ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾەوێﺖ ﮔﯚڕان ﻟەوﭘەڕی ﻻوازﯾﺪا وەرﺑﮕﺮێﺘەوە
ﻟە ھەوﻟێﺮﯾﺸەوە ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ دەﭼﻨە ﺋێﺮان
2
ﻟە ھەﻓﺘەﯾەﻛﺪا ھەﺷﺖ ھەزار ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻣﻮوﺳڵ ﮔەﯾەﻧﺮاوﻧەﺗە ھەوﻟێﺮ 8
ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﺷەﻧە دەﻛﺎت
11
ﺷەﻗﺎم ﺟڵەوی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە
12
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
2
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻛێﺸەی ﺗێﺪەﻛەوێﺖ
ﺋﺎﺳﯚ ﻓەرەﯾﺪوون ﻗەرزێﻜﯽ دوو ﻣﻠﯿﺎری ﻟەﺳەر ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛەڵەﻛە ﻛﺮدووە 4
ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮوﺳﯽ:
دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق درۆﯾە
3
1882ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻻی داﻋﺶ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دۆﺳــﯿەی ﺑەدواداﭼﻮون و ھێﻨﺎﻧەوەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دوو ھەزار و 678ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە دەﺳﺖ داﻋﺶ رزﮔﺎر ﻛﺮاون ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺳێ ھەزار و
ﻧﺎﻣەﯾەک ﺑﯚ ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
735ھﺎووﺗﯽ ﺋێﺰدی ﻻی داﻋﺶ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە رەﮔەزی ﻣێﯿﻨــەن .ﺋەو دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو ﺣﻜﻮوﻣەت ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ رﻓێﻨﺪراواﻧﯽ ﯾەزدی ﭼڕ دەﻛﺎﺗەوە.
11
ﭘﯿﺎو ﺑﺒەﺳﺘﻨەوە ﺑﺎ ﭼﯿﺘﺮ ژن ﻧەﺳﻮوﺗێ
17 17
ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮوﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮان و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق و ﺋەﻣﯿﻨﺪاری رەوﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ، رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ دەﺳﺘﻮوری و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ،ﺑــەم ﺋەوەی ﻟە ﻋێــﺮاق روو دەدات ،دوورە ﻟە ھەر ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ دەﺳﺘﻮوری و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق.
7
%82ی ﻣﯿﻮەی ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوردەﯾە دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣــﺎری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻗەﺑﺎرەی ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ھەڵﻜﺸﺎوە ،ﺑەم ﺑەرێــﮋەی % 82ی ﻛــﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗــﯽ ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎوردەﯾە و ﺋــەوەش ﺑﺎری ﺋﺎﺑــﻮوری ﻻواز دەﻛﺎت و ﻧﺮخ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە.
12
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ﺋێﻤە دژی ﺋەوەﯾﻦ دەﺳﺘﻮەردان ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێﺖ و ھەر دەزﮔە و ﻻﯾەﻧێﻚ ﺷﺎﻧﺪی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺑەﺑێ ﺋﺎﮔﺎداری ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﭘێﻚ ﺑێﻨێﺖ ،ﭘێﺸــێﻠﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻛﺮدووە ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻻﯾەﻧﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﺎن ،ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧە“.
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ﻟە ھەوﻟێﺮﯾﺸەوە ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ دەﭼﻨە ﺋێﺮان وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ 30ﻛەس ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن و ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ،وەك ﻧﻮێﻨەری ﺧﯚی رەواﻧــەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳەرداﻧﯽ داﻣــەزراوە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﺑﻜــەن .ﻧەﻗﯿﺒــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﻣە ﺑە ”ﭘێﺸێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەزاﻧێﺖ“ ﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو وەزارەﺗەوە ﺋەﻧﺠﺎم دراوە. ﺋێﻮارەی رۆژی دووﺷــەم 26ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەر، ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ 30ﻛەﺳﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــە زۆرﺑەﯾــﺎن ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎران، ﺑەﺑــێ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرەو ﺋێﺮان ﺑەڕێ ﻛەوﺗﻦ ،ﺋەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ و ﯾﺎﺳﺎی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن،
ھــەر رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻚ ﺑﯿەوێ وەك ﺷــﺎﻧﺪ ﺳــەرداﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑﻜﺎت ،دەﺑێ ﺑە ﺋﺎﮔﺎداری و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﺑێﺖ. ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﻓەرھەﻧــﮓ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھــﺎوﻛﺎری و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﻧێــﻮان وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺮان ﭼﻮوﻧەﺗە ﺗﺎران ،ﺷﺎﻧﺪی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺶ ﻧﺎوە ﻧﺎوە دێﻦ و ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸﺎﻧﮕە دەﻛەﻧــەوە و ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن“. ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﭘێﯽ واﯾــە ،ﻛﻮرد ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗــەوەی ﻓﺎرس ﻣێﮋوو و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ھﺎوﺑەﺷــﯽ ھەﯾە و ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت” :ﺋەو ﺷﺎﻧﺪە ﺑە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﻓەرﻣﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و وەك ﻧﻮێﻨــەری وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﭼﻮوﻧەﺗە ﺋێﺮان ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ دﯾــﺪار و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻟەو
وﺗە ،ﺷــﺎﻧﺪەﻛە ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮون ﻟــە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس و ﻧﻮوﺳەر و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی“. ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەر رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻚ
ﻟەﮔــەڵ ﺷــﺎﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺳــەرداﻧﯽ وﺗﺎن ﺑﻜﺎت، دەﺑێ ﺋــﺎﮔﺎداری و رەزاﻣەﻧﺪی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی وەرﮔﺮﺗﺒێــﺖ، ﺑەم ﻧەﻗﯿﺒﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛە ”ﺑەھﯿﭻ
ﺷــێﻮەﯾەك ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەوە ﭘﺮﺳــﻤﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە“. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺋەوەﯾﺸﯽ درﻛﺎﻧﺪ ﻛە ”ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﭘێﻚ ھێﻨﺮاﺑــﻮو ﺑﯚ ﺋەوەی داوا ﻟە
ﺧەڵﻚ ﺑﻜەن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪە ﺑﭽﻦ ﺑﯚ ﺋێﺮان ،داوا ﻟە زۆر ﻛەس ﻛــﺮاوە و ﻧەھﺎﺗــﻮون ،واﺗﺎ ﺋەو ﺳەرداﻧە ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧە ﺑﻮوە ﻟە ﻧێﻮان وەزارەت و ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪەی ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە“.
ﺋــﺎزاد ﺣەﻣەدەﻣﯿــﻦ ﻧەﻗﯿﺒــﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” :ﺋێﻤە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﮔەڵ ﺋێــﺮان ﻛﯚﻧﺴــﻮڵﺨﺎﻧەی رێﻜﻜەوﺗﻨﻤــﺎن ھەﺑــﻮوە و ﺑــەوەی ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻟﻘەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﯾﺸــەوە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوس ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ ﺋێﺮان ﺑﻜەن ،دەﺑێ ﺑــە ﺋــﺎﮔﺎداری و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺑێﺖ“. ﺣﺎﻛــﻢ ﺋــﺎزاد ﺋــەو ھەوڵــەی وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺑــە دەﺳــﺘﻮەردان ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ وەﺳﻒ دەﻛﺎت و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :ﺋێﻤە دژی ﺋەوەﯾﻦ دەﺳــﺘﻮەردان ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێــﺖ و ھەر دەزﮔە و ﻻﯾەﻧێﻚ ﺷــﺎﻧﺪی رۆژﻧﺎﻣەواﻧــﯽ ﺑەﺑێ ﺋــﺎﮔﺎداری ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﭘێﻚ ﺑێﻨێﺖ ،ﭘێﺸێﻠﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻛﺮدووە، ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻻﯾەﻧﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﺎن، ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧە“.
”ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺳﭙﺎردووە“
ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾەوێﺖ ﮔﯚڕان ﺑە ﻻوازی وەرﺑﮕﺮێﺘەوە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان زﻧﺠﯿﺮە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو و ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾــەی ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘــﯽ و ھــﺎوﻛﺎت ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺑە ﯾەﻛەوە ،ﺋەوەﯾﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛــە ﻣەﯾﻠێﻜــﯽ رژد ھەﯾە ﺑﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە ،ﺑەم ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو، ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎﻧە ﮔــﯚڕان ﻟەوﭘەڕی ﻻوازﯾــﺪا ﺑﺨەﻧەوە ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺑەﭘێــﯽ ﮔﻮﺗــەی ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑﯚ زەوﯾﻨەﺳﺎزی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﺑﻮوە. 24ـــﯽ ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻣــەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر، ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دەﺳــﺘەی ﻛﺎرﮔێڕی و ﺑەﺑــێ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ی ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەوە و ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەدا ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻛﺮدووە. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻋﻮﻣەری ﺳــەﯾﺪ ﻋەﻟــﯽ ،ھەڵﺴــﻮوڕاوی دﯾــﺎری ﮔﯚڕان و ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﺎوڕێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺋەﺣﻤەد و ﭘﺎﭬێڵﯽ ﻛﻮڕﯾﺎن ﻛﺮدووە ،دواﺗﺮﯾﺶ ﻗــﺎدری ﺣﺎﺟــﯽ ﻋەﻟﯽ ﺑــە ﺟﯿﺎ
ﺳەرداﻧﯽ ﺋەو دوو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــﺮدووە و ﻟــە ھەردوو ﺳەرداﻧەﻛەﯾﺸﺪا ﺑﺎس ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە و ﺑﻮوﻧــەوە ﺑە ﯾەك ﺣﺰب ﻛﺮاوە. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری 2016ـــﺪا ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن واژوو ﻛــﺮد، ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺑﻮو، ھەردوو ﺣﺰب ﻟە ﭘﺮﺳە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﯾەﻛﺘﺮی ﺑﻜەن ،ﺑەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﺗەواوی ﻧەﭼﻮوەﺗە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا“ .زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،زاﻧﯿﺎرﯾﻢ ﻧﯿﯿە ﺷﺘێﻚ ﻟەﺳەر ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﮔﻮﺗﺮاﺑێﺖ“. ”وﺷــە“ ﺋەوەی زاﻧﯿﻮە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﮔــﯚڕان ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﺋەو دوو ﺣﺰﺑــەن ،ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺸــﺪا ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﻛە ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎت ،ﺑــەو ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەﯾە ڕەزاﻣەﻧﺪن ،ﺑەم ﺋەو ﺑﺎڵە ﭼﺎو ﻟەوە دەﻛەن ﮔﯚڕان ﺑێ ھێﺰ ﺑێﺖ و دواﺗﺮ ﺑە ﺑێ ھێﺰﯾﯿەوە
ﮔــﯚڕان ﺑێﻨﻨەوە ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن و ﻣەرﺟــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﯽ ﺑەﺳــەردا ﺑﺴەﭘێﻨﻦ. ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺟێﮕــﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﻮو ،ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2006ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوﻧــەوە و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2009ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و ﺑﻮوﻧە دووەم ﺣﺰﺑﯽ ﮔــەورەی ھەرێﻢ ،ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺸﯿﺎن، ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺧﺮاپ ﺑﻮو. دوای دوورﺧﺴﺘﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری
،2015ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﮔﯚڕان ﺗەﻧﯿﺎ ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﺋەوەش ﮔﯚڕاﻧﯽ دووﭼــﺎری ﺷــﭙﺮزەﯾﯽ و ﻻوازی ﻛﺮدووە و ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا ﻟە ﻧێﻮان ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﺑــە رژدی ﺗﺎوﺗﻮێ دەﻛﺮێ. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەﺳــﺘﯽ ”وﺷە“ ،ﻟەﻻﯾەن ھەردوو ﺣﺰﺑەوە، ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ و ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟەو ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەﯾە ﺳەرﭘﺸﻚ ﻛﺮاون و ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑە وان ﺳــﭙﺎردووە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻤﯿــﺎن ڕاﺳــﭙﺎردووە ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﮔــەڵ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﻜﺎت. ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ،ﺋێﺴــﺘە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺧﯚﯾﺪا ﺑەﺳەر دوو ﺑﺎڵﯽ راﮔەﯾەﻧــﺪراودا داﺑەش ﺑــﻮوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﺑﺎڵــﯽ زۆرﯾﻨەی ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛە ھێﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻛە ھەرﯾەﻛە ﻟە ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ ﻋەﻟﯽ و ﺑەرھەم ﺋەﺣﻤەد ﺳﺎڵﺢ ،ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛەن. ﺳــەﻋﯿﺪ ﻣﺤەﻣەد ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻗﺴەوﺑﺎﺳــﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟەﺳــەر دەﻛﺮێــﺖ .ﺋــەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ و ﺋێﻤــەی ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﺋەوەﻣــﺎن ﭘێ ﺧﯚﺷــە و ﻟەﺑﺎرەی ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺣﺰﺑﯿﺶ دڵﻨﯿﺎم ﻛێﺸەﻣﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ“. وەك ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ،ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان زەوﯾﻨەﺳــﺎزﯾﯿەك ﺑﻮو ﺑﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە. ﯾەﺣﯿﺎ ﺋەﺣﻤەد ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋەوەی ﺑە“وﺷە“ ﮔﻮت ﻛە ”ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛــەم ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە وەك ھەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛــەم ،ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەﻣﯿــﺶ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ھەردووﻻﯾﺎﻧە“. ﺋەو ﭼﺎودێﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺋەوەﺷﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،دوور ﻧﯿﯿە ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑە ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ ﺳــﭙﺎردﺑێﺖ و ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەی دوورﻛەوﺗﻨــەوە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﺑەو دوورﯾﯿە ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﺳﺘﺎوە.
ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ:
”زاﻧﯿﺎرﯾــﻢ ﻧﯿﯿە ﺷــﺘێﻚ ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﮔﻮﺗﺮاﺑێﺖ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺳەرﻧﻮوﺳەر
ﺟﯿــﺎ ﻟەوەی ﺳــﺎڵێﻜﯽ زۆر ﺳــەﺧﺘﻤﺎن ﺑــەڕێ ﻛﺮد وەك ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﯿﻮای داھﺎﺗﻮوی ﺑﺎش و 2017ی ﭘڕ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ژﯾﺎن ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ ،دەﻣــەوێ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە ﺑﺪەم دۆﺧﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ ژﯾﺎن و ﺳﯿﺎﺳەت و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەك ﭼەﻧﺪ ﺋەﺳﺘەﻣە ﻛە ﺑﯿەوێ ﻛﺎری ﭘﯿﺸەﯾﯽ ﺑﻜﺎت .ﻟە وﺗێﻜﺪا ﻛە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨەﻛﺎن ھێﺸﺘﺎ زۆر ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﻦ و دوور ﻧﯿﯿە ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەك ﯾﺎﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺷﺎراوە دژی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤﺎن ،ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﺑێﺘە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﺑﯚ رﻗﯽ ﻛەﺳــﯽ ،ﺑەم ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﺋەم دۆﺧﺎﻧەدا ،ﻛەﺷێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﺋﺎزاد ھەﯾە ﺑﯚ ﻛﺎری ﭘﯿﺸەﯾﯽ و ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎن و ھــەرﻛﺎت ﻛﺎرەﻛەت ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﺑﻮو ،دەﺗﻮاﻧﯽ ﺑەرﮔﺮی ﻟــێ ﺑﻜەﯾﺖ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪار ﻧەﺗﻮاﻧﻦ دەرﮔەی ﯾﺎﺳﺎت ﻟێ ﺑﮕﺮن. ﺋێﻤە ﻟە ”وﺷە“ ﺑەو ﺳﺘﺎﻓە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوە ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ ﺟﯿﺎوازەوە ﻛە ھەرﯾەك ﺟﯚرێﻚ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەﯾە و ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەك ﻟەو رووەوە رووی ﻧەداوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﯚﻛﯿﻦ ﻟەوەی ﻛﺎر ﺑﯚ وﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺳﯿﺴﺘەﻣﺎﺗﯿﻚ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ھەﺳــﺖ ﺑە ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮی ﺟﯚری ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑﻜەن .ﺑﯚﯾــە 2016ھەرﭼەﻧﺪە ھﯿﭻ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ دڵﺨﯚﺷــﻜەر ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﺑــەدی ﻧەﻛﺮا ،ﺑــەم ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺑە ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺋەو دﯾﻤەﻧە دزێﻮاﻧە ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺋﺎرەزوو ھەﺑﻮون ﺑﯚ ﺷﺎردﻧەوەی ﻟە ﺧەڵﻚ و ﺋێﻤە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻣﺎن دەﻛﺮدن ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔﺸﺘﯽ وای دەﺧﻮاﺳﺖ. ﺗﯚ ﺋەﮔەر ﺑﺘەوێ ﻛﺎری ﭘﯿﺸــەﯾﯽ و ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ،ھﺎوﺳەﻧﮓ ﻟــە رووی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەوە ﺑﻜەی ،ﮔﺮﻧــﮓ ﻧﯿﯿە چ ﺑﯿﺮێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾﺎﺧﯚ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ داراﯾﯿﺖ ھەﯾە ،ﮔﺮﻧﮕە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی ﺑەدواداﭼﻮون ﯾﺎﺧﯚ رﯾﭙﯚرﺗﺎﺟەﻛەﺗﺪا ﺧﯚت ﺑە ﺑەرﭘﺮس ﺑﺰاﻧﯿﺖ ﻟە ﺟﯚرەھﺎ ﺧﻮێﻨەری ﺟﯿﺎواز .ﺑێﮕﻮﻣﺎن زۆر ﻛەس و ﻻﯾەن ھەﯾە ﺋێﻤە ﺑەﺑێ ﻻﯾەن ﻧﺎزاﻧێ ،ﺋەﻣەﯾﺶ ھﯿﭻ ﺑەھﺎﯾەﻛــﯽ ﻧﯿﯿە ﻻﻣﺎن ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚﻣﺎن وەك ”ﻛەس“ ﻧﺎ ،وەك رۆژﻧﺎﻣــەوان ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺑێ ﻻﯾەﻧﯿﻦ و ﺋــەم ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەش ھەرﮔﯿﺰ ﻧــﺎﮔﺎت ﺑە ﺋەﻧﺠﺎم ﻛە ﻛێ ﺑێ ﻻﯾەﻧە و ﻛێ ﻻﯾەﻧﮕﺮ، ﭼﻮﻧﻜە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ھەرﯾەﻛەﻣﺎن ﺑــﯚ ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺟﯿﺎوازە .ﺑەم ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﻧﺪە دەڵێﻢ ﻛە ﺋەو ﻻﯾەﻧەی ﺗﯚ ﭘێﺖ واﯾە ﺋێﻤە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ھەﻣﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺗﯚی ھەﯾە و ﭘێﯽ واﯾە ﺋێﻤە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی دەدەﯾﻦ. ﻛەواﺗە ﻟەو ﻛەﺷــەی ﺋــﺎزادی ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە، ھەﻣــﻮوان دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺟــﯚری ﺧﯚﯾﺎن ﺳــﻮود وەرﮔﺮن و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﺶ دەﻛەوێﺘە ﺳەر ﻛەﺳــەﻛﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ داودەزﮔە ﻛە ﭼﯚن ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑە ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدەن و ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن ﻧﺎﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎری ﺑﺎش ﺑﺨەﻧە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨەر ،ﮔﻮێﮕﺮ و ﺑﯿﻨەر. ﻟە 2016دا ،ھﯿﭻ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەك ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھێﻨﺪەی ”وﺷــە“ دەﺳﺘﯽ ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ داﻧﺎﺑێﺖ ،ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘﺒێﺘە ڕوو ،ﺋەو ھێﻧەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮدﺑێــﺖ ﻛە ﻟــە دژی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دۆﺧە ﺳەﺧﺘەﻛﺎن دەﻗﯚزﻧــەوە ﺑــﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻣەﯾﻠﯽ ﻗﺎﭼﺎﺧﭽێﺘــﯽ و ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دەﻛەوﻧە ﻧﺎو ھەر ﺑﺎزﻧەﯾەك ﺋەﮔــەر ﻛﺎﺗﯿﺶ ﺑێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑەرژوەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑﭽﻮوك” .وﺷە“ ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸــﯽ ھەﯾە ﻛە ﺗﺎﻛە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾە ﺳەدان ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ”ﺷﻮێﻨەوار“ەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺳەرﻣﺎﯾەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﻧەﮔﯿﺮاوە ،ﺑەداﺧەوە ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوەﯾﺶ ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەوار ھەﺑێﺖ. ﺋێﻤە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺗەواو و ھﯿﻮای زۆرەوە دەڕۆﯾﻨە ﻧﺎو ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﻧﻮێ ،دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛﯽ دڵﺨﯚﺷﻜەرﻣﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺘە ﻛە ﺗﺎﻛە دەرﻛەوﺗﻨﯽ ”ھﯿﻮاﺑەﺧﺶ“ی ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ 2016ﯾە ،ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﭘێﻜــەوە ﻧﯿــﺎزی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ وﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑێﻨﻦ و ھەرﻛەس ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮ راﭘەڕێﻨێ ﻟەو وﺗە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوەی دﻧﯿﺎ ﭼﺎوی ﺑڕﯾﻮەﺗە ﺳەری ﻟە ﺷەڕی ﺗﯿــﺮۆردا .ﺋێﻤە ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە رووﻧﺎﻛەﯾﻦ دژی ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ،ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ھەﻣــﻮو رووﯾەﻛەوە ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﻧەﺑﯿﻦ؟ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەرﻛەس ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚی ﯾــﺎن ﺑﺎواﻧﯽ، رۆڵﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەم ﺋەزﻣﻮوﻧە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ داوە ،دﻧﯿﺎی ﺳەردەم ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﺮاﻧەوە و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و دادﭘەروەرﯾﯿــە .ﺑﯚﯾــە ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە ﭘەﯾﺎﻣەﻛەی ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن ﺑە ﻛﺮدار و ﺋﺎﺳﯚﯾەﻛﯽ روون ﺑە داھﺎﺗﻮوﻣﺎن ﺑﺒەﺧﺸﻦ و ﭘﺎڵەوان ﺋەواﻧەن ﻛە ﺳﺎزش دەﻛەن و ﺧەڵﻚ ﻟەم ﻧﺎڕەﺣەﺗﯿﯿﺎﻧە دەرﺑﺎز دەﻛەن.
ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎ دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯽ ﺟێﯽ دێڵﻦ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ-وﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺑەرھــەم ﺋەﺣﻤەد ﺳــﺎڵﺢ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ﻛــەی ﺑەڕێــﻮە دەﭼــێ، ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی دەﺑێﺖ .ﺑﯚﯾە ژﻣﺎرەﯾەك ﺳــەرﻛﺮدەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ھەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەوە ﻛــﺮدووە و ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ”ﺳﺎردی“ ﺗێﻜەوﺗﻮوە .ھەرﯾــەك ﻟە ﺟەﻋﻔەر ﺷێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ و ﻗﺎدر ﺣەﻣەﺟﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ وەك ﯾەك ﺣﺰب دەﻛەﻧەوە. ﺑەرھەم ﺋەﺣﻤەد ﺳﺎڵﺢ ﻛە ﺟێﮕﺮی دووەﻣــﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺳــەرﻛﺮداﻧەی ﯾەﻛێﺘﯽ دادەﻧﺮێ ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﺪا ﺑــﻮوە ﻟەﮔەڵ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ،ﻟەوەﺗەی ﻧەﺧﯚﺷﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿەوە ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ،2012 ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ دژی ”ﻗﯚرﺧــﻜﺎری“ ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛــەی دەرﺑڕﯾــﻮە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺟﺎرێﻚ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣــﻦ ﺑەس ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﻢ ﺗﺎ
ﻛﯚﻧﮕﺮە“ ،ﺑــەم دواﺗــﺮ ﭼﻮوەوە ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛە ﻟــە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺖ” ،ﺑەﺑێ رووﻧﻜﺮدﻧەوە“. ﻟە 1ی ﺋﺎﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،2016 ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ و ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ،ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ دﯾﺎری ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﻛﺮد و ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﺪا ﺧﯚﯾــﺎن وەك ”ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر“ی ﯾەﻛێﺘــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪ و دژاﯾەﺗــﯽ دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾﻢ دەﻛەن .ﺑەم ﺋﺎﻣﺎژەی ﺋەوە ھەﯾە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛەوە ﻛە ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن” ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی“ دەﺑێ. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ھەرﯾەك ﻟە ﺷێﺦ ﺟەﻋﻔەر ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﻗــﺎدر ﺣەﻣەﺟــﺎن ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛە ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر. ھەﺳﺘﯿﺎن ﺑەو ﺋﺎرەزووەی ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﻛﺮدووە و ﻟێﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ .ﺑﯚﯾە ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە ﺑﯚ
رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﻛﯚﺳﺮەت رەﺳﻮوڵ و ھێــﺮۆ ﺑﺮاﯾــﻢ ،وەك ﺋﺎﻣﺎژەﯾــەك ﺑەوەی ”ﺋﻮﻣێﺪﯾﺎن ﺑە ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﻧەﻣﺎوە“. ﺟەﻋﻔەر ﺷێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەك ﯾەﻛێﺘﯿﯿە و ﯾەك ﻟﯿﺴــﺘﻤﺎن ھەﯾە، ﺋــەوەی ﻟــە ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜە ﻣﺎﻧﺪووەﻛــەی ﯾەﻛێﺘﯿﯿــە ﺋەوەﯾە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﺗەﺑﺎﯾــﯽ دەﭘﺎرێﺰێﺖ، ھەﻣﻮو ﺑﺮادەراﻧﯿﺶ ﻟەو ﻛﺎﺳﺎﻧەﯾﻦ ﻛە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﻤــﺎن ﻧﯿﯿە ﺟﮕە ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ و ﯾەﻛڕﯾﺰی. ﺷــێﺦ ﺟەﻋﻔــەر ﻛــە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺋێﻤــە ﭘــێ دەﭼێﺖ ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘﻤﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن ﺧەڵﻜــە ﻣﺎﻧﺪووەﻛە ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﭼﺎرەﺳەری دەﻛەن ،ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻧﯿﺎزی ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎ داﺑەزێﺖ ،ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﺟێﮕﺮی
دووەﻣﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯿە و ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮە ھەڵﺒﮋێﺮدراوە“. ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻛە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە، ﺑﯚ ﺋــەوە ﺑﻮوە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ ﻧەك ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻜﺎﺗە دوو ﺑەﺷەوە ،ھێﺮۆ ﺧﺎن ﺧﻮﺷﻜﯽ ﮔەورەی ﺋێﻤەﯾە و ﺟێﻨﺸﯿﻨﯽ ﻣﺎم ﺟەﻻﻟە و ﺋێﻤە ھﺎوﻛﺎر و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر دەﺑﯿــﻦ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن“ .ﺟەﻋﻔەر ﺷێﺦ ﻣﺴﺘەﻓﺎ وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﯾەﻛەی 70ی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ، دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ھەر ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە، ﺟﯿﺎ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﻟەو ﺑڕواﯾەش ﻧﯿﻦ ﻛﺎك ﺑەرھەم ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎواز دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺋەو ھﺎوڕێﯽ ﺋێﻤەﯾــە و ﭘێﻜەوە ﻟە ﺣﺰﺑێﻚ ﺋﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ ،ﻧە ﺑﯿﺮی وای ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻧــە ﺑﯿــﺮی واش دەﻛﺎﺗــەوە، ھەﻣﻮوﻣﺎن ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﻟە ﮔەورەوە ﺑﯚ ﺑﭽﻮوك دەﭘﺎرێﺰﯾﻦ“. ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ ﻟــە زۆرﺗﺮﯾــﻦ دەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯿــﺪا ﻟــە ﻣــﺎوەی
راﺑــﺮدوودا ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە داوە ﻛــە ”ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﮔەر ﻟــەم دۆخ و ﮔﻮزەراﻧــە ﻧﺎڕازﯾﯿە ،ﺑﺎ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو دەﻧﮓ ﺑــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺗــﺮ ﺑــﺪەن“ .ﺋەﻣە ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮدووە ﺑەوەی ﺧﯚی ﺑە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﺒﯿﻨێﺖ. ﻗﺎدر ﺣەﻣەﺟﺎن ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ھەﻣﻮوان ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﯾەﻛێﺘــﯽ دەزاﻧﯿــﻦ و ھــەوڵ دەدەﯾــﻦ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺶ ھــﺎوﻛﺎر دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت ”ﺋەواﻧــەی ﻟە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺪان ﻟە ﭘێﻨــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺋﯿﺸــﻤﺎن و ﺑەرﻧﺎﻣەﻣﺎن، ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻦ و ﯾەﻛڕﯾﺰی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە“ .ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻗﺴە ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻛێﺸەوە ﺑﻜﺎت.
KNNﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺗﻮﻧﺪی ﻧﺎو ﮔﯚڕان دادەﺧﺮێ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕان ﺳــەر دەﻛێﺸێﺖ و ﺋەﮔەری زۆرە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ KNNﻛــە زﻣﺎﻧﺤﺎڵــﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾە ،ﺑەو ھﯚﯾەوە داﺑﺨﺮێﺖ، ﺋەوەش ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋــەو ﻛەﻧﺎڵە ﺑﺎڵێﻜﯽ ﮔﯚڕان دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳەردا ﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺑــە ﺑﺎڵە ﺗﻮﻧﺪەﻛەی ﺋەو ﺣﺰﺑە دەﻧﺎﺳﺮێﺖ و دەﯾەوێﺖ KNN ﺑﺨﺎﺗە ﺧﺰﻣەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺗﻮﻧﺪﻛﺮدﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﺑﯚ ﺑﺎﯾﻜﯚت ،ﺑەم ﺑﺎڵەﻛەی ﺗﺮ دژی ﺋەوەن. ﻟــە دوای دوورﺧﺴــﺘﻨەوەﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری 2015ـــﺪا ،دوو ﺑﺎڵــﯽ ﻧﺎﻛــﯚك ﻟەﻧــﺎو ﮔﯚڕاﻧــﺪا دەرﻛەوﺗــﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن. ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﺋــەو دوو ﺑﺎڵــە ﺑەھﯚی ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔﯚڕاﻧەوە ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ ،زﯾﺎﺗــﺮ دەرﻛەوت. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“،
ﺑﺎڵێﻜﯽ ﮔــﯚڕان ﻟەﮔــەڵ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە و ﭘێﯿﺎن واﯾە دۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ڕاﭘەڕﯾﻨێﻜــﯽ ﺟەﻣــﺎوەری ھەﯾە، ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎڵــە زﯾﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻚ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﭼەﻛﺪار و ھــﺎوﻛﺎت داوای ڕاﭘەڕﯾﻨﯿﺎن ﻛﺮد ،ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ KNNـــﯿﺸﯿﺎن ﺑە دەﺳــﺘەوەﯾە و ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﺑــەﻛﺎری دێﻨﻦ، ﺑەم ﺑﺎڵەﻛەی ﺗــﺮ ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮی ﻛێﺸەﻛﺎن ڕەت دەﻛەﻧەوە و دەﯾﺎﻧــەوێ ﻛەﻧﺎڵەﻛەﯾﺸــﯿﺎن ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــە ﺋﺎراﻣﻜﺮدﻧــەوەی
ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﻜﺎت. KNNﻟــە 31ـــﯽ 12ـــﯽ 2008 دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﭘەﺧــﺶ ﻛــﺮد و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی وﺷــەی ﺳەرﺑە ﮔﯚڕان داﯾﻤەزراﻧــﺪ و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑەردەواﻣە ﻟە ﭘەﺧﺸــﻜﺮدن ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﺎدرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛەﻧﺎڵە ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺑەھــﯚی ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ داراﯾﯽ و ﻧەداﻧﯽ ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﻣﺎﻧﮕە دەﺳــﺘﻜﺮدەﻛﺎن، ﺋەﮔەری داﺧﺴــﺘﻨﯽ ھەﯾە .ﺑەم ”وﺷــە“ ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑﺎوەڕ ﭘێﻜﺮاوی ﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧەوە ﺋەوەی زاﻧﯿﻮە
داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﻛەﻧﺎڵە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ دوو ﺑﺎڵە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﮔﯚڕاﻧەوە ھەﯾە. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻣﺤەﻣــەد ڕەﺋــﻮوف، ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎری ﻧﺎﺳــﺮاوی ،KNN ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛە ﻛﺮدﺑﻮو ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە دەڵێﺖ: ”ﻛەﻧﺎڵەﻛــە دۆﺧــە داراﯾﯿﯿەﻛەی ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە و داﻧﺎﺧﺮێﺖ“. ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﻋەﺑﺪوﻟڕەزاق ﺷەرﯾﻒ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان دەﻛﺎت ،وەك ﺳەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷە“ ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە
ﺳــەر ﺑەو ﺑﺎڵەﯾــە ﻛە ﺑــڕوای ﺑە ﻧەرﻣﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻧﯿﯿــە و ڕووﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی داوە ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ،KNNﺑﯚﯾە ھەوڵﯽ رژد ھەﯾە ﺑﯚ داﺧﺴﺘﻨﯽ. ﻟەﺑﺎرەی ﺋــﺎﮔﺎداری ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ﺋەﮔەری داﺧﺴــﺘﻨﯽ ،KNNﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﮔﻮﺗــﯽ، ”ﺋــەو ﺑﺎڵەی ﭘێﯽ ﺑﺎﺷــە ﻛەﻧﺎڵەﻛە داﺑﺨﺮێــﺖ ،ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣەﯾــﺎن ﺑە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﺋەوﯾﺶ ﻟە وەﻣﺪا ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺑەﺑێ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﺗﺎﻧﺪا ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﺪەن ﻣﻦ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﺘﺎن دەﻛەم“. ﺑــەم ﺋــەو ﺑﺎڵــەی ﮔــﯚڕان ﻛە ﻛەﻧﺎڵەﻛــەی ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە ،ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧــەوە ﺳــەﯾﺮی ﺑﺎڵەﻛەی ﺗﺮ دەﻛــەن و ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺋەو ھەوڵە ﺑــﯚ ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛەﯾە ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯿﺎن ،ﺑﯚﯾــە ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷە“ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑە داﺧﺴﺘﻨﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛە ڕازی ﻧﺎﺑﻦ. ”وﺷە“ ھەوڵێﻜﯽ زۆری دا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻋەﺑﺪوﻟڕەزاق ﺷــەرﯾﻒ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔــﯚڕان وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑەم ھەوڵەﻛﺎن ﺳەرﯾﺎن ﻧەﮔﺮت.
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
2016و ﺗەﻧﮕﮋە و ﺑێﻼﯾەﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
”ﺷەرﻋﯿەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە و ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﺗەواو ﺑﻮوە“
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ھەڵﺴﻮوڕاواﻧﯽ ﮔﯚڕان داوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﺘﺎﻓﯽ ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە دەﻛەن
وﺷە /ھەڵەﺑﺠە- ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ھەڵﺴــﻮوڕاو و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠە، ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﺮاوە ﺋﺎراﺳــﺘەی رای ﮔﺸــﺘﯽ و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان دەﻛــەن ،ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣەﻛﯚی ﮔــﯚڕان ﻟە ھەڵەﺑﺠە. ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛــەن ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠەی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﻛﺎﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﺗــەواو ﺑﻮوە و دەﺑێﺖ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻻ ﺑﺒﺮێﻦ ،ﯾﺎن ﺑەﻛﺎﺗﯽ ﺳــﺘﺎﻓێﻜﯽ ﻧﻮێ داﺑﻨﺮێﺖ ﯾﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە ھەڵﺒــﮋاردن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻛﺎﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﺑەﺳەر ﭼﻮوە. درەو ﻣەھــﺪی ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧەی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﻛە داوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە دەﻛەن ﺑﯚ ”وﺷە“
دەڵــێ” ،ﺋێﻤــە وەك ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ھەڵﺴﻮوڕاواﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﺮاوەدا ﺳەرەﺗﺎ ﺑﯚ رای ﮔﺸــﺘﯽ و دواﺗﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﻣەﺑەﺳــﺖ و ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺳﺘﺎﻓێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻣەﻛﯚی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ھەڵەﺑﺠە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ﺗــﺎ ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردن“. ﻣەھﺪی زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان دوا ﺧــﺮان ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ژووری ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ ﻛﺮدﺑﻮو ﻛە ھەﻣــﻮو ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﺮاوە ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،ﺑەم ﻛە ﺋــەو ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە ﻧەﻛــﺮان ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە داواﻛﺎرﯾــﻦ ﺑەزووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺳﺘﺎﻓێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە ھەڵﺒﮋێﺮدرێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻛﺎﺗــﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﺗەواو ﺑﻮوە“. ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاوەی ﮔﯚڕان ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد” ،ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻟە
ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە ﺳــﺘﺎﻓێﻜﯽ ﻧﻮێ ھەڵﺒﮋێﺮدرێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﭼەﻧﺪان ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ و ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻦ ﻟەﻧﺎو ﻣەﻛﯚی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ھەڵەﺑﺠەدا ھەﺑــﻮوە ،ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەش ﺋێﻤە ﺋەواﻧﻤــﺎن ﺑە ﻧﻮێﻨەری ﺷــەرﻋﯽ ﺧﯚﻣــﺎن زاﻧﯿــﻮە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺷەرﻋﯿﯿﺎن ﺗەواو ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔــەر ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑﻔەرﻣﻮون ﻟــە ھەڵەﺑﺠــە ﯾــﺎن ﺳــﺘﺎﻓێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ داﺑﻨێﻦ ﺗــﺎ ھەڵﺒﮋاردن ،ﯾﺎن ھەڵﺒﮋاردن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﺳﺘﺎﻓﯽ ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە ﻣﺎوەی ﺷەرﻋﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺗەواو ﺑــﻮوە ،ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑەﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﺑڵێﻦ ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗــەواو ﺑﻮوە ،ﺑﺎ ﺧﯚﻣــﺎن ﻧەھێڵﯿﻦ ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻤﺎن ﺗەواو ﺑێﺖ ،ﺋەوە ﻧــەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣەﻛــﯚی ھەڵەﺑﺠە، ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻣەﻛﯚﻛﺎن راﺳﺘە و ﻣﺎوەﻛەﯾﺎن ﺗەواو ﺑﻮوە“. ﻻی ﺧﯚﺷﯿەوە ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳەﻋﯿﺪ
ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑەﺷــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟە ﻣەﻛــﯚی ھەڵەﺑﺠەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ”ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧە ﻧەھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻻی ﺋێﻤە و ﻟەﮔەڵ ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﻣەﻛﯚ داﺑﻨﯿﺸﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜەن ،ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻦ و ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ و ﻟەﻧــﺎو ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑێﻚ روو دەدەن ،ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤە ﺑەﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﺎﻣﯚی ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ“. ﺳــەﻋﯿﺪ دەڵێ” ،ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﻣەﻛﯚ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑەھەڵﺒــﮋاردن ﺑــﻮون ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن دوا ﺧﺮاون ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺳــﺘﺎﻓە درێﮋە ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن دەدات ﻟــە ﻣەﻛــﯚدا، دواﻛەوﺗﻨــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯿــﺶ ﻟە دەﺳــﺖ ﺋێﻤە ﻧەﺑﻮوە و ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﺳــەرووی ﺋێﻤــەوە دراوە و ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﮔﯚڕاﻧە ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣەﻛﯚی ھەڵەﺑﺠە“. ﺑەﭘێــﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو دوو ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێــﻚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی
ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺪا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات، ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳﺘﺎﻓﯽ ﻣەﻛﯚ و ﺑﺎزﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ﺋەو ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾە دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو دوو ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێﻚ ﻟــە 12ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣــﺪا دا ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋەو
ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛــﺮد ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑــە و دواﺗﺮﯾــﺶ ھەڵﺒﮋاردﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدران. ھەڵﺴــﻮوڕاوەﻛﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە دەﺑێﺖ ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت وەﻣــﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ﺑﺪرێﺘــەوە ،ﺋەﮔــەر ﻧــﺎ ﺋــەوان
ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳەﻋﯿﺪ:
ﺳﺘﺎﻓﯽ ﻣەﻛﯚ ﺑەھەڵﺒﮋاردن دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑــﻮون ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن دوا ﺧﺮاون ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺳﺘﺎﻓە درێﮋە ﺑە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن دەدات ﻟە ﻣەﻛﯚدا ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدران. ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوودا رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﻮﺳــﺘەﻓﺎ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ھەڵﺒﮋاردﻧــە دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی
ﺋەو ﺳــﺘﺎﻓەی ﻣەﻛﯚ ﺑەﺷــەرﻋﯽ ﻧﺎزاﻧــﻦ و ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛێﺸــە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻧﺎﺷــەرﻋﯽ ﻟەﻧﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەﯾﺎن ﺳەرھەڵﻨەدات. زﻣﻨﺎﻛﯚ ﺟەﻻل ﺑەڕێﻮەﺑەری ژووری
ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”دواﻛەوﺗﻨــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺟﭭﺎﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻮوە ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧــەی ﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھەﯾە و ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺎدﯾﺎر دوا ﺧﺮاون“. ﺟــەﻻل ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛﺮد، ”ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەی ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ژووری ھەڵﺒﮋاردن ،ﺑﯚﯾە ﻗﺴــەی ﻟەﺑﺎرەوە ﻧﺎﻛەم“. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠــە و ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ 30ی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2014دا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 11ھەزار دەﻧﮕﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ، ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ،ﺋــەو ﺣﺰﺑە ﻟــە ھەڵەﺑﺠە دوو ﺳــﺎڵﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺑەرﻛــەوت و ﭘێﻨــﺞ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن و ﻟە ﻛﯚی 13ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە، ﭼــﻮار ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەرﻛەوﺗﻮوە.
ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﭘﺎرە ﻛڕاون و دﯾﺎری ﻧەﺑﻮون
ﭘﺎرێﺰﮔﺎر دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗەرزی ﻟەﺳەر ﺷﺎرەﻛەی ﻛەڵەﻛە ﻛﺮدووە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑــﺮدوو 150ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﺑﯚ ﺷــﺎرەﻛە ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻛڕﯾﻮە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﻧــەدراوە، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ دەڵێﺖ ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﺑــﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرەﻛە و ﺋەﮔــەری ﺋەوەش ھەﯾە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە دژی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت. ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو و ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾــﺪوون ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏــﺪای ﻛــﺮد ،ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ و ﺑﯚﻧەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎدا ،ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮدووە ﻛە ﺳــەرداﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑــە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھﺎوﻛﺎت داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە ﺑەو ﺋﺎواراﻧەی ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەدا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮون ،ﺋەوە ﺳەرەڕای داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻣﺤﺎوﯾﻠــەی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ. دوا ﺑــە دوای ﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾــﺪوون ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ، ﺑــو ﻛﺮاﯾــەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ دەﯾﺎن ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﯽ ھــﺎوﻛﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ
دەﻛﺎت ،ﺋــەوەش ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺳــەرداﻧەﻛەی ﻓەرەﯾــﺪوون ﻟێﻚ دراﯾەوە. ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﺑە ﺳەرداﻧەﻛەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا دا و ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ ”ﻣﯿﮫﺮ“ ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟە زاری ﻣەھﺪی ﻣەﺣﻤﻮود ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺳەرداﻧﯽ ﺋﺎﺳــﯚ ﻓەرەﯾــﺪوون ﺑــﯚ ﺑەﻏــﺪا دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ زۆری ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ھەﺑــﻮوە ،ﻟەواﻧــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ 60 ﻣﺤﺎوﯾﻠەی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ ﻛە ﺑە ﺑەھﺎی دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر دێﻨە ﺧەﻣﻧﺪن“. ھەواڵــﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻣﺤﺎوﯾﻠە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿﺎﻧــە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪاوە ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،وەك دەﺳــﺘﻜەوﺗێﻜﯽ ﺳــەرداﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــەرز ﻧﺮﺧێﻨــﺮا ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺷــﺎرەﻛە دەرﻛەوت ،ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏــﺪاوە ﺑە دﯾــﺎری ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮاون ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــە ”ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻧﺮﺧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە“ﯾﺎن ﻛڕاون. ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺤەﻣەد ،ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻤﺎن واﺑﻮو ﺋەو ﻣﺤﺎوﯾﻼﻧە ﺑە دﯾﺎری ﺑﯚﻣﺎن ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەم دواﺗﺮ دەرﻛەوت ﺗەﻧﯿــﺎ 30ﻣﺤﺎوﯾﻠەﯾﺎن
دﯾﺎرﯾﯿە و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ﭘﺎرە ﻛڕاون“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی 150 ﻣﺤﺎوﯾﻠــەی ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ دﯾﺎﻟە ﻛڕﯾــﻮە ،ﺑــەم 30داﻧە ﻟە ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن وەك دﯾﺎری ﭘێﺸﻜەش ﻛــﺮاون و 120ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛــەی ﺗﺮ ﻛڕاون. ﻣﺤەﻣەد دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻗــەرزاری ﺋــەو ﻣﺤﺎوﯾﻼﻧەﯾــە و ﭘﺎرەﻛەﺷــﯽ ﻧەداوە ،ﭘﺎرەﺷــﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯿﺪەﯾﻦ ،ﺑەﻏﺪا ﺑەﻧﯿﺎزە ﺳﻜﺎ ﻟــە دژی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ھێﻨــﺮاون و ﭘﺎرەﻛەش ﻧــەدراوە، وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯿﺶ ﺋﺎﮔەداری ﺋەوە ﻧەﺑﻮوﯾﻦ“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوەش دەﻛﺎت” ،ھــەر ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭘﺎرەﻛەﻣﺎن ﻧەداوە ،ﻛێﺸەی ﺗﺮﻣﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﺑﯚﻣﺎن ﻧﯿﯿە داوای ﺷﺘﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﻧﺮﺧﯽ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﺑە دووﻗﺎت ﻟەﺳەرﻣﺎن ﻧﻮوﺳﺮاوە“. ﺳﺎﻻر ﺣﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋەو ﻣﺤﺎوﯾﻼﻧەی ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو 150 داﻧە ﺑــﻮون 30 ،ﻟەواﻧــە ﺑە دﯾﺎری ﺑــﻮون 120 ،داﻧەﻛــەی ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﭘﺎرە ﻛڕاون ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﺳــەر ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎوەﺗەوە و
ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﻧەدراوە“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﭼەﻧــﺪان ﻧﻮوﺳﺮاوﻣﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗﻮوە ﺗﺎ ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎرەﻛە ﻧەدراوە“. ﺣﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻣﺤﺎوﯾﻠــەﻛﺎن ﺑــەدوو ﺋەوەﻧﺪەی ﻧﺮﺧــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺣﯿﺴﺎب ﻛﺮاﺑﻦ، ﺋەو دەڵێ” ،راﺳــﺘە ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ دﯾﺎﻟــە ﻛڕاون، ﺑەم ﺑــە ﻧﺮﺧﯽ دووﻗــﺎت ﻧﯿﯿە، ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﺑﺎﺷــﻦ و ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن ﺑــەرزە ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﺑە ﻗــەرزی درێﮋﺧﺎﯾــەن ﻛڕاون،
ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ھەﯾە“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺳــێ ﺟﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەوە ﻧﻮوﺳﺮاو ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎرەﻛە ،ﺑــەم ﺋێﻤە ﻟە ڕێﮕەی ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏــﺪاوە ﻟــە ھەوڵــﯽ ﺋەوەداﯾﻦ ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟە رێﮕەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر و ﺟێﮕﺮی وەزﯾﺮی ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑەﻏــﺪا ھــەوڵ دراوە ﺋــەو ﻗەرزە ﺋێﺴــﺘە ﻧەدرێﺘەوە و ﺋەو ﻛێﺸەﯾە ﺑﻮوەﺳﺘێﺖ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﻧﻮوﺳــﺮاوە
ﺋەﮔەر ﭘﺎرەﻛە ﻧەدەﯾﻦ ﺋەو ﻛێﺸەﯾە دەﺧﺮێﺘــە ﺑەردەم ﯾﺎﺳــﺎ و دادﮔﺎ، ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎوەڕێﯿﻦ ﻛە ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرێــﺰﮔﺎرەوە ﺑﺪرێﺖ ﻛە ﺑڕی دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە“. ھەرﭼەﻧــﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە ،ﺑەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻧﻮێﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەڵێﺖ” ،ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎن ﺑﺎﯾــﯽ ﯾــەك ﻣﻠﯿــﺎر و 520ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرن“. ﺳــەردار ﻗــﺎدر زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋــەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــە ﺑەھﯚی ﻧەداﻧــﯽ ﭘــﺎرەی ﻣﺤﺎوﯾﻠەﻛﺎﻧەوە
ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻮوە ﻛــە ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ﺳــﺎڵﺪا ﭘﺎرەﻛە ﺑﺪرێﺖ ،ﺑەم ﻧەدراوە“. ﻗــﺎدر ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚداﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛێﺸــەﻛە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ، ﺳــەرﺟەم ﻧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە وەزارەﺗەﻛﺎﻧەوە ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ﻛــە ﻗﺴــەی ﺗﯿﺎدا ﺑﻜــەن و ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرەﯾە دوا ﺑﺨﺮێﺖ ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەش ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻛﺮدووە ﻛە ﭘﺎرەﻛــە ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮدووە“.
ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧێﻮان دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻣــﺎوەی ﻧــﯚ ﻣﺎﻧﮕە ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ﻟــە ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ھەڕەﺷەی ھێﺮش و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ رۆژھــەت و ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ”دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن“ ﻟەﻧــﺎو ﺧﺎﻛــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن ،ﻟە دوای ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەوی 20ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەری ﻗەی دﯾﻤﻮﻛــﺮات ،ﭼﺎودێﺮان و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎس ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﺗﯿﺮۆری ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ رۆژھــەت ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە. ﻟــە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەﺗەی راﺑــﺮدوو ،ﻟەﻧــﺎو ﺧﺎﻛــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎد ﻟە 320ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ رۆژھەت ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮاون ﻛە 180ﻛەﺳــﯿﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﻛﺎدر و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑــﻮون .ﺋەو ﺣﺰﺑــە ﻟــە دوای ﺗەﻗﯿﻨــەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەی ﺷــەوی ﯾەڵــﺪا ،ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﺪا ھﯚﺷــﺪاری دا ”ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ھﺎوﺷێﻮەی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﺗەی راﺑﺮدوو ﺷــەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺗﯿﺮۆری
”ﺑﺎڵﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆی“ ﻧﺎو دەﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ،ﻟە ﭘﺸﺖ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛە ﺑﻮون
دواھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯽ
ﺗﻮرﻛﯿــﺎدا رێﮋەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ % 10
ﺗێﭙەڕێﻨێﺖ و وەك ﺣﺰب ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑﻨﺎﺳﺮێ و ﻛﺎر ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﺳــەرﻛەوﺗﻨەی ﻛــﻮردان ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧﺪ و ﺑە دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﺷەڕی ﭼەﻛﺪارﯾــﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺗﻮوﺷﯽ ﭘﺎﺷەﻛﺸە ﺑﻮو. ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗەوەﻛﻮﻟﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھەﻣﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻛەﻣﺎڵ ﻛەرﯾﻤﯽ ھەﯾە و ﭘێــﯽ واﯾە” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەﺳەت ،ﺣەزی ﻟە ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ
ﺗﯿﺮۆری رۆژھەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮور دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎﺗەوە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ رۆژھــەت“ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺣﺪﻛﺎ ﺑە ﻓەرﻣﯽ داوای ﻟە ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و رێﻜﺨﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد، ”ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﻟە دژی ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك زەﻧﮕێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ و ﺳەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺑە ﻛــﺮدەوە دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی ﭘﯿﻼﻧە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ڕژێﻤﯽ ﺋێﺮان ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﭼــﺎو ﻟــێ ﺑﻜــەن“ .ﻗــﺎدر ورﯾﺎ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ دەﻓﺘــەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ”ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺗﺎواﻧﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ رژێﻤﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺋەم ﺗەﻗﯿﻨەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿە ،ﭘﺸﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑەڵﮕە و ھﯚ ﺑەﺳﺘﻮوە .ﺋەو ڕژێﻤە ،ھەر ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻧﺎﺳﺮ ﺑﺎﺧﺎﻧﯽ:
ﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻏﺪاﯾە و ﻧە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژھەت وەك ﻣﻮﺟﺎھﺪﯾﻦ ﺑێ ﻛەﺳە ﻟە دەﯾەی ﻧەوەﺗﯽ زاﯾﻨﯿﺪا ،دەﯾﺎن ﺗﺎواﻧــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯽ ﮔەورەی ﻟــە دژی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺗێﻜﯚﺷەراﻧﯽ ﻛﻮردی ڕۆژھەﺗﯽ و ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە“. دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی ﺷەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺗﯿﺮۆری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛــەی ﺣﺪﻛﺪا ،وەك
”زەﻧﮕﯿــﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ“ وەﺳــﻒ ﻛﺮاﺑﻮو .ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛەی ﺑــەردەم ﺑﺎرەﮔﺎی دەﻓﺘــەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ”ﺣﺪك“ ﺑە ﺳەرەﺗﺎی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺷەﭘﯚﻟە دەزاﻧﻦ. ﻗــﺎدر ورﯾﺎ ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت و رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ”ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺑــﯚ ﻧﯿــﺎزە ﭼﺎﻻﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــە دژی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ھﺎودەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە دەﯾەی ﻧەوەﺗﯽ ھەﺗﺎوﯾﺪا ﺑەﺳــﺘﻮوەﺗەوە و داواﯾــﺎن ﻟێ ﻛــﺮدوون ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن ﺑﻜەن“. ﺋەو ﺗﯿﺮۆراﻧەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ
ﻗﺎدر ورﯾﺎ
ﺋێﺮان ﺑﯚ ﻛﺎرە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ھﺎودەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺳﺘﻮوە ﻟە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﺗەی راﺑﺮدوو ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دژ ﺑە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ رۆژھەت ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑــﻮوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە دۆﺧﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿــﺪا ﺗێﺪەﭘەڕی. ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات، ﭘێﺸــﻤەرﮔەی رۆژھــەت ﻟــە
ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﯿە. ﻧﺎﺳﺮ ﺑﺎﺑﺎﺧﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”زۆر ﻓﺎﻛﺘــەر رۆڵﯿﺎن ھەﯾە و ﺋەﮔەری دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەوەی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﺗەی راﺑﺮدوو ﻛﺎڵ دەﻛﺎﺗــەوە .ﺑﯚ وێﻨــە ﭘێﻤﺎن واﺑێ ڕێﻚ ﺋەو ﻛﺎرەی ﺋێﺮان ﺑە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ دەﺳــﺘﻮﭘێﻮەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻣﻮﺟﺎھﯿﺪﯾﻨﯽ ﺧەڵﻖ ﻛﺮدی ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑەﺳەر ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯿﺸﯿﺪا ﺑێﻨێ ،ﺋــەوە روو ﻧﺎدات ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻏﺪاﯾە و ﻧــە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ڕۆژھەت وەك ﻣﻮﺟﺎھﺪﯾﻦ ﺑێ ﻛەﺳــە .ھەر ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژاﻧەی ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺑﺎﺷــﻮور چ ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵــﻚ و چ ﻟەﻻﯾەن ھەﻧﺪێــﻚ ﺣﺰﺑــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑﺎﺷﻮورەوە دەﺑﯿﻨﺮێﻦ ،ﺳەﻟﻤێﻨەری ﺋەوەن ڕۆژھــەت ﭘێﮕەی ﺧﯚی ھەﯾە“.
داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺎران ﻧﯿﯿە“. ﺗەوەﻛﻮﻟــﯽ ﻛــە ﺑــە ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮاز ﻧﺎﺳــﺮاوە ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەﮔــەر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧــە ﺋەوە ﺑێﺖ ﻛــە ﺋێــﺮان ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛەی ﺑــﺎرەﮔﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛــﺮدووە، ﮔﻮﻣﺎن ﻟــەوەدا ﻧﯿﯿە ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﻟەﻧﺎو دەﺳــەﺗﯽ ﺋێﺮان ﺣەزﯾﺎن ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻟەﮔەڵ ﺗﺎران ﻧەﺑﻮوە و وﯾﺴﺘﻮوﯾﺎﻧە ھﯿﭻ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﻟێ ﻧەﻛەوێﺘەوە و ﺑەھﯚی ﺋەو ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەوە ،ﻛﯚﺗﺎ ﺑە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن ﺑێﺖ“. ﺗەوەﻛﻮﻟﯽ ،ﺑە ﺋەﺳــﺘەﻣﯽ دەزاﻧێ ﺋێﺴــﺘە ﺑﺘﻮاﻧــﺮێ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧــەرم و ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕــەی رۆژھەﺗﺪا ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﺑــەراورد ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﺑــﯚ ﺋەوەی دەرﺑﻜەوێ زۆرﯾﻨەی ﺧەڵﻚ ﻟەﮔەڵ ﻛﺎم ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪان ،ﺑــەم دەڵێ، ”ﺧەڵﻚ ﻟە ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷەڕ و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﮕەراﻧە و ﻧﺎﯾەوێ زﯾﺎن ﺑە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕﺎت“. ﭘێ دەﭼێﺖ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺷێﻮازە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺧﯚی ﺳــﻮور ﺑێ و درێــﮋەی ﭘــێ ﺑــﺪات و ﺋەوەش ﺑە ﺗــەواوی ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺋەو ﺣﺰﺑەدا دەردەﻛەوێ .ﻋەزﯾــﺰی دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﺗﯿﺮۆر ﺑە ﺗﯿﺮۆر وەم ﻧﺎدەﯾﻨەوە“. ”ﻧﺎﺑێ ھﺎوﻛێﺸــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك دﯾﻔﺎﻛﺘــﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻦ .ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ﻧﯿﯿە ﻟــەوەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــەردەوام دەﺑێ ﻟــەو ﻛﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑــە ھــﯚی دەﺳــﺘﻮﭘێﻮەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷﻮوردا ،وەك ﭘﯿﺸەی ﺳﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدووی“ ﺑﺎﺑﺎﺧﺎﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﺗﯿﺮۆری ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژھەت ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن 30 ،ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧﯽ ھەر ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺪك ﻛــﯚ ﻛﺮدەوە و ﻟــە 25ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەم/ دﯾﺴــێﻤﺒەردا ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدن ﻟە ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟــە رۆژھەت ﺑو ﻛﺮدەوە. ﻟە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛــەدا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دراوە” :ﻟە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴــﺘﺪا ﺑە داﺧەوە ﺳــەﺗﺎن ﻛﺎدر و ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺋەﻧﺪام و ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەت و ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮون ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﭘﯿﻼﻧــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان“. ھﺎوﻛﺎت رووﻧﯿــﺶ ﻛﺮاوەﺗەوە، ”ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ڕێﮕە ﺑﺪەﯾﻦ ڕۆڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛــﯽ ھەرێﻢ ﺑﺒﻦ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺗﯿﺮۆر“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪەری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﻗــەی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەرﻛەوت ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە رووﻧﯽ دەرﻧەﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم ﺑﺒێﺘــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻛﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ. ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا، ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﮔﺮﺗﻮوەﺗــە ﺑــەر ﻛــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺑــەر رەﺧﻨــەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی رۆژھەت و رەﺧﻨەﮔــﺮان و ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ”ﻧەرم“ ﻧﺎوﯾﺎن ھێﻨﺎوە. ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﻟەﻻﯾــەن ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾــﺰی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەوە ﺑــەردەوام دووﭘﺎﺗﯽ ﻟێ ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻜﯿــﺶ ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺎران ﻛەوﺗﻮوەﺗە داﻧﻮﺳــﺘﺎن .ﺋەو داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺎﻧەی ﻛــە ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ”ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭽﯽ ﻟێ ﺷﯿﻦ
ﻛەﻣﺎل ﻛەرﯾﻤﯽ:
5
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
وﺷە /ﻛﺎوە ﺟەم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان، ﻟە ﭘﺸﺖ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛەی ﻛﯚﯾە ﺑﻮون ﻛە ﺣەزﯾﺎن ﻟە ﺷێﻮەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺎران ﻧەﺑﻮوە.
ﻧەﺑﻮوە“. ﺑەم ﺳــەرەڕای ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗەی ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺮان ،ﺷەوی ﯾەڵﺪای ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﺎرەﮔﺎی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻛەوﺗە ﺑەر ھێﺮﺷــێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ و ﻟــە ﺋﺎﻛﺎﻣﺪا ﭘێﻨﺞ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دﯾﻤﻮﻛﺮات و دوو
ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮون. ﻛەﻣــﺎل ﻛەرﯾﻤــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷێﻮەی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺑەھــﯚی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻛﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿە دەزاﻧێ و ﭘێﯽ واﯾە، ”ﺑﺎڵﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆی“ ﻧﺎو دەﺳــەﺗﯽ ﺋێﺮان ،ﻟە ﭘﺸﺖ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛە ﺑﻮون. ﺋــەو ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺑﺎڵﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕۆی ﺋێﺮان ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات و ﺟــﯚری ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻧﯿﮕەراﻧــە .ﺋەو ﺟﯚرە ﺳﯿﺎﺳەﺗە ،ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯿﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە و ﺑﻮوەﺗە ھﯚی دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﺧەڵﻚ. دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺗﺎران ﺗﺮﺳﯿﺎن ﻟەوە
ھەﯾە ،داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺧەڵﻚ و ﺷێﻮازەﻛﺎﻧﯽ ،داواﻛﺎرﯾﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯿﺶ ﺗێﭙەڕێﻨێ“. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ،وەك ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﺎس ﻟە ﺷــێﻮەی ﻗﺴە و داواﻛﺎرﯾــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﭘﺎڵێﻮراوێﻜﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان دەﻛﺎت ﻟــە دواھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا و دەڵــێ، ”ﺑەﺷێﻚ ﻟەو داواﻛﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋێﺮان ﺧﺴــﺘﺒﻮوﯾە روو، ﺑﻮوﺑﻮوە داواﻛﺎری و ﻗﺴــەی ﺳەر زاری ﭼەﻧﺪ ﭘﺎڵێﻮراوێﻜﯽ ﻛﻮرد“. ھەروەھﺎ ﺟــﯚری ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ،ﯾــەك ﻟەو ھﯚﻛﺎراﻧەﯾە ﻛە ﺑــە ﺑڕوای ﻛەﻣﺎل ﻛەرﯾﻤﯽ ،ﺑﺎڵﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕۆی ﺋێﺮان ﺗﺮﺳــﯽ ﻟێ ھەﯾــە .ﺋــەو دەڵێ،
”ﺋێﺴﺘە ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن و ﺋﯿﻼم ﮔﻮاﺳﺘﺮاوەﺗەوە و ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺎران زۆر ﻟەوە ﻧﯿﮕەراﻧە“. ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﯾەﻛــەم ﻟێﺪواﻧﯿﯿەوە ،ﭘەﻧﺠەی ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺗﺎران راﻛێﺸــﺎ و دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ”ﺗەﻗﯿﻨــەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛە، دەﺳﺘﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە ﭘﺸﺘە“. رەﻧﮕە ﺋەوە ھەﻣﺎن ﺋەو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚ ﺑێﺖ ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﭘەﻛەﻛە( ﯾــﺎن ﻟە ﻧــﺎو ﺷــەڕی ﭼەﻛﺪاری ﺗێﻮەﮔﻼﻧﺪەوە و ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯿﺶ ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە ﺗــەواوی ﭘەك ﺧﺮا. ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚﻛە ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺑە ﺗەواوی ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮔــەﻻن ”ھەدەﭘــە“ ﺗﻮاﻧــﯽ ﻟە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ ڕەﻓﯿﻖ دوای ﺋــەوەی ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾــﺎر درا ﺗەواوی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺨﺮێﻨە ﺳــەر وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە، ﺋێﺴــﺘە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش ﺑﯚ دەﺳــﺘﻜﺎری و ڕێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮان وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﭘەروەردە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە. وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردەش رای دەﮔەﯾەﻧێ ﻛــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎن ﺑە ﺟﯚرێﻚ ڕێــﻚ دەﺧەن ﻓﺮەڕەھەﻧﺪ ﺑێﺖ و ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەردەم ﺑﮕﻮﻧﺠێ. ﺷــﯚڕش ﻏەﻓــﻮوری ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘــەروەردەی وەزارەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑــﯚ
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﻛﺮێﺖ
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن، ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺑــەش ﻟــە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ و ﺷــﺎرەزا ﻟە ﻧێﻮان وەزارەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﭘــەروەردە ﻟەﮔــەڵ ڕێﻜﺨﺮاوی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن/ﯾﯚﻧﺎﻣﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ڕێﻜﺨﺴﺘﻨەوە ﺑﯚ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەردەم ﺑﮕﻮﻧﺠێــﺖ و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎس ﻟە ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﺑﻜﺎت. ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺟﮕــە ﻟەوە، ﺑڕﯾﺎرە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﯾەك ﺑﯚ ڕاھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧەی ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎﻧە واﻧــە دەڵێﻨــەوە، دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ. ﻏەﻓﻮوری ﺋــەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە وەك ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧە
دەﻛﺮێــﺖ ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە ﻟە دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺎﻧە ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن درێﮋە ﺑە ﺧﻮێﻨﺪن ﺑﺪەن. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻣەرﯾــﻮان ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘــﺎت ﻛــﺮدەوە ،ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە دەﺳــﺘﻜﺎری
ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﭼﻮوﻧەﺗە ﺳــەر وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺗەواوی ﺑﺎﺑەﺗە زاﻧﺴﺘﯽ و ﺷــەرﻋﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە وەك ﺋەوﻗﺎف ﻧﻮێﻨەرﻣﺎن ﻟەو ﻟﯿﮋﻧە ھﺎوﺑەﺷــەدا ھەﯾە ﻛە ﻟــە ﻧێﻮان وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﭘــەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﭘێــﻚ ھﺎﺗــﻮوە و ھەرﯾەك ﻟە ﺑﻮاری ﭘﺴﭙﯚڕی ﺧﯚی ﻛﺎر ﻟەﺳەر ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــەﻛﺎن دەﻛﺎت و ﺑڕﯾــﺎرە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــە
ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی:
ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺗەواوی ﺑﺎﺑەﺗە زاﻧﺴﺘﯽ و ﺷەرﻋﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە
ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑــﯚ ﻛﯚﻟێــﮋ ﺑﮕﯚڕێﻦ“. ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﺋەوﻗﺎﻓــەوە ھەﯾە، ڕێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﻓﯚڕﻣﯚڵەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎﺑەﺗە ﺷــەرﻋﯿﯿەﻛﺎﻧە ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻧﺠێ ﻟەﮔــەڵ واﻗﯿﻌــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﭘەروەردەﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا. ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺋێﺴﺘە ﺗــەواو ﻟەژێــﺮ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردەدان و ھﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﯿــﺎن ﺑــە ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻣﺎوە“. د .ﺳــﯿﺮاج ﺋەﺣﻤــەد ﺧەﯾﻼﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋەو ھەوڵەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻧێﻮان وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﭘەروەردەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دەدرێﺖ ﺑﯚ
ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن، ”ﺧەوﻧێﻜﯽ ﻟــە ﻣێﮋﯾﻨەی ﺋێﻤەﯾە و دەﻣێﻜــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ دەﻛەﯾﻦ“. ﺧەﯾﻼﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرەﻛــە ﺑــەرەو ﻛﯚﺗــﺎ دەﭼێﺖ و ﻟﯿﮋﻧــەی ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــەﻛﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ﻟە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺷــﺎرەزا ،ﺋەوە ﺟێﯽ دڵﺨﯚﺷﯿﯿە و ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەرێﻨــﯽ دەﺑێــﺖ ﻟەﺳەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺎﻧەدا“. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدﻧــﯽ ھەﺑــﻮون، ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە دەرﭼﻮواﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧە ﺑــە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﻮﻧــﺪڕۆی وەك داﻋﺸــەوە و ﻟەﻧﺎوﯾﺸﯿﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻣەﻻ ﺷﻮان دەدرێﺖ ﻛە ﭘﺎش ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑە داﻋﺶ ،دواﺟﺎر ﻛﻮژرا. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو، ”ڕاﺳﺘە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎﻧەوە ﭼﻮوﻧەﺗــە ﻧــﺎو داﻋﺶ ،ﺑەم ھﯚی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋــەو ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎﻧە ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ واﻗﯿﻌــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا،
ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎن ﻟــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧە ﺑە ﺑﯿﺮێﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﺑﺎش دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋێﺴﺘە“. ﺑــەم دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺪو وەﯾﺴــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە .ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎﻧەدا ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻜﻤﺎن ﻟە ﻣﯿﺘﯚدی ﺧﻮێﻨﺪن ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔەر ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺎﻧەی ﺧﯚﻣﺎن ﺑــەراورد ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑــە وﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺋەوە ھــﯽ ﺋێﻤە زۆر ﻧەرﻣﺘﺮ و ﻣﯿﺎﻧڕۆﺗﺮە“. وەﯾﺴــﯽ ﭘێــﯽ واﺑــﻮو” ،ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛێﺸــە ﻟــە دەﻗە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﺎﻧە دەﺧﻮێﻨﺮێﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﮔﺮﻓــﺖ ﻟە ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی دەﻗە ﺷــەرﻋﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە ﻛە زۆرﺟﺎر ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ دەﺑەن“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋــەوەی ﻧەﺷــﺎردەوە ﻛە ﺋەوان ﺋﺎﮔەداری ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾە ﻧﯿﻦ ﻛە ﺑﯚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﭘﺮس و راوێﮋﯾﺸﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻧەﻛﺮاوە.
ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺟەﻟەوﻻ دادەﭘﯚﺷێﺖ
ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ ﻗﯚرخ ﻛﺮاوە وﺷە /ﺑڵﻨﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯾﻢ ﭘــﺎش ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوە ﺷــﺎرەدێﯽ ﺟەﻟــەوﻻ ﻟە دەﺳــﺖ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋــﺶ و وردە وردە ﮔەڕاﻧەوەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧەﻛەی ،ﭼەﻧــﺪان ﺳــەرﭼﺎوە و ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ دەدەن ،دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی دووﻛﺎن و ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﻟەو ﺷــﺎرەدێﯿەدا ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﭘێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎرەﯾە و ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ”ﺑﺎرھەڵﮕﺮێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو“ ﻗﯚرخ ﻛﺮاوە. ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔەدار ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺟەﻟــەوﻻ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﭘێﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺟەﻟەوﻻ ،ﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯿەﻛە و ﭼەﻧﺪ ﭘﺎﺳەواﻧێﻜﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و دواﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و دژەﺗﯿﺮۆرەوە ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﻣﺎڵﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﻜە ﻛﺮاوە. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﭘﺎش ﺋەوەی ﺑﯚ ﺟــﺎری دووەم ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﭼﻮوﻧەﺗەوە ﺳەر ﻣﺎڵﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ ﺟەﻟەوﻻ ،ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛە ﺧﯚی ﺣەﺷــﺎر داوە ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و
ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﻻ ﺑﺪرێﺖ“. ﺋەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە دووﭘــﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺟەﻟــەوﻻ ﻟە ﭼەﻧﺪان دۆﺳــﯿەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺗێــﻮەﮔﻼوە و ھــﯚی داﻧﺎﻧﯿﺸﯽ وەك ﺑەڕێﻮەﺑەر و ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸﻮوی ﺷﺎرەدێﯿەﻛﻪ، ھەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻮوە. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺋەﮔەر ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﯾﺎن دووﻛﺎﻧێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘــﺎرە ﺑــە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑﺪرێﺖ ،ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﺧﺎﻧــﻮو ﯾﺎن ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾــەك ﻟــە ﻧێــﻮان دوو ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ھــەزار دۆﻻر وەردەﮔﺮن ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە رێﮕە ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯿﭻ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەك ﻧﺎدرێﺖ“. ھەرﭼەﻧﺪ ﺳەرﭼﺎوە ﺋﺎﮔەدارەﻛەی ”وﺷــە“ ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﻟەﺳــەر ﺳــﻨﻮوری ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەدێﯿەﻛە دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەدێﯿەﻛە و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟێ دەﻛەن. ﯾەﻋﻘــﻮوب لھێﺒــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺟەﻟەوﻻ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﺗﯚﻣەﺗﺎﻧەی ﺋﺎراﺳﺘەی ﻣــﻦ ﻛﺮاون راﺳــﺖ ﻧﯿﯿــە و ھﯾﭻ
ﻛێﺸەﯾەﻛﯿﺶ ﻧﯿﯿە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻧﻮوﺳﺮاوێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــەﻧﮕﺎوی وەك ژووری ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ واژووی ﻟەﺳەر ﻛﺮدووە و ﻟە 18ی ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ 2016ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳەرﺟەم ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛەدا ﻛﺮاوە، رێﮕەﭘێﺪان ﺑــﯚ ﭘێﻨﺞ ﻛەس ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺑﺎرھەڵﮕﺮەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﺟەﻟەوﻻ ﺑﮕﻮازﻧەوە. ﻟە ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛەدا روون ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛــە ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﻟــە ھەرﯾــەك ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺟەﻟەوﻻ، ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺟەﻟەوﻻ و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻓەوﺟێﻜﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﺑﯚ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی و ﺷﯿﺶ و ﺋﺎﺳــﻦ ﺟﮕە ﻟە دارﺗەﻟﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺋەوەش ﺑــە ”ﻗﯚرﺧﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو“ ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺖ. ﺳەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی رێﮕەﭘێﺪاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە، ﺑﺎرھەڵﮕﺮﯾﯿــﺎن ھەﯾە و ﺷــﯿﺶ و ﺋﺎﺳــﻦ ﻟە ﺟەﻟەوﻻ ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ
و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دەﮔﻮازﻧەوە و دەﻓﺮۆﺷــﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺗەﺟﻨﯿﺪ ﻛە ھەﻣــﻮو ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ وێﺮان ﺑﻮون“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟەﻧــﺎو ﺟەﻟەوﻻ ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﯾەﻛــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺗێﻚ ﺑﭽێﺖ و ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕی ﺗﻮاﻧﺎی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﻧﯿﯿە و ھاووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﭼﺎﻛﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻋەﺳــﻜەری ﺧەڵﻚ ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﻣﺤﺎوﯾﻠەﯾﺎن ﺑە ﭘێﻨﺞ ھەزار و 800دۆﻻر ﻛڕﯾﻮە“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد” ،دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ رەﻣــەزان ﭘــﺮدی ﺟەﻟەوﻻ رووﺧــﺎوە و ﺳــەت و 60ھــەزار دۆﻻری ﻟێ ﺧەرج ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەواو ﻧەﺑﻮوە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛێﺒەرﻛێ ھەﯾە ﻟــە ﻧێﻮان ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺷــﺎر و ﻛﯚﻣﯿﺘە ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛەﻻر ﻛە ھەرﻛەس و داوای ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﭘﺎرەی ﻛﺮدووە ﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﭘﺮدەﻛــە ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە و ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﺳــەری ﺳﺎڵ دەﯾﻜەﻧەوە“. ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎﮔەدارەﻛەی ”وﺷە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” ،ھەﻣﻮو ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەﻟــەوﻻ ﻟەﻻﯾەن
ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﻛەﻻرەوە ھێﻨﺮاوە و ﻧﺰﯾﻜە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ،رێﮕە ﻧﺎدەن ﺧەڵﻚ ﺳﻮودی ﻟێ وەرﮔﺮێــﺖ و ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺑێﻨێﺘە ﺋەو ﺷﺎرە، ﺑﯚﯾــە ھەر ﭘڕۆژەﯾــەك ھەﺑێﺖ ﺋــەوان ﻗﯚرﺧﯽ دەﻛەن“. ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺋــەوەش دەﻛﺎت” ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕﯾﺎر ﺑــﻮو ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ﺧێﺰاﻧێــﻚ ﭼﻮوﺑێﺘە ﻧﺎو ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ، رێﮕــە ﺑــە ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﻧﺎدرێﺖ ﺑێﺘــەوە ﺟەﻟەوﻻ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ٣٠ﻣﺎڵ ﻟە ﺟەﻟەوﻻن ﺑﺮا و ﻛەﺳﻮﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﻧﺎو داﻋﺸﺪاﯾە ﯾﺎﺧﯚ ﻛﻮژراون ،ﺑەﭘــﺎرە ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛەی ﻛﺎﮔێڕﯾﯽ ﺷــﺎر ﺑﺎﺟﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە و ھاﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﺟەﻟەوﻻ“. ”ھۆزی ﻛەرەوی ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺮا ﺑەھﯾﭻ ﺟﯚرێﻚ رێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺑﯚ ﺟەﻟەوﻻ ﻟەﺑەرﺋەوەی دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺳــﻮور ﺑﻮوە ،ﺋێﺴﺘﻪ ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﻛﯚﻣﯿﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ھۆزە و ﺑــەردەوام ﺳــەرداﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ دەﻛەن ،ﺷﺎرەﻛە ﻓﺮۆﺷــﺮاوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻋەرەب ﺳێ ﺋەوەﻧــﺪەی ﻛــﻮرد ﮔەڕاوﻧەﺗەوە“. ﺳەرﭼﺎوەﻛە وای ﮔﻮت. ﻟﮫێﺒــﯽ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺟەﻟــەوﻻ زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺧﯚﺗــﺎن دۆﺧەﻛــە ﺑﺒﯿﻨــﻦ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﻜەن و دواﺗﺮﯾﺶ ھەر ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﺘﺎن ھەﺑﻮو ﺋێﻤە وەﻣﺘﺎن دەدەﯾﻨــەوە ،ﺑــەم ﻟێﭙﭽێﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤــە ﻧەﻛــﺮاوە ﻟەﺑﺎرەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەوە و ﺋەوە راﺳﺖ ﻧﯿﯿە“. ﻟەﺑــﺎرەی ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋــﺎوارە
و ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﻧەﮔەڕاﻧــەوەی ﺧێﺰاﻧە ﻛــﻮردەﻛﺎن دەڵێ” ،ﻟە ﻛﯚی 12ھەزار ﺧێﺰان، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 11ھــەزار و 572ﺧێﺰان ﮔەڕاوﻧەﺗەوە، ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻛﯚﺗﺎی ھﺎﺗﻮوە“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯿەﻛە ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛە ﻧﻜﯚڵــﯽ ﻟــێ دەﻛەن و رەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە. ﺧەﻟﯿﻞ ﺧﻮدادای ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺟەﻟەوﻻ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەو ھەواﻧە راﺳﺖ ﻧﯿﻦ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺟەﻟەوﻻ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻧﯿﯿــە ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ھﯾﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە“. ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﺮاﯾەﻛــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯿەﻛە ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵــێ” ،ﺷــﺘەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎس ﻟەوە ﺑﻜەم ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑەھﺎی ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە“.
دﯾﻤﺎﻧە
ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺋــەوەی ھەﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷــﺎوە و ﻧﺎﺗەواوە ،ﭼەﻧﺪ وەزارەﺗێﻚ ﻛە ﺳــەروەرﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە و دەﺑــﻮو ﻓەرﻣﺎﻧﺪە ﺳــەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــە رەزاﻣەﻧﺪی ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺗﻮاﻧﺴﺖ دﯾــﺎری ﺑﻜﺮاﻧﺎﯾە ،ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ﻟــە ﺳــﺎﯾەی ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﯿەﻛﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺗﺎﯾﻔﯿەت، ﺑﯚﯾە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷــﺎوەﯾە و ﺑــﻮوە ھﯚی ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ. ھەﺗﺎ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﺑەھﯚی ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿﺎﻧە ﺑﻮو ﻛە ﻟە دەوڵەﺗﯽ ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷﺎوەی ﻋێﺮاﻗﯿﺪا ھەﺑﻮو، ﻟــەوەش ﺧﺮاﭘﺘــﺮ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﺳــەر داﻋﺶ دەﺑێﺘــە ﻣﺎﯾەی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەﻛە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺣﺰﺑــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﺗﻮاﻧــﺎی ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ھەﻣﻮوان ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮوﺳﯽ :دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق درۆﯾە و ھەڵﻮەﺷﺎوەﺗەوە
ﺟێﯽ ﭘێﻜەﻧﯿﻨە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟەﺑڕەﻛەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻋێﺮاﻗﻦ ،ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ وﯾﺴــﺘێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﯚ ﺑەھﺎﻧﺎھﺎﺗﻨﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻟێﺮەوە داوا ﻟە ﺳــەرۆك ﺗﺮەﻣﭗ دەﻛەم ﻧــﺎوی ﺧﯚی ﺑﺒﺎﺗە ﻧﺎو ﻣێﮋوو ﻟە رێﮕەی ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﭘﺮاﮔﻤﺎﺗﯿﻜــﯽ ﺑﯚ ﺑەھﺎﻧﺎھﺎﺗﻨــﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻧﻮێﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﺟﺎ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻛﻮردی- ﻋەرەﺑﯽ ﺑێﺖ ﯾــﺎن ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ ﯾﺎ دەﺳﺘﻮوری. ﻣەﺑەﺳــﺘێﻜﯽ ﺗــﺮی ﭘڕۆژەﻛەی ﺣەﻛﯿﻢ ﺳــﻮوڕاﻧەوەﯾە ﻟەﺳــەر ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺑێﺰارﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەوەی ﻟە ﺑەﻏﺪا روو
ﺗﺮەﻣــﭗ ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻓﺮەواﻧﺨﻮازی ﺋێﺮان و ﺗەڵەﻛەﺑﺎزی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﯾﯽ و داﻋﺸﯽ ﻛە ھەﯾە ﺋــەی ﻟەﺑــﺎرەی ﭘــﺮۆژەی ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻋەﻣــﺎر ﺣەﻛﯿــﻢ ﺳەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە چ ﻗﺴەﯾەﻛﺘﺎن ھەﯾە؟ ﭘڕۆژەﻛــە راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘێﻜەﻧﯿﻨــە ﺑــە ﺧەڵﻚ و ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ھەڵﺒــﮋاردن ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﯿﻨەوە ،ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﭘڕۆژاﻧــە دەﺑﯿــﻦ ،ھەوڵێﻜﯿﺸــە ﺑــﯚ ﭘەردەﭘﯚﺷــﯽ و ﻣﺎﻧــەوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮان و ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻓﺎﺷﯿﻞ و ﮔەﻧﺪەڵ. رێــﮋەی % 83ی ﺑﻮدﺟــە ﻟــە ﺑەﻏﺪاﯾە و ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻧﯿﯿــە% 17 ،ی ﺑﻮدﺟە ﺑﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ھﯿﭽﯽ ﭘــێ ﻧــﺎﮔﺎت ،ﺋەواﻧە ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﻓەﺷــەﻟﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و دەوڵەﺗﯽ
دەدات ،ﺋەوان ﻟە ﺑڕﯾﺎرە ﻓﺎﺷــﯿﻠە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑێﺰارن، ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎزاری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدات و ﭘێﺸێﻠﯽ دەﺳﺘﻮور و ﺳەروەرﯾﯽ ﺧﺎك دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی دەﻛﺮێﺖ ﭘەردەﭘﯚﺷــﯽ ﻓەﺷەل و ﭘێﻜەﻧﯿﻨە ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧە ﺑە دﻧﯿﺎ ﻛە ﺋێﻤە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ دەوڵەت ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﯿﻦ ،ﺑەم ﻛﺎم دەوڵەت؟. رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻣەﻛەﯾــﺎن واژوو ﻛــﺮد ،ھەروەھﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺷــەرەف و ﺣەوزە و ﻗﺎھﯿﺮە و ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ رێﻜﺨﺮاوی وﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ،ﻛــﻮا ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ؟ راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺋــەوان ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺣەﻛﯿﻢ دەﯾەوێ ﺋەو ﺳەرﻛﺮدە ﺳﯿﺎﺳﯽ و
ﻓﺎﺷــﯿﻼﻧەی ﺋێﺴﺘە ﺑﻤێﻨﻦ و وای ﭘێﺸــﺎن ﺑﺪەن ﻛە ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛەﻧەوە ،ﺧﯚ ﺋێﻮە ﻓەﺷــەﻟﺘﺎن ھێﻨﺎ و دزﯾﺘﺎن و ھﯿﭻ ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﺘﺎن ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەوڵــەت ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻦ، ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﭼﯽ دەﻛەن. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﺟێﻨﺪای دەرەﻛﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺳەروەرﯾﯿەﻛەی، ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺋەﺟﯿﻨــﺪاﻛﺎن ﺑــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾە ،ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﻮﭼە داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑﯚ ﻋێﺮاق، ھەروەھــﺎ داﮔﯿــﺮﻛﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳﻌﻮودﯾە ھەﯾە ،ﻟێﮫەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی دەوڵەت رێﮕەی ﺑەو دەﺳﺘﻮەرداﻧە دەرەﻛﯿﯿﺎﻧــە داوە ،ﻟەﺑــﺎرەی ﭼﺎرەﺳــەری دۆﺧەﻛە ،ﺋێﺴــﺘە ﺳــﻮﻧﻨە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟەﮔەڵ ﺷــﯿﻌەدا ﺑﮋﯾﻦ و ﺷــﯿﻌەش ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﺑــە ﺳــﻮﻧﻨە ﻧﺎﻛــەن و ﻛﻮردﯾﺶ ﻟــەو ﻧێﻮاﻧەدا دەﻧﺎڵێﻨﻦ، ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە. ﺋﺎﺧﯚ داﻋﺸەﻛﺎن ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﻋەرەﺑــﻦ؟ ﻧەﺧێــﺮ زۆرﯾﻨــەی ﭼەﻛــﺪار و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻋێﺮاﻗﯿﻦ و ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەن ﻛە داﻋﺶ داﮔﯿﺮی ﻛﺮدن ،ﻛێ ﺑﻮو ھەزاران ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی رﻓﺎﻧﺪ و ھەزاراﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ ،ﺋەوان ھەر دراوﺳێﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮون ﻟە ﻋەرەب و ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ،ﺋەوەش وای ﻛﺮد ﻛە ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ ،ﺑﯚﯾە وەك ﺳەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە وەم ﺑﺪەﯾﻨــەوە ﻛــە ﺷــێﻮەی دەوڵەت ﭼﯚن دەﺑێﺖ ،دەوڵەﺗێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو درۆﯾــە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧە دەﺳــەت و ﻧــە ﭘﻼﻧﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨە و ﻛﻮردی، ﻧﺎوﭼە ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯿﺶ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧﺎدەن ﺑەوەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور
روو دەدات ،ﺑﯚﯾــە دوو رێﮕەﻣﺎن ﻟە ﭘێﺸــە ،ﯾــﺎن ﺋەوەﺗــﺎ ﺑەرەو دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯽ و دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻛﻮردی ﯾﺎن ﺑــەرەو ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯿﯽ ﺑڕۆﯾﻦ ،ﯾﺎن ﮔەﺷە ﺑە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯽ ﺑﺪەﯾﻦ و ﺳەری ﺑﺨەﯾﻦ ﻛە ﭘﺎرﺗە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﺎی ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ و ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯿﺎن ﻧﯿﯿە. چ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺘﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻋێﺮاق ھەﯾە؟ ﺋەو دان ﺑەﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەﻧێﺖ و رێﺰی ﺑﯚ ﺋەو ﻣﺎﻓە ھەﯾە ،رێﺰﯾﺶ ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﺟەﻧﮓ ﻟە دژی داﻋﺶ دەﮔﺮن ،ﺳﺘﺎﻓﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ رێﺰ ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﮔــﺮن و ﺑەھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﻜــﯽ ﺳەرەﻛﯽ دادەﻧﻦ ﻟە ﺟەﻧﮓ دژی ﺗﯿﺮۆر و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە. ﺗﺮەﻣــﭗ ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻓﺮەواﻧﺨﻮازی ﺋێﺮان و ﺗەڵەﻛەﺑﺎزی ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﯾﯽ و داﻋﺸــﯽ ﻛە ھەﯾە ،ﺋەو دەﯾەوێ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣــﺎ ﭘێــڕەو ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەم ﺋﺎﺧﯚ ﺋێﻤــە وەك ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ ﻛە ﺳﻮود ﻟەو ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻧﻮێﯿە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﯾﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻟەژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری و دەﺳــەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﺪاﯾﻦ؟. ﭼﺎرەﺳەری راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﺑﯚ ﻋێﺮاق ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯿﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺷــێﻮەی داھﺎﺗﻮوی دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ،ﻛە وﺗێﻜﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼە ﺑێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ. ﺑﯚﭼــﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێﯽ ﻋێﺮاق ،ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ و دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﺑەھێﺰﯾﺎن ﻧﺎوێﺖ؟
ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ وﺗێﻜﯽ ﻧﺎزی ﺑﻮو ،ﺑەم دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ واﯾﺎﻧﺪەﺑﯿﻨــﯽ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وﺗێﻜﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﺑــﻮوە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ،ﺑەم دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻧەﺑــﻮون و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﺸــﯿﺎن ﺑــﯚ ﻋێﺮاق ﻧەوﯾﺴــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻮوە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺋەوان و ﺋﺎزادﺑﻮوﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﺳــەدام ﺑﻮوە ھەڕەﺷــە ﺑﯚ ﺋێﺮان و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻛەﻧﺪاو، ھەروەھﺎ ﺋﺎزادﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوە ھەڕەﺷە ﺑﯚ ﺳــەر ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻮورﯾﺎ و وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ، ﺑﯚﯾە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی رژێﻤەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟەوە ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﻧەزاﻧﯽ و ﻟێﻜەڵﻮەﺷــﺎوەﯾﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە ﻛە ﺑەﺷێﻮەی ﻣﺎﻓﯿﺎ رەﻓﺘﺎر دەﻛەن و ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑﯚﯾە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﭘﺎرﺗە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺑێﺖ. ھﯿــﭻ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەك ﻟــە ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧــﯽ ﺑڵــێ ﻟــە ﻋێﺮاق ﺳــەروەری ھەﯾە ،ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻛەﻧﺪاو و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺋﻮردن ﺳــەروەری ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻋێﺮاق ﺑەو ﺷــێﻮەی دەوڵەﺗێﻜﯽ ﭼﻮارﭼێﻮە دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﯿﯿــە ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن وای دەﺑﯿﻨــﻦ ﻛﯚﭘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺷــێﻮەی ﺋێﺮان ﻣەﺑەﺳــﺘە ،ﺑﯚﯾە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺗەواوﻛەری ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋێﺮان دەزاﻧﻦ و ﺋەوەش ﮔﻠەﯾﯿﻤﺎﻧە ﻟەو وﺗە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑﺎوەڕی ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ھەﻧﺎردﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺳەروەرﯾﯿەﻛە ﻛﺎﻣەﯾە ﻛە ﺋەﻓﺴەراﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺣﺰﺑﻮی ﻟﺒﻨﺎﻧــﯽ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻧــﺪاو ﺑە ھەوەﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا و دەرەوەی دەﺳﻮوڕێﻨەوە،
دەﺑێ ﺋەو ﺳــەروەرﯾﯿە ﭼﯽ ﺑێﺖ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن دەڵێﻦ ﺋەوان ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟە ﻋێــﺮاق دەﻛــەن ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻻﮔﯿــﺮی ﺑﯚ ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻣﯿﺴــﺮ دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑەﻧﺎوی ﺳەروەری چ ﻟە رووی ﺗﯿﯚری ﯾﺎن ﻛﺮدەﻧﯽ. ﻛەواﺗــە ﻟــەم ﺑێﮫﯿﻮاﯾﯿــەی ﺑــە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﺘەوە دﯾــﺎرە ،رێﮕە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﭼﯚن دەﺑێﺖ؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻛﯚ ﺑﺒﯿﻨەوە و ﻟەﺳەر ﺷێﻮەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق رێــﻚ ﺑﻜەوﯾﻦ ،ﭘﺎرﺗە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن دەڵێــﻦ ﻋێــﺮاق دەوڵەﺗێﻜــﯽ
ﻟەﮔەڵ ﻧەﺧﯚﺷــﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮو و ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەش ﺑﻮوە ھﯚی ﻛەﻟێﻨﯽ ﮔەورە ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺷــﯿﻌەﯾە و ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن دەڵێــﻦ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑێﺖ و ﻛﻮردﯾﺶ دەڵێﺖ ﻣﺎﻓﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚ ﺑﺒﯿﻨەوە ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺪەﯾﻦ ﺷــێﻮەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﭼــﯚن ﺑێﺖ ،ﭘێــﻢ واﯾە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﭘڕۆژەی دەوڵەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾە ﺧــﺎوەن دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧەﺧــﯚش و ﭘەﻛﻜەوﺗەﯾﻦ ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ھەزار ﭼەﻛﺪاری داﻋﺶ ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﭼەﻧــﺪ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەك ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜەن ،ﺋەوەش ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺋەوەﯾــە ﻋێــﺮاق دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷﺎوەﯾە. ﻟێﺮەوە داوا ﻟە ﻋەرەب دەﻛەم ﺋﺎزا ﺑﻦ و ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ﻟەﺳەر دواڕۆژی دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاق و ﺷــێﻮەﻛەی
ﻛﺎت ﺋــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿﺎﻧە ﻧﺎﻣێﻨــﻦ ﻟــە رێﮕــەی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺋێــﺮان و ھﺎﺗﻨﯽ ﺗﺮەﻣﭗ. ھﺎوﻛﺎت ﺷﺘێﻜﯽ رووﻧە ﻛە ﺋێﺮان ﻟە رێﮕەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚ دەﺧﺎﺗــە ﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ،ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ھــەر دەﺳــﺘﻮەرداﻧێﻚ رەت دەﻛﺎﺗەوە .ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺟێﯽ ﭘێﻜەﻧﯿﻨە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەك ﻟە ﺑەﻏﺪا دەڵێﺖ ﻛﻮرد ﺑە ﭼﯿﺎ دەﺧەﻣەوە و ﺑﻮدﺟەﯾﺎن ﻟێ دەﺑڕێﺖ و دەﻛﺮێﺘە ھﺎوﭘەﯾﻤــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑەم ﺳــەرەڕای ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە، ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ دواڕۆژێﻜﯽ ﮔەش ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەم.
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮوﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮان و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق و ﺋەﻣﯿﻨﺪاری رەوﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ،رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺘﻮوری و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ،ﺑەم ﺋەوەی ﻟــە ﻋێــﺮاق روو دەدات، دوورە ﻟــە ھــەر ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ دەﺳﺘﻮوری و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ. ﺋﺎﻟﻮوﺳــﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛەی ﻋەﻣﺎر ﺣەﻛﯿــﻢ ﭘێﻜەﻧﯿﻨە ﺑــە ﺧەڵﻚ و ھﯿﭻ راﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺗﯿــﺎدا ﻧﯿﯽ“ ﺋەوەﯾــﺶ دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ﺑەھﯚی ﻧەﺧﯚﺷــﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿــەوە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ زۆر ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﺑــﻮوە و دەڵێ ”ﺟێــﯽ ﭘێﻜەﻧﯿﻨە ﻛە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ھەرێﻢ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻛەﺳــێﻜﻦ ﻛــە ﺑﻮدﺟــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﻮە“.
رێﻚ ﺑﻜــەون ﻛە ھەﻣﻮو ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﻣێﮋووﯾــﯽ و داھﺎﺗــﻮو ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ﻛە ﺋەو ﺋﺎزاﯾەﺗﯿﯿە ﻟە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ﺑــﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺟﯚرە دەوڵەﺗە. ھەڵﻮێﺴﺘﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺗەﻧﮕﮋە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﭼﯿﯿە؟ ﺷــﺘێﻚ ﻧەﺑﻮو ﺑەﻧــﺎوی ﺗەﻧﮕﮋە ﻟە ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏــﺪا ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوەی ھەﺑﻮو ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑﻮو ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛە ھەوڵﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی دەدا ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھــەر ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ دەﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑــە ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎن، ﺋەوان ﻟەﻧﺎوﯾﺎن دەﺑــﺮد ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــە ھﯿﭽﻮﭘﻮوﭼﯽ ﺧﯚﯾــەوە ﺋەو دەﺳــەﺗﺪارە دەﯾﮕــﻮت ﻛــە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﯚ ﺑە ﭼﯿﺎ دەﺧەﻣەوە و ھەر ﺋەواﻧەش ﺑﻮون ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺎن وێﺮان ﻛــﺮد ،ﺗەﻧﺎﻧەت وای دەﺑﯿﻨﻢ ﻛــە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﻧێــﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑەھﯚی ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺋێﺮاﻧﯽ و دەرەﻛﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە و ﻛﻮرد ھەﻣﻮوﯾﺎن ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮون ﺑــﯚ داواﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ھەروەھﺎ وای دەﺑﯿﻨﻢ ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ داﻧﺎﯾﯿەﻛەی ﺑﯚ ﺟەﻧﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﺑﺎزی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺎﺷﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﺑﺎرەی ھێﻮرﻛﺮدﻧەوەی دۆﺧەﻛە. ﻧﺎوەﻧــﺪ ﻣﺎﻣەڵــەی ﺋﯿﺮەﯾﯽ ﺑﺮدن ﻟەﮔــەڵ ھەرێــﻢ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾــە ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی داراﯾﯿﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ھەرێﻢ ،ﺋەوان ﻟە ﺑەﻏﺪا دزی ﻟە ﺑﻮدﺟە دەﻛەن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﻟــە ﻣﻮوﭼــە ﺑێﺒەش دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﻟێﺮەدا ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛێﺸەﯾەك ﻧﯿﯿە ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛێﺸــەﻛە ﮔەورەﺗﺮە و ﻗەﺗﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟە ﻧــﺎو ﺑﺎزﻧەﯾەك ﻟە درۆ ﻛە ﻟێﯽ ﺑێﺰار ﺑﻮون. ﭘێﻢ واﯾە ﻛﻮرد ﻟــە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﻧەﺧﯚﺷــﻜەوﺗﻨﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ وەك ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧێﻜﯽ ژﯾﺮ و داﻧﺎ، ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮو و ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەش ﺑﻮوە ھــﯚی ﻛەﻟێﻨﯽ ﮔــەورە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑەم ﺑەﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھﯿﭻ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەك ﻟە ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﺑڵێ ﻟە ﻋێﺮاق ﺳەروەری ھەﯾە ،ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛەﻧﺪاو و ﺳﻮورﯾﺎ و ﺋﻮردن ﺳەروەری ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻋێﺮاق ﺑەو ﺷێﻮەی دەوڵەﺗێﻜﯽ ﭼﻮارﭼێﻮە دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﯿﯿە ،ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن وای دەﺑﯿﻨﻦ ﻛﯚﭘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺷێﻮەی ﺋێﺮان ﻣەﺑەﺳﺘە ،ﺑﯚﯾە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺗەواوﻛەری ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋێﺮان دەزاﻧﻦ..
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻟە ھەﻓﺘەﯾەﻛﺪا ھەﺷﺖ ھەزار ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷەڕی ﻣﻮوﺳڵ ﮔەﯾەﻧﺮاوﻧەﺗە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
دەرﻣﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻣێﻨێﺖ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت زۆرﺑەی ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەرەو ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوە و ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻦ دەﭼﻦ ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﺑــﯚ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ و ﺋــﺎوارەﻛﺎن دەﮔێڕﻧــەوە و رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﯿﺶ ﻧﺮﺧﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮان ﻛﺮدووە. ﻟﻮﻗﻤﺎن ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ﻛﻮڕە ﺗەﻣەن ھەﺷﺖ ﺳﺎڵەﻛەی ﺗﻮوﺷﯽ ﭘەﺗﺎی وەرزی ھﺎﺗﻮوە ،دوای ﺋەوەی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەر دەﯾﺒﺎﺗە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە، ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﺳــێ ﺟﯚر دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەﻧﻮوﺳــێﺖ ،ﺑــەم وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،ﻟەو ﺳــێ ﺟﯚر دەرﻣﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺣــەب ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺑﺎﯾــﯽ 22ھەزار دﯾﻨﺎر ﺷــﺮووب و دەرزﯾﻤــﺎن ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻛڕی“. ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﺳــڵ، ڕێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆری ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧــﯽ
ﺳــﭭﯿﻞ و ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن رەواﻧــەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ دەﻛﺮێــﻦ ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮد ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺎوەﯾەك ددان ﺑەﺧﯚﯾﺪا ﺑﮕﺮێﺖ و دواﺟﺎر ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ھﺎواری ﻟێ ھەﺳــﺘﺎ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻛەس ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەھﺎﺗﻮوە
ھﯚﺷــﺪاری دەدات ﻟە راﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛﺎن و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺗەواوی ﭘڕ ﺑﻮون ﻟە ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳــڵ و ﺋــەوەش ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن. د .ﺳﺎﻣﺎن ﺑەرزﻧﺠﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ
زۆرﯾﻨەی ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻦ وەك دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑێ ھﯚﺷــﻜﺮدن ﺑﯚ ﻧەﺷﺘەرﮔەری و دەرﻣﺎﻧە درێﮋﺧﺎﯾەﻧەﻛﺎن زۆر ﻛﻮرﺗﯿﺎن ھێﻨﺎوە ﺑەدەم ھﺎوارەﻛەﯾەوە. ﺑەھــﯚی ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﺮﯾﻨــﺪارەﻛﺎن، ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ
ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻟەﮔــەڵ ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ھەﻓﺘــەی ڕاﺑــﺮدوو ﻧﺰﯾﻜەی ھەﺷﺖ ھەزار ھﺎووﺗﯽ و ﺳەرﺑﺎزی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ھێﻨﺮاوﻧەﺗــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ
ھەوﻟێــﺮ ﻛــە ﺋــەوەش ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن و ﺑەو ھﯚﯾەوە دەرﻣﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ڕووی ﻟە ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺑەھــﯚی ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و دەرﻣﺎﻧــەوە، ﺋەﮔەری ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە“. د .ﺳﯿﻨﺎن ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،دۆﺧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺑەھــﯚی ﻧەﻣﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧــەوە زۆر ﺑــەرەو ﺧﺮاﭘــﯽ دەﭼێــﺖ، زۆرﯾﻨــەی ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻦ وەك دەرﻣﺎﻧــﯽ ﺑێ ھﯚﺷــﻜﺮدن ﺑﯚ ﻧەﺷــﺘەرﮔەری و دەرﻣﺎﻧــە درێﮋﺧﺎﯾەﻧــەﻛﺎن زۆر ﻛﻮرﺗﯿــﺎن ھێﻨــﺎوە ،ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ﻧەﯾەﻧە ﺳــەرﺧەت و دەرﻣــﺎن داﺑﯿــﻦ
ﻧەﻛــەن ،ﺋەﮔەری داﺧﺴــﺘﻨﯽ زۆرﯾﻨــەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎرادا دەﺑێﺖ“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﺎﻧﮕەوازﻣﺎن ﻛﺮد ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن و ڕێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺑەدەﻣﻤﺎﻧەوە ﻧەھﺎﺗﻮون و ھەروا دۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــەرەو ﺧﺮاﭘﺒــﻮون دەﭼێــﺖ ،ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕە و ﺗﯿﺸــﻚ و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺷەﻛﺮە ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﺮﻓﺖ ھﺎﺗﻮوﯾﻦ“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ،د .ﺧﺎڵــﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﺑڕﯾﺎر واﯾە وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺳــەرداﻧﯽ ھەرێــﻢ ﺑــﻜﺎت و ﻟــە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺋﺎﮔەداری ڕەوﺷــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺳــەرداﻧەﻛەی دﯾﺎر ﻧﯿﯿە و ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﺪان. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑــەردەوام ﮔﻠەﯾﯽ ﻛەﻣﯽ دەرﻣﺎﻧﻤــﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە ﺑەﻏﺪا ،ﺑــەم وەﻣﯽ ﺋەوﺗﯚﻣﺎن ﻧﺎدەﻧــەوە و ﺋەو ﺑــڕە دەرﻣﺎﻧەی
وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ 100 ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗەرزاری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎﻧە ﺑﯚﻣــﺎن دەﻧێــﺮن زۆر ﻛەﻣە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛە ﺑەردەوام ﺋﺎوارەی ﺷــﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ڕوو ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ دەﻛەن و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەﯾە“. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ وەك ﺟﺎران دەرﻣﺎن ﺑﻜڕﯾﻦ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن، ھــﺎوﻛﺎت ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ﻗــەرز دەرﻣﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەداﯾﻦ ،ﺋێﺴﺘە ﭘێﻤﺎن ﻧﺎدەن ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺰﯾﻜەی 100ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗەرزداری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿﻦ“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن دەرﻣﺎﻧﯿﺸــﻤﺎن ﺑــە ﻗەرز ﭘێ ﺑــﺪەن ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ زۆر ﮔﺮاﻧﺘﺮ ﭘێﻤــﺎن دەدەن و ﻟە ھەﻧﺪێــﻚ ﺣﺎڵەﺗﯿﺸــﺪا ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺑەﮔﺮان ﻟێﯿﺎن ﺑﻜڕﯾﻦ“.
ھــﺎوﻛﺎت د .ﻣﯿــﺮان ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﺋەﮔــەر ھــﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮێﻦ ،ﺳﺎڵﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪە ،ﺳﺎڵێﻜﯽ ﺳــەﺧﺖ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺋﺎﻣێﺮی ﻧــﻮێ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎن و ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑﯚ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە“. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﻟەﮔــەڵ دەرﻣــﺎن ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﮔﺮان ﺑﻮوە ،ﺑەم وەك د .ﺋﺎﻻن ﻋەﺑﺪو ﻟــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ڕووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﮔﺮاﻧﯽ دەرﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﺑەھﺎی دۆﻻرەوە ھەﯾە.
ﺋێﺮان ژﯾﺎن و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺧﺎﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺑەھﯚی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺪاوەوە ﻟەﺳــەر ڕووﺑــﺎری ﺳــﯿﺮوان، ﺋێﺮان ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎوی دەرﯾﺎﭼــەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و ﻛﺎرەﺑﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ھﯚﺷــﺪاری دەدرێﺖ ﻟــە وﺷــﻜﺒﻮوﻧﯽ دەرﯾﺎﭼەﻛــە ﻟــە ﺋەﮔــەری ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ .وەزﯾﺮی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەرێــﻢ ﺋەوە دەﺧﺎﺗــە روو ﻛە ”ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺑــە ﺋێﺮان ﮔەﯾﺎﻧﺪووە“. ﺋێــﺮان ﺑەﻧــﺪاوی ”دارﯾﺎن“ی ﻟەﺳــەر ڕووﺑــﺎری ﺳــﯿﺮوان دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﻣــﺎوەی
ﺷەش ﺳﺎڵە ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ و ﺋێﺴـــــﺘە % 90ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە ،وا ﺑڕﯾﺎرە ﺑەﻧﺪاوەﻛە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2017ﺗەواو ﺑﺒێﺖ .ﺋەوە ”ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﮔەورە“ ﺑــﯚ ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەرﯾﺎﭼــەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ڕێﮋەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ڕەﺣﻤــﺎن ﺧــﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن ﺑەﻧــﺪاوی ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد، دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺑەﻧــﺪاوە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾــە .ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەﻧﺪاوەﻛەی ﺋێﺮان ،دەرﯾﺎﭼەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن وﺷﻚ دەﻛﺎت“. ﺋەﻣە ﺟــﺎری ﯾەﻛەم ﻧﯿﯿە ﺋێﺮان ﺑەﻧﺪاو ﻟەﺳەر ڕووﺑﺎری ﺳﯿﺮوان
”دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺑەﻧﺪاوەﻛەی ﺋێﺮان ،دەرﯾﺎﭼەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن وﺷﻚ دەﻛﺎت“.
دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺋﺎو ﺑﯚ ﺳــەر ھەرێﻢ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت، ﺑەڵﻜﻮ ﺟﮕە ﻟەو ﺑەﻧﺪاوە ،ﭼەﻧﺪان ﺑەﻧــﺪاوی ﮔــەورە و ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻟەﺳــەر ھەﻣﺎن ڕووﺑﺎر دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺑەﻧﺪاوی دارﯾﺎن ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەﻧﺪاوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەو وﺗە ﻟەﺳــەر ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻢ دروﺳــﺘﯽ ﺑﻜﺎت. ڕووﺑﺎری ﺳــﯿﺮوان ﻟــە زﻧﺠﯿﺮە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ زاﮔﺮۆس ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺷﺎری ﺳــﻨەوە ھەڵﺪەﻗﻮڵێﺖ ،ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ھەوراﻣﺎﻧەوە دێﺘە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دواﺗﺮ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﺷــﺎری ﺑەﻏــﺪای ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە دەڕژێﺘــە ڕووﺑﺎری دﯾﺠﻠەوە .درێﮋﯾﯿەﻛەی ڕووﺑﺎری ﺳــﯿﺮوان ﻟە ھەردوو دوو دﯾﻮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﺪا ،دەﮔﺎﺗە 445ﻛﻢ .ﭼەﻧﺪان ﺷﺎر دەﻛەوﻧە ﺳــەری ﻟەواﻧە دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن، ﻛەﻻر ،ﺑەﻋﻘﻮوﺑە .دوو ﺑەﻧﺪاوی ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و ﺑــەو ھﯚﯾــەوە دوو دەرﯾﺎﭼەی
ﺋێﺮان ﺑەڵێﻨﯽ داوە ﺋەو ﺑەﻧﺪاواﻧە ﻧەﺑﻨە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوی ھەرێﻢ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ﻛە دەرﯾﺎﭼەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و دەرﯾﺎﭼــەی ﺣەﻣﺮﯾﻨﻦ. وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺋەوان ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دروﺳﺘﻜﺮﻧﯽ ﺑەﻧﺪاوی دارﯾﺎن و ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ
ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗە ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان .ﻋەﺑﺪوﻟﺴــﺘﺎر ﻣەﺟﯿﺪ ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت” ،ﺋێﻤــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋــەو ﺑەﻧﺪاواﻧەﻣﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە ﺋێﺮان و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەڵێﻨﯿــﺎن داوە ﺋــەو ﺑەﻧﺪاواﻧە ﻧەﺑﻨە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوی ھەرێﻢ“.
زﯾﺎﺗــﺮ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺑە ﺋێﺮاﻧﻤــﺎن ﮔﻮﺗــﻮوە دەﺑێــﺖ وەﻣﯽ ﺗەواوەﺗﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﺪەﻧــەوە و ﺑەڵێﻨﻤﺎن ﺑﺪەﻧێ ﻛە ﺋەو ﺑەﻧﺪاواﻧە دوور و ﻧﺰﯾﻚ ﻧەﺑﻨە ﻛێﺸە ﺑﯚ ھەرێﻢ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿــﭻ وەﻣێﻜﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوﯾﺎن ﻧەداوﯾﻨەﺗەوە“.
دەرﯾﺎﭼــەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن ﺟﮕە ﻟــەوەی ﺑڕێــﻚ ﻛﺎرەﺑﺎی ﻟێ ﺑەرھــەم دێﺖ ،ھــﺎوﻛﺎت ﺳەرﭼﺎوەی ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧەوە و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠە، ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و ﻛەﻻر و ﻛﻔــﺮی و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟەﯾە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ-ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەوت و ﻛﺎرەﺑﺎ، ﻧﺮﺧﯽ دار ﺑەڕێﮋەی ﺑەرﭼﺎو ﺑەرز دەﺑێﺘــەوە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿــﺶ ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟەوەی ﻛە ﺳــەرەڕای ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن، ﻧﺮﺧــﯽ دار ﺑەرز ﺑﻮوەﺗــەوە ﻛە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﮔەرﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎری دێﻨﻦ. دوو ﺳــﺎڵە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە وەرزی زﺳﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ﺳﭙﯽ ﻣﺎن دەﺑﯿﻨێﺘەوە، ﻟەﮔەڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﯚﭘﺎی دار ﺑﺒەن ﺑە ﺋﻮﻣێــﺪی ﺋەوەی ﻟــە ڕووی داراﯾﯿﯿــەوە ﺧەرﺟــﯽ ﻛەﻣﺘﺮە، ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زۆر وای ﻛــﺮد ،ﻧﺮﺧــﯽ دار ﺑــەرز ﺑﺒێﺘــەوە و ﺑﮕﺎﺗە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋەوەی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﺋەوﯾﺶ ﺑﻜڕن وەك ﻧەوﺗەﻛە. ﻛﺎروان ﯾﻮﺳــﻒ ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو
”ﭘﻼﻧﻤــﺎن ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺋەواﻧەی ﻛە دار دەﺑڕن ﯾﺎن داری دارﺳﺘﺎن و ﺷﺎﺧەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ“
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﺳــﯚﭘﺎی دار ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨێــﺖ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدووش ﺳﯚﭘﺎی دارﻣﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨــﺎوە ،ﺑەم ﻟە ڕووی دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ دارەوە ھﯿﭻ ﻛێﺸەﻣﺎن ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻚ دارﻣﺎن دەﺳﺖ
ﻧەﻛەوﺗﻮوە“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛﺮد ،ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﯾــەك ﻋەرەﺑﺎﻧە دار ﺑە 40 ﺑﯚ 50ھەزار دﯾﻨــﺎر ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﯾەك ﻋەرەﺑﺎﻧە دار ﺑﯚ 90 ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە و ﺑە ﺋەﺳﺘەﻣﯿﺶ دەﺳﺖ ﻛەوﺗﻮوە.
ﺣﻮﺳــێﻦ ﺋەﺣﻤەد ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی دار دەﻓﺮۆﺷــێﺖ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻧﺮﺧﯽ دار ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺘێﻜﯽ زۆرە ،ﺳﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻧەك ھەر ھــەرزان ﺑﻮو، ﺑﮕﺮە ﻛــەس ﺑﯚ دار ﭘﺮﺳــﯿﺎری
ﻧەدەﻛــﺮد ،ﺑــەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﺑەدوای داری ﻧﺎو ﺳﯚﭘﺎﯾە. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﻧﺮﺧﯽ ﯾەك ﻋەرەﺑﺎﻧە داری ﺑــﺎش ﺑە 100ﺑﯚ 110ھەزار دﯾﻨﺎرە ،دارﯾﺶ ھەﯾە ﺑە 60ھەزار و و ﻛەﻣﺘﺮﯾﺶ ،ﺑەم
ﺋێﻤە زﯾﺎﺗــﺮ دارە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن ﻛە زۆر ﺑەﻛەﻣﯽ ﺑﯚ ﻧﺎو ﺳــﯚﭘﺎ ﺑەﻛﺎر دێﻦ و ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە“. ھێﻤﻦ ﻛەﻣەرﺧﺎن ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دارﺳﺘﺎن و ژﯾﻨﮕەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋێﻤە دەزاﻧﯿﻦ ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﺳــﯚﭘﺎی دار ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨــﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺑﯚﯾــە ﭘﻼﻧﻤﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەواﻧەی ﻛە دار دەﺑڕن ﯾﺎن داری دارﺳﺘﺎن و ﺷﺎﺧەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻟە ﺷــﺎﺧەﻛﺎن دارێﻜﯽ زۆر ھەﯾە ﻛە وﺷﻚ ﺑﻮوە
و ﺷﻜﺎوە و ﻛەوﺗﻮوە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺋــەو داراﻧە دەﺑەن، ﺑەم ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋێﻤە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻛێ داری وﺷــﻚ دەﺑــﺎت و ﻛێ داری ﺗەڕ دەﺑڕێﺖ ،ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﻟە ڕێﮕەی ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧەوە ﻟﯿﮋﻧەﻣﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎﺗێﻚ ھﺎووﺗﯿﯿەك دەﭼێﺘە ﺷــﺎخ ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧﯽ داری وﺷــﻚ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﯿﻦ ﻛە داری ﺗەڕ ﻧﺎﺑڕێﺖ“. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳە ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑە دەﯾﺎن ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺑــڕی داری ﺗەڕی دارﺳــﺘﺎن و ﺷﺎﺧەﻛﺎن ﮔﺮﺗﻮوە و ڕووﺑەڕووی ﯾﺎﺳﺎ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە.
ﮔەﻧﺠﺎن ﺧﯚﺑەﺧﺸﺎﻧە ﺑەڕێﻮەی دەﺑەن
ﯾەﻛەم ﻛﯚﻓﯽ و رێﺴﺘﯚراﻧﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﻛﺮێﺘەوە
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ دوای ﭼەﻧــﺪان ﺳــﺎڵ ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ و ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ و ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﯚ ﺑەﺳــەرﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗەﻛﺎن و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﺋەدەﺑﯽ و ھﻮﻧەری ،دواﺟﺎر ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﮔەﻧﺠێﻜــەوە ﺧﯚﺑەﺧﺸــﺎﻧە، ﻛﺎﻓﺘﺮﯾــﺎ و رێﺴــﺘﻮراﻧﺘێﻚ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺳــەرەوەی ﺷﺎرۆﻛەی ﭘﯿﻨﺠﻮێﻦ ﻛﺮاﯾەوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ”وﺷــە“، ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ دەردەﻛەوێــﺖ ﺋەو ﺷــﻮێﻨە
ﺟﯿﺎوازی و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ،ﺑەوەی ﻛە ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرداﻧﯽ دەﻛەﯾﺖ ،ﻟەﻻی راﺳﺘەوە ﺗەواوی وێﻨەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ژن و ﭘﯿﺎوە ﻧﺎودارەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەردەﻣﺎﻧﯽ راﺑــﺮدووی ﺗێــﺪا ھەڵﻮاﺳــﺮاوە ،ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺑەﺷﯽ ﻻی ﭼەﭘﯿﺸەوە ،وێﻨەی ﺳەرﺟەم ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن 20ﺷــەھﯿﺪ دەﺑێﺖ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ھەروەھﺎ ﺑەﺷﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺋەو ﺟێﮕە ﺗﺎﯾﺒەﺗە و ﺑﯚ ﺑﻮاری وەرزﺷﯽ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە. رێﺒﯿﻦ رەﺣﯿﻢ ،ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛــەی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوودا، ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﯾﺎن ﺟێﮕەﯾەﻛﯽ
ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ ﭘﺸــﻮودان و ﺑەﺳەرﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗەﻛﺎن ﺑﯚ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوە و ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﻟە وەھﺎ ﭘڕۆژەﯾــەك ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﻮﻧەری ،ﺋەدەﺑﯽ و وەرزﺷﯽ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەﻛەدا ،ﺋەوان ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ھەﺳﺘﺎون. ﺋەو دەڵێ” ،ﺗــەواوی ﺗێﭽﻮوﻧﯽ ﻣﺎدی و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛەرەﺳﺘە و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ،وەك ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔەﻧﺞ ﻟەﺳــەر ﺋــەرك و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑــﻮوە و ھﯿــﭻ ﻻﯾەن و ﺣﺰﺑێﻚ ھﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووﯾﻦ“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺑەﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﯿەوە
رۆژاﻧــە ﺗــﺎ درەﻧﮕﺎﻧێﻜﯽ ﺷــەو ﮔەﻧﺠﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺳــﻨﻮوری ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ و دەرەوەش ﺳــەرداﻧﯿﺎن دەﻛەن و دەﺳﺘﺨﯚﺷﯿﯿﺎن ﻟێ دەﻛەن. زاﻧﺎ رەﺣﻤﺎن ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد” ،ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و دەوروﺑــەری ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟــە ﻧﺎوﭼە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻛەڵەﺷــﺎﻋﯿﺮی وەك )ﻣﻮﻓﺘــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ و ﺷــێﺦ ﺳەﻻم ﺷێﺦ ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﻗﺎﻧﻊ( و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻧﺎوداری ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﺪا ﭼەﻧــﺪان ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ھەﺑﻮوە، ﺑــەم ﺑەداﺧــەوە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا
ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﯾــﺎن ﻟﻘێﻜﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻛە ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﭼﺎﻻﻛــﯽ و ﻛﯚڕ و ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎر ﺑﯚ ﮔەﻧﺠــﺎن و ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات“. رەﺣﻤﺎن دەڵێ” ،ﺑەر ﻟە ﻣﺎوەﯾەك ﻟەﺑەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەﻣﺎن ﺑﯚ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەك ﯾﺎن ﻟﻘێﻜﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەر و وەرزش و ﻻواﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدﯾــﻦ و ﺋێﻤەش ﯾەﻛەم داواﻛﺎرﯾﻤــﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﻤــﺎن ﺑﻮو ،ﺑــەوەی ﻛە ﻧﺎوﭼەﻛەﻣــﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﮔەﻧﺠــﺎن و ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان و ﺑەھﺮەﻣەﻧــﺪان ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ
ﺷﻮێﻨێﻚ ﯾﺎن ﺟێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت، وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن“. ھــﺎوﻛﺎت رەوەﻧﺪی ﻧەی ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﮔەﻧﺠــە ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﺮﻧﮕــﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ ﮔەﻧﺠﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ھەﺳﺖ ﺑەﺋﺎﺳﻮودەﯾﯿﯿەﻛﯽ زۆر دەﻛەﯾﻦ، ﻛــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ رۆژاﻧــە ﻟێﺮەدا ﻛﯚ ﺑﺒﯿﻨەوە ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺑەھﺮەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ“. ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوەش ﻛﺮد ،ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵ ﺑــﻮو ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺟێﮕەﯾەﻛﯽ وەھــﺎ ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺳﺎﻧە ﻟە ﺑﯚﻧە ھﻮﻧەری و ﻣێﮋووﯾﯽ و ﻛﻠﺘﻮوری و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا
ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﯿــﺎن ھەﺑێــﺖ، ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ و ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ھــەر ﻟێﺮەدا ﺷــەوی ﯾەڵﺪا ﺑــەرز راﺑﮕﺮن و ﺑــەوەش ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ و ھێﻤﻨﯽ ﺑەﮔەﻧﺠﺎن و ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑﺒەﺧﺸﻦ. رەوەﻧــﺪی ﻧــەی ،رەﺧﻨەی ﺋــەوەی ﻟــە ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻧﺎوﭼەﻛــە ﮔــﺮت ،ﻛــە ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺟێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺑﻜەﻧەوە و ﻛە ﺋەوەش ﺑﻮوﺑﻮوە ھــﯚی ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و ﺑێــﺰای ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە.
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧەوت و ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﺮﺧﯽ دار ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و دەوروﺑەری ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟە ﻧﺎوﭼە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻛەڵەﺷﺎﻋﯿﺮی وەك )ﻣﻮﻓﺘﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ و ﺷێﺦ ﺳەﻻم ﺷێﺦ ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﻗﺎﻧﻊ( و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻧﺎوداری ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸﺪا ﭼەﻧﺪان ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﯾﺎن ﻟﻘێﻜﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە“.
9
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دۆﺳﯿە ..دا
10
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ڕێﮋەی ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜﺸﺎوە
وﺷە .راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دژ ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺳــەرﺟەم ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە، ﺑەم ﺧﯚﺳﻮوﺗﺎﻧﺪن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑەڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرز زﯾﺎدی ﻛﺮدووە. ﻟــە ﺋﺎﻣﺎرەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ،دوو ھەزار و 334ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﺳــﻜﺎ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ژﻧﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەوﻟێﺮ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە 10ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ،ﻧﯚ ﺋﺎﻓﺮەت ﻛﻮژراون ،ھەروەھﺎ 21ﺋﺎﻓﺮەت ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە 75 ،ﺋﺎﻓﺮەت ﺳﻮوﺗﺎون، 24ﺋﺎﻓﺮەت ﺧﯚﯾﺎن ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪووە 12 ،ﺋﺎﻓﺮەت دەﺳﺘﺪرێﮋی ﺳێﻜﺴﯿﯿﺎن ﭼــﻮار ھــەزار و 195 ﻛﺮاوەﺗە ﺳەر و دوو ھەزار و 203ﺳﻜﺎش ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەوە ﺗﯚﻣﺎر ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯿــﺶ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﺮاوە. ﺋﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛەی ﺑەڕێﻮﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﻛە ﻟەوەﺗەی ﺷــەڕی داﻋﺸــەوە ،رووﯾﺎن ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ھەوﻟێﺮ ،ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﺑەراورد ﺑە ﻟە ﺷــﺎرەﻛە ﻛﺮدووە و ھﺎوﻛﺎت ھــەزار و 377ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑە 19ﺣﺎڵەت زﯾﺎدی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧە ﭘەﻧﺎﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەﮔەڕێﺘەوە. ﻛﺮدووە. دﻛﺘﯚر ﺋﯿﻠﮫﺎم ﺳــەﻋﯿﺪ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑﻠﻮری ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ داواﻛﺎری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر داﻧﺎﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەی ڕەﮔەزی ﻛﯚرﭘەڵەی ﻛﻮڕ و ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑﻠﻮری زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو ﻟە ﺳﺎن ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی روون ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻧەرﯾﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺋەو ﺷەڕەی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھەﯾە ،ڕۆڵﯽ ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺖ“. ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺣەوت ھەزار و 153ﻣﻨﺪاڵ ﺑەﺷێﻮەی ﻧەﺷﺘەرﮔەری و ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮون ،ھەرﭼﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺷﺎرە ﻛە ﭼﻮار ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﻦ ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا 26ھەزار و 952 ﻟەداﯾﻜﺒﻮون ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا 19داﯾﻚ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا، ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە.
ﻟ ە ﺳ ﻠ ێ ﻤ ﺎ ﻧ ﯽ ز ۆ رﺗﺮﯾﻦ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻧێﺮﯾﻨە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە وﺷە .راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ ،2016 زۆرﺗﺮﯾﻦ ڕێﮋەی ﻛﻮڕ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە. ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮوە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 17 ،ھەزار و 433ﻣﻨﺪاڵ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮون ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەدا ھەﺷﺖ ھەزار و 884ﻣﻨﺪاڵ ﻟە رەﮔەزی ﻧێﺮﯾﻨە و ھەﺷﺖ ھەزار و 549ﻣﻨﺪاڵ ﻟە رەﮔەزی ﻣێﯿﯿﻨە ﺑﻮون. ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛەدا روون ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ 11ھــەزار و 863ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﻦ و
ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷەش ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە وﺷە .راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑەﮔﻮێــﺮەی دواﯾﯿﻦ داﺗﺎی دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷەش ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە. دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣــﺎری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﻧــﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن و 614 ھەزار ﻛەس ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە. ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ دوو ﻣﻠﯿﯚن و 600ھەزار ھﺎووﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮون ،ﻛە ﻟەو ژﻣﺎرەﯾــەدا 600
ھەزار ﺋــﺎوارە ھەﯾە و رێﮋەی % 30ی ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دوو ﻣﻠﯿﯚن و 450ھەزار ﻛەس دەژﯾﻦ ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەﺷﺪا 450ھەزار ﻛەﺳﯿﺎن ﺋﺎوارەن ﻛە % 19ی ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﮔﺮێﺘەوە. ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 400ھەزار ﻛەس ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮون ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەدا 850ھەزار ﺋﺎوارە ھەن ﻛە % 34،5ی ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﭘێﻚ دێﻨﻦ. ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن و 200ھەزار ھﺎووﺗــﯽ دەژﯾﻦ ،ﻛە % 30ی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧەﻛەی ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻚ دێﻦ .ژﻣﺎرەی ڕێﮋەﯾﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن % 28ی ھەﻣﻮو داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮن.
ﻟەﺑﺎرەی ڕەﮔەزی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، دوو ﻣﻠﯿﯚن و 819ھەزار ﻛەس ﻟە ڕەﮔەزی ﻧێﺮﯾﻨەن ﻛە دەﻛﺎﺗە % 51ی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دوو ﻣﻠﯿﯚن و 794ھەزار ﻛەس ﻟــە رەﮔەزی ﻣێﯿﯿﻨە ﻛە دەﻛﺎﺗە 49 %ی رێﮋەی ﮔﺸﺘﯿﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟەڕووی ﮔەﺷەﺳەﻧﺪﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧەوە ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﭘێﺶ ھەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛەوێﺖ و ڕێﮋەﻛەی % 2.6دەﺑێﺖ ،ﭘﺎﺷﺘﺮ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و ﻟە ﻛﯚﺗﺎﺷﺪا ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺰﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮون و ﮔەﺷــەی ﺗێﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە .ﺑە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ژﻣﺎرەی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا 150ھەزار و 157ﻛەس ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮون ،ھەروەھﺎ 21ھەزار و 540ﻛەس ﻣﺮدوون. ﺑەرێﮋەی % 84ی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﺪا و ﺗەﻧﯿﺎ رێﮋەی % 16ی داﻧﯿﺸﺘﻮوان ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ.
ﻣﻠ ﯿ ﯚﻧ ێ ﻚ و 0 0 ھ ە 6 زا ر ﺋ ﯚ ﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون وﺷە .راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرﺳــێ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ھەوﻟێﺮ ،دھﯚك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ( ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ ،2016ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 600ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑەھەﻣﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 500ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ژﻣﺎرە ھەوﻟێﺮ ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ھەﯾە ،ﻟەﭘﺎڵ 80ھــەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚ ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ ،ﺋەوە ﺟﮕە ﻟە ھەزاران ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﻨﺎوﯾﺎﻧﻦ.
ﭘێﻨﺞ ھەزار ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ وازﯾﺎن ھێﻨﺎوە وﺷە .راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺑە“وﺷە“ دراوە، ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﭘێﻨﺞ ھەزار ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ وازﯾﺎن ﻟە ﭘﯚﺳــﺘەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺎوە. ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014 دا دوو ھەزار و 447ﭘﺰﯾﺸﻚ – 2015دا و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺳەر ﺑە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وازﯾﺎن ﻟە ﭘﯿﺸەﻛەﯾﺎن ھێﻨﺎوە ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. رووﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛــە ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻟە ﻣﺎوەی 11ﻣﺎﻧﮕﯽ 2016دا، دا، ﺳــﺎڵﯽ 2016 دوو ھەزار و 500 وازھێﻨــﺎن و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗە ﻧﺪ ر و ﺳــﺘﯽ
ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﻟەم ژﻣﺎرەﯾەدا 100ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ھەﯾە. وازھێﻨﺎﻧــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑــەڕووی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻣﻮوﭼــەی ﺗەواوەﺗــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەرج ﺑﻜﺎت ،ﺋــەوەش ﺑﻮوەﺗە ھــﯚﻛﺎری ﺋــەوەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ واز ﻟــە ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﺑێﻨﻦ و زۆرﺑەﺷــﯿﺎن ﺑــﯚ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەﭼﻦ.
11
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دۆﺳــﯿەی ﺑەدواداﭼﻮون و ھێﻨﺎﻧەوەی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دوو ھەزار و 678ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە دەﺳﺖ داﻋﺶ رزﮔﺎر ﻛﺮاون، ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺳــێ ھەزار و 735ھﺎوﺗﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻻی داﻋﺶ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﻛە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻟە رەﮔەزی ﻣێﯿﻨەن. د .ﻧﻮری ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺳﻨﺠﺎری ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دۆﺳﯿەی ﺑەدواداﭼﻮون و ھێﻨﺎوەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی رﻓێﻨﺮاوی دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەﭘێﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﺷەش ھەزار و 413ﻛەس ﻟەﻻﯾەن داﻋﺶ رﻓێﻨﺮاون ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەدا ﺳــێ ھەزار و 543ﺋﺎﻓﺮەت و دوو ھەزار و 870ﯾﺎن ﻟە رەﮔەزی ﻧێﺮﯾﻨە ﺑﻮون. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑە ھەوڵﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دوو ھەزار و 678ﻛەس ﻟە دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ رزﮔﺎرﻛﺮاون ،ﻟەو ڕێﮋەﯾەش 971ﺋﺎﻓﺮەت و 327ﭘﯿﺎو ،ﻟەﮔەڵ 690ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﭻ و 600 ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﻮڕ ھەﺑﻮون“. ﺳــﻨﺠﺎری دەڵێ” ،ﺑە ﺳــەﺗﺎن ﻛەس ﻟە ﻻﯾەن داﻋﺸەوە ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮاون و ﻟە ﮔﯚڕە ﺑەﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧﺪا ﺷــﺎردراوﻧەﺗەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
1882ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻻی داﻋﺶ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﺳێ ھەزار و 735ﻛەس ﻟە دەﺳــﺖ داﻋﺶ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﻛە ھەزار و 882ﻟەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻛــﭻ و ژن و ھەزار و 853ﯾــﺎن ﻟە رەﮔەزی ﻧێﺮﯾﻨەن“. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دۆﺳــﯿەی ﺑەدواداﭼــﻮون و ھێﻨﺎﻧــەوەی ﺋێﺰدﯾﯿە رﻓێﻨﺮاوەﻛﺎن رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿە رﻓێﻨﺮاوەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە ﻟە ﻧێﻮان ﺳﻮرﯾﺎ و ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑوﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺑەم زۆرﺑەﯾﺎن ﺑﯚ ﺳﻮرﯾﺎ ﮔﻮاﺳﺘﺮاوﻧەﺗەوە. ﺑەﮔﻮﺗەی ﻓﻮاد ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﯿﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە وەزارەﺗەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧەوە و دۆزﯾﻨەوەی ﻛــﭻ و ژﻧە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دۆزﯾﻨەوە و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﮔﯚڕێﻜﯽ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﻦ ﻟەﻧﺎو ﺷﻨﮕﺎل و ﭼﻮارڕﯾﺎﻧﯽ ﺣەردان و ﻧﺎوﭼەی ﺳــﻨﻮﻧێ و ﺑڕﯾﺎرە ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ ﺋەو ﮔﯚڕاﻧە ھەڵﺒﺪرێﻨەوە“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗــﻮودا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﭽﺎن و ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ،ﭼڕﺗﺮ دەﻛﺎﺗەوە.
ﻧەﺧﯚﺷﯽ دڵ ﺗەﺷەﻧە دەﻛﺎت
ﭘﺰﯾﺸﻜێﻚ :ﺋەوەی ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮا ﻟە 2025ﭘێﯽ ﺑﮕەﯾﻦ ﻟە 2015دا ﺗێﭙەڕﻣﺎن ﻛﺮد وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺗەﺷەﻧەی ﻛﺮدووە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﻛە ﭘﺰﯾﺸﻜێﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەوەی ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮا ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2025ﻟەرووی ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن روو ﺑﺪات ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﺗێﭙەڕی ﻛﺮدووە. د .ﺋــﺎزاد ﻣەﻧﺘــﻚ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎو ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺟﮕــە ﻟەو ھــﯚﻛﺎرە ﺳەرەﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ دڵ زﯾﺎد دەﻛــەن ،ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ھەواڵــە ﻧﺎﺧﯚﺷــەﻛﺎن و وای ﺟەﻧﺠﺎڵــﯽ ﻛﺮدووە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ و ﺷــەﻛﺮە ﻟــە ﻧــﺎو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎد ﺑﺒێﺖ.
ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوەش دا ”ﺋەو ڕێﮋە زۆرەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎو ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﻤﺎن دەﻛــﺮد ﻟــە 2025ﺑﮕﺎﺗــە ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘە ،ﺑەم ﻟــە 2015دا ﺋەو رێﮋەﯾەﻣــﺎن ﺗێﭙــەڕ ﻛــﺮدووە، ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ڕووﺑەڕووﻣﺎن دەﺑێﺘەوە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺣەوت ھەزار و 333 ﻧە ﺷــﺘە ر ﮔە ر ﯾﯽ ﻗەﺳــﺘەرەی دڵ، ﺳــێ ھــەزار و 79 ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺑﺎڵﯚن و ھــەزار و 531 ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚری دڵ ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە ،ﺋەوەش
ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﻧﯿﺸﺎن دەدات. ﻣەﻧﺘﻚ دەڵێ” ،ﭘێﻮﺳﺘە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ڕێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﮕﺮێﺘــە ﺑــەر ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕێﮋەی ﺷەﻛﺮ و ڕۆن ﻟە ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ و ﺧﯚراﻛەﻛﺎﻧــﺪا و ھەوڵ ﺑﺪات ﺑﯚ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛــە ﻟــە ﻧﺎﻧﺪﯾﻨــﺪا ﺷــێﻮازی ﺧﯚراﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗەﻧﺪروﺳﺖ ﺑێﺖ“. د .ڕێﻜەوت ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ، ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﺑﯚ وەرزش ﻧەﻛــﺮدن ،ﻛەﻣــﯽ ﺟﻮوڵــە، ﻧﺎڕێﻜﯽ ﺧﯚراك و ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن دەﮔێڕێﺘەوە ،ﺑــەم دووﭘﺎت ﻟە ھﯿﭻ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ﺑــﯚ ﺑەرﮔﺮی ﻟەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. د .ﻣﺰەﻓــەر ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﻛﯚﻣەڵــەی ﺳــەرۆﻛﯽ
ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯿﻨﮓ و دڵ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ،وەك ﻛﯚﻣەڵەﻛەﯾــﺎن ھــەوڵ دەدەن ﻟەﺳەر ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﭼەوری ﺧﻮێﻦ و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺧﯚﭘﺎرێــﺰی ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن
دڵ ﺑە ﻗەد ﯾەك ﻣﺸــــــــــــــــــــــــــﺘەﻛﯚڵەی ﻣﺮۆڤ دەﺑێﺖ. دڵﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟــــــــــــــــــــــــــــــە ﻧێﻮان 60ﺑﯚ 90ﺟﺎر ﻟە ﯾەك ﺧﻮﻟەﻛﺪا ﻟێ دەدات. دڵ ﻟــە ﭼــﻮار ﺑەش ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،دوو دەﻣﺎری ﺧﻮێﻨﺒەر و ﺧﻮێﻨﮫێﻨەری ھەﯾە ،دوو دەﻣﺎرﯾﺎن ﻟە دەﻣﺎغ و ﻟە ﻗﺎﭼەوە ﺗﺎ دڵ دێﻨەوە ،دەﻣﺎرە وردﯾﻠەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛە دوو دەﻣﺎرن راﺳــﺖ و ﭼەپ ،ﺋەواﻧەش ﻟﻘﯿﺎن ﻟێ دەﺑێﺘــەوە و ھەر دەﻣﺎرێﻚ ﻟەو ﻟﻘﺎﻧە ﺑﮕﯿﺮێﺖ ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﺟەڵﺘەی دڵ. ﺋەﮔەر ﯾەك ﻟەو دەﻣﺎرە ﺳەرەﻛﯿﯿﺎﻧە ﮔﯿﺮا ،ﺋەوا دەﺑێﺘە ﺳەﻛﺘە و ﻛﺘﻮﭘڕ ﻛەﺳەﻛە دەﻣﺮێﺖ. ﺑەﮔﯿﺮاﻧﯽ دەﻣﺎری ﻟﻘەﻛﺎن ،ﺋﺎزار ﻟەﺳەر ﺳﻨﮓ و ﺧﻮارەوەی ﭼەﻧﺎﮔە و ﻻی ﭼەﭘﯽ ﻧەﺧﯚﺷەﻛﺎن ﭘەﯾﺪا دەﺑێﺖ و ﺋﺎرەﻗێﻜﯽ زۆر دەردەﻛﺎت و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﺖ ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺗﻮوﺷﯽ ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە دەﺑﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەزووﯾﯽ ﺑﮕەﯾەﻧﺮێﻨە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە.
ھﯚﺷﯿﺎر ﺑﻜەﻧەوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺟﺎران ﺗەﻧﯿﺎ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺳەرووی 50ﺳﺎڵﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە دەﺑﻮون، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛە ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯿﺶ ﺷﯚڕ ﺑﻮوەﺗەوە و ﮔەﻧﺠﺎﻧﯿﺶ ﺗﻮوﺷــﯽ دەﺑﻦ“. د .ﺳەح ﺷــەﻧﮕﺎﻟﯽ ،ﭘﺴﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ڕووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە ،ھﯚﻛﺎرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ ﭘێــﻚ دێــﻦ ﻟە ﺷــێﻮازی ژﯾــﺎن ﻛە ھــﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە
ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ،واﺗە ﺧﻮاردن و ﺧﻮاردﻧــەوە ،ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن، ﻛەﻣﺨــەوی ،ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧێﻜــﯽ دەرووﻧــﯽ زۆر ﻛە ﭘەﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﻟەﺳەر دڵ و ﻣێﺸﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەو ﺧﻮاردﻧﺎﻧەی ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ دەﺑﻨە ھــﯚی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ، ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟەو ﺧﯚراﻛﺎﻧەی ﻛە ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﺧﯚراﻛــە ﭼەورﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﺧــﯚ دەﮔــﺮن ،ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎژەڵﯿﯿەﻛﺎن وەك ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺳﻮور و ﺋــەو ﺟﯚرە ﺷــەﻛﺮاﻧەی ﻛە ﻟە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
اﺗﺎ و ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016
دۆﺳﯿە
زۆرێﻚ ﻟە ﺧﻮاردﻧەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻧﺎن و ﺑﺮﻧﺞ ھەﯾە ،دەﺷێﺖ ﺑﯚ ﭼەورﯾﯿە ﺗێــﺮەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕێﻦ ﻛە دﯾﺴــﺎن ھﯚﻛﺎرن ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ دڵ. ﺷەﻧﮕﺎﻟﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەداﺧەوە ﺳــەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ھﯚﻛﺎر ﺋێﺴــﺘە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﺑەدەﺳﺘﯿﯿەوە دەﻧﺎڵێﻨﻦ، ﺋەوەﯾە ﻛە ﺧەڵــﻚ ﻛﺎر ﻧﺎﻛﺎت ﺑﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن، ڕاﺳﺘە ﻗەڵەوی و ﺷەﻛﺮ و ﭼەوری و وەرزش ﻧەﻛﺮدن ﺑــﺎوە ،ﺑەم ﺟﮕەرەﻛێﺸﺎن ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ھەﯾە“.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﮋەی ﺑێﻜﺎری دوو ھێﻨﺪە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ﺷەﻗﺎم ﺟڵەوی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن رۆژ ﺑــەرۆژ ژﻣﺎرەی ﺑێــﻜﺎران ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎد دەﺑﻦ ،ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﻧــﺪە ﻗــﻮوڵ ﺑﻮوە ﻛــە وای ﻛﺮدووە ﻟە ﺳێ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا رێــﮋەی ﺑێﻜﺎری ﺳــەرووی دوو ھێﻨــﺪە ﺑــەرز ﺑﺒێﺘەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺑێــﻜﺎران ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ھﺎﻧﺎ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛﺎﺳﺒﯿﯿەك دەﺑەن ،ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑەﺷێﻚ ﻟەو رۆڵە دەﺑﯿﻨﻦ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕێڕا. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرەڕای ھەﻣﻮو
ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﺑﻮو ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺟﯚری ﻛﺎر ﺑە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮوﭼەﯾﺎن دەﺳﺖ ﺑﻜەوێﺖ. ﺋێﺴــﺘە دۆﺧەﻛــە ﭘێﭽەواﻧــە ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾــﻦ ﺟﯚری ﻛﺎر ﺑــە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﺑڕی ﻣﻮوﭼە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ .ﺷەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑێﻜﺎران و دەرﭼﻮواﻧﯽ زاﻧﻜﯚ. ﻣﺤەﻣــەد ﻛەرﯾﻢ ﻛە دوو ﺳــﺎڵە زاﻧﻜــﯚی ﺗــەواو ﻛــﺮدووە و ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﺑﻮوەﺗە ﭘﺎرێﺰەر ،ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎم ﻣﯿﻮە دەﻓﺮۆﺷێﺖ. ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ ،ﺳــەردەﻣێﻚ
ﻛﺎرزان ﻋەﻟﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﺎر ﻟە ھەوﻟێﺮ:
ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا دەﺗﻮاﻧێــﺖ رێﮋەی ﺑێﻜﺎری داﺑەزێﻨێﺖ. ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ژﯾﺎن ﺑەردەواﻣە و ﺑەردەواﻣﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑﮋێﻮﯾــﯽ ھەﯾــە .ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ﻛە ﻟــە زاﻧﻜﯚ ﺗــەواو دەﺑێﺖ ﯾﺎن ﮔەﻧﺠێﻚ ﻛــە ﺗﺎزە ژﻧــﯽ ھێﻨﺎوە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت و ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧێﺰان ھەڵﺴــﻮوڕێﻨێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــێ ﺳــﺎڵە ھﯿــﭻ ﻛەﺳــێﻜﯽ داﻧەﻣەزراﻧﺪووە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸﺘﺮ ﺳﺎڵ ھەﺑﻮو ﺳــەرووی 15ھەزار ﻛەﺳــﯽ دادەﻣەزراﻧﺪ .ﺟﮕەﻟەﻣە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑە ھــەزاران ھەﻟﯽ ﻛﺎرﯾﺎن دەﺧﺴﺘە ڕوو و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺑێــﻜﺎران ﻟەﺳــەر ﺋــەوە ﻧەﺑﻮو ﻛﺎرێﻜﯿﺎن دەﺳﺖ ﺑﻜەوێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ
ﭘﺎرێﺰەری ﭘڕداھﺎﺗﺘﺮﯾﻦ ﭘﯿﺸــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺳــەدان ﭘﺎرێﺰەر ﻟــە ﻣﺎڵەوە ﺑە ﺑێــﻜﺎری داﻧﯿﺸــﺘﻮون .ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺟﻤﻮﺟﯚڵــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﻧﺎﭼﺎﻻﻛﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن وای ﻛﺮدووە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﭘﺎرێــﺰەران ﺑێﻜﺎر ﺑﻦ .ﺋەﻣە دۆﺧــﯽ دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑەﺷــﯽ زاﻧﺴــﺘە ﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎم ﺑﺎﺷــﯿﯿەﻛەی ﺑــﯚ ﺋــەو ﺟــﯚرە ﻛەﺳــﺎﻧە ﺋەوەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺑە دەﺳــﺘﻤﺎﯾەﯾەﻛﯽ ﻛــەم ھەﯾە و ﻧﺎﭼﺎرﯾــﺶ ﻧﯿﻦ ﻛﺮێــﯽ دووﻛﺎن ﺑــﺪەن و ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻛﺎرەﻛەش ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑــﻮون ،ﺋــەوا ﺑە
زﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻛەم وازی ﻟێ دێﻨﻦ. ﻛﺎرﺗــﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ،ﻧﺎﻧــﯽ ﺧﻮاردن، ﻣﯿﻮە ،ﻣﺎﺳــﯽ ،ﻣﺎﺳــﺖ ،ﺳەوزە، ﺟﮕەرە و ﭼەﻧﺪان ﺷﺘﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺳەر ﺷەﻗﺎﻣە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺧﺮاوﻧەﺗە ڕوو .ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەواﻧــەی روو ﻟەو ﻛﺎﺳﺒﯿﯿە دەﻛەن ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺑێﻜﺎر ﺑﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر ﯾﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔەن و ﻛەﻣﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺳــەﺧﺘﯿﯽ ژﯾﺎن وای ﻛــﺮدووە ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺋێﻮاران ﯾﺎن ﺋەو رۆژاﻧەی ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﺑە ﻛﺎﺳﺒﯿﯿەﻛﯽ ﺷەراﻓەﺗﻤەﻧﺪاﻧە ﺧەرﯾﻚ ﺑﻦ. ﭘێﺸەوا ﻣﺤەﻣەد ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە و 10رۆژ دەواﻣﯽ ھەﯾە و 10رۆژی ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﻣﺎڵەوەﯾە .ﺋەو ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە ﻣﻮوﭼەﺷﯽ ﻟێ ﻧەﺑڕاوە، ﺑەم ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ ”ﻧﺎﭼﺎرم ﺋﯿﺸــﯽ دووەم ﺑﻜــەم ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻻﯾــەك ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺰﯾﻜەی 40 رۆژ ﺟﺎرێﻚ ﻣﻮوﭼە داﺑەش دەﻛﺎت و ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻛﺮێﭽﯿﻢ و داھﺎﺗەﻛەم ﺑەﺷﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﻧﺎﻛﺎت “.ﺋەو ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛﯚﯾە ﺟﮕەرە دەﻓﺮۆﺷێﺖ و ھــەر ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێــﯽ ﺧﯚش ﺑێﺖ دەﺗﻮاﻧێﺖ ھەﻣــﻮو دووﻛﺎﻧەﻛەی ﻟەﺳەر ﺷــﺎﻧﯽ داﺑﻨێﺖ و ﺑﭽێﺘەوە ﻣﺎڵەوە. ﭼەﻧــﺪ ﻣەﺗﺮێــﻚ دوورﺗــﺮ ھﯿﻮا ﺧەﻟﯿﻞ ﻟەﮔەڵ ﺑــﺮا و ھﺎوڕێﻜەی ﻣﯿﻮە ﺑە ﺟﻮﻣﻠە دەﻓﺮۆﺷــﻦ و وەك ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛــەن ،ﭘێﺶ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــە رۆژ ھەﺑﻮوە ھەزار ﺳــﻨﺪووق ﻣﯿﻮەﯾﺎن ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە، ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەر ﺟﯚرێﻜﯽ ﻣﯿﻮە 10ﺳــﻨﺪووق ﻧﺎﻓﺮۆﺷــﻦ. ﺋەوان دەڵێﻦ ﻣﻠﯿﺎن داوەﺗە ﻛﺎﺳﺒﯽ و رووﺑەڕووی ھەﻣﻮو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەك دەﺑﻨەوە.
رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرووی % 13ﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛێﺸــەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەوە ﻧﯿﯿــە دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎر ﻛەم ﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە دەرەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸەوە ﺑە دەﯾﺎن ھەزار ﺋﺎوارە ،رووی ﺗێﻜﺮدووە و ھەﻣﻮوی ﺋەو ﺋﺎواراﻧەش ﻟە ھەﻣﺎن ﺑﺎزﻧەدا ﺑە دوای ﻛﺎردا دەﮔەڕێﻦ و ﺑەﺷێﻚ ﻟە دەرﻓەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻗﯚﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﻣﺎم ﺋەﺣﻤەد ﻛە ﻟە ﺳﻮورﯾﺎوە ﺋﺎوارە
ﻛەﻟێﻨێﻚ ﻟــە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەو دۆﺧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎم ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﻧێﻮ ﺳــەرﺟەم ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ. ﻛﺎرزان ﻋەﻟــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻛﺎر ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر ﮔــﺮێ دراوە ﺑــە ھەرﺳــێ
ﭘﺎرێﺰەرێﻚ:
ﻟەﺑەر ﺑێﻜﺎری ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎم ﻣﯿﻮە دەﻓﺮۆﺷﻢ. ﺑﻮوە و 10ﺳــەر ﺧێــﺰان ﺑەﺧێﻮ دەﻛﺎت ،ھەر ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﻛﺎرﺗــﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ دەﻓﺮۆﺷــێﺖ و ﺑــە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ 250دﯾﻨــﺎر ﻟە ھەر ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﻣﯚﺑﺎﯾــﻞ ھﯿــﻮادارە
ﻓﺎﻛﺘەری ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ، ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋەﮔەر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دۆﺧەﻛــە % 50 ﺑەرەو ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﭽێﺖ ،ﺋەوا % 100 ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑﯚ ﺳــەر داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ
رێــﮋەی ﺑێــﻜﺎری دەﺑێــﺖ .ﺋەو ﮔەﺷــﺒﯿﻨە ﻟەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەرووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەوە ﺋﺎراﻣە و داﻋﺸﯿﺶ ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن دوور ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە و ﻣﺎوەﺗەوە ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ دۆﺧەﻛە ﺑﺎش ﺑێﺖ. ﺋەو دەڵێﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﯾــﺎن ﻧەﻣــﺎوە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺎن رەواﻧەی ﻣﺎڵــەوە ﻛﺮدووەﺗــەوە .دواﯾﯿﻦ ھەوڵــﯽ رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ وای ﻛﺮد ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﻟە ھەر ﺷەش ﺷــﺎرەواﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ 906ﻛەس ﺑﺨﺮێﻨە ﺳەر ﻛﺎر. ﺟێﮕەی ﺑﺎﺳــە رێــﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮو ﻟە 6 ،%ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو رێﮋەﯾە ﺑە داﻧﭙێﺪاﻧﯽ ﺧﻮدی وەزﯾﺮی ﻛﺎرﯾﺶ ﺑﯚ ﺳەرووی % 13ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە. ﻛﺎرزان دەڵێــﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛە ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿە و ﻟە وﺗﺎﻧﯽ
دەوروﺑەرﯾــﺶ رێــﮋەی ﺑێﻜﺎری ﺗێﯿﺎﻧﺪا ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە. ھــﺎوﻛﺎت دﻻوەر ﻛﺎواﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری راھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺳــەدان ﻛــەس ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﭘێــﻮە دەﻛــەن ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻟە ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧــﯽ راھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن ،ﺑــەم ﺗﻮاﻧﺎی ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺳــﻨﻮوردارە و ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن درێﮋە ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەدەن و ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵە ﺑﻮدﺟەﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮاوە. ﺑەﮔﻮﺗەی ﻛﺎواﻧــﯽ ،ﻟەو ﺧﻮﻻﻧەی ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑەڕێﻮەی دەﺑەن ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺳــەدان ﻛەس راﺑﮫێﻨــﻦ و دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺨﻮڵﻘێﻨﻦ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎوی ﻟــە 2017ە، ﺑەڵﻜــﻮ ﺗﯿﺎﯾﺪا دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑێﺖ و ﻛﯚﺗﺎ ﺑــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ.
%82ی ﻣﯿﻮەی ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوردەﯾە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣــﺎری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ھەرﭼەﻧــﺪ ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻗەﺑــﺎرەی ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ
ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ھەڵﻜﺸــﺎوە ،ﺑــەم ﺑەرێﮋەی % 82ی ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوردەﯾە و ﺋەوەش ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮوری ﻻواز دەﻛﺎت و ﻧﺮخ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە.
ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﻟەﻻﯾەن دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮاوە و وێﻨەﯾەﻛــﯽ دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑەڕێــﮋەی % 82،4ی ﺋــەو ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗەی ﻟە
ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ ،ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوردە ﻛﺮاون و ﺗەﻧﯿﺎ % 17،6ی ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ ﻋەﻟﻮەﻛﺎن ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿە. ﻟە ﺋﺎﻣﺎرەﻛەی دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎردا
روون ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑڕی 415ھەزار و 719 ﺗــﯚن ﻣﯿﻮەﺟﺎت ﻟــە ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاوە ،ﻟەو ﺑــڕەدا 342ھەزار و 366ﺗــﯚن ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗــﯽ دەرەوە و ﺗەﻧﯿــﺎ 73ھــەزار و 353ﺗﯚن ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﺑــﻮوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــڕی 50ھــەزار و 925ﺗــﯚن ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﺋەوەش ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــە ﺑەرێﮋەی 44 %ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ ﮔەورەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ﭘێﻚ دێﻨێﺖ و ﺋەوەش زﯾﺎن ﺑــە ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وت دەﮔەﯾەﻧێــﺖ و ﻧــﺮخ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە ،وەك ﺋەوەی دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎر ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﻛﺮدووە. ﺑەﮔﻮێﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎر ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺳــەوزەواﺗﯽ ھﺎوﯾﻨــە ﺗﻮاﻧــﺎی زﯾﺎﺗــﺮە ﺗﺎ ﺑە ﺳــەوزەواﺗﯽ زﺳــﺘﺎﻧە .داﺗﺎﻛﺎن رووﻧــﯽ دەﻛەﻧــەوە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ
ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑڕی 415ھەزار و 719ﺗﯚن ﻣﯿﻮەﺟــﺎت ﻟە ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە 2015دا ﻟە ﻛــﯚی 100ھەزار و 148ﺗﯚن ﺳــەوزەواﺗﯽ زﺳﺘﺎﻧە ﻛە ﻟــە ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺗەﻧﯿــﺎ 31ھەزار و 393ﺗــﯚن ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑــﻮوە ﻛــە دەﻛﺎﺗە رێــﮋەی 31 %ی ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺳەوزەواﺗﯽ زﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑەم 68ھەزار و 755 ﺗﯚن ﺳــەوزەوات ھﺎوردە ﻛﺮاوە ﻛە رێﮋەی % 69ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. ھەرﭼﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺳەوزەواﺗﯽ ھﺎوﯾﻨەوە ھەﯾــە 894 ،ھەزار و 729ﺗﯚن ﺳــەوزەواﺗﯽ ھﺎوﯾﻨە ﻟە ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﻟەو رێﮋەﯾەدا 472ھەزار و 444ﺗﯚن ﺳەوزەواﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻛە رێﮋەی % 53ی ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ
ﺳەوزەواﺗﯽ ھﺎوﯾﻨە ﭘێﻚ دێﻨێﺖ، ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر 422ھەزار و 285 ﺗﯚن ﺳــەوزەواﺗﯽ ھــﺎوردە ﻛە رێـــﮋەی % 47ی ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. داﺗﺎﻛﺎن ﻛە ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاون ،رووﻧﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛــە ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺳەوزەواﺗﯽ ھﺎوﯾﻨــە و ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗــﺪا ،ﭘێــﺶ ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ دھﯚك ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﻛەوﺗــﻮوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻋەﻟﻮەی دھﯚك ﻟە ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺳــەوزەواﺗﯽ زﺳــﺘﺎﻧەدا ﭘێﺶ ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﻛەوﺗﻮوە.
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەڵەﺑﺠە :ﺋێﻤە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ھﺎوﻛﺎری ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺑﻜەﯾﻦ
13
وﺷە /ھەڵەﺑﺠە- ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺋەو ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨﺮاوی ﺟﯿﻜﺎی ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ و وەزﯾﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺧەﺗﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎری ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘــێ ﺑەﺧﺸﺮاوە ،ﺑەھﯚی ﺋەو داھێﻨﺎﻧەی ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﻣێﺮووﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دا، ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟە ﻧﺎﯾﻠــﯚن و ﭘﻮوش، ﺳــﺎردﻛەرەوەی ﺑﯚ ھەﻧﺎر دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺋێﺴﺘەش ﺑەردەواﻣە ﻟە داھێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ و رۆژﺑەرۆژ ﻟە ﻧﺎو ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵەﻛەﯾﺪا داھێﻨﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت و ﺗــەواوی ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳەرﺳﺎم ﻛﺮدووە ،ﺑە داھێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ و ﻟە ﭘﺎرﭼە زەوﯾﯿەﻛﺪا ﺑەرھەﻣێﻜﯽ زۆر ﺑەرھەم دەھێﻨێﺖ. ﺋــﺎزاد ﻣﺤەﻣــەد ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯿﯿەﻛــەی ھەڵەﺑﺠــە ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ﺑﺎوﻛﻤەوە ﻓێﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﻮوم و ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15ﺳــﺎڵە ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﻢ،
ﺑﯿــﺮم ﻟەوە ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەردەوام ﭼﺎوەڕێــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯿﻦ ،دەﺑێﺖ ﺧﯚﯾﺸﻤﺎن ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ و داھێﻨﺎﻧﻤﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە دەﺳﺘﻢ ﻛﺮد ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎر و ﺳەرﻛەﺗﻮو ﺑﻮوم“. ﻣﺤەﻣەد دەڵێ” ،ﻟەﺳــەر ﻗەدی ﺗەﻣﺎﺗــە ،ﺑﺎﯾﻨﺠﺎن و ﺧەﯾﺎر و ﺑﯿﺒەر و ﻛﻮوﻟەﻛەم ﺑەرھــەم ھێﻨﺎوە ،ﺑە ﭘێﻮەن ﻛــﺮدن ،ھەروەھﺎ دەرﻣﺎﻧﯽ ﮔﯿــﺎ ﻛەڵەﻛﻢ دروﺳــﺖ ﻛﺮد ﻛە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﭼﺎرەﺳــەری ﻧەﺑﻮوە ،ﺋــەو ﮔﯿﺎﯾە ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧەﯾﺎر ﻟەﻧــﺎو دەﺑﺎت، ﺑﯚﯾە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑەرھەﻣﯽ ﺧەﯾﺎرم ھەﻣﻮوی ﺑەرھەﻣــﯽ ﺑﺎش ﺑﻮوە و ھﯿﭽﯽ ﺧﺮاپ ﻧەﺑﻮوە“. ﻟــە ﺗﺎزەﺗﺮﯾــﻦ داھێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎرەﻛەی ھەڵەﺑﺠە ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺪا ،ﺧﺎﻧﻮوی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﻛــە وەك ﺳــﺎردﻛەرەوە ﺑەﻛﺎری دەھێﻨێﺖ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ھەﻧﺎر، ھەرﭼەﻧﺪە ﺧﺎﻧﻮوی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ زۆر ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﯚ ﮔەرﻣﺎ ﺑەﻛﺎری دەھێﻨﻦ ،ﺑەم ﺋﺎزاد ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە وەك ﺳﺎردﻛەرەوە ﺑەﻛﺎری دێﻨێﺖ.
ﺋــﺎزاد دەڵــێ” ،ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯿﻢ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻛــە درێﮋﯾﯿەﻛــەی 51ﻣەﺗــﺮە و ﭘﺎﻧﯿﯿەﻛەﺷــﯽ ﻧــﯚ ﻣەﺗــﺮە ،ﺑە ﭼﻮاردەورﯾــﺪا ﺑﯿﺒــەرم ﭼﺎﻧﺪووە ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی ﯾــەك ﻣەﺗﺮ ﺑﯿﺒەرەﻛە ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﺗەﺧﺘەم ھێﻨﺎوە ﻟەﻧــﺎو ﺧﺎﻧﻮوەﻛەم داﻧﺎوە، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭘﻮوش و ﭘەﺷــﻢ ﻟەﺳــەر ﺗەﺧﺘەﻛﺎن داﻧــﺎوە و ھەﻧﺎرەﻛەم ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ﺋەو ﭘﻮوﺷە“.
ﺋــەو ﺑەردەواﻣــﯽ ﺑە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ دەدات و دەڵێ” ،ﺋــەو ﻧﺎﯾﻠﯚﻧەش ﻛە ﺧﺎﻧﻮوەﻛەم ﭘێﯽ داﭘﯚﺷــﯿﻮە، ﺑەﻗﻮڕ ﺳــﻮاﻗﻢ داوە ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ھەﻣﻮو ھەﻓﺘەﯾەك ﯾــەك ﺟﺎر ﺋﺎو دەﺧەﻣە ژێﺮ ﺗەﺧﺘەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی زەوﯾﯿەﻛە ﺑەﺟﻮاﻧــﯽ ﺋــﺎو ھەڵﻤﮋێــﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ھەواﯾەﻛﯽ زۆر ﺳــﺎرد دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛە ھەر ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺗێﺪا ھەڵﮕﺮی ،ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺧﺮاپ ﻧﺎﺑێﺖ“.
زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋەو زەوﯾﯿــە ﺋــﺎو ھەڵﺪەﻣﮋێﺖ و ﻧﺎﯾﻠﯚﻧەﻛەﺷﻢ ﺳــﻮاق داوە ،ﮔەرم ﻧﺎﺑێﺖ و ﭼﻮاردەوری ﺧﺎﻧﻮوەﻛەش ﺑﯿﺒەرە و ﺳــەوزە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻛەوە ھەوای ﺳــﺎرد و ﺷێﺪار دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﺋەو ھەﻧﺎراﻧە وەك ﺧﯚﯾﺎن دەﻣێﻨﻨەوە“. ﺋــەو ھەﻧﺎراﻧــەی ﺑــە ﺧﺎﻧــﻮوە دەﺳﺘﻜﺮدەﻛەی ﺋﺎزاد ھەڵﮕﯿﺮاون، ﭘێﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ ﺧﺮاوﻧەﺗە
ﻧﺎو ﺋەو ﺳﺎردﻛەرەوە دەﺳﺘﻜﺮدەوە و وەك ﺧــﯚی دەڵێ” ،وەك ﺋەوەﯾە ﺋەﻣڕۆ ھەﻧﺎرەﻛﺎن ﻟێﻜﺪراﺑﻨەوە“. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋﺎزادی ﺟﻮوﺗﯿــﺎر ﺗەﻧﯿﺎ ﺧــﯚی و ﻟە زەوﯾﯿەﻛﯽ ھەﺷــﺖ دۆﻧﻤﯿــﺪا 160ﺗــﯚن ھەﻧــﺎری ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە ،ھەﻧﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزاد ﻛڕﯾﺎرێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ھەﯾە ،ﺋێﺴﺘەش زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﺗــﯚن ھەﻧﺎری ﻟەﻧﺎو ﭘەﻧﻜەرەﻛــەی داﻧــﺎوە و رۆژاﻧە ﺑەﺷــێﻜﯽ رەواﻧــەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ
ھەرێــﻢ دەﻛﺎت ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛەش ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەدەﻧە ﺋەو ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺑﯚﯾﺎن ﺳﺎغ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺟﻮوﺗﯿﺎرەﻛە دەڵێ” ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺟﯿﺎ ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ھەﻧــﺎری ﺧﯚم ،دوو ھەزار ﺗﯚن ھەﻧــﺎری ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺗــﺮم ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ راﻧﯿــە و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﺳﺎغ ﻛﺮدووەﺗەوە“. ﺳــﺘﺎر ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﻤە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ھﺎوﻛﺎری ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺑﻜەﯾﻦ . ھەڵەﺑﺠــە ﺑــە ﺑەرھەﻣــﯽ ھەﻧﺎر ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــە ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەڵەﺑﺠە ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟەو ﺷﺎرەدا 15 ھەزار ﺗﯚن ھەﻧﺎر ﺑەرھەم ھﺎﺗﻮوە، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێــﻢ 20ﺑــﯚ 25ھــەزار ﺗﯚن ھەﻧﺎر ﺑﻮوە ،ﻟــەرووی ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ھەﻧﺎرەﻛەﺷەوە ،ھەﻧﺎری ھەڵەﺑﺠە ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم دێﺖ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا.
ﻧﺎدر ڕۆﺳﺘﯽ :ﮔەﺷﺘﯿﺎری زﺳﺘﺎﻧە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳەرەﺗﺎداﯾە
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺳﻮود ﻟە ﮔەﺷﺘﯿﺎری زﺳﺘﺎﻧە وەرﺑﮕﺮێﺖ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ - ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺟﮕــە ﻟە وەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەھﺎر و ھﺎوﯾﻦ ،زﺳﺘﺎﻧﯿﺶ وەرزێﻜە ﻛە دەﻛﺮێﺖ ﻟەڕووی ﮔەﺷﺘﯿﺎرەوە ﺳــﻮودی ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﺑەﻓﺮی ﻟێ دەﻛەوێــﺖ .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﭼﯿﺎﯾﺎﻧەی زۆرە ﻛــە ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺳﭙﯽ دەﭼﻨەوە ،ﺑەم ﺟﮕە ﻟە دﯾﻤەﻧﯽ دڵڕﻓێﻨــﯽ ،ﺑێ ﻛەڵﻚ ﻣﺎوﻧەﺗەوە. ﺋەو ﻛﺎﺗﺎﻧەی ﺑەﻓﺮ ﺳەر ﭼﯿﺎﻛﺎن
ﺳﭙﯽ دەﻛﺎت ،ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎرەﻛﺎن ﺑﯚ ﯾﺎری ﺗﯚﭘەڵ و دەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻧﺪووی ﺟەﻧﺠﺎڵﯽ ڕۆژاﻧﯽ ﭘڕ ﻛﺎر ،ﺧﯚ ﺑﯚ ﺋەو ﭼﯿﺎﯾﺎﻧە دەﻛﻮﺗﻦ .ﺟﮕە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ، ﺳــﺎﻧەش ﺧەڵﻜێﻚ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺧﻮارووی ﻋێﺮاق ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی ﺑەﻓﺮی ﻟێ ﻧﺎﺑﺎرێﺖ ،ﺑە ﻟێﺸﺎو ڕووی ﺗێﺪەﻛەن .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋــەوە داھﺎﺗێﻜــە و ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎر ﺑــﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دەﻛﺎت ،دەﻛﺮێﺖ ﺳﻮود ﻟەو ﺳﺎﻣﺎﻧە وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺋﺎوڕی ﻟێ ﻧەدراوەﺗەوە. ﻧﺎدر ڕۆﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ھەرێﻤــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە ﺑەﻓﺮی ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدات ،ﻛە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻦ ﺑﯚ ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر و ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ، دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛﺮدووە و ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﺎرﯾﺪاﯾە زﯾﺎﺗــﺮ ﭘەرەی ﭘێ ﺑﺪات. ﺑــەم دەڵــێ” ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەﺷــﺘﯿﺎری زﺳــﺘﺎﻧە ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿە“. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆرن ﺋەو ﭼﯿﺎﯾﺎﻧەی ﻟە وەرزی زﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﻓﺮی زۆرﯾﺎن ﻟــێ دەﻛەوێﺖ و ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋﯾــﺶ دەﻣێﻨﻨــەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﻧەﮔﯿﺮاوە، ﻛە رۆﺳــﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ
ﻧﺎوﭼەی ﺋﺎﻣێــﺪی و ﭼﯿﺎی ﮔﺎرە و ﺋﺎﻛــﺮێ و ﭘﯿﺮەﻣەﮔــﺮوون و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و ﺋەﺣﻤــەد ﺋﺎوا و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ دەدات ،ﻛە زۆر ﻟەﺑﺎرن ﺑﯚ ﭘڕۆژەی ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ ھﺎوﯾﻨە و زﺳﺘﺎﻧە. ﺟﮕە ﻟە دﯾﻤەﻧــﯽ دڵڕﻓێﻨﯽ ﯾەك ﭘﺎرﭼــە ﺳــﭙﯽ ،ﺑەڕێﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛێﺒەرﻛێ و ﺧﻠﯿﺴــﻜﺎﻧێﯽ ﺳــەر ﺑەﻓــﺮ ،ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﻦ ﻟــە ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری زﺳﺘﺎﻧە و دەﺳﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻛە ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺋەوەی ﺋەزﻣﻮون ﻛــﺮدووە ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛــەی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋەرێﻨﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﻛەرﻧەﭬﺎﻧە دەدات ﻟە ڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ
ﺋەﺑﻮﻋﻮﺑێﺪ:
ﺳــﺎﻧە ﻟە ﻧﯿﻮەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەوە ﮔەﺷــﺘﯿﺎری زﺳــﺘﺎﻧە زۆرە و ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ﭼﺎوەڕێ دەﻛﺮێ ﻟەو ﺳــەروﺑەﻧﺪەدا ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘﺎر ﮔەﺷﺘﯿﺎرێﻜﯽ زۆر ﺳەرداﻧﻤﺎن ﺑﻜەن ﮔەﺷﺘﯿﺎردا .ھەر ﺋەو ﻛەرﻧەﭬﺎﻧە، ﭼەﻧﺪ ﺗﯿﻤێﻜﯽ ﺧﻠﯿﺴﻜﺎﻧێﯽ ﺳەر ﺑەﻓﺮی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗﯽ و ﭼﯚﻣــﺎن و ﻛــﯚڕەك داھێﻨﺎوە و ﺳــﺎﻧە ﻟە وەرزی ﺑەﻓﺮ ﻛەوﺗﻨﺪا ﭼﺎوەڕێﯽ دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزارن ﻟە ھەوڵﯿﺎن ﺑﯚ ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎر؛ ﻛێﺒەرﻛێﯿــﺎن ﺑﯚ ﺑــەڕێ ﺑﺨﺎت، ﻛە ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ڕۆﺳــﺘﯽ دەڵێ، ”ھێﺸﺘﺎ وەرزی ﺑەﻓﺮﺑﺎرﯾﻦ ﻣﺎوە و ﺟﺎرێ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺋﺎﺧﯚ ﺋەﻣﺴﺎڵ ڕێﻚ دەﺧﺮێﺖ ،ﯾﺎﺧﻮد ﻧﺎ“. ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻜــەﻛﺎن ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەرن ﺑــﯚ ﺑەڕێﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﯾﺎرﯾﯿە و ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــێ ﺷﻮێﻨﯽ ﺟﯿــﺎ ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻜەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎﭬــﯽ و ﺑﺎﺑﻠــﯚ و ﻛــﯚڕەك ھــەن .ﻧﺎدر ڕۆﺳــﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳــﺘەی ھەرێﻤــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵــێ” ،ﺟــﺎران ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻟەﺳــەر ﭼﯿﺎﻛﺎن ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەر ﭼﯿﺎی ﺋەزﻣەڕ و ﺑﺎﺑﻠﯚ و ﻛــﯚڕەك ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ و ڕێﺴﺘﻮراﻧﺖ و ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣﺎﻧەوە ھەن ،ﻛە ﺋەواﻧە ھﯚﻛﺎری ﺑﺎﺷــﻦ ﻟە ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری زﺳﺘﺎﻧە“. ﺑەم ﺳــەرﺑﺎری ﺋەواﻧە ،ﺑەﺑڕوای
ڕۆﺳﺘﯽ ھێﺸﺘﺎ ﺷﻮێﻨﯽ زۆر ﮔﻮﻧﺠﺎو ھەن و ﻓەراﻣﯚش ﻛﺮاون. ﺋەﺑــﻮ ﻋﻮﺑێــﺪ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻜــﯽ ﻛﯚڕەك ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑەﻓــﺮ ﻛەوﺗﻦ، ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ڕوو ﻟــە ﭼﯿﺎی ﻛﯚڕەك دەﻛــەن ﻛــە زۆرﺑەﯾﺎن ﻋەرەب و ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ“. ﭼﯿــﺎی ﻛﯚڕەك ﺟﮕە ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣﺎﻧەوە و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ و ڕێﺴــﺘﻮراﻧﺖ، ﭼەﻧﺪان ﯾﺎرﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وەرزی زﺳــﺘﺎﻧەی ھەﯾە .ﺋەﺑﻮ ﻋﻮﺑێﺪ ﺑﺎس ﻟە ﭼەﻧﺪ ڕۆژی ڕاﺑﺮدوو دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗێﻚ 50ﺳﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮ ﺑەﻓﺮ ﻛەوت ،ﺧەڵﻚ ﺑە ﻟێﺸﺎو ﺳەرداﻧﯽ ﻛــﺮدوون و دەڵێ” ،ﺳــﺎﻧە ﻟە ﻧﯿﻮەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەوە ﮔەﺷﺘﯿﺎری زﺳــﺘﺎﻧە زۆرە و ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ﭼﺎوەڕێ دەﻛﺮێ ﻟەو ﺳەروﺑەﻧﺪەدا ھﺎوﺷێﻮەی ﭘﺎر ﮔەﺷﺘﯿﺎرێﻜﯽ زۆر ﺳەرداﻧﻤﺎن ﺑﻜەن“. ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋﺎﻣــﺎری ژﻣــﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ زﺳﺘﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﺑەﭘێﯽ دواﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎری دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﻧﯚ ﻣﺎﻧﮕﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و 100ھەزار
ﮔەﺷﺘﯿﺎر ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە .ﺋەوەش ﺑﯚ دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار دڵﺨﯚﺷــﻜەرە، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﻛﯚی ﺳــﺎڵﯽ ﭘﺎر، ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺑﻮو. ھەر ﺑەﭘێﯽ داﺗﺎی دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،زﯾﺎﺗﺮﯾﻨﯽ ﺋەو ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧەی ڕووﯾــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە ،ھــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺧﻮارووی ﻋێﺮاق ﺑﻮون. دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑــەو ڕێــﮋەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ڕازی ﻧﯿﯿــە و ﻧــﺎدر ڕۆﺳــﺘﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑــەردەوام ﻟــە ھەوڵﺪاﯾە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر و ﺑﻮارﯾﺎن ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴــێﻨﯿﻦ ﺑﯚ ڕاﻛێﺸــﺎن و ھێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری زﯾﺎﺗﺮ .ﺋەو ﺑﺎس ﻟــە ﭘﻼﻧﯿــﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﭼﯿﺎی ﺳــەﻓﯿﻦ دەدات ﻛــە ﻟەﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە ،ﮔﻮﻧﺪێﻜﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻟێ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ و دوو ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻜﯽ ھەﯾــە ،ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﺳــەر ﭼﯿﺎﻛە و ﺋەﮔــەر ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺳــﻮودی ﺋەرێﻨﯽ ﺑﯚ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری زﺳــﺘﺎﻧە دەﺑێﺖ. ﺟﯿﺎ ﻟەوەش ھەر ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەی دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑﯚ ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ،دﯾﺰاﯾﻦ ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻜﯽ ﭼﯚﻣــﺎن ﺑــﯚ ﺳــەر ﭼﯿــﺎی ھەڵﮕﻮرد ﺗەواو ﺑﻮوە و ڕۆﺳﺘﯽ دەڵــێ” ،ﭼــﺎوەڕێ دەﻛﺮێﺖ وەﺑەرھێﻨێــﻚ وەری ﺑﮕﺮێﺖ و ﻛﺎری ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت“.
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯿﯿەﻛەی ھەڵەﺑﺠە ﻟە داھێﻨﺎن ﺑەردەواﻣە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑەﻓﺮ ﻛەوﺗﻦ ،ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ڕوو ﻟە ﭼﯿﺎی ﻛﯚڕەك دەﻛەن“
ﺋﺎﺑﻮوری
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﺋﯚﭘﯿﻚ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺎت ﺑڕی 200ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ رۆژاﻧە ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەوەش ﻟەﮔەڵ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗەﻛە ﯾــەك ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە .ﺑەڵﻜﻮ ﻋێﺮاق رووﺑەڕووی ﻛێﺸەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ دەﻛﺎﺗەوە
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ھەرﭼەﻧــﺪ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ھەﻧــﺎردەﻛﺎری ﻧەوت/ ﺋﯚﭘﯿﻚ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﭼەﻧﺪ ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ و ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ واژووی ﻛــﺮدوون، ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑﺸــﻜێﻨێﺖ، ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ، ﭘﺎﺑەﻧﺪی دەﻛەن ﺑــە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ،ﯾﺎن ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮی ﻧەوت ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﺪا. رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ ﻟــە 30ی ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ 2016دا ،وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەﻧــﺪام ﻟــە رێﻜﺨﺮاوی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت/ ﺋﯚﭘﯿﻚ ﻟەﺳەر ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺑڕی ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ،ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑەرز راﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎدا و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺟﯚرێﻚ ﻟە ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺧﻮاﺳــﺖ و ﺧﺴﺘﻨە ﺑﺎزاڕدا. رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺑەزووﯾﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت داﻧﺎ ،ﺋەوەش ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿﯿەﻛە ﺑﻮو. ﺑەﮔﻮێﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ،وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻧــﺪام ﻟــە ﺋﯚﭘﯿﻚ ﺑــە ﺗێﻜڕای رۆژاﻧــەی ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن و 200 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﺳــﻨﻮوردار دەﻛەن .ﺑەﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ رۆژاﻧە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەر 14وﺗــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ ﺑــﯚ 32ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوت ﻛــەم دەﺑێﺘەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺶ ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەﻧﺎردەی ﺋﯚﭘﯿﻚ 33ﻣﻠﯿﯚن و 600ھــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧە ﺑــﻮو .ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﻋێــﺮاق دەﺑێﺖ ھەﻧــﺎردەی 200 ھــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧە ﻛــەم ﺑﻜﺎﺗــەوە .رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﺋﯚﭘﯿﻚ ﻟەوەﺗەی ﺳــﺎڵﯽ 2008ەوە
ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ دەﺑێﺖ
ﻗەﺑــﺎرەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑــڕی ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺳــﻨﻮوردار ﺑﻜﺮێﺖ ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻗەﺑﺎرەی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە ﻛﻮرﺗــﯽ دەدات .ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ 2013ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ،ﺑەھﯚی ﺧەرج ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەك و رەواﻧــە ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘــﺎرەی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑﺎرودۆﺧەﻛە وا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت دەﺳــﺖ ﺑە ﻗەﺑــﺎرەی ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﺋێﺴﺘە، ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻏــﺪا ﯾــﺎن ھەوﻟێﺮ ھەﻧــﺎردە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺧﺎڵﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑــڕی ﭘﺘﺮۆدۆﻻری ﺷﺎرەﻛە دەﺑێﺖ. ﻛەواﺗــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﮋارەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﻧﺎﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﺳــەر داھﺎﺗــﯽ ﺳــﻨﻮورداری ﺷــﺎرەﻛە دەﻛەوێــﺖ ،ﺋــەوە ﻟە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﺪا ﻛە ﺳەﺗﺎن ﭘڕۆژەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻟەو ﺷــﺎرەدا ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﭘەك ﺧﺮاون و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎش ﻗــەرزی ﺳــەﺗﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ و ﺑەڵێﻨﺪەری ﻟەﺳــەر ﻛەڵەﻛە ﺑﻮوە.
داﺑﻨێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻋێﺮاق ﻓﺸﺎری ﺑڕی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی روﻣەﯾﻠەی ﻟەﺳــەر ﺑێﺖ ،ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ﮔەڕەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚڵەﺗــﺪا ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﺳەر واژوو ﻛــﺮاوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﻧەﻛﺮاوە و ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە .ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺑڕی
ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆژاﻧــە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ 600 ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ ھەﯾە و ﻟە ھەوڵــﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛێڵﮕە ﺗــﺎزەﻛﺎن و ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗە ﻟە ﻛێڵﮕــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧــﺪا .ﻟە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﺪا ﻛە ﮔێڵﮕە ﮔﺮێﺒەﺳﺖ ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯿﺎن ﻟــەو ﺑڕە زﯾﺎﺗﺮە
ﻋێــﺮاق ﺑەھــﯚی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺗێﭽﻮوی ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﻧﺎوﭼــە وێﺮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻧــﮓ ﻟەﻻﯾــەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەھﯚی ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــەوە ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ رووﺑــەڕووی ﻛێﺸــە ﺑﺒێﺘــەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێﺮاق وا دەﺧﻮازێﺖ ﻟە ﭘێﻨــﺎو داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮدا ،ﻗەﺑﺎرەی ھەﻧﺎردە ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە.
روﻣەﯾﻠە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ رۆژاﻧەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 450ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت دەﺑێﺖ ﺑەﯾەﻛــەم رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە دادەﻧﺮێــﺖ ،ﭘێﺸــﺘﺮ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪام ﻟــەو رێﻜﺨﺮاوەدا، ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ،ﺑە ﻋێﺮاﻗﯿﺸەوە ﻛە دواﺟــﺎر رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑــڕی ھەﻧﺎردە ﻧﯿﺸــﺎن دا ،ﺑەم ﺧﺎڵــﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ،ﺳﺎزﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾە ﺑﻮو ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺮان ﻟە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﺪا. ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﻣﺎوەی 2016دا، ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎب ﺑــەدواوە ﻟە ﺳــەرووی ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚن و 600ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺋەوەش ھەڵﻜﺸﺎﻧێﻜە ﺑە ﻟە ھەﻧــﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺧﺴﺘﻨەﺳــەری ﺑــڕی ھەﻧﺎردەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە. ﺋــەوەی ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑێــﺖ ﺑــە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــە ﺳﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕی ھەﻧﺎردە ﺑە رۆژاﻧەی 200ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێﺖ ﻛــە دەوڵەﺗﯽ
ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛە ﻋێــﺮاق ﺑەھﯚی ﺟەﻧﮕﯽ داﻋــﺶ و ﻟێﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ، ﺧەرﺟﯿﯿەﻛــﯽ زۆری ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ دەﻛەوێــﺖ .ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧــە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت دەﺑێﺖ، ﺑــەم رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﺋﯚﭘﯿﻚ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺎت ﺑڕی 200ھــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ رۆژاﻧە ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەوەش ﻟەﮔەڵ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ و ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗەﻛە ﯾەك ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە .ﺑەڵﻜﻮ ﻋێــﺮاق رووﺑــەڕووی ﻛێﺸــەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟــە ﺣﺎڵەﺗێﻜﺪا ﻋێﺮاق ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮓ، ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼە وێﺮاﻧەﻛﺎن ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت، ﻧﺎﭼﺎر دەﺑێﺖ ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﯚﭘﯿــﻚ ﻧەﺑێﺖ و ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻛێﺸەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت
ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﻟــە ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕی ھەﻧﺎردەی ﻧەوت رووﺑەڕووی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﺑێﺘەوە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗەوە ھەﯾە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯽ ﭘــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ و ﭘﺘﺮۆﭼﺎﯾﻨﺎ )ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﭼﯿﻨﯽ( ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009 واژووی ﻛﺮدووە ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت رێﮕــﺮ ﺑێﺖ ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ،دەﺑێﺖ ﻗەرەﺑﻮوی ﺋەو ﺑڕە ﻧەوﺗە زﯾﺎدەﯾە ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ﻛێڵﮕەﻛــە ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﺖ، ﺑەم ھەﻧﺎردە ﻧﺎﻛﺮێﺖ. روﻣەﯾﻠە وەك ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ،رێﮋەی % 50ی ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎوی وﺗەﻛە ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ رۆژاﻧــەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 450ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت دەﺑێــﺖ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎوەﻧﻜﺎر ﻟەو ﻛێڵﮕەﯾــەدا ﭘﻼﻧﯽ ﭘەرەﭘێﺪان و ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە. ﻣــﺎدەی 12.5ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗﯽ روﻣەﯾﻠە ﺑەﮔﺸﺘﯽ و ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻒ و ﺋەی ﺑەﺗﺎﯾﺒەت، دووﭘــﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧــەوە ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــڕی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛەم ﻛــﺮدەوە ،دەﺑێﺖ ﻗەرەﺑﻮوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧەوﺗﯿﯿەﻛــە ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﺑــڕە ﻧەوﺗەی ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﺪاﯾە ﺑەرھەﻣﯽ ﺑێﻨﻦ ،ﺑەم ﺑەھﯚی رێﮕﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ
دەوڵەت ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ. ﺣﺎڵەﺗەﻛــە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ،ﺋەﮔەر ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن ﻟە ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗﯽ روﻣەﯾﻠە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 450 ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ رۆژاﻧە ﺑێﺖ، ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑەھﯚی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ ﺑﯿەوێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن و 250ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯽ روﻣەﯾﻠە ھەﻧــﺎردە ﺑﻜﺎت، ﺋــەوﻛﺎت دەﺑێــﺖ ﻗەرەﺑﻮوی ﺋەو 200ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗە ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛــە ﻟــە ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛەﯾــە ،ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەت رێﮕــەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن ﯾــﺎن ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەداوە. ﺋەو ﺑڕﮔەﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دەﺧﺎﺗــە ژێــﺮ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧێﻜــﯽ ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﺒﺎرەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾﺎن دەﺑێــﺖ ﻗەرەﺑــﻮوی 200ھەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗەﻛە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳەرﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛە ﺑﻜﺎﺗەوە، ﯾــﺎن دەﺑێــﺖ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ ﭘێﺸێﻞ ﺑﻜﺎت. ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەر ﻟە دوای 2003ەوە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاون ،ﺣﻜﻮوﻣەت زﯾﺎﺗﺮ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﻟەﺳــەر ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺑﻮوە ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺑﺎﺷﻮوری وﺗەﻛــــــە، % 70ی ﯾەدەﮔﯽ ﻧەوﺗەﻛەی ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ،ﺑەم ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗــﯽ
ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەوە ،ﻛﺮدەﯾەﻛﯽ روون و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە .ﻟەوەھﺎ ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯿﺸﺪا ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮوە ،ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺋەﺳﺘەم دەﺑێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑﯽ ﭘــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﻛﻮوك واژوو ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ھﯿــﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﻧەﻧﺮاوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە واژووﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛەی واژوو ﻛــﺮدووە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛەرﻛﻮوك ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــﺎدەی 140ﭘێــﻚ دێﻨێﺖ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە دەﺳﺘﻮوری ﻧﻮێﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪ و ھەرێﻢ ﺑەڕێــﻮە ﺑﺒﺮێﺖ، ﺑەم ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎ دەﺳﺘﻮورﯾﯿەی ﭘێﺸێﻞ ﻛﺮدووە. ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟــە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟەژێــﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــە ،ﺑەم ﺑــەو ﺑﺎرودۆﺧەوە ھﯿﭻ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿــەك ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭘەرەﭘێﺪان ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻜﺎت ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺑڕی ھەﻧــﺎردەی ﻋێﺮاق
ھﯿــﭻ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەك ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭘەرەﭘێﺪان ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻜﺎت ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك، ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾــﻦ ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺑﯚ ﺑﺒﺎت ،ﺋــەوەش ھەﻣﺎن ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﻛە ﺟەﺑﺎر ﻟﻌێﺒــﯽ وەزﯾﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺳەروﺑەﻧﺪی ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﺋﯚﭘﯿﻚ ﺑە ﺋﺎژاﻧﺴەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﺋەﮔەر ﺋــەو ﻛێڵﮕﺎﻧــەی ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﺳەر واژوو ﻛﺮاوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ﺑڕەی ﻋێﺮاق ﺑەﭘێــﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﺮدووە ﺑەرھــەم ﺑێﻨﻦ، ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە رێﮕەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗــﺪا ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك دەﺑێﺖ ،ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەرەوەی ﺳــﯚﻣﯚ/ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻧەوﺗەﻛەی ﺑەﺷــێﻮەی ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ. ھەرﭼﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ھەﺑێﺖ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە داھﺎﺗــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛــە ﭘﺸــﺖ ﺑە ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر دەﺑەﺳــﺘێﺖ ،ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە دەوەﺳــﺘێﺘە ﺳــەر
ﻛە دەﺑێــﺖ ﻋێــﺮاق ھەﻧﺎردەی ﺑﻜﺎت ،ﺑﮋارەی ﺗﺮ ﺋەوەﯾە ﻛە رێﮕە ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑﺪرێﺖ و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەﺷێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧەوﺗەﻛــەی ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت ،ﺋــەوەش ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق دەدات ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋــەو ﺑڕە ﻧەوﺗەی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە رادەﺳﺘﯽ ﺳــﯚﻣﯚ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑڕی زﯾــﺎدە ﺑەرھەﻣﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ وەك روﻣەﯾﻠە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــە ﻟــە 2014ەوە ﺑەﺷــێﻮەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧەوﺗەﻛــەی ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت و ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا رووﺑەڕووی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋﯿﺘﺤﺎدی ﺑﻮوەﺗەوە، ﻟەو ﻛێﺸە ﺗﺎزەﯾەدا ﻛە ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﯿﺘﺤــﺎدی دێﺘــە ﭘێﺸــەوە، دەرﻓەﺗێﻜــﯽ ﺗﺮی ﻟە ﭘێﺸــە ﺑﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوﺗەﻛەی، ﺋەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەش ﻟەﯾــەك ﻛﺎﺗﺪا ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋﯿﺘﺤﺎدی و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺷﻜێﺘەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دەﺳەت ﻟە دۆڵێﻚ و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە دۆڵێﻜﯽ ﺗﺮدا
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﮔەڕێﻨەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﺑەﮔﻮێــﺮەی راﭘﺮﺳــﯽ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﺷــﺪاری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﭘڕۆژەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا، زﯾﺎﺗﺮ % 76ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺧەڵﻚ ﻧﺎﮔەڕێﻨەوە. ﺑەﺷﺪاری ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا ﺋەﻧﯿﺴــﺘﯿﻮﺗﯽ رﯾﻔــﯚرم ﺑــﯚ ﮔەﺷــەﭘێﺪان RID/ﺑەھــﺎوﻛﺎری رێﺨــﺮاوی ﻓﺮﯾﺎﮔــﻮزاری ﮔەﻟﯽ ﻧەروﯾﺠﯽ NPA/ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﺘەوﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛــە ﺗــﺎ ﻛﯚﺗــﺎی 2019دەﺧﺎﯾەﻧێــﺖ ،راﭘﺮﺳــﯽ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﺷــﺪاری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋەﻧﺠﺎم داوە. راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﺑەﺷــێﻮەی ﻧﯿﻮﭼە ھەڕەﻣەﻛﯽ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە و 550ﻛــەس ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە رێﮕەی ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﻓﯚڕﻣﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿەوە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﺗێــﺪا ﻛــﺮدووە. ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑﯚ ﻛﯚی ﭘــڕۆژەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ،ﺷــەش ﻓﯚﻛەس ﮔﺮووپ ﺑە ﺑەﺷﺪاری 100ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎز ﻛﺮاون. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛە ﻟــە دوو رۆژی راﺑــﺮدوودا ﻟەﻻﯾــەن
ﺋەﻧﯿﺴﺘﯿﻮﺗﯽ رﯾﻔﯚرم و ﻓﺮﯾﺎﮔﻮزاری ﮔەﻟﯽ ﻧەروﯾﺠــﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﺘێﺒێﻜــﺪا ﺑــو ﻛﺮاﯾــەوە، ھــەردوو رێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛــە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی 2019 ﺑــەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﻛﺎر دەﻛــەن، ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ
ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮان دەﺳــەﺗە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا.
ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻻواز و رواڵەﺗﯿﯿــﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا ھەﯾە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە % 76ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن و داوودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷــﺪاری ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﻧﺎﻛــەن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ % 9ی ھﺎ و و ﺗﯿﯿــﺎ ن دەڵێــﻦ ﺋەو ﺑەﺷﺪارﯾﯿە
دەﺳەت ﻟە دۆڵێﻚ و ھﺎووﺗﯿﺎن ﻟە دۆڵێﻜﺪا ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻛﯚﻛﻦ ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ
ھەﯾە و ﻧﺰﯾﻜەی % 14ەﻛەی ﺗﺮ ﺑە ”ﻧﺎزاﻧﻢ“ وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە، ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪن ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻟــە داودەزﮔــەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ھەﻧﺪ وەرﻧﺎﮔﺮن، زﯾﺎﺗــﺮ % 73ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن
ﻛە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟە رۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮون و ﻧﺰﯾﻜەی 40 ﺑە ﻧﺎزاﻧﻢ وەﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەﯾﺎن داوەﺗەوە.
ﺑەھەﻧــﺪ وەرﻧﺎﮔﯿــﺮێ ﻟەﻻﯾــەن داودەزﮔەﻛﺎﻧــەوە ،ﺋــەوە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەوروﺑــەری % 8ی ﺑەﺷــﺪاراﻧﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەھەﻧــﺪ وەردەﮔﯿــﺮێ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 17ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﻧﺎزاﻧﻢ وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە .ﺑەﭘێــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە، ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪی و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی دووﻻﯾەﻧەﯾــە ،ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەوەدا ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﻛە
ﺑەﺷﺪاری ﮔﺸﺘﯽ ﻻوازە ﻟەﺑــﺎرەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺑەﺑــێ دەزﮔەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ،ﻧﺰﯾﻜــەی % 71ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ”ﺧﺮاﭘە“ ﯾﺎن ”زۆر
ﺗێﺒﯿﻨﯿﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ﺑەﮔﻮێــﺮەی راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ،زﯾﺎﺗﺮ % 81ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﯚﭼﻮون و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن وەرﻧەﮔﯿﺮاوە ﻟەﻻﯾــەن داودەزﮔەﻛﺎﻧەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ % 15ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەڵێﻦ ﻛە
داودەزﮔەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﺎن ﺑــە ﺗﻮاﻧــﺎی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻧﯿﯿە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردا .زﯾﺎﺗﺮ % 60ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﻛــە داودەزﮔەﻛﺎن ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑە ﺗﻮاﻧﺎی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەﻣﺘــﺮ % 12ﭘێﯿــﺎن واﯾــە داودەزﮔەﻛﺎن ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑە ﺗﻮاﻧﺎی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ھەﯾە. ﻟــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــەدا روون ﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﻧێــﻮان داودەزﮔە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﻟە رۆڵﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ھەﯾــە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە، ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــە ﺑــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،دەڵــێ ”زﯾﺎﺗﺮ % 52ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە داودەزﮔــەﻛﺎن و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە رۆڵــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻮون، ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺰﯾﻜــەی % 11ﻟە رۆڵﯿﺎن ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮون و ﻧﺰﯾﻜەی % 35 ﺑە ﻧﺎزاﻧــﻢ وەﻣﯿــﺎن داوەﺗەوە. رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە رۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮون ،زﯾﺎﺗــﺮ % 43ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻛە رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻟە ڕۆڵــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮون ،ﺗەﻧﯿﺎ دەوروﺑەری % 15ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە
ﺧﺮاﭘــە“ وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە ،ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا % 17ی ﺑەﺷﺪاران ﺑە ”ﺑﺎﺷە“ ﯾﺎن ”زۆرﺑﺎﺷە“ وەﻣﯿﺎن داوەﺗــەوە ،ﻛەﻣێــﻚ زﯾﺎﺗﺮ % 11 وەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﻧﺎزاﻧــﻢ ﺑﻮوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن % 67ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺧﺮاﭘــە ﯾــﺎن زۆر ﺧﺮاﭘە ،ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا % 13ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺎﺷە ﯾﺎن زۆرﺑﺎﺷە ،ھەروەھﺎ ﻛەﻣێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 16وەﻣﯿﺎن ﻧﺎزاﻧﻢ ﺑﻮوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗەﻛﺎن ،زﯾﺎﺗﺮ % 75ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن وەﻣﯿﺎن ﺑە ﺧﺮاﭘە ﯾﺎن زۆر ﺧﺮاﭘە داوەﺗەوە، ھەروەھــﺎ ﻛەﻣﺘﺮ % 8ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻛە ﺑﺎﺷــە ﯾﺎن زۆرﺑﺎﺷە و ﻧﺰﯾﻜەی % 15وەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧﺎزاﻧــﻢ ﺑﻮوە .ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە، ﺟﯿﺎوازی ﻧێﻮان ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻧێــﻮان ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺰﯾﻜەی ھەﺷﺖ ﯾەﻛەی ﺳەدﯾﯿە ﻟە ﺧﺮاﭘﯽ .واﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ھەﺷﺖ ﯾەﻛەی ﺳــەدی ﺧﺮاﭘﺘــﺮە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن” .ﺑەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛە ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑەﺷــﺪاری دەﺑێﺘە ﭘێﻨﺞ ﯾەﻛەی ﺳــەدی ،واﺗە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑە ﭘێﻨــﺞ ﯾەﻛەی ﺳــەدی ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺷــﺘﺮە، ﺑەم ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮا ﺋﺎﺳــﺘﯽ
ﮔﻮﺗە و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن وەرﮔﯿﺮاوە ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎروﺑﺎر ﯾــﺎن ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ دەزﮔەﯾەك .ﺑەﭘێــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن % 72ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە ﻟە ھﯿﭻ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻛﺮاوە ﻛە ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔﯚڕﯾﻨەوەی زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎروﺑﺎرێﻚ ﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ دەزﮔەﯾەك رێﻚ ﺧﺮاﺑێﺖ، ﺗەﻧﯿــﺎ % 24ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە .زﯾـــــﺎﺗﺮ % 81ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻟەﻻﯾەن ھﯿــﭻ دەزﮔەﯾەﻛــەوە راوێﮋﯾﺎن ﭘــێ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﻧﺰﯾﻜــەی % 15 راوێﮋﯾــﺎن ﭘــێ ﻛــﺮاوە% 78 .ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە ﻟــە ھﯿﭻ وۆرﻛﺸــﯚﭘێﻚ ﻛە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری دەزﮔەﯾەك رێﻚ ﺧﺮاﺑێﺖ، ﺗەﻧﯿــﺎ % 19ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮاوە% 78 .ی
%
ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑێ. ﺋەوەی ﮔﺮﻧﮕە ﻟێﺮە ھەڵﻮەﺳــﺘەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﺷﺪاری ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺧﺮاﭘە“.
ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن راو ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن وەرﻧەﮔﯿــﺮاوە ﺑەھەﻧــﺪ ﻟەﻻﯾــەن داﻣﻮدەزﮔەﻛﺎﻧــەوە ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﺑڕﯾﺎرێﻚ، ﺗـــــەﻧﯿﺎ % 10ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەھەﻧﺪ وەرﮔﯿﺮاوە. زﯾﺎﺗــﺮ % 84ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە ﻟە ھﯿﭻ ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﯾﺎن ﺑﯚردێﻜﯽ راوێﮋﻛﺎری ﺑﯚ دەزﮔەﯾــەك ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﺰﯾﻜەی % 13ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛــﺮدووە ﻟە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ وەھﺎدا .زﯾـــــــــﺎﺗﺮ % 92ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﺳەﺗﯿﺎن ﭘــێ ﻧــەدراوە ﻟەﻻﯾــەن ھﯿــﭻ دەزﮔەﯾەﻛەوە ﻛە ﭘﺮﺳێﻚ ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﯾﺎن ﺑەھﺎوﺑەﺷــﯽ ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە، ﺗەﻧﯿﺎ % 6ﺋەو دەﺳــەﺗەﯾﺎن ﭘێ دراوە .زﯾﺎﺗﺮ % 90ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺷﺪار ﻧەﺑﻮون ﻟە ھﯿﭻ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺗەﺣﻜﯿﻤﯽ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳﯽ دەزﮔەﯾەك ،ﺗەﻧﯿﺎ % 7ﺋەو ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﯾﺎن ھەﺑﻮوە .دواﺟـــﺎر % 89ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑــﻮون ﻟــە ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾــﺎن ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ھﯿﭻ دەزﮔەﯾەك ﺑەدەﻧﮕﺪان ،ﺗەﻧﯿﺎ % 9 ﺋەو ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﯾﺎن ھەﺑﻮوە. ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن زاﻧﯿﺎری ﻧﺎدەن راﭘﺮﺳــﯽ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛە ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ % 52ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺋﺎﮔــەدار ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ، ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ % 13ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺋﺎﮔەدار دەﻛﺎﺗەوە، زﯾﺎﺗــﺮ % 32وەﻣﯿــﺎن ﻧﺎزاﻧــﻢ ﺑــﻮوە .ھەروەھﺎ زﯾﺎﺗــﺮ % 47ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﻛە ﻣﺎڵﭙــەڕی ﭘەرﻟەﻣــﺎن زاﻧﯿــﺎری ﭘﯿﻮﯾﺴــﺖ ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑو ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەﻣﺘــﺮ % 10ﭘێﯿﺎن
واﯾە ﻛــە زاﻧﯿﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ،ﻧﺰﯾﻜەی % 40ﺑە ﻧﺎزاﻧﻢ وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە. ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەﺷﺪاری ﻛﺮدەﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎر و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﻧﺰم ﻧﯿﺸﺎن دەدەن. زﯾــــــﺎﺗﺮ % 82ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زاﻧﯿــﺎری ﯾــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن وەرﻧەﮔﯿﺮاوە ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ھــەر ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرێﻚ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەﻣﺘــﺮ % 16ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﻟــێ وەرﮔﯿــﺮاوە .ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە زﯾﺎﺗــﺮ % 80ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە ﻟە ھێﭻ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ زاﻧﯿﺎری ﮔﯚڕﯾﻨەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ % 18ﺑەﺷﺪاری ﭘێ ﻛــﺮاوە .زﯾــــــﺎﺗﺮ % 86ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن راوێﮋﯾﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾﺎن ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ،ﻛـــەﻣﺘــــﺮ % 13 راوێﮋﯾﺎن ﭘێ ﻛﺮاوە .ﻧﺰﯾﻜــــــەی % 80ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە ﻟە ھﯿﭻ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەك ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﺨﺮاﺑێ ،ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن ،ﻛەﻣﺘﺮ % 19ﺋــەو ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﯾﺎن ھەﺑــﻮوە .زﯾــــــــﺎﺗﺮ % 90ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەھەﻧــﺪ وەرﻧەﮔﯿــﺮاون ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﺮﺳــێﻚ ﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرێﻚ ،ﺗەﻧﯿﺎ % 8ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەھەﻧــﺪ وەرﮔﯿــﺮاون % 94 .ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻮون ﻟە ھﯿــﭻ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ راوێــﮋﻛﺎری ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ % ٤ ،ﺋەم ﺑەﺷــﺪاﯾﯿەﯾﺎن ھەﺑﻮوە .ﻧﺰﯾﻜەی % 93ی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻮون ﻟە ﻟێﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺗەﺣﻜﯿﻤﯽ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳــﯿﻚ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ﻛـــەﻣﺘﺮ ﻟە % 6ﺋەو ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﯾﺎن ھەﺑﻮوە.
ﺋﺎﯾﺎ ﺣﮑﻮﻣت ،ﭘرﻟﻣﺎن و داﻣﻮدەزﮔﺎﮐﺎن ،ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺷﺪاری ﺑ هﺎوﺗﯿﺎن و رﮑﺨﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﮕﺎی ﻣدەﻧﯽ دەﮐن ﻟ ﭘﺮۆﺳی دروﺳﺘﮑﺮدﻧﯽ ﺑﯾﺎردا؟ وەم ﻧدراوە
ﻧﺧﺮ
ﺑ
ﻧﺎزاﻧﻢ
ﺳرﺟم ﺑﺷﺪارﺑﻮوان
(0.9%)5
(9.1%)50
(13.8%)76
550 (76.2%)419
هوﻟﺮ
(0.6%)1
(6.7%)12
(8.9%)16
180 (83.9%)151
ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ
(11.3%)16 (0.0%)0
(23.4%)33
141 (65.2%)92
دهﯚک
(16.0%)12 (0.0%)0
(16.0%)12
75 (68.0%)51
ﮐرﮐﻮک
(0.0%)0
(3.6%)2
(23.2%)13
56 (73.2%)41
ﮔرﻣﯿﺎن
(6.4%)3
(12.8%)6
(2.1%)1
47 (78.7%)37
هﺑﺠ
(2.0%)1
(3.9%)2
(2.0%)1
51 (92.2%)47
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
”ﺋﺎﺳــﯚی ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺳەری ھەڵﺪاوە“ ﺋەﻣە دوا ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻮو ﻟە ﺑﯚﻧەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺪا رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ .ﺑەدواﯾــﺪا ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟەﺳــەر ﺋەم ﻗﺴــەﯾە ﻛﺎر دەﻛــەن و ھــەواڵ و راﭘﯚرﺗە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە دەﺧەﻧــە ڕوو ﻛــە دۆﺧەﻛــە ﻟە ﺳێﻜﺘەرە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮاﻧەوەی ﺑەﺧﯚوە ﺑﯿﻨﯿﻮە .ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳــﺎﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻦ ﺑەوەی ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێﺪا ﺋەﮔەری ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن دەردەﻛەوێــﺖ ﺑەﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﺧەﻣﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ )ﺋەﮔەری ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﺳــڵ - ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺷﻮێﻨەواری ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎھەﻧﺪە -دووﺑﺎرە ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت و ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧــﯽ دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟــە ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێــﺮ( ،ﺋەﻣە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿﺎ ھــﯚﻛﺎری ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﻧﯿﻦ. ﺋﺎﯾﺎ ﺑەﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿەك ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری داﺑڕێﮋێــﺖ ،ﭼــﯚن وا ﺧێﺮاﯾــﯽ ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﺳــێ ﺳﺎڵ ﻟە ﮔﺮﻓﺖ و ﺗەﻧﮕﮋە ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ؟ ﯾــﺎ ﺑەﻟێﺪواﻧﯽ ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴﺘﯿﺎﻧە ﻛە ﻟەﺳەر ﺷﺎﺷەی ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوﻧەﺗە ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭼﺎرەﺳەری ﯾەك ﮔﺮﻓﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە دۆﺧەﻛە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑەﺳــەردا دێــﺖ؟ ﯾــﺎ ﺑەﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﻛە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺗﻮاﻧــﺎی دﯾﺎﻟﯚگ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﺷــﯿﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە و ﺋەﻣــڕۆ دادەﻧﯿﺸــﻦ و ﺋێــﻮارە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎنوﻛﺎدرەﻛﺎﻧﯿﺎنﻟەﺳەر ﺷﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﭭﯽ ﺷەڕەﺟﻨێﻮ و ﺗﺎﻧە و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑەﯾەﻛﺘﺮەوە دەﻛەن؟ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯽ و
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ﺋﺎﺑﻮوری ﺑــﺎزاڕ ﭘﯿــﺎوی دەوڵەﺗﯽ دەوێﺖ ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻗﺴە و ﻟێﺪواﻧﯽ ﻧێﻮﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ و ﻏﺎﻓﻧﺪﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ و ﻣﻮزاﯾەدەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﺘﺮ، ﺧەڵﻜﯽ ﻟەﺑەر ﺋــەوە ﻣﻠﻜەچ ﻧﯿﯿە ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺣﺰﺑﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿﺎن ﺑەدڵە و ﺋەوە ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿە واﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﮔﻮێﺒﺴﺘﯽ ﻗﺴە ﻧەﺳﺘەق و ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ﺑﻦ. ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی دەوێﺖ ﻛە ﺋەﺳﺘەﻣە ﺑەﻣﻨﯿﺸەوە ﺋــەو ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﺑﻮێﺮﯾﯿەﻣــﺎن ھەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺷﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﭭﯽ ھەﻣــﻮو راﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑڵێﯿــﻦ، راﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻی ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷێﺨەی ھەوﻟێﺮ و ژێﺮﭘﺮدەﻛەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑﺎزاڕە ﻣﯿﻠﯿﯿەﻛﺎﻧە ،ﻛە ﺗﺎ ﺑﯿﻨەﻗﺎﻗﺎی ﺋەو ﺧەڵﻜە ﻛﺎﺳــﺐ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ و ﺑێﺰاری ھەﯾە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧەﻛﺎن و ﺑﮕﺮە ﺑە رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەﻛﺎن و ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸەوە، ﺧەڵﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾە ﺑە وﺷــەی )ﻏﺎﻓﻧــﺪن و ﻣﻮزاﯾەدە و ﺳــﺎزان و ﺑﺎﯾﻜــﯚت و رﯾﻔﯚرم و ﺗەﻧﮕــﮋە و ﺋﺎﺑﻮوری ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻧﺎﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەت (..و ﺑە ﺳەدان ﻗﺴــەو زاراوەی ﻧﻮێﯽ ﻧﺎو ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋﺎﺑﻮورﯾﺸــەوە ،ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺋــەو ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﺘﯿﯿە ﻧەﺑﻮواﯾە ﻛــە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەھــﺎوﻛﺎری ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎن و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟەﺑەر ھەر ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑێﺖ ،ﺋــەوا دۆﺧەﻛەی ﺋێﻤەش ﻟە ﺣەﻟەب و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧەدەﺑﻮو. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەﻣﯽ ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿە ﺑﺪەﯾﻨــەوە ﻛــە ﺋێﻤــە ﭘﺸــﺖ ﺋەﺳــﺘﻮورﯾﻦ ﺑەﭼﯽ و ﺑە ﻛێ ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏە راﮔﻮزەرەدا؟ ﺑﯚ وا ﺑێ ﺑﺎﻛﯿﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرەﻛﺎن و ﺑﯚ وا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮﯾﻦ
رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد
ﻓێﺮﺑﻮوﻧــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ھێﻨﺪە ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە داﯾــﻚ دەﺑــﻦ. ﻗﺴــەﻛﺮدن ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻣﺎڵەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻣﻨــﺪان دەدات ﻓێﺮی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯽ وﺷــە ﺑﺒﻦ .ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺷــەش ﺳــﺎڵ ﺑە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛەﻣــەوە دەﺑێﺖ ﺣەوت ھەزار وﺷــە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻚ ﺑﺰاﻧێ. دﯾﺎرە ﻟە ﺳﻮێﺪ ﺑﺎﺧﭽەی ﺳﺎواﯾﺎن و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ڕۆڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ دەﺑﯿﻨﻦ ﻟە ﭘێﺸﺨﺴﺘﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ .زۆرﺑەی ھەرە زۆری ﻣﻨــﺪان دەﮔەﻧە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘە. ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻧﺎﮔەﻧە ﺋەم ﺋﺎﺳــﺘە، ﯾﺎرﻣەﺗﯽ زﯾﺎﺗــﺮ وەردەﮔﺮن .ﺋەﻣڕۆ ﺑﯿﺮم ﻟــەوە دەﻛــﺮدەوە ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺋەم وﺗە ﻟــەو ﺗەﻣەﻧەدا ﭼەﻧــﺪ ھەزار وﺷــە ﺑــە ﻛﻮردی دەزاﻧــﻦ .دﯾﺎرە زۆرﺑــەی ﻣﻨﺪان ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ھــەزار وﺷــە دەزاﻧﻦ، ﺋەﻣەش ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارە ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﺪاﻧﯽ داﯾﻚ و ﺑــﺎوك ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی. ﺋــەو ﺧێﺰاﻧەی ﻛە ﺗێﯿــﺪا داﯾﻚ و ﺑﺎوك ﺧﻮێﻨــﺪەوارن ،ھەوڵ دەدەن ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻓێﺮی ﻛﻮردی ﺑﻜەن ﯾﺎن ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺑە ﻛﻮردی ﻗﺴــەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜــەن ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی
ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی ﻣﻨﺪاڵ ﻟەﮔەڵ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻜﺪا ﺑەھێﺰ دەﻛﺎت .ھــەروا ﺋەرﻛێﻜﯽ زۆرﯾﺶ دەﻛەوێﺘە ﺳەر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی. ﺋەﻣڕۆ ﭼەﻧﺪ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﯽ ﺷــەش ﺣەوت ﺳــﺎﻧﻢ ھەﺑــﻮو ،ھەوڵﻢ دەدا ﻓێــﺮی ﻧــﺎوی ﺋﺎژەڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەم ،ھﺎﺗﯿﻨە ﺳــەر ﺳەگ ،ﺳەگ ﺋﺎژەڵێﻜﯽ ﻣﺎڵﯿﯿە ،ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ دەدات ،ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻛﻮێﺮەﻛﺎن دەدات ﺗﺎ ڕێﮕە ﺑﺪۆزﻧەوە ،ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﻣﺎڵەﻛە دەﻛﺎت ﻛﺎﺗــێ ﺧﺎوەﻧەﻛەی ﻟە ﻣﺎڵ ﻧﯿﯿە .ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﮔﻮﺗﯽ ﺳەگ ھێﻨﺪە زﯾﺮەﻛــە ﻣﺮۆڤ دەﺗﻮاﻧێ ﻗﺴــەی ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺎت ،دەﺗﻮاﻧێ ﻟە ﺳێﺮﻛﯿﺸﺪا ﻛﺎر ﺑﻜﺎت .ﻣــﻦ ھﺎوڕێﯿەﻛﻢ ھەﯾە ﺳەﮔێﻜﯽ ھەﯾە ،ﺳەﮔەﻛە ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﺧەﺑــەری دەﻛﺎﺗەوە .دەﻣﻮﯾﺴــﺖ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﺷــﺘێﻚ ﺑڵێﯿﻦ ﻛە ﺧﯚم ﺑە ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻓێــﺮی ﺑﻮوم و ﺑەردەوام ھەر ﺋەو ﺋﺎژەڵە دەﺑﯿﻨﻢ ﻟە ﻣێﺸﻜﻤﺪا دەزرﻧﮕێﺘەوە ،ﺋەﻣﺴەر و ﺋەوﺳەری دﻧﯿﺎم ﻛﺮد ﻛەﺳﯿﺎن ﺋەوەﯾﺎن ﻧەوت ﻛە ﻣﻦ ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﺑﻮو. ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟــەوەی ﺑﯿﺮم ﭼﻮو وەك ﺟﺎران داواﯾﺎن ﻟێ ﺑﻜەم ﺑەﻛﻮردی ﻗﺴــە ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ھــەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﻮارﯾﺎن ﺑﺪەﻣێ ﺑە ﺳــﻮێﺪی ﻗﺴە
ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎﺳﯚی ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺳەری ھەڵﺪاوە؟
و ھەﺳﺘﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏە ھەﺳــﺘﯿﺎرەﻛەﻣﺎن؟ ﻟەﺑﺮی ﺋــەوەی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﯿــﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﺑڕواﻣﺎن ﺑە ﺷﺎرەزاﯾﺎن و ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺧﯚﻣﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺳەرﻗﺎڵﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟە ﻓەرﯾﻜە ﺷــﺎرەزا و ﺑەڵێﻨﺪەری ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و رێﻜﺨﺮاو و ﺋﺎژاﻧﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﻦ ﻛــە ﻛﯚﭘﯽ رﯾﻔــﯚرم و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻛﯚﻣەڵﮕە و وﺗێﻜﻤــﺎن ﺑﯚ دێﻨﻦ ﻧــە ﻟەﮔــەڵ واﻗﯿﻌــﯽ داوﻧەرﯾﺖ و ﻛﻮﻟﺘــﻮور و وﯾﺴــﺘﯽ ﺋێﻤــە دەﮔﻮﻧﺠێﺖ ﻧە راﺳﺘﮕﯚﯾﺸــﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرەﻛﺎن ،ﺑﮕﺮە ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﻮاﻧﺎی ﻛﭙﻜﺮدﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻻﯾە ﻧــەك ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ،ﺋەوان ﺑەدوای ﻗﺎزاﻧﺞ و ﺳﻮودی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا دەﮔەڕێــﻦ ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧــﺪەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری و ﮔەڕاﻧــەوەی ﻣﺎف و دﯾــﻮەدەری ”ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەت“ دەﻛەن ﺑەھﯚی ﺋەو واﻗﯿﻊ و ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳەر ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﺪا ﻛێﺸﺎوە، ﺑــە ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎﻧەوە ﺑﻮوﻧەﺗە دەزﮔەﯾەﻛــﯽ رێﻜﻼم ﺑﯚ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻓﯿﻜﺮی ﻧﺎﺋﺎﺑﻮوری و ﻧﺎزاﻧﺴــﺘﯽ ﻛە ﻧە ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﺎرودۆﺧەﻛە دەﻛﺎت و ﻧە دۆﺧەﻛە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەردا دێﻨێﺖ. ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن و ﺋﺎڵﯚزﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛــە و ﻧﺎﻧەوەی ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋــەوان ﮔﻮێﯿﺎن ﻟێ ﻧﯿﯿە واﻗﯿﻊ ﺑﮕﯚڕێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﯾﺎﻧەوێ ﺗەﻧﮕﮋە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﻣێﺮی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿﺎن ﮔەرﻣﺘﺮ ﺑێﺖ. ﻣﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﻮﻣێﺪێﻜﻢ ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێﺪا ﺑەوەﯾە ﺳەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺷــﻮێﻨەواری ﺗەﻧﮕﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ و ﮔەڕاﻧــەوەی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا دەﺑﯿﻨﻢ ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ
ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺋــەم دوو ﺟەﻣﺴــەرە ،ﺑە ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﺮی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺑێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﻛــە ﺑەﻏــﺪا وەك دەﺳــەﺗﺪاری ﻋەﺑﺎدی رازﯾﯿە ﺑە ﺋەﻣﺮی واﻗﯿﻊ و ﺑﻮوﻧﯽ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺪا ﻛێ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺋــەم ھەرێﻤەی دەوێــﺖ؟ ﺋــەوە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺘﺮۆڵ و ﺋەو وﺗﺎﻧەن ﻛە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن ﻟە ھەرێﻤەﻛە و ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ھەﯾە، ﺋەوان ﺑەﭘﺎﺳــﺎوی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﻧەﺗەوە و ﺋﺎﯾﻨــەﻛﺎن دەزاﻧﻦ ﭼﯚن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن، ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﮔﻮﻣﺎﻧﻢ ﻟەو ﮔﻮﺗەﯾە ھەﯾە ﻛە دەڵێــﺖ :ﺋێﻤــە دەﻣﺎﻧەوێﺖ وﺗێﻚ داﺑﻤەزرێﻨﯿﻦ ﻛە ﭘﺸﺖ ﺑە ﻧەوت ﻧەﺑەﺳﺘێﺖ. ﺋەﻣە ﻟەﻻﯾەك ﺑەﻋەﻗڵﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛــﻮرد و ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەو واﻗﯿﻌە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﻧﻮێﯿە ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ ﻛــە دەرﭼﻮوﻧﯽ ﺗﺮەﻣﭗ ﺑﻮوە وەرﭼەرﺧﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ واﻗﯿﻊ و ﻣﯿﺘﯚدێﻜﯽ ﻧﻮێ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و دﻧﯿﺎ و ﻧﺎﺗﯚ و ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﮔــەورە و ﺑــەدوای ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻣــﺎدی و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺪا دەﮔەڕێــﻦ، ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﮔەورە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻧە ﺑەھێﺰﺗــﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﺎوﺧﯚی وﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﯚڕن. ﺗــﯚ ﺑڕواﻧــە ﻓەڵەﺳــﺘﯿﻨﯿﯿەﻛﺎن وﯾﺴــﺘﯿﺎن دەوڵەﺗێﻚ داﺑﻤەزرێﻨﻦ ﺑﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺑەم ﺑــە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺣەﻣــﺎس و ﻋــەرەب ﭼــﯽ
دەوڵەﺗێﻜﯿﺎن داﻣەزراﻧﺪ؟ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑــەدوای وەﻣﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەدا ﺑﮕەڕێﯿﻦ ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛێﺪاﯾە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ؟ داواﻛﺎری ﺗﺮەﻣﭗ و ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﭼﯚن ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ و ﺋەو ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿەی ﺑێ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﺎزاڕ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ و رﯾﻔﯚرم و ھەﻣﻮو زاراوە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎو ھﺎوﻛێﺸــە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن، ﺑﻮوﻧﯿﺎنﻧﺎﻣێﻨێﺖ. ﺑﻮدﺟــە و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻣﺎﻓــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ،ﻟێﺪواﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻓﺸﺎر و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋــەو زﻟﮫێﺰاﻧەوە ھەﯾە ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھەﯾــە ،ﻋێﺮاق وەك دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻓﺎﺷــﯿﻠﯽ ﻣەزەوی ﺧﯚی ﻧﻤﺎﯾﺶ دەﻛﺎت ،ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن ﻣﺎﻓﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەدات ،ﺷەڕی ﺋﺎﺑﻮوری و ﮔەﻣــﺎرۆی ﺋﺎﺑﻮوری ﻛە ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺗﻮﻧﺪی ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎرﯾﮕەر ﺑﻮون ،ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن وا ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان دەﺳﺘﺒەرداری دەﺑﻦ؟ ﺗﺮﺳﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەﺑێﺖ ﻟەوەدا ﺑێﺖ ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە وەك دەوڵــەت ﻣﺎﻣەڵــە ﻧﺎﻛەن و ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﯾﺎﺳﺎ و ﻋﻮرﻓﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧﯿﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﻛﻠﯿﻠﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﮕﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﮔەڕاﻧــەوە و ﻣﻠﻜەﭼﺒــﻮون ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺑەﻏــﺪا ،ﺑەڵﻜــﻮ ﮔەڕاﻧەوەﯾە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﻟەژێــﺮ ﭼەﺗﺮی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻓﺸﺎر و ﭼﺎودێﺮی ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن ﻟە ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھەﯾە.
ﻛێ ﺑەوەﻓﺎﯾە؟ ﺑﻜەن دەﻣﯿﺎن ﻧﺎوەﺳﺘێ .ھەﻣﻮو ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﮔﻮﺗﯿﺎن ﻛﺮدﻣەوە ﻛﻮردی ﺑﯚﯾﺎن و ﮔﻮﺗﻢ ﯾەك ﺷﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﭼﻮو ﻟەﺑﺎرەی ﺳــەگ .ﺳەگ ﺋﺎژەڵێﻜﯽ ﺑەوەﻓﺎﯾــە .ﺑەوەﻓﺎ ﭼﯿﯿە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ؟ وﺷەﻛەم ﻛﺮدە ﺳﻮێﺪی ﺑﯚﯾﺎن و ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﯿﺸــﻢ ﻟەﺳــەر وەﻓﺎدارﯾﯽ ﺳــەگ ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﻜﺮدن. ﺋﯿﺘﺮ ھەﻣــﻮو ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن دا داوا ﻟە داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯿــﺎن ﺑﻜەن ﻟە ﺟەژﻧﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯿﺎﻧﺪا ﺳەﮔێﻜﯽ ﺟﻮاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜڕن. ﺋەوان ھەﻣــﻮو ﺑﯿﺮﯾﺎن ﺑە ﺑەوەﻓﺎﯾﯽ ﺳەﮔەوە ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮو ،ﻣﻨﯿﺶ ﺑﯿﺮم ﻟــە ﺑەوەﻓﺎﯾﯽ ﻣــﺮۆڤ دەﻛﺮدەوە، وەﻓﺎ ﺑــﯚ وت ،ﺑﯚ زﻣﺎن ،ﺑﯚ ﻧەﺗەوە، ﺑﯚ ﺷەھﯿﺪ ،ﺑﯚ ﭘﯿﺮ ،ﺑﯚ داﯾﻚ و ﺑﺎوك، ﺑﯚ ھﺎوڕێ .ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﻤەی ﻣﺮۆڤ ﭼەﻧﺪ ﺑﯿﺮ ﻟــە وەﻓــﺎ و ﺑەوەﻓﺎﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەﻛەﯾﻨەوە؟ .زۆر ﺟﺎر ﺑﯿﺴــﺘﻮوﻣە دەڵێﻦ ﻓن ﻛــەس زۆر ﺑەوەﻓﺎﯾە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﭼﺎﻛەﯾﺎن ﻟەﮔەڵــﺪا ﻛﺮدووە ،ﯾــﺎن ﺑەوەﻓﺎﯾە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻟە ﺗەﻧﮕﺎﻧەدا ﻓﺮﯾﺎی ﻛەوﺗﻮون. ھەﻣﻮو ﺳەﮔێﻚ ﺑەوەﻓﺎﯾە ،ھەرﮔﯿﺰ ﻧەﻣﺒﯿﺴﺘﻮوە ﺑڵێﻦ ﻛە ﺳەﮔێﻚ ﺑێ وەﻓﺎ ﺑﻮوە ﺑەراﻣﺒــەر ﺧﺎوەﻧەﻛەی. ﺑەم ﺋﺎﺧﯚ ﺋێﻤــەی ﻣﺮۆڤ ھەﻣﻮو
ﺑە وەﻓﺎﯾﻦ ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﺋﺎﻣﺎژەم ﺑﯚ ﻛﺮدن؟ .ﻟــەو ﺑﺎوەڕەدام ﺋەواﻧەی ﺑە وەﻓﺎن ﻛەﻣﻦ .ﺋەﮔەر ﺑﯿﺮ ﻟە وەﻓــﺎی ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺑﻜەﻣەوە ﻛە ﺋێﺴﺘە دەﺳﺘەﺗﺪارن ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻚ و ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەھﯿﺪاﻧەوە ﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ﺋــەم ﭘﺎﯾەﯾە ،ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن زۆرﺟﺎر ﺋەم ڕاﺳــﺘﯿﯿە دووﭘﺎت دەﻛەﻧەوە، ﺑەم ﻟە واﻗﯿﻌﺪا ﭘێــڕەوی ﻧﺎﻛەن. زۆر ﺧێﺰاﻧﯽ ﺷەھﯿﺪی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪەر ھەﯾە ،زۆر ﺧێﺰان ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەر ﺑﺎوەﺷــﻜﺮدﻧەوە ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﮔەﻟێ دەردەﺳــەری ﺑــﻮون ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ڕۆژﮔﺎری ﺋەﻣــڕۆدا ﻟەﮔەڵ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎﯾە ﻛەﺳــێﻚ ﻧﯿﯿە ﺋﺎوڕێﻜﯿﺎن ﻟێ ﺑﺪاﺗەوە. ھﯽ واﯾﺶ ھەﯾە ﺑە ﭘﺸﺘﺎوﭘﺸــﺖ دەﮔﺎﺗە ﻟێﭙﺮﺳﺮاوێﻜﯽ دەﺳﺘەﺗﺪار ھەﻣﻮو ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺑەواﻧەﯾﺸﯽ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯿﺪا ﺷــﯿﺮەﺧﯚرە ﺑــﻮون ،ﺋێﺴــﺘە ﻣﻮوﭼەی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻦ وەردەﮔــﺮن .ﻛەﭼــﯽ ﺳــەدان ﺑێﺪەراﻣەت و ﺑــێ ﭘەﻧﺎ ھەن دەﺑﻮو ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوان ﭘێﺶ ﺋەوەی ﭘﺎرووە ﻧﺎﻧێﻚ ﺑﺨەﻧــە دەﻣــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە، ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟــەوان ﺑﻜﺮداﯾەﺗەوە .ﺋەی
ﺋەواﻧــەی ﺷــەھﯿﺪاﻧە 150ھەزار دﻧﯿﺎر وەردەﮔﺮن ،ﺋــەی ﺋەواﻧەی ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛــﺮێ ﺧﺎﻧﻮوﯾﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێ ،ﺋەی ﺋەواﻧەی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺑﺮﺳێﺘﯽ ﺧەو دەﯾﺎﻧﺒﺎﺗەوە .ﺋەی ﺋەواﻧــەی ..ﺋەی ﺋەواﻧــەی ..ﺋەی ﺋەواﻧە...؟ .دەڵێﻦ ﭘﺎرە ﻧﯿﯿە ،ﺑﻮدﺟە ﺑەش ﻧﺎﻛﺎت ،ھەر ﺋەوەﻧﺪە دەﺗﻮاﻧﻦ!! ﺧﯚ ھەر ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوێﻚ ﺳــێ ﭼﻮار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺳــەﯾﺮ و ﭘێﻨﺞ ﺷەش ﻋەﯾﻨەك ڕەش ﻟەﭼﺎوﯾﺎن ﺑەدواوەﯾە، ﻗﺎﺗﯽ ڕەﺷــﯽ ﻣﺎرﻛەﯾﺎن ﻟەﺑەرداﯾە، ﺋەی ﺋەو ﻧﺎﻧﺨــﻮاردن و ﻣﯿﮫﺮەﺟﺎﻧە ﺑێ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﯚﻧﯿﺸﺎﻧﺪان و ﮔﻮرﺟﻮﮔﯚڵﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧە ﺑەﭼﯽ؟ ﺋەی ﺋەو ھەﻣﻮو وەﺳﻧەی ھﻮﺗێﻞ و ﺋﺎھەﻧﮕەﻛﺎن ﺑەﭼــﯽ؟ ﺋەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﻧەﺳﺮﯾﺎﺗە ﺑەﭼﯽ؟ ﺋەی ﺋەو ھەﻣﻮو ..ﺑەﭼﯽ؟ ﺋەی ﻛەی ﻟەوە دەﮔەن ﺋەو ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﯾەی ﺑﯚ ﺳﺎﺗێﻜﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﻛێــﻚ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨــﺮێ ﻣﻮڵﻜﯽ ﻛێﯿــە؟ ﺋەی ﺋــەوە ﻧﺎزاﻧﻦ ﻣﻮڵﻚ و ﺳەروەت و ﺳــﺎﻣﺎن ﺑەﺧﺘەوەری ڕۆح دروﺳــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت و ﻧﺎﯾﺒەﻧە ﮔــﯚڕەوە ،ﻓﯿﺮﻋەوﻧــەﻛﺎن ﺑﺮدﯾﺎن، ﻛەﭼﯽ ﭘﺎش ﺳــەدان ﺳﺎڵ ﻟە ﮔﯚڕ دەرھێﻨﺮاﻧەوە و ﺑﻮوﻧە ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔەل. ﻛێ ﺑەوەﻓﺎﯾە ﺋێﻤە ﯾﺎن ...؟
ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
ﺗﯿﺮۆر و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮرد ﺑﺴﺖ ﺑە ﺑﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە ،ﺟێ ﻧﺰرﮔەی ﺷــەھﯿﺪێﻜە ،ﺟێ ﺋەرﺧەواﻧــﯽ ﻧەوﺟەواﻧێﻜە ﻛە ﻟە ﭘێﻨــﺎوی ﺋەوەی ﺗەﻧﯿﺎ ﻛــﻮرد ﺑﻮون ،ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮون. ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺋــەوەی ﺋەواﻧﯿﺶ وەك ﺳــﯚﻣﺎڵ و ﻧێﺠﯿﺮﯾﺎ و ﺟﯿﺒﻮوﺗﯽ ﺷــﺎﯾەﻧﯽ ﺋــەوەن ﻟەژێــﺮ ﭘەرﭼەﻣﯽ ﺋﺎی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﮋﯾﻦ ،ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوﻧە .ﺑﯚﯾە ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯽ ﻗﻮﻟﻠەی ﻗﺎف ﺑﻮوﻧەوە ،ﺑەڕووی ﻋەدەﻣﺪا ﺑەڕووی ﻧﺎﺑەراﻣﺒەرﯾﺪا ﻛﻮردی ھەڵﺒــﮋاردووە ،ھەرﮔﯿﺰ ﻛﻮرد ﺋەو ﺷــەڕەی ھەڵﻨەﺑﮋاردووە. ھەر ﻛەﺳێ ﺳــەﯾﺮی ﺋەو ﺳەﻧﮕەرە ﻧﺎﺑەراﻣﺒەرە ﺑﻜﺎت، ﯾەﻛڕاﺳﺖ دەڵێ )ﻛﻮرد دەﺑێ ﺳەر ﻧەوێﺘﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺎت و ﺗﻮاﻧەوەی ژەھﺮی ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻨﯚﺷێ و ﺑەراﻣﺒەری ﺋەو ﺷەڕە ﭘێﺸﻮەﺧﺘە دۆڕاون ھەڵﺒﮋێﺮێ ،ﺑەم ﻛﻮرد ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯽ ﻣﺎن و ﻧەﻣﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋارد و ﻟە زۆر ﻻوە ﻟﻮوﺗﯽ ﭼەوﺗﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪووە .ھەرﭼــﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺸــە ھەﻣﻮو ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕ و ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯽ ﻧﺎﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑﯚ رﯾﺸەﻛێﺸﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯿﻠﻠەﺗێــﻚ ﻟە رەﮔــەوە ،وەك ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧـــ ،ﺋەﻧﻔﺎل و ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی ﻛە ﺋەﻣﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺷەڕدا ﯾەك ﻧﺎﮔﺮﻧەوە. ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻧﺎﺧﯚﺷــﺘﺮ ﺗﯿﺮۆرە ،ﺗﯿﺮۆری زﻣﺎن و ﺑﻮون و ﺷﻮێﻦ و ﻓەرھەﻧﮓ و ﺧەڵﻜەﻛەی ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺗﯿﺮۆری ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ،دﯾﻤﻮﻛــﺮات ،زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﯽ داوە و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺋﺎﺷﺘﯿﺪا ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮوﻧە ،ﻗﺎزی و ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮو و ﺷــەرەﻓﻜەﻧﺪی ﺷەھﯿﺪی ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﻦ ،ﺋەواﻧە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ﺑە رۆﺣﯿــﺎن دەرﺑڕی ﺗﺎ ﭼﯿﺘﺮ ﺧﻮێﻨــﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان ﻧەڕژێــﺖ و ﺑﺮاﯾەﺗــﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﺟێﮕﺮەوە ﺑێ ،ﺑەم ﺟەﺧﺎر ﺋــەو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧە ﺑﻮون ﺑە ﭼﺮاﯾەك ﺑﯚ رێﻨﯿﺸــﺎﻧﺪەری رێﮕــەی درێﮋ و ﻧﻮوﺗەﻛﯽ ﺧەﺑﺎت ،ﺋەوەی ﺋەم دواﯾﯿەی ﯾەڵﺪای ﻛﯚﯾە دﯾﺴﺎﻧەوە ﭘﯚﻟێ ﻗﻮﻣــﺮی ﺑە ﭼﺮﯾﻜەوە ﺑە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﺟﺎوﯾﺪاﻧﯽ و ﺋەﻓﺴﻮﻧﺎوی ﺑە ھەﺷﺘﯽ ﺧەﺑﺎﺗﺪا ﻓڕﯾﻦ. دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺳــڕ ﻛــﺮدووە ،ﺟﻮوڵە و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺧﯚی ﭘﺎراﺳــﺘﻮوە ﺗﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﻟە ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ دوور ﺑﺨﺎﺗەوە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﺑەردەوام وەك ﮔەی دار ھەڵﺪەوەرن و ﺷەھﯿﺪ دەﺑﻦ و ﺑێﺰاری و ﺋﺎوارەﯾﯽ و دووری و ﭼەﺷﺘﻨﯽ ﻏﻮرﺑەت و ﻟە ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﺧەوﯾﺸــﺪا دەﺳــﺘﯽ ﺗﯿﺮۆر ﭘێﯿﺎن دەﮔﺎت و ﺷەھﯿﺪ دەﺑﻦ ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ داﻧێ. ﯾەك ﻟە ﻛﺎرە ھــەرە ﻗێﺰەوﻧەﻛﺎن ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚﯾە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﺧﯚ ،ﺋەﻣــەش دوژﻣﻨﺎن ﺑە ﭼەﻧﺪان رێﮕە ﻣەﺑەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ھێﻨﺎوە .ﯾەﻛەم ﺑﯚ رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ورەی ﺧەڵﻜﯽ و ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﺷﯚڕش ،ﺑەوەی ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚی ﭘﺸــﮕﯿﺮﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧێ رووﺑەڕووی ﺋەو ﻛێﻮە زﻟەی دوژﻣﻦ ﺑێﺘەوە و ھەرەﺳﯽ ﭘێ ﺑێﻨﻦ .دووەم ،ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟەو دۆﺧەی ﺣﺎڵ و ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ و ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪن و ﻗﯚﺳــﺘﻨەوەی ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﻧەﻓﺴــﻨﺰم ،ﺑﯚﯾــە دوژﻣﻦ ﺑە ﺑەردێــﻚ ﭼەﻧﺪان ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﭘێﻜﺎوە ،واﺗــە ﺑەردەوام ﺋﺎﮔﺮەﻛــەی ھەڵﮕەڕاﻧﺪووەﺗەوە و ﻟــە ﺧﯚی دووری ﺧﺴﺘﻮوەﺗەوە ،ﻣەﻗﺎﺷﯽ ﺗﺮی ﺑەﻛﺎر ﺑﺮدووە. ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻣﯿﻠەﺗێﻚ ھێﻨﺪەی ﻛﻮرد ﺳــەرﻛﺮدەی ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎت ﻧەﺑەﺧﺸــﯿﻮە ،ﻟە ﺷــێﺦ ﺳــەﻋﯿﺪی ﭘﯿﺮان و ﻗﺎزی و ھەوڵﯽ ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو و ﺷــەرﻓﻜەﻧﺪی و ﺋﯚﺟەﻻن و دەﻣﯿﺮﺗﺎش، ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە دوێﻨێﯽ ﻛﯚﯾە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮﺷــﺖ و ﻛﻮﺷــﺘﺎر ھﯚی ﺗﺮی ﻣەدەﻧﯽ ﺟێﮕﺮەوەی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺎوﯾﯿــە ،وەك رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛە ﺋەم ھﯚﻛﺎراﻧە ﯾەﻛﻼﻛەرەوەن و ﮔەڕاﻧەوەﯾە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن .ﻟێﺮەوە ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳــەﺧﺖ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎز دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ وت ،ﺑــﺎش ﯾﺎ ﺧــﺮاپ دەﺑێ دەﺳەت ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑﻜﺎت و ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋەم ﺟﯚرە ﺧەﺑﺎت و ﻛﺮداراﻧە ھێﺸﺘﺎ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ، ڕاﺳــﺘﺘﺮ ﺑڵێﯿﻦ ﻟەو وﺗﺎﻧەی ھﺎوﺑەﺷــﻦ ﻟەﮔەڵﻤﺎﻧﺪا، ﻧەﭼﻮوەﺗە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە. ﻟە 2003ﺑــەدواوە ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوس ﯾﺎﺧﯚ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎ ﺑەﻏﺪا ،دراوەﺗە دەﺳــﺖ ﮔﺸﺘﭙﺮﺳﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎرەﻛە، ﻛەﭼﯽ دەﺳــەت ﺧــﯚی ﻟێ دەدزێﺘــەوە و ﺑڕﯾﺎر ﺑە ﺑڕﯾﺎری دواﺗﺮ ﭘەﻛﯽ دەﺧﺎت و دەﺳــﭙێﺮێ ،ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە و ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە .ﺋەی ﭼﻤﺎ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎز دەﺑێ ھەﻣﺎن دەﺳەت ﭼەﻧﺪی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑێ ﻛە دﯾﺴﺎﻧەوە ﺋەو ﺟﯚرە ﺟێﮕﺮەوەی ﺧﻮێﻨڕﺷﺘﻨە.
وﺗﺎر ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە و ﻣﺎﻧﮓ و ﺳــﺎن، ﻧﺎﺧﯚﺷــﺘﺮﯾﻦ و دڕﻧﺪاﻧەﺗﺮﯾــﻦ ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ژﻧــﯽ ﻛــﻮردەوە دەﺑﯿﺴﺘﯿﻦ” ،ﺳــەروﯾﻦ“ و ﺋەو ژﻧەی ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوەﻛەی ﺑــە ﻟێــﺪان ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﻣەرﮔــﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ،دوا ﺣﺎڵەت ﻧﯿﻦ ﻛە ﻧــەك ﺧەڵﻜﯽ ﺑــە وﯾﮋدان، ﺑﮕﺮە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺷــﯚك دەﻛەن و دﯾﻤەﻧەﻛە ﺑــە ﺟﯚرێﻜە ﻛﻮرد ﺑﯿﺖ ﻟە ھەر ﻛﻮێــﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﮋﯾﺖ ﺷــەرم داﺗﺪەﮔــﺮێ .ﺑــەم ﺑﯚ ﺋەﻣە ﺑﻨﺒڕ ﻧﺎﺑێــﺖ و ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ھەر ﮔەﺷە دەﻛەن، ﺑﺎ ﺋەم ﺣﺎڵەﺗﺎﻧەی ﺳــﺘەﻣﯽ ﭘﯿﺎو ﺑەراﻣﺒــەر ژن و ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﺗﺎ ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑﺨەﯾﻨە ﺑەر ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑــەو ھﯿﻮاﯾــەی ﻧﯿﺎزێﻜﯽ رژد و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە ﺑێﺘە ﺋــﺎراوە ﺑﯚ ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﭘﯿﺎو و ﺳﻨﻮوردان ﺑــﯚ دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﻟە دەرەوە ﺑﻮوﻧەوەرێﻜــﯽ درۆزﻧﯽ دووڕوو و ﻟە ﻣﺎڵەوە دڕﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﺳﺘەﻣﻜﺎری دﻛﺘﺎﺗﯚرە.
رووﻧە ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ﭘﯚﻟﯿﺲ ھﯿــﭻ دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧەﺑێﺖ و ﺑﻜﻮژ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻧەدات ﺑە دەﺳﺘەوە ،ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ژن ﺑە ﻗێﺰەوﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷــێﻮە ھەﻣﯿﺸــە دووﺑــﺎرە دەﺑێﺘەوە ،ﺋێﻤە ﭼﺎوی وردﺑﯿﻨــﯽ ﻧﺎﺧەﯾﻨە ﺳــەر ﺗەﻧﯿﺎ دوو ﺣﺎڵەت و ﺧﯚﻣﺎن دەﻧﺎﺳﯿﻦ، ﻣەﮔەر ﻛێ ﺑﻮو ”دوﻋﺎ“ی ﺑە ﺑەرد ﻛﻮﺷــﺖ ،ﺋەوە ھەﻣﺎن ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﻧەﺗﺮﺳــﺎﻧە ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻛە ھەﻣﻮو رۆژێــﻚ ﺑە ﺟﯚرێﻜﯽ ﻧﺎﺷــﺮﯾﻨﺘﺮ ﺧــﯚی دەﻧﻮێﻨێﺖ و ھﯿــﭻ ﭼﺎرەﺳــەرێﻚ ﻧﺎﺑﯿﻨﯿــﻦ. ﺋەوە ﭘﯿﺎوە ھەﻣﯿﺸە وەك دڕﻧﺪە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە و ﺑــە ﻗــەپ و دداﻧە ﭘﯿﺴــەﻛﺎﻧﯽ ژن دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑە ﺳــەرەﻣەرگ و وەك ﺑەرزەﻛﯽ ﺑﺎﻧﺎن ﺑﯚی دەردەﭼێــﺖ ،ﭘﯿﺎوە ﭘێﯽ واﯾــە ژن ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮاوە ﺋەو ﺋﺎزاری ﺑﺪات و ﺑﯿﭽەوﺳێﻨێﺘەوە. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ژن ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺎت ،ﺋﺎﯾﺎ ﺷﺘێﻚ ھەﯾە ﻟە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﺟﻮاﻧﺘﺮ
ﮔەردوون ﺑەرەو ﺋەو ﻣﯚﻧﺎرﺷﯿﯿە ﮐﯚزﻣﯿﮑﻠــە دەڕوات ﮐــە ﻣــﻦ ﭘێﺸــڕووداﯾﯽ ﺑﯚ دەﮐەم ،ﺗێﯿﺪا ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿەﺗﯽ ﺷﯿﻌە دەﺑێ ﻟەﻧﺎو ﺑﭽێﺖ و ﺟﯿﮫﺎن ﺑﺤەﺳــێﺘەوە ھەروەھﺎ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ. ﺑــە ڕای ﻣﻦ ﺧــﻮدی ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ ﺧــﯚی ،ﺷەﺧﺴــﯽ ﯾەﮐەﻣــە ﻟەواﻧەﯾە ﺗﺎﻗە ﮐەﺳــﯿﺶ ﺑێﺖ-ﻟە ﺋێﺮاﻧــﺪا ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎﻓﯿﺎی داﻋﺶ ﺑێﺖ ”ﺑەم دەﻣﺎﻣﮑﺪراو“ ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ داﻋــﺶ ڕەﻓﺘــﺎر دەﮐﺎت ﻟەﻧﺎو ﭘﻼﻧﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﮔﯚڕﯾﻨەﮐەدا ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەم دەﻣﺎﻣﮏ و درۆﯾﺎﻧەی ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮەﮐﺎﻧﯿﺸﯽ ھــەر دەﯾﺎﻧﮑﺎ ،ﺧەڵﮑــﯽ ﺋێﺮان ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﺰاﻧﻦ ﮐە ﺋەﻣەﺗﺎ وا ﺋێﺮان ﺑەردی داﻋﺸــە و ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﮐﺎن دەﻓﺮۆﺷێﺖ. ﺑەﮐﻮرﺗﯽ” :ﻓەﻟــەک“ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺋێﺮان ،وەک ﺗﻮرﮐﯿﺎ ،ﻓﺮﯾﻮ ﺑﺪات، ﺋەوﯾﺶ ﺗــﺎ وەک ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﻧﺎو ﺑﻨێﻢ ”ﭘﯿــﺎوە ﮐو ﻟەﺳــەر ﻧﺮاوەﮐە“ ﺑەڵﮑﻮ ﺟﺎرێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺣەﭘەﺳــﺎوی ﮐﺮدووە و ھﯿﻮای ﺋەوەی داوەﺗێ ﮐە ﺑەم ﺳەودای ﺋەﺗﯚم و ﻣەﺗﯚﻣە ﺳەری ،ﺑﺎش ﺑﺎش ﺗﯿﺎدا دەﭼێﺖ. ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺧﺎﻣﻨەﺋــﯽ ﻧﺎزاﻧێﺖ ﮐە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ،2019دووای ﭘﺸﺖ ﺷــﮑﺎﻧێﮑﯽ ﻣەزﻧﯽ ﻣﯚﺳــﮑﯚ ﻟە ،2018ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﺗێﺪەﮐەوێﺖ، ﭘەﺷﯿﻤﺎن ﺑە ﮔﻮێﯽ ﻣﻨﯽ ﻧەﮐﺮد. ﻣﻦ ﺋەو ﺷﺎﻋﯿﺮەم دﯾﻮاﻧەﺷﯿﻌﺮێﮑﻢ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑەﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ”ﻣﻦ ان اﺑﻢ ﮐە ﺧﻮن ﺗﻮ ﺑە ﺧﻮن ﻣﻦ ﺷﺒﺎھﺖ ﻧﺪاﺷﺘە ﺑﺎﺷــﺪ“ ،ﻟە ﺷــﺎری ﭘﺎرﯾﺴﯿﺶ ﺳﺎڵﯽ 2011ﮐﺘێﺒﯽ ﯾەﮐەﻣﻢ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﺋێﻮەی ﻓﺎرس ﭼﺎپ ﮐﺮدﺑﻮو ﺑەﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ )اﺳﺮار ﺧﺪارا ﻧﮕﻮ؛ اﻧﺴــﺎن ﺑﯽ ﺷــﺮف اﺳﺖ!(. ﺑﯚ ﺧﯚﺗﺎن ﺑــﺎش دەزاﻧﻦ ژﻣﺎرەی ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ) (6و ) (8و )(2 ﻧﯿﺸــﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮرﺟــﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ- ﺷــﯿﻌەﯾە و ﺑﯚ ﺋێــﻮەی ﺋێﺮاﻧﯽ
ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﮔﺸﺘﯿﺶ ژﻣﺎرەی ) (30ﺗﺎ ) (36زۆر ﺗﺮﺳﻨﺎﮐە. ﺋەﮔەر ﺑﭽــﻦ ﻟە ﺑەرواری ﺗەﺧﺖ وەرﮔەڕاﻧﯽ ﭘﺎﺷــﺎ و ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا ﻓﺎرﺳــە دﯾﺎرەﮐﺎﻧﺘــﺎن دﯾﻘەت ﺑﮕﺮن ،ھێﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــﺎڵﯽ ) (2036ﺋێــﺮان ڕووﺑــەڕووی ﻣەزﻧﺘﺮﯾﻦ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﯾەﮐﺠﺎری دەﺑێﺘەوە. ﯾــەک ﻟە ﺑەڵﮕەﮐﺎﻧــﻢ ﺋەوەﯾە ﮐە ھەﻣــﻮو 100ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێﮏ ،ﻟە ھەﻧــﺪێ ھەزارەی دﯾﮑەﯾﺸــﺪا ھەﻣﻮو 100ﺳﺎڵ ﺟﺎرێ ،ﺧﺎﭘﻮور ﮐﺮاون و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﺎن ﺑەﺳــەردا ھﺎﺗﻮوە .ﺷــﺎراوە ﻧﯿــە ﺑﯚﺗﺎن ﮐە ھەﻧﺪێ ﺟــﺎر ﺋەو دەﺳــەﺗە ﺋێﺮاﻧﯿﯿــە ﮐەوﺗﻮوهﺗە دەﺳــﺖ ﻗەوم و ﻗەﺑﺎﺋﯿﻠﯽ ﺋەوﺗﯚی ھەزار رەﺣﻤەت ﺑﯚ ﺑﺎﺑﯽ ﮐﻮردان ﺑﻨێﺮن. وەک ﻟە ھەﻧﺪێ ﺷﺮۆﭬە و ﻧﯿﺸﺂﻧە و ڕووﻧﮑﺮدﻧەوەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەﺷﻤﺪا دێ ﺑﯚﺗــﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑەڕاﺳــﺖ ﺑﮕــەڕێ ،ﻣــﻦ ﺳــﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮدا اﻟﺤﻤﺪﻟﻠــە دەزاﻧﻢ ﭼﯿﯿە، ﺑەم ﻣﻦ ﻧﻮوﺳــەرێﮑﻢ ﺗﻮاﻧﺎی ﺋــەوەم ھەﯾە ﭘێﺸــڕووداﯾﯽ ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﺑﮑــەم ،ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﮐﯽ ﮐەﻣێــﮏ دووردا دێ چ ﺑﻘەوﻣێ. ﻣەﺳەﻟەن ،ﭘێﺶ دوو ﺳﺎڵ ﮐﺎﺗێ ﻟــە زاﻧﮑﯚی ﻣﺎردﯾﻦ ﻟــە ﺗﻮرﮐﯿﺎ دەرﺳــﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﮐﻮردﯾﻢ دەداﯾەوە ،ﺑە ﺗﻮرﮐﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﮐﻮردﯾــﯽ ﺑﺎﮐــﻮر ﻟەڕێﮕــەی ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﺗﻮرﮐــﯽ و ڕۆژﻧﺎﻣــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﮐﺎﻧــەوە ﺷــﺎﻧﺪ ﺑﯚ ﺋەردۆﻏﺎن و ﭘێﻤﮕﻮت )ﺧەوﻧێﮑﻢ دﯾــﻮە ﺋەﮔەر ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻧەﮐەﯾﺖ، دﯾﺎرﺑەﮐﺮ و ﺋەﻧﻘەڕە دەﺑﻨە ﮔﯚﻣﯽ ﺧﻮێﻦ ،ﭘﺎﺷــﺘﺮﯾﺶ ﺋەﺳﺘەﻣﺒﯚڵ ﺑەﺳــەر ﭘێﻨــﺞ ﮐﯚﻧﻔێﺪڕاڵﯿــﯽ ﺋەرﻣەن-ﮐﻮرد-ﺟﻮوﻟەﮐە -ﺗﻮرک- ﻋــەرەب داﺑەش دەﺑێــﺖ(؛ ﺑە ﻗﺴــەﻣﯽ ﻧەﮐﺮد ﺗﺎ ﮐﺎر ﮔەﯾﺸﺘە ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣﻦ ﻧــﺎوم ﻟێﻨﺎوە ”ﭘﯿﺎوە ﮐو ﻟەﺳەر ﻧﺮاوەﮐە“. ﻧﺎڵێﻢ ﺑە ﻗﺴــەم ﺋەﮔــەر ﻧەﮐەن
ﺧﯚﺗﺎن زﯾﺎﻧﺘــﺎن ﭘێﺪەﮔﺎ ،دەڵێﻢ: ﺋــەو ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ- ﮐﯚﻣێﻨﯿﺴــﺘﯿﯿەی واژووﺗــﺎن ﮐﺮدووە ،ھەم ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ﺋﯿﺴﻼم و ھەم ﺷــەرەﻓﯽ ﺷــﯿﻮوﻋﯿەت و ﻟﯿﻨﯿﻨﯿﺰﻣﺘــﺎن ﭘێﯽ ﺷــﮑﺎﻧﺪ، واﺗە ﺋــەو ﭬﯿﺰە ﻧەھێﺸــﺘﻨەی ﻧێﻮاﻧﺘــﺎن )ﺗﺎران-ﻣﯚﺳــﮑﯚ(، وەک ھﺎوﺳــﻪرﮔﯿﺮی ﻣﺘﻌــەی ﻧێﻮان ﺧﯚﺧﻔﺮۆﺷــێﮑﯽ ﺷﯿﻌە و ﺷــﯿﻮوﻋﯿەﮐﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆش دێﺘە ﭘێﺶ ﭼﺎوم. داﻋــﺶ ﻟــە ﺋێﺮاﻧــەوە و ﻟــە ڕۆژھەﺗــﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ھێﺪی ھێﺪی ﭘــﺎش ﭘەروەردەﮐﺮدﻧﯿﺎن
ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەدزﯾﯿەوە ﺑــەرەو ﻣﯚﺳــﮑﯚ و دەوروﺑەی دەﭼــﻦ و ﻟــەو ﻣەڵﺒەﻧﺪاﻧــەی ﻣﯚﺳــﮑﯚ – ﭘﯿﺘەرﺳــﺒﻮورگ- ﺳــﻨﻮوری ﭼﯿﭽﺎن -ﺳــﻨﻮوری ﺋﯚﮐﺮاﻧﯿﺎ دەﺳﺖ ﺑە ﺧﯚﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوە و ”ﺑەزﻣەﮐە“ دەﮐەن. ﯾەﮐەم ڕووداو ﻟــە ﻧێﻮان ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــەش ﺑﯚ ھەﺷﺘﯽ ﺳﺎڵﯽ 2018 ﻟــە ﻣﯚﺳــﮑﯚ دەﺗەﻗێﺘــەوە ﮐە ﺳــەرﺗﺎﭘﺎی ﺟﯿﮫــﺎن دەﺧﺎﺗــە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﮐﯽ ﻟەﻣەی ﻣﻮوﺳڵ و ﺋێﻤە دﯾﻤﺎن زۆر ﻣەرﮔﺎﺳــﺎﺗﺎوی ﺗﺮ .زەﻧﮕێﮏ دەﺑێــﺖ ،ﺑە دﯾﺘﻨﯽ ﻣــﻦ ،ﺑــﯚ ﻣﺎﻧــﺎی ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ
ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗﯽ ﮐﯚﻣﯚﻧﯿــﺰم و ﺷﯿﻮوﻋﯿەت ﺑە ﺟﺎرێﮏ. ﻣــﻦ ﺑﯚﯾــە زۆر دەﺗﺮﺳــﻢ وهك ﺋــەردۆﮔﺎن ﮐو ﻟەﺳــەری ﭘﻮوﺗﯿﻨﯿﺶ ﺑﻨێــﻦ /ﻣﻦ ﭘﻮوﺗﯿﻨﻢ ﺧﯚﺷﺪەوێ ھەﻧﺪێﮏ. ﺋﻨﺠــﺎ ﺑەﮐﻮرﺗﯿــﺶ ﺑﺒڕێﻨﻤەوە، ﺳــﺎڵﯽ ، 2036ﻟــە ﮐﺎﺗێﮑــﺪا دەﺳــەﺗﯽ ﺷــﯿﻌەی ﺋێﺮان ﻟە ﻟێــﻮاری ﺗەﻓﺮوﺗﻮوﻧﺎﺑﻮوﻧﺪاﯾــە و ﺗەﻣــﺎی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﮐــﻮرد ﻣﺎوە ڕزﮔﺎری ﺑﮑﺎت ،ﻣﻨﺪاڵێﮑﯽ ﮐﻮرد، ﭘــﯚڕ و ﭼﺎوەﮐﺎﻧــﯽ ڕەش زۆر ﮔەش ﮐە ﺋەﻣڕۆ ﻟــە ھەوﻟێﺮە و ﺗەﻣەﻧﯽ ﻧﺰﯾﮑەی ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮێﮑە، ﻧﺎوی )ﺋﺎرش ﺳــﯚران( ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2036ﮐە ﺋەوﮐﺎﺗــە ﺗەﻣەی 37 ﺳﺎڵێﮑە ،زۆر ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ و ﺷێﺘﺎﻧەﺗﺮ ﻟە ﺋﺎرﺷــﯽ ﮐەﻣﺎﻧﮕﯿﺮی ﺧﯚﺗﺎن ﻋﺎﺷﻘﯽ ﮐﭽێﮑﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ دەﺑێﺖ، واﺗە ﺋەو ﺋەوﯾﻨەی ﮐە ﻣﻦ دەڵێﻢ دەﮐەوێﺘــە ﻧێﻮاﻧﻤــﺎن ﻣەﮔەر ﻗﻮرﺗﺎرﺗﺎن ﺑﮑﺎت ،دڵﯽ ﻣﻨﺪاڵێﮑﯽ ﮐﻮرد ،ﺑﯿﺴــﺖ و ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﮑﯽ دﯾﮑە ،ﻧﺎوی ﺋﺎرش ﺳﯚراﻧە ﻣەﮔەر ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿەﺗﯽ ﺑەرەو ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺷــﯿﻌەﮔەراﯾﯽ ﺑەدرۆ ﺋێﺮاﻧﯿﺘﺎن ڕزﮔﺎرﺗﺎن ﺑﮑﺎ ..ﺑەس. وﯾﺴــﺘﻢ ﺋەﻣەﺷــﺘﺎن ﭘێ ﺑڵێﻢ: ﺋێﻮە دەزاﻧﻢ ﺳەردەﮐەون ﺑﺎش، ﺑﺎﺷــﯿﺶ ،ﻟە ھێﻨﺎﻧــﯽ داﻋﺶ ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺗێﮑﺪاﻧﯽ دۆﺧــﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﺑــەم ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﺎوﮐﯽ ﮔەورەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ، ﺑــە ﺷــەھﯿﺪﮐﺮدﻧﯽ ﺣــەوت ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺗﺮی ڕۆژھەت ،وا ﻟێ ﺑﮑەن ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات ﻟێﺘﺎن ﺑێﺘە دەﺳــﺖ ،ﺋەو دەزاﻧێﺖ ﺋێﻮە ﺑەم ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧەﺗﺎن دﯾﺴﺎن ﺷەڕﻓﺮۆﺷﻦ و دەﺗﺎﻧەوێ ﻟێﺘــﺎن ﺑﮑڕﯾﻦ ﺗﺎ ﺑە ﺟەﻧﮕﯽ ﺋێﻮە ﻣەﺷــﻐﻮول ﺑﺒﯿﻦ و ﻧەﺗﻮاﻧﯿﻦ دەرەﻗەﺗﯽ ﻋەﺑﺒﺎدی ﺑێﯿﻦ ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯿﻤﺎﻧﺪا. ﺑﭽﻮوﮐﺘﺎن: ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﭘﯿﺎو ﺑﺒەﺳﺘﻨەوە ﺑﺎ ﭼﯿﺘﺮ ژن ﻧەﺳﻮوﺗێ ﻣﺮۆڤ ﺑﯿﺒەﺧﺸــێ؟ ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ وەﻣەﻛەی ﻛﻮﺷﺘﻨە ،ﭼﯚن ﻟەﻣە ﺗێﺒﮕەﯾﻦ. ﭘێــﻢ واﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑەوەﯾە ﭘﯿﺎوی ﻛﻮرد ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺨەﯾﻨەوە ﺑەردەم ﭘەروەردە و ﻓێﺮی ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺋــەو ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺮۆﭬــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚی ﺧﯚی ﻧﺎﻧﺎﺳــێ ،ﭘﯿﺎو دەﺑێ ﻗﻮڕﮔﯽ ﺑﮕﯿﺮێﺖ و دەﺳــەﺗﯽ ﻟێ ﺑﺴــێﻨﺮێﺘەوە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ،ﭘێﯽ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﺗﯚ ﺋــەو ﺑﻮوﻧەوەرە ﻧﯿﺖ ﻛــە رێﮕەت ﺑەﺧــﯚت داوە ژن ﺑﻜــﻮژی ،ﯾﺎن ژن ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘە ﺑﭽەوﺳــێﻨﯿﺘەوە و ھەﻣــﻮو رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ داﺑﺨەﯾﺖ ﻛە ﺧﯚی ﺑﯿﺮ ﻟە ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻣﻦ زۆر ﭘێﻜەﻧﯿﻨــﻢ دێﺖ ﻛﺎﺗێﻚ ھەرﭼﯽ ﻛەس و ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ھەﯾە ﭘﺎﺳﺎو دێﻨﻨەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺳﺘەﻣﺎﻧە و ﭘێﯿﺎن واﯾە ﭼﺎرەﺳــەری ﻧﯿﯿە، ﻧەﺧێﺮ ﭼﺎرەﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﻧە ،ﺑەم ﺧﯚﺗﺎﻧــﯽ ﻟێ دەﺷــﺎرﻧەوە ،ھﯿﭻ ﻟێڵﯿﯿــەك ﻟە ﭼﺎرەﺳــەردا ﻧﯿﯿە، ﺗەﻧﯿﺎ ﯾﺎﺳــﺎ ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜەن و ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧﯽ ﭘﯿﺎو ﺑﺨەﻧە ﻗەﻓەزی
ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــە ،دوای دوو ﺳــﺎڵ ژﻣــﺎرەﻛﺎن زۆر دەﮔﯚڕێﻦ ﺑەرەو ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺘەﻣﯽ ﭘﯿﺎو ﻛەم دەﺑﻨەوە. ﺧﯚ ﺳﺘەم ھەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ژﻧەﻛە دەﻛﻮژن ﯾــﺎن دەﯾﺴــﻮوﺗێﻨﻦ، ﺗﯚ ﺑﯿﺮ ﺑﻜەوە ژن دەﺳــﻮوﺗێﻨﻦ چ رەﻓﺘﺎرێﻜﯽ وەﺣﺸــﯿﯿﺎﻧەﯾە، ﺳﺘەﻣﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﻛە ژن ﺑەھﯚی ﺷەرﻣﯽ ﺧﯚی و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەھﺎی ﺧێﺰان ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻧﺎﻛەن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ھــەزاران ژﻧﯽ ﻛــﻮرد رۆژی ھەزار ﺟــﺎر ﺑەھــﯚی ﻧﺎﻟەﺑﺎری و ﺋەو ﺗەﻧﮕﺎﻧەﯾــەی ﭘﯿﺎوەﻛەی ﺑــﯚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﯾﺎﺧﯚ ﺑﺮا و ﺑﺎوك ،ﺧــﯚی ﺋﺎواﺗــﯽ ﻣﺮدن دەﺧﻮازێ ،ﺳــەر دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﻛﯚﺷــﯽ و ﻟەوﭘەڕی ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿەوە ﺑە ھەﻧﺎﺳەی ﺳــﺎرد داوا ﻟە ﺧﻮا دەﻛﺎت دەرووﯾەﻛﯽ ﻟێ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺋەﻣە ﺑەھﯚی ﺋەو ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەی ﻛــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﻣﺎڵە ﺑﺎواﻧﯿﺶ ژﻧەﻛە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﻧەوە و ﺣەز دەﻛەن ﻟەو ﺳﺘەﻣەدا ﺑﮋی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧەﭼێﺘەوە ﺳــەر
ﻣﺎڵﯿﺎن و ژﻣــە ﺧﻮاردﻧێﻜﯿﺎن ﺑﯚ زﯾﺎد ﻧەﻛﺎت .ﺗــﯚی ﭘﯿﺎو ﯾﺎن ﺑﺮا و ﺑﺎوك ﺣەﻗە ﻟە ﺧﯚت ﺑﭙﺮﺳــﯽ ﺧﻮﺷﻜەﻛەت ﺗﺎ ﻛەی ﻟەژێﺮ ﺋەو ھەﻣﻮو ﭼەوﺳــﺎﻧەوەدا ﺑﮋی ،ﻟە ﺧﯚت ﺑﭙﺮﺳە ﺑﯚ ﻗﺒﻮوڵﯽ دەﻛەی ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺗﺮ وا ﻟە ﺧﻮﺷــﻜەﻛەت ﺑﻜﺎت. ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜﯽ ھەرە ﮔەورە ﻛە ھەﻣﻮو ﺟﺎر ﻟەﻛﺎﺗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻨێﻜﯽ داھێﻨەراﻧــە ﻟــە دڕﻧﺪەﯾﯽ ﭘﯿﺎوی ﻛﻮرددا ﺋەوەﯾە، ژﻧﺎﻧــﯽ ﺑەﻧﺎو ﭼــﺎﻻك و ﮔﯿﺮﻓﺎن ﮔەرﻣەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ژن ،دەﻛەوﻧە ﺳەر ﺷﺎﺷــەﻛﺎن و دەﻛەوﻧەوە دروﺷﻢ ﻟێﺪان و ﻗﺴەی ﭘﺎن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەھﯚی ﺋــەم رووداواﻧە و ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﺋەو ژﻧﺎﻧەوە رووﻧە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﺳەر ﯾەك ژن ﻧەﺑﻮوە ھﯚﺷﯿﺎری ﺑﻜەﻧــەوە ،ﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮدﺑێﺖ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﺑــﻜﺎت و ﭘﯿــﺎو ﺑﺒەﺳــﺘێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑە راﺳــﺘﯽ ﭘﯿﺎوی ﻛﻮرد زۆرﯾﻨەی ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑەﺳﺘﻨەوەﯾە
ﺑــەو ﻣەﺑەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﯽ ﺳﺘەﻣﻜﺎراﻧەی ﻟە دەرەوە ﻧەﺑێﺖ، ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺑــەر ھەرﭼﯽ ﺑﻜەوێﺖ ﺋﺎزاری دەدات. ﺋەو ژﻧــە ﺑەﻧــﺎو ﭼﺎﻻﻛﺎﻧە و ﺋەو دەزﮔــە ﺑەﻧــﺎو داﻛﯚﻛﯿﻜﺎراﻧەی ﭘﺮﺳــﯽ ژن ،ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﭘﺮﺳــێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ژن ﯾﺎن ﻛﺮاﻧــەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ،ﭘﺎڵﯽ ﭘێﻮە ﻧەﻧﺎون ﺑێﻨە دەﻧﮓ ،ﺗەﻧﯿﺎ دروﺷﻢ دەڵێﻨــەوە ،ﻣﯿﻜﯿــﺎج دەﻛــەن و ﺷﺎﺷــەﻛﺎن دەڕازێﻨﻨــەوە، ﻧﺎزاﻧﻦ ﺋەو ژﻧﺎﻧەی ﻟە ﺷﺎﺷــەوە ﮔﻮێﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻮون ﺑە درۆزﻧﯿﺎن دەزاﻧــﻦ ،ﺋێﻮەی ﺑەﻧــﺎو ﭼﺎﻻك ﺋەﮔــەر ﭘﺮﺳــێﻜﺘﺎن ھەﯾــە و ﺧەﻣــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﺘﺎﻧە ﺑەﻧﺎوی ژن ،ﻓەرﻣــﻮون ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﺑﻜەن ،ﺑەﺳــە ﻗﺴــە ﺷــەرﻣە دوای ﺋەو ھەﻣﻮو ﻗﺴە و دەرﻛەوﺗﻨەﺗﺎن ﺋەم رووداواﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺮێﻦ ﻛە ﻣﺮۆڤ ﺳەرﺳــﺎم دەﻛﺎت ﻟە ﻗێﺰەوﻧﯿﺪا.
ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﺗﺎن ﺑﯚ دەﻛەم ﺑﭽﻦ ﻟە ﺑەردەم ﺷــەﻗﺎﻣێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺋەی ژﻧﺎﻧــﯽ ﻧﺎﻧﺨﯚری ﭘﺮﺳــﯽ ژن ،ﻟــەوێ ﻣــﺎن ﺑﮕــﺮن و 10 رۆژ ﻧــﺎن ﻣەﺧــﯚن ﺗــﺎ ھەﻣﻮو ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧــﯽ ﺋﺎزارداﻧــﯽ ژن دەﺧﺮێﻨــە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــەوە، ﭼــﯽ دەﺑێﺖ ﺟﺎرێــﻚ ﺑە رژدی ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﭘﺮﺳەﻛەوە و ﻟە دروﺷﻢ ﺗێﭙــەڕن؟ ﺋەﮔەر ﺋەﻣــە ﻧﺎﻛەن ﺣەﻗە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ رۆژی ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮێ ﻛە ﺳــەری ﺳــﺎڵە ﭘێﻜەوە ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵﺪا ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﯚﺗﺎن راﺑﮕەﯾەﻧﻦ و ﺑەڵێﻦ ﺑﺪەن ﺑﭽﻨەوە ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﺘﺎن و ﭼﯿﺘﺮ ﻗﺴــە ﻧەﻛەن ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑەراﻣﺒەر ژﻧﺎن. ﭘﺎﺳــﺎو ﻣەھێﻨﻨەوە ﺑــﯚ ﺧﯚﺗﺎن، رووداوەﻛﺎن ﺑەڵﮕــەن ﺑــﯚ ﻧﺎﻛﺎرﯾﮕەرﯾﺘــﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەوەﯾە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻗﺴە ﺗێﭙەڕێﻨﯿﺖ و ﻛﺮدارت ھەﺑــێ ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ دروﺳﺖ ﺑێ ،ﻗەت ﻟە ﺧﯚﺗﺎن ﭘﺮﺳﯿﻮە ﺋێﻮە ﭼﯽ دەﻛەن ﻛە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە ﻧﯿﯿە؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ﺑەڕێﺰ ﺧﺎوەﻧﺸﮑﯚ ،ڕێﺒەری ﺟﻤﮫﻮورﯾﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان!
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
ﻗەﺳــەم ﺑە ھەر دوو ﭼﺎوە ڕەش ڕەش ڕەﺷــە ،ﮔــەش ﮔــەش ﮔەﺷە ،ﻣەرد ﻣەرد ﻣەرداﻧەﮐەی ﺣەزرەﺗــﯽ ﭘﯿــﺮۆزی ﺋﯿﻤﺎﻣﯽ ﻋەﻟێ –ﮐە داﯾﮑــﻢ ﺗﺎ ﻣﺮدﯾﺶ ڕەﺳــﻤەﮐەی ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵەﮐەﻣﺎن، ﻟــە ژوورێﮑﻤﺎﻧﺪا ھەڵﻮاﺳــﯿﺒﻮو, ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ھەﻣﻮو ﺋێﺮان، ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺋەﻣــڕۆ و ﺋﺎﺧﯿﺮەﺗــﯽ ﺷەﺧﺴــﯽ ﺧﯚﺗــﺎن و ھەﻣــﻮو ﺋێﺮاﻧﯿﺸــە ﮐە ھﺎﺗﻮوم ﺋەم ﻧﺎﻣە ﮐﺮاوەﯾەﺗﺎن ﺑﯚ دەﻧﻮوﺳﻢ. ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ،ﻟەﻧــﺎو ﺑﺎﻏەﮐەی )ﮐﯚﺳﺘەرﯾﮑﺎ( ،دوو ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮێﮏ ﭘێﺶ ﺋەﻣڕۆ ،ﺑە ﻛﻮﻧﺴﻮڵﯽ ﺋێﺮان ﻟــە ھەرێﻤﻢ ﮔــﻮت :ﮐﺎک ﻋەﻟﯽ ﭘەﻧﺎھﯽ ،دەﻧﮕﻢ ﺑە ﺗﯚﻣﺎرﮐﺮاوی ﺑە ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺧﺎﺗەﻣﯽ ،ﺗﮑﺎﯾە ﺑﮕەﯾەﻧە: ﺟﻤﮫﻮرﯾەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2037ﺋەو ﺋﻮﺳﺘﺎﻧﺎﻧەی ﻣﺎوﯾەﺗﯿﺸــﯽ ﻟەدەﺳﺘﯽ دەڕۆن. ﺳﯿﺎدەﺗﯽ ﮐﻮﻟﻠﯽ ﺋﯿﻤﭙڕاﺗﯚرﯾەﺗﯽ ﺷــﯿﻌەﮔەراﯾﯽ ﻓــﺎرس ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــەی ﺋەﻣــڕۆ ﻟێــﻦ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2037ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێﺪێﺖ و دەﺳەﺗﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﺷﯿﻌە ﻟەﺳەر ﻧەﺧﺸــەی ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑەﮔﺸــﺘﯽ دەﺳڕێﺘەوە. ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﮔەردوون ﺷــﺘێﮑﯽ زۆر ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﺑﯚ ﺑەﺷەرﯾەﺗﯿﺶ ھــەر ﺑــﺎش ،ﭼﻮﻧﮑــە ﺑەھﯚی ﻟەﺑەﯾﻨﭽﻮوﻧﯽ ﺋێﻮەی وەک ﺧﯚﺗﺎن دەڵێﻦ ﮐــە ﺳــێﺒەری ﺧﻮدان ﻟەﺳــەر زەوی ،واﺗــە ﺑەھــﯚی ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧــﯽ ﺳــﯿﺎدەﺗﺨﻮازە ﺷــﯿﻌەﮐﺎﻧﯽ ﭘــﺎش ﺋێــﻮەش، ھێﺪی ھێــﺪی ،ﺗەوازﻧﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔەردوون ،ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﺘﺮ ،ﺑەرەو ﺋﺎﺷﺘﯽ و ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯽ ھێﺰەﮐﺎن، واﺗــە )ﺑەﺑێ ﺟەﻧــﮓ( دەﺗﻮاﻧێ ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﺖ. ﺋــەم ﭘێﺸــﺪﯾﺘەم ﻟــە ﺗﯚﻣﺎرە دەﻧﮕﯿﯿەﮐــە ﺑــە ﮐﺎک )ﻋەﻟــﯽ ﭘەﻧﺎھــﯽ(دا ﺑــﯚم ﻧﺎردﺑــﻮوی، ﺑەﻓﺮاواﻧــﯽ ڕوون ڕووﻧــﻢ ﮐﺮدووهﺗەوە ﭼــﯚن .ﮐەﭼﯽ ﻟە ڕووداو ﺗــﯽ ﭬــﯽ دﯾﺘــﻢ ،ﭘﺎش
ﺋەوەی ﺧﺎوەﻧﺸﮑﯚ ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ ﺋەم ﻗﺴــەﯾەی ﻣﻨﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮوە، ﻟــە ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﮐــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳــﮑﺮﺗێﺮی ﺟﯿﮫﺎدی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻦ ،ﺑەم ﺷێﻮەﯾە وەﻣﯽ ﭘێﺸــﺮووداﯾﯽ ﻣﻨــﯽ داوەﺗەوە دەڵێ :ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻦ ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﮐﺎر ﺑﮑەن ”ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﻟە ﻣﺎوەی 25 ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟەﻧﺎو دەﭼێﺖ. ﺋەﻣــە ﻟــە ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﻣــﻦ ھﯿﭻ ﺋەﮔەرێﮑﻢ ﺑﯚ ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ دەﺳــﺖ ﻧﯿﺸــﺎن ﻧەﮐﺮدﺑــﻮو، ﺋەﮔــەری ﺧﻮاوەﻧــﺪی ﺗەﻋﺎﻻ ﻧەﺑــێ ﮐە ﺋــەو وەک ﻣــﻦ ﺋەم ﺧﺎڵەﺷــﯽ ﻟەﺑﯿﺮ ﭼﻮوﺑﻮو )ﮔﻮێﻢ ﻟە دﯾﺪارە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﯿەﮐەﺷــﯽ ڕاﮔﺮت وﺷەی ﺋﯿﺰن و ﺋەﮔەری ﺧﻮدام ﮔــﻮێ ﻟێ ﻧەﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾە دﯾﺎرە ﻧەﯾﺎﻧﻨﻮوﺳــﯿﻮە( .ﺋەﻣەش ﭼﻮﻧﮑــە ﭘێﺸــڕووداﯾﯽ ﮐﺮدن ھەﻣﯿﺸــە دەﺑێ دەوری ﺧﻮدای ﺗێﺪا ﺑﮫێڵﯿﻨــەوە ،ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺒﻮو ﺑڵێﯽ ”ﺋەﮔەر ﺧﻮدا ﺣەز ﺑﮑﺎ“. ﺑەھەرﺣﺎڵ ﭼﻮار ﺳﺎڵﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﮐﺘــﺮ ﻣــﻦ و ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ ﻓەرق ھەﯾە ﻟە ﺧﻪﻣﻧﺪﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺗەﺧﺖ و ﺗﺎراج وەرﮔەڕاﻧــﯽ ﺧﯚی ﯾﺎن ھﯽ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ..ﮐــە ﻟەوەﺗەی ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوم ﺋێﻮەی ﻣەﺟﻮوﺳﯽ و ﺟﻮوﻟەﮐەی ﭘﯿﺲ ﺋەم ﻧﺎﺗﯚراﻧە ﺑە ﯾەﮐﺘﺮ دەڵێﻦ و ھﯿﭻ ﺷەرﻣﯿﺶ ﻟــە ڕاﺳﯿﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚﺗــﺎن ﻧﺎﮐەﻧــەوە و وادەزاﻧﻦ ﺑەﺷــەر، ﺑەم ﺋەم ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﺑەدﯾﮫﯿﯿە، ”ﭼﺎودێﺮ“ﯾﺶ دەﯾﺰاﻧێ ﮐە ﻣﺤﺎڵﻪ ﻋــەرەب ﯾەﮐﺘﺮ ﺑﮕــﺮن .ﻣﺤﺎڵﻪ ﻓەﻟەﺳــﺘﯿﻨﯿﯿەﮐﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺳــێ دەوڵەﺗﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﯿﺶ، ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﺎن ﺑەﯾەﮐﺘــﺮ ھەﺑــێ ﺑێــﻦ ﺑﺒﻦ ﺑــە ﯾــەک دەوڵەﺗﯽ ﯾەﮐﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼم ،ﻧﺎوی دوو دەوڵەﺗﯽ ﻋەرەﺑــﻢ ﺑﯚ ﺑێﻨە ﯾەﮐﺘﺮﯾﺎن ﮔﺮﺗﺒێ. ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ ﺑﺎش دەزاﻧێ ﻗﺴەﮐەی ﻣﻦ ڕاﺳــﺘە و ﻧەﺧﺸــەی ﻧﻮێﯽ
ﻧﺎﻣەﯾەک ﻟە ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ ﺑﯚ ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ
17
دﯾﻤﺎﻧە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺳەﻋﯿﺪ:
)ﺣەوت رەﻧﮕە( ﺑﯚ ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮورﻛﺮدﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی داﻣەزراوە
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەزﮔەی ھﻮﻧەری و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺟەﻣــﺎل ﻋﯿﺮﻓــﺎن ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﻧﻮوﺳــەراﻧەی ﭼەﻧــﺪان ﻛﺘێﺒﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ھﻮﻧــەری ﻛــﻮردی و ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻧﻮوﺳــﯿﻮە و ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮدووە ،ﻟە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا ﺑــﺎس ﻟە ﭘــڕۆژەی ﺣــەوت رەﻧﮕــە و ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﺎﻧە دەﻛﺎت رووﺑەڕووﯾﺎن دەﺑێﺘەوە .ﺋەو دووﭘﺎت ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮورﻛﺮدﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی دەﻛﺎﺗــەوە و رەﺧﻨە ﻟــە ھەردوو وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و دەﺳﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار دەﮔﺮێــﺖ ﻛە ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﻛﺎرﯾﺎن ﻧەﻛــﺮدووە و رێﮕﺮﯾﺶ ﻟەو رووەوە ھەﯾە. ﭘڕۆژەی ﺣەوت رەﻧﮕە ﭼﯿﯿە؟ ﺑﯿﺮۆﻛەﻛەی ﻟە ﻛﻮێﻮە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێ؟ ﺑﯿﺮۆﻛەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪێﻚ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەرﻛﯽ ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮورﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ ﺑﮕﺮێﺖ ﻟەﻧﺎو ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾــە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی ﻟەو دەزﮔــە و ﻧﺎوەﻧﺪ و دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻛﺎرم ﻛﺮدووە ،ھەﺳــﺘﻢ ﺑەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿە ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﮔﺮﻧﮕــﻢ زاﻧﯽ ﺋــەو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿە ﺑﻜەم و ﺑﯿﺮۆﻛەﻛەم ﻧﺎو ﻧﺎ 7ڕەﻧﮕﻪ. ﺑﯚﭼﯽ ﻧﺎوی ﺣەوت رەﻧﮕەﺗﺎن ھەڵﺒﮋارد؟ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋــەوەی ﻛﺎر ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ھﻮﻧــەر ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ﻟە )ھﻮﻧەری ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی ،ھﻮﻧەری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﺎن،
ﻣﻮزﯾﻚ ،ﺳــەﻣﺎ ،ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ،ﺷﺎﻧﯚ و ﺋەدەب( ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎوی ﻧﺎوەﻧﺪەﻛە ﺑﻮوە 7ڕەﻧﮕە ،ﻟەﭘﺎڵ ﺋەوەﺷﺪا ھﺎوﻛﺎری ﺷــێﻮەﻛﺎران ﺑﯿﻦ ﻟــە ﻛﺮدﻧەوەی ﭘﯿﺸﺎﻧﮕﻪ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎن، ﺑﯚﯾە ﻟە رۆژی 26/5/2016ﻧﺎوەﻧﺪی 7ڕەﻧﮕە ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 13 ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ھﺎوﺑەش و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﺷێﻮەﻛﺎران ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮدووەﺗەوه و ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ 2017ﭼەﻧﺪان ﺑﯿﺮۆﻛﻪ و ﭘڕۆژەی ﺗﺮی ﻧﻮێ ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﻦ. ﺋێﻤــە ﭼــﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ھێﺰی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧﯚﻣﺎن ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ و ﺑﯿﻜەﯾﻨە ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧﯚﻣــﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ ﺋــەو ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧەی دێﻨە ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ و ﭼەﻧــﺪان دەزﮔــە و ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە و ﺑەﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە
دێﻨێﺖ ،ﺑەم ﺋەوەی ﺟێﯽ داﺧە ﻟەﻧﺎو ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻓﺮۆﺷﮕەﯾەك ﻟەﻧﺎو ﺷﺎرەﻛﺎن ھەﯾــە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﺑەدی ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛە ﺋــەو ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻻﻧەش زۆر دﯾﺎری ﻛﺮاون ﺗﯿﺎﯾﺪا و ﺋەوەﻧﺪەش ﺑــﯚ ﻛﺎری ﺑﮋێﻮﯾﯿــە ،ﺋەوەﻧــﺪە ﺑﯚ ﻛﺎری ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎﻧە. ﻛێ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻟەم ﻛﺎرە؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە دەﺳـــــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار و وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ دەﺑﻮو ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﺑﻜﺮداﯾە ،ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ھەر ﻗﺴەﺷﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮدﺑێــﺖ ،دەﻧــﺎ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەﻣﺎن دەﻛەوﺗﻪ ﺑەرﭼﺎو ،ﺋەو دﯾــﺎردە ﺳەرﺳــﻮڕھێﻨەراﻧەﻣﺎن ﻧەدەﺑﯿﻨــﯽ ﻛــە ھەﻣــﻮو ﻣﯿﻮاﻧەﺧﺎﻧەﻛﺎن و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧﻪ و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ و رﯾﺴﺘﻮراﻧﺘەﻛﺎن ﺑە ﺗﺎﺑﻠﯚ
ﺋەوەی ﻛە ھەﯾە زﯾﺎﺗــﺮ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ھەﺳﺘﻜﺮدن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮدووﯾﺎﻧﻪ و ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ رۆڵێﻜﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻛﺎری ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺖ ،ﻛــە ﻟەﻻﯾەك ﺋﺎﺷــﻨﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮورەﯾە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛەم ﺑەھەﻣﻮو ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛــە ﺧﯚی ،دواﺗﺮﯾﺶ ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﻛە دێﻨە ﺋەو ﺷــﺎر و وﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺷــﺎر و وﺗێﻚ ﮔەﺷﺖ دەﻛﺎت ،دەﯾەوێــﺖ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺋــەوێ ﻟەﮔــەڵ ﺧــﯚی ﺑﺒﺎﺗەوە ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﻧەﺑﻮوە ﭘێﯽ. ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﯚ دﯾﺎری ﺑەﻛﺎری
و ﻓﯚﺗــﯚ و ﭘەﯾﻜەر و ﺳــﯿﺮاﻣﯿﻜﯽ ﭼﯿﻨــﯽ و ﺋێﺮاﻧــﯽ و ﺗﻮرﻛــﯽ و ﻋەرەﺑﯽ رازێﻨﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﺋەﮔەر ﺳەرژﻣێﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑڕوا ﻧﺎﻛەم ﻟە ﺳەدا دەی ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﻛــﻮردی ﺗﯿﺎدا ﺑــەدی ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە دەﺑﻮو وا ﺑﻮواﯾــە ،ﻛەواﺗە ﺋەم دوو وەزارەﺗــە ﻛەﻣﺘەرﺧــەم ﺑﻮون ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮﻟﺘــﻮوری وﺗەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن. ﻛەواﺗە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﯽ ﻛﺮاوە؟
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻧﺎزاﻧﻢ و ھﯿﭻ ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ،ھﯿﻮادارم ھەﺑێﺖ ،ﺋەوەی ﻛــە ھەﯾە زﯾﺎﺗــﺮ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮدووﯾﺎﻧــﻪ و ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿــﭻ رۆڵێﻜﯽ ﻧەﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت وەزارەﺗە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ڕێﮕﺮن ﻟە ﺑەردەم ھەﻧﺪێ ﺋﺎﯾﻜﯚﻧﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻛــە وەك ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑــەﻛﺎر ﺑێﺘــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﺋﺎﯾﻜﯚﻧﺎﻧەی ﻛــە ﻣێﮋووی ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﺋێﻤەﯾــﻪ ،ﻟەواﻧــە ﻛﯚﭘﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﭘەﯾﻜــەرە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوی ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻣﯿﺴﺮ و ﯾﯚﻧﺎن و ھەﻣﻮو وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎﯾﻜﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣێــﮋووی ﺧﯚﯾﺎن ﻛﯚﭘﯽ دەﻛەن و ﮔەﺷﺘﯿﺎر دەﯾﻜڕن و دەﯾﺒەﻧــەوە ،ﺋەواﻧــە ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﻟە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﻛﺮدووەﺗەوه؟ ﭘێﻢ ﺳــەﯾﺮە ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﻟە ﭼﯿﯿەوە ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺋەﮔــەر رازی ﻧﯿــﻦ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺑﯿﻜﺎت ،ﺑﺎ ﺧﯚﯾﺎن وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑەو ﺋەرﻛە ھەﺳــﺘﻦ ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ھەﺑێﺖ، ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﻛێ دەﯾﻜﺎت. ھﯚﻛﺎری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﭼﯿﯿﻪ؟ ﺋــەوان ﻟەژێــﺮ ﻧﺎوی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤــﺎن ﻛە ﻧﺎﺑێﺖ ﺑﭽێﺘــە دەرەوە ،ڕێﮕە ﻧﺎدەن ﺋەو ﻛﺎراﻧــە ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﺮێﺖ، ﻛە ﺋــەو ﺟــﯚرە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾە ﺑﯚ ﺧﯚی زۆر ھەڵەﯾــە ،ﺋێﻤە ﺋەﮔەر زۆر دوور ﻧەڕۆﯾــﻦ ،ﺋــەوە ﺋێﺮان ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾــﻦ وﺗە ﻟێﻤﺎﻧــەوە ،ﯾﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻛە دەﭼﯿﺘە ﻧﺎو وﺗەﻛەوە، ﺋەوەﻧــﺪە ﻛﺎری ﻣێﮋووﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛــﯚی ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺧﻮاﺧﻮاﯾﺎﻧە
ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﺑﯿﻜڕن و ﺑﯿﺒەﻧەوە ﺑﯚ وﺗەﻛــەی ﺧﯚﯾﺎن ﻛــە ﻟەﻻﯾەك ﺋﺎﺷــﻨﺎﺑﻮوﻧﯽ ﺋەواﻧە ﺑــە ﻣێﮋووی وت ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﻛێﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەو وﺗە. ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻮە ،دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن چ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﻨﺮێﺖ؟ ﺋێﻤــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑەوەﯾــە ھەردوو وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺟﯿﺎواز ﻟە راﺑﺮدوو ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗﯚﻛﻤەﺗﺮ ﺑﯿﺮ ﻟــەو ﻛﺎرە ﺑﻜەﻧــەوە ﻛــە ﭼﯚن وﺗەﻛەﻣــﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﭼﯚﻧﯿــﺶ ﺑﯿﻜەﯾﻨــە وﺗێﻜــﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ،ﻛە دواﺗﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻣﺎدی ﺑﯚ وت دروﺳﺖ دەﺑێﺖ و ﺋێﻤــەش وەك ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺋەم ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧە ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن زۆرﺗﺮ و ﮔەورەﺗﺮ دەﺑێــﺖ ﻟە ﭼﺎوی ﺋەو ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧەی ﻛە دێﻨە وﺗەوە،
ھەروەھــﺎ ﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوەﻧﺪ و ﺳەﻧﺘەری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﺑﻮارە ،ﯾﺎﺧﯚ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪاﻧەی ﻛە ﻛﺎر ﻟەو ﺑــﻮارەدا دەﻛەن ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻛﺎری ﻧــﺎوازە و ﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەﻧﺠﺎم ﺑــﺪەن ﻛــە دواﺟــﺎر ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺷﺎﻧﺎزی ﭘێﻮە دەﻛەﯾﻦ. ھەﻣﻮو ﺷﺎر و وﺗێﻚ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧــﺪان ﻟﯚﮔــﯚ و ﭘﯚﺳــﺘﻜﺎرﺗﯽ ﻓﯚﺗﯚی ﺷﺎر و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ و ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺷــﯿﻮەﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺋێﻤە ﺑﯚ ﻧﯿﻤﺎﻧﻪ؟ دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺑــە ﮔﺮﻧﮓ ﻧەزاﻧﺮاوە و وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻛﺎری ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﺑــە ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﯿەﻛــﯽ زۆرﺑﺎش ﺑﻜﺮێــﺖ ،دﯾﺎرە ﭼەﻧﺪ ﺷــێﻮەﻛﺎر و ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرێــﻚ وەك ﺧﯚﯾــﺎن ﺋــەو ﻛﺎرەﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەم وەك داﻣــەزراوەی وەزاری ﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﯚ ﺷــﺎرەﻛﺎن ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻟﯚﮔﯚﯾەك
ھەڵﺒﮋێﺮدرێﺖ و ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﺑﻜەن ﺑەھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەك ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن، ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﯚ ﮔەﺷــﺘﯿﺎران، ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﺋێﻤــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺷێﻮەﻛﺎری دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻦ و ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەرﯾــﻦ ﻛە دەﻛﺮێﺖ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎی ﻛﺎری ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓﯽ ﻧﺎوﯾﺎن ﺑێﻨﯿﻦ ﻛە ﺑەرھەﻣﯿﺎن ھەﯾــە ،ﺑەم ﺋەوەی ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﯾﻜەن ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﺋﺎﯾــﺎ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﺑﯿﺮۆﻛەﯾە ﻛﺮدووە؟ ﺋەوەﻧﺪەی ﻣﻦ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻢ ﺷﺘێﻜﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﮔــەر ھەﺑﻮواﯾە ﺋەو ھەﻣﻮو ﮔﻠەﯾــﯽ و ﮔﺎزﻧﺪاﻧەی ﺳــەرەوە ﻟێــﺮەدا ﻧەدەﮔﻮﺗﺮان، ﻛــە ھﯿــﻮادارم ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2017 ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ رژدﺗﺮ ﺑﯿﺮ ﻟەو ﺑﻮارە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿە ﺑﻜﺮێﺘەوە.
ﺑەھﯚی ھەواڵێﻜﯽ ”وﺷە“ەوە
ﺋﺎوڕ ﻟە ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ دەدرێﺘەوە
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی -ﻧەوزاد ھﻠﯚری دوای ﺋــەوەی ﻛــە رۆژﻧﺎﻣە و ﻣﺎڵﭙــەڕی ”وﺷــە“ ھەواڵێﻜﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺧﺎﺗﻮوﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﻣﯿﻠﯿﯽ ﺷــﺎری دھﯚك ﺑەﻧﺎوی ”ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ“ ﺑو ﻛﺮدەوە ،ھەرﯾەك ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ
ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾﯽ دھﯚك و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷــﻮێﻨەوارە ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دھــﯚك ،ﻟە رووی ﻣﺎدی و ﻣەﻋﻨەوﯾﯿەوە ﺑە ھﺎﻧﺎی ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەوە ﭼﻮون. ﺳــەﻋﯿﺪ ﻧﮫێﻠــﯽ ﻧــەوەی ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ھــەﻻل ﺑەرﭼــﯽ
ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮﺗﺒﻮو، ﻧەﺧﯚﺷــﻜەوﺗﻨﯽ داﭘﯿــﺮەم ﻛــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻣﯿﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دھــﯚك و دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪﯾﯿــە ،ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛﺮدﯾﻦ و ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺧﻮا ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺟﺎران ﺑﺎﺷــﺘﺮە و دەﺗﻮاﻧێ ﻗﺴە ﺑﻜﺎت و ﻛەﻣێــﻚ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑــﻜﺎت .ﺑەم
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﻟەﻣە زﯾﺎﺗﺮ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺑﻜەن. ھــەﻻل ﺑەرﭼﯽ ﺑــە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠــﯚری ﻛﻮردی ﻟە دەﭬــەری ﺑﺎدﯾﻨﺎن دەﻧﺎﺳــﺮێﺖ و ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ داوەت و ﺷﺎﯾﯽ و ﺑــﻮوك ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە .ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو ﻛــە ﺋــەو ﭼﺎوی ﺑــە زۆرێــﻚ ﻟــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﭘێﺸﻮوی وەك ﮔﻮﻟﺒەھﺎر و ﻓﺎﺗﻤﺎ ﻛەوﺗــﻮوە و ﮔﻮراﻧﯿــﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﮔﻮﺗﻮون ،ﮔﻮراﻧﯿــﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯿــﺶ داوە ،ﻟەواﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺷــﭭﺎن ﭘەروەر و ﺣەﺳەن ﺷەرﯾﻒ. ﺋﺎواز ﻋەﺑﺪو ﻧﮫێﻠﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾﯽ دھــﯚك ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت، دوای ﺑﺑﻮوﻧــەوەی ھەواڵــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﻜەوﺗﻨﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ھــەﻻل ﺑەرﭼــﯽ ،ﺋێﻤــە وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾﯽ دھﯚك،
ﻟە ﻧێﺰﯾﻜــەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺋــەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻣــﺎن ﻛﺮد و ﻟەﮔەڵﯿﺪا داﻧﯿﺸــﺘﯿﻦ و ﮔﻮێﻤﺎن ﻟە ھەﻣــﻮو ﮔﻠەﯾــﯽ و داواﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮت ﻛە ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ھﺎوﻛﺎری ﺑﻜەﯾــﻦ .دواﺗﺮ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ ﻣﻮوﭼــە وەك رێﺰﻟێﻨــﺎن ﺑﯚ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە واژوو ﻛﺮا ﺗﺎ ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑەﺳەر ﺑﺒــﺎت ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿــەدا ،ھەروەھﺎ ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەری ﺑﻨێﺮدرێﺘە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم
ﺧﺎﻧەوادەﻛەی ﮔﻮﺗﯿﺎن ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑــﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە دەرەوە ﻧﺎﻛﺎت. ھەر ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑەھﺎر ﻋەﻟﯽ ﺷــﻮێﻨەوارە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛەﻟەﭘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ دھﯚك رای دەﮔەﯾەﻧــێ ﻛە ﺋــەوان CDو ﻛﺘێﺒێﻜﯿــﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ ﭼــﺎپ ﻛﺮدووە، ﮔﻮﺗﯽ ﻛﺘێﺒەﻛە ﻟە ﺳێ ﺑەش ﭘێﻚ دێﺖ ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑەﺷﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﻓﯚﻟﻜﻠﯚرﯾﯿﺎﻧەی ﻛە ﺑــﺎس ﻟە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﺑﻮوك ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە دەﻛﺮێﺖ .ﺑەﺷــﯽ
دوای ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ھەواڵەﻛە ﺋێﻤە وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾﯽ دھﯚك، ﻟە ﻧێﺰﯾﻜەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻣﺎن ﻛﺮد
دووەم ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەن ﻛە ﺑﺎس ﻟە ژﯾﻦ و ژﯾــﺎری ﮔﻮﻧﺪ دەﻛﺎت وەك ”ﺣەﯾــﺮان ،ﺷــەوﺑێﺮی، ﻻواﻧﺪﻧەوە ﺑە ﻛەﺳــﯽ ﻣﺮدوو.، ھﺘﺪ“ .ﺑەﺷﯽ ﺳێﯿەﻣﯿﺶ ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑــە ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﻛە ﻟەﻻﯾەن ھەﻻﻟەوە ﮔﻮﺗﺮاون .ھەروەھﺎ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە دەﻧﮕﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺧﻮدی ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪەوە ﮔﻮﺗﺮاون و دەﺳــﺘﻤﺎن ﻛەوﺗــﻮون ،ﻟە CD ﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا ﺗﯚﻣﺎرﻣــﺎن ﻛﺮدوون و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧێﺰﯾﻚ ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﻛﺘێﺒــە دەﻛەوێﺘە دەﺳﺖ ﺧﻮێﻨەران و ھەواداراﻧﯽ ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﮔەورەﯾە. ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1920 ﻟە ﻧﺎوﭼــەی ﺋﺎﻣێــﺪی ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە .ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﺮدووە و ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﮔەﻧﺠێﺘﯿــﺪا ﺑــە دەﻧﮕﺨــﯚش و ﻛﭽێﻜــﯽ ﺷــﯚخ و ﺷــەﻧﮕﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دەﻧﺎﺳــﺮا .ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی ﺑەرﭼێﯽ ﺳــەرﺑە ﺷﺎرەدﯾێ دێﺮەﻟﻮوك ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯿە.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
دەڵێــﻦ ﺋــەو ﺋەدﯾﺒﺎﻧەی ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﺗــەواو ﺑﻜەن ،دواﺟــﺎر ﻛﯚﺗﺎی ﭘڕۆژەﻛە دێﻨﻦ ﺑە ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻧﻮوﺳــەرەﻛە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەدﯾﺒەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ رۆﺣﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ھەﯾە؟ ـ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن دەﺑــێ ﻧﻮوﺳــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ زۆر رۆﺣــﯽ و ﺑەھێﺰی ﻟەﮔەڵ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺪا ھەﺑــێ .ﺑــێ ﺋــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە رۆﺣﯿﯿــە ﻛــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﭼﺎﻛــە ،دەﻗــﯽ ﺑەھێﺰ ﻧﺎﺧﻮڵﻘــێ .ﻣﻦ ﭘڕۆژەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﻧﻮوﺳــەر ﻟــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎرەدا ﺑە ﺳــێ ﺷــێﻮە دەﺑﯿﻨﻢ ،ﯾﺎن ﻧﻮوﺳەر ﺑە ﺷێﻮەی ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ ﺧــﯚی دەﻛﻮژێ، ﯾﺎن ﻧﻮوﺳــەر واز ﻟە دەﻗەﻛەی دێﻨێ و ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە دەﺳــﺖ دەداﺗە ﺧﯚﻛــﻮژی ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺪا و ﯾﺎن ﺋەوەی ﻛە ﻧﻮوﺳــەر ﺑﯚ ھەﻣﯿﺸە واز ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ دێﻨێ )ﺧﯚﻛﻮژﯾﯽ ﺧﯚ وەك ﺋەدﯾﺒێﻚ( .ﺧﯚﻛﻮژی ﻟە ﻣﺎﻧﺎ ﺑەرﻓﺮاواﻧەﻛەﯾﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرداﻧەوەﯾە .ﺟﯚری ﺗﺮﯾﺶ ھەن ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ﺳــەرﻟەﻧﻮێ
ﻧﻮوﺳەر و ڕۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ﻓەڕوغ ﻧﯿﻌﻤەﺗﭙﻮور: دەﺑێ ﻧﻮوﺳەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ زۆر رۆﺣﯽ و ﺑەھێﺰی ﻟەﮔەڵ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺪا ھەﺑێ .ﺑێ ﺋەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە رۆﺣﯿﯿە ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﭼﺎﻛە، دەﻗﯽ ﺑەھێﺰ ﻧﺎﺧﻮڵﻘێ
ﺋەﮔەر ھﻮﻧەر ﻧەﺑﻮاﯾە ﺑەرﮔەی ﺋەو ھەﻣﻮو رووداوەی ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚم ﻧەدەﮔﺮت ﻟە ﺧەﯾﺎڵﺪا ،ﺑﯚﯾە ﻟەوێﺪا ﻗﻮوڵﺘﺮ ﺑــەر ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾﯽ ﯾﺎن ﭘﻮوﭼێﺘﯽ ژﯾﺎن دەﻛەون؟ ـ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺑەھێﺰە. ﻛﺎﻣﯚ ﺑە ھﯚی ﻣەرﮔەوە )ﺋەوەی
ﺧەﯾﺎڵ ،رێﮕەﯾەﻛــە ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ واﻗﯿﻊ .ﻓەﻧﺘﺎزﯾﺎ ،ﭘــﻼن دەڕێﮋێ ﺑﯚ واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﺗﺮ .ﺑە رای ﻣﻦ ﻟە ﺋەدﯾﺐ واﻗﯿﻌﺒﯿﻨﺘﺮ ﻟە دﻧﯿﺎدا دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێ، ﺋەوان ﺋەوەﻧﺪە رﯾﺎﻟﯿﺴﺘﻦ ﻛە ﺧەوﻧﯽ ﭘێﻮە دەﺑﯿﻨﻦ. ﺑــە ﺑەرھەﻣــﺪا و دۆزﯾﻨەوەی رێﮕەﭼﺎرەی ﺗﺮ. ﺋەدﯾﺒەﻛﺎن ﺋەو ﻣﺮۆﭬﺎﻧەن ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﻟــە واﻗﯿﻌــﺪا ﻛﺎراﻛﺘــەری ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ژﯾﺎن ﺑــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻟــەم دۆﺧەدا ﭘەﻧﺎ دەﺑەﻧە ﺑــەر ژﯾﺎﻧﻜﺮدن ﻟە ﺗێﻜﺴــﺘﺪا ،ﯾﺎن ﭘەﻧﺎ دەﺑەﻧە ﺑەر ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺧەﯾﺎڵــﯽ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەم ﺟﯚرە ﻟە ژﯾــﺎن ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟــە ﺟــﯚرەﻛﺎن ﺑــێ ﻣﺎﻧﺎﯾﯿﯿە! ﺋەﮔەر ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺑە دﯾﻮێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەدﯾﺒــەﻛﺎن ﻟە ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾــﯽ واﻗﯿﻌــﺪا ھەﺗﻮون و دەﯾﺎﻧەوێﺖ دﻧﯿﺎﯾەك ﺑﺨﻮڵﻘێﻨﻦ
ﺋەدﯾﺐ ﻟە واﻗﯿﻊ را دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳەرﻟەﻧﻮێ ﻟە رێﮕەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ واﻗﯿﻊ ﺑﮕەڕێﺘەوە
ﻛە ﻣــﺮۆڤ دەﻣــﺮێ( ،ژﯾﺎﻧﯽ ﺑەﺑێ ﻣﺎﻧــﺎ ﻟە ﻗەڵــەم دەدا .ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺪا ھەوڵــﯽ دەدا ﺋەم ﺑێ ﻣﺎﻧﺎﯾﯿﯿە ﺗەوﺳﯿﻒ ﺑﻜﺎ .ﻟــە ”ﺑێﮕﺎﻧــە“دا ﭘﺎڵەواﻧﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛە ﺑــە ﭘﻮوﭼﮕەراﯾﯿﯿەك دەﮔﺎت ﻛە ﻟــە ﻛﺎرداﻧــەوەدا ﻛﯚﻣەڵﮕە ﯾەﻛﺠﺎر ﺑە ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﯽ دەﻧﺮﺧێﻨێ ،ﺑﯚﯾە ﺳﺰای ﻣەرﮔﯽ ﺑەﺳەردا دەﺳــەﭘێ .ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻻی ﻧﻮوﺳــەرە ﭘﻮوﭼﮕەراﻛﺎن، ﺑەڵﻜﻮ ﻻی ﻧﻮوﺳەرە ﺷﯚڕﺷﮕێڕ و ﺋﻮﻣێﺪدارەﻛﺎﻧﯿــﺶ واﻗﯿﻌــﯽ ﺋێﺴــﺘە و ھەﻧﻮوﻛە ﺑە ﻧەﺷﯿﺎو دەﻧﺮﺧێﻨــﺪرێ ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە
ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ھەوڵ دەدەن واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەر ﺗەوزﯾﻒ ﺑﻜــەن .ﺑــەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛە ﻟەوەداﯾــە ﻛــە ﭘﻮوﭼﮕــەرا ﻟە دەﻗﯿﺪا دەﯾــەوێ ﺑڵێ ﻛە ﺋەﻣە ﻣﺎﻧــﺎی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ژﯾﺎﻧە و ھەﺗــﻦ ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﻣەﺣﺎڵە )ﺑڕواﻧە ”ﺋەﻓﺴﺎﻧەی ﺳﯿﺰﯾﻒ“(، ﺑەم ﻧﻮوﺳــەری ﺋﻮﻣێﺪدار ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋەﻣەوە دەڕواﻧێﺘە ژﯾﺎن ،ﺳــەﯾﺮی رۆﻣﺎﻧﯽ ”دۆﻧﯽ ﺋﺎرام“ ﺑﻜە. ﺋەدﯾﺐ ﻟــە واﻗﯿــﻊ را دەﻛﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــەرﻟەﻧﻮێ ﻟە رێﮕەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﯿــەوە ﺑــﯚ واﻗﯿﻊ ﺑﮕەڕێﺘەوە .ﺧەﯾﺎڵ ،رێﮕەﯾەﻛە ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ واﻗﯿﻊ .ﻓەﻧﺘﺎزﯾﺎ، ﭘﻼن دادەڕێﮋێ ﺑــﯚ واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﺗﺮ .ﺑەم ﻟە ﺋەدﯾﺐ واﻗﯿﻌﺒﯿﻨﺘﺮ ﻟە دﻧﯿﺎدا دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێ ،ﺋەوان ﺋەوەﻧﺪە رﯾﺎﻟﯿﺴﺘﻦ ﻛە ﺧەوﻧﯽ ﭘێﻮە دەﺑﯿﻨﻦ. ھەﺳﺖ ﻧﺎﻛەن ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ وەك ﭼەﻣــﻚ ﻻی ﺋەدﯾﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺎش ﺋﯿﺸــﯽ ﻟەﺳــەر
دﯾﺰاﯾﻦ :ﺋﺎرا ﺋﺎﻛﺎر
ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋەﻣە ﺋەﮔــەر واﯾە ﺑﯚ ﺋەوە ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﺋەدﯾﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﻟەﻧێﻮ ﻓــەزای ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻓەرھەﻧﮕێﻜــﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮون ﻛە ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ﭘﺘﺮ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧەﺷﯿﺎوە؟ ﻣﻦ ﻗــەت ﻧﺎﻣەوێ ﺋــەو رۆژە ﺑﺒﯿﻨﻢ ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺋێﺴﺘە ﺑە ھەر ھﯚﯾەك ﺧﯚی ﺑﻜﻮژێ .ﺑەم وەك ﭘڕۆژەی ﺋەدەﺑﯽ و ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ ﺧﯚﻛــﻮژی ﻛــە ﻧﯿﺴــﺒەﺗﯽ ﻟەﮔــەڵ )وﺟﻮودﮔەراﯾــﯽ( و )ﭘﻮوﭼﮕەراﯾــﯽ( ھەﯾــە ﻛﺎری رژدی ﻟەﮔەڵ ﻧەﻛﺮاوە .ﺧﯚﻛﻮژی زۆرﺗــﺮ دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻣﻮدێﺮﻧە و ﭘێﻮەﻧــﺪی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺑە ﻟــە ﺧﯚﺑێﮕﺎﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣﻮدێﺮﻧــﺪا ھەﯾە. ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣﻮدێﺮﻧﯿــﺶ ھێﺸــﺘﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋەوروﭘﺎﯾﯿﯿﺎﻧــەی ﻣﺎﻧــﺎی ﺧــﯚی ﻧﯿﯿە .ﻛﺎﺗێــﻚ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺷــﺎرە ﮔەورەﻛﺎﻧــﺪا دەژی ،ﻟە ژووری ﺧﯚﯾــﺪا ﺑــە ﺑــێ ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺋەوﺗﯚ،
ﻟــە ﻧــﺎو دەرﯾــﺎی ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮدا ھەﺳــﺖ ﺑە ﺧــﯚی ﻧﺎﻛﺎ وەك ﺑﻮوﻧێــﻚ )ون ﺑــﻮون(، ﺳــەرﺋەﻧﺠﺎم ھﯿﭻ رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗــﯚش ﺑﯚ ﻛﯚﺗﺎھێﻨــﺎن ﺑەم ﺣﺎڵەﺗــە ﭘەﯾــﺪا ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺋﯿﺘﺮ وﺗەزاﯾــەك ﺳــەرھەڵﺪەدا ﺑــە ﻧــﺎوی ﺧﯚﻛﻮژی .ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھێﺸــﺘﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺗﺮادﯾﺴــﯿﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺗێﯿﺪا ﺑەھێﺰە و ﺷــﺎر ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﻣﻮدێﺮﻧﯽ ﺧﯚی ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳــەری ھەڵﻨەداوە و ﻣــﺮۆڤ ﺑە ﻛﯚﺗﺎی رێﮕــە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺋﺎﯾﯿــﻦ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﺶ وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺗﺮادﯾﺴــﯿﯚن رۆڵــﯽ ﮔﺮﻧﮓ دەﺑﯿﻨێ. ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻣﻮدێﺮﻧەﻛﺎﻧﺪا وا دەردەﻛــەوێ ﻛە ﺋﯿﺘــﺮ ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺗﺮ ﻧەﻣﺎوە ﻟە ﺑەردەم ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﺪا .ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﭘــڕۆژە ﮔــەورە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧە ،ﺋەواﻧــەی وا ﺳــەرﺗﺎﭘﺎی ﻛﯚﻣەڵﮕە دەھێﻨﻨە ﻟەرزﯾــﻦ و ﺑە ﺷــﻮێﻦ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا
راﯾﺎﻧﺪەﻛێﺸــﻦ .وا دەردەﻛەوێ ﻟە ﺋەوروﭘــﺎ ﺑﯚ وێﻨە ﺋﯿﺘﺮ ﻣﺮۆڤ ﺑﯿﺮ ﻟــە ﺷــﯚڕش ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە، ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھێﺸــﺘﺎ ﺋەﮔەری ﭘڕۆژە ﮔــەورەﻛﺎن ﻟە
ﻧﺎﻣەوێ ﺋەو رۆژە ﺑﺒﯿﻨﻢ ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺋێﺴﺘە ﺑە ھەر ھﯚﯾەك ﺧﯚی ﺑﻜﻮژێ .ﺑەم وەك ﭘڕۆژەی ﺋەدەﺑﯽ و ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ ﺧﯚﻛــﻮژی ﻛە ﻧﯿﺴــﺒەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ )وﺟﻮودﮔەراﯾــﯽ( و )ﭘﻮوﭼﮕەراﯾﯽ( ھەﯾە ﻛﺎری رژدی ﻟەﮔەڵ ﻧەﻛﺮاوە ﺋــﺎرادان .دەﺑێ ﺑڵێــﻢ ھەڵﺒەﺗە ﭘــڕۆژەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟە ﻻی ﺋەدﯾﺒﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑﻮوەﺗە ﺑﺎﺑەت و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﺑــە ﺟﻮاﻧﯽ رەﮔــﯽ داﻧەﻛﻮﺗﺎوە. ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوە ﻟــەم ﻣﺎﻧﺎﯾــەدا
araakar4@gmail.com
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑﻮوﻧەوەرێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾە ﻟە دەرەوەی ﻣــﺮۆڤ! ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوﺳــەر ،زﯾﺎﺗﺮ ﺳەرﻧﺞ ﺑﺪرێﺘە دەق ﻧەك ﺧﯚی .ﺑە داﺧەوە ﻻی ﺋێﻤە ھێﺸﺘﺎ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوەﯾە.
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
وﺷە /ﻏەﻣﮕﯿﻦ و ﮔﯚران ﻓەڕوغ ﻧﯿﻌﻤەﺗﭙــﻮور زﯾﺎﺗﺮ وەك ﭼﯿﺮۆﻛﻨــﻮوس و رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ﻧﺎﺳــﺮاوە و ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﭘەراوێﺰ ﺧــﺮاوە ،ﺧﺎوەﻧــﯽ رۆﻣﺎﻧــﯽ )ﭘەڕەﺳــێﻠﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼــە(، دوو ﻛﯚﻣەڵــە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺑــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ”ﺋێﻮارەی ﺷــﺎر“ و ”ﺧﯚﺷﺘﺮﯾﻦ رۆژی دﻧﯿﺎ“ ھەﯾە. وەرﮔێڕاﻧــﯽ دوو ﻛﺘێــﺐ ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻧەروﯾﺠﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی و ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ ﺑە ﻧﺎوی ”ﻓەﻟﺴەﻓە ﻟە ﻣێــﮋوودا“ ھەﯾە .ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕــەی دواﯾﺸــﺪا ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ رۆﻣﺎﻧﯽ ﻟــە ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯽ ”ﻣﺎﻧﮓ“ ﻟە ﺷــﺎری ﺑﺎﻧە ﺑــو ﻛﺮاﯾەوە. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻗەڵەﻣــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟــە دەرﻓەﺗێﻜﺪا ”وﺷــە“ ﺋەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺳﺎز ﻛﺮد.
ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﻣﺎﻧﺎ ﻓەﻟﺴەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە. ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﻛــە زۆر ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻗﺴەی رژدی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ دەرووﻧﯿﯿە ﻻی ﺋەدﯾــﺐ و ﻧﻮوﺳــەر و ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓەﻛﺎﻧﯿﺶ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺧﯚﻛﻮﺷﺘﻦ ھەﯾە ﻟە ﻣێﮋووی ﺋــەم ﻛەﺳــﺎﻧەدا ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﺋەوەﯾە ﺧﯚﻛﻮژەﻛە دواﺟﺎر وەك ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺗﻮوش ﺑﻮوە ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ دەرووﻧﯽ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن واﯾــە .ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەدﯾﺐ )ﯾﺎن ھەر ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ ﺗﺮ( ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻌــﯽ دەوروﺑــەری ﺧﯚی دەﻛەوێﺘە ﻛێﺸە ،ﺋەﻣە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺋﺎڵﯚزﯾﯽ دەرووﻧﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت .ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دەرووﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻌﯽ دەوروﺑــەر ،ﺑەم ﺋەﻣــە ﻧﺎﺑێ ﺋێﻤە ﺑەو ﺷــﻮێﻨە ﺑﮕەﯾەﻧێ ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎن ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﯾەك ﺋﺎﺳﺖ و ﻟە ﯾەك وەﺳﻔﺪان. ﭘێﻤﻮاﯾــە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺋەدﯾﺐ ﺋەوەﯾە دەﺗﻮاﻧێ ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟە ﺋــەم ﺋﺎڵﯚزﯾﯿە ﺑــﻜﺎت و ﺑﯿﻜەﻧە ھەوێﻨﯽ رووداوێﻜﯽ ھﻮﻧەری. ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋەدﯾــﺐ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ”ﺑﺎن ﺷــﻌﻮورە“ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە دۆﺧﯽ ﺧﯚی ﻛە ﺋەم ﺑــﺎن ﺷــﻌﻮورەﯾﺶ دەق دەﯾﻨﻮێﻨێﺘەوە. ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺋەدﯾــﺐ ﻟەﮔــەڵ ﺧەڵﻜــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺗــﺮ ﺋەوەﯾــە ﺋەدﯾــﺐ ﻟــە رێﮕەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــەوە ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪاﯾــە، ﺑەم ﺧەڵﻜﯽ ﺗــﺮ دەﺑێ ﺑﭽﻨە ﻻی ﭘﺰﯾﺸﻚ! ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ھەﻣﯿﺸە ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ھﻮﻧەرم ﻛــﺮدووە. ﺋەﮔەر ھﻮﻧەر ﻧەﺑــﺎ ﻣﻦ ﺑﯚ ﺧﯚم ﺑەرﮔەی ﺋەو ھەﻣﻮوە رووداوەی ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚم ﻧەدەﮔﺮت. دۆﺳﺘﯚﯾﭭﺴــﻜﯽ ﻧەﺧﯚش ﺑﻮو، ﻧﯿﭽــە ﻧەﺧــﯚش ﺑــﻮو ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺋێﻤە ﺑﺎس ﻟــەم دوواﻧە دەﻛەﯾﻦ ﺑﺎس ﻟــە دەﻗەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻧەك ﻟە ﺧﯚﯾﺎن .ﺋەوان ﺋﺎﻣﺮازێﻚ ﺑﻮون )وەك ﺟەﺳﺘە( ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻦ .وەك ﺑڵێﯽ ”ﻧﻮوﺳﯿﻦ“
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻣﻮدێڕﻧەﻛﺎﻧﺪا وا دەردەﻛەوێ ﻛە ﺋﯿﺘﺮ ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺗﺮ ﻧەﻣﺎوە ﻟە ﺑەردەم ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﺪا .ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﭘڕۆژە ﮔەورە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧە ،ﺋەواﻧەی وا ﺳەرﺗﺎﭘﺎی ﻛﯚﻣەڵﮕە دەھێﻨﻨە ﻟەرزﯾﻦ و ﺑە ﺷﻮێﻦ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا راﯾﺎﻧﺪەﻛێﺸﻦ .وا دەردەﻛەوێ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﺑﯚ وێﻨە ﺋﯿﺘﺮ ﻣﺮۆڤ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺷﯚڕش ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﺸﺘﺎ ﺋەﮔەری ﭘڕۆژە ﮔەورەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎرادان.
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (168ﭼﻮارﺷەم2016/ 12/ 28 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ﺑەھﯚی ھەواڵێﻜﯽ ”وﺷە“ەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەورۆز 18 دەڵێﻦ ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺳەﻋﯿﺪ) :ﺣەوت رەﻧﮕە( ﺑﯚ ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮورﻛﺮدﻧﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی داﻣەزراوە
ﺋﺎوڕ ﻟە ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ھەﻻل ﺑەرﭼﯽ دەدرێﺘەوە
18 ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿەی دوای ﭼﻮارﯾەﻛە ﺳــەﺗەﯾەك ﻟــە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا ،ﺑە زەﻗﯽ ﻛەوﺗــە روو ،ﺋەوەﯾە ﺋێﻤە ﺧەوﻧﻤــﺎن ﺑــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و دەﺳــەت )ﺑە واﺗەی ﻛﺎرﺑﮕێڕﯾﯽ دەوڵەﺗــﯽ(وە ﺑﯿﻨﯿﻮە ﻧەك رزﮔﺎری ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی دەوڵەﺗــﯽ داﮔﯿﺮﻛەر وەك ﺑﺎﻧﮕەواﺷەﻣﺎن دەﻛﺮد .دەﺑێ ﺑە داخ و ﻛەﺳــەرەوە دداﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨێﯿﻦ ،ﻧێﻮاﻧﯽ ﺋــەوەی دەﻣﺎﻧﻮت ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﯾﺪا ﻛﺮدﻣﺎن ﺋﺎﺳــﻤﺎن و رێﺴــﻤﺎن ﺑــﻮو ،ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧــەش ﻟە ﻛێﺸــەی ژﻧﺪاﯾە. ھێﻨﺪە ژﻧــەی ﻟە ﻣــﺎوەی ﻧێﻮان ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ﻧەوت و ﯾەﻛەوە ﺗﺎ ﺑﻨەﺗﺎی ﺋەم 2016ﯾە ،ﺑە دەﺳﺘﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎرەوە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮﺷﺘﻦ، ﺑــە درێــﮋای ﭼەﻧﺪ ﺳــەﺗەﯾەك رووی ﻧــەداوە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾﯚﻟﯿﺲ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿــﺶ ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋەم ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯽ دەﺳــەﺗەدان و دەری ﺧﺴــﺖ ﺣﺰﺑﯽ ﻛــﻮردی ،ﻟە ھﯿﭻ ﺧەﻣێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑﺎ ﺑە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەك دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛەم: ﭘێــﺶ ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻚ، ﺳــەرﻟەﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەك ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﻢ ﺑە ھﺎوەڵێﻜــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــەوە ﻛــﺮد، وەﻣــﯽ ﻧەداﯾــەوە ھەرﭼەﻧﺪە
ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺧێﺮا وەﻣﯿﺸە .ﻻی ﺋێﻮارە ﺧــﯚی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻛﺮدەوە. وﺗﻢ ﺣﺰب ﺳــەرﻗﺎڵ دﯾﺎرە؟ وﺗﯽ ﺑﺎوەڕ ﺑﻜە ﭘێﻨﺠﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﺘﻮوم. ”ﺧێﺮ؟“ وﺗﻢ .ﺑەﺳەرھﺎﺗﯽ ﺋەو ﻛﻮڕ و ﻛﭽەی ﮔێڕاﯾەوە ،ﻛە ﺑە ﯾەﻛەوە ھەﺗﺒﻮون .وﺗﯽ ﭼﻮارﺳەت ﭘﯿﺎو ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەدا ﺑﻮون” .ﺟﺎ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﭼﯽ ﺑﻮو؟“ ﭘﺮﺳﯿﻢ” .ﺑڕﯾﺎر ﺑڕﯾﺎری ﺟﭭﺎﻛﯽ ﻛﻮردﯾﯿــە ﺧﯚت دەزاﻧﯽ“ وەﻣﯽ داﻣەوە” .ﺋــەدی ﺑڕﯾﺎری ﺣﺰب؟“ ﭘﺮﺳــﯿﻢ” .ﺣﺰب ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟە ﺑڕﯾﺎری ﺟﭭــﺎك ھەڵﮕەڕێﺘەوە“ وﺗﯽ .وﺗــﻢ ﮔﻮێ ﺑﮕﺮە ھەﭬﺎڵ ،ﻣﻦ ﻟەم ﺳﺎﺗەوە ﺣﺰﺑﯽ ﻧﯿﻢ ،ﺣﺰﺑێﻚ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ دوو ﺋﺎﺷﻘﺪا ﺑەﺷﺪار ﺑﺒێ ،ﻣﻨﯽ ﺗێﺪا ﻧﺎﺑﻢ .وﺗﯽ ﺗــﯚ ﺑﻮوﯾﺘﺎﯾە ﭼﯿــﺖ دەﻛﺮد؟ وﺗﻢ ﻛﯚﻧﺴﻮڵﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜە ﭘێﻨﺴەت ﻣەﺗﺮ ﻟــە ھەردووﻛﻤﺎﻧەوە دوورە، ﺑﻨﻜەی دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺎﺳــﭙﯚرﺗﯿﺶ ھەر ھێﻨــﺪە دەﺑێ ،ﻣــﻦ ﺑﻮاﯾەم ﺑــە داﻧەڕۆژێﻚ ﺳــﻮاری ﺑﺎڵەﻓڕەم دەﻛــﺮدن ﺑەرەو ﺋەوﭘــەڕی دﻧﯿﺎ، ﺟﭭﺎﻛﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑﺎ ﻟێﺮە ﺑﯚ ﺧﯚی ﺗێﺮ ھەڵﭙەڕﯾﺎﯾە. ﺑــﺰاوی رزﮔﺎرﯾــﯽ ﮔــەﻻن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳــەر ھەڵﻨﺎﮔﺮێ .ﺋەو ﺑــﺰاوە ،ھەڵﮕﺮی
ﺑﺎﺷﻮور ﺧﯚی ﺑە دەﺳﺖ دواﻛەوﺗﻮوﯾﯿﻮە دا ﺧەﻣــﯽ ﺗﺮﯾﺸــە ،ﻟە ﭘێﺸــﯿﺎﻧﺪا ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە .ھﯿﭻ ﭼﺘێﻚ ﻛﻮردی رۆﺋﺎوا ﻧــەﻛﺎ ﺑە دەوڵەت، ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯿﯽ ﻧێــﺮ و ﻣــێ دەﯾﻜﺎ، ﻛــە رووﻣەﺗﯽ ﺋەواﻧﯽ ﻟــە دﻧﯿﺎدا ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺑە ﻟﻮوﺗﻜە .ﺳﺎڵﯽ 2001 ﺑــە دواوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﯾﺎﺳﺎ و ﺑڕﯾﺎری ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ژن دەرﻛــﺮد .ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ وﺗﯽ :ﭘﺮﺳــﯽ ژن ﺑﻮوە ﺑە ﻟەﻛەﯾەك ﺑە ﺗﻮێڵــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ،دەﺑێ ﺑﯿﺴڕﯾﻨەوە. ﺑەم ﺑڕﯾﺎر و ﯾﺎﺳﺎ ھەر ﻟەﺳەر ﭘەڕە ﻣﺎﻧــەوە و ﯾەﻛﺒﯿﻨەی ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋﯾﺶ زﯾﺎﺗــﺮ ھەڵﻜﺸــﺎ .ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺋەرێﻨﯽ دەھێﻨﻤەوە ،ﻛە ﺳــەرۆك ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟــە ﺑﺎرەی ﺑﺎرزاﻧﯿﯽ ﺑﺎوﻛەوە دەﯾﮕێڕﯾﺘەوە .ﻟە ﻛﺎرواﻧێﻜﯽ ﮔەورەی ﭘێﺸﻤەرﮔەدا ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜەوە ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻚ ،ﺑە ﺋﺎوەداﻧﯿﯿەﻛــﺪا رادەﺑﻮون .ﻛﭽێﻚ ﺑە ھەڵەداوان دێــﺖ ﺑە ﭘﯿﺮﯾﺎﻧەوە دەزاﻧــێ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿــﺎن ﻟەﮔەڵﺪاﯾە، دەڵێ دەﻣەوێ ﺑﯿﺒﯿﻨﻢ ﻛێﺸــەم ھەﯾە .ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﭘﺎﺳــەوان ﻧﺎھێڵﻦ .ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮔﻮێﯽ ﻟە دەﻧﮓ و داوای ﻛﭽەﻛە دەﺑێ ،دەڵێ :رێﯽ ﺑﺪەن ﺑﺎ ﺑێ .ﻛﭽەﻛە دێ” ،داﯾﻜﻢ ﻧەﻣﺎوە و ﺑﺎوﻛﯿﺸﻢ ﭘﯿﺮە ،دەﯾەوێ
ﺑــە ژﻧﺒەژﻧە ﺑﻤﺪات ﺑــە ﯾەﻛێﻜﯽ وەك ﺧﯚی“ ﺳــﻜﺎ دەﻛﺎ .ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﭘﺮﺳێ ﺋﺎﺧﯚ ﻛەﺳێﻚ ھەﯾە ﺣەز ﺑﻜﺎ ﺷﻮوی ﭘێ ﺑﻜﺎ؟ ﻛﭽەﻛە دەڵێ: ﺑەڵێ ،ﺷﻮاﻧێﻜە. ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻻدەداﺗــە ﻣﺰﮔەوﺗەﻛەی ﻻدێ و ﺑە دوای ﺑﺎوﻛﯽ ﻛﭽەﻛەدا دەﻧێــﺮێ .ﺑﺎوﻛــە دەڵــێ دەزاﻧﻢ ﻛﺎرێﻜــﯽ ھەڵەﯾە ﺑــەم ﭼﺎرەی ﺗﺮم ﻧﯿﯿــە ،ژﻧﮫێﻨــﺎن دە دﯾﻨﺎری دەوێ .ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﭘــﺎرەی ﺟﯿﺎزﯾﯽ ژن دەدا ﺑە ﻛﺎﺑﺮا ،ﺑە دوای ﺷــﻮاﻧە و ﻣەﻻﺷــﺪا دەﻧێﺮێ .ﻟەوێ ﻧﺎڕوا ﺗــﺎ ﻣــﺎرەی ﺋــەو دوو ﺋەوﯾﻨﺪارە ﻧەﺑــڕێ .ﺋەﻣەش ﻛﺎﺗێﻜــﯽ زۆر دەﺑﺎ و ﺋەواﻧەی ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎرزاﻧﯿﺪا دەﺑﻦ ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺋەم ﻻداﻧەﯾﺎن ﭘێ ﺧﯚش ﻧﺎﺑــێ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟەو ﺋەرﻛەی ﺑﯚی ھﺎﺗﺒــﻮون درەﻧﮓ دەﻛەوﺗﻦ ،ﺑەم ﺑەﻻی ﺑﺎرزاﻧﯿﯿەوە ﺋەم ﺋەرﻛە ﮔەورەﺗﺮ دەﺑێ ﻟەوەی ﺑﯚی دەﭼﻮون .ﺑﺒــﻮورن ﻟێﻢ ،ﻟەم دوورەوە دەﺳــﺘﻢ ﻧەﮔەﯾــﯽ ﺑــە ﻛﺘێﺒەﻛەی ﺳــەرۆك ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭼﯿڕۆﻛەﻛە ﺑە زواﻧــﯽ ﺧــﯚی ﺑﮕﻮازﻣــەوە. ﺑەﺳــەرھﺎﺗﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟەو ﻛﺘێﺒەدا ھــەن ،ﻛە ﻧﺎﻣــەی ﺑﺎرزاﻧﯿﯽ ﺑﺎوك ﻟەﺑﺎرەی ﻛێﺸەی ژﻧەوە دەﮔەﯾﻨﻦ.
ﭼەﻧــﺪ وەﺳــﺘﺎﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻛﺎك ﻣەﺳﻌﻮودﯾﺸــﻢ ﻟەﺑــﺎرەی ژﻧەوە ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﺑەم ھﯿﭽﯿﺎن داﻧەﺑەزﯾﻦ ﺑﯚ ﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەم .ﺑﺎرزاﻧﯿﯽ ﻣەزن ﺟﭭﺎﻛــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی زۆر ﺑﯿﻨﯿﺒﻮو ،ﻛﻮردەوارﯾﯽ ﺧﯚﯾﺸﻤﺎن ﻟەو ﺳــەردەﻣﺎﻧەدا ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟەﻣڕۆ ﻣﺎﻣەڵــەی ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ دەﻛــﺮد. ﻛﻮردەوارﯾﯽ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻣﻠﯽ رێﮕەی ﺑــەرەودواوەی ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻛــە ﺑەڕاﺳﺘﯿﺶ واﯾە“ﭘﺮﺳﯽ ژن ﺑﻮوە ﺑە ﻟەﻛەﯾەك ﺑە ﻧﺎوﭼەواﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە“ .ﭘێﺘﺎن وا ﻧەﺑێ ﺋەم ھەﻣﻜــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛﯚﻧﺴــﻮڵﮕەی وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،رۆژاﻧە ﺋەو دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳەﯾﻠە ﻣﻮوﺑەﻣﻮو ﻧﺎﻧێﺮﻧەوە. ﻟەﻣەوﺑــەر ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ وﺗــە ﮔﺮﯾﻨﮕەﻛەی ﻣﺎرﺗــﻦ ﭬﺎن ﺑﺮاوﻧێﺴــﻨﻢ ھێﻨﺎوەﺗــەوە ،ﻛــە دەڵێ :ﻛﻮردەواری ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺑﺎرزاﻧﯿــﺪا ﻟــە ﺧێڵــەوە ﺑــﻮو ﺑە ﻧەﺗەوە ،ﺑەم دوای ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯽ، ﮔەڕاﻧــەوە ﺑــﯚ ﺧێــڵ .ﺋەواﻧەی ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎرواﻧەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯿﯿﺎن ﮔﺮﺗــەوە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ دەﺳــﻜەوت ﺑﭙﺎرێــﺰن ،ھەر ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﯿﯿە ﻟێــﺮەدا ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان و ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ھەﻧﺎوی
ﺋەو ﻛﺎرواﻧەوە ھﺎﺗﻮون و 25ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗــﺮە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧێﻜﯽ ﺑەرەی ژﻧﻜﻮﺷــﺘﻦ ،ﻛــە ﺋەﻣــەش ﻟــە )ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯽ دەﺳەت( ﺑەوﻻوە ھﯿﭻ ﻧﺎوێﻜــﯽ ﺗﺮ ھەڵﻨﺎﮔــﺮێ .ﭘﯚﻟﯿﺲ و راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ،ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻮو داڵــﺪەی ﻣﺎﻓﯽ ژن ﺑــﻦ ،ﺋەرﻛﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋەم ﺑەرەﯾﯿﯿەﯾﺎن ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە وەك ﻟەم رۆژاﻧەدا ﻓﺮەﭘﺎﺗﯿﺎن ﻛﺮدەوە. ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋەم ﺳــەردەﻣەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻣﺎڵﺒﺎﺗێــﻚ رێﺰ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ژن و ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﮕﺮێ، ﻟە ھەﻣﻮو ﻻوە ﺑە ﭼﺎوی ﺳــﻮوك ﺳــەﯾﺮی دەﻛەن .ﭘﯿــﺎوی ﻛﻮرد ﺑﺰاﻧــێ ھﺎوەڵەﻛــەی ﻟەﮔەڵ ژﻧﺪا ﺑﺎﺷــە ،ﯾەﻛﺒﯿﻨە ﺗﯿﺮ و ﺗﺎﻧەی ﻟێ دەدا .رۆﺷــﻨﺒﯿﺮەﻛە ﺧﺮاﺗﺮﯾﺸــە. ﺟێﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟێﺮەدا ﻧﻤﻮوﻧەﯾەك ﻟــە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﺑﮕێڕﻣــەوە ،ﻛە ﺳــﺎڵەﯾﻠﯽ ﺳــﺎڵ ﺧەﻣــﻢ ﭘێﻮە ﺧﻮاردووە ،ﺋەوﯾﺶ ﺋەو ﭼﯿڕۆﻛەﯾە ﻣﺎم ھەژار ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺤەﻣەد ﺗﯚﻓﯿﻖ وردﯾﯿەوە ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺎ .ﻣﺎم ھەژاری ﻛەڵەﺑﻨﻮوس و ﺑﺎوﻛﯽ رێﻨﯿﺴﺎﻧﺴﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﺎڵﺘە ﺑــە ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺑﻜﺎت ﭼﯿڕۆﻛێﻜــﯽ ﺑﯚ ھەڵﺪەﺑەﺳــﺘێ.
دەڵێ :ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯿﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە وردی ﻣﺎرە ﺑڕﯾﺒﻮو ،ﭘﺎﺷﺎن وردی ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەك ﺑە ﺳــەردان ﭼﻮو ﺑﯚ ﺗــﺎران ،ﻛە ھﺎﺗەوە ژﻧەﻛەﯾﺎن داﺑﻮو ﺑە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ،وﺗﺒﻮوﯾﺎن ”ﻟەﺑەرﺋەوەی زۆرت ﭘێ ﭼــﻮوە“ .ﺋەم ھەڵﺒەﺳــﺘەﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕەﯾە ،ﻛــە ﭘﯿﺎوی ﻛﻮرد ،رۆﺷﻨﺒﯿﺮەﻛەی زﯾﺎﺗﺮ ،ﮔﺎڵﺘە ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯿﯽ ژن و ﭘﯿــﺎو دەﻛﺎ. ﺋەو ﻗﺴــەﯾەی ﻛەوﺗە ﭘﺎڵ ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ،ھەزار ﺟﺎر ﺧﯚم ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﻢ ﺑﯿﺴــﺘﻮوە و ﺑەرزەﻛﯽ ﺑﺎﻧﺎن )وەك ﺑەدﯾﮫﯿﯿە( ﺗێ ﭘەڕﯾﻮە. ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑﺎ ﺑﺰاﻧێ ﺋەم دەﺳــەﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻟەﻣــەڕ ﺧﯚﻣــﺎن، ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ژﻧــﺪا ﻟــە دزێﻮﺗﺮﯾﻦ ﺳەرەﻧﻮێڵﻜﯽ ﻣێﮋوو ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەوەی ﺋەم ﺑەرەﯾﯿﯿەﺷﯽ زﯾﺎﺗﺮ ھێﻨﺎوەﺗە ﮔﯚڕێ ،راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ﺷــﻮێﻨەواری ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﺑﺰاوی ﭼەﭘە ،ﻛە ﺋەﻣە ﻛەﻟەﺑەرێﻚ ﺑﻮو ﺟەھﻠــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘڕی ﻛﺮدەوە. ﺑﯿﺒﯿﻨە ﻛﻮردی رۆﺋﺎوا ﭼﯚن ﺑﻮون ﺑە ﺟێﯽ ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ، ﺑﺎﺷــﻮوری ﺧﯚﯾﺸــﻤﺎن ﺧﯚی ﺑە دەﺳﺖ دواﻛەوﺗﻮوﯾﯿﻮە دا ،ھەی ﻟە ﻣﻨﯽ ﻛەوێ.