ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﺷﺖ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر 12 ﻗەرزداری ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧە ﺋﺎﺳﯚ ﻓەرەﯾﺪوون 4ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك دەدات 3
ﻟە ﻧێﻮان ﺣەوﯾﺠە و ﻛەرﻛﻮوك ژﯾﺎن ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دﯾﻨﺎرە
5
دووﭘﺸــﻜﯽ ﻋەرﺑەت زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەوروﭘﺎ ﺳەرﺳﺎم دەﻛﺎت
6
ﮔﻮﻧﺪﻧﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻼدزێ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﭼﻮوپ و ﻛەڵەك دەﭘەڕﻧەوە
9
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ:
ﻣەﺳﺮور ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭼەﻣﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ھێﻨﺎﯾە ﻧﺎو ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ 17
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە داوا دەﻛەن ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨﻦ
ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن داوای ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻛەن ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺷەھﯿﺪی ﻣﯿﺤﺮاب:
ﻣەرﺟەﻋﯿەت ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻧﯿﯿە
ﺷــێﺦ ﺑەﺷﯿﺮ ﻋﺎدل ﮔﻮڵﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺷــەھﯿﺪی ﻣﯿﺤــﺮاب ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەر ﺑــە ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻗــﻮم و ﻧەﺟــەف ﻧﯿﯿــە و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﺋــەوەی ﻟەﮔەڵ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﺪا ﻧەﺑێ ،دەوڵەﺗەﻛەی دەڕووﺧێ“.
5
2 وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ:
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯿﯽ ﻟە ﯾەزدا و ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﻧﯿﮕەراﻧە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوان ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺋێﺰﯾﺪی دەﻛەن و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن رادەﮔەﯾەﻧﻦ ﻟەو ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی رێﻜﺨــﺮاوی ”ﯾەزدا“ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺪا ﻟە ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﭘێﯽ ﻛﺮدوون .داواش ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﻛەن ﺑﯚ رێﮕﺮی
ﮔﻮﻓەك و ﺳﯿﺎﺳەت ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﻟــە ﻛﯚﭼﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑــە ﭘەﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋــﺎوەدان ﺑﻜﺎﺗەوە. ھــﺎوﻛﺎت ﺑﺮاﯾەﻛــﯽ ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺧﻮﺷــﻜەﻛەﯾﺎن داوای ﻟــێ ﻛــﺮدوون ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺟێ ﺑێڵــﻦ ،ﺑەم ﺋــەوان ”رەﺗﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە“.
3
ﻛﻮرد ”داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ“ﯾﺸﯽ ھەﯾە
16 17
ﻧﺎرﯾﻦ ﺳﺎڵﺢ
ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻧﻮێﯽ ھەڵەﺑﺠە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻛێﺸەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮد، ﺑەم ﻛێﺸــەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠە وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻧﻮێﯽ ھەڵەﺑﺠە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵەوە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺑەدەﺳﺘێﻮەردان ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﺪا ،ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﻧﺎدروﺳﺘﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﭘێڕەو ﻛﺮدووە ،ﺑەوەش ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ھەﻣﻮو ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﻧﯽ ﺑەرﻛەوﺗﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ھەر ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ ﻓﺎﻛﺘەری ﺑەھێﺰ ﺑﻦ ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
400ﻣێﺮدﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋﺎوارە ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺗﯿﺮۆر ﮔﯿﺮاون
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﻟەﮔــەڵ ھﺎﺗﻨــﯽ ﺑە ﻟێﺸــﺎوی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳەﺗﺎن ﻣێﺮدﻣﻨﺪاڵ ﻟەﻻﯾــەن دژە ﺗﯿــﺮۆری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﯽ ﮔﯿﺮاون .ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ﻣﻨﺪاڵﭙﺎرێﺰی ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ”ﺑەرﻧﺎﻣــە ھەﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮێﺪا ،ﺧﻮﻟﯽ ژﯾﺎﻧﺪۆﺳﺘﯽ و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﺑﻜەﻧەوە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ”وﺷــە“ و ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﻮون، 400ﻣێﺮدﻣﻨــﺪاڵ ”روﺋﺎڵ“ ﻟەﻧﺎو ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــەوە دوای ﭼﺎودێــﺮی دەرﻛەوﺗــﻮوە ﻛە ﻧــەوەی ﻧﻮێﯽ داﻋﺸﻦ و دادﮔﺎ ﺳﺰای داون. ﻋەﻟــﯽ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ژﻧــﺎن و ﻣﻨﺪاﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە
ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــەك ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮاوە ﺑﯚ ﻣــﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﻛــە ﻓﯚڕﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــەو ﻧەوﺟەواﻧﺎﻧە ﭘڕ ﺑﻜەﯾﻨەوە و داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ رەوﺷــﺘﯿﯿﺎن ،ﺑــﯚ ﺋەو
ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺧــﻮل و راھێﻨﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋــەو ﺗﻮێﮋەرە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ھەوﻟێﺮ ﻧﺰﯾﻜەی 150 دۆﺳــﯿەی ﺗﯿﺮۆری ﭘێﻮەﻧﺪار ﺑەو ﻣێﺮدﻣﻨﺪاﻧە ھەﯾە ﻛە ﻟەﻻﯾەن
ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و دژەﺗﯿﺮۆری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﮔﯿﺮاون و ﻟەﻻﯾەن ﺗﻮێﮋەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و دەرووﻧﯿﯿەوە ﭼﺎودێﺮی دەﻛﺮێﻦ. داﻋﺶ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎدﯾﯿــە و ﻣــﺎوەی ﭼەﻧــﺪ
ﺳــﺎڵێﻜە ﻟــە ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺧﯚی راﮔەﯾﺎﻧﺪووە .ﺋەو ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧە ﻟە 9ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2014ھێﺮﺷﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳــەر ﻋێﺮاق و ﯾەك ﻟەﺳەر ﺳێﯽ ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮد .ﻟە 3ی ﺋﺎﺑﯽ ھەﻣﺎن ﺳــﺎڵ رووﯾﺎن
ﻛﺮدە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ و ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎرۆﻛەﯾەﻛﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮد ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺷﺎرﺑەدەر ﻛﺮان ﻟەﻻﯾەن ﭘێﺸﻤەرﮔەوە. ﻧﺎﯾــﻒ ﺳــﻠێﻤﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ھەوﻟێﺮی ڕێﻜﺨﺮاوی ﻣﻨﺪاڵﭙﺎرێــﺰی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﺑە“وﺷــە“ی ”ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛﻤــﺎن ﻻ ﮔەڵــە ﺑﻮوە ﺧﻮﻟﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﻧەوەﯾــەی داﻋــﺶ ﺑﻜەﯾﻨەوە، و ﺑــﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ڕاھێﻨــەری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑــە ھــﺎوﻛﺎری و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ھەﯾــە ﻟەﮔــەڵ دەزﮔەی دژە ﺗﯿﺮۆری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ و ﭼﺎﻛﺴﺎزی“. داﻋﺶ ﺑەھﯚی ﺋەوەی دەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﺑــەﻛﺎر دێﻨێ ﺑﯚ رازﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗﻮاﻧﯽ، رەﭼــﺎوی ﺗەﻣەن ﻧــﺎﻛﺎت و ﻛﺎر ﻟەﺳەر ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬێﻚ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺧﺴــﺘﻨە رﯾﺰی ﺧﯚی ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛــە ﮔﺮووﭘێﻜــﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮاوە
و ﻟــە دەرەوەی رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە. ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾــﻢ ڕەﻣــﺰی ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ دەڵێ ھەر ھەوڵێﻚ ﺑﯚ ھﯚﺷﯿﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻓﻜــﺮی و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھــﺰری ﺋــەو ﻣێﺮﻣﻨﺪاﻧەی ﻛە ﺑە ﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﺗﯿﺮۆر ﻟــە ﻛەﻣﭙﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن دەﮔﯿﺮێــﻦ” ،ﺟێﯽ ﺑﺎﯾەخ و ﺑەرز ﻧﺮﺧﺎﻧﺪﻧە“. ﺋــەو ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺑــﯚ ﺋــەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻟــە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﺪان ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪان ڕێﻜﺨــﺮاوی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻣێﺮدﻣﻨﺪان ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ. ﺑەﮔﻮﺗــەی ڕەﻣــﺰی” ،زﯾﺎﺗــﺮ دەزﮔەی دژە ﺗﯿﺮۆر ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺋــەو ﻣێﺮدﻣﻨﺪاﻧــە دەﻛﺎت ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑە ﮔﺮﺗﻨەﺑەری ڕێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ دادﮔﺎﻛﺎن“.
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿﺎن ھەﯾە
”ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ دەﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑەﯾﻦ“ وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘێﺸﻨﯿﺎزﯾﺎن ﺑﯚ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ ،ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑﺪرێﺖ، ﺑــەوەش ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرا دەﺑێﺘەوە و ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوﯾﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﺗێﭙەڕ دەﻛﺮێﺖ. ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــە ﭘێﻨــﺞ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ زاڵ ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەوە ﮔﺮێ دراوە ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋەواﻧەوە دروﺳــﺖ ﺑﻮون و ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺶ ﻟە ﭘێﺸــﺘﺮدا ﻛە رووﺑەڕووی ﺷﻜﺴﺖ ﺑﻮوﻧەوە ،ھەر ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو ھێﺰاﻧەدا ﺑﻮو.
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭼەﻧﺪان ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەﯾە ﻛە ﺑــە ﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎ 11 ﻛﻮرﺳﯿﯿﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮدووە ،ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ،ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەرﻣەن ،ﺑەم ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﭘﺎش ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧﺪان ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳــەر ﺋــەو ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوﯾﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داﭘﯚﺷــﯿﻮە ،دواﺟــﺎر ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛــﺮد ،وەك ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﻛﺮدەﻧﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟــە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھەرﺳــێ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە .دوای ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺳەردان و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە
د .ﺳﺮوود ﺳەﻟﯿﻢ ﻣەﺗﺎ:
داواﻣﺎنﻛﺮدووەﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەﺳﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑﺪرێﺖ
ﺋﺎﯾﺪن ﻣەﻋﺮووف:
ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺳــﯿﺎدﯾﯿﺎن ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە. ﺷﺎﻧﺪەﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﮔەڵ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﺑەﺷێﻚ ﻟەوان ﭘڕۆژەی ﭘێﺸﻨﯿﺎزﯾﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺷــﺎﻧﺪەﻛەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ. د .ﺳﺮوود ﺳــەﻟﯿﻢ ﻣەﺗﺎ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺋەﺑﻨﺎ ﺋەﻟﻨەھﺮەﯾﻦ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﭘڕۆژە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﯿﺎن ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،داواﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑــە ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﺑﺪرێــﺖ ،ﺋــەوەش وەك ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ھــەم ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺎرا دەﺑێﺘەوە و
ھەﻣﯿﺶ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﭘێﮕە و ﺑﺎﯾەﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھﺎﺗﻨەﭘێﺸەوە و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دەﭼەﺳﭙێﺖ“. ﻟــە دوای ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەھــﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ،ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮓ ﻧەﺗﻮاﻧﺮا دەﺳــﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن دﯾﺎری ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھەر ﻟەوﻛﺎﺗــەدا ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻛﯚﺗــﺎی ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﯾﺎن ﻛﺮد ﺗﺎ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺋەوان دەﺳﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﺑﮕﺮن ،ﺑەم ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﭘەﺳەﻧﺪﯾﺎن ﻧەﻛﺮد. ﻣەﺗﺎ دەڵێ” ،ﺋەوﻛﺎت و ﺋێﺴــﺘەش ﺋەﮔەر ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑﺪراﯾە ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﻛﯽ ﻧەدەﻛەوت و ﻛﺎرا دەﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە
دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻻﻧﯽ ﻛەم ﭼەﻧﺪان ﯾﺎﺳﺎی ﮔﺮﻧﮓ ﻛــە ﻛﯚدەﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ھەﯾە، ﭘەﺳﻨﺪ ﺑﻜﺮێﻦ“. ﻛێﺸــەی ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە وەك ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن ،ﻟەﻻﯾەن ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺑﺎدەﺳــﺘەﻛﺎﻧەوە ﺑە ھﺎووﺗﯿــﯽ ﭘﻠە دوو ﯾــﺎن ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﻠە دوو ﺗەﻣﺎﺷﺎ دەﻛﺮێﻦ و ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەش ﻟە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﯾە. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺋەﺑﻨــﺎ ﺋەﻟﻨەھﺮەﯾــﻦ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺋەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزە ﻣــﻦ ﻛــﺮدم ،ﺑــەم ھــەر 11ﻧﻮێﻨــەری ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯿﯿﺎن ﻛﺮد و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دووﭘــﺎت ﻛــﺮدەوە. ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ھەر ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑە ﺑﺎدەﺳــﺘەﻛە ھەر ﺑــﯚ ﻣﯿﻜﯿﺎج و ﺟﻮاﻧﻜﺮدﻧــﯽ رووﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ
ھەرێﻢ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن دەوێﺖ“. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو رەﺧﻨــە ﺑﺎواﻧــەی ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن رووﺑــەڕووی دەﻛﺮێﺘەوە ،ﮔﺮێﺪراوی وﯾﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە ﺑە ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺑﺎدەﺳــﺘەﻛﺎن ،ﺋــەوە وا دەﻛﺎت ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟەﺳــەر ﭘﺮۆﺳــەﻛە داﺑﻨێﻦ. ﺋﺎﯾــﺪن ﻣەﻋــﺮووف ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ”وﺷە“ دەڵێ” ،راﺳــﺘە ﺋێﻤە وەك ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭘڕۆژەی ھﺎوﺑەﺷــﻤﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺋەوەش ﺑﯚ ھەﻧﺪێــﻚ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﻧﺎو ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻧﺎﻛەن و دەﺑﻨە ﻻﯾەﻧێﻚ ﻟە ﻛێﺸــەﻛەدا ،ﺑــەوەش رۆڵ و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﻛــەم دەﺑێﺘەوە“. ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﭼەﻧــﺪان ﺳــﺎڵ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮون ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜــەن و دواﺟﺎر ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣــﯽ
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮد ،ﭘﺎش 16ﺳــﺎڵﯿﺶ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە. ”ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘێﺶ ﭼەﻧــﺪان ﺳــﺎڵەوە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەرێﻨﯿﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺑەدەﺳﺘێﻮەردان ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﺪا، ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﻧﺎدروﺳﺘﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﭘێــڕەو ﻛﺮدووە، ﺑەوەش ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ھەﻣﻮو ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﻧــﯽ ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ھەر ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ ﻓﺎﻛﺘەری ﺑەھێﺰ ﺑﻦ ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋەﮔەر ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﭘﺎرێﺰراوﯾﺎن ھەﺑێﺖ“ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وای ﮔﻮت. ﻣەﻋﺮووف زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺳــﯿﺎدﯾﯿﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوە ،ﺋەوەش ﺧﯚی ﻟە ﺧﯚﯾــﺪا ھﯚﻛﺎر دەﺑێــﺖ ﻟەوەی ﻧەﺗﻮاﻧﻦ رۆڵ و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑەھێﺰﯾﺎن ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﺪا ھەﺑێﺖ“.
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯿﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە رێﻜﺨﺮاوی 3 ﯾەزدا و ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﻧﯿﮕەراﻧە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﺎﺳﯚ ﻓەرەﯾﺪوون
ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و 560ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﭼﻮوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑەدواداﭼــﻮون ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑەھــﯚی واژووﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و 560ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دراوە. ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە، ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت )ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﺎﭬﯿﺎن( واژوو ﻛﺮا ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ھەر ﺋەوﻛﺎت رەﺧﻨــە و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎ ،ﺑەم دواﺟﺎر ھەر ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا. ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕەزاﻣەﻧﺪ
ﻧەﺑﻮو ﺑە واژووﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾــﺮەك ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ،ﺑەم ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾﺪوون ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﻛەی ﻛﺮد. ﺋەو دەڵــێ” ،ﻣﻦ ﭘێﻨﺞ ﻧﻮوﺳــﺮاوم ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻛــﺮد ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە واژوو ﻧەﻛەن ،ﺑەم واژوو ﻛﺮا“. ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻜەی 480ھەزار ﺧێﺰان ھەن ﻛە ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە وەردەﮔﺮن ،ﺑﯚ ھەر ﺧێﺰاﻧێﻚ ﺑڕی ﻧــﯚ ھەزار و 500 دﯾﻨﺎر ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗــﯽ زﯾــﺮەك ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﺎﭬﯿﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﺎرەﻛە ﭼﻮار ﻣﻠﯿــﺎر و 560ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎر
دەﻛﺎت. ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە ﺑەردەواﻣــە ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎرﺗە ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﯚ ھــەر ﻛﺎرﺗێﻚ ﺑــڕی 10ھەزار و 500دﯾﻨﺎرﯾﺎن وەردەﮔﺮت و ﺋێﺴــﺘە ﻧﯚ ھەزار و 500دﯾﻨــﺎر وەردەﮔﺮن، ﺑەم ﭘﺮۆﺳەﻛە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﻧەﺧﺮاوەﺗە ﺗەﻧــﺪەرەوە و ﺑەﺑێ ھﯿﭻ رﻛﺎﺑەرێﻚ ﺑەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە دراوە“. وەك ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻛﺮد، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﭘێــﻚ ھێﻨــﺎوە ،ﺋەوان ﻗﺴەﯾەﻛﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﺮاوە،
ﺑەم ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ھەﯾە ﻛە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛەی ﻛﺮدووە و دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻛێﺸەﻛە ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﻛﺮێﺖ ،دۆﺳــﯿەﻛە ﺑﯚ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑەرز دەﻛەﻧەوە. دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎرﺗە ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــەوە ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﺑەﺷــە ﻧەوﺗەﯾــە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺮد، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻧەوت ھــەر ﻧەﻣﺎوە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﻓەرﻣﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﻧەوت ﻧﺎدات .ﺑﯚﯾــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ھەوڵ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧەوت ﺑﯚ ﻧﺎوﭼە زۆر ﺳﺎردەﻛﺎت داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ﻣﺤەﻣــەد ﺣەﺳــﯿﺐ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧەوت و ﮔﺎزی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ داﺑەش ﻛﺮاوە ،ﺑەم دواﺗﺮ ﻛﺎرەﻛە ﻟەﻧﺎو ﺷﺎر راﮔﯿﺮاوە و ﺑڕﯾﺎر دراوە ﻟە ﻛﻮێ ﻧەوت داﺑەش ﻛــﺮا ،ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﺪرێﺖ. ﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ھێﺸﺘﺎ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘﺴﻮوﻟەی ژﻣﺎرە 25ی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧەوﺗﯿﺎن ﻣﺎوە و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﭘﺴــﻮوﻟەی ژﻣــﺎرە 24ﯾــﺎن ﺑەﻛﺎر ﻧەھێﻨﺎوە ،ﺋەو ﭘﺴــﻮوﻟەﯾە ﺑەراﻣﺒەر
ﺑە ﺑڕی دوو ھــەزار و 500دﯾﻨﺎر ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دراوە و ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺑڕی ﯾەك ﻣﻠﯿــﺎر و 200ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻟەﺳــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺑەم ﻧەوت ﺑەو ﭘﺴﻮوﻟەﯾە داﺑــەش ﻧەﻛــﺮاوە و ﭘﺎرەﻛەش ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎنﻧەﮔێڕدراوەﺗەوە. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺑەدواداﭼﻮون ﻛﺎرﺗﯽ زﯾــﺮەك ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﺎﭬﯿــﺎن ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﻛﺎرﺗەﻛــە ﺑە ﺑڕی ﻧﯚ ھــەزار و 500 دﯾﻨﺎر ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەدات ،ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﻛﺎرﺗێﻚ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك دۆﻻری ﻟەﺳەر ﻛەوﺗﻮوە. ﺧەدﯾﺠە ﻋەﺑﺪوﻟﺠەﺑــﺎر ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟە دواﯾــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەدا ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﺋــەوەی ﻛــە ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘەی ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﻛﺮاوە ﺑــە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﻧەﺑڕﯾﻮە. ﺋــەو دەڵێ” ،ﺋەو ﻛﺎرﺗــە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك دۆﻻر ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻛەوﺗﻮوە، ﺑەم ﺑﯚ ھەر ﺧێﺰاﻧێﻚ ﺳــەرەﺗﺎ ﺑڕی 10ھــەزار و 500دﯾﻨﺎری وەرﮔﺮت، ﺳــەرﺑﺎرەی ﺋەوەی ھێﺸــﺘﺎ ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ﭘﺴــﻮوﻟەی
ژﻣﺎرە 25داﺑەش ﻧەﻛﺮاوە و ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﭘﺴﻮوﻟەی ژﻣــﺎرە 24ﻧەوﺗﯿــﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە، دواﺗﺮﯾﺶ ﻛﺮا ﺑە ﻧﯚ ھەزار و 500دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻟە 22ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەدا، ﺳــﺎڵێﻚ ﺑەﺳــەر ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەدا ﺗێﺪەﭘەڕێــﺖ ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧەوﺗﯿــﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺷﺎرﯾﺶ ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەو
ﻛﺎرﺗەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑەﺑێ ﻧەوت“. ﺧەدﯾﺠە دەﭘﺮﺳــێ ”ﺋەی ﺋەﮔەر ﻧەوت ھەﯾە ﺑﯚﭼﯽ ﺑە ﭘﺴﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻧەدرا و ﺋەﮔەرﯾﺶ ﻧەوت ﻧﺎدرێﺖ ،ﺑﯚﭼﯽ ﻛﺎرﺗەﻛەی ﺑە ﺧەڵﻚ دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ؟“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ،ھەﻣﻮو ﺳﺎڵێﻚ ﻛﺎرﺗﯽ زﯾﺮەك ﻧــﻮێ دەﻛﺮێﺘەوە و ﺑەراﻣﺒــەر ھەر ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوەﯾەك ﺑڕی ھــەزار و 500دﯾﻨﺎر ﻟە ھەر ھﺎووﺗﯿﯿەكوەردەﮔﯿﺮێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻣﺎوەﯾەﻛــە رێﻜﺨﺮاوی ﯾــەزدا ﻛە رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿە و ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻛەس ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن ﻧﯿﯿــە و ﮔەﻟێﻜــﯽ ﺟﯿــﺎوازن ﻟە ﻛــﻮرد ،ھــﺎوﻛﺎت ﺧﯚﯾــﺎن داوەﺗــە ﭘﺎڵ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎدﯾــە ﻣﻮراد ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و ﻟە دﯾﺪاری ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧــﺪا داوای ”ﻛﯚﭼــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی“ﯾەﻛﺎن دەﻛەن. ﻗــەوال ﺑەھــﺰاد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽرۆﺣﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی رای دەﮔەﯾەﻧێ
ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﻗەوال ﺑەھﺰاد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی، دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھﯿﭻ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺑڕوای ﺑە ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧە ﻧەﻣﺎوە .ﺋەوەﯾﺸﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ھﯚی ﺋەو ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﯾﺎن ”ﻟەﺑەرﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﺗێﻜەڵ ﻟەﮔەڵ ﺋێﺰﯾــﺪی ﻧﺎﭘﺎﻛﯿﯿﺎن ﻛﺮد و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ داﻋﺶ ﺑﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑڕوا ﺑە ﺋەوان ﺑﻜەن و ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ﺑﮋﯾﻦ“. ﺋەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن دەزاﻧێــﺖ ﺑــەو ﭘێﯿەی ”ﺣــەج“ و ﺷــﻮێﻨﯽ رێﻮڕەﺳــﻢ و ﺟەژﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی دەﻛەوﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، ﺑﯚﯾە داوا ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت وەك ﺗﺎﻛە رێﮕە ﺑﯚ رێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﻛﯚﭼﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ دەرەوە” ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەرﭼﯽ زووە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﻨﺸــﯿﻦ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋــﺎوەدان ﺑﻜەﻧــەوە و ﻗەرەﺑﻮوی ھەﻣﻮو ﺋەو زﯾﺎﻧﺎﻧــە ﺑﻜەﻧەوە ﻛە ﺑەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎنﻛەوﺗﻮون“. ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوو ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە
ﻧﯿﻮﯾﯚرك ،ﺋﺎﻣــﺎدەی ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺑﻮون و ﺑﺎﺑﺎﺷــێﺦ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛەی دەﻛﺮد، ﺑــەم ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەدا رێﺰی ”ﺷــﺎﻧﺪ“ ﻟــەوان ﻧەھﺎﺗــە ﮔﺮﺗﻦ و ﺋەوەﯾﺶ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛﺮدوون. ﻗەوال ﺑەھﺰاد ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺳەرداﻧەﻛە ﻓەرﻣﯽ و ﻟەﺳەر داواﻛﺎری ﻧﺎدﯾە ﻣــﻮراد و ﻣﻮراد ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﯾەزدا ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە دەﺑﻮو ﺑﺎﺑﺎﺷێﺦ ﻟە ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘێﺸەوە داﻧﯿﺸــﺘﺎﯾە ﻧەك دواﯾﻦ ﻛﻮرﺳــﯽ. ”ﺋێﻤە زۆر ﺧەﻣﺒﺎر ﺑﻮوﯾﻦ ﺑەو ﺟﯚرە ﭘێﺸــﻮازﯾﯿە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد و ﻣﻮراد ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑەﺧێﺮھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪەﯾﺎن ﻧەﻛﺮد ،ﺋەوەﯾﺶ ﺑە رەﻓﺘﺎرێﻜﯽ ﻣەﺑەﺳﺘﺪاری رێﻜﺨﺮاوی ﯾــەزدا دەزاﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺳــەرەﻛﯿﻤﺎن ﺋەوەﯾــە ﺋﺎﺧﯚ ﺑﯚﭼﯽ داوای ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪەﯾﺎن ﻛﺮد؟“. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ” ،وەﻣﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻻی رێﻜﺨﺮاوی ﯾەزدا“ﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
وﺷە /دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﻮری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوان ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺋێﺰﯾﺪی دەﻛەن وﻧﯿﮕەراﻧﯽﺧﯚﯾﺸﯿﺎنرادەﮔەﯾەﻧﻦﻟەو ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی رێﻜﺨﺮاوی ”ﯾەزدا“ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﺪا ﻟە ﻧﯿﻮﯾﯚرك ﭘێﯽ ﻛــﺮدوون .داواش ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﻛەن ﺑﯚ رێﮕﺮی ﻟە ﻛﯚﭼﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑە ﭘەﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎوەدان ﺑﻜﺎﺗــەوە .ھﺎوﻛﺎت ﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﻧﺎدﯾــە ﻣﻮراد ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺧﻮﺷــﻜەﻛەﯾﺎن داوای ﻟێ ﻛﺮدوون ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺟێ ﺑێڵﻦ ،ﺑەم ﺋەوان ”رەﺗﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە“.
ﻛە وێڕای ﺋەوەی ﺋــەوان ﺑەرﻧﺎﻣە و ﻛﺎری رێﻜﺨــﺮاوی ﯾەزدا روون ﻧﯿﯿە ﻻﯾﺎن ،ﺑەم ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”دەزاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﻮﭼﻜﺮدﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ دەرەوە ﻧﯿﯿــە، ﺋەﮔــەر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەوان راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﺑێــﺖ ﺑﯚ دەرەوە ،ﺋــەوا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗێــﻚ ﺑە ﺋێﺰﯾﺪﺧﺎن ﻧــﺎﻛﺎت ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــەم ﻛﺎﺗەدا ﻛە ﺑﺎرودوﺧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎش ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە“. ﻗەوال ﭘێﯽ واﯾــە ،ﺋەﮔەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی
ﺑﺎش ﺑﻜﺮێﺖ ،ھﯿــﭻ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛــﻮچ ﺑــﯚ دەرەوە ﻧﺎﻛﺎت، ”ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ھﯿــﭻ رێﮕﺮﯾﯿەك ﻟــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﻛﯚچ ﻧەﻛــەن ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەداﯾــﻦ ﺋێﺰﯾﺪی ﻧەﭼﻨە دەرەوە و ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻤێﻨﻦ و ﭼﺎوەڕێﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ دۆﺧەﻛە ﺑﻜەن“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوەی ﺋﺎﺧﯚ ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﻟە دﯾﺪارە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا راوێﮋ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ دەﻛﺎت و ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﯾەك ﮔﻮﺗﺎرﯾﺎن ھەﯾە؟ ﻗەوال ﺑەھﺰاد رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﺑﯚ ھەر ﻛﺎرێﻚ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﭘﺮس و راوێﮋێﻜــﯽ ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻧەﻛﺮدووە و دڵﻨﯿﺎم راوێﮋ ﺑــە ﻣﯿﺮ ﺗەﺣﺴــﯿﻦ ﺑەﮔﯿﺶ ﻧﺎﻛﺎت“. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ ﺋەوەﯾﺶ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﻮراد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻛﺮدووە و ﺑــﯚ ﺋﺎﮔەدارﺑﻮون ﻟــە ﺟﻮوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺑەم ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧــﯚی ”ﻣﻮراد ھﯿــﭻ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﻧەﻛﺮد ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە“ .ﺋەوەﯾــﺶ دەﺧﺎﺗــە ڕوو ﻛــە ھــەر ﺑﺎﺑەت و ﭘﺮﺳــێﻚ ﮔﺮێﺪاﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺑێــﺖ ﺗﺎﻛە ﺳــەرﭼﺎوە ﻛــە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟەﺑﺎرەﯾەوە ﻗﺴە ﺑﻜﺎت” ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽرۆﺣﺎﻧﯽﺋێﺰﯾﺪی و ﻣﯿﺮ ﺗەﺣﺴﯿﻦ ﺑەﮔە ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا“. ﺑە ھــﺰ ا د
ﻗەوال دەﭘﺮﺳــێ ﺋەﮔەر زﻧﺠﯿﺮەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﭘێﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋێﺰﯾﺪی رۆڵــﯽ ﻧەﺑێ ”ﺋێﻤە ﭼﯿﻦ و ﻟێﺮە ﭼﯽ دەﻛەﯾﻦ؟“ .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺟﮕە ﻟەو دەﺳــەﺗﺎﻧەی ﺑﺎﺳﻢ ﻛﺮد ﻟەﻧﺎو ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ھەر ﻗﺴەﯾەك ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە“. ”ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﺑــﯚ دەرەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟــە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺖ ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﺋەوەش ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ 70ﻓەرﻣﺎن ،ﺳــەدان ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻟەﺳــەر ﺋێﺰﯾﺪﯾەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋێﺰﯾــﺪی ھەر دەﻣێﻨێﺖ و ﻟەﻧﺎو ﻧﺎﭼێﺖ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺗﻜﺎ ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دەﻛەﯾﻦ ﺑە رژدی ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەواﻧە ﻟەﻧﺎو ﺑەرن ﻛە ﺑﺎس ﻟە ﺗﻮاﻧەوەی ﺋێﺰﯾﺪی دەﻛەن“ .ﺑەھﺰاد ﻗەوال وای ﮔﻮت. ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟــە 70ﻓەرﻣــﺎن ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﯿﺎﻧەﯾــە ﻛە ﻟــە ﻣێﮋوودا ﺑەﺳەر ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ھێﻨﺮاوە و دواﯾﻦ ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺷﻨﮕﺎل و دەوروﺑەری ﻟە 3ی ﺋﺎب/ ﺋﯚﮔﺴﺘﺴﯽ .2014 ﺣﻮزﻧﯽ ﻣﻮراد ﺑــﺮای ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد ﻛە ﺧﺎﺗﻮوﻧێﻜﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿە و ﻟە دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ھەﺗﻮوە و ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧە، ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﻧﺎدﯾە ﻧێﺰﯾﻜەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮓ ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ﻣﺎﯾــەوە و دواﺗﺮ ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯿﺎن ھەﺗــﻮوە“ .ﺣﻮزﻧــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ
دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﺑــﺎرەی رێﻜﺨﺮاوی ﯾــەزدا ﻧﯿﯿە ﻛە دەڵێﻦ ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دەﻛﺎت. ﺋێﺴــﺘە ﺑێﺴــەروﺑەرﯾﯿەك ﺑــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧەوە دﯾــﺎرە ﺑەو ﭘێﯿەی ﻣﯿﺮ ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵە ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رێﻜﺨﺮاوی ﯾەزدا ﻟە دەرەوە ﺑەﻧﺎوی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻗﺴــە دەﻛﺎت ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻧﻮێﻨەری ﺋێﺰﯾﺪی دەزاﻧﻦ .ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﻧﺎدﯾە ﻣﻮراد وەك ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ دﯾــﺎری ﺋێﺰﯾﺪی دەرﻛەوﺗﻮوە و ﺑە وﺗﺎﻧﺪا دەﮔەڕێﺖ و داوای ”ﻛــﯚچ“ی ﺋێﺰﯾﺪﯾــﯽ ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯽ دەﻛﺎت. ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺣﻮزﻧﯽ ﻣﻮراد ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﺎدﯾەی ﺧﻮﺷــﻜﯽ ﭘێــﯽ ﮔﻮﺗﻮون ﻓڕۆﻛەﺗﺎن ﺑــﯚ دەﻧێﺮم ﻛﻮچ ﺑﻜەن ﺑﯚ دەرەوە .ﺑەم دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺋێﻤە رەﺗﻤﺎن ﻛﺮدووە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺟێ ﺑێڵﯿــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەش ﻧﯿﻢ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺟێ ﺑێڵﻦ و ﻛﻮچ ﺑﻜەن ﺑﯚ دەرەوە“. ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺧﯚﯾﺎن زۆرﺑەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھێﺮﺷــﯽ داﻋــﺶ ﺋﺎزارﯾــﺎن دان، ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧــەن ﻛــە ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ژﯾــﺎون ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە داﻋﺶ ﺑەرەو ﻛﯚﺗﺎ دەﭼێ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی رزﮔﺎر ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺳەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾە ﺋەو ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧەی ﻋەرەب و ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﭼﯚن رێﻚ دەﺧﺮێﺘەوە؟
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
”ﺧەوﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﻧﺎﯾەﺗەدی“ ﻛﺎوە ﺋﺎھەﻧﮕەری:
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻣﺎوە ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﺋێــﺮان و ﻟــە ﺋێﺴــﺘەوە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺑﺎڵە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە .ﻛــﻮرد ﭼــﻮار ﺧﻮﻟە ﺑە ﮔەرﻣــﯽ ﻟــەو ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە ﺑەﺷــﺪاری دەﻛﺎت و ﺑﺎڵــﯽ رﯾﻔﯚرﻣﺨــﻮاز ﻟــە رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆرﯾﻨــەی رەھﺎی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە. ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎﯾﻜﯚﺗــﯽ رۆژھــەت ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﻟە ﺋێﺮان ﻛﺮدووە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ
رۆژھــەت ﺑــەو ھﯿﻮاﯾــەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە دروﺷــﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎڵــﯽ رﯾﻔﯚڕﻣﺨــﻮاز ﺑــﯚ ﻛەﻣە ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﺎﺗە ﮔﻮێــﯽ دەوڵەت ،ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺎڵێــﻮراوی رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮازەﻛﺎن ﻛــﺮدووە و ﭼﻮوﻧەﺗــە ﺳــەر ﺳــﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان ،ﺑەم ﺋﺎﯾــﺎ رﯾﻔﯚرﻣﺨــﻮازان ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﺧەوﻧﺎﻧە ﻛﺮدووە ﻛە ﻛﻮردی رۆژھەت ﻟە ﭘێﻨﺎوﯾﺪا دەﻧﮕﯿﺎن داوە؟. ﻛﺎوە ﺋﺎھەﻧﮕــەری ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﺑەڵێﻨــﯽ ﭘﺎڵێﻮراوان ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧەوﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﻧەﺑﻮوە،
ﺋەﮔــەر ﭼﺎوێــﻚ ﺑە ﻣێــﮋووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رۆژھەﺗﺪا ﺑﺨﺸێﻨﯿﻦ، ﺑە رووﻧﯽ دەردەﻛەوێﺖ چ ﻣﺎف و داواﮔەﻟێﻚ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردەوەﯾە“. ﺋﺎھەﻧﮕەری ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑڕواﯾەﯾە ﺧەوﻧــﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﺋێــﺮان رێﮕــە ﭘــێ ﻧــەدراوە و وەك ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘــێ دەدات ”ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان و ھەﻧﺪێــﻚ ﯾﺎﺳــﺎی ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮاو ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺷﻮورای ﺑەرزی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋەو وﺗە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاون ،ھەروەھﺎ ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ رژێﻤﯽ ﺋێﺮان ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﺎﺗﻨە دی
ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﯽ ژێﺮ دەﺳﺘەﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﻧــەك ﻧﺎﯾەﻧە دی ،ﺑەڵﻜــﻮ ھﺎﺗﻨە دﯾــﯽ ﺋــەو ﺧەوﻧﺎﻧە ﺑــە ﻣﺎﻧﺎی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿە ﻟەو رژێﻤەدا، ﭘێﻢ واﯾە ﺋەوەﯾــﺶ ﻟە ﺧەوﻧێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە ﯾــﺎن ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋەو رژێﻤە دەﺑێ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دوو ھێڵﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑڕن“.
ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻓەرﻣــﯽ ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧــﺎو ﺑﺎڵﯽ رﯾﻔﯚڕﻣﺨــﻮازان و ﺑــە ﻛﻮرداﻧﯽ رﯾﻔﯚرﻣﯿﺨــﻮاز ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻨﺎﺳــە دەﻛەن .ﺋەوان ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﺧﯚﯾــﺎن دەﭘﺎڵێﻮن و ﭘێﯿﺎن واﯾە ”ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ﺋێﺮان دەرﻓەﺗﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ﻣﺎﻓە ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻧــەك وەك ﻧەﺗــەوە ،وەك ﺋەﺗﻨﯿﻜێﻚ دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺮێ“. ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرداﻧــﯽ رۆژھەت ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﺟﯿــﺎوازی ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗﺪا دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﺗﺎرادەﯾەك ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﻟــە ﻧێﻮان ﺗێڕواﻧﯿﻨــە ﻟەﻣێﮋﯾﻨەﻛــەی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و دەﻧﮕێﻜــﯽ ﺗﺎزە دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ﻛە ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت” ،ﻛــﻮرد دەﺑێ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێــﻮان ﺑﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ وەك ھەل ﺑﻘﻮزێﺘەوە و
ﻛﺎوە ﺋﺎھەﻧﮕەری:
ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دوو ھێڵﯽ ﯾەﻛﺘﺮﺑڕن
وادە و ﺑەڵێﻨﯽ ﭘﺎڵێﻮراوەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧەوﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﻧەﺑﻮوە
ﺑەﺳﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﺮێﺖ“ .ﺑەم ﻛﻮرد ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھەت ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺑﺘﻮاﻧێ ﯾﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەو ﺷــێﻮە ﺑﻜﺎت و ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﻟێﯽ دەرﺑﭽێﺖ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛــﻮرد ﺗێﻜەڵ ﺑــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑێﺖ. ﺋﺎھەﻧﮕەری دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺟەوھەرﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮرد ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾە، ﺑﯚﯾــە ﻟەواﻧەﯾە ﺑە ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ھەﻧﺪێﻚ ﭘﻠەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەوﯾــﺶ ﻧە ھەﻣﻮو ﭘﯚﺳﺘێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ دەرﻓەت ﺑﺪرێ ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻛﻮردێﻚ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑﺒێﺘە ﺳەرۆك ﯾﺎن ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ﺳەرﻛﯚﻣﺎر“. ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺴﺘەی ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑە وﺗەی ﺧﯚﯾﺎن، ﻟە ﻧێﻮ ھەﻣــﻮو ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗﺎﻛە ﻛﻮردێﻜﯿﺎن ﻧەدﯾﻮەﺗەوە ﻛە ﺷﯿﺎو ﺑێ ﺑﯚ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻨە. ”ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺷــﺘێﻚ وەك ھەل ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿە .ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ
ﻛﻮرد ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚ ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘﯚﺳــﺘە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ وت ﺑــە دەﺳــﺘەوە ﺑﮕــﺮن ،ﻧﺎﺷــﺘﻮاﻧﻦ ﺳــﻮود ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧﯿــێ ﻧێــﻮ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ رژێﻢ ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎخ و ﺷﺎرە ﻛە دەﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ھەوێﻦ ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫﺎﺗﻨﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺗەﻧﮕﮋە ﺑﯚ رژێﻢ ،ﺑەم ﺋــەوەش ﺑە ﻣﺎﻧﺎی وەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﻧﯿﯿــە“ ﺋﺎھەﻧﮕەری وای ﮔﻮت. ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺮان رۆژی 19ی ﺋﺎﯾﺎری 2017 ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ و ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ھەردوو ﺑﺎڵﯽ رﯾﻔﯚڕﻣﺨﻮاز و ﺑﺎڵﯽ ﺗﻮﻧﺪﺋﺎژۆی ﺋێــﺮان ،ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ،ھەرﭼەﻧــﺪ وادەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﻟە ﺋێــﺮان رۆژی 14ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧە، ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺋەو وادەﯾە دەﻛەوێﺘە ﻧــﺎو ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﻣەزان، وادەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛە ﭘێﺶ ﺧﺮا و ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎر ،ﺧەڵــﻚ دەﻧﮓ ﺑە ﺷــﻮورای ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدەن.
ﺳﺰای ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑە دراوی ﺳﺎﺧﺘە 15ﺳﺎڵ ﮔﺮﺗﻨە
دراوی ﺳﺎﺧﺘەی زۆرﺑەی وﺗﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎغ دەﻛﺮێﺘەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟــە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿــﺪا ،دراوی ﺳــﺎﺧﺘەی زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ و ڕۆژاﻧە ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﻗﯚڵﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﭘــێ دەﺑــڕن .ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــە دراوی ﺳﺎﺧﺘە ﻛﺎرێﻜﯽ درێﮋی ﺑەردەوام ﻧﯿﯿە و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێﻮە دەﻛەن ،ھەرزوو ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە دەﺑﯿﻨﻨەوە. ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑەﻛﺎرھێﻨەر 15ﺳﺎڵ دەﮔﯿﺮێ. ﺋەو ڕۆژە ﺋﺎزاد دڵﯽ ﺑەوە ﺧﯚش ﺑﻮو ﻛــە ﻟــەو ﺑــێ ﭘﺎرەﯾﯿﯿەدا ﺑڕێﻚ زﯾﺎﺗﺮی ﻟــە ڕۆژان داھﺎﺗﯽ ھەﺑﻮوە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳێﻚ دێﺖ و ﻟە دووﻛﺎﻧە ﺑﭽﻮوﻛەﻛەی100 ، دۆﻻری ﭘــێ دەدات و 20ﺑﺎی دۆﻻر ﺑە دﯾﻨــﺎر وەردەﮔﺮێﺘەوە، ﺑــەم ﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەی زۆری ﻧەﻛێﺸــﺎ و ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــە ﺑﻮو ﻛە ﻟــە ﺑــﺎزاڕی دۆﻻری ھەوﻟێﺮ، ﺑــﯚی دەرﻛــەوت ﺋــەو ﭘﺎرەی وەرﯾﮕﺮﺗﻮوە ﺳﺎﺧﺘەﯾە. ﺟﮕــە ﻟە ﺋــﺎزاد ،ﺋەوە ﺑەﺳــەر ﻣەﺳــﻌﻮود ﭘﺎﻛەﺗﻔﺮۆﺷﯿﺸــﺪا
ھﺎﺗﻮوە .ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨەوەی ﭘﺎﻛەت دەﯾەوێﺖ ھەر ﻟەو ﺑﺎزاڕە دۆﻻر ﺑﻜڕێــﺖ ،ﻟــە ﭘﺎرەﻛەﯾﺪا 200ھــەزار دﯾﻨﺎری ﺳــﺎﺧﺘە دەردەﭼێﺖ .ﺋەو ﺑڕە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﺧێﺮی ﺋــەو ﻣﺎﻧﮕەﯾەﺗﯽ. ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت، ”ﺋــەوە ﺟــﺎری دووەﻣــە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻛو دەﺧەﻧە ﺳەرم“. ﺋەوە ﺑــﯚ ھەﻧﺪرێــﻦ ﻣﺤەﻣەد ﻛــە ﻛﺎری ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ دراو دەﻛﺎت ﻟــە ﺑﺎزاڕی دۆﻻری ھەوﻟێﺮ ،ﻧﺎﻣﯚ ﻧﯿﯿــە و ﺑە ﭼەﻧﺪ ڕۆژ ﺟﺎرێﻚ ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ ھەواڵﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە دەﺑێــﺖ .ﺋــەو دەﯾﮕێڕێﺘــەوە ﻛە ھــەر ﺋەﻣڕۆ دووﻛﺎﻧﺪارێــﻚ ھﺎﺗــﻮوە و 300 ھەزار دﯾﻨﺎری ﺳــﺎﺧﺘەﯾﺎن ﭘێ داوە .ﺑــﺎزاڕی دۆﻻری ھەوﻟێﺮ ﻟــە ﮔﯚﺷــەﯾەﻛﯽ ﺷــێﺨە ھەڵﻜەوﺗــﻮوە و ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﯿﺘە ﻧﺎوﯾەوە ،ﺟﮕــە ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛﺎن، ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﺑەردەﻣﯿﺎن ﻣێﺰی دراو ﮔﯚڕﯾﻨــەوە ﺑەدوای ﯾەﻛﺪا، درێﮋ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە زۆرن ﻛە ﻟەو ﺑﺎزاڕە ﻛﺎر دەﻛــەن و ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن
”ﺟﺎر ھەﺑﻮوە ﺋﺎﻣێــﺮی ژﻣﺎردن و ﭘﺸــﻜﻨەری دراو دەری ﻧەﺧﺴﺘﻮوە، ﺑەم ﺋێﻤە ﺑەس ﺑە دەﺳﺖ ھەﺳﺘﻤﺎن ﭘێﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﺳﺎﺧﺘەﯾە“.
ﭼەﻧــﺪ ﺑەﺳــەرھﺎﺗێﻜﯽ ﻟــەو ﺷێﻮەﯾەی ﭘێﯿە .ﺑەم ﻣێﮋووی دراوی ﺳﺎﺧﺘە ﻛﯚﻧە و ﻟە ھەﻣﻮو وﺗێﻜﯿــﺶ ﺑــەدی دەﻛﺮێﺖ. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾــەك و دووان ﻧﯿﻦ و ﺑەرﺑوە .ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺋەودﯾﻮ ﻣێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕی دۆﻻر ﻛــە ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛەن ،دەڵێﻦ ﺟﮕە ﻟە دۆﻻر و ﯾﯚرۆ و ﭘﺎوەﻧﯽ ﺳــﺎﺧﺘە10 ،ی و 25ی و ﺑەم دواﯾﯿﯿﺎﻧە 50ھەزار دﯾﻨــﺎری ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺳــﺎﺧﺘەی دروﺳﺖ ﺑﻮوە .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەوان ”دروﺳــﺘﻜﺮاوی دراوی ﺳﺎﺧﺘە زۆرﺑەی وﺗﺎن ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺳــﺎغ دەﻛﺮێﻨەوە“ .ﺋەو دراواﻧە ﻛە زۆرﯾﻨە ﺋێﺮاﻧــﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻠﯽ و ھەﯾﺸﯿﺎﻧە ھەر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺮێﻦ. ﺋەواﻧە ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮاون، ﺋەﮔــەر زۆر ﺷــﺎرەزای دراو و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛــەی ﻧەﺑــﯽ ،ﻓﺮﯾﻮی ﭼﺎوەﻛﺎﻧﺖ دەﺧﯚی ،ﺑەم ﺋەوە ﺑەﺳــەر ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺗێﻨﺎﭘەڕێﺖ ﻛــە ﻛﺎری ﮔﯚڕﯾﻨــەوەی دراو دەﻛەن ﻟە ﺑﺎزاڕی دۆﻻرﻓﺮۆﺷﺎن، ﺳــەﻋﺪی ﻛە ﻟــەو ﺑــﺎزاڕە ﻛﺎر دەﻛﺎت ،دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﻛە ”ﺟﺎر ھەﺑﻮوە ﺋﺎﻣێﺮی ژﻣﺎردن و ﭘﺸﻜﻨەری دراو دەری
ﻧەﺧﺴﺘﻮوە ،ﺑەم ﺋێﻤە ﺑەس ﺑە دەﺳﺖ ھەﺳﺘﻤﺎن ﭘێﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﺳﺎﺧﺘەﯾە“. ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛﺎری دراوی ﺳﺎﺧﺘە دەﻛەن ،ڕەﻧﮕە ﻧەوێﺮن ﺑەﻻی ﺋەو ﺑــﺎزاڕەدا ﺑێﻦ ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوەی ﻟەو ﺑﺎزاڕە ﻛﺎری ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراو دەﻛﺎت ،وەك ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن ،ھەر ﺑەدەﺳﺖ ﻟێﺪاﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗــﯽ ژﻣﺎردن، ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛــەن و دراوە ﺳــﺎﺧﺘەﻛە دەردێﻨﻦ .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧﯚﯾﺎن ”ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻧﺎﯾەﻧە ﺋەو ﺑﺎزاڕە و دراوە ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺘﮕێڕ و دووﻛﺎﻧە ﻻﺑەﻻﻛﺎن
ﺳــﺎغ دەﻛەﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺑەﻛﺎرھێﻨــەر دەدەﻧە دەﺳــﺖ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ“. ”وﺷە“ ﺑﯚ ﭼەﻧﮕﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻟەﺳــەر دراوی ﺳــﺎﺧﺘە ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﮔﯿﺮاون، ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻨﻜەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ 30ی ﻣەﺗﺮی ﻧﺰﯾﻚ ﺑــﺎزاڕی دراو ﻛﺮد. ﻟەوێﺸــەوە ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەوﻟێﺮ و دوای ﺳەردان و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﭘێﻮەﻧﺪی و ﺳێ ڕۆژ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ، ﻧە ﺋﺎﻣﺎری ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮاوی ﭘێ دراو ﻧە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن داﯾەوە. ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑە دراوی ﺳــﺎﺧﺘە،
دەﭼێﺘــە ﺧﺎﻧــەی ﺗــﺎوان و ﺳــﺰاﻛەی ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ ﺗﺎ 15 ﺳــﺎڵ ﮔﺮﺗﻨە و ﺧﯚ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺋەﮔەرﯾﺸــﺪا ﺣﻮﻛﻤەﻛــەی ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾﯿﯿە. ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋەواﻧەی وەك ﺋﺎزاد و ﻣەﺳﻌﻮود ،دراوی ﺳﺎﺧﺘە ﻗﯚڵﯽ ﺑڕﯾﻮن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ڕەﻧﮕە ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەﯾﺶ ﻛەم ﻧەﺑﻦ ﻛە ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی دراوی ﺳــﺎﺧﺘە ﭘﯿﺸــەﯾﺎﻧە .ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەر ﻛﻮن و ﻛەﻟەﺑەرێﻜﯽ ﺑﺎزاڕدا، ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑــەدوای ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەوەن.
ﻟە ﻧێﻮان ﺣەوﯾﺠە و ﻛەرﻛﻮوك ژﯾﺎن ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دێﺘە ﻛڕﯾﻦ
ﻟەﻻﯾــەن داﻋﺸــەوە داﮔﯿــﺮ ﻛــﺮاوە ،ﺋەو ﺷــﺎرۆﻛەﯾە ﺑە ﻛﯚی ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ،ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻢ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ﻛە ﭘێﺶ دەﯾﺎن ﺳﺎڵ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻋﺴﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە ﺗەﻋﺮﯾﺐ ﻛﺮاوە. ﺣەﺳــەن ﺣەوﯾﺠەﯾــﯽ ﻧــﺎوی ﺧﻮازراوی ھەﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﺗﺮە ،ﺋەو ﺑەھﯚﻛﺎری ﺋەوەی ﻛەﺳﻮﻛﺎرەﻛەی
ﻟــە ﺣەوﯾﺠــە ﻣﺎوﻧەﺗــەوە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرە ،ﻧﺎﯾەوێ ﻟەم راﭘﯚرﺗەدا ﻧﺎوەﻛەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ. ﺣەوﯾﺠەﯾــﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺋەواﻧــەی ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﭘــﺎرەی ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿــەﻛﺎن ﭘەﯾــﺪا ﺑﻜەن، ﺧﯚﯾﺎن ﻣﻠــﯽ رێﮕــە دەﮔﺮﻧەﺑەر، زۆرﺑەی ﺟﺎر ﺑەﺳەر ﺑﯚﻣﺒﯽ ﭼێﻨﺮاو دەﻛەون ﯾﺎن دەﻛەوﻧە ﺑﯚﺳــەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸەوە“.
ﺋەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﭘﯿﺮ و ﭘەﻛﻜەوﺗەﻛﺎن زۆر ﻛێﺸەﯾﺎن ﻧﯿﯿە“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار ﻛەس ﻟــە ﻣﺎوەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺣەوﯾﺠەﯾــﺎن ﺟــێ ھێﺸــﺘﻮوە و ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ھێﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن و ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﺋﺎوارەﺑﻮون ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە.
ﻟﯿﻮا ﻣﺤەﻣەد ﻗــﺎدر ،ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻣﯿﺤــﻮەری داﻗﻮوﻗــﯽ ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘــﺎت ﻛــﺮدەوە، رۆژاﻧــە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺧێﺰان ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ داﻋﺸــەوە ﺑەرەو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھەڵﺪێﻦ. ﺋــەو دەڵــێ” ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧــەی ﻛە ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿﺎن ﻟە
رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،دەﻛەوﻧە ﺑەر ﺑﯚﻣﺒﯽ ﭼێﻨﺮاوی داﻋﺶ و ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ دەدەن ﯾﺎن ﺑە ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑﺎز دەﻛەن“. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﭘێﯽ واﯾــە ،ﺑەھــﯚی ﮔﺮاﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻛﺎ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿە ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧە، ﺷــەﭘﯚﻟﯽ ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺣەوﯾﺠــە و دەوروﺑــەری زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ.
ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺷەھﯿﺪی ﻣﯿﺤﺮاب ﻟە ھەوﻟێﺮ:
ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺷﯿﻌە ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﺑەھێﺰداﯾە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻛﺎوە ﺟەم ﺷــێﺦ ﺑەﺷــﯿﺮ ﻋــﺎدل ﮔﻮڵــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺷەھﯿﺪی ﻣﯿﺤﺮاب ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەر ﺑە ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻗــﻮم و ﻧەﺟــەف ﻧﯿﯿــە و دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ﺋەوەی ﻟەﮔــەڵ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﺪا ﻧەﺑێ، دەوڵەﺗەﻛــەی دەڕووﺧــێ“. ﺷــێﺦ ﺑەﺷــﯿﺮ ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﻧەﺟەف ﻟەﺑﺎرەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە دەﻛﺎت و دەڵێ” ،ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟەﮔــەڵ ﻋێﺮاﻗێﻜــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﺑەھێﺰداﯾە“. ﻣەرﺟەﻋــﯽ ﺗەﻗﻠﯿــﺪی ﻗﻮم ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻋێﺮاق و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﻻﯾەﻧە ﺷﯿﻌەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت؟ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺗەﻗﻠﯿﺪی ﻧەﺟەف ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﭼﯿﯿە؟ ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازی و ﻛێﺸــەﯾەك ﻟە ﻧێﻮان ﻣەرﺟەﻋــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮدا ﻧﯿﯿە. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ھەﻣــﻮو ﻣەرﺟەﻋەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌە ،ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﺑە ﺋﯿﺴﻼم و ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ و ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕە. ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧەﺟەف ﻟەﮔــەڵ ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟەﮔــەڵ ﻣەرﺟەﻋەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺷــﯿﻌە ﻛێﺸە و ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ھەﯾە و ﺋەوﯾﺶ ﺑــە رووﻧﯽ دﯾــﺎرە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻗﻮم ﺑە
ﺗــەواوی ﺗێﻜەوی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑــﻮوە ،ﺑــەم ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻧەﺟەف ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻛﺎر ﻧﺎﻛﺎت .ﺑﯚ ﺋەوە ﭼﯽ دەڵێﻦ؟ ﻣەرﺟەﻋەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻟە ﻗﻮم، ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧەﻛﺮدووە و ﻧﺎﺷــﯿﻜەن ،ﺑــەم ﺋــەوان ھــﺎوﻛﺎر و ھﺎوﺑﯿــﺮن ﻟەﮔــەڵ ﺳﯿﺎﺳــﯽ. ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑﺰاﻧێ، دەﺳــﺖ ﻟە ھەﻧــﺪێ ﻛﺎروﺑﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ وەردەدات .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋﺎﯾەﺗﻮ ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﻟە ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪادا ھەﺑــﻮو ،ﻟــە رێﮕەی ﭼەﻧﺪ ﻓﺘــﻮاوە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻛﺮد .ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻣﺤەﻣــەد ،ﺧەڵﻜــﯽ ﺣەوﯾﺠەﯾە ،ﺋەو ﭘﺎش دوو ﺳــﺎڵ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ داﻋﺸﺪا، ﺋێﺴــﺘە ﺧــﯚی ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە ﺷــﺎرۆﻛەی داﻗﻮوق ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك .ﺋەو ﺑﺎس ﻟە ﺳــەﺧﺘﯽ رێﮕەی دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟــە ﻧێﻮان ﺣەوﯾﺠــە و ﻛەرﻛﻮوك دەﻛﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸــەوە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ ﻛــﺮاوە و ﻟەژێــﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﺪاﯾە. ﻣﺤەﻣــەد ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ،
5
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی وادەی ﺷەڕی ﺣەوﯾﺠە ،داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە ﺑە ﻟێﺸﺎو ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛﯚچ دەﻛەن .ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ،ھەر ﻛەﺳێﻚ دەرﺑﺎز دەﻛەن.
”رێﮕــەی دەرﺑﺎزﺑﻮون ﺳــەﺧﺘە، ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ ﻛە رێﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗەﻧﯿــﻮە ،ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚﻣﺒڕێﮋ ﻛﺮاوە ،ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﮔەورە ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ھەﺗﻮوەﻛﺎن دادەﻧێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛــە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ ھەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ھەﺗﻮو ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑﺒﯿﻨﻦ دەﺳــﺘڕێﮋی ﻓﯿﺸەﻛﯽ ﻟێ دەﻛەن و دەﯾﻜﻮژن“. ﺑەھــﯚی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺑﯚﻣﺒە ﭼێﻨــﺮاوەﻛﺎن، ﺋەواﻧەی ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺣەوﯾﺠەوە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻨە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ژێــﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﻧﺎﭼﺎرن رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن. ﻣﺤەﻣــەد ﻛــە ﺑەھــﯚی ﻟــە ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺣەوﯾﺠەوە دەرﺑﺎز ﺑــﻮوە ،دەڵێ، ”ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻚ ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر وەردەﮔﺮن“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﺣەوﯾﺠە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻟەوەﺗەی 12ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2014ەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
ﮔﻮێڕاﯾەڵﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﻮوﻧە و ﺑەﻗﺴەﺷــﯿﺎن ﻛﺮدوون. ھــەر ﻛــەس و ﻻﯾەﻧێﻜﯿــﺶ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﻓﺘــﻮای ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەت ﻧەﺑــﻮوە ،ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە و دەوڵەﺗەﻛەﺷــﯽ رووﺧﺎوە .ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ھــەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ زاﻧﯿﻮە ،دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری دەوڵەﺗﺪا ﻛﺮدووە. ھەﻧــﺪێ رووداو ھــەن ﻛە ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧێﻮان ﻣەرﺟەﻋەﻛﺎﻧﯽ ﻗــﻮم و ﻧەﺟەف دەﻛەن .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەو ﻛەس و ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﺳــەر ﺑــە ﻣەرﺟەﻋﯽ ﻧەﺟەﻓــﻦ ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﺑــەم ﺋەواﻧەی ﺳەر ﺑە ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻗﻮﻣﻦ ،ﺑەردەوام ﻛێﺸەﯾﺎن
ﻟەﮔەڵ ﻛــﻮرددا ھەﯾە ،ھەروەك ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﻛﻮﺗﻠەﻛەی؟ ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ﻗﺴــەی ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ﻣەرﺟەﻋە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺟــەف و ﻗﻮﻣﯽ ﻧەﻛــﺮدووە .ﺋێﻤــە دەزاﻧﯿﻦ ﻛە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻛﻮێﯿــە .ﺋێﺴــﺘە ﺳەﻣﺎﺣەﺗﯽ ﺳەﯾﺪ ﻋەﻣﺎر ﺣەﻛﯿﻢ ﻛــە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەﻣــﻮو ﻛﻮﺗﻠە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧە ،ﺑە ﺗەواوی ﺑﺎوەڕی ﺑە ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺳــەﻣﺎﺣەﺗﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ ھەﯾە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻛێﺸە و ﺷەڕەی ﻟە دووزﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺪا رووی دا ،ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﺑﺎی ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﭼﯚن ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮد و ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﭼﯚن ﺑﻮو؟
ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﮔﻮێڕاﯾەڵﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿــەت ﻧەﺑــێ دەوڵەﺗەﻛەی دەڕووﺧێ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻋێﺮاق، ﺳــەرﻛﯚﻧەی ﺋــەو رووداواﻧەی ﻛــﺮد و دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ھەر ﻛەس و ﻻﯾەﻧێــﻚ ﺋﺎژاوەی ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪووە ،دەﺑێ ﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﺳــﺰا ﺑﺪرێﺖ و ھﯚﯾەﻛەﺷــﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﺑﺰاﻧــﺮێ. ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ھﺎدی ﻋﺎﻣﺮی زۆر ﺑــە ﺗﻮﻧﺪی دژی ﺋەو ﺋﺎژاوەﮔێڕﯾﯿە وەﺳﺘﺎﯾەوە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜﯿﺎن ﮔﺮت و ﺋێﺴــﺘەش ﻟــە ﻧــﺎو ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــەدان .ﺋێﻤە دەﺑێ ﺋەوە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛە زۆر ﻻﯾەن ﻟــە دەرەوەی ﻋێﺮاق دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟــەو ﺋﺎژاوەﮔێڕﯾﯿــەدا ھەﯾە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﻻﯾەﻧەی زۆر ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن دەﻛﺎت و ﺧﯚی وەك ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﺎن ﻧﯿﺸﺎن دەدات .ﺋــەو ﻻﯾەﻧــە ،ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە. ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻓﯿﺘﻨەی دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ،ﻛەرﻛــﻮوك و ﻣﻮوﺳڵﺪا ھەﺑﻮوە و وﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﺋﺎژاوە ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﺷــﯿﻌەدا دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ. ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑــەرەو ﻛﯚﺗﺎﯾــە و ھــﺎوﻛﺎت زۆرﺑــەی ﻻﯾەﻧە ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﯿﮕەراﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳــڵﻦ .ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ
ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﻧەﺟەف ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳڵ ﭼﯿﯿە؟ ﻣﻮوﺳــڵ دەﺑﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەوە ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ، وەك ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ﺷــﺎراﻧەی ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ رزﮔﺎر ﻛﺮاون و ﺋێﺴﺘەش ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەﻛــەوە ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮێﻦ. ﺋێﻤە ﻟــەو ﺑﺎوەڕەداﯾــﻦ ﺋەﮔەر ﻣەﺳــەﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺘﯽ ﭘەردە و ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی دەرەﻛﯽ ﻧەﺑێﺖ، ﺋێﻤــە ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﻣﻮوﺳــڵ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﻟــە دەرەوەوە ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﻧەدرێــﺖ .دەﺑێ ﺋێﻤــە ﺧﯚﻣﺎن ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر داھﺎﺗﻮوی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،ﻧەك ﺋــەوەی ﻟە دەرەوە ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪرێــﺖ و ﺋێﻤە ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋێﺮان ﯾــەك ﻟەو وﺗﺎﻧەﯾە ﻛە ﺑەردەوام ﭘﺸــﻜﯽ ﻧﻔﻮوزی ﺧﯚی ﻟە ﻋێﺮاق وﯾﺴــﺘﻮوە و ھەوڵﯽ ﺑﯚ داوە ،ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗﯽ ﻧەﺟەف ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺧﻮاﺳﺘەی ﺋێﺮان ﭼﯿﯿە؟ ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻦ ﺋەوەم ﻧەﺑﯿﺴﺘﻮوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺋــەوە وﺗﺎﻧــﯽ ﻛەﻧﺪاو و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺳــﻌﻮودﯾەن ھەوڵﯽ ﻟەو ﺟﯚرە دەدەن .ﺋەو وﺗﺎﻧە ﺑە
ﭘﺎرە داﻋﺸــﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮد و ﻓﯿﺘﻨەﯾﺎن ﮔێڕا .واﻗﯿﻌەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛــە ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﺮان ﭼــەك و دەﺑﺎﺑەی ھێﻨﺎوەﺗە ﻧﺎو ﻋێﺮاق ﯾﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎ؟ ﺋێﻮە ﺑﯚ ﻟەﺳەر ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻗﺴە ﻧﺎﻛەن و ﻛەس دژی ﻧﺎوەﺳﺘێ؟ ھەﻣﻮو وﺗﺎن ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ﺑڕﯾﻮە و ﻟە داھﺎﺗــﻮودا دەردەﻛەوێ ﻛە ﺋەوان ﭼﯿﯿﺎن دەوێ. ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەﺗــﯽ ﻧەﺟــەف ﻟەﺳــەر ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻛــﻮرد ﺑــﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭼﯽ دەڵێ؟ ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەت ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ھەﻣــﻮو ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛﺎت. ﺋــەوان دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻋێﺮاﻗێﻜــﯽ ﮔــەورە و ﺑەھێــﺰ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن .رەﻧﮕــە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﻧەﺑﻦ ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿﺎ ﺑﺒێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە دوای ﺋەوﯾﺶ ﺳــﻮﻧﻨە ﺟﯿــﺎ دەﺑێﺘــەوە و ﻟە دەرەﻧﺠﺎﻣﺪا ﻋێﺮاق ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼە دەﺑێ. ﻛەواﯾــە ﻣەرﺟەﻋﯿﯿەت دژی ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻟە ﻋێﺮاق؟ دژ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟەﮔــەڵ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﺪان. ﺑــەم ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﻛﻮرد ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا داوای ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺋەوﻛﺎت ﭼﯽ؟ زۆر ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە داوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻧەﻛــﺮدووە. ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەھﺎﺗﻮوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
”ﺳــێ ﺟﯚر ﺗﻮﺧﻤﻢ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﺑﯚ ھەر ﺟﯚرێﻜﯿﺎن 100داﻧەم ﻻی ﺧﯚم ﭘﺎراﺳــﺘﻮوە ،ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﺑﺎﺷﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻣﻦ دووﭘﺸﻜەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ دەﺑەم ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﻢ .ھﯿﭻ ﺟﯚرە دووﭘﺸﻜێﻜﻢ ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە ﺑە وەرزی زﺳﺘﺎن ڕێﮋەی ژەھﺮەﻛەی ھێﻨﺪە ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
دووﭘﺸﻜﯽ ﻋەرﺑەت زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەوروﭘﺎ ﺳەرﺳﺎم دەﻛﺎت وﺷە /راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﭼەﻧــﺪ ﺗﻮێﮋەر و ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺑﻮاری ﺧﺸــﯚﻛەﻛﺎن ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟەﺑﺎرەی دووﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﻋەرﺑــەت دەﻛــەن، ﺋەوان ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو دووﭘﺸﻜﺎﻧە ﻧﯿﺸــﺎن دەدەن ﻛە ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا ھەن و ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛەن. ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوودا ،ﺗﯿﻤێﻚ ﻟە ﺗﻮێــﮋەران و ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑــﻮاری ﺧﯚﺷﻜەﻛﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەوان ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﮔەڕان و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑە ﺷﻮێﻦ دووﭘﺸﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ﮔﺮﯾﺲ وﯾﺮﻧەر ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺳﻜﻮﺗﻠەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﺳەر ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ دووﭘﺸﻚ دەﻛﺎت. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەڕاوم ﺑﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ
ﺗﻮﺧــﻢ و ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ دووﭘﺸــﻚ و ﭼەﻧﺪان ﻗەﺑﺎرە و ﺷێﻮەی ﺟﯿﺎوازم دۆزﯾﻮەﺗەوە“. ﺗﯿﻤەﻛــە دووﭘﺸــﻚ ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﯚ دەﻛەﻧەوە ،ﻟە ﺷﻮوﺷــەی ﺗﺎﯾﺒەت ھەڵﯿﺎن دەﮔــﺮن و ﺑﯚ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ
ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەڵﻜەوﺗــﻮوە .ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟە دێﺮزەﻣﺎﻧــەوە ﺑــە دووﭘﺸــﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ﻧﺎﺳــﺮاوە و ﺳەرﭼﺎوە ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭘەﻧﺠﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑــﺮدووەوە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە
ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر ﮔﺮﯾﺲ وﯾﺮﻧەر:
دووﭘﺸﻜﯽ ﻧﺎوﭼەی ﻋەرﺑەت ﺗﺎﯾﺒەﺗە و رێﮋەی ﺷــﯿﺮﯾﻨﯿﯿەﻛەی ﻟە ژەھﺮدا ﯾەﻛﺠﺎر زۆرە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەﯾﺎﻧﮕﻮازﻧەوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەوان ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە دووﭘﺸﻜﯽ ﻋەرﺑەت و ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮدوون. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚرە ﺳــﻜﯚﺗﻠەﻧﺪﯾﯿەﻛە دەڵێ” ،ﺋەوەی ﻟەﺑﺎرەی دووﭘﺸﻜﯽ ﻋەرﺑەت ﺑﺎﺳﯿﺎن دەﻛﺮد ،زۆر زﯾﺎﺗﺮم ﺑەﭼﺎوی ﺧﯚم ﺑﯿﻨﯽ ،دووﭘﺸــﻜﯽ ﻧﺎوﭼەی ﻋەرﺑەت ﺗﺎﯾﺒەﺗە و رێﮋەی ﺷﯿﺮﯾﻨﯿﯿەﻛەی ﻟە ژەھﺮدا ﯾەﻛﺠﺎر زۆرە“. ﻋەرﺑــەت ﻟــەرووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺷﺎرەدێﯿەﻛﯽ ﺳــەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە و ﺑــەدووری 27ﻛﻢ
ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛەﯾەوە رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، رێﻨﻮێﻨــﯽ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە دەﻛــﺮاوە و ﭼﺎوەڕوان دەﻛەن ﻟە وەﻗﺎﯾﻌﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ.
ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﯽ دووﭘﺸــﻜﯽ ﻧﺎوﭼەی ﻋەرﺑەت دەﻛەن. وﯾﺮﻧــەر ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺳــێ ﺟﯚر ﺗﻮﺧﻤﻢ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮدووە و ﺑﯚ ھــەر ﺟﯚرێﻜﯿــﺎن 100داﻧەم ﻻی ﺧﯚم ﭘﺎراﺳــﺘﻮوە ،ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﺑﺎﺷﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ، ﻣــﻦ دووﭘﺸــﻜەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋەوروﭘﺎ دەﺑــەم ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧــﻢ .ھﯿــﭻ ﺟــﯚرە دووﭘﺸــﻜێﻜﻢ ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە ﺑە وەرزی زﺳﺘﺎن ڕێﮋەی ژەھﺮەﻛەی ھێﻨﺪە ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ“. ﺳــﺎرا ﺋﯿﻤــﺮی ﺑەڕەﮔەز ﺗــﻮرك و
ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘــﯚرا ﻟە ﺑﻮاری ﺧﺸﯚﻛەﻛﺎن ،ﺋەو ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﺎوﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وﯾﺮﻧەرە و ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،دووﭘﺸــﻜﯽ ﻋەرﺑەت ﺑــەدوو ﺷــێﻮە ﻣﺮۆڤ و دەوروﺑەرەﻛەی دەﺑﯿﻨێﺖ .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﺪا ھەﺑﻮو،
ﺑەم ﻣﻦ راﺳــﺘﯿﯿەﻛەم ﺑە ﭼﺎوی ﺧﯚم ﺑﯿﻨﯽ ،ﻛﺎﺗێﻚ دووﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﻢ ﺧﺴﺘە ژێﺮ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە“. ﺋﯿﻤﺮی زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺧﺎﻧەی ﭘﺸﺘﯽ ﺋەم دووﭘﺸــﻜﺎﻧە ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﯿﻨﯿﻨﯿﺎن ھەﯾە ،ﻣﻦ ﭼﺎوﯾﻠﻜەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻢ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ دووﭘﺸــﻜێﻚ داﻧﺎ ،ﭼﺎوﯾﺎن
ﻟە ﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛەوت ،دواﺗﺮ ﺧﺴــﺘﻤە ژێﺮ ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺳەرووی ﺑﻨەوﺷەﯾﯽ، دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺟﻮوڵە ﻛــﺮدەوە و ڕێــڕەوی ﺧﯚﯾﺎن زۆر ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﯿﯿەوە“. ﺗﯿﻤەﻛــە ھەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوو ﺑﯚ ﺋەوروﭘﺎ ﮔەڕاﻧــەوە ،ﺑەم ﺑەﻧﯿﺎزن
ﺑﯚ درێﮋەدان ﺑــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەﯾﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو ﺟﺎرێﻜﯽ ﺑﮕەڕێﻨــەوە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە، وەك وﯾﺮﻧەر دەڵێ” ،دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺑێﭽﻮوی ﺋەم دووﭘﺸــﻜﺎﻧە رێﮋەی ﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ژەھﺮەﻛەﯾــﺎن ﭼەﻧــﺪ دەﺑێﺖ“.
11ی ﺳــﺎڵﯽ 2013ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێﺖ و ھێﺸــﺘﺎ ھﯿﭻ ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺋــەوەش ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎران و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ
ﻣەدەﻧﯽ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە. ﺳﺎﻻر ﻣەﺣﻤﻮود ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ﻛﺮدەوە.
ﺋــەو دەڵــێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﺑــﻦ ﺑــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە، ھەﻧﺪێﻚ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و داﻣەزراوە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺎت“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ،ھەر داودەزﮔەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎن ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەﺑێــﺖ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚ ﺋەوەش ﻟەﺳــەر ھەﻣﻮو داﻣــەزراوەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻛﺮاوە ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ داواﻛﺎری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘێﺪاﻧــﯽ زاﻧﯿــﺎری دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەن. ﺷــەﻣﺎڵ ﻓەﺗﺎح ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓﯽ دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و دەﺳەت دروﺳﺖ دەﺑێــﺖ و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻣﯿﺪﯾﺎ و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ، ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑــە داﺗــﺎ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿــە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎری رژدﺗﺮ ﺑﻜەن. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧــەوە زاﻧﯿــﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و ﻓەرﻣﯽ ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوە ﻟەﺳــەر
ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن وەك ﻣﯿﺪﯾــﺎ و رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەدواداﭼﻮون و ﺷــﯿﻜﺎری وردﺗﺮ ﺑﻜەن و رۆڵﯽ ﻛﺎراﺗﺮ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﺑﮕێڕن“. ﻓەﺗــﺎح رەﺧﻨەش ﻟە دەﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ دەﮔﺮێﺖ ﻛە ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ،ﭘێﺪاﮔﯿﺮ ﻧەﺑﻮوە ﻟەﺳــەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە، ﺳــەرەڕای ﺑەدەﻧﮕەوەﻧەھﺎﺗﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە. ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ،دەﺳــﺘەی ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟــە ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛە. ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﭘﺎش ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘێﻨــﺞ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻧێﻮان دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ،رێﻨﻮێﻨﯽ
ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﻓــﯽ دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿــﺎری دەرﭼﻮوە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر دەرﺑڕﯾﻮە“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ” ،دەﻗﯽ رێﻨﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛە ،ﺋﺎراﺳﺘەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﻮورا ﻛــﺮاوە ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە و داڕﺷــﺘﻨەوەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﭘــﺎش ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛــە ﻟە وەﻗﺎﯾﻌﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە“. دەﺳــﺘەی ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛــەی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت” ،ﺗــﺎ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛە ﻟــە وەﻗﺎﯾﻌــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑو ﻧەﻛﺮێﺘەوە ،ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ زۆر ﻟەﺳــەر وەﻗﺎﯾﻌﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑــەم ھەوڵــﯽ زۆر دراوە ﻛە ﺋەو رێﻨﻮێﻨﯿﯿــە ﺑەزووﯾﯽ ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی دواﺗﺮ ﻧﻮوﺳﺮاو ﺋﺎراﺳﺘەی داﻣەزراوەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون ﺑە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری“.
ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺳێ ﺳﺎڵ ﺑەﺳــەر ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓــﯽ دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﭙەڕ دەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە و دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻛە ﭘﺎﺑەﻧﺪە ﺑــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ،ﻟــە رێﮕەی
ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ژﻣﺎرە
ﺳﺎﻻر ﻣەﺣﻤﻮود:
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﺑــﻦ ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻛێﺸەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠە وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ:
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻛێﺸــەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻛﺮد ،ﺑەم ﻛێﺸەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠە وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻧﻮێﯽ ھەڵەﺑﺠە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە. ﺑەﭘێــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە، ھــەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎرەﻛە ﻟــە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەدا ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﻛﺮان ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺳــﺎڵێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾﺪوون ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی
ﻧﻮێﯿەﻛەی ھەڵەﺑﺠە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەو ﭘﯚﺳﺘەداﯾە و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸﻮو دەﺳــەﺗﯽ ﺋــەوەی ﻧﯿﯿە ﻛەس ﺑﺨﺎﺗە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی وەك ﭘﺎرێﺰﮔﺎر. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ داوای ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸﻮو ﻛﺮدووە ﺑﭽێﺘەوە ﺳەر ﻛﺎرەﻛەی“. ﺑەڕێﻮەﺑەری دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھﯿﭻ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎرە ﻧﻮێﯿــەی ھەڵەﺑﺠە وەرﻧﺎﮔﺮن و ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛەن. ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا ،ﻟە ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸەﯾە. ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان دوای ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ،ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺣــەوت ﻣﺎﻧﮓ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺳــەردار ﻗﺎدر ﺟێﮕﺮی وەك ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻛﺎرﺑەڕێﻜــەر دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎر ﺑﻮو ،ﺑەم ﻛێﺸەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠــە وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە. وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ دەرﻛــﺮد و ھــەردوو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺎو ﺑﺮد و ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﻧﻮوﺳﺮاوی ھەردووﻛﯿــﺎن ڕەت دەﻛەﻧــەوە. ﺋێﺴــﺘە ھەﻣﺎن وەزارەﺗــەك رای دەەﯾەﻧێﺖ ”ﻛﺎر ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛــەی ھەڵەﺑﺠە ﻧﺎﻛەن“. ﺳــﺎﻣﯽ ﺟــەﻻل ،ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎرە
ﻛــﺮد و دواﺗﺮ ﻟەﺳــەر وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻮەی دوو ﺳﺎڵ ﺑە دوو ﺳــﺎڵ ڕێﻚ ﻛەوﺗﻦ ،دوو ﺳﺎڵﯽ ﯾەﻛەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻻی ﯾەﻛێﺘﯽ و ھەڵەﺑﺠەش ﻻی ﮔﯚڕان ﺑﻮو. ﻋەﻟــﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠە ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋــەوە ﻛﺮد، ﺋەو ﺑەﭘێــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺋەو ﭘﯚﺳﺘەوە. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت، ”ھەﻣﻮو ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن ﻟەم ھەرێﻤە ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﻮوە و ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ دەﺑێــﺖ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠەش دوو ﺳﺎڵ ﺑە دوو ﺳﺎڵ
ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻟەﺳەری ڕێﻚ ﻛەوﺗﯿﻦ ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﺷﻤﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚش ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﻟەﺳــەر دەرﺑڕێﺖ“. ھەرﭼــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧــە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەوان ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﻛەﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە و ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻮون ﭘێــﻮەی ،ﺋەوەی ﻛێﺸــەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺸە دەﺑێﺖ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﮔﯚڕان ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻮوﯾﻦ ﺑــە ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﻣﺎن ،ﺋەو ﭘﺮﺳــەی ﻣﺎوەﺗەوە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ﮔﺮﻧﮕە ھەﭬﺎﻧﻤــﺎن ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻛﺎر ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن“.
21ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻗەرزدارە
ﺣﻜﻮوﻣەت زاﻧﻜﯚی ﺧﯚی ھەﯾە و ﺳﺎﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻر ﺑە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن دەدات وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺧﯚی ﭼەﻧــﺪان زاﻧﻜﯚی ھەﯾە، ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷــەھﯿﺪ و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان و زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ، ڕەواﻧــەی زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛﺎت .ﺳــﺎﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧــﺎن دۆﻻر ﺧەرﺟﯿﯿەﻛەﯾﺎﻧە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻛە ﻟە ﮔێﮋاوی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺪا ﺧﻮﻟﯽ ﺧﻮاردووە و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەﺳﺘەﻣە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 21ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻗــەرزدارە .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــێﻚ دەڵێ، ”دەﻛﺮێــﺖ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــە ﺑە ﭘﻠەﺑەﻧــﺪی ﺑەﺳــەر زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا داﺑەش ﺑﻜﺮێﻦ و ﺋەو ﺗێﭽﻮوە ﻟە ﻛﯚڵ ﺑﻜﺮێﺘەوە“. ھەﻣــﻮو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷەھﯿﺪی ﺳەﻧﮕەر و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان و زﯾﻨﺪاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،دەﺗﻮاﻧﻦ ھەر زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺑﯿﺎﻧەوێﺖ، ھەڵﯿﺒﮋێــﺮن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺪات .ﺋەوە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە ﺣەوﺗﯽ ﺳﺎڵﯽ 2007ی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 11ی ﺳﺎڵﯽ 2011ی زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻛە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺎﺑەﻧﺪ دەﻛەن ﺑە ﻟە ﺋەﺳﺘﯚﮔــــﺮﺗﻨﯽ % 100ی ﺗێﭽﻮوی ﺧەرﺟﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺷەھﯿﺪ و ﺋەﻧﻔﺎل و ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ زﯾﻨﺪاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن. ﺋــەوە وای ﻛــﺮدووە زۆرﺑــەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﻧــە ڕوو ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﻜــەن. ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎم ڕەﺳــﻮول ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜــﺮاوان و زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان دەڵــێ، ”ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ داوای ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷــەھﯿﺪ
و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜــﺮاوان و زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ زاﻛﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن زۆرە“. ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﻛــە ﭘــﺎرەی ﺧﻮێﻨﺪﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗە، ھەڵﺒﮋاردەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺋەو زاﻧﻜﯚﯾﺎﻧەن ﻛە ﮔﺮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻛﺮێــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن ھەﯾە .ﻣﺎم ڕەﺳــﻮول ﺑە“وﺷــە“ ڕادەﮔەﯾەﻧێ ،ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜە ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــەدەرە و ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ھەﻧــﺪێ ﻛەس ﻟەو ﺑڕﯾﺎرە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮوە ﻛە ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﻧەﺑﻮون و ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﻧﺎﯾﮕﺮێﺘەوە .ﺑﯚﯾە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧﯚی، ﺋەوان ﻟە ڕێﮕەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜەوە ﻛە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﯾەﻛﺘﺮەوە دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑــﻮوە ،دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻟەو ﻛێﺸــەﯾە ڕزﮔﺎرﯾﺎن ﺑێﺖ. ﻟە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن، ﺋەﺣﻤــەد ﻣــﺎم رەﺳــﻮڵ دەڵێ، ”ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ڕێﻜﻤﺎن ﺧﺴــﺘﻮوە ،ھــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــەك ﻛﯚﻧﻤﺮەی 90ﺑێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەت % 100ی ﺗێﭽﻮوەﻛەی ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ دەﮔﺮێــﺖ ،ﺑەم ﻟــە 90ﻛەﻣﺘﺮ، ﺳﺎﻧە ﺷــەش ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ“ .ﺟﯿــﺎ ﻟەوەش،
ﭘــﺎر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەﺷــﯽ ﭘﺎراﻟێڵ ﻟە زاﻧﻜــﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــە ﭘﺎرە ﻛﺮاﯾەوە ،ﻟە ﭼەﻧﺪ ڕۆژی ڕاﺑﺮدوو، ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﺎری دا ﺗێﭽﻮوی ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەش ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﺑﮕﺮێﺖ. ﺟــﺎران ﻛە دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻮو ،ﭘێﺪاﻧــﯽ ﺋــەو ﺧەرﺟﯿﯿە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋﺎوﺧﻮاردﻧــەوە ﺑﻮو، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺗەﻧﮕﯽ ﭘێ ھەڵﭽﻨﯿﻮوە ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑڕەی ﺑﯚ ﺋەﺳﺘەﻣە و ﻟە ﻣﺎوەی ڕاﺑﺮدوودا ،ﻟە زۆرﺑەی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە و زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ،ﻧﺎوی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﻟە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻗەرزداران ھەڵﻮاﺳﺮان، داوای زاﻧﻜــﯚﻛﺎن ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺋەوە ﺑﻮو ”ﺋەﮔەر ﭘﺎرەی ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﭘﺎرﯾﺸــﯿﺎن ﻧەدەن ،ﻧەﮔەڕێﻨەوە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن“. ﺋەوە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘە دۆﺧێﻜﯽ ﺧــﺮاپ و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر دەرووﻧﯿــﺎن داﻧــﺎ ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻛە دۆﺳــﯿەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان و زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﭙێﺮاوە. ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎم ڕەﺳــﻮوڵ ﺑەڕێﻮەﺑەر
دەڵێ” ،ﻧﺎﻛﺮێ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺷــەھﯿﺪ ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەدا داوای ﻛﺮێــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻟــێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻟەڕووی دەرووﻧﯿﯿەوە ﺑﺸﻜێﻨﺮێﺖ“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧــە زۆر ﺑﻮون و ﺟﮕە ﻟە دوو زاﻧﻜﯚ ﻛە ھﺎوﻛﺎر ﺑﻮون ،زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛێﺸــەی زۆرﯾﺎن ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﺳــﻜﺎﯾﺎن ﻟەﺳەرﯾﺎن ھەﺑﻮوە. ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺋەو ﻛێﺸەﯾەﯾﺎن ﭼﺎرە ﻛﺮدووە ،ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان دەڵــێ ”ﺑڕﯾــﺎری ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﻗﯿﺴــﺘێﻜﯽ ﻛﺮێﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن دەرﭼﻮوە و ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺧــەرج دەﻛﺮێ“. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎم ڕەﺳــﻮول ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﯾﺎن ﺑە ”داوای ﻟێ ﺧﯚﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻗەرزی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻟە زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن“ دەدات .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ،ھەﯾﺎﻧە ﻟە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣﯿــﺪان و ﻟــەو ﻛەﺷــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚی دەﺳــﺘەﺑەر ﻛــﺮدوون ،ﺳــﺎﻧە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﺎش دەﻛەن ،ﺑــەم ﻛــە ”وەﻣﯿﺎن ﻧەدراوەﺗەوە“. ”دەﻛــﺮێ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺎﺗێﻚ ڕێﮕە ﺑە ﻛﺮدﻧــەوەی زاﻧﻜﯚﯾەك دەدات، ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷەھﯿﺪ
ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕﯿﺮێــﺖ و ژﻣــﺎرەی ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﯚ ﺧﯚی دەﺳــﺘەﺑەر ﺑــﻜﺎت ،ﺑەﭘێﯽ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺋێﺴــﺘە % 5ی ﻛﻮرﺳــﯿﯽ زاﻛــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن، ﭘﺸﻜﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎﯾە و ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﺋەو ﺑەﺷــەی ﺑە وەزارەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﺑەﺧﺸﯿﻮە“ ﻣﺎم رەﺳﻮوڵ وای ﮔﻮت. 15زاﻧﻜﯚ و 9ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺋەھﻠﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن و ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری وەزارەﺗﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ 2015 - 2014دا ،ﺳێ ھەزار و 536 ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﻟەو ﺑڕﯾــﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑــﻮون ﻛــە ﻛﺮێﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن 11ﻣﻠﯿﺎر و 88ﻣﻠﯿﯚن و 183ھەزار ﺑﻮوە. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ - 2015 2016ﺷﺪا ،ژﻣﺎرەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺳێ ھەزار و ٩٥٥ﻛەﺳە و ﺳەرﺑﺎری 15 %داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚﯾﺎن ،ﻛﺮێﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن 10ﻣﻠﯿﺎر و 351ﻣﻠﻮێﻦ و 12ھەزار ﺑﻮوە .ﺋێﺴﺘە ﻛــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑڕﺳــﺘﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﻮە ،ﭘﺎرەی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﺑــﯚ ﻧﺎدرێﺖ21 ، ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨــﺎری زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻗەرزدارە. ھەڵﺒەت
ﺋەوە ﺟﮕە ﻟــە دەرﻣﺎڵەی ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻛە ﺑﯚ ھەرﯾەﻛێﻜﯿــﺎن 200ھەزارە و ﺋەوﯾﺶ ﻧﺰﯾﻜــەی ﻧﯚ ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە، ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ”وﺷە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘێﻮە ﻛــﺮدن ،ﭼﺎوەڕێﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾەن و دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﯿﺎن ﺑﺪات .ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎم ڕەﺳﻮوڵ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋەو دەرﻣﺎﻧە دەﻛﺮێﻦ ﺑە ﻧﯿﻮە“. ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺒﻨەوە، ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﺷەھﯿﺪان رای دەﮔەﯾەﻧێ ”ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەداﯾە ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧــﺪ زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺋەھﻠﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەوەی ﻛﺮێﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ھەرزاﻧﺘﺮ ﺑــﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷــەھﯿﺪ دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜەن“. ﺋــەو ﺑێﻨەو ﺑــەرە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺧﯚی 14زاﻧﻜﯚ و ﭼەﻧﺪان ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھەن ﻛە ﺧﻮێﻨﺪن ﺗێﯿﺎﻧﺪا ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯿﯿە ،ﺑەم ﻓﻮﺋﺎد ﻋﻮﺳﻤﺎن ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ﻛە ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن دەﺧﻮێﻨﻦ، ﺋەواﻧەن ﻛە ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن وەرﻧەﮔﯿــﺮاون .ﺋــەو ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی زاﻧﻜﯚ
ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن وەرﯾﺎن ﻧﺎﮔﺮێﺖ، ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺑێﺖ ﻛﺮێﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﺪات“. ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ﺑــەﻻی ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻛﺎﻣــەران ﻛﯚﭼەر ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس ،ﺑێ ﭘﻼﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﺪاﻧﯽ ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭘﯿﺸﺎن دەدات. ﺋەو ﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺑەﺷﯽ داراﯾﯽ و ﺑﺎﻧﻜــﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻨە، ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ”ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷــەھﯿﺪ و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان و زﯾﻨﺪاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﺪاﻧــﻦ ،ﺑــەم دەﻛﺮا ﺋەواﻧــەی ﻧﻤﺮەﯾﺎن ﻛەﻣە و ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺣﻜﻮوﻣﯽ وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﻦ، ﻣﺎﻣەڵەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ و ﻧەﺧﺮێﻨــە ﻛێﺒەرﻛــێ ﻟەﮔەڵ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺗﺮ“. ﻛﯚﭼەر ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺋێﺴﺘەش دەﻛﺮێﺖ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە ﺑەﭘێــﯽ ﭘﻠەﺑەﻧﺪی ﺑــﯚ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــە ﺑــێ ﭘــﺎرەن، ﺑﮕﻮازرێﻨەوە و ﺋەو ﺗێﭽﻮوە ﻟە ﻛﯚڵ ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﭘێﯽ ﻧﺎدرێﺖ“. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻗەرزی زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ﻧەدراوەﺗەوە، ﺑــەم داوای ﻛﺮێــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﻧﺎﻛﺮێــﺖ و ﺋەوان ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ دەرﻣﺎڵــەی ھﺎﺗﻮﭼــﯚ و ﻧﯿﺸــﺘە ﺟێﺒﻮ و ﻧﯿﺎ ﻧﻦ . ﺋەﺣﻤــەد ڕەﺳــﻮوڵ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛە ”ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺷەھﯿﺪ ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزن و ﭘێﺸﻨﯿﺎزی 100 ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ھەزار دﯾﻨﺎری ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺮدوون“ .ﻟەو ﻧﺎوەش ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﮔێﮋاوی ﺑــێ ﭘﺎرەﯾﯽ و ﺑﯚ ﭘﯿﻨــەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ، ﻟە داﻣێﻨــﯽ دەﺑڕێﺖ و ﻟەﻧﺎوﺷﺎﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﭘﺎرێﺰﮔﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛەی ھەڵەﺑﺠە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﮔﻠەﯾﯽ ﻟە ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن ﻣﺎﺟﯿﺪ ﻋﻮﺳﻤﺎن:
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﮔﻠەﯾــﯽ ﯾــﺎن ﺳــﻜﺎی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﻻی ﺋێﻤە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻛﺎوە ﺟەم ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ رووﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑــەو ھﯿﻮاﯾــەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﺎزاڕێــﻚ ﺑــﯚ ﻛﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪۆزﻧــەوە .ﺋــەوان دەزاﻧــﻦ ﻛە رﻛﺎﺑەرﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎ ﺗﻮرﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻗﻮرﺳە و ﺳەرەڕای ﺋەوەش ﮔﻠەﯾﯽ ﻟە ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن. ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﻛە ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە روو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــەن ،ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟــە دوا ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ھەوﻟێﺮدا ﻛﺮدووە و ﭼﺎوﯾﺎن ﺑڕﯾﻮەﺗە ﺋەوەی ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﺎزاڕەﻛە ﺑﮕﺮﻧە دەﺳﺖ. ”ﺋﺎﯾﺎﺗﺎی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻚ“ ﯾــەك ﻟەو
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەﯾــە ﻛــە ﻛﺎرﮔەری ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺧﯚﯾــﺎن ھەﯾە و ﺳــەرﻧﺠﯽ زۆرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﺎزاڕی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑــە ﻛﺎ ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯿﯿە ﺳــەﻓەرﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺪاﯾە ”ﺑەھێــﺰەوە ﺑێﺘــە ﻧﺎو ﺑــﺎزاڕی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋــەوەی ھەڵەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن راﺳــﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە“. رەزا ﻣﺤەﻣــەدی ﺑەڕێﻮەﺑــەری وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﮔەی ”ﺋﺎﯾﺎﺗﺎی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻚ“ ،ﮔﻠەﯾﯽ ﻟــە ھەﻧﺪێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋێﺮاﻧــﯽ ھەﯾە .ﺋەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زۆرﺑەی ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿﺎﻧەی ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﭽــﻮوك ﺑــﻮون و ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە
وەﻣﺪەرەوەی ﺑﺎزاڕی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻦ .ﻟێــﺮە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﮔە ﮔــەورەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎری ﺑﺎش ﺑﻜەن“. ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ”ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی رێﻜﻮﭘێﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ“ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ،ﯾەك ﻟە ﺑەرﺑەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﯽ ،ﺑەم رەزا ﻣﺤەﻣــەدی ھەﺳــﺘﯽ ﺑەو ﺑەرﺑەﺳﺘە ﻧەﻛﺮدووە. ﺋەوان وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛەن و ﻟــەو ﻣﺎوەﯾەﺷــﺪا ”ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﻛێﺸەﯾەك“ﯾﺎن ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ.
ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟە ﻣﺎوەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻤﺎﻧــﺪا ،ھﯿــﭻ ﺟــﯚرە ﻛێﺸەﯾەﻛﻤﺎن ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ و ﻟەﻻﯾەن ھەردوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺎران و ھەوﻟێﺮەوە ﺑــە ﺗەواوی ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﻤﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە“. ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛــﯽ و ﺋێﺮاﻧﯽ ﺗەﻧــﺮاون .ﺑﺎزاڕی ﺷــێﺨە ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳــەرەﻛﯿﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚراﻛــە و ﺗــەواوی ﻣﯚڵــەﻛﺎن
ﭘڕن ﻟەو ﺟــﯚرە ﺑەرھەﻣﺎﻧە ،ﺑەم زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەرھــەم و ﻛﺎی ﺗﻮرﻛﯽ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن ،ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﺎوازی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ھەرﯾەك ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﻜەرە و ﺗﺎران، ھــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەرھــەم و ﻛﺎی ﺗﻮرﻛــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق زﯾﺎﺗﺮ رﻣێﻨﯽ
رەزا ﻣﺤەﻣەدی:
ﻟێﺮە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﮔە ﮔەورەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎری ﺑﺎش ﺑﻜەن
ھەﺑێﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻟەﺳەر ﺑێﺖ. ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧــە ﻟەﻻﯾــەن رەزا ﻣﺤەﻣەدﯾﯿــەوە رەت دەﻛﺮێﺘەوە و ﭘێــﯽ واﯾە” ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯿﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە“ و ﺋﯚﺑﺎڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ھەڵﺒــەت ﻣﺤەﻣــەدی ﭘێﯽ واﯾە ﻛە رﻛﺎﺑەری و ﺋﺎﺳﺘﯿﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧــﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﯿەﻛﺎن، ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧــەوە ھەﯾە ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە دەﻛﺮێ. ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەردەوام دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟــەوە ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﺋەوان ﺧﺎوەن ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﺋﺎزادن و دەرﮔە ﺑە ڕووﯾــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ھەﻣﻮو وﺗﺎﻧﺪا ﻛﺮاوەﯾە. ﻣﺎﺟﯿــﺪ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ
ﺋێﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺎی ﺑــﯚ ﻻی ﺋەوان ﻧەﺑﺮدووە و ﮔﻠەﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﮔﻠەﯾﯽ ﯾﺎن ﺳــﻜﺎی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻻی ﺋێﻤــە. ﺋــەوەش رەت دەﻛەﻣــەوە ﻛــە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺗﺎران ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﺑﻮوﺑێﺖ. ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن رێﮕــە ﻧــﺎدەن ﺳﯿﺎﺳــەت ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺋەوان ھەﺑێﺖ“. ﺳــەرەڕای ﺋەواﻧــەش ،ﻣﺎﺟﯿــﺪ ﻋﻮﺳــﻤﺎن دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻛﺎ ﺗﻮرﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟە ﭘێﺸــەوەی ﻛﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ و ﺧﻮاﺳﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﻟەﺳەرە. ﺋەو دەڵێ” ،راﺳﺘە ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﺑــەم ﺧەڵــﻚ ﻓێــﺮی ﺷــﺘﯽ ﻣﺎرﻛە ﺑــﻮوە و ﺑﯚ ﺋەوەش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﮔە ﺗﻮرﻛﯿﯿﯿەﻛﺎن، ﻟە ﭘێﺸــەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﮔە ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ“.
ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ﭘﯿﺎوان ھەڵﻜﺸﺎوە
ﺋەﻣﺴﺎڵ ھەﺷﺖ ﭘﯿﺎو ﻟەﻻﯾەن ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻛﻮژراون وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژی ﭘﯿﺎوان زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﻟە ﻣﺎوەی 11ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا، 543ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاون و ھەﺷــﺖ ﭘﯿﺎوﯾﺶ ﻟــە ﻻﯾەن ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻛﻮژراون. ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە داﻛﯚﻛــﯽ ﻟــە ﻣﺎﻓــﯽ ﭘﯿﺎوان داﻣــەزراوە ،رێﻜﺨﺮاوەﻛــە داﻛﯚﻛﯽ ﻟــەو ﭘﯿﺎواﻧە دەﻛﺎت ﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە رووﺑــەڕووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و ﭘێﺸــێﻠﻜﺎری ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﻛﺮێﻨــەوە، ﺋەوان دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە رێﮕەی ﺋەو رێﻜﺨﺮاوەوە ﺳﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەدواداﭼﻮون و ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﺑﻮرھﺎن ﻋەﻟﯽ ﻓەرەج ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼــﻮون ،ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی داﺗﺎﻛﺎن ﻟە ﻣﺎوەی 11ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا، 543ﭘﯿﺎو ﻟــە رێﻜﺨﺮاوەﻛەی ﺋێﻤە ﺳﻜﺎﯾﺎن دژی ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﻛــە ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟــە ﺟــﯚرەﻛﺎن ﻟــە ﻻﯾــەن ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە“.
ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭘﯿﺎوان ﻟەﻻﯾەن ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﻟێﺪان و ﺋﺎزاردان دەﺑﻨەوە ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ھەر ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛەﻣــﺎن 61 ،ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮدووە و ھەﺷــﺖ ﭘﯿﺎوﯾﺶ ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﻟەﻻﯾــەن ﻛﻮژراون“. ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەو ھەﺷﺖ ﭘﯿﺎوە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﻮژراون ﯾﺎن ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻟە ﮔە ڵ
ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﭘﯿﺎوان ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﺪان. ﻓــەرەج زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺋــەو
ﺣﺎڵەﺗﺎﻧــەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژی ﭘﯿﺎوان ﻛە ﻻی ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون، ﺟﯚراوﺟﯚرن ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﭘﯿﺎوان ﻟەﻻﯾەن ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻟێــﺪان و ﺋــﺎزاردان دەﺑﻨــەوە، ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ژﻧــﺎن ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻣﺎڵ ﻛﺮدووەﺗــە دەرەوە، ﯾﺎن ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ ھﺎوﺳەرێﺘﯽ، دەﺳﺖ ﺑەﺳەرداﮔﺮﺗﻨﯽ
ﻣﻮوﭼە ،ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەداﻧﯽ ﺳێﻜﺲ ﯾﺎن دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻨــﺪاڵ و زۆر ﺷــێﻮەی ﺗــﺮی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﭘﯿﺎوان ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ“.
”ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛێﺸــەﯾەك ﻟــە ﻧێﻮان ﭘﯿــﺎوان و ژﻧــﺎن روو دەدات، دەزﮔــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ژﻧــﺎن دەﻛــەن، ﺗﺎواﻧەﻛە ﺑﯚ ﺳــەر ﭘﯿــﺎوان زەق دەﻛەﻧــەوە ،ﺑــﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی رێﻜﺨﺮاوﯾﺶ دەزﮔە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھــەر زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن دەﻛەن“ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وای ﮔﻮت. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋێﻤــە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە داواﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯿــﺎوان دەﻛەﯾــﻦ ،ﭼﺎودێــﺮی ﻛەﯾﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەﯾــﻦ ﻟــە دادﮔﺎدا ،ﺑــەم ﺑەداﺧــەوە ﻛە ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەم 11 ﻣﺎﻧﮕــەدا ﺑــەراورد ﺑە 11 ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘﺎرﺳﺎڵ ،ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺳــﻜﺎﻛﺎﻧﯿﺶ و زﯾﺎدﯾــﺎن ﻛــﺮدووە، ﺋەوەش ھــﯚﻛﺎری ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوەﯾە“. ﻣﺤﻤەد ﮔﯚﻣەﺷﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳــﺘەی ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، دەﺳــﺘەﻛەﯾﺎن ﭼﺎودێــﺮی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻣــﻮو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەﻛﺎت و ”ﺋﯿﺘﺮ ﻻی ﺋێﻤــە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە
ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛە ﻟەﻻﯾەن ژﻧەوە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘﯿﺎو دەﻛﺮێﺖ ﯾﺎن ﭘﯿﺎو ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﯽ دەﻛﺎت، ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ“. ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑــە ﭘﯿﺎوان، ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ژﻧﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧﯿﺶ رۆڵﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﺗێﺪا دەﮔێڕن. ﺳــﻨﻮور ﻣەﺣﻤﻮود ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﯾــﺪا ﺑــەردەوام ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﭘﯿﺎو ﺗﻮﻧﺪوﺗێﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ژن دەﻛــەن ،ﺑــەم ﻟە ﺋێﺴﺘەدا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﻛــﺮدارەش ﺧەرﯾﻜە ﭘەرە دەﺳــێﻨێﺖ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﻧﺎھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ژﻧــﺎن و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﻧﺎﻧە ﻟە ﻻﯾەن رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ژﻧﺎﻧــەوە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زﯾﺎد ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﭘﯿــﺎوان ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھﯚﺷــﯿﺎر دەﺑﻨەوە، ﺋــەوە ﺑــە ﻋەﯾــﺐ ﻧﺎزاﻧﻦ ﻛە دەﺑێﺖ ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣــﺎر ﺑﻜەن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﺪا ،ﺑﯚﯾە رۆژاﻧە دەﺑﯿﻨﯿﻦ و دەﺑﯿﺴﺘﯿﻦ ﻛــە ﭘﯿــﺎوان ﺳــﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن ﯾﺎن ﭘەﻧــﺎ دەﺑەﻧە ﺑەر دادﮔﺎﻛﺎن“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎﻧﯽ ﺷﯿﻼدزێ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﭼﻮوپ و ﻛەڵەك دەﭘەڕﻧەوە
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی- ﻧەوزاد ھﻠﻮری ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔﻮﻧﺪﻧﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ ﺷێﻼدزێﯽ ﺳەر ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی، ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 40ﺳــﺎڵە ﺑــە داﭬەرﺳــﺖ ﻟــە رووﺑﺎر دەﭘەڕﻧەوە ،ﺋەوان ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋــەوە ﺑــﻮون ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﭘﺮدێــﻚ ﻟەﺳــەر رووﺑﺎرەﻛــە ﺑــﯚ ﭘەڕﯾﻨــەوە دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە داﭬەرﺳﺘەﻛەﺷــﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە و ﻧﺎﭼﺎرن ﺑــە ﭼﻮوﭘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑﭙەڕﻧەوە ،ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪﻧﯿﺸەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﯾﻮﺳــﻒ ﺗﺎھﯿــﺮ ھﻠــﻮری داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔﻮﻧﺪی ھﻠﻮری ﺳەر ﺑە ﺷﺎرەدێﯽ ﺷێﻼدزێ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەدرێﮋاﯾﯽ دەﯾــﺎن ﺳــﺎڵ ﺧەڵﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑــﯚ ﭘەڕﯾﻨەوە ﻟە رووﺑﺎری ﺋﺎﭬﺎﺷﯿﻦ داﭬەرﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە، ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ھﯿﭻ ﭘﺮدێﻚ ﺑﯚ ﭘەڕﯾﻨەوە دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮاوە.
ھﻠﻮری دەڵێ” ،ﺋەوەی ﺟێﮕەی داﺧــە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋــەوەی ﻛە داﭬەرﺳﺘەﻛە ﺑﻜﺮێﺘە ﭘﺮد ،ﺋێﺴﺘە داﭬەرﺳﺘەﻛەش ﻟێ ﻛﺮاوەﺗەوە و ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎن ﻧﺎﭼﺎرن ﺑە ﭼﻮوﭘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟە ﺋــﺎوی رووﺑﺎرەﻛە ﺑﭙەڕﻧــەوە ،ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯿﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت“. ﻟێﻜﺮدﻧــەوەی داﭬەرﺳــﺘەﻛە، ﻟەﻻﯾــەن ﺧــﺎوەن ﺑــﺎخ و ﺑێﺴﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛەوە ﺑﻮوە، ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻛە داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺳﯿﺮﯾێ و ﺷێﻼدزێ ﺑــەو داﭬەرﺳــﺘە ﭘەڕﯾﻮﻧەﺗەوە و زﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑە رەز و ﺑﺎﺧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ زۆر و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻣﻨــﺪان ﺑﯚ ﻛﺎت ﺑەﺳــەرﺑﺮدن ﺑەﻛﺎرﯾــﺎن ھێﻨﺎوە ﻛــە ﺋەوەش ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛێﺸەی ﺑﯚ ﺧەڵﻜەﻛە و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨەران دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺋێﺴــﺘە % 70 ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟــە رووﺑــﺎر ﺑﭙەڕﻧــەوە ،ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻣﻨــﺪاڵ و ﺋﺎﻓــﺮەت ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــە ﭼﻮوپ ﻟــە رووﺑﺎر
دەرﺑﺎز ﺑﺒﻦ“. داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﺎرﻛێ ،ﺧﻮاﺳﺘﻮ ژێﺮی ،ﺧﻮﺳﺎﺗﻮ ژووری ،ھﻠﻮری و ﺷﻨﯿێ ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە رێﮕەی داﭬەرﺳــﺖ ﺑەﺳــەر رووﺑﺎردا دەﭘەڕﯾﻨــەوە و ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەﯾﺎﻧﺪە ﺷﺎرەدێﯽ ﺷﯿﻼدزێ، ﻟەو ﺳــﺎﻧەدا ﭘﺮدێﻜﯽ ﺳــﺎدە ﻟەﺳەر رووﺑﺎرەﻛە دروﺳﺖ ﻛﺮاوە، ﺑەم ﺑەھــﯚی دووری ﭘﺮدەﻛە ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــەوە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻮودی ﻟێ ﺑﺒﯿﻨﻦ. ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﺳــﯿﭙﺎن ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە و ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋێﻤە ﺑﮕەﯾﻨە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣەﺑەﺳﺖ ﻛــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑــﺎزاڕ و ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﻦ، دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳەﻋﺎت ﺑــە ﭘێ ﺑڕۆﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ھﯿﭻ رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە“. داﭬەرﺳــﺖ ﻟــە ﺳــﻨﺪووﻗێﻜﯽ ﺑﭽﻮوك ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ﻛە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﺎﻓێﻜەوە ﻟەﻣﺒــەر و ﺋەوﺑەری
رووﺑﺎرێــﻚ رادەﻛێﺸــﺮێﺖ، ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﭼﻨــە ﻧــﺎو ﺳــﻨﺪووﻗەﻛە و ﺑەھێﺰی دەﺳﺖ ﺋــەو ﺗەﻧﺎﻓــە رادەﻛێﺸــﻦ ﻛە ﺳــﻨﺪووﻗەﻛەی ﭘێــﻮە ﮔــﺮێ دراوە ﺗــﺎ ﺳــﻨﺪووﻗەﻛە دەﮔﺎﺗە ﻛەﻧــﺎری رووﺑﺎرەﻛــە ،ﺋەوەش ھێــﺰی راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺗەﻧــﺎف و ﺳﻨﺪووﻗەﻛەی ﭘێﻮﯾﺴﺘە و ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ ﺗﻮاﻧﺎی راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە. رۆژھــﺎد رێﻜﺎﻧــﯽ ﻧﻘﻮﻣﭭــﺎن )ﻣەﻟەوان( ﻟــە ﺑﻨﻜەی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷێﻼدزێ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻛــە ژﯾﺎﻧــﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧە ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮد و داﭬەرﯾﺴــﺘەوە ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە. ﺋەو دەڵێ” ،ﭘــﺎش ﻟێﻜﺮدﻧەوەی داﭬەرﺳــﺘەﻛە ،ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮون ﺑە ﭼﻮوﭘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ
ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەو ﭘﺮدە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﻟە رووﺑــﺎر ﺑﭙەڕﻧــەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛە ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ھەر ﺑە ﭼــﻮوپ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﻛەن و ﺋﯚﺗﯚﻣﯿﺒێﻠﯿــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەش ﻟە وەرزی زﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛێﺸــەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘەڕﯾﻨەوە ﺑــە ﭼﻮوپ ھەر ﺧﯚی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜەﻛە دروﺳﺖ دەﻛﺎت“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋەو ﭘــﺮدەی ﻟە ﻧێــﻮان ﺷــﯿﻼدزێ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن
دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە ،زۆر دوورە ﻟــە ﺋﺎوەداﻧﯿﯿــەوە ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺧەڵﻜەﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑــەﻛﺎری ﺑێﻨﻦ ،ﺟﮕەﻟــەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯿﺎن ھەﯾە“. رێﻜﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەھﯚی ﭼﻮوپ و ﻛەڵەك ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15ھﺎووﺗﯽ ﺳﻨﻮوری دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪی ﺧﻨﻜﺎون. ﺋەﯾﺴەر ﺟەرﮔﯿﺲ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺷــێﻼدزێ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە ،ﺋەو ﭘﺮدەی ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﻟەﺳــەر رووﺑﺎرەﻛــە دروﺳــﺖ
ﻛــﺮاوە ،ﺑەھــﯚی دووری ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــەوە ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ. ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑڕﯾﺎر ﺑــﻮو ﭘﺮدێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻧێﻮان ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺳــﯿﺮﯾێ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوﺑەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺮدەﻛە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت“. رووﺑﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﭬﺎ ﺷﯿﻦ و زێﯽ ﺑﭽﻮوك ﺑە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدﯾێ ﺷێﻼدزێ ﺗێﭙەڕ دەﺑﻦ ،ﻟەﺳەر ھــەردوو رووﺑﺎرەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎﻧەوە ﺳێ داﭬەرﺳﺖ دروﺳــﺖ ﻛﺮاون و % 90ی ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋەو ﮔﻮﻧﺪﻧﺸــﯿﻨﺎﻧە ﺑەھﯚی داﭬەرﺳﺘﻨەﻛﺎﻧەوەﯾە.
رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدە ﭘێﺪەﮔەﯾەﻧﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧەﺗــە زەوﯾﻨەﯾەﻛﯽ ﻟەﺑﺎر ﺑﯚ ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدە و ﭼﺎﻻك ،ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯽ دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺋەو دەرﻓەﺗــەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺑــﯚ دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧﯿﺎن رەﺧﺴﺎﻧﺪووە، ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ داﺑﯿﻨﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە. ﺳــەﯾﺮان ﺳەح ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﺋەﺳــﺘێﺮە ﻛە ﻟە ﺑــﻮاری ﻣﻨــﺪان ﻛﺎر دەﻛﺎت ﺋــەوەی ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺧﺴــﺘە روو ،رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن رەﺧﺴــﺎﻧﺪووە ﺑﯚ دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ. ﺋــەو دەڵــێ” ،ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺧﯚﯾــﺎن رێﻜﺨﺮاوﯾﺎن داﻣەزراﻧﺪووە و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــﺎن ھەﯾــە و ﻟــەو رێﮕەﯾــەوە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووە“.
ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﺳــەرووی دوو ھەزار و 800رێﻜﺨﺮاوی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑە ﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن و زۆرﯾﻨەی ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻟە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ژﻧﺎن دەﻛەن. ﺳــەﯾﺮان ﺳــەح ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــەی 2004ەوە داﻣەزراﻧﺪووە ،زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ژﻧﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘﯿﺎوان ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎن ھەﯾە، ﺋــەوان ﺟﮕە ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوە ،زۆرﺑەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵ و ﺧێﺰاﻧﯿﺶ رادەﭘەڕێﻨﻦ“. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رەﺧﻨﺎﻧــەی ﺑەردەوام رووﺑەڕووی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺮێﺘــەوە، ﻧەڕەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ دەرﻓەﺗە ﺑﯚ ژﻧﺎن، ﺑــەم رێﻜﺨــﺮاوە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎن وەك دەردەﻛەوێﺖ ﻗەرەﺑﻮوی ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧەﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە.
”ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی ﻣەدەﻧﯽ زەوﯾﻨەﺳــﺎزی ﻓﺮەواﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑــﯚ دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ژﻧﺎن، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺑەرﺗەﺳﻚ دەﻛەﻧــەوە“ ،ﺋــەوە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ھﯿﻤﺎن رەﻣﺰی ﻣەﺣﻤﻮود ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿە. ھﯿﻤــﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺗــﻮﻻی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿــە ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ،ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﻮوﻧەﺗە زەوﯾﻨەﯾەك ﺑﯚ دەرﻛەوﺗﻨﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛﭽﺎن و ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“. زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ژﻧﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ژﻧﺎﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻧﺎو رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ، ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ھەﺑﻮوە ﻟەﺳــەر دەرﻛــﺮدن و ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﻮەﺳﺘﻦ ﺑە ژﻧــﺎن و ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ،ﺋەوەش دەﯾﺴەﻟﻤێﻨێﺖ
ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺗﻮﻻی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ:
ﻛــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑﻮون ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا. ﺑەو ﺣﺎڵەﺷــەوە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ﻧــﺎو رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،رەﺧﻨە و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎن ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ھێﺸﺘﺎ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن
رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﻮوﻧەﺗــە زەﻣﯿﻨەﯾەك ﺑﯚ دەرﻛەوﺗﻨﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛﭽﺎن و ژﻧﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪ
زەوﯾﻨەﯾەﻛﯽ ﺗەواو ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺎن ﺑﯚ ژﻧﺎن ﻧەڕەﺧﺴﺎﻧﺪووە. ﺳــەﻟﻮا ﺟەوھــەر ﺳــەرۆﻛﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ھێﻤﺎی ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧەی ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺮێﻦ ،ﻟەﻻﯾەن رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و داﻣــەزراوەﻛﺎن و ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧەوە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺗەواوﯾﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ“. ﺋەو رەﺧﻨــەش ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن و ژﻧــﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﺎﻧﻤﺎن دەﮔﺮێﺖ ﺑەوەی
زﯾﺎﺗﺮ رۆڵﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﺗﺎ ﺑە رۆڵێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ. ھﻮدا ﺳــﺎﺑﯿﺮ زەﻧﮕەﻧــە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون دەﻛﺎﺗەوە” ،ژﻧﺎن ﺑﯚ ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﯽ ﺗﻮاﻧــﺎﻛﺎن ﻟــە دەرەوەی ﻣــﺎڵ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺑێﺖ ،ﻛەﺳێﻚ ﻛە ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﭘێ ھەﺑێﺖ، ﻛﯚﻣەڵﮕەش ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﭘێ دەﺑێﺖ“. ﺑەدرێﮋاﯾﯽ دەﯾﺎن ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو، ژﻧﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺪا ﺑــە ﺑﺎرودۆﺧێﻜــﯽ ﻧﺎھەﻣــﻮاردا
ﺗێﭙەڕ دەﺑﻦ ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﺪان و ﭘﺎﺷەﻛﺸــەﯾﺎن ﻧەﻛــﺮدووە، ﻟەوﻻﺷەوە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دەﺳــەﺗە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋەوەﻧﺪە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر ﻧەﺑﻮون ﻟــە دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ژﻧــﺎن ،ﺑــەم ﭘــێ دەﭼێﺖ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ،ﻟــە رەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ زەوﯾﻨە ﺑﯚ دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ،ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﭘێﭽەواﻧە ﺑﻜەﻧەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
داﭬەرﺳﺖ ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﭘﺮد
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﭘﺮدێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺳﯿﺮﯾێ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوﺑەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺮدەﻛە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت“.
9
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دۆﺳﯿە ..ھەﺳﺘﯿﺎری دۆﺧﯽ ﻛﻮرد
10
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
دۆﺧەﻛە ھەﺳﺘﯿﺎرە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺳﻮودی زۆر ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن: وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﻟە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ﺋﺎڵﯚزی و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﯿﺤﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕ دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨەوە ﺗﺎ ﺷﻨﮕﺎل، ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯿﺎن ﺑو ﻛﺮدەوە و داوای ﯾەﻛڕﯾﺰی و داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛــﺮد ،ﺋێﺴــﺘەش دوای ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرداﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻻی ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن داوا دەﻛەن ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ڕق و ھەڵﻮێﺴﺘەﻛﺎن ﻧەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨﻦ ،ﺑﯚ ﺋەوەی داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﺑە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﮕەن و ﻟەو دۆﺧە ھەﺳــﺘﯿﺎرەی ﻧﺎوﭼەﻛە ﭘێﯿﺪا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێ ،ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد رێﻚ ﺑﺨﺮێﺘەوە. ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧەوە ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوە ،ﺋەﻣە ﻟە ﺗەك ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی 2014ەوە ﺑەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑە ﺗەواوی
”ﭼﺎرەﺳەر ﻧەرﻣﯽ ﻧﻮاﻧﺪﻧە“ د .ﻣەﺣﻤﻮود ﻋﻮﺳﻤﺎن:
ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﭼﯚﻧﯿﺎن ﺗێﻚ داوە دەﺑێﺖ ﺋﺎوھﺎ ﭼﺎﻛﯽ ﺑﻜەﻧەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺷــﺎرەزاﯾﺎن و ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دووﭘﺎت ﻟــە ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﻧەوە ،ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﯾــە دەﺑێﺖ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻧەرﻣــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘــﺮ ﺑﻨﻮێﻨﻦ، ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ وەك د. ﻣەﺣﻤﻮود ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻟەو ﺑﺎوەڕەداﯾە ﻛە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﭼﯚن ﺑﺎرودۆﺧەﻛەﯾﺎن ﺗێﻚ داوە ،ھەر ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ. د .ﻣەﺣﻤﻮود ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺳــەرەڕای ﺋﺎﻣﺎژەدان ﺑە ﮔﺮﻧﮕــﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ڕوون ﺑــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧەوە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ،ھﯿﭻ ﻗﺴــەﯾەك ﻧەﻛــﺮاوە و ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺷﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺎس ﻛﺮاﺑێﺖ“. ﺋەو ﻟێﺪواﻧەی ﻋﻮﺳﻤﺎن
ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێــﺖ ﻛە ﻟــە دوو رۆژی راﺑﺮدوودا ،ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺳــەرداﻧﯽ ھەرﯾــەك ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮد و ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە. ﻋﻮﺳﻤﺎن دەڵێ” ،ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ ﺑەﯾەﻛەوە داﺑﻨﯿﺸــﻦ ،ﭼﯚﻧﯿﺎن ﺗێﻚ داوە ،ھەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەش ﭼﺎﻛﯽ ﺑﻜەﻧــەوە .ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن ﺑــە ﯾەك ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و ﺑە دوو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻧﺎﺑێﺖ، ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی دووﻗﯚڵﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧﯿﯿە و دەﺑێــﺖ ھەﻣﻮوان ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە“. ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟــەو ﺑﺎوەڕەداﯾە” ،دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﭼەﻧﺪان ڕۆژ ﻟەﺳەرﯾەك داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﺑﻜەن و ﻛﯚ ﺑﺒﻨــەوە و ﺧــﺎڵ ﺑەﺧــﺎڵ ﻛێﺸــە ﻛﺎ ن دﯾﺎری ﺑﻜەن، ﻧﻜــە ﭼﻮ ھــەر ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎن و
ﺧﯚﺷــﯿﺎن دەﺑێــﺖ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﺪۆزﻧەوە“. ھــﺎوﻛﺎت ﭼﺎودێﺮێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ وێــڕای دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧــەوە ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ،ﭘێﯽ واﯾە ﭼﺎرەﺳەری دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑێﺖ ﻛە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻧەرﻣﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻨﻮێﻨﻦ. ڕێﺒــﻮار ﻛەرﯾﻢ ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺑەﺷــﯽ زاﻧﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن زۆر ﺑــﻮون و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﺑەڕێﻮە دەﭼــﻦ ،ھەر ﻟەﺑەرﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەم ﺟﺎرە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ ﻟە ﺟﺎران ھەوڵﯽ رژد ﺑﺪەن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن. ﻛەرﯾﻢ ﭘێﯽ واﯾە” ،ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻧەرﻣﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘــﺮ ﺑﻨﻮێﻨﻦ .ﻟــە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧەرﻣﯽ ﻧﻮاﻧﺪن ﺋەﮔەری ھەﯾــە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑێﺘە ﺋﺎراوە ﻛە ﺑﯚ ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﺋێﺴﺘە زۆر ﮔﺮﻧﮕە“. ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی زاﻧﻜﯚ دووﭘﺎﺗﯿﺶ ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﻧﺎﺑێﺖ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳەر ﺑﯚﭼــﻮون و ﭘــڕۆژەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەن ﯾــﺎن ﺑﻜەوﻧە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری دەرەﻛــﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺑەھەﻣــﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ھەوڵﯽ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ و ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەی ﭼﺎرەﺳەری ﺑﺪەن.
ﻧەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨﻦ و
ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺎﻧﺪوو ﻛﺮد و ھەﻣﻮوان داوا دەﻛەن ﺋەﮔەر ﯾەﻛﺪەﻧﮓ و ﯾەﻛڕﯾﺰ ﺑﻦ ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺳەر ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺑە ﺗەواوی ﺳەر ﺑﻜەون، ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ھەﻣــﻮوان دژی ﯾەك ﺑﻦ ،ﺋــەوا ﺧەڵﻚ ﻣﺎﻧﺪووﺗﺮ و ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻗﻮوڵﺘﺮ دەﺑﻨەوە.
ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن .ﻟەوﺑﺎرەوە ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭼﺎوڕەش ﻓەرﻣﺎﻧﺪە ﻟە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋێﻤە وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛڕﯾﺰی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺋەو داﻧﯿﺸﺘﻨﺎﻧەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻚ ﭼﺎوەڕواﻧە و ھەﻣﻮوان داوا دەﻛەن داﺑﻨﯿﺸﻦ و ڕێﻚ ﺑﻜەون و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەو دۆﺧە ﻧﺎھەﻣﻮارەی ﺧەڵﻚ ﺑﺨەﻧە ڕوو. ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،وەك ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑەردەوام ﻟەﮔەڵ ﺗەﺑﺎﯾﯽ و ﺑﺮاﯾەﺗﯿﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯿــﻦ ،ﺋەم وﺗە ﺑەم ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺑەردەواﻣﺎﻧە ﻧﺎﺑﺮێ ﺑەڕێﻮە ،ﺑﯚﯾە ھﯿﻮادارﯾﻦ ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دڵﺨﯚﺷﻜەرﯾﺎن ﺑﯚ ﺧەڵﻚ ھەﺑــێ و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑﮕەن ﺑــە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ،
ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻛﯚﺗﺎ ﭼﺎرەﺳەرە ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎر دەڕوا ،ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔەڕاﻧﻦ ﺑە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﯽ ﻋێﺮاق و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ﺑﯿﺮ ﻟە ﻋێﺮاﻗﯽ دوای داﻋﺶ دەﻛەﻧەوە ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑێ ﭼەﻛﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻋەﻣﯿﺪ ﺳﻤێ: ﺳەﻧﮕەری دژ ﺑە دوژﻣﻨﺎن ھەﯾــە ،ﯾەﻛڕﯾــﺰی ھەوێﻨــﯽ و ﻛﯚﺗﺎ ڕێﮕەﭼﺎرەﯾــە ﺑﯚ
ﺋەﻣە ﭼﺮاﯾەﻛــﯽ ڕووﻧﺎﻛﯿﯿە ﻛە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛەوە داﺑﻨﯿﺸــﻦ و ﻛێﺸەﻛﺎن
ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎ
ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن دۆﺧﯽ ﺋ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻧﺰﯾﻜەی ﺳێ ﺳﺎڵە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و ھێﺸــﺘﺎ ﺑەری ﻧــەداوە .ﺋەﮔەر ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﺨﺎﺗە ﺳــەر ﺗێﻜﺪاﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و داراﯾﯿﯿﺎن ،ﺋەوا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﻓﺮەن و ھەر ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن رۆڵێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو دەﮔێڕن ﻟە ﻗﻮوڵﺘﺮﻛﺮدﻧەوەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛە .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎن دەڵێﻦ ﺋەﮔەر ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﮔەڕی ﺋەم ﺟﺎرەی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚﻛﺎن رێﻚ ﺑﻜەون ،ﺋــەوا دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ،2014داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵەﻛە ،ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ داﻋﺶ و ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ھﺎﺗﻨﯽ ﺷەﭘﯚﻟﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻛﺸــﺎﻧەوەی زۆرێﻚ ﻟە وەﺑەرھێﻨەرەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ھﯚﻛﺎرﮔەﻟێﻜﻦ واﯾﺎن ﻛﺮد ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺑێﺖ ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﺧەڵﻜەﻛەی ﺑە دەﺳﺘﯿﯿەوە دەﻧﺎڵێﻨێﺖ. ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ھــﯚﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻛــە ﻟەو دۆﺧە ﺧﺮاﭘــە داراﯾﯿﯿــەدا ﭘﺸــﻜێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺑەردەﻛەوێــﺖ ،ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﯿــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎﻧــە ﺑﻮوە ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻧێﻮان ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺳەری ھەڵﺪاوە .ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری
ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە و ﺋەﻣــەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﯚ ﺳەر ھەﻣﻮو ﻛەرﺗەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری دەﺑێﺖ. دﻟێﺮ ﻣەﺣﻤﻮود ﺑڕﯾﺎردەری ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﺸﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وای ﻛﺮد ﻛەس ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﻛەس ﻧەﻣێﻨێﺖ .راﺳﺘە داﻋﺶ و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛە ﺑﻮون ،ﺑەم ﺧﯚ ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻮوﻧﺎﯾــە و ﺑەﯾەﻛــەوە ھەﻧــﮕﺎوی ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ھﺎوﯾﺸــﺘﺒﺎﯾە ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟەوەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە زۆر ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑﻮو. ﻟــە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 2014،2015،2016ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺑﻮدﺟە ﭘەﺳﻨﺪ ﻧەﻛﺮاوە، ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺷــﺎرەزاﯾەی ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری دەڵێﺖ، ”ﻛﺎﺗێﻚ ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺑﻮدﺟە ﻧەﺑێﺖ ،ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑﯚ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻜﺎت ،ﻟەوەی ﭘﺎرەی ﺑﯚ چ ﺷﺘێﻚ ﺧەرج ﻛﺮدووە .ﻛﺎﺗێﻚ ھﯿــﭻ ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛﯿﺶ ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوا دەرﮔە ﻛﺮاوەﺗــﺮ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ .ﺟﮕەﻟەﻣە ﺧﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوە ﻟە وەزﯾﺮێﻚ ﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳێﻚ ﺑﻜﺎت .ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳﺎی رێﻜﻮﭘێﻚ دەرﻧەﻛﺮێﺖ ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ،ﺋەوا ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸە دەﺑێﺖ“.
ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــ ﺋەﮔەرﯾﺶ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑە ﻧﯿﺎ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻜەوﻧەوە و د ﺋەوا ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دﻟێﺮ ﻣەﺣ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺳەر دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮔﺮﻧﮕ و ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺷــﺎرەزاﯾ ﺑێﺖ و ﺧەڵﻚ ﺗﺮﺳــﯽ ﻧەﺑێ ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ ،ﺋــەوا ﻟە ﻧﺎوﺧـ وەﺑەرھێﻨەراﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻧﺎﭼﺎ دەرەوە ﺑﮕﻮازﻧەوە ،ﺟﮕەﻟەﻣ ﺑﯿﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺷﻮێﻨێﻚ وەﺑەرھ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﺑێﺖ .ﺟﮕەﻟەﻣە ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت و ﺣﻜ ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺧەڵﻜ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ،ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﺑە ﺟﻮوڵــە دەﻛەون ﻛە د
دﻛﺘﯚر ﻣﺤەﻣەد
ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێﻮان ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮ
11
ر ﺑە دوژﻣﻦ دەﮔەﯾەﻧﻦ
ش ی ی ﻦ ە ﯚ
ﯽ ێ ن ،
ﺋەﻣە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە و ﺑەردەواﻣﯿﺸﯿﻦ ﻟەﺳەری. ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨﻦ ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو دوو ﺳﺎڵەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﺑﻮوە ،زۆر دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری و ھەوڵ ھەﺑﻮو ﺑﯚ ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎن ﺑە ﻛێﺸــەﻛﺎن و داﻧﯿﺸﺘﻨەوەی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺳﻮورﺑﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەﺳەر داواﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﻧەرﻣﯽ ﻧەﻧﻮاﻧﺪن و ﻧەڕەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەﺷــێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ،دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺳــەرﯾﺎن ﻧەﮔﺮﺗﻮوە و دۆﺧەﻛــە وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺑەم ﺋــەم ﺟﺎرە ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮازی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ ﻛﺮا و ھەﻣﻮوان ھﺎﺗﻨە ﺳــەر ﺧەت و ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎرﺗﯿﺶ دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻛﺮد ،ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﻋەﻣﯿﺪ ﺳﻤێ ﺑﯚﺳەڵﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەﻣە ﭼﺮاﯾەﻛﯽ ڕووﻧﺎﻛﯿﯿە ﻛە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛەوە داﺑﻨﯿﺸﻦ و ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن ،ﺋەﻣە ﺟێﯽ دڵﺨﯚﺷــﯽ زۆری ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﻤە ﭘﺎرێﺰەری ﺧﺎك و ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻮوﯾﻦ و دەوروﺑەرﻣﺎن ﺑە دوژﻣﻦ ﺗەﻧﺮاوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭼﯿﺘﺮ ﻛﺎت ﺑەﻓﯿڕۆ ﻧەدەن
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﺑﮕەن ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﺑﮕەن ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ. ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋــەوەش ﻛﺮد ،ﺋێﻤە ﻧﺎﺑێ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺑﯚ ﺳــﻔﺮ و ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﮋﯾﻦ ،دەﺑێ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻧەرﻣﯽ ﺑﻨﻮێﻨﻦ ﺗــﺎ ﺑەزووﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎت ﺑﮕەن ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕوون و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ،ﺋێﻤەش وەك ﭘێﺸﻤەرﮔە و وەك ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺑﺮﺳﯿﺒﻮوﻧﻤﺎن ﭘێ ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە ﺧﻮاردﻧﯽ ﻧﺎﻧﯽ ﺗﺮس و ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ. ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﻤﺎن دڵﯽ دوژﻣﻦ ﺧﯚش دەﻛﺎت ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﭘەرﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ھەرﯾــەك ﺑەﻻﯾەﻛﺪا و ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەردەواﻣﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎن ﺑەم ﺷێﻮە ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳﺘە ،ﺧﺰﻣەت ﺑە دۆزی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛﺎت و زﯾﺎﻧﯽ زۆرﻣﺎن ﻟێ دەدا ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾە ڕوو ﻟە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺎ و ﭘێﯿﺎن دەڵێ ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﺸﭭەﭼﻮون و ﭘﺘەوﻛﺮدﻧﯽ ھێڵﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯿە ﻧەك ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن و ﻧﺎﺑێ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺒﻨە ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك و دڵﯽ دوژﻣﻨﯽ ﭘێ ﺧﯚش ﺑﺒێ.
”ھەوڵﯽ رژد ھەﯾە ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە“
ﺎﺳﺎن:
ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﺋەرێﻨﯽ دادەﻧێﻦ
ــﺘﺎن دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧە ـﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛە و ﺎزێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﭙەروەراﻧە دۆﺧەﻛە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜەﻧەوە، ﺣﻤﻮود ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆری ﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﮕﺘﺮﯾﻦ ﻛﯚڵەﻛەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﯾە ﺋەﮔەر وت ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ێﺖ ﻟەوەی ﺳەرﻣﺎﯾەﻛەی ــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎن دەﻛﺎت و ﺎر ﻧﺎﺑﻦ ﺳەرﻣﺎﯾەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻣە ﺗەﻧﺎﻧەت وەﺑەرھێﻨەری ھێﻨﺎن دەﻛﺎت ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ە ﺋەﮔەر ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺋەرﻛﯽ ﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑە ﻣﺎﻧﺎی وﺷە ﻜﯿﺶ ﺑە ﺋﺎراﻣﯽ و ﺑێ ﺗﺮس و ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ، و ﺳەرﺟەم ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دواﺟﺎر ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەت
دﻟێﺮ ﻣەﺣﻤﻮود ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮوری:
ﺋەﮔەر وت ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑێﺖ و ﺧەڵﻚ ﺗﺮﺳﯽ ﻧەﺑێﺖ ﻟەوەی ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەی ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ ،ﺋــەوا ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺎﺑﻦ ﺳەرﻣﺎﯾەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەرەوە ﺑﮕﻮازﻧەوە.
ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ. ﺳەرﻣﺎﯾە ﻟە دۆﺧﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﺪا ﮔەﺷە دەﻛﺎت، ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﺸــﺪا ﭘﺎﺷەﻛﺸــە دەﻛﺎت. دﻛﺘﯚر ﻣﺤەﻣەد ﺳــەﻟﻤﺎن ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻻواز ﻛــﺮدووە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳــەر ھەﻣﻮو ﻛەرﺗە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری. ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﮔﻮﺗەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳەری ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ داﻟﺘﯚن دەﻛﺎت ﻛە ﭘێﯽ واﯾە ﺳﯿﺎﺳەت و ﺋﺎﺑﻮوری دوو ڕووی
دراوێﻜﻦ و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛێﺸە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟەﺳەر ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﺗﺮ ھەﯾە. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ھەﻧﮕﺎواﻧــەی ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،دﻛﺘﯚر ﻣﺤەﻣەد ﺳەﻟﻤﺎن دەڵێﺖ” ،ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧەی ﻧﺮاون ﺋەﮔــەر رژد ﺑﻦ ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑﯚ ﺳەر ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن ﺑﺎش ﺑﻮون ،ﺋەوا ﺧەڵﻜﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮ ھەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎراﻣﯽ دەﻛﺎت و ﻣﺘﻤﺎﻧەش ﺑەرز دەﺑێﺘەوە و ﻟەوﻛﺎﺗەﺷــﺪا ﺑە ﺷــێﻮەی ﻛﻮرﺗﺨﺎﯾەن ﻛﺎرﯾﮕەری دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺑﺎزاڕ و ﻛﺎر“.
د ﺳەﻟﻤﺎن ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس:
ن ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻻواز ﻛﺮدووە و ﺮاﭘﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ھەﻣﻮو ﻛەرﺗە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دﺳﺘﺎن و ﺑەردەواﻣﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن
دۆﺳﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ڕۆژی دووﺷــەﻣﯽ راﺑﺮدوو ،ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ھەرﯾەك ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە و ﮔــەڕی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت، وەك ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔــﯚڕان دەڵێﻦ ،ھەوڵﯽ رژد ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ھەﯾە و ھەﻧﺪێﻚ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﺧەﻧە ڕوو. رۆژی 20ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ 2016 ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺑو ﻛﺮدەوە و ﺗێﯿﺪا داوای دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮد و ﺑﺎﺳﯽ ﻟــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﻧــﻮێ و داﻧﺎﻧــﯽ ﻛەﺳــێﻚ ﻟــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە دەﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﻛﺮد. ﭘﺎرﺗﯽ دوای ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺳەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮد و ڕۆژی دووﺷەﻣﯽ ڕاﺑﺮدووش ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ھەرﯾەك ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯽ، ﮔــﯚڕان و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە. د ە ﺳــﺖ ھەرﯾــەك ﻟــە ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘــﯽ، ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن ﺑە ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧﻦ و ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ھەوڵــﯽ رژد ھەﯾە ﺑــﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ،ھﺎوﻛﺎت ھەردووﻻ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﺸﺎن دەدەن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن. ﺳەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺷﺎﻧﺪەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺑە ”وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن دڵﺨﯚﺷﻜەرن. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ زاﻧﯿﺎری زﯾﺎﺗﺮی ﻧــەدا و ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەوڵﯽ رژد ھەﯾە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن“.
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دوای ﭘەﻛﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ،12/10/2015ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﺎ ﻛﯚ دەﺑﻨەوە. ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ ،ڕێﻜﺨەری ژووری ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮔﯚڕان و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺷﺎﻧﺪەﻛەی ﮔﯚڕان ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ،ﭘﺎرﺗﯽ ﭘەرۆﺷــﯽ و رژدێﺘﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن دەرﺑڕﯾﻮە و ﺋەواﻧﯿﺶ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ دواﺗﺮ دەﻛەن. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﺑە ﭘﺎرﺗﯿﻤﺎن ﮔﻮت ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺘﺎن ﭼﯿﯿــە ،ھەﻧﺪێ ﺷــﺖ ﮔﻮﺗﺮا ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ وەك ﯾــەك ﭘﺎﻛێــﺞ ﺑێ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوە و دەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑە ﻛﺮدەﯾﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛﺎن“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ھەﻧــﮕﺎوەﻛﺎن ،ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺷــﺎﻧﺪی ﮔﯚڕان ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘێﻤﺎن واﯾــە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ واﻗﯿﻌﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﺧەڵﻜە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻜﯿﺶ ﺑــە ﻣﺘﻤﺎﻧــەی و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﺒێﺘەوە“. ﻋەﻟﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ﺋەوان ﭘڕۆژەی ﺧﯚﯾــﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ”دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑەﻛﻮێ دەﮔەن ،ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﻦ و ﭘێﺸﻤﺎن ﺧﯚﺷــە ﭘﺎرﺗﯽ وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ رژد ﺑﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن“. ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــﺎڵ و ﻧﯿﻮێﻜــە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻗﯽ ﺑەﺳــﺘﻮوە و ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻛێﺸــەدان ،ﺋەوەش ﺳــەرەڕای ﺋەو ﻛێﺸــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی دووﭼﺎری ھەرێــﻢ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺧﻮازﯾﺎرن داﻧﯿﺸﺘﻦ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺋەم ﺟﺎرەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ھەﻧﮕﺎوی ﺋەرێﻨﯽ و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ ﺑﻜەوێﺘەوە. ”وﺷــە“ ھەوڵﯽ زۆری دا ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺷﺎﻧﺪی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﻜﺎری ﭘﺎرﺗﯽ وەرﺑﮕﺮێ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﺑەردەﺳﺖ ﻧەﺑﻮون.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەﮔەڕ ﺧﺴﺘﻮوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭘێــﺶ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺳــﺎڵ ،ﻧﯿــﻮە ﻣﻮوﭼــەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛــەم ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ داﺑەش ﺑﻜﺎت .ﺋەﮔەر ﺋەو ھەﻧﮕﺎوە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻗەرزێﻜﯽ ﻛەڵەﻛەﺑﻮوی ﻧﺰﯾﻚ ﺑە ھەﺷﺖ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧﯽ ،ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێﯽ زاﯾﻨﯽ دەﻛﺎت. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﻜﺮدن ﻣﻮوﭼەی داﺑەش ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەم راﭘﯚرﺗە، ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼــەی ﻧــﯚ
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜەی ھەﺷﺖ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﻗەرزداری ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧە
ﭘێﺶ ﺋﺎداری 2017ﻛﯚﺗﺎ ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەی ﺳﺎڵﯽ 2016ی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران دێﺖ
داﺑــەش ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚﯾــە رۆژی دووﺷــەم وەزارەﺗﯽ داراﯾﯽ داوای ﻟە ﺳــەرﺟەم وەزارەﺗــەﻛﺎن ﻛﺮد ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن رەواﻧە ﺑﻜەن ﺗﺎ دەﺳــﺖ ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑەﮔﻮﺗەی دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە و ﺳــەرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە 430ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ھەﯾە ﺗﺎ ﻧﯿــﻮە ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑــﺪات و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەش 320ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻرﯾــﺎن ﺑــﯚ ﭘﺎﺷەﻛەوت دەﻛﺎت. ﺋەﮔــەر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧــەی ﺋــەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﭘێــﺶ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺳﺎڵ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ 10داﺑەش ﺑﻜﺎت، ﺋــەوا ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﻣﻮوﭼــەی
دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت:
ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە 430 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ھەﯾە ﺗﺎ ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑﺪات. ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﻣﻮوﭼەی ﺗەواوی ﺳێ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا ﻗەرزدارە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی دواﯾﯿــﻦ زاﻧﯿــﺎری، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﭘﻼﻧﯿﺪاﯾە ﭘێــﺶ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﻣﻮوﭼــەی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ
ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﻜﺮاوی 10ﻣﺎﻧﮕەﻛــە ﺳــێ ﻣﻠﯿﺎر و 200ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻗەرزداری ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ دەﺑێﺖ و ﺑە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 500ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯿﺶ ،ﻗەرزی ﻛەڵەﻛەﻛﺮاوی دەﮔﺎﺗە ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و 700ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر .ﺧﯚ ﻣﻮوﭼەی ﭼــﻮار ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015ی
ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﯾەﻛەم ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﺎڵﯽ ،2017ﻟەواﻧەﯾە ﺑﻜەوێﺘە ﻧەورۆزی داھﺎﺗﻮو
ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺸﯽ ﻧەداوە ﻛە دەﻛﺎﺗە ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر و ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻗەرزەﻛە دەﮔﺎﺗە ﺣەوت ﻣﻠﯿﺎر و 700ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﮔەﻣــﺎرۆ داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2014و دواﺗﺮ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت، دەﺳﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ و ھﺎﺗﻨﯽ ﺳەدان ھەزار ﺋﺎوارە ،دۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟەڕووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺷڵەژاﻧﺪ. ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﻧــﻮێ ،ﺑڕﯾــﺎری دا ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﭘﻠەﺑــﺎﻛﺎن ﺑــە رێﮋەی 15ﺗﺎ % 70ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە. دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ھەرﺷــﺘێﻚ
ﻟەﺳــەر ﮔەڕاﻧەوەی ﻗەرز و ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﺧەﻣﻧﺪﻧە، ﭼﻮﻧﻜە ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎت ﻧﺎدﯾﺎرە ،داھﺎت دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە و ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿە دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی داراﯾــﯽ وردﺑﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت. ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی داﺑــەش ﻧەﻛﺮد و دەﺑﻮو ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری ﺑﻜﺮداﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ 12داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ 10ی ﻧــەداوە و ﺋــەوەش ﺋەﻣــە دەردەﺧﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋەﮔەردا ﺑەر ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎداری ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗــﻮو ،ﻛﯚﺗﺎ ﺑە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧﯿــﻮە ﻣﻮوﭼەی ﺳــﺎڵﯽ 2016ی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮرﺳﺘﺎن
دێﻨێﺖ و ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﯾەﻛەم ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2017ﻟەواﻧەﯾــە ﺑﻜەوێﺘە ﻧەورۆزی داھﺎﺗﻮو. ﺋەوەی ﺟێﮕەی ﭘﺮﺳﯿﺎرە ،ﺋەوەﯾە ھەرﭼەﻧــﺪ داھﺎﺗﯽ ﻧــەوت ﺑەرز دەﺑێﺘەوە ،دﯾﺴــﺎن ﺑەﺷــﯽ ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﻧﺎﻛﺎت. دڵﺸﺎد ﺷەﻋﺒﺎن ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی وزەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛــﺮد ﻛــە ﺋەوﯾﺶ ﺋــﺎﮔﺎداری ھﯿــﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﻣﻮوﭼە و ﻧەوت ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘەﻛﯽ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﯾەك ﺟﺎرﯾﺶ ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾﺎن ﻛﯚ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﺗﺎ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺗﺎوﺗﻮێ ﺑﻜەن. ﺑﺎری ﻗەرزی ﺣﻜﻮوﻣەت رۆژ ﺑەڕۆژ ﻗﻮرﺳﺘﺮ دەﺑێﺖ و ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ
ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑەردەوام ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەوە ﻛﺮدووە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ. دﻛﺘﯚر ﺋەﯾﻮوب ﺳــﻤﺎﻗەﯾﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی داراﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻟــە
رێﮕەی ﺟﯿﺎواز ﻗەرزەﻛە ﺑﺪاﺗەوە. ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی داھﺎﺗــﯽ ﻧەوت، ﻗەرزی دەرەﻛﯽ ،ﻗﺎزاﻧﺞ ﻟە رێﮕەی وەﺑەرھێﻨﺎن ،ﭼەﻧﺪ رێﮕەﯾەﻛﻦ و رێﮕەی ﺗﺮﯾــﺶ ھەﯾە ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە دەوڵەﺗــﺎن ﺋەوﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەﻧەد و دراوی ﻧﻮێ. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘﺴﭙﯚڕە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەﮔەر ﭘﺎرەﺷﯽ ﺑێﺘە دەﺳﺖ ،ﺋەوا ﺑە ﯾەك ﺟــﺎر ﻧﺎﯾﺪاﺗەوە و ﻟەواﻧەﯾە ﺑەﭼەﻧﺪان ﻗﯿﺴﺖ ﺑﯿﺪاﺗەوە و ﻟەو ﻛﺎﺗەﺷــﺪا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆر ﺧﺮاپ ﻟەﺳــەر ﺑﺎزاڕ و ﻛەرﺗــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری داﻧﺎﻧێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــە ﺋەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زۆر زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ و ﺑﺎزاڕ ﺑە ﺟﻮوڵە دەﺧﺎت. ﺳــﻤﺎﻗەﯾﯽ ﭘێــﯽ واﯾــە ﺋەﮔەر ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿــﺶ ﺗــەواو ﺑﻮو و ﺑە ﺷــێﻮەی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﮔﯿــﺮا ،ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛێﺸە ﭼﺎرەﺳەر ﺑــﻜﺎت ﺑــێ ﺋــەوەی ﺳﯿﻮﻟەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﺨﺮێﺘە ﺑﺎزاڕەوە.
دﻛﺘﯚر ﺋەﯾﻮوب ﺳﻤﺎﻗەﯾﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی داراﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ:
ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرزی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﺋەﮔەر ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺳﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ.
ﻟە ھەوﻟێﺮ 17ھەزار زەوﯾﯽ ﻛﺎرت ھەﯾە
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎﺗﯽ دووﻗﺎﺗەوە ﺗﺎﭘﯚﯾﺎن دەﻛﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ھەوﻟێــﺮ 17ھەزار ﭘﺎرﭼە زەوی ﻛە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو داﺑــەش ﻛــﺮاون ،ھێﺸــﺘﺎ ھەر ﻛﺎرﺗﯿــﺎن ھەﯾە و ﺗﺎﭘــﯚ ﻧەﻛﺮاون. ﻟەﮔــەڵ زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﺎج و رﺳﻮوﻣﺎت ﺑﯚ دوو ﺋەوەﻧﺪەی ﺑڕی ﭘێﺸــﺘﺮ ،ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ زەوﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﺮدووە، ﺑــەم ﺑەھــﯚﻛﺎری ﻛﺎرﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەك و زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎج و رﺳــﻮوﻣﺎﺗەﻛە ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑە ﺳﺴﺘﯽ
ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ. ﺑﺮزۆ زﯾﺎد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی دەوڵەت ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧــەی وەك ﻗەرەﺑﻮو ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ھەوﻟێﺮ دراون ،ژﻣﺎرەﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 17ھەزار ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯽ ﻛﺎرﺗە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗﺎﭘﯚ ﻧەﻛﺮاون. ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرەی دەوڵــەت ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳــەر ﺑە وەزارەﺗﯽ داراﯾﯿﯿە و ﻟە
ﻧﺎو ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاون. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە دەﺳــﺖ ﺑە ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧــﯽ زەوﯾﯿە ﻛﺎرﺗەﻛﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﮔﺮﻓﺘەﻛە ﺋەوەﯾە ﺳەرەﺗﺎ دەﺑێﺖ زەوﯾﯿەﻛﺎن ﺋﯿﻔﺮاز ﺑﻜﺮێﻦ و ﺳەﻧەدی ﺗﺎﭘﯚﯾﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻜﺮێــﺖ و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑەﻧﺎو دەﻛﺮێﻦ“. ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ھﯿــﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺎرە ﺑەراﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧــﯽ زەوﯾﯿــەﻛﺎن ﻧەﻧﺎوە،
ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑە ﺳﺴﺘﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی دەوڵەت رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە دارەﺗﻮوی ﻧﻮێ ،ﺳــەﻧەدی ﺗﺎﭘﯚ ﺑﯚ 10ھەزار ﭘﺎرﭼە زەوی و ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺎرت ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮاوە و ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺑێﺮﻛﯚﺗﯽ ﻧﻮێ 900ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺎرت ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯿﺎن دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی دەوڵەت ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ” ،ﺑڕﯾــﺎری ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﻧﺎﺳﺘﯽ دراوە و ﭘﺎش
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی دەوڵەت:
ﻟە ﮔەڕەﻛــﯽ ﺑێﺮﻛﯚﺗﯽ ﻧﻮێ 900 ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺎرت ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯿﺎن دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــەﻧەدی ﺗﺎﭘﯚ ﺑﯚ ﺷــﻮﻗەﻛﺎن ،راﺳﺘەوﺧﯚ دەﺳﺖ ﺑە ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯿﺎن دەﻛﺮێﺖ“. ﺑڕﯾــﺎری ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧــﯽ زەوی و ﺧﺎﻧــﻮوە ﻛﺎرﺗــەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەرێﮋەی دوو ﺋەوەﻧــﺪەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑــﺎج و رﺳﻮوﻣﺎت وەردەﮔﺮێﺖ و ﺋەوەش ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﻟــەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﺑەدەﻧﮓ ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ زەوﯾﯿە ﻛﺎرﺗەﻛﺎﻧەوە ﺑﭽﻦ. ڕەﺷــﺎد ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﻛــە ﺧﺎﻧــﻮوە ﻛﺎرﺗەﻛەی ﺗﺎﭘﯚ ﻛﺮاوە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،رووﺑــەری ﺧﺎﻧﻮوەﻛەم 120ﻣەﺗــﺮە و ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرم ﻟە ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدن رۆﯾﺸــﺘﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎت ﺑەﺗەواوەﺗﯽ زﯾﺎد ﻛﺮاوە“. ﻧەﺑەز ﻣﺤێﺪﯾﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ی
روون ﻛــﺮدەوە ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ زەوﯾﯿە ﻛﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ھەوﻟێﺮ ﻛﺮدووە ،وەك ﺷەﻗوە ،ﺑﻨەﺳوە، دارەﺗﻮو ،ﺑەﺣﺮﻛە ،ﮔﺮدﺟﻮوﺗﯿﺎر و ﻛەﺳﻨەزان و ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ. ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە روو” ،ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ زەوی و ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﺎرت ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧە و ﻛﺎﺗﯽ زۆری دەوێــﺖ ،دەﺑێﺖ ﺳــەرەﺗﺎ ﻧەﺧﺸەی ﺷﻮێﻨەﻛە ﺳﻨﻮورەﻛەی داﺑڕێﮋرێﺖ ،دواﺗﺮ ﺳەﻧەدی ﺗﺎﭘﯚی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻧﺰﯾﻜەی ﺳێ ھەزار زەوی و ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺎرت ﻟە دەوروﺑــەری ھەوﻟێــﺮ ﻛﺎری ﺗﺎﭘﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە. وەك ﺑەﺷــﺪار رەزا ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﯾــەك ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﺑــە
ﺑڕﯾــﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان و ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺧەرﺟﯽ و زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ داھﺎت ،ﺑە ڕێﮋەی % 50ﺑﺎج و ڕﺳــﻮوﻣﺎﺗﯽ ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮو و زەوی ﻟەﺳەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زﯾﺎد ﻛﺮاوە” ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺑــﯚ ﺧﺎﻧــﻮو و زەوی 100ﻣەﺗﺮی ﺑڕی 200ھەزار دﯾﻨﺎر وەردەﮔﯿﺮا، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧەوە ﻧﺰﯾﻜــەی 450ھــەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ھﺎووﺗﯽ وەردەﮔﯿﺮێﺖ .ﺑﯚ ﺷﻮﻗە و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەش ﺑە ڕێﮋەی % 60ﺑﺎج و ڕﺳﻮوﻣﺎﺗﯽ ﻗﯿڕ و ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﺪا وەردەﮔﯿﺮێﺖ“. ﻛەﻣــﺎل ﯾەڵﺪا ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑڕﯾﺎری ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ زەوی و ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺎرت ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧێﺖ. ﯾەڵﺪا ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ھەر ھﺎووﺗﯿﯿەك ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﯾﺎن زەوﯾﯽ ﺑەﻧــﺎوی ﺧﯚﯾەوە ﺗﺎﭘﯚ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھــﺎوﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە رێﮕــەی ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧــەوە ﺑﺎج و رﺳــﻮوﻣﺎت وەردەﮔﺮێــﺖ و ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەدا داھﺎﺗێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە“.
ﺋﺎﺑﻮوری
”ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێﺪاﻧە“ ”ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺗﺎم و ﭼێﮋﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮە“.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﺳﯚراﻧﯽ ﺧەﻧﯽ ﻛﺮدووە
ﮔەﻟﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە وﺷە /ﺳﯚران- ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﺳﺎﻧە ﺳــەﺗﺎن ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێــﺮاق ﺳەرداﻧﯽ ﺗﺎﭬﮕە و ھﺎوﯾﻨەھەواری ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ دەﻛەن ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎت ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار داوای ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەن. ھﺎوﯾﻨە ھــەواری ﮔەﻟــﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ رۆژھەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻧێﻮان ﭼﯿﺎی ﻛﯚڕەك و ﭼﯿﺎی ﺑﺮادۆﺳﺖ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳﯚران ھەڵﻜەوﺗﻮوە .ﺟﮕە ﻟە ﺳﺮوﺷــﺘە ﺷــﺎﺧﯽ و ﭼﯿﺎﯾﯿﯿەﻛــەی ،ﺗﺎﭬﮕە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛە ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری
ﺑﺎرزان ﻣﺤەﻣەد:
ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەﺑﺎر و ﺋﺎﺳــﺎﻧە ﺑﯚ ﺳەرداﻧﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﻧﺎوﭼەﻛەی ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺑــﺎرزان ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ﺳﯚران ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھﺎوﯾﻨەھەواری ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ،ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺳﺎﻧە ﺑە ﺳەﺗﺎن ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺗﺎﯾﺒەت و ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﭼەﻧﺪ وﺗێﻜﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑەﮔﺸﺘﯽ رووی ﺗێﺪەﻛەن. ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﺑﯚ ﮔە ﻟﯽ
ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ،وای ﻛﺮدووە ﭼەﻧﺪان ھﯚﺗێﻞ و ﻣﯚﺗێﻞ ،ﻟەﭘﺎڵ ﻛﯚﻣەڵێﻚ دووﻛﺎن و ﻓﺮۆﺷــﮕەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟە دەوروﺑەرﯾــﺪا ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﺋەوەش ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻣﺤەﻣەد دەڵێ” ،ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەﺑﺎر و ﺋﺎﺳــﺎﻧە ﺑﯚ ﺳەرداﻧﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران“. ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﺑەدرێﮋاﯾﯽ 12ﻛﻢ رێﮕەی ﺳەرەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﯚران ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێ دەدات .ﻧﺎوﭼەﻛە 800ﻣەﺗﺮ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ دەرﯾﺎوە ﺑەرزە، ﻟــە ھﺎوﯾﻨــﺪا ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﭘﻠەی ﮔەرﻣــﺎی ﻟە 31 ﭘﻠە و ﻟە زﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺰﻣﺘﺮﯾــﻦ ﭘﻠەی ﮔەرﻣــﺎی ﺑﯚ 10 ﭘﻠەی ژێﺮ ﺳﻔﺮ ﻧﺰم دەﺑێﺘەوە. ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑــەگ دوو ڕووﺑــﺎر ﺑەﯾــەك
دەﮔەن ،ﯾەﻛﯿﺎن ﻟــە دۆڵﯽ ﺋﺎﻻﻧە ﺳەر ﺑە ﺷﺎرەدێﯽ ﺧەﻟﯿﻔﺎن-ﺳﯚران ﻛە ﺗﺎﭬﮕەی ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﭘێﻚ دەھێﻨێ ،ﻟەﮔەڵ رووﺑﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی رواﻧﺪز ھەڵﺪەﻗﻮڵێ ﻛە ﺋﺎوی ﺑێﺨﺎڵە و زێﯽ ﮔەورە ﭘێﻚ دێﻨﻦ. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺳــﯚران ،ھﺎوﯾﻨﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧەی ﺳەرداﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەﮔﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﻣﺎوﻧەﺗەوە، رۆژاﻧە ﻧﺰﯾﻜەی 70ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﺑﻮون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧەی ﺗەﻧﯿﺎ رۆژێﻚ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ،ﺑە ﺳەﺗﺎن ھەزار ﺑﻮون. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەﮔﻮﺗــەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ﺳﯚران” ،ﺑەرێﮋەی % 85ی ﮔەﺷﺘﯿﺎرەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ھﺎﺗﻮون، ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺑﻮون“. وەك ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿە ،ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێﺪاﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە. ﻟەﮔەڵ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧــﯽ دراوی ﻧﻮێﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە دوای 2003ەوە ،ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر وێﻨەی ﺗﺎﭬﮕەی ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﻟەﺳــەر دراوی ﭘێﻨﺞ ھەزار دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاق ﻧەﺧﺸــێﻨﺮا، ﺋەوەش ﺑەھﯚی ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨە
ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿەوە. ﻋەﺑﺪوﻟﻮەھﺎب ﺳﻠێﻤﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﻮێﻨەواری ﺳــﯚران ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﻟەڕووی ﺷﻮێﻨەوارﯾﺸەوە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ،ﺑەوەی ھەر ﻟە ﻛﯚﻧەوە رێﮕەی ﺳــەرەﻛﯽ وﺗﯽ ﺋﺎﺷﻮور ﺑﻮوە و دواﺗﺮ رێﮕەی ھﺎﻣﻠﺘﯚﻧﯽ ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە. ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ رێﮕەی ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑــەگ ،ﭼەﻧــﺪان ﭘﺎرﭼەی ﺷــﻮێﻨەواری دۆزراﻧەوە ،ﺋەوەش دەرﯾﺨﺴﺖ ﻛە ﭘێﺶ ھەزاران ﺳﺎڵ ﻣﺮۆڤ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ژﯾﺎوە. ﺳــﻠێﻤﺎن دەڵێ” ،دوو ﺋەﺷﻜەوت ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺗﺎﭬﮕەﻛە دۆزراﻧەوە و ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﻨە و ﭘﺸﻜﻨﯿﻨەﻛﺎن، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺎرﭼــە ﮔڵێﻨەی ﭼﺎﺧﯽ ﺑەردﯾﻨﯽ ﻛﺎﻧﺰاﯾﯿﻤﺎن دۆزﯾﯿەوە ﻛە ﻣێﮋووەﻛەﯾﺎن ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻜەی 4900 ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ زاﯾــﻦ دەﮔەڕێﺘەوە، ﺋەوە ﺟﮕە ﻟــە دۆزﯾﻨەوەی ﭘﺎرﭼە ﮔڵێﻨەی ﭼﺎﺧﯽ ﺋﺎﺳﻨﯿﻦ“. ھەر ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﻨە و ﭘﺸﻜﻨﯿﻨە
ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﭘەﯾﻜــەری ﭘﯿﺎوێــﻚ ﻟــە ﮔەﻟﯽ ﻋەﻟــﯽ ﺑەگ دۆزراﯾەوە ،ﺑەم وەك ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﻮێﻨەواری ﺳﯚران دەڵێ” ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕــە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە،
ﻋەﺑﺪوﻟﻮەھﺎب ﺳﻠێﻤﺎن:
ﮔەﻟﯽ ھــەر ﻟە ﻛﯚﻧــەوە رێﮕەی ﺳەرەﻛﯽ وﺗﯽ ﺋﺎﺷــﻮور ﺑﻮوە و دواﺗﺮ رێﮕەی ھﺎﻣڵﺘﯚﻧﯽ ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە
ﭘەﯾﻜەرەﻛــە ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﭼﯿﻨێﻜﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﭘێﺶ ﻣێــﮋوو ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ،ﻋەﻟﯽ ﺑەگ ﻧﺎوی ﺑﺎﭘﯿﺮە ﮔــەورەی ﻣﯿﺮ ﻣﺤەﻣــەد ﻣﯿﺮی ﺳــﯚران ﺑﻮوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1000ی زاﯾﻨﯽ ،ﻣﯿﺮ ﻣﺤەﻣەد ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﮔﺮﻧﮕﯽ زۆری ﺑە ﮔەﻟﯿﯿەﻛە داوە و رێﮕەوﺑﺎن و ﭘﺮدی ﻟەﺳەر دروﺳﺖ ﻛﺮدووە و ھەر ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑەﻧﺎوی ﺑﺎﭘﯿﺮە ﮔەورەﯾەوە ﻛﺮاوە.
ﮔەﭬەر ﺑە ﻗﺎﭼﺎغ ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﭙﯿﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻣێﺪی دەﻧێﺮێﺖ وﺷە /دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﻮری ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﮔەﭬەر ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﭙﯿﺎﺗﯽ ﺑە ﻗﺎﭼﺎغ رەواﻧــەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك و ﺋﺎﻣێــﺪی دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەھﯚی ھەرزاﻧــﯽ ﻧﺮﺧەﻛەﯾــەوە، ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺑەراورد ﺑە ﺑەرھەﻣە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دھﯚك زﯾﺎﺗﺮ ﺳﺎخ دەﺑﻨەوە. ھەرﻣﺎن ﻣﺤەﻣەد ﻓﺮۆﺷﯿﺎرێﻜﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﭙﯿﺎﺗﯽ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ دێﺮەﻟــﻮوك ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــە ﺳــﭙﯿﺎﺗﯿﯿﺎﻧەی وەك ﻛەﺷﻚ و ﭘەﻧﯿﺮ و ژاژی دەﯾﺎﻧﻔﺮۆﺷــێﺖ، ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑەدەﺳﺘﯽ دەﮔﺎت. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﺑە رێﮕەی ھێﺴــﺘﺮ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﮔەﭬــەر ﺑــە ﻗﺎﭼــﺎغ رەواﻧەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دھــﯚك و ﺋﺎﻣێﺪی دەﻛﺮێــﺖ ،ﭘێــﻢ واﯾــە ﻟــە
ھەﻓﺘەﯾــەدا 10ﺗــﯚن ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﭙﯿﺎﺗﯽ ﺑە ﻗﺎﭼﺎغ دەﮔﺎﺗە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ،ﺋەوەش ﺑەﺷــﯽ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ دھﯚك دەﻛﺎت“. زﻧﺎر ﻧــﺰار ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪﯾﯿە ،ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەرھەﻣە ﺳﭙﯿﺎﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە دھﯚك و ﺋﺎﻣێﺪی دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ ،ﻧﺮﺧﯿﺎن ﻛەﻣﺘــﺮە ﻟــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــەی ﻟە
ﻧﺎوﺧﯚی دھﯚك ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﻦ. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﺗﺎم و ﭼێﮋﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮە“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺋﺎﻣێﺪی دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺧﺎوەن ﺋﺎژەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺪی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕەﻛەﯾﺎن ﭘڕ ﺑﻜەﻧــەوە و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﺮ دەﮔەﯾەﻧﺮێﺘە ﺷﺎرۆﻛەﻛە. ھــەﻛﺎر ﺋﺎﻣێــﺪی ﺑــە ”وﺷــە“
دەڵێ” ،ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــە ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣە ﺳﭙﯿﺎﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو ﺑڕەی ﻟە ﺋﺎﻣێﺪی ﺑەرھەم دێﺖ، زۆر ﻛەﻣە ،ﺧﺎوەن ﺋﺎژەڵەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرھــەم دێﻨﻦ و ﺑەﺷﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﻧﺎﻛﺎت“. ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ﺋﺎژەڵﺪاراﻧــەی ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛەدا ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﭙﯿﺎﺗﯿﯿﺎن ھەﯾــە ،ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛــەن ﻛە
ﺑەھﯚی ﺑەرھەﻣــە ﻗﺎﭼﺎﻏەﻛﺎﻧەوە ﺑﺎزاڕی ﺋەوان ﻛﺰ ﺑﻮوە. زەﯾﻨەب ﻋــەزۆ ژﻧێﻜــﯽ ﺧﺎوەن ﺋﺎژەڵ ﻟە دەﭬــەری ﺋﺎﻣێﺪی و ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺳــﺎﻧە ﺑڕێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﭙﯿﺎﺗﯿﻤﺎن ھەﯾە، ﻟە ﻛەﺷــﻚ و ﭘەﻧﯿﺮ و ژاژی ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﺑەرھەﻣــﯽ ﻗﺎﭼﺎﺧەوە، ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺳﺎغ ﻧﺎﺑێﺘەوە“. ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
وەك ژاژی و ﭘەﻧﯿﺮ و ﻛەﺷﻚ ﻛە ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە دەھێﻨﺮێﻦ، ﺑﺎزاڕێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﺎن ھەﯾــە، ﻟەﺑەرﺋــەوە ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﺧﺎوەن ﺋﺎژەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺪی ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎﺳــﺖ و ﺳــەرﺗﻮو )ﻗەﯾﻤﺎغ( دەﻓﺮۆﺷﻦ و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛەن. ﺑەرھەﻣــە ﻓﺮۆﺷــﯿﺎراﻧﯽ ﺳﭙﯿﺎﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ،ﻛە
ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﺑە ﻗﺎﭼــﺎخ دەھێﻨﺮێﻦ و ﺑﺎﺟﯽ ﻟەﺳــەر ﻧﺎدرێــﺖ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧﺮﺧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕدا ھەرزاﻧﺘﺮە. ﻛێﺸــەی ﺧﺎوەن ﺋﺎژەڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ھﯿﭻ ﻛﺎرﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺳــﭙﯿﺎﺗﯽ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺑە ھــﯚﻛﺎری ﻧەﺑﻮوﻧﯽ وەھﺎ ﭘڕۆژەﯾەك دادەﻧێﻦ. ﻋﯿﺴﻤەتﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﮔەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ دێﺮەﻟﻮوك ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋــﺎژەڵ ﻧــەدراوە ،ﺑڕﯾــﺎر ﺑﻮو ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘڕۆژەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎی ﺷــﯿﺮ ﻟە ﺋﺎﻣێﺪی دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﭘەﻛﯽ ﻛەوت“.
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
”ﺋﯚﭬەر ﻟﯚدێﻜﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ﻛﺎرەﺑﺎ ھەﯾە و ﻗﺎﺗﻌەﻛﺎﻧﻤﺎن زوو زوو دەﺳــﻮوﺗێﻦ و ﻛێﺸەﯾﺎن ھەﯾە ،ﻧﺎﭼﺎر ﺳەرە ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻣﺎن داﻧﺎوە و ﺟﺎر ھەﯾە ﺑەھﯚی ﻛێﺸــەﯾەﻛەوە ﺳێ ڕۆژ ﻛﺎرەﺑﺎی ﮔەڕەﻛێﻚ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﺑﺴﻮوﺗێﺖ زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ دەﺑێﺖ ،ﻟە ﻣﺎوەی 15ڕۆژدا 50ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻣﺎن ﺳﻮوﺗﺎوە ﻛە ﺑە ﺳەرﺟەﻣﯽ ﺑﺎی 500ھەزار دۆﻻرە“
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎك دەﻛەﻧەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼــﺎك دەﻛەﻧەوە ،ﺋــەوەش دوای ﺋــەوەی ﺳــەرداﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﻛﺎرەﺑﺎ دەﻛــەن و ﻟەوێﺶ ﭘێﯿﺎن دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭼــﺎك ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯿــﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﻧﯿﯿە. ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ وەرزی زﺳــﺘﺎن و زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮی ﮔەرﻣﻜەرەوە،
ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺤﺎوﯾﻠــەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﯚﻧﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ﻗﻮرﺳﺎﯾﯿﯿە ھەڵﮕﺮن ﻛە دەﻛەوێﺘە ﺳەرﯾﺎن و ﺗێﻚ دەﭼﻦ، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮون ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ و ﭼﺎﻛﯿﺎن دەﻛەﻧەوە. ﺳــﻠێﻤﺎن ﯾﻮوﻧــﺲ ،ھﺎووﺗــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔەڕەﻛﯽ ﺳەرﭼﻨﺎر، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی ڕوون ﻛــﺮدەوە، ﻣــﺎوەی ﭼــﻮار ڕۆژ ﻣﺤﺎوﯾﻠــەی ﮔەڕەﻛەﻛەﯾــﺎن ﺗێــﻚ ﭼﻮوﺑﻮو و ھەر ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺎن ﻛــﺮد و ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﻮون ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ﭼﺎك
ﺑﻜەﻧەوە. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،دواﺗﺮ ﻟــە ﻧێﻮان داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﮔەڕەﻛەﻛە ﭘﺎرەﻣﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدەوە و ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛەﻣﺎن ﭼﺎك ﻛﺮدەوە“. ﯾﻮوﻧﺲ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،دوای ﻧﺰﯾﻜەی 30ﺳــﺎڵ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ و ﺋەو ھەﻣﻮو داھﺎﺗە ،ﺋێﺴﺘە دەﺑێﺖ ﺧەڵﻚ ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎك ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻛﺎرەﺑــﺎ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﻛێﺸــە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﺑە درێﮋﯾﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﻛﺎﺑﯿﻨە ﯾەك ﻟــە دوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭼﺎرەﺳــەری ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑﺪۆزﻧەوە. ﻛﺎﻣەران ﺟەﻻل ،ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻮو ﻟەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﻣﺤﺎوﯾﻠــەی ﮔەڕەﻛەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﭼﺎك ﻛﺮدووەﺗەوە و ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﯿﯿە. ﻛﺎﻣەران ﻛــە ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ وڵﻮﺑەی ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دادەﻧﯿﺸێﺖ،
ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ھەر ﻣﺎڵێﻚ 30ھەزارﻣــﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدەوە و ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﮔەڕەﻛەﻛەﻣﺎن ﭼﺎك ﻛﺮدەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣەت دەڵێ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑﯚﺗﺎن ﭼﺎك ﺑﻜەﻣەوە“. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت” ،ﺋێﻤــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻤــﺎن ﺑــﯚ ﭼﯿﯿــە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺎت ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻧﺎدات، ﻣﻮوﭼــە ﻧﺎدات ،ﺋﺎو ﻧــﺎدات ،ﺋەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻤــﺎن ﺑﯚ ﭼﯿﯿــە ،ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﯿﯿە“. ﻟەﻧــﺎو ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 60 ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﮔەڕەﻛەﻛﺎن ﺗێــﻚ ﭼــﻮون و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ دەڵێﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭼﺎﻛﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻨەوە. ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣــەد ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﭼﺎك ﺑﻜەﻧەوە. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت، ”ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﯽ ،ﺑﯚﯾە
ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﻣﺤﺎوﯾﻠــە ﺗێﻜﭽﻮوەﻛﺎن ﭼﺎك ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﺳﻮوﺗﺎوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﮕﯚڕﯾﻦ“. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ھــەرﻛﺎت ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺑﯚ ھﺎت ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن ﭼﺎك دەﻛﺎﺗەوە،
ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻛــﺮدەوە ،ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟــە ﭘــڕ دەﭘﭽڕێــﺖ و دێﺘەوە، ﺑەوەش ﺋﺎﻣێــﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن دەﺳﻮوﺗێﻦ و ﺗێﻚ دەﭼﻦ. ﺋەﺣﻤــەد ﻣﺤەﻣــەد ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎﻣێﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، دوو ﺟﯚر ﺋﺎﻣێﺮی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ وەك ﺗەﻟەﭬﺰﯾــﯚن ،ﺟﻠﺸــﯚر ،ﺑەڕاد و
ﺑەﻓﺮﮔﺮ و ﺳەﻻﺟە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ھەن ،ﺟﯚرێﻜﯿــﺎن ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن ﺑﺎﺷــە و ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿــﺎن ﻟەﮔەڵــە، ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم وەك ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧەی ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن ﻧﺰﻣــە و ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻧﺮﺧﯿﺎن ھەرزاﻧﺘﺮە ،ﺧەڵﻚ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻟەﺳەرﯾﺎن ھەﯾە“. ﺋەو ﺧﺎوەن ﭘﯿﺸەﻧﮕەﯾەی ﺋﺎﻣێﺮە
ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺋﺎﻣێﺮە ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻧﺰﻣەﻛﺎن زووﺗﺮ ﺗێــﻚ دەﭼــﻦ و دەﺳــﻮوﺗێﻦ، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەﮔــەر ﭬﯚڵﺘﯿﯿەی
ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەرز و ﻧﺰﻣﯽ ﺗێﺒﻜەوێﺖ. ﻧەﺑــەز ﺣﻮﺳــێﻦ ،وەﺳــﺘﺎی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوە ﺟﻠﺸــﯚر و ﺳەﻻﺟە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟەو رۆژاﻧــەی دواﯾﯿﺪا، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺟﻠﺸــﯚر و ﺳــەﻻﺟەﯾﺎن ﺑــﯚ ھێﻨﺎوﯾــﻦ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە ،وەﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوە راﻧﺎﮔەن ،ﺋەوەش ﻟەﺑەر ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ روو دەدات، ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻟە ﭘــڕ دەﻛﻮژێﺘەوە ﯾﺎن ﺑــەرز و ﻧــﺰم دەﺑێــﺖ و ﺋﺎﻣێﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــەو ھﯚﯾەوە دەﺳﻮوﺗێﻦ ﯾﺎن ﺗێﻚ دەﭼﻦ“. ﺋــﺎزاد ﻣﺤێﺪﯾــﻦ ،وەﺳــﺘﺎی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﯾﺎﻧەی ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺗێﻚ ﭼﻮون و ﺑﯚ ﻻی ﺋێﻤە ھێﻨﺮاون، ﺑەھﯚی ﺑەرزی و ﻧﺰﻣﯽ ﭬﯚڵﺘﯿﯿەی ﻛﺎرەﺑﺎ و ﻛﻮژاﻧــەوەی ﻟەﻧﺎﻛﺎوی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺗێﻚ ﭼﻮون“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺳﺎﻻر ﺣﯿﺴﺎﻣەدﯾﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی
”ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﺤﺎوﯾﻠــە ﺗێﻜﭽﻮوەﻛﺎن ﭼﺎك ﺑﻜەﯾﻨەوە“
ﺑــەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭼــﺎوەڕوان ﻧﺎﻛەن و ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﭼﺎك دەﻛەﻧەوە. وەك ﻛﺎﻣەراﻧﯿــﺶ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ داﺑﻨﯿﺸــﻦ و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێــﻚ ﺑــﻦ ﻛــە ھﯿــﭻ
ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەك ھەڵﻨﺎﮔﺮێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚ ﻛﺎرەﺑﺎی ﮔەڕەك و ﻣﺎڵﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎن ﺑەردەوام ﺋﺎﻣﺎدەن، ﺑەم ﺑﯚ ﮔەڕەﻛﯽ ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھﯿﭻ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿە“.
ﻛﺎرەﺑﺎ ھەر ﺑەﺷﯽ ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎن دەﻛﺎت
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەھﯚی ﻛﻮژاﻧﺪﻧەوە و ھﺎﺗﻨەوەی ﻛﺘﻮﭘڕی ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، زۆرێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣێﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎن دەﺳﻮوﺗێﻦ و ﺗێﻚ دەﭼﻦ، ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن رووﺑەڕووی زﯾﺎن ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﺑەھــﯚی زۆری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺧﺸــﺘەﯾەك ﺑﯚ ﻣﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ دﯾﺎری ﺑﻜەن. ﻟەﮔەڵ ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﻣﺎوەی ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی رووﺑەڕووی
”ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺋــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧەی ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن ﻧﺰﻣە و ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە، ﻧﺮﺧﯿﺎن ھەرزاﻧﺘﺮە ،ﺧەڵﻚ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻟەﺳەرﯾﺎن ھەﯾە“
”ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛﺎرەﺑﺎﻣﺎن ھەﯾە ،ھــەر ﻟە ڕووی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە دواﯾﯽ“ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ زۆری ﻛﺎرەﺑﺎﻣــﺎن ھەﯾە ،ھەر ﻟە ڕووی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ، ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە دواﯾﯽ“. ﻟەﭘــﺎڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺑــﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﺑەﺷــﺎﻧەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻛە ﻛێﺸەﯾﺎن ﺗێﺪەﻛەوێﺖ ،ﻧﺎدﯾﺎری ﺧﺸﺘەی ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮە ﻛە ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻟەﭘڕ دەﻛﻮژێﻨەوە و زﯾﺎن ﺑە ﺋﺎﻣێﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە،
”ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺧﺸﺘەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ڕاﺑﮕەﯾەﻧﯿــﻦ، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻤــﺎن ﺋەوەﺑﻮو ﺋەو ﻛﺎرەﺑﺎﯾــەی ھەﯾــە ﺑﯿﺪەﯾﻨــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و دواﺗﺮﯾــﺶ ﻟە ڕێﮕــەی ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛﺎﻧــەوە ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﺪرێﺘە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋﯚﭬــەر ﻟﯚدێﻜﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ﻛﺎرەﺑــﺎ ھەﯾــە و ﻗﺎﺗﻌەﻛﺎﻧﻤﺎن زوو زوو دەﺳﻮوﺗێﻦ و ﻛێﺸــەﯾﺎن ھەﯾە ،ﻧﺎﭼﺎر ﺳەرە ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻣﺎن داﻧﺎوە و ﺟﺎر ھەﯾە ﺑەھﯚی ﻛێﺸــەﯾەﻛەوە ﺳێ ڕۆژ ﻛﺎرەﺑﺎی ﮔەڕەﻛێﻚ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﺑﺴﻮوﺗێﺖ زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ دەﺑێــﺖ ،ﻟە ﻣــﺎوەی 15ڕۆژدا 50ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻣــﺎن ﺳــﻮوﺗﺎوە ﻛە ﺑە ﺳــەرﺟەﻣﯽ ﺑﺎی 500ھەزار دۆﻻرە“. وەك ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﻣﺎوەی ﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ھەر 24ﺳــەﻋﺎﺗﺪا 6-8 ،ﺳەﻋﺎت ﻛﺎرەﺑﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دەدرێﺖ، ﺑەم ﻟەو ﻣﺎوەﯾــەدا روون ﻧﯿﯿە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر دێﺘەوە و دەﻛﻮژێﺘەوە و ﻟەﮔەڵ ھەر ﻛەڕەت ﻛﻮژاﻧەوە و ھﺎﺗﻨەوەﯾەﻛﺪا ،ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﻣێﺮی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ دەﺳﻮوﺗێﻨێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ،ﺋەوﭘەڕی ﺑێ ھﯿﻮاﯾﯽ و دۆﺷــﺪاﻣﺎﻧە ﺑەراﻣﺒــەر ژﯾﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﺋەوەی ﻟە دەوروﺑەری ﻣــﺮۆڤ دەﮔــﻮزەرێ ،ﭼﯚﻛﺪاداﻧە ﺑەراﻣﺒــەر ﭘێﺸــﮫﺎت و ﺋەﮔــەرە دوور و ﻧﺰﯾﻜــەﻛﺎن ،ھەڵﮫﺎﺗﻨە ﻟە ھەوڵﯽ ﺗێﻜﺸﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەرﺑەرﺳﺘﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی و ﺗﺮﺳﺎﻧە ﻟە ھەڵﺸﺎﺧﺎن ﺑــە ﭼﯿﺎی ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﻧەوێﺮاﻧە ﻟە ﭘەڕﯾﻨــەوە ﺑە رووﺑــﺎری ﺧەم و ﺑێﺰارﯾــﺪا ،ھەﺳــﺘﻜﺮدﻧە ﺑــە ﻻﺗەرﯾﻜﻜﺮدن و ﻛەﻣﺒﺎﯾەﺧﻜﺮدن و ﺋــﺎزاردان و ڕەﻧﺠﺒﺎرﻛــﺮدن و ﺳــﺘەم ﻟێﻜﺮدﻧﯿﺎن .ﺧﯚﻟەﻧﺎوﺑﺮدن، زادەی ﺧەﯾﺎڵﻜﻮرﺗــﯽ و ﺑﯿﺮﻛﺰی و ﭼەوﺗڕواﻧﯿﻨە ،ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟە ﺧﯚھەڵﺪاﻧە ﻧێﻮ ﭼﺎڵﯽ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪی. ﺋەوەی رووﻧە ،ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻣﺮۆﭬە و ﺋەوە ﮔﻮﻣــﺎن ھەڵﻨﺎﮔﺮێ ،ھﯚی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ وا ﻟە ﻣﺮۆڤ دەﻛەن ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺧﯚﻓەوﺗﺎﻧﺪن ﺑﺒﺎت ،ﺋەوەی ﻟێﺮەدا دەﺧﺮێﺘە ژێﺮ ﺳەرﻧﺠﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و رﯾﺎڵﯿﺘﯿﯿەوە ،ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋــﺎژەن و ﺑﺎڵﻨﺪەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ دەﺑەن؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎژەن ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن؟ ﮔﯚﭬﺎری ”ﺗﺎﯾــﻢ“ی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی، ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺗێﯿﺪا ﺋــەوەی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ڕوو ﻛە زۆر ﺋﺎژەڵ ﺑەھﯚی ﺟﯿﺎوازەوە ،ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن. رﯾﭽــﺎرد ﺋﯚﺑــﺎری ﻟێﻜﯚڵــەری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ و راھێﻨــەر و ﭼﺎﻻﻛﯿــﻜﺎری ﺑــﻮاری ﺋــﺎژەن ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەر ﻟە 40ﺳــﺎڵ ،دۆﻟﻔﯿﻨﯽ )ﻛﺎﺳــﯽ( ـــﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮە ﺧﯚی ﻛﻮﺷﺘﻮوە .ﺋەو دەڵێ ،دواﻧﯿﮕﺎی ﻣﺎڵﺌﺎواﯾﯽ ﻛﺮد و ھەﻧﺎﺳەی راﮔﺮت و ﺧﯚی ﺧﺴﺘە ﻗﻮوﯾــﯽ ﺋــﺎوی ﺗﺎﻧﻜﯿﯿەﻛــەوە. ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﮔﻮﺗــﻮوە ﻛــە ﺋــەو ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨە ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﻗﻮوڵﯽ ﻟەﺳــەر ﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە و ﺑــﯚی دەرﻛەوﺗــﻮوە دۆﻟﻔﯿﻦ ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑەرﮔەی ژﯾــﺎن ﺑﮕﺮن، ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن. ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎژەن، ﻟەﺳــەر زاری ﺋەرﺳــﺘﯚی ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓﯿﺸەوە ﺑﺎس دەﻛﺮێﺖ، ﻛە ﺋەﺳﭙێﻚ ﺧﯚی ﻟە ﻛەﻧﺪەﻧێﻚ ﻓــڕێ داوەﺗــە ﺧــﻮارەوە ،دوای ﺋەوەی ﺑﯚی ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮو ﻛە ھەڵەی ﻛﺮدووە و ﻟەﮔەڵ داﯾﻜﯿﺪا ﺳێﻜﺴﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛــە ﻟەﻻﯾەن زاﻧﺎﻛﺎﻧەوە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــﺎژن ﭬﯿﻜﺘﯚرﯾﺎ ﺑە درێﮋی ﮔەﻧﮕەﺷــەی ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە. ﺑەﻧﺪﻛﺮدن ﻟە ﺑەﻧﺪﮔە )ﻗەﻓەس(ـدا دێﻨﻜﺎن وێڵﺴــﯚن ،ﻣێﮋووﻧﻮوﺳﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻣﺎﻧﭽﺴﺘەری ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮدووە، ﻣﺎﻣەڵەی ﺧﺮاپ و ﻟە ﻗەﻓەﺳﻨﺎﻧﯽ ﺑﺎڵﻨــﺪە و ﺋــﺎژەن ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺎﻧەوە ھەﯾە.
رۆﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﻟــە راﺑﺮدوودا ،واﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋــﺎژەن دەڕواﻧﯽ ،ﻛە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە دەرﺑــڕی و ﻧە ﺟﺎ ﺑە ﺗﯿﺎ ﻧــە ، ھەروەھﺎ رێﺰﯾــﺎن ﻟەو ﺋﺎژەﻧە دەﮔﺮت ﻛــە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺪا ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮﺷﺖ ،وەك ﺋەﺳﭗ. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەوەدا ،ﺗﯚﻣﺎس ﺋەﻛﻮﯾﻨــﺎس )ﻗەدﯾــﺲ( ،وای دەﺑﯿﻨێــﺖ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻣﺮۆڤ ﺗﺎواﻧــە ،ﺑــەم ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎژەن ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻣەﺣﺎڵە و دەڵێ ”ﺑﻮوﻧــەوەرەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺧﯚش دەوێ و ﺧﯚڕﺳــﻜﺎﻧە ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺧﯚش دەوێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺎن ﻧﯿﯿﻪ“. ﮔﯚﭬــﺎری ﺗﺎﯾﻤــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ، ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش ﻛــﺮدووە ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1845ـــﺪا ،ﺳەﮔێﻚ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ھەوڵﯽ دا ﺧــﯚی ﻟە ﺋﺎودا ﻧﻘﻮوم ﺑﻜﺎت و ﺧﯚی ﺑﺨﻨﻜێﻨێﺖ ،ﺗﺎ ﺗﻮوﺷﯽ ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮون و ﺷەﻛەﺗﺒﻮون ھﺎت ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﮔەﯾﺸﺘە ڕازەﻛەی و ﺧــﯚی ﺧﻨﻜﺎﻧــﺪ .ھەرﭼەﻧــﺪە ﺧﺎوەﻧەﻛەی ﺟﺎری ﯾەﻛەم رزﮔﺎری ﻛﺮد و ﺑەﺳﺘﯿەوە ،ﺑەم ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ رێ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەی ﺑﮕﺮێﺖ ،ھﯿﭻ ھﯚﻛﺎرێﻜﯿــﺶ ﺑﯚ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻧەدۆزراﯾەوە. ﺑەﺷێﻚ ﻟە زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﻮارە ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺋﺎژەن ،ﺋەﮔەر ھەﯾە ﺑﯿﺮ ﻟە ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﺑﻜەﻧەوە و ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻜــەن ،وەك ﻣﺮاوی، ﭘﺸــﯿﻠە ،ﻗﺎزﻗﻮڵﯿﻨﮓ ،دووﭘﺸــﻚ، دەﺷــڵێﻦ ﻛە دووﭘﺸــﻚ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭼﻮاردەوری ﮔﯿــﺮاوە ،ﺟﺎ دوژﻣﻦ ﺑێ ﯾﺎن ﺋﺎﮔﺮ ،ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﺑە ﺧﯚﯾەوە دەدات ،ﺋەﻣــە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ وەھﺎﯾﺶ ھەﯾە دووﭘﺸﻚ، ﺑــەو ژەھﺮە ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﻧﺎﺑێ، ﺗەﻧﺎﻧەت ژەھﺮەﻛەﯾــﺎن ﺑﯚ ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮی ھەﻣﺎن ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯿﺶ ﻛﺎرﯾﮕەری دروﺳــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛــە
ﻗە ﻓە ﺳــە ﻛە د ا ﺗــﺎ ﻛێﺸــﺎوە، ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺋﺎزادﯾﺪا ﻣﺮدووە ،ﯾﺎن وای ﻛﺮدووە ﺋﺎزادی ﺑﻜەن. ھەروەھــﺎ دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﻣﯚ ﻟە ﮔﻮﻧﺪێﻜــﯽ ﺑﺎﻛﻮری ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﺑەﻧــﺎوی )ﮔﺎﺗﯿﻨــﮕﺎ( ھەﯾــە ،ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺳەﯾﺮﺗﺮﯾﻦ دﯾﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺑﺎڵﻨﺪەﻛﺎن ،ﺑﯿﻨﺮاوە، ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺳﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮان ﻣﺎﻧﮕﯽ
ﻧﯚ و 11ـــﺪا ،رێﻚ ﻟە ﻛﺎت ﺣەوت ﺑﯚ 10ـــﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ،ھەﻣﻮو رۆژێﻚ ﺳــەدان ﺑﺎڵﻨﺪە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺧﺎﻧﻮو و ﺑﺎﺧﺎﻧــە و دارە ﮔەورەﻛﺎﻧــﺪا دەﻛێﺸﻦ و ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن. داڕﻣﺎن و ﺗﺮس و ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ ھﯚی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺎﻧە ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ﻣێﺪل ﺋێﺴــﺖ ﺋﯚﻧﻼﯾﻦ، راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑــو ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮدووە ﻛە ﺳەگ ﺗﻮوﺷﯽ ھەﻧﺪێ
ﭘﺮدی ﺷەﯾﺘﺎن ﭼﯿﯿە و ﻟە ﻛﻮێﯿە و ﻛﺎم ﺋﺎژەڵ ﺧﯚی ﻟە ﺳەرﯾەوە ھەڵﺪەدێﺮێ؟ ﻟەﺑﺎرەی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ دووﭘﺸﻜەوە، وەھﺎﯾە ﻛە ﺑە زەﺑﺮی ﭼﺰووەﻛەﯾﺎن ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن. ﺑﺎڵﻨﺪە و ﺟﯚرێﻜﯽ ﻣﺸﻚ ﺑەﻛﯚﻣەڵ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﻮژن ﺳﺎﻧە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻧەروﯾﺞ ،ﺟﯚرێﻜﯽ ﻣﺸﻚ ﺑــە ﻛﯚﻣەڵ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە ﻟﻮوﺗﻜەی ﭼﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑــەرزدا دەﻛێﺸــﻦ و ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن دەردەﭼێﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﺟــﯚرە ﺑﺎڵﻨﺪەﯾەﻛﯿﺶ ﺑە ﻧﺎوی )ﻛەرﻛــەز( ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺧﺮاوەﺗە ﻧێﻮ ﻗەﻓەﺳەوە و دەرﮔەی ﻟەﺳەر داﺧﺮاوە ،ﺳــەری ﺑە دﯾﻮاری
ﺟﯚرێ ﻧەﺧﯚﺷﯽ وەك وەﺳﻮەﺳەی ﺧــەم دەﺑــێ و ﺑەھﯚﯾــەوە ﻟــە ﺑﺮﯾﻨەﻛەی ﺧﯚی دەدات ،ھەﻧﺪێ ﺑﺎڵﻨــﺪەی وەك ﺗﻮوﺗﯿــﺶ ﺑەھﯚی ھەﻣــﺎن ﺑــﺎرەوە ،ﭘەڕوﺑﺎڵﯽ ﺧﯚی ﺑــە دەﻧﺪووﻛﯽ ﻟــێ دەﻛﺎﺗەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛەﻟﻮﭘەﻟــە ﭼﻨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەرﯾﺸﯽ ﺷــﯿﺘەڵ دەﻛﺎت. ھەروەھــﺎ ھەﻧﺪێ ﺑﺎڵﻨــﺪە ھەن ﺑــە دەﻧﻮوﻛﯿــﺎن ،ﺟەﺳــﺘەﯾﺎن ھەڵﺪەﻛﯚڵــﻦ و ﭘێﺴــﺘﯿﺎن ﻛﻮن دەﻛەن و ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧﻮێﻨﺒەرﺑﻮون دەﺑﻦ .ھەﻧﺪێ ﺟﯚری ﻣەﯾﻤﻮون، ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﺗﻮوڕە دەﺑﻦ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧﺮۆﺷﺎن دەﺑﻦ و ھەﻧﺪێ ﺟﻮوڵەی ﺷێﺘﺎﻧە دەﻛەن. ھەﻧــﺪێ ڕەوﺗﺎری ﺋــﺎژەن ﻛە ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ﭘێﺸــﮫﺎﺗێﻜە، ﺑێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧــﻮوی ﭘێﻮە دەﮔﺮن و ﻟە رووی زاﻧﺴﺘﯿﯿﺸەوە
ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوە دەﺳﺖ ﻧەﺧﺮاوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەواﻧەی ﺑەﻧﺪ دەﻛﺮێﻦ ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻓەروە )ﭘێﺴــﺖ( ،ﺑەھﯚی ﺧەم و ﮔﻮﺷﺎر و ﻗەرەﭘەﺳــﺘﺎﻧﯽ زۆرەوە، ﺗﻮوڕە دەﺑﻦ و ﺟــﺎری وا ھەﯾە ﺑﯚ ﭼەﻧــﺪ ﺳــەﻋﺎﺗێﻜﯽ زۆر ھەﻣﺎن ﺟﻮوڵــە ﺑەﺑــێ ھﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻚ دووﺑــﺎرە دەﻛەﻧــەوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ھێﺮش دەﻛەﻧە ﺳەر ﺋەو ﺋﺎژەﻧەی ﺗﺮی ﻧێﻮ ھەﻣﺎن ﻗەﻓەس و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﯾەﻛﺘﺮ دەﻛﻮژن. زۆر ﺷــﺮۆﭬەی ﺗــﺮی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺟﯿــﺎواز و دژﺑەﯾەك ﻟەﺑﺎرەی ھﯚی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺋﺎژەﻧەوە ﺧﺮاوﻧەﺗە ڕوو ،ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺋەو دﯾﺎردەﯾە ﺟێﯽ
ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﻟێﺘﻮێﮋﯾﻨــەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑﻮوە ،ﻛە ﺗێﻜﯚﺷــﺎون ﺑــﯚ زاﻧﯿﻨﯽ ھﯚﻛﺎرە راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺖ ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎژەن ،ﺗﺎ رۆڵﯿﺎن ھەﺑێ ﻟە راﮔﺮﺗﻨﯽ دﯾﺎردەﻛە ،ﯾﺎن ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی. ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻟێﻜﯚڵەران ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە ھﯚی ﺋــەو ڕەوﺗﺎراﻧە، ﺑﯚ ھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ ،ﯾﺎن دەﻣﺎرﮔﺮژی ﯾﺎن ﺑێﺰاری و ﺗﺮس و ﺧﺮاﭘﺨﯚراﻛﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە زاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎژەڵﻨﺎﺳﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛە ﺋــەو ﺟﻮوڵە و ﻣﺎﻣەڵــە ﻧﺎﺑﺎو و ﺳــەﯾﺮاﻧە ،رێﮕــە و ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﻦ ﻛە ﺋــﺎژەن ﺑــﯚ ھێﻮرﺑﻮوﻧەوەی دەرووﻧﯿــﺎن ،ﭘەﻧﺎی ﺑــﯚ دەﺑەن و ھەوڵێﻜﻪ ﺑﯚ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪن ﻟەﮔەڵ ژﯾﻨﮕــە و ﭘێﺸــﮫﺎﺗە ﺗــﺎزە و ﻟە ﻧﺎﻛﺎوەﻛﺎن. ﺑەم ﻟەﺑﺎرەی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ھەﻧﺪێ ﺟﯚر ﺋﺎژەڵەوە ،ھﯚی ﺟﯿﺎواز ھەﯾە و ﭼەﻣــﻚ و واﺗەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎژەن ،ﻟەوەی ﻻی ﻣﺮۆڤ ھەﯾە ﺟﯿــﺎوازە ،ﻣﺮۆڤ ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ،ﺧﯚی دەﻛﻮژێ، ﺑــەم ھەﻧﺪێ ﺋــﺎژەڵ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧەوە ،ھەﻧﺪێ ﺑﺎر ھەن ﺋﺎژەن ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳــەﯾﺮ ﺗێﯿﺎﻧﺪا دەﻣــﺮن و زۆر ﻟە ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ دەﭼێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ دﯾــﺎردەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎژەن روون ﻧﯿﯿە و ﻣﺸــﺘﻮﻣڕی زۆر ﻟە ﻧێﻮان زاﻧﺎﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ھﯚﻛﺎر و ﭘﺎڵﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ھەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺑەم دواﯾﯿە ﺋەو دﯾﺎردەﯾە ﮔەﺷەی ﻛﺮدووە. ﺑەﺷﯽ زۆری ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﯚﻟﯚژی )زﯾﻨﺪەوەرزاﻧــﯽ( ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﻛە
ﺋــﺎژەن ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺑەراﻣﺒەر ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺋەﻧﻘەﺳــﺖ ﻻوازن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻧەھەﻧﮕــەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن دەﻛــﻮژن و ﺋەﻣەﯾﺶ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ دﯾﺎردەﯾە ﻟــە زﯾﻨﺪەوەرزاﻧﯿﺪا ،ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﯽ ﻟێڵ و ﻧﺎڕووﻧــە و زاﻧﺎﯾﺎن ﺑــە دﯾﺎرﯾﯿەوە دۆش داﻣــﺎون ،ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ ھــەزاران ﻧەھەﻧــﮓ ﺧﯚﯾﺎن ﻓڕێ دەدەﻧــە ﻛەﻧﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دەرﯾــﺎ و دەﻣﺮن ،زاﻧﺎﯾﺎن ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎدڵﻨﯿﺎﯾﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوە داوە ،ﺑﯚ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻟەم ڕەﻓﺘﺎرە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﭘﺎڵﻨەراﻧە ﺋەوەﯾــە ﻛە واﯾﺎن ﻟێــﻚ داوەﺗــەوە ،ﻧەھەﻧﮕــەﻛﺎن
ھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ دەدەن ،ﺋەوەﯾــﺶ ﻟــە ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺧﯚرﻧەﺑﯿﻨــﯽ )رۆژﮔﯿﺮان(ـــە ،ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﻠــەی ﮔەرﻣﯿــﺶ ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮە .ھــﺎوﻛﺎت ﻧەھەﻧﮓ ﺑە ژەھﺮە ﻛﯿﻤﯿﺎﯾــﯽ و ﺑﺎﯾﯚﻟﯚژﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ دەرﯾﺎﻛﺎن ھەﺳــﺘﯿﺎرن و ھەروەھﺎ ﻧەﺧﯚش دەﻛەون و ﻧەﺧﯚﺷــەﻛە ﺗﻮاﻧﺎی زاﻧﯿﻨﯽ ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻛﯚﭼﯽ ﺳــﺎﻧە ﻟە دەﺳﺖ دەدات، ﺟﺎری وا ھەﯾە رێﻨﯿﺸﯿﺎﻧﺪەرەﻛەﯾﺎن
ﻛەﻧﺎر دەرﯾﺎ و دەﻣﺮن. ﻟــەو ﻛﺎﺗــەی ﻟــە ﻛەﻧﺎراوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺋەﻓﺮﯾﻘﺎ 24ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺑــەردەوام ﻟــە ھەوڵﺪا ﺑــﻮون ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ 55ﻧەھەﻧﮕــﯽ ﮔــەورەی ﺧﯚﻛــﻮژ ،ﺑــەم 11 ﻟەواﻧﯿﺎن رزﮔﺎر ﻛﺮد و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻛﻮﺷﺖ .ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺷﺎری ﻛﺎب رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە زۆر ھەوڵ دراوە ﻟە ﻛەﻧﺎراوەﻛﺎن دوور ﺑﺨﺮێﻨەوە ﺑەرەو ﻗﻮوﯾﯽ ﺋﺎوەﻛە ،ﺑەم ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟەﺑﺎرێﻜــﯽ ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯽ زۆردا ﺑــﻮون و ﻛﻔــﺖ ﺑﻮوﺑﻮون و ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻣەﻟە ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﻓﯿﺸــەك ﻛﻮﺷــﺘﻨﯿﺎن ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ھــەر ﻧەھەﻧﮕێﻚ ﻓﯿﺸــەﻛێﻜﯿﺎن ﻟە ﻣێﺸــﻜﯿﺎن دەدا و ﺑــە ﭼەﻧﺪ ﭼﺮﻛەﯾەﻛــﯽ ﻛــەم دەﻣــﺮدن. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ـــﯿﺸﺪا61 ، ﻧەھەﻧﮓ ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﻛەﻧﺎراوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﻗﯿﺎﻧﻮوﺳــﯽ ﻧﯿﻮزﻟەﻧﺪا و ﻣﺮدن، ﻟە 2009ـــﯿﺶ ھەﻣﺎن ﭘێﺸﮫﺎت رووی دا. ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﯽ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎژەڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎژەڵێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛــﻮژن و ھﯚی ﺋەواﻧــە دﯾﺎر و ﺟێﮕﯿﺮە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻓﯿﻞ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧەﺧــﯚش دەﻛەوێــﺖ ،ﺧﯚی ﻟە ﭘﯚﻟە ھﺎوڕێﻜەی دوور دەﺧﺎﺗەوە و ﺧﯚی ﻟە ﺧﻮاردن ﺑە دوور دەﮔﺮێﺖ ﺗﺎ دەﻣﺮێــﺖ .ﻛەروێﺸــﻚ ﻛﺎﺗێﻚ ھەﺳﺖ ﺑە ﺗﺮﺳﯽ زۆر دەﻛﺎت ،ھﯿﭻ ﻧﺎﺧــﻮات ﺗﺎ دەﻣﺮێــﺖ ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺑێﭽــﻮوی ھەﺑێ ،دەﯾﺨــﻮات ،ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﺋەوەی دوای ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ، ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﮋی. ﺑــەراز ،ﺗﻮوڕەﯾــﯽ و ﺧﯚﮔﺮﯾــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﺸﮫﺎﺗێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار، ﺑــە ﺟﯚرێﻜــە ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳــێﻚ ﭘﺎڵــﯽ دەدات ﺑﯚ ﻧێــﻮ ﺋﺎوەﻛە ،ﺑە ﭼەﭘﯚڵﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎدەﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێــﻦ و دڵﯽ دەﺑــڕێ و ﺧﯚی دەﻛﻮژێ. ھەڵﯚ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧەﺧــﯚش دەﻛەوێﺖ و ﭘﯿــﺮ دەﺑــێ ،ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻣﺮدن
ﺑﯿﺴﺘﻮوﺗە ﻛە ﺑﯚق دەﺗەﻗێﺘەوە؟ ﻣﺎر ﺧﯚی دەﺧﻮات و ﺋەﺳﭗ ﺧﯚی ھەڵﺪەدێﺮێ؟ ﻧەﺧﯚش دەﻛــەوێ ،ﺑﯚﯾە ﻛە ﺋەو رێــﯽ ﻟێ ﺗێــﻚ دەﭼــێ ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەدوای ﺋەوەوەن و ھەﻣﺎن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺎن دەﺑێﺖ و دەﮔەﻧە وﺷــﻜﺎﻧﯽ و دەﻣــﺮن .ھەروەھــﺎ ﻧەھەﻧﮓ ﺑە ﺷــەﭘﯚﻟە ﻛﻮرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯚﻧﺎری ﻛەﺷﺘﯿﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و ﭘﺎﻛﺴــﺎزی ﻣﯿﻦ ،ﻛﺎرﯾﮕەر دەﺑێ و ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳەرﻟێﺸــێﻮان دەﺑێ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻟەﺳــەر ﺟﻮوڵەی دادەﻧێــﺖ ،ﺋەﻣﺎﻧــﻪ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەن ﻟە ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺣﺎڵەﺗێــﻚ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﺑە دروﺳــﺘﯽ ﻧەﯾﺰاﻧﯿﻮە ﻧﮫێﻨﯽ ﺧﯚﻛــﻮژی ﺑەﻛﯚﻣەڵﯽ ﻧەھەﻧﮕــەﻛﺎن ﭼﯿﻦ ،ﻛە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺳــﺎ ڵﺪ ا ، د ە ﭼﻨــە
ﻧﺎﻛﺎت و ﺧﯚی دەﻛﻮژێ ،ﺑﺎز ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺰاﻧێ دەﻛەوێﺘە ژێﺮ دەﺳﺖ ،ﺧﯚی دەﻛﻮژێﺖ. ﺷــﺎﯾەدﺣﺎڵێﻚ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋەوەی ﺑﯿﻨﯿﻮە ﻛﺎﺗێﻚ ھــەزار و 500ﻣەڕ ﻟە ﻗەﻓەﺳێﻜﺪا ﺑﻮون ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﯾەﻛەم ﻣەڕﯾﺎن ﻟە ﺑەرزی 20ﻣەﺗﺮەوە ﺧﯚی ﻓڕێ داﯾە ﺧﻮارەوە ،دوای ﺋەو ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻓڕێ داﯾە ﺧﻮارەوە و 400 ﻣەڕﯾﺎن
ﻣــﺮدن ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑەھﯚی ﻛەوﺗﻨﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺋەو ﻣەڕاﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﺧﯚﯾــﺎن ھەڵﺪاﺑــﻮو، ﺑەم ﻧەﻣــﺮدن .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ وردەﻛﺎرﯾﯿەك ﻟەو ڕووەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﻛﺮاوە .ﻣێﯿﯿﻨەی ورچ ،ﺧﯚی ﻟە ﺧﻮاردن دەﮔﺮێﺖ ﺗــﺎ دەﻣﺮێﺖ و ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺸﯽ ﻧەزاﻧﺮاوە. ﻟــە 2011ـــﯿﺶ ﻟــە دوورﮔەی ﻧﯿﻮزﯾﻠەﻧــﺪا، ﻛﯚرۆﻣﺎﻧﺪﯾــﺎی ھەزاران ﻣﺎﺳــﯿﯽ ﺳﻮور ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﻛەﻧﺎراوەﻛﺎﻧﯽ دوورﮔەﻛە و ﭼﺎوﯾﺎن ھەڵﻜەﻧﺮاﺑﻮو ،راوﭼﯿﯿﺎن ﺳــەرﯾﺎن ﻟەو ﭘێﺸــﮫﺎﺗە ﺳــﻮڕ ﻣــﺎ ،دواﺗﺮ راﮔەﯾﺎﻧﺮا ﻛە ﺑەھﯚی ﺑﺮﺳێﺘﯿﯿەوە ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷﺘﻮوە .ﻟە 2005ـــﯿﺶ ھەزاران ﻣﺎﺳﯿﯽ ﻛەﻟﻤﺎری ،ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪە ﻛەﻧﺎراوەﻛﺎﻧﯽ وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻛﺎﻟﯿﻔﯚرﻧﯿﺎی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﺋەوەی ﺳــەﯾﺮ ﺑﻮو ﺋــەوان ﻟــە ﻗﻮوﯾﯽ 700ﻣەﺗــﺮ ﻟەژێﺮ ﺋــﺎوەوە ﺑﻮون، زاﻧﺎﯾﺎن ﺋەوەﯾــﺎن ﺑﯚ ژەھﺮاوﯾﺒﻮون ﮔەڕاﻧــﺪەوە ،ﺑەم ﺋــەوە روون ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ﺑﯚﭼﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﺟﯚرە ﻣﺎﺳــﯿﯿە ﻣﺮدن و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ واﯾﺎن ﺑەﺳەر ﻧەھﺎت .ﻟە 2005ـــﯿﺸﺪا ھــەزاران ﺑــﯚق ﻟە داﻧﯿﻤــﺎرك و ﺑﺎﻛــﻮری ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﻨــﺮان ﻛە ﻻﺷەﯾﺎن ﻛﯿﺴﯽ ﻛﺮد و ﺗەﻗﯿﻨەوە، زاﻧﺎﯾﺎن ﺋەو ﭘێﺸــﮫﺎﺗەﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﮔەڕاﻧﺪەوە ﻛە ﺋەو ﺑﯚﻗﺎﻧە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺗﯚو ،ﯾﺎن ﻣﯿﻜﺮۆﺑﯿﺎن ھەڵﮕﺮﺗﺒﻮو ﻛە ﺑﻮوە ھﯚی ﺋﺎوﺳﺎن و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯿﺲ و ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾﺎن. ﻟە ﻛﺮدارێﻜﯽ ﺳەﯾﺮ و ھﯚﺷﺒەردا، ﻣﺎرێﻚ ﻛــە دەزاﻧێــﺖ ﺧﻮاردﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێــﺖ، ﻛﻠﻜــﯽ ﻗــﻮوت دەدات ﺑەش ﻟە دوای ﺑــەش ،ھەﻧﺪێﻜﯿــﺶ ﺑــﯚ ﺋەوەی دەﮔەڕێﻨﻨــەوە ،ﺋەو ﻛﺎرە ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﭘێﺪاﻧــﯽ دەرزی و ﭘێﻜﻮﺗەی زﯾﺎدەﯾە ﻛە وای ﻛﺮدووە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ ﺑﺪات. ﭘﺮدی ﺷەﯾﺘﺎن و ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺳەگ ﭘــﺮدی ﺷــەﯾﺘﺎن ﺗەﻣەﻧــﯽ 100 ﺳﺎڵە و دەﻛەوێﺘە ﺷﺎری ﻣﯿڵﺘﯚﻧﯽ ﺳــﻜﯚﺗﻠەﻧﺪا ،ﺋەو ﻧــﺎوەی ﺑەھﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی رێﮋەی ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮدە ﻟێ ﻧﺮاوە ،ﺋەوەی ﺳــەﯾﺮە 50ﺳــەﮔﯽ ﺧﺎﻧەوادەی ﻟﯿﭙﺮادۆر ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜﺪا ﻟەوێﻮە ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە .ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ھﯚی ﺋەو رووداوە ،ﺑﻮوﻧﯽ ڕێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﻣﺸﻚ و ﺳﻤﯚرەﯾە ﻟەژێﺮ ﭘﺮدەﻛەدا، ﺳەﮔﻪ ﺧﯚﻛﻮژەﻛﺎن ھەوڵ دەدەن ﭘێﯿــﺎن ﺑﮕــەن ،ﺑــەم دەرك ﺑە ﺑەرزﯾﯽ ﭘﺮدەﻛــە ﻧﺎﻛەن و دەﺑێﺘە ھﯚی ﻣﺮدﻧﯿﺎن.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎژەن و ﺑﺎڵﻨﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ دەﺑەن؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﺑەھﯚی ﺋەو ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﯾەﺗﯽ ،رۆڵێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو دەﮔێڕێﺖ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋــەو رووداواﻧەی ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا رووﯾﺎن دا ،چ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑێــﺖ ﯾﺎﺧﯚ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋــەو رووداواﻧەی ﻟە ﻧﺎو ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺧﯚﯾﺪا رووﯾﺎن دا ،وەك ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘە ،ﺷﻜﺴﺖ ﭘێﮫﺎﺗﻨــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ داﻋﺶ و ھەوڵﯽ ﻛﻮدەﺗﺎی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرزی و ﻧﺰﻣﯽ ﺗێﻜەوت ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﺑەردەواﻣﯿــﯽ ﺑەﺧــﯚوە ﺑﯿﻨﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوەدا. ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دوای ﺋــەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨــﯽ ،رۆڵــﯽ ﺳــەرﺑﺎز ﺗێﯿﺪا ﺑەرﺗەﺳﻚ ﻛﺮاﯾەوە ،ﺑەم ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015ھەﻣﻮو ﺋــەم رووداواﻧەی ﻟە ﺳــەرەوە ﺋﺎﻣﺎژەﻣﺎن ﭘێ ﻛﺮد، ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﺑەرەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﺑﺮد ﺑەراورد ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘێﺸــﻮوی ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دەﺳــﺖ ﻟەﻛﺎرﻛێﺸﺎﻧەوەی ﺋەﺣﻤەد داود ﺋﯚﻏڵﻮ ﻟە رۆژی 5ﺋﺎﯾﺎری ﺋەﻣﺴﺎڵ، ﭼﻮﻧﻜە ﺑــﯚی دەرﻛــەوت ﻟە ﻧﺎو ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﺗەﻧﯿﺎ ﺑڕﯾﺎری ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ھﯿﭻ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛە داود ﺋﯚﻏڵــﻮ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﻮو ﻟەﮔــەل ﺋەردۆﻏﺎن ﻟەﺳــەر ھەﻧﺪی ﭘﺮﺳــﯽ وەك ﺋەﻧﺪاﻣﯿەﺗﯽ وﺗەﻛەﯾﺎن ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺑە رووی ﻛــﻮرددا و ھەروەھــﺎ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ”ھەدەﭘە“. ھەروەھــﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯿــﺎن ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛــەی
ﺑێﺴﺘﻮون ﻋﻮﻣەر ﻧﻮوری
7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2015ﻛــە ﺗێﯿــﺪا ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ 258ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨــﺎ و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێــﻚ ﺑێﻨێﺖ، ﺋــەو ﻣەﯾﻠەﯾﺶ زاڵ ﺑﻮو ﺑەﺳــەر ﺣﺰﺑەﻛــەدا ﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧەﺑﻮو ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺑــﺮاوەی ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺑﯚﯾــە ھەرزوو ﺋەردۆﻏــﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﺖ و رۆژی 1ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ھەﻣﺎن ﺳﺎڵ
ﺳەرۆك ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﯿﺶ ﮔﯿﺮان و ﺑە ھەزاران ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﻟەﺳــەر ﻛﺎر دەرﻛــﺮان .ﺋــەم رووداواﻧە ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﺑەرەو ﺋەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﺑﺮد ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧﺎڕوون و ﻧﺎدروﺳــﺖ ﭘێڕەو ﺑﻜﺎت ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎی ﺑــەرەو دووڕﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻧﺎدﯾﺎر ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳەر رێﮕە .ﺗﺎ ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺋەردۆﻏﺎن ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﺑﯚ ﻟﯿﺮەی ﺗﻮرﻛﯽ ﺑﻜﺎت و داوا ﻟە ﺧەڵﻚ ﺑﻜﺎت ﭘﺎرەی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻟﯿﺮە ﺑﮕﯚڕﻧەوە .واﺗﺎ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ
ﺧــﯚی ﻟەﺑــﺎرەی رووداوەﻛــە راﮔەﯾﺎﻧﺪ .ﺋەﻣە ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رووﺳﯿﺎ ﺑــەرەو ﺋﺎڵــﯚزی رۆی .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ،دوای ﻛﻮدەﺗﺎﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەرەو ﺳﺴــﺘﯽ رۆی ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻓەﺗﺤــﻮ ﮔﻮﻟەن رادەﺳــﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﻜﺎﺗــەوە. ھەرﭼەﻧــﺪ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــە ﻓەرﻣﯽ ﻧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﺧﯚی ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ وەزﯾﺮی داد ﻧﺎردە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺳــﻮودی ﻧەﺑــﻮو ،ھەروەھﺎ
ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەوڵﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰ دەدات ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘڕۆژەی ھﯿﻼﻟﯽ ﺷــﯿﻌﯽ ﺋێﺮان و ھەوڵ دەدات ﻧﻔﻮوزی ﺧﯚی زﯾﺎد ﺑﻜﺎت ﻟە ھەﻣﺒەر ﻧﻔﻮوزی ﺋێﺮان ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛە ھﺎﺗە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان و ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﺋەم ﺟﺎرە 317ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻚ ﺑێﻨێﺖ. ﺋەﻣﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﭘێﻨﺎوی دەﺳەﺗﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــێﻚ ﻛــە ﺧــەون ﺑە ﮔێڕاﻧەوەی ﺧەﻻﻓەت دەﺑﯿﻨێﺖ، ﺑﯚﯾە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﭼڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەوەی دەﺳﺘﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺶ ﺑﮕﯚڕێﺖ ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﺑە وﯾﺴﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷــەﭘێﺪان ﺑێﺖ، دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧــە ﺑــﻮو ﻛــە ﻛﻮدەﺗﺎی ﺑەدوادا ھﺎت ﻟە ﺷەوی 15ﻟەﺳەر 16ی ﺗەﻣﻮوزی راﺑــﺮدوو ،ﺑەم ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮو ،ﺋەﻣــەش رێﮕەی ﺧﯚش ﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟەو وﺗە ﺋەوەی ﻧەﯾﺎری ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان ﺑێﺖ ،ﺑەرووﻧﺘﺮ ﺑڵێﯿﻦ ﺋەوەی ﻧەﯾــﺎری ﺋەردۆﻏﺎن ﺑێﺖ، ﺗﯚﻣەﺗﯽ ھەوڵﯽ ﻛﻮدەﺗﺎی ﺑﺨﺮێﺘە ﭘﺎڵ و ﺗەﺳــﻔﯿەی ﺧﯚی ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺎت ،وەك ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻓەﺗﺤــﻮ ﮔﻮﻟــەن و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ھەدەﭘە ﺑە ھﺎو ﺳەرۆﻛەﻛﺎﻧﯿﺸەوە وەﻛﻮ ﺳــەﺣەدﯾﻦ دەﻣﯿﺮﺗﺎش و ﻓﯿﮕەن ﯾﻮﻛﺴــەﻛﺪاغ و ﭼەﻧﺪ
ﻧﺎرﯾﻦ ﺳﺎڵﺢ
ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﺎڕووﻧــﯽ و دوور ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑﻮوەﺗەوە و ﺑەرەو ﻟێﻚ ﺗﺮازان و ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی دەڕوات، ﺋەﮔــەری رووداﻧــﯽ ﻛﻮدەﺗــﺎی ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﺋﺎراداﯾە. دووەم :ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ دەرەوە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەرەوە ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەوڵﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰ دەدات ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘڕۆژەی ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﺋێﺮان و ھــەوڵ دەدات ﻧﻔﻮوزی ﺧﯚی زﯾــﺎد ﺑﻜﺎت ﻟــە ھەﻣﺒەر ﻧﻔــﻮوزی ﺋێﺮان ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺑەم ﺋەﻣە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﺗﯿــﯚری ﻗﻮوﯾــﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺋەﺣﻤەد داود ﺋﯚﻏڵﻮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﭘﯿﺸــﻮوی ﺗﻮرﻛﯿﺎ .واﺗە دەرﺑﺎزﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﭘﺎﺷــﻜﯚﯾەﺗﯿﯿەوە ﺑﯚ ﻧﺎوەﻧﺪی ھێﺰ ،ﺑەم ﺋەم ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــﺎن ﺑەﺳــەردا ھﺎت ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت دوای ﺋەوەی ﻟە 24ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ 2015 ﻓڕۆﻛەﯾەﻛــﯽ رووﺳــﯽ ﻛەوﺗە ﺧﻮارەوە و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ
ﻛﻮرد ﻛە دەﺑﻮو ﺋەواﻧﯿﺶ رۆڵﯽ داﯾﻜﺎﯾەﺗﯽ ﺑﺒﯿﻨﻦ و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ داﺧــﻮازی و ﺟەرگ ﺳــﻮوﺗﺎن و ﻓﺮﻣێﺴــﻜﯽ داﯾﻜە ﺷەھﯿﺪ و ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜــەن ،ﻧــەك ﺑــە ﻟێــﺪوان و ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ھﺎوﺳەری ﺷەھﯿﺪان ﺑﻜەن و ﻧــﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻜەن ﺑە ﻛﺎﯾەك ﺑﯚ ﺳﺎزﺷﻜﺮدن ﻟەﺳەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ڕادەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺑە داﮔﯿﺮﻛەران. داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ ﻛە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ”داﯾﻜــﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﭘێﺸﻤەرﮔە“ﯾﺎن ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﺒﻮو، وەك ﺧــﯚی ﻟــە ﺗﯚﻣﺎرێﻜــﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿﺪا دەڵــێ “:ﺋەو ﭘﺎرەی ﻟﯚ ﺣەج و ﻋﻮﻣــﺮەی داﻣﻨﺎﺑﻮو،
ﻟەﺳــەر ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎﯾﺶ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘەﯾەدە ھﺎوھەڵﻮێﺴﺖ ﻧﯿﻦ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەﺷــﺪا وەزﯾﺮی دادی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ رۆژی 18ی ﺋﺎﺑﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﮔﻮﺗﯽ” ،دەﺳﺘﺒەرداری ھەﻣﻮو ﺋــەو رێﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎﻧە دەﺑﯿــﻦ ﻛــە ﮔﺮﺗﻮوﻣﺎﻧەﺗــە ﺑەر ﻟەﺑــﺎرەی ﻛەﺷــﺘﯿﯽ ﻣەڕﻣــەڕە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ“. ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەم ھەڵﻮێﺴــﺘەش رەﺟــەب ﺗەﯾــﺐ ﺋەردۆﻏﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ھﯿﭻ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑــەوە ﻧﯿﯿــە ﺑﺒﯿﻦ ﺑە ﺋەﻧــﺪام ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەﻧﺪاﻣﺒــﻮون دەﻛەﯾﻦ ﻟــە رێﻜﺨــﺮاوی )ﺷــەﻧﮕﮫﺎی( ﻛــە رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ھــﺎوﻛﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ دەوڵەﺗە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت رووﺳــﯿﺎ و ﭼﯿــﻦ“ .واﺗﺎ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ھەوڵﯽ ﺋــەوە دەدات ﻟە رۆژﺋﺎواﯾەوە روو ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەم ﺋــەوەی ﺟێﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺋەوەﯾە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەوڵﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ھێﺰ دەدات ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ھەوڵــﯽ ﺋــەوە دەدات ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﺑﻜﺎت
ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺋەم ھەڵﻮێﺴــﺘﺎﻧە ﭼﯚن دەﻧﻮێﻨــێ؟ ﭼﻮﻧﻜە ھێﻨﺎﻧﯽ ھێﺰ ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە وەﻣەﻛەی ﺋەوەﯾە ﻛە ھەوڵﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ھەرێﻤێﻜﯽ ﺳــﻮﻧﻨە دەدات ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ھەروەھﺎ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ھێﺰ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋێــﺮان ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا، ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮە. دەرﺋەﻧﺠﺎم وەك دەزاﻧﯿــﻦ ﺋێﺮان دۆﺳــﺘﯽ ھەرﯾەك ﻟــە رووﺳــﯿﺎ و ﭼﯿﻨە، واﺗــﺎ دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﻟە ﯾەك ﺑــەرەدان ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ﺋێﺴﺘە ﺋەم دوو ﺑەرەﯾە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ زۆر ﺑە زەﻗﯽ دەﺑﯿﻨﺮێﻦ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا ﭼﻮوەﺗە ﭘﺎڵ ﺑەرەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ .ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﺳەر دوو ﺋﺎراﺳﺘەی ﭘێﭽەواﻧــە ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺋەﻣەش دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺎﺑێﺖ ﭼﻮﻧﻜە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدن و ﭘێڕەوﯾﻜﺮدن ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت ،ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﻣﯿــﺰاج ﻧﺎﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺋەﻣە ﺑــە رووﻧﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺑــەدی دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗﻮوﺷﯽ ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﻧﻔﻮوزی ﺧﯚی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دەﺑێﺖ. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــە ھەﻧﺪێــﻚ رووەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺑﻮوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەرەو ﺋەوە دەڕۆن ﺋﯿﺘﺮ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳــﻮﻧﻨەی ﻧﺎوێﺖ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــەرەو ﻧﺎدﯾﺎری دەڕوات ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﺳــەﺗﯽ ﺗﺎﻛڕۆﯾﯽ ﻟەو وﺗــە ﮔەڕاوەﺗەوە ﺳەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗﻮاﻧﺎی ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ﺟﯿﺎوازی ﻧﯿﯿە.
ﻛﻮرد ”داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ“ﯾﺸﯽ ھەﯾە
داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛە ﻟە ھەزاران ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺑەردەوام ﺑەﺷــێﻚ ﺑﻮوﻧــە ﻟە ﺑﺰاﭬﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ ﺑەو ﭘﺎرەﯾەی ﻛﯚی ﻛﺮدﺑﻮوەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳەرداﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﭘەروەردﮔﺎری ﭘێ ﺑﻜﺎت، ﻟــە رێﮕــەی ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ﺗﻮاﻧﯽ ﺳەرداﻧﯽ دڵ و وﯾﮋداﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﺑــﻜﺎت ﻛــە ﻟــە دژی ﺗﺎرﯾﻜﯽ دەﺟەﻧﮕﻦ. داﯾﻜــە زوڵێﺨــﺎ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛە ﻟە ھــەزاران ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺑەردەوام ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮوﻧە ﻟە ﺑﺰاﭬﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﺋــەوان و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛە ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ﺋەوڕۆﻣﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ ﺑەﺟێﯽ ھێﺸﺘﯿﻦ ﻛە ژﻣﺎرەﯾەك ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ
ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﻧێﻮان رۆژھەت و رۆژﺋﺎوادا
ﺋەوە ﮔەورەﯾﯽ و ﺷﻜﯚی داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺳــێﺒەری ﺧێﺮ ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە ﺳەر ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺧەﺑﺎت و ﺑەرﺧﻮداﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﻮرد
ﮔﯚﺗﻢ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﭘێ ﺑﻜەم ﺑﺎﺷﺘﺮە“. ﺋەو ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە داﯾﻜﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدە ﭘﯿﺸە و ھەﻣــﻮو رۆژێــﻚ ﺧﻮاردﻧــﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺋــەو و ﻛﭽەﻛــەی دەﮔەﯾﺸــﺘە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،داﯾﻜــە زوڵێﺨﺎ ﻟــەو ﺗﯚﻣﺎرە ﭬﯿﺪﯾﯚﯾــە ﺋەوەش دەڵــێ “:دەزاﻧﻢ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــە ﺧﻮاردﻧﯽ ﻣﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ھەر ﺧﯚﺷــە“ ﺋەو ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻟە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧــﯽ دەﺑﯿﻨﯿﯿەوە ﻟەوەی ﻛە ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎن ﭘڕ ﻟە ﺑﯚن و ھەﺳــﺖ و ﺳــﯚزی داﯾﻜﺎﯾەﺗﯽ ﺑﻜﺎت. داﯾﻜە زوڵێﺨﺎ ﭼﯚن ﺑە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ
ﻟــە دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺣەﻗﯿﻘەﺗــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ﻛﻮرد و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚڕﺳﻜﺎﻧەی ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯽ دوژﻣﻨــﺎن و ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە وت ﻧﯿﺸــﺎن دا ،ﺑــە ھەواڵﯽ ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯿﺸــﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﺑە ﺑﯿﺮ ﺧەڵﻚ ھێﻨﺎﯾەوە ﻛە ھێﺸﺘﺎ دﻧﯿﺎ ﺧێﺮی ﺗێــﺪا ﻣﺎوە و ﻟە ﻧێﻮ ﺋەو ﮔێــﮋاوەی ﻛە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ وەك ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ و ﺋﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺧەﺑــﺎت و ﺧﯚڕاﮔﺮی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ژێــﺮ ھــەزاران ﭘﺮﺳــﯿﺎر و ﮔﻮﻣﺎﻧەوە ،ﻟــەوەی ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﻣێــﮋوو ﺋەو ﺟﺎرەﯾﺎن ﺋەوان ﺑﺒﻨە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺎر و ﺋەڵﻘە ﻟە ﮔﻮێﯽ داﮔﯿﺮﻛەران، ﺋەوە ﮔەورەﯾﯽ و ﺷﻜﯚی داﯾﻜە
زوڵێﺨــﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺳــێﺒەری ﺧێﺮ ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە ﺳــەر ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺧەﺑﺎت و ﺑەرﺧﻮداﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ھەﺳــﺘﯿﺎرەی ﺋێﺴــﺘەدا ﻛە ﺑە ھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﻨﺎو وەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە رێﮕــەی ﺑەرزڕاﮔﺮﺗﻨــﯽ ﯾﺎدی داﯾﻜە زوڵێﺨــﺎوە ﯾﺎدی ھەﻣﻮو ﺋەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــە دەﻛەﯾﻨەوە ﻛە ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﻜﯚﺷــﺎون و ﻧەﻓﺮەﺗﯿــﺶ ﻟەواﻧــە دەﻛەﯾــﻦ ﻟــە ﻧــﺎو و ﺧەﺑــﺎت ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑــە ﻛﺮدەوە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﻟەﻛــەدار دەﻛەن.
ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﻣﻨﺎرە ﻣﺎﻧﺎی ﭼﻮوﻧە ﺳەرەوەﯾە ﺋەﻣە ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﮔﻮﺗــە ﺑەﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ دﻛﺘﯚر ﻣﺎرف ﺧەزﻧەدارە ،ھەروەھﺎ دەڵێ :ﺑڕﯾﺎرم دا ﻛە دەﺑێ ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺪا ھەﺑێ و ﻧﺎﺑێ ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺪا ﻧەﺑێ. ﺋەو ﭘﯿــﺎوە ﺑە دەرزﯾﯿەﻛــﯚڵ ﺑﯿﺮێﻜﯽ ﮔەورەی ﻟە زاﻧﯿــﻦ و ﺧﯚﭘەروەردەﻛﺮدن و ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﻟێ دا ،ﻛــە رەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ھەڵﮕەڕاو ﺑە ﺑڕﺑڕەی ﭘﺸﺘﯽ زاﻧﺴــﺖ و ﺧﯚﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدن و ﺗﯿﺸﻜﺪاﻧەوە ﺑﻮو ﻛە ﻣﯿﻠەﺗێﻚ ﻟێﯽ دەﺧﻮاﺗەوە. ﺋــەم وﺗﺎﻧــەی دﻛﺘــﯚر ﻣــﺎرف رەھەﻧﺪێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮی ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸــﯽ ﺋﺎوھــﺎ دەﻛەوێﺘەوە، ﻣﯿﻠەﺗێﻚ دەﺑێ ﺑڕﯾﺎر ﺑــﺪا )ﻛە دەﺑێﺖ ﺑﺒێﺖ ﺑە دەوڵەت( ﺋەم ﺑڕﯾﺎرەی ﻛە دەﺑێﺖ ﺑﯿﺪا ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﻣﻮو ”ﻧﺎ“ﻛﺎن رەت دەﻛﺎﺗەوە .ﺑەڵێ ﻗﻮرﺳــە ھەﻣــﻮو ﺟﺎرێﻚ ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە ﻟە ﺗﺮۆﭘﻚ ،وەك ﻛﯚﻣــﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود و ﺋێﺴﺘەی ﭘﺎش ،1991ﺑەم ﺑەداﺧەوە وەك ﺑەردەﻛەی ﺳــﯿﺰﯾﻒ دﯾﺴﺎﻧەوە ﮔﻞ ﺑﻮوەﺗەوە. دەﺑــێ ﺋــەو ﻧەﺧﺸــەرێﮕەﯾە داﻧێﯿــﻦ ،ﺋەو ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﯾە ﻟــە ﺗﺮۆﭘﻚ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻣﺎﻧﺎی ﭼﻮوﻧە ﺳــەرەوەﯾە .ھەڵﺒەت ﻣﻦ ﻟەﮔەڵ ﯾەك ﺳەﻧﺖ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺪا ﻧﯿﻢ ،ﭘێﻢ واﯾە ﭼەﻧﺪ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻜﺮێ ﺋەوەﻧﺪە ﺋێﻤە ﻟە رێﮕەی ﭼﻮوﻧە ﺳــەرەوە دوور دەﻛەوﯾﻨەوە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺑﻮێﺮی ﮔەورە دەﺑﯿﻨﻢ ﻛﻮرد ھەﻧﮕﺎوی ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚی ﻧــﺎ ،ﺋــەم ﻣەﺑﻠەﻏە ﻛەﻣــەی ﺧﯚی زۆر زﯾﺎﺗﺮە ﻟەو زۆرەی ﺑەﻏﺪا ﻛــە ﺑﯚﻣﺎن دەھﺎت و زﯾﺎدەڕۆﯾــﯽ زۆر و ﮔەﻧﺪەڵﯽ زۆری ﭘێﻮە دەﻛﺮا، ھەڵﺒەت ﺋەﻣــەش ﺑﻮێﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺗــﺮی دەوێ، ﺋەوەش ﺋەوەﯾە ﻧﺎﺑێ ﺳەﻧﺘێﻜﯽ ﺑە ﻓﯿڕۆ ﺑﭽێ. ﺋــەم ﺧﺎﺗــﺮ و ﺧﺎﺗﺮۆﻛێﯿــەی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و ﺷەڕﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،دەﺑێﺖ ﭘێﭽەواﻧە ﺑێﺘــەوە ﺑﯚ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺗﻮاﻧﺎ و وزەﯾــﺎن ﺧەرج ﺑﻜەن ،ﺋــەودەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺋەﺳــﺘەم ﻧﯿﯿــە ،ھەﻣﻮو ﺋــەو وﺗە ﻋەرەﺑﯿﯿﺎﻧــەی دەوروﺑەرﻣﺎن ﺑە ﻋێﺮاﻗﯿﺸــەوە ﻟــە دوای ﺟەﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﯾەﻛــەم و دووەم و ﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧەوە ،دروﺳﺖ ﺑﻮون .زۆرﺑەﺷــﯿﺎن ھێﻨﺪەی ﺋێﺴــﺘەی ﻛﻮرد ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ دەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺗﯿﺎدا ﻧەﺑﻮو .ﺑﯚ ﻧﺎ؟ ﺗﯚ ﺳﻨﻮوری ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ واﺗە ﺧﺎك و ﺧەڵﻜﺖ ھەﯾە، ﺋەو داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەی ھەﯾە ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور و زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ و داوﻧەرﯾﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﯾە ،ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻤــﺎن ھەﯾە و ﺗﺮﺳﯽ ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﺎر ﺑﯿﻦ ﺑەﺳەر دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە. دەﻣێﻨێﺘــەوە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧێﻜــﯽ رێﻜﻮﭘێــﻚ و داﻧﭙێﺪاﻧﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ زﻟﮫێﺰ ،ﺋﯿﺪاری ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەوەی ھەﯾە ﻛە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑﯿﺎﻧەوێ ﺳــەﻧﺘێﻚ ﺑە ھەدەر ﻧﺎﭼــێ و دەﺗﻮاﻧﻦ ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺎو ﻟە ﺟێﮕەی ﺷــﯿﺎو داﺑﻨێﻦ و ﺋﺎو ﺑێﻨە و دەﺳﺖ ﺑﺸﯚ .ﺑﯚ داﻧﭙێﺪاﻧﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑــﺎش ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﺋێﺴــﺘە دوای ﺟەﻧﮕﯽ دژەﺗﯿــﺮۆری داﻋﺶ ،ﻛﻮرد ﻟەﻧــﺎو ھﺎﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪاﯾــە و ﺳــەﻧﮕﯽ ﺧــﯚی ھەﯾە و زۆرﺑەی دەوڵەﺗە ﺋەوروﭘﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ھەﯾە .ﺋﻮﻣێﺪی ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻮوەﺗە ﺧەون و ﺧەرﯾﻜە ﻛــﯚی دﻧﯿﺎ ﻟەو راﺳــﺘﯿﯿە ﺗێــﺪەﮔﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣەزەوﯾﯽ و ﻟێﻜﺘﺮازاﻧەﻛە ھێﻨﺪ ﻗﻮوڵ ﺑﻮوەﺗەوە، ﻣەﺣﺎڵە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە زۆر ﭘێﻜەوەﻟﻜﺎو ﯾــەك ﺑﮕﺮێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﺗەﻛــەی ﺧەزﻧەدار دەڵێﻤەوە ،ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﻣﻨﺎرە ﻣﺎﻧﺎی ﭼﻮوﻧە ﺳــەرەوەﯾەﺗﯽ ،ھﯿﻮادارم ﺋەم ﻛەﺷە ﻟەﺑﺎرەی دەوڵەﺗﺒﻮون ﻧەﻛەﯾﻨەوە ﺑەردەﻛەی ﺳــﯿﺰﯾﻒ و ﺣﺰﺑــەﻛﺎن واز ﻟە ﺷــەڕی ﺑەﺷــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑێﻨﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎن ﺑــﯚ دەوڵەﺗﺒﻮون ﺑﺨەﻧە ﻛﺎرەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی زووﺗﺮ ﺑێﺘــە ﺑەرھەم ،ﻧەك دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی و داﻧەدەﺳــﺘﯽ ﻗەدەرەوە، ﺣﺎﺟﯽ ﻛەﺳێﻜە ﺑێﻜەس ﺑﯚ ﺋێﻮە ﻗﻮڕ ﺋەﭘێﻮێ.
وﺗﺎر
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﮔﻮﻓەك و ﺳﯿﺎﺳەت
ددان ﭘﯿﺎﻧﺎﻧﯽ ﯾەﮐەم )ﻟەﺑــەردەم دەروازەی ﯾەﮐەﻣﯽ دۆزەﺧﺪا( دداﻧــﯽ ﭘێــﺪا دەﻧێــﻢ دوورە وﺗﯿﯿەﮐــەی ﻧﺎﻟــﯽ و ﺣﺎﺟﯽ ﻗــﺎدری ﮐﯚﯾــﯽ ﻟەﭼــﺎو دوورە وﺗﯿﯿەﮐــەی ﻣــﻦ ﮔەﻣــەی ﻣﻨــﺪان ﺑــﻮو .ﭼﻮﻧﮑــە ﻣــﻦ ﻧەﺳــﻠﯽ ﻣﻦ ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان دوو ﺧﯚ ﺑە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺰاﻧﯽ ”ﺋێﺮان“ و ”ﻋﯿﺮاق“ ،ﺳــﻮﻧﻨەی ﻋەرەب و ﺷﯿﻌەی ﻓﺎرس 1979 ،1983ﻟەﻻﯾەﮐــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوەھەر ”وێﺮان“ ،ﺳــەرھەڵﮕﺮﺗﻮو، ”ﻟەدەﺳــﺖ ﻧﺎﭘﺎﻛــﯽ ﻋەﺷــﻘﯽ ﮐﭽێﮑــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ“ ﮐە ﻣﻨﯽ داﯾە دەﺳــﺖ ﺑەﻋﺲ و ﺋەﻣەش ﻣﻨــﯽ ﺧﺴــﺘە ژێــﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺋﯿﺴــﺘﯿﺨﺒﺎراﺗﯽ ﺳــەدداﻣەوە، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭘﺎش ﻗﺮﻧﺎﻗە و ﭘﺸﺖ ﺋﺎﺷﺎن ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪﺑﻮوﻧﯿﺸﻢ ﻟە ”ﮐﯚﻣەڵەی ڕەﻧﺠﺪەراﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن“ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﺑێﺌﻮﻣێﺪەﮐــەی ﻣﻔﺎوەزاﺗــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 1983ﻟــە ﺳــﻮورداش ”ﮐە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺴــێﻦ ﺳﻨﺠﺎری ﺳﻮودی ﻟێﻮەرﮔﺮت“، ﭼــﻮوم ،ھەﻣﺎن ﺳــﺎڵﯽ 1983 ڕێﮕەی ﭘﺎرﯾﺴــﻢ ﮔﺮﺗــە ﺑەر ،ﺑە ﺋﻮﻣێﺪی ﺋــەوەی ﺋەﻣڕۆم ﺋەﻣەﺗﺎ دروﺳﺖ دروﺳﺖ ﺑﮑەﻣەوە. ﺋەوﺟــﺎ ،ﻣــﻦ ﭘﺎش ﺋــەوەی ﻟە ﭘﺎرﯾﺴــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ و ﺑﺮاﯾەﺗﯿﯿــەوە )ﺧــﯚ ﺑەرھەﻣﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﯾەھﻮودﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺸە!( ﭘــﺎش 11ﺳــﺎڵ دوورە وﺗﯿﯽ ﻧﺎﭼــﺎر ،ﮔەڕاﻣــەوە ھەوﻟێﺮی ﺧــﯚم ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1994ﮐﺎﺗێﻚ ﻣﯿﻠەﺗــﯽ ﺧﯚﻣــﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن، ﮐــﻮردم ”ھەﻣﺪﯾﺴــﺎن“ ﻟەﻧــﺎو ﺋــەو ﻧﺎ-ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ و ﺑــێ ﻗﺎﻧﻮوﻧــﯽ و ﺑﺮاﮐﻮژی و ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺟەھﺎﻟەﺗەدا دﯾﺖ ﮐە ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ”ﺋــێ ﺧــﯚ ﺋﺎزادﯾﺶ ﺑﻮو
ﮐﻮرد ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﺑەو ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾەی ﻟە ﭘﺎرﯾﺲ ﺧەوﻧﻢ ﭘێﻮە دەدەﯾﺖ(. ﻧە ﺑﺎوەڕم ﺑە ﺑەﺷەرﯾﺶ ﻣﺎ وردە وردە ﻟــەو ﭼﻮار ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵﻪ ﭘڕ ﻧﺎﭘﺎﻛــﯽ و ﺟەھﺎﻟەت و ﺟەورەی دەوری ﺧﯚﻣﯽ دوواﯾﯿﻢ. دداﻧﯽ ﭘێﺪا دەﻧێﻢ: ﻣﻦ ﺳــەرﭼﯿﻎ ﭼﻮوﺑﻮوم ﯾﺎن ﺑﺰر ﻧﺎزاﻧﻢ ،ﺑــەم ﺑەﮐﻮرﺗﯽ ﺑﺎوەڕ و ﻣﺘﻤﺎﻧە و ﺋﻮﻣێــﺪم ﻧە ﺑە ﮐﻮرد و دەوڵەﺗﺨﻮازﯾﯿەﮐەی ،ﻧە ﺑﺎوەڕ و ﺋﻮﻣێﺪم ﭼﯿﺘﺮ ﺑە ﺑەﺷەر ..ﻧەﻣﺎﺑﻮو، )ﺧﻮداﺷﻢ وەک ﺋێﺴﺘﺎم ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻧەﻧﺎﺳﯿﺒﻮو ھێﺸﺘﺎ(. ﺑﯚ ﺋﻮﻣێﺪ ﭘەﯾﺪاﮐﺮدﻧەﮐە ﺑە ﮐﻮرد، ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮔەڕاﻧﺪﻣﯿﯿەوە. ﺑــﯚ ﺋﻮﻣێــﺪ ﭘەﯾﺪاﮐﺮدﻧﯿــﺶ ﺑە ﺑەﺷەر ﻗﻮڕﺋﺎن. ﻟە ددان ﭘﯿﺎﻧﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوﻣﺪا ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﻗﻮڕﺋﺎن دەﮐەم ﭼــﯚن ھﺎﺗە ﺳــەر ڕێﻢ.
ﺋێﻤــەش داﺧﻮازﯾــﯽ دﯾﺎرﺑەﮐﺮ دەﮐەﯾﻦ( .ﭘﺎش ﺋەم دوو دﯾﺪارە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﯿە ،ﯾەﮐﺴــەر ﺋﻮﻣێﺪ و ﺑــﺎوەڕی ﺑﺰر و ﻟەﻗﯿﺴــﭽﻮوم ﺑە ﮐﻮرد ،ﺑﯚ ﮔەڕاﯾــەوە و ﺗێﯿﺎن ﮔەﯾﺎﻧــﺪم ﺋەﻣەﺗﺎ :ﺋەﮔــەر ﺗﺎﻗە ﮐﻮردێــﮏ ھەﺑێ ﻟە ﮔــەردوون، ﺑﯿەوێ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەک ﺑﺨﺎت و ﺑﯿﮕەﯾەﻧێﺘە ﺋﺎﺷﺘﯽ و دەوڵەت ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑﯚ ﺋــەم ﮐﻮردە ﺧﯚﺧﯚر و ﻣﻮوﭼەﺧﯚر و ﺳەری ﺧﯚ-ﺧﯚر و ”ﻣﻮوﭼەی ﺧەڵﮏ ﺧﯚر“ و ﻧﯿﻮەﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻋﺎرەﻗﺨﯚرە ،داﺑﻤەزرێﻨێﺖ ﺋەوا ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿﯿە. ﺑــەدوای ﺑﺎﯾﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﮐەﯾﺪا ﮔەڕام دﯾﺘــﻢ ﻟــە ﭘــﺎزدە ﺳــﺎڵﯿﯿەوە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺶ ﺑــﻮوه ،ڕۆڵەی ﺋــەو ﭘﯿﺮە ﭘــﺎک و ﭘﺎﯾــەدارەی ﮐــە ﺗەرﯾﻘەﺗــە ﯾەزداﻧﯿﯿەﮐەی ﻟە دەﺷــﺘێﮏ ﺣەڕاﻣــە ﺧﻮێﻨﯽ ﺑﺎڵﻨﺪەﯾەﮐﯿﺸــﯽ ﺗێــﺪا ﺑڕژێﺖ، واﺗە ڕێﺒﺎزە ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪﯾﯿەﮐەی ﻟــە ھەﻣﺒێﺰی ﭼﯿﺎ ﺳــەرﺑڵﻨﺪ و
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﮔﻮﻓــەك ﯾﺎن زﺑڵﺨﺎﻧە ،ﺷــﻮێﻨێﻜە ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﺟێﮕەی ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺑێ ﻛەڵﻚ دێﺖ ،ﺋەم ﺷــﻮێﻨە ھەم ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟﯿﯿە و ھــەم ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻟﯽ ،ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟﯽ ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەی ﻟە رووی ﭘێﻜﮫﺎﺗەوە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻛەرەﺳــﺘەی ﺑەﻛﺎرھﺎﺗﻮو ،ﻟەوەش وردﺗﺮ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨێﻜﯽ ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟﯽ ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻜە ،ﺋەو ﮔﻮﻓەﻛەی ﻛە ﻟــە ﻧﺰﯾﻚ ھەوﻟێﺮە و ژﯾﻨﮕەی ﭘﯿــﺲ ﻛﺮدووە ،ﺋەو ﻣﺎﻧﺎﯾــەی ھەﯾە ﻛە ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺋەو ﻣﺮۆﭬﺎﻧەی ﻛە ﺑەﺷێﻜﻦ ﻟەو ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟە ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿە .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻛە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎڵﯿﯿــﻪ ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە دێﺖ ﻛــە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ﻟە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ واﻗﯿﻌﯽ دەﭼﻦ و ﺑەرﺟەﺳﺘەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ،ھەڵﺒەت ﻣﻦ ﻟێــﺮەدا ﺑﯚﯾە دوو رەھەﻧﺪی ﺟﯿــﺎواز ﺑە ﮔﻮﻓەك دەدەم ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﮔﺮێﺪراوی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾە ﻛە ﻛەرەﺳــﺘە ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟﯿﯿەﻛﺎن ﺑــەﻛﺎر دێﻨﻦ و دەﺑﻨە ﻣﺎﯾەی ژﯾﺎﻧێﻚ ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﻟە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﻟﺪا ﻓەزاﻛە ﻗﺒﻮوڵ دەﻛــەن ،دووەﻣﯿﺎن ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەن ﻛە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﺑﯚ ژﯾﻨﮕە و ﺑﯚ ژﯾﺎﻧﯽ ھەژاران ،ﮔﻮﻓەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﺎن ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووە. ھەڵﺒەت ﮔﻮﻓەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨەﯾە ﻛە ﺟێﮕە و رێﮕــە ﺑــﯚ ﭘﺎڵەواﻧێﺘــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺟێﮕﯿﺮﺗﺮ دەﻛﺎت .ﺋــەوی ﺗﺮﯾــﺶ ﺋــەو ﻛﯚﻣﺒﺎرﺳــەﯾە ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯿﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺑە واﻗﯿﻌﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛە ،ﻟەو ﺷﻮێﻨەدا دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ﻛە ﺟێﮕــەی ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮﯾﯿە ﺑﯚ ھــەژاران .ﺋەﮔەر ﺋەو ﮔﻮﻓەﻛەی ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ وەك ﻧﻤﻮوﻧە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە ﻟە ”ﻛﺎﻧﯽ ﻗﺮژاڵﻪ“ﯾە و ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەن، ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ و ﺧەﻣﺴــﺎردی و دڵڕەﻗﯽ دەﺳەﺗﺪاران ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑﯿﻨﺮێ ﻛە ﭼﯚن ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻧەوەی ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ و دژی ﺋەو دروﺷﻤﺎﻧەن ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯽ ھەڵﯽ دەدەن ،ﻟەوێﻮە ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ ﻛە ﺋــەم ﮔﻮﻓەﻛــە ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﯾە ﻛە ﮔﻮﻓەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو دﯾﻤەﻧە ھەژێﻨەراﻧــەی ﻟە ﻛەﻧﺪەﭘﯿﺲ دەﺑﯿﻨــﺮێ و ﺧەﺗﺎﻛــەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗە و ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒەت ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە، ﺋەو ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯿەﯾە ﻛــە ﯾەﻛەم دەﺑﻮو ﺑەرﻟەوەی ﺑﯚ ﺧﺎﺗــﺮی دڵ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و دەزﮔە ﺑێﺨەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﻧﺴــێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜەن، دەﺑــﻮو ﺑەرﻟــەوەی ﺑﯿﺮ ﻟە دەﺳــﺖ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەوەی ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜــەن و ﺑﯿﺮ ﻟە ﻣﺎﻧەوەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەن ﻟەو ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯿﯿەی ﺧﯚﯾﺎن و ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﯾﺎﻧە، ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟەوە ﺑﻜﺮداﯾەﺗەوە ﻛە ﺋەﺳــڵەن ﺋەو ﮔﻮﻓەﻛە ﻧەھێڵﻦ ﺗﺎ وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑﮋێﻮی ﻧەﺑێﺖ ﺑﯚ ﭼﯿﻨێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻛە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﻟەﺳەری ﺋەوان دەژﯾﻦ و ﺑەﺷێﻜﯿﺸﻦ ﻟە ﭘێﮕەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺋەوان و ﺟەﻣﺎوەری ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ .ﻻﻧﯿﻜەم ﺋەﮔەر ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﺑە ﺟﯿﺎوازی ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯿﺶ ﻧﯿﯿە ،دەﺑﻮو وﯾﮋداﻧﯿﺎن ﺑﮫەژێ ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر وﯾﮋداﻧﯿﺸﯿﺎن ﻧﻮﺳﺘﻮوه، دەﺑﻮو ﻻﻧﯿﻜەم ﻧەﺑﻦ ﺑﻪ ﻣﺎﯾەی ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ،ﺗﺎ ﺳﯿﺎﺳەت ﻧەﺑێﺖ ﺑە ﮔﻮﻓەك. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻮﻓەﻛﯽ وەھﺎ ﻛــە ﭼﯿﻨﯽ ھەژار ژﯾﺎﻧﯿــﺎن ﭘێﻮەی ﺑەﻧﺪە ،ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰ و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﻓﻜــﺮی ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺖ ﻟە ﻧێﻮ رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ،ﻛە ﺷﯿﻜﺎری ﺋەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑﻜﺎت ،ﺋەو ﺑــێ وﯾﮋداﻧﯿﯿە ﺑەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋەوەﯾە ﻛە ھــەم ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﺑﻮوەﺗــە درۆﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ﻛە ﺑە ﺑەرﭼﺎوی ھەﻣــﻮو دﻧﯿﺎوە ﺋەﻣە ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﻓەزای ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻜەن ﺋەو ﻓــەزا ﻧﺎدادﭘــەروەرە ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜەن ،ھــەم ﺋەو ﺑەﻧﺎو رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧەی ﻛە ھێﻨﺪەی ﺧەرﯾﻜﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻦ ،ھێﻨﺪە ھﯿﻮﻣﺎﻧﯿﺴﺘﯽ ﻧﯿﻦ وەك ﻟﻪ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن دەردەﻛەوێ ،ﻟــە ﺣﺎڵێﻜﺪا ﺣﺰﺑﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری دﻧﯿﺎدا ﺟێﯽ ﺣﺰﺑە ﭼەپ و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﺑﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و دەﺳــەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻗﻮرﺳــﺘﺮ ﻛــﺮدووە ،ﻟــە ﭘێﺪاﻧــﯽ ﺑــﺎج و ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ھەﻧﺎﺳــەی ﺧەڵﻚ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﭘﺎك ﺑﯚ ھەﻣﻮوان و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی و ﺷﻮێﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﻟەﺑﺎر ﺑﯚ ھەﻣﻮوان. ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەم ﻓﺸﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەوەﻣﺎن ﭘێ دەڵێ ﻛە ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻚ ﻧﯿﯿــە چ ﻟە ﻧێﻮ ﺧەڵﻚ و چ ﻟە ﻧێــﻮ ﮔﺮووﭘە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻛە ھەم ژﯾﻨﮕە ﺑﭙﺎرێــﺰێ و ھەﻣﯿﺶ ژﯾــﺎن ﻧەﺑێﺘــە ﯾەﻛﭙﺎرﭼە ﻟە ﮔﻮﻓەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ.
دەڵێﻢ ﺗﺎ ﻟە ژﯾﺎن ﻣﺎوم ،دەرﻓەﺗە ھەﺷــﺖ ڕاز و ”ھەڵە“ ،ﻧﮫێﻨﯽ و ”ﮔﻮﻧــﺎح“ ،ﯾﺎن ﺑﺎ ﺑڵێﻢ ھەﺷــﺖ ددان ﭘﯿﺎﻧﺎن و ”ﺣەﻗﯿﻘەت“ ،ﻟەﻧﺎو ژﯾﺎﻧﯽ ﺷەﺧﺴﯿﻤﺪا ،ﺑﺎﻧﺪەﺳﺘﯿﺎن ﮐﺎرﯾﮕەر ﺑەﺳــەر دﯾﺪ و ژﯾﺎن و ﭼﺎرەﻧﻮوس و ھەڵﻮێﺴــﺘەﮐﺎﻧﻢ، ﻟەﮔەڵ ﺧﯚم ﺑﺎ ﻧەﯾﺎﻧﺒﺎﺗە ژێﺮ ﮔڵ, ﮐﻮرد ﯾﺎن ﺑﺎ ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ”ﺗﯚژەری ﺑەرھەﻣەﮐﺎﻧﻢ“ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯿﺰاﻧێﺖ. ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا )ﻧﺎﺣــەق( ﯾــﺎن )ﻧﺎﭘــﺎك( ﮐــە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ درۆزﻧﺎﻧەی واﯾە ﭘێﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷــە ﺑﺒﯿﻨێﺖ ﺣەق ﻟەﺳەر ﺣەﻗە و دەﺑێﺖ ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا ﺑێﺖ، ﺑــە ﺑﺎ ﻧەﯾــەت ﺑێ ﺑــڕوا ﺑﭽێﺖ ﺑێ ،ﺑێ ﺑەڵﮕە ﺷــڕۆﭬەی ﺧﯚم و ﺋەﺧﻼق و ﺋەﻓﮑﺎرم ﺑﮑﺎ. )ﺋﯿﻨﺴﺎن ﺋەوەﯾە ﮐە دەﯾﺨﻮا :ﻣﻦ ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەم ﮐە ﻧەﻣﺨﻮاردن(. ﺋەﮔەرﯾﺶ ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﺋــەوە ﺑێ ﮐە دەﯾﮑﺎ ،ﻣﻦ ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەم ﮐە ﻧەﻣﮑﺮدن. ﯾەﮐێﮏ ﻟەو ھەﺷﺖ ددان ﭘﯿﺎﻧﺎﻧەم ﻟە ﺑەردەم ھەﺷﺖ دەروازەﮐەی دۆزەﺧــﺪا ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑە ژن و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣﻦ ﺑﯚ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﯽ ﺋﺎﻓﺮەت و ﭘﯿــﺎو ھەﯾە .ﻟە ﺋێﺴﺘﺎﺷــەوە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﮐﺮﻣﺎﻧﺠەی ﻟەﺳــەر ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ژﻧەﮐــەی ﭘﯿﺎوێﮑﯽ ﮐﻮﺷــﺘﻮوە ﻟە ﺳﺠﻨﯽ ﻣﺤەﺗﺘەی ھەوﻟێﺮ ﮐەوﺗﻮوە ،ھﺎوڕام ﻣﻨﯿﺶ ﮐە ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻢ ” ھەزار ژﻧﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﺨﻮاز و داﯾﮑﯽ ﻓێﻤﯿﻨﺴــﺖ ﻧﺎﮔﯚڕﻣەوە ﺑە ﯾەک ﮐﻔﺘە ﺑﯚ ﮐﻮڕە ﺑێ داﯾﮑەﮐەم“.
ﺑﻮو ﻟەدەﺳﺖ ﺳــەددام ،ﮐەﭼﯽ ﺧﯚﺧﯚر ﮔەﯾﺸــﺘﺒﻮوە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘە ﻧﺎﺑەﺷــەرﯾﯿەی –ﺑە ﭼﺎوی ﺧﯚم دﯾﺘﻢ ﻟەﺳــەر ﻗﺎڵﺒە ﺳەھﯚڵێﮏ، ﭘﯿﺎوێﮏ ،ﺑە ﻗﻮﻟﻼﭘﯽ ﻗﺎڵﺒە ﺳەھﯚڵ ڕاﮐێﺸﺎن ،ھێﺮﺷﯽ ھێﻨﺎ ،ﻧﻮوﮐﯽ ﭼەﻧﮕﺎڵەﮐــەی ﭼەﻗﺎﻧﺪە ﭼەﻗﯽ ﺳــﻨﮕﯽ ﺋەو ﭘﯿــﺎوەی دﯾﮑەی دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻗﺎڵﺒە ﺳەھﯚڵەﮐە ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑﺒــﺎت ،ﭼﻮﻧﮑە ھﺎوﯾﻨە ﺑێ ﻣﻮوەﻟﯿﺪەﮐە زۆر ﮔەرم ،ﮐﺎرەﺑﺎش ﻗﺎﺗﯽ ﺑــﻮو ،ﺋﯿﺘﺮ ﺧەرﯾﮏ ﺑﻮو وەک ﺋەﻣــڕۆم ﺷــێﺖ ھەڵﺪەﮔــەڕام ﺑەدەﺳــﺖ ﺋەم ﻣﯿﻠەﺗە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﯾﺎن ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﮐﻮردە ﺳەری ﺧﯚ-ﺧــﯚر و ﻣﻮوﭼەﺧــﯚر و ﺧﯚﺧــﯚرەی ﺧﯚﻣــەوە - 1994 ...2003 ﻟەو ڕۆژەوەی ﺋﯿﺪی ﺋەو ﭘﯿﺎوەی ﺑــﺎداوە ،ﺑــە ﻗﻮﻟﻼﺑﯽ ﺳــەھﯚڵ ڕاﮐێﺸــﺎن ،ﭘﯿﺎوێﮑــﯽ ﺗــﺮی ”ﮐﻮﺷــﺖ“ ،ﺋﯿﺘــﺮ ﻣﻦ ﺑــﺎوەڕ و ﺋﻮﻣێﺪم ﺑە ﮐﻮرد ﻧەﻣﺎ. ﺑﺎﺑﻢ دەﯾﮕﯚت :ﺑﺎﺷە ﻓەرھﺎد ،ﺋەو ﮐﺮﻣﺎﻧﺠەﺗﯿﯿەی ﺋەﺗﻮو ﺋەوەﻧﺪەت ﺧﯚﺷــﺪەوێ ،ﺑــەراوردی ﺑﮑە ﺑە ﯾەھــﻮودی و ﮐﺎﻓــﺮان ﺑﺰاﻧە ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﮐﺖ دﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺟﺎدان دەرۆزە ﺑــﮑﺎ؟ ﮐﺎﻓﺮێﮑﺖ ﺑﯿﻨﯿﻮزە ﮐەوﺗﺒێﺘــە ﺳــﺠﻨﯽ ﻣﺤەﺗﺘە؟ ﯾﺎن ﺑێﺖ ،ژﻧــﯽ ﺧﯚی ﺑەﻻش و ﺣەﻻش ﺗەق ﺑــﺪا؟ دﯾﺎﻧەﮐﺖ دﯾﺘﯿە ﮐەری ﺑﮕێ؟. دەﻣﮕﻮت :ﺋﺎﺧﺮ ﮐﻮرد... ﻧەﯾﺪەھێﺸــﺖ ﻗﺴــە ﺑﮑــەم دەﯾﮕﻮت :ﺧﯚ ﺑە ﺧﯚﺷﺖ دەزاﻧﯽ ﺑﺎڕ و ﻧﺎدﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﻋەﻧﮑﺎوە ھەر ھەﻣﻮوی ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﻦ )ﻣەﮔەر ﺑە ڕێﮑﮑەوت ﺑﺒﯿﻨﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەک ﻟەوێ ﺳەرﺧﯚش ﺑێ( ﻟە ﻣﯿﻠەت و ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ دزﯾﻮە دەﺷــﯿەت ﻟەﺳــەر دﯾــﻮاری ﻣﺎڵەﮐــەی دەﻧﻮوﺳــێ ”ھــﺎزا ﻣــﻦ ﻓەزڵ ڕەﺑﺒﯽ“ ﺑﺎوﮐﻢ ،ﺑە ﺷــﯿﺮ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ،ﻟە داﯾﮑــەوە ﺗﻮرﮐﻤﺎن ،ﻟە ﺷــێﺦ ﭘﯿﺮﺑﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿەوە ﺑەﺳەر ﺳێ ﺧﻮﺷﮑﺎﻧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﺮاﺑﻮوهوە، ﺑەم ﻗﺴــﺎﻧەی ،زﯾﺎﺗــﺮ و زۆرﺗﺮ ﺷێﺘﻤﯽ دەﮐﺮد ﻟەدەﺳﺖ ﮐﻮرد. ﻟەواﻧەﺷــە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﻮوﺑێﺖ ﮐە ﻣﻦ ﺑﭽﻢ ﺑﮕەڕێﻤەوە ﻓەرەﻧﺴﺎ. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1996ﭘﺎش ﺋەوەی ﺑە دﯾﻤﺎﻧــەم ﮐەﻣێﮏ ﺗێــﺮ ﺑﻮوﺑﻮو، ﮔﻮﺗﯽ :ﻓەرھﺎد ،ﺗﯚ ﮐەری. ﮔﻮﺗﻢ :ﺑﯚ؟ ﮔﻮﺗﯽ :ﺧەڵﮏ ﻏﺎر دەدەن ﮐەﭼﯽ ﺗﯚ ﮔەڕاوﯾﺘەﺗەوە. ﻣﻨﯿﺶ ﮔﻮﺗﻢ :ﻏەﻣﯽ ﻣﻦ ﺋەﻣە ﻧﯿە ﻣﻦ ﮐەرم. ﮔﻮﺗﯽ :ﺋەدی؟ ﮔﻮﺗــﻢ :ﻏەﻣﯽ ﻣــﻦ ﺋەوەﯾە ﮐە ﺋەﺣﻤــەق ،ﻧەدﯾﺘﮑﯚﮐــەی ﭘﺎرە ﻧەدﯾــﻮ ،ﮔﻮﻧﺪی ،ﺑــێ ﺋﯿﻤﺎن و درۆزن ﺣﮑﻮوﻣــەت -ﺗڕاﻧــﯽ وﺗﯽ ﻣﻨــﻦ .زۆر ﺗــﻮوڕە و ﺑێ ﺋەدەﺑﻤﯽ ﮐﺮدﺑﻮو ﺋەوەی ﻟە ﮐﻮرد دەﻣﺪﯾﺖ ﻟەو ﺳﺎﻧەی ﺳەرەﺗﺎی ﺑﺮاﮐﻮژﯾﺪا. ﺑﺎﺑﻢ ،ﭘﺎرﭼــە ﮔﻨﺪۆرەﮐەی ﺑەرز ﮐﺮدەوە ﺑەرەو دەﻣﯽ ﺑﺮد ،ﮔﻮﺗﯽ: ﺑە ﺗﻮو ..ﭼﺎ ﻧﺎﺑﯽ ﺋەو ﮐﻮردە. ﺑــە ﺧﯚﻣــﻢ دەﮔﻮت :ﺋــەو داک ﻧﯿــﻮە ﺗﻮرﮐﻤﺎﻧــە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن، ﻧﯿــﻮە زەردەﺷــﺘﯽ و ﻗﯿﭽــەک ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿە ،ﺧﯚ ڕاﺳﺘﯿﺶ دەﮐﺎ؛ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﮐﻮرد ،ﺋەﮔەر ﻟەﻧﺎو ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەک ﭘﺎرﭼەدا ﺋﺎوھﺎ ﯾەﮐﺘﺮ ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼە ﺑﮑــەن و ”ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ھەر ﭼﻮارﯾﺸــﯿﺎن ﭘﺎرﭼەی ﺷــﺎرێﮏ
ﺑەڕێﻮە ﺑﺒەن ،ﺋەی ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ھەر ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼە ھﯿــﭻ ﻧەﺑێ ﭘﺎرﭼەﯾەﮐﯿــﺶ ﺑەڕێــﻮە ﺑﺒەن؟ ﺋﺎﺧﯚ ﻟەﺳــەر ”ﺑﯚﯾﻨﺒﺎﻏێﮏ“ ﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﺎﺑﻮوﺟێﮏ ﯾەﮐﺘﺮ دەﮐەﻧە ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﭼە؟. ﻏەدری ﮐــﻮرد ﻟە ﺧــﯚی و ﻟە ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ﺧﯚی و ﺋﯽ ﺧﯚﯾﺸﻢ ،ﻟە ﺧﻮدا و ﺧﺎک و ﻟە ﺷــﺎری داﯾﮑﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺎن ،وای ﻟێﮑﺮدﺑــﻮوم – ﺋێﺴــﺘﺎش -ﺣەزﺑﮑــەم ﺑە ﺧﯚم ﺑڵێﻢ :ﻣﻦ ھەوﻟێﺮﯾﻢ ﻧەک ﮐﻮرد. ﻣﻦ زۆر ﺷــەرﻣەزارم ﮐە ﺧﻮێﻨﯽ ﺋەﺳڵﯽ ﻗەﻓﻘﺎﺳــﯿﯽ ﯾەھﻮودی- ﺗﻮرﮐﻤﺎﻧﯽ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن-ﻣەﺳﯿﺤﯿﯽ ﺧﻮداﻣەردم ،ﭼﻮار ﻟەﺳــەر ﭘێﻨﺞ ﺧﻮێﻨــە ﺳــﺘەﻣﮑﺎرە ﺧﺎﺋﯿــﻦ و ﺟﺎھﯿﻠە ﮐﻮردﯾﯿەﮐەی ﺗێﺪا. ﻣﻦ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣە :ﻣﻦ ﻧﺎﻣەوێﺖ و ﻧﺎﺷــﺘﻮاﻧﻢ ﭼﯿﺘﺮ ﺑڵێﻢ ﻣﻦ ﮐــﻮردم ،ﭼﻮﻧﮑە )ﮐﻮردﺑﻮون ﺷــەرەﻓێﮑە( ﮐە ﺑەﺷــەر ﭘﺎش ﻣﺮدﻧــﯽ ،ﭘێﯽ دەﺑەﺧﺸــﺮێﺖ، ﺑەزﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻧﺎدرێﺘە ھﯿﭻ ﮐەس. ﺋەﻣــەش ﭼﻮﻧﮑــە ﮐــﻮرد ھەﺗﺎ ﻧەﻣﺮێﺖ ﺗێﯽ ﻧﺎﮔەن. ﺑەھەرﺣﺎڵ ،ﻟەو ڕۆژاﻧەی 1994 ،1999ﺑەڕاﺳﺘﯽ ،ﻧە ﺋﻮﻣێﺪم ﺑەﮐﻮرد ﻣﺎﺑﻮو ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ﺑەﺷەر )ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ”ﺳەرﮔﺮدەﮐﺎﻧﯽ“
ﺑﯚﭼﯽ ﻋﺎﺷــﻘﯽ ﺑــﻮوم؟ ﯾﺎن ﺋەو ﺑﻮو ھﺎﺗە ﺳەر ڕێﻢ؟ ﭼﯽ ﻟێﻤﮑﺮد ﭼﯚﻧﻤﯽ ﻟێﺒــﻮرد ،ﭼﯚﻧﯿﺶ ﻣﻨﯽ ﻟەدەﺳــﺖ ﺑەﺷەر ﺳــەﻧﺪەوە، ﭼﯚﻧﯿــﺶ ﻣﻨــﯽ ﻟەدەﺳــﺖ دوژﻣﻨﺘﺮﯾﻦ ﮐــەس ﮐە ﺧﻮدی ﺧﯚم ﺑﻮو ،ﺗــﺎ ھەﺗﺎﯾە ڕزﮔﺎر ﻛﺮد، ﺑەم ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋﻮﻣێﺪ و ﺑﺎوەڕم ﺑە ﺳــەرﮔﺮدەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد و ﻧﯿەﺗﭙﺎﮐﯿﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ درۆزن و ﮐەﻣﺘﻮاﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﮐــە ﭼــﯚن ﺋــەو ﺋﻮﻣێﺪ و ﺑــﺎوەڕەم ﻟەﻧــﺎو دڵ و ﻣەژﯾــﻢ ڕوواﯾەوە؟ ﺋــەوا ﻟێﺮەدا درێــﮋەی ﻧﺎدەﻣــێ و ﺑەﮐﻮرﺗﯽ دەڵێــﻢ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑــەو ﻟەﻧﺎﮐﺎو ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﮔﯚڕﯾﻨە ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯿﯿەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿﯿــەوە ھەﺑﻮو وردە وردە ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮐە ﻟە ﻣﻦ زﯾﺎﺗﺮ ھﯿﭻ ﺳەرﮔﺮدەﯾەک و ھەوادارەﮐﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﻧەدەﮐﺮدﻣە ﭘێ ھەﺗﺎ وەک دەﺑﯿﻨﻦ ﺋەﻣڕۆ. ﮐﺎﺗێ دوو ﺟﺎران ،ﺟﺎری ﯾەﮐەم ﻟەﺳەر ﺷﺎﺷــەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﮑﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑەﺋﺎﺷــﮑﺮا ﮔﻮﺗــﯽ ﺑﯚ دەوڵــەت ﺗێﺪەﮐﯚﺷــﻢ ،ﺟﺎری دووەﻣﯿــﺶ ﮐﺎﺗێ ﺑــە ﺗﻮرﮐﯿﺎی ﮔــﯚت )ﺋەﮔــەر ﺋێــﻮەی ﺗﻮرک ﺑﺎﺳــﯽ ﮐەرﮐــﻮوک ﺑﮑــەن
ﭘﯿــﺮ -رۆزەﮐﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ”ﭘﯿﺮ- ﻣﺎم“ و ”ﭘﯿﺮ-ﺳــێ“ ﺑە ﺳﻮوﻓﯿﺰم و ﺧەڵﮑﭙــەروەری ﭘــﺎک ،ﺑــە ﺧﺎﮐﭙەرۆﺷــﯽ و ﺧﯚردۆﺳﺘﯽ و ﺧﻮداﭘەرﺳــﺘﯿﯿەﮐﯽ ﺳﻮوﻓﯿﺴﺖ ﭘەروەردە ﮐﺮاو ،ﻣەﻻ ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ﺑــﺎرزان ،ﺋــەو ﺧﻮداﭘــەروەر و ﺧﯚرﭘــەروەر و ﺧەڵﮑﭙەرۆش و )ﺧــﺎک ﭘﺎﮐڕاﮔﺮ(ەی ﮐــە ﻣﻦ ﺑﯚ زﯾﺮەﮐﯽ و ﺋﺎزاﯾەﺗﯽ و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧﯿﯽ ﺧــﯚی ﺑﯚ ﺧەڵــﮏ و ”ﺧــﯚر“ و ﺧــﺎک ،دەڵێــﻢ :وەک ﺣەزرەﺗﯽ ﻣﻮوﺳــﺎی ﮐﻮردان واﺑــﻮو” .ﻣﺎم ﺟەﻻﻟﯿﺶ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺋەو ﭘﯿﺮە ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺧﻮداﻧﺎﺳە ﭘﺎﯾەدارە ﺑﻮو!“. زۆرم ﭘێﺨــﯚش ﺑــﻮو ﮐﺎﺗێﻚ ﻟە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن دﯾﺘﻢ ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺳــﻮوﻓﯿﯿە ﺳێﮕﯚﺷــەﯾﯿە ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪﯾﯿەی ﺑﺎﺳــﻢ ﮐﺮد ﻟە ﻧێــﻮان )ﺧﻮد -ﺧــﻮدا – ﺧﺎک – ﺧەڵﮏ -ﺧﯚر( ،ﮐە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﻣﯚﻧﺎرﺷﯿﺴــﺘﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎﯾە، زۆر ﻗــﻮوڵ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوهﺗەوە ﻧﺎو ﺧﻮێﻨﯽ ﻧــەوەی ﺑﺎرزاﻧﯿﺶ ،ﮐﺎک ﻣەﺳــﺮوور ،ﮐﺎﺗێــﻚ دﯾﺘــﻢ ﻟە ﮐﯚﻧﻔڕاﻧﺴــەﮐەی واﺷــﻨﺘﯚن ﻟە ﻣﯿﺎﻧﯽ ﭘێﺸﮑەﺷﮑﺮدﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎرێﮏ ﻟە ﺳەﻧﺘەری وێڵﺴﻦ ﺑﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺧــﻮدای ھێﻨﺎﯾــە ﻧــﺎو ﭼﺎرەﺳــەرﮐﺮدﻧﯽ دۆﺧﯽ ﻧﺎﺑەﺷەرﯾﯽ ﺋەﻣڕۆی ﮐﻮردﺳﺘﺎن، ﺧﻮدای ﮔــەورەی ﮐﺮدە ﭘێﻮەر و ھەم ﺷﺎھێﺪ ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﻏەدرە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﮐﻮرد ﮐﺮاون و دەﮐﺮێــﻦ و ﺟﯿﮫﺎن دەﺑێ ﺑێﺘە ﺟﻮاب و ﻓﺮﯾﺎﻣﺎن. ﻣﻨﯽ ﭘﯿﺮی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ و ھەم ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﻓەﺧﺮم ﮐﺮد دﯾﺘﻢ ﺋەم دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗە ﮔەﻧﺠە ،ﭼﻮو ﻟەﻧﺎو ﮐﯚﺷﮑﯽ واﺷــﻨﺘﯚن –ﮐە ﻣــﻦ ھێﻨﺪەی ﺑﺰاﻧــﻢ ﮐەم ﻧﺎوی ﺧﻮدای ﺗێﺪا دەھێﻨﺪرێﺖ -ﻧﺎوی ”ﺧــﻮدا“ی ﺑە ”ﮔــەورە“ ھێﻨﺎ. ”ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﮐﺎرێﮑﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﺮد ﺑﯚ ﭘێﯽ ﻧەڵێﻢ ﺋﺎﻓەرﯾﻦ؟“. ﻣەﺳــﺮوور ﺑﺎرزاﻧــﯽ” ،ﺧﻮدای ﺑە ﺑﯿﺮ ﺟﯿﮫــﺎن ھێﻨﺎﯾەوە“ و ﻟە ﺑــەردەم ﺟﯿﮫﺎن ﺧــﻮدای ﮐﺮدە ﭘێــﻮەر ﺑــﯚ ﻟەﺳــەرﺣەﻗﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﯾــﺎن ﻧەﺗەوەﮐــەی. ﮔﻮﺗﯿﺸــﯽ” :ﺧﻮای ﮔەورە ﻣﺎﻓﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭘێﺪاوﯾــﻦ ،ﺑەم ﮐﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺋەو ﻣﺎﻓەی ﻟێ ﺳەﻧﺪووﯾﻨەﺗەوە“. ﮔﻮﺗﯿﺸــﯽ” :ﺋێﻤــە ﻧﻤﻮوﻧــەی زﯾﻨــﺪووی ﺗﺎواﻧــﯽ دژ ﺑــە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿــﻦ .ﺑﺎوەڕﻣــﺎن واﯾە ﺟﯿﮫﺎن دادﭘەروەر ﻧەﺑﻮوە ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﻤە“ ﮐــﻮرد ﻟەﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋــەوەی ﺋﺎوھﺎ ﺑێــﺖ ،ﺧﯚﺑﺎﺷــەﮐەی ﺧــﯚی ﺑﯿﺨﻮات و ﺧﯚﺧﺮاﭘەﮐەی ﺧﯚی، ﺑﺪاﺗە دوژﻣﻨــﯽ ﺧﻮدا و دوژﻣﻨﯽ ﺧەڵﮑــﯽ ﺧــﯚی ،دەﭼــێ ﺧﯚ ﺑﺎﺷــەﮐەی ﺧﯚی دەرﺧﻮاردی ﻏەﯾﺮی ﺧﯚی و دوژﻣﻨﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺧــﯚی دەدات و ﺧﯚﺧﺮاﭘەﮐەی ”ﺧﯚی دەﺧﻮاﺗەوە“. ﺋەﻣەﯾە ﺳﺎﯾﮑﻠﯚﺟﯿەﺗﯽ ﮐﻮرد. ﻣﻦ ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾــﺎرم داوە ﮐﻮرد ﺑﻢ: ﭼﻮﻧﮑە ﮐﻮرد ﮔﻮﻧﺎﺣە و ﭼەﻧﺪان ھەزارەﯾە ﺳﺘﻪﻣﯽ ﻟێﮑﺮاوە ،ﻧەک ﮐﻮرد ،ﺑەڵﮑﻮ ھەﻣﻮو ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﮐﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و ﻣﻮﺗڵەﻗــﯽ ﺑە ﻣــﻦ ھەﯾــە .ﻟە ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﺪا دداﻧﯿﺸــﯽ ﭘێﺪا دەﻧێﻢ: ﻣﻦ ﺳــﻮوﻓﯿﯿەﮐﯽ ﻣﯚﻧﺎرﺷﯿﺴﺘﯽ ﮐﯚزﻣﯿﮑﻢ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ددان ﭘﯿﺎﻧﺎﻧەﮐﺎﻧﻢ ھەﺷﺖ دەروازەﮐﺎﻧﯽ دۆزەخ17 ﻟە ﺑەردەم
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
”وەزارەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەﺳەر داوای ﺋێﻤە زەوی ﺑﯚ ﺋەو ﺧﺎوەن ﭘﯿﺸﺎﻧە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم زەوﯾﯿەﻛە دوور ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎر ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧەﺑﻮو .ﺋێﺴﺘە ﺑڕﯾﺎرە ﻟەﺳەر ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﺑﺪرێ ﺑە دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار و ﻟەوێ ژوور ﺑە ﺧﺎوەن ﭘﯿﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎری دەﺳﺘﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑﺪرێ“.
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دﯾﺎرﯾﯽ ﭼﯿﻦ و ﺋێﺮاﻧەوە دەﮔەڕێﻨەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ – ﻛﺎوە ﺟەم ﺋەو ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻣێﻨﻨــەوە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮاو ﻟە ﺋێــﺮان و ﭼﯿــﻦ وەك دﯾﺎرﯾــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ وﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﺑەﻧەوە. ﺋەﻣە ﻛێﺸــەﯾەﻛە ﻛە دەﺳﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ دەدات. ﻟــە ژوورێﻜﯽ دوا ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ھەوﻟێــﺮ، ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎرێﻜﯽ دەﺳــﺘﯿﯽ ﻛە ﮔﻮزارﺷــﺘﯿﺎن ﻟــە ھێﻤﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮد، ﻧﻤﺎﯾــﺶ ﻛﺮاﺑﻮون .ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟەو ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەدا ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮون و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرﺑﻮو ﻛە ﺳەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە، ﺑــەم ﺋــەو ژوورە ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺳەرداﻧﻜﺎری ھەﺑﻮو. ﻣﺤەﻣــەد ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋــەو ژوورەﯾە و ھەﻣــﻮو ﻛﺎرە دەﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻟە دار دروﺳﺖ ﻛﺮدووە .ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟــە ﻣﺎوەی ﺋــەو ﭼﻮار رۆژەدا ﻛە ﺑەﺷﺪاری ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ھەوﻟێــﺮم ﻛﺮد، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﺎﯾﯽ 40ھــەزار دﯾﻨﺎرم ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە“. ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻛە ﭘﯿﺸەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺑﯿﺮﻛﺎرﯾﯿــە ،ﻧﺰﯾﻜــەی 30ﺳﺎڵە ﺑەرھەﻣﯽ
ﻛﺎری دەﺳﺘﯽ ھەﯾە .ﺋەو ،ﮔﻠەﯾﯽ ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ھەﯾــە ﻛــە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟێ ﻧﺎدەﻧەوە، ”ﺋەﮔەر ﻧﺎ دۆﺧﯿﺎن زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑﻮو“. ﻣﺤەﻣەد ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ دەﺳﺘﻜﺮد ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎر وەك دﯾﺎری ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﺑﺒﺎﺗــەوە .زۆرﺑــەی ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻛە وەك ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ، ﺑەرھەﻣــﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﭼﯿــﻦ و ﺋێﺮاﻧﻦ“. ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛێﺸــەی ﻣﺤەﻣەد ﻛە وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ دەﻛﺎت، ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە .ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر داوای ﻛﺮدووە ﻟەﺳــەر ﻗەی ھەوﻟێﺮ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﭘێ ﺑﺪەن، ﺑەم ﻟــە وەﻣﺪا ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە ﻛە ”ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﺷەﺧﺲ ﻧﺎﻛەﯾﻦ“. ﺋــەو دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺷــﻮێﻨێﻜﻢ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜــەن ،دەﺗﻮاﻧﻢ ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ 10-15ﮔەﻧﺞ ﺑڕەﺧﺴێﻨﻢ و ﺑەرھەﻣــﯽ زﯾﺎﺗﺮﻣــﺎن دەﺑێ و ﺋەواﻧﯿــﺶ زۆر ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﻓێﺮ دەﺑﻦ“. ﻛێﺸەی ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑە ﭘﯿﺎﺳەﯾەك ﻟە ﻧێﻮ ﺷﺎری ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت دەوروﺑــەری ﻗــە، ﭼەﻧﺪان دووﻛﺎن
ﻣﺤەﻣەد ﻣﺴﺘەﻓﺎ:
ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ دەﺳﺘﻜﺮد ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔەﺷﺘﯿﺎر وەك دﯾﺎری ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﺑﺒﺎﺗەوە
ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەون ﻛە ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ دەﺳﺘﻜﺮد و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ ﻛﻮردی دەﻓﺮۆﺷــﻦ ،ﺑەم ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو دووﻛﺎﻧﺎﻧەش ﻟەﮔەڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻣﺴﺘەﻓﺎ ھﺎوڕان. رزﮔﺎر ﺋەﺣﻤــەد ،ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ دوﻛﺎﻧﺪارە ﻟە دەوروﺑەری ﻗەی ھەوﻟێﺮ و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛــەی ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدووە ﺑــﯚ ﻛەﻟﻮﭘەﻟــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و دەﺳﺘﻜﺮدەﻛﺎن. رزﮔﺎر ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،راﺳﺘە، زۆرﺑــەی ﻛﻠﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﻻی ﺋێﻤە ﻟە وﺗــﯽ ﺋێﺮاﻧەوە دێﻦ و ﻛەﻣﺘﺮﯾﺎن ﻟە ﻧﺎو ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﻦ .ﺋێﻤەش ﺣــەز دەﻛەﯾﻦ ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﻦ،
ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوﻛﺎت ﺑــە ﻧﺮﺧﯽ ھەرزاﻧﺘﺮ دەﺳﺘﻤﺎن دەﻛەوێ و ﺑﺎزاڕﯾﺸﻤﺎن ﺧﯚﺷﺘﺮ دەﺑێ“. ﺋەوە ﻗﺴەی دووﻛﺎﻧﺪارێﻜە ،ﺑەم ﻣﺤەﻣەد ﻣﺴﺘەﻓﺎی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺑﺎس ﻟە ﻛێﺸــەﯾەك دەﻛﺎت ﻛە رەﻧﮕە ﺑەرۆﻛﯽ زۆرﺑەی ﺑەرھەﻣە ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﺒێﺘەوە ،ﺋەوﯾﺶ ”ﺳــﻮوﻛﺒﻮوﻧﯽ“ ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿە. ﺋــەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە دەڵــێ، ”ﭼەﻧﺪان ﻛﺎﺗﮋﻣێﺮی ﮔەورەم ﺑە ﺷــێﻮەی ﺟﻮان دروﺳﺖ ﻛﺮد و ﻧﺎوی ھەوﻟێﺮم ﻟەﺳەر ﻧﻮوﺳﯿﻦ، ﺑــەم ھﯿﭻ ﻛڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﻧەﺑﻮو، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟــەوەی ﺋەﮔەر ﻧﺎوی ﭼﯿﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨﻮوﺳﺮاﯾە ،ﺋەوا
ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ دەﯾﻜڕی“. ﭘﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﺗــەواوی ھەﺳــﺘﯽ ﺑەو ﻛێﺸەﯾە ﻛﺮدووە، ﺑﯚﯾــە ”ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﺎﯾﺒەت“ی ﺑﯚ داﻧﺎوە. ﯾەك ﻟەو ﺑەرﻧﺎﻣﺎﻧە ،ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿە ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ھەر ﻟەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﺷﺪا دەﺳﺘەﻛە ژووری ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﻣﺤەﻣەد ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟــە ﻧێﻮ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا ﮔﺮﺗﺒــﻮو .ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧەﺑﻮواﯾە ،ﻣﺤەﻣەد ﻛــە ﻟــەو ﭼــﻮار رۆژەدا ﺑﺎﯾﯽ 40ھــەزار دﯾﻨــﺎری ﻛەﻟﻮﭘەل
ﻓﺮۆﺷﺘﺒﻮو ،دەﺑﻮو ﺳەرووی دوو ھەزار دۆﻻری ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛە وەك ﻛﺮێﯽ ژوورەﻛە ﺑﺪاﯾە. دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺑﯚ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺮدووە و دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە رێﮕەی ﺑەﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن، ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﭘێﺸــﺎﻧﮕە و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەﻛﺎن و ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ ﺋــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧە، ھــﺎوﻛﺎری ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑﻜﺎت ﻛە ﺧــﺎوەن ﻛﺎری دەﺳــﺘﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﻦ. ﻧﺎدر رۆﺳــﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺋەو دەﺳــﺘەﯾە ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”وەزارەﺗــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﺳەر داوای ﺋێﻤە زەوی ﺑﯚ ﺋەو ﺧﺎوەن ﭘﯿﺸــﺎﻧە ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮد ،ﺑەم زەوﯾﯿەﻛە دوور ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎر ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧەﺑﻮو .ﺋێﺴــﺘە ﺑڕﯾﺎرە ﻟەﺳــەر ﻗــەی ھەوﻟێﺮ ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﺑﺪرێ ﺑە دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار و ﻟــەوێ ژوور ﺑە ﺧــﺎوەن ﭘﯿﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎری دەﺳﺘﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑﺪرێ“. ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘﻼﻧﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2025ی ﺑﯚ داڕێﮋراوە و وەك ﻧــﺎدر رۆﺳــﺘﯽ دەڵــێ، ”ﺑــە رێﮋەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ھەر 10ﺗــەوەری ﻧﺎو ﻣﺎﺳﺘەرﭘﻼﻧەﻛە ﻛﺮاوە“.
ﺋﺎزەر ﺳەر ﺑەﻗﻮڕ دێﻨێﺘە ھەڵﭙەڕﯾﻦ
زاﻧﺎ ﺗﺎر ”ﻧﺎ ﻣەﭼﯚ“ ﻛﻠﯿﭗ دەﻛﺎت ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ زاﻧﺎ ﺗــﺎر ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺑەﻧﺎوی ”ﻧﺎ ﻣەﭼــﯚ“ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ھﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮدووە و ﺑڕﯾﺎرە ﺑــەم زوواﻧە ﺑەﻓﺮاواﻧﯽ ﺑو ﺑﺒێﺘەوە .ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە زاﻧﺎ ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” :ﻧﺎ ﻣەﭼﯚ“ ﻧﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾــﻦ ﮔﯚراﻧﯿﻤە ﻛە ﻟە ھﯚﻧــﺮاوەی ھێﻤﻦ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧــﯽ و ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿەﻛەی ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﻟﻮڕﯾﯿــە و ﺧﯚم داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮزﯾﻜﻢ
ﺑﯚ ﻛﺮدووە .ﻟــەو ﺑەرھەﻣەدا زﯾﺎﺗﺮ ھەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﻣﻢ ﭘێ داوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ڕۆژاﻧەی ﺧﯚم دەﭼێﺖ ﻟە ھەﻧﺪەران ،ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙــﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻟەﻻﯾەن دەرھێﻨەر ﺳﯚران ﺳــﯚراﻧﯽ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﺋﺎرام ﺳــەردار ﻣﯚﻧﺘﺎﺟەﻛــەی ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭬﯿﻨﯚ ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﺑڕﯾﺎرە ﺑەم زوواﻧــە ﻟە زۆرﺑەی ﻛەﻧﺎڵە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑو ﺑﺒێﺘەوە.
ﺧﺎﻧﻤــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺋــﺎزەر ﻗﻮﺑﺎدی ﻛــە دەﻛﺎﺗە ﺧﻮﺷﻜﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎری ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻛﻮرد ﺑەھﻤەﻧﯽ ﻗﻮﺑــﺎدی ،دوای ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧــﺪان ﮔﯚراﻧﯽ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑە دوو ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮێ دەردەﻛەوێﺘەوە. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺋﺎزەر ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دوو ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮێﻢ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺷــﺎﯾﯽ و ھەڵﭙەڕﻛێ و ﻟەﮔەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺋەرﯾﻮان ﻛﺎری ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەو دوو ﺑەرھەﻣە ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ﺋەرﯾﻮاﻧﻦ و ﻧﺎھﯿﺪ ﺳەﯾﺪ ﭘەﻧﺎھﯿﺶ ھﺎوﻛﺎری ﻛﺮدووﯾﻦ ،دوو ﮔﯚراﻧﯽ زۆر ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸﻦ، وەك داﯾﻜــﻢ دەڵێــﺖ ”ﺋەوەی ﺳــەر ﺑەﻗــﻮڕ ﺑێﺖ ﺑە ﺑﯿﺴﺘﻨﯿﺎن دێﺘە ھەڵﭙەڕﯾﻦ“ . ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ،ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮم ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە ﺑــەزاراوەی ﺋەرﻣەﻧــﯽ و ﺑەم زوواﻧە ﺋﺎﻣــﺎدە دەﺑێﺖ، ﺋەوﯾــﺶ ھــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﻛﯚﭼﻜــﺮدوو ﺣەﻣﯿﺪ ﺣەﻣﯿﺪﯾﯿــە 20 ،ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﻛﺎری ﺑــﯚ ﻛﺮاوە، ”ﺋەرﻣەﻧﯽ“ ﻧﺎوی ﺋەو ﺑەرھەﻣەﯾە و ﻟە ﺷــﯿﻌﺮی ﻧﺎھﯿﺪ ﺳــەﯾﺪ ﭘەﻧﺎھﯿﯿە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋەرﯾﻮان ﺋﺎﻣﺎدەی ﻛﺮدووە، ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردی ﺳــﻨەﯾﯿﯿە و دەﺳﺘﻜﺎری ﺷﯿﻌﺮ و ﻣﻮزﯾﻜەﻛەﻣﺎن ﻛﺮدووە و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺋﺎﻣﺎدەی دەﻛەﯾﻦ.
ھﻮﻧەری ﻣﻦ ﺋەﮔەر ﺑڵێﻢ ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻋەﺷﻖ ﻛەس ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧێ ﭘڕاوﭘڕ ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚی ﺑﺪاﺗێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻋەﺷﻖ واﺗﺎی زۆرە ﺑﯚ زۆر ﺷــﺖ ﻋﺎﺷﻘﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻟە ﻧﺎﺧەوە ﺋﺎﺷــﻖ ﺑﯿﻦ ﻧەك ﺑﯚ ﺧﯚ ھەڵﺨەﻟەﺗﺎﻧﺪن ﻟە ھەﻧﺪێ ﺑێ ﺗﺎﻗەﺗﯽ ﻛە ﺑەداﺧەوە ﻟەﻣﺮۆدا ﺑەواﺗﺎ ھەڵﺨەﻟەﺗﺎوەﻛەی دەﯾﺒﯿﻨﻢ ھەر ﻗﺴەی ﺳەر ﻻﭘەڕە و ﭘەرﺗﻮوﻛە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ.
ﺋێﻤەی ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ژن ﺧﯚﻣﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮوﯾﻦ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪا وﺷە /ھەورﯾﻦ ﻧەﺟﺎت زۆرن ﺋەواﻧــەی دەﻣێﻜــە ﻟەﻧﺎو دەرﯾﺎی ﺋەدەب ﻣەﻟەی ﻧﻮوﺳﯿﻦ دەﻛــەن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻻﯾــەن و دەزﮔەﯾــەك ﺋﺎوڕﯾــﯽ ﻟــێ ﻧەداوﻧەﺗەوە .ﺑﺎﺷــە ﺋەﮔەر ﺑﭙﺮﺳــﯿﻦ :ﻛﺎم ﻟەواﻧــە ﻧﻮێﻜﺎری و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﻛــﺮدووە ﻟە ﻛﺎرەﻛــەی ﺧﯚﯾﺪا؟ ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە ﭘێﻤﺎن ﺑﺎﺷــە ﭼەﻧﺪ دەﻧﮕێــﻚ ﻛە ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾە ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەدا ﺑەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻨەوە. ﺳﺎرا رەﺷﯿﺪ ﺋەﻓەﻧﺪی داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎﯾــە و ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜــﯽ ﺑﻮێﺮ و ﺟﻮاﻧﻨﻮوﺳــە” .وﺷــە“ ﻟــەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەدا رووﺑــەڕووی ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە.. وەك ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ﭘێﻤــﺎن ﺧﯚﺷە ﺑﺎس ﻟە دﻧﯿﺎی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻧﻮوﺳﯿﻨﺖ ﺑﻜەی؟ ھەﻣــﻮو ﻛﺎﺗێــﻚ ﮔﻮﺗﻮوﻣــە زۆر دەﺧﻮێﻨﻤــەوە ،ﺋەﻣــەش دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺳــﺎﻧﯽ زۆر ﻣﻨﺪاڵﯿﻢ ﻛە ﺑﺎﭘﯿﺮم ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻓێــﺮی ﻛﺮدﺑﻮوﯾﻦ ﺋەﮔــەر ھەر ﺷــﺘێﻜﻢ ﺑﺨﻮێﻨﺪاﯾەﺗەوە ﻟەﺑﺮی ﺋەو ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾــە ،رۆژاﻧەﻛەی ﺑــﯚ زﯾــﺎد دەﻛــﺮدم ،ﺑــەم ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ دواﺗﺮ ﺧﯚم ﺧﻮﻟﯿﺎی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﻮوم ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺷﺘﯽ
ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوار ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﻨﻮوﺳــێﺖ ﯾﺎن ﮔﻮێﯽ ﺑﯚ راﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﻣێﮋووﯾﯽ و دﯾﻮاﻧﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮەﻛﺎن ،ﻣﺮۆڤ ﻛە ﺑﻮو ﺑە ھﺎوڕێــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن و ﭘەرﺗﻮوك، ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وا ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺳﺘﺒەردار ﺑێﺖ. ﻣێﮋووی ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی زۆر ﺑەدەﮔﻤــەن ﻧــﺎوی ژﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەری ھێﻨﺎوە ﺑــە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﭘﯿــﺎودا ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋــەم دۆزە ﺑﯚﭼــﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە و ﺋێﻮەی ﻧﻮوﺳەری ژن ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ھەوڵﺘﺎن داوە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﺑﭙﺎرێــﺰن؟ ﭘێــﺖ واﻧﯿﯿــە ﺋەﻣە ﻗەﯾﺮان ﺑێﺖ؟ ﺋێﻤــەی ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ژن ﺧﯚﻣــﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧــەم ﺑﻮوﯾﻦ ﻟەﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎﻧــﺪا وەك ھەﻣــﻮو ﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﻣــﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﺪا ﭘێﺸــڕەوﯾﯽ ﭘﯿﺎوان ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺋەو ژﻧﺎﻧەﺷــﻤﺎن زۆرن ﻛــە ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ﻛﺎرﯾﺎن ﻛــﺮدووە.
ﺑەﻻی ﻣﻨەوە ﺧﻮێﻨﺪەواری ﺑەڵێ ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە وﺷــﯿﺎری ،ﺑەم ﺋەوەﻧــﺪەش ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣــﻮو ﻣﺮۆﭬێﻜــﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوار ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﻨﻮوﺳــێﺖ ﯾﺎن ﮔﻮێﯽ ﺑﯚ راﺑﮕﯿﺮێﺖ .ﺋێﻤــەی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ھەر ﭼﺎوەرێﯽ ﭘﯿﺎوان ﺑﻮوﯾﻦ ھەﺗﺎ ﻧﺎوﻣﺎن ﺑێﻨﻦ ،ﺑەم ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﻧەﻣﺎ و ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ ﮔەورە رووی دا ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﻛﻮرد ﻛە ﺋەﻣە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘەﻣﺎﻧە و ﭼﯿﺘﺮ ﭼﺎوەڕێﯽ ھﯿــﭻ ﻛەس ﻧﺎﻛەﯾﻦ و ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺎر ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻦ. ﭼەﻣﻜﯽ“ﻋەﺷﻖ“ ﻟە زۆرﺑەی ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ”ﺷــﯿﻌﺮ“ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻋەﺷــﻖ ﺑﻮوەﺗە وەﺳــﯿﻠەﯾەك ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەراﻣﯽ ﺗﺎﻛڕەھەﻧﺪی، ﺋﺎﯾــﺎ ﻋەﺷــﻘﯽ ﺗــﯚ ﭼــﯚن ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە؟ ﻣﻦ ﺋەﮔەر ﺑڵێﻢ ﭘێﻨﺎﺳەی ﻋەﺷﻖ ﻛــەس ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧــێ ﭘڕاوﭘــڕ ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﯚی ﺑﺪاﺗــێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻋەﺷــﻖ واﺗﺎی زۆرە ﺑﯚ زۆر ﺷﺖ ﻋﺎﺷﻘﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻟــە ﻧﺎﺧەوە ﺋﺎﺷــﻖ ﺑﯿﻦ ﻧەك ﺑــﯚ ﺧــﯚ ھەڵﺨەﻟەﺗﺎﻧﺪن ﻟە ھەﻧﺪێ ﺑێ ﺗﺎﻗەﺗﯽ ﻛە ﺑەداﺧەوە ﻟەﻣﺮۆدا ﺑەواﺗﺎ ھەڵﺨەﻟەﺗﺎوەﻛەی دەﯾﺒﯿﻨﻢ ھەر ﻗﺴەی ﺳەر ﻻﭘەڕە و ﭘەرﺗﻮوﻛــە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ .ﻣﻦ ﺗﺎ
ﺋێﺴﺘە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻋﺎﺷﻖ ﻧەﺑﻮوم ﻛە ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺮﺧێﻜﯽ وای ﺑﯚ داﻧێﻢ ﭘڕاوﭘڕی ﺑﻢ ،ﺋەﻣــە ﺑﯚ رەﮔەزی ﺑەراﻣﺒەر .ﺑەم ﻣﻦ زۆر ﻋﺎﺷــﻘﻢ ﺑە وﺗەﻛەم ﺑە ﺧﺎﻧەوادەﻛەم ،ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﻣﻨﺪاڵەﻛەﻧﻢ، ﺑەواﺗﺎ ﻣﻦ ﺑەﺑێ ﻋەﺷــﻖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﭼﺮﻛەﯾەك ﺑﮋﯾﻢ. ﺑﯚﭼﻮوﻧێــﻚ ھەﯾە دەڵێﺖ: )زۆرﺑەی ﺑەرھەﻣﯽ ﺷﯿﻌﺮی ﻧﻮێ ﻟەﺑﯿــﺮ دەﭼﻨــەوە ،ﭼﻮﻧﻜەﻣﺎك و ھەوێﻨﯽ ﺋــەو داھێﻨﺎﻧەﯾﺎن ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﺒﻦ ﺑەھﯚی ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن( ﺗﯚ رات ﭼﯿﯿە؟ ﻣــﻦ رێــﺰم ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛــە و دەﻛﺮێ ﺑەﺷێﻮازێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺪوێﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺋەﻣڕۆﻣﺎﻧــﺪا ﺷــﺘﯽ ﺑــﺎش و ﺧﺮاﭘﯿــﺶ ھەﯾە و دەﻛﺮێ ﻟە ﺑێﮋﻧﮕﯿﺎن ﺑﺪەﯾﻦ، ﭼﺎ ﻛــە ﻛﺎ ن ﺑﮫێڵڕێﺘــەوە و ﺧﺮاﭘەﻛە ﺑــە ﻻ و ە ﻧێﯿﻦ ،ﻟە ھەﻣــﻮو دﻧﯿــﺎدا و ا ﯾــە
ﻛەرﻛﻮوك دەﺑێﺘە ﺟێﮋوان وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﻟە ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤێﻚ دەﻛﺮێﺖ ﺑەﻧﺎوی ”ﺟێﮋوان“ و ﺗێﯿــﺪا ﺷــﺎرەﻛە دەﻛﺮێﺘە ﺟێــﮋوان. دەرھێﻨەرەﻛەﯾﺸــﯽ دەڵــێ ،وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻣﯚﻧﺘﺎﺟﺪاﯾە. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەرھێﻨەری ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ﺟێﮋوان“ ﺣەﯾﺪەر ﺋەﺣﻤەد ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی
راﮔەﯾﺎﻧــﺪ :ﻟەو ﻓﯿﻠﻤــەدا وﯾﺴــﺘﻮوﻣﺎﻧە ﺑڵێﯿﻦ ﮔﯚڕﺳﺘﺎن ﺷــﻮێﻨﯽ ﺟێﮋواﻧە ﺑﯚ دوو ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ .ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧﯚﻣــﺎن ﺑــﻮوە و ھﯿﭻ ﻛــەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﻧەﻛﺮدووﯾــﻦ ،ﻧــﯚ ﺋەﻛﺘەر رۆڵﯿﺎن ﻟەو ﻓﯿﻠﻤــەدا ﺑﯿﻨﯿﻮە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 60 ﻛەﺳﯿﺶ وەك ﻛﯚﻣﺒﺎرس ﺑەﺷﺪارن ﺗێﯿﺪا، ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و
ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻣﯚﻧﺘﺎﺟﺪاﯾە. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺋــﺎﻻن و ھﯚزاﻧــﯽ ﻛﭽــﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻛە ھﺎوﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووﯾﻦ ،ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺋەو ﻓﯿﻠﻤەی ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ،ﻣﺎوەی ﻓﯿﻠﻤەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﭻ ﺧﻮﻟەﻛە.
ﺑەرھەﻣﯽ ﺑﺎش و ﺧﺮاپ ھەﯾﻪ. ﺋﺎﯾﺎ ﮔﺮﻓﺘﯽ رەﺧﻨەی ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﺋەﻣڕۆﻣﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﯿﯚری و ﻣﯿﺘــﯚد
ﺑەرھەﻣــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﻣﻮزﯾﻜــﮋەن ﺑڵﻨــﺪ ﻗەرەداﻏﯽ. ﺋــەو ﺑەرھەﻣــە ﻣﻮزﯾﻜﯿﯿــە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙــﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮاوە ،ھەرﯾەك ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ھێﻤﻦ ﺣﻮﺳــێﻦ و ﻛﺎروان ﻣەﺣﻤــﻮود وەك ﻣﻮزﯾﻜــﮋەن ﺑەﺷــﺪارن ﻟــەو ﺑەرھەﻣــە و ﻛﻠﯿﭙەﻛەﯾــﺪا .ﺑە دوو ﺑەش ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑــﯚ ﻛﺮاوە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳــﺘﯚﻛﮫﯚڵﻢ ،ﺑە ﺗﺎ
araakar4@gmail.com
رەﺧﻨە ﻧﯿﯿە ﺋەﮔەر ھەڵﺒەﺳﺘەوان وﺷــەﯾەﻛﯽ ﻧﺎو ھەڵﺒەﺳﺘەﻛەی ﺑەزاراوەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺑﻨﻮوﺳــێﺖ، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟــﯚر ،ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ زازا و ھەوراﻣﯽ .ﻣﻦ ﺑــەردەوام دەڵێﻢ ﻧەﻓﺮەت ﻟە وﺷەی ﺑێﮕﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەس ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﻓێﺮﯾﻦ وﺷەی ﺑێﮕﺎﻧە ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﯿﻦ.
ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎوﻣﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﺑەرھەﻣە داﻧەﻧﺮاوە. ﺷﺎﯾەﻧﯽ ﺑﺎﺳــە ﺑڵﻨﺪ ﻗەرەداﻏﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە و دەرﭼﻮوی ﻛﯚﻟێﮋی ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯿە، ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻣﻮزﯾﻜﮋەﻧە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﺧﺎوەﻧﯽ دەﯾﺎن ﺑەرھەﻣﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯿﯿــە .دواﯾﯿــﻦ ﻛﺎری ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﺑﻮو ﺑەﻧــﺎوی ”ﺋێﻮاراﻧﯽ ﺑێ ﺗﯚﯾﯽ“.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎن ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺋەدەب و رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻧﯿﯿە
ﺑڵﻨﺪ ﻗەرەداﻏﯽ ﭘﺎرﭼە ﻣﻮزﯾﻜێﻚ ﻛﻠﯿﭗ دەﻛﺎت
ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﻣﻮزﯾﻜﮋەن ﺑڵﻨﺪ ﻗەرەداﻏﯽ ﻛە ﯾەك ﻟە ﻣﻮزﯾﻜﮋەﻧە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯿﯽ ﻧــﻮێ دەﻛﺎت و ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻛﻠﯿﭙﻜﺮدﻧﯿەﺗﯽ. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ دﯾﺎر ﻣەھــﺪی دەرھێﻨــەری ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾــﻦ ﺑﯚ ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎرا ﺋﺎﻛﺎر
رەﺧﻨەﯾﯿﯿە؟ ﮔﺮﻓﺘــﯽ رەﺧﻨــەی ﺋەدەﺑــﯽ ﺋەﻣڕۆﻣﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ زۆر ﻻﯾــەن ،ﻟە ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺋــەم ﺳــﺎﯾﺘە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘەﻣﺎن ﻛــە ﺗﺎﻛەﻛــەس داﯾﺪەﻧێﻦ ،ھﯿــﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺋەدەب و رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎڵﭙەڕەﻛەﯾﺎن ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑــو دەﻛەﻧەوە .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﭘەﻧﺎ ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﭘڕ ﺋەزﻣﻮون، ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﯽ ﺗــﺮ ،دەﺑﯿﻨﯽ ﻛە ﻧﺎﻛﺮێ ﺑەﯾەﻛەوە داﺑﻨﺮێﻦ ،زۆر ﺷﺘﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەن ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﺑﻮوﻧەﺗە رێﮕﺮ ﻟە ﭘﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻦ. ڕاﯾــەك ھەﯾــە ﮔﻮاﯾــە ﻟــە دوای ﻧە و ە ﺗە ﻛﺎ ﻧــە و ە ﺷــﺎ ﻋﯿﺮ ی ﺟﺎوﯾﺪاﻧﯿﻤﺎن ﻧﯿﯿە، ﺗﯚ ﭘێﺖ واﯾە ھەﺑێﺖ؟ ھەڵﺒەﺳــﺘەواﻧﯽ ﺟﺎوﯾﺪاﻧﯿﻤــﺎن ھەﯾــە و ﻧﺎﻛﺮێ ﺑڵێﯿــﻦ ﻧﯿﻤﺎﻧە، ﺑەم ﺑەرھەﻣــﯽ زۆر و ﺑﯚر ھەن وەك ﻟــە ﭘێﺸــەوە ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد، دەﺑــێ رێﮕﺮ ھەﺑێﺖ ﻟــە ﺑەردەم ﺑەرھەﻣە ﺑﺎﺷــەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺧﺮاﭘەﻛﺎن .ﺑەرای ﻣﻦ ﻧﻮوﺳەران ﻟەم ﺳــەردەﻣەی ﺋێﺴــﺘەﻣﺎﻧﺪا
دەﺑــێ زۆر ﺧﯚﯾــﺎن ھﯿــﻼك ﺑﻜەن ﻟــە دەرەوەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﻮردی ،ﭘەرﺗــﻮوك ﺑﺨﻮێﻨﻨەوە، ﻧــەك ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﯾﺎﺧــﻮد ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ وﺷەی ﻛﻮردی ﺗﯿﺎﺑێﺖ ﺳــێﯿﺎن ﻋەرەﺑﯽ ﯾﺎ ﻓﺎرﺳــﯽ ﯾﺎﺧﻮد ھەر زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی زاراوەی زۆرە و زۆر وﺷەی ﺟﻮان و ﭘڕ ﻣﺎﻧﺎﻣــﺎن ھەﯾە و ھﯿﭻ ﻛﺎت
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
ﺳﺎرا رەﺷﯿﺪ ﺋەﻓەﻧﺪی:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (167ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 21 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
wishe@wishe.net
19
18
ﺋێﻤەی ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ژن ﺧﯚﻣﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮوﯾﻦ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪا
ﺋﺎزەر ﻗﻮرﺑﺎدی ﺳەر ﺑەﻗﻮڕ دێﻨێﺘە ھەڵﭙەڕﯾﻦ
ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎچ ﺑە ڕووی داﻋﺸﺪا دەﭼەﻗێﻨﻦ
ﻟە ”ﺋەﻟﻘﻮش“ و ”ﻣﯿﺪﯾﺎل“
وﺷە /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﯚ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێــﺮاق ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ زۆری ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﺑەی ﺧﺎﻛەﻛەﯾــﺎن ﻛە داﻋــﺶ داﮔﯿﺮی ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺧﺎﭘﻮور ﺑﻮون ،ﺑەم ﻟە دەﺳــﺖ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ڕزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە دەﯾﺎﻧەوێ ﺑە ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺧﺎچ و دروﺷــﻤە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﯾﺎدﻛﺮدﻧــەوەی ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺗﯚڵەﯾﺎن ﻟێ ﺑﻜەﻧەوە. ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێــﺮاق ،ﻟــە ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﭼەﻧــﺪ وێﻨەﯾەﻛﯿﺎن ﺑــو ﻛﺮدەوە ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە رێﻮڕەﺳــﻤێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ”ﺋەﻟﻘﻮش“ی ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺗێﯿﺪا ﺧﺎﭼێﻜﯽ ڕووﻧﺎﻛــﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە و دەﯾﺎﻧەوێ ﺋەو ڕووﻧﺎﻛﯿﯿە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺟەژﻧﯽ ﺳــەری ﺳﺎڵ، ﻧەﻛﻮژێﺘەوە. درێﮋﯾﯽ ﺧﺎﭼەﻛە دەﮔﺎﺗە 12ﻣەﺗﺮ ،ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﺧێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﭼەﻗێﻨﺮاوە ،ﻛە ڕووﻧﺎﻛﯿﯿەﻛەی ﻟەﻻی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯽ داﻋﺸەوە دﯾﺎرە
و ﺑە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎچ دادەﻧﺮێ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺋەﻟﺒێﺮ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎروﺑﺎری ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت:
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی رووﺳــﯿﺎ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻟە ﺋێﻮارەی دووﺷــەﻣﻮوی راﺑﺮدوو ﻟــە ﺋەﻧﻘەرەی ﭘﺎﯾەﺗەﺧﺖ، رووداوێــﻚ ﺑــﻮو دﻧﯿﺎی ﺗﺎﺳــﺎﻧﺪ. ﺋەﻣــە ﻛﺮدەوەﯾەﻛە ،وێڕای ﺋەوەی ﺑە ﻟﻮوﺗﻜــەی ﺗﯿﺮۆر دێﺘــە ژﻣﺎر، رووداوێﻜﯿﺸــە دەوڵەﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺧﺎﺗــە ﺑــﺎری ﺳــەﻏڵەﺗﯿﯿەوە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺗەﻧﺎھﯿﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﻟەﺳــەر زەوﯾﯽ وﺗەﻛەﯾﺪا ﺑﭙﺎرێﺰێ .دەﺳــﺒەﺟێ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەردوو وت ،رووﺳﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،راﯾــﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺋەو ﻛﺎرە ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺗێﻜﺪاﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑەرەوﺑﺎﺷــﯽ رۆﯾﯿــﻮی ﻧێــﻮان ھــەردوو وﺗەﻛەﯾــﺎن دەزاﻧﻦ“، ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ،ﻛە ﺋــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﭘێــﺶ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟە ﻛێﺸــەی ﺑەری رۆھەﺗﯽ ﺷــﺎری ﺣەﻟەﺑﺪا ﺑە دەﺳــﻜەوﺗێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﮔەﯾﯽ. ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋەوەﯾە :ﻛێــﻦ ﺋەواﻧەی ﻟە ﺳــﯚﻧﮕەی ﺑەرەوﺑﺎﺷﯽ رۆﯾﯿﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺋەو دوو وﺗەوە، ھەﺳﺖ ﺑە دڵەڕاوﻛە دەﻛەن؟ ﻧﺎﺷێ ﻟە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ وادا ،ﺑﯿﺮت ﺑﯚ ﺋەو وﺗەﯾﻠە ﻧەﭼێ ،ﻛــە ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺑەرەژەوەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧەداﯾە. رووﺳــﯿﺎ ﺑە ھﯚی ﻛێﺸەی ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎ
ﻟــە 2014ەوە ،ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪاﯾــە .ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ،ﺑە ھﯚی دەﺳــﻮەرداﻧﯽ راﺳﺘەوەﺧﯚی رووﺳــﯿﺎ ﻟە ﺷەڕی ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2015ەوە، ﺋﺎڵﯚزﺗﺮ ﺑــﻮوە و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ھێﺰی ﭬﯿﺘــﯚی ﻟەﻻﯾــەن رووﺳــﯿﺎوە ﻟە ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿــﺪا ھێﻨﺎوەﺗــە ﮔــﯚڕێ .ﻟــەم ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕەی دواﯾﯿﺸــﺪا ،ﻧەﺧﻮازە دوای ﺋــەوەی ﭘﺎرﺗﯿــﯽ دێﻤﻮﻛــﺮات ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﺪا دۆڕاﻧﺪی ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺗﯚﻣەﺗﯽ دەﺳﻮەردان ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻟە رێﮕــەی ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﯿﻤێﻠەوە دەداﺗە ﭘﺎڵ رووﺳــﯿﺎ .ﻟە ھەﻣﻮوﺷﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘــﺮ ،ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰ ﺋەﻧــﺪرێ ﻛﺎرﻟﯚﭬﺪا ،وەزﯾﺮی دەرەﻛﯿــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧەوە ﺑەرەو ﻣﯚﺳــﻜﯚ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋەوەی رۆژی ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﻟەﮔەڵ ھــەردوو وەزﯾﺮی دەرەﻛﯿﯽ رووﺳﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧﺪا ،ﻟەﺑﺎرەی ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾﺎوە ﻛﯚﺑﺒێﺘەوە. رووﻧە ،ﺧﯚداﻧەﭘﺎڵﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺑەرەی رووﺳــﯿﺎ و ﺋێﺮان ،دواﺟﺎر ﻛێﺸەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋەوان ﯾەﻛﻼ دەﻛﺎﺗــەوە .ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧەش ﻟە دەﻣێﻜﺪاﯾە ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑﺎرﮔەی
ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑﯚ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﯿﺎوازە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێ ﺑە ﯾﺎدﻛﺮدﻧەوەی ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ﺑﯚ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ﺑﺴــەﻟﻤێﻨﯿﻦ ﻛە ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﻦ ﺑە
ﺑﻨەﻣﺎ ﺑەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن. ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴﺘە ڕوو ،ﺟﮕە ﻟە ﺷــﺎرەدێﯽ ”ﺋەﻟﻘﻮش“ ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ”ﻣﯿﺪﯾﺎل“ ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺷﺎرۆﻛەی ﺳﯚران ،ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑــﯚ ﺟەژﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮﯾﺴﻤﺲ و ﺳەری ﺳﺎڵ ،ﺧﺎﭼێﻜﯽ ﮔەورەﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛــﺮدووە و دەﯾﺎﻧــەوێ ﺋەو ﭘەﯾﺎﻣــە ﺑە دﻧﯿــﺎ ﺑڵێﻦ ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وﺗﯽ ﻓﺮە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻓﺮە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﻟــێ ﺑﮕەڕێﻦ ،ﺋێﻤە ﺑە ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ﭘێﻜەوە دەژﯾﻦ. ﺷﺎرەدێﯽ ﺋەﻟﻘﻮش ،دەﻛەوێﺘە ﻧێﻮان ﺷﺎری دھﯚك و ﺷﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿە و ﺧەڵﻜەﻛەی زۆرﺑەی ﻣەﺳﯿﺤﯿﯽ ﻛﻠﺪاﻧﯿﯽ ﻛﺎﺳﯚﻟﯿﻜﯿﻦ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷﻮێﻨە ھەرە ﭘﯿﺮۆزەﻛﺎن و ﻟە ”ﭘەرﺗﻮوﻛﯽ ﭘﯿﺮۆز“ﯾﺸــﺪا ﻧﺎوی ھﺎﺗﻮوە، ﭘێﻐەﻣﺒەر ”ﻧﺎﺣﻮم“ ﻟەوێ ﻟــە داﯾﻚ ﺑﻮوە ﻛە ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺟﻮوەﻛﺎن ﺑــﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﺑــەردەوام ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەرداﻧﯽ دەﻛــەن و ﻟەﻻﯾــەن ﺟﻮوەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ﺑــە ﺷﻮێﻨەوارێﻜﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ھەژﻣﺎر ﻛﺮاوە. ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺋەﻟﺒێﺮ ،ﻟەﺑﺎرەی ﮔﻮﻧﺪەﻛەی ﻧﺰﯾﻚ ﺳــﯚران ،ﮔﻮﺗﯽ: ﺋەوﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دێﺮﯾﻨﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺟﻮوە و ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﺳەدە دەﮔەڕێﺘەوە.
ﻛێ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻛﻮﺷﺖ؟ ﻛﯚچ ﻟە ﻛﯚﭼﻜﯽ ﺳﭙﯿﺪا دەﭘێﭽێﺘەوە و ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛەوە دۆڕاﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ وﺗەﻛــەی ﻟە رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ،دەدەﻧە ﭘﺎڵ. ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺳﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە دوا رۆژەﯾﻠــﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﺪا ،وەﺷﺎﻧﺪ و دوو ﺗﯚڵەی ﻟێ وەرﮔﺮﺗەوە ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺋەوەی ﻟە ﻛێﺸەی ﺳــﻮورﯾﺎدا ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮردی ھەڵﺒﮋارد ﻧــەك ﺗﻮرﻛﯿﺎ و دووەﻣﯿﺎن ﻣﻠﯽ ﺑﯚ ﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯽ ﻓەﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟەن ﻧەدا ،ﻛە ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەم ﻛﺎﺑﺮاﯾە ﺑە دوژﻣﻨﯽ ﺑﺎوەﻛﻮﺷﺘەی ﺧﯚی دەژﻣێﺮێ. ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟــە رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا دۆڕاﻧﺪی و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘﻮوﺗﻦ ﺑﺮدﯾــەوە .ﺑەﻣەش ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻓﺮەﭘــﺎت ﺑﻮوەوە ،ﻛــەوا رووس ﺑە ﻛــﯚن و ﺑﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺷــﺎرەزاﺗﺮن ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ .ﻟەم رۆژاﻧــەدا دﯾﺴــﺎن دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳــﯽ ﮔەرﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻣﯿﺴــﺮ و ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە راﮔەﯾﺎﻧﺪن .ﻋەﻟﯽ ﻣەﻣﻠﻮوك ،ﯾەﻛێﻜە ﻟە دەﺳڕۆﯾﯿﻮەﻛﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺋەﺳەد، ﺳەرداﻧﯽ ﻗﺎھﯿﺮەی ﻛﺮد ﻟەو دەﻣەﯾﺪا ﺑﺎس ﻟــە ﺑﻮوﻧــﯽ 200راوێﮋﻛﺎری ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﻣﯿﺴﺮی ﻟە دﯾﻤەﺷﻖ ،ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ رێﮋﯾﻤەﻛە دەﻛەن .ھەر
ﻟەم دەﻣــەدا ،ﺗﯚﻣەت دوای ﺗﯚﻣەت ﻟــە ﻗﺎھﯿﺮەوە ﺑــﯚ وﺗەﯾﻠﯽ ﻛەﻧﺪاو دەڕوات ،ﺟﺎرێﻚ ﻟــە ﺑﺎرەی ھەوڵﯽ ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻣﯿﺴﺮەوە ﻟە رﯾﺎز و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەو ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەی ﺣەوﺗــﻮوی ﭘێﺸــﻮو ﺳــێﺮەی ﻟە ﻛڵێﺴــﺎﯾەك ﻟــە ﻗﺎھﯿــﺮە ﮔﺮت و ﺗەﻗﺎﻧﺪﯾــەوە .داودەزﮔەی ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻣﯿﺴﺮ ،ﻟەﻣەی دواﯾﯿﺪا ﺗﯚﻣەﺗەﻛەی ﺋﺎوێﺘە ﻣﻠﯽ ﻗەﺗەرەوە. ﺧﯚی راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ،ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭼەوت و ﭼێڵــﯽ ﻛﺎرﺑﮕێڕﯾﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑﯚ رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟە ﻣﺎوەی ھەﺷﺖ ﺳﺎڵﺪا ،ﺟێﺒەﺟێﻜەرەﻛەی، ﻣﯿﺮی ﻗەﺗەر و ﺗﯚڕی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﯿﯽ ﺋەﻟﺠەزﯾﺮە ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ،ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑە دواﯾﺎﻧﺪا دەھﺎﺗﻦ. ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧێﻮان ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧﯽ وﺗەﯾﻠــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻟــە ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا ﺋەوەﯾە، ﺋەواﻧەی ﯾەﻛــەم ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎوﻟﻜﺮدن و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ وﺗەﯾﻠﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟەﺑەرﺋــەوەی دەﺳــەﺗﯿﺎن ﺑــە دەﺳــﺘەوە ﻧﯿﯿە ،ھەرﭼﯽ ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ﺑــە دوای ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ وﺗەﻛەﯾﺎﻧﺪا دەﮔەڕێﻦ ﻟەﺑەرﺋەوەی دەﺳــەﺗﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە، ھەرﭼەﻧﺪﯾــﺶ ﺧــﯚت دەزاﻧــﯽ ﺋﺎﻛەﭘە و ﺋەردۆﮔﺎن ﻟە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ
ﻛﺎوﻟﻜﺮدن و ﺗێﻜﺪاﻧێﻚ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی راﭘەڕﯾﻨەﯾﻠﯽ ﺑەھــﺎری ﻋەرەﺑﯿﻮە ﻟە ﭼەﻧﺪ وﺗێﻚ ﻟە دەﺳﭙێﻜﯽ 2010وە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﺎﻛﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە .ﻟێﺮەوە، دوور ﻧﯿﯿە ﺑەھﯚی ﺑەرەوﺑﺎﺷــﺘﺮی رۆﯾﯿﻨــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑە ﺋێﺮان و ﺑە رووﺳــﯿﺎوە ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﺑە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻣﯿــﺮی ﻗەﺗەر ﻟەﮔەڵ ﺑﺮاﯾەﻟﯽ ﻣﻮﺳڵﻤﺎﻧﯽ ﺗﻮرك ﺑە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋەردۆﮔﺎن ،ﺗڵﯿﺶ ﺑﺒﺎت .ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم ﺗڵﯿﺸﺒﺮدﻧەش ﺗﯿﺮۆری ﺑﺎڵﻮێﺰی رووﺳﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەﻧﻘەرە ﺑێ. ﻛﺮدەوەﯾەﻛــﯽ ﮔــەورەی وەك ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی وﺗێﻜﯽ زﻟﮫێﺰ ،ﻧﺎﺷــێ ھەڕەﻣەﻛﯽ ﺑێﺖ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺑﻜﻮژەﻛە ﺧﯚی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺑەﮔﮋداھﺎﺗﻨــەوەی ﺗﯿــﺮۆر و ﻟــە ﻧﺎوﭘﺸــﺘەی داودەزﮔەی ﺗەﻧﺎھﯿﯽ وﺗەﻛەوە ھﺎﺗﺒێ .ﺋەﻣە زۆر ﻧﯿﺸﺎﻧە ھەڵﺪەﮔــﺮێ ،ﯾەﻛەﻣﯿﻨﯿﺎن ﺋەوەﯾە داودەزﮔەی ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﻮﻧﯽ ﺗــێ ﺑــﻮوە .ﻟێﮋﻧــەی ﺗﯚژﯾﻨەوەی ﻟەﻣەڕ ﺋەم ﻛﺮدەوەﯾــە ھەرﭼەﻧﺪە دەﺳﺘﯿﺸﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮدﺑﻮو ،وﺗﯽ زوو دەﮔەﯾــﻦ ﺑە ﺑﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺮدەوەﻛە. راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿــﺶ داودەزﮔــەی دەﺳﺒەﺟێ ﺑەراﻣەی )ﺑەرەی ﻧﻮﺳﺮە(
ﯾﺎن دا ﺑە ﺑﻜﻮژەﻛە ،ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑەراﻣەی ﺋەوەی ﻟێ ھەڵﺪەﺳــﺘێ ھەڵﻤەﺗــﯽ ﺗەﺗەڵەﻛــﺮدن ﻟــە داودەزﮔەی دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗــەوە دوای ﺋەوەی ھەر ﻟەم ﺳــﺎڵەدا ﺟﺎرێﻚ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ھەوڵﯽ ھەڵﮕێڕاﻧــەوەی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە، ﺑﺰاوی ﮔﻮﻟەﻧﯽ ﻟە ﺗەﺗەڵە دا و ﺟﺎری دووەﻣﯿﺶ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﮔﺮﺗەوە. ﺑەﻻی زۆرەوە ،ﺋەم ﻛﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﯿە ھەرﭼەﻧــﺪە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رووﺳــﯿﺎ ﺑە ﻛەﻣێــﻚ دەﻣﺎرﺧﺎوﯾﯿــەوە وەرﯾﺎن ﮔﺮت ﻟەﺑەرﺋەوەی دەﺳــﺘەوارەی ﮔەورەﺗﺮﯾــﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾﺎوە ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا ﺑﻮو ،دەرﮔە ﺑﯚ زۆر ﺋەﮔەر ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﺪا ھەرﻧەﺑێ ﻟــە ﺑﺎرەی ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾەی ﺧﯚﻣﺎﻧەوە دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭘﺸﺖ .ﺗﯿﺮۆر ھەﻣــﻮوی ،ﻟە ﯾــﺎزدەی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2001ەوە ﺑﯚ دوا ﻛــﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﻛﺎﺗﯽ وەﺷــﺎﻧﯽ ﺋەم ﻧﻮوﺳﯿﻨەدا، ﺑﯿــﺮی دواﻛەوﺗﻮواﻧــەی وﺗەﯾﻠﯽ ﻛەﻧﺪاو و ﭘﺎرەی ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوە ﺑﻮوە .ﺋــەم ﻛﺮدەوەﯾــەی دواﯾﯿﺶ ﻟە ﺋەﻧﻘەرە ،وەك ﺳــەرۆك ﭘﻮوﺗﻦ و ﺳەرۆك ﺋەردۆﮔﺎن زوو ﺗێﯽ ﮔەﯾﯿﻦ، ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻛﯚﺳــﭗ ھێﻨﺎﻧەڕێﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑەرەوﺑــﺎش رۆﯾﯿــﻮی ﺋەواﻧە ،ﻛە ﺋەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ،ﻛێﺸەی
ﺳﻮورﯾﺎ )ﺑە ﻻی ﻋەرەﺑﯽ ﻛەﻧﺪاوەوە( ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﯾەﻛﻼ دەﻛﺎﺗــەوە و ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە دەﺳــﭙێﻜﯽ ﺑﺎدەﺳــﺘﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا. ﭘﺎڵﯿﺸــﺘﯿﯽ ﺋەم ھەﻣــﻮو ھﯚﻧﯿﻨەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿە ﻟە دﻧﯿﺎ ،ﻛە ژﯾﺎن و ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧەﺗﯿﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ﻟە دووﻣﺎھﯿﻜﺪا ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﻟــە وﺗەﯾﻠﯽ ﻛەﻧﺪاو ھەڵﺪەﮔێڕێﺘــەوە .ﻣﯿﺴــﺮ وا ﺗەواو ھەڵﮕەڕاوەﺗــەوە ،ھــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑەڕێﻮەن ھەڵﮕەڕێﻨەوە .ﻟەم رۆژاﻧەدا ﺑڕێﻚ ﺷــﯿﻜەرەوەی ﺋﻮردﻧﯽ دەڵێﻦ ﺷﺎﻧﺸــﯿﻨﯽ ﺋــﻮردن ﻟە ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺑﻮوە ﺑە ﺑێﻼﯾەن .راﺳﺘە، ﺳەرەﺗﺎ ﺑێﻼﯾەﻧﯽ و ﭘﺎﺷﺎن ﻻﯾەﻧﺪاری. راﺳﺘﯿﺸﺖ دەوێ ،ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾﺎ ھەر ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳــەد ﻧﯿﯿە و ھەﻣﻮو ﻻ دەزاﻧــﻦ دﯾﻜﺎﺗﯚرێﻜــﯽ ﭼەﻧــﺪ دڕﻧﺪەﯾە ،ﺑﮕﺮە ﻛێﺸــەی ﺳەرەﻛﯽ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎدا ﺋەو دڕاﻧﺪاﯾەﺗﯿﯿەﯾە ،ﻛە ﺑﯿﺮی ﻧﺎﻣﺮۆﭬﯿﯿﺎﻧەی ﻣێﺸﻜﯽ ﻛەﻧﺪاو ھﺎﻧﯽ داوە و ﭘــﺎرەی داوە .ﻣەوﻟﻮود ﺗەﻧﺘﺎﺷــﯽ ﺑﻜﻮژ ﺑە ﻧــەڕەی ﺋەھﻮ ﺋەﻛﺒەرەوە ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻛﻮﺷﺖ ،وﺗﯿﺸﯽ ﺋەﻣە ﻟە ﺗﯚڵەی ﺣەﻟەﺑﺪا .ﺧﯚﺷــﺖ دەزاﻧــﯽ ﻛێ ﺑــﻮون ﻟــە ﺣەﻟەب دۆڕاﻧﺪﯾﺎن .ﺳﻌﻮودﯾە و ﻗەﺗەر ﺑﻮون.