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿە دەﺧەﯾﻨە ڕوو، ﮐە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە: ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،درەﻧــﮓ ﯾﺎن زوو ،ﻟە ھــەر ﮐﯚﻣەڵﮕە و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗێﮏ ھەر ڕوو دەدات ،ﻟێ ﺑﯚ ﺑﺰواﻧﺪﻧﯽ ،ﭘێﺪﭬﯿﯽ ﺑە ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﭘﺎڵﻨەری ﺑەھێــﺰ ھەﯾە .ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧــەدی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻣێﻨﯿﺘﺎﯾﺘﯿﯽ ھەر ﺳــەرﮐﺮدەﯾەﮐﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەﯾﻠﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ،ﺷــﯚڕش وەک ﺗﺎﮐە ﺑﮋاردە ﺧــﯚی دێﻨێﺘە ﭘێﺸــەوە ،ﺑەم ﺑﯚ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷﯚڕش ﻧﺎﺑێﺖ ﺗەﻧﺎﻧەت دواھەﻣﯿﻦ ﺑﮋاردەﯾﺶ ﺑێﺖ ،ﺑﺎرھﺎﺗﻨﯽ ﻧەوەﯾەﮐﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋ و ﺧﻮێﻨڕێﮋ ﻟە دەرھﺎوێﺸﺘە ﺋﺎﺷﮑﺮاﮐﺎﻧﯽ دوای ﺷﯚڕﺷە. ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺷــﯚرش ،ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺖ ﺑە ﭘەروەردەﮐﺮدﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﺶ ﻧەﺑێﺖ ،ﻻﻧﯽ ﮐەم ﭘێﻮﯾﺴﺘﺖ ﺑە ھەﻧﺪێﮏ ﮔەﻧﺠﯽ ﺗێﮑﺪەر و ﭼەﻗﯚﮐێﺶ ھەﯾە ،ﺗﺎ ﺑﯿﺎﻧﻨێﺮﯾﺘە ﺳــەر ﺷەﻗﺎم ﺷﯚڕﺷﺖ ﺑﯚ ﺑﮑەن ،ﺑەم ﺗﯚ ﺑﯿﺮ ﻟە دوای ﺷﯚڕش ﺑﮑەوە ،ﺋەم ﮔەﻧﺠە ﺋﺎژاوەﮔێڕاﻧەی ﭘێﺶ ﺷــﯚڕش ﺧﯚت ﺑﯚ ﺷﯚڕﺷﺖ ﺑە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﮔــﯚش ﮐﺮدن ،دوای ﺷــﯚڕش ﭼﯚﻧﯿﺎن ﮐﯚﻧﺘــڕۆڵ دەﮐەﯾﺖ ،ﺗﺎ ﺑەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەی ﺑﯚ ﺷــﯚڕش ﻓێﺮی ﺑﻮون ﮐﯚﻣەڵﮕەت ﻟێ ﺗێﮏ ﻧەدەن ،ﺗﯚ دڵﻨﯿﺎی ھەر ﺷﯚڕﺷﮕێڕێﮑﯽ ﺋەﻣڕۆ ،ﻧﺎﺑێﺘە )ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە( ژﻧﮑﻮژێﮑﯽ ﺳﺒەﯾﻨێﯽ ﭘﺎش ﺷﯚڕش؟ ﻟــە ﻣﯿﻨﯿﺘﺎڵﯿﺘﯽ ﺷــەرﻗﯿﯿﺎﻧەی ﺧــﯚت وەرە دەرێ ،ﺑﯚ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑەدﯾﻠﯽ دی ھەڵﺒﮋێﺮە ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺋێﺴﺘە ،ﺑە ھﯚی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﯾﺎن ﮐێﺸــە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﯾﺎن ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ﯾﺎن ھەر ﺑە ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﺑێﺖ ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەو ﺳﻮوداﻧەﯾەﺗﯽ ﮐە ﺋەﮔەر ﺑﻘﯚزرێﻨەوە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑەدی دێﻨﻦ. ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﮐــﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﮐــە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﻮە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﮏ ﺑەدی ھﺎﺗﻮوە و ﺋەﮔەر رﮐێﻔﯽ ﺑﮕﯿﺮێﺘە دەﺳﺖ دەﮐﺮێ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﮫﺎژووﺷﺘﺮێ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﮐﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻟﻮوﺗﺒەرزی ھﯿﭻ ﻧەزاﻧﯽ ﺧﯚ ﺑە ھەﻣﻮو ﺷــﺘﺰان ،ﺑەﺑێ زاﻧﯿﻨﯽ ھﯿﭽﯽ ﺋەوﺗﯚی زﻣﺎن ،ﺑە ﮐەﭼە ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەﮐﯽ ﺑە ﻗﯚﭘﯽ ﺑەدەﺳﺘﮫﺎﺗﻮوی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﯿﻮە ،ﺑە ﻏەﯾﺮی ﺋەوەی ﮐە ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﮐﯽ ﭘﺸﺖ ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن داﺑﻤەزرێﻨﺮێﺖ، ﺑە ﺟﻠﯽ ﻧﺎﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە دەوام ﺑﮑﺎت ،ﭘەروەردەی ﺳەﻗەﺗﯽ ﻧەوەی ﻧﻮێ ﺑﮑﺎت ،رازی ﻧەﺑﻮو ھﯿﭻ ﭘﯿﺸەﯾەﮐﯽ دی ﺑﮕﺮێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ ،ﺑﮕﺮە ﺋەﻣەﺷﯽ زۆرﺟﺎر ﻟێ ﻗەدەﻏە ﺑﻮو ،ﺋەﮔەر ﭘﯿﺎوە ﮐەﻟـﻠەﺑەراﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﺧﯚی ،ﻟەﻻﯾــەن ﮐﺎھﯿﻨێﮑﯽ ﺋﯚﻟﯿﯿﻮە ﭘێﯿﺎن ﺑﮕﻮﺗﺮاﯾﻪ: ﺋەم ﺑەﻧﺎو ﭘﯿﺸــەﯾەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﮐەی ﮐﯚﻧﯽ ﭘﺸﺖ ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن، ﻟەﮔەڵ ﮐﻮﻟﺘﻮوری ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﻟە ﺑﯿﺎﻧﺒﺎﻧڕا ھﺎﺗﻮو ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێ. ﺋێﺴﺘە ﺑﺒﯿﻨە :ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﭼﯚن ﮐﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺮەش وەک ھﯽ دﻧﯿﺎی ﭘێﺸــﮑەوﺗﻮو ،ﺑﯚ ﮐﺎر ﺑﻮون ﺑە ﻣﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﯾﯿﻮ، ﺋەوەﺗــﺎ ﮐﭽﯽ ﮐﻮرد ﮐﯚڵێﮏ ﺳﻮﭘﺎﺳــﮕﻮزارە ،ﮐە ﺳــﯿﭭﯿﯿەﮐەی ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﮑﺮێﺖ و ﻟە ﺑەﺷﯽ ﭘێﺸــﻮازی ،ﺑە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﮐەﻣێﮏ ﺳــەردەﻣﯿﺎﻧەﺗﺮ ﻟــەوەی ﺑﯿﺎﺑــﺎن ،ﮐﺎر ﺑــﮑﺎت .ﺧەرﯾﮑە ﻓێﺮی ﺋەﺗەﮐێﺘﯽ ﮐﺎرﯾﺶ دەﺑێﺖ ،ﻟەوەی ﺑە ڕووی ﺧەﻧﺪاوﯾﻮە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﮐڕﯾﺎر ﺑﮑﺎت ،ﺋەرێ ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﮐێ ﺑﺰەی ﻟە ﮐﭽﯽ دواﮐەوﺗﻮوی ﺟﻞ ﻧﺎﺳەردەﻣﯽ دەﺑﯿﻨﯽ؟ ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕﮋە ﭘﯿﺎوی ﺧﯚ ﺑە زﻟﺰان ،داھﺎﺗﯽ ﺧێﺰاﻧێﮑﯽ زەﺑەﻻﺣﯽ ﭘێ دەردەﺳﺖ دەﺑﻮو ،ﮐە ﺋەﻣەش ﺑەھﯚی ھەڵڕژاﻧﯽ ﭘﺎرەی زۆری ﻧەوﺗە رەﺷەوە ﺑﻮو ،ﻧەک ﺧﻮاﻧەﺧﻮاﺳﺘە ﻟە ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ ﭘﯿﺎوی ھﯿﭻ ﻟە ﺑــﺎردا ﻧەﺑﻮوی ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوارڕا ،ﺑﯚﯾە رێﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻧەدەدا ﮐﺎر ﺑﮑەن و ژﻧﺎﻧﯿﺶ ﭼﻮﻧﮑە ﻧﺎن و ﺟﻠﯽ ﻧﺎﺳەردەﻣﯽ و زێــڕی ﺧەﻟﯿﺠﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿﻦ دەﮐــﺮا ﻟەﻻﯾەن ﭘﯿــﺎوەوە، ﮐﺎرﮐﺮدﻧﯿﺎن ھەر ﺑە ﺧەﯾﺎڵﯿﺸﺪا ﻧەدەھﺎت ،ﻟێ ﺋێﺴﺘە ھەم ﭘﯿﺎوی ﻣﻮوﭼە ﻟێﺒڕاو ﮐە ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ھﯿﭻ ﭘﯿﺸــﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﺎزاﻧێﺖ، ھەم ﺋﺎﻓﺮەت ﺧﯚﺷــﯽ ،ﻧﺎﭼﺎرە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ﻧﻮێ ﮐە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەدی ھێﻨﺎوە ﻣﻠﮑەچ ﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ داﯾﮑﯽ داھێﻨﺎﻧە. ﺋەﻣەی ﺳــەرێ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﮐﯽ ﺑﭽﻮوﮐﯽ ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﮏ ﺑەدی ھﺎﺗﻮوی دەرھﺎوێﺸــﺘەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿە ،ﺑﯚ دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺗەواوی دﯾﺎردەﮐە و ﭘﻼﻧﺪاڕﺷﺘﻦ ﺑﯚ ﻗﯚﺳﺘﻨەوەی، ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺋەﮐﺎدﯾﻤﯿﯽ ورد ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺴﺘﯿﺘﻮوی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ھەﯾە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻧەﺑێ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ دەﺳــﺘﮑﺎرﯾﯿەﮐﯽ ﭘەﻧــﺪی ”ﭘﯿﺎوی ﮐﻮرد ﺋەﮔــەر ﭘﺎرەی زۆر ﺑێﺖ ،ﯾﺎن ﮐەﺳــێﮏ دەﮐﻮژێﺖ ،ﯾﺎن ژﻧــﯽ دووەم دێﻨێﺖ“ ﺑﮑەﯾــﻦ و ﺑڵێﯿﻦ ﯾﺎﻧﯿﺶ دەﭼێﺘە ﻋەﻣﺮە .دەی ﺋەﮔەر واﯾە ،ﺑﺎ ﺗەﻧﮕﮋە ھەر ﺑەردەوام ﺑێﺖ، ﭘﺎرەﯾەک ﮐە ﺑﯚ ﭘێﮑﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻮڵﺤﯽ ﺧﻮێﻨڕێﮋان ﯾﺎن ﺑﯚ دﯾﺎردەی دواﮐەﺗﻮوی ﺑەﺳەرﭼﻮوی ﺳەردەﻣە دێﺮﯾﻨەﮐﺎن :زەواج ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻗﻮڕﮔﯽ ﻣﯿﺮەﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺳــﺎوێﺪﯾﺎﯾە ،ھەر ﺑﺎ ﻧەﺑێﺖ و ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەدا ﺗﯿﺎﺑﭽێﺖ.
ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازاﻧﯽ ﺣەﭘەﺳﺎﻧﺪووە
ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن :ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەﻋﺎﻣەﯾە ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛەی دەﺷﻜێﺘەوە ﺳــەرﺑەرزی ﺋێﻤە و ﺷــﺎﻧﺎزی و ﺑەرزﻧﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﮔﺮﺗﻦ و رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ھەم وەك ﺣﺰب ﺑێﺪەﻧﮕــە و ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﺧﺎﺗە ﮔەڕ ﺑﯚ ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎن ﺑــەو ﻛﺮدەوە ﻧﺎﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿﺎﻧە
ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ھەواڵﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺑو ﻛﺮدەوە. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 24 ،ﻛﻮرﺳﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ و ﺑە ﭼﻮار وەزﯾﺮ و ژﻣﺎرەﯾەك ﺳەرۆك دەﺳــﺘە و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻛﺮد. دواﺗﺮ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﭘەرە ﭘــێ دا ،ﻟە 12ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ،2015ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە رێﮕــﺮی ﻟــە ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ
و ھەﻣﯿﺶ وەك ﻛﺎری ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ،رووﻣﺎڵﯽ ھەواڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت“. ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘەی ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن ﭘﺎش ﺋەوە دێﺖ ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا ،ﻟە ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ژﻣﺎرەﯾــەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﻛــە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧێﻜﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ دژی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻮوﭼە دەﻛﺮد ،رﻓێﻨﺮان و ﮔﯿﺮان ،ﺑــەم ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان رووﻣﺎڵﯽ ﺋەو رووداواﻧەی ﻧەﻛﺮد،
ﮔﯚڕان ﻛﺮا ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﺑﮕەڕێﺘەوە و ﭘﺎﺷﺘﺮ ھەر ﭼﻮار وەزﯾﺮی ﮔﯚڕان ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دوور ﺧﺮاﻧەوە. ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ھەڵﻤەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻟە دژی ﭘﺎرﺗﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەت زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرە ﭘێ دا ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺑەﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟــە دەرﻛﺮدﻧــﯽ وەزﯾــﺮەﻛﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و رێﮕﺮی ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﮔــﺮت ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﻛﺎت ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮون ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻜﺸــێﻨەوە،
وﺷە /ﺗﺎﯾﺒەت ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧﯽ دﯾﺎری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،رەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧﺪ و رژد ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن دەﻛەن .ﺋەوان ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان ،ﺑەھﯚی ﺑێﮫەڵﻮێﺴﺘﯽ و ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو رووداوە ﻧەﺧﻮازراواﻧەی ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە زۆﻧﯽ ﺳەوز و ﻧﯿﻠﯽ دەﮔﻮزەرێﻦ ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﺳڕﻣﺎن و ﺣەﭘەﺳﺎﻧﯽ ﻛﺮدوون. ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﻟــە ﺧﻮﻟﯽ ﺳــێﯿەم و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھەڵﺴﻮوڕاوە دﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــە ،ﻟــە ﭘەﯾﺠــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك دەڵێ” ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳەرﺳــڕﻣﺎن و ﺣەﭘەﺳــﺎن ھﺎﺗﻮوم ﻟە ﺷــێﻮازی ﻣﺎﻣەڵــەی ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﮔــﯚڕان ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋــەو رووداواﻧــەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا روو دەدات ﻟــە رووﻣــﺎڵ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ھەواڵﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧەوە ﺗﺎ ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎن و ﻗﺴەوﺑﺎس ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە“. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘێﺶ ﺋەوەی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2009وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﮔﯚڕان دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑێﺖ ،ﺳەرﻧﻮوﺳەری رۆژﻧﺎﻣەی ”رۆژﻧﺎﻣە“ی زﻣﺎﻧﺤﺎڵﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑﻮو. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻟە ھەﻣﻮوﺷــﯽ ﺳەرﺳــﻮڕھێﻨەرﺗﺮ ،ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺣﺰﺑەﻛەم ﻛە ﺧﯚی ﺑە ﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازان و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ دەزاﻧێﺖ و ﺳــﺎﻧێﻚ ﻗەی ﻗﺎﯾﻤﯽ ﺋەوان و ﺳــەﻧﮕەری ھەﻣﻮو ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﻮو ،ھەڵﻮێﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﯽ
ﺋــەوەش رەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧــﺪی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺑــەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨــﺎ ﻛە دووﻓﺎﻗﯿﯿەﻛــﯽ رووﻧﯽ ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛە و ﮔﻮﺗﺎرە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛەی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ھەڵﺴــﻮوڕاوی ﮔﯚڕان و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،ﺳەرﻧﺠﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳــﺘەﻛەی ﻋەدﻧــﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑە دووﻓﺎﻗﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﮔﯚڕان و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛەی ﻛﺮدووە. ھﯿﻤﺪاد ﺣﺎﺟﯽ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەواﻧەی ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺧــﯚی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە روو ،دەڵێ ”ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم، ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘەروەردەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﮔﯚڕاﻧﻦ ،ﺑەم ﺑە رۆژی رووﻧﺎك ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ دەڕﻓێﻨﺮێﺖ و ﻧﻮﻗەﯾﺎن ﻧﺎﯾەت ،ﺧﯚ ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ھەر ﺋەوەﻧﺪە ﭘﯚﺳﺘەی ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە ،ﺑەم ﺑﯚﭼــﯽ ﺋەﮔەر ﺋــەم ﻛﺮدەواﻧە ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺑــﻦ ،ﻟــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەوە وەك ﺗﯿــﺮۆر و ﺗﯚﻗﺎﻧــﺪن دژی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﭘێﻨﺎﺳــە دەﻛﺮێﺖ، ﺑەم ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ و ﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧﯿﻠﯿﭙﯚش ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻧﺎﺑێﺖ“. ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﮔــﯚڕان وەك ﺣﺰب و ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛەﺷــﯿﺪا ،ﺑەراﻣﺒەر ﺑــەو رووداوە ﻧەﺧﻮازراواﻧــەی ﻟە زۆﻧﯽ ﺳــەوز و ﻧﯿﻠﯽ روو دەدەن، وەھﺎ ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﺑێﺖ ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ. ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﻧﺎﺳــﯿﺢ
ﭼﺎﻻﻛێﻜــﯽ ھەڵەﺑﺠەﯾــە و ﻟــە ﺳەرﻧﺠێﻜﺪا ﻟەﺑﺎرەی ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ھەڵﺴــﻮوڕاوەﻛەی ﮔﯚڕان دەڵێ، ”ﮔﯚڕان ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑەڵێﻨﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ“ ،ﺋەوەش ﺑە ﺑﯿﺮ دێﻨێﺘەوە ﻛە ﻋەدﻧــﺎن ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﯾەﻛێﻜە ﻟــەو ﻛﺎرەﻛﺘەراﻧەی ﮔــﯚڕان ﻛە ﭘڕۆﺗﯚﻛﯚڵﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯿﺎن داڕﺷﺘﻮوە. ﺋــەو ھەڵﺴــﻮوڕاوەی ﮔــﯚڕان، زﯾﺎﺗــﺮ دەﺧﺎﺗە روو” ،ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﻛﯚﻧەﭘﺎرێﺰاﻧە دەﻛەم و دڵەڕاوﻛێﯽ دوورﻛەوﺗﻨەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەم ﻟە ﺷﺎڕێﯽ ﺑەرﮔﺮی ﺳەرﺳەﺧﺘﺎﻧە ﻟــە ﻣﺎﻓــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و داﺧﻮازﯾﯿــە رەواﻛﺎﻧﯿﺎن .ﺑەرﮔﺮی ﻟــە ﻣﺎﻓــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗــﺪا رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ رێڕەوی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،دەﻛﺮێــﺖ ﻟە رێﮕەی ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ واﻗﯿﻌﺒﯿﻨﺎﻧە و رووﻣﺎڵێﻜــﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯿﯿﺎﻧــە و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەوە ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧە و ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەدا ﺑــڕوات ،ﻧــەك ﻓەراﻣﯚﺷﻜﺮدن و ﺧﯚ ﺑەدوورﮔﺮﺗﻦ و ﺷــﺎردﻧەوە ،ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەﻋﺎﻣەﯾە دواﺟــﺎر ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە و ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎرە ﺳــەرﺑڵﻨﺪەﻛﺎﻧﯽ زەرەرﻣەﻧــﺪی دەﺑﻦ ،ﻧﺎﺷــﻜﺮێ ﺗﺎﺳەر ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯿﺪا ﺑێﺪەﻧﮓ ﺑﯿﻦ“.
ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 508ﻛەس ﺑە ﺗﺎواﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر و ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺳﺰا دراون وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500ﻛەس ﺳــﺰا دراون و ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﮔەوراﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑەﻧﺪ ﻛﺮاون ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﺎواﻧــﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﮔﯿﺮاون. ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻟە ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﻛﺮدەی ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﺗﻮێﮋەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺧەڵــﻚ دەﮔەڕێﻨﻨــەوە ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی رێﮋەی ﮔﯿﺮاوەﻛﺎن ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا. ﺷــێﺮﻛﯚ ﻋــﺎرف ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﮔەوراﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ڕوون ﻛﺮدەوە ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﮔەوراﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾــە ،ﺑەﻛﺎرھێﻨــەران و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾــە ،ھەروەھــﺎ
ﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺶ زﯾﺎدی ﻛﺮدووە“. ﺋێﺴــﺘە ھــەزار و 100ﮔﯿﺮاو ﻟە ﺧﺎﻧــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﮔەوراﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸﺪا، 508ﺳــﺰادراو دۆﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە دادﮔــە ﯾــەﻛﻼ ﻛﺮاوەﺗەوە و ﮔەﯾەﻧﺮاوﻧەﺗــە ﺧﺎﻧەﻛــە ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەش زۆرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﮔﯿﺮاون و ﺳﺰا دراون. ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش ﻛــﺮد ﻛــە ﺑەھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ،ﻟە ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﺳەﻧﺘەرێﻜﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﯚ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑــە ﺗﺎواﻧﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛەدا ﮔﯿــﺮاون و ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﻛێﺸــەی ﮔەورەی ﺑەﻛﺎرھێﻨەراﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەرﻣﺎن ھەﯾە ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن 254ﻛەﺳە“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺧﺎﻧەﻛــە ﻟەﺑﺎرەی ژﻣــﺎرەی ﮔﯿﺮاواﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻟە ﺧﺎﻧەﻛە و ﺑڕﯾﺎری ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧﯿﺎن
ﻟەﮔەڵ وﺗەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ،ﮔﻮﺗﯽ ”ﭘێــﺶ ﻣﺎوەﯾــەك 58ﮔﯿﺮاوی ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﮔەوراﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘێﻨﺞ ﮔﯿﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾــﺎن ﭘــێ ﻛﺮا، ﺋێﺴﺘە 34ﺳــﺰادراوی ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ﻧﯚ ﻛەﺳﯿﺎن ﻟە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدن دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە“. ”ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، ھەرێﻤــﯽ ﺳﺰادراوان ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪان،
ﺳــﺰادراو ھەﯾە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕە ﻛەس ﺳەرداﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووە و ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ دەرووﻧﯽ زۆر ﺧﺮاﭘﺪاﯾــە ،ﺑﯚﯾــە داوای ﻛــﺮد ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دەرﺑﻜﺮێﺖ ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﺗﯿﺎن ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺳەر ﺑﺮدووە“. ﺋەﻣە ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺷێﺮﻛﯚ ﻋﺎرف. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺷــﻮان ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺗﻮێــﮋەری ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺧەڵﻚ ھــﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﭘەﻧﺎﺑﺮدﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺗــﺎوان و رووﻧــﯽ
ﻛﺮدەوە” ،ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮوری، ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘﺎڵﻨەرن ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗــﺎوان ،ﺋەﻣەش ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﺷڵەژێﻨێ“. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوەش دا ،ﻣﺮۆڤ ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ھــەر ﻛﺎرێﻚ دەﺑﺎت ﺋەﮔــەر ھــﺎت و ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﻟە ڕێﮕە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺑﮫێﻨێﺖ .ﺑــە ﺑڕوای ﺋــەو ﺗﻮێــﮋەرە ،ﺋەرﻛــﯽ ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــە ﺑــەدوای ﺋەو ﭘﺮﺳــەدا ﺑﭽﻦ و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛەی ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟە ڕێﮕەی ﭘەروەردەوە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی دەﺑێﺘە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻣﯚدێﺮن وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﻣﺤەﻣەد ﭘەروەردەی ﻣﺮۆڤ وەك ﺗﺎك، ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و دەﺑێــﺖ دوورﺑﯿﻨﯽ و وردﯾﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوە ﺑێﺖ، ﺑــە ﺋﺎﮔەدارﯾﯿــەوە ﻟەﮔەڵ دۆﺧەﻛــەدا ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺮێﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺗــﺎك ﻛــە دەﮔﺎﺗە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﮔەورەﺑﻮوﻧﯽ ،ﺋﯿﺘﺮ ﻛﯚﻣەڵﮕە دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ دەﻛەوێﺘــە ﺋەﺳــﺘﯚ ،ﺋەﮔەر ﭘەروەردەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ھەﺑێﺖ، ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎن دەﺑێــﺖ و ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە. رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد ،ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﭘەروەردە ﻟەم دﯾﺪارەی ”وﺷــە“دا ،ﻟــەم ﺑﺎرەﯾــەوە وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ دەﺧﺎﺗە روو. ﺋﺎﯾﺎ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻛﺎرێﻜﯽ رژد و ﺳــەرەﻛﯿﯿە ،ﯾﺎن ﭘەراوێﺰﺧﺮاوە وەك ﻟە دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳێﯿەﻣﺪا ھەﯾە؟ ﭘەروەردە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ دوورو درێــﮋە ،ﻟەو ﻛﺎﺗەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﻣﻨﺪاڵ ﻟە ﺳــﻜﯽ داﯾﻜﯿەﺗﯽ ﺗﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵ. ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوی ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾەن ،داﯾﻚ و ﺑﺎوك، ﭘﺮۆﺳــەی ﭘەروەردە ،ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە دەزﮔە ھەﻣەﭼەﺷﻨەﻛﺎﻧﯿﯿەوە. ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻣﻨﺪاڵ ﺑــە داﯾﻜەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﯚرﭘەﯾــە و ﻣــﺎوەی ﻧــﯚ ﻣﺎﻧﮓ ﻟەﻧــﺎو ﻣﻨﺪاڵﺪاﻧﯽ داﯾﻜﯿﺪاﯾــە ،ھەﻣــﻮو ﺑــﺎرە دەرووﻧــﯽ و ﺟەﺳــﺘەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﯾﻚ ﻛﺎر ﻟــەو ﻛﯚرﭘەﯾە دەﻛەن. ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋــەو ﻛﺎﺗەی داﯾﻚ دڵﯽ ﺧﯚﺷە ﯾﺎن ﺧەﻣﮕﯿﻨە، ﺗﻮوڕەﺑﻮوﻧﯽ داﯾــﻚ ،ﻛﺎر ﻟە ﺑﺎری دەرووﻧﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵ دەﻛەن. زۆر ﻟێﺘﯚژﯾﻨەوە ﺋەم ڕاﺳﺘﯿﯿەﯾﺎن دەرﺧﺴــﺘﻮوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر داﯾﻜێﻚ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ دووﮔﯿﺎﻧﯿﺪا ﮔﻮێﯽ ﻟە ﺟﯚرە ﻣﻮزﯾﻚ ﯾﺎن ﮔﯚراﻧﯿﯽ زۆر ﮔﺮﺗﺒێﺖ، ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﭘــﺎش
ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ﺑەو ﺟــﯚرە ﺋﺎواز و ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧە ھێﻤــﻦ دەﺑێﺘەوە. زۆر ﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ داوا ﻟە داﯾﻚ و ﺑﺎوك دەﻛەن ﻛە ﺑەردەوام ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚرﭘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن. ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻨﺪاڵ ﻟــە داﯾﻚ دەﺑێﺖ، ﭘﺮۆﺳــەی ﭘــەروەردەی ﭘﺎش ﻣﻨﺪاڵﺪان دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت .ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾە داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە زاﻧﯿﺎری و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﺑــﺎش ھەﯾــە .ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﭼەﻧﺪان ﺧﻮل ﺑﯚ داﯾﻚ و ﺑــﺎوﻛﺎن دەﻛەﻧەوە و ھەﻣــﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺧﻮاردن ،ﺧەوﺗﻦ ،ھەڵﺴﻮﻛەوت و ﮔەﺷــەی ﻣﻨﺪاڵﯿــﺎن ﺑﯚ ﺑﺎس دەﻛــەن .ﺋەﻣەش زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﯚ ﺋەو داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﺎﻧەﯾە ﻛە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن دەﺑێﺖ .ھەروا ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دووﮔﯿﺎﻧﯿﯿەوە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەﯾــەك ﻟەﻻﯾــەن ﺑﻨﻜەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاو ﭘێﯿــﺎن دەدرێﺖ ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەو ﭼەﻧﺪان ﺳــەرﭼﺎوە و ﻛﺘێﺒﺎﻧــەی ھەن ﻟەﺑــﺎرەی ﭘــەروەردەی ﻣﻨﺪاڵ ھەر ﻟە ڕۆژی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﺗﺎ 18ﺳــﺎڵﯽ .ﭘﺎش ﺋەم ﻣﺎوەﯾە ڕۆڵــﯽ ﺑﺎﺧﭽــەی ﻣﻨــﺪان و ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــەﻛﺎن دێﺘە ﺋــﺎراوە. ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ڕۆڵﯽ ﺋــەم دەزﮔە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﭘەروەردەﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛﯽ وادا
ﺟێﮕەی ﻧﺎﺑێﺘەوە. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎدا ﻓەراﻣﯚش ﻛــﺮاوە و ﺋەﻣــەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵ ھەﯾــە .ﻟــەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺎﻧــەدا ﻣﻨــﺪاڵ وەك ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﺧﺎوەن ﻣﺎف و ھەﺳﺖ ﺳەﯾﺮ ﻧﺎﻛﺮێﻦ ،و ﻟەﻻﯾەن ﮔەورەﺳﺎﻧەوە زۆرﺑەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟێ زەوت ﻛﺮاوە. ھەر ﻟــەم ڕاﺳــﺘﯿﯿەوە دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﭘﺮۆﺳەی ﭘەروەردە ﻛﺎرێﻜﯽ ﮔەﻟێﻚ رژدە و ﺗەواوی داھﺎﺗﻮوی ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﯿﻨﺎ ﻧﺮاوە. ﺋەو ﻧەﺗــەوەی ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾە ﻟەم راﺳﺘﯿﯿە ،داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺎدﯾﺎر و ﺧﺎﻣﯚش ﭼﺎوەڕواﻧﯽ دەﻛﺎت. دەﻛﺮێــﺖ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردی ﻟە رێﮕەی ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧــەوە ﺑە ﻧەوە ﺑﮕﯚڕێﺖ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣﯚدێﺮن؟ ﺑەڵێ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردەواری ﺑێﺖ، ﻛﺎر ﺑﻜــەن ﺑــﯚ وەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆی ﺗێﺪا ﺑەدی ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑﯚ ﺗــەواوی ﺗﻮێﮋ و ﭼﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە داﺑﯿﻦ ﻛﺮاﺑێــﺖ .ﻟێــﺮەدا ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ڕووﺑەڕووﻣﺎن دەﺑێﺘەوە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾــە ﺋﺎﯾــﺎ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ دەﺳﺘەت و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻜەوەﻧﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛﯚ ﻣە ڵﮕە ﯾە ﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ھﯚﺷﯿﺎرە؟ ﻧەﺧێﺮ! ﭼﻮﻧﻜە ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚ ﻣە ڵﮕە ﯾە ﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ھﯚﺷﯿﺎر ﺑﻮار ﺑــە ﻣﺎﻧەوەی دەﺳﺘەﺗێ ﻧﺎدات ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﭼە و ﺳــﺎ ﻧﺪ ﻧە و ە ی ﻛﯚﻣەﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ و ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺳــڕﯾﻨەوەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد دروﺳﺖ ﺑﻮوﺑێﺖ. ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺳــﻮود ﻟە ﭘەروەردە وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ
ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ھﯚﺷــﯿﺎر و ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿە
ﺑــﯚ راﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻧەرﯾﺘــە ﭼەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە؟ ﭘﺮۆﺳــەی ﭘــەروەردە ﻛــەدەﻛﺮێﺖ ﻟە ﺑﺎﺧﭽەی ﻣﻨﺪاﻧەوە ﺗــﺎ ﻛﯚﺗــﺎی ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەژﻣــﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ،دەﺗﻮاﻧێــﺖ ھﺎوﺷــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺧێــﺰان ڕۆڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟــە ﭘﺘەوﻛﺮدن و ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵﺪا ھەﺑێﺖ ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﯾﺎرﯾﺪەدەر ﺑێﺖ ﻟە ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ﻣﻨــﺪاڵ و ﺷــﺎرەزاﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟــە ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ژﯾﻨﮕە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە. ﺧــﻮدی ﻣﻨــﺪاڵ وەك ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ و ھﻮﺷــﯿﺎر دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻧەرێﺘەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻟــە ﺑێﮋﻧــﮓ ﺑــﺪات و ﺋــەو ﻧەرﯾﺘە ﻧﺎﺑﻮوﺗﺎﻧەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو وەك ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋــﺎزاد ﭘﻮوچ دەﻛەﻧەوە، وەﻻی ﺑﻨێــﺖ .ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ
وەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪات. ﭼــﯚن ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑﻜــﺮێ ﺑەرەو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ و ﺋﺎزادی و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەم ﻛﺎرە ﻟــە رێﮕەی ﭘــەروەردەوە دەﻛﺮێﺖ؟ ﺋــەم ﻛﺎرە ﺋەرﻛــﯽ ﺗــەواویﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە .ﻟێﺮەدا دەﮔەڕێﻤەوە ﺑــﯚ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ
دەﺑێﺖ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑێﺖ وت .ﺋەﮔــەر ﻟــە وﺗێﻜــﺪا ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ـ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿــەﻛﺎن داﻣەزراﺑێﺖ ،ﺋەم ﺋەرﻛە ﻟەﺳــەر ڕۆﺷﻨﺎﯾﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﻟە ھەﻣﻮو
ﭘﺮۆﺳــەی ﭘەروەردە دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﺑﺎﺧﭽەی ﻣﻨﺪاﻧــەوە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەژﻣﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ﭘەروەردەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼــﻮون ﺑەﺳــەر ﻣﻨﺪاﻧﺪا ﻧﺎﺳــەﭘێﻨێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋﺎزادﯾﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺎن ﭘێ دەﺑەﺧﺸێﺖ. ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻣﻨﺪاڵ وا ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑﻨﺎﺳــێﺖ و ھەوڵــﯽ
ﻣﺎوەﯾەك ھەڵﺪەﺳــەﻧﮕێﻨﺮێﺖ. دەﻣەوێ ﺋەوەش ﺑڵێﻢ ﭘﺮﺳــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ دەﺑێﺖ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﺪا ھەﻣــﻮار ﻛﺮاﺑێﺖ، ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﺑﻮوﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟــە ﺑﻮارێﻜــﺪا و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮدا ﮔەﻣەﯾەﻛﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾە .ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟەم ﺑــﻮارەدا ،ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﻟێﺪاﻧﯽ
دەزﮔە و ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ ﭘەروەردە ﺟێﮕــەی دەﺑێﺘــەوە و دەﺑێﺘە دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺑەڵﮕەﻧەوﯾﺴــﺖ. ﭘﻼﻧــﯽ ورد و ﺗﯚﻛﻤــەی ﺑــﯚ دادەﻧﺮێــﺖ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێــﺖ .ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﭘﺎش
ﻣﻨﺪاڵ ﻗەدەﻏــە ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎو ﺧێﺰان و ﺗــەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕە ڕێﮕە ﭘێــﺪراوە و وەك ﻣەرﺟێﻚ ﺑﯚ ﭘەروەردەی ڕاﺳــﺖ ھەژﻣﺎرد دەﻛﺮێــﺖ .ﭘــەروەردە دەﺗﻮاﻧێ ﻛﯚڵەﮔەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﺑێﺖ .ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﭘەروەردە ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ﺑەرەو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺋﺎزادی و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺋﺎراﺳــﺘە ﻧﺎﻛﺎت .دەﺑێﺖ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟــە ھەﻣﻮو ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑێﺖ. دەزﮔــە دەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن رۆڵﯿــﺎن ﭼﯿﯿــە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﭘێــﯽ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﺪا؟ ھەڵﻨەﺳﺘﺎون؟ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﺎس ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەیﺧﻮێﻨﺪن و ﭘەروەردە ﻛﺮا .ﺑەم
ڕێﻮاس ﺋەﺣﻤەد ﺑﺎﻧﯿﺨێﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 1957ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەداﯾﻚ ﺑﻮوە. ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻟەﻧﺎوەﻧﺪی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺎری ﻛﺮدووە. 1989ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺳﻮﯾﺪ دەژی. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1989ەوە ﻣﺎﺳﺘەر ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ڕووﺳﯽ ﻟە ﻣﯚﺳﻜﯚ ﻣﺎﺳﺘەر ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻣﻨﺪان ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳﺘﯚﻛﮫﯚڵﻢ ﭼﻮار رۆﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ )ژن ،ﭘﺘەوی ﻟێﻜﺘﺮازان ،ﮔﻮڵﭽﯿﺎی رۆﺣەﻛﺎن ،ﻟە ﺋﺎﻣێﺰم ﺑﮕﺮە و ﺋﺎوێﻨەی ژﻧێﻚ( ﻧﻮوﺳﯿﻮە. ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑێ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﭼﻞ ﻛﺘێﺒﯽ ﺗﺮی ﺑﯚ ﻣﻨﺪان ﻧﻮوﺳﯿﻮە.
ھەﻣﻮو دەزﮔە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ھﺎوﺷﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ڕۆڵﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﭘــەروەردەدا ھەﺑێﺖ. ﺧێﺰان ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ داﻣەزراوی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــە ﻛــە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾەﯾە .ﺑەم ﺧێﺰان ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺋەم ﻛﺎرە ﺑە دروﺳﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ﺋەﮔەر دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﯾﺎرﯾــﺪەدەری ﻧەﺑﻦ .ھــەروەك ﻟە ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﯾەﻛەﻣﺪا ﺑﺎﺳــﻢ ﻟەوە ﻛﺮد ﭼﯚن دەﻛﺮێﺖ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛێﻜﯽ وەﺋﺎﮔﺎ و ھﯚﺷــﯿﺎر ﭘەروەردە ﺑﻜﺮێﺖ و ﭼﯚن دەزﮔە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ڕۆڵ ﻟەو ﭘﺮﺳەدا ﺑﺒﯿﻨﻦ، ھــەروا دەزﮔە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﻟە ڕێﮕەی ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯽ و ڕۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬــﺎرەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﺑﻦ و ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ دروﺳــﺘﺪا ﺑﯿﺒــەن .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟــە ﺑﻮاری ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑﯿﻨﺮاوەﻛﺎن .ھەروا ﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﻨﺪاڵ و داﯾــﻚ و ﺑــﺎوك زۆر ﮔﺮﻧﮕــﻦ. ﭘﺎﺷــﺎن ڕۆڵﯽ داﻣﻮدەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘەروەردە دێﺘە ﭘێﺸــەوە .ﭘﺎش ﺋەوەی ﻣﻨــﺪاڵ دەﭼێﺘە ﻧﺎو ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﺗەﻣەﻧﯿﯿــەوە ،ھەﻣﻮو ﻛﯚڵەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﭘەروەردە: ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﯾﺎﺳﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ،ﺑەرﻧﺎﻣە و ﻣﯿﺘﯚدی ﺧﻮێﻨــﺪن ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ،ژﯾﻨﮕەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ،ھﺎوﻛﺎری ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﺧێﺰان و ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ڕۆڵﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺑﺒﯿﻦ ﻟە ﺑﻮاری ﭘــەروەردەدا .ﺑە داﺧەوە دەڵێــﻢ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﻤەدا ھﯿﭻ ﺟــﯚرە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺑە ﭘﺘەوی و ﻟەﺳــەر ﺑﻨﭽﯿﻨــەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆڤ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ داﻣەزراﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ھەڕەﻣەﻛﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﺳەﯾﺮ وەدی دەﻛﺮێــﺖ و ﮔﺮﻓﺘە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن وەك ﺗەوﻧﯽ ﺟﺎڵﺠﺎڵﯚﻛــە ﻟێﻚ ﺋﺎون و ﻛەس ﺳــەری ﻟێ دەرﻧﺎﭼێﺖ. ﺑﯚﯾە زۆر ﺟﺎر دەڵێﻦ ﺋﺎﺷﯽ ﺑێ ﺋﺎو ﺧﻮدا ﺑەڕێﻮەی دەﺑﺎت.
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد ﺑﺎﻧﯿﺨێﻧﯽ:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەﮔەر ﻟە وﺗێﻜﺪا ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ـ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎن داﻣەزراﺑێﺖ ،ﺋەم ﺋەرﻛە ﻟەﺳەر ڕۆﺷﻨﺎﯾﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﻟە ھەﻣﻮو دەزﮔە و ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ ﭘەروەردە ﺟێﮕەی دەﺑێﺘەوە و دەﺑێﺘە دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﺑەڵﮕەﻧەوﯾﺴﺖ .ﭘﻼﻧﯽ ورد و ﺗﯚﻛﻤەی ﺑﯚ دادەﻧﺮێﺖ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ.
9
ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر و ﺧﻮ
دەرزﯾﯿەﻛەﻣﺎن ﺑە ﺑﺎڵﯚﻧە ﭘﻔﺪ
ﺑــﺮای ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﻢ ﻛﺎﻛــە ﺣەﻣەی ﺑەڕێﺰ ﺳوێﻜﯽ ﺷﯚڕﺷﮕێڕاﻧەی ﮔەرم ﺷﺎدی و ﺧﯚﺷﯽ و ﺑەﺧﺘﯿﺎرﯾﺘﺎﻧﻢ داواﯾە و ﺋێﻤەش ﺷﻮﻛﺮ ﺑﺎﺷﯿﻦ. ﻧﺎﻣــەی 1985/11/25ﺗــﺎن ﮔەﯾﺸــﺖ ،زۆر ﺳــﻮﭘﺎس ﺑــﯚ ھەﺳﺘﯽ ﺑﺮاﯾﺎﻧەﺗﺎن و ﺑﯚ ھەوڵ و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﺘﺎن .ﺋێﻤەش )وەك ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ی.ن.ك( ھەﻣﻮو ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎن و ھەڵﻮێﺴﺘەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺳــەرەﺗﺎﻛﺎن و رەوﺷﺖ و ﺧﻮوی ﺷﯚڕﺷــﮕێڕاﻧەی دێﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ھەم ﻟە ﭘەرۆش و دڵﺴﯚزﯾﯿەوە و ھەم ﻟە ﺟﯿﺪﯾﯿەت و ﺳەرڕاﺳــﺘﯿﯿەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮن. ﺑﺮا ﮔﯿــﺎن .ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ﺗﯚ ﺑەڕاﺳــﺘﻤﺎﻧە و ﺑە ﭘەرۆﺷــەوە دەﻣﺎﻧــەوێ ﺑﺮاﯾەﺗــﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ و ھەﻣﯿﺸــەش ﺑــە راﺷــﻜﺎوی و ﺳەرﺑەﺳــﺘﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــﻢ ﺑــﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾﺖ .ﻟە ﺑﯿﺮﻣــە ﻛە ﻟــە دەرەوەی وت ﮔەڕاﻣەوە ،دﯾﺴــﺎن ﻧﺎﻣەﻣﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﻮوﺳــﯽ .ﺋەوێ رۆژﯾﺶ ﻓێــڵ و ﭼﺎوﺷــﺎرﻛێﻤﺎن ﻧەﻛﺮد. ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەوێ رۆژێ ﭼﯚن ﺑﻮو وام ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،دﯾﺎرە ﺧﯚﺷﺖ دەﺗﺰاﻧﯽ ﺋــەوێ رۆژێ ﻧەدەﻛﺮا دڵﯽ ﺑﺮاﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵە ﺑڕەﻧﺠێﻨﻢ، ﺑﯚﯾــە ﺑە ﻗﺴــەی ﺋەواﻧﻢ ﻟەﮔەڵ ﻛﺮدﯾﺖ .ﺋەم ﺟﺎرەش ﭘﺮﺳــﻢ ﺑە ﻛﺎﻛــە ﻧەوە ﻛــﺮد و رەﺋﯽ ﻣﻼزم ﻋﻮﻣەرﯾﺸــﻢ وەرﮔــﺮت -دﯾﺎرە ﺳــﺎﻻر و ﺗﺎﻗﻤەﻛەی ﻧەﻣﺎﺑﻮون. ﺑــﯚ ﻣــەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎرﯾــﺶ ﻛە ﻟە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﺸــﺪا ﻧەﻣﺎﺑــﻮو-
ﺋەﮔــەر ھەردووﻛﯿــﺎن )ﻛﺎﻛــە ﻧــەوە و م .ﻋﻮﻣــەر( زۆر زۆرﯾﺎن ﭘێ ﺧﯚش ﻧەﺑﺎ ،ﭘــێ ﺑﺎش ﻧەﺑﺎ، ﺑەﻻوە ﭘەﺳەﻧﺪ ﻧەﺑﺎ ،ﻧﺎﻣەم ﺑﯚت ﻧەدەﻧﻮوﺳﯽ ،ﺑەو ﺟﯚرە دەﺳﺘﯽ ﺑﺮاﯾەﺗﯿﻢ ﺑﯚ درێﮋ ﻧەدەﻛﺮدی. ﻛﺎﻛە ﺣەﻣە :ﻣﻦ دەزاﻧﻢ ﺗﯚ ﻣﻨﺖ ﺧﯚش وﯾﺴﺘﻮوە و رێﺰت ﮔﺮﺗﻮوم، ﻣﻨﯿﺶ ھەروا ﺑﻮوﻣە ،ﺑەم ﻗەت رەﺋﯽ ﺧﯚﻣﻢ ﻧەﺳەﭘﺎﻧﺪووە ﺑەﺳەر رەﺋــﯽ ﺑﺮاﯾﺎﻧﺪا ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﻗﺴــەم ﻛــﺮدوون ،ﺑﯚﯾە ھەﻗە دڵﻨﯿﺎ ﺑﯿﺖ ﻛە ﺋێﻤە ﺑەڕاﺳــﺘﻤﺎﻧە و ﺑە دڵ و ﮔﯿﺎن ﻟێﺖ ھﺎﺗﻮوﯾﻨەﺗەوە ﭘێﺶ. ﻣﺎﯾــەوە ﭼەﻧﺪ ﻣەﺳــەﻟەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮓ :وەك ﻣﺘﻤﺎﻧە )ﺳــﯿﻘە( و ﺑــﺎوەڕ ﺑەﯾەﻛﻜــﺮدن ،وەك ﺑﺎش زاﻧﯿــﻦ و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ وەزﻋﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ،وەك ﻧﻮاڕﯾﻨە ﯾەﻛﺘﺮدا ﺑﺮا و ھﺎوﭘەﯾﻤــﺎن ،ﺑە رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ دەﺳــﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ھەﻣﻮو ﻻﯾەك. ﺑﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧە و ﺑﺎوەڕ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە .1ﻛﺎر و ﻛﺮدەوە ھەﯾە .2ﺑە زەﻣﺎن و وەﺧﺖ ھەﯾە .3ﺑە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻦ و ﯾەﻛﺘﺮدﯾﺘﻦ ھەﯾــە .ھــەروەك ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﺎوەڕﯾﺸــﻤﺎن ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ھەﺑێﺖ )ﻣﻦ و ﺗﯚی ﮔەرەﻛە(. وەزﻋــﯽ ﺗــﯚ :ﺋێﻤــە رەﭼﺎوی دەﻛەﯾﻦ -ﭘێﻢ ﺧﯚﺷــە ﻟەو دﯾﻮ، ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﻟەﻧﺎو ﺣﺴــﻜﻊ ﭘﺎﯾەدار و ﭘﺎﯾەﺑــەرز ﺑﯿﺖ و ﻗﺴــەت ﺑڕوا- ﺋەﻣــە ﺑﯚ ﺋێﻤەش ﺑﺎﺷــە .ﺋەﮔەر ﺑﻜﺮێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟەﮔــەڵ ھەﻣﻮو ﺣﺴــﻜﻊ ﺑێﺖ، ﺋــەوا زۆرﺑﺎﺷــە .ﺋەﮔــەر ﺋەﻣە ﻧەﻛﺮا ﻟە ﭘێﺸــەوە ﻟەﮔەڵ ﺧﯚت
و ھەﭬﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻻی ﺧــﯚت، ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ،ﺋێﻤە ﯾەﻛﺒﻮوﻧەوەﻣﺎن ﭘــێ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﺑەم ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ. وەزﻋــﯽ ﺋێﻤــە :ﺑــە داﺧــەوە ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە دووری و ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ﻧﺎﺣەزان ،وەزﻋﯽ ﺋێﻤــە زۆر ﻟەﻻی ﺋێــﻮە روون و ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﯿﯿە. ﻛﺎﻛە ﺣەﻣە :وەزﻋﯽ ی.ن.ك ﺋﯿﻤڕۆ ﻟە ھەﻣﻮو رۆژێﻚ زۆر ﺑﺎﺷﺘﺮە ،ﻟە رووی رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛﺎن و ﻻدێﯿەﻛﺎﻧــەوە ﻟە رووی ژﻣﺎرە و ﭼﯚﻧﺎﯾەﺗﯿﯿــەوە ﺋێﻤە ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێــﻚ و زەﻣﺎﻧێــﻚ زۆر زۆرﺗﺮ و ﭼﺎﻛﺘﺮﯾــﻦ ﻟــە رووی )ھﺎ.پ.ك( ﺋێﻤە ﻟە رووی ژﻣــﺎرە و ﭼەك و ﭼﯚﻧﺎﯾەﺗﯿﯿەوە }ﻟە رووی ﯾەﻛێﺘﯽ رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ و ﻧەﻣﺎﻧــﯽ )ﻣﺮاﻛــﺰ ﻗﯿﻮا( -ﻋەﺷــﺎﯾەرﯾەت و ھﯿﺘﺮ{ ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ زۆرﺗﺮ و ﺑﺎﺷــﺘﺮە. راﺳــﺘە ﺳــەدان ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺗەﺳــﻠﯿﻢ ﺑﻮوﻧەﺗەوە -ﺑێ ﭼەك و ﺑە ﭼەك -ﺳەداﻧﯿﺶ داﻧﯿﺸﺘﻮون، ﺑــەم ﺳــەداﻧﯿﺶ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە رﯾــﺰ و ﭘﺘﺮ ﻟە دوو ﺳــەدﯾﺶ ﺑە ﭼەﻛــەوە ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە .ﺑﻨﻮاڕە ژﻣــﺎرەی ﭼﺎﻻﻛــﯽ ،ژﻣــﺎرەی ﻛــﻮژراوی دوژﻣــﻦ ،ژﻣــﺎرەی ﺋەﺳﯿﺮی دوژﻣﻦ ،ژﻣﺎرەی ﭼەك و دەﺳــﻜەوت ،ژﻣﺎرەی رەﺑﯿەی
ﮔﯿﺮاو ،ﺑﺰاﻧە ﺷﯚڕﺷەﻛەﻣﺎن ﭼەﻧﺪ ﮔەﺷــەی ﻛﺮدووە .ﻛﺎﻛە ﺣەﻣە ﺑــﺎوەڕ ﺑﻜەن ھــﺎ.پ.ك ﺋﯿﻤڕۆ ﺑە ھەزاران ھەزارە ،ﺟﮕە ﻟە ﺑەرﮔﺮی ﻣﯿﻠﻠﯿﺶ .ﭼەﻛﯽ ﺳﻮوﻛﯿﺶ زۆر ﺑﺎش ﺑــﻮوە و ﭼەﻧﺪﯾﺶ ھەﺑێ- ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھەﯾە و دەﺑێﺖ. ﻟە رووی ﻣﺎڵﯿﺸــەوە ،وا ﯾەﻛەم ﺳــﺎڵە )ﺳــﺎڵﯽ (1985ھەﻣــﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺧێﺰاﻧــﺪار ) 50دﯾﻨﺎر( و ﺳــەڵﺖ ) 25دﯾﻨــﺎر( دەدرێــﺖ ﺟﮕە ﻟە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺗﺮ :ﺑەﺷــﯽ دوو ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺋﯿﺤﺘﯿﺎﺗﻤــﺎن ھەﯾــە، ﺑــێ ﺋــەوەی ﯾەك ﻓﻠﺴــﻤﺎن ﻟە دەرەوە وەرﮔﺮﺗﺒێــﺖ .وەزﻋــﯽ ﺟەﻣﺎھﯿﺮﯾﺸــﻤﺎن زۆرﺑﺎﺷــە. ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەی ﺧﯚش دەوێ ﻛە ﻟە ﺳــﺎﺣەﻛەدا ﺑﺠەﻧﮕێﺖ و ﻓﯿــﺪاﻛﺎری ﺑﻜﺎت و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﺪات ،ﺷﻮﻛﺮ )ی.ن.ك( و )ھﺎ.پ.ك(ﯾﺶ ھەر ﺋەوە دەﻛەن. ﺟﮕــە ﻟــە ﻣﺎﻧەوەﺷــﻤﺎن ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﻜﺪا. ﻟــە رووی ﭘەﯾﻮەﻧــﺪی دەرەوەﺷــەوە ،ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە دوای ﺋﺎﺷــﺒەﺗﺎڵ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن -ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﺳﯚﺷﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ و زۆرﺑەی ﺣﺰﺑە ﺳﯚﺷﯿﺎﻟﯿﺴﺖ و ﺷــﯿﻮﻋﯿﯿەﻛﺎن و ھێــﺰە ﺷﯚڕﺷــﮕێڕەﻛﺎن ،ﺋەم
ﺟــﯚرە ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿــەی دەﺑێﺖ. ﻟەﮔەڵ ﻟﯿﺒﯿــەش ﺑەﯾﻨﻤﺎن ﺑﺎش ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮورﯾەش ﻧێﻮاﻧﻤــﺎن ﺧــﺮاپ ﻧﯿﯿــە .ﺋەوا ﺧﯚﺷﺖ دەﺑﯿﻨﯿﺖ ﻛە ﺟﻤﮫﻮوری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەﯾەوێ ﻧێﻮان ﺧﯚش و ﭼﺎك ﺑێﺖ و ﺋێﻤەش وا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ و داواﻣﺎن ﻟە ﺋێﻮە ﺋەﻣەﯾە: .1ﺋــەم ﻧﺎﻣەﯾەم ﺑﯚ ﺑﮕەﯾەﻧﯿﺖ ﺑﯚ ﺋﺎﯾەﺗﻮﻟی اﻟﻤﻮﻧﺘەزەی ﺑەڕێﺰ. .2ﺑە ﺑﺮادەراﻧﯽ ﻻی ﺧﯚﺗﺎن ﺑڵێﯽ )ﺋەواﻧەی ﻛﺎك ورﯾﺎﯾﺎن دﯾﻮە( ﻛە ﺋێﻤە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﻦ وەﻓﺪێﻚ ﺑﻨێﺮﯾﻦ ﺑــﯚ ﻻﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ. ﺗــﯚش وەك ﺑﺮا و دۆﺳــﺖ ھەﻗە
ﺧﯚت و ﻛﺎك ﻣﺤەﻣەد ﺷــﺎﻛەﻟﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﻨــەوە ﺗﺎﻛﻮ ﺋێﻤەش ﻛﺎك ﻓەرەﯾــﺪوون )ﯾﺎن ﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻛﯚﻣەڵە( ﻟەﮔەڵ ﻛﺎك ﺷــێﺦ دارا و ﻛﺎك ﺷەوﻛەت ﺑﻨێﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﻻی ﻛﻮڕەداوی ﺗﺎﻛــﻮ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺒﯿﻨﻦ، ﮔــەر ﺑﺎوەڕﯾﺸــﺖ ھــﺎت ،ﺋەوا ﺧﯚت ﺳەرێﻜﻢ ﻟێ ﺑﺪە ﯾﺎن ﻛﺎك ﻣﺤەﻣەد ﺷﺎﻛەﻟﯽ ﺑێﺘە ﻻﻣﺎن ﺑﯚ ﺳەردان و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ. ﺳﺎﻻر +ﺟەﻋﻔەر +ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺧﯚت ﺑﺎش ﺋەواﻧە دەﻧﺎﺳﯽ ،وەزن و ﻗﯿﻤەﺗﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ﺑﺎش دەزاﻧﯽ ﻟە دەوری ﮔێﺮەﺷێﻮێﻨﯽ و ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺷﺎرەزای .دەورﯾﺎن ﻟە ﺷەڕی ﺑﺮاﻛﻮژﯾﺪا ﻟە ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ی.ن.ك و ﺷﯚڕﺷﺪا .ﺑەم ﺋەوەی دەﻣەوێ ﺑﯚﺗﺎن ﺑﻨﻮوﺳﻢ ﺋەﻣەﯾە: .1ﺋەواﻧــە ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن زۆر ﭘێ زل ﺑﻮو ،ﺧﯚﺷﯿﺎن زۆر ﻓﯿﺸﺎڵﭽﯽ و ﺧﯚھەڵﻜێﺸــﻦ ،ﺧﯚﯾــﺎن زۆر ﺑە ﮔەورە داﻧﺎﺑــﻮو! ﺋێﻤەش زۆر ﻛەﺳــﻤﺎن ﻧﺎردﺑــﻮوە ﻧﺎوﯾﺎن ،ﻟە )ھﺎ.پ.ك(دا ھەرﭼﯽ دواﻧﺪﺑﻮوﯾﺎن و ﺑە ﺋێﻤــەی ﮔﻮﺗﺒــﻮو ،ﭘێﻤﺎن ﮔﻮﺗﺒــﻮون ﻟەﮔەڵﯿــﺎن ﺑــڕۆن! ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر و ﻛﺎك
رۆﺳــﺘەم و ﻛﺎك وەھﺎب و ﻛﺎك ﺣﺎﻣﯿﺪی ﺑە ھــﯽ ﺧﯚی دەزاﻧﯽ و ﻻی ﺳەﯾﺮ ﺑﻮو ﻛە ﻟەﮔەڵ ﻛﺎك ﺷەوﻛەت ﭼﻮون ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨﯽ. .2ﺋەواﻧە ھەﻧﺪێ ﻛﺎدری ﺗﺮﺳﻨﯚك و ﺑەزﯾﻮﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﻮو. ھەﻧــﺪێ ﻛﯚﻧەﺳــەرﺗﯿﭙﯽ ﭘﺎش و ﭘێــﺶ وەك ﻓەرەﯾــﺪوون )ﻛــە ﭘەﯾﻮەﻧﺪی ھەﯾــە ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺴــﺘﯿﺨﺒﺎراﺗﺪا ،ﻧﺎﻣەﻛــەت ﺑﯚ دەﻧێﺮﯾــﻦ -ﺟەﻣــﺎل ﺧﻮاﻛەرەم ﻟەﺳەر دزی و ﺳــﺎﺧﺘەﭼﯿەﺗﯽ ﺑﺮاﻛەی و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﯚڕش ﺑــﯚ راو و رووت ﻻﻣــﺎن ﺑﺮدﺑﻮو- ﺟەﻻل ﺣەﻣەی ﻣﺤەﻣەد -ﻧﺎردم ﺑــە دواﯾﺪا ﻟەﺳــەر ﻣﻨﺎڵﺒﺎزی ﺑﯚ ﻣﻮﺣﺎﺳەﺑە ﺗﺮﺳﺎ و ھەت!( ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ﺋێﻤە داﻣﺎن ﻧﺎﺑﻮو )(300 ﻛەﺳــﻦ ﺑەم ﺑﺎوەڕ ﺑﻜەن ﺳەد دەرﻧەﭼﻮون!! ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎرﯾﺶ ﺗﺎﻗﻤێــﻚ ،ﻣﻨﺎڵ و ﻻوی ﻣﺘﺘڕﻓــﻦ ﻛە ﺷــەﯾﺪای وﺷەی ﺷــﯿﻮﻋﯿەت و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم و ﻣﺎرﻛﺴــﯿﺰم و ﻟﯿﻨﯿﻨﯿﺰﻣﻦ ﺑێ ﺋــەوەی ﺗێﯿــﺎن ﺑﮕــەن ،ﺑەم ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﺑــە ﺳــﺎﻻر و ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎرﯾﺸــەوە -دەﯾﺎﻧــەوێ
11
ﺪراوەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻛﺮد ﻓﺶ ﺑﻮوﻧەوە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺗﺎزە داﺑﻤەزرێﻨﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە )ﺣﺸﻊ( ﯾﺎن ﭘێ ﺗﺤﺮﯾﻔﯿە )رﭬﯿﮋﯾﻨﯿﺴﺘە(!! ﺑەم ﺋــەو ﺗﺎﻗﻤە ﺳــﺎﺧﺘەﭼﯽ )ﻛەڵەﻛﭽﯿﻦ( ﻻی ھەرﯾەﻛە ﺋەوە دەڵێ ﻛە ﺧﯚﯾــﺎن ﭘێﯽ رەﭘێﺶ دەﻛەن: ﻻی ﺣﺸــﻊ دەڵێ دۆﺳﺘﯽ ﺗﯚﯾﻦ و ﻟە دواڕۆژدا دێﯿﻨە ﻧﺎوﺗﺎن ﻻی
رﯾﺴﻮا ﺑﻮو و ﺣەﺟﻤﯽ ﺣەﻗﯿﻘﯿﯿﺎن ﺑەرﻛــەوت :ﻛــە دەرزﯾﯿەﻛﻤﺎن ﺑە ﺑﺎڵﯚﻧــە ﭘﻔﺪراوەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻛﺮد، ﻓﺶ ﺑﻮوەﺗەوە و ھﺎﺗﻨەوە ﺳــەر ﺣەﺟﻤﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻣﺎوﯾﺎﻧــە ،ﻛەﻣﺘــﺮ و ﺑﭽﻮوﻛﺘــﺮ و ﺳــﻮوﻛﺘﺮﯾﺶ دەﺑــﻦ ،ﺟﺎرێ ﺳــەرەﺗﺎی ﮔﻠﯚرﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾﺎﻧە ھەﺗــﺎ دەﮔەﻧە ﻧــﺎو ﭼﺎڵﯽ ﻧەﻣﺎن
ﻛﯚﻣەڵەی ﺋێﺮان دەڵێﻦ ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑــە ﻣﺎرﻛﺴــﯿﺰﻣﯽ ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﯿﯿە و ھەرﭼﯽ ﺋێﻮە دەڵێﻦ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛەﯾﻦ و ﺣﺸﻊ ﺗﺤﺮﯾﻔﯿە و رووی ﺋﯿﺴــﺘﯿﻌﻤﺎرە! ﻻی ﺋێﺮان دەڵێﻦ )ﭘﺮﭼﻤﯽ اﻧﻘﻼﺑﯿﻦ(. ﻻی ھەﻧﺪێ دۆﺳــﺘﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺪا دەڵێﻦ ﺋێﻤە ﻋێﺮاﻗﯿﻦ :ﺑﯚ ﺋﺎﮔﺎدارﯾﺖ ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺧﺎوەﻧﯽ دﯾﺪێﻚ ﺑﻮو دەﯾﮕﻮت :دەﺑێ ھەﺗﺎ دواﯾﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﮔــەڵ ﻋێﺮاق ﺋﯿﺪاﻣە ﭘێ دەدەﯾﻦ ،ﺗﺎ دوا ﭼﯚڕی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎوی ﺗﯿﯚرﯾﯿەﻛەی ﻻی ﺋێﻤــە )ﺗﯿﯚرﯾــەی دوا ﭼﯚڕ ﺑﻮو(. .3ﻛە وا ﺑە ﺳــﻮوك و ﺳــﺎﻧﺎﯾﯽ ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر و ﺧﻮﻟە ﻛەﺷــﻜﯚڵ و ﭘﺸــﻜﯚ ﮔﯿــﺮان و رﯾــﺰی ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯿــﺎن ﭼەك ﻛــﺮان ،ﭘﺘﺮ
وەﺧﺘێﻜﯽ دەوێ! ﺑﺎوەڕ ﺑﻜەن ﻟە ﻛﯚﻣەڵەدا ﻟە ﺳەدا ﭘێﻨﺞ ﻛەﺳﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻧﯿﯿە. ﺑﺎوەڕ ﺑﻜەن ﻟە )ھﺎ.پ.ك(دا ﺳەدی ﭘێﻨــﺞ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻧﯿﯿە .ﺑﺎوەڕ ﺑﻜەن زۆر ﺳﻮوﺗﺎن و رﯾﺴﻮاﺷــﻦ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻜﺪا ،ﺑەم ﺧﯚت ﺳﺎﻻری ﻓﯿﺸﺎڵﭽﯽ و ﺗڕزل دەﻧﺎﺳﯽ ،ﺧﯚت ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎری ﻟەﺧﯚﺑﺎﯾﯽ و ﻗﻮﻟﯽ ﮔﯿﺮاو دەﻧﺎﺳﯽ، ﻟەﻻی )ﺣﺪﻛﻊ( و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ دەڵێ درۆی زل و ﻓﯿﺸــﺎڵﯽ ﮔــەورە و ﺑﻮﺧﺘﺎﻧــﯽ ﺷــﺎﺧﺪار ﺑﻜەن ﺑﯚ ﮔەرﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎزاڕەﻛەﯾﺎن. ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ﺗﺎﻗﻤێﻜﯽ ﮔێﺮەﺷێﻮێﻨﯽ ﺳەرﻟێﺸــێﻮاوی ﺑﭽﻮوﻛــﻦ. ﻓﯿﻜﺮﯾﺸﯿﺎن ﻧﻮێ ﻧﯿﯿە! ﻟە داﻧﺎﻧﯽ )ﺣﺸﻊ(ی ﻧﻮێ ﺧﯚی ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑﯿﺮێﻜــﯽ ﭼەوﺗﯽ و ﺑێ دواڕۆژی
ﭘﻮوﭼەڵە! ﺗەﺳــﻠﯿﻤﺒﻮوﻧەوەش ﯾەﻛﺠــﺎر زۆر ﻧەﺑــﻮو! ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ) (3ﻧەﺑێﺖ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،زۆرﺗﺮ ﺑﮋارﻛﺮدن و ﭘﻮﺧﺘﺒﻮون ﺑﻮو! زۆرﯾﺶ ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەوان ھﺎﺗﻨەوە رﯾــﺰ .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﻟە ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺋێﻤە و ﺋێﺴﺘەدا دڵﻨﯿﺎﺷﻢ ﻟەوەی ﻛە ﻧﻮوﺳﯿﻮﺗە ﻛە رەﺋﯽ ﺗﯚ ﻟەﺳەر ﺳﺎﻻر و ﺋەﻣﺴﺎﻟﯽ ﺳــﺎﻻر )ھــەروەك رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺸﻜﻮﻻن و ﺑﯿﻮژن واﯾە(. ﺋﯿﻨﺠــﺎ دێﻤــە ﺳــەر وردە ﻣەﺳەﻟەﻛﺎن: .1ﭼــەك ﻛــﺮاوەﻛﺎن ﺋــﺎﮔﺎدار دەﻛەﯾﻦ ﻛــە ﺑێﻨەوە ﻻی ﺧﯚت. ﺑﺎوەڕ ﺑﻜە ﺋێﺴــﺘە ﺋێﻤە ﻻی ﺗﯚ ﺑە ﻻی ﺷــﯚڕش و )ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن( دەزاﻧﯿــﻦ ،ﭼەﻧﺪە ﭘڕ و ﻗەرەﺑﺎڵﻎ ﺑﯿﺖ ﭘێﻤﺎن ﺧﯚﺷە. .2ﻧﺎزاﻧــﻢ ﻣەﺳــەﻟەی ﺷــەھﯿﺪﻛﺮدﻧﯽ )ﺣﺎﻟە رەﺷەی ﻛەﭼە( ﭼﯿﯿە؟ ﺑﺎوەڕ ﺑﻜەن ﺋﺎﮔﺎم ﻟێﯽ ﻧﯿﯿە. .3ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﻦ ﺑــە ﺗــەواوی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚت ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾﻦ. .4وەﻓﺪ دەﻧێﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﻛﻮڕەداوێﯽ. ﻛﺎك ﻓەرەﯾﺪوون )ﯾﺎن ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ﺗﺮی ﻛﯚﻣەڵە( +ﺷــێﺦ دارا +ﻛﺎك ﺷــەوﻛەت ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەی ﻛەﻧﺎروێ و ﻛﻮڕەداوێﯽ ﺗﺎﻛﻮ ﺗﯚش ﻟەﮔەڵ ﻛﺎك ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەدی ﺷﺎﻛەﻟﯽ
ﺗەﺷــﺮﯾﻒ ﺑێﻨــﻦ ،ﻣﻨﯿــﺶ وام ﻟە ﭘەﻧﺎ ﯾﺎﺧﺴــەﻣەر ﻟــە ﺑﻨﺎری ﺷﺎﺧەﻛەم )ﻟە ﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮاد( ﺋەﮔەر ﭘێﺘﺎن ﺧﯚش ﺑــﻮو ،ﺑﻔەرﻣﻮون، ﯾﺎن ﺑﯿﮫێڵﻨەوە ﺑــﯚ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ. وەك دۆﺳﺘێﻜﯿﺶ دەﯾڵێﻢ :ﺋەﮔەر ﻻی ﺋێــﺮان و ﻻی ﺣﺰﺑەﻛەﺗﺎن ﺑﯚﺗﺎن ﺧﺮاپ ﺑﻮو ،ﺋــەوا ﻣەﯾەن ﺑﯚ ﻻم ،ﻣﻦ ﺑــﺎوەڕم ﺑە ﺗﯚ ھەﯾە. ﺋەﮔەر ﺑﯚﺷــﺘﺎن ﺧــﺮاپ ﻧەﺑﻮو، ﭘێﺘﺎن ﺧﯚش ﺑﻮو ،دڵﻨﯿﺎ ﺑﻮوﺑﻮون ﺋەوا ﺑەﺧێﺮﺑێﻦ ﺑەﺳــەرﭼﺎوان. ﺑەم ﺗﻜﺎﯾە ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺋەوە ﺑﻜەن ھﺎﺗﻨەﻛەت زەرەرﺗﺎن ﻟێ ﻧەدات ﻟە دﯾﻮی ﺋێﺮاﻧﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣەﯾﺎن
ﺑﯚ ﺋێﻤەش زۆر ﺧﺮاﭘە. ﺑﺮا ﮔﯿﺎن ﻛﺎﻛە ﺣەﻣە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ”ﺷــﯚڕش و ی.ن.ك“ﯾــﺶ ﺑــﺪەن ،ﺋــەوا زۆر ﻣەﻣﻨﻮوﻧﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺧﯚﺷــﺖ رۆڵەی ﺷــﯚڕش و ﻟە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯿﺖ ،ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺟﻮاﻣێﺮﯾﺶ ھەر دەﺑێ واﺑێﺖ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ داواﻛﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺋەﻣەی ﺧﻮارەوەن: .1ﻧﺎﻣەﻛــەم ﺑﻨێﺮە ﺑــﯚ ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺋﺎﯾەﺗﻮ ﻣﻮﻧﺘەزەری. .2ﺋەو )ﺑەﺳﺘﺎﻧەم( ﺑﯚ ﺑﻨێﺮە ﺑﯚ ﻛﺎك ﺣﺎزم و ﻛﺎك ﻋەﻟﯽ ﺷﻨﮕﺎری. .3ﻧﺎﻣەﻛــەی داﯾﻜــﯽ ﭘﺎﭬێڵﻢ ﺑﯚ ﺑﺨەرە ﭘﯚﺳﺘەوە ﺑﯚ داﯾﻜﯿەﺗﯽ ﻟە ﻟەﻧﺪەن. ﻣﻨﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺷەوﻛەﺗﺪا: .1ﺑێ ﺳﯿﻤێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺖ ﺑﯚ دەﻧێﺮم ﻟەﮔــەڵ ﺟﻮﻓــﺮەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ، ﺧﯚﺷﺖ )ﻣﺠﻔﺮە( ﭘەﯾﺪا ﺑﻜە ﺗﺎﻛﻮ ﭘێﻜەوە ﻗﺴەش ﺑﻜەﯾﻦ. .2ﭬﯿﺪﯾﯚﯾەﻛــﺖ ﺑﯚ دەﻧێﺮم -ھەر ﺑەﯾﺎﻧــﯽ رای دەﺳــﭙێﺮم ﺑﯚﺗﺎن ﺑﻜڕن. .3ﻛﺎﻣﯿﺮاﯾەﻛە دەﻧێــﺮم ﺑﯚ ﻛﺎك
ﺷﯿﺮوان ﺑەﺷــﻜە دڵﯽ ﻟێﻢ ﭼﺎك دەﺑێﺘــەوە -ﺗﻜﺎﯾە زۆر ﺳــوی ﻟێ ﺑﻜــە و ھەوڵ ﺑﺪە ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑﻜەﯾﺘەوە ﻟەﮔەڵﻢ. .4ھەرﭼﯽ ﺗﯚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﺖ ﺑێ و ﺑە ﻣﻦ ﺑﻜﺮێ ﺑﯚت دەﻛەم. ﺑﺮاﻟە: ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﯽ ﻛﺎك ﻋەﻟﯽ ﺣەوێﺰﯾﺶ زۆرت ﻣەﻣﻨﻮون دەﺑﻢ. ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﯽ ھەﻧﺪێ ﻛەﺳﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑــﯚ دەرەوە دﯾﺴــﺎن ﺗﻜﺎﯾەﻛﯽ ﺑﺮاﯾﺎﻧەم ھەﯾە ،ﭘﺎﺷﺎن ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻧێــﺮم ﺑﯚﺗــﺎن .زۆرﯾﺸــﻢ ﭘێ ﺧﯚﺷــە ﺑﺎرەﮔﺎﯾەﻛﺘــﺎن ﺑێﺘــە ﺑێــﮋوی :ﺋێﻤەش ﻟە ﺳــەﻓﺮە و زەروون ھەﯾﻦ ،ﭘەﯾﻮەﻧﺪی ﺋﺎﺳﺎن دەﺑێ. دڵﻨﯿﺎﺷــﺒە ﻣﻦ ﺑە ﻗﺴەی )ﭘﺸﻜﯚ +ﺳــﺎﻻر +ﻣــەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر + ﺷــێﺦ ﻋەﻟﯽ( ﺑﺎوەڕم ﻧەﻛﺮدﺑﻮو. رۆژەﻛەت ﻟەﺑﯿﺮە ﭼﯿﻢ ﭘێ ﮔﻮﺗﻦ ﻟەﺳــەر ﺗﯚ ،ﺑەم ﺧﯚت دەزاﻧﯽ وەزﻋﻤﺎن ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ﺑەﺷــﯽ زۆر و ﻛەم ﭼــﯚن ﺑــﻮو؟ ﺣﻮرﻣەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵــە ﻻی ﻣــﻦ ﭼەﻧــﺪ زۆر ﺑﻮوە ،ﺑــە داﺧەوە ﺋەوێ رۆژێﺶ
ﺳﺎﻻر +ﺟەﻋﻔەر +ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر، ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﯚﻣەڵە ﺑﻮون! ﻣــﻦ ﻧﺮﺧﯽ ﺗــﯚم ﻗــەدری ﺗﯚم ھــەر زاﻧﯿــﻮە! ھــەر ﺑﯚﯾەش وا ﺧﯚم ﺧەرﯾــﻚ دەﻛەم ﺑە ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ﻛﺮدﻧﺘەوە ﺑە دڵ و ﺑە ﭘەرۆﺷەوە. ﺋێﺴﺘەش ﻧەﭼﻮوە ﺑﭽێ ،ﺋەوەی ﻣﺎوە زۆرﺗﺮە ﻟەوەی راﺑﺮدوو! ﻟە دواﯾﯿﺪا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳــوی ﺑﺮاﯾﺎﻧــەم ھەﯾــە ﺑﯚ ﻛﺎك ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣــەدی ﺷــﺎﻛەﻟﯽ و ﻛﺎك ﺷــﯿﺮوان و ﻛﺎك ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻘﯽ دۆﺳﺘﯽ دێﺮﯾﻦ ،ﺳوم ھەﯾە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺑﺮاﯾﺎﻧــﯽ ﻻی ﺋێﻮە و ھەر ﺑﮋی.
ﺑﺮای دڵﺴﯚزﺗﺎن ﻣﺎم ﺟەﻻل ﺋﺎﮔﺎداری /وا ھەﻧﺪێ ﺑوﻛﺮاوەم ﺑﯚ ﻧﺎردووﯾﺖ ،دوو داﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻛﺎك ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﺷﺎﻛەﻟﯽ.
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﻮﻟەﻛەﺷﻜﯚڵ و ﭘﺸﻜﯚ ﮔﯿﺮان ﺣەﺟﻤﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﻛەوت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﻧەﻛﺮاوەی ﻣﺎم ﺟەﻻل ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺟﺎﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رﻛﺎﺑەری ﺟﺎﻣﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ دەﻛﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ھﯿﭻ ﺧـــﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەك ﺑە ﻧﺎوﭼەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ھەوﻟێﺮ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-ﻛﺎوە ﺟەم ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ھەوﻟێﺮ داﻣەزراوە و ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺟﯚر ﺟﺎم و وەك ﺧﯚﯾﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺋێﺴﺘە رﻛﺎﺑەری ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و ﺋێﺮاﻧﯽ دەﻛەن. ﻛﺎرﮔــەی ”ﺷــﺎﻧﯿﻚ“ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﺎم، ﻣﺎوەی ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ھەوﻟێﺮ دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘە ﻧﺰﯾﻜەی 55ﻛﺮێﻜﺎر ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛەن .ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﮔەرﻣﺎ ،ﺳــەرﻣﺎ ،دەﻧﮓ ،ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺳەروو وەﻧەوﺷەﯾﯽ و ﮔﻮﻟەﻧەﺑڕی، ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾەن. ﺑێﭙﺮس ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻛﯿﻢ ﺳــﻠێﻤﺎن ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔەﻛــە ،ﺑــە ”ﺷﺎﻧﺎزی“ﯾەوە ﺑﺎﺳﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﺎت و دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪان ﺟﯚر ﺟﺎﻣﯽ ﺋێﻤە ،ﻟە ﺟﺎﻣﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺎﺷﺘﺮە“. ﺋەو ﻛــە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﻟە ﺳﻌﻮودﯾە ﻟەو ﺑﻮارەدا ﻛﺎری ﻛﺮدووە، وەك ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ دوو ﮔڵﯚﭘﯽ
وەك ﯾەﻛﯽ ﻟە ژێﺮ ﺟﺎﻣێﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺟﺎﻣێﻜﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ داﻧــﺎوە .ﻛﺎﺗێﻚ دەﺳــﺖ ﻟە ﭘێﺶ ھــەردوو ﺟﺎم رادەﮔﺮی ،زۆر ﺑە ﺋﺎﺳــﺎن ھەﺳﺖ ﺑەوە دەﻛﺮێ ﻛە ﮔەرﻣﺎی ﺟﺎﻣﯽ ﺋەو ﻛﺎرﮔە ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــە ،زۆر ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە
ﻛﺎرﮔەﻛە ﻧﺰﯾﻜەی 12ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺗێﺪا ﺧەرج ﻛﺮاوە.
ﺑﯚﯾە ﺋەﮔــەر ﺋەو ﺟــﯚرە ﺟﺎﻣە ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑــەﻛﺎر ﺑێــﺖ و ﺟــێ ﺑﮕﺮێــﺖ، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆری ﻟەﺳەر ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ دەﺑێﺖ .ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرەﺑﺎ ﯾەك ﻟە ﻛێﺸە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری
ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯚری ”دەﺑڵ“ ،رەواﻧەی ﺋێﺮان دەﻛﺮێﺖ. ﺟﺎﻣەﻛەی ﺗﺮ ﻛە ﺋێﺮاﻧﯿﯿە. ﺑێﭙﺮس ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەوە ﯾــەك ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤەﯾــە .زۆرﺑــەی ﻛﺎت ﻛەﺷــﯽ وﺗﻤــﺎن ﮔەرﻣە،
ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﺟﺎم دروﺳــﺖ دەﻛﺮێ، ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﻛەﺷﻮھەوای ﺧﯚﯾﺎن .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ھەوا ﻟە ﺋێﺮان
و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑەرزﯾﯿﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەرﯾﺎ ،ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﺟﯿﺎوازی ھەﯾــە .ﺋێﻤە ﻟە ﻛﺎرﮔەی ﺧﯚﻣﺎﻧــﺪا ﺑــە ﭘێﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ھەوا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺟﺎم دروﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ“. ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎرﮔەﯾە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ھەوﻟێﺮ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮون و ﺋێﺴﺘە ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺶ رووﯾﺎن ﺗێﻜــﺮدوون .ﻟە ﻧــﺎو ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾەدا ،ﭼەﻧــﺪ ﺑﺎرھەڵﮕﺮێﻜﯽ ﺑﭽﻮوك وەﺳﺘﺎون و دەﯾﺎﻧەوێ ﺟﺎم ﺑﯚ ﻣﺎن ﺑﮕﻮازﻧەوە. ﺑێﭙــﺮس ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻛﯿﻢ ﭘێﯽ واﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺎی ﺧﺮاﭘــﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﺋەﻣە ﺑە ”ﻣەﺗﺮﺳــﯽ“ دەزاﻧێ. ﺳــەرەڕای ﺑﻮوﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺟﯚرﯾــﯽ ھەرێــﻢ، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔەﻛە ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ
دەزاﻧێ ﻛە ”ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘێﻮاﻧەﻛﺎن“ داﺑﻤەزرێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ”ﺷﺘﯽ ﺑﺎش“ ھــﺎوردەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﻛﺎری ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾــە ﺗﺎﯾﺒەت دەﺑێ ﺑــە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟﯚرﯾﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﻦ. ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛــە ﺑێﭙﺮس ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ دەزاﻧــێ ،ﺋەوەﯾــە ”ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا ﻟە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا رێﻨﻮێﻨــﯽ دەرﺑﻜەن ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەرەﺳﺘەی ﺑﺎش ﺑــەﻛﺎر ﺑێﺖ و ﺋەﻣە ﺑﺒێﺘە ﻣەرج ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەدا“. ﻛﺎری ﺋــەو ﻛﺎرﮔەﯾە ﻛــە ﻧﺰﯾﻜەی 12ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺗێــﺪا ﺧەرج ﻛﺮاوە ،ﺋێﺴﺘە ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯚری ”دەﺑڵ“ ،رەواﻧەی ﺋێﺮان دەﻛەن. ﺑێﭙــﺮس ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾــﻢ ﻟە زاری
ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﻛەوە دەﮔێڕێﺘەوە، ”ﺑــﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻢ ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارم ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺮد و ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ھەﻧــﺎردەم دەﻛﺮد ،ﺋــەوان زۆر ﺑە ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾﯿــەوە وەﻣــﯽ ﻣﻨﯿﺎن داﯾەوە“. ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ – ﻣەﺧﻤﻮورەوە ﺑەرەو ﺋەو ﻧﺎوﭼــە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە ﻻ دەدەی، ﺗﯚز و ﺧــﯚڵ ﮔەردەﻟﻮوﻟﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﺖ ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﻛەن .دەﯾﺎن ﻛﺎرﮔە ﺋێﺴــﺘە ﻟەو ﻧﺎوﭼە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﻛﺎر ﻛﺮدووە ،ﺑەم
دەﺑــێ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﺑە ﻛﺎرەﺑﺎی ﻣﺎﻧەوە ﺑﺒەﺳﺘﺮێﺘەوە“. ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾە ﺋێﺴﺘە ﺑە ﻣﻮەﻟﯿﺪەی ﺧﯚی ﻛﺎرەﺑــﺎ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت ،ﺑەم ﻛڕﯾﻨــﯽ ﮔﺎزواﯾــﻞ وەك ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێ دەﻛەن ،ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﮔﺮان ﻟەﺳەرﯾﺎن دەﻛەوێ و داوا دەﻛەن وەك ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿەك ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﮔﺎزﯾﺎن ﭘێﯿﺎن ﺑﺪات. ﺑێﭙﺮس زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧــەك ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤﺎن ﻧــﺎدات ،ﺑﮕﺮە ﻛێﺸــەﻣﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﻛەن. وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﺶ ﻛە ﻻﯾەﻧﯽ
ﺑێﭙﺮس ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻛﯿﻢ ﺳﻠێﻤﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔەﻛە:
وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻤﺎن ﻧﺎﻛﺎت. ھﯿــﭻ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﯿــﺎن ﭘێ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە .ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺋﺎو، ﺷــەﻗﺎم و ﻛﯚﻧﯽ ﻗﯿﺮ و ﺋﺎوەڕۆ ،ﻟە ﻛێﺸە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﯾە. ﻟەو ﻧﺎوﭼە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿە ،رۆژاﻧە 12 ﺑﯚ 14ﺳــەﻋﺎت ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﯿﯿە و وەك ﺑێﭙﺮس دەڵێ” ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دێﺘەوە ﻛە ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﺧەودان“ .ﺋەو دەﭘﺮﺳێ ”ﭼﯚن
ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪاری ﺋێﻤەﯾــە ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻤﺎن ﻧﺎﻛﺎت“. ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺋەوان ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ دەﻛەن ،ھێﻨﺎن و ﻣﺎﻧەوەی ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەزاﯾە ﻟە ﺑﻮاری ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەوە. ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾە ﺗەﻛﻨﯿﻜﻜﺎرێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــﺎن ﺑﯚ ﻛﺎر داوا ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑــەم ”زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﯚڵەت و ﭘێﻨﺎﺳەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻮوە“.
ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑەﺷێﻜﯽ ژﯾﻨﮕەی ھەوﻟێﺮ ﺧﺎوێﻦ دەﻛەﻧەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻛﺎوە ﺟەم ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣــﺎدە ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ دوای ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ،رﯾﺴﺎﯾﻜﻞ دەﻛﺮێﻨەوە و دواﺗﺮ ﻣﺎدەی ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﻟێ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ .زۆرﯾﻨەی زۆری ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﻛﻮردن ،ﺑەم ﺑە دەﮔﻤەن ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮور ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛەن. ﺟــﻮان ﻣﺤەﻣــەد ﻟەﮔــەڵ ﺑــﺮای ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ،رۆژاﻧــە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﺎدە ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ ﻟەﻧﺎو زﺑڵ و ﺧﺎﺷــﺎﻛﯽ دەوروﺑەری ھەوﻟێــﺮدا .ﺋەو ،ﻟە ﻧﺎو ﺗەﻣەﻧﯽ 11ﺳــﺎڵﺪاﯾە و ﺧەڵﻜــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻟە ﻛﯚﻧــە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻛﺎﻧﯽ ﻗڕژاڵەی ھەوﻟێﺮ ژﯾﺎن ﺑەﺳــەر دەﺑــەن .وەك ﺟــﻮان دەڵــێ ”رۆژاﻧە 20ﺗﺎ 30ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎدەی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ﻛﯚ دەﻛەﻧەوە و ﻟەو رێﯿەوە ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑەدەﺳﺖ دێﻨﻦ“. ﺋەو ﻛﺎرﮔەﯾەی ﺟﻮان و ﺑﺮاﻛەی ﻣــﺎدە ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ دەﻓﺮۆﺷﻦ ،زۆر ﻟە ﺋەوان دوور ﻧﯿﯿە و ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﭘﺸﺖ ﺑﺎزاڕی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻣﯿﻮەﻓﺮۆﺷﺎن ﻟەﺳەر رێﮕەی ھەوﻟێﺮ – ﺧەﺑﺎت. ﻟــە ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﺪا ﻛە ﻟەﺳــەر رووﺑەری 600ﻣەﺗﺮی دووﺟﺎ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ،ﭘڕە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﺟــﯚر ﻣــﺎدەی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ.
ﺋــەو ﻣﺎداﻧە ﻟە ﭘێــﺶ دەرﮔەی ﻛﺎرﮔەﻛــەش ھەڵﺪراوﻧەﺗەوە و زﯾﺎﺗﺮﯾــﺎن ﺑﻮﺗڵﯽ ﺋﺎو و ﺳــﯿﭙەی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯿﻦ. رەﻛﺎن ﺣەﻣﻜﯚ و ﺳەﻋﺪوون ﺟﺎﺑﺮ وەك ﻛﺮێــﻜﺎر ﻟە ﻧــﺎو ﻛﺎرﮔەﻛەدا ﻛﺎر دەﻛــەن .ﺋــەوان ﻛــە وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ ھﺎوﺗەﻣەﻧﻦ و ﻧﺰﯾﻚ 30ﺳــﺎڵﻦ ،ﺧەڵﻜــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺋﺎوارەن .رەﻛﺎن ،ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ ”ﺗﯚﻧﯽ ﺋەو ﻣﺎدە ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯿﯿﺎﻧە ،ﺑە 200دۆﻻر ﻟەو ﺧەڵﻜە دەﻛڕﯾﻨەوە ﻛە ﻛﯚی دەﻛەﻧەوە“. ﻟە ﻧﺎو ﻛﺎرﮔەﻛەدا ،ﺋﺎﻣێﺮێﻚ ھەﯾە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ھﺎڕﯾــﻦ و وردﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎدە ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯿﯿەﻛﺎن .دواﺗﺮ ﺋەو ﻣﺎداﻧــە ﻟە ﻧﺎو ﮔﯚﻧــﯽ دەﻛﺮێﻦ و
وەك رەﻛﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ دەﻛﺎت، ”ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋەو ﭘﻼﺳﺘﯿﻜە ھﺎڕاواﻧە، ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ رەواﻧــە دەﻛﺮێ ،ﺑەم ﺑەﺷﯽ زۆرﯾﺸــﯽ ﺑە ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ دەدرێ“. ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﺎرﮔەﻛــە ،ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﻟەوێ ﻣﺎدە ھﺎڕاوە ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯿﯿەﻛﺎن ،دەﻛﺮێﻦ ﺑە ﺑﯚرﯾﯽ ﺑﺎرﯾﻚ و درێﮋ و ﺑﯚ ﻛﺎری ﺋــﺎودان ﺑەﻛﺎر دێﻦ .ﺑەﺷــێﻮەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑــەو ﺟــﯚرە ﺋﺎوداﻧــە دەﮔﻮﺗﺮێ ”ﺋﺎودێﺮی دڵﯚﭘەﯾﯽ“. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ”وﺷــە“ ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪاری دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا )ﺳێ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺑەھﺎر( 700ھــەزار ﺗﯚن زﺑڵ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ، دھﯚك ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﻛﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە. ﻧﯿــﻮەی زﯾﺎﺗــﺮی ﺋــەو زﺑڵــە، ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺧﯚراﻛﻦ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺳﺮوﺷﺖ ﺗێﻜەڵ دەﺑﻨەوە ،ﺑەم ﺑەﺷــەﻛەی ﺗﺮی ﺋــەو زﺑﻧە ﺑە دەﯾﺎن ﺳــﺎڵﯿﺎن دەوێ ﺑﯚ ﺋەوەی
ﭼەﻧﺪان ﻛﺎرﮔەی ﺑﭽﻮوك و ﮔەورە ﻟــە ﺑــﻮاری رﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯽ ﻣﺎدەی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزراون و ﻛﺎر دەﻛەن.
ﺗێﻜــەڵ ﺑــە ﺳﺮوﺷــﺖ ﺑﺒﻨەوە. ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪان ﻛﺎرﮔەی ﺑﭽﻮوك و ﮔــەورە ﻟە ﺑﻮاری رﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯽ ﻣﺎدەی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزراون و ﻛﺎر دەﻛەن. ﺷــەﻓﯿﻊ رەﺣﻤﺎن ﻛە ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻓﺮۆﺷــﯽ ﯾــەك ﻟــەو ﻛﺎرﮔﺎﻧەﯾە و ﻟەﺳــەر رێﮕــەی ھەوﻟێــﺮ – ﻛەرﻛﻮوﻛــﻦ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”زۆرﺑــەی ﺑەرھەﻣﯽ ﺋــەوان ،ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧە“.
ﺋەوان ،ﺑــﯚڕی ﻟە ﻗەﺑــﺎرەی 16 ﻣﻠﯿﻢ ﺑﯚ 250ﻣﻠﯿﻢ ﺑەرھەم دێﻨﻦ، ﺑەم وەك ﺧﯚی دەڵێ ،ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ 75ﻣﻠﯿــﻢ و 125ﻣﻠﯿﻢ ﻟە ھەﻣــﻮو ﻗەﺑﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ زﯾﺎﺗﺮە. ﺷەﻓﯿﻊ ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ ”ﺋێﻤە ﻣﺎدەی ﺧــﺎوی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ ﻟە ﺋێﺮان دێﻨﯿــﻦ و ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ دروﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ .ﻣﺎدەی ھﺎڕاوی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ﺋێﺮە ﺑەﻛﺎر ﻧﺎھێﻨﯿﻦ“. ﺟﻮوﺗﯿﺎران دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە
ﺷــێﻮەی ”ﺋﺎودێﺮﯾــﯽ دڵﯚﭘەﯾﯽ“ زۆر ﺑە ﺳــﻮودە .ﻟە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەڵەﻛﭽﯽ ،ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻚ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎوداﻧﯽ ﺗەﻣﺎﺗە و ﺧەﯾﺎرە .ﺣەﻣﯿﺪ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎری ﺧﺎﻧێﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﻟە ﺑەھﺎری ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە دەﺳﺘﯽ ﺑەو ﻛﺎرە ﻛــﺮدووە .ﺋــەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋﺎودێــﺮی دڵﯚﭘەﯾــﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳــﻮودی زۆر ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾە .ﻟەو ﺷــێﻮەﯾەدا ﺋﺎو
ﺑەﻓﯿڕۆ ﻧﺎﭼێــﺖ و ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﺑە ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧێﻜــﯽ زۆر ﻛــەم، دەﺗﻮاﻧێ رووﺑەرێﻜﯽ ﺑەرﻓﺮاوان ﺋﺎو ﺑﺪات“. ﺣەﻣﯿﺪ وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێ دەﻛﺎت ،ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ زۆری ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺟﯚرە ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺋﺎودێﺮﯾﯿــە ھەﯾــە و ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯿﺶ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ﺋێﺮان ﺑە ھەﻣــﺎن ﺳﺴــﺘەم ﻛﺎری ﺟﻮوﺗﯿﺎری ﻛﺮدووە.
ھەر ھﺎووﺗﯿﯿەك ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ زۆر ﻗەرزدار ﺑێﺖ ،دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەﺷێﻮەی ﻗﯿﺴﺖ و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﯿﺪات.
13
ھﺎوﺑەﺷﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﺰﯾﻜەی 300ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﻛﺎرەﺑﺎ ﻗەرزدارن
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ-ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻮوﭼــە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘــﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ دوور ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗەوە ،ﺑەڕادەﯾەك ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 90 ،ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎری ﻛﺎرەﺑﺎ وەك ﻗەرز ﺑەﺳــەر ھﺎوﺑەﺷﺎﻧﺪا ﻣﺎوەﺗەوە. ﺳﺎﻻر ﺣﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋەو دۆﺧە داراﯾﯿﯿەی ﺋێﺴــﺘە وای ﻛﺮدووە، ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘــﺎرەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ زۆر ﺑــە ﻛەﻣﯽ ﺑﺪەن، ﺑەوەش ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﻗەرزی ﻛﺎرەﺑﺎ
ﻻی ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻣﺎوەﺗەوە“. ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 520ھەزار ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ھــەن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﺣەوت ھەزار ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﺶ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن
و ﺣﻜﻮوﻣەت و ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 90ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗەرزداری ﻛﺎرەﺑﺎن. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾﻨﯽ ﺋەواﻧەی ﻛــە ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺎن ﻻﯾە و ﭘﺎرەﯾــﺎن ﻧــەداوە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﻦ ﻛە رێــﮋەی ﻟــە % 60ﻗەرزەﻛە ﭘێــﻚ دێﻨﻦ ،ﺋــەوەی دەﻣێﻨێﺘەوە ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ“. ﺋــەو ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛــﺮد، ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ
و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎن زۆر ﺑەﻛەﻣﯽ ﭘــﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺎن ﻻﯾــە” ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺑەردەوام ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛەرﺗﺎﻧــە ھەﯾە و ﭘﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﺑەم ﻛەرﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﺶ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﻻﯾە ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛە ﻛە ﻗەرزی ﻛﺎرەﺑﺎﯾە و ﻧەدراوە“. ﻟە ﻛﯚی 520ھەزار ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻧﺰﯾﻜەی 435ھەزاری ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻣﺎﻧــە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 51ھەزارﯾﺸــﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭼﻮار ھەزار ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿە و
ﺳــەرووی ﭘێﻨﺞ ھەزار ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ھــﺎوﻛﺎت زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺣەوت ھەزار ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ھەﯾە ﻛە داﻣەزراوە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔﺮێﺘەوە و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻧﺎدەن. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ھﺎوﺑەﺷە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرێﮋەی % 10ی ﻗــەرزی ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﺎن دەﻛەوێﺘــە ﺋەﺳــﺘﯚ% 30 ،ی ﻗەرزەﻛەش ﺑﯚ ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛە ﺑەﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 40ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗەرزداری ﻛﺎرەﺑﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺳەرووی 50ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗەرزﯾﺎن ﻟەﻻﯾە“. ﻟە دوای دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2014دا، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿــﭻ ﺑڕﯾــﺎر و ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛــﯽ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەﮔەر ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺋەوا ﺳﺰا و ﺳەرﭘێﭽﯿﯿﺎن ﺑﯚ دەﻧﻮوﺳﺮێﺖ ،ﺳــﺎﻻر ﺣﯿﺴﺎﻣەدﯾﻦ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەﮔەر ھــەر ھﺎووﺗﯿﯿەك ﭘــﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎ زۆر ﻗــەرزدار ﺑێﺖ، دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەﺷــێﻮەی ﻗﯿﺴــﺖ و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﯿﺪات“. ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎرە ﻛە ھﺎووﺗﯽ ﻗەرزداری ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑێﺖ،
ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرە” ،ﺋەوەش ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا“. وێڕای ﻛەﻣﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە وەرزی زﺳــﺘﺎن و ھﺎوﯾﻨــﺪا ،ﺑــەم ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﭘــﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺎن ﻻﯾە ،ھﯚﻛﺎری ﭘێﻨەداﻧﯽ ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎش ﺑﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ دەﮔەڕێﺘەوە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺣەﻣەﺋەﻣﯿــﻦ ھەوراﻣــﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻧەداﻧﯽ ﭘﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ،ﺑەﺷێﻮەی ﺑەرﭼﺎو زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﻟە ﺋێﺴﺘەدا وەزارەت ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧە“.
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ھەﯾە و ﺑەﺷﯽ ھەرەزۆری ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دەﻛﺎت ،ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻣﺎﻧــە و ﺋــەوەی دەﻣێﻨێﺘــەوە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿە. ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑەھﯚی زۆری ﺗێﭽﻮوی ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑە ﻧﯿﺎزە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا، ﭘﺮۆﺗﯚﻛێڵێﻚ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟە % 70ی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻟە 30 %ی ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺑێﺖ. وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە دەﺳﺘﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ھەﯾە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە دھﯚك ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣﻮوزی ﺋەﻣﺴﺎڵ 84 ،ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗــەرزداری ﻛﺎرەﺑــﺎن ﺑــە ھەﻣﻮو ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎﻧەوە ،ھەوﻟێﺮﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ ﻟە ھەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەی ﺗﺮ ﻗەرزی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻻی ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎن ﻣﺎوەﺗەوە“.
ﺑﻮو ﻛە ﺑەرﻛەوﺗــەی ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑﻮو ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧەداﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺑﺎش ﻧەﺑﻮوﻧﯽ و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ،ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑﺎﺑەﻛﺮ ﻛــە وەزﯾﺮ ﺑﻮو ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،دەﺳﺘﯽ ﻟەﻛﺎر ﻛێﺸﺎﯾەوە و وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑە وەﻛﺎﻟەت وەزارەﺗەﻛە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت.
ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻣﺤەﻣەد ﺣەرﯾﺮی:
ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿە وا دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺸﺖ ﺑەﺳەرﭼﺎوەی ﺗﺮی داھﺎت ﺑﺒەﺳﺘێﺖ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻣﺤەﻣەد ﺣەرﯾﺮی ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺣەرﯾﺮی ﺑﯚ ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗﯽ ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼە ﭼﯽ ﺑﯿﻜﺎت ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دەﺧﺎﺗە ڕوو ﺑەوەی ﻧﺎﻛﺮێ ﻗەرزی دەرەﻛــﯽ ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮاری ﺗﺮی زۆرە ﺑﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوەی داھﺎت ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ“. ﺣەرﯾــﺮی ﭘێﯽ واﯾە ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ،وا ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺎت ﭘﺸﺖ ﺑەﺳەرﭼﺎوەی ﺗﺮی داھﺎت ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧەرﺟﯿﯿــەﻛﺎن وەك ﻣﻮوﭼە ﯾﺎن ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن ﯾــﺎن ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ. دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﺋــەو ﻛﺎراﻧەﯾــﺶ ﻟە رێﮕــەی ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ، ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ
ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ، ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی، ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،ﭘەرەﭘێــﺪان و ﻧﻮێﻜﺮدﻧــەوەی ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋــەو داﻣەزراواﻧــە دەﺑێﺖ ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑﻮاراﻧەی ﻛە ﺑﺎس ﻛﺮان ،ھەروەھﺎ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﮔﻮﻣﺮگ و ﺑﺎج،
ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﺗێﻜە ﻛە ھەﻣﻮو ﺷﺖ ھﺎوردە دەﻛﺎت ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗەﻣﺎﺗەش، ﺑﯚﯾە ﺟﯚراوﺟﯚرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوەی داھــﺎت ،ﺑﻮوەﺗــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەك ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ھــەر داﺑەزﯾﻨێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە داھﺎﺗﻮودا“. ”ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﺎرە ھەﯾە ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺧەرﺟــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن و ﭼەﻧــﺪان ﺑﻮاری ﺗﺮی ﻧــﺎو ﺑﻮدﺟە وەك داﻣەزراﻧــﺪن ،ھــﺎوﻛﺎت ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ھەﯾە ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ
ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﯚ داﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﻗەرز ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ رێﮕەﭼﺎرەی ﺗﺮ ﺑﺒﺮێﺖ.
ﺳــﺎدە و ﺧێﺮا ھەﯾە ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧەوە و ﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی داھــﺎت وەك ﻧەوت ،ﺗــﯚ دەﺗﻮاﻧﯽ ھﺎﺗﻨــەژوورەوەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﺑﯚ ﻧــﺎو ھەرێــﻢ ﻟــە دەروازەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﺑﻜەﯾﺖ ،ھﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﺑﺪەﯾﺖ ﺑــﯚ ھﺎﺗﻦ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەك ﺗﻮﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ رێﻮﺷﻮێﻨەﻛﺎن ﺗﺎ رادەی وەﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﺳــەﻋﺎت ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎن“ ﺣەرﯾﺮی وای ﮔﻮت. ﺋەو ﺳــەرﻣﺎﯾەدارە ﻟﺒﻨﺎﻧﯿﯿە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﭼەﻧﺪان ﺷێﻮە ھﺎﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﺪات ،وەك داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻗەرزی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎﻣێﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﻨەﺗﯚوی ﭼﺎك و ﭘەﯾﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ھەروەھــﺎ
ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻗــەرزی درێﮋﺧﺎﯾەن و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯿﺎن ﻟــە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎژەڵ ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎژەڵ و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨەﻛﺎن“. ﻟە ﺑﻮاری ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿﺪا ﺑە ﮔﻮﺗەی ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺣەرﯾــﺮی ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە
ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﺪا“. ﺋەو ﺷﺎرەزاﯾە دەڵێﺖ ،ﺑﺎش دەزاﻧﯿﻦ ﻛە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺷﻮھەواﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ،ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﺑە ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾەوە دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە و ﭼــﺎوی ﻟــەوە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺑﭽێﺘە ﺷــﺎر و ﭘﺸــﺖ ﺑە
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ھەﯾە ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺳﺎدە و ﺧێﺮا ھەﯾە ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧەوە. ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼەﻧــﺪان رێﻜﻜﺎری ﺑﯚ ﺋــەو ﺑﻮارە ﺑﮕﺮێﺘە ﺑــەر و ﮔﻮێ ﻟە ﭘﯿﺸەﻛﺎران ﺑﮕﺮێﺖ و ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﻜﺎت ،وەك ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﺎﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە
ﻣﻮوﭼە ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ،ﺗــﯚ ﻗەرزی درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ﭘێ ﺑﺪە و رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑﺪەرێ ،وات ﻟێ دێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘﺖ ﺑە ھﺎوردەﻛﺮدن ﻧەﺑێﺖ، ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺗﯚ ھەﻧﺎردن دەﻛەﯾﺖ و ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی داھﺎت ﺑﯚ ﺧﯚت داﺑﯿﻦ دەﻛەﯾﺖ.
ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺣەرﯾــﺮی ،ﺑﻮاری ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﮔﻮﻧﺠﺎوە ﺑﯚ ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟێﯽ ،ھەوﻟێــﺮ ﻟــە 2014دا ﺑﻮوە ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺘﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻋەرەﺑﯽ و زﻧﺠﯿﺮەﯾــەك ھﯚﺗێﻞ ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮان و ﺷﻮێﻨﯽ ﺣەواﻧەوە ﺑﯚ ﺳەﺗﺎن ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر داﺑﯿﻦ ﻛﺮا و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەوەش دەﺗﻮاﻧﺮێ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی داھﺎت ﺟﮕــە ﻟە ﻧەوت ،ﺑێﺘە داﺑﯿﻨﻜﺮدن. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑەﻗەرزی دەرەﻛﯽ ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻣﻮوﭼە وەك رێﮕەﭼﺎرەﯾەك ،ﺣەرﯾﺮی دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ”ﺋــەوە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،واﺗە ﻧﺎﻛﺮێ ﺑﯚ داﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﻗەرز ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ رێﮕەﭼﺎرەی ﺗﺮ ﺑﺒﺮێــﺖ وەك زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎج و ﮔﻮﻣﺮﮔﺎﻧە و ﺋەو ﺷﺘەش ﺗﺎ رادەﯾەك ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 90ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﻛﺎرەﺑﺎ ﻗەرزدارە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﭼەﻧﺪان ﺷێﻮە ھﺎﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﺪات.
ﺋﺎﺑﻮوری
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﻛﻮرد ﺧﯚی ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵەوە رێﮕﺮی ﻟە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ 22ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﭘﺎرەﻛەی دەﯾﻜﺮدە 720 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر.
150ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەﻧﺎردە دەﻛﺮا ،ﺑەم ﻟە ژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ و ﮔﻮﺷﺎری ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﻧﺎردەﻛە وەﺳﺘێﻨﺮا.
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﮔەﯾﺸﺘە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﯚی و رۆژاﻧە ﺗﻮاﻧﯽ ﺳەرووی ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﺑــە ﭘﻼﻧێﻜــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ،ھــەوڵ ھەﺑﻮوە ھەرێﻤێﻚ ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛــﻮوك و ﮔەرﻣﯿﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻟەو ﭘێﻨﺎوەﺷــﺪا ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﻧەوت و داھﺎﺗﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ھەوڵەﻛە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮرادووە و ھەر ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەش 11 ﻣﺎﻧﮕە ھﯿﭻ داھﺎﺗێﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﻧەﻧێﺮدراوە .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ دەڵێــﺖ ھەوڵێﻜﯽ ﻟەم ﺷــێﻮەﯾە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ رووداﻧﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛەش ﻧە رەت دەﻛﺎﺗەوە و ﻧە ﭘﺸﺘڕاﺳﺘﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە. ﻛەرﻛﻮوك ﻛە ﻟە دەﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑﺮدوو ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛێﺸــە ﺑﻮوە ﻟە ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮوەﺗە ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛێﺸــە ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯽ ﻛێﺸەﻛەش ﺑﯚ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻟەو ﺷــﺎرە دەﮔەڕێﺘەوە .دوای ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳﻨﻮورەﻛە و ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻛﻮرد ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ دﯾﻔﺎﻛﺘﯚ ،ﺗﻮاﻧﯽ ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﺨﺎﺗە ژێــﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺧﯚی و دواﺗﺮﯾﺶ ﺋەو ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧە ﺑەﺳەر ھێﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا داﺑەش ﺑﻮو. ﻛەرﻛﻮوك دەروازەﯾەك ﺑﯚ داﺑەﺷﺒﻮون دڵﺸــﺎد ﺷــەﻋﺒﺎن ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی وزە و ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﺳەر ﭘﻼﻧێﻚ ﻛﺮد ﻛە ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﭘﻼﻧە ھەرێﻤێﻚ ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛﻮوك و ﮔەرﻣﯿﺎن دروﺳــﺖ دەﻛﺮا و ﻟەو ﭘێﻨﺎوەﺷــﺪا ھەردوو ﻻﯾەن ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــﺎن ﻟەوە ﻛﺮد ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮوری ھەرێﻤەﻛەﺑەڕێﻮەﺑەرن. ﺋــەو دەڵێﺖ ﺋــەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھەﻣﻮو ھەوڵێﻜﯿﺎن دا ھەردوو ﻛێڵﮕەی ﺑﺎی ﺣەﺳەن و ھﺎﭬﺎﻧﺎ ﻟە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﮫێﻨﻨە ﺑــەم دەرەوە، ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون. ﻛێڵﮕە ﻛﺎ ﻧــﯽ ژ ێﺮ د ە ﺳــە ﺗﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛەوە دەﺗﻮاﻧێ رۆژاﻧە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت.
ﺳەرووی 800ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر داھﺎﺗﯽ ﺑﺎج و ﮔﻮﻣﺮك ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﻞ دراوەﺗەوە
ﺋﺎﮔﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺧەرﯾﻜە ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد دەﺳﻮوﺗێﻨێﺖ
زﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎن ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻜﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك وای ﻛﺮدووە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺷێﻮەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺳــﻮود ﻟــە ﻧەوﺗەﻛە وەرﻧەﮔﺮێﺖ .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺷــەﻋﺒﺎن ﻟە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ،رۆژاﻧە 150ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ھەﻧﺎردە دەﻛﺮا، ﺑەم ﻟە ژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚ و ﮔﻮﺷﺎری ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﻧﺎردەﻛەوەﺳﺘێﻨﺮا. ﺑەو ﭘێﯿە ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕە ھﯿﭻ ﺑڕە ﻧەوﺗێــﻚ ھەﻧﺎردە ﻧەﻛﺮا
ﻛــﺮاوە ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟــە ﻧەﻧﺎردﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﮔﻮﻣﺮك و ﺑﺎﺟﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ و ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺷەﻋﺒﺎن ،رێﻚ 11ﻣﺎﻧﮕە ﯾەك دﯾﻨﺎر ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ھەوﻟێــﺮ ﻧەﻧێــﺮدراوە و ﺋەﮔەر 2015ﺑﻜﺮێﺘە ﭘێــﻮەر ،ﺋەوا ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 72ﻣﻠﯿــﯚن ﺗﺎ 75ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر داھﺎﺗﯽ ھەﺑﻮوە .ﺑەو ﭘێﯿە ﺳەرووی 800ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر داھﺎﺗﯽ ﺑﺎج و ﮔﻮﻣﺮك ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﻞ دراوەﺗەوە و دﯾﻨﺎرێﻜﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﻧەﻧێﺮدراوە. ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﻟەﻓێڵﻦ ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە دﻛﺘﯚر رێﻮاز ﻓﺎﯾەق
دڵﺸﺎد ﺷەﻋﺒﺎن ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی وزە و ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن:
ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھەﻣﻮو ھەوڵێﻜﯿﺎن دا ھەردوو ﻛێڵﮕەی ﺑﺎی ﺣەﺳــەن و ﺋﺎﭬﺎﻧﺎ ﻟە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﮫێﻨﻨە دەرەوە ،ﺑەم ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون. ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەدوور ﻧەﺑﻮوە ﻟە ﺗەﻗﯿﻨەوە و ﻛﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و دوو ﻣﺎﻧﮓ ﻟەﻣەوﺑەر ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەك ﻟە ﺑﺎی ﺣەﺳەن رووی دا ﻛە 110 ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردە داﺑەزی و ھەروەك ﺷەﻋﺒﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮد ،ﺋێﺴﺘە ﻛە ﻛێﺸە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮاون، 60ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ ﻟــێ ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێﺖ.
ﻛە دەﺗﻮاﻧﺮا 22ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ ﻟێ ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋەﮔەر ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻟــە ﻧەوﺗەﻛە ﺑە 32 دۆﻻر ﻓﺮۆﺷﺮاﺑﺎﯾە ،ﺋەوا 720ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر داھﺎﺗﯽ زﯾﺎد دەﻛﺮد و ﺋەﮔەر ﻧﯿﻮەی ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛەوﺗﺒﺎﯾە ،ھێﺸﺘﺎ دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑەﺷﯽ ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو ھەوﻧەی ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە
ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ،ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛەرﻛــﻮوك ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟــە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧەوت ھەﯾە و ھەر ﭼﺎودێﺮێﻚ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﻗﺴــە ﺑﻜﺎت ،ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ راﺳﺘﮕﯚ ﺑێﺖ .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﺎﺑەﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و
ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺗﯿﻜەڵ ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻮون و ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻓﺮت و ﻓێڵﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ھەﯾە. ﺋەو ﭘێــﯽ واﯾــە ﺋەﮔــەر ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە رێﻜﯽ ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﮔﯿﺮاﺑﺎﯾــە و داھﺎﺗەﻛــەی ﻛﯚ ﻛﺮاﺑﺎﯾەوە ،ﺋەوە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻮودی ﻟێ وەردەﮔﺮت. ﻟەﺑــﺎرەی ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟــە راﺑــﺮدوودا ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك، ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﻮﺗﯽ، ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻧە ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﯽ ﺑﻜەﻧەوە و ﻧە رەﺗﯿﺸﯽ ﺑﻜەﻧەوە .ﺋەو ھەروەھﺎ دەڵێــﺖ” ،ﺋەﮔــەر ھەوڵێﻜﯽ وا ھەﺑێــﺖ و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان ﺑﯿﺎﻧەوێﺖ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺣەﺳەن و ھﺎﭬﺎﻧــﺎ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜــەن ،ﺋەوا ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﺷەڕﻛﺮدن دەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎرﺗﯽ ھەرﮔﯿﺰ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە وا ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯿﺎن رادەﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە، ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەر ﺋەوەﯾــە ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ھەﺑێــﺖ و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ھەوڵ ﺑﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﯾــەك ھەرێــﻢ ﺑــﺪەن و ﺋەﮔەر ﺋــەو ھەرێﻤەی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن دروﺳــﺘﯿﺶ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋــەوا داھﺎﺗــﯽ ﻧەوﺗەﻛــەی ﺑەﺷــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﻧﺎﻛﺎت. ﺑەﯾەﻛەوەﺑﻮون دوا ﭼﺎرەﺳەرە دواﯾﯿﻦ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەوە ﺑﻮوە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ھەﻣﻮو
ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﺑﻜەن .ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ژﻣﺎرەی ﭘێﺸﺘﺮی ”وﺷــە“ ،ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛﺮدﺑﻮو دەﻛﺮێﺖ ﺑەﯾەﻛەوە ﻧﺎڕووﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧەھێڵــﻦ و ﭼﺎرە ﺑﯚ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە. ﺑەم ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دڵﺸﺎد ﺷەﻋﺒﺎن، ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﻛﺎﺗێﻚ ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێﻦ ﻛە ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ھەوڵﯽ ﺋەوەﯾﺎن دا ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەرێﻢ راﺑﮕەﯾەﻧﻦ ،دان ﺑە ھەڵەی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﻨێﻦ و ﺑەدەﻧﮓ
ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ رێﻚ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗەوە و ﺋێﺴﺘە رۆژاﻧە 100ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻟــە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺑەم زوواﻧە ﺑــەرەو 150ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑەرز دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺋەﻣە ﺑەدەر ﻟەو ﺑڕە ﻧەوﺗەی ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺎﻧﺎ و ﺑﺎی ﺣەﺳەﻧەوە ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێﺖ. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾــە ﻧﺰﯾﻜەی ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧــەوت ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑە ﺑڕە ﻧەوﺗەﻛەی ﻛەرﻛﻮوك ،ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە ﻟە 650ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ
زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوت دڵﺸــﺎد ﺷــەﻋﺒﺎن ﺟێﮕــﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧەوت و ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ﻟە دوو ﺗﺎ ﺳــێ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﺑەر ﺋەو دۆﺧە ﻧﺎھەﻣﻮارە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿە ،ﺑــە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو داﺑەزﯾــﻮە .ﺋــەو دەڵێــﺖ دوای رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی، دەﻛﺮێﺖ دووﺑﺎرە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺋــﺎوەدان ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺘە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳﺎڵﯽ 2013 ﺑەم ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎﺗﯽ دەوێﺖ. دوای رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﻋەﺑﺎدی ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮد ﺑﯚ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛە ھﯚﻛﺎرەﻛەش دﯾﺴﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە ﭼﺎرەﺳــەر ﻛﺮا و ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﺗﺎ ﺳێ رۆژی ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ. ﺋەﮔەر ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﻛﺮاوە ﻧەﯾەﺗە ﻛﺎﯾەوە ،ﺋــەوا ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە و ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﯾە ﺑەﯾەﻛەوە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽﻛێڵﮕەﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﮕەﯾەﻧﻨە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﺎران ﻛــە ﻟە ﻧێﻮان 500ﺗــﺎ 600ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑﻮو ،ﺋەﻣەش ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دڵﺸﺎد ﺷــەﻋﺒﺎن ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی داھﺎت ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ دۆﺧﯿﺪا ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2013 ﺑە ﮔﻮﺗەی رێﻮاز ﻓﺎﯾەق ،ﺳەرووی 450ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ و ﺑە ﮔﻮﺗەی دڵﺸﺎد ﺷەﻋﺒﺎﻧﯿﺶ ﺳەرووی 550 ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑﻮوە و ﺋەﮔەر 500 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠەﻛــە ﺑە ﺧەﻣﻧﺪن ھەژﻣﺎر ﺑﻜﺮێﺖ و ﭘەرە ﺑە ﻛێڵﮕەﻛﺎن ﺑﺪرێﺖ ،ﺋەوا ﺑە ﺑــڕی ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن دەﮔﺎﺗە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرﻣﯿــﻞ .ﺋەﮔەر ﻟــە 500ھەزار ﺑە ر ﻣﯿﻠە ﻛــە
دﻛﺘﯚر رێﻮاز ﻓﺎﯾەق ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺑﯿﺎﻧەوێﺖ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺣەﺳەن و ﺋﺎﭬﺎﻧﺎ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜەن ،ﺋەوا ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﺷەڕﻛﺮدن دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎرﺗﯽ ھەرﮔﯿﺰ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە وا ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯿﺎن رادەﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺋــەو ﺑﺎﻧﮕــەوازەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﻦ و ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﺎﺳﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﻜەن. دڵﺸﺎد ﺷەﻋﺒﺎن دەڵێﺖ ”ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەر ﺋەوەﯾە ﯾەك ھەرێﻢ و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت و ھێڵﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھەﺑێﺖ“. رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێﺮ ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﺑﺎرە
ﻟە رۆژێﻜﺪا .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﻮێﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەﻓﺮۆﺷﻦ. ﻛەرﻛﻮوك ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻛە ﻟە دەﯾەی ﺑﯿﺴــﺘﯽ زاﯾﻨﯿﯿــەوە ﻧەوﺗﯽ ﻟێ دەردەھێﻨﺮێﺖ و ھێﺸــﺘﺎ ﺑڕێﻜﯽ زۆری ﻧــەوت ﻟە دڵــﯽ ﺋەو ﺧﺎﻛە ﺣەﺷــﺎر دراوە .ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2013دا
ﻧﯿﻮەی ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑێﺖ ،ﺋەوا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ داھﺎﺗﯽ 750 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ رۆژاﻧە دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت. ﺋێﺴــﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑە 47دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ و ﺋەﮔەر ﺋەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە 35 دۆﻻر ﺑﺨەﻣڵێﻨﺮێــﺖ ،ﺋەوا رۆژاﻧە 787ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار دۆﻻری دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ.
ﻛﯚﺷﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدام ﻟە ﺋﺎﻣێﺪی دەﻛﺮێﻨە ﺷﻮێﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ راﻛێﺸــﺮاوە ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎت و ﻧــﯚژەن ﻧەﻛﺮدﻧــەوەی ،ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺑﺎراﻧﺪا ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ رێﮕەﻛە ﺑﺒڕێﺖ. ﺋﺎﻛﺮەﯾﯽ دەڵێ” ،رێﮕەﻛە ﺑەھﯚی ﻛﯚﻧﯽ و ﺑەﻓﺮ و ﺑﺎراﻧەوە ﺗێﻚ ﭼﻮوە، ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟە ھەﻣﻮو وەرزێﻜــﺪا رووی ﺗێ ﺑﻜەن ،دەﺑێ ﻧــﯚژەن ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺑەرﻧﺎﻣەﺷﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ھەﯾە“.
ﺑە ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻚ ھەردوو ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳــەر ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و ﺋﯿﺸــﻨﻜێ ﺑەﯾەﻛەوە ﺑﺒەﺳــﺘێﺘەوە ،ﺑەم دواﺗﺮ راﭘەڕﯾﻨﯽ ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە و ﻧەﻛﺮاوە. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﮔەﺷﺘﯿﺎری دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺋەﮔەر ﻛﯚﺷﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﻟە دەﭬەری ﺋﺎﻣێــﺪی وەك ﭘڕۆژەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ
ھەﭬﺎڵ ﻣﺤەﻣەد:
دوای راﭘەڕﯾﻨــﯽ ،1991ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر ﻛﯚﺷــﻜەﻛەدا ﮔﺮت و ﺑەﺷێﻚ ﻟە دﯾﻮارەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﻛﯚﺷﻜەﻛە ﺧﺎﭘﻮور ﻛﺮا. ﻛﻮﺷــﻜەﻛەی ﺳــەدام ﻟەﺳەر ﭼﯿــﺎی ﮔﺎرە ،دوو ھــەزار ﻣەﺗﺮ ﻟــەرووی دەرﯾــﺎوە ﺑــەرزە و ﻟە ھەﺷــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدوو دروﺳﺖ ﻛﺮاوە .ھەﻧﺪێﻚ زاﻧﯿﺎری ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﺳەدام ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺪا وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ
ﺑﻜﺮێﺖ ،دەﺑﻨــە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻟەوەی ﺳــﺎﻧە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﻟەﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دەرەوە روو ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻜەن، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دەﭬەرەﻛــە ،ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺗێﺪا دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
ھەزار ﻣێﺮد ﺷﻮێﻨەوارێﻜﯽ ﻓەراﻣﯚﺷﻜﺮاو
دوای 90ﺳﺎڵ ھﯿﭻ ھەڵﻜﯚڵﯿﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ھەزار ﻣێﺮد ﻧەﻛﺮاوە وﺷە /ﺳﺎرا ﺳەردار ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ھەزار ﻣێﺮد ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷﻮێﻨەوارە ھەرە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ 50ھەزار ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە دەﮔەڕێﺘەوە .ﺋێﺴــﺘە 90ﺳﺎڵە ﺑەﺳــەر ﯾەﻛەم و دوا ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەو ﺋەﺷــﻜەوﺗە ﺗێﭙەڕﯾﻮە و ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺧﺮاوە ،ﭘﺴــﭙﯚڕان ھﯚی ﻟێﻨەﻛﯚڵﯿﻨەوە ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﭼﺎﺧﯽ ﺑەردﯾﻦ و ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔێڕﻧەوە و ﮔەﺷﺒﯿﻨﻦ ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻛﺎری ﺗﯿﺎدا ﺑﻜﺮێ. ھەزار ﻣێﺮد 1200ﻣەﺗﺮ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ دەرﯾﺎوە ﺑەرزە و ﻟە رووی ﻗﻮوڵﯽ و ﻗەﺑﺎرەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە رووﭘێﻮی ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻗﻮوڵﯽ و ﺑەرﯾﻨﯿﯿەﻛەﯾەوە ،ﻟە راﺑﺮدوودا ﺋەﺷــﻜەوﺗە ﺗﺎرﯾﻜەﻛەﯾــﺎن ﭘێ ﮔﻮﺗﻮوە. ھەزارﻣێــﺮد ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑە دوورﯾﯽ 13ﻛﻢ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە دوورە. ﻛە ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ﺑەرەو ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭘێﺶ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دەﮔەﯾﺘە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑەﻛﺮەﺟﯚ ﻛە ﻟەوێﻮە دەﺗﻮاﻧــﯽ ﺑــەرەو ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ھــەزار ﻣێﺮد ﺑڕۆﯾــﺖ و دواﯾﯿﻦ ﺧﺎڵﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑە ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ھەزار ﻣێﺮد ﺋﺎواﯾﯽ )دێ ﻛــﻮن( و ﮔﻮﻧــﺪی )ھەزار
ﻣێﺮدە(. ھﺎﺷــﻢ ﻋەﺑــﺪو ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە ﺋەﺷﻜەوﺗﯽ ھەزار ﻣێﺮد ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﭼﯿﺎی )ﺑەراﻧــە( ﻛە ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ھەزار
ﻣێــﺮدی ﺗێﺪاﯾە ،ﺳــێ رێﮕەی ﻗﯿﺮﺗﺎوﻛﺮاو ھەﯾە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺧﻮدی ﺋەﺷﻜەوﺗەﻛە دەﺑێ ﻧﯿﻮ ﺳەﻋﺎت ﻟە ﻧﺎو ﭼﯿﺎﻛە ﺑە ﭘێ ﺑڕۆﯾﻦ ﭘﺎﺷﺎن دەﮔەﯾﻨە ﺷــەش ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ﺑﭽﻮوك و ﺋەﺷﻜەوﺗێﻜﯽ ﮔەورە و ﺗﺎرﯾﻚ ﺑە ﻧﺎوی ھەزار ﻣێﺮد. ﺑﯿﺮوڕای ﺟﯿﺎواز ﻟەﺑﺎرەی ﻣێﮋووی ﺋەﺷﻜەوﺗەﻛە ھەﯾە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1926-1928ﯾەﻛەم و دوا ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ھەزار ﻣێــﺮد ﻛﺮاوە ﻛــە ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ھەڵﻜﯚڵﯿﻨە ،ﻣێــﮋووی ﺋەو ﺷــﻮێﻨەوارە ﺑﯚ 50ھەزار ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە دەﮔەڕێﺘەوە.
دﻛﺘﻮر ﻗﺎدر ﻣﺤەﻣەد ﭘﺸــﺪەری ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻣێﮋوو ﻟە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﭘێــﯽ واﯾە ،ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەو ﺋەﺷﻜەوﺗە ﺑــﯚ ﭼﺎﺧــﯽ ﺑەردﯾﻨــﯽ ﻛﯚن و ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم دۆزﯾﻨــەوەی ﺳــەردەﻣﺎﻧە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ و ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎژەڵە. ﺑەم ھﺎﺷﻢ ﻋەﺑﺪو ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ،ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەم ﺋەﺷﻜەوﺗە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭼﺎﺧــﯽ ﺑەردﯾﻨﯽ ﻛﯚن دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﻟەم ﺳەردەﻣەش ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ راوی ﺋﺎژەڵ و
دﻛﺘﯚر ﻗﺎدر:
ﻛەﻣﯽﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻟەوﺋەﺷﻜەوﺗەوﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ﻛﺎﺗێﻜﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ﯾەﻛەم ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ، ھﯚی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﯾە ﻧێﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟە ﺋەﺷﻜەوت و ﺷﻮێﻨە ﺑەرزەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﯿﻮە. ﺑــەم دﻛﺘــﯚر ﻗــﺎدر ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ﻛەﻣــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟــەو ﺋەﺷــﻜەوﺗە و ﺗێﭙەڕﯾﻨــﯽ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ﯾەﻛــەم ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ ،ھﯚی ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﯾە“. ﻟەﺑﺎرەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺋەوان
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷــﭭﺎن ﻣﺤەﻣــەد ﻗەدﺷــﯽ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ دەﭬــەری ﺋﺎﻣێﺪی ﭘێﯽ واﯾە ،ﻛﯚﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدام ﻛە ﻟە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺘﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼــەی ﺋﺎﻣێــﺪی دروﺳــﺖ ﻛــﺮاون و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻟە ھەر دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯿەك و ﺗێﻜﺪاﻧێﻚ
ﺑﭙﺎرێﺰرێــﻦ و وەك ﭘــڕۆژەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ. ﻗەدﺷــﯽ دەڵــێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﯚﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدام ﻧﯚژەن ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ھەم وەك ﺷــﻮێﻨەوارێﻚ ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ
ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەھﯚی ﺳﺮوﺷﺘﯿﯽ ﭼﯿﺎی ﮔﺎرەوە ،ﺳەدام ﺣﻮﺳــێﻨﯽ دﯾﻜﺎﺗﯚر ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻨﯿﺎت ﻧــﺎوە ،ﺑــەم دوای رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ،ﭼﯿــﺎی ﮔﺎرە و ﻛﯚﺷﻜەﻛەی ﺳــەدام ،ﺑﻮوﻧەﺗە
ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺑەداﺧــەوە دوای راﭘەڕﯾﻨــﯽ ،1991ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﻛﯚﺷﻜەﻛەدا ﮔﺮت و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دﯾﻮارەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﻛﯚﺷــﻜەﻛە ﺧﺎﭘــﻮور ﻛﺮا .ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرە ﻧﺎﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن، ﺳــﺎﻧە ﺳــەرووی دوو ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﮔﺎرە و ﻛﯚﺷــﻜەﻛەی ﺳــەدام دەﻛەن، ﺋــەو ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧە ﻟەﻧﺎوﺧــﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە دێﻦ“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدﯾێ ﭼەﻣﺎﻧﻜێ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎن ھەﺑﻮوە ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻚ ﺑﯚ ﺳەر ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و ﻛﯚﺷــﻜەﻛەی ﺳــەدام ﺑﺒەن ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﭘڕۆژەﻛــە راﮔﯿﺮاوە، ﭘێــﯽ واﯾــە ”ﺋەﮔــەر ﻧﺎوﭼەﻛە ﭘڕۆژەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺮێﺖ ،ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﮔەﺷﺘﯿﺎر رووی ﺗێ دەﻛەن“. ﻟەﮔەڵ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﺷﻜﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرەﻛەی ﻋێﺮاق ﻟەﺳــەر ﭼﯿــﺎی ﮔﺎرە ،رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﻗﯿﺮﺗﺎوﻛــﺮاو ﺑﯚ ﺳــەر ﭼﯿﺎﯾەﻛە
15
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﻛﯚﺷﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﻟە ھﺎوﯾﻨەھەواری ﺋﯿﻨﺸﻜێ و ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە ﻟــە دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪی ،ﻟە ﻛﯚﺷــﻜﯽ دﯾﻜﺎﺗﯚرﯾﯿــەوە ﺑﻮوﻧەﺗە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺳﺎﻧە ﭼەﻧﺪان ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر روو ﻟە ﻛﯚﺷﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدام دەﻛەن و ﺑە ﮔﺮﻧﮕــﯽ دەزاﻧﻦ ھەردوو ﻛﯚﺷــﻜەﻛە وەك ﺷﻮێﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﺑﻨﺎﺳێﻨﺮێﻦ و ﭘڕۆژەی ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿﺎن ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺮێﺖ.
دﯾﻜﺎﺗﯚرﯾﯽ ﺑەﻋﺲ ﻟــە ﻋێﺮاق و ھەم وەك ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻛــە دەﺑێﺘــە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎت“. دوو ﻟە زەﺑەﻻﺣﺘﺮﯾﻦ و ﻧﺎﯾﺎﺑﺘﺮﯾﻦ ﻛﯚﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟەداردراوی ﻋێﺮاق، ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە دەﭬــەری ﺋﺎﻣێﺪی، ھەﻧﺪێﻚ ﺋەو دوو ﻛﯚﺷﻜە ﺑە دوو ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﺳەدام ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻋێﺮاق دادەﻧێﻦ ﻛە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و ﺋەوﯾﺘﺮ ﻟەﺳــەر ھﺎوﯾﻨەھەواری ﺋﯿﻨﺸﻜێ ھەڵﻜەوﺗﻮوە. ھەﭬــﺎڵ ﻣﺤەﻣــەد ﺋﺎﻛﺮەﯾــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدﯾێ ﭼەﻣﺎﻧﻜێ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧــﯽ ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ ﻟە ﺋەﺷــﻜەوﺗەﻛە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺧﺎوﺑﻮوﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﻟە ﺑﻮاری ھەڵﻜﯚڵﯿﻨﯽ ﺷﻮێﻨەواری، دەﮔەڕێﺘەوە ﺳەر ﺗﺎزە ﻛﺎراﺑﻮوﻧﯽ ﺑەﺷﯽ ﺷﻮێﻨەواری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﺎش رووﺧﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻋﺲ“. ﻟەﺑﺎرەی دڵﻨﯿــﺎ ﻧەﺑﻮون ﻟە ڕووی ﻣێﮋووﯾﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەو ﺋەﺷــﻜەوﺗە ،ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ”ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳــەردەﻣﯽ ﭼﺎﺧﯽ ﺑەردﯾﻦ“ی دەﮔەڕێﻨﻨەوە. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﭼﺎﺧﯽ ﺑەردﯾﻨــﯽ ﻛﯚن و ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرﻗﺎڵﺒﻮوﻧﯽ ﺗﯿﻤە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ھــﯚﻛﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧــﯽ ھەڵﻜﯚڵﯿﻨە ﻟەم ﺋەﺷــﻜەوﺗەدا“. ﺑــەم دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘــﻼن ﺑﯚ ﺋــەم ﻛﺎرە داﺑﻨێﻦ. دﻛﺘﯚر ﻧﻮﻋﻤﺎن ﺟﻮﻣﻌە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺷــﻮێﻨەواری زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەﮔەر ﻛﺎری ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ ﺑــﯚ ﺋــەو ﺋەﺷــﻜەوﺗە ﺑﻜﺮێﺖ، رەﻧﮕە ﺷــﻮێﻨەواری ﺳــەردەﻣە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﺪۆزرێﺘەوە ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆری ھەﯾە ﻟەﺳەر ﺷــﻮێﻨەواری ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەو دەڵێ ”ﺳــەﺧﺘﯽ ﺷﻮێﻨەﻛە، دەﻛﺮێﺖ ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟێﻨەﻛﯚڵﯿﻨــەوەی ﺋەﺷــﻜەوﺗﯽ ھەزار ﻣێﺮد داﺑﻨﺮێﺖ“. ﺋــەو ،ﮔەﺷــﺒﯿﻨە ﺑــەوەی ”ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا دەﺳــﺖ دەﻛــﺮێ ﺑــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟەو ﺳــﺎﺗﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑــە ﭼﺎﺧﯽ ﺑەردﯾﻨﯽ ﻛــﯚن و ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ، ﺑەڵﮕەش ﺑﯚ ﺋەﻣە ﻧﺎردﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑﯚ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻟەﺑﺎرەی ﻗﯚﻧﺎﻏە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﻮێﻨەوار“. ﻟەو ﺗﺎﻛە ھەڵﻜﯚڵﯿﻨەی ﺑﯚ ھەزار ﻣێﺮد ﻛــﺮاوە ﻟــە ،1926ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﭼــە ﺑەردێــﻚ دۆزراوﻧەﺗەوە ﻛە ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ژﯾﺎﻧــﯽ رۆژاﻧە ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﮔﯿﺮاوە.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
وەرﮔێــڕان زاﻧﺴــﺘە و وەك ھەﻣﻮو زاﻧﺴــﺘە ﮐﺮدەﻳﻴﻴەﮐﺎﻧــﯽ )ﻋﻠﻮم ﺗﻄﺒﻴﻘﻴــﺔ(ی ﺗﺮ ،ﻓﺮە ﺑﻨەﻣﺎی ﺗﺎﻳﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﻳە ﮐە دەﺑێ ﭘێڕەو ﺑﮑﺮێــﻦ ،ﺋەﮔﻴﻨﺎ ﮐﺎرەﮐە ﻧەﻧــﮓ دەردەﭼێﺖ و ڕەﻧﮕــە وەرﮔێڕ ﺳــەرﭼﻴﻎ ﺑﭽێﺖ و ﮐﻮرد ﮔﻮﺗەﻧﯽ )ڕﻳﺴــﯽ ﻟێ ﺑە ﺧــﻮری ﺑﺒێﺖ( .ﻟەو ﺑﻨەﻣﺎ ﺳەرەﮐﻴﻴﺎﻧەی دەﺑێ زاﻧﺴﺘﯽ وەرﮔێڕان ﭼﺎرەﻳﺎن ﺑﮑﺎت ﺗەژﻣەﻳﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯽ Linguis- tic ambiguityو ﺑەﻗــﺎ reliabilityﭘێﮑﺮدﻧە. ﺋەﮔــەر ﻟــە دەﻗــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەدا ﺗەژﻣەﻳﯽ زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﮐــﺮداری وەرﮔێڕان ﻟە ﺗێﮕەﻳﺸﺘﻨﯽ دەق و ﭘﺎﺷﺎن ﺷﮑﺎﻧﺪﻧﯽ دەﻗەﮐە و داڕﺷــﺘﻨەوەی ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ ،دەﮐﺎﺗە ﺋەرﮐێﻜﯽ ﺋەﺳــﺘەم و ﮔﺮﻓﺖ ﺑﯚ وەرﮔێڕ ﭘەﻳﺪا دەﮐﺎت و ﺑەﻗــﺎش ﺑــە دەﻗە ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐە ﻧﺎﮐﺮێﺖ .ﻟە ﮐﺎﺗەی ﮐە ﺗەژﻣەﻳﯽ ﺗەﻧﻴﺎ ﻟە دەﻗﯽ ﺳــەرﭼﺎوەدا ﻧﺎﺑێﺖ و ﺟﺎری وا دەﺑێﺖ دەﻗﯽ ﻣەﺑەﺳــﺘﻴﺶ ﺗەﻣﺎوی دەردەﭼێﺖ؛ دەﺑﻴﻨﻴﻦ ﺑەﻗﺎ ﺗەﻧﻴﺎ ﺧەﺳــڵەﺗێﮑﯽ دەﻗە ﻣەﺑەﺳﺘەﮐەﻳە و ﭘەﻳﻮەﻧــﺪی ﺑە دەﻗﯽ ﺳــەرﭼﺎوەوە ﻧﻴﻴە و ﭼﻮﻧﮑﯽ وەرﮔێڕ ﺑە ھەڵە ﻟە دەﻗە ﺳەرﭼﺎوەﮐە دەﮔﺎت ،دەﻗێﻜﯽ ﺗەﻣﺎوی ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟــێ دادەڕێﮋێﺘەوە و ﺋەﻣــەش وا دەﮐﺎت ﮐە ﺑەﻗﺎی ﭘێ ﻧەﮐﺮێﺖ. ﺑﯚ ﺋەوەی وەرﮔێڕ ﺧﯚی ﻟە داڕﺷﺘﻨﯽ دەﻗێﻜﯽ ﺗەژﻣەﻳــﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ و دەﻗێــﻚ داﺑڕێﮋێﺘەوە ﺑەﻗﺎی ﭘێ ﺑﮑﺮێﺖ ،دەﺑێ ﻟەو دەﻗە ﺗێﺒﮕﺎت ﮐە
وا ﭘەﺳﻨﺪە ﮐە وەرﮔێڕ ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺷﺎرەزاﻳﯽ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ دەﻗەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرﭼــــــﺎوەدا، ﺷــﺎرەزاﻳﯽ ﻟــە ﻧەرﻳﺖ و زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺗەوەﻳەﺷــﺪا ھەﺑێﺖ دەﻳەوێﺖ ﺑﻴﮑﻮردێﻨێﺖ.ﺋﺎﺳﺎﻳﻴﻴە ﮐە دەﻗەﮐﺎﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوە ﺟﻴﺎواز ﺑﻦ؛ ﭼﻮﻧﮑــە دەق ھەﻳە ﺑﺎﺳﯽ ﻧﻮژداری دەﮐﺎت و ھەﻳە زﻣﺎﻧەواﻧﻴﻴە و ﻳﺎﺳﺎﻳﻴﻴە و ھەﺷە ﺋﺎﻳﻴﻨﺰەدەﻳە .ﺑﯚﻳێ ﮐﺎرێﻜﯽ ﺳﺮووﺷﺘﻴﻴە ﺋەﮔەر دەﻗە ﻣەﺑەﺳﺘەﮐﺎﻧﻴﺶ ﻟە ﻳﻪﮐﺘﺮی ﺟﻮدا و ﻓﺮە ﺑﺎﺑەت ﺑﻦ. وا ﭘەﺳﻨﺪە ﮐە وەرﮔێڕ ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺷﺎرەزاﻳﯽ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ دەﻗەﮐﺎﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەدا ،ﺷﺎرەزاﻳﯽ ﻟە ﻧەرﻳﺖ و زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺗەوەﻳەﺷﺪا ھەﺑێﺖ ﮐــە دەﻗەﮐەﻳﺎن ﺑــﯚ وەردەﮔێڕێــﺖ .ﺋەوەی دەﻗێﻜــﯽ ﺋﺎﻳﻴﻨﯽ وەردەﮔێڕێﺖ ،ﺳــەرﺑﺎری ﭘﺴــﭙﯚری ﻟە ھەردووك زﻣﺎﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوە و ﻣەﺑەﺳــﺖ ،دەﺑێ ﻟە دﻳﻨەﮐەش ﺑﺎش ﺷﺎرەزا ﺑێﺖ؛ ﭼﻮﻧﮑە ﭘێﻮﻳﺴﺘە ھەر دەﻗێﻚ ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺗﺎﻳﺒەﺗﻤەﻧﺪﻳﻴەﮐﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی وەرﺑﮕێڕدرێﺖ. ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ دەﮔەڵ ﺋەوەدا ﻧﻴﻢ ﮐە دەڵێﺖ: ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﺎﻳەﺗەﮐﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪﻳﻦ ﮐﺎت و دۆﺧﯽ ﻟە ﻳﻪﮐﺘﺮی ﺟﻮدادا ﺋﺎﺷــﮑﺮا ﮐــﺮاون ،ﺑﯚﻳێ ﻟە ﻣﻴﺎﻧــﯽ وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺋﺎﻳەﺗەﮐﺎﻧــﺪا ،دەﺑێﺖ وەرﮔێڕ ڕەﭼﺎوی ﮐﺎت و دۆﺧﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻳەﺗــەﮐﺎن ﺑﮑﺎت؛ ﺋﺎﺧــﺮ وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺋﺎﻳﻴﻨﯽ ﺗﺎ ﺑڵێﯽ ﺋەرﮐێﮑﯽ ھەﺳــﺘەوەر و ﻧﺎﺳــﻜە و ﺗﺎ ﺑﻴﺮی ﻟێ ﺑﮑەﻳﺘەوە ﮔﺮﻳﻨﮕﻴﺸە ،ﭼﻮﻧﮑﯽ دەﻗە ﺋﺎﻳﻴﻨﻴﻴەﮐﺎن ﺑە ھــﺰر و ﺑﺎوهڕی ﻣﺮۆﭬەﮐﺎﻧەوە ﺑەﻧــﺪن ،ﺧەڵﻚ ﺑﺎوهڕﻳــﺎن ﭘێﻴﺎﻧــە .دەﺑێﺖ وەرﮔێڕ ﺟﮕە ﻟەوەی ﺑە ﺗەواوی ﻟە زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ﻋﺎرەﺑﯽ )ﻧــەك زﻣﺎﻧﯽ ﻋﺎرەﺑــﯽ( و زﻣﺎﻧەواﻧﯽ )ﻧەك زﻣﺎﻧﯽ( زﻣﺎﻧە ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐە ﺷﺎرەزا ﺑێﺖ، ﻟەﺳەرﻳﺸﯽ ﭘێﻮﻳﺴﺘە ﮐە ﻟە ﺗەﭬﻨﺎر context ی ﺋﺎﺷﮑﺮاﮐﺮدﻧﯽ دەﻗەﮐەش ورﻳﺎ ﺑێﺖ. ﺗەﻧﻴﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻢ ﻣەﻋﻨﺎ و ﻓەﺻﺎﺣەت و ﺷــێﻮەی داڕﺷــﺘﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﻳەﺗەﮐﺎﻧــﯽ ﻗﻮرﺋﺎﻧە ،ﻧەك ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ھﻴﭻ ﻻﻳەﻧێﮑﯽ ﺗــﺮ ﺑێﺖ ،ﻳێﮋم– زﻣﺎﻧﯽ داڕﺷﺘﻨﯽ ﻗﻮرﺋﺎن دەﻗێﻜﯽ ﻓﺮە ﺋﺎڵﯚزە و ﺳەﻧﮕﯽ ﻣەﺣەﮐﯽ زواﻧﯽ ﻋﺎرەﺑﻴﻴە و ھەﻣﻮوی ڕاﺳــﺖ و ڕەواﻳە ]ﻻ ﻳﺄﺗﻴﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ[ )اﻟﺼﺎﻓﺎت؛
ﺑﻨەڕەﺗەﮐﺎﻧﯽ وەرﮔێڕان ﻟە ﺗەرﺟەﻣەی ﻗﻮرﺋﺎن
ﻃﺎھﺮ ﻃﻴﺐ أﺣﻤﺪ )ﻣﺎﻣﮑﺎك(
ﺋﺎﻳەﺗﯽ .(42ﺑﯚﻳێ وا ﻟە ﻣەزەﻧﺪەﻣە ﮐە ﻗﻮرﺋﺎن ﺑە ڕەواﻧﺘﺮﻳﻦ ﺷــێﻮەی زﻣﺎﻧﯽ ﻋﺎرەﺑﯽ ھﺎﺗﻮوە و دەﻗــﺎ و دەﻗﯽ ﺗەواوە و ،ﺑــە ﻻی ﮐەم ،ﻟە وەرﮔێڕاﻧﻴﺪا ،ﭘێﻮﻳﺴــﺖ ﻧﺎﮐﺎت ﺑﺎﺳــﯽ ﮐﺎت و دۆﺧﯽ ﺋﺎﺷــﮑﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺑﮑەﻳﻦ، ﭼﻮﻧﮑــە ﺋﺎﻳــەت ﺋﺎﻳەﺗە و دەﺑــێ وەك ﺧﯚی ﺗەرﺟەﻣە ﺑﮑﺮێﺖ ﻧەك ﺑەﭘێﯽ ﺋەوەی ﭼﯚن ﺋەم و ﺋەو ﭘﺎﺳــﺎوی ھﺎﺗﻨە ﺧﻮارەوەی ﺑﯚ دەﮐەن و ﮔەﻟێﻚ ﺟــﺎر دەﺑﻨە ھﯚی ﺋەوەی ﺋﺎﻳەﺗەﮐﺎن ﺑﺘەژﻣێﻨﻦ و ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺗــەم و ﻣﮋاوی ﺑﮑەن ﮐە ﺳەر ﻟە ﺧﻮێﻨﺪەرەﮐﺎﻧﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ ﺑﺸێﻮێﻨﻦ .ﺳــەﻳﺮی ﺋەم ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧەی ﺧﻮارەوە ﺑﮑە ﮐە ھەﺷﺖ وەرﮔێڕی ﺟﻮدا ﺋﺎﻳەﺗﯽ 31ی ﺳﻮرەﺗﯽ اﻷﻋﺮاﻓﻴﺎن وەرﮔێڕاوەﺗە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰی و ﻟێــﯽ وردﺑﺒــەوە و ﺑﺰاﻧە ﭼﻴﺎن ﮐﺮدووە: دەﻗﯽ ﺳەرﭼﺎوە} :ﻳﺎ ﺑﻨﻴﺂدﻣﺨﺬوازﻳﻨﺘﮑﻤﻌﻨﺪﮐﻞ ﻣﺴﺠﺪ و ﮐﻠﻮ ا و ﺷﺮ ﺑﻮ ا و ﻻ ﺗﺴــﺮ ﻓﻮ ا إ ﻧە ﻻﻳﺤﺒﺎﻟﻤﺴﺮﻓﻴﻦ{ )اﻷﻋﺮاف(31 : وﺷەﺑەﻧﺪﻳﻴەﮐەی ﺋەﻣە دەﺑێﺖ: آ َد َم ﺑَﻨﻲ ﻳﺎ ﺋەی ﮐﻮڕاﻧﯽ ﺋﺎدەم! إِﻧﱠ ُە ُﴪﻓُﻮا َو ﻻ ﺗ ْ ِ و ﺑە ﻓﻴڕۆ ﻣەدەن ﺋەو
ِﻋ ْﻨ َﺪ ﻻی
زﻳ َﻨﺘَ ُﮑ ْﻢ ُﺧﺬُوا ﺧەﻣﻼﻧﺪﻧﺘﺎن ﺑﮕﺮن ﻻ ﻳُ ِﺤ ﱡﺐ اﻟْ ُﻤ ْﴪِﻓ َني ﺧﯚﺷﯽ ﻧەﮔەرەﮐە ﺑە ﻓێڕۆﺑەران
ﻟەم ھەﻣﻮو ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧەی ﻟە ﺳــەرەوەدا ﺧﺮاﻧﻪ ڕوو ،ﺑە ڕووﻧﯽ دﻳﺎرە ﮐە ﭼەﻧﺪ وەرﮔێڕێﻜﻴﺎن، ﭘﺘﺮ ڕاﭬەی ﺋﺎﻳەﺗەﮐﺎﻧﻴﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﮐــﺮدووە ،ﺑەﭘێــﯽ ﺗێﮕەﻳﺸــﺘﻨﯽ ﺗﺎﻳﺒەﺗﯽ ﺧﯚﻳﺎن ﺷــﻴﻴﺎن ﮐﺮدووﻧەﺗــەوە ،ﻧەك ﺋەوەی ﮐە ﺑەﭘێﯽ ﺑﻨەﻣﺎ ﺳــەرەﮐﻴﻴەﮐﺎﻧﯽ وەرﮔێڕان ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴــﺎﻧﺪﺑﻴﺎن ،دەﻗــە ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐﺎن ھﺰری ﺑﻨﭽﻴﻨــەی ﺋﺎﻳەﺗەﮐەﻳــﺎن ﻓەراﻣﯚش ﮐــﺮدووە و ﺷــێﻮە و ڕەﻓﺘــﺎری ﻧﻮوﺳــﻴﻨە ﺳــەرﭼﺎوەﮐەﻳﺎن ﺗێــﺪا ﻧﻴﻴە و داڕﺷــﺘﻨە ڕەﺳەﻧەﮐەی دەﻗﯽ ﺳەرﭼﺎوەﻳﺎن وەﻻ ﻧﺎوە و ﺑەم ﭘێﻴــەش ﻣﺘﻤﺎﻧەﻳﺎن ﭘێ ﻧﺎﮐﺮێﺖ و ﺟﯚرە ﺗەﻣﮋەﻳﻴﻴێﮑﻴﺎن ﻟــە ﺋﺎﻳەﺗەﮐەدا ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەری زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ دروﺳﺖ ﮐﺮدووە. ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺗەﻣﮋەﺑەﻧــﺪی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻗﻮرﺋــﺎن ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردﻳــﺶ ڕوون ﺑﮑەﻣەوە ،ﺑەراوردێﻜﯽ دوو دەﻗﯽ ﻣەﺑەﺳﺘﺘﺎن ﺑﯚ دەﻛەم ،ﻳﻪﮐەﻣﻴﺎن ﺋەوی ﺣەزرەﺗﯽ ھەژار ﮐﺮدووﻳەﺗﯽ و دووەم ﺋەوی ﺑﻮرھﺎن ﻣﻪﺣﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﻴﻦ ﻧﻮوﺳــﻴﻮﻳەﺗﻴﻴەوە..ﺣەزرەﺗﯽ ھەژار َو َو ﮐُﻠُﻮا َﻣ ْﺴﺠ ٍِﺪ ﮐ ﱢُﻞ ﻫەر ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ و ﺑﺨﯚن و وﺷەﺑەﻧﺪی ﺋﺎﻳەﺗﯽ ٣١ی ﺳﻮرەﺗﯽ اﻷﻋﺮاف.
ٱﴍﺑُﻮا َْ ﺑﺨﯚﻧەوە
31 وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻣەﺑەﺳﺘەﮐﺎﻧﻦ )ﺑﯚ ﺋﺎﻳەﺗــﯽئO دەﻗــﯽChildren !of Adam ﻟەﻣﻴﺎﻧــﯽ wear your beautiful دەﻗە apparel at ﺧﻮارەوەشevery ﺋەﻣﺎﻧەی time and place ی ﺋە ﻣﻨﺪااڵن ی ﺋﺎدەم ﺑﭙﯚﺷﻦ ﺧﯚﺗﺎن ﻫﯽ ﺟﻮان ﭘﯚﺷﺎك ﻟە ﻫەر ﮐﺎت ﺋــەوەی و ﺷﻮێﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐەم ﺑﭙێﮑﻢ ،ﻟە ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰﻳﻴەوە ﺳﻮرەﺗﯽ ﺋەﻋﺮاف ،ﺟﺰﻣﯽ ھەﺷﺘەم ،ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ of prayer: eat and drink But waste not by excess, for Allah loveth ،154 ﻧﻮێﮋ :ل ﮐەم /وﺋێﺮان/ﺑﺨﯚ2001؛ ﭘﻴﺮۆز ،ﭼﺎﭘﯽ ﻳﻪ دەﻳﺎﻧﮑﻮردێﻨﻢ(: ی ﺧﻮدا ﭼﻮﻧﮑﯽ ﻓﺮە ﺧەرﺟﯽ ﺑە ﻣەدە ﺑە ﻓﻴڕۆ ﺑەاڵم ﺑﺨﯚوە ﺧﯚﺷﯽ دەﻧﻮوﺳێ: !of Adam yourراوەwear not the wasters Childrenاﻷﻋﺮاف. ﺋﺎﻳەﺗﯽ ٣١ی ﺳﻮرەﺗﯽ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﻴﻴەﮐەی ” beauti-وەرﮔێڕد وﺷەﺑەﻧﺪی ھــەرﮔﺎ ﻧﺎوێ ﺋﺎدەم،ﻓﻴڕۆدەران ” ful apparel at every time and place ofﺋــەی ﻓﺮزەﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ ﺑە دەﭼﻦ prayer: eat and drink: But waste notﺑﯚ ﻧﻮێﮋﮐــﺮدن ،ﺟﻠﮑﯽ ﺟــﻮان دەﺑەر ﺑﮑەن، by excess, for Allah loveth not theﺧﻮاردﻧــێ ﺑﺨــﯚن و وەﺧﯚن و ﻟــە ﺋەﻧﺪازە دەرﻣەﭼــﻦ .ﺧﻮا ﻟەواﻧــە ﺧﯚﺷــﯽ ﻧﺎﻳە ﻟە ;wasters”. 7:31; YousifAli وەرﮔێڕاﻧﯽ )ﻳﻮﺳﻒ ﻋﻪﻟﯽ( ،ڕۆژی 2016/9/14ﺋەﻧــﺪازە دەردەﮐەون“ .ﻟەﻳــﺮەدا ﺣەزرەﺗﯽ ﻟەم ﺑەﺳــﺘێﻨە http://www.comp.leeds. :ھەژار وەرﮔێڕاﻧﯽ وﺷــەی ]ﺑﻨﻲ[ ﮐﺮدووەﺗە ac.uk/nora/html/7-31.htmlوەرﮔﻴﺮاوە و }ﻓﺮزەﻧﺪە{ ،واﺗــﺎ ﻣﻨﺪاڵ ،ﺑەﻣــەش دەﮔەڵ ﮐﻮرداﻧﺪﻧەﮐەی ﺑەم ﺷــێﻮەﻳە دەﺑێﺖ) :ﺋەی ﺳــەرﺟەم دەﻗە ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰی ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋﺎدەم ،ﻟە ھەﻣﻮو ﮐﺎت و ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ھﺎوواﺗﺎﻳــە؛ ﺑەم ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣــﻦ ﭘڕ ﺑە ﻧﻮێﮋدا ،ﭘﯚﺷــﺎﮐە ﺟﻮاﻧەﮐﺎﻧﺘﺎن ﻟەﺑەر ﺑﮑەن و ﭘێﺴــﺘﯽ وﺷــەی ]ﺑﻨﻲ[ ﻧﻴﻴــە ،ﭼﻮﻧﮑە ﮐە ﺑﺨــﯚن و ﺑﺨﯚﻧەوە و ﺑەم ﺑــە ﻓﻴڕۆ ﻣەدەن؛ ﻗﻮرﺋــﺎن داوا ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ }أھــﻞ اﻟﺒﻴﺖ{ دەﮐﺎت ﻓﻲﻮاﺑﻴﻮﺗﻜﻦ{ }وﻗــﺮن ﻣﺎڵێﺪا ﺑﺴــﺮەون ﮐەُﻞ ﻟە ﺧﯚشﺘَ ُﮑﻢﻧﺎوێﺖ{. ﺧﻮدا ﺑەآ َدمﻓﻴڕۆﺑەراﻧﯽ ﭼﻮﻧﮑە َو َو ﮐُﻠُﻮا َﻣ ْﺴﺠ ٍِﺪ ﮐﱢ ِﻋ ْﻨ َﺪ ُﺧﺬُوا ﺑَﻨﻲ ﻳﺎ َ زﻳ َﻨ ْ ٱﴍﺑُ َْ ﺋﺎﻳەﺗﯽ 33؛ ﻗﻮرﺋــﺎن؛ اﻷﺣﺰاب؛ )ﺳــﻮرەﺗﯽ ﻟﯽ ﻋﻪ ﻳﻮﺳــﻒ وەرﮔێڕاﻧەﮐەی وﺷــەﺑەﻧﺪی ﺑﺨﯚﻧەوە ﻫەر ﻣﺰﮔەوﺗێﻚ و ﺑﺨﯚن و ﺧەﻣﻼﻧﺪﻧﺘﺎن ﻻی ﺑﮕﺮن ﺋەی ﮐﻮڕاﻧﯽ ﺋﺎدەم! ﺧﻮارەوەﻳە؛ ُە ﻻ ﻳُ ِﺤ ﱡﺐ )ڕەﭼــﺎوی ﺋەوەاﻟْ ُﻤ ْﴪ َو ﻻ ﺗ ﺳﻮرەﺗﯽ اﻷﻋﺮاف. وﺷەﺑەﻧﺪی ﺋﺎﻳەﺗﯽ ُﴪﻓُﻮا إِﻧﱠ ﺋەﻣەی ْ ِ ﺑەﺳــﺘێﻨەی ﺧﻮارەوەدا ٣١2016/9/20یﻟەم ﺑﮑەِﻓ َنيﮐە ﻟە و ﺑە ﻓﻴڕۆ ﻣەدەن ﺋەو ﺧﯚﺷﯽ ﻧەﮔەرەﮐە ﺑە ﻓێڕۆﺑەران وەرﮔﻴــﺮاوە http://www.islamicity.org/ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰی ﻟە ﭼەﭘڕا ﺑﯚ ڕاﺳﺖ دەﻧﻮوﺳﺮێﺖ(: Children of Adam! wearئO your beautiful apparel at every time and place ﺋەی ی ﻣﻨﺪااڵن ﻫﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﺑﭙﯚﺷﻦ ﺋﺎدەم ﺟﻮان ﮐﺎت ﻫەر ﻟە ﭘﯚﺷﺎك ﺷﻮێﻦ و of prayer: eat and drink But waste not by excess, for Allah loveth ی ﺑﺨﯚ ﻧﻮێﮋ: ﺧﻮدا ﭼﻮﻧﮑﯽ ﻓﺮە ﺧەرﺟﯽ ﺑە ﻣەدە ﺑە ﻓﻴڕۆ ﺑەاڵم ﺑﺨﯚوە و ﺧﯚﺷﯽ not the wasters وﺷەﺑەﻧﺪی وەرﮔێڕدراوە ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﻴﻴەﮐەی ﺋﺎﻳەﺗﯽ ٣١ی ﺳﻮرەﺗﯽ اﻷﻋﺮاف. ﻧﺎوێ ﺑە ﻓﻴڕۆدەران
ﻳﻮﺳــﻒ ﻋﻪﻟﯽ وﺷــەی ]ﺑﻨﻲ[ ﻟە ﻧــﺎو دەﻗە ﻗﻮرﺋﺎﻧﻴﻴەﮐەی ﮐﺮدووەﺗــە }ﻣﻨﺪان{؛ ﺑەم ﭼﻮﻧﮑــە ]ﺑﻨﻲ[ }ﻣﻨﺎدى ﻣﻨﺼــﻮب – ﻟە )ﺑﻨﻮ( ھﺎﺗﻮوە{ و ﮐﯚی )إﺑﻦ(ـە و ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﮐﻮڕ دێﺖ و ﻳﻮﺳﻒ ﻋەﻟﻴﺶ وﺷەی ) childrenﻣﻨﺪان(ی ﺑەﮐﺎر ھێﻨﺎوە و ﺋەﻣەش ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردﻳﺪا ﮐﻮڕ و ﮐﭻ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺑﯚﻳێ ﺑەﻗﺎ ﺑە وەرﮔێڕاﻧەﮐە ﻧﻴﻴە و دەﺑێﺖ ]ﺑﻨﻲ[ ﺑﮑﺮێﺘە }ﮐﻮڕان{ ﺗﺎ دەﻗە ﻣەﺑەﺳﺘەﮐە ﭘڕ ﺑە ﭘێﺴﺘﯽ دەﻗە ﺳەرﭼﺎوەﮐە ﺑێﺖ؛ ﻟێﺮەدا دەﺑێ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەوەش ﺑﮑەﻳﻦ ﻗﻮرﺋــﺎن ﻣێﻴﻴﻨەی ﺑە ﻧﻴــﻮەی ﻧێﺮﻳﻨە داﻧﺎوە: }ﻳﻮﺻﻴﻜــﻢ اﻟﻠﻪ ﻓــﻲ أوﻻدﻛــﻢ ﻟﻠﺬﻛﺮ ﻣﺜﻞﺣﻆ اﻷﻧﺜﻴﻴﻦ{ ﺋﺎﻳەﺗﯽ 11؛ اﻟﻨﺴﺎء؛ ﻗﻮرﺋﺎن ﻟە 2016/9/18ﻟە ﺑەﺳﺘێﻨەی http://www.isla- micity.org/quransearch/?Topic=Nisa وەرﮔﻴﺮاوە .ﺑەﻣــەش دەردەﮐەوێ ﻗﻮرﺋﺎن ﻟە وﺷەی ]ﺑﻨﻲ[ ﻗﺴــە دەﮔەڵ ﮐﻮڕەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎدەم دەﮐﺎت ﻧەك ﺋەوەی ﻓەرﻣﺎن ﺑە ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋﺎدەم ﺑە ﮐﻮڕ و ﮐﭽەوە ﺑﺪات. .1وەرﮔێڕاﻧەﮐەی ﺧﺎن ﺑەم ﺷێﻮەﻳەﻳە:
،(quransearch/?Topic=33%3A33 ڕەﻧﮕە ﻋەﻗــڵ ﺋەﻣە ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﮐﺎت ﮐە ﻗﻮرﺋﺎن ﺟﺎرێﮑﯽ ﺗــﺮ ﺑێ و ﺑە ﻳﻪﮐﺴــﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎن ﺑە ھەﻣﻮو ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋﺎدەم )ﺑە ﮐﻮڕ و ﮐﭽەﮐﺎﻧەوە( ﺑﺪات ،ژﻳﺮاﻧە ﺑﻴﺮﮐﺮدﻧەوە ﺋەوە دەﺳەﻟﻤێﻨێﺖ ﮐە ﺋﺎﻳەﺗﯽ 31ی ﺳــﻮرەﺗﯽ اﻷﻋــﺮاف ﺗەﻧﻴﺎ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘﻴــﺎوان ﮐــﺮاوە ﭼﻮﻧﮑــە ھەر ﺋــەوان ،ﺑە ﻻﻳەﻧﯽ ﮐەم ﻟەوان ﺳــەردەﻣﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﻗﻮرﺋﺎﻧﺪا ،دەﭼﻮوﻧــە ﻣﺰﮔەوت و ژﻧﺎن ﻧەدەﭼﻮون ،ﺑﯚﻳــێ )ﮐﻮڕاﻧﯽ ﺋــﺎدەم( ڕەﻧﮕە ﻟێﺮەدا ﻟــە )ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋــﺎدەم( ڕەھﺎﺗﺮ واﺗﺎی ]ﺑﻨﻴﺂدم[ دەﮔەﻳێﻨێﺖ. ﻟــە ﺑەراﻧﺒەر و ﻟــە ﺑەﺳــﺘێﻨەی http://is- lamicartdb.com/wp-content/uploads/2014/03/kurdishasantafseer. pdfدا ،ﺑﻮرھــﺎن ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﻴﻦ ،ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑەﻧﺎوی ﺗەﻓﺴﻴﺮی ﺋﺎﺳﺎن وەﺷﺎﻧﺪووە ﮐە ﺗﮋی ﺧﺎڵﯽ دژ ﺑە ﺑﻨﭽﻴﻨەی زاﻧﺴــﺘﯽ وەرﮔێڕاﻧە و ﮔەﻟەك ﻟە دەﻗە ﺳەرﭼﺎوەﮐەی ﻗﻮرﺋﺎن ﻧﺎﮐﺎت و ﻧﻮوﺳــەرەﮐەی ﺑەﭘێﯽ ﺗێﮕەﻳﺸﺘﻨﯽ ﺧﯚی
ﻟﻖ و ﭘﯚﭘﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻳەﺗەﮐﺎن دروﺳــﺖ ﮐﺮدووە: ﺳــەﻳﺮی ﮐﻮردﻳﻴەﮐەی ھەﻣﺎن ﺋەو ﺋﺎﻳەﺗەی ﺳەرەوە ﺑﮑە؛ ﺋەﻣەﻳﺎن ﺗەﻓﺴﻴﺮەﮐەی )ﺑﻮرھﺎن ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﻴﻦ(ـە: ) (31ﺋەی ﻧەوەی ﺋــﺎدەم ،ﺧﯚﺗﺎن ﺑڕازێﻨﻨەوە ﺑە ﭘﯚﺷﺎك ﻟەﺑەرﮐﺮدن ،ﻟە ﮐﺎﺗﯽ ھەﻣﻮو ﻧﻮێﮋ و ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﻣﺰﮔەوﺗێﻜﺪا ،ﺑﺨﯚن و ﺑﺨﯚﻧەوە )ﻟە ﻧﺎز و ﻧﻴﻌﻤەﺗەﮐﺎن( ﺑەم زﻳﺎدەڕەوی ﻣەﮐەن، ﭼﻮﻧﮑە ﺑە ڕاﺳﺘﯽ ﺧﻮا ﻟە ﺳــﻨﻮور دەرﭼﻮان و زﻳﺎدەڕەواﻧــﯽ ﺧــﯚش ﻧﺎﺑێﺖ“ .ﺳــﻮرەﺗﯽ )اﻷﻋﺮاف( ،ﺟﻮزﺋﯽ ھەﺷﺘەم ،ﻗﻮرﺋﺎن؛ ل ،154 ﻟە 2016/4/15ﻟە ﺑەﺳــﺘێﻨەﮐەی ﺳەرەوەدا وەرﮔﻴﺮاوە .ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺖ ﺧﻮا ﻧەﻳﻔەرﻣﻮوە )ﻻ ﻳﻐﻔﺮ اﻟﻤﺴﺮﻓﻴﻦ( وەك ﺑﻮرھﺎن ﮐە دەڵێ }ﻟە ﺳﻨﻮور دەرﭼﻮان و زﻳﺎدەڕەواﻧﯽ ﺧﯚش ﻧﺎﺑێﺖ{ و ﻓەرﻣﻮوﻳەﺗــﯽ ] -:إﻧە ﻻﻳﺤﺒﺎﻟﻤﺴــﺮﻓﻴﻦ{ )اﻷﻋــﺮاف (31 :واﺗﺎ }ﺋەواﻧەی ﺧﯚش ﻧﺎوێ ﮐە ﻟە ﺋەﻧــﺪازە دەردەﮐەون{ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟێ ﺧﯚش ﻧەﺑﻮون ھەڕەﺷــەﻳە و ﺧﯚﺷــﯽ ﻧﺎوێﺖ ھﻴﭻ ﺗﺎﻣێﮑﯽ ھەڕەﺷە ﻧﺎدات. ﺧﺎوەﻧﯽ ﺗەﻓﺴﻴﺮی ﺋﺎﺳﺎن ﻟەوەش ﺳەرﭼﻴﻎ ﭼﻮوە ﮐﺎﺗێﻚ وﺷەی ]ﺑﻨﻲ[ ﮐﺮدووە ﺑە )ﻧەوە(، ﭼﻮﻧﮑــﻪ }ﻧەوە{ ﺑە واﺗــﺎی )ﺣﻔﻴﺪ( دێﺖ ﻧەك ]ﺑﻨــﻲ[ ،دووەم} :ﺑە ﭘﯚﺷــﺎك ﻟەﺑەرﮐﺮدن{ ﻟە دەﻗﯽ ﺋﺎﻳەﺗەﮐەدا ﻧﻴﻴــە و ڕەﻧﮕە ]زﻳﻨﺔ[ ھەر ﭼﺎو-ڕﺷﺘﻦ و ﺳــﻴﻮاك ﺑەﮐﺎر ھێﻨﺎن و ڕﻳﺶ ﺷــﺎﻧە ﮐﺮدن ﺑﻮوﺑێﺖ.ﭘﺎﺷــﺎن ]ﻣﺴــﺠﺪ[ی ﮐﺮدووەﺗە }ﻧﻮێﮋ و ﭼﻮوﻧــە ﻧﺎو ﻣﺰﮔەوﺗێﻜﺪا{. ﮐەﭼﯽ ﺋەم واﺗﺎﻳەش دەﮔەڵ دەﻗﯽ ﺋەو ﻣەﻋﻨﺎ ﻋﺎرەﺑﻴﻴەی ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێ ﮐە ﻳﻮﺳــﻒ ﻣﻌﻠﻮف ﻟە اﻟﻤﻨﺠﺪ ﻓﻲ اﻟﻠﻐﺔ واﻹﻋــﻼم؛ ﭼﺎﭘﯽ ﻧﯚزدەم، اﻟﻤﻜﺘﺒــﺔ اﻟﻜﺎﺛﻮﻟﻴﻜﻴﺔ /ﺑﻴﺮوت؛ ﺳــﺎڵەﮐەی ﻟەﺳەر ﻧﻴﻴە ،دەﻧﻮوﺳێﺖ :اﻟﻤﺴﺠﺪ ج ﻣﺴﺎﺟﺪ: اﻟﻤﻮﺿﻊ اﻟﺬي ﻳﺴﺠﺪ ﻓﻴە ،ﻛﻞ ﻣﻮﺿﻊ ﻳﺘﻌﺒﺪ ﻓﻴە؛ واﺗﺎ} :اﻟﻤﺴــﺠﺪ ﮐﯚﻳەﮐەی ﻣﺴﺎﺟﺪ :ﺋەو ﺷﻮێﻨەﻳە ﮐە ﮐڕﻧﯚﺷــﯽ ﻟێ دەﺑﺮدرێﺖ .ھەر ﺷﻮێﻨێﮑە ﮐە ﭘەرﺳــﺘﻨﯽ ﺗێﺪا دەﮐﺮێﺖ{ .ﺑەم ﭘێﻴەش وﺷەی ]ﻣﺴــﺠﺪ[ ﮐە ﻟە ﺋﺎﻳەﺗەﮐەدا ھﺎﺗــﻮوە ھﻴــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧە ﺑە ﻧﻮێــﮋ و ﻧە ﺑە ﮐﺮدەی ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﻣﺰﮔەوﺗﻴﺸەوە ھەﻳە .ﺋەو دەﺳــﺘەواژەی )ﻟە ﻧﺎز و ﻧﻴﻌﻤەﺗەﮐﺎن(ﻳﺸــﯽ ﮐە ﺳــەرﺑﺎری ﺋﺎﻳەﺗەﮐەی ﮐــﺮدووە ﮐەم و زۆر ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﺋﺎﻳەﺗەﻛــەوە ﻧﻴﻴە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەڵﮕەی ﻧﺎوێ ﺗﺎ ﺑﺰاﻧﻴﻦ ﮐە }ﻧﺎز{ ﻧە دەﺧﻮرێ ﻧە دەﺧﻮرێﺘەوە و ﻟــە ﻋﺎرەﺑﯽ دەﺑێﺘە )دﻻل( ﻳﺎن )دﻟﻊ(؛ ﻓەرھەﻧﮕﯽ دەرﻳﺎ ،ﺑەرﮔﯽ ﻳێﮑەم/ ﭼﺎﭘﯽ ﺳــێﻴەم؛ ﺑوﮐــﺮاوەی ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﺗﻴﺸﻚ /ﺳــﺎڵﯽ ﭼﺎﭘﮑﺮدﻧﯽ ﻟە ﺳەر ﻧﻴﻴە ،ل.ل 281 - 280؛ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋﺎﻳەﺗەﮐەش ﻟێﺮە ھەر ﺧﻮاردن و ﺧﻮاردﻧەوەﻳە ،ﺑەﻣەش ﻟە ﺗەواوی ﺑﻨەﻣﺎﮐﺎﻧــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ وەرﮔێــڕان دەرﭼﻮوە و ﺋﺎﻳەﺗەﮐــەی ﺗﮋ ﺗەژﻣە ﮐــﺮدووە و ﺑەﻗﺎ ﺑە
وەرﮔێڕاﻧەﮐە ﻧﺎﮐﺮێﺖ. ﻟە ﮔەﻟێﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮ دەﺳﺘەواژەی ﺳەﻳﺮی دوور ﻟە دەﻗﯽ ﺳەرﭼﺎوەﮐەی ھﺎوێﺸﺘﻮوەﺗە ﺳــەر دەﻗە ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐە ،ھەر ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﻣﺎﻧەی ﺧﺴﺘﻮوهﺗە ﺳــەر ﺋﺎﻳەﺗﯽ ﻳﻪﮐەﻣﯽ ﺳــﻮرەﺗﯽ )اﻟﻔﻠــﻖ( و ﻧﻮوﺳــﻴﻮﻳەﺗﯽ )ﺋەی ﻣﺤﻤﺪ ،ﺋەی ﺋﻴﻤﺎﻧﺪار() ،ھەﻣﺎن ﺳەرﭼﺎوەی ﺋﻴﻨﺘەرﻧێــﺖ http://islamicartdb.com/ wp-content/uploads/2014/03/kurdishasantafseer.pdf؛ ل ،604ﻟــە ڕۆژی 2016/9/21وەرﮔﻴﺮاوە( ،ﺋەﻣەش ﺑە ڕاﺳــﺘﯽ ﻟــە زاﻧﺴــﺘﯽ وەرﮔێڕاﻧــﺪا ،ﺑــە ﺗﺎﻳﺒەﺗﻴﺶ وەرﮔێڕاﻧــﯽ دەﻗﯽ ﺋﺎﻳﻨــﯽ و ﺗﺎﻳﺒەﺗﺘﺮﻳﺶ ﻟە وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻗﻮرﺋﺎﻧﺪا ﻣەﺣﺎڵە ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﮑﺮێﺘﺎ، ﭼﻮﻧﮑە ]ﻗــﻞ[ ﻓەرﻣﺎﻧە ﺑە واﺗــﺎی }ﺑڵێ{ﻳە و ﻟێــﺮەدا ﺧــﻮدا ﻓەرﻣﺎن ﺑەو ﮐەﺳــە دەﮐﺎت ﮐە ﻗﻮرﺋﺎﻧەﮐــە دەﺧﻮێﻨێﺘــەوە و ھەر ﺗەﻧﻴﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺑە ﺣەزرەﺗــﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﻧەداوە ،ﺑەڵﮑﻮ ﻟێــﺮە ﻓەرﻣﺎن ﭘێﮑﺮاو ھێﻤﺎﺑەﻧــﺪ ﮐﺮاوە ،واﺗﺎ ﺑﻮوەﺗە ڕەﻣﺰ و ﺋﺎﻣﺎژەﻳە ﺑﯚ ﭘﻴﺎواﻧﯽ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن، ﺋﺎﺧﺮ ﺋێﺴﺘﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﻧەﻣﺎوە و ﻣﺮدووە و ﺋەﮔەر
ﺧﺎوەﻧﯽ ﺗەﻓﺴــﻴﺮی ﺋﺎﺳــﺎن ﻟــەوەش ﺳەرﭼﻴﻎ ﭼﻮوە ﮐﺎﺗێﻚ وﺷەی )ﺑﻨﻲ( ﮐﺮدووە ﺑە )ﻧــەوە( ،ﭼﻮﻧﮑﻪ )ﻧــەوە( ﺑــە واﺗﺎی )ﺣﻔﻴــﺪ( دێﺖ ﻧەك )ﺑﻨﻲ( ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐە ﺗەﻧﻴﺎ ﺧــﻮدی ﭘەﻳﺎﻣﺒەر ﺑﻮاﯾﻪ، ڕەﻧﮕﺒﻮو ﺑە ﺷێﻮەﻳﻪﻛﯽ دﻳﮑە ﺑﮕﻮﺗﺮاﯾﻪ. ھەر ﻟــەو ﺑــە ﻧــﺎو وەرﮔێڕاﻧــەدا ﭼەﻧﺪان دەﺳــﺘەواژەی ﻟە ﺧەﻳﺎڵﯽ ﺧﯚی وەرﮔﺮﺗﻮوﻧە و ﻧﻮوﺳــﻴﻮوﻧﻴەﺗﯿﻮە و وەك ﺑڵێﯽ ﺋﺎﻳەﺗەﮐە ﺑﯚ ﺧﯚی ھﺎﺗﺒێﺖ ﻳﺎن ﺑﻴەوێﺖ ﻗﺴە ﻟەﺑﺮی ﺧﻮدا ﺗەواو ﺑﮑﺎت و ﺋەم ﭼەﺷــﻨە دەﺳﺘﮑﺎرﻳﻴﺎﻧەش ھﻴــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﻳﻴﺎن ﺑە زاﻧﺴــﺘﯽ وەرﮔێڕاﻧەوە ﻧﻴﻴــە و ھﻴﭻ ﮐﺎم ﻟە ﻓﺮە ﺑﻨەﻣــﺎ ﺗﺎﻳﺒەﺗەﮐﺎﻧﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ وەرﮔێڕاﻧﻴﺎن ﺗێﺪا ﭘێڕەو ﻧەﮐﺮاوە و ﭘێﻮەﻧﺪﻳﻴﺎن ﺑە وەرﮔێڕاﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەدارەوە ﻧﻴﻴە و دەﻗە ﻣەﺑەﺳﺘەﮐەش ھێﺸــﺘﺎ ﭘڕ ﺗەژﻣەﺗﺮ دەﮐﺎت و ﮐﻮردﻳــﺶ ﺋەوەی ﻧﺎﮔەرەﮐە و ﻧﺎﺑێ ﺑەﻗﺎی ﭘێ ﺑﮑﺮێﺖ.
وﺗﺎر ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻟە 1191 ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔــەر ﺧــﯚی، ﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﻓﯚرﻣﯽ )ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣە( ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ دادەھێﻨێﺖ و دەﻧﻮوﺳــێﺖ ،وەک ﻣﯚدێﻠێﮑﯽ ﺋەدەﺑــﯽ و ﻧەوﻋێﮑــﯽ ﺋەدەﺑﯿﯽ ﺗﺎزە ”ﺑﺪﻋــە“ داھێﻨﺎن دەﮐﺎت ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﺑەﺳﺘێﻨﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﮔێڕاﻧەوەدا ) Litterature Narrativeاﻻدب اﻟﺴﺮدی(: ﭼﻮﻧﮑــە ﺗەﮐﻨﯿﮑــﯽ ﻓﺮەﺳــەدا )ﺗﻌﺪدﯾــە اﻻﺻــﻮات( و ﻓــﺮە دەﺳــﺘﺎوەردی ﮔێڕاﻧــەوەی ”ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣە“ ،ﮐە ﻧﻮوﺳــەری
ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔەر ﺧﯚی ،ﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﻓﯚرﻣــﯽ )ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــە( ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ دادەھێﻨێﺖ و دەﻧﻮوﺳــێﺖ، وەک ﻣﯚدێﻠێﮑﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﻧەوﻋێﮑﯽ ﺋەدەﺑﯿﯽ ﺗﺎزە ”ﺑﺪﻋە“ داھێﻨﺎن دەﮐﺎت ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﺑەﺳــﺘێﻨﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﮔێڕاﻧەوەدا ) Litterature Narrativeاﻻدب اﻟﺴﺮدی(: ﯾــﺎن ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﻦ! ﺑﯚﯾەﺷــە ﻗﯚرﯾﺎت ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﻣﺎوە و ﭘەڕﯾﻮەﺗەوە ﮐەرﮐﻮوﮐﯿﺶ. ﻋﺎرەﺑــەﮐﺎن ھەﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش ﺋەو ﻣەﻗﺎﻣﺎﺗﺎﻧە ﺑە ﺋﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەزاﻧﻦ و ﺑﯚﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوﯾﺎن ﻟێﻨﺎوە )اﻟﻤﻘﺎﻣﺎت اﻟﺒﮕﺪادﯾە( ﻟەﮐﺎﺗێﮑﺪا ھﯽ ﺋێﻤەی ھەوﻟێﺮﯾﯿەﮐﺎﻧە :ﺑێ ﺋﺎﮔﺎن ﻟەوەی ﮐە ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣە و ﺋﺎھەﻧﮕەﮐﺎﻧﯽ ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘێﺶ ڕەﻗــﺲ و ﺋﺎھەﻧﮕەﮐﺎﻧــﯽ ﺧەﻣﺮ و ﺷــەراﺑﯽ ھﺎڕووﻧەڕەﺷــﯿﺪ ﻓﺮﯾﺎﮐەوت دەﺳﭙێﺸــﺨەر ﺑێﺖ ﻟــە زﯾﻨﺪووﮐﺮدﻧەوەی ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ و ﺑەرەوﭘێﺸــەوەﺑﺮدﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﻣەﻗﺎﻣﺎت و ﻗﯚرﯾﺎت و ﻟﻘﻮﭘﯚپ ﻟێﺒﻮوﻧەوەﯾﺎن. ﺋەﻣەش ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋــەوەی ﮐە ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔەر ﻓەرزی ﮐﺮدە ﺳەر ﻋەرەب و دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﻓەرﻣــﯽ ددان ﺑﻨێﻦ ﺑە ﺣەﻟﮑﺮدﻧﯽ ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا ،ڕﯾﺰﯾﺶ ﻟەو ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎﯾە ﺑﮕﺮن و ﭘێﯿﺎﻧﺨﯚش ﮐە ڕۆﺣﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەری ﭘێ ﺷﺎد و ﺷﮑﯚدار دەﺑﻮوژێﺘەوە. ھەﻧﺪێﮏ ﻣێﮋووﻧﻮوس ﭘێﯿﺎﻧﻮاﯾە ﻟە 1220ﯾەﮐەم ﻣەوﻟﻮودی ﮐﺮدووە. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1387 ﺑﯚﯾەﺷــە دەﺑﯿﻨﯿﻦ دﯾﺴــﺎن ﻟە ھەوﻟێــﺮە ،ﯾەﮐەﻣﯿــﻦ ﮐﺘێﺒێﮏ ﻟەﺑــﺎرەی ﺟﯚرەﮐﺎﻧــﯽ ﻣەﻗﺎم و ھﻮﻧــەری ﻣەﻗﺎﻣﺎت ﺑــە ﻋەرەﺑﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاﺑێﺖ ،ھەوﻟێﺮﯾﯿەﮐــﯽ ﻗەﺗﯽ ﺑﻮوە ﺑەﻧــﺎوی )ﺑﺪراﻟﺪﯾﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﻻرﺑﯿﻠﻠــﯽ 1329 - 1287 ﻗەﺑﺮەﮐــەی ﻟە ﺑەﻏﺪاﯾــە( ﮐە ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ
ﺳــﺎڵێﮏ ﻟە ھەوﻟێــﺮ و ﻟە ھەﻣﻮو ﻣەڵﺒەﻧﺪەﮐﺎﻧــﯽ ﭼﻮارﭼێــﻮەی دەﺳــەﺗﯽ ﺋەﯾﯿﻮوﺑﯿەﮐﺎﻧﺪا واﺗە ﺗﺎ ﻟە ﻣﯿﺴڕ و ﻣەﻏﺮﯾﺒﯿﺶ ﺑﮑﺮێﺘە ﻧەرﯾــﺖ و ﺋــەم ﺋﺎھەﻧﮕﮕێڕاﻧــە دووﭘــﺎت ﺑﮑﺮێﺘــەوە ..ﺑــەم ﺑﯚﻧەﯾەﺷەوە –ﻟە ﺳــﺎڵێ 1191 ﺑەﻣﻼوە -ھەزاران درھەﻣﯽ زێڕی دەﺑەﺧﺸــﯿﯿە ھەر ﻧﻮوﺳەر ﯾﺎن ﻣەﻻﯾەﮐﯽ ﺷﺎرەزا ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣەی ﺑﻨﻮوﺳــﯿﺒﺎ .ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە، ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــە و ﻣەوﻟﻮودﮐﺮدن ﺑﻮوە ﻧەرﯾﺘێﮏ ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا .ﻟەڕووی ﺋەدەﺑﯿﺸەوە، ﻟەژێــﺮ ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋﺎھەﻧﮕەﮐﺎﻧﯽ ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــە و ﻣەوﻟــﻮود، ﻣﯿﻌﺮاﺟﻨﺎﻣــە و ﺋﯿﻼھــﯽ ﻧﺎﻣە و ﻋەﻗﯿﺪەﻧﺎﻣــە و ﻣﯚدێﻠﯽ دﯾﮑەی ﮔێڕاﻧەوەش ﻟەﻻﯾەن ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ دﯾﮑەوە ﺳەرﯾﺎﻧﮫەڵﺪا .ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘە ﺋــەوەی )زەرﯾﺎب(ﯾــﺶ ھﺎﺗە ﻧﺎو ﻧﺎواﻧەوە و ﺋﻨﺠﺎ ﺋەﺣﻤەدی ﺧﺎﻧﯽ ﻟە ﺳەدەی ﺷــﺎزدەم )ﻋەﻗﯿﺪەی ﮐﻮردان(ی ﻧﻮوﺳﯽ. ﺑەﺷــﯽ دووەم :ﺳﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔەر ﭼــﯚن ﺑﯿﺮۆﮐەﮐەی ﺑــﯚ ھﺎت ؟ ﺧەوﻧەﮐەی ﺑــە ﭘێﻐەﻣﺒەرەوە؟! ﻣەوﻟــﻮود و ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــە ﻟــە ﺳەدەی ﻧﯚزدەﻣﺪا . ﺑەﺷــﯽ ﺳــێﯿەم :ﺋێﻤــە ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣە و ﺳﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔــەر )،(1232 - 1128 ﮐــە ﺑەﺷــێﮑﻦ ﻟــە ﻣێــﮋووی ھەوﻟێﺮ ﺑﯿﺎﻧﮑەﯾﻨــە ﭘڕۆژەﯾەﮐﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزارﯾﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ – ﻣﯚدێــﺮن؛ ﺳــەرﻧﺠڕاﮐێﺶ و ”ﺑێﮫﺎوﺗــﺎ -ﻟــەڕووی ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﺸــەوە“ ﺑــﯚ ﺷــﺎرە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەﻣﺎن ھەوﻟێﺮ؟
ﻟەﻧێﻮ ”ﺋﺎﯾﻦ“ ﭼﯽ دەﮔﻮزەرێ ﺋەﮔەر ﺋﺎﯾﻦ ﻗەﺳــﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻣﺮۆڤ و دووﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮﺷــﺘە و دوﻋﺎﯾە، ﺋەی ﺋێﻤە ﭼﯿﻦ؟ .ﺷﺘێﻜﯽ ﺳەﯾﺮە ،ﺋﺎﯾﻦ ﻛە ﺑﯚ دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺧﻮدﭘەرﺳــﺘﯽ و ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧەوەی رۆﺣــﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺧﻮارەوە ،زۆرﺟﺎر ﺧﯚﺷــﯽ دەﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و دەﻛﺮێﺘە ﻛەرەﺳﺘەی ﺧﯚﭘەرﺳﺘﯽ و ﻓەڕزﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھەﻧﺪەك ﻣﺮۆڤ ﺑەﺳەر ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮدا. ﺋﺎﯾﻦ ھﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺮۆڤ ﺑﮋﯾــﻦ وەك ﻣﺮۆڤ ،ھﺎت ﺗﺎ ﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺮۆڤ ﺣــەرام ﺑﻜﺎت و ﻛــەس ﻧەﺑێﺘە )ﺧﻮێﻨﻤــﮋ( و ﺧەون ﺑە ﺧﻮێﻨڕﺷــﺘﻨەوە ﺑﺒﯿﻨــێ ،ھﺎت ﺗــﺎ ﻣﺮۆڤ ﺑەﺧﺘــەوەر ﺑﺒﻦ و ﻟە دﻧﯿﺎی ﻛﺎﻣەراﻧﯿﺪا ﺑﺪەﻧە ﺷــەﻗەی ﺑﺎڵ ،ﺑــەم ﺋەﻣڕۆ دەﻛﺮێﺘە ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﻣەرگ و رێﮕەی ﺣەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻣﺎﻛﯽ ﻧﺎﺑەﺧﺘەوەری و ﺷــڵەژاﻧﯽ ژﯾﺎن ،دەﻛﺮێﺘە ھﯚی ﻧﺎﺋﺎﺳﻮودەﻛﺮدن و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺧەوﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺋﺎﯾﻦ ھﺎت ﺗﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ رێﻚ ﺑﺨﺎﺗەوە ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە ﻣﻠﻜەﭼﯽ ﺋەﺧﻼق ﺑﺒﻦ و ﻣﺮۆڤ ﻧەﻛﺮێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺷﻤەك و وەك وەﺳﯿﻠە ﺗەﻣﺎﺷﺎ ﻧەﻛﺮێﺖ ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ،ﺑەم ﺋﺎﯾﻨﯿــﺶ ﺧﯚی دەﻛﺮێﺘە ﻛﺎ و دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮە دەﻛﺮێﺖ ،دووﻛﺎﻧﯽ ﻋەﻧﺘﯿﻜە و ﻗەﯾﺴەری ﮔەورە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺣەج و ﭘﺎرەﺧﯚرﯾﯽ دوﻋﺎ و ﻏﻮﻓﺮان دەﺧﻮڵﻘێﻦ ،ﺋەﮔەر ﺋﺎﯾﻦ وەﺳــﺘﺎی ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻗەﺳــﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە، ﺋەﮔەر ﺋﺎﯾﻦ دووﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧﻮﺷــﺘە و دوﻋﺎﯾە ،ﺋەی ﺋێﻤە ﭼﯿﻦ ﻟێــﺮە؟ ،ﻛە ﻧە ﺧەون ﺑە ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺮۆﭬەوە دەﺑﯿﻨﯿﻦ و ﻧــە دووﻛﺎﻧﺪاری دوﻋﺎ ﻓﺮۆﺷﯿﺸــﯿﻦ ،ﻧــە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎﯾــﻦ ﻏەرﯾﺰەی ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﺑﻜەﯾﻦ و ﻧە دەﺷﻤﺎﻧەوێﺖ ﺋﯿﻤﺎن و ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﻧﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت. دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو زۆر ﺳــەﯾﺮ ﺑﻮو ،ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺧﯚﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوە ﭘەﻻﻣﺎری ﻣﺮۆﭬﯽ ﺑــێ ﮔﻮﻧﺎح ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھﺎﺗەوە ﺑەرﭼﺎوی ﺋێﻤە ،ﺳەرﺷــێﺘﺎﻧە ﭘەﻻﻣﺎری ﻣــﺮۆڤ درا ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘە و دوﻋﺎ و ﺷــەڕی ﺋﯿﺴﻼم و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿەت ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﺋﺎﯾﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﺟێﯽ ﻣﺸﺘﻮﻣڕ .ﺳەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە ﺋﺎﯾﻨﺪاران ﻛەﻣﺘﺮ ﻗﺴەﯾﺎن ﻟێﻮە دێﺖ ﻟەﺳەر ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ،ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ”ﺟﺎﺋﯿﺰ و ﻧﺎﺟﺎﺋﯿﺰ“ی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻗﯿﺴﺖ و ﺧﺎﻧﻮوی ڕەھﻦ و درێــﮋ و ﻛﻮرﺗﯽ ڕﯾــﺶ و ھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﭽﯽ ﻧﺎﺑﺎڵﻘــﻦ ،ﻛەﻣﺘﺮ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ﺑﻮوﻧە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ،ﻛەﻣﺘﺮ ﻗﺴەﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧــەوەی رۆﺣﯽ ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﻣﺤەﻣەدی ﻛﺮدەوە. ﻛەﻣﺘﺮی ﻗﺴەﯾﺎن ﻟەﺳــەر دووﻛﺎﻧﺪارە ﺋﺎﯾﻨﻔﺮۆﺷەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮد، ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﺑــﻮو ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻧەك ھەر دژی ﺋــەم دوو ﺗەرزە ﻧەوەﺳﺘﺎﻧەوە ،ﺑەڵﻜﻮ داﻛﯚﻛﯿﯿﺎن ﻟێ ﻛﺮدن ،ﺋەﻣەﯾﺎن ﺟێﯽ داﺧە. ﺳەﯾﺮ ﺋەوەﺑﻮو ھەﻧﺪێﻚ ﻣەﻻ ﻟە ﻓەﯾﺴﺒﻮوك ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە دووﻛﺎﻧە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد و ﺑﺎﺳﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻧەﺑەوﯾﯿﺎن ھێﻨﺎﯾەوە ﺋﺎراوە. ﺳــەﯾﺮﺗﺮ ﻟەوە ﺋەوەﯾە ﺋەﮔەر ھەر ﯾەﻛێﻚ ﻟەم ﺗەرزاﻧەی ﺋێﺴــﺘە ھەن و ڕۆﺣﯽ ﺧﻮدا ﺋﺎزار دەدەن ،ﺑەوەی ﻧەﺧﺸــە و ﻧﯿﮕﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﺷێﻮێﻨﻦ ،ﺑەوەی وێﻨە و ﻓﯿﮕەرە ﺧﻮڵﻘﺎوەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺮۆزی دەﺳﻮوﺗێﻨﻦ ،ﺑەوەی ڕۆﻣﺎﻧە ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛﺎﻧﯽ دەﭘێﭽﻨەوە ،ﺑەوەی ﺋەو ﻣەﺧﻮڵﻘە ﻧﺎﺳــﻜﺎﻧە دەﻛﻮژن ﻛە زاﺗﯽ ﺧﻮا ﺑە )اﺣﺴﻦ ﺗﻘﻮﯾﻢ( ﻧﺎوﯾﺎن دەﺑﺎت و ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﻣەھﺎرەت و ﻗﻮدرەت و ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺋەون، ﯾﺎن ﺋەواﻧەی ﺋەم ﻣﺮۆﭬﺎﻧە دەﻛەﻧە ﺋﺎﻣﺮازی ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷــﮕﻮزەران و ﻛﺎﻣەراﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎﯾەﺗە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەوە ﺋەم ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﺋﺎﯾەﺗە ﻧەﻧﻮوﺳﺮاوەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەن ،ﻗﺴەﯾەﻛﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮاﻧەوە ھەﺑﻮواﯾە ،ﭼﯿﯿﺎن ﭘێ دەﮔﻮﺗﺮا. ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧەوە ﺋەﮔەر ﻗﺎﻋﯿﺪە و دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻋێﺮاق و ﺷﺎم ﻟەﺑــﺮی وێﺮاﻧــﻜﺎری و ﻗەﺗڵ و ﻋﺎم ﻟەﺑﺮی ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺑەﻧﺎڕەوای ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ،ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوەی ﺑﻜﺮداﯾە ﺟﺎﺋﯿﺰە ژن ﭘێﺸﻨﻮێﮋی ﺑﯚ ﭘﯿﺎو ﺑﻜﺎت ،ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوەی ﺑﻜﺮداﯾە ڕەواﯾە ﻗەواﻣە ﺑﯚ ژن ﺑێﺖ ،ڕەواﯾە ﻓﺮەژﻧــﯽ ﻗەدەﻏە ﺑﻜﺮێﺖ ،ڕەواﯾە ﭼــﯽ و ﭼﯽ ،دﻧﯿﺎﯾﺎن ﭼﯚن ﻟێ ﭘڕ دەﻛﺮدن ،ﭼﯚن دەﻛەوﺗﻨە ھﺎوار و ﻗﺴــەﻛﺮدن ،ﭼﯚن دەﺑﻮوە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺑەرﺋﺎﮔــﺮدان و رەﺧﻨەﻛﺮدن ،ﭼــﯚن ﻓەﺗﻮای ﻣەﻋەﻟەب و ھﺎوردە دەﺑﻮوﻧە ﻗﺴــەی ﺋێﻤــەش ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎﻣﯿﻨــە وەدوود ﭘێﺸــﻨﻮێﮋی ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻟە دژ ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﺑەم ﺋەﻣڕۆ ﺋێﻤە ﺑێ دەﻧﮕﯿﻦ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺗﺎواﻧە ،ﺑێ دەﻧﮕﯿﻦ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺷەﭘﯚﻟﯽ ﺧﻮێﻦ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻜﯽ ﺑێ ﮔﻮﻧﺎﺣﺪا. ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧەوە ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﻚ ﻟەواﻧەی ﺑﺎﺳــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻧەﺑەوی دەﻛەن ،ﺑﯿﮕﻮﺗﺒﺎﯾە دەﺳــﺘﻨﻮێﮋ ﺑە ﭼﻮوﻧە ﺳــەرﺋﺎو ﻧﺎﺷﻜێﺖ ،ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧەوە ﺋەﮔــەر ﺑﯿﮕﻮﺗﺒﺎﯾە ڕۆژﯾﯽ ﺑە ﺋﺎو ﺧﻮاردﻧەوە ﻧﺎﺷــﻜێﺖ، ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﻧەوە دﻧﯿﺎﯾﺎن ﭼﯽ ﻟــێ دەﻛﺮد ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛــەی ﺋێﻤە ﻓێﺮ دەﺑﯿﻦ ﺧەم ﺑﯚ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ دەﺳــﺘﻨﻮێﮋ ﺑﺨﯚﯾﻦ ،ﺑەم ﺑێﺒﺎك ﺑﯿﻦ ﻟە ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەراﻣەﺗﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ دەﺳــﺘﻨﻮێﮋﯾﺶ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛەراﻣەﺗﯽ ﻣــﺮۆڤ ھﺎﺗﻮوە )ان اﻟﺼــﻼە ﺗﻨﮫﯽ ﻋﻨﯽ اﻟﻔﺤﺸﺎء و اﻟﻤﻨﻜﺮ( ﺑﮕﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ رۆژ ،ﺑەم ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﯿﻦ ﻟە ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻗﺴەی ﺧﻮا. ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺋێﻤە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋێﻤە ﭼﯿﻦ و ﻟە ﻛﻮێﺪا وەﺳــﺘﺎوﯾﻦ ،ﺋﺎﯾﻦ ﺑﻮوەﺗە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟەﻻدەﻛﺎن ،ﺋێﻤەش ﺑێ دەﻧﮓ ﺋﺎﯾﻦ ﺑﻮوەﺗە ﺋﺎﯾﻦ ،ﺋﺎﯾﻨﻔﺮۆﺷەﻛﺎن ﺋێﻤەش ﺑێ دەﻧﮓ ،ﺋﺎﯾﻦ ﺑﻮوەﺗە ﺋﺎﯾﻦ داﺧــﺮاوەﻛﺎن ﺋێﻤەش ﺑێ دەﻧﮓ .ﺋەﻣە ﻟــە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﺳەﯾﺮﺗﺮە و ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﺑە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧەڵﻚ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1190
ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔــەر ﮔﯚﮔﺒەری ) ، (1232 - 1128ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺳــەﻻﺣەددﯾﻨﯽ ﺋەﯾﯿﻮوﺑــﯽ، دەﮐﺮێﺘــە ﻣﯿــﺮی ھەوﻟێــﺮ و ھەرێﻤەﮐﺎﻧﯽ دەوروﺑەری. ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓەر ﻟــە ﺑﺎوﮐﯿەوە ﺗﻮرﮐﻤــﺎن ،ﻟەداﯾﮑﯿــەوە ﮐﻮرد، ﻟەﮔــەڵ ڕاﺑﯿﻌە ﺧﺎﺗﻮوﻧﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ ﮐە ﺧﻮﺷﮑﯽ ﺳەﻻﺣەددﯾﻦ ﺑﻮو، ﺑەﮐﻮردی ﻗﺴەﯾﺪەﮐﺮد .ﭘێﻨﺎﭼێﺖ زەواﺟێﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮوﺑێﺖ.
ﻟێﮫﺎﺗــﻮو ،ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔﻔــەر ھەوﻟێــﺮی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1191ﻟە ﺋەدەﺑــﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا داﯾﻤەزراﻧﺪ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎش دەﮐﺎردێﺖ ،ھەم وەک ﺗەﮐﻨﯿﮑــﯽ ﮔێڕاﻧەوە ،ھەم وەک ﺷــێﻮازی ﺗەدارەﮐﺒــﺎزی و ﻓﺮە ﺳــەداﯾﯽ )ﺗﻌﺪدﯾە اﻻﺻﻮات اﻟﺴﺮدﯾە( ،ﺑێ وێﻨە و ﺑێ ﺳﺎﺑﯿﻘەﯾە ﻟە ﻣێــﮋووی ﮔێڕاﻧەوەی ﭼﯿﺮۆک )اﻻدب اﻟﺤﮑﺎﺋــﯽ( و ﻟە ﻣێﮋووی ﺣەﮐﺎﯾەﺗﺨﻮاﻧﯿﺸــﺪا ،ﮐە ﺑﻮاری ﺷﺎﻧﯚی ﻃەﻗﺲ و ﺷــﺎﻧﯚﮔەری، ﻣﺎﺳﮏ ،ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ و ﻣەﻗﺎﻣﺎت )واﺗە ﮔﯚراﻧﯿﺸﯽ!( ﺗێﮑەڵ دەﺑێﺖ وەک دەزاﻧﯿﻦ. ﻟــە ھەﻣﻮوﺷــﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮ ،وەک ﻟە ﮐﺘێﺒﯽ )ﻣێﮋووی ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎ و ﮔﯚراﻧﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن -دەزﮔﺎی ﺷــڕۆﭬەﻣﮑﺮدووە: ﺋــﺎراس( ﻣەوﻟــﻮود و ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــەی ﺳﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔەر ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1191 ﺑەﻣﻼوە ،ﺑە دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻣﻮﺋەززﯾــﻦ و ﺋﺎھەﻧﮓ و ﺋﺎﻣێــﺮی ﻣﻮوزﯾﮏ و دەﻧﮕﺨﯚش و ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎڕاﻧەﯾەوە ،ﺑﺎﻧﺪەﺳﺘێﮑﯽ ﻣەزﻧﯽ ھەﺑﻮو ﺑەﺳــەر ﻧەک ھەر ڕﯾﺸــە داﮐﻮﺗﺎﻧێﮑــﯽ ڕەﺳــەﻧﯽ
ﻣﻮوزﯾﮏ و ﻣەﻗﺎﻣﺎت ﻟە ھەوﻟێﺮدا ﺑــەرەو دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻗﯚرﯾﺎت و ﺣەﯾــﺮان و )ﺷــەھﺎﺑە( و )ﻣﺸــﮑﯚ(؛ ﺑەڵﮑﻮ ﮐﺎرﯾﮑﺮدە ﺳەر ﭘێﺸﭭەﭼﻮوﻧﯽ ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ و ﻣەﻗﺎﻣﺎت ﻧەک ﻟە ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڵﮑﻮ ﻟە ھەﻣﻮو ڕۆژھەﺗﺪا .ﺋەﻣەﯾە ﺷﮑﯚ و ﻣێﮋووی ھەوﻟێﺮ! ﺑﯚﯾەﺷە ﻧﺎوی زۆرﺑــەی ﻣەﻗﺎﻣــەﮐﺎن ﮐﻮردﯾﻦ
)ارﺟﻮزە اﻻﻧﻐﺎم( ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ. ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗﺮ ﺑڕواﻧە دەزﮔﺎی اراس ﺋــەم ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﺑەدﯾﮫﯿﯿــە، ﺋەﮐﺎدﯾﻤﯽ و ڕەﺧﻨەﮔﺮاﻧﯽ ﻋەرەب و ڕووﻧﺎﮐﺒﯿﺮاﻧﯽ ﺑەﺳﺘێﻨﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﮐﻼﺳــﯿﮑﯽ ﻋەرەﺑﯽ ،ﺑﺎﯾەﺧێﮑﯽ ﺋەوﺗﯚﯾــﺎن ﭘــێ ﻧــەداوە .ﻟــەم ڕووەﺷەوە ﻧﺎﺑێ ﺋێﻤە ﮔﻠەﯾﯿﻤﺎن ﻟێﯿــﺎن ھەﺑێ ،ﭼﻮﻧﮑــە ﺋێﻤەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻤﺎن ﻗەدر و ﺑەھﺎی ﻣﺴﺘەﺣەﻗﻘﯽ ﺧﯚﯾﻤﺎن ﻧەداوەﺗێ .ﭘێﻤﻮاﺑــێ ﺋەﻣەش ﻟە ﺑێﺮﯾــﺰی و ﺟەھﺎﻟەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە دێــﺖ ﺑەراﻣﺒەر ”ﺷــﺎرەﮐەﻣﺎن“ و ﮔەﻧﺠﯿﻨەﯾەﮐــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ- ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﮐە ھەﻣﺎﻧە و دەرﮐﻤﺎن ﭘێــﯽ ﻧەﮐــﺮدووە؛ ﺳــﻮودی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزارﯾﺸــﻤﺎن ﺋەوە ھەر ھﯿﭻ ﻟێ ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە. ھەﻣــﺎن ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣەﮐــەی ،واﺗــە ﻟــە ، 1191ﺋﺎھەﻧﮕێﮑﯽ ﺷﮑﯚدارﯾﺶ ﺑەﺑﯚﻧەی ﻟەداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەر )ﻣەوﻟﻮود( ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ڕێﮏ دەﺧﺎت ،ﮐــە داوادەﮐﺎت ھەﻣﻮو
ﻛﯚﺳﺎر ﻋەوێﻨەﯾﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ﮔەﻟــﯚ ﺋێﻤــە ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــە و ﺳــﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔــەر )،(1232 - 1128 ﮐــە ﺑەﺷــێﮑﻦ ﻟــە ﻣێــﮋووی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﻋەرەﺑــﯽ )ھﮫﮫﮫــﻪ( ﺑﯿﺎﻧﮑەﯾــﻦ ﺑە ﭘــڕۆژەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزارﯾﯽ ﺳــەرﻧﺠڕاﮐێﺶ و ”ﺑێﮫﺎوﺗــﺎ- ﻟەڕووی ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﺸەوە“ ﺑﯚ ﺷﺎرە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘەﮐەﻣﺎن ھەوﻟێــﺮ، ﮐــە ﺋەﮔەر ﺧــﻮا ﺣــەز ﺑﮑﺎت، ﻟەژێﺮ ﺋﺎی ﺑﺎوﮐﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن )ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ(دا دەﺑێﺘە )ﺑﻮوﮐﯽ ڕەﺷــﮫەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ( واﺗە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ ﻧــەک ھــەر ﺋــﯽ ڕۆژھــەت. وەﻣﺪاﻧــەوەی ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﭘڕۆژەﯾەﮐــە ،ﻟەڕێﮕﺎی )وﺷــە( ەوە ،ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دەﮐەم ﺑﯚ ﻟێ ﺗﯚژﯾﻨەوەی ﻧــە ﺋﺎھەﻧﮕﮕێــڕان ﺑــە ﺑﯚﻧەی )ﯾﺎدﮐﺮدﻧــەوەی ﻣەوﻟــﻮود ﻟەداﯾﮑﺒﻮوﻧــﯽ ﭘێﻐەﻣﺒــەر( ،ﻧە ژاﻧــﺮی ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣــە )وەک ﻧەوﻋێﮑﯽ ﺋەدەﺑﯽ و (Esthetique ھەردووﮐﯿﺎن ،ﻧە ﻟــە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺟﺎھﯿﻠﯿﺪا و ﻧە ﻟە ﻋەرەﺑﯿﯽ ﭘﺎش ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوﻧــە؛ ﻧە ﻟە ﻧەرﯾﺘﯽ ھﯿــﭻ ﻣﯿﻠﻠەﺗێﮑﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯽ ﺳــەر ڕووی زەﻣﯿﻨﯿﺸﺪا ،ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەک ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە؛ ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ ) (1191ﮐﺎﺗێ ﺳﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔەری ھەوﻟێﺮی ) (1232 - 1128دەﺑێﺘە ﻣﯿﺮی ﻣەڵﺒەﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ دەﺷــﺘﯽ ھەوﻟێﺮ و دەوروﺑەری. –ﺋەﻣــە ﯾەﮐەﻣﯿــﻦ ھێڵــە ﮐە دەﻣــەوێ ﻣﺎﻧــﺎی ﺑەژێــﺮدا ﺑێﻨــﻢ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ”ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری“ و ﻣێﮋووﯾــﯽ ھەوﻟێﺮ.
ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣە و ﺳﻮڵﺘﺎن ﻣﺰەﻓﻔەر ﺑﮑەﯾﻦ ﺑە ﭘڕۆژەﯾەﮐﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری؟
17
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
ھەرزەﯾﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎرﺗﺮﯾﻦ و ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ژﯾﻨــﻮاری ﺑﻨﯿﺎﻣــە ،ﺋﺎﻓــﺮەت ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﮐە ﭘێﯿــﺪا ﺗێﺪەﭘەڕێﺖ .ﺑەﺧێــﻮﮐﺎر و دەوروﺑەری ﮐەﻧﯿﺸــﮏ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﮔــەداری ڕەوش و ﭼەﺷــﻨﯽ ﺑەﺧێﻮﮐﺮدن و ﭼﯚﻧێﺘﯿﯽ ﺗێﮕەﯾﺎﻧﺪن و ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻦ ،ﻟــە ﺑﻮارەﯾﻠﯽ ﺋﺎﮐﺎر و ﺋەدﮔﺎر و ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎک ،دەﺳــﺘێﮑﯽ ﺑﺎﯾﺎن ھەﺑێﺖ. ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ھەﺑێ ﻟە ﻧەﯾﻨﯚﮐﯽ ژﯾﻨﻮاری ﺋەم ﺋﺎﻓﺮەﺗەی ڕەﻧﺠﯽ ﻟەﮔەڵ ﮐێﺸﺎوە ،ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻮوە و ﺋﺎرەﻗﯽ ﺑﯚ ڕﺷــﺘﻮوە ،ھەم ﺑﯚ ﺑەﺧێﻮﮐﺎر و ھەم ﺑﯚ ﺧﯚی )ﺧﻮدی ﮐەﻧﯿﺸﮑەﮐە( و دواﺟﺎر ﺑﯚ ﺋەو ژﯾﻨﮕە و ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﻟێﯽ دەژی ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺳﻮود و ﻗﺎزاﻧﺠﯽ دەﺑێﺖ. ھﺎوڕێﯿەﺗﯽ داﯾﮏ و ﺑــﺎوک ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﺪاڵەﮐﺎﻧﯿﺎن زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﺘﺮە ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت داﯾﮏ .داﯾﮏ دەﺑێ وا ﻟە ﮐﭽەﮐەی ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ﮐە ﺋەو ﻟە ھەﻣﻮو ﭼﺘﯽ ﺗێﺪەﮔﺎت ،دەزاﻧێ ﺗﺎک ﺑەﺗﺎک و داﻧە ﺑەداﻧەی ﺣــەز و ﺋﺎرەزووی ﻣﻨﺪاڵەﮐﺎﻧﯽ ﭼﯿﻦ؟ وەک دەﺳﺘەﺧﻮﺷﮑێﮏ ڕەﻓﺘﺎر ﺑﮑﺎت ﻟەﮔەڵ ﮐەﻧﯿﺸــﮑەﮐﺎﻧﯽ ،ﻟە ﮐﭽەﮐەی ﺑﭙﺮﺳــێﺖ ﺋﯿﺮۆ ﭼﯚن ﭼﻮوﯾﺖ ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕە ،ﭼﯚن ھﺎﺗﯿﯿەوە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ڕێﮕە ﺗﻮوﺷــﯽ ھﯿﭻ ﭼﺘێﮏ ﻧەھﺎﺗﯽ؟ ﮐێ ھﺎوڕێﺘە ﻟە ﺧﻮﯾﻨﺪﻧﮕە ،ھەﺗﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋﺎﮔەداری دەﺳﺘەﺧﻮﺷﮑﺎﻧﯽ دراوﺳێﺸﯿﺎن ﺑێﺖ ،ورﯾﺎ ﺑێﺖ ﮐەﺳﯽ دەﻣﭙﯿﺲ و زﻣﺎﻧﺰﺑﺮ و ﺟﻨێﻮﻓﺮۆش ﻧەﺑﻨە ھﺎوڕێﯽ ﮐﭽەﮐەی ،ﺗێﮑەڵﺒﻮوﻧﯽ ﮐەﺳﯽ ھەرزە ﻟەﮔەڵ دەر و دراوﺳــێ ﮔﺮﻧﮕە ﭼﺘﯽ ﻧﻮێ ﻓێﺮ
ژﯾﺰان ﺧﯚراﻧﯽ
ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ دەﺑێﺖ ﺑە ﺑﺎش و ﺑە ﺧﺮاپ .ﻗﺴەﮐﺮدﻧﯽ ﮐﭽێﮑﯽ ھەرزە ﮐــە داﯾﮑﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوار و ﺋەﻗڵ ﮐﺮاوەﯾە، ﺟﻮداﯾــە ﻟەﮔەڵ ﮐﭽێﮑﯽ ﺗﺮ ﮐــە داﯾﮑﯽ ھﯿﭻ ﺧﻮێﻨﺪەواری ﻧەﺑﯿﺖ ،ھﯿﭻ ﺳــەرەودەرەﯾەﮐﯽ ﻟــێ دەر ﻧەﮐﺎت .ﺋــەم دوو ﻣﻨﺪاڵــە ﻟە ڕووی داھﺎﺗﻮو و ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺸەوە ﺟﯿﺎوازن. ﺧﻮێﻨﺪەواری داﯾﮏ ﮐﺎرﯾﮕەرە ﻟەﺳﻪر ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﯽ ﺋەرێﻨــﯽ و ﻧەرێﻨﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻟــە داھﺎﺗﻮودا .داﯾﮏ ﭼﺘێﮑﯽ ﻧﺎﻣﯚ دەﺑﯿﻨێﺖ ،ﺑەژﯾﺮی ﭘﺮﺳﯿﻨەوەی ﻟە ﺑﺎرەوە ﺑﮑﺎت ،ﺗﺎوێ دڵﻨﯿﺎ ﺑﻮو ﻟەوەی ﮐﭽەﮐەی ھەڵەی ﮐﺮدووە ،ﯾەﮐﺴــەر ﻧەڵێﺖ” :ﺑﺎ ﺑﺎوﮐﺖ ﺑێﺘەوە ،ﺷەرﺗﺒێ دەﺑێ ﭘێﯽ ﺑڵێﻢ ﺑﺘﮑﻮژێ ،ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەت ﺑﮑﺎت ،ھەﻣﻮو ﻟەﺷــﺖ ﺑﺸﮑێﻨێ...ﺗﺎد“ ﺋەم وﺷﺎﻧەی داﯾﮏ ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳﻪر دەرووﻧﯽ ﺋەم ﮐەﻧﯿﺸــﮑە ھەرزەﯾە ھەس ،ﺑﺎوﮐﯽ ﻟەﺑەر ﭼﺎو دەﺑێﺘــە دێﻮودرﻧﺞ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە دەﮐﺮێ )داﯾــﻚ( ﺑﺎوﮐەﮐە ﺣﺎڵﯽ ﺑﮑﺎت ﺑە ﭼﻮار وﺷــە و ڕﺳﺘەی ﺟﻮان ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری ﺑﮑﺎت ،ﺗێﯿﺒﮕەﯾەﻧێﺖ ﺋەوە ھەڵەﯾە ﭘﺎﺗەی ﻧەﮐﺎﺗەوە.. ڕۆڵێﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮی داﯾﮏ ﺋەوەﯾــە ﮐﭽەﮐەی ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﮑﺎﺗەوە ،زاﻧﯿــﺎری و ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﮐﭽە ھەرزەﮐەی ﺑﺪات ﻟەﺑﺎرەی ﺳــﻮوڕی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە و ﭼﯚﻧێﺘﯿــﯽ ﻣەﻣﮑﮑﺮدن و ﺷــەوی ﭘەردە و ﻣﻨﺪاڵﺒﻮون و دۆﺧەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن و ﺟﯿﺎوازی ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــﻪرﯾﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪردهﻣﯿﯽ ﺗﺎﻛﯽ .ﺗﺎ ﻟەﻻی ﺳەﯾﺮ ﻧەﺑێﺖ ﺋەﮔەر ﺑەزووﯾﯽ ﺋەم دۆﺧﺎﻧەی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا ھﺎت
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﻨەﻣﺎ ﺳەرەﻛﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮون ﺑە دەوڵەت دادەﻧﺮێﺖ و راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟە دوای ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺧﺎك و ﺧەڵﻜﺪا دێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەدا ﻛە ﺑﯚ ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،وەك ﭼﯚن ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺑﺎش ﻟە ﻧﺎوﺧﯚدا ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ھەوڵە دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﺳﯿﺎﺳﻴﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻪﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘە، ﺑەو ﭘێﯿەی ﻟە ﭘﺸــﺖ ھەﻣﻮو ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﺆ ھەﯾە. ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە رووﺑەرووﺑﻮوﻧــەوەی داﻋﺶ و ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎن ﺑــە دەوڵەﺗــﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﯽ و داﻧﭙێﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﺎن ﺑەم ﺋﺎزاﯾەﺗﯽ و ﺳــەرﻛەوﺗﻨﺎﻧە وای ﻛﺮد ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ﯾﺎر و ﻧەﯾﺎرەوە ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﺳەرۆﻛێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻜﺎت و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧﯿﺸــﯽ ﺗێﺪا ﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﯿﻠەﺗێﻜــﯽ ﺳــﺘﻪﻣﻠێﻜﺮاو .ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯿﺴەﻟﻤێﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺋەﻣــە ﭘﺮﺳــﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ھﺎوﭼەرﺧە ﻛە ﺟﮕە ﻟە رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﭘﺮەﻧﺴﯿﺒﯽ دراوﺳێﺘﯽ و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﯾﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰاو ﻧەﺗــەوە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن, رێﺰ ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﯿــﺶ دەﮔﯿﺮێﺖ ﻟە ﻧﺎوﯾﺸــﻴﺎﻧﺪا ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ، ھەر ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھەﻟﯿﻜﺎر و ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯽ و ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی داھﺎﺗــﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯽ و ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوە و دەﺳﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎﯾﺎﻧەی ﺑﻮارﯾﺎن ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ داوە. ﺋەﻣەش ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەرﻛﯽ ﺳــەرۆك ﻧﯿﯿــە ,ﺑەڵﻜﻮ ﺋەرﻛــﯽ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﻴەﻛﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ,ﺟێــﯽ داﺧە ھەﻣﻮو ﺋەم ﻛﯚڵەﻛﺎﻧە ﻟێﻜﺘــﺮ داﺑڕاون و ﻟێﻜﺘﺮازاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻗﻮوڵ ھەﯾە ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿەﻛﺎن ﺳﻮودﯾﺎن ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧە ﺗﺎڵ و ﺑﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ 25ﺳﺎڵﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﻮردی وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻟە ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺳڕﯾﻨەوە و ﺗﯚﻣەت ﺑەﺧﺸﯿﻨەوە ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟەرێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﻣــﺎوە و رۆژاﻧە ﻟە ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﻴەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺷﺮۆﭬە و
ﮐەﻧﯿﺸﮏ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ھەرزەﯾﯿﺪا و ﻟە ﮐەﺳﯽ ﺗﺮﯾﺶ زاﻧﯿﺎری ھەڵە وەرﻧەﮔﺮێﺖ. ﻣﻨــﺪاڵ ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ھەرزەﯾــﯽ زۆر ﺣــەز دەﮐﺎت وەﻣــﯽ ﺑێﺘــەل ﺑﺪاﺗــەوە ،دواﺟــﺎر ﺳــەرﮐﯚﻧەﮐﺮدن و ھەڵﺸــﺎﺧﺎن ﺑەﺳــەرﯾﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣێﮑﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە دەﺑێ ﺑﺎوﮐﯽ ﻓێــﺮی ﭼﯚﻧێﺘﯿــﯽ دەﮐﺎر ﺑﺮدﻧﯽ ﺑێﺘەل و ﺋﺎﻣێﺮەﮐﺎﻧــﯽ دﯾﮑەی ﺳــەردەﻣﯿﯽ ﺑﮑﺎت .ﺑﯚ زۆر ﮐﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺳــﻮودی ھەس ،ﻟەواﻧە ”ﺋﺎﮔﺮﮐەوﺗﻨەوە ،وﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﮏ ﺷﺎرەزا ﻧﯿﯿــە ،ﺑە ﺗەﻧێ ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــە دەﮔەڕێﺘەوە ﮐەﺳﺎﻧێﮏ دەﯾﺎﻧەوێ ﺳﺘەﻣﯽ ﻟێ ﺑﮑەن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﺎڵەوە ﯾﺎن ﺑە ﭘﯚﻟﯿﺴــەوە دەﮐﺎت“ .زۆرﺗﺮﯾﻦ زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑــﺎرەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺧﻮاردن و ﭘﺎﮐﮋﯾﯿــەوە ﺑﺪرێﺘە ﻣﻨﺪاڵ ،ﺑــﯚ وێﻨە ﺧﻮاردﻧﯽ زۆر ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ و ﭘﺎﮐڕاﻧەﮔﺮﺗﻦ ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ددان زﯾﺎﻧﯽ زۆرە ،ھﯿﭻ ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ھەرزەﯾﯽ ﻓێﺮ ﺑﮑﺮێﺖ ڕۆژاﻧە ﺑەردەوام ﺳﺒەﯾﻨﺎن و ﺋێﻮاران دداﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺸﻮات ،ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺟﻮاﻧﯿﯽ دداﻧەﮐﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ﮔﺮﻧﮕﯽ دان ﺗەﻧێ ﮐﺎری داﯾــﮏ و ﺑﺎوک ﻧﯿﯿە ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕە ،ﺑەڵﮑﻮ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕەﯾﺶ ڕۆڵێﮑــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﮐﺎرﯾﮕەرﯾــﺎن ھەﯾــە ﻟە ﺗێﮕەﯾﺎﻧــﺪن و ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺗــﺎزەﻻو و ﻣﺮۆی ھەرزە ،ﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﻓێﺮﮔەﮐﺎﻧــﯽ ﮐﭽﺎن .ﻓﺮە ﮔﺮﻧﮕە ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕەﯾێﮏ ﺑﺨﻮێﻨﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﮐﺎﻧﯽ ھﯚﺷــﯿﺎر و زرﻧﮓ ﺑﻦ ،ﺟﮕە ژ واﻧــە ﺑێﮋﯾﻨەوە زاﻧﯿﺎری دەرەﮐﯿﯽ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯽ
ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎرەﮐﺎن ﺑﺒەﺷﻨەوە .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﭘﯿــﺎوەﮐﺎن ﺋﺎﮔەداری ﮔﻮﻓﺘﺎر و ڕەﻓﺘﺎرﯾﺎن ﺑﻦ ﻟە ﺑەراﻧﺒەر ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎرە ﮐﭽەﮐﺎﻧﯿﺎن ،ﺷﮑﺎﻧﺪﻧەوەی ﻧﺎﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﺑەرﭼﺎوی ﻓێﺮﺧﻮازان ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﮐﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ دەﺑێﺖ .ﺗﺎ وای ﻟێ دێﺖ ڕﻗﯽ ﻟەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﺑﺎﺑەﺗە دەﺑێﺖ ،ﺋەﻣەش زﯾﺎﻧە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻻﯾێﮏ. دواﺟــﺎر ﺑــە ﺷــﻮوداﻧﯽ ﮐﭽــﯽ ھــەرزە و ﺗﺎزەﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮو ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ھەڵەﯾە ،زۆرﺑﺎر ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﮐــﻮردەواری ﭘﺎﺗــە دەﺑێﺘەوە. ﭼەﻧــﺪ دەﯾەﯾێﮏ ﺑەری ﺋێﺴــﺘە دﯾــﺎردە ﺑﻮو، ﺳﭙﺎﺳــﮕﻮزارﯾﻦ ﮐــە ﺋــەم دﯾﺎردەﯾە ﺋێﺴــﺘە ﮐﺎڵﺒﻮوەﺗــەوە ،ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺑــﯚ ﺧەڵﮑــﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوار و ﻧﻪﺧﻮێﻨﺪهوار دەرﮐەوﺗﻮوە .ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی دادﮔەﮐﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑەﯾــﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮐەﯾﺲ ،ﮐەﯾﺴــﯽ ژﻧﺎﻧە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ) :ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧﻪوه، ﺳــﻮوﺗﺎن ،ﺧﻨــﮑﺎن و ﮐــﻮژران( ﺑەداﺧــەوە، ڕۆژاﻧــە ﺋەو ھەﻣــﻮو داﯾﮏ و ﺧﻮﺷــﮏ و ﮐﭻ و ژﻧﺎﻧەﻣــﺎن ﺑەھــﯚی ﻧەزاﻧﯽ داﯾــﮏ و ﺑﺎوﮐﺎﻧەوە ﮐە ﺑە ﭼەﺷــﻨﯿﮑﯽ ﺧﺮاپ ﺳــﻮود ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ھﺎوﺳــەرﯾﯽ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﮔﯿﺎن ﻟەدەﺳــﺖ دەدەن. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەدا زەرەر و زﯾﺎﻧێﮑﯽ ھەﺗﺎ ﺑڵێﯽ ﻣەزﻧە ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋەوان ﺳــەرﭼﺎوە و ھەوێﻨﯽ زۆر ﭼﺘﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەن ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﮔەﻻﻧﯽ دﻧﯿﺎ ،ﺑەﺑێ ﺟﻮداوازی.
ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ھەرێﻢ ﻟە دەﺳﺖ ﻛێﯿە و ﻛێ ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە؟
ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻧﺎﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﺎﺋﺎﺑﻮوری وادەﺑﯿﺴﺘﯿﻦ ﻛــە رێــﻚ وەك ﺋەوەﯾە ﻛەس ﺑــەدۆی ﺧﯚی ﻧەڵێﺖ ﺗﺮﺷە. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﻴــەﻛﺎن ﺋەوەﻧــﺪە ﻗــﻮوڵ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ﻟەﺑﺮی ﺋــەوەی ﻛﻮرد ﺑﺒێﺘە ﻓﺎﻛﺘەر و ھﯚﻛﺎرێــﻚ ﺑﯚ دووﺑــﺎرە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻋێﺮاﻗێﻚ ﻛە 100ﺳــﺎڵە داﻣــەزراوە و ﺑﻮوەﺗە زهﻟﻜﺎوێﻚ ﺑﯚ ﺷــەڕی ﺗﺎﺋﯿﻔﯽ و ﺷﯚﭬێﻨﯽ دژ ﺑە ﻛﻮرد ,ﻛەﭼﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎن ﺑەﻧﺎ ﺑﯚ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑە ﺷــﯿﻌﯽ و ﺳﻮﻧەﻛﺎﻧﺪا دەﺑەن ﻛە رۆژێﻚ ﻟە رۆژان ﺑﻮدﺟە و ﻣﻮوﭼەی ﺧەڵﻜﯿﺎن ﺑڕﯾﻮە و ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﺎﺷﯽ و ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑﯚ ﮔەﻻﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎوێﺖ ،ﺧﯚزﮔە ﮔەڕاﻧەوەﻣﺎن ﺑــﯚ ﺑەﻏﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﮔەڕاﻧەوە ﺑێﺖ ﺑﯚ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺳەروەرﯾﯽ ﻧەك ﭘﯿﻼن و ﺳﺎزش ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ. ﺑەﻣﺸێﻮەﯾە ﺋەوەﻧﺪەی ﻛﻮرد ﺧﯚی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺑﻮوری و ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﺧﯚی ,ﺋەوەﻧﺪە دوژﻣﻨــە ﺗەﻗﻠﯿﺪﯾەﻛﺎن و ﮔەﻣــﺎرۆ و ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ھەڕەﺷە ﻧﯿﻦ ﻟەﺳەری ،ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﺷﺪا رەﺧﻨە و ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﻤﺎﯾﺸــێﻜﻦ ﺑﯚ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەﻧﭽــەﻛﺎن .ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑە ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﻴﯿەﻛﺎن ﻧەﻣــﺎوە و ﺑەھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ـــﻪﻧﮕﮋه و ﻧەھﺎﻣەﺗﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەزاﻧﻦ ,ﺑﮕﺮە زۆرﺑەﯾــﺎن ﺑێﺌﻮﻣێﺪ ﺑــﻮون ﻟــە دەرﻛەوﺗﻨﯽ دەوڵەﺗێﻚ ﻛە ھەر ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎوە ﻛﺎر ﺑﯚ ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەﻛﺮدﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری داﺑەﺷﺒﻮون ﺑەﺳﻪر ﺑﺎڵە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ و ﺟﯚراوﺟﯚرە ﺗێﻜﺸــﻜﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن، ﻟــەرووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﺸــەوە ﺋەوەﻧﺪە ﭘﺸــێﻮی و ﺑێﺴــەروﺑەری ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧەوە دﯾﺎرە ,ﺳــەرﺟەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺋﯿﺸــﺘﺮاﻛﯽ و ھﺎوﺑەﺷــﯽ و ﺳــەرﻣﺎﯾەدارﯾﯿەﻛﺎن ﺗێﻜەڵ و ﭘێﻜەڵ ﻛــﺮاون ،ﻣﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻛێﺸــﻪم ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿــﺎواز ,وەك ﭼﯚن ﻟە زاﻧﺴــﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا دەوﺗﺮێﺖ دوو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس ﻟــە ژوورێﻜﺪا ﺑــەدوای رێﮕەﭼﺎرەﺳــەرێﻜﺪا ﺑﮕەڕێــﻦ ﺑﯚ دەرﭼﻮون ﻟە ﺗﻪﻧﮕﮋهﻛﺎن ﺑەﺳــێ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺟﯿﺎواز دێﻨــە دەرەوە ،ﺑەم ﻧەك
وەك ﻻی ﺧﯚﻣﺎن ﺳێ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻧﺎزاﻧﺴﺘﯿﺎﻧەی ﺋﺎﺑﻮوری دژ ﺑــە ﯾەﻛﺘﺮ ،ﺑﺎ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎن ﺟﯿﺎواز ﺑﻦ ,ﺑەم ڕێﮕەی ﺑﺎش ﺑﯚ دەرﭼﻮون ﻟە ـﻪﻧﮕﮋه و ﻛێﺸەﻛﺎن ھەﺑﻦ. ﮔﺮﻓﺘە ﮔەورەﻛە ﻟەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەداﯾە ﻛە رۆژێﻚ ﻟە رۆژان ھەﻣــﻮو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿەﻛﺎن ﺗێﯿﺪا ﺑــە ﻗەﺑﺎرە و ﺷــێﻮەی ﺟﯿﺎواز ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮون و ھﺎوﻛﺎت ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯿﺶ ﺑــﻮون ،واﺗﺎ ﺗەﻧﯿﺎ )ﺑﺎﺳــﯽ( ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔﯚڕان و ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ دەﻛﺮێــﺖ ﻧەك )ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ( ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە .ﻟەﻣەﺷﺪا ھەﻣﻮوان ﻧە وهك ﭘﯿﺎوی دەوڵەت دەرﻛەوﺗﻦ ﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻪﻧﮕــﮋهﻛﺎن ﺑێ ،ﻧە وەك ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧێﻜﯿﺶ
ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ و دەوڵەت ﻣﺎدام ﺑەرھەﻣﯽ دەﺳﺘﯽ ﻣﺮۆﭬە ﺑــێ ﻛەﻣﻜﻮرﺗﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ,ﺑــەم ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿەﻛﺎن ﺑەردەوام ﺑﻦ دەرﻛەوﺗــﻦ ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ رێڕەوﯾﯽ ﻛەﺷــﺘﯿەﻛە ھەﺑﺒێﺖ ﻛە ﺳەرﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕەﯾەﻧﻨە ﻛەﻧﺎری ﺋﺎراﻣﯽ و ﭼﯿﺘــﺮ ﺋەوەﻧﺪە ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑە ﺋــﺎزاری ﺧەڵﻜەوە ﻧەﻛﺮێﺖ .ﻟەﻧﺎو ﺋەم ﮔێﮋا و ﺑێﺴەروﺑەرﻳەدا ,ﺑەﻏﺪا ﺑە ﻛﺮدار و ﺑە ﻟەﺳــەرﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەﻣﺎن دەﺧﻨﻜێﻨێــﺖ ,ﺋەوەﺗﺎ ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ ﻋﻮزێﻢ ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮﻛﯿﺸــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻧﺎوە و ﺑە ﺑەردەوام ﻟە ﭘﯚﺳەداﯾە ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ رێﮋﻳﻤﯽ ﺑەﻋﺴەوە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮاوە ﺧﺎڵﯽ ﺑێ ھێﺰی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێﺖ ،ھێﺸﺘﺎش ﻛﺎرﺑەدەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑەو ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴــﺎﯾﺎﻧەی ﺑەﻋﺲ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺳﺎﻣﺎن و ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟەم ھەرێﻤــەدا ﺋەوەﻧــﺪە زەﻟﯿﻘــە و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ
ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــﺎن ﻧەﺑﻮوە ﺧﯚﯾﺎن ﺑــﯚ روودا و ﮔﻮرزه ﻛﻮﺷــﻨﺪە ﻛﺘﻮﺑڕەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜەن .ﺗەﻧﺎﻧەت وەﻣﯽ ﺋەو رەﺧﻨە و ﮔﻠەﯾﯿﺎﻧەﺷــﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑــەردەوام ﻟە ﻟێﮋﻧەی ﻧــەوت و ﻏﺎز دەﮔﯿﺮێﺖ و زۆرﺑەی ﭘﺎرﺗە ﺳــەرەﻛﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﻧﺪاﻣﻦ ﺗێﯿﺪا ،ﭘﯿﺎواﻧﯽ دوێﻨێﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ داﻧﯿﺸــﺘﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜەن ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﺳــەری ﺗﻪﻧﮕﮋهﻛﺎن وەك ﺋەوەﯾە ﺑەدﯾﻠﯽ ﺗﺮی داﻧﯿﺸﺘﻦ ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ھەﺑێﺖ. ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﺎزاڕ و ﺑﻮژاﻧەوە و ﭘەرەﭘێﺪان ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎوڕێﻜــﯽ رژدی ﻟــێ ﺑﺪرێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ھەرێﻤێﻜﯽ داﺧﺮاوی دوای ﺷــەڕ ﻛە ﺋێﺴﺘﺎﻛەش ﻟە ﺷــەڕێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرداﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺗﻮاﻧﺎ و ﻛﺎرەﻛﺎن زۆر ﻟە ﺋێﺴﺘﻪ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﻦ .ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ و دەوڵەت ﻣــﺎدام ﺑەرھەﻣﯽ دەﺳــﺘﯽ ﻣﺮۆﭬە ﺑێ ﻛەﻣﻜﻮرﺗﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ,ﺑەم ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿــەﻛﺎن ﺑــەردەوام ﺑﻦ و ﺑﺎﺟەﻛەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەڵﻜﯽ ھــەژار و ﻣﻮﭼەﺧﯚر ﺑﯿﺪەﻧــەوە ,ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻣﺎﻓﯿﺎﻧــە ﻛێﺒﺮﻛێ ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرﺳﯽ دەﺳەت ﺑﻜﻪن ,ﺑەم ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ﮔﺎڵﺘە ﺑە ﺷــﻜﯚی دەوڵەت و ﺋﺎزاری ﺧەڵﻜەوە ﺑﻜﻪن. ﺋﺎزار و ﺋەﺷﻜەﻧﺠەی ﺧەڵﻚ ﻛﺮاوە ﺑە ﻧﻤﺎﯾﺸێﻚ ﺑﯚ ﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﻜﺮدن ﻧەك ﭼﺎرەﺳەر ,ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑێﺒﺎﻛﯽ و ﻟﻮوﺗﺒەرزﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺑﻨﯿﻨﺮێﺖ ،ﭼﺎرەﺳــەرەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺧﯚﻣﺎﻧەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت دەﻛﺮێﺖ ﺑەھﺎوﻛﺎری دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪام ﻟە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯽ ﻧﺎﺗﯚ ھﺎوﻛﺎر و ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر ﺑﻦ ,ﺑەم ھەرﮔﯿﺰ ﭼﺎرەﺳــەر ﻟە ﻋێــﺮاق و دەوڵەﺗێﻜەوە ﻧﺎﯾەت ﻛە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﻣﺎوە و ھەﻣﻮو دەﺳــەﺗﯽ ﺑەﺳەر ﺧﺎﻛﯽ ﺑەﻧﺎو ﻋێﺮاﻗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻧەﻣﺎوە. ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﭼﻮﻧﻜە ﺷــﯿﻌە ﺑﺎدەﺳــﺘە و ﻋێﺮاق ﺑەرەو وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗێ دەﺑــﺎت و ﺣﺰﺑە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺑڕواﯾﺎن ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻧﯿﯿە ﺑە ﺳﯿﺘﺴــەﻣێﻜﯽ رۆژﺋﺎواﻳﯽ دەزاﻧﻦ ،ﺑﺎ ھەﻣﻮوان ﻟەرێﮕەی ﻓﺸﺎری ﻣەدەﻧﯽ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚوە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەﻧﮕەری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەدا ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺘەوە ﻧەك ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺑﺎﺷــﻘﻮڵ ﻟێﺪان و ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﯿﻦ.
ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ )ﺗﯚﻟﯿﺮاﻧﺲ( رێﻜﺨﺮاوی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن 16ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەم/ﻧﯚﭬەﻣﺒــەری ﺳــﺎڵﯽ 1995ەوە ﺑــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ 185ﺋەﻧــﺪام ،ﺋــەو رۆژەی ﺑە رۆژی ﻟێﺒــﻮردن )ﺗﯚﻟﯿﺮاﻧﺲ( دﯾــﺎری ﻛﺮد. ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﺑە ﯾــەك ﻟە ﭼەﻣﻜە ھەرە ﮔﺮﯾﻨــﮓ و ﭘــڕ ﺑﺎﯾەﺧەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎی ﻓەﻟﺴەﻓە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دﻧﯿﺎ و ﺑە ﯾەك ﻟە ﻛﯚڵەﮔە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧﯽ دادەﻧﺮێــﺖ و ﺑە ﺑﻨﺎﻏەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﮔەﻻن و ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دێﺘە ژﻣﺎردن. ھﯿــﭻ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑەﺑــێ ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﭼﻤﻜــﯽ ﻟێﺒﻮردن، ﻣەﺣﺎڵە ﺳەرﻛەوﺗﻦ ﺑە ﺧﯚﯾەوە ﺑﺒﯿﻨێ و ﻛﯚڵەﮔــەی ﺳــەرەﻛﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟێﺒﻮردﻧە و ﺑەﺑــێ وی ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﭘێﺸــﭭەﭼﻮون ﺑە ﺧﯚﯾەوە ﻧﺎﺑﯿﻨێ . ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ )ﺗﯚﻟﺮاﻧــﺲ( دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﭘێﻨﺎﺳە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺗەﺣەﻣﻮﻟﻜﺮدن و ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﻗﺴــەﯾەك ،ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻚ ،ھەڵﻮێﺴــﺘێﻚ ،ﻛﺎرێﻚ ،ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳێﻜەوە ﯾﺎن ﮔﺮووﭘێﻜەوە دەﻛﺮێﺖ ،ﺑە دڵﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە ﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻤﺎن ﻧﺎﯾەﺗەوە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا ﭘێﻮﯾﺴﺘە رێﺰ ﻟەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﺑﮕﺮﯾﻦ و رێﮕە ﺑەواﻧﯿﺶ ﺑﺪەﯾﻦ ﻛە ﺋەو ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺟﯿﺎوازەﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ڕوو. ﻣەﺳﯿﺢ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘێﻐەﻣﺒەراﻧﯽ ﺧﻮا ﻛە داﻣەزرێﻨەری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿە، ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﯾەﻛــەم ﻛەس ﺑــﻮوە ﻛــە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ ﺑــﯚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﭘێ ﺑﻮوە .ﻣەﺳــﯿﺢ ﻟــە ﭘەﯾﺎﻣەﻛەﯾﺪا ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازی و ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﻟە ﺋﺎﯾﻨەﻛەﯾﺪا داﻧــﺎوە ،ﭼەﻧﺪان وﺗە و ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔــەورەی ﻟەو ﺑﻮارەدا ھەﺑــﻮوە) .ﺋەﮔەر ﯾەﻛێــﻚ زﻟەﯾەﻛﯽ ﻟــێ دای ،ﻻﻛەی ﺗﺮی ﺑــﯚ ﺋﺎزادﻛە ﺗﺎ زﻟەﯾەﻛﯿــﺶ ﻟەو ﻻﯾەت ﺑــﺪات( ﯾﺎن )دوژﻣﻨەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺧﯚش ﺑﻮێ( دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ژان ﻟــﯚك ﺑــە ﺑﺎوﻛﯽ ﺋەم ﭼەﻣﻜــە داﺑﻨێﯿﻦ ،ﻛە ﺳــﺎڵﯽ 1667 وﺗﺎرێﻚ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەﻧﻮوﺳێﺖ .ﺳﺎڵﯽ 1689ﻛﺘێﺒــە ﻣەزﻧەﻛــەی ﺑەﻧﺎوی ”ﻧﺎﻣەﯾەك ﻟەﺑــﺎرەی ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ“ﯾەوە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻻﺗﯿﻨﯽ دەﻧﻮوﺳــێﺖ و ﺋەم ﻛﺘێﺒە دەﺑێﺘە ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی ﭼەﻣﻜﯽ ﻟێﺒﻮردن ﻟە دﻧﯿــﺎدا .ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ وەك ﺋﺎﮔﺮ ﻟە ﭘﻮوﺷێﻚ ﺑەردەی ﺑو ﺑﻮوەوە. دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﭼەﻧــﺪان ﺋﺎﯾــﻦ و ﺋﺎﯾﺪﯾﺎ و زﻣﺎﻧــﯽ ﺟﯿﺎواز و ﻣــەزەو ﻟە وﺗێﻜﺪا دەژﯾﻦ ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺳــﺮووﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە و رێﺰ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ دەﮔﺮن و ﻛەس ﺋەوﯾﺘﺮ ﻧﺎﺷﻜێﻨێ و ﺑەھێﺰﯾﺶ ﺑێ ھێﺰ ﭘەراوێﺰ ﻧﺎﻛﺎ. ھەڵﺒەت ﻟە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺸــﺪا ﺋەﻣە ھەر ﺑــﻮوە )ﻟﻜﻢ دﯾﻨﻜــﻢ و ﻟﯿﺪﯾﻨﯽ(. ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾــە و ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺸــﻢ ﻟەو وﺗــﺎرە ﭼﻜﯚﻻﻧەﯾــە ﺋەوەﯾە ﺋێﻤە ھﺎوﺋﺎﯾﻦ و ھﺎوزﻣــﺎن و ھﺎوﻧەﺗەوە وە ھﺎوﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﻦ ،ﺋﺎواﺗــﯽ ﻟە ﻣێﮋﯾﻨەﻣﺎن دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾﯿە، ﻛەﭼﯽ ﯾەﻛﺘــﺮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ و ھﯿﭻ ﻟێﺒﻮردەﯾﯿﻤــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﯿﯿە ،ﻛەﭼــﯽ ﺑە ﻣﺎﻧﺸــێﺘﯽ ﮔەورە دەﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺋێﻤــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﻦ، ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ ﻟــە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺧﯚش ﺑﯿــﻦ ،ﺑەم ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﯾەﻛﺘﺮ ھەر ﭼﻮﻛــﻮڵ ﻟــە زەوی دەدەﯾﻦ ﺧەﻣﯽ راﺑــﺮدوو ھەڵﺪەدڕﯾــﻦ و زووﺧﺎوی دوێﻨێ ﺑەﺑﺎ دەﻛەﯾﻦ.
ﺗﺎﯾﺒەت
ﻧﯿــﺎن ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻣەﺗە ﺑەرﻟﯿﻦ و دوای ﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەم ،ﭘێﯿــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪم ﻛــە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ زۆرت ﺑــەﻛﺎر ھێﻨﺎوە و زۆرﺗــﺮت وەرﮔﺮﺗــﻮوە ﻟــەو ڕێﮋەﯾەی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەر ﭘێﻮﯾﺴﺘە، ﺑەم ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﺎن ﻛﺮدم ﻟــەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛە
ﺑو ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﻟە ﺟەﺳــﺘەم و ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێ“. ﻧﯿﺎن ﻛــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑەھــﯚی ﺋــەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەوە دووﭼﺎری ﺳەﺧﺘﯽ زۆر ﺑﻮوەوە، ﺑــە ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە ﺋــەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧەوەی ﻟــە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻛــﻮرت دەﺑێﺖ و ﺳــێ ھەﻓﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎﺧﺎﯾەﻧێﺖ. ﮔﻮﺗــﯽ ”دوای ﮔەڕاﻧــەوەم ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەر ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی دەﺑﻢ ﻟەﮔەڵ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﭘﺴﭙﯚڕان و ﻣﺎوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧــﮓ ﺟﺎرێﻚ دەﺑێﺖ ﺳەرداﻧﯿﺎن ﺑﻜەﻣەوە ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ“. ﻧﯿــﺎن ﻟەﺑــﺎرەی دوا زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەی ﺋەوەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ”ﺑەﮔﻮﺗەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ ،ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛە ﺑﻨﺒڕ
ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ھــەوڵ دەدەن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﺑﻜەن ﺗﺎ ﻛێﺸــەی زۆرم ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺎت ،ﻟەو ﺳەرداﻧﺎﻧەدا ﺋەﮔەر ھەر ﺷﺘێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿﺶ ﺑەدﯾــﺎر ﺑﻜەوێﺖ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەم ،ﺋەوە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ
ﺳﯚﻻڤ ﺷەﯾﺪا:
ﻧﺰﯾﻜەی ھەﺷــﺖ ﺳەﻋﺎت ﻟەژێﺮ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﺪا ﺑﻮوم
دەﻛەن و ڕێﮕﺮی ﻟێ دەﻛەن“. ﺷﺎﯾەﻧﯽ ﺑﺎﺳــە ﻧﯿﺎن ﻋەﺑﺪو ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەی، ﺳــەرەﺗﺎ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮا، ﺑــەم دوای ﺑــێ ھﯿﻮاﺑﻮوﻧﯽ
ﻟە ﭼﺎرەﺳــەری رﯾﺸــەﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭼﻮوە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﭼﺎرﯾﺘﺎ ﻛە ﺟــەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯽ ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺮا ،ﭼﺎرەﺳەر وەردەﮔﺮێﺖ . ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ
ﻟەﻣەوﺑــەر ،ﻧﯿــﺎن ﺑەھــﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎزارێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺳــﻜﯽ، ﻧەﺷــﺘەﮔەرﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑﯚ ﺋەﻧﺠــﺎم درا ،ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺧﯚی ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻛﯿﺴێﻜﯽ ﮔــەورە ﺑەﻗەﺑــﺎرەی ) 12ﺑــە
8ﺳﻢ( ﺑەﻧﺎو ﺳــﻜﻤﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮوﺑﻮو ﻛــە ﺋﺎزارێﻜــﯽ زۆری ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدﺑــﻮوم ،دواﺗﺮ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛﯽ ﮔــەورەم ﺋەﻧﺠــﺎم دا ،ﺋەﮔــەر ﻛەﻣێــﻚ درەﻧﮕﺘــﺮ ﺑﻤﺰاﻧﯿﺎﯾــە ﻟەواﻧەﺑﻮو ﻛﯚﺗــﺎ ﺑە ژﯾﺎﻧﻢ ﺑێﻨێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﻢ ﺑﺎﺷــە ،ﺑــەم ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛە ﻗﻮرس ﺑﻮو ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی ھەﺷــﺖ ﺳەﻋﺎت ﻟەژێﺮ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﺪا ﺑﻮوم. ﻧﯿﺎن ﻋەﺑــﺪو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﻟــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەژی ،دوا ﺑەرھەﻣﯽ ﺑەﻧﺎوی ”ﺑێ ﻧﺴﯿﺒﻢ“ ﻣﺎوەﻛەی ھەﺷﺖ ﺧﻮﻟەﻛە و ﺳﺎڵﯽ 2015 ﺑو ﻛﺮاﯾەوە.
ﻣەھﺘﺎب:
ﺳﯿﻨەﻣﺎی ﻛﻮردی ﺧﻮازﯾﺎرم ﻛەﻧﺎڵێﻚ ھەﺑێﺖ ﺑﻨﺎﻏەﯾەﻛﯽ ﻓﺸﯚڵﯽ ھەﯾە ﺑﺒێﺘە ﺳﭙﯚﻧﺴەری ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان
وﺷە /ھەورﯾﻦ ﻧەﺟﺎت ﺳــﯚﻻڤ ﺷــەﯾﺪا ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1994وە ﻟــە ﺑﻮاری ھﻮﻧەری دراﻣﺎ و ﺳــﯿﻨەﻣﺎدا وەك ﺋەﻛﺘــەر رۆڵ دەﺑﯿﻨێ ،ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗﯽ ”وﺷــە“دا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﺑەرھەﻣــﯽ ھﻮﻧەرﯾﺪا رۆڵﯽ ﺑﯿﻨﯿــﻮە وەك ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ )ژاﻧﯽ ﮔەل ،ﮔەڕەﻛﯽ داھﯚڵەﻛﺎن، ﻛەواﺗە ﭼﺎوەڕێ ﺑــﻦ( .ھەروەھﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﻮرﺗــە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯿﺶ وەك )ﺳــﯚﻣﺎ ،داو ،ﻓﺮﻣێﺴــﻚ ﺑﯚ ﺗﺎرا، ﻣﺎﯾﻜﺮۆﻓــﯚن ،ﺑڕﯾﺎر( رۆڵﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮە،
ﭘﺮﺳﺎرەﻛەت دوو ﺑەﺷە ،ﯾەﻛەمﺑەڵێ ﺑﯚ ھــەردوو ﺑــﻮار ھەﻣﺎن ﮔﺮﻓﺖ ھەﯾــە ،ﻛەﻣــﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﯚ ﺋەم ھﻮﻧەراﻧــە ﺑﻮوەﺗە ﮔﺮﻓﺖ، ڕاﺳــﺘە ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺋﺎزاﻣــﺎن ھەن، ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺑﻮارە ﭘــڕ ﻧﺎﻛەﻧــەوە ،دووەم ﻟەﺑﺎرەی ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺶ زۆرن ،ﻟەواﻧــە ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ وا ﻟە ﺋﺎﻓﺮەت دەﻛﺎت ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﺑڕﯾــﺎردان ،ھەروەھﺎ ﺗﺮس ﻟە ﺑەردەم ﺋﺎﻓﺮەت ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮە. ﺋﺎﯾﺎ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﯚ ﺋەم ﻛێﺸەﯾە
ھــﺎوﻛﺎت ﻟــە دوو دراﻣــﺎ ڕۆڵﯽ ھەﺑﻮوە ﻛە ﺋەواﻧﯿــﺶ )ژواﻧێﻚ ﺑﯚ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ،ژﯾﻠەﻣﯚ(ن ،ﺑﯚﯾە ﻟێﺮەدا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ دەداﺗەوە.
ھەﯾە؟ ﺑەڵــێ ھەﯾــە ،ﺳــەرەﺗﺎﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﺗﺎك و دواﺗﺮ ﺧێﺰان و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ .ﺋﺎﻓﺮەت ﺧﯚی ﺑﻮێﺮ ﺑێﺖ ﻟــە ﺑڕﯾــﺎردان ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەم و ﯾﺎﺳﺎی ﻧﻮێ ﺑﯚ ﺧەڵﻚ. ﺋەی ﺋێﺴــﺘەی ﻓﯿﻠﻤﺴﺎزی ﻛﻮردی ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ وەك ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺳــﯿﻨەﻣﺎیﻛﻮردی ﻟەم ھەرێﻤــەدا ﺑﻨﺎﻏە و
ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎﻧﯚی ﻛﻮردی ،ﻛەﻣﯽ ڕەﮔەزی ﻣێﯿﻨەﯾە، ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﺳــﯿﻨەﻣﺎش ھەﻣﺎن ﮔﺮﻓﺖ ھەﯾە ،ﺑــەڕای ﺗــﯚ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚﭼﯽ دەﮔەڕێﻨﯿﺘەوە؟
ژێﺮﺧﺎﻧێﻜــﯽ ﻓﺸــﯚڵﯽ ھەﯾە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﻣــﻦ ﭘڕۆژەﯾەﻛﻢ ھەﺑێﺖ ﻟەﺑەرﺋەوەی ژﻧﻢ و ﭘﺸﺘﻢ ﻧﯿﯿە ،دەﺑێﺖ ﭘڕۆژەﻛەم ﺑەﭼەﻧﺪان ﻓﻠﺘــەردا ﺑــڕوات ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﭘﺸــﺘﺖ ھەﺑﻮو ،ﺋەوا ﺷﺘەﻛﺎن ﺑێ ﻛێﺸــە دەڕوات ،ﺟﮕــە ﻟەﻣەش ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ڕۆڵــﯽ ﺧﯚی ﻧەﮔێــڕاوە ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸــﺒﺮدﻧﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﻣەرﺟــﯽ ﺗــﯚ ﭼﯿﯿــە ﻟــە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻚ ،ﯾﺎن چ ﺳﺘﺎﯾﻠێﻜﯽ ﻧﻮاﻧﺪن ھەڵﺪەﺑﮋێﺮﯾﺖ، ھــﺎوﻛﺎت ﺳەرﺳــﺎﻣﯽ ﺑــەﻛﺎم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن؟ ﻣەرﺟﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻦ ﻟە ﻓﯿﻠﻢﯾﺎن دراﻣــﺎدا ،ﺳــەرەﺗﺎ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﻛەﯾە ،دواﺗــﺮ ﺗﻮاﻧــﺎی دەرھێﻨەرەﻛە ﻟە ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛــە ،واﺗــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ دەرھێﻨەرەﻛەﺷﻢ ﻻم ڕوون ﺑێﺖ. ﺑﯚ ﻧﻮاﻧﺪﻧﯿﺶ ﭘﺸــﺖ ﺑەﻣﯿﺘﯚدی ﻧﻮاﻧﺪن ﻻی دەرھێﻨەری ڕووﺳﯽ ﻛﻮﺳــﺘﺎﻧﺘﯿﻦ ﺳﺘﺎﻧﺴﭬﺴــﻜﯽ دەﺑەﺳــﺘﻢ ﻛە ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ دەرەوە و ﻧﺎوەوە ﻟە ﻛﺎرەﻛﺘەر ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﺑێــﺖ .ﺳەرﺳــﺎﻣﻢ ﺑەﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ ڕۆڵﯽ ﺋەﻛﺘــەرە ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ. ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ھﻮﻧەرﯾﺘﺎن ھەﯾــە ﻛــە ﻟەﮔــەڵ دﯾﺎﻛــﯚی ھﺎوﺳەرت ﻛﯚﺗﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە؟ ﺑەڵــێ ﻟەﮔــەڵ دﯾﺎﻛــﯚ ﭼەﻧﺪﭘڕۆژەﯾەﻛﻤــﺎن ھەﯾە ﻟــە ﻓﯿﻠﻢ و زﻧﺠﯿﺮە دراﻣﺎ ،ﺋەﮔەر ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑﻜﺮێﯿﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺟێﺒەﺟێﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ.
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎﻛﺎر ﺟەﻟﯿﻞ
وﺷە /ھەورﯾﻦ ﻣەھﺘــﺎب ﻣﺎﺟﯿﺪ ﺑﺎوەﻣﯿﺮ ﻛــە ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪێﻜﯽ دﯾــﺎری ﻛﻮردە و ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﺳﺎڵﯽ 1997ی ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛە و ﻟە ﺑەﺷﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەی ”ﻣﻦ ﺟﯿــﺎوازم“ ﻟە ﻛەﻧﺎڵﯽ زاﮔﺮۆس ﺗﻮاﻧﯽ ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑەھﺮە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺧﺎﺗە روو دەڵێ ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﯿە و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﺑوی دەﻛﺎﺗەوە. ﻣەھﺘﺎب ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا ،ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺣــەزم ﺑەھﻮﻧەری ﺑﺎوﻛﻢ ﺑﻮو ﻛە ﺑەردەوام ﻣﻮزﯾﻜﯽ دەژەﻧــﯽ و ﻣﻨﯿﺶ ﺣــەزم ﺑە ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧــﯽ ﻛﺮد ،ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﭘەرە ﺑەھﻮﻧەرەﻛەم ﺑﺪەم و ﻟەو رێﮕەﯾەوە ﻓێﺮﺑﻢ ،ﺑﺎوﻛﻢ ھەﺳﺘﯽ ﺑــە ﺑەھﺮەﻛﺎﻧــﻢ ﻛــﺮد ،زﯾﺎﺗﺮ
ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻛﺮدم ،ﺑەﻣەش ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺑﻜەﯾﻦ، داﯾﻜﯿﺸﻢ ھەردەم ﭘﺎڵﭙﺸﺘﻢ ﺑﻮوە. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت” ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﻧﻮێﻢ و ﻟە ﺋﺎﯾﻨــﺪەدا ﺑــوی دەﻛەﻣەوە. ھﺎوﻛﺎت دوای ﺋەوەی ﻟە زﻧﺠﯿﺮەی ﭼﻮارەﻣــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻣﻦ ﺟﯿﺎوازم
ﻟە ﻛەﻧﺎڵﯽ زاﻛــﺮۆس ﺑەﮔﯚراﻧﯽ و ھﻮﻧەرەﻛەم ﺗﻮاﻧﯿــﻢ ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨﻢ ،دەرﺋەﻧﺠﺎم ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەم ﺑەﻧﺎوی ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻛە ﻟە ھەﺷﺖ ﺗﺮاك ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮو ﻛەوﺗە ﺑــﺎزاڕەوە ،زۆر ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ھێﺸــﺘﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاون ،ﺑەم ﭘێﻨﺞ ﻛﻠﯿﭙﻢ ھەﯾە ﻛە دواﯾﯿﻨﯿﺎن ﻛﻠﯿﭙﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە
داﯾﻜﻢ ﺑﯚ ﻣﻦ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜە، ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﯿﺸە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﻢ ﺑﻮوە و ھﺎﻧﯽ داوم
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﻟەﻻﯾــەن ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋەﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﻠﯿﭙەﻛەم ﺑﯚ ﻛﺮاوە“. ﻣەھﺘــﺎب ﺳەرﺳــﺎﻣﯽ ﺧﯚی دەرﺑڕی ﺑە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﭼﯚﭘﯽ ﻓەﺗــﺎح و دﯾﻼن و ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﯚراﻧﯿﯿــەوە ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەﮔــەر دەرﻓەﺗــﻢ ھەﺑێﺖ، ﺣەز دەﻛــەم ﺟﮕەﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻛــﻮردی ،ﺑەزﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﮔﯚراﻧــﯽ ﺑڵێــﻢ و ھﻮﻧەرەﻛەم دەوڵەﻣەﻧﺘﺮ ﺑﻜەم“. ﺋــەم ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪە ﭘێﻨﺎﺳــەی داﯾﻜــﯽ دەﻛﺎت و دەڵێــﺖ، ”داﯾﻜﻢ ﺑﯚ ﻣﻦ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜە، ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﯿﺸە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﻢ ﺑﻮوە و ھﺎﻧــﯽ داوم ،داواﻛﺎرﯾﺸــﻢ ﻟە ﺧێــﺰان و داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﺎن، رێﮕﺮ ﻧەﺑﻦ ﻟە ﺑەردەم ﺑەھﺮەی ﻛﭽەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەھﺮەی ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑﺨەن“. ﻣەھﺘﺎب ﺧﻮازﯾــﺎر ﺑﻮو ﻛەﻧﺎڵێﻚ ھەﺑێــﺖ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ھﻮﻧەر و ﻣﻮزﯾــﻚ و ﮔﯚراﻧــﯽ و ﺑﺒێﺘە ﺳﭙﯚﻧﺴــەرێﻚ ﺑــﯚ ھەﻣــﻮو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ و ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪان، ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﻟــەم رێﮕــەی ﺋــەم ﻛەﻧﺎڵــەوە ﺑەرھەﻣــە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﺨەﯾﻨە روو.
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧﺎﺳــﺮاو ﻧﯿــﺎن ﻋەﺑــﺪو ﻛە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺷــێﺮﭘەﻧﭽەی ھێﻠﻜەدان ﺑﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭼﺎرﺳەری ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿە ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎﯾــە .وەك ﺧﯚی رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” ،ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ دڵﺨﯚﺷــﯿﺎن ﻛــﺮدووە ﺑەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەی ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ دەﻛەن“.
ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛە ﺑو ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﻟە ﺟەﺳﺘەم و ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺮێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ھﯿﻮا ﺑە ﻧﯿﺎن ﻋەﺑﺪو دەﺑەﺧﺸﻦ 19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (156ﭼﻮارﺷەم2016/ 9/ 28 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
wishe@wishe.net
ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ھﯿﻮا ﺑە ﻧﯿﺎن ﻋەﺑﺪو دەﺑەﺧﺸﻦ 19
ﺑﯿﺘﻮﺷﯽ ﺑەدوای ﻛﭽﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوەﯾە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺳــﯚﻧﯿﺎ ﺑﯿﺘﻮﺷــﯽ ﻛﭽــە دﯾﺰاﯾﻨــەری ﻻوی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ﻛﯚﻟێﻜﺸــﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﻟێﻜﺸﻨێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔە و ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەﻛﭽﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە. ﺑﯿﺘﻮﺷﯽ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑﯚ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﻓﺎﺷﯿﯚن ﺷــﯚم ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻢ ﺑە ﻛﯚﻣەڵە ﻛﭽێﻜﯽ ﻛﻮردە ﻟە ھەرﯾەك ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺟﻮان و ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺶ و ﺑﺎﺑەرز ﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑڕﯾﺎرە رۆژی ﺷەﺷﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ داھﺎﺗﻮو ،ﺋەو ﻓﺎﺷﯿﯚن ﺷﯚﯾە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەم و ﭼەﻧﺪان دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻧﻮێﯽ ﺗێﺪا ﺑﺨەﻣە ڕوو“. ﺳــﯚﻧﯿﺎ داوا دەﻛﺎت ﺋەو ﻛﭽﺎﻧەی ﺋــﺎرەزووی ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە دەﻛەن و ﺟﻮان و ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸﻦ و ﺑﺎﯾﺎن ﺳەرووی 165 ﺳــﻢ دەﺑێﺖ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘێﻮە ﺑﻜەن ”ﺑەو ﻣەرﺟەی ﻛێﺸﯽ ﻟەﺷــﯿﺎن ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ ﺑــﯚ ﺋەو ﻛﺎرە و ﺧەڵﻜــﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻦ“.
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺳــﺎڵﯽ 1985دادﮔەﯾــەك ﻟــە ﺳﻮودان ﺑﯚ دووەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﺑڕﯾﺎری ﻛﺎﻓﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺤەﻣــەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺗەھــﺎی راﮔەﯾﺎﻧــﺪەوە .ﺟــﺎری ﯾەﻛەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1968دا ھەر ﺋەو دادﮔە و دارودەﺳﺘەﯾە ،ﻛﺎﻓﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺋــەم ﺑﻨﻮوﺳــە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﻜەﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو ،ﺑــەم ﻣﺤەﻣــەد ﻣەﺣﻤــﻮود ﺗەھﺎ ﻟــە ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺧﯚی ﭘەژﯾــﻮان ﻧەﺑــﻮوەوە وەك داواﯾﺎن ﻟــێ دەﻛﺮد ،ﺗــﺎ دواﺟﺎر ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺳــﻮودان وەك ﮔﯚڕﯾﻨــەوەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەك ﻟەﮔــەڵ رەوﺗەﯾﻠﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ﺑڕﯾﺎری ھەڵﻮاﺳــﯿﻨەﻛەی ﻛﺮد ﺑە ﻛــﺮدەوە .ﭘﺎر ﯾﺎن ﭘێﺮار ﺳــەرﭘﺎك ﺑەرھەﻣــﯽ ﺋەم ﻛەڵەﺑﻨﻮوﺳــە ﺑە ﭼﺎﭘێﻜــﯽ ﺗــﺎزە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ورد و ھەﻣــﻮو ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑﺎرەی دادﮔە و ﺑڕﯾــﺎری ﺑەﻛﺎﻓﺮداﻧﺎﻧﯿەوە، ﻟە دەزﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﻣﯿﺴــﺮﯾﯿەوە ﺑە ﻧێﺰﯾﻜەی 1250 ﻻﭘەڕە دەرﭼﻮو .ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋەوەﯾە ﺋەﮔەر ﻣﺤەﻣــەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺗەھﺎ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺗێﺰێﻜــﯽ ﺑﯿﺮەﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻧــﺎو ﻛﺘێﺒێﻚ ﻛﺎﻓــﺮ ﺑﻮوﺑﻮو ،ﭼﯚن دﯾﺴــﺎن ھەر ﺋــەو ﺗێﺰەﯾﻠە ﭼﺎپ ﺑﻮوﻧەوە و ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﺑﺎﺳەﻛەی ﻧەورووژاﻧــﺪەوە ﻟــەو دەﻣــەی
رەوﺗەﯾﻠﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻧێﻮان 2015 و 1985دا ﺳــەت ﺋەوەﻧﺪە ﮔﻮڕ و دەﺳﺘڕۆﯾﯿﻨﯿﺎن ﭘەرەی ﺳەﻧﺪووە؟ وەم ﺋەوەﯾــە ﺋﺎﯾــﻦ ﺑﺰﻧﺴــە و ﻣﺎرﻛێﺘﯽ ﺑﺰﻧﺴــﯿﺶ ﺑە وردﻛە و ﺑە ﺳــﺎت ﻟە ﮔﯚڕاﻧﺪاﯾە .ﺑﺰﻧﺴﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵ ﻣﺮدوودا ﻧﯿﯿە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەو ﻟە ﺑﺎژێڕێﻜﺪا ﻛﺎ دەﻓﺮۆﺷــێﺘەوە دەﺑێ ﻛڕﯾﺎر ﺗێﯿــﺪا ﻛﻮێﺮ و ﻧﺎﺑﯿﻨــﺎ ﺑێ و ﻟێﻜﯽ ﻧەﻛﺎﺗەوە ﺋــەوەی دەﯾﻜڕێ ﺋﺎﺧﯚ ﻛﺎی ﻣﺎرﻛەﯾــە ﯾﺎن ﻣﺎڵﯽ ﻗەڵﭙە، ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧەﺑێ ﭼﺎوﺳــﺎﻏﯿﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت ،ﻛە ﻟەﻣﺒﺎرەدا رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ دڵﺴــﯚزی ﺑەرەی ﺋﺎﭘــﯚڕە ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ و ﻛﻮێﺮەﻛەن. ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳــﺎڵەﯾﻠﯽ ﻧەوەﺗﺪا ﻧەﺳــﺮ ﺣﺎﻣﯿﺪ ﺋەﺑﻮوزێــﺪ ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــﻮو دوای ﺑە ﻛﺎﻓﺮداﻧﺎﻧــﯽ ﻟەﻻﯾەن دادﮔەﯾەﻛﯽ ﻣﯿﺴــﺮەوە ،وت ﺑەﺟێ ﺑﮫێڵێ. ﻟەو ﺳﺎوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەﻣﻮو ﺳﺎڵێﻚ ﻛﺘێﺒــﯽ ﺋەو ،ﺑــە ﻟێﺸــﺎو ﭼﺎپ دەﺑﻨــەوە .ﭘێــﺶ دەرﭘەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﺑﻮوزێﺪ ،ﻓــەرەج ﻓﯚدەﯾﺎن ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮد ،ﻛە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﻚ و وەزﯾﺮی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺶ ﺑــﻮو .زۆرﺑــەی ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەو دوو ﺑﯿﺮﯾﺎرەم ﺳﺎڵﯽ 2008ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ
ﻛﺎری ﭼﺎﭘﯽ ﺗەواو دەﺑێﺖ ،ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﻛﺘێﺒەﻛە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻚ دەدات ﺗــﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑﻮاری ﻓﺎﺷــﯿﯚﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑﺰاﻧﻦ و ﻓێﺮی ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﻦ ﻟەو ﺑﻮارەدا ،ﺧەوﻧﻢ ﺋەوەﯾە ﺑﮕەﻣــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑﮕەﯾەﻧﻤە ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﻟە ﻧﻤﺎﯾﺸــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛە ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑﺨەﻧە ڕوو“.
”ﺑﯚ ﺋــەم ﻓﺎﺷــﯿﯚن ﺷــﯚﯾە ﻟــە ھەﻣﻮو ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎران دێﻦ و ﭘڕۆﭬەﯾﺎن ﭘێ دەﻛەﯾﻦ ،ﻓﺎﺷــﯿﯚﻧەﻛە دەﻛەﯾﻨە ﺳــﻮﭘﺮاﯾﺰ و ﺟﻠەﻛﺎﻧﯽ وەرزی ﻧــﻮێ دەﺧەﯾﻨــە ڕوو ،ﻧﻤﺎﯾــﺶ ﻛــە ﻟــە 18دﯾﺴــﯿﮕﻦ ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ،ﺋەو ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺎراﻧەی ﻟەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑەﺷــﺪار دەﺑــﻦ ،ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﻢ ﺑەﻛﺎر دھێﻨﺮێﻦ“ ،ﺳﯚﻧﯿﺎ وای ﮔﻮت. ﺋەو ﻛﭽە ﭼﺎﻻﻛەی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ دەژی ،ﺟﮕــە ﻟــەو ﺳــﻮﭘﺮاﯾﺰەی ،ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮدووە ﻟە ﺑﻮاری ﻓﺎﺷــﯿﯚن و رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﻛﺘێﺒەﻛــە ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﯿە و ﻟە ﺑﻮاری ﻓﺎﺷــﯿﯚﻧە ،ﺑەم زوواﻧە ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮﺗﻦ و
ﺳﯚ ﻧﯿﺎ ﺳﺎڵﯽ 1991ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﻟە 18ﺳﺎڵﯿﯿەوە دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪن ﻛﺮدووە ﻟــە ﺑــﻮاری دﯾﺰاﯾــﻦ و ﻓﺎﺷﯿﯚن.
ﺋﯿﺴﻼم و ﺗﯿﺮۆری رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﻗﺎھﯿﺮەدا ﺑﯿﻨﯽ .ﺑﺰﻧﺴــﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧەك ﺗەﻧــێ ﻛﺎ ﻗەڵﭙەﻛەی ﺧﯚی ﺑــە ﺣەﺷــﺎﻣﺎﺗێﻜﯽ ﺳــﺎوﯾﻠﻜە و رەﺷﻮوڕووت ﺳﺎغ دەﻛﺎﺗەوە ،دێ دەﺷﯿﺎﻧﻜﺎت ﺑە ﻟەﺷﻜﺮی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑﺎژێڕ و ﺑﺰﻧﺴەﻛەی ،ﺋەوەی ﻓەرەج ﻓﯚدەی ﻛﻮﺷﺖ ﺋﺎژەڵێﻚ ﺑە دوو ﭘێ دەڕۆﯾﯽ .ھــەردوو ﺋەم رووداوەی دواﯾﯽ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺣﻮﺳــﻨﯽ ﻣﻮﺑﺎرەﻛﺪا رووﯾﺎن دا ﺗﺎ دواﺟﺎر ﻛﺎرەﺳﺎت ﺧﯚﺷﯽ ﮔﺮﺗەوە. ﻛێﺸــە ﻟەوەداﯾــە دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧﮕﺮاﯾەﺗﯽ ﺑﯚ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮەﯾﻞ و ﺑــﯚ ﺋەم ﺗﻮێﮋە ﻣﺎڵﺪارﯾﻜــەرە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەدا ،ﺑەردەوام ﺑــەﻻی دووەﻣــﺪا ﻻر دەﺑێﺘەوە و ﻟە دووڕووﯾﯿﺸــەوە ﺋەﻣە دەﻛﺎت. ﺟەﻋﻔەر ﻧﻮﻣەﯾﺮﯾﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺳﻮودان ،ﻛە ﺳﺎڵﯽ 1985ﺑڕﯾﺎری دادﮔەی ﺑە ھەڵﻮاﺳﯿﻨﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺗەھــﺎ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺳەرﻣەﺷﻘﺎﻧەی ﻧﻮاﻧﺪ ﻟە دووڕووﯾﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا. دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ دەﺳــەﺗﯽ دووڕوواﻧــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧﺪا ،ﺋەوەﯾــە ﻟــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﻨــﻮوس و رۆژﻧﺎﻣــەﻛﺎر ﻧﺎھﯿــﺰ ﺣەﺗــەردا دەردەﻛەوێ،
ﻛە رۆژی ﯾەﻛﺸــەﻣﻮوی راﺑﺮدوو ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺴﺘێﻚ ﻟە ﺑەردەم ﻛﯚﭼﻜﯽ دادوەرﯾﺪا ﻟە ﻋەﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺘﯽ ﺋــﻮردن ﺳــێ ﮔﻮﻟەی ﭘێــﻮە ﻧﺎ و ﺗﯿــﺮۆری ﻛــﺮد .ﺋــﻮردن ﺧﯚی وﺗێﻜە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸەی ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺨﻮاﻧــﺪا ھەﯾە ،ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺑە ﺋﺎﺳﺘەم ﮔﺮژﯾﯽ ﻧﺎوەﺧﯚی ﻟــە رادەﯾەﻛــﺪا راﮔﺮﺗــﻮوە ﻧەﻛﺎ ﺑﺘەﻗێﺘەوە .ﺋەو ﻛﺎرﯾﻜﺎﺗێﺮەی ﺑﻮو ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯽ ﺣەﺗەر ﻧەك ھﯿﭻ ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەك ﻧﯿﯿە ﺑە ﺧﻮا ﺑﮕﺮە )ﺧﯚی وﺗەﻧــﯽ( ﭘﺎﻛڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧﻮاﯾە ﻟەو وێﻨە ﭼەﭘەڵەی داﻋﺶ ﻟە ﻣێﺸﻜﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﺎوﯾﻠﻜەدا دەﯾڕﺳﻜێﻨێ .وەك ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮێﯽ ھەواڵﺪا ھﺎﺗﺒــﻮو ،ﻧﺎھﯿﺰ ﺣەﺗەر ﻟە ﻻﯾەﻛەوە ﻛﯚﻧە ﭼــەپ ﺑﻮوە و ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑﻮێﺮاﻧەی ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺷــەڕی ﺳــﻮورﯾەدا ھەﺑﻮوە ،ﻛــە ﭘێﭽەواﻧــە ﺑﻮوە ﺑە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺋﻮردﻧﺪا. دوای ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯿﺸﯽ ،ﺣﺰﺑﻮڵی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﺑﺮووﺳــﻜەی ﭘﺮﺳــەی ﺑﯚ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛــەی ﻟــێ دا .ﺋەﻣﺎﻧە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻛﮋی ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧەﻛە ﺑﺎﺷﺘﺮ روون دەﻛەﻧەوە. ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻨﻮوﺳــێﻚ ﺑــە
ھــﯚی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻮە ﻟــەم رووداوێﻜــﯽ ﺳــەردەﻣەدا، ﺋﺎﺑڕووﺑەراﻧەﯾە ﺑﯚ ھەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك و ﺗەﻧﯿــﺎش ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا روو دەداﺗەوە ،ﻛە ﺋەم ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺑﻮوە ﺑە دروﺳــﺘﻜەری وێﻨەﯾەﻛﯽ دزێﻮ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋﯿﺴــﻼم ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯚﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ دﻧﯿﺎی ﺳــەردەﻣﺪا ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎش رۆﺷﻨﺒﯿﺮان و ﺧەڵﻜﯽ ﺑﮋارە دەﺑﻦ ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﯽ ﺋەم ﻛﻮﻟﺘﻮورە ھﯿﭽە ﺑﮕﺮە ﺑە ھﯚی ﺋەو ﺷەڕ و ﺷﯚڕە ﺑێ ﺋەژﻣﺎرەی ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺑە ھﯚی ﺋﺎﯾﻨەوە دەﮔەڕێﻦ ،ﺣەﺷﺎﻣﺎﺗێﻜﯽ ﮔەورەی ﺧەڵﻚ ﺳــەری ﻟە وت ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە و ﺑــەرەو دﻧﯿــﺎی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﻣﻞ دەﻧــێ ،ﻛە ﺋەم ﻛــﯚچ و ﺳــەرھەڵﮕﺮﺗﻨە ﺑﯚ ﺧﯚی ﻧﯿﺸــﺎﻧەی دۆڕاﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺋﯿﺴﻼم و ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی رۆﺋﺎواﯾــە ﻟــە رێﺰﮔﺮﺗﻨــﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــﺪا .ﺑﺎ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺴــﺘێﻚ ﯾــﺎن ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ وەم ﺑﺪاﺗەوە ،ﺋەﮔەر ﺑﺰﻧﺲ ﺑە ﺋﺎﯾﻨــەوە ﻧﯿﯿە ﭘێﻤــﺎن ﺑڵێ ﻟە ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺋﯿﺒﻦ ﻣﻮﻗەﻓەﻋەوە ﭘێﺶ 1257ﺳــﺎڵ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﯽ ﮔﯚڕاوە ﺷێﻮازی ﻛﻮﺷﺘﻨەﻛە ﻧەﺑێ؟ ﺳەﯾﺮ
ﻟەوەداﯾە ﺳــﺎڵ ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﺋەو ﭼەﻧــﺪ ﻛﺘێﺒﯚﻛە و ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەی ﺋﯿﺒﻦ ﻣﻮﻗەﻓەع ،ﻛە ﭘێﺶ ﺗەﻣەﻧﯽ 34ﺳــﺎڵﯽ دای ﻧﺎون ،ﺑە ﺷێﻮەی ﺟﯚرەوﺟﯚر ﭼﺎپ ﻧەﺑﻨەوە و ﻋەرەب و ﺋﯿﺴﻼم ﺷﺎﻧﺎزی ﺑەم ﻟێﮫﺎﺗﻮوەی ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚﯾەوە ﻧەﻛەن .ﺳﺎڵ ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪان ﻛﺘێﺐ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﺑﺎرەی ﻣەﻧﺴــﻮوری ھەﻻﺟەوە دەرﻧەﭼﻦ و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋﯿﺴــﻼم ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿﺎن ﭘێﻮە ﻧەﻛﺎ .ﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺶ ﺑەردەواﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــێﻮاز و ﺟﯚری ﭼەك دەﮔﯚڕێ. ﺋەﻣﺎﻧــە ﺑﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەڵﮕەن ﻛەوا ﺋەواﻧەی ﺑﺰﻧﺲ ﺑە ﺋﺎﯾﻨەوە دەﻛەن ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛﯚﺳﭙﺎﻧەدا ھەﯾە دێﻨــە رێﯽ ﺷﺎروەﺷــێﻨﯽ )ﻣﺎرﻛێﺘﯿﻨﮓ(ی ﻛﺎی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﺑﯚ دەﺑێ ھەر ﺋەو ﻛﺘێﺒەی ﺧﺎوەﻧەﻛــەی ﭘێــﻮە ھﺎﺗﺒــﻮوە ﻛﻮﺷــﺘﻦ ،ﻟــە ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﭼەﻧﺪﺑﺎرەﯾﺪا ﻛەﺳێﻚ ﻧەﭘﺮﺳێﺘەوە؟ ﺳــﺎڵﯽ 2010وام دەزاﻧــﯽ ﺑــە ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧەوەی )ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻛﻮردەوارﯾــﺪا(ی ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﯿــﻖ ﻣەﻋــﺮووف ﮔﯚﻧﮕەرێــﻚ ﺳــەر ھەڵــﺪەدا ،ﺑــەم ھﯿــﭻ رووی ﻧــەدا و ﺑەرۆﻛــﯽ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮی زﯾﻨﺪووﯾﺎن ﮔﺮﺗﺒﻮو .دەزﮔﺎی ﭼﺎﭘﯽ
ﻋەرەﺑﯽ ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر )ﺋﯿﺴــﻼم و ﺑﻨەڕەﺗەﯾﻠﯽ دەﺳەﺗڕاﻧﯽ(ی ﻋەﻟﯽ ﻋەﺑﺪوڕەزاﻗﯿﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻛــەس ﻻرﯾﯿەﻛــﯽ ﻧەﺑــﻮوە. دەزﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﯽ دوو ﺳﺎڵ ﻛﺘێﺒە ﻧﺎودارەﻛەی ﺣﻮﺳێﻦ ﻣﺮووەی ﭼﺎپ ﻛﺮدەوە ﻟەو دەﻣەی ھەر ﺋەو ﻻﯾەﻧەی ﻣﺮووەی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1987دا ﻟــە ﻧﺎو ﻣﺎڵەﻛەی ﺧﯚی ﻟە ﺗەﻣەﻧــﯽ 88ﺳــﺎڵﯿﺪا ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮد، ﺋەﻣڕۆش دەﺳــەﺗڕاﻧﯽ ﯾەﻛەﻣە ﻟە وﺗەﻛەدا .ﺑەﻣﺎﻧەڕا دﯾﺎرە ﻛەوا ﺋﺎﯾﻦ ﺑﺰﻧﺴــە و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﺰﻧﺴێﻜە ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﺧەڵﻚ دەڕوات ﺑەرێﻮە .ﺋێﻤە ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳﯽ ﺋﯿﺴﻼم دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﺎﺳﯽ ﺋەو رووەی ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﻛە ﺧﻮاﭘەرﺳــﺘﯿﯿە ،ﺋەﻣە رووێﻜە ﺟێﯽ رێﺰە و ﺑەردەواﻣﯿﺶ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑێــﻮەی و ﺑێﻼﯾەن ﺋەم رووەی ﺋﺎﯾﻨەﻛە ﺑەڕێــﻮە دەﺑەن، ﻣﻦ ﺧﯚﺷﻢ ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧﻢ .رووەﻛەی ﺗــﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﺗﻮێﮋێﻜــەوە دێﺘە ﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن ،ﻛە ﻟە ﭼﺎوﭼﻨﯚﻛﯿﺪا ﺑﯚ ﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ﻛﻮرﺳﯿﯽ دەﺳەت و دەﺳــﻜەوﺗﯽ دﻧﯿﺎﯾــﯽ ،ھەﻣﻮو ﺑەھﺎ و ﺑﻨەواﯾەﻛــﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﯿﺎﻧەی دۆڕاﻧــﺪووە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺷــێﻮەی ﻟە ﻣﺮۆڤ دەﻛﺎ ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﺪا دڕﻧﺪەی ﺑێﺸەﻧە.