ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﻟەﺷﻜڕی ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋﺎوارەن
10
”وﺷە“ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ دوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
3
زووﺣــﺎك و زەردەﺷــﺖ ﻟــە ﺧﻮرﻣــﺎڵ ھەراﯾﺎن ﻧﺎوەﺗەوە ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەﻧەوە
14
ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی و ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻧﺎﻣێﻨﻨەوە
15
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﻨﻜە ﺗەﺳﻚ
ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
9
www.wishe.net
3
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺋﺎڕاﺳﺘەی دەﻛﺎت
ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋێﺮان ﺑە وﺗﺎﻧﺪا دەﮔەڕێ د .ﻋەﺑﺪو رێﻜﺎﻧﯽ:
ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕەﯾﯿﯿە
2
د .ﻋەﺑﺪو رێﻜﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑﺎری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺟێﮕﺮی ﭘێﺸــﻮوی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ دھــﯚك و راوێــﮋﻛﺎری وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ،ﺑەﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨە ﻟە ﺷێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺮێﺖ و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻓەوزا و ﺑەڕەﯾﯿﯿە.
4
ﺳەﺗﺎن ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر ”ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دوای ﻣﻮوﺳڵ ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك ﺟێﮕﺮ دەﻛﺮێﻦ“ ﺑێﻜﺎر دەﺑﻦ ﺷﺎرۆﻛەی ﺣەوﯾﺠە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری رۆژﺋﺎوای ﻛەرﻛﻮوك ﻛە ﻣﯚڵﮕەی ﺳەرەﻛﯿﯽ داﻋﺸــە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳــﺎڵە داﮔﯿﺮی ﻛﺮدووە ،ﺳــەرﭼﺎوەی ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺋﺎوارەﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜەﻛە و ھێﺮﺷﯽ ﺑەردەواﻣﯽ داﻋﺸە
ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی راﺑﮕﺮن ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ﺑﯚ ﺳــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﺳــەﺣەدﯾﻦ و دﯾﺎﻟە ،ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺣەوﯾﺠە 15رۆژ ﺑەر ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت، ﺑەم ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ھﺎﺗە وەﺳﺘﺎن.
5
ژﯾﻨﮕەی ژن ﺗێﻚ ﻣەدەن
17 16
ھﺎوژﯾﻦ ڕەﺳﻮوڵ
ﻋﻮﺳﻤﺎن زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، رەوﺷــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاپ و ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ. رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺎر ،ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧەوەﯾــە ﻛــە ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﺳەﺗﺎن ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر ﺑێﻜﺎر ﻛەوﺗﻮون.
8
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن :ﭘﯿﺮۆزﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﭼﯚڵﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻦ
ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋێﺮان ﺑە وﺗﺎﻧﺪا دەﮔەڕێ وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد رێﻜﺨﺮاوێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ﺧﯚی داوەﺗە ﭘــﺎڵ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎدﯾــە ﻣــﻮراد ﻛﭽە ﺋێــﺰدی ﻛە وەك ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛــﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاوە ،ھــەوڵ دەدا وﺗﺎن ڕازی ﺑﻜﺎت ،ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻛﯚچ ﭘێ ﺑﻜەن و ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻣێﻨــﻦ .ﺋەوە ﭘێﭽەواﻧەی ﺧﻮاﺳــﺖ و وﯾﺴﺘﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــە و ﺧﺰﻣەﺗێﻜــﯽ ﮔەورەﯾە ﺑە ﭘڕۆژە ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿەﻛەی ﺋێﺮان ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە دوای ﻣﻮوﺳڵ ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻨﮕﺎل ﺗﺎﻛە ﺑەرﺑەﺳﺖ دەﺑێ ﻟە ﺑەردەم ﭘڕۆژەﻛەی ﺋێﺮاﻧﺪا. ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ دﯾﺎری ﺋێﺰﯾﺪﯾﺶ ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە ﺑﯚ رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ دەرەوەی وت، ﺑــە ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎﻣەرداﻧــە و ﺑــێ ﻏﯿﺮەﺗﯽ ﻧﺎو دەﺑــﺎت و دەڵێ ،ﺋەﻣە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿە و ﺣەﺟﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾە و ﻧﺎﻛﺮێ ﺗــﺎ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەك ﻣﺎﺑێ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﭼﯚڵ ﺑﻜەن. رێﻜﺨﺮاوی ﯾەزدا و ﻣﻮراد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ رێﻜﺨﺮاوی ﯾــەزدا ﻟــە 28ﺋﺎب/ ﺋﯚﮔﺴﺘﺴــﯽ ،2014ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ داﻣــەزراوە و ﻟﻘﯽ ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺳــﻮﯾﺪ و ﻋێﺮاق ھەﯾە ،ﺋــەوان ﻛﯚﻣەﻛﯿﺎن ﻛــﯚ ﻛــﺮدەوە ﺑــﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﻟێﻘەوﻣﺎواﻧﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی و ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭼﯿﺎی ﺷﻨﮕﺎل و ﻛەﻣﭙﯽ ﺋﯿﺴﯿﺎن ﺑﻜەﻧەوە، ﺑەم دواﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳــەردا ھﺎﺗﻮوە و ھﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن دەدات ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺟێ ﺑێڵﻦ و ﺑەرەو وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛﯚچ ﺑﻜەن. ھەروەھــﺎ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎدﯾــە ﻣﻮراد ﺑە
ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﻧﺎو دەﺑەن .ﻟەو ﺳەرداﻧﺎﻧەی ﻧﺎدﯾە ﻣــﻮراد ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ ،ﺑەردەوام ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻟەﮔەڵﺪاﯾــە ﺑەﻧــﺎوی ”ﻣﻮراد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ“ ﻛە ﺳەرۆﻛﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﺋەو رێﻜﺨﺮاوەﯾە. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﻣﻮراد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ھﺎﻧــﯽ ﻧﺎدﯾــە ﻣــﻮراد دەدات ،ﻟە دﯾﺪاری ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،داواﯾﺎن ﻟێ ﺑﻜﺎت دەرﻓەت ﺑﺪەن ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﺑــە ڕەﺳــﻤﯽ وەك ﻛﯚﭼﺒــەر ﻟە وﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن وەرﺑﮕــﺮن ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘەش ﻛەﻧــەدا وەﻣــﯽ داواﻛەﯾﺎﻧــﯽ داﯾــەوە و ﺑڕﯾﺎری دا 15ھەزار ﺋێﺰﯾــﺪی وەك ﻛﯚﭼﺒەر وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺋێــﺰدی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛەﻧەدای ﮔﯚڕی ﺑﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣەك ﺑەو 15
ڕێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ھﺎﻧــﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دەدا ﻛﯚچ ﺑﻜەن و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﯚڵ ﺑﻜەن ﻧەزاﻧــﯽ ،ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋەو ﺋەﺟێﻨﺪاﯾــە و ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ﻟە ﻛﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن وﺗﺎری ﺑﯚ دەﻧﻮوﺳێ و ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻧﺎدﯾــە زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﺎزاﻧــێ ،ﻣﻮراد ﻗﺴەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ وەردەﮔێــڕێ ،ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﯾەزدا ﻛــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﻛێﯿــە ،دەﯾﮕﻮازێﺘەوە. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەﮔەڵ ﻧﺎدﯾــە دەﭼێﺘە دﯾﺪاری ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎی دﻧﯿﺎ و ﻗﺴــەی ﺧﯚی ﺑەﺳــەر ﻧﺎدﯾەدا دەﺳــەﭘێﻨێ“ ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن واﯾﺎن
ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻧﺎﻣەردﯾﯿە و دژی ﺋﺎﯾﯿﻨەﻛەﻣﺎﻧە ھەزار ﻛەﺳە. ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵێﻦ ”ﻣﻮراد ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ،ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﯾــەزدا روون ﻧﯿﯿــە ﺳــەر ﺑە ﻛﻮێﯿە ،ﺑەم ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛــەی راوێﮋﻛﺎری ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ دﯾﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ،ﺋەوﯾﺶ ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﻧێﻮان ﺷﻨﮕﺎل ﺗﺎ ﺳﻨﻮوری ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛە زۆرﯾﻨەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ ،ﻛﯚچ ﺑﻜەن ﺑــەوەش رێﮕــەی ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ﺋێﺮان ﺗەﺧﺖ دەﺑێ“. ”ﻣﻮراد ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑە زاﻧﯿﻦ ﯾﺎﺧﯚ
ﻧﺎدﯾــە ﻣــﻮراد زﻣــﺎن ﻧﺎزاﻧــێ و ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺋەو داوا ﻟە وﺗﺎن دەﻛﺎت ﺋێﺰﯾﺪی وەك ﻛﯚﭼﺒەر وەرﺑﮕﺮن
ﮔﻮت. زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن، ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وﺗﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﯚك دەﺑﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺎدﯾــە ﻣﻮراد داوا ﻟە وﺗﺎن دەﻛﺎت ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن وەك ﻛﯚﭼﺒەر ﻟە وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن وەرﮔﺮن. ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوان دەزاﻧــﻦ ھەرﭼﯽ ﭘەرﺳﺘﮕە و ﺷــﻮێﻨە ﭘﯿﺮۆزەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەداﯾە، ﺋەوان ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەﯾە ﻧەك ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ زێﺪی ڕەﺳەﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھەزاران ﻛﭽە ﺋێﺰدﯾﯿەﯾە ﻛە ﻛەوﺗە دەﺳــﺖ داﻋﺶ و دواﺗﺮ رزﮔﺎر ﻛــﺮا ،دوای رزﮔﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﯾەﻧﺪراﯾــە ﺋەوروﭘﺎ و ﻟە ﻣﺎڵێﻜﯽ ﻓەرەﻧﺴﺎﯾﯽ دەژﯾﺎ ،ﺑەھﯚی ﺑﻮێﺮی ﻟــە ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﮔﺮﺗﻨەﻛەی ،وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﻧەروﯾﺞ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﻛﺮد ﺑﯚ ﺧەﺗــﯽ ﻧﯚﺑڵ ،ﺑەم ﭘێﯽ ﻧەدرا ،ﺑەم ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن وەك ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛﺮد.
ﻧﺎدﯾە ﺋێﺴﺘە ﻟە دﻧﯿﺎدا وەك ھێﻤﺎی ﺳﺘەﻣﯽ ﺳــەر ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﺳەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ و ﺑــەردەوام ﻟە دﯾﺪاری ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑﺎﻛﺎﻧــﯽ وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎداﯾە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ ﺋێﺰدی ﺑەرزﺗﺮﯾــﻦ دەﺳــەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋێﺰدﯾﯿــەﻛﺎن /ﻧﯿﯿــە و ﺑەھــﯚی ﻧەﺧﻮێﻨﺪەواری و زﻣــﺎن ﻧەزاﻧﯿﻦ ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا ﮔﺮﺗﻮوە و ﻣﻮراد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ھەڵﺴﻮڕێﻨەری ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿەﺗﯽ. ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەی ﺋێﺮان ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﺑو ﻛﺮاﯾەوە، ﻛە ﺗﺎران ﻟە ھەوڵﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە ڕێﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎوە دەدات ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎر دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﻟەوێﺸەوە ﺑە ﺗەﻟەﻋﻔەر و ﺷــﻨﮕﺎل دەﮔﺎﺗــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺑەﻧﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواﺷﺪا
ﺗﺎ ﺣەﻟــەب دەڕوات و دەﯾەوێ ﻟە ﺣەﻟەﺑەوە ﭘەل ﺑﮫﺎوێ ﺑﯚ ﻻزﻗﯿﯿە و رێڕەوێﻜــﯽ ﺋﺎرام ﺑــﯚ ھﺎوﻛﺎری ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟﺒﻨــﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻨێﺮێﺖ. ﺋــەو ڕێﻜﺨــﺮاوە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەش ﺑە ھﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺑﯚ
ﻛﯚﭼﻜﺮدن ﺑﯚ دەرەوە ،ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ ﮔــەورە ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﭘــڕۆژە ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛﯽ ﺋێﺮان دەﻛﺎت. ﺳــەرﭼﺎوە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەی ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ڕەﻧﮕە ﺋێﺮان ﻟە ڕێﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە دﯾﺎرەﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘەﻛەﻛەوە ﺑﯿەوێ زۆرﺑەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﮕﻮازێﺘــەوە و ﭼﯚڵــﯽ ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﺑەرﺑەﺳﺘێﻚ ﻟە ﺑەردەم ﭘڕۆژە ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛەی ﻧەﻣێﻨێﺖ، ﻛــە دوای ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﺳڵ ،ﺗﺎﻛە ﺷﻮێﻦ ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋێﺮان ﺑﯚ ﺳﻮورﯾﺎ ﺷﺎرۆﻛەی ﺷﻨﮕﺎل و ﭼﯿﺎی ﺷــﻨﮕﺎﻟە ﻛە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە و ﺋێﺮان دەﺗﻮاﻧێ ﺑە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﭼﯿﺎی ﺷــﻨﮕﺎل ،ﺑەﺗــەواوی ﺑەﺳــەر ﻧﺎوﭼەﻛە زاڵ ﺑێ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻟە ڕووی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺋەو ڕێڕەوە ﺋﺎراﻣە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻣﯿﺮ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﺑﺮﯾﻦ ﻣﯿﺮ ﺗەﺣﺴــﯿﻦ ﺑەگ ﻛﻮڕی ﻣﯿــﺮی ﺋﯿﺰدﯾﯿــﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ڕێﮕﺮی ﻟــە ﻛﯚﭼﯽ ﺋێﺰدﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺎوەڕﯾــﺎن ﺑەم وﺗە ﻧەﻣــﺎوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﮕەڕێﻨﺮێﺘــەوە ،ﻣﺎﻧﮕــﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ دەﻧﮓ
ﻟەﺳــەر ﭘــﺮۆژەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋێﺰدﯾﯿــەﻛﺎن دەدرێ ،ھەروەھــﺎ ﭘﺮۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺑەﻟﺠﯿﻜﺎ ھەﯾە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن و داﻧﻨﺎن ﺑــە ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن، ﺑەم ﻧــە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧە ﻟە ﻋێﺮاق ھﯿﭻ ﭘﺮۆژە و ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻚ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻜﯽ ﺋێــﺰدی ﺑﺎوەڕﯾﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە
و ﻛﯚچ دەﻛــەن ،ﺋێﻤەش ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ. ﻛﻮڕی ﻣﯿﺮ ﺗەﺣﺴــﯿﻦ ﺑەگ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻧﺎوﭼە و ﺳﻨﻮوری ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﭙﺎرێﺰرێﻦ و ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗەوە ﺑﺎوەڕی و دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن ﺑێﺘە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوە .دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺑﻮون و ڕەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﮔﻮﻣﺎﻧﻤﺎن
ﺋێﻤە ھﺎﺗــﻮوە و زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﺶ ھەﻣﯿﺸە ﺋەوە دووﭘﺎت دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺧﺎك و ﺋﺎوی ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﭙﺎرێﺰﯾــﻦ ،ﺋێﻤە ﭘﯿﺎوﯾﻦ و ﻧﺎﺑێ ﺑﺘﺮﺳﯿﻦ و ڕا ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەڵﻜــﻮ ﻣێﺮاﯾەﺗــﯽ و ﻣەرداﯾەﺗﯽ ﺋەرﻛــﯽ ھــەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛــە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺧﺎك و ﻧﺎوﭼەی ﺧﯚی، ﺟێﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻛە ھەﻣﻮو ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ڕووی ﺗێ
ﭼﯚڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﺰﻣەت ﺑە ﭘڕۆژەی ﺋێﺮان ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ دەﻛﺎت ﻧﯿﯿە و دەﺳﺒەرداری ﻧﺎﺑﯿﻦ ،ﺑەم وەك ﺋﺎﯾﻦ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﻤﺎن و داھﺎﺗﻮوﻣﺎن ﭘﺎرێــﺰراو ﺑێ ،ﺋێﺰدی % 10ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﻦ ،ﻛﻮا ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ھەﻣﻮو ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﺑﯚ ﺋێﺰدﯾﯿەﻛﺎن؟ ﻛﻮا ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﯚ ﺋەم ﺧﺎﻛە ﭘﯿﺮۆزەﻣﺎن؟ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑەوەﯾە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺋێﺰدی ﺑﺪرێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﻨەھێڵﻦ“. ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی
ﻟەﺑﺎرەی ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺑﯚ داواﻛﺮدﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و ﻛەﻧــەدا ،ﻣــﺎم ﺟﺮدۆ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ دﯾﺎری ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧــﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ و وﺗﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎوا ،ﺑێ ﻏﯿﺮەﺗﯽ و ﺑێ ﺷەرەﻓﯿﯿە ،ﻟە ﺋﺎﯾﻨﯽ
دەﻛەن و وەك ﺣەﺟﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن واﯾە ،ﻛﺎرێﻜــﯽ ﭘێﭽەواﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿە و ﻧﺎﻣەردﯾﯿە. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەو ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﻧەی ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﺋێﻤە ھــﺎن دەدەن ﺑﯚ ﺋەوروﭘــﺎ و دەرەوە ﻛــﯚچ ﺑﻜەن، ﻧﺎﻣەرداﯾەﺗــﯽ دەﻛــەن و ﺋەوان ﺋێﺰﯾﺪی ﻧﯿﻦ و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﺶ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮون ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﭼﯚن داوا دەﻛــەن ﺋێﻤــە ﻧﺎوﭼەﯾــەك ﺟێ ﺑێڵﯿﻦ ﻛە ﻻﻟﺸﯽ ﭘﯿﺮۆز و ﺗەواوی ﺷﻮێﻨەوارە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﺧﺎﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە؟“. ﻣﺎم ﺟــﺮدۆ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ڕۆﯾﺸــﺘﻨە دەرەوە و ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﺎن ،ﺑێ ﻏﯿﺮەﺗﯽ و ﻧﺎﻣەردﯾﯿە و زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ھەر ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺋــەو داواﯾەﯾﺎن ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛــﺮدووە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣێﺮاﻧە ﭼﯿﺎی ﺷﻨﮕﺎل و ھەﻣﻮو ﻧﺎوﭼــەﻛﺎن ﺑﭙﺎرێﺰﯾﻦ ،ﺋەو ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــﻦ ﻣــەردن ،ﺧﻮێﻦ ھﯿﭻ ﻧﯿﯿە ﺋەﮔەر ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺧﺎك و ﻧﺎوﭼە ﭘﯿﺮۆزەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯿڕێﮋن ،ﺑەم ﺋەواﻧەی ﺗﺮﺳﻨﯚك و ﻟە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﯾەﺗﯽ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮون ،ﺋەو داواﯾە ﻟە ﮔەﻧﺠﺎن دەﻛەن“. ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﺋێﺰﯾــﺪی ﺋەوەﺷــﯽ ڕوون ﻛﺮدەوە ،ﺋەواﻧەی دەﭼﻨــە ﺋەوروﭘﺎ ،دﯾــﻦ و ﺑﺎوەڕ و ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ دەﻛەن ،ﻟەوێ ﻟەﺑەر دەرﮔــەی ﺧەڵــﻚ دەﻣێﻨﻨەوە و ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺋەﮔەر ﻟێﺮە ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن و ﺑﻤێﻨﻨەوە ،ﺳەرﺑەرزی و ﭘﯿﺮۆزی ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن.
”وﺷە“ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ دوای 3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭘﺎرﺗﯽ ﮔەڕێﻜﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺑە ﻛﺮدارﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەم ﻟە ﯾەﻛەم ﺳــەرداﻧﺪا ﺑﯚ ﻻی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧەﺑﻮوە ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜەن و زۆرﺗﺮ ﺳــەرداﻧەﻛە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﯾە ،ﺋەﻣە ﻛێﺸــەﯾە ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﮔﺮﻧﮓ ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺑﺮی ﯾەﻛﺘﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدن ،ﻛﯚ دەﺑﻨەوە ﭘێﻜەوە و ﺗێﺒﯿﻨﯽ و ﻗﺴەی ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ ﺑە ﯾەك، ھەرﭼەﻧﺪە دۆﺧەﻛە ﺳەﺧﺘە و ﺧەڵﻚ ﻣﺎﻧﺪووە و ﺟﻮوڵەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﺪا ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮕﻦ .ﺑﯚﭼﯽ؟ دوو ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮە داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــێ ھﯿﻮاﯾﯽ ھەڵﺪەﭼﻨﻨە ﺳەر ﯾەك و ھەﻣﯿﺸە دەرﮔەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ داﺧﺮاون، ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻧەﻣﺎﺑﻮو ،دﯾﺪاری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮو ﺑﻮو ﺑە ﻟێﺪواﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ و ﯾەﻛﺘﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدن ،ﺧەڵــﻚ ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﭘڕ ﻟە دەردەﺳــەری و ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ژﯾﺎن ،ﻣﺮۆڤ ﻗﻮوڵ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ دەﺑﻮو ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﺸــﻤەرﮔەت دەﺑﯿﻨﯽ ﺑە ورەوە ﺷەڕ دەﻛﺎت و ﺳەردەﻛەوێ ،ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺟﻨێﻮ ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ دەدەن .ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر دەﺑﯿﻨﯽ ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕە ﭼﺎرەﻛە ﻣﻮوﭼەﻛــەی وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮە ﺷەﻗﺎم ﭘﺎك دەﻛﺎﺗەوە و ﻟەوﻻوە ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﻛەﻛﺎن دارەﻛﺎن ﺑﻨﻜﯚڵ دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎوی ﺑﺎران ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻛﯚ ﺑﻜەﻧەوە و درەﺧﺘەﻛﺎن ﮔەﺷــە ﺑﻜەن .ﺋەم دﯾﻤەﻧﺎﻧە زۆر ﺟﯿﺎواز و ﺳەرﺳﻮڕھێﻨەر ،ﺣﺰب و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەی وت دووﭼﺎری دڕدۆﻧﮕﯽ دەﻛەن و ﻛﺮێــﻜﺎر ﺋﺎوەداﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﻟێﺮەوە ﺗێﺪەﮔەی ﻛە ﻣﯿﻠەت ﭘێــﺶ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوە و ﺑە ﻛﺮدارﯾﺶ دڵﺴﯚزﺗﺮە ﺑﯚ وﺗەﻛەی. ﻟــەم دۆﺧــەدا ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻣﻦ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەوە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮ دەﺑﯿﻨﻢ ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ھەﺳﺘﻦ و ھﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ﻧﯿﯿە ﻟەوەی ﺑﯚ ﺳەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎن ﯾﺎﺧﯚ ﺑەردەواﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺑــێ ھﯿﻮاﯾﯿﯿەﻛە ،ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﯿــﯽ داھﺎﺗﻮودا ﺣﺰﺑﯚﻛە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن رێﻚ دەﻧﻮوﺳــێﻦ ﺑە ﺗﯚﻗەﻧﯽ دەﺳــەﺗەوە و دەڵێﻦ ﺟێﮕﺮەوەﻣــﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺮﺳــﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺋێﺴﺘە ﻛەوﺗﻨەوەی ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﭼﺎﻻﻛﻜﺮدن و ﺑەﻛﺎرﺧﺴﺘﻨەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﻛﺮدارﯾﯿە ﻧەك دروﺷﻤﯽ. ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،ﺋەواﻧەی ﺑەﺷــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎراﻧە ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە ،زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﻟەم دۆﺧەدا ﻧەﻧﻮوﺳێﻦ ﭘێﻜەوە و ﺧەڵﻚ ﻟــە دواﺧﺎڵﯽ ﺗەﺣەﻣﻮﻟﺪاﯾە و ﻧەﯾﭙﺴــێﻨﻦ، ﺋەواﻧەی ﺑڕواﯾﺎن ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺑەرژەوەﻧﺪی ھەﯾە ،ﭘێﻜەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜەﻧەوە و ﺑە رووﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﺣﺰب ﻟــە دەرەوەی ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺑﻤێﻨﻨەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑﻦ ،ﻻﯾەﻛﯽ ﻛەم ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳێ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووﻣﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺘە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑﻨﻜەﻓﺮاوان چ ﺷﻜﺴﺘێﻜﯽ ﺧﻮارد و ﭼﯚن زۆرﯾﻨەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛەی ﺗﺎ ﺳەﻋﺎت دوو ﻟــە دەﺳــەت و ﻧﯿﻌﻤەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺧــﻮارد و دواﺗﺮ ﺗﺎ ھەﺷﺘﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯽ وەك ﻛﺮم ﭘەﯾﻜەرەﻛەﯾﺎن دەڕووﺷﺎﻧﺪ. زۆر ﺷــﯚﻛە ﺑﯚم ﻛە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرۆﻛە دەﺑﯿﻨﻢ دەڵێ دەﻣﺎﻧەوێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﺋﺎﺧﺮ ﺗﯚ ﻛە ھﯿﭻ دﯾﺪ و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﺖ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻦ و ﺷﻜﺴﺖ، ﺑﯚ ﻧﺎﭼﯽ ﻟە ﮔﻮﻧﺪێﻚ داﻧﯿﺸــﯽ دوو ﺗەﻧەﻛــە ﮔەﻧﻢ ﺑﭽێﻨﯿﺖ، ﻟەوێ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺧەڵﻚ ﺳﻮودت ﻟێ دەﺑﯿﻨێ و ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﺶ دەﺗﻮاﻧﯽ ﺑەردەوام ﻗﺴــە ﺑﻜەی ﺑﯚ دەوروﺑەرت .ﺋەﮔەر ﺑەﺷێﻚ ﻧﯿﺖ ﻟە ﻛێﺸە و ﻣﺎﻧﺪوێﺘﯽ ﺧەڵﻚ ،ﭼﯚن ﺋەم ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺑﻨﻜەﻓﺮاواﻧەت ﻟەﺑەرﭼﺎو ﻧﯿﯿە ﻛە دوو ﺳﺎڵە دەڵێﻦ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺖ ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺧﻮارد و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ دەڵێﻦ ﺑﺎ وەك ﺧﯚی ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﻤێﻨﻨەوە؟ ﺋێﻮە چ ﺟﯚرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﻦ و ﻛﻮرد ﺗﻮوﺷﯽ ﭼﯽ ﺑﻮو ﺧﻮاﯾە. ﭘێﻢ واﯾە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ﺑــەردەم ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ رژدی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺪان ﺑﯚ ﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑەردەم ﮔەﻟــﺪا دەﺑﻦ ﺑە ﻧﻮﻛﺘەی ﺳــەر ﻣێﺰ و ﭼﺎﯾﺨﺎﻧــەﻛﺎن ،ﺣەق ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳــێ ﺣﺰب زﯾﺎﺗﺮ ﺑﭽﻨــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺋەﮔــەر رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺑە ﺑەرﭼﺎوی ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛەوە رای ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﻛە ﻟە ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و ﺷﻜﺴﺖ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرن و ﭘێﻜەوە ﺗەﺣەﻣﻮﻟﯽ دۆﺧەﻛە ﺑﻜەن. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﻨﻜە ﺗەﺳﻚ ﺟﻮاﻧﺘﺮە ﻟە ﺑﻨﻜەﻓﺮاوان و ﺳﺘﺎﻓەﻛەی رووﻧﻦ ﻛێﻦ و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯿﺶ ﺋەوﻛﺎت ﻧﺎﺳﺮاو دەﺑﻦ ،ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻟێﺸێﻮاﻧێﻜە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺗێﺒﮕەی ﻛێ دۆﺳﺘە و ﻛێ ﻧەﯾﺎر. ﺑەم ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮس ﻟە دوای ﺋەوەﯾە ﻛە داودەزﮔەﻛﺎن ﻛﺎرا ﻛﺮاﻧەوە ،دەﺳﺖ ﺑە ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑە ﻛﺮدار ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن رێﻚ ﺑﺨﺮێﻨەوە و ﺳﯿﺴــﺘەم دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێ .ﺧەڵﻚ ﺋەﻣەی ﺑﯚ ﮔﺮﻧﮕە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ھﯿﭻ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻧﯿﯿە ﻛێ وەزﯾﺮی ﭼﯿﯿە و ﻛێﯽ ﺗﺮ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺑەرﻧەﻛەوﺗﻮوە.
ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــﻮوە ﻟە ھەرﯾەﻛــە ﻟــە ﻓــﺎزڵ ﻣﯿﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻣەﺣﻤــﻮود ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﺰﺑەﻛــە و ﻛﺎﻛەﻣﯿــﻦ ﻧەﺟﺎڕ و ﻋﯿﺰەدﯾﻦ ﺑــەرواری ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ. ﺋەوان دووﺷەﻣﯽ راﺑﺮدوو ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و دوێﻨێ ﺳێﺸــەﻣﯿﺶ ﻟەﮔــەڵ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﻤﺎن و
ﺷــﯿﻮﻋﯽ” ،ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻟەﮔــەڵ ﺋێﻤە ڕاﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮاوﯾــﺎن ﻧەھێﻨــﺎوە ﺑــﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻧﯿﺎزی ﺋەوەﯾﺎن ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻻﭘەڕەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﻜەﻧــەوە ﺗﺎ ﮔﻮێ ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﮕﺮن“. ”ﭘﺎرﺗــﯽ دەﯾەوێــﺖ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﻜﺎت و ﺗێﺒﯿﻨﯽ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن وەرﺑﮕﺮێ ،دواﺗﺮ
ﭘﺮۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳﺮاو ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓﺮاوان ﻟە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەوێﺪا ﻟەﺳەر ﺧﺎڵە ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎن ﻻﯾەﻧە ﻛﯚﻛەﻛﺎن ﺑﮕەن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ“ ھەﻧﺪرێﻦ وای ﮔﻮت. ﺑە ﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧەوە دەﺳــﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺷﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗﯽ ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮاوی ﻧەﺑــﺮدووە و ﺗەﻧﯿــﺎ داوای ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە
ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﯿﮕەراﻧﻦ
ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻧﺮﺧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘﯿﺎن داﻧەﺷﻜﺎﻧﺪووە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﺳــەرەڕای ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﺑــﯚ داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن داﻧەﺷﻜﺎﻧﺪووە ،ﺑەم وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑــە ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ڕەوا ﻛﺎﻣــەران ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺑەﺷﺪارﺑﻮواﻧﯽ ھێڵﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘﯽ ﻓﺎﺳــﺘﻠﯿﻨﻚ ﺋەوەی ﺑﯚ ”وﺷە“ روون ﻛﺮدەوە ،ھێڵەﻛەی ﻟەﻛﺎﺗــﯽ داﮔﺮﺗــﻦ و داوﻧﻠﯚدﻛﺮدﻧــﯽ ھــەر ﺷــﺘێﻜﺪا،
رێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﮔێﮕﺎﺑﺎﯾــﺖ رادەﻛێﺸــێﺖ ،ﺋەوەش ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛﺮدووە و ﭘێﯽ واﯾــە ﻧﺎﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــە ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﭘێﺸــﺘﺮ وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪن دەرﻛﺮد و ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﺑەرێــﮋەی - % 10 % 30داﺑﺸــﻜێﻨﻦ ،ﺋەوەش ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﻓﺎﺗﯿــﺢ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑەڕێﻮەﺑەری ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧــەورۆز ﺗﯿﻠﯿﻜﯚم ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤــە ﯾەﻛەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﻮوﯾــﻦ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑــە ﺑڕﯾﺎرەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن راﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﻧﺮﺧﯽ ھێڵەﻛﺎﻧﻤﺎن داﺷﻜﺎﻧﺪووە“. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧــەورۆز ﺗێﻠﯿﻜــﯚم ھێڵەﻛﺎﻧــﯽ )ﻧــەورۆز ﺗﯿﻠﯿﻜﯚم، ﻧەورۆز ﻓﯚڕ ﺟــﯽ ،ڕێﺒەر ﻛﻮﯾﻚ و -adslﻓﺎﺳﻠﯿﻨﻚ( ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ. راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛە زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەﭘێﯽ ﺟــﯚر و ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎت ،ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﻤﺎن د ا ﺷــﻜﺎ ﻧﺪ و و ە ، ﺟﮕەﻟەوەی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ھێڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺧێﺮاﺗﺮ ﻛﺮدووە و ﮔێﮕﺎﺑﺎﯾﺘﯿﺸﻤﺎن
زﯾﺎد ﻛﺮدووە“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ھەوڵﻤــﺎن داوە داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــﺪارﺑﻮواﻧﯽ ھێڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﺋــەو ﮔﻠەﯾﯿﯿﺎﻧەش ﺋﺎراﺳــﺘەﻣﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺑە رژدی ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛەﯾﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە داوﻧﻠﯚد و راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﮔێﮕﺎﺑﺎﯾﺘﺪا“. ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺑەﺷــﺪارﺑﻮواﻧﯽ ھێڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛــە زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﮔێﮕﺎﺑﺎﯾــﺖ ﻓێڵێﻜە ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟە ﺑڕﯾــﺎری داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛەم ﺑﻜەﻧەوە ،ﻧەك ﮔێﮕﺎﺑﺎﯾﺖ زﯾﺎد ﺑﻜەن. وﺷــﯿﺎر ﻛەﻣــﺎل ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ھەوﻟێﺮە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺋــەوە ﺑﻮو ﺋەو ﻧﺮﺧەی ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ھەﯾە ،ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺮﺧەﻛە ﻟەﮔەڵ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ھﺎوﺗﯿﺎن ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێﺖ ،ﺑــەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻟەﺟﯿﺎﺗﯽ ﻛــەم ﻛﺮدﻧەوەی ﻧﺮخ، ﺑە زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﮔێﮕﺎﺑﺎﯾﺖ ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑــﺎز ﻛــﺮد و وەزارەﺗﯿــﺶ ﭼﺎوﭘﯚﺷﯽ دەﻛﺎت“. ﻟەھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا وەزارەﺗــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑــﻮون ﺑە ﺑڕﯾــﺎری داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ھێڵەﻛﺎﻧﯿﺎن.
ﺋﻮﻣێــﺪ ﻣﺤەﻣــەد ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا زۆرﺑەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛەﻣــﺎن ﻛﺮد و ﺋەواﻧەش ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو زﯾﺎﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ ،دواﺟﺎر ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺑﻮون و ﺋێﺴﺘە ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺷﻜﺎﻧﺪووە“. ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا 60 ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟــە ھەﻣﻮو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻛﺎر دەﻛــەن و ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻣﺤەﻣەد ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﻟە ڕێﮕــەی ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗەوە ﺑەردەوام ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن دەﻛەن و رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەی داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺮخ ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺑڕی ﮔێﮕﺎﺑﺎﯾﺘﯽ زﯾﺎد ﻛﺮدووە و ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ھێڵەﻛەی ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻛﺮدووە“. ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟﯿﮋﻧەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧــﺪن ھەﯾە، ﺑەم ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﺑەھﯚی ﭘەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺴــﺖ ﺑﻮون و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﯽ ﺑﯚ ﭼﺎودێﺮی دۆﺧەﻛە ﻧﯿﯿە. ﻋﻮﻣــەر ﻋﯿﻨﺎﯾــەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺎرا ﺑﻮو ،ﺑــەردەوام ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻟەﺳەر ھێڵ ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑەم ﻟەوەﺗەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘــەك ﺧــﺮاوە ،ﻟﯿﮋﻧــەﻛﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن“.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﻨﻜە ﺗەﺳﻚ
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﻣﺎوەی ﺳــێ رۆژە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،ﺳەرداﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ دەﻛەن ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاو ﺑە ﺷﺎﻧﺪەﻛەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﯿﯿە” .وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەم ﮔەڕەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻛــﯚ دەﻛﺎﺗەوە و دواﺗﺮ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاو ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﯾەﻛﻼ ﻛەرەوە.
ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە. ﺋــەم ﺧﻮﻟــەی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑــەﻛﺎن، دوای ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دێــﺖ ﻛــە ﺗﯿﺎﯾﺪا دوای ﭼﺎرەﺳــەری ﺳــەرﺟەم ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد ﺑە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧــﻮێ و داﻧﺎﻧﯽ ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردن. ھەﻧﺪرێــﻦ ﺋەﺣﻤــەد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛــە دوێﻨێ ﺳێﺸــەم 29ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەم ،ﻟەﮔەڵ ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛەی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﮕﺎوێﻜــە ﺗــﺎ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻧە دەﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑــە ﭘڕۆژەﯾەك ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎن“. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ
ﺗﺎ ﺑﺰاﻧێﺖ ﭘــڕۆژە و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎن ﭼﯿﯿــە ﻟەﺳــەر ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی داودەزﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ دۆﺧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺑەﺷــﺪاراﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘﺎرﺗﯽ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە دوای ﺳــەرداﻧﯽ ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻛە ڕەﻧﮕــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەﻓﺘە ﺑەردەواﻣﯽ ھەﺑێﺖ، ﭘڕۆژەﯾەك ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺎت و ﻟە ھــەر ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎن داوای ﭘڕۆژە و ﭘێﺸﻨﯿﺎز دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﭘﺮۆژەﻛەی ﺧﯚﯾﺪا رەﭼﺎوی ﺑﻜﺎت و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﮕەن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە داھﺎﺗﻮودا“. ﺋەو ﺳەرﭼﺎوەﯾە ﻛە ﻟەﺳەر داوای ﺧﯚی ﻧــﺎوی ﺑــو ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە، رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،دوای ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆژەﻛەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺎر دەﻛﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳەر ﺳەرﺟەم ﭘﺮﺳە ھەڵﻮاﺳﺮاوەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی دواﺗﺮ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺒﻦ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
دﯾﻤﺎﻧە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺋێﻤە دەﺑێﺖ ﺳﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە وەك ﺋێﺴﺘەی ﺋێﻤە ﺑﻮون و ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑە ﭘێڕەوﯾﻜﺮدن ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ دروﺳﺖ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن راﺳﺘەڕێ ﺑﻜەن ،وەك ﺋﻮردن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮردن ﺋەواﻧە ﺑﻮون ﻛە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەرﭼﻮون...
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
د .ﻋەﺑﺪو رێﻜﺎﻧﯽ:
ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻓەوزا و ﺑەڕەﯾﯿﯿە وﺷە /دھﯚك -رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح د .ﻋەﺑــﺪو رێﻜﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑﺎری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺟێﮕﺮی ﭘێﺸــﻮوی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ دھﯚك و راوێﮋﻛﺎری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ،ﺑەﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨە ﻟە ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺮێــﺖ و رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻓــەوزا و ﺑەڕەﯾﯿﯿە. رێﻜﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻧەﺧــﯚش رێــﻚ ﺑﺨﺎت و ﺋەوەی ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ دەﮔﻮزەرێﺖ ،ﻓەوزاﯾە و رێﻜﺨﺴــﺘﻨێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە .ﺋەو ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ”ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺗێﻜەو ﻛﺮدووە و ﺑەو ھﯚﯾــەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ رێﮋەی دەرﻣﺎن ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش دەﻧﻮوﺳــﻦ و ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﻟەﺳەر ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻧەﺧﯚش دروﺳﺖ دەﻛﺎت“. رەوﺷــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭼــﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ؟ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــە، ﺑەم ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓــەوزەوی و ﻧﺎﺳﯿﺴــﺘەﻣﺎﺗﯿﻚ و ﻻواز ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮێــﺖ .ﺋــەوەش وای ﻟــە ﺧەڵــﻚ ﻛــﺮدووە ﻛــە روو ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﻜــەن ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﭼﺎودێﺮﯾﯿەوە ،زۆرﺑەی ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ دۆﺧەﻛەﯾﺎن ﺋﯿﺴــﻐﻼل ﻛﺮدووە و ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻛەرﺗێﻜﯽ ﻧﯿﻤﭽــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ .ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا دەﺑێــﺖ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە رێــﻚ ﺑﺨﺎت ،ﺑەم وەزارەت وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ رۆڵــﯽ ﻧەﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﻧﺎڕێﻜﺨﺮاوﯾﯿەﻛــەش ﺋێﺴﺘە دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ھەروا ھﺎﺗﻮوە. ﺋێﺴــﺘە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳﺮوﺷــﺘێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﯾــﺎن ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﯾە؟ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗێﻜــەو ﻛﺎر دەﻛﺮێــﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺳــﺘﺎف و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕێﻜﺨــﺮاو ﻟــە ھەردوو ﻛەرﺗــﺪا ﻛﺎر دەﻛەن .ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ دەوام و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ داﻣەزراوەی ﮔﺸﺘﯽ
ﻟەﻻﯾەن ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ھەﯾە. ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش دەﻧﻮوﺳﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﺑەداﺧەوە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن ﭘﺸــﻜﯿﺎن ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨەﻛﺎﻧــﺪا ھەﯾە ﯾــﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﮔەڵ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ھەﯾە ﻛە ﺑەراﻣﺒەر ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــەك ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧــەﻛﺎن وەردەﮔﺮن ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت، ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ دەرﻣﺎن و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش ﺑﻨﻮوﺳﻦ، ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻧەﺧﯚش دەرﻣﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــەﻛﺎر دێﻨێﺖ ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ. ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ وەك ﯾەك ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿﺎن ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە؟ ﻧەﺧێﺮ ،ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە. ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەﺧﯚڕاﯾــﯽ و وەك ﯾەك ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮدووە. ﺋﺎﯾﺎ ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﻛەرﺗــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﭘێﺸﻜەش ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛﺮاوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زەﺑەﻻﺣﯽ ھەﯾە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﯽ ﻻواز ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺎت .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014دا ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ،ﺑڕی 760 ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا داھﺎﺗەﻛەی ﺗەﻧﯿﺎ 10ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑــﻮوە ،ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗە ﺑــە ھەﻣﻮو ﭘێﻮەرێــﻚ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﻛەرﺗەﻛە ﻧﯿﺸــﺎن دەدات ،ﺳــەرەڕای ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿە زەﺑەﻻﺣــە ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻻوازﺗﺮﯾــﻦ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری
ﺑەڕەﯾﯿﯿە و دۆﺧێﻜە ﻧە ھﺎووﺗﯽ و ﻧــە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻧە ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺶ ﭘێﯽ رازﯾــﻦ .ﻛەواﺗە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛﯽ رﯾﺸــەﯾﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺪا ھەﯾە. ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺎڕێﻜﺨﺮاوەﯾﯿﯿەك ﻟە وەرﮔﺮﺗﻦ و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ ھەﯾە ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﺋەوە ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕە و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸــە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺎن دەدات .ﺑەداﺧــەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﻧﯿﯿە، ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻨﺪا زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭘﺰﯾﺸﻚ ھەﺑﻦ و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮدا ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﭘﺰﯾﺸﻚ ﻛﺎر ﺑﻜەن .ﺋێﺴﺘە ﻟە دھﯚك ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﻟە ﺷﺎر و ﻧﺎوﭼــەی ﺗﺮﯾﺸــﺪا ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ زۆر ھەﯾــە ،ھﯚﻛﺎرەﻛــە ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘێﭽەواﻧــەی ھەﻣــﻮو دﻧﯿــﺎ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﭘێــڕەو ﻧﺎﻛﺮێﺖ .ﺑﯚ
ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﯽ زەﺑــەﻻح و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﯽ ﻻوازی ھەﯾە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە دەﺑێــﺖ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﭼــﯚن ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﺑﯚﭼــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە؟ ﺋێﻤە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯿﻤﺎن ﻟەو رووەوە ﻧەﻛﺮدووە ﻛە وەﻣﯽ
زۆرﯾﻨەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﻣەرﺟﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾﺎن ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺮێﺖ، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿە، دەﺑێﺖ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﻤﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟــەو ﺑﺎرودۆﺧــەدا ﻛــە ﺑﯿﻤەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ﺗێﻜەو ﺑێﺖ، ﭘﺰﯾﺸﻚ ﻟە ﭼﻮار ﭘێﻨﺞ ﺷﻮێﻦ ﺋﯿﺶ ﺑﻜﺎت ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت و ﻟە ﻧﯚڕﯾﻨﮕە و ﻟە زاﻧﻜﯚ و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ،ﺋەوە ﻓەوزا و
ژﻣﺎرەﯾەك ﭘﺰﯾﺸــﻚ دەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺗێﻜەڵ ﻛــﺮدووە و دەرﻣﺎﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش دەﻧﻮوﺳﻦ
ﭘێڕەو دەﻛﺮێﺖ .ﺋێﻤە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە دھﯚك ﻛە ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻜﻤﺎن ﺳﺰا دەدا ،ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﯾﺎن ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺎن دەﮔﻮاﺳــﺘەوە ،ﻟــە ھەوﻟێــﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺸــەوە ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺋەﮔەر ﭘﺰﯾﺸﻜێﻚ ﺳﺰا ﺑﺪرێﺖ وەك رەواﻧەی ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﻛﺮێﺖ. ﻻﯾەﻧە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەش ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺧەرﺟﯽ و ﺗێﭽﻮوی ﭘﺰﯾﺸﻚ و
ﺋەوەﻣﺎن ﺑﺪاﺗەوە ﺑﯚﭼﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺑەﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﻣﻦ، ھﯚﻛﺎرەﻛــە ﺑﯚ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﺟﭭﺎﻛﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری دەﮔەڕێﺘەوە. ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛە ﺋەوەﯾە ،ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧەی ﻟە ﻛﯚﻟێﮋی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎن ھەوﻟێــﺮ و دھﯚك دەردەﭼﻦ ،وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﺋەوەی ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن رازی ﺑــﻜﺎت و رەﭼــﺎوی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﻜﺮێﺖ و ھــﺎوﻛﺎت ﮔەرەﻧﺘــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﯚ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑڕﯾﺎر ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن دەدات ،واﺗە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رازﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺧەڵﻚ
ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ رەواﻧە دەﻛﺮێﻦ، ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺧەرﺟﯽ و ﺗێﭽﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ، ھﺎوﻛﺎت ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن دوای دەوام ھەرﯾەك ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎری ﻧﯚڕﯾﻨﮕــەن ﯾــﺎن دەﺑﻨــە ﻧﻮێﻨەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن و ﺗﺎﻗﯿﮕەﻛﺎن و ﺋﯿﺘﺮ .ھﺎوﻛﺎت ﻻﯾەﻧە ﺟﭭﺎﻛﯿﯿەﻛە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون و ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﻛەواﺗــە ﭼــﯚن دەﻛﺮێﺖ ﺑە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎﻧەوە ﺳﯿﺴﺘەﻣەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﻧﺎﺑێــﺖ ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەﺑێ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ وەرﮔﺮﺗﻦ و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی داﺑﻤەزرێــﻦ ،ﻛﺎﺗــﯽ ﺧــﯚی ﻟە ﻋێــﺮاق ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ ھەﻣﺎن ﺳﯿﺴــﺘەم ﭘێڕەو دەﻛﺮا، وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺮد ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﭘﺰﯾﺸﻚ ھەﯾە و ﺋﯿﺘﺮ ھەر ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻚ ﺑﯿﻮﯾﺴﺘﺎﯾە ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت، دەﺑﻮو ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا داﺑﻤەزرێﺖ، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻮو ،ﺑەم وەزارەت ﻟە ﺳەﻣﺎوە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ ھەﺑﻮو ﻧەك ﻟە ﻣﻮوﺳڵ، ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە ﯾﺎن دەﺑﻮو ﻟە ﺳەﻣﺎوە ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ﯾــﺎن ﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻧەﺑﻮو .ﻣﻦ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1983ﻛﯚﻟێﮋی ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﻢ ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ﺗەواو ﻛﺮد، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﯾەﻛەﻣــەﻛﺎن ﺑﻮوم
دەﻣﺘﻮاﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﯾــﺎن دھﯚك ھەڵﺒﮋێﺮم ،ﺑەم ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوڕێﻢ ﻛە ﺧەڵﻜﯽ دھﯚك ﺑﻮون، ﻟە ﺳــەﻣﺎوە و ﻋەﻣــﺎرە و ﺗﻜﺮﯾﺖ داﻣــەزران .ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﭘێڕەو ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی، ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە و دەﺑێﺖ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋﺎﯾــﺎ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ھەﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو رووەوە ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﭘێڕەوی ﺑﻜﺎت؟ ﺑەڵێ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ھەﯾــە، وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﭘﺰﯾﺸﻚ ھەﯾە ،ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎن دەﺧﺎﺗە روو ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺋەﮔــەر ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻚ دەﯾەوێﺖ ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ،دەﺑێــﺖ ﺑﭽێﺘە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ داﺑﻤەزرێﺖ .ﺋەو ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎوﭼــە دوورەﻛﺎن دادەﻣەزرێﻦ، ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ھەﯾە ﺑەراورد ﺑەو ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧەی ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎرە ﮔەورەﻛﺎﻧﺪا داﻣــەزراون، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻚ رەواﻧــەی وان ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻣﻮوﭼەی ھﺎﻧــﺪان وەردەﮔﺮێــﺖ و ﻣﻮوﭼە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛەﺷــﯽ دوو ھێﻨﺪەﯾە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەﮔەر ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻚ ﻟە ﺋﯿﺴﺘەﻧﺒﻮڵ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ،ﻣﻮوﭼەی ﻛەﻣﺘــﺮ وەردەﮔﺮێــﺖ ،ﺋەﮔــەر ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە دوورە دەﺳــﺘەﻛﺎﻧﺪا ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺑە 300 رۆژ ﺑﯚ داﺑﻨﺮێﺖ ،ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛەی ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ دەﺑێــﺖ 600رۆژ دەوام ﺑــﻜﺎت .ﻟــە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﺪا وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ﭘێــڕەوی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ دەﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧەی ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ وەردەﮔﯿﺮان ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺷﻮێﻨﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚ دﯾﺎری دەﻛﺮدن، ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە ﺳەرﭘﺸــﻚ دەﻛــﺮا ﺋەﮔەر دەﯾەوێﺖ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ،دەﺑێــﺖ ﺑﭽێﻨە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎﭼێﺖ ،ﺋەوە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎی ﻧﯿﯿــە .ﺋێﻤەش دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘێڕەو ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەوەش دادﭘەوەرﯾﯿەك ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧﺪا دێﺘە ﻛﺎﯾەوە ،ﺑەم ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ
ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮێﺮاﻧە ھەﯾە ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭼﯿﺘﺮ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﻜﺮێﺖ. ﻟەو ﺳﺎﻧەی دواﯾﯿﺪا ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺑﻮاری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺪا ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﭘێﺸــەوە ،ﺋﺎﯾــﺎ رێﻜﺨﺴﺘﻨێﻚ ھەﯾە؟ ﺑەداﺧــەوە ھﯿﭻ رێﻜﺨﺴــﺘﻨێﻚ ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﻛە رێﻜﺨﺴــﺘﻦ ﻟــەو ﻛەرﺗــەدا ﺑﻜﺎت ،ﺑﮕــﺮە ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھﯿــﭻ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﯾﺎن و ﺳــەﺗﺎن ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا زۆرﯾﻨــەی ﺋــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﺑەﻧﺎوی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾﺎن ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە، ﺑﮕﺮە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﯚڕﯾﻨﮕەﻛﺎﻧــﻦ، ﻣەرﺟــﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ،ﻛﯚﻧە ھﯚﺗێﻠێﻜــﯽ دوو ﻧﮫﯚﻣﯿﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ،ﻟەڕووی دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻧــﺮخ و ﺗێﭽﻮوی ﭼﺎرەﺳــەری ﻧەﺧﯚﺷــەوە ،ﺑــە ﺋــﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن ﯾﺎری ﺑە ﻧﺮخ و ﺗێﭽﻮوی ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەوە دەﻛەن. ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧﯿﯿــە و ھەﻣﺎن ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿــﻦ ،ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺎﺗــﯽ ﺗەواوﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟــەو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﺎﻧە ﺗەرﺧــﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻛﺎر دەﻛەن، ﺑﮕﺮە ﻟە ﺷــﺎرێﻜﯽ وەك دھﯚﻛﺪا، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮێﻦ ،زۆر ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟــەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺮێﻦ .ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە
ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ،ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺋﻮردن وەك ﻧﻤﻮوﻧە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺷﻮێﻨﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒــەت دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺎت و ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑەﺋﺎرەزووی ﺧﯚی ﻟە ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑەوەش ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﭘــڕ دەﻛﺮێﻨەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺎت .ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﺑێــﺖ ﺑەﺟﯚرێﻚ رێــﻚ ﺑﺨﺮێﺖ ﻛــە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت و ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻧــەك ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎرێﻜﺨﺮاو ﻛە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾــە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﻓــەوزا و ﺑەڕەﯾﯿﯿە. رێﮕەﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭼﯿﻦ؟ ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑــﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەﯾە، ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﯿﻤەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﮔﺸــﺘﯽ، ﯾﺎﺳــﺎی رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ﯾﺎﺳﺎی ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوە ﯾﺎن ھﺎوﺑەﺷﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ،ﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓﯽ ﻧەﺧﯚش، ﯾﺎﺳــﺎی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎداﺷــﺖ ﺑەراﻣﺒەر دەﺳﺘﻜەوت ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ،ﯾﺎﺳﺎی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن، ﯾﺎﺳــﺎی رێﮕــﺮی ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دژی رەوﺷــﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ،ﯾﺎﺳــﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﯾﺎﺳﺎی وەرﮔﺮﺗﻦ و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن و ﭼەﻧﺪان ﯾﺎﺳﺎی ﺗﺮ ھەﯾە ،ﻟەﭘــﺎڵ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﭘەﯾﻜەری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ. ﺋێﻤە دەﺑێﺖ ﺳــﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺋــەو وﺗﺎﻧە وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ ﻛە وەك ﺋێﺴــﺘەی ﺋێﻤە ﺑﻮون و ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑە ﭘێڕەوﯾﻜﺮدن ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ دروﺳــﺖ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن راﺳــﺘەڕێ ﺑﻜــەن ،وەك ﺋــﻮردن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋــﻮردن ﺋەواﻧــە ﺑــﻮون ﻛــە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق دەرﭼﻮون، ﻟە ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧﺪا ﺋەﮔەر ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻚ دەرﭼﻮوی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﻮواﯾە ،ﺋێﻤە ھەر داﻧﻤــﺎن ﺑە ﭘﺰﯾﺸــﻜﺒﻮوﻧﯽ داﻧەدەﻧــﺎ ،ﺑەم ھەردوو وت ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺑــﺎش ،ﻟەﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗﺪا ﺑﻮون ﺑە ﺧﺎوەن ﻛەرﺗێﻜﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴﺘە وﺗێﻜــﯽ وەك ﺋــﻮردن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺪا ﺳﺎﻧە دوو ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر داھﺎﺗەﻛەﯾەﺗﯽ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺣەوﯾﺠە ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﻋەﺑﺎدی وەﺳﺘﺎوە
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺷﺎرۆﻛەی ﺣەوﯾﺠە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری رۆژﺋــﺎوای ﻛەرﻛــﻮوك ﻛــە ﻣﯚڵﮕەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ داﻋﺸە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳﺎڵە داﮔﯿﺮی ﻛﺮدووە ،ﺳــەرﭼﺎوەی ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﺋﺎوارەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧەڵﻜەﻛــە و ھێﺮﺷــﯽ ﺑەردەواﻣﯽ داﻋﺸە ﺑﯚ ﺳــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﺳــەﺣەدﯾﻦ و دﯾﺎﻟە ،ﺑڕﯾﺎر ﺑــﻮو ﺟەﻧﮕــﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺣەوﯾﺠە 15رۆژ ﺑەر ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳڵ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ھﺎﺗە وەﺳﺘﺎن. ﻋەﺑــﺪو ﺷــﺎﺧەوان ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ راﺑــﺮدوو ﻟە ﺑەﻏﺪا
ﭘﺮﺳﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﺣەوﯾﺠەﻣﺎن ﺑﺎس ﻛﺮد و ﭘﻼن ھەﺑــﻮو ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزان دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔەر ﺳــەﻧﺘەری ﺣەوﯾﺠەش ﻧەﺑێﺖ، ﺋەوە دەوروﺑەری ﭘــﺎك ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻗﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ھێﺮﺷــﻜﺮدن دﯾﺎری ﻛﺮان ،ﺑــەم ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺟێﯿەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧەﻛە وەﺳﺘﺎ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑﻮوﻧﯽ ﺣەوﯾﺠە ﺑەو ﺷــێﻮەی ﺋێﺴــﺘە ،ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻟەﺳەر ﻛەرﻛﻮوك ،ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وای دادەﻧێﺖ ﻛە ﺋەﮔەر ﺣەوﯾﺠە ﻧەﻣﺎ ،ﺋەوە ھﯿﭻ ﭘﺎﺳــﺎوێﻜﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ﺑــﯚ ھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎ ﯾﺎن ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑﯚ ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑەو ﭘﺎﺳــﺎوە دەﯾەوێ دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﺳﻮﭘﺎ و ﺣەﺷــﺪ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺑﻜﺎت و ﺑەﺷێﻚ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺋﺎزاد ﺑــﻜﺎت و ﺋەو ﭘﺎﺳــﺎوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق
ﻧەﻣێﻨێــﺖ و ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺶ ﺑﻜﺎت ،ﺗەﻧﯿــﺎ ھێﺰێﻜﯽ ﻛەم رەواﻧە ﺑﻜﺎت. ﻟەﺑــﺎرەی ھــﯚﻛﺎری دەﺳــﺖ ﭘێﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺣەوﯾﺠە و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ،ﻋەﺑﺪو دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺗەﻧﯿﺎ ﻋەﺑﺎدﯾﯿــە و ھﯿﭽﯽ ﺗــﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧەی ﻛەرﻛــﻮوك و ﺣەوﯾﺠە ،ﻟەﮔەڵ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻦ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻜە ﺋﺎوارەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾــﺎن ھەﯾە و ﻟە ﻧەھﺎﻣەﺗﯿــﺪان ،ﺟﮕــە ﻟــەوەش وا دەزاﻧــﻦ ﻛــە داﻋــﺶ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ ،ﺋــەوەی ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﻧەﺑێﺖ دەﯾﺎﻧﻜﻮژێــﺖ ،ﺟﮕە ﻟــە دۆﺧﯽ ﺑﺮﺳێﺘﯽ و ﮔەﻣﺎرۆی ﺳەر ﺣەوﯾﺠە و دەوروﺑەری ھەﯾە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﺣەوﯾﺠە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﺗﺮﺳﯽ داﻋﺸﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻛەرﻛــﻮوك ھەﯾە ،ﺑﯚﯾــە ھەﻣﻮو ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﯾەﻛﻤﺎن ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳــەر ﺑەﻏــﺪا و داواﺷــﻤﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻛﺮدووە ﻛە
رووﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دوا دەﺧﺮێﺖ. ﻋــﻮدەی ﺧــﺪران ﻧﻮێﻨــەری ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟــە ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ ،دواﺧﺴــﺘﻨەﻛە وﯾﺴــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ﻧەﺑــﻮو، ﺑەڵﻜــﻮ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــە، ﭼﻮﻧﻜە ﺳەراﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺳــﻮور ﺑﻮون ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺣەوﯾﺠە ﭘێــﺶ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑێﺖ و ﺣەوﯾﺠــە دڕﻛێﻜە ﻟــە ﻧﺎوﻗەدی ھێﺰە ھێﺮﺷﺒەرەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﻮوﺳڵ. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻣﺎﻧــەوەی ﺣەوﯾﺠە ﺑەو ﺷــێﻮە و ﺑەدەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ، ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە ﺑﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﻣﻮوﺳــڵ ﭘێﺸــڕەوﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە، ﺑەم ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ زاڵ ﺑــﻮو ﺑــە ﺋﺎزادﻧەﻛﺮدﻧــەوەی ﺣەوﯾﺠە ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ،ﺑﯚﯾــە ھــﯚﻛﺎری دواﺧﺴــﺘﻨﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺟەﻧﮕەﻛە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە. ﺧــﺪران ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە
زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ھەﯾە ﺑەوەی رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﺑﯚ ﺳــەراﻧﯽ داﻋﺶ ﻟــە ﺣەوﯾﺠە ھﺎﺗﻮوە ﺑەوەی ﺑﮕەڕێﻨەوە ھەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــەﺣەدﯾﻦ و دﯾﺎﻟە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو داﻋﺸﺎﻧەی ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەن ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــە ﺑەھەﻧــﺪ وەرﺑﮕﯿﺮێﻦ و ﺑەزووﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎت ﺣەوﯾﺠــە و دەوروﺑەری ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﻨەوە. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و ﺟەﻧﮕﯽ ﻻوازﻛﺮدﻧە و زﯾﺎﻧــﯽ ﮔــەورە ﺑــە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﭘﯚﻟﯿــﺲ و ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق دەﮔەﯾەﻧﻦ و رۆژاﻧە ھێﺮش دەﻛﺮێﺘە ﺳــەرﯾﺎن، ﺑﯚﯾــە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﯾﻨــەوە ﻛە ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﮔﺸــﺘﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧە و وﯾﺴــﺘێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــە ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەﻛە. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ﻧﺎو ﺣەوﯾﺠە ﺳــەرﭼﺎوەی زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﺧەڵﻜەﻛە زۆر ﺑێﺰارن و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ
ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن دەﻛــەن ،ﺑﯚﯾە ھەﻣــﻮو ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﻧە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﭘێﺸــﻮازی ﻟــە ھێﺰە ﺋﺎزادﻛەرەﻛﺎن دەﻛەن و ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺣەوﯾﺠە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻛﺮدووە و داوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن دەﻛەن. ﺧﺪران دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑەر ﻟــە 15رۆژ ﻟە دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺟەﻧﮕــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺑــﯚ ﺟەﻧﮕﯽ ﺣەوﯾﺠە ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاﯾﻨەوە ،ﺑەم ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﮔﯚڕا و ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﺋێﺴﺘەش دوای ﮔەﻣــﺎرۆی ﺳــەر ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﺗﻮون و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ھەﻓﺘەﯾەك ﺣەوﯾﺠە ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺣەﺳــەن ﺗــﯚران ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێــﺮاق )ﺗﻮرﻛﻤــﺎن( رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺣەوﯾﺠە ،ھەڵەﯾەﻛﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺑــﻮو و ﺑــﻮوە ھــﯚی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﻛەرﻛﻮوك، ﺋەوەﺷــﯽ ﻟــە 21ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ
ﯾەﻛــەم رووی دا ﺑەڵﮕەﯾــە ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ،ﺑﯚﯾــە دەﺑﻮو ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﺣەوﯾﺠــە ﻟە ﭘێﺶ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻮواﯾە .زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،وا دﯾﺎرە ﻛە ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﺳەر ﺑڕﯾﺎری ﺳەرﺑﺎزﯾﺪا زاڵ ﺑﻮو ،ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚم ھﯚﻛﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەش ﺋەوەﺑﻮو ﻛــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ھەوڵﯿــﺎن دا ﺑــەر ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ، ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻧەﯾﻨەوا دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەن. رێﻜﺨــﺮاوی داﻋــﺶ ﻟــە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2014ﻣﻮوﺳــڵ و ﺗﻜﺮﯾــﺖ و ﺷــﺎرۆﻛەی ﺣەوﯾﺠە و ﭼەﻧــﺪان ﻧﺎوﭼەی ﺗــﺮی ﻋێﺮاﻗﯽ داﮔﯿــﺮ ﻛﺮد ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺷﺎرۆﻛەی ﺣەوﯾﺠە و ﺷــﺎرەدێﻜﺎﻧﯽ رﯾﺎز و رەﺷﺎد و زاﺑﯽ ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە ،ھﺎوﻛﺎت ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑەردەواﻣە ﻛە ﻟە 17ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ راﺑﺮدوو دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد.
ﻧەﺳﺮەدﯾﻦ ﺳﻨﺪی :ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن %45ی ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ
ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﻟە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ وﺷە /ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﻧەﺳــﺮەدﯾﻦ ﺳــﻨﺪی ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛە % 45ی ﺧﺎﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ و ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺗەواوی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ﻟە دەﺳﺖ داﻋﺶ ﺋﺎزاد ﻛﺮاون ،ﺑەم وەك ﺳــﻨﺪی رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﻟــە ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺑــﯚ ﻣﺎﻧەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﯿﯿە. ﺳﻨﺪی ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺸێﺘەوە ﮔﯚﻣﯽ ﺧﻮێﻦ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ. ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن رووﺑــەری ﭼەﻧــﺪ ﻟــە ﺧﺎﻛﯽ
ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ؟ ﻧﺎوﭼــە ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن % 45ی ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە .ﻟەوەﺗەی ﺷــەڕی داﻋﺶ و ﭘﺎﺷەﻛﺸــەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرووی % 90ی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭼەﻧﮓ داﻋﺶ رزﮔﺎر ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋﺎﯾــﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺑــﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ھەﯾە؟
ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻛﯚ ﺑﻮوەوە و دواﺗﺮ ﺋﯚﭘەراﺳﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،دەﺑﻮو ﺋەوﻛﺎت رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜﺮاﯾــە و ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﯚﭘەراﺳﯿﯚﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵﯽ وەك ﺳەرەﺗﺎﯾەك ﺑﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺎﯾــە ،ﺑــەم رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧەﻛﺮا ،ھﺎوﻛﺎت ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە، ﺋەوەش ﭘﺮۆﺳــەی ﮔەڕاﻧەوەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن زۆر دوا دەﺧﺎت.
ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺸێﺘەوە ﮔﯚﻣﯽ ﺧﻮێﻦ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە رزﮔﺎرﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە .ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪای ﻛﺮد و ﻟەﮔەڵ
رووﺑەرێﻜــﯽ ﻓــﺮەوان ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی داﻋﺸــەوە وێــﺮان ﺑــﻮون ،ﺋﺎﯾﺎ ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە ھەﯾە؟ ﺗــﺎ ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻧەﻛﺮێﻨەوە، ﺋێﻤــە ﻧﺎزاﻧﯿــﻦ ﻛــەی ﻗﻮﻧﺎﻏﯽ
ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﮔەرەﻧﺘﯿــﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﭼﯚن دەﺑێﺖ ،ﺑــــــــــەم ﺋێﺴﺘە % 90ی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺋەوەش ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕــە ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺳﻨﻮوری ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا، دوای ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــە دەﻛﺮێــﺖ ھەﻧــﮕﺎوی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە و ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت و ﭘﻼﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧەﻛەی داﺑڕێﮋرێﺖ .دەﺑێﺖ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺑێﻨە ﺳــەر ﺧەت و دەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﻜەن ﻛە ﺑەھﯚی ﺷەڕی داﻋﺶ وێﺮان ﺑــﻮون ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﻣﻜﺎﺗەدا ﻋێﺮاق و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺋــﺎوەدان ﺑﻜەﻧەوە ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەم ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەدا. وێﺮاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛــﺮاوە و ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە وەك ﺷﻨﮕﺎل % 60ی ﺧﺎﭘﻮور ﻛﺮاوە .ﺋێﻤە وەك
دەﺳﺘەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘڕۆژەﯾەﻛﻤــﺎن داوەﺗە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳەرژﻣێﺮی ﺗەواو ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﺑﻜﺮێــﺖ و دواﺗــﺮ دەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە. ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﭼەﻧﺪ دەﺑێﺖ؟ ﻧﺰﯾﻜــەی دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﻛەس ﻟە
ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ. ﻟــە دوای داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ داﻋﺸــەوە ،ﺑەﺷــﯽ زۆری ﻧﺎوﭼــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎوارە ﺑــﻮون و ﻟەﻧﺎو ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾــﻦ و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯿﺸــﯿﺎن ﺑﯚ دەرەوەی وت ﻛﯚﭼﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﮔــەر ﭘێﺸــﻤەرﮔە
ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺸــێﺘەوە ،ﺧەڵﻜەﻛە ﭘﺎرێﺰراو دەﺑﻦ؟ ﺑــە ﻛﺸــﺎﻧەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دەﺑﻨــەوە ﺑە ﮔﯚﻣﯽ ﺧﻮێﻦ و ﺷــەڕ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﮔەورە ﺳــەر ھەڵﺪەداﺗــەوە .ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ % 10ی ﺧﺎﻛــﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺎوە ﺑﻜەوێﺘە ژێــﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ﺑەﺷــﯽ زۆری ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺸــﻦ ،وەك ﺳﻨﻮوری ﺣەوﯾﺠە و ﺷــﻨﮕﺎل و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دەﻛەوێﺘە ژێﺮ ﻛﻮﻧﺘﺮۆڵﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق .ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺗێﺪاﯾــە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ وردە وردە ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەﮔەڕێﺘەوە .ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرﭼﯽ زووە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴــﺘە زۆر وﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻧﯿﺸــﺎن داوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﮕەن.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
”ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق دوای ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك ﺟێﮕﺮ دەﻛﺮێﻦ“
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
”ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼــەدا ﺑەھﯚی ﺋﺎوارەوە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ دزەﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧەوە و ﺗﺎواﻧﯽ دڕﻧﺪاﻧەﯾﺸــﯿﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە .ﺋەوەش وای ﻛﺮد ﺑﯿﺮ ﻟە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺑﻜﺮێﺘەوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺗەﻧﮕــــــــــــــــﮋەی داراﯾﯽ ﭼﺎوی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﺰ ﻛﺮدووە وﺷە /ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘێﻨﺞ ھــەزار ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێﺮی ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺟێﮕﯿﺮ دەﻛﺮێﻦ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ ﺷــﺎرەﻛە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﭘڕۆژەﻛە راﮔﯿﺮاوە. وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﯾەوێﺖ ﻟە رێﮕــەی ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێﺮﯾﯿەوە، ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻜﺎت ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە راﮔﯿﺮاوە. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﭘڕۆژەﻛــەی وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دەﻣێﻜــە ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺑــﯚ داﻧــﺮاوە ،ﺑــەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ رێﮕــﺮە ﻟــە ﺑــەردەم
ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺪا. ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ﻛە ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﻧەزاﻧﯽ ﻟەم راﭘﯚرﺗەدا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﻧﺎوەﻛــەی ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺑەﭘێــﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻟــە رێﮕەی ﺗﯚڕێﻜــﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮﯾﯿــەوە ،ﺑەدواداﭼﻮون و رێﻮﺷــﻮێﻨە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻦ ،ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ،ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﻻﯾەﻧە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﯾەﻛەوە دەﺑەﺳــﺘﺮێﻨەوە ﺑﯚ ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ھەﻣەﻻﯾەن ﻟە ﺑﻮاری ﺗەﻧﺎھﯿﺪا“. ﻟــەو ﺑﺎرەﯾــەوە ﻧــەوزاد ھﺎدی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘڕۆژەی ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎودێــﺮی ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە وەزارەﺗﯽ
ﻧﺎوﺧﯚوە ھەﯾــە و ﺋەوان دەزاﻧﻦ وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﯿە و ﻛەی ﺗەواو دەﻛﺮێﺖ. ﺳــەرﭼﺎوە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەی ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺑڕﯾﺎرە ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﻟــە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧــەورۆزەوە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﭘﻼن و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻛﺮاون. ﻧــﺎزم ﻛەﺑﯿﺮ ﺟێﮕــﺮی ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە ،ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾــﺎن ﺋﺎﮔەدارﯾﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﭘڕۆژەی ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ھەﯾە. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻛﺎری
ﻟەﺳەر ﭘڕۆژەی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﻛــﺮدووە ،ﺋەوﯾﺶ ﻟــە رێﮕەی داﻧﺎﻧــﯽ ﺗﯚڕێﻜــﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی ﻟــە ﺑﺎزاڕ و ﮔەڕەك و ﺷــﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا و ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی دادەﻧﺮێﻦ و ﺑەﯾەﻛەوە دەﺑەﺳﺘﺮێﻨەوە“. ﻛەﺑﯿﺮ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﺗﯚڕی ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێﺮﯾﯿە ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەﯾەك ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗﺎﯾﺒەت
و ﻟــە رێﮕــەی ﺳــەﻧﺘەرێﻜﯽ ﺑەڕێــﻮە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪەوە دەﺑﺮێــﻦ ﻛە وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت“. ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە، ”ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﻟەرووی ﺟێﮕﯿﺮﻛــﺮدن و ﺑەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗــﯚڕەﻛﺎن ،ھەﻧﮕﺎوی ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﯚ ھەڵﮕﯿــﺮاوە ،ﺑــەم ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ
ﻧﺎزم ﻛەﺑﯿﺮ:
ﺋەو ﺗﯚڕی ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮﯾﯿە ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەﯾــەك ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺗﺎﯾﺒەت و ﻟە رێﮕەی ﺳــەﻧﺘەرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەوە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﻦ ﺑﻮدﺟەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەﺳﺘﺎﻧﺪووە“. ﻟەو ﺳﺎﻧەی دواﯾﯿﺪا ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿــﺲ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻟــە دۆزﯾﻨەوەی ﺗﺎوان و ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﺪا ﺳﻮودی زۆرﯾﺎن ﻟە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەوەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﻟە ﻣﺎڵ و ﻧﺎوەﻧــﺪە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن ﺑەﺳﺘﻮوە ﻛە ﺑەﮔﻮێﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﻧﺎوﺧــﯚ، ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ھەزار ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮدا ھەﯾە. ﻛەﺑﯿﺮ دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﻜەوێﺘە ﻛﺎر ،زۆر ﮔﺮﻧﮓ دەﺑێﺖ و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺗــەواو ﻟەﺳــەر ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دادەﻧێﺖ و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ % 90ی رێﮋەی ﺗﺎوان و ﺗﺎواﻧﺒﺎر
و ﺷــێﻮە و ﺟــﯚری ﺗﺎواﻧەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺎت“. ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە داوا دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ﻛــە ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ،ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﭘﺎرەی ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻟــە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێﺖ ﻛــە ﭼەﻧﺪان ﺗﺎواﻧــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﻟە ﻛﻮﺷــﺘﻦ و دزﯾــﻦ و .ھﺘﺪ ﻟەو ﺷــﺎرەدا ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﻦ و زۆرﺟــﺎر ﻧەدۆزﯾﻨــەوەی ﺗﺎواﻧﺒــﺎرەﻛﺎن، ﻧﯿﮕەراﻧﯽ و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﺪا ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە و ﺋــەوەش ﻟەﺳــەر ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺑﯿــﺮ ﻟــە رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗــﯚڵ ﺑــﯚ دۆزﯾﻨــەوەی ﺗﺎواﻧﺒﺎران ﺑﻜەﻧەوە.
ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ھﯚﺷﺪاری دەدەن
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎوارە ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﺑە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨﺪا ﺑو دەﻛﺎﺗەوە وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،رێﮕﺮی ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﻛەﻣﭙــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا. ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەش ،ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دەزاﻧﻦ و رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن دەڵێــﻦ ،ﻟــە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﻜەن.
ﺳــەﻣﯿﺮ ﻣﺤەﻣــەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ، ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸــەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ و ﻟــە ﺳــەرووی ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎﻧەوە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ دزەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﻟــە رێﮕەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە. ﻣﺤەﻣەد دەڵێ” ،ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەدا ﺑەھــﯚی ﺋــﺎوارەوە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋــﺶ دزەﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧەوە و ﺗﺎواﻧــﯽ دڕﻧﺪاﻧەﯾﺸــﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە .ﺋــەوەش وای ﻛــﺮد ﺑﯿﺮ ﻟە
ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕەدا )ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ (2016 ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە دا، ﺑــەم ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە راﮔﯿﺮا .ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷــە“ ،راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛــە ﺑەﻓﺸــﺎری ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿە.
ﻋەﻟﯽ ﻏﺎزی:
ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﻧﺰﯾﻜــەی 100ھەزار ﺋــﺎوارەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿــﺎن ﮔﯿﺮﺳــﺎوﻧەﺗەوە. ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑەﺳەر ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەدا داﺑەش ﺑﻮون ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﻟەرووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﻧەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑەﺗەواوی ﭼﺎودێﺮی ﺑﻜﺮێﻦ. ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ﺑــﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﺪا، وەك روون ﻛﺮاوەﺗەوە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﭘﻼﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ ﺑــﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن. ﻋەﻟــﯽ ﻏــﺎزی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨﯽ ﻛﯚچ و
ﻟەﻧﺎو ﺳــەﻧﺘەری ﺷﺎرۆﻛەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ 700ﻛەرەﭬﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑە ﭼﯚڵﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺑﻜﺮێﺘەوە“. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ و
ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﻣﺎژەی ﻛﺮد” ،ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا ،دەﺑێﺘە ھﯚﻛﺎرێﻚ
ﺑﯚ ﺋــەوەی وەك ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛــﯚچ و ﻛﯚﭼﺒــەران ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ھــﺎوﻛﺎری و ﻛﯚﻣەﻛﯽ رێﻜﺨــﺮاوە ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێ ﺑﮕەﯾەﻧﯿﻦ“. ﺋەو ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ھەر ﻟەﮔەڵ ھەوڵﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن، ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺳــەﻟﯿﻢ ﺟﺒــﻮوری ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮدﺑﻮو ،ﭘﺎﺷﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﮔــەڵ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــﯚ ﺑــﻮوەوە و دواﺗﺮ ﺑڕﯾﺎری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن راﮔﯿﺮا“. ﻏــﺎزی رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻟەﻧﺎو ﺳەﻧﺘەری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ 700ﻛەرەﭬﺎﻧــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑــە ﭼﯚڵﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە، ﻛەرەﭬﺎﻧــەﻛﺎن زۆر ﻟــە ﺧێﻮەت ﺑﺎﺷــﺘﺮن ،ﺑەم ﺋــﺎوارەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە“. راﺋﯿﺪ ﻋەﻟــﯽ ﺟەﻣﺎل ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻟە ﻛەرﻛﻮوك و داﻗــﻮوق و ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻦ ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺰاﻧﺪووەﺗە ﻧێﻮ ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە
ھەﻣﯿﺸە ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن دەﻛەن و زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ﻟە ھﺎﺗﻦ و ﭼﻮوﻧﯿﺎن ﯾﺎن ﮔەڕاﻧﯿﺎن دەﻛﯚڵﻨەوە. ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە ،ﻧﯿﮕەراﻧــﻦ ﻟــە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﭘﻼﻧﯽ
ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت دەﻛﺎت. ھــﺎوﻛﺎت ھێﻤــﻦ ﻣەﻧﺴــﻮور ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨﯽ
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ”ﭘەﻟەﻛــﺮدن ﻟە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەم ﻛﺎﺗەدا و ﭘﺎﺷﺎن ھەﻣﺎھەﻧﮓ دەﺑﯿﻦ ﺑﯚ ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﺧﻪڵﻚ ﺑﯚ ﺧﯚﮔﻪرﻣﻜﺮدﻧﻪوه ،ﺑﻪدﯾﻠێﻜﯽ ﺑﯚ ﻧﻪوت و ﻛﺎرهﺑﺎ دۆزﯾﯿﻪوه ،ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﻪ ﻛﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ ﻧﯚ ھﻪزاری ﺑﺘڵێﻚ ﻏﺎز ،ده ڕۆژی ﺳﻪرﻣﺎ ﺑﻪڕێ ﺑﻜﺎت و ڕهﻧﮕﻪ ﻛﺎرهﺑﺎش ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﺒێﺖ ،ﺑﻪم ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو ﺧﻮاﺳﺘﻪ زۆرهی ﺳﻪر ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز ،ﺗﻪﻧﮕﮋهی ﻏﺎزی ﺑﻪدواوه ﻧﻪﺑێﺖ.
ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز ﻟﻪ ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ ھﻪوﻟێﺮ دﻛﺮ دهﻛﺎت
وﺷە/ھﻪوﻟێﺮ-ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ وهرزی ﺳــﻪرﻣﺎ ﺧــﯚی ﺑﻪﯾﺎن ﻛﺮدووه و ﺧﻪڵﻜێــﻚ ﻛﻪ ﺟﺎران ﺑــﯚ ﺧﯚﮔﻪرﻣﻜﺮدﻧﻪوه ،ﭘﺸــﺘﯽ ﺑــﻪ ﻛﺎرهﺑــﺎ و ﺳــﯚﭘﺎی ﻧﻪوت دهﺑﻪﺳــﺖ ،ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ﻛﺎرهﺑــﺎ ﻛــﻪم ﺑﻮوهﺗﻪوه و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﻪش داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎو ﺷﺎرهﻛﺎن ،ﺑﻪﺷﻪ ﻧﻪوﺗﯽ ﺳﺎﻧﻪﯾﺎن ﭘێ ﻧﻪدراوه و ﻧﺮﺧﻪﻛﻪﺷﯽ ﻟﻪﺑﺎزاڕ ﻓڕﯾﻮه .ﺑﯚﯾﻪ ﺧﻪڵﻚ ﭘﻪﻧــﺎ ﺑﯚ ﺳــﯚﭘﺎی ﻏﺎزی
دهﺑﻪن و ﻟﻪ ﺑﺎزاڕهﻛﺎن ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ﮔﻪرﻣﻪ. زۆرن ﺋــﻪو دوﻛﺎﻧﺎﻧﻪی ﺳــﯚﭘﺎی ﻧــﻪوت و ﻏــﺎز و ھﯿﺘــەری ﻛﺎرهﺑﺎﯾﯽ دهﻓﺮۆﺷــﻦ ،ﺑﻪم ﻟﻪ ھﻪوﻟێﺮ زۆرﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن ﻟﻪ ﺑﺎزاڕی ﺷــێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎی )ﺧﺎﻧەﻗــﺎ( ی ﺋــﻪو ﺷــﺎره ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪﺗــﻪوه. ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻛڕﯾﺎراﻧــﯽ ﺑﻪردهم دوﻛﺎﻧﻪﻛﺎن ،ڕێﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑﺎرﯾﻜﯿﺎن ھێﺸــﺘﻮوهﺗﻪوه و ﺑــﻪردهوام
ﻟﻪو ﺷــﻮێﻨﻪ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﭘﻪﻧﮓ دهﺧﯚﻧــﻪوه .ﺧﻪڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز ﻟﻪو ﺑﺎزاڕهن. ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﯾﻪﻛێﻜﻪ ﻟﻪ ﻛڕﯾﺎرهﻛﺎن و ﺳﯚﭘﺎﯾﻪﻛﯽ ﻏﺎزی ﺑﻪ 70ھﻪزار دﯾﻨﺎر ﻛڕﯾﻮه .ﺋﻪو ﻛﻪ دوو ﺳﯚﭘﺎی ﻧﻪوﺗﯽ ﻟﻪ ﻣﺎڵﻪوه ھﻪﯾﻪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﻪ ﭘێﯽ ﻧﻪﻛــﺮدوون و دهڵێ ”ﻟﻪﺑﻪر ﺑێ ﻧﻪوﺗﯽ ﺋﻪو ﺳﯚﭘﺎ ﻏﺎزهم ﻛڕی“. ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﻛﻪ ﻗﻪﺗﺮهﯾــﻪك ﻧﻪوﺗﯽ ﻟــﻪ ﻣﺎڵــﻪوه ﻧﯿﯿﻪ ،ﭘﺎرهﺷــﯽ ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﻧﯿﯿﻪ .ﺋﺎﺧــﺮ ﻟﻪو ﺗﻪﻧﮕﮋه
داراﯾﯿــﻪدا ﻧﺮﺧــﯽ ﺑﻪرﻣﯿﻠێــﻚ ﻧﻪوﺗــﯽ ﻛﻮاﻟﯿﺘــﯽ ﻣﺎﻣﻨﺎوهﻧﺪ، ﻻی ﺑﻪﺧﺘﯿــﺎری ﻧﻪوﺗﻔــﺮۆش ﻟﻪ ﺑﺎزاڕی ﻧﻪوﺗﻔﺮۆﺷــﺎﻧﯽ ﺳــﻪر ڕێﮕــﻪی ﻣﻪﺧﻤــﻮور ﺑــﻪ 140 ھﻪزار دﯾﻨﺎره .ﺋﻪو ﭼﻪﻧﺪ ڕۆژهی ڕاﺑﺮدوو ،ﻣﺎڵﻪﻛﻪی ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﺑﻪ ھﯿﺘﻪری ﻛﺎرهﺑﺎ ﮔﻪرم ﻛﺮاوهﺗﻪوه و ﺋێﺴــﺘﻪش ﻛــﻪ ﻛﺎرهﺑــﺎ ﻛﻪم ﺑﻮوهﺗﻪوه ،ﺋﻪوی ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪﻛڕﯾﻨﯽ ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز ﻛﺮدووه .ھﺎوﺷێﻮهی ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﻟﻪو ﺑﺎزاڕه ﻛــﻪم ﻧﯿﻦ
و دۆﺧــﯽ ﺋﻪواﻧﯿــﺶ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﻧﻪﺑێﺖ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧﯿﻦ. ﻟە ﺑەردەم ھەر دوﻛﺎﻧێﻜﯽ ﺑﺎزاڕی ﺷێﺦ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،ﻗەﯾەك ھﯿﺘەر و ﺳﯚﭘﺎی ﻧﻪوت و ﻏﺎز ﻟەﺳەر ﯾەك ھﻪڵﺪراوﻧﻪﺗﻪوه ،ﺑﻪم ﭼﺎوهﻛﺎن زۆرﺗﺮﯾﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎزه. دوﻛﺎﻧــﺪار ﻧــەوزاد ﻛەرﯾــﻢ ﻟــە ﭘێﺸــەﻧﮕﺎی ﺋﯿﺴــﻔەھﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺑــﺎزاڕە ،ﺑﺎس ﻟﻪ ﻓﺮۆﺷــﯽ زۆری ﺳــﯚﭘﺎی ﻏــﺎز دهﻛﺎت و دەڵێ ”ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ﻟــﻪ ﻛﻪﻟﻮﭘﻪﻟﯽ ﺧﯚﮔﻪرﻣﻜﺮدﻧــﻪوهدا ،ﺗﻪﻧﯿــﺎ ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز دهﻓﺮۆﺷﺮێﺖ“. ﻟــە دوﻛﺎﻧەﻛــەی ﻧــەوزاد ﺟﯚرەھﺎ ﺳــﯚﭘﺎ ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻛڕﯾــﺎر داﻧــﺪراون و ھــﻪروهك ﺧــﯚی دهڵــێ ”ﺧﻪڵﻜێﻜﯽ زۆر ڕووﯾﺎن ﻟﻪ ﻛڕﯾﻨﯽ ﺳــﯚﭘﺎی ﻏﺎز ﻛﺮدووه و ڕۆژاﻧــﻪ 20داﻧﻪﯾﻪك دهﻓﺮۆﺷﺮێﺖ“. ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ ﭘێﺸﻪﻧﮕﻪی ﻣﺎم ﺋﻪﺳﻮهده .داﺑﯿﻦ ﺋﻪﺳﻪد ﻣﻪوﻟﻮد ﻟﻪو ﭘێﺸــﻪﻧﮕﻪﯾﻪ دهڵێ ”ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز ﻓﺮۆﺷﯽ زۆره” .ﺟﯿﺮاﻧﻪﻛﻪی داﺑﯿــﻦ ،ﻋﻮﻣــەر ﻓﺎرﺳــە ﻟــﻪ ﭘێﺸــﻪﻧﮕﻪی ھﻪوﻟێــﺮ .ﺋﻪوﯾﺶ دهڵێ ”ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ﺑﻪس ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز دهڕوات“ .دوﻛﺎﻧﺪار ﺳــﻪﺑﺎح ﻓﺎروﻗﯿﺶ ﻟﻪ ﭘێﺸﻪﻧﮕﻪی ﺗﻪﻣﻪن دهڵێ ”ﺳــﯚﭘﺎی ﻏﺎز ﻧﺮﺧﻪﻛﻪی ﮔــﺮان ﻧﯿﯿــﻪ و ھــﻪر ﺋﻪوﯾﺶ دهﻓﺮۆﺷﺮێﺖ“. ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑــﺎزاڕە زۆرﺑەﯾﺎن
دروﺳــﺘﻜﺮاوی ﺋێﺮان و ﭼﯿﻨﻦ. ﺷــێﻮە و ﻗەﺑﺎرەی ﺳــﯚﭘﺎی ﻏﺎز زۆرن و ھــەر ﯾەﻛێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﻧﺮﺧێﻜــە ،ﻛــە ﻟــە 60ھەزار دﯾﻨﺎرەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛەن ﺗﺎ 80ھــەزار .ﺋــﻪو ﻧﺮﺧﺎﻧﻪ ﻛﻪﻣﺘﺮ ﺑﻮون ،ﺑــﻪم ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زۆره، ﻧﺮﺧﻪﻛﻪی ﮔﺮان ﻛــﺮدووه ،ﻛﻪ ﺑﻪر ﻟﻪ ﭼﻪﻧــﺪ ڕۆژێﻚ ﺑﻪ ﮔﻮﺗﻪی دوﻛﺎﻧﺪاران ،ھﻪر ﯾﻪﻛێﻜﯿﺎن 20 ھﻪزار ھﻪرزاﻧﺘﺮ ﺑﻮون. ﻟﻪو ﺑﺎزاڕه ﺳﯚﭘﺎی ﻧﻪوﺗﯿﺶ زۆره، ﺑــﻪم ﻟﻪﺑﻪر ﺑــێ ﻧﻪوﺗﯽ ﻛﻪس ﺑﻪﻻﯾﺎﻧــﺪا ﻧﺎﭼێﺖ .ﺋــﻪوان ﻛﻪ ﻧﺮﺧﯿﺎن ﺑﻪ ﭘێﯽ ﺟﯚرﯾﺎن؛ ﻟﻪ 90 ھﻪزارهوه ﺗﺎ 170ھﻪزار دهﺑێﺖ، ﺋﻪﻣﺴﺎڵ داﺑﻪﺷــﻨﻪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻪﺷﻪ ﻧﻪوﺗــﯽ ﺧﻪڵــﻚ ڕهزای ﻗﻮرس ﻛﺮدوون. ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﺗﻪھــﺎ ﺑﻪڕێﻮهﺑــﻪری داﺑﻪﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧﻪوﺗــﯽ ھﻪوﻟێﺮ ڕای دهﮔﻪﯾﻪﻧــێ ،ﺋێﺴــﺘﻪ ﻟــﻪ
ﺑﻜــﻪن .ﻛﻪ ﺑﻪﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺋﻪو ﺑﻪڕێﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ،ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻪﻧﯿــﺎ ﯾــﻪك ﺑﻪرﻣﯿــﻞ ﻧــﻪوت ﺑﻪﺳــﻪر داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺳﻨﻮری ﺋــﻪو ﭘﺎرێﺰﮔﻪﯾﻪ؛ 100ﻣﻠﯿﯚن ﻟﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ. ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ ﺳــﯚﭘﺎی ﻧــﻪوت، ﻟﻪﺑــﻪر ﻛﻪﻣﯽ ﻛﺎرهﺑﺎ؛ ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ھﯿﺘﻪرﯾــﺶ ﻓﺮۆﺷــﯽ ﻧﯿﯿــﻪ، ﻟﻪﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘــﺎر و ﭘێــﺮار ﻟﻪو ﺳــﻪروﺑﻪﻧﺪهدا ﺗﻪﻧﯿــﺎ ھﯿﺘــﻪر دهﻓﺮۆﺷﺮا .ﻛﻪ ﻧﺮﺧﻪﻛﻪﯾﺎن ﻟﻪ 10 ھﻪزارهوه ﺑﯚ 50ھﻪزار دهﺑێﺖ. ﻋﻮﻣــەر ﻓــﺎرس ﺑﺎس ﻟــە ﭘﺎر و ﭘێﺮار دەﻛﺎت و دەڵێ ”ڕۆژی 35 ھﯿﺘەرم دەﻓﺮۆﺷﺖ ،ﺑەم ﺋێﺴﺘﺎ ﻛﻪس ﻟێﯽ ﻧﺎﭘﺮﺳێﺖ“. ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ﺧﻪڵــﻚ ﺑــﯚ ﺧﯚﮔﻪرﻣﻜﺮدﻧــﻪوه ،ﺑﻪدﯾﻠێﻜﯽ ﺑﯚ ﻧــﻪوت و ﻛﺎرهﺑــﺎ دۆزﯾﯿﻪوه، ﻛــﻪ دهﺗﻮاﻧێﺖ ﺑــﻪ ﻛﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ ﻧﯚ ھﻪزاری ﺑﺘڵێﻚ ﻏــﺎز ،ده ڕۆژی
ﺳەﺑﺎح ﻓﺎروق:
ﺳﯚﭘﺎی ﻏﺎز ﻧﺮﺧﻪﻛﻪی ﮔﺮان ﻧﯿﯿﻪ و ھﻪر ﺋﻪوﯾﺶ دهﻓﺮۆﺷﺮێﺖ ﺑﻪﻏــﺪاوه ﻧﻪوﺗﻤﺎن ﺑــﯚ دێﺖ و ھﻪرﭼﯽ ﺑﻪدهﺳﺘﯿﺸﻤﺎن دهﮔﺎت، ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺑﯚ دهﻛﻪﯾﻦ و داﺑﻪﺷﯽ دهﻛﻪﯾﻦ .ﺋﻪو ﮔﻪﺷــﺒﯿﻨﻪ ﺑﻪوهی ﻟــﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﻪرﻣﯿﻠێﻚ ﻧﻪوت ﺑﯚ ﺧﻪڵﻚ داﺑﯿﻦ
ﺳــﻪرﻣﺎ ﺑﻪڕێ ﺑــﻜﺎت و ڕهﻧﮕﻪ ﻛﺎرهﺑﺎش ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﺒێــﺖ ،ﺑﻪم ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو ﺧﻮاﺳﺘﻪ زۆرهی ﺳﻪر ﺳــﯚﭘﺎی ﻏﺎز ،ﺗﻪﻧﮕــﮋهی ﻏﺎزی ﺑﻪدواوه ﻧﻪﺑێﺖ.
”ﻣﻮدە“ ﻟە ﺑﺎزاڕی رەﺷﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳەرھەڵﺪەداﺗەوە وﺷە /راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﻟەﮔەڵ ﻗﻮڵﺒﻮوﻧــەوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎﻧﯽ دەرﻛەوﺗەﯾەﻛــﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدوو ﻟە ﺑﺎزاڕی رەﺷــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺳــەرھەڵﺪەدەﻧەوە .ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﭘﺎرەدان و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑە ”ﻣﻮدە“ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﭼەﻧــﺪان ﻛەس ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە ﺑﻮون و دەڵێﻦ ”ﻗﯚڵﻤﺎن ﺑڕاوە“. ﻟــە دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿــﺎن ﭼەﻧﺪ ھﺎووﺗﯿﯿــەك ﺑەھــﯚی ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣەڵەی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻛە ﺑە ”ﻣﻮدە“ ﻧﺎﺳﺮاوە، ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە ﺑــﻮون و وەك ﺧﯚﯾــﺎن رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺶ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن. ”ﻣﻮدە“ ﺟﯚرێــﻚ ﻣﺎﻣەڵەﯾە ﻛە ﻟە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدوو
ﻟــە ﺑــﺎزاڕی رەﺷــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەرﻛەوت ،ﯾەﻛێﻚ ﻛــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ ﺑــە ﺑەھﺎی 10ھــەزار دۆﻻر ھەﯾــە ،ﺑە 12 ھــەزار دۆﻻر دەﯾﻔﺮۆﺷــێﺖ، ﺑەم ﻛڕﯾﺎرەﻛە ﭘــﺎش ﻣﺎوەﯾەك ”ﻣﻮدە“ﯾەك ﭘﺎرەﻛەی ﭘێ دەدات. ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻛڕﯾﺎرەﻛە ون دەﺑێﺖ، ﻟێــﺮەوە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت. ﺷــﻮان ﻋەﻟــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿﺎﻧە و ﺋــەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەﺧﺎﺗە روو ﻛە دوو ﻟە ﺑﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﺑەھﯚی ﺋەو ﻣﺎﻣەڵەﯾەوە ﺑــە ھــەزاران دۆﻻر زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،دوو ﺑﺮام ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑە ﻛەﺳــێﻚ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋەوەی ﺑە ﻣﻮدەی ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﭘێ دەدات ،ﺑەم ﺋەو ﻛەﺳــە ﺧﯚی ون ﻛــﺮدووە و ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻛﻮێ
ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺳەﺑﺎح:
ﻓﺮۆﺷﯿﺎرەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﻦ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﻣﺎﻣەڵەﯾە
ﭼﻮوە“. ﺋەواﻧــەی ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮان ﻋەﻟــﯽ دەﭼﻨە ﻧــﺎو ﺋەو ﻣﺎﻣەڵەﯾەوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەرووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺸەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن وەك ﺧﯚی وەرﺑﮕﺮﻧەوە. ﻋەﻟــﯽ دەڵێ” ،ﺑﺮاﻛﺎﻧــﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﭽﻨە دادﮔە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔەر ﻟە دادﮔەدا ﺋــەو ﻛەﺳــە ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﭘێﺒﮋاردﻧــەوەش ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋەوە دادﮔە ﭘﺎرەﻛەی ﻟەﺳــەر دەﻛﺎﺗە ﻗﯿﺴﺖ و ﺑەوەش ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری
ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ دەڕوات و ﺗﺎ ﺳــﺎﻧێﻜﯽ زۆر و درێﮋ ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە“. ﺑەھــەردوو ﺑﺮاﻛــەی ﺷــﻮان، ﺑــڕی 19ھــەزار دۆﻻرﯾﺎن ﻻی ﻛڕﯾﺎرەﻛە ھەﯾە. ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺳــەﺑﺎح ﯾەﻛێــﻚ ﻟەواﻧەی ﻛﺎری ﻛڕﯾــﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟــەو دەﭬەرەدا دەﻛﺎت ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻓﺮۆﺷﯿﺎرەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﻦ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﻣﺎﻣەڵەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێﻚ ﯾەﻛێﻚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی ﺑــە ﻣﻮدەﯾەك
دەﻓﺮۆﺷــێﺖ ،ﺋەوە ھــەر ﺧﯚی رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی دەدات و ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﺑﯚ ﻛڕﯾﺎرەﻛە دەﻛﺎت، ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﻛڕﯾﺎرەﻛە ﺧﯚی ون دەﻛﺎت ﯾﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﭘﺎرەﻛە ﻧــﺎدات ،ﺋەوە ﻛێﺸــەی ﻧێﻮان ﻛڕﯾﺎر و ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرەﻛەﯾە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋێﻤەوە ﻧﯿﯿە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑە ﻧﺎوی )د .س( ﻛە ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣە ،ﭼەﻧﺪان
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑە ”ﻣــﻮدە“ ﻛڕﯾﻮە و ﺋێﺴﺘەش ﺧﯚی ون ﻛﺮدووە. ﻧــﺰار ﻧــﺎوی ﺧــﻮازراوی داﻧﯿﺸــﺘﻮوﯾەﻛﯽ ﻛــەﻻرە و ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻣﺰﮔەوﺗێﻜــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛەﯾە ،ﺋــەو ﯾەﻛێــﻚ ﻟەواﻧەﯾــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی ﺑــە ”ﻣﻮدە“ ﺑە )د .س( ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە. ﻧــﺰار ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺋﯚﺗﯚﻣﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﻣﺎزدام ھەﺑﻮو، ﻟەﮔــەڵ )د .س( وا رێﻜﻜەوﺗﯿﻦ ﻛە ﻣﻦ دوو ھەزار و 500دۆﻻری
ﻟەﮔــەڵ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی ﭘــێ ﺑــﺪەم و ﺋەوﯾﺶ ﭘﺎش ﯾەك ﻣﺎﻧﮓ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﺗﺮم ﺑﯚ دەﻛڕێﺖ ﻛە ﻧﺮﺧەﻛەی ﻧﯚ ھەزار دۆﻻرە ،ﺑەم ﭘــﺎرە و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑﺮد و ون ﺑﻮو“. )د .س( وەك ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿــە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت” ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑە ﻣﻮدە ﻟــە 30-40ھﺎووﺗﯿﯽ ﺗﺮ وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﭘﺎرەی ﭘێ ﻧەداون ﻛە ﺑەﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 60 ھەزار دۆﻻر دەﻛﺎت“.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺑەدﯾﻠﯽ ﻧەوت و ﻛﺎرەﺑﺎ دۆزراﯾەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻋﻮﺳﻤﺎن زﯾﻨﺪاﻧﯽ:
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﻟە دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺳەﺗﺎن ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر ﺑێﻜﺎر ﺑﻮون
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -رێﺒﯿﻦ ﻋﻮﺳــﻤﺎن زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،رەوﺷــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﺧــﺮاپ و ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ .رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ژﻣﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎر ،ﺑەھﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧەوەﯾە ﻛە ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﺳــەﺗﺎن ھــەزار ﻛﺮێــﻜﺎر ﺑێﻜﺎر ﻛەوﺗﻮون.
زﯾﻨﺪاﻧﯽ رەﺧﻨە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﮔﺮێﺖ ﻟە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺧﺎﻧەﻧﯿﺸــﻨﯽ ﻛﺮێﻜﺎران. رەوﺷــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼــﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ؟ رەوﺷــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟەرووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ﺑە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاپ و ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ. ﻟە رووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ،ﺳەرەڕای
ﺋەوەی ﻋێﺮاق ﻟە ﻛﯚﺗﺎی 2015دا ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﺎری ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد ،ﺑەم ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ﻛﺎری ھەﯾە ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەدا ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێﺖ ،ﺟﮕەﻟەوەی ﯾﺎﺳــﺎی دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﻨﯿﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران وەك ﺧــﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە .ﻟە رووی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺸەوە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ و وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــەوە ،ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓــﺮەوان ﻟە ﻛﺮێــﻜﺎران ﺑێﻜﺎر ﻛەوﺗﻮون و ﺋەوەش ﻛﺎرداﻧەوەی ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯿﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺑﯚﭼﯽ ﯾﺎﺳــﺎی دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺧﺎﻧەﻧﺸــﻨﯿﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا؟ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻟە 2012دا ھەﻣﻮار ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــە ﺋــەوە ﺑــﻮو ﻛــە ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ رۆژاﻧــە ﺑﮕﺮێﺘــەوە ،ﺑــەم ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون ﻟە ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ رۆژاﻧە ﺳﻮودﻣەﻧﺪی ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﻧەﺑﻮون، ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻛە ﻛﺮێﻜﺎری رۆژاﻧە ﺧﺎوەﻧﻜﺎری دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺧﺎوەﻧــﻜﺎر رێــﮋەی % 12و ﻛﺮێﻜﺎرەﻛــە
رێﮋەی % 5ی ﻣﻮوﭼەﻛەی وەك دەﺳــﺘەﺑەری دەدات ،ﺑەم ﻛە ﺧﺎوەﻧﻜﺎر دﯾﺎر ﻧەﺑﻮو ،ﺋەو رێﮋەی % 12ﯾە ﻧﺎدرێﺖ ،ﻟەو ﺳــﺎﻧەدا ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻚ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺮان ،وەك ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ رێــﮋەی 12 %ﯾەﻛــە ھەڵﺒﮕﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛﺎن رەت ﻛﺮاﻧــەوە. ھﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛە ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺋەوەﯾــە ﻛە ﻧﺎﺑێﺖ ﯾﺎﺳﺎی دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەﺷــەﻛﯽ و ﺳــﻨﻮوردار ھەﻣــﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑێﺖ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ دەرﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻟەﮔــەڵ واﻗﯿﻌﯽ ﺋێﺴــﺘەدا ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺋێﺴﺘە دەﯾﺎن ھەزار ﻛﺮێﻜﺎری رۆژاﻧە ھﯿــﭻ دەﺳــﺘەﺑەرﯾﯽ و ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺑەھــﯚی راﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن رێــﮋەی ﺑێــﻜﺎری ھەڵﻜﺸــﺎوە، ﺑــەم ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ورد ﻟەﺑﺎرەی ﺑێﻜﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران و ھێﺰی ﻛﺎرەوە ھەﯾە؟ ھەرﯾــەك ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر و وەزارەﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر و ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ژﻣــﺎرەی ﺟﯿﺎوازﯾــﺎن
”ﺑەھﯚی زۆری ﻛەﯾﺴــﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــەوە دادﮔەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻧﺎﭘڕژێﻨــە ﺳــەر داواﻛﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻛە زۆرﺟﺎر دادﺑﯿﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ درێﮋ دەﻛەﻧەوە“. ﺋــەو ﭘﺎرێــﺰەرە زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﺋــەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﯚ ﺳــەر ﺋێﻤــە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ھەﯾــە ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی داواﻛﺎن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﺮﯾﻜﺎرداراﻧﻤﺎن .ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑﺎی دادوەری ﺑڕﯾﺎر ﻟــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ دادﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ ﺑﯚ ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ داوا و ﺳــﻜﺎی ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑﺪات ،ھەروەك ﭼﯚن دادﮔەی ﺣەﻣﺪاﻧﯿە ﻟە ﻋەﻧﻜﺎوە، ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ﻛێﺸــە و داوای ﺋﺎوارەﻛﺎن“. ﭘەﻧﺎﺑــەران ﺟﮕــە ﻟــە ﺋــﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،وێڕای ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دادﮔــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ، رووﺑــەڕووی ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﺑﻨەوە ﻛە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران. ﻓەرھەﻧــﮓ واﺣﯿــﺪ ﺋەﻧــﻮەر راوێﮋﻛﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە رێﻜﺨﺮاوی
”ﺋﯿﻨﺘەرﺳﻮس“ ﻛە رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﺑــە ھــﺎوﻛﺎری ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻧەﺗــەوە ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری راوێــﮋﻛﺎری ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﭘەﻧﺎﺑەر و ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﻛﺎت ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑە ﻛێﺸە دەزاﻧێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەﮔﺮێﺘەوە، ﺑەداﺧەوە ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﺟﮕە ﻟە ﭘەﻧﺎﺑەری ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻣﺎﻓﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚ ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻋێﺮاق ﺋەو ﻣﺎف
راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﺑــەم ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ورد و دروﺳــﺖ ﻧﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە رووﭘێﻮێﻜﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧــﯽ واﻗﯿﻌــﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﻛﺮاون ،ﺑەم ﺑە ﺑەڵﮕەی ﺋەوەی ﻛە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە، ھــەزاران ﻛﺎرﮔــە داﺧــﺮاون، ھــەزاران ﭘــڕۆژەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ وەﺳــﺘﺎون و ﺳــەﺗﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺑەڵێﻨــﺪەر ھەڵﻮەﺷــﺎوﻧەﺗەوە و وازﯾﺎن ﻟە ﻛﺎرﻛــﺮدن ھێﻨﺎوە، ﺳەﺗﺎن ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑێﻜﺎر ﻛەوﺗﻮون ،ﺋــەوە ﺟﮕە ﻟە ﺑێﻜﺎرﺑﻮوﻧــﯽ ھــەزاران ھێــﺰی ﻛﺎر ﻛــە ﻟە دەرﭼﻮواﻧــﯽ زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن ﭘێﻚ دێﻦ و ﺑەھﯚی
ﺋەﮔەر ژﻣﺎرەﻛە ﺑــەراورد ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺋەوە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوە ھەﯾە، ﺑەم ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺎر ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧەوە ھەﯾە ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﭘــڕۆژەی ﻛﺎرﻛﺮدن ﻧەﺑــﻮو ،رووداوی ﻛﺎر ﻛــەم دەﺑێﺘەوە ،ﻛەواﺗە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﻣﺎﻧﺎی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎر ﻧﯿﯿە. ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە رۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕێڕن؟ وەك ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ
ھەزاران ﻛﺮێــﻜﺎری رۆژاﻧە دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﮕﮋەﻛەوە ﻛﺎرێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺋﺎﯾﺎ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺎر روو ﻟە ھەڵﻜﺸﺎن ﯾﺎن داﻛﺸﺎن ﭼﻮوە؟ ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺎر روو ﻟە داﻛﺸــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 16ﻛﺮێﻜﺎر ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە،
ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ،ﺋەوەﻧــﺪەی ﻟــە دەﺳــﺘﻤﺎن ھﺎﺗﺒێــﺖ ،رۆڵــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﮔێــڕاوە ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎف و داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻛﺮێﻜﺎر ،ﺑەم ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ داﻛﯚﻛﯿﻜﺎر ﻧﯿﯿە و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ رۆڵﯽ ﺧﯚی ﺑﮕێڕێﺖ.
ﺑﯚﭼــﯽ
ھﯚﻛﺎرەﻛــەی دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﭼەﻧــﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ھــەن ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ،ﻻوازی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎن ﻟەڕووی ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺎدﯾﯿەوە ،وای ﻛــﺮدووە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــەم ﺑﺒێﺘەوە. ھــﺎوﻛﺎت ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﺎری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﯾﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧﻮێــﯽ ﻛﺎر و ھــەروەك ﻻوازﯾﯽ ﺑﻨەﻣــﺎی ﻛﺎری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﺑەﺗەﻧــﮓ ﻧەھﺎﺗﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران، ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺋــەو ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﺪا ﻧەﺑﻮون ،ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەو ﻣﺎوەﯾــەدا زﯾﺎﺗــﺮ ﺧەرﯾﻜﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑــﯽ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺣــﺰب ﺑــﻮون و ﺳەرﻧﺠﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻧەﺑــﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣــﺎن ھﯚﻛﺎر ﺑﻮو ﻟــەوەی ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺧﺮاپ ﺑﺒێﺖ.
دادﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑﯚ ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﺎوڕێ ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ ﻟە دوای دەرﻛەوﺗﻨﯽ داﻋﺸەوە، ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ و ﺋﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻋێــﺮاق رووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺋــەوەش ﻟێﻜەوﺗﯽ زۆری ﺑــەدوای ﺧﯚﯾــﺪا ھێﻨﺎوە و ﻟــەو ﻧێﻮەﻧﺪەﺷــﺪا ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی ﺑﯚ دادﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە. ﺑــەو ﭘێﯿە ﻟەﭘﺎڵ ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ داوای ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺳــەﯾﺮی داوا و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯿــﺶ دەﻛەن ،ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ دۆﺳﯿەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﺑﯚﯾــە ﭘﺎرێــﺰەر و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دادﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﻦ. ﺳەروان ﻧەﺑﯽ ﺷێﺨﯚ ﭘەﻧﺎﺑەرێﻜﯽ ﺳــﻮورﯾﯿە و ﻟەﺑــەر رەوﺷــﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺳــﻮورﯾﺎ ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵ دەﺑێﺖ رووی ﻛﺮدووەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋــەو ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭘەﻧﺎﺑەراﻧەﯾــە ﻛــە ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵ ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دادﮔەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە. ﺷێﺨﯚ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ھەر ﺳــﻜﺎ و داواﯾەﻛــﯽ ﺋێﻤــەی
ﭘەﻧﺎﺑەر ،ﺳﺮوﺷﺖ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺟﯿــﺎوازی ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺋەﮔــەر دادﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ھەﺑێــﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ھەم ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ راﯾﯽ دەﻛﺮێﻦ و ھەم زﯾﺎﺗﺮ ھەﺳﺖ ﺑە ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ دادﭘەروەری دەﻛەﯾﻦ“. ﻟەﭘــﺎش ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﭘەﻟﮫﺎوﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ﺑــﯚ ﻋێﺮاق ،ﺳــێ ﺳــەد و 12 ھــەزار ﭘەﻧﺎﺑەرﯾﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ رووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە، ﺋەوان ﻟــەرووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎن ھەﯾە، وەك دەرﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و رەﮔەزﻧﺎﻣــە وﻧﺒﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﻟەﭘﺎڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەی رووﺑەڕووﯾــﺎن دەﺑێﺘــەوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەﯾە. ﻛﺎرۆخ ھەﻣــﺰە ﺷــێﺨە ﻛــە ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﺷــﻜﯽ دادی ھﺎوﻟێﺮ ﺑەﻛﺎری ﭘﺎرێﺰەرﯾﯿەوە ﺳەرﻗﺎڵە، ﭘێــﯽ واﯾــە ژﻣﺎرەی ﻛەﯾﺴــﯽ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران ﺋەوەﻧــﺪە زۆرە ﻛــە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر دادﺑﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە. ﺷــێﺨە ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ،
و ﺑەﺧﺸﺸــﺎﻧەی ﺑە ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑــە ﭘەﻧﺎﺑــەران دراوە ﻟەﮔــەڵ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﮕﻮﻧﺠێﻨێﺖ“. ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧــﻦ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ دادوەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﺷێﻮەی دادﮔەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ،ﺑڕﯾﺎر ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دادﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑە ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑﺪات. راوێــﮋﻛﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛە ﭘێﯽ واﯾە ”ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ دادﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑەﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ داوای ﭘەﻧﺎﺑەران ﭘﺮۆﺳــەی دادوەری
وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــەدی ﻧﺎﯾەت، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺧــﺎوەن ﻛێﺸەﻛﺎن و ﺗێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دادﮔە و ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻧﺎﺑــەران ﺑــﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﭘێﻮﯾﺴﺘە“. ﺋــەو راوێــﮋﻛﺎرە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ دەﺳــەﺗﯽ دادوەری ﺋــﻮردن داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی دادﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ ﺑە داوا و ﺳــﻜﺎی ﭘەﻧﺎﺑــەران ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜــﯽ ﺋەرێﻨﯽ دەﺑﯿﻨێ، ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳــەر ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن
ﻓﺸﺎر ﺑﺨەﻧە ﺳــەر ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎی دادوەری ﺗﺎ دادﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە داﺑﻤەزرێﻨێﺖ. ”داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دادﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ ﺑــە ﭘەﻧﺎﺑــەران رێﻮﺷــﻮێﻨێﻜﯽ وای ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﯿﯿە ﻟــەرووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە و ﺗێﭽﻮوﻧێﻜﯽ زۆرﯾﺸــﯽ ﻧﺎوێﺖ، ﻛەواﺗــە ھﯿــﭻ ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ ﺑــﯚ رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺋــەو داواﻛﺎرﯾﯿە ﻧﯿﯿە“ ،راوێﮋﻛﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛە وای ﮔﻮت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺧﻮرﻣﺎڵ- ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ژوورێﻜﯽ ﻟە ﺑــەرد ھەڵﻜﯚڵﺪراو ﻟە ﺑﻨــﺎری ﺷــﺎﺧﯽ ﺳــﻮرێﻦ، ﺷــﻮێﻨەوارﻧﺎس و ﻣێﮋووﻧﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑەﺳەر دوو ﺑەرەی ”زووﺣﺎك و زەردەﺷﺖ“دا داﺑەش ﻛﺮدووە .ژوورەﻛە ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿە و ﻣێﮋووەﻛــەی ﺑﯚ ﺳــێ ھەزار ﺳﺎڵ ﭘێﺶ زاﯾﯿﻦ دەﮔەڕێﺘەوە، ھەﻧﺪێــﻚ دەڵێﻦ ،ﺋــەو ژوورە زﯾﻨﺪاﻧێﻜــﯽ زووﺣﺎك ﺑــﻮوە و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗــﺮ دەڵێﻦ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘەرﺳﺘﮕەﻛﺎﻧﯽ زەردەﺷﺖ ﺑﻮوە. ژوورە ﻟە ﺑــەرد ھەڵﻜﯚڵﺪراوەﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳــﻨﻮوری ﮔﻮﻧﺪی ”ﻧەوێ“ ﻛــە ﺑەدوورﯾﯽ 25ﻛﻢ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺧﻮرﻣﺎڵ ھەڵﻜەوﺗــﻮوە .ﻟــەو دەﭬەرەدا دەﯾﺎن ﺷــﻮێﻨەوار و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺳەردەﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚن دۆزراوﻧەﺗەوە و ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەوە ﻟێﯽ دەڕواﻧﻦ. ژوورەﻛــە ﻟە ﺑەردە ﺷــﺎﺧێﻜﯽ ﻻﻛێﺸەﯾﯽ ﺑەدرێﮋاﯾﯽ 11ﻣەﺗﺮ و ﭘﺎﻧﯿﯽ ﺷەش ﻣەﺗﺮ ھەڵﻜەﻧﺮاوە، دەروازەﯾــەك روو ﻟــە رۆژﺋــﺎوا ﺑەﭼێﻮەی ﯾەك ﻣەﺗﺮ ﻛﺮاوەﺗەوە و ﻟە ﻧﺎوەوەﯾﺪا ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﻗێﻚ و ﭼەﻧﺪ ﺑەردێﻜﯽ ﺷێﻮە ﻛﻮرﺳﯽ ھەﯾە ﻛە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻦ داﺗﺎﺷــﺮا ﺑﻦ و ﺑەرزی ﺑﻨﻤﯿﭽﯽ ژوورەﻛە دوو ﻣەﺗﺮ دەﺑێﺖ.
ﺣﻮﺳــێﻦ ﺣەﺳــەن ﺑــەگ ﮔﻮﻧــﺪی ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻧــەوێ ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻤﺎﻧــەوە ﺑﯿﺴــﺘﻮوﻣﺎﻧە ﺋــەو ژوورە ھەڵﻜەﻧــﺮاوە ھــﯽ زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە ،ﺋەوان ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﺧﻮداﭘەرﺳﺖ ﺑﻮون و ﻟــەو ژوورەدا ﺧﻮداﭘەرﺳــﺘﯽ ﻛﺮاوە“. ﺑە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ژوورەﻛەوە ،ﭼەﻧﺪ
ﺑﻜﻮژرێﺖ“. وەك ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺧﻮرﻣﺎڵ دەڵێ” ،ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەم ژوورە ﺷــﻮێﻨﯽ ژﯾﺎﻧﯽ زووﺣﺎك ﺑﻮوە و وەك زﯾﻨﺪاﻧێﻜﯿﺶ ﺑەﻛﺎری ھێﻨﺎوە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺗەواوەﺗﯽ روون ﻧﯿﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ورد ھەﯾە“. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ﭘێﯿﺎن
ﺳﻤﻜﯚ ﺳﺎﻻر:
ﻟــەم ﮔﻮﻧﺪەدا ﭼەﻧﺪان ﺷــﻮێﻨەواری ﺳــەردەﻣﯽ زووﺣــﺎك دۆزراوﻧەﺗەوە، زووﺣﺎك ﻟەوێ ژﯾــﺎوە ،ﭘێﺶ ﺋەوەی ﻟەﻻﯾەن ﻛﺎوەی ﺋﺎﺳﻨﮕەرەوە ﺑﻜﻮژرێﺖ ﮔﯚڕێﻜــﯽ ﻛــﯚن ھــەن و ﺋەو داﻧﯿﺸــﺘﻮوەی ﮔﻮﻧﺪەﻛە ﺑﺎس ﻟە ﺷــﻮێﻨەواری ﺧﺎﻧﻮوی ﺑە ﺑەرد ھەڵﭽﻨﺮاو دەﻛﺎت ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﺷﻮورای ﻗەی ﻧەوێ ﻛە ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺑەھﯚی ﺑﺎراﻧەوە ﻟەﻧﺎو ﭼﻮو. ﺳــﻤﻜﯚ ﺳــﺎﻻر ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺧﻮرﻣﺎڵ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟە ﺷﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﻧەوێ دەﻛﺎت و دەڵــێ” ،ﻟەم ﮔﻮﻧﺪەدا ﭼەﻧﺪان ﺷﻮێﻨەواری ﺳەردەﻣﯽ زووﺣﺎك دۆزراوﻧەﺗەوە ،زووﺣﺎك ﻟــەوێ ژﯾــﺎوە ،ﭘێــﺶ ﺋەوەی ﻟەﻻﯾــەن ﻛﺎوەی ﺋﺎﺳــﻨﮕەرەوە
واﯾــە ژوورە ھەڵﻜﯚڵﺮاوەﻛــەی ﮔﻮﻧﺪی ﻧەوێ ،ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾەﻛﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە. ﺣەﺳــەﻧﯽ ﺑەھﺎدﯾــﻦ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎس ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺑەﭘێﯽ ﺑەڵﮕە و ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎن، ﺋەو ﺷــﻮێﻨەوارە ﺑﯚ ﺳــێ ھەزار ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ زاﯾﯿﻦ و ﺳەردەﻣﯽ زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾەﻛﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە“. ﺋەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﺷــﺎرەزوور و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋێﺮان ﺑﻮون ،ﻟەو ﻧﺎوەڕاﺳــﺘەدا
ﺳــﺎھﺮ ﺋەﻟﯿــﺎس ﺧەڵــەف ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﺗەﻻرﺳــﺎزی و ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﭘــڕۆژەی ﭘــﺮدی ﻛەواﻧــەی دێﺮەﻟﻮوك ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﭘڕۆژەﻛــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘڕۆژە ﮔﺮﻧــﮓ و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺳﺴﺘﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮوە“.
ﺷــﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟــﻮوك ﻟەڕووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺳەرﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێــﺪی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚﻛە، ﭘــڕۆژەی ﭘــﺮدی ﻛەواﻧەﯾــﯽ دێﺮەﻟﻮوك ﺗﺎﻛە رێﮕەی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﭘێڕۆﯾە و راﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﭘڕۆژەﻛە ،ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻗﻮرس ﻛﺮدووە. ﺋەﻧﺪازﯾﺎرەﻛــە دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑــە ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﻛﺮدووەﺗــەوە و % 90ی
ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾەك ﺑەﻧﺎوی )ﻧێﻮەﻧﺪ( دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە ﻛــە ھەﻣﺎن ﺋــەو ژوورەی ﺋێﺴــﺘەﯾە، زەردەﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﻟەو ﺷﻮێﻨەدا ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ﺧﻮداﭘەرﺳــﺘﯽ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﺎوی ﮔﻮﻧﺪی )ﻧەوێ(ش ھەر ﻟەو )ﻧێﻮەﻧﺪ(ەوە ھﺎﺗﻮوە“. ﻟــە ﺑﻨﻤﯿﭽــﯽ ﺋــەو ژوورەدا، دەﻻﻗەﯾەك ھەﯾــە ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺧــﯚر دەﮔﺎﺗــە ﻧــﺎو
ژوورەﻛە ،ﺋەو ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎﻧەی ژوورەﻛــە ﺑە ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾەﻛﯽ زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن دەزاﻧــﻦ، دەڵێﻦ ،ﺋــەو دەﻻﻗەﯾە ﺑەھﯚی
ﭘﯿﺮۆزﯾــﯽ رووﻧﺎﻛﯽ ﻟــە ﻻﯾەن زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺋــەوەش وەك ﺑەڵﮕەﯾــەك ﺑﯚ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛەﯾﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ.
ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــەﻛە ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێﺖ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑە رژدی ﺋﺎوڕ ﻟــەم ﺷــﻮێﻨەوارە ﺑﺪاﺗەوە و ﻟە ﻟەﻧﺎوﭼــﻮون ﺑﭙﺎرێﺰرێﺖ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﺗەواوی ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛــە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەزوور و ھەوراﻣﺎن ﻧﺰﯾﻜەی 100ﺷــﻮێﻨەوار ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاون ،ﺑــەم ھﺎوﺷــێﻮەی ژوورەﻛــەی ﮔﻮﻧــﺪی ﻧــەوێ، زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻛﻨە و ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە.
ﺑەﮔﻮﺗەی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎرەﻛەی، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎوەی ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە درێﮋ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺋەوەش دوای ﺋــەوەی ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿــەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ راﮔﺮت ﺑﻮو. ﺳــﺎﻣﯽ ﺋەوﺷــﺎﻧە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدﯾێ دێﺮەﻟﻮوك ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻛــە ﭘــﺮدی ﻛەواﻧەﯾﯽ دێﺮەﻟــﻮوك ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜــﺮدن و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟەﺳەر ﺑﻮدﺟەی ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ. ﮔﻮژﻣــەی ﭘڕۆژەﻛە ﺳــەرووی ﺣــەوت ﻣﻠﯿــﺎر و 400ﻣﻠﯿﯚن
دﯾﻨﺎرە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014دا دەﺳﺖ ﺑەﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮاوە ،ﺑەﭘێﯽ ﻣﯚڵەﺗەﻛەی ،دەﺑــﻮو ﻟە ﻣﺎوەی 720رۆژدا ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑــەرە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــە زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﭘــﺮدی ﻛەواﻧەی دێﺮەﻟﻮوك ﭘﺮدێﻜــﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە و ھەردوو ﺷــﺎرەدێ ﺷێﻼدزێ و ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﻟەﺳــەر رووﺑﺎری زێﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟە ﺷﺎرەدﯾێ
ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە، ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻟەﺳــەر ﭘﺮدەﻛەوە ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺮێﻦ. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوك دەڵێ” ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﻛێﺸەی زۆر ﺑﯚ ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﺎﻣێﺪی دروﺳﺖ ﺑــﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺮدەﻛە راﻛێﺸــﺮاون و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎوی ﺋەو ﭘڕۆژەﯾــە ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی
”ﺑەﭘێﯽ ﺑەڵﮕە و ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎن ،ﺋەو ﺷــﻮێﻨەوارە ﺑﯚ ﺳێ ھەزار ﺳﺎڵ ﭘێﺶ زاﯾﯿﻦ و ﺳــەردەﻣﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە“
ﭘﺮدە ﻛەواﻧەﯾﯿﯿەﻛەی دێﺮەﻟﻮوك ﺗەواو دەﻛﺮێﺖ
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی-ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ دەﺳــﺖ ﺑــە ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی ﭘﺮدی ﻛەواﻧەﯾﯽ دێﺮەﻟﻮوك دەﻛﺮێﺘەوە ﻛــە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە راﮔﯿﺮاﺑــﻮو ،ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن دەڵێــﻦ، ﺑەﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑەﮔەڕ دەﺧﺮێﺘەوە.
ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻛﺮاون، ﺋەﮔــەر ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺗﺮ ﻧەﯾەﺗە ﭘێﺸــەوە ،ﺋەوا ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛەﻣــﺪا ﭘﺮدەﻛە ﺗەواو دەﺑێــﺖ و دەﻛەوێﺘە ﺧﺰﻣەت ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺷﻮﻓێﺮان“. ﭘڕۆژەﻛــە ﻟەﻻﯾــەن دارﯾــﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔــﺮووپ ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێﺖ،
ﺳﺎﻣﯽ ﺋەوﺷﺎﻧە:
ﭘﺮدی ﻛەواﻧەی دێﺮەﻟﻮوك ﭘﺮدێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە و ﺗﺎﻛە رێﮕەی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﭘﯿﺎدەی ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە دێﺮەﻟﻮوك ﭘێﻜەوە دەﺑەﺳﺘێﺘەوە ﻛە ﺗﺎﻛە رێﮕەی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﭘﯿﺎدەی ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە“. ﺗە و ا و ﻧە ﻛﺮ د ﻧــﯽ ﭘــﺮدی ﻛەواﻧەﯾﯽ دێﺮەﻟﻮوك ﺑﻮوەﺗە ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ﻟــە ﺑــەردەم ﭘڕۆژەی ﺳــﺘﺮ ا ﺗﯿﺠﯽ ﺋــﺎوی ﺋﺎﻣێــﺪی و ﭘڕۆژەی ﺟﻮوﺗﺴﺎﯾﺪی ﺷــﯿﻼدزێ و دێﺮەﻟﻮوك،
ھﯿﺘﯚت ﺑەھﯚی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژەی ﺟﻮوﺗﺴــﺎﯾﺪی ﻧێﻮان ﺷێﻼدزی و دێﺮەﻟﻮوك ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛێﺸەی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە“. ﭘــڕۆژەی ﭘــﺮدی ﻛەواﻧــەی دێﺮەﻟﻮوك ﻟە ﭘﺮدێﻜﯽ ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﭘﺮدێﻜــﯽ ﭘﯿﺎدە و ﺑﺎﺧﭽەﯾــەك ﻛە ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﭘﺮدەﻛە دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ،ﭘێﻚ دێــﺖ و درێــﮋی ﭘﺮدەﻛە 50م ×30م و ﻟە ﻛەرەﺳﺘەی ﺋﺎﺳﻦ و ﻛﯚﻧﻜﺮێﺖ ﺑە ﺳﺘﺎﻧﺪاری ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
زووﺣﺎك و زەردەﺷﺖ ﻟە ﺧﻮرﻣﺎڵ ھەراﯾﺎن ﻧﺎوەﺗەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﻛێﺸەی زۆر ﺑﯚ ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺋﺎﻣێﺪی دروﺳــﺖ ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﭘﺮدەﻛە راﻛێﺸﺮاون و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ھﯿﺘﯚت ﺑەھﯚی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﺟﻮوﺗﺴﺎﯾﺪی ﻧێﻮان ﺷێﻼدزی و دێﺮەﻟﻮوك ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛێﺸەی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮوە“.
9
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دۆﺳﯿە ..ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی
10
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ھـــــــــــــەڵﻜﺸﺎوە وﺷە /دڵﺸﺎد ﺑﺎڵەﻛﯽ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧــﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،داﻛﺸــﺎﻧێﻜﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﻧەﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﺑــەم ھەڵﻜﺸﺎن و داﻛﺸﺎن ﻟە ﺟﯚری ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﺪا ھەﯾــە .ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯽ و داﻛﯚﻛﯿﻜﺎراﻧــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ژﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑــە ﺗﺮﺳــﻨﺎك دادەﻧێــﻦ و ھەﻧﺪێﻚ دەڵێﻦ ،ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن
ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﺗﺮ ﺑﻮون. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ،ﻟە ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی 2016دا، ﺳــەﺗﺎن ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ﺷــێﻮەی ﻛﻮﺷﺘﻦ ،ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ،ﺳﻮوﺗﺎن، ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺳێﻜﺴﯽ و ﺳﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن رووﻧــﯽ دەﻛەﻧەوە ﻟە ﻛــە
ﺳﺎڵﯽ 2014دا 35ژن ﻛﻮژراون، ﺑەم ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ،ﻛﻮژراﻧﯽ 55ژن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاوە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا47 ، ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ژﻧــﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا ژﻣﺎرەﻛە ﺑﯚ 64ﺣﺎڵەت ھەڵﻜﺸــﺎوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸﺪا 46ژﻧﯽ ﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە، ﺋــەوەش ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸﺎن دەدات. ﺳەﻋﯿﺪ ﺣەﻣەدەﻣﯿﻦ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ،ھﯚی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟە ﭘﺸــﺖ ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺣﺎ ڵە ﺗە ﻛﺎ ﻧــﯽ ﺗﻮ ﻧﺪ و ﺗﯿــﮋ ی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ھەﯾە ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا، ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻜﺎ، زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ رێــﮋەی ﻻوازی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان، ﺣﻜﻮوﻣــەت و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی، ھﺎوﻛﺎت دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻓﺸــﺎر و ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﯾەﻛﯽ دەرووﻧــﯽ ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻟەﺳــەر ﺧەڵــﻚ و ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ھﯚﻛﺎرن ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﺪا. ﻟەﭘﺎڵ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﺪا ،دەﯾﺎن و ﺳەﺗﺎن ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ﺷێﻮەی دەﺳــﺘﺪرێﮋی ﺳێﻜﺴــﯽ و
ﺳﻮوﺗﺎن و ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮاوەﺗــە ﺳــەرﯾﺎن ،ھﯿــﭻ داﻛﺸــﺎﻧێﻜﯽ ﺑەﺧﯚﯾﻮە ﻧەدﯾﻮە. ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2014دا،
ﻧﯿﻦ“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﭘێــﯽ واﯾە، ھەﻣﻮو ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر و ﺑەﺷﺪارە ﻟە ﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ
ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻦ و ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﻛێﺸە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮون ﺷــەش ھەزار و 673ﺳــﻜﺎ و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا رێﮋەﻛە ﺑﯚ ﺣەوت ھەزار و 436ﺳﻜﺎ ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋــەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی 2015دا ،ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی دوو 2015دا، ھــەزار و 942ﺳــﻜﺎ ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﺳــﻌەد ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺑــﻮاری ژﻧــﺎن ﭘێــﯽ واﯾــە، ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﻦ و ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﻛێﺸە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮون. ﺋەو ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺑەﺗەواوی ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴﺘە ﻛێﺸە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ھﺎوﺳەران زۆر ﺑﻮوە و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﺪا وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ
ﺑە ژﻧﺎﻧﺪا. ﺣەﯾــﺎت ﻣەﺟﯿﺪ ،ﺑڕﯾــﺎردەری ﻟﯿﮋﻧــەی داﻛﯚﻛــﯽ ﻟــە ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ رێــﮋەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﭘێــﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺷــﺎر و ﻧﺎوﭼــەﻛﺎن ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟــە ھەڵﻜﺸــﺎن و داﻛﺸــﺎﻧﺪاﯾە، ﺑــەم ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەدان، ﺋەوەش ﺧﺎڵێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە و ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﯚﻛﻤــە و ﻛﺮدەﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ھەﺑێﺖ“.
ﺑەرﭘ ﻟەﺷﻜڕی وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن -ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ ﺑە ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋﺎوارە ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﺪا ،ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑــەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە .ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن” ،ﻟەﺷﻜڕەﻛﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﻧﺎوﭼەﻛەن و ﻧﺎﮔﯿﺮێﻦ“. ﺑێﺴــﺘﻮون ژاڵەﯾﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﻣﺮۆﯾﯽ ﻟە ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ ﺗﺎزەدێ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿﺎن، ﺑﺎوﻛێﻚ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ ﺑە ﻛﭽێﻜﯽ ﺧﯚی و ﻛﭽێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدووە و ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻮوە و ﮔﯿﺮاوە“. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﺑﺎوﻛەﻛــە ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەرەوەی ﻛەﻣــﭗ ﺑﺮدووە و ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﭘێ ﻛﺮدوون ،ﺟﮕە ﻟە ﻛﭽەﻛەی ﺧﯚی ،ﻛﭽﯽ دووەم ،داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛــﯽ ﻧەﻣﺎوە و ﻟــەﻻی ﻣﺎﻣﯽ ﻣﺎوەﺗەوە ،ﺑەم ﻣﺎﻣەﻛەی ﻓەراﻣﯚﺷــﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮە ﻛﺮاوە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﺋەو ﻛﭽﺎﻧەی ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯿﯿﺎن ﭘێﻮە ﻛﺮاوە، ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮان 20-23ﺳــﺎڵە و ﺋەو ﭘﯿﺎوەش ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮە ﻛﺮدوون و ﺑﺎوﻛﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﭽەﻛﺎﻧە ،ﺗەﻣەﻧﯽ 49ﺳﺎڵە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋﺎﻓﺮاﺳــﯿﺎب ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﻛەﻣﭙــﯽ ﺗــﺎزەدێ ﻟــە ﮔەرﻣﯿــﺎن 450 ،ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋــﺎوارە ﻟەو ﻛەﻣﭙــەدا دەژﯾﻦ ﻛە ﺧەڵﻜﯽ رۆژﺋــﺎوا و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟەن. ﺋــەو دەڵــێ” ،رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵ ﻛــﺮاون ﺑﯚ رێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ھــەر ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراو“ .ﺑەم ﺑێﺴــﺘﻮون ژاڵەﯾﯽ ﺋــەوە دەﺧﺎﺗــە روو ﻛە ”دوای ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯿﯿەﻛە، ﺑﺎوك و ﻛﭽەﻛــە رەواﻧەی ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﻛﭽەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ رادەﺳﺘﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﻛﺮاوەﺗەوە“. ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﺑــﻮاری ژﻧﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﭼەﻧﺪ ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﺑە ﻛﭽــﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻮون ،ﺑەم ﻟەﺷﻜڕەﻛﺎن ﻟە ﻛەﺳﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮون و ﻧﺎﮔﯿﺮێﻦ .ﮔﻮڵﺒﺎخ ﺣەﺳــەن ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و ﺗﯿﻤﯽ ﭘێﺸــﻮوی رێﻜﺨﺮاوی ”وای“ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﻟەو ﺳــﻨﻮورەدا ،ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،زۆرﺑەی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﻛەن ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎ و دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﻧﺎوﭼەﻛــەن“ .زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻧﺰﯾﻜەی ﺣەوت ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﺑــە ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋــﺎوارە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە” ،دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەﻛﺎن ﺋﺎﮔەدارن، ﺑــەم ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪەراﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑە ﻛﭽﺎن و ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﻦ ﯾﺎن ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ی ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋﺎوارەن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەوە ،ﻧﺎﮔﯿﺮێﻦ“. ﺧەﺑــﺎت رەﺷــﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺋێﻤە داواﻣﺎن ﻟە ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ورد ﺑﯚ دۆﺳــﯿەی ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﺑــەو دوو ﻛﭽەوە ﺑﻜﺮێﺖ“. ھــﺎوﻛﺎت راﺋﯿﺪ ﻋەﻟﯽ ﺟەﻣﺎل ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺟﮕە ﻟەﻻﯾەﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ،ﻛﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋی دژ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧە“. ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ھەﯾە ،ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﺪا ﺑەھﯚی ھەژارﯾﯿەوە رووی داوە. ﻟەﻣﯿﻌە ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ”راﺳﺘە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ ﺑە ﻛﭽﺎن ھەﺑﻮوە ،ھەر ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﻛﭽەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەھﯚی ھەژاری و ﻧەدارﯾﯿەوە ﺋەو ﻛﺎرەﯾﺎن ﻛﺮدووە“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﺑە ﻛﭽﺎن ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﮔەر ﻛﭽە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻛﺮاوەﻛﺎن ﯾــﺎن ﺑەﻛﺎرھێﻨەراﻧﯿﺎن ﺑﮕﯿﺮێﻦ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دوو ﻛﭻ و ﭘﯿﺎوێﻚ ﺑەو ھﯚﯾەوە ﮔﯿﺮاون“.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ھەرﯾەك ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﺑەﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺮن ﺑــەوەی ﻟە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣە و ﭘێﯿﺎن واﯾــە ،ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﺳەر ﻛﺎﻏەز ﺗێﭙەڕﯾﺎن ﻧەﻛﺮدووە. ﺋــەوان ﭘێﯿﺎن واﯾــە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﺳــﻮڵﺤﯽ ﻋەﺷــﺎﯾەری ،ھﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی زﯾﺎﺗﺮ دەدات. ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑە ڕ ێﻮ ە ﺑە ر ا ﯾە ﺗﯿﯿە ﻛﺎ ﻧــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﻟــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوە، ﺋــەوەش ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێﺖ ﻛە ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن ﭘﺎﺷەﻛﺸــەﯾﺎن ﻧەﻛﺮدووە و ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﺶ ھەڵﻜﺸﺎون. ﻟەﻣﯿﻌــە ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳەر ﻛﺎﻏەزن، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەش ﺟێﺒەﺟێ ﺑــﻜﺎت ﻛە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەرﭼﻮوە“. ﺳــﺎڵﯽ 2011ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 8ی
ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮد ،ﺑەم ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛەن ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮاوە و ﺋەوەش ﺑەھﯚی ھەڵﻜﺸــﺎن و ﺑەردەواﻣﯽ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن دەزاﻧﻦ. ﻟەﻣﯿﻌــە ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧــﯽ ڕێــﮋەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻛەم دەﺑێﺘەوە“. ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن، ﺋەﻣﺴــﺎڵ دوو ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ، ﺷــەش ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ، ﺷــەش ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــﻮوﺗﺎن ،ﭼﻮار ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺧﯚﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن و ﭼﻮار ﺣﺎڵەﺗﯽ دەﺳــﺘﺪرێﮋی ﺳێﻜﺴﯽ ﻟەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون، ﺑەم ﺋەوە ژﻣﺎرەی راﺳﺘەﻗﯿﻨەی
ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻧﯿﯿە، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا زۆرێﻚ ﻟــەو ژﻧﺎﻧەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر دەﻛﺮێﺖ، ﺑەھــﯚی ﺗﺮﺳــﯿﺎن ﻟــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﻛێﺸــەﻛە ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻨە ﭘﯚﻟﯿﺲ و دادﮔەﻛﺎن. ﺑەﭘێــێ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن ﻟــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا 350ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. ﺳــەرﻛەوت ﻋﻮﻣەر ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧــﺎن ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ڕوون ﻛــﺮدەوە ،ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 350ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﻟەﻧﺎوﯾﺸــﺎﻧﺪا ﺣەوت ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ژﻧﺎن ھەﯾە. ﻋﻮﻣــەر دەڵــێ” ،ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن ﺳﺴــﺖ و ﻻواز و ﺑێ ﻛﺎرﯾﮕەرن“.
ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻮاری ژﻧــﺎن و ﯾﺎﺳــﺎداڕێﮋەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﯿــﺎن واﺑــﻮو ﺑــە دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺑــﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧﺎن ،ﻗەﺑﺎرەی ﻛەﻣﺘــﺮ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەﻛﺎن دەﻛﺮێﻨەوە ،ﺑەم ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛە ﭘﺎش ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯽ ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە ﺑﭙێﻜێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رژدﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﺑﻮوە. ﻣﺮﯾەم ﺳــەﻣەد ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا” ،ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ھﯿــﭻ ﺑڕﮔەﯾەﻛﯽ ﻟێ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە“. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﭘێﺶ ﺋەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘەﻛﯽ ﺑﻜەوێﺖ، ﺳەرﻗﺎڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓﺸﺎرێﻜﯽ رژد ﺑﻮوﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﺎ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺋەوە ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﻟﯿﮋﻧەی داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﭘێــﯽ واﯾە” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ھەرێــﻢ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ھەﻧــﮕﺎوی رژد ﺑﻨێــﺖ ﺑــﯚ ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ،ﺑــەم ﺗــﺎ ﺋــەم ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑێﺒﺎك و ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣە ﻟە ﺑەردەم ﻛەﯾﺴﯽ ژﻧﺎﻧﺪا“. وەك ژﻧــﺎن و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ژﻧﺎﻧﯿﺶ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ھەﻧﮕﺎوی ڕەﺳــﻤﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ،دەرﮔەی ﻣﯿﻮاﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺳﻮڵﺤﯽ ﻋەﺷﺎﯾەرﯾﯿە ﺑﯚ ﻛەﯾﺴەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن. ﺧﺎﻧــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ،ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟە ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑﻜﻮژاﻧﯽ دوو ژن ﻟــە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ھەرێــﻢ ﺑﮕﺮێﺖ و ﺳــﺰاﯾﺎن ﺑــﺪات“ .ﺋەو دەڵــێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ،ﻟە ﭘﺸﺖ دادﮔە و ﯾﺎﺳﺎوە ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺳﻮڵﺤﯽ ﻋەﺷﺎﯾەری دەﻛﺎت و ﺋــەوەش ھﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان و ﺧەڵﻚ دەدات ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن“. ﺋەو ﭼﺎﻻﻛەی ﺑﻮاری ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ﻟــە ﮔەرﻣﯿﺎن، ھﺎوڕان ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﮔەﺷەی ھﯚﺷﯿﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن ھەﯾە، ﺑەم دووﭘﺎﺗﯿﺶ ﻟەوە دەﻛەﻧەوە، ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧﺎن ﺑەﺑێ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدەﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻨﺒڕ ﻧﺎﻛﺮێﺖ.
رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺑە ژﻣﺎرە زۆر و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻛەم وﺷە /دڵﺸﺎد ﺑﺎڵەﻛﯽ ﻟەﮔەڵ ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ژﻣــﺎرەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ژﻧﺎن ﺑەرز ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﯾﺎن رێﻜﺨﺮاوی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ژﻧﺎن ﻟەﭘﺎڵ ﺳــەﺗﺎن رێﻜﺨﺮاوی ﺗﺮ ﻛە ﻟە دۆﺳﯿەی ژﻧﺎن و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ،ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە. ﺣەﯾــﺎت ﻣەﺟﯿــﺪ ﺑڕﯾــﺎردەری ﻟﯿﮋﻧــەی داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨە ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ژﻧﺎن دەﮔﺮێﺖ ،ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ،وێــڕای ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻛە ”رۆڵ و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﺎﺷﯿﺎن ھەﺑﻮوە“ ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرەدا ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﻮون. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﭘﺎرە ھەڵڕژاﺑﻮو ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾەوە رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﻟە ﺑﻮاری
ژﻧﺎن دادەﻣەزراﻧﺪ و ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﻮون ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﭘﺎرە ﻧەﻣﺎوە ،ﺋەواﻧﯿﺶ دﯾﺎر ﻧﯿﻦ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﭘﺎﺳﺎوی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرە ﺑێﻨﻨەوە ،ھەﻣﻮو ﻛﺎرێﻚ ﭘﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە“. ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳــەرووی 100رێﻜﺨﺮاوی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ژﻧﺎن ،ﻟەﭘﺎڵ ﺳــەﺗﺎن رێﻜﺨــﺮاوی ﺗﺮ ﻛە ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ و ھﺰری ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەﻛــەن ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ھەﯾە، ھەرﭼەﻧــﺪ ھەڵﻜﺸــﺎﻧێﻚ ﻟــەرووی ﭼەﻧﺪاﯾەﺗﯿﯿەوە ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﻟەرووی ﭼﯚﻧﺎﯾەﺗﯿﯿەوە ﻻوازﯾﯿەك ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ. د .ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری، ﻻوازﯾــﯽ رۆڵــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﮔێڕێﺘەوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ھەﻣﻮو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەك ﺗێﭽﻮوی ھەﯾە ،ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧەی ﻟە دۆﺳﯿەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺋەﮔــەر ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﺑــﯚ ﺑﮋێﻮی ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەك ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن و ﺑەدواداﭼﻮون ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەی ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەن“. ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــە دان ﺑەوەﺷــﺪا دەﻧێــﺖ، ”ﺑەﺷێﻜﯿﺶ ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﺋەوە ﻧەﺑﻮوە،
ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﻛێﺸەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑﻜەن ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەرﭼﺎوەی داراﯾﯽ ﻛەم دەﺑێﺘەوە ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﭼﺎﻻﻛﯿﺎن ﻻواز دەﺑێﺖ“. ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر رۆڵﯽ ﻻوازی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن، ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ﺑﯚ ﻗەﺑﺎرەی ﮔەورەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻛە ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺑەزووﯾﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ داﺑﻨﺮێﺖ. ﺋەﻣەل ﺟەﻻل ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﺎﻧﻤــﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﭘێﯽ واﯾە،
ﻧﺎﻛﺮێــﺖ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﭘﺎﺳــﺎوی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرە ﺑێﻨﻨەوە ،ھەﻣﻮو ﻛﺎرێﻚ ﭘﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە
رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ژﻧﺎن ﻛﺎری ﮔەورەﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑــەردەوام ،رۆڵــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە ،ﻧﺎﺣەﻗﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺧەﺑﺎت و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ژﻧــﺎن و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧــﺎن و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟەرووی دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺣﺎڵەﺗــە ﻧەﺧﻮازراوەﻛﺎن رۆڵﯽ ﺑﺎﺷﯿﺎن ﮔێڕاوە“. ﺳــەرەﺗﺎی دەرﻛەوﺗﻨــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﭘﺎﺷــﻜﯚﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﻣەڕ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﺒێــﺖ ،ﺋەوە ﺟﮕەﻟەوەی ﻛە ھەرﯾــەك ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن، ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻛﯚﻣەڵە و رێﻜﺨﺮاوی ژﻧﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە. ﺳەﻋﺪ ﺣەﻣەدەﻣﯿﻦ دەﺳــﺘەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ رۆڵﯿﺎن ﻧﯿﯿە و ﻻوازن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺋەو ھەڕەﺷە و ﺗەوژﻣە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەی ﻟــە ﺋﺎراداﯾــە ،ھــﯚﻛﺎری ﺋــەوەش ﺑﯚ ﭘﺎﺷــﻜﯚﯾەﺗﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑﯚ ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە”.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﺳەر ﻛﺎﻏەز ﺑەرەﻧﮕﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎن دەﺑێﺘەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دژ ﺑە ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ 50دﯾﻨﺎری و 100دﯾﻨﺎری ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﮔەورەﺗﺮ ﭼﺎپ ﺑﻜﺮێﻦ. ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﺎوﺷێﻮەی ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﮔەڕاوﯾﻨەﺗەوە ﺑﯚ ﺳﯚﭘﺎی دار
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دراوی وردە زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﮔەﯾﺎﻧﺪووە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﺟﯚری دراو 250دﯾﻨﺎرﯾﯿــە ،ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎ و ﺧﻮاردەﻣەﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ ﺑەو ﻧﺮﺧە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﺳﺎغ دەﻛﺮێﻨەوە، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەﺑێﺖ ﺑــە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻔﺮۆﺷﺮێﻦ .ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دراوی وردﺗﺮ ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ﺋەوەی رۆژاﻧە زﯾﺎﻧﯽ داراﯾــﯽ ﺑــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜەوێﺖ. ﻟەواﻧەﯾە ﺑــە رواڵــەت 250دﯾﻨﺎر ﻻی ھﺎووﺗﯽ ،ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە واﺗــﺎ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەی ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرە و زۆرﺑەی ﺋەو ﻛێﻚ و ﭼﭙﺲ و ﺧﯚاراﻛﺎﻧەی زﯾﺎﺗﺮ ﻣﻨﺪان دەﯾﻜڕن ،ﻧﺮﺧﯿﺎن ﺑە 250دﯾﻨﺎرە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺮﺧە راﺳﺘەﻗﯿﻨەﻛەﯾﺎن زۆر ﻟەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﻛەﻣﺘﺮە. ﺗێﭽﻮوی ﻟــەو ﻛﺎﯾﺎﻧەی ﻟە دەرەوە
ﭼﭙﺴــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑە 500 دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺋێﺮان ﻧﺮﺧەﻛەی 500ﺗﻤەﻧە. ﻧﺮﺧﯽ ھەزار ﺗﻤەﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ دەﻛﺎﺗە 400دﯾﻨــﺎر ،ﺑەو ﭘێﯿە 250دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ دەﻛﺎﺗە 625ﺗﻤەن .ﻟە ﺋێﺮان ھێﺸــﺘﺎ ﻣﺎﻣەڵە ﺑــە 100ﺗﻤەﻧﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ .ﺑﯚ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛە ﭼﭙﺲ ﺑەرھەم دێﻨێــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻧﺮﺧﯽ ﺑﯿﻔﺮۆﺷــێﺖ ،ھێﺸــﺘﺎ 625 ﺗﻤەﻧــﯽ دەﺳــﺖ دەﻛەوێــﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھەﻣــﺎن ﻛﺎ ﻟــە ﺋێﺮان ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەﻛــەی ﻧﯿــﻮەی ﺋەو ﻧﺮﺧەی ﺗێﻨﺎﭼێﺖ ﺗﺎ ﺑە دوو ھێﻨﺪەی ﻧﺮخ ﺳﺎغ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺟەﻻل ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕی دراوی ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛﺎت ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﮔەورەﯾﯽ دراوی دﯾﻨﺎر، ﺑەﺳﻮودی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧە و ﺋەوان ﺋەﮔەر ﻛﺎﯾەك ﺑــە 100دﯾﻨﺎرﯾﺶ
دﻛﺘﯚر ﻟﻮﻗﻤﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن ﭘﺴﭙﯚڕی ﺑﺎﻧﻚ و ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری:
دراوی وردە ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــە ﻟە ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەﻣﻮو وﺗێﻚ. ھــﺎوردە دەﻛﺮێﻦ و ﻟێــﺮە ﺑە 250 دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ ،ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ 100دﯾﻨﺎرﯾﺶ ﺧەرﺟﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻛەﭼــﯽ ﻟێﺮە ﺑە دوو ھێﻨﺪە و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﭼــﻮار ھێﻨﺪەی ﻧﺮخ ﺳﺎغ دەﻛﺮێﺘەوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەﻧﺪێﻚ
ﺑەرھــەم ﺑﮫێﻨﻦ ،ﺋــەوا ﺋەﮔەر ﻟێﺮە ﺑە ھەرزاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻧﺮخ ﺑﯿﻔﺮۆﺷــﻨەوە، ھﯿﺸــﺘﺎ 150دﯾﻨﺎر ﺧێﺮ دەﻛەن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوە دادﭘەروەراﻧە ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﻛــە رۆژاﻧە ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی دﯾﻨﺎر و ﺗﻤــەن دەﻛﺎت ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ
دراوی وردەی دﯾﻨــﺎر ،زﯾﺎﻧــە ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﻛڕﯾﺎری ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﻦ. ھﺎوﻛﺎت دﻛﺘﯚر ﻟﻮﻗﻤﺎن ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑﺎﻧﻚ و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، دراوی وردە ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕە ﻟە ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەﻣﻮو وﺗێﻚ و ﻟــە وﺗﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﯾــﺎن ﻛﺮێﻜﺎرﯾــﻚ ﻛە ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﯾەﻛــﺪا رۆڵﯽ ھەﯾە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ ﯾەﻛەی دراو ،ﭘﺎداﺷــﺖ و ﻣﺎﻓەﻛەی ﺑــﯚ دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ. ﺋەو ﻟەﺑــﺎرەی دراوی 250دﯾﻨــﺎری ﻟــە ﻋێﺮاق ﮔﻮﺗﯽ ،دەﻣێﻜە ھﺎووﺗﯽ ھەﺳــﺖ ﺑەو ﻛێﺸەﯾە دەﻛﺎت و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻟێــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرە و ھﯿﭻ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﭘێڕەو ﻧەﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕەی ﺋﺎﺑﻮوری ،ھەﻧﺪێﻚ دووﻛﺎﻧﺪار ﻟــە ﺑﺮی وەرﮔﺮﺗﻨﯽ 250 دﯾﻨﺎر دوو ﻛێﻚ ﯾﺎن دوو ﻛﺎ دەدەن ﺑە ﻛڕﯾﺎر ﻛە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە وﯾﮋداﻧﯽ دووﻛﺎﻧﺪارەﻛەوە ھەﯾە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻟە رووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺎﭼێﺘە ﭼﻮارﭼێﻮەی
د ﯾﺎ ر ﯾﻜﺮ د ﻧــﯽ ﻧﺮخ ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛــە ﺑﭽﻮوﻛەﻛەی دراو ﺑەرزﺗﺮە ﻟە ﻧﺮﺧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﻛﺎﻛەوە. ﻛﺎﺗێــﻚ ھﺎووﺗــﯽ 250دﯾﻨﺎر ﺑە ﻛﺎﯾەك دەدات ﻛە دەزاﻧێﺖ ﻧﺮﺧە راﺳﺘەﻗﯿﻨەﻛەی ﻧﯿﯿە ،ﺑەردەوام ﻟە ﺗﻮاﻧﺎ داراﯾﯿﯿەﻛەی ﻛەم دەﺑێﺘەوە و
رۆژاﻧەش ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﺑــەرەوڕوون .ﻛﺎﺗێــﻚ 250دﯾﻨﺎر ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ ھێﺰی ﻛڕﯾــﺎر ﺑێﺖ، واﺗﺎی ﻟەدەﺳﺘﭽﻮوﻧﯽ ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ داراﯾﯽ دەﮔەﯾەﻧێﺖ و ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺗﺎ ﯾەﻛەی دراو ﺑﭽﻮوﻛﺘــﺮ ﺑێﺖ ،ﺋەوا وزەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرﺑەر دەﮔەڕێﺘەوە.
دﻛﺘﯚر ﻟﻮﻗﻤﺎن ھەﻧﺪێﻚ ﭼﺎرەﺳــەری دەﺧﺎﺗــە ڕوو ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﺋەوەﯾە دراوی وردە ﭼﺎپ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻗەﺑﺎرەﻛــەی ﺟێﮕەی ﭘەﺳــﻨﺪی ﺧەڵــﻚ ﺑێﺖ. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟــە راﺑﺮدوودا ﭘــﺎرەی 50دﯾﻨﺎری ﻛﺎﻏەز و 25دﯾﻨﺎری ﺋﺎﺳــﻦ ﭼﺎپ ﻛﺮا ،ﺑەم ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ 50دﯾﻨــﺎری و ﺗەﻧﺎﻧەت 100دﯾﻨﺎری ﺑــە ﻗەﺑﺎرەی ﮔەورەﺗﺮ ﭼﺎپ ﺑﻜﺮێﻦ. دووەم رێﮕە ﻛە ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــە
ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەﻛﺎت ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭼﺎودێــﺮی ﺑــﺎزاڕ و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺋﺎزاددا دووﻛﺎﻧﺪار ﯾــﺎن ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑە ﺣــەزی ﺧﯚی ﻧﺮخ دﯾــﺎری ﺑﻜﺎت. ﺟﮕە ﻟەم ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿﺎﻧە ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳە ﺋەﮔەر ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ داراﯾــﯽ ﻋێﺮاق ﭘێــﺶ ﺑﻜەوێﺖ و ھﺎوﺷــێﻮەی وﺗﺎن ﺑــە ﻛﺮﯾﺪﯾﺖ ﻛﺎرت ﻟــە ﻣﺎرﻛێﺘــەﻛﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺷﺘﻮﻣەك ﺑﻜڕدرێﺖ ،ﺋەوا ﻛێﺸەﻛە ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ و ﻟە ﻛڕﯾﻨﺪا ھﯿــﭻ زﯾﺎﻧێﻚ ﺑەر ھﺎووﺗﯽ ﻧﺎﻛەوێﺖ.
ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺳﯚﭘﺎی دار ﺣەﺷﺮ دەﻛﺎت
ﺷﺎخ و ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووت دەﻛﺮێﻨەوە وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺑەھﯚی ھﺎﺗﻨﯽ ﺷەﭘﯚڵێﻜﯽ ﺳەرﻣﺎ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،رووﯾﺎن ﻟە ﺷﺎﺧەﻛﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ دار و ﺑەو ھﯚﯾەﺷــەوە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺳﯚﭘﺎی دار زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘﯿﺸــەوەراﻧﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﯚﭘﺎی دار رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەراورد ﺑە زﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﺎر، ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﺳﯚﭘﺎی دار دوو ھێﻨﺪە زﯾﺎدی ﻛﺮدووە. ﻛﺎروان ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﭘﯿﺸەوەر و وەﺳﺘﺎی دروﺳــﺘﻜەری ﺳﯚﭘﺎی دار ﻟــە ﺑــﺎزاڕی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻧﺎوﭼەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺳــﺎﻧە ﻟــە وەرزی ﭘﺎﯾﺰ و زﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛــە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯿە، ﺳــەرﻣﺎﻛەی زﯾﺎﺗــﺮە و ﺑــەو ھﯚﯾەﺷــەوە ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗﺮ رووی ﻛﺮدووەﺗە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺳــﯚﭘﺎی دار، ﺋەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯿەوە ھەﯾە.
ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋﺎﮔەدارﯾــﻦ ﻛە ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗﺮ رووی ﻟە ﺷﺎﺧەﻛﺎن ﻛــﺮدووە ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧــەوەی دار و ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺑﺎرە دارەﻛﺎن دێﻨﻨەوە ﻧﺎو ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،دێﺘە ﻻی ﺋێﻤە و رۆژاﻧەش ﻛڕﯾﺎرێﻜﯽ زۆر داوای ﺳﯚﭘﺎی دار دەﻛەن“. ﻟە ﺑﺎزاڕی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﭼەﻧﺪان ﺟﯚری ﺳــﯚﭘﺎی دار دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﻦ ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ژووری داﻧﯿﺸﺘﻦ و ﻣﯿﻮان و ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺳﯚﭘﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﮔەرﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﻣﺎم
ﺑەﻛﺎر دێﻦ. ﺋــەو وەﺳــﺘﺎﯾەی ﺳــﯚﭘﺎی دار دەڵــێ” ،ﻧﺮﺧــﯽ ﺳــﯚﭘﺎﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ) 25ﺗــﺎ (60ھەزار دﯾﻨﺎرە و رۆژاﻧەش ﻧﺰﯾﻜەی 30ﺳــﯚﭘﺎ دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو رۆژاﻧــە ﻧﺰﯾﻜەی 15 ﺳﯚﭘﺎﻣﺎن ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە“. ھﺎوﻛﺎت ﺣﺎﺟﯽ ﺳﺪﯾﻖ وێﻨەﯾﯽ، ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد، ﺳﯚﭘﺎی دار ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺷﺘﺎﻧەی ﻛە ھەر ﻟەﻣێﮋەوە داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ
ﻧﺎوﭼە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯽ و ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ھێﻨﺎوە وەك ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺧﯚﮔەرﻣﻜﺮدﻧەوە. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﺎوﺷێﻮەی ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﮔەڕاوﯾﻨەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺳــﯚﭘﺎﯾە ،ﺑﯚ ﺋەوەش رۆژاﻧە دەﭼﯿﻨە ﺷﺎﺧەﻛﺎن و دارێﻜﯽ زۆر دەﺑڕﯾﻨەوە و دوای ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺳﯚﭘﺎﻛەدا ،ﺳﻮودێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺧەڵﻮوزەﻛەی وەردەﮔﺮﯾﻦ“. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە
ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوت ﺑەﺳــەر داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﺪا داﺑەش ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە ھەرﭼەﻧﺪە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﻧﯿﻦ ﻛە زﯾــﺎن ﺑە ژﯾﻨﮕە ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ،ﺑەم وەك ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن ﺑەﻧﺎﭼﺎری و ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ، ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرە دەﺑەن. ﺑــﻮاری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ھﯚﺷــﺪاری ﺑەوە دەدەن ﻛە ﻟــە ﺋەﮔەری داﺑەش ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﻣﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ، دارﺑڕﯾﻦ ھﺎوﺷێﻮەی ﺳﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗــەﻛﺎن ﺑﺒێﺘــەوە دﯾﺎردە و ﺷﺎخ و ﭼﯿﺎﻛﺎن ﺑڕووﺗێﻨﺮێﻨەوە. ﻛەﻧﻌــﺎن ﺋەﯾــﻮوب ﻟە ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺑﻮاری ژ ﯾﻨﮕە ﭘﺎ ر ێــﺰ ی ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺑەھﯚی داﺑەش ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەك و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ
ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە درەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒڕدرێﻨەوە ،ﺧەڵﻚ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەرﮔەی ﺳەرﻣﺎ و ﺳﯚڵﯽ زﺳﺘﺎن ﺑﮕﺮێﺖ و ﺑەﻧﺎﭼﺎری دەﺳــﺖ ﺑە ﺑڕﯾﻨەوەی درەﺧﺘەﻛﺎن دەﻛﺎت“. ﺋەﯾــﻮوب زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە دەﺳﺘەی ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﻣﺎن ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺋــەوان دەﺑێﺖ ﻓﺸــﺎر ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ﺑﯚ
داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ھــﺎوﻛﺎت زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﺎوەی ﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەردوو ﺣﺎڵەﺗەﻛە ھــﯚﻛﺎر دەﺑﻦ ﻟەوەی ﺧەڵــﻚ روو ﻟــە ﺑڕﯾﻨــﯽ دار و درەﺧﺘــەﻛﺎن ﺑﻜــەن ،ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟەﺳــەر ژﯾﻨﮕــە و دارﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ﺋەﮔــەر ﭘێﺶ ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗــە ﻧەﮔﯿﺮێﺖ، دارﺑڕﯾﻦ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳــﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎن دەﺑێﺘــەوە دﯾﺎردە و ﭼﯿﺎ و ﺷــﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڕووﺗێﻨەوە“. ﺳﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑﺮدوو ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ، ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑــە ﺑڕﯾﻨــەوەی دار و درەﺧﺘــﯽ ﭼﯿــﺎ و ﺷــﺎﺧەﻛﺎن ﻛﺮد ،ﺑەو ھﯚﯾەوە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺎ و ﺷﺎﺧەﻛﺎن رووﺗێﻨﺮاﻧەوە و دارﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون.
ﺋﺎﺑﻮوری
103ﻛﺎرﮔەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ﻣﯚڵەﺗەﻛەی وەرﮔﯿﺮاوە
”ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﻮوﺳﺮاوﻣﺎن ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗﻮوە ﻟەﺑﺎرەی ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن“
”ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ھێﺰی ﻛﺎری ژﻧﺎن ﻧﯿﯿە“
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﻟەو ﺳــﺎﻧەی دواﯾﯿﺪا ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧەﺗە ﺧــﺎوەن ﻛﺎرﮔــە و ﭘــڕۆژەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎی وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ﺑەم رێﮋەﻛەﯾــﺎن ﺑەراورد ﺑــە ﭘﯿﺎوان ﺳــﻨﻮوردارە، ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛــە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ
ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺑﯚ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﻛﺎری ﻣێﯿﯿﻨــە ﻟە ﺑــﺎزاڕی ﻛﺎردا ﻧﯿﯿە.
ﻣﺎﯾﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋﺎزادی ھــﺰر و ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚم، ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر ﺑــﻮون ﻟەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻢ وەك ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻚ ﻟەﻧﺎو ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﺧێڵەﻛــﯽ و داﺧــﺮاودا ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﻢ ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەم“. ﺋێﺴــﺘە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوردار ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧەﺗە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺎرﮔــە و ﭘــڕۆژەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎی وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ﺑــەم ھێﺸــﺘﺎ
ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷەﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ،ﻛەﻟێﻨێﻜﯽ ﺑﺎش ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧەﯾﺎن ﭘڕ دەﻛﺎﺗەوە. ﻣﺤەﻣــەد ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺳــەرەڕای ﺋەو دۆﺧەی ﺋێﺴﺘە، ﺑەم داﺑــەش ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺧﯚراك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻟەﺳەر ﺧەڵﻚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﺋەرﻛﯽ
ﻋێــﺮاق ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــەی زەق ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻗــﻮرس ﻛﺮدووە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوان ﻣﻮوﭼە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ وەرﻧﺎﮔﺮن ،داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺧــﯚراك دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧەﯾﺎن ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﭬﯿﺎن ﻣﺎﯾﯽ ﺧﺎﻧﻤە ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ،ﺋەو ﺋێﺴــﺘە ﺧﻮاردﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﻟە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺪا ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﭘێﯽ واﯾە دەﺑێﺖ ژﻧﺎن دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﺑﻜەن ﻟە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﺑﺎزاڕی ﻛﺎردا.
103ﻛﺎرﮔەﯾەی ژﻧﺎن 65 ،ﻛﺎرﮔە ﻟە ھەوﻟێﺮ 32 ،ﻛﺎرﮔە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺷــەش ﻛﺎرﮔــەش ﻟــە دھﯚك ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑــەوەش زۆرﺗﺮﯾﻦ رێــﮋەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺧــﺎوەن ﻛﺎرﮔەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻟە ھەوﻟێﺮە. ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ژﻧﺎن ﻧﯿﯿە و ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﺑەﺷﺪاری ژﻧﺎن ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻻواز ﺑێﺖ“ ،ﺗﺎرا ﺷــﻮان ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮوری وای ﮔﻮت. ﺗﺎرا ﺷــﻮان ھەڵﮕــﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣەی
ژﻧﺎن ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا، دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒﻮوژێﻨﺮێﺘەوە“. ھﺎوﺷــێﻮەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ژﻧــﺎن ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ژﻧﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﺧــﺪر ﻋەﻟــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری داﺗــﺎ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ 15ﭘــڕۆژەی
ژﻣﺎرەﻛە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮاﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە. ﻓەﺗﺤﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ڕاوێﮋﻛﺎر ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﭘێﯽ واﯾە ،ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ژﻧﺎن ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا وای ﻛــﺮدووە ھێــﺰی ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرەو داﻛﺸﺎن ﺑﭽێﺖ، ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻛــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻟە ھێﺰی ﻛﺎری ژﻧﺎن ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوە. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ھﺎﻧــﯽ ژﻧﺎن دەدەﯾﻦ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺑﺎرزﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑﻜەن ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەھــﺎوﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ راھێﻨﺎن ﺑﯚ ژﻧﺎﻧﯽ ﺑﺰﻧﺴﻤﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑەﯾﻦ“. ﺑەﭘێــﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎرزﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی103 ، ﻛﺎرﮔــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ﻣﯚڵەﺗەﻛــەی وەرﮔﯿﺮاوە، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘێﻨــﺞ ھــەزار و 174ﻛﺎرﮔــەی ﺗﺮ ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﭘﯿﺎواﻧەوە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﻦ ،ﺋەوەش ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧــە .ﻟەو
ﻣﺎﺳﺘەر ﻟە ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑەڕێﻮەﺑەری
وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ژﻧﺎﻧەوە
ﺋﯿﻨﺴﺘﯿﺘﯿﻮﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ-ﻛﻮردی
ﻣﯚڵەﺗەﻛــەی وەرﮔﯿﺮاوە ،ﺋەوەش
ﺑــﯚ ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑە
ﻟە ﻛﯚی ﺳــەرووی 750ﭘڕۆژەی
”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ
وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری
ﻣﺎﻧﮕەی داﺑەش ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑﻔەوﺗێﺖ و ﻗەرەﺑــﻮو ﻧەﻛﺮێﻨەوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧــﯚراك دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﻤﺎن ﺑــﯚ ﻧەھﺎﺗــﻮوە ﻟەﺑﺎرەی ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛﯽ ﻓەوﺗﺎوی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺋەﻣﯿــﻦ ﻣﺤەﻣەد، ﺑەڕێﻮەﺑەری داﻧەوێڵەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﺑﺮﻧﺠــﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋــﺎداری 2016 ﺑەﺳەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎن داﺑەش ﻛﺮاوە و ﺑﺮﻧﺠــﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯿﺎن ﺑە دەﺳﺖ ﮔەﺷــﺘﻮوە” ،ﺑەم ﭘێﺶ ﺋەوەی داﺑەﺷﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﻧﻮوﺳــﺮاوﻣﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗﻮوە و داواﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺋەو ﺑەﺷە ﺑﺮﻧﺠەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎن ،وەك ﺑەﺷە ﺑﺮﻧﺠﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم داﺑەش ﺑﻜەﯾﻦ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑەو ﭘێﯿە ﺑەﺷــە ﺑﺮﻧﺠﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﯾﻠﻮول داﺑەش ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛە دەﻛﺎﺗە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑﯚ ﺋەو دۆﺧــە ﺧﺮاﭘــەی داراﯾﯽ ﻋێــﺮاق دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﺋەﮔــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿــﺶ ﻗەرەﺑــﻮوی ﺋەو ﺑﺮﻧﺠە ﻓەوﺗــﺎوە ﺑﻜﺮێﻨەوە ،ﺋەو 17 ھەزار دﯾﻨﺎرەﯾە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە ھەر
ھﺎوﺗﯿﯿەك دراوە“. وەك ﺋەﺣﻤــەد ﺣﺎﺟﯽ ڕەﺷــﯿﺪ، ﺑڕﯾﺎردەری ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﻟە ﺑﻮدﺟــەی ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺑڕی دوو ﺗﺮﯾﻠﯿــﯚن و 500ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە داﺑﯿــﻦ ﻛﺮاﺑﻮو، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕی ﭘێﻨــﺞ ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر ﺑﯚ ھەﻣﺎن ﻣەﺑەﺳﺖ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮا. ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە، ﺋﺎردﯾﺶ دەدرێﺘــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، ﺑــەم ﺳــەرﭼﺎوەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎردەﻛە ﻋێــﺮاق ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﻟەو ﺑڕە ﮔەﻧﻤەی ﻛە ﺳﺎﻧە ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ وەردەﮔﺮێﺖ. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ،رێـــــﮋەی % 60ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺑەﺷــەﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺑﻮون، ﺑەم ﻟە ﺋێﺴﺘەدا رێﮋەی % 80ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەو ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛە دەژﯾــﻦ ﻛــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە دەدرێﺖ، ﺑﯚﯾــە ﻋێﺮاق دەﺑێــﺖ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑێﺖ ﺑــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ،ﺋەﮔەر ﺑــە ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﺶ ﺑێﺖ“ ،ﺣﺎﺟﯽ ڕەﺷﯿﺪ وای ﮔﻮت.
ﻓەﺗﺤﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ:
ﺋێﻤە ھﺎﻧﯽ ژﻧﺎن دەدەﯾﻦ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﺎرزﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەن
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧەی ﻟەﻻﯾــەن ژﻧﺎﻧەوە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﺑﯚ وەرﮔﯿﺮاوە ،ﺑەﺳــەر ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ،ﭘــەروەردە، ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ،ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ھﻮﻧەری داﺑەش دەﺑﻦ ،ﺑەم زۆرﺗﺮﯾﻨﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘەروەردە و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاون. ﻟەﮔــەڵ دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ژﻧــﺎن ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ و ﺑﺎرزﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوەﻧﺪ و ﻛﯚﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی ژﻧﺎﻧﯽ ﺧﺎوەﻧــﻜﺎر و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿــﺎن داﻣەزراون. ﺗﺮﯾﺴــﻜە ﺋﯿﺤﺴــﺎن ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﺎرﺳﺎزی ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛﯚﻣەڵەﻛەﯾﺎن ﻟەﭘێﻨﺎو دۆزﯾﻨەوەی دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ژﻧﺎن و ھێﻨﺎﻧە ﭘێﺸەوەی ژﻧﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕی ﻛﺎردا داﻣەزراوە .ﺋەو دەڵێ، ”ﺋێﻤە 40ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﺎراﻣﺎن ھەﯾە و 20ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵەﻛەﻣﺎن ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ژووری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿﺎن ھەﯾە“.
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾە وﺷە/ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو، ﺋێﺴــﺘە زۆرﯾﻨــەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و وەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەوە ،ﭼﺎوﯾــﺎن ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾــە ﻛە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا داﺑەش ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﺷــەوﻛەت ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺧﯚراك ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎدار ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ داﺑەش ﻧەﻛﺮاوە و ھێﺸــﺘﺎ رۆن ﻧەدراوە ،ﺑەم ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺷەﻛﺮ و ﺑﺮﻧﺞ ﺑەﺷﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎن داﺑەش دەﻛﺮێﺖ. ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﺋــەو ﻣﺎداﻧەی ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛــﯽ ﻣﺎﻧﮕەدا داﺑــەش دەﻛﺮێﻦ ،ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘــﺮ رەواﻧــە ﻧﺎﻛﺮێــﻦ ،ﺋەوە وای ﻛــﺮدووە ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿــەﻛﺎن زووﺗــﺮ داﺑەش ﺑﻜﺮێﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻤێﻨﻨەوە. ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﺤەﻣــەد ،ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺗــﺎزە ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻛﺮدووە و ﺋﺎﻣﺎژە
ﺷەوﻛەت ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺧﯚراك:
داﺑەش ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺧﯚراك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻟەﺳەر ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ﺳەرﺷــﺎﻧﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻗــﻮرس ﺑﻮوە و ھەﻣــﻮو ﺧﯚراﻛەﻛﺎن ﻟــە ﺑﺎزاڕ دەﻛڕﯾﻦ“. داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧــﮓ دوا ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚراك، ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق دەﮔێڕﻧەوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ داﺑەﺷــﻨەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــەﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ،ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ
ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑــەرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚراك دەڵێ” ،ﻟە ھەﻣــﻮو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە دوا ﻛەوﺗﻮوە، ﺋــەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻋێﺮاق ھەﯾــە ،ﺑەم ھەر ﺑەﺷە ﺧﯚراﻛێﻚ ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﺑە دەﺳﺖ ﺋێﻤە ﺑﮕﺎت ،دوای ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ دەﺳﺖ ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ“. ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧﯿﮕەراﻧــﻦ ﻟەوەی ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛــﯽ ﺋەو ھەﺷــﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﻛﺎرﮔە و ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛەﻣﯿﻨەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧەوت دەﺳﺖ ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﻧەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ .رێﺒﯿﻦ ﭼەﻧــﺪ ﮔــەورە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧەوت دەﺳــﺖ ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻛەﻧــەوە ،ﭘﺎش ﺋەوەی ﺑەھﯚی داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ داﻋــﺶ و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗەوە ،ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەڵﭙەﺳــﺎردﺑﻮو .ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەن ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوەوە ﺟﻮوڵەﯾەك ﻟە ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ دەﺑێﺘەوە. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺳەرﻛﺎر ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری دەﻛەن ﺑــﯚ دەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوە ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋەو ﺳەرﭼﺎوەﯾە دەڵێ” ،ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەدا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺷــﯿﭭﺮۆن ھەﯾە ﻛە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗــﻮوەوە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﻜەﻧــﺪن ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗەوە“. ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە 3ی ﺋﺎﺑــﯽ 2014دا داﻋــﺶ ھێﺮﺷــﯽ ﻛﺮدە ﺳــەر ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ھەڵﭙەﺳﺎرد، دواﺗﺮ ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗەوە، ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت
ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەدواداﮔەڕان و ھەڵﻜەﻧﺪﻧــﯽ ﺑﯿــﺮی ﻧــەوت ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﺳﺴــﺖ ﺑﻮون ،ﺋەوەش وای ﻛﺮد ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﭘەرە ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪەن. ﻛﯚﭬﺎن ﺷێﺮواﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﻧەوت و ﯾﺎﺳﺎ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛە وا دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﺧــەرج ﺑــﻜﺎت، ﻛﺎرﯾﮕەری راﺳﺘەوﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺳﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەﺑــﻮوە و دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن و دوورﺧﺴﺘﻨەوەی داﻋــﺶ و ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋە
داراﯾﯿﯿەﻛە ،ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛەﻧەوە“. ﺋەو ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوەوە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﮕەرﺗــﺮ ﺑﻦ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەوەی ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﻛــە راﺳــﺘەوﺧﯚ ھﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن دەدات ﺑە ﻛﺎراﯾﯿﯿەوە ﺑﯚ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧەﻛە ﺑﮕەڕێﻨەوە“. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دووﭘﺎت
ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﺑەھﯚی ھەڵﭙەﺳــﺎردﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧەوە، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﻜﺮاو ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﮕﺎت ،ﺑەم ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛە ﭘێﯿﺎن واﯾە، وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەﻛەدا ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎوە و ﺑەو ھﯚﯾەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑەڕووی ﭼەﻧــﺪ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮوەﺗەوە.
ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوەوە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮ ﺑﻦ
رێﺒــﻮار ﻧﯿﻌﻤــەت ھەڵﮕــﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳــﺘەر ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﺪا و ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﺪا ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎوە ،ﺋــەوە وای ﻛﺮدووە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ھەڵە ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨﺮێﻦ“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،راﺳــﺘە داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە دﻧﯿﺎدا دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەو ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿە ﺑــەدەر ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾــە ﺋێﻤــە ﭘێﺶ ﺋــەوەی دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﻤــﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ
ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ھەﺑێﺖ ،ﯾﺎن ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑﮕەﯾﻦ ،ﭼﻮوﯾﻨە ﻧﺎو ﯾﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏــﺪا و ھەﻣﻮو ﺋەوەش ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿە ھەڵەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن رووی دا“. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە زاری وەزﯾﺮەﻛەﯾــەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟــە ﻛﯚﺗﺎی ﺋەو ﺳــﺎڵەدا ) ،(2014ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــەوە ﺑﯚ ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧە ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆژاﻧــەی 600ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت.
وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻧﺰﯾﻨﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎدات
ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑێ ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ داﺧﺮاون
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــە ﻣﺎﻧﮕێﻜــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨەوە داﺧﺮاون ،ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻧەوت و ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻧﺰﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛﺎت ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎﺗــﻦ ﺑــﯚ ﮔەﻧﺠﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣەت. ﻟــە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــە ﺑەﻧﺰﯾﻨــﺪا، ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرﻧەدەﻛەوﺗﻦ، ﻟە ﺑەردەﻣﯿﺎﻧﺪا ﭼەﻧﺪ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮێﻚ
ﻧﯚرەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ درێﮋ ﺑﻮوﺑﻮوﻧەوە. ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑڕێﻚ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ،دەﺑﻮو ڕۆژێﻜﯽ ﺗــەواو ﻟە ﻧــﯚرەدا ﺑﯿﺖ. ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﯿــﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەی ﺑەردەم ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋــەوﻛﺎت ﻧﺮﺧﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﻟە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘێﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿــﺎن ﻟــە 800دﯾﻨﺎرەوە ﺗﺎ ھەزار و 200دﯾﻨﺎر ﺑﻮو ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑە 700دﯾﻨﺎر ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاﺑﻮو. ﻧــﯚرەی ﺑــەردەم ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗە درێﮋە ﺑﻮوەوە ،ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەرﻓەﺗﯽ ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﻛﺮدەوە و ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﺪا ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﻛﺮدن ﺗــﺎ ﻟــە دەرەوە ﺑەﻧﺰﯾﻦ ھــﺎوردە ﺑﻜەن .ﺋــەوەش ﻧﺮﺧﯽ
ﺑەﻧﺰﯾﻨــﯽ ﺑەﺟﯚرێــﻚ داﺑەزاﻧﺪ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺮﺧﯽ ﻟﯿﺘﺮێﻚ ﺑــە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 600 دﯾﻨﺎرە ،ﻛەﭼﯽ ﺑەر ﻟە داﺧﺴﺘﻨﯿﺎن، ﻟــە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺮﺧەﻛــەی وەك ﭘێﺸــﺘﺮ و ﺑــە 700دﯾﻨﺎر ﻣﺎﯾــەوە .ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧﺎﻧە ﻛە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿﻨﯽ دەﻛﺮد، ھەر ﺧﯚﺷــﯽ ﻧﺮﺧەﻛــەی دﯾﺎری ﻛﺮدﺑﻮو. ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺗەھﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧەوت و ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ڕای دەﮔەﯾەﻧێ، ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﻟــە ﺑــﺎزاڕ ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﺑﻮو و ﺑە ﺑــەراوردی ﺟــﺎران ﻓﺮۆش ﻛەم ﺑﻮوﺑــﻮوەوە ،ﺑەم ﺑەﯾەﻛﺠﺎر ﻧەوەﺳﺘﺎﺑﻮو و ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ھەﺑﻮو ﻛە ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑە ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە
ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ھەﺑﻮو .ﺋەو دەڵێ، ”ﺟﺎران ﺑەر ﻟەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﻟە ﺑﺎزاڕ ھــەرزان ﺑﺒێــﺖ ،ڕۆژاﻧە ھەر ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾەك ﺳێ ﺗﺎﻧﻜەری دەﻛﺮدە ﭘــﺎرە ،ﺑــەم ﺑەرﻟەوەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــەﻛﺎن داﺑﺨﺮێــﻦ ،ﻟــە ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن ،ڕۆژاﻧە ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻟﯿﺘــﺮ ﺑەﻧﺰﯾــﻦ دەﻓﺮۆﺷــﺮا ،ﻛە ﭘﺎرەﻛــەی دەﭼــﻮوە ﺧەزێﻨەی ﺣﻜﻮوﻣەت و داھﺎﺗێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑﻮو“. ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻧﺰﯾــﻦ ﺑــە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻧــﺎدات و ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺗەھــﺎ دەڵێ، ”ﺑــەر ﻟــە ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﻟــە ﺑەﻧﺰﯾﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﺪا ،داواﻣﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﻧﺰﯾﻨﻤﺎن ﭘێ ﺑﺪات ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەﻣﻤﺎن ﻧەدراوەﺗەوە“. ﭘێ دەﭼێﺖ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەو ﺑڕە
داھﺎﺗــەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــەﻛﺎن ڕازی ﻧەﺑێﺖ .ﻧﺎﻓﯿﺰ ﻧﺎوﭘﺮداﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻓﺮۆﺷﯽ ﻛەﻣﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن دەدات ﺑــەوەی وەزارەت ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﺑەرزی ﻟەﺳــەر داﻧﺎوە و ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﺎﻓﺮۆﺷﺮێ. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﭘێﺸﻨﯿﺎزﻣﺎن ﻛــﺮدووە ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎن ڕادەﺳــﺘﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻜﺮێﻦ“ .ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﯾەش ﻧﺎوﭘﺮداﻧــﯽ دەڵــێ” ،دەﻛﺮێــﺖ ﺑەﻣەرﺟﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎن، ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺪرێﻦ“ .ﺋەوەی ﻧﺎﻓﺰ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە دەﻛﺎت ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘێﺸﻨﯿﺎزە و ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ. ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ
ﻟە ﺷەش ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ ھەن و ﺳێﯿﺎن دەﻛەوێﺘە ﻧﺎو ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﻛــە ﺟﮕەﻟە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەی ﻋەﻧــﻜﺎوە ،ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ زﯾﺎﺗﺮە داﺧــﺮاون. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻧــەوت و ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎن دەڵێ” ،ﺑڕێﻚ ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﭘێﺸﺘﺮﻣﺎن ﻟە ﺣەرﯾــﺮ ﻣﺎﺑــﻮو ،ﮔەڕاﻧﺪﻣﺎﻧەوە ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەی ﻋەﻧﻜﺎوە ،ﻛە ڕەﻧﮕە ھەر ﺑەﺷﯽ ﭼەﻧﺪ ڕۆژی ﺗﺮ ﺑﻜﺎت و ﺋەوﯾﺶ ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺖ“. ﺋەواﻧــەی ﻟــەو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧﺎﻧە ﻛﺎر دەﻛەن ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ و ژﻣﺎرەﯾﺎن 152ﻛەﺳە .ﻛە ﻣﺎﻧﮕێﻚ زﯾﺎﺗﺮە ﺑەھﯚی ﺑڕﯾــﺎری ﭘێﻨەداﻧﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻨــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛەن ،دارﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑەرد داﻧەﻧﺎوە. ﯾەك ﻟەواﻧەی زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛەرﻣەﻧﺪی ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــەی ڕزﮔﺎرﯾﯿە و ﻟەﺳەر ﯾەﻛﺘﺮﺑڕی 100 ﻣەﺗﺮی و ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻛﯚﯾە
ھەڵﻜەوﺗﻮوە .ﻟــەو ﺑەﻧﺰﯾﺨﺎﻧەﯾە 63ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ ﻛﺎر دەﻛەن .ﺑەم ﻟــە 24ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑــﺮدووەوە ﻛــە ﺑەﻧﺰﯾﻨﯿﺎن ﻧەﻣــﺎوە ،ﺋەوان ﻟــە ﺑێــﻜﺎری ﭘــەڕی ڕۆژﻣێﺮ ھەڵﺪەدەﻧــەوە .ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻋەﻟﯽ ﻗــﺎدر ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧــەی ڕزﮔﺎری دەڵێ، ”ﺑەرﻟــەوەی ﺑــێ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﺑﯿﻦ، ھەﻣﻮو ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎن ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑــﻮون و ڕۆژاﻧــە ﭘێﻨــﺞ ھەزار ﻟﯿﺘﺮﻣﺎن دەﻓﺮۆﺷﺖ“. ھــەر ﺋــەو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧﺎﻧــەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ھــەزار ﺋەوﻻوﺋەﻣﻼ دەﮔەﯾﺸــﺘﯿﯿە ﻧﺎوﯾﺎن ،ﺋێﺴــﺘە داﺧﺮاون و ﻛەس ﺑەﻻﯾﺎﻧﺪا ﻧﺎﯾە. ﺋەو ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧﺎﻧە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯿﯿــﺎن دەﻛﺎت و ﻣﺎﻧﮕێﻜــە ﺑێ ﺑەﻧﺰﯾﻨﯽ ھــەروەك داﯾﺨﺴــﺘﻮون، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻧەوت و ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن ﭼﯽ دەﺑێﺖ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺧﺎﻧﻮوی ﺣﻜﻮوﻣﯿﺸﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻧﺎﻣێﻨﻨەوە وﺷە /ﺳﯿﺪەﻛﺎن- ﻣﻮڕﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻟە دەﭬەری ﺑﺮادۆﺳﺖ ،ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ دەواﻣﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﻧﺎﻣێﻨﻨــەوە ،ﺋــەوەش ﺧەڵﻜــﯽ دەﭬەرەﻛەی ﻧﯿﮕــەران ﻛﺮدووە و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿﺶ دەڵێﻦ، ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧە ﺧەرﺟﯽ ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ”وﺷــە“ ،دەﻛــەوت ،زۆرﯾﻨــەی ﺑەرﭘﺮﺳە ﻛﺎرﮔێڕی و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎردێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑــﻮون و ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەوان داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻧﯿﻦ، ﺋەوەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــەوان ﺧﺎﻧــﻮوی ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿﺎن ﻟە ﺳــﯿﺪەﻛﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ زەوﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە.
ﺑەرﭘﺮﺳﺎن ﭘێﻚ دێﻦ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ،ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ھێــﺰی ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن و ﻧــﺰاری، ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن و ﻧﺰاری ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ، ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﻛﺎرەﺑﺎ، ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﺋــﺎوی ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــﺎری ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﺎﻧــﻚ، ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ھﯚﺑەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ، ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﯾەﻛــەی ﺳــﻨﻮوری ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ،ﻟێﻠﻜﺎن و دەرھﯚڵ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دارﺳﺘﺎن و ﭘﺎواﻧﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن و ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ﺋــەو داﻣەزراواﻧە ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە ﺳﯚران ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ. ﻋﯿﺴــﺎ ﻻوە ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ و داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﭘێﯽ واﯾە، ﺋەﮔەر ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ھەر ﻧﺎوﭼەﯾەك ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻦ ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗێﻜەوی ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ
ﺑﻜەن و ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗێﺒﮕــەن .ﻻوە ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ، ”زۆرﯾﻨەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻟە ﺳــﯚران دادەﻧﯿﺸــﻦ ،ﺑەھﯚی دووری و ﺳــەﺧﺘﯽ رێﮕەﯾﺸەوە، ﻟەﻛﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﻧﺎﮔەﻧە ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن“. ﺷﺎرەدێﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﺑەدوورﯾﯽ 35ﻛﻢ ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران و 144ﻛــﻢ ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری رۆژھەﺗــﯽ ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜەوﺗﻮوە. ﻟەو ﺷﺎرەدێﯿەدا ﻛە 250ﮔﻮﻧﺪﯾﺶ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێﺖ ،ﺳــەرووی 15 ھەزار ﻛەﺳﯽ ﺗێﺪا دەژﯾﻦ. ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻋەﺑﺪوﻟڕەزاق ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﻧﺎوﭼەﻛەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﺳــﯚران ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑــﻮوە .ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،راﺳﺘە زۆرﯾﻨەی ﺑەرﭘﺮﺳە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﺧﺎﻧﻮوﯾﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑەم ﻣﻦ ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ
ﻧەﺑﻮوم و ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ھەر ﻟە ﺳﯚران ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮوم“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑــﯚ ﮔﺮﺗــﻮوم و ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﻢ ﻟە ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدﻧﺪا ﻧﯿﯿە و ﻟەﻛﺎﺗــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺑە دەواﻣﯽ رۆژاﻧەی ﺧﯚم دەﮔەم“. ﺷــﻮان ﻋەزﯾﺰ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ھﯚﺑەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﭘێﺸــﺘﺮ ھەر ﻟە ﺳــﯿﺪەﻛﺎن دەﻣﺎﻣەوە ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛﭽەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﻛﯚﻟێﮋ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯚران ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﻦ ،ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوﯾﻦ ﻣﺎڵەﻛەﻣﺎن ﺑﯚ ﺳﯚران ﺑﮕﻮازﯾﻨەوە“. ﺳەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻛە ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻟەو ﺷﺎرەدێﯿەدا ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﭘێ دراوە، ﺑەم ﻟە ﺳــﯿﺪەﻛﺎن ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە، ﺋەو ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھﯿﭻ ﻟێﺪواﻧێﻚ ﺑﯚ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ”وﺷــە“ ﺑﺪات.
ﻛﺎروان ﻛەرﯾــﻢ ﺧﺎن ﮔﻮﻧﺪەژۆری ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻟە ﺷــﺎرەدێﯿەﻛەﯾﺪا ﻧﺎﻣێﻨێﺘــەوە ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎن زوو زوو دەﮔﯚڕێﻦ، ﺋــەوە وا دەﻛﺎت ﻧەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﯿــﻦ ،ﺑەم ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛﺎرﮔێڕی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑڕﯾﺎرێﻚ دەرﺑﻜﺎت ﻛە ﻧﺎﭼﺎرﯾــﺎن ﺑﻜﺎت ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ دەواﻣﯿﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﺒﻦ“. ﮔﻮﻧﺪەژۆری زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼــەی ﺗﺮ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﺒﻦ ،ﺳــەرەڕای ﺑە
ﻓﯿڕۆداﻧێﻜﯽ داراﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەھــﯚی ﺧەرﺟــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚوە، ﻛﺎﺗێﻜﯽ زۆرﯾﺶ ﺑــە ﻓێڕۆ دەدەن ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑەﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﻟە ﺧﻮاﺳﺖ و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دوور دەﻛەوﻧەوە“. دﯾــﺎر ھەﻣــﺰە ﺷــﺎرەزای ﺑﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﻟــەرووی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟــە ﻧﺰﯾﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﺒﻦ ،ﺋــەوەش ھــەم ﺧەرﺟﯿﯿە ﻧﺎﭘێﻮﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت
”ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻮوم و ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﻢ ﻟە ھﺎﺗﻮﭼﯚﻛﺮدﻧﺪا ﻧﯿﯿە“
ﺑەھﯚی ھﺎﺗﻮﭼﯚوە ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە و ھەﻣﯿﺶ وا دەﻛﺎت ﺑەرﭘﺮﺳﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻧﺎو ﺧەڵﻚ ﺑﻦ“. ﻟــە ﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە ﻛﺮﻣﺎﻧــﺞ ﻋــﺰەت ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ھﯿــﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺮێﻦ ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ دەواﻣﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﺒﻦ ،ﻛەی ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ وا دەرﭼﻮو ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﺑێﺖ ﻣﺎڵﯿﺎن ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ﺑێﺖ ﻛە دەواﻣﯽ ﻟێ دەﻛەن“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﺳــﯚران، ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺪەﻛﺎن، ﻟە ﺳــﯚران ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﯽ ﺑﯚ دەواﻣﯿﺎن ”ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ زۆر ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ دەﻛﺎت و زﯾﺎن ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔەﯾەﻧێﺖ .ﻟەرووی داراﯾــﯽ و ﻟــەرووی راﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺧەڵﻚ ،زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟە ﺳﯿﺪەﻛﺎن ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﺒﻦ“.
ﻣەﻧﮕﻮڕ ھﯚزێﻜـــــــــــــﯽ ژﻧﺴﺎﻻر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭘێﮕەی ﻻوازی ژﻧﺎن ﻟە ﻛﺎﯾەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸﺎن دەدەن ،ھەﻧﺪێﻚ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن واﯾە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ﻟە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ دەڵێﻦ ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﻛﺎرﺗێﻜەرە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﮔﺮێ دراون. زۆرﺑــەی ﺋــەو ﺧﻮێﻨﺪﻧەواﻧــەی ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﺎن و ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاوە ،دﯾﺎردەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەﮔەڕێﻨﻨەوە ﺑــﯚ ﻧەرﯾﺘە ﻛﯚﻧەﻛﺎن و ﻧﺎﺳــەردەﻣﯿﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛــﻮرد ،ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردی ﯾﺎن ھەﻣﺎن دەﺳــﺘەواژەی ”ﻛﻮردەواری“ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜــﯽ دژە ژن ﺑﻮوە و ھﯿــﭻ دەرﻓەﺗێﻜــﯽ ﺑﯚ ﮔەﺷــەﻛﺮدن و دەرﻛەوﺗﻨﯽ ژن ﺗێﺪا ﺑەدی ﻧەﻛﺮاوە؟ ﻟەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧەدا ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺮێﺘە ﺳەر ھــﯚزی ”ﻣەﻧﮕﻮڕ“ و ﭘێﮕــەی ژن ﻟەﻧﺎو ﺋەو ھﯚزە رەﺳەﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟە ھەردوو ﺑەﺷﯽ رۆژھەت و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑو ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ھﯚزی ﻣەﻧﮕﻮڕ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻟە ﺷــەش ﻋەﺷــﯿﺮەت ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﯿﻨــﺞ ﻟەو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﺎﻧە ژﻧﻦ ،واﺗﺎ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ”ﻣــﺮوەت ،ﺋﺎﻣــﺎن ،زێــڕن ،ﺷــەم، زێﻦ ،ﺧــﺪر“ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەﻧــﺎو ﺋەو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﺎﻧەدا ژن ﭘێﮕەی ﺳەرۆك و ﺑڕﯾﺎردەری ﻛﯚﺗﺎی ﺧێﺰاﻧﯽ ھەﯾە ،ﺑەﻧﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﻋەﺷﯿﺮەت ﻛە ﮔەورەﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ”ﻣﺮوەت“ـــە ،ﺑەﻧﺎوی ژن، ﭘێﺸــﺎﻧﺪەری ﺑەھﺎ و ﭘێﮕەی ﺑــەرزی ژﻧە ﻟەﻧﺎو ھﯚزی ﻣەﻧﮕﻮڕ و ﺑەھﯚی ﺋەوەی ژﻧﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ ،ﻟەﻧﺎو ﻣەﻧﮕﻮڕدا ﻛﯚﻣەڵێﻚ دﯾﺎردەی وەك ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟەﺳەر ﻧﺎﻣﻮوس و ﺑەزۆر ﺑەﺷﻮودان و ژن ﺑە ژن ،زۆر ﺑە دەﮔﻤەن رووی داوە. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﻣێــﮋوو ﭘﯿﺎو ﺳــەرﭼﺎوەی
ﺳــەرەﻛﯿﯽ داھﺎﺗــﯽ ﺧێﺰان ﺑــﻮوە ،ﺑــەم ﺑڕﯾــﺎری ﺧەرﺟﻜﺮدن و داھﺎﺗﯽ ﺧێﺰان ﻻی ژﻧﺎﻧــﯽ ﻣەﻧﮕــﻮڕ ﺑﻮوە و ﺋەوەﯾﺶ رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎی ژن ﺑــﻮوە ﻟەڕووی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە .ﺧەﺑــﺎت ﻣەﻧﮕــﻮڕی ،ﺗﻮﯾــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯽ واﯾە ھەر ﺋەو ﻧەرﯾﺘەی ﺑڕ ﯾــﺎ ر ی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە دەﺳﺖ ژن، ﻟە ﺧێﺰاﻧﺪا ﺑــﻮوە ﺑە ﭘﺎرێﺰەری ﺑە ھﺎ
ﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻛﯚﻣەﻧەی ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻری ھەﯾــە ،ژن وەك ﺧﺎڵــﯽ ﻻواز دەردەﻛەوێــﺖ و ﭘێﮕــەی ﭘﯿــﺎو ﺋەوەﻧــﺪە ﺑەھێــﺰە ﻛــە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﮔﺎڵﺘە ﯾﺎﺧﻮد ﺷــەڕﻛﺮدﻧﺪا ،رووی ﺟﻨێــﻮەﻛﺎن دەﻛﺮێﺘە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺧێﺰان ،واﺗﺎ ﺑﺎوك ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺋەو ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە رووﺑەڕووی داﯾﻚ ﺑﺒێﺘەوە ،ﺑە ﭼەﻧﺪان ھﯚﻛﺎر ﻛەﺳﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﻛﺎرداﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪی دەﺑێﺖ ،ھﯚﻛﺎری ھەرە ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾە ﻛەﺳــەﻛە ھەﻣﯿﺸە داﯾﻚ ﺑە ﺳــﺘەم ﻟێﻜﺮاو دەﺑﯿﻨێﺖ ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰان و ﻟە دەرەوە ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛﺎت ﺋــەو ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﺑەراﻣﺒەر دووﺑﺎرە ﺑﻜﺮﯾﺘەوە. ”ﺑەم ﻟەﻧﺎو ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ﻣەﻧﮕﻮڕ ﺋەو ھﺎوﻛێﺸەﯾە ﺟﯿﺎوازە و ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﺎوك ﺑە روواڵەت ﮔــەورەی ﻣﺎڵە، ﺑەم ﺋەﮔەر دەﺳــەﺗﯽ ﻟە داﯾﻚ ﻛە ﻣﺘﺮ
ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﺎوك ﺑە روواڵەت ﮔــەورەی ﻣﺎڵە ،ﺑەم ﺋەﮔەر دەﺳــەﺗﯽ ﻟە داﯾﻚ ﻛەﻣﺘﺮ ﻧەﺑێﺖ، زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە
ﻧەﺑێﺖ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە و ھەﻣﯿﺸە ﺋەو ھێڵە ﺳــﻮورەی ﻟە ﻛﯚﻣەڵەی ﺗﺮدا ﺑﯚ داﯾﻚ ھەﺑــﻮوە ،ﻟەﻧﺎو ﻣەﻧﮕﻮڕدا ﺑــﯚ ﺑــﺎوك دروﺳــﺘە و ھێﻨﺪەی ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە داﯾﻚ ﯾﺎن ﻛﭻ ﻟە ﺗﯿﻜﮫەڵﭙڕژاﻧﯽ دەرەوەی ﺧێﺰان ﺑﯚ ﭘﯿﺎوێﻚ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،ﺋەوەﻧﺪە ﺑﯚ ﺑﺎوك ھێڵﯽ ﺳﻮورە“ ،ﺧەﺑﺎت ﻣەﻧﮕﻮڕی وای ﮔﻮت. ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳــەر ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟەﻧﺎو ھــﯚزی ﻣەﻧﮕــﻮڕدا ،دوای رەزاﻣەﻧﺪی ﻛﭻ و ﻛﻮڕ ،ﻟە دەﺳﺘﯽ داﯾﻜﺪاﯾە و ھــەردوو داﯾﻜﯽ ﻛﭻ و ﻛﻮڕەﻛە ﺑەﯾەﻛەوە ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی و ﺑڕی ﻣﺎرەﯾﯽ دەدەن و ﻟە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﺧﻮازﺑێﻨﯿــﺪا ،ﺋــەو ﺑڕﯾﺎراﻧــە ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺎوﻛــﯽ ھــەردووﻻوە رادەﮔەﯾەﻧﺪرێــﺖ ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕاوەﺗەوە و ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە. ﻣەﻧﮕﻮڕی دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎت ،رەﻧﮕە ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر داﯾﻜﯽ ﻛﻮڕ ﯾﺎن ﻛﭻ رازی ﻧەﺑﻦ ﺑە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ،ﺑەم زۆر ﺑەدەﮔﻤــەن ﺑڕﯾــﺎری ﺑەزۆر ﺑەﺷﻮودان ﺑەﺳــەر ﻛﭽﺪا ﺳەﭘﺎوە و ﺋەوەی ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭘێﻨﺎﺳە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ ،ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا دەﺷێ ﺑڵێﯿﻦ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﺧﻮدی ژﻧەوە ﺑﻮوە و ﭘﯿﺎو ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ رۆڵﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑﯿﻨﯿﻮە.
ژﯾﺎﻧﯽ ﺷﺎرﻧﺸﯿﻨﯽ و ﺷێﻮاﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور ﻛﯚی ﺋەو ﺑەھــﺎ و داﺑﻮﻧەرﯾﺘﺎﻧەی وای ﻛــﺮدووە ژن ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾەی ﻟەﻧﺎو ھﯚزی ﻣەﻧﮕﻮڕدا ھەﺑێﺖ ،ﻟەژێــﺮ ﻛﺎرﺗێﻜەری ھﯿﭻ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﺗێﻜﯽ دەرەﻛــﯽ و ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴــﺎﯾەﻛﯽ ﻣﯿﺮﯾﺪا ﺷﻜڵﯽ ﻧەﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑــەم ﻟــە دەﯾەی راﺑﺮدووەوە ﺑەھﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی رێــﮋەی ﺧﻮێﻨــﺪەواری و ژﯾﺎﻧــﯽ ﺷﺎرﻧﺸــﯿﻨﯽ ،ﺋــەو ﺑەھﺎ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە ﺑەرەو ﻛﺎڵﺒﻮوﻧەوە دەﭼﻦ. ﺧەﺑﺎت ﻣەﻧﮕــﻮڕی ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەدات ،ﺋەو ﻣەﻧﮕﻮڕاﻧەی ﻧﺎوﭼەی ﻣەﻧﮕﻮڕاﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﻮوە و ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ، ﺑەڕواڵــەت ﺋەو ﺑەھــﺎ و دەورەﯾﺎن ﺑــﯚ ژن ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ،ﺑەم ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﺋەو داوﻧەرﯾﺘﺎﻧە ﻟەﻻﯾﺎن ﺑــەرەو ﻛﺎڵﺒﻮوﻧــەوە رۆﯾﺸــﺘﻮوە و ﭘــێ دەﭼێ ﺋەوەﯾــﺶ ﺑەھﯚی ﻛﺎرﺗێﻜەری ﺋەو ژﯾﻨﮕەﯾە ﺑێﺖ ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا دەژﯾﻦ. ھﯚزی ﻣەﻧﮕﻮڕ ﯾەﻛێﻜــە ﻟە ھﯚزە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎن ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺳەردەﺷــﺖ ،ﭘﯿﺮاﻧﺸــﺎر ،ﻣﯿﺮاوە، ڕەﺑــەت ،ﻣەھﺎﺑﺎد ،ﻗــەدزێ و ﺣﺎﺟﯿﺎوا ﻟە ڕۆژھەت و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ و ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻣەﻧﮕﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺎدان ،ﺑە ﻣەﻧﮕﻮڕاﯾەﺗﯽ دەﻧﺎﺳﺮێﻦ.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺑەﺷﯽ دووەم و ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ژن ،ﺷەرەﻓﯽ ﭘﯿﺎو ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﻣﻦ ﻟەو ﻧﻮوﺳــەرە ﮐﻮرداﻧە ﻧﯿﻢ ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﮏ ﺑﮕەڕێﻨﻤەوە ﺳەر ﺋەﺳــﻠێﮑﯽ ﮐﻮردی ﺋەﮔەر ﺑەڵﮕەی ﻣﺎددی واﺗە ﮐﯚﻧﮑﺮێﺘﯿﻢ ﻧەﺑێﺖ ﺑەم ﺋﺎﺷــﮑﺮا ﺑﻮو ﭘێﺶ ﻣﻨﯿﺶ ﮐە ﺣەزرەﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎن و ﺗەﺧﺘەﮐەﯾﺸــﯽ ﺧەڵﮑــﯽ دەوروﺑەری ﺳــەﻗﺰ و ﺳﻨە ﺑﻮوە و ﻟەوێﻮە ھﻮدھﻮدی ﮐﺮﻣەﺷﺎﻧﯽ ھەواڵە ”ﮔﺮﻧﮕەﮐە“ ﺑە ﺳﻠێﻤﺎن دەﮔەﯾەﻧــێ .ﺋﯿﺘﺮ ﻟەوێﺸــەوە ھﯿــﭻ ﮐــەس ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﺋﺎﯾــﺎ ﻟەڕێﮕەی ﻟەﺷــﮑﺮ و ﺳەرﺑﺎزەوە ﯾﺎن ﻟەڕێﮕﺎی ﺗــﺮەوە ﺣەزرەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﺑەﺳەر ﮔﻮﻣڕاﯾﯽ ژﻧﺎﻧەی ﺑەڵﻘﯿﺲ ﺳــەرﺑﮑەوێﺖ و ﮐﺎرێﮑــﯽ وای ﮐــﺮد ﺑەڵﻘﯿﺲ ﻧەک دەﺳــﺖ ﺑﺪا ﺑەڵﮑﻮ ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺳﻠێﻤﺎن ﺑﺒێ. ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ژن ﻟــە وﺗﯽ ﻣﻨﺪا ﺋﺎﺧﺮ ﭼﯚن دێﺘە ﭘﺎراﺳﺘﻦ ﺋەﮔەر ﺋەو ﻧﺎﻣﻮوس و ﻣﺎﻓە ،ﺑەدەﺳــﺖ ﭼەﻧــﺪ دەزﮔﺎﯾەﮐﯽ ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ و ﺣﺰﺑﯿــﯽ )ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن( و )ژﻧﺎن( ی ”ﺳــەر ﺑە ﺧﯚی“ و ”ﺳــەر ﺑە ﺧﯚﯾﺎن ﭘﯿــﺎوەﮐﺎن“ ﻗەﺗﯿﺲ ﻣــﺎون؟ ﺋەﻣە ﺟﮕــە ﻟەوەی ﮐە ﺋــەم ڕێﮑﺨــﺮاوە ﻣەﺷــﮫﻮور و دەزﮔﺎﯾﺎﻧــە ﮐــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــەش ﺣەﻓــﺖ ژن و ﺋﺎﻓﺮەﺗێــﮏ ﺗێﯿﺪا ﺳﻮودﻣەﻧﺪن ،ﺑە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎ و ﺑﯚ ﻣەراﻣﯽ ) 99ﻟە ﺳەدی( ﭘﯿﺎوان، دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧە .ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﺮەﮐەرﺳــﺎﻻراﻧەی ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ. ژﻧﯿــﺎن ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺗﺮﺳــﺎﻧﺪووە و ﺗﯚﻗﺎﻧــﺪووە و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ڕام ,ﺟــﺎر ﺑەﺟﺎرﯾﺶ ﯾەﮐێﮑﯿﺎن ﺑێ ﺳەر و ﺷــﻮێﻦ و ”ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ“ ﯾﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺗﺮﺳــﯽ ڕﯾﺴﻮاﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن” ،ﺧﯚﯾــﺎن ﺧﯚﯾــﺎن دەﺳــﻮوﺗێﻨﻦ“ ،ﭼەﻧﺪی ﺗﯚڕی ﺟﺎﺳﻮوﺳــﯽ و ژن ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و ﮐﺎری دﯾﮑەﺷــﯿﺎن ﺑەﻧــﺎوی ھﻮﻧەر و ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﮐﺎری ڕێﮑﺨﺮاوەﯾﯽ ﭘێ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن. ژن ،ﺋﺎﻓﺮەﺗەﮐﺎﻧﯿــﺶ ،ﺑــە ﻓێﻤﯿﻨﯿﺴــﺘە درۆزﻧەﮐﺎﻧﯿﺸەوە ﮐــە ھەﻧﺪێﮑﯿــﺎن ھــەر ”ﺋﯽ“ ﺋەواﻧﻦ ﺑــە ڕەﺳــﻤﯽ ،ﯾﺎﻧﯿﺶ زۆرﺑەی ﺟﺎر ﮐﯚﯾﻠەﯾﺎﻧﻦ ,ﭼﻮﻧﮑە ﺧﺰﻣەﺗﯿﺎن دەﮐــەن ,ﺑﯚﯾە ﻣﻨﯽ ”ﭘﯿﺮ-ﺑﺎڵ“ﯾﺎن ،ﻟەﺳــەر ﺣەق و ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ژن ﺑەﺟﻮاﺑﮫﺎﺗﻮو ،ﭘێ ﺷێﺖ و ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ دەرووﻧﯿﯿﻪ، ﮐەﭼﯽ ﭘــڕ ﺑەدڵ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ڕاﺳــﺘﯿﯽ ﻗﺴەﮐﺎﻧﯿﺸﻢ دەﮐەن, ﺑــەم ﻧﺎوێــﺮن ﯾــﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺳــەر ﺋەو ﭘــﺮدی ڕزﮔﺎرﯾﯿە ﺳﭙﯿﯿەی ﻣﻨﺪا ﺑﭙەڕﻧەو4ە ﮐە ﺑﯚم ھەڵﺒەﺳﺘﻮون. ﺋەم ﻗﺴــەﯾەی ﻧﻮوﺳﯿﻢ ،ﺋەﻣڕۆ زاﻧﯿﻢ ﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺘە .ﭘﯿﺎو دەﺑێﺘە ﭘﺮدﯾﺶ ،ژن ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەﺳەرﯾﺪا ﺑﭙەڕێﺘــەوە ﺑــەرەو ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺑەﺧﺘەوەری .ﺋەﻣــەش ﭼﻮﻧﮑە وﯾــﮋدان ھەﯾــە ،ﮐــە ﺋەوﯾﺶ ﺧﻮداﯾە. ھەزار ﺋەﻓﺴــﻮوس ،ﻣﻨﯽ ﭘﯿﺎوی ﻣــەردی ﻧــﺎو ﻣــەردان ،ﺧﯚم ﮐﺮدووهﺗــە ﭘﺮدێﮑﯿﺶ ﺑﯚ ژن و ﻟەﭘێﻨﺎو ژﻧﺎن ،ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺋﺎزادی و ﺑەﺧﺘــەوەری و ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯿﺎن، ﮐەﭼﯽ ھﯿــﭻ ﻣەردێﮏ ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑــێ ژﻧێﮑﯽ ﻣەرد ﺷــﮏ ﻧﺎﺑەم ﺋەی ﺳــەردەﻣﯽ ﺗﺮﺳــﻨﯚک ﮐە ﺑەﺳــەرﻣﺪا ﺑﭙەڕێﺘــەوە ﺑەرەو ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی. ﻓــڕووغ ﮔﯿــﺎن ،ﺋــەی ژﻧــﯽ
ﺳەردەﺳــﺘەی ﻋەرﺷﯽ ھەﻣﻮو ﻋەﺳــڕێﮑﯽ ژﻧﺎن ,ﺋــەی ﺗﺎﻗﺎﻧە ﺷﺎﻋﯿﺮێﮏ ﺑە ﻋﺎﺷــﻘﯽ ﻟەﮔەڵﺖ دەﻣﺮم و دەژﯾﻤەوە ﺧﻮا ﯾﺎرﻣﺎن. ﺑە ﺋەﺳﺘێﺮەﮐﺎﻧﯽ ﻻی ﺧﯚت ﺑڵێ و ﺷــﺎھێﺪ ﺑە ﻟە چ ﻋەﺳــڕێﮑﯽ ﺗﺮﺳﻨﯚﮐﺪا ژﯾﺎم ﺋەﻣﻦ. ﺧەڵــﻚ ﻟەﻣێــﮋە ﻧەﻓــﺮەت ﻟە ﭼﺎوﯾــﺎن دەﺑﺎرێ و دەﭘﺮﺳــﻦ: ﺋــەم ھەﻣــﻮو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﮑﺮدﻧە ﺑە ﻟەﺷﻔﺮۆﺷەﮐﺎﻧﯽ ”ﺑێﻼ ڕووﺳﯿﺎ“ و ”ﺋﯚﮐﺮاﻧﯿﺎ“ و ﺧﺎﻧەی ﺷێﻼن و ڕووھەڵﮕﺮﺗﻨە ﻃﻮﺑﺒﯽ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ و ﺋەواﻧــەی دﯾﮑەی ﮐە زاﺧﯚی ﻧﺎﻣﻮوﺳــﭙەروەری ﺳــەرﺑڵﻨﺪ ﯾەﮐەﻣﺠﺎر ﻟێــﯽ وەﺟﻮاب ھﺎت, ﮐەم ﻧەﺑﻮو ژﻣــﺎرەی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﺎن ،ﮐێﻠﮕەﮐﺎﻧــﯽ ﺣەﺷﯿﺸەﭼﺎﻧﺪﻧﯿﺸﯽ ھﺎﺗە ﺳەر. ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ﺧﺎک؟ ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘﻪی ﻣــﻦ ﺑڵێــﻢ ﺧﯚزﮔە ﺳێﮑﺴــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﯿﯽ ژﻧــﯽ ﮐــﻮردی ﺧﯚﻣﺎﻧﺘﺎن ،ﻟەﻣەﺷــﺪا ،ﺗەﻓﺰﯾڵ ﺑﮑﺮداﯾەﺗــە ﺳــەر ﺳێﮑﺴــﯽ ھﺎوردەی ﺑێﮕﺎﻧە. ﻣــﻦ ﻟە زەﻣﯿڕی ژﻧــﯽ ﮔﻮﻧﺎح و ﻓﺮﯾﻮدراوی ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚﻣﯽ ﺧﯚﻣــەوە ،ﺑﺎﻧﮕــەواز دەﮐەم ﺑﯚ ﺋەو ﺷــێﺮەژن و ﻓێﻤﯿﻨﯿﺴﺖ و ژﻧﭙەرۆﺷﺎﻧەی ﻟە ڕێﮕﺎی ڕاﺳﺖ و ﺣــەق ﻻﯾﺎﻧــﺪاوە و ﺑەدووای
– دەرﮐەوت – دەﺳﺖ ﻧﺎدا. ﺋەواﻧــەی ﺑﺎوەڕ ﺑەم ﻓەﻟﺴــەﻓە ﮐﻮردﻧﺎﺳــﯿﯿەم ﻧﺎھێﻨــﻦ ﺑــﺎ ﺗەﻣﺎﺷــﺎی 25ﺳــﺎڵﯽ ﭘــﺎش ﻻﭘەڕﯾﻦ ﺑﮑەن ,ﯾﺎن ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ڕەوﺷﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دﯾﺎرﺑەﮐﺮ ﺑﮑەن ﻟەم ﺷەش ﺳﺎڵەی ﺑﻮوری )ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﭼﻮار ﭘﺎرﭼە ﺑﻮون ﮔەﯾﺸــﺖ و دﯾﺎرﺑەﮐﺮﯾــﺶ ﺑە زﯾﻨﺪان(. ﺋەﮔەرﯾﺶ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداراﻧﯽ ھﺎوﺳــەرۆﮐﺨﻮاز ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﯿﺎن ھەﯾە و دەزاﻧﻦ ﭘەﻧﺪ ﻟە ﻣێــﮋوو وەرﺑﮕــﺮن ,ﺑﺎ ﺑﯿــﺮ ﻟــە ﺣەﮐﺎﯾەﺗە ﻧــﺎودار و ﺳــەرﺑڵﻨﺪەﮐەی ﺟەﻧﮕﯿﺰﺧــﺎن ﺑﻜﻪﻧــﻪوه ﮐــە ﭼــﯚن ﻟەﭘێﻨﺎو ﯾەﮐﺨﺴﺘﻨﯽ ﺧﺎک و ﺧەڵﮑەﮐەی ﺧــﯚی ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﭘﯿﺸــﺎﻧﺪا ﺑﯚ ھﺎوڕێ ھﺎوﺳــەرۆﮐەﮐەی ﮐە ﻟــە ﻣﻠــﯽ ﺟەﻧﮕﯿﺰﺧــﺎن ﺑﺪات ﺑﯚ ﺋــەوەی ﯾەک ﺳــەرۆک ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ,ﭼﻮﻧﮑــە ھەﺑﻮوﻧﯽ دوو ﺳەرۆک ﻟە ﺷــﺎرێﮏ ﯾﺎن ﻟە وﺗێﮑﺪا واﺗﻪ )ﺟەﻧﮓ( دووﻟەت ﺑﻮون. زۆرم ﭘێ ﺳــﻮﻏﺮەﯾە ﺑە ڕاﺳﺘﯽ ﻣﻨێﮑــﯽ ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف ﺧــﯚم ﺑﮕەﯾﻨﻤە ﺋــەو ﺋﺎﺳــﺘە ﻧﺰﻣەی دەوڵەﺗﻤــەداران ﺋﯿﻠﻼ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺣەﯾﺎﺑەراﻧەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺑﮫێﻨﻤەوە
ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ وت ﯾــﺎن ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ ﮐﺮدﻧــﯽ ﺧێــﺰان؛ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەﺳــﻨﺪﮐﺮدﻧﯽ )ھﺎوﺳەرۆﮐﺎﯾەﺗﯽ( واﺗە ﭘەﺳﻨﺪﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ ﺑﺎوک ،ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ وت. ﮐوی ﺑﺎﺑــﺮدووی ﻣﻮﻓﻠﯿﺴــﯽ ﺣــﺰب و ﺣﮑﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﮔێ ﮐەوﺗﻮون ﺑﯚ ﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺣﻘﻮوﻗﯽ ژن و ژﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ,ﻟــە ڕاھﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺋەوﻻدﯾﺎن، ﺑێﻨەوە ھﯚﺷــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑێﻨەوە ﺳــەر ڕێــﮕﺎی ﭘــﺎک و ﺣەق و ﺋﺎزادﺑﻮون و ﺑەﻧﺎﻣﻮوﺳــﺎﻧە ژﯾﺎن و ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ژن ﺑﯚ ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ .ﻟەﻣــە زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﺷــەﯾﺘﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﮑﻮوﻣەت و ﺣﺰﺑەﮐﺎن ھەڵﻨەﺧڵەﺗێﻦ .ھﺎوارە ژن و ﭘﯿﺎوی ﮐﻮرد ﺧﺎﯾﻨﯚ!“. ڕەگ ھەﻣــﺎن ڕەﮔــە ,ﺋەوەی ﻟێــﯽ ،ﯾــﺎن ﺋەوەی ﻟەﺳــەری دەڕوێ ﺟﯿــﺎوازە .ﮐەواﺗــە ﻟە ھەﻣﺎن دﯾﺪی ﻓێﻤﯿﻨﯿﺴــﺘﺎﻧەی ﺧێﺰاﻧﻨﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﻣــەوە ﺑــﯚ ﻣەﺳــەﻟەی ﺣﻮﮐﻤڕاﻧﯿﮑﺮدﻧــﯽ ﺧﺎﻧــەوادە و ژن و ﻟەﮔــەڵ ژن ژﯾﺎن ،ﻟە ﺑەﺳــﺘێﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵە و ﺷــﺎر و وﺗێﮑﯿــﺶ ،ھەﻣــﺎن ڕەﮔﯽ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوەم ھەﯾە. ﭼــﯚن دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻧﺎﮐﺮێــﺖ ﻟــە ﺧێﺰاﻧێﮑــﺪا دوو ﺟــﯚر ﭘەروەردەﮐــﺮدن و دوو ﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﮑﺮدﻧﯽ ھەم ژن و ھەم ﭘﯿﺎو ھەﺑێﺖ ،ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸێﻮە ﺑﯚ ﯾەک ﺑﻨەﻣﺎڵە و ﺑﯚ ﯾەک ﺷﺎرﯾﺶ ھەر ﻗﺒﻮوڵ ھەرﮔﯿﺰ واﻗﯿﻊ ﻧﺎﮐﺎ. ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ )ھﺎوﺳەرۆﮐﯽ( واﺗە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﯿﻮە ﺑە ﻧﯿﻮە ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەک ﺑﯚ ﺳەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﮑﺮدﻧﯽ ﻧــەک ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ,ﺑەڵﮑــﻮ ﺑﯚ ﺣﻮﮐﻤڕاﻧﯽ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷﺎرێﮑﯿﺶ
ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداراﻧﯽ ﺧﯚﺑەزﻟــﺰان و ﺟﺎھﯿــﻞ ﺗــێ ﺑﮕەﯾەﻧــﻢ ﮐــە ”ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ھﺎوﺳــەرۆﮐﯽ“ ﺑــﻮو ﻣﺎڵﯽ ﻟێ وێــﺮان ﻛــﺮدن ،وای ﻟێ ﮐﺮدن ﻣەﺟﻤﻮوﻋەﯾەﮐﯿــﺎن ﺑەﻏــﺪا ﺑــە ﻗﯿﺒﻠەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﺰاﻧﻦ، ھەﻧﺪێﮏ ﮔﻮﻣڕای دﯾﮑە ﺋەﻧﻘەڕە، زۆرﯾﻨەش )ﺗﺎران( ﺑە ﻗﯿﺒﻠە ﺑﺰاﻧﻦ. ﻣﺨﺎﺑﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەک ﻟەﺳەر ﭘێﻨﺠﯽ ﮐﻮرد )ﺳــەری ﺑڵﻨﺪی ھەوﻟێﺮ( ﺑەم ﺳەرە ﺳــﭙﯿﯿەی ﻣﻨﯽ ﺋﺎزاد دەﺷﻮﭘﮫێﻨێﺖ و دەﯾﮑﺎﺗە ﭘﯿﺮی ﺧﯚی. ھﺎوﺳــەرۆﮐﯽ ،ﮐــە ھەﻣــﺎن ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻧﯿــﻮە ﺑــە ﻧﯿﻮەی ﭘــﺎش ﻻﭘەڕﯾﻨە ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار، ﺑــەرەو ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و ﮔﻮﻧــﺎح و ھەڵەﮐــﺮدن دەﻣﺎﻧﺒــﺎ .ﺑــەرەو ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەﮐﺮدﻧــﯽ ﻧێﻮﻣﺎڵﯽ ﮐﻮرد .واﺗە ﺑەرەو ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ واﺗﺎﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣــﻮوس ،ﺑﺎوﮐﺎﯾەﺗﯽ، ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ،داﯾﮑﺎﯾەﺗــﯽ، ﺑﻨەﻣﺎڵە ،ﺧێــﺰان ،ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ﺑﺮا ﮔەوراﯾەﺗﯽ ،ژﻧﺎﯾەﺗﯽ) ..ﻧەھﻠﯿﺰم ﻟە ﮐﯚﺗﺎﻳﺪا(. ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ وت ﯾﺎن ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﺧێﺰان؛ ﭘەﺳــﻨﺪﮐﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ واﺗــە )ھﺎوﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯽ( ﭘەﺳــﻨﺪﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ ﺑﺎوک، ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ وت. ﺗێﺰی )ﺋﺎڕ( و )ھە( ﺳەرﮐﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮐﻮرد، ﺋەﻣــڕۆ ﮐەوﺗﻮوهﺗــە دۆﺧێﮑﯽ ﺷــﯿﺰۆ -ﻓﺮﯾﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺋەوﺗــﯚ،
ﮐــە ﻟــە ﭘﺴــﯿﮏ – ﺋەﻧﺎﻟﯿﺰم و ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ دەرووﻧﻨﺎﺳﯿﺪا ﭘێﯽ دەڵێﻦ )ﮔﺮێــﯽ دەرووﻧﯿﯽ ھﺎﻣﻠێﺖ(. داﺳــﺘﺎﻧە داﻧﻤﺎڕﮐﯿﯿەﮐــە ،ﻟــە ﮐﯚﺷــﮑﯽ ﮐڕۆﻧﺒﯚرگ ڕووﯾﺪ اوە ﺑەم ﺷێﻮەﯾە :ﻟە ﮐﺎﺗێﮑﺪا داﻧﻤﺎرک ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دەڕوات و وت ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەداﯾە، ﻟــەو دەﻣەدا ﺷــﺎژﻧﯽ داﻧﻤﺎرک، داﯾﮑــﯽ ھﺎﻣﻠێــﺖ ،ﺧﯿﺎﻧەت ﻟە ﭘﺎﺷﺎی ﻣێﺮدی ﺧﯚی )ﮐە دەﮐﺎﺗە ﺑﺎوﮐﯽ ھﺎﻣﻠێﺖ( دەﮐﺎت ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯽ ھﺎﻣﻠێﺖ. ھﺎﻣﻠێﺘﯿــﺶ وادەزاﻧــێ ﮐــە ﺑﺎوﮐــﯽ ﺑــە ﻣﺮدﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻣﺮدووە ،ﺗﺎ ﺋەوﮐﺎﺗــەی ﺑﺎوﮐﯽ ”ژەھﺮﺧﻮاردﮐﺮاو“ دێﺘە ﺧەوﻧﯽ ھﺎﻣﻠێﺘــﯽ ﮔەﻧــﺞ و ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﮐﺎت ﮐــە ﺑــە ﻣﺮدﻧــﯽ ﺧﯚی ﻧەﻣــﺮدووە ,ﺑەڵﮑﻮ ﻣﺎﻣﯽ ھﺎﻣﻠێــﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﮐﻮرﺳــﯿﯿە ”ﻣﯿﺮاﺗﯿﯿەﮐــەی“ ھﺎﻣﻠێﺘــﯽ دەﺳــﺖ ﺑﮑــەوێ ،داﯾﮑــﯽ ھﺎﻣﻠێﺘﯽ ﺧﺴــﺘە ﺳــەر ھەوا و ھەوەﺳــﯽ ﻣــﯚزی ﺳــەوز و ﺳــێﻮی ﺣەڕاﻣەوە ,ﮐە ﺋەﻣەش ﻗەزﯾەی ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ھەم ھﺎﻣﻠێﺘە و ھەم ﺋــﯽ داﻧﻤﺎڕﮐﯿــﺶ ،ﺋەو داﻧﻤﺎڕﮐەی ﮐە ﻟــە ﺑەرەﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭼﻮوﻧﺪاﯾە وەک ﺋەﻣڕۆی ﺋێﻤە. ھﺎﻣﻠێﺖ ڕێڕاﺳﺘە ،ﺑەم ڕاڕاﯾە.. ﮐەواﺗە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ واﯾە ڕادﯾﮑﺎڵ ﺑێﺖ :ﻣﻦ ﺋەﮔەر ﻧﯿﻢ ،ﺋەوە ھﯿﭻ, ﺑەم ﻣﻦ ﺋەﮔەر ھــەم ﮐەواﺗە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ واﯾە داﯾﮑﯽ ﺧﯚم ﯾﺎن ﻣﺎﻣﻢ ﺑﮑﻮژم ،ﭼﻮﻧﮑە ﺧﯿﺎﻧەﺗﯿﺎن ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻣﻦ و ﺑﺎوﮐﻢ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺸﻢ ﮐﺮدووە!“. ﺋەم ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﮔﺮﻧﮕەی )وﯾﮋدان( ﮐــە ”ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺗﺮﺳــﻨﯚک دەﮐﺎت“ ،ھەﻣﺎن ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرەﯾە ﮐــە ﺳــەرﮐﺮدە ﮐــﻮردەﮐﺎن ﺑــە ھەﻣــﻮو ﺑــﺎڵ و ﻣﺎڵەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﻣﺎڵﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ﮐــﻮرد ﻟە ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ دەﮐــەن و ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەرﺳــﭭﯽ ﺑﺪەﻧــەوە .ﺋەﻣەش وەک ﮔﻮﺗﻢ ﭼﻮﻧﮑە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﻧﺎﻣﻮوﺳﯿﺎﻧەوە ھەﯾە و ﺗﺮﺳﻨﯚﮐﻦ ﺋــەو ﻧﺎﻣــەرد و ﻣﺮدۆﺧﺎﻧــەی ﻣــەرد ﻧﺎژﯾﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەوﻻد و ﻻﯾەﻧﮕﺮەﮐﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ،ﺑــە ﺷــﻮو دراون ,ﮐەﭼﯽ ھێﺸــﺘﺎ ﻧﺎﯾــەن ﺟەﺳــﺎرەت ﺑﮑەن ﺑێﻦ ﺑﺎوﮐەﮐــەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﮑﻮژن، ﺋــەو ﺑﺎوﮐەی ﯾﺎن ﺋــەو ﻣﺎﻣەی ﮐە دەﺳــﺨەڕۆی ﮐــﺮدن و ﺑە ﻣێﺮدی دان .ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﺑێﻦ ﻣەرد ﻣەرد ﻟە ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙێﭽﻨــەوە ﮐــە ڕۆﺷــﺖ ،ﻟەو ﺳــەرﮐﺮدە و ڕﻣﻮوز و ڕﻣﻮوزﻧە ھەﺗﻮواﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙێﭽﻨەوە ﭘێﺶ ﺋەوەی ﻟە ﺑەردەرﮐﯽ ﺳەرا ﻟە ﺳــێﺪارەی ﺑــﺪەن .ﺗﯚ ﺑﺎش ﺑﺎش ﺋەﮔەر ﺑﺰاﻧﯿﺖ ﺗﯚ ﮐﻮڕﯾﺖ و ﺑﺎوک ﻧﯿﺖ ،ﺗﯚ ﺑﺎوک ﻧﯿﺖ و ﺟﺎرێ ﺑﺎوﮐﺎﯾەﺗﯿﺖ ﭘــێ ﻧﺎﮐﺮێﺖ ﺑەڵﮑﻮ ﮐﻮڕﯾﺖ ھێﺸــﺘﺎ ,ﺑەم ﺑﺘەوێ ﺋﯿﻠﻼ و ﺑﯿﻠﻼ ﺑﺒﯿﺖ ﺑە ﺑﺎوک ،ﯾﺎن ﺑﺎﻧﮕﺎﺷــەی ﺑﺎوﮐﺎﯾەﺗﯽ ﺑﮑەﯾﺖ, ـﺮﺳﻨﺎﻛﺘﺮﯾﻦ ﮔﺮێﯽ دەرووﻧﯿﯿە، ﻧەﺧﯚﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋەﺣﻤەﻗﺎﯾەﺗﯿﯿە. ﺋەﮔــەر ﺗﯚ ﻟە ﮐﺎﻧﮕﺎﺗــەوە ﻧﺎﭼﺎر ﮐﺮاﺑﯿﺖ ﯾــﺎن ﻓێﺮ ﮐﺮاﺑﯿﺖ ددان ﺑــە ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺎوﮐﺖ ﯾــﺎن ﺑە ﺑﺎﺷەی ﺑﺎوﮐﺖ ﻧەﻧێﯿﺖ ،ﯾﺎن ھەر ﺧﯚت ﺣەز ﻧەﮐەﯾﺖ ..وەک ﮐێ؟ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە وەک ﮐﺎک ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮ، وا ﺑﺰاﻧﯿﺖ ﮐە ﺋەو ﺑﺎوﮐەت ﺳەد
ﺑەدﯾﻠﯽ ھەﯾە.. ﯾﺎن ﺋەﮔەر ﮐەوﺗﯿﺘە دۆﺧێﮑەوە ھەﺳــﺖ ﺑە )ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەﺑﻮوﻧﯽ ﺧــﯚت( وەک ”ﺷــﺎرەﮐەت“ ﺑﮑەﯾﺖ ,ﻧەﺷــﺘﻮاﻧﯿﺖ ڕادﯾﮑﺎﻧە ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺪەی .ﺋﺎﯾــﺎ ﻻی ”داﯾﮏ“ ﺑﮕﺮﯾﺖ ﮐە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرە ،ﯾﺎن ﻻی ﺑﺎڵﯽ ﺑﺎوﮐــﺖ؟ وەک دۆﺧﯽ ﮐﺎک ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻧﺴﺒەﺗەن ﺑە ھێﺮۆﺧﺎﻧﯽ ﺧەﺳﻮوی ﮐە دەﮐﺎﺗە ژﻧﯽ ﺑﺎوﮐﯽ ھﺎﻣﻠێﺖ ﻧﺴــﺒەﺗەن ﺑە داﺳــﺘﺎﻧەﮐەی ﺷﮑﺴﭙﯿﺮ ﮐە دﮐﺘﯚر ﺑەرھەم و ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎش ھەر ﺑــە ”ﺑﺮاﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎم ﺟــەﻻل“ دەﺷــﻮﭘﮫێﻨێﺖ، واﺗە ﺑــە دوو ﻣﺎﻣﯽ ﺧﯿﺎﻧەﺗﮑﺎری ھﺎﻣﻠێــﺖ دێﻨە ھەژﻣــﺎر .ﮐﺎک ﻗﻮﺑﺎد ﺣەﺗﻤــەن دەﺑێ ھﺎﻣﻠێﺘﯽ ﺧﻮوﻧﺪﺑﯿﺘەوە. ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧــە ﮐــە ﻣــﻦ ﺑە ”ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دەرووﻧــﯽ“ و ”ﮔﺮێــﯽ ھﺎﻣﻠێــﺖ“ ﻧــﺎوزەدم ﮐﺮدن ﻋﯿﻠﻤﯿﯿــەن :ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﻦ ﺑﯚ ﺳــەر ﻧﻔﻮوﺳﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺋەو ﺳــەرﮐﺮدە ﮔەﻧﺞ و ﭘﯿﺮاﻧە .دەﺑێ ﺑەزووﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎت ﮐﻮرد ﺧﯚی ﻟێﯿﺎن ڕزﮔﺎر ﺑﮑﺎت و ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪا؛ ”ﻧﺎوەﻧﺪێﮑﯽ ﺑڕﯾﺎر“ی ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوی ھەﺑێﺖ ﮐﻮرد. ﻣﻦ ﻟە ﺧــﯚم دەﭘﺮﺳــﻢ ﺋەﮔەر ﺑﺎرزاﻧﯿﯿﻪﻛﯽ ﺑﺎدهﺳــﺖ ﺧﯚی ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺋەوە ﺧەﺑــﺎت ﻧەﮐﺎت ﮐــە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿــﯽ ﭘﺎک و ﺷــەرەﻓﻤەﻧﺪ ﺑﺒێﺘــە ﺑﺎوﮐﯽ ﮔەورەی ھەﻣﻮو ﮐﻮرد و ﭘﺎﺷﺎی ھەﻣــﻮو ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە, ﮐەواﺗــە ﮔﺎزاﻧــﺪە ﺑﯚﭼــﯽ ﻟە ”ھەوراﻣﯿﯿــەک“ و ”ﺟﺎﻓێﮏ“ و ”ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿەک“ ﺑﮑﺮێﺖ ﮐە ﺑەﻧﺎوی ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﻧﺎﻣﻮوﺳــﻨەﭼﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﻻی ﻣﯿﻠەت ﺑﭽــﻦ داوا ﻟە د. ﻓﻮﺋﺎد ﻣەﻋﺴﻮوم ﺑﮑەن ﭘﺎﮐﺎﻧەﯾﺎن ﻟەﻻی ﻣﯿﻠﻠەت ﺑﯚ ﺑــﮑﺎت؟ ﺋەو ﻣﯿﻠﻠەﺗەی ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەک ﺧﯚ دەﻧﮕﯽ ﻧەداﺑﻮوە ﻓﻮﺋﺎد ﻣەﻋﺴﻮوم ﺑﺒێﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرﯾﺶ ،چ ﺟﺎی, ﮐەﭼﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ”ﺣﯿﺰ -ﺑﯽ!“ ﺋەوی ﮐﺮدە ”ﺳەرۆک“ ﮐﯚﻣﺎر! دەزاﻧﻦ ،ﻟەﻣﻼﺷەوە ﻣﻦ ھﺎوارم دەﮐــﺮد ،ﺋەوە ﺷــەش ﺳــﺎڵە: ھێ ..ﮐێ ﻟەﻧــﺎو ھەﻣﻮو ﺑﻨەﻣﺎڵە و ﺣﯿﺰﺑەﮐﺎﻧــﺪا ﺧﯚی ﺑــە ﭘﯿﺎو دەزاﻧێ ﺑﺎ ﺧــﯚی ھەڵﺒﮋێﺮێﺖ ﺑﯚ ﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯽ و ﺑەس ﻣﯿﻠەت ﻟــە ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾﯿــﺪا ﻧﻪﻣﺮێ. ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎﻣﻮوس و ﺷــەرەف و ﮐەڕاﻣەت ﺑﻮو ﺋەﻣە، ﮐە ﻟەﻻی ھﯿــﭻ ﯾەﮐێﮑﯿﺎن ﺑەو درۆزﻧەﺷــەوە ﮐە ﮔﻮﺗﯽ ﺳــەد ﺑەدﯾﻠﻢ ھەﯾە ،ﻧەﻣﺪﯾﺖ. ﺋەﮔەر ﻟــە ڕۆژھــەت دﮐﺘﯚر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑﺎوﮐﯽ ﺑەﻏەدر ﮐﻮژراوی ھﺎﻣﻠێﺘەﮐﺎﻧــﯽ ڕۆژھەت ﺑێ، ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﺎﮐﻮرﯾﺶ ،ﺋﺎﭘﯚی ﻣﺎﻣﻢ ﺋەو ﺑﺎوﮐە ﮐــﻮژراوەی ھﺎﻣﻠێﺘە ﮐﺮﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧــﯽ دﯾﺎرﺑەﮐﺮ ﺑێﺖ, ﺳــەرﺟەم ﺗﯿــﯚرە ﺳﯿﺎﺳــﯽ- دەرووﻧﻨﺎﺳــﯿﯿەﮐەی ﻣــﻦ ﻓەﻟﺴەﻓەﯾەﮐﯽ ڕاﺳﺘە و ﺑەﺳەر ھەﻣﻮو ﭘﺎرﭼەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔــەورەدا وەک ﯾــەک ﺟێﺒەﺟێ دەﮐﺮێﺖ. ﺑﯚﯾە ﺑە ڕای ﻣﻦ ,ﺳەدەی ﺗﺎزەی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾەﮐەم ﺳەدەی ﮔەڕاﻧﯽ ﮐﻮردە ﺑەدووای ﺑﺎوک ,ﺳــەدەی ﺗﯚڵەﺳــەﻧﺪﻧەوە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان و دەﺳﻨﯿﺸﺎﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺑﺎوﮐێﮑﯽ ﺗﺎزە و ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾﯿە ﺑﯚ ﮐﻮرد!
ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی راﺑﮕﺮن ﺳــﺎﻧە و ﻟە رۆژی 25ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەم/ﻧﯚﭬەﻣﺒەر ،ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری دﻧﯿﺎدا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت .ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ھەﻓﺘەﯾــەك ﺑــﯚ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾــﯽ و ﺟﻮوڵەی ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺑﻮاری ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ژن ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ .ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا دەرھێﻨﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺳــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە و داﻣﺎڵﯿﻨﯽ ﻟە ﺳــﺘەم، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەك و ﯾﺎدﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەم رۆژە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ و ھﺎوﻛﯿﺸەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا ﻧﺎﯾەت .ﺋەی ﭼﯽ ﺑﻜﺮێ؟ دەﺑێــﺖ ژﻧــﺎن ﻟــە ھەﻣــﻮو رووﯾەﻛــەوە ﺷﯚڕﺷــﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەن و دواﺗﺮﯾﺶ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻛە ﺳــەﯾﺮی ژن ﺑﻜﺎت وەك ﺋﯿﻨﺴﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەی ھەﻣەﻻﯾەﻧەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ .ژن دەﺑێﺖ ﺧﯚی ﻛﺎرﺗێﻜەری ﺳەرەﻛﯽ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮو ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻧەوەﯾەك ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺟﻮان و ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە، ﭘەروەردە ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە وەك ﻣﺮۆڤ و ﻛﺎراﻛﺘەرێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻟە ژن ﺑڕواﻧێﺖ ،ﺋــەوﻛﺎت دەﻛﺮێــﺖ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن ﻟە ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻦ. ﺳــﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻟە ﺗﯿﭭﯽ و ﺳﯚﺷﯿﺎل ﻣﯿﺪﯾﺎدا دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ ژﻧﺎن ﺑە ﭼەﻧــﺪ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەك وەك ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣــە ﯾﺎن ﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺸــﺎﻧﮕە و ﻛﯚڕ و ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎر، ﯾــﺎدی رۆژی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەﻧەوە ،ﺑەم ﭘﺮﺳﯿﺎری رژد ﺋەوەﯾە ﺋﺎﯾﺎ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣە ﯾــﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ژﯾﺎﻧﯽ ﺋێﻤەی ژن ﺑەرەو ﺑﺎﺷﺘﺮ ڕۆﯾﺸﺘﻮوە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻟﯚدی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟەﺳەرﻣﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮوەﺗەوە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑەﻣە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺳەرﻧﺠﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺧێﺰان راﺑﻜێﺸــﯿﻦ ﺑەوەی ھﺎوﺳﯚزﻣﺎن ﺑﻦ و ﭼﯿﺘﺮ رێﮕــە ﻧەدرێﺖ ژﻧﺎن رووﺑەڕووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﺒﻨەوە ﯾﺎﺧﯚ ﺑە ﺗﺎﻧە و ﻗﺴەی ﻧەﺷﯿﺎو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﻧەﻛﺮێ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻧەﺧێﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺳــﺎڵ، رێــﮋەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە .ﻛەواﺗە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺟێﯿــﺎن ﻧەﮔﺮﺗــﻮوە و دەﺑێــﺖ ﺑﯿﺮ ﻟە رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻛﺮدارﯾﯽ ﺑێﺖ ﻧەك دروﺷﻢ و ﭼﺎﻻﻛﯽ. ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋەوروﭘﺎﯾﯽ و دﻧﯿﺎی رۆژﺋــﺎوا ﺑﻜەﯾــﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ژﻧــﺎن زۆرﺑــەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە و ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎو ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﺎف و ﺋەرك و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ، دەﻛﺮێ ژن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯿﺸــﺪا ﺳــﻮود ﻟە ﺋەزﻣﻮﻧﯽ ژﻧﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯽ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭼﯚن ﺑﻮو ﻣﺎف و ﻛەراﻣەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ ﻛە ﺋێﺴﺘە ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎون و ﯾەﻛﺴﺎﻧﻦ. ﺑــەو ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧــﺪەی ﻛە رووﻧــە ژﻧﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯿﺸــﺪا ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺣﺎڵﯿــﺎن ﻟــە ﺋێﻤــەی رۆژھەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺷﯚڕﺷــﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ و ﭼﻮوﻧە ﻧــﺎوەوەی ژن ﺑﯚ ﻛﺎرﮔــەﻛﺎن و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎر و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،وای ﻛــﺮد ژﻧﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯽ ھەﺳــﺖ ﺑە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن و دواﺟﺎرﯾﺶ ھەﺳﺖ ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑﻜەن ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺎودا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە زۆر ﺑﻮاردا ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ژن ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺮن ﻟە رۆژﺋﺎوا ،ﻧەك ھەر دەﺗﻮاﻧﻦ ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎو ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن راﺑﭙەڕێﻨﻦ ،ﺑﯚﯾﺎن دەرﻛــەوت ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ژن و ﭘﯿــﺎو ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺟەﺳﺘەﯾﯿﻦ و دەﻛﺮێﺖ ژﻧﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎو ﺧﺰﻣەت ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەن و رۆڵ ﺑﺒﯿﻨﻦ. ﺋێﺴــﺘە دەﺑێــﺖ ﺋێﻤەی ژﻧﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗــﯽ واﻧەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ژﻧﺎﻧــﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ھەﺳــﺘﻜﺮدﻧﻤﺎن ﺑە ﺗﻮاﻧــﺎ و ﯾەﻛﺴــﺎﻧﺒﻮوﻧﻤﺎﻧە ﺑە ھەﻣﺎن ﻛﺎرەﻛﺘەری ﭘﯿﺎو ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﻣﺎن ،ﺑەﺑێ ﺋەم ھەﺳﺘە ﺋەﺳﺘەﻣە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺋەو ﯾەﻛﺴﺎﻧﯿﯿە ﺑەدی ﺑێﻨﯿﻦ. ﺑﯚﯾە ﺋەو ﮔﻮﺗەﯾەی ﺋەرﺳــﺘﯚ ﺑە ﻛﺮدار ھﺎﺗە ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪن ﻛە ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە وەك ھەر ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺑە ژن ﻛﺮاوە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ”ژﻧەﻛﺎن ﻗﮋﯾﺎن درێﮋ ﺑەم ﻋەﻗڵﯿﺎن ﻛﻮرت“ .ﺑەڵﻜﻮ ژن ﺋەو ﻣﺮۆﭬە ﺑەرزەﯾە ﻛە ﻋەﻗڵ و ﻛﺮدار و ﻛﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن و ﭘەروەردە و ﺧﺴــﺘﻨەوەی ﻧەوەی ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚﯾە .ﺑەﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﻣﻨەﺗێﻚ ﺑەﺳــەر ژﯾﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎت .ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﭘﯿﺎو ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﯿﺶ دەﻛﺎت ھەﻣﻮو ﺗەﻣەﻧﯽ ﺑﻮوەﺗــە ﻧﺎڕەزاﯾﯽ دەرﺑڕﯾــﻦ و ﮔﻠەﯾﯽ ﻟە ﺑەﺧﺘﯽ ﺧــﯚی ،ﺑەم ژن ﺋﯿﺶ دەﻛﺎت و ھەﻣﻮو ﺳــەﺧﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ژﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ھێﻤﻨﯽ و ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚی ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت و ﮔەﺷﯿﺶ دەدات ﺑە ژﯾﺎن.
وﺗﺎر
رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد
ﺳەرەڕای ﺋەو دەﺳــﺘﻜەوﺗﺎﻧەی ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻋەوﻟەﻣەدا، ھێﺸﺘﺎ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘەی ﻧەﺑڕﯾﻮە ﻛە دﯾﺎردە ﻛﯚن و ﻗێﺰەوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﻧەھێﻨێﺖ ،ﯾﺎﺧﯚ دووﺑــﺎرەی ﻧەﻛﺎﺗەوە .ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە زۆر دﯾﺎردە ﭘەرەی ﺳــەﻧﺪووە .ﺋەوەی ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻣﻨە ﺑەھﯚی ھەﻓﺘەی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ژﻧﺎﻧەوە ﺗﯿﺸﻚ دەﺧەﻣە ﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە. ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ،ﯾەﻛێﻜە ﻟــە دﯾﺎردە ﻗێﺰەون و ھەڕەﺷــە ﺋﺎﻣێﺰەﻛﺎن و ﭘەﻧﺠەی ﺑێ ﺑەھﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺋەو دەﺳــﺘﻜەوﺗﺎﻧەی ﻛە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺷــﺎﻧﺎزی ﭘێﻮە دەﻛﺎت ،ڕادەﻛێﺸــێﺖ .ﻟە ھەﻧﺪێﻚ وت و ﻧﺎوﭼە ﻛە ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑە ژن ﺋەو ﺳــﻨﻮورەی ﺑەزاﻧــﺪووە ﻛە ھﯿــﭻ وت و ﻻﯾەن و ڕێﻜﺨﺮاوێــﻚ ﻧﯿﯿــە وەك دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﻧەﯾﺒﯿﻨێﺖ. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﻧێﻮ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەت ﺋــەو دﯾﺎردە ﻗێﺰەوﻧەﯾــە ﻛە ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟێ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ و ڕۆژاﻧە ﻟێــﺮە و ﻟەوێ ﺑﺎﺳــێﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﺑەرﮔﻮێﻤــﺎن دەﻛەوێﺖ ،ﺟﺎ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ ﺑێﺖ ﯾــﺎ دەرووﻧــﯽ ،ﺋەوﯾﺶ ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ھەﯾە وەك داوﻧەرﯾــﺖ و ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻری ﻟە ھﺰری ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﻛە ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋﺎﻓﺮەت ﻻوازە ﻟە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺑڕﯾــﺎر و ﻛﺎر و ھەﻧﮕﺎوﻧﺎﻧﺪا ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸــە ﻻی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ھﯚی ﭼەوﺳﺎﻧﺪﻧەوەن ،ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە ﭘﻠە دوودا ھەژﻣﺎر ﻛــﺮاوە و ﺋەﮔەر ﺋەو ﺳــﻨﻮورە ﺑﺒەزێﻨێ ،ﺋەوا ﺷﻜﯚی ﭘﯿﺎوی ﺷﻜﺎﻧﺪووە و ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﺎزاری دەرووﻧﯽ و ﺟەﺳﺘەﯾﯽ دەﺑێﺘەوە. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ،ﺷەرەف ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺟەﺳﺘەی ﺋﺎﻓﺮەﺗەوە دەﺑﯿﻨــﻦ و دەرﭼﻮون ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﯿــﺎو ﯾﺎﺧﯚ ﺧێڵ و داوﻧەرﯾﺖ ،ڕۆﭼﻮوﻧﯽ ﺷەرەﻓە ﺑە ﻧﺎﺧﯽ زەوﯾﺪا و ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺑە ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺷەرەف دەﮔەڕێﺘەوە .ھەﻧﺪێﻚ ﺟﯚری ﺷــﺎراوەن و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺧێﺰاﻧــﺪا ون دەﺑﻦ ﯾﺎﺧﯚ ڕاﺳﺘﯽ و ھﯚی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿـــﮋﯾﯿەﻛە دەﮔﯚڕن و ﭘێﭽەواﻧەی ڕاﺳﺘﯽ دەﭼێﺘە دەرەوەی ﺧێﺰان و ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ،ﺋەﻣەش ھﯚﻛﺎری زۆرە. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ،ﺗﺮﺳﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە درﻛﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾﺎن دڵﻨەرﻣﯽ و ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﻧﺎھﯚﺷﯿﺎری و ﺧﯚ ﺑەﻛەﻣﺰاﻧﯿﻨﯽ ﺋﺎﻓﺮەت وای ﻛــﺮدووە ﭘێﯽ واﯾە ھەڵەی ﻛﺮدووە و ﺳــﻨﻮوری داوﻧەرﯾﺖ ﯾﺎ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوی ﺑەزاﻧﺪووە ،ﺑﯚﯾە ﺧﯚی ﺑە ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺋەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە دەزاﻧێﺖ و ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﻗﺒﻮوڵﯽ دەﻛﺎت .واﺗە ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺋەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەواﻧەی ﺑﺎس دەﻛﺮێﻦ و دەﮔەﻧە دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن و ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ،ﻛﯚی ھەﻣﻮو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﺑێﺖ ﯾﺎﺧﯚ ﭼﯿﺮۆﻛە راﺳﺘەﻛﺎن ﺑێﺖ. ﺑەداﺧەوە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺗﺮﺳﻨﺎك ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳــەدەﯾەك ﺑﻮو ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻧەدەﻛﺮا ،ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﺷﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑێﺖ ﺳەری ھەڵﺪاوەﺗەوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋﺎﻓﺮەت وەك ﻛﺎ و ﻛﯚﯾﻠــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮە دەﻛﺮێﺖ و ﺑە ﻛەﻧﯿﺰەك دەﻛﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەن ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻛــە وﯾﮋداﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ھەژاﻧﺪ و ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﺘﺮﯾﻦ و ﻗێﺰەوﻧﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎری دڕﻧﺪاﻧەﯾﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﻓﺮەت ﺋەﻧﺠﺎم دا ﺑە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺶ ﺋﯿﺴﻼم ﺑەﻧﺎوی ﺋﯿﺴﻼﻣەوە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﻛﯚﯾﻠەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن و ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﯽ .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﺎواﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ. ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧەوێﺖ ﺑﺎس ﻟــە ﺟــﯚر و ھﯚﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﻜەﯾﻦ ،ھێﻨﺪە زۆرن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘەرﺗﻮوﻛێﻜﺪا ﻧەﺑێﺖ ﻧﺎﺧﺮێﻨە ڕوو ﺑە ﺗەواوی ،ﯾﺎﺧﯚ وەك ﺋەوەی ھەﯾە ﻧﺎﮔﺎت و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەوﺗﯚ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ،ﺑﯚﯾە دەڵێﻢ ﺷــەرەف ﻟە ﺟەﺳــﺘەی ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەھێــﺰی ﭘﯿﺎو ﻟە ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺪا ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا دەڵێــﻢ ھﺰر و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەت وەك ﭼﯿﺎﯾە ﺑﯚ ﭘﯿﺎو ،ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑﯿﺮوڕا و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﯚ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭘﯿﺎو ﺑەھێﺰ دەﻛﺎت، ﺋﺎﻓﺮەت ژﯾﺎﻧە ،ﺗﻜﺎﯾە ژﯾﻨﮕەی ﺗێــﻚ ﻣەدەن ﺑﺎ ژﯾﺎﻧﺘﺎن ﺧﯚش ﺑێﺖ ،ﺋﺎﻓﺮەت ﺑەردەواﻣﯿﯽ ژﯾﺎﻧە.
وﺷﯿﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺳﻮەد
ﻟەﺑــﺎرەی ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﻛﻮردﯾــﯽ ”ﺳو ﭘێﺸﻤەرﮔە“ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ وەك رەﺧﻨەﮔﺮێﻜﯽ ﺑﻮاری ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻗﺴــەم ﺑﻜەم و ﺋەوەﯾﺎن ﻛﺎری ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮە ﻛە ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑﻮارەﻛــەن ،ﺑــەم ﺋــەوەی ﻓﯿﻠﻤەﻛە دەﺑﯿﻨێ و ﺋەﮔەر ﺗﯚزێﻚ دﯾﻘەت ﺑﺪات ،ﭼەﻧﺪان ﺳەرﻧﺠﯽ ﺋەرێﻨﯿﯽ ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﺑێ ﻛە ﻣﻦ ﻟێﺮەدا ﺑەﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺧﯚم، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن دەﻛەم. ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ﺳــو ﭘێﺸــﻤەرﮔە“ ﻟە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺣەﺳــەن ﻋەﻟﯽ ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮارەﻛــە ،ﺋــەو دەرھێﻨــەرە ﺑــە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺋەﻛﺸــﻨەﻛﺎن ﻟە ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛﻮردی دەﻧﺎﺳﺮێﺘەوە ،ھەروەھﺎ ﺋەﺣﻤەد راﻣﺒﯚ ﻛە رۆڵﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻟەو ﻓﯿﻠﻤــەدا ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ھــەر ﺧﯚی ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﻛــﺮدووە و وەك ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەرھەﻣﯽ ھێﻨﺎوە ﻛە ﺗێﯿــﺪا ﭼەﻧــﺪان ﺋەﻛﺘەری دﯾــﺎری ﻛــﻮرد و ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﺋەﻛﺘەرێﻜــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎﯾﯽ رۆڵﯽ ﺗێﺪا دەﺑﯿﻨﻦ ،ﺟﯿــﺎ ﻟە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺋەﺣﻤەد راﻣﺒﯚ ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻣﻦ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎرە ﻧﻮاﻧﺪن دەﻛﺎت. ﮔەﺷــﺘﺮﯾﻦ ھەڵﻮێﺴــﺖ ﻟــەو ﻓﯿﻠﻤــەدا ﻛــە دروﺳــﺖ ﺑﺎس ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــﺎخ دەﻛﺎت ،ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﻓﯿﻠﻤەﻛە ،ھەﺳــﺖ ﺑەوە ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەو ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەی ﺗێﺪا ﻟــە ﺟﻮوڵەدان ،ﺳــەر ﺑــە ﻛﺎم ﺣــﺰب و ﻻﯾەﻧﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﯿﻨﺮێــﻦ ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺳﯿﻨﺎرﯾﺴــﺖ و
دەرھێﻨﺎﻧــەوە ھەﯾــە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺘﻮوە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑــە ﺣــﺰب و ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﺑﯚﯾە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا زۆر ﻟەوە ﮔەورەﺗﺮ ﭘێﺸﺎن دراوە ﻛە ﻟە زۆرﺑەی ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮدا ﭘێﺸــﺎن دراون .ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا زۆرﺑەی ﺷێﻮەزارەﻛﺎﻧﺖ ﺑەرﮔﻮێ دەﻛەوێ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەوﻟێﺮی ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑﺎدﯾﻨﯽ. واﺗە ﺑﺎزﯾﺎن ﺑەﺳــەر ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﺪا ﻧەداوە ﺗﺎ ھەﺳــﺖ ﺑــەوە ﺑﻜﺮێ ﻻﯾەﻧێﻚ ﯾﺎن ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﺑێﺖ .ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوەﯾــە ﻛە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﺗﻮاﻧێ زۆر ﺷﺖ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﻛﺮێ. ﺟﯿــﺎ ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﺳــەرﻧﺞ ﻛە
ﻛﻮرﺗەﯾەك ﻟەﺑﺎرەی ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ﺳو ﭘێﺸﻤەرﮔە“ ﻛﺎری ﻣﻦ ﻧﯿﯿە ﻗﺴــەی ﻟەﺳەر ﺑﻜەم ،زۆرﺑەی ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎن ﻛە رەﻧﮕە زۆرﺑەﯾﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎخ ﻧەﺑﻮوﺑــﻦ، ﺑەم ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا دروﺳﺖ وەك ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻛەوﺗﻮون ،واﺗە ﻟەڕووی ﻧﻮاﻧﺪﻧەوە ﭘڕۆﻓﯿﺸــﻨﺎڵ ﺑــﻮون ،ﻟەوەﯾــﺶ زﯾﺎﺗــﺮ ﻛە ﺋەﺣﻤــەد راﻣﺒﯚ ﺑــﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟــﺎر ﻧﻮاﻧﺪﻧــﯽ ﻛــﺮدووە ،وەك ﺋەﻛﺘەرێﻜــﯽ ﺑەﺋەزﻣﻮون ﺧﯚی ﺧﺴــﺘە ﺑەرﭼﺎو ﻛە ھﯽ ﺋەوەﯾە ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋەو ﺑﻮارە ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜەن ﯾﺎن ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﻟە ﻛﺎرە ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎری ﺑێﻨﻦ. ﻟــەرووی دەرھێﻨــﺎن و
وێﻨەﮔﺮﺗــﻦ و ﻣﯚﻧﺘﺎﺟــەوە ،ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﺑﺎﯾەﺧێﻜــﯽ رژدی ﭘێﻮە دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەڕووی دەﻧﮓ و وەرﮔێڕان و ﻣﯚﻧﺘﺎﺟەوە، ﭘڕۆﻓﯿﺸــﻨﺎڵﯿﺎن ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺑەرﭼﺎوی ﺑﯿﻨەر ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﺳەﻋﺎت، ھەﺳﺖ ﺑە ﺑێﺰاری ﻧەﻛﺮێﺖ. ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ﺳــو
ﭘێﺸــﻤەرﮔە“ زۆر ﻟــەوە زﯾﺎﺗﺮ ھەڵﺪەﮔــﺮێ ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــﺮێ ﺑە ﺳەرﭘێﯿﯽ ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێ، ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧــﺪ ﻧﻮوﺳــێﻨێﻜﯽ ﻟەﺑــﺎرەوە ﺑــو ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻣﺎﯾــەی دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯿﻦ ،ﺑەم رەﺧﻨەی ھﻮﻧەرﯾــﯽ رژدی ﭘێ دەوێ ﻛە ﭼﺎوەڕێﯽ ﺋەو رەﺧﻨەﯾەﯾﻦ.
ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ﺳو ﭘێﺸﻤەرﮔە“ زۆر ﻟــەوە زﯾﺎﺗــﺮ ھەڵﺪەﮔﺮێ ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﺮێ ﺑە ﺳــەرﭘێﯿﯽ ﻗﺴــەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھﺎوژﯾﻦ ڕەﺳﻮوڵ
ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ژﻧﺎن دەوێﺮن ﺳﻜﺎ ﻻی ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺑﻜەن ﯾﺎن ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەرﯾــﺎن ﺗەﻟەﻓــﯚن ﺑــﯚ ﭘﯚﻟﯿﺲ دەﻛەن .ﺋــەوان دڵﻨﯿﺎن ﻟەوەی ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ھەﯾە ﺑــێ ﭼەﻧﺪوﭼــﻮون ﭘێــڕەو دەﻛــﺮێ .ھــەروا ﺋێﺴــﺘە ژن وەك ﺟــﺎران ﺳــﺘەﻣﯽ ﭘﯿــﺎو و ﺋــەو ﻧﺎﯾەﻛﺴــﺎﻧﯿﯿەی ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﯿﯿە ،ﺋەم ﻗﺒﻮوڵﻨەﻛﺮدﻧەﯾﺸــﯽ ﺋــەو ﺑﺎرﮔﺮژﯾﯿــە ﻟــﻪ ﻧێــﻮان ھەردووﻛﯿﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛە دەرﻧﺠﺎم دەﮔﺎﺗە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی. ﺋەﮔــەر ﻟێــﺮەوە ﺋﺎوڕێــﻚ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺪەﯾﻨــەوە ،دەﺑێ ﻟە ﻛﻮێﻮە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ؟، ﺋﺎﯾﺎ ﺳــەرەﺗﺎﻣﺎن ھەﯾە ﺗﺎ ﻟەوێﻮە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﻟە وﺗﯽ ﺳــﻮێﺪ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1724دا ﻟە رووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ﻣــﺎف ﺑــە ﭘﯿــﺎو درا ﻟــە ژﻧەﻛــەی ﺑﺪات، ﺋەﮔەر ژﻧەﻛەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ و داواﻛﺎﻧﯽ ﻣێﺮدەﻛەی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮداﯾــە .ﺋﺎﺧﯚ ﺋێﻤــە ﻟەوێﻮە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﺑﯚ ﻧﺎ ،ڕاﺳﺘە ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ واﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﺋەم ڕاﺳــﺘﯿﯿە دووﭘﺎت ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑــەم ﺋەو واﻗﯿﻌەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە ﻧﺰﯾﻜە ﻟەوەوە.
ﻧەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﯿﺎو ﺋــەوە ﺑەﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەزاﻧﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن ﺑەو واﻗﯿﻌــە ڕازﯾﻦ. زۆر ﭘﯿﺎو ﻟەﺑــەر ﻛەﻣﺨﻮێﯽ ﯾﺎن ﺳــﻮێﺮی ﺧﻮاردن ژﻧﯽ ﺑەرﺷەق داوە .ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺷــﻜﯽ ﻟە ژﻧەﻛەی ھەﺑــﻮوە ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەدەﺳــﺘەوە ﺑێﺖ ،ژﻧەﻛەی ﺧﯚی ﻛﻮﺷﺘﻮوە، ﺑﺎوك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــەی ﻧێــﻮان ﻛﭽەﻛەی و ﻛﻮڕێــﻚ ﻛﭽەﻛــەی ﺧەڵﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻦ ﻛﺮدووە. دەڵێــﻦ ھەﻧــﺪێ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا داﻧــﺮاوە ﻛــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ژن دەﻛﺎت، ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دەﺑێ ﭘێڕەوی ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺑﻜەن ﻟــە دڵەوە ﺑڕواﯾــﺎن ﭘێــﯽ ھەﯾە ﺗﺎ ﺳــﻮور ﺑــﻦ ﻟەﺳــەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ؟ ﯾﺎن ﺋﺎﺧﯚ ﺋەو ژﻧﺎﻧــە دەزاﻧﻦ ﻛە ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ وا ھەﯾە ﻛە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟەوان دەﻛﺎت؟ چ ڕێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ژﻧﺎن ﯾﺎن ﺣﺰﺑەﻛﺎن ھەوڵﯿﺎن داوە ﻟە رێﮕە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــەوە ﻟەواﻧە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﻧﺎوەڕۆك و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧە ﺑە ﺧەڵﻚ ﺑﮕەﯾەﻧﻦ؟ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەم دﯾــﺎردە ژەﻧﮕﺎوﯾﯿــە ،ﻟە دێﺮزەﻣﺎﻧــەوە ڕەﮔﯽ ﻟــە ڕەﻓﺘﺎر و ﺋﯿﺪراﻛــﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧــﺪا
داﻛﻮﺗــﺎوە ،ﺋــەوەی ﺋەﻣــڕۆ دەﻛﺮێ ﺗەواوﻛــەری ڕاﺑﺮدووە. ﺳەدان ﺳــﺎڵ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﯾﺎﺳﺎ ﺑــﺎوەﻛﺎن ﻣﺎﻓﯿﺎن ﺑــە ﭘﯿﺎو داﺑﻮو ﺋــەم زەﺑﺮوزەﻧﮕە ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ. ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﻻﯾەﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﭘﯿﺎوﯾــﺎن ﻛﺎڵ ﻛﺮدﺑــﻮوەوە، ﺗەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە ﺳﺘەﻣﻠێﻜﺮاو و ﺳــﺘەﻣﻜﺎرەوە ﭘــەردەی ﺑێ دەﻧﮕﯿﺎن ﺑەﺳەردا داﺑﻮو. ﻟــە ڕۆژﮔﺎری ﺋەﻣــڕۆدا ﭘەردە ﻻدراوە ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺗﺎواﻧە و ﻟە ڕووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﺋەو دﯾﺎردەﯾە ﺑە ﺗــﺎوان دادەﻧــﺮێ و ﺗەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕﺎ و دەﺳﺘەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ﻟێﭙﺮﺳﺮاو دەزاﻧﺮێ ،ﺑە رژدﯾﺶ داواﯾــﺎن ﻟێ دەﻛــﺮێ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻟێﺪەر و ﻟێــﺪراو ﺑﺪات ،ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺳﺘەﻣﻜﺎر و ﺳــﺘەﻣﻠێﻜﺮاو ﺑﺪات. ﺋەو ﻛەﺳــەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەﻛﺎر دێﻨــﻦ ﻟــە رووی دەرووﻧﯿﯿەوە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ﻧﯿﻦ، ﺋەوەﺷﯽ ﺋەوەی ﻗﺒﻮوڵە ھﯚﻛەی ھەرﭼﯿﯿەك ﺑێﺖ ،ﻛەﺳێﻜﯽ ﻻواز و ﺑێ دەﺳﺘەﺗە. ﻛﺎﺗێ ﻛﯚﻣەڵﮕە و دەﺳــﺘەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻟێﭙﺮﺳﺮاو زاﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺟﯚراوﺟﯚر ﻛە دەرھەق ﺑە ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛــﺮێ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺳــەرەﺗﺎی دوای دەﺳﺘﭙێﻜﺮدن ﺑﺪۆزﯾﻨەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ژﯾﻨﮕەی ژن ﺗێﻚ ﻣەدەن
ﻟــەم رۆژاﻧــەدا ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ڕۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮێﺪ وﺗﺎرێﻜﯽ ﻟەﻣــەڕ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ژن دەرھەق ﺑە ﭘﯿــﺎو ﺑو ﻛﺮدەوە، وﺗﺎرەﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە دەﻛﺮد ﻟە ڕۆژﮔﺎری ﺋێﺴــﺘەﻣﺎﻧﺪا ژﻧﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﻣێﺮدەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەدەن و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿﺎن دەرھــەق ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ .ﻟــە دڵﯽ ﺧﯚﻣــﺪا ﮔﻮﺗﻢ ﺋەﻣــە ﻟﻪﻛەﯾــەوە ژن وای ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ﻟەم ﭘﺮﺳەدا ﻻﺳﺎﯾﯽ ﭘﯿﺎو ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﯾﺎن ﺋەﻣەش ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ﻛە دەﺳﺘەﺗﯽ ﻛەوﺗە دەﺳــﺖ ،ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ دەﺳﺘەﺗﯽ ﺧﯚی ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﻛە ﺟﮕە ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻧﺎدۆزﻧەوە؟. ﺳەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە ﺳــەدان ﺳﺎڵﯽ وﯾﺴﺖ ﺗﺎ ﭘﺮﺳﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﭘﯿﺎو ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژن ﻓﯚرﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾــﯽ وەرﮔﺮت و ﺑــە ﻓەرﻣﯽ ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑﯚ دەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺣﺎڵەﺗەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ژن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘﯿﺎو زۆر ﮔﻮرج و ﭼــﺎﻻك ﺑﻮو .ﻟێﺮەدا ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻻﯾەﻧﮕﯿﺮی ﺋەو ژﻧﺎﻧە ﺑﻜــەم ﻛە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﻣﻦ دژ ﺑــە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﻢ ﻛە دژ ﺑە ھەﻣــﻮو زﯾﻨﺪەوەرەﻛﺎن و ﺳﺮوﺷﺖ ﺑەﻛﺎر دێ.
وﺗﯽ ﺳــﻮێﺪ ﯾەﻛێﻜە ﻟە وﺗە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ و ھەﻧﮕﺎوی ﺑﺎﺷــﯽ ﻧﺎوە ﻟە ﺑﻮاری ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ژن و ﭘﯿﺎو، ﻛەﭼﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1982دا ﯾﺎﺳــﺎﯾەك دەرﭼﻮو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دەرھەق ﺑە ژﻧﯽ ﺑە ﺗﺎوان ﻟە ﻗەڵەم دا و ﻟێﺪاﻧﯽ ژن ﺧﺮاﯾە رﯾﺰی ﺋەو ﻛﺎرە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎﻧەی ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﻟەﺳــەر دەدرا .ﻟــە ھەﻣــﻮوی ﺳــەﯾﺮﺗﺮ ﺋەوەﺑﻮو ،ﭘﺮۆﺳــەی دادﮔەﯾﯿﻜﺮدﻧەﻛــە ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﭘەردەوه ﺑﻮو ،ﻛەﺳﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺧێﺰاﻧەﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟە دادﮔەﻛەدا ﻧەﺑﻮو .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺑﯿﺎﻧﻮﯾﺴﺘﺎﯾە ﺷﺎﯾەﺗﯽ ﺑﺪەن. ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﺪا ﭘﺮﺳﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﻮوە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺑــﻮوە ﺧﺎڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ دﯾﺒــﺎت و ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﭘﺎرﺗــﻪ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن .ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﺑﻮدﺟــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێ و دەﯾﺎن ﭘڕۆژە و ﭘــﻼن دادەﻧﺮێ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻧﺎو ﺧێــﺰان و ﻛﯚﻣەڵﮕە .ﻟەﮔەڵ ھەﻣــﻮو ھەوڵﺪاﻧێﻜﯽ رژدی ﺋەم وﺗە ،ﺑەم ڕێﮋەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەداﯾە. زۆر ﻟێﻜﯚڵــەرەوە ھــﯚی ﺋــەم ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەﯾــە دەﮔەڕێﻨﻨــەوە
ﺳەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺋێﻤە ﺑێﺋەوﻛﯚﺗﺎﺳەرەﺗﺎﯾە ھەﯾە؟17 ﺋﺎﯾﺎ ﻻی
ھﻮﻧەری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرﺳــﺎﻣﻢ دەﻛﺎت ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ھﯚﻧﺮاوەﻛەﯾــﺎن و داﻧﺎﻧﯽ ﺋﺎوازەﻛەﯾﺎن ،ھەﻣﻮو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻟەﻻی ﻣﻦ ﺟﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ھەﯾە و ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ھەﻣﻮوان دەﺑﻢ ،ﺑەم ﻟە ھەﻣﻮوان زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎﻣەران ﻋﻮﻣەر و ﺳــﺎﻣﺎن ﻋﻮﻣەر.
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
ﺳﯚﻟﯿﻦ ﻋەﺑﺪو:
زۆرﺑەی ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻢ ﺑﯚ ﺋەوﯾﻦ و ﺣەﺳﺮەﺗﯽ ژﻧێﻜە
وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻛﻮرد ﺳﯚﻟﯿﻦ ﻋەﺑــﺪو ﻛــە ﺳــﺎڵﯽ 1977ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻜﺎن ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘەش ھەر ﻟەو ﺷــﺎرە دەژی .ﺑەردەوام ﻟــە ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺑــو دەﻛﺎﺗەوە و ﺑــەوەش ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻟە دەوری دەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚ ﻛﺮدووﻧەﺗەوە” .وﺷــە“ ﭘێﯽ ﺑﺎش ﺑﻮو ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەدا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳﯿﺎری ﻟێ وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﺑﯿﺨﺎﺗە ﺑەرﭼﺎو. دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﺘﺎن ﺑﯚ چ ﺳﺎڵێﻚ دەﮔەڕێﺘەوە؟
ﺳــﺎڵﯽ 1994دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎﻧﻢ ﺑﻮو و وەك ﺳەرەﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ھﯚﻧﺮاوەﯾەﻛﯽ ﻛﺮچ و ﻛﺎڵﻢ ﻧﻮوﺳــﯽ ،ﺑەم ﺑەردەوام ﻧەﺑﻮوم .ﺳــﺎڵﯽ 2010دەﺳــﺘﻢ ﻛﺮدەوە ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەردەواﻣــﻢ ،ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎﻧﻢ زۆرن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەم، ﺑەم ﻟە ﺳەد ھﯚﻧﺮاوە ﺗێﭙەڕﯾﺎن ﻛﺮدووە و زۆرﺑەﺷــﯿﺎن ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ ھەواداران ﺑو دەﻛەﻣەوە. ﺑەﺷــﺪارﯾﺖ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻛﯚڕی ﺗﺎﯾﺒەت و ﮔﺸﺘﯿﺪا ﻛﺮدووە؟ ﺑەﺷﺪاری ﭼەﻧﺪ ﻛﯚڕێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﻢ ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم وەك ﻛــﯚڕی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺷەش ﻛﯚڕم
ھەﺑﻮوە. زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە ﻛﺎم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺳەرﺳﺎﻣﯿﺖ؟ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرﺳــﺎﻣﻢ دەﻛﺎت ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ ھﯚﻧﺮاوەﻛەﯾﺎن و داﻧﺎﻧــﯽ ﺋﺎوازەﻛەﯾــﺎن ،ھەﻣﻮو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯿــﺶ ﻟــەﻻی ﻣﻦ ﺟﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ھەﯾە و ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ ھەﻣــﻮوان دەﺑــﻢ ،ﺑــەم ﻟــە ھەﻣﻮوان زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎﻣەران ﻋﻮﻣەر و ﺳﺎﻣﺎن ﻋﻮﻣەر. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎﻧﺘﺪا ﺳــﻮودت ﻟە ﻛﺎم ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧە وەرﮔﺮﺗﻮوە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﻣﻮو ﺷﺎﻋﯿﺮێﻚ ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرھەڵﺪەدەن ﯾﺎﺧﯚ ﻛە ﺳەرەﺗﺎ دەﺳــﺖ ﺑە ھﯚﻧﺮاوە و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ
ﺷــﯿﻌﺮ دەﻛەن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳﻮود ﻟــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﯚن ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﻣﻦ ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﯚﻧﺪا ﺑە زۆری ﺳﻮودم ﻟە ﻧﺎﻟﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە، ھەروەھــﺎ ﻟــە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺋەم ﺳــەردەﻣەدا ﺳەرﺳﺎﻣﻢ ﺑە دەرﯾﺎ ھەڵەﺑﺠەﯾﯽ و ﻛــەژاڵ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧﺪر. ﺑەرای ﺗﯚ ﺷــﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟــەچ ﺋﺎﺳﺘێﻜﺪاﯾە؟ ﺑــە داﺧەوە ﺷــﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯽ و زۆری و ﺑﯚرﯾﯽ ﺑەﺧﯚوە ﺑﯿﻨﯿﻮە، ﺋــەوەش زﯾﺎﺗــﺮ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺑێ ﺋﯿﺸــﯽ ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﻤﺎن و ﺑەﺳــەر ﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺑەم ﺋــەو ھﯚﻧﺮاواﻧەی ﻛە ﺑە ﺧﻮێــﻦ و ﻓﺮﻣێﺴــﻜﯽ ﭼﺎوان ﺷــەڵ دەﺑﻦ ،ﺋەواﻧە ھەر ﺑە زﯾﻨﺪووﯾﯽ دەﻣێﻨﻨەوە. ھﯚﻧــﺮاوە زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــﯚ چ ﻣەﺑەﺳﺘێﻚ دەﻧﻮوﺳﯽ؟ ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎﻧــﻢ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺋەوﯾﻦ و ﺣەﺳﺮەﺗﯽ ژﻧێﻜــە ،ﺟــﺎر ﺟــﺎ ر ە ﺷﺘێﻜﯿﺶ ﻟە ﺳــە ر
ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻری دەﻧﻮوﺳﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردەوارﯾﺪا ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻری ﺑﺎوی ﻣﺎوە و ﭘﯿﺎو ﻟە زۆرﺑەی ﺷﺘەﻛﺎﻧﺪا زاڵە ﺑەﺳەر ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەوە. چ ﺷﺘێﻚ ﻟە ﺋێﺴﺘە و ڕاﺑﺮدوودا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑەﺳەرﺗەوە ھەﺑﻮوە؟ ﻟە ڕاﺑــﺮدوودا ﻋەﺷــﻖ و ﺋەوﯾﻦ ﺑەﺳــەرﻣەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ
ھەﺑــﻮوە ،ڕەﻧﮕە ﺋــەو ﺋەوﯾﻨەش ﯾەﻛﻼﯾەﻧە ﺑﻮوﺑێ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ژﯾﺎن و ﺣەﺳﺮەﺗەﻛﺎﻧﯽ ژﯾــﺎن و ژن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﺑەﺳــەرﻣەوە ھەﯾــە و وام ﻟــێ دەﻛەن زۆرﺑەی ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎﻧﻢ ﻟەم ﭘێﻨﺎوەدا ﺑﻨﻮوﺳﻢ. ﺑﺎﺳــﺖ ﻟە ﻋەﺷــﻖ و ﺋەوﯾﻦ ﻛﺮد ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ڕاﺑﺮدوودا ﻋﺎﺷــﻘﯽ ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﺑﻮوی؟ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺪا واﺑەﺳــﺘەی ﺑﻢ ،ﺑەم ﻟە ڕاﺑﺮدوودا ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻋەﺷــﻘﯽ ﻛەﺳــێﻚ ﺑــﻮوم ﻛــە ﭘێــﯽ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻢ ،ﺋەوﯾﺶ ﻟەﺑەر ﺋەوەﺑﻮو ڕەﻧﮕــە ﺋەوﯾﻨەﻛەی ﻣﻦ ﯾەﻛﻼﯾەﻧە ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺑەم ھﺎوژﯾﻨﯽ ﺋێﺴــﺘەم ﺑە رێﻜەوت ﺑﻮو ﻛە زۆرم ﺧــﯚش دەوێﺖ و ﻣﺎڵێﻜﯽ ﺋﺎراﻣﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﻮم. ﻟە ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا زۆر ﺑە ﺗﻮﻧــﺪی ڕەﺧﻨە ﻟە دەﺳــەت دەﮔﺮﯾــﺖ؟ چ ﺷﺘێﻚ ﺋە و ە ﻧﺪ ە
ﺋﺎزارﺗﺎن دەدات ﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑەردەوام ﻗﺴــە ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﺑڵێﯿــﺖ و ڕەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧﺪﯾــﺎن ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜەی؟ ﻣﻦ ﺑــەر ﻟــەوەی ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺑﻢ، ﻣﺮۆﭬــﻢ و ھەﺳــﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ و ﺷﺎﻋﯿﺮﯾﺸــﻢ وای ﻛــﺮدووە ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺋــەو زوڵﻤﺎﻧە ﻛﺎرم ﺗێ دەﻛﺎت و ھﺎوارێﻚ ﻟە ﻧﺎﺧﻤﺪا ﻧﺎھێڵێ ﺑــێ دەﻧﮓ ﺑــﻢ ﻛە ﺋەم ھەﻣﻮو ﻧﺎھەﻗﯽ و ﻧﺎدادﭘەروەری و
ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺪا واﺑەﺳﺘەی ﺑﻢ زوڵﻤﺎﻧە دەﺑﯿﻨﻢ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﺒﻢ و ڕەﺧﻨە دەﮔﺮم. ﺋــەی ﻟــەرووی ژﯾﺎﻧــﯽ ھﺎوﺳەرﯾﯿەوە؟ ﻣﺎوەی 15ﺳــﺎڵە زﯾﺎﺗــﺮە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳەرﯾﻢ ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە و ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺧﻮا ﻣﺎڵێﻜﯽ ﺋﺎرام و ﭘڕ ﻟە ﺳﯚز و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧﯿﻢ ھەﯾــە ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻣﻨﺪاڵێﻜﻤﺎن ﻧﯿﯿە.
ﺧﯚﺷەوی ھﯿﺮاﻧﯽ:
ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ ﻛە ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﻛێﺸەدا ﺑﻦ وﺷە /ھەورﯾﻦ ﻧەﺟﺎت ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻻو ﺧﯚﺷەوی ھﯿﺮاﻧﯽ ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2003دا ﯾەﻛەم ﺑەرھەﻣﯽ ﺑەﻧﺎوی )ھﯿﺮاﻧﯽ( ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ،دواﺗﺮ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ )ﮔﺮﯾــﺎن( ﺑو ﻛﺮدەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑەردەواﻣە ﻟە ﻛﺎری ھﻮﻧەری .ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە، ھﺎوﻛﺎت ﺷــﺎﻋﯿﺮە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﻧﻮوﺳﯿﻮە” .وﺷە“ ﭘێﯽ ﺑــﺎش ﺑﻮو ﻟــەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەدا ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﯽ رووﺑەڕوو ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﺑــەر ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗــﻦ، ﺷﯿﻌﺮﯾﺸــﺖ دەﻧﻮوﺳــﯽ و ﺗێﻜﺴــﺘﺖ داوەﺗــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە ﻻوەﻛﺎن ،ﺋەی ﭼﯚن ﺑﻮو رووت ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﻛﺮد؟ ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ﻧﺎﺧﻤﺪا وﺷــەی رەﻧﮕﺎورەﻧﮓ ھەﺑﻮون ،دﻧﯿﺎﯾەك ﻟــە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ دەورﻣﯿﺎن داﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾــە ﺗێﻜﺴــﺘﻢ ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚم ﻧﻮوﺳــﯽ و وﺷــەﻛﺎﻧﻢ ﺑــە ﺋﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚم ﮔــﺮێ دەدا .ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺷﯿﻌﺮم ﻧﻮوﺳﯿﻮەﺗەوە ،ﭘێﻢ واﯾە ﺋــەوەی ﻣﻦ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﻣﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺗێﻜﺴــﺘﻦ و ﻟە ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﺘﺮازێﺖ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻧﺎﺷێﻦ .ﻣﻦ ﺟﮕە ﻟەوەی ﺑــﯚ ﺧﯚﻣﻢ ﻛــﺮدوون، ﭼەﻧﺪ ﺋــﺎواز و ﺗێﻜﺴﺘێﻜﯿﺸــﻢ داوە ﺑــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋان ،ﻟەواﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ھەﭬﺎڵ ﺷــێﺨﺎﻧﯽ و ﻻﭬە ﺧــﺎن و ﻛﺎروان ﻛەرﯾﻢ و ﺳەرﺑەﺳﺖ ﺋﺎﻛﯚﯾﯽ. ﺣەز ﻟە چ ﺟﯚرە ﺳــﺘﺎﯾڵێﻜﯽ ﮔﯚراﻧــﯽ دەﻛەﯾــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە
ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ )ﮔﺮﯾــﺎن(دا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺘﺎﯾڵێﻚ ھەﯾە؟ ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﺑــە ﺧەﯾﺎڵﻤــﺪا ﻧەدەھــﺎت رۆژﯾــﻚ ﻟــە رۆژان وەك ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێــﻚ دەرﻛــەوم، ھەرﭼەﻧــﺪە ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﺸــەوە ﻟە ﺑﯚﻧــە ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎﻛﺎن ﮔﯚراﻧﯿﻢ دەﮔﻮت ،ﺋەواﻧەی ﻟێﻤەوە ﻧﺰﯾﻚ ﺑــﻮون داوای ﮔﯚراﻧﯿﯿــﺎن ﻟــێ دەﻛﺮدم ،ﺑەم ﻣــﻦ ﭘێﻢ واﺑﻮو ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﺋــەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻣﻦ دەﯾڵێــﻢ .دواﺟﺎر ﻟە ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ﻋﯿﺸــﻖ و ﮔەورەﺑﻮوﻧﺪا ﺗەواوی ﺟەﺳــﺘەم رادەﺳــﺘﯽ ﻧﺎخ ﺑﻮو و ﺋﯿﺘــﺮ ﺋــەوەی ھەﻣﺒــﻮو ﻛﺮا ﺑەوەی ﻛــە ھەﻣە .راﺳــﺘە ﻟە ﺋەﻟﺒﻮوﻣــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺪا ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺘﺎﯾڵێﻚ ﻛﺎرم ﻛﺮدووە، ﺋەوﯾﺶ ھەﺳﺘﻜﺮدﻧﻢ ﺑﻮو ﺑەوەی ﮔﻮێﮕــﺮی ﺋێﺴــﺘەی ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ھەﻣە ﺳــﺘﺎﯾڵە ،ﺋێﻤەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋان دەﺑێﺖ ﺧﯚراك ﺑﯿﻦ ﺑﯚ ھەواداران و ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺋەواﻧﺪا ﺑﯿﻦ .ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺣەز ﺑە ﺗەواوی
ﺳــﺘﺎﯾڵەﻛﺎن دەﻛــەم ،ﺑەم ﺑﯚ ﺧﯚم زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﺳﺘﺎﯾڵﯽ ﺋەرەﺑﯿﺴﻚ ﻛﺎر دەﻛەم. زﯾﺎﺗﺮ ﺣــەز دەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﻛﺎم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎر ﺑﻜەی؟ ﺑــﯚ ﻣــﻦ ﺋەواﻧــەی رژدن ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﻣﺎﻧــﺪوون ﺑــﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ھﻮﻧەر و ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﻮردی ،ﺣەز دەﻛەم ﻟە ﭘﺎڵﯿﺎﻧﺪا ﺑﻢ و ﺑەﺷــێﻚ ﺑﻢ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺟﺎ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺋەواﻧە ﻛێﻦ. ﻟەﻧــﺎو ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﯚدا ﻋەﺷــﻘێﻜﯽ ﺟﻮان ھەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟە دەرەوەی ﮔﯚراﻧﯿﺶ ﺋەم ﻋەﺷﻘە ھەﯾە؟ ﻣــەرج ﻧﯿﯿــە ﺋــەوەی ﻟــە ھــەن ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا واﻗﯿﻌــﯽ رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛــە ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە ﻧﺎﺑێﺖ ﺋــەوە ﻟە ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﮔﯚراﻧﯿﺒﯿﮋ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻗﺴــە دەﻛﺎت و ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﺖ، ﺟﺎ رەﻧﮕە ﻋﯿﺸــﻘﯽ ﻛەﺳێﻚ ﯾﺎن ﻧﺎﺧﯽ ﺑێﺪارێﻚ ﻟەﺳەر ﻛﺎﻏەزێﻜﯽ
ﺳﭙﯽ ﻧﻮوﺳﺮاﺑێﺖ و ﺋێﻤەﯾﺶ ﺑﯿﭽڕﯾﻦ .ﺑەڵــێ ﻣﻦ دەﻣێﻜە ﻛەوﺗﻮوﻣەﺗە داوی ﻋﯿﺸــﻘﯽ ﺋەﺑەدﯾﯽ ﻣﻮزﯾــﻚ و ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻛﻮردی. ﺑﯚﭼﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ﺑێ دەﻧﮕﯽ؟ ﻣﺎوەﯾەك ﻟــە دەرەوەی وت ﺑﻮوم ،ﻟەوێﺸــﺪا ﺋﺎﺳﺎن ﻧەﺑﻮو ﻛﺎرێﻚ ﯾــﺎن ﺑەرھەﻣێﻚ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەﯾــﺖ .ﺋەﮔــەر ﻧــﺎ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﻢ دەﻣێﻜە ﺋﺎﻣﺎدەن، ﺑەم ھەڵﻤﮕﺮﺗﻮون ﺑﯚ دوای ﺳەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺋەو دۆﺧە ﻧەﺧــﻮازراوەی ﺋەﻣــڕۆ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧەﻛەﻣﺎن ﺗێــﯽ ﻛەوﺗﻮوە .ﻣــﻦ ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧــﻢ ﮔﯚراﻧــﯽ ﺑڵێــﻢ ﻛە ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻟــە ﻛێﺸــە و ﺟەﻧﮕﺪا ﺑــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ ﺑﯚ دوای ﺑﺎﺷﺒﻮون و ﺳەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دوا ﺧﺴﺘﻮون.
دﯾﻤﺎﻧە
ﺋﺎﯾﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺋــەدەب و ﻛﻮﻟﺘﻮور ﻛﺎﻣﺎﻧەن؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردی چ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﺑەﺳەر ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ھەﯾە؟ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺋــەدەب و ﻛﻮﻟﺘــﻮور ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ھەﻣەﮔﯿــﺮ و ﻟێﻚ ﮔﺮێــﺪراوە ،دوواﻧەﯾەﻛــﻦ ﻟێــﻚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن دژوارە ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە وەك ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــەش و ﻛــﯚ ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ. ﻛﻮﻟﺘﻮور ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﻟــە ﺋــەدەب داﮔﯿــﺮ دەﻛﺎت و ھەردووﻛﯿﺸــﯿﺎن ﻟەژێــﺮ ﺑﻨﻤﯿﭽﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەوە ڕووﺑەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔەورە و ﺑﭽﻮوك دەﺑێﺘــەوە ،ﻛﻮﻟﺘﻮور زﯾﺎﺗﺮ ڕەﮔێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑــە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟە ﺧەڵﻚ ﻟە ڕێﮕەی ﻧەوەﻛﺎﻧــەوە زﯾﻨﺪوێﺘﯽ ﺧﯚی ﭘﺎراﺳــﺘﻮوە ،ﺋەوە ﻧەوەﻛﺎﻧﻦ ﻛە ھەڵﮕﺮی ﻧەرﯾﺘــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ھﻮﻧــەر و ﺋﺎﯾــﻦ و ﺧﻮاردەﻣەﻧﯽ و ﭘﯚﺷﺎك و ﺋەدەب و زاﻧﺴﺖ و ھﻮﻧەری ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ،ﺗﺎ دﯾﻦ و ﻛە ﻟە ڕێﮕەی ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ درێﮋﻣﺎوەوە ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮی دەﮔﻮێﺰﻧەوە .ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺧﯚی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەﺗﺮﯾﺎڵﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻚ و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕە وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﻣﯿﺴــﯚدێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﻣــﺮۆڤ دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺧﯚی ﺑﯿﮕﺮێﺘە دەﺳﺖ ،ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧﺪی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋێﻤە ﻟە ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ڕۆژاﻧەﻣﺎن ڕەﻧﮓ دەداﺗەوە. ﻛﻮﻟﺘﻮور ﭼــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ھەﯾە؟ ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑەﮔەﻟێﻚ ﺟــﯚری ﺟﯿﺎواز ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﺪا ﺧــﯚی دەﻧﻮێﻨێ وەك ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘﻠــە و ﭘﺎﯾــەی ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ،ﺧﯚﭘﺎراﺳــﺘﻦ ﻟە ﮔﻮﻣﺎن و دوودڵــﯽ ،ﺋﯿﻨﺪﯾﭭﯿﺠﻮاڵﯿــﺰم و دەﺳــﺘەﺟەﻣﻌﯽ ،ﭘﯿﺎوﺳــﺎﻻری و ﺋﺎﺷﻨﺎﺑﻮون ﺑەﻛﺎت ،ﮔەﺷەی زاﻧﺴﺖ و ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿــﺎش ﺑەڕۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ھەﯾە ﺑەﺳــەر ﺷێﻮاز و ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺋﺎﺳﺖ و ﺟﯚری ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻋەﺑﺪو ﺳڵێﻤﺎن )ﻣەﺷﺨەڵ(:
ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردی ﺑەﺗﯚﺧﯽ ﻟە ژێﺮ ﺳێﺒەری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا ﺑﻮوە ﻣەدەﻧﯽ ،ﺷــﺎر و ﻻدێ و ﺗﺎد .ﻧەرم دەﻛﺎت .ﻟێــﺮەوە ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛﺎن وەك ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن داﺑەش دەﺑﻦ ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﭼﯿﻨــﯽ ﺑــﺎ و دەﺳــەﺗﺪارەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازە ﻟــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺧەڵﻜﯽ ھەژار و زەﺣﻤەﺗﻜێﺶ .ﻟە وﺗە ﻓﺮە ﻧەﺗەوە و ﻓــﺮە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛﯚﻣەڵێ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺟﯿﺎواز ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺳــەر ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜەوە ﺑەﺟــێ دەھێڵﻦ، ﺋەﻣە ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛﺎن ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﻟــە ﻛﺎرﻟێﻜﺮدﻧــﺪان ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘــﺮدا ،ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮورەﻛﺎن ﺑەھــەردوو ﺑــﺎری ﺋەرێ و ﻧەرێ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑەﺳەر ﺋەدەﺑەوە ھەﯾە .وەك ﭘێﺸــﺘﺮ ﮔﻮﺗﻢ: ﻛﻮﻟﺘــﻮور ﺑەو ﻧەرﯾﺘــە ﭘێڕەوﻛﺮاوە دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻛــە ﻛﯚﻣەڵێ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺑەدەﺳﺘﯿﺎﻧەوە ﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەھﺎی ﺑﯚ دادەﻧێﻦ .ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑەھــﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺧــﯚی ھەﯾــە ،ﻟەﻧێﻮ ﻓﺮﻣﺎﺳــﯿﯚﻧە ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺟﯿــﺎوەزەﻛﺎن ﺑەﭘێــﯽ ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﺪا ڕێــڕەوی ﺧﯚﯾﺎن دﯾﺎری دەﻛەن.
ﺋــەوەی ﺋەﻣــڕۆش ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳــﺒەﯾﻨێ ﻧﺎﺑێﺖ و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺶ ﻧﺎﻛەوێﺘــە دەرەوەی ﺋﺎڵﻮﮔﯚرەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﺪا .ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە و ڕۆڵێﻜــﯽ ﭘــڕ ﺑﺎﯾــەخ دەﮔێڕێﺖ ﺑــﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛــﺮدن و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دﯾﺴﯿﭙﻠﯿﻦ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﮔﯚﻣەڵﮕەش وەك ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﺳــەروﻛﺎری ﻟەﮔەڵ ﺳــﺘﺮاﻛﺘﯚری ﺣﻮﻛﻮﻣڕاﻧــﯽ ھەﯾە و ﺋەﻣەﺷــﯿﺎن دەﺳــﺖ و ﭘەﻧﺠــە ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﺳــﺎ و ﻧﯚرم و دەﺳــﺘﻮور، ڕێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ،ﺧێــﺰان ،ﻣﺮۆڤ، ﯾﺎﻧە ،ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی
ﺋەدەب ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺋەوە ﻛﻮﻟﺘﻮورە ڕێڕەوی ﺋەدەب دﯾﺎری دەﻛﺎت و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا ﺋەدەب ﻛﺎر ﻟە ﺗێﻜﺸﻜﺎﻧﺪن و ﻟەﺗﻠەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺟەﺳﺘەی ﻛﻮﻟﺘﻮور دەﻛﺎت
ﺋﺎﯾــﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛﺎن ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑﺎ ﻛﯚﺗــﺎی دێﺖ؟ ﯾﺎن ﺋەدەب دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪ؟ ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﺋــەدەب ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﯾەﻛــەوە دﯾــﺎرە ،ﺋەدەب ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺋەوە ﻛﻮﻟﺘﻮورە ڕێڕەوی ﺋــەدەب دﯾــﺎری دەﻛﺎت و ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺋەدەب ﻛﺎر ﻟــە ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﺪن و ﻟەﺗﻠەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺟەﺳــﺘەی ﻛﻮﻟﺘــﻮور دەﻛﺎت.
ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﺮاوەﯾﯽ ﺧﯚرﺋــﺎوا زۆر ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ زەﻣﯿﻨــە ﺧﯚﺷﻜەری ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ڕۆﻣﺎﻧﯽ ڕۆﻣﺎﻧﺴــﯽ و ﺋەدەﺑــﯽ ﺋﯿﺮۆﺗﯿﻜﯽ و ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺳێﻜﺴــە ﻟە ﺋەدەب، ﻛەﭼــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ داﺧﺮاو و ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ وەك ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودی ھێﺸﺘﺎ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﺳەرﺑەﺧﯚ و ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺑێ ﺑﻮوﻧﯽ ھﺎوﺳەرەﻛەی ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺘﯿﯿەوە ﺳەﯾﺎرە ﻟێ ﺑﺨﻮڕێﺖ، ﺋەﻣــە ھــەر ﺗەﻧﯿــﺎ ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﯾﺎﺳــﺎ و دەوڵەت ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەرﺟەﺳﺘەﺑﻮوﻧەوەی ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻟەو ﺋﺎﺳﺘە ﻟــە دواﻛەوﺗﻮوﯾﯽ داﻧــﺎوە .ﻟەﮔەڵ ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ﻛﺎت و ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ھــەم ﻛﻮﻟﺘﻮور و ھەﻣﯿﺶ ﺋەدەب ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﺎن ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە و دێﺖ ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﺋێﻤــە ﺷــﺎھﯿﺪی ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛﯽ ڕۆﺷــﻨﮕەرﯾﯽ ﻛﻮردﯾﻦ ﻟە ھەردوو ﺑﻮاری ﺋەدەﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﻛﯚﻣەڵــێ ﺣــﺰب و ﺟەﻣﻌﯿﯿــەت و ﯾﺎﻧــە دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﻦ و ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧە دێﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ڕۆژﻧﺎﻣە دەردەﻛەن. ﻟەڕووی ﺋەدەﺑﯿﺸــەوە ﻛﺎر ﻟەﺳــەر وﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﻛﺮێﺖ، ﺋــەم ﺑﺰووﺗﻨــەوە ڕۆﺷــﻨﮕەرﯾﯿە ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﻛــﺮدی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺳﺘەﻣﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﭼﺎوی ھەڵﮫێﻨﺎ ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳەدەی ﻧﯚزدەھەم ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻮرد زۆرﺑەﯾﺎن ﭘﯿﺎوی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﻮون، ﺑﯚﯾە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑەزەﻗﯽ ﻟە ﺑەرھەﻣە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ڕەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە ،ﺑەم ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳەدەی ﺑﯿﺴــﺘەﻣەوە ﮔەﻟێ ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮان ﻟە ﺑﻮاری ﺗﺮی ژﯾﺎﻧــﺪا ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد،
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎرا ﺋﺎﻛﺎر
ﺑﯚﯾە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛەﻣڕەﻧﮕﺘﺮە، ﺷﯿﻌﺮ و ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری دەرەﺑەﮔﺎﯾەﺗﯽ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻻدێ ﺑﻮوە” .ﮔﯚران“ی ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻛﻮردﯾــﯽ دەﯾەی ﭘەﻧﺠﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ڕاﺑﺮدوو وەﺧﺘێ ژﻧێﻚ ﺑەرەو ڕووی دێﺖ و ﻟە درزی ﭘەﭼەوە ڕووﺧﺴﺎری ﺟﻮاﻧﯽ ﺋەو ژﻧــە دەﺑﯿﻨێﺖ ،ﺷــﺎﻛﺎری“ﻟە درزی ﭘەﭼــەوە“ دەﻧﻮوﺳــێﺖ و 60ﺳــﺎڵ دواﺗﺮ ﻗﻮﺑﺎدی ﺟەﻟﯿﺰادە ﺳــﺘﯿﺎﻧە ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ژﻧﺎن دەﺑﻨە ﺋﯿﻠﮫﺎﻣﺒەﺧﺸــﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﺋەو .ﻟە ﭼﺎرەﻛﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﺑەدواوە ،ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەداراﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗﺎ ﺋــەو ﺟێﮕەﯾەی ﻣﻦ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻢ ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﺋەدﯾﺒﺎن و ﺷﺎﻋﯿﺮان ﻛﺎرﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮﻟﺘــﻮری دواﻛەوﺗــﻮوی ﻛﻮردی ﻛﺮدووە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداران ﺋەدﯾﺒﯿﺶ ﺑﻮون. ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەداران و ﺋەدﯾﺒﺎن ھەوڵﯿﺎن دەدا ﻛﻮرد ﻟە ﭼﻨﮓ ﺋەو داﺑﻮﻧەرﯾﺖ و ﻛﻮﻟﺘــﻮورە دواﻛەوﺗﻮوﯾﯿﯿــە ڕزﮔﺎر ﺑﻜەن ،ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮردی. ﺋەﮔەرﭼﯽ ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻣﯿﻠﻠەﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــەی ﭘێﻮە دﯾﺎر ﺑﻮوە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑەﺗﯚﺧﯽ ﻟەژێﺮ ﺳێﺒەری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا ﺑﻮوە، ﺋەوە ڕاﺳﺘە ﺑﺰووﺗﻨەوە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯽ و ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿەوە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە و ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺘﻮوە ﻟەﺑەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛــﻮرد ﻟەژێﺮ ﺳــێﺒەری ﺋﺎﯾﻦ دوور ﺑﺨەﻧەوە ،ﺑەم ﺋەدﯾﺒﺎن و ﺷﺎﻋﯿﺮان ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداران ھەوڵﯿﺎن داوە ﺋــەدەب ﻟە دەرەوەی
ﺋﺎﯾﻦ و ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨەوە ﺑﺨەﻧە ﺑــەر دﯾــﺪەی ﻛــﻮرد و ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔەﻟێ ﺷــﯿﻌﺮی ﺋﺎﻣﻮزﺷﯽ ﺟﻮاﻧﯿﺎن ﺑەﺧﺸــﯿﻮەﺗە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋەدەﺑﯽ ﻛــﻮردی ،ﻧﻤﻮوﻧــەش ﺷــﯿﻌﺮە ﺗەﻋﻠﯿﻤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ”ﻗﺎﻧﻊ“ و ”ﺑێﺨﻮد“ و ”ﺋەﺳــﯿﺮی“ و ﺋەﺣﻤــەد ﻣﻮﺧﺘﺎر ﺑەﮔﯽ ﺟــﺎف“ و ”ﺋەﺣﻤەد ﻧﺎڵﺒەﻧﺪ“ و ”ﺑێﻜــەس“ن .ﺋــەم ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە ڕۆﺷــﻨﮕەرﯾﯿە ﺑەﺑــڕوای ﻣــﻦ ﻟە ﭘﯿﺮەﻣێﺮد و ﮔﯿــﻮی ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯿﯿەوە
ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە؟ ﻛەواﺗە ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳەرھەڵﺪەدات ،ﺋﺎﯾﺎ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﻮﻟﺘﻮور ﭼﯿﻦ؟ ﺋەوەی ﺋەﻣڕۆش ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﺒەﯾﻨێ ﻧﺎﺑێــﺖ و ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﯾــﺶ ﻧﺎﻛەوێﺘــە دەرەوەی ﺋﺎڵﻮﮔﯚرەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ،واﺗــە ﺋــەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دا ،ﺋەوا ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﯿە ﭼڵەﭘﯚﭘەی ﺧﯚی ،ﺑەم
ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮردی ﺳــەدەی ڕاﺑﺮدوو ھەﻣﺎن ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻛﻮرد ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ دەﻛﺎت و ﻟە ژﯾﺎﻧﯿﺪا ڕەﻧﮓ دەداﺗەوە. دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و دێﺘــەوە ﻻی ﻛﺎﻛــەی ﻓــەﻻح و ﺑﺎﻧﮕەوازی ڕواﻧﮕــە و ﺋﯿﻨﺠــﺎ درێــﮋ دەﺑێﺘەوە ﺗﺎ ﺋەﻣــڕۆ ،ﻟــە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــەدەی ﺑﯿﺴــﺘەم ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﻮرد ﻓەرھەﻧﮕێﻜﯽ ﮔــەورەی ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎﯾە ﺋﺎراوە و ﺋەم ﻓەرھەﻧﮕە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑﻮو ﻟــە ﮔەورەﻛﺮدﻧــەوەی ﻗەﺑــﺎرە و ﻓﺮاواﻧﺘﺮﻛﺮدﻧــەوەی ڕووﺑــەری ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛــﻮردی ﻟە ھــەردوو ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓەرھەﻧﮕﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردی ﺳەدەی ڕاﺑﺮدوو ھەﻣﺎن ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻛﻮرد ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ دەﻛﺎت و ﻟە ژﯾﺎﻧﯿﺪا ڕەﻧﮓ دەداﺗەوە. ﺋﺎﯾﺎ ﻛــەی دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺋەم ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺑﺎﯾە؟ ﯾﺎن ﺋەم ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻟە
ﺋــەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾــە ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﯾﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑڵێــﻢ ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ھەﻧﮕﺎو ﺑەرەو داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ھەڵﺒﮕﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧەك ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﻛە ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧەی دوای ﺟەﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﯾەﻛەم ﻛﻮرد ﺋەﻛﺘﯿــﻒ ﻧەﺑــﻮو و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ڕۆڵﯽ ﻛﺎرا ﺑﮕێڕێﺖ ﺑــﯚ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەر دوای ڕوﺧﺎﻧﯽ ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﺋەو دەرﻓەﺗە ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ھﺎﺗە ﺋﺎراوە و ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﯾﺎن ﻛﺮدە ﻗﻮرﺑــﺎن ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳەﺧﺴــﯽ و ﺣﺰﺑــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑــەم ﺑەھەرﺣﺎڵ ﮔەﺷــەی دﯾﺪی ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ و ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ڕۆﺣــﯽ ﻣﯿﻠﻠﯽ ﻻی ﺗﺎﻛــﯽ ﻛــﻮرد ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ڕەواﻧﺪﻧەوەی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮردی ﻧﯿــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
وﺷە/ھەوﻟێﺮ .ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺧﺪر ﻋەﺑﺪو ﺳﻠێﻤﺎن )ﻣەﺷﺨەڵ( ﻧﺎوێﻜﯽ دﯾﺎرە ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ،ھەم وەك ﻧﻮوﺳەر ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟە زۆرﺑەی دۆﺧەﻛﺎن ﻗﺴەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﺑێﺖ، ھەﻣﯿــﺶ وەك وەرﮔێــڕ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺷــﺎﻛﺎر و ﺑەرھەﻣە ﻛە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿەوە وەرﯾﮕێڕاوﻧەﺗە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺟﮕەﻟەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪان رۆژﻧﺎﻣــە و ﮔﯚﭬﺎردا ﻛﺎری ﻛﺮدووە ،ﻣەﺷﺨەڵ ﻧﺰﯾﻜەی 20ﺳﺎڵە ﻟە ﻛەﻧەدا دەژﯾﺖ و ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻛﯚڕ و ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ و ﻛەﻣﭙﯿﻦ ﺑەﺷﺪاری ﻛﺮدووە ،ﭼەﻧﺪ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﺸﯽ ﭼﺎپ ﻛﺮدووە” ،وﺷە“ ﭘێﯽ ﺑﺎش ﺑﻮو ﺋەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺳﺎز ﺑﻜﺎت،
ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛــﻮردی دەرﮔﯿﺮی دوو ﺷــەﭘﯚڵﯽ ﮔەورە و ﻓﺮاواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻓﺎﺷﯿﺴﺘﯿﯿە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟێ ﺑﺪرێﺘەوە ،ﻟەﻻﯾەﻛەوە ﺗێڕواﻧﯿﻨێﻜﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺳﯿﺎﺳﯽ -ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﻋەﻗڵﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜﺎت و ڕۆﺣــﯽ ﺑﺮاﯾﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ڕێﺰ و ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ ﻻی ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﻮرد ﻻواز ﺑﻜﺎت ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﺷەﭘﯚڵێﻜﯽ ﮔەورەی ﺗﻮﻧﺪڕەوی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ورد ﺋﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻋەﻗڵــﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت و ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ دەﻛﺎت. ﺋﯿﺘــﺮ ﻟەﺑــﺮی ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺳــﺎدە و ﻟێﺒــﻮوردە و ﻣﯚدێــﺮن ،ﺧەرﯾﻜــە ڕووﺑــەڕووی ﺗﻮﻧڕەوێﻚ ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ھێﻤﻦ و ﻟەﺳــەرﺧﯚ و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺗﻮوڕە و ﺗﻮﻧﺪ دەﺑﯿﻨەوە ،ﺋەم دوو ﺷــەﭘﯚڵە دوو ﻣەﺗﺮﺳﯽ زۆر ﮔەورەن ﻟەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺋﺎﯾﻨﺪەی ژﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەم دوو ﺷەﭘﯚڵە ﺑەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە دﯾــﺎرە ،ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ ﺋەﮔەر ﺗﺎﻛــە ﻛﻮﻟﺘﻮورێــﻚ ھەﺑێﺖ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﻛــﻮردی ﻛﺮدﺑێﺖ ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑەرز و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻣﺮۆﭬﺎﻧەﯾــە ﻛــە ﺑڕواﯾــﺎن ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ و ﺋﺎزادی و دادﭘەروەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەﯾە ،ﻟــەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺋﯿﻨﺴﺎن ڕێﺰی ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟێ دەﮔﯿﺮێﺖ و ژن ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﺑﺎی ھەﯾە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ،ﭘەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪن، ﻛﺎر و دادﮔــە ،ھﺎوڕێﯿەﺗﯽ ،ﺋەدەب و ھﻮﻧەر و ھەﻣــﻮو ﭘێﺪراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ژﯾﺎن ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ وەردەﮔﺮن .ﺋەم ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯿﯿە ﺑەرزە ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑﻮوە و ھەﯾە ﺑەﺳــەر ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ،ﺑەم ﻧﺎﺑێﺖ ﺋەوەﻣﺎن ﻟەﺑﯿﺮ ﺑﭽێﺖ ﻛــە ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑەﻣﺎﻧــﺎی ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋێﻤە دەﺑێﺖ ﺧﻮازﯾﺎری ﻛﻮﻟﺘﻮرێﻜﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ ﺑەھێﺰ و ﺑەرز ﺑﯿﻦ ،ﭘێ ﻟەﺳەر ﭘﺮﻧﺴﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ داﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﻤﺎن ﻟە ﺑەھﺎی ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﺪا ڕەوﻧەﻗﯽ ﺑێﺘەوە، دەﺑێﺖ ﻟــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺋەو ﺷــەﭘﯚﻧەی ﻛە ﻟە ﺳەرەوە ﺋﺎﻣﺎژەم ﭘێ دان ،ﻗﺴــەی ﺧﯚﻣــﺎن ھەﺑێﺖ و ﺑەﻛــﺮدەوەش ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧە ﺑڕەوێﻨﯿﻨــەوە ﻧەك ھــەر ﺋەدﯾﺒﺎن، ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ھﯚﺷﯿﺎر ﻟەﺳەر ﺳــەرﺟەم ﺟﻮﻣﮕە ھەﺳﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێﻨە ﻗﺴــە .دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺋــەدەب و ھﻮﻧــەر ،ﺋﺎزادﯾﯿــەﻛﺎن، ﻣەﺳــەﻟەی ژﻧــﺎن ،ﭘــەروەردە و زاﻧﺴﺖ ،ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻮﻣڕاﻧﯽ، دەﺳــﺘﻮور ،ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺋﺎﯾــﻦ و ﻓەﺗﻮای ﻣﺰﮔەوﺗــەﻛﺎن ،ﻣەﻻ ﺧﻮێﻦ ﻟەﭼﺎو ﺑﺎرﯾﻮەﻛﺎن و دەﻣﻜﻮﺗﻜﺮدﻧﯿﺎن، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧێڵ و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺒﻮوﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەدەﺳﺖ ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێﻨە ﻗﺴە. ﺋەﻣﺎﻧە ﻻﻧﯽ ﻛەﻣﯽ ﺋەو ﺋەرﻛﺎﻧەن ﻛە ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەڕووی ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜەوە ھەﻧﮕﺎوی ﺑﯚ ھەڵﺒﮕﺮێﺖ. ﺑەﻣەش دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ڕۆﺷــﻨﺎﯾﯿﯿەك ﻟە دڵﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ و ﮔەﺷــﺒﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﻟەﺑﺎرەی داھﺎﺗﻮوی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ڕەش و ﺗﺎرﯾﻚ ﻟە زوڵﻢ و ﺳەرﻛﻮت و ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﻗەﺗﺮاﻧﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻤﺎن دەﻛﺎت.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەزەﻗﯽ ﻟە ﺑەرھەﻣە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ڕەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە ،ﺑەم ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەﻣەوە ﮔەﻟێ ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮان ﻟە ﺑﻮاری ﺗﺮی ژﯾﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛەﻣڕەﻧﮕﺘﺮە ،ﺷــﯿﻌﺮ و ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری دەرەﺑەﮔﺎﯾەﺗﯽ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻻدێ ﺑﻮوە.
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ژﻣﺎرە ) ، (164ﭼﻮارﺷەم2016/ 11/ 30 ،
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
رێﻜﻼم
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
زۆر ھەواڵﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺋەوە ﺑــﻮون ﺟﭭﺎﻛــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺋﺎوس ﺑﻮوە ﺑە ﺗەﻧﮕﮋە و ﻛێﺸەی ﺗﺎزە و ﻟە ﺳﺎڵەﯾﻠﯽ داھﺎﺗﻮودا رووداوی دﯾﺮۆﻛﯽ ﻟەم ﺋﺎوﺳﯿﯿﺎﻧەوە دەزێﻦ. ﯾەﻛێــﻚ ﻟەﻣﺎﻧە ﻛێﺸــەی ﻛﯚﭼە، ﻧەﺧﺎﺳــﻤە ﻟە ﻧﺎوﭼــەی ﻋەرەب و ﺋﯿﺴــﻼﻣەوە ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ ،ﻛە ﺟﭭﺎﻛﯽ ﺋەوروﭘــﺎی داﭼڵەﻛﺎﻧﺪووە ﻧەوەﻛﺎ ﻻﻓﺎوی ﺋﯿﺴــﻼم ﻛەرﺗەی ﺋەوروﭘﺎ ﻟە رووی ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەوە راﻣﺎڵێ. وەك دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋەم ﭘەژارەﯾەش رێﯽ ﺑﯚ ﺑﺰاوەﯾﻠﯽ رادﯾﻜﺎﻟﯽ دەﺳﺘەڕاﺳﺖ ﺧﯚش ﻛﺮدووە ﺑەرەو ھەڵﻜﺸــﺎن ﺑﭽﻦ .ﻟێﺮەوە ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﯽ ﭘڕ دڵەڕاوﻛە ﺑەوﻻوە ،ھﯿﭻ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە ﺋێﻤە ﺑە دﯾﺎرﯾەوە داﻧﯿﺸﯿﻦ. ﻟــە دووەﻣــﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ﺋەم ﺳﺎڵەی وا ﺑەڕێ دەﺑێ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﭘﺮۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺗﯚوﺑڕﯾﻨــەوەی ﺋەرﻣەﻧــەوە ﻛﺮد ﺑە ﺑڕﯾﺎر .ھەرﭼەﻧﺪە ﺳــەت ﺳﺎڵ ﺑەﺳــەر ﺋــەو ﺗﯚوﺑڕﯾﻨــەوەدا ﺗێ ﭘەڕﯾﻮە و ﺑڕﯾﺎرەﻛەش ﻧﺎﭼێﺘە واری ﺟێﺒەﺟێﺒــﻮون ،ﺑــەم درزێﻜﯽ ﮔﺮدەﺑڕی ﺧﺴــﺘە ﻧێﻮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ،ﻛــە ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺧﯚی ﺑە ﺳــەرﻛﺮدەی دﻧﯿﺎی ﺋﯿﺴﻼم و دووەﻣﯿﺎن دەﺷــێ ﺑڵێﯿﻦ ﺧﯚی ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺳــەرﻛﺮدەی ﺋەوروﭘﺎ دەزاﻧێ .ﻟەم ﭼەﻧﺪ رۆژەﺷــﺪا ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟەﺑﺎرەی راﮔﺮﺗﻨﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ﺋەوروﭘــﺎدا ،ﺑــﯚ ﺟــﺎری دووەم ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺗەزاﻧﺪەوە .ﺑەرﭘﺮﺳەﯾﻠﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾﯽ زۆرﺟﺎر ﻻﺑەﻻ وﺗﻮوﯾﺎﻧە: ﯾەﻛەﺗﯿــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﯾﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﯿﺎﻧﯿﯿە و ﺟێﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺗێﺪا ﻧﺎﺑێﺘەوە. دﻧﯿﺎی ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎﻧەﺗﯽ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺋﯿﺴﻼم ﭘڕ و ﺋﺎوﺳــە .ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ وەزﯾﺮی ﻛﯚﭼﯽ ﺋﻮﺳــﺘﺮاڵﯿﺎ رەﺧﻨەی ﻟە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮێﻜﯽ ﭘێﺸــﻮوﺗﺮی وﺗەﻛــەی ﺧــﯚی ﮔــﺮت ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﺳــﺎڵەﯾﻠﯽ ﺣەﻓﺘﺎدا دەرﮔەی ﻟە ﭘێﺶ ھﺎﺗﻨﯽ ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧەﯾﻠﺪا واز ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﺎﺟــﯽ ﺋەﻣــە دەدەﻧەوە .ﻛێﺸــە ﻟەوەداﯾە دﻧﯿﺎی ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧەﺗﯽ وا ﺗێ ﮔەﯾﯿﺒﻮو ،ﻛەوا وەﭼەی دووەم و ﺳێﯿەﻣﯽ ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧەﯾﻠﯽ ﻛﯚﭼەر، ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻧەرﯾﺘــﯽ رۆﺋﺎواﯾﯽ ﻟە وﺗــە ﺗﺎزەﻛەﯾــﺎن وەردەﮔــﺮن، دەرﻛەوت ﭘێﭽەواﻧەﻛەی راﺳــﺘە. ﺋــەو ﮔەﻧﺠە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧەی ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەدا ﻟە ﺋەوروﭘﺎ و ﺋﻮﺳﺘﺮاڵﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەرﻛەوﺗﻦ ،زۆرﺑەﯾﺎن ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی ﺋەوێ ﺑﻮون،
ﻟە ﻛﻮێﯽ دﻧﯿﺎدا ﺋێﻤە ھەڵﻜەوﺗﻮوﯾﻦ؟ ﺋەﻣەش ﯾﻮوەﺗە ھﯚی ﺳڵەﻣﯿﻨەوە و ھەڵﻮێﺴــﺖ .ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺳڵەﻣﯿﻨەوە و ھەڵﻮێﺴﺖ ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ﺑﻮون ،ﻛە دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮاﻣﭙﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺑﺮاوەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﺎﻧﮕەواﺷــەی ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﻛﺮدی .ﻗﺴەی ﺗﺮاﻣﭗ ﻟەﺑﺎرەی ﺋﯿﺴــﻼﻣەوە ﺑــێ ﭘێﭻ و ﭘەﻧــﺎ ﺑﻮو ،دەﺑێ ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻟەﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێﺘــەوە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ھەﻣﻮو رووێﻜەوە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ رۆﺋﺎوا دەﻛﺎ :ﻛﻮﻟﺘﻮور ،ﺳﯿﺎﺳــەت، ﺋﺎﺑــﻮوری .ﻟێــﺮەدا ﺋــەو ﺗێﺰەی ﺳــﺎﻣﯚﺋێﻞ ھﺎﻧﺘﻨﮕﺘﻦ ﭘﺸﺘڕاﺳﺖ دەﺑێﺘەوە ،ﻛە ﻣﻠﻤﻼﻧەی ﮔەورە ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﻣﺮۆواﯾەﺗﯿﺪا ﻣﻠﻤﻼﻧەی ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە دەﺑێ. رووداوی ﺗــﺮی ﻣێﮋووﯾــﯽ ،ﻛــە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟەﺑﺎرەی ﺑﺎﺳەﻛەی ﺋێﻤەوە رووﯾﺎن داﺑێ زۆرن ﻟە ژﻣﺎرە ﻧﺎﯾەن، ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﯿﺸــﺎﻧە ﺑــە ﯾەﻛﺪواﻧێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن دەﻛەﯾﻦ .ﺑــەر ﻟە ﻧێﺰﯾﻜەی دوو ﻣﺎﻧﮓ ،ﻛﯚﻧﮕﺮێﺴــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﯾﺎﺳﺎی ﺟﺎﺳﺘﺎی دەرھێﻨﺎ ،ﻛە ﺋەم ﯾﺎﺳﺎﯾە وﺗﯽ ﺳﻌﻮودﯾە ﭘﺎش ﭘﺎزدە ﺳﺎڵ ﻟە رووداوی ﯾﺎزدەی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2001ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەﻛﺎت و ﺗﯚڵەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧــەی ﭘــێ دەﺑﮋێﺮێﺘەوە. رووداوێﻜﯽ ﺗﺮ :ﺋەو دﯾﻮاراﻧەﯾە ،ﻛە
وﺗەﯾﻠﯽ رۆھەﺗﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻟەﺳەر ﺳﻨﻮوری ﺧﯚﯾﺎن ﺑە رووی ﻟێﺸﺎوی ﻛﯚﭼﺪا راﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﺮﯾﺲ )ﯾﯚﻧﺎن( ﻣﺎوەﺗەوە ﺑێ دﯾﻮار ﺋەوﯾﺶ ﺳﻨﻮوری ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺋﺎوی زەرﯾﺎﯾە ﺑﯚ دﯾﻮار ﻧﺎﺷــێ .ﻟەم رۆژاﻧــەدا ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھەڕەﺷەی ﺑەرداﻧەوەی ﻻﻓﺎوی ﻛﯚﭼەراﻧﯽ ﺑەرەو ﻛەرﺗەی ﺋەوروﭘﺎ ﻛــﺮدەوە .ﺑێﺘﻮو ﺋەﻣە روو ﺑــﺪات ،ﺋەﮔــەری ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻧێﻮاﻧــﯽ ﮔﺮﯾﺲ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا دێﺘە ﭘێﺶ .ﻛﺘﻮﻣﺖ ﺋەو ﻗﺴەﯾەی ھﻨﺘﺘﻨﮕﺘﻨﯿﺶ ﺑەراﺳﺖ دەﮔــەڕێ ،ﻛە دەڵــێ ﻣﻠﻤﻼﻧەی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەل ﻟــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەدا دەﺗەﻗﻨــەوە ﻟﭽﻜﯿﺎن ﺑــەر ﯾەﻛﺘﺮ دەﻛــەوێ .ﮔﺮﯾــﺲ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ دوو ﻟﭽﻜﯽ دوو ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧەﺗﯿﯽ ﺟﯿﺎوازن. ﻟەﻧﺎو ﯾەك ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧەﺗﯿﺪا ،ﺑە ﻗﺴەی ھﺎﻧﺘﻨﮕﺘﻦ ﮔﺮژی و ﺧﺎوﺑﻮوﻧەوە زۆر روو دەدەن .ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ رووداوێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﻣێﮋووﯾﯽ ھەر ﻟەﺑﺎرەی ﺋەم ﺑﺎﺳــەی ﺋێﻤەوە ﺗێ ﭘەڕی ﺋەوﯾﺶ ﺋــەو دﯾﻤﺎﻧەﯾە ﺑﻮو ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎﭘﺎ ﻓﺮەﻧﺴﯿﺴﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻛڵێﺴــەی ﻛﺎﺗﯚﻟﯿﻚ و ﭘەﺗﺮﯾﺎرﻛﯽ ﺋەرﺗﯚدۆﻛﺴــﯽ رووس رووی دا. ﺋــەم ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯿﯿە دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە
ھەزار ﺳــﺎڵ ﮔــﺮژی و ﺑﯚﻧﺪژﯾﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھﺎﺗە ﺑــەرەوە .ﺑەرەواژی ﺋەﻣە ﻟە دﻧﯿﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا ،دوای ھەزار و ﭼﻮارﺳەت ﺳﺎڵ ﻣﻠﻤﻼﻧەی ﻧێﻮان ﺳــﻮﻧە و ﺷﯿﻌە ،ھێﺸﺘﺎ ﺷەڕ ﻟﻮوﺗﻜەی ﺑەرﻧەداوە. ﺑــەﻻی ﻣﻨــەوە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿــە، دوای ﺑڕاﻧــەوەی ﻛێﺸــەی ﺑەﻧﺎو ھﯚﻧﯿﻨەوەی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ ،ﻣﻠﻤﻼﻧەی ﻧێﻮان ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧە ﺑەرەو ﺧﺎوﺑﻮوﻧەوە ﺑﭽێﺖ .ھﯿﻼری ﻛﯿﻠﻨﺘﻦ ﺑﮕەﯾﯿﺒﺎﯾە ﺑە ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯽ دەﺳەت، درێﮋەی ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ دەدا ،ﻛە ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻚ ﺑﻮو ﻧﺎوﭼەی رۆھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺑــەرەو ﺷەڕێﻜﯽ ﺳەراﻧﺴــەری ﻟە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ دوو ﻣەزەوەﻛەدا دەﺑﺮد. ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەم ﺳــﺎڵەدا وﺗﯽ ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑﺎﯾﯽ دە ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺷــەڕی ﺗێﺪا ﻣﺎوە ،ﺑــەم ﺑە ھﺎﺗﻨﯽ دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮاﻣﭗ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿە، ﮔﺮژﯾﯿەل ﺷێﻮەﯾﺎن ﺑﮕﯚڕێ. وەك دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﮔﺮژﯾﯿەل ﻟە ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋەوروﭘﺎ ﻟــە ﺗﯚﻗەﻧﺪاﯾە و داﻧﺎﺑــەزێ .ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿــە ،ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺗﺮاﻣﭙــﺪا ﻛﺮژﯾﯿەل ﻟە ﻧێﻮاﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﺷﺪا ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﭽێﺘەوە
ﺗﯚﻗــەن .ﺋەواﻧەی ﻟــە ﺋەﻧﻘەرە و ﺗــﺎران ﻧەﺧﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــەت دەﻛێﺸﻦ ،ﻟە ﺟەرﮔەی ﺳﯿﺎﺳەت و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻟﯽ دﻧﯿــﺎدان .ﺋەوەی ﺋەﻧﻘەرە ﻣەزﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﯾﻔەی ﺳﻮﻧە و ﺋەوی ﺗﺮﯾﺎن ﻣەزﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﯿﻌە دەﻛﺎت .ھەرﭼەﻧﺪە ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺷــەڕ و ﻣﻠﻤﻼﻧــەی ﺗﺎﯾﻔەﯾﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﺳــﻮوڕێ ،ﺋەم دووە رووﺑەڕووی ﯾەﻛﺘــﺮ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ھەر ﻟە ﭼڵەﭘﯚﭘەی ﺳــﺎزی و ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾــﺪان .راﺳــﺘە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑﯚ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی دەﺳﺮۆﯾﯿﻦ ﻣﻠﻤﻼﻧە دەﻛەن ،ﺑەم ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻻوەﻛﯿﯿــە ﺑەﻻﯾﺎﻧــەوە و ﻧﺎھێڵﻦ ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑــﮕﺎت ﺑــە ﺑەﭬﯚﻛﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳــﯿﺶ .ﺋەوان ﻧەﺧﺸــە دەﻛێﺸــﻦ ﺑــﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﺗــﺮ ،ﻛــە ﻟەﮔــەڵ رۆﺋﺎوادا دێﺘە ﺑەرەوە .دەﺑێ ددان ﺑەوەﺷﺪا داﺑﻨێﯿــﻦ ،ﻛــە ﺋــەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﻟە ﻧێﻮاﻧــﯽ دوو ﺋﺎﯾﻨەﻛــەدا ﻧﺎﺑێ ﻟەﺑەرﺋــەوەی رۆﺋــﺎوا وەك دﻧﯿﺎی ﻛﺮﯾﺴﺘﺎﻧەﺗﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻟە ﺋﯿﺴﻼم ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەو ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑەھﺎﯾەﻟێﻜﯽ ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧەﯾە ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺋﺎﯾﻨەوە ﻧﯿﯿە. ﺑــﺎ ﺑێﯿﻨــەوە ﺳــەر ﻛﻮردەﻛەی
ﺧﯚﻣــﺎن ،ﻛــە ﻛێﺸــەی ﺋــەو وەك ھەﻣــﻮو ﺟــﺎر ﺋﺎڵﯚزﺗﺮﯾــﻦ و ﮔﺮێﺪارﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸەﯾە ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﺪا. ﻛﻮرد زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧەن و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺷﯿﻌەن ﺑەم ﻧە ﻟﻮوﺗﻜەی ﺳــﻮﻧەﻛﺎری رێﺰێﻜﯿﺎن دەﮔﺮێ و ﻧە ﻟﻮوﺗﻜەی ﺷﯿﻌەﻛﺎری ﺣﺴــێﺒێﻜﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺎت .ﺳــﺎڵﯽ 2014ھەر ﺳــێ وﺗە زﻟەﻛەی: ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺋێﺮان ﻛﯚك ﺑﻮون ﻟە ﺑەﮔﮋەوەﻧﺎﻧــﯽ داﻋﺶ ﺑە ﻛﻮرددا ﻟە ﺳــﯚﻧﮕەی ﺋەوەی ﻛﻮرد ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺧﯚی ﻟــە ﺑەھﺎﯾەﻟﯽ رۆﺋﺎواﯾﯿﺪا دۆزﯾﻮەﺗەوە .ﻟەﺑەرﺋەﻣە دەﺑێ ﻛــﻮرد ورﯾﺎ ﺑــێ ﻧەﻛەوێﺘە زەﻟﻜﺎوی ﺗﺎﯾﻔەﯾﯿﻮە )وەك :ﻛﺮدﻧەوە و ﻧەﻛﺮدﻧەوەی ﺣﻮﺳــێﻨﯿﯿە ،ﻛە ﻟەم رۆژاﻧەدا ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن( .ﻛﻮرد ﺑﻜەوێﺘــە زەﻟﻜﺎوێﻜــﯽ واوە ،ھێﺰ ﻧﯿﯿە ﺑﯿﮫێﻨێﺘــە دەرەوە ،رۆﺋﺎواش ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋﺎوڕی ﻟێ ﻧﺎداﺗەوە .ﺋەو 28ﻣﺎﻧﮕەی راﺑــﺮدوو ،ﺑﺎڵەﻓڕﻛەی رۆﺋﺎواﯾﯽ ﻧەﺑﻮاﯾە ،ﺋﯿﺴــﻼم ﺋێﻤەی ﺳــڕﯾﺒﻮوەوە .ﺋێﻤە وێڕای ﺋەوەی ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧﯿﺶ و رۆھەﺗﯿﺸﯿﻦ ،وەك ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺋێﻤە رۆﺋﺎواﯾﯿﻦ .ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻛﻮرد ﺋﺎﯾــﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺋەوروﭘﺎش ﺋەﻣە دەزاﻧێ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ دەﯾﺰاﻧێ .