دوای داﻋﺶ ڕووﺑەڕووی ﭘەﯾەدە دەﺑﻨەوە
5
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﺋﯚﻓەری ﮔێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﭘێﺸﻜەش دەﻛەن
7
ﻛﻮرد و ﻋەرەب و ﻧﯿﭙﺎڵﯽ و ﺑەﻧﮕﻼدﺷــﯽ ﻟە ﺳﯚراﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ ﻛﯚچ دەﻛەن
8
ﭼﯚﻣﺎن داوای داھﺎﺗﯽ ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران دەﻛﺎت
6
ﮔﯚڕان ﺳــەری ﻟێ ﺷێﻮاوە ﻧﺎزاﻧێ ﭼەك ھەڵﮕﺮێ ﯾﺎن داوای راﭘەڕﯾﻦ ﺑﻜﺎت
2
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻛﻮردی ﺑە ﺳﯚﺳﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن ﻧﺎﺳﺎﻧﺪ
ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﭼﯚن ھﺎت و ﭼﯚن ڕۆﯾﯽ؟ 10
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﺎﺳﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗەدەﻏە دەﻛﺎت ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛەر رووﺑەڕووی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴﯽ دەﺑﻨەوە
3
%88ی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﻮەﺷﺎوﻧەﺗەوە ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣــﺎر و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەرێــﮋەی % 88ی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھەڵﻮەﺷﺎوە دادەﻧﺮێﻦ ،ﺋەوەش ﻟەﭘﺎڵ ھەڵﻜﺸــﺎن و ﺑەردەواﻣﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺧێﺰاﻧﺪا ﻛە ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ
ھەﻟێﻜﯽ ﻟەدەﺳﺖ ﻧەﭼﻮو ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﯾﺎﺳﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ،ﻛەﻟێﻦ و ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ زۆری ﺗێﺪاﯾە و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ رووەوە ﻛێﺸەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت.
9
ﺳﯚﻣﯚ ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿە
14 15
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ژﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻛــەر ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، رووﺑەڕووی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴﯽ دەﺑﻨەوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ژﻧﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا رووﺑــەڕووی ﺋەو ﺣﺎڵەﺗــە دەﺑﻨەوە، ﺑــەم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن دەڵێﻦ ،ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮوەﺗەوە.
8
ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان دژی ﺳﺮوە ﻧﺎدرێﺖ
ﻟەﮔــەڵ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ھەوڵێــﻚ ﻟەﻻﯾــەن ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧەوە ھەﺑﻮون ﺑﯚ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان دژی ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿــﺪ ﺑەراﻣﺒــەر ﻛەﺳــﻮﻛﺎر و ﺧێﺰاﻧﯽ ﺷــەھﯿﺪان ،ﺑەم دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺷﺎرەﻛە ڕێﮕﺮﯾﯿــﺎن ﻟــەو ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﺎﻧە ﻛــﺮدووە .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺗەﻧﮫﺎ ﻟە ﺷــەڕی داﻋﺸــﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەزار و 900ﺷەھﯿﺪی داوە.
4
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ﮔﯚڕان ﺗەﻧﮕﮋەی زۆرە و ﺧﯚی ﻟەﺑﯿﺮ ﭼﻮوە و رێﻜﺨەرﯾﺶ ﺗەواو ﭘﺸﺘﮕﻮێﯽ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەم ﺑێﺴەروﺑەرﯾﯿە روو دەدات و ھەرﻛەس دێﺖ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚی ﻗﺴــە دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوەﯾە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ورد ﺑە ﻛﺎر و دروﺷــﻢ و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﮔﯚڕاﻧﺪا ﺑﻜﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ و ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺋەو ﯾﺎرﯾﯿﺎﻧەوە ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎراﺳﺘەﯾﺎن دەﻛەن“.
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭼﻮارەم ﺑڕە ﭘﺎرە ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﻧێﺮێﺖ
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳێ ﺑڕە ﭘﺎرەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دراوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺋەﻣﯿﻨــﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭼﻮارەم ﺑڕە ﭘﺎرە ﺑﯚ ھــﺎوﻛﺎری ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻧێﺮێﺖ ،ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو 415ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر داوە ﺑﯚ ھﺎوﻛﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ﺑــەم رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرەﻛە ﺑەﺳــەر 12ﻣﺎﻧﮕﺪا داﺑەش ﻛﺮاوە و ﺑەش ﺑەش ﺑﻨێﺮێﺖ.
ﺟەﺑﺎر ﯾــﺎوەر ﺋەﻣﯿﻨــﺪاری ﮔﺸــﺘﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﻛﯚی ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﻛە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ وەك ھﺎوﻛﺎری ﺑﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر داوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺳێ ﺑڕە ﭘﺎرە ﮔەﯾﺸﺘﻮوە و ﺋێﺴﺘە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑڕە ﭘﺎرەی ﭼﻮارەم دەﻛەن. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺑەﺳــەر 36ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔەدا داﺑەش دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﻮاﯾەﻛﺪا رێﻚ ﺧﺮاون“. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑڕﯾــﺎری دا ﺑە ﺑــڕی 415 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ھــﺎوﻛﺎری ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت ﻟــە ﺟەﻧﮕــﯽ دژ ﺑــە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ .ﺑەم ھﯿﭽــﯽ ﻟە دۆﺧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧەﮔﯚڕﯾــﻮە و ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ھــەر دوادەﻛەوێﺖ. ﯾــﺎوەر زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــە ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺧەرج ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻟﯿﻮاﻛﺎن دەﺑێﺖ ،ھەروەھﺎ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺋەم ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە داﺑەش دەﻛﺮێﺖ ﻛــە وەك ﭼﯚن ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻣﻮوﭼە وەردەﮔﺮێﺖ“.
ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد، ”ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﭘﺎرەﻛە دەﮔﺎﺗە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭘﺎرەﻛە ﻟە وەزارەﺗﺪا ﻟەﮔەڵ ﻣﻮوﭼەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﭘێﺸــﻤەرﮔە رێــﻚ دەﺧﺮێــﺖ و داﺑەش دەﻛﺮێﺖ“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳێ ﺑڕە ﭘﺎرە ﻟە ﻛﯚی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر داوە ،ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﭘێﺸﻤەرﮔە. ﺋﺎری ھەرﺳــﯿﻦ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﭘﺎرەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ 14ﻟﯿﻮا ھﺎوﺑەﺷــەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ڕێﻚ ﺧﺮاوﻧەﺗەوە“. ﺋەم ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﻛە وەزارەﺗﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑڕﯾﺎری داوە ﺑﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺧەرﺟﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺑەﺳــەر 12ﻣﺎﻧﮕﺪا داﺑەش ﻛﺮاوە و ﺑەﭘێﯽ ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن ﺑەش ﺑەش رەواﻧە دەﻛﺮێﺖ. وەك ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 37ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﻧێﺮێﺖ. ھەرﺳﯿﻦ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷﯽ ﻛەﻣێﻚ زﯾﺎﺗﺮ % 30ی ﻣﻮوﭼەی ﺋەم 14ﻟﯿﻮاﯾەﯾــە ﺑﯚ ھەر ﻣﺎﻧﮕێﻚ و ﺑەﺷــﯽ ﺗەواوی ﺧەرﺟــﯽ و ﻣﻮوﭼــەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧﺎﻛﺎت“.
”ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﺗێﻜﺪاﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧە“
ﮔﯚڕان ﺳەری ﻟێ ﺷێﻮاوە ﻧﺎزاﻧێ ﭼەك ھەڵﮕﺮێ ﯾﺎن داوای راﭘەڕﯾﻦ ﺑﻜﺎت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن ھەڵﺴﻮوڕاوی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان داوای ڕاﭘەڕﯾﻨــﯽ ﺟەﻣــﺎوەری ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ڕێﮕەﭼﺎرەی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕاﭘەڕﯾﻨﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿە ،ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاوە ﺳــﺎڵێﻚ ﺑــەر ﻟــە ﺋێﺴــﺘەش داوای دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێــﺰی ﭼەﻛﺪاری ﻛﺮد ﺑﯚ ﮔﯚڕان .ﺑەم ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەڵێﻦ ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘﺎﻧە ﻛەﺷــﯽ ﺋەو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾە ﺗێﻚ دەدات ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻮوە. ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن ھەڵﺴﻮوڕاوی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و
ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛﺪا ﻛە ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ”ﻛەی ﺋێﻦ ﺋێﻦ“ـــﯽ ﺳــەرﺑە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەﮔەڵﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم درا ،ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،وەك ﻗەﻧﺎﻋەﺗــﯽ ﺧــﯚم دەﺑێــﺖ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕاﭘەڕﯾﻨێﻜﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﺳــﭙﯽ و ﺷﯚڕﺷێﻜﯽ ﭘڕﺗەﻗﺎڵﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ڕوو ﺑﺪات، ﺑﯚ ﻻﺑﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺗﺎﻛڕۆﯾﯽ“. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑڕوای واﯾە ﻛە ﺑەﺑێ ڕاﭘەڕﯾﻦ ھەرﮔﯿﺰ ﻛێﺸە ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﺑﻦ و دەڵێﺖ” :ﺑەھﯿﻮام ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ڕاﭘەڕﯾﻨێﻚ ﻟەو ﺟﯚرە ڕوو ﺑﺪات، ﻛە ﺟەﻣﺎوەر دەﺳــەﺗﯽ ﺧﯚی
ﻋەﻟﯽ ﻋەوﻧﯽ:
ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺋێﻤــە ﺧەرﯾﻜﯿﻦ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ دادەﻧﯿﺸــﯿﻦ، ﻧﺎﻣەوێﺖ ﻗﺴــەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜەم و ﺑﺒﯿﻨە ھﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻛەﺷــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎن
ﻓــەرز ﺑــﻜﺎت“ .داواش دەﻛﺎت ڕاﭘەڕﯾﻨێﻚ ﺑێﺖ ﻛە دوور ﺑێﺖ ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﭘێﺸﻤەرﮔە و ھێﺰی ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن ﻟە ڕاﭘەڕﯾﻨێﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرەدا ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﻟــە ﻣﯿﻠﻠەت ﺑﻜەن و ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺎر ﺑﻦ ﻟە ﺧەڵﻚ و ڕێﮕە ﻧەدەن ھێﺮش ﺑﻜﺮێﺘە ﺳەر ﺟەﻣﺎوەر“. ﻋەدﻧــﺎن ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ و ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو ،2015داوای ﭘێﻜﮫێﻨﺎن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﭼەﻛﺪاری ﻛــﺮد ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان .ﺑەم ﺑە ﻗﺴــەﯾﺎن ﻧەﻛﺮد و ﻻﯾەﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘەﻟــە وەﻣﯿﺎن داﯾەوە ﻛە ﭼەﻛﺪاری ﺑێ ﻣﯚڵەت ﻗەدەﻏەﯾە. ﺋــەم ﻟێﺪواﻧﺎﻧــەی ﻋەدﻧــﺎن ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻣﺎوەی دوو ھەﻓﺘەﯾــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ دوای ﺳــﺎڵێﻚ ﻟە ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوﯾﯽ ،دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﭼﺎودێﺮان ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘﺎﻧە ﺧﺰﻣەت ﺑە ﻛەﺷﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻛﺎن ﻧﺎﻛﺎت. ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕای
دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﮔــﯚڕان ھــەر دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ڕاﭘەڕﯾﻦ و ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە. ﻋەوﻧــﯽ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت، ”ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺋێﻤــە ﺧەرﯾﻜﯿﻦ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ دادەﻧﯿﺸــﯿﻦ ،ﻧﺎﻣەوێﺖ ﻗﺴەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜــەم و ﺑﺒﯿﻨە ھــﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ ﻛەﺷــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎن“. ﺑــەم ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ھەڵﺴﻮوڕاواﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻗﺴە و ڕای ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە
و ھەﻣﻮو ﻗﺴەﯾەك ﻧﺎﺑێﺘە ﻗﺴەی ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە و ﺋەوەی ﮔﻮزارﺷﺖ ﺑێﺖ ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕان ،ﻟە ڕێﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛەﯾەوە ڕادەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت” ،ﮔﯚڕان ھێﺰێﻜــﯽ ﺑێ ﭼەﻛــە و ﺋەوەی ﮔﻮزارﺷــﺘﯿﺶ ﻟــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە دەﻛﺎت ،ﻟە ڕێﮕەی ﻣﻨــەوە ﺑــو دەﻛﺮێﺘــەوە ﻛە ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﮔﯚڕاﻧﻢ“. ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﯽ واﯾە، ﻋەدﻧﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن دەﯾەوێ ﺑەھەر
ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑێــﺖ ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺘە ﺋﺎراوە ﺑﯚ ﺋەوەی ”ﭘﯚﺳــﺖ“ وەرﺑﮕﺮێــﺖ و ﺋــەوەی ﭘــێ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێ ﻛە ﻟــە ﺋەرﻛﯽ ﻓەرﻣﯿﺪا ﻧﯿﯿە .ﺋــەو ﭼﺎودێﺮە ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﮔﯚڕان ﺑﻮوەﺗــە ھێﺰێﻜــﯽ ﺷــێﻮاوی ﺑــێ ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘــﻼن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﭼﯽ ﻟــەوە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﺘﺮە داوای ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﮔﯚڕان ﺑﻜﺮێ؟ ﺋەی ﺋێﻤــە ﻧەﺑﻮوﯾــﻦ ﮔﻮﺗﻤﺎن ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯿــﻦ و ﺷــﺎﻧﺎزﯾﻤﺎن ﺑەﺑێ ﭼەﻛﯽ دەﻛﺮد
و ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎ ﻧﺎو دەﺑﺮد؟. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﮔــﯚڕان ﺗەﻧﮕﮋەی زۆرە و ﺧــﯚی ﻟەﺑﯿــﺮ ﭼــﻮوە و رێﻜﺨەرﯾــﺶ ﺗەواو ﭘﺸــﺘﮕﻮێﯽ ﺧﺴﺘﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەم ﺑێﺴەروﺑەرﯾﯿە روو دەدات و ھەرﻛەس دێﺖ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚی ﻗﺴــە دەﻛﺎت، ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوەﯾە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ورد ﺑە ﻛﺎر و دروﺷــﻢ و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﮔﯚڕاﻧﺪا ﺑﻜﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ و ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺋەو ﯾﺎرﯾﯿﺎﻧەوە ﻛــە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎراﺳﺘەﯾﺎن دەﻛەن“.
ڕۆژی 20ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ،2016ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ، ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜــﯽ ﺑــو ﻛﺮدەوە و ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﺳێ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺧﺴــﺘە ﺑــەردەم ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن، ﺋەواﻧﯿــﺶ ،ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت و دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺣﻜﻮﻣەﺗێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ،ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﯿﻮاﻧــﺪاری ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴــﯽ ﺳﯚﺳــﯿﺎل ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗە ﺋەﺳــﺘﯚ، ﺳەرﺑﺎری ﺑەﺷﺪاری ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ،ﻟە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴەﻛەدا ﻛە دوو رۆژی ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ،ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮر و رۆژﺋﺎوا ﻗﺴەی ﻟەﺑــﺎرەوە ﻛــﺮا ،ﺑــەم رێﮕە ﻧەدرا ﺑﺎس ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ”ﺣﺪﻛﺎ“رەﺧﻨە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴەﻛە دەﮔﺮێﺖ و دەڵێ ﺑە داﺧەوە ﺑﯚ ﻛﻮرد. رۆژی ﯾەﻛﺸەم 11ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەر ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺣﺰﺑە ﺳﯚﺳــﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻣــﺎوەی دوو رۆژ رێــﻚ ﺧﺴــﺖ ،ﺑەم رێﮕــەی ﻧەدا رۆژھــەت ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺑﺎﺳەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەن، ﺋەو ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــە ﺑﻮوە ھﯚی ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ﺑــەوەی ﻛــە رێﮕــە ﻧــﺎدرێ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژھەت ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎس ﺑﻜﺮێﺖ. رۆﺳﺘەم ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان وەك ﻛﺎرداﻧەوەﯾــەك ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەو رووداوە رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ” ،ﻛﻮﻧﻔڕاﻧﺴــﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺌەﻧﺘﺮﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎل ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﯿﺮێ و ﺑﺎﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ روژھەت ﻧﺎﻛﺮێ، ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋێﺮاﻧە ﯾﺎن ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﻦ ﺑەڕەﻛەﯾە، ﺑەداﺧەوە ﺑﻮ ﻛﻮرد“. ﻟــەو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەدا ﻛﯚﻣەڵەی
ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە:
ﯾەﻛێﺘﯽ وﯾﺴــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﺑﻜﺎت و دواﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ داﺑﻨﯿﺸێﺖ.
ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دوور ﺧﺴــﺘەوە و ڕێﮕﺮی ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮد ﺑﭽێﺘــەوە ھەوﻟێــﺮ ﻛە ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﮔﯚڕان ﺑﻮو ،ﻟەوﻛﺎﺗەﺷەوە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻢ ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮە و ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮی داﻧەﻧﯿﺸﺘﻮون. ﯾەﻛێﺘﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻟەﺑەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ دواﺧﺴﺘﻮوە. ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ، ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﯾەﻛێﺘﯽ وﯾﺴﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﭘﺮﺳەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت و دواﺗﺮ ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ داﺑﻨﯿﺸێﺖ. ﭘﯿﺮە ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾەش ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﮔﯚﻧﮕﺮەی ﺣﺰﺑە ﺳﯚﺳــﯿﺎل دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن
ﺑﻮو ﻛە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺳﺘﺮا ،ﺑﯚﯾە داواﻣﺎن ﻛــﺮد ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە دوا ﺑﺨەﯾﻦ“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟەﻧﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ﺑــو ﺑﻮوﻧەﺗــەوە، ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو و ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎردا ڕێﻚ ﻛەوﺗــﻮون ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜەن و ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺷﺎﻧﺪەﻛە ﺑــﻜﺎت و ﺣﺎﻛــﻢ ﻗﺎدر ﻟــە ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺷﺎﻧﺪەﻛە ﺑێﺖ. ”وﺷــە“ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ڕای ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾــﺎری ﯾەﻛێﺘــﯽ، ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺷــﺎو ﻋەﻟــﯽ ﻋەﺳﻜەری ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرەوە ﻛﺮد ،ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﺋەو
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﮕەران دەﻛﺎت ﺷﯚڕﺷــﮕێڕی زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان و ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆژھەت ،ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺣﺪك ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014ەوە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﺣﺪﻛﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1996ەوە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭼﺎودێﺮە و ﺳﺎڵﯽ 2008ﯾﺶ ﺑﻮوەﺗە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ڕاوێــﮋﻛﺎر و ﻛﯚﻣەڵەﯾﺶ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ڕاوێــﮋﻛﺎری ﺋــەو ڕێﻜﺨﺮاوەﯾە ،ﺑەم ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رێﮕﺮی ﻛﺮا ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎﺳەﻛﺎﻧﺪا. رۆﺳﺘەم ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ-ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺣﺪﻛﺎﯾە ،ﻟە ﻟێﺪواﻧﯿﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” :ﺑﯚ ﻣﻦ و ﺳــەرﺟەم ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی رۆژھەت ﺟێﯽ
ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻛە ﺑﯚ ﻧەﯾﺎﻧﮫێﺸﺘﻮوە ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،رێﮕەی ﻛﻮرد ﺑﯚ ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎل ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺰم ﻟە ڕێﮕەی رێﺒەرەﻛەی ﺋێﻤەوە ﺑﻮوە و ﯾەﻛەم ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﺑﻮوﯾﻦ ﻛە ﻛﺮاوﯾﻦ ﺑە ﺋەﻧﺪام و وەك راوێﮋﻛﺎر ھەڵﺒﮋێﺮدراﯾﻦ و ھەﻣﻮو ﺳﺎڵێﻚ ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺷﺪاری دەﻛەﯾﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :دﻛﺘﯚر ﺳــﺎدق ﺷــەرەﻓﻜەﻧﺪی ھەر ﺑﯚ
ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎل ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎل ﭼــﻮوە ﺑەرﻟﯿﻦ و ﻟــەو رێﮕەﯾــەدا ﺗﯿــﺮۆر ﻛﺮا، ﺑەم ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋﯿﻨﺘەرﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎل دەﻛﺮێﺖ ،ﻛﻮردی رۆژھەت ﻧەك ھەر ﭘﺎﻧەڵێﻜﯽ ﭘــێ ﻧﺎدرێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻧﺎھێڵﻦ ﻟە ﺑﺎﺳەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەن“. ﺑەﺷﺪاری ﭘێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪﻛﺎی
ﻧﯿﮕەران ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﺎڵەﻛەی ﺗﺮی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺶ ﮔﺎزەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﺷﺎرﻧەوە .ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺷەرەﻓﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ”ﺣﺪك“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﺋەوە دوﻛﺘﯚر ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮوی ﺷــەھﯿﺪ و ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺑﻮو رێﮕــەی ﻛﻮردی ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــﯚ رێﻜﺨــﺮاوی ﺳﯚﺳــﯿﺎل ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎل و دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ
رۆﺳﺘەم ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی:
ﻛﻮﻧﻔڕاﻧﺴﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺌەﻧﺘﺮﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎل ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﯿﺮێ و ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ روژھەت ﻧﺎﻛﺮێ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋێﺮاﻧە ﯾﺎن ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﻦ ﺑەڕەﻛەﯾە ،ﺑەداﺧەوە ﺑﻮ ﻛﻮرد
ﺧــﯚش ﻛﺮد .ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺰﯾﻚ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘەﻛﺎن ﻛﯚ دەﺑﻨــەوە و ﻛــﻮردی ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻓەﺗــﯽ ﻗﺴەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﭘێ دەدرێ ،ﻛەﭼﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ”ﺑەھەردوو دەرﻓەﺗــﯽ ﺑەﺷــەﻛەﯾەوە“ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﺑﺎﺳەﻛﺎﻧﺪا ﭘێ ﻧﺎدرێ“. ﻟە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەﻛەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﻣﮋارەﻛﺎﻧﯽ ”ﺗﯿﺮۆرﯾﺰم ،ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﭘەﻧﺎﺑــەران و ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ“ ﺧﺮاﻧــە ﺑەرﺑﺎس و ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑــﺎس ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮر و ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮا .وەك ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺷەرەﻓﯽ ﺋﺎﻣﺎژە دەدات ”ﺑﯿﺎﻧﻮوەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑﺎﺳــەﻛﺎن ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑە
ﭘﺮﺳە ﻧﺎﻛەﯾﻦ“. ھەرﭼــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧە دەڵێــﺖ ،ﺋﺎﻣﺎدەی داﻧﯿﺸــﺘﻨﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺟﺎ ﻟە ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺑێﺖ. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﮔﯚڕان ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت” :ﺋەﮔەر ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﯿــﺎزی رژدی ھەﺑێﺖ، ﺋــەوا ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﻟەﮔەڵﯽ دەﭼێﺘە ﭘێﺸەوە“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﮔــﯚڕان ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ دەرﺑڕﯾﻮە. ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەو ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە، ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و داراﯾﯿﺪاﯾە و ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎﻣﻦ ﺑﯚ داواﻛﺮدرﻧﯽ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ھــﺎوﻛﺎت ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە و ﯾەﻛە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و ڕاﭘەڕﯾﻦ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە.
ﺗﯿــﺮۆر و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی وەك ﺑڵێﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻧەزاﻧێ ﺗﯿﺮۆر ﭼﯿﯿە ،وەك ﺋەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺋەم ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴە ھێﻨﺪە ﮔێﻞ ﺑﻦ ﻛــە ﻧەزاﻧﻦ دوو رێﺒــەری ﺋەم ﺣﺰﺑە ھەر دوای ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺳﺎﻧەی ﭘﺎرﺗە ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎن ﺑە دەﺳﺘﯽ رەﺷــﺘﺮﯾﻦ رێﮋﯾــﻢ ”ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان“ ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮان. رۆﺳﺘەم ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮی دەﭘﺮﺳێ ”ﺑﯚﭼــﯽ ﻛــﻮردی رۆژھەت ﭘﺸــﺘﮕﻮێ دەﺧﺮێــﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺮاﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟــە ﺑﺎﻛﻮر و رۆژﺋﺎوا و ﺑﺎﺷــﻮور ﭘﺸﺘﮕﻮێ دەﺧﺮێــﺖ؟ ،ﺑڵێــﯽ ﺋێﻤــەی رۆژھەﺗﯽ ﻛــﻮرد ﻧەﺑﻮوﺑﯿﻦ و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮردی ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻧەﭘﺎراﺳﺘﺒێﺖ؟“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑڵێــﯽ ﺋــەو ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨە ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑێﺖ، ﯾﺎن ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەژێﺮ ﺑەڕەﻛەﯾە و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە دەرﻧەﻛەوﺗﻮوە، ﻣﻦ ﺋەو رەﺧﻨــە و ﮔﺎزەﻧﺪاﻧەم ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ھەﯾە ،ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەك ﻛە رووﺑﺎرێــﻚ ﺧﻮێﻨﯽ ﻟەﭘێﻨﺎو ﻛﻮردﺑﻮوﻧﺪا داوە“. ﻟــە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺋــەوە ﺟﺎری ﯾەﻛەم ﻧﯿﯿە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھەت و ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەراوێﺰ دەﺧﺮێﺖ و ﭼﺎودێﺮان ھﯚی ﺋەو ﭘﺸﺘﮕﻮێﺨﺴﺘﻨﺎﻧە دەﮔەڕێﻨﻨەوە ﺑﯚ ﺋــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﭘﺘەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﺷێﻮەی ھەواڵﯿــﺶ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿــﺎن ﺑــە ﺷەھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ﻧەداوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ – ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕﺎﺗە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻟەﮔــەڵ ھەرﯾەك ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻛــﯚ ﺑﺒێﺘەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧەﭼﻮوەﺗە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿە.
ﭘەرﻟەﻣﺎن و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳێﻚ ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒــﮋاردن ،دواﺑــەدوای ﺋەو ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەش ﭘﺎرﺗﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻛﺮد و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔەڵ زۆرێﻚ ﻟــە ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن داﻧﯿﺸــﺘﻮوە و ﺑڕﯾﺎرﯾﺸە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان داﺑﻨﯿﺸﻦ. ﻋەﻟــﯽ ﺣﻮﺳــێﻦ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی ڕوون ﻛــﺮدەوە ،ﭘﺎرﺗــﯽ داوای ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮدووە وەك ﺳــەرەﺗﺎ ،ﺑــەم ﺋــەوان
ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە ﻛﺎﺗﻤﺎن ﺑﺪەﻧێ. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋەﮔــەر ھەرﻛﺎت وەﻣﻤــﺎن دراﯾــەوە و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮو ،ﭘﺎرﺗــﯽ دەﭼێﺘە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان دادەﻧﯿﺸێﺖ“. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ڕەﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﭘﺎرﺗﯽ ھێڵــﯽ ﺳــﻮوری ﻟەﺳــەر ھﯿﭻ
ﻻﯾەﻧێﻚ ھەﺑێﺖ ﺑە ﮔﯚڕاﻧﯿﺸــەوە و ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــە ﻧﯿﺎزی ﭼﺎﻛﺴﺎزی و ﻟەﺳەر ڕاﺳﭙﺎردەی ﺳــەرۆك ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دادەﻧﯿﺸێﺖ“. ﺋﺎڵﯚزﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەھــﯚی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــەوە، ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ 10ـــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015دا ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧــﯽ
3
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
دواﻛەوﺗﻨﯽ ﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ھەﯾە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕێﮕﺮی ﻟە ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان دژی ﺳﺮوە دەﻛﺮێﺖ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ھەوڵێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧەوە ھەﺑﻮون ﺑﯚ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان دژی ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺑەراﻣﺒەر ﻛەﺳــﻮﻛﺎر و ﺧێﺰاﻧﯽ ﺷــەھﯿﺪان ،ﺑەم دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺷﺎرەﻛە ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟەو
ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﺎﻧە ﻛﺮدووە. ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿــﺪ، ﺳــﺮوە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق، ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﯿﺪا ﺑــﯚ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻜــﯽ ﻋەرەﺑﯽ، ﺋــەوەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو” ،ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرە ﺧێﺰاﻧﯽ ﺷــەھﯿﺪ ھەﯾــە ﻟەﺷــﯽ دەﻓﺮۆﺷــێ“. ﺋەﻣەش ﺑﻮوە ھﯚی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ
ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﺧێﺰان و ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺷەھﯿﺪەﻛﺎن و ﻟەوﻛﺎﺗەﺷەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺑەرﻓﺮاوان ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ، ﻛەﻻر ،ﺳﯚران و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ. ﻟە ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧەوە ھەوڵﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان ھەﺑــﻮوە ،ﺑەم ڕێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﻧەدراوە .ﻣﺤەﻣەد
ﻣەﺣﻤﻮود 69/ ،ﺳﺎڵ /ﻛە ﻛﻮڕێﻚ و ﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﺷــەھﯿﺪی ﺷەڕی داﻋﺸﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛــە ”وﯾﺴــﺘﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ھەﻧﺪێﻚ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺮی ﺧﺎوەن ﺷەھﯿﺪ ﺑﭽﯿﻨە ﺳــەر ﺷەﻗﺎم و داوا ﺑﻜەﯾــﻦ ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە داوای ﻟێﺒﻮردن ﺑــﻜﺎت ،ﺑەم ڕێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﻧەداﯾﻦ“. ﻣەﺣﻤــﻮود ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ﻛە ”ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﻛﺮدووە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە داوای ﻟێﺒــﻮردن ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ڕێﮕــە ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺧﯚش ﻧەﺑێﺖ ھەرﻛﺎت وﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﮔەورەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ﺑﻜەن ﻛە ﻛەﺳــﻮﻛﺎری
ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﭘڕۆژەﻛــەی ﺑﯚ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺋەﺳــﺘﯚ“ ﺗەرﻓﯽ وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ھەﻣﻮو ﻛێﺸــە ھەڵﻮاﺳــﺮاو و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﻛــﻮرد و ﺑەﻏــﺪا ﻟــەو ﻧﻮوﺳــﺮاوەدا ﺑــﺎس دەﻛﺮێﺖ و ﯾەﻛﻼ دەﻛﺮێﻨەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ﺑەﺷــێﻜﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەھﺎوﺷــێﻮەی ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﭘڕۆژەﻛــە دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ،ﺟﺎ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻋێﺮاق ﺑﻤێﻨﻨەوە ﯾــﺎن ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻣەرﺟەﻋﯽ دەﺳﺘﻮورە و ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی دەﺳﺘﻮوری ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاوە. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺧەڵەف ﺣەدﯾﺪی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﻼﻧﺪاﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت ،وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛەﻣﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺑــەم وەك ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛە ﺳــەرەﺗﺎ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯽ و رژدی ھەﯾــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺋەواﻧــەی ورووژاﻧﺪوﯾﺎﻧــە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻧەرﻣــﯽ ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ھەﯾــە/ ،وەك ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﺑــﯚ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ،/ ﺑــەم ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺳــﻮﻧﻨە ﻛە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ھێــﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت، ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿــﺎن ﭘڕۆژەﻛەﯾﺎن رەت ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺣەدﯾﺪی زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ھەوڵێﻚ ھەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﺳەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن ﺑﯚ ﮔەڵەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧێــﻚ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ﻧﻮوﺳﺮاوە ،ﺑﯚﯾە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺳﻮﻧﻨە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﭼﯽ
دەﺑێﺖ .ﺟﮕە ﻟــەوەش ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﮔەورەی ﻧێﻮان ﺷــﯿﻌە ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە ،وەك ﺋەوەی رەوﺗﯽ ﺳەدر ﻧﺎڕازﯾﯿە ﺑە ﭘڕۆژەﻛە و دەڵێ ﻛە ﺋﺎﮔــەداری ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﻧﯿﯿە و ﻟە داڕﺷﺘﻨەوەی ﺑەﺷﺪار ﻧﯿﯿە“. ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە ﺑﻜەن ﻻﯾەﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﻧەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨێــﺖ ﻟــە وﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧﻨە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﯚ ﭼﯚن دەﺗەوێ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜەﯾــﺖ و ﺳــەﺗﺎن ﻛێﺸــەت ھەﯾە ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻋێﺮاﻗﯿــﺎن ﺗﺮازاﻧــﺪووە ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑﺎز ﺑەﺳــەر ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛێﺸﺎﻧەدا ﺑﺪرێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﻨەوە و رووﺑەڕووﯾﺎن ﺑﺒﻨەوە“ ﺣەدﺑﺪی وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧە ﺳــﻮﻧﻨەﯾە ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﻛــە ﺑێﺠﮕــە ﻟە ﭘڕۆژەﻛــە ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﮔەورە ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺷــﯿﻌە ھەﯾــە و ﭼەﻧﺪان راﺳــﺘﯽ ﺷــﺎراوە ھــەن ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻟەﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەﻛە ﻧەھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﭘێﺸــەوە ﻛە ﺑەم
ﺷەھﯿﺪاﻧﻦ“ .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە، ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ،ﺑەردەوام دەﺑێﺖ و ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪاﯾﻦ ﺑە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە. زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳــﺎڵە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﺷــەڕی ڕێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﺪاﯾە ﺑە ﻧﺎوی داﻋﺶ و ﻟەو ڕێﮕەﯾەﺷﺪا ھەزار و 900 ﺷەھﯿﺪی داوە. ﺷﻠێﺮ ڕەﺷــﯿﺪ داﯾﻜﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ ﻛە ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕە ﻛﻮڕەﻛەی ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮوە ،ﺑە ﭼﺎوی ﭘڕ ﻟە ﻓﺮﻣێﺴﻜەوە ﺑە“وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت، ”ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎر و ﺟﮕەری
ﺋێﻤە ﭼﻮوﻧەﺗە ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەوە و ﺋێﺴــﺘە ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﺸﻤﺎن ﭘێ دەﻛەن“. ﺷــﻠێﺮ ﻛــە ﯾەﻛێــﻚ ﺑــﻮو ﻟەواﻧــەی وﯾﺴــﺘﺒﻮوی ﺑﭽێﺘە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛەوە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮاﺑﻮوەوە ﺑــﯚ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان و ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗــﺮاوە دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ڕێﮕﺮﯾﯿــﺎن ﻛــﺮدووە و ﺟﺎرێ ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛە ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ”ﺑﯚﭼــﯽ ڕێﮕــە ﻧــﺎدەن دژی ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻤﺎن ﭘێ دەﻛەن، دەﺑێﺖ ﺋێﻤەش ھــﺎوار ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﺳــەرﺑەرزن و ﻟەﭘێﻨــﺎو ﭘﺎرەدا
ﻣﻠﻜەﭼﯽ ﻧﺎﻛەن“ .ﺷﻠێﺮ رەﺷﯿﺪ وای ﮔﻮت. ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﻟــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دژی ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿــﺪ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﻟە ھەﻣﺎن ﺳﻨﻮور ﻣــﺎوەی دوو ﻣﺎﻧﮕــە ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﻦ و ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻓــﺮاوان دەﻛــەن و دەواﻣــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە. ”وﺷــە“ ھەوڵــﯽ زۆری دا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ وەرﺑﮕﺮێﺖ ﻟەﺑﺎرەی ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ،ﺑەم ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون.
ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧﻨە ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺮۆژەی ﺷﯿﻌە ﺑﯚ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ھەﯾە
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻋەﻣــﺎر ﺣەﻛﯿــﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ )ﺷﯿﻌە( ﻟە ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ھﺎوﺑــەش ﻟەﮔەڵ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼﯿﺎی زەردك، رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋــﺶ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻓﺮەوان و ﻣێﮋووﯾﯽ و ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەدەﺳﺘەوەﯾە. ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﺋــەو ﻧﻮوﺳــﺮاوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﯿﯿە ،ﺣەﺑﯿﺐ ﺗەرﻓﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺑﺎرﺳــﺘەی ﻣﻮاﺗﻦ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺳــەرﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧەﺧﺮاوەﺗە روو و ﺋەوە ﭘڕۆژەﯾەﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿﻦ
داﻋﺶ ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ ﺗەرﻓﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﯾەﻛﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر داﻋﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدن ھەﯾە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﺪا ﻛە ﺑﺒێﺘە ﻣەرﺟەع و ﻧەﺧﺸــەرێﮕە ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗــﯽ دوای داﻋﺶ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻧەﺧﺮاوەﺗە روو ،ﺑەم ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ وەك ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑﺎرﺳﺘەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻧﻮێﻨەری زۆرﯾﻨەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻋێــﺮاق ،ﺑــە ﺑﺎﺷــﯽ زاﻧﯽ ﻛە ﭘڕۆژەﻛە ﺑﯚ دوای ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﺳــەر داﻋﺶ ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜﺎت و ﺑﯿﺨﺎﺗە ڕوو. ﺗەرﻓــﯽ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوای داﻋــﺶ ،ﺋەواﻧە ﻧﺎﺑەﺧﺸــێ ﻛــە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺳــﻮورە ﻟە ﺑەﻋﺴــﯿﯽ و داﻋﺸــەﻛﺎن و ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﻛە ﻟــە دادﮔە داوا ﻛــﺮاون ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭘڕۆژەﻛــە دۆزﯾﻨەوەی ﺑﻨەﻣﺎی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــە ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ داﻣەزراوەﯾﯽ.
ﺣەﺑﯿﺐ ﺗەرﻓﯽ:
ﻟەﻧــﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھﯿﭻ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەك ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﻛە ﻧﯿﯿە و ﻟەﻻﯾەن ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺋﯿﻤﺰای ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە ﻛە ﻧەﺧﺸەرێﮕەﯾەﻛە ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋﺶ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ھﺎوﺑەﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﻛﺮێﺖ ،دۆﺧەﻛە روو ﻟە داﺑەﺷﺒﻮون و ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەﻛە ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ وەﻣە ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرەی ﻛە زۆر دەﻛﺮێﺖ ﺋﺎﺧــﯚ دۆﺧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ دوای
”ﻟەﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھﯿــﭻ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەك ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﻛە ﻧﯿﯿە و ﻟەﻻﯾەن ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــەوە واژوو ﻛــﺮاوە، ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا رای ﺟﯿﺎواز ھەﯾــە ﻛــە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﭘڕۆژەﻛەﯾــە و دەوڵەﻣەﻧــﺪی دەﻛﺎت ،ﺋــەوەی ﺋــەو ﭘــڕۆژە ﻟەواﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە، رژدﯾﯽ و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــە ﻛە ﺋەو ﺋەرﻛﯽ
ﻧێﺰﯾﻜﺎﻧە دەردەﻛەون ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻛــێ ھــﯚی ﺳەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧە و ﻛێ ﭘڕۆژەﻛە ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺎت و ﺑﺎدەﺳــﺖ دەﺑێﺖ ﻟەﻧﺎو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەدا. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ”ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﭘڕۆژەﻛــە ھەوﻟێﻜە ﺑﯚ ﭼﺎوﻻدان ﻟەﺳــەر ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەوەﺷﯽ ﺑەم دواﯾﯿە ﻟە ﺑەﺳــڕە و زﯾﻘــﺎر رووﯾﺎن دا ﻟە ﻧﺎڕەزاﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ،ﺑەڵﮕەﯾەﻛە ﻟەﺳەر ﮔەرﻣﯽ ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە، ﺑەم دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻋێــﺮاق ﺑەھێــﺰە و رێﮕە ﺑــەوە ﻧﺎدات ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن
ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﺘﺮازێﻨﻦ“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺣەدﯾــﺪی ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﻧﯿﺎزی ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەﺑێﺖ ﻟــە ﻋێﺮاق، ﻛﺎﺗﯿەﺗــﯽ و دوا ھەﻟە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺗﺎ دەﯾﺎن ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮ و ﭼﯿﺘﺮ ﻋێﺮاق ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑەﺧﯚی ﻧﺎﺑﯿﻨێﺘەوە. ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺋەﺷــﻮاق ﺟﺎف ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛــﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛەﻣﺎن ﻧەﺑﯿﻨﯿــﻮوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑــە ﺑﻮدﺟــەوە ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮوﯾــﻦ ،ﺑــەم ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚم ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻛﺎﺗە و ھﯿﭻ وﯾﺴــﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ
ﭘڕۆژەﻛە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘەﯾە دژی ھەر داواﯾەﻛﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺷەﻗﺎﻣە ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺳﻮﻧﻨە ﺑﯿﺨەﻧە روو وەك داواﻛﺮدﻧﯽ ھەرێﻢ
ﭼەﻧﺪان ﭘڕۆژەی ﺗﺮی ھﺎوﺷێﻮە ﺧﺮاﻧە ڕوو. ﺟــﺎف ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻋێــﺮاق دەﺳــﺘﻮوری ھەﯾە ﻛە ﺑﺎﺳﯽ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﻛﺮدووە ﻟەواﻧە ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە، ”ﺑــەم ﺑەھــﯚی دوورﯾﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﻮور ،ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧە دەﺑەن ،ﺋــەوە ﺧــﯚی ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻓەراﻣﯚﺷــﻜﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﻮور، ھەروەھــﺎ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺷــﯿﻌە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑﯿﺮی ﻧﺎوەﻧﮕەراﯾﯽ زاڵە ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا“. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﭘڕۆژەﻛــە ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘەﯾە دژی ھــەر داواﯾەﻛﯽ ﺳــﻮﻧﻨە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺷــەﻗﺎﻣە ﺑــﯚ دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ھەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺳــﻮﻧﻨە ﺑﯿﺨەﻧە روو وەك داواﻛﺮدﻧــﯽ ھەرێﻢ .ﺑﯚ وردﯾﺶ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﯾﺎن ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ، ﺑــەو ﭘﺮۆژەﯾــە دەڵێﻦ ﺷــﯿﻌە ﺋەواﻧەﯾﺎن ﻧﺎوێــﺖ ،واﺗە ﺋەوان ﭼەﻧﺪ ﻣەﺑەﺳﺘێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾﺎن ھەﯾــە و ﻟــە ﭘﺸــﺘەوەی ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛەن“.
ﺋێﺮان و ﺋەﺳەد ﺋﯿﺸﯿﺎن ﺑە ﭘەﯾەدە ﻧﺎﻣێﻨێ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
دوای داﻋﺶ ﺋەﺳەد و ﺋێﺮان ڕووﺑەڕووی ﭘەﯾەدە دەﺑﻨەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﻜە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ڕژێﻤــﯽ ﺋەﺳــەد ﻟە ﺑەﻏﺪان و ﺗﺎوﺗﻮێﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰم و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳﻮورﯾﺎ دەﻛەن، دوای ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ و ﺗەﻟەﻋﻔەر .ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڵێ ،ﺋەﺳەد و ﺋێــﺮان ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺣەﺳــەﻛە دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە داﻣەزراﻧــﺪن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎی ﺣەﺷﺪی ﺷــﯿﻌﯽ ﻛﺮدووە و ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑەو ﭘﺮﺳە ڕۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳــﻮورﯾﺎﯾﺶ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ داﻋﺶ دەﺑێ ﻟە ڕەﻗە و دێﺮزوور ،دوای ﺋەوەش ﻟە ﭘەﯾەدە دەدەن. ﺑەﻏﺪا ﻧﺎوەﻧﺪی ﭘﻼﻧەﻛەﯾە ﭘێﺸــﺘﺮ وەﻟﯿﺪ ﻣﻮﻋەﻟﯿﻢ وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏــﺪای ﻛــﺮدووە و ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻜﯿﺸە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﺳــەد ﻟە ﺑەﻏــﺪان و
ﭼﺎوﯾﺎن ﺑە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧەی ﺋێﺮان ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻛەوﺗــﻮوە .ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛەی ﺋەﺳەد و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿــﺰم و ﭘﻼﻧێﻚ ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﺳﻮورﯾﺎ ﻟە ﭘﺎش ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳڵ و ﺗەﻟەﻋﻔەر و ﻛﺮاﻧەوەی ڕێﮕەی زەوﯾﻨﯽ ﺑەرەو ﺳﻮورﯾﺎ. ﻟە ﻣﺎوەی ﭘێﺸــﻮو ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻜﯿﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻛﺮد ﺑــﯚ ﺋــەوەی دوای ڕزﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ دۆﺳــﯿەی ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﭘﺎﺳەواﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق ﺑﮕﺮﻧە دەﺳﺖ، ﻟــە دەروازەی ”ﺋەﻟﺒﻮﻛەﻣــﺎل و رۆژﺋــﺎوای ﺋەﻧﺒــﺎر“ەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە دەروازەی ”رەﺑﯿﻌە“ ﻛە ﻟە دەﺳﺖ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪاﯾە و درێﮋﯾﯿەﻛەی 160ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎﺳــﺎوی
ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌە ﺋەوەﯾە ﻛە ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﺳﻨﻮور ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە و ﻧﺎﻛﺮێ ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎش ﺑەﺑێ ﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤــە وا ﺑﻜﺮێﻦ ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ دواﺟــﺎر ﻋەﺑﺎدی ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ،ﺑەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەی ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ڕازی ﺑﺒێﺖ. ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛــﻮرد ﻟە ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺑﺎرەی ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ﺷﺎﻧﺪە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋێﻤــە ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻟەﺳەر ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪە ﻧﯿﯿە .زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛــەن ،ﻛە ﺳــەرداﻧەﻛە زۆر ﻧﮫێﻨﯿﯿە و ﺟﮕەﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ،ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﻟە ھﺎﺗﻨﯽ ﺷﺎﻧﺪەﻛە ﺋﺎﮔەدار ﻧﯿﻦ. ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﭼێﺘە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوای ڕزﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ و ﭼﻮوﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑﯚ ﺳــﻮورﯾﺎ،
ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋەو ﭘﻼﻧــەی داﯾﺎﻧﻨﺎوە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺧﺎﻛــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ھەڵﻤەﺗﯽ ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧەوەی رەﻗە و دێﺮزوور. ﻛﺎوە ﺋﺎزﯾــﺰی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن-ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘﯿﻼﻧەﻛــە ھەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﭽێﺘە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﺴــﺘە رژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋێﺮان، دەﺳــﺘﯽ ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ھێﺰی ﭼەﻛﺪار ﺑﯚ ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺣەﺳــەﻛە ﻛﺮدووە و ﺣەﺷــﺪی ﺷﯿﻌﯽ ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دروﺳﺖ دەﻛﺮێ“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ﯾەﻛەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﭼﻮوﻧــە ﻧێﻮ ﺧﺎﻛﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ، ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﻧﺎوﭼــەی رﻣێﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪە ﺑە ﻧەوت و ﺋێﺴــﺘە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾەدە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەن و ﺑەھﺎوﻛﺎری ﺋەﺳەد ﺳﻮود ﻟەو ﺑﯿﺮە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧە وەردەﮔﺮن. ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷــەوی 16ﺋﺎب/ﺋﯚﮔﺴﺘﺴــﯽ ،2016ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺋەﺳەد ﺑﻨﻜە و ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﭘەﯾەدەﯾﺎن ﻟە ﺷــﺎری ﺣەﺳــەﻛە ﻛﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ھﺎوﻛﺎت ھێــﺰی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە ﺋەﺳــەد ﻟەﺳــەر ﺧﺎك و ﻟەﻧــﺎو ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺳــەﻛە ڕووﺑــەڕووی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﯾەدە ﺑﻮوﻧەوە و ﻣﺎوەی ھەﻓﺘەﯾەك ﺷەڕ ﻟە ﻧێﻮان ھەردووﻻ ﺑەردەوام ﺑﻮو، دواﺗﺮ ﺑە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ڕووﺳﯿﺎ ﺷەڕەﻛە وەﺳﺘﺎ .ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەﺳەد
ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺣەﺳــەﻛەی ﮔﯚڕی و ﺋەﻓﺴــەرێﻜﯽ ﺑﺎی ﭘێﺸــﻮوی ﺳﻮﭘﺎی ﻛﺮدە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺷﺎرەﻛە، ﺋەﻣﺎﻧەش ھەﻣﻮوی ﺑەڵﮕە و ﺋﺎﻣﺎژەن ﺑەوەی ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮو دەﺑێﺘە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە. ﻧەواف ﺣەﺳــەن رەﺷﯿﺪ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﻧﻮێﻨەری ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋەو ﭘﯿﻼﻧــە دەﻣێﻜــە ھەﯾــە ،ﺑەم ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧە ﺑــە ﻛﺮدەﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯿﻼﻧەﻛەﯾە ،ﺋەﻣەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔەورە ﻟەﺳەر رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﻟــە زۆرﺑەی ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێــﻮە ﻛﺮا ﻛە ﺋێﺮان دەﯾەوێ ﻟە ﺷﻨﮕﺎﻟەوە ﺑﮕﺎﺗە ﺳــﻮورﯾﺎ و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەوێﺸــەوە ﺑﮕﺎﺗە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻻزﻗﯿﯿــە و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻟﺒﻨــﺎن،
ﺋێﺴــﺘەش ﭘەﯾەدە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋەو ﭘﯿﻼﻧــە دەﻛﺎت و دژی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردی و ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛﻮردە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻛﺎوە ﺋﺎزﯾــﺰی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﭘﯿﻼﻧەﻛە ﻟە ڕووﻛەﺷــﺪا ﺑﯚ ﺋەوەﯾــە داﻋﺶ ﻟە ڕەﻗە و دێــﺮزوور راﺑﻤﺎڵﺮێ ،ﺑەم دوای ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەو دوو ﺷــﺎرە ﻟە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ،ﺋێﺮان و ﺋەﺳەد ﺋﯿﺸﯿﺎن ﺑە ﭘەﯾەدە ﻧﺎﻣێﻨێ. ”ھەرﭼﯚﻧێﻚ ﺑﻦ ،ﭘەﯾەدە و ﯾەﭘەﮔە ﻛﻮردن و ﺧﻮێﻨﯿﺎن ﻧﺎﮔﯚڕێ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺮان و ﺋەﺳــەد دژ ﺑــە ﭘەﯾەدە دەوەﺳــﺘﻨەوە ،ﺑەﻣــەش دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋەﺳــەد و ﺋێﺮان ڕێﮕە ﻧﺎدەن ﻛﻮرد ھﯿﭻ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ھەﺑێﺖ“.
ﭼﯚن ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﻓەرھﻮود دەﻛﺮێ؟
ﻟە ھەر ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا 400ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗﺎزاﻧﺞ دەﭼێﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜەوە وﺷە /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟە ﭼەﻧــﺪ دادوەرێﻜــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە دزەی ﻛﺮدووە ،ﺳــﺎﻧە ﺑە دەﯾﺎن ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ﻟە ڕێﮕــەی ﺑﺎزرﮔﺎن و ھەژﻣــﺎری ﺑﺎﻧﻜﯿﯽ ﺳــﺎﺧﺘەوە دەﻧێﺮدرێﺘەوە دەرەوەی وت ،ﺑە ڕووﻛەﺷﯿﺶ ،ھەﻣﻮو ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﯿﺮاوەﺗە ﺑەر. ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ ھەﻓﺘەﯾــەك” ،ﺋەﯾﺎد ﻣﻮﺣﺴــﯿﻦ زەﻣــەد“ دادوەری ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ،دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ﺑەﻧﺎوی ”ﺳﭙﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘــﺎرەی ﮔەﻧﺪەڵێ“ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ھەﻣــﻮوی
ڕووﻛەﺷێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن دراوەﺗێ و ﺑە ﭼەﻧﺪان ﺷێﻮەی ﺟﯿﺎواز ﭘﺎرەی ﻋێﺮاق دەﺑەﻧە ﺑﺎﻧﻜە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن، ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺷــێﻮازاﻧە ،ڕێﮕەی ﺣەواڵەﻛﺮدﻧە ﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕی دۆﻻری ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ ﻛە ﯾﺎرﯾﯽ ﺑــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن دەﻛﺎت ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕۆژاﻧە. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 44ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری ﻟە ﻣەزادی ﺋﺎﺷــﻜﺮادا ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ،ﺑەم ﺑەڵﮕە ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوەﻛﺎن دەری دەﺧــەن، و ﺋــە ﭘﺎ ر ا ﻧە ی ﻛــە ﺑە ﻧﺎﺋﺎﺷﻜﺮا
ڕۆژاﻧە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺑﺎزاڕ ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺳەر ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن دەﮔﻮازرێﺘەوە
ﺣەواڵەﯾﺎن ﭘێ ﻛــﺮاوە و ﺑﺮاوﻧەﺗە دەرەوەی ﻋێــﺮاق ،زۆر ﻟــەوە زﯾﺎﺗﺮن .ﭘێﺶ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯿﺶ دادﮔەی ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﻟە دۆﺳﯿەﯾەﻛﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺪا 20 ،ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﮔﺮت ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﭘﻠەی ﺟﯿــﺎواز ﺑﻮون، ﻟەواﻧە ﭘﻠەی ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎﻧﻚ و ھەﻣﻮوﯾﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﻟەو ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧە ھەﺑﻮوە، ﺑەم ﺋەوەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛێﯿە ﻟە ﭘﺸــﺖ ﻓەرھﻮودﻛﺮدﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ دەرەوە؟ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﯾﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕۆژاﻧــە دەﻛﺮێ، وەك ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﺪا” ،ﻣﺎﺟﯿﺪە ﺗەﻣﯿﻤــﯽ“ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮدووە ،ﺑەرزﺑﻮوﻧەوە و ﻧﺰﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧﯽ دۆﻻرە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ،ﺋەو ڕێﮋەﯾە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﯚ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ
و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋێﺮاق، ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻗﺎزاﻧﺠەﻛەی ﻟە ﻧێﻮان 300 ﺑﯚ 400ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ،ﺗەواوی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەش دەﭼێﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜەوە و ﺑﯚ ﺳەر ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە. ﮔﯚﭬــﺎری ”ﻗــەزا“ ﻛــە ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎی ﻋێﺮاﻗﯿﯿە، ﻟــە ڕاﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮدووە ،ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕۆژاﻧە، ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دۆﻻر دەﺧﺎﺗە ﺑﺎزاڕەوە و دۆﻻر دەﻛڕێﺖ ﻛە دوو ھﯚﻛﺎری ﻟە ﭘﺸــﺘەوەﯾە، ﯾەﻛــەم :ﺑوەﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎراﻧە ﺑەﺳــەر دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕی دۆﻻری ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق، ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑــە ﻧﺮﺧێﻜــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﯿﻔﺮۆﺷﻨەوە ﺑەﺳەر ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑەھﯚی ﮔەﺷــﺖ ﯾﺎن ﻧەﺧﯚﺷﯽ و ھەر ھﯚﻛﺎرێﻚ ﮔەﺷــﺘﯽ دەرەوەی وت دەﻛــەن و ﭘﺎرەﻛــە ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎن دەﺑــەن ،ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو دووﻛﺎﻧﺪاراﻧە ،ﺗﻜﺘﯽ ﻓڕۆﻛە و ﭬﯿﺰای ﺳــﺎﺧﺘە ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی دەﻧێﺮﻧەوە ،ﺗﺎ ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن دەﺳﺖ ﺑﻜەوێ .ھﯚﻛﺎری دووەﻣﯿﺶ:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
ﻣەزادﻛﺮدﻧﯽ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭘﺎرەﯾــە ﻛــە ﺋەﻣەﯾــﺎن ﻗﺎزاﻧﺠﯽ زۆرﺗﺮی ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەوە ﻟــێ دەﻛﺮێ و ڕۆژاﻧــە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺑﺎزاڕ ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺳــەر ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن دەﮔﻮازرﯾﺘەوە. ﺋەﯾﺎد زەﻣەد ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛەﯾﺪا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ دۆﻻر ﻟــە ڕێﮕــەی ﻣــەزادەوە، ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋــەوەی ھەﻣﻮو ﺋەو دەوڵەﻣەﻧﺪاﻧــەی دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەو ﯾﺎرﯾﯿــەدا ھەﯾــە ،ھەژﻣﺎرﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ھەﺑێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎﺗێﻚ داوای ﻛڕﯾﻨﯽ دۆﻻر ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی دەﻛەن ،ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ ،ﺑەھــﯚی ﺋەو ﻛﺮداری ﻛڕﯾﻦ و ﺣەواڵەﻛﺮدﻧــەوە ،ﺑﺎﺟﯿﺸــﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧﺎﻣێﻨێ و ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻟە ڕێﯽ ﺋەو ﺑﺎﻧﻜﺎﻧــەوە دەﺑﺮێﻨە دەرەوەی وت .ھەر ﺋەم ﻛﺮدارەﯾﺸــە ﻛە ﻟە ﻛــﯚی ﮔﺸــﺘﯿﺪا ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زەﺑەﻻح ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛە دەﭼﻨە ﻧێﻮ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە، ﺑەﺑێ ﺋــەوەی دۆﻻرێﻜﯽ ﺑﯚ ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾــەك ﺧــەرج ﻛﺮاﺑێﺖ ،ﻟەم ﻛﺎﺗەﺷــﺪا ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﭼﺎرە ﺑﻮدﺟــەی ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺧﯚی ﻧەﻧێﺮێﺘەوە ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق. ﭘێﺸﺘﺮ ﺣەﺳەن ﺳــﺎ ﻣە ڕ ا ﯾﯽ
ﺷــﺎرەزا ﻟــە ﺋﺎ ﺑــﻮ و ر ی ﻋێﺮاق ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺑﻮو، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸە ھەرە زەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە رەواﻧە ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺧﯿﺘﺎﻣــﯽ دەوڵــەت و رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە، ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەﺳەر ﺑڕی 124 ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎر ھەﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻮەی ﺳــﻮﻟﻔە ﺧەرج ﻛــﺮاوە ،ﺋەوەش ﮔﻮژﻣەﯾەﻛﯽ ﺧەﯾﺎڵﯿﯿە و ”ﻧەدەﺑﻮو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺗێﭙەڕی ﺑﻜﺎت“. ھەرﭼﯽ ﺋەو ھەژﻣﺎرە ﺳﺎﺧﺘﺎﻧەی ﻟــە ﺑﺎﻧﻜە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮاون و داوای ﻛڕﯾﻨﯽ ﭘﺎرەﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛﺮدووە، دوای ﺳــێ ﻣﺎﻧﮓ ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﺑــﻦ ،ﻟەو ﻛﺎﺗەﺷــﺪا ﺗــەواوی ﺋــەو ﭘﺎراﻧــە ﺑﺮاوﻧەﺗە دەرەوەی ﻋێــﺮاق ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﻛﺎﯾەك ھﺎﺗﺒێﺘە ﻧێﻮ وﺗەوە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎن، دەﺑﻮو ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺑﮕەﯾﺸﺘﻨﺎﯾە، ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸە ﻛﺮداری ﭼﺎودێﺮی، دوای ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻓەرھﻮودﻛﺮدﻧەﻛــە دەﻛــﺮێ، ﻟێﺮەﺷــﺪا ﺋــەو ﺑــﺎزرﮔﺎن ﯾــﺎن
ﺑەرﭘﺮﺳە زەﺑەﻻﺣﺎﻧە ،ﺋەو ﻧﺎواﻧە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺰر دەﻛەن و ﻛﯚﻣەڵێ ﻧﺎ و ھەژﻣﺎری ﺑﺎﻧﻜﯿﯽ ﻧﻮێ دەﺧەﻧەوە ﺑﺎزاڕ ،ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﻟــە دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ دزﯾﯿەﻛﺎن، ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی دەﯾﺎﻧﮕﺎﺗێ. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺋەرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ھەر وﺗێﻚ ،ﭘﺎراﺳــﺘﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧﺮﺧــە ،ھەروەھﺎ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﯾەدەﮔﯽ ﭘﺎرەی ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺣەواڵەی دراوەﻛﺎﻧە ﻟەﮔــەڵ ڕێﻜﺨﺴــﺘﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دراوە ﺗﺎ ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ڕﻛﺎﺑەرﯾﯿەﻛــﯽ ﺟێﮕﯿــﺮدا ﺑێﺖ، ﻧەﯾەڵێ ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﯾﺎرﯾﯽ ﺑﻜﺎت ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺑﻮوری وﺗەﻛە دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەم ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺧﯚی ھﯚی ﺳــەرەﻛﯿﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺋــەو ﮔﺮﻓﺘﺎﻧەﯾە ﻛە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ دەﯾﺎن ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﻋێــﺮاق و ﺑﺮدﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە ﻛە ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿﯿە، ھەﻣــﻮوی ﺑە ﭼەﻧــﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻚ، دەﭼﻨــە ﺳــەر ھەژﻣــﺎری ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەوە ﻛــە ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳﺘﭙﺎﻛﯿﺶ ،دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێﯿﺎن ﻧﺎﮔﺎت.
دﻳﻤﺎﻧﻪ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺋێﻤــە دووﭼﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮوﯾﻦ ،ھەرﭼﯽ ﭘڕۆژەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﯾﺎن ﭘێﺸﯿﻨەی ﺑەڵێﻨﺪەر ﺑﺪرێﺖ ،وەﺳﺘﺎوە .ﭘڕۆژەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ و ﮔﺮﻧﮕﻦ ،ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە وەزارەﺗﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪات.
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
وﺷە /ﭼﯚﻣﺎن -دڵﺸﺎد ﺑﺎڵەﻛﯽ ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎدرە ﺳــﯚر ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﭼﯚﻣــﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، وەزارەﺗــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە ﻟە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی رێﮕەی ﭼﯚﻣﺎن- ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﻛە رێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە ،ﻛەﻣﺘەرﺧــەم ﺑﻮوە .ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ”وﺷــە“دا ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﭼﯚﻣﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ،ﺗەواوی ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﺳــﺘﺎون و داواش دەﻛﺎت ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑێﺖ. رێﮕــەی ﭼﯚﻣﺎن-ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەران رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳــەﺧﺘە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻗﯿﺮﺗﺎوﻛﺮدن ھەﯾە، ﺑﯚﭼﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑە ﻧﯿﻮەﭼڵﯽ ﺟێ ﻣﺎوە؟ ﺋێﻤــە دووﭼــﺎری ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮوﯾﻦ ،ھەرﭼﯽ ﭘڕۆژەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﯾﺎن ﭘێﺸــﯿﻨەی ﺑەڵێﻨــﺪەر ﺑﺪرێﺖ، وەﺳﺘﺎوە .ﭘڕۆژەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ و ﮔﺮﻧﮕﻦ ،ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە وەزارەﺗﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣە، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪات. ﺋێﻮە ﺋەو ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯿەﺗﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووە؟ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﻦ، ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺋــەوان ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوە و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ رێﮕەوﺑﺎﻧﯿــﺎن ھەﯾە ،ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ﺧﯚﯾﺎن ﺋەو ﻛﯿﻤﺎﺳﯿﯿﺎﻧە دەﮔەن ،ﻟە رێﮕەی ﺋێﻤەش ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە وەزارەﺗﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﯿﺮ ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو رێﮕە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿﺎﻧە ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﭼﯚﻣــﺎن ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ھەﯾە، ﻛەﭼــﯽ ﮔﺮﻓﺘــﯽ دەرﻣــﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﺋﺎﻣێﺮی ھەﯾە، ھەوڵﺘﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەداوە؟ ﺋەوەی ﻣــﻦ زاﻧﯿﺎرﯾﻢ ھەﺑێﺖ ﺑﯚ دەرﻣﺎن ﺑﺎﺷــە ،ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺶ ﺑە ﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوﯾــﺶ ﻣﯿﻼﻛﺎﺗــە ،ﺳــﺎﻧە دەﮔﯚڕێﺖ ،وەﺟﺒەی ﻧﻮێ دێﺖ، رەﻧﮕە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﻛەم ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻛــﺮاون ،دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﮔﻠەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭼﺎو ﭘێﺸﺘﺮ زۆر ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﺋەو ﺷــﻮﻗﺎﻧەی ﻟە ﭼﯚﻣﺎن ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮاون، دەﻧﮕﯚی ﺋەوە ھەﯾە ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎن دراون ،ﺋەوە راﺳﺘە؟ ﻧەﺧێــﺮ ﻧەدراوەﺗە ﺋــﺎوارەﻛﺎن، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە، وەزارەﺗــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﺋەو ﺷــﻮﻗﺎﻧەی دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە ﻛــە ﭼﯚن ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛەن ،ﺗــﺎ ڕادەﯾەك ﺋەو ﺷــﻮﻗﺎﻧە رەﻧﮕە ﻟە ﭼﯚﻣﺎن و
ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎدر ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﭼﯚﻣﺎن:
داوای ﺑەﺷێﻚ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻣەرزی ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران دەﻛەﯾﻦ رواﻧــﺪز ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﺎن ﻣﺎﺑێﺖ، ﺋێﻤەش ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ. ﺳــﻨﻮری ﭼﯚﻣــﺎن ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾەﻛﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ھەﯾــە ،ھەﻧﺪێﻚ ﭘڕۆژەش دەﻛﺮێﺖ ﺑە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ ھﺎﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەداران ﻧﺎدەن ﻟەو دەﭬــەرە ﭘڕۆژەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺑﻜەن؟ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﺳێﻜﺘەرە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎن ،دەرﻓەﺗﯽ ﺑﺎﺷﯿﺸــﯽ ھەﯾە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﭘــڕۆژەی ﺑﭽــﻮوك ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿــﺶ زۆر ﺑﻮوﻧــە، وەك دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﭘــﺮ و ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ،ﻟە ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران و ﻧﺰﯾﻚ ﭼﯚﻣﺎن و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ،ﻛﺎرﯾﺶ ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛەﯾﻦ وەﺑەرھێﻦ و ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑێﻨە ﻧﺎوﭼەﻛــە ﭘڕۆژەی ﮔــەورەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﺋەوەی ھەم ﺣﻜﻮوﻣــەت و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺳﻮودی ﻟێ ﺑﺒﯿﻨﻦ. ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻓﺮاواﻧە، ﻛەﭼــﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯚڵێﻜﯽ
وەزارەﺗــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟە ﭼــﺎك ﻧەﻛﺮدﻧﯽ رێﮕەی ﭼﯚﻣﺎن -ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەران ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮوە
ﻧﻮوﺳﺮاوﻣﺎن ﻛﺮدووە ھەرﭼﯽ زووە ﻧەوﺗﯽ ﺳﭙﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛێﺸەی ﺑڕﯾﻨﯽ دار و دارﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن رزﮔﺎرﻣﺎن ﺑێﺖ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە؟ ھﯚڵﯽ ﺑﯚﻧەﻛﺎن زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە، دەﺑــﻮو ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟــە ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛەﯾــﻦ ،ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ دەرﺑــﺎز ﺑﺒێــﺖ ﯾــﺎن ﭘﺎرەﻣﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﭘــڕۆژە ﮔﺮﻧﮕــەﻛﺎن ھﯚڵﯽ ﺑﯚﻧەﻛﺎن دەﺑێﺖ. ﺑﯚﭼــﯽ ﻟــە ﻧــﺎو دﯾﻮاﻧــﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿــەت ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە؟ ﺋەﮔەر ﮔﺮﻓﺘێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺘﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮو ھﺎﻧﺎ ﺑﯚ ﻛێ دەﺑەن؟ ھﯚﺑەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻤﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ھەﯾــە ،ﻟــە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋێﻤە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ دوورەدەﺳــﺘﯿﻦ و دوورﯾــﻦ ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻤﺎن ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ ﻗەﺳــﺮێ ھەﯾە، زۆرﺟﺎر ﺑﯚ ﻛﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣــﺎن رای دەﺳــﭙێﺮﯾﻦ، دوای وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ رەزاﻣەﻧﺪی ﭘﺎرێﺰﮔﺎر دەﺑێﺘــە ﻧﻮێﻨەرﻣﺎن ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ داداﮔەدا. ﺷﺎرەدێﯽ ﻗەﺳــﺮێ ﮔﺮﻓﺘﯽ
ﻛەﻣﺌﺎوی ھەﯾە ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ وەرزی ھﺎوﯾــﻦ ﭼﯿﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم ﮔﺮﻓﺘە؟ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﺖ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە داراﯾﯿﯿەوە ھەﯾە، ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛﺎراﻧە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﺑﻮدﺟە ھەﯾــە ،ﺋەﮔەر ﻧەﺑﻮو، ﻧﺎﺗﻮاﻧــﯽ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛــەی ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﻦ، ﻛێﺸەی ﺋﺎوﯾﺶ ﺣﻜﻮوﻣەت زۆر ﺳــەرﻧﺠﯽ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ،ﺋەﮔەر ﺑﻮدﺟەﯾەﻛــﯽ زۆری ﻧەوێــﺖ، رەﻧﮕە ﺑﺘﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑە ﭘێﯽ ﺗﻮاﻧﺎ و ﻗﯚﻧﺎغ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺷﺎرەدێﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﺑە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ،ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳەر ﺳﻨﻮورﯾﯿە و ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە، ﺑــەم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﻨﻜــەی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺑﺎری ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺮدﻧەوەی ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺗﺎ ڕادەﯾەك راﮔﯿــﺮاوە ،ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾە رەت ﺑﻮو ،ﺋﯿﺸــﯽ ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ. ﺑەم ﺧــﯚ دەﺗﻮاﻧــﻦ ﻟەﻧﺎو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﭼەﻧﺪ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜﯽ ﺑە ﺗەﻧﺴﯿﺐ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن؟
ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ھەﯾــە ،ھــەر ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾــەك ﻛــە دادەﻣەزرێــﺖ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ دادەﻣەزرێﺖ ،ﯾﺎﺧﻮد ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە رەزاﻣەﻧــﺪی ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ھەﯾە ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو رەزاﻣەﻧﺪﯾەش راﮔﯿــﺮاوە .ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯿﺮ ﻟە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن دەﻛﺎﺗەوە ﻧەك ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﯿﺎن. دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺧﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ﺑﯚﭼﯽ راﮔﯿﺮاوە؟ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە راﮔﯿﺮاون. ﺑڕﯾــﺎر دەرﭼــﻮوە ﭘڕۆژەﻛــە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘــﺎرەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ. ﻟــە ﺋێﺮاﻧەوە ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﻧﺎﮔەﯾەﻧﻨە ﭼﯚﻣﺎن؟ ھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘڕۆژە و ﭘﺎرە ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەو ﻛﺎرەﺑﺎﯾەی ﺋێﺮان داوﯾەﺗﯿﯿــە ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣەران و ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣــەران ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘــﺎرە دەدات.
زۆرﺑــەی وەﻣەﻛﺎﻧــﺖ ﺑە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﮔــﺮێ دا ،ﺑەم ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣــەران رێﮕــەی ﮔﻮﻧــﺪی ﻣﺎوەﺗﺎن ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟە ﺳــەر ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ھەﯾە ﯾﺎن ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﯿﻮەڕەش و ﺷــﻮاﻧﯽ ﺷێﺦ، ﺟﮕە ﻟەوەش ﺷەش ﺳﺎڵە ﺋﺎوی ﺷــﯿﻮەڕەش راﮔﯿﺮاوە و ﭘﺎرەﺷﯽ ﺑﯚ دەرﭼــﻮوە ،ﺋێﻮە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟەو رووەوە چ ﺑﻜەن؟ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧــەش ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ھەﯾــە .ﺋێﺴــﺘە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎن ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ دەﻛﺮێﻦ و ﺋێﻤــەش ﺑەﭘێــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی ﺣﻜﻮوﻣــەت و رێﻜﺨــﺮاوە ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎن و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن دەﻛەﯾﻦ. ﯾــەك ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوری ﭼﯚﻣﺎن داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە، ﺑەم ﺋێﺮە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳــﺎرد و ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑەش دەﻛﺎت؟ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭼﯚﻣﺎن ﯾەك ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت وەرﮔﯿﺮاوە، ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەﯾﻦ ﺑە
رێﮕەی ﻧﻮوﺳــﺮاو ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮەوە ،ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗﯽ دووەم ﻟە رێﮕــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ. ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ، ﺋێﺴــﺘە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ دەﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑــە ﺑڕﯾﻨــﯽ دار ،ﺋێﻮە رێﮕﺮی ﻧﺎﻛەن؟ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار و ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻛە رێﮕﺮی ﺑﻜەن ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ دار و درەﺧﺖ و دارﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە، ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤــە ﺑــە ھەڕەﺷــەی دەﺑﯿﻨﯿﻦ ،ﻧﻮوﺳﺮاوﻣﺎن ﻛﺮدووە ھەرﭼﯽ زووە ﻧەوﺗﯽ ﺳﭙﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛێﺸــەی ﺑڕﯾﻨــﯽ دار و دارﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎن رزﮔﺎرﻣﺎن ﺑێﺖ. ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﺷــﺎرەدێﯽ ﺳــﻤێﻼن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﺗﺎﻧﻜەر ﺋﺎوی ﺑﯚ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮێﺖ ،ﭘﺎش ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵ ﺑﯚﭼــﯽ ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﭘڕۆژەی ﺋﺎو ﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺘە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺷﺎرەدێﯿەﻛە؟ ﺧﯚی ﺋــەوان ﭘــڕۆژەی ﺋﺎوﯾﺎن ھەﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﻣــﻦ ﭘێــﻢ ﺧﯚش ﺑــﻮو ﯾەك ﺑە ﯾــەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎن ﺑەﺳەر ﺑﻜەﯾﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜــە وردەﻛﺎرﯾــﯽ ھەﻧﺪێ ﭘﺮﺳﯿﺎر ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧەوە ھەﯾە. ﺑــەم ﺗﯚ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ و ﺋەو ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛەﺗﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺋﺎﮔەدار ﺑﻦ؟ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەوە ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ھەرواﯾە و ﺋێﺴــﺘە دەﻛﺮێﺖ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە رووﺑەڕووی ﺋێﻮە ﺑﻜﺮێﺘەوە؟ ﻣﻦ ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕە دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮوﻣە 10 ،ﺳــﺎڵ ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻧﯿﻢ ،دواﺗﺮﯾﺶ ﭘــڕۆژەی ﺋﺎوی ھەﯾــە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﻣە. ﻟــە ﺳــﻤﯿﻼن ﭼەﻧــﺪان ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە داﺧﺮاون وەك ﺋﺎﺷــﯽ ﺑێ ﻛﯚرە ،ﭘﯿﺮ ﺋﯚﻣەر و ﻛﺎوﻻن و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﺋەوە ﺑەھﯚی ﺑەرﻧﺎﻣەی وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘــەروەردە ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر داوە ،ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ھەر ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەك رێﮋەﯾەﻛﯿﺎن داﻧﺎوە ،ﺋەﮔەر ﻟەو رێﮋەﯾە ﻛەﻣﺘﺮ ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﻧﺎﻛەﻧەوە. ﺑﯚﭼﯽ ﺳــﻮود ﻟــە داھﺎﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﻣــەرزی ﺣﺎﺟــﯽ ﺋﯚﻣــەران وەرﻧﺎﮔــﺮن ﺑــﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە؟ ھەﻣﻮو ﺋــەو داھﺎﺗﺎﻧە ﻧﺎوەﻧﺪﯾﻦ، ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﻦ ،ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻧﯿﯿــە رێﮕــە ﺑــﺪات ﻧﺎوﭼــە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺋــەو داھﺎﺗەی ھەﯾﺎﻧە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑێﺖ ،ﻟە داھﺎﺗﻮو ﺋەوە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ رێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ ،ﺋێﻤەش ﭘێﻤﺎن ﺧﯚﺷە و داواش دەﻛەﯾﻦ ﻧﺎوﭼەﻛەﻣﺎن ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑێﺖ ﻟەو داھﺎﺗەی ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛەدا ھەﯾە.
ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارﻣــﺎن ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻛە رێﮕﺮی ﺑﻜەن ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ دار و درەﺧﺖ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،رێﮕﺮ ﺑﻮوە ﻟە ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺧﯚﺑﮋێﻮی ﻟە ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ
ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟە ﭘڕۆژە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛەی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﺑەﮔەڕ دەﺧﺮێﺖ. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵەوە ،ژﻣﺎرەی ﭘــڕۆژە ﻣﯚڵــەت ﭘێﺪراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە رێــﮋەی % 4 زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 379ﭘڕۆژە ﻛە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳــﺎﻧە دوو ھــەزار و 800ﺗﯚن ﻣﺎﺳــﯽ ﺑەرھــەم ﺑێﻨــﻦ .ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿەی رووی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑﻮوە ﺑە ھــﯚی ﺋەوەی ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﭘڕۆژەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮێــﻦ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭘڕۆژاﻧە ﺋەﮔەر ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاﺑﺎﯾە، ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﺑە ﺧﯚﺑﮋێﻮﯾﯽ دەﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﺳــﯿﺮوان ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺟﮕە
ﻟە ﭘــڕۆژە ﻣﯚڵەت ﭘێــﺪراوەﻛﺎن، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘڕۆژەش ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﺳــﯽ ﺑەرھــەم دەھێﻨــﻦ ﻛە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺑەﺷﯿﻚ ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﻣﺎﺳﯽ داﺑﯿﻦ دەﻛەن .ﺋەو رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﺑەھــﯚی ﺋەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿەی رووی ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە ،ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘﯽ ﺷﻞ ﻛﺮدووە ﻟە رێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﭘڕۆژەی ﺑــێ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ﻛە زۆرﺑەﺷﯿﺎن ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗــەواو ﻛﺮدووە و ھەﻧﺪێﻚ رەزاﻣەﻧﺪی و ﻛێﺸــەی ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎوی زەوی ﭘڕۆژەﻛە ،وای ﻛﺮدووە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێ ﻧەدرێﺖ. ھەڵﺒــەت ھەﻧﺪێﻚ ﭘــڕۆژە ھەن ﻛە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯿﺎن زۆر ﺑەرزە و ﺑە ﭘڕۆژەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺑﻮدﺟەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاون .ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑــﻮو ﻟــە ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧەروﯾﺠﯽ ،ﻛە ﭘﺸــﺘﯽ ﺑە ﻗەرزی ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺑەﺳــﺖ و دوای ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻗەرزەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﭘڕۆژەﻛەش ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮاوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻟــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا ﺑەﮔەڕ دەﺧﺮێﺖ.
ﭘڕۆژەﻛە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑﺎﺷــﻮوری رۆژﺋــﺎوای ھەوﻟێﺮ ﻟە دەﺷــﺘﯽ ﺷەﻣﺎﻣﻚ و ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــێ ھــەزار ﺗﯚﻧە ﻟە ﺳــﺎڵێﻜﺪا، ﺋەوەش ھﺎوﺗﺎﯾە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺑڕەی ﻟە دەرەوە ھﺎوردە دەﻛﺮێﺖ. ﺧﺎوەن ﭘڕۆژەﻛــە ﺧﯚی زەوی و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﭘﺎرەی ﺧﯚی داﺑﯿــﻦ ﻛﺮدووە و دەﺑــﻮو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ % 50ی ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەی ﺑە ﻗەرز ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮدﺑﺎﯾە .ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ﺷەش ﺑەش ﭘێﻚ دێﺖ و ﺋەﮔــەر ﺑﻮدﺟەی ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮاﺑﺎﯾە ،ﺋەوا ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2018ﺑە ﺗەواوی ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮا و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2019دا دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺳــێ ھەزار ﺗﯚن ﻣﺎﺳﯽ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ. ﻟەو ھەﺷــﺖ ﺣەوزە ﻣﺎﺳــﯿﯿەی ﺧــﺎوەن ﭘڕۆژەﻛــە دروﺳــﺘﯽ ﻛــﺮدوون ،ﻟــە ﺳــێ ﺣــەوزدا ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ دەﺳﺖ ﭘێ ﻛــﺮدووە و ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺪاﯾە ﺑﯚ ﻧەورۆزی داھﺎﺗﻮو ﻟە ﺣەوزەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑــﻜﺎت و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەﻛــەی ﺑﮕەﯾەﻧێﺘە ﺳەرووی 140ﺗﯚن .ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺟەﺳﯿﻢ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﻣﺎﺳﯿﯽ ﺗﯿﻼﭘﯿﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﺗەواو
ﺑﻮوە و دەﺳــﺖ ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ دەﻛــەن و ﻟــە ھــەر وەﺟﺒەﯾەﻛﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ ﻧﺰﯾەﻛﯽ 70 ﺗﯚن ﻣﺎﺳﯽ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨﻦ. ﻣﺎﺳــﯽ ﺗــﺎ ﮔــەورە دەﺑێــﺖ و دەﮔﺎﺗــە ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﻟــە ﺑﺎزاڕ ﺑﻔﺮۆﺷــﺮێﺖ ،ﺋەوا ﭼــﻮار ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮓ دەﺧﺎﯾەﻧێﺖ .ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﺣەوزەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏە دەﺳــﺖ ﺑە ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەوا ﺑە ﺳــێ وەﺟﺒە ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا دەﺗﻮاﻧێﻚ 420ﺗﯚن ﻣﺎﺳﯽ ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺖ.
ﺳﯿﺮوان ﺳەﻋﯿﺪ:
ژﻣﺎرەی ﭘڕۆژە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎدی ﻛﺮدووە.
ﺑﻮدﺟــەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە 24ﻣﻠﯿﯚن و 170ھەزار دۆﻻر و دەﺑﻮو % 50ی ﺑﻮدﺟەی ﭘڕۆژەﻛە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑە ﻗەرز ﺑﯚ ﺧﺎوەن ﭘڕۆژەﻛەی داﺑﯿﻦ ﻛﺮدﺑﺎﯾە، ﻛەﭼﯽ ھﯿــﭻ ﺑڕێﻜﯽ ﺑــﯚ داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮدووە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەش ﺑەو ﺳەرﻣﺎﯾە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﺑﻜﺎت و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻟێ ﺧەرج ﻛﺮدووە. ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ،ﺋەو ھﺎﻧﺎی ﺑــﯚ ژﻣﺎرەﯾــەك ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺮدووە .ﭼەﻧﺪ ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ھەﻧﮕﺎری و ﻟﺒﻨﺎﻧــﯽ رەزاﻣەﻧــﺪی ﺋەوەﯾﺎن ﻧﯿﺸــﺎن داوە ﻗەرز ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜــەن ،ﺑــەم ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ﮔەرەﻧﺘــﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮاوە. ﭘﺎﺳــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻨەﻛﺮدن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ .ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەﮔەر ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻗەرزی ﺑﺪاﯾــە ،ﺋــەوا ﺑە ر ێــﮋ ە ی
ﭘڕۆژە ﻣﯚڵەت ﭘێﺪراوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەرێﮋەی % 4زﯾﺎدﯾﺎن ﻛﺮدووە.
% 25ﮔەرەﻧﺘــﯽ ﺣﻜﻮ و ﻣە ﺗــﯽ ھە ر ێﻤــﯽ ﻛﻮ ر د ﺳــﺘﺎ ﻧﯽ دەوﯾﺴــﺖ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑەھﯚی دۆﺧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛﺮدووﯾﺎﻧەﺗــە ،% 100 ﺑﯚﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە ﺋەو ﮔەرەﻧﺘﯿﯿە ﺑﻜﺎت. ﺋەﮔــەر ﭘڕۆژەﻛــە ﺗــەواو ﺑێﺖ، راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜــەی 150ﻛﺮێــﻜﺎر و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚش ﻛﺎر ﺑﯚ 700ﺗﺎ 800 ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ داﺧﻮازی ﻣﺎﺳﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑەزﯾﻮە و ھێﻨﺪەی ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە دەرەوە ﻣﺎﺳــﯽ ھﺎوردە ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ژﻣﺎرەﯾەك رووﺑــﺎر و ﺑەﻧــﺪاوی ھەﯾــە ﻛە ﻧﺎﻛەوﻧە ﺧﺎﻧەی ﭘڕۆژەی ﻣﺎﺳــﯽ و ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻟــە وەرزێﻜــﯽ
د ﯾﺎ ر ﯾﻜــﺮ ا و د ا راوەﻣﺎﺳــﯽ دەﻛەن ﻛە ﻟەواﻧەﯾە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﯿﺎن ﻟە ﺳﺎڵێﻜﺪا ﺑﮕﺎﺗە ھەزار ﺗﯚن. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ دەڵێﺖ ،ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﻟــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗەرزی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ راﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﭘڕۆژەی ﺋﺎﻣﺎژە ﭘێﻜﺮاو ﻗەرزەﻛەی ﭘێ ﻧەدراوە. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻛﺎﻧﯽ و رووﺑــﺎر دەوڵەﻣەﻧــﺪە و ﺋەﮔەر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﺑﺪرێﺖ ،ﺋەوا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﻛــە دەﺗﻮاﻧــێ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚی داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت، ﺗەﻧﺎﻧــەت دەﺗﻮاﻧــێ ھەﻧﺎردەی دەرەوەی وﺗﯿﺸﯽ ﺑﻜﺎت.
ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ﻟﻪ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﺋﯚﻓەری ﮔێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﭘێﺸﻜەش دەﻛەن
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی و ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ ،ﺑە ﺋﯚﭬــەری دوای ﻧﯿﻮەﺷەوﯾﺎن ،ﺗﻮاﻧﺎی ژﯾﺮی و وزەی ﺧەڵﻚ ﻟەﻧــﺎو دەﺑەن و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﮔﯚﺷەﮔﯿﺮ و ﺑێ ﺑەرھەم ﭘێﺸﻜەش ﺑــە ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﻛــەن .ﺑەھﯚﯾەوە دەرووﻧﺰاﻧێﻚ ھﯚﺷﺪاری ﻣەﺗﺮﺳﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳــەدان ھەزار ﮔەﻧﺠﯽ ﺋەم وﺗــە دەدات و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﺗﻮاﻧﺎی ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﯚﭬەرەﻛﺎﻧﯽ دوای ﻧﯿﻮەﺷەوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە. دەﻣێﻜە ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿــﺎ ﺧەڵﻜﯽ ﻟە
ﺑﺎوەﺷﯽ ﺳﺮوﺷــﺖ ﭘﭽڕاﻧﺪووە و ﺑــە ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﯿــەوە ﺧەرﯾﻚ ﻛﺮدوون .ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003 ﻛــە ﺋﺎﻣێــﺮە ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿــﺎﻛﺎن ﻟــە ﭘڕێﻜــﺪا ھﺎﺗﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن؛ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻟــە ﺑﻮاری ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻛەوﺗﻨە ﻛﺎر .ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎ ﻛە ﺧﯚی ﺧﺰاﻧﺪووەﺗە ھەﻣــﻮو ﻛﻮﻧﺠێــﻚ ،ﻛــەم ﻛەس ھەﯾە ﺑەدواﯾەوە ﻧەﺑﻮوﺑێﺖ .ڕۆژاﻧە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎﺗﯽ ﻛەﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑــﺮدووە و ﻟــەﻛﺎر و ﮔەڕان و ﺳــەردان و ﺳــەﯾﺮان و ﺧﯚﺷﯽ و ﻧﺎﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺷــﺪارە.
ﺧﺮاﭘﺘــﺮ ﻟــە ھەﻣﻮواﻧﯿﺶ ﭼﯿﻨﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧﻦ .ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻛەﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــﺎﯾەی ﺧڕ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێــﻮان ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﺎڵ ﻛﺮدووەﺗەوە .ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەی ﺋەو دەردە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎی ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە، ﺑــەم ﺋــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﻮﺷــﻨﺪەﺗﺮﯾﻨە .ﺑەوەی زۆرﺑەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ ﺑــە ﺋﯚﭬــەری ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ دوای ﻧﯿﻮه ﺷــەو ،ﻛﺎﺗﯽ ﺧــەوی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺷــەو ﺑﯚ ڕۆژ ﮔﯚڕﯾﻮە .ﮔەﻧﺠﺎن ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ داوﻧڵــﯚد و ﺋەﺑﺪێﺖ و
ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻢ ،دەﺧەﻧە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەﺧﺸــﯿﻦ و ﺗﺎ ﺑەرەﺑەﯾﺎن ﺳــەر ﺑەﺳــەر ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن دادەﮔﺮن. ﺋــەوە ﺋێﺴــﺘە دﯾﺎرﯾﺪەﯾەﻛە و ﻟە زۆرﺑــەی ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ. ﺋەوە ﺑەﻻی ﺳــﺎﻣﺎن ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ دەرووﻧﻨــﺎس ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺋــەو ﺋﯚﭬەراﻧــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن وای ﻛﺮدووە زۆرێﻚ ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﻤە و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﮔەﻧﺠــﺎن ،زۆرﺑەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەوﻛﺎت ھەڵﺒﮕﺮن. ﺑەوەش ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ
زﯾﺎن ﻟــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻚ و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﮔەﻧــﺞ دەدەن .ﺋــەو دەڵێ” ،ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﺋﯚﭬەرەﻛﺎﻧﯿﺎن دﯾﺎری دەﻛەن ،ﻛﺎﺗﯽ ﺣەواﻧەوەﯾە و ﻟەڕووی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە ،ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە و ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ڕێﮕە ﭘێﺪراو ﻧﯿﯿە“. ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺗــﺎ ﺑەرەﺑەﯾﺎن ﺑێﺪارن و ﺑــەدوای داوﻧﻠﯚد و ﻓﯿﻠﻢ و ﺑــە ﺧﯚﻟەﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺷــەواﻧە ڕۆژ دەﻛەﻧەوە ،ﺋەوا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﻛﻮﺷــﻨﺪە ﭼﺎوەڕێﯿﺎﻧــە .ﺳــﺎﻣﺎن ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ دەڵێ” ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ دەرەووﻧﯽ دەﺑﻦ و ﺗﻮاﻧﺴــﺘە ژﯾﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻻواز دەﺑێﺖ و ﻛەﺳێﻜﯽ ﮔﯚﺷەﮔﯿﺮﯾﺎن ﻟێ دەردەﭼێﺖ“. ﺧەو ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿە ھەرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ، ﺳﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧــەو دەدات و دەڵــێ” ،ھەرﮔﯿﺰ ﺧەوی ڕۆژ ﻗەرەﺑــﻮوی ﺧــەوی ﺷــەو ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻣﺎوەﯾەك دوای ﺧﯚرﺋﺎواﺑﻮون ،ﻣێﺸــﻚ ھﯚڕﻣﯚﻧﯽ ”ﻣﯿﺪاﺗﯚﻧﯿــﯽ“ دەﯾڕێﮋێﺖ و ﻣﺮۆڤ ﺑﯚ ﺧەو ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت ﻛە ﺋەوە ھﯿﭻ ﻛﺎت ﻟە ڕۆژ ڕوو ﻧﺎدات“. ﺋــەو ﺋﯚﭬەراﻧــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﻛــە ھﯚﻛﺎرێﻜــﻦ ﺑــﯚ ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ
ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧەوی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗە ،ﺟﮕەﻟە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرووﻧــﯽ ،ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺗﻮاﻧﺎی ژﯾﺮی ،ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮ و داﺑــڕان ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﻟە دواﺟﺎر ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﻛەم ﺑەرھــەم و ﻛەم داھﺎت و ﺑێ وزە ﺑەرھەم دەھێﻨﻦ. ﺳــﺎﻣﺎن ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ،ﭼﯿﺘــﺮ ڕێﮕــە ﺑــە ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﺎرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻧــەدەن ،ﺗﺎ زﯾﺎن ﺑە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗــﺎك و دواﺗﺮﯾــﺶ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻧەدەن .ﺋــەو ھﯿﻮاﺧﻮازە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن وﯾﮋداﻧﯿﺎن ﺑﺠﻮوڵێﺖ و ﻟەﺑــەر دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﻣﺎدﯾﯿﺎن، ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳەدان ھەزار ﮔەﻧﺠﯽ ﺋەم ھەرێﻤە ﻓەراﻣﯚش ﻧەﻛەن. ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ دوای ﻧﯿﻮەﺷــەو، ﺑەرھەﻣــﯽ ﻛێﺒەرﻛێــﯽ ﻧێــﻮان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘە ﺗﺎ ﻛڕﯾﺎر و ﺑەﻛﺎرﺑەری زﯾﺎﺗﺮ دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜەن، ﻛە ھەﯾﺎﻧە ﻟﻪ 12ﺷــەو ﺗﺎ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ھێڵەﻛە دەﺑێﺘە ﻓﺮی و ھەﺷــﯿﺎﻧە
ﻟە دووی ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 66 ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن، ﻛە ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺑەﻧﺎوێﻚ و ﺋﯚﭬەری ﺗﺎﯾﺒەﺗــەوە ﻟــە ﻛێﺒەرﻛێــﺪان و زۆرﺑەﯾﺎن ﺋﯚﭬەری ﺑەﺧﺸﯿﻨﯽ دوای ﻧﯿﻮەﺷەو ﭘێڕۆ دەﻛەن. ﺋﻮﻣێﺪ ﻣﺤەﻣەد ﺳــﺎڵﺢ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧێﻮان وەزارەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ دەدا ،ﻛە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺋﯚﭬەر و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧەھﺎﺗﻮوە. ﺋﻮﻣێﺪ ﻣﺤەﻣــەد ڕای دەﮔەﯾەﻧێ، ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ دوای ﻧﯿﻮەﺷــەو ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووﻧەﺗەوە، ﺑەم دەڵــێ ”وەزارەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﯚﭬەر ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن دﯾﺎری ﺑﻜﺎت“.
ﺋﻮﻣێﺪ ﻣﺤەﻣەد ﺳﺎڵﺢ:
وەزارەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﯚﭬەر ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن دﯾﺎری ﺑﻜﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ 379 ﭘڕۆژەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯿﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﺳﯚران دەروازەی ﻛﯚچ ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﻛﻮرد و ﻋەرەب و ﻧﯿﭙﺎڵﯽ و ﺑەﻧﮕﻼدﺷﯽ ﻟە ﺳﯚراﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ ﻛﯚچ دەﻛەن
وﺷە /ﺳﯚران -ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ﺑﻮوەﺗە دەروازەﯾەك ﺑﯚ ﻛﯚﭼﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەرەو وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺟﮕە ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد، ﻋــەرەب ،ﺑەﻧﮕﻼدﺷــﯽ و ﻧﯿﭙﺎڵﯿــﺶ ﻟەو ﺳــﻨﻮورەوە دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻛﯚچ ﺑﻜەن .ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە ﮔﺮﺗﻨﯽ 500ﻛﯚﭼﺒەری ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻣﺎوەی 11ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا رادەﮔەﯾەﻧێﺖ.
ﺑەھﯚی ھﺎوﺳﻨﻮورﯾﯿەوە ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ﺑﻮوەﺗــە دەروازەی ﻛﯚﭼــﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻟەوێﺸــەوە ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ،
ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە رێﮕەی ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﮔﺮن ﻛە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻟە رێﮕەی ﺳﯚراﻧەوە ﺋﺎودﯾﻮی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺒﻦ. ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﯽ ﺳﻨﻮوری ﺳﯚران
ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻟەم راﭘﯚرﺗەدا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻧﺎوەﻛەی ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ،ﺑەﺳــڕە ،ﺋەﻧﺒﺎر ،ﺗﻜﺮﯾﺖ، ﻛەرﻛﻮوك ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ھەوﻟێﺮ، راﻧﯿــە ،ﻛــەﻻر و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن
و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺧﯚﯾــﺎن دەﮔەﯾەﻧﻨە ﺳــﯚران و ﻟێﺮەوە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋەوروﭘﺎ دەﭼﻦ“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻟــە وەرزی ھﺎوﯾﻦ ،ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﯚچ دەﻛەن ،ﻟــە ھﺎوﯾﻨــﯽ راﺑﺮدوو رۆژاﻧــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 300ﻛەس ﻟە رێﮕەی ﺳﯚران و ﻣێﺮﮔەﺳﯚرەوە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋﺎودﯾــﻮی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺮاون ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە رۆژاﻧە 100 ﻛەﺳێﻚ ﺋﺎودﯾﻮ دەﻛﺮێﻦ“. ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ﻟەﻧــﺎو ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻛﯚچ دەﻛــەن ،ﺟﮕە ﻟە ﻛــﻮرد ،ﻋــەرەب ،ھﯿﻨﺪی و ﺑەﻧﮕﻼدﯾﺸﯽ ھەن و ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺑە ﺧێﺰاﻧەوە ﻛﯚچ دەﻛەن .ﺋەوان ﻟە رێﮕەی ﻛەﻛﻠــە و ﺧێڕوزوﻛﺎ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر دەﮔەﯾەﻧﺮێﻨــە ﻧﺎو ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻟەوێﺸــەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە دەﻛــەن ﺑــﯚ دەرﺑﺎزﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ وﺗێﻜﯽ ﺋەوروﭘﺎ. ﻧﺮﺧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻟە ﺳﯚراﻧەوە ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳــێﻚ 600دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــە ،ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ﺑــە رێﮕەی ﺋﺎوی ﻛﯚچ دەﻛەن ،ﺗﺎك و ﺗــەراش رێﮕەی وﺷﻜﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ. ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛــە دەڵــێ” ،ﻟــە رێﮕەی وﺷﻜﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﺰﯾﻜەی 12
ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﺳــﻮﯾﺪ و ﻓﯿﻠەﻧﺪا دەﮔﻮازرێﻨەوە ،ﺑەم ﻟە رێﮕەی ﺋﺎوی ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ھەزار دۆﻻر ﺗێﭽﻮوەﻛەﯾەﺗﯽ“. ﺑﻨﯿﺎﻣﯿﻦ ﺣەﺳــەن 25/ﺳــﺎڵ/ ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻓﯿﻨﻠەﻧــﺪا ﮔﯿﺮﺳــﺎوەﺗەوە ،ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟــە رێﮕەی ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚراﻧەوە ﺑــە 11ھــەزار دۆﻻر ﺋﺎودﯾﻮی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺮام و ﭘﺎﺷﺎن ﮔەﯾەﻧﺮاﻣە ﻓﯿﻨﻠەﻧﺪا“.
ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑــﺮدوودا ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500 ﻛەس ﻟە ﻻﯾــەن ﻣەﻓﺮەزەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸەوە ﮔﯿﺮاون ﻛە ھەوڵﯿﺎن داوە ﻟەو ﺳﻨﻮورەوە ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ ﻛﯚچ ﺑﻜەن. ﻋەﻟــﯽ ﺋەﺣﻤــەد ﺟێﮕــﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳﯚران ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،رۆژاﻧە ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﻟــەﻻی ﺋێﻤــە دەﮔﯿﺮێــﻦ ﻛــە دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻟە ﺳــﯚراﻧەوە ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑڕۆن و ﻟەوێﺸــەوە ﺑەﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەرەو
ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەك:
ﻟە ھﺎوﯾﻨﯽ راﺑــﺮدوو رۆژاﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300ﻛەس ﻟە رێﮕەی ﺳــﯚران و ﻣێﺮﮔەﺳﯚرەوە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﺎودﯾﻮی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺮاون ﺑﯿﻨﯿﺎﻣﯿﻦ ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ،ﭼەﻧــﺪان وﺗــﯽ ﺑڕﯾﻮە ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾﺎ ،ﺳــﺮﺑﯿﺎ، ھەﻧﮕﺎرﯾــﺎ ،ﻧەﻣﺴــﺎ ،ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ، داﻧﯿﻤﺎرك و ﺳﻮﯾﺪ و ﻟەوێﺸەوە ﺑﯚ ﻓﯿﻨﻠەﻧﺪا. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﯚران ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دراوە ،ﻟە ﻣﺎوەی 11
ﺋەوروﭘﺎ ﻛﯚچ ﺑﻜەن“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﻟەﻧــﺎو ﮔﯿﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ﻛــﻮرد ،ﻋەرەب، ﻧﯿﭙﺎڵــﯽ و ﺑەﻧﮕﻼدﯾﺸــﯽ ھەن، ھەﻧﺪێــﻚ ﻛــﺮدەوەی ﺧﺮاﭘﯿﺎن ﻛﺮدووە و ھەﻧﺪێﻚ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﯚ ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧﯿﺎن روو ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﺑﻜەن ﯾﺎن ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟە ﺷەڕ و ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی رووﯾﺎن
ﻟە وت ﻛﺮدووە“. ﺟێﮕﺮی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳﯚران ،ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛە ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ دەﻛﺎﺗــەوە ﺑەوەی رۆژاﻧــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺧەڵــﻚ ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەﯾﺎﻧەوە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻛﯚچ دەﻛەن و دەڵێ، ”ﺋەو ﺧەڵﻜﺎﻧــەی دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻟە ﺳــﯚراﻧەوە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﺎودﯾﻮ ﺑﺒﻦ ژﻣﺎرەﻛەﯾــﺎن زۆر زۆرە ،رۆژاﻧە ﻧﺰﯾﻜەی 40ﻛــەس دەﮔﺮێﻦ و رەواﻧەی دادﮔەﯾﺎن دەﻛەﯾﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎن ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوەی ﺗﻮﻧﺪﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەﮔــەر ﺑﺰاﻧﺮێــﺖ و ﺑﺒﯿﻨﯿــﻦ ﯾﺎﺧﯚ ﻟەﻛﺎت و ﺳــﺎﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺋــەو ﺧەڵﻜەی روو ﻟــە دەرەوە دەﻛــەن ﺑﮕﯿﺮێﻦ ،ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺳــﺰا ﺧﯚی و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑــﯚ ﻣﺎوەی ﯾەك ﻣﺎﻧﮓ دەﺳﺘﺒەﺳــەر دەﻛﺮێﻦ و ﻟە ﺣﺎڵەﺗــﯽ دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی، ﺳﺰای ﻗﻮرﺳﺘﺘﺮ وەردەﮔﺮێﺖ“. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــﯚران ،زۆرﯾﻨەی ﺋەواﻧەی ﺋێﺴﺘە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﯚچ دەﻛەن ،ﺑەﺷێﻮەی ﺧێﺰاﻧﯽ ﻛﯚچ دەﻛــەن ،ﺑەو ھﯚﯾــەوە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋەوان ﺟﯿﺎوازە ﻛــە ﻟە ﻣﻨﺪاڵەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻣەن 80ﺳﺎڵ.
ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛەر رووﺑەڕووی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴﯽ دەﺑﻨەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﻛەر ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،رووﺑــەڕووی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ دەﺑﻨەوە، ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ژﻧــﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا رووﺑەڕووی ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە دەﺑﻨــەوە ،ﺑەم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑە ڕ ێﻮ ە ﺑە ر ا ﯾە ﺗﯿﯿە ﻛﺎ ﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن دەڵێﻦ، ﮔێﭽەڵــﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﻮوەﺗەوە. ﭘەﯾﻤــﺎن ﻋەﺑــﺪی ﻧــﺎوی ﺧــﻮازراوی ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ژﻧﺎﻧەﯾە ﻟە ﻣﯿﺎﻧــەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ رووﺑەڕووی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻨﻜﺎرێﻜﯽ ﺟــێ ھێﺸﺘﻮوە .ﭘەﯾﻤﺎن ﭘێﺸﺘﺮ وەك ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮ ﻛﺎری ﻟە دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻛــﺮدووە ،ﺋــەو ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋەو ژﻧﺎﻧــەی رووﺑەڕووی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴﯽ دەﺑﻨەوە ،ﺋەواﻧەن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﺎر دەﻛەن، ﻣﻦ ھەر ﺧﯚم ﻟەو دەزﮔەﯾەی ﻛﺎرم دەﻛــﺮد ،رووﺑــەڕووی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴﯽ ﺑﻮوﻣەوە و ﺑڕﯾﺎرم دا وازی ﻟێ ﺑێﻨﻢ“. ﭘەﯾﻤﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە
ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە داﻣــەزراوە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ،ﺑــﯚی دەرﻛەوﺗﻮوە ﺋەو ﺑەرﭘﺮس و ﺧﺎوەﻧﻜﺎراﻧەی ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪە ژﻧەﻛﺎن دەﻛــەن ،ﺑــەردەوام ﺑەراﻣﺒــەر ﺑەو ژﻧﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوە ﻧــەدەن ،ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﻛﯚﻧەﭘﺎرێﺰ و داﺧﺮاو و ﻧﺎھﯚﺷﯿﺎرﯾﯿﺎن دەﺧەﻧە ﭘــﺎڵ ،ﺑــەوەش ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن دەدەن. ڕێﺒــﺎز زێــﻮەر ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ژﻧــﺎن ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟــە رێﮕەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ و ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ،ﺳﻜﺎی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ھــەر ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەك ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﻟە 10ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ 2016دا 12ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﮔێﭽەڵــﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ دژ ﺑە ژﻧﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮداوە ،ﺑەم ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧە دەﮔﺮێﺘەوە ﻛە ﺳــﻜﺎﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە و وەك ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺶ دەڵێﻦ، رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛــەم ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن ﯾﺎن ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ
ﭘﯚﻟﯿﺲ دەﺑەن. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرﭼەﻧــﺪ ﺑە ڕ ێﻮ ە ﺑە ر ا ﯾە ﺗــﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺪا داﻛﺸﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە دﯾﻮە ،ﺑــەم ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺗﻮێﮋەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە.
ﺳــﺎﻣﺎن ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘــﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻟــەم ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی راﺑــﺮدوودا ﺧەرﯾﻜە ﻟە ﺣﺎڵەﺗەوە دەﺑێﺘە دﯾــﺎردە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮوان، دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻓﺸﺎر و ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی دەرووﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧەوە“. ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ،
”ﮔێﭽەڵــﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ،ﺗەﺷــەﻧەی ﻛــﺮدووە، زﯾﺎﺗــﺮ دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ژﻧــﺎن ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﮔﺸــﺘﯿﺪا رەﺧﺴــﺎﻧﺪووە، زەوﯾﻨــەی ﮔێﭽەڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳــﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە و داﻣەزراوەﻛﺎﻧەوە رووﺑەڕووی ژﻧﺎن دەﻛﺮێﺘەوە“. ﻛﻮردە ﻋﻮﻣەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ
ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛەﻣﯿﯽ ﻛﺮدووە ،ﻟــەو ﻧێﻮەﻧﺪەدا دەﺳﺘﺪرێﮋی ﺳێﻜﺴﯽ ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ داوە“. ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەﺷــﺪا وەك ﺗﻮێﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛــە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ
ﮔێﭽەڵﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ﺑەوردی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﻧەﻛﺮاوە و ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮاو ﻧﯿﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆرﯾﻨــەی ژﻧﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﮔێﭽەڵــﯽ ﺳێﻜﺴــﯽ ،ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ روو ﻟــە دادﮔــە ﺑﻜەن، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەھــﯚی داووﻧەرﯾﺘﯽ زاڵﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ،ھەﺳﺖ دەﻛەن ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن زەﻗﺘﺮ دەﺑﻨەوە.
ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺪی ﭘەرە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەدەن ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻻﻣﺎﺳﻮ واﻧە دەڵێﺘەوە، ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﺗێﻜﯽ ﺟﻮاﻧە و ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛەﺷﯽ ﻟەوەداﯾە ﻛە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺟﯿﺎوازی ﺗێﺪاﯾە ،ﻣــﻦ وەك ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧێﻚ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ واﻧە دەڵێﻤــەوە و ﺋــەوەی ﻣــﻦ ﻓێﺮ
ﭘێﺸــﺘﺮ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻮوری ﻛە ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ دەردەﭼﻮون، ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ،ﻛێﺸەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﺑﻮو ،ﻧﺎﭼﺎر دەﺑﻮون ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﺨﻮێﻨﻦ ،ﺋەوەش ﺑﯚ
ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەك:
ﻟە ھﺎوﯾﻨﯽ راﺑــﺮدوو رۆژاﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300ﻛەس ﻟە رێﮕەی ﺳــﯚران و ﻣێﺮﮔەﺳﯚرەوە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﺎودﯾﻮی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺮاون ﺑﻮوم ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺧﺎوەن ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ زۆر ﺟﻮاﻧﻦ، ﻟێﺒــﻮردەن و رێﺰ ﻟــە ﭘێڕەواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﮔﺮن“. ﻟە ھەردوو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻻﻣﺎﺳــﻮ و زەھﯿﺮا ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوك 140ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ دەﺧﻮێﻨﻦ .ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا
ﺋەوان ﺋﺎﺳﺎن ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﺳــەرﻛﯿﺲ ﺋەزرﯾﺎﻧﺎ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”زﻣﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺳــﺮﯾﺎﻧﯿﯿە ،ھەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێﺖ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ
ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺨﻮێﻨێﺖ ،ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧە وەردەﮔﯿﺮێــﺖ ﻛە ھﯿــﭻ ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻛەﺳــە ﺋﺎﺷﻮوری ﺑێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻤﺎن ﺧﯚﺷــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﺨﻮێﻨﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﭘەرە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺪەﯾﻦ“. ھەﻧﺪرێﻦ ﺳــەرﻛﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿە و ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﻻﻣﺎﺳــﻮی ﺑﻨەڕەﺗﯽ دەﺧﻮێﻨێﺖ، ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻮوری ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و دێﺮەﻟﻮوك ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨﻮێﻨﻦ ،ﺑەم ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺧﻮا ﺋێﺴــﺘە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺨﻮێﻨﯿﻦ“. ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار و 500ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ دەﺧﻮێﻨﻦ ،ﻟەواﻧە ﻧﺰﯾﻜەی 500ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ دەﻛەوﻧە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی.
% 88ی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﻮەﺷﺎوﻧەﺗەوە ﺷﺎرەزاﯾﺎن:
ﯾﺎﺳﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﺎوڕی ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎر و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەرێــﮋەی % 88ی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ھەڵﻮەﺷــﺎوە دادەﻧﺮێــﻦ، ﺋــەوەش ﻟەﭘــﺎڵ ھەڵﻜﺸــﺎن و ﺑەردەواﻣــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺧێﺰاﻧﺪا ﻛە ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ،ﻛەﻟێﻦ و ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ زۆری ﺗێﺪاﯾــە و ﻟــە ھەﻧﺪێــﻚ رووەوە ﻛێﺸــەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﺳــەﻓﯿﻦ ﺋەﺣﻤــەد ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ،ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧێﺰان و ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ ھﺎوﺳەری ﺑەرەو ھەڵﻜﺸﺎن ﭼﻮون ،ﺋــەوەش ﺑەﭘێــﯽ داﺗﺎی دادﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەو رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎر و داﺗــﺎ ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑەرێﮋەی % 50ی ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە و ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوە ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ھﺎﺗــﻮوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە % 38ی ھﺎوﺳــەران ﭘێﻜــەوە ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺖ ﻧﯿــﻦ و ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﻟــە ژێــﺮ ﻓﺸــﺎری داﺑﻮﻧەرﯾﺘــە
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭘێﻜەوە دەژﯾﻦ. ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛــە زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ھﺎوﺳــەراﻧەی ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﭘێﻜەوە دەژﯾﻦ ،ﻟەرووی رۆﺣﯿﯿەوە ﺧێﺰاﻧﯽ ھەڵﻮەﺷﺎوەن و ﻟــە زاﻧﺴــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯿﺪا ﺑــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی رۆﺣــﯽ ﯾﺎن ﻣەﻋﻨــەوی ﻧﺎو دەﺑﺮێــﻦ ،ﻛەواﺗە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺑەرێﮋەی % 87ی ﺧێﺰاﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑە ﻛﺮدەﻧﯽ و ﺑە ﻣەﻋﻨەوی ھەڵﻮەﺷﺎوﻧەﺗەوە“. ﺳﺎڵﯽ 2011ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 8ی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮد ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧێﺰان ،ھﺎوﻛﺎت ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﺧێﺰاﻧە، ﺑەم وەك ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە، ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺧﯚی ﻧەﭘێﻜﺎوە. ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛــە رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧــﯽ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚی ﻧەﭘێﻜﺎوە ،دەﺑﻮو ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛە دادﮔەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ ﭘێــﻚ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە ھﯿﭻ ﺷﺎرۆﻛە و ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺪا دادﮔەی
ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ﺋەواﻧەش ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﺪان ،وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﭘێﻨﺎﺳــەﯾەی ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﺑﯚ ﺧێــﺰان ﻛﺮاوە ﻛــە ﺗﺎ ﺧﺰﻣﺎﻧــﯽ ﭘﻠــە ﭼﻮارﯾﺶ دەﮔﺮێﺘــەوە ،رێﮕە ﺧﯚش دەﻛﺎت ﺑﯚ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﺪا و ﻟە ﻛێﺸــەی ﻧێﻮان ھﺎوﺳەراﻧﺪا“. وەك ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛــە
دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﯚﺷــﯿﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە ھەﯾە ﻛە ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ دروﺳﺘﯽ ﺑﻜﺎت و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەو ﺑﺎوەڕەدان ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧــﯽ ،ﻟەرووی ﯾﺎﺳﺎﯾﺸــەوە ﻛێﺸە و ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺗێﺪاﯾە. د .ﺳــﺎﻣﺎن ﻋەﺑﺪو ﻋەزﯾﺰ ﭘﺴﭙﯚڕ
ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎواﻧەﻛﺎن و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻛﯚﯾە ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺋێﻤە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﺗﺎواﻧﺎﻧــەی ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺳﺰاﻛﺎن و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷێﻮەی رێﻜﺨﺮاوﺗــﺮ و ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮ دەﻗﯿﺎن ﻟەﺳەر ھﺎﺗﻮوە“. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا
ﻛێﺸــەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻣﺎن ﻧﯿﯿە، ﻛێﺸــەی ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە“. ﺋــەو ﭘﺴــﯚڕە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ھەرﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗە و ﻟە 10ﻣﺎدە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەم ﭼەﻧــﺪان ھەڵەی زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ و دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﻧﺎڕووﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە و ”ﭘــێ دەﭼێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎن وﯾﺴــﺘﺒێﺘﯽ زۆر ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە دەرﺑﻜﺎت“.
ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛەی زاﻧﻜﯚی ﻛﯚﯾە، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﭼەﻧﺪان ھەڵە و ﻣﺎدەی ﻧﺎو ﯾﺎﺳﺎﻛە دەدات ﻛە دژی ﯾﺎﺳﺎی ﺳــﺰادان و ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎری ﻛەﺳێﺘﯽ دەوەﺳــﺘﻨەوە و دەڵێ ،ﻟە ﺑڕﮔەی دووەﻣﺪا ﻛە ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺧێﺰاﻧﯽ ژﻣﺎردووە ،ﺋەوە راﺳﺘەوﺧﯚ ﭘێﭽەواﻧــەی ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺑﻨەﻣﺎ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺰاداﻧە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ”ﺗﺎوان و ﺳﺰا ﻧﯿﯿە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە دەق ﻧەﺑێﺖ“. ”زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﯾﺎﺳــﺎداﻧەر ﻟە ڕووی ڕواڵەﺗﯽ و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﭼﺎو ﺑەو ﯾﺎﺳﺎﯾەدا ﺑﺨﺸــێﻨێﺘەوە ،ﯾﺎن ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــەرەﻛﯽ ھەڵﯿﺒﻮەﺷــێﻨێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺰادان ھەﻣﻮو ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە دەﮔﺮێﺘەوە“. راژان ﺣەﺳەن ﭘﺎرێﺰەرێﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗە و ﻟە ﻛﯚﺷــﻜﯽ دادی ھەوﻟێﺮ ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ھﯚﯾەﻛــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە، ﻟەﺑﺮی ﺋــەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻛەم ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑەداﺧەوە ﯾﺎﺳــﺎداﻧەر ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەی ﺑﭙێﻜێﺖ“. ﭘﺎرێﺰەرەﻛە ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت، ﯾﺎﺳــﺎداﻧەر دەﺑێــﺖ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﯾﺎﺳــﺎ داﺑڕێﮋﯾﺖ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﯾﺎﺳــﺎ زﯾﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳــەرﻛﯿﺲ ﺋەزرﯾﺎﻧﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەری
ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007دا ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی زاﺑﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮوە دوو ﺑەش و ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە ﺑﻮوە ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ،ﺑــەم ﺗەواوی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻮوری ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮون، ﭼﻮﻧﻜــە ھەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ھەﺑﻮو ،دواﺗــﺮ ﭼەﻧﺪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﻛــﺮاون و ﺑــەوەش دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻮوری رەﺧﺴــﺎ ﻛە ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨﻮێﻨﻦ. ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﻣەﺳﯿﺤﯿﻦ، ﻟەﺑەرﺋــەوە ﻟــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎﻧﺪا ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﭘەروەردەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺋەوان ﭘــەروەردەی ﻣەﺳﯿﺤﯽ دەﺧﻮێﻨﻦ. ﻟەﻧﺎو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺳﺮﯾﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺟﮕە ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿە ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯿﺶ ھەن. ﻣەھﺪی ﻣﺤەﻣەد ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﺎﻧەی ﻛە ﻟە
9
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺷﺎرەدﯾێ دێﺮەﻟﻮوك ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ،ﺑە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ. ﻟە ﭘــﺎڵ زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ،زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮوەﺗە زﻣﺎﻧﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﻛە ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا دەﺧﻮێﻨﻦ.
ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻻﻣﺎﺳﻮی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟﻮوك ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە دێﺮزەﻣﺎﻧــەوە ﻟــە ﺋﺎﻣێﺪی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ و ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن/ ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﻗﺴــەﯾﺎن ﻛــﺮدووە و دەﺧﻮێﻨﻦ. ﺋــەو دەڵێ” ،زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﺎڵ زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮوڤ ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ 1992و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﻮوەﺗە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ و ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ
ﻛە ﺋﺎﺷﻮوری ﺗێﺪا ھەﺑﻦ ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﻮﯾﺎن ﺑﺨﻮێﻨﻦ“. ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺣەوت ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎن ھەﯾە ﻛە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗێﯿﺎﻧــﺪا دەﺧﻮێﻨﺮێﺖ، ﭘێﻨﺞ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻨەڕەﺗﯽ و دوواﻧەﻛەی ﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﻦ. ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﻣێــﺪی و دێﺮەﻟﻮوك ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻛــﻮردی ﻟــە دێﺮەﻟﻮوك ﺑە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی زاب ﻟﻜێﻨﺮاﺑﻮو ،دواﺗﺮ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﯽ ﻛﻮردی وﺗﯽ ”ﭼﻮوە ﺑﯚ ﭼﯿﻦ ،دوێﻨێ ﻟەوێﻮە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻛﺮدووە وﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﭼﯽ ﺗﺮ ھەواڵ ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز وەرﻧەﮔﺮﯾﻦ“. رێﻚ ﻧەﻛەوت ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﻮردە ﺟەﻻل ﺑﺒﯿﻨﻤەوە ﺗﺎ ﻟێﯽ ﺑﭙﺮﺳﻢ :ﺋەرێ ﭼﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮزی ﻟەو ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەی ﭼﯿﻦ ھێﻨﺎﺑﻮوەوە ﺑﯿﺮی؟
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﭼﯚن ھﺎت و ﭼﯚن ڕۆﯾﯽ؟ ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2008دا داﻣەزرا .ﭘێﺶ ﺋـەوە ،ﻣﺎوەی ﻧێﺰﯾﻚ ﺑە ﺳﺎڵێﻚ ﻛﺎرﻣﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدﺑﻮو .ﺳﺎڵﯽ 2007ﺷەﻧﺪەﯾەك ﺑە ﻧﺎوی ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﺋـەڵﻤﺎﻧﯿﺎوە ھــﺎت ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋـــەوەی ﻟەﮔەڵ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺎردﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻣەﺷــﻘﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﯽ ﻟە ﺋـــەڵﻤﺎﻧﯿﺎ رێﻚ ﺑﻜەوێ .ﻟــەو ﻛﺎرەی ﺑﯚی ھﺎﺗﺒﻮو، ﺷــەﻧﺪەﻛە ﺳەرﻧەﻛەوت .ﺋـــەودەﻣە، ﻣﻦ ﺟﮕە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ دەزﮔﺎی ﺋـــﺎراس ،راوێــﮋﻛﺎری رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑــﻮوم .داوام ﻟــەو ﺷــەﻧﺪەﯾە ﻛــﺮد ﺋەﮔــەر ﺑﯚﯾﺎن ﺑﻠﻮێ ڕاﭘﯚرﺗێﻚ ﻟەﺑﺎرەی ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳەوە ﮔەڵە ﺑﻜەن ﺗﺎوەﻛﻮ ﻣﻨﯿﺶ وەك ﭘڕۆژەﯾەك ﺑﯿﺪەم ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت )ﻧەك ﺋـەوەی ﺧﯚم ﭘێﯽ ڕاﺑﺒﻢ( ،وﺗﯿﺎن ﺑﺎﺷــە .ﺋەوان ﭘﺎش ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺑە ﺧﯚ و ﺑە ڕاﭘﯚرﺗەﻛەوە ھﺎﺗﻨــەوە .دەﺳــﭙێﻚ ﺳــەرداﻧﯽ زۆر ڕۆژﻧﺎﻣــە و ﻧﺎوەﻧﺪی ﭼﺎﭘــﯽ ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺗێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯿــﯽ داﻧﺎﻧــﯽ ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮد .دوای ﺋـەوە ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﯿﻢ دﯾﻤﺎﻧەﯾەك ﺑﯚ ﺋـەو ﺷەﻧﺪەﯾە ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺳﺎز ﺑﺪەم. ﺋـــەوان ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن وت ﺋێﻤــە ھﺎﺗﻮوﯾــﻦ ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﻟــە داﻧﺎﻧﯽ ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﺪا، ﻛێﺸــەﻣﺎن ﺋـــەوەﯾە ﺟﮕە ﻟە دەزﮔﺎی ﺋـﺎراس ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﺑە ﭘﯿﺮی ﭘڕۆژەﻛەوە ﻧﺎﯾێ .ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ،وﺗﯽ ﺑﺎ ﺳەرەﺗﺎ دەزﮔﺎی ﺋـﺎراس
ھﯚﭘە ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ، ﺋـەﺑﻮوﺑەﻛﺮ ﺳﺎﯾﺪام ﻛﻮردێﻜﯽ ﺷﺎرەزای ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە و ﻛﺎك ﺑەﻛﺮ ﺷــﻮاﻧﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎن ،ﻛە دەﯾﻨﺎﺳﻦ .ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻟە ﺋـــەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮزدا ھﺎوﻛﺎر ﺑﻮون ،ﻟەواﻧە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯽ دی دەﺑﻠﯿﻮ. دوای ﺋـەﻣە ،ﻟە 20ی ﭼﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ 2008دا ﺋـــﺎژاﻧﺴﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ دەﻧﮕﻮﺑﺎس ھﺎﺗە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن و دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد .ﺑە ﻛﺮدەوە ،ﺟﮕە ﻟە زاﻧﺴﮕەی دۆرﺗﻤﯚﻧــﺪ و ﺗﯿﭭﯿــﯽ دۆﯾﭽــە ﭬێﻠە، ﺋـﺎژاﻧﺴﯽ ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯿﯽ ﺋـەڵﻤﺎﻧﯿﺎش )دی ﭘﯽ ﺋـەی( ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻣەﺷﻖ و ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ ھﺎوەﻧﯽ ﺋێﻤــەدا ،ھــﺎوﻛﺎر ﺑﻮو .وەك ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﺋـەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەدا ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﺋێﻤە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺑــﻮو .ﭘﺎﺷــﺎن دەرﻛــەوت ﺋـــەﻣە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛــە .ﻧەﺷــﺪەﻛﺮا ﺑﯿﻜەﯾــﻦ ﺑــە ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺳــەﺑﺎرەت ﺑەوەی ھەﻟﯽ ﻛﺎری ﻟــەم ﺟﯚرە ﻟە ﺳــێ ﺑەﺷــەﻛەی ﺗﺮدا ﺑەردەﺳــﺖ ﻧەﺑــﻮو ،ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧــەی ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﻟەوﻻوە ﺑﻮوەﺳــﺘێ، ﻛە دەﺑــﻮو ﺑە ڕێﮕﺮی ﭘێﺸــﻤﺎن .ﻧﺎﭼﺎر ﺋـــﺎژاﻧﺴەﻛەﻣﺎن ﻛﺮد ﺑە ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﻟەﻣەﺷــﺪا ﺳەرﻛەوﺗﯿﻦ .زوو دەرﻛەوت ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎﺷــﺘﺮ ھﺎوﻛﺎرە .ﺑەردەوام ﻛﯚﻣەڵێﻚ ڕۆژﻧﺎﻣەی ﻋێﺮاﻗــﯽ و وارﮔــەی ﺋـــەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ھەواڵﯿﺎن ﻟە ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮزەوە دەﮔﻮاﺳﺘەوە. ﺑﯚ ﯾەك ﺟﺎرﯾــﺶ ڕۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردی ھەواڵﯽ ﺋـێﻤەی وەرﻧەﮔﺮت ھەرﭼەﻧﺪە ﺋـەواﻧەی ﻟە ﺋـﺎﻛﻨﯿﻮزدا ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد
ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ دەﺳــﺖ ﺑە ﭘڕۆژەﻛــە ﺑﻜﺎت، دوای ﺋـــەوەی ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدی ھێﻨﺎ ،ﺋـــەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺑێﻨە ﻧﺎوی .ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺷەﻧﺪەﻛە ﺋـەوە ﺑﻮو ﺳەرﻟەﺑەر ﻧﺎوەﻧﺪی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻟەم ﺋـــﺎژاﻧﺴە ھەواڵﯿﯿەدا ﺑەﺷﺪار ﺑﺒﻦ ﻛﺘﻮﻣﺖ وەك ﺋـــﺎژاﻧﺴﯽ )دی ﭘﯽ ﺋـەی( ی ﻟەﻣەڕ ﺧﯚﯾﺎن ،ﻛە ﻟە ﺳــەت ﺑەﺷﺪار ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮو و ھەر ﺑەﺷــﺪارە ﭘﺸﻜێﻜﯽ ھەﺑﻮو .ﺑەﻣەش ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛە ﺑێﻼﯾەﻧﯿﯽ ﺧﯚی ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮدﺑﻮو و ﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﻟە ھەﻣــﻮو ڕووێﻜەوە ﭘﺎراﺳــﺘﺒﻮو .ﺋەو ﺷــەﻧﺪەﯾە ﭼﻮوﻧەوە و ﺋـــێﻤەش ﭼﻮار ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﻤﺎن ﺑە دوادا ﺑﯚ ﻣەﺷــﻖ و ﻓێﺮﺑــﻮون رەواﻧــەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﻛﺮد. ﺟﮕە ﻟەو ﺷــەﻧﺪەﯾەی ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد ،ﻛە ﭘێــﻚ ھﺎﺗﺒﻮو ﻟــە ﭘﺮۆﻓێﺴــﯚر ﭘێﺘﺰۆڵﺪ ﻟــە زاﻧﺴــﮕەی دۆرﺗﻤﯚﻧــﺪ ،ﯾﯚرﮔــﻦ
ﺳــەر ﺑــە ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ دﯾــﺎری ﺣﺰﺑﯽ ﻧەﺑﻮون .راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردی ھەواڵﯿﺸﯽ ﻟــە ﺋﺎﻛﺎﻧﯿــﻮز وەرﺑﮕﺮﺗﺎﯾە ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﺑــە ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ﻧــەدەدا .ﻟەﮔەڵ ﺑەڕێﻮەﺑــەری رادﯾﯚی )ﻧــەوا(دا ﺑﻮوﯾﻦ ﺑە ھﺎوەڵێﻜﯽ ﺑﺎش ،ﺑڕﯾــﺎری دا رۆژاﻧە ھەواڵﯽ ﺋێﻤە ﺑە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺳــەرﭼﺎوەوە ﺑﻮەﺷــێﻨێ .ﻛﺘﻮﭘڕ ﭘﺎش ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺋەم ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەی وەﺳــﺘﺎﻧﺪ .ھەوڵﻢ دا ﺑﯿﮕەﻣــێ ،ﻟەوێ ﻧەﺑﻮو .ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەﺷــﯽ ﻛﻮردی وﺗﯽ ”ﭼﻮوە ﺑﯚ ﭼﯿﻦ، دوێﻨــێ ﻟەوێــﻮە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﺮدووە وﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﭼﯽ ﺗﺮ ھــەواڵ ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز وەرﻧەﮔﺮﯾﻦ“ .رێﻚ ﻧەﻛــەوت ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﻮردە ﺟــەﻻل ﺑﺒﯿﻨﻤــەوە ﺗﺎ ﻟێﯽ ﺑﭙﺮﺳــﻢ :ﺋەرێ ﭼــﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿــﻮزی ﻟەو ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿــەی ﭼﯿــﻦ ھێﻨﺎﺑــﻮوەوە ﺑﯿﺮی؟ ﺑەم ﺑەﺷە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛەی ﻧەوا
ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻮو .ﻧﺎﭼﺎرﺑﻮوﯾــﻦ ﻟەﺑەرﺋەوەی ھﯿــﭻ دەزﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﻛــﻮردی ھەواڵﯽ ﻟــە ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮزەوە ﻧەدەوەﺷــﺎﻧﺪ ،ﺧﯚﻣﺎن ﺑەوۆﻛێﻜــﯽ ﺣەوﺗەﯾﯽ ﺑە ﻧﺎوی )ﺑﺰاو( ەوە دەر ﺑﻜەﯾﻦ .ﺑﺎﺷە ﺋەم دەﺳﺘﺎوێﮋە ﺑە دەﺳﺘەوە ﻣﺎوە ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑەدوای راﺳﺘﯿﺪا ﺑﮕەڕێ. ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻟە ھەوﻟێﺮەوە ﺗﺎ ﺑەﺳﺮە ﺗﯚڕی ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮەﯾﻠﯽ ھەﺑﻮو .ﻟە ﺑەﺳــﺮە ﺳــێ ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮ ،ﻟــە ﺑەﻏــﺪا دوازدە .ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﻣﺤﺎﻓﯿﺰی ﻧەﺟــەف و ﺑەﻏﺪا و وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺳەﺑﺎرەت ﺑــە ڕاﺳــﺘەڕۆﯾﯽ )ﻣﯿﺴــﺪاﻗﯿﯿەت(وە، ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزﯾﺎن ﺧەت ﻛﺮد .ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﻟــە ﯾــەك ڕۆژدا ڕۆژﻧﺎﻣــەی )اﻟﺼﺒﺎح اﻟﺠﺪﯾﺪ( ﭼﻮاردە ھەواڵﯽ ﻟە ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﮔﻮاﺳــﺘﺒﻮوەوە ،رۆژﻧﺎﻣــەی )ﻣەدا(ش ھەر ﺋـــﺎوھﺎ .رۆژی ﺣەوﺗﯽ ﺋـــﺎداری ،2010ﻛە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ﻋێﺮاق ،ﻟە ﻣﺎوەی 24ﺳﺎﺗﺪا ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز 863ھەواڵﯽ ﺑو ﻛﺮدەوە .ﺋـــەو ڕۆژە ھەﺷــﺘﺎ ھەزار ﻛەس ﺳەﯾﺮی وارﮔەی ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزﯾﺎن دەﻛــﺮد ،زۆرﺑەﯾــﺎن ﻟە ﺋـەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋـەورووﭘﺎ و ﺋـﯿﺴڕاﺋـﯿﻠەوە ﺑــﻮون )ﺑە ﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺋـــەﻧﺪازﯾﺎری ﺋـــﺎﯾﺘﯽ :زﯾﺎد ﻣﻮﻏﺮەﺑﯽ( .ﺑﯿﺮەوەرﯾﯿەك ﺑﯚ ﭘێﻜەﻧﯿﻦ و ﮔﺮﯾﺎن :ڕۆژێﻚ ڕۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧــﻮێ ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮوی: ھەواڵێﻜﯽ ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺑەدرۆ دەﺧەﯾﻨەوە. ﺑەﻻﻣﺎﻧەوە ﺳــەﯾﺮ ﺑﻮو ﻟەﺑەرﺋـــەوەی ﺋـێﻤە ﺋەو ھەواڵەﻣﺎن ﺑو ﻧەﻛﺮدﺑﻮوەوە، ﻛە ﺋـــەوان ﺑەدرۆﯾﺎن ﺧﺴــﺘﺒﻮوەوە. ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﺑە ﺳەرﻧﻮوﺳﯿﺎری ڕۆژﻧﺎﻣەﻛە ﺳــﺘﺮان ﻋەﺑﺪووە ﻛﺮد ،ﻛــە ھﺎوەڵﯽ ﺧﯚم ﺑﻮو ،وﺗﯽ ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ھﺎﺗﻮوە و ﺋـــێﻤە ﺋـــﺎﮔەدار ﻧﯿﻦ .ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﺑە ﻓﺮﯾــﺎد ڕواﻧﺪزﯾﻮە ﻛﺮد ،ﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛە ﺋــەو ﺑــﻮو .ﺗﻮوﻣــەز ﭼــﯽ ﺑﻮوﺑــێ؟ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮێﻜﯽ ﺋـــێﻤە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﻻﺑەﻻﯾﯿﯽ ﻟێ ﻛﺮدووە ﺑێ ﺋـــەوەی ﺑﯿﻜﺎت ﺑە ھەواڵ ،ﻟەو واﺑﻮوە ﻗﺴــەﻛەی ﺑﻮوە ﺑە ھەواڵ ﺋﯿﺘﺮ ھﺎﺗﺒﻮو ﺑە درۆی ﺧﺴــﺘﺒﻮوەوە )واﺗە ﻗﺴەﻛەی ﺧﯚی( .ﭘێﻜەﻧﯿــﻦ و ﮔﺮﯾﺎﻧەﻛە ﻟەوەداﯾە ﻛﺎك ﻓﺮﯾــﺎد وای زاﻧﯿﺒــﻮو ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﺋـــﯿﺘﺎڵﯿﯿە و ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ﻟێﺮە ھەﯾــە .ﻛﺎﺗێﻚ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﻢ ﺑﯚ ﻛﺮد ،ﺑە ﺧﯚﻣﯽ وت ،ﻛەوا ﺋـﺎژاﻧﺴەﻛەﻣﺎن ﺑﺎﺷە و ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ ڕۆژێــﻚ ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی ﺋـێﻤەی ﻟە ﺋـﯿﺘﺎڵﯿﺎ ﻧﺎﺳﯿﻮە .ﻣﻨﯿﺶ ﺑﯚم ڕاﺳﺖ ﻧەﻛﺮدەوە ﻧەوەﻛﺎ دوای ﺋـەوەی ﺑﺰاﻧــێ ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﻛﻮردﯾﯿە وەﻣﯽ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮاﻧﯽ ﻧەداﺗەوە. دﻛﺘﯚر ﻣەﺣﻤﻮود ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ”ﻧێﻮان ﺧﯚﻣﺎﻧە“ی ﺑﯚ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮێﻜﯽ ﺋێﻤە ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋەوﯾــﺶ ﻛﺮدﺑﻮوی ﺑە ھەواڵ. ھەراﺳﺎﻧﯿﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎرﺑﻮو ،ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻛﺮد وﺗﯽ ”ھﯿﺰە ﺋەم ھەواڵە ﺑﺴڕﻧەوە“.
زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﭘێﭽەواﻧەی دا و ﻛﺮدﻣﺎن ﺑە ھەواڵ .ﻛﯚﻧەﻛەﺷــﻤﺎن ھێﺸــﺘەوە، وﺗﻤﺎن ﺋێﻤــە ﺧﯚﻣﺎن ﺧﯚﻣــﺎن ﺑەدرۆ ﻧﺎدەﯾﻨەوە ﺋێﻮە ﺑەدرۆﻣﺎن ﺑﺪەﻧەوە ،رازی ﺑﻮو ﻧەﺷﯿﺶ ﺑﺴﻮوﺗێ ﻧە ﻛەﺑﺎب. *** ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺳەرەﺗﺎ ﺑە ﺣەوت زﻣﺎن ﺑﻮو، دواﻧﯿﺎن دوو دﯾﺎﻟەﻛﺘە ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯿﯿەﻛەی ﺑﺎﻛــﻮر و ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺋـــەواﻧﯽ ﺗــﺮ: ﻋەرەﺑﯽ ،ﺋـــﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ،ﺗﻮرﻛﯽ ،ﻓﺎرﺳﯽ و ﺋـــەڵﻤﺎﻧﯽ .ﺑە ھﺎﺗﻨﯽ )ﯾــﺎن ﺑﻮﺟﺎك( ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺎری و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻟە ﺋـــﺎژاﻧﺴﯽ داوﺟﯚﻧﺰەوە ،دوو ﺑەﺷــە
ھﺎت وﺗﯽ :ﺳــەﯾﺮ ﻛە ھەواڵێﻜﯽ ﺋێﻤە ﻟە ڕۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﺳــﺘﺎرﯾﻜﺎﯾﯿﺪا ﺑو ﺑﻮوەﺗــەوە .ﮔــﻮوﮔڵ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر ﻧەﺑێ ﺋێﺴﺘﺎش ﻣﻦ ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛﯚﺳﺘﺎرﯾﻜﺎ ﻟە ﻛﻮێﯽ دﻧﯿــﺎدا ھەڵﻜەوﺗﻮوە .دەﯾﺎن و ﺳــەﺗﺎن ڕۆژﻧﺎﻣە و ﻧﺎوەﻧﺪی ھەواڵەﻛﯽ ،ھەواڵﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزﯾﺎن دەﮔﻮازﺗــەوە ،ﻟەواﻧەی ﺑﯿــﺮم دێﻨــەوە :ﭼەﻧــﺪ ڕۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ ،ھەروەھﺎ ھەﻧﺪێﻚ ڕۆژﻧﺎﻣــەی :ﺟﺎﭘﺎﻧﯽ ،ھﯿﻨﺪی، ﺋـەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ،ﺋـــەوروﭘﺎﯾﯽ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﭼەﻧﺪ وارﮔــە و ڕادﯾﯚﯾەﻛﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ .ﺑەھــﯚی ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮزەوە ،ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺟﺎﭘﺎن ،ﺋﻮردن، ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ﺳەرداﻧﯽ ﺋێﻤەﯾﺎن ﻛﺮد. ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ھەواڵﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارێﻜﯽ ژﯾﺎﻧﺪا دەوەﺷﺎﻧﺪ :ﺳﯿﺎﺳەت ،ﺋـﺎﺑﻮوری، ڕووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮی ،ھﻮﻧــەر ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و وەرزﯾﻦ .ﺋـــەم وﺷەی وەرزﯾﻨە ﻣﻦ ﻟە ﺑﺮێﺘﯽ وﺷەی وەرزش )ﺳﭙﯚرت( ھێﻨﺎﻣە ﻧﺎو زواﻧــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەوە .وەرزﯾﻦ ﻟە ﺷێﻮە ﺋـــﺎﺧﺎوﺗﻨﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻧﺎوﭼەدا ﺑﯚ
ﭘێﻜەﻧﯿﻦ و ﮔﺮﯾﺎﻧەﻛە ﻟەوەداﯾە ﻛﺎك ﻓﺮﯾﺎد رەواﻧﺪزی وای زاﻧﯿﺒﻮو ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﺋـﯿﺘﺎڵﯿﯿە و ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ﻟێــﺮە ھەﯾە .ﻛﺎﺗێﻚ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﻢ ﺑﯚ ﻛــﺮد ،ﺑە ﺧﯚﻣﯽ وت، ﻛەوا ﺋـﺎژاﻧﺴەﻛەﻣﺎن ﺑﺎﺷە و ﭘێﺶ ﭼەﻧــﺪ ڕۆژێــﻚ ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی ﺋـێﻤەی ﻟە ﺋـﯿﺘﺎڵﯿﺎ ﻧﺎﺳﯿﻮە .ﻣﻨﯿﺶ ﺑﯚم ڕاﺳﺖ ﻧەﻛﺮدەوە ﻧەوەﻛﺎ دوای ﺋـەوەی ﺑﺰاﻧێ ﺋـﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﻛﻮردﯾﯿە وەﻣﯽ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮاﻧﯽ ﻧەداﺗەوە. ﻓﺎرﺳﯽ و ﺋـەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەﻣﺎن ﻟە ﺳﯚﻧﮕەی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎدﯾﺮی زﻣﺎﻧﺰاﻧــەوە ﻻ دا .ﻟە ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزدا ھەﻧﺪێﻚ دەم 75ﻧﻮوﺳﯿﺎر و 140ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮﻣــﺎن ھەﺑــﻮو .ﺟﮕە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و ﺳێ ﺑەﺷەﻛەی ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻣەزن و وﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﻟەم ﺷﻮێﻨﺎﻧەﺷﺪا :ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﺋـێﺮان ،ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋـــﻮردن ،ﺋـﯿﻤﺎرات، ﻟﺒﻨﺎن ،ﻓەڵەﺳﺘﯿﻦ )ﺑەری ڕۆﺋـﺎوا( ،ﻣﯿﺴﺮ و ﺳﻮﯾﺪ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ھەﺑﻮون. ڕۆژێــﻚ ،ﻟــە ﺟەزاﺋـــﯿﺮەوە ﻛﭽێﻜﯽ ﺋـــەﻣﺎزﯾﻐﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻛﺮد ﺑﯚ ﺋـەوەی ﻛﺎرﻣــﺎن ﺑﯚ ﺑــﻜﺎت .ﺣەزﻣــﺎن دەﻛﺮد ھەواڵﯽ ﺋـــەو ﮔەﻟە وﻧەی ﺋـەوێﺶ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕﻮازﯾﻨــەوە ،ﻣﺨﺎﺑﻦ ﻛﺎر ﻟە ﻛﺎر ﺗﺮازاﺑــﻮو ،ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ڕۆژەﯾﻠﯽ دووﻣﺎھﯿــﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺋـــﺎﺑﯽ 2012دا ﺑەڕێ دەﻛﺮد. ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺳــەﯾﺮ ﺑــﻮو ،ﻛە ھەواڵﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز دەﮔەﯾــﯽ ﺑە ﺷــﻮێﻨﯽ زۆر دوور و ﻛەﺳــﻨەزان .ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ھﺎوﻛﺎرەﯾﻠﻢ ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎﻧێــﻚ ﺑە ھەڵەداوان
ﻣەﺷــﻖ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە ،وەرزاﻧﺪن واﺗە ﻣەﺷــﻘﺪان .ﺟﺎران ﺋـــەﺳﭙﯿﺎن ﻟەﺳەر ﮔﻮڵﯽ ﻗﺎڵﯽ و ﻣﺎﻓﻮوردا ﮔێڕاوە و ﺑەﻣەﯾﺎن وﺗــﻮوە وەرزاﻧــﺪن .ڕاﺳــﺘە وەرزﯾﻦ و وەرزش ﻟە ﯾــەك ڕەﮔەوە ھﺎﺗﻮون ﺑەم وەرزﯾﻦ ﭬێﺮژﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛەﯾەﺗﯽ .ﻛەس وا ﺗێ ﻧەﮔﺎ ﺋێﻤە زاراوەﻣﺎن دادەﺗﺎﺷــﯽ، ﻧەﺧێﺮ زاراوەﻣﺎن ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەوە
دەھێﻨــﺎ و ﮔﯿﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺎزەﻣﺎن دەﻛﺮدەوە ﺑە ﺑەردا .ﻟە ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮزدا دەﯾﺎن وﺷەﻣﺎن زﯾﻨﺪوو ﻛﺮدەوە و ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑەردەوام ﻟە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﺪا ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن دەﻛەوﻧەوە ﺑەرﮔــﻮێ و ﺑەرﭼﺎوم .ﺧﯚی ڕاﺳــﺘﯿﺖ ﮔەرەﻛە ،ﺋـــﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزدا زﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﻛﻮردی ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋـــەوﯾﺶ وەك زۆر ﻣەﻟﯚﺗﻜەی ﺗﺮی ھﯿﻮای ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮور، ﺗەواو ﻟــە ﭘﺰداﻧﯽ داﯾﻜﺪا ﻧەڕﺳــﻜﺎﺑﻮو، ﻟەﺑﺎرﭼﻮو. )وەرزﯾﻦ( ،ﭘێﺶ داﻧﺎﻧﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزﯾﺶ ﺑەوۆﻛێﻜﯽ ھەواڵەﻛﯽ ﺑﻮو ﻟە دەزﮔﺎی ﺋـﺎراﺳەوە دەوەﺷﺎ .ﺑﺎ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺧﯚم و ﺋـــەواﻧە ﺑﮕێڕﻣەوە ،ﻛە ھەواڵﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەﺷــﯽ وەرزﯾﻦ ﻟە ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز دەﻧﺎرد. ﭘﺎﯾﺎﻣﻨێﺮاﻧﯽ ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﻧەﺑﻮو ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺮێــﯽ ھەواڵﯿﺎن وەردەﮔﺮت .ﻣﻦ دەﻣﻮت ﻧﺎﺑێ ﮔﯚڵ ﺑە ھەواڵ ﺣﺴــێﺐ ﺑێ ﻟەﺑەرﺋـەوەی ھەﻣﻮو ﻛەس ھەواڵﯽ ﮔﯚڵﯽ ﺑەر ﻟە ﺋـــێﻤە زاﻧﯿﻮە .ﺋـەواﻧﯿﺶ دەﯾﺎﻧﻮت ﺋـەﮔەر ﻟە ﺗﯚﭘێﻨﺪا ﮔﯚڵ ھەواڵ ﻧەﺑێ ،ﺋەی ﭼﯽ ھەواڵە؟ ﭼﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﺎرەی ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮزەوە ﺋـەوە ﺑﻮو ،ﺧەڵﻜﯽ ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮو .ﻋەرەب ﺑە ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧەوە ،ﻛﻮردی ھەرﭼﻮار ﺑەش ،ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻓەﻟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻓﺎرس و ﺋـــﯿﻨﮕﻠﯿﺰ و ﺋـــەڵﻤﺎن و ھﺘﺪ. ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎن ﺑــە ﺗێﻜەوﯾﯿەﻛﯽ ﺑێ ﻣﯿﻨﺎﻛــەوە ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛــﺮد .ﻟە ڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿﻮە ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻧﺎوەﻧﺪی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺑــﻮو ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﻮە ﻟــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺧــﯚی ﻧەﭘێﭽێﺘــەوە .ﺋـــﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ھەواڵەﻛﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﺋـﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟێﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ڕاﺳــﺖ و دروﺳﺖ ﺑﻮو ﺑە ﺟەﻣﺎوەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق، ﺑﯚ ﺋـــەوەی ﻟەم ڕێﯿەوە ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﯾﻠﯽ ﺗﺮ ﻟەﭘێﻨﺎو دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ڕاﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺪا ﺑﺨەﺑﺘێ. ھﯿﭽﯽ ﭘێ ﻧﺎوێ ،ﻛەوا ﺑێ ھەﺑﻮوﻧﯽ ڕای ﮔﺸﺘﯽ ،دێﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻜﺪا ﻧﺎﯾەﺗــە دی .ﺑەم ﺋێﻤە ﺑێ ﺷەﻧﺴــﺎﻧە ﻟەﻣــەدا ،ﻛەﺳــﻤﺎن ھــﺎوﻛﺎر ﻧەﺑــﻮو. ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﻟە ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ھەڵﮕەڕاﺑﻮوەوە .وەزﯾﺮی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دەﯾــﻮت ﺋـــەﻣە ﻛﺎری ﺋـێﻤەﯾە ﻧﺎﺑێ ﺋـــێﻮە ﺑﯿﻜەن ،ﻛەﺳﯿﺶ دەﺳــﺘﯽ واﻧﯽ ﻧەﮔﺮﺗﺒﻮو ﻟــە ﻛﺮدﻧﯽ. ڕاﺳﺘﯿﺘﺎن دەوێ ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ھﺎوﻛﺎری و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە دەھﺎت، ﻛە ﺑە ﺣﺴێﺐ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯽ ﻛﺎرەﻛە ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮی ﺑﯚ ﺋـــەوان دەﭼﻮوەوە .زوو زوو ﻟێﮋﻧەی ﺗﯚژﯾﻨەوە و ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺑەڕێﻮە
ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﻣﺤﺎﻓﯿﺰی ﻧەﺟــەف و ﺑەﻏــﺪا و وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ڕاﺳــﺘەڕۆﯾﯽ )ﻣﯿﺴــﺪاﻗﯿﯿەت(وە، ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮزﯾﺎن ﺧەت ﻛﺮد ﻧەﻛﺮدﯾﻦ .ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺋـــﺎﺳﺎﯾﯽ ھﺎت ﺑﯚ ﻻﻣﺎن ،ﺳەر و ﭼەﺗﺮی ﭘێ داﯾﻦ ﻧەﺑﺎدا ﺗەڕ ﺑﺒﯿﻦ ھەرﭼەﻧﺪە وەرزی ھﺎوﯾﻨﯿﺶ ﺑﻮو .دەﺷێ ﺋـەﻣەش ھەر دەﺳﺘﯽ ﺗﻮرك ﺑﻮوﺑێ .ﭘﺎﺷﯽ ﺳێ ﺳــﺎڵ ،ﻟەﮔەڵ ﺑەﻛﺮ ﺷﻮاﻧﯿﺪا ﺗﯚڵەی ﺧﯚﻣﺎن ﻟێ وەرﮔﺮﺗﻨەوە، ﻛﺎﺗــێ ﻟﻜﯽ دی ﭘــﯽ ﺋەی ﺑــە زواﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘەﻧﺒﻮوڵ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد .ﭘﺎش ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ وﯾﺴﺘﯿﺎن رای ﺋێﻤە ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯿﯽ ﻟﻜەوە ﺑﺰاﻧــﻦ .وﺗﻤﺎن :ﺑﺎش ﻧﯿﯿــە .وﺗﯿﺎن :ﺑﯚ؟ وﺗﻤﺎن ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﺑەﺷــە ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛــەدا ﻧﺎوی ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﺣﺰب دێ ،ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﯿەﻛەدا ﺑە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ .راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەش ﻟێﻜــﺪا ﻟێﻜــﺪا دەﯾﻮﺗەوە: ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺳەر ﺑە ﻓەﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟەﻧە .ﻣﻦ ﺋەودەﻣە ﻧەﻣﺪەزاﻧــﯽ ﻓەﺗﺤﻮ ﮔﻮڵەن ھەر ﭼﯿﯿە .ﺗــﺎ ھەوڵــﯽ ھەڵﮕێڕاﻧەوە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەﻛەی ﺗەﻣﻮوزی ﺋـەﻣﺴﺎڵﯿﺶ، زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــﯽ وام ﻟەﺑﺎرەی ﺋەم ﭘﯿﺎوەوە ﻧەﺑﻮو .ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑێ ﻟە ﻣﻨەوە ،ڕۆژێﻚ
و ﺑﺰاﻧە ﭼــﯚن ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردەوارﯾﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە ﻟێﻮاری ھەڵﺪێﺮان. ﭼەﻧﺪ ﭼﯿڕۆﻛێﻚ وەك ﺑەڵﮕە :ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻟە ﺋﻮردن ،ﻛــە ﺧﯚی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑــﻮو ،وﺗﯽ ﺑە رێﮕەی دەﺷــﺘەواﻧﯿﺪا ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﺑﯚ ﻋەﻣﺎن ﮔەڕاﻣەوە .ﻟە ﺳﻨﻮور، ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﭘﺎﺳــﭙﯚرت ﮔﺮژ و ﻣﯚﻧێﻚ ﺑﻮو. وﺗــﯽ ﻛﺎرت ﭼﯿﯿە؟ وﺗﻢ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس. وﺗﯽ ﻟە ﻛــﻮێ .وﺗــﻢ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿــﻮز .وﺗﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز دەﻧﺎﺳــﻢ .ﯾەﭘﺎﻣﻨێﺮەﻛە )ﺋەوس ﺗەﻣﯿﻤﯽ( ﺳــەری ﺳــﻮڕ ﻣﺎ .ﭘﯚﻟﯿﺴــە ﻣﯚﻧەﻛــە ﺑﯚ ﺑەڵﮕەی ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھەواڵﯽ ﺑە ﭘﺮﯾﻨﺘەر راﻛێﺸﺎوی ﺑــە زەردەﺧەﻧەﯾەﻛــەوە ﭘێﺸــﺎن دا. ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮی ﺷــﺎری دﯾﻮاﻧﯿە ،ﺳــﺎڵﯽ 2010ﻟە ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ھەوﻟێﺮدا وﺗﯽ: ﭼﻮوم ﻣﺤﺎﻓﯿﺰی دﯾﻮاﻧﯿە ﺑﺒﯿﻨﻢ ،ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﺳــﺎوڵەﻛەﯾﺪا ﺑﻮو ﺑــە دەﻣەﻗﺎڵﯿﻤﺎن ﻟەﺑەرﺋـــەوەی ﻣﺤﺎﻓﯿﺰ وﺗﺒﻮوی ﻛەس ﻧەﯾەﺗــە ژوورەوە .وﺗﯽ ﻟــە ﻧﺎﻛﺎو ﺧﯚی ﻟــە ژوورەوە ھــﺎواری ﻛﺮد ”ﺋـــەﮔەر ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزە ﻟێﯽ ﮔەڕێــﻦ ﺑﺎﺑێ“ .دوای
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑــﻮون .ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧەﯾﺪەھێ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺑــە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﺑﺰاﻧێ، ﯾﺎن ڕێﯽ ﻧەدەدا ﺑﭽێﺘــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﮔﺮﯾﻨﮓ ﯾﺎن ﺑﺎڵەﻓڕﮔــەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﯽ ھەوﻟێــﺮ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﯚﻧەی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯿﺪا .زۆر ﺟــﺎر ﻧﺎﭼــﺎر دەﺑﻮوم ﺧﯚم ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺳەرووﺗﺮەوە ﺑﻜەم ﺗﺎوەﻛﻮ ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮﻣﺎن ﺑﭽێﺘە ژوورەوە. ﺟﺎرێﻜﯿــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﻢ ﺑــە وەزﯾﺮی دەرەﻛﯿﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﻛﺮد ،ﻛە ھﯚﺷــﯿﺎر زێﺒﺎری ﺑﻮو ،ﺑﯚ ﺋـــەوەی ﻗﺴــەﯾەك ﺑﯚ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺑﻜﺎت ،ﻧەﯾﻜــﺮد ،وﺗﯽ ﮔﺮاﻧﻢ ﻟەﺳــەر دەﻛەوێ ،ﺗێ ﻧەﮔەﯾﯿﻢ ﺑﯚ؟ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەرﭘﺮﺳــەﯾﻠﯽ ﻛــﻮردی ﺑەﻏﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﻓﺮﯾﺎد ڕواﻧﺪزی ﻗﺴەی ﺑﯚ ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز دەﻛﺮد ﺋـــەوﯾﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋـﺎژاﻧﺴێﻜﯽ ﺋـــﯿﺘﺎڵﯿﺪا ﻟێﯽ ﺗێﻜەڵ ﺑﻮوﺑــﻮو .ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋـــێﺴﺘﺎ وەﻣێﻜﯽ ﺋـــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرەم دەﺳﺖ ﻧەﻛەوﺗەوە :ﺋﺎﺧﯚ ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮاﻧــﯽ ﺋێﻤە دەﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ھەﻣﻮو ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺷــﯿﻌە و ﺳﻮﻧەی ﻋەرەب، ﺑــەم ﻧەدەﮔەﯾﯿــﻦ ﺑــە ﻛﻮردەﻛــە؟ دوور ﻧﯿﯿە ﺋەوان زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺋﺎﺧﺎوﺗﺒﻦ .ﻟــە ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵﺪا ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮی ﺋێﻤە ﺑﯚ ﯾەك ﺟﺎرﯾــﺶ ﻧەﮔەﯾﯽ ﺑە ﺗەﻣــەر ﻛﯚﭼەر، ﻛە ﻣﺤﺎﻓﯿــﺰی دھﯚك ﺑﻮو .ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﻟە ھەرێﻢ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻻﯾﺎن ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻧەدەﻛﺮدەوە .زۆر ﺟﺎر ﭘەﯾﺎﻣﻨێــﺮان دەﯾﺎﻧﻮت ﺑﯚ ﻧــﺎو ﺋﺎﮔﺮﻣﺎن ﺑﻨێﺮە ﺑﯚ ﻻی ﭘﺎرﺗﯿﻤﺎن ﻣەﻧێﺮە .ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺟﺎر ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑە ﻛﺎك ﺑﺎﺑەﻛﺮ زێﺒﺎری ﺋەوﯾﺶ ﺑە ھﯚی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻛەﺳﺎﻧﯿﯿەوە، ﻛە ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﺪا ھەﯾﺎﻧــە .ﻟە ﻟﻮوﺗﻜەی دەﺳــەﺗﯽ ھەرێﻤەوە ﺗــﺎ دەﮔﺎت ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻟە ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳﺎڵﺪا ﯾەك ھەواڵﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻧەدا .ﻧﺎوەﻧﺪێﻚ ﺑە ﺷــێﻮەی ﺋەﻣە ،دەﺑﻮو ﻟە ﺗﯚﻗەﻧەوە ﺑێﺘە ﭘﺎڵﯿﺸﺘﯿﻜﺮدن وێﺠﺎ ﺑەرەوژێﺮﺗﺮ ﺑﺒێﺘــەوە .دﻛﺘﯚر ﺑەرھەم، ﻛە ﺑﻮو ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚی ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﺮدﯾــﻦ .ﻣﻦ زۆرﺟــﺎر ﻟە ﭘﯿﻼﻧﻜﺎرﯾﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮزدا دەﻛەوﺗﻤە دڵەڕاوﻛەوە ،ﻧﺎﭼﺎر ھﺎﻧﺎم ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﺑــﺮد .ھەﻣﻮو ﺟــﺎر دەﯾﻮت ”ﮔﻮێ ﻣەدەﻧێ ،ﻛەس ﻧەزاﻧێ ﺋێﻮە ﭼﯽ دەﻛەن ،ﻣﻦ دەزاﻧﻢ“. ڕۆژاﻧــﯽ ﺳــەرەﺗﺎ ،ﻟەﮔەڵ ھــﺎوەن ﻋەﺑﺪوڕەزاق ﻋەﻟﯽ و ﻓەﯾﺴەڵ داﻏﻠﯽ و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮدا ﺳــەرداﻧﯽ زۆر ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻤﺎن ﻟــە دھﯚك و ھەوﻟێﺮ و ﻛەرﻛﻮوك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮد. ﻛەﺳﯿﺎن ﺋـــﺎژاﻧﺴﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﯽ ﺑەﻻوە ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧەﺑﻮو .ﺗەﻧﯿﺎ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎرم ﻟەﺑﯿﺮ ﻣﺎوە ،ﻛە ﺑە ﭘێﻜەﻧﯿﻨەوە وﺗﯽ ﺋـــێﻤە ﺋـــێﺴﺘﺎ ﺑەﺷــﺪار ﻧﺎﺑﯿﻦ، ﺋـــەو ﻛﺎﺗە ﺑەﺷــﺪار دەﺑﯿﻦ ،ﻛە ﺋێﻮە ﺳەرﻛەوﺗﻨﺘﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ .ﺋـــێﻤە ﺳەرﯾﺶ ﻛەوﺗﯿﻦ و ژێﺮﯾﺶ ﻛەوﺗﯿﻨەوە ﺋـــەو ھەر دەﻧﮕﯽ ﻧەﺑﻮو .ﺋـەﻧﺪاﻣەﯾﻠﯽ ﺷــەﻧﺪە ﺋـــەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛە ﻟــە دﯾﻤﺎﻧــە ﺗﺎﻗﺎﻧەﻛــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا وﺗﯿﺎن ”ﺋـەواﻧەی ﭼﺎوﻣﺎن ﭘێ ﻛەوﺗﻮون ﻧﺎزاﻧﻦ ﺋـــﺎژاﻧﺴﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎس ﭼﯿﯿە“ ،ﺑە واﺗەی ﺋـــەوەی ﻟــە ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯽ ﻛﺎرەﻛە ﻧەدەﮔەﯾﯿﻦ .ﺋـەوان ﭼﺎوﯾﺎن ﺑە زۆرﺑەی
ﺑەرﭘﺮﺳــەﯾﻠﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەوﺗﺒــﻮو .ﻟــە ھەﻣﻮوی ﺳــەﻣەرەﺗﺮ، ﺷــێﺘەڵﯚﻛەی ﺳەرﻧﻮوﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﮔﻮﻣﻨــﺎو ﻧﺎوﺑەﻧــﺎو ﺑﯚ ﺑێﺰارﻛﺮدﻧﯽ ﺋێﻤە دەﯾﻮﺗەوە :ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ھﯽ ﻣﻨە ﻟێﯿــﺎن دزﯾﻮم .ﺑــە وﺗﺎرێﻜﯽ ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕاﻧە )ھەﯾە ﺑﯚ ﻧەﯾﮕﺮم؟( وەﻣﯽ ﺋـەو ﮔﻮﻣﻨﺎوەم ھەر ﺋـەو دەﻣە داﯾەوە. *** وێڕای ﺑەﻛﺮ ﺷــﻮاﻧﯽ ﭼﻮوﯾﻦ ﺑﯚ ﻣﯿﺴﺮ ﻟەﺑەرﺋـــەوەی ﺑەﭘێــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﮔــەڵ )دی ﭘــﯽ ﺋـــەی(دا ،دەﺑﻮو ﺑەﻧﺪﯾﻮارﯾﯽ راﺳﺘەوەﺧﯚی ﺋێﻤە ﺑە ﻟﻜﯽ ڕۆھەت ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺋـــﺎژاﻧﺴەﻛەوە ﺑێ ،ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋـەو ﻟﻜە ﻟە ﻗﺎھﯿﺮەی ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺘــﯽ ﻣﯿﺴــﺮ ﺑــﻮو .ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺴﯽ ﺳەرﻧﻮوﺳــﯿﺎر ﺑﻮو )ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛێ: ﻗﯿﻤﺎﺗﯽ( .ﺑەﺳﺎم ﻋﯚدەﯾەﻛﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ،ﻛە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﺑﮕێڕی ﺑﻮو ،زوو ﺑﻮو ﺑە ھﺎوەڵﻤﺎن ،ﺑەم ﺳەرﻧﻮوﺳﯿﺎر ﺋـێﻤەی ﻧەﭼﻮوە دڵەوە .ﻟە ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵﺪا ﺧێﺮﻣــﺎن ﻟە )دی ﭘﯽ ﺋـــەی( ﻧەﺑﯿﻨﯽ. ﭘﺎﺷﺎن زاﻧﯿﻤﺎﻧەوە ژﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋـــەم ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛێ ﻗﯿﻤﺎﺗﯿﯿە ،ﺗــﻮرك ﺑﻮوە .ژﻧﯽ ﺗﺎﯾﻦ ﺗﻮوﻣەز ﻛﺎﺑﺮای وا ﺑە ﻧﺎﺣەزاﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ڕاھێﻨﺎﺑﻮو ،ھەرﭼەﻧﺪە دەﻣێﻜﯿﺶ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﺑﻮوﻧەوە ،ﺋــەو ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮردی ھەر ﺑەرﻧەدەدا .ﺳــەﯾﺮە دەردی ﻛﻮرد، ﻓﯿﻠــﻢ دەوێ ﺑﺎری ﺑﺒــﺎ .ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ھەوﻟێﺮەوە ،ھەﯾﭙﺎﻣﺎن ﻛﺮدە ھﺎﻣﺒﯚرگ ﻟە ﺋـــەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ،ﻣﻦ و ﻛﺎك ﺑەﻛﺮ و ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛێﯽ ﺗﺮ ،ﺋـــەوان ﺑە ڕەﺳﻤﯽ ﺋـێﻤەﯾﺎن داوەت ﻛﺮدﺑﻮو ﺑﯚ ﺋـەوەی ﮔﺮێﺒەﻧﺪێﻜﯽ ھﺎوﻛﺎری ﻟە ﻧێﻮان ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز و دی ﭘﯽ ﺋـــەﯾﺪا ﻣﯚر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەوێ ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن
11
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﺋـــﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە داﻧﺎﻧﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزدا زﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﻛــﻮردی ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋـــەوﯾﺶ وەك زۆر ﻣەﻟﯚﺗﻜەی ﺗﺮی ھﯿﻮای ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮور ،ﺗەواو ﻟە ﭘﺰداﻧﯽ داﯾﻜﺪا ﻧەڕﺳــﻜﺎﺑﻮو، ﻟەﺑﺎرﭼﻮو.
ﺑێﺖ ﻟە ژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ﺋـــەردۆﮔﺎﻧﺪا ﺑﺰاوی ﮔﻮﻟەن ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛەدا ﺑﻜەوﻧە ﺑەرەﯾەﻛەوە ،ﻣــﻦ ﺋەم ﻣﺎﻓﻜەوﺗەﯾﺎن ﻟە ﻟﻮوت ﺑﮫێﻨﻤەوە. ﺑە ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ،ﻛەس ﻧەﯾﺪۆڕاﻧﺪ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردی ﻧەﺑــێ ،ﻛە ھەﻟێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺑــﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ڕاﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە دەﺳﺖ ﭼﻮو .ﺋـــەم ﺟﯚرە ھەﻻﻧــەش زوو زوو ھەڵﻨﺎﻛەوﻧــەوە. ﺑەھــﺎری 2016ﻟە دەﻣﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧﺎودەوڵەﺗﯿــﯽ ﻛﺘێﺒﺪا ﻟــە ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﯾەك ﭘﺮﺳــﯿﺎری ژﯾﺎﻧەﻛﯿﻢ ﺑــەرەوڕووی دە ھﺎووﺗــﯽ ﻛﺮدەوە، ﻛە ﺑﯚ ھــەر دەﯾﺎن ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑــﻮو ،ﺑــەم دە وەﻣــﯽ ﺟﯿــﺎواز و زۆر دوور ﻟــە ﯾەﻛﻢ ﻟــێ وەرﮔﺮﺗﻨەوە. ﻟەﻣــەوە دەردەﻛــەوێ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧێﻜﯽ ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎر ،ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردﯾــﯽ وا ﭘەڕﭘــﻮوت و ﭘەرﺗەوازە ﻛــﺮدووە ،ﻛە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧﯚﺷــﯽ ﻧەﻧﺎﺳــێﺘەوە. ﺋـﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺋـەوەﺑﻮو ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧێﻜﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر و ﻧﯿﺸﺎﻧﺌـەﻧﮕێﻮدا ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑەداﺧەوە ﺋـــەﻣەﺷﯽ ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗــە دی و ﻧﺎﻣﺮاداﻧە ﺳەری ﻧﺎﯾەوە .ﺋەواﻧەی ﺳەر ﺑەم ﻣﻠﯿﺸﯿﺎ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﯿە ﺑﻮون دەﯾﺎﻧﻮت ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧﯿﯿە .ﺑﯚ وەﻣﯽ ﺋەﻣﺎﻧە ،ﻣﻦ ﺗەﻧێ ﯾەك ﺑەڵﮕــە دەھێﻨﻤەوە :ھەﻣﻮو ﺋـــەواﻧەی ﻟــە ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز و ھەروەھﺎ ﺋـﺎراﺳﺪا ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد ،دوای ﭘێﻮەداﻧﯽ دەرﮔە ،ڕووﯾﺎن ﻟە داودەزﮔەی ﺗﺮ ﻛﺮد و ﺑەوﭘەڕی ڕێﺰ و ﺑێ ﺋەوەی ﺗﺎﻗﯿﺸﯿﺎن ﺑﻜەﻧەوە وەرﯾﺎن ﮔﺮﺗﻦ ،زۆرﯾﺸﯿﺎن ﺑﻮون ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەر .ﺧﯚ ﻧﺎﺷــێ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑﺎش و ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ھﯿﭻ ﺑﻮوﺑــێ .ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ و ﺑــە ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ،ﻟەﻧﺎو ﻛــﻮرددا ھەرﻛێﯽ وﯾﺴﺘﯽ ﺑەردێﻚ ﺑﻨێﺘە ﺳەر ﺑەردێﻚ ،ﺑە دەردی ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ڕۆﯾﯽ .ﻣەرﺟﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﻟەﻧﺎوﺑﺮدن ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﺑێ ﺗﯚ ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑە ﮔﯿﺎن و ﺑە ﻛەﻟەش ﺑﺴــڕﯾﺘەوە ،ﭼﺮای ھﯿﻮای ﻟێ ﺑﻜﻮژێﻨەوە ﻟەﻧﺎوت ﺑﺮدووە. ﺑەم ﺑﯚﭼﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ھەواڵﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەﻻوە ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑﻮو؟ ﺋێﻤە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەوەی ،ﻛــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎرەﻛە ﺳەﺗەﯾەﻛە دەھﯚڵﯽ ﺑﯚ دەﻛﻮﺗێ، ﭘێﻤﺎن وا ﺑــﻮو ﻛﻮرد ﻟــە ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق داﻧەﺑڕێ ﺑﺎﺷە ﻟەﺑەرﺋـەوەی ﺑێﺘﻮ ڕۆژێﻚ ﺟﯿﺎش ﺑﺒێﺘەوە ھەر ھﺎوﺳێﯽ ﯾەﻛﻮدوو دەﻣێﻨﯿﻨــەوە .ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﺑﺎ ھﺎوﺳــێﯽ ﺑﺎش ﺑﯿﻦ .ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋـێﺴﺘﺎش ﻟەﮔەڵ ﺋـەو ﺳﯿﺎﺳەﺗەدام ،ﻛە دەڵێ” :دێﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق ،ﻓﯿﺪراڵــﯽ )ﯾﺎن ﺗــﯚ ﺑڵێ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ( ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﻓەرﻣﻮو ﺧــﯚت ﭘێﭽەواﻧەﻛــەی ﺑﺒﯿﻨە
وﺗﺎر
وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﺑە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ،ﺣﻮﺳێﻦ ھﯿﻨﺪاوی ،رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــە ﻟــە ﯾﻮﺋێــﻦ ﻛﺎری دەﻛﺮد، ھﺎﺗــە ﺳــەردان .وﺗﯽ ﭘــﺎش ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋێــﻮە ،داودەزﮔەی ﯾﻮوﺋێــﻦ ﻟە ﻋێﺮاق دۆش داﻣﺎون ھەواڵﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﭼﯚن دەﺳــﺖ ﻛەوێ .راﺳــﺘﯽ دەﻛﺮد ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەواﻧﯽ ﺗــﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە زواﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑﻮون ﺟﮕە ﻟەوەی ﻟە ﻛﻮﻻﻧەی ﺣﺰﺑﯿﻮە ﻟە دﻧﯿﺎﯾﺎن دەڕواﻧﯽ. ﺳﺎڵﯽ 2012واﺗە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺶ ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺋـﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ،ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺗﯚﻗەﻧﯽ ﻋــەرەب ﻟــە 27و 28ی ﺋـــﺎداردا ﻟە ﺑەﻏﺪا ھﺎﺗە ﮔﺮێﺪان .ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ زﻟﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ھەواڵێﻜﯽ دزە ﻛﺮدە ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮێﻜﯽ ﺋـــێﻤە ﻟە ﺑەﻏﺪا .ﺑەﭘێﯽ ھەواڵەﻛە ،وێ دەﭼﻮو ﭘﯿﻼﻧێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﺑﻮوﺑێ ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯽ ﻋﻮﻣەر ﺑەﺷﯿﺮی ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺳﻮودان و ﺑە ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ھەواڵەﻛە ،ﭘﯿﻼﻧەﻛە ھەڵﻮەﺷﺎﺑێﺘەوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺋـــﺎوڕووی ﺗﻜﺎﺑێ .وەزﯾــﺮی دەرەﻛﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ڕاﺳــﺘەوەﺧﯚی ﻛﺮد و داوای ﻛﺮد ﺳەرﭼﺎوەی ھەواڵەﻛەی ﭘێ ﺑڵێﻢ. ڕێﺰم ﺑﯚ ﻧﻮاﻧﺪن ،ﺑەم وﺗﻢ ﻧﺎﺷــێ ﻧﺎوی ﺋەم ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ڕاﺑﮕەﯾﻨﯿﻦ .دﯾﺎر ﺑﻮو ﺑەﻣە ﭘەﺳــﺖ ﺑﻮوە .ھﯿــﭻ ﻟێڵﯿﯿەك ﺑە ڕاﺳﺘﻮێﮋﯾﯽ ﺳــەرﭼﺎوە ھەواڵﯿﯿەﻛەی ﺋـــێﻤەوە ﻧەﺑــﻮو .ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەر ﺑــﻮو دەﯾﻮﯾﺴــﺖ وﺗەﻛەی ﻟەم زەﻧەﻛﺎوە ﻧەﮔﻠێ .وەزﯾﺮ ﻟە ﺗﯚڵەدا ،ﺑــە ﺑﺎﻧﮕەوازێﻜﯽ ﭘڕ ﻟە ﮔەف و ھەڕەﺷە ھەواڵەﻛەی ﺋـێﻤەی ﺑەدرۆ داﯾــەوە .ﻟەواﻧەﯾــە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮی ﺋـــەودەﻣە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ،زۆری ﭘﺎڵەﺳــﻮو داﺑــێ و ﻣﯿﻨﺎﻧﯽ )ﺷــﻮﺑﮫە( ی ﺋەوەﺷــﯽ ﻟێ ﻛﺮدﺑــێ وەزﯾﺮ ﺧﯚی دزەی ﺑــە ھەواڵەﻛە ﻛﺮدﺑێ .ﺋـــێﻤە وەك دەزﮔﺎﯾەﻛــﯽ ھەواڵەﻛﯽ ،ﺋـــەو ﺑەدرۆداﻧەوەﯾەی وەزﯾﺮی دەرەﻛﯿﻤﺎن ﻛــﺮد ﺑە ھەواڵ .ﻟە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺑﻨﻮوﺳــﯽ ھەواڵەﻛــەدا” :ﻗﺴــەی ﺗﯚ وەك ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز ﻟەﺑﺎرەی
ﺑەدرۆداﻧەوەﻛەی وەزﯾﺮی دەرەﻛﯿﯿەوە ﭼﯿﯿە؟“ ،وﺗﻢ ”ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋـــﺴﻠﻮوﺑەﻛەی ﺑەﻋﺴــﯿﯿﺎﻧەﯾە ﻟــە ﻣﺎﻣەڵــەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﺪا“ .ﻟە ھەﻣﻮوی ﺧﯚﺷــﺘﺮ ﺑەرھەڵﺴﺘﯿﯽ ﺳﻮوداﻧﯽ ﺑﻮو ﻟە ھەﻧﺪەران .ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻚ ﺑﻮو ﺑەردەوام ﻧﺎﻣەی دەﺳﺨﯚﺷــﯿﯿﺎن ﺑــﯚ دەﻧﺎردﯾﻦ ﻟەﺑەرﺋـــەوەی ھەﺗﺮەﺷــﯽ ﺑەﺷﯿﺮﻣﺎن ﺑــﯚ ﺑﺮدﺑﻮون .دواﺟﺎر ھــﺎت ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا و ﻧەﺷــﮕﯿﺮا .ﺋەو دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرە ﻟە ﺳﯚﻧﮕەی ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی دارﻓﻮورەوە ،ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﺑەدواﯾﺪا وێڵ ﺑﻮو. ھەر ﺋـــەم ﭼﯿڕۆﻛە ﺧﯚی ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺑﯚ ڕاﺳــﺘەڕۆﯾﯿﯽ ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮز، ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﻮار ﺳــﺎڵﺪا ﺑەدی ھﺎﺗﺒــﻮو .ﻣﺨﺎﺑﻦ ھەرﭼــﻮار ﻧﻜﺎڵﯽ دﻧﯿﺎ ﺑە ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯽ ﺋـــەم ﻛێﻠە ﻣەزﻧەی زاﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻧەﺑێ .راﺳــﺘﯿﺘﺎن دەوێ ﻣﻦ ﺑە ﻧﯿﺎز ﻧەﺑﻮوم ھﯿﭻ ڕۆژێﻚ ﻟە رۆژان ﺋـــەم ﻛﯚﻧەﻛﺎﯾە ﺑەﺑﺎ ﺑﻜەﻣەوە .ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻚ )ﺳــﺎﻣﺎن ﺑﺮﯾﻔﻜﺎﻧﯽ( ﻟەﻣێﮋە ﺗەﻧﮕﯽ ﭘێ ھەڵﭽﻨﯿﻮم وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋـــەم ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﺗﺎﻗﺎﻧەﯾەی ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺋﺎژاﻧﺴﯽ دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳﯽ ﻛﻮردﯾﻮە ﺑﯚ ﺑﺪەﻣەوە .زۆرﯾﺸــﯽ ﺑەﻻوە ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺑﺎﺳــﯽ ﺑەﺷــﯽ وەرزﯾــﻦ )وەرزش(ی ﻟــە ﺋـــﺎژاﻧﺴەﻛەدا ﺑﯚ ﺑﻜــەم .وەك ﻟە
ﺑەرەوەﺷــﺪا وﺗــﻢ وەرزﯾﻦ ﺑــﯚ ﺋێﻤە، زﯾﺎﺗﺮەﻛەی ﻓﻮوﺗﺒﯚڵ ﺑﻮو و ﻓﻮوﺗﺒﯚڵﯿﺶ ھەر ﺋـــەوەﯾە ﺋـــﺎﺧﯚ ﮔﯚڵ ﺑــﻮوە ﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە .ﺋـەوەی ﮔﯚڵﯿﺸﯽ ﺑەﻻوە ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑێ ،ﺑێﺘﻮ ﻟە ژێﺮ ﺳــﯿﻜﺎردی دﻛﺘﯚر و ﻟە ژووری ﻛﺎردەوەژی )ﻋەﻣەﻟﯿﺎت(ﯾﺸــﺪا ﺑﻮوﺑــێ ،ھەواڵەﻛەی ﭘێﺶ ﺑوﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺋـــﺎﻛﺎﻧﯿﻮزدا زاﻧﯿﻮە .ﻟەﺑەرﺋـەوە ﻣﻦ دەﻣﻮت :ﺑەﻓﯿڕۆداﻧﯽ ﻛﺎت و ﺋـــەرﻛﯽ ﺋـێﻤە ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﭼﯿﺪا؟ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺋەم رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳە دەﻣێﻨێﺘــەوە ﺑــێ وەم ،ﻛــە دەڵێ ﺑﯚﭼﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮزﯾﺎن داﺧﺴــﺖ؟ راﺳﺘﯽ، ﺋەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑﯚ ﺧﯚﺷــﻢ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑێ وەﻣە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻣﻦ ھﯿﭻ ھﯚﯾەﻛﯽ ژێﺮﺑەژێﺮی ﻟــە ﭘﺮﺳــەﻛەدا ﻧﺎزاﻧﻢ .ﻧە ﻛەس ھﯿﭽﯽ ﭘێ وﺗﻮوم و ﻧە ﺧﯚﺷــﻢ ﭘﺮﺳــﯿﺎرم ﻛﺮدەوە .ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەو ﺑﯿﺎﻧﻮوە ﻧەﺑێ ،ﻛــە ﺋەودەﻣە رووﺑــەڕوو وﺗﯿﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﻮە ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز و ﺋﺎراس ﺑەڕێﻮە ﺑﺒەﯾﻦ .ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚم زۆرم ﺑڕوا ﺑەم ﺑﯿﺎﻧــﻮوە ﻧەﺑﻮو ،ھﯿﭻ ھﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەﻻی ﻣﻨەوە ﻧەدەﮔەﯾﯽ ﺑە ﭘﻠەی ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ وا ،ﻛە ﺧﺎوەن ﺑڕﯾﺎر ﺧﯚﯾﺸﯽ زوو ﺑﯚی دەرﻛەوت وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﻛﺎﻧﯿﻮز و ﺋﺎراس ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ھەڵە ﺑﻮو ،ﺗﺎزەش ﺗێ ﭘەڕﯾﺒﻮو.
ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋـێﺴﺘﺎ وەﻣێﻜﯽ ﺋـەم ﭘﺮﺳﯿﺎرەم دەﺳﺖ ﻧەﻛەوﺗەوە :ﺋﺎﺧﯚ ﺑﯚﭼﯽ ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮاﻧﯽ ﺋێﻤە دەﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ھەﻣﻮو ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧەی ﻋەرەب ،ﺑەم ﻧەدەﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ﻛﻮردەﻛە؟ دوور ﻧﯿﯿە ﺋەوان زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﺧﺎوﺗﺒﻦ
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺋێﺴﺘە دۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﻟە ڕووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺗێﻜﭽﻮوە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺑﯚ ﭘەڵە ﻟە ﻧێﻮان 15ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم ﺑﯚ 15ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣە
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە
وەﺑەرھێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﻣﺎﯾەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ دەرەوە دەﮔﻮازﻧەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەھــﯚی ﺧﺮاﭘﯽ دۆﺧــﯽ داراﯾﯽ، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻛــﯚچ دەﻛــەن و ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە دەﻛــەن. ﺳــەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاری ﺑەڕێﻮەﺑەری وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دووﭘــﺎت ﻟــە ﺧﺮاﭘــﯽ دۆﺧەﻛە دەﻛﺎﺗەوە. ﻓەرﻣــﺎن ﻏەرﯾــﺐ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑــە دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ژﻣــﺎرەی ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧــە ﻟە ﺑەردەﺳــﺖ ﻧﯿﻦ ﻛە ﺑەھــﯚی ﺧﺮاﭘﯽ دۆﺧﯽ داراﯾﯽ رووﯾــﺎن ﻟــە دەرەوەی وت ﻛﺮدووە و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە ،ﺑەم ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﻛە ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن رۆﯾﺸﺘﻮون. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزارﯾﺪا ﺳــﻨﻮور ﻧﯿﯿە ،ھــەر وەﺑەرھێﻨەر و ﺳــەرﻣﺎﯾەدارێﻚ زاﻧــﯽ ﻟــە ھــەر ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿــﺎ ﻛﺎری دەﺳــﺖ دەﻛەوێــﺖ و ﭘــڕۆژەی ﺳــەرﻛەوﺗﻮوی ﺑﯚ دەڕەﺧﺴێﺖ، ﺋــﺎزادە ﻟەوەی ﺑﭽێﺘــە دەرەوە ﺑﯚ
ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاری“. ﺳﺎڵﯽ 2006ﯾﺎﺳــﺎی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮا ،ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ رەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ زەوﯾﻨەی وەﺑەرھێﻨــﺎن و راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﻟە دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووەوە ،ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ وەﺑەرھێﻨەر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻓەرﻣﺎن ﻏەرﯾﺐ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە دۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ڕووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەوە ﺗێﻜﭽــﻮوە و دۆﺧەﻛــەی ھــﯽ ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە ﻛــە وەﺑەرھێﻨێــﻚ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺳەرﻣﺎﯾەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑەﮔــەڕ ﺑﺨﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺋەﮔــەر وەﺑەرھێﻦ و ﺳەرﻣﺎﯾەداران ﭘڕۆژە و ﺳەرﻣﺎﯾەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺒەﻧە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ 2012-2013دا ﺳــەﺗﺎن ﭘــڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮان ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەوڵــﯽ دەدا زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی
ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﺑﻜێﺸێﺖ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﺎڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺟﮕەﻟــەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن روو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛەن ،ﺧەرﯾﻜە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﭼﻨە دەرەوە. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش ﻛﺮد، ”ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی دۆﺧﯽ داراﯾﯽ زۆر ﺧﺮاﭘە ،ﺑەم ﺑە ڕۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ھەر وەﺑەرھێﻨێﻚ ﺑﯚ دەرەوە ،واﺗە ﺑﺮدﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەرەوەی ھەرێﻢ ،ﻛﺎﺗێﻚ ھەﻣﻮو ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﭘێﭽەواﻧە ﺑﻮوەﺗەوە و ﺋەواﻧەی ﺧﯚﻣــﺎن دەﭼﻨە دەرەوە، ﺋەوەش زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ژووری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺷــﺎری ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﻟــە ﺋێــﺮان ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــێﻜﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﺎز ﻛﺮدووە ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﯽ ﺋێﺮان و ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﺋەو
ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــە ﻛﺮاون ﻛە ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟێﯽ ﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺋێﺮاﻧــە ﺑﯚ ﺋەو ﺷــﺎرە ﺗﺎ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﻜەن و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭼەﻧﺪان ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻛﺮاوە. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧــﺪان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑەﺷﺪاری ﺋەو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴە دەﻛەن، ﺗێﯿﺪا ﻟــە ڕووی ﭘــﺎرە و ژﻣﺎرەی ﺑﺎﻧﻜﯽ و ﭘێﺪاﻧﯽ زەوی ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺗﺎ ﻟەو ﺷﺎرە
وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﻜەن ،ﺋەوەش دواﺗﺮ ﺑە ﺳﻮودی ﺋێﺮان دەﺷﻜێﺘەوە ﻛە وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ وﺗەﻛەی دەﻛﺎت“. د .ﺷــێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿە دەﻛﺎت ﻛە ”ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺳەرﻣﺎﯾەدار ﺋﯿﺸﻮﻛﺎرﯾﺎن ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە و ﭼﻮوﻧەﺗە دەرەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن“. ﺟــەودەت ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ
ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ھﯿــﭻ ﻻﯾەن و دەﺳــﺘەﯾەك ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﯽ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺳــەرﻣﺎﯾەدار ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎرﯾﺎن ﭘێﭽﺎوەﺗــەوە ،ﺑەم ﻟــە ﭼﺎو دوو ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﭼﻮوﻧە دەرەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن زۆر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە، ﺋەواﻧەﺷﯽ ﻛە دەﭼﻨە دەرەوە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و دوﺑەی دەﭼﻦ“. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ و ﺷﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺳەرﻣﺎﯾەدار
ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮدە دەرەوەی ھەرێﻢ، ﺑێﻜﺎری زﯾﺎد دەﺑێﺖ و ھﺎوردە زﯾﺎد دەﺑێﺘەوە و ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە دەرەوە زﯾﺎد دەﻛﺎت و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘە ﭘﺎﺷﻜﯚ و ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﻛﺎی دەرەوە. ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺣەﯾﺪەر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﺷــﺎرەزا ﻟــە ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،وەﺑەرھێﻨﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕەی ﻟەﺑﺎر ھەﯾە ،ھەرﻛﺎت ژﯾﻨﮕەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗەﻧﺎھــﯽ و داراﯾﯽ ﻟەﺑــﺎر ﻧەﺑﻮو، وەﺑەرھێﻨــﺎن و ﺳــەرﻣﺎﯾە ﺋﯿﺶ ﻧﺎﻛﺎت و ﺑە ﺳەرﻣﺎﯾەش دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﺗﺮﺳﻨﯚك ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەردەوام ﺗﺮﺳﯽ ﻟــە ﻟەﻧﺎوﭼــﻮون ھەﯾــە ،ﺧﺎوەن ﺳەرﻣﺎﯾەش ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرەﻛەی و ﺳەرﻣﺎﯾەﻛەی ﻧەﻓەوﺗێﺖ ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑﯚ ژﯾﻨﮕەی ﻟەﺑﺎر دەڕوات. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دۆﺧێﻜــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸــەوە ،ﺑﯚﯾە وەﺑەرھێﻨەر ﺗﺮﺳــﯽ ﻟە ﻛﺎرەﻛەی ھەﯾــە ،ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەﺑــﺎر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋﯿﺸﻜﺮدن ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﭼﻮوﻧــە دەرەوە ،ﺑێــﻜﺎری زﯾــﺎد دەﻛﺎت ،ﺋەوەش ﻟە ڕووی ﺋﺎﺑﻮوری زﯾﺎﻧﯽ زۆری ﺑﯚ وت ھەﯾە“.
ﺟﻮوﺗﯿﺎران رووﯾﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮدووە ﺑەڕێﻮەﺑەری داﻧەوێڵە:
ﻛەﻣﯽ ﺑﺎران ﮔەﻧﻢ ﻻواز دەﻛﺎت و ﺑەﻏﺪاش وەرﯾﻨﺎﮔﺮێﺖ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺑــﺎران و ﻛەﻣﯽ ﺑﺎران ﻟە ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،ﻛێﺸەی ﺑــﯚ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔەﻧﻤﯿــﺎن ﻧەﭼﺎﻧﺪووە ،ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ دەڵێﻦ ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛەم و ﺟــﯚری ﮔەﻧﻤەﻛەش ﺧﺮاپ دەﺑێﺖ.
ﻛەﻣــﺎل ﻣﺤەﻣــەد ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺷــﺎرەزوور ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﯚ ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﯚوی ﮔەﻧــﻢ دەﺑێﺖ ﭘەڵە ﺑﺪات، ﭘەڵــەش ﻛﺎﺗێﻜە ﻛــە ﺗﺮاﻛﺘﯚر زەوی ﺑﻜێڵێــﺖ و ﮔﺎﺳــﻨەﻛەی ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺟﻮوﺗﺪا وﺷــﻜﯽ ﭘێﻮە ﻧەﯾەت ،ﺋــەوﻛﺎت ﭘەڵەی داوە و ھﯿﭻ ﻛێﺸــەی ﻧﯿﯿە و ﺟﻮوﺗﯿﺎر دەﺗﻮاﻧێﺖ زەوی ﺑﻜێڵێﺖ و ﺗﯚوی ﺑﻜﺎت. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ
ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻚ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﻛە ﭘەڵەی داﺑێﺖ، ﻧﯿﻮەی ﮔﺎﺳﻨﯽ ﺗﺮاﻛﺘﯚر ﻟە زەوی ﺑﺪە ،ھەﻣﻮوی وﺷﻚ دێﺘە دەرەوە، ﻟەو ﺣﺎڵەﺗەﺷﺪا ﺗﯚو ﻧﺎﭼێﻨﺮێﺖ و ﻟە ﺋەﮔەری ﭼﺎﻧﺪﻧﯿﺸﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﯾﺎن زۆر ﻛەم دەﺑێﺖ“. ﺋــەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﯿﺎ 10ﺑﯚ 15ﺳﻢ زەوی ﺗەڕ ﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﺎران زۆر ﻛەم ﺑﺎرﯾــﻮە و ﺑڕەﻛەی ﻛەم ﺑﻮوە ،ﺋێﻤە ﺗﯚو دەﭼێﻨﯿﻦ ،ﺑەم
ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا زﯾﺎﻧێﻜﯽ زۆری دەﺑێﺖ و ﺑەرھەﻣەﻛەﺷــﯽ زۆر ﻛــەم دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﻠەی ﮔەرﻣﺎ زۆر ﺑەرزە ،ﺑــﺎران ﻛەم ﺑﺎرﯾﻮە ،ﻧﺎﺑێﺖ ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺗﯚو ﻟە ﭘﻠــەی ﮔەرﻣﯽ دﯾﺎرﻛﺮاوی ﺧﯚی دوا ﺑﻜەوێﺖ“. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ڕێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛەم ﺑﺎران ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑﺎرﯾﻮە و دەﻏــڵ و دان و ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﯚو و ﮔەﻧﻤــﯽ دوا ﺧﺴــﺘﻮوە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەش ﺑﺎران ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺣﺎڵەﺗەی ﻛە ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﺳەرەڕای
دواﻛەوﺗﻨﯿﺶ ﺗﯚو ﺑﭽێﻨێﺖ. ﺷــﺎو ﺟەﻣــﺎل ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺋەﮔەر ڕێــﮋەی ﺑﺎران ﺑﺎرﯾﻦ ﮔەﯾﺸــﺘە 75ﺳــﻢ ،ﺋەوە ﭘەڵــەی داوە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە 75ﺳﻢ ھەﯾە ﺑــﯚ ﭘەڵە ،ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﻣﻠﻢ ﺑــﺎران ﺑﺎرﯾﻮە، ﺑەم ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﺑە ﺷێﻮەﻛەی ﺗﺮی دەڵێﺖ ﺋەﮔەر ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﻛێﻧﺪا زەوی وﺷــﻚ ﻧەﺑﻮو ،ﺋــەوﻛﺎت ﭘەڵەی داوە. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺑــﯚ ﭘەڵــە ﻟە ﻧێــﻮان ﯾەك ﻣﺎﻧﮕﺪاﯾــە ﻛە 15ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم ﺑﯚ 15ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻧێــﻮان 20ﺑﯚ 25ﭘﻠــەی ﮔەرﻣﯿﺪاﯾە ،ﺋەوەش ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ و ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮﯾﻦ ﭘﻠەی ﮔەرﻣﺎﯾە ﺑــﯚ ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﯚو ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ زۆر دوا ﻛەوﺗﻮوە و ﭘﻠەی ﮔەرﻣــﺎ ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻟە ﺧﻮار 10 ﭘﻠە ﺑﻮوە“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ
ﺑەھــﯚی دواﻛەوﺗﻨﯽ ﺑــﺎران و ﻛەﻣﯽ ﺑﺎران و داﺑەزﯾﻨﯽ ﭘﻠەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﺎ ،ﺟﻮوﺗﯿﺎر زﯾﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﻟە ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﯚو دەﻛﺎت ،ﺋەﮔەر 100 ﺗﯚن ﺗــﯚو ﺑﭽێﻨێﺖ ﻟە ﮔەﻧﻢ ،ﺋەوا 60ی دەردەﭼێــﺖ ،ﺋەو ﺑڕەش ﺑەﺷێﻜﯽ ﺧﺮاپ دەﺑێﺖ و ﻟەﮔەڵ ﺋەوەش ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ﺑﺎش ﻧﺎﺑێﺖ و ﻛەﻣﯿﺶ دەﺑێﺖ. ﺟﻮوﺗﯿﺎرەﻛەی ﺷﺎرەزوور ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﻠــەی ﮔەرﻣــﯽ زۆر داﺑــەزی ،ﺋەﮔەر ﺗﯚوﯾــﺶ ﺑﭽێﻨﺮێــﺖ ،ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯿﯿەوە ڕێﮕە ﻧــﺎدات ﺋەو ﺗﯚوە ﺳــەوز ﺑێﺖ و ﻟە ﻧﺎو دەﭼێﺖ ،ﺋــەم ﻣﺎوەﯾەش ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺧەﻓﺘﺎن ،واﺗە ﺗﯚو ﯾــەك ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺗﺎ دەﭼێﻨﺮێﺖ ،زۆر ﺑە ﻗﻮرﺳــﯽ ﺋەو ﺗﯚوە ﺳــەوز دەﺑێﺖ و ﺑﮕﺮە ﺑەﺷێﻜﯽ ھەر ﻟەﻧﺎو دەﭼێﺖ. ﺑەﭘێــﯽ ﻛەﺷــﻮھەوا و ﮔﯚڕاﻧﯽ وەرزەﻛﺎن وەك ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﻧێﻮان 15ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم ﺑﯚ 15ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەم ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎﺗە ﺑــﯚ ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ داﻧەوێڵە ﻟەو ﺳــﻨﻮورەدا ،ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەم ﺑەھﯚی درەﻧﮓ ﻛەوﺗﻨﯽ ﺑﺎراﻧەوە،
ﺟﻮوﺗﯿﺎران زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﯚو ﻧەﻛﺮدووە. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺋەﻣﯿﻦ ﻣﺤەﻣەد، ﺑەڕێﻮەﺑــەری داﻧەوێڵــەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺋﺎﮔﺎداری ﻛﺮدووﻧەﺗــەوە ﻛــە ﮔەﻧﻤﯽ ﺟــﯚری ڕەق ﺋــەوەی ﻛە ﺑﯚ ﺳــﺎوەر ﺑەﻛﺎر دێﺖ ،ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ 2017وەرﻧﺎﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺋەوەی ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ﮔﻮڵ ڕەش و ﮔﻮڵ ﺳﭙﯽ ﭘێ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺴﺎڵ ھەر ﮔەﻧﻤێــﻚ ﻻواز ﺑێﺖ و ﻟە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ دەرﻧەﭼێﺖ ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ڕێﮋەﯾەی ﻛــە دﯾﺎرﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋــەوە وەرﯾﻨﺎﮔﺮﯾﻦ، ﺋێﺴــﺘەش ﻛە ﺑﺎران درەﻧﮓ ﻛەوﺗﻮوە و ﻛەﻣﯿــﺶ ﺑﺎرﯾﻮە، ﮔەﻧــﻢ ﻻواز دەردەﭼێــﺖ و ﺟﯚرەﻛەﺷﯽ ﺑﺎش ﻧﺎﺑێﺖ“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛــﺮد ،ﺋەﮔەر ﺳــﺎﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﺗﯚﻧێﻚ ﺗﯚو ﺑﭽێﻨﺮاﯾــە 10 ،ﺗﯚن ﺑەرھەﻣﯽ دەﺑﻮو ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﺎﺑێﺖ و ﭘــێ دەﭼێﺖ ﻛەﻣێﻚ ﻟە ﻧﯿــﻮە زﯾﺎﺗﺮ ﺑێــﺖ ،ﯾﺎن ﻟە ڕووی ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ وای ﻟێ ﺑێﺖ ھەر وەرﻧەﮔﯿﺮێﺖ.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﺋێﺴﺘە ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ﻛەﻣە
داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ھێڵﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻟە ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ﺷﻜﺴﺖ دێﻨێﺖ وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ھێڵﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻟە ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾە و دوای ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺷﻮﻓێﺮی ﻧﻮێ ﺑــﯚ ﻣەرزەﻛە زﯾــﺎد ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑەم وەك ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﺑەھﯚی دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻛەﺳﯽ و ﺣﺰﺑﯽ و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿەوە، ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە. زاﻧﺎ رەﺣﻤﺎن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﺑە“وﺷــە“ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا )ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ (2016ﺑڕﯾﺎر درا ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪاری وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﺑە راوێﮋ ﻟەﮔەڵ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺷــﯚﻓێﺮاﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﻟەم ﻣﺎﻧﮕەدا دەﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑەﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧــەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ، ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟــە رێﮕەی ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت، دواﺗﺮ ﻛﺎری ﺗﯿﺮوﭘﺸﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی وەك ﺷــﯚﻓێﺮی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ ﻟە ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ﻛﺎر ﺑﻜەن. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ ،دوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﮔەداری ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﯿﺮوﭘﺸﻚ ﺑــﯚ ﺑﺎرھەڵﮕﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــەرزی ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ،ﺑە ﺗەﻟەﻓﯚن ﻟە رێﮕەی
ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺑەھﯚﻛﺎرێــﻚ و ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾــەك داوای راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛەﯾﺎن ﻛــﺮد، ”ﻣــﻦ ﭘێــﻢ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﯽ راﯾﺪەﮔﺮم، ﭘﺎﺷــﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﯽ ﻓەرﻣــﯽ وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧــﺪن /ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی زەﻣﯿﻨﯽ و ھێڵﯽ ﺋﺎﺳــﻦ و ﺗﺮام ﻟە وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ،ﺋﺎﮔەدارﯾﺎن ﻛﺮدﯾﻦ ﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺗﯿﺮوﭘﺸﻚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەواﻧەوە ھەﯾە“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەم ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﯿﺮوﭘﺸــﻚ ﻟە راﺑﺮدوودا ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت ﺑﻮوە و ﺳەرﺟەم ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن
راﯾــﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺗﯿﺮوﭘﺸﻜەﻛە وەرﮔﯿﺮاوە و ﻻرﯾﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە ،وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ دەروازەی ﺑﺎﺷﻤﺎخ ،ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺷﯚﻓێﺮاﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوەش ﻛﺮد ،ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧەﯾەی ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎری ﺗﯿﺮوﭘﺸــﻜەﻛە ﭘێﻚ ھێﻨﺮاﺑﻮو ،ﭘﺸــﻜﯽ ﺷەھﯿﺪە ﻗﺎرەﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ داﻋﺸــﯽ دﯾــﺎری ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﻦ و ﺑﯚ ﺋەوەش رێــﮋەی )(% 25ی ﺑﯚ ﺧەڵﻜــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮاﺑــﻮو ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە رێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛــەم ﺧەڵﻜــﯽ ھــەژاری ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻟــە ﻣەرزی ﺑﺎﺷﻤﺎخ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮون ،ھەروەھﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری و ﭘﻼﻧﯽ ﺗﯿﺮوﭘﺸﻜەﻛە زۆر ﺑــەوردی ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛﺮا
ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﺗــﻦ ﻟە دەﺳــﺘێﻮەردان و ﺧﺎﺗﺮاﻧــەی ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ ﻛــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎن ﺑﻮو ،ﻛﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜەن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺗﯿﺮوﭘﺸﻜەﻛەدا. زاﻧﺎ رەﺣﻤﺎن ،ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘە روو” ،ﺋــەوەی ﻟــە ﺗﻮاﻧﺎﻣــﺪا ﺑﻮو ﻛــﺮدم ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﯿﺮوﭘﺸــﻜێﻜﯽ ﺷــەﻓﺎف و دوور ﻟــە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻛەﺳــﯽ و ﺣﺰﺑــﯽ ،ﺑــەم رێﮕﺮﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوی ﯾﺎﺳــﺎ و ﺧەﻣﯽ ﺑێﺒﺎری و ﺑێﺒﺎزاڕی ﻣەرزی ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ﻛە ﻟە ﭘﺸﺘﯿﯿەوە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻜﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎر و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﺨﻮاز و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑەڵێﻨﯿــﺎن ﺑــە ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ داﺑﻮو ﺑەﺑێ ﺗﯿﺮوﭘﺸــﻚ ھێڵﯿﺎن ﺑﺪەﻧێ، ھەوڵــﯽ ڕاﮔﺮﺗﻨﯿــﺎن دا ،ﺑﯚﯾــە ﭘﺮۆﺳەی ﺗﯿﺮوﭘﺸﻜەﻛە رادەﮔﺮﯾﻦ و داوا ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧــﺪن دەﻛەﯾﻦ ﺗﯿﺮوﭘﺸــﻚ
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەرﮔەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧــﺪا ﺑــەڕووی ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘــەروەردە دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە ،ﺑەھﯚی ﺑﺎﯾﻜﯚﺗەﻛەﯾﺸەوە دەﯾﺎن ﻓﺮۆﺷﮕەی ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﻛڕﯾﺎرﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﺋەﺣﻤەد ﺣﻮﺳــێﻦ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺧــﺎوەن دووﻛﺎﻧﺎﻧــەی ﻛە ﺟﻠﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻣﻨﺎﻧﯽ ھەﯾــە ،ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘﯚﺷﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪن ،ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺑەو
ﺷێﻮەﯾە ﺋﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﭘﯚﺷﺎﻛﺎﻧە دەھێﻨﯿﻦ ﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە داوای ﻟێ دەﻛەن، ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەی ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻟە ﭘﯚﺷﺎﻛﻤﺎن ھێﻨﺎوە، ھێﺸــﺘﺎ ھﯿــﭻ ﺳــﻮﻓﺘﺎﺣێﻜﻤﺎن ﻧەﻛــﺮدووە و ﭘﯚﺷــﺎﻛەﻛﺎن وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻛە دەﺳــﺘﻤﺎن ﺑەھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻛﺮد ،ﺑەھﯚی دەﺳــﺖ ﭘێﻨەﻛﺮدﻧﯽ دەوام ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛە، ﺗەﻧﺎﻧــەت ھێﻨــﺪەش ﺟﻠﻤــﺎن ﻧەﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە ﻛە ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی دووﻛﺎﻧەی ﭘێ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ڕۆژاﻧە ﺗەﻧﯿﺎ دەﭼﯿﻦ دەرﮔەی دووﻛﺎﻧەﻛە دەﻛەﯾﻨەوە و ﭼــﺎوەڕێ دەﻛەﯾﻦ ﻛەی ﺑێﺖ و ﺑﺎﯾﻜﯚت ﺑﺸــﻜێﺖ و ﺑﺎزاڕ ﺟﻮوڵەی ﺗێﺒﻜەوێﺖ“. ﻓﺮۆﺷــﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺟﻠﯽ ﻣﻨــﺪان ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەش ﻛە ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮدووە ،ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪن و ھﯿﭻ ھﯿﻮاﯾەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﯿﺎن واﯾــە ،ﻟە ﻻﯾەك ﻛە ﺑﺎﯾﻜﯚت ھەﯾــە ،ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ
دۆﺧــﯽ ﺧﺮاﭘــﯽ داراﯾــﯽ ھەﯾە، ﺑﯚﯾە ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺋەﮔەر ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ،ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﻧﺎﺑﻮوژێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەﻛەوە ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﻛەم ﺟﻞ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛڕن. ﻓــﺎزڵ ﺟەﻋﻔەر ،ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻓﺮۆﺷﯿﺎراﻧﯽ ﺟﻠﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە دۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻢ و ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن دەﻛﺎت ﻛە
ﺑﻜﺎت ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺷــەﻓﺎف و دادﭘەروەراﻧە و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و دوور ﻟە دەﺳــﺘێﻮەردان ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011ەوە ﺗﯿﺮوﭘﺸﻚ ﻧەﻛﺮاوە“. ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﺳەح ﺟەوھەر رەﺷﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی زەﻣﯿﻨﯽ و ھێڵﯽ ﺋﺎﺳــﻨﯽ و ﺗﺮام ﻟە وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھەرێــﻢ ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋــەوە ﻛــﺮد” ،ﺋێﻤە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە رێﮕــەی ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜەوە ﻛە ﻟە رێﮕەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺋﺎراﺳﺘەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﻛﺮدﺑــﻮو ،دووﭘﺎﺗﻤﺎن ﻟەوە ﻛﺮدﺑــﻮوەوە ﻛە ﭘێﺪاﻧﯽ ھێڵ و ﺗﯚﻣــﺎری ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟــە ﺑﻮاری )ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑﺎرھەڵﮕــﺮ ﯾــﺎن ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﯾﺎن ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەوﺗﯽ( ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی وەزارەﺗﻤﺎن ژﻣﺎرە )(19ی ﺳــﺎڵﯽ 2011ھەﻣــﻮو ﺟﯚرە ﻣﯚڵــەت ﭘێﺪاﻧێــﻚ ﻟە ھەر ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەﯾەك ﻟە دەﺳــەﺗﯽ وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن / ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە دەﺑێﺖ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﺟﮕە ﻟەوە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑﯚی ﻧﯿﯿــە ﺑەم ﻛﺎرە ھەﺳــﺘێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﺋــەو ﻻﯾەﻧە ﺑەﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﯽ ﺋێﻤەی ﻟێ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻛە ﺋەم ﺳــﻨﻮورە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە داﻧﺎﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــە ،ﺋێﻤــەش ﻟــە رێﮕــەی ﺧﯚﻣﺎﻧــەوە ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻛﺎری ﺑﺎﻧﮕەواز و ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﯿﺮوﭘﺸﻜﯽ
ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﯾــﻦ و ﻟە رێﮕەی ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن/ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﺗەواوی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻜﺎت“. ﻟــە ﺧﯚﺷــﯿﺎﻧەوە ﻻی راﮔەﯾﺎﻧﺪراوێﻜــﺪا ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ھێڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮدووە، ﺋەوان ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك و زۆر ﺑەﺗﻮﻧــﺪی دژاﯾەﺗﯽ ﺋــەو ﻛﺎرەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﻛەن ﻛە ﮔﻮاﯾە ﺑەﻧﯿﺎزە ھێڵﯽ ﻧﻮێ ﻟەﻧﺎو ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ داﺑەش ﺑﻜەن. ﺑەﭘێــﯽ داواﻛﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ھێڵەﻛﺎن ﺋەو ﻛﺎرە ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ
ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ رێﮕە ﺑەوە ﻧﺎدەﯾﻦ“. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﻟﻘﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﺷﯚﻓێﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار و 500ﺷــﯚﻓێﺮ رۆژاﻧە ﻟە ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ،ﻛﺎری ھﺎوردەﻛــﺮدن و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﺧﯚراك و ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی و ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ و ﭼەﻧﺪ ﺑﻮارێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺮان ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن. ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ، ﭘێﺸــﺘﺮ ﻣەرزێﻜــﯽ ﻻوەﻛــﯽ ﺑﻮو ،ﺑــەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007ەوە
زاﻧﺎ رەﺣﻤﺎن:
ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﯿﺮوﭘﺸــﻚ ﻟــــــە راﺑﺮدوودا ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت ﺑﻮوە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﻧﺎﺑێﺖ ﻛﺎرێﻜﯽ وەھﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــەوە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪرێﺖ” ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴﺘە ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ﻛەﻣە و ھەر ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺋەﮔــەر ﻛﺎروﺑــﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟــەو ﻣــەرزەدا زﯾﺎدی ﻛــﺮد و ﻟە ﻣەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ھەرێﻤﺪا ،ھێڵﯽ ﻧﻮێ داﺑەش ﻛﺮا ،ﺋێﻤەش ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ ﻛە ﺷــﯚﻓێﺮی ﻧــﻮێ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ،
ﺑﻮوەﺗــە ﻣەرزێﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺳــەر ﺑەﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺷﺎرۆﻛەی ﻣەرﯾﻮاﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە و ﻧﺰﯾﻜەی ﺷەش ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟــە ﭘێﻨﺠﻮێﻨەوە دوورە، ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە دەروازە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑﻮاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟە ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێﺮاﻧﺪا.
ﺑﺎﯾﻜﯚت ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﻓﺮۆﺷﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەردەواﻣە و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﺑﭽﻨەوە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن، ﺑەھﯚﯾەوە ھەﻣﻮو ﺋــەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ھەﯾە ،وەﺳــﺘﺎون و ﻟەو ﻧێﻮەﻧﺪەﺷــﺪا ﻓﺮۆﺷــﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻟە داﺧﺴﺘﻦ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﻨەوە. ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷــەش ھەﻓﺘەﯾە ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟــە دوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم
ﺋەﺣﻤەد ﺣﻮﺳێﻦ:
ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻟە ﭘﯚﺷــﺎﻛﻤﺎن ھێﻨﺎوە ،ھێﺸﺘﺎ ھﯿﭻ ﺳــﻮﻓﺘﺎﺣێﻜﻤﺎن ﻧەﻛﺮدووە و ﭘﯚﺷﺎﻛەﻛﺎن وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە
ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺋەوان دروﺳﺖ ﻛﺮدووە” ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی دۆﺧەﻛە ﺧﺮاﭘە ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺋــەو دۆﺧەﯾﺎن ھێﻨــﺪەی ﺗﺮ ﺧــﺮاپ ﻛــﺮدووە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋﯿﺸﻮﻛﺎری ﺋێﻤە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ھەﯾــە“ .ﺋــەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺳەرﺟەﻣﯽ دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﯚﺷﺎﻛﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﺋﯿﺸﻮﻛﺎرﯾﺎن وەﺳــﺘﺎوە ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﭘــﺎرەی ﻛﺮێﯽ دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ دەرﻧﺎﻛەن ،ﺑڕێﻜﯽ
زۆر ﻟە ﭘﯚﺷﺎﻛﯿﺶ ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ھەﯾە ﻛە ﻧﺎﻛﺮێﺖ داﯾﺨەﯾﻦ ،ﺑەم دووﻛﺎﻧەﻛە دەﻛەﯾﻨەوە و ﭼﺎوەڕێﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨێﻜﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪاﻧە دەﻛەﯾﻦ“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ،ﻣﺤەﻣەد ڕەﺋﻮوف، ﺷــﺎرەزای ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــەك ،وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر دۆﺧﯽ ﺑﺎزاڕ دەﺑێﺖ و ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﺶ ﻛەم
دەﺑێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛە ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن وەﺳــﺘﺎ ،ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﻣێﻨێﺖ. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛﺮد ،ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن ﺧﻮاﺳﺘﯽ زۆر ﻟەﺳەر ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر و ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ھەﯾە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﭘﺮۆﺳەﻛە وەﺳﺘﺎﺑێﺖ ،ﺋﯿﺸــﻜﺮدن ﻟەو ﺑﻮارە ﻛەم دەﺑێﺘــەوە ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑﺎزاڕ دەوەﺳﺘێﺖ ،ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﻛە ﻟەو ﺑﻮارە ﻛﺎر دەﻛەن و ﺑﮋێﻮﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺋەوەﯾە ،ﺋﯿﺸﯿﺎن ﻧﺎﻣێﻨێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﺑەھﯚی دەﺳﺘێﻮەردان و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭼﺎوەڕێ دەﻛەﯾﻦ ﻛەی ﺑێﺖ و ﺑﺎﯾﻜﯚت ﺑﺸﻜێﺖ و ﺑﺎزاڕ ﺟﻮوڵەی ﺗێﺒﻜەوێﺖ
13
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻧەوت ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ ﯾﺎن ﻟە ﺳــﻮﻛﺎﻧەﻛەی رادەﺳﺘﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑﻜﺎت ،ھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەك ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن روو ﻧﺎدات .ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەوە روون ﻛﺮاﯾەوە ﻛە ﻛێﺸەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛێﺸەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە..
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﺳﯚﻣﯚ ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿە
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح )(1 ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﯾﺎن ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن رەﺧﻨەﮔﺮاﻧــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧــەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺋەوە دەﻛــەن ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﺪا ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨــﺎوە ،ﺑــەم ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾە راﺳــﺖ ﻧﯿﯿە .ﺋەﮔەر ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت وەك ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەك وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﻟە 2014ەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ دەﺳــﺘﯽ ﺑەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻛــﺮدووە ،ﺳــەرەڕای ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﺎﻧەی ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق رووﺑەڕووی دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮوش ﻧەﺑێﺖ، ﺷﻜﺴﺘﯽ ﻧەھێﻨﺎوە .ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﺑەﺷێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑەردەواﻣە، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎن ﻟەژێﺮ ﻓﺸــﺎری ﺑەﻏﺪا و ھەڕەﺷەی ﺳــﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﯾﺎن ﺑێﺒەﺷــﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ،دەﺳــﺘﺒەرداری ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑە ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑﻮون. ﭘێﺶ ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﻧەوت ﻛە ﺑەرھــەم ھــﺎت ،ﺧــﯚی رێﮕەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺧــﯚی دەدۆزێﺘەوە“. ﺋەوە راﺳــﺖ ﺑﻮو ،ھەر ﻛﺎﯾەك ﭘﺎرە ﺑﻜﺎت ،ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺳﭙﯽ-ﯾﺶ ﻧەﺑێﺖ، ﻟە ﺑﺎزاڕی رەﺷــﺪا دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺳﺎخ ﺑﻜﺮێﺘەوە. )(2 ﺷﻜﺴﺘێﻜﯽ ﺑەردەوام ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی رەﺧﻨەﮔﺮاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﻛــە ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛێﺸــەﻛە ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑــەم ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داھﺎت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷﺪا داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە .ﺷێﻮاز و رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردە و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت ،ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧــەوە ﻧﯿﯿــە ،ﺋەواﻧە دوو ﭘﺮۆﺳەی ﺟﯿﺎواز و ﺳەرﺑەﺧﯚن. ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داھﺎﺗــﺪا ،زۆر ﭘێﺶ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت دەﺳﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت .ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ 2003 ﺑەدواوە ،ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی % 17ی ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻢ ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯽ ﻋێﺮاق ﺗﺎ ﺑە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە رێﮕەی ﺳــﯚﻣﯚ ﯾــﺎن ﺑــە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زەﺑەﻻح رژاﯾە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ،ﺑەم ھەرێــﻢ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤەی ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺑﻮو، ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺗﺎك ﺳەرﭼﺎوەﯾﯽ ﻧەوت دەرﺑﺎز ﺑﻜﺎت و ﺑەو ﭘﺎرە زەﺑەﻻﺣەوە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺗﺮی داھﺎت ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻧەوت رووﺑــەڕووی داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮخ دەﺑێﺘــەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ وەﻣﯽ ﯾەﻛەم رووداوی ﻧەﺧﻮازراو ﺑﺪاﺗەوە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە، ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧــﯽ ﻗەرزێﻜــﯽ زۆر و ﻗﻮوڵﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرۆﻛﯽ
ﺷﻜﺴﺖ ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﯾﺎن ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎت دەﮔﺮێﺖ.
ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳﯚﻣﯚدا و ﺗﺎ دواﯾﯽ.
)(3 ﺳﯚﻣﯚ ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿە ﺋــەو رەﺧﻨەﯾــەی ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ،ﺑە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧەوت ﭘێﻨﺎﺳە دەﻛﺎت، ﺑەدﯾﻮێﻜﯽ ﺗﺮدا ﭘێــﯽ واﯾە ،ﺋەﮔەر ﻧەوﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رادەﺳﺘﯽ ﺳــﯚﻣﯚ ﺑﻜﺮێﺖ و ھەوﻟێﺮ روو ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﺑــﻜﺎت ،ﭼﯿﺘــﺮ ﺷﻜﺴﺖ ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻦ دەﮔﯚڕێﺖ. ﺋــەوە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛــﯽ ھەڵە و ﺳەرﭘێﯿﯿﺎﻧەﯾە ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷﻜﺴــﺘێﻜەوە ﺑﯚ ﺷﻜﺴﺘێﻜﯽ ﺗﺮ دەﺑﺎت .ﺋەو ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە ﻟە ﻛێﺸە رەﺳەن و ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿﯿەﻛە دوورﻣﺎن دەﺧﺎﺗەوە .ﭼﻮﻧﻜە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت ﻟە رێﮕەی ﺳﯚﻣﯚ ،ھﯿﭻ ﻛﺎت ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧێﻜــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوی داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟەﻧﺎوﺧــﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺎﻛﺎت .ﺑﮕﺮە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەر ﺋێﺸەی زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﻟە رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳــﯚﻣﯚ، ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەﺗەﻛﺎن ﻟــە ﻧێــﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﻟە
)(4 ﭘﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﭼﺎرەﺳەر ﻧﯿﯿە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻧەوﺗﺪا، ﺑــﯚ ﺑەرﮔﺮی ﻟــەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﭘﺎﺳــﺎوێﻜﯽ ﻧەزۆك و ﻟــەرزۆك دێﻨﻨــەوە ،ﺋــەوان ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەوە دەﻛــەن ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧەوﺗەﻛەی ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ، ﺋــەوە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زﯾﺎﺗﺮی دەﺳــﺖ دەﻛەوێــﺖ ﺑەراورد ﺑــەو ﭘﺎرەﯾەی ﻛە دەﺷــێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺑە ﺳــﯚﻣﯚ ،ﺑە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــﺪات .ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﻛێﺸــەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ھﯿﭻ ﻛﺎت ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی زۆر و ﻛەﻣﯽ داھــﺎت ﻧەﺑــﻮوە ،ﺋێﻤە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﻤــﺎن ﻧﯿﯿە، ﭘــﺎرەی زۆر دەﺗﻮاﻧێــﺖ ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﭘــڕ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑــەم ﻣﺎﻧــﺎی ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰ ﻧﯿﯿە .ﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎش 2003ﻟــە ﺑەﻏﺪاوە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎت، ﺳــەرﻣﺎﯾەﮔﻮزارﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرﻓﺮەوان ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻛــﺮا ،ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﯿﺪارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﻛەﺗﻮوی داھــﺎت ﺑﻜﺎت ،ﺷﻜﺴــﺖ رووی دا و ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮوری ﺗەﻧﮕﮋەی ﺗێﻜەوت. )(5 داواﯾەك ﻟە ھەوﻟێﺮەوە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا 2006-2007 ﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧــﯽ
ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪای دەﻛﺮد ،ﯾەﻛەم ﺋەو ﺧﺎﻧەی وەك داﺧﻮازی ﻟە ھەر ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەك ﻟەﮔەڵ ﻛﺎرﺑەدەﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق زەﻗﯽ دەﻛﺮدﻧــەوە) ،دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق( ﺑــﻮو .ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ دادﭘــەوەری ﻟــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ
داھﺎت ﯾﺎن ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎی ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﺪا، ﺑــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ رێــﻚ ﺑﺨﺮێﺖ ،ﻛە ﺋــەو ﭼﻮارﭼێﻮە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻋێﺮاق ﺑەﮔﻮێﺮەی ھەرێــﻢ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت .ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾەوە دەﺳﺘەﺑەری ﺑــﻜﺎت ،ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑەﺷــە داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮو ﻟــە ژﻣێﺮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﺎﻧﻜﯿﺪا ،چ ﻟــە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاق ﯾﺎن ﻟــە ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ دەرەوەی ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻣﺎﻣەڵە ﺑەو داھﺎﺗەوە ﺑﻜﺎت ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑەﺷــە ﭘﺎرەﻛە ﺑە ﻓﻠﺘەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺗێﭙەڕ ﺑﺒێﺖ .ﭘﺎش 10ﺳــﺎڵ ﻟە ﻋێﺮاق ﻧە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز و ﻧە ﯾﺎﺳﺎی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛﺎن دەرﻧەﭼــﻮون ،ﺑــەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە
ﺋەوەﯾــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﻟــە ﻧــﺎوەوەی ﺧﯚﯾــﺪا ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﻜﺎت. )(6 ﺑﺮاﻣﺎن ﺑﺮاﯾﯽ و ﻛﯿﺴەﻣﺎن ﺟﯿﺎﯾﯽ ﺋــەوە ﭘەﻧﺪێﻜــﯽ ﻛﻮردﯾﯿــە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑەھەﻣــﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺋێﺴــﺘەﯾەوە ،ﭘێﺶ 10 ﺳﺎڵ دەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﺗﺎﻗﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑــەم ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨﺎ. ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺮاﯾەﺗﯽ و ﻛﯿﺴــە ﺟﯿﺎﯾﯿﯿەﻛــە ﻟە ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺑەدی ﺑێﻨﯿﻦ ،ﺑەم دەﻛﺮێﺖ ھەوڵێﻜــﯽ ھﺎوﺷــێﻮە ﻟــە ﻧێﻮان ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﻛەواﺗــە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺋەو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا، ﺑەﺳەر ﺧﻮدی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺗﺎﻗﯽ ﺑﻜەﯾﻨەوە. ﺋەﮔــەر ﺋــەوە روون ﺑێــﺖ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻟــە دوای 2003ەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە داھﺎﺗەﻛەی ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻮوە، ﻛەواﺗە ﺋەوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو دەﺑێﺖ ،ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﺑەﺳەر ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﯿﺪا ﺗﺎﻗﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻟە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣﺪا ﺑەﺳــەر ھەوﻟێﺮ ،دھﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾﻦ .ﺋێﻤە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ھەﯾە ،ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﮔﺮەﻧﺘﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺎت داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ھەم ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێــﻦ ،ھەم دادﭘەروەری ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛە ﺑەدی ﺑێﻨێــﺖ .رووﺑەڕووﻛﺮدﻧــەوەی
ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾــەك ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺧﯚی ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻛﺮدووە، ھﯿﭻ رێﮕﺮﯾﯿەك ﻟەوە ﻧﺎﻛﺎت ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻧەوﺗەﻛەی رادەﺳــﺘﯽ ﺳــﯚﻣﯚ دەﻛﺎت ﯾــﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚ دەﯾﻔﺮۆﺷــێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺷــێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەوە ﮔﺮێ دراوە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺷــێﻮازی ھەﻧﺎردە و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗەوە ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﻟە ﻛﯚﺗــﺎدا دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮان دەﺳەت و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﻟــە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﺪا ﺑڕەوێﻨێﺘەوە ،دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑەﺷێﻚ ﻟە دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎت ﺑﯚ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺷــﯚڕ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻧﺎوەﻧﺪێﺘــﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﺪا ﻻواز ﺑﻜﺮێﺖ .داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗەﻛﺎن ھەر ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺳــەﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﯾەﻛە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎن ﻓﺮەوان ﻧﺎﻛﺎت، ﺑەڵﻜﻮ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﭼﯿﺘــﺮ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت وەك داﻣەزراوەﯾەﻛﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑەرﭘﺮس ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛە ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺑﺎزﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﺎرﮔێڕی ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن داﺑەش دەﺑێﺖ. )(7 رەﺧﻨەﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەﻣﻮو ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗــﺪا ﭘێڕەوی دەﻛﺎت ،ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘێ دراوە. ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2007ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ دا ﻧەوت و ﮔﺎزەﻛەی ﺑەرھــەم ﺑێﻨێﺖ ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ دۆﺳــﯿەﻛە رێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ .ھەرﭼەﻧﺪ ﻟەﻧﺎو ﺧﻮدی
ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾەدا ،دووﭘﺎت ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻻﯾەﻧە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑەم ﻟــە 2007ەوە ﺗــﺎ 2013ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿﺸﯿﺎن ﺑــﯚ دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﭘێﺸﻜەش ﻧەﻛﺮد .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2013دا، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟــە رێﮕەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن و ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗەﻛەی وەرﮔﺮﺗــەوە ،ﺋەوەش ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە )(5ی ﯾﺎﺳــﺎی ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮا .ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەو ﯾﺎﺳﺎﯾەدا ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دا ﻛــە ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەﮔــەر ﺑەﻏﺪا ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧەﺑێﺖ ﺑــە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺸــﻜﯽ % 17ی ﺑﻮدﺟــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﮔێڕاﻧەوەی ﺋــەو ﻗەرزاﻧەی ﻟەﺳــەرﯾەﺗﯽ ،ﻛە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧﺎﺑێــﺖ ،ﺋەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿﯿﺎﻧە ،ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧــەوت و ﮔﺎزەﻛەی ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ. ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑەو دەﻗە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎﻧە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣﺪا دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەﻣﺪا دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗەﻛەی ﻛﺮد. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟــەرووی ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎﻧەوە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داھﺎﺗــەﻛﺎن دﯾﺎری ﺑــﻜﺎت و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋەو ﭼﻮارﭼێﻮە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﯚی ﭘﺮۆﺳــەﻛەی ﺧﺴــﺘە ﺑەردەﺳــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚﯾەوە. )(8 ﺳەرﻧﺞ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎت ﺑﺪەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻧــەوت ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ ﯾــﺎن ﻟە ﺳــﻮﻛﺎﻧەﻛەی رادەﺳــﺘﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑﻜﺎت ،ھﯿــﭻ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەك ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن روو ﻧﺎدات. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەوە روون ﻛﺮاﯾــەوە ﻛە ﻛێﺸــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻛێﺸــەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ھﯿﭻ ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﯾــﺎن ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻧﯿﯿە. ﻛەواﺗە ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎﺗەﻛﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ و داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ. ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺳەرﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺷێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھﺎت ﭼڕ ﻧەﻛەﻧەوە، ھﯿــﭻ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەك ﻟــە ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن روو ﻧﺎدات، دەﺷێ ﻟەﮔەڵ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ،ﺳــﻮوﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻗەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ،ھەﻧﺪێﻚ ﻛەﻟێﻦ و ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﭘڕ ﺑﻜﺮێﻨەوە ،ﯾﺎن ﻻﻧﯽ ﻛەم ھەﻧﺪێﻚ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺑﺸــﺎردرێﻨەوە ،ﺑەم ﺋەوە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻣﺎﻧﺎی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﯾﺎن ﺑــﺎش ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ داھــﺎت ﻧﯿﯿــە و ﻟە ﺑــەردەم ھەر ﭘێﺸــﮫﺎﺗێﻜﯽ ﻧەﺧــﻮازراودا ﺑەﺗﺎڵ دەﺑێﺘەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﻋەﻧﻜﺎوە ،ﺑــەدووری ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ﻟە ﻗــەی ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜەوﺗﻮوە ،داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧەﻛەی ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺑە ﻧەﺗەوە ﻛﻠﺪ و ﺋﺎﺷﻮورﯾﻦ ،ﻟەﭘﺎڵ ﺋەواﻧﺪا ﭼەﻧﺪ ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﺑە ﻧەﺗەوە ﻛﻮرد و ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن دەژﯾﻦ .ﺋێﺮە ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺋﺎراﻣﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾە و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾــﺎ و ﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮاردﻧەوە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳــەرﻧﺠﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ رادەﻛێﺸێﺖ. ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻣەوﻟــﻮود ،ﮔەﻧﺠێﻜﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮە، ﺋەو ﻟەﮔەڵ ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﻋەﻧﻜﺎوەی ﻛﺮدووە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،ﻋەﻧــﻜﺎوە ﺋﺎراﻣﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﺗێﺪاﯾە ،ﻟەﮔەڵ ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻢ ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ دێﯿﻨــە ﺋێﺮە و زۆرﺟﺎر ﺑە ﺳﻮﯾﺪ ﻧﺎوی دەﺑەﯾﻦ“.
واﺋﯿﻞ ﺣەﻧﻨﺎ ﭘﺘــڕۆس ﺧﺎوەﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﮕەی ﻣەی ﻟە ﻋەﻧﻜﺎوە ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺧەڵﻚ ﻟە ھەﻣﻮو ﭼﯿــﻦ و ﺗﻮێﮋێﻚ روو ﻟە ﻋەﻧﻜﺎوە دەﻛــەن ،ھەﻧﺪێﻚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن و ھەﻧﺪێﻚ ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ“. ﻓﺮۆﺷﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻣەی ﻟە ﻋەﻧﻜﺎوە، ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺷــﺎرۆﻛەﻛە ﭘێــﻚ دێﻨــﻦ ،ﺑــەم وەك ﺋەو ﺧــﺎوەن ﻓﺮۆﺷــﮕەﯾەی ﻣــەی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت” ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻛێﺸــە دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﭘﺎرە ﻧﺎدەن ﯾﺎن ﺑە ﺳەرﺧﯚﺷــﯽ دێﻦ و ﻗﺴەی ﻧەﺷــﯿﺎو دەﻛــەن ﯾــﺎن ﺑﻮﺗڵﯽ ﺷــەراب ﻟە ﺑەردەم ﻓﺮۆﺷــﮕە دەﺷﻜێﻨﻦ“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﻋەﻧــﻜﺎوە ﺳــەر ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﺷﺎری
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
ڕژێﻤــﯽ ﺋەﺳــەد ﺑە ﺗــەواوی ﺷــﺎری ”ﺣەﻟەب“ی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮدەوە ،ڕووﺳﯿﺎ ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪی، ﺋەو ﮔﺮەوەی ﻟەﺳــەر ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ ،ﻧﺎﯾﺪۆڕێﻨــێ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻋێﺮاﻗﯿﺶ دەﺑێ ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑێﺖ .ﻟەم داﺑەﺷﻜﺮدﻧە ﻧﻮێﯿەی ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ، ﻛﻮرد دەﺗﻮاﻧێ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰی ﻟێ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێ. ڕەﻧﮕــە ﺋــەو دەﻧﮕﯚﯾە ڕاﺳــﺖ ﺑێﺖ ﻛــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ”رﯾﻜﺲ ﺗﯿﻠﺮﺳﯚن“ ﺑە وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺋﯿﺪارەی دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣﭗ ،ھێﻨﺪەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺑﯚ ڕووﺳــﯿﺎش ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە و ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻟە ﺷەرﯾﻜەﺑەش و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان دوو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ڕﻛﺎﺑــەر ﺗــێ دەﮔﺎت .ﺋــەی ﺷــەڕەﻛەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ڕووﺳﯿﺎ ﻟەﺳــەر وزەی ﺋەﺗﯚم ،ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻧﺎوەﻛﯽ ،ﭼەﻛﯽ ﻗﻮرس و ﺗﯿﮋڕۆ و ﻧــەوت ﻧﯿﯿە؟ ﺑﯚﯾــە ﭼﺎوەڕێ دەﻛﺮێ ،ﺋەو ﻟێڵﯿﯿەی ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ
2016ھەﺑــﻮو ،زۆر ﺑە ڕووﻧﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو و ﺳﺎﻧﯽ دواﺗﺮ ،ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﻜﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ڕوون ﺑﺒێﺘــەوە و ڕووﺳــﯿﺎش ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ،دەﺳﺘەﻛەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑــﻜﺎت .ﯾەﻛــەم ھەﻧﮕﺎوﯾﺶ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﮔﺮەوی ﻟەﺳەر ﻛﺮد ﻛە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﻮو ،ﺑە ﺗەواوی ﺑە ﻧــەوت و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەﯾــەوە ﻟە ژێﺮ ڕﻛێﻔﯽ ﻣﯚﺳــﻜﯚ دەﺑێﺖ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ،ﺑەﺗەواوی دەﺳــﺖ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑەردەدا و ﺑﯚ واﺷﻨﺘﻨﯽ ﺑەﺟێ دەھێڵێ .ﺑــەم ﻟێﺮەدا، ﺋێﺮان ﭼﯚن ڕازی دەﺑێﺖ!. ﺋەﮔــەر ڕووﺳــﯿﺎ ،ﭼەﻗــﯽ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ،ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎ ﭼــڕ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺋەوا ھێﻨﺪەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﺑە ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ﻛــە ﺑەھﯚی ﺋەوەی دراوﺳــێﯽ ﺧﯚی و دراوﺳــێﯽ ﺳﻮورﯾﺎﺷە، ھێﻨﺪە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋێﺮان ﻧﺎﺑێﺖ، ﺋەﻧﻜــەرەش ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﭼەﻧﺪ
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
”ﻋەﻧﻜﺎوە ﺋﺎراﻣﯿﯿەﻛــﯽ زۆری ﺗێﺪاﯾە، ﻟەﮔەڵ ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻢ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ دێﯿﻨە ﺋێﺮە و زۆرﺟﺎر ﺑە ﺳﻮﯾﺪ ﻧﺎوی دەﺑەﯾﻦ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻋەﻧﻜﺎوە ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە 15
ھەوﻟێﺮ دوورە و ﺳﺮوﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی ﻓﺮەواﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮەوە، ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﺧەرﯾﻜە ﻟەﮔەڵ ﺷﺎرەﻛە ﺗێﻜەڵ دەﺑێﺖ و ھﯿﭻ ﺳﻨﻮورێﻚ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە. ﺳــﯚﻻڤ ھﺮﻣــﺰ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﻋەﻧﻜﺎوە ﺑە ”وﺷە“ی
راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەﭘێــﯽ دواﯾﯿــﻦ ﺳەرژﻣێﺮی ﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن داوە، ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ رەﺳەﻧﯽ ﻋەﻧــﻜﺎوە 15ھــەزار ﻛەﺳــە ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﺑەھەردوو ﻣەزەوی ﻛﺎﺳــﯚﻟﯿﻚ و ﭘڕۆﺳــﺘﺎﻧﺖ ،ﻟەﮔەڵ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺣــەوت ﻛەﻧﯿﺴــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺋەرﻣــەن و ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯽ و
ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿە ﺋﺎوارەﻛﺎن. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﻟەﭘــﺎڵ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗــﺎك و ﺗەرا ﺧێﺰاﻧﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻟە ﻋەﻧﻜﺎوە ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ ،زۆرﺑەﯾﺎن ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــەر و ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚن“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﻋەﻧــﻜﺎوە ،ﻟەﭘﺎش ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﻣﻮوﺳــڵەوە 50 ،ھەزار ﺋﺎوارەی ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﻟە دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاﻗەوە ﺋﺎوارەی ﺋەو ﺷــﺎرۆﻛەﯾە ﺑﻮون و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮون. ﻓﺮەﯾــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ، ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ درێــﮋی ھەﯾە، ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﺗێﻜەوﯾﯿــەك ﻟەﻧێﻮان ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﺪا دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ و ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﺑﯚﻧــە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ھەﺑێﺖ. ﯾەﻋﻘﻮب ﮔﯚرﮔﯿﺲ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ڕاﻓﯿﺪەﯾﻨﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ
ﺳﯚﻻڤ ھﺮﻣﺰ:
ﻟەﭘﺎڵ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗﺎك و ﺗەرا ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻟــە ﻋەﻧﻜﺎوە ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ ،زۆرﺑەﯾﺎن ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳەر و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚن ﺋﺎﺷﻮری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ھەوﻟێﺮ ﺷــﺎرێﻜﯽ ﺋﺎراﻣە ﺑــﯚ ھەﻣﻮوان، وەك ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯽ ھەﺳــﺖ ﺑە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻟەو ﺷــﺎرەدا ،دڵﺨﯚﺷﯿﻦ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﺟەژﻧــﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﺣەزرەﺗﯽ ﻣەﺳﯿﺢ ﯾــﺎن ﻛﺮﯾﺴﻤﺴــﺪا ﮔەﻧﺠــﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻟە ﺋﺎھەﻧﮕەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪا دەﻛەن“. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿە دەزاﻧێــﺖ، ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑﺎﯾەﺧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﺪات” ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻟەم وﺗەدا ﯾەك ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﻤﺎن ھەﯾە“. ھﯚﮔﺮ ﻋەزﯾﺰ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﭘێــﯽ واﯾە ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﻓﺮەﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾــﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﻋەﻧﻜﺎوە ،ﺳەرﻧﺠﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران رادەﻛێﺸێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑەھﯚی ﺋەو ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﻓﺮەﺋﺎﯾﻨﯿﯿەوە، ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ روو ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﻋەﻧﻜﺎوە دەﻛەن“.
ھەﻟێﻜﯽ ﻟەدەﺳﺖ ﻧەﭼﻮو ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺟﺎر ”ﺋﺎﺷــﺘﯚن ﻛﺎرﺗەر“ وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھﯚﺷــﺪاری داوەﺗێ ،ﻟــە دوای ﻛﯚدەﺗﺎﻛەوە، ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﻛﯽ دەرﺑڕﯾﻮە ﺗﺎ ﺑﻜەوێﺘە ژێﺮ ﺑﺎڵﯽ ڕووﺳــﯿﺎوە، واﺗــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێڵێﻜﯽ زەﻣﯿﻨﯽ ﻟە ﻣﯚﺳﻜﯚ ﺗﺎ دﯾﻤەﺷﻖ، ﺑەﻣــەش دەﻛــﺮێ ڕووﺳــﯿﺎ دەﺳﺘﺒەرداری ﺋێﺮان ﺑﺒێﺖ. ﺋێﺮان ﻛە ﭘﯿﻼن و ﺧەوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی ﺋەوەﯾــە ،ﺋﺎﺧﻮﻧﺪێﻚ ﻟە ”ﻗﻮم“ ﺳــﻮاری ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑێﺖ ،ﻟە ”ﻧەﺟەف“ و ”ﻛەرﺑەﻻ“ زﯾﺎرەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﻜﺎت و ﺑﭽێ ﻟە ”دﯾﻤەﺷــﻖ“ و ”ﺑەﯾــﺮووت“ ﭘﺸــﻮو ﺑــﺪات ،ﭼﯚن ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەو ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھﺎوﻛێﺸــەﯾە ڕازی دەﺑێــﺖ ﻛــە ڕووﺳــﯿﺎ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رێﻚ دەﻛەون ﻟەﺳەری! ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨەی ﺑــﺎس دەﻛــﺮێ” ،ﺑەﺣﺮێﻦ“ و ”ﯾەﻣــەن“ ﻟەﮔــەڵ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛەﻧﺪاوی ﺑﺪرێﺘــێ ،ﺑە ﻋێﺮاﻗﯽ دەﮔﯚڕێﺘەوە! ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی
”ﺳﻌﻮودﯾە“ و ”ﺋﯿﻤﺎرات“ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ دەﻛەن ﺗﺎ ﺋــەو ﺑﺎرەﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻧەﻣێﻨێ و ﻟە ”ﺋﻮم ﻗەﺳڕ“ ﻧەﭘەڕﻧە ﺧﻮارەوە. ھﯿﭻ ﭼﺎرەﯾەك ﻟە ﺑەردەم ﺋێﺮاﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ھەر دەﺑێ ﺧﯚی ﻟە ﺋﯿﺪارەی ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒێﺘە ﺷــەرﯾﻜە ﺑەش ﻟەو ﻋێﺮاﻗەی ﺑەﭘێﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ڕووﺳﯿﺎ ،ﺑەری ﻛەوﺗﻮوە، ﭼﺎرەﺳەرﯾﺶ ھﺎﺗﻨەوەی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــەر دەﺳــەت. ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋێﺮان دەﺧﺎﺗەوە ﻧێﻮ ﮔەﻣەﯾەﻛﯽ ﻗﻮوڵەوە ،ﺋەوﯾﺶ ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﭘــﺮدی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻟەﮔــەڵ ﺣﺰﺑــﻮ ،ھــەر ﺑﯚﯾە ﭼــﺎوەڕێ دەﻛەم ،ﺋﯿﺘــﺮ ﻛﯚﺗﺎ ﺑــەو ﮔەﻣەﯾەی ﺋێــﺮان ﺑێﺖ و زﻟﮫێﺰﯾﯿەﻛەی ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﻣﯿﺴــڕ و ﺳــﻌﻮودﯾە ﺗێﻨەﭘەڕێ و ﻧﺎﭼﺎر ﺑێﺘە ھەﻣﺎن ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ڕووﺳﯿﺎ ﺑﻜﺎت ،وەك ﺷﯿﻌﺮەﻛەی
ﻋەﺑــﺪو ﭘەﺷــێﻮ” :ھــەم ﺗﯚم ﺧﯚش دەوێ ،ھەم ﺋەوﯾﺶ“. ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1991ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﭼەﻧــﺪان ھەﻟــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﻟــە ﺑــەردەم ﺑــﻮوە ،ﺑــەم ھەﻣﻮو ﺟــﺎرەﻛﺎن ،ﺑەھــﯚی ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ
ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە دەزاﻧێ ﺋەو دەوڵەﺗە ھﺎوﻛێﺸەﻛە ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ڕێــﻚ دەﺧﺎﺗەوە و زۆر ﺑــە ﭘــەرۆش ﻧﺎﺑێــﺖ ﺑﯚ ﻋێﺮاق .ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑە ﺷﯿﻌە ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری
ﺋەم ﺟﺎرە ھەﻟێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑەردەم ﻛﻮردە، ﺋەوﯾﺶ ﻛﺎڵﺒﻮوﻧەوەی ﺷەڕﭘێﻔﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋێﺮان و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و دەﺳــﺘێﻮەرداﻧە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺘﯽ داوە .ﺋەم ﺟﺎرە ھەﻟێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﺑەردەم ﻛــﻮردە ،ﺋەوﯾﺶ ﻛﺎڵﺒﻮوﻧەوەی ﺷەڕﭘێﻔﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋێﺮان و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە. ﺋێــﺮان ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﻧەﺟــەف و ﻛەرﺑەﻻ ﺗﺎ ﺑەﻏﺪای ﻟە دەﺳــﺖ ﻧەﭼێ ،ﻧەﺑێﺘــە ڕێﮕﺮ ﻟە ﺑەردەم
ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑــە ﺗﻮرﻛﯿﺎش ھەﯾﺒﻮو ﻧەﯾﻤﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوەﯾە، ﺋەو ﺳــێ ﭘﺎﯾەی ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە ،ﻛە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟــە ﻛەﻧﺪاوی ﻛﻮێﺖ، ﺋەوی ﺗﺮ ﻟە ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾﯿەﯾە و ﺳێﯿەم ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە ،دەﯾەوێ ﺋــەوەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺑﮫێﻨێﺘــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ھەرﯾﺮ
ﺋﺎﻣﺎدەﯾە و زۆری ﻧەﻣﺎوە دەﺳﺖ ﺑــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ھەﻣﻮو ﯾﺎن ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑﻨﻜــەی ﺋەﻧﭽەرﻟﯿﻚ ﺑﻜﺎت. دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەوڵــە ﺑﺎرزاﻧﯽ داوﯾەﺗــﯽ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەم داﺑەﺷــﻜﺮدﻧە ﻧﻮێﯿــەی ﻛێﻜﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە ﻧێﻮان ڕووﺳــﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﯾەك دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺑەم ﺋەوەﻧﺪەی ﻛە ﺳــﭙﺎردووﯾەﺗﯽ ﺑە ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑﯚ ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەوەی ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺟێﯽ ﺋﻮﻣێــﺪ ﻧﯿﯿە .ﭼــﺎوەڕێ دەﻛەم ﻟــە ﮔــەڕی داھﺎﺗﻮوی داﻧﻮﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎن، ﺧــﻮدی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾــﺎن ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕژد و ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ،ﺑﭽﻨە ﺳەر ﻣێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ،ﭼﻮﻧﻜــە دۆﺧەﻛە زۆر ﺧێــﺮا دەڕوا و ڕەﻧﮕە ﺋەم ھەﻟە، دواﯾەﻣﯿﻦ ﺑێﺖ ﺗﺎ دەﯾﺎن ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮ ﻛە ڕۆی ،ﻧەﯾەﺗەوە.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ڕەﻧﮕە ﻟە دﻧﯿﺎی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــﯿﻌەی ﻋەرەب ھێﻨﺪەی ﻛﻮرد ﺑێ ﺋەزﻣﻮون ﺑێﺖ ﻟە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﺪا، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﻣێﮋوو ﺋەوە ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﻟە ﻋێﺮاق دەﺳەت ﺑﮕﺮﻧە دەﺳــﺖ ،ﺑەم ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﻛــﻮرد ،ﺳــەرەڕای ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ،ﻟە دوای ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادی و ﯾەﻛەم ھەڵﺒﮋاردﻧــەوە ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەھێــﺰەوە ڕووﺑەڕووی ﺗەﺣﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺒﻨەوە و دەﺳەت ﺑﮕﺮﻧە دەﺳﺖ ،ﺑەڕێﻨﻮێﻨﯽ ﺋێﺮان و ﻣەرﺟەﻋﯿــەت ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟەژێﺮ ﭼەﺗﺮی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺷــﯿﻌە ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ﺗﺎ ﭘێﮕەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەھێﺰ ﻛﺮد و دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ھەﻣــﻮو ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﺪا ﮔﺮت. ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدن ﻟە ﻋێﺮاﻗﯽ دوای ﺳەدام ،ﺑەھﯚی ﺋەو ﺳــﺘەﻣە زۆرەی ﻟە ﻣێﮋوودا ﻟێﯿــﺎن ﻛــﺮاوە ،ﺳــەرەﺗﺎ ﭘﻼﻧﯽ ﭘەرﺗەوازەﻛــﺮدن و ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨەﯾﺎن وەك ڕﻛﺎﺑــەری ﺳــەرەﻛﯽ و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳەر دەﺳــەت ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد ،ﭘﺎش ﺋــەوەی ﺳــﻮﻧﻨەﯾﺎن داﺑــەش و ﻻواز ﻛــﺮد ،ﺑە ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوﯾﺪا، ﺋــەو دەرﻓەﺗەﯾﺎن ﺑﯚ ڕەﺧﺴــﺎ ﺑە ﯾەﻛﺠــﺎری ﺗەﻓﺮوﺗﻮﻧﺎﯾﺎن ﺑﻜەن.
ﻻی ﻛــەس ﺷــﺎراوە ﻧﯿﯿــە ﻛە راﺳﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗێﻜەڵ ﺑە واﻗﯿﻌﯽ ﻣــەزەوی و ﺣﺰﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛــﺮاوە ،ﺗﺎ ﺋــەو ﺋﺎﺳــﺘەی زۆر ﺋەﺳﺘەﻣە ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋــەو ھەﻣﻮو ﮔەﻣە ﺣﺰﺑﯽ و ﻣﻮزاﯾەدە و ﻟێﺪواﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎن و ﻛەﺳە ﺷەﻋﺒەوﯾﯿﺎﻧەدا ،ﺑﺘﻮاﻧێﺖ راﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەرﺑﻜەوێﺖ، ھەر ﺋەﻣەﯾﺸــە وای ﻛــﺮدووە ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ ﻟە ﺑﻮدﺟەی زۆرﺑەی وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ. ﺋەم ﺣﺎڵەﺗــە ﻧﺎﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿە ﺑە ڕووﻧﯽ ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺖ و ﻟێﺪوان و ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا رەﻧﮕــﯽ داوەﺗەوە ،ﺑــە ﺟﯚرێﻚ ﻟەﺑــﺮی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە زۆرﺑــەی ﺑــەش و ﺑڕﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯽ ﻋێﺮاق ﺗێﭙەڕێﻨﺮا ،ﺑﮕﺮە ھەڵﻮێﺴﺖ و ﻟێﺪواﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪی ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ و رق و ﻛﯿﻨــە زﯾﺎﺗﺮ ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧەﺑﻮو .زﻣﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەﻛﺎن و ﺑڕە ﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوت و داھﺎﺗەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــﯿﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧە ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ وا ﮔﺮﻧﮓ، ﺑﯚﯾــە ﺟﯿــﺎوازی ﺑﯚﭼــﻮون و ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎن ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ و ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛﺪەﻧﮕــﯽ ﻟەﻣــەڕ ﻣﺎﻓــە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ھەﻣﻮوان ﺑﺎش دەزاﻧﻦ ﺋەوەﺗەی ﺑەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻋێﺮاق داﻣەزراوە ،ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿە
ﺋەﻛﺮەم ﺳﺎڵﺢ
دەﺳەﺗﯽ ﺷﯿﻌە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد
ﺋێﺴﺘە ﺳــﻮﻧﻨە ﻛﺎرێﻜﯿﺎن ﺑەﺳەر ھﺎﺗــﻮوە ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر دەﺳەﺗﯽ ﺷﯿﻌە ﻟە ﻋێﺮاق ﻧەﻣﺎوە. ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە دوای ڕووﺧﺎﻧﯽ ڕژێﻤەوە ﺷﯿﻌە و ﻛﻮرد وەك دوو ﻻﯾەﻧﯽ ﺳــﺘەﻣﻠێﻜﺮاوی دەﺳﺘﯽ ﺑەﻋﺲ ،ھﺎوﺳــﯚز و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎن ﺑﻮون ،ﺑەم ﭘــﺎش ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﯾەﻛەم ﻛە دڵﻨﯿﺎ ﺑــﻮون ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ زۆرﯾﻨەن ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺑێ ﻣﻨەت ﺑﻮون ﻟــە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘــﯽ ﻛﻮردﯾﺶ، ﺑﯚﯾە ھــەر دوای ﺳــﺎڵﯽ ،2005 ﻛەوﺗﻨە ھەوڵﯽ ﺳﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﮕەی ﻛﻮرد ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺑڕﯾﻨﯽ ﻗﻮوﺗــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑــەم ﻟــەم ﻣــﺎوەی دواﯾﯿــﺪا ھەﺳﺖ ﺑەوە دەﻛﺮێ ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ھەوڵــﯽ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﭼڕ ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑە ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿەی ﻛە زۆر ﻟەﻣێﮋە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ھێﻨﺎوە ،ﺋەوﯾﺶ دﻧەداﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﯾﯿە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧــە ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘــﺮ ،ﺑﯚ ﺋەﻣە زەوﯾﻨــە ﻟەﺑﺎرە ﺑەھــﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧــە وەك ﻣﯿﻠــەت ﻧە وەك ﺣــﺰب ،ﺧﺎوەﻧــﯽ دﯾﺪێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ھﺎوﺑــەش ﻧﯿــﻦ ﻟە ڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ھﯿﭻ
ﻻﯾەﻧێ ﻧەﺗﻮاﻧــێ ﺑﯿﺒەزێﻨێ ،ﺑﯚﯾە ھەر ﻻﯾەﻧێــﻚ ﺑەﭘێﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻦ و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚی ،ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺎت، ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺳﺎزش و ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ دەﻛﺎت ،ھەر ﺑە دڵﺴﯚزی و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەری ﻟەﺳــەر ﺧەڵﻜﯽ ﺋەژﻣﺎری دەﻛﺎت. ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆر ﻛــەس و وت ﺑەھﯚی ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘێﮕەی ﻛﻮرد و ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕی ﺗﯿﺮورﺳــﺘﺎن ،ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻟــە داﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻛﻮردی دەﻛەن ﻟــە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑــﺮی ﺋــەوەی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﭘێﻜــەوە ﭘﻼن ﺑــﯚ ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧﯽ دوای ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳڵ داﺑڕێﮋن، ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯿﺎﻧە ﭼﯚن ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــەرەو ﺑەﻏﺪا ﺑﺒەﻧــەوە ﯾﺎن ﺋەو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەی ھێﺸــﺘﺎ ﻟە ڕووی دﺳــﺘﻮوری و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﯾەك ﻧەﺧﺮاوەﺗەوە ،ﭼﯚن ھەرێﻤێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻟێ ﺟﯿــﺎ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺋەم ﭘڕۆژەﯾە ھەﻣﻮو ﻛــەس دەزاﻧێ ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﻛێﯿە و ﻛێ دەﯾەوێﺖ ﺑە وەﻛﺎﻟــەت ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜﺎت، ﺑەم ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧﺎﻛﺮێ ڕاﺳﺘﯽ ﻣەراﻣەﻛــە ﺑﮕﻮﺗﺮێ ،ھەر ڕۆژێﻚ ﺑە ﺟــﯚرێ ﺧﯚڵ ﻟە ﭼﺎوی ﺧەڵﻚ
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ﺑﻮدﺟە ﻟە ﺷﯿﻜﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺑﯚ ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪە
ﺑەﻧﺎوی ﺑﻮدﺟــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی ﻟە ﺳﺎﻧﯽ دوای رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــەوە ﻟە ھەردوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق وﺗﻮوێﮋی ﻟەﺳەر دەﻛﺮا، ھﯿﭻ ﺧەﺳڵەﺗێﻜﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺗێﺪا ﻧەﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەڕووی ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛەی )ﺧەرﺟــﯽ +داھﺎﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ( ﻛــە ﺑــﯚ )ﺑــەش -ﺋﺎﺳــﺖ – دەرﺧﺴــﺘە( ﭘﯚﻟێــﻦ دەﻛﺮێﺖ، ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی زۆر ھەڵﺪەﮔﺮێﺖ، راﺳــﺘە ﺑﻮدﺟە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﺪا ﺑــێ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ ﻧﯿﯿــە و ﻗﺎﺑﯿﻠــﯽ رەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯿﺸــە ،ﺑــەم ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻣــەزەوی و دواﻛەوﺗﻮوی وەك ﻋێﺮاق ،ﺑەﺷە ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻟــە ﺗەڵەزﮔەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣــەرام و ﭘﯿﻼﻧێﻜــﯽ ﻣەزەوی و ﺣﺰﺑﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ،ﻛە دەرﺋەﻧﺠﺎم ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿەﻣﺎن ﺑﯚ دەردەﻛــەوت ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟە ﻧە )دﯾﺪێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ھەﺑﻮو - ﻧە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﯽ ھﺎوﭼەرﺧﯽ ﺑــﯚ ﺑﻮدﺟە ھەﯾە ﻧە راﺳــﺘﮕﯚﯾە ﺑەراﻣﺒەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن(. ﺋەﮔەر وا ﻧەﺑﻮواﯾە ،ﻟە ﺳــەرﺟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛــﺮدن و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و دەﻧﮕــﺪان ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟە ،ﭘﺮﺳــﯽ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮد. ﻟــە ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋــەم ﭘڕۆژەﯾەدا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛــﯽ ﺗێﺮوﺗەﺳــەﻟﯿﺎن ﻟەﺑﺎرەﯾــەوە ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋەوەﻧﺪەی واﺑەﺳﺘەی ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻛﺮان ﺗەﻧﺎﻧەت
ﻧــەك ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ رەﺧﻨە و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨەﻧــە ڕوو ،ﺑﮕــﺮە ﻧەﺗﻮاﻧــﺮا وا ﺑەﺧێﺮاﯾــﯽ و ﻟــە واﻗﯿﻌــﯽ ھەﺳﺘﯿﺎری ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻗﻮرﺗﺎر ﺑﻜەن و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ دەرەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﺗێﻨەﭘەڕێﻨــﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە و ﭼﺎرەﺳەری ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾﺎﺳﺎی ﭘڕۆژەﻛە ﺑﮕەڕاﻧﺎﯾەﺗەوە ﺑــﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر ﭘڕۆژەﻛــە ﺑﺪرێــﺖ ﻛــە ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺖ ،ﺑەو ﭘێﯿــەی ﺑﻮدﺟە ﺗەﻧﯿﺎ دەرﺧﺴــﺘەﯾەﻛﯽ داراﯾــﯽ و ژﻣێﺮﯾﺎری ﯾﺎﺧﯚ ﯾەﻛﺴــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ داھــﺎت و ﺧەرﺟﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﯾﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ژﻣــﺎرە ﻧﯿﯿە وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﮔەرﻣەی ﻣﻮزاﯾــەدە و ﭘﺮێــﺲ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ و دﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺷﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﭭــﯽ ﭘێﻤﺎﻧﯽ دەﻓﺮۆﺷــﻨەوە، ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﺶ ﺋەوەی وا ﺑە ﺧێﺮاﯾﯽ و ﺑەﻣﺎراﺳــﯚﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﺑﻜەوﯾﻨــە ﻧــﺎو ﺋــەو ﭘﯿﻼﻧەی ﺷــﯚﭬێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ و ﺗﺎﯾﻔــﯽ ﺑﯚﯾــﺎن داڕﺷــﺘﻮوﯾﻦ، ھەڵﻮەﺳــﺘەﯾەك ﺑﻜﺮاﯾە ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﻛە و زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﮕەﯾﺸــﺘﻨﺎﯾە ﺑــە ﻛﯚدەﻧﮕﯿﯿــەك و دۆزی ﻛــﻮرد ﮔەورەﺗــﺮ ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻟە ﻛﻮرﺗﻜﺮدﻧــەوەی ﭼەﻧﺪ ژﻣﺎرە و ﺑەڵێﻨێﻜﯽ ﺳــﺎدە و ﺳﺎﻛﺎر ﺳەﯾﺮ ﻧەﻛﺮێﺖ. ﻣــﻦ ﻟــەوە ﺗێﻨﺎﮔــەم ﺋﺎﯾــﺎ
دەﻛــﺮێ .ڕۆژێ ﻛەﻣﻮﻛــﻮڕی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ،ڕۆژێﻜﯽ ﺗﺮ ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎری ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ دەﻛﺮێﺘە ﺑەھﺎﻧــە ﺑﯚ ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤــﺎ و ﺑــێ ھﯿﻮاﻛﺮدﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ھەﺳﺖ و ﺳﯚزی ﺧەڵﻜﯽ ﻋەوام ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓﻜﺮی ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ .وەك ﺋەوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵە ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﻛێﺸەی ھەژاری و ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗﯽ ﺑێﺖ. ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘﺎﻧە ﺑەدی دەﻛﺮێــﺖ ،ڕوون دەﺑێﺘــەوە ﺑﯚ ﻟە ﻣێﮋوودا ﻛﻮرد ﺳــەرەڕای ﺋەو ھەﻣﻮو ﺗێﻜﯚﺷــﺎن و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧە، ھﯿﭽﯽ ﺑە ھﯿﭻ ﻧەﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺋێﺴﺘەی ﻛﺮدووە ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ داوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ھەڕاﺟﯽ ﻛﺮدووە. ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــەوە دەﯾﺒﯿﻨﯿــﻦ ﭼــﯚن ھەﻧﺪێــﻚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﻛﻮرد داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﺗەﺷــﯿﻌﯽ ﻋێﺮاق و ﺳﻮوﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن ،ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘە دەﻧﮕﺪان ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺑێ ڕێﺰی ﺑە ﻛەراﻣەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺧێﺰاﻧﯽ ﺳەرﺑڵﻨﺪی ﺷــەھﯿﺪان ،ﻛﻮرد وای ﻛﺮدووە ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻚ ﺷــﺎرەزای ﺋەم وﺗە ﻧەﺑێــﺖ ،وا دەزاﻧێ ﻋێﺮاق ﻧﻤﻮوﻧــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﺷﺘەم
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺋەوەﻧﺪە ﻛﺎڵﻔﺎﻣﺎﻧە ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﺑﻮدﺟــە و زاﻧﺴــﺘﯽ داراﯾﯽ ھەﯾــە ﻛــە ﻧەزاﻧﻦ ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەك ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﻣﺎوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا )ﺑﻮدﺟە ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧە ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و دﯾﺪﺑﯿﻨﯿﯿە ﺑﯚ رەوﺷــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وت( .ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ﻟــە ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺧﯿﺘﺎﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ داراﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟە ﻧەﺑﻮوە. ﺋﺎﯾﺎ ﺑﻮدﺟەﯾەك ﺑەﺑێ )ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺋﺎﺑﻮوری و داراﯾﯽ( ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺮێﺖ، دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ وەﻣــﺪەرەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێــﺖ؟ ،ﺑﻮدﺟەﯾــەك ﺋەوەﻧــﺪە دەﺳﺘﺒوی ﺑﯚ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺑەﻓﯿڕۆﭼﻮوﻧــﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەی داراﯾﯽ و ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎر ﺑێﺖ و ھﯿﭻ ﺣﯿﺴﺎﺑێﻜﯽ ﺑﯚ ﺷﻜﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﭼﯚن ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﮔەرەﻧﺘﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەی ھەر ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧە و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﺑــﻮون ﻛﺎﺗێــﻚ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ دەﻛــﺮا ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەدەﺳﺘﺨﯚﺷــﯿﯿەوە ﺋەو ھەﻣﻮو ﻋەﯾــﺐ و ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﺎﻧەﯾــﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺮد؟ ﺋێﺴــﺘە ﺧێﺮە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﻛەی ﻋێــﺮاق ﺑــە ﻓﺮﯾــﺎدڕەس دەزاﻧﻦ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێــﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوەﻧــﺪ دەﯾﮕەڕێﻨﻨەوە ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ .2003 ﺋەﻣــە ﺑەرﮔﺮﯾﻜــﺮدن ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗــﯽ و ﺗەﻧﮕــﮋە
ﮔەﻧﺪەڵﺘﺮﯾــﻦ وﺗــﯽ دﻧﯿﺎﯾە و ﻟە ڕووی ﻓەﺷــەﻟﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸەوە ھﺎوﺗﺎی ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧە. ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋەو ھەﻣــﻮو ﭘﯿﺎھەڵﺪاﻧە ﻟە ﭘﺎی ﭼﯽ؟. ھەرﭼەﻧﺪە ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ﻟەوە ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﺑﺎش ﺋەو ڕاﺳﺘﯿﯿە دەزاﻧﻦ ﻛە ﺋــەوەی دەﯾﻜــەن ﺧﺰﻣەﺗە ﺑــە ﺋەﺟێﻨﺪاﯾەﻛــﯽ دەرەﻛــﯽ،
ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ھەواڵﮕــﺮی ﺑﻜەن، ﺑﯚﯾــە ورووژاﻧﺪﻧــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺗــﺎ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻟێﻜﺘﺮازان ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ﻟە ﺑەﻏﺪاوە، ﺑێ ھﯚﻛﺎر ﻧﯿﯿە و ﺑەﭘێﯽ ﭘﻼﻧێﻜﯽ زﯾﺮەﻛﺎﻧــە ﺟﻮوڵە ﺑــە ﻛﺎرﺗەﻛﺎن دەﻛﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەك ﻛﻮرد ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑﻜــەن ﺑــە ﻧﺎوﺧــﯚی ﺧﯚﯾەوە،
ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەن ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺳﻮوﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺑەھﺎ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەن ﻛە ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﺧﯚی ﻓەرﻣﻮو ﻟە داﮔﯿﺮﻛەر ﺑﻜﺎت ﻧەﺧﺎﺳﻤە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ڕەوﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﭘێﺸــﯿﻨەی ﻓﻜﺮی ھەﯾە و ﻟەم ﺳــﺎﻧەی دواﯾﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﻓﯚرﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﻮوژاوەﺗەوە ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺳﻮوﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺑەھﺎ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەن ﻛە ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﺧﯚی ﻓەرﻣﻮو ﻟە داﮔﯿﺮﻛەر ﺑــﻜﺎت .ﺋەﻣــەش زەوﯾﻨــەی ﺑﯚ ڕﻛﺎﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚش ﻛــﺮدووە ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﮔەﻣەی
ﺑێﺴــەروﺑەرﯾﯿەﻛەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻻوازی ﺋەدای ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ،ﻛە ھﯚی ﺋەو ﭘﺎﺷــﺎﮔەرداﻧﯿﯿەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﺋەﻣــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧــەوەی ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن و ﺧﯚﻏەﻓﻧﺪﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑە )ھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋە و ﭼﺎرەﺳــەرە ﻧﺎزاﻧﺴــﺘﯽ و ﻧﺎواﻗﯿﻌﯽ(ﯾەﻛﺎن ،ﻣﻦ ﭼﯚن وەك ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳێﻚ ﺑڕوام ﺑە ﺑﻮدﺟەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ھەﺑێــﺖ ﻛە ھﯿﭻ ﺳــﯿﻤﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗێــﺪا ﻧەﻣﺎوە ،ﺑﮕﺮە ﺧﯚی ﻛﺎر ﻟەﺳــەر زﯾﺎﺗــﺮ ھەوﺳــﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺑەﻛﺎرﺧﺴــﺘﻦ و زﯾﺎدەڕۆﯾﯿﻜﺮدن دەﻛﺎت ،ﻟەﻣــەش ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗە ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨــەﻛﺎن و ﻻوازی ﭼﺎودێــﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﻟــە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﺑەﻛﺎرﺧﺴــﺘﻦ و وەﺑەرھێﻨــﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛــەش ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﺳﺎزاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﻧﺎڕوات ﺑەڕێﻮە، ﺑﮕــﺮە ﺑە ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﮔەورەﻛﺎن و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺳــﻨﻮور و ﺑە ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻣەزەوﮔەراﯾــﯽ ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ،ﻧەك ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻦ و ھﺎوﺑەﺷﯿﻜﺮدن و ﻣﺎف و ﺋەرك. ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺑێﺒﺎﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛە و ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ زۆرەﻣﻠێــﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەری ﺧێﺮای ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن ،ﻛە ﭼﯿﺘﺮ
ﻟەم ھەﻟﻮﻣەرﺟــەدا ﻧەﯾﭙەرژێﺘە ﺳــەر ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧە ﺗێﺪەﭘــەڕێ ،ﺋەوﻛﺎت ﻛە ﺑە ﻣەراﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻦ، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭼﯚﻧﯿﺎن وﯾﺴــﺖ ﺋﺎوا ﮔﺎڵﺘە ﺑــە ﻋەﻗڵﯽ ﺋەو ﻛــەس و ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧە دەﻛەن ﻛە ھﺎوﻛﺎرﯾﺎن ﺑﻮون ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﻟەو ﺟﯚرەش ﻟە ﻣێﮋوودا زۆرن. ﺑــڕوا ﻧﺎﻛــﺮێ ﻻﯾەﻧێــﻚ ھەﺑێ ﻧەزاﻧێ ﺋەم ﻣﻮزاﯾەدە و ھەڕاﺟﯽ
ﺧەڵﻜﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻟــە ﺗەﺣەﻣﻮﻟﻜــﺮدن ﻧەﻣــﺎوە، ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﭘﺎڵــﯽ ﺑــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەوە ﻧﺎ ﺑﯚ ﭘەﻟەﻛﺮدن ﻟە ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﭘێﺸــﻨﯿﺎز و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــە ﻧەك ھەر ﻧﺎﭼێﺘە ﺑﻮاری ﭘــڕۆژەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧﺰاﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد. ﺋــەوە ﺳــەرۆك و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــە ﺑﻨﻜــە ﻓﺮاواﻧەﻛەی ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧە ﻛە دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ دادەﻣەزرێﻨﯿــﻦ ﺑــێ ﺋــەوەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ و ﭘﻼﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺑێ ﺋەوەی ﺷﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋە ھەﺑێﺖ، ﺋــەوان ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــﺎن ﺑﯚ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ و ﺑەﺧﺸــﯿﻨەوەی ﺷﻜﺴﺘەﻛﺎن ھەﯾە ،ھەر ﺋەﻣەﺷە وای ﻛــﺮدووە ﻣﻮزاﯾــەدەﻛﺎن ﺑەرھەم و ﺳەداﯾﺎن ﻻی ﺧەڵﻜﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺧەڵﻜﯽ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾــﺎن ﻧەﻣﺎوە. ﺋەوان ﻻﯾــﺎن ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑــﺎر و ﮔﻮزەراﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪاوە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑێــﺖ ﯾﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮەوە ،ﺋــەوەی ﻻی ﺋەوان ﮔﺮﻧﮕە و ﭘێﺸــﻮازی ﻟێ دەﻛەن، رزﮔﺎرﺑﻮوﻧﯿﺎﻧــە ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷەﻛەوت و راوەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑێﻜﺎری. ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺋەم ﮔەﻣە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯿﯿــەی ﻛە ﻟە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی 2017ی ﻋێﺮاق ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻧێــﻮان ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران رووﯾﺎن دا ،دەرﺋەﻧﺠــﺎم ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەرﺟەم
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺟﮕە ﻟە زﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﻮرد، ھﯿــﭻ ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﭘەرﭼەﻛــﺮدار و ڕﻛﻮﻛﯿﻨــە وای ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەن ﻛــﺮدووە ﺑە ﭘێﻮەری دوژﻣﻨــﯽ دوژﻣﻨەﻛەم دۆﺳــﺘﻤە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﻜەن .ﺑێ ﺋەوەی ﺣﯿﺴﺎب ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﻜەن ﻛە ﺋەو ﻛﺎرﺗــەی ﯾﺎرﯾﯽ ﭘێ دەﻛەن، ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻛﻮرﺗــە و ﺑەھﺎﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻧﯿﯿە. ﻟەﺑﺮی ﺳﺎزش ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ ،ڕوو ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﻜــەن زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜــە وێڕای ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕەﻛﺎن ،دەرﻓەت ﻣﺎوە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎن، دەﺑێﺖ ﻛﻮرد دەﺑێﺖ ﻟە ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﺗﺮ ﺑێــﺖ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜﺎت ﻟــە ﺑــﺮی داﺑــڕان ،دوا ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺳــەرۆك ﺑﺎرزاﻧــﯽ دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷە ﺑﯚ ﺳــﺎڕێﮋﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨەﻛﺎن و ﭼﺎرەﺳــەﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن و ڕێﮕﺮﺗــﻦ ﻟەو داﺑەﺷــﺒﻮون و ﻣﻮزاﯾەدە ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾــەی ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺗﻮوﺷــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوە .ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﺋەزﻣﻮون ﻟە ﻣێــﮋووی ﺗﺎڵــﯽ راﺑﺮدووﻣﺎن وەرﻧﺎﮔــﺮن ،ﺋەزﻣــﻮون ﻟــە ﺷﯿﻌەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮن ﻛە ﺳەرەڕای ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ زۆری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻣــەزەوی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﻻوە ﻧﺎ و دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر ﻋێﺮاﻗﺪا ﮔﺮت.
ﭘڕۆژەﻛــەی رەت ﻛــﺮدەوە، ﺑەﻏــﺪاش ﻛە ﻟە دوای ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳڵ دەﯾﺎن ﻛێﺸەی ﺗﺮی ﺧﺎك و ﺳــەروەرﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ ،ﺋێﺴﺘە ﺑﻮاری ﻧﯿﯿە ﺑﻜەوێﺘــە ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧﯽ ﻧێﻮان ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺑەم ﺟﯚرە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﺑــﯚ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎد ﻛــﺮد و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑێﺒﺎﻛﺎﻧــە ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەری ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾــﯽ و ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ زۆرەﻣﻠێ و دەﯾﺎن ﺗەﻧﮕﮋەی ﺗﺮی ﺋﺎﺑﻮوری و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ. ﻟەم دۆﺧەﺷــﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا زۆر ﻻواز دەردەﻛــەون ،ﺋﯿﺘــﺮ ﭼﯚن ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﻣەزەوی ﺋﺎﻣﺎدەﯾە رۆڵ ﺑــﺪات ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەدا ،ﺑﮕﺮە ﭼﯚن ﺑەڵێﻦ و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﮔەﻣﺎرۆﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧــﺪی ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺧەڵﻜــە ﻋەرەﺑەﯾﺶ داﻧﺎوە ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎوارەن. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿــﺶ وەﻣــﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑﺪەﻧەوە ﻛــە ﺋــەوان ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﻛﺎم ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛــەن؟ ﺑــەو ﭘێﯿــەی رێﻜﻜەوﺗﻨــەﻛﺎن ﻟــە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﺪاﯾە ﻧەك ﻟە ﻧێﻮان ﺟەﻣــﺎوەر و ﮔەل ،ﭼﻮﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﻋێــﺮاق و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت.
وﺗﺎر
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
درۆی ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن
رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد
ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوم ،دۆﺳﺖ و ﺑﺮادەراﻧﻢ وا ﺑﺎﺳﯿﺎن دەﻛﺮدم ﻛە ﺣــەزم ﻟە ﺗﺎرﯾﻜﯿﯿە و دوژﻣﻨﯽ ﻛﺎرەﺑﺎم .ﺋەﮔەر ﭘێﺘﺎن ﺑڵێﻢ ﺑﯚ واﯾﺎن ﭘێ دەﮔﻮﺗﻢ ﻟەواﻧەﯾە ﺑڕوا ﻧەﻛەن .ھــەر ﻟە ژوورێﻚ دەھﺎﺗﻤە دەرەوە ،ﮔڵﯚﭘەﻛەم دەﻛﻮژاﻧﺪەوە، ﻛــە دەﺧەوﺗﯿﻦ ﮔڵﯚﭘﯽ ﺣەوﺷــە و ﺳــەرﺑﺎن و ﺑەر دەرﮔە و ﺳــەر دﯾﻮارەﻛﺎﻧــﻢ دەﻛﻮژاﻧﺪەوە .ھەﻣﻮو ﺟﺎرێﻜﯿــﺶ ﺋەواﻧﯽ ﺗــﺮ ﭘﺎش ﻣﻦ دەھﺎﺗــﻦ داﯾﺎﻧﺪەﮔﯿﺮﺳــﺎﻧﺪەوە و دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺋــەرێ ژﻧەﻛــە ﺗﯚ ﺑﯚ ﺋەوەﻧﺪە ﺣەزت ﻟە ﺗﺎرﯾﻜﯿﯿە .ﺋﺎﺧﺮ ﻣﻦ وا ڕاھﺎﺗﻮوم ،ﺋەﮔەر ﻣﻦ ﻟەوێ وەك ﺋێﻮە ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻢ ،ﺋەوا دەﺑێــﺖ ﺗــەواوی ﻣﻮوﭼەﻛەم ﺑﯚ ﻛﺎرەﺑﺎ داﺑﻨێﻢ .ﺋەوە ﺗﯚ ﭼﯽ دەڵێﯿﺖ ﺋەﻣە ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە. ھەر ﻛە ﺋێﻮارە دادەھﺎت ،ﯾەﻛﺴەر دەﭼﻮوم ﭼﺮاﻛەم ﭘﺎك دەﻛﺮدەوە و ﭘڕم دەﻛﺮد ﻟە ﻧەوت ،ﭼەرﺧێﻜﯿﺸﻢ ﻟە ﭘەﻧﺎی دادەﻧﺎ .ھەﻣﻮو ﺋێﻮارەﯾەك
ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾەم دووﺑﺎرە دەﻛﺮدەوە ﺋەﮔــەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸــﯽ ﻧەﻛﺮداﯾە. ﻟەﻣــەش ﺳــەرﯾﺎن ﺳــﻮڕ دەﻣﺎ. ﭘێﺪەﻛەﻧﯿﻦ و دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەم زوواﻧە دێﺘەوە .ﻣﻦ ﺧﯚم دەﻣﺰاﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەم ﻛﺎرە دەﻛەم. ﻟەواﻧەﯾــە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋەم ﻛﺎرە ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯿﻢ وەﺑﯿﺮ ﺑﺨﺎﺗەوە و ﭼﯚن ﻟەﺑەر ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺋەو ﭼﺮاﯾە ﻛﺎرﻣــﺎن دەﻛﺮد و ﺑەﻗەدەر ھەﻣﻮو دﻧﯿــﺎ دڵﻤﺎن ﺑــەو ﭼﺮاﯾە ﺧﯚش ﺑﻮو. دەزاﻧــﻢ ﻟێﺮەش ﺧەڵــﻚ دڵﯿﺎن ﺑە ھﺎﺗﻨەوەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧــﯚش دەﺑێﺖ .ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت زۆر ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻟەﺳــەرە .ﺋێﻮارەﯾەك ﻟە ﺣەوﺷەﻛەدا داﻧﯿﺸﺘﺒﻮوم ،ﭼﺮاﻛەم ﻟە ﺑەردەم ﺧﯚﻣﺪا داﮔﯿﺮﺳــﺎﻧﺪﺑﻮو، ﺑەﻻﻣــەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧەﺑــﻮو ﻛﺎرەﺑﺎ دێﺘەوە ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﻛەﭼﯽ ھێﻨﺪەی ﻧەﺑﺮد ﻟــە ﺑەﺧﺘەﻛەی ﻣﻨﺪا ﻛﺎرەﺑﺎ ھﺎﺗەوە .ھەر ﺋەو ﺳﺎﺗەش ﮔﻮێﻢ ﻟە
ﻣﯿﮑﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﺋەم ﭘڕۆژەﯾە ﺑەم ﺷێﻮەﯾە دەﮐﺮێﺖ: ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﯿﺮان )ﺑێ ﺳــەرۆک( دەﺑێﺖ ,ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷﻮوراﯾەﮐﯽ ﺋﯚﺗﯚﻧﯚم )ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑێ ﺳــەرۆک( ﭘێﮏ دێﺖ ,ﺑە ھەﻣﻮو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺷــﻮوراﮐﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ دەﺑﻦ ﻟە ) (٢١ﭘﯿــﺮ و ﻣﻮوغ و ﻣەﺗڕان و ﻣەﻻ و ﺷــێﺦ و ﺧﻮداﻧﺎس -ﺋەﻣەش ﺑەﭘێﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ و ڕێﮋەی ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ھەرﭼــﯽ ﺋﺎﻳــﻦ و ﻣەزەو ھــەن ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن؛ ﺑەم ﺷێﻮەﯾە: .ﺷــﻮورای ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردە ﺳﻮﻧﻨەﮐﺎن )ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗﯽ ﺳﻮﻧﻨەی ﮐﻮرد( .ﺷﻮورای ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردە ﺷﯿﻌەﮐﺎن )ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ و ﮐﺮﻣەﺷﺎﻧەوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ زازا و ﻋەﻟەوﯾﯿەﮐﺎن(. .ﺷﻮورای ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردی ﺋێﺰﯾﺪی )ﻟە
)ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﯽ( ﭼﯚن دروﺳﺖ دەﮐﺮێﺖ؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ واﯾە ھەﻣﻮو ﺗﺎک و ﺋﺎﻳﻦ و ﻣــەزەو و ﻧەﺗەوەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن )ﺋەﮔەر ﺳــﻮﻧﻨە ﺋەﮔەر ﺷــﯿﻌە ﯾﺎن ﺋێﺰﯾﺪی ،ﭘێﮑڕا ﻟەﮔەڵ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و
ﺳێﺒەری ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺳﯚﭘﺎی دار ﻛﯚﻣەڵێ ھەﻟﮫەﻟە ﺑﻮو ،ﻟە ﺑﺮاﻛەﻣﻢ ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﯿﯿە ﺑەم ﺋێﻮارەﯾە ﺑﻮوك دەﮔﻮێﺰﻧەوە وا ھەﻟﮫەﻟە ﻟێ دەدەن. ﮔﻮﺗــﯽ ﻧﺎ ھەﻟﮫەﻟە ﺑــﯚ ھﺎﺗﻨەوەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟێ دەدەن. ﺟﺎرێﻜﯿــﺶ ﻟە ﻣﺎڵێﻜــﯽ ھﺎوڕێﻢ ﺑــﻮوم ،ﺷــەوێﻜﯽ درەﻧــﮓ ﺑﻮو، ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻧەﺧەوﺗﺒﻮون ،ﻟێﻢ ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﺖ ﻧﺎﺧەون ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾە ،ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺧەﺑەرﯾــﺎن ﺑێﺘــەوە؟ ﮔﻮﺗﯽ ﺋﺎﺧﺮ ﺗﺎ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧەﺑڕێ ﻧﺎﺧــەون .دڵﯿــﺎن ﻧﺎﯾــە ﺑەﺟێﯽ ﺑێڵﻦ .ھﺎوڕێﻜــەم ﮔﻮﺗﯽ :ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣــەت زۆر ﺋﺎزﯾــﺰە ،ھــەر ﻛە دێﺘــەوە ھەﻣــﻮو ﮔڵﯚﭘەﻛﺎن دادەﮔﯿﺮﺳێﻦ ،ھەﻣﻮو ﺳﭙﻠﯿﺘەﻛﺎن ﭘــێ دەﻛﺮێــﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــەو ژووراﻧەی ﻛە ﻛەﺳﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە. ـ دﯾﺎرە دەﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﻜﺮێ ﺑە ﭘﺎرە ﺗﺎ ﺧەڵــﻚ ﻧﺮﺧﯽ ﺋــەوەی ھەﯾﺎﻧە ﺑﯿﺰاﻧﻦ .ﺋەﻣە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭘێﺸﻨﯿﺎرە ﺗﺎ ﺋەو زﯾﺎدەڕۆﯾﯿﯿــە ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ
ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﻮەﺳﺘێﻨﺮێ .ﺧەڵﻚ ﺑەزەﯾﯽ ﺑە ﻛﺎرەﺑﺎی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻧﺎﯾەﺗەوە، ﺑــەم ﺑەزەﯾﯿﯿــﺎن ﺑــە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا دێﺘەوە. ـ ﺟــﺎ ﺧﯚزﮔە ﻛﺎرەﺑــﺎ وەك ﺟﺎران ھەﺑﻮواﯾــە ،ﺋــەوﻛﺎت ﺋێﻤــەش ﭘــﺎرەی ﻛﺎرەﺑﺎﻣــﺎن وەك ﺟﺎران دەدا .ﻟــەو ﻻﺷــەوە ﻣێﺮدەﻛەی ھەڵﯿﺪاﯾە ﮔﻮﺗﯽ :ﺋەی ﺑﯚ ﻧﺎﭘﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﭘﺎش ﺋەم ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵە ﻟەﮔەڵ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋــەم ھەﻣــﻮو ﭘﺎرەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻣەﺳەﻟەی ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺋﺎو ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾــﺎن .ﺧەڵــﻚ ﻧﺎﭼــﺎر ﺑــﻮون ھەﻣﻮو ڕێﮕەﯾەك ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ ،ﻣﻮەﻟﯿﺪەی ﮔەڕەك ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺋەواﻧەی ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮدووە ﻛە ﭘــﺎرەدارن ،ﺟﺎ ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋەواﻧــەی ﭘــﺎرەی ﻣﻮەﻟﯿــﺪەی ﮔەڕەﻛﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ﭼــﯚن ﺋﯿﺪارە دەﻛەن .ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەواﻧە ﺑﻜــەم ﻛە ﺧﺎوەن دەﻓﺘەر و
ﺑﻠﯚﻛﻦ ﭼﯚن ﻣەﺳەﻟەی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮدووە. وا ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێ ﺗێﭙەڕی ﺑەﺳەر ﺋەم ﯾﺎدەوەرﯾﯿەم ،ﺋەم ﺋێﻮارەﯾە ﺑﯿﺮم ﻟە ﺳەرﻣﺎی زﺳــﺘﺎن و ﺑێ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮدەوە .ﯾەﻛێ ﻟە ھﺎوڕێﻜﺎﻧــﻢ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﻛﺮد و دۆ و دۆﺷــﺎوی ﺗێﻜەڵ دەﻛﺮد .ﮔﻮﺗﯽ: ھــﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ ﭼﯿــﺖ؟ ﭼﺮاﻛەت دادەﮔﯿﺮﺳێﻨﯽ؟ دڵﺖ ﺧﯚش ﻣەﻛە. ﺋەم ﺟﺎرە ﻛە ھﺎﺗﯿﺘەوە ،ﻧەوﺗﺖ ﺑﯚ ﭼﺮاﻛەت دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ .دەزاﻧﯽ ﻟە ﻛەﯾەوە ﻣﻦ ﻣێﺮدەﻛەم ﺑەدوای ﻧەوﺗﺪا دەﮔەڕێﻦ ،ﺗﺎ ھﯿﭻ ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧەﻣﺎ ،ﺳــﯚﭘﺎی ﻧەوﺗەﻛەﻣﺎن داﺑﮕﯿﺮﺳــێﻨﯿﻦ .ﺋەوەﻧﺪەش ﮔﺮان ﺑﻮوە ،ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻜﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﯿﻜــڕێ .ﻣەﮔــەر ﻟەﻣەودوا ﺳــﯚﭘﺎی دار داﺑﻨێﯿــﻦ و ﺑﻜەوﯾﻨە ﺑڕﯾﻨەوەی داری ﭘﺎرﻛەﻛﺎن.
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑێﯿﻨە ﺳەر ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ،دەﺑێ ﺋەوە ﺑڵێﻢ ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﯿە دەﺳﺘﻜﺮدەﻛﺎن ﺑەھەﺷﺘێﻜﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﺑە ﺧەﯾﺎڵ ﺑﯚ ﻻﯾەﻧﮕﺮان و ﺑﺎوەڕ ﭘێﻜﺮاواﻧﯽ ﺧﯚی دروﺳــﺖ دەﻛەن. ﺑەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﯾﻨە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن رەﻧﮕە ﺋەوە ﺑﻮوﺑێﺖ ﻛە ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ﺷﻮێﻨﻜەوﺗﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن راھێﻨﺎوە ﻛە ﻟەو دﻧﯿﺎ و ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺣﯚری و رووﺑﺎری ﺷەراب و ﺑەھەﺷﺘەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن دەﺑﯿﻨﻦ ﺋەﮔەر ﺋەم دﻧﯿﺎ ﺑە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺗەواوەوە ﺑەڕێ ﺑﻜەن .ھەرﭼﯽ ﺣﺰب و ﮔﺮووﭘﮕەﻟﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﯿە ھەر ﻟەم دﻧﯿﺎدا ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑەھەﺷﺘە ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎﻛەﯾﺎن دەدەن ﺑە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯿﺎن و ﻗەﺗﺎﻋەﺗﯿﺸﯿﺎن ﭘێ دەﻛەن. ﺣﺰﺑە ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﯿەﻛﺎن ﻛە زۆرن و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺖ ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﮔﻮﺗﻨەوەی دروﺷــﻢ ،دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی دروﺷــﻢ ،دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوە و ﺳــەت ﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی دروﺷﻢ ﺑە ﭼەﻧﺪان ﺟﯚر و ﺷێﻮازی ﺟﯿﺎواز ﻛە ھەﻣﺎن ﻣەﺑەﺳــﺖ دەدات ﺑە دەﺳــﺘەوە ،ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﺑﺎوەڕ ﺑە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯿﺎن دێﻨﻦ وەك ﭼﯚن ﺟﯚزێﻒ ﮔﯚﺑڵﺰ وەزﯾﺮی ﭘﺮوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ھﯿﺘﻠەردا ﻟە ﮔﻮﺗە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛەﯾﺪا ﻛە رﺳﺘەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت” ،درۆ ﺑﻜە درۆ ﺑﻜە درۆ ﺑﻜــە ﺗﺎ ﺑﺎوەڕت ﭘێ دێﻨﻦ“ .ﺋەم ﮔﻮﺗەﯾە ﺑە ﻛﺮدار ﻟەﻻﯾەن ﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ھﯿﺘﻠــەر ﻛﺮدارﯾﯽ ﻛﺮا ﺑــەوەی درۆﯾﺎن دەﻛﺮد درۆﯾﺎن دەﻛﺮد ﮔﻮاﯾە ﺋەڵﻤﺎﻧەﻛﺎن ھەڵﺒﮋێﺮدراوی ﺧﻮدان و ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ رەﮔەزن و ﺷﻜﯚ ﺑﯚ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەﮔێڕﻧەوە ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺟەﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دوووەﻣﯿﺎن ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪ و ﺑﻮون ﺑە ھﯚی ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﻛەس، ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑە ﺣﯿﺴﺎب ﺑەﺧﺘەوەری و ﺷﻜﯚ ﺑﯚ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن. ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛﺎﻣە ﺑەﺧﺘەوەری و ﺷــﻜﯚ ﻛە رۆﺣﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﺋەو ﺑەﺧﺘەوەرﯾﯿــەدا ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ﺑێﺖ و ﺑەرﻟﯿﻦ و دەﯾﺎن ﺷــﺎر و ﺷﺎرۆﻛەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﭘێﻨﺎوﯾﺪا وێﺮان ﺑﺒﻦ و ﻟەﮔەڵ زەوی ﺗەﺧﺖ ﺑﺒﻦ؟ ﻟە ﻧــﺎو ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿــﺎدا ﺋەﮔەر ﻛﯚﻣﯚﻧﯿــﺰم ﺑە ﻧﻤﻮوﻧــە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺑە ﭘێﻮەری دروﺷﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙێﻮﯾﻦ ،ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﭼەﻧﺪە ﺟﯿﺎوازن و ﻣەودا و رێﮕەی دوور و درێﮋﯾﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا ﭼەﻧﺪ زۆرە ،ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﻟە دروﺷﻤەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا وێﻨەی ﯾﯚﺗﯚﭘﯽ و ﺧەﯾﺎڵﯿﻤﺎن ﺑﯚ دەﻛێﺸﻦ و دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﻤﺎﻧﮕەوﺟێﻨﻦ ﺑەو ﺧەﯾﺎﺗە ،ﺑەم ﻟەﺳــەر واﻗﯿﻌﺪا ھﯿﭽﯿﺎن ﭘێ ﻧﯿﯿە ﺟﮕە ﻟە ﺑێ دەﺳــەﺗﯽ و رۆڵﯽ ﭼەواﺷــەﻛﺎرﯾﯽ ،ﺋﺎﺧﺮ ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ﻟە ﺧەﯾﺎڵێﻜﺪا ﻟەﺳەر زەوی ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰە ﻧﺎﻛﺮێ ،ﺑﯚﯾە ﻣﺮۆڤ ﺑﯿﺮ دەﻛﺎﺗەوە ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷە ﻟەﺳەر ﭼﯽ ﺑﻜەﯾﻦ؟. ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺖ رەﺧﻨەی ﺋەوە ﻟە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ دەﮔﺮن ﮔﻮاﯾە ﺑە ﻧﺎوی ﺋﺎزادی رۆژﻧﺎﻣەﮔەری و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋﺎزاد و ﺋﺎزادی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ﺑەﺳەر ﺳەرﻣﺎﯾەی وت و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا و ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ و دادی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧﺎﮔﺮن و رژێﻤە ﺳەرﻣﺎﯾەداری و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﯾەﻛﺪا داﻣەزراون و ﺑەردەواﻣﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋێﻤەش رەﺧﻨەﻣﺎن ھەﺑێﺖ ﻟە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻚ ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﮕﺮەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﮔەﻻﻧﯽ دﻧﯿﺎی ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﭘێڕەوی دەﻛەن. ﺑەم ﺋەو دروﺷــﻤﺎﻧەی ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺑەرزی دەﻛەﻧەوە و ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎﻧﮕەﺷەی دادﭘەروەری و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ دەﻛەن ،ھەر ﻟە ﻧﺎو ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯿﺰاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸﯿﺎﻧﺪا ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻧﺎﻛەن ،ﻛﺎﺗێﻚ دەزاﻧﯿﻦ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن وەك ﺧﺎوەن ﺑڕﯾــﺎر و ھەروەھﺎ ﮔﺮﺗﻨەدەﺳــﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛە دەﺑﯿﻨﻦ ،ﺑﯿﺮﯾﺎن ﭼﻮوە ﻛە ﺋەو ﺳــﯿﻔەﺗﺎﻧەی رەﺧﻨەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﭘێ دەﻛەن ،ﺑە زﯾﺎدەوە ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن .ﺧﯚ ﻟە ھەﻣﻮو ﺣﺎڵەﺗێﻜﺪا ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺶ ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﮔەورەﺗﺮە ﻟە ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ .ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺑە ژﯾﺎن ﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵﯿﺎن و ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵﯿﺎن و ﺑە ﭘێﻮاﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﺮدەﯾﯿﺎن ﺑە دروﺷــﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ھﯿﭽﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە ﺟﮕە ﻟە ﻧﺎڕاﺳــﺘﮕﯚﯾﯿﯿﺎن .وەك زاﻧﺴــﺘﯽ دەرووﻧﻨﺎﺳﯽ دەڵێﺖ :ﺋەو ﻣﺮۆﭬﺎﻧەی ﻛە ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەدا و ﻟە واﻗﯿﻌﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﻜﺴﺖ دەﺑــﻦ ،ھەوڵ دەدەن ﻟە دﻧﯿﺎی ﻣەﻋﻨــەوی و ﺧەﯾﺎﺗﺪا ﻗەرەﺑﻮوی ﺷﻜﺴــﺘەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەﻧەوە و ﺑە زۆر و زۆرﻛﺎری دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن دروﺳﺖ دەﻛەن .ﺋەﮔەر ﺑە وردی ﻟە ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺑڕواﻧﯿﻦ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺷﻜﺴــﺘﯿﺎن ﻟە ژﯾﺎن و واﻗﯿﻌﺪا ﺑــﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﻻﯾەﻧﯽ دەرووﻧﯿﯿﺎن ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎ و رﯾﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺧەﯾﺎڵ دەﺑەن. وەك دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﺋەو ﻛەﺳــەی ﻟە 20ﺳــﺎڵﯿﯿەوە ﻋﺎﺷﻘﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم و دروﺷــﻤﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘەﻛﺎن ﻧﺎﺑێﺖ دڵﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ٤٠ﺳــﺎڵﯽ ﺋەﮔەر ﻋﺎﺷﻘﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺖ ﺑﯿﺖ ،ﺋەوا ﻋەﻗڵﺖ ﻧﯿﯿە .ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﺗﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵﯽ ﻛە ﺗەﻣەﻧﯽ ھەﺳــﺖ و ﺳﯚزە ﺋەﮔەر ھەﺳــﺘﺖ ﻧەﺟﻮوڵێ ﺑﯚ ﺋەو ھەﻣﻮو دروﺷﻢ و ﺧەﯾﺎﻧەی ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم، ﺋەوا ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑێ ﺳﯚزی ،ﺑەم ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ٤٠ﺳﺎڵﯽ ﻛە ﻛﺎﻣڵﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬە ،ﺋەوﻛﺎت ﺋﯿﺘــﺮ دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘەﻛﺎن و دروﺷﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗەﻧﯿﺎ درۆ ﺑﻮون ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻋەﻗڵﺖ ﻧﯿﯿە. ھﯿﮕڵﯽ ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف ﻟە دەﻗێﻜﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت :ھەر ﺷﺘێﻚ ﭘێﻮەرێﻜــﯽ ﭘێﻮاﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ھەﯾە و ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺮێﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﺶ ﭘێﻮاﻧەﯾەك ھەﯾە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋﺎﺳــﺘﯽ واﻗﯿﻌﯿﺒﻮوﻧﯿەﺗﯽ .واﺗە ﻣﺮۆڤ ﭼەﻧﺪە راﺳﺘﯽ ژﯾﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺎت وەك ﺧﯚی ﺑەو ﺋەﻧﺪازە ﻋﺎﻗڵە. ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ دروﺷﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن راﺳــﺖ دەﻛەن و واﻗﯿﻌﯿﻦ و ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑــﯚ ﺧەﯾﺎڵ و ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎ ﻧەﺑﺮدووە ﺗﺎ ﺑڵێﯿﻦ ﺋەوەﻧﺪە رێﮋە ..ﺋﺎوەزﯾﻦ.
ﻣﺮۆڤ ﭘﺎرﭼــە ﭘﺎرﭼــە؛ ﭘێﮑﮫێﻦ و ﺑﺰووێﻨەﮐﺎﻧﯽ ھێﺰی ،ﭘەرﺗەوازە ،دژ ﺑە ﺧﻮدی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﮐﯚک وەﺳﺘﺎوﻧەﺗەوە. دەﺑێ ﺑەﺷەر ،ﺷەرم ﻟە ﺧﯚی ﺑﮑﺎﺗەوە ﺋەم داﺑەﺷــﺒﻮوﻧەی ﺧﯚی و ﺧﻮدای ﺧــﯚی ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﮑﺎت ﻟــە ﺑەرەو ﺳەدەی ٢١ﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا. ﺗــﯚ ﺗەﻣﺎﺷــﺎﮐە ,ﻟــە ﺋەﻧﻔﺎﻟــەوە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆی ”ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧەﺳﺎزان“ :ﺟەﻧﮓ، ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ ،ﺗﯿــﺮۆر )،(٢٠١٧-١٩١٤ ﺋــەو ھەﻣﻮو ﺗێﮑﺸــﮑﺎﻧە دﯾﻨﯽ ،ﯾﺎن ”ﺑەﻧــﺎو ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ“ ” ،ﻧەﺗەوەﯾﯽ“ و ﻧﺎﺑەﺷــەرﯾﯿﺎﻧەی ،ﻟەﺳــەر ﺧﺎﮐﯽ ﺧﯚﺷــﻤﺎﻧﺪا ،ﺑەﺳەر ﺧەڵﮑﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻦ ،ﯾــﺎن ﺧﯚ ﺑەﺧﯚ ،ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ،ﺑە ﺧﻮدا و ﺧــﺎک و ﺧﻮێﻨﯽ ﺧﯚﻣــﺎن دا ﮐــﺮد ,ﺋەﮔەر ﺑــە ﻗەدەر ﻣەﯾﻤﻮوﻧێﮑﯿﺶ ﺋێﻤەی ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻧﺎﻣﻮوﺳــﻤﺎن ھەﺑێــﺖ ,ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەک زەڕووڕەﺗــﯽ ﯾەزداﻧﯿﻤــﺎن ﻟــێ داوا ﮐﺮاوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﺋەﻣەی ﺧﻮارەوەﯾە و ﺑە ﺣەرﻓﯽ ﯾەﮐەﻣﯽ ﺧﻮداوە ﺑەﻧﺪە )خ(: ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗێﮑﯽ ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﯚ ھەﻣــﻮو ﮐﻮرد دروﺳــﺖ ﺑﮑەﯾﻦ، )ﺗﺎﻗﺎﻧە ﻣەڕﺟەﻋﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺧﻮداﯾﯽ ﺑــﯚ ھەﻣــﻮو ﮔــەردوون( ھەروەھﺎ ﻣەرﺟەﻋێﮑــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑــﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﻨﯿﺸﺎن ﺑﮑەﯾﻦ .واﺗە: ﯾەک ﺗﺎﻗﺎﻧە ﻣەرﺟەﻋــﯽ ﺧﻮداﯾﯿﻤﺎن ھەﺑێــﺖ ,ﯾــەک ﺗﺎﻗﺎﻧــە ﻣەرﺟەﻋﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﺶ .ﺋەﻣەش ﺗەرﺟﻮﻣەی ﻧﺎو دەﺳــﺘﻮور و دادوەری و ﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎن ﺑﮑﺮێﺖ. ﮐﺎﺗــﯽ ھﺎﺗﻮوە ﺗﺎک ﺑــە ﺗﺎﮐﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،واﺗە ”ﻧەﺗەوە دﯾﻨﺪارەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن“ ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗێﮑــﯽ ﯾەزداﻧﯿــﯽ ﯾەﮐﮕﺮﺗــﻮوی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑێــﺖ ,ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘەش ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو )ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﮑــﯽ ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧــﯚی( ھەﺑێﺖ .ﺑﯚ ﺧﯚی دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﮐە ﺑﮑﺎت، واﺗە ﻟەﺳەر ﺑﻨﭽﯿﻨەی ﻣﯿﮑﺎﻧﯿﺰﻣێﮑﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﮐــە ﮔــەل ﻧﻮێﻨەرەﮐﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋێﺮێﺖ. ﭘﯿــﺮان، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﮑــﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗێﮑــﯽ ﯾەزداﻧﯿــﯽ ﺗﺎک، ھەڵﺒﮋێــﺮدراو ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺋﺎﻳﻦ و ﻣەزەوەﮐﺎﻧەوە ،ﮐە ﺑەرەو ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺧێﺮ و داد و ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕێﺒەرﯾﻤﺎن ﺑﮑﺎت. )ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن( ﮐە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﮑﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﯿﺮۆزی
ھەﻣﻮو ﻣەزەو و ﺋﺎﯾﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗێﮑــﯽ ﯾەﮐﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟە ﻧﺎودا دەﺑێﺖ ،ﺑەﺷێﮑﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﺳــەرﺑەﺧﯚ دەﺑێــﺖ ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﮐەدا. ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوﮐﺎﺗەﯾــە ﮐــە ﻣــەﻻ و ﯾەﮐﯿەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣەﮐەﯾﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﻟە ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﯾەﮐﯿەﺗﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ و ﮔﯚڕان و ﺣﯿﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﮐﺎن ﻧﺎﺗﺮﺳــﻦ ﺗﯿﺮۆرﯾﺎن ﺑﮑەن ﻟەﺳەر ﮔﯚﺗﻨﯽ ﺣەق, ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوﮐﺎﺗەﻳﺸە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە ﭼﻨﮕــﯽ ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿەت و ﮔەﻧﺪەڵﮑﺎران ،ﺧﯚی ڕزﮔﺎر ﺑﮑﺎت, ﭼﻮﻧﮑــە ھەﻣﻮوﻣــﺎن دەزاﻧﯿــﻦ ﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﮐﯿەﺗﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻟە داردەﺳﺘێﮑﯽ ﺣﺰﺑﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەدەﺳــﺖ ﺳــەرۆ ﻗﺎدر و ﺋەﻣﺴﺎﻟﯽ ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ ھﯿــﭻ دەورێﮑﯽ ﺗﺮی ﻧﻴﯿە, ﺑەڵﮑﻮ ﻟێﺸــﯿﺎن دەﺗﺮﺳﻦ ﺑە زۆرﺑەی ﻣەﻻﮐﺎﻧﯿﺸەوە .ﺋەﻣەش ﻟە ﺳﯚﻧﮕەی ﮐەﻣﺎﺳــﯿﯽ ﻣەﻻﮐﺎن ﻧﯿﺒە ﺋەوەﻧﺪەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە دەﺳــﺘﻮورەوە ھەﯾە ﮐە ڕێﮕەی داوە دﯾﻦ و ﻣەﻻ و ﻣﺰﮔەوﺗﯿﺶ ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﺳەرۆ ﻗﺎدر و ﺋەﻣﺴﺎﻟﯽ ﺋەو ﺑەم دەردەی ﺋەﻣڕۆ ﺑﭽﻦ. ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﺋەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ﺋێﺴﺘﺎ وێﺮان ﺑﮑﺮێﺖ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ وای ﺑﯚ داﺑﻨﺮێﺖ ﮐە ﺧﻮدا و ﺋﺎﯾﻦ و ﺑەﺷەر ﻣﺎﻧﺎ و ﻧــﺮخ و ﮐەراﻣەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﮕەڕێﻨﺪرێﺘــەوە .ﺋەﻣەش ﻟەڕێﮕەی داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە دەﮐﺮێﺖ ،ﮐە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﻟــە ھەرێﻤەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﮑﺎت ھەڵﺒﮋێﺮدرێﺖ و دەﺳﻨﯿﺸﺎن ﺑﮑﺮێﺖ. ﺷﻮورا ﺳﻮﻧﻨﯿﯿەﮐەی ﭘێﮑﮫﺎﺗﺒێﺖ ﻟە ﺳــێ ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ ﺧﻮداﻧﺎﺳﯽ وەک ﻣەﻻ ﻓﺎﺗﯿﺢ و دﮐﺘﯚر ھﻮﺷﯿﺎر ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ. ﺋــەم ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﻓەرﻣﯿﯿــە ،ﺑەﻧــﺎوی )ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن( ﺧﯚی ڕاﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ﺑەﺷێﻮەﯾەک ،ﮐە ﺑەﺧﯚی و ﺑە ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨﻪﻛﺎﻧــﯽ دﯾﮑــەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەڕێﮕــەی ﺷــﻮوراﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە، ﺑڕﯾــﺎری داوە ﺟــﻮدا ﺑﺒێﺘــەوە ﻟــە ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺳﻌﻮودﯾە ،ھەروەھﺎ ﺟﻮدا ﺑﺒێﺘەوە ﻟە ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺷﯿﻌەی ”ﻣﻮﺣەﺟﺠەﺑە“ی ھﺎوﺳەری ﻣﯚﺳﮑﯚی ﺷــﯿﻮوﻋﯿﯽ ”ﺑێ دەرﭘێ“، ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﯿﺸــﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ﺑە ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗﯽ دﯾﻤەﺷــﻖ و ﮐەرﺑەﻻ، ھﯿﭻ ﮐﺎرﯾﺸــﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ﺑە ﺋەﻧﻘەرە ﻛﻪ وا ﺧەرﯾﮑە ”دوواﺑــڕاو“ ،ﮐە ھەﻣﺎن
ﮐوی ﺧەﻻﻓەﺗــﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﻤﺎن ﻟەﺳەری ﻧﺎ -ﺑە ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻧەﯾﺰاﻧﯽ ﭼﯚن وای ﺑەﺳــەر ھﺎت )ﺧەوﻧەﮐەی ﻣﻦ( ﮔﻮێڕاﯾەڵ ڕاﻧەﮔﺮێ. دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەم ﺧێــﺮی ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑــﯚ ﮐــﻮرد ھەڵﺒﮋاردﻧە ،وەک دﯾﺎرﯾﯿەﮐﯽ ﯾەزداﻧﯽ ﺑﯚ ﯾەﮐﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺧﻮدا و ﺧﻮد و ﺧﺎک و ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻓەراھەم ﺑﮑﺎت )ﺋەﮔەر ﺧــﻮدا ﺣەز ﺑــﮑﺎت ﺧﻮدا و ﺧەڵــﮏ و ﺧﺎﮐﯽ ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﯾەک دەﺧﺎت( .وێڕای ﻧﻮوری ﭘﯿﺮۆزی ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ ﺧﯚی ،ﺑەﺳەر ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﺎﻧﺪار و ﺧﻮاﻧﺎﺳﺎﻧﺪا ﭘەﺧﺸﺎﻧﯽ ﺑﮑﺎت, ﺑەڵﮑﻮ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﯾەک ﺧﻮدای ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوﻣــﺎن ،ﻟەژێﺮ ﯾەک ﺋﺎی ﯾەﮐﮕﺮﺗــﻮوی ” ﮐﻮرد-ﺧﻮدا“ زێڕوەﺷﺎن ﺑﮑﺮێﺘەوە. ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ،ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﭘێﮑەوە، ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎن :ﻣەﺳﯿﺤﯽ ،ﺳﻮﻧﻨە، ﺷﯿﻌە ،ﺋێﺰﯾﺪی ،زەردەﺷﺘﯽ ،ﮐﺎﮐەﯾﯽ و ﻓەﯾﻠــﯽ و ﺟﻮوﻟەﮐــە ,ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗێﮑــﯽ ﯾەﮐﮕﺮﺗــﻮوی ﯾەزداﻧﯽ ،ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﻟە ﺧﯚی ،واﺗە ﻟەژێﺮ ﯾــەک ﮐەﭘــﺮی ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوی ”ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن“دا، ﺑﯚ ﺧﯚﻣــﺎن ھەڵﺒﮋێﺮﯾــﻦ ﮐە دەوری ﺳــێﺒەری ﺑﺎوﮐێﮑﯽ ھەﻣــﻮو دﯾﺖ و ھەﻣﻮو ﺑﯿﺴــﺖ و ھەﻣﻮو ﺳــﯚزی ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﮕێڕێﺖ .ﺑڕﯾﺎری ﺋەو ﺑﺎوﮐە دﻻﻧﭭﺎن و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧەﻣﺎن ﺑڕﯾﺎری ﮐﯚ ﺑێﺖ ,ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧە ھﯿﭻ ﺳەرۆﮐێﮑﯿﺸﯽ ھەﺑێﺖ.
ﺋێﺮﯾﭭﺎن و ﺋەرزەڕووﻣەوە ﺗﺎ ﺷﻨﮕﺎل و ﻋەﻓﺮﯾﻦ( .ﺷــﻮورای ﭘﯿﺮاﻧــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ )ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ( .ﺷﻮورای ﭘﯿﺮاﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ. ھەر ھەﻣﻮو ﺋەم ﺷــﻮوراﯾﺎﻧە ،ژﻣﺎرەی ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ھەر ﯾەﮐێﮑﯿــﺎن ﻟە ﯾەک ﯾﺎن ﺳێ ﯾﺎن ﭘێﻨﺞ ﮐەس ﭘێﮏ دێﺖ، )ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن( ﭘێﮏ دێﻨــﻦ ﮐــە ٢١ﺋەﻧﺪاﻣﻦ .ھﯿﭻ ﺷﻮوراﯾەک ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﺷﻮوراﯾەﮐﯽ ﺗــﺮەوە ﻧﯿە ,ﺑەم ﺧــﻮدای دﻻﻧﭭﺎﻧﯽ دﻟﯚﭬــﺎن ،واﺗە ﺑەڵێﻨﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەﺗﺎ ھەﺗﺎﯾﯽ ،ﻟەڕێﮕەی )ﺧﯚ -ﺧەڵﮏ -ﺧﺎک( ﺑە ﯾەﮐﺘﺮﻣﺎن دەﺑەﺳﺘێﺘەوە. ﮐەواﺗە ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺳەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯿەک، ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺳﻮﻧﻨەی ﮐﻮرد ﮐە ﭘێﮏ دێﺖ ﻟە ﺳــێ ﯾﺎ ﭘێﻨﺞ ﮐەس ،وەک ﻣەڕﺟەﻋﯿەﺗﯽ ﺷــﻮورای ﺷــﯿﻌەی ﮐﻮرد )زازا و ﮐﺮﻣﺎﺷــﺎﻧﯽ و ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨــﯽ و ﻓەﯾﻠــﯽ( ﺷــﻮورای ﺋﺎزادی ﺧﯚی دەﺑێﺖ ،وەک ﺷــﻮورای ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋێﺰﯾﺪی و زەردەﺷﺘﯽ و ﺟﻮوﻟەﮐــە .ﻟەﻧﺎو ﯾەک ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧــﺪا و ﻟەﻧﺎو ﯾــەک ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﭘﺎرێﺰراودا دەﺑﻦ) .ﯾەک ﻣەرﺟەﻋﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯽ( دەﯾﺎﻧﭙﺎرێﺰێﺖ ﮐــە ﺧﺰﻣەﺗــﮑﺎری ﻧــﻮوری ﺳــەر ﺳەری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮان و ھەﻣﻮو ﺷــﻮوراﮐﺎﻧە ،ﮐە ﻧﻮێﻨــەری )ﺧﻮد( و )ﺧﺎک( و )ﺧەڵﮏ(ن. -٢ﮐەواﺗــە ﺑﯚﯾە ھەﺑﻮوﻧﯽ )ﯾەک ﺗﺎﻗﺎﻧە ﻣەرﺟەﻋﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ( ﺑﯚ ﺳەرﺟەم ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎن ،زۆر ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺪرێــﺖ ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧــەی ﮐە دەﮐﺮێﺘە ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗێﮑﯽ ﭘﯿﺮۆز و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐەی ﺑﺮﯾﺘــﯽ دەﺑێﺖ ﻟەوەی ﮐــە ﺧﻮدای ﺧﯚﻣــﺎن ،ﺑﯚ )ﺧــﯚ( و ﺑﯚ )ﺧــﺎک( و ﺑﯚ )ﺧەڵــﮏ(ی ﺧﯚﻣــﺎن ﯾــەک ﺑﺨەﯾﻦ, ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑەم ﮐﺎرە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺧەڵﮏ و ﺧﺎک و ﺧﻮدی ﺧﯚﺷﻤﺎن ﯾەک ﺑﺨەﯾﻦ ,ﺑــەم ﮐﺎرە ﻣەدەﻧﯿەﺗﺨﻮاز و ﻣﯚدێﺮﻧە” ،ﺧێﺮ“ ڕووﻣﺎن ﻟێ دەﮐﺎت و ﻟە ﻧێڵﯽ ﻓەﺳﺎد و ﺟەﻧﮓ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ و راﺳﯿﺰم ڕزﮔﺎرﻣﺎن دەﺑێﺖ.
زەردەﺷــﺘﯽ و ﮐﺎﮐەﯾﯽ ،زازا ،ﻓەﯾﻠﯽ، ﺟﻮوﻟەﮐــە ..ھﺘــﺪ( ھەﻣﻮوﻣﺎن ﯾەک ﻣەرﺟەﻋﯽ ”ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﻤﺎن“ ھەﺑێﺖ؛ ﺑە ﺋﺎواﯾەﮐــﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﻣەدەﻧﯿﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﮐــە ﻟەﮔــەڵ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺰﻣﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻣﻮڵﺘــﯽ دﯾﻦ-ﮐﻮﻟﺘﻮوری ﺋﺎﯾﻨﺪەﻣﺎن ﺑﻮەﺷــێﺘەوە ،ھەﻣﻮوﻣﺎن ﭘێﮑــەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە )ﻣەرﺟەﻋێﮑﯽ ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ( ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن ھەڵﺒﮋێﺮﯾﻦ .دەﺑێ ﺑﮕەڕێﯿﻦ ﺑەدووای دۆزﯾﻨــەوەی ﯾــﺎن دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿەﺗێﮑﯽﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ. ﺋەو ﮐﻮرﺳﯿﯽ ﺳەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤە، ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ھﯿــﭻ ﺳــەرۆﮐێﮑﯽ ﺧﻮداﻧﺎس ﯾﺎن ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧﻴﯿە .ﺟﻴﺎ ﻟﻪ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﻛﻪ وهك ﭘﺎرﭼە ﺋێﺴــﻘﺎﻧێﮏ ﺋﺎﺳــﺎ ،ﺗﻮوڕی ھەڵﺪاﯾە ﺑەردەم ھەﻣﻮو ﺳەگ و ﺳەرﮐﺮدەﮐﺎن. دە ،ﺋەواﻧﯿﺶ و ﺋێﻮەش ،ﮐﻮردی ﻣەرد ﺑﻦ .ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ،ﺑﯿﺨەﻧە ﺑەردەم ﻗﯚﻧەرەﮐﺎﻧﯽ ﻗﺎرەﻣﺎﻧێــﮏ ،ﺧﻮداﻧﺎس، ﮐە ﻟە ﻧﻮوری ﺑﺎووﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯿﯿەوە ﺧەﻣﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮑﺮدﻧﯽ ﺧﻮدا و ﺧﺎک و ﺧەڵﮑﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﺑێﺘەوە. ﺧﯚﺗﺎن ھەڵﯽ ﺑﮋێﺮن ,ﺧﯚی ﯾەﮐەﻣﯽ ﺗەرک ﮐﺮدﺑێﺖ و ﺳێ )خ(ەﮐەی ﺗﺮی، وا ﺑە ھەﻧــﺪ وەرﮔﺮﺗﺒێﺖ )خ(ی ﺧﯚی ﻟەﺑﯿﺮ ﻧەﻣﺎﺑێﺖ ﻟە ﻋەﺷﻘﺎ .ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺋەوەی دڵﻨﯿﺎ و ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﯿﻦ ﻟەوەی ﮐە ”ﺋەو ﮐەﺳــە“ دەوری ﺑﺎوﮐێﮑﯽ ھەم دﯾﻨﯽ -ھەم ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﮕێڕێﺖ ,ﺑڕﯾﺎری ﺋەو ﺑﺎوﮐەﻣﺎن ﺑڕﯾﺎری ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ و ”ﺑڕﯾﺎری ﻧﺎوەﻧﺪ“ ﺑێﺖ. ﻟە ﻧﺎو ھەﻣﻮو ﮐﺎرﯾﺰﻣﺎ و ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ و ﭘﯿﺎوە ﻣەزن و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﯚدێﺮﻳﻨەﮐﺎﻧﯽ وەک ﻣــەﻻ ﻓﺎﺗﯿﺢ و ﻣەﻻ ﻣەﺳــﻌﻮود و ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر و ﻣەﻻ ﻋەﻟﯽ و ﻣەﻻ ﮐﺮێــﮑﺎر و ﻣەﻻ ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿــﺮ و ﮐﺎک ﮐﯚﺳﺮەت و ھێﺮۆ ﺧﺎن و ﻧەوﺷﯿﺮوان و دەﯾﺎﻧﯽ دﯾﮑــەش ،دەﺑێ ﻧەھێڵﯿﻦ ﮐﺎک ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﻟەدەﺳــﺖ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ,ﭼﻮﻧﮑە ﮐﺎرﯾﺰﻣﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑەی ﺋﺎوھﺎﻣﺎن ﻟەواﻧەﯾە ﺗﺎ 21ﺳﺎڵﯽ دﯾﮑەش ﺑﯚ ﻧەﻧێﺮێﺖ ﺧﻮدا .ﺑﺎ ﻧەھێڵﯿﻦ ﻟەﻣــە زﯾﺎﺗﺮ ﮐﺎک ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑەھﯚی ﭼەﻧﺪ دەوڵەﺗﻤەدار و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەدار و ﺳەرﮔﺮدەﯾەﮐەوە ،ﺋێﻨێﺮژی و ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەﻓﯿڕۆ ﺑﭽێﺖ ،ﺑﮕﺎﺗە ﯾەﺋﺴﯽ ﺋەوەی ﮐە ﮐﻮرد ﺑە ڕاﺳــﺘﯽ ﺑە ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺋﺎزادﺑﻮون و دەوڵەت ﻧەزاﻧێﺖ ،دڵﯽ ﺗﺎ ﺋەو ڕادەﯾە ﺑﺸﮑێﺖ ﻟە ﺳەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﻟــەم دۆﺧــﻪ ﺧەﺗــەرەدا دهﺳﺘﺒﻪردﺗﺮی ﺑﺒێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ﻣەرﺟەﻋێﮑﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎن 17
ھﻮﻧەری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ دڵــﺰار رزﮔﺎر دوای ﺋــەوەی ﻣﺎوەﯾەك ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺑەﻧﺎوی ”ﺑڵێﻦ ﺑەﯾﺎرم“ ﺑو ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿــﺎ ﻛﺎر ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ دەﻛﺎت و ﺑەم زوواﻧە ﺑوی دەﻛﺎﺗەوە. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دڵﺰار ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ :ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﻢ ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەﻧﺎوی ”دەردی ﺋەﺷﻖ“، ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە ﻣﯿﻠﯚدﯾﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﮔﯚران ﺳﺎڵﺢ و ﻟە ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﺷــەھﺎب زەﻧﮕەﻧەﯾە، ﻟە ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ ﻟەﮔەڵ ﺳــﺘﺎﻓێﻜﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭗ و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻟە ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣەدا ﻛﭽــە ﺋەﻛﺘەرێــﻚ ﺑەﺷــﺪاری ﻛــﺮدووە ﺑەﻧﺎوی ،romina scocozzaﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــەواو ﺑﻮوە و ﺑەم زوواﻧە ﺑوی دەﻛەﯾﻨەوە .ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺟﻮان و ﺳــەرﻧﺠڕاﻛێﺶ ﻛﻠﯿﭙەﻛەی ﺑﯚ ﻛﺮاوە ﻟەﻧﺎو ﺳﺮوﺷﺘێﻜﯽ ﺟﻮان.
ﭼﺎوەڕێﯽ ”دەردی ﺋەﺷﻖ“ ﺑﻦ
ﺑەﮔﯚراﻧﯽ داوای ﺗەﺑﺎﯾﯽ ﻟە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺮێﺖ وەك ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﺗەﺑﺎﯾﯽ ﻛﻮرد و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ،ﻛﺎر ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺮێﺖ و ﺗێﯿــﺪا داوای ﺗەﺑﺎﯾﯽ و ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻟە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺮێﺖ. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەرھێﻨەری ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻛﺎﻣەران ﻣەﻧﺴــﻮور ﻛە ھﯚﻧﺮاوەﻛەﺷﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە ،ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ: ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ”ﺋێﻤە ﻧــەوەی دواڕۆژﯾــﻦ“ ﻧﻮێﺘﺮﯾــﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ھﻮﻧەرﯾﻤﺎﻧە ﻟە ﮔﻮﺗﻨﯽ ﺋﺎﯾە ﺋﻮﻣێﺪ ،ژەﻧﯿﺎراﻧﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﺋﯚرﻛێﺴﺘﺮای ﻻواﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارن ﺗێﯿﺪا ،ﻣﻮزﯾﻜﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺋﺎﻛﯚ ﻋەزﯾﺰ و ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﯿﭭﯽ ﭘەروەردەﯾە .ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻣﯚﻧﺘﺎﺟﺪاﯾە، ﺑەم زوواﻧە ﺑوی دەﻛەﯾﻨەوە. ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ،ﻟەو ﺑەرھەﻣەدا ﺗێﯿﺪا ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪن داوا ﻟە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺮێﺖ ﺗەﺑﺎ و ﯾەﻛڕﯾﺰ ﺑﻦ ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ھەﻣﻮوﻣﺎﻧە ،ﺑەھەردوو ﺷێﻮەزاری ﺑﺎدﯾﻨﯽ و ﺳﯚراﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەﺷــﺪاران ﺗێﯿﺪا دەڵێﻦ ”ﺑﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﭙﺎرێﺰﯾﻦ ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻣﻮوﻣﺎﻧە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﭘﺎرێﺰەرە، ﺑــەم ﺋەﮔەر ﺗەﺑــﺎ و ﯾەﻛڕﯾﺰ ﻧەﺑﯿﻦ ،ﻟە دەﺳــﺖ ھەﻣﻮوﻣﺎن دەﭼێ“.
ﻛﯿﮋان ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ ﻧﻮێﯿە ﮔﻪڕاﻧﻪوهی زهردهﺷﺖ ﺑو دهﺑێﺘﻪوه ”ﮔەڕاﻧەوەی زەردەﺷﺖ“ ﻗەﺳﯿﺪە/ﮐﺘێﺒێﮑﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋەﺣﻤــەدی ﻣەﻻﯾــە ،ﺑەﻣﺰوواﻧە ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋەﻧﺪێﺸە ﺑو دەﺑێﺘەوە. ﺋەم ﻗەﺳﯿﺪەﯾە ﺳﺘﺎﯾﺸێﮑە ﺑﯚ ھێﺰی رووﻧﺎﮐﯽ و ﮔەڕاﻧەوەﯾەﮐــە ﺑــﯚ زەردەﺷــﺘێﮑﯽ ﻧﻮێ، ﺳﺮوودێﮑﯽ درێﮋە ﻟە ﺷەش ﺑەش ﭘێﮏ دێﺖ، ﺳــﻮود ﻟە ﮔﺎﺗﺎﮐﺎن و راﻣﺎﻧە ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ وەرﮔﯿﺮاوە. ﺋﻪم ﺑﻪرھﻪﻣﻪ ﭘەی ﺑﺮدﻧە ﺑە ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﮔەردوون و ﺑﻮژاﻧەوەی زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﯽ ﻧﻮێﯿە. ھەروەھﺎ دوو CDﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێ ﮐە ﺑەدەﻧﮕﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاون.
دﯾﺴﺎن ﻟەﻧﺠە ھﺎﺗەوە وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻛــﻮرد ﻟەﻧﺠە ﻋەﻟﯽ ﻟە دوای ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﺑﺎوك و ﺧﻮﺷــﻜێﻜﯽ ،ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑێ دەﻧﮕﯽ و دوورﻛەوﺗﻨەوەی ھەڵﺒﮋارد ﻟــە ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾﺪا .دوای ﺋەو ﻣﺎوەﯾە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻛە ﻧﺎوی ﺋەو ﺑەرھەﻣەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧەﻛﺮدووە. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻟەﻧﺠە ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ :زۆر ﻛەس واﯾــﺎن دەزاﻧﯽ دوای ﺋەو ﻛﯚﺳــﺘە ﮔەوراﻧەی ﺑەﺳــەرم ھــﺎت وەك ﻛﯚﭼﯽ دواﯾــﯽ ﺋﺎزﯾﺰاﻧﻢ،
ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﻧﺎﻛەﻣەوە و دوور دەﻛەوﻣەوە ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ،ﺑەم ﺑەردەوام دەﺑﻢ و ﺋەم ﺟﺎرە ﺑەﮔڕوﺗﯿﻨێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮەوە ڕووم ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﺋﺎواز و ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﻛە ﺧﯚم ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣە ،ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛەم ،ﺑﯚﯾە ھەﺳﺖ دەﻛەم ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻧﻮێﯿە ھەڵﻘﻮوی ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚﻣە و ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﺳﺘەﻛﺎﻧﻤە. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺳــﯿﻨﺎ ﻋﺎﻟەم ﻛــە ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ژەﻧﯿﺎرە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﻛﺎری ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺑﯚ ھەﻣﺎﯾﯚن ﺷەﺟەرﯾﺎن ﻛﺮدووە و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺑﯚ ﻋەﻟــﯽ زەﻧﺪ وەﻛﯿﻠﯽ ﻛــﺮدووە ،ھەر ﺋــەو ﻛﺎری ﺑﯚ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿــەم ﻛﺮدووە ،ﻟە
ﺋێــﺮان ﺋەو ﺑەرھەﻣەﻣــﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە و ﻛﺎرێﻜــﯽ زۆر ﻧﺎوازە دەرﭼﻮوە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺑوی دەﻛەﯾﻨەوە، ﭘێﻢ واﯾــە ﮔﻮێﮕﺮان ﺑەﭘەرۆﺷــﻦ ﺑﯚ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﻟە ﺗێﻜﺴﺖ و ﺋﺎوازی ﺧﯚم ﺑەرھەم دەھێﻨﯿﻦ.
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻛﻮرد ﻛﯿــﮋان ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﯾﺎت ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿە و دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ،ھﺎوﻛﺎت ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮە ﻛە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﺑﺒێﺘە ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ .2017 ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺋەﻓﺸــﯿﻦ ﺷــﻮﻛﺮی ﻛــە ﺋﺎواز و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯿﮋان دەﻛﺎت ،ھﺎوﻛﺎت ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﯚﻧﺮاوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە ،ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟەﮔەڵ ﻛﯿﮋان ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﯾــﺎت ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜــﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚراﻧــﯽ دەﻛەﯾﻦ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺋەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون و ﻛﺎر ﻟەﺳەر دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺗــﺮ دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەواﻧــەی ﺗﯚﻣﺎرﻣﺎن ﻛﺮدوون، ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟە ھﯚﻧﺮاوەی ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺳــﺎڵﺢ ﺑێﭽﺎرە و ﻟە ﺋە و ی ﻣﯿﻠﯚدی ﺑﻮرھﺎن ﻣﻮﻓﺘﯿﺰادەﯾە، و ﺗﺮﯾــﺎن ﻟە ھﯚﻧــﺮاوە و ﺋﺎواز داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻨە. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋــەو دوو ﮔﯚراﻧﯿﯿــەی ﻛــﺮاون، ﺗﯚﻣــﺎر ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەوە ﺳﭙﯚﻧﺴەر دەﻛﺮێﻦ.
ﺑﯚﭼﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿە رەﺳەﻧەﻛﺎن ﺑە ﻧەﻣﺮی ﻣﺎوﻧەﺗەوە؟ 19 ھﻮﻧەری
ﻣﻮزﯾــﻚ و ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻛــﯚن ﻧﺎﻣﺮێﺖ و ﺑەزﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ژﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑەﺧﺸﺮاوە
ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﯿە رەﺳــەﻧەﻛﺎﻧﺪا ھەوڵﯿﺎن داوە ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟە ﺧەم و ﻧﺎﺳــﯚرە ﭘەﻧﮕﺨﻮاردووەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﺑﻜەن،
ﭘەﯾﺪا ﺑﻜــەن ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا .ﻛەﭼﯽ ﺑەداﺧــەوە دواﺗﺮ ھەﻣــﺎن ﺋەو ﮔەﻧﺠﺎﻧــە ﺧﯚﯾــﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دەدەن ﺑە ﺋﺎوازی دزراوی ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﺳﺎدە و ﺳﺎﻛﺎر و ﺗێﻜﺴﺘﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎ ﻛە ھﯿﭻ ﻟەﮔەڵ ھەﺳﺖ و ﻧەﺳﺖ و ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێ و ھﯿــﭻ ﻣﯚرﻛێﻜﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە. ﺋﺎرام ﺳەﯾﺪ ﻛە ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮە و ﭘێﺸﻮوﺗﺮﯾﺶ دووﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺪﯾﻔﺮۆﺷــﯽ ھەﺑــﻮوە ،ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋێﻤە وەك ﮔەﻻﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑێﺒەش ﻧﯿﻦ ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﯽ رەﺳــەن ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﺟێﮕەی ﺷــﺎﻧﺎزﯾﻦ و ﻟە ﻧﺎو ﻧﺎﺧﻤﺎﻧــﺪا دەژﯾﻦ و ﺋەوان ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﺧﺰﻣەﺗێﻜــﯽ ﮔەورە ﺑــە ﺑــﻮاری ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛــﻮردی
ﺑﻜــەن .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛــێ ھەﯾە ﺑﺘﻮاﻧــێ وەك ﺣەﺳــەن زﯾﺮەك ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ”ﻧــەورۆز“ ﺑڵێﺘەوە، ﺑﯚﯾە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە رەﺳــەﻧەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﺑﭽﻨــە ﻧێــﻮ ﻧــﺎخ و رەﺳــﻨﺎﯾەﺗﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﻤــﺎن و ﻧەﻣﺮی ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن .ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ،ھﯿﭻ رۆﺣﯿەﺗﯽ ھﻮﻧەری و ﻣﻮڵﻜﯽ رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺟﮕە ﻟە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و ﻋەرەﺑﯽ و ﻓﺎرﺳــﯽ و ھﯿﻨﺪی ﻛــە ﺋەﻣەش ﺑە ھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻓﯿﻠﺘەر و ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧەدان ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻛــﻮردی و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧە.
ﻋەﻟﯽ ﮔﻮڵﭙﯽ:
ﮔﯚراﻧﯿﯽ ھەوراﻣﯽ ﻛﺰ ﺑﻮوە و ﮔەﻧﺠﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯿڵێﻨەوە وﺷە /ھەوراﻣﺎن- ﺷەﻓﯿﻖ ﺑﺎﻧﯿﺸﺎری ﻋەﻟﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻛﺎﻛەﺧﺎن ﻧﺎﺳﺮاو ﺑە ”ﻋەﻟﯽ ﮔﻮڵﭙﯽ“ ﻛە ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی ﺳــﺎڵﯽ 1941ی ﮔﻮﻧﺪی ﮔﻮڵﭙﯿﯽ ﻧﺎوﭼەی ھەوراﻣﺎﻧە .ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺋەﯾﻠﻮول ﺧﻮﻟﯿــﺎی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﻮوە. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﻧەواری ﮔﯚراﻧــﯽ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮدووە ،ﺟﮕە ﻟە ﮔێڕاﻧــﯽ ﺑﯚﻧــە و زەﻣﺎوەﻧﺪ ﻟە ﮔﻮﻧﺪ و ﺷــﺎرەﻛﺎن ﺧێﺰاﻧﺪارە .ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷــە“دا ﺑە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎن ،زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﺷﻨﺎ دەﺑﻦ ﺑــە ﻣێﮋوو و ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ھﻮﻧەری و ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە. وەك دەﺳﺘﭙێﻜێﻚ ﺑــﺎس ﻟــە ژﯾﺎﻧﯽ ھﻮﻧەری و دﻧﯿﺎی ﮔﯚ ر ا ﻧﯿﯿە ﻛﺎ ﻧــﺖ ﺑﻜەﯾﺖ؟ ﺳــﺎڵﯽ 1941ﻟــە ﮔﻮﻧﺪی ﮔﻮڵﭗ ﻟە ھەوراﻣﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮ و م ، ﻟــە
ﺳەرەﺗﺎی ﻻوێﺘﯿﺪا دەﺳﺘﻢ ﻛﺮد ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ﭼڕﯾﻦ ﻛﺮدووە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1956دوای ﺳﺎڵێﻚ ﻟە ﺑەردەواﻣﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻮﺗﻦ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1957ﺷﺎﯾﯽ و زەﻣﺎوەﻧﺪم ﮔێڕا ،ﺋﯿﺘﺮ ڕۆژ ﺑەڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﺧەڵﻚ دەﯾﺎﻧﻨﺎﺳﯿﻢ و ﺑﺎﻧﮕﯿﺎن دەﻛﺮدم ﺑــﯚ زەﻣﺎوەﻧﺪ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ھەوراﻣﺎن و دواﺗﺮ ﻟە ﺷﯚڕﺷﯿﺸﺪا ھەر ﺑەردەوام ﺑﻮوم. ﻛــێ ﺑــﻮون ﺋەواﻧــەی ﻟەو ﺳەردەﻣەدا ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺗﯚ دەﮔﻮت؟ ﺳــەرەﺗﺎ ﻛەﺳــێﻜﯽ وا ﻧەﺑﻮو ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧﯚم ﺑﻮوم ،دوای ﻣﺎوەﯾــەك ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻛێﻤﻨەﯾــﯽ ﻛــە ﻻی ﺧەڵــﻚ ﺑە ﻋﻮﺳــﻤﺎن ھەوراﻣﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە، ھﺎﺗە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧە. ﺋﯿﺘــﺮ ﺋﺎھەﻧﮕەﻛﺎﻧﻤﺎن
ﺑە ﯾەﻛەوە دەﮔێڕا و ﺧەڵﻚ ﺑﺎﻧﮕﯽ دەﻛﺮدﯾﻦ ﺑﯚ ﺷﺎﯾﯽ و زەﻣﺎوەﻧﺪ. ﺑﺎﺳﯽ ﺷﯚڕﺷﺖ ﻛﺮد ،ﻣەﺑەﺳﺖ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟە و ﭼﯚن ﺑﻮوی ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻛەی ﺑﻮو؟ ﺳــﺎڵﯽ 1960ﻧــﺎوم دەرﭼﻮو ﺑﯚ ﺳــەرﺑﺎزی و ﺑﺎﻧﮓ ﻛــﺮام دوای ﺋەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻚ ﻟە ﺳەرﺑﺎزی ﻣﺎﻣەوە ،ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋەﯾﻠﻮول دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮد ،ﻣﻨﯿﺶ ﺑــە دەرﻓەﺗﻢ زاﻧــﯽ ھەڵﮫﺎﺗــﻢ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﻛﺮد ﺑە ﺷﯚڕﺷــەوە ﻟە ڕێﮕەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺷێﺦ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ ﺷێﺦ ﻋەﺑﺪو ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺷﯚڕش ﺑﻮو ﻟە ﻧﺎوﭼەی ھەوراﻣﺎن .ﺧەڵﻚ ﺋﻮﻣێــﺪی زۆر ﺑە ﺷــﯚڕش ﻧەﺑﻮو، ﺑەم ﺋێﻤە ﺑەردەوام ﺑﻮوﯾﻦ ،دوای ﻣﺎوەﯾەك ﻛە ﺷەھﯿﺪ ﺣەﻣەﮔﻮڵﭙﯽ ﻣەﺧﻔــەری ﺳﯚﺳــەﻛﺎﻧﯽ دا ﺑەدەﺳــﺖ ﺷﯚڕﺷــەوە ،ﺑﻮوم ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﻣﻦ و ﺷەھﯿﺪ ﻋەﻟﯽ ﺷﯿﻌە و ﺷێﺦ ﺟەﻻل و ﻋەﻟﯽ ﻛﻮڕ ﻟە ﭘەﻟﯽ ﺣەﻣە ﮔﻮڵﭙﯽ ﺑﻮوﯾﻦ. ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ دا ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻧەﻣﺮت ﺑﯿﻨﯽ؟ ﺑەداﺧەوە ﺑە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻢ، ﺑەم ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷﺒﻮو ﻛﺎك ﺋﯿﺪرﯾﺲ و ﻛﺎك ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿﻢ ﺑﯿﻨﯽ. ﯾﺎدەوەرﯾﯿەﻛــﯽ ﺧﯚﺷــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺖ ﻟە ﯾﺎد ﻣﺎوە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺷﯚڕﺷﺪا؟ ﺳــﺎڵﯽ 1970ﺑﻮو ﻛــە ﺑەﯾﺎﻧﯽ 11 ﺋــﺎدار دەرﭼــﻮو ،ﺑــەو ﺑﯚﻧەﯾەوە ﺷــﯚڕش ﻟە ﺧﻮرﻣﺎڵ ﺋﺎھەﻧﮕێﻜﯽ
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎرا ﺋﺎﻛﺎر
ﮔــەورەی ﺳــﺎز ﻛــﺮد .ﻣــﻦ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ھەوراﻣﯽ ﺑﺎﻧﮕێﺸــﺖ ﻛﺮاﯾﻦ ﺑﯚ ﺋﺎھەﻧﮕەﻛە و ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﻟــە ھەڵەﺑﺠە و ھەوراﻣــﺎن و ﺷــﺎرەزوورەوە ھﺎﺗﺒﻮون ،ﺋێﻤــە ﮔﯚراﻧﯿﻤﺎن ﮔﻮت و ﺧەڵﻚ ھەڵﭙەڕﯾــﻦ .دﯾﻤەﻧێﻜﯽ ﺧﯚش و ﺟﻮان ﺑﻮو ،ﺋەوﺳﺎﺗە ﺧەڵﻚ دڵﺨﯚش ﺑﻮون ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە . ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮاوت ھەﯾە؟ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھــەزار ﻧــەوارم ﻟەﮔەڵ ﻋﻮﺳﻤﺎن ھەوراﻣﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە، ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرەﺗﺎ ھــەر ﻣﻦ و ﻛﺎك ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑﻮوﯾــﻦ ﮔﯚراﻧﯿﻤــﺎن دەﮔﻮت ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﺑەھﯚی ﺷــەڕی ﻋێــﺮاق و ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧــﯽ و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧــﯽ ھەڵەﺑﺠــە ،ﻧەوار و ﺗﯚﻣــﺎری ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون. ﺑﯚ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ھﯿﭻ
ﻛﻠﯿﭙﺖ ھەﺑﻮوە؟ وەك ﻛﻠﯿﭗ ﻧەﺧێﺮ ،ﺑەم ﺳــﺎڵﯽ 1970ڕادﯾــﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــﯽ ﺑەﻏﺪاد داواﯾﺎن ﻛــﺮدم ،ﺋەوﻛﺎت ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو ﺣﺎﺟــﯽ ﻣەﻛﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ھﺎت ﺑە ﺷــﻮێﻨﻤﺎﻧﺪا ﻟە ﺑﯿﺎرە ﺑﻮوﯾــﻦ ،ﭼﻮوﯾﻨە رادﯾﯚی ﺑەﻏﺪا و ﻟە ﺷەو ڕۆژێﻜﺪا 12ﻧەوار ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮد ﻟەﮔەڵ ﻛﺎك ﻋﻮﺳﻤﺎن ﭘێﻜەوە .ﻟە دوای ڕاﭘەرﯾﻦ ﻟــە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯿﭭﯽ و زاﮔﺮۆس و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﮔﻮﺗــﻮوە ﻟەﮔــەڵ ﻛﺎك ﺳــەﺑﺎح ھەوراﻣﯿﯽ ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷﺒﻮو. ﺗﺎ ﻛﻮێ ڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾﺎﺧﯚ ﻟە چ ﺷﻮێﻨێﻜەوە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ ﻛﺮاوی ﺑﯚ ﺋﺎھەﻧﮓ؟ ﻟــە زۆرﺑــەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ ﻛﺮاوم و ﺋﺎھەﻧــﮓ و زەﻣﺎوەﻧﺪم ﮔێڕاوە .ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺗﺎ ھەوﻟێﺮ و
ﻛەرﻛﻮوك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن رۆﯾﺸــﺘﻮوم ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ و ﻟە ڕۆژھەت ﻟە ﺳــﻨە و ﻣەرﯾﻮان و زۆر ﺷﻮێﻦ ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﮔﻮﺗﻮوە. ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ھەوراﻣــﯽ ﭼەﻧﺪ ﺟﯚری ھەﯾە؟ ﮔﯚراﻧﯽ ھەوراﻣﯽ زۆر ﺟﯚری ھەﯾە و دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﻟە ژﻣﺎردن ﻧﺎﯾەت، ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﯿﺎﭼەﻣﺎﻧە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 20 ﺟﯚری ھەﯾە . زﯾﺎﺗﺮ ﺷــﺎرەزاﯾﯿﺖ ﻟە چ ﺟﯚرە ﺑەزﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ھەﯾە؟ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەزﻣەﻛﺎن ﺷﺎرەزا ﺑﻮوم، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھەﻧﺎﺳــەم ﺑﯚ ﻧﺎﯾە و ﻗﻮڕﮔﻢ ﻧﺎﺗــەواوە ،ﺑﯚﯾە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ﮔﯚراﻧﯽ ﻧﺎڵێﻢ. ڕاﺳﺘە ﻛە دەڵێﻦ ﺳﯿﺎﭼەﻣﺎﻧە ﺑە ھەﻣﻮو ﻛەس ﻧﺎﮔﻮﺗﺮێ؟ ﺑەڵێ ﺳﯿﺎﭼەﻣﺎﻧە ﻛەﺳێﻜﯽ دەوێﺖ ﺗﻮاﻧﺎ و ﺷﺎرەزای ﺑﺎﺷﯽ ھەﺑێﺖ ﻟەو ﺷــێﻮازەی ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ھەوراﻣﯽ. دەﺑێــﺖ ﮔﯚاﻧﯿﺒێﮋەﻛــە ﻗﻮرگ و
araakar4@gmail.com
دەﻧﮕە ژێﻜﺎﻧﯽ و ھەﻧﺎﺳــەی درێﮋ ﺑﻦ ،ﺳﯿﺎﭼەﻣﺎﻧە ﺧﯚی ھەم ﻣﻮزﯾﻜە و ھەم ﺋﺎواز و ﮔﯚراﻧﯿﯿە. ﻛــﻮڕ و ﻧەوەﻛﺎﻧــﺖ ڕۆﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗەوە ﺳەر ڕێﮕەی ﺗﯚ؟ ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮڕەزاﯾەﻛــﻢ ﺑەﻧــﺎوی ڕێﺒﯿﻦ ﻣەﺣﻤﻮود ﻋەﻟﯽ ﺧەرﯾﻜە دەردەﻛەوێﺖ و ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﺖ. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘﺎداﺷﺖ و ڕﯾﺰﻟێﻨﺎﻧﺖ ﺑﯚ ﻛﺮاوە؟ ﺑەڵێ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2005ﻟە وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﻢ ﺑــﯚ ﺑڕاوەﯾــە و وەك ڕێﺰﻟێﻨﺎﻧــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﺑﻮو ،ﺑــەم دوای ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺋــەو ﻣﻮوﭼەم ﺑڕا، ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻮوﭼەی ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯿﻢ ھەﺑــﻮو ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە زەوﯾــﻢ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﻧەﺑﻮوم. ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺧﻮرﻣﺎڵ دەﻛەم ﻛە ﺳــﺎڵﯽ 2013 ڕێﺰﻟێﻨﺎﻧێﻜﯽ ﺑــﯚ ﻛﺮدﯾﻦ ﻟەﮔەڵ ﭼﻮار ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺗﺮ .ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ڕێﻜﺨﺮاوێﻚ ڕێﺰﻟێﻨﺎﻧێﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدم. وەﺳﯿەت و داواﻛﺎرﯾﺖ ﭼﯿە؟ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ھەوراﻣﯽ زۆر دەوڵەﻣەﻧﺪە و ﻓەرھەﻧﮕێﻜﯽ ﮔەورەی ﻛﻮردە، ﺑﯚﯾە ھەﻗــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪار ﺑە ھﻮﻧەر و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﺋﺎوڕ ﻟە ﮔﯚراﻧــﯽ ھەوراﻣــﯽ ﺑﺪەﻧەوە. داواﻛﺎرم ﻟەواﻧــەی ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ھەوراﻣﯽ دەڵێﻦ ،ڕەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﺑﭙﺎرێﺰن .ﺑەداﺧەوە ﺋێﺴﺘە ﮔەﻧﺠﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳﯿﺎﭼەﻣﺎﻧە ﺑڵێﻦ.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣەﺣﻤﻮود ﻗﺎدر:
ﺑەھﺮەوەز ﻣەرزاﻧﯽ:
ﻛــﺮاوە ﻟە داھێﻨﺎﻧــﺪا ﺑەﺑێ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﻻﯾەﻧــﯽ ﻣﺎدی و ﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ .ھەروەك ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﻟە ﻣەﻗﺎﻣﺎت و ﺋﺎواز و داﺑەﺷــﻜﺮدن و ﺋــەو ﺋەداﻛﺮدﻧــە ﺟﻮاﻧﺎﻧــەی ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﺗﺎھﯿــﺮ ﺗﯚﻓﯿﻖ و ﺣەﺳەن زﯾﺮەك و ﻋەﻟﯽ ﻣەردان و ﻣﺎﻣﻠێ .ھﺘﺪ ،ﺋــەوان داھێﻨەر ﺑﻮوﻧە و ھﯿــﭻ داھێﻨەرێﻜﯿﺶ ﻟە دﻧﯿﺎدا ﻧﺎﻣﺮێﺖ. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ،دﯾﺎرﺗﺮﯾــﻦ ﺑەڵﮕە ﺑــﯚ زﯾﻨﺪووﯾەﺗﯽ ﺑەرھەﻣە ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ،ﺋەوەﯾــە ھەﻣــﻮو ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە ﺗــﺎزە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﻛە دێﻨە ﻧــﺎو ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾــﻚ ،ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﻛﯚﻧەﻛﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛەن ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﻚ ﻟە رێﮕەی ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە رەﺳــەن و ﺧﯚﺷــﺎﻧە ﺋﺎﺷﻨﺎﯾەﺗﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ وەك دەزاﻧﯿﻦ ھﻮﻧەر ﭘێﻨﺎﺳــەی ﮔەﻻﻧــە ،ھەﻣــﻮو ﮔەﻟێﻜﯿــﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ڕەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯽ و ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﺧــﯚی ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ و رێــﺰی ﻟێ ﺑﮕﺮێﺖ .ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸــە ﮔﯚراﻧﯿﯿە رەﺳــەن و ﻓﯚﻟﻜﻠﯚرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑە زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻟە وﯾﮋداﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋەو ﺳــەردەﻣﺎﻧە دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺋەوان ﻛﺎﺗێــﻚ ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ،ﺋێﺶ و ﺋــﺎزار و ﻛﯚﭬﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯿﺎن ﭼڕﯾﻮە ،دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋﺎوێﺰاﻧﯽ ﺋەﻧﻔﺎل و ﺷەھﯿﺪان و ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻓﯿــﺪاﻛﺎری ﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧە ﺋەﮔــەر ون ﺑﻦ ،واﺗە ﻣێﮋووی ﻧەﺗەوەﯾــەك و ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەھﯿﺪان و ﺋﺎزاری ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ ون دەﺑێﺖ. ﻟــەو راﭘﯚرﺗــەی ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“دا ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﻤــﺎن
وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەوەی ﺋﺎﯾــﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ھەﻣﯿﺸە ﺑە زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﻣــﺮۆڤ دەﻣێﻨﻨــەوە ،ﻛەﭼــﯽ زۆرﺑەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە ھەر زوو ﻟە ﺑﯿﺮ دەﭼﻨەوە؟ ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﺪا ﺑەھــﺮەوەر ﻣەرزاﻧﯽ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەڕێﻮەﺑەری رادﯾﯚی رزﮔﺎری ﺑﻮو و ﻛەﺳێﻜﯽ ھﻮﻧەردۆﺳــﺘە ،ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﮔﻮﺗــﯽ، ﻛــﻮرد ﻟــە ﭼەﻧــﺪ دەﯾــەی راﺑــﺮدوودا ﺳــەرەڕای رێﮕﺮی و ﺳﺎﻧﺴــﯚری زۆری داودەزﮔــە ﺳەرﻛﻮﺗﻜەرەﻛﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛەﻣﯽ ﺗﯚﻣﺎرﮔە و ﺋﺎﻣێﺮی ﻣﻮزﯾــﻚ ،ھەوڵﯿﺎن داوە ﻟــە رێﮕــەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟە ﺧەم و ﻧﺎﺳــﯚرە ﭘەﻧﮕﺨﻮاردووەﻛﺎﻧــﯽ ﮔە ﻟە ﻛە ﻣــﺎ ن واﯾــﺎن ﺑﻜــەن، ﻛــﺮدووە ﻟــە زۆرﺑەی
ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا ﭘﺸــﺖ ﺑــەو ﺗێﻜﺴﺘﺎﻧە ﺑﺒەﺳــﺘﻦ ﻛە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚر و رەﺳــەﻧﻦ و ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردەواری دەﻛــەن، ﺋەﻣەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەزﯾﻨﺪووﯾــﯽ ﻟەﻧێﻮ ﺑﯿﺮ و ھەﺳــﺘﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردەواری ﺑﻤێﻨﻨەوە و ﺑﺒﻨە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺧﯚراﻛﯽ ﻣێﺸﻚ ﻛــە ﺑەﺑﯿﺴــﺘﻨﯿﺎن ﺗﯿﻨﻮوﯾەﺗﯽ و ﺗﺎﻣەزرۆﯾــﯽ ﭘەﯾــﭫ و ﺋﺎوازی رەﺳەن دەﺷﻜێﻨﻦ. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەی زۆرێﻚ ﻟەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺋێﺴﺘەی ﻧێﻮ ھﻮﻧەری ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛە ﻟە ﭘــﺎڵ ﺋەو ھەﻣــﻮو ﺋﺎزادﯾﯿەی ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ھەرﭼﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻓەراھەم ﻛــﺮاوە، ﺳەڕای دەﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎرﮔە و ﻣﻮزﯾﻜﮋەﻧــﯽ ﺑەﺗﻮاﻧﺎ، ﻛەﭼــﯽ ﭼەﻧــﺪ رۆژ و ھەﻓﺘە و ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻟەدوای
دەرﻛەوﺗﻨﯿﺎن ون دەﺑﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺣەز ﺑەﺑﯿﺴﺘﻨﯿﺸــﯿﺎن ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﻟەﻧﺎو ﮔەﻧﺠﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻣە ﺣﻤــﻮ و د ﻗــﺎدر ﻣەﺣﻤــﻮود ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە ﮔﻮﺗﯽ: ﺑە ﺷــێﻮ ە ﯾە ﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە و ھەﺳﺖ و ﻧەﺳﺘﯽ ﺋێﺴﺘە ﮔﯚڕاوە و ﺟﯿﺎوازە ﻟەﮔەڵ ﺟﺎران .ھەڵﺒەﺗە ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧﯽ و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜــﺶ ﺑەﭘێــﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋەو ﺳــەردەﻣەی ﺋێﺴﺘە ﮔﯚڕاوە و ﺳــﺎدەﺗﺮ ﺑﻮوە .ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧەﺷﺪا ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻛﯚن ﻧﺎﻣﺮێﺖ و ﺑەزﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻣﺎوﻧەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ژﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑەﺧﺸــﺮاوە و ھەوڵﺪاﻧــﯽ ﺑەردەوام
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
wishe@wishe.net
ژﻣﺎرە ) ، (166ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 14 ،
رێﻜﻼم
19
ﻋەﻟﯽ ﮔﻮڵﭙﯽ :ﮔﯚراﻧﯿﯽ ھەوراﻣﯽ ﻛﺰ ﺑﻮوە و ﮔەﻧﺠﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯿڵێﻨەوە
ﭼﺎوەڕێﯽ ”دەردی ﺋەﺷﻖ“ ﺑﻦ
18
18
ﻛﯿﮋان ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ ﻧﻮێﯿە