ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق:
ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻧەك ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو و ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎرام ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد دووەم ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ھﯚی ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑﯚ رێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەﻏﺪا و ھەرێﻢ دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﻧەﮔەن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺋەوە ھەوڵ دەدەن ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﺑﻜەن .ﺑەم ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ”ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﻛەﯾﻦ ،ﻧەك ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك“.
11
ژﻣﺎرەﯾەك ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داوای ﺋﯿﻘﺎﻣە ﻟە وﺗﺎن دەﻛەن
2
ﮔــﯚڕان ﻟـــــە ﺗــــــﺮﺳﯽ ﺗەﻗﯿﻨــەوەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ دواﺧﺴﺖ
7
124ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاق ﺑەﻧﺎدﯾﺎری و ﻧﺎڕووﻧﯽ ﺧەرج ﻛﺮاوە
12
ﺷﺎﮔﻮڵ ﻛەﯾﺨﻮﺳﺮەوی:
ﺷﯿﻌﺮ ﻧﺎﺳﻜە وەك دڵﯽ ژن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
18
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧەی ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەﺗﻚ ﻛﺮد ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛە ﺳەﻋﯿﺪ ﺑێﮕﺰادە:
ﺣﺪك ﻟە ﻛﺎدری رێﺒەرﯾﺪا ھەژار ﻧﯿﯿە
3
ﺋﺎﺳﯿﺎﺳێڵ دەﻧﮕﯽ ﻛﭻ و ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛەن ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﯿﯿەوە ﻛە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﭼﺎودێﺮی و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ دەﻧﮓ ﺧﺮاوەﺗە ﺳــەر ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر و ﻛﺎرەﻛە ﻟە
رێﮕەی ﺗﯿﻤێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ .ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺋەو ﺑﺎڵەی ﯾەﻛێﺘﯽ ”ﺑــە دووری ﻧﺎزاﻧێ ﻟەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەدا ﭼﺎودێﺮی ﻻﯾەك ﺑﯚ ﻻﯾەﻛەی ﺗﺮ ھەﻣﻮو ﺑﻮارێﻚ ﺑﮕﺮێﺘەوە“.
ﺑەﻏﺪا دەرﻣﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو دەرداﻧە ﺋﺎﺳﯚ ﺣﺎﺟﯽ
3
ﭘێﻜڕا ﺑﻤﺮﻳﻦ ﻳﺎن وێﻜڕا ﺑﮋﻳﻦ؟
16
8
ﻋﻪﺑﺪو ﻋﺎﻳﯽ
ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑێﮕــﺰادە ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ رێﺒەراﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨــەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ،ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳــەر ھەڵﻮێﺴﺖ و ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان و ھﺎوﻛﺎت ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ دەﺳﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑــە دەﺧﺎﺗــە روو و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾــﺰی ﻟــە دواﯾﯿــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧﺪﯾﺪا داوای ﻛﺮدووە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘەوە و ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ رێﺒەری ﺣﺰب ﺋەو ﺋەرﻛە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت“.
6 داﻋﺶ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ھێﺮﺷێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك دەﻛﺎت ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳەرﺑﺎزی و ھەواڵﮕﺮی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ﻛە داﻋــﺶ ﭘﯿﻼﻧﯽ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھێﺮﺷــﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺳــەر ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮدووە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺷﺎرەﻛە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ دەدەن ﻟە ”ﺋﺎﻣﺎدەﺳــﺎزی و ﭘﺎرێﺰراوی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺷﺎرەﻛە“، ﺑــەم ”وﺷــە“ ﺳــەرﭼﺎوەی ھەڕەﺷــەﻛﺎن ﺑــە ﺑەڵﮕەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو.
2
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
داﻋﺶ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ھێﺮﺷێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك دەﻛﺎت
وﺷە /راﻣﯿﺎر ﺟەواد- ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی و ھەواڵﮕــﺮی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ﻛــە داﻋــﺶ ﭘﯿﻼﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھێﺮﺷــﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺳەر ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــﺮدووە، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺷــﺎرەﻛە دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ دەدەن ﻟــە ”ﺋﺎﻣﺎدەﺳــﺎزی و ﭘﺎرێــﺰراوی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺷــﺎرەﻛە“ ،ﺑەم ”وﺷە“ ﺳــەرﭼﺎوەی ھەڕەﺷــەﻛﺎن ﺑە ﺑەڵﮕەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو.
ﻟەﻧــﺎو ﺑــﺮان ،ﺑــەم ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەواڵﮕــﺮی، ﻣﺎﻧــەوەی ﺋەﮔەری ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەر ﻛەرﻛــﻮوك دووﭘﺎت دەﻛەﻧەوە. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﺮدەوەﮔەﻟﯽ دﯾﺠﻠەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻟە ژﻣﺎرەﯾەك ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەی ﻧﮫێﻨﯿــﺪا ﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەی دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەی ﻛﺮدووە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ھەوڵــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ دەﻛﺎت ﺑﯚ ھەڵﻜﻮﺗﺎﻧە ﺳەر ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوك و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻗﯚڵێﻜەوە. ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣﺎﻧەدا ﻛە ﻟــە 28/10/2016رەواﻧــە ﻛﺮاوە و وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑﺎﺳــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ 300ﭼەﻛﺪاری داﻋﺶ دەﻛﺎت ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ﺑە ﭘﺸﺘێﻨە و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑﯚﻣﺒڕێﮋﻛﺮاوەوە و دەﯾﺎﻧــەوێ ھێﺮش ﺑﻜەﻧە ﺳــەر ﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــەوەی ﺟەﻧﮓ ﻟــە ﻣــەﻻ ﻋەﺑــﺪو و داﻗﻮوق
و ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺑــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﻛﺘــەب ﺧﺎﻟﯿﺪ و ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو .ھەروەھﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ﺧﯚﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ 70ﭼەﻛﺪاری ﺗﺮﯾﺎن دەﻛﺎت ﻛــە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﻛەﻣﭙێﻜــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوی ”ﻧــﺎزراوە“ و دەﯾﺎﻧــەوێ ﻟــەو رێﮕەﯾەوە ﺑێﻨــە ﻧﺎو ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎری ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ و ﻟە ﺣەوﯾﺠەوە ھﺎﺗﻮون. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟــە 28/10/2016دەرﭼﻮوە، ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ ﭘﻼﻧﯿﺎن ھەﯾــە و ﺧﯚﯾﺎن ﺑــﯚ ھێﺮﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﯚ ﺳــەر ﺷــﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ”ﺑەﯾﻌەﺗﻮﻟﻤــەوت“ دەﻛەن ﺑەﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﺷﺎﻧە ﻧﻮﺳــﺘﻮوەﻛﺎن ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك و دووﺑﺰ و ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵ ،دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ﻗﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﻛﺘەب ﺧﺎﻟﯿﺪ و ﻗﯚڵﯽ دووﺑﺰ ھێﺮش ﺑﻜەن. ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە 27/10/2016ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوە دەﻛﺎت ﻟەو دوو رۆژە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ
دەﻛﺎت ﺑــەرەو ﮔەڕەﻛﯽ ﯾەﻛﯽ ﺣﻮزەﯾــﺮان ﻛــە ﻣﻮوﺷــەﻛﯿﺎن ھەڵﮕﺮﺗﻮوە و دەﯾﺎﻧەوێ ﺋﺎراﺳﺘەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﺎدﺳــﯿﯿە ﯾەك و دووی ﺑﻜــەن ،ھەروەھﺎ زاﻧﯿﺎری ھەﯾــە ﺑــە ﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ ﻟە رەﮔەزی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ .ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ژﻣﺎرەﯾەك ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر داوای ﻧﺸــﯿﻨﮕە ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ دەﻛەن، ﺑەم ﺧﯚﯾﺎن رەﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە. ھﯿــﭻ دەزﮔەﯾەﻛــﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەﻛﺮدووە.
ﻋێﺮاق ،ﮔﯚران ﺋﺎزاد ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺑێﮕــەرد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﻓﺎزڵ ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ 12ی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻓﺎزڵ ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ 12ی ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ﻟەﮔەڵ ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿــﺎ ﺑﻮوە، ﺑەم ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﺋەو وﺗەﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەوەﺷﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو ”ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھﯿﭻ وﺗێﻚ داوای ﻣﺎﻧەوەم ﻧەﻛﺮدووە و ﻧﺸﯿﻨﮕەی ھﯿﭻ وﺗێﻜﻢ ﻧﯿﯿە، ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﻟــە ﺧێﺰان و ﻛەﺳــﻮﻛﺎرەﻛەم ﻧﺸﯿﻨﮕەی ھﯿﭻ وﺗێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﻢ ﺑﭽﻤــە ھﯿﭻ وﺗێﻚ داوای ﻣﺎﻧەوە ﺑﻜەم“. ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﻛە ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﺳــێﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮوە ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﻧﺸــﯿﻨﮕەی ھەﻣﻮو وﺗــﺎن ﺑــە ﯾەك ﺑﺴــﺖ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﮔﯚڕﻣەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﻮێﻨــﻢ داوە و ﺧەﺑﺎﺗــﻢ ﻟــەم وﺗەدا ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
دەژﯾﻢ و دەﺑێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﻨێﮋرێﻢ“. ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺧﯚی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻛە ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿــﺎ ﺑﻮوە ﺑە ﭬﯿﺰای ﺋەو وﺗە ڕۆﯾﺸﺘﻮوە ،ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺧﯚی و ﺧێﺰاﻧﯽ ﭼﻮوە. ”ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ھەﻓﺘەﯾەﻛە ﮔەڕاوﯾﻨەﺗــەوە و ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻢ ،ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻛە ﺑﺎس ﻟــە ﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ دەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ و ﻣﺎﻧەوە ﻟەو وﺗە دوورە ﻟە راﺳﺘﯿﯿەوە“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺋﺎرێــﺰ ﻋەﺑــﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛــە ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻛﯚﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺑﯚ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎرێﻚ ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ ﻣﯿﻮان ﺑــﻮوم ،دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەو ﺳﯿﻤﯿﻨﺎرە ﮔەڕاﻣەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻋەﺑــﺪو دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ھﯿﭻ وﺗێﻚ و ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ داوای ﻧﺸــﯿﻨﮕە و ﻣﺎﻧەوەی ﻧەﻛﺮدووە. ”ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەژﯾﻢ، ﻧﺸﯿﻨﮕەی ھﯿﭻ وﺗێﻜﯿﺸﻢ ﻧﯿﯿە و داوام ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ
ڕژێﻤﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟــە دوای ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﺋەو دەﺳــەﺗە ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺣــﺰب ،داوای ﻧﺸــﯿﻨﮕە ﺑﻜﺎت ﻟە ھەر وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎڕەواﯾە“. ﺑەم ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﻛــە زۆرﺑەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﺑڕواﯾەك
ﻟــە ﺑەرەﺑەﯾﺎﻧﯽ 21ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ راﺑــﺮدوو و دوای ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟە دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ، ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ ﺷــﺎری ﻛەرﻛﻮوك و وێﺴﺘﮕەی ﻛﺎرەﺑﺎی دووﺑﺰﯾﺎن ﻛﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ھێﺮﺷەﻛە دوای ﺷــەڕێﻜﯽ 40 ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺑــەردەوام ،ﭘﻮوﭼەڵ ﻛﺮاﯾەوە و ھەﻣﻮو ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن
ﻟە ﺣەوﯾﺠــەوە ﺧﯚﯾــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ﺑﯚ ھێﺮﺷــﻜﺮدﻧە ﺳــەر ﻛەرﻛﻮوك ﺑــە ﺣەوت ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﯚﻣڕێﮋﻛــﺮاوەوە ﻛــە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﻠﺪۆزەرێﻜــە و ﺋەوان ﺑەﻧﯿﺎزن ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﻣەﻛﺘەب ﺧﺎﻟﯿﺪ ھێﺮش ﺑﻜەن. ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە 26/10/2016ﺑﺎﺳــﯽ ﭼﻮوﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ ﺟــﯚری ”ﺑەڕاد“
ﻟە ﻧﺎوﭼەی دۆﻣﯿﺰ. ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە 28/10/2016دەرﭼــﻮوە و وێﻨەﯾەﻛــﯽ ﻻی ”وﺷــە“ﯾە، ﺑﺎﺳــﯽ ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوەی ژﻣﺎرەﯾەك ﭼەﻛﺪاری داﻋﺶ دەﻛﺎت ﻟە ﻧﺰﯾﻚ دادﮔەی ﺷﺎرۆﻛەی ﺣەوﯾﺠە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری رۆژﺋﺎوای ﻛەرﻛﻮوك ﻛە ﺟﻠــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻋێﺮاﻗﯽ و ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﺎن ﭘﯚﺷﯿﻮە و رﯾﺸﯿﺎن ﺗﺎﺷﯿﻮە و ﺑەﻧﯿﺎزن ﻟە ﻣەﻻ ﻋەﺑﺪو و ﻣەﻛﺘــەب ﺧﺎﻟﯿــﺪەوە ھێﺮش ﺑﻜەﻧە ﺳەر ﻛەرﻛﻮوك ،ھەروەھﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧــﺪان ھێﺰی ﮔەڕۆﻛــﯽ داﻋﺶ ﻟــە ﻛەﺗﯿﺒەی ﺳەﺣەدﯾﻦ دەﻛﺎت ﺑە ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛــە دەﯾﺎﻧــەوێ ھەڵﺒﻜﻮﺗﻨــە ﺳــەر ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەوە. ﻋەﻣﯿﺪ ﺳەرﺣەد ﻗﺎدر:
ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑەدوای ھەﻟێﻜﺪا دەﮔەڕێﻦ و ھەر ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دەﻗﯚزﻧەوە ﺑﯚ دزەﻛﺮدﻧە ﻧﺎو ﻛەرﻛﻮوك ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻋەﻣﯿﺪ ﺳــەرﺣەد ﻗــﺎدر ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﺑەدوای ھەﻟێﻜــﺪا دەﮔەڕێــﻦ و ھــەر ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دەﻗﯚزﻧەوە
ﺑــﯚ دزەﻛﺮدﻧە ﻧــﺎو ﻛەرﻛﻮوك و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯽ ﺷــﺎرەﻛە ،ﺑەم ﺋێﻤە رێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﻧﺎدەﯾﻦ. ﻗﺎدر زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەوڵﻤﺎن داوە ﺳەرﺟەم ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﭘــڕ ﺑﻜەﯾﻨــەوە و دڵﻨﯿﺎﯾﯿﺶ ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدەﯾﻦ ﻛە دۆﺧەﻛە ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﺪاﯾە و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺑﮕەن ،داواش ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻛە ھەر زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ھەﺑﻮو ،راﺳﺘەوﺧﯚ داﻣــەزراوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێ ﺋﺎﮔەدار ﺑﻜەﻧــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەوە ﭘﯿﻼﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﭘﻮوﭼەڵ دەﺑێﺘەوە“. ﻛەرﻛــﻮوك ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە و ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﯾﭙﺎرێﺰێﺖ، ﺟﯿــﺎ ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾــەك ﻛە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟێﯿە ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﺑەﺷــﯿﺮ .ﺋەو ﺷــﺎرە دەوڵەﻣەﻧﺪە ﺑە ﻧەوت و ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛێﺸــە ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ، ﺑﯚﯾە ﻣﺎدەی 140ﻟە دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ داﻧﺮاوە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە. دﯾﺎز زەﻋە ﺋەﻓﺴــەر ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻛەرﻛﻮوك ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺣەوﯾﺠەوە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری دەﻛەن ﺑﯚ ھێﺮﺷﻜﺮدﻧە ﺳەر ﻛەرﻛﻮوك و
دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑﺪۆزﻧــەوە و ﺋﺎژاوە ﺑﻨێﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﻟە 7ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ 2016دا ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓەرﻣﯿﻤﺎن ﺑﯚ دەزﮔەی ھەواڵﮕﺮﯾﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻛﺮدووە و ﺋﺎﮔﺎدارﻣــﺎن ﻛﺮدووﻧەﺗــەوە ﻟە ﺟﻤﻮﺟﯚڵە ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺣەوﯾﺠە و ﺑﺎﺷﻮوری رۆژﺋﺎوای ﻛەرﻛﻮوك ﺑەﮔﺸﺘﯽ. زەﻋە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ”ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن، ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن دەﯾﺎﻧــەوێ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘــەب ﺧﺎﻟﯿﺪ و ﻣەﻻ ﻋەﺑــﺪووە ھێﺮش ﺑﻜەن، ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺗەﻗﯿﻨەوە و ﻛﺮدەی ﺧﯚﻛﻮژی ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ﺑﯚ ﺳەر ﻟێﺸێﻮاﻧﺪﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳەرﺑﺎزی دواﺗﺮ دەﭘەڕﻧەوە ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە داﻋﺶ ﭘێﻨﺞ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﯚﻣﺒڕێﮋﻛﺮاوﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ﺑﯚ ھێﺮﺷەﻛە و دەﯾﺎﻧەوێ ﺑەھﺎوەن ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ھێﺰە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﯚﻣﺒڕێﮋﻛــﺮاو ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ“. دﯾﺎز زەﻋە زاﻧﯿﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت و دەڵــێ” ،ﻧﺰﯾﻜەی 170 ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ داﻋﺶ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاون ﺑﯚ ھێﺮﺷــﻜﺮدﻧە ﻧﺎو ﻛەرﻛﻮوك، ﭘﯿﻼﻧەﻛە ﺋەوەﯾە ھەڵﻜﻮﺗﻨە ﺳەر دەزﮔە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا“.
ژﻣﺎرەﯾەك ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داوای ﺋﯿﻘﺎﻣە ﻟە وﺗﺎن دەﻛەن زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﺋەوەش دەﺧەﻧە ڕوو ﻛە ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە ﻟە رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻧﺎﺳــﺎﻧﺪن وەك ﭘەﻧﺎﺑەر ،ﻧەﺧﯚﺷﯽ ،ﻛڕﯾﻨﯽ ﻣﻮڵﻚ و ﺑﺮدﻧﯽ ﭘــﺎرەی زەﺑەﻻح ﺑﯚ ﺋەو وﺗﺎﻧە ،ھەوڵﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺋەوروﭘﺎ ﯾﺎﺧﯚ ﻛﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن داوە. ﻟــەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧــەدا ،ﭼەﻧــﺪ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑە ”وﺷــە“ﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﺋــەم ھەڵﻤەﺗە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە و زۆر ﺑــە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑەڕێﻮە دەﭼێ .ﻟەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەی ﻧﺎوﯾﺎن دێﺖ ﺑەوەی ﻧﺸــﯿﻨﮕەی ﺋەوروﭘﺎﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە: رەﺷﯿﺪ ﺗﺎھﯿﺮ ﺑﺮﯾﻜﺎری ﭘێﺸﻮوی وەزﯾــﺮی داراﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و راوێﮋﻛﺎر ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان. ﺋﺎرێــﺰ ﻋەﺑــﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری
ﻛــە دوای ﻧەﻣﺎﻧــﯽ داﻋــﺶ، ﺗەﻧﮕەﺑەری و ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ و ﻛێﺸەی ﮔەورە ڕووﺑەڕووی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾە ”ﭘێ دەﭼێﺖ وا ﺑﺰاﻧﻦ ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﺒێﺖ ﻣﺎڵ و ﺳــﺎﻣﺎن ﻛﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻟە وت دەرﺑﭽﻦ“. ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،زۆرﺑەی زۆری ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ڕﻗﯿﺎن ﻟە
ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد دەﺑێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺟﯿــﺎواز دەژﯾﻦ ،ﺑــە ﺟﯿﺎواز ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﻛەن ،ﺑە ﺟﯿﺎواز دەﭼﻨە دەرەوە ،ﺗێﻜەڵﯽ ھﺎووﺗﯽ ﻧﺎﺑﻦ، ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ﻟەﻧــﺎو ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻣﯿﻠەت ﻧﯿﯿە ،ﺧﺎﻧﻮوﯾــﺎن ﺟﯿﺎوازە و ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﻣﯿﻠەت ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﭼﺎودێﺮە زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﭼﻮوﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و داوای ﻣﺎﻧەوە ﻟە وﺗﯽ ﺗﺮ ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەوەوە
ھەﯾە ﻟە داھﺎﺗــﻮودا ﻋێﺮاق ﻧﺎوی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە ﺑو ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە دزی و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــﺎن ﻛــﺮدووە، ھەﻧﺪێﻜﯿــﺶ ﺑــێ ﺋﻮﻣێــﺪن ﻟە دەﺳەت و ﭼﺎﻛﺴﺎزی“. ﮔﯚران ﺋــﺎزاد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەك ﻟەﺑﺎرەی ﺧﯚی و داوای ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﺑﻜﺎت. ﺑــەم زاﻧــﺎ ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵێﺖ، ﺗﯚﻣەت دروﺳــﺘﻜﺮدن ﺑﯚ ﮔﯚران ﺋﺎزاد ﻧﺎڕەواﯾە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەوەوە ھەﯾە ﻛە ﻟەﺳەر ﺑﺎڵەﻛەی ﺋەوان ﻧﯿﯿە. ﺋــەم ﺋﺎﻣﺎژەﯾەی زاﻧﺎ ﮔﻮزارﺷــﺘە ﻟەو ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻨەی ﻟەﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺷێﻮەی دوو ﺑﺎڵ ﺧﯚی دەﻧﻮێﻨێﺖ ﺑەﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر و ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو“.
ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧەی ﻛﭻ و ژﻧە ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەﺗﻚ ﻛﺮد ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛە
ﻗﺎﺳﻢ دەرﺑﯚ:
ﻟە ﻧﺎوﭼەی )ﺧﺎﻧەﺳــﯚری و ﺑﺎرێ(ی ﺳەرﺑە ﺷــﻨﮕﺎل ،ﭘەﻛەﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼــەی ھێﻨﺎوە و ﻛﺮدووﻧﯽ ﺑە ﭼەﻛﺪاری ﺧﯚی ﺷﺎرۆﻛەی ﺷــﻨﮕﺎل ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛە ﭘەﻛەﻛــە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺷــﻨﮕﺎل دێﻨێﺘــە رﯾﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی و ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾــﺎن ﻟــێ دەﻛﺎت و دەﯾﺎﻧﻜﺎت ﺑە ﭼەﻛﺪاری ﺧﯚی ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا رووﻧە ﻛــە ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺷﻨﮕﺎل
ﺋەوە دەدەن ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺶ ﺑێﺘە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗﺎ دژاﯾەﺗﯽ ﻛﻮردی ﭘــێ ﺑﻜەن ،ﺑــەم ﺋێﻤــە رێﮕە ﺑەوە ﻧﺎدەﯾﻦ ھﯿــﭻ ھێﺰێﻚ ﺟﮕە ﻟە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑێﺘــە ﻧﺎوﭼەﻛە، ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋێﻤە دەﭘﺎرێﺰێﺖ“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــﻨﮕﺎل ﭘــﺎش 15 ﻣﺎﻧــﮓ ﻣﺎﻧەوەی ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ
ﺧﺎﺗﻮوﻧﯽ ،ﻋەﮔێــﺪات و زﺑﯿﺪﺗﻦ و ﻟە ھــەردوو دﯾﻮی ﺷــﻨﮕﺎل و ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە“. ﺣﺎﺟﯽ ﺳﺎڵﺢ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑــﻮوە ،زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﺎﻧە ﻟە ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺷﻨﮕﺎل، ھێﺮﺷﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳــەر ﺷﻨﮕﺎل و دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ زۆرﯾﺎن ﻟە ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﻛــﺮدووە و زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﺋەواﻧە ﺋێﺴــﺘەش ﻛﭻ و ژن و ﭘﯿﺎوی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن ﻻﯾە“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧەی ﺑﻮوﻧەﺗە ﭼەﻛﺪاری ﭘەﻛەﻛە ،دان ﺑــەوەدا دەﻧێﻦ ﻛــە ھﯚزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎواﻧﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو ﺗﺎواﻧﺎﻧە ﺑێﺒەری دەﻛــەن و دەڵێﻦ ﺋێﻤە وەك ﺗﺎﻛەﻛەس دەﺳﺘﻤﺎن ﻟەﮔەڵ داﻋﺸﺪا ﻧەﺑﻮوە“. ”ﮔﻮﻣﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە ﺋەو ﭼەﻛﺪاراﻧە ﺑێ ﺗﺎوان ﺑــﻦ ،ﺋەواﻧەی ﺗﺎواﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺑﻜﺮێﻨە ﭼەﻛــﺪار و ﺑێﻨەوە ﺑﯚ ﺷــﻨﮕﺎل“ ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺷﻨﮕﺎل وای ﮔﻮت. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛــە ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﭘەﻛەﻛە ﻟــە ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻨە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە
ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێﺖ ﻛە ھەوڵــﯽ ﺑﯚ دەدات ،ﻟەﺑەرﺋەوە دەﯾەوێــﺖ ﺋــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ﺑە ﭼەﻛﺪارﻛﺮدﻧــﯽ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻟەوەﺷــﺪا رەﭼﺎوی ﺗﺎواﻧﺒــﺎری و ﺑێ ﺗﺎواﻧﯽ ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻧﺎﻛﺎت. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷــﻨﮕﺎل دەڵــێ، ”ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ دەﺳﺘﮕﺮﺗﻦ ﺑەﺳــەر ﻧﺎوﭼــە ﻛــﻮردی و ﻋەرەﺑﻨﺸﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە، ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧە ﭼەﻛــﺪار دەﻛﺎت، ﻟەﺑەرﺋــەوەی زۆر ﻛــەس ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿــە ﺑﭽێﺘــە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛــەوە ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺋــەوان ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﭼەﻛﺪار دەﻛەن ﺋەﮔەر دەﺳــﺘﯽ ﻟە ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھەﺑێﺖ ،ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەوەی زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭼەﻛﺪار ﻛﯚ ﺑﻜەﻧەوە“. ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘەﻛەﻛە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﭼﯚڵ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﻣﺎﻧەوەی ﭘەﻛەﻛە ،ﺋــەو دەﭬەرە ﺋﺎراﻣــﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﻧﺎﮔﺮێــﺖ و ﺑــەردەوام ﻛێﺸــە و ﺋﺎڵــﯚزی دروﺳﺖ دەﻛەن“ ،ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷﻨﮕﺎل وای ﮔﻮت. ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ زاﻧﯿﺎری ﺗﺮ دەدرﻛێﻨێــﺖ و ﺑﺎس ﻟە ھێﺰێﻜﯽ ھــەزار ﭼەﻛــﺪاری دەﻛﺎت ﻛــە ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەی ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە. ﺳەﯾﺪۆ ﭼەﺗﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑﺮاﯾەﺗــﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧە ﺑەﻧﺎوی ﻧەوادر ﺷەﻣەر ﻟە ﻧﺎوﭼەی )ﺋﻮم دﯾﺒﺎل( ﻟە رۆژﺋﺎوای ﺷﻨﮕﺎل ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﭘەﻛەﻛە، ژﻣﺎرەﯾﺎن ھەزار ﭼەﻛﺪار دەﺑێﺖ، ﺋەواﻧە ﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن ﺗەﻗﺎﻧﺪووەﺗــەوە و ﻛــﭻ و ژﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن ﺑﺮدووە و ﺋێﺴــﺘەش ﻛە ﺑﻮوﻧەﺗە ﭼەﻛﺪار ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﻛە دەﺳــﺘﺪرێﮋی ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دەﻛەن“. ﭼەﺗﯚ دەڵــێ” ،ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﻛﺮدووە و ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪاﯾﺎن ﻛــﺮدووە و ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﻛﯚ ﺑﻮوﻧــەوە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺑﻮوە و داواﯾﺎن ﻛﺮدووە ﭘەﻛەﻛە و داﻋﺶ و ﻋەرەب ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻧەﻣێﻨﻦ و ﺋێﻤەش ﺋەوە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ“.
ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﮔﯚڕان دەﺧﯚن
ﺋەﮔەر ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑﻜﺸێﺘەوە ھﯿﭻ ڕوو ﻧﺎدات
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎوەوە و دەرەوەی ﮔــﯚڕان ،ﺗــﺎ دێــﺖ ڕوو ﻟــە ھەڵﻜﺸــﺎن دەﻛەن و ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ﺑەﺑێ ﺑﻮوﻧﯽ ڕێﻜﺨەرەﻛەی ﻛە ﻟە دەرەوەی وﺗە ،ﭼەﻗﯽ ﺑەﺳــﺘﻮوە و ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﭘێ ﻧﺎدرێــﺖ ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯿــﺶ دەڵێــﻦ ﮔﯚڕان ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻟــەم ﺑﺎرودۆﺧــەی ﺋێﺴﺘەی ﺧﯚی دەرﺑﺎز ﺑﻜﺎت. ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻜە ﻟەﻻن ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ دوور ﺧﺮاوەﺗــەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧــﯚی ﯾــەﻛﻼ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ﻣﺎوەﺗەوە، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﭘﺎرﺗﯿﺶ ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑــە ﻧەﻣﺎﻧەوەی ﮔــﯚڕان ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ﺋﯿﺸﻮﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەروەك ﺧﯚی دەڕوات و ھﯿﭻ ڕوو ﻧﺎدات.
ﺑەھﺎدﯾﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﮔﯚڕان ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺧــﯚی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪووە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﺎڵێﺖ. ﺋەو ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮدﺑﻮو، ﺋﺎراﺳﺘەﯾەك ﺑﯚ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﯚڕان
دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﺨــﻮاز و ﻛﺎڵﻔﺎﻣﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ دووﺑــﺎرەی دەﻛەﻧــەوە .ھﺎوﻛﺎت ﺑــە ﺷــێﻮازی ﺟﯚراوﺟــﯚر ﻛﺎدر و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑــەردەوام ڕەﺧﻨەﯾــﺎن ﻟە ﮔــﯚڕان ﮔﺮﺗﻮوە و ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑەوە داوە ”ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋەو ﺑەڵێﻨﺎﻧە ﺑﺒﺎﺗە ﺳەر
ﻛە ﺑە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪەراﻧﯽ داﺑﻮو“. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ، ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان، ﺟﯿﺎوازی ﻟەﻧﺎو ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺎدراﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧــﺪا ھەﯾــە ﻧــەك ﻧﺎڕەزاﯾﯽ. ﺣﺎﺟﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟەﺑەر ھەﺳــﺘﯿﺎری ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺟﯿﺎواز
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣەﺣﻤــﺎ ﺧەﻟﯿــﻞ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ
3
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
وﺷە /ﺑڵﻨﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯾﻢ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﻨﮕﺎل ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛــەن ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن/ﭘەﻛەﻛە ،/ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــەو ﻋەرەﺑﺎﻧــەی ﭼەﻛﺪار ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎرن ﺑە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﺷــﻨﮕﺎل و رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی .دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﭘەﻛەﻛــە دەﯾەوێﺖ ﻟەرێﮕــەی ﭼەﻛﺪارﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﻋﺎرەﺑــە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧــەوە ،ﺧﯚی ﺑەﺳەر ﺷــﻨﮕﺎﻟﺪا ﺑﺴــەﭘێﻨێﺖ، دوای ﺋــەوەی ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﻟــە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ،ﻓﺮەوان ﺑﻜﺎت.
و دەوروﺑەری ،دەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ داﻋــﺶ ھەﺑﻮوە و ﺳــﺘەﻣﯿﺎن ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﻛﺮدووە ،ﺋەﻣەش ﻻی ﺋێﻤە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﯿﯿە“. ﺷﺎرۆﻛەی ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە 3ی ﺋﺎﺑﯽ 2014دا ،ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮا و ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی و رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺗێﺪا ﺋەﻧﺠﺎم درا .ھەزاران ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪی ﺷــەھﯿﺪ ﻛﺮان و ھەزاران ﻟــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﮔﯿﺮان و وەك ﻛﯚﯾﻠەی ﺳێﻜﺴــﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳﻮورﯾﺎ /ﺋەو ﺑەﺷەی ژێﺮدەﺳﺘﯽ داﻋﺶ/ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﭘێﻮە ﻛﺮا. ﻣەﺣﻤﺎ ﺧەﻟﯿــﻞ دەڵێ” ،ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ھەﻣﻮو ﻛﺎرێﻚ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی دژاﯾەﺗــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻜﺎت و ﺋێﺴﺘە ھەوڵﯽ
داﻋﺸــﺪا ،ﻟــە 13ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەم/ﻧﯚﭬێﻤﺒــەری 2015ﻟــە ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧێﻜﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧــﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەدا ﺋﺎزاد ﻛﺮا. ﻟەوﻛﺎﺗەوە ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن/ ﭘەﻛەﻛــە /ﻟەﮔــەڵ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زەﻗﺘــﺮ ﺑﻮوﻧــەوە. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داوای ﻟــە ﭘەﻛەﻛە ﻛﺮد ،ﻧەﯾەﻧــە ﻧﺎو ﺷــﻨﮕﺎﻟەوە و ﺋەو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧﺎﻧــەی ﻟە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەﻛەوە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﭼﯚڵﯿﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﺑەم ﭘەﻛەﻛە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی داواﻛﺎرﯾﯿەﻛە ﻧەﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ھێﺰێﻜﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟە ﺷﻨﮕﺎل دروﺳﺖ ﻛﺮد ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﻣﻮوﭼە و ﭼەﻛﯿﺎن ﭘێ دەدرێﺖ، ﺋەوەش ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردی زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮد. ﻗﺎﺳــﻢ دەرﺑﯚ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺋێﺰﯾﺪی و ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺷﻨﮕﺎل ،ﺑەھەﻣﺎﻧﺸێﻮە دووﭘﺎت ﻟە ﭼەﻛﺪارﻛﺮدﻧﯽ ﻋەرەﺑە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرەﻛﺎن دەﻛﺎﺗەوە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە. دەرﺑﯚ ﺑە“وﺷە“ دەڵێ ”ﻟە ﻧﺎوﭼەی )ﺧﺎﻧەﺳــﯚری و ﺑﺎرێ(ی ﺳەرﺑە ﺷــﻨﮕﺎل ،ﭘەﻛەﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەی ھێﻨﺎوە و ﻛﺮدووﻧﯽ ﺑە ﭼەﻛﺪاری ﺧﯚی و ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﻤەش ﭼﻮوﻧەﺗە ﻻﯾﺎن و ﭘێﻨﺞ ﻟەو ﻛەﺳــﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮوە ﻛە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرن ﺑــە ﺗێﻮەﮔﻼﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھێﺮﺷــﯽ ﺳەر ﺷﻨﮕﺎل“. ”ﺋەواﻧــەی ﺋێﻤــە ﭘەﻛەﻛەﯾــﺎن
ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدﺑــﻮوەوە ﻟەوەی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرن و دەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋێﻮە ﻛﺮدووﺗﺎﻧﻦ ﺑە ﭼەﻛﺪاری ﺧﯚﺗﺎن، ﭘەﻛەﻛــە ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﺒــﻮون ،ﺋێﻤە دەﯾﺎﻧﮕﺮﯾﻦ و زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ، ﺑــەم ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤﺎن ﻛﺮدەوە و دەرﻛــەوت ھــەر ﭼەﻛﺪاری ﭘەﻛەﻛەن و ﻧەﮔﯿــﺮاون“ دەرﺑﯚ وای ﮔﻮت. ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛــەی ﻓەرﻣﺎﻧــﺪە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﭘەﻛەﻛە ﻋەرەﺑــە ﭼەﻛﺪارە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎرەﻛﺎن ﻟە ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﺷــﺎرێﺘەوە و ﺋﺎﮔــەداری ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ﻛــە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧﺰﯾﻚ ﻧەﺑﻨەوە” ،ﺑەم ﭘەﻛەﻛەﻣﺎن ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛــە دەﺑێــﺖ ﺋــەو ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧە ﺑﮕﯿﺮێــﻦ ،ﺋێﺴــﺘە دﯾــﺎر ﻧﯿﻦ و ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻟە ﻛﻮێﻦ“. ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳﺎن و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە، ﻟەﻧﺎو ﺋەو ھێﺰە ﻋەرەﺑەی ﭘەﻛەﻛە ﭼەﻛــﺪاری ﻛــﺮدوون ،ھەﯾە ﺑە رﻓﺎﻧــﺪن و ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرە. ﻣﯿەﺳەر ﺣﺎﺟﯽ ﺳــﺎڵﺢ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷﻨﮕﺎل ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ھﯚزاﻧــەی ﻋەرەب ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷﻨﮕﺎل ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھێﺮﺷﻜﺮدﻧە ﺳەر ﺷﻨﮕﺎل ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﻛﭻ و ژﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﻧﯽ ﺑﺮدووە و ﺳﺘەﻣﯿﺎن ﻟە ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛﺮدووە ،ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوﻧەﺗــە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە و ﺳــەرﺑە ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەراﺑﯽ،
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەﯾە و ﺋەوەش ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە“. ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﺶ، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان دووﭼﺎری ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ زۆر ﺑﻮوەﺗــەوە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﮔﯚڕان ﻟەﮔەڵ ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا ڕاﺳﺘﮕﯚ
ﻧەﺑﻮوە ،ھﺎوﻛﺎت ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧﯽ دڵﺸﺎد ﻋﻮﻣــەر ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘەروەردەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﭘﺸﻜﯽ ﮔﯚڕان ﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑە ”ﻓەوزاﭼﯽ“ ﻟە ﻗەڵەم دا ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﺣﺰﺑە زﯾﺎد ﻛﺮدووە. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﻛﺸــﺎﻧەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺎت، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑڕﯾــﺎری ﻧەداوە. داﻧــﺎ ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾــﻢ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ژووری ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑە“وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﮔﯚڕان ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑڕﯾﺎری ﻛﺸــﺎﻧەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧەداوە. ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﺋەوە ﮔەڕاﻧﺪەوە ﻛــە ”ﮔــﯚڕان ﭘێﯽ واﯾــە ﺋەوەی ﺑەراﻣﺒەری ﻛﺮا ﻛﻮدەﺗﺎ ﺑﻮو ،ﺋەﮔەر ﺋێﺴﺘەش ﺑﻜﺸێﺘەوە واﺗﺎ ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺷەرﻋﯿﯿەت دەدات ﺑە ﻛﻮدەﺗﺎﻛە، ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤە ﺳــﻮورﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن“.
ﺑــەم ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەك ﺟێ ﺑێڵێﺖ. ﻓــﺎزڵ ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻜە ﮔﯚڕان ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻧەﻣﺎوە و ﺋﯿﺸﻮﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ دەڕۆن .ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎری ﻛﺸــﺎﻧەوەش ﺑﺪات ھﯿﭻ ﻟە دۆﺧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ“. ﺳەرەڕای ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸە و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دەرەﻛﯿﯽ ﺋــەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ،ﺑــەم ڕێﻜﺨەرەﻛەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و وادەی ﮔەڕاﻧەوەﺷﯽ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە .ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﺳــﺎڵ 2009ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ژﻣﺎرەﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮا.
دﯾﻤﺎﻧە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺑەھﯚی ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻋێﺮاق ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﺧﻮێﻨﻦ ،ھەروەھﺎ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دوو زاﻧﻜﯚﻣﺎن ھەﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10زاﻧﻜﯚﻣﺎن ھەﯾە ،زاﻧﻜﯚی ﺑﺎش و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮون ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن روو ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜﺮێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﺳﯿﺮوان ﺳﯿﺮﯾﻨﯽ:
رەوﺷﯽ ﭘەروەردەی ﻋێﺮاق ﻟە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﺪاﯾە وەزﯾــﺮی ﭘــەروەردەی ﻋێﺮاق ﺑەھﯚی دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وﺷە /ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗــﯽ زۆری ھەﯾــە و ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﭘــەروەردە ﭘەروەردە ﻟﯿﮋﻧــەی ﺳــەرۆﻛﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺳــﯿﺮوان ﺳــﯿﺮﯾﻨﯽ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﭘەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎی ﻋێــﺮاق دەﮔەﯾەﻧێﺖ، رای ”وﺷــە“دا دﯾﺪارێﻜﯽ ﻟــە ﻋێﺮاق ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوەش و ﻧﺎﺟێﮕــﺮی ﺑــﺎری ﺗەﻧﺎھــﯽ، ﺳــﻨﻮورەﻛە ﺑﺎدەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑە و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺋەﮔەر ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯿە ﻟەوەی ﺧەڵﻚ ﺋﺎﺳﺘﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ﭘەروەردەﯾﯽ رێﻜﻜەوﺗﻦ و ﺋێــﺮان ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك ﻧەوﺗﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی دژی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑڕژێﻨە ﺳــەر ﺑەﺗەواوەﺗﯽ داﺑەزﯾــﻮە .ﺧەڵﻚ ﻟە ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏﺪاﯾﺎن ھەﯾە ،دەﺑێــﺖ ﺗﻮاﻧــﺎی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺷــەﻗﺎم و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ھەر ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺸﯿﺎن ھەﺑێﺖ .ﺳﯿﺮﯾﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە رەوﺷﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣــە دەﺧﻮێﻨێــﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوە ﻧەﻛەن. ﭘەروەدەی ﻋێﺮاق ﻟە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪاﯾە .ﺋەو دەڵێ ،ﺧەڵﻚ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﺧﻮێﻨێﺖ ﭘێﺸــەﯾەك ﻓێﺮ ﺑﺒێﺖ. ﻟە ﻋێﺮاق دەﺧﻮێﻨێﺖ ھەر ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەك ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێﺖ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەدەﺳــﺖ ﺧەڵﻚ ﻟــە ﺋێــﺮان و وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﻧەك ﭘﯿﺸەﯾەك ﻓێﺮ ﺑﺒێﺖ. دێــﻦ ،ﻟەرووی ﺗﻮاﻧﺎی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ و ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛەﺳــەﻛﺎن زۆر ﻧﺰﻣﺘﺮن ﺑەراورد ﺳﺎﺧﺘە دەﻛﺎت و دەﮔەڕێﺘەوە ﻟە ﺑــە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ،ﺋێﻮە چ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاق ﺑە واﺳﯿﺘە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی دەرەﻛﯽ دەﻛﺎت ﭼــﯚن ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪن ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﻗﺴەﯾەﻛﺘﺎن ھەﯾە؟ رەوﺷــﯽ ﭘەروەردە ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا راﺑﺮدوو ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺗەرﺧﺎن ﺋەوە راﺳــﺘە ،ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﺷەﺳﺖ ﺗــﺎ دواﺗــﺮ ﺑﺒێﺘە ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ دەﻛەن؟ دەﻛﺮا ھەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧەدەﻛﺮا ،دوای و ﺣەﻓﺘــﺎ و ﺗــﺎ ھەﺷــﺘﺎﻛﺎن ،ﺑﺎی ﺣﺰﺑﯽ و ﺣﻮﻛﻤﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﮕﮋاﻧــەی ﺋــەو ﺑەھــﯚی و داراﯾﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﮔەورەدا ﭘەروەردەی ﻋێﺮاق ﺑە ﺑﺎرودﺧێﻜﯽ رووﺑــەڕووی وت ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ،ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﻮدﺟە ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﻮو ،ﺋــەو ﺧەڵﻜــەی ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺋەوەﻧﺪە ﺧﺮاﭘﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ﻛە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘــەروەردەش ﺗﻮوﺷــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻛﺮدە ﺳەر ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەدەﺳــﺖ دەھێﻨﺎ ،ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘڕ ﻟە ﻣێﮋووی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەو ﺗەﻧﮕﮋەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﻮوە ،ﻋێﺮاق ﭘەروەردە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ زاﻧﺴﺖ و زاﻧﯿﺎری ﺑﻮون ،ﺑەم ﻟە ﺷێﻮەﯾە ﻧەﺑﻮوە. ﺑەھــﯚی داﻋﺸــەوە ھەزاران ﻟە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗەﻧﮕﮋەی ﻗﻮرﺳﺪاﯾە ﻋێﺮاق ﺑڕﯾــﺎری داوە رێﮋەی ﺗەﻧﯿﺎ ھەﺷــﺘﺎﻛﺎن ﺑەدواوە ﻋێﺮاق زﯾﺎﺗﺮ وەك ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری % 50 ،ﺑﯚ ﭘەروەردە ﺧەرج ﺑﻜﺮێ ،ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺷەڕﻛﺮدﻧﯽ ھەﺑﻮو ،ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻋێــﺮاق ﺋــﺎوارە ﺑﻮون، ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺳەرﺑﺎزی و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ، دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﭘــەروەردەش ﯾەﻛێﻜە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮاوە؟ ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن ،دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ وەك ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘــەروەردە ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی ﭘــەروەردە ﺧــﯚی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺧﯚﯾﺪا ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن ﺑﯚ ﻛێﺸــە و ﺑﻤﺎﻧەوێﺖ وت ﺑەرەوﭘێﺸــەوە ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﺒەﯾــﻦ و ﺑﺎﯾــەخ ﺑــە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە ،ﭘێﺪاﮔﺮﯾﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑﺪەﯾــﻦ ،دەﺑێــﺖ ﺋەوە ﻛﺮدووە ﻛە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﭘەروەردەﻣﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق دەﺑێــﺖ ھەﺑێﺖ ﻛە ﺑەداﺧەوە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺟێﮕــەی رەزاﻣەﻧــﺪی ﺋێﻤــە و ﭘەروەرەدەی ﻋێﺮاق ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻧﯿﯿە. ﺋەم ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەش ﺑەﺷﯽ ﺗێﭽﻮوی ﺳﺎﻧەدا ھەﻣﻮو ﺳەرﻧﺞ و ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﻛەواﺗە ﻛێﺸە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺘێﺒــەﻛﺎن ﻧــﺎﻛﺎت ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﻣــﺎدی و ﻣەﻋﻨەوﯾــﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﭘەروەردە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەروەردەی ﻋێﺮاق ﺗﺮەوە ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿﯽ ﻟــە زۆرﺑەی ﺷــەڕی ﺋێﺮان ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮا ،ﺋەوە ﭘــەروەردە ﻟە ﺑەﻏﺪا ﭼﺎرەﺳــەر ﭼﯿﻦ؟ ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ﭘــەروەردەدا ھەﯾە ،ﺗﻮاﻧﺎ زاﻧﺴﺘﯽ و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜەن ،ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻋێــﺮاق رووﺑــەڕووی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھەروەھــﺎ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەرەو ﭘــﺎش ﮔەڕاﻧﺪەوە .ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎوارە زۆر ﺋەﺳﺘەﻣە. ﻛێﺸە ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘەروەردەدا وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەی ﻋێﺮاق ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎن و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿــەﻛﺎن وﺗﯿﺎن ﺑەﺟێ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟە ھەﻣﻮوی ﻗﻮرﺳــﺘﺮ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﻛﺎن ﭘەروەردەی ﻋێﺮاﻗﯽ ھێﺸــﺖ و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯿﺸــﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردەی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺑە دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﻟە ﺷــەڕدا ﻛﻮژران ،ﺋێﺴــﺘەش ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ھەﯾە ﺟەﻧﮓ ﻟەﮔــەڵ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﺋﺎوارەﻛﺎن؟ داﻋــﺶ ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛێﺸــەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛێﺸــەی ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەڵــێ ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﭘــەروەردە ﻟــە ﻋێﺮاق ﻛــە زۆر ﻛﺘێــﺐ ﻟە ﻋێــﺮاق ﭼﺎرەﺳــەر وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردە و وەزارەﺗﯽ زەق ﺑﻮوەﺗــەوە ﻛێﺸــەی ﻧەﻛﺮاوە ،ﻟە زۆر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻋێﺮاق ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎی ﻋێــﺮاق ھەﯾە. ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ ﭘەرﺗﻮوﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن ﻛﺘێﺒﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە، ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوو ﺧﻮێﻨﺪﻧە ،وەك ﻟﯿﮋﻧەی ﭘەروەردە ﺧﻮێﻨﺪن دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و وەزﯾــﺮی ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻣــﺎن ﻟەﮔــەڵ ھەﻣﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑەﺑێ ﻛﺘێﺐ ﻟە ﭘﯚﻟەﻛﺎن ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﻋێــﺮاق ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﻛﺮدووە داﻧﯿﺸﺘﻮون. ﺳــەرداﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﭘــەروەردە وەزﯾﺮی رۆڵﯽ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەﻛﺎن ﺑەردەواﻣــە، ﻛــﺮد ﺋــەوەش ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﺪا ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑەم ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھــﯚﻛﺎر ھەن ﺑﯚ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ ﺳﯿﺮوان ﻋەﺑﺪو دواﻛەوﺗﻨﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﭘەرﺗﻮوﻛﯽ ﭼﯿﯿە؟ ﺋــەو ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯿــەی ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑە )ﺳﯿﺮوان ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــە ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺳﯿﺮﯾﻨﯽ( ﺑــﺎش و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ، ﺳﺎڵﯽ 1966ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی رواﻧﺪز ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ﺳــﻮود ﺑە ھەردووﻻ ﺧﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳﺘەر ﻟە ﭘەروەردە و دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﻟﯿﺪەرﺷﯿﺐ ﭼﯿﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﯚس ﻟە ﺑﺰﻧﺲ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ﺑــﯚ ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرۆﻛەی رواﻧﺪز ﺑﻮوە ﺑەﺷــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘەروەردە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻋێﺮاق ﻛەرﻛﻮوك دوای ﺋەوەی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە وێﺮان دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
وەك ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘــەروەردە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻛﺮدووە
زاﻧﻜــﯚی ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑــﻮون ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن روو ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜﺮێﺖ
ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەم دوو ﺳــﺎڵەدا ھﯿﭻ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت رەواﻧەی دەرەوەی وت ﻧەﻛﺮاوە ﻛﺮا؟ دوای ﺋــەوەی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ ھەڵﯿﺎﻧﻜﻮﺗﺎﯾــە ﺳــەر ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘەروەردەی ﻛەرﻛﻮوك و ﻟە ﻧێﻮﯾﺸــﯿﺪا ﺑەﺷﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻧﺎو ﺧﻮدی ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛە و ﺑەﺷــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ﺳﻮوﺗﺎوە، ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە دۆﺳــﯿەﻛﺎن ﻧەﺳﻮوﺗﺎون ،ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺳەرداﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و ﺋــەو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەم ﻛــﺮد ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردﯾﻢ ﺑەﺳــەر ﻛﺮدەوە ،دﯾﺎرە داﺧﻮازی ھەرە ﮔەورەی ﺋەو ﺑەﺷە ،ھێﻨﺎﻧە ﻛﺎﯾە و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾﯿە ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك ،ﺑﯚﯾــە وەك ﻟﯿﮋﻧەی ﭘەروەردە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﯽ ﻓەرﻣــﯽ داوام ﻟە وەزﯾﺮی ﭘــەروەردەی ﻋێﺮاق ﻛــﺮدووە ﺑەﺷــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻛﻮردی ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﻜﺮێﺘە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻛﻮردی ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺗەواوﯾﺎن ھەﯾە ،ﺣەوت ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ھەﯾە ،ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ﺑﻜﺮێﺘە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ،ﺑﯚ ﺋەوەی زﯾﺎﺗــﺮ ﺧﺰﻣــەت ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﻜﺮێﺖ، ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ وەﻣــﯽ وەزﯾــﺮ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﻦ. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﻛێﺸــەی ﻣﻮوﭼــەوە ،ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯽ دەواﻣﯿــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺋێــﻮە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸەﯾە؟ ﻛێﺸەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ ھﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە و ﮔەرﻣﯿﺎن و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﻛێﺸــەﻛە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺑەم ﻛێﺸەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛــﺮاوە ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ﻛێﺸەی
ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت ﺋەﮔەر ﺑــە رێــﺰەوە ﺳــەﯾﺮی داﺧﻮازی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﺑﻜــەن ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ وەك ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﺎدەﺳــﺖ ﺗﻮاﻧــﺎی ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾــە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردەی ﺋێﺮان ﺑﻜەن و ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻻﺑەﻻ ﺑﻜەن ،دەﺑێﺖ ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەﺷــﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﻛێﺸە و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن. ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ درێﮋەدان ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻛﯚﻟﯿــﮋ و زاﻧﻜﯚ
ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی رەواﻧەی دەرەوەی وت دەﻛﺮێــﻦ ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن و دەﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳﺘەر و دﻛﺘﯚرا ،ﺋێــﻮە ﭼﯿﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ؟ ﺑــڕوا ﻧﺎﻛــەم ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺋەم دوو ﺳــﺎڵەدا ھﯿــﭻ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــەك ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت رەواﻧەی دەرەوەی وت ﻛﺮاﺑێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺑﻮدﺟەﯾەك ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ ﻟە دەرەوەدا ﻧﯿﯿە ،ﺑەھﯚی ﺑﺎرودۆﺧﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاﻗەوە. ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺮێــﺖ
ﻛێﺸەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﺮاوە ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ﻛێﺸــەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت رووﯾﺎن ﻟە ﺑەﻏــﺪا دەﻛﺮد ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﺧﻮێﻨﻦ؟ ﺑەھــﯚی ﻧﺎﻟەﺑــﺎری ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻧﺎﺧﻮێﻨــﻦ، ھەروەھﺎ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ دوو زاﻧﻜﯚﻣﺎن ھەﺑــﻮو ،ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 10 زاﻧﻜﯚﻣﺎن ھەﯾــە ،زاﻧﻜﯚی ﺑﺎش و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑــﻮون ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن روو ﻟە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺳﺎﻧە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق
ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﯿﯿــەوە ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ وەرﮔﺮﺗﻮوە و رووﯾﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻛﺮدووە و ﺑەﮔﺮێﺒەﺳــﺖ دادەﻣەزرێﻦ ،زاﻧﯿﺎرﯾﺘﺎن ھەﯾە؟ ﺑەﻏﺪا ﺧﯚی ﻛێﺸەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑەﺷــێﻮەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ھەﯾە ،ﭘێــﻢ وا ﻧﯿﯿە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق داﺑﻤەزرێﻨﺮێﻦ ،ﺋﺎﮔﺎداری ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻧﯿــﻢ ،ﺑــﺎوەڕ ﻧﺎﻛەم ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەرﺑﮕﺮن و روو ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﻜەن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە :ﭘﺎرەﻣﺎن ﻧﯿﯿە
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗەﻣــﻮوزی 2014دا ﺑڕﯾﺎری دا ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺷــەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ، ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ،ﺑــﯚ ﺧێﺰاﻧﯽ ھەر ﺷەھﯿﺪێﻚ ﺑڕی ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن و ﺑــﯚ ھــەر ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﺳــﺎڵێﻚ و ﺷەش ﻣﺎﻧﮓ دەﺑێــﺖ ،ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎرە راﮔﯿــﺮاوە و ھﯿﭻ ﭘﺎرەﯾەك ﺑﯚ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎن ﺧەرج
ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﻋﯿﺴﺎ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻛە ﭘێﺶ ﺳﺎڵێﻚ ﺑﺮا ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛەی ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮوە ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﻛﺮدووﯾﻦ، دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺑڕﯾﺎری ھــﺎوﻛﺎری ھەﯾــە ،ﺑــەم ھﯿــﭻ ﭘﺎرەﯾەك ﺧــەرج ﻧەﻛــﺮاوە وەك ھﺎوﻛﺎری ﺑﯚ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﻛە
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت“. وەزارەﺗﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە دۆﺳــﯿەی ھﺎوﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەواﻧەوە ﻧﯿﯿە و وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳە. ﻓــﻮاد ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی
وەزارەﺗەﻛــە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺋێﻤە وردەﻛﺎری ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەﻣﺎن ﻻ ﻧﯿﯿە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی دەرﻛﺮد ،وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺑەرﭘﺮس ﻛﺮد ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ، ﺋەوان دەﺑێﺖ ﭘﺎڵﭙﺸﺖ ﺑە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ھﺎوﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎن ﺑﻜەن“. ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛــەن ﻛە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە
وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷەڕی داﻋﺸــەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی 2000ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮون و ﺳــەرووی 10 ھەزار ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺗﺮ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون ،ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە % 40ی ﺋــەو رێﮋەﯾــە ،ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە، ﺋەﮔەر ھــﺎوﻛﺎری ﺗەﻧﯿــﺎ ھەزار ﺷەھﯿﺪ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــڕی ﭘێﻨــﺞ ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨــﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ﻗــەرزارە ،ﺟﮕە ﻟە ﻗەرزی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎن. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋﺎری ھەرﺳﯿﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮدﺳــﺘﺎن ،ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛــەی ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋــﺶ ،ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە راﮔﯿــﺮاوە ،ﺑــەم وەك ﻗــەرز ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻣێﻨێﺘەوە و ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ.
ھەرﺳــﯿﻦ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن ﻛــﺮدووە و دڵﻨﯿﺎﯾــﻦ ﻟــەوەی راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرە و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿە و دڵﻨﯿﺎﯾﺶ دەدەﻣە ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ ﻛە ﺋەو ﭘﺎرەﯾﺎن ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرەدا ﺋــەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﯾﺎن ﭘێ دەدرێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﭘﺎرە ﻧﯿﯿە“. ھەرﺳــﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺟﮕــە ﻟــەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﻛﺮاوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺋەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە” ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻛە ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳﻮﻛﺎرێﻜﯽ ﺷەھﯿﺪ ﺑڕی دوو ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرﻣﺎن ﭘێ داون ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھﺎوﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە 900ﺷــەھﯿﺪی دەﺳﺘﯽ داﻋﺸــﻤﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەش ﺑەردەوام دەﺑێﺖ“.
”ﺳەرۆك ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛﺮدﯾﻦ“
ھەﺷﺖ ﺑﺮای ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛەن وﺷە /ﺑەردەڕەش- ﻧەوزاد ھﻠﯚری ھەﺷــﺖ ﺑﺮای ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻣﯿﺤﻮەرێﻜــﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑەﯾەﻛەوە دژی داﻋﺶ دەﺟەﻧﮕــﻦ ،ﺋــەوان ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رەت دەﻛەﻧەوە ﻛە داوای ﻛﺮدﺑﻮو دوو ﺑﺮای ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەﯾەﻛەوە ﻧەﺧﺮێﻨــە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕەوە و ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺟەﻧــﮓ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر داﻋــﺶ و ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﺧﺎك، ﺑەرﮔﺮﯾﯿــە ﻟــە ﻛەراﻣەﺗﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﺮا ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎن دەڵــێ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧەﻛــەی دەرﻛﺮد، ﺋێﻤــە ﻧﯿﮕــەران ﺑﻮوﯾــﻦ ،ﺑەم ﺑەڕێﺰەوە ﻓەرﻣﺎﻧەﻛەی ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛەﯾﻦ“. ﺑەروار ﺷەرﯾﻒ و ﺣەوت ﺑﺮای ﺗﺮی ﻟە رﯾﺰی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ دژ ﺑە داﻋﺶ دەﺟەﻧﮕﻦ ،ﺑەﯾەﻛــەوە ﺟەﻧﮕﺎﻧﯽ ﺋەوان ،ﺑﻮوەﺗە ﺟێﮕەی ﺷــﺎﻧﺎزی ﮔەورەی ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﯾﺎن. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻣﻦ و ﺣەوت ﺑﺮا ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛەم ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە دەﻛەﯾﻦ ،ﯾــەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻤﺎن ھەﯾە، ﺋەوﯾــﺶ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺟەﻧﮕﺎﻧــە دژی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ“. ﺑەروار ﻟەﮔەڵ داﯾﻚ و ﺑﺎوك و ﭼﻮار ﺧﻮﺷــﻚ و ﺣەوت ﺑﺮاﻛــەی ،ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش ﻟە ﻧێﻮان دھﯚك و ھەوﻟێﺮ ﺑەﯾەﻛەوە دەژﯾﻦ، ﺋــەوان ﺧێﺰاﻧێﻜــﯽ ﮔــەورەن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰ ﺑەﯾەﻛەوەﯾﺎن ﮔﺮێ دەدات. ”ﻟەﮔــەڵ ﺑﺮاﻛﺎﻧــﻢ ﻟــە زۆرﺑەی ﺷــەڕەﻛﺎﻧﯽ دژی داﻋــﺶ ﻟــە ﺳــەﻧﮕەرە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺷﺪارﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە ،ھەﻧﺪێﻜﻤﺎن ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑەم ﻟە ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎوەﺳﺘﯿﻦ، ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎزاد دەﺑێﺖ ﯾﺎن ﺷەھﯿﺪ دەﺑﯿﻦ“، ﺑەروار وای ﮔﻮت. ﻟەﻧــﺎو ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەدا ﭼﯿڕۆﻛﯽ زۆر ھەن ،ﭼﯿڕۆﻛەﻛﺎن ﺋﺎزاﯾەﺗــﯽ ،ﺑﻮێــﺮی ،دڵﺴــﯚزی و ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪاﯾــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺋەوان ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧەﻛەﯾﺎن ﻧﯿﺸﺎن دەدەن ،ﭼﯿڕۆﻛــﯽ ھەﺷــﺖ ﺑﺮا ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛە ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﭼﯿڕۆﻛﺎﻧەﯾە ﻛە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺧەﺑﺎت ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺧﺎك دەﯾﻨﻮوﺳێﺘەوە. ﺷﻜﻮر ﺷەرﯾﻒ ﺑە ﺗەﻣەن ﻟە ﺣەوت ﺑﺮا ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛەی ﮔەورەﺗﺮە،
ﺋەو دەڵێ ،ﺋەوان ﺑەدوای رێﺒﺎزی ﺑﺎوﻛﯿﺎن ﻛەوﺗــﻮون ﻛە ﺧەﺑﺎﺗە ﻟە ﭘێﻨﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺷﻮﻛﺮ ﺷەرﯾﻒ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﻧﺎوەران، دوو ﺑﺮای ﺗﺮ ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری رەﺑﯿﻌە، ﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺧﺎزر و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺷﻨﮕﺎل دژ ﺑە داﻋﺶ دەﺟەﻧﮕﻦ. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،زۆر ﺑەﺧﺘەوەرﯾــﻦ ﻛــە ھەﺷــﺖ ﺑﺮا ﭘێﻜــەوە ﻟــە رﯾــﺰی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﻦ و ﺑێﺠﮕــە ﻟــە ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﭘێﻤــﺎن واﯾە ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن واﺗــە ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛەراﻣــەت و ﻧﺎﻣــﻮوس ،ﺋەوەش ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﺷــەرەﻓە دەﺳــﺖ ﺑﺨەﯾﻦ“. ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺑﺮاﻛﺎن ﻟە ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەدا ،ﺷەھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ دوو ﺑﺮا ﺑەﯾەﻛەوە ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺸﺪا، ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺧەڵﻚ دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾــە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧێﻜﺪا داوای ﻛﺮد دوو ﺑــﺮا ﺑەﯾەﻛەوە ﻧەﺧﺮێﻨە ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎﻧەوە ،ﺑەم ﺋەو ھەﺷﺖ ﺑــﺮا ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە ،ﻓەرﻣﺎﻧەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛەن.
ﺑﺮا ﮔەورەﻛە دەڵــێ” ،ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﺮﯾــﺎری دا ﻛە ﻧﺎﺑێﺖ دوو ﺑــﺮا ﭘێﻜەوە ﺑﭽﻨە ﯾەك ﺳــەﻧﮕەر ،زۆر دڵﮕــﺮان ﺑﻮوﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوە ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮﻣــﺎن دادەﺑڕێﺖ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑەڕێﺰەوە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛەﯾﻦ و ﭘێﻜەوە ﻟە ﺳــەﻧﮕەری ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻣێﻨﯿﻨەوە ،ﺋەوە ﺑڕﯾﺎری ﺋێﻤەﯾە“. )ﺷﻜﻮر ،ﺷﺎﻛﺮ ،ﺣﻮﺳــێﻦ ،ﺑەﯾﺎر، ﺑێﻮار ،ﺑەروار ،ﺑەﺧﺘﯿﺎر و ﺣەﺳەن( ﻧﺎوی ھەﺷﺖ ﺑﺮا ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛەﯾە، ﭼەﻧﺪاﯾﻦ ﺟــﺎر ﻛﺎﺗێﻚ ﯾەﻛێﻚ ﯾﺎن دووان و ﺳﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺷەڕدا ﺑﻮون و ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘﺸــﻮودا ﺑﻮون، راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە ﺑەرەی ﺷەڕ و ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﯾەﻛﺘﺮ ﺟێ ﺑێڵﻦ. ﺷەرﯾﻒ ﺣﻮﺳــێﻦ ،ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﯾﻠﻮول و ﮔﻮن ،ﺋەو ﺷﺎﻧﺎزی ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺗــەواوی ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻛﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﺷﺎن ﻛﺮدووە و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت .ﺷەرەﻓﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ ،ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەی ﺷەرﯾﻔە. ﺷــەرﯾﻒ ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺧەڵﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪی ھەڕﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﺷﺎرۆﻛەی دﯾﻨﺎرﺗەﯾــە ،ﺑەم ﭘێــﺶ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻣﺎڵەﻛەی ﺑﯚ ﺷــﺎرۆﻛەی
ﺑەردەڕەش ﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﺷــﭭﺎن ﻛﻮڕی ﺷــﻮﻛﺮ ﺷــەرﯾﻒ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺑﺮا ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺳەرﺗﺎﺷــﯿﻨﯽ ھەﯾە، ﺋــەو ﻟــە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﺑﺎوك و ﻣﺎﻣــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ، ﺳەرﺗﺎﺷﺨﺎﻧەﻛەی ﺑەﻧﺎوی )ھەﺷﺖ ﺑﺮای ﭘێﺸﻤەرﮔە( ﻛﺮدووە. ﺷــﭭﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﭘێﺸــﻤەرﮔەﺑﻮوﻧﯽ ﺑــﺎوك و ﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﻢ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺑﯚ
ﺋێﻤە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺳەرﺗﺎﺷﺨﺎﻧەﻛەم ﺑەﻧﺎوی ﺋەواﻧەوە ﻛــﺮدووە ،ﺋێﻤــە ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑــە ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﺘﯿﯿﺎﻧەوە دەﻛەﯾﻦ“. ﺷﭭﺎﻧﯽ ﺳەرﺗﺎش ،ﺑﯚ ﺳەرﺗﺎﺷﯿﻨﯽ ﺑﺎوك و ﻣﺎم و ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﻣﺎوە ﻣﺎوە دەﭼێﺘە ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ،ﺋــەو دەڵــێ، ”ﻣــﻦ ﺑەﺧﯚﺑەﺧﺸــﻢ ﺳــەری ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎن دەﺗﺎﺷﻢ و ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻜﺎت ﺧﯚم و ﺋﺎﻣﯚزاﻛﺎﻧﻢ
ھەﻣﻮوﻣﺎن ﭼەﻛﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ ھەڵﺪەﮔﺮﯾﻦ“. ﺣەوت ﻟــە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەرﯾﻒ ﺣﻮﺳێﻨﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻦ، ﺟﮕە ﻟە ﺑەﯾﺎر ،ﺧێﺰاﻧﺪارن ،ﺋەوان دراوﺳــێﯽ ﯾەﻛﺘﺮن ،وەك ﺷﭭﺎن دەڵــێ ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێــﻮان ﺑﺎوك و ﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﺑەھێــﺰە” ،ﺋەﮔەر ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﻣﺎن ھەﺑێﺖ، ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﻟەﻧﺎو ﯾــەك ﺧﺎﻧﻮودا دەژﯾﻦ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺷەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ،ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ دەﮔێڕﻧەوە و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑﺎری ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘﺎرەی ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرەﯾەك ﻧﯿﯿە ﺑﺪرێﺖ.
ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن. ﺟەﺑﺎر ﯾﺎوەر ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸﺘﯿﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑــﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014وە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮدەوە ﻟەوەی ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺑﺮﯾﻨﺪارێﻚ ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺟﮕە ﻟە ﭼﺎرەﺳــەر و ﺑــﯚ ھەر ﺷــەھﯿﺪێﻜﯿﺶ ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری وەك ھﺎوﻛﺎری ﺑــﯚ ﺧــەرج ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑــەم ﺋەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎﻧــە ھــەر ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺑەردەوام ﺑﻮون. ﯾﺎوەر دەڵێ” ،ﭘێﺸــﺘﺮ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ وەردەﮔﺮت ﻛــە ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗــﺮا )ﭘــﺎرەی ﺟﻤﻮﺟــﯚڵ( ،ﺑــەم ﻟــە ﺋﺎﯾﺎری 2015ەوە ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑە وەزارەت ﻧــەدراوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟــەو ﭘﺎرەﯾە ھﺎوﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ دەﻛﺮا“. ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮوﭼــەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﺪەﯾﻦ، ﺋﯿﺘــﺮ ﭘﺎرەی ﺟﻤﻮﺟــﯚڵ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻧەﻣﺎوە“. ﺑە ﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎر و راﮔەﯾەﻧﺪراوەﻛﺎﻧﯽ
”ﺟﮕــە ﻟــەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﻛﺮاوە“
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﻠﯿﺎران دﯾﻨﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ﻗەرزدارە
5
دﯾﻤﺎﻧە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺑەو ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە ﻛە ﻟە ﺷــەوەزەﻧﮕﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎراﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﻻﻧﯿﻜەم ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﯽ ھەڵﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚﻣێﻚ ھەﺑێ ،ﺋﺎﯾﺎ دەﺑێ ﺋێﻤە ﺋەو ﻣﯚﻣەش ﻓﻮو ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑﯿﻜﻮژێﻨﯿﻨەوە ،ﯾﺎن ھﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪەﯾﻦ رووﻧﺎﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮ داﮔﯿﺮﺳــێﻨﻦ؟ ﺳﯿﺎﺳەت و ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﺑە ﻻﯾەﻧﮕﺮی و ﻟەﮔەڵ ﺑﻮون ،ﯾﺎن ﻟەﺗەك ﻻﺑﺎڵێﻚ ﺣﯿﺴﺎﺑﻜﺮدن ﻧﯿﯿە و ﺋەو وەك ﯾەك داﻧﺎﻧە ھەڵەﯾە و ھﯿﭻ ﻟە ﺟێﮕەی ﺧﯚﯾﺪا ﻧﯿﯿە.
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﺳەﻋﯿﺪ ﺑێﮕﺰادە:
ﺣﺪك ﻟە ﻛﺎدری رێﺒەرﯾﺪا ھەژار ﻧﯿﯿە وﺷە .ھەوﻟێﺮ ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑێﮕــﺰادە ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ رێﺒەراﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ،ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳــەر ھەڵﻮێﺴــﺖ و ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان و ھﺎوﻛﺎت ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە دەﺧﺎﺗە روو و رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ” :ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﻟــە دواﯾﯿﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧﺪﯾﺪا داوای ﻛﺮدووە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘەوە و ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ رێﺒەری ﺣﺰب ﺋەو ﺋەرﻛە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت“. ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ﺑەھﯚی ھەڵﻮێﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣــﺪك ،رەﺧﻨە ﻟەو ﺣﺰﺑە ﮔﯿﺮاوە ﻛە ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﺑﺎڵﯽ رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازی ﻧﺎو ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧە ،ﺋەو رەﺧﻨﺎﻧــە زۆرﺑەﯾﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻟێــﺪوان و ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯿەوە ﺑﻮوە، رواﻧﮕــەی ﻓەرﻣﯿــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻟەﺑﺎرەی ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺎڵﯽ رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮاز ﭼﯿﯿە؟ ﺋــەو رەﺧﻨەﯾــەم ﻧــە ﭘــێ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە و ﻧــە ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەم ﺟــﯚرەی ھەﻧﺪێﻚ ﺑە وﯾﺴــﺖ و ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺑﯚ دەﻛــەن ،ﺑە ﻻﯾەﻧﮕــﺮی ﺑﺎڵــﯽ رێﻔﯚرﻣﺨﻮاز دەژﻣێــﺮدرێ .ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﺋێﻤە ﺑــﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿــﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣﺎﻧە، ھەﻣــﻮو ھەڵﻮێﺴــﺖ و رواﻧﮕە و ﻛﺮدەوەﯾەﻛﯿﺸــﻤﺎن ﻟــەو ڕاﺳــﺘﺎﯾەدا دادەڕێﮋﯾــﻦ .ﺋــەو ﺧەﺑﺎﺗــەش ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ھەﻣﻮو ﺷێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻟەﮔەڵ ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛﺎن، ﺑــەردەوام دەﺑێ ﺗــﺎ ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھەﻣﻮو ﻧﯿﺎز و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و وﯾﺴﺘە ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﮔﺎت. ﺋــەوەش ﻧە ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑﺎڵﯽ رێﻔﯚرﻣﺨــﻮازی رێﮋﯾﻤﺪا ﺑﻮوە و ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﻟێ داوە و ﻧە ﺑڕواﺷﯽ ﭘێﯽ ھەﯾــە .ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻗەت ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﺋﺎواﺷﻤﺎن ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﺑە ھﺎﺗﻨە ﺳــەرﻛﺎری ﺑﺎڵﯽ رێﻔﯚرﻣﺨﻮاز ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻻﻧﯽ
ﻛەﻣﯽ وﯾﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەدی دێــﻦ .ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘەﺷــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑێ ھﯿﭻ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻚ ،وﺗﺎرێﻚ، ﯾﺎن ﻗﺴــەی ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺣﺪك ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﯿــەوە ﻛــە ﮔﻮﺗﺒێﺘﯽ ﺋەم ﺑﺎڵەی رێﮋﯾــﻢ ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت .ﯾﺎن ﺑﺎ ﺑەﻛﺮدەوە ﭘﺸﺘﯽ ﺋــەم دەﺳــﺘە و ﺑﺎڵــە ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە دەﺳەت ﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺋەواﻧەوە ﺑەدی دێ. ﯾــﺎن ﮔﻮﺗﺮاﺑــێ و ﺗەوەھﻮﻣێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﺑﻮوﺑێ ﻛە ﻛەﺳــێﻚ ﭘێﯽ واﺑێ ﺑﺎڵﯽ رێﻔﯚرﻣﺨﻮاز دۆﺳــﺘﯽ ﻛــﻮردە ،ﺑەم ھەوڵﻤــﺎن داوە ﻣەﯾﺪان ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﭼﺎﻻك ﺑﯚ ھەﻣــﻮو رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان، چ ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ ،چ ﺑﯚ ﺋێﺮان ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ،ﭘێــﻚ ﺑێﻨﯿﻦ. ھەﻣــﻮو رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋێﻤە ،چ ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾــەن و چ درێﮋﻣــﺎوە، ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﯚﯾــﺎن ھەﯾە .ﺑﯚﯾە ھﯿــﭻ وﺷــﯿﺎراﻧە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯿﺎﻧﺪا ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﻧﺎﻓەﻋﺎل و ﭘﺎﺳﯿﻮﻣﺎن ھەﺑێ .ﻧﺎﺷﺎردرێﺘەوە ﻛە زۆر ﺟﺎران ﺣﺰﺑــﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ رژێﻤــﺪا دژاﯾەﺗﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﻟەﺑﺎرەی ﺑﺎڵﯽ ﭘﺎواﻧﺨﻮاز دەرﺑڕﯾﻮە و ﭘێﯽ واﺑﻮوە ﻣــﺎدام دەﺑێ ﯾەﻛێــﻚ ﻟەم دوو ﻻﺑﺎڵە دەﺳــەﺗﯽ وت ﺑﮕﺮﻧە دەﺳــﺖ ،ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺋەوەﯾﺎن ﻛە ﺧەراﭘە ،ﺑەﺳــەر ﺧەراﭘﺘﺮەﻛەدا ﻛــە ﺗــەواو ﭘﺎواﻧﺨﻮازە ﺳــەر ﺑﻜەوێ .ﺋەوەش ﻟــەو رواﻧﮕەوە دێﺖ ﻛــە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﺪا ھەﺗﺎ ﭘﺎواﻧﺨﻮازی و دەﺳــەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋ زﯾﺎﺗــﺮ ﭘﺎﺷەﻛﺸــە ﺑﻜﺎت ،ﻣەﯾﺪان ﺑﯚ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازان ﻛﺮاوەﺗﺮ و دەرەﺗﺎﻧﯽ
ﺣﺰﺑــﯽ دێﻤﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔەڵ ﺋێــﺮان و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ،ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ راﺑﺮدووی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ﺷــێﻮەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧﻤﺎن ،ﺟﯚراوﺟﯚرﯾــﯽ ﺧەﺑﺎﺗﻤﺎن ،ﺟﯿﺎوازی ھەﺑﻮوە
ﺧﯚ دەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﭘێﻚ دێ .ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﺎﻛﺮێ دﻧﯿــﺎ ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــە دوو رەﻧﮕﯽ ﺳــﭙﯽ و رەش ﺑﺒﯿﻨــێ .ﻻﺑﺎڵێﻚ ﻟە رێﮋﯾﻢ ﺧــﯚی داوای ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﻟــە وت و وﺗﺪارﯾﺪا دەﻛﺎ ،ﺟﺎ ﭼەﻧــﺪەی ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟــێ دەﺑێ ﻛەﯾﻔــﯽ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،ﻻﺑﺎڵەﻛەی ﺗﺮش دروﺷﻢ و ﻗﺴە و ﻛﺮداری
و ھەڵﻮێﺴــﺘە ﻻوەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ راﺑﺮدوو دەرﺑﺎز ﺑﻜەﯾﻦ .ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدن ﺋەوە ﺑﻮوە ﻛە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧﺎوﻣﺎﻧﺪا ﺑﺎو ﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەش ﺑەداﺧەوە ﺑﺮەوی ھەﯾــە .ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻛڵێﺸــەﯾﯽ داڕێﮋراو ﻛــە 20ﺗﺎ 30ﺳــﺎڵە ﻛﺎری ﭘێ دەﻛەﯾﻦ و ﺑە ھﯿﭻ ﻛﻮێﺶ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە. ﺋێﻤە وﯾﺴﺘﻮوﻣﺎﻧە ،ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﭼﺎﻻك و ﻛﺎراﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ﺑێﻨﯿﻨە
ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯽﻣﯿﻠﻠەﺗەﻛەﻣﺎﻧە و ھەڕەﺷەﻛﺎﻧﯽ ھەروەك راﺑﺮدوو و ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﯾﺸە .ﺑەو ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە ﻛە ﻟــە ﺷــەوەزەﻧﮕﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎراﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧــﺪا ﻻﻧﯿﻜەم ﺋﯿﻤﻜﺎﻧــﯽ ھەڵﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﯚﻣێﻚ ھەﺑــێ ،ﺋﺎﯾــﺎ دەﺑێ ﺋێﻤــە ﺋەو ﻣﯚﻣــەش ﻓــﻮو ﻟــێ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑﯿﻜﻮژێﻨﯿﻨەوە ،ﯾﺎن ھﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪەﯾﻦ رووﻧﺎﻛــﯽ زﯾﺎﺗﺮ داﮔﯿﺮﺳــێﻨﻦ؟ ﺳﯿﺎﺳەت و ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﺑە ﻻﯾەﻧﮕﺮی و ﻟەﮔەڵ ﺑﻮون ،ﯾﺎن ﻟەﺗەك ﻻﺑﺎڵێﻚ ﺣﯿﺴﺎﺑﻜﺮدن ﻧﯿﯿە و ﺋەو وەك ﯾــەك داﻧﺎﻧە ھەڵەﯾە و ھﯿﭻ ﻟــە ﺟێﮕەی ﺧﯚﯾﺪا ﻧﯿﯿە. ﺋێﻤــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻻﻧــﯽ ﻛەﻣﯽ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺸــﻤﺎن دەﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺋەواﻧﺪا ﻧەدﯾﻮە ﻛە ﻻﯾەﻧﮕﺮﯾﺎن ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺣــﺪك ﻟــە ﭼــﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا زۆر ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەم ﺟﻮوڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟە رۆژھەت ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﮔﻮزارﺷــﺖ دەﻛﺮێﺖ ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ھەوڵ ﺑــﯚ ﺑﻮوژاﻧەوە و داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوە ﻣەدەﻧﯿﯿــەﻛﺎن دەدات ،ﮔﻮﺗﺎری ﺣﺪك ﺑﯚ وەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەت ﭼﯿﯿە؟ ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺳﯿﺎﺳەت و ھەڵﻮێﺴﺖ و ﮔﻮﺗﺎری ﺣﺰﺑﯽ دێﻤﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮان و ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﻮرد، ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔــەڵ راﺑﺮدووی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ،ﺷــێﻮەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺮدﻧﻤﺎن ،ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﯽ ﺧەﺑﺎﺗﻤﺎن ،ﺟﯿﺎوازی ھەﺑﻮوە .ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ھەوڵﯽ ﺋێﻤە ﺋەوە ﺑﻮوە ﻛە ﺧﯚﻣﺎن ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘﺎﺳﯿﭫ
ﻛﺎﯾەوە و ھەوڵ ﺑﺪەﯾﻦ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺧەﺑــﺎت و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑەرﯾﻨﺘــﺮ ﺑﻜەﯾﻨــەوە .ﻧــە ﻣﺎف و ﺋﺎزادﯾــﯽ ﻛﻮرد ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﺋەو ژﻣــﺎرە ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎرەﯾە ﻛە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛەن و ﻧــە ﻛﻮردی رزﮔﺎرﯾﺨﻮاز و ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎرﯾﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەن ﻛە ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎن و دەرەوەی وﺗــﻦ .ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﻧەﺗەوﯾﯽ ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﮔﺸــﺘﯿﯿە و ﺣﺰﺑێﻚ ﻛە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ دەﻛﺎ دەﺑــێ ھەوڵ ﺑﺪا ﻣەﯾﺪان ﺑﯚ ﺑەﺷﺪاری ھەﻣﻮو ﭼﯿــﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺧﯚی ﺧﯚش ﺑﻜﺎ .رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ھەﻣەﻻﯾەﻧــە و رزﮔﺎرﯾﯿﺶ ﺑﯚ ھەﻣﻮواﻧە .ﻛەواﺑﻮو وەك ﺋەرﻛﯿــﺶ ﺑــﯚ ھەﻣﻮواﻧە.
ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن وەك ھێﺰی ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﭘێﻚ ﺑێ .ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑە ﭘێﯽ ﺷەراﯾەت و ﺗﻮاﻧﺎ ،ﺑﺘﻮاﻧــﻦ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﻨﻨە ﮔﯚڕێ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻛەﻣﯿﺶ ﺑێ. ﺑﺎﺑەﺗــﯽ دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﺣﺪك ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ”وﺷــە“وە ﺑو ﻛﺮاﯾــەوە ﻛە ﻟە زاری ﭼەﻧــﺪ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧــﺎو ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ھەواڵەﻛەی ﮔﻮاﺳــﺘﺒﻮوەوە ،ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺣﺪك ﺑە ﻓەرﻣﯽ ھﯿﭻ ﻟێﺪواﻧﯿﻜﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﻧەداوە ،ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺋەو دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەﯾە ﭼﯿﯿە؟ ﺑﯚ ﺋەو ﺑەﺷــە ﻛە ﺑﯚ ﺣﺪك ھﯿﭻﻟێﺪواﻧێﻜﯽ رەﺳــﻤﯽ ﻧــەداوە، ھەﺗﺎ ﺋەو ﭼﺮﻛەﯾە ،ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪی ﻋەزﯾــﺰی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﻛﺎری ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺟﺎرێ درێــﮋە دەدا. ﻛەواﺑﻮو ھەﺗﺎ ﺑەڕێﺰﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳــﺖ و ﻛﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﻦ، ﺑەڵﮕەﯾەك ﺑﯚ ﻟێﺪواﻧﯽ رەﺳــﻤﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺸــﺎﻧەوەی ﻧﯿﯿە .ﻟەﺳەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻛﺸﺎﻧەوەی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﻋەزﯾــﺰی ﻟە دواﯾﯿﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﺪا داوای ﻛــﺮدووە ﻛە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑﯽ ﻟێ
ھﯿﭻ ﺧﺎڵێﻜﯽ ﭘێڕەو ﭘێﺸــێﻞ ﻧەﻛﺮاوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺧﺎڵێﻜﯽ ﭘێڕەو ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﭘێﺸﺘﺮ داﻣﺎﻧﻨﺎﺑﻮو ،ﻟەم ﻛﯚﻧﮕﺮەدا ﻻﻣﺎن ﺑﺮد ﺑەم ھەﻟﻮﻣەرج و دۆﺧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﺧەڵﻜەﻛــە وەك ﯾەك ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﺷﻮێﻦ و ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺷێﻮەی ﺧەﺑﺎت و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛەی دﯾــﺎری دەﻛﺎ. ﺋەوەش ﺋەرﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻛە ﺋــەو ﻣەﯾﺪاﻧە ﺑــﯚ ھەﻣﻮوان ﺑە ﺷــێﻮەی ﮔﻮﻧﺠــﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ھەﻣﻮار ﺑــﻜﺎت .ھەوڵــﯽ ﺋێﻤە ﺋەوە ﺑﻮوە و ھــەرواش دەﻣێﻨێ ﻛە ﺋەوەﻧــﺪەی دەرەﺗﺎن دەﺑێ ﻣەﯾﺪان ﺑــﯚ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛە
وەرﺑﮕﯿﺮێﺘــەوە و ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ رێﺒەری ﺣﺰب ﺋەو ﺋەرﻛە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒــﺎت .ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧﺪی داواﻛەی ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪی وەرﮔﺮﺗﻮوە و ھەر ﻛﺎت ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑەو ﺋﺎﻛﺎﻣە ﮔەﯾﺸــﺖ ﻛە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺟێﮕەی ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ درێﮋە ﺑە ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ دەدات و ﻟە ﺟێﮕەی ﺋەو دەﺑێﺘە ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣــﺪك ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺑﯿﺮوڕای ﮔﺸﺘﯽ و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛﯽ ﻟێ ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺮێﺘەوە.
ﻟە ﻛﯚﻧﮕــﺮەی 16ی ﺣﺪك، ﺧﺎڵێﻚ ﻟــە ﭘێــڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺣﺪك ﭘێﺸــێﻞ ﻛﺮا ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەڕێﺰ ﺳــﻜﺮﺗێﺮ ﺑﯚ ﺟﺎری ﺳێﯿەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰب، زۆرﺑــەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﺪا ﻟەﺳەر ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺷــﯿﺎوﺗﺮ ﺑﻮو، ﺋﺎﯾﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺷﯿﺎوﺗﺮ ﻟە ﺳــﻜﺮﺗێﺮ وای ﻛﺮد ﺣﺪك ﭘێڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﯚرﮔﺎﻧــﯽ ﺣــﺰب ”ﻛﯚﻧﮕــﺮە“دا ﭘێﺸێﻞ ﺑﻜﺎت؟ ھﯿــﭻ ﺧﺎڵێﻜﯽ ﭘێڕەو ﭘێﺸــێﻞ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺧﺎڵێﻜﯽ ﭘێڕەو ﻛــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻧﮕــﺮە ﭘێﺸــﺘﺮ داﻣﺎﻧﻨﺎﺑــﻮو ،ﻟەم ﻛﯚﻧﮕﺮەدا ﻻﻣﺎن
ﻛەڵــﻚ ﻟــە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑەﻧــﺪی ﺋﺎوا ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎر وەرﺑﮕﺮێ. ﺑﯚ ﺋەو ﺑەﺷــەش ﻛــە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻛەﺳــﯽ ﺷــﯿﺎو دەﻛــەن ،ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ زۆر ﺑەﺗﻮاﻧﺎ و ﺷــﯿﺎوە و ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑﯿﺸــﺪا زۆر ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘە ،ﺑەم ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎن رێﮋەﯾﯿﻦ ،ھەر ﺋــەو رێﺒەرﯾﯿەی ﺋێﺴــﺘەی ﺣﺪك ﻛەﺳــﯽ ﺗێﺪا ھەﯾە ،ﻛە رەﻧﮕە ﻟە ھەﻧﺪێ ﺑﻮاردا ﻟــە ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺳــەرﺗﺮﯾﺶ ﺑێ. ﺑــەم ﺋەوەی ﻛە ﻟــە ھەﻣﻮوان ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮە و دەﺑــێ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﺑﻜــﺮێ ﺋەوەﯾە ﻛــە رێﺒەری و ﺋﯿﺪارەی ﺣﺰب و داڕﺷــﺘﻨەوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﻛﺎری ﺑــە ﻛﯚﻣەڵــە و رێﺒەراﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەﺳەری ﺳﺎغ دەﺑێﺘــەوە .ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪﯾــﺶ
ﺋێﻤە وﯾﺴﺘﻮوﻣﺎﻧە ،ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﭼﺎﻻك و ﻛﺎراﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ﺑێﻨﯿﻨە ﻛﺎﯾەوە ﺑﺮد .ﺋەوەش ھﯿﭻ ﭘێﺸــێﻠﻜﺎری ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە .ﺣﺰﺑﯽ ﺋێﻤە ھەرﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵ ﺟﺎرێﻚ ﻛﯚﻧﮕﺮە دەﮔﺮێ ،ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﺪا ھەﺗــﺎ ﺋەﻣڕۆ ،ﺑــەم ﺟﯚرەﯾە ﻛە ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﺪراوە ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﻧﺪێﻚ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛــﯚی ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘێڕەوی ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ ﺑﮕﯚڕێ .ﭘێﺸﺘﺮ داﻧﺎﻧﯽ ﺋەم ﺑەﻧﺪەی ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ زاﻧﯿﻮە ،ﻟــەم ﻛﯚﻧﮕﺮەدا ﭘێﯽ واﺑﻮو ﻻﯾﺒەرێ ﺑﺎﺷــﺘﺮە .ﻛەواﺑﻮو ﻟێﺮدا ھﯿﭻ ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەك ﻧەﻛﺮاوە، ﺑــەم ﺋەوەی ﻛــە ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺋەم ﺑەﻧﺪە رێﮕەی ﺑــﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮﯾﺪا ﺑﯚ ﺟﺎری ﺳێﯿەم دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑﺎﺳێﻜﯽ ﺗﺮە .ﺋــەوەش ﻛە دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﻛﺎراﯾﯽ و ﺑەﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺑەڕێﺰﯾﺎن ﻟەﻧێﻮ ﺣــﺰب و ﻛﯚﻣەﻧــﯽ ﺧەڵﻜــﺪا و داوای ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺣــﺰب ﺑﯚ ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺑەﻧــﺪە ،ﻟەﺑەر ﺑەڕێﺰﯾﺎن ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺷﻮێﻨﺪاﻧەرﯾﯽ ﺧﯚی ھەﺑــﻮوە .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەش زۆر ﻛەس ﻟەم ﺣﺰﺑەدا ھەﺑﻮون و ھەن ﻛە ﻧە ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەم ﺑەﻧﺪەﯾﺎن ﭘێ ﺑﺎش و ﻧە ﺋێﺴــﺘەش ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺑەﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺋێﻤەﯾە
ﯾەﻛێﻜە ﻟە رێﺒەرەﻛﺎﻧﯽ. ﺋەﮔــەر دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﭘەﺳــﻨﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــە ﭼــﯚن ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺮێــﺖ و ﻛــێ و ﺑــە چ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ دەﮔﺮێﺘە دەﺳﺖ؟ ﺋەو ﺑﺎﺳــە ھــەر ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧێﻮ رێﺒەراﯾەﺗﯽ و ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺣﺰﺑﺪا ھەﯾە .ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﺸﺎﻧەوەی ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻗﺒﻮوڵ ﺑــﻜﺎ ،رێﮕەی ﭼــﺎرە ﺑﯚ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻟەﻣێﮋﯾﻨە و ﭘڕ ﺋەزﻣﻮون و ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺧــﺎراو ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ﭘڕ ﻟە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﺪا ،ﻧە ﻧﺎﻣﻮﻣﻜﯿﻨە و ﻧە ھێﻨﺪە ﻗﻮرﺳﯿﺸە. راﺳــﺘە ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺟێﻜەوﺗﻮو و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺎرێﻜﯽ ﺷــﯿﺎو و زﯾﺮەﻛە ،ﺑــەم ﺣﺪك ﻟــە ﻛﺎدری رێﺒەرﯾــﯽ زﯾﺮەك و وﺷــﯿﺎردا ھــەژار ﻧﯿﯿــە ،رەﻧﮕە ﺑەﺋەﻧﺪازەی ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪ دەرەﺗﺎﻧﯽ ﺧﯚﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭘێﻚ ﻧەھﺎﺗﺒێ، دەﻧــﺎ چ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧﺪا و چ ﻟە ﺋﯿــﺪارەی ﺣﺰﺑﺪا ﻛەﺳــﯽ ﺑەﺗﻮاﻧﺎﻣﺎن ھەﯾە و ﺑە ﺧﯚﺷﯿﯿەوە زۆرﯾﺸﻦ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
”ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن و زەﻗﺒﻮوﻧەوەی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ھەﯾە“ وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﺑڕﯾــﺎری داوە ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﻛە ﺑﺎزﻧە و ﻣەﻛﯚﻛﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺧﯚﯾــﺪا ﻧەﻛﺮێﺖ و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ژووری ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەش ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎر دوا ﺧﺮاوە. ﺑەﭘێــﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،دەﺑێــﺖ ھەﻣــﻮو دوو ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێــﻚ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەﻛﯚ و ﺑﺎزﻧەﻛﺎن و ﺳﻜﺮﺗێﺮ و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻟە 12ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛــەم ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە ﭼﻮون ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛــە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەش ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛﺎدر و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە.
ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەك ﺑﻜﺎت، ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑەوە ھەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﻗﺴەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻣﻦ ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﻟەﺳەر ﻧﺎﻛەم“. ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﺑــە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ، ﭘﺎش ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە 2009دا وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ھﺎﺗەﭘێﺶ و 25ﻛﻮرﺳﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮدەوە. زﻣﻨﺎﻛﯚ ﺟەﻻل ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ژووری ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚران ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەدا ﺑﺎس ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻛــﺮاوە ﻛە دەﺑﻮو ﻟە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋەو
زﻣﻨﺎﻛﯚ ﺟەﻻل:
ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ھەﻣــﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەرﻣﺎن ھەﯾە
ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە ﺑەڕێﻮە ﺑﭽﻦ ،ﺑەم ﺑﯚ ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎر دوا ﺧﺮاون ،ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﻛەﯾە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻜە و زۆری ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ“. ﺟــەﻻل دەڵــێ” ،دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺑەھــﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧــە ﻧﺎھەﻣﻮارە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوەﯾە ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘێﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻻﯾەﻧﮕﺮان و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋێﻤەش ﻟە ھەﻣﻮو ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەن و ﺑﺎرودۆﺧەﻛــەش ﺑــە ھەﻣــﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەرﻣﺎن
ھەﯾە“. ”ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺎزﻧــە و ﻣەﻛﯚﻛﺎﻧەوە ﺗﯚﻣــﺎری ﻧــﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣــﺎن و ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە دەﺳــﺘﻤﺎن و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــﺮاون ﺑــﯚ ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟەﺑەر ﺋــەم ﺑﺎرودۆﺧە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺑە ﺑــﺎش ﻧﺎزاﻧﯿﻦ و ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن ﻟەﺳەر دواﺧﺴﺘﻨﯽ داوە“. ھەڵﺒﮋاردﻧــە دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە
ﻛە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ رێﻜﺨەری ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ،ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و ﻧەﮔەڕاوەﺗەوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻜﯿﺸە وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دوور ﺧﺮاوﻧەﺗەوە و رێﮕﺮﯾﺶ ﻟە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻛــﺮا ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﺑﮕەڕێﺘەوە. دەﻟﯿﻞ ﺟەﻣﺎل ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﺑﺎرودۆﺧﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎھەﻣﻮارە ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧﺎﭼﺎرن ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛە دوا ﺑﺨەن“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﮔــﯚڕان ﭼەﻧﺪان
ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﺧــﯚی ھەﯾــە ،ﻟە دەرﻛﺮدﻧــﯽ وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻧﺎردﻧەوەی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺋەﮔەری ﻛﺸــﺎﻧەوە و ﻧەﻛﺸــﺎﻧەوە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛەش ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ﻛە وا دەﻛﺎت ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێــﻮە ﺑﺒﺎت“، ﺟەﻻل وای ﮔﻮت. ﭼﺎودێــﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛە زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﮔﯚڕان ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھەڵﺒﮋاردن ﺑــﻜﺎت ،ﺋەﮔەری زۆر ھەﯾــە دووﺑەرەﻛﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺗێﺪا دەرﺑﻜەوێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛەدا ﻟەﺳــەر ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺣــﺰب ھەﯾــە ،ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن، ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕان زەﻗﺘﺮ دەﺑﻨەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑڕﯾﺎری دواﺧﺴﺘﻨﯿﺎن داوە“.
ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ:
ﺋەﮔەر ﮔﯚڕان ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھەڵﺒﮋاردن ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔەری زۆر ھەﯾە دووﺑەرەﻛﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺗێﺪا دەرﺑﻜەوێﺖ
ﺋﺎﺳﯿﺎﺳێڵ دەﻧﮕﯽ ﻛﭻ و ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت
وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯿﯿﯿــەوە ﻛە ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﭼﺎودێﺮی و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ دەﻧــﮓ ﺧﺮاوەﺗە ﺳەر ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎر .ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺋەو ﺑﺎڵەی ﯾەﻛێﺘﯽ ”ﺑە دووری ﻧﺎزاﻧێ ﻟەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەدا ﭼﺎودێﺮی ﻻﯾەك
ﺑــﯚ ﻻﯾەﻛەی ﺗﺮ ھەﻣــﻮو ﺑﻮارێﻚ ﺑﮕﺮێﺘەوە“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟەﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑە ”وﺷە“ دراون، ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر و ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﺑەردەواﻣە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﺋﺎﺳﯚﯾەك ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە. زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺋــەوەش دەﺧەﻧە
ڕوو ﻛە ”ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ﻛە دەﺳﺘﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﺑەﺳەر ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑڕﯾﺎر و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا، ﻟە دوا ھەوڵﺪا ﻟە رێﮕەی ﺗﯿﻤێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر و ﻛەﺳــﻮﻛﺎرﯾﺎن ،ﺗەﻧﺎﻧەت دەﻧﮕﯽ ﻛﭻ و ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻛە ﺳﯿﻤﻜﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺳﯿﺎﺳــێڵ ﺑەﻛﺎر دێﻨــﻦ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن“.
ﺷــﺎو ﻋەﻟــﯽ ﻋەﺳــﻜەری ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺑەدووری ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﺪا ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻻﯾەك ﺑﯚ ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەﻣــﻮو ﺑﻮارێــﻚ ﺑﮕﺮێﺘەوە و ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوە“. ﻟەﺳەر ﺋەو ﮔﺮﻓﺘە ”وﺷە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛﺮد ﺑە رێﺒﯿﻦ ﺗەھﺎ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻛﺎری دﯾﺎری ﺑﺎڵــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎری
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋەوﯾﺶ ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑﺎش واﯾە ﻗﺴە ﻟەﺳــەر ﺋەم ﭘﺮﺳە ﻧەﻛەم“. ﻟەﺑــﺎرەی ھﯚی ﻗﺴــە ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳــە ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ”ھــەر ﺋەوەﻧﺪە دەڵێﻢ ﻛە ھﯿﭻ ﻧﺎڵێﻢ“ .ﺋەم ﺑــێ دەﻧﮕﯿﯿەی ﺗەھﺎ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟەوەﺗــەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺧــﯚی راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺧﯚی ﻧەﺷﺎردووەﺗەوە ﻟە ھﯿﭻ ﻟێﺪواﻧێﻚ ﻟەﺑﺎرەی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ. ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻛــە ﻟەﺳــەر داوای ﺧﯚی ﻧﺎوی ﺑو ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە ،ﻟەﺑﺎرەی ھــﯚی ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﻛەﺳــﻮﻛﺎرﯾﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋــەو ﻛﺎرە ﻗێﺰەوﻧە ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﺪا ﮔﻮت، دواﺗﺮ وەك ﻛﺎرﺗﯽ ﻓﺸﺎر دژ ﺑە ﺋێﻤە ﺑــەﻛﺎر دێﺖ ﺗﺎ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤــﺎ ﺑﯚ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑﭽﯿﻨە ژێﺮ ﻓەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەوە ،ﺑەم ﺋێﻤە ھﯿﭽﯽ ﺷــﺎراوەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﺗﺎ
ﻟێﯽ ﺑﺘﺮﺳﯿﻦ“. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﺸــﮫﺎﺗﯽ ﻧــﻮێ ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧەوەی ھەردوو ﺑﺎڵەﻛەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ”ھﯿــﭻ ھەوڵێﻜــﯽ رژد ﻟە ﺋــﺎرادا ﻧﯿﯿە، ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺋێﺮاﻧﯽ ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﯿﻦ ﺑەوەی ھەردووﻻ ﭘێﯽ رازی ﺑﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺟــﺎرە ﻗﻮوڵﻦ و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺣﺰﺑﯽ ﺟەﻣﺎوەر و ﺑڕﯾﺎری روون ،ﻧەك ﺑەو ﺷێﻮەی ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﻧﯿﻮەی ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻚ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾﺨﯚن و ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑەﺷﺪارن و ﯾﺎری ﺑــە ﺟەﻣــﺎوەر دەﻛــەن ﺑــەوەی ﺋەوان ﻧﺎڕازﯾﻦ“. ﺋــەرﻛﺎن ﻣﺤەﻣەد ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری
ﺷﺎو ﻋەﻟﯽ ﻋەﺳﻜەری:
ﺑــەدووری ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﺪا ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻻﯾەك ﺑﯚ ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮو ﺑﻮارێﻚ ﺑﮕﺮێﺘەوە
ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿــﺎی ﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا، ”ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜــﺮدن ﺑە ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﺪا، دەﻧﮕــﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧــەﻛﺎن ﺷــێﻮە دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗێــﺪا ﺑﻮوە، ﺋەوەش دەرﺧەری ﺋەو راﺳﺘﯿﯿەﯾە ﻛــە ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ﺗەﻟەﻓﯚﻧﺎﻧە ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن ﻟەﺳەرە“. ﺋﺎﺳﯿﺎﺳــێڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاﻗە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻓﺎڕووق ﻣەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎﯾە و ﺋﯚﻓﯿﺴﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿﺎن دەﻛەوێﺘە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ” .وﺷــە“ ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــێ رۆژدا ھەوڵﯽ دا ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﺪوێﻨــێ ،ﺑــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑەردەﺳــﺖ ﻧەﺑﻮون ،ﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻟێﺪوان ﺑﺪەن.
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﮔﯚڕان ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ھﯿﭻ ھەوڵێﻜﯽ رژد ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە ،ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺋێﺮاﻧﯽ ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﯿﻦ ﺑەوەی ھەردووﻻ ﭘێﯽ رازی ﺑﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺟﺎرە ﻗﻮوڵﻦ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺣﺰﺑﯽ ﺟەﻣﺎوەر و ﺑڕﯾﺎری روون ،ﻧەك ﺑەو ﺷــێﻮەی ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﻧﯿﻮەی ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻚ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾﺨﯚن و ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑەﺷﺪارن و ﯾﺎری ﺑە ﺟەﻣﺎوەر دەﻛەن ﺑەوەی ﺋەوان ﻧﺎڕازﯾﻦ“.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻋﻪﺑﺪو ﻋﺎﻳﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﺋﻪﻣڕۆ ﭼﻮارﺷﻪم16 ،ی ﻧﯚﭬﻪﻣﺒﻪر ،وهك ھﻪﻣﻮو ﺳــﺎن ،ڕۆژی ﺟﻴﮫﺎﻧﻴﯽ ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴﻪ .ﻟﻪ ﺳﺎڵﯽ 1995هوه ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻧﻪﺗﻪوهﻳﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن، ﺋــﻪم ڕۆژهی دﻳﺎرﻳــﯽ ﻛــﺮدووه و ﻛﯚﺷﺸــﯽ ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهی ﮔﻴﺎﻧﯽ ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴﯽ دهﻛﺎت. ﺋێﺴﺘﻪ ﻟﻪ دﻧﻴﺎی ﻧﻮێﺪا ،ﺟﻴﺎوازﻳﯽ ﺑﻨﻪڕهﺗﻴﯽ ﻟﻪ ﻧێﻮان ﭼﻪﻣﻜــﯽ )ﻟێﺒﻮوردهﻳﯽ( و )ﭘێﻜﻪوهژﻳﺎن( و )ھﻪڵﻜــﺮدن( دهﻛﺮێــﺖ .ﻟﻪﺑــﺎرهی دﻳــﻮی زﻣﺎﻧﻪواﻧﻴــﯽ زارهوهﻛــﻪدا ،ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻳﻪﻛﯽ ﭼڕ ﻟﻪ ﻧێﻮ ڕۆﺷــﻨﺒﻴﺮاﻧﯽ ﻋﻪرهب ھﻪﻳﻪ ،ﺑﻪوهی ﺑﻪ ھﻪڵﻪﻳﯽ ھﺎﺗﻮون ﺑﻪ )اﻟﺘﺴــﺎﻣﺢ( ﺑــﯚ ﺋﻪم زﻣﺎﻧﻪ ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪﻳﺎن ﻛﺮدووه ،ﻛــﻪ ﻟﻪ دﻳﻮی ﻣﺎﻧﺎدا ،ﻟﻪ ﻳﻪﻛﺘﺮ ﺟﻮدان. ﺗﯚﻟێﺮاﻧــﺲ ) (Toleranceﻟــﻪ ڕاﺑــﺮدوودا، ﭼﺎرهﻳﻪﻛــﯽ ﭼﺎﻛــﯽ ﺑێﭽﺎرهﻳــﯽ ﺗﻪﻧﮕــﮋهی ﺋﻪﻗڵﯽ ﺳﻴﺎﺳــﻴﯽ و ﻣﻪزهﺑﻴــﯽ رۆژاوای ،ﻛﺮد. ﻓﻪﻳﻠﻪﺳــﻮوﻓﯽ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺰﻳﯽ )ﺣﯚن ﻟﯚك( ﻟﻪﺑﺎرهی ﺗﯚﻟێﺮاﻧــﺲ ،ﻛﺘێﺒــﻪ وهﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﻛــﻪی )Mes- (sage of toleranceﻧﻮوﺳــﻴﯽ ،ﺋﻪﻣــﻪش ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳــﺘﯽ ﺗێﭙﻪڕاﻧﺪﻧﯽ ﺣــﺎڵ و ﺑﺎره دوژﻣﻨﻴﯽ و ﻧﻪﻳﺎرﻳــﻰ و ﺗﻪژی ﻟﻪ ڕﻗﻴﻴﻪﻛــﻪ ،ﻛﻪ ﺋﻪوﻛﺎت ﻟﻪ ﺋﻪوروﭘﺎدا ،ﺑو و ﻟــﻪ ﺑﺮهودا ﺑﻮو .ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ، ﻟﻪ ﻋﺎرهﺑﻴﻴﺪا ﺑﻪ )اﻟﺘﺴــﺎﻣﺢ( ﺗﺎرﻳﻒ و ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪ ﻛــﺮاوه ،ھﻪر ﺑﻪﭘێــﯽ ﺗﻪرﺟﻪﻣــﻪ ﻋﺎرهﺑﻴﻴﻪﻛﻪ، ﻛﻮردﻳــﺶ ﺑــﻪ )ﻟێﺒﻮوردهﻳــﯽ( ﺗﻪرﺟﻪﻣــﻪی ﻛﺮدووه .وهﻟێ ﺑﻴﺮﻣﻪﻧﺪاﻧﯽ ﺋێﺴــﺘﻪی ﻋﺎرهﺑﻴﯽ، ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ ﺑﻪ )رﺣﺎﺑﺔ اﻟﺼﺪر( ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪ دهﻛﻪن، ﻳﺎﻧﻴﯽ :ﺳﻴﻨﻪﻓﺮاواﻧﻴﯽ .ﭼﺎﺗﺮﻳﻦ ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪﺷﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﻳﯽ )ھﻪڵﻜﺮدن( ﻟﻪ ﭘﺎڵﻴﺸــﺪا )ﺑﻪرﮔﻪﮔﺮﺗﻦ( دهﺑێﺖ. ﭼﻮﻛــﻢ ،ﺗﯚﻟێڕاﻧﺲ ﻧﺎﭼﺎرت ﻧــﺎﻛﺎت ،ددان ﺑﻪ ﺑﺎوهرﻳــﯽ ﺋﻪوﯾﺘــﺮ _ﺑﻪﺗﺎﻳﺒﻪت ﻟــﻪ ﻋﻪﻗﻴﺪهدا _ ﺑﻨێﻴــﺖ و ،ﺑﯚت ھﻪﻳــﻪ ،ﺋﻪو ﺑــﻪ ﻧﺎﺣﻪق و ﺧﯚت ﺑﻪ ﻟﻪﺳــﻪر ﺣﻪق ھﻪژﻣﺎر ﺑﻜﻪﻳﺖ ،ﺑﻪم ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﻪﺷــﺪا ،ﺑﻪرﮔــﻪی دهﮔﺮﻳﻴﺖ و ،ﺋﻪو ﻣﺎﻓﻪی ﭘێ دهدهﻳﺖ ﻛﻪ ﭼــﯚن ﺑﻴﺮ دهﻛﺎﺗﻪوه و ﺑﺎوهرﻳﯽ ﺑﻪ ﭼﻴﯽ ھﻪﻳﻪ و ﭼﯚﻧﻴﺶ دهﻳﺒێﮋێﺖ و دهﻳﻨﻮوﺳێﺖ .ھﻪرﭼﻴﻴﻪك ﺑێ ،ھﻪر ﭼﯚﻧێﻚ ﺑێ، ﻟﻪ ھﻪر ﻛﻮێﻴﻴﻪك ﺑێ ،ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ ﺋﻪوهﻳﻪ ﻟﻪﮔﻪڵﯽ ھﻪڵﻜﺮدﻧﺖ ھﻪﺑێﺖ. وﺷــﻪ ﻳــﺎن ﺗێﺮﻣــﯽ )ﺗﯚﻟێﺮاﻧــﺲ( ﻟــﻪ دوای ﻛﺘێﺒﻪﻛﻪی ﻟﯚك ،ﻟــﻪ زهﻳﻨﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﺋﻪوروﭘﻴﯿﺪا، ﺧــﺎوهن ﺋﺎﻣﺎژهﻳﻪﻛــﯽ ﺋﻪرێﻨﻴﯽ ﺑــﻮو ،ﭼﻮﻛﻢ ﭘێﻮهﺳــﺖ ﺑﻪ ﺟێﻜﻪوت )ﺳﻴﺎق(ـــﻪ ﻣێﮋووﻳﻴﻪ دﻳﺎرﻳﻜﺮاوهﻛﻪ ﺑﻮو .ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻟﻪ ﺋێﺴــﺘﻪدا ،ﺑﻪﺷێﻚ ﻟﻪ ﺑﻴﺮﻣﻪﻧﺪان ،ﭘێﻴــﺎن واﻳﻪ ،دهﺑێﺖ ﺋﻪم ﭼﻪﻣﻚ و وﺷــﻪﻳﻪ ،ﺗێﺒﭙﻪرێﻨﺮێﺖ و ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘﯚﺳﺖ- ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴــﻴﻴﺪا ﺑﮋﻳﻴﻦ .ﻟﻪ ﺟﻴﺎﺗﯽ )(Tolerance
ﭘێﺸــﻨﻴﺎزی وﺷــﻪ ﻳﺎن ﭼﻪﻣﻜــﯽ )Coexist- (enceدهﻛﻪن .ﺋﻪﻣﻪﻳﺎن ،ﻋﺎرهب ﺑﻪ )اﻟﺘﻌﺎﻳﺶ( ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪﻳﺎن ﻛــﺮدووه ،ھﻪرﭼﻴﯽ ﻧﻪوهی ﻧﻮێﯽ ڕۆﺷﻨﺒﻴﺮاﻧﯽ ﻋﺎرهﺑﻪ ،وﺷــﻪﻛﻪ ﺑﻪ )اﻟﻤﺼﺎﺣﺒﺔ، اﻟﺼﺤﺒــﺔ( ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪ دهﻛــﻪن .ﻛﻪواﺑﻮو ﺋﻪﮔﻪر ﺋێﻤﻪی ﻛــﻮرد ھﻪر ﻟﻪ ﺑﻨﻪڕهﺗــﺮا زاراوهﻛﻪﻣﺎن ﺑﻪ درووﺳــﺘﻴﯽ ﺑﯚ زواﻧﯽ ﻛﻮردﻳــﯽ وهرﮔێڕا و، ﻟﻪ دﻳﻮی ﭼﻪﻣﻜﻴﻴﻪوهش واﺗﺎﻛﻪﻳﻤﺎن ڕۆﺷــﻦ ﻛﺮدهوه ،ﭘێﻮﻳﺴﺖ ﺑﻪم ﮔﯚراﻧﻜﺎرﻳﻴﻪی ﻧێﻮ دﻧﻴﺎی ﻋﻪرهﺑﻴﯽ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﭼﯚن ﺋــﻪوان ﺑﺎﺟﯽ ﺑﻪھﻪڵﻪ ﺗﻪرﺟﻪﻣﻪﻛﺮدﻧﻪﻛﻪی دهدهن. ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ ﻟێﺒﻮردن ﻧﻴﻴﻪ ،ﺑﻪڵﻜﻪ ھﻪڵﻜﺮدﻧﻪ .ﺋﺎﺧﺮ ﻟێﺒﻮوردن ﺟﯚرێﻚ ﻟﻪ ﮔﻴﺎﻧﯽ ﺧﯚﺑﻪزﻟﺰاﻧﻴﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﻛﻪﺳــﯽ ڕاﺟﻴﺎوازی ﺗێﺪاﻳــﻪ ،ﭘێﺪاﮔﻴﺮﻳﻴﻪﻛﯽ ﺗێﺪاﻳــﻪ ﺑﻪوهی ﺣﻪﻗﻴﻘﻪﺗﯽ ڕهھــﺎ ﻻی ﺗﯚﻳﻪ و، ﭘێﺪاﮔﻴﺮﻳﻴﺸــﯽ ﺗێﺪاﻳﻪ ﻟﻪﺳﻪر ھﻪڵﻪی ڕهھﺎﻳﯽ ﺑﻪراﻧﺒﻪرت .ﻛﻪ ﺑﯚی ھﻪﻳﻪ ﺑﻪرﮔﻪی ﺑﮕﺮﻳﺖ ،ﻟێ ھﺎوهڵێﺘﻴﯽ ﻧﺎﻛﻪﻳﺖ ,ﺑﻪم ھﻪرﭼﻴﯽ ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ واﺗﺎھـــ ) ،(Coexistenceﻳﻪﻛﺴــﺎﻧﻴﻴﻪﻛﯽ ﻧﻪﻓﺴــﻴﯽ )اﻟﻤﺴــﺎواة اﻟﻨﻔﺴــﻴﺔ( ﻟــﻪ ﻧێﻮان ﺑﻴڕوﺑﺎوهره ﻣڕۆﻳﻴﻪﻛﺎﻧﺪا ﺗێﺪاﻳﻪ و ،ﻧﺎﭼﺎرﻳﻴﻪﻛﯽ ھﻪڵﻜﺮدن و ﭘێﻜﻪوهژﻳﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻓڕه-ﻓﻴﻜﺮﻳﯽ ﺋﺎوێﺰاﻧــﻪ .ﻟﻪم ﭼﻪﻣﻜﻪدا ،ھﻪﻣــﻮو ﻛﻪس ﻣﺎﻓﯽ ﺗﻪﺑﻪﻧﻴﻜﺮدﻧــﯽ ﻓﻴﻜﺮهی ﺧــﯚی ھﻪﻳﻪ ﺑﻪوهی ﺑﺎوهرﻳــﯽ ﭘێﻲ ھﻪﻳﻪ ،ﺋﻪﻣــﻪش وهك ﻣﻨﻪﺗێﻚ ﻧﺎ ﺑﻪﺳــﻪرﻳﻴﻪوه ،ﺑﻪڵﻜﻮ ﺑــﻪوهی ھﻪﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﯚﻣﻪڵﮕﻪی ﻣﺮۆﻳﯽ ،دهﺑێﺖ ﺋﺎزا و ﺋﺎزاد ﺑێﺖ ،ﻟﻪ ڕا و دهرﺑﺮﻳﻨﯽ ﺧﯚی ،ﻟێڕهوه ﻳﻪﻛﺴــﺎﻧﻴﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﻳﯽ ،ﺋﻴﺮادهی ﺋﺎدهﻣﺰادﻳﯽ ،دهﭼﻪﺳــﭙێﺖ و دهﺳﻪﻟﻤێﺖ. دهی ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪﻣﻪﻳﺎن داواﻛﺮاوێﻜﯽ ﻣڕۆﻳﯽ ﺑێﺖ, ﺋﺎﻳﺎ ﺋێﻤــﻪ وهك ﻛﻮرد ،ﻟﻪم ﺗﻪﻧﮕــﮋهی ﻋﻪﻗڵﯽ ﺳﻴﺎﺳــﻴﻴﻪدا ،ﺑﻪر ﻟﻪ ھﻪر ﻧﻪﺗــﻪوه و ﻻﻳﻪﻧێﻚ، ﺋﻪوﻻﺗﺮ ﻧﻴــﻦ ،ﭘێڕهوی ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ ھﻪم )Coex- (istenceﺑﻜﻪﻳﻦ؟ ﺋﺎﻳﺎ ،ﺋێﻤﻪ وهك ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن، ﻟﻪم ﺗﻪﻧﮕــﮋهی ﻋﻪﻗڵﯽ دﻳﻨﺪارﻳﻴﻪدا ،ﺑﻪر ﻟﻪ ھﻪر ﻻﻳﻪﻧێﻚ ،ﺋﻪوﻻﺗــﺮ ﻧﻴﻦ ،ﭘێــڕهوی ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ، ھﺎوهڵێﺘﻴــﯽ و ھﻪڵﻜــﺮدن )(Coexistence ﺑﻜﻪﻳﻦ؟. ژﯾﻨــﻮاری ﻣــﻪ ،ﺗﺎ ﺑــﻪرهو ﭘێﺸــﺘﺮ دهﭼێﺖ، ﺗﻪﻧﮕﮋهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻗڵﯽ ﺗﺎﮐــﯽ ﻛﻮرد ،ﭘﺘﺮ و زێﺪهﺗﺮ دهﺑﻦ .ﻟﻪﮔﻪڵ ﭼﻮوﻧﻪ ﻧێﻮ دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯿﯽ و ﺳﻪردهﻣﯽ ﻣﯚدێﺮﻧــﻪوه ،ﺋێﻤﻪی ﻛﻮرد ،ھێﺸــﺘﻪ ﻟﻪ واﺗﺎ و ﭼﯚﻧێﺘﯿﯽ و ﭼێﺘﯿﯽ ڕهﺧﻨﻪ ﺗێﻨﻪﮔﻪﯾﺸــﺘﻮوﯾﻦ، ﺑﯚێﺶ وهھــﺎ ﭘێﻨﻪﮔﻪﯾﺸــﺘﻮوﯾﻦ! ڕهﺧﻨﻪ )ﻧﻘﺪ( ﺗﻪﻧێ ﺑﺮﯾﺘﯿــﯽ ﻧﯿﯿە ﻟﻪ ﻟﯚﻣﻪ و ﺳﻪرزهﻧﺸــﺖ و ﺗﻮاﻧﺞ ،ﺑﻪڵﻜﻮ ﺷﯿﺘﻪڵ و ﺷــﺮۆﭬﻪی ﺑﺎﺑﻪﺗﯿﯿﺎﻧﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﺳﺘﺎﯾﺶ ھﻪم ﺗﺎﻧە و ﻟﯚﻣە ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺪا دهﮔﺮێﺖ.
ﭘێﻜڕا ﺑﻤﺮﻳﻦ ﻳﺎن وێﻜڕا ﺑﮋﻳﻦ؟ ﺑﻪﺑﯚﻧﻪی ڕۆژی ﺟﻴﮫﺎﻧﻴﯽ ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴﻪوه ﺗــﺎوێ دهﮔﯚﺗﺮێــﺖ ڕهﺧﻨــﻪی ﺋﻪدهﺑﯿﯽ )ﻧﻘﺪ اﻷدﺑﯽ( ﯾﺎﻧﯿﯽ ﺷﯿﺘﻪڵ و ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺮدﻧﯽ دهﻗێﻜﯽ ﺋﻪدهﺑﯿﯽ ،ﭼﻮوﻧﻪ ﺑﻨﺠﻮﺑﻨﻪوان و دهرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻻﯾﻪﻧــﻪ ﺷــﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ،ﺑﻪدﯾــﻮە ﺋﻪرێﻨﯿﯽ ھﻪم ﻧﻪرێﻨﯿﯿﻪﻛﻪﯾﺪا. وهﻟــێ ﻟﻪ ﻛﻦ ﻣــﻪ ،وا ﻟە زەﻳﻨــﺪا ﭼەﻗێﻨﺮاوه، ڕهﺧﻨﻪ ﺗﻪﻧــێ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــﻪ ﻟــﻪ ﺑﺮﯾﻨﺪارﻛﺮدن و دهرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻧﻪﻧﮕﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺋﻪﻣــﻪش ﺑﻨﻪﭼﻪ و ﺣﻪﻗﯿﻘﻪﺗﯽ وﺷــﻪﻛﻪ ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪ ڕووی ﭼﻪﻣﻜﯿﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﮐەوە. ﺋێﻤﻪ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘﻪ ،ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼــﯚن ﻻﯾﻪﻧﺪارﯾﯽ ﯾﺎرهﻛﺎﻧﻤــﺎن و ﭼﯚﻧﯿــﺶ ﻧﻪﯾﺎرﯾــﯽ ﺑﻪرھﻪڵﺴﺘﻜﺎراﻧﻤﺎن ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﺋﺎﻛﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﻪڵﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺟﻮداﻳﻰ ،ﺑــﻮون و ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯿﯿﻪﻛﯽ ﻧﯿﯿﻪ. ﺑﻪر ﻟﻪ ھــﻪر ﭼﺘێﻚ ،ﺗﻪﻧﮕﮋهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم وەﺗﻪ ،ﻟﻪ ﺑێﺴﻪروﺑﻪرﯾﯽ و وێﺮاﻧﻪﯾﯽ ﭘﻪروەرﯾﯽ ”اﻟﺘﺮﺑﯿە“ و ﺋﻪﻗڵ و رۆﺣێﺘﯽ ﭘﻪروهردهﯾﯿﯿﻪوه ،ﺳﻪرﭼﺎوه دهﮔﺮێﺖ .ﻟﻪ ﻣﻨﺪاڵﯿﯿــﻪوه ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻤﺎﻧڕا، ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ ﯾﻪﻛڕاﯾــﯽ ،ﭼﺘێﻜــﯽ ﺗﺮﻣــﺎن ﭘێ ﻧﻪﻧﺎﺳــێﻨﺮاوه .ﻓێﺮی ﻟﯚﺟﯿﻜﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻟﻪ ﺑﯿــﺮوڕادا ﻧﻪﻛﺮاوﯾﻦ .ﺋﻪو رێﺰ و ﺷــﻜﯚﯾﻪﯾﺎن ﭘﯿﺸﺎن ﻧﻪداﯾﻦ ،ﻛﻪ ﺷــﺎﯾﻪن ﺑﻪ ڕای ﺑﻪراﻧﺒﻪره و ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟﻪ ﻓﻪرھﻪﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺮ ،ژﯾﻨﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺟﻮداﺗــﺮ ،ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﺟﻮداوازﺗﺮ ﻟﻪ ھﯿﯽ ﺋێﻤﻪ دهﻛﺎت. ﭘﺮۆﺳــﻪی ﭘێﮕﻪﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻓﯿﻜﺮﯾــﯽ ،ﻟﻪﺳــﻪر ﺋــﻪو ﺑﻨﯿﺎﺗــﻪ ﻧﻪﺑﻮو ،ﻛــﻪ دهﻛﺮێــﺖ دﯾﻨێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﻓﯿﻜﺮێﻜــﯽ ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ ،ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﻪﻛﯽ ﭘێﭽﻪواﻧﻪﺗﺮ ،ﭼﯿﻨێﻜــﯽ ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯽ دوور ﻟﻪ ژﯾﻨﻮاری ﻣﻪ ،ھﻪﺑێﺖ .ﺑﻮوﻧﻰ ﻟﯚﺟﯿﻜﯽ ھەڵﮑﺮدن و ﺑﻪرﮔﻪﮔﺮﺗﻨــﯽ ﯾﻪﻛﺘﺮی ﺑﻪﺑێ ھﻪﺳــﺘﯿﺎرﯾﯽ، ﺑﻪﺑێ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯽ Social Contract ﺑﻪﺑێ ورژاﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ،ﻧﯿﯿﻪ. ﺧﻮدا ،ﺋﺎدهﻣﺰادی ﺑﻪ ﯾﻪﻛﻜﯚﭘﯿﯽ ﻟﻪ ﺷێﻮه ،ﭼﻪﺷﻪ، رهﮔﻪز ،ﻧﻪژاد ،ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾــﯽ ..ﻧﻪﺧﻮﻟﻘﺎﻧﺪووه، ﮔﻪر ﺋﻪوهی ﺑﯿﻮﯾﺴــﺘﺒﻮاﯾﻪ ،ﺑﯚ وﯾﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﺑﻮو، ﺋﯿﺪﯾﯽ رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪم ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪ ،رێﺰه ﻟﻪ وﯾﺴﺘﯽ ﺧﻮدا ،ﺑﻪرھﻪڵﺴﺘﯿﺸــﯽ ،ﺑﻪرھﻪڵﺴﺘﯿﯽ وﯾﺴﺘﯽ ﺋﻪوه. ﺋﺎزادﯾﯿﺨــﻮاز و ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازاﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ،ﺧﻪرﻳﻜﻪ ﻟــﻪ ھﻪڵﻜــﺮدن ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴــﻴﺶ ﺗێﺪهﭘﻪرێﻨﻦ، ﻛﻪﭼﻴــﯽ ﻧﻪوهی ﻧﻮێــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﺋێﻤﻪ، ﻓﯚڕﻣﯚﺳــﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎی ﺋێﻤﻪ ،ﺗــﺎزه ﺑﻪ ﺗﺎزه، ﻛێﺒﺮﻛێ ﻟﻪﺳــﻪر ﭼﻪﻧﺪاﯾﻪﺗﯿــﯽ و ﭼﯚﻧﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺟﻮێــﻦ و ﺑﻪﻛﻪﻣﮕﺮﺗﻦ و ،دواﺟﺎر ﻓﺎﺷــﯿﺰﻣﯿﯽ، دهﻛﻪن .ﺋﻪواﻧﻪی ﺷﻪووڕۆژ ﺑﺎس ﻟە )ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎی ﻋﻪﺳﻜﻪرﯾﯽ( دهﻛﻪن و ﺋەو ﮔﺮێﯿەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻮوهﺗﻪ درووﺷــﻢ و وێﺮدی ﺳــﻪر زارﯾﺎن ،ﻟﻪم ﺑﺎرهدا،
ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ )ﻣﻠﯿﺸﯿﺎی ﻓﯿﻜﺮﯾﯽ( و ﺋﻪواﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﭼﻪﺷﻪ و ﺑﻮار و رهوﺗﯽ ﻓﯿﻜﺮﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهﻛﻪن .ﺗﯚ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻪﯾﻔﯽ دڵﯽ ﺧﯚت ،ڕای ﺧﯚت دهردهﺑڕﯾﯽ ،ﻛﻪﭼﯿﯽ ڕێﮕﻪ ﺑــە ﺑﻪراﻧﺒﻪرەﮐەت ﻧﺎدەﯾﺖ ﺗﺎ ﺑە ڕاﺣﻪﺗــﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دهرﺑڕێــﺖ ،ﺋﺎ ﺋﻪﻣﻪ ﻟــﻪ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﺑێ ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴــﯽ و ﻓﺎﺷــﯿﺰﻣﯿﯽ زێﺪهﺗﺮ ،چ ﻧﺎوێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟێ دهﻧێﯿﺖ؟ ﺧﯚ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛﻪﺳﯽ ﺗﻮﻧﺪﺋﺎژۆ ھﻪر ﻟﻪوهدا ﻧﯿﯿﻪ ﮐــە ﺑﯿﺮی ﺧﯚی دهردهﺑﺮێﺖ، ﻛێﺸﻪ ﺋﻪوهﯾﻪ ،رێﮕﻪ ﻧﺎدات ،ﺗﯚش ڕای ﺧﯚت ﺑﻪ ﺋﺎزادﯾﯽ و ﺋﺎزاﯾﯽ ﺑﺨﻪﯾﺘﻪ ڕوو . ﺧﯚزﮔــﻪ ﻟــﻪ ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺋــﻪم وەﺳــﺘﺎﯾﯿﯿە ﻟە ﺳــﻮوﻛﺎﯾﻪﺗﯿﯽ و ﺟﻮێﻦ و ﺑەﮐەﻣﮕﺮﺗﻦ ،ﺗﯚزێﻚ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎﻧﺪوو دهﻛﺮد و ﺷــﺎﮔﺮدﯾﯿﻤﺎن دەﮐﺮد، ﺗﺎ واﻧﻪی ﺋﺎﻛﺎری ڕاﺟﻮداﯾﯽ و ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴــﯿﯽ ﻓێﺮ دهﺑﻮوﻳﻦ .ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋﻪم ھﻪﻣﻮو ﻣﺎﻧﺪووﻛﺮدﻧﻪی دهﻣﻮدهﺳــﺘﻤﺎن ﻟﻪ وﺗﻦ و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺟﻨێﻮ و ﺳــﻮوﻛﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ،ﺑڕێﻚ ﺋﻪزﯾﻪﻣﺎن ﺑﻜێﺸــﺎﯾﻪ ،ﺑﻪ ھﻪﻣﺎﻧﺸــێﻮهی ﻣﻪدهﻧﯿﯿﺎﻧە ،ﺑﮫﺎﺗﻴﻨﺎﯾﻪ دوو ﻗﺎﺗﯽ ﺋﻪواﻧﻰ ﺑﻪراﻧﺒﻪر ،ﭘێﭽﻪواﻧﻪی ﭘڕۆژە و دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯿﯽ ﺑەراﻧﺒەرﯾﺎن ،ﭼﺎﮐﯿــﯽ و ڕۆڵﻤﺎن ھەﺑﻮواﯾە .ﺗﺎ ﺋﻪم ﺟﻮێﻨﺪاﻧە ھﻪﺑێــﺖ و ﺑﻤێﻨێﺖ ،ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟە ﻧێﻮ رۆﺷﻨﺒﯿﺮه ﻓﻪﯾﺴﺒﻮوﻛﭽﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ،ﺗﻪﻧﮕﮋه ﻟــﻪ ﻋﻪﻗڵ و ڕۆﺣﯽ ﻛﻮردەوارﯾﯿــﺪا ،دهﻣێﻨێﺖ. ﺋﺎﺧﺮ ﻛﻮرد ﺟﻮێﻨﯽ ﻧﻪداﯾﻪ ،ﺋێﺴــﺘﻪ ﻟﻪ ﺷﻮێﻦ و ﭘێﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮ دهﺑﻮو. چ زۆرن ﺋﻪواﻧــﻪی داوای ﺋﺎزادﻳــﯽ دهﻛــﻪن، ﻛﻪﭼــﻲ ﺋﺎزادﻳﻴﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎﻳﯽ و ﺳــﺎدهﻛﺎﻧﯽ ھﻪر ﺗﺎﻛێﻚ ﺑﻪ ﺑﭭﻪ دهزاﻧــﻦ ..چ زۆرن ﺋﻪواﻧﻪی ﺷﻪووڕۆژ ﻣﻠﻴﺸﻴﺎی ﻋﻪﺳﻜﻪرﯾﯽ دهﻛﻮوﺗﻨﻪوه، ﻛﻪﭼﻴﯽ ﺧﯚﻳﺎن ﺑﻮون ﺑﻪ ﻣﻠﻴﺸــﻴﺎی ﻓﻴﻜﺮﯾﯽ.. چ زۆرن ﺋﻪواﻧــﻪی ھﻪردهم ﺑﺎﺳــﯽ ﺟﻮاﻧﻴﯽ و ﺋــﻪدهب و ﺋﻪدهﺑﻴﺎﺗﻤــﺎن ﺑﯚ دهﻛــﻪن ،ﻛﻪﭼﯽ زﻣﺎﻧﺸڕﻳﯽ ﺑﻮوه ﺑﻪ ﺋﻪدﮔﺎر و ﺋﺎﻛﺎرﻳﺎن ..چ زۆرن ﺋﻪواﻧﻪی ڕهﺧﻨﻪ ﻟﻪ داروﺑﻪردی ﺋﻪم ﮔﻪردووﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮداﻳﺸــﻪوه دهﮔﺮن ،وهﻟێ وهﺧﺘێ ڕهﺧﻨﻪﻳﺎن ﻟێ ﮔﻴــﺮا ﻗﻴﺎﻣﻪت ﺑﻪرﭘﺎ دهﻛﻪن ..ﭼﻪﻧﺪ زۆرن... ﭼﻪﻧﺪ زۆرن... ﻟﻪ ﭼﺎوﭘێﻜﻪوﺗﻨێﻜــﻰ ﺗﻪﻟﻪﻓﻴﺰﻳﯚﻧﻴﻴﺪا ،ﻟﻪﮔﻪڵ زاﻧــﺎی ﺑﻴﺮﻛﺎرﻳﻴﺰان و ﻓﻪﻳﻠﻪﺳــﻮوﻓﯽ ﻧﺎوداری ﻣﻮﻟﺤﻴﺪ )ﺑﻴﺮﺗﺮاﻧﺪ ڕاﺳــﻞ(دا ،ﭘێﺸﻜﻪﺷﻜﺎرهﻛﻪ ﭘﺮﺳﻴﺎرێﻚ ﺋﺎراﺳــﺘﻪی ڕاﺳﻞ دهﻛﺎت و دهڵێﺖ: ﺑﻪرێــﺰ ڕاﺳــﻞ ،ﺑــﺎ وا داﺑﻨێﻴﻦ ،ﺋــﻪم ﺗﯚﻣﺎر و ﻓﻴﻠﻤــﻪ ،دوای ھﻪزاران ﺳــﺎڵ ،ھﺎوﺷــێﻮهی دهﺳﺘﻨﻮوﺳــﻪﻛﺎﻧﯽ دهرﻳﺎی ﻣــﺮدوو ،ﻟﻪﻻﻳﻪن ﻧﻪوهﻛﺎﻧﻤﺎﻧﻪوه ﺗﻪﻣﺎﺷﺎ دهﻛﺮێﺖ .ﭼﻴﺖ وهزهﻳﻨﺪا دێﺖ و ﺑــﻪ ﮔﺮﻧﮕﯽ دهزاﻧﻴﺖ ،ﻛــﻪ ﻟﻪم ژﻳﺎﻧﻪی ﺗێﻴﺪا ژﻳﺎﻳﺖ و ﻟﻪو ﭘﻪﻧﺪ و دهرﺳﺎﻧﻪی ﻟێﻮهی ﻓێﺮ
ﺑﻮوﻳﺖ ،ﺑﻪو ﻧﻪوهﯾﻪی ڕاﺑﮕﻪﻳﻪﻧﻴﺖ؟ ڕاﺳﻞ دێﺘﻪ وهرام) :دهﻣﻪوێﺖ ﻟﻪﺑﺎرهی دوو ﭼﺖ، ھﯚﺷــﻴﺎرﻳﺎن ﺑﺪهﻣێ :ﻳﻪﻛــﻪم ﻓﻴﻜﺮﻳﯽ ،دووهم ﺋﻪﺧﻼﻗﻴﻴﻪ .ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﻓﻴﻜﺮﻳﻴﻪی ﻛﻪ دهﻣﻪوێﺖ ﭘێﻴﺎﻧﯽ ڕاﺑﮕﻪﻳﻪﻧﻢ ﺋﻪﻣﻪﻳــﻪ :ﻛﺎﺗێﻚ ھﻪر ﺑﺎس و ﺑﺎﺑﻪﺗێﻚ دﻳﺮاﺳــﻪ دهﻛﻪﻳﺖ ،ﻳــﺎن ﻟێﻮردﺑﻮوﻧﻪ و ﺗﯚژﻳﻨﻪوه ﻟﻪ ھﻪر ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪﻳﻪك دهﻛﻪﻳﺖ ،ﺗﻪﻧێ ﻳﻪك ﭼﺖ ﻟﻪ ﺧﯚت ﺑﭙﺮﺳﻪ ،ﺣﻪﻗﻴﻘﻪﺗﻪﻛﺎن ﭼﻴﻦ و ،ﺑﻪرهﻧﺠﺎﻣــﻪﻛﺎن ﭼﻴﻦ ،ﻛــﻪ دهﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟﻪم ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺎﻧﻪ وهﺑﻪرﺑﮫێﻨﺮێﻦ .ھﻪرﮔﻴﺰ رێﮕﻪ ﺑﻪﺧﯚت ﻣــﻪده ﻟﻪ ﺣﻪق ﻻﺑﺪهﻳﺖ ،ﺑﻪ ﺷــﻮێﻨﻪﻛﻪوﺗﻪﻳﯽ ﺋﻪﮔﻪرﻳــﯽ ڕاﺳــﺘێﺘﻴﯽ ﻳﺎن ﺑــﻪوهی ﮔﻮﻣﺎﻧﺖ ﭘێﯽ واﺑێــﺖ ،ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺎوهرﻳﻴــﺖ ﭘێﺒێﺖ ﺑﻪرهو ﺟێﻜﻪوﺗﻪﻳﻪﻛــﯽ ﻛﯚﻣﻪﻳﻪﺗﻴﯽ ﺳــﻮوددارت دهﺑﺎت .ﺗﻪﻧــێ ﺗﻪﻣﺎﺷــﺎی ﺣﻪﻗﻴﻘﻪﺗﻪﻛﺎن ﺑﻜﻪ و ھﻴﭽﯿﺘــﺮ .ﺋﻪﻣﻪ ﻻﻳﻪﻧــﻪ ﻓﻴﻜﺮﻳﻴﻪﻛﻪ ﺑﻮو ﻛﻪ دهﻣﻪوێﺖ ﭘێﻴﺎﻧﯽ ڕاﺑﮕﻪﻳﻪﻧﻢ. ﻻﻳﻪﻧﻪ ﺋﻪﺧﻼﻗﻴﻴﻪﻛﻪش ،ﭼﺘێﻜﯽ ﺳــﺎﻧﺎﻳﻪ زۆر، دهﻣﻪوێــﺖ ﺑڵێﻢ ﺧﯚﺷﻪوﻳﺴــﺘﻴﯽ ﺣﻴﻜﻤﻪت و داﻧﺎﻳﻴﻪ و ،رق و ﻛﻴﻨﻪ ﺣﻪﻣﺎﻗﻪت و ﮔﻪوﺟێﺘﻴﻴﻪ. ﻟﻪم ﺟﻴﮫﺎﻧﻪدا ،ﻟﻪﺳــﻪرﻣﺎن ﭘێﻮﻳﺴــﺘﻪ ،ﻓێﺮی ﻟێﺒﻮوردهﻳــﯽ و ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺴــﯽ ﺑﻴــﻦ ﻟﻪﮔــﻪڵ ﻳﻪﻛﺘﺮﻳﯽ ،ﻟﻪﺳــﻪرﻣﺎن ﭘێﻮﻳﺴــﺘﻪ ﻓێﺮ ﺑﺒﻴﻦ و ﺣﻪﻗﻴﻘﻪﺗێﻚ وهرﺑﮕﺮﻳــﻦ :ھﻪﻧﺪێﻚ ﺧﻪڵﻚ ڕهﻧﮕﻪ ﭼﺘﮕﻪﻟێﻚ ﺑﺒێﮋن ،ﻣﺎﻳﻪی ڕهزاﻣﻪﻧﺪﻳﯽ و ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋێﻤﻪ ﻧﻪﺑێﺖ ،وهﻟێ دهﺗﻮاﻧﻴﻴﻦ دهﮔﻪڵ ﺋێﻜﺘﺮﻳﯽ ﺑﮋﻳﻦ و ﻣﺎﻳﻪی ﺑﻪرﮔﻪﻛﺮﺗﻨــﯽ ﻳﻪﻛﺘﺮ ﺑﻴﻦ ،ﻟﻪم ڕێﮕﻪﻳﻪدا .ﺋﻪﮔﻪر دهﻣﺎﻧﻪوێﺖ وێﻜﺮا ﺑﮋﻳﻴﻦ ﻧﻪك ﭘێﻜﺮا ﺑﻤﺮﻳﻴﻦ ،ﻟﻪﺳــﻪرﻣﺎن ﭘێﻮﻳﺴــﺘﻪ ﻓێﺮی ﺋﻪم ﺟــﯚره ﻟﻪ ﺑﻪرﮔﻪﮔﺮﺗــﻦ و ھﻪڵﻜﺮدﻧﻪ ﺑﻴﻦ، ﻛﻪ ﭼﻪﻗﺘﻮاﻧﺴــﺘێﻜﻪ ﺑﯚ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن و ﭘﻮﺧﺘﻪﻛﺮدن و ﺗﻪواوﻛﺮدﻧــﯽ ژﻳﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﻳﯽ ،ﻟﻪﺳــﻪر ﺋﻪم ﻛﻪوﻛﻪﺑﻪﻳﻪ(. ﺋﻴﺪی ھﻴﻮام واﻳﻪ ﺳﻴﺎﺳﻴﯽ و ﺋﺎﻳﻴﻨﺪاراﻧﯽ دﻧﻴﺎی ﻣﻪ ،ﮔﻴﺎﻧﯽ ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ ﭘﻪرش ﺑﻜﻪن و ،ﻧﻮوﺳﻪران و ڕۆﺷــﻨﺒﻴﺮاﻧﻤﺎن زێﺘــﺮ ﺑﻪ ژﻳﻨــﻮاری ﺧﯚﻳﺎن ﺋﺎوێﺰاﻧﯽ ﺑﻜﻪن .ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﺷــﺪا ﺑﯚ زێﺘﺮ ﺷﺎرهزاﻳﯽ و ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــﻪوه ﻟﻪ ﭼﻪﻣﻚ و ﻣێﮋوو و ﺑﻨﻪواﻛﺎﻧﯽ )ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ( ﭘێﺸﻨﻴﺎزی ﺧﻮێﻨﺪﻧﻪوهی ﻳﻪﻛێ ﻟﻪ ﻛﺘێﺒﻪ ﺑﺎﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﻣﻪر ﺋﻪم ﺑﺎﺳﻪﻣﺎﻧﻪوه دهﻛﻪم، ﻛــﻪ ﺑﯚ زواﻧــﯽ ﻋﺎرهﺑﻴﻴﺶ ﻟــﻪ 1200ﻻﭘﻪرهدا ھﺎﺗﻮوهﺗﻪ وهرﮔێڕان) .ﺗﯚﻟێﺮاﻧﺲ ﻟﻪ ﺳــﻪردهﻣﯽ ڕﻳﻔﯚرﻣﺪا( Lecler Joseph Histore de le tolerance au sicle de la reforme Editions albin Michel. S. A. 1994
ﺷﻮێﻨەوارە ﺷﻜﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ھەوﻟێﺮ ﭼﺎك دەﻛﺮێﻨەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳﺎرا ﺳەردار ﮔﺮووﭘێﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد و ﻋــەرەب ﺑەﺷــﺪاری ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﻋێﺮاﻗــﯽ دەﻛــەن ﺑــﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﭘﺎرﭼــە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی ھەوﻟێــﺮ ھەن. ﭘﺴﭙﯚڕێﻚ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ و دۆزﯾﻨەوەدا زۆر ﭘﺎرﭼــەی ﺷــﻮێﻨەواری ﺗێــﻚ دەﭼــﻦ و زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﭘێ دەﮔﺎت ،ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾﺎﻧە. ﻟە درێﮋەی ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەوار و ﻛەﻟەﭘــﻮور، ھــﺎوﻛﺎت دوو ﺧﻮﻟــﯽ ﺗــﺮ ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ﻛــە ﯾەﻛێﻜﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎﻛﻜــﺮدن و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﭘﺎرﭼە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮە. ﻧﯿﮫﺎﯾەت ﻣﻮﺣەﻣەد ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی
ﯾﺎرﯾــﺪەدەر ﻟە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘێ واﯾە ﺋﯿﺸﻜﺮدن ﻟە ﺳەر ﭘﺎرﭼەی رەﺳەﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑــە ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﯽ ﻛﺎراﻣە و ﺑە ﺋەزﻣﻮون ھەﯾە. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎﻧە ﺗﯿﺸﻜﻤﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﺋەوەی ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەﺷــﺪاری ﺧﻮﻟﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﯾﺎن ﻛﺮدﺑێــﺖ و ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﻤە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدﺑێﺖ و ﺷﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﭼەی رەﺳەﻧﯽ ﺷﻮێﻨەواری“. رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋــەوە ھﺎﺗﻮوە ﻛــە ھەوڵ ﺑﺪەﯾــﻦ ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﭘﺎرﭼە ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ھەوﻟێــﺮ و ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘەش دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺳﻮود ﻟە ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ ﻛە وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە ﺑەﺷﺪار دەﺑﻦ“. ﺋەو ﭘﺎرﭼە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿﺎﻧەی ﻛە ﻟە ﻛﺎری ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ دەدۆزرێﻨەوە
زۆر ﺟــﺎر ﺑە ھــﯚﻛﺎری ﺟﯿﺎوازەوە دەﺷﻜێﻦ و ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼە دەﺑﻦ ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﭘﺎرﭼەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە و ﺑەﯾەﻛەوە ﻟﻜﺎﻧﺪن ھەﯾە.
ﺋەﺣﻤەد ﺟــەودەت ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋەم ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی
ﻋێﺮاﻗﯽ و رەزاﻣەﻧــﺪی ﺋێﻤە وەك ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﯽ ﭘﺎرﭼەی ﺷــﻮێﻨەواری و ﻧﺎردﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﻣﯚزەﺧﺎﻧە ﺑﻮوە .ﻣﻦ ﺑە داھﺎﺗﻮوی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرە
ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە زۆر ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻢ و ﻟــە داھﺎﺗﻮودا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻗﺎزاﻧﺞ ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﭘﺎرﭼــە
ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎن“. ﺟەودەت زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋەوان داوای ﭼەﻧــﺪان ﭘﺎرﭼــەی ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿﺎن ﻛــﺮدووە ﻟە ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی ھەوﻟێــﺮ ﻛــە ھەﻣﻮوی ﭘﺎرﭼە ﺳــﯿﺮاﻣﯿﻜﯽ رەﺳــەﻧﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋﯿﺸﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە“.ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەوار ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘﺎرﭼەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﺳــەر ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟە رووی ﺳــەردەﻣە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن و ﺟﯚری ﻧەﺧﺶ و ﻧﯿــﮕﺎری ﻛێﺸــﺮاو ﻟەﺳــەر ﭘﺎرﭼــەﻛﺎن ﻛە ھــەر ﻛﺎم ﻟەم ﻣەرﺟﺎﻧە ﻟە ﺑﻮاری ﺷﻮێﻨەواری و ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﭘﺎرﭼەی ﺳﯿﺮاﻣﯿﻚ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺧﯚی ھەﯾە“. ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە ھﺎوﻛﺎری وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق و داﻣــەزراوەی ”ﺋﯿﺴــﻤﯿﺖ ﺳﻮﻧﯿﺎن“ی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ،ﺳﺎﻧە ﭼەﻧﺪان ﺧﻮﻟﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟە ﺑﻮاری ﺷﻮێﻨەوارﯾﺪا ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺷﻮێﻨێﻚ ﻧﯿﯿە ﺗێﯿﺪا ﭘﯿﺸﺎن ﺑﺪرێﺖ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟە ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ھەزاران ﭘﺎرﭼــەی ﺋەﻧﺘﯿــﻚ ﻟــە ﺑــێ ﺷﻮێﻨﯿﯿﺎﻧﺪا ،ﻟە ﻛﻮﻧﺠێﻜﺪا ﺗﯚزﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻧﯿﺸﺘﻮوە .ﻧﺮﺧﯽ ﺋەوان ﻛە ﺑﺎﯾــﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻرن و ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺷــێﻮەی ژﯾﺎﻧﯽ زۆرﺑەی وﺗﺎن ﭘﯿﺸــﺎن دەدەن ﻛــە دەﻛﺮێــﺖ ﺑەھﯚﯾﺎﻧەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ڕاﺑﻜێﺸێﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﺷﻮێﻨێﻚ ﻧﯿﯿە ﺗێﯿﺪا ﭘﯿﺸﺎن ﺑﺪرێﺖ.
ﻟە 10ھەزار ﭘﺎرﭼەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻮاﻧﺪووە و ھەر ﯾەﻛەﯾﺎن ﻣێــﮋووی ﺳــەردەﻣێﻜﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە .ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﯿﺘە ژوورەوە، ھەر ﭘﺎرﭼە و ﺑەرەو ﺧﯚی ﻛێﺸﺖ دەﻛﺎت .ﻗەﺑﺎرەﯾﺎن وەك ﺷــێﻮە و ﻣێﮋووﯾﺎن ﺟﯚراوﺟﯚرن ،ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾە ھــەر ھێﻨﺪەی ﻗﺎﻣﻜــﯽ ﺗﻮوﺗە و ھەﺷﯿﺎﻧە ﺑەژﻧێﻚ ﺑڵﻨﺪە .ﻟەﻧێﻮﯾﺎﻧﺪا ژﯾﺎﻧﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺑەردﯾﻦ ھەﯾە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺧﺎﭼەﻛــەی ﭘەﯾﺎﻣﺒەر ﻋﯿﺴــﺎ و ھــەر ﻟە ﻓﯿﺮﻋــەون و
ﺳەﯾﺪ ﻗﺎدر:
ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﻣﻦ ﻛە ﻟەھەر ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﻮاﯾە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﻣەﻣﻨﻮوﻧﯿﯿەوە ﺷﻮێﻨﯽ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛﺮدم ﻟەودﯾــﻮ دەرﮔەﯾەﻛــﯽ ﺑﭽﻮوك، دﻧﯿﺎێﻜﯽ ﮔــەورە ﺑە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەوە؛ ﺗــﯚز داﯾﭙﯚﺷــﯿﻮە. ﺑەﻛﺮدﻧــەوەی دەرﮔەﻛە ،ﭘەردە ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪان ڕووداو و ﻣێﮋووی دﻧﯿﺎی ھەڵﺪەدەﯾﺘەوە ،ﺗێﯿﺪا زﯾﺎﺗﺮ
ھەڕەﻣەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺗــﺎ ﻛﯿﻠﯿﯚﭘﺎﺗﺮا، ﻟە ﺑﺎﺑﻞ و ﺳــﯚﻣەری و ﺋەﻛەدی و ﺋەﻧــەدۆڵ و ﺳــەﻓەوﯾﯿەﻛﺎن، ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە دﻧﯿﺎی ﺋێﺴــﺘە ﻟەژێﺮ ﺑﻨﻤﯿﭽێﻜــﺪا ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە. ھەرﭼــﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﺋــەو دﻧﯿﺎﯾە
ھەﯾــە ،ﻣێﮋووەﻛــەی ﺧﯚی ﻟەو ﺋەﻧﺘﯿﻜەﺧﺎﻧەﯾــەدا دەدۆزێﺘەوە. دﻧﯿــﺎ ﺑەﮔەورەﯾــﯽ و ﻣێــﮋووی درێﮋﯾەوە؛ ﻟە ﭘﺎرﭼە ﺋەﻧﺘﯿﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﯾﺪ ﻗــﺎدر ﺑەرزﻧﺠــﯽ ﺧﯚی دەﻧﻮێﻨێ ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 10ھەزار ﭘﺎرﭼەن. ﺳــەﯾﺪ ﻗﺎدر ﺑەرزﻧﺠــﯽ ھەر ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿــەوە ﺧﻮﻟﯿــﺎی ﺷــﺘﯽ ﻛــﯚن و ﺋەﻧﺘﯿﻜــەی ﻧﺎﯾﺎﺑــە. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﻢ ﺋەوەﯾە ﺋەﻧﺘﯿﻜەﺧﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﻧێﻮدەڵەﺗﯽ داﺑﻨێﻢ و ﻟە ڕێﮕەﯾەوە ﺧﺰﻣەت ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەم“. ﺟﮕە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ،ﺋەو ﭘﺎرﭼەی ﺋەﻧﺘﯿﻚ و ﻧﺎﯾﺎﺑﯽ ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎی ھەﯾە و ﺑــە ﻧﺮﺧێﻜﯽ زۆر ﻛڕﯾﻮﯾەﺗــﯽ و دەڵــێ” ،زۆرﺑەی ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵــﻢ ﺑەو ﭘﺎرﭼﺎﻧە داوە ﺗﺎ ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺷﯿﺎو ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﺑﺪەم و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﺷێﻮەی وﺗﺎن ﺑﺒێﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەك ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺋەﻧﺘﯿﻜەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ ،ﺑەم ﺋەوەﺗــﺎ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻧﯿﯿــە ﺗێﯿﺪا ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﺑﺪەم و ﺋەو ﭘﺎرﭼﺎﻧەی ﻛە ﺑﺎﯾﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻرن ،ﻟە ﻛﻮﻧﺠﯽ
ھﯚڵێﻚ ﺗﯚزﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻧﯿﺸﺘﻮوە“. ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﻟﯿﮋﻧــەی ﺷــﻮێﻨەوار و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار، ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﺳەرﯾﺎن ﺳــﻮڕﻣﺎوە ﻟــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧــەی ﺋەو ﻛﯚی ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ،ﺳــەﯾﺪ ﻗــﺎدر ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر داوای ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و ﺷــﺎرەواﻧﯽ و دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻛﺮدووە؛ ﺗــﺎ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﭘــێ ﺑــﺪەن و ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﭘﯿﺸﺎن ﺑﺪات، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭽﯿﺎن ﭘێ ﻧەداوە و دەڵێ” ،ﻟﯿﮋﻧەی ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﺳﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺳەرداﻧﯿﺎم ﻛﺮدم و دوای ﺋــەوەی ﺑە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺳەرﺳــﺎم ﺑﻮون ،ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛڕﯾﻨەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدم ﺑە ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە و ﻣﻨﯿﺶ ڕازی ﺑﻮوم ،ﺑەم دواﯾﯽ ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﻟێ ﻛﺮا“. ﺷــﺘە دەﮔﻤەﻧەﻛﺎن زۆرن ،ﺑەم
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ھەزاران ﭘﺎرﭼەی ﺋەﻧﺘﯿﻚ ﻟە ﻛﻮﻧﺠێﻜﺪا ﺧﯚڵﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧﯿﺸﺘﻮوە
ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋەواﻧە ﺋەﻧﺘﯿﻜﻦ ﻛە ﻟە دﻧﯿﺎدا ﯾەك ﯾﺎن دووان؛ ﻟە ﻣﺎدەی ﺑەﻧﺮخ و ﺑەﺷــێﻮەی وەﺳــﺘﺎﯾﺎﻧە دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ و ﺑەوەﯾﺶ ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﺋەﻧﺘﯿﻚ وەردەﮔﺮن. ﺳــەﯾﺪ ﻗﺎدر دەڵێ” ،ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﻣﻦ ﻛە ﻟەھەر ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﻮاﯾە، ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــە ﻣەﻣﻨﻮوﻧﯿﯿەوە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛــﺮدم ،ﺗﺎ ﺑــە ھﯚﯾﺎﻧــەوە ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﭘێ ڕاﺑﻜێﺸــێﺖ ،ﺑەم ﻟێﺮەدا ﺑەھﺎی ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ“. ﻧﺎدر ڕۆﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،ڕەواﯾــﯽ دەداﺗە ﮔﻮﺗەﻛەی ﺳــەﯾﺪ ﻗــﺎدر و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺋەﻧﺘﯿﻚ ﻟــەڕووی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزارەوە ﺟێﮕەی ﺑﺎﯾەﺧە و ھﯚﻛﺎرێﻜــە ﻟــە ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر .ﺋەو دەڵێ ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺋەﻧﺘﯿﻚ ﺑﺪرێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێﻚ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎرﭼەﯾەك ﻟە ﻣێﮋوو
و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ ﺧــﯚی دەﺑﯿﻨێﺖ؛ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر دادەﻧێﺖ“. ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺷﻮێﻦ ﺑﯚ ﺋەﻧﺘﯿﻜەﺧﺎﻧە زۆرە ،ﺑەم ڕەﻧﮕە ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮﯾﻨﯽ ﻗەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑێﺖ. دارا ﯾەﻋﻘﻮوﺑــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻗەی ھەوﻟێﺮ ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەﭼەﻧﺪ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿــەك دەدات ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﻗــەت و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻗەﺗــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻣﯚزەﺧﺎﻧە و ﺷــﺘﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺋەﻧﺘﯿﻜە .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی دارا ﯾەﻋﻘﻮوﺑﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻗــەت ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ و ﻟەژێــﺮ ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧــەوەدان، ﺑەم دەڵــێ ”ﻗــەی ھەوﻟێﺮ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺧــﯚی ھەﯾــە و ﺋەﮔــەر ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤــﺎن ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد ،ﺷﻮێﻨﯽ
ﭘێ دەدەﯾﻦ“. ﺳــەﯾﺪ ﻗﺎدرﯾــﺶ ﻟــە ﺧەﻣــﯽ ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﻟەوێ ﺷــﻮێﻨێﻜﻢ ﭘێ ﺑــﺪەن ،ﺋﺎﻣﺎدەم ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧــﯚم ﻧﯚژەﻧﯽ ﺑﻜەﻣــەوە“ .ﺋەو ﻛــە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺑەو ﭘﺎرﭼﺎﻧە داوە و ھەروەك ﺧﯚی دەڵــێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺳــﻮودێﻜﯽ ﺑﯚم ﻧەﺑﻮوە و ﺋەﮔەر ﺋەو ﭘﺎرەﯾەم ﻟە ھەر ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮدا وەﮔەڕ ﺧﺴــﺘﺒﺎﯾە ،ﺑــە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻر ﺳﻮودی دەﺑﻮو“. ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەﻧﺘﯿﻜەﻛﺎن ﺟێ دەھێڵﯽ، ڕووداوە ﺧﻮێﻨﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣێﮋوو ھەﺳﺘێﻜﯽ ﺳــەﯾﺮت ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﺋەو دەﺳەﺗﺪاراﻧەﺷــﯽ ﻛە ﻟــە زﯾﺎﺗﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﯿــﺎن ﭼەﻧــﺪان ﻛەﺳﯿﺎن ﺧﺴﺘە ژێﺮ ﮔڵ ،ﺋێﺴﺘە ﺑﻮوﻛەڵەﯾەﻛﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺘﯿﻜەﺧﺎﻧەن و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺗﯚزی ﺳەرﯾﺎن ﭘﺎك ﺑﻜﺎﺗەوە.
ڕێڕەوەﻛﺎن ﭼﯚڵ و ﺑەﺷــەﻛﺎن ﺑێ ﻧﯚرەن .ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوﻛﺎﺗە ﺗێﭽﻮوەﻛﺎن % 100ﻟەﺳەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﻦ. ﺟەﺑﺎر ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻛەرﯾﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕزﮔﺎری دەڵێ” ،ﻛﺮاﻧەوەی ﺑەﺷﯽ ﺋێــﻮاران ﺑە ﭘﺎرە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﻧﯚرەی ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛﺎن ھەﯾــە و ﻧﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن؛ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕزﮔﺎری ﻛەم ﺑﻮوﻧەﺗەوە“. ﯾەك ﻟەو ﺑەﺷــﺎﻧەی ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﻧــﯚرەی زۆری ﺑــﯚ دەﮔﯿﺮێــﺖ، ﺋەﺷﯿﻌەی )ﺳﯿﺘﯽ و ﺋێﻢ ﺋﺎی ﺋﺎڕە(؛ ﻛە ﺟﺎران ﺷەش ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺑەم ﺟەﺑﺎر دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻚ و ﻧﯿﻮ ﺗێﻨﺎﭘەڕێﺖ و ﺋێﻮاراﻧﯿﺶ ﺑێ ﻧﯚرەﯾە“. ﺧﯚ ﻧﯚرەی ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە دﻛﺘﯚرێﻜــەوە ﺑــﯚ ﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازە و ﺟەﺑــﺎر دەڵێ” ،دﻛﺘﯚر ھەﯾــە ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻧــﯚرەی ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛەی ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ،2019ﻛە ﺋێﻮاراﻧﯽ ﺑێ ﻧﯚرەﯾە“. ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼﻮاری ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن، ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺗﺎﯾﺒەت ﭘێڕەو دەﻛــەن ،ﻛە ﺟﮕە ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن؛ ﺋێﻮاراﻧﯿــﺶ ﻧەﺷــﺘەرﮔەری و
ﺋەﺷﯿﻌە ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەم ﺑــە ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە .ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەش وەزارەت ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەك داﯾﻨﺎون ﻛە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧە .ﺟەﺑﺎر ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻛەرﯾﻢ دەڵێ” ،ﻧﺮﺧﺎﻛﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻧﯿــﻮەی ﺑﺎزاڕ ﻛەﻣﺘــﺮن“ .ﺋەو ﻧﻤﻮوﻧە ﺑە ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﻗﻮرگ دەھێﻨێﺘەوە ،ﺑــەوەی ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺑە ﻧﺰﯾﻜەی 600ھەزار دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑە 200ھەزارە. وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑەو ﭘﻼﻧەی
ﻛﺮدووەﺗــەوە .دﻛﺘﯚر دەڵێ” ،ﻟەو ﭘﻼﻧە ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﺎش دەڕۆن“. ﺑــە ﺑــڕوای دﻛﺘــﯚر ﺧﺎڵــﺲ ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە دەرەوەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن زۆر ﻛەﻣە و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻓﻠﯿﻤــﯽ ﺋەﺷــﯿﻌە و ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﺪاوەﺳﺘﯽ ﺗﺮە ،ﺗﺎ ﺑەردەوام ﺑﻦ و ﺟﮕە ﻟەوەش دەڵێ” ،ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە وا دەﻛﺎت ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺋــەوەی دوای دەوام ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎر ﺑﻜەن ،ﻟە
ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﯚرەی ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛەم ﻛﺮدووەﺗەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺋێﺴﺘە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﯿەﻛﯿــﺎن ﻟە ﻧێــﻮ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘێﯿەﻛــەی ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﻧــﺎو ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــە .ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑــە ﺧﯚڕاﯾﯽ و ﺋێﻮاران ﺑە ﭘــﺎرەن .ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﻛە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ داﯾﻨﺎون؛ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﻦ ،ﻛەﻣﺘﺮ ﻟﻪ ﻧﯿﻮەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧــە و ﺋەوەش ﻧﯚرەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛەم ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑەم ﺋەوەش ﺑێ ﮔﺮﻓﺖ ﻧﯿﯿە و ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺋێﻮاران ﻗەدرﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮە. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ، ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕزﮔﺎرﯾﯿــە ﻛــە ﻟە دەﺳــﺘە ڕاﺳــﺘﯽ ﯾەﻛﺘﺮﺑڕی ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەد ﻣەﺗﺮی و ڕێﮕەی ﻛﯚﯾەﯾە .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن دەﭼﯿﺘە ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾە ،ﻟەﺑەر ﺋﺎﭘﯚڕای ﻧەﺧﯚش ڕێــﺖ ﻧﯿﯿە ﺑــڕۆی .ﻟە ھەﻧﺪێــﻚ ﺷــﻮێﻨﯿﺪا ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 60ﻧەﺧــﯚش ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨەﻛەﯾﺎن، ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟــە ﭘەﻧﺠەرەﯾەﻛە و ﺑە ﺗێﻚ ﭼڕژاوەی ﻟــە ﺑەردەﻣﯿﺪا ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﺳــەر ﺑەھەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەدا دەﻛەی ،ﻧەﺧــﯚش ﺗەﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ و ﻧﯚرەﻛﺎن درێﮋ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﺟەﺑﺎر ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻛەرﯾﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری
ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ڕزﮔﺎری ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ،ژﻣﺎرەی ﻧەﺧﯚﺷــﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﺑﻮوە ﻛــە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺷﺎرﯾﺶ ژﻣﺎرەﻛەی ھێﻨﺪەی ﺗﺮ زﯾﺎد ﻛﺮدووە. ﺑە ﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕزﮔﺎری؛ ﻟــە ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ڕاﺑــﺮدوودا 137ھــەزار و ٥٨٥ﻧەﺧــﯚش ﺳــەرداﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﯾﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە 2014ﻛە ﺳــەرەﺗﺎی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑــﻮو ،ژﻣﺎرەی ﺳەرداﻧﯿﻜەراﻧﯽ ھەﺷﺖ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەو
ﺳﺎڵە ﻧﺰﯾﻜەی 10ھەزار ﻧەﺧﯚش ﺑﻮو. ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﺟەﻧﺠﺎڵﯿﯿــە، ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺟــﺎڕس ﻛﺮدووە و وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﻧەﺧﯚﺷەﻛﺎن ڕاﻧﺎﮔــەن و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ڕەﻓﺘﺎری ﻧەﺷــﯿﺎو ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﻧەﺧﯚش دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﮔﻠەﯾﯽ ﻟە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾە ﻛەم ﻧﯿﻦ .ھەر ﺋەوﻛﺎﺗەﯾﺶ ”وﺷــﻪ“ ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ﺑﻮو ،ﻧەﺧﯚش ﺑﯚ ﮔﻠەﯾﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾە ﻟەو ﺑەﺷــەدا ﺑﻮون .ﻟەوﺑﺎرەوە ﺟەﺑﺎر ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە و دەڵێ، ”ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە دەﺑﻦ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ
ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺳﺰا دەدرێﻦ“. ﺋەو ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿە و ڕەﻓﺘﺎرە ﺗﻮﻧﺪەی ﺑەﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەراﻧﺒەر ﺑــﻪ ﻧەﺧﯚش دەﻛﺮێــﺖ ،ﻟەﮔــەڵ ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ دەواﻣﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋێﻮاران ﻧﺎﻣێﻨێﺖ. ﻟەدوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ دەواﻣﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن، ﻟــە ﺳــەﻋﺎت دووی دواﻧﯿﻮەڕۆوە دەواﻣﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺗﺎﯾﺒەت دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ﺗــﺎ ﻧﯚی ﺷــەو ،ﻛە ھەﻣــﺎن ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﺑە ھەﻣﺎن ﺋﺎﻣێﺮی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﻛﺎر دەﻛەن .ﺋێــﻮاران وەك ﺋەوەی ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺳــﻮﯾﺪ ﺑﯿﺖ،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
دﻛﺘﯚر ﺧﺎڵﺲ:
ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە وا دەﻛﺎت ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەوەی دوای دەوام ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎر ﺑﻜەن دەﯾەوێــﺖ ﻟەو دۆﺧــە ﺧﺮاﭘەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھەر ھﯿﭻ ﻧەﺑێﺖ، ﭘﺎرەی ﻛەرەﺳــﺘەی ﺋەﺷــﯿﻌە و ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛﺎن دەرﺑﮫێﻨﻨەوە و ﺑــﺎری ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﻮوك ﺑﻜەن .دﻛﺘﯚر ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ﺋــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧەڵﻜﯽ ھەژارە و ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯿﺶ ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەم
ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺧﺰﻣەت دەﻛەن و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﭘﺎرەﯾەش ﺑەوان دەدرێﺖ“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ڕزﮔﺎری ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯚی ﺋەﻣﺴﺎڵ، ھــەزار و 290ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑێ ﭘﺎرە ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ھەر ﻟــەو ﻣﺎﻧﮕــەدا ﺗەﻧﯿــﺎ 479 ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﺑە ﭘﺎرە و ﻟە ﺋێﻮاراﻧﺪا ﻛﺮاوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دۆﺳﯿە ..ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی
10
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﭘﺎرﺗﯽ :رێﮕە ﻧﺎدەﯾﻦ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ داوای ﮔەڕاﻧەوەی ﻣﺎﻣەڵــەی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ دەﻛەن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ،ﺑەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدەن ﻛــە ﻧﺎﯾەڵﻦ ﺋەو ھەوڵەی ﮔﯚڕان ﺳــەر ﺑﮕﺮێﺖ و ھﺎوﻛﺎت ﺑــە ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺮدن ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎوی دەﺑەن. ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑــە ﭼڕی ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻣەڵەی ڕاﺳﺘەوﺧﯚی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ دەﻛەن ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەﻏﺪا، ھﺎوﻛﺎت ڕۆژی ﯾەﻛﺸــەﻣﯿﺶ ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋــﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣــەد ،ﺟێﮕــﺮی دووەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﮔــﯚڕان ،ﺑە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەراﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ ﺑە ﺟﯿﺎ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑﻜەن. ﺋەﻣﯿــﻦ ﺑەﻛــﺮ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔــﯚڕان ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑێﺒﺎﻛە ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵــﻚ و ﻣﻮوﭼەﺧــﯚران ،ﺑﯚﯾە ﮔــﯚڕان ﮔەڕاﻧەوە ﺑــﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ڕێﮕەی ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ دەزاﻧێﺖ“. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەرێﻢ
ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﮔﻮزەراﻧﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت و ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎﻣەڵەی ڕاﺳﺘەوﺧﯚی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﮔەرەﻧﺘﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼــەی ھــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﻟەﮔەڵە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﭘێﯽ ﻧﺎدرێﺖ“. ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﭘڕۆژەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ﺑﯚ ﺳەرﺟەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻜە ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوور ﺧﺮاوەﺗەوە و ڕێﮕﺮی ﻟە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮا ﺑﭽێﺘەوە ھەوﻟێﺮ ﻛە ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﮔﯚڕاﻧە ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ھەﻧﺪێ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑڵێﻦ ﮔــﯚڕان ﺑــﯚ ﺷــﺎردﻧەوەی ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ھەﻣــﻮو ڕێﮕەﯾــەك دەﮔﺮێﺘە ﺑەر ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ. ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ،ﮔﯚڕان ھەﻣﻮو ھەوڵێﻚ دەدات ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ﻟــە ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯿﺪا ﺑﺸﺎرێﺘەوە .ﻋەوﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ھەوڵــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔــﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑەﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوەش ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ڕێﮕەﺷــﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ ﺋەو ﻛﺎرە ﺳەر ﺑﮕﺮێﺖ“. ﻋەوﻧﯽ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭘﺎرﺗﯽ ڕێﮕە ﻧﺎدات ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەرێﻢ ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ڕێﮕە ﻧﺎدەﯾﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺴــﺘێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە دەرەوەی دەﺳــەﺗﯽ ﺑڕﯾﺎری
ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑێﺖ“. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳﺎڵە دووﭼﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑــﻮوە و ﺋەﻣــەش وای ﻛﺮدووە ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ زۆری ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ھەرێــﻢ ﻓــﺮاوان ﺑﺒێــﺖ و ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠەش ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘﺮۆﺳەی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮێ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە. وەك ﭼﺎودێﺮان و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛەن ،ﺋەﻣە ﺟﺎری ﯾەﻛەم ﻧﯿﯿە ﮔﯚڕان دەﯾەوێﺖ ﺋەو ﻧﯿــﺎزەی ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ داﺑڕﯾﻨﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەرێﻢ ﻧﯿﺎز و ﭘﻼﻧــﯽ ﺗﯚﻛﻤەی ﮔﯚڕاﻧە و ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛﺎت. ﺋﺎﻣﯿﻨە زﻛﺮی ،ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ڕوون ﻛــﺮدەوە ،ﺋەو ھەوڵــەی ﮔﯚڕان ﺧﯿﺎﻧەﺗە ﻟە ھەوڵﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﮔﯚڕان ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە، ﮔﯚڕان ﻣەﺑەﺳــﺘﯿەﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە“. ”وﺷە“ ﻗﺴــەی ﻟەﮔەڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو، ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﻛﯚﻣــەڵ ﻛــﺮد ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑەم ھﯿﭽﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ﻗﺴــە ﺑﻜەن ،ﺋەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﺑەردەم ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪەراﻧﺪا ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺎوی ﺋەو ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﺎﻧەﺷــەوە ﻗﺴــەی دەﻛــﺮد و ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺘﯿﯿەوە ڕاوەﺳﺘﺎﺑﻮون.
ﺣﺎﻛﻢ ﺷێﺦ ﻟەﺗﯿﻒ :داوای ﻣﺎﻣەڵەی ﺑەﻏﺪا ﻟەﮔەڵ ﺳﻠێﻤ
ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ
ﺋەو ﻛﺎرە ﻧﺎدەﺳﺘﻮورﯾﯿە و وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻟــە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧــﯽ ڕاﺑــﺮدووی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎڕازی ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ھﻮﺗــﺎف و ﺑﺎﻧﮕﯽ ”ﻋەﺑــﺎدی ﻋەﺑــﺎدی“ دەﻛــﺮا و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﺋﺎرام ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەدی ھەڵﺴﻮوڕاوی ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﻗﺴــەی ﺑﯚ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ﻛﺮد، داوای ﻣﺎﻣەڵــەی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﺑەﻏﺪاﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺮد ﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﻣەش ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮورﯾﺶ ﺋەو داواﯾە ﭘێﭽەواﻧەی دەﺳــﺘﻮورە ،ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەڵێ ،دادﮔەی دەﺳــﺘﻮوری رێﮕە ﺑەو ﻛﺎرە ﻧﺎدات .ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎی دەﺳــﺘﻮورﯾﺶ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋــەو ﻛﺎرە ﭘێﭽەواﻧەی دەﺳﺘﻮورە“.
دژﯾەﻛﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﯾﺎﺳﺎی ﻓﯿﺪراڵــﯽ و ﯾﺎﺳــﺎی ھەرێﻤەﻛە، ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــێﻚ ﻛــە ﻧﺎﭼێﺘە ﻧێﻮ دەﺳــەﺗە ھەﻣﯿﺸــەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ. ھەروەھﺎ ﻟە ﺑڕﮔەی ﯾەﻛﯽ ﺋەو ﻣﺎدەﯾە ھﺎﺗﻮوە ،دەﺳــەﺗﯽ ھەرێﻤەﻛﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﻣﻮﻣﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن و دادوەری ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەﮔﻮێﺮەی دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮور ،ﺟﯿﺎ ﻟەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿە ھەﻣﯿﺸەﯾﯿﯿﺎﻧەی ﻛە دەﺳەﺗﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﻦ. ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ :دادﮔەی دەﺳﺘﻮوری ڕەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ ﺳــەﻋﺪوون ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋەﻣــە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎدەﺳــﺘﻮوری و ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق
داﻧــﯽ ﺑە دەﺳــەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن و دادوەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧــﺎوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﺶ دەﺑێ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋەو دەﺳەﺗﺎﻧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﻧــەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟەﺑﺎرەی داوای ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔﯚڕان و ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﻣﺎﻣەڵــەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺑەﻏــﺪا ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﯾﺎن ،ﺳــەﻋﺪون ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەو داواﯾە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺳــەر ﻧﺎﮔــﺮێ ،ھەر ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ھەوڵەﻛﺎن ﺑﺨﺮێﻨە ﮔەڕ، ﺋەوا ﻟە دادﮔەی دەﺳﺘﻮوری ﺳﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛــﺮێ و ﺋەﻧﺠﺎم و ﺑڕﯾﺎری دادﮔەﻛەش ﺑﯚ ھەﻣﻮوان ڕووﻧە ﻛە ڕەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە. ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮور رێﮕﺮن ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﻮور،
ھەر دەﺳــەﺗێﻚ ﻟە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی و دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺑێ و ﻟە دەﺳﺘﻮور ﻧەﻧﻮوﺳــﺮاﺑێ ،ﺋەوا دەﭼێﺘە ﺧﺎﻧەی دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ و ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧــەی ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ھەرێﻢ رێﻚ ﻧەﺧﺮاون و دەﺳــەت ﻟەو ﺑﻮاراﻧە ﻛە ﻟە دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑﯚ ﯾﺎﺳــﺎی ھەرێــﻢ و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧە. دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوە و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ،ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺳــﻨﻮوری ﻋێﺮاق، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ داراﯾــﯽ و ﮔﻮﻣــﺮگ و دەرﻛﺮدﻧــﯽ دراو .ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ رەﮔەزﻧﺎﻣە و ﻣﺎﻓﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدن، ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘﯚﺳﺘە و ﭘەﺧﺶ ،ﭘڕۆژەی ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸــﺘﯽ و وەﺑەرھێﻨﺎن، ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ،ﺋﺎﻣﺎر
دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﻛە زﯾـــــﺎﺗﺮ % 85ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ”ﺑەڵێ“ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2005دەﻧﮕﯿﺎن ﺑﯚ داوە و ﺗێﯿــﺪا دەﺳــەﺗە ﻓﯿﺪراڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی و ھەرێﻤەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑە رووﻧﯽ دﯾﺎری ﻛﺮدووە .ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﺎﻛــە ھەرێﻤــە ﻛە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧﺎوە و ﺋﺎﻣــﺎژەی داوە ،ھەر دەﺳــەت و ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﻟەﻻﯾەن دەﺳــەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜــﺮێ ﯾــﺎن ھەﻣــﻮار ﺑﻜــﺮێ ﻟە ھەرێﻤەﻛەدا. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻣﺎدەی 12ی دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق و ﺑڕﮔەی دوو ﺗێﯿﺪا ھﺎﺗﻮوە، دەﺳەﺗﯽ ھەرێﻢ ،ﺗﻮاﻧﺎی ھەﻣﻮار و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻟە ھەرێﻤەﻛﺎن ھەﯾە ،ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭼﻨﮕﯽ ﺑەﻏﺪا دەﮔێڕدرێﺘەوە
ﮔﯚڕان ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛﺮد و ﯾەﻛــــــــــــــــــێﺘﯽ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻣﺎﻣەڵــەی ﺑﯿﺮۆﻛــەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺑەﻏــﺪا ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧەوە ﭘێﺶ ﺧــﺮاوە ،ﺑەم ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﻛەوﺗﻮون ،ﺑﯿﺮۆﻛەﻛە ﺋەﮔــەری ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ زۆر ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی ﺑﯚ دەﻛەن. ﻛﺎوە ﻣﺤەﻣــەد ،ﺳــەرۆﻛﯽ
ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﺸﻨﯿﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەی ﻣﺎﻣەڵەی راﺳﺘەوﺧﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑــﯚ ﺋەوە دەﮔێڕێﺘــەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﻧﺎﯾەوێــﺖ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﺑﻜﺎت. ﺋــەو ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑــﻮو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪات ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿە ﺷــﺎﻧﺪ ﺑﻨێﺮێﺖ و ﺧەﻣﯽ ﻟە ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﻣﻮوﭼەﺧــﯚران و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻧەﺷﻤﺎﻧﮕﻮﺗﻮوە
ﺑــﺎ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﻼﻧﯽ )ﺑﯽ( ﭘڕۆژەﻛەﯾە“. ﻟەﺑﺎرەی ﭘﻼﻧﯽ ﺋەی ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘﻼﻧﯽ )ﺋــەی( ﺋەوەﯾە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﺑــﻦ ،ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻮوە ھــەر ﻛﺎﻣﯿﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪی ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوی ﺗــﺮ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧەﺑێﺖ، ﺋــەوەش ﻛێﺸــەﻛەﯾە و ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺳەر ﻧەﮔﺮێﺖ“.
ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﺋەوەﻧﺪە ﺑﺎش ﻧﯿــﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت و ﺑﻮدﺟەدا ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻣﺎﻣەڵــەی ﺑەﻏــﺪا ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺟﯿﺎ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺋەوەش ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻧەرێﻨــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی 2017ھەردووﻻ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ڕﯾﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑﻦ ،ھەر ﻻﯾەك ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧەﺑﻮو ﻻﯾەﻛەی ﺗﺮ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە دادﮔــەی ﻓﯿﺪراڵﯽ
ﺳــﻜﺎ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻧەﺑــﻮو ،ﺑەﻏــﺪا دەﺗﻮاﻧێــﺖ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑــﻜﺎت ﻟە ڕووی داراﯾﯿﯿەوە ،ﭼﻮﻧﻜە دۆﺧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻢ زۆر ﺧﺮاﭘە، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ھەرێﻤﯿﺶ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮاردووە و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘــەك ﺧــﺮاوە و ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوت ﺑەﺣﺰﺑــﯽ ﻛﺮاوە ،ھﯿــﭻ ﺑﺎﻛﯽ ﺑە ﻛێﺸــەی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە، ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و زاﻧﻜــﯚﻛﺎن داﺧﺮان، ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟێ ﮔەڕێﯿﻦ ﭘﺎرﺗﯽ ﭼﯚﻧﯽ ﺑﻮێﺖ ﺋەوا ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت“. زاﻧــﺎ ڕۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ
ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺳەرﭼﺎوەی ﺑﯿﺮۆﻛەی ﻣﺎﻣەڵەی ﺑەﻏﺪا ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺋەوەﯾە ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ﭘــێ ﻧﺎدرێﺖ ،ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ﺑڕێﻜﯽ ﻛەم ﻟە ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯿﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛێﺸەﻛە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت و ﯾﺎن ﻧﺎﯾەوێﺖ ﭼﺎرەﺳەری ﺑﻜﺎت“. ﺋەو دەڵــێ” ،ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ھەوڵﯽ ﺋــەوەدان ڕێﮕەﭼﺎرەﯾــەك ﺑــﯚ ﻛێﺸەی ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ
ﺑﺪۆزﻧــەوە، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕێﮕەﭼﺎرەﻛــەش ﺋەوەﯾە ﺑەﻏﺪا داوا دەﻛﺎت داھﺎﺗە ﻓﯿﺪراڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑﺪرێﺘەوە ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺪەن“. رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋەﮔــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ھەﺑێﺖ ﻧەﯾەوێ ﺋەو ﺷﺘە ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ وەك ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯿﺮ ﻟــەوە ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﺑﮕەﻧــە ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑــﯚ ﺋەوەی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑێــﺖ ﻟەﺳــەر ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﯽ ﻋێﺮاق:
و ﺳەرﻧﺎﮔﺮێ و ﺳــەرژﻣێﺮی داﻧﯿﺸﺘﻮوان ،ﻧەوت ﮔﺎز ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺋﯿﺪارە دەدرێﻦ و داھﺎﺗەﻛەﺷــﯽ ﺑــە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ داﺑەش دەﻛﺮێــﺖ و وەﺑەرھێﻨﺎن و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻟێ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ، ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﮔﯚﻣﺮﮔــەﻛﺎن ﺑــە ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔــەڵ ھەرێــﻢ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ رێﻚ ﻧەﺧــﺮاو ﻟە ﻧﺎو ھەرێﻤەﻛﺎن دەﺑێﺖ ،ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ وزەی ﻛﺎرەﺑﺎ رێﻚ دەﺧﺮێ و داﺑەش دەﻛﺮێــﻦ .ﺋەﻣﺎﻧە ﻟە ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ 110 و 112و 113و 114و 115ی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺑــە ڕووﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﭘێ دراوە. ﺣﺎﻛﻢ ﺷێﺦ ﻟەﺗﯿﻒ :دەﺳﺘﻮور رێﮕە ﻧﺎدات ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕان ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﯿە و ﺑﺎڵــﯽ ﻗﯚرﺧــﻜﺎری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳەرﺑە
ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭘێﻜەوە ﻛﺎر دەﻛەن ﺑﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑەﺷێﻮەی ڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەﻣە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﭼﺎوﺗﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼەی دﻧﯿﺎﯾە ﺋێﺴﺘە ﺑە ﻻی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە. ﺑەم ﺋێﺮان ﻟەم ﺑﺎﯾەﺧە ﻧﯿﮕەراﻧە. ﭘﺴــﭙﯚڕی ﯾﺎﺳﺎی دەﺳــﺘﻮوری و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘێﺸﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ،ﺣﺎﻛﻢ ﺷێﺦ ﻟەﺗﯿﻒ ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﻧﺪە دەڵێﻢ ﻛە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺗەواو ﭘێﭽەواﻧەی دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗە. زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن، ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳــﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎوی ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑﮕــﯚڕن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﺨەﻧــە ﻧێــﻮ ﺋەم ﯾﺎﺳﺎﯾەوە .ﯾﺎﺳﺎﻛەی ﻋێﺮاق ﺑە ژﻣﺎرە 21ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2008دەرﭼﻮوە و ﻟە 2010و 2013ھەﻣــﻮار ﻛﺮاوەﺗەوە، ﻧﺎوی ﯾﺎﺳﺎﻛە ”ﯾﺎﺳﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﻧﺎڕێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ھەرێﻤەﻛﺎن“ـــە، واﺗە ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧــە دەﮔﺮێﺘەوە ﻛە ﻟەﻧﺎو ﺳــﻨﻮوری ھەرێﻤەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﻦ، ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮔــﯚڕان و ﺑﺎڵﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ،دەﯾەوێ ﺋــەوە ﻻ ﺑــﺪات و ﻟــە ھەﻣﻮاری ﺗﺎزەی ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﺑﯿﻜﺎت ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،واﺗە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻏﺪاوە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﺑــەم دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﺋەم ﺧەوﻧەی ﺋەوان ڕەت دەﻛﺎﺗــەوە و ﻟە ﮔﯚڕی دەﻧێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﻤﺎﻧﯽ ﭘێﭽەواﻧەی دەﺳﺘﻮورە
ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق:
ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻧەك ﭘﺎرێﺰﮔﺎ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوو و ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺋﺎرام ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣــەد دووەم ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ھﯚی ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑﯚ رێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەﻏــﺪا و ھەرێﻢ دەﮔەڕێﺘەوە، ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ﻧەﮔــەن ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺋەوە ھەوڵ دەدەن ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏﺪا ﺑﻜەن. ﺑــەم ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ”ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﻛەﯾﻦ“. ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻜــە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧەوە ﺑﯚ داواﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼــە ،ﮔەڕێﻜــﯽ ﺗــﺮی ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨﯿﻮە .ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ﭘێﺸڕﻛێﯿﺎﻧە ﻛﺎﻣەﯾﺎن ﺑە ﭘﺎڵەوان دەرﺑﻜــەون ،ﺑــەم ﻛــەس ﭼﺎرەﺳەری ﻧەﺧﺴﺘﻮوەﺗە ڕوو، ﺟﮕە ﻟە ورووژاﻧﺪﻧﯽ ”ﻣﺎﻣەڵەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﮔەڵ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“. ﺳەﻋﺪ ﺣەدﯾﺴــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻓەرﻣــﯽ ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق
ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەﮔــەری ﭘێﻮەﻧــﺪی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﻣﺰاﻧﯿﻮە ﺷﺘﯽ وا ﻟە ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﺎس ﻛﺮاﺑێــﺖ ،ﺑەم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺘﻮور و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮور ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دەﺑێﺖ ،ﻛە ﻟە رێﮕەی دەﺳﺘﻮور و ھەڵﺒﮋاردن و دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ﺋەوەی ﻟە دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق ھﺎﺗــﻮوە ﻣﺎﻣەڵەی راﺳــﺘەوﺧﯚ و ﺑە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎڕێﻜﺨــﺮاوە ﻟە ھەرێﻤێﻜﺪا ،ﺑﯚﯾە
ﻣﺎﻣەڵەﻣﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دەﺑێــﺖ .ﺣەدﯾﺴــﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﻟە ھەرێﻤﯿﺸﺪا دەﺳﺘﻮور ھەﯾە ﻛە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﯾﺎﺳــﺎ ھەڵﺒﮋاردن ﻛﺮاوە و دەﻧﮓ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دراوە“. ”ﺑەﺑێ ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەرێﻢ ھەﯾە ﻛە ﭘێﻤــﺎن واﯾە ﺑﯚ ھەرێﻢ ﺧﯚی دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺋێﻤە ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﻤﺎن ھەﯾە و وای دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛــە ﺑﻮوﻧــﯽ ھــەر ﻛێﺸــەﯾەك ﻟەﻧــﺎو ھەرێــﻢ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ،ﺑﯚﯾــە داوای
ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋێﻤە ﺑەﺷێﻚ ﻧﯿﻦ ﻟەو ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەی ﻟە ھەرێﻤﺪا ھەﯾە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟە رێﮕــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە دەﺑێﺖ ﻧــەك ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەك ﻟەﻧــﺎو ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە رووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﺑەﻏــﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪە ﺑــە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ، ﺋــەوە ﻟــە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﯾــە ،ﺋێﻤــەش ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﮔە دەﺳــﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ و
ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە ﺑەﭘێﯽ دەﺳﺘﻮوری ھەرێﻢ و ﻋێﺮاق دەﻛەﯾﻦ ﻛــە ﻟــە زۆر ﻻﯾەﻧەوە ﺑەﺳــەر ھەرێﻤﯿــﺶ ﺟێﺒەﺟێ دەﺑێﺖ“ .ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛەی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق وای ﮔــﻮت. ﺳەﻋﺪ ﺣەدﯾﺴﯽ ﺋەوەﯾﺸﯽ روون ﻛﺮدەوە” ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺋێﻤە ﺑەﺷێﻚ ﻧﯿﻦ ﻟــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەی ﻟــە ھەرێﻤﺪا ھەﯾــە و داواش ﻟە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﭼﺎرەﺳــەری
ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی دروﺳﺖ ﺑﻜەن“. ﻟەﺑــﺎرەی داوای ﻣﺎﻣەڵــەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟە ﻧێــﻮان ﺑەﻏﺪا و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە ”ﺋەوە داواﯾەﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺋەو ﺋﺎزادە ﻟــەوەی دەﯾڵێﺖ وەك ھەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺑﯚﯾە وەﻣــﯽ ﻣﻦ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەﮔەری ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە رووی دەﺳــﺘﻮورﯾﯿەوەﯾە ﻛە ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ﺑڕﮔەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﺑﺎﺳــﯽ ﻣﺎﻣەڵەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دەﻛەن و ﺗﺎ ھەرێﻢ ھەﺑێﺖ و ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﻛەﯾﺪا رێﻚ ﺧﺮاﺑﻦ، ﺋەوە ﻣﺎﻣەڵــەی ﺑەﻏﺪا ﻟە رێﮕەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــەوە دەﺑێﺖ ﻧەك راﺳﺘەوﺧﯚ. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﮔەری ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە واﺗــە ﭘێﻮەﻧــﺪی راﺳــﺘەوﺧﯚی داراﯾﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟەﻧﺎو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی 2017ی ﻋێــﺮاق ،ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،دەﻗــﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ 2014ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿﺪراڵ و ھەرێﻢ ﻛــﺮاوە ،ﺧﺮاﯾە ﻧــﺎو ﺑﻮدﺟەﻛﺎﻧﯽ 2015و 2016و ھەﻣــﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺶ ﺧﺮاوەﺗە ﻧــﺎو ﺑﻮدﺟەی ،2017ﺑــەو ﭘێﯿە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑڕی 550ھەزار ﺑەرﻣﯿﻠﯽ
رۆژاﻧەی ﻧەوت ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﻛەرﻛــﻮوك ﻟە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳــﯚﻣﯚوە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﺪاﻧﯽ 17 %ی ﭘﺸﻜﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ،ھەر ﺋەوەش ﻟــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی 2017دووﺑــﺎرە ﺑﻮوەﺗەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەردا ﻧەھﺎﺗﻮوە و ﻧﺎﺷﺰاﻧﻢ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭼــﯚن ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﺑەﻧﺪەی ﺑﻮدﺟە دەﻛﺎت ،ﺑەم ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ زۆر ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺑﻮدﺟە ﺑە ھﺎوﺷێﻮەی ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﺗێﭙەڕ دەﻛﺮێﺖ. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﮔــەری داواﻛﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ،ﺋﺎﺧﯚ ﺑەﻏﺪا ﻟــە رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺗﺎوﺗﻮێ ﺑﻜﺎت و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺨﺎﺗە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧــﯚی؟ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺑەﭘێﯽ ﺋــەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﺑﺎرەوە ﻛﺮاوە ،ھەرێﻢ ﭘﺸﻜﯽ ﺧﯚی % 17وەردەﮔﺮێ ،دوای داﻧﯽ ﺋەو ﺑــڕە ﻧەوﺗە ﺑە ﺑەﻏﺪا، ﺋەو % 17ﯾەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ﺧەرﺟــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑێﺖ ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ، ﺑﯚﯾە ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮور و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ﻟەوﺑﺎرەوە ﺗێﭙەڕ ﺑﻜەﯾﻦ“.
ﯽ و ﻛــــــــــــــــــــﯚﻣەڵ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛەن ”ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻏــﺪا و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﮔڵﯚﭘﯽ ﺳەوزﯾﺎن ھەڵﻨەﻛﺮدووە ﺑﯚ ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛە، ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ڕازی دەﺑێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ“ ،رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ وای ﮔﻮت. ھەردوو ﻻﯾەﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ،زﯾﺎﺗﺮ رەﺧﻨــە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ دەﮔــﺮن ،رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ دەڵــێ، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﯾــەك ﺳــﺎڵە ھﯿــﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧەﻧــﺎوە،
ﻟە ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾەﺷــﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎن ﺑﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەﯾﺮ ﺑﻜەن ،ﻟە ﺋەﮔەری ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺶ دەﺑێﺖ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑەوە ﺑێﻨێﺖ ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑەوە ڕازی دەﺑێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ“. ھەرﭼەﻧﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ، ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــەی ﮔﯚڕان دەﻛەن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧەﻛﺮدوون ،ﺑﯚ ﺋەوەش ﭘﺎﺳــﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە. ﻣﻮﺳــەﻧﺎ ﺋەﻣﯿــﻦ ،ﺳــەرۆﻛﯽ
ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ”ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗەﯾﺎن ورووژاﻧﺪ ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﺎن دەﻛەن، ﺋێﻤــە وەك ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻤﺎن ﻧەﻛﺮدوون ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێﺖ ،ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺳەرەﺗﺎ دەﺑێﺖ ﻟــە ڕووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ و داراﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ھەردەم ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ھــەر ﭘڕۆژەﯾەك دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺑﺒێﺘە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﯚ
ﮔﺮﻓﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن“. ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﻣﺎﻣەڵــەی ﺑەﻏﺪا ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑــﺎش ﻧﺎزاﻧێــﺖ و ﭘێﯽ واﯾــە” ،ھﯚﻛﺎرێــﻚ دەﺑێــﺖ ﺑﯚ دوورﻛەوﺗﻨــەوە ﻟــە ﻓﯿﺪراڵﯿﯽ ھەرێﻢ ،ھــﺎوﻛﺎت ﻋەﺑﺎدی ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ،ﺑﭽێﺘــە ژێﺮﺑﺎری ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼــەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺑﯿﺮۆﻛەی ﻣﺎﻣەڵەی راﺳﺘەوﺧﯚی ﺑەﻏﺪا ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن
11
ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑــەم ﺑەﺗﻮﻧﺪﯾــﺶ رەﺧﻨە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﮔﺮێــﺖ ﻛــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟە ﭼەﻧﺪان دۆﺳﯿەدا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێــﺖ و ﺋــەوەش ﺑەھﯚﻛﺎری زەﻗﻜﺮدﻧــەوەی ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دادەﻧێﺖ. ﻣﻮﺳــەﻧﺎ ﺋەﻣﯿــﻦ دەڵــێ، ”ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮواﯾە ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە داھﺎﺗﺪا ،ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﻧەدەﻛﺮد“.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮد ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە % 50ی ﮔەﺷﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە ﻛەم ﺑﻮوﻧەﺗەوە
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
124ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاق ﺑەﻧﺎدﯾﺎری و ﻧﺎڕووﻧﯽ ﺧەرج ﻛﺮاوە وﺷە /ﺑەﻏﺪا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق، ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺣەوت ﺳــﺎڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮد، ﺑــەم ﻟەو ﺣــەوت ﺳــﺎڵەدا ﺑڕی 124ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ھەﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻮەی ﺳﻮﻟﻔە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺧەرج ﻛــﺮاوە ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق داوای ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺑەدواداﭼﻮون دەﻛەن. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮد ﺑە ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2005ەوە ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺧﯿﺘﺎﻣــﯽ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﻧەﻧﺎردووە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدن. ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوو ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺳــﺎﻧﯽ 2005 ﺗﺎ 2011ی ﺋﺎراﺳﺘەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨــەران ﻛــﺮد ،ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋــەوەی ﺑﻮدﺟــەی ﺧﯿﺘﺎﻣــﯽ ﺋەو ﺳﺎﻧەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧەوە ﭘەﺳــەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺣەﺳەن ﺳــﺎﻣەڕاﯾﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻋێــﺮاق ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸــە ھەرە
زەﻗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﻋێــﺮاق و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە رەواﻧــە ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽﻧﻮێﻨەراﻧەوە. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺋــەو رۆژاﻧە ﻛە ﺑﻮدﺟــەی ﺧﯿﺘﺎﻣــﯽ 2005-2011 ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮا ،ﺑەم ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەﺳەر ﺑڕی 124ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎر ھەﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻮەی ﺳﻮﻟﻔە ﺧەرج ﻛﺮاوە، ﺋەوەش ﮔﻮژﻣەﯾەﻛــﯽ ﺧەﯾﺎڵﯿﯿە و ”ﻧەدەﺑﻮو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺗێﭙەڕی ﺑﻜﺎت“. ﺳــﺎﻣەراﯾﯽ دەڵێ” ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻟەو ﺳﺎﻧەی راﺑﺮدوودا ﻓﺸﺎرێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی
ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺳــﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧەوە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯽ ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮاوە ،دەﺑﻮو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران ﭘێﺪاﮔﺮی ﺑﻜﺎت و ﺗﺎ رەواﻧە ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ،ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯽ ﭘەﺳەﻧﺪ ﻧەﻛﺎت“. ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨــەران دەﻛﺮێﺖ، زۆرﺟــﺎر ﭘێــﺶ ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸــﺘﯽ ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دەﻛﺎت و دواﺗــﺮ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ و ﭘەﺳەﻧﺪ دەﻛﺮێﺖ.
ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ:
ﻛێﺸــەﻛە ﻟە ﺑــڕی 124ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎر دروﺳﺖ ﺑﻮوە ﻛە ﺑەﺷێﻮەی ﺳﻮﻟﻔە ﺧەرج ﻛﺮاوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺳــﻮﻟﻔەﻛﺎن ﺗەﺳﯿﻔە ﻧەﻛﺮاون و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻛێﺸــەی ﻻﺑەﻻﯾﺎن ھەﯾە ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻓﺸــﺎر ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﻮدﺟــەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ رەواﻧەی
ﺋــەو ﺷــﺎرەزا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎدا دوو ﺷێﻮازی ﺳەرەﻛﯽ ﺑﯚ ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــەوە
ھەﯾــە .ﺷــێﻮازی ﯾەﻛەم ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت وەك ﭘڕۆژەﯾــەك ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺑﻨێﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ﺑەﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭘەﺳــەﻧﺪ دەﻛﺮێﺖ ،ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ و ﺋﺎراﺳﺘەی ﻟﯿﮋﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ و دواﺗﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ و ﭘەﺳەﻧﺪ دەﻛﺮێﺖ. وەك ﺷــﺎرەزا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺷــێﻮازی دووەم ﺋەوەﯾە ﻛــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ھــەر ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﭘەﺳەﻧﺪ دەﻛﺎت، ”ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺷــێﻮازی دووەﻣﯽ ھەڵﺒــﮋارد و ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮد ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﯚ ﺑﺎرودۆﺧﯽ داراﯾﯽ
ﻋێﺮاق و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮدﺟە، ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮ ﺑﻮو ﺷێﻮازی ﯾەﻛەم ﻛﺎری ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﺷێﻮازی ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺑﺪات ،داوای ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﻮرای دەوڵەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق رووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻟەﺳــەر ﺑــﺪات ،ﺑــەم وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﻮورا رووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻟەﺳەر ﻧەداوە. ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺑڕﯾﺎردەری ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد” ،ﺋێﻤە ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧەوە داواﻣﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﻮرا ﻛﺮد ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی
ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە و ﺧﺴــﺘﻨەرووی رووﻧﻜﺮدﻧــەوە ﻟەﺳــەر ﺷــێﻮازی ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ، ﺳەرەڕای ﺑەدەﺳﺖ ﮔەﯾﺸﺘﻨەوەی وەﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷــﻮرا، ﺑەم وەﻣەﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﯾەﻛﻼﯾﯿﻜــەرەوە و روون ﻧەﺑــﻮو، ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺑڕﯾﺎرﻣﺎﻧــﺪا ،ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﻮدﺟــەی ﺧﯿﺘﺎﻣــﯽ ﺋەو ﺳــﺎﻧە ﭘەﺳەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺣﺎﺟﯽ رەﺷــﯿﺪ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﻛێﺸەﻛە ﻟە ﺑڕی 124ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎر دروﺳﺖ ﺑﻮوە ﻛە ﺑەﺷێﻮەی ﺳﻮﻟﻔە ﺧەرج ﻛﺮاوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺳﻮﻟﻔەﻛﺎن ﺗەﺳﯿﻔە ﻧەﻛﺮاون و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻛێﺸەی ﻻﺑەﻻﯾﺎن ھەﯾە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی رێﻨﻮێﻨــﯽ و ﯾﺎﺳــﺎ ﺑەرﻛﺎرەﻛﺎن ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﻮدﺟەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ
ﭘەﺳﻨﺪ دەﻛﺮێﺖ ،ﺳێ ﺟﯚر راﭘﯚرﺗﯽ ﻟەﺳــەر دەدرێﺖ ،راﭘﯚرﺗﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻛە دووﺑﺎرە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺮێﺘەوە و ﻟەﺳــەری ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺮێــﺖ ﺑﻮدﺟەﻛە ﭼــﺎك ﺑﻜﺎت، راﭘﯚرﺗﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻛە ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە و راﭘﯚرﺗــﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻛە ﻣﺎوە ﺑە ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن دەﻛﺎت ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﺳەر ﺑﻮدﺟە ﺧﯿﺘﺎﻣﯿﯿەﻛە ﺑﻜەن. ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ دەڵێ” ،ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟە ﺧﯿﺘﺎﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻟەﺳــەر دراوە ،ﺋــەوەش دەرﻓەﺗــﯽ 120 رۆژ ﺑە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ وەك دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و دادﮔــەﻛﺎن دەﻛﺎت ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻜەن و ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪەن“.
ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە ﺑە ﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دەرﻛﺮدووە
وﺷە /زاوێﺘە -ﻧەوزاد ھﻠﻮری ﮔەﻟﯽ زاوێﺘــە ﺑەدوورﯾﯽ ﺗەﻧﯿﺎ 15ﻛﻢ ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﺷــﺎری دھﯚك ھەڵﻜەوﺗﻮوە ،ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿە و ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﺟﮕە ﻟــە ﺳﺮوﺷــﺘە دڵڕﻓێﻨەﻛــەی، ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪان ﺧﻮاردﻧﮕــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ﺑــﺮژاو رووی ﺗێﺪەﻛەن ،ﺧﺎوەن ﺧﻮاردﻧﮕــەﻛﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛەوە
ﻣﺎﺳﯽ دەﻛڕن ،ﺋەوەش ﺑەھﯚی ﺟﯚر و ﻧﺮﺧﯽ ھەرزاﻧﺘﺮەوە. ﺳەﺑﺮی ﺋەﺣﻤەد ﮔەﺷﺘﯿﺎرێﻜﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮە و ﺳەرداﻧﯽ ﮔەﻟﯽ زاوێﺘەی ﻛﺮدووە ،ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ زۆر دڵڕەﻓێﻨــە و ﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زۆر ﺑەﺗــﺎم و ﭼێﮋن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەك ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ
ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘێ ﺑﺪات و ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜﺎت“. زۆرﯾﻨــەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ زاوێﺘــە ،دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﭼێﮋ ﻟــە ﺧﻮاردﻧــﯽ ﺋەو ﻣﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە وەرﺑﮕــﺮن ﻛــە ﻟەو ﺷــﻮێﻨەدا ﻟەﺳەر دار و ﭘﺸﻜﯚ دەﺑﺮژێﻨﺮێﻦ، ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻟە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﻮاردﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ رووی
ﺗێﺪەﻛەن. رێــﻮان ﻣەھــﺪی ﺧﺎوﻧــﯽ ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ھەﭬﺎڵ ﻟە ﮔەﻟﯽ زاوێﺘــە ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺳەرﺟەم ﺧﻮاردﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە ،ﻣﺎﺳــﯽ ﺑﺮژاو ﭘێﺸﻜەش ﺑــە ﮔەﺷــﺘﯿﺎر و ﻣﯿﻮاﻧــەﻛﺎن دەﻛــەن ،ﺋەوەش ﺳﺮوﺷــﺖ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﺑــە ﮔەﻟــﯽ زاوێﺘە ﺑەﺧﺸــﯿﻮە،
ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ،ﺋێﻤە ﻣﺎﺳﯽ زﯾﻨﺪوو دێﻨﯿــﻦ و ﻻی ﺧﯚﻣﺎن ﻟــە ﺣــەوزە دەﺳــﺘﻜﺮدەﻛﺎﻧﺪا دەﯾﺎﻧﭙﺎرێــﺰن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎﺳــﯽ زﯾﻨﺪوو زۆر زۆر ﺟﯿﺎوازە ﺑەراورد ﺑە ﻣﺎﺳﯽ ﻣﺮدوو ،ﻟەرووی ﭼێﮋ و ﺳﻮودەﻛﺎﻧﯿﯿەوە“. ھەرﭼەﻧــﺪ ﮔەﻟــﯽ زاوێﺘــە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﻟــە ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎری دھﯚﻛەوە ﻧﺰﯾﻜە ،ﺑەم ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣﺎﺳﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ ،ﻟە ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛەوە دەھێﻨﺮێﻦ. ﻣەھﺪی دەڵێ” ،ﺋێﻤە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻣﺎﺳــﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛەوە دێﻨﯿﻦ، رۆژاﻧە ﺳەرووی ﺳێ ﺗﯚن ﻣﺎﺳﯽ زﯾﻨﺪوو ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە دێﺖ ،ﻟەوێ ﻣﺎﺳــﯽ زۆر ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ و ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ“. ﻟە ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﯾەك ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎﺳــﯽ ﺑﺮژاو ﺑە 20ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻣﯿﻮان و ﮔەﺷــﺘﯿﺎرەﻛﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾە، ﻧﺮﺧەﻛەی ﺑــەرزە و ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﯿﻜڕێﺖ. ﺧــﺎوەن ﺧﻮاردﻧﮕەﻛــە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﺋێﻤە ھــەر ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎﺳــﯿﯿەك ﺑە 10ھــەزار دﯾﻨﺎر
دەﻛڕﯾــﻦ ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟــە ﻛەرﻛﻮوﻛەوە دەﯾﮫێﻨﯿﻦ ،ﻛﺮێﯽ زۆری ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی دەﻛەوێﺘە ﺳەر ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻣﺎﺳﯿﯿەﻛە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻜﺘﺮ ﭘەﯾﺪا ﺑﺒێﺖ، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑە ھەرزاﻧﺘﺮ ﺑﻔﺮۆﺷﺮێﺖ“. ﺋێﺴﺘە ﻟە ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە 10ﺷﻮێﻦ و ﺧﻮاردﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣﺎﺳﯽ ﺑﺮژاو ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ 100ﻛﺮێﻜﺎر ﻛﺎر ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەدا دەﻛەن ،ﺋــەوەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﮋێﻮی ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺧێﺰان ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛەدا. ھەﭬﺎل ﻣﺤەﻣەد ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭼێﺸﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ زاوێﺘەﯾە و ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻧەﺑﻮواﯾە ،ﺋێﺴﺘە ﻟەﺑەر ﻣﯿﻮان و ﮔەﺷﺘﯿﺎر دەرﻓەت
ﻧەدەﺑــﻮو ﺑــە ﮔەﻟــﯽ زاوێﺘەدا ﺗێﭙەڕ ﺑﺒﯿﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە % 50ی ﮔەﺷــﺘﯿﺎرەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﻟەﺳــەر ﺑﺎزاڕی ﺋێﻤە دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە“. ﺋەو ﺧﺎوەن ﺧﻮاردﻧﮕەﯾە ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و وەﺑەرھێﻨەران دەﻛﺎت ،ﭘڕۆژەی ﮔەورەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷﻮێﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﺧﻮاردﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣﺎﺳــﯽ ھەﯾە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎﺳﯿﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘەوە ،ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە ﻣﺎﺳﯽ دەﻛڕن و ﺋەوەش وای ﻛــﺮدووە ﻧﺮﺧﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﺑﻜەوێﺖ.
رێﻮان ﻣەھﺪی:
ﺋێﻤە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻣﺎﺳﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛەوە دێﻨﯿﻦ ،رۆژاﻧە ﺳــەرووی ﺳــێ ﺗﯚن ﻣﺎﺳــﯽ زﯾﻨﺪوو ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ زاوێﺘە دێﺖ
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻣﯚڵەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺷﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻛﺴﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە
13
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﺑﺎزاڕی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺗﺎﻛﺴﯽ ﮔەرﻣە
ﺧەڵﻚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺗﺎﻛﺴﯽ دەﮔﯚڕﻧەوە رزﮔﺎر ﻋەﺑﺪو:
وﺷە /ھەوﻟێﺮ-ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟــەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿــەدا ﻛە ﺟﻮوڵە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﺳﺘﺎوە ،ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﻛﺮدووە و ﻟە ﻣەﻋﺮەزی ھەوﻟێﺮ ،ﺑﺎزاڕی ﺗﺎﻛﺴﯽ ﻓﺮۆﺷــﺎن ﮔەرﻣــە .ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺶ دەرﯾﺪەﺧــﺎت ،ﻟــەو ﻣــﺎوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺪا ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷەش ھەزار ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ زﯾﺎد ﺑﻮوە. ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑەﺳــەر ﺗﺎﻛﺴــﯿﺪا وێﺮان دەﺑێﺖ .ﻟە ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﻮەﺳﺘﯽ ،ﻟە دەﻗەﯾەﻛﺪا ﭼەﻧﺪان ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﺑە ﺑەردەﻣﺘﺪا ڕەت دەﺑێــﺖ .ﻛﺎﺗێــﻚ دەﻣــﯽ ھەرﯾەﻛێﻜﯿﺎن دەﻛەﯾﺘەوە ،ھەر زوو ﭘێــﺖ دەڵێ ”ﺑــﺎزاڕ ﻧﯿﯿە“. ﻛەﭼﯽ ڕۆژﺑەڕۆژ ژﻣﺎرەﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێــﺖ و ﺑﺎزاڕی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯿﺎن
ﮔەرﻣە. ﻣەﻋــﺮەزی ھەوﻟێــﺮ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ ﮔەڕەﻛﯽ ﺋــﺎزادی و ﻟەﺳــەر ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿــەك ھەڵﻜەوﺗﻮوە. ﻛﺎﺗێــﻚ دەﭼﯿﺘە ﻧــﺎوەوە ،ﭼەﻧﺪان ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﺋەﻣﺒەر و ﺋەوﺑــەری ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن داﺑــەش ﺑﻮوﻧە .ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛﺴــﯿﺶ ﻟە ﺳــﻮوﭼێﻜﯽ ﺋــەو ﺑــﺎزاڕەن و ﻧﺎﻓﯿﻊ ﻛﺎﻧەﺑﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻓەرھەﻧﮓ ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت” ،ﺑﺎزاڕﻣــﺎن وەك ﺟﺎران ﻧﯿﯿە،
زۆر ﻟە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻛە ڕۆژاﻧە ﻟە ﭼﻮار ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﺎﻛەﯾﻦ“. ﺋەو ﻟەﺳــەر ﺑﺎزاڕﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ﻛەﻣە و ﺧەڵﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﯾﻔﺮۆﺷﻨەوە“ .ﺑەم ھەرﭼﯽ ﺗﺎﻛﺴــﯿﯿە ،ﻧﺎﻓﯿﻊ ﻛﺎﻧەﺑﯽ دەڵێ” ،ڕۆژاﻧە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر دێﻨە ﻻﻣﺎن و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻓﺮۆﺷﻨەوە و ﺗﺎﻛﺴﯽ دەﻛڕن“. ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەی ﻧﺎﻓﯿﻊ، ڕزﮔﺎر ﻋەﺑﺪو ﺋەﺣﻤەد ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەی
ﻗﺎدر ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ:
ﺑە ﺟڕەﺟڕ ﺑەﺷــﯽ ﻣﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵﻢ ﺑە ﺗﺎﻛﺴﯿﯿەﻛەم ﭘەﯾﺪا دەﻛەم ﺑەم ﺑەﯾەك ﺟﺎر ﻧەوەﺳﺘﺎوە“. ﺋەوان ﻛە ھەم ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴﯽ دەﻛەن و ھەﻣﯿــﺶ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﻓﺮۆﺷﻦ ،دەڵێ” ،ﻓﺮۆﺷﯽ ﺗﺎﻛﺴﯽ
ﺳــﯚران دەڵێ” ،ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴﯽ زۆر ﺑﺎﺷــە“ .ﺋەو ﻛە ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﻟەو ﺑﺎزاڕەﯾە ،دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴﯽ ﻛﺮدووە
و ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺑە ﺑەراوردی ﺟﺎران ﺑﺎزاڕ داﺑەزﯾــﻮە ،ﺑەم ﺧﺮاپ ﻧﯿﯿە و ﺟﻤﻮﺟﯚڵ ھەﯾە“ .ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛەی ﺋەو ڕۆژاﻧە ﻧﯚ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ دەﻛﺮێﺖ. ﺧﯚ ﻟەو دۆﺧەﯾﺸــﺪا ﻧﺮﺧﯽ ﺗﺎﻛﺴﯽ داﺑەزﯾــﻮە و ڕزﮔﺎر ﻋەﺑﺪو ﺋەﺣﻤەد دەڵــێ” ،ﺗﺎﻛﺴــﯿﯿەك ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﺮﺧەﻛەی 240وەرەﻗە ﺑﻮوە ،ﺋێﺴﺘە ﺑە 180وەرەﻗە دەﯾﻜڕی“. ﻟەو ﺑﺎزاڕەدا ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﻓﺮۆﺷــەﻛﺎن ﻛەم ﻧﯿﻦ و ھەﻣﻮوان ﮔﻮﺗەی ﻧﺎﻓﯿﻊ و ڕزﮔﺎر ﺑــە زﯾــﺎد و ﻛــەم دووﺑﺎرە دەﻛەﻧەوە .ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەدا ﻛە ﺑﺎزاڕی ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ وەﺳﺘﺎوە ،ﺧﻮا ﻧەﯾﺒڕێﺖ ،ﺑﺎزاڕی ﺋێﻤە ﺑﺎﺷە .ھەر ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەوان ،زۆرﺑەی ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛﺴــﯽ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ. ﺳــﯚران ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە و ﻟەو ﺑﺎزاڕەﯾــە ﺗــﺎ وەك دوو ھﺎوڕێﻜەی
ﺗﺎﻛﺴﯿﯿەك ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻧﺮﺧەﻛەی 240 وەرەﻗە ﺑﻮوە ،ﺋێﺴﺘە ﺑە 180وەرەﻗە دەﯾﻜڕی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەی ﺑە ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﺑﮕﯚڕێﺘەوە .ﺋەو دەڵــێ ”ﻣﻮوﭼەی ﻛەﻣﻜﺮاوەم ﺑەﺷﻢ ﻧﺎﻛﺎت و ﻟەﭘﺎڵﯿﺪا ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴﯽ دەﻛەم“. ھەرﭼەﻧﺪە زۆرﺑەی ﺋەو ﺗﺎﻛﺴﯿﯿﺎﻧەی ﻟــەو ﺑــﺎزاڕەن ،دەﺳــﺘﯽ دوون و ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێــﺮ؛ ژﻣــﺎرە ﻛــﺮاون ،ﺑەم ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋەواﻧەی ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﺳــﻔﺮ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﺑە ﻗﯿﺴﺖ ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﺎن دەردەھێﻨﻦ. ﺋﺎﻣﺎرەﻛــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ دەرﯾﺪەﺧﺎت ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺪا ،ﺷــەش ھەزار و 412ﺗﺎﻛﺴﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە و ڕۆژاﻧــەش ﻟە
زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە. ﺋەو زﯾﺎدﺑﻮوﻧەی ژﻣﺎرەی ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ،ﺧﺎوەن ﺗﺎﻛﺴﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺑێ ﺑﺎزاڕی ھﺎواری ﻟێ ﺑەرز ﻛﺮدووﻧەﺗەوە .ﻗــﺎدر ﻋەﺑﺪﻟﺤەﻣﯿﺪ دەڵــێ” ،ﺑــە ﺟڕەﺟڕ ﺑەﺷــﯽ ﻣﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵــﻢ ﺑە ﺗﺎﻛﺴــﯿﯿەﻛەم ﭘەﯾﺪا دەﻛەم“ .ﺋەو ﻛە ﻟە 2005ەوە ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴــﯽ دەﻛﺎت ﺑــە ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﯾﯿەوە دەڵێ” ،ﺑﺎزاڕﻣﺎن زۆر ﺧﺮاﭘە“. ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑڕﺳــﺘﯽ ﻟە ﺧەڵﻚ ﺑڕﯾﻮە و ﺑﯚ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﮋێﻮﯾﯿﺎن ﭘڕ ﺑە ھــەر ﻛﺎرێــﻚ دەدەن .ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴﯿﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘﯿﺸە ﻧەﻛﺮاوە و ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺗﺎﻛﺴﯿﯿەك ﺑﻜڕێﺖ و ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن
ﻟە ﺋﺎﻛﺮێ و ﺋﺎﻣێﺪی ﺳﺎﻧە ﺳەرووی 100ﺗﯚن ﺑەڕوو ﻛﯚ دەﻛﺮێﺘەوە وﺷە /دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛە رای دەﮔەﯾەﻧﻦ، ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺳــەرووی 100ﺗﯚن ﺑەڕوو ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﻛﺮێ و ﺋﺎﻣێﺪی ﻛﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە، ﺋەوەش داھﺎﺗێﻚ ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛە ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺎت. ﺋێﺴــﺘە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەك ﻛــە رووﺑــەڕووی ﺑەڕووی ﭼﯿﺎﻛﺎن ﺑﺒێﺘــەوە ،ﺑﯚردﻣﺎﻧــﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە. دەﭬەری زێﺒﺎری ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛﺮێ ،رێﻜﺎن ،ﺑــەرواری ﺑﺎ
و ﺑــەرێ ﮔﺎرێ ﻟــە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑــە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ ﺑە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻛەرەﺳﺘە ﭼﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺑــەڕوو ،ﮔێﻮژ و ﻗــەزان و. ھﺘﺪ ،ﻟە وەرزی ﭘﺎﯾﺰدا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ دەﭬەرەﻛە ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن روو ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎن دەﻛەن. ﺳﺪﯾﻖ ﻋەﺑﺪو ﺑەﺳﺎﭼﻮوﯾەﻛﯽ ﺷــﺎرەدﯾێ دﯾﻨﺎرﺗەی ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛﺮێ ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ،ﺳــﺎﻧە ﭘێــﺶ وەرﯾﻨﯽ ﮔەی دارﺑەڕووەﻛﺎن ،ﺋەوان روو ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎن دەﻛەن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ
ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺑــەڕوو ،دواﺗــﺮ ﺑەڕووەﻛﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھەڵﺪەﮔﺮن ﻛە ﺋەوان ”ﻛﻮﺗەڵ“ی ﭘێ دەڵێﻦ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑــەڕووەﻛﺎن ﺑــﺎران و ھەواﯾــﺎن ﺑەرﺑﻜەوێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑــەڕوو ھەﻧﺪێﻚ ﺗﺎڵﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺑﺎران و ھەوا ،ﺷــﯿﺮﯾﻨﺘﺮ دەﺑێﺖ، ﺟﮕەﻟەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚﺗەڵ ﻟە دار دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺑەڕووەﻛــە رووﺑــەڕووی رزﯾﻦ دەﺑێﺘەوە“. ﺑەھﯚی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ،ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دەﻛﺮێﺖ
ﺋەﻣﺴــﺎڵ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﭼﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن رووﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەڕوو ﻛﺮدووە. ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﺳــﯿﭙﺎن ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ دەﭬــەری ﮔﺎرێ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵــێ” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺧەڵﻜﯽ زۆر رووﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەڕوو ﻛﺮدووە ،ﺧەڵﻚ ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑﮋێﻮی ﺧﯚی داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋەو ﺑەڕووەی ﺳــﺎﻧە ﻟــە ﺑــەری ﮔﺎرێ ﻛــﯚ دەﻛﺮێﺘەوە ﺑە 10ﺗﯚﻧﯽ ﺳــﺎﻧە دادەﻧﺮێﺖ ،ﺧەڵﻜەﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑەڕووەﻛە ﺑــﯚ ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪەﮔﺮن و ﻟە ﺷەواﻧﯽ زﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﯾﺨﯚن، ﺑەﺷــەﻛەی ﺗــﺮ ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا دەﻓﺮۆﺷﻦ“. ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺑــەڕوو ﺑﻮوەﺗــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑﮋێﻮی ﻛﯚﻣەڵﻚ ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ دەﭬەرەﻛە ،ﺑەم ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەﭘﺎﺳﺎوی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﮔەرﯾﻼﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە
ﻟــە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛــەدا ،ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﯾە ﻛــە رووﺑەڕووی ﺧەڵﻜەﻛە دەﺑێﺘەوە. ھــەﻛﺎر ﺋﺎﻣێــﺪی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﺑــەڕوو ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﺮوە و رێﻜﺎن ،ﺑەرێ ﮔﺎرێ و ﺑەرواری ﺑﺎ ھەﯾە ،ﺑەم ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ھەم ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜەﻛــە دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ھەم ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە دارﺑەڕووەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﺑﯚردﻣﺎﻧەوە دەﺳﻮوﺗێﻦ و ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺟەﻣﯿــﻞ ﺋەﺑﻮ زێــﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻛــﺮێ زۆرﺑــەی ﺑــەڕووی ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﻛــﺮێ دەﻛەوێﺘە دەﭬەری زێﺒﺎرﯾﯿەوە ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ دﯾﻨﺎرﺗە. ﺋەﺑــﻮ زێﺪ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﻛﺮێ دارﺑەڕووەﻛﺎن ﻟەﺳــەر 560دۆﻧــﻢ زەوی ﺑو ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺧەڵﻜﯽ زۆر رووﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺑەڕوو ﻛﺮدووە
ﺋﺎﺑﻮوری
دەﭬەری زێﺒﺎری 73ﺗﯚن ﺑەڕوو ﻛﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە“. ﺧەڵﻜﯽ دەﭬەرەﻛــە ﭘﺎش ﺋەوەی ﺑەڕووەﻛە ﻛــﯚ دەﻛەﻧەوە ،ﺑﯚ ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﺑە ھەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ﺑﺎزاڕە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﯾﻔﺮۆﺷــﻨەوە، ﺑەم ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ھەوﻟێﺮ ،دھﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯿﻠﯚی ﺑەڕوو ﺗﺎ دوو ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑەرز دەﺑێﺘەوە. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻛﺮێ دەڵــێ” ،ﺷــەڕ و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەﻛﺎن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﺷــﻮھەوا و ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﻨەداﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە ﻟەﺳــەر ﺑەرھەﻣــە ﭼﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺑەڕوو ،ﻛﺎرﯾﮕەر دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺑڕی ﺑەرھەﻣەﻛە“. ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻛﺮێ ﭘێﺸــﺘﺮ داواﯾﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدﺑﻮو، ھەوڵﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ھﺎڕﯾﻨﯽ ﺑــەڕوو ﻟە دەﭬەرەﻛــەدا دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺖ،
ﺑﺴﻮوڕێﺘەوە. ﻟەوﺑــﺎرەوە راﺋﯿــﺪ ﻓــﺎزڵ ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛە ﯾﺎﺳــﺎی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯽ ھەﯾە و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴــﯽ وەك ﭘﯿﺸەﯾەك؛ ڕێﻚ ﻧەﺧﺮاوە ،راﺋﯿﺪ ﻓﺎزڵ دەڵێ” ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ھﯽ ھەﻣﻮو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜە ﺑە ﺗﺎﻛﺴﯿﺸەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻣﯚڵەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺷﻮﻓێﺮی ﺗﺎﻛﺴﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە“. ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺗﺎﻛﺴﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟەﻧێــﻮ ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ھــەن، ﻛەﭼــﯽ ڕۆژﺑــەڕۆژ ژﻣﺎرەﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ .ﺑەﭘێــﯽ دواﯾﯿــﻦ ﺋﺎﻣﺎری 2015ی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ 41 ،ھــەزار و 957ﺧﺎوەن ﺗﺎﻛﺴــﯽ ڕۆژاﻧە ﻟە ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ،ﺑەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺟﺮﺗﻮﻓﺮﺗﯿﺎﻧە.
ﺑەم وەك ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛە دەڵــێ” ،ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻧەﻛﺮا“. د .ﻋەﺑﺪوﻟﺒەﺳــﯿﺮ ھﻠــﻮری ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ﻛە ھەﻣــﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەڕوو ﺳــﻮودﯾﺎن ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ھەﯾە و دەڵێ” ،ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ھەرﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﺧــﻮاردن دەدات و ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەدە ﺑەﺳــﻮودە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﯚ ھەوﻛﺮدن و ﻻوازی ﻣﺎﺳﻮﻟﻜە و ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻟەش ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵ و ﭘﯿﺮەﻛﺎن ﻛە ﻟەرووی ﻻوازن، ﺟەﺳــﺘەﯾﯿﯿەوە ﺳﻮودی ھەﯾە و ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺋەوەﯾە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺧﻮاردﻧــﺪا ﺗێﻜەڵﯽ ھەﻧﮕﻮﯾﻦ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە ﭘێﺸﻨﯿﺎز دەﻛﺎت، ”ﺋــەو داﯾﻜﺎﻧــەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺰەڵــﺪان ﯾﺎن ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣێﯿﻨە ﺑﻮون ﯾﺎن ﺋەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺳﻮڕی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەدا ﺋﺎزاری زۆرﯾﺎن ھەﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەڕوو ﺑﺨﯚن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەڕوو رێﮕﺮی ﻟە ﺧﻮێﻨﺒەرﺑﻮوﻧﯿﺶ دەﻛﺎت“.
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺳﺎﻧێﻜە ﭘێﺪاﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗەوە ﺳەرەڕای داواﻛﺎن و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗەﻛە ،ﺑەدەر ﻟەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی وەزارەﺗەﻛە داوﯾەﺗﯿﯿە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻟەﺑﺎرەی ﻛەرﺗەﻛە ﻟە ھەرێﻢ ﻟە 2012ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ” ” EITIﻧەﺑﻮو ،واﺗە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﯾەك ﻻﯾەﻧە ﺑﻮو ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﻟەﮔەڵ زاﻧﯿﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑەراورد ﻧەﻛﺮاﺑﻮو.
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﻋەﻟﯽ ﻧﯿﻌﻤە:
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح و ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻋەﻟﯽ ﻧﯿﻌﻤە ﻣﺤەﻣەد ﺳــەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﻟــە دواﯾﯿــﻦ راﭘﯚرﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ھەﻧﮕﺎوی ﺑــﺎش ﻧــﺮاوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــە ﺧﺴﺘﻨەﺳەری ﻛﯚﻣەڵێﻚ زاﻧﯿﺎری ﺗﺮ دەﻛﺎت ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا. ﻧﯿﻌﻤــە ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺷەﻓﺎﻓﯿەت رەواﻧە ﺑﻜﺎت و ﭘێﺸــﯽ واﯾە ،ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ و دﯾﻠﯚﯾﺖ ﺧەرﺟێﻜﯽ ﺑێ ﺳﻮود دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە دەﻛﺮا ﻟە رێﮕەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەدەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەوە، ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺧەرج ﻧەﻛﺎت. ﭘێﺘــﺎن واﯾە ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ) (eitiﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧە ﭼﯿﻦ ﻛە دەﺑێﺖ ﭘڕ ﺑﻜﺮێﻨەوە؟ ﺳــەرەڕای ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﮔەورە ﻟە ﺟــﯚر و ﻗەﺑــﺎرەی زاﻧﯿــﺎری و داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــەش راﭘﯚرﺗەی ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺑو ﻛﺮاوﻧەﺗەوە، ﺑەم ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە ھێﺸــﺘە زاﻧﯿﺎری ﺗﺮ ھەن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﺧﯚی ﺑﮕﺮن وەك ،زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ھەﻣﻮو ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺷێﻮازی ﺑەراوردﻛﺮدن ﻟە ﻧێﻮان زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ،واﺗە ﺑەھﺎوﺷــێﻮەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ” .“EITIھــﺎوﻛﺎت ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻣﯚڵەﺗﺪاﻧﯽ واژووﻛﺮاو و ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی دواﺗﺮ ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا ﻛــﺮاوە و زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﻗەﺑﺎرەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ھــەر ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﭘﺎوﺗﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑەراوردﻛﺮدﻧــﯽ ﻗەﺑﺎرەی ﺑەرھەﻣــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻧێﻮان ﭘﺎوﺗﮕــەﻛﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی
راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ھەﻧــــــــــﮕﺎوی ﺑﺎﺷﯿﺎن ﺑڕﯾﻮە
وەزارەﺗﯽ ﺳــــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺷەﻓﺎﻓﯿەت رەواﻧە ﻧﺎﻛﺎت
ﻋێﺮاق دروﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە .ﺋەواﻧە ﺋــەو ﺧﺎﻧــەن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﺑﻦ. ﻟــە دواﯾﯿﻦ راﭘﯚرﺗﺪا ،ﺑەﺷــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەی ﻧﺎﻓەرﻣﯽ وەرﮔﯿﺮاوە، ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﺑەﺷە ھﯿﭻ ﺑەھﺎﯾەﻛﯽ ھەﯾە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ) (eitiﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﻛﺮاوە؟ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ھــەوڵ دەدات ﻛــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی دەرھێﻨﺎن ﻟە ھەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯿــﺪا ﺑﺨﺎﺗە روو ،ﻟەواﻧــەش زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﭘێﻨەداﻧﯽ زاﻧﯿﺎری ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن
ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەی دﯾﻠﯚﯾﺖ ﺑﺎرﮔﺮاﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــە، زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺑــﺎرەی ﺗێﭽــﻮوی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﻛــە ﭘﺎوﺗﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق وەرﯾﺪەﮔــﺮن ،زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﻗەﺑــﺎرەی ﻧەوﺗﯽ ﮔەڕاوە ﻟــە ﭘﺎوﺗﮕەﻛﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ دەرھێﻨــەرەﻛﺎن ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ،واﺗەی ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق دەﯾﺪاﺗــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﻧەوت ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋــەوەی ﻟە ﺑﻮدﺟەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دﯾــﺎری ﻛــﺮاوە و ھﺎوﻛﺎت زاﻧﯿﺎری و داﺗــﺎﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺟﯚر و ﻗەﺑــﺎرەی ﻛﺎرﯾﮕــەری و ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەی دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻋێــﺮاق ﻟەﺳــەر ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوت و ﺳــﻮودەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿــﯽ
دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻋێﺮاق ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻛﺎری ﺑﯚ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺧﺴﺘﻨەڕووی داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن )ﻋەرزەﻛﺎﻧﯿــﺎن( ،ھەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك دوو ﻋەرزی داراﯾــﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ھەﯾە ،ﺋــەوەش ﺑەﭘێــﯽ ﻣەرﺟﯽ ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﻛــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺧــﺎوەن ﺑــﯚ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻋێﺮاﻗــﯽ دﯾــﺎری دەﻛــەن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،دوای ﺋەوە ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــەوە دوو ﻟﯿﮋﻧە ﭘێﻚ دێــﺖ ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧــەوەی زەرﻓــﯽ و داواﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮ د ﻧﯿــﺎ ن ﺑەﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و دووەم ﺑﯚ ﺷﯿﻜﺮدﻧەوەی داواﻛﺎن ﻟــە رووی داراﯾــﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿــەوە و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﻛﺎر ﭘێﻜﺮاو ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧــە ﻧﻮێﻨــەری ﻻﯾەﻧﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻟە ﺧﯚﯾﺎن دەﮔﺮن ﻛە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﻟەﮔەڵ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا و ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧە ،ﺑﯚﯾــە ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك، ﻟەواﻧــە ﭘێﻨﺞ ﮔــەورە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎﺳﺮاو ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ دﻧﯿﺎ داواﯾﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮد ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ،ﻟەواﻧــەش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”دﯾﻠﻮﯾﺖ“ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﻮو ﻛە داوای ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﺳﺎﻧﯽ 2013 و 2014و 2015ی ﻛﺮدﺑﻮو و ﻣﻨﯿﺶ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی داراﯾــﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ داواﻛﺎری ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﺑﻮوم ﺑﯚ راﭘﯚرﺗﯽ ،2015ﻛە داواﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻚ ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ و دواﺗﺮ دەﺧﺮێﻨە ﺑەردەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﺑڕﯾﺎردان و ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ،ﺑﯚﯾە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑــە داوای ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”دﯾﻠﻮﯾﺖ“ ،دەرﻛەوت ﻛە داوای داراﯾﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺑە ﺑەراورد
ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎن ﻛە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮدووە ،ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻛە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛە ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳەرﺑەﺧﯚﻛﺎﻧﯽ داﻧﺎوە ﻟەﺑﺎرەی ﻗەﺑﺎرە و ﺟﯚر و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻦ و ﺑەراوردﻛﺮدﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن، وای ﻛــﺮد ﻛــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و دوای رەزاﻣەﻧــﺪی ” ” EITIﺑــﯚ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﻜﺮدن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی دەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــە ﺋێﻤــە وای دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻧﺎﮔﺎﺗە
ﺋﺎﺳﺘﯽ دﯾﻮدەری ﻟە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ راﭘﯚرﺗەﻛــە ﺑە ﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎری ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق. ﺑﯚﭼــﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن وەرﻧەﮔﯿــﺮاون، ﺋﺎﯾــﺎ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﺘﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ داﺗﺎﻛﺎن؟ ﻟە چ ﺋﺎﺳﺘێﻜﺪا ﺑﻮون؟ ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻋێﺮاق ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮدووە ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺑەم ﻟە ھەر ﺳــﺎڵێﻚ و دوای ﭼەﻧــﺪان ھەوڵﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎن و ﻟەﺳەر رێﻨﻮێﻨﯿﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺧــﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻟــە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻋێﺮاﻗﯽ““IEITI ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗێﺨﺴﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــﯚ راﭘﯚرﺗەﻛە و ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ” ،“EITIﺑــەم وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳــﺎﻧێﻜە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺪاﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗــەوە ﺳــەرەڕای داواﻛﺎن و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗەﻛە ،ﺑــەدەر ﻟەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی وەزارەﺗەﻛە داوﯾەﺗﯿﯿە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻟەﺑﺎرەی ﻛەرﺗەﻛە ﻟە ھەرێــﻢ ﻟە 2012ﻛــە ﺋەوﯾﺶ ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ” ” EITIﻧەﺑﻮو، واﺗە زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﯾەك ﻻﯾەﻧە ﺑﻮو ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﻟەﮔەڵ زاﻧﯿﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑەراورد ﻧەﻛﺮاﺑﻮو. دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻋێﺮاق ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺋەوەی ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﻧﺎو راﭘﯚرﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ دەرھێﻨــﺎن ﻟە ھەرێــﻢ ھەﺑێﺖ ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾەی
راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت، ﺑەو ﭘێﯿــەی ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ” “EITIﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾەی دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻋێﺮاق ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﺮدووە و ﺑەﭘێﯽ ﻣەرﺟە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻟە ھەﻣﻮو ﻋێﺮاق ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە، ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑــەم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺪاﻧﯽ زاﻧﯿــﺎری ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﺑەﺷــەی راﭘﯚرﺗەﻛە ﺑەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗــەوە، ﺋەوەش ﭘﺎڵ ﺑە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻋێﺮاق دەﻧێﺖ ﻛە ﭘﺸﺖ ﺑە زاﻧﯿﺎری ﻟە ﻣﺎڵﭙــەڕە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎن ﯾﺎن ھەر راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﺑﻮارەوە ﺑﺒەﺳﺘێﺖ ،ﺳەرەڕای ﯾەﻛﻨەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێﺖ .ﺷﺎﯾەﻧﯽ ﺑﺎﺳە ﻛە ﺗێﭽﻮوی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑەﺷە ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻋێﺮاﻗﯿﯿە ،واﺗە ﺋەﮔەر زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﻣەرﺟــﯽ ” “EITIﺑﺪرێﺖ ﺋــەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺎﻛەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ. ﺑﯚﭼــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ) (eitiﻧﺎﺧﺎﺗە روو؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﻋێﺮاﻗﺪا، ﭼﯚن ھەڵﻮێﺴﺘێﻚ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ )(eiti ی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺎت؟ وەك زاﻧــﺮاوە ﻛــە ﺳــﺎﻧێﻜە ﻛەرﺗــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﺳــەرە ﻟــە ﻧێــﻮان ھەردوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚﯾــە وای دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛە ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳــەر دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻛێﺸﺎوە و وای ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺪاﻧــﯽ زاﻧﯿﺎری ﺑە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛە رەت ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺋێﻤــە ﻟــە ﭼەﻧﺪان ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎوە و ﺑە ﺑەردەوام ھەوڵﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی وێﻨەﻛە ﺑﯚ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻟەﮔەڵ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەدەﯾﻦ، ﺑەوەی ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ھﺎووﺗﯿﯿــە ﻛــە ﺋــەو ﺧﺎوەﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی داھﺎﺗﯽ ﺋەو ﻛەرﺗەﯾە و ﻣﺎﻓــﯽ ﺋــەوەی ھەﯾــە ھەﻣﻮو زاﻧﯿــﺎری و داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﻛەرﺗە ﻟە ھەﻣﻮو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دوور ﻟە ﻛﺎرﺗێﻜەرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺰاﻧێﺖ. ھەرﭼﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە، ﺋێﻤــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەردەواﻣﻤــﺎن ﺑەواﻧــەوە ھەﯾــە و ھەﻣــﻮو ھەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺗێﺨﺴــﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﭘێــﯽ ﭘێــﻮەرە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە راﭘﯚرﺗــەﻛﺎن ﺑﯚﯾــﺎن روون دەﻛەﯾﻨەوە ،ﻟەواﻧەش ﻧﺎڕازﯾﺒﻮوﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘێﺪاﻧــﯽ زاﻧﯿﺎری ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋەوان رازﯾﻦ ﺑــە ﺑەدەرﻛﺮدﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو راﭘﯚرﺗﺎﻧە ،ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەش وەك دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻋێﺮاق و ﺋێﻤــەش وەك ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑەردەوام دەﺑﯿﻦ ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھﺎووﺗﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ. ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دﯾﻠﯚﯾﺖ ﺋﯿﻤﺰا ﻛﺮدووە ﺑﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧــەوت ،ﭘێﺘﺎن واﯾە ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘە ﻟەرووی ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەوە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿە؟ ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ﺋەوە ﺑﻮوﯾــﻦ ،ﺑەم ﭼﺎوﻣﺎن ﺑە وردەﻛﺎری ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛە ﻧەﻛەوﺗﻮوە و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﺑەھﺎﯾەﻛــﯽ زۆر ﮔــەورە دەﻛەن و ﺋﺎﺧــﯚ ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ،ﺋﺎﺧﯚ ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەﻛە دەﻛﺮێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ،ﺋەﮔەر واش ﺑێﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ
ﻟەو ھەﻧﮕﺎوە ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﺑێــﺖ ﺑــە ﭘێــﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ، ﺑــەم ﺋﺎﺧــﯚ ﺑﺎرﮔﺮاﻧﻜﺮدﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗێﭽﻮوەﻛەی ﺑﯚﭼﯽ؟ ،دواﺗﺮ ﺑﯚﭼﯽ ﺳﻮود ﻟە ھەﻟﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮاو ﻟەﻻﯾەن دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻋێﺮاق ﻟە رێﮕەی ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛــﺮاوە وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧەﺑــﻮو ﻛە ھــﺎوﻛﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑﻜﺎت و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺒﻨە ﺑەﺷێﻚ ﻟە راﭘﯚرﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﯾەك دۆﻻرﯾﺶ ﺧەرﺟﯽ ﻧەدەﻛەوﺗە ﺋەﺳﺘﯚ. ﺋەﮔــەر ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮەرێﻜــﯽ ﺟﯿــﺎ ﻟــەوەی دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﻮو،
دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ھەوڵ دەدات زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی دەرھێﻨــﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑﺨﺎﺗە روو ﺑڕواﻣﺎن واﯾە ﻛە ﻧﺎﮔﺎﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋەو ﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەی ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ” ” EITIﻛــە ھەﻣــﻮو ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ زﻧﺠﯿــﺮەی ﺑەھﺎی ھﺎوﺗــﺎ ﻟەﮔەڵ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ دەرھێﻨــﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە ،ھــەر ﻟە ﺑڕﯾــﺎردان ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺗﺎ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن و ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــەو داھﺎﺗەی دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﻮوە ﻟەو ﻛەرﺗە ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪان ﻟەﭘێﻨﺎو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی دﯾﻠﯚﯾــﺖ ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺑــﻮو ﻛە داوای ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ دواﯾﯿﻦ راﭘﯚرﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑەم رەت ﻛﺮاﯾەوە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﭼﯽ ﺑﻮو؟.
ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ زۆر زۆر ﺑﻮو، واﺗە ﺋــەو داوای 401ھەزار و 500 دۆﻻری دەﻛﺮد ،ﺑە ﺑەراورد ﺑە 110 ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ” KPMG ” ﻛە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﺮا ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ،2015ﺟﯿﺎ ﻟەوە داوا ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەﻛەی ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﻧەﺑــﻮو ﻟەواﻧــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻛــە رەﻧﮕە ھﯽ ﺋــەوان ﺑڕﮔەی زﯾﺎﺗﺮی ﺗﯿﺎدا ﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻟﯿﮋﻧەﻛە رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ داوای ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”“KPMGی دا و دوای ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺧﺎوەن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ،داوای ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮا و داواﻛەی دﯾﻠﻮﯾﺖ رەت ﻛﺮاﯾەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟە ”دەرﮔەﻛﻮﺗﺎﻧﯽ ﺷەوان“ دەرﺑﺎز ﺑﻮون
ﺳەرﭼﺎوە /ﺋەﻟﻌەرەﺑﯿﯿە، وﯾﻜﭙﯿﺪﯾﺎ .و :ﺑﺎز ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯽ ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛــە ﯾەﻛــەم ھەڵﻤەت و ھێﺮﺷــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺳەرۆﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣﭗ، ھێﺮﺷﻜﺮدﻧە ﺳــەر ﺋێﺮان و ﻛﻮورە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿــەﻛﺎن و ﺳــەﻛﯚﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺷەﻛﮫﺎوێﺸــﺘﻨﯽ دەﺑێ ،ﺋەم راﭘﯚرﺗــە ﻛﺎرداﻧــەوەی زۆری
ﻧﯿﺸﺘﻮوە و ﺑە ﺗەواوی دژی دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣﭗ ﺑــﻮون ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ وەك ﺳــەرۆﻛﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮون ﻟــەوەی ﺗﺮەﻣــﭗ دەﯾــەوێ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دووﺑﺎرە ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﺘەوە ،ﺋەﻣەش ﻟێﺪاﻧە ﻟە ﻛــﯚی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان. ﻛە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎراك ﺣﻮﺳێﻦ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎﻧﺪا ،ﺑە ﺗەواوی
ﻛــﺮدووە ﻛــە وﺗەﻛــەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑەراﻣﺒــەر ﺋێــﺮان ﭘێــڕەو دەﻛﺎت دوای ﺋــەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەڵﺒﮋێﺮدراو و ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﯽ ﻧــﻮێ ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــەوە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﻛﺮا. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺑێ دەﻧﮓ ﻧﺎﺑﯿﻦ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان“. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،زۆر ﭘﺮس ھەن ﺋێﺮان ﺑە ﺗەواوی زێﺪەڕۆﯾﯽ ﺗﯿﺎدا
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ 45ەﻣﯿﻦ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣﭗ. ﺋەو ﻛــە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﻮورای ﺋێﺮاﻧــە و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ”ﺋﻮﻣێﺪ“ـە ﺋەوەﯾﺸﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ڕوو ﻛە ﺋێﺮان ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑﯚ ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ و ھﺎوﻛﺎری ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎت ﺑﯿﺮ ﻟە ﺑﮋاردەی ﺟەﻧﮓ ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە. ھەڵﺒەت ﻧەﯾﺎرﯾــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە
ﺑەدوای ﺧﯚﯾــﺪا ھێﻨﺎ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺋێــﺮان ،ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺑﺎرەی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان و وﺗﺎﻧــﯽ ﭘێﻨــﺞ ﻛﯚ ﯾــەك .ﻛە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮو ﻟە ھەڵﻤەﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺗﺮەﻣﭗ.
ﭘەﻟﯿﺎن ھﺎوﯾﺸــﺘﺒﻮو ﺑــﯚ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی راﭘﯚرﺗــﯽ ﭘێﮕــە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯿﯿەﻛە ،ﺗﺮەﻣﭗ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻧﮕﺮێــﺲ ﻛــە زۆرﯾﻨــەی ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺑﺮدﯾﺎﻧەوە ،ﻛﺎر دەﻛەن ﺑﯚ رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﺋێﺮان ﺑﯚ ﺑەﺟێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑڕﮔەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯽ. ﭼەﻧﺪ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯿﺶ ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ دۆﻧﺎڵــﺪ ﺗﺮەﻣــﭗ ﺑﯚردﻣﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ”ﻛﻮورەی ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﺋﺎراك“ی ﺋێﺮاﻧە ﻛە ﺑە ﺋﺎوی ﻗــﻮرس ﻛﺎر دەﻛﺎت، ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ دووەﻣﯿﺸﯽ ”وێﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺳەﻛﯚی ﻣﻮوﺷەﻛﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴﺘﯿﯿە“ ﻟە ﺋێﺮان. ﺳــﯿﻨﺎﺗﯚر ﺗــﯚم ﻛﺎﺗﻦ ﺋﺎﺷــﻜﺮای
ﻛﺮدووە ،وەك ﭘﺮﺳﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ﻗــﻮرس ﻛــە ﭘێﭽەواﻧەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘەرەی ﺑە ﻣﻮوﺷەﻛﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴﺘﯽ داوە ،ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺑﺎرﻣﺘە ،ﺋەو ھێﺮﺷﺎﻧەی ﺋێﺮان ﺑە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داوە ﺑەھﯚی ﻻوازی ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،ﺑە ﺗەواوی رەت ﻛﺮاوەن و ڕووﺑەڕووﯾﺎن دەﺑﯿﻨەوە. ﻣﺤەﻣــەد رەزا ﻋــﺎرف ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەرەی رﯾﻔﯚرﻣﺨــﻮازان ﻟــە ﺋێــﺮان ﻟە ﻟێﺪواﻧﻜــﺪا دەڵــێ ،وﺗەﻛەﻣﺎن ﻧﯿﮕەراﻧــە ﻟــە ﺋەﮔــەری ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــەرﺑﺎزی ﻟەﮔەڵ وﯾﻼﯾەﺗە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ
ھەر ﺗﺮەﻣــﭗ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە ﺗﻮﻧﺪڕەواﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺋەواﻧەن ﺳــﻮﭘﺎ و ھەواڵﮕﺮی ﺋەو وﺗــە ﺑەڕێﻮە دەﺑــەن و ﻟە رێﺒەری ﺑﺎوە ﻧﺰﯾﻜﻦ ،دەﯾﺎﻧەوێ ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛــە رێﻜﻜەوﺗﻨــە ھەڵﺒﻮەﺷــێﺘەوە و ﻟەوﺑــﺎرەوە ﺣﻮﺳــێﻦ ﺷــەرﯾﻌەﺗﻤەداری ﻧﻮێﻨەری ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ ﻟە داﻣەزراوەی ﻛەﯾﮫﺎﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ دەڵــێ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﻤە ﭘێﺶ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛە ﺑﺪڕێﻨﯿﻦ ،ﺋێﻤە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دڕاﻧﺪن و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨە دەﻛەﯾﻦ. ﺷەرﯾﻌەﺗﻤەداری رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازاﻧﯽ ﺋێــﺮان زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھﯿــﻼری ﻛﻠﯿﻨﺘــﻦ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻛە
ﻓﺎﺗﯿﻤــە ﺟﺪۆ و ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻟە ﻧﺎو ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺧێﻮەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﭙﯽ ﺣەﺳەن ﺷــﺎم ﮔﯿﺮﺳــﺎوﻧەﺗەوە، ﺋەوان ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜە ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ﻛەﻣﭙەﻛە و ﻟە ﭘﺎڵ ھەزاران ﺋﺎوارەی ﺗﺮ ﻛە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑﺮدوو ﻟــە ﻣﻮوﺳــڵ و دەوروﺑەرﯾﯿــەوە ھەﺗﻮون ،ﭘﺎش دوو ﺳﺎڵ ﻣﺎﻧەوە ﻟەژێﺮ ﺣﻮﻛﻤــﯽ داﻋﺶ ،ﺑە ﺋﺎزادی
ﺋﺎﯾﺎ ﺗﺮەﻣﭗ ھێﺮﺷﯽ ﺳەرﺑﺎزی دەﻛﺎﺗە ﺳەر ﺋێﺮان؟
ﭘێﮕەی ”دﯾﺒﻜﺎ“ی ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯽ ﻟە زاری ﺳــەرﭼﺎوە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛە ”ﺗﺎران ﺗﺮﺳــﯽ زۆری ﻟێ ﻧﯿﺸــﺘﻮوە دوای ﺋەوەی ﺗﺮەﻣﭗ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮدەوە“، ﺋەوان دەﺗﺮﺳﻦ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھێﺮش ﺑﻜﺎﺗە ﺳەر ﺋێﺮان. ﺋﺎﻣﺎژەی داوە ﺑەوەی ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﺋێﺮان ،ﺗﺮﺳــﯽ زۆرﯾﺎن ﻟێ
ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺧﻮاردووە ،ﻟەﺑەرﺋەوەﯾﺶ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻛە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە“. ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رﯾﻔﯚرﻣﺨــﻮازان ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــە ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ھﯿﻼری ﻛﻠﯿﻨﺘﻦ ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﻛﺮد، ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘەرە ﺑە ھەﻣﺎن ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ دوو ﺧﻮﻟــﯽ راﺑــﺮدووی ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﺑﺪات ،ﻛە ﻟــەو رێﮕەﯾەوە ﺋێــﺮان ﺗﻮاﻧﯽ ﻟــە ڕووی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوژاﻧەوە ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﺒﯿﻨێﺖ و ﭘﺎرە ﺑﻠﯚﻛﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە و ﭘێﮕەی ﺧﯚی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەھێﺰﺗﺮ ﺑێــﺖ .ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێــﺮان ورﯾﺎﯾﺎﻧە ﺳــﻮودی ﻟەو ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ وەرﮔﺮت و دڵﻨﯿﺎﺑﻮو ﻟەوەی ”ﺑڕﯾﺎری ﮔــەورە“ ﻧــﺎدات ،ﺑﯚﯾە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﺗەواوی ﺋﺎوە ﺑﻮو ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚی ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﭼەﻛەدا. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻟێﻜﺪاﻧــەوەﻛﺎن ﺑەرەی رﯾﻔﯚرﻣﺨــﻮازان دڵﻨﯿﺎن ﻟە ﮔﺮژی و ﻛێﺸــە ﻟە ﻧێــﻮان ﺗﺎران و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋێــﺮان ﭘﺎﺑەﻧﺪی زۆرێﻚ ﻟە ﺧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﻧەﺑــﻮوە ﻛــە ﺧﯚی ﻟــە راﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﺷەﻛﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴﺘﯽ و وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮرە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛﺎن و دوورﻛەوﺗﻨەوە ﻟە دەﺳﺘﻮەردان ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻓەﯾﻠەﻗﯽ ﻗﻮدس، دەﺑﯿﻨﯿﯿەوە .ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺋﯿﺪارەی ﻧﻮێــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎوە رێﮕە ﭘێﻨەدراون. ﻟە 26ﺋﺎدار/ﻣﺎرس ﺗﺎ دووی ﻧﯿﺴﺎن/ ﺋەﭘﺮﯾﻠﯽ ،2015وەزﯾﺮاﻧﯽ دەرەوەی ﭼﯿﻦ ،رووﺳﯿﺎ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﻓڕەﻧﺴﺎ، ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺷﺎری ﻟﯚزاﻧﯽ ﺳﻮﯾﺴﺮا ﺑەردەوام ﺑﻮون ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮان، ﺗﺎ رۆژی دووی ﻧﯿﺴــﺎن/ﺋەﭘﺮﯾﻞ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﺑو
ﻛﺮدەوە و ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﻛﯚ ﯾــەك و ﺋێﺮاﻧﯿﺎن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ وزەی ﻧﺎوەﻛﯽ ﺋێﺮان ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ .ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨە دوای ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ 18ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەر ﺷەش وﺗەﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ھﺎت ،ﻛە ﻟە ﮔﻔﯚﺗﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەردەواﻣﺪا ﺑﻮون ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻨێــﭫ ،ﭬﯿﯿەﻧﺎ، ﻧﯿﻮﯾﯚرك ،ﻟﯚزان. ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﻟە ﻛﻮرە ﺋەﺗﯚﻣــﯽ ﻓــﯚردۆ ﺑﯚ ﻣــﺎوەی 15 ﺳــﺎڵ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﭘﯿﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾﯚراﻧﯿﯚم وەﺳــﺘێﻨﺮا ،ﻛﻮرەی ﺋەﺗﯚﻣﯽ ﺋﺎراك ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎوی ﻗﻮرﺳﯽ ﻟێ ھەڵﺪەﮔﯿﺮێ و ﻟە ﻛــﻮورەی ﺋەﺗﯚﻣــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﺋەﺳــﻔەھﺎن ﺑﯚ ﺑﻮاری ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺑەڕێــﮋەی % 3.67ﭘﯿﺘﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾﯚراﻧﯿــﯚم ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﺋێﺮان واز ﻟە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﺷەﻛﯽ ﺑﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ دێﻨێﺖ ،ﻟە دەﺳﺘﻮەردان ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دوور دەﻛەوێﺘــەوە، ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﮔەﻣــﺎرۆی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋێﺮان ھەڵﺪەﮔﺮن. دۆﻧﺎڵــﺪ ﺗﺮەﻣﭙــﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەڵﻤەﺗەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﻟەﺑﺎرەی رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛــەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ھــەرﻛﺎت ﺑﺒــﻢ ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺋەﺗﯚﻣﯿﯿەﻛە دەدڕێﻨﻢ .ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ﻋەﻟﯽ ﺧﺎﻣﻨەﯾــﯽ راﺑــەڕی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەﮔەر ﺗﺮەﻣﭗ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑﺪڕێﻨێﺖ، ﺋێﻤە دەﯾﺴﻮوﺗێﻨﯿﻦ. رۆژی ھەﺷــﺘﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ،2016 دووەم/ﻧﯚﭬێﻤﺒــەری ﻟــە وﯾﻼﯾەﺗــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﯚ 45ەﻣﯿﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ وت ﺋەﻧﺠــﺎم درا و ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ھــەردوو ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﯚﻣــﺎر و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن دوای ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــﯽ ﺗﻮﻧﺪ ،ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا
ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻨەﻛﺮاو ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ. دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن ھﯿﻼری ﻛﻠﯿﻨﺘﻦ ھﺎوﺳــەری 42ەﻣﯿﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑێڵ ﻛﻠﯿﻨﺘﻦ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﯾﺎن ﺑﻮو ،ﻛــە ﻟــە ﺧﻮﻟــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎدا وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻮوە، ﺑەم ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ و ھەرزوو داﻧﯽ ﺑەﺷﻜﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺎ. ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ،دۆﻧﺎڵــﺪ ﺗﺮەﻣﭙﯽ ﺑەڕەﮔــەز ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﯾﺎن ﺑﻮو ،ﺋەو ﺑە ﻟێﺪواﻧە ﺳــەﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﻮواﻧﯽ ﺷﯚك ﻛﺮدﺑﻮو و زۆرێﻚ ﻟــە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺧﯚی داواﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮد دەﺳــﺖ ﻟە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻜێﺸــێﺘەوە ،ﺑەم ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺗﺮەﻣﭗ ھەﻣﻮواﻧﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﯚك ﻛﺮد ،ﺗﻮاﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ و ﺑﺒێﺘە 45ەﻣﯿﻦ ﺳەرۆﻛﯽ وﯾﻼﯾەﺗە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ. وﯾﻼﯾەﺗــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،وﺗێﻜــﯽ ﻛﯚﻣﺎری دەﺳــﺘﻮوری ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﯿــە و ﻟــە 50وﯾﻼﯾەت و ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘێﻜﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﭘێﻚ دێﺖ، ڕووﺑــەڕووی وﺗەﻛە ﻧﯚ ﻣﻠﯿﯚن و 83ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دووﺟﺎﯾە و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ 320ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس دەﺑێ ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎری ﺳــﺎڵﯽ ،2015ﻟــە رۆژی ﭼﻮاری ﺗەﻣﻮوز/ ﯾﯚﻟﯿﯚی ﺳﺎڵﯽ 1776ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪووە و ﭘێﺶ ﺋــەو ﻛﺎﺗە ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎوە داﮔﯿﺮ ﻛﺮاوە، ﻟە ﺳــێﯽ ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘێﻤﺒەری 1783ﺑەڕەﺳــﻤﯽ داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧﺮاوە و ﻟە 21ﺣﻮزەﯾﺮان/ﯾﯚﻧﯿﯚی 1788 دەﺳــﺘﻮوری وﺗەﻛــە ﺧﺮاوەﺗە ﻛﺎرەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑەردەواﻣە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺣەﺳەن ﺷﺎم- راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﻛەﻣﭙﯽ ﺣەﺳەن ﺷﺎم ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﺑﻮوەﺗە ﯾەﻛەم وێﺴﺘﮕەی ﮔﯿﺮﺳﺎﻧەوەی ھەزاران ﻟــە دەرﺑﺎزﺑﻮواﻧــﯽ ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ،ﺋەوان ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە ﭼﻨﮓ داﻋــﺶ دەرﺑﺎزﯾﺎن ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﭘێ ﻧﺎﭼێــﺖ وا ﺑەزووﯾــﯽ ﺗﺎوان و ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﮔﺮووﭘە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەﯾﺎن ﺑﯿﺮ ﺑﭽێﺘەوە.
ھەﻧﺎﺳە دەدەن. ﺟﺪۆ ﻛﻮردێﻜﯽ ﺷــەﺑەﻛە و ﭘێﻨﺞ ﻛﻮڕ و ﺳێ ﻛﭽﯽ ھەﯾە و ﭼﯿڕۆﻛﯽ ﭘڕ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەﮔێڕێﺘەوە. ”ﺋێﻤــە ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی )ﺗەرﺟﻠە( دەژﯾﺎﯾــﻦ ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺑە زۆرەﻣﻠێ ﺋێﻤەﯾــﺎن ﺑﯚ ﮔﯚﮔﺠەﻟﯽ ﮔﻮاﺳــﺘەوە .ﺋــەوان رۆژاﻧــە دەرﻧەدەﻛەوﺗــﻦ ،ﺑەم ﺷــەوان ﻣﺎڵ ﺑــە ﻣﺎڵ دەﮔــەڕان ،ھﯿﭻ ﻟە دەرﮔــەدان و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻛﺮدﻧێﻚ ﻧەﺑﻮو ،راﺳﺘەوﺧﯚ ھەڵﯿﺎﻧﺪەﻛﻮﺗﺎﯾە ﺳــەر ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﻤــﺎن و دەھﺎﺗﻨــە ژوورەوە ﺗﺎ ﺑﺰاﻧﻦ ﭼﯽ ھەﯾە“. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺎﺗﯿﻤە ﺟﺪۆ ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸــەوە ﻛــﻮژراوە ،داﯾﻜەﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﻧﺎوھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮڕەﻛەی ﺑە ﮔﺮﯾﺎﻧەوە دەڵێ” ،ﺑــە ﺑەرﭼــﺎوی ﺧﯚﻣەوە ﻛﻮڕە ﻧﺎوەﻧﺠﯿﯿەﻛەﻣﯿﺎن ﺳەرﺑڕی، دوای ﺋەوەی ﺑەﺗﻮﻧﺪی رووﺑەڕووی
ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ ﺑﻮوەوە ﻛﺎﺗێﻚ ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﺳــێ ﺧﻮﺷــﻜەﻛەی ﺑﺒــەن، ﻋەﺑــﺪوی ﻛﻮڕم ﺧﻮﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻟەژێﺮزەﻣﯿﻨــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەﻣﺎﻧــﺪا ﺷــﺎردﻧەوە و ﺑــە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮت ،ﺑەرێﮕەی ﻗﺎﭼﺎخ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧــﺎردوون ،دواﺗﺮ ﺑە ﺑەرﭼــﺎوی ﺋێﻤــەوە ﻋەﺑﺪوﯾﺎن ﺳەرﺑڕی“. ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰاﻧــە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﭙﯽ ﺣەﺳەن ﺷــﺎم ،ﻛﺎرەﺳﺎﺗﮕەﻟێﻜﯽ دڵﺘەزێــﻦ ھەﯾــە ﻛــە ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ دژ ﺑە داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و دەوروﺑەری ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. وەﺳــە ﻋەﻟﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ ﻛﻮردی ﺗەﻣەن 62ﺳــﺎڵ ،ﺋەو ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ ﺣەﺳەن ﺷﺎم ﮔﯿﺮﺳﺎوەﺗەوە و ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻟەﺳەر ﻗﺴەﻛﺮدن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،دەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻜﯿﺎن دەﺑڕی
و ﺟەڵﺪەﯾﺎن ﻟێ دەدا“. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ وەﺳــە، ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸــەوە رﻓێﻨﺮاوە ،ﭘﺎش ﺋــەوەی ﺑەزۆر ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛەﯾﺎن ﺟﯿﺎ ﻛﺮدووەﺗەوە، وەك ﺋــەوەی داﯾﻜﯽ دەﯾﮕێڕێﺘەوە و دەڵــێ” ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻟەﺳەری ﻧﯿﯿە“. ﺋەﺣﻤــەد ھﺎوﺳــەری وەﺳــە دەڵــێ” ،ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﻛــﻮردی ھەﺑــﻮون ﻛــە دژ ﺑــە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ دەﺟەﻧﮕﺎن و ﺗﯚڵەﯾﺎن ﻟــە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ دەﻛــﺮدەوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺟﺎرێﻚ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺑﻮوم و ﭼەﻛﺪارێﻜﯽ داﻋﺶ ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەی دام ،ﺑەم ﺷــەوەﻛەی ﭼەﻧﺪ ﭼەﻛﺪارێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻛە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی داﻋﺸــﯿﺎن ﻟەﺑەرﻛﺮدﺑــﻮو ،ھﺎﺗﻨە ﻣﺎڵﻤــﺎن و ﮔﻮﺗﯿــﺎن ﺗﯚڵەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺮدﯾﺘــەوە ،ﺋەواﻧــە ﮔﺮووﭘە ﻛﻮردﯾﯿەﻛە ﺑﻮون“.
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ وﯾﺴﺘﯿﺎن ﺧﻮﺷﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺒەن و ﺋەو ﺧﯚی ﻛﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﺣﻪﻗﯽ ﻣﯿﻠﻪت ﺑﺪهن ﯾﻮﺳﻒ ﻟﻪﺗﯿﻒ
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ﻣﻦ ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋەﻣڕۆ ﺑە ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮم ﮔﻮت ﭘێﻤﺨﯚﺷــﺘﺮ واﺑﻮو ﺧﯚم ﺗەرﺧﺎﻧــﯽ ﺗەواوﮐﺮدﻧﯽ ﺗەرﺟﻮﻣەی ﻗﻮڕﺋﺎن ﺑﯚ ﮐﻮردی ﺑﮑەم ﺑەم ﺑەی ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺋێﻮەی ”ﺣــﺰب و ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ﻣﻮﻓﻠﯿﺲ“ و ﻗــەردار ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣەﻻ و ﻣﺮوور و ﻣەدرەﺳە و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻣﺰﮔەوت و ﻣﯿﻠەﺗﯽ دڵ دەوڵەﻣەﻧﺪی ﻣەردی ﻣﻦ ،ﺋەو ﻗﯿﭽە ﺷــەرەﻓەی ﻟە وەﺧﺘﻢ ﺳــەﻧﺪەوە و وای ﻟــە ﻣﯿﻤﯽ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻣﻨﯽ ”ڕووﺗــﯽ ﺑێ ﭼەک“ ﮐﺮد ﺑێﺖ ,ڕووت ڕووت –ﻟە ڕووﺗﺎن ﻧەﺑێ -ﺧــﯚم وەک ﺋﺎﻻن ﮔﯿﻨﺰﺑێﺮﮔﯽ ﺋﻪﻣﻪرﯾﮑﺎﯾــﯽ -ڕووم ﺑێــﺖ )ﻣﻨﯿــﺶ ڕووت( ﺑە ڕووﺗﺎﻧﺪا ﺑڕﺷێﺘەوە ﺑە ﻧﺎوی ﻣﯿﻠەﺗﯽ ”ڕووﺗﮑﺮاوە“ و ڕووﺗەڵەوە ﺷﯚڕﺷــﯽ وەک ﺗﺎﺑﻠﯚﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﻳﺸــﻢ ﺳﭙﯽ ﺳﭙﯽ ،دژی ﺋێﻮەی ”ڕەش“ ،ﮐە ﻓەﻟﺴەﻓەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻣﻨە ﺑﯚ ڕﯾﻔﯚرﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﮑﻮوﻣەت، ﻟەوێﺶ و ﻟەڕێﮕەی ڕۆژﻧﺎﻣەی )وﺷە(وە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ڕاﺑﮕەﯾەﻧﻢ ﺑە ڕووﺗﺎﻧﺪا ﺋەﻣڕۆش. دﯾﺘــﺖ زۆر ﺗﻮوڕەﺗــﺮ ﻟەﭼــﺎو ﺋەو ﺳــﺎﻧﻪی ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﮔﻪورهﻣﺎن دهﻛﺮد و ﺑﻪ وﯾﮋداﻧﻪوه داوای ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﯿﻠﻪت و ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ و ﮔﻪڕاﻧﺪﻧﻪوهی ﺷــﻜﯚی زاﻧﻜﯚﻣﺎن دهﻛــﺮد ،ﺑێﯿﻨــﻪوه ﻣﻪﯾﺪان و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟﻪﺑــﺎرهی ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧــﻪوه ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﻣﻦ ﺋﻪوﻛﺎﺗﯿــﺶ ﺑﻪ وﯾــﮋدان ﺑــﻮوم ،ﭼﻮﻧﻜــﻪ ﺋﻪو داواﯾﺎﻧﻪی ﺑﯚ ﺗێﺪهﻛﯚﺷﺎﯾﻦ ﺋﻪﮔﻪر داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮاﯾﻪن ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﻤﺎن رادهﮔــﺮت ،ﺑــﻪم ھﻪرﮔﯿﺰ ﻟﻪژێﺮ ﻓﺸﺎر و ﺗﺮﺳــﺎﻧﺪن و ﻓﺮﯾﻮداﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﻪڵﻚ ﻧﺎڕهزاﯾﯿﻤﺎن ﻛﭗ ﻧﻪﻛﺮدهوه. ﺋﻪوﻛﺎﺗﯿــﺶ وﺗﻮوﻣﻪ و ﺋێﺴــﺘﻪﯾﺶ دهﯾڵێﻤﻪوه، ﻛﻮرد ﻣﯿﻠﻪﺗێﻜﯽ ﻣﻪرده و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼﻪی دﻧﯿﺎﯾﻪ ،ﺧﻪڵــﻚ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی داوا دهﻛﺎت ﮔﻮێﯽ ﻟێﺒﮕﺮن و ﺑﯚی داﺑﯿﻦ ﺑﻜﻪن ،ﺋﻪﮔﻪر ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻪ دڵﯽ ﺧﻪڵﻚ ﺑﻦ راﺳﺘﮕﯚﯾﺎن ﺑﯚﯾﺎن روون ﺑﻜﻪﻧﻪوه ﻛێﺸﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﻮێﺪان .ﺧﯚ ﺋﻪم ﻣﯿﻠﻪﺗﻪ ﺑﻪرد ﻧﯿﯿﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪو ژﯾﺎﻧﻪﯾﻪ ﺟﺎران ﺑﯚﺗﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮد، ﺑﯚﯾﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟێﯿﺎن ﺑﺴێﻨﻨﻪوه ،ﺑﻪم ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪرد ﺗێﺪهﮔﺎت ﻟــﻪ دۆﺧﯽ ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮی ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ، ﺣﻪق ﻧﯿﯿﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎن ﺋــﻪم ﻣﻪرداﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ﺧﺮاپ ﺑﻘﯚزﻧﻪوه و ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪزﻧﻪوه ﻟﻪ ﭼﺎرهﺳــﻪر .ﺋﻪﮔﯿﻨﺎ ﻣﻨﯿﺶ ﺑﻪردهواﻣﯿﯽ ﺋﻪم ﻣﻪﻧﮕﯿﯿﻪ وادهﻛﺎت ﻣﻨﯿﺶ ﺑێﻤﻪوه ﻣﻪﯾﺪان و دهﺳﺖ ﻟﻪ ﭘڕۆژهﻛﺎﻧﯽ وهرﮔێڕاﻧﯽ ﻗﻮرﺋﺎن و ﻛﺎری ﺧﯚم ﺑێﻨﻢ و ﺑﭽﻤﻪ ﺳــﻪر ﺷﻪﻗﺎم، ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺳڵ ﻧﺎﻛﻪﻣﻪوه ﻟﻪ داﻛﯚﻛﯽ ﻟﻪ ﻣﯿﻠﻪﺗﯽ ﻛﻮرد و ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﺧﯚﺗﺎن دهزاﻧﻦ ھﻪﻣﯿﺸــﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﻪڵﻚ و ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ﺑﻮوﻣﻪ و ﻣێﮋووم ھﻪﯾﻪ. ھﻪرﭼﻪﻧــﺪه ﺋﻪوﻛﺎﺗﯿﺶ ,ﺋــﺎی .ﻣﯿﻠﻪﺗﯽ ﻛﻮرد و ﮔﯚڕاﻧﺨﻮازەﮐﺎن :ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوﮐﺎﺗﯿﺶ ھەر ﭘﺎراﺳﺘﻦ ﺑﻮوم ﮐە ﻟە 1994ﺗﺎزە ھﺎﺗﺒﻮوﻣــەوە ھەوﻟێﺮ و ھﺎوارم دەﮐــﺮد ”ﺧﯚم ﻟەداﺧﺘﺎن دەﺳــﻮوﺗێﻨﻢ و ﻣﻠﯿﯚن ﺧەڵﮑــﻢ ﻟێﺘﺎن ﺧڕ ﮐــﺮدەوە؟“ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوﮐﺎﺗﯿﺶ و ﻟەوﮐﺎﺗەوە ھەر ﺷــێﺖ ﺑﻮوم و ﭘﺎراﺳــﺘﻦ ﺑﻮوم و ”ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ دەرووﻧﯽ“م ھەﺑﻮو؟ ﮐﻮرە وﯾﮋداﻧﺘﺎن ھەﺑێﺖ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﮐﻮرد. ﻓەرﻗﯽ ﻣﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋێﻮە؛ ﻣﻦ ﺑە زەﻣﯿڕ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻢ دەﮐﺮد :ﺋەﮔەر ﺣﮑﻮوﻣەت ،ﯾﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮ
ﯾﺎن زاﻧﮑﯚ داﺧﻮازﯾﯿەﮐﺎﻧﻤﺎﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﮑﺮداﯾە ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﺑەڵێﻨــﯽ ﭘێﻤﺎن ﺑﺪاﯾە؛ ﻣەرد ﺑﻮوم ڕام دەﮔﺮت. ﺋەواﻧەی ”ﺳــەرﮔﺮدە“ی ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﮐﺎن ﺑﻮون ﺋەم ﺣەﻗﯿﻘەﺗە ﻟەﺑﺎرەی ﻣﻨەوە دەزاﻧﻦ .ﺑە ﺧﯚم و ﺑە ﻣﻮﮐەﺑﯿﺮە و ﺳﺖ ﻓﺎﺗﯿﻤەﮐەم ،ﺧﻮای ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﺑەﺧﯚم ﺑﻮوم ﺋەﻣﻦ. ﺳﻪردهﻣﯽ ﺳــﻪداﻣﯽ ﮔﯚڕﺑﻪﮔﯚڕ ھێﺸــﺘﺎ ﻣﺎﺑﻮو، ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان ﻟﻪ ﺷــﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻛﺮا، رۆژێﻚ دوو ﻛﻪﺳﯽ ﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣﻪت داواﯾﺎن ﻛﺮد ﯾﻪك ﺑﺒﯿﻨﻦ و ﺋــﻪو ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺎرﯾﯿﺎﻧﻪ راﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛﻪ ﺑﯚ ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻓﺮهوان ﻛﺮدﺑﻮوﻣﺎن ،ڕەﻣەزان ﺑﻮو. ﮐﺎﺗێ ھێﺸــﺘﻢ ھەردووﮐﯿﺎن ﻓﺘﺎر ﺑە ﮐﻮﻟﯿﭽەی ﻣﺎڵەﮐەم ﺑﮑەﻧەوە ،ﺑﻪم ﻛﻪ ﻗﺴــﻪﻛﺎﻧﻤﺎن دهﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮد ھﻪرزوو ﯾﻪﻛێﻜﯿﺎﻧــﻢ دهرﻛﺮده دهرهوه و ﮔﻮﺗﻢ: ﭼﻤﺎ ﻣﻦ ﭘﯚﻟﯿﺴﻢ؟ﺑــەم ﻛﻪﺳــﻪﻛﻪی ﺗــﺮ ﺗەﺣەﻣﻤﻮﻟﯽ ﻗﺴــە ﺗﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﯿﺸﻤﯽ ﮐﺮد ،ﮔﻮﺗﯽ: ﻣﻦ ﺑﺎوﮐﻢ ،ﮐﺎﺗﯽ ﺧﯚی ،ﺑﺎﺧﭽەواﻧﯽ ﮐﺎک ﺳﺪﯾﻖﻣﺎﻣﮑﺎک ﺑﻮوە. ﮔﻮﺗﻢ ﺳﺪﯾﻖ ﻣﺎﻣﮑﺎک ﮐێﯿە؟ ﮔﻮﺗﯽ :زاواﺗە. ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﺑﺎوﮐﯽ ﺑەڕێﺰی ﺧﯚی ،ﮔﻮﺗﻢ :ﺑﺎش, ﺑەم ﻣەرﺟﻢ ھەﯾە ﺑﯚ ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﯿەی ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷﯿﻢ ﺑﯚ ﮐﺮدﺑﻮو. ﮔﻮﺗﯽ :ﻣەرﺟﺖ ﭼﯿە؟ ﮔﻮﺗﻢ :ﯾﺎزدە داواﮐﺎرﯾﻤــﺎن ھەﯾە ،ﯾەﮐەﻣﯿﺎن ﺋەو ﺑﻪﺷــﻪ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﻪی ﺷــەھﯿﺪ ﺷــەوﮐەﺗﯽ ﺷێﺦ ﺋێﺰﯾﺪﯾﻦ ﺑﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن و ﮔﻪﻧﺠﺎﻧﯽ ھﺎوڕێﻢ داواﻣــﺎن ﮐﺮدﺑﻮو ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﻣــﺎڵ ﻟە دوورەﮐﺎن داﺑﻤەزرێﺖ. ﺑــەم ﺋەﻣڕۆ ﻟەﮔەڵ ﺋەوێ ﺳــﺎڵێ ﻓەرﻗﯽ ھەﯾە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻋﻮﻣەر ﻣﻮﺧﺘﺎر ﺑەﺧﯚی ھﯿﭻ ﻧﯿە ﻟەﭼﺎوﺋــەو ﺑﺎوەڕەی ﺑە ﺧﯚم و ﺧــﻮدا و ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﺧﯚﻣﻢ ھەﯾە .ﺋﺎﮔﺮێﮑﻢ ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ڕاﺳﺘﻢ داﻧﺎوە ﺑەم ﺋﺎوﯾﺶ ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﭼەﭘﻤﺪاﯾە .ڕاﺳﺘەوڕاﺳﺖ ﭘێﺘﺎﻧﺪەڵێــﻢ- :ﺋــەوە ﺋێــﻮهن ﺣﻜﻮوﻣــﻪت و دهﺳﻪﺗﺪاران ﮐﺎﻣەﯾﺎن ھەڵﺪەﺑﮋێﺮن .ﭼﺎرهﺳﻪری ﻛێﺸﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﻪڵﻚ ﯾﺎن ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧﻪوهی دۆﺧﻪﻛﻪ؟. ﻟە ﺧــﻮدا دەﭘﺎڕێﻤەوە ﺑﻤﺒﻮورێ ﺋەﮔەر ﻗﺴــەی ﻧﺎﺣەﻗــﻢ ﺑە ھەﻣــﻮو ﻣەﻻﯾــﺎن و ﺑە ﻗەﺷــەی ﺑەﻟەﻧﮕﺎزﯾﺶ داوە ڕۆژێﮏ ,ﭼﻮﻧﮑە ﺋەﻣﻦ ﺋەوﺳــﺎ ﺷەرﻣﻢ دەﮐﺮد ﻟە ﺑەﺷەر ,ﺋێﺴﺘﺎ ﻟە ﺧﯚﺷﻢ ﺷەرم ﻧﺎﮐــەم ﻧەک ﻟە ﺑەﺷــەر .ﭼﻮﻧﮑــە واﺟﯿﺒﯽ ﺧﯚم ﺑەﺟێﺪەﮔەﯾەﻧﻢ ﺑەراﻣﺒەر ﺧﺎک و ﺧەڵﮏ و ﺧﻮدای ﺧﯚم .ﺋەﻣەش ﭼﻮﻧﮑە ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﻦ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﮑﯽ ﺋەم دﻧﯿﺎﯾە ﺑە ﺑەرﭘﺮس و ﻣﻦ ﺑە ھﯽ ﺧﯚی دەزاﻧێ ..ﮐەﭼﯽ دەﺷــﺒﯿﻨﻢ ﮐﻮڕی ﮐەوﻧە ﺟﺎﺷــێﮏ ﻟە ﮐﻮڕی ﻣﻦ ﻧﺎ ﺑەڵﮑﻮ ﻟە ﮐﻮڕی ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەک زۆر زۆر ﺧﯚی ﺑە ﭘﯿﺎوﺗﺮ دەﺗﻮاﻧێ ﺑﺰاﻧێ. ﮐﺎﺗێ ﺷــەوان ﺑە ھەوﻟێــﺮدا ﻣﻦ ﭘﯿﺎﺳــەﮐﺎﻧﻢ دەﻧﻮوﺳــﻤەوە ،چ ﺑﺒﯿﻨﻨﻢ و ﺧەڵﮏ ﭼﯿﺎن ﭘێﮕﯚﺗﻢ
ﺋﺎﺳﯚ ﺣﺎﺟﯽ
ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﻟە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﺮان ،ﻧﻮێ ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﻟە ﺟﺎران ڕاﺷﻜﺎواﻧەﺗﺮ ﺑــﻮون ،ﺋــەوان ﺑــە دەﻧﮕێﻜــﯽ دﻟێــﺮ و ﺑێ ﺷﺎردﻧەوەی ﻟە ﻧێﻮان دەﺳــﺘەواژەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻻﺳــﺘﯿﻜﯽ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﮔﻮت ،ﻟەوەی دەﯾﺎﻧەوێ ﺳــەرﺑە ﺑەﻏﺪا ﺑﻦ ،ھەﻣﻮو ﺋەوەی ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رووی دا ،ﺟﮕە ﻟە زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو داواﯾەی ﻣﺎم ﺟەﻻل ﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺣﻮﻛﻤــﺪا ﺧﺴــﺘﯿە ڕوو ﺑــە ﻧــﺎوی ﻓﯿﺪڕاڵﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑــە رەﻧﮓ و ﺋﺎوازێﻜﯽ ﺗﺮ. ھەوڵــﯽ داﺑڕاﻧﺪﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەﻣێﻜــە ﻛﺎری ﺑــﯚ دەﻛﺮێ و ﺋەوەﻧــﺪەی ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯿﯿــە، ﺋەوەﻧﺪە ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻟە دوای ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛەی ﻣــﺎم ﺟەﻻل ﺑــﯚ ﻓﯿﺪڕاڵﯿﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ،زۆر ﺟﺎر ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەی ﺑﯚ ﺗﺮﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ
و ﭼﻢ دﯾﺖ ﺋەوە دەﻧﻮوﺳﻢ ﺋەﻣﻦ .ﺧەڵﮏ ﯾەﺧەی ﻣﻦ دەﮔﺮن ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕ و ﻗەﯾﺴەری و ﻣﺎڵ و ﻣەﺗﺎڕ و ﻣﯚڵەﮐﺎن ،داوای ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚش دهﻛﻪن و ﺣﻪق. ﻣﻦ ﻟەﺳەر ﺣەﻗﻘﻢ دەﮐﺮدەوە ﮐەﭼﯽ ﻟە ﺷﻮﺑﺎﺗﯽ ڕەﺷــەوە ﺗﺎ ﺋەﻣــڕۆ ھﯿﭻ ﮐەس ﮔﻮێــﯽ ﻟە ﻣﻦ ڕاﻧەﮔﺮت و دەرﮔﺎی ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑەڕووﻣﺪا وەک ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧەم ﮐڵﯚم درا .ﺑەڵێ ﻣﻦ ﻟەﺳــەر ﺣەﻗﻘﯽ ﺧﯚم و ﻟەﺳــەر ﺣەﻗﻘﯽ ﻣﯿﻠﻠەت ﺑەﺟﻮاب ھﺎﺗﻢ و دێﻢ .ﺣەﻗﻘﯽ ﻣﯿﻠەﺗﯿﺶ ھەﻣﯿﺸە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﺣەﻗﯽ ﺧﯚﻣﯽ ﺷەﺧﺴﯽ. ﺑﯚﯾە ﺑەﻧﺎوی ﺧﻮدای ﺣەق ﻗﺴــە دەﮐەم .ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەک ﺋەوە ﻣــﻦ ﻧەﺑﻮوم ،ﺑەڵﮑــﻮ ﻣﯿﻠەت و ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ﺣﮑﻮوﻣەت و ﺧەڵﮏ و ﺧﺎک و ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﺧﯚت ﺑﻮو ﺋەوەی ﮐە ﺑەڕووﺗﯽ دﯾﺘﺘﺎن. ﺋەو ﺧﺎوەﻧﯽ ﻋەرد و ﮐێڵﮕە و ﺧﺎﻧﻮواﻧەی ﮔەڕەﮐﯽ ﻓڕۆﮐەﺧﺎﻧەی ﺟﺎران ﮐﻮراﻧــﯽ ﻋەﻧﮑﺎوە ﺑﻮون ﮐە ھێﺸــﺘﺎ زۆرﺑەﯾﺎن ﻗﻪرهﺑﻮو ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە .داوای ﻟێﺒــﻮردن ﻟە ھﯿﭻ ﻻﯾەن و ﮐەﺳــێﮑﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﮐەم ﺑەڵﮑﻮ ﻟەﺳەر داﺧﻮازﯾﯿەﮐﺎﻧﻢ ﺳﻮورم. ﺑﯚ ﮐﺎراﮐﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﻣﻦ” ،ﯾﺎن ﭘﯿﺎوێﮑﯽ ﺗﺮ ﻟەﺟێﯽ ﻣﻦ“ ﺑەم ﺑــە ڕاوێﮋ و ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯽ ﻣﻦ و ﻣﯿﻠەﺗەﮐەم“ دەﺑێ ﺋﯿﻠــﻼ و ﺑﯿﻠﻼ ،وەک ﻻﯾەﻧﯽ ﺷەﺷــەﻣﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﻣﯿﻠــەت ﻟەﻧﺎوﯾﺎن ﺑﻢ، ﭼﻮﻧﮑە ﺧﯚﯾــﺎن و ﺋێﻮەش ،ﺑﺎش ﺑــﺎش دەزاﻧﻦ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺋﯿﻌﺘﯿﻤﺎدی ﻣﯿﻠەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن –ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﺷﯿﺎن -ﻟەدەﺳﺖ داوە .ھەر ) (5ﺣﺰب. ﺑﯚﯾــە ﺷــەرﺗﻢ ﺋەﻣەﯾــە :ﻟەﻧــﺎو ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﮐﺎراﮐﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەﺷــﺪار ﺑﻢ ﺑەرﻧﺎﻣەم ﺑﺮﯾﺘﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﻣەی ﺧﻮارەوە: ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﭘێڕەوﮐﺮدﻧﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ھەﻣﻮو دﯾــﻦ و ھەﻣﻮو ﺗﻮێﮋ و ھەﻣــﻮو ڕەﮔەز و ﺗــﺎک و ھەﻣﻮو ﭘﯿﺸــە و ﭼﯿﻨەﮐﺎﻧــﯽ ﮐﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮑــەن .ﻧەک ﻟەڕێﮕﺎی ﺋەم ﺗﺮﺳــﻨﯚک و ﺑێ ﻋەﻗﻧەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﮑﯽ )ﺣﯿﺰ – ب( ”ﮐﺎرا ﺑﮑەﻧەوە“. ﺗﻮوڕھەڵﺪاﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ،واﺗە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﮐە، ﺋەم ﻟﯿﺴﺘﺎﻧەی ﺧﻮارەوە ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن :ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻟێﻘەوﻣﺎوان و زﯾﺎﻧﻠێﮑەوﺗﻮواﻧﯽ ﺟەﻧﮓ ،ﺷەھﯿﺪان و ﭘێﺸﻤەﮔە ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣەﻻﯾﺎن ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن، ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿﺎن ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺷێﺮەژﻧﺎن ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋﺎﺷــﻮوری-ﮐﻠﺪاﻧﯽ ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﮐﻮردی ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﮐﺮێﮑﺎران ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﮔەﻧﺞ و ﺧﻮێﻨﺪاﮐﺎران ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە.. ھﺘﺪ. ﺋەم ﻓەﻟﺴەﻓە ﺳﯿﺎﺳــﯿەش ﺑەرﻧﺎﻣەی ﮐﺎری ﻣﺎم ﺟەﻻل و ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣﻤەدﯾﺸــە – ﺣەز دەﮐەن ﻟێﯿﺎن ﺑﭙﺮﺳﻦ؛ ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓێﮑﯽ ﺋەو ﺋەﻣﻪرﯾﮑﺎﯾەﺷە ﻟە ﮐﺘێﺒێﮑﯿﺪا ﺑەﻧﺎوی )ﻧەزەڕﯾەی دادﭘــەروەری( ﺳــﻮودم ﻟێــﯽ وەرﮔﺮﺗــﻮوە ﺑﯚ ﭘڕۆژەﮐەم. ﻣﻦ ﺗەﻣﺎﻣە ،ﺋەﮔەر ﻟەم ﮐێﺸەﯾەی ﮐﻮرد دەرﺑﭽﻢ ﺑێﻢ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻣێﺸــﮑﯽ ﺟﺎراﻧــﯽ ﺧﯚم ﭘەﯾﺪا
ﺑﮑەﻣەوە .داﻣﻨﺎوە ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﻣﯚدێﺮن و ﺟﯿﺎواز داﺧﻮازﯾﻨﺎﻣەﯾەﮐﯽ ﻧﻮێﯽ ﺟﺎڕی ﮔەردووﻧﯿﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ڕاﺑﮕەﯾەﻧﻢ؛ ﺑەﻓەرةﻧﺴﯽ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ،ﺑﯿﺪەﻣە ﯾﻮوﺋێﻦ .واﺗە ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ وا داﺑڕێﮋرێﺘەوە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎش ﺋەم ھەﻣﻮو ﭘێﭽەواﻧەﺑﻮوﻧەواﻧەی ﺋەﺧﻼﻗﯽ دەوڵەت و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەدارە ﻣەزﻧەﮐﺎن و ﺑەﺷەری ﺋەﻣــڕۆ ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ .ﻟەﮔەڵ دۆﺧﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑەﺷــەر دﯾﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺘە ﺧﻮێﻨﺎوﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺑەﺷەری ﺑﺮای ﺧﯚی ”ﺑﺴﺎزێﺖ“. ﺋەو ﺗﺎوان و دەﺳــﺪرێﮋﯾﯿﺎﻧەی دﯾﺘﻤﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﻧەک دەوڵەﺗﯽ ﺟﯿﺮاﻧەوە ﺑەڵﮑﻮ ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەﺗەوە و دەوڵەﺗــﯽ ﺧﻮدی ﺧﯚﻣﺎن .ﺋﻴﻨﺠــﺎ ﺋەوەی ﺗﺎک دﯾﺘﯽ .ﻧــەک ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەدەﺳــﺖ )ﮐﯚﻣەڵە -ﮔﺎﮐە(ی دەوری ﺧﯚی ،ﺑەڵﮑﻮ ﺣەﺗﺘﺎ ﺑەدەﺳــﺖ ﺧﻮﺷــﮏ و ﺑﺮا و ژن و ﺋەوﻻدی ﺧﯚﺷــﯿەوە و دەﺷﯿﺒێﻨێ )ﻻﯾﺰال ..اﻟﺤﺮب ﻣﺴﺘﻤﺮە!( ﻻی ﻣﻦ ﮐﺎرەﺳﺎﺗێﮑﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﯿە ,ﺑەڵﮑﻮ ﮔەردووﻧﯿە ،ﺑﯚﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەم ﻓەﻟﺴەﻓە ﮔەردووﻧﯿﯿەی ﻣﻦ ﭼﺎرەﺳەر دەﮐﺮێﺖ ﮐە داﻣﻨﺎوە ﺑﭽﻢ ﻟە ﭘﺎرﯾﺴەوە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرەﻧﺴﯽ ﻟە ﮐﺘێﺒێﮑﻤﺪا ﺑە ﻧﺎوﺑﻨﯿﺸــﺎﻧﯽ ) interventions ﺗﺪﺧﻼت ( ڕاﯾﺒﮕەﯾەﻧﻢ. ﻣﻦ ﻟە وﯾﮋداﻧﯽ ﺑەﺷــەرﯾﯿەت دەﭘﺮﺳــﻢ :ﺋەدی ﺋــەم ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە ﺑێ ﺳــﻨﻮورەی ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﯿﺎن ﮐﺮد ﻟەﻻﯾــﻪک ﻣﯿﻠــەت و ﻟەﻻﯾەک ﺳــەرﮐﺮدە ﻧﺎدﯾﻤﻮﮐﺮاﺗەﮐﺎن ﺳــێ ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮە ..ﻧﺎوی دەﻧێﻦ ﭼﯽ؟ ھــەی دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗە ﻧﺎدﯾﻤﻮﮐــﺮات و ھەی ﻣەدەﻧﯿﯿــە ﻧﺎﻣەدەﻧــﯽ و ھەی ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﯿﯿە ﻧﺎﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﯿﯿەﮐﺎن .ﺋێﻮەش ھەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﻧﺎﺋﯿﺴﻼﻣەﮐﺎن ....ھﺎ؟ ﺗﮑﺎﯾە؛ ﺑەﻓەرﻣﯽ داوا ﻟە ﺳەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺣﮑﻮوﻣەت و زاﻧﮑﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﯾەﮐﯿەﺗﯿــﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ دەﮐــەم ﺑەزووﺗﺮﯾــﻦ ﮐﺎت ﻓﺮﯾﺎم ﺑﮑەون ﺋەی ﮔەﻟﯽ ﮐﻮردﯾﻨــە ،ﺗﮑﺎﯾە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﮐﯽ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨەوەم ﻟەﺳەر ﭘێﮏ ﺑێﻨﻦ –ﭼﻮﻧﮑە ﺧەرﯾﮑە ﻟــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﻢ دەدا -ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘﺴــﭙﯚڕێﮑﯽ ﺑەﺳﺘێﻨە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎن ،ﺑﯚ دڵﻨﯿﺎﺑﻮون ﻟەم ﺧﺎڵە ﮔﺮﻧﮕﺎﻧەی ﺧﻮارەوە؛ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەو ﻓەﻟﺴــەﻓە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەی ﮐــە ﻣﻦ ﻟەﺳــێ ﺑەرﮔﺪا ﻧﻮوﺳــﯿﻮﻣە؛ ﺑەھﯚﯾــەوە ﻣﻦ وەک ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓێﮑﯽ ﺧﺎوەن ”ﭘێﮕەﯾەﮐﯽ ﺗﺎﮐڕەو“ ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا دەﻧﺎﺳێﻨێ ..ﭼﯿە؟ ﻣﺎدام ﮐەﺳێﮏ ﻟە وﺗﯽ ﻣﻦ ﻟەﻧﺎو ﺋەﮐﺎدﯾﻤﯿﺎ و زاﻧﮑﯚﮐﺎﻧﺪا ﻧﯿە ﻟە ﻓەﻟﺴەﻓە ﺗێ ﺑﮕﺎت .ﻣﻦ داوا دەﮐەم ﺋەو ﻟﯿﮋﻧە ﺑﺎ زاﻧﺴﺘﯿﯿە؛ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓﯽ ﻏەﯾﺮە ﮐﻮرد ﺑﻦ. ﻟﯿﮋﻧەﯾەﮐﯽ دﯾﮑەﺷــﻢ ﻟەﺳــەر ﭘێﮏ ﺑﮫێﻨﻦ ﺑﯚﺋەوەی ﯾــەﮐﻼ ﺑﺒێﺘــەوە ﺋﺎﯾﺎ ﻣﻦ ﺷــێﺘﻢ؟ ﯾﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دەرووﻧﯿــﻢ ھەﯾە؟ ﭼﻮﻧﮑــە ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻢ ﺋەﮔەر ﺑﺰاﻧﻢ ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﮐﯽ ﮐﻮڕم دەڵێﻦ ﺷێﺘە ﯾﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دەرووﻧﯿﯽ ھەﯾە ،ﻧﺎھێڵﻢ ﯾەک ﺳەﻋﺎت دەرﺳــﯽ ﭘێ ﺑڵێﺘەوە ﺋەو ﺳەﮔﺒﺎﺑە! )ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻟە دەرﺳﺪاﻧەوە ﻟە ٣ی ﻧﯚﭬەﻣﺒەرەوە ﻣﻦ و ﮐﻮڕەﮐەﺷﻢ ﻣﺎﻧﻤﺎن ﮔﺮﺗﻮوە و ﺑﺎ ﻓەﺳڵﻤﺎن ﺑﮑەن!(. ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﭙﯽ
ﺑەﻏﺪا دەرﻣﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو دەرداﻧە
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨــﺎوە ،ﺑەم ﺳــەری ﻧەﮔﺮﺗﻮوە .ﺳــەﯾﺮە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەك ﺧﯚی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎزادی و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﺮدﺑــێ ،ﻛەﭼﯽ ﻛﺎرﺗﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەﻛەی ھەﻣﯿﺸە ﺑەدەﺳﺘﯿﯿەوە ﺑێ. ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و زﯾﺎﺗﺮ ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﺑﺎرەی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە، ھەوڵەﻛﺎن ﻟە دژی ھەرێﻢ ﺧﻮرﺗﺘﺮ دەﺑﻦ و ﺋەو ﺟﺎرەﯾــﺎن ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﻓﺸــﺎری ﺑەھێﺰ ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ دەدرێ ﻛە راﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت. ﺋەو ﻛﺎرﺗەی ﺋــەم ﺟﺎرەﯾﺎن وەك دﯾــﺎرە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺗﺮﺳــﺎﻧﺪن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ رژدە و ھەرێــﻢ دەﺧﺎﺗــە ﺑــەردەم دووڕﯾﺎﻧﯽ
ﺧﯚﺑەدەﺳــﺘەوەدان ﺑە ﺑەﻏــﺪا و رازﯾﺒﻮون ﺑە ھەﻣﻮو ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ﻛە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ داڕێﮋراون ،ﯾﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دادەﺑڕێ. ﺋەواﻧــەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەو دووڕﯾﺎﻧە ﻟــە ﺑەردەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﻦ ،ﻟە ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾﺎن ھەڵەی ﮔــەورە دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ڕﯾﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﻛە ﺑــەو دوو ڕێﮕەﯾەدا ﻧﺎڕوات ،ﺋەوﯾﺶ رێﮕەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن، ﺋەﮔەر ﺋەو ﻓەوزاﯾەی ﺋێﺴــﺘە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك وﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑێ، ﺋەوە ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﻓەوزاﯾەﻛە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﭼەﻧﺪان ﯾﺎرﯾﻜەری ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪاﯾە. وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛە ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﻟەﮔەڵ ﻓﯚﺑﯿﺎی ﺋێﺮان و ﻛﺸﺎﻧﯽ دەﺳەﺗەﻛەی ﻟە ﻧﺎوﭼــەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دەژﯾﻦ، ﺑە ھەﻣــﻮو ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾەك ﻟەﮔــەڵ ﺋەوە ﻧﺎﺑﻦ ﻋێﺮاق ﺑﺒێﺘە وﺗێﻜﯽ ﺷــﯿﻌﯽ ﺑەھێﺰ ﻛە ﺑﺒێﺘە
ﭘﺎڵﭙﺸــﺘێﻜﯽ ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﺋێﺮان ،واﺗە ﺑﺒێﺘــە درێﮋﻛﺮاوەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﻋێﺮاق. ﺋێﺴــﺘە ﻛە زۆرﺑەی ﻋێﺮاق ﻛەوﺗﻮوەﺗە دەﺳﺖ ﺋێﺮان و ﻟە ﺑەﻏﺪا دەﺳەﺗێﻚ ھەﯾە ﻛە ﺟﮕە ﻟە ﯾەك ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻋێﺮاق ،ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ژﯾﺎن و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن ﻟەژێﺮ ھەڕەﺷەداﯾە، ﺋــەوە ﭘێﭽەواﻧەﻛەی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﺮێ ﻛە ﺟﮕە ﻟــە ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋــەوە ﺋﺎﯾــﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛە ﻟە ﻋێﺮاق دەژﯾﺎن ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ رووﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە وەك ﺳــﺎﺑﯿﺌەی ﻣەﻧﺪاﺋﯽ و ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق ،ﺑﯚﯾە رۆژﺋﺎوا ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕادەﺳﺘﯽ ﭘڕۆژەی ﻧەﯾﺎرە ﺗەﻗﻠﯿﺪﯾﯿەﻛەی ﺧــﯚی ﻧﺎﻛﺎت ،ھەرﮔﯿﺰ ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﻧﺎوێ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻻواز ﺑێ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﻏﺪاﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰ.
ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ )ھــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛەی زﯾﺮەﻛﺘﺮ ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوا ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە ھﯿﭽﯽ ﻧەﻛﺮدووە( -ﻣﺎﯾﻜڵ ﺋەﻧﺠﯿﻠﯚ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻜە ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎزادی ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ ﻧەﻛﺎت، ﺋەوەی ﻟەم وﺗە دەﮔﻮزەرێ ﺑە ڕەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﻧﺎھەﻣﻮارەوە ،ﺋەوەﯾە ﻧﺎدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەك ﻻی ﺧەڵﻜﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ﻛە ﭘﺎرە ھەﯾە و ﻣﺎﻓﯽ رەوای ﺧﯚﯾﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێ. ﻛﺎت ﺗێﭙــەڕی و زۆری ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەدواداﭼــﻮون و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺗﺎ ژﯾــﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ رێــﻚ ﺑﺨﺮێﺘەوە، ﺑەم ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎن ﺳﺴــﺘﻦ و ﺑﺮﺳــێﺘﯽ و ﻛﻮرﺗﯽ ژﯾﺎن ھەڕەﺷە ﻟە ﺋﺎزادی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان زۆرﺗﺮ ﺑﻮوە ،ﺑەو ﻣەﺑەﺳــﺘەی ﭼﯿﺘــﺮ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﺧﺮێﺘە ژێﺮ ﻟێﻮەوە .ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ رﺳــﻮوﻣﺎت و ﺑﺎج ﺑە ﺳەﻧﺖ و ﺷﺘێﻜﯽ ﻛەم ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە ،ﻛەﭼــﯽ ﻟەم وﺗەی ﺋێﻤە ﺳێ ﺑەراﻣﺒەر زﯾﺎد دەﻛﺎت ،ﻛەواﺗە ﺳێ ﺟﺎران زﯾﺎﺗﺮ ژﯾﺎن ﺳەﺧﺖ ﺑﻮوە ﺑﯚ ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ﺑەراﻣﺒەری ﺳــێ ﭼﺎرەﻛە ﻣﻮوﭼەﻛەش ﻟە وەﺧﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺎدرێ .ﻟە ﻛﯚﺗﺎﯾﺸﺪا ﺧەڵﻜﯽ ﺋەم وﺗــە ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪ ﺑﻮون ،ﺑە راﺳﺘﻮێﮋی وەزﯾﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوت ﺑﮕﺎت ﺑە 100 دۆﻻرﯾﺶ ﺗەﻧﮕﮋەﻛە ھەر دەﻣێﻨێ .ﺧەڵﻜﯽ زۆر ﻟــەوەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە دەﻧﮓ، ﺑێﺰارﺗﺮە .ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دەواﻣﯿﺶ دەﻛەن و ﻣﺎﻓﯿﺎن وەرﻧﺎﮔﺮن ،ﺑەم ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋەوەﯾە ﺑﻜﺮێــﺖ ﭼﺎﻛﺘﺮە ﯾﺎﺧــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑﻔەوﺗێﺖ؟ دﯾــﺎرە ﺋەوەی ﻟــە ﭘﺸــﺘﯿﯿەوە دەﮔﻮزەرێ ﺣﺰﺑە ،دەﻧﺎ ﺧەڵﻜﯽ ھەوﻟێﺮ و دھﯚﻛﯿﺶ ھەر ﻧﺎڕازﯾــﻦ ،ﻟە ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەم و ھەﻧﮕﺎوی ﺳﺴﺖ ﺑەرەو ﺑﺎﺷﻜﺮدن. ﻟە ھەﻣﻮوی ﻧﺎﺧﯚﺷﺘﺮ ﺋەوەﯾە ﺳەرەڕای ﺋەم ﺗەﺣەﻣﻮﻟە ﺳــێ ﺳــﺎڵﯿﯿە و ﭼەﺷﺘﻨﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳــەﺧﺘﯿﯿە ،ﭘەﻧﺎ ﺑﺒﺮێﺘە ﺑەر ﺑەﻏﺪا، ﻛﻮرد ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا .ﺋەﮔەر ﺑەدڵﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑــﻜﺎت ،ﺋەوا زﯾﺎﻧــﯽ زۆرﺗﺮ دەﺑــێ ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛێﺸەﻛە .دەﻣەوێ ﺑڵێﻢ ﺳێ ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﺗﺎ ﺋەوان ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﺑﻦ ﻛێﺸەﻛﺎن ھەر دەﻣێﻨﻨەوە. ﯾەﻛەم ،ﺷــەڕی ﻧەﮔﺮﯾﺴــﯽ داﻋﺶ ،ﺋەﻣە ﺧەرﯾﻜە ﺑــە ﻛﯚﺗﺎ دێﺖ و ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﻣﺎوە ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻋێﺮاق وەدەر ﻧﺮێــﻦ ،دواﺗﺮ ﺋەﮔەر ﺑەھــەر ﻧﺎوێﻜﯽ ﺗﺮەوە ﺑێﻨەوە ،ﺋەو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿە ﮔەورەﯾەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾەﺗﯽ ،ﻧﺎﯾﺒێﺘەوە. دووەم ،داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت و ﺋەو ﺑێ ﺳــەروﺑەرﯾﯿەی ﻟە دەرھێﻨﺎن و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت وەك ﺳەرﭼﺎوەی ﯾەﻛەم و دووەم ﺑﯚ داھﺎت. ﺳێﯿەم ،ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و زۆر و زەوەﻧﺪی ﻣﻮوﭼەﺧﯚر و ﺑﻨﺪﯾﻮار و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ زۆری ﭘﻠەی ﺑﺎ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻣــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﭘێﻨﺞ وەزﯾﺮی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ھەﯾــە ،ﺑەردەواﻣــﯽ ﺋەم دۆﺧە و دەﺳــﺖ ﻧەﺑﺮدن ﺑﯚی و رێﻜﻨەﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ،وا ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﺋــﺎوی دەرﯾــﺎش ﺑێﻨــﯽ ﻟێــﻮی ھەﻣﻮوی ﺗەڕ ﻧــﺎﻛﺎت ،دەﻧﺎ ﺳــەرﺟەم ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ دەﯾــەوێ ﺑــە دەرووﻧێﻜﯽ ﺋﺎراﻣەوە ﺑﭽﻨە ﭘﯚﻟەوە ،ﺗﺎ ﺋەوەی ھەﯾەﺗﯽ ﺑﯿﮕەﯾەﻧێﺘە ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ﺑﺨﻮازﯾﻦ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﻤﺎن زﯾﺮەﻛﺘﺮﺑــﻦ .ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان ھەﻣﻮو رۆژێﻚ ﺑﯚ ﭘەﯾﺎﻣە ،ﭘەﯾﺎﻣەﻛە ﮔەﯾﺸﺖ، ﭼﺎوەڕێــﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻦ، ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە دووﭘﺎت و دەﭘﺎت ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﻻﯾــەك دەڵێ ﺋــەوا دوو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺮﯾﺶ ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯿﺎن ﻛﺮد ،ﻻﯾەﻛــەی ﺗﺮﯾﺶ دەﺑێﮋێ ﺋەوا دوو ﮔﻮﻧﺪی ﺗﺮﻣﺎن ﻛﻮﻧﺘﺮۆڵ ﻛﺮدەوە.
وﺗﺎر رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد
ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎس ﻟە ﭘەروەردەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك دەﻛەﯾﻦ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑﺎس ﻟە ﭘێﮕەی ژن ﻧەﻛەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ژن رۆڵێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ھەﯾە ﻟە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﺎك ،دواﺟﺎر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــﺶ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﭘێﻚ دێــﺖ .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘەروەردەﻛــﺮدن ﻟە وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا زﯾﺎﺗﺮ ﺳﯿﺴــﺘەم و ﭘەروەردەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و رێﻜﺨﺮاوە، ﺑەم ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ،ﺧێﺰان و ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰاﻧﯿﺸــﺪا ژن ﺑە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی رۆڵﯽ ﺳــەرەﻛﯽ دەﺑﯿﻨێﺖ ﻟە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ھﻮﺷﺎر ﯾﺎﺧﯚ ﭘێﭽەواﻧەﻛەی. ﺋێﻤــەی ﻛﻮرد ﻟە راﺑــﺮدوودا ﺑەھﺎی ﺑــەرزی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﻤﺎن ھەﺑﻮوە و ﺗێڕواﻧﯿﻨﻤﺎن ﺑﯚ ژن ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﺑﻮوە ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﺟﺎران ژن ھەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەﺧێﻮﻛەر ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ژن رۆڵﯽ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﺧێﺰان و ﻛﺎری ھەرەوەزﯾﺸﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﺋێﺴﺘەش ژن ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەﭼﺎوی ھەﯾە و ﭘﯿﺸەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﺋەﻧﺪازﯾﺎر و زۆر ﺑﻮاری ﺗﺮی ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺋەﻣە ﺟێﯽ ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﯿە. ﺑەم ھێﺸﺘﺎ زۆرن ﺋەو ﮔەﻧﺞ و ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑەداﺧەوە ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿﺎن ﺑﯚ ژن ھەﯾە و ژﻧﺒﻮون ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە رووە ﺟەﺳﺘەﯾﯿﯿەﻛەوە دەﺑﯿﻨــﻦ و ددان ﻧﺎﻧێﻦ ﺑە وزە و ﺗﻮاﻧﺎی ژن .ﺑﯚ ﺋەﻣە دەﺑێﺖ ﺋەم ﺗێڕواﻧﯿﻨە راﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺎن رۆڵﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺑﮕێڕن ﻟە ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﯾﺎن و دﯾﺎرﺑﻮوﻧﯽ دەﺳﺖ و ﭘەﻧﺠەﯾﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەدا. ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﻟە راﺑﺮدووﺷﺪا ژن وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯿﺪا ھﻮﺷــﯿﺎر ﻧەﺑﻮوﺑێﺖ ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﮕــە و ﻣﺎﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،ﺋەوا ﻻوازی ژﻧﺎن ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﯿﺎو ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑﻮوە ﻟەو رووەوە ﭼﻮﻧﻜە ﮔەﻣﺎرۆی ژﻧﯿــﺎن داوە ﻟە ﻧﺎﻧﺪﯾﻦ و ﻣﺎڵەوە ﻛﭗ ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و رۆڵ و ﺋەرﻛﯿﺎن ﭘێ ﻧەﺳــﭙﺎردوون ﺗﺎ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﺪا ژن ﺑێﺘە ﭘێﺸــەوە و رۆڵﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑﮕێڕﯾﺖ .ﺋەم ﮔەﻣﺎرۆداﻧە ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗﺮﺳــﯽ ﭘﯿﺎوەوە ھەﯾە ﺑﯚ ﺗﻮاﻧــﺎی ژن ﻛە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺧﺎﺗە ڕوو ﺋەﮔەر دەﺳﺘﯽ ﺑە ھەر ﻛﺎرێﻚ ﻛﺮد، ھﺎوﻛﺎت ژن ﺑﺎﻧﺪﺗﺮﯾﺸە. ﻛﺎﺗێﻚ ژن ﻟــە ﻧﺎﻧﺪﯾﻦ ﻗەﺗﯿــﺲ ﻛﺮاوە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھﯚﺷــﯿﺎری ژﻧﯿــﺶ ﻗەﺗﯿﺲ ﻛﺮاوە و ﺋەو ﭼﺎﻧﺴــەی ﭘﯿــﺎوی ﻧەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺧﯚ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﻛﺮدن و ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸــەوەی ﻟە ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەدا. ﻟە رووی ﻓﻜﺮﯾﺸــەوە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ھەڵەی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ھەروەھﺎ ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی دەﻗە دژەﻛﺎن ﺑﯚ ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ژن ،رۆڵﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﻟە ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋەو ﻣﺮۆﭬــە ﺑەھێﺰاﻧە ﻟە ﺗەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯿﺪا ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەﻣﯿﺸە ژﻧﯿﺎن وەك ﭘﻠە دوو ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﺳەﯾﺮ ﻛﺮدووە ،ﺟﮕە ﻟەوەش ھەﻧﺪێﻚ ﭘﯿﺎوی ﺋﺎﯾﻨﯽ ژﻧﯿﺎن وەك ﺧﺰﻣەﺗﻜﺎری ﭘﯿﺎو ﻧﺎﺳﺎﻧﺪووە، ﺋەﻣــەش ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻری ﻛــﺮدووە و دەرﻓەﺗــﯽ ﺋەوەی ﻛــەم ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ژن ﺑێﺘە ﭘێﺸــەوە و ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ڕوو. ﻟەم رۆژاﻧەدا ﻟە ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ﮔﻮێﻢ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﻮو ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوەی دەﻛﺮد ﻛە ﭼﯚن دەﺑێﺖ ﭘﯿﺎو رێﮕە ﺑە ژﻧەﻛەی ﺑــﺪات ھەﻣﻮو رۆژێﻚ ﺑﭽێﺘە ﺑﺎزاڕ؟ .ھەﻣﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ دەﯾﭙﺮﺳــﯽ ﺋﺎﯾﺎ ﭘﯿﺎو ﻧﺎﺗﺮﺳێﺖ ﻟەوەی رۆژﯾﻚ ژﻧەﻛەی ﺷەرەﻓﯽ ﺑﺘﻜێﻨێﺖ و ﻟە ﺧﺸــﺘە ﺑﺒﺮێﺖ؟ .ﺋەم ﺗێڕواﻧﯿﻨەی ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﯚ ژن و ژﻧﺒﻮون ﻛــە ژن ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــەرەﻓﯽ ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺟﮕە ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﺮﺳــﺎﻻری ﺧﺰﻣەت ﺑە ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧــﺎﻛﺎت .ﺋەم ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﺎﭼﻨە ﺳــەر ﺋەو دەﻗە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎﻧەﯾﺶ ﻛە ﺑﺎس ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﯽ ژن دەﻛەن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو دەﻗﺎﻧە دەﺧەﻧە ڕوو ﻛە ﺋەﻗڵﯽ ﭘﯿﺎو زﯾﺎﺗﺮ دادەﺧﺎت و دﻧﯿﺎی ژن وێﺮان دەﻛﺎت. ﻟە ﯾــﺎدەوەری ژەﻧەڕاڵێﻜﯽ رووﺳــﯿﺎﯾﯿﺪا ھﺎﺗــﻮوە :ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە رووﺳــەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﺑەرﻟﯿﻨﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺷــەڕی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﺑە ﺣﻮﻛﻤــﯽ ھﯿﺘﻠەری دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر و ﻧﺎزﯾﯽ ھێﻨﺎوە ،ژﻧێﻜﯽ ﺑە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺷﻮوﺷە ﺷﻜﺎوەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺳــەرﺑﺎزاﻧﯽ رووﺳــﯽ ﻛﯚ دەﻛــﺮدەوە و دەﯾﻜﺮدﻧە ﺳﻨﺪووﻗﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧەوە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرﺑﺎزە رووﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟێﯽ دەﭘﺮﺳﻦ ،ژﻧە ﭼﯽ دەﻛەی ﺧﯚ ﺑەرﻟﯿﻦ ھەﻣﻮوی وێﺮان ﺑﻮوە ﺗﺎزە ﺗﯚ ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرﭼە ﺷﻮوﺷە و ﺑﻮﺗڵەﻛﺎﻧﯽ ﺷەراﺑﯿﺖ و دەﺗەوێ ﺑەﻣە وت ﺋﺎوەدان ﺑﻜەﯾﺘەوە؟ .ژﻧە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەﯾﺶ ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە وەﻣﯿﺎن دەداﺗەوە :راﺳﺘە ﺋێﻤە ھەﻣﻮو وﺗﻤﺎن وێﺮان ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋﯿﺮادەﻣﺎن وێﺮان ﻧەﺑﻮوە و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﻤﺎن وێﺮان ﻧەﺑﻮوە ،ﺋێﻤە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﺑەرﻟﯿﻦ ﺋﺎوەدان دەﻛەﯾﻨەوە. ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەرﻟﯿﻦ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺋﺎوەدان ﻛﺮاﻧەوە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەڵێ، ھەر ﻟەو ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎﯾە ﺷــﺎر ھەﯾە ﯾەﻛﺴﺎن ﻛﺮاوەﺗەوە ﺑە زەوی و ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻟە ﺷەڕدا ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون ،ﺑەدەﺳﺘﯽ ژن ﺋﺎوەدان ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺷــﺎری ”ﻣﺎن ھﺎﯾﻢ“ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋەو ﺑﺎﺳەﯾە ﻛە ژن دروﺳــﺘﯽ ﻛﺮدەوە .دەﺑێﺖ ﺋێﻤەی ژﻧﺎن وەك ژﻧەﻛەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﻗﯚڵﯽ ﻟــێ ھەڵﻤﺎڵﯿﻦ و ﻧەﻓەﺳــﯽ دوور و درێﮋﻣــﺎن ھەﺑێﺖ، ﺋﯿﺮادەﻣــﺎن ﻣەزن ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗﺎ ﻣﺎوﯾــﻦ ﺧەﺑﺎت ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ژن و ﭘﯿﺎو و دواﺗﺮﯾﺶ ﭘێﺸﺨﺴﺘﻨﯽ رۆڵﯽ ژن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا و ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوەﯾەﻛﯽ ھﻮﺷــﯿﺎر ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺋێﻤەی ژن ﺗﺎﻛێﻜﯽ ھﻮﺷــﯿﺎرﻣﺎن ﭘەروەردە ﻛﺮد ،ﺋەوا ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ھﻮﺷﯿﺎرﯾﺶ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ.
ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﺤێﺪﯾﻦ ﻋﺎرف
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە دۆﺧێﻜﯽ ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮوی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾە، ﺗــﺎ دێــﺖ دۆﺧەﻛــە ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﺟﻮوڵــەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺑە ﺑﻨﺒەﺳــﺘﮕەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ڕۆژاﻧە ،ﺋێﺴــﺘە دەروازەی ڕزﮔﺎرﺑــﻮون ﻟە دۆﺧﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ داﺧﺮاوە و ﻛﺎﺗێﻜﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ دەوێ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی دۆﺧەﻛە دەرەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛﯚی ھەڵە و ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو و ﺋێﺴﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤﺪاری ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺑە ﻟێﭙﺮﺳﺮاواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺣﺰﺑﯿﯿەوە دروﺳﺘﻜەری ﺋەم دۆﺧەن و ﭘﺸﻜﯽ ﺷــێﺮ ﺑەر دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛــەوێ ﻛە ﻣﻠﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺎرە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب داوە، ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺶ ﻟەوەداﯾــە ﺟﮕە ﻟە ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻧەﺑێﺖ ،ﺗێﻜڕا ﺟﻮوڵە ﺑﯚ وەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ڕۆژاﻧەی ﺧەڵﻚ وەﺳﺘﺎوە. دۆﺧەﻛــە ﺗــﺎ دێــﺖ ﺧﺮاﭘﺘــﺮ دەﺑێــﺖ .ﺑەﭘێﯽ ﻟێﺪواﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن% 70 ،ی داھﺎﺗﯽ وەدەﺳﺖ ھﺎﺗﻮو ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە30 ، %ی ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺳــێﻜﺘەرﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە ﭼەﻗﯽ ھەڵەﻛــە ﻟێﺮەداﯾە ،ﺗێﻜڕای ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﻮوە ﺑە ﻣﻮوﭼەﺧﯚر و ﻛەﺳﯽ ﺑە ﻻی ﻛﺎری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎژەڵﺪارﯾﺪا ﻧﺎﭼێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﻣﻮوﭼەﺧــﯚر و زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ﺣﺰب و ﺧﺴــﺘﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺳــﯿﻤﺎ و ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ ﻛﺮدووە. ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ
ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ڕاﺑﺮدوودا ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە: .1داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺑێﺸــﻮﻣﺎر و ﺑــێ ﺑڕواﻧﺎﻣە. .2داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﺎدراﻧﯽ ﺣﺰب . .3ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻓﻠﺘەری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨەوەی ﻣﻮوﭼــەی ﻛەﻣﺌەﻧﺪام و ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ و ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە، ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری دۆﺧەﻛەی ﭘەك ﺧﺴﺖ و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎﺑﻮوﻧــەوەی ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿــﺶ ﺑﺎرەﻛەﯾــﺎن ﺑﯚ ڕاﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺘەوە. داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑێ ﺷﻮﻣﺎر و ﺑێ ﺑڕواﻧﺎﻣە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣڕۆی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ،زۆرﺑﻮوﻧﯽ ڕێﮋەی ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧە ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ % 70ی ﺑﻮدﺟە دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﻣەش دﯾﺎردەﯾەﻛــە زۆر ﻧﺎدادﭘەروەراﻧەﯾە ﻛە ﺑەرۆﻛــﯽ ﭼﻤﻜــﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ھەﯾە، ﭼەﻧﺪەھﺎ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری زﯾﺎدی ھەﯾە، ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەش ھەﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەرە ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺷﺎرۆﻛە و ﺷﺎرەدێﻜﺎﻧﺪا، ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ زۆرﺑەﯾﺎن ﻧﺎو ﺑەﻧــﺎو دەوام دەﻛەن، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ھەﯾــە ﺋەﮔەر ڕۆژێﻚ ﺗەواوی ژﻣﺎرەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑﭽێﺘــە دەوام ﺟێﮕەﯾــﺎن ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەﯾﺎن ﻧﺎﺑێﺘەوە داﻧﯿﺸــﻦ و ﺷﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﯿﯿە ،ﻛێﺸــە ھەرە زۆری ژﻣﺎرەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ھەﯾە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪەواری ﻧﺰﻣە و
ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دۆﺧﯽ ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮوی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻢ ﺗﻮاﻧﺎی ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﯿﯿە، ھەر ﭼەﻧﺪە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺧەڵﻜﯽ ﺑێ ﺑڕواﻧﺎﻣــەش داﺑﻤەزرێﺖ ،ﺑەم ﻟەو ﺷــﻮێﻦ و ﻛﺎراﻧەی ﻛە ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧﺎوێﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻛﺎرەﻛﺎن ڕاﭘەڕێﻨﻦ. ﻛێﺸــەی زۆری و ﺑــﯚری ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺟﮕــە ﻟــە ﻧﺎدادﭘەروەری داﺑەﺷــﺒﻮون ﺑەﺳەر ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﺪا ،ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ﻟە ﺑەردەم ﭘﺮۆﺳــەی داﻣەزراﻧﺪﻧﺪا دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر داﻧەﻣەزرێﺖ. ﻟە ڕووی ژﻣــﺎرەوە ﺑــە ﭘێﻮداﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ژﻣﺎرەی ﮔﺸــﺘﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ھەرێــﻢ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری زﯾﺎدﻣﺎن ھەﯾە و ﺋەﻣەش ﻛێﺸــەی ﮔەورەی ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووﯾﻦ ﻛــە ﺳــﺎﻧە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر داﺑﻤەزرێﻨﯿــﻦ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر دەرﭼﻮوی زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺳﺎﻧە ھەﻣﻮو دەرﭼﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە و زاﻧﻜﯚ ﺑێﻨە داﻣەزراﻧﺪن ،ﺑــەم ﻧەﺑﻮوە و ﻧﺎﻛﺮێﺖ ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻜﯿﺶ ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ داﺑﻤەزرێﺖ ،ﻧە ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﻧە ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﻟە ﺋێﺴﺘە و ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵەوە و دەرﭼﻮوی زاﻧﻜــﯚ داﺑﻤەزرێﻨﻦ و ﺧﺰﻣەﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەژﻣﺎر ﺑﻜﺮێﺖ . داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛﺎدراﻧﯽ ﺣﺰب: ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸــە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎری داراﯾــﯽ ھەرێﻢ ،ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻛﺎدراﻧﯽ ﺣﺰﺑە ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺋەم دﯾﺎردەﯾە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە .ﻟــە دﻧﯿــﺎدا ﻛﺎدران ﺣﺰب دەژێﻨﻦ ﻧەك ﺣﺰب ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﺎدر داﺑﯿﻦ
ﺑﻜﺎت ،ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾــە زۆرﺑەی ﻛﺎدراﻧﯽ ﺣﺰب ﻛە ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾﺸــﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑە ﭘﻠەﯾەﻛــﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺑەرز داﻣەزراون و ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑەرزە ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ. ڕەﻧﮕە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛﺎدراﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﺑﻜﺮێﻨە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﺑەم ﺑەﺷێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﺑێ ﺑڕواﻧﺎﻣەن و ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﻛﺮاون ﺑە ﭘﻠــەی وەزﯾﻔﯽ ﻛە ﺋەﻣە ﺑﺎری ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﮔﺮان ﻛﺮدووە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺪا ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﻣﻮوﭼەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﺎن ﺑﺪرێﺖ ،ﺋەم دﯾﺎردەﯾە ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟــﺎر ﻟەﻻﯾــەن ھــەر دوو ﺣﺰﺑﯽ ﭘێﻜﮫێﻨەری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت )ی .ن .ك( و )پ .د .ك(ـــەوە ھﺎﺗــە ﺋــﺎراوە ،دواﺗــﺮ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ زۆرﺑەی ﻛﺎدرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻦ ﻛﺮد ﻟە ڕێﮕەی ﺋەواﻧەوە ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻛﺎدراﻧە ﺑە ﻣﻮوﭼەی ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە ﻛﺎری ﺑەردەواﻣﺪان ﻟــە ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــﺪا و ﻛﺎر ﺑﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن. ﻟە ھەﻣﻮوی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺘﺮ دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ دەﮔﻤەﻧــە و داھێﻨﺎﻧێﻜــﯽ ﺣﺰﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺑەوەی ﻛەﺳــە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯿﺎن ﺑە ﭘﻠەی وەزﯾﺮ و ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻦ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﯾەك ڕۆژ ﺑە ﭘﻠەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ داﻧەﻣەزراون ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەم دﯾﺎردەﯾە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﺧەڵﻚ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺑــەم ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــەرزە و ﮔﺮﻓﺘﯽ داراﯾــﯽ ﮔەورە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت دروﺳــﺖ دەﻛەن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ڕەﻧﮕە ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑەدەﺳﺘﮫﺎﺗﻮوی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﻧەﺑێﺖ . ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ ﻓﻠﺘەرەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﻮوﭼەی ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣﺎن و ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت
ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣﺎن و ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﭼﯿﻦ و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەن، ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــە ﻣﻮوﭼە ﻟــە ﻣﯿﺮی وەرﺑﮕﺮن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﻣﺮۆﭬﺎﻧەی ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎرێﻚ ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎن ﺑﻜەن ،ﺑەم ھەر دەﺑێﺖ ڕێﻨﻮێﻨﯽ و ﻓﻠﺘەری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەم ﺟﯚرە ﻛەﺳﺎﻧە ھەﺑێﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋــەوەی ﻓﯚڕم ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە ﺑﻜﺮێﺘە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ و ﺋــەو ڕێﻜﺨﺮاواﻧــەی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻟە ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﻛەن و ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ﺑﻜﺮێﻦ. دەﺑێﺖ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭘﺎﻛﯽ ﺑێ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭘێﻚ ﺑێﺖ و دواﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﻓــﯚرم ﺑــﺪات و ﺋەﻧﺪاﻣــﺎن ﻟە ﻓﻠﺘــەری ورد ﺑﺪات. زۆر ﻟــەو ڕێﻜﺨﺮاواﻧــەی ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧــﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﻛەن ،ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر و ﺑﯚری ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎن ﻟــە ڕێﮕەی ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــەوە ﺑﻮوەﺗە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﻛەﻣﺌەﻧــﺪام و ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ و ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت. ﺋەم زۆر و ﺑﯚرﯾﯿەی ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺧــﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﻟە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺋێﺴــﺘەی ﺑــﺎری داراﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑەدەرە و زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﺑەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺧــﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﻦ و ﻣﺎﻓــﯽ ڕەوای ﺧﯚﯾﺎﻧە ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێ .ھەرﭼەﻧﺪە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻟﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺷــەﻧﻮﻛەو ﻛــﺮاون و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﻟــێ ﻛەم ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺧﺎوەن ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺑێ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ ﻧﯿﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
دەﺑێﺖ ژﻧﺎن ﭼﯽ ﺑﻜەن؟
ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺗەﻧﯿﺎ وﺷەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿــە ،ھــەزاران ﺧەڵــﻚ ژﯾﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن ﺑﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﺴــﺘێﻚ ﺧﺎﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن .ﻟە ﻣێﮋووی ﺷەڕەﻛﺎﻧﺪا ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﻛەس ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﻛﻮﺷــﺖ دا ﺗــﺎ ڕێﮕە ﺑــە دوژﻣــﻦ ﻧەدەن ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧەﻛەﯾﺎن داﮔﯿــﺮ ﺑﻜﺎت. ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪاﯾــﯽ ﮔەﻟﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەڕی دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﺑەڵﮕەﯾــە ﺑﯚ ﺋــەم ڕاﺳــﺘﯿﯿە .ﺋەو ﭘﺎڵەواﻧێﺘــﯽ و ﺑەرﮔﺮﯾﯿــەی ﺋەم ﮔەﻟــە ﺗﯚﻣــﺎری ﻛــﺮد ،ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ﻓەﻧﺘﺎزﯾﺎی ﻋەﻗڵەوە .ﺋﺎﺧﯚ ھﯚی ﺋەم ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪاﯾﯿﯿەی ﮔەﻟﯽ ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯽ ﺟﺎران ﭼﯽ ﺑﻮوﺑێﺖ؟ دڵﺴﯚزﯾﯿﺎن ﺑﯚ ڕژێﻤەﻛە ﯾﺎن وا ﭘەروەرده ﻛﺮاﺑﻮون، ﯾﺎن ﺋــەو ﻣﯿﻠەﺗە ﻣﯿﻠەﺗێﻜﯽ ﺑەوەﻓﺎ ﺑﻮون ﺑەراﻣﺒەر ﺧﺎﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن. ﯾــﺎن ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﻣێﺸــﻜﯿﺎن وا داڕێﮋراﺑﻮو؟. ھەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﺑﯿــﺮ دەﻛەﻣەوە و دەڵێــﻢ ﺋﺎﺧــﯚ ﺋەﮔەر ﺋێﺴــﺘە ﺷــەڕێﻜﯽ ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻟە ڕووﺳــﯿﺎ ڕوو ﺑﺪات ،ﮔەﻟﯽ ڕووس ﺑەھەﻣﺎن ڕۆﺣﯽ ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪاﯾﯿﯿــەوه ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن دەﻛەن؟. ﺷــﻜﻢ ﻟــەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ھەﯾــە، ھەﻣﻮو ﺷــﺖ ﻟەو وﺗە ﮔﯚڕاوە ﺑە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەم ھەﻣــﻮو ﮔﯚراﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەﺷــﺪا ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو
ڕووﯾەﻛەوە ﮔﯚڕاوە. ﻛﻮرد ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﻧەﺗەواﻧەی ھەﻣﻮو ژﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﺷەڕ و ﻣەﯾﻨەﺗﯿﺪا ﺑﺮدووەﺗــە ﺳــەر .ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺋﺎزاددا ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧەﻛەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺑێ ﺳــﻨﻮوری داوە. ﻟــە ژﻣﺎرە ﻧﺎﯾــەن ﺋەواﻧەی ﺧﯚﯾﺎن و ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ، ﻟە ژﻣــﺎرە ﻧﺎﯾەن ﺋەواﻧــەی ﺑﻮوﻧە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ داﭘڵﯚﺳﯿﻨەوە و ﺗﻮاﻧﺪﻧەوە .ﻟە ژﻣﺎرە ﻧﺎﯾەن ﺋەواﻧەی ھﯿﻮای ﺋﺎزادی و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿﺎن ﺑﺮدە ژێﺮ ﺧﺎﻛەوە. ﺋﺎﺧــﯚ ﮔەﻟێﻚ ﺋەم ھەﻣــﻮو دەرد و ﻛﺎرەﺳﺎﺗەی ﺑﯿﻨﯿﺒێ ،دەﺑێﺖ ﭘﺎش ﻛەوﺗﻨە ﺳەرﭘێ و وەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋــﺎزادی ﭼــﯚن ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﺧﺎﻛﯽ ﺋەو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەدا ﺑﻜﺎت ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑﯚﻧﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﻟێ دێﺖ و ﻻﻓﺎوی ﻓﺮﻣێﺴﻚ ﻛﭗ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە. وەﻣﺪاﻧەوەی ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە زۆر ﺋﺎﺳــﺎﻧە ،ھەرﯾەﻛــە ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧەوە ھەڵﻮێﺴﺘەﯾەك ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑﺎ ﯾەﻛە ﯾەﻛە ﮔــﻮێ ﻟە دەﻧﮕەﻛﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ ،دەﻧﮕﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ،دەﻧﮕﯽ وﯾﮋدان ،ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧەی ﻟە دەرﺑڕﯾﻨﯽ ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺷــەرم ﻧﺎﻛەن ،ﺋەو دەﻧﮕــە ﻣﯚزﯾﻜﯿﺎﻧــەی ﺑەرﮔﻮێﺖ دەﻛــەون ،ﺋەو وێﻨﺎﻧــەی زێﺪەی واﻗﯿﻌﻦ ،ﺋەو ﺋﺎزاراﻧەی ﻛە ﻛﭗ ﻧﺎﺑﻦ، ﮔێﮋت دەﻛەن و ھێڵەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﺖ
ﻻ ﺗێﻜەڵ دەﺑێﺖ و ڕاﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺖ ﻻ ڕەش دەﺑێﺖ ،ﻟە ھﯿﭻ ﺗێﻨﺎﮔەی. ﻣﻦ ﺋەو ﻛەﺳــەم ﺗﺎ دوێﻨﯽ ﭼەﻛﻢ ﺑﯚ ﺋەم ﺧﺎﻛــە ھەڵﮕﺮﺗﺒﻮو ،ﻟە ھەر ﺳﺎﺗێﻜﺪا ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮوم ژﯾﺎﻧﻢ ﺑەﺧﺖ ﺑﻜەم ،ﺋەی ﺋێﺴــﺘە ﭼﯽ دەﻛەم؟ ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎوەن ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەرزم و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻢ ﻧــﺎردووە ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ و ﭘﺎﺳــﭙﯚرﺗﯽ ﺋەو وﺗەﯾﺎن ھەﯾە. ھەرﭼﯿﯿەﻛﯿــﺶ دەﺑێــﺖ ﺑﺎﺑﺒێﺖ ﻣﻨەﺗــﻢ ﭘێ ﻧﯿﯿە ،ھێﻨــﺪ ﭘﺎرەم ﻻ داوە ﻛە ﺗﺎ ژﯾﺎﻧــﻢ ﻣﺎﺑێﺖ ﺋﯿﺪارەی ﭘێ ﺑﻜەم. ﻣﻦ ﻛە ﺳەرم ﺷﯚڕ ﻧەﻛﺮد ﺑﯚ رژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ و ﺧﯚڕاﮔﺮ ﺑــﻮوم ،ﭼەﻧﺪ دەردەﺳەرﯾﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدم ،ﻟەﻛﺎرﯾﺎن دەرﻛﺮدم ھەر ﻧەﺑﻮوﻣە ﺑەﻋﺴــﯽ. ﺋێﺴــﺘەش ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﺋﺎزاددا داوام ﻟــێ دەﻛەن ﺑﭽﻤــە رێﺰی ﺣﺰﺑێﻜەوە ﺗﺎ ﻛﺎرەﻛەم ﺑﻤێﻨێﺘەوە، ﺑﺎ دەرم ﺑﻜەن ،ھەر زۆرم ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ ﺧﺎﻛەﻛەﺷﯿﺎن ﺑﯚ ﺟێ دێڵﻢ. ﻣﻦ ﺑە ڕاﺳــﺖ و ﭼەﭘــﺪا دەﯾﺪزم، ﺧﯚﺷــﻢ ﺑە دز ﻧﺎزاﻧﻢ ﻟەﺑەرﺋەوەی ھەﻣﻮو وەك ﯾــەك واﯾﻦ ،ھەرﯾەﻛە و ﻟەﻻﯾەﻛــەوە ﻗﺮﺗﯽ دەﻛﺎت ،ﺋەی ﺑﯚ ﻣﻦ ﻧەﯾﻜەم .ﺋــەوەی ﻣﻦ ﻗﺮﺗﯽ دەﻛەم ﻟە ﭼﺎو دزه ﮔەورەﻛﺎﻧﺪا ھەر ھﯿﭻ ﻧﯿﯿە ،ﻣﺎڵﯿﺎن ﺋﺎوا ﺑێﺖ ﺧﯚ ھﯿﭻ ﺑﯚ ﺋێﻤە ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە. ﻣﻦ ﭘەﻟەﻗــﺎژەی دﻧﯿﺎ ﻧەﻣﺎ ﻧەﯾﻜەم، دەﺳــﺖ ﻣﺎﭼﻜﺮدن و ﻣﺎﺳــﺘﺎوی
ﻣﺎﺳــﺘﯽ ھەوﻟێﺮ ﻧەﻣﺎ ﻧەﯾﻜەم ،ﺗﺎ ﺋــەم ﭘڕۆژەﯾەم وەرﮔﺮت ،ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕە ﺧەرﯾﻜﻢ ،ﻛەﭼﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ دوا ﺋﯿﻤــﺰای ﭘڕۆژەﻛە % 30ﯾﺎن ﻟێ وەرﮔﺮﺗﻢ ،ﺟﺎ ﭼــﯽ ﻣﺎﯾەوە ﺋەﮔەر ﺧﯚﺷﻢ ﻟە % 30ی ﻟێ ﻗﺮت ﺑﻜەم ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛــە ﻧﺎﻣێﻨﯿﺘەوە، دﯾﺎرە دەﺑێﺖ ﺑە ﻧﯿﻮەﭼڵﯽ ﭘڕۆژەﻛﻪ ﺑەﺟێ ﺑێڵﻢ .ﺧﯚ ﻛەس ﮔﻮﻧﻢ ﻧﺎﮔﺮێ. ﻣﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﺋەوروﭘﺎوە ھﺎﺗﻮوﻣەﺗەوە ﻟە ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﻦ ھﻮﺗێﻠﯽ ﺷــﺎر داﯾﺎن ﻧﺎوم ،ھەﻣﻮو ﺷــەوێ ھەرﭼــﯽ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗەﻛەﻣە دێﻦ ﻟێﺮە ﻧﺎن دەﺧﯚن و دەﭼﻨە ﺳﺎڵﯚن. ﭘێﯿﺎن دەڵێﻢ دەی ﺑﯿﺨﯚن ،ھەﻣﻮو دەﯾﺨﯚن ،ﺋەی ﺋێﻤە ﺑﯚ ﻧەﯾﺨﯚﯾﻦ. ﺋەﻣﺎﻧــە و دەﯾــﺎن ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻟەم ﺑﺎﺑەﺗــە دەروون ڕادەﭼڵەﻛێﻨــﻦ. وت وﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧە ،دەﺳــﺘەت دەﺳــﺘەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــە ،ﮔــەر دەﺳــﺘەﺗﻤﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا ﻟە دەﺳــﺖ ھەﻣﻮوﻣﺎن دەﭼێﺖ ،ﺋەم ﺟﺎرەﯾــﺎن ﺧﺎﻛﯿــﺶ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە ﺗﺎ ﺑــﯚی ﺑﮕﺮﯾﻦ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ڕۆﺣﯿەی ﺟﺎران ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺪا ھەﻣﺎن ﺑــﻮو ،ﺋەﻣڕۆ ﮔﯿﺎن دەدات .ﺋەی ﻛﻮا وەﻓﺎﻣﺎن ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﺧەوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮدە ژێــﺮ ﮔڵەوە .ﺋەﻣــڕۆ دەﻛﺮێ ﺑﯿﺮ و وﯾﮋداﻧﻤﺎن ﻟەﺑەر ھەﺗﺎو ھەڵﺨەﯾﻦ و ﻛێﭻ و ﺋەﺳــﭙێﯽ ﺗەﻣــﺎح و ﭘﺎرە ڕاو ﺑﻨێﯿﻦ .ﭼﻮﻧﻜــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺗەﻣﺎح و
ﭘﺎرەﯾە ھەﻣــﻮو ﭘێﻮەرێﻜﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﻧە ﻟە دەرووﻧﻤﺎﻧﺪا دەﺳڕێﺘەوە .راﺳﺘە ھەﻣﻮو ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ و ﺑﺮﺳــێﺘﯿﻤﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﺑەم ﺋەم ﺷێﻮە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ژﯾﺎﻧە ،ﻣەﺗﺮﺳﯽ دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەوەی ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋوو زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت. ﺋەﮔــەر زۆرﺑــەی زۆر ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻦ دزی ﺑﻜەن ،ﺋەوا دەﺗﻮاﻧﻦ دەﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﺑەﭼــﺎوی ﺳــەرﻛﺮدە و ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوە دەﺳــﺘەﺗﺪارەﻛﺎﻧﺪا و ﺳــﻨﻮوردارﯾﺎن ﺑﻜــەن ﯾــﺎن دەﺳــﺘەﺗﯿﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﺮﻧەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو دەﺳﺘەﺗە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﮔەﻟــەوە ھﺎﺗﻮوەﺗﻪ دی و ھەر ھێﺰی ﺋەواﻧﯿﺸــە دەﯾﭙﺎرێﺰێ. ﺑﯚﯾە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەﺳﺘەﺗﺪارﯾﺶ دەﺑێــﺖ ﺋﺎوڕێﻜــﯽ رژد ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﯚڵەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛەی ﺑﺪاﺗەوە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﭘێﺶ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻦ ﺑە ﺷەڕی داﻋﺶ و ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺧﺎﻛــﯽ ﭘﯿﺮۆزﻣﺎن ﻟــە ﻣﯚﺗەﻛەی داﻋــﺶ ،ﺋەﮔــەر ھەﻣﻮوﺷــﻤﺎن ﻗڕوﻗەپ ﺑﯿﻦ و ﺑﺒﯿﻨە ﭘێﺸﻤەرﮔە، ﻛﯚڵەﻛــەﻛﺎن ﻛــەڕوو ھەڵﺪێﻨﻦ و دادەڕﻣێــﻦ ﺑەﺳــەر ﺧﯚﯾــﺎن و ﺟەﻣﺎوەردا .ﭼﻮﻧﻜــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﯾەك و دوو ،ﺋەﻣڕۆ و ﺳــﺒەی ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎری ھێﺰێﻜە ﺑــڕوای ﺑە ﻧەﺗەوە و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﺎﻛەﻛەی ھەﺑێﺖ ،وەﻓﺎی ﺑﯚ ”ﺋﺎزادی ﺧﻮاﯾﻦ ﻛﻮردﯾﻦ ﺋێﻤــە“ و ”ﺋەی ڕەﻗﯿﺐ“ ھەﺑێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ﻛێ ﺑێ وەﻓﺎﯾە؟
17
ھﻮﻧەری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺧەﻣﯽ ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮردی ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ ﻟە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ 42ﻣەﺗﺮﯾﺪا
18
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
وﺷە /ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ – ﻛﺎوە ﺟەم ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺧەﺑﺎﺗــﻜﺎری ﻛﻮرد ﻟە ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ دەﯾﺎن ﺳــﺎڵە ﻟە دەوری ﯾەﻛﺘــﺮ ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎری رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾــﻦ .ﺋــەوان ﻟــە ﻧــﺎو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﺳەر رووﺑەری 42ﻣەﺗــﺮ ،ﺧەﻣــﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﻛﯚڵ. ﺋەو ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎراﻧە ﻛــە ژﻣﺎرەﯾﺎن 146ﻛەﺳــە ،ﭘێﺸــﺘﺮ ھــەر ﻛﺎﻣەﯾﺎن ھەڵﮕﺮی ﺑﯿﺮوڕاﯾەﻛﯽ
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﻮوﻧە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ”وﺗﭙﺎرێﺰی ﻛﻮرد“ دەزاﻧﻦ و ھەﻓﺘەی ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ ﺑﭽﻮوﻛەﻛەی ”ﻛﻮرد ﻛﺎو“ ﯾەﻛﺘﺮ دەﺑﯿﻨﻦ. ”ﻛــﻮرد ﻛﺎو“ ،ﻧﺎوەﻧﺪێﻜــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾﯿــە ﻛە ﺳــﺎڵﯽ 1992ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺑﯿﺮۆﻛــەی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺋەو ﻧﺎوەﻧــﺪە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿە ﻛﺎﺗێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻮو ﻛە ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﺑــەڕووری ﺋەﻧﻔــﺎل و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﺑﻮوەوە. ﺑﯚﯾــە ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﯾﺴﺘﯿﺎن ﻟە رێﮕەی ﻧﺎوەﻧﺪێﻜەوە ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ داراﯾــﯽ و ﻣەﻋﻨــەوی ﺑــﯚ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﯚ ﺑﻜەﻧەوە. ”ﻛــﻮرد ﻛﺎو“ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﺳــەد ﻣەﺗﺮێﻚ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ
”ﺗەﻗﺴﯿﻢ“ی ﺷﺎری ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ دوورە .ﺋــەو ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــە ﻛــە ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺷــﺎرەﻛەﯾە، ﭼەﻧــﺪان رووداو و ﻣێــﮋووی ﺟﯿﺎوازی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە. ﺳــﺎڵﯽ 1997ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺗەﻗﺴــﯿﻢ ﺑەڕێــﻮە ﭼــﻮو و ﺑە ھــﯚی ﭘێﻜﺪاداﻧﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەﻛﺎن ،ﭼەﻧﺪان ﻛﺮێﻜﺎر ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دا. ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﻟە ﻧێﻮ ﻛﺮێــﻜﺎرە ﻧﺎڕازﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﻮون و وەك ”ﻓﯿﺴــﻮن ﻛﯿﻠﯿﭽــﻜﺎپ“ ﺳــەرۆﻛﯽ ”ﻛــﻮرد ﻛﺎو“ دەڵێ، ﺋەوان زۆرﺑەﯾﺎن ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ رزﮔﺎری ﺑﻮون. ﺳــﺎڵێﻚ دواﺗﺮ و ﻟە ﺳﺎڵﻮەﮔەڕی ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛەی ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺗەﻗﺴﯿﻢ ،ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ھــەر ﺟﯚرە دروﺷــﻤێﻜﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻗەدەﻏــە ﻛــﺮد .ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑە ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑەو ﺑڕﯾﺎرە ،ﭘﻼﻧﻜﺎرد و
ﻻﻓﯿﺘەی ﺳﭙﯿﯿﺎن ﺑەرز ﻛﺮدەوە. ﻧﺰﯾﻜەی 20ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﻛﺎرەﺳﺎﺗەدا ﺗێﺪەﭘەڕێ و ﺋێﺴﺘە ﺑە دەﯾــﺎن ﻛﻮڕ و ﻛﭽــﯽ ﻛﻮرد ھەﻓﺘەی ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟە ”ﻛﻮرد ﻛﺎو“ ﯾەﻛﺘﺮ دەﺑﯿﻨﻦ و ﺧەرﯾﻜﯽ ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻦ. ﺋەو ﻧﺎوەﻧــﺪە ﻛﻮردﯾﯿــە ﻛە ﺑە ﺷــێﻮەی ”وەﻗﻔﯽ ﻛﻮردان“ە ،ﻟە ﯾەﻛەم ﺳــﺎڵﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ 98
”ھەﻧﺪێ ﻛەس ﻣەﯾﻠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ھەﯾە و دەﯾﺎﻧەوێ ﻧﻔﻮوز ﺑﻜەن و ﺋﺎراﺳــﺘەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن ﺑﮕﯚڕن، راﺳﺘﯿﯿەﻛەی ﺋەوەﯾە ﻛە ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دەﯾﺎﻧەوێ دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳەردا ﺑﮕﺮن ،ﺑﯚﯾە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەﻧﺪام زۆرن و ﺧەڵﻜﯽ زۆر وەرﻧﺎﮔﺮﯾﻦ“. ﭼەﻧﺪ ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ داﻣەزرێﻨەری ”ﻛﻮرد ﻛﺎو“ ﮔﻠەﯾﯽ ﺗەواوﯾﺎن ﻟە
ھەﻧﺪێ ﻛەس ﻣەﯾﻠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ھەﯾە و دەﯾﺎﻧەوێ ﻧﻔﻮوز ﺑﻜەن و ﺋﺎراﺳﺘەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن ﺑﮕﯚڕن ﺋەﻧﺪاﻣﯽ داﻣەزرێﻨەرﯾﺎن ھەﺑﻮو و ﺋێﺴﺘەش دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ 25 ﺳﺎڵ ﺑەﺳەرﯾﺪا 146 ،ﺋەﻧﺪاﻣﯿﺎن ھەﯾە. ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوەﻧﺪە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋەﻧــﺪام” ،زۆرن“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛــە دەڵێ،
ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻛــﻮردی ھەﯾە و زۆرﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن روو ﻟــە ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﭘەﻛەﻛە( ﯾە .ﮔﻠەﯾﯿﯿەﻛــە ﺋەوەﯾە” ،ﺋەوان ﻟە ﭼەﻧﺪان رێﮕــەی ﺟﯿﺎوازەوە دەﯾﺎﻧەوێ دەﺳــﺖ ﺑەﺳەر ﻛﻮرد ﻛﺎودا ﺑﮕــﺮن .ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ
ﺋەوەی ﺋێﻤــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺟﯿﺎوازﻣﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾــەك ھەواڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﻧﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەدا ﺑو ﻧەﺑﻮوەﺗەوە“. ﻛﯚﺳــﭙێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺑــەردەم ﺋــەو ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎراﻧە ،رێﻮﺷــﻮێﻨە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە” .ﻛﻮرد ﻛﺎو“ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳــێ ﺟﺎر دراوەﺗە دادﮔە ،ﺑەم وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ دوای ھﺎﺗﻨە ﺳــەر ﻛﺎری دەﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ،دۆﺧــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ھﻮﻧەرﯾــﯽ ﺑــﯚ ﻛﻮردان ”ﻟەﺑﺎرﺗﺮ“ ﺑﻮوە .ﯾەك ﻟەو ﺑڕﯾﺎراﻧەی ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﻛە ﻛﻮرداﻧﯽ دڵﺨﯚش ﻛﺮد ،ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوە. ”ﻓﯿﺴﻮن ﻛﯿﻠﯿﭽﻜﺎپ“ ﺳەرۆﻛﯽ ”ﻛﻮرد ﻛﺎو“ ﻧﺰﯾﻜەی 25ﺳﺎڵە ﻟە ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ دەژی” .ﻓﯿﺴﻮن“ و ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻛە ﺑە رەﭼەڵەك ﺗﻮرﻛە ،ﺗەواوی ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺋەوەﯾە ﻛە ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﻓێﺮی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻦ. ﺋێﺴــﺘەش ﻛــﻮڕی ”ﻓﯿﺴــﻮن ﻛﯿﻠﯿﭽﻜﺎپ“ ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻗﺴە ﺑﻜﺎت ،ﻟە زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دەﺧﻮێﻨێ. ﺳــەرەڕای ﺋــەو ﺋﺎزادﯾﯿــەش، ﺑەم دﯾﺴــﺎن ﻛﻮرداﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗەواوی رێﮕەﯾﺎن
ﺑﯚ ﺧﯚش ﻧەﻛــﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺑﻮاری رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﺪا ﻛﺎر ﺑﻜەن. ”ﻛﻮرد ﻛﺎو“ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﺳــﺎڵە داوای داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﯚﻟێﮋێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﺋﯿﺴــﺘﺎﻧﺒﻮڵ دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە وەم ﻧەدراوەﺗەوە” .وﺗﭙﺎرێﺰاﻧﯽ ﻛــﻮرد“ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨــﺞ ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرد ﻟە ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ دەژﯾﻦ. ”ﻓﯿﺴــﻮن ﻛﯿﻠﯿﭽــﻜﺎپ“ دەڵێ، ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە رێﮕە ﺑە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ھــەر ﺟــﯚرە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دەدەن ،ﺑــەم ﻛﺎﺗێــﻚ داوای ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــە دەﻛەﯾﻦ ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك رێﮕەﻣﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ“. ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ”ﻛــﻮرد ﻛﺎو“دا” ،وﺗﭙﺎرێــﺰ“ دەﺳــﺘەواژەﯾەﻛە زۆر ﺑــەﻛﺎر دێــﺖ .ﺋــەو دەﺳــﺘەواژەﯾە ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑەﻛﺎر دێﺖ ﻛە ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺣﺰﺑﯿــﺪا ﻧﯿﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد دەﻛەﻧەوە .ﺋــەوان ﻟە ﻧﺎو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﭘێﻨــﺞ ﻧﮫﯚﻣﯿﺪا ﻛە ﻟەﺳــەر رووﺑەری 42ﻣەﺗﺮ دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﺧەﻣــﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﻛﻮرداﻧــە دەﺧﯚن ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زﻣﺎﻧﯽ زﮔﻤﺎﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ.
ﺷﺎﮔﻮڵ ﻛەﯾﺨﻮﺳﺮەوی:
ﺷﯿﻌﺮ ﻧﺎﺳﻜە وەك دڵﯽ ژن
وﺷە /ھەورﯾﻦ ﻧەﺟﺎت ﺷﺎﮔﻮڵ ﻛەﯾﺨﻮﺳﺮەوﯾﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ، ﻟــە ﻏﻮرﺑــەت و ﻟــە داﻣێﻨــﯽ ﺋێﻮارەﯾەﻛــﯽ ﻏەرﯾﺒــﯽ ﺗەﻣەن، ﻟەﻧﺎو زەرﯾﺎﯾﯽ ﻏەرﯾﺒﯿﺪا ﺳــەوڵ ﻟێ دەدات و ﻧﺎﮔﺎﺗە ﯾەك ﭼﺮﻛەی ﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن .ﻟەﺑﺎرەی ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﺸــﺪا ھەﻣﻮو ڕۆژێﻚ ﺑەﻻی ﺋــەوەوە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜە و ھــەر ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯿــﺶ ﻟــەﻻی ﺋــەو ﺧﻮﻧﭽــە ﺷــﯿﻌﺮێﻚ و ﺋەم ﺷــﯿﻌﺮەﯾﺶ ﻟە ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﻗﻮوڵ دێﺘە ﺑﻮون .ﺑﯚﯾە ﺷﯿﻌﺮی ﺷﺎﮔﻮڵ ﻛەﯾﺨﻮﺳﺮەوی وەك ﻋﺎﺷﻘێﻜە ﻟە ﻏﻮرﺑەت و ﻣەﻋﺸــﻮوﻗەﻛەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﺳەرەﺗﺎی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﺖ
ﺑە ﺷــﯿﻌﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ھەﻣﯿﺸــە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﯾەﻛەم ﺷﯿﻌﺮ ﭼێﮋی ﺧﯚی ھەﯾە، ﺋەی ﻟەﻻی ﺗﯚ ﭼﯚﻧە؟ ﻛﺎﺗێ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻚ ﯾﺎن ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮێﻚ ﺑﻜەی ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺋەو ھﻮﻧەرەﯾﺎن ﻟەﻻ ﭼەﺳﭙﺎوە ،ﺑەم ﻣــﻦ وەك ﺧﯚم ﻟــەو ڕۆژەی ﻛە زاﻧﯿﻢ ﻋەﺷــﻖ ﭼﯿﯿە ،ﻟەو ڕۆژەدا ﺷﻨەی ﺷﯿﻌﺮ ﺧﯚی ﻟە ﭘەرﭼەﻣﯽ ڕۆﺣﻢ دا و ﺷﯿﻌﺮی ھێﻨﺎﯾە ﺑﻮون ﻟە ﻧﺎو ﻣﻨﺪا. ھەﻣﯿﺸــە ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻨــە ،ﯾەﻛەم ﺷــﯿﻌﺮ ﺋەوەﻧــﺪە ﺋﺎراﻣﯿــﺖ ﭘێ دەﺑەﺧﺸێ ،ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﺮﺳﯽ ﻟەوەی
ﯾەﻛەم ﺷﯿﻌﺮ ﺋەوەﻧﺪە ﺋﺎراﻣﯿﺖ ﭘێ دەﺑەﺧﺸــێ ،ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﺮﺳﯽ ﻟەوەی ﻛە ﺟﮕە ﻟە ﺷﯿﻌﺮ ﭘﺸﺖ ﺑە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺒەﺳﺘﯽ
ھەﻣﯿﺸــە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻨە ﻛە ﺟﮕە ﻟە ﺷﯿﻌﺮ ﭘﺸﺖ ﺑە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺒەﺳــﺘﯽ ﺑﯚ ﺋﺎراﻣﯽ ڕۆح و ﮔﯿــﺎن ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸــە ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﯾەﻛەم ﺷﯿﻌﺮ دەﻛەن ﺑە ﭘێﻮەری ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﯽ. ڕەوﺷــﯽ ﺋەدەﺑﯿــﺎت ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ و ﺷــﯿﻌﺮ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺑڕﯾــﻮە ،ﺋێﻮە ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻮردﯾﯽ ﺋێﺴﺘە ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﻟە وﺗێﻜﺪا ھەﻣــﻮو ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن داڕووﺧﺎﺑﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺷﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯿﺶ ﻟەو داڕووﺧﺎﻧە ﺑێ ﺑەش ﻧﺎﺑﻦ ،ھەﻣﯿﺸە ﻣﺮۆﭬﮕەﻟێﻚ ھــەن ﻟەﻧــﺎو ﺟەﻧﮕــﺪا ﻛﺘێﺐ دەﺧﻮێﻨﻨــەوە ،ﺑــەم ﻣﺮۆﭬﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھــەن ﻛﺘێــﺐ دەﺧەﻧە ژێﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﺗــﺎ ﺟﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﯿﺲ ﻧەﺑێﺖ .ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ھەر وﺗێﻚ ﺑەﺳــﺘﺮاوە ﺑە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﯾﯽ ﺧﻮێﻨــەر ﺋەدەب دەﺧﺎﺗە
ﺗﺮۆﭘﻚ و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﻮێﻨەرﯾﺶ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻢ واﯾە ﺋێﺴﺘە ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻮردی وەﺳﺘﺎوە و ﻟەﻧﮕەر ﻧﺎﮔﺮێﺖ. ﻋەﺷــﻘێﻜﯽ ﻗــﻮوڵ ﺑەم ﺧەﻣﻨﺎك ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺘﺪا ڕەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە ،دەﻣەوێﺖ ﺑﭙﺮﺳﻢ ﺋەو ﻋەﺷﻘە ﻛێﯿە ﻛە وەھﺎ ﺗﯿﻨﺖ ﭘێ دەدات؟ ﻋەﺷــﻖ زەرﯾﺎﯾەﻛە ﻛەﺳــﻤﺎن ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻟە ﻛﻮێﯿە و ﺑﯚ ﻛﻮێ دەﭼێ و ﻛەﺳﻤﺎن ﺷﻮێﻨەﻛەی ﻧﺎزاﻧﯿﻦ و ﻧﺎدﯾﺎرە ،ﺑــەم ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺑەرەو ڕووی ﺋــەو دەڕۆﯾــﻦ .ﻋەﺷــﻖ ﺗﮋﯾﯿە ﻟە ﺳەراب و ﻟە ﺧەﻣﻨﺎﻛﯽ، ﺋەو ﻋەﺷــﻘەی ﻣﻨﯿﺶ ﺋﺎوێﺘەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛﯚدە ﻧﺎدﯾﺎراﻧەﯾە و ﺑە ﻧﺎدﯾﺎری دەﻣێﻨێﺘەوە. ﺗﯚ ﺷﯿﻌﺮ ﺑﯚﭼﯽ دەﻧﻮوﺳﯿﺖ، ﺋﺎﯾﺎ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ھەﯾە ﺷﯿﻌﺮی ﺑﯚ ﺑﻨﻮوﺳﯽ؟
ﺷــﯿﻌﺮ ﺧﯚی ﻟە ﭘﯚﻟﯽ ﻧﺎﺳﻜﯿﺪاﯾە و دەرﮔــە ﺑﯚ ھﯿــﭻ ﺗﻮوڕەﯾﯿﯿەك ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﺋﯿﺘــﺮ ﻛە ژﻧێﻚ ﺑە دﯾﺎر وﺷــﻜﺒﻮوﻧﯽ ﮔﻮڵێﻜەوە ﺑﮕﺮی، ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑێ ﻛەﺳــێﻚ ھەﺑێﺖ وای ﻟــێ ﺑﻜﺎت ﺑــەردەوام ﺑێﺖ ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑــە ﺋﺎزارداﻧﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚﺷﻮﯾﺴﺘﻨﯽ. دەﮔﻮﺗﺮێ ﺳــەﻓەری ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺑێ وێﺴﺘﮕەﯾە ،ﺗﯚ ﻟە ﻛﺎم ڕێﮕەی ﺋەم ﺳەﻓەرەداﯾﺖ و دەﺗەوێ ﻟەم ﻟە ﻛﻮێ ﻟەﻧﮕەر ﺑﮕﺮی؟ ﺷﯿﻌﺮ ﺧﯚی ﺷــەﻣەﻧﺪەﻓەرێﻜە ڕوو دەﻛﺎﺗە ھەﻣﻮو وێﺴﺘﮕەﻛﺎﻧﯽ
ژﯾــﺎن و دەرﮔــە ﺑــﯚ ھەﻣــﻮو ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎن دەﻛﺎﺗەوە .ﺳــەﻓەری ﻣﻦ ﻧﺎﻣﯚﯾە و ڕەﻧﮕە ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﻣﺪا ون ﺑﻢ و ﺧﯚﯾﺸﻢ ﺋﺎﮔەدار ﻧەﺑﻢ ﻟە ﻛﻮێﺪا ﺧﯚم دەدۆزﻣەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷــﯿﻌﺮ زەرﯾﺎﯾەﻛﯽ ھێﻨﺪ ﻗﻮوڵە زۆرﺟﺎر ﻟەﻧﺎوﯾﺪا دەﺧﻨﻜێﯿﻦ. ﺋێﺴــﺘە ڕەﺧﻨەﮔــﺮان و ﺋەدﯾﺒــﺎن ﮔﻠەﯾﯽ ﺋــەوە دەﻛەن ژن ﻛەﻣﺘﺮ ﺑە دەم ﺋەدەﺑﯿﺎﺗەوەن و ڕێﮋەی ژﻧە ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻛەﻣە ،ﺑﯚﯾە زۆرﺑەﯾﺎن ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دەﻛەن ﺑﯚﭼﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮی ژﻧﻤﺎن ﻛەﻣە؟ ﺋەﻣــە ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ دڵﺘەزێﻨە،
ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻛﯚﻣەڵﮕە زۆرﺟﺎر ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر زۆرﺑﻮون ﯾﺎن ﻛەﻣﺒﻮوﻧﯽ ژن دەدەن ﻟە ﮔﺸﺖ ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﺎﻧــﺪا .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﺷﯿﻌﺮ ﻧﺎﺳﻜە وەك دڵﯽ ژن ،زۆرﺑەی ﻛﺎﺗــەﻛﺎن ھەﻣﻮو ﻧﺎﺳــﻜﯿﯿەﻛﺎن و ﺟﻮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن دەﺑەﺧﺸــﺮێﻨە ژن ،ﭼﻮﻧﻜە ژن ﺧﯚی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘﯿﺎو ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﺗێ دەﮔﺎت .ﺑەم زۆرﺑەی ژﻧەﻛﺎن ﻟە وێﺴــﺘﮕەی ﺟﯿﺎوازدا دووﭼﺎری ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەوە ،ﯾﺎﺧﯚ ﺑەرﺑەﺳــﺖ دەﺑﻦ ﻛە وا دەﻛﺎت ﻧﻮوﺳەری ژن ﻛەم ﺑێﺖ ﻟە ﮔﺸﺖ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا.
ھﻮﻧەری
ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺶ و ﭘەﯾﻜەرﺗﺎش ﻣەھﺪی زﯾﺎﺋەدﯾﻨﯽ:
وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەژﯾﻦ ﻟە زۆر ﺑﻨەﻣﺎڵەدا ھەﯾە ﻛە ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا دوو ﻛەﺳﯿﺎن ﯾﺎن زۆرﺗﺮﯾﺎن ﺑە ﺑﺎﺑەﺗێﻜەوە ﺧەرﯾﻜﻦ .ﻟە دﻧﯿﺎی ھﻮﻧەردا ﺋــەم رەوﺗە ﺑەرﭼﺎوﺗﺮە، ﻧﻤﻮﻧــەش زۆرن وەك ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻛﺎﻣﻜﺎرەﻛﺎن ،ﻋەﻧﺪەﻟﯿﺒﯿﯿەﻛﺎن، زﯾﺎﺋەدﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺳــﺎدق ﺋەﯾﻮوﺑــﯽ و زۆری ﺗﺮ. ھــﺎدی و ﻣەھــﺪی زﯾﺎﺋەدﯾﻨﯽ دوو ﺑــﺮای ﭘەﯾﻜەرﺗــﺎش و ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﻦ ﻛە ھەردووﻛﯿﺎن زۆر ﻟــە ﺑﻮارەﻛــەی ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﭼﺎﻻﻛــﻦ .ﻣەھــﺪی زﯾﺎﺋەدﯾﻨﯽ ﻛە ﻟە ﺑــﻮاری ﭘەﯾﻜەرﺗﺎﺷــﯿﺪا ﺑەھــﺮەی ھەﯾە ،ھــﺎوﻛﺎت وەك ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸێﻚ دەﻧﺎﺳﺮێﺘەوە .ﻟەم رۆژاﻧە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﯽ ﻣەھﺪی ﻟە ﻧﯿﮕﺎرﺧﺎﻧەی ﺷــﺎری ﺳــﻨە ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو” ،وﺷە“ ﻟەﻧﺎو ﭘﯿﺸﺎﻧﮕەﻛەﯾﺪا دﯾﺪارێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳﺎزﻛﺮد. ﺋێــﻮە وەك ھﻮﻧەرێــﻚ ﭼﯚن دەڕواﻧﻨە ﺑﻮاری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﯽ؟ ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻧﺎﻛــﺮێ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻟــە ھﻮﻧەردا ﭘێﻨﺎﺳــە و ﺑﺎﺳــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﻜــەی ﯾــﺎ ڕواﻧﯿﻨﯽ ﺧﯚت ﺑە ﻛﻮرﺗــﯽ و ﺑە ﮔﻮﺗەﯾەك دەرﺑﺒڕی ،ﺑﯚ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﯿﺶ ھەر واﯾە و ﺋــەم ھﻮﻧەرە ﻛە ھﻮﻧەری ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿە و ﺑە ﺧﯚم وا دەزاﻧــﻢ ﺟﯚرێــﻚ دەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەﺳــﺖ و ﺑﺎوەڕێﻜﯽ ﻣﺮۆﯾﯿﯿە،
ﻣﻦ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺪا ھەﻣﻮو ﻛﺎت وﯾﺴــﺘﻮوﻣە ﺟﯚرێــﻚ دەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەﺳﺖ و ﺑﺎوەڕ و دەرووﻧﯽ ﺧﯚم ﺑێﺖ و وەك زﻣﺎﻧێﻚ ﺑﯚی دەڕواﻧﻢ، ھەوڵﻢ داوە ﺑــە ڕەﻧﮓ و ﻓﯚرم و ﺧــەت و ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەك ،زﻣﺎﻧﯽ دەرووﻧﯽ ﺧﯚم دەرﺑﺒڕم و ھەوڵﻢ ﺋەوەﺑﻮو ﻛــە ﺑەدڵﯽ ﺑﯿﻨەر ﺑێﺖ و ﺧﺰﻣەﺗێﻚ ﺑە ھﻮﻧــەری ﻛﻮردی ﺑﻜەم. ﺋێﻮە ﻟــە ﻛــﯚڕە ھﻮﻧەری و ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻛەﻣﺘــﺮ دﯾﺎرن، ھﯚی ﭼﯿﯿە؟ ﺑەڵــێ واﯾە ،ﺧــﯚم و ﻛﺎك ھﺎدی ﺑﺮام زۆرﯾﺶ ﺣــەز دەﻛەﯾﻦ ﻟە ﻛﯚڕەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﻛﯚڕە
ﺑﯿــﻦ و ﺋەو دەرﻓەﺗــە ﻧﺎﻣێﻨێ ﺑﯚ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﻛﯚڕێﻜﯽ ﺗﺮدا ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋــەو ﺟێﮕەش ﺑﯚﻣــﺎن ﻛﺮاوە ﺋەﮔەر دەرﻓەﺗﻤﺎن ﺑﯚ ڕەﺧﺴــﺎﺑێ ﻟــە ﻛﯚڕەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺷــﺪارﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﺮﺗــﺎن ﻟــەوە ﻧەﻛﺮدووﺗــەوە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﺗــﺎن ﯾــﺎن ﻛﺎك ھــﺎدی ﯾﺎن ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮرد ﻟەم ﺑەﺷــەدا ﺑﯚ دواڕۆژ ﻛﯚ ﺑﻜەﻧەوە، وەك ﻟە ﻗەوارەی ﻛﺘێﺒێﻜﺪا؟ ڕاﺳــﺘﺘﺎن دەوێ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ھەوڵێﻜﻢ ﻧەداوە ،ﺋەم ﺷــێﻮەﯾە ﻛە ﺋێــﻮە دەﻓەرﻣــﻮون ﻛﺎرێﻜﯽ ﺟﻮاﻧە ،ﺑەم وا دەزاﻧﻢ ھﯚﯾەﻛەی
ﺟﮕــە ﻟە ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﯽ ،ﭼﺎﻻﻛﯿﻢ ﻟە ھﻮﻧەری ﭘەﯾﻜەرﺳﺎزﯾﺪا زۆرﺗﺮە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺷــﺪار ﺑﯿﻦ. ﺧــﯚم زۆر ﻧﯿﺎزم ﺑە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿە ھەم ﺑﯚ ﻣﺎﻧﺪووﯾــﯽ دەرﻛﺮدن و ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﻛەڵﻚ وەرﮔﺮﺗﻦ و ﺷــﺖ ﻓێﺮﺑﻮون ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ھﻮﻧەر و ﻛﺎرەﻛەی ﺋێﻤە دەرﻓەت و ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎزادی ﻛەﻣﺘﺮە و ھەر ﻟە ﺑەرەﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺗﺎ درەﻧﮕﺎﻧﯽ ﺋێﻮاران ﻛﺎﺗﻤﺎن دەﮔــﺮێ ،دواﯾﺶ ﻛﺎﺗﯽ ﻛەم ھەﯾە ﻛــە ﻟەﮔەڵ ﺑﻨەﻣﺎڵەدا
ﺋــەوە ﺑــێ ﻛــە ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚم ڕازی ﻧﯿﻢ، ﯾﺎن دوودڵﯽ ﺧﯚم ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﺪا ﺑێﺖ ،ﺟــﺎ ﻧﺎزاﻧﻢ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﯿﺮم ﻟەوە ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋێﻮە ﻟەﮔــەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﻧﯿﮕﺎﻛێﺸــﯽ و ﺷــێﻮەﻛﺎرﯾﺪا ،ﺗﺎ چ ﺋەﻧﺪازەﯾەك ﺗﻮاﻧﯿﻮﺗﺎﻧە ھﻮﻧــەر و داﺑﻮﻧەرﯾﺖ و ﺑــﺎوەڕە ﺑﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﺑە
دەرەوەی وت ﺑﻨﺎﺳێﻨﻦ؟ ﺋێﻤــە ھەوڵــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﻤــﺎن داوە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻣــﻦ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘەﯾﻜەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎك ھــﺎدی ﯾﺎرﯾــﺪەری ﺑﻮوم، ﻟەﮔــەڵ ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯿﺸــﻢ ﻟــەم ﺑەﺷــە و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎك ھﺎدی و ﺧــﯚم ھەوڵﻤــﺎن ﺋەوەﺑــﻮوە رۆح و داﺑﻮﻧەرﯾﺘــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻤﺎﻧــﺪا ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﺑێــﺖ ،ﻧﯿﺎزﻣــﺎن ﺋــەوە ﺑﻮوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺋــەدەب و ھﻮﻧەر و ﻓﯚﻟﻜﻠــﯚر و ﺑــﺎوەڕە ﺑﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺗێــﺪا دﯾﺎر ﺑێــﺖ ،ﺋەم ڕەوﺗە ﻟە ﻣێﺸــﻚ و دڵﯽ ﺋێﻤەدا ھــەر ﺟێﮕﯿــﺮە و دێﺘــە ﻧــﺎو ﺑەرھەﻣەﻛﺎن و ﻟە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﺪا ﭘێﺸﺎن دەدرێﻦ. ﺟﮕە ﻟە ھﻮﻧەری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﯽ، ﺣەز ﻟە چ ھﻮﻧەرێﻜﯽ ﺗﺮ دەﻛەن؟ ﺟﮕە ﻟە ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﻟــە ﺑﻮاری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﯽ ،ﭼﺎﻻﻛﯿــﻢ ﻟــە ھﻮﻧەری ﭘەﯾﻜەرﺳــﺎزﯾﺪا زۆرﺗﺮە و زۆرﻛﺎت ﯾﺎرﯾــﺪەدەری ﻛﺎك ھﺎدﯾﻢ و ﭼەﻧــﺪ ﭘەﯾﻜەری ﺧﯚم داﻧــﺮاوە وەك :ﭘەﯾﻜــەری ”ژﻧە ﮔﯚزە ﺑە ﺷﺎﻧەﻛە“ی ﺷﺎری ﺳﻨە و ”ﻛﭽە ﺷﻮاﻧێﻜﯽ ﻛﻮرد“ ﻟە ﺷﺎری ﺳــەﻗﺰ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ ،ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﺎزەﺷﻢ ﻟە ﻣﺎڵﺪا ھەﯾــە و ھەﻣــﻮوﻛﺎت ﭼێﮋم ﻟێ وەرﮔﺮﺗــﻮون ،ھەروەھﺎ ﺣەزم ﻟە ﺷﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗە و زۆرﺗﺮ ﺣەزم ﻟە ﺷﯿﻌﺮە ،ﺑەم ﺑەﺧﯚم ﺋﯿﺠﺎزەم
ﺷەوی ﺑﻮوﻛێﻨﯽ ﭘێﺸﺎن دەدرێﺖ وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ھﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ ﮔەزﯾﺰە ،ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺎﻧﯚﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەﻧﺎوی ”ﺷەوی ﺑﻮوﻛێﻨﯽ“ ،ﺑەم زوواﻧە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺎن دەدرێﺖ و دواﺗﺮ ﺑڕﯾﺎرە ﺑﭽێﺘە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺋەﻛﺘەر و دەرھێﻨەر ﮔەزﯾــﺰە ﻋﻮﻣەر ﻛە ﻛﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣەﻛە ﻛﺮدووە ،ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ: وەك ﮔﺮووﭘﯽ ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ھﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ ﮔەزﯾﺰە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺷــﺎﻧﯚﮔەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەﻧﺎوی ”ﺷــەوی ﺑﻮوﻛێﻨﯽ“،
ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻟﻮڕی دەﻛﺮێﺘە ﻛﺘێﺐ
دەﺳﺘﻤﺎن ﺑەﻛﺎرەﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﭘڕۆﭬەﯾﻦ .ﺋەو ﺷﺎﻧﯚﮔەرﯾﯿە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻣﻦ و ﻟە دەرھێﻨﺎﻧﯽ دێﺮﯾﻦ ﺣﺎﻣﯿﺪە ،ھەرﯾەك ﻟە ﺋەﻛﺘەراﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﯾﺎن ﻣەﺣﻤﻮود ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ ھەرەس ،دﯾﺎری ﺋەﻧﻮەر و ﺧﺎﺗﻮو ﺷەﻧﯿﺎر رۆڵﯽ ﺗێﺪا دەﺑﯿﻨﻦ. ﮔەزﯾــﺮە رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋــەو ﺷــﺎﻧﯚﮔەرﯾﯿە ﺗﺮاژﯾﺪی و ﻛﯚﻣێﺪﯾﯿە ،ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻟەﺳــەر ﺗەﺧﺘﯽ ﺷــﺎﻧﯚ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺎن دەدرێﺖ و دواﺗﺮ ھەوڵ دەدەﯾﻦ ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘێﺸﺎﻧﯽ ﺑﺪەﯾﻨەوە.
ﭘەرواز رۆژاﻧﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ دەﮔێڕێﺘەوە ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻛﻮرد ﭘەرواز ﺣﻮﺳــێﻦ ،دوای ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪان ﺑەرھەﻣﯽ ھﻮﻧەری ﻛە ﺑە ﺋەﺳﺘێﺮەی ﺑەرﻧﺎﻣەی ”ﺋەرەب ﺋﺎﯾﺪڵ“ دەﻧﺎﺳــﺮێﺘەوە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەﻧﺎوی ”رۆژاﻧﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ“ و ﺑەﻧﯿﺎزە ﺑەم زوواﻧە ﺑوی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﮔﯚران ﺳــﺎڵﺢ ﻛە ھﺎوﺳــەری ﭘەروازە و ھﺎوﻛﺎت ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻛﺮدووە ،ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” :ڕۆژاﻧﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ“ ﻧﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﭘەرواز ﺣﻮﺳــێﻨە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛﺎت ،ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە ﺗێﻜﺴﺖ و ﻣﯿﻠﯚدﯾﯽ ﺳﺎﻣﯽ ﺋەرﮔﻮوﺷــﯿﯿە و ﻧﯚﺑەدار ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜەﻛەی ﺑﯚ ﻛﺮدووە. G5ﭘڕۆدەﻛﺸﻨە و ﺑەﺳﯚﻧﺴەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی black groupﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە .ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑەرھەﻣﯽ G5ﭘڕۆدەﻛﺸﻨە ﻣﯚﻧﺘﺎج و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە ،ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺑوی دەﻛەﯾﻨەوە. ﮔﯚراﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣە زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﭘەرواز، ﺋەوﯾﺶ ﻟەرووی دەﻧﮓ و ﻣﻮزﯾﻚ و وێﻨەﮔﺮﺗﻦ ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ زۆرم داوە ﺑەﻛﻮاﻟێﺘﯽ و وێﻨە و ﻣﯚﻧﺘﺎج ،ﻟەو ﺑــﺎوەڕەدام ﯾەﻛێﻚ دەﺑێﺖ ﻟە ﺑەرھەﻣە ﻧﺎﯾﺎﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺧﺎﺗﻮوﻧە .ﻟە ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿەدا ﺑەﺷێﻮازێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﻛﺎرﻣﺎن ﻟە ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە و ﺗێﯿﺪا ﭼەﻧﺪان ﻧﺎوﭼەی ﺟﻮان ﻧﯿﺸﺎن دەدرێﺖ.
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎرا ﺋﺎﻛﺎر
ﻧەداوە ﺷﯿﻌﺮ ﺑﻨﻮوﺳﻢ. ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ھــﺎدی زﯾﺎﺋەدﯾﻨﯽ ﺋێﻮەی ﻧەﺷــﺎردووەﺗەوە ،ﻟە ژێﺮ ﺳێﺒەری ﺋەواﻧﺪا ﺧﯚﺗﺎن ﺑە وﻧﺒﻮو ﻧﺎزاﻧﻦ ،ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺋێﻮە ﭼﯚﻧە؟ ﺋەم ﻗﺴەﯾە ﺑەدڵ دەڵێﻢ و ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿــە ﺑﯚم ﻛــە دﯾﺎر ﺑﻢ ﯾــﺎن ﻧﺎ، ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﺣەز دەﻛﺎت ﻟە ھﻮﻧەرەﻛەﯾــﺪا ﯾﺎن ﺋــەو ﺑﻮارەی ﻛە ﺗێــﺪا ﺧەرﯾﻜە دﯾــﺎر ﺑێﺖ و ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ھەﺑێﺖ ،ﻣــﻦ ھەوڵﻢ داوە ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە ﻟە ﺧﯚﻣﺪا ﺑﻜﻮژم و ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯿﺶ وا ﺑﻮوە .ﺑﺎ ﺋەﻣەت ﺑﯚ ﺑﮕێڕﻣــەوە ،دوای ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ زاﻧﻜﯚ ﻟە ﺗﺎراﻧﺪا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛەﻣﺎن ﻛﯚﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە و ﻟێﻤﺎﻧــﯽ ﭘﺮﺳــﯽ :ﺋێﺴــﺘە ﻛــە زاﻧﻜﯚﺗﺎن ﺗــەواو ﻛــﺮدووە ،دەﺗﺎﻧەوێ ﻟە دواڕۆژدا ﭼــﯽ ﺑﻜــەن؟ ﻣﻦ ﻟە ﻧﯚرەﻛەﻣــﺪا ﮔﻮﺗﻢ ﭘێﻢ ﺧﯚﺷــە ﺑڕۆﻣــەوە ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺒﻤە ﭘﻠە ﯾەك ﺑﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ
ھﻮﻧەری ﻛــﻮردی و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ھﻮﻧەری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﯽ ،ھەوڵﯽ زۆرﯾﺸــﻢ ھەر ﺋەوەﺑﻮوە و ﺋﺎواﺗﻢ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛﯚﻣەڵەﯾــەك ﺑە ھﯚی ﻣﻨەوە ﺳــەرﻛەون و ﭘێ ﻟەﺳەر ﻣﻦ داﻧێﻦ و ﺧﯚﯾــﺎن و ھﻮﻧەری ﻧەﻗﺎﺷــﯽ و ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﺋــەم ھﻮﻧەرە ﺳەرﻛەوێﺖ .ﻟە وەﻣﯽ دووەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛەﺗﺪا ﻣﻦ وەك ﺑﺮاﯾەك ﻧﺎڵێﻢ ،وەك ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺑێ ﻻﯾــەن ﺋەﻣە دەڵێــﻢ ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﻧﺪە ﺑــﯚی ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑــەم ﻛﺎك ھﺎدی ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ھەﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎرﯾﮕــەری زۆری ﻟــە ھﻮﻧەری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﯽ ﻛــﻮرددا ھەﺑﻮوە. ﻣﻦ ھەر ﺧﯚم ﺑە ﺷــﺎﮔﺮدی ﺋەو دەزاﻧــﻢ و ﺋﺎواﺗﻢ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردە ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەﺷــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻓەرھەﻧﮓ و ﺋەدەب و ھﻮﻧەردا.
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻟﻮڕی ﻟــە ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھﻮﻧــەری ﻛﯚ دەﻛﺮێﺘــەوە ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻟﻮڕ و ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ڕێﮋەن ﺣەﺳەن ﻧﻮوﺳەری ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﺑە"وﺷــە"ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ :ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﮔەﻧﺠﯿﻨەﯾە ﻟە ﺑﻮاری ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾــﻚ ،ﺑەداﺧــەوە ﻟە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧــەی ﻛﻮردﯾﺪا ﺳەرﭼﺎوە و ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﺑﺎرەی ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛــﻮردی زۆر ﻛەﻣــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺎﺑەﺗە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری و ھەﻣﻮو ﺋەو ڕەھەﻧﺪە ﮔﺮﻧﮓ و ﺷــﺎراوە ﻣﯿﻮزﯾﻜﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﻟەم ﺑــﻮارەدا ھەﯾە ،ﻟﻮڕەﻛﺎﻧﯿﺶ وەك ﻛﻮرد ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەو ﮔەﻧﺠﯿﻨەﯾە ﭘێﻚ دەھێﻨﻦ ،ﺋەوەی ﻟەو ﻛﺘێﺒەدا ﺧﺴﺘﻮوﻣەﺗە ڕوو، ﺑﺎﺳێﻜە ﻟەﺳەر ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻟﻮڕی. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەدوو ﺷــێﻮازی داﺑەﺷﻜﺎری ﻛﺎرم ﻟەﺳەر ﻛﺮدووە ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن داﺑەﺷﻜﺎرﯾﯿە ﺑەﭘێــﯽ ﻗﯚﻧــﺎغ و دووەﻣﯿﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺑﺎﺑەت، ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮە ﻣﯿﻮزﯾﻜﯿﯿﺎﻧــەی ﻛــە ﺑﻨﺎﻏــەی ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻟﻮڕﯾﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە داﺑەﺷــﻜﺎری ﺑەﭘێــﯽ ﻗﯚﻧــﺎغ. ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﻢ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﺑەﺷێﻮەی ﻣەﯾﺪاﻧﯿﯿە ﻟە ﻟﻮڕﺳﺘﺎن
araakar4@gmail.com
و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی زاﻧﺴﺘﯽ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﻮاﻧﯿﺒێﺘﻢ ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﻢ ﻛــﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻛﺮدووﻣﻦ ﺑە ﻧﯚت ،ﺑەﺷێﻜﯿﺶ ﻟە ﻧﯚﺗەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺷﺎرەزای ﺋێﺮاﻧﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوﻧەﺗەوە ﻛە ﺑە ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺮدن ﺑــە ﺧﺎوەﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن وەك ﺧﯚﯾﺎن ﺑــەﻛﺎرم ھێﻨﺎوەﺗەوە .زﯾﺎﺗﺮ رووﻧــﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھﯚﻧﺮاوەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺑﺎﺑەت و ﺑﯚﻧەﯾەك ھﯚﻧﺮاوەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە، ﺋــەو ھﯚﻧﺮاواﻧە ﮔێڕاﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ژﯾﺎون ،ﺑەھﯿﻮام ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺳﻮودێﻚ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران و ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان و ﻣﻮزﯾﻜﮋەﻧــﺎن و ﻟێﻜﯚڵەرەواﻧﯽ ﺋەو ﺑــﻮارە ﺑﮕەﯾەﻧــﻢ و دەروازەﯾەك ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﻨﺎﺑﻮون ﺑەﮔﯚراﻧــﯽ و ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻟــﻮڕی ،ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺘﯿﻮﺗﯽ ﻛەﻟەﭘــﻮوری ﻛــﻮرد دەﻛــەم ﻛە ھەوێﻨﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻛﺘێﺒە ﺑﻮوە و دەروازەﯾەك ﺑﻮوە ﺑﯚ ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﻣﯿﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی. ﺋــەو ﻛﺘێﺒــە ﯾەﻛەم ﻛﺘێﺒە ﺑــەزاراوەی ﺳــﯚراﻧﯽ ﻟەﺳەر ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻟﻮڕی ﻧﻮوﺳﺮاوە .
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑﯚ ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﺎن ﭘێڕەوی ﻟە چ ﺷێﻮەﯾەك )ﺳەﺑﻜێﻚ( دەﻛەن؟ ﭘێــڕەوی ﻟــە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك )ﺳــەﺑﻜێﻚ(ی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧﺎﻛەم و ﺋــەوەی ﻛــە دێ ﺑەﺧەﯾﺎڵﻤﺪا و ﺑﯿﺮی ﻟێ دەﻛەﻣەوە ،دەﯾﻜێﺸﻢ. ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﻢ زۆرﺑــەی ﺧەﯾﺎوﯾﯿــە و ﺋەو ﺷــﺘەی ﻛە ﻟە دەرووﻧﻤﺪا ﺧــﯚی ﭘەروەردە ﻛــﺮدووە ،ھەﺳــﺘەﻛەی ﻟــە دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺮداﯾــە ،ﻧﺎڵێــﻢ ﺑەﺷــﻮێﻦ دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﺎواز و دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗــﺮدا دەﮔەڕێﻢ ،ﺑەم ھەر ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێــﻚ دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ھەﯾــە و ﻣﻨﯿــﺶ وام ،ﺑەم ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣێﻚ ﺋێﻤە ﻟەو ﺷﺘﺎﻧەی ﻛە ﻓێﺮﯾﺎن ﻛﺮدووﯾﻦ وەك ﻓــﯚڕم و ڕەﻧﮓ و ﻧﺎوەڕۆك و ھەﺳﺖ ﺋەو ﻓﺎﻛﺘەراﻧەی ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯚ داڕﺷــﺘﻦ و ﭼﯽ و ﭼﯽ ﻛەڵﻚ وەردەﮔﺮﯾﻦ ،ﺑــەم ﻣﻦ ﺧﯚم ﺑە ﺳەﺑﻜێﻚ ﻧﺎﺑەﺳﺘﻤەوە.
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﭘێڕەو ﻧﺎﻛەم و ﺋەوەی ﺑەﺧەﯾﺎڵﻤﺪا دێﺖ دەﯾﻜێﺸﻢ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ژﻣﺎرە ) ، (162ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 16 ،
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
رێﻜﻼم
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﭘﺎش دﯾﻤﺎﻧەﻛــەی ﻟەﮔەڵ دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮاﻣﭙﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑــﺮاوەدا ،ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ وﺗﯽ دەﺳﺘەودەﺳــﺘێﻜﯽ ﺧﺸــﻜەﯾﯽ )ﺳــﻠﺲ( ﺑە دەﺳــەت دەﻛەﯾﻦ، ﺋەﻣــەش ﺑــەﻻی زۆرەوە واﺗەی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەدواوە ﺑەرەو ﺟــﯚری ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺗﺮاﻣــﭗ ھەﻧﮕﺎو ھەڵﺪەﮔﺮێ ﻟە ﺳــﯚﻧﮕەی ﺋەوەی ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻧێﻮان ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘێﺸﻮو ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗــﺎزەدا ھەﯾە و ﻧﺎﺷــێ دوای ﮔەﯾﯿﻨﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﺎزە ﺑە ﮔﺎڵﯚﻛﯽ دەﺳــەﺗڕاﻧﯽ ﻟە ﻛﯚﭼﻜﯽ ﺳــﭙﯿﺪا ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺘﻮﭘڕ وەرﺳﻮوڕێﺘەوە. ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ،دەﺳﻜﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻛﺎرﺑﺎری ﻧﺎوەﺧﯚی وﺗﺪا روو دەدات ﺑەم ﭘﺸــﻜێﻜﯿﺶ ﺑەر ﻧﺎوﭼەی ﺋێﻤــە دەﻛەوێﺖ ﻧەﺧﻮازە ﻟە ﺷــەڕی ﺗﯿﺮۆردا ،ﻛــە ﺑﯚ ﺋێﻤە ﮔﺮﯾﻨﮕە ﭼﯽ زووﺗﺮ ﯾەﻛﻼ ﺑﺒێﺘەوە. دوای رۆژێــﻚ ﻟــەو دﯾﻤﺎﻧەﯾــەی ﻧﺎوی ھــﺎت ،وەزارەﺗــﯽ دەرەﻛﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗﺮاﻣــﭗ دەﺗﻮاﻧــێ دەﺳﺖ ﻟە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯿﺶ ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮاﻧــﺪا ھەڵﮕﺮێــﺖ. ﺑــەم راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ھێﺸــﺘﺎ
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
زووە ﺑــﺎس ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﺎزەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻣــەرج ﻧﯿﯿە ھەرﭼﯿﯿەﻛــﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﮕەواﺷــەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﺪا ھﺎﺗﻮوەﺗە وﺗﻦ دواﺗﺮ ھەﻣــﻮوی ﻟــە ﻛــﺮدەوەدا ﺑەدەر ﺑﺪەﻧەوە .دەﺑێ ﻣﺎوەﯾەك ﭼﺎوەڕوان ﺑﯿﻦ و دەﺷێ ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﺑﮕــﺮە دە ﺟﺎری ﺗﺮ ﺑــە ﻛﯚﻧە دەﻓﺘــەردا ﺑﺮۆﯾﻨەوە ﺗــﺎ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻟە ھەﺷﺖ ﺳــﺎڵﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﺪا، ﺳــەرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﭼﯿﯽ ﺑەﺳــەر ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ھێﻨﺎ .ﻧﺎﺷــﺒێ وا ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺗﺎزە دەﺗﻮاﻧێ ﺋــەوەی رووی داوە ﺳــەرﻟەﺑەر ھەڵﮕێڕێﺘەوە. ﻟــە ﻻی وێﺮوە ،ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺳــﻮﻧە ﺑە ﺟﺎرێﻚ ﻟــە ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ رۆڵێﻜﯽ ﻛﺎرا ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ وﺗﺪا ﺳــڕاﻧەوە. ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯿەﻛــەی ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻛە ﺳــێ ﺣەوﺗﻮو ﭘێﺶ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﻟﻮوﺗﻜەی دۆڕاﻧﯽ ﺳﻮﻧە ﺑﻮو. ﺋەم ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯿە ﺟﮕە ﻟەوەی ھﯿﭻ ھەﻟێﻜﯽ ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﯾﺎن ﺳﻌﻮودﯾە ﻧەدا ،ﺟﻤەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯽ ﺷﯿﻌەﺷــﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪە ﺋەوﭘــەڕی ﺑﺎﻛﻮری ﻧﺎوﭼەی ﺳــﻮﻧەواری ،ﻛە ھەﻣﻮوﺷﻤﺎن دەزاﻧﯿﻦ ﺟﻮﻧەوەی
ﭼﯿڕۆﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎن و ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑﮕێڕﯾﻨەوە ﺋەم ﺟﻤەﯾە ﺑە دەﺳــﺖ ﺋێﺮاﻧەوەﯾە. ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯽ ﺳــەرەك وەزﯾﺮی ﭘێﺸــﻮوی ﻋێــﺮاق ،ﻛــە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺋــەم ﺑﺰاوە ﻣەزەﺑﯿﯿەﯾە ،ھەر ﺧﯚی ﻟە 2014دا ﺳێﯿەﻛﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە ﭼەك و ﭘﺎرەوە ﺑە دەﺳــﺘﯽ ھﯚﻧﯿﻨەوەی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەوە دا و ﺳﺎڵێﻜﯿﺶ ﭘێﺶ ﺋەوە واﺗە ﻟــە ھﺎوﯾﻨﯽ 2013دا دوو ھەزار ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻟە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەی ﺗﺎﺟﯽ و ﺋەﺑﻮوﻏﺮێﺒەوە ﺑەرھەڵﺪاﺑﻮو. ﺋﯿﺘﺮ ﻧەك ﺋەو دێﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەی ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺟﯚرج دەﺑﻠﯿﻮ ﺑﻮش و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ﺑە ﺗەﻣﺎی ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑــەدی ﻧەھــﺎت ﺑﮕﺮە ﺋەو ﺗەﺑﺎﯾﯿﯿە ﻣەزەوی و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەی ﻟە ﺳــەردەﻣەی ﺳــەداﻣﺪا ھەﺑﻮو ﺋەوﯾﺶ ﭼﻮوە دﯾﻮی ﻧەﺑﻮوﻧەوە. ﺑﺎری ﺳﻮورﯾە ھێﮋ ﻛﺮێﺘﺘﺮە ﻟەوەی ﻋێﺮاق .ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﺳﻮورﯾە ﻟــە 2011دا ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﮔەﺷــﺘﺮ دوای ﻟەﻛﯚڵﻜﺮدﻧــەوەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﯚﮔەﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺋەﺳەد ،ﻧەك ھﯿﭽﯽ ﺑە ھﯿﭻ ﻧەﻛﺮد ﻟەم ﺑــﻮارەدا ﺑﮕــﺮە دوای راﺑﺮدﻧﯽ ﻧێﺰﯾﻜەی ﺷــەش ﺳــﺎڵ ﺷــەڕ، ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿــﯚن ﻛﻮﺷــﺘﺎر و وﺗێﻜﯽ ﺳەرﺗﺎﺳــەر ﻛﺎول و ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎوارەی ﺳــﻮﻧەی ﻋەرەب و ﻛﻮرد
و ﻓەڵە ﺑە دﻧﯿﺎدا ،ﺑــە دوای ﺧﯚی ھەڵﺪاوەﺗــەوە .ﻟەﻣــەش وێﻮەﺗﺮ، ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗــﺎزەی ﺋەﻣەرﯾﻜــە ﺳەرﺳﺎﻣە ﺑە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد و ﭘێﯽ واﯾە ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆری ﻛــﺮدووە ،ﻛە ﺧﯚی واﺗە ﺋەﺳــەد ﯾەﻛێﻜە ﻟە دروﺳــﺘﻜەراﻧﯽ ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا .ﻟە 2006ﺑە دواوە، ﺳﻨﻮوری ﺧﯚی ﺑە رووی ﻟێﺸﺎوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﻟە ھەﻣــﻮو دﻧﯿﺎوە ﺑەرەو ﻋێﺮاق ﻛــﺮدەوە ،ﻟە ﺑﯿﺮﺗﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺳــەرﻛﯚﻣﺎر ﺟــەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ زۆرﯾــﺎن داوا ﻟێ ﻛﺮد دەﺳــﺖ ﻟــەم ﻛﺎرە ھەڵﮕﺮێ ھەڵﯽ ﻧەﮔﺮت. ھﺎوﺳــێﯽ ﺑﺎﻛﻮرﻣﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،وەك ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛەڵﻜﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻧەﺧﺎﺳــﻤە ﻟــە ﺑﺎرەی ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾﺎوە وەرﮔﺮت .ﺳــەرﻛﯚﻣﺎر ﺋەردۆﻏﺎن ﺳﺎڵﯽ ﭘﺎر ھەڵﺒﮋاردﻧێﻜﯽ ﺑــە ﭘــﺎش داﯾــەوە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛــﻮرد دەﻧﮕﯿــﺎن ﺗێــﺪا ھێﻨﺎﺑﻮو، ﭘﺎﺷــﺎن ﺷــەڕێﻜﯽ ﺑەرﺑــوی ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ھەرێﻤە ﻛﻮردەوارﯾﯿەﻛەدا راﮔەﯾﺎﻧــﺪ .ﻟــە ﻧﯿــﻮەی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗەﻣــﻮوزی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸــەوە ،واﺗە ﻟە ﺷــەوی ھەوڵــﯽ ھەڵﮕەڕاﻧەوە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛەوە ﻛەوﺗﻮوەﺗــە
راوەدووﻧﺎﻧــﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮەﯾﻠﯽ ﺑﺰاوی ﻓەﺗﺤــﻮ ﮔﻮﻟەن ،ﻛــە دﯾﻤەﻧەﻛە ھێﻨــﺪە )ﺗﺮاﺟﯿﻜﯚﻣﯿﺪﯾﯿە( ﻣﺨﺎﺑﻦ، زﯾﺎﺗــﺮ وا ﺧــﯚی دەﻧﻮێﻨــێ ،ﻛە ﺋەردۆﻏﺎن ھەڵﮕەڕاﻧەوەی ﺑەﺳــەر ﮔﻮﻟەﻧﺪا ﻛﺮدﺑێ ﻧەك ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە. ﺋەردۆﻏــﺎن ﻟــە 2003وە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ھەﻧﮕﺎوی ﻟــە ﺑﻮاری ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﺋﺎوێﺘﺒﻮو ،ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﻛێﺸــەی ﻛﻮردﯾﺸــﺪا ھەر ﺑەڵێﻦ و ھەرێﻨﯽ دەدا ،ﻛــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﺎوﯾﻠﻜەی ﺑﺎﺷــﻮور ﺷﺎروەﺷێﻨﯽ )ﺗەﺳﻮﯾﻖ(ﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﺳەﺑەﺗە و ﭘﺎﻛێﺠە ﺑەﺗﺎڵەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺮد ،دواﺟﺎر ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛﯿﺶ دەﺳﺖ ﻟە ھەراﻣە ﺷﯚڕﺗﺮ ﻟەوﻻوە ھﺎﺗﻨەوە. ﻟە ﺑﺎرەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەوە، ﻛﺮێﺘﯿــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﭼەﻧــﺪان دووﭼەﻧﺪاﻧــە دەﺑێﺘەوە ﺋەﮔەر ﺑێﺘﻮ رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻧﺎوﻛەﯾﯿﯿەﻛە ھەڵﻮەﺷــێﺘەوە .ﺋــەم رێﻜﻜەوﺗﻨە دەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻟە وەرداﻧــە ﻧﺎوﭼەﻛــە وا ﺑەرە ﻛﺮد ﻧﯿﻮەی دﻧﯿﺎی ﻋەرەب ﺑﻮو ﺑە ﺑﻮاری دەﺳڕۆﯾﯿﻨﯽ ﺋێﺮان :ﻋێﺮاق ،ﺳﻮورﯾﺎ، ﻟﺒﻨﺎن ،ﯾەﻣەن ،ﻓەڵەﺳﺘﯿﻦ )ﻛەرﺗﯽ ﻏەزە( و ﺑەﺣﺮێﻦ .ﻛﯚﻣەڵێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ وەك ﻛﻮێﺖ ،ﺋﯿﻤــﺎرات ،ﺟەزاﺋﯿﺮ و ﻣﯿﺴﺮ ﭘﺎڵﯿﺎن داوە ﺑە ﺋێﺮاﻧەوە و ﻟەم
ﻣﺎوەﯾەدا ﻧﺎوی ﺋﻮردﻧﯿﺶ دێ دوای ﺋەوەی ﺳﻌﻮودﯾە ﺑﺎرﺑﻮوی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟێ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە .ﻟەم رۆژاﻧەدا ،دوای دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﺗﺮاﻣﭗ ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــە ،ﺳــﻌﻮودﯾە ﺑە ﺟﺎرێﻚ ھەﺗﺮەﺷــﯽ ﭼــﻮوە ﻟەﺑەرﺋەوەی ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯽ ،ھــەل ﺑﯚ ﺋێﺮان دەﻟﻮێﻨێ ﭼەﻛــﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯽ ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗﺪا ﭘێ ﺑﮕەﯾەﻧێ ﺋەﮔەر ﭘێﺸﺘﺮ ﭘێﯽ ﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪﺑێ) .ﺳەﯾﺮە ﻟە ﻛﯚﯾێ( ﻛﻮردواﺗەﻧــﯽ ،ﺗﺮاﻣﭗ ﭘێﯽ ﺑﺎﺷــە ﺳﻌﻮودﯾەش دەﺳﺖ ﺑﻜﺎ ﺑە رۆﻧﺎﻧﯽ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯽ. ﻟﯿﺒﯿﺎ ﻟە ﺳێﺒەری ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و ﺧﺎﺗــﻮو ھﯿﻼری ﻛﻠﯿﻨﺘﻨﺪا ﮔەڕاﯾەوە ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ﻛەورﯾﻦ، ﺑــﺎری ﺋەو وﺗە ھێﻨــﺪ ﺋﺎڵﯚز ﺑﻮوە ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﯚش ﭘﺸﺘﯽ ﺗێ ﻛﺮدووە .ﺷەڕ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧێﻮان دوو ﺑەرە ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺳــەر ﺑە ﻗەﺗەرە )ﺋﯿﺨﻮاﻧﯽ ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ و ھﯚﻧﯿﻨەوەی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﺗﺪ ،(.ﺑەرەی دووەم ﺑە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺧەﻟﯿﻔە ﺣەﭘﺘەری ﺳەر ﺑە ﺳەرۆك ﺳﯿﺴﯿﯽ ﻣﯿﺴــﺮە .ﯾەﻣەﻧﯿــﺶ دﯾﺮۆﻛێــﻚ ﻟەوﭘــەڕی ﻛﻮێﺮەوەرﯾﺪا ﺑەﺳــەر دەﺑــﺎت ،ھێﻨﺪە ﺑەﺳــە ،ﻛە ﺑﺰاﻧﯽ ﺑەوۆﻛــﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳــﯽ رۆﺋــﺎوا
ﺋﺎوڕی ﻟێ ﻧﺎدەﻧەوە .ﺷەڕی ﯾەﻣەن ھێ ﻟەوەی وﺗەﻛــەی وەك ﻟﯿﺒﯿﺎ ﺑﺮدووەﺗەوە ﺳــەردەﻣﯽ ﻛەورﯾﻦ، ﺳﻌﻮودﯾەﺷــﯽ ﻟە ﺑــﻦ ھێﻨﺎوە ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە. ﺋەﮔەر ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ،ﻛە ﺳــﻮوڕاﻧەوەی ﭘێﭽﻜــەی ﻣێﮋوو ﺑﯚ ﭘێﺸــەوەﯾە ﺑــﯚ دواوە ﻧﯿﯿە ،ﺗێ دەﮔەﯾــﻦ ﺋەوەی ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا رووی داوە ،ﻟــە ﺷــﯿﺎﻧﯽ ھﯿــﭻ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﺪا ﻧﯿﯿە راﺳﺘﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻟەﺑەرﺋەﻣە ﮔﺮێﺪاﻧﯽ ھﯿﻮای ﮔەورە ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﺎزەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎوە ﺟﯚرێﻜە ﻟە ﺳــﺎوﯾﻠﻜەﯾﯽ .ﻣەﮔەر ﻟەﺑﻨﮫێﻨﺎﻧــﯽ ھﯚﻧﯿﻨــەوەی ﺑەﻧﺎو دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﻛە ﺋێﺴﺘﺎ ﺑە ﻛﺮدەوەﯾەﻛــﯽ رژداﻧەﺗﺮ ﻟەﻻﯾەﻧﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯿــەوە دەﭼێﺘــە ﭘێﺶ، ھﯿﻮاﯾــەك ﺑﮫێﻨێﺘــەوە ﺑــە ﺑەردا ﻧەﺧﻮازە ﺑە ﺑەر ﻛﻮردی ﺑﺎﺷــﻮور و رۆﺋــﺎوادا ،ﻛە ﺋەﻣــەش واﺗەی ﺋەوە ﻧﺎدات ﻛێﺸــەﯾﺎن ﺑڕاوەﺗەوە، ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻛێﺸــەی زۆرﺗﺮ و ﮔەورەﺗــﺮ دێﻨــەوە ﭘێﺶ ﺑەم ﺑﺎش ﺋەوەﯾــە ﻟە ھﯿﭽﯿﺎﻧﺪا ﺷــەڕ ﺗﺎﻛە ﺑﮋارەی ﺑــەردەم ﻧﺎﺑێﺖ ،وەك ﻟەﮔەڵ داﻋﺸــﺪا ﺗﺎﻛە ﺑــﮋارە ﺑﻮو. ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻧەك ھەر ﻛﻮرد وزە و ﺑڕﺳﺘﯿﺎن ﭘﻮوﻛﺎوەﺗەوە.