ﺋەو ھﯚزەی ﻛﻮردی ﻟە ﺟەﻟەوﻻ دەرﻛﺮد ﻟە داﻋﺸەوە ﭼﻮوﻧە ﭘﺎڵ ﺷﯿﻌە
4
500ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ واز دێﻨﻦ
3
ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﻟە ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﻮێﻨﯽ ھەﺳﺘﯿﺎرﯾﺎن ﺗﺎﺗﯚ دەﻛەن ﺋەو ﻣەﻻﯾەی ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮد ﺳﺰا ﻧەدراوە و ﻣﻮوﭼەﻛەی وەردەﮔﺮێ
5
ﻧەﺧﯚﺷــﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن ﻟەﻧــﺎو ﻣﻨﺪاﻧﯽ 20ﮔﻮﻧﺪی ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑو دەﺑێﺘەوە
8
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ، (169 ژﻣﺎرە ))169
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
18
ﻟە 2016دا 111دﯾﺪاری ﺑﺎ ﻟەﮔەڵ 29وت 10
ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت
ﺋەواﻧەی ﺑﺎج ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﯚ دەﻛەﻧەوە ﭘﺸﻚ ﻟە ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ وەردەﮔﺮن زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ:
ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﯾەك ﻧﺎﮔﺮن
13
ﺳەرداﻧەﻛەی وەزﯾﺮی وزەی ﺋێﺮان ﺑﯚ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ وەزﯾــﺮی وزەی ﺋێﺮان ﺑە ﺳــەرداﻧێﻚ ﺑﮕﺎﺗە ﻋێﺮاق و ﻟەﺑــﺎرەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق رێﻜﻜەوﺗــﻦ واژوو ﺑﻜــەن .ﻧﻮێﻨەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﺗﺎران دووﭘﺎﺗﯽ
ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻟﯚﻛﺎڵﯽ ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳەرداﻧەﻛەی وەزﯾﺮی وزەی ﺋێﺮان ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە و ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨەش ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺗﺎران ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە.
14
ﻣێﮋووی ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
16 17
ژﯾﻠﻮان ﺷﯚڕش ﻣﺤەﻣەد
ڕەﺧﻨەﯾەﻛــﯽ ﺗﻮﻧــﺪ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــێ ﺣﺰﺑــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛە دەﻛﺮێــﺖ ﻛــە ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎرە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑەرەی ھﺎوﺑەش دەﻛەن و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑە ﻛﺮدار ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ھﯿــﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ،ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ دەڵێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﯾەك ﺑﮕﺮﻧەوە.
6
دەﯾﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەوﻟێﺮ دادەﺧﺮێﻦ دەﯾــﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺑﻨەڕەﺗــﯽ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘەروەردەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚران ،ﭼﯚﻣــﺎن، رواﻧــﺪز و ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ داﺧﺮاون و دەﯾﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺗێﻜەڵ ﺑە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻛﺮاون ،ﺋەوەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮوە و وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳــەر داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧــە داوە ﻛــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛەﻧەوە
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺑڕﯾــﺎر واﯾــە ﮔــەڕی دووەﻣــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ، ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەڵــە دەﻛﺮێــﻦ ،ﺑﯚ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ. دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻚ و دوو ﻣﺎﻧﮓ ﻟە دوورﻛەوﺗﻨەوەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە
ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑەﺋﻮﻣێﺪەوە ﭼﺎوەڕێﯽ ﮔەڕی دووەﻣﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﻦ
ﯾەﻛﺘﺮ و ﭘەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋﺎڵﯚزﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن ،ﻛﯚﺗــﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ 2016ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘەﯾﺎﻣێﻜــﯽ ﺑــو ﻛﺮدەوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳــێ ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮد ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە :ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﻧﻮێ ،ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ دەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و دەﺗﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــێﻚ ﺑﯚ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﺗﺎ وادەی ھەڵﺒــﮋاردن .دوای ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣە ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ
ﻛــﺮد و ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣە و ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻢ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻛﺮا. ﻛﺎﻛەﻣﯿﻦ ﻧەﺟﺎڕ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت، ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎﺗەوە. ﻧەﺟــﺎڕ ﻛــە ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺷﺎﻧﺪی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﻜﺎری ﭘﺎرﺗﯿﯿە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﮔەڕی دووەﻣﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎﺗەوە و ھەوڵ دەدرێﺖ ﺑە ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد” ،ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑە ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕﯾﯿەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن
ﻛــﺮدووە و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﮔــەڕی دووەم زﯾﺎﺗﺮ ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﻨەوە“. ﺑەھــﯚی ﺋﺎڵﯚزﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﭘﺎرﺗﯽ و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ 2015ﮔﯚڕان ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دەرﻛﺮا .ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟەﻛﺎر وەﺳــﺘﺎوە ﻟە ھەﻣﺎن ﻣﺎﻧﮕــەوە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻧەﻛﺮدووە. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺋــەوان ﺗــﺎ ﮔەڕی دووەﻣﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﭼــﺎوەڕوان دەﺑﻦ .ﺣﺎﺟﯽ
ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﭼﺎوەڕێﯿﻦ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ھەﻧــﮕﺎوی دواﺗﺮی ﭘﺎرﺗﯽ ﭼﯿﯿە“. ھەرﭼﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﻦ ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ﭼﺎوەڕواﻧــﻦ ﮔەڕی دووەﻣﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ھەﻧﮕﺎوی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ھەرێﻤﯽ ﺑەدوادا ﺑێﺖ. ﺳــەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﻧﺪەی ﮔﻮت ﻛــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ھەﻧــﮕﺎوی ﺋەرێﻨــﯽ ﻟــە ﮔەڕی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دەﻛﺮێﺖ. ﻟەﺑﺎرەی ھەﻣﺎن ﭘﺮس ،ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﺣﻤەد ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺋﺎﻣﺎژەی
ﻛﺮد ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﻛەی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎﺗەوە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،دەﺑێــﺖ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوێﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚﻛﺎن ﺑــەڕێ ﺑﺨــەن و ﻧەھێڵﯿــﻦ ﺋــەو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎﻧە ﻟەﺑﺎر ﺑﭽﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼﯿﺘــﺮ ﻣﯿﻠەت ﺋەم ﺑﺎرودۆﺧــە ﻧﺎھەﻣــﻮارە ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛﺎت“. ﺳەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﺎس ﻟە ﭘڕۆژە دەﻛــەن ،ﺑەم ھﯿﭽﯿــﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﺑﺎس ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەن ﺗﺎ ﭘــڕۆژەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻧەﺑﯿﻨــﻦ ،ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ھەرێــﻢ ھەﻧــﮕﺎوی
ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ. ھەرﭼــﯽ ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻦ، ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻗﻮوڵە ،ﺑەم ﺟﮕە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ،ھﯿﭻ ڕێﮕەﭼﺎرەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﺷﯚڕش ﺣەﺳەن ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە“وﺷە“ی ﮔــﻮت” ،ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻗﻮوڵە ،ﺑــەم ﺟﮕە ﻟە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ،ﭼــﺎرەی ﺗﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑﯚﯾە ﭘێ دەﭼێــﺖ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟەم ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧــەی دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘــێ ﻛﺮدووە ،ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎن ﺑێﺖ ﺑﮕەﻧە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ“.
ﺣﻮﺳێﻦ ﻣەدەﻧﯽ :ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﻏﺎﯾەﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﻜﺎت ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﻮردە
ﻓڕەﻧﺴﺎ دەﯾەوێ ﻗەرەﺑﻮوی ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮرد ﺑﻜﺎﺗەوە وﺷە /ﻛﺎوە ﺟەم ﺣﻮﺳێﻦ ﻣەدەﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە زاﻧﺴﺘﯽ ﺟﯿﯚﭘﯚﻟەﺗﯿــﻚ ،ﭘێﯽ واﯾــە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رواﻧﮕەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی و ﺟﯿﯚﭘﯚﻟەﺗﯿﻜﯿﯿــەوە ،ﺑەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﺋەو ﭼــﻮار وﺗەی ﻛﻮردی ﺑەﺳەردا داﺑەش ﻛﺮاوە ،زاڵە .ﺋەو ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺋەﮔەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯿەوێ ﺋﺎﻏﺎﯾەﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە ،دەﺑێ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﺑێ“ .ﺋەو ﭘﺴﭙﯚڕەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ﺑﻮوە ،ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﺳەرداﻧﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻮا ھﯚﻧﺪ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و دەڵێ، ”ﻓڕەﻧﺴــﺎ دەﯾەوێ ﻗەرەﺑﻮوی ﺋەو ھەﻧــە ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮرد ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ“. ﭘێﺖ واﯾە ﻓڕەﻧﺴــﺎ ﺋەو ھێﺰەی ﺟﺎراﻧــﯽ ﻣﺎوە ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــێ وەك ﻛﺎرەﻛﺘــەری ﺳــەرەﻛﯽ ﻟەﻧــﺎو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا رۆڵ ﺑﮕێڕێ؟
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رووﺳﯿﺎ و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ھەﺑﻮو .ﺑﯚﯾە ﺋەوﻛﺎت ﻧە ﻟە ﺑەرەی رۆژﺋﺎوا ﺑــﻮو و ﻧە ﻟە ﺑەرەی رۆژھەت. ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻓڕەﻧﺴﺎ دەﯾەوێ وەك ﻛﺎرەﻛﺘەری ﺳــەرەﻛﯽ ﺑﯚ ﻧﺎو ﯾﺎرﯾﯿەﻛە ﺑﮕەڕێﺘەوە ،چ ھێﺰێﻜﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرە ﻟە ﺑەردەﺳﺘە؟ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك ﻛﺎرەﻛﺘەری ﺳەرەﻛﯽ ﺑﮕەڕێﺘەوە .ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺷەڕی ﻋێﺮاﻗــﺪا و ﻟــە ﻧﯿــﻮەی رێﮕەدا، ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ﺑەﺟــێ ھێﺸــﺖ و ﺋەﻣــەش ﮔــﻮرزی ﻟــە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻧێﻮاﻧﯿﺎن دا ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﺑەو ﺋﺎﺳﺎﻧﯿﯿە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﯚ ﻧﺎو ﯾﺎرﯾﯿەﻛە ﺑﮕەڕێﺘەوە و ﺟێ ﭘێﯽ ﺧﯚی ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺎت. ﻓڕاﻧﺴﻮا ھﯚﻧﺪ ﯾەﻛەم ﺳەرۆﻛﯽ وﺗﺎﻧــە ﻛــە دوو ﺟﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋەو دەﯾەوێ ﺑەو ﺳەرداﻧﺎﻧەی ﭼﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ؟ ﻓڕەﻧﺴــﺎ دەﯾەوێ ﻗەرەﺑــﻮوی ﺋەو ھەﻧــە ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﻟــە راﺑﺮدوودا ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ.
ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك ﻛﺎرەﻛﺘەری ﺳەرەﻛﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا رۆڵ ﺑﮕێڕێﺖ ﻓڕەﻧﺴــﺎ ھێﺰی ﺟﺎراﻧــﯽ ﻧەﻣﺎوە. ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻦ و ﻛﺎﺗﯽ ﺷەڕی رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا، ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺧﯚی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دﻧﯿﺎی رۆژﺋﺎوا و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە دەﺳﺖ دا .ﻟە ﺳەردەﻣﯽ دەﺳەﺗﺪارﯾﯿەﺗﯽ ﺑﻮﺷــﯽ ﻛﻮڕدا و ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺷەڕی ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﻋێﺮاق ھەﺑﻮو ،ﻓڕەﻧﺴﺎ ﺑەﺷــێﻮەی ﻧەرێﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ دەﻛﺮد .ﺋێﺴــﺘە ﺳــەردەﻣﯽ ﺟەﻧــەڕاڵ دﯾﮕــﯚل ﻧﯿﯿە .ﺋــەوﻛﺎت ﻓڕەﻧﺴــﺎ ھێﺰێﻜﯽ ﮔەورەی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﺑﻮو ﺑەراﻣﺒەر ﺑە
ﺋێﺴﺘەش ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮو داﻧﯿــﺎڵ ﻣﯿﺘﺮان ھەﯾە ﻛــە دەڵێ، ﻛــﻮرد ﻧﺎﺑــێ ھەرﮔﯿﺰ ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﺒەﺳــﺘێ و ﺋەﮔــەر ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻜﺎت، دﯾﺴــﺎن دەﯾﺪۆڕێﻨێــﺖ .دەﻣەوێ ﺑڵێﻢ ﻛە ﻓڕەﻧﺴــﺎ ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺖ و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮرد، ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻗﻮرس و ﺟێﮕﯿﺮ ﻧەﺑﻮوە. ﺑە ﺑڕوای ﺗﯚ ﻓڕەﻧﺴــﺎ دەﯾەوێ ﻗەرەﺑﻮوی ﻛــﻮردان ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﭼﯚن دەﯾەوێ ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺎت؟ ﻗەرەﺑــﻮوی ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە .ﺋێﺴــﺘە
ﻛە ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەردەواﻣﺪاﯾە، ﻓڕەﻧﺴــﺎ دەﯾەوێ ﺑﯿﺴەﻟﻤێﻨێ ﻛە ھەﻣﺎن ھێــﺰ و ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ھەﯾــە ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ، ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن داﺑەش ﻛﺮد. ﭘێﺖ واﯾە دەرﭼﻮوﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ھێﺰ و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ھەﺑﻮوﺑێﺖ؟ ﺑەڵــێ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن .ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ رۆڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە و ھەﻣﯿﺸــە ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﭼﻮوەﺗە ﭘێﺶ و ﻟە ھﯿﭻ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯿﺸــﺪا ﭘﺸــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ﺑەرﻧەداوە ،ﺑەم ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻟە ھەڵﻮێﺴﺖ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻟەرزۆك ﺑﻮوە ،ﺋەوان ھەﻣﯿﺸــە ﺑە ﺷــﻮێﻦ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﺑﻮوﻧە و زۆرﺑــەی ﺟﺎرﯾﺶ ﻟــەو ﻛﺎرەدا ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوﻧە. ﺑﺎﺳــﺖ ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻛﺮد ،چ ﻻﯾەﻧێﻚ ﻟەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەدا زﯾﺎﻧﯽ ﺑەردەﻛەوێ و چ ﻻﯾەﻧێﻜﯿﺶ ﻗﺎزاﻧﺞ دەﻛﺎت؟ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن زۆر ﻧﺎڕووﻧﻦ و ھەر ﺋەوەﻧﺪەی دەزاﻧﯿﻦ ﻛە ھەﯾە .ﺋێﺴﺘە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳﺎﯾﻜﺲ- ﭘﯿﻜــﯚ ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی زۆر ﮔەورەی داراﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوە، ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﻛێﺸــە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟەوﭘەڕی ﺧﯚﯾﺪاﯾە. ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ھــﯚی ﺋەو ﮔﺮژی و ﻛێﺸﺎﻧە ﺑﺪۆزﻧەوە ،ﺋەوﻛﺎت دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن. ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ،ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘە .ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﻛﺎرەﻛﺘەری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯿﻦ، ﻛێﺸەی ﻛﻮردﯾﺎن ھەﯾە .ﺋێﺴﺘەش ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨە و رەﮔﯽ ﺋەو ﺷەڕ و ﺋﺎژاوەﯾــە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻜﯚڵﯿﻨەوە، دەردەﻛەوێ ﻛە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮردە و ﺗﺎ ﯾــەﻛﻼ ﻧەﺑێﺘــەوە ،ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ
رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ داﻧﺎﻣﺮﻛێﻦ. ﻛﺎم ﻟــە دەوڵەﺗــﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻧەﺧﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ داﺑڕێﮋﻧەوە ،ﺑەو ﻣەرﺟەی ﺑﺒێﺘە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺋﺎرام؟ ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎرە دﯾﺴــﺎن ﻧەﺧﺸــەی ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە داﺑڕێﮋرێﺘەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮاﻣﭙﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﻛﺮێــﺖ 100 .ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر، ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رووﺳﯿﺎ ﻟە داڕﺷﺘﻨەوەی ﻧەﺧﺸــەی ﻧﺎوﭼــەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ھﯿﭻ رۆڵێﻜﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﺎﺷــﻜﯚی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ و ﻓڕەﻧﺴﺎ ﺑﻮوﻧە .ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﯚﺳﻜﯚ و واﺷــﻨﺘﻦ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻧەﺧﺸــەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ داﺑڕێﮋﻧەوە و ﺋەزﻣﻮون ﻟە 100ﺳﺎڵەی ﺳﺎﯾﻜﺲ- ﺑﯿﻜﯚ وەرﺑﮕﺮن و ﺑﺰاﻧﻦ رەﮔﯽ ﻛێﺸە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﭼﯿﯿە و ﻟە ﭼﯿﺪاﯾە .ﺗﺮاﻣﭗ دەﺗﻮاﻧێ ﻛێﺸــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻧەھێڵێ و ﺋەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ژﯾﺮاﻧەﯾە .ﻛــﻮردەﻛﺎن ﻟەو ﻧێﻮەدا ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﺑﻮوﻧەﺗە ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺷەڕ و ﻛێﺸەی ﺷــﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە، ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑــە ﻣﺎﻓﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻮردەوە ﻧەﺑﻮوە. ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری
ﻛــﻮرد ﺷــﯿﻌەﯾە ،ﭘێــﺖ وا ﻧﯿﯿە دﯾﺴــﺎن ﻛﻮرد ﻟە داڕﺷــﺘﻨەوەی ﻧەﺧﺸەی ﻧﻮێﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﺑێﺘە ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ؟ دەﺑــێ زۆر ﺑــە وردﺑﯿﻨﯿﯿــەوە ھەڵﺴــﻮﻛەت ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭘﺮﺳەدا ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە ﻧــەك ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ .ﻟە ھەر ﻛﻮردێﻜﯽ ﺷﯿﻌە ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑﻜەی، ﺳــەرەﺗﺎ ﺧﯚی ﺑە ﻛــﻮرد دەزاﻧێ و دواﺗــﺮ دەڵــێ ﺷــﯿﻌەم .دەﺑێ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺗەواوی ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێﺖ .ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺳــەﯾﺮی ﭘﺮﺳەﻛە ﻧەﻛﺮێﺖ ،دﯾﺴﺎن ھەڵەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو دووﺑــﺎرە دەﺑﻨەوە و دﯾﺴــﺎﻧﯿﺶ رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە دەﺑﯿﻨێــﺖ .ﺟﯿﺎ ﻟەوە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە دۆﺧﯽ زۆر ﺗﺎﯾﺒەت و ﺑﺎﺷــﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧﺎﻛێﻜە ﻛە ﺑەﺳەر ﺧﺎﻛﯽ ﺋەو ﭼﻮار وﺗەی ﺑەﺳەرﯾﺪا داﺑەش ﻛﺮاوە ،زاڵە .ﺋەﮔەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯿەوێ ﺋﺎﻏﺎﯾەﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑە ﺗەواوی ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺑــﻜﺎت ،دەﺑێ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﺑێ. ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋەﮔەر ھەﺳــﺖ ﺑەو ﭘﺮﺳە ﻧەﻛەن، دﯾﺴﺎن دەﯾﺪۆڕێﻨﻦ. ﺑﺎس ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺟﯿﯚﭘﯚﻟەﺗﯿﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەی و ﭘێﺖ واﯾە ﺋەﮔەر ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑﯿەوێ ﺋﺎﻏﺎﯾەﺗﯽ ﺑــﻜﺎت ،دەﺑــێ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﺪا ﺑێﺖ .رووﺳەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋــەوە دەزاﻧﻦ ،ﺋەی ﺋــەوان ﭼﯚﻧە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رادەﺳﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﻛەن؟ ﯾﺎن ﺋەوەی ﻛە ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە رێﻚ ﻛەوﺗﻮون؟ ﻣﻦ ﻧﺎزاﻧﻢ ،ﺑەم ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﺑەﺑێ ھﺎوﻛﺎری رووﺳــﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻧەﺧﺸــەﻛە
ﺗﺎ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑێﺘەوە، ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽرۆژھەﺗﯽﻧﺎوەڕاﺳﺖ داﻧﺎﻣﺮﻛێﻨەوە
داﺑڕێﮋێﺘەوە ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە رووﺳــﯿﺎ ﺋەو ھێﺰەی ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑە ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺳــﺘﻜﺎری ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑــﻜﺎت .رووس و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺋەوە دەزاﻧﻦ .رووﺳەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮرد ﻏﺎﻓــڵ ﻧﯿﻦ و ﺗﯿﯚرﯾﺴــﯿەﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ژێﺮﻧﯚﻓﯿﺴﻜﯽ ﻛە ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ زۆر ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد دەدا و داوای دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋەوان وەك ﭘەﻛەﻛــە واﯾــە .ﭘێــﻢ واﯾە ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿەك ﻟە ﻧێﻮان رووﺳﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە رووﺳﯿﺎ ﻧﺰﯾﻜە. ﻛەواﯾە دﯾﺴــﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك 100ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﺑەﺳەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دوو دەﺳەﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا داﺑەش دەﺑێﺘەوە؟ ﺑەڵــێ ،ﺑەم ﺋەو دوو دەﺳــەﺗە ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ و ﻓڕەﻧﺴــﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ھەﯾە .ﺋەوﻛﺎت دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟێﻜﯽ ﺑﺪەﯾﻨەوە ﻛە ﭘێﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧێﻜﯽ ﻓﯿﺪراﺗﯿﻮ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻣﻮوﭼەی ﻧﯚ ﻣﺎﻧﮕﯿﺎن ﻓەوﺗﺎوە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻧﺰﯾﻜــەی 500ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوور ﻛەوﺗﻮوﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵﺪا ﻣﻮوﭼەی ﻧﯚ ﻣﺎﻧﮕﯿﺎن ﻓەوﺗﺎوە و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ ﻛﺎدری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دوور ﺑﻜەوﻧەوە. دوو ھەﻓﺘــە ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە، 200ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﻧﺎوﯾﺎن
ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜەن ،ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪراوێﻜﯿﺎن ﺑــو ﻛــﺮدەوە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ڕاﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﺎدراﻧﯽ ﻧﺎو راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەوﭘەڕی ﺧﺮاﭘﯿﺪاﯾــە و دوورﻛەوﺗﻨــەوە و وازھێﻨﺎن ﺑە ﻟێﺸﺎوە. ﺋــەوان ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮوﯾﺎن” ،ھــەر ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ﻛــە ﻣﻮوﭼــەی ﺋــەوان ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە دەدەن ،ﺑەم ﺋەو ﻛﺎدراﻧەی ﺳەر ﺑە دەزﮔەی ﻧﺎوەﻧﺪی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﻦ ﻛە ﻣﺎم ﺟەﻻل دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑێ ﺧﺎوەن ﻣﺎون و ھﯿﭻ
ﻛەﺳێﻜﯿﺶ ﺋﺎﮔﺎی ﻟێ ﻧەﻣﺎوە“. ﺋەو ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﻜﺎراﻧــەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑەوە داوە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻣﻮوﭼــەی ﯾەك ﻣﺎﻧﮓ و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015ﻣﻮوﭼەی ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016ﻣﻮوﭼەی ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕﯿﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺋێﺴﺘەش ﭘێﯿﺎن ڕاﮔەﯾەﻧﺪراوە ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛﯽ 2017ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەك وەردەﮔﺮن و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻓەوﺗﺎون. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛﺎدراﻧەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ڕوون ﻛﺮدەوە ،ﺋــەوان ﺋﺎﮔەدارن
ﻧﺎﯾەﻛﺴــﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﻧێﻮان راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــە ﻛەﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ دەﻛﺮێﺖ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﭘــﺎرەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ھﯽ ﻛەﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻟە ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە دێــﻦ ،ﺑــەم ھــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻧــﺎدەن و ھــﯽ ﻛەﺳﯿﯿەﻛﺎن دوا ﻧﺎﻛەوێﺖ“. ﺑەﭘێــﯽ زﯾﺎﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ژﻣﺎرەی ﺋەو ﻛﺎدراﻧەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە وازﯾﺎن
ھێﻨﺎوە ،ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘــەوە ﻟە 500 راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﻜﺎر. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوەش دا ،ﺟﮕــە ﻟە ﻣﻮوﭼــە ،دەزﮔە ﻛەﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﯚﻧەدا ﻣﻮوﭼەی زﯾﺎد و ﭘﺎداﺷﺖ ﺑە ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدەن. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻛﺎدری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ڕوو ﻟــە ھەوﻟێﺮ دەﻛــەن و ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە دەزﮔــە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮدا ﻛﺎر دەﻛــەن ،وەك ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﻜﺎرەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﻮﺗﯽ،
”ڕۆژاﻧە ﻟەﻧﺎو ھﺎوڕێﯿﺎﻧﺪا دەﺑﯿﺴﺘﯿﻦ ﺋەواﻧــەی وازﯾﺸــﯿﺎن ﻧەھێﻨﺎوە، ﺳــﯿﭭﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻧﺎردووە و ھەر وەرﺑﮕﯿﺮێﻦ، ﻟــە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ دوور دەﻛەوﻧەوە“. ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﮔەداری ﺋــەو ﭘﺮﺳــەﯾە ،ﺑەم وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێــﻦ ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەداﯾــە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛەش ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳــەرﺟەم ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﻟە ﻛێﺸەدان. ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ
ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ،ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت، ”ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ دوو ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدووی ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧەداوە و ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯿﺸە ھﯿﭻ ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯿﺎن وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە“. ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋﺎﮔەداری ﺣﺎڵ و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧەﯾﻦ، ﺑــەم ﺗەﻧﮕﮋەﻛە ﺳــەرﺟەم ﯾەﻛێﺘــﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻧﯿﯿە“.
ﭼەﻛﺪارە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﭘەﻛەﻛە دەﺧﺮێﻨە ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە
ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺷﻨﮕﺎل:
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەك ﻓەﺳﯿﻠێﻜﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ )ﯾەﭘەﺷە( دەﻛﺎت وﺷە /ﺑڵﻨﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ھەوڵێــﻚ ھەﯾــە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەو ھێﺰاﻧــەی ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟــە ﭘەﻛەﻛە و ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎﻟﻦ ،ﺑﺨﺮێﻨە ﺳــەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﺑﻜﺸێﺘەوە ،ﺑەرﭘﺮس و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەش ﻟەﺑﺎرەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﭘەﻛەﻛە ﻛە ﺑە )ﯾەﭘەﺷە( ﻧﺎﺳﺮاوە ﻟێﺪواﻧﯽ ﺟﯿﺎواز دەدەن ،ﺑە ﮔﻮﺗەی ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ژﻣﺎرەی ﺋەو ﭼەﻛﺪاراﻧەی ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل و ﻟــە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﭘەﻛەﻛەن ،ﻟە 500ﻛــەس زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە و ﺋەواﻧەی ﺗﺮ ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻋەرەﺑﻦ. ﻗﺎﺳــﻢ درﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﺷــﻨﮕﺎل و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾــﺎری ﻛﻮرداﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﭘەﻛەﻛەی ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺷﻨﮕﺎل ﭼﯚڵ ﺑﻜەن ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭼﯚڵﯽ ﺑﻜەن و ﭼﺎرەی ﺗﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿە“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﭘێــﺶ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻜﯿﺶ ﺳــەرداﻧﯽ ھەرﯾەك ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﻓڕەﻧﺴﺎﻣﺎن ﻛﺮد و ﻟەﺑﺎرەی دۆﺧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻣﺎن ﻛﺮد ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮد ﺋێﻤە ﺷﻨﮕﺎل ﺗەﻧﯿﺎ ﺟێ ﻧﺎھێڵﯿﻦ و ھﺎوﻛﺎرﯾﺎن دەﺑﯿﻦ ،ﺑەم ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮد ﺋەﮔەر ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﺑێــﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ھﺎوﻛﺎری ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﯿﻦ ﻟە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەﯾﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﺋەﮔەر ﺋــەوان ﻟەوێ ﺑﻦ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﭽﻨە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە و ﺑەھﯚی ﭘەﻛەﻛەوە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ“.
ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾە ھەوڵێﻚ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋــەو ھێﺰاﻧەی ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎﻟﻦ ،ﺑﺨﺮێﻨە ﺳــەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺋەواﻧەی ﻟــە دەرەوەی ھەرێﻤﯿﺶ ھﺎﺗﻮون ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺧﯚﯾﺎن. ﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە ﻣەﺣﻤــﺎ ﺧەﻟﯿﻞ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷﻨﮕﺎل ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﭘﺸﺘڕاﺳﺖ ﻛﺮدەوە و ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ھەوڵێﻚ ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﺑﻜﺸێﺘەوە و ﺋەو ھێﺰاﻧەی ﺷﻨﮕﺎﻟﯿﺶ ﺑﺨﺮێﻨە ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑڕﯾــﺎرە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘەﻛەﻛــە و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺧەﻟﯿﻞ ﮔﻮﺗﯽ” ،ھەر ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەك ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺷــﻨﮕﺎﻟﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋێﻤە ﭘێﻤﺎن ﺑﺎﺷــە ،ﺑەم ھەر ﭼﯚﻧێﻚ ﺑێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﺑﻜﺸێﺘەوە ،ﺋەﻣەش رای ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎل و وﺗﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺸە“ . ﻋﻮﻣــەر ﺳــﺎڵﺢ ھﺎوﺳــەرۆﻛﯽ
ﭘﺎرﺗﯿــﯽ ﺋــﺎزادی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛە ﺳــەر ﺑە ﯾەﭘەﺷــەﯾە ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻚ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺋێﻤە ﻧەﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺳەر ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧﯿﯿە ،ﭘێــﺶ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛە ﺷــﻨﮕﺎل ﭼﯚڵ ﺑﻜﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﻤەش وەك ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﺧﻮداﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑەرﺧــﻮدان دەﻛەﯾﻦ و ﭼەﻧﺪان ﮔﻮﻧﺪﻣــﺎن رزﮔﺎر ﻛﺮدووە و ﺑەردەواﻣﯿﺸﯿﻦ ﻟە رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ژﻣﺎرەﯾەك ﮔﻮﻧﺪ ﻟە دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﻣﺎون“. ﺳــﺎڵﺢ زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە وەك ﺣﺰﺑﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯽ ﺋﺎزادی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دژی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧﯿﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەك ﯾەك ھێﺰی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺑﺒﯿﻨــە ﯾــەك و رێﮕە ﻧەدەﯾﻦ ﻛەس زﯾﺎن ﺑەﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ“. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ
ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛﻤــﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەك ﻟــە ﻧێﻮاﻧﻤﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ“. ھﺎوﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗﯿــﯽ ﺋــﺎزادی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺟﮕە ﻟە ھێﺰ ،ﺣﺰﺑﯿﺶ داﻣەزرێﻨﻦ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺳەرەﺗﺎ ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﻛﺎری ﺋێﻤە ﻛﺮاوە و ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﺧﯚراك ﻟە رۆژﺋــﺎوا ھﺎوﻛﺎری ﺋێﻤە دەﻛﺮێــﺖ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻣﻮوﭼەی ھــەزار ﭼەﻛﺪاری ﺋێﻤە دەدات و ژﻣﺎرەﻣﺎن ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ھەزار ﭼەﻛــﺪارە و ﺋەو ﻣﻮوﭼەی دێﺖ ﺑەﺳــەر ھەﻣــﻮوان داﺑەش دەﻛﺮێﺖ“. ﺳــﺎڵﺢ دەڵێ” ،ﭘەﻛەﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ٢٣٠ﺷــەھﯿﺪی داوە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە رازی ﻧﯿﻦ ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﺑﻜﺸێﺘەوە“. ”ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺋێﻤە وەك ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻧﺎوی ﺧﯚﻣﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮدووە و ﻧــﺎوی ٥٠٠ ﺋەﻧﺪاﻣﻤﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە ،ﻟە
ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮو وەك ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﺑەﺷــﺪاری دەﻛەﯾﻦ“، ﻋﻮﻣەر ﺳﺎڵﺢ وای ﮔﻮت. ﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە داود ﺟﻮﻧــﺪی ﺟێﮕــﺮی ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳڵ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﺋەﮔەر ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە ﺷﻨﮕﺎل زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل دەﺑێﺖ ،ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە ﻛە ﺧەڵﻚ ﻧەﮔەڕێﻨەوە ﺳەر ﻣﺎڵ و ﺣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن“. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل زۆر ﻛەﻣە ،ﺋەوەی ھەﯾە ھێﺰی ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەرﺧﻮداﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎﻟە ﻛە ھەر ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎﻟﻦ و ﭘەﻛەﻛــە ﺑەردەوام ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛــﺮدووە ھــەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑــﯚ ﺷــﻨﮕﺎل ﮔەڕاﯾــەوە ،ﺋێﻤــە دەﻛﺸێﯿﻨەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا % 50ی ﺷﻨﮕﺎل ﻟە دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﻣﺎوە و رزﮔﺎر ﻧەﻛﺮاوە“. ﻟەﺑﺎرەی ژﻣﺎرەی ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪی ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘێﯽ واﯾــە ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺋەوەﯾە ﻧﺎوی ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن وەك ﻛﻮرد ﻧەھێﻨﺮێﺖ و دەڵێ” ،ﻣەڵێﻦ ﻛﻮردی ﺋێﺰﯾﺪی، ﺗەﻧﯿﺎ وﺷــەی ﺋێﺰﯾﺪی ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ و ﻛﻮرداﯾەﺗﯿــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی دﯾﺎری ﻧەﻛﺮێــﺖ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی وﺷــەی ﺋێﺰﯾﺪی ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚﺷﺘﺮ و ﺟﻮاﻧﺘﺮە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ھێﺰەی ﺋێﺰﯾﺪی ھێﺰێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾە ،ﺑەم ﻟەﺳەر ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﭘەﻛەﻛە و ﺋﯚﺟەﻻﻧە و ژﻣﺎرەﺷﯿﺎن ﻟە ھێﺰی ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﺧﻮداﻧﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﻛە ﺑە ﯾەﭘەﺷە ﻧﺎﺳــﺮاوە ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﭼــﻮار ھەزار
ﭼەﻛﺪار دەﺑێﺖ“. ﺟێﮕــﺮی ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ھێﺰی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻮوە و ﻟەﮔەڵ ﯾەﭘەﺷە ﻛﺎری ﻛﺮدووە ،وەك ﺧﯚی دەڵێﺖ ﺋێﺴــﺘە وازی ﻟــە ﻛﺎری ﺳەرﺑﺎزی ھێﻨﺎوە و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻛﺎت .ﺋــەو دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەداﯾﻦ ﻛە ﺋەو ھێﺰاﻧە ﺑﺨﺮێﻨە ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﭘێﺶ دوو ﺳــﺎڵﯿﺶ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە درا ،ﺑەم وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ رۆڵﯽ ﺧﯚی ﺑﺒﯿﻨێﺖ وەك وەزارەت و دواﺗﺮ ھێﺰێﻜﯽ ھەﺷﺖ ھەزار ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل دروﺳــﺖ ﻛﺮا ﻛە ﺳەر ﺑەﭘﺎرﺗﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ“. ﺟﻮﻧﺪی ﭘێــﯽ واﯾە” ،ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەر ﺋەوەﯾە ﺋــەو ھێﺰاﻧەی ﻣﺎوﯾﺸﻦ ﺑﺨﺮێﻨە ﺳــەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑــﯚ ﺋــەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺮێﻦ“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەك ﻓەﺳﯿﻠێﻜﯽ ﺳەر ﺑە ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﯾەﭘەﺷە دەﻛﺎت و ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ﺑــﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت و ﭼەك و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت .ﺟﮕە ﻟەو ھێﺰە ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﻛە ﻟە ھەزار ﻛﭻ ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﯚﺟەﻻﻧﻦ“. ھەرﭼەﻧــﺪ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪە و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﭘەﻛەﻛە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەدەن ﻛــە ژﻣﺎرەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﯾەﭘەﺷە و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ھەزاراﻧﻦ ،ﺑەم ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە رەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە. ﻗﺎﺳــﻢ درﺑﯚ دەڵێ” ،ﺋەو ژﻣﺎرەی ﺋەوان ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن راﺳﺖ ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەواﻧــەی ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ
ﺷــﻨﮕﺎﻟﻦ و ﻟەﮔەڵ ﺋەو ھێﺰەدان، ﻧﺰﯾﻜــەی 500ﻛــەس زﯾﺎﺗــﺮ ﻧﯿــﻦ و ﺋەواﻧــەی ﺗــﺮ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺧەڵﻜــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻮورﯾﺎن و 500ﻛەﺳﯿﺸــﯿﺎن ﺋەو ﭼەﻛﺪارە ﻋەرەﺑﺎﻧەن ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺸﺪا ﺑﻮون و ﺋەوان ﻛﺮدووﯾﺎﻧﻦ ﺑە ﭼەﻛﺪاری ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺋەو ھێﺰە ﺑﺨﺮێﺘە ﺳــەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺷــﻨﮕﺎل دەﮔﺮێﺘەوە و ﺋەواﻧەی ﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺷــﻨﮕﺎل ﭼﯚڵ ﺑﻜــەن و ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﻦ، ﺋەواﻧەی ﺷﻨﮕﺎﻟﯿﺶ ﺑەﭘێﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ دەﻛﺮێﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻓێڵ ﺑﻜەن“. درﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺋەوە راﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﺗەﻧﯿﺎ % ٥٠ی ﺷﻨﮕﺎل ﺋﺎزاد ﻛﺮاوە ،ﺑەڵﻜﻮ راﺳــﺘﯿﯿەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﭘێﻨــﺞ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑەﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەل ﻗەﺳــەب و ﮔﺮﻋﻮزێﺮ و ﺗەل ﺑەﻧﺎت و ﮔﺮزەرك و ﺳــﯿﭙﺎ ﺷــێﺦ ﺧﺪر و ﭼەﻧــﺪ ﮔﻮﻧﺪێﻜﯽ ﺑﭽﻮوك ﻣﺎون ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺋەوی ﺗﺮ ھەﻣﻮو ﺋﺎزاد ﻛﺮاوە و ﺋەﻣەی ﻣﺎوە ﺑەﺷێﻜﯽ ﻛەﻣە و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێﺖ ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛەﻣــﺪا دەﺗﻮاﻧێ رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻓەرﻣﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗﻮوە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا ﺋەواﻧﯿﺶ رزﮔﺎر دەﻛەﯾﻦ“. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﭘەﻛەﻛــە ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﻧەﻣﺎوە و ﺋەﮔەر ﻛﺎرێﻜﯿﺎن ﺑﻤﺎﯾە ،وﺗﺎن ﭘێﯿــﺎن ﻧەدەﮔﻮﺗﻦ ﺷــﻨﮕﺎل ﭼﯚڵ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺋەوان ﻛــە ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛەن ھێﺸــﺘﺎ ﻛﺎرﯾﺎن ﻣــﺎوە ،ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە و دەﯾﺎﻧەوێﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻤێﻨﻨەوە“.
2016/ 2017/ ) ، (168ﭼﻮارﺷەم12/1/284 ، ژﻣﺎرە )(169
ﻧﺰﯾﻜەی 500ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ واز دێﻨﻦ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4 ﺋەو ھﯚزەی ﻛﻮردی
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﻟە ﺟەﻟەوﻻ دەرﻛﺮد ﻟە داﻋﺸەوە ﭼﻮوﻧە ﭘﺎڵ ﺷﯿﻌە وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ھﯚزێﻜــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرەدێﯽ ﮔﻮڵــەی ﺳــەرﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺸەوە ﻛــﺮد و ﺋێﺴــﺘەش دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﺑــە ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛەن.
ﺋەوان و ﻛﻮرد ڕووی دا ،ﭘﺎﺷــﺎن ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺷــەڕی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﻟــە ﮔﻮڵــە ”ﺟەﻟــەوﻻ“ ﭼﻮوﻧە ﭘﺎڵ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ و ﺋەوەش ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺟەﻟەوﻻ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺑﻜەن. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، دوای ڕاوەدووﻧﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﻟــە ﮔﻮڵــە ،ﺧﺎﻧەوادەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿە ﻟە ﺗﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧەدەوێــﺮان ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻟــەوﻻ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻛــە ژﻣﺎرەﯾــﺎن 100ﺧﺎﻧــەوادە دەﺑــﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﭼﻮوﻧەﺗە ڕﯾﺰی ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿەوە و ﻟەﻻﯾــەن ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧەوە وەرﮔﯿــﺮاون و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑە ﻓەرﻣــﯽ ﭼﻮوﻧﯿﺎن
ﺑﯚ ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮدووە. ﻋەﻟــﯽ ﻏــﺎزی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﻟەوﺑﺎرەوە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﮕﯽ 12زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 12ھــەزار ﺧﺎﻧەوادە ﺑﯚ ﺟەﻟــەوﻻ ﮔەڕاوﻧەﺗەوە ،ﺑەم 100ﺧﺎﻧەوادە ﻛە ﺳەر ﺑە ھﯚزی ﻛەرەوﯾﻦ و ھﺎوﻛﺎری داﻋﺸــﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺋەوە دەزاﻧﻦ ﻛە ﺋەو 100 ﺧﺎﻧەوادەﯾە ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﺎن ﻛﺮدوون، ﺑﯚﯾــە ﺧﯚﯾــﺎن ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗــەوە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﭼﯚڵەﻛﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە“.
ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“، ﺋێﺴﺘە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ھﯚزی ﻛەرەوی ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷﺎرەﺑﺎن و ﺑﺎﻗﻮوﺑەی ﺳــەﻧﺘەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟە ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮون و ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن داوە ﺑﯚ ﮔﻮڵە ﻧەﮔەڕێﻨەوە. ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑەم ﭘﺮﺳە ﺑەﺷﯿﺮ ﻋەﺑﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﮔﻮڵە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋەو ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿە ﺑە ﺗەواوی دژ ﺑە ﻛﻮردن و ﻟە ھەﻣﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﺪا ﺋەوان دژی ﻛﻮرد وەﺳﺘﺎوﻧەﺗەوە. ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﻛــە ﺑﺎس ﻟە ﭼﻮوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋــەو ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿــە ﺑــﯚ ﻧێــﻮ ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﻛەن ،ﻋەﻣﯿﺪ ﻋﯿﺮﻓﺎن ﺣەﻣەﺧﺎن ﺟێﮕﺮی ﻟﯿﻮای ﺳێﯽ ﭘێڕۆی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋﺎﮔەدارﯾــﻦ ﻛەرەوﯾﯿــەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺰاﻧﺪووەﺗە ﻧێﻮ ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ دﯾﺎﻟە ،ﺑــەم ﺋــەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯚ ﮔﻮڵە ﺑﮕەڕێﻨەوە“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿــﺎری ﺋێﻤــە ،ژﻣــﺎرەی ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ھﯚزی ﻛەرەوی ﻟە ڕﯾﺰی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﭘﯚﻟﯿﺲ 200ﻛەس دەﺑێﺖ“. ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ڕێﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ھێﻨﺮاﻧە ﻧﺎوﭼەﻛــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﺋﺎﻣﺮﻟﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی داﻋــﺶ ڕزﮔﺎر ﺑﻜــەن ،دواﺗــﺮ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ
ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎن ﺑەگ و ﺧﻮورﻣﺎﺗﻮو و ﺟەﻟــەوﻻ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺳەﭘﺎﻧﺪ و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎرﯾﺶ ﮔــﺮژی و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و ﺷــەڕ ﻟە ﻧێــﻮان ﻛــﻮرد و ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎن ڕووی داوە .ﺋەوان ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر ڕێﮕەی ﺑەﻏﺪا ﺑەردەوام ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ﻛﻮرد دەﻛەن و ھەﺷﺖ ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاﻗﯿﺸﯿﺎن ﮔﺮت ﻛە ﻛﻮردن. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ھەرﭼەﻧــﺪ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛــە دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە ﻛــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ھﯚزی ﻛەرەوی ﻟەﻛﺎﺗــﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺟەﻟەوﻻدا ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭼﻮوﻧەﺗە ﭘﺎڵ داﻋﺸــەوە و دوای دەرﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ
داﻋﺶ ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿەوە ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ رەﺗــﯽ دەﻛەﻧــەوە ﺋــەوان ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﺑە ﭼەﻛــﺪاری ﺧﯚﯾﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜەن ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ھەﺑﻮوﺑێﺖ. ﺳــەﯾﺪ ﺟﺎﺳــﻢ ﻣەﻧــﺪەﻻوی ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ھــەر ﻛەﺳێﻚ ﺑێﺘە ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿەوە ،ﻧﺎﺑــێ ﺑەھﯿــﭻ ﺷێﻮەﯾەك ھﺎوﻛﺎری داﻋﺶ ﺑﻮوﺑێ ﯾﺎن ﻟە ڕﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەواﻧﺪا ﺑﻮوﺑێ“، ﺑەم ﺋەو ھﯿــﭻ وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ھــﯚزی ﻛەرەوی ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑە داﻋﺸەوە ﻧەﺧﺴﺘە روو.
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺷێﻮەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﮔﻮﻣﺎن دەﺧەﻧە ﺳەر ﺳــەروەرﯾﯽ ﻋێﺮاق، ﺋەوان دەڵێﻦ ﻛە ﻟە دوای 2003ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺳــەروەرﯾﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﺸــێﻞ دەﻛﺮێﺖ و ﺋێﺴﺘە ﻋێﺮاق ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﺧﺎوەن ﺳەروەرﯾﯽ
ﺧﯚی ﻧﯿﯿــە و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ دۆخ و ﺑڕﯾــﺎری ﺋــەو وﺗە دەﻛــەن ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەو ﭘڕۆژە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەی ﻛە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ،ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺮدووﯾﺎﻧەﺗە دەرەوەی وت و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ دەرەوەی ﻟەﺳەر وەردەﮔﺮن. ﻣﺤەﻣەد ﺧﺎﻟﯿﺪی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﯽ
ﺳــﻮﻧﻨە ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑە ”وﺷە“ی رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛــﺮاوەن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯿﺶ زۆرﯾﻨەﯾــﺎن ھﺎﺗﻮﭼــﯚی دەرەوە دەﻛــەن و ﺑەرژەوەﻧــﺪی وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑەﭘێــﺶ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ وت دەﺧــەن ،ﺋــەوەش رێﯽ ﺑﯚ دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛــﯽ ﺧﯚش ﻛــﺮد ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻛە ﺑﯚ داھﺎﺗــﻮوش ﺋەو دەﺳــﺘﻮەرداﻧﺎﻧە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿﺎن دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺳەر ﺳــەروەری و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﺗﺎﯾﻔەﻛﺎﻧﯿﯿەوە، ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋێﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎن ﭼﺎو ﺑەﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﺨﺸێﻨﻨەوە ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﮔەورە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋێﺴﺘە ﻋێﺮاق ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﺧﺎوەن ﺳــەروەرﯾﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﯿــە و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ دۆﺧﯽ ﺋە و
وﺗــە دەﻛــەن ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەو ﭘڕۆژە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺧﺮاوەﺗە روو و ﻟــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێــﻮە دەﻛﺮێــﺖ ،ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺮدووﯾﺎﻧەﺗــە دەرەوەی وت و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ دەرەوەی ﻟەﺳــەر وەردەﮔــﺮن و ﺋــەوەش ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراوە. ﺗﺎرﯾﻖ ﺣەرب ﺷــﺎرەزای ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺑﺎرەی ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺳەروەرﯾﯽ ﻋێــﺮاق و ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێﯽ و ھــﯚﻛﺎری ﻛﺮدﻧــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑــەو ھﯚﯾەی ﻋێﺮاق ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن دەﮔﺮێﺘە ﺧﯚ ﻛە رەﻧﮕە ھﺎوﺑەﺷــﯿﯿەك ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێ ﻛﯚﯾﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗــە ھﯚی دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاق ،ﺑێﺠﮕە ﻟەوە ﻋێﺮاق ﺑﻮوەﺗە ﺳەﻧﺘەرێﻜﯽ ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻨﺪا ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەدا ﺑﻮو، ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻛﻮێــﺖ و ﺋێﺮان و ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﺶ ،ﺑێﺠﮕــە ﻟەوەی ﻋێﺮاق ﻟە ﻣێﮋە ھەڕەﺷــەی داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﻟەﺳــەرە ،ﺑێﺠﮕە ﻟــە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەوﺗێﻜــﯽ زۆر ﻛە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە واﯾــﺎن ﻛﺮدووە ھەﻣﻮو وﺗﺎن ھەوڵﯽ ﻟێﻜﮫەڵﻮەﺷﺎﻧەوە و ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺪەن. ﺑﯚ ﯾــە
ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق وای ﻛﺮدووە وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ ﺑە ﭼﺎوێﻜﯽ ﻧﺎڕەﺣەت ﺳەﯾﺮی ﺑﻜــەن و ﻟــە دژی ھــەوڵ ﺑﺪەن، ﺑێﺠﮕە ﻟەوەش ﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴــﺘە ھــەر ﻟــە 1958ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەوان ﺑﻮون ﻛە ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و دۆﺧە ﺑﺮد و وﺗﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﻛﺮدە دوژﻣﻦ و ﺗﻮوﺷــﯽ ﺟەﻧﮕﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺣەرب دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺳــەروەرﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﺑەردەم ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەداﯾە و دەﻣەوێ ﺑڵێﻢ ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮورە ﻟە ﺑەﺳڕە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی ﺑﺎﻛﻮر رووﻧە و ھﯚﻛﺎر و ﻣێﮋووەﻛەی دﯾﺎرە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺑەﺳڕە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و ﺷﻮێﻨەﻛەﺷــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘەﯾە و ﻟەﮔــەڵ رازﯾﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮێﺖ ﯾﺎن ﺳــﻌﻮودﯾە ﯾﺎن ﺋێﺮان، رەﻧﮕە ﺋەوە روو ﺑﺪات ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺑەﺳــڕەوە ھەڕەﺷەی ﻟەﺳەرە. ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛــﻮرد ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺳــەروەرﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە دوای 2003ەوە ﭘێﺸــێﻞ ﻛﺮاوە ،ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧﯿﺶ ﺷــﺘێﻚ ﻧەﻣﺎ ﺑەﻧﺎوی ﻋێﺮاق ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧــﺎوەن ﺳــەروەری ﺧــﯚی ﺑێﺖ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺳــەروەری ﻋێﺮاﻗﯿــﺎن ﺧﺴــﺘە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑێﺠﮕە ﻟەوەش ﻟەو ﺳﺎﺗەوە ﺗﺎ 2011ﺳەروەرﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟــﯚرەﻛﺎن و ﺑەﻧﮫێﻨﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ﭘێﺸــێﻞ ﻛــﺮا ،ھەروەھﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﭼەﻧــﺪ ﺟﺎرێﻚ ،ﻟە 2011 ﻛﺎﺗێﻚ ﺳﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﻛــﺮد ﺑەھــﯚی رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺳەروەری ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﻣﺎﯾەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھەر واﯾە ،ﻟە رووی زەوﯾﻨﯿﺸــەوە ﺋێﺮان ﺳــﻮﭘﺎ و راوێــﮋﻛﺎری ﺧﯚی رەواﻧەی ﻋێﺮاق ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺷﺘێﻚ ﻧەﻣﺎوە ﺑەﻧﺎوی ﺳــەروەری ﺗەواوی
ﻋێﺮاق. ﻋەﺑــﺪو دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺳــەروەرﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮوﻧە ﻛە ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوودا ﻣﺎﻣەڵەی ھﺎووﺗﯿﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﻛە ﺳﻮﻧﻨە ﺳﺘەﻣﯽ ﻟێ ﻛﺮاوە ،رووی ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو ﻛﺮدووە و ﻛﺎﺗێﻚ ﺳﺘەم ﻟە ﻛﻮرد ﻛﺮاوە ﺋەو ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛێﺸەﻛەن. ﻣﻮﺗەﺷــەر ﺣﻮﺳێﻦ ﺳــﺎﻣەڕاﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێــﺮاق ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﻋێــﺮاق ﺑەھﯚی ﺋەو ﺳەرﭼﺎوەی داھﺎﺗﺎﻧەی ھەﯾە، ﺑﻮوەﺗە ﺷﻮێﻨﭽﺎوی وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە
ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﺎﻧەت زۆرﯾﻨەی ﺑﺎرﺳــﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر رێﻨﻮێﻨﯿﯽ دەرەوە دەﺟﻮوڵێﻨــەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی واﺳــﺖ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛە 500 ھەزار ﻛەس ﻟە ﺋێــﺮان ﺑەﺑێ ﭬﯿﺰا ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﻋێﺮاق و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﻛە ﺋﺎﺧﯚ ﺋــەوان ﺑﯚ ﻛﻮێ ﭼﻮوﻧــە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوە ﺑەڵﮕە ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﻋێﺮاق ﺑﻮوەﺗــە وﺗێﻜﯽ ﺳــﻨﻮور رووﺧﺎو و ﺳەروەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺗەواو و ﻛەﺳەﻛﺎن دێﻦ و دەﭼﻦ ﺑەھەوەﺳــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ھەروەھﺎ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﺑەردەم داﻋــﺶ ﻛﺮاوەﯾە ،ﺑﯚﯾە راﺳﺘﯿﯿەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە وت ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و دەﺳــﺘﻮور ﺗەواو ﻻواز ﺑﻮوە.
ھﯚزی ﻛەرەوﯾﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ڕووﺧﺎو ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﺑەﻋﺴــﯽ ﺑﻮون و ﺑە ﺗەواوی دژ ﺑە ﻛﻮرد ﺑــﻮون ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،دوای ڕووﺧﺎﻧﯽ ﺳــەدام ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﺟەﻟــەوﻻ و دەوروﺑەری ﭼەﻧﺪان ﺷەڕ و ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻧێﻮان
ﻋێﺮاق ﺑە ھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﺳەروەری ﻧەﻣﺎوە ﻣﻮﺗەﺷەر ﺣﻮﺳێﻦ ﺳﺎﻣەڕاﯾﯽ:
ﺋێﺴﺘە ﻋێﺮاق ﺧﺎوەن ﺳەروەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺗەواوە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿە
ﺗﺎرﯾﻖ ﺣەرب:
ﺑەھــﯚی زۆری ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻟە ﻋێﺮاق، ھﺎوﺑەﺷﯿﯿەك ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ﺋەﻣەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚی دەﺳﺘﺘێﻮەردان و ﺑﯚ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜــﺮدن و ھﺎﺗﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو وﺗە ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎﻛﺎن و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺋێﺴﺘە ھەواڵﮕﺮی وﺗﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﻟــە دەرەوەی دەﺳــﻮوڕێﻨەوە و ﺳــەﺗﺎن ﺗﻮاﻧﺴــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوە ،ﺋــەوەش ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗەﯾە ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﻻ ﮔﺮﻧﮕە. ﻟەﺑــﺎرەی ﺳــەروەرﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﻋێــﺮاق ﺧﺎوەن ﺳەروەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺗەواوە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن
ﺳــەروەری وەك دەﺳــﺘەواژە ،ﺑە دوو ﺷــێﻮە ﺑەﻛﺎر دێﺖ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەوان ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳــﺘﺮاوﻧەﺗەوە، ﺳەروەری ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ و ﺳەروەری دەرەﻛﯽ ،ﺋەوەی دووەﻣﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە دۆﺧﯽ دەوڵەت ﻟــە دەرەوە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی رەﻓﺘﺎرﻛــﺮدن وەك ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ )واﺗە ﺳەروەرﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و دەوڵەﺗﯽ ﺧــﺎوەن ﺳــەروەری( ،ھەرﭼــﯽ ﺳەروەرﯾﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿﯿە ،ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑﯚ ھێﺰ و دەﺳەﺗﯽ ﺑﺎ ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚی دەوڵەت ﻟە دەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺑڕﯾــﺎر و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧﺎو ﺳﻨﻮوری ﺋەو دەوڵەﺗەدا.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوردار ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە
ﺟەﻣﺎل ﻛەرﯾﻢ ﺑﺎﺑﺎن:
ﺋێﺴﺘە رۆژاﻧە ﺳــێ ﺗﺎ ﭼﻮار ھەزار ھﺎووﺗﯽ ﻟە ﻛﯚی ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪان ﭘڕ دەﻛەﻧەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﻛە ﺑە ﺗﯚﻣﺎری ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ دەﻧﮕﺪەران ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮو دەﻛﺮێــﺖ، ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑــەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدەﻧﮕﯿﯿــەوە ﻧەﭼﻮون ،ﺋــەوەش ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮدووە ﺑەزۆر ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜەن ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن.
ﺟەﻣﺎل ﻛەرﯾﻢ ﺑﺎﺑﺎن ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﯚﻓﯿﺴﯽ ھەوﻟێــﺮی ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﻣﺎوەی 10ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺗەﻧﯿﺎ رێــﮋەی % 3ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﯾــﺎن ﺗﯚﻣــﺎری ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ دەﻧﮕــﺪان ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە ،ﺋــەوەش ﻧﺎﭼــﺎری ﻛﺮدووە ﺑــە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﻟە رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﻜەﻧەوە ﺑــﯚ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧەڵــﻚ ﺗــﺎ روو ﻟــە ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎری ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺑﻜەن. ﺑﺎﺑــﺎن دەڵــێ” ،ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﯿــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ﺑڕﯾﺎری دا ﻣﺎﻣەڵەی ھﯿــﭻ ھﺎووﺗﯿﯿەك ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا راﯾــﯽ ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎوی ﺧﯚی ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺗﯚﻣــﺎر ﻧەﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﺋــەوەش وەك دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓﺸﺎرێﻚ ﺗﺎ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻦ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن“. ﭘﺎش ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮون روو ﻟە ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﺑﻜــەن و ﭘﺎش ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓﯚڕﻣﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ،دەﺳــﺖ ﺑە راﯾﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەزۆر ﺗﯚﻣﺎری ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘڕ دەﻛﺎﺗەوە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەﻧەوە. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن دەڵــێ” ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛﺎرﯾﮕــەری زۆری ﻟەﺳــەر ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺑەﺷــﺪاری ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ھەﺑــﻮو ،ﺋێﺴــﺘە رۆژاﻧە ﺳــێ ﺗــﺎ ﭼﻮار ھــەزار ھﺎووﺗــﯽ ﻟە ﻛــﯚی ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﺪا، ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪان ﭘڕ دەﻛەﻧەوە“. ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ 24ﺑﻨﻜەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺗﯚﻣــﺎری ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﺑەﭘێــﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚن ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە رێﮋەی ﺗﯚﻣﺎری ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ،% 24ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ % 22و ﻟە ﺷﺎری دھﯚك % 19ی ﺗێﭙەڕ ﻧەﻛﺮدووە. ھــەر ھﺎووﺗﯿﯿەك ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺧﯚی ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺋەو ﻛﺎرﺗــە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەی ھەﺑێﺖ ﻛە ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ راﺑﺮدووی ﻋێــﺮاق ﺑەﻛﺎری ھێﻨــﺎوە ،ﺑەم
ﺋەﮔــەر ﻛﺎرﺗەﻛەی ون ﻛﺮدﺑێﺖ، ﺋەوە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر 25ھەزار دﯾﻨﺎر ﻣﺎﻣەڵەﻛەی راﯾﯽ دەﻛﺮێﺖ. ﺟەﻣﺎل ﻛەرﯾﻢ ﺑﺎﺑﺎن دەڵێ” ،ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەﺷﺪاری ھەڵﺒﮋاردﻧﯿــﺎن ﻧەﻛــﺮدووە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﺎرﺗــﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎﻧﯿﺎن راﯾــﯽ دەﻛﺮێﺖ و ﻛﺎرﺗەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ دەردەھێﻨﺮێﺖ“. ﺑــﺎی ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻋێــﺮاق ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺑﻨﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎری ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی دەﻛﺎت ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا و ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﺑــەﻛﺎر دێﻨێــﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ھەوڵﯿﺎن دا ﺋەوان ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ھەﻧﺪرێــﻦ ﻣﺤەﻣـــــــــەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی
”ﻛەﯾﺴەﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﺑە ﺗەواوی ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿﺎ دادﮔﺎی ﻛەﺗــﻦ ﺑڕﯾــﺎری ﺧﯚی داوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛەﯾﺴەﻛەﻣﺎن ﺑــﯚ دادﮔﺎی ﺗێﮫەڵﭽﻮوﻧــەوە ﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە“. ﯾﻮوﻧــﺲ راوی ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘﺎرێﺰەری ﻛەﯾﺴەﻛە ﺑﻮو ،دەﺳﺘﯽ ﻟــە ﺳــﻜﺎﻛە ﻛێﺸــﺎوەﺗەوە و ﺋێﺴﺘە ﺳــﻜﺎﻛﺎر ﺋەﯾﺎد ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺧــﯚی ﺳــﻜﺎﻛەی ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺋەﺳﺘﯚ .ﻟەوﺑﺎرەﯾەﺷەوە ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺑە ﭘﺎرێﺰەری ﺋەو ﻛەﯾﺴــە ،ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ھێﺮﺷــﯽ زۆر ﻛﺮاوەﺗە ﺳەر ﯾﻮوﻧﺲ راوی ،ﺑﯚﯾە داواﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدووە دەﺳــﺖ ﻟە ﺳﻜﺎﻛە ﺑﻜێﺸــێﺘەوە” ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﯚ ﺋێﻤــە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە ﻟە ﺳﻜﺎﻛە“. ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛە ﺋەوان داواﯾــﺎن ﻟــە ﻣەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻛــﺮدووە ،داوای ﻟێﺒﻮردن ﺑﻜﺎت و ﻟە ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﮕەز ﺑﺒێﺘەوە، ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ﺋەوان دەﺳﺖ ﻟە ﺳــﻜﺎﻛەﯾﺎن ھەڵﺪەﮔﺮن ،ﺑەم ﻣەﻻ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ”ﭘێﺪاﮔﺮە ﻟەﺳەر ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی“. ﺋەﯾﺎد ﻛﺎﻛەﯾﯽ داوا ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت ،ﺑێﺘە ﺳەر ﺧــەت و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻣەﻻﯾەوە ھەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺮﺷــﯽ ﻛﺮدووەﺗــە ﺳــەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ،ﻣەرﯾــﻮان ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻣــەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳﻮوﺳــەﯾﯽ ،ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎﻓەوە ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻟەﺳەر وﺗﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻟە وﺗﺎرﺧﻮێﻨﯽ دوور ﺧﺮاوەﺗەوە” ،ﺑــەم ﺑﯚﭼﻮوﻧﻤﺎن واﯾە ﻛە دەﺑﻮو دادﮔﺎ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗــە رژدﺗﺮ ﻗﺴــەی ﺑﻜﺮداﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﺋــەو ﻣەﻻﯾە ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ،ھەﺳــﺖ دەﻛەﯾﻦ ﺗەﺷﮫﯿﺮ و ﻧﺎوزڕاﻧﺪﻧﻦ ،ﺑەم ﺋێﻤە رێﺰ ﻟە ﺑڕﯾﺎری دادﮔﺎ دەﮔﺮﯾﻦ“.
ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، دوای ﭼەﻧــﺪان داﻧﯿﺸــﺘﻦ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﺳﺘﺎف و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﺑﻜەن ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺑەم ﺋەوان ﭘێﯿــﺎ ن ھەﻧﺪرێﻦ ﻣﺤەﻣەد:
ﺑﺎش ﺑﻮو ﺧﯚﯾﺎن ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑﻜەن و ﺳــﺘﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾــﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ڕووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ.
ﻛﯚﻣﯿﺴﯿــــــﯚﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﻧﯿﯿە
ﺋەو ﻣەﻻﯾەی ھێﺮﺷﯽ ﻛﺮدە ﺳەر ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن دادﮔﺎ ﺳﺰای ﻧﺎدات و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﻣﻮوﭼەی ﭘێ دەدات وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺋەھﻤەد ﻛەﯾﻔﯽ ﻣەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳﻮوﺳەﯾﯽ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓە ،ﻣﻮوﭼە ﻟــەو وەزارەﺗە وەردەﮔﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗێﺒﯿﻨــﯽ ﻟەﺳــەر وﺗﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻟە وﺗﺎرﺧﻮێﻨﯽ دوور ﺧﺮاوەﺗەوە و راﮔﯿﺮاوە ،ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﺑــە ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪ وﺗەﯾەك ﻛە ﺗێﯿﺎﻧﺪا ھێﺮﺷﯽ ﻛﺮدﺑــﻮوە ﺳــەر ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻧﺎڕەزاﯾﯽ زۆری ﻟە دژ دروﺳﺖ ﺑﻮو و ﻟە دادﮔﺎ ﺳﻜﺎی ﻟەﺳەر ھﺎﺗە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن. ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوو ،ﻟە ﻻﭘەڕەﯾەﻛﯽ ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑە ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی وﺗﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻣــەﻻ ﻟەﺳــەر ﻛﺎر دوور ﺧﺮاوە، ﺑەم ﻟێــﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوە ﻛە ﺋەوە ﻻﭘــەڕەی ﻓەرﻣﯿــﯽ ﻧﯿﯿە و ﻣەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻧﯿﯿە، ھەواڵێﻚ ﺑــو ﻛﺮاﯾەوە ﻛە ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە ﻛﺮاوە ،ﺋەو ﺳﻜﺎﯾەی ﻟەﺳــەر ﻣەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاﺑﻮو ،دادﮔﺎ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻣــەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﯾــەﻛﻼی ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟەﺳــەر وﺗەﻛﺎﻧﯽ
ﻛە ﺗێﯿﺪا ھێﺮﺷــﯽ ﻛﺮدﺑﻮوە ﺳەر ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ،ھﯿﭻ ﺳــﺰاﯾەك ﻧەدراوە. ﺋەﯾﺎد ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﭘﺎرێﺰەر ﻛە وەك ﻧﻮێﻨەرێﻜــﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻜﺎﻛەی ﻟەﺳەر ﺋەو ﻣەﻻﯾە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ھــﯚی ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻜﺎﻛەﻣﺎن ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە
ﻛە ﺋەو ﻗﺴﺎﻧەی ﻣەﻻ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻛﺮدﺑﻮوﻧﯽ ،ﺧﺰﻣەت ﺑە ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﻛﺎت و ھﺎوﻛﺎت ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ، ﺑﯚﯾە ﺳــﻜﺎﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد“. ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا” ،ﺋــەو ﻣەﻻﯾە ھێﺸــﺘﺎ ھەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓە و ﻣﻮوﭼــە وەردەﮔﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری وەزارەت ﻓەﺳــڵ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە وﺗﺎرﺧﻮێﻨــﯽ دوور ﺧﺮاوەﺗەوە، ﺋەﮔەر ﻧﺎ ھﺎوﺷێﻮەی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺗــﺮی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛە ﻟــە وﺗﺎرﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە دوور ﺧﺮاوﻧەﺗەوە ،ھێﺸﺘﺎ ھەر ﻣﻮوﭼە وەردەﮔﺮێﺖ و ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری وەزارەت ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ“. ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺗەﻧﯿــﺎ ھــەر ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟــە وﺗﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ﺑــە ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑــو دەﻛﺮێﻨەوە ،ھێﺮﺷﯽ ﺗﻮﻧﺪ دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە وﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا ھێــﺮش دەﻛﺎﺗە ﺳەر ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن و ﻟەﺑﺮی
ﺋەﯾﺎد ﻛﺎﻛەﯾﯽ:
ﻣەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﭘێﺪاﮔﺮە ﻟەﺳــەر ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی
ﻧﺎوھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﻣەﺳﯿﺤﯽ ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﺑــە ”دﯾــﺎن“ و ”ﻛﺎﻓﺮ“ ﻧﺎوﯾــﺎن دێﻨێﺖ ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ھەردوو دەرﺑڕﯾﻨەﻛە ﺑە ھﺎوواﺗﺎی ﯾەﻛﺘﺮ ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ. ﻣەﻻ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳﻮوﺳــەﯾﯽ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــەوە ﻧەوەﺳــﺘﺎوە ﻛە ﻟە رێﮕەی وﺗﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھێﺮش ﺑﻜﺎﺗە ﺳــەر ﺧەڵﻚ ،ﺑﮕﺮە ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮوﻧەﺗــە ﻗﺎڵﺒــﯽ ھێﺮﺷــﯽ ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ و ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەداﻧﯽ ﺧەڵﻜﯿﺶ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە وﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺧﯚی ددان ﺑەوەدا دەﻧێﺖ ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ،ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك، ﺧﯚی و ﭼەﻧــﺪ ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ﺗﺮی ﭼﻮوﻧەﺗــە ﻧــﺎو رێﻮڕەﺳــﻤێﻜﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن و ﺑە ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ھﻮﺗــﺎف ﭘﺸــێﻮﯾﯿﺎن ﻧﺎوەﺗەوە و رێﻮڕەﺳﻤەﻛەﯾﺎن ﺗێﻚ داوە ،دواﺗﺮ ﺧــﯚی و ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯽ ھێﺮﺷــﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﺳــەر ﻛەﺳــێﻚ و ﺑە ”ﺷــەق“ و ”ﭘێﻠەﻗــە“ ﻟێﯿــﺎن داوە و ھــەر ﻟەﻧــﺎو ھﯚڵەﻛــەدا ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەﯾﺎن داوە .ﻣــەﻻ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺧﯚی ﺋەو ﻛەﺳەی ﻛە دەڵێ ﻟێﯿﺎن داوە ﺑە ”ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دەﺳەﺗﺪاری دھﯚك“ ﻧﺎو دێﻨێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺋﯿﺨﻮاﻧﯽ و ﺳەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷﺪاری ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دەﻛەن
وﺷە /راﻣﯿﺎر ﺟەواد ھەرﯾەك ﻟــە رەوﺗە ﺳــەﻟەﻓﯽ و ﺋﯿﺨﻮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻋێــﺮاق ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛەن و داوای ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﻛﺮدووە. ڕەﺷﺎد ﺑەﺣﺮی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھەڵﺒﮋردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺷــﺎری ﺑەﻏــﺪا ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھەﻓﺘەی
راﺑــﺮدوو ﻛﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﻟﯿﺴــﺘەﻛەﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﺗەواو ﻛﺮدووە .ﺋەو دەڵێ” ،داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەی ھەرﯾەك ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ و ﺳــەﻟەﻓﯿەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ڕێﻜﺎرێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ﻣﺎوە ﺗەواوی ﺑﻜەن“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەﺣﺮی ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 28 ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﯚ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻋێﺮاق ﺧﯚﯾــﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮدووە و ﻟەو رێﮋەﯾەدا 11ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻧﻮێﯽ ﺗێﺪاﯾە
ﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا دەﻛەن. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھــﺎوﻛﺎت 20 ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﺪان ﺑﯚ ﺧﯚﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻛﯚﻣﺴﯿﯚن“. ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن وەك ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛەی ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﻟەﺳــەر ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاوە و ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە دەﺗﻮاﻧﻦ دوای ھەڵﺒــﮋاردن ﯾﺎن ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﭘێﺶ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨﯽ ﻟﯿﺴــﺘەﻛەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ
ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺗﺮ راﺑﮕەﯾەﻧﻦ. ﻋەﻣــﺪان ﺧەﺗﯿﺒــﯽ ﭘﺎرێــﺰەری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋێﻤە دڕﻧﺪە ﻧﯿﻦ ﺗﺎ ڕێﮕەﻣﺎن ﭘێ ﻧەدرێﺖ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەﯾﻦ ،ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﺴﺘێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ ھــەن ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷﺪاری دەﻛــەن و ﺋێﻤەش ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن داوە ﺋەم ﺟﺎرە ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺧەﺗﯿﺒــﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﺴــﺘێﻚ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺗﯚﻣــﺎری
ﭘێﺸــﻜەش ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿــﺎن ﻛﺮدووﯾــﻦ ،ﻟەواﻧە ﻟﯿﺴــﺘەﻛەی ﺣەﻧــﺎن ﻓەﺗــﻼوی ﻛــە ڕۆژێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﻤە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻓەرﻣﯿﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﺴﯿﯚن وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم ﺋێﻤە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧﻤﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺗﯚﻣﺎری ﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎن ﺑــەردەوام دەﺑﯿﻦ و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑڕﯾﺎری ﺧﯚﻣــﺎن ﻟەﺳــەر ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ دەدەﯾﻦ“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﺳەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺨﻮاﻧەﻛﺎن رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻧﺎڵێﯿــﻦ
ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋﯿﺨﻮاﻧەﻛﺎن ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑەم زۆر ﻗﻮرﺳە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺎوەﻧــﯽ دوو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺟﯿﺎوازﯾــﻦ ،ﺋــەوان دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑەﺷەڕ ﻛێﺸەﻛﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە و زۆرﺟﺎر ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ دەﺑەن ،ﺑەم ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺋــەوان ،ﺋێﻤە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻣﺎن ھەڵﺒﮋاردووە“. ﻟــە ﺋەﮔــەری ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧەﺗﯿﺒــﯽ دەڵــێ” ،ﻧﺎزاﻧــﻢ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ھەﯾە ﻟەﮔەڵﻤﺎن ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺑەم ﺳەﻟەﻓﯿەت ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﯾەك
ﺑﯿﺮوڕاﻣﺎن ھەﯾــە ،ﺋەوﯾﺶ ﻛﺎری ﺑــﺎش و ﭼﺎﻛﺘﺮﻛــﺮدن و ڕێﮕەی راﺳﺘە“. ﺋێﺴــﺘە ﻛــە ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗﻮو ﯾەﻛﻼ ﻛﺮدووەﺗــەوە ،دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ﺋﺎﺧﯚ ﺳەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻣﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ﯾﺎن ﻧﺎ” .وﺷــە“ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێــﻚ ھەوڵــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳەﻟەﻓﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دا ،ﺑەم ھەوڵەﻛﺎن ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﻮون.
ﺳێ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺳەرﻗﺎڵ ﻛﺮدووە ﺳەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵ:
ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﻟە ﻧێﻮان ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا روو ﻧﺎدات وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ڕەﺧﻨەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳێ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﭼەﻧﺪان ﺟﺎرە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــەرەی ھﺎوﺑــەش دەﻛــەن و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑە ﻛﺮدار ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوﻧەﺗە ھﯿﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ، ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺶ دەڵێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﯾەك ﺑﮕﺮﻧەوە. زاﻧــﺎ ڕۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ،ﺳــەرﻛﺮدەی دﯾﺎری ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ڕەﺧﻨە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــێ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە دەﮔﺮێــﺖ و دەڵێﺖ، ”ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ھﯿﭻ ڕێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ و ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﻛﺮدەﯾﯿﯿﺎن ﻧەداوە ،ﺑەم ﻟە دواﯾﻦ
ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻛە ڕۆژی ﺷــەﻣﻮوی راﺑــﺮدوو ﺋەﻧﺠــﺎم درا ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﻟﯿﮋﻧەﯾــەك دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﺑﯚ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھێﺰ و ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛــە ﻟە ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﺎ ﻟە ﯾــەك ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ھﺎن ﺑﺪرێــﻦ و ﯾەك ﺑﮕﺮﻧەوە ،ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﯾــەك ﺑﮕﺮﻧەوە، ﺳێ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛە ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﺋەواﻧەی ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﺰﯾﻜﻦ ﯾــەك ﺑﮕﺮﻧــەوە ،ﭼەﭘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﯚﺗﺎ ﺑەو ﻓەوزاﯾە ﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە“. ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺋەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺳــێ ھێﺰە
زاﻧﺎ رۆﺳﺘﺎﯾﯽ:
ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ ﯾەك ﺑﮕﺮﻧەوە ،ﺳــێ ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛە ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە
ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە داھﺎﺗﻮوﺷﺪا ﯾەك ﺑﮕﺮﻧەوە ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ھەﯾە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﺒﻨە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﻛﺎرواﻧــﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەڵێﺖ ،ﺳێ ھێﺰە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛە ﻟە ڕاﺑﺮدوودا وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ھەﻧﮕﺎوﯾﺎن ﻧەﻧﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳەرﯾﺎن ﺑﯿﻜەن. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﺳێ ھێﺰە
ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە دەﺳﺘەی ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺋەوﯾﺶ ﻧﺎوێﻜﯽ ﺗﺮە ﺑــﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ھﺎوﺑەش ﺑــﯚ ﺳــێ ھێﺰەﻛــە ،ھەروەھــﺎ ﺑەﺷــﺪاری ﺑە ﺧەڵﻜﯽ دەرەوەی ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛــﺮاوە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ڕێﻜﺨﺮاوەی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ﺋەوەی دەﻣێﻨێﺘەوە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛە ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ دەﭼێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن“. ﻛﺎرواﻧــﯽ دەڵێ” ،ﻟــە ڕاﺑﺮدوودا
ﺋەﮔەر ﯾەك ﺣﺰب ﺑﻮوﻧﺎﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑﻮو ،ﺑــەم ﭘێ دەﭼێﺖ واﻗﯿﻌﯽ ڕاﺑﺮدوو ،ﺟﯿﺎوازی ﺑﯿﺮ و ﺗێﮕەﺷﺘﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺟــﯚری ﺋﯿﺸــﻜﺮدن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﺎڵێﻜﯽ ﭼەﻛــﺪاری ﻛــە ھێــﺰی ھەﺑﻮو، ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺎن ھێــﺰی ﻣەدەﻧﯽ ﺑێ ﭼەك ﺑﻮو ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮد دﯾﺪەﻛﺎن ﻟە ﯾەك ﺟﯿﺎواز ﺑﻦ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑە ﺷێﻮەی
ﺳﯚران ﺳێﻮﻛﺎﻧﯽ:
ﭘێ دەﭼێﺖ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەرەﯾەك دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧﺎﮔەﻧە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﻣەدەﻧــﯽ ﺋﯿﺶ دەﻛەن ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻧەﻣﺎوە و زەﻣﯿﻨە ﻟەﺑﺎرە ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼﻮارﭼێــﻮەی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ“. ﺳــﯚران ﺳــێﻮﻛﺎﻧﯽ ،ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻜەن و ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﮔــەورە ﺑﻨێﻦ ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەرەﯾەك دروﺳﺖ ﺑﻜــەن ،ﺑەم ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﮔەﻧە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە. ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھەوڵــﯽ دۆزﯾﻨــەوەی ﺋﯿﺸــێﻚ دەدەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﺎوﯾﺎن ھەﺑێﺖ“. ﺳــێﻮﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ ﺋەوەش ﻛﺮد” ،ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑەو ﻗﺴە و ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧــە ھەوڵﯽ ﺋەوە دەدەن
ﺋــەو دەﻧﮕﺎﻧەی ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟێﯿﺎن ڕۆﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺑﯿﺎﻧﮕەڕێﻨﻨەوە ،ﺑەم ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ھﯿﭽﯿــﺎن ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﺳــەرﻗﺎڵ ﻛﺮدووە، ﯾەﻛێــﻚ ﻟەواﻧــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛە ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻧﯿﯿە ،ﺑەم داوای ﺑــﺮا ﮔەورەﯾﯽ دەﻛﺎت و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە“. ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو، ”ﺳــﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﺎی ﻛەﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺰووﺗﻨەوە ﺟﯿﺎوازە ﻟە ھﯽ ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺋەوان ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﮕەﻧــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺑﺎش ،ﺋــەوان ﺋەﮔــەر ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻮوﻧﺎﯾــە ،ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺟﯿﺎ ﻧەدەﺑﻮوﻧــەوە و ﭘێﻜــەوە ﻟە ﯾەك ﺣﺰﺑﺪا ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛﺮد ،ﻧەك ﻟە ﺳێ ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن، ﭼەﻧــﺪان ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ زاﻧﻜــﯚ ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮێﯽ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻛﺎﻣــەران ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧــەی ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗﯿﯿــەوە ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ زاﻧﻜــﯚی ﻛﺮدووەﺗە ﻣﯚڵەت ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮێﯽ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ،ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑﺨﻮێﻨــﻢ و ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﻢ ﻛﺮدووەﺗە ﻣﯚڵەت“. ﻛﺎﻣەران ﺧەڵﻜــﯽ راﻧﯿەﯾە و وەك ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ﻧﺎوی ﻟە ﻛﯚﻟێﮋی ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﮔەڕاوەﺗەوە ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺮێﯽ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﺪات و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ، ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﺑەﺧﯚڕاﯾــﯽ ﺑەﺷــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎن
ﺑــﯚ داﺑﯿــﻦ دەﻛــﺮا ،ھــﺎوﻛﺎت دەرﻣﺎڵەﯾەﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﺷــﯿﺎن ﭘێ دەدرا و ﻟــەو رێﮕەﯾەوە درێﮋەﯾﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛەﯾــﺎن دەدا ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺟﮕەﻟەوەی دەرﻣﺎڵەی ﺧﻮێﻨﺪن ﻧﯿﯿە ،ھەر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻚ دەﺑێﺖ 100ھەزار دﯾﻨﺎری ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺶ ﺑﺪات. وەك ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت، ھەر ﺋــەو ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑڕﯾــﺎری داوە ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن وەرﺑﮕﺮێﺖ، ﺑەڵﻜــﻮ ﭼەﻧــﺪان ھﺎوڕێﯽ ﺗﺮی ﻛە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧﺎوﯾﺎن ﻟــە زاﻧﻜﯚ و
ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوەﺗەوە ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮون ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪن وەرﺑﮕﺮن. ﻋەﺑــﺎس ﺋەﻛــﺮەم ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،دوای ﺋەوەی ﻛە ﭘڕۆژەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر درا، ھەر ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷﺪا ﺑڕﯾﺎر درا ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎرەی ﭘێﺸــەﻛﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺗﺎزە ھﺎﺗﻮو
”ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە ،ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧــەی ژﻣــﺎرەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﻟــە 15 ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە داﺑﺨﺮێــﻦ ،ﺑەم ﻟەﺑەر ﺷــﻮێﻨﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓــﯽ و دوورﯾــﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣــﺎن ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘێﻨﺞ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە داﺧﺮاون و ھەﺷﺖ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەش ﻟەﮔەڵ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺮ ﻟێﻚ دراون“. ھــﺎوﻛﺎت ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷە“ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘەروەردەی ڕواﻧﺪزﯾــﺶ ﮔﺮﻓﺘﯽ داﺧﺴــﺘﻦ و ﻟێﻜﺪاﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن ھەﯾە، ﺋەوەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ﻛە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﺑەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە.
ﺳﺪﯾﻖ ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘــەروەردەی ڕواﻧــﺪز ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺑە ڕ ێﻮ ە ﺑە ر ا ﯾە ﺗﯿﯿە ﻛە ﻣــﺎ ن ، ﭼــﻮار ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺑﻨەڕەﺗــﯽ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ داﺧﺮاون“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،رێﮋەی ﻛەﻣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﻟــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧــەدا ھﯚﻛﺎر ﺑــﻮوە ،ﺳﻮودﯾﺸــﻤﺎن ﻟە ﻣﯿﻼﻛﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺑــﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺗﺮﻣــﺎن ﮔﻮاﺳﺘﻮوﻧەﺗەوە“. ﻟێﻜﺪان و داﺧﺴﺘﻨﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘەروەردەﯾەك ﻧﯿﯿە و زۆرﺑەی
ﺑﯚ زاﻧﻜــﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑڕی 100ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑەﺷە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﺪا.
ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﺪﻧﯽ ﺑﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ،ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە ﻛە ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ﺑــە ڕێــﮋەی % 100 ﺑەﺧﺸﺮاون ﻟە ھەﻣﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﺪا و ھﯿﭻ ﭘﺎرە و ﻛﺮێﯿەك ﻧﺎدەن. ھﺎوﻛﺎت ﺷﻮﻛﺮﯾە ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘــەروەردە و ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ،ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔــەڵ وەزﯾﺮەﻛﺎن داوای ﺋەوە ﻛﺮاوە ﻛە وەزارەﺗەﻛﺎن ﭘﺸﺖ ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚﯾﺎن
ﺑﺒەﺳــﺘﻦ و وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی وەزﯾــﺮان ﻛــﺮدووە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەﻛﺎن ،دواﺗــﺮ ﭘڕۆژەﻛە ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر دراوە و ﭼﻮوەﺗە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن . ﺷــێﺨﺎﻧﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺋﺎﮔــەدارن ﭼەﻧﺪان ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺗﺎزە ھﺎﺗﻮو ﺑﯚ زاﻧﻜــﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن، ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺧﻮێﺪﻧﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﻣﯚڵەت ﻛە ﺋەوە زﯾﺎﻧﯽ زۆر ﮔەورە ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﺧﻮێﻨﺪن دەﮔەﯾەﻧێﺖ و ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ھەﺳﺖ ﺑە زﯾﺎﻧەﻛەی دەﻛﺎت“. ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﺋــەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ”ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە و ﺑﺎری ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﺳﻮوك دەﻛﺎت ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﺧەڵﻚ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﺎری ﮔﻮزەران و ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎش ﺑێﺖ ﻧەك وەك ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﺖ“. ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت
ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ 150ھــەزار دەرﭼــﻮوی زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن ھەن ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە داﻧەﻣەزراون و ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ ڕووﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿــە ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎن، ﺋەوەش ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺧﻮێﺪن و ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ. ھەردەوان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﺪﻧــﯽ ﺑﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﺋــەم ﺑڕﯾﺎراﻧــەی دەرﻛــﺮدووە، ڕەﭼﺎوی ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﻧەﻛﺮدووە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەدا ﻛــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوﻧەﺗەوە“. ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺋــەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ،ڕۆژاﻧــە ﮔــﻮێ ﻟــە ﺧەﻣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﮔﺮێﺖ و دەزاﻧێﺖ ﻟەﻧﺎو چ ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا دەژﯾﻦ. ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوەش دەﻛﺎت ﻛە ﺋەو ﺑڕﯾﺎراﻧە ﻟەم ﻛﺎﺗەدا دروﺳﺖ ﻧﯿﯿە و زﯾﺎن ﺑە ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨﺪن و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ.
ﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە رەﺋﻮوف ﻧﺎﻣﯿﻖ، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘــەروەردەی ﭼﯚﻣﺎن ﺑە وەﻛﺎﻟــەت ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە روو” ،ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣــﺎن ،ھﯿــﭻ ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﻤــﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە داﺧــﺮا ﺑﻦ ﯾﺎﺧــﻮد ﻟێــﻚ دراﺑﻦ، ﺑــەم 12ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯿﻤــﺎن ھەﯾە ﻛە داﺧﺮاون و دواﺗﺮ ﻟێﻜﻤﺎن داون“. ﻟەﺑﺎرەی داﺧﺴﺘﻨﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪە دوورە دەﺳﺘەﻛﺎن و زﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪن ﺑﯚ ﺳەر ﭘﺮۆﺳەی ﺧﻮێﻨﺪن و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن و دوورﯾﯽ
رێﮕەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن ،ﺣەﻛﯿﻢ ﻋەﺑﺪوﻟﻘــﺎدر ،ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﭘەروەردەﯾــﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧــەی داﺧــﺮاون ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺮ ﮔﻮاﺳﺘﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺑەم داﺧﺴﺘﻨﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑەھﯚی دوورﯾﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ی و ﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮوری و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻛەش و ھەوا و ﺑەﻓﺮ و ﺑﺎران ﻟەﺳــەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟە وەرزی زﺳــﺘﺎﻧﺪا، دەﺑێﺘە ھــﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن واز ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪن ﺑێﻨﻦ“.
ﻧەﺟﯿــﺐ ﺟەﻣﯿﻞ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داﺧﺴــﺘﻦ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭘــەروەردەی ﺳــﯚران ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘــەروەردە ،ھــەر رێــﮋەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾــەك ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە 15ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎر ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ ،ﺋــەوا دادەﺧﺮێﺖ و ﺗێﻜــەڵ ﺑــە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾــﻦ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎرەش ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﯿﯿە ﺑە ﭼﻮار ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘەروەردە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﻮو ﺑە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﻟەﺑﺎرەی داﺧﺴــﺘﻦ و ﻟێﻜﺪاﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺳــﻨﻮورە دەڵــێ” ،ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧــەی ﺋێﻤــە داﻣﺎﻧﺨﺴــﺘﻦ ،رێــﮋەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯿﺎن ﻧەدەﮔەﯾﺸــﺘە 10 ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﺶ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەش ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛەﻣﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ﺑﻮو، ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی داﻣﺎﻧﺨﺴــﺘﻦ ﺳــﻮودﻣﺎن ﻟە ﻣﯿــﻼك ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﮔﻮاﺳــﺘﻮوﻣﺎﻧەﺗەوە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داﺧﺴﺘﻦ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭘــەروەردەی ﺳــﯚران ﺋەوەش دەڵێ” ،ﺑڕﯾﺎر و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛــە دەڵێــﺖ ﻧﺎﺑێ دوورﯾﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە ﮔﻮاﺳﺘﺮاوﻧەﺗەوە ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮێﻦ ،ﺟﮕە ﻟەوەش ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎران ﺋــﺎزادن ﻛە ﺑﯚ ﻛﺎم ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺑﭽﻦ“.
ھەردەوان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی:
وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەم ﺑڕﯾﺎراﻧــەی دەرﻛــﺮدووە ،ڕەﭼــﺎوی ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﻧەﻛﺮدووە
دەﯾﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ دادەﺧﺮێﻦ وﺷە /ﺳﯚران -دڵﺸﺎد ﺑﺎڵەﻛﯽ دەﯾــﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺑﻨەڕەﺗــﯽ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﭘەروەردەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﯚران ،ﭼﯚﻣﺎن، رواﻧﺪز و ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ داﺧــﺮاون و دەﯾﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺗێﻜــەڵ ﺑــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻛﺮاون ،ﺋــەوەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە و وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﺎﻧە داوە ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺳــەﻟﻤﺎن ﺣﯿﻜﻤــەت ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﯾەﻛــەم ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭘــەروەردەی ﺳﯚران ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ،
ﭘەروەردەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮی ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺳەرﻛەوت ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎرﮔێــڕی ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘــەروەردەی ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﺋــەم ﺣﺎڵەﺗە ﺳﻨﻮوری ﭘەروەردەﻛەی ﺋێﻤەﺷﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺷــەش ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺑﻨەڕەﺗﯿﻤــﺎن داﺧــﺮاون و 16ی ﺗﺮﯾــﺶ ﻟەﮔــەڵ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺮ ﺗێﻜەڵ ﻛﺮاون و ﻛﺮاوﻧەﺗە ھەﺷﺖ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ،ﻛە ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەدا ﺷەش ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەﺑﻮون“. ﻟەﺑﺎرەی داﺧﺴﺘﻦ و ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەﻛﺎن دەڵێ” ،ﻣﯿﻼﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﻧەﺑﻮو“.
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺋﺎﺑﻮوری ﺳەرﺑەﺧﯚی زاﻧﻜﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪن دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷە و ﺑﺎری ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﺳﻮوك دەﻛﺎت ،ﺑەم دەﺑێــﺖ ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﺧەڵــﻚ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﺎری ﮔﻮزەران و ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﺎش ﺑێﺖ ﻧەك وەك ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن دەﺑﯿﻨﺮێﺖ“.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺤەﻣەد :ﺧەرﺟﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ھەر ﺋﺎوارەﯾەك 60دۆﻻرە
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺧەڵﻚ ھەﯾە و ﺟﻮوڵەﺷﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺑﺎزاڕەوە
وﺷە /دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺤەﻣــەد ﺟێﮕﺮی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎن رادەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﻟەﻻﯾەك ﻟە رووی داراﯾﯽ و ﻛﯚﻣەﺗﯿﯿەوە ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺑﯚ دھﯚك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺋەوان ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚﻛﺎری ﺋەوەی ﻛە ﺟﻮوڵە ﺑﻜەوێﺘە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دھﯚك .ﺋەو ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗــەوە ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەی رۆژاﻧە ﻟە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺧــەرج دەﻛﺮێﺖ، دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﯽ ﭘێ ﺋﺎوەدان ﺑﻜﺮێﺘەوە. دواﯾــﻦ ژﻣــﺎرەی ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران و ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە دھﯚك ﭼەﻧﺪ دەﺑێﺖ؟ ژﻣــﺎرەی راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران ﻟە ﺳــﻨﻮوری دھﯚك ﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ژﻣﺎرەﯾﺎن رۆژاﻧە دەﮔﯚڕێﺖ ،ھەﻧﺪێﻚ دێﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ دەﮔەڕێﻨەوە ،ﺑەم
ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ﻧﺰﯾﻜەی 700ھەزار ﺋﺎوارە و 250 ھــەزار ﭘەﻧﺎﺑەر ھەﯾــە ،ﺋەوان ﻟە 25ﻛەﻣﭙﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﻛﺮاون و ﺑەردەواﻣﯿــﺶ ﺋﺎوارەﯾەﻛﯽ زۆری ﻣﻮوﺳڵ دەﮔﺎﺗە دھﯚك و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭼــﻮار ھەزار ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە دھﯚك و ﻟە ﺷــەش ﻛەﻣﭙﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﻛﺮاون. ﭘﺮۆﺳــەی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﻜﺮدن و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﭼﯚن ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ؟ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﻜﺮدن و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ دھﯚك ﻟە رووی ﻣﺎدی و ﻣەﻋﻨەوﯾﯿــەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋەﺳــﺘەﻣە و ھﯿﭻ ﺣﻜﻮوﻣەت و دەوڵەﺗێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەو رێﮋە زۆرەی ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەر وەرﺑﮕﺮێﺖ، ﺑــەم ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋــەو رێﮋە زۆرەی ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەرەﺷــەوە، ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑــە ھﺎوﻛﺎری 94رێﻜﺨــﺮاوی ﻧﺎوﺧﯚ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە ﺑەڕێﻮەﯾﺎن دەﺑﺎت و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟــە ﮔەﻟێﻚ ﻟە
دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺧﺰﻣەت ﺑە ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران دەﻛﺎت ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە رووی داراﯾــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە. ﺗﺎﻛە ﺳــەرﭼﺎوەی داھﺎﺗﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ ﻛــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ھەر ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەرێﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە 60دۆﻻرە ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺧــﻮاردن و ﺧﻮاردﻧەوە. دۆﺧــﯽ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭼﯚﻧە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە چ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەك ھەﯾە؟ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﺑەﺑێ ھــﺎوﻛﺎری داراﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك و ﺣﻜﻮوﻣــەت و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ،ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪا دەﺑــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە % 80ی ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دھــﯚك ھﯿﭻ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل و رۆژﺋﺎوای
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋــەو ﭘەﻧﺎﺑــەر و ﺋﺎواراﻧەی ﻛە ﻟــە ﻧﺎو ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾــﻦ % 100ﺑﺎرودۆﺧــﯽ داراﯾﯿﯿﺎن ﺧﺮاﭘــە و ﺋەواﻧەی ﻛە ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ، ﺑﺎرودۆﺧﯿــﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮە و ﺧﺎوەن ﻣﻮوﭼە و داھﺎت و ﻛﺎرێﻜﻦ ،ﺑەم ھﺎوﻛﺎری ﺋەواﻧﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ. ﭘــﺎرە و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ زۆر ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨــﺮاو و ھێــﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ دھــﯚك دێﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﭘﺎرەﯾــە ﭼەﻧﺪە و ﭼــﯚن داﺑەش دەﻛﺮێــﺖ؟ ھﯿــﭻ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەك ﻧەﺑﻮوە؟ وەك ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑڕی ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﭼەﻧﺪە ﻛــە ﺑﯚ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨﺮاو و ھێــﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن دەﮔﺎﺗــە ﻛەﻣﭙــەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑە ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ دەدەن و ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ھێﺰاﻧە ﺧﯚﯾــﺎن ﻛەﻟﻮﭘەل و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﻛڕن و داﺑەﺷﯽ دەﻛەن ،ﺑەم ﺳەرﺟەم
ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﭘەﻧﺠەﻣﺎن ﺧﺴﺘە ﺳەر ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﻛــە رووﺑەڕووی ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑﻮوﻧەﺗەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﭘێﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ ،راﭘﯚرﺗﻤﺎن ﺑﯚ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺑــەرز ﻛﺮدەوە ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﺋەوان ﺑێﺒﺎك ﺑﻮون ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗــە ﻛــە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ژﯾﺎن و ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ھەﯾە“. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﻛێﺸــەﻛﺎن دەﻛﺎت” ،ﭘﺰﯾﺸــﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑێﺒﺎﻛﻦ ﻟە دەواﻣﻜﺮدن و ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ھﺎووﺗﯿﯿﺎن زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪ ﺑﻦ“. ”ﭘﯿﺴﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎن ﮔﺮﻓﺘێﻜە و ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەدەﺳــﺘﯿەوە دەﻧﺎڵێﻨــﻦ ،ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی دوو ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻛەﻻر ﺗەواو ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺳﺴــﺘﯽ دەﻧﻮێﻨﺮێﺖ ﻟــە ﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ،ﺑﯚﯾە ﻛەرەﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺑەر ﭘەﻻﻣﺎر ،ﺋەوە ﺳــەرﺑﺎری ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەرﻣــﺎن ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻛــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧﺎﭼــﺎر دەﺑﻦ
ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﯿﺎﻧﻜڕن“. ﺑە ﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺑــە ﮔﻠەﯾــﯽ ﻧﯿــﻦ ﻟە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ،رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەﻣﺎن ﮔﺮﻓﺖ ھﯚﺷــﺪاری ﺗﻮﻧﺪ دەدات ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟــە ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن ﻟەﻧــﺎو ﻣﻨﺪاﻧــﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﺪا. ﻟەﯾــﻼ ﺋەﺣﻤەد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺗﯿﻤﯽ رێﻜﺨــﺮاوی وادی ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﺳــەرداﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛەﻣــﺎن ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﺑەداﺧەوە ﺋەوەﻣــﺎن ﺑــﯚ دەرﻛەوﺗــﻮوە ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن ﻟەﻧــﺎو ﻣﻨﺪاﻧﯽ 20ﮔﻮﻧﺪی ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە“. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧــە زﯾﺎﺗﺮ دەﻛەوﻧە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛﻔﺮﯾﯿەوە ،ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﻟە دۆﺧێﻜــﯽ زۆر ﺧﺮاﭘﺪان ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە“.
ﺋەو ﭼﺎﻻﻛــە ﻣەدەﻧﯿﯿە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد” ،ﺑە راﭘﯚرت و ﺳەرداﻧﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧﻤــﺎن ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗــە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە و ﭼﺎوەڕواﻧﯿﻦ ﺋەواﻧﯿﺶ وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑەدەم ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەوە ﺑﭽﻦ و ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ رزﮔﺎر ﺑﻜەن“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە دﻛﺘــﯚر ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨــﺮاوی وادی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿــەوە ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن ﻟــە 20ﮔﻮﻧــﺪی ﺳﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە . ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋــەو رێﻜﺨــﺮاوە
ﺋەو رێﻜﺨــﺮاو و ھێﺰاﻧــە ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك و ﺑــﯚردی ﻛﺎروﺑــﺎری ﻣﺮۆﯾــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەك ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاوە، ﺑــەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ھەﻣﻮو ﻛﺎرێﻚ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯽ ھەﯾە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ دھﯚك ھەﺑﻮوە؟ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵەﯾەﻛﯽ ﮔــەورەی ﻛﺮدووە ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران ﻟــە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺋەوەﺗﺎ ﺳــەرووی % 50ی ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﻟە ھەردوو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺘــﺮە و ﺋێﺴــﺘە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی دھﯚك و ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ دھــﯚك ﻟــە ﯾەﻛﺘــﺮ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﻛــە ﺋەﻣەش ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ دھﯚك دروﺳﺖ ﻛﺮدووە .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە
دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ دھﯚك ﺋەﺳﺘەم ﺑﻮوە و داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ دھﯚك ﻧﺎﺧﻮازن ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺗێﻜەڵــﯽ ﺋــەوان ﺑــﻦ ،ﺑــەم ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﺟﻮوڵەﯾﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﻧﺎو ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دوای ﺋەوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﭘﺎرە ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە. ﺋﺎﯾﺎ دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋﺎوارە و
و ﺋەﻧﺪازﯾﺎر و وەﺳــﺘﺎ و دەﺳــﺘﯽ ﻛﺎر ھــەن و ﺋێﻤە وەك ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھــﯚك ﻟە ﺷــﻮێﻨە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧەوە ﺳــﻮودێﻜﯽ ﺑﺎش ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺋــەوان وەردەﮔﺮﯾﻦ و ﭼەﻧــﺪان دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎر ﺑەوان دراوە و ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەرێﻚ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت و ﺑە ﻣﺎﻓــە رەواﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕەن ،ﺋەوا ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەرﭼﯽ زووە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺋەو ﭘﺎرەﯾــە ﭼەﻧﺪە ﻛە ﺑﯚ ﭘەﻧﺎﺑــەران ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎندەﮔﺎﺗەﻛەﻣﭙەﻛﺎن ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ دھﯚك ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚﻛﺪا ﻛﺮاوەﯾە؟ ﺋەو ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧەی ﻛە ﻟە دھﯚك ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﻛﺮاون ،ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆرﯾﺎن ﻟە ﺷﻨﮕﺎل و ﺳﻮورﯾﺎ و ﻧﺎوﭼــە ھەژارﻧﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧەوە ھﺎﺗﻮون و ﭘێﺸــﺘﺮ ھﯿﭻ دەرﻓەﺗﯽ ﺧﯚﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪن ﺑــﯚ ﺋەوان ﻧەﺑﻮوە، ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەس ﻟەﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ
و ﻋێﺮاق و ھێﺰە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋــﺎوەدان ﺑﻜەﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳــەر ﻛﺎر و زێــﺪی ﺧﯚﯾﺎن .ﭘێﻢ واﯾە ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺑە ھەﻣﺎن ﭘﺎرە دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎوەدان ﺑﻜﺮێﺘەوە.
ﻧەﺧﯚﺷﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن ﻟەﻧﺎو ﻣﻨﺪاﻧﯽ 20ﮔﻮﻧﺪی ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑو دەﺑێﺘەوە
وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﭼەﻧﺪ رێﻜﺨﺮاوی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ھﯚﺷــﺪاری ﻟەﻣەڕ ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﺒﻮوﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟەو دەﭬەرە دەدەن ،ﺋــەوان ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە ﺑــە ﻛەﻣﺘەرﺧەم دەزاﻧﻦ و رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن ﻟەﻧــﺎو ﻣﻨﺪاﻧﯽ 20 ﮔﻮﻧﺪی ﺳﻨﻮورەﻛە رادەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﻧﺎوەﻧــﺪی ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 20رێﻜﺨــﺮاوی ﻧﺎوﭼەﻛەن، دەڵێﻦ ﭼەﻧﺪان ﻣﺎﻧﮕە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ﻟە ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑــەم ﺗــﺎ دێﺖ ﻛێﺸەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ زەق دەﺑﻨەوە. رێﺒﻮار ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﻟەﺑﺎرەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻟە ﺧەﻣﺨﯚرﯾﯿەوە ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ
ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ رەوﺷــﯽ ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەﯾــﺎن ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﺑەﺷــێﻮەی ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ،ﺑﯚ ﺋەوەش ﺋێﻤە ﻟﯿﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﭘێﻚ دەھێﻨﯿﻦ و ﺗــەواوی ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧە ﺑەﺳــەر دەﻛەﯾﻨەوە و ﭼﺎرﺳــەر و ﭘێــﺪان و ﻧﺎردﻧــﯽ دەرﻣــﺎن ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛەﯾﻦ“. ﻟەﺑﺎرەی ھــﯚﻛﺎری ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿﺎﻧەﯾﺶ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن، رەﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛــەم دەواﻣﯽ ﯾﺎﺧﯚ ﺑﺎﯾﻜﯚت ھﯚﻛﺎری ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە درێﮋﺧﺎﯾەﻧەﻛﺎن ﺑێﺖ، ”ﻻﻧﯽ ﻛــەم ھەﻓﺘﺎﻧە ﺳــەرﺑﺎری ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑــﻮوری ،دوو رۆژ ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن
دەواﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن“. ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەﻛﺮدﻧەوەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿە ﻣەڵﺒەﻧــﺪە ﺗەواوﻛﺮاوەﻛﺎن ﻛە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن ،ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد” ،ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛەﻣﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ و ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھﯚﻛﺎری ﻧەﻛﺮدﻧــەوەی دوو ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑﻮوە ﻟە ﻛــەﻻر ،ﺑەم ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەم زوواﻧە ﺋەو ﻣەڵﺒەﻧﺪاﻧە دەﻛەﻧەوە“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﻛﺎری ﭘﯿﺴــﯽ و ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧــەوە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑەھــﯚﻛﺎری ﺋەوە ﺑــﻮوە ﺋەو ﻛﺎرە ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺳــﭙێﺮدراوە ،ﺑــەم ﺋێﻤــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ“.
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺳــﺎڵﯽ ﭘﺎر ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﻛﺎرﯾﮕــەری ھەﺑــﻮو ﻟەﺳــەرﻣﺎن ،ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﺧێﺮﺧﻮازان و ﺧەڵﻜﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪ و رێﻜﺨﺮاوی رﯾﭻ ھﺎوﻛﺎرﻣﺎن ﺑﻮون ﻟە ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەك، ﻟەواﻧە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دوو ھﯚڵ ﺑﯚ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺷێﺮواﻧە و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﮔەی دەرﻣﺎن“. ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﻮار ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ،دوو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ 12 ،ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ 54 ،ﺑﻨﻜــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﭼﻮار ﺳــەﻧﺘەری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿە.
ﭘەروا ﻋەﻟــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی زﻣﺎﻧــە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن، دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ھەﻣﻮو ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎن و ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﯾﺎن ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻨﻮوﺳﺮێﺖ و دواﺗﺮ زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ھﺎوﻛﺎت ﺑەﭘێﯽ ﺷﻮێﻦ رەﭼﺎوی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﺮاوە.
ﺋــەو دەڵــێ” ،دەﺑێــﺖ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻜﺮێﺘــە زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﺳــەرەﺗﺎی ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺳەر ﺗﺎﺑﻠﯚ و ﭘﯚﺳــﺘەرەﻛﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑێﺖ ،ﺋەوەش ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺑﺎﺷە، زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و دەوڵەت ﻧﺰﯾﻜﻤﺎن دەﻛﺎﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێﻚ
ﻗەوارەﯾەﻛﺖ ھەﺑــﻮو ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑﻨەﻣﺎ ھەﯾە ﺑﯚ ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻗەوارەﯾە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯿﺶ زﻣﺎن و ﻧﻮوﺳﯿﻨە“. ﻟە ﺑﺎزاڕ و ﺷــﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی ﻓﺮەزﻣﺎﻧﯽ و ﺧﺴــﺘﻨەژێﺮەوەی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی
ھەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ، ﻛەﭼﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەﯾﺸــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێ. ﻓەرﺣــﺎن ﺟەوھــەر ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ”ﯾﺎﺳــﺎﻛەﻣﺎن دەرﻛﺮد ،ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑــﻮو ﻟەﺳــەر ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﻛــﻮردی و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺟێﺒەﺟێﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە“. رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ،
ﻧﺎوەﻛە ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻨﻮوﺳﻦ و ﭘﺎﺷــﺎن زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛە ،زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻗەدەﻏە ﻧەﻛــﺮاون ،ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑێﺖ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺑێﺖ“. رەزﮔەﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەداﺧەوە وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑــە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ھەڵﻨەﺳﺘﺎوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﺑەﺷﯽ ھەرە زۆری ﺷﻮێﻨەﻛﺎن، زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻧﯿﯿە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯿــﺶ ھﯿﭻ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ﻧەﻛﺮدووە“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،دەﺑێــﺖ وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،ﺋەواﻧەی ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑــﻮون ﺑەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەوە ،ﺑﯿﻜﺎﺗــە ﻧﻮوﺳــﺮاو و ﺋﺎراﺳــﺘەی وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺑﻜﺎت و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺳــﺰاﯾﺎن ﺑﺪات“.
ﻟە ﺋﺎﻛﺮێ ﺳﺎﺗﺮ و ﺧەﻧﺪەﻗﯿﺎن ﻟێ داوە
ﺳێ ھەزار ﭼەﻛﺪاری ھەرﻛﯽ و ﮔﯚران ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮ وەﺳﺘﺎون وﺷە /ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮە ﺳــەدەﯾە ﻛێﺸــەی ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ زەوﯾﻮزار ﻟە ﻧێﻮان دوو ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ﮔەورەی ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻛﺮێ و ﺑەردەڕەش ﺑەردەواﻣــە .ﺋێﺴــﺘە ھــەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەت زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار ﭼەﻛﺪارﯾــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﯾەﻛﺘــﺮ ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە و داﺑەﺷــﯽ دوو ﺳەﻧﮕەر ﺑﻮون و ﺳﺎﺗﺮ و ﺧەﻧﺪەﻗﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﯾەك ھەڵﻜەﻧﺪووە. ﻛێﺸەی زەوی ﻟە ﻧێﻮان ﻋەﺷﯿﺮەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚران و ھەرﻛﯽ ھــەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ھەرﻛﯽ و ﮔــﯚران ﺑــە دوو ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﻦ ،ﺋەوان ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻧﯿﻮ ﺳەدەی راﺑﺮدوو ،ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ زەوﯾﻮزار ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾــە و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﺗﻮوﺷﯽ ﺷەڕ و ﭘێﻜﺪادان ھﺎﺗﻮون. دوو رۆژی راﺑــﺮدوو ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛێﺸەﻛە زەق ﺑﻮوەوە ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ
ھەردوو ﻋەﺷﯿﺮەت دەﺳﺘﯿﺎﻧﺪاﯾە ﭼەك و ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮ وەﺳﺘﺎﻧەوە. ﺳــﻌﻮود ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﮔﯚران ﺳــەرﺑە ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ﮔﯚران ﺑــە ﭼەﻛەوە ﻟەﻧﺎو ﻛێﺸەﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە و ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﻛێﺸــەی ﻧێﻮان ھەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ﮔﯚران و ھەرﻛﯽ ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮە ﺳــەدە دەﮔەڕێﺘەوە و ﺳەرەﺗﺎ ﻟە زەوﯾﻮزارەوە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﺑەم زەوﯾﻮزار ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎﺳﺎوێﻜە ﺑﯚ ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷەڕی ﻧێﻮان ھــەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗەﻛە، ﭼﻮﻧﻜە ھەردوو ﻋەﺷﯿﺮەت ﺧﺎوەن ﭘێﮕەی ﮔــەورەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﻦ و دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺋﺎﮔﺮی ﺷەڕ ھەڵﮕﯿﺮﺳێﻨﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،دوو رۆژی راﺑﺮدوو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ھەرﻛﯽ ﺑــە ﺗﺮاﻛﺘﯚرەوە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺳــەر زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ﮔﯚران و دەﯾﺎﻧەوێــﺖ داﮔﯿﺮی ﺑﻜەن ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ﮔﯚران ﺋﺎﮔەدار ﺑﻜەﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوە ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻦ و رێﮕﺮﯾﻤﺎن ﻟێ ﻛﺮدن“. ھﺎوﻛﺎت وەﻟﯿﺪ ﻧﻮورەدﯾﻦ ھەرﻛﯽ ﻟە ﺑە ر ە ی
ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ھەرﻛﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ھەرﻛﯽ ﺳەﻧەد و ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧەی ھەﯾە و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟەﺳــەر ﺑــﻜﺎت ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ﮔﯚران ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧە ﺑە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎن دادەﻧێﻦ ،ﺋەوەش ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛﯚﻧە و ھﯽ ﺋێﺴﺘە ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا زەوﯾﯿەﻛﺎن ھﯽ ﺋﺎﻏﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرﻛﯿﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺣﻜﻮوﻣەت دەزاﻧێﺖ ﺋەو ﻣﻮڵﻜﺎﻧە ھــﯽ ھەرﻛﯿﻦ و ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ﮔﯚران ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺑەھﯚی ھەژارﯾﯿەوە ﺋەو ﻣﻮڵﻜﺎﻧەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘەش ﺋەو ﻣﻮڵﻜﺎﻧە ﺑە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎن دادەﻧێﻦ“. داوەﺗﯽ ﻣﯿﺮا و ﮔﺮێ ﻓەﻗﯿﺮا ﻛێﺸەی زەوﯾﻮزار ﻟە ﻧێﻮان ھەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ھەرﻛــﯽ و ﮔﯚران دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ دوو ﻛەس ﻛە ﺋەواﻧﯿﺶ (ﺋﺎﻏﺎ ﻋەﺑﺪوﻟﺌﯿﻼ ھەرﻛﯽ ﻛــﻮڕی ﺋﺎﻏﺎ ﺟەوھــەر ھەرﻛﯽ و ﻣﻮﺷــﯿﺮ ﺋﺎﻏﺎی ﮔﯚران(ن ،ﺋەوان دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺧەڵﻚ ﺑێﻨﻨە ﻧﺎو ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەرﮔﺮی ﻟــە
ﻣﻮڵﻜەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻜــەن و ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎ ﺑەدەری ﺑﻜەن. وەﻟﯿﺪ ﻧﻮورەدﯾــﻦ ھەرﻛﯽ دەڵێ، ”ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧــەی ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻟەﺳــەرە ،ﻣﻮڵﻜﯽ ﺋﺎﻏﺎ ﻋەﺑﺪوﻟﺌﯿﻼ ھەرﻛﯽ ﻛــﻮڕی ﺋﺎﻏــﺎ ﺟەوھەر ھەرﻛﯿﻦ و ﮔﯚران دەﯾەوێﺖ ﺑﯿﻜﺎﺗە ھﯽ ﺧﯚی ،ﺑــەم ﻧﺎوﭼەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺧەڵﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯿە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەھــﯚی ھەژارﯾﯿەوە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛێوە و ﺋێﺴﺘەش دەﯾﺎﻧەوێﺖ دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﺑﮕﺮن“. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــﻌﻮود ﮔﯚران دەڵێ، ”راﺳــﺘە ﺋﺎﻏﺎی ھەرﻛﯽ ﺳەﻧەدی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﻣﻮڵﻜﺎﻧەی ھەﯾە ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻜێﻜﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش ﺳەﻧەدی ﻧﯿﯿە و ﭘێﺸــﺘﺮ ﮔﯚران و ھەرﻛﯽ ﺋــەو ﻣﻮڵﻜﺎﻧەﯾﺎن ﺑــە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺗﺮ ﮔﯚڕﯾﻮەﺗەوە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻛێﺸەﯾﺎن ﻟەﺳــەر دروﺳــﺖ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﯿﺸــﺪا زەوﯾﯿەﻛﺎن ﻣﻮڵﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ ،ﻧە ھــﯽ ﮔﯚران و ﻧە ھﯽ ھەرﻛﯿﻦ ،ﺑــەم زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 40 ﺳﺎڵ دەﺑێﺖ ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ﮔﯚران ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟەﺳــەر ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧە دەﻛﺎت“.
ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دەوێﺖ ھەوڵــﯽ ھــەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەت ﺑــﯚ دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەرداﮔﺮﺗﻨﯽ زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑﻮوەﺗەوە، ﺋێﺴــﺘە ھــەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەت دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟەﺳــەر زەوﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن وەك ﺳەرﭼﺎوەی داھﺎت ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن. وەﻟﯿﺪ ھەرﻛــﯽ دەڵێ” ،رووﺑەری زەوﯾﯿە ﻛێﺸەﻟەﺳــەرەﻛﺎن 600- 700دۆﻧﻢ زەوی دەﺑێﺖ ،ﺧﺎﻛێﻜﯽ ﺑە ﭘﯿﺘﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿە و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺳــﻨﻮوری ﺑەردەڕەش ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ﻛە رێﮕەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧێﻮان ھــەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك و ھەوﻟێﺮ دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت زەوﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺶ دەﮔﻮﻧﺠێﻦ“. ﺳﻌﻮود ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﮔﯚران رەﺧﻨە ﻟە رۆڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﮔﺮێﺖ و ﭘێﯽ واﯾە ،ﺣﻜﻮوﻣەت رژد ﻧەﺑﻮوە ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﺪا و دەڵێ” ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ھەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەت ﺧــﺎوەن ﭘێﮕــەی ﺟەﻣﺎوەری ﮔەورەن و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ ﭘێﮕــەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە
دەﺳﺖ ﺑﺪەن ،ﺋەﮔەر ﺑە ﺷەڕﯾﺶ ﺑێﺖ ﺋەو ﻣﻮڵﻜﺎﻧە ﻟە دەﺳﺖ ﻧﺎدەن و ھﯿــﭻ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺣﺰﺑێــﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ رۆڵێﻜــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟە ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸەﻛە ھەﺑێﺖ، ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﭼەﻧــﺪ ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ﭘێﻚ ھێﻨﺮاوە ،ﺑــەم ھەﻣﻮو ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎن ﺷﻜﺴﺘﯿﺎن ھێﻨﺎوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرووی ﺳــێ ھەزار ﭼەﻛﺪار ﻟە ھەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەت ﺑەراﻣﺒــەر ﯾەﻛﺘــﺮ وەﺳــﺘﺎون و ﺧەﻧﺪەق و ﺳﺎﺗﺮﯾﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﺳــەرۆك ﻋەﺷﯿﺮەﺗەﻛﺎﻧﯿﺶ وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻣﯿﺤﻮەر ﭘێﺸــڕەوی دەﻛەن و ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺗﺎ ﺋەو ﺷــﻮێﻨەی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯿــﺎن ﻣەﺑەﺳــﺘﯿﺎﻧە، ﻛﺮدووﻧەﺗەوە“. ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﺳەر ھێڵﻦ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﭼەﻛﺪار ﻟەﻻﯾەن ھــەردوو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ھەرﻛــﯽ و ﮔﯚران ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺑەردەڕەش ،ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺳەر ﺧەت و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎن و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧەوە. ھەوڵەﻛە ﺋەوەﯾە
ﻛێﺸــەﻛە ﺑــە رێﮕەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﺧەﻟﯿــﻞ ﻣەﺣﻤــﻮود ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﮔــﯚران و ھەرﻛﯽ دوو ﻋەﺷــﯿﺮەﺗﯽ ﮔەورەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚﻛﻦ و زۆر ﺑە ﭘەﻟەن و ﻛێﺸــە ﻟەﺑەردەم ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدواداﭼﻮون دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎرەﻛﺎن زۆر ﺑەﺧﺎوی ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ و ﺋێﺴــﺘە ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری دھﯚك و ﺋێﻤە وەك ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت ،ﭼﻮوﯾﻨەﺗە ﻧﺎو ﻛێﺸەﻛە و ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﭘێﻚ ھێﻨﺮان ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛێﺸــەﻛە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺋێﺴﺘە ﻛێﺸەﻛە راﮔﯿــﺮاوە و ﺑﯚ دادﮔﺎ ﻧێــﺮدراوە، ھەردوو ﻋەﺷﯿﺮەﺗەﻛەش ﺑەڵێﻨﯿﺎن داوە ﭼﯿﺘﺮ ﺋﺎڵﯚزی دروﺳﺖ ﻧەﻛەن و ﺑە ﺑڕﯾﺎری دادﮔﺎ رازی ﺑﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ھەرﻛﯽ ﺑەڵﮕــە و ﺳــەﻧەدی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﻣﻮڵەﻛﺎﻧەﯾــﺎن ھەﯾــە و ﺋەﮔــەر ﮔﯚراﻧﯿــﺶ ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﯚی ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﺑە ﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﻛێﺸــەﻛە ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺮێﺖ، ﺑەم ﻟەﺑەرﺋەوە ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺋەو ﻣﻮڵﻜﺎﻧە ﻟە دەﺳــﺖ ھەرﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﻦ ،ﮔﯚراﻧەﻛﺎن ﺑە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ دادەﻧێﻦ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ھەرﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑــە ﻛﺮدەﻧﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮاوە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دەﮔێڕﻧەوە.
ﺗﺎﺑﻠــﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﺳــەرﺟەم ﺷﻮێﻨەﻛﺎن و دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﺳەرەﺗﺎ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دەﻧﻮوﺳــﺮێﻦ، دواﺗــﺮ زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑەﭘێﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎن و ﺑﻮوﻧﯽ ﻛەﻣﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻗــﺎدر ڕەزﮔەﯾــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻧﺎوﺧــﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ھەﯾە ،ﺟێﺒەﺟێ ﻛــﺮاوە ،ﺋەوەی ﻣﺎوەﺗــەوە وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دەﺑێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﯚڵەت ﺑە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ،دووﻛﺎن و ﻛﺎرﮔە و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــە ،ﺑﯿــﻜﺎت ﺑــە ﻣەرج ﺑەﺳــەرﯾﺎﻧەوە ﻛــە دەﺑێــﺖ ﻟە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎن و ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﺪا ،ﺳەرەﺗﺎ
9
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺑەھﯚی وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەوە ﯾﺎﺳﺎی زﻣﺎﻧە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوەﺗە ﺳەﻧﺘەری ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ
ﻟە 2016دا 111ﭼﺎﻻﻛﯽ و دﯾﺪاری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﺳﺎڵﯽ 2016ﺑە ﺳﺎڵﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە رێﻜﺨــﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋــﺶ دادەﻧﺮێ، ﭼﻮﻧﻜە ﻟەو ﺳﺎڵەدا ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻣﻮوﺳــڵەوە ﺳەﻧﮕەری ﺷەڕ ﻟە ﻧێﻮان ﭘێﺸﻤەرﮔە و داﻋﺶ ﻧەﻣــﺎن و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﻓﺮەواﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﻛﺮدەوەﮔەﻟﯽ ڕزﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ﻟەﻻﯾەن ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ڕزﮔﺎر ﻛﺮان ،ھــﺎوﻛﺎت ﻟە 2016 ھەوﻟێــﺮ وەك وێﺴــﺘﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻓڕۆﻛەی ﺳــەرۆك و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان و وەزﯾﺮان و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا و ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑەردەوام ﻟــە ڕێﮕەدا ﺑــﻮون ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺗــﺎ ﻟەوێﻮە داﺑﺒەزن و ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆر و ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ داﻋﺶ و ﺑەﭼﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﺳەﯾﺮی ﺋﺎزاﯾەﺗﯽ و ﻧەﺑەردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜــەن .ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎن ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ھەرێﻤێﻜــﯽ ﻧێــﻮ ﭼﻮارﭼێﻮەی دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺗــﺮ وەك ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷــﺎﻧﺪی ﭘﺎﯾەﺑەرزی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﻓەرﻣﯽ ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗﻮوە، ﺑﯚﯾــە زۆرێﻚ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺷﺮۆﭬەﻛﺎران ،ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دەوڵەﺗێﻚ دادەﻧێﻦ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ وردی ”وﺷــە“ ،ﺟﮕە ﻟە دﯾﺪاری ﻛﻮﻧﺴــﻮڵ و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺧﻮار ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰ و ﺷﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2016ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺣــەوت ﺳــەرۆك و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دﯾﺪارﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە، ﺑە ﺳەرداﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ 12ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك و ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺎن ﻛــﺮدووە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟە ڕێﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧەوە ﺑە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﺮدووە. ھەر ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا 23وەزﯾﺮ و 27 ﺑﺎڵﻮێﺰ و ﺷەش ﻧﻮێﻨەری ﺳەرۆك، ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە زۆرﯾﻨەﯾــﺎن ﺳەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە ﯾﺎن ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﺳــێ ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑــﯚ وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە دﯾﺪارﯾــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە .ﺑەو ﭘێﯿە 95دﯾﺪار و ﭘێﻮەﻧﺪی
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺗﯚپ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﮔﺮﺗﻮوە وﯾﻼﯾەﺗە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛە زﻟﮫێﺰﺗﺮﯾﻦ وﺗﯽ دﻧﯿﺎﯾە و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺗەواوی ﺑەﺳــەر دﻧﯿــﺎوە ھەﯾە ،ﻟە دوای ھﺎﺗﻨﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻚ ھەوﻟێﺮ ،ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎی ﺳەرۆﻛﯽ وﯾﻼﯾەﺗە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە درەﻧﮕﺎﻧﯽ ﺷەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺳﺎز ﻛﺮد و ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد، ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ھەوﻟێﺮ ﻛــﺮدووە ،ﺑەھﺎﻧﺎوەھﺎﺗﻨﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەو ﺳﺎﺗەوەﺧﺘە ﻛە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﺑە ﭼەﻛﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ھێﺰەوە ﺑەرەو ھەوﻟێﺮ دەھﺎﺗﻦ ،ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮو ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺳەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە داﻋﺶ ﺗﺎ ﻧﺰﯾﻚ ﺑەﻏﺪا ﭘێﺸڕەوی
دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆك ﺗﺎ ﺑﺎڵﻮێــﺰی وﺗﺎن ﻟە ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و 29 وﺗﯽ ﺗﺮی دﻧﯿــﺎ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮوە، ﻛە زۆرﯾﻨەﯾــﺎن وﺗﯽ ﺋەوروﭘﺎن و وﯾﻼﯾەﺗــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش ﺗــﯚپ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﻟەﮔــەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑــﻮوە ،ﺟﮕەﻟەوە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و دوو ﺟﺎر ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻟە ﻋێﺮاق ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوەی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎش ﻟــە ﻣﯿﻮﻧﺸــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوەﺗــەوە .ﭼــﻮار ﺟﺎرﯾــﺶ ﻧێــﺮدەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن
ﻛﺮد و ﻣﻮوﺳڵ و ﺋەﻧﺒﺎر و ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﺑەﺷﯽ زۆری دﯾﺎﻟەی ﮔﺮت ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھﯿﭻ ﻟەﺳــەر ﻋێﺮاق ﺑە دەﻧﮕەوە ﻧەھــﺎت ،ﺑەم ﻛﺎﺗێــﻚ داﻋﺶ ڕووی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەوﻟێﺮ ﻛﺮد ،ﺋﯿﺘﺮ ﻻی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھێڵﯽ ﺳﻮور دﯾﺎری ﻛﺮا و ﻓڕۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻣەﺧﻤﻮور و ﮔﻮێڕ ﻟە ﺋێﻮارەی ﻧﯚی ﺋﺎب/ﺋﯚﮔﺴﺘﺴــﯽ 2014ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد و دواﺗﺮﯾﺶ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟــە ڕووی ﭼەك و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ و ﻣەﺷﻖ و ڕاھێﻨﺎن ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﺑەردەوام ﺑﻮو و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە. زۆرﺗﺮﯾﻦ دﯾﺪار و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ و ھﺎﺗﻨﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳەرﺑﺎزی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016 ﺑﯚ ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎوە ﺋەﻧﺠﺎم دراون ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ھێﻨﺪەی ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻧﯿــﻮ ھێﻨــﺪە ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر و ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻧەﻛــﺮدووە، ﺑەﮔﻮێﺮی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ”وﺷە“ ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﻣﺎر و داﺗﺎﻛﺎن ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺟﯚ ﺑﺎﯾﺪن ﺟﺎرێﻚ ﺳەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﻛﺮدووە و ﭘێﻨﺞ ﺟﺎرﯾﺶ ﻟە ڕێﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻛﺮدووە ،ﺟﺎرێﻜﯿﺶ ﺟێﮕﺮی ﻧﻮێﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەڵﺒﮋێﺮدراوی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ”ﻣﺎﯾــﻚ ﭘێﻨــﺲ“ ﻟەﮔــەل ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم داوە. ھﺎوﻛﺎت وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ
ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳــەرۆك و ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﺎری ﺑﺎی ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑە ﺟﯿﺎ و ﺑﺎن ﻛﯽ ﻣﻮﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ھەوﻟێﺮ. ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ دەﻛﺎﺗە 111دﯾﺪار و ﺳــەردان و ھﺎﺗﻨﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﺳــەرۆك و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان و ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك و ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان و وەزﯾﺮان و ﺑﺎڵﻮێﺰان ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دﯾﺪارﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە. ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێﮕەی ھەوﻟێﺮ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑە وﺗﺎن ﺷﻜﺎﻧﺪووە ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑﻨەﻣــﺎ و ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و
ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺑﻨەﻣــﺎﻛﺎن ،ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧﯽ ھﺎوﺗﺎﯾە ﻟە ﻧێــﻮان وﺗﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﺋەﻣە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016و ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾــەن زۆرێﻚ ﻟــە وﺗﺎﻧەوە ﺷــﻜێﻨﺮا ،ھﺎوﺗﺎﺑﻮوﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪ و ﭘێﮕە و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن، ﻟــە ڕووی ﺋەﺗەﻛێﺖ و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەوە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ وﺗێﻜــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ دەﺑێ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﯚ ﺑﺒێﺘەوە ،ھەرێﻤێﻜﯽ ﻧﺎو وﺗێﻜﯽ وەك ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﯾــﺎن ﺑەﻟﺠﯿﻜﺎ ﺑﯚی ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﺖ، ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەوەدا ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺗەواو ﺟﯿﺎی ﻟەﮔەڵﺪا ﻛﺮاوە ﻟەﻻﯾــەن وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰی
ﺋﺎﺷــﺘﻦ ﻛﺎرﺗەر دوو ﺟﺎر ﻟە 2016ﺳــەرداﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و ﺳێ ﺟﺎرﯾﺶ ﺑە ﺗەﻟەﻓﯚن ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﻛﺮدووە، ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻋێﺮاق ﺳێ ﺟﺎر ھﺎﺗﻮوەﺗە ھەوﻟێﺮ و ﻧﯚ ﺷﺎﻧﺪی ﺳەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺪە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە دﯾﺪارﯾﺎن ﺳــﺎز ﻛﺮدووە ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻧﻮێﻨەری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ وﯾﻼﯾەﺗە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ”ﺑﺮێﺖ ﻣﺎﻛﮕﯚرك“ ،ﺷــەش ﺟﺎر ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە، ﯾەﻛێﻚ ﻟەو دﯾﺪاراﻧە ﻟە ﺷﺎری ﻣﯿﻮﻧﺸﯿﻨﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑﻮوە. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و واﺷــﻨﺘﻦ ،ﺋەوەﺑﻮو رۆژی ﺳێﺸەم 12ﺗەﻣﻮوز/ ﯾﯚﻟﯿﯚ ،ﻟــە ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟێﻜﯽ ﻟێﻜﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟە ﻧێﻮان ﻛەرﯾﻢ ﺷــﻨﮕﺎﻟﯽ وەزﯾﺮی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە وەﻛﺎﻟەت و ﺑــﯚب رۆك ﺟێﮕــﺮی وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ واژوو ﻛﺮا. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨــە ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 400 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛﯚﻣەك و ھﺎوﻛﺎری ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ﺑەردەواﻣﯿﺶ دەﺑێ ﻟە ﻣەﺷــﻖ و ڕاھێﻨﺎن ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﻧﺎردﻧﯽ ﭼەك و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەم ﻟێﻜﮕەﯾﺸﺘﻨەی ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و واﺷــﻨﺘﻦ ،دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟێ ﻛەوﺗەوە و زۆرێﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺷــﯚﭬێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎن دەرﺑڕی و ڕەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧﺪﯾﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﮔﺮت ﺑەوەی ڕێﮕەی داوە ﺑێ ﺋﺎﮔەداری ﺋەوان ،ﺋەو ﻟێﻜﮕەﯾﺸــﺘﻨە ﻟە ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وﯾﻼﯾەﺗە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ.
دﻧﯿــﺎوە ،ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ وﯾﻼﯾەﺗــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەردەوام ڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﺑێ ﮔەڕاﻧــەوە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت ،زۆرﺑەی ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪە ﺑﺎ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی دێﻨە ﻋێــﺮاق ،دوای ﺑەﻏﺪا ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎﻧﺪاﯾە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﻣە ﻟە ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺣﺎڵەﺗێﻚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ ﻛە ﺷــﻮێﻦ و ﭘێﮕەی ﺋەو ھەرێﻢ و ﻧﺎوﭼەﯾــە ﺗــەواو ﮔﺮﻧﮓ و ﺑﺎ ﺑێ ،ﺑەو ھﯚﯾــەوە وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﺋەو ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟــە دەﺷــﻜێﻨﻦ و دوای ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ، ﺳەرداﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤەﻛﺎن دەﻛەن. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺗﯿﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ
ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،ﺗﯿــﯚری واﻗﯿﻌﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛــە ﺋەﻣــە ﭘﺸــﺖ دەﺑەﺳﺘێ ﺑە ﭘێﮕە و ﺑەرژەوەﻧﺪی و ھێﺰی وﺗــﺎن و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔــەڵ واﻗﯿﻌــە ﺳــەﭘﺎوەﻛﺎن، زۆرﺟﺎر ﺋــەم ﺗﯿﯚرە ﺑــە ﺗﯿﯚری واﻗﯿﻌﯿﺶ ﻧﺎو دەﺑــﺮێ ،ﺑە وردی ﺋەم ﺗﯿﯚرە وﺗﺎﻧــﯽ زﻟﮫێﺰ ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺎت ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەھێﺰ و ﭘﺘەو ﺑــە ڕەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﮕە و ھێﺰی ﻧﺎوﭼە ﺧــﺎوەن ﭘێﮕەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﻗــەوارە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻦ. ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەو ﻧێﻮەﻧــﺪەدا ﺑــە ﺑەڵﮕــە و داﺗﺎ و ﺋﺎﻣﺎر ،ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوەﺗە ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚل و ﺑﻨەﻣﺎ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی ﮔﺮﻧﮕﯽ و ﺑﺎﯾەﺧﯽ زۆری
ﭘێﮕەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾــەن وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰەوە دەﺷﻜێﻨﺮێ و ھەﻣﻮوان ﭘەرە ﺑە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدەن. ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﻓڕەﻧﺴﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑﺎﯾەﺧﯽ زۆر و ﺳەرداﻧﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەرﯾەك ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻛە ﺳــێ وﺗﯽ زﻟﮫێﺰی دﻧﯿــﺎ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﻦ ،ﻟە دوای ھێﺮﺷﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ھﺎﺗﻨە ﺳەر ھێڵ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﺑﯿﻦ ﻛــﺮدووە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮی و دەرەوەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺟﺎرێﻜﯿﺶ وەزﯾــﺮی دەرەوە و ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟە ﻣﯿﻮﻧﺸﻨﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ھﺎوﻛﺎت ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﭘﺎرﯾﺲ ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ دﯾﺪاری ﻛﺮدووە و وەزﯾﺮی ﻛﺎروﺑﺎری ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﻛــﺮدووە و وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﺶ ﻟە ﻣﯿﻮﻧﺸﻦ دﯾﺪاری ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــﺎز ﻛﺮدووە و ﻟە ﭘﺎرﯾﺴﯿﺶ ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﺋەو وﺗەش ﻟــە ﻣﯿﻮﻧﺸــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰ و ﺷــﺎﻧﺪی ﺋەو وﺗﺎﻧەش، ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﻋێﺮاق ﭘێﻨﺞ ﺟﺎر و دوو ﺷــﺎﻧﺪی ﺳەرﺑﺎزی و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯽ ﺑﺎی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎش ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە، ﺳێ ﺷــﺎﻧﺪی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎش ﺑە ﻓەرﻣــﯽ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎش ﻟە ﻋێﺮاق ﺟﺎرێﻚ ﺳەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﻛﺮدووە. ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوەﺗە ﺧﺎڵﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا زۆرێــﻚ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺎن ﻛﺮدووە و ﻟــە دەرەوە ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دﯾﺪارﯾﺎن ﺳــﺎز ﻛﺮدووە ،ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ھﯚڵەﻧــﺪا ،ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺳﻮﯾﺴــڕا و
دۆﺳﯿە
ﺳﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و 29وت ﺋەﻧﺠﺎم دراون ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋەو وﺗــە ﻟە ﻋێﺮاق ،ﻟە ﻣﯿﻮﻧﺸﻨﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ دﯾﺪاری ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻣەﻛﺪۆﻧﯿﺎ و ﻛڕواﺗﯿﺎ ﺳــﺎز ﻛﺮدووە و ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻛڕواﺗﯿﺎش ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﻛــﺮدووە ،ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﭬﺎﺗﯿــﻜﺎن، وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔــﺮی و دەرەوەی ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ ،ﺑﺎڵﻮێﺰ و ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺘﺎڵﯿــﺎ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻓﻼﻧﺪەرزی ﺑەﻟﺠﯿــﻜﺎ و ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻧەﻣﺴﺎ ﻟە ﺋﻮردن و ﻋێﺮاق ،وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ھەﻧﮕﺎرﯾــﺎ و دوو ﺟﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰی ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ،ﺑﺎڵﻮێﺰی رۆﻣﺎﻧﯿﺎ، ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺳﻮﯾﺪ، ﺑﺎڵﻮێﺰی ﭼﯿﻚ ﺳــەرداﻧﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟــە ﻧێــﻮ وﺗﺎﻧــﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳەردان و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻮوە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا و وەزﯾــﺮی ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێــﺮی ﻛــﺮد و ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻟە ﻣﯿﻮﻧﺸــﻦ ﻟەﮔــەڵ وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛــﯚ ﺑﻮوەوە، ھــﺎوﻛﺎت ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﻛﺮد و ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎر و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان و ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋــەو وﺗــە ﻛﯚ ﺑﻮوەوە ،ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان، وەزﯾﺮی ﺋﯿﺘﻋﺎﺗﯽ ﺋێﺮان ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێــﺮی ﻛﺮدووە و ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋێﺮان ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﺟﺎرێﻚ ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛــﺮد و ﻟــە ﻣﯿﻮﻧﺸــﻦ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺋێــﺮان ﻛــﯚ ﺑﻮوەوە .ھــﺎوﻛﺎت دوو ﺟﺎر ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺳﻌﻮودﯾە ﻟــە ﻋێﺮاق ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﭘێﻨﺞ ﺷﺎﻧﺪی ﺋﯿﺌﺘﯿﻼﻓﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋێﺴــﺘە و ﭘێﺸــﻮوی ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە.
ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻛﻮێﺖ ﻟە ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ھەوﻟێﺮ ،ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﺳەرداﻧﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﺋﯿﻤﺎرات ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺟێﻨﺸــﯿﻦ و وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺋﯿﻤﺎرات ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە. ﻟە ﻣﯿﻮﻧﺸﯿﺸــﺪا ﺑﺎرزاﻧﯽ دﯾﺪاری ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮی دەرەوەی ﻣﯿﺴﺮ ھەﺑﻮوە. وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی دﻧﯿﺎ و ﺳەرداﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ڕووﺳــﯿﺎ و ژاﭘــﯚن و ﻛەﻧــەدا و وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮﯾــﯽ ﻛەﻧەدا و ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﺋــەو وﺗــە ،ﻟەﮔەڵ ﺷــﺎﻧﺪی ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧەی ﻧﯿﻮزﻟەﻧﺪ و ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ و ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ﻋێﺮاق ﯾەك ﻟە دوای ﯾەك ﻟە ﻣﺎوەی 12ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﺎڵﯽ ،2016ﺳەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە. رێﻜﺨﺮاو و ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و دوو ﺟﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺋەو ﯾەﻛێﺘﯿﯿە، ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺎن ﻛﺮدووە و ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوەی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎش ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽ دﯾﺪاری ﺳــﺎز ﻛﺮدووە ،ھﺎوﻛﺎت ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺳــەرداﻧە ﮔﺮ ﻧﮕــە ﻛﺎ ن ، ھﺎﺗﻨــﯽ ﺑﺎن ﻛﯽ ﻣﻮن ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ رێﻜﺨــﺮاوی
ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼــﻮار ﺟﺎرﯾــﺶ ﻧێــﺮدەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق و ﺳــەرۆك و ﺟێﮕﺮی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﺎری ﺑﺎی ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ،ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ھەوﻟێــﺮ .ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﻣﯿﻨﺪاری ﭘێﺸــﻮوی ﻛﯚﻣﻜﺎری ﻋەرەﺑﯿﺶ ﺳەرداﻧﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﺋەﻧﺠﺎم داوە. ﺳەرداﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ وﺗﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟــە ﻣﯿﺎﻧەی ﺳﺎڵﯽ ،2016ﭼﻮار ﺟﺎر ﺳەرداﻧﯽ وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﻛــﺮدووە و رۆژی 11ﺷــﻮﺑﺎت/ﻓێﺒﺮاﯾەری ،2016ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرەو ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑەڕێ ﻛەوت و ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴﯽ ﻣﯿﻮﻧﺸــﻦ ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻛﺮد و ﻟە ﭘەراوێﺰی ﺋەو ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴە ،ﻟەﮔەڵ ﺷﺎی ﺋﻮردن و وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ و ﺳەرۆك وەزﯾﺮی ﻟﺒﻨﺎن و وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە ،ھەروەھﺎ رۆژی 23ﺋﺎب/ ﺋﯚﮔﺴﺘﺴﯽ ھەﻣﺎن ﺳﺎڵ ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋەﻧﻜەرەی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟەﮔــەڵ رەﺟەب ﺗەﯾﺐ ﺋەردۆﻏﺎن ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﯿﻨﺎڵﯽ ﯾڵﺪرم ﺳەرۆك وەزﯾﺮان و ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻗەھﺮەﻣﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوەوە. ﻟە ﮔەﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﯾــﺪ ا ﺳــەرۆﻛﯽ ھە ر ێﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆژی ﺣەوﺗــﯽ ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەر ،ﮔەﯾﺸﺘە ﭘﺎرﯾﺲ و ﻟەﮔەڵ ﻓﺮاﻧﺴﻮا ھﯚﻧﺪ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺟﺎن ﺋێﻒ ﻟﯚدرﯾﺎن وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺋەو وﺗە و ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﭘﺎرﯾــﺲ و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە. دوای ﮔەڕاﻧــەوەی ﻟــە ﭘﺎرﯾﺲ ﻟــە ڕێﻜەوﺗــﯽ 30ﺋەﯾﻠــﻮول/ ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەر ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﺑەﻏــﺪای ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻛﺮد و ﻟەﮔــەڵ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﻛﯚ ﺑﻮوەوە ،ھــەردووﻻ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ڕزﮔﺎری ﻣﻮوﺳــڵ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪاﯾﺎن ﻛــﺮد و ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﭘﺎﯾەﺑەرزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎوەری ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺮد ﻟەو ﺳەرداﻧەدا ،ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺑەﻏــﺪا دەﻧﮕﺪاﻧەوەی زۆری ﺑــەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎ و ﺑە ﺷﻜێﻨەری ﺑەﺳــﺘەڵەﻛﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻟــە ﻗەڵەم درا، ﺑەﺷێﻜﯿﺶ ﻟە ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ﺗێﻜﺸــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑــﯚ ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرداﻧەﻛە ھەژﻣﺎر دەﻛەن. دوا ﺳەرداﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە 2016دا ،ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﯿﻤﺎرات ﻟە ڕێﻜەوﺗﯽ 25ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەم/ ﻧﯚﭬێﻤﺒەر ،ﻟە ﺷــﺎری ﺋەﺑﻮزەﺑﯽ ﻟەﮔەڵ ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣەد ﺑﻦ زاﯾﺪ ﺋﺎل ﻧەھﯿﺎ ﺟێﻨﺸــﯿﻨﯽ ﺋﯿﻤﺎرات و ﺟێﮕﺮی ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻛﯚ ﺑﻮوەوە. ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ ﺗﺎزەوە و ﻟە دووی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە )ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم/ﯾەﻧﺎﯾەری (2017ﺳەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻓڕاﻧﺴــﻮا ھﯚﻧﺪ و ﺟﺎن ﺋێﻒ ﻟﯚدرﯾﺎﻧﯽ وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ،ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ھەوﻟێﺮ و ﻟە ڕێﻮڕەﺳﻤێﻜﯽ ﺷﻜﯚداردا ﻟەﻻﯾەن ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﭘێﺸــﻮازی ﻟــە ھﯚﻧﺪ ﻛــﺮا و دواﺗﺮ ﺳەرداﻧﯽ ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﺎن ﻟە ﭼﯿﺎی زەرﺗﻜﯽ ﻣﯿﺤﻮەری ﺧــﺎزر ﻛﺮد ،دواﺗﺮﯾﺶ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻧێــﻮان ھەردووﻻ ﺋەﻧﺠــﺎم درا ،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑە ﺑﺎﯾەﺧﯽ زۆرەوە ھﺎﺗﻨﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎﯾﺎن ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ڕووﻣﺎڵ ﻛﺮد و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻟەﺑﺎرەی ھﺎﺗﻨــﯽ ھﯚﻧﺪ ﺑــﯚ ھەوﻟێﺮ و ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑەراوردﯾﺎن ﻛﺮد و ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟــە ﻧەزاﻧــﯽ و ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﺮد ﻟە ﭘێﺸﻮازی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ﻛە
ھﯿﭻ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﭘێﺸﻮازﯾﺪا ﻧەﺑﻮوە ،ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﺑە ﺋەﺗەﻛێﺘــﯽ دەوڵەﺗﺪارﯾﯿەوە و ﺑە ڕێﺰ و ﺷــﻜﯚوە ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﺋەﺗەﻛێﺘﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ دەﻛﺎت. ﺑڕﯾﺎرە ﭘێﻨﺠﺸەﻣﯽ ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە،
ﺑﯿﻨﺎڵﯽ ﯾڵﺪرم ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﮕﺎﺗــە ﺑەﻏــﺪا و دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺳەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دەﻛﺎت، ھﺎﺗﻨــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وەك ﯾەﻛەم ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە ﺧﺎڵﯿﻜﯽ ﺗﺮی ﮔﺮﻧــﮓ دادەﻧﺮێ ﻛە ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوە ﻟــە ﺑﻮوژاﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێ و ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرزﺗﺮ و ﺑﺎﺗﺮ وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ دادەﺑەزن.
ﻛﺮۆﻛﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆر و ھﺎوﻛﺎری ﭘێﺸﻤەرﮔە و داھﺎﺗﻮوی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺗەواوی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑﺎﯾﺎﻧەی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی دﻧﯿﺎ ،ﻛﺮۆك و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺧﯚی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺗەوەرێﻜــﺪا دەﺑﯿﻨێﺘەوە ﻛە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﺋەﻣﺎﻧەی ﺧﻮارەوەن: ﯾەﻛەم :ﺷــەڕی ﺗﯿﺮۆر و دوورﺧﺴــﺘﻨەوە و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن و ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺗﯿــﺮۆر ﻟــە ڕووی ھــﺰری و ﺋﺎﯾﺪﻟﯚژﯾﯿــەوە و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ و ھﺎوﻛﺎری وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟەو ڕووەوە. دووەم :داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ھﺎوﻛﺎری و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﻧﺎردﻧــﯽ ﭼەﻛﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺑــﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺳــێﯿەم :ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ھێﺰێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە ﻧێﻮ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺗﯿﺮۆر ﺑﻨﺎﺳــێﻨﺮێ و ﻟەو ڕووەوە ﺑەﻛﺮدەﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﺗەواوی ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮا و دەﻛﺮێ. ﭼــﻮارەم :ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ڕێــﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوەی وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﻛە ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﻛەس دەﺑێ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚراك و ﺟﻠﻮﺑەرگ و ﺷﻮێﻨﯽ ﻣﺎﻧەوە و ﺣەواﻧﺪﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ وﺗﺎن ﻟەو ڕووەوە ھەﯾە. ﭘێﻨﺠەم :ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھەوڵە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﺑﺎوەڕھێﻨﺎﻧﯽ وﺗﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەی ڕووﺑەڕووی
ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺑﺎی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎ و وﺗﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺣــەوت و ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ،ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺎن ﻛﺮد و ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ھــﺎوﻛﺎری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮد ﺑﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ داراﯾــﯽ و ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ. ﺷەﺷــەم :داھﺎﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ و ھەوڵﺪان ﺑــﯚ ﺑﺎوەڕﭘێﮫێﻨﺎﻧــﯽ وﺗﺎن ﺗﺎ ﻟــە دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺸﯿﺸــﺪا ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ و ھﺎوﻛﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن ،ھﺎوﻛﺎت دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوە ﻟە ﭼﺎرەﺳــەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﭼــەﻛﺎن و داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳــڵ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻟەﮔەڵ وﺗﺎن و ﺑﺎﺳﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــە ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏﺪا، ﺳەﻟﻤێﻨەری ﺋەوەن ﻛە ﻟە ڕووی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿەوە، ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧەوە ،ھەﻧﮕﺎوی ﻧﺎوە ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﻜﺮدن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﮔەورە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎی وﺗﺎن. ﺣەوﺗەم :دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوە ﻟەوەی ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿﭻ ﻛﺎت ﻧﺎﺑێﺖ ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەی ﻛێﺸــە ﺑﯚ وﺗﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﯿﺸــە ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەھێﺰ دەﺑێ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ھەڕەﺷەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳــەر وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ و ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛە، ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێ و ﻧﺎﺑێﺘە ﺳەﻛﯚﯾەك ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ڕەوﺷﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﺎراﻣﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ و ﻧﺎوﭼەﻛە.
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﭼەﻗﯽ ﺷەڕ دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑە ﺷﻮێﻨﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎﻧەوە دەﻛﺮێ
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﻓﺴﻔﯚڕ ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮاﻧﯽ ﺑﺎﺷﯽﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷێﺨە و ﺣﻜﻮوﻣەت وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟە ﻣــﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا ،ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ھەوڵﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕی ﺷــێﺨەی دا ،ﺗﺎ ﻟە ﺳﻮوﭼێﻜﯽ ﺑــﺎزاڕی داوﻧﺘــﺎون ﺟێﮕﯿﺮﯾﺎن ﺑــﻜﺎت و ﺋــەو ڕێﮕەﯾــەش ﻛە ﻋﺎرەﺑﺎﻧــە ﺧﻨﻜﺎﻧﺪووﯾەﺗــﯽ ،ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە، ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎن ﻛە ﺑە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەﯾﺎن ڕازی ﻧەﺑﻮون ،ﺋێﺴــﺘە ﻓﺴﻔﯚڕی ﭘﻼﺳﺘﯿﻜﯽ ﭘێﻜﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪوون.
ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺷــەﻗﺎﻣەﻛە ﻋﺎرەﺑﺎﻧە و ﻣێﺰ ﺑــە ﺟﯚرەھﺎ ﻛﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﯾــەك درێــﮋ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .ﻟەو ﺷەﻗﺎﻣەدا ﺳەری ﻣﺎر و ﻣێﺮووی ﺗێــﺪا دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ .ﻗەﻣﯿﺲ و ﻗەﯾﺴــﯽ و ﭘﻼﯾﺲ ،ﻣﺎﺳــﺖ و ﻣــﻮوس و ﻣﺎﺳــﯽ ،ﭘﺎﺗﺮی و ﭘﺎﻧﺘﭙڵ و ﭘەﻧﯿﺮ ،ﺳەوزە و ﻣﯿﻮە و ﭼەﻧﺪەھﺎ ﻛﺎی ﺗﺮ ﻟەو ﺷــەﻗﺎﻣە دەرﻓەﺗــﯽ دراوﺳــێﯿەﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ ڕەﺧﺴﺎوە ،ﺑەم ﻟەﺑەر ھەرزاﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣە ﻟەﭼــﺎو ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﺋەو دراوﺳــێﯿەﺗﯿﯿە زۆر ﻧﺎﺑﺎت و ھەر ﻛﺎﯾەﻛﯿــﺎن ﺧﯚی ﻟە ﻋەﻻﮔەی ﻛڕﯾﺎرێــﻚ دەﺑﯿﻨێﺘەوە .ﺑەردەوام ﻛڕﯾﺎر ﻟە دەوری ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎن ﺧڕ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﻧﺰﯾﻜەی 500ﺧێﺰان ﻧﺎﻧﯽ ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋەو ﻣێﺰ و ﻋﺎرەﺑﺎﻧﺎﻧە دەﺧﯚن. ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﺑــەردەوام ﻛﺮاوەﯾە و ﻟە ﻣﺎوەی ﺗەﻣەﻧﯿﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ڕۆژێﻚ داﺧﺮا ،ﺋەوﯾــﺶ ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑﻮو ﻛﻪ
ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﻟێﺸــﺎوی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻧﺎو ﺷﺎر ،ﻟە ﺑﺎزاڕی داوﻧﺘﺎون ﻣێﺰی ﭘێ دان. ﺑەم ﺋــەوە ﻟە ڕۆژێــﻚ زﯾﺎﺗﺮی ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ و ﺑەﯾﺎﻧــﯽ ھــەروەك ﺟﺎران ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﻛﺮاﯾەوە. ﻟــەو ﺑــﺎزاڕەدا ﻧــﺎوی 475 ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﭼــﯽ ﻻی ﻛﺎﻣــەران ﺋەﺣﻤــەد ﻣﺤەﻣــەد ﻧﻮێﻨەری ﺑــﺎزاڕی ﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺷــێﺨە ﺗﯚﻣــﺎرە و ژﯾﺎﻧــﯽ ھــەر ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﭼﯿڕۆﻛێﻜﯽ ﻧەﺧﻮێﻨﺪراوەﯾە و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﻛەس ﻛڕﯾﺎری ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە و ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﻟە ﺑﺎروﮔﻮزەراﻧﯿﺎن دەﭘﺮﺳﯽ، ھــەزاران ﻗﺴــەی ﻧەﮔﻮﺗــﺮاو ھەڵﺪەڕێﮋن .ﺳەرﺑﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺋــەو ﺑــﺎزاڕە ﻗەرەﺑﺎڵﻐە و ﻛﺎﻣــەران دەڵــێ” ،ﻟەﭼــﺎو ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑــﺎزاڕی ﺋێﻤە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﺋەﮔەر ﻟێﻤﺎن ﮔەڕێﻦ“. ﻛﺎﻣەران ﺋەﺣﻤەد ﺑﻪ ”وﺷــە“ی
ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﻧەﺑــەز ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑــە وەﻛﺎﻟــەت ڕای دەﮔەﯾەﻧێ، ﺋێﺴﺘە ﻛێﺸــەی ﺋەو ﺑﺎزاڕەﯾﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻛــﺮدووە ،ﺑــەوەی ﻋﺎرەﺑﺎﻧــەﻛﺎن ڕێــﻚ ﺧــﺮاون و ﺳــﻨﻮورﯾﺎن ﺑﯚ داﻧﺮاوە و ڕێﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯿﺶ ﻛﺮاوەﺗەوە.
وﺷە /ﻧەوزاد ھﻠﻮری ﮔەﻧﺠــﺎن ﺳــەرووی % 50ی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺑــەردەڕەش ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺗەﻣەﻧــﺪا ﭘێــﻚ دێﻨﻦ، ﺑەم ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘڕۆژە و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟــە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ،وەك ﺧﯚﯾﺎن دەڵێﻦ ،ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑەﺗﺎڵﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺎن دەژﯾﻦ.
ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺳــەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚﻛــە و رێﮕەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-دھﯚك ﭘێﻚ دەﺑەﺳﺘێﺖ. ﺋەو ﺷــﺎرۆﻛەﯾە ھەروەك رێﮕەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــە و رۆژاﻧــە ھەزاران ﺑﺎرھەڵﮕﺮ ﻛە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎوە دێﻨە ﻧــﺎو ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﭘێﯿﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑــﻦ و ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛەش ﺑــە دەﺳــﺖ و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧــﯽ ﺧﺎڵﯿﯿەوە ﺳــەﯾﺮﯾﺎن دەﻛەن. ﻧﺎﺳــﺮ زێﺒــﺎری ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮی ﺷﺎرۆﻛەﻛەﯾە ،ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾــﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧﯽ زەوﯾﯿە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛەﯾﺎن دەﻛﺎت ،ﺑەم زەوﯾﯿە ﺑەﭘﯿﺘەﻛە ﻧەﺑﻮوەﺗە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھەﻟــﯽ ﻛﺎر ﺑــﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە. ﺋــەو دەڵــێ” ،زەوی ﺑەﭘﯿﺘــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﻤﺎن ھەﯾــە ،ﺑەم ﺋەﮔــەر ﭘــڕۆژە و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﺑێﺖ ،زەوﯾﯽ رووت ھﯿﭻ ﺳﻮودێﻜﯽ ﻧﯿﯿە“. ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑــەردەڕەش 130 ھەزار ﻛــەس دەﺑێــﺖ ﻛە 40 ھەزار ﻛەﺳــﯿﺎن ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﺷــﺎرۆﻛەﻛە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ﺋەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە 115ﻛﻢ ﻟە ﺳەﻧﺘەری دھﯚك و 110ﻛﻢ ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ھەوﻟێﺮ و 90ﻛﻢ ﻟە ﺳــەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳڵ دوورە. ﻋەﺑــﺪو ﺷــﻜﺎك ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﭼﺎﭬﯿﻦ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺑــەردەڕەش ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺑــەردەڕەش ﺋەوەﻧــﺪە زۆرن ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎﺳﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻛێﺸەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرە ،ﺟﮕەﻟــەوەی ﺳــەﻧﺘەر و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ھﯚﺷــﯿﺎری و ﭘێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن ﻟــە ﺑەردەڕەش ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑــەردەڕەش ﻟــە ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ھەڵﻜەوﺗــﻮوە ﻛــە ھەرﺳــێ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھــﯚك ،ھەوﻟێــﺮ و ﻣﻮوﺳڵ ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێ دەدات، ﺑــەم وەك ﭼﺎﻻﻛە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛە دەڵــێ” ،ﺑــەردەڕەش ﺧﺎڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــە ،ﺟﮕە ﻟە رووﺑەرە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛەی ،دوو رووﺑﺎری ﺧــﺎزر و زێﯽ ﮔەورەی
ﭘێﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﭘەرەﭘێﺪاﻧەوە، داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧەﻛەی ﻟــە ﺑێﻜﺎرﯾﺪا دەﺗﻠێﻨەوە“. ﻧﺎﯾﻒ ﮔﯚران رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻜﯽ دەﭬەرەﻛەﯾــە ،ﺋــەو دەڵــێ، ”زۆرﺗﺮﯾــﻦ ژﻣــﺎرەی ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺑەردەڕەش ﺑێــﻜﺎرن ،ﺋەوان ﻟە ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘــﺪان و ھﯿﭻ ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ رووﻧﯿﺎن ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ﻧﯿﯿە“. ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرەوە،
ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﭼﻮارڕﯾﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺘەری ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺖ ﺑەرەو ﺷــێﺨە و ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣە درێﮋەﻛــەی ﺑــەردەم ﺑــﺎزاڕی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺪا ڕووە و 30ﻣەﺗــﺮی ھەرﺋەوەﻧــﺪە دەﭼﯿــﺖ، دەزاﻧﯿــﺖ ﻛەوﺗﻮوﯾﺘــە ﻧــﺎو ﺋﺎﭘــﯚرای ﻋەرەﺑﺎﻧــەوە .ﺟﮕە ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣﺒەر و ﺋەوﺑەر،
ﮔــﻮت” ،وەك ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوە ﭼﻮوﯾﻨە ﺑﺎزاڕی داوﻧﺘﺎون ،ﺑەم ﺑﺎزاڕﻣــﺎن ﻧەﺑــﻮو و ﮔەڕاﯾﻨەوه“. ﺋەو دەڵێ ”ﺑــﺎزاڕی داوﻧﺘﺎون ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛەی ﺋێﻤــە ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە و ﺧەڵﻚ ﺑﯚ دوو ﻛﯿﻠــﯚ ﺗەﻣﺎﺗە دوو ﻧﮫﯚم ﻧﺎﯾەﺗە ﺧﻮارەوە“.
ﺋێﺴــﺘە ھەرﭼەﻧــﺪە ﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿــەﻛﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە ﺷــﻮێﻨەﻛەی ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺑــەم ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی ﺟﺎران ﺋێﺴــﺘە ﻓﺴﻔﯚڕ ﺑﯚ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎن داﻧﺮاوە و ﺗﺎ ڕادەﯾەك ڕێﮕەی ﺋەﺗﯚﻣﺒێﻠﯿﺶ ﻛﺮاوەﺗەوە.
”ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەر ﺋەو ﺑﺎزاڕەدا ﮔﺮﺗﻮوە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯿﺸﻤﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﻛﺎرە ﮔﺮﺗﻮوە“ ﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەری ﺑــﺎزاڕی ﺷــێﺨە دەڵــێ، ”ﺷــەش ﭼﺎودێﺮﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎن داﻧــﺎوە ﻛە ھەر ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﯾەك ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ١٠ھەزار دﯾﻨــﺎر دەدات ،ﺗــﺎ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎن ﺳــﻨﻮورەﻛە ﻧەﺑەزێﻨــﻦ و ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﺗەﺳﻚ ﻧەﻛەﻧەوە“.
ھەوﻟێﺮ ﺑەﺳەر ﺷەش ﺷﺎرەواﻧﯿﺪا داﺑەش ﺑﻮوە و ﺑﺎزاڕی ﺷــێﺨە دەﻛەوێﺘە ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﯾەك .ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ﯾەك، ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﺑەﺷــﺪار ڕەزا ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ڕەزاﻣەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑﺎزاڕی داوﻧﺘﺎون وەرﮔﺮت ﺑﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎزاڕە” ،ﺑــەم ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎن ﭘێﯽ ڕازی ﻧەﺑﻮون، ﺟﺎرێ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﺋەو ڕاﮔﻮاﺳﺘﻨەﻣﺎن ڕاﮔﺮﺗﻮوە“. ﻟەو ﺑﺎزاڕەدا ھەﻧﺪێﻚ ﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯽ ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ھــﺎوار ﺑﯚ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﻛــەن و ﻛڕﯾــﺎر ﺑﺎﻧــﮓ دەﻛــەن ،ﻛە ”وﺷــﻪ“ ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛــەی ﺑــﯚی دەرﻛــەوت ،ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺑــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋــەو ﻋﺎرەﺑﺎﻧﺎﻧەوە دەﻛﺮێﺖ. ﻧﻮێﻨەرەﻛــەی ﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎزاڕی ﺷــێﺨەش دەڵــێ، ”زۆرﺑــەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟێﺮە ﻛﺎر
دەﻛەن و ھەﯾﺎﻧە ﺑە ﺷــەرﯾﻜﯽ و ھەﺷــﯿﺎﻧە ﺑەﻛﺮێ ﺷﻮێﻨەﻛەﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ھەﺷــﯿﺎﻧە ﺷﻮێﻨەﻛەی ﻛڕﯾﻮەﺗەوە“. ﺋەوە ﺑەﻻی ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە و ﺑەﺷــﺪار ڕەزا ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﯾــەك ھــﯚﻛﺎری ﺳەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ڕاﻧەﮔﻮاﺳﺘﻨەش ﺑــﯚ ﻛڕﯾــﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺑــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋەو ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﻨێﺘــەوه” ،ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺋەو ﺑــﺎزاڕەدا ﮔﺮﺗــﻮوە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯿﺸــﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﻛﺎرە ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑەم ﺋــەوان ﺑﯚ ﺧﯚدزﯾﻨەوە ،ﭘﺎﺳــﺎوی ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ،ﯾﺎﺧــﻮد ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑە ﺷــەرﯾﻜﺎﯾەﺗﯽ دەھێﻨﻨــەوە .ﺑﯚ ﺋــەوەش ﺋێﻤە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿﯿەﺗﻤــﺎن ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﻧەﺑەز ﻋەﺑﺪﻟﺤەﻣﯿﺪﯾــﺶ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ڕێﮕە ﺑەو ﻣﺎﻣەڵە ﻧﺎدەﯾﻦ“.
ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺑەردەڕەش ﺑە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑەﺗﺎڵﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺎن دەژﯾﻦ
ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺟﻮﻣﻌــە ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەﺷە و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەﺧﺎﺗــە روو” ،ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻜﺎرﯾﯿەوە دەﻧﺎڵێﯿــﻦ ،ﻧﺎزاﻧﯿﻦ روو ﻟە ﻛﻮێ ﺑﻜەﯾــﻦ ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت دەﺧــەوم و ﺗﻮوﺷــﯽ دڵەڕاوﻛێﯿەﻛــﯽ زۆر ﺑﻮوﯾــﻦ، ھەﺳﺖ دەﻛەم رۆژ ﺑە رۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﺗﻮاﻧــﺎ و ﺋﻮﻣێﺪەﻛﺎﻧﻢ ﻟە دەﺳــﺖ دەدەم“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش ﻟەرووی
ﻧﺎﺳﺮ زێﺒﺎری:
”زەوی ﺑەﭘﯿﺘﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﻤﺎن ھەﯾە، ﺑــەم ﺋەﮔەر ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﺑێﺖ ،زەوﯾﯽ رووت ﺳﻮودی ﻧﯿﯿە
وەك ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﭼﺎﭬﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺑــەردەڕەش ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺎﻧە ،ﺑەم” ،ﺋێﺴﺘە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺸﯿﺎن ﺑەﺗﺎڵ ﺑﻮوە“. ﺋەو رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەرێﮋەی % 50ی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺑەردەڕەش ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێﺘﯿــﺪان، ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﯾــﺎن دەرﭼﻮوی زاﻧﻜــﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﻦ ،ﺑەم ﺳــﻮود ﻟە وزە و ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ ﺋــەوان وەرﻧﺎﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺋەوەش
زﯾﺎﻧێﻜــە ھەم ﺑــﯚ ﮔەﻧﺠەﻛﺎن و ھەم ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋەﮔــەر دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﺑــەردەم ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﺑەرەﮔــەز ﻧێﺮﯾﻨەی ﺑەردەڕەﺷــﺪا ﻧەﺑێﺖ، ﺋەو دەرﻓەﺗە ﺑﯚ ﻣێﯿﯿﻨەﻛﺎن ﺗەواو ﺋەﺳﺘەم ﺑﻮوە. ﺷﻜﺎك دەڵێ” ،ﺑەھﯚی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺧێڵەﻛﯿﯿەوە ،ﻛﭽﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺞ ﻧەك دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎر ،ﺑﮕــﺮە ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺶ ﺑێﺒــەش دەﻛﺮێﻦ،
ﺋەوەش ﻛﺎرەﺳﺎﺗێﻜە ﺑﯚ ﺧﯚی“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش ﺳــێ ﺷــﺎرەدێ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 200ﮔﻮﻧﺪ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێــﺖ .ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺗێــﺪا ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﭼﺎرن ﺑﯚ ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻣەڵەی ﻓەرﻣــﯽ ،ﺳــەرداﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑﻜەن.
ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە زۆرﺑەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨەران ﻟە ﺋێﺴﺘەدا وەﺳﺘﺎون
ﺋﺎﺑﻮوری
ﺧﺎﻧﻮوﯾەك ﻛە ﺑە ھەزار دۆﻻر ﺑەﻛﺮێ دراوە ،دەﺑێﺖ ﺳﺎﻧە ھەزار و 80دۆﻻر ﺑﺎﺟﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ رەﭼﺎوﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەھــﯚی ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯽ ﻟە ﺷﻮێﻨﻜﺎردا ،رێﮋەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎر ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﺪاﯾە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە زۆرﺑەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪان، رووﺑەڕووی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی دەﺑێﺘەوە. ﺣەﺳــەن ڕەﻣــەزان ﭘﺎﻧــﯽ ﻟێﭙﺮﺳــﺮاوی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻟﻘــﯽ ھەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ﻟــە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ 26 ﻛﺮێﻜﺎر ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣەرﺟﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﻟــە ﺷﻮێﻨﻜﺎردا ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە
و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎوەﻧﻜﺎران ﻟە ژﯾﻨﮕــەی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی ﺗﻮﻧــﺪی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر، دووەﻣﯿــﺶ ﻧﺎھﯚﺷــﯿﺎری ﺧﻮدی ﻛﺮێــﻜﺎر ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﺪا ﻛە ﺑەھﯚی ﺳــەﺧﺘﯽ دۆﺧــﯽ ژﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە و ﻧﺎﭼــﺎرە ھەﻣﻮو ﺟﯚرە
ﻛﺮاوە. ﺋەو دەڵێ” ،ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران ﺑــﯚ دوو ھــﯚﻛﺎر دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﯾەﻛــەم ﻧەﺑﻮون و داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻣەرﺟﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ
ﻛﺎرێﻚ ﺑﻜﺎت ﺋەﮔەر زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺳەر ژﯾﺎﻧﯿﺸﯽ ھەﺑێﺖ“. ھەرﭼەﻧﺪ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎران دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛە وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر ﻟــە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ
ﺷــﻮێﻨﻜﺎری ﻛﺮێﻜﺎران و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧــﯚی ھەڵﻨەﺳــﺘﺎوە ،ﺑــەم ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ وەزارەﺗەﻛە ﺋەوە رەت دەﻛەﻧەوە. ﻛﺎرزان ﻋەﻟــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻛﺎر ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤــە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﻤــﺎن ﺑەﻧــﺎوی ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﭘﯿﺸەﯾﯽ ھەﯾە ﻛە ﻟە ﭘێﻨــﺞ ﺋەﻧﺪام ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮون و ھەﻓﺘﺎﻧە ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﻜﺎرەﻛﺎن دەﻛەن ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ڕێﻨﻮێﻨــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻣــەرج و ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﻛﺮێﻜﺎران“. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رەﺧﻨﺎﻧەی رووﺑەڕووی وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر دەﻛﺮێﺘــەوە ﻟــە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﻜﺎرەﻛﺎﻧﺪا،
ﻛە ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەدا 13ﻛﺮێﻜﺎر ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑــﻮون و ﺗەرﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯚ وﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن رەواﻧە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ﭘﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە زۆرﺑــەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﯿــﺎن ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی و ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرەدا ﺗﯚﻣﺎر
داھﺎت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎت ﻟە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زەوی و ﺧﺎﻧــﻮو و دووﻛﺎن و ھەر ﺟﯚرە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێڕەو دەﻛﺮێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎﻧــﻮوی زﯾﺎدەی ھەﺑێــﺖ ،ﺋەوا ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎ دەﺑێﺖ ﺳــﺎﻧە ﺑﺎﺟێﻚ ﺑﺪاﺗە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺋەوە ﺑﯚ ﺧﺎﻧﻮوە زﯾﺎدەﻛە دەﻛﺮێﺖ ﻛــە ﺑەﻛــﺮێ دراﺑێﺖ و ﺳــﺎﻧە ﺑە رێــﮋەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑﺎﺟﯽ ﻟێ دەﺳﺘێﻨﺮێﺖ. ﻣەﺟﯿﺪ ﺋەﺣﻤەد ﻛە ﭘﺎرێﺰەرێﻜﯽ ﺷــﺎرەزای ﺑﻮاری ﺑﺎﺟە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﺑڕی ﺋەو ﺑﺎﺟەی ﺳﺎﻧە ﻟەﺳەر ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە داﻧﺮاوە، ﺑەﻣەرﺟێــﻚ ﻛەﺳــەﻛە ﺧــﯚی ﺳﻮودی ﻟێ وەرﻧەﮔﺮێﺖ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە
ﻟە % 9ی ﺑــڕی ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛە ﺋەﮔەر ﺑەﻛﺮێ دراﺑێﺖ و ﺋەﮔەرﯾﺶ ﺑە ﻛﺮێ ﻧەدراﺑێﺖ ،ﺋەوا ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەو ﭘﺎرێــﺰەرە ،ﺋەﮔەر ﺧﺎﻧﻮوﯾــەك ﺑــە ﻛــﺮێ دراﺑێﺖ، ﺋەوا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــﺎﻧە % 9ی ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھەﻣــﻮو ﻛﺮێﻜﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﺪرێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر ﺧﺎﻧﻮوەﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑە ھەزار دۆﻻر ﺑەﻛﺮێ دراﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻛﺮێﯽ ﺳــﺎڵێﻜﯽ دەﻛﺎﺗە 12ھەزار دۆﻻر و ﻟەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەش ﺋەﮔەر رێﮋەی % 9ﺣﯿﺴــﺎب ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوا ﺑڕی ﺑﺎﺟەﻛە دەﻛﺎﺗە ھەزار و 80دۆﻻر. ﻣەﺟﯿﺪ ﺋەﺣﻤــەد رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵەﻛە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﺎﺟەﻛە ﻟــە ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ ﺑﺴــﺘێﻨێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎﺗێﻚ ﺧﺎﻧﻮوەﻛە ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭘێ
دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوا ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑﺎج ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺋەو ﺑﺎﺟە دەﻛﺎت ﻛە ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ ﻧەﯾــﺪاوە و دەﺑێــﺖ ﺑــە ﯾەﻛﺠﺎر ﭘﺎرەﻛەی ﺑﺪاﺗە ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺋــەو دەڵێــﺖ ”ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺟﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻟە ﺧەڵــﻚ ﻧەﺳــەﻧﺪووە ،ﺋەوەش ﻟەﺑــەر ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھــﯚﻛﺎر ،ﯾەﻛەم ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺳەﻗەﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ھەﯾــە و ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺧەﻣﻧﺪن ﺋﯿﺸەﻛە رادەﭘەڕێﻨێﺖ، دووەم ھەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟــەو ﻛﺎرەدا دەﻛﺮێــﺖ و ﻟەواﻧەﯾە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﻟەﮔەڵ ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻜەﻛــە رێﻚ ﺑﻜەوێﺖ و ﺑڕێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﺑﺎج دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜﺮێﺖ .ﺳــێﯿەﻣﯿﺶ ﺋەوەﯾە ھﯿﭻ ﭼﺎودێﺮﯾﯿەك ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەی
”ھەر ﻛﺮێﻜﺎرێﻚ ژﯾﺎن و ﺟەﺳــﺘەی ﺑﻜەوێﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەﺑێﺖ“
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯽ رێﮋەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎر ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾەﺗــﯽ، ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ھەزاران ﺷــﻮێﻨﻜﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە و ﺋەو ﻟﯿﮋﻧە ﺑﭽﻮوﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن ﺑﻜﺎت. ﻋەﻟــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەك ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﻣەرج و ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەت ﻧەﺑێﺖ، ﺋەوە ﺣەوت ڕۆژی وەك دوا ﻣﯚڵەت ﺑﯚ دادەﻧێﻦ ،ﺋەﮔــەر ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮو ،ﺋــەوە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ و ھەر ﻛﺮێﻜﺎرێــﻚ ژﯾــﺎن و ﺟەﺳــﺘەی ﺑﻜەوێﺘــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەﺑێﺖ“. ﺷﯿﻼن ﺟەﻋﻔەر ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەوە دەﺧﺎﺗە روو ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﻟە ﻛﺮێﻜﺎران ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــەوە ھەﯾە ،ﺋەوەش
وەھــﺎ ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﻛﺮێﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛﺮێــﻜﺎران ﺑﻜەن و ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻛﺮێــﻜﺎران ﺑەدەﻧﮕەوەﭼﻮوﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﯿە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑەداﺧەوە ڕێﮋەﯾەﻛــﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﻛــەم ﻟە ﻛﺮێﻜﺎران ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺋەﻧﺪاﻣﯿەﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎران ھەﯾە و ﺋــەوەش ڕێﮕﺮ ﺑــﻮوە ﻟە ﺑەردەم ﺋەوەی ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ داوای ﻣﺎﻓــﯽ ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﺑﻜﺮێــﺖ ﻟەﻻﯾەن ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧەوە“. د .ﺳــەرۆ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ دزەﯾــﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺋەوان ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﻮﻟــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻦ
و ﺑەڵێﻨــﺪەران ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻟەﺑﺎرەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﺑــﯚ ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا . زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،زۆرﺑەﯾــﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑــﻮون ،ﺑــەم ھەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﻧﺎھﯚﺷﯿﺎری ﺧﻮدی ﻛﺮێﻜﺎر دەﺑێﺘە ھﯚی ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺑەھﯚی ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﯾﺎن ﺑەﻛﺎرﻧەھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ“. دزەﯾــﯽ ﺋــەوەش دەﺧﺎﺗــە ڕوو، ”ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە زۆرﺑەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨەران ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا وەﺳــﺘﺎون ،ﺋەﮔەر ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑﻜەوﻧــەوە ﻛﺎر ،ﺋەوا ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣەرﺟﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﺑﯚ ﻛﺮێﻜﺎران ﻟە ﻛﺎرە ﻟە ﭘێﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﻤﺎن دەﺑێﺖ و ﻟەﮔەڵ وەﺑەرھێﻦ و ﺑەڵێﻨﺪەران ﻟەﺳــەر ھێڵ دەﺑﯿﻦ“.
ورد ﺑﻜﺎت ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا دﯾﺎرە ﺋەو ﺑﺎﺟەی ﻟە ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ وەرﮔﯿــﺮاوە ،ﺑﺎﺟﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﯿــە و زۆرﯾﻨەی ﺋــەو ﺑﺎﺟﺎﻧەی وەردەﮔﯿﺮێــﻦ ،ﻧﺎﮔەﻧــە ﻧﯿــﻮەی ﺋــەو ﺑﺎﺟە ﻛــە دەﺑێــﺖ ﺑﯿﺪەﻧە ﺣﻜﻮوﻣەت“. ﺧﺎﻧﻮو ھەﯾە ﺑﯚ ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵ ﺑە ھــەزار دۆﻻر ﺑە ﻛــﺮێ دراوە، ﺑــەم دوای ﺋەوەی ﻓﺮۆﺷــﺮاوە، ﺧﺎوەﻧەﻛەی دوو ھەزار دۆﻻرﯾﺸﯽ ﻧەداوەﺗە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺑﻮو 10ھەزار و 800دۆﻻر ﺑﺪاﺗە ﺣﻜﻮوﻣەت. ﺋەﻣــە ﻣﺸــﺘێﻜە ﻟە ﺧەﻟــﻮاری ﺋــەو ژﻣــﺎرە زۆرە ﺧﺎﻧــﻮوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻛــﺮێ دراون ﯾﺎن ﺑــە زﯾﺎدە ھێﺸــﺘﺮاوﻧەﺗەوە. ﺟﮕەﻟەﻣە ﺑﺎج ﺑﯚ زەوی و دووﻛﺎن و ﺷﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەﯾە و ھﺎوﺷێﻮەی ﺧﺎﻧﻮو ،ﻟە ھەﻣﻮوی ﺋەواﻧــەش ﺑﺎﺟﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻟە ﺧەڵﻚ وەرﻧﺎﮔﯿﺮێــﺖ .ﭘﺎرێﺰەرەﻛە ﮔﻮﺗــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺑﺎﺟــﺪا دەﻛﺮێﺖ و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە ﻟەو دۆﺧە ﺑﻜﺎت. ﺋەﮔەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗﯚﻛﻤەی ﺑﺎج ھەﺑێــﺖ ،ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ دﻛﺘﯚر
ﻋەﺑــﺪو ﭘﺸــﺪەری ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ،ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔــەورەی داراﯾﯽ ﻟە ﻛﯚڵ ﺧــﯚی ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﺟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەك ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺑﺎج و ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە ﻟــە رووی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن ﻛێﺸەی ﮔەورەی ھەﯾە. ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺑﺎﺟــﺪا دەﺑێﺖ رەﭼــﺎوی ھــەژار و دەوڵەﻣەﻧــﺪ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻛﺮاوە، ﺟﮕەﻟەﻣــە راﺳــﺘە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﺑﺎج ھەﯾە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑــﻮاری وەﺑەرھێﻨﺎن، ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺧﺮاﭘﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛە رەﭼــﺎو ﻛــﺮاوە. ﭘﺸﺪەری دەڵێﺖ” ،ﺋﺎراﯾﺸﮕەرێﻜﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ دووﻛﺎﻧێﻜﯽ داﻧﺎوە و داھﺎﺗێﻜﯽ زۆر دەﺳﺘەﺑەر دەﻛﺎت ،ھﯽ ﺋــەوە ﻧﯿﯿە ﺑﺎﺟێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﻟێ ﺑﺴــﺘێﻨﺮێﺖ ﯾﺎن ﻟە ﺑﺎج ﺑﺒەﺧﺸﺮێﺖ“. ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺸﺪا ﺋەو ﭘﺴﭙﯚڕە ﭘێﯽ واﯾــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾﺎﺳﺎﻛەی ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺎت و دەڵێﺖ ،ﺋەو ﻛەﺳەی ﺧەﻣﻧﺪن ﺑﯚ ﺑڕی ﺑﺎﺟــﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە دەﻛﺎت، ﺋەﮔەر ﺑەراﻣﺒەرەﻛەی ﺷﺘێﻜﯽ ﭘێ
ﻧەدات ﯾﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ژێﺮﺑەژێﺮ ﻧەﺑێﺖ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟەﺧﯚوە ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻛەﻣﯽ ﺑﺎج ﻟەﺳەر ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻜەﻛە ﺑﻨﻮوﺳﺮێﺖ. ”وﺷــە“ زۆری ھەوڵ دا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دﻛﺘﯚر ﻛەﻣﺎل ﺗەﯾﺐ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺎج وەرﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺑەم وەﻣﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛەی ﻧەداﯾەوە، ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﺑەڵێﻨﯽ داﺑﻮو وەم ﺑﺪاﺗــەوە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﮔــەر ﺑەﺧﯚﯾــﺪا ﺑﭽێﺘــەوە و ﻻﻧﯽ ﻛەم ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑە رێﻜﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﺎری ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺳﻮوك ﺑﻜﺎت. ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﭼــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺷــﻮێﻨە ﺑەﺳــەرﻛﺮدﻧەوەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﻣﻮڵﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﺮخ ﻟــە ﻛﺮێﭽﯿﯿەﻛــە وەردەﮔــﺮن، ﻛﺮێﭽﯿﺶ ﻟەﺑــەر رازﯾﻜﺮدﻧﯽ دڵﯽ ﺧــﺎوەن ﻣﻮڵﻚ ﻧﺮﺧێﻜــﯽ ﻛەم ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎن دەدەن و ﺋەواﻧﯿﺶ ھﯿــﭻ ﺑەدواداﭼﻮوﻧێــﻚ ﻧﺎﻛەن ﺑﯚ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧێﻮان ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ و ﻛﺮێﭽﯽ ،ﺑﯚﯾە ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ و ﺑە زﯾﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗەواو دەﺑێﺖ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەﯾﺎﻧە دﯾﺎری ﻟە ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ وەردەﮔﺮێﺖ. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﻛﺮێ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﺑﺎج ﺧﯚی ﺑڕی ﺑﺎﺟەﻛە دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ،ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ وێﻨەﯾەﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺑەﻛﺮێﺪاﻧەﻛە ﻛە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ھەردوو ﻻی ﻛﺮێﭽﯽ و ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻚ ھەﯾە.
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﺎﺟﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺑﺎﺟەﻛەی دەدات
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھەﻣــﻮو ﺋــەو ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﺎﻧــەی ھەﯾەﺗــﯽ، ﺋەﮔــەر ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋەوا داھﺎﺗێﻜــﯽ زۆر دەﺧﺎﺗە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺳەﻗەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت و ﺧﯚی ﺑﺎﺟﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺑﺎﺟەﻛەی دەدات. راﺳــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎوﺷــێﻮەی وﺗﺎﻧــﯽ رۆژﺋــﺎوا ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑــﺎج ﺑە ﺗــەواوی ﭘێڕەو ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑــەم ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﺎج ﻟەﺳــەر ﻣﻮڵﻚ و ﻛﺎ و زۆرﺑەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن داﻧﺮاوە ،ﻛە ﺳــﺎﻧە وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ﺑڕەﻛەﺷﯽ ﺋەﮔەر ﻛﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺋەوا دەﺑێﺘە ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﭘﺎرێﺰەرێﻚ:
ﻟەواﻧەﯾــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﻟەﮔەڵ ﺧﺎوەن ﻣﻮڵﻜەﻛە رێﻚ ﺑﻜەوێﺖ و ﺑڕێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﺑﺎج دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺎت.
وزە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺑەﻏﺪا دەﯾەوێﺖ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك رادەﺳﺘﯽ ﺗﺎران ﺑﻜﺎت ﻧﺎزم دەﺑﺎغ:
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺳەرداﻧەﻛەی وەزﯾﺮی وزەی ﺋێﺮان ﺑﯚ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛە وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ وەزﯾﺮی وزەی ﺋێﺮان ﺑە ﺳــەرداﻧێﻚ ﺑﮕﺎﺗە ﻋێﺮاق و ﻟەﺑﺎرەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق رێﻜﻜەوﺗــﻦ واژوو ﺑﻜەن. ﻧﻮێﻨــەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺗﺎران دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳــەرداﻧەﻛەی وەزﯾــﺮی وزەی ﺋێﺮان ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە و ﺋــەو رێﻜﻜەوﺗﻨەش ﺑڕﯾﺎر ﺑــﻮو ﻟە ﻧێــﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺗﺎران ﺑــﯚ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﻧەوﺗــﯽ ﺧــﺎو و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە. ﻧﺎزم دەﺑــﺎغ ﻧﻮێﻨەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﻟــە ﺋێﺮان ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋﺎﮔەدارﯾﯿەﻛﯽ ﺗەواوﯾﺎن
ﻟــە ﺋەﺟێﻨــﺪای ﺳــەرداﻧەﻛەی وەزﯾﺮی وزەی ﺋێــﺮان ﺑﯚ ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم وەك دەڵێ” ،ﺋەوەی ھەﯾە و ﺑﺎس دەﻛﺮێﺖ ،ﺳەرداﻧەﻛە ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﻋێﺮاق دەﺑێﺖ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە“. ﺋــەو ﻟێﺪواﻧەی دەﺑﺎغ ﻟــە ﻛﺎﺗێﺪا دێــﺖ ﻛە ﺑڕﯾــﺎرە ﻟــە ھەﻓﺘەی داھﺎﺗــﻮودا ،وەزﯾــﺮی وزەی ﺋێﺮان ﺳــەرداﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻜﺎت و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﻧێــﻮان ھەردوو وت ﻟەﺑــﺎرەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوت ﯾﺎن ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺖ. دەﺑــﺎغ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﺋێــﺮان و ﻋێــﺮاق ﺑﻜﺮێﺖ ﻟەﺑــﺎرەی ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ ،ﺋەوە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟە ﻧەوﺗﯽ
ﻛەرﻛﻮوﻛە ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺑﯚڕﯾﯿەوە ﻟە ﭘەروێﺰﺧﺎﻧــەوە رەواﻧەی ﺋێﺮان دەﻛﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەﯾە ﻛە ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﻧەوﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﺷﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق ﻛﺮاوە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻧﺎردﻧﯽ ﺑﯚ ﺋێﺮان“. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮون ﺑــﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕێﻚ ﻟە ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﯚ ﺋێــﺮان و ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا وەرﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟــە ﭘﺎوﺗﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان، ﺑــەم رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە واژوو ﻧەﻛﺮاوە. ﻧﻮێﻨەرەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺗﺎران دەڵێ” ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ و
ﺋێﺮان ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻗﺴــە ﻛﺮاوە و ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺗەواو ﺑﻮوە ،ﺗەﻧﯿﺎ واژووﻛﺮدﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻣﺎوە، ﺑەم ﺷﺎﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﺋێــﺮان ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە واژوو ﺑﻜﺮێﺖ“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەوەی ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋێﺮان ﭘێﺸــﺘﺮ رێﻚ ﻛەوﺗﻮون ﻛە دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ 30ھــەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻟە رۆژێﻜــﺪا ﺑﻨێﺮێﺖ ﺑــﯚ ﺋێﺮان و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑەرھەﻣە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺋێﺮاﻧــەوە ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻧێﺮدرێﺘــەوە ،ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ دواﺗﺮﯾﺸﺪا ﺑڕەﻛە زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺮێﺖ“. د .ﺷــێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯽ واﯾە،
ﺋەﮔەر رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان ﻟەﺳــەر ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺖ ،ﺳﻮود و زﯾﺎﻧﯽ دووﻻﯾەﻧەی دەﺑێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ھێﺸــﺘﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺋەﮔەر رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻟﻮوﻟەی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺋێﺮان ،ﺋەوە دوو رەھەﻧــﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری دەﺑێﺖ و ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺳــﻮود و زﯾﺎﻧﯿﺸﯽ ھەﯾە“. ”ﻟەرووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺳــﻮودی ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێــﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ ﻛــە ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻦ ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ھﺎوﺷــێﻮەی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن روون ﻧەﺑێﺖ ،ﺑﺎش ﻧﺎﺑێﺖ و رەﻧﮕە ﺑﺒێﺘە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەك ﺑەﺳەر ھەرێﻤەوە“، ﺟەودەت وای ﮔﻮت. رەھەﻧــﺪە ﻟەﺑــﺎرەی
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەﺷــەوە ،ﺟــەودەت دەڵــێ” ،ﺋەﮔــەر ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻛﯚك ﻧەﺑﻦ، ﺋەوﻛﺎت ﺑــە ﺗەواوەﺗﯽ زۆﻧﯽ زەرد و ﺳــەوز ﺟﯿﺎ دەﺑﯿﻨەوە ،ھەرﯾەك ﺑﯚڕی ﺧﯚی دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﻛەﻣێﻚ ﻗﻮرﺳە ﺋەﮔەر ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗێﻜﯽ ﺗــەواوی ﺗێــﺪا ﻧەﺑێﺖ“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ھﯿــﭻ ﺋﺎﮔەدارﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺳــەرداﻧەﻛەی وەزﯾــﺮی وزەی ﺋێﺮان و ﭘﺮﺳﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان ﻟە دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﺪا ﻧﯿﯿە. ﺋﺎرێﺰ ﻋەﺑﺪو ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧەوت و وزە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋﺎﮔەداری ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻧﯿــﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە رێﮕەی ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە ﺑﯿﺴﺘﻮوﻣﺎﻧە و ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ وەھﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺎس ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺋەﮔەر رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﻜﺮێــﺖ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑــﺎش دەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە ﺗﺎ ﻛڕﯾﺎری زﯾﺎﺗﺮﻣﺎن ھەﺑێﺖ ﺑﺎﺷﺘﺮە“.
ﻋەﺑــﺪو زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻟەﺳەر ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێــﺖ، ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ واﺑﻜەن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان ﻟەﺳەر راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻢ داھﺎﺗێﻜﯽ ﺑــﺎش و ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﺑــﺎش ﺑﯚ ھەرێــﻢ ﺑێﻨﻨە ﺋــﺎراوە، ﺑــە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺎرە ﺑێــﺖ ﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەرھەﻣە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑێﺖ ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە“. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،رۆژاﻧە ﻧﺰﯾﻜەی 600 ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧــەوت رەواﻧەی ﺑەﻧــﺪەری ﺟەﯾﮫــﺎن دەﻛﺎت ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014دا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﻏــﺪا رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯿﺎن واژوو ﻛــﺮد ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ رۆژاﻧــە 550ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﻟە رێﮕەی ﺳــﯚﻣﯚوە ﺑﯚ ﺑەﻧﺪەری ﺟەﯾﮫﺎن ﺑﻨێﺮێﺖ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻢ ﻟە ﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮو.
ﻋﺎﺳﻢ ﺟﯿﮫﺎد :ﻋێﺮاق ﭘﺎﺑەﻧﺪی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ دەﺑێﺖ
ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﭘێﺶ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ زﯾﺎﻧﯽ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻮوە و ھەﻧﺎردە ﻧﺎﻛﺮێ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻋﺎﺳﻢ ﺟﯿﮫﺎد ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا دەڵێﺖ ،ﺳﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺧﺎوی ﻋێﺮاق رێﻮﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿە ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﻋێــﺮاق ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧــﺪ دەﺑێﺖ. ﺟﯿﮫﺎد ﻟەﺑﺎرەی زﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ھەﻧﮕﺎوە ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ھەﻣﻮو ﺷﺖ ﻛــﺮاوە و زﯾﺎﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﮕەی ھەﻧﺎردﻧــە ﻧەك ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن. ﺋﺎﺧﯚ ﻋێﺮاق دەﺗﻮاﻧێ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑێــﺖ ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨﺮاوی ﺋﯚﭘێﻜەوە ﺑﯚی دﯾﺎری ﻛﺮاوە؟ ﺳــەرەﺗﺎ ﺋــەو ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﭘێــﻮەی ﻛﺎﺗﯿﯿــە و ﺑﯚ ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــە ﻛــە دوای ﺋەوە وﺗﺎﻧــﯽ ﻧــﺎوەوە و دەرەوەی ﺋﯚﭘێﻚ دووﺑــﺎرە ﻛﯚ دەﺑﻨــەوە ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن، ﺋــەوﻛﺎت ﯾــﺎن دووﺑــﺎرە درێــﮋ دەﻛﺮێﺘەوە ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﯿﻨﺮا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧﯚی ﭘێﻜﺎ ،ﺋەوە وازی ﻟێ
دەھێﻨﺮێﺖ. ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەو ﺳﻨﻮوردارﻛﺮدﻧەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾەن ﺋەو وﺗﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﻗەﺑﺎرەی ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻧــەوت ﺑﻮو ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ، ھەروەھﺎ ھﺎوﺳەﻧﮕﻜﺮدﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺖ و ﺧﺴﺘﻨەڕوو ،دواﺗﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرزدا ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻧﺮﺧﯽ ﺋەﻣڕۆی ﺑﺮێﻨــﺖ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 58دۆﻻر ﺑﯚ ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ،ﺋــەوەش ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑﯚ ﻛﯚﻛﯿﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘێﻚ و ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑە ﺋەرێﻨﯽ ﻟەوﺑﺎرەوە ﻣﺎﻣەڵە دەﻛﺎت و ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾە و دەﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﻋێــﺮاق رۆڵێﻜــﯽ ﮔەورەی ھەﺑﻮو ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺟﯚرێﻚ ﻟە ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ،ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟــە 60دۆﻻر ﺗێﭙــەڕ ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚ ﺑﻮدﺟــەی ﻋێﺮاق ﺑــﺎش دەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی 42-43دۆﻻر داﻧــﺮاوە و
ﺑەوەش ﻗەﺑﺎرەی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎن ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە. دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﻻﯾــەن ﺋﯚﭘێﻚ ،ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎر ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯿــﺎن دەﻛﺎت ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﻗەرەﺑﻮوی زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺮێﺘەوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ﻋێــﺮاق ﻧﺎﭼــﺎری ﺋەوە ﻧﺎﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻋێﺮاق رەزاﻣەﻧــﺪی ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾــﺎری ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗەﻛــەی دا ،ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧەی ﻟێــﻚ داﯾــەوە و ﺣﺴــێﺒﯽ ﺑــﯚ ﻛﺮدوون ،ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻋێــﺮاق ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی 200 ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗــﯽ رۆژاﻧەی ﺑﯚ دﯾــﺎری ﻛﺮاوە ،ﻟێــﺮەدا ﻋێﺮاق ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺋەوەی ﻛﺮدووە ﻛە ﺋەو ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەﯾە ﻛﺎر ﻧەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎﻧــە و دواﺗﺮ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻛﺎﺗﯿﯿە ﺑﯚ ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ
ﺟێﮕﯿﺮﺑــﻮون و ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯿــﺶ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێﺮاق و ﺑﻮدﺟەﻛەﯾەﺗﯽ ﻛە رێﮋەی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎن ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە
و ﺟێﮕﯿﺮﺑــﻮون و ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯿﺶ ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێﺮاق و ﺑﻮدﺟەﻛەﯾەﺗﯽ ﻛە رێﮋەی ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎن ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە. دواﺗﺮ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﻋێﺮاق ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێﺖ و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ﺑﯚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑەﻛﺎر دێﺖ، ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻗەﺑﺎرەی ﺑﯚ ﻋێﺮاق دﯾﺎری ﻛﺮاوە ﻛەﻣﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ،دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟەو رووەوە ﭼﺎرەﺳەری ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەﻛەوێﺘــە ﺳــەر زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە و ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ﻧﯿﯿە. ﺑــەم دواﯾﯿە ﺑﺎس ﻟەوە ﻛﺮا ﻛە ﻋێﺮاق ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوﺗﯽ و ﻏﺎزی ﻟەﮔەڵ ﻣﯿﺴــﺮ و ﻛﻮێﺖ ﻛﺮدووە، ﺋــەوە ﻣﺎﻧﺎی ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﺑﺎزاڕی ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە؟ ﺋەوەی ﻛﻮێﺖ ﻟە ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳەرداﻧﯽ وەزﯾﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮێــﺖ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑﺎس ﻟە رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻧەوﺗﯽ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھــەردوو وت ﻛــﺮا ،ﺟﮕــە ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛێڵﮕە ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ھەردوو وت ﺑەﭘێــﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺳﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺑــەش ﻛــﺮا ﺑﯚ
ﻗﺴەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳێﯿەم ﻛــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ راوێﮋﻛﺎرﯾﯿە ﺑــﯚ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻨﯽ ھﺎوﺑــەش ﻟەو ﻛێڵﮕﺎﻧە ،ھەروەھﺎ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوەش ﻛﺮا ﻛــە ﻋێــﺮاق ﻏﺎز ﺑــە ﻛﻮێﺖ ﺑــﺪات ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی 50ﻣﻠﯿﯚن ﭘێﯽ ﺳــێﺠﺎ ﻟە رۆژێﻜﺪا ،ھەروەھﺎ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻛﻮێﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟــە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧــەوت ،ﻟەﺑــﺎرەی ﻣﯿﺴﺮﯾﺸەوە ﯾﺎداﺷﺘێﻜﻤﺎن واژوو ﻛﺮد ﺑــﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺧﺎو ﺑە ﻣﯿﺴــﺮ و ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻣﯿﺴــﺮﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺋەﮔــەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﺑەرز ﻧەﺑــﻮوەوە و ﻋێــﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە داھﺎﺗــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﻮو ﻟەوەی دەﺳــﺘﯽ دەﻛەوێﺖ ،ﺋﺎﺧﯚ ﻋێﺮاق دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟەو رێﻜﻜەوﺗﻨەی ﺋﯚﭘێﻚ دەرﺑﭽێﺖ؟ وەك رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺋــەو
ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛە ﺑﯚ ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدن و ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ،ﺑﯚﯾە ﻋێﺮاق ﺑەھــﺎوﻛﺎری وﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﻛﺎر ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرەﻛە دەﻛﺎت و داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت زﯾﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ھەﻣﻮوان ھەﯾــە ﻧــەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻋێــﺮاق ،ﺑﯚﯾە ﻋێﺮاق دەﺗﻮاﻧێ ﺟﯿــﺎ ﺑێﺘەوە ﻟەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ،ﺑەم ﻋێﺮاق ﺳــﻮورە ﻟەﺳەر ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟەوﺑــﺎرەوە وەرﮔﯿﺮاون. ﺋﺎﯾــﺎ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﻧﺎﺑێﺖ؟ ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻟە ﺑﺎﻛﻮر ھەﯾــە ﻟەﺑــەر ﭼەﻧــﺪ ھﯚﯾــەك، ﻟەواﻧــە وەﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻧەوت ﻟــە رێﮕەی ﻟﻮوﻟــە ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك -ﺳەﺣەدﯾﻦ -ﻧەﯾﻨەوا ﻛــە ھەﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ راﮔﺮﺗﻮوە، ھەروەھــﺎ وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ
ﭘﺎوﮔەی ﺑێﺠﯽ ،ﺑﯚﯾە ﭘﺮۆﺳــەی ﺑەردەواﻣﺒــﻮون ﻟــە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوەﯾە ﻛە ﺋەو ﻧەوﺗە رەواﻧــە ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﻟە رێﮕەی ھەﻧﺎردﻧﯽ ﺑــﯚ دەرەوە ﯾﺎن ﭘﺎوﺗﻨﯽ ﺑﯚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ، ﺋەوەﯾە زﯾﺎن ﺑە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻧەك ﺑڕﯾــﺎری ﻋێﺮاق ﺑە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧــەوت ،واﺗــە زﯾﺎﻧﻜەوﺗــﻦ ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر و ھﯿﺘﺮﯾﺶ، ﺟﮕە ﻟــە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﺑﺎرەی ھەﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە رێﮕەی ھەرێﻤەوە، ﺋەواﻧە ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﻛێﺸەﻛە ﻧەك ﭘﺮۆﺳەی ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻗەﺑﺎرەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺗﯚ ﻧەﺗﻮاﻧﯽ ﻧەوﺗەﻛە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺋەوﻛﺎت دووﺑﺎرە دەﺧﺮێﺘەوە ﺑﯿﺮە ﻧەوﺗەﻛﺎن و زﯾﺎﻧﯽ ﭘەرەﭘێــﺪان و داراﯾﯽ دروﺳــﺖ دەﻛەن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر ﭼﯚن ﻛﺎر دەﻛﺎت؟ ﻣەﻧﺠەڵەﻛــە ﻟە ﺋﺎﺳــﻨێﻜﯽ دژە ژەﻧﮕﻜﺮدن ﯾﺎن ﺋەﻟەﻣﻨﯿﯚم دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ،ﻻﺳــﺘﯿﻜەﻛە ﻧﺎھێڵێﺖ ﺑﻮﺧﺎری ھەڵﻤــﯽ ﺋﺎوەﻛە ﺑﭽێﺘە دەرەوە و ﺟڵەوﮔﯿﺮی دەﻛﺎت. ﻣەﻧﺠەڵــﯽ ﺑﻮﺧﺎر ،ﺋــەو ﻣﺎدەی ﺗــێ دەﻛﺮێﺖ ﻛــە ﺧﻮاردﻧﺴــﺎز ﮔەرەﻛﯿەﺗــﯽ ﺑﻜﻮڵــێ ،ﻛە دەﺑێ رێﮋەﯾەﻛﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺋﺎوﯾﺸــﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﺑێﺖ ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ﺳەرەﻛەی دەﺑەﺳﺘﺮێ ،ﻟە
ﭼﯚن وا دەﻛﺎت ﺧﻮاردﻧەﻛە زوو ﺑﻜﻮڵێﺖ؟ ھەﻣﻮو ﺷﻠەﻣەﻧﯿﯿەك ﻟە ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﮔەﻣــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا دەﻛﻮڵێﺖ، ﺑــﯚ ﺋــﺎو 100ﭘﻠــەی ﺳــﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاﻧﺪی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺧﺎڵﯽ ﻛﻮﻧﯽ ﺷــﻠەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ﻧێﻮ ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﺑەرز دەﺑێﺘەوە و ﻟەﮔەڵ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﻛە دەﺑێﺘــەوە، ﻛــە م
ھەر ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ،ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ ﺑــﯚ ﻛﻮﻧﺪن، ﺑــەو ﭘێﯿــەی ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﻛە ،ﻛــﻮن ﺧێﺮاﺗﺮ دەﻛﺎت و ﺑــە ﻛﻮﻧﯽ ﺋﺎوەﻛە ،ﺋەو ﻣﺎدەﯾەی ﻟەﮔەڵﯿﺪاﯾە دەﺳــﺖ ﺑە ﻛﻮﻧــﺪن دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗێــﻚ ھەر ﺧﻮاردﻧێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺋــﺎو دەﺧﺮێﺘە ﻧــﺎو ﻣەﻧﺠــەڵ و ﮔەرﻣــﯽ ﭘــێ دەدرێﺖ ،ﺋﺎوەﻛە دەﻛﻮڵێ و دەﺑێﺘە ھەڵﻤﯿﺶ ،ھەڵﻤﯽ ﺋﺎوەﻛە ﺑەرەﺑەرە زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ ،دەﺑێﺘە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵەﻛە و ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺧﺎڵﯽ ﻛﻮﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎوەﻛە ﺑــﯚ 130ﭘﻠەی ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﺑەرز دەﺑێﺘەوە. ﻛێ ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎری داھێﻨﺎ؟ دﯾﻨﯿﺲ ﭘﺎﭘﻦ ،زاﻧﺎی ﻓﯿﺰﯾﺎﯾﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1679 ﻣەﻧﺠەڵــﯽ ھەڵﻤــﯽ و ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﮔەورە داھێﻨــﺎ ،دواﺗﺮ ﯾەﻛــەم ﻣەﻧﺠەڵــﯽ ھەڵﻤــﯽ ﻟــە ﺋەﻟەﻣﻨﯿــﯚم دروﺳﺘﻜﺮاو ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1915ـﺪا ھﺎﺗە ﺑەرھەم ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1937ـــﺪا ﺋﺎﻟﻔﺮێــﺪ ﭬﯿﭽﻠــەر،
ﺗﻮاﻧﯽ ﺋــەو ﻣەﻧﺠەڵــە ﺑﻮﺧﺎرەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻣﺎن و ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەی ﻣﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺑەو ﻗەﺑﺎرە ﺑﭽﻮوﻛە داﺑﮫێﻨێﺖ. ﺗﺎﻣﻮﻟەزەﺗﯽ وەك ﺧﯚی دەﻣێﻨێﺖ و ﭬﯿﺘﺎﻣﯿﻨﯿﺶ ﻛەﻣﺘﺮ ون دەﻛﺎت و ﺧﺎوێﻨﺘﺮﯾﺸە ﭘﺮﺳﯿﺎری ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺋەوەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺗﺎم و ﺑەھﺎی ﺧﯚراﻛــﯽ ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎردا ﻟــە دەﺳــﺖ دەدرێﺖ؟ ﻟــە وەﻣــﯽ ﺋــەوەدا زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﻓڕەﻧﺴــﯽ و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ،ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﻛــﺮدووە ﭬﯿﺘﺎﻣﯿﻦ )ج( ﻛە ﻛﺎرﺗێﻜﺮاوﺗﺮﯾــﻦ ﭬﯿﺘﺎﻣﯿﻨە ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﯚﻛﺴﺎن و ﭘﻠەی ﮔەرﻣﯽ، ﻟە ﺑﺎری ﻟێﻨﺎﻧﯽ ﺑە ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر )ھەڵﻤﭙەﺳــﺖ(% 27.8 ،ی ﻟــە دەﺳﺖ دەدا ،ﺑەم ﻟە ﺑﺎری ﻟێﻨﺎﻧﯽ ﺑە ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺋﺎﺳــــﺎﯾﯽ % 33.6 ﻟە دەﺳــﺖ دەدات ،ﺧــﯚ ﺋەﮔەر ﺑە ﻟێﻨﺎﻧﯽ ھێــﻮاش ﺑﻜﻮڵێﻨﺮێﺖ و ﮔەرﻣﯽ ھﯿﻮاﺷــﯽ ھەﺑێ ﺗﺎ )دەم دەدات( ،ڕێــﮋەی ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﭬﯿﺘﺎﻣﯿﻦ و ﺑەھﺎی ﺧﯚراﻛﯽ دەﮔﺎﺗە .% 48.7ھــﺎوﻛﺎت ھﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻣﺎﻧەوەی رێﮋەی ﺑەرزی ﭬﯿﺘﺎﻣﯿﻦ و ﺑەھﺎ ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر ،ﺑەھﯚی ﺋەوەﯾە ﻛە ﺳەری
ﻣەﻧﺠەڵەﻛە داﺧﺮاوە و ﺑەﺑﺎ ﻧﺎﭼێ. ﺧﻮاردﻧــﯽ ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵــﯽ ﺑﻮﺧﺎر، ﻣﻮﻋەﻗــەم دەﺑێﺖ )ﻟــە ﭬﺎﯾﺮۆس ﺧﺎوێﻦ دەﻛﺮێﺘەوە( ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﻟەو ﭘﻠە ﺑــەرزەی ﮔەرﻣﯿﺪا ،ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎ ﻟە ﻧێﻮ دەﺑﺎت ،ھەروەھﺎ ﺗﺎم و ﺧﯚﺷﯽ و ﭼێﮋﯾﺸﯽ دەﻣێﻨێﺖ ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆری ﭘــێ ﻧﺎﭼێﺖ ﺗﺎ دەﻛﻮڵێﺖ ،رێﮋەی ﺷﻠﯿﺸــﯽ ﻛەم دەﺑێﺖ ،ﺋەوەﯾــﺶ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﺗﺎﻣﻮﭼێﮋەﻛــەی دەﻛﺎت .ھەروەھﺎ ﻛﺎت ﻛەﻣﺘــﺮ دەﻛﻮژێــﺖ و ﻏﺎز و ﻣﺎدەی ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺧەرج دەﻛﺎت. ﺋەواﻧەی دەﺳﺘﯿﺎن ﭘێﯽ ﺳﻮوﺗﺎوە ﭼﯽ دەڵێﻦ؟ دﯾﻤەن ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﯿﻢ ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧــﺎری ﺑﯚ ﻛﻮﻧﺪﻧﯽ ﮔﯚﺷــﺖ ﺑــەﻛﺎر ھێﻨــﺎوە ،وەك ﺧــﯚی دەڵێــﺖ ﭘێﺶ ﺋــەوەی ﺑﯿﻜﻮژێﻨێﺘەوە ،ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﺗەﻗﯿﻮە و ﺳەرەﻛەی ﻓڕێ داوە ،ﺑەﺷێﻜﯽ دەﻣﻮﭼﺎوی ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺳﻮوﺗﺎوە، ﻟــەو ﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﯾﻮێﺮاوە ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ. ﮔەوھــەر ڕەﺋﻮوف ،ﺑــەم دواﯾﯿە ﻣەﻧﺠەڵێﻜﯽ ﺑﻮﺧــﺎری ﺑە دﯾﺎری ﺑﯚ ﭼــﻮوە ،ﻟە ﯾەﻛەم ﮔﯚﺷــﺖ و
ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮﺧﺎر ﺗﺮﺳﯽ ﻧﯿﯿە ھﺎوﯾــﻦ ﻋەﻟــﯽ ،ﯾەﻛێﻜــە ﻟەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﺑەردەوام ﺑﻮﺧﺎر ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ،ﭼﯽ ﺳــەروەﺧﺘﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯿﻮان ﯾﺎن ﻧــﺎ ،وەك ﺧﯚی دەڵێ، ﺑﯚ ﻛﻮﻧﺪﻧﯽ ﮔﯚﺷــﺖ ﺑــەردەوام ﭘەﻧﺎ دەﺑﺎﺗە ﺑــەر ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر.
ﻟەم ﺑﺎراﻧەدا ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر ﻣەﺗﺮﺳﯽ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻟــە ﺑــﺎری ﺑــﺎش ﺗﻮﻧﺪﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎرەﻛــە ،ﯾﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﻛــﻮن ﻟــە ﻣەﻧﺠەڵەﻛەدا، ﯾــﺎن ﺗﻮﻧﺪﻧەﻛﺮدﻧــﯽ زﻣﺎﻧــەی ھەواﮔﯚڕﻛێﯽ ﺑەﺷــﯽ ﺳەرەوەی ﻣەﻧﺠەڵــﯽ ﺑﻮﺧﺎرەﻛــە ،ﯾــﺎن ﻛﺮدﻧەوەی ﺳــەری ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﭘێﺶ ﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ھەڵﻢ و ﭘەﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑە ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿەوە ﺧﻮاردﻧــﯽ ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵــﯽ ﺑﻮﺧﺎر وێڕای زووﻛﻮن ،ﺑەھﺎی ﺧﯚراﻛﯽ و ﭬﯿﺘﺎﻣﯿﻦ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە دەﺳﺖ دەدات ﺋــەو دەڵــێ ”ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻣەﻧﺠەڵــە ،ھﯿﭻ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەو ﻣەرﺟــەی ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺑﺎش ﺑێ و ﻓﺎﻓﯚن ﻟە ﺳﺘﯿﻞ ﺑﺎﺷــﺘﺮە و ﺗﺎﻣﯽ ﮔﯚﺷــﺘەﻛە ﯾﺎن ھەر ﺧﻮاردﻧێﻚ ﻛە ﭘێﯽ ﺑﻜﻮڵێﻨﯽ، ﺗێﻚ ﻧﺎدات ،دەﺷــﺒێﺖ ﻛەﺳەﻛە ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻟێﯽ ھەﺑێﺖ و ﻻﺳﺘﯿﻜﯽ ﻗەﭘﺎﺧــﯽ ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺑﺨﺮێﺘە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی“. ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەﯾﺶ دەﻛﺎت ﻛە ھەﻧﺪێ داﻧەوێڵەی وەك ﻧﯚك و ﻓﺎﺳــﯚﻟﯿﺎ ﺑە ﺑﻮﺧﺎر ﻟێ دەﻧێﺖ ،وەك ڕێﻨﻮێﻨﯿﺶ ﺋــەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو ،ﺋەﮔەر ﭘێﺶ ﺗێﻜﺮدﻧــﯽ ﮔﯚﺷــﺖ ﯾــﺎن ھــەر ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﺑﺘەوێﺖ ﺑﯿﻜﻮڵﯿﻨێﺖ، ﻛەﻣێﻚ رۆﻧﯽ زەﯾــﺖ ﺑﺨﺮێﺘە ﻧﺎو
ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵەﻛــە ،ﯾﺎن ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧﯽ ﻻﺳــﺘﯿﻜﯽ ﻗەﭘﺎﺧﯽ ﻣەﻧﺠەڵەﻛە، ﯾﺎن ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯽ ﻣەﻧﺠەڵەﻛە. ﭘﺎﺳﯽ )ﭘﯚڵﯚﻧﯽ و ﺋﯚﭘڵ(ـﯿﺶ، ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎرن ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻓێﻨﻜﻜەرەوە ﻟەﻧﺎو ﭘﺎﺳﯽ ﭘﯚڵﯚﻧﯽ، ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەو ﺟﯚرە ﭘﺎﺳــە ﻧەﻓەرﮔﻮێﺰەرەوەﯾــە ﮔﻮﺗــﺮاوە ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر ،ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﺑە ﯾﺎدی ﭘﯚڵﯚﻧﯿﯿەوە ،ﺷﯿﻌﺮی ﺑەﺳەر ﺋﯚﭘڵێﻜﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ھەڵﺪاوە و دەڵێ: ﺋﯚﭘڵەﻛەم ﭬێﻜﺘﺮاﯾە ،وەك ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧــﺎر واﯾــە ،ھﺎوﯾــﻦ ھەوی ﻟــێ ھەڵﺪەﺳــﺘێ ،زﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەﯾﺒەﺳﺘێ.
زۆرﺑەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ڕووﺑەڕووی ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﺑەھــﯚی ﻧەھﺎﺗﻨــەوەی ﻧﺎوﯾﺎن و داﻧەﻣەزراﻧﺪﻧﯿــﺎن ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﺧﻮﻻو ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﯿﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿــﻦ ﻛﺎر ﺑﻜــەن، ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺶ ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨەﻛە زﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ھەوﻟێﺮ ھەﯾە. دوو رۆژی راﺑــﺮدوو زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 135 ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ”ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﺧﻮﻻو“ ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻦ ﻛﺮد و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﺑﭽﻨەوە ﺳــەر ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑڕﯾﺎری ﺋەوان ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨە ﺗﺎ ھﺎﺗﻨــەوەی ﻓەرﻣﺎﻧﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎن. ﭘﺰﯾﺸﻜە ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﻟێﺪوان ﺑﯚ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑــﺪەن ﺑە ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋــەوەی ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻧەﻛﺮێﻨە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و دوور ﺑﺨﺮێﻨــەوە ﻟــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ داﻣەزراﻧﺪن ﯾﺎن ڕەواﻧەی ﺷﻮێﻨﯽ
دوورﯾﺎن ﺑﻜەن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﮔەڕاﻧەوەی ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا .ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑەوە دا ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﻓەرﻣــﯽ وەﻣﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺪاﺗەوە و داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎن ڕاﺑﮕەﯾەﻧێﺖ. د .ڕێﻜەوت ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﺗــەواوی ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان و ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﺗــەواو ﻛــﺮدووە و ﻟﯿﺴﺘەﻛەﯾﺎن ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛەن ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﻧﺎوەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە. ﻓﺎﺧﯿــﺮ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑە زارەﻛﯽ ﺑەو ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧە ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوە ﻛە ﺑــەردەوام ﺑﻦ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن و داﻣەزراﻧﺪﻧﯿــﺎن ﻧﺰﯾﻜە ،ﺑەم ﺋەو
ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ وەك ﺧﯚﺑەﺧﺶ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و دەورﺑەر ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮد و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﮔەڕاوەﺗەوە“. ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ دەڵــێ” ،ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧە ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ﻟەﺳەر ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ھەﯾــە ،ﺑەم ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ھەرﺳــێ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨەﻛــە ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ دێﺮﯾﻦ ﺷــﻮێﻨﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوﻧەﺗــەوە و ﻧەﯾﺎﻧﮫێﺸــﺘﻮوە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﺑێﺖ“. ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە دوو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕــە ھەوﻟێــﺮ ڕووﺑەڕووی ﻛێﺸــەی دەرﻣﺎن ﺑﻮوﻧەﺗــەوە و ﺑەھﯚﯾەوە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﺪەراﻣــەت ﺑﻮوﻧەﺗــە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە. ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا ﺋەﮔەر ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﺑەردەواﻣــﯽ ھەﺑێﺖ،
ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێــﺖ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ھەرێﻢ ڕووﺑەڕووی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛێﺸەی ﮔەورە ﺑﺒێﺘەوە. ﺟﮕە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﺧﻮﻻو ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺑــێ ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە 11ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016دا دوو ھەزار و 500 وازھێﻨﺎن و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗﯚﻣﺎر
ﻛﺮاوە. د .ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ وەﻓﺎﯾــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ڕووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەزووﯾﯽ ﺋەو ﻛێﺸەﯾە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﻧﺎﺑێﺖ داﺑﺒڕێﻦ ﻟە ﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎن و دەﺑێﺖ ﺑەردەوام ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯿﺪا ﺑﻦ. ھەروەھﺎ ﺋەوان ﺋەوەی ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧﺪا ﺑﻮو ﻛﺮدووﯾﺎﻧە و ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ ﺑــەردەوام ﺑﻦ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚﺑەﺧﺸﺎﻧەدا“. وەﻓﺎﯾﯽ دەڵێ” ،وەك ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی
ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ھەوڵەﻛﺎﻧﻤﺎن دەﺧەﯾﻨە ﮔەڕ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺷــێﻮازێﻚ ﺑﺪۆزﯾﻨــەوە ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺋەوەش ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﻟــەو ﺑڕە ﭘــﺎرەی ﺑــە ﻧﺎوی ھﺎﻧﺪاﻧــەوە دەدرێﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪان ،ﻧﺎوی ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧەﺷﯽ ﺗێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺗﺎ ھﯿﭻ ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎوﯾﺎن دەﮔەڕێﺘەوە“. ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ
ﺧﻮﻻو ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ﺑەﺷــێﻮەی ﺧﯚﺑەﺧﺶ، ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ھەوﻟێﺮ ﭘــڕ ﻛﺮدﺑــﻮوەوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺋەوان ﻣﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە، ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ﺋەﮔەر ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﻛﺎر ﻧەﮔەڕێﻨەوە ،ﻟە رۆژاﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ دەردەﻛەوێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
وﺷە /ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر )ھەڵﻤﭙەﺳــﺖ(، ﻻی ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دێﻮەزﻣە و ﺗﺮﺳــێﻨەر و ﺗﯚﻗێﻨــەرە و ﻻی ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﺑﻮوەﺗە ﻓﺮﯾﺎدڕەﺳــﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﻣﯿﻮاﻧﯽ ﻧﺎﻛﺎو و ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﻮﻧﯽ ﺧــﻮاردن و ﺧﻮاردەﻣەﻧﯿﯿــە ﻧەﻛڵﯚﻛەﻛﺎن ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەﮔەڵﯽ دۆﺳــﺘﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿــﺶ ﻟێــﯽ ﭘەﺳﺘﻦ ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﺋﺎزﯾﺰان ،ﯾﺎن ﻛەﺳــێﻚ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛﻪ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ و دۆﺳــﺘﯿﺎن ﺑﻮون ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھــﯚی ﺗەﻗﯿﻨﯽ ﺳەری ﻣەﻧﺠەڵەﻛەوە ﻛە زۆرﺟﺎر ﺑەھــﯚی ھەڵەﯾەﻛــەوە ،ھەوای ﻣﯚڵــﺪراوی ﻧــﺎو ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ،ﺑە ھێﺰێﻜﯽ زۆر دەردەﭘەڕێﺖ و ﺋەﮔەر ﺑەر ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﻜەوێﺖ ،زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﻟێ دەدات.
ﺳەرەوە زﻣﺎﻧەﯾەك ھەﯾە ﺑەردەوام ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﻮﻧﺪا دەﺳﻮوڕێﺘەوە ﺑﯚ ڕاﮔﺮﺗﻦ و رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ﻧێــﻮ ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ ﻛﻮﻧﺪن ﺗەواو ﺑﻮو و زەﻧﮕﯽ ﻟێ دا ،ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺳەرە ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﻻ ﺑﺪرێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو زﻣﺎﻧەﯾەی ﺳەرەوە ﺑﻜﺮێﺘەوە و ھەﻣﻮو ھەڵﻢ و ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﻛە ﺑەﺗﺎڵ ﺑﺒﻨــەوە ،ﺗﺎ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﺳەرە ﻣەﻧﺠەڵەﻛەدا ،دەرﻧەﭘەڕێﺖ و ﺑە ﺳﺎﻧﺎﯾﯽ ﺳــەری ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﻻ ﺑﺪرێﺖ .ﺑەھــﯚی ﻣﯚڵﺨﻮاردﻧﯽ ھەڵــﻢ و ﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ و ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﭘﻠــەی ﮔەرﻣﯿﯽ زۆر ،ﺋەو ﺧــﻮاردن و ﻣﺎدەی ﻟەﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎردا دەﻛﻮڵێﺖ ،زۆر زووﺗﺮ ﻟــەوە دەﻛﻮڵێﺖ ﻛە ﺑﺨﺮێﺘە ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ.
ﭼێﺸــﺘﯿﺪا ﺑەو ﻣەﻧﺠەڵە ،ﺗەﻗﯿﻮە و ﺳــەری ﻣەﻧﺠەڵەﻛە ﭘەڕﯾﻮەﺗە ﺳەرﺑﺎن ،وەك ﺧﯚی دەڵێ ،دداﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﻮاردﻧﯽ ﮔﯚﺷــﺖ ﺗﯿﮋ ﻛﺮدﺑﻮو، ﺑەم ھەﻣــﻮو ﮔﯚﺷﺘەﻛەﯾﺸــﯽ ﺧەﺳــﺎر ﺑﻮوە و ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮون ﺋەو ژەﻣە ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺳﺎدە ﺑﺒەن و ﺑﻮﺧﺎر ﺗﺎﻣﯽ ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺑﯚ ﭘەﺗﺎﺗﻪ و ﺗەﻣﺎﺗە ﻟێ ﮔﯚڕﯾﻮن.
ﻣەﻧﺠەڵەﻛــە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی رێ ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛــەف ﺑﮕﺮێﺖ، ﻛــە دەﺑێﺘە ھــﯚی ﮔﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻮﻧﯽ ھەوای ﻣەﻧﺠەڵەﻛە و ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﻣەﻧﺠەڵەﻛــە ﻛە ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﺎﯾﺎ ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﺑﻮﺧﺎر ”ھەڵﻤﭙەﺳﺖ“ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ھەﯾە ﯾﺎن وەھﻤە و ﭼﻮوەﺗە دڵﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧەوە؟
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﭼەﻧﺪان ﺗەوژم و ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە ،وێڕای ﭼەﻧﺪان ﺧەﺳــڵەﺗﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو ﺗەوژم و ﭘﺎرﺗﺎﻧەدا، ھــﺎوﻛﺎت ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺧﺎوەن ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی دﯾﺪو ﺑﯚﭼﻮون و ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺟﯿــﺎواز ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ، ھەرﯾەك ﻟــەو ﭘﺎرﺗﺎﻧە ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺑەﺷێﻚ ﺑــﻮون ﻟە ڕەوﺷــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەﻟﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗێﻜﯚﺷــﺎن و ﻟە ﺳــەﻧﮕەری ﺧەﺑﺎﺗﺪا ﺑﻮون، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ و ﺑﻮوﻧﯽ ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﯿﯿە ﺑە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﺒﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەو دﯾﺎدەﯾــە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە و ﺗەواوی دﻧﯿﺎی ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﺑــەم ﻣێــﮋووی دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ دوا ﺑــەدوای ﻧەﻓﯿﻜﺮدﻧــﯽ )ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮودی ﺣەﻓﯿﺪ( ﺑــﯚ ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰەﻛﺎﻧەوە ،ھﺎوﻛﺎت ﺣﺰﺑێﻚ دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﺑەﻧــﺎوی )ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﻮرد( ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەم ﺣﺰﺑە ﻟە ڕواڵــەت و ﻧﺎوەڕۆﻛﺪا ﻟە ﭘﺎرﺗە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــەردەﻣە ﺗەواو ﺟﯿــﺎواز ﺑﻮو، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ڕواﻧﮕەی ﺋﯿﺴﻼﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮردەوە ﺑــﻮوە، ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــﻮو ﺑــە داﻧﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﺳــﭗ و ﻟەﻣﭙەر ﻟە ﺑەردەم ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰەﻛﺎن ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ دژاﯾەﺗﯽ ﺋەواﻧﯿﺶ دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و داواﯾﺎن دەﻛﺮد ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ دەﺳﺖ
ژﯾﻠﻮان ﺷﯚڕش ﻣﺤەﻣەد
ﻧەﺧەﻧــە ﻛﺎروﺑﺎری ﻛــﻮردەوە. ﺋەﻧﺪاﻣــە ﺑەﺷــﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرﺗە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻋەﺷــﺎﯾەری و ھﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود و ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻟــە ﺋەﻓﺴــەرە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟەواﻧە )ﻋەﺑﺎس ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﺎﻏﺎ، ﺳەﯾﺪ ﻋەﺑﺪو ﺳەﯾﺪ ﺣەﺳەن، ﺳەﯾﺪ ﻣەﺣﻤﻮود ﻣﻮﻓﺘﯽ ،ﻛەرﯾﻢ ﺑەگ ،ﻓەﺗﺎح ﺑەﮔﯽ ھەﻣەوەﻧﺪ، ﺋەﺣﻤەد ﺑەﮔﯽ ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑەگ، ﺋەﺣﻤەد ﺗەﻗﯽ ،ﺗﺎھﯿﺮ ﺋەﻓەﻧﺪی و ﺋەﻣﯿﻦ ﺋەﻓەﻧﺪی(. ﺋەﮔــەر ﺑــە وردی ﺑــﺎس ﻟــە دروﺳــﺘﺒﻮون و ﺳــەرھەڵﺪان و ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دەﺑێﺖ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺑﯚ ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺑە ﺑەڵﮕەی ﺋەوەی ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟــە ﻋێﺮاﻗەوە ﮔﻮاﺳــﺘﺮاﯾەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺳەرەﺗﺎ و دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی )ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ( ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1928ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﺷێﺦ )ﺣەﺳــەن ﺑەﻧﺎ( .ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﭼﻠەﻛﺎﻧﯿﺸەوە ﺑەﻧﺎ و ھﺎوەڵەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ھەوڵﺪا ﺑــﻮون ﭘەﯾﺎﻣەﻛەﯾﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻨــە ﺗــەواوی وﺗﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺋەوەی ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑﻮو ﺑە ﻋێﺮاق ،ﺣەﺳــەن ﺑەﻧﺎ ﺳﺎڵﯽ 1943ھەرﯾــەك ﻟە )ﺣﻮﺳــێﻦ ﻛەﻣﺎﻟەدﯾــﻦ و ﻣﺤەﻣــەد ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿــﺪ ﺋەﺣﻤــەد(ی ڕەواﻧەی ﻋێــﺮاق ﻛﺮد ﺗﺎ ﻟﻘێﻜﯽ )ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ( دروﺳﺖ ﺑﻜەن. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋــەو دوو ﻧێﺮدراوەی
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﻟە دێﺮزهﻣﺎﻧﻪوە ﺗﺎ ﻧﮫﺎ ،ژن ﺑﯚ ﻓﺮە ﻣەﺑەﺳــﺖ و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑﯿﺮی ﻟێﮑﺮاوەﺗــەوە ،ﺋەوەﺗــە ﻟەﮔەڵ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻧەوە و وەﭼەی ﺋﺎدەم ،ﻟە ﮐﺘێﺒە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﮐﺎن ﺋــەم ڕووداوەﻣﺎن ﺑــﯚ ھﺎﺗﻮوهﺗﻪ ﮔێڕﻧــەوە :ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە، دوو ﻟە ﮐﻮڕەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎدەم ﻟەﺳــەر ”ﺋﯿﻘﻠﯿﻢ“ی ﺧﻮﺷــﮑﯿﺎن ﺷــەڕ دەﮐــەن ،ڕووﻧە ژﺑــەر ﺟﻮاﻧﯿﯽ ﺋەم ﺋﺎﻓﺮەﺗە ،ﮐە ﺋﺎﻓﺮێﻨەر ﭼﻠﯚﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮاﻧــﺪووە ،ﯾەﮐێﮑﯿﺎن ﺋەوﯾﺘﺮ دەﮐــﻮژێ .ﺋــەو ڕووداوەﯾﺎن ﺑە ﯾەﮐەم ﮐﻮﺷﺘﻦ ﻧﺎوزەد ﮐﺮدووە، وەﻟــێ ﻣــﻦ دەڵێﻢ ﺳــەرھﺎﺗﯽ ﯾەﮐەم ﻋﯿﺸــﻘە ،ﻧەک ﮐﻮﺷﺘﻦ، ﯾەﮐەم ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺟﻮاﻧﯿﯿە. ژن ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾــﻦ دروﺳــﺘﮑﺮاوە، ﺑە ﭼەﺷــﻨێﮏ ﺟﻮاﻧﯽ و ﻣﯿﮫﺮ و وەﻓــﺎ و ﺋەوﯾﻦ ،ھــەر ﻟە ﺧﯚی ﺟﻮاﻧە ژﺳــەر زەوﯾﻦ .ﭘێﺸﯿﻨﺎﻧﯽ ﮐﻮرد دەڵێــﻦ” :ﺋﺎﻓﺮەت ﺟﻮاﻧﯿﯽ دەرﺧﺎت ،ﭼەﻧــﺪان ﻣﺎڵ وێﺮان دەﮐﺎت“ ﺑێﺸــﮏ ﯾــەک ﺗﯚزﻗﺎڵ ﮔﻮﻣﺎﻧــﺖ ﻧەﺑێﺖ ،ﺗﺎﮐــﯽ ﮐﻮرد ﺑەرﮔەی ﺟﻮاﻧــﯽ ﻧﺎﮔﺮێﺖ ،ﻓﺮە ﺋﺎرەزووی ﺟﻮاﻧﯿﯽ دەﮐﺎت ،وەﻟێ ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎت ﻟە ﻧێﻮی دەﺑﺎت. ژ ﻧــﮏ ﻣﺮۆﭬە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﮐﺎن
ﻣﯿﻨﺎﮐــﯽ )ﺋەﺳــﮑﯿﻤﯚ( ژن ﮔﯚڕﯾﻨەوە ﻧەرﯾﺘێﮑــﯽ ﺑﺎو ﺑﻮوە، ھﺎوﺳەرەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸﮑەﺷﯽ ﻣﯿﻮاﻧــە ﻧﺎﺳــﺮاوەﮐﺎن ﮐﺮدووە. ﻟــە ﺑەرەﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﭘێﮑﺪاداﻧــﯽ ﮐﻮﻟﺘﻮورەﮐﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﺶ، ژن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﮐە ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﮐەم دێﺖ .ﻟەﮔــەڵ ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﺑﯿﺮی ﻣﻮڵﮑﺎﯾەﺗﯽ )ﺧﺎوەﻧﺪاری( و ﭘﺎﮐﺪاوێﻨﯽ و وەﭼە ﺧﺴﺘﻨەوە و ﺗێﮑەڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﺑێﮕﺎﻧە، ﺑﯿﺮۆﮐەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺣەرەﻣﺴەرا و ﺋﺎﻓﺮەت داﭘﯚﺷﯿﻦ و ﺷﺎردﻧەوەی ژن ﻟــە ﭼﺎوی ﭘﯿــﺎوی ﺗﺮ ،ھﺎﺗە ﮐﺎﯾەوە. ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﻟە ڕێﮕەوﺑﺎﻧﯿﺶ ﮔــﻮزەری ﺑﮑﺮداﯾــە ،دەﺑــﻮو ﭘەﭼەدار ﺑێ ،ﺋەم ﺣﯿﺠﺎﺑﯿﯿەش ﻧﯿﺸــﺎﻧەی ﺋەوە ﺑﻮو ،ﮐە ﺋەم ژﻧە )ھﺎوﺳــەردارە( و ﺋــﺎزادە ،ﺋەم ﭘەﭼەﯾە ﺟــﻮدای دەﮐﺎﺗەوە ﻟە ﮐەﻧﯿﺰەک و ﺳــﯚزاﻧﯿﯿەﮐﺎن ،ژﻧﯽ ﭘەﭼەدار ﺗﺎﯾﺒەﺗــە .ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕە ژﯾﺎرﯾﯿــە ﮐﯚﻧەﮐﺎﻧﯿــﺶ ،ﻟە ﮐﻦ ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿــەﮐﺎن ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ )ھﯚﻣﯿــﺮۆس( و )ھﺰﯾــﻮد(ەوە دەرﮐەوﺗــﻮوە ،ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓە ﮔەورەﮐﺎﻧــﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﺶ) ،ﺳﻮﻗڕات ،ﺋەﻓﻼﺗﻮن،
ﻣێﮋووی ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
)ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﻤﯿﻦ( ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳﺎڵ دەﻣێﻨﻨەوە و زۆرﺑەی ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﮔەڕێﻦ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە زۆر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﺸەوە دەﻛــەن ،ﺑــەم ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــێ ﺋەﻧﺠــﺎم دەﺑێــﺖ و ﻛــە دەﺷــﮕەڕێﻨەوە دەڵێﻦ :ﻋێﺮاق ﺟێﮕە و ڕێﮕەی ﺑﺎﻧﮕەوازی ﺋێﻤە ﻧﯿﯿــە و ﺋەوێ /ﻋێــﺮاق /ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرەی ﺋێﻤە دەﺳﺖ ﻧﺎدات. دواﺗــﺮ ﺋﯿﺨــﻮان ﻟــە رێﮕەی ھەرﯾەك ﻟە ﻣﺤەﻣەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺳەواف و ﺷێﺦ ﺋەﻣﺠەد زەھﺎوی و ﻧﯿﺰاﻣەدﯾــﻦ ﻋﺒﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ ﻟە ﻋێــﺮاق ﺑﺎﻧﮕەوازەﻛە دەﮔەﯾەﻧﻦ و ﻟەوێﺸــەوە دەﮔﻮازرێﺘەوە ﺑﯚ ﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﻮو ﻛە ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1939 ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ ڕەواﻧــەی )ﺟﺎﻣﯿﻌــەی ﺋەزھەر( ﻛﺮدﺑﻮو ﺑﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن ،ﻣﺤەﻣەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺳەواف ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮو ﻟەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە و ﻟــەوێ ﺑەﺑﯿــﺮی ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ ﺋﺎﺷﻨﺎ دەﺑێﺖ .ﺑەم ﺑەھﯚی ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮕﯽ دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق ،دوا ﮔەڕاﻧــەوەی ﻟــە ﻣﻮوﺳــڵ ھــەوڵ دەدات ﺑەھــﺎوﻛﺎری )ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن و ﻣەﺣﻤــﻮود ﺳــەﯾﺪ ﻋﺒﺪوﻟڕەﺣﻤــﺎن ﻣەﺣﻤــﻮود رەﺣﯿــﻢ( ﻛــە دوو ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺑﻮون ،ﻟﻘێﻜﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺑەم ﺋەم ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەی ﺳــەر ﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1943 ﻣﺤەﻣــەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــەواف ﻟەﺳــەر ﺧەرﺟــﯽ )ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺳﺎﺑﻮوﻧﭽﯽ( ﻛە دەوڵەﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺷﺎری ﻣﻮوﺳڵ ﺑﻮو دەﭼێﺘەوە ﺑﯚ ﻣﯿﺴﺮ ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن،
دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺶ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1946دەﮔەڕێﺘەوە ﻋێــﺮاق و ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑــﯚ ﺑﯿﺮی ﺋﯿﺨﻮان دەﻛﺎت ،دواﺗﺮ ﻟە 22ی ﺋﺎﺑﯽ 1946دا )ﻛﯚﻣەڵەی ﺋﺎداﺑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ( دادەﻣەزرێﻨێــﺖ و ﺳــﺎڵﯽ 1949ﻟەﮔەڵ ﺋەﺣﻤەد زەھــﺎوی )ﻛﯚﻣەڵــەی ﺑﺮاﯾﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ( دادەﻣەزرێﻨێﺖ. ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ڕەوﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨە ﺑەردەواﻣﺎﻧەی ھەرﯾەك ﻟە ﻣﺤەﻣەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــەواف و ﺋەﻣﺠــەد زەھﺎوی ﺑە زاﻧــﺎ و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻮرد، ﻟەواﻧە )ﻣەﻻ ﺳﺎڵﺢ ﻋﺒﺪوﻟﻜەرﯾﻢ و ﻣەﻻ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻋەﺑﺪوﻟﻌەزﯾﺰ( ﻟــە ھەڵەﺑﺠــە ﻛــە ﺋــەوﻛﺎت ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دەرﻛﺮدﺑﻮو ﻟە زۆرﺑەی ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــە ﺷــەرﻋﯿﯿەﻛﺎن، ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــەی ”ﭘﺮﯾﺲ و ﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﻘﺎن“ و ﺋەو ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕەﯾﺎﻧــەش ﻛە ﺳــەرﺑە ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﭘﺎﺷﺎ و ﺷﺎﻓﯿﻌﯽ ﺑﻮون و ﻧﺎوەﻧﺪی دﯾﺮاﺳﺎﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﭼەﻧﺪەھــﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــەی ﺷــەرﻋﯽ ﻟە ”ﺑﯿــﺎرە و ﺗەوێڵە و ﺋەﺣﻤەوﺑڕﻧــە و ﻋەﺑﺎﺑەﯾﻠــێ و ﺗﺮﯾﻔــە و ﻧێﺮﮔﺰەﺟﺎڕ و ﺧەرﭘﺎﻧﯽ و ﺳــﯿﺮوان و ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ ﻛﺎك ﺋەﺣﻤەدی ﺷــێﺦ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕــەی ﺷــەرﻋﯿﯿە ﻟە ﻗەرەداخ و دێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و ھەﻣەوەﻧﺪ“. دەﻛﺮێﺖ ﺑڵێﯿــﻦ دۆﺧەﻛە ﻟەﺑﺎر ﺑــﻮو ﺑــﯚ ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﯿﺮی رێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﺟﻮوﻧــەوەی )ﻛﯚﻣەڵەی ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ( ھەرﯾەك ﻟە ﻣەﻻ ﺳــﺎڵﺢ و ﻣەﻻ
ﻋﻮﺳــﻤﺎن و ﺣﺎﺟﯽ ﺳﻠێﻤﺎن و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿــﺮی ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻨﯿﺎن ﻛــﺮدەوە ،ﺑەﻣــەش ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1954دا ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺷــﺎﻧە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻣەﻻ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻋەﺑﺪوﻟﻌەزﯾﺰ دەﺑێﺘە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻟە ھەڵەﺑﺠە. ﻣــەﻻ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑەھــﯚی دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋاﻧەی ﺑــﯚ ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺰم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1959دوور دەﺧﺮێﺘەوە ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﺮﯾە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﯿﺨﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1960ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎن داﻣەزراﻧﺪ، ﻣەﻻ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻟە ﻧﺎﺳــﺮﯾﯿەوە دەﭼێﺖ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــەو داﻣەزراﻧﺪﻧــە و ﺑــە ﻧﺎوی ﺋﯿﺨﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠــە و راﺳــﺘﺘﺮ ﺑڵێﯿــﻦ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ،وﺗﺎرێﻚ ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺎت. ﺋەوەی ﺟێﯽ ﺳەرﻧﺞ و ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﺋێﻤە ﺑێــﺖ ،ﺋەوەﯾــە ،ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺖ وﺗێﻜﯽ وەك ﻋێﺮاق و دواﺗﺮﯾﺶ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺎت ،ﺑەو ﭘێﯿــەی ﻟە ﻋێﺮاق ﻣــەزەوی ﺷــﯿﻌە زۆرﯾﻨەن و ﻣــەزەوی ﺳــﻮﻧﻨە ﻛەﻣﯿﻨەن، وﯾﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧە ﭘێﮕەﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯽ ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەك، ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﻋێﺮاق ﺧﯚی وﺗێﻜە ﭘڕاوﭘڕ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋە و ﻛێﺸە و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻣەزەوی و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﺟﯿﺎ ﻟەوە، ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰەﻛﺎن ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧڕەوای ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺮد ھﺎودوژﻣﻨﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن ﺑﻮون
ﻟە ﻣﯿﺴــﺮ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﺪا وەك ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﺎﯾــەك ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ڕەﺗﻜﺮدﻧەوە و دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮی ﻣﺎرﻛﺴﯽ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿــﺰم ﻟە ﺗەواوی دﻧﯿﺎدا، ھﺎوﻛﺎت ﺋﯿﺨﻮان ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﭘڕ ﺋﺎژاوە و ﺋﺎﺷﻮوﺑﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاق وەرﮔﺮت. وەك ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ھﯿــﺞ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﺎﯾەك ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗﺪار ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ھێﻤﻨﺪا ﮔەﺷە ﻧﺎﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﯿﺸە ﺟێــﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ دەﺳــەﺗﺪار دەﺑــﻦ ،دواﺟﺎرﯾــﺶ ھەوڵــﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯿــﺎن و داﺧﺴــﺘﻨﯿﺎن دەدات ،ﺑﯚﯾــە ﺷــﻠﯚﻗﯽ و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳەت ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن و ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯿﺨــﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ رەﺧﺴــﺎﻧﺪﺑﻮو وەك دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ وەك ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ، دﯾﺎرە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﺑﻮوە ،ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺋﯿﺨﻮاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ زﯾﺮەك و ﻟێﮫﺎﺗﻮون ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە ﻟەواﻧە. .1ﻟەﻻﯾــەك ﻻوازی ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد و ﺟەرﺑەزەﯾــﯽ و دڕﻧﺪەﯾــﯽ ڕژێﻤــە ﯾــەك دوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺳــﺎدەﯾﯽ و ﺧﯚﺷــﺒﺎوەڕی ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﻮرد و ھەروەھــﺎ ﺋەو ﭼەوﺳــﺎﻧەوە و ﺳﺘەﻣە زۆرەی ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ڕژێﻤەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯿﻨﯿﻮﯾەﺗﯽ .ﺋەﻣە وای ﻟە ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﻛــﺮدووە ﺑەردەوام ﺑەدوای ﺋﺎﺳﯚﯾەﻛﺪا ﺑﮕەرێﺖ ﻛە دەرﮔە داﺧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻟەﻻﯾەك ھەژاری و ﺑێ دەرەﺗﺎﻧﯽ ﻟــە ﻛــﯚڵ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻟەﻻﯾەﻛﯽ
ﺗﺮﯾﺸــەوە ﻟە ﭼەوﺳــﺎﻧەوەی ﺑــەردەوام رزﮔﺎری ﺑێﺖ .ﻟێﺮەوە ﺑﯿــﺮی ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳــﻠﯿﻤﯿﻦ ﺑە دەروازەﯾەك ﺳــەﯾﺮ ﻛــﺮاوە ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە ﺧﯚﺷــﯿﯽ و ﻛﺎﻣەراﻧﯽ دێﺘە ﺋﺎراوە و ﻻی دەﺳەﺗﺪاران ﺗــﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺷــەﻓﺎﻋەﺗﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺎت. .2ﺋەﮔەر ﺑە ﻣێــﮋووی ﻛﻮرددا ﺑﭽﯿﻨەوە ﺋەوەی ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮاوە، زۆرﺑــەی دەﺳــەﺗە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻣﯿﺮﻧﯿﺸــﯿﻨەﻛﺎﻧﯿﺶ ،زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەرﮔێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑەﺑەردا ﻛﺮاوە ﺗەﻧﺎﻧــەت داﻣەزرێﻨەراﻧﯿﺸــﯽ زۆرﺑەﯾﺎن ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﭘﯿﺎوی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑــﻮون و ﺑﺎوەڕﯾــﺎن ﺑە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ھەﺑﻮوە، ھەروەھــﺎ ﻧﻤﻮوﻧــەی زۆرێــﻚ ﻟــە ڕاﭘەڕﯾــﻦ و ﺟﻮوﻧــەوە و ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ،ڕێﺒــەر و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿــﺎوی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﻮون وەك) :ﺳــەﯾﺪ ﺗەھﺎ ،ﺷێﺦ ﻋﻮﺑەﯾﺪوی ﻧەھــﺮی ،ﻣەوﻻﻧﺎ ﺧﺎﻟﯿﺪی ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ،ﺷــێﺦ ﻗﺎدری ﻧﻮدێ ،ﺷــێﺦ ﺳەﻋﯿﺪی ﭘﯿﺮان ،ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود ،ﺷێﺦ ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﻻم ،ﻣەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎی ﺑﺎرزاﻧﯽ( ﺑەوھﯚﯾەوە ھەم ﺋﯿﺨﻮان ﻣﻮﺳﻠﯿﻤﯿﻦ ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻓﻜﺮەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑــو ﻛــﺮدەوە و ھەم ﻟەﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮازی ﻟێ ﻛﺮاو ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮون ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ )1975- (1976ﺑەﻧــﺎوی )ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن(. ﺑەم زۆرﺑەی ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎن، ﺳــﺎڵﯽ 1987ﺑــە ﺳــەرەﺗﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەم ﭘﺎرﺗە دادەﻧێﻦ.
ژن دەﮐﺎر ﺑﺮدن ﺋەرﺳــﺘﯚ( ﺑەردەواﻣﯽ ﺑە ﺧﯚوە دﯾﺘﻮە ,ﺑﮕﺮە ﺗــﺎ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗﯽ ڕۆﻣﺎﻧﯿــﺶ درێﮋەی ﮐێﺸــﺎوە، دوای دەرﮐەوﺗﻨﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەت ﭘەﭼــە )ﺣﯿﺠــﺎب( ﺑەرﮔێﮑــﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯿﯿــﺎن ﺑەﺧــﯚوە ﮔﺮﺗﻮوە، ﺋﯿﺪی ژﻧﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﺑﯚی ﻧەﺑﻮوە ﺑە ﺳــەرﮐﯚﺗﯽ ﺑڕواﺗــە دەرەوە، ﺧﯚﺋەﮔــەر ﻟــە ﮐڵێﺴﺎﺷــﺪا ﺑە ﺳەرﮐﯚﺗﯽ )ﺑێﭙەﭼە( دەرﺑﮑەوێ، وەک ﻗەدﯾــﺲ ﭘﯚڵــﺲ ﺋێﮋێﺖ: ”دەﺑێﺖ ﺑــە ﺑڕﯾﻨﯽ ﻗﮋی ﺳــﺰا ﺑﺪرێﺖ“. ﭘێــﺶ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم، ﻋﻮﻣــەری ﮐــﻮڕی ﺧەﺗــﺎب ﺑە ڕێﻮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺎردا ﭘﯿﺎﺳەی دەﮐﺮد، ﺋەﮔەر ﮐەﻧﯿﺰەﮐێﮑﯽ ﻣﻮﺣەﺟەﺑە ﯾــﺎن ﭘەﭼەﭘﯚﺷــﯽ ﺑﺒﻴﻨﻴﺎﻳــە، ﺑە ﻗﺎﻣﭽــﯽ ﺗێﯽ دەﮐــەوت ﺗﺎ ڕووﭘﯚﺷــەﮐەی ﯾﺎن ﭘەﭼەﮐەی ﻟەﺳــەری دەﮐەوﺗە ﺧــﻮارێ، ﺑە ﻧﮑﯚڵﯿﯿــەوە ﭘێــﯽ دەﮔﯚت: ”ﺧﯚت ﺑە ژﻧﯽ ﺋﺎزاد دەﭼﻮێﻨﯽ؟“ ﭘﺮﺳەﮐە ﻟێﺮە ﺋەوەﯾە ،ﺋێﺴﺘەش ﮐﭽــﺎن و ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﻤــە ﻧﺎزاﻧﻦ ﺑﯚ ﺳەرﯾﺎن دادەﭘﯚﺷﻦ ،ﺣﯿﮑﻤەت و ﻓەﻟﺴەﻓەی ﺋەو ﺳەر داﭘﯚﺷﯿﻨە ﭼﯿﯿــە؟ ﭼەﻧﺪ ڕۆژێــﮏ ﺑەری، ژﻧەوﺗــﻢ ﻟــەم ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧە،
ﺑﺎوﮐێــﮏ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﮐﭽەﮐەی ﺳەرﭘﯚﺷەﮐەی ﻟە ﺳەری ﻧﺎﮐﺎت ﮐە ﭼﺎوی ﺋەوی ﻟێ دﯾﺎرە ،ﻟە ﻣﻠﯽ دهﺋﺎڵێﻨێ ،ھەر ﺑە ﺳەرﭘﯚﺷەﮐەی ﺧﯚی دەﯾﺨﻨﮑێﻨێ ,ﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت )ژن( ﻧﺮﺧﯽ ﮐەﻣﺘﺮە ﻟە ﭘﺎﭼە ﭘەڕۆﯾەک؟* ﺋەوە چ ﺗەﻟﯿﺴــﻢ و ﺟﺎدووێﮑە وا ﻟە ﭘﯿﺎوی ﮐﻮرد دەﮐﺎت ھێﻨﺪە ﺑە ﺳﻮوﮐﯽ ﻟە ﺋﺎﻓﺮەت ﺑڕواﻧێﺖ؟ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﭘڕوﭘﻮوچ و ﺑەﺳﺘﺎﻧەوەی ﺷــەرەف ﺑە ﻧﺎوﮔەڵەوە ،ﻗﺴەی ﻗــﯚڕە ،وڕێﻨەﯾــە ،ژن دەﮐﻮژن. ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن و ﭼﯽ و ﭼﯽ ...ﭼﺎرەﺳەری ھﯿﭻ ﭘﺮﺳێﮏ ﻧﺎﮐﺎت ،ھــەر ﻟە ﺑﻨەﭼەدا داﯾﮏ و ﺑﺎوک ﭘﯿﺮۆزﺗﺮﯾﻦ ﺋەرﮐﯿﺎن ﺋەوەﯾە، زارۆﮐەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە ﭘەروەرﯾﯽ ﺑﮑەن. ﺧێﺰاﻧﯽ ﮐﻮرد ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ڕووی ژﻣﺎرەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧەوە، ﺑﯿﺮی ﻧەﮐﺮدووەﺗەوە ﺋﺎﯾﺎ داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾﺎن ﭼەﻧﺪە ﺑﯚ ﺗێﺮﮐﺮدن و داﺑﯿﻨﮑﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ڕۆژاﻧــەی ﻣﻨﺪاڵەﮐﺎﻧﯿــﺎن ,ﺋﺎﯾﺎ ﮐﺎﺗــﯽ ﺑەﺗﺎڵﯿﺎن ﭼەﻧﺪە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺋﺎﮐﺎر و ﺋەدﮔﺎرﯾﯽ ﻣﻨﺪاڵەﮐﺎﻧﯿﺎن ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﺖ )داﯾﮏ و ﺑــﺎوک( ،ﻓێﺮﯾﺎن ﺑﮑەن و ﺑەﭘێﯽ
ﺗﻮاﻧــﺎی ﻣێﺸــﮑﯽ ﻣﻨﺪاڵەﮐــە، زاﻧﯿــﺎری ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸــﻦ .وەﻟێ داﯾﺒﺎﺑــﯽ ﮐــﻮرد ،ھــەر ﻣﻨﺪاڵ دەﺧﺎﺗەوە و دەڵــێ” :ﺧﻮا ڕزﻗﯽ دەدات!“ ﮐێﺸــە ﻧﯿﯿە ﺧﻮا ڕزﻗﯽ دەدات ،ﺑەم ﺧــﻮا ﺗەرﺑﯿﯿەﺗﯽ ﻧــﺎدات ،ﺧــﻮا ﻧﺎڵێﺖ ﺑــڕۆ )(١٠ ﻣﻨﺪاڵ ﺑێﻨــە دﻧﯿﺎ و ﺗﯚ ﺧەرﯾﮑﯽ ﺋﯿﺸﻮﮐﺎرﺑە و ﻣﻦ ﺑﯚت ﭘەروەرﯾﻦ دەﮐــەم! ﻣﺎﺧﯚﯾﯿﮑﺮدﻧــﯽ دوو ﻣﻨﺪاڵ ﭼێﺘﺮە ﻟــە ژﻣﺎرەﯾەک ﮐە ﺑەھﯿــﭻ ڕاﻧەﮔەی .ﺳــەرەﻧﺠﺎم ﺑەھــﯚی وەﺧﺎوەﻧﮑﺮدﻧێﮑــﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ﮐﭽە ھەرزەﮐەی ھەڵەﯾــەک دەﮐﺎت ،ﯾــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯽ ﻟــێ دەﺑﯿﻨﺮێ ،ﺧﭗ دەﯾﮑﻮژێ. ﺋەم داﯾﮏ و ﺑﺎوﮐﺎﻧــە وﯾﮋداﻧﯿﺎن ﺋﺎﺳﻮودە ﻧﺎﮐەن ﺑڵێﻦ” :ﺋﺎﺧﺮ ﺋێﻤە ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻮوﯾﻦ ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋەم ﮐﯿﮋەﻣﺎن ﯾﺎن ﺧﻮﺷﮑەﻣﺎن ﺑە ﭼەﺷﻨێﮑﯽ ﻧﺎژﯾﺎرﯾﯽ ،ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و ﺷــﻮوﮐﺮدن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﮐﺎن ﺣﺎڵﯽ ﺑێﺖ ،ﺷەوێﮏ داﻧەﻧﯿﺸﺘﯿﻦ ﻟەﮔەڵــﯽ ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧــێ دوو ﭘﺮﺳﯿﺎرﻣﺎن ﺑە ﺋﺎزادﯾﯽ ﻟێ ﺑﮑﺎت، ڕێﮕــەی ڕاﺳــﺘﯽ ﭘێ ﭘێﺸــﺎن ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﺑەرﭼﺎوی ڕۆﺷــﻦ ﺑێ
چ ﭘﯿﺎوێــﮏ ھەڵﺒﮋێﺮی ﺑﯚ ﺑﺎوﮐﯽ ﻣﻨﺪاڵەﮐﺎﻧــﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﯽ!“ ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﮐﭻ و ﺧﯿﺸﮑێ ﺧﯚ ﺑەزۆر ﺑەﺷﻮو دەدەن ،ﺷﻮﮐﺮ )ژن ﺑە ژن و ﺑﻨﭙﺸــﮏ و ﺗﺎد ...ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺳﺘەﻣﮑﺮدن ﻟە ژێﺮ ﭼەﺗﺮی ھەر ﻧﺎوێــﮏ ﺑێﺖ( ،ﮐــەم ﺑﻮوەﺗەوە و ﺧەرﯾﮑە ﻟەﻧﺎو دەﭼێﺖ. ﺑــﺎوک ھەﯾە ﻧﺎزاﻧــێ ﮐﭽەﮐەی ﻟەﭘێﻨــﺎو چ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﺎﯾەک ﺑــەﮐﺎر دێﻨێ و دەﮐﻮژێ ،ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەﯾە ﻧﺎﺑێ ﮐﭽەﮐەی ﯾەک وﺷــەش ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﻧێﺮێﮏ ﺑﺪوێ ،ﺑﭭەﯾە ،ﺋەﮔەر ﻋﯿﺒﺪار ﺑــﻮو؟ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺧﯚی ﻟەﮔــەڵ ژن و ﮐﭽــﯽ ھەﻣــﻮو ﺧەڵﻘﯽ ﻗﺴە ﺑﮑﺎت ،ﻟێ ﺑﯚ ژن و ﮐﭻ و ﺧﻮﺷﮑﯽ ﺧﯚی ،ﯾەﺳﺎﻏە. ﻟــە ﺑەرێﮑﯽ ﺗــﺮ ،ﺋــەو ھەﻣﻮو ڕێﮑﺨﺮاواﻧەی )دەﺳــﺘەی ﺑﺎی ﺧﺎﻧﻤــﺎن و داﮐﯚﮐﯿﮑــﺮدن ﻟــە ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧــﯽ ژﻧــﺎن و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن و ﺗــﺎد (...ﮔﺸــﺘﯿﺎن ﺧەرﯾﮑــﯽ ﭘــﺎرە ﭘەﯾﺪاﮐﺮدﻧﻦ، ﺧەرﯾﮑﯽ ﺟﻮوﯾﻨەوەی دروﺷﻤﯽ ﺑﺎﻗﻮﺑﺮﯾﻘﻦ ،ﻟە ﻣﺎوەی ڕاﺑﺮدوودا ﺑــﯚ ﮐﯚﻣەڵﮕــەی ﮐﻮردﯾــﯽ، ﮐەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺳــﻮودﯾﺎن ھەﺑﻮوە. ھەژار ﮔﻮﺗەﻧﯽ” :دروﺷﻤﯽ ھﯿﭻ
ﮐﺎوێﮋ دەﮐەن ،ﺳــەری ﺧەڵﮑﯽ ﭘێ ﮔێﮋ دەﮐــەن“ .دواﺟﺎر ،ﮐە ﺋﺎﻓﺮەﺗێﮏ دەﮐــﻮژرێ ،زۆرﺑەﯾﺎن ﺑــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﮐﯿــﺶ دەﻧﮓ ھەڵﻨﺎﺑــڕن ،ﻣﯿﻨﺎﮐﯽ ﮐﯿﺴــەڵ ﺳەرﯾﺎن دەﻧێﻮ ﻗﺎوﻏەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻧێﻦ ،ﺑەردﯾﺶ ﺑﺒﺎرێ ،ﺳەرﯾﺎن دەرﻧﺎھێﻨــﻦ ,ڕۆژاﻧــە ﭼﯿڕۆﮐﯽ ﺗﺮاژﯾﺪی دەژﻧەوﺗﯿﻦ ،ھﯿﭻ ﺟﯚر و ﺷێﻮەﯾەک ﻧەﻣﺎ ژﻧﯽ ﭘێ ﻧەﮐﻮژن ﻟــەم ھەرێﻤە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘە، ﺟﮕە ﻟەو ھەﻣﻮو دەﺳــﺘﺪرێﮋی و ھەڕەﺷــەﯾەی ،ﻟەﻻﯾــەن ﮐەﺳــﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﺋەم ھەرێﻤە ﺧﯚﺷﺘﭭﯿﯿە ،ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﮐﻮرد دەﮐــﺮێ .ھەر ﺑﯚ ﮔﺎڵﺘەش ڕێﮑﺨﺮاوێﮑﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ )ژﻧــﺎن ،ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ،ﺧﺎﻧﻤﺎن(ـــە ﮐﺎﻣەﯾە ﻧﺎزاﻧﻢ ،ﻧﺎﯾەﻧە دەﻧﮓ. ﻟــە ﭘﺎﯾﺎﻧﯿــﺪا ھﯿــﻮادارم ﭼﯿﺘﺮ ژﻧــﺎن و ﮐﭽﺎﻧﻤﺎن ﺋەو ﺳــﺘەﻣە ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧەﯾــﺎن ﻟــێ ﻧەﮐﺮێﺖ ،ﺑە ﻧﺎھــەق ﻧەﮐﻮژرێﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑﮕەڕێﺘــەوە ﻧێﻮ ﺧێﺰاﻧﯽ ﮐﻮرد. * ﺋەﻓﻼﺗــﻮون و ژن ،د.ﺋﯿﻤــﺎم ﻋەﺑﺪوﻟﻔەﺗــﺎح ﺋﯿﻤــﺎم ،و.ھﺎوار ﻣﺤەﻣەد ،ﯾەﮐــەم ﭼﺎپ )(٢٠١٣ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن-ھەوﻟێﺮ.
وﺗﺎر ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛــە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﻟە ھەر ﻟﯚﻛﺎڵێﻚ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺑەرھەم دێﻨێﺖ ﺗــﺎ ﻧﺎدڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻟە دۆﺧﯽ ﺑەردەواﻣــﺪا ﺑﮫێڵێﺘــەوە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯽ
ﻛە ﻟەژێﺮ ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﻣــەوەز و ﻧەﺗــەوه و ﺗﺎﯾەﻓــﻪ و دەوڵەﺗــە ﺑێ ﺷﻮﻧﺎﺳــەﻛﺎن ھەﯾەﺗــﯽ ﻛە ﻟــﻪ ﭘەﻧــﺎی ﺋەم ﺷﻮﻧﺎﺳە وﻧەدا ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووە ،ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯿە
ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1996ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن دا روو ﺑﻜەﯾﻨــە ھەﻧــﺪەران ،دوای ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻛــەم ،ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﻤﺎن ﻟــە ﻓﯿﻨﻼﻧﺪ ﺧــﯚی ﺑﯿﻨﯿﯿــەوە ،ﻟە دوای ﺗێﻜەڵﺒــﻮون ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋــەو وﺗــە، ﺗێﮕەﯾﺸﺘﯿﻦ ژﯾﺎن ﻟێﺮە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗــﺮە .ﺋــەوەی ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻢ ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ھەﻧــﺪەران ﺑەھێــﺰی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜە ﻛە دواﺟﺎر ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺑﺎزﻧەﯾەﻛە ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺖ و ﺑﺎوەڕ ﺑەﺧﯚﺑﻮون و ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﭼﺎﻻك دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻛە دەﻛﺮێــﺖ ﺋێﻤەی ﻛﻮردﯾﺶ ﺳﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ. ﻛﯚﻧﻔﯚﺷــﯿﯚس ،ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف و ﺑﯿﺮﻣەﻧــﺪی ﭼﯿﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺑڕﯾﻨﯽ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮێــﻚ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟــە ﺧﻮﯾﻨﺪﻧــەوەی ﭼەﻧﺪان ﻛﺘێﺐ. ﻛﯚﻧﻔﯚﺷﯿﯚس ﻛە دەق و ﺗێﻜﺴﺘە ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك دەﻗێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﭼﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔــەڵ دەﻛــﺮێ، ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەوەﯾە ﭘێﻤﺎن ﺑڵێﺖ: ﺋەزﻣــﻮون و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﻣــﺮۆڤ ﺋەﮔەر ﻟــە ﺧﻮﯾﻨﺪﻧــەوەی ﻛﺘێﺒەﻛﺎن ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋــەوا ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە .ﺋەﻓﻼﺗﯚﻧﯿﺶ ﻟە دەﻗێﻜﯿﺪا ﻧﯿﮕەراﻧﯽ دەردەﺑڕێ ﻟەوەی ﻛە ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن ﺣەﯾﻒ ﺑــە ﻧەزاﻧﯽ ژﯾــﺎن دەﮔﻮزەرێﻨــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو رۆژەی دەﻣــﺮن ﻟە ھەﻣﻮو
رۆژێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺎن ژﯾﺮﺗﺮن دەزاﻧﻦ ﺑﯚ؟ ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺗەﻣەﻧﯿﺎﻧﺪا زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋەزﻣﻮوﻧﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە. ﻛەواﺗە ﺋێﻤــە دەﺑێﺖ ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑە ﺋەزﻣﻮون و ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎك و دڵﺴﯚزاﻧﯽ ﻛﻮرد ھەﺑێﺖ و ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ. ھــﺎوﻛﺎت ﺋێﻤــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەو ﺋەزﻣﻮوﻧــەی ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛە ﺑەرھەﻣــﯽ ﺋەﻗڵــە و ﺋێﻤەﯾﺶ ﺑــەری ﻛەوﺗﻮوﯾــﻦ و ﻟەﻧﺎوﯾﺪا ژﯾﺎوﯾــﻦ ،ﺳــﻮود وەرﺑﮕﺮﯾﻦ و ﺧﺎڵە ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ رۆژﺋﺎوای دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و دواﺟﺎرﯾــﺶ ﺧﺰﻣەﺗــﯽ ﺋەو دەوڵەﺗﯽ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە رۆژێﻚ ھــەر دەﺑێــﺖ داﺑﻤەزرێــﺖ، ﺋەوﯾﺶ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾە. ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوی رۆژﺋﺎوا ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ھەﯾە ﻛە ﻣﻨﺪاڵ ﭘــەروەردە دەﻛﺎت و ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ھﻮﺷﯿﺎری ﻟێ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ، ﻣﻨﺪاڵ ﻟە دەﺳﺖ ﻧﺎﭼێ ﺋەﮔەر ﺑە ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﭘەروەردەی ﺑﺎش و ﺧێﺰاﻧﯿﺪا ﺑڕوات ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗەی ﻛــە ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوار دەﯾەوێــﺖ ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧــﯚی ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑﻜﺎت ﻛە ﺋەوﻛﺎت وزە و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺑە ﻓﯿڕۆ دەﭼﻦ .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﺧﯚی ﺗﻮاﻧــﺎی زۆرﺗﺮە ﻟە ﺑﺎواﻧﯽ و ﻟە ژﯾﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮدا ﭘێ
ﻧﻤﻮوﻧەی ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد ﻛە ﺟﮕە ﻟە داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺑەﺳەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەدا، ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺟﻮدا ﻛﺮدووەﺗەوە و ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓﯽ ھەﻣﻮو ﮔﺮووﭘە دروﺳــﺘﻜﺮاوەﻛﺎن ﺑەﻧﺎوی ﭘﺸﻜﺪاری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﺮدووە ﺋﺎﻣێﺮی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەوە ،وا ﺗێﺒﮕﺎت ﻛێﺸــەﻛە رەﮔﻮڕﯾﺸەی ﻟﯚﻛﺎڵﯽ ھەﯾە ،ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋەو ﻛﯚﻻﺟﻜﺮدﻧــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــە، ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟﯿﺒﯿﺎ و ﯾەﻣەن ھەﯾە و ﺳــەرﻗﺎڵ ﻛﺮاون ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ،ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪا ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺑﺎﺳــەﻛە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯿﺪا. ﻛﯚﻻﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑــﻪ زۆری ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮدا ﻛە ﺑــﺎزاڕ و زێﺪەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺷێﻮەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺎرە ﻟە ڕێﮕەی ﭘﻮڵێﻚ ﻛە ﺑەھﺎی ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿە ،ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﻛە ﺋەو دروﺷــﻤﺎﻧە ﺧﯚﯾــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑﺮەوداﻧە ﺑــە ﺟﻮداﺧﻮازی و ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾەﻓﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ.
ھەروەھــﺎ ﺧــﯚ ﺑەدوورﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو دەﺳــەﺗەی ﺑﻮوەﺗــە ﭘێﺸــەﻧﮕﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺋەم ﺟﯚرە ﺳــەرﻣﺎﯾەدارە ﺑێ داھﺎﺗە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾە ،وەك ﺋــەوەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ، ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﻟــە ڕادەﺑــەدەری دەوێﺖ ﺑﯚ ﻧﺎﺳﯿﻦ و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن و ﻗﺒﻮوڵﻜــﺮدن ،ﯾــﺎن ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﻟــە ڕێﮕــەی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﺟەﻣــﺎوەری ﻧﺎڕازﯾﯿەوە ،ﺋەوەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﻮزەرێﺖ ﺑەھەﻣﻮو رەھەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ،ﺋەو ﺑــە زۆر ﻛﯚﻻﺟﻜﺮدﻧە ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﻓەرھەﻧﮕﯿﯿەﯾە ﻛە ﻟــﻪ ﻟﯚﻛﺎڵﯿــﺪا ﻧەﺑێﺖ ﺟێﯽ ﻧﺎﺑێﺘەوە ﺑﭽێﺘە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزﺗﺮ و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ وەرﺑﮕﺮێﺖ، رەﻧﮕــە ﺋەﻣە ﺋەو ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷــەﯾە ﺑێﺖ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەزاﻧﺮاوە ﭼﯚن و ﻛەی و ﻟﻪ ﻛﻮێﻮە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ.
ﺟﯿﺎوازی ﺋێﺮە و ﺋەوێ ﺋێﻤــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑــەو ﺋەزﻣﻮوﻧەی ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛە ﺑەرھەﻣــﯽ ﺋەﻗڵە و ﺋێﻤەﯾﺶ ﺑەری ﻛەوﺗﻮوﯾﻦ و ﻟەﻧﺎوﯾﺪا ژﯾﺎوﯾﻦ ،ﺳــﻮود وەرﺑﮕﺮﯾﻦ و ﺧﺎڵە ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ رۆژﺋﺎوای دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺑەھێــﺰی ﭘەروەردەی رۆژﺋﺎواﯾــﯽ ﺋەوەﯾە ،ھەﻣﯿﺸــە رێﮕــەﻛﺎن وەك ﺧﯚی ﺑە ﻣﻨﺪاڵ دەﻧﺎﺳێﻨﻦ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻣﻨﺪاڵەﻛە دواﺟــﺎر ﺧــﯚی دەزاﻧــێ ﻛﺎم رێﮕە ھەڵەﯾە و ﻛﺎم راﺳﺘەڕێﯿە و ﺧﯚی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻛــﺮاوە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ،ﺋەﻣە ﺧﺎڵﯽ ﯾەﻛەم و ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮوە .ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ رۆژﺋﺎواﯾﯿﺪا رووﻧە ﻛــە دەﺑێ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺧێﺰان و ﻣﻨﺪاڵ زۆر راﺷــﻜﺎو و ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﻨﺪاڵەﻛە ھەﺳﺖ ﻧەﻛﺎت ﻟەﻧــﺎو ﺋــەو ﺧێﺰاﻧەی ﺧﯚﯾــﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وەك ﺧﯚی ﺑﮋی و ﻧﺎﭼــﺎر دەﺑێــﺖ درۆ ﺑــﻜﺎت. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎن دەرﯾﺎﻧﺨﺴــﺘﻮوە ﺋەﮔەر ﺋەم رێﮕەﯾــە ﻧەﮔﯿﺮێﺘە ﺑەر ،دواﺟﺎر ﺑە ﭼﺎرەﺳەری ﻛﺎﺗﯽ و ﺑەڕێﻜــﺮدن ﻻﯾەﻧﯽ دەرووﻧﯽ
ﻣﻨــﺪاڵ ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﺑەدوادا دێﺖ. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑﺎﺷﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ رۆژﺋﺎواﯾــﯽ ﺋەوەﯾــە ،ﻣﺮۆﭬێﻚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﭼــﺎﻻك دەﺑێﺖ، ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ﺋەﮔــەر ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾــﯽ ﻛﺎر ﻧــەﻛﺎت ،ﺋەوا ﺑێ ﻛﺎرﯾــﯽ ﭘێﻮە دﯾﺎرە ،ﺋەﻣەش رێﮕﺮە ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋﯿﺸــﻨەﻛەر و ﻣﺸەﺧﯚر ﻛە ﭘێﻢ واﯾە ﻛــە ﺑﻮارەﯾﺎن ﺋێﻤە دەﺑێﺖ زۆر ﺳــﻮودی ﻟــێ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛــە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە ﻟەﺑەرﭼﺎوﻣﺎﻧە و ھەوڵﺪاﻧﯽ ﻧﺎوێ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ،ﺑﮕﺮە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی دەوێ. ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺑﯚ ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد و رۆژھەﺗﯽ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ چ ﻣﺎﻧﺎﯾەك دەدەن؟ ﺋەﻣــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەﻣێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوەی ﻧﯿﯿە،
ﺑەو ﭘێﯿەی دۆﺧێــﻚ ھەﯾە ﻛە زۆر ﺟێﯽ ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧە ،ﺋەوﯾﺶ ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮی و ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ زۆرﯾﻨەی ﻛﻮردە ﻛە ھەﺳــﺖ دەﻛەن ﺑە رۆح ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺟەﺳــﺘە ﻟە وﺗــﯽ دووەﻣﻦ، ﺋەﻣەش ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﺎن دەﻛﺎت و ﺑەردەوام ھەﺳﺖ ﺑە دڵەڕاوﻛێ و ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮی دەﻛەن ،ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ زۆر ﺑﺎوە و رۆژ ﻧﯿﯿە ﻧەﯾﺒﯿﺴﺘﯽ، ﭼﻮﻧﻜە ﻛێﺸــەی دەرووﻧﯽ ﺑﯚ زۆرﯾﻨەی ﭘەﻧﺎﺑەرەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛــﺮدووە .ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺧﯚم ﭘێﻢ واﯾە ﭼﺎرەﺳەر ﺋەوەﯾە دەﺑێﺖ ھەر ﻛــەس ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات ﻟێﺮە دەژی ﯾﺎﺧﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن؟ ﺑڕﯾــﺎردان زۆر ﮔﺮﻧﮕــە ﺗــﯚ دەﺗەوێ ﻟێــﺮە /ﺋەوروﭘﺎ /ﺑﮋﯾﺖ، دەﺑێــﺖ ﺑڕۆﯾﻨە ﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەم و ھــەوڵ ﺑﺪەﯾــﻦ ﻓێــﺮ ﺑﯿﻦ و ﭘێــﺶ ﺑﻜەوﯾــﻦ و ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ و ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺧﯚﻣــﺎن ﻛە زۆر ﺑﻨەﻣﺎی ﺟﻮاﻧﯽ ھەﯾە ﺑﻨﺎﺳێﻨﯿﻦ و ﺑە ﻧەرﯾﺘــﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑﮋﯾﻦ، ﺑەم ﺋەﮔەر ﻧەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺗێﻜەڵ ﺑە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ رۆژﺋﺎوای ﺑﯿﻦ، ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە وﺗﯽ ﺧﯚت ﻣەﻛە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوەﻧﺪەی ﻣﻦ دەزاﻧــﻢ ﺋەوروﭘﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭘێﯿﺎن ﻧﺎﺧﯚﺷــە ﻛﻮرد ﯾﺎن ھەر ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە ژﯾﺎﻧﯽ وﺗﯽ ﺧــﯚی ﺑﻜﺎت. ﺋەﻣــﺎن وای دەﺑﯿﻨﻦ ﻛە ﻣﺮۆڤ ﭘﺸﻮودرێﮋە و ﺑﯿﺮی ﻓﺮاواﻧە ،ﺑﯚﯾە ﺣەز دەﻛەن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻜەن.
ﺋەو ﭘﯿﺎوەی داﮐﯚﮐﯿﯽ ﻟە ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ ژن ﮐﺮد ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ ﺋﺎﮔﺎدار دەﮐەﻣــەوە ﺋەم وﺗﺎرەم ﺑەرﮔﺮﯾﮑﺮدﻧێﮑــە ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ڕووﻧﺎﮐﺒﯿــﺮی ”ﻧەﻓﺮەﺗﻠێﮑﺮاو“، ﻧەﻓﯿﮑــﺮاو ،ﻣەرﯾــﻮان ھەڵەﺑﺠەﯾــﯽ ،ﻟــە ھەﻣﺎﻧﮑﺎﺗــﺪا داﮐﯚﮐﯿﮑﺮدﻧێﮑﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧەﯾە ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﭘﯿﺎوێﮏ ﮐە ژﻧﯽ ﺧﯚی ﻟەﺳەر ﻧﺎﻣﻮوس ﻧەﮐﻮﺷﺖ. ﺋەو ﭘﯿــﺎوە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرەی ﺑﺎﺳــﯽ دەﮐەم ،ﻧــﺎوی )ب .ا .ش(، وﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﻟە ژﻧەﮐەی ﺧﯚی ﺑﺒﻮورێﺖ ﺑﭽێﺖ ﺑﯿﮫێﻨێﺘەوە ﻻی ﺳــێ ﻣﻨﺪاڵە ﺑێ داﯾــﮏ و ﺑێ ﮐﻔﺘەﮐﺎﻧــﯽ ،ﮐەﭼﯽ ﺑەم ﺳەری ﺳﺎڵە ،ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧﻪی ﻣﺤەﺗﺘەی ھەوﻟێﺮ ”ﮐەوﺗﻮوە“ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﺑەوەی ﻟەﻧﺎو ﺗﺎرﯾﮑﯿﺪا ﭘﯿﺎوێﮑﯽ ﭘﺎرەداری ﭼەﮐﺪاری ﮐﻮﺷــﺘﻮوە ﻧﺎوی )ج .ا .ف( ،ﮐە ژﻧﯽ )ب .ا .ش( ﺋەو ﺷەوە ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺋــەودا ﺑﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ژﻧﯽ ﻣێﺮدەﮐەﯾەوە ﮔﻮﻟەی ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻣێﺮدی ژﻧە ﮐﺮدووە؛ ﺋەﻣەش ﮔﻮواﯾە ﺋەو ژﻧە ،واﺗە ژﻧﯽ )ب .ا .ش( ،ﻟەدەﺳﺖ ﻣێﺮدە ﺧﺮاﭘەﮐەی ﭘەﻧﺎی ﺑﺮدووهﺗە ﺑەر )ﺋەو ﺧﺰﻣە!( ﭼەﮐﺪار و ﭘﺎرەدارەی ﺑەﻧﺎوی )ج. ا .ف( ،ﭘﯿﺎوێﮑﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟەوێ ﺑﻮوە ،ھەرﮐﯽ ،ﺑەﻧﺎوی )ئ .ا .ل(. ﮐﻪﯾﺴــەﮐە ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟە دادﮔﺎﯾە و ﻣﻦ ﻟەﺑەر ھﯚی ﺗﻪﻧﺎھﯽ و وەک ﺋﯿﺤﺘﯿﺮاﻣێﮑﯽ زۆرم ﺑﯚ ھــەر ھەﻣﻮوﯾﺎن و ھﯿﭻ ﺗێﮑەڵ ﺑە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻋەﺷــﯿﺮەت و ﺣﻮﮐﻤﯽ دادﮔﺎ ﻧﺎﺑــﻢ ،ﺑﯚﯾە ﭘﯿﺘﯽ ﻧﺎوەﮐﺎﻧﯿﺎﻧﻢ ﮔﯚڕﯾــﻮە .ﺑەم دەڵێﻦ ”ﭘﯿــﺎوە ﮐﻮژراوەﮐە“ ﮐە ﺋەوﯾﺶ ھەر ﻟەﺳــەر ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ژﻧــﯽ )ب .ا .ش ( .ﮐﻮژراوە ﻟەﮔەڵ ﭘﯿــﺎوە دووەﻣەﮐە ﺑەﻧﺎوی )ئ .ا .ل( ﻓﻪﺳــﺒﻮوﮐێﮑﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﭘێﮑەوە ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی )ئ .ا .ل – ج .ا .ف( ،ﮐە ژﻧەﮐە ﻟەﺳەر ﻓﻪﺳــﺒﻮوﮐەﮐە ،ﺑە ﻗﯿﻨﺎﻋﯽ ﺋﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚی ﺷــﺎردووهﺗەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧەﺑﯿﻨﺮێ ﮐێﯿە ”ﺋەو ﺳەرﺑﺎزە وﻧە!“. ﺋﻨﺠﺎ ﭘەﯾﺎﻣەﮐەم ﺋەﻣەﯾە :ﺑﯚ ﺧەڵﮑﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ و ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮐﺎک ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺑﯚ ھێﺮۆﺧﺎﻧﻤﯽ ”ﺑەڕێﺰ“! ﺑﯚ ھەﻣﻮو ڕۆﺷــﺒﯿﺮاﻧﯽ ﺋﺎزﯾﺰ و ﻓێﻤﯿﻨﯿﺴــﺘە ژن و ﭘﯿﺎوەﮐﺎن ﺋەواﻧەی ) (18ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮە ﺑﺎﺳﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﺋﺎﻓﺮەت، ﻣﺎﻓﯽ ژن دەﮐەن ،ڕێﮑﺨﺮاوەﮐﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی دژی ژﻧﮑﻮﺷــﺘﻦ وەﺳــﺘﺎﻧەوە و ﺋەﻣﺮۆش دەﯾﺎﻧﺒﯿﻨﯿﻦ داﮐﯚﮐﯽ ﻟە ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ ژن ﻟەﺳەر ﻧﺎﻣﻮوس ﯾﺎن ﺑەﻧﺎوی ﻧﺎﻣﻮوس دەﮐﻮژرێﻦ –ﮐە ﺑێﮕﻮﻣﺎن زۆر ﺑەﺗﻮﻧﺪی داﺧﻮازﯾﻤە ﻟەو ﺳــەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺣﮑﻮوﻣەﺗەی ﮐە ﺧﯚﯾﺸﯽ داﻧﯽ ﭘێﺪاﻧﺎ” :ﮔەﻧﺪەڵ!“؛ ﺋەﮔەر ﻟە 1ی 3ی ﺳــﺎڵﯽ 2017ﺑەﻣﻼوە ڕاﻧەوەﺳﺘێﻨﺪرێﺖ ڕادﯾﮑﺎﻧە ﺋەم ژﻧﮑﻮﺷﺘﻨە. ﺑە ھەﻣﻮو ﺋەو داﻋﯿە و ﻣﺎﻋﯿە و ﭼﺎﻻﮐﻮان و درۆزﻧﺎﻧەی دەزﮔﺎ و ڕێﮑﺨﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯿەت و ﺧﺎوەن ﺑەرﻧﺎﻣەﮐﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ و ڕوواﻧﮕە و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن-ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳەرﮔﺮدەی ھەﻣﻮوﯾــﺎن وەزﯾﺮی ﭘەروەردە و ﺳەرۆﮐﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎن و ھێــڕۆ ﺧــﺎن ،ﮐە ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن دراوەﺗە دەﺳــﺖ ﭘﯿﺎوەﮐﺎﻧــﯽ وەﻟــﯽ ﺋەﻣــﺮ ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺧﺰﻣﯿــﺎن ﻣەﻧﮫەج و ﻧﺎوەڕۆﮐــﯽ داھﺎﺗﻮوی ﺑەرﻧﺎﻣەﮐﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ داڕێﮋ ،ﺑــﯚ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑەڕاﺳــﺖ دێــﻢ دەﺳەﻟﻤێﻨﻢ ﭼﯚن ژﻧﺴﻮوﺗﺎﻧﺪن )ﺑەک ژﻧﮑﻮﺷﺘﻦ :ﻟە ﺣەق زۆر ﺣەﻗﺘــﺮە!( .ﺑﯚ ﺑەڕێﺰ و دڵﺴــﯚزی ژن ﺋێﭭﺎر ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯿﺶ ﮐە وەک ﺑﯿﻨﯿﺘﺎن ﺧﯚﯾﺸﯽ ھەڕەﺷەی ﮐﻮﺷﺘﻨﯿﺎن ﻟێ ﮐﺮدووە ﺑەم ﺳەری ﺳﺎڵﯽ ﺗﺎزەﯾە. داﺧﻮازﯾﻢ ﺋەوەﯾە ﻣەرﯾﻮان ھەڵەﺑﺠەﯾﯽ ﮐە ﻟەﺳــەر ﺋێﻮە 18 ﺳﺎڵە ﻧەﻓﯿﺘﺎن ﮐﺮدووهﺗە ﺟەزﯾﺮەﯾەک؛ ﺑەم ﺳەری ﺳﺎڵە ﺑﺎﻧﮕﯽ ﺑﮑەن و ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑﮑەﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﮐﯚﻣەڵﮕە! ﺋەو وەک ﺳﭙﯿﻨﻮوزا ﻟەﺳــەر داﮐﯚﮐﯿﮑﺮدن ﻟە ژن دەرﮐــﺮا و ﻧەﻓﺮەﺗﯽ ﻟێ ﮐﺮاوە. داواﺗﺎن ﻟێﺪەﮐەم ﮐە 18ﺳﺎڵە ﺳﺰاﺗﺎن داوە ﺋﺎزادی ﺑﮑەن ﯾﺎن دادﮔﺎﯾﯿەﮐﯽ ﺣەق! ﺋەدی ﺋەﻣەش ھەر ژﻧﮑﻮﺷــﺘﻦ ﻧﯿە ژﻧێﮏ ﺑێﺖ وﯾﮋداﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ؟ ﯾﺎن ژﻧێﮏ واﻟێﭙﮑەن ﻧﺎﭼﺎر وﯾﮋداﻧﯽ ﺧﯚی ،ﻟەﻣە ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺑﻔﺮۆﺷێﺖ و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑەﻣﯿﺎن ﭘەی ﻧەﺑﺎ ﺑەوﯾﺎن ﺑﺒﺎ ﭘەی ﺑێ ،ﻟە ﺗﯿﭭﯿﻪﮐﺎن ڕﯾﺴﻮای ﺑﮑەن ﺑﯚ ﮔەل ،ﻟەوێﺶ ﺑﺰووﺗﻨەوەﮐەی ﯾﺎن ﺧﯚ ﻓەرق ﻧﺎﮐﺎ ﺣﺰﺑەﮐەی، ﮐە ﺋەم ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ﻟێ ﻧەﮐﺮدووە ﯾﺎن ﺋەوﯾﺎن ھێﺸــﺘﺎ ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ﻟێ ﻧەﮐﺮدووە ھەوڵ ﻧﺎدا ﺑﯿﺸــﯿﭙﺎرێﺰن ﻧەﮐﻮژرێﺖ و ھەﺳﺖ دەﮐﺎت ﺳﺎﻧێﮑﯽ زۆرە ﮐﻮژراوە ،ﺑەم ﻧەﻣﺮدووە. ﺋێﺴــﺘﺎ دەزاﻧﻢ ﭼەﻧﺪ راﺳــﺖ ﺑﻮوم ﮐە دەﻣﮕــﯚ :ھەزار ژﻧﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﺨﻮاز و داﯾﮑﯽ ﻓێﻤﯿﻨﺴﺖ ﻣەﮔﯚڕﻧەوە ﺑە ﯾەک ﮐﻔﺘە، ﺑﯚ ﮐﻮڕە ﺑێ داﯾﮑەﮐەﺗﺎن!
ھــــەزار ژﻧــﯽ ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯿﺨﻮاز و داﯾﮑﯽ ﻓێﻤﯿﻨﺴﺖ ﻣەﮔﯚڕﻧەوە ﺑە ﯾەک ﮐﻔﺘە ،ﺑﯚ ﮐﻮڕە ﺑێ داﯾﮑەﮐەﺗﺎن!
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻛﯚﻻﺟﻜﺮدﻧــﯽ ﺑــﻪ زۆری ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮدا ﻛە ﺑﺎزاڕ و زێﺪەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺷێﻮەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺎرە ﻟە ڕێﮕەی ﭘﻮڵێﻚ ﻛە ﺑەھﺎی ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿە ،ﻟەژێﺮ ﻧــﺎوی ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ ﻛە ﺋەو دروﺷــﻤﺎﻧە ﺧﯚﯾﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑﺮەوداﻧە ﺑە ﺟﻮداﺧﻮازی
ﻟە ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ وێﻨە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻟﻪ ﻧێﻮ ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿەك ﻛــە ﺧــﯚی ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ، ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ھەروەھــﺎ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻛــە دوورە ﻟە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﯚی. ﺳــەرەﺗﺎ ﻟە ﺑﻨﻜــە ﻣﺎدﯾﯿەﻛەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و دواﺗﺮ دەﭼێﺘــە ﻧــﺎو ﻧەﺳــﯿﺠﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳــەر ﺟﯿــﺎوازی و ﭘەرﺗەوازەﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺸــﺘێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑێ ﻛێﺸــەدا و ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺑﯚ ﻓەوزاﯾەك ﺑەﻧﺎوی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺋــﺎزادی و رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن، دواﺟﺎرﯾﺶ ﺳــەرﻗﺎڵﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺗــﺎ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑﻦ ،دەﺑێ ﺑﺎﺟﯽ ﺋــەو ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــە ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿە ﺑﺪەﻧەوە ﻛــە ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﮔەرەﻛﯿەﺗﯽ. ﻧﻤﻮوﻧــەی ﻧەﺗــەوەی ﻛﻮرد ﻛە ﺟﮕە ﻟە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼەدا ،ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺟﻮدا ﻛﺮدووەﺗەوە و ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓﯽ ھەﻣــﻮو ﮔﺮووﭘە دروﺳــﺘﻜﺮاوەﻛﺎن ﺑەﻧــﺎوی ﭘﺸــﻜﺪاری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﺮدووە ،ھەڵﺒەت ﺋەﻣە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ وێﻨــەی وەھﻤﯿﯿە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﻚ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە ڕێﮕەی
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺋــەو رەﺧﻨەﯾــەی ﻟەﺑــﺎرەی ﺧێﺮاﯾــﯽ ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەوەﯾە ﻛــە ﻟە ھەر ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯿﺪا ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛــﻮرت ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯽ وەك ﺧەوﻧێــﻚ ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺧەڵــﻚ دەدات و دواﺗــﺮ ﻟەﭘێﻨــﺎو ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛە ﻟێﯽ دەﺳــێﻨێﺘەوە ،ﺋەﮔــەر ﻟــە راﺑﺮدوودا ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻟەﺳەر ﻗﺎزاﻧــﺞ ژﯾــﺎوە و ﺑــەردەوام ﺑﯚ ﺧﯚﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــەوەی ﺧﯚی، ھێــﺰە ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ داﮔﯿــﺮ ﻛﺮدووە ،ﺋێﺴﺘە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ھێﺰی ﻟﯚﻛﺎڵﯽ ﻟە ﺷێﻮەی ﺧﯚی
ﻛﺎﺗــﯽ ﺑــﯚ ﺑﺪۆزێﺘــەوە و وەك ﻛﺎﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﯾەﺧــﺪار ﺑﯿﻔﺮۆﺷــێﺘەوە ﺑــە ﻛﺎﯾــەی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺑەو ﺧەڵﻜﺎﻧەﯾﺶ ﻛە ﭼﺎوەڕێﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺋــەم ﺳﯿﺴــﺘﻤەوە ،ﻛێﺸــەی ﻛﻮرد و ﻣــەزەو و ﺗﺎﯾەﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی وەك ﺣﻮوﺳــﯽ و ﻟﯿﺒﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﮔﺮێــﺪراوی ﻛێﺸــەی ﻧەوت و ﺑﺎزاڕ و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻛﺮاون ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺳــەﻟﻤێﻨەرە ﻛە ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت؟. ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟەم ﺳەرﻣﺎﯾەدارەی
ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﻟﯚﻛﺎڵﯽ
17
ھﻮﻧەری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺷﻮێﻨﯽ ھەﺳﺘﯿﺎرﯾﺎن ﺗﺎﺗﯚ دەﻛەن
ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﺗﯚ و ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺟﻤەﯾﺎن دێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﭼەﻧﺪان ﺳەﻧﺘەر و ﻧﺎوەﻧﺪی ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺗﯚن و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛﭽﺎن و ﻛﻮڕان ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺗﯚی ﺟﯚراوﺟﯚر، روو ﻟــەو ﺳــەﻧﺘەراﻧە دەﻛــەن، ﺋێﺴــﺘە ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳــەر ﺗﺎﺗﯚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەڵﻜﺸﺎوە و ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯿﺶ ھﯚﺷــﺪاری ﻟە زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەدەن. ﻧەﺳــﺮﯾﻦ ﯾــﺎوەری ﺗەﻣــەن 23 ﺳــﺎڵ و ﺧەڵﻜــﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەو ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﺗﯚﯾە ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێــﺮ و ﺑــﺎس ﻟە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﮔەﻧﺠــﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺗﯚ ﻟەﺳەر ﺟەﺳﺘەﯾﺎن دەﻛﺎت. ﯾــﺎوەری ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺗﯚ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜە،
ﮔەﻧﺠﺎن ﺑﯚ ﺟﻮاﻧﻜﺎری و ﺑەﺧﺸﯿﻨﯽ ﭼێﮋێﻚ ﺗﺎﺗﯚ دەﻛەن“. ﯾﺎوەری ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻧەﺧﺸەﺳﺎزی ﺳەر ﺟەﺳﺘە ﻛﺎﺗﯽ دەوێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻟــە ڕۆژێﻜﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗﺎﺗﯚ ﺑﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﻮار ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﻛەس ﺑﻜەن و ﻧﺮﺧﯽ ھەر ﺗﺎﺗﯚﯾەك ﻟە ﻧێﻮان 100ﺗﺎ 300دۆﻻر دەﺑێﺖ. ﺋەو دەڵێ” ،ﻛــەم ﻛەس ھەﯾە ﻟە ﺗﺎﺗﯚﻛــﺮدن ﭘەﺷــﯿﻤﺎن ﺑﺒێﺘەوە، ﺑــەم ھەﻧﺪێﻚ ﻟەواﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﺗﺎﺗﯚﯾەﻛﯿــﺎن ﻛــﺮدووە ،دووﺑﺎرە دێﻨــەوە ﺑــﯚ ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺟــﯚر و ﻧەﺧﺸــەی ﺗﺎﺗﯚﻛەﯾﺎن ،ﺋێﻤەش ﺑە ﻣەرھەم و ﻣﺎدەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺗﺎﺗﯚ ﻛﯚﻧەﻛە ﺑﺰر دەﻛەﯾﻦ“. ﻛﭽــﺎن و ﻛــﻮڕان ھﺎوﺷــێﻮەی ﯾەﻛﺘﺮ روو ﻟە ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﺗﯚ دەﻛەن ،ھەرﯾەك ﻟەوان ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺟەﺳــﺘەی ﺗﺎﺗﯚ دەﻛﺎت ،ﭘﺸــﺖ ﯾﺎن ﺳــﻨﮓ ﯾــﺎن ﻗﯚڵ و ﺑﺎﺳــﻚ ﯾﺎن ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻨﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎر
ﻟــەﻻی ﻛﭽــەﻛﺎن وەك ﺧﺎوەن ﺳــەﻧﺘەرەﻛەی ﺗﺎﺗﯚ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت. ﺋــەو دەڵــێ” ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ژﻧﺎن ﺷــﻮێﻨﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎرﯾﺎن ﺗﺎﺗــﯚ دەﻛەن ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋــﺎرەزووی ھﺎوﺳەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺠﻮوڵێﻨﻦ“. ھێﺮۆ ﻋﯿﺰەدﯾﻦ ﻛﭽێﻜﯽ ﺗەﻣەن 21 ﺳﺎڵە و ﻟە ﺳــەﻧﺘەرەﻛەی ﯾﺎوەری ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗﺎﺗﯚﯾە ،ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗﺎﺗــﯚ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺟﻮاﻧە و ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺋﺎﻓﺮەت“، ﺋەو ﻛە دەﺳــﺖ و ﻣﻠﯽ ﺑە دوو ﺗﺎﺗﯚ ﻧەﺧﺸﺎﻧﺪووە ،دەڵێ” ،ﺗﺎﺗﯚ ﭼێﮋ ﺑە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺶ دەﺑەﺧﺸێﺖ“. ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﻟە ﺳــەﻧﺘەرەﻛەدا ﺗﺎﺗﯚی ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ ،دەڵێ ”ﻟەﺳەر ﺧﻮاﺳﺘﯽ دەﺳــﺘﮕﯿﺮاﻧەﻛەم ﺗﺎﺗﯚ دروﺳــﺖ دەﻛــەم و ﺋــەوەش ﭼێــﮋی ﭘێ دەﺑەﺧﺸــێﺖ ،ﺋەو ﺑەﻻﯾەوە ﺟﻮاﻧە و ﻣﻨﯿﺶ دڵﻢ ﭘێﯽ ﺧﯚش دەﺑێﺖ“. ﻛﭽەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ﺳەﻧﺘەراﻧە ﺗﺎﺗﯚ ﻟەﺳــەر ﺟەﺳــﺘەﯾﺎن دەﻛەن ﻛە ﺧﺎوەﻧەﻛەی ژﻧە و ﻛەﻣﺘﺮ روو ﻟەو ﺳــەﻧﺘەراﻧە دەﻛەن ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﭘﯿﺎواﻧەوە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﺖ. ﺗﻮاﻧﺎ ﻋەﻟﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳەﻧﺘەری ﺗﺎﺗﯚ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،زﯾﺎﺗﺮ ﻛﻮڕان روو ﻟــەﻻی ﺋێﻤە دەﻛەن، رۆژاﻧە ﺗﺎﺗﯚ ﺑﯚ ﭘێﻨﺞ ﺗﺎ ﺣەوت ﻛەس دەﻛەﯾﻦ .ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎرﯾﺶ ﻛﭽﺎن ﺳــەرداﻧﻤﺎن دەﻛەن ،ﺑەم ﺋەوان زﯾﺎﺗﺮ ﺣەزﯾﺎن ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﺳﺘێﺮە و ﻧەﺧﺸﯽ ﻧﺎﺳﻚ ھەﯾە“. ﺋەو ﻟەﺑﺎرەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎﻧەوە
دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﻣﯚڵەﺗﻤﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە“. ”زۆرﺟﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎﺗﯚﻛﺮدن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﻛﺎر دێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﻧﺎو ﻛﭽــﺎن و ﻛﻮڕاﻧﯿﺶ زۆرﺟﺎر ﺑــﯚ ﺟﯚرێﻚ ﻟــە ﺧﯚدەرﺧﺴــﺘﻦ و ﺧﯚﻧﯿﺸــﺎﻧﺪان ﺑــەﻛﺎر دێــﺖ، ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺟﯿﺎواز دەرﻛەوﺗﻦ ﻟەﻧــﺎو ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮدا“ ،ﻟەﺗﯿﻒ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ وای ﮔﻮت. د .ﺋﺎزاد ﻣەﻧﺘﻚ ﭘﺴــﭙﯚڕی ھەﻧﺎو و دڵ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، دەزﮔــەی ﺧــﯚراك و دەرﻣﺎﻧــﯽ
ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ﺟﯚر رەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﺗﺎﺗﯚ ﺗﺎﻗــﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ دەرەﻛﯽ و ﺳــەر ﭘێﺴﺖ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺋەو دەڵێ” ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺋەو ﻛێﺸە و ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗﺎﺗﯚﻛــﺮدن دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ، ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻦ ﻟە :ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﭘێﺴــﺖ و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﮔﺮێ، ﺗﻮوﺷــﺒﻮون و ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە ﮔﻮازراوەﻛﺎن وەك ﺋﺎﯾﺪز و ھەوﻛﺮدﻧﯽ ﭬﺎﯾﺮۆﺳــﯽ ﺟﮕەر ﻟە ﺟــﯚری Bو ،Cھەروەھﺎ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺗﯿﺸﻜﯽ ﻟەرەﻟەری ﻣﻮﮔﻨﺎﺗﯿﺴــﯽ ،دەﺑێﺘە
ھﯚی ﺋەﺳــﺘﻮوری و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺷــﻮﯾﻨﯽ ﺗﺎﺗﯚﻛــە ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻣەرەﻛەﺑﯽ ﺗﺎﺗﯚ ﭼەﻧــﺪ ﻛﺎﻧﺰاﯾەك ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛەﯾــﺪا ھەﯾە و ﻟەﮔەل ﺋەو ﺷــەﭘﯚﻟە ﻣﻮﮔﻨﺎﺗﯿﺴــﯿﯿﺎﻧەی ﺗﯿﺸﻜەﻛە ﻛﺎرﻟێﻚ دەﻛەن“. ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺣﺎڵەﺗــە ھــەرە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارەﻛە ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە ﭬﺎﯾﺮۆﺳﯽ ﺟﮕەر ﺑێﺖ ﻛە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘﺰﯾﺸﻜە ﭘﺴﭙﯚڕە ،ﺑەرێــﮋەی % 25ی ﺗﻮوﺷــﺒﻮواﻧﯽ ﭬﺎﯾﺮۆﺳﯽ ﺟﮕــەر ،ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺑــﯚ درێﮋﺧﺎﯾەن دەﮔﯚڕێﺖ و ﺑەرێﮋەی % 20ی ھەڵﮕﺮاﻧﯽ ﭬﺎﯾﺮۆﺳــەﻛە ﺗﻮوﺷــﯽ ”ﺑە ﻣﯚﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺟﮕەر“ و
”ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﺟﮕەر“ دەﺑﻨەوە. ﻟــە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ 2013دا، وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﺗــﯚ و ﻛﻮﺗﺎن و ﻛەڵەﺷﺎخ دەرﻛﺮد ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳەر ﺳــەﻻﻣەﺗﯿﯽ ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﺑەم وەك دەردەﻛەوێﺖ ﺑڕﯾﺎرەﻛە وەك ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. زﯾــﺎد ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﯾﺎرﯾــﺪەدەری ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە ”ی دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە، ”ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣﺎن ﻣﯚڵەت ﺑــە ھﯿﭻ ﺳــەﻧﺘەرێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﺗﺎﺗــﯚ ﻧەدراوە ،ﺳــەﻧﺘەری ﺗﺎﺗــﯚ ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻧﯿﯿــە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەﻧﺘەری ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘێﺴﺖ ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﻦ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺳــەﻧﺘەری ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺗﺎﺗــﯚ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،دەﺑــێ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻟــە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن ﭘێ دراﺑێﺖ و ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘێﺴــﺖ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺑﻜﺎت ،ھەرﭼەﻧﺪ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑڕﯾﺎری ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯿــﺎن دراﺑــﻮو ،ﺑەم ﺑــﻮوە ھﯚی ﺧﺮاﭘــﯽ و ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑــێ ﻣﯚڵــەت و ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺷــﻮێﻨەﻛﺎن“ ،ﺋــەوەش وەك ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﺑﯚ ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺑڕﯾﺎری ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧەﻛە.
ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺳﻮﭘﺮاﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ رەوا ﺟەﻣﺎل ﻛﻠﯿﭙێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
ﻧﺎدﯾە ﺑﻦ
ﻧﺎدﯾە ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻛﻮرد ﻛە دەﻧﮕێﻜﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ھﻮﻧەری ﻛﻮردﯾﯿە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێﯽ 2017دا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮێﯿــە و وەك ﺧﯚی دەڵێ دەﯾﻜﺎت ﺑە ”ﺳﻮﭘﺮاﯾﺰ“. ﻧﺎدﯾــە ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮێﯿە ،ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮێــﯽ ھﻮﻧەرﯾﯿە و ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜــﻢ ھەﯾــە“ .ﻧﺎدﯾــە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿــە وردەﻛﺎرﯾــﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺪرﻛێﻨێﺖ و و دەڵێ” ،ﺣەز دەﻛەم ﺑﺒێﺘە ﺳﻮﭘﺮاﯾﺰ ﺑﯚ ﮔﻮێﮕﺮاﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوەﻧﺪە دەڵێﻢ ﻛە ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﺟﯿــﺎواز دەﺑﻦ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮم ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺟﯿﺎواز“. ”ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە“ ﻧﺎوی دوا ﺑەرھەﻣﯽ ﺑوﻛﺮاوەی ﻧﺎدﯾە ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺑﻮو، ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدن و ﻣﯿﻠــﯚدی و ھﯚﻧــﺮاوەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ﻻو وێــﺮان ﯾﻮو ﻛــە ﻛﺎری ﺋەرەﻧﺠﯽ و ﻣﯿﻜﺲ و ﻣﺎﺳــﺘﺮﯾﻨﮓ و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮدووە ،ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ﺑەزاراوەی ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرووە و ﻟە ﻛەﻧەدا ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە. وێﺮان ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت، ”ﺟﮕە ﻟــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ،دوو ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﻧﺎدﯾە ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛەﯾﻦ ،ﭼﯿﺮۆك و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﺑﺎس ﻟــە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺗﺎڵﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی دوو ﻛەس دەﻛﺎت“.
ڕەوا ﺟەﻣﺎل ﻛە ﺧﺎوەن ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﯿــە و دەﻧﮕێﻜﯽ ﺧێﺮا ﭘێﺸــﻮازی ﻟێﻜﺮاوی ﻛﻮردﯾﯿە ،ﻛﺎر ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑەﻧــﺎوی ”ﺋەﮔەر دوورم وا ﻣەزاﻧە“ دەﻛﺎت و ﺑەﻧﯿﺎزە ﺑەم زوواﻧە ﺑوی ﺑﻜﺎﺗەوە. رەوا ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ”ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە ﺋﺎوازی ﺑﻮرھــﺎن ﻣﻮﻓﺘﯽ زادە و ﺗێﻜﺴﺘﯽ ھێﻤﻦ ﻣﺤەﻣەد ﺳــﺎڵﺤە ﻛــە د ا ﺑە ﺷﻜﺮ دﻧﯽ ﻣﻮ ز ﯾﻜــﯽ ھەرﯾــەك ﻟــە
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺋەﻓﺸــﯿﻦ ﺷﻮﻛﺮی و ﻋەﻟﯽ ﺷەرﯾﻔﺰداﯾە ،ﻟە ﺳﺘﯚدﯾﯚی ﻣﯿﺘﺮۆﻧﯚم ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن داوە“. ”دەرھێﻨــﺎن و ﻛﻠﯿﭗ و وێﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ ،دەرھێﻨەری ﻻو ﺋﺎرام ﺳــەردار ﻟە ﺳــﺘﯚدﯾﯚی ﭬﯿﻨﯚ ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ و ﺷﺎزاد ﻣﺤەﻣەد وەك ﯾﺎرﯾﺪەدەری دەرھێﻨەر ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛﺎت ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــەواو ﺑﻮوە و ﺑەم زوواﻧە ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ دەﻛەﯾــﻦ و ﺑوی دەﻛەﯾﻨەوە“. رەوا ﺟەﻣﺎل وای ﮔﻮت و ھﯿﻮاﯾﺸﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ ﻟــە ڕووی ﺟﯚرێﺘﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﻛﻠﯿﭙەوە.
”ﺧﯚزﮔەم ﺑە ﻣﻦ“ی ﮔﺎﮔﻠﯽ ﺑو دەﺑێﺘەوە دوای ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪان ﺑەرھەﻣﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ،ﺳــەﯾﻮان ﮔﺎﮔﻠﯽ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺎت ﺑەﻧﺎوی ”ﺧﯚزﮔەم ﺑە ﻣﻦ“. ﻣﻮﺣﺴﯿﻦ دادﺳــﺘﺎن دەرھێﻨەری ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻧﻮێﯿە ﻛە ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮﺗﻦ و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ”ﺧﯚزﮔەم ﺑە ﻣﻦ“ ﻧــﺎوی ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺳــەﯾﻮان ﮔﺎﮔﻠﯿﯿــە .ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯿﯿە و ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەر ﻟەوێﺶ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺑەرھەﻣەﻛە ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﭘﺎﭘە و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻛﺎوان ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داوە ،ﻛﺎری ﻣﯿﻜﺲ و ﻣﺎﺳﺘﺮﯾﻨﮕﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋﺎزرﻣﯽ ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ،ھەرﭼﯽ ﻛﺎری ﻣەﯾﻚ ﺋﺎﭘە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ رۆﺳــﺘەﻣﯽ ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻛﻠﯿﭙﯽ ﻣﺎوە ،ﭼەﻧﺪ ﻛﭽە ﺋەﻛﺘەرێﻜﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑەﺷﺪارن ﻟە ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋەو ﺑەرھەﻣە و ﻛﺎری ﻧﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺗێﺪا دەﻛەن“.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺘــﺎن ﺑــﯚ ﻛــەی دەﮔەڕێﺘەوە؟ دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﻢ دەﮔەڕێﺘەوە ﺳــﺎڵﯽ 1994و ﺑﯚ
ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر زۆرﺑەی ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺋەم ﺳەردەﻣە ھەﯾە ﻟــە 400ﻻﭘەڕەﯾــە ،ھەروەھﺎ دوو ﻛﯚڕی ﺗﺎﯾﺒــەت و ﻛﯚڕێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﻢ ﺳﺎز ﻛﺮدووە. ﺋﺎﯾﺎ ﺷــﯿﻌﺮ ﻟەﺳەر داواﻛﺎری دەﻧﻮوﺳﯽ؟ ﺑەڵــێ ،داوای ﺷــﯿﻌﺮﯾﺎن ﻟێ ﻛــﺮدووم ﺑــﯚ ﮔﯚراﻧــﯽ ،ﺑﯚ
ھەڵﺴەﻧﮕێﻨﯿﻦ ،ﺑەم دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿــﻦ ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕﺪا ﺑﻮوە و ﺑــە ﻟﻮوﺗﻜەی داھێﻨﺎن و زﻣﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﺋەو ﺳەردەﻣە دادەﻧﺮێــﺖ ،ھەروەھــﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮی ﺋەو ﺳەردەﻣە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ
ھەڵﯚ ﭘﺸﺪەری:
ﻧﺎﻣەوێ ﻟە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا ﺧﯚم دووﺑﺎرە ﺑﻜەﻣەوە
وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ھەڵــﯚ ﭘﺸــﺪەری ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ دوورەﭘەرێــﺰ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻨﻮوﺳــە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەك ﻛﺘێﺒــﯽ ﺑوﻛﺮاوەی ﺑەﻧــﺎوی ”ﻧەوژﯾﻨــﯽ ﺋەوﯾــﻦ“ ھەﯾە ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋەم ﻛﺘێﺒە ﺷــﯿﻌﺮە ،ھەﺳــﺖ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻨﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﺋەم ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﻛﺮا .ﻟێﺮەدا وەك ”وﺷە“ ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن زاﻧﯽ ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧە ﺑەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯿــﺎن ﭘێ ﻧەدراوە .ﺑﯚﯾە ﻟێﺮەوە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛﯽ ﺋەدەﺑﯿﻤﺎن ﻟەﮔەڵﯽ ﺳﺎز دا. ﺋﺎﯾﺎ ﻧــەوەی دوای راﭘەڕﯾﻦ ھﯿــﭻ ﻧﻮێﻜﺎرێﻜﯿﯿﺎن ﻟــە ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﻛﺮدووە؟ ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟــەوە ﻧﺎﻛﺮێ ﻛــە دوای راﭘەڕﯾﻦ ﻛﯚﻣەڵــە دەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺎزە ﺳــەرﯾﺎن ھەڵــﺪا ،ھەرﯾەﻛە و ﻟە ﺑﻮارێﻜــەوە ﻟــە دﻧﯿــﺎی ﺋەدەﺑﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷﯿﻌﺮ ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ دەﻗەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮدووە ،وەﻟێ زۆرﯾﻨەی ﺋەم دەﻧﮕﺎﻧە ﺑەر ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﻧێﻮ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻧەﺗﻮاﻧﺪووەﺗەوە، ھەرﯾەﻛە و ﺑەﺟﯚرێﻚ ھەﺳــﺖ و ﻧەﺳﺘﯽ ﺧﯚی ﻧﻮوﺳﯿﻮەﺗەوە .ﺑﯚﯾە زۆرﯾﺎن ﭼەﺷــﻨﯽ ﺗﺮوﺳــﻜەﯾەك دەردەﻛــەون و دەﻛﻮژێﻨــەوە. ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ھﯿــﭻ ﺗﺎزەﮔەرﯾﯿەك ﻟە ﺋەدەﺑﯽ ﻛــﻮردی و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺷــﯿﻌﺮدا ﺑﻜەن .ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ھەﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺨەﻣە ﺋەو ﻻوە و ﻧﺮﺧﯿﺎن ﭘــێ ﻧەدەم .وەﻟێ
ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ زۆرﯾــﺶ ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ راﺑﺮدوو دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ،ﻛە ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺟێ ﭘەﻧﺠەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺋەدەﺑﺪا دﯾﺎری ﺑﻜەن .ﺳــەرەڕای ﺋەو ھەﻣﻮو ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەی رۆژﮔﺎر دەوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﮔﺮﻓﺘــﯽ ژﯾﺎن و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧەﺧﻮێﻨﺪەواری و ﺋەو رۆژﮔﺎرە ﺗﺎرﯾﻜەی ﻛە دوور ﺑﻮو ﻟــە زاﻧﺴــﺖ و ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎ و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ،ﻛەواﯾە ﺑــەو ﭘێﯿە ﺷﯿﻌﺮ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە دەرﻧﺎﻛەوێﺖ ﻛە ﺑەم ﭼەﺷﻨە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ .ﻣﻨﯿﺶ ھەر ﭼﯚﻧێﻚ ﺑێــﺖ دەﻧﮕێﻜﻢ ﻟەو دەﻧﮕﺎﻧــە و ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ درۆ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﻣﺪا ﺑﻜەم. دەﻛــﺮێ ﺑڵێﯿــﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻏەدر ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﻛــﺮاوە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﻏەدرﻛﺮدﻧــەش ﺑــە ﭼﯿﯿــەوە ﻣﻮﺗﻮرﺑە دەﻛﺮێ؟ ﺋﺎﯾﺎ رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﭼﺎﻛﺘﺮﯾﻦ ھﯚﻛﺎر ﻧﯿﯿە؟ راﺳــﺘﯽ ﺋەوە ﻧەك ﻏەدرﻛﺮدﻧە ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﻤە ﻏەدرﻣﺎن ﻟە ﺧﯚﺷﻤﺎن ﻛﺮدووە .ﭼﯚن ﺋﯿﻠﮫﺎﻣﯽ ﺷــﯿﻌﺮ ﻛﺎرێﻜﯽ رۆﺣﺎﻧﯿﯿە ،وەﻟێ ھەوڵﺪاﻧێﻜــﯽ رژدی دەوێ ﺑــﯚ دەرﺑﺮﯾﻨــﯽ ﺋەوەی ﻟــە ﻧﺎﺧﻤﺎن ﭘەﻧﮕﯽ ﺧﻮاردووەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ”ﻣﺮۆڤ ﺋﯿﻠﮫﺎم دروﺳــﺖ دەﻛﺎت، ﺋﯿﻠﮫﺎم ﻣﺮۆڤ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎت“ ﺋەو ﻏەدرﻛﺮدﻧەش ﭼەﻧﺪ ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوەﯾە ،ﻟەواﻧەﯾە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﻗــﻮوڵ ﻟــە ﮔﺸﺖ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺪﮔەﯾەﻛﯽ رۆﺷــﻦ ﭘڕ ﻟە ﻣﺎﻧﺎی
ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ .ﺋەﻣــە ﮔﺸــﺘﯿﺎن ﻏەدرﯾــﺎن ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﻛــﺮدووە. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻗەﺑﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ رەﺧﻨەش ﻟــە ﻣﻦ ،ﺗــﯚ ،ﺋــەو ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ھﯚﻛﺎرە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛێ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﺷﯿﻌﺮ ھەﯾە. رەﺧﻨەﺳــﺎزی ﻟەﺳــەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﺑەﻧــﺪە؟ ﺋﺎﯾﺎ رەﺧﻨەی ﻛﻮردی چ ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ھەﯾە ﻟە ﭼﺎو رەﺧﻨەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا؟ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ رەﺧﻨەﺳــﺎزی ﭼەﻧﺪ ﺗەوەرێﻜﻦ ﺑەر ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﻗﻮوڵ ،ﺋﺎﯾﺪﯾﺎ، داڕﺷــﺘﻦ ،ﺑﻨﯿــﺎت ،وردەﻛﺎری،
داھێﻨــﺎن ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻛەﺳــﯽ رەﺧﻨەﮔــﺮ دەﺑێــﺖ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﺑێﺖ و ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧەی ھەڵﮕﺮﺗﺒێ و ﺑە ﺳــەﻟﯿﻘەﯾەﻛﯽ ﺟﻮاﻧــەوە ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺧﺎڵــە ﻻواز و ﺑەھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ دەﻗەﻛــە ﻟەرووی رووﺧﺴــﺎر و ﻧﺎوەڕۆﻛــەوە ﺗێﻜﺴــﺘەﻛە ھەڵﺴــەﻧﮕێﻨێﺖ و ﻧﻮوﺳــەری دەﻗەﻛەش ﺑێ ھﯿﻮا ﻧەﻛﺎت ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ،ﺑەڵﻜﻮ زﯾﺎﺗﺮ ھﺎﻧﯽ ﺑﺪات ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻗﻮوڵﺘﺮ و ﺑەﮔﻮڕﺗﺮی ﺑﻜﺎت .وەﻟێ ﺑﯚ ﺑەﺷﯽ دووەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛەت، ﻣﻦ ﻻم واﯾە ﺑــﯚ ﺋەﻣە ﺧەوﻧێﻜە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
و ھەرﮔﯿــﺰ ﻧﺎﯾەﺗــە دی .ﭼــﯚن رەﺧﻨەﮔﺮاﻧــﯽ ﺋێﻤــەی ﻛﻮرد ﺑە ﭘەﻧﺠەی دەﺳــﺖ دەژﻣێﺮدرێﻦ و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﻧﻮوﺳەراﻧﯽ ﺋێﻤە رەﺧﻨە ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛەن ،ﻛە ﺋەﻣە ﺟێﮕەی داﺧــە .رەﺧﻨەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﺑەرزداﯾە و ﺧــﺎوەن داھێﻨﺎﻧێﻜﯽ ﮔەورەﯾە، وەك ھــەوای ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷــﻮوری ﮔﯚی زەوی ﻟێﻚ دوورن. ﺑﯚﭼﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا ﺑــێ دەﻧﮕــﯽ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ھەﮔﺒەی ﺷــﯿﻌﺮﯾﺘﺎن ﺑەﺗﺎڵ ﺑﻮوە ،چ ﺷﺘێﻚ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەم ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿەﯾە؟
زۆر راﺳــﺘە ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺑێ دەﻧﮕﻢ، ﺋەوەش ﺑﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﻣــﻦ ﻧﺎﻣەوێﺖ ﻟە ﻧێﻮ ﭘﺮۆﺳــەی ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا ﺧﯚم دووﺑﺎرە ﺑﻜەﻣەوە، ﺑﯚﯾــە دەڵێــﻢ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻢ ﻟەو ﻣﺎوەﯾە ﻛــەم ﺑﻮوە ،ﺋێﺴــﺘەش ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﯚﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻤﻢ؟ ﺷــﯿﻌﺮ و ﺧــەون ﭼﯚن ﻟێﻚ دەدەﯾﺘــەوە؟ ﺗــﺎچ ﺋەﻧﺪازەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﯾەك ھەﯾە؟ ﭘێﻢ واﯾە ھەرﮔﯿﺰ ”ﺧەون ،ﺧﯚزﮔە، ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە“ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷﯿﻌﺮێﻜﺪا ﻣﻮﺗﻮرﺑە ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر واﺑﻮو ﺋەوە ﭼەﻧﺪان ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺗەوەرەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﻟەو ﻧێﻮەﻧﺪەدا ﺑێﺒــەش دەﺑێــﺖ .ﻻﯾەﻧﯽ ﻓﻜﺮ و ﻣەﻋﺮﯾﻔــە ﺑەﺳــەر ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺗەوەرەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ زاڵ ﺑێﺖ و ﺧەوﻧــﯽ ھﻮﻧــەری ﻛﻮردﯾﺶ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑەرەوە ﺋﺎﺳﯚﯾەﻛﯽ روون ﮔﻮزەر دەﻛﺎت .وەﻟێ ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﻛﺸە ﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﺧەوﻧــەش ﺋەوە ﻛێﺸــەی ﻣــﺎدی و ﻣەﻋﻨەوﯾﺶ ھﯚﻛﺎرە ﺑــﯚ ﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺧەون و ﺧﯚزﮔﺎﻧە.
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ﺋﺎﯾــﺎ ﺋﺎﺳــﺘﯽ رۆﺷــﻨﻔﻜﺮی ﮔەﻧﺠــﺎن ﭼﯚن دەﺑﯿﻨــﯽ؟ ﺗﯚ وا ھەﺳﺖ ﻧﺎﻛەی ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺳەردەﻣە ﺧﻮێﻨەری رژدﯾﺶ ﺑێ ﺗﺎﻗەت دەﻛﺎت؟ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﺋﺎﺳﺘﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟەوﭘەڕی ﻻوازﯾﺪاﯾە ،ﭼﻮﻧﻜــە ھەر ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋێﻤــە ھەڵﮕــﺮی ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ رەﺧﻨەﮔﺮاﻧەﯾــﻦ ،ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ رووە ﺗﺎرﯾﻚ و ﻧﺎﺷﺎزەﻛﺎن ﺑﺨەﯾﻨە روو ،ﻛەواﺑــێ ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧﺪێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﻤﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﻛﺎری ﺗﺎزەﮔەری و ﮔﯚراﻧﻜﺎرﯾﯿەك ﻟەﻧێﻮ دﻧﯿﺎی ﺋــەدەب و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﺪا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ .ﺳــەرەڕای ﺋەوە ﻛــە زۆری ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺶ وا دەﻛﺎت ﺧﻮێﻨەر ﺑێ ﺗﺎﻗەت ﺑﺒێﺖ. ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﺷﺎرەزاﯾﯿﯿەك ﻟــەم ﺑوﻛﺮاواﻧــە ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﻧﺎﻛەن ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺑەو ﺋﺎﺳﺘە ﻧﺰﻣەﺷەوە دێﻨە ﻧێﻮ ﺑﻮاری ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻣﻦ وای دەﺑﯿﻨﻢ ﻧﻮوﺳەری ﺋەﻣڕۆ ﺑەر ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧﺪێﻜــﯽ ﻗﻮوڵﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔﯽ ﻧﯿﯿە.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل ﺷــﺎدان ﻋەﻟﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﺷــێﻮەﻛﺎر ﻛە ﻧﺎﺳﺮاوە ﺑە )ﺷﺎدە( .ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی ﺳــﺎڵﯽ 1979ی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﺋەو ﻟە دوو ﺑــﻮاری ﮔﺮﻧﮓ ﺧﺰﻣەت ﺑە ھﻮﻧــەری ﻛــﻮردی دەﻛﺎت وەك ﺷــﯿﻌﺮ و ﺷــێﻮەﻛﺎری.
ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾــەی ”وﺷــە“دا رووﺑەڕووی ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳﯿﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە.
ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ھﺎﺗﻤە ﻧــﺎو دﻧﯿﺎی ﺷــﯿﻌﺮ ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1996 دەﺳــﺘﻢ ﺑــە ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﺎن و ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﻛﺮد. ﺗــﯚ ھــﺎوﻛﺎت ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﺷــێﻮەﻛﺎرﯾﺖ ،ﺋەو دوو ھەﺳﺘە ﭼﯚن ﺗێﻜەڵ دەﺑﻦ؟ ھــەردوو ھﻮﻧەرەﻛــەم ﭘێﻜەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ ﻛــﺮد ،ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ
ﺑڵێﻢ ﺑــەر ﻟەوەی ﺷــێﻮەﻛﺎر ﺑﻢ ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺑﻮوم ،ﺑــە ھەوڵﺪان و ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺑــەردەوام ،ﺑﻮوم ﺑە ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ و دەﻧﮕێﻜﯽ ژﻧﺎﻧەی ﺋەم ﺳــەردەﻣە ،ﺑﯚﯾە دەڵێﻢ ﻛە ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺷﯿﻌﺮ ﺑﻨﻮوﺳﻢ ،دەﺳﺘﻢ ﺑە وێﻨەﻛێﺸــﺎﻧﯿﺶ ﻛﺮد و ھەر ﺋەو ﺣەزەی ﻣﻨﺪاڵﯿﻢ ﺳەری ھەڵﺪا و ﺑە ﺋەزﻣــﻮون و ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﺋەم دوو ﺑەھﺮەﯾەم ﭘەرەی ﺳەﻧﺪ و ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮون. ﭼــﯽ وای ﻟێ ﻛــﺮدی ھەم ﺑﺒﯿﺖ ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ و ھەم ﺷێﻮەﻛﺎر؟ ﺋەو ھەﺳــﺘەی وام ﻟێ دەﻛﺎت ﺷــﯿﻌﺮ و وێﻨــە ﺑﻜێﺸــﻢ، ھەﺳــﺘﻜﺮدﻧە ﺑە ژﯾﺎﻧــﯽ ژﻧﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺧــﯚم ژﻧێﻜﻢ ﻟەو ژﻧﺎﻧە و زﯾﺎﺗﺮ ﺑەھﯚی ﺷــەڕ و ﺟەﻧﮓ و ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﯽ و ﺧەم و ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﺳﺖ دەﻛەم ڕۆژاﻧە ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا دەژﯾﻢ. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەت ﯾﺎن ھﺎوﺑەﺷﺖ ھەﯾە؟ ﺗﺎﻛــﻮ ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــێ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﻢ ﺑە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ )ﺳــەﻣﺎی درەﺧﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎدان، ﺧﺎﻛــﯽ داﯾﻜــﻢ ،ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾــﺰ( .ھــﺎوﻛﺎت ﺑەﺷــﺪاری
ﭼەﻧﺪان ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ھﺎوﺑەﺷﻢ ﻛﺮدووە ﻟە )ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ،ﺟﯚرﺟﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ( ،ھەروەھﺎ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ 35ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ھﺎوﺑەﺷﻢ. ﺋەی ﻟەﺑﺎرەی ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺘەوە، ﻛﺘێﺒﺖ ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە؟ ﺧﺎوەﻧــﯽ دوو دﯾﻮاﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮم، دﯾﻮاﻧێﻜــﻢ ﺑە ﻧــﺎوی )ﺗﯚ دڵﻤﯽ ﯾﺎ ﺧﺎﻛــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﻢ( ﻟە 137 ﻻﭘەڕە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،دﯾﻮاﻧەﻛەی ﺗﺮم ﺋێﺴﺘە ﻟە ﭼﺎﭘﺪاﯾە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ
ﻣەﻗــﺎم و ﻻواﻧــەوە ﯾﺎﺧــﯚ ﻟە ﺷــﺎﻧﯚدا ،ھەروەھﺎ ﻟەﻧﺎو ﺷﺎﻧﯚدا ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻢ دەﺧﻮێﻨﺮێﻨــەوە و ﺑــە ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە زۆرﺑەی ﻛﺎت داوام ﻟێ دەﻛەن ﺷــﯿﻌﺮی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﺑﯚ ﺑﻨﻮوﺳــﻢ ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎراﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎﻧە. ﺷﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟە ڕواﻧﮕــەی ﺧﯚﺗﺎﻧەوە ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﯽ وادا ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﻛﻮردی
زﻣﺎﻧــﯽ ﭼﯿڕۆك و ﺗەﺳــەوف و ﻓەﻟﺴەﻓە و زاﻧﺴﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻮوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ وەك ﻧﺎﻟﯽ و ﻣەﺣﻮی و ﺳــﺎﻟﻢ و ﺷێﺦ ڕەزای ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾــﯽ و ﺋەواﻧﯽ ﺗــﺮ .زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺟﻮان و ﭘﺎراوﯾﺎن ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ وﺷــەی ﻋەرەﺑــﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و ﻓﺎرﺳــﯽ ﻟە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﺑﻮو ،ﺑەم زۆر ﺑــە ﺟﻮاﻧــﯽ ﮔﻮزارﺷــﺖ و داھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺷﯿﻌﺮدا ﻛﺮدووە. ﻛەواﺗــە ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧەی ﻛﻼﺳــﯿﻚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑەﺳەر ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺘﺎﻧەوە ھەﯾە؟ ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻟەﺳــەر زۆرﺑەی ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺋەم ﺳەردەﻣە ھەﯾە، ﻣﻦ وەك ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﻧﻮێ و ﺑە ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺗــﺎزە و ﻧﻮێﻜﺎرﯾﯿەوە ﺷــﯿﻌﺮ دەﻧﻮوﺳــﻢ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﻛﻮردی ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺑەﺳــەرﻣەوە ھەﯾە و ڕۆژاﻧــە دەﯾﺎﻧﺨﻮێﻨﻤــەوە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻧﺎﻟــﯽ ﻛــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻮردﯾﯿە.
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
ﺷﺎدان ﻋەﻟﯽ: 19 ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯽ ژن ﻣﻨﯿﺎن ﻛﺮد ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ و ﺷێﻮەﻛﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (169ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 4 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ﻛەرەزۆن ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەورۆز 18 دەڵێﻦ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺳﻮﭘﺮاﯾﺰە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎدﯾە ﺑﻦ
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧﺎﺳــﺮاوی ﺋﻮردﻧﯽ دﯾﺎﻧﺎ ﻛەرەزۆن ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﯿە و ﺑە ﺋﺎوات ﺑــﻮوە ﮔﯚراﻧﯿﯿەك ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑو ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺑەھﯚی ﺋــەوەی داﯾﻜﯽ ﻛﻮردە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی. ﻛەرەزۆن ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردی ﺑەﻧﺎوی ”ﺧﺎﻛﯽ ﺷﯿﺮﯾﻦ“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــەواو دەﻛەم ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾــﻦ ﻛﺎر و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﻢ و ﺗێﭽﻮوەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرێﻜﯽ ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﯿﺮاوە“. دﯾﺎﻧﺎ ﻛــەرۆزن وردەﻛﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛــە ”ﻛﺎﺗێﻚ داﯾﻜﻢ ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﺑﻮو ،ﻓﺮﻣێﺴﻚ ﺑە ﭼﺎواﻧﯽ ھﺎﺗە ﺧﻮار ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــە ﻛﻮردﯾﯿە و داﯾﻜﯿﺸــﻢ ﻛﻮردە ،زۆر ﻣﺎﻧــﺪوو ﺑﻮوم ﺑەو ﮔﯚراﻧﯿﯿەوە و ھەڵﻜەوت زاھﯿﺮ زۆر ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻮو ﻟەﮔەڵﻢ ﺗﺎ وﺷەﻛﺎن وەك ﺧﯚی دەرﺑﺒڕم“. ھەڵﻜەوت زاھﯿﺮ ﺋﺎوازداﻧەری ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺑەرھەﻣە ﺳەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺑوی دەﻛەﻧەوە. ﻛــەرەزۆن ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺳﻮﭘەرﺳــﺘﺎری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە دۆزﯾﻨەوەی ﺋەﺳﺘێﺮەﻛﺎن ﺑەﺷﺪاری ﻛﺮد ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2003ﻟە ﻛەﻧﺎڵﯽ ”ﻣﻮﺳﺘەﻗﺒەل“ی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ،ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾە ﺑﯿﻨەری زۆری ھەﺑﻮو ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا و ﺋەو ﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎوی ﺳﻮﭘەرﺳﺘﺎری ﺋەو ﺑەرﻧﺎﻣەﯾە ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێ. دﯾﺎﻧﺎ ﻛەرەزۆرن داﯾﻜﯽ ﻛﻮردە و ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەزاﻧێﺖ وەك ﭼﯚن ﺧﯚی ﺑە ﺋﻮردﻧﯽ دەزاﻧێﺖ ،ﺳــﺎﻧە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردﯾﯿــەوە دەردەﻛەوێﺖ و ﻟە ﻻﭘەڕە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯽ ﺟەژﻧﯽ ﻧەورۆز ﻟە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت .
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ھەرﭼەﻧﺪە ﺣەﭬﺪە ھەزار ﺋەﻓﺴەری ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻟە ﺷــەوی ﺳەرﺳــﺎڵﺪا ﺷەوارەﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە ﺷﺎری ﺋەﺳﺘەﻧﺒﯚڵ دەﻛێﺸﺎ ،ﺗﯿﺮۆر ﺧﯚی ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺑە ﻧﺎﯾــﺖ ﻛڵەﺑێﻜﯽ ﺳــەر ﻟێــﻮاری زەرﯾﺎی ﺑﯚﺳــﻔﯚڕ و 39ﻛەﺳــﯽ ﺑەرداﯾــەوە وێڕای ﺣەﻓﺘــﺎ ﺑﺮﯾﻨﺪار ،ﻛــە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑﺮﯾﻨﯿــﺎن ﮔەورەﯾــە ،ﺗﺎواﻧﻜﺎرﯾﺶ ﻟەوﻻوە ﺗێﯽ ﺗەﻗﺎﻧــﺪ .ﺋەﻣە ﺟﺎری دووەﻣە ،ﺋەو ﻣﯿﻨﺎﻧﯿﯿە ﺳەرھەڵﺒﺪا، ﻛە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﻮﻧﯽ ﺗێ ﺑــﻮوە ،ﺟــﺎری ﯾەﻛەم ﻟە ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰی رووﺳــﯿﺎ ﺋێﻮارەی ﻧــﯚزدەی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو، ﻛە ﺑﻜــﻮژ ﻓﯿﺸەﻛﯿﺸــﯽ ﻧەﻣﺎﺑﻮو، ﺑەم ﭘﯚﻟﯿﺴێﻚ ﺑە زەﺑﺮی ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺋەﻧﮕﺎوﺗــﯽ .ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻧﺎﯾﺖ ﻛڵەﺑە ﻟێﻘەوﻣﺎوەﻛە دەڵــێ ”ﺑﺎڵﻮێﺰﮔەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ زوو ﺋﺎﮔەدارﯾﯽ داﺑﻮو ،ﻛە ھەڕەﺷــەﯾەك ﻟە ﮔﯚڕێﺪاﯾە“ ،ﺑەم ﺑﺎڵﻮێﺰﮔەی ﻧﺎوﺑــﺮدوو دەڵێ ﺋێﻤە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻗﺴەﻣﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ﻧەك ﺑﯚ رووداوێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ. ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧێﻚ ﺳــەری ھەڵﺪاوە دەڵێ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺋﺎﮔەداری ھەﻣﻮو ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿە ﭘێﺶ ﺋەوەی ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ روو ﺑﺪات .ﻟەم ﺑﻮارەدا ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳەر ﺑە
ﺣﺰﺑﯽ داد و ﮔەﺷەدان ﻟە ﻻﭘەڕەی ﺗﻮﯾﺘــەری ﺧﯚﯾــﺪا ورﯾﺘﺎﻧﺪی ”ﺗﺎ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟە دەﺳــەﺗﺪا ﺑــێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑە ﺧﯚوە ﻧﺎﺑﯿﻨێ“ .ھەروەھﺎ ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣــﻮو ﺷــەﻧﺪە و ﺋﺎﻟﯿﻜﺎرێﻜــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺑﻜەوﻧە ﺑﻦ ﭼﺎودێﺮﯾﯿەﻛــﯽ ﻟە ﻧێﺰﯾﻜەوە“. دەﺷــێ ﺑڵێﯿﻦ ﺋەم ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧە، ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ رەﺳــﻤﯿﯿە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳەرﻛﯚﻣﺎر ﺋەردۆﮔﺎن ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ دووﺑﺎرەی ﻛﺮدەوە ،ﻛەوا ﻛﺎرﺑﮕێڕﯾﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﭘﺸــﺘﯽ ﺗﯿﺮۆری ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﮔﺮﺗﻮوە .ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﭘێﭽەواﻧەش ھەﯾە دەڵێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺷــەش ﺳﺎڵە وﺗﯽ ﻛﺮدووە ﺑە رێﭙێڵﮕەی ھﺎﺗﻮﭼــﯚی داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــﻮورﯾﺎ و ھەﻣــﻮو ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ ﺑــە روودا ﻛﺮدووﻧەﺗەوە .ﺋەم ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧەی دواﯾﯽ ﭘێــﯽ واﯾە ﺋﯿﺘــﺮ وﺗەﻛە ﺷــﻮێﻨﯽ ژﯾﺎن ﻧەﻣــﺎوە ،رەﻧﮕە ﺗﺎ رادەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾﺶ راﺳــﺘﯽ ﻟەم ﺑﯚﭼﻮوﻧەدا ھەﺑێ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ رووی ﻟە ﺋﺎژاوە ﻧﺎﺑێ. ﺋەو ﭼﺘەی ﺳــەرۆك ﺋــەردۆﮔﺎن ﺳــﺎڵەﯾﻠﯽ ﺳــﺎڵە ﻻﻓﯽ ﭘێــﻮە ﻟێ دەدا و دەڵــێ ھەرﭼەﻧﺪە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەﺳەﺗڕاﻧە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا
ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺘﻮﻣﺖ وەك ﻋێﺮاق ،وەك ﺳﻮورﯾﺎ ﺑــەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ دەوڵەت ھەر ﺑــە ﻋەﻟﻤﺎﻧﯽ ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺧەرﯾﻜە دەرﺑﻜەوێ ﻗﺴــەﯾەﻛە ﺑﻨﯽ ﺑﯚش ﺑﻮوە و ﺋﯿﺘﺮ ﺑەرەواژەﻛەی راﺳــﺘە. ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ھەڵﮕﺮی ﺑﯿﺮی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑێ ،دەڵێ ﺋێﻤە ﺑﯚﯾــە دێﯿــﻦ ﺗــﺎ ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەت ﺑە ﭘﺎش ﺑﺪەﯾﻨەوە .وەك ﺑﯿﻨﯿﺸــﻤﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛەی ھﯚﻧﯿﻨەوەی ﺑەﻧﺎو دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺟەژﻧﯽ ﺳەری ﺳﺎڵﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑە“ﺟەژﻧﯽ ﻛﺎﻓﺮان“ ﻧﺎو ﺑﺮد .ﻟێﺮەوە ،ﺳەرۆك ﺋەردۆﮔﺎن دەﻛەوێﺘە ﺑەردەﻣﯽ دووڕﯾﺎﻧێﻜەوە، ﯾﺎن ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﭘﺎڵ ﺑەرەی ﭘێﺸﻮودا واﺗە داﻋﺶ و ﻗەﺗەر و ﺳــﻌﻮودﯾە، ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑەردەواﻣﯽ ﻟــە ھﺎوﻛﺎری ﻟێﻞ رووﺳﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧﺪا ،ﻛە ﺋەﻣەﯾﺎن رێﮕەی ھﺎت و ﻧەھﺎﺗە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋەوروﭘﺎ ،دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ﺑەرەوﻛﻮێﯽ دەﺑــﺎت .ﺑەﻻی زۆرەوە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ رووﺳــﯿﺎ و ﺋێﺮان ﻟەم ﻛﺮدﻧەوەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە رۆﺋﺎواﯾە، ﺋەوەﯾــە ﺑﯿﻜــەن ﺑە ﭘﺎﺷــﻜﯚﯾەك ﯾــﺎن رەﻧﮕــە ﭘەﻧﮕەرﻛێﺸــێﻚ ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە وەك ﺋەوەی ﻟە ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾﺎدا دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﭼــﯚن ﺑــەرەوڕووی داﻋﺸﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە. ھﯿــﭻ ﺑــە دوور ﻧﺎﯾەﺗــە دﯾﺘــﻦ،
ھﯚﻧﯿﻨــەوەی ﺑەﻧــﺎو دەوڵەﺗــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟەﻣەودوا ھێﺰی ﺧﯚی ﺑــە ﺑﺘﻮوﻧــﯽ ﺑــە رووی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﺑﺨﺎﺗە ﻛﺎر وەك ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛەی ﻣەڕ ﻛﺮدەوەﻛەی ﺳــەری ﺳﺎڵﺪا، ﻧــﺎوی ﺋەردۆﮔﺎﻧﯽ ﺑــە ”ﻧﯚﻛەری ﺧﺎﭼﭙەرﺳﺘﯽ“ ھێﻨﺎﺑﻮو .ھەﻟێﻜﯿﺸﯽ ﺑە دەﺳﺘەوە ﻧەﻣﺎ ﺳﺎﯾﻦ ﺋەردۆﮔﺎن ﺗﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﭘێﭽێﻚ ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﺪاﺗەوە .ﻛﺎر ﻟە ﻛﺎر ﺗﺮازا ،ﺋەو ﻟەﮔەڵ رووﺳﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧﺪا رێﻚ ﻛــەوت ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳەد ﻟە ﻛﻮرﺳﯿﺪا و ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕەی ﺗێﯿﺪاﯾﻦ ﺑەﭘێﯽ ﺋەوەی ﺑﯚ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺋەﺳﺘﺎﻧە ﻟە ﻛﺎزاﺧﺴﺘﺎن ﻧەﺧﺸــەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛێﺸﺎوە ،ﻣﺎﻧەوەی ﺋەﺳــەد دەﺑێﺖ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﻻرﯾﯽ ﻧﺎﺑێ .دەﻣێﻨﻨــەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و داﻋﺶ ﺗەﻧﺒەﺗەن ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﺪا ﺟێﯽ ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧە ،ﻟە ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﻛﺎرە ﺗﯿﺮۆرﯾﯿــە زﻻﻧەی ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ رووﯾــﺎن دا ،ھەروەھﺎ ﺳــەرەڕای ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺒﯿﻨەی ﺗﻮﻧﺪﺗێــﮋی ﻟە ﻧێــﻮان ﭘەﻛەﻛە و ﺳــﻮﭘﺎدا ،ﺳــەرەڕای ھەوڵێﻜــﯽ ﺳــەرﻧەﮔﺮﺗﻮوی ھەڵﮕێڕاﻧــەوەی ﺳــەرﺑﺎزی ،ﻛە ﮔﺮﺗﻨﯽ 35ھەزار
ﻛــەس و ﻛﺎرﺑەدەرﻛﺮدﻧــﯽ 115 ھەزار ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺑــە دوادا ھﺎت، ﺳەرۆك ﺋەردۆﮔﺎن ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ﺧﻮاﺳــﺘەﯾﻠﯽ ﻛەﺳﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚی، ﻛﯚڵﯽ ﻧــەداوە و ﺑــە ﺧێﺮاﯾﯿﯿەك ﻟەﮔﻮێﻦ ﺧێﺮاﯾﯿﯽ ﺑﺮووﺳﻜە ﭘەﻟﯽ ﺑــﯚ دەﻛﻮﺗێ .رۆژی ﭘێﻨﺠﺸــەم و ھەﯾﻨﯿــﯽ راﺑﺮدوو واﺗــە دوو رۆژ ﭘێﺶ ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛەی ﺳەری ﺳﺎڵ، ﻟێﮋﻧەﯾــەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە ﻣــﺎوەی ﺗەﻧﯿﺎ 17ﺳــەﻋﺎﺗﺪا، ﮔەڵە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺑﯚ دەﺳﻜﺎرﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺳــﺎز دا .ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﺋەم ﮔەڵەﯾە ،ﺳــەرۆك ﺑﯚی دەﺑێ وەزﯾــﺮ ﻻ ﺑﺪا و داﺑﻨێ، دەﺗﻮاﻧێ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ دەﺳەت ﺑﻜەوێﻨێ ،ﺑﺎری ﻧــﺎﻛﺎوی ﻟە وت راﺑﮕەﯾﻨێ و ﻟە ھەﻣﻮوﺷﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ ﻣــﺎوەی ﺧﯚی ﻟــە ﻛﻮرﺳــﯿﺪا ﺗﺎ 2029درێﮋ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەو ﮔەڵەﯾە ﺋەﮔەر ﻟەم ﻣﺎﻧﮕەدا ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻧﮕﯽ ﻧەھێﻨﺎ ﺋەوا ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا دەﻛەوێﺘە ﺑەر دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿەوە .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ داد و ﮔەﺷــەدان ﻟــەو ﻟێﮋﻧەﯾەدا دەڵــێ :ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ ھەﻧــﮕﺎوی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە ﻟــە دﯾﺮۆﻛــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا .ﺑەم ﺑەرھەڵﺴــﺘﯽ ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە روو ﺑﺪات،
دێﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە ﺗەﻣــەن ﺳــەت ﺳﺎڵﯿﯿەﻛەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺟێﻠەق دەﺑێ. ﺑﻮﻟەﻧﺖ ﺗەزﺟﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﭘﺎرﺗﯽ ﮔەﻟــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا دەڵێ” :ﺋەم ﯾﺎﺳﺎﯾە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺎت ﺑــە دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺋەﺳــﺘەﻣﻜﺎر“، ﻟەﺑەرﺋەوەی ھەﻣﻮو دەﺳەﺗێﻚ ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﺪا ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە. ﺷــﯿﻜەرەوەﯾەﻛﯽ رۆﺋﺎواﯾﯽ دەڵێ ﺋــەردۆﮔﺎن دەﺑێ ﺑە دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرێﻜﯽ ھەڵﺒﮋاردوو. ﺋەم ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﯾەی ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮد، ﻟە ﭘێﺸــەوەﯾﺎﻧﺪا ﻛێﺸەی ﺗﯿﺮۆری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﻛە ھﯿﭽــﯽ ﭘێ ﻧﺎوێ ﺳﯿﺴﺘەم ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﻮﻧﯽ ﺗێ ﺑﻮوە و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺖ ﮔەرای ﺗێﺪا داﻧﺎوە، دووەم ﻛێﺸــەی ﺑﺰاوی ﻓەﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟەن ،ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﺑە ﺳــەرﺗﺎﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛەدا ﺗەﻧﯿﻮەﺗــەوە، ﺳێﯿەم ﻛێﺸەی ﻛﻮرد ،ﻛە ﮔەرﻣﺘﺮ ﺑﻮوە و ﺑە ھﯚی ﺷــەڕی ﺳﻮورﯾﺎوە ﭼەﻟەﻧﮕﺘــﺮ ﻟــە ﺟــﺎران ﺗەﻧﮕﯽ ﺑە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ھەڵﭽﻨﯿــﻮە ،ﭼﻮارەم ﻛێﺸــەی ﺣﺰﺑەﯾﻠﯽ ﺑەرھەڵﺴﺘﯽ )ﭼەپ و ﻛەﻣﺎﻟﯿﺴــﺖ و ﺗﺪ ،(...ﻛە ﺋەﻣﺎﻧە ھەرﭼەﻧﺪە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﻟەﮔەڵ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺳــەرۆك ﺋەردۆﮔﺎﻧﺪا ﻧەﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﺑەرەﻧــﮕﺎری ﺑەم ﺑە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ
ﺋەﮔــەر زۆرە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑﻜەوﻧــە ﺳەﻧﮕەرەوە .ﻟە ﻧێﻮاﻧﯽ ﺋەم ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەدا ،ﯾەﻛەم ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ، دووەم ﺑــﺰاوی ﺧﺰﻣەت ،ﺳــێﯿەم ﭘەﻛەﻛە و ﭼﻮارەم ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯽ ﻋەﻟﻤﺎﻧﯽ ،ھﯿﭻ ﻧﺎوﻛﯚﯾەك ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﻟە ﺑەرەﯾەﻛﺪا ﻛــﯚ ﺑﺒﻨەوە ،ﺋەﻣەش ﻟە ﺋﺎژاوە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﻧﺎھێﻨێﺘە ﮔﯚڕێ ﯾﺎن وەك ﺋﯿﺪﯾەﻣە ﻛﻮردﯾﯿەﻛەی دەڵــێ دەﯾﻜﺎت ﺑە ”ﮔێﺮەی ﺋﯚﻣەرەﻛﻮێﺮ“. داﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻟەم دەﻣﻮدەﺳﺘەی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ،ھﯿﭻ واﺗەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﺋەوە ﻧەﺑێ ﺑﻨەوای داﻣەزراوەﯾﯽ ھەڵﺪەوەﺷــێﻨێﺘەوە و ﻟە ﺷــﻮێﻨﯿﺪا دﯾﻜﺎﺗﯚرێﻚ راﺳﺖ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔﺮ و ﺋﺎﺳــﻦ ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﻛێﺸــەدا دەﻧﺎﺳــێ .ﻛێﺸەش ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و دەورﺑەرﯾﺪا ھێﻨﺪە زۆرن ﻧەھێڵــﻦ ﺑﯚ ﯾەك ﺳــﺎﺗﯿﺶ وت داھێﻮرﯾﻦ و ﮔﯿﺮﺳــﺎﻧەوە ﺑە ﺧﯚوە ﺑﺒﯿﻨێ .ﺋێﻤــەی ﻛﻮردﯾﺶ وا دﯾﺎرە ﺧێﺮﻣﺎن ﻟە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەی ﺋەو ﺑﻨﺎﺧە ﭘﺘەوەی دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا دەﺑێــﺖ ،ﻛﺘﻮﻣــﺖ وەك ﺋــەوەی ﻋێــﺮاق ،ﻛﺘﻮﻣــﺖ وەك ﺋــەوەی ﺳﻮورﯾﺎ.