15ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺑﻨﺪﯾﻮاری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑﻦ
4
ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺋﺎﺳﺘﺎﻧە ﺋەﻧەﻛەﺳە ﻧﻮێﻨەری رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێ
2
315رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﺑەﺑێ ﭼﺎودێﺮی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ﺑەﻏــﺪا 180ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨــﺎری ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻗەرزارە
13
دەﯾﺎن ﺳﺎڵە ﻟە ﺋﺎﻣێﺪی ﻣێﺮووەﻛﺎن ﺳەر ﺑەردێﻜﯽ ﻧﺎو رووﺑﺎر ﭼﯚڵ ﻧﺎﻛەن
15
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە 70 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﺗﻮاﻧێ ﺳەرووی % 10ی ﻣﻮوﭼە زﯾﺎد ﺑﻜﺎت 12
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
10
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق:
ﭘەﻛەﻛە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە و ﻟە ﺷﻨﮕﺎل دەردەﻛﺮێﻦ راوێﮋﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ:
ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﭘﯿﺎوی ﺋێﺮاﻧە
3
ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ ﺑە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳﺎﺧﺘە واﻧە دەڵێﻨەوە دوای دوو ﺳــﺎڵ ﻟــە واﻧــە ﮔﻮﺗﻨــەوە ،دەردەﻛەوێــﺖ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛەﯾﺎن ﺳــﺎﺧﺘەﯾە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾەﻛﯿﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺟﯚری زاﻧﻜﯚﻛە ﺑﻮوە و ﺑە ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺳــﺎﺧﺘەﻛەی ،دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻟە
)ﺑﺴﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ( ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺑەھەڵە ﺗەرﺟەﻣە ﮐﺮاوە ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
دروﺳﺘﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدووە .ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯿﺎن، وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﺑڕﯾﺎری دەرﻛﺮدﻧﯿــﺎن دەردەﻛﺎت و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ھەﻣﻮو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﺪا دەﻛﺎﺗەوە.
7
ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺳﺎدەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەوە
17 16
ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ
ﻋــﺎدل ﺑــەرواری راوێــﮋﻛﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق، ﭘەردە ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻻ دەدات .ﺑــەرواری ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا دەڵێ، ”ﺟﯿــﺎ ﻟــە ﺋێــﺮان ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺗەواوی ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﻛﺮد“ .ﺋەو ،ﭘێﯽ واﯾە دەرﻓەﺗێﻜــﯽ ﻧــﻮێ ﺑﯚ ﻛﻮرد رەﺧﺴــﺎوە و ﺋەﮔەر ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻦ ،دەﺗﻮاﻧﻦ ﺷﻜﺴــﺖ ﺑە ﭘﯿﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺋێﺮان ﺑێﻨﻦ.
5
ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺎنﺗەﻧﯿﻮە ژﻣــﺎرەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن ﺑــە ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺳﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ ڕووی ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە، ﺳﺎڵﯽ 2016زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھێﻨﺪەی ﺳﺎڵﯽ ﭘێﺶ ﺧــﯚی زﯾــﺎدی ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت .ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دەڵــێ :ﻟــە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر زۆر ﺑێﺖ ،ڕێﯽ ﺑﯚ ﺧﯚش ﻛﺮاوە.
6
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﺋەﻧﺪام و ﻛﺎدرەﻛﺎﻧﯽ داوای دەﻛەن
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﭘێ ﻧﺎﺑەﺳﺘﺮێﺖ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﻮو ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺣﺰﺑەﻛــەی ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪاﯾە ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﺑﺒەﺳــﺘﻦ و ﺟەﻣﺎوەر و ﻛﺎدر و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەش داوای ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە دەﻛەن. ﻟە ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚی ﯾەﻛێﺘﯿﺪا و ﻟە ﻣﺎدەی ﺳێﺪا ھﺎﺗﻮوە” :ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﺎﺗﺮﯾﻦ دەﺳﺘﻮوری ﻛﺎری ڕێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ )ی.ن.ك(ە ،ﺋەﻧﺪام و ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﻟــە ھەر ﭘﻠەﯾەﻛﺪا ﺑﻦ، دەﺑێﺖ ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻦ“.
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ڕۆژی 23ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــە ﺑــە ﺑەﺷــﺪاری ﻧێــﺮدەی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ڕژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ڕووﺳﯿﺎ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﺎﻧەی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﺎزاﺧﺴــﺘﺎن ،ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــەك ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﭼﺎرەﺳــەﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەی ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە دەﺑەﺳــﺘﺮێﺖ ،ھــﺎوﻛﺎت ڕۆژی ھەﺷﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮو ﺷﻮﺑﺎت/ ﻓێﺒﺮاﯾــەر ،ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﺟﻨێــﭫ ﺑــﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ و ﻛﯚﺗﺎھێﻨــﺎن ﺑە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەﺑەﺳﺘﺮێ، ﻛﻮرد ﻟــەو ﻧێﻮەﻧﺪەدا چ ڕۆڵێﻜﯽ دەﺑــێ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯽ ﺑەﺳەر دێﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛەی ﺋﺎﺳــﺘﺎﻧە و ﺟﻨێــﭫ ﭼﯽ ﺑەﺳــەر دۆﺧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دەھێﻨﻦ و ﻛــﻮرد ﻟەو ﻛﯚﻧﮕﺮاﻧــەدا ﻧﻮێﻨــەری دەﺑێ و ﺑەﺷﺪاری دەﻛﺎت. ڕووﺳــﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ڕۆژی 30ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەر ،ھەردووﻻ ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘﯿﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﺑەﺷﺎر ﺋەﺳەد ﺑە ﻓﺸﺎری ڕووﺳﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟە ﺣەﻟەب ﺷــەڕﯾﺎن وەﺳــﺘﺎﻧﺪ و ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘەﻛە ﺗﻮاﻧــﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ھەﺑێ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺷەڕ ﻟە ﺣەﻟەب ڕووی ﻧەداوەﺗەوە ﻛە ﻣﺎوەﯾەك ﺑﻮوﺑﻮوە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ،ﺑەھــﯚی ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺗﯚﭘﮫﺎوێﮋ و ﻓڕۆﻛەﻛﺎن. ﺑﯚ ﻟەﯾەك ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧەوەی ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺋەﻧﻜەرە و ﻣﯚﺳﻜﯚ ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن دا ﻟە ﺋﺎﺳﺘﺎﻧەی ﻛﺎزاﺧﺴــﺘﺎن، ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەك ﺑﯚ ﻻﯾەﻧە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن
ﻟــە ﻣﺎدەی 18ی ﺋەو ﭘێڕەوەﺷــﺪا ھﺎﺗﻮوە” :ﻟەﺑەر ھەر ھﯚﯾەك ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻧەﻛﺮا ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺖ، ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﻠﻨﯿــﯚم دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳێ ﺗﺎ ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺑﯚ ﯾەك ﺟﺎر ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛــە دوا ﺑﺨــﺎت ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻧەﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا، ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗﯽ ﻟە دەﺳﺖ دەدات“. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﭘﻠﻨﯿﯚﻣەی ﯾەﻛێـﺘﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013دا ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دا ،دەﺑﻮو ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدراوە و ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﻣﺎدەﯾەی ﭘێڕەوەﻛەﺷﯿﺎن ﺑێﺖ، ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﺷەرﻋﯿﯿەﺗﯽ
ﻧەﻣﺎوە. ﺳــەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺪا ھەﻣﯿﺸــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ و ھەﻣﻮوان دەزاﻧﻦ ﭼەﻧــﺪ دوا ﻛەوﺗﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑێﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺧــﯚی ﻧــﻮێ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ و ﺋﯿــﺮادە و ﺑﯿﺮی ﻧــﻮێ ﺑﮫێﻨێﺘە ﭘێﺸــەوە ﺑﯚ ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی“. دوو ﻣﺎﻧﮓ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ
ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە دوا ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻟە ڕاﮔەﯾەﻧﺪراوێﻜﺪا ﺑﺎس ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮە دەﻛﺎت ﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻗﺴــە و ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺎوەﺗەوە .ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿە ﻟە ھﯚﻛﺎری دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛەﯾــﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ و ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ، ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ دەڵێﻦ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺋەو ﺑﺎڵە ،ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە زﯾﺎﺗﺮ دوا دەﺧﺎت.
ﺳﯿﺮوان ﻛەرﯾﻢ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەو ھەﻣﻮو ﻛێﺸــەﯾەوە ﻛﯚﻧﮕــﺮە ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺗﺮازاﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ دەﺗﺮﺳێﺖ. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺎڵــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾــﺎر ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮوڵﺘــﺮ ﻛﺮدەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻛــە ﻟەو ﺑڕواﯾــەدام ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﺎ ﺳﺎﻧێﻜﯽ دوورﺗﺮ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدرێﺖ“. ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛــﺮد ﻟەﺑﺎرەی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەﯾــﺎن ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘڕۆژەﻛە ﭘﺮﺳــﯽ
ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە و وەك ﭘڕۆژەﻛە دەری دەﺧﺎت ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ﭼﺎرەﺳەری ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑەﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮون ،ﻟــە دوای دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرەوە، ﻟەﻧﺎو ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ و ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺋەﻣە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺸﺘﺮ ﻧﺎو ﺑەﻧﺎو ﺋەو ﭘﺮﺳە دەورووژێﻨﺮا و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳــەر دەﻛﺮا. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎﻧــەوە ،ﻋەدﻧﺎن ﻣﻮﻓﺘﯽ،
وﺗﺎن ﻟەﺳەر داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﻜﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ڕێﻚ دەﻛەون
ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺋﺎﺳﺘﺎﻧە و ﺟﻨێﭫ ﺑێ ﭘەﯾەدە و ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺋەﻧەﻛەﺳە ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ
ﻟە ژێــﺮ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺳﺎز ﺑﻜەن ،ﺑڕﯾﺎرە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛەش ﻟــە 23ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت. ﺋەﻧەﻛەﺳە و ﻟەﺷﻜﺮی ڕۆژ ﺑەﺷﺪار دەﺑﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺷﺪاری ﻛﻮرد ﻟەو دوو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە ﻛە ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﻦ ،ﻛﺎوە ﺋﺎزﯾﺰی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺟﻨێﭫ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛە ھێﺰی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ڕژێﻤﯽ ﺋەﺳەدە،
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەﺷــﺪار دەﺑێ و ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺟﻨێﭫ ﯾەك و دووش ﺑەﺷﺪارﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە“. ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺋﺎﺳــﺘﺎﻧەی ﻛﺎزاﺧﺴﺘﺎن ،ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻛە ﻟەﻻﯾەن ڕووﺳﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎوە داوا ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟەﺷــﻜﺮی رۆژ/ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی
ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛﺮاوە ﻛە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛــە ﺑﻜەن و ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚدان ﻟەﮔەڵ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺎراﻧﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛە ﺗﺎ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧەﻛە ڕێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ،ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﻛــەی ﺟﻨێــﭫ و ﺋﺎﺳﺘﺎﻧەﺷــﺪا ﭘەﯾەدە و ﭘەﻛەﻛــە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك
ﻟەﺷــﻜﺮی ڕۆژ و ﺋەﻧەﻛەﺳە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺋﺎﺳﺘﺎﻧە دەﻛەن
ڕێﮕــە ﺑــە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻧﺎدرێــﺖ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەﺷــﺪاری ﺋەوان ﻗﺒﻮوڵ ﻧــﺎﻛﺎت .ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾە دەﻛەن، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋﺎﮔﺮﺑەﺳــﺘێﻜﯽ ﺳەرﺗﺎﺳەرﯾﯿە ﻟەﻻﯾەن ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ڕژێﻤﯽ ﺋەﺳــەد ﻟە ﺗەواوی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا. ﻓﯿﺪراڵﯿﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﺳــﺘﯽ ﺋــەو دوو ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾــە ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﻮوی ﺳﻮورﯾﺎ و ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧەﻣﺎﻧﯽ
ﺷەڕ و ﺋﺎڵﯚزی و داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮرد ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ڕوون و دﯾﺎر ﻧﯿﻦ .ﻛﺎوە ﺋﺎزﯾﺰی ﺋﺎﻣﺎژەی دا ﻛە ﺟێﮕﺮی وەزﯾﺮی دەرەوەی ڕووﺳﯿﺎ ﭘێﺸــﺘﺮ ﮔﻮﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳــﻮورﯾﺎﯾەﻛﯽ ﻓﯿﺪراڵ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻓﯿﺪراڵﯿــﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ دەﺑێ و ﺋێﻤەش ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ و دەﺳﺘﻤﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﭘڕۆژە دەﺳــﺘﻮورێﻚ ﺑﯚ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﭘەﯾەدەش ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺷﻜﺴــﺖ دێﻨێــﺖ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋێﻤە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ ﺑــﯚ ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﺑەﯾەﻛەوەﺑــﻮون ،ﺑــەم ﺋەوان دان ﺑە ﺋێﻤە ﻧﺎﻧێﻦ و ﺧﯚﺷــﯿﺎن
ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەی ﺑە ”وﺷــە“ ﮔﻮت” ،ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ھەﻣــﻮو ھەﭬﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ھەﯾە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺑﺪرێــﺖ ﻛە ﻣــﻦ ھﯿــﻮادارم ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــە ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺑڕﯾﺎری ﺑەﺳﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕﺮە ﺑﺪەﯾﻦ“. ”وﺷە“ ھەوڵﯽ زۆری دا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺑﺎڵــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾــﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺎن وەرﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺑــەم ھەوڵــەﻛﺎن ﺑەردەﺳﺖ ﻧەﺑﻮون.
ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ھەڵەﯾﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﻜﺴﺖ دەﺑﻦ. د .ﺳﺎڵﺢ ﻋﻮﻣەر ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،دەﺑێ ﻛــﻮرد ﺧﯚی ﺑﯚ داھﺎﺗــﻮوی ﺳــﻮورﯾﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑــﻜﺎت و ﺑﺰاﻧێ ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ ﯾەك دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ دروﺳــﺘﯿﺶ ﺑﯚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺎت .وﺗــﺎن ﺋﺎﮔــەدارن ﻛە ﭘەﯾەدە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﻛڕەواﻧە ڕێﮕــە ﻧــﺎدات ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﮕەڕێﻨــەوە زێــﺪی ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺋﯿﺘــﺮ ﺋەﻣە ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﺗەواو ھەڵەﯾە .ﺑﯚﯾە ﺗﯚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ داوای ﻣﺎف ﻟە وﺗﺎن ﺑﻜەی ﻛە ﺗﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚت ﻗﯚرخ ﻛﺮدووە. وﺗﺎن ﻟەﺳەر ﺳﻮورﯾﺎ ڕێﻚ دەﻛەون ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﺋەﮔــەری ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،دوای ھﺎﺗﻨەﺳەر دەﺳــەﺗﯽ ﺗﺮەﻣﭗ ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﻧەرﻣﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻣﯚﺳﻜﯚ و واﺷــﻨﺘﻨﯿﺶ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﺒــێ ﺑﯚ ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﻮوی ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎش ﻧەرﻣﯽ ﻧﻮاﻧﺪووە. د .ﺳــﺎڵﺢ ﻋﻮﻣەر ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋێﺴﺘە ڕووﺳــﯿﺎ و ﺋەﺳــەد ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﭘەﯾەدە ﻧــﺎدەن و ﺋەوان ﻟە ﻛﺎﺗە ﭘێﻮﯾﺴــﺘەﻛﺎن ﭘەﯾەدەﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎش ﺋەو ﻧەرﻣﯽ ﻧﻮاﻧﺪﻧەی ﺑەراﻣﺒەر ﺋەﺳــەد ﻟەو ﭘێﻨﺎوە ﺑﻮوە ڕێﮕــﺮی ﻟە ﭘەﯾەدە ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔەر ﭘەﯾەدە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺧﯚی ﻧەﮔﯚڕێ و ﻛﻮرد ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ڕۆژﺋــﺎوا ﯾەﻛڕﯾﺰ ﻧەﺑﻦ ،ﺋەوا ﻟە ﭘەﯾەدە و ڕۆژﺋﺎوا ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪا دەﺑﻦ.
دﯾﻤﺎﻧە
ﻟە ﺳﺎﯾەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺋﺎﺧﯚ ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەو وﺗە ﺑــەرەو ﻛﻮێ ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﺖ؟ دۆﺧــﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻋێــﺮاق زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟەوەی ﭘێﺶ دوو ﺳــﺎڵ و ﻧﯿــﻮ ھەﺑﻮو ،ﺋەوﻛﺎﺗــەی داﻋﺶ ھﺎت و ﭼەﻧــﺪان ﻧﺎوﭼەی ﻋێﺮاﻗﯽ داﮔﯿﺮ ﻛــﺮد ،ﺋەوﻛﺎت ﻣەﺗﺮﺳــﯽ داڕﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق وەك دەوڵەت و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮو، ﺟﮕە ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺟەﻧﮕێﻜــﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾــﯽ ،ﻛەﭼﯽ ﺋەﻣــڕۆ ﺑەھﯚی ﻛﺎرﮔێــڕی داﻧﺎﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺗﻮاﻧــﺮا ﺋﻮ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧە دوور ﺑﺨﺮێﻨــەوە و ﻛﯚﺗﺎﯾــﺎن ﭘێ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﺑەھﺎ و ﺷــﻜﯚی ﻋێﺮاق وەك دەوڵــەت ﺑﮕەڕێﻨﺪرێﺘــەوە، ﺋەوەش ﻟە ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی زۆرﯾﻨەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑەﺳەر ﺗﯿﺮۆر و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق و ﺋەو ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﯿە ﺑەرزەی ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ھەﯾە ﺑەدی دەﻛەﯾﻦ. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻛە ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﭘــڕۆژە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﺮدﺑێــﺖ ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھەن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە رێﮕﺮی ﻟــە ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻜەن؟ ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ دﻛﺘــﯚر ﻋەﺑﺎدی ﻟــە ﻛﺮاﻧــەوە ﺑــەرووی ھەﻣﻮوان و ﮔﺮﺗﻨەﺧــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن و ﭘەﻧﺎ ﻧەﺑﺮدن ﺑــﯚ ﺋﺎڵﯚزﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛە، ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ و دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوەی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟە ﭘێﺸﯿﻨە ﻛە ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﯿــﺮۆر و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ و ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛێﺸە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧە و دەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑــە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو و ﺑەردەوام ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎن زۆر ﺑﺎش ﺑەڕێﻮە دەﭼﻮو ،ﻋەﺑﺎدی ﺗﻮاﻧﯽ ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ
ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺷﻨﮕﺎل دەﮔﺮﻧە دەﺳﺖ ﺧەرﯾﻜــە ﻟە ﺷــەڕی داﻋﺶ دەﮔەﯾﻨە ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﯚﺗﺎ
ﻛﺎر و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺟﯿﺎوازﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی داھﺎت و ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟەی دەوڵەت ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﻛﺎری ﺑــﯚ دەﻛەﯾﻦ و ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺋﺎراﻣــﯽ و ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ھەﯾە ﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دەﺑﯿﻨﯿﻦ. ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻋێﺮاق ﭼﯚن ﺧﯚی ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە؟ ﻛێﺸەی ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ داﻋﺶ ﮔەورەﯾە، ﺑــەم ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوﯾــﻦ و ﺧەرﯾﻜە دەﮔەﯾﻦ ﺑــە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﯚﺗﺎ، ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھەڕەﺷــەی ﺗﯿﺮۆر ھەﯾــە ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻛﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺗﺎ دوا ﺋﺎﺳــﺖ ،ﺑەم ﻛێﺸــەی ﺗﺮ ھەن ﻟەﺑﺎرەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻋێــﺮاق ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ ﺧﯚﺷــﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻛــە داﻋــﺶ ﺋەو ﻛێﺸــەی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ھــﯚزەﻛﺎن و ﻧــﺎو ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ، ﺳــەرەڕای ﻛێﺸــەی ﮔــەورەی ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﺑﯚﯾــە
وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿﺪراڵ ﺗەواو ﺳﻮورﯾﻦ ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە ﻧەھێڵێــﺖ ﻛە رەﻧﮕە ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺎن ﺑﻜﺮداﯾــە، ﺑﯚﯾە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﻮاﻧــﯽ زۆرێﻚ ﻟە ﺳەﺧﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺒڕێﺖ. ﺑەﻧﯿﺎزﯾﻦ ﻓﺮەواﻧﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﻗەرز ﭘێﺪان ﻟە ﻋێﺮاق دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﺑەھﺎی ﺷــەش ﺗﺮﻟﯿــﯚن دﯾﻨﺎر، وەك ﻗەرز ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدن ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺑﭽــﻮوك و ﻧﺎوەﻧﺪ، ﺋەوەش وەك ھەوڵێﻚ ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﺑــﺎزاڕ و ﻓەراھەﻣﻜﺮدﻧــﯽ ھەﻟــﯽ
ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯿﺎن دەدەﯾﻦ و ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗەش دەﺑێﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە داھﺎﺗﻮودا. ﺟﮕە ﻟە ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑەﯾەﻛەوەژﯾﺎن ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا، ھەروەھــﺎ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی داراﯾﯿﻤــﺎن ﻟەﮔــەڵ داﻣــەزراوە داراﯾﯿﯿــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە وەك ﺳــﻨﺪووﻗﯽ دراو و ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪان و وﺗﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﻛﺒەﺧــﺶ و ھﺎوﺑەﺷــﯿﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ وﺗێﻚ ﻟــەو ﺑﻮارەوە
ھەﯾە ﻛــە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ دەﺑﯿﻨﯿﻦ و ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗــﻮوش ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﮔــەورە ﺑەﺧﯚﯾەوە دەﺑﯿﻨێﺖ. ﺳەرداﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﻟﯽ ﯾڵﺪرم ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــﯚ ﻋێﺮاق و ﺋﺎﺧﯚ ﻋێﺮاق ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺳﻮودی ﻟەو ﺳەرداﻧە وەرﮔﺮت؟ ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــە راﺷــﻜﺎوی ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ دەڵــێ و ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی ھﺎوﺑەش دەردەﭼێــﺖ و دووﭘﺎﺗﯽ رێﺰﻟێﻨﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﺳــەروەری ﺧﺎﻛــﯽ ﻋێــﺮاق و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ ﺧﺎﻛەﻛــەی و دەﺳــﺘﻮەرﻧەداﻧﯽ ﻟــە ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﺑەڵێﻨﯽ ﻛﯚﺗﺎھێﻨــﺎن ﺑــە ﻓﺎﯾﻠــﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﺎﺷــﯿﻚ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو ﻛﺎرەش ﻟەﮔەڵ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ و ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ دێﺘە ﺟێ، ﺋەوە ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑێﺖ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ واﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە. ﺋێﻤــە وای دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﺋەوە ﮔەورەﯾــە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺑەﺋﺎراﺳــﺘەی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛە و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﻟە ﻧێﻮان ھەردوو وت ،ﺋێﻤە ﻧﺎﻣﺎﻧەوێ ﺑﭽﯿﻨە ﻧﺎو رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺑەم ھﺎوﻛﺎت ﺳــﻮورﯾﻦ ﻟەﺳــەر وەدەرﻧﺎﻧﯽ ﺋــەو ھێﺰەی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛــﯽ ﻋێﺮاق، ﺋەوەش ﺑەرھەﻣﯽ ﺳەرداﻧەﻛەﯾە. ﯾڵــﺪرم زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﺎرێــﻚ و ﺑە ﺑــەردەوام دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﯚ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە ،ﺋﺎﺧﯚ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﭼﯿﯿە؟ وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﻦ ﺑە دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﻛە دەڵێﺖ رێﮕە ﻧﺎدرێــﺖ ﺧﺎﻛﯽ ﻋێــﺮاق وەك ﺑﻨﻜە ﯾﺎن ﺧﺎڵﯽ دەﺳﺘﭙێﻚ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎری دوژﻣﻨﻜﺎراﻧــە ﺑــﯚ وﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــێ ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ ﻛە ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﻟەو وﺗﺎﻧەﯾە ،ﺋەوەﯾﺎن ﺑڕﮔەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺘﻮورە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق
ﭘﺸﺘﯽ ﭘێ دەﺑەﺳــﺘێ و رێﺰی ﻟێ دەﮔﺮێﺖ ،ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەوﺑﺎرەوە ﺗێ دەﮔەﯾﻦ و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻟێﻜﮕەﯾﺸــﺘﻦ و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ھەرێﻢ ﻛﺮاوە ﻟەﺑﺎرەی ﺷــﻨﮕﺎل ﻛە ھێﺰێﻜﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﭘێﻚ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﺋەوان ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺑﻜەن، رێﮕــەش ﻧەدرێﺖ ﺑــە ﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﭼﺎﻻﻛﯽ و ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻟەو ﺷــﺎرە ﺑەدەر ﻟە ھێﺰە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن، ﺋەو ھەﻧــﮕﺎوەش ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧە ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨە ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەردوو وت ﻛە ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی دوای ﺳــەرداﻧەﻛە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ ﻛﺮدووە. ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋەو ﺳــەرداﻧﺎﻧە دەﺑﻨە ﻣﺎﯾــەی ﺑێﺰاری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق؟ ﻟە ﻣﺎوەی 10رۆژدا ﺑەﻏﺪا ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﭼﻮار ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻛﺮدووە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻟــە دﻧﯿﺎ، ﺳەرەﺗﺎ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮێــﺖ ﺑەھﺎوەڵﯽ ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺑﺎ ھﺎت و دواﺗﺮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ و دوای ﺋەوﯾــﺶ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺋﻮردن، ﻧە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺋــﻮردن و ﻧە ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮێﺖ داوای ﺋەوەﯾــﺎن ﻧەﻛﺮد ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻜەن ،ﻟەو ﻛﺎﺗەی ﺳەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ و ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﻛــﺮد ،وەك دەزاﻧــﻦ ﻓڕەﻧﺴــﺎ راھێﻨەری ﺳــەرﺑﺎزی ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھێــﺰی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ھەﯾە ﻛە راھێﻨﺎن ﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﻛەن ،ﺋەو وﯾﺴﺘﯽ ﭼﺎوی ﺑــەوان ﺑﻜــەوێ ﺑﯚﯾە وەك ﺑەﻏﺪا رێﺰﻣﺎن ﺑــﯚ داواﻛەی ھەﺑﻮو ﺑــە ﺋەرێﻨــﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻣــﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺮد ،ﺳەرداﻧﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﺑﯚ ھەرێﻢ و ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ ،ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ھﺎرﯾــﻜﺎری ﻧێﻮان
ھەردوو وت ﺑﻮو ،ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ھەر ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێ ﺳــەرداﻧﯽ ھەر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻜﺎت وەك ھەرێــﻢ دەﺗﻮاﻧێﺖ و ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻧەﻧﮕﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺗﺎ ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ و ھﺎرﯾﻜﺎری ﻧێﻮان ﺋەو وﺗﺎﻧە و ﻋێﺮاق ﺋەﻧﺠﺎم دراوە. ﻟەژێﺮ ﺳﺎﯾەی دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاق ،ﺋﺎﺧﯚ ﺳــەروەرﯾﯽ ﺋەو وﺗە ﺗەواوە وەك ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼﯽ دەڵێﻦ؟ ﻟــە ﺳــﺎﯾەی ﻋەوﻟەﻣــە و ﺗێﻜﮫەڵﻜێﺸﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و ھەڕەﺷــە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری دﻧﯿــﺎ ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﺳەروەری ﺗەواو و رەھﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ھﺎﺗــﻮوە و ﻧەﻣﺎوە ،ﺑــڕوام ﻧﯿﯿە ﻛە وﺗێﻜﯽ ﺳــەروەری ﺗەواو ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش رەﻧﮕە ﺳــەروەری ﺗــەواو ﻧەﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﻣﺎﻧﺎی ﺳــەروەری رێﮋەﯾﯿﯿە و ﺋێﻤــە ﺑﻨەﻣﺎ و ﺑەھــﺎی ﺟێﮕﯿﺮﻣﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە رێﺰﯾﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ، ﻟەواﻧە ﺑڕﯾﺎری ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و داڕﺷﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەﭘێﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻋێﺮاق ﺑێﺖ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵ دﯾﺎرﯾﯿﺎن ﺑﻜﺎت ﻛە دەﺳﺘﻮور دەﺳــەﺗﯽ ﻟە ﭼﻮار ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﭘێ داوە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺑەرﮔــﺮی و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ داراﯾــﯽ و ﻧﺎوەﺧﯚﯾــﯽ ،ﺋەواﻧــەن ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓﯿــﺪراڵ ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻤــﺎن واﯾە ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾــە ﻛﯚك ﻧﯿــﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧەی دەڵێﻦ ﻛە ﺳەروەری ﻋێﺮاق ﭘێﺸێﻞ ﻛﺮاوە ،ھﺎرﯾﻜﺎری ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ھەﻣﻮو وﺗﺎن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻋێﺮاق ﺑە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻮوە. ﻛێﺸــە ﻟەﺑــﺎرەی
ھەڵﭙەﺳێﺮدراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ،ھەردووﻻ ﺑﺎﺳﯽ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق دەﻛەن، ﻛەﭼﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﺑﻦ، ﺑﯚﭼﯽ؟ وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿــﺪراڵ ﺗەواو ﺳﻮورﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی دەﺳﺘﻮور و ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و دادوەری ﻟــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧەﻛﺎن و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﻟە ﺋەرك و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑێﺘە دی ،ﺋەوە دﯾﺪی ﺋێﻤەﯾە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﭼﺎرەﺳەری ﻟەﮔــەڵ ھەرێﻢ و ﺑــەم دواﯾﯿەش ﭘەڕەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﮔــەورە ﻟەوﺑﺎرەوە ﺑــەدی دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﮔــەورەی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی و ﭼﻮوﻧــﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ھەرێﻢ و ھﺎوﺑەﺷﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﮔەڵ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑەﺑــێ ﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەك ،ﺋەوەش ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿــە و دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑﻜﺮێﺘە ﺑﻨەﻣﺎ و ﺳەرەﺗﺎﯾەك ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸە ھەڵﭙەﺳــێﺮدراوەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔەورە ﺳەرﻛەوﺗﻨە ﺑەﺳەر ﺗﯿﺮۆر ﻛە ھەڕەﺷەی ﺑﯚ ﺳەر ھەﻣﻮوان ،ﺑەم ﺑﯚ دواڕۆژ ﻛﺮاوەﯾﻦ ﺑە رووی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎن، ﺑەم ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧەی ﺑﺎس ﻛﺮان ﻛە ﺑﺒێﺘــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھەر ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەك و ﺋێﻤە ﺧﻮاﺳﺘﯽ رژدﻣﺎن ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﭼﺎرەﺳەری ھەﯾە ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ دوای ﺳەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﺳــەر ﺗﯿﺮۆر زۆرێﻚ ﻟــە ﺧﺎڵــە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆر دەﻛەﯾﻦ ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑەﻏﺪا ﺋێﺴﺘە ﻧﺎﯾەوێﺖ وﺗﻮێﮋ ﺑﻜﺮێﺖ،
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻧەوەﺳــﺘﺎ و ﭘڕۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤــەی داﻧﺎ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺗەﻧﮕﮋەﯾﯽ داراﯾﯿﺪا ﺑڕوات ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﺋەﮔەر ھەرێﻢ ﺧﻮاﺳﺘﯽ وﺗﻮێــﮋی ھەﺑێﺖ ﺋــەوە ﺑەﻏﺪاش وەﻣﯽ دەداﺗەوە و ﻟە دوا ﺳەرداﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ھەرێﻤﯿﺶ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا دووﭘﺎت ﻛﺮاﯾەوە ﻛە ھەردووﻻ ھەوڵﯽ دﯾﺪار و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪەن. ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــە ﺑەﻛﻮێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و ﺑەرﺑەﺳــﺘەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە رێﮕﺮی ﻟــێ ﺑﻜەن وەك دﯾــﺎری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە؟ ﻟەﺑﺎرەی وەزارەﺗــە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
داﻋﺶ ﻟــە ﭼەﻧــﺪان وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ھێﺮش دەﻛﺎت ﻛــە ﺗﻮاﻧﺎی ﺗەﻧﺎھﯽ ﮔەورەﯾﺎن ھەﯾە و زۆر ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮن و ﺋەوﯾــﺎن ﺑەﺳــەردا ﻧەھﺎﺗﻮوە ﻛە ﻋێــﺮاق ﺑەﺧﯚﯾــەوەی ﺑﯿﻨﯽ وەك ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ و ﺑەﻟﺠﯿــﻜﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﺑﯚﯾە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ داھﺎﺗــﻮو ھەوڵــﯽ ﭘﺘەوﻛﺮدﻧﯽ ھەوڵە ھەواڵﮕﺮی و ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەدات ﺑﯚ ﭘێﺸــﮕﺮﺗﻦ ﻟــەو ﻛﺮدە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ،ﺑەم ھێﺸــﺘە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ھەواڵﮕﺮی ھەﯾە.
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳــەﻋﺪ ﺣەدﯾﺴــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻋێﺮاق و ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺋەﻣﺴﺎڵ و ﺑﯚ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ، ﺋەو ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە ﻛە دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﺎش ﻧﯿﯿە ،دووﭘﺎﺗﯿﺸــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳەروەری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش ﭘێﺸێﻞ ﻛﺮاوە و ﺗﻮرﻛﯿﺎش ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﭘﺎﺷەﻛﺸــە ﭘێ دەﻛﺎت و ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﺑﻮوﻧﯽ ھەر رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ وەك ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﻗەدەﻏەﯾە.
ﺳەﻋﺪ ﺣەدﯾﺴﯽ:
وەك ﺑەرﮔﺮی و ﻧﺎوەﺧﯚ ﻛە وەزﯾﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﭼەﻧﺪان ﻧــﺎو ﻟەﻻﯾەن ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە دەﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان وەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺋــەو وەزارەﺗﺎﻧە ،ﺋەوﯾﺶ ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﻛﺮدوون و دوای دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﯾەوێ ﺑﯿﺎﻧﺨﺎﺗــە روو ،ﺑــەم ﺑــەر ﻟــە ﺧﺴــﺘﻨەڕووﯾﺎن دەﯾەوێ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑﺎرﺳــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻧــﺎوەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺗێﭙەڕ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوەﻛﺎن ﻛێﺸە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﺋێﺴﺘەش ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ﻧﯿﯿە، ﺑەم وﺗﻮێــﮋەﻛﺎن زۆرﯾﺎن ﺑڕﯾﻮە و رەﻧﮕە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛﻮرﺗﺪا ﺋەو ﻓﺎﯾﻼﻧە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﻨەوە. ﺑەھﯚی زۆری ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟە و ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﯾەدەﮔــﯽ دراو ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﺑەردەم ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ داراﯾﯿﺪاﯾە؟ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺋەوە ﺑﺸــﺎرﯾﻨەوە ﻛە ﺋەو دۆﺧەی ﻋێﺮاق ﭘێﯽ ﺗێﭙەڕ ﺑﻮوە ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﺑﻮو ﻟەﮔــەڵ داڕﻣﺎﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە دﻧﯿﺎ ﻛە ﺳەرﭼﺎوەی داھﺎﺗﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻋێﺮاﻗە ،ﺋەواﻧە ﻛﺎرﯾﺎن ﻛــﺮدە ﺳــەر ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧەرﺟﻜــﺮدن و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن و ﻛەرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ،ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەوەﺳﺘﺎ و ﻛﺎری ﻛﺮد ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوەی ﯾەدەﮔﯽ داھﺎت و ﭘڕۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ﺗﯚﻛﻤەی داﻧﺎ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەﻛە ﺑڕوات و ﺗﺎ رادەﯾەﻛﯿﺶ ﺳــەرﻛەوت ،ﺑﯚﯾە ﺳــەﺧﺘﯽ ﻣﺎوە ،ﺑەم ﺳەﺧﺘﺘﺮﻣﺎن ﺗێﭙەڕاﻧــﺪ و ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن، ﺋەواﻧە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق دەدەن ﺑﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻟە داھﺎﺗﻮودا. ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑﻮوﻧە رۆژاﻧــە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿــﺎن ﺑەدەﯾﺎﻧﻦ، ھﯚﻛﺎری ﺋەو ﺗەﻗﯿﻨەواﻧە ﭼﯿﻦ؟ داﻋــﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺗەﻗﯿﻨــەوەﻛﺎن رادەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،دواﺗﺮ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺷــﺎراوەﯾە ﺑﯚ ﺋەو ھێﺰاﻧە ﻛە دەﺳــﺘﯿﺎن ھەﯾە ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ و وەك ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺸﺘﯽ ﭘێ ﻧﺎﺑەﺳﺘﯿﻦ ،ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەو رێﻜﺨﺮاوە ﺳــﻨﻮورﺑڕە و ﺑﯚ ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ وﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚی ﺗەﻗﯿﻨــەوە دەﻛﺎت و ﺧەڵﻜﯽ دەﺗﯚﻗێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋــەو ﺑﺎوەڕی ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻗﺴــە ﻟەو ﺑــﺎرەوە ﺑﻜەﯾﻦ،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺎدی ﻟە ﻛﺮاﻧەوە ﺑەرووی ھەﻣﻮوان و ﮔﺮﺗﻨەﺧﯚی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن و ﭘەﻧﺎ ﻧەﺑﺮدن ﺑﯚ ﺋﺎڵﯚزﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛە ،ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ و دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوەی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟە ﭘێﺸــﯿﻨە ﻛە ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﯿﺮۆر و ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ و ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛێﺸە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧە..
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﭘەﻛەﻛە داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺳەﺗﺎن ﮔﻮﻧﺪی دھﯚك دەردەﻛﺎت ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك:
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮوەﺗە ﺑەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﺑﯚ دھﯚك
وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی -ﻧەوزاد ھﻠﯚری: ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەرﯾﻼﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن/ ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە ﺳــەﺗﺎن ﮔﻮﻧﺪی دەﭬەرەﻛەدا ،ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎن ﺗەﻧﯿﺎ % 10ی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ھەﻣﻮو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ﭘێــﻚ دێﻨﻦ و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە رۆژ ﺑە رۆژ رێﮋەی ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻦ ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە. ﺋەﻛﺮەم ﺑەرواری ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨێﻜﯽ دەﭬەری ﺑەرواری ﺑﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ،ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﮔەرﯾﻼﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن/ﭘەﻛەﻛە ،ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮون ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾــﺎن ﭼــﯚڵ ﺑﻜــەن و ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﺷﺎری دھﯚك دەژﯾﻦ. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”دوای ﺋــەوەی ﭘەﻛەﻛــە
ھﺎﺗــە ﻧﺎوﭼەﻛەﻣــﺎن ،ﺑــەزۆر ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﻛــﺮد ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺧــﯚم و دەﯾﺎن ﺧێﺰاﻧﯽ ﺗﺮ ﭼﻮوﯾﻨە ﺷﺎری دھﯚك ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر ﭘەﻛەﻛە رێﮕﺮی ﻟە ﮔﻮﻧﺪﻧﺸــﯿﻨﺎن ﻧەﻛﺎت و ﻛێﺸەﻣﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻧەﻛەن، ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﻤــﺎن دەﮔەڕێﯿﻨەوە و دەﺳــﺖ ﺑــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧــﯽ ﻣــەڕ و ﻣــﺎت دەﻛەﯾﻨەوە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑەداﺧــەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿــﭻ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻧﯿﯿــە و ﭘەﻛەﻛەش ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿە ﭼﯚڵﯽ ﺑﻜﺎت“. ﺑــەرواری ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەھــﯚی ﭘەﻛەﻛە و ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوە، ﺋێﺴﺘە ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎن رێـــــﮋەی
% 10ی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﭘێﻚ دێﻨﻦ. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﺑﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك 102 ﮔﻮﻧﺪ ﻟە دەﭬەری ﻧێﺮوە و رێﻜﺎن، 50ﮔﻮﻧــﺪ ﻟــە دۆڵــﯽ ﻧەھﻠە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻛﺮێ70 ، ﮔﻮﻧﺪ ﻟە دەﭬەری ﺑەرواری ﺑﺎ و 150ﮔﻮﻧﺪ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی زاﺧﯚ ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘەﻛەﻛەدان، ﺋــەوە ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﭘەﻛەﻛە ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو ھەﻧﺪێﻚ ﻧﺎوﭼەی ﺗﺎزە رزﮔﺎرﻛﺮاوی ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك و ﻣﻮوﺳڵ. ﻓەھﯿــﻢ ﻋەﺑــﺪو ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺑﺎرەی رێﮋەی ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەم ﭘەﻛەﻛــە ﺑﻮوەﺗە ﺑەﯾەﻛﯽ زۆر ﮔەورە ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی
دھــﯚك ،ﻧﺰﯾﻜــەی % 20ی ﺧﺎﻛــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾە ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەرواری ﺑﺎ ،ﻧێﺮوە و رێﻜﺎن ،دوڵﯽ ﻧەھﻠە ،دەﭬەری ﺑﺎرزان و ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك دەﺑﯿﻨێﺘەوە“. ﻓەھﯿــﻢ زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮوەﺗــە ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ﺑــەردەم ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿــﭻ ﭘڕۆژەﯾــەك ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎﺗـ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﭽﻨەوە ﺑــﯚ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﻣــەڕ و ﻣﺎت ﺑەﺧێــﻮ ﺑﻜەن، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭼﻮوﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾــە زۆر ﺟﺎر ﺑﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر ژﯾﺎﻧﯿﺎن“. ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﮔەﻧﺠــﯽ
ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﭼﻮوﻧەﺗــەوە ﮔﻮﻧﺪەﻛەﯾﺎن ،ﺑەم ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﮔەﻧﺠﺎﻧــە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛــەوە ﻛــﻮژرا و دواﻧﯽ ﺗﺮ ﮔﯿﺮان ،وێڕای ﺋــەوەی ﺑەھﯚی ﭘەﻛەﻛەوە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﻓڕۆﻛە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن ﺑﯚردﻣــﺎن ﻛﺮدووە و زﯾﺎﻧێﻜــﯽ زۆری ﻣــﺎدی ﺑــەر دەﭬەرەﻛە ﻛەوﺗﻮوە. ﻣﻮﺳــەدەق ﺗﻮﭬﯽ ﺳەرﻧﻮوﺳەر و ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘڕۆژەی ﺋﯿﻨﺴﻜﻠﻮﭘﯿﺪﯾﺎی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﺑەھﯚی ﭼﯚڵﻜﺮدﻧــﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﻛەﻛــەوە ،ﻗەﺑﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷــﺎری دھــﯚك ﺑەرێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﺑەرﻓــﺮەوان ھەڵﻜﺸﺎوە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﭘەﻛەﻛــە ﻛﺎوﻟﻜﺎرﯾﯿەﻛــﯽ زۆری ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﺟﮕە ﻟــە ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ زۆری داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺋــەو ﮔﻮﻧﺪاﻧەی ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯿﺎﻧﺪان و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺳﻮود ﻟە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣەڕ و ﻣﺎت وەرﺑﮕﺮن“. زۆرﺗﺮﯾــﻦ رێــﮋەی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی
دھــﯚك ،دەﻛەوێﺘە ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﻛـــــــە % 90ی ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘەﺗﯽ ﭘەﻛەﻛەدان ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەی ﻧێﺮوە و رێﻜﺎن و ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە دەﭬەری ﺑەرواری ﺑﺎ. ھــەژار ﺋﯿﺪﻟﯿﺒــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ رێﻜﺨــﺮاوی وار ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ﺑﯚ ”وﺷــە“ی رووﻧﻜــﺮدەوە ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣێﺮﮔەﺳﯚر 160ﮔﻮﻧﺪ و ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﯽ وەرﺗێ 17ﮔﻮﻧﺪ و ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺳــﯿﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ 67ﮔﻮﻧﺪی ﺗﺮ ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘەﻛەﻛەدان. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺑەھــﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛــە و ﺑﯚردﻣﺎﻧــﯽ ﻓڕۆﻛــە ﺟەﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ﮔﻮﻧﺪ زﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە ،زﯾﺎﻧەﻛﺎن
ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ رەز و ﺑﺎخ و دارﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن ﺗــﺎ ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺋــﺎژەڵ و ﻣەڕ و ﻣﺎت دەﮔﺮێﺘەوە“. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێﺸﺎﻧەی ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﮔﻮﻧﺪﻧﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛــە رووﺑــەڕووی دەﺑﻨــەوە ،ﺋــەو ﺑﺎﺟەﯾــە ﻛــە ﭘەﻛەﻛە ﻟەﺳــەر ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﯽ دادەﻧێﺖ. ﺋﯿﺪﻟﯿﺒــﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺪا” ،ﭘەﻛەﻛە ﺑﺎج ﻟە ﮔﻮﻧﺪﻧﺸﯿﻨﺎن وەردەﮔﺮێﺖ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋــەو ھەﻧﮕەواﻧﺎﻧەی ﻛە ﻟە وەرزی ﺑەھــﺎر و ھﺎوﯾﻨﺪا روو ﻟە ﻛﻮێﺴــﺘﺎﻧەﻛﺎن دەﻛەن ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ھەر ھەﻧﮕێﻜﺪا دەﺑێﺖ ﭘێﻨﺞ ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑــە ﭘەﻛەﻛە ﺑﺪەن“. ﺑەﭘێﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوی وار 650ﮔﻮﻧﺪ ﻟە ﺳﻨﻮوری ھەر ﺳێ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﭘەﻛەﻛەدان.
ﻣﻮﺳەدەق ﺗﻮﭬﯽ:
ﺑەھﯚیﭼﯚڵﻜﺮدﻧﯽﮔﻮﻧﺪەﻛﺎنﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە ،ﻗەﺑﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷــﺎری دھــﯚك ﺑەرێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑەرﻓﺮەوان ھەڵﻜﺸﺎوە
ﻧەﺧﯚﺷەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﭘﺎرەدان دەﻛﺮێﻦ
ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭘﺎرەی ﻧەﺷﺘەرﮔەری وەردەﮔﯿﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻧەﺧﯚش ﺑە راﺳﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺮێ ﻟــە ﺗﺎﻗﯽ ﺋێﻮاراﻧﺪا ﺑە ﭘﺎرە ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪات، ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻧﺪ دۆﺳﯿەﯾەﻛﯽ ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە و ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺶ دەڵێ، ”ﻧﺎﭼﺎرﻛــﺮدن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑە رەزاﻣەﻧﺪی ﻧەﺧﯚﺷە“. ﻣەوﻟــﻮود ﺑﺎﯾــﺰ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﻛە ﻟــە ﭼەﻧــﺪ رۆژی راﺑــﺮدوودا و ﭘﺎش ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﺑە ﺋﺎزار ،رووی ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﻛﺮدووە ،ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﭘــﺎش ﺋــەوەی ﻣﻨﺪاڵەﻛەﻣﺎن ﺑﺮدە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ،ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن ﮔﻮﺗﯿﺎن رﯾﺨﯚڵەﻛﻮێﺮەﯾەﺗﯽ ،ﺑەم ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە زۆر ﻗەرەﺑﺎڵﻎ ﺑﻮو، ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛﺎن ﮔﻮﺗﯿﺎن ﻟە ﺋێﻮاران ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ ﺑە 400 ھەزار دﯾﻨﺎر“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑەﻧﺎﭼــﺎری رازی ﺑﻮوﯾــﻦ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛە ﻟە ﺋێﻮاراﻧﺪا ﺑﻜەﯾﻦ“. ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎﺗــﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯿﯿە، ﺑەم ﻛﺎﺗﯽ ﺋێﻮاران ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑڕێــﻚ ﭘــﺎرەدا ﻧەﺷــﺘەرﮔەری و ﭼﺎرەﺳــەر ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﻧەﺧﯚش دەﻛەن. ﻣەرﯾەم ﺳەﻣەد ﻋەﺑﺪی ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺋێﻤە ﺋﺎﮔەدارﯾــﻦ ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻧەﺧﯚش ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ دەواﻣﯽ ﺋێﻮاران ﺑە ﭘﺎرە ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو دۆﺳــﯿﺎﻧەی ﺑەدەﺳــﺘﻤﺎﻧەوەﯾە، ﻟە ﺷــﺎری راﻧﯿە ﺑﯚ ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﻣﻨﺪاڵﺒــﻮون ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑــڕی 150ھەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ﻧەﺧــﯚش وەرﮔﯿﺮاوە ،ﺋەوەش ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﮔــەورە و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە“. ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ ”وﺷــە“دا دەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دوو ﻛێﺸە رووﺑەڕووی ﻧەﺧﯚﺷەﻛﺎن دەﺑێﺘــەوە ،وەك ﻧەﺧﯚﺷــەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھﯿﭻ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎدەن و ﺑە ﮔﺮژﯾﯿەوە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻧەﺧﯚش
دەﻛــەن ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻧﯚرەی ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘێ دەﭼێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﺑە ﭘﺎرە ﺑﻜﺮێﺖ ،ھەر ﻟەﻧﺎو ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛــەدا راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛە دەﻛﺮێــﺖ و ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯿﺶ ﺑەڕووی ﺧﯚﺷەوە ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﻧەﺧﯚش دەﻛەن. ﻋەﺑﺪی دەڵێ” ،ﺋێﻤــە ﺑەڕژدی ﺑەدواداﭼﻮون ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑەﻧﯿﺎزﯾﻦ وەك ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەر ﻟەﻣﺎوەی ﺋەم ھەﻓﺘەﯾەدا ﻟەﮔەڵ
ﺧﻮدی وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻛﯚ ﺑﺒﯿﻨەوە“. دﻛﺘــﯚر ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ وەﻓــﺎ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن-ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺑێ رەزاﻣەﻧﺪی ﻧەﺧﯚش ،ھﯿﭻ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەك ﻟە ﺋێﻮاراﻧﺪا و ﺑە ﭘﺎرە ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا، ﺑەﺷــﯽ ﺋێﻮاران ﺑﯚ ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە ﻟە ﻧەﺧــﯚش وەردەﮔﯿﺮێﺖ
و ﺗێﭽﻮوەﻛــەش ﺑەﭘێﯽ ﺟﯚری ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛە دﯾــﺎری دەﻛﺮێﺖ“. وەﻓــﺎ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،زۆرﺑەی ﺣﺎڵەﺗــەﻛﺎن ﻧەﺧــﯚش ﺧــﯚی داوا دەﻛﺎت ﺑە ﭘــﺎرە ﻟە ﺋێﻮاراﻧﺪا ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛەی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﺧﯚﯾﺸﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜەﻛە زۆرﺑــەی ھەڵﺪەﺑﮋێﺮێــﺖ، ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﻗﻮڕگ و ﻟﻮوت و ﮔﻮێ دەﻛﺮێﻦ“. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن-ﻟﻘﯽ ھەوﻟێﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺗــەواوی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ
ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗــﻦ وەك ﺷــﻜﺎن، راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺧﯚڕاﯾــﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﺑﯚ ﻧەﺧﯚش دەﻛﺮێﺖ. د .ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەﺑێ رەزاﻣەﻧﺪی ﻧەﺧﯚش ھﯿﭻ ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەك ﻟە دەواﻣﯽ ﺋێﻮاراﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەو دەڵێ” ،ھﯿــﭻ ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧێﻚ ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧەوە ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻧەﺧــﯚش ﻧﺎﭼــﺎر
ﺑﻜــەن ﺋێــﻮاران ﺑــە ﭘــﺎرە ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەﮔەر ھەر ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ھەﺑێــﺖ ،ﻧەﺧــﯚش دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺳﻜﺎی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت و ﺋێﻤەش ﺑەدواداﭼﻮون دەﻛەﯾﻦ“. ﻗﺎدر زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻧﯚرەی ھەﻧﺪێﻚ ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺷــەش ﻣﺎﻧﮓ ﺗﺎ ﺳــﺎڵێﻚ درێــﮋ دەﺑێﺘــەوە“، ﺋەوەش ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــە ﺗﺎ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺋێــﻮاران ﯾــﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﺪا ﻧەﺷﺘەرﮔەری ﺑﻜﺎت. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛﺎت، ”ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺋێﻮاراﻧﺪا ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﺑە ﭘﺎرە دەﻛﺮێﺖ ،ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەی وەردەﮔﯿﺮێــﺖ ﺑەرێــﮋەی 30% ﻛەﻣﺘﺮە ﻟە ﺗێﭽﻮوی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﺑــﯚ ھەﻣــﺎن ﻧەﺷــﺘەرﮔەری ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت وەردەﮔﯿﺮێﺖ“. ﺋەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺋەوەش دەﻛﺎت ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺎﻧەی ﻛە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە دوا ﻧەﺷــﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑﺨﺮێﺖ ،ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﭘەﻟــە ﻧەﻛەن و ﭼــﺎوەڕوان ﺑﻜــەن ﺗــﺎ ﻛﺎﺗﯽ ﻧەﺷﺘەرﮔەرﯾﯿەﻛەﯾﺎن دەﮔﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﭘﺎرە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧەدەن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ
راوێﮋﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ:
ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﭘﯿﺎوی ﺋێﺮاﻧە
ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻧــﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺷــﯿﻌە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﻧــﺎو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ دەﻋﻮەدا ،ﻗﻮوڵە؟ ﺑەڵێ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺑﻮو ﺑە ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەﺳــﯽ ﻟــە دەوری ﺧــﯚی ﻛﯚ ﻛــﺮدەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﻧــﺎو دەﻋﻮەدا ،ﺑەم ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧێ رﻛﺎﺑــەری رێﮋەی دەﻧﮓ ﻟەﮔــەڵ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑﻜﺎت. رەﻧﮕە ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدی ھەﻧﺪێ
دەﻧﮕﯽ ﻟە دەرەوەی ﺣﺰﺑﯽ دەﻋﻮە ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ﺗەواوی ﺑەﺳەر دەﻋﻮەدا زاڵە. ﺋــەو زاڵﺒﻮوﻧــەی ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑەﺳــەر دەﻋــﻮەدا ،ﺑە ھﯚی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺋێﺮاﻧــە ،ﯾﺎن ھﯚﯾەﻛــەی ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ داراﯾــﯽ ﭘﺘــەو دەﮔەڕێﺘــەوە؟
ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎﺗێﻚ ﺧﯚی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﺑﻮوە و ﻟەو ﺳەردەﻣەﺷﺪا وەك ﻻﯾەﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑﺎس دەﻛەن ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻛﺮاوە؟ ھەردوو ھﯚﻛﺎر راﺳــﺘﻦ .ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭼﺎﻧﺴــﯽ ھەﺑﻮو .ﻛﺎﺗێﻚ
ھەڵﺒﮋێﺮێ ،ﺋەوان ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟێ دەﻛەن ،ﺋەوەﺑﻮو ﭼﺎﻧﺴــەﻛەی. ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺳەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛــﺮد و ﺳــێ رۆژ ﻣﯿﻮاﻧــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮو .دواﺗﺮ
ﺋەﺣﻤــەد ﺟەﯾــﺮان ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،دەﺑێﺖ ﻧﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧﺎوێﻜﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەواﻧەی ھەڵﮕﺮی ﻧــﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻨﻦ و ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻧﺎوی ﺗﺮ ﺗێﻜەڵ ﺑە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻧــﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەو ﻟێﺪواﻧــەی ﺟەﯾﺮان ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێــﺖ ﻛــە ﭘــﺎش زﻧﺠﯿﺮەﯾــەك
ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ دێﺮﯾﻨەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﺧــەرج ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،دواﺗــﺮ ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧەوە و ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﭘﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧــﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن درا ،ﺑە ھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑەو راﺳﺘﯿﯿەی ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻧﺎو ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻦ ﺑﻦ ،ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼە،
ﺧﺮاوﻧەﺗە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧەوە. ﺟەﻣﯿــﻞ ھەوراﻣــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری ﺳــﺎڵﯽ ﭘﺎرەوە ﺑەھەزاران ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە و ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ راﭘەڕﯾﻦ ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە وادەی
ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕان ﻧەﺑﻨــە ھﺎوڕێــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛﻮرد دەﺗﻮاﻧێ ھﺎوﻛێﺸەﻛە ﺑﮕﯚڕێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
وﺷە /ﻛﺎوە ﺟەم ﻋــﺎدل ﺑــەرواری راوێــﮋﻛﺎری ﭘێﺸﻮوی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻋێﺮاق ،ﭘەردە ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻻ دەدات .ﺑــەرواری ﻟــە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا دەڵێ، ”ﺟﯿﺎ ﻟە ﺋێــﺮان ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﺗــەواوی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ دەﻛــﺮد“ .ﺋــەو ،ﭘێﯽ واﯾە دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑﯚ ﻛﻮرد رەﺧﺴﺎوە و ﺋەﮔەر ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻦ، دەﺗﻮاﻧﻦ ﺷﻜﺴــﺖ ﺑە ﭘﯿﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺋێﺮان ﺑێﻨﻦ.
ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺟەﻋﻔــەری ﺑــﻮو ﺑە ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ،ﺧﯚی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دەﻋــﻮە ﺑﻮو .ﺋــەوﻛﺎت ﺟەﻋﻔــەری ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻛەﻣﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد و ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەﺑﻮو .دواﺗــﺮ ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن، ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــﺎن ھــﺎن دا ﺋەﮔــەر ﺧــﯚی ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق
ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا ﭘﺎرﺗﯽ و ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــە ھەﻣــﻮو ھێﺰی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛــﺮد و ﻧﺰﯾﻜەی 600 ھەزار دەﻧﮕﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ و ﺑﻮو ﺑە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان. ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘەی وەرﮔﺮت، ﻟﯿــﻮای ﺑەﻏﺪای دروﺳــﺖ ﻛﺮد و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾــﺪا ﻛــﺮد و ﻧﺰﯾﻜەی 35 ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳﻮﻧﻨەش ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﻛــﺮد و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻣﺎوﻧەﺗەوە .دواﺟــﺎر ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ﻟە ﺋێﻤەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛــﺮد ،ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﮔەورەی ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﺪا ﻛــﺮد و ﭼەﻧــﺪان ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﮔەورەی ﻛــﻮردی ﻟەو وەزارەﺗﺪا ھەڵﭙەﺳﺎرد ،ﺋەوﻛﺎت ﻟە راﺳﺘﯿﺪا وەزارەﺗــﯽ ﺑەرﮔﺮی ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﺑﻮو. ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە ،ﭘێﺖ واﯾــە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺋێﺴــﺘەش ھێﺰی ﺟﺎراﻧﯽ ﻣﺎوە؟ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺋەو ھێﺰەی ﻣﺎوە، ﺑەم ﻧەك وەك ﭘێﺸﺘﺮ.
ﻟەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻧﺎو ﻣﺎڵﯽ ﺷﯿﻌە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻧﺎو ﺣﺰﺑﯽ دەﻋﻮەدا ھەﯾە ،ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺑەردەواﻣە؟ ﺑەڵێ ،ﺑــە ﺗەواوی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی دەﻛﺎت .ﻟە ﺧﻮﻟــﯽ دووەﻣﺪا ﻛە دﯾﺴــﺎن ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ﮔﺮﺗەوە، ﭘﺸــﺘﯽ ﻟە ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛــﺮد و ﺑە رێﻨﻮێﻨﯽ ﺋێــﺮان ،داوای دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎی ﻟــە ﻋێﺮاق ﻛــﺮد .ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛــﻮرد ھەوڵــﯽ زۆری دا ﭘێﺶ ﻟەو ﻛﺎرە ﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑەم دواﺟﺎر ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﺳەرﻛەوت ،ﺋێﺴﺘەش ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ﺗەواوی ﭘﯿﺎوی ﺋێﺮاﻧە. ﭘێﺖ واﯾە ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەی ﻟە ﻧێــﻮان ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدی و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھەﯾە ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺳەﻧﮕﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﻏﺪا و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھﺎوﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﺒێﺖ؟ ﺋەوەی ﻣﻦ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻢ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێــﻮان ﻋەﺑــﺎدی و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ زۆر
ﻧﺎﺧﯚﺷــە .ﺋێﺴــﺘە دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﯚ ﻛﻮرد رەﺧﺴﺎوە و ﭘەﯾﻮەﺳﺘە ﺑەو ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــەی ﻟە ﺑەﻏﺪان. ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان ﻧەﺑﻨە ھﺎوڕێــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﻛــﻮرد وەك ﭘێﺸــﻮو ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑﻦ ،دﯾﺴــﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕن .ﺋێﺴــﺘە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻋەﻣﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ ،ﺳەدر و ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛﻮرد ﺑﺎﺷــە و ﻟەﮔــەڵ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﺪا ﻧﯿﻦ. ﺋەﮔــەر ﺋەو ھێﺰاﻧە ﯾــەك ﺑﮕﺮن، ﺷﻜﺴــﺖ ﺑە ﭘﯿﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دێﻨﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺋێﺮاﻧﯿﺸﯽ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺑێﺖ. ﺟﯿﺎ ﻟــە ﺋێــﺮان ،ﺋەوەﻧﺪەی
ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻦ چ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘﺸﺖ ﻛﺎر و ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﻮو؟ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑە ﺗەواوی ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﻛﺮد. ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿــﺪا داﻋﺶ دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەر ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﮔﺮت و ﺷەڕﯾﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەردەواﻣە .دوای ﺋەو رووداواﻧە، ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ چ ﺑﻮو؟ ﺑەداﺧەوە زاﻧﯿﺎرﯾﯽ وردم ﻟەﺳەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ھەر ﻟە ﻛﯚﻧــەوە ھﺎوڕێﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﻮوﻧــە .ﺋێﺴــﺘەش زۆرﺑــەی ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺑﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق، رەﮔەزﻧﺎﻣەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯿﺎن ھەﯾە.
ﺧﯚﯾــﺪا دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﻧﺎڕەزاﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ و ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﻛﺮد. ھەوراﻣﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛــە ﻟــە رۆژاﻧﯽ ﺳەﺧﺘﯽ ﺧەﺑﺎﺗﺪا ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﺋﺎڵﯿﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﯿﺎن ﻟــە ﺧﺎﻛﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە و ﻟەو ﭘێﻨﺎوەﺷﺪا ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺧﺖ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﺳەﭘێﻨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺸﺪا ژﻣﺎرەﯾەك ﻓەرﻣﺎﻧﺪە و ﭘێﺸﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻦ ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﺧﺖ ﻛﺮد ،ﺑﯚﯾە
داواﻛﺎرن ﭘێﺸﻤەرﮔەی راﺳﺘەﻗﯿﻨە و ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧەﺑﻮون ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿــﺎ ﺑﻜﺮێﻨەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﺎﻓــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن ﻧەﻓەوﺗێﺖ“. ھەوراﻣﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،داواﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎن ﺧﯚی ﻟەوەدا ﺑﯿﻨﯿﯿەوە ﻛە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رێﻜﻮﭘێــﻚ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻛﯚﻣەڵەی ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﺸــﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ،ﺣﺰﺑــﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎن ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەزﮔەی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯿﺎن ھەﯾە. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ،ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﻚ ﻛەوﺗﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﭼﺎو ﺑە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧــﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺨﺸــێﻨﯿﻨەوە ،ﻧــەك ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺑە ﻛﺮدار ﻟــە ﺷــﺎخ ﻧەﺑﻮوﺑﻦ ﯾﺎن ﺑەﺷﺪاری ﺷەڕەﻛﺎﻧﯽ دژ ﺑە رژێﻤﯿﺎن ﻧەﻛﺮدﺑێﺖ و ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗێﻜەڵ ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔەی راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﻛﺮاﺑێﺖ. ﺋێﺴــﺘە ﻟﯿﺴــﺘێﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﺎوی ﻛﯚﻣەڵەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎن 30ھەزار ﻧــﺎوی ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗﺒﻮو ،ﺑــەم ﻟە
ﭼﺎوﭘێﺪاﺧﺸﺎﻧﺪﻧەوەدا دەرﻛەوﺗﻮوە ﻧﯿﻮەی ﻧﺎوەﻛﺎن راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﻦ. ھەوراﻣــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ”ﻟە ﻛﯚی 30ھەزار ﻧﺎوی ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ 15 ھــەزار ﻧﺎوﻣﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮدووە ﻟە ﻟﯿﺴــﺘە ﻧﻮێﯿەﻛەدا ﻛە دەﻣﺎﻧەوێﺖ وەك ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﺎوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎن ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەو رۆژاﻧەدا ﻟﯿﺴﺘەﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ دەﻛەﯾﻦ“. ھــﺎوﻛﺎت ﺷــێﺮزاد ﺑﺎوەﻧــﻮوری، ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواو ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋەرﻛــﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑــە ﺋێﺴﺘەﺷەوە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﭘﺎش 12 ﺳــﺎڵ ﻟە رووﺧﺎﻧﯽ ﺳەدام ،دﯾﺴﺎن ﻟە ﺟەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺮداﯾــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿﺎن ﭼەﻧﺪ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﻤﺎن ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮون و ﺋــەوەش ﻣﺎﻧــﺎی ﺋەوەﯾە ﻛە ﭘێﺸــﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨــەﻛﺎن ﺑە ﺋێﺴﺘەﺷەوە ﭘێﺸﻤەرﮔەن“.
15ھەزار ﻧﺎوی ﻟﯿﺴﺘﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دێﺮﯾﻨەﻛﺎن ﭘێﺸﻤەرﮔەی دێﺮﯾﻦ ﻧەﺑﻮون
وﺷە /ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﭘﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻧــﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــەی دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﺪا ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﻟە ﻛــﯚی 30ھەزار ﻧــﺎودا 15 ،ھــەزار ﻟــە ﻧــﺎوەﻛﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دێﺮﯾــﻦ ﻧەﺑﻮون و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەو 15ھەزار ﻧــﺎوەش ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرز دەﻛﺮێﻨەوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
ﺷێﺮزاد ﺑﺎوەﻧﻮوری:
ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواو ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6 ﻛﻮرد ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺟﯿﺎوازی ﺑﯚ 2017ھەﯾە
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺑﯚ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەﺧﺖ ﺑﻮو ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﺋەﺳــﺘەﻣﯿﯿە ﻟە 2017دا دووﺑﺎرە ﻧەﺑێﺘەوە، ﭘﺴــﭙﯚڕان و ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەرێﻢ ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێــﻚ ﺑﻨێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑەرەو ﭼﺎرەﺳەر ﺑڕوات. ﻟە 2016دا ﺳەرەڕای ﺷەڕی داﻋﺶ و ﻛێﺸەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ
ﻧﺎوﺧــﯚی ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ،ﺑەﻏﺪا ﺳــﻮور ﺑﻮو وەك ﺳــﺎڵﯽ 2015 ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻧێﺮێــﺖ ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮد ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەوﺗــە ﺗەﻧﮕﮋەوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دووﭼــﺎری ﻗەرزێﻜﯽ زۆری ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﺑەڵێﻨــﺪەران و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﺒێﺖ. ﻋەﻟــﯽ ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﯽ واﯾــە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯿەﺗﯽ ﻟە 2017دا دان
ﺑــە ھەﻧﺪێــﻚ ھەڵــەدا ﺑﻨێ ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوت و دﯾﺎرﻧەﻣﺎﻧﯽ داھﺎت. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرەی ﮔــﯚڕان ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەﮔەر ھەوڵﯽ رژد ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﺑێﺖ و ﻓﺸﺎری ﻟێ ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺑەداﺧەوە دەﺑێﺖ ﺑڵێﻢ 2017زۆر ﻟــە 2016ﻗﻮرﺳــﺘﺮ دەﺑێﺖ ﻟــە ڕووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە، ھەم ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚی و ھەم ﺑﯚ ﻣﻮوﭼەﺧﯚران و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﺑەڵێﻨﺪەران“. ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوەش دا ،ڕێﮕﺮﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﺧــﺮاپ داھﺎﺗــﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﯚﻛﺎرێﻚ دەﺑێﺖ ﺑــﯚ ﺋــەوەی 2017ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ـەوە ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﻮە و دوای ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ڕێﻜﻜەوﺗﻦ، ھێﺸﺘﺎ ﻛێﺸەﻛﺎن وەك ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ، ﻟە ﻧﻮێﺘﺮﯾــﻦ ھەﻧﮕﺎوﯾﺸــﺪا ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی 2017ـــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ھــەردوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێــﻢ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻛﺮاون ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮﻧــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ،ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ھەرێــﻢ ھــەرزوو ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ڕەت ﻛﺮدەوە. ﺋەﺣﻤــەد ﺣﺎﺟــﯽ ڕەﺷــﯿﺪ، ﺑڕﯾــﺎردەری ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ڕای واﯾە ،ﺑﯚ 2017ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﺑێﺖ. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاﻗەوە ﻟە ﻛێﺸەی ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﻗــەرزی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ڕزﮔﺎری دەﻛﺎت“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺳــﺎڵﯽ 2017 ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺘە ﺳﺎڵێﻜﯽ
ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺋەﺳــﺘەم ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺳــﻮور ﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەری دەڕوات. ﺑــەم ڕای ﭘێﭽەواﻧەش ھەﯾە و ﭘێــﯽ واﯾە ،ھەرێــﻢ ﺗﺎ ﺋێﺮەی ھێﻨــﺎوە و ﻟــە 2017دا ﺑــە ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، ﺑﺎرودۆﺧﯽ داراﯾﯽ ھەرێﻢ ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺣەﺳــەن ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘێــﯽ واﺑــﻮو
ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ھەرێــﻢ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق، ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ھەرێﻢ ﻧــﺎﻛﺎت ﻟە 2017دا. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺣەوﺳــەڵە و ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ دەوێﺖ ،ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﺶ دەﻛەم ﺑەھــﯚی ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت، 2017وەك ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺸﻮو ﺋەﺳﺘەم ﻧەﺑێﺖ“.
ﺑە ڕێﮋەی % 100زﯾﺎدی ﻛﺮدووە
ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﺗەﻧﯿﻮە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن و ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ژﻣــﺎرەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن ﺑــە ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺳﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ ڕووی ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە ،ﺳﺎڵﯽ 2016زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە دوو ھێﻨــﺪەی ﺳﺎڵﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚی زﯾﺎدی ﻛﺮدووە، ﺋەﻣەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت .ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﺶ دەڵێ :ﻟــە ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر زۆر ﺑێﺖ، ڕێﯽ ﺑﯚ ﺧﯚش ﻛﺮاوە. ﺳﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵ ڕێﮋەی ﺑەﻛﺎرھێﻨەری ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕوو ﻟــە ﻓﺮاواﻧﺒــﻮون دەﻛﺎت ،ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑــەری، ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺧێــﺮا ﺗەﺷــەﻧەی ﻛــﺮدووە و ﺧەرﯾﻜە ﻟە ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ دەردەﭼێﺖ ،ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ژﻣﺎرەی ﮔﯿﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ ﺑــە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار ﺑەرز دەﺑێﺘەوە.
ﺑە ڕێﮋەی % 100زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ھەﻓﺘەی ﭘێﺸﻮو ،ﻟە ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﺪا ،ﺟەﻻل ﺋەﻣﯿﻦ ﺑەگ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا 310 ،ﻛــەس ﺑــە ﺗﺎواﻧﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەرەوە ﮔﯿﺮاون61 ، ﻛەﺳﯿﺎن ﻣەﺣﻜﻮوم ﻛﺮاون ﻛە 10 داﻧەﯾﺎن ڕەﮔەزی ﻣێ ﺑﻮون .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺳﺎڵﯽ 2015ژﻣﺎرەی ﮔﯿﺮاوان ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ،ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە 150ﻛەس ،واﺗە ﻟــە ﻣﺎوەی ﯾەك ﺳﺎڵﺪا ،ﺑە ڕێﮋەی ﺳەرووی % 100 ﺋەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە ڕووی ﻟە زﯾﺎدﺑﻮون ﻛﺮدووە. ﺋەم ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﺎس ﻟەواﻧــە دەﻛﺎت ﻛە ﮔﯿــﺮاون ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوەش دەﻛﺎت ﻛە ھەر ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا ﻧﺰﯾﻜەی 40ﻣﻠﯿﯚن ﺣەﺑﯽ ﺗﺮاﻣﺎڵ و ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﺗﯚن ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەری ﺷﯿﺸە )ﻛﺮﯾﺴــﺘﺎڵ( دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﮔﯿﺮاوە.
ﻣﯿﺮان ﻣﺤەﻣەد:
ﺋەواﻧەی ﮔﯿﺮۆدەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﺑــﻮون ،ڕەواﻧەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت دەﻛﺮێﻦ و ﻟەوێ ڕاھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێﺘەوە و ﭼﺎرەﺳەر وەردەﮔﺮن
ﺋﺎﻣﺎرە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟــە دﻧﯿــﺎ ،ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2016ﻛە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدەی ﻛﺮدووە ،ﻧﺰﯾﻜﯽ 250ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەرﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ﻛە دەﻛﺎﺗــە ﻧﺰﯾﻜەی % 5ی ﻛﯚی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ دﻧﯿﺎ .ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯿﺶ ڕێﮋەﻛەی ڕووی ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧــە .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋﺎﻣــﺎرە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن ھەرﮔﯿــﺰ ڕێــﮋەی ﺗــەواو ﺑــو ﻧﺎﻛەﻧەوە، ﺑەم ﻟــە ﺋێﺮان ﻛە ﺑــە وﺗێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﯽ ﺋــەو ﻣﺎداﻧــە ھەژﻣﺎر دەﻛــﺮێ ،ڕاﭘﯚرﺗە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎس % 15دەﻛەن، واﺗــە ﺋەﮔەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەوەش ﺑێﺖ، ﺳێ ﺋەوەﻧﺪەی ﺋﺎﻣﺎری ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە. ﻧﺰﯾﻜﯿﯽ ﺋــەو وﺗەش ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺑوﺑﻮوﻧەوەﯾەﺗــﯽ .ﻟەﻧــﺎو وت ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ،ﻣﯿﺴــڕ ﺑــە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺗێﯿﺪا ﺗەﺷەﻧەی ﻛﺮدووە. زﯾﺎﺗﺮ % 90ی ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە دێﻦ
ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺷەﻗﺎم ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻧﺎﻛﺮێﻦ
ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎم ﻛڕﯾﻮﻣە ﺑەﻛﺎرھێﻨەرێﻜﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە دوای ﺋەوەی ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵ ﺑﻮو ﺑەﻛﺎری دەھێﻨﺎ و ﻟە ڕێﮕەی ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەوە وازی ھێﻨﺎوە ،دەڵێ :ﺳــەرەﺗﺎ وەك ھەر ﮔەﻧﺠێﻚ ﻛە دەﻣەوێ ﺷــﺘﯽ ﻧﻮێ ﺗﺎﻗﯽ ﺑﻜەﻣەوە ،ﺟﮕەرەﯾەﻛﯿﺎن داﻣــێ و ﻛێﺸــﺎم ،ﺋﯿﺘــﺮ وردە وردە ﻛەوﺗﻤــە ﻧــﺎوی و ﻧەﻣﺘﻮاﻧﯽ دەﺳﺘﺒەرداری ﺑﺒﻢ. ﺋــەو ﮔەﻧﺠە ﺑە ﻧﺎوی ”م .م .ج“ ﻛە ﻧﺎوەﻛەی ﻻی ”وﺷــە“ ﭘﺎرێﺰراوە، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻟە ڕێﯽ ھەﻧﺪێ ﻧﯿﺸــﺎﻧەوە ،ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن دەﯾﺰاﻧﯽ ﻛێ ﺋــەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت و دەﭼﻮو ﻟێــﯽ وەردەﮔﺮت و ھەﮔﯿﺰ ﺗﺮﺳﯽ ﺋەوەﺷــﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﻟەﭘڕ ﺑﮕﯿــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺋــەو دەڵێ: ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺷەﻗﺎم ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻧﺎﻛﺮێﻦ.
ﻟــە ﻟێﺪواﻧێﻜــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮدا ،ﻟﯿﻮا ﻛەﯾﻮان ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻗەﭼﯚﻛﺮدﻧﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺋﺎﻣﺎری ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016ڕای ﮔەﯾـــــﺎﻧﺪﺑﻮو، % 90ی ﻣﺎدی ھﯚﺷﺒەر ھﺎوردەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ، ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ﺋێﺮاﻧــە ،ﺋەوەی ﺗﺮی ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎوە دێﺘە ﻧﺎوەوە .ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑەھﯚی ﻧﺰﯾﻜﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەوە ﻟەﮔەڵ ﺳﻨﻮوری ﺋێﺮان ،دﯾﺎردەی ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر دەﭬەری ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﻮە. ﭼەﻧــﺪ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﺋەوەﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮدووە ﻛە ﻟە ﺑەﺳڕە و ﭼەﻧﺪ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﻋێﺮاق، ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﮔەورە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە دەھێﻨﺮێﺖ و ﻟەوێﻮە داﺑەﺷــﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ دەﻛــﺮێ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺧﺎڵــە ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛەن.
ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺲ و ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ڕەواﻧەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە دەﻛﺮێﻦ، ﻟێﺮە ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ،دوای ﭘﺸــﻜﻨﯿﯽ ﺧﻮێﻦ ﺑﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕێــﮋەی ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر، ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ڕەواﻧەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادوەری دەﻛﺮێــﺖ ،ﻟەﺑــﺎرەی ڕێﮋەی ﺋەو ﻣﺎدەﯾە و ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺋەﮔەر دەرﭼﻮو ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻟە ﻧﺎو ﺧﻮێﻨﯿەﺗــﯽ ،ڕەواﻧەی ﭘﯚﻟﯿﺲ دەﻛﺮێﺘەوە. ﺑەم ﺋەوەﺷــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ﺋــەوان ھﯿﭻ ﻛەس ﺗﯚﻣــﺎر ﻧﺎﻛەن و ﮔﻮﺗــﯽ :ﺗﻮوﺷــﺒﻮوەﻛﺎن ﻻی ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛﺮێــﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ دوای ﭘﺸﻜﻨﯿﻨەﻛە ،ڕەواﻧەی ﻻی ﭘﯚﻟﯿﺲ دەﻛﺮێﻨەوە و ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادوەری ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەدات ڕێﮋەی ﺋــەو ﻣﺎدەﯾــە ﭼەﻧــﺪە و دواﺗﺮ ﺑﯚ ﻻی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ دەرووﻧﻨﺎس ڕەواﻧە دەﻛﺮێﻦ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻣﯿــﺮان ﻣﺤەﻣەد، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻣﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺣﺎڵەﺗە ﻛﺘﻮﭘڕەﻛﺎن ﻛە دێﻨە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە، ﺋەواﻧــەی ﮔﯿــﺮۆدەی ﻣــﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﺑﻮون ،ڕەواﻧەی دەﻛﺮێﻦ و ﻟەوێ ڕاھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێﺘەوە و ﭼﺎرەﺳــەر وەردەﮔﺮن .ﺋەواﻧەی دێﻨە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﺗﻮوش ﺑﻮون، داوای ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن دەﻛەن، دەڵێﻦ ﺋﺎﻟﻮودە ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﺑﻮوﯾﻦ و ﭼﺎرەﺳەرﻣﺎن ﺑﻜەن.
ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﻮە و ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛﺮێﻦ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕۆژاﻧــە ﻟەﻧﺎو ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻨﺪا دەردەﻛەوێ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺋﺎﻟﻮودەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﺑﻮون ،ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە ﻟەﻧﺎو ﺗﯿﻤﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯽ وەك دﯾﺎردەﯾەك ﺗەﻣﺎﺷﺎ دەﻛﺮێ. ﻻی ﺧﯚﯾەوە دﻛﺘﯚر ﺋﻮﻣێﺪ ﻋەﻟﯽ، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی
ڕێﺨﯚﺷﻜەری ھەﯾە داﻧﺎ ﺳەﻻم ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟەﺑﺎرەی ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت :ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮون و ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮون ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر زۆرن ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺑێﻜﺎری و دەﺳﺘﺒەﺗﺎڵﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﻛە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە زۆر ﺑﻮوە ،ﺋەﻣە ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺧەڵﻜەﻛە و ﺋﺎﮔەدارﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﺟەﻻل ﺋەﻣﯿﻦ ﺑەگ:
310ﻛەس ﺑە ﺗﺎواﻧﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەرەوە ﮔﯿﺮاون
ﮔەﻧﺠێﻚ:
ﺳەﻻم وای ﮔﻮت.
زۆر ﻻوازە. ﺋەو ﺗﻮێﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە ﺋەوەﺷﯽ ﺧﺴﺘە ڕوو ﻛە ھەﺑﻮوﻧﯽ ڕێﺨﯚﺷﻜەر و ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚ ﺑوﺑﻮوﻧەوە، ھــﯚﻛﺎری ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧێﺘﯽ ﻟە ھــەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ،ﺑﯚﯾــە دەﺑﯿﻨﯽ ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ دەﻛەوێ، ﺋەﻣەش ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﺑوﺑﻮوﻧەوە. ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ھــﯚﻛﺎری ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﮔەﻧﺠﺎﻧەوە، ﺑــﯚ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﻛــە ﻟە ڕێــﯽ ﻓﯿﻠــﻢ و ﺟــﯚران ڕێﻜﻼﻣﻜﺮدﻧەوە ،دەﭼێﺘە ﻣێﺸﻜﯽ ﻛەﺳــەﻛە ﺗﺎ ﺗﺎﻗﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ھﯿــﭻ ﭼﺎودێﺮﯾﯿەك ﺑﯚ ﺋەو ھــﯚﻛﺎرە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿﺎﻧــە ﺑﻜﺮێ .داﻧﺎ
ﺋﺎﯾﺎ ﺑﻮوە ﺑە دﯾﺎردە؟ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوەﺗە دﯾﺎردە ،ﺑەم ﺋەﮔەر رێﮋەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪا ﺑێﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ﺣﺎڵەﺗەوە دەﺑێﺘە دﯾﺎردە. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯿﺶ ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ڕۆژاﻧە ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر دەﭼﻨە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن و ڕاھێﻨﺎﻧەوە ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن واز ھێﻨﺎن ﻟەو ﻣﺎدەﯾە و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ﺑە ﺗەواوی ﺋﺎﻟﻮودە دەﺑﻦ .ڕۆژی واش ھەﯾە 10ﻛەﺳــﯽ ﺗﻮوﺷــﺒﻮو ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﺋﺎﻟﻮودە ﺑە ﺗﻠﯿﺎك ﺳەرداﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺑەﺷﯽ ڕاھێﻨﺎن دەﻛەن ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼﺎرەﺳەر. ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺣﻮﻛﻢ ﺑﺪرێﺖ ﺑەوەی ﻛە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەری ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘێﻮە ﻛﺮدووە ،ﻟە ﯾەك ﺑﯚ 15ﺳــﺎڵ ﺳﺰای ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﺳەردا ﺳەﭘێﻨﺮاوە ،ﺋەﻣەش ﺑەﭘێﯽ دۆﺳﯿەﻛەی و ﺟﯚری ﺗﺎواﻧەﻛەی دەﮔﯚڕێ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی دەﺳەﺗە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق ،ﻟــە ھەوڵﺪاﯾە ﺧــﯚی ﺑﻜﺎﺗــە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ، ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘەش ﺳــەرداﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛــﺮدووە ﺗــﺎ ڕەزاﻣەﻧﺪی ﺋــەوان وەرﺑﮕﺮێــﺖ ﻟەﺳــەر ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ،ﺑە ﺑــڕوای ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧەوە دەﺳەت ھەﻣﻮو ھەوڵێﻚ دەدات و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەﯾە. ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﻋێﺮاق ﺑﻮو ﻛە ﺑەھﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿــﯽ ﻻﯾەﻧــە ﻋێﺮاﻗــﯽ و دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﺳــەری ،ﺋــەو ﭘﯚﺳــﺘەی ﻟێ وەرﮔﯿﺮاﯾەوە ،ﺑەم
ﻟەوﻛﺎﺗــەوەی ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘەی ﻟێ ﺳــەﻧﺮاوەﺗەوە ،ھەﻣﻮو ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺧﺴــﺘﻮوﻧەﺗە ﮔــەڕ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــەوەی دەﺳــەت ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﺟﯿﮫــﺎد ،ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺷــﺎرەزا ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳەرﺑﺎزی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ،ھەوڵﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑﯚ ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﮕەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت” ،وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣەﺷــﺪ ﻟەﻻﯾــەن ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــەوە ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﻟە ﻛﻮرﺳﯿﯽ دەﺳەت ﻧﺰﯾﻜﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺋەو ﻛەﺳە دەﺳەﺗﯽ ھەﯾە ﻛە ھێﺰی ھەﺑێﺖ“. ﺳــﺎڵﯽ ،2014دوای ﻛەوﺗﻨــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺷــﻜﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق و ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ،
ﻟەﺳــەر ﻓەﺗﻮای ﻋەﻟﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ، ﮔەورە ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق و ﺑە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ داﻣەزرا. ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤــە و ڕێﻜﺨﺮاو ﻧەﺑــﻮو ،ﺑەڵﻜــﻮ ﮔﺮدﺑﻮوﻧــەوە و ﺗﯚﭘەڵﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺷﯿﻌﺎﻧە ﺑﻮون ﻛە ﺑە ﭘﯿﺮ داواﻛەی ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯿﯿەوە ھﺎﺗﻦ ﺑﯚ ﺷــەڕﻛﺮدن دژی داﻋﺶ ،ﺑەم دواﺗــﺮ و ھەﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﺋەو ھێﺰە ﺑەرەو ڕێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ و ﺗﯚﻛﻤەﯾﯽ ﺑەردەوام دەﭼێــﺖ و ﻟە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ﺋەو ھێﺰە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﺑﻮو ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھێﺰی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ. ڕۆژﻧﺎﻣــەی ﻋﻮﻛﺎزی ﺳــﻌﻮودی ﻟــە زاری ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛەوە ﺑــوی ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ داوای ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﻣﺤەﻣەد
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ دەﯾەوێ ﺑﺒێﺘە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺟەﻋﻔەری ،ﺳــەرﻛﺮدەی ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەوەی دوای ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺳەرﻛﺮدەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە، ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ژێﺮ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯽ ﻗﺎﺳﻢ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻓەﯾﻠەﻗﯽ ﻗﻮدﺳﯽ ﺳەر ﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﺪاﯾە و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ دەﯾەوێ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە وەرﺑﮕﺮێﺖ. ڕۆژﻧﺎﻣەﻛە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت، ﺋەم ھەوﻧــەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی دوای ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳڵ ﻟە ڕێﮕەی ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿەوە ”ھێﺮش ﺑﻜﺎﺗە ﺳــەر ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ﺑــﯚ ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا“ ،ھەروەھــﺎ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ
ﻟەﻧﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا وەك ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەم. ھەروەھــﺎ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ داوای ﭘڕﭼەﻛﻜﺮدﻧــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻛﺮدووە و ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە” ،ﭘڕﭼەﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺋەوان ﻟــە ﺗەﯾﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە“. ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﺳەرداﻧﯽ ﺗﺎراﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻛﺮد و ﻟە ﺳەرداﻧەﻛەﺷﺪا ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑﯚﻧەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿــﺎواز ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، دەﺑێﺖ ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﻜﺸێﺘەوە ﻛە دوای ﺷەڕی داﻋﺶ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﻛﺮدووە ،ھەروەھﺎ ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻜﺎت، ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ دەﺑﺮێﺘە وﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋەوەش ﺑﯚ ﺷەڕی داﻋﺶ“. ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ،ﺗێﻜەڵەﯾەﻛە ﻟــە ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﺗﻮﻧﺪڕەوەﻛﺎﻧــﯽ
ﺷــﯿﻌە و ھەﻧﺪێﻚ ھێﺰی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان .ﻟە ﻣەڕ ژﻣﺎرەی ﺋــەو ھێﺰە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ھەﯾە ،ھەﻧﺪێﻚ ﺳــەرﭼﺎوە دەڵێــﻦ 500ھــەزار ﭼەﻛــﺪارن و ھەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑــە ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ھەژﻣﺎرﯾﺎن دەﻛەن ،ﺑەم ﺑە 200ھــەزار ﭼەﻛﺪار ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﺑﻮون ﺑــە ھێﺰی ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ. ﻟە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘﺮﯾﻨــﯽ ﻛەﺗﯿﺒەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺶ ،ﺳﻮﭘﺎی ﺑەدر، ﺳــەراﯾﺎی ﺧﻮراﺳــﺎﻧﯽ ،ﺳەراﯾﺎی ﺳەﻻم و ﻋەﺳﺎﯾﯿﺒﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺣەﻗﻦ، ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺗﯿﺒەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛە ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﺣەﺷﺪەوە. ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﻛەﺗﯿﺒﺎﻧەﺷــﺪا ،ﺳﻮﭘﺎی ﺑــەدر ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺘــﺮ و ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ھێﺰی ﻧﺎو ﺣەﺷﺪە و ھﺎدی ﻋﺎﻣﺮی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯽ ھەرێﻢ
زوو زوو ﺑﺎس ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ دەﻛەن ﻟەﺳەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەﻧﺪێﻚ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەش ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن، ﺷەڕی ﻛﻮرد دوای داﻋﺶ ﻟەﮔەڵ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﺑێﺖ ،ﺋێﺴﺘە ﻛە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ھەوڵــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣەﺷــﺪ دەدات ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮون. ﺋەﺷــﻮاق ﺟــﺎف ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﺪا ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮن. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟەوەﺗەی ﻟــە دەﺳــەت ﻧەﻣــﺎوە ،ھەﻣﻮو ھەوڵێﻚ ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی دەدات، وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺣەﺷــﺪﯾﺶ ﺑەﺷێﻜﯽ ھﯚﻛﺎری وەرﮔﺮﺗﻨەوەی دەﺳەﺗە ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﯾەوە“.
د .ﺟەﻣﺎل ﻛەﻣﺎل :ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑﻦ
ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەك ﺑە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳﺎﺧﺘە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا واﻧە دەڵێﻨەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ دوای دوو ﺳــﺎڵ ﻟە واﻧە ﮔﻮﺗﻨەوە، دەردەﻛەوێﺖ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺋەھﻠﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛەﯾﺎن ﺳــﺎﺧﺘەﯾە .ﺋــەوان ﻛــە ﺑەﭘێﯽ ڕێــﻜﺎرەﻛﺎن ﺑــە ﻓﻠﺘەرەﻛﺎﻧــﯽ زاﻧﻜﯚﻛــەدا ڕەت ﺑــﻮون ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾەﻛﯿــﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﺟﯚری زاﻧﻜﯚﻛە ﺑﻮوە و ﺑە ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺳﺎﺧﺘەﻛەی ،دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻟە دروﺳﺘﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣــە و ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑــﯚ واﻧەﮔﻮﺗﻨەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدووە .ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯿﺎن، وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﺑڕﯾﺎری دەرﻛﺮدﻧﯿﺎن دەردەﻛﺎت و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﺑە دروﺳــﺘﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ھەﻣﻮو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﺪا دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ھﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەﺑﻦ.
ھەر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەك ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە زاﻧﻜﯚ واﻧە ﺑڵێﺘەوە ،دەﺑێﺖ ﭼەﻧﺪان ﻓﻠﺘەر ﺑﺒڕێــﺖ .ﺟﮕە ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﯽ زاﻧﻜــﯚی داﺧــﻮاز ،زاﻧﻜﯚﻛــە ﻟە ﺑەﺷــﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺟــﯚری ﺧﯚی، ﭼێﻚ ﺑﯚ ﺑڕواﻧەﻣەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛە دەﻛﺎت و دوای ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟە واﻧە ﮔﻮﺗﻨەوەی ،ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑﯚ وەزارەت ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﻧﺎﺳﻨﺎوی زاﻧﺴــﺘﯽ ﭘێ ﺑﺪرێــﺖ .وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎش ،ھــەر ﺑەوە واز ﻧﺎھێﻨێﺖ و ﺧﯚﺷــﯽ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑــﯚ ﺑڕواﻧﺎﻣــەﻛﺎن دەﻛﺎﺗــەوە. ﻛەﭼﯽ ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوە ،دوای
ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎزەی وەزارەت، دەرﻛەوﺗــﻮوە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەن ﺑە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳﺎﺧﺘە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎن واﻧە دەڵێﻨەوە. ﺑە ﭘێــﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوی 18385ی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﻟــە ،2016/5/12 ﺑﺎﺑەت ﺗﻮاﻧﺴــﺘﯽ زﻣﺎن/ﻧێﺮدراو ﺑﯚ زاﻧﻜﯚی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ ،ﻧﺎوی ﺳێ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھﺎﺗﻮوە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳــﺎڵە ﻟەو زاﻧﻜﯚﯾە واﻧە دەڵێﻨەوە و ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻻی ”وﺷە“ ﭘﺎرێﺰراوە، ﺑەھــﯚی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺳــﺎﺧﺘەی ”ﺋﺎﯾڵﺘﺲ“ی زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺎن، ﺑڕﯾﺎری دەرﻛﺮدﻧﯿﺎن دراوە. ھــەر واﻧە ﮔﻮﺗﻨــەوە ﻧــﺎ ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەوان ﺑەڕێﻮەﺑــەری
دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺟــﯚری زاﻧﻜﯚﻛــە ﺑﻮوە ﻛە ﺋەو ﺑەرﭘــﺮس ﺑﻮوە ﻟە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ڕاﺳــﺘﯽ و دروﺳــﺘﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎن و ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚ واﻧەﮔﻮﺗﻨەوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــﺮدووە .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑە ﭘێﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛەی وەزارەت ،ﺧــﯚی ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛــەی ﺳﺎﺧﺘە ﺑﻮوە. ﺋەواﻧە ﭘێﺶ دەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯿﺎن، ﺑە ﻓﻠﺘەری زاﻧﻜﯚﻛــەدا ڕەت ﺑﻮون و ”وﺷــە“ ﺳــەرداﻧﯽ زاﻧﻜــﯚی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻓڕەﻧﺴــﯽ ﻛﺮد ﻟە ھەوﻟێﺮ، ﺑﯚ ﺋــەوەی ڕووﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ﺋﺎﺧﯚ ﭼﯚن ﺋــەو ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺳــﺎﺧﺘﺎﻧەﯾﺎن ﺑەﺳــەردا ﺗێﭙەڕﯾﻮە و دوو ﺳــﺎڵ ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧە ﺑــە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳــﺎﺧﺘە دەواﻣﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚﻛﻪ ﻧەك ھەر ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو ﻟێﺪوان ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑــﺪات ،ﺑەڵﻜﻮ زۆرﯾﺶ ﻣﻮﻛڕ ﺑﻮو ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻛە ﻧﺎﺑێﺖ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎوی ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﻟەﮔەڵ ﻗﺴەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺪا ﺋەو دﻛﺘــﯚرەی زاﻧﻜــﯚ ،ﭘەﻧﺠەی ﺷــەھﺎدەی ﺑە ﺋﺎﻣﺎژەی ھەڕەﺷە، ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮەﻛەی ”وﺷە“ ڕادەوەﺷﺎﻧﺪ ﻛە ڕوون ﻧەﺑﻮوەوە ﺋەو ھەﻣﻮو ﺧﯚﭘﺎرێﺰﯾﯽ و ﺗﺮﺳە ﺑﯚ؟. ﺑــەم وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﺋەوە ﻧﺎﺷــﺎرێﺘەوە و ﭘەردە ﻟەﺳەر ڕووﺧﺴﺎری ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎران ﻻ دەدات. دﻛﺘــﯚر ﺟەﻣﺎل ﻛەﻣﺎل ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ڕای
دەﮔەﯾەﻧێ ،داواﻣﺎن ﻟە ھەﻣﻮو زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە ڕاﺳﺘﺎﻧﺪن ﺑﯚ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن، ﻛــە زاﻧﻜــﯚﻛﺎن ﺑەﺷــﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺟﯚرﯾﺎن ھەﯾــە .ﺋەو دەڵــێ” ،ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤﺎن ﺑﯚ زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻓڕەﻧﺴــﯽ ،ﺳــێ ﺋﺎﯾڵﺘﺴﯽ ﺳــﺎﺧﺘەﻣﺎن ﮔﺮت“ .ﺋەو ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻛە ﺋــەوە ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕووداوی ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ڕوو دەدات و ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑﯚ ھەﻣﻮو زاﻧﻜﯚﻛﺎن ﺑەردەوام دەﺑﻦ. د .ﺟەﻣــﺎل ﻛەﻣــﺎل ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــە رێﻮﺷــﻮێﻨﯿﺎن دەدات ﺑەراﻣﺒەر ﺑەو ﺳــێ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە ﻛە دەرﻛﺮاون و ﻧﺎزﻧــﺎوی زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎن ﻟــێ وەرﮔﺮﺗﻮوﻧەﺗەوە و دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە ڕادەﺳﺘﯽ دادﮔﺎﯾﺎن ﺑﻜەن. ﺑە ﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺋەوە ھەر ﺋەو ﺳــێ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەی زاﻧﻜــﯚی ﻟﺒﻨﺎﻧــﯽ ﻓڕەﻧﺴــﯽ ﻧﯿﻦ ﻛە ﺑە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳــﺎﺧﺘەوە واﻧە دەڵێﻨــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ھﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەن و وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﺑە وردی ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر دەﻛﺎت و ھێﺸﺘﺎ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻧەﺑﻮوﻧە. د .ﺟەﻣــﺎل ﻛەﻣﺎل ﺣﻮﺳــێﻦ ﻛە ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن و ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧــە ،ﭘێﯽ واﯾە ﻟە داھﺎﺗﻮو ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﺒێﺖ .ﺋەو دەڵێ ”داواﻣﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻛﺮدووە ﻛــە ﻟەوﺑــﺎرەوە ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ
زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﺶ ﺑﻜەن“. ”وﺷــﻪ“ زاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺋــەو ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺳــﺎﺧﺘﺎﻧە ﻟــە ﺑەﻏــﺪا و ﻣﯿﺴــﺮ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﻦ .ﭘەﻧﺎ ﺑﺮدﻧەﺑەر ﺳﺎﺧﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ”ﺋﺎﯾڵﺘﺲ و ﺗﯚﻓڵ و ھﺎوﺷــێﻮەﻛﺎﻧﯽ“ ،دوای ڕﯾﻔﯚڕﻣــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ ﺑــﯚ ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دێﺖ ،ﻛە ﻟە 2015/9/1ەوە ڕێﻨﻮێﻨﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎوی زاﻧﺴــﺘﯽ دەرﻛﺮدووە و دەﺑێﺖ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯽ زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ .ﺑەﭘێﯽ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛە ﻟــە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺋﺎﯾڵﺘــﺲ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﭘێﻨﺞ ﻧﻤــﺮە ﻟە ﻛﯚی ﻧﯚ ﻧﻤﺮە داﻧﺮاوە ،ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﺋەو ﻧﻤﺮەﯾە ﻟە ﺳەرووی ﺷەﺷە. زاﻧﯿﻨــﯽ زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ و ﻟەﻧێﻮﯾﺸــﯿﺎن زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی، ﺑﻮوەﺗە ﺑەﯾەك ﺑﯚ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ ﻛــە ﺑە ھﯚﯾەوە ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺳــﺎﺧﺘە ﺑﺮدووە و ﺟﮕە ﻟەواﻧﯿﺶ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪاﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ )ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘﯚرا(ﺷــﯽ ﺑە ﻟەرز ھێﻨﺎوە ﻛــﻪ ﻟە 1/8ی ﺋەﻣﺴــﺎڵ، ﻛﺎﻧﺪﯾﺪاﻧﯽ وەرﮔﯿﺮاوی ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘﯚرا ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧﺎڕازﯾﺒﻮون، ﻟە ﺑــەردەم وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوە و ﯾﺎداﺷــﺘێﻜﯽ ﭼﻮار ﺧﺎڵﯿﯿﺎن ﺑــە وەزارەت دا ﻛە ﻟە ﺧﺎڵــﯽ دووەﻣﯽ ﯾﺎداﺷــﺘەﻛە داوای ﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚرﺳــﯽ زﻣﺎﻧﯽ
ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی دەﻛەن ﻟە ﺳــەﻧﺘەری زاﻧﻜــﯚﻛﺎن و ﻟــﻪ ﺋەﮔــەری ڕازی ﻧەﺑﻮون ﺑەو ﺧﺎڵە ،ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ ﯾﺎداﺷــﺘەﻛەﯾﺎن ،داوا دەﻛــەن ﻧﻤﺮەی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ”ﺋﺎﯾڵﺘﺲ“ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺷﺎﺧەوان ﻣﺤەﻣەد ﺳﺎڵﺢ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧەﻛەی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪاﻧﯽ وەرﮔﯿﺮاو ﻟە ﻣﺎﺳــﺘەر و دﻛﺘﯚرای زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺋﺎﯾڵﺘﺴــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﭘﯿﺸــﺎن دەدات و ﭘێﯽ واﯾە ،ﺋــەو ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿە ﻧــەك ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی .ﺋەو دەڵێ، ”ﺋەﮔەر ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎن ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ زﻣﺎﻧە ،ﺑﺎ ﺧﻮﻟﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤﺎن ﺑــﯚ ﺑﻜەﻧەوە“ .ﺑــەم وەرﮔﯿﺮاوان ھەوڵەﻛەﯾﺎن ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﻛە ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ دووﭘﺎﺗﯽ ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواوی ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺧﯚی ﻛﺮدەوە. ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺳــﺎﺧﺘەی ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ ،وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی دروﺳــﺘﯽ و ڕاﺳــﺘﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە و دوای ڕووﻧﺒﻮوﻧەوەی ﻟێڵــﯽ ،ﭼﺎوەڕێ دەﻛﺮێﺖ ﻣﺎﺳــﻚ ﻟەﺳــەر ڕووی ﭼەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەڵﺪرێﺘەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەو ﺷێﻮەﯾەش ﺧﺮاپ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن ،ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی رواﻧﺪز ﺑﭽﻮوﻛە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎرەﺳــەرە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ .ﺋەو ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﺎﻧەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟێﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ .ﻟە راﺑﺮدوودا ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ 150ﻗەروێڵەﯾﯽ داﻧﺮاوە ،ﺑەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮوەﺗە ﺑەرﺑەﺳﺖ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەداﻧﯽ...
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﻛﻮێﺴﺘﺎن ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ رواﻧﺪز:
ﭘڕۆژەی ﭼﺎوەڕوان ﻧەﻛﺮاوﻣﺎن ھەﯾە
وﺷە /رواﻧﺪز -دڵﺸﺎد ﺑﺎڵەﻛﯽ ﻛﻮێﺴــﺘﺎن ﺋەﺣﻤەد ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ رواﻧﺪز ،ﻟە دﯾﺪارﯾﻜﯽ ”وﺷــە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ھەڵﻮەﺳــﺘە ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛێﺸــە و ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە دەﻛﺎت. ﺋەو ﺑــە ﺋﻮﻣێــﺪەوە دەڕواﻧێﺖ و دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘڕۆژەی ﭼــﺎوەڕوان ﻧەﻛﺮاوﯾﺎن ﺑــﯚ ﺧەڵﻚ ھەﯾــە .ﻛﻮێﺴــﺘﺎن ﺋەﺣﻤــەد ﺑــە ﺑﺎﺷــﯽ دەزاﻧێﺖ داھﺎﺗﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺷــﺎرەﻛەدا ﺧــەرج ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﻛێﺸــەی ﭘﭽڕاﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دوو ﭘڕۆژەی ﮔەورە ﻟە ﺷﻨﮕﻠﺒﺎﻧە و ﻛــﯚڕەك ﺗەﻟەﻓﺮﯾــﻚ ھەﯾە ﻛە 24ﺳەﻋﺎت ﻛﺎرەﺑﺎی ھەﯾە ﺑﯚ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳــﻮود ﻟەو دوو ﭘڕۆژەﯾە وەرﻧﺎﮔﺮن؟ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــﺎری زۆر ﻟەﺳــەر ھێڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟەو وەرزەدا و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ زﯾﺎد ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ. ھەروەھﺎ ﻛﺎرەﺑﺎی رواﻧﺪز ،ﻟەﮔەڵ ھێڵﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دۆڵﯽ ﺋﺎﻛﯚﯾﺎن ﮔﺮێ دراوە و ﺟﯿﺎ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە، ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺧەرﺟــﯽ ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ھێڵەﻛە زۆرە، ﺑــەم ﺳــەرداﻧﯽ وەزﯾــﺮی ﻛﺎرەﺑﺎﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەڵێﻨﯽ داوە ﺑﯚﻣــﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺎت، ﺑەم ﺋەوەش ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە، ﺑە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛەم ﯾەك دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ دەوێﺖ .ﺟﮕە ﻟەوەش ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﻛﺎرەﺑﺎی رواﻧﺪز ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﺟﯿﺎ ﻛﺮاﯾەوە ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷەو ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧەدەﯾﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺳــەﻋﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺪاﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﮕﯚڕﯾــﻦ ،ﺑــەم ﻟەﺑەرﺋەوەی ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن ﻣﯚﻟﯿﺪەی ﺋەھﻠﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺷــەو ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﺎن ﭘــێ ﺑﺪەﯾــﻦ .ﺟﮕە ﻟەوەش ﺗــﯚڕی ﻛﺎرەﺑﺎی رواﻧﺪز زۆر ﻛﯚﻧە ،ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﺋەﮔەر دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎش ﺑێــﺖ ،ﺑەرﻧﺎﻣەﻣﺎن ھەﯾە و دەرﺧﺴﺘەﺷﻤﺎن ﺑﯚ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯚڕی ﻛﺎرەﺑــﺎی رواﻧﺪز ﻛﺮدووە، ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھــەردوو ﭘڕۆژەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﭘﺎﻧﻜﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ رواﻧــﺪز و ﻛــﯚڕەك ﺗﻠﻔﺮﯾــﻚ، ﻛﺎرەﺑﺎی 24ﺳــەﻋﺎﺗﯿﺎن ﻧەﻣﺎوە، وەك ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻛﺎرەﺑﺎﯾﺎن ﭘێ دەدرێﺖ ،ﻣــﺎوەی دوو ھەﻓﺘەﯾە ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗەوە ﺑڕاوە. ﭘــڕۆژەی ﻣﺎڵــﯽ ﺣﻮﺳــێﻦ ﺣﻮزﻧﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی داﻧﺪرا ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﻟێ ﻛﺮا؟
دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوی ﻣﺎڵﯽ ﺣﻮزﻧﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﻟە رواﻧﺪز ،ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾﯿــە، ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺷﻮێﻨﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ﺧﺎوەﻧەﻛەی ﻛڕاوەﺗەوە ،ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻧﯿﯿــە و ﺗﺎﭘــﯚی زەوﯾﯿەﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧە ،ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی ﭘڕۆژەﻛــەش داﻧــﺮاوە ،ھەﺗــﺎ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﭘڕۆژەﻛەش ﺗەواو ﻛﺮا، ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﭘﺎرەﺷــﯽ ﺑﯚ ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮاﺑﻮو، ھﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧەﻣﺎﺑــﻮو، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەوﻛﺎت داوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﺰاﯾﻨەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋەوﯾﺶ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ وا ﮔەورە ﻧەﺑﻮو ،ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮوە ﺋەوﻛﺎت راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻟە رێﮕەی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،دواﺗﺮﯾﺶ ﺑەھﯚی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو دۆﺧە ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﻟــە ﭘڕۆژەﻛە ﻛﺮاوە، ھەرﭼەﻧﺪە دۆﺧەﻛــەش ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋێﻤە ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەﻛﯚڵﯿﻨەوە. ﭘــڕۆژەی ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎر ﻛە ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟﯿﮋﻧــە دێﺖ ھﯿﭻ ﺋﻮﻣێﺪێﻚ ﻻی ﺧەڵﻜﯽ ﻧﯿﯿە؟ ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾــﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ،ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ژﻣﺎرە ) (1322ﺋەو دﯾﺎرﯾﯿە ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە رواﻧــﺪز ﻛــﺮا ،ﭘــڕۆژەی ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎن ﻟە 16- 11-2016دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە، ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺑﺎ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻛﺎرەﻛە دەﻛەن و ﻟە رواﻧﺪزﯾﺶ ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ،ﻟە ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺗﺎﭘــﯚی رواﻧــﺪز ،ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ﻛﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ،دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدن ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﭘﺎﺷــﺎی ﮔەورە )ﻛﺎوﻟﯚﻛﺎن( دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛێﺸﺎﻧﯽ ﻧەﺧﺸــەی ﺋــەو ﮔەڕەﻛــەن و ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﺗــﺎدان ،دواﺗﺮ ﻟە ﮔەڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی رواﻧﺪزﯾﺶ دەﺳﺖ ﺑە ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدن دەﻛﺮێﺖ. رەﺧﻨەی ﺋەوەﯾــە ھەﯾە ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑەو ﺷــەﻗﺎﻣﺎﻧە دەدرێ ﻛــە ﺑەرﭼــﺎون ،ﺑەم ﺷــەﻗﺎم و ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەوە ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاون؟ ﻧەﺧێــﺮ ،دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺳــەرداﻧﯽ ﺗــەواوی ﮔەڕەﻛــەﻛﺎن ﺑﻜەن ﻟــە رواﻧــﺪز ،ﯾــﺎ ﻗﯿﺮﻛــﺮاون ﯾــﺎن ﻛﯚﻧﻜﺮێــﺖ ،ھەﻧــﺪێ ﮔەڕەﻛﯿــﺶ ھەﯾە ﭘــڕۆژەی ﺑﯚ
دەرﭼــﻮوە و ﻛەوﺗﻮوەﺗــە واری ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ،ﺑــەم ﻟەﺑەر ﺑﺎری داراﯾــﯽ ﺗــەواو ﻧەﻛﺮاوە. ﺋــەو ﮔەڕەﻛــەی ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە دەﻛﺮێﺖ ،ﺋێﻤــە ﺗێﻜەڵەڕێﮋﻣﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮدووە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎرەﺳەرێﻜە ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﺑﯚﻣﺎن ﻛﺮدوون ،ﻟەﺳــەر داوای ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮدووﻣﺎﻧــە ،ﺋێﻤە ﺋــەوەی ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑێــﺖ ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو ﺗﻮاﻧﺎﯾــەی ھەﻣﺎﻧــە دەﯾﻜەﯾﻦ، ھەﻣــﻮو ﮔﻠەﯾــﯽ و ﮔﺎزاﻧــﺪەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو دەﮔﺮﯾﻦ و ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛەﯾﻦ. ﺑﯚﭼﯽ ھەوڵ ﻧــﺎدەن دۆڵﯽ ﺋﺎﻛﯚﯾﺎن و ﺳەﯾﺮاﻧﮕەی ﺑێﺮۆﯾﺎن ﺳﻮود ﻟە ﺋﺎوی ﺑێﺨﺎڵ وەرﺑﮕﺮن؟ ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺳــﻮود ﻟە ﺑﯿﺮەﻛﺎن وەردەﮔﺮن؟ ﻟەﺑــﺎرەی دۆڵــﯽ ﺋﺎﻛﯚﯾــﺎن و ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەی ﺑێﺮۆﯾــﺎن و ﮔﻮﻧﺪی ﮔــەرەوان ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎوﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،داواﻣﺎن ﻛــﺮدووە و ﻟە رێﮕــەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟــە ھەوڵﺪاﯾــﻦ ،ﺑــەم ﻟەﺑەر ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑــەو ھﯿﻮاﯾەی ﺋەو دۆﺧە ﺗێﭙەڕێــﺖ و ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ دەﺳﺖ ﺑە ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻨەوە. ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋەی رووﺑەڕووﻣﺎن ﺑﻮوەﺗەوە وەﻣێﻜە ﺑﯚ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛﺎﻧﺘﺎن ،ﺑە ﭼﺎﻛﺒﻮوﻧﯽ دۆﺧەﻛە زۆر ﺷــﺖ دەﮔﯚڕێﺖ و ﭘڕۆژەی ﭼﺎوەڕوان ﻧەﻛﺮاوﻣﺎن ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھەﯾە ،ﺣەزﻣﺎن زۆرە ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن و ﺋﺎوەداﻧﯽ. ﭘــڕۆژەی ﺑەﻧــﺪاوی ﭘﺮدی رواﻧــﺪز دەﮔﻮﺗــﺮا ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﭼﯽ ﺑەﺳەر ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ھﺎت؟ ﺑەﻧــﺪاو و ﭘــﺮدی رواﻧــﺪز
ﻟەﺳەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺋﻮﻣێﺪﯾﺎن ﺑە ﺗﯚ ھەﯾە ،ھەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەﯾﺖ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﺋﻮﻣێﺪ و ﻣﺘﻤﺎﻧەﻛە ﻟە دەﺳﺖ دەدەن؟ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋﻮﻣێــﺪی ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺖ زادەی ﻛﺎرە ﺟﻮان و ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧﻦ ﻛە ﻟە راﺑﺮدوودا ﻟە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە دڵﺴﯚزی ﺋەﻧﺠﺎﻣﻤــﺎن داون ،ﺧەڵــﻚ ﺑێ ﺋﻮﻣێــﺪ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان دەﺑﯿﻦ ،ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەﺧەﯾﻨە ﮔەڕ ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯿﺎن و ﻟەو ﻣﺎوە ﻛەﻣە و ﺳــەرەڕاﯾﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﻣﺎﻧە زۆر ﭘــڕۆژەی ﺑﺎش ﺑــﯚ رواﻧﺪز ﺑﻜەﯾــﻦ ،وەك ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼﻧﯽ ﺑێﺨﺎڵ، ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژەی ﮔــەورەی ﺋــﺎوی ﺧﻮاردﻧەوەی رواﻧــﺪز ،ﻛﺮدﻧــەوەی ﺑﻨﻜەی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ رواﻧﺪز ،ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺷــەﻗﺎﻣێﻜﯽ رواﻧــﺪز، داﻧﺎﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺤﺎوﯾﻠەﯾەك ﺑﯚ ﯾﺎرﯾﮕــەی رواﻧــﺪز و ﮔەڕەﻛﯽ ﻧﺎوﺑــﺎزاڕ ،ھەڵﮕﺮﺗﻨــﯽ ﺗﺎﺳــە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رواﻧــﺪز و داﻧﺎﻧــﯽ ﺗﺎﺳــەی ﭘﻼﺳــﺘﯿﻜﯽ، ھﺎﺗﻮﭼــﯚی رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻧــﺎو ﺑــﺎزاڕ ،ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟــە رێﮕــەی رێﻜﺨــﺮاوە ﺧێﺮﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎن و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﭼەﻧﺪان ﭘڕۆژەی ﺗﺮ. ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە رواﻧﺪز ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻧﯿﯿە؟ ھەوڵ دەدەﯾﻦ ﺋەو ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾە ﻟە رواﻧــﺪز ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪارﯾﺶ ﻗﺴــەﻣﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﻟەﺑەرﺋەوەی رواﻧﺪز و ﺳﯚران زۆر ﻟە ﯾەﻛﺘﺮەوە
ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﭘــڕۆژەی ﻣﺎڵــﯽ ﺣﻮزﻧﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ راﮔﯿﺮاوە دﯾﺰاﯾﻨەﻛەﯾــﺎن ﺗــەواو ﺑــﻮوە، ﻧەﺧﺸەﯾەﻛﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﺑــﯚ ﻛێﺸــﺮاوە ﻛــە ﺑەﻧﺪاوێﻜﯽ ﮔەورە ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﻧﺎوﭼەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺳﻮودی ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮﯾــﻦ و ﭘﺮدێﻜــﯽ ﮔەورەﯾــﺶ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ،ﺋەو ﭘڕۆژاﻧە ﻟەﺑەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻮدﺟە و ﺑﺎری داراﯾﯽ وەﺳﺘﺎون و ﻛﺎرﯾﺎن
ﻧﺰﯾﻜﻦ ،زۆرﺟﺎر ﺑــەو ھﯚﻛﺎرەوە ﺋێﻤە ﺑﺎﺟﻤﺎن داوە ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن. ﻟە رواﻧﺪز ﻛەرﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺧﺮاﭘە ،ﺑﯚ ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﻧەﺧﯚﺷﯽ روو ﻟە ﺳﯚران دەﻛەن؟ ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــەو ﺷێﻮەﯾەش ﺧﺮاپ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن ،ﺑەم ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی
رواﻧﺪز ﺑﭽﻮوﻛە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎرەﺳەرە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟــێ ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ .ﺋــەو ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﺎﻧەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﻟێــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪرێــﺖ .ﻟە راﺑــﺮدوودا ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏــەی ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ 150ﻗەروێڵەﯾــﯽ داﻧــﺮاوە، ﺑەم ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮوەﺗە ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠــﺎم ﻧەداﻧﯽ، ﭼەﻧــﺪ ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەﯾە، ﺋەوﯾﺶ داواﻣﺎن ﻛــﺮدووە وەك ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت. ھەروەھــﺎ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ وەرزی ﺳــەرﻣﺎ ﻟەﻻﯾــەن ﺧێﺮﺧﻮازێﻚ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟەﻧﺎو رواﻧﺪز دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺋەوەش ﺗﺎ رادەﯾەك ﻛێﺸە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر دەﻛﺎت. ﺗﯚ دەڵێﯿﺖ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺧﺮاپ ﻧﯿﯿە ،ﻛەﭼﯽ ﺧﯚﯾﺸــﺖ دەڵێﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛێﻤﺎﺳــﯿﻤﺎن ھەﯾە ،ﺟﮕە ﻟەواﻧەی ﺧﯚت ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەی ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دادی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻟە رواﻧﺪز
ﻛﺮدﻧەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧﺎی داراﯾﯽ و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە ھەﯾە دەﻛەﯾﻦ. ﺋەو ﺷــﺎرە ﭼەﻗــﯽ ھﻮﻧەرە، ﻛەﭼﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ھﻮﻧەری روو ﻟە ﻻوازﯾﯿە؟ رواﻧــﺪز ﻧﺎزﻧــﺎوی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ھﻮﻧەری ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە ،ﭘەرەش ﺑــەو ﻧﺎزﻧﺎوە دەدەﯾــﻦ ،ﭼﺎﻻﻛﯽ ھﻮﻧەرﯾﻤﺎن زۆرە و زۆرﺗﺮﯾﺸــﯽ دەﻛەﯾــﻦ ،ھەرﮔﯿــﺰ ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿــە ﺑەﻧﺎوی ﻓەراﻣﯚﺷــﻜﺮدن، ﺑــەم ﺑەھﯚی وەرزی ﺳــەرﻣﺎ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻛەﻣﺘــﺮن ﺑــە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ وەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﺘﺎن ﻟە ﺗەواوی دەﭬەرەﻛە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ھﻮﻧــەری ﺑەﺷــﯽ ﺷــﺎری ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ
رێﮕەﻣــﺎن ﺑــە ھﯿــﭻ زﯾﺎدەڕۆﯾﯿﯿــەك ﺑﯚ ﺳــەر ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧەداوە ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە رواﻧﺪز ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادی ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺑــەم ﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ و ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧــﺎی داراﯾــﯽ و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧە ھەﯾە ،ﺟﮕە ﻟەواﻧەش ﺗەﻧﯿﺎ ھەر ﻛﺮدﻧەوە ﻧﯿﯿە ،دەﺑێﺖ ﻣﯿﻼﻛﺎﺗﯽ ﺑــﯚ داﺑﻨێﯿــﺖ ﻟــە ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ﺋەوە زۆر ﺋەﺳﺘەﻣە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋێﻤە ﺑــەردەوام ھەوڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەدەﯾــﻦ ،ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ دادی ،ھەﻧﺪێ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﺗﺮﯾﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە رواﻧﺪز ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺑﯿﻨﺎی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ رواﻧــﺪز ﺑەرەو وێﺮاﻧــﯽ و ﻧەﻣﺎن دەﭼێﺖ ،ﺑەرﻧﺎﻣەﺗــﺎن ﭼﯿﯿە ﺑﯚ ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوەی؟ ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﮔﺸــﺘﯽ رواﻧﺪز ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺧﺮاپ ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەن ،ھــەروەك ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿــەت ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوە ھەﯾە ،ﺋەﮔــەر ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻧەﻣێﻨێﺖ ،داوای دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﯾەﻛﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯚ
رواﻧــﺪزە .ھەروەھــﺎ ﮔەﻧﺠــﯽ زۆرﯾﺸــﻤﺎن ﻟە دەرەوەی رواﻧﺪز ﭼﺎﻻﻛــﯽ دەﻛەن ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ رواﻧﺪزن و ﺷــﻮێﻨﭙەﻧﺠەﯾﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﻮێﻨێﻚ دﯾﺎرە. دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﻟە ﺳــەرووی )ﺑﺎﻧەزێــﻮك( ھەﻧﺪێ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ زەوﯾــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﺎن ﺑە ﻧﺎوی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە؟ ھﯿــﭻ زەوﯾﯿــەك ﻟەﻻﯾــەن ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺑﺎﻧەزێــﻮك داﮔﯿﺮ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺋەﮔەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟەو ﺟــﯚرە ھەﺑێﺖ ،ﻟــە دادﮔﺎ ﭘەڕاوﯾﺎن ﺑــﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻟەﮔەڵ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﻢ ﻟــە رواﻧﺪز، ﺑەﺑێ ﺟﯿــﺎوازی رێﮕە ﻟە ھەﻣﻮو زێﺪەڕۆﯾﯿﯿەك ﺑﯚ ﺳــەر ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﮔﯿﺮاوە. ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ )ﺑﺎﻧەزێﻮك( ﺑﯚﭼﯽ ڕاﮔﯿﺮاون ،دەﻧﮕــﯚی ﺋەوە ھەﯾە ﺑﺪرێﺘە ﻛﺮێﭽﯿﯿەﻛﺎن؟ ﻟــە ﭘێــﺶ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻦ دەﺳــﺖ ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻛــﺮاوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺗــەواو ﻧەﻛــﺮاون ،ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ رژدﯾﺶ دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە، ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ
ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﻦ ،ﺋــەو ﻛﺎﺗــەی ﺗەواو ﻛــﺮان ،ﺑە ﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺧەڵﻚ داﺑەش دەﻛﺮێﻦ. ﻟــە ھەﻧﺪێ ﺷــﻮێﻦ ﻣﻮڵﻜﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻛﺮاوە ﺑــە دووﻛﺎن، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ ﺑــﺎرەﮔﺎی )ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻻواﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەواﻧــە ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ھەﯾە، داھﺎﺗەﻛەی ﺑﯚ ﻛﻮێ دەﭼێﺖ؟ ﻟــە ھﯿــﭻ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻣﻮڵﻜــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻧەﻛﺮاوەﺗە دووﻛﺎن، ھەﻣــﻮوی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەو ﺷﻮێﻨەی ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن ﻟەژێﺮ ﺑﺎرەﮔﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻻوان ،ﻣﻮڵﻜــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﻦ و ﻟەﻻﯾەن ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺑەﻛﺮێ دراون و داھﺎﺗەﻛــەی ﺑــﯚ ﺷــﺎرەواﻧﯽ دەﮔەڕێﺘەوە. ﺳﻨﻮوری رواﻧﺪز ﺳەرﻣﺎﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ھەﯾە، ﺑﯚﭼــﯽ ﺳــﻮود ﻟــەو داھﺎﺗــە وەرﻧﺎﮔــﺮن ﺑﯚ ﭘــڕۆژە ﺗــەواو ﻧەﻛﺮاوەﻛﺎن؟ ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا، ھەﻣﻮو ﺋەو رﺳــﻮوﻣﺎت و ﺑﺎج و داھﺎﺗﺎﻧــەی ﻛــە وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﺑﮕەڕێﻨﺪرێﺘــەوە دەﺑێــﺖ ﮔەﻧﺠﯿﻨەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ داﺑــەش ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋەﮔــەر ﺑە وﯾﺴﺘﯽ ﺋێﻤە ﺑێﺖ ،ﭘێﻤﺎن ﺑﺎﺷە داھﺎﺗﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﻣﺎﺳــﺘەر ﭘﻼﻧﯽ ﺑﯿﺨﺎڵ ﻛەی ﺗەواو دەﺑێﺖ؟ ﻣﺎﺳﺘەرﭘﻼﻧﯽ ﺑێﺨﺎڵ ﻛەوﺗﻮوەﺗە واری ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو دﯾﺰاﯾﻨــەی ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧــﯽ داﻧﺮاوە ﻛە دەﺑــێ ﺑﮕﻮﻧﺠێــﺖ ﻟەﮔەڵ ﭘێــﻮەرە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟە رووی دﯾﺰاﯾﻦ و ﭘڕۆژە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺑێﺖ و ﺳــەرﻧﺠﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎر راﺑﻜێﺸــێﺖ و رووی ﺗێﺒﻜەن ،دەﺑێﺖ ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ﺳــﺎڵ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺗەواو ﺑێﺖ، ﺋەوەش دەﺑێﺘــە وەرﭼەرﺧﺎﻧﯽ ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺳێﻜﺘەری ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا.
ﺑێﺴــﺘﻮون ژاڵەﯾــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری ﻣﺮۆﯾــﯽ ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿــﺎن 50ھەزار ﺋــﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ و ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەﺷﺪا ﺗەﻧﯿﺎ دوو ھەزار ﺋﺎوارە ﻟــە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪان و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛەﻻر ﮔﯿﺮﺳﺎوﻧەﺗەوە. ژاڵەﯾــﯽ دەڵــێ” ،زۆرﺑــەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺳــﻮﻧﻨەن و ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎ ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە“ ،ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە زۆرﯾﻨەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە داﻋﺶ ﭘﺎك ﻛﺮاوﻧەﺗەوە. ھێﻤﻦ ﻣﺤەﻣەد ﻟــە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛەﻻر ﻛە ﭼﺎودێﺮی دادﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﮔﺎﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە دەﻛﺎت ﺑﯚ ”وﺷــە“
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ھێﺸﺘﺎ ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ ﺑﺮەوی ھەﯾە، ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﺷــەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﻧﺎوﻧﺎﻧــﯽ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەﻧﺎوە ﺋەوروﭘــﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ دەرﻛەوﺗــﻮوە ﻛە ﺑﯚ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎ و ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿــﺮی دەﮔەڕێﺘــەوە، ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ دەرووﻧﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﻧــﺎوی ﻣﻨﺪاڵ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن دەﺑێﺖ و ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﺎن دەﻛەن ﺑە ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯿەوە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔــەڵ ﻧــﺎوی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن. ﺋﺎرام ﻣەﺣﻤﻮود داﻧﯿﺸﺘﻮوﯾەﻛﯽ ھەوﻟێﺮە و دوو ﻛﻮڕ و ﻛﭽێﻜﯽ ھەﯾە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻧﺎوی ﻛﭽەی ﻛﻮردﯾﯿــە ،ﺑــەم ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯿﯿەوە ﻧﺎو ﻧﺎوە. ﺋــەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺧﯚم ﻧﺎوم ﻟە ﻛﭽەﻛــەم ﻧﺎوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻛﺎرﯾﮕەری و ﻓﺸــﺎری ﺧێﺰاﻧەﻛەﻣــﺎن ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوﯾﻦ ﻧــﺎوی ﻋەرەﺑﯽ ﻟــە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﻢ ﺑﻨێﯿﻦ ،ﺋەوەش ﺑە رەزاﻣەﻧﺪی ﺧﯚم ﻧەﺑﻮو“. ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﻧﺎوی ﻋەرەﺑــﯽ ،ﻓﺎرﺳــﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ ﺑەﭘێﯽ ﺑەﺷە داﮔﯿﺮﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﻜەوﺗــﻮوە، ﺑەم ﻧــﺎوی ﻋەرەﺑﯽ ﺑەھﯚی ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەوە زﯾﺎﺗﺮ رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﯾە. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر د .ﻋﻮﻣــەر ﭘەﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە زاﻧﻜﯚی
ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻧﺎوی ﻧﺰﯾﻜەی ﺷــەش ھــەزار ﻣﻨﺪاڵ ﻟــە ﻣەڵﺒەﻧــﺪی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺷێﺮواﻧە ﻟە ﻛەﻻر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ﻛە زۆرﯾﻨەی رەھﺎﯾﺎن ﻧﺎوی ﻛﻮردﯾﻦ
و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــەوان ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻋەرەﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﻦ. زﯾــﺎد ﻧــﻮوری ﻛــە ﺋﺎوارەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺷﺎرەﺑﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟەﯾە ،ﺋەو
ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،زۆرێﻚ ﻟە ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺎوی ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎوە ،ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن چ ﻧﺎوێــﻚ ﺑــە ﺑــﺎش ﺑﺰاﻧــﻦ ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻧێﻦ“.
ﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑەﺳەر ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﻮرد دەﺳەﭘێﻨﺮێﺖ ﻛەژاڵ ﺷﺎﻛﺮ:
زۆرﺑەی ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻟە داﯾﻜﺒﻮو ﻟە ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑﻮون ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﭘﺴــﭙﯚڕی دەرووﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯚﺷــﯿﺎری و ھەﺳﺘﯽ ﺧﯚﺑەﻛەﻣﺰاﻧﯿــﻦ و ﭼﺎوﻟێﻜەری، وای ﻛــﺮدووە ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺧەڵﻚ ﻧــﺎوی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻨێﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺎو ﻟە ڕووی دەرووﻧﯿﯿەوە دەﺑێﺖ ھەﺳــﺘﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ و ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻛەﺳﯿەﺗﯽ ﺑە ﻣﻨﺪاڵ ﺑﺒەﺧﺸێﺖ و
واﺗﺎدار ﺑێﺖ“. ﭘەﺗــﯽ دەڵــێ” ،ﺧــﻮدا ﺋێﻤەی ﺑــە ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و دەﺑێــﺖ ﻛﻮردﺑﻮون ﻟــە ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪا رەﻧــﮓ ﺑﺪاﺗەوە، ﺑــەم ﻛﺎرﯾﮕــەری دراﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن و ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎ ڕۆڵﯽ زۆر ﻧەرێﻨﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮە ﻟەوەی ﻛە داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ﺋێﻤە ﻧﺎوی ﻛﺎرەﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو دراﻣﺎﻛﺎن ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن
ﺑﻨێﻦ“. ﺳــﺎڵﯽ 2016ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮون و ﻣﻨﺪان ﻟە ھەوﻟێﺮ 31ھــەزار و 991ﻣﻨﺪاڵ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮون ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾەدا 16ھەزار و 352ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛــﻮڕ و 15ھەزار و 639ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﭻ ﺑﻮون. ﻛەژاڵ ﺷﺎﻛﺮ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﻣﺎر ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻟــە داﯾﻜﺒﻮون و ﻣﻨــﺪان ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،زۆرﺑــەی ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻟە داﯾﻜﺒﻮو ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا، ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑﻮون ﻛە ﺑەھﯚی ﺷــەڕی داﻋﺸــەوە رووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە، ﻟەﺑەرﺋەوە ﻟەداﯾﻜﺒﻮون ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،ﺑەرێﮋەی % 30ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ھەڵﻜﺸﺎوە“.
د .ﻋﻮﻣەر ﭘەﺗﯽ:
ﭼﺎوﻟێﻜەری ،وای ﻛﺮدووە ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺧەڵﻚ ﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻨێﻦ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋﺎﻣــﺎر ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮون رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەرێﮋەی % 60ی ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮون ،ﺑەﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەوە ﻧــﺎو ﻧــﺮاون ،ﺑــەم ھــﯚﻛﺎری ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رێﮋەی ﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧــﯽ ،ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە زۆرﺑەی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەرەﻛﺎﻧﻦ ،ﺋــەوە ﺟﮕە ﻟەو
داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛە ﻛﻮرداﻧەی ﻛە ﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻧێﻦ. رووﭘﺎك ﻗــﺎدر ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﺑﻮاری ﻣﻨﺪان و ﺳەرۆﻛﯽ ﺗﯿﭙﯽ ﺷــﺎﻧﯚی ﻣﻨﺪان ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،داﺑﻮﻧەرﯾﺘﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ زاڵە ﺑەﺳەر ھﺰری داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤــە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﭘەﻧــﺎ ﺑﯚ ﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ دەﺑەن“.
رێﮕەی دادﮔﺎوە. ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧﯽ ﻋەرەﺑــە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ،وا دەﻛﺎت زﯾﺎﺗــﺮ ﻧﺰﯾﻜﺎﯾەﺗــﯽ دروﺳــﺖ ﺑﺒێــﺖ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛەش ﻟــە ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪان ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﯾﯿەوە دەرﻛەوﺗﻮوە. ﻋــﺎدل ﻋەﻟــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری دﯾﺎﻟە ﺑەھﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻣەزەوی و ﺧێڵەﻛﯽ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﮔەڕێﻨەوە“ ،ﺋەوەش وەك ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا. ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻟە ﭘــەروەردەی ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾــە ،وەك ﺷــێﺮوان ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘەروەردەی ﻛەﻻر ﺑە ”وﺷە“ی دەڵێ” ،ﺋەو ﺑەﺷە ﺳەر ﺑە ﭘەروەردەی ﻋێﺮاﻗە و ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋــﺎوارە ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻛﺮاوەﺗەوە“. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻛﺎوە ﻣەﺣﻤﻮود ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻻر ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﻣﺎژە ﻛﺮد” ،ﻣﻨﺪاڵــە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەردەواﻣﻦ و ﺑەھــﯚی ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻓێﺮی زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻮون .ﺋێﺴــﺘە ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﺰان ﻟە ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﺪان“. ﺋەو روو ﻟــە داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﺎن دەﻛﺎت و دەڵــێ” ،ﻣﻨــﺪاڵ ھێﻨﺎﻧــە دﻧﯿــﺎ و ﻧﺎوﻟێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻧــﺎوی ﺷــﯿﺎوی ﻛــﻮردی ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻨێﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻧﺎوەﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاپ ﻟەﺳــەر ﻛەﺳــێﺘﯿﯿﺎن دروﺳﺖ ﻧەﻛﺎت“. ﺣەﯾــﺎت ﻣەﺟﯿــﺪ ﭘەرﺧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻧﺎوﻟێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﻋەرەﺑﯽ ﻟــە ﻣﻨﺪاڵ وەك دﯾــﺎردەی ﻟێ ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ڕاﺑﺮدوو و ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ھەﺳﺘﯽ ﺧﯚﺑەﻛەﻣﺰاﻧﯿﻨﯿــﺎن ﻟە ھﺰری ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻛە ھەﻣــﻮو ﻛﺎت ﺑێﮕﺎﻧەی ﻟە ﺧﯚی ﺑێ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ“. ﭘەرﺧــﯽ دەڵــێ” ،ﻧﺎوﻟێﻨﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﺶ ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛﻮرد، ﺟﯚرێﻜــە ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗەﻋﺮﯾﺒﻜــﺮدن ﻛــە ﻛﺎﺗــﯽ ﺧــﯚی ڕژێﻤــﯽ ﺑەﻋــﺲ ﺑەﺳــەر ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرد ﭘێڕەوی دەﻛﺮد ،ﺑەداﺧەوە ﺋێﺴــﺘەش ﺷــﻮێﻨەواری ﺋەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ“. ﭘەرﺧﯽ ﺑەﻻﯾەوە ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﻨــﺪاڵ ﺑﻨﺮێﺖ ﺗﺎ ﺑە ﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ” ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ﺑە دەﺳﺖ ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗﯽ ﻋەرەب زۆر ﺋﺎزاری ﭼەﺷــﺘﻮوە ﻟە ڕاﺑﺮدوو و ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا .ﺟﮕەﻟــەوەی ﺗەﻋﺮﯾﺐ ھەڕەﺷــەﯾە ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮرد ﻧەك ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرێﻨﯽ ﻋەرەﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ﻧــﺎوی ﻛــﻮردی ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻧێﻦ ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەوان ﮔــەڕەك و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەدا ﮔﯿﺮﺳــﺎوﻧەﺗەوە و ﺗێﻜەڵ ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮون ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾەﺗﯽ ﺗــەواو ﻟەﮔەڵ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردی ﭘەﯾﺪا ﺑﻜــەن ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەوان ﻧﺎوی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﻋەرەﺑﯿﯿەوە ﺑﯚ ﻛﻮردی دەﮔﯚڕن.
ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﮔەدارﯾﯿﺎﻧــەی دادﮔﺎﻛﺎن ﻟــە رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا ﺑــوی دەﻛەﻧەوە، ﻧﺎوﮔﯚڕﯾــﻦ ﻟــە ﻋەرەﺑﯿﯿــەوە ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺑﺮەوی ھەﯾە. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟەواﻧەی ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻋەرەﺑﯿﯿەوە ﺑﯚ ﻛﻮردی دەﮔﯚڕن ،ﻋەرەﺑﻦ و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻛﻮردن و ﺗــﺎزە ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە“. ھــﺎوﻛﺎت ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺑﻮاری ﻣﻨﺪان ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە ﭼﺎودێﺮﻛﺮدﻧﯽ رەوﺷﯽ ﻣﻨﺪان ﻟە ﻛەﻣﭙــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﺪا دەرﻛەوﺗــﻮوە ﻛــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧــﺎوی ﻛﻮردی ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻧێﻦ“.
ﻧﻮوری رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﭘﺎش رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﻋــﺲ ﻟە 2003دا ،ﻧﺎوی ﺳــەدام ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دروﺳﺖ دەﻛﺮد ﻛە ﺑەو ﻧﺎوەوە ﻧﺎو ﻧﺮاﺑﻮون، ﺑــەم دوای ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷــەڕی ﻣەزەوی ،ﭼﯿﺘﺮ ﭼەﻧﺪان ﻧﺎوی ﺗــﺮ وەك ﻋﻮﻣــەر و ﻋەﻟﯽ ﺑﻮوﻧە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ژﯾﺎن و ﺳەﻻﻣەﺗﯿﯽ ﻛەﺳەﻛﺎن. ﭘﺎرێﺰەر ﻛﺎروان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ،ﻧﺎوﮔﯚڕﯾﻦ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــە ،ﺧەڵــﻚ ﺋــﺎزادن ﻟەوەی چ ﻧﺎوێــﻚ ھەڵﺪەﺑﮋێﺮن و ھەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻮوش دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻧﺎوی ﺧﯚی ﺑﮕﯚڕێﺖ ﻟە
9
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﻋەرەﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﻧﺎوی ﻛﻮردی ﻟە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻧێﻦ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﺑێﺴەروﺑەری ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﯿﻨﺮا
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
رێﻜﻼﻣﯽ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼڵێﺲ دەﻛەن وﺷە /ھەوﻟێﺮ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟــە ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ دەرووﻧــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە ،ﺋەو رێﻜﻼﻣﺎﻧەی ﻟــە ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑو دەﻛﺮێﻨەوە، ﺑﻮوﻧەﺗــە ھﯚﻛﺎری ﭼڵێﺴــﯽ ﻣﻨﺪان و ﺋەﮔەر ﺳﻨﻮورێﻜﯿﺎن ﺑــﯚ داﻧەﻧﺮێﺖ ،ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﻛﺎرﯾﮕــەری زۆر ﻧەرێﻨﯿﯿــﺎن دەﺑێﺖ. د .ﻛﺎﻣەران ﺳــەﻋﯿﺪ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻗــﻮڕگ و ﻟــﻮوت و ﮔــﻮێ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەو رێﻜﻼﻣﺎﻧەی ﻟــە ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ و ﺗﯿﭭﯿﯿــە ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دەﻛﺮێﻦ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭼڵێﺴﯽ ﻣﻨــﺪان و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻟــە ﻣﻨﺪاﻧــﺪا ﻛــە ﺑەھــﯚی زۆر ﺧﻮاردﻧــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﻣﺎدەی ﺧﯚراﻛﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺧﺮاﭘەوە، دروﺳﺖ دەﺑﻦ. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﺗﯿﭭﯿﯿە ﻟﯚﻛﺎڵەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت زۆرﯾﻨــەی رێﻜﻼﻣــەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﻮاردن و ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەو ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿﺎﻧــەی ﻟە ﺷــێﻮەی ﭼﭙﺲ ،ﭘﺴــﻜﻮﯾﺖ و ﻧەﺳﺘەﻟە و ﺧﻮاردﻧــەوە ﮔﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻣﻨــﺪان رۆژاﻧە ﺑەﻛﺎری دێﻨﻦ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو رێﻜﻼﻣﺎﻧە وا ﺋﺎراﺳــﺘە دەﻛﺮێﻦ ﻛە ﺋەو ﺗە ﻧﯿﺎ ﻣــﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿﺎﻧە
ﺑﯚ ﻣﻨﺪان ﺑﻦ ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﻣﻨﺪان ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺧﻮاﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﺳــەر ھەﺑێــﺖ و رۆژاﻧــە داوا ﻟە داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﺎن ﺑﻜــەن ﻟەو ﺧﯚراﻛﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜڕن“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿﺎﻧە و ﺧﻮاردﻧــەوە ﮔﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەرێﻨﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺟەﺳــﺘەی ﻣﻨﺪان ﯾــﺎن ﻣﺮۆڤ ﺑەﮔﺸﺘﯽ روون و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ،ﺑەم ﺑەھﯚی رێﻜﻼﻣە زۆر و ﺋﺎراﺳــﺘە ﻛﺮاوەﻛﺎﻧەوە ،داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن ،ﺋەوە داﻧﭙێﺪاﻧﺎﻧﯽ زۆرێﻚ ﻟەو داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﺎﻧەﯾە ﻛە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەھﯚی ﻧەﺧﯚﺷﻜەوﺗﻨەوە دێﻨﻦ ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا دەﺑێﺖ ﺋەوە ﺑڵێﯿﻦ ﻛــە ﺧﻮاردﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﻟە ﭼﭙﺲ و ﻧەﺳــﺘەﻟەﯾە ھەر ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا
ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ،ھەﻧﺪێــﻚ ﭘڕن ﻟە ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ژﻧﺎن ﯾﺎن ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا ،ﯾــﺎن ھﺎﻧﺪان ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ھەﻣﺎن ﻛﺎ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ و ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸەی ﺗﺮ“. ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوەش دەﻛﺎت” ،ھەرﭼــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﺎرﯾﮕەری رێﻜﻼﻣﯽ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﻣﻨﺪان ھەﯾە، ﺟﮕەﻟەوەی ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺧﯚراك و ﺧﻮاردﻧەوە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەرﺑڕﯾﻦ و دەﺳــﺘەواژەی ﻧەﺷــﯿﺎو ﻟــە رێﻜﻼﻣەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەری زۆر ﻧەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر دەروون و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣﻨﺪان ﺟێ دێڵێﺖ، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛە ﻧﺎﺑــێ ﻣﻨﺪان
ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ:
ﭘەﯾــﺎم و ﻧــﺎوەڕۆك و ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨــﯽ رﯾﻜﻼﻣەﻛﺎن زۆر ﻧەرێﻨﯿﯿە ﺋﯿﺸــﺘﯿﮫﺎی ﻣﻨﺪان ﺑﯚ ﺧﻮاردن ﻛــەم دەﻛﺎﺗەوە ،ﻣﻨــﺪان ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﺎﻣەزۆری ﺧﻮاردﻧﯽ ﺋــەو ﻣﺎداﻧە دەﺑﻦ ،ﺑەم ﻟە ژەﻣەﻛﺎﻧﺪا ﺧﻮاردن ﻧﺎﺧﯚن ،ﺋەوەش ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮە“. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ رێﻜﻼم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﺑێﺴــەروﺑەرﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﻟە ھﻮﻧــەری رێﻜﻼم ﻟەﻻﯾەك و ﻟە ﭘەﺧﺸﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﻼﻣەﻛﺎن ﻟە ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ. داﻧﺎ ﻛەرﯾﻢ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘێﯽ واﯾە ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑێﺴــەروﺑەرﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرﻓﺮەوان ﻟە رێﻜﻼﻣﻜﺮدﻧﺪا ھەﯾە ،ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛە رێﻜﻼﻣەﻛﺎن ﻟەرووی ھﻮﻧەرﯾﯿەوە ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﻧﺰﻣﺪان، ﺑەڵﻜﻮ ﻟەوەداﯾە ﻛە ﭘەﯾﺎم و ﻧﺎوەڕۆك و ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن زۆر ﻧەرێﻨﯿﯿە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە رێﻜﻼﻣــەﻛﺎن ھﺎﻧﺪاﻧــﻦ ﺑﯚ
ﻟــەو ﺗەﻣەﻧــەدا ﺋــەو دەرﺑڕﯾﻦ و دەﺳﺘەواژاﻧە ﺑﺒﯿﺴﺘﻦ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﯾــﺎن رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﺧﺸــﻜﺮدﻧﯽ رێــﻜﻼم دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت رێﻜﻼﻣەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەواﻧــەی ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻣﻨﺪان دەﻛﺮێﻦ ،ﻧﺎﺑێﺖ رێﻜﻼم راﺳﺘەوﺧﯚ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻣﻨــﺪان ﺑﻜﺮێــﺖ، ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﺋﺎراﺳــﺘەی داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻛێﺸەﻛە ﺋەوەﯾە رێﻜﻼﻣە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﺪان دەدوێﻦ ،ﺋەوەش ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻛێﺸــەﻛە ﭘێﻚ دێﻨێﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە وا دەﻛﺎت ﻣﻨﺪاﻛە ﺑەﺑێ ھەﺳﺘﻜﺮدن ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ و ﺧﺮاﭘﯽ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات و ﻓﺸــﺎر ﻟەﺳەر داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت“. ﺗﻮێﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﻧﻤﻮوﻧەی ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رێﻜﻼﻣﺎﻧە دێﻨێﺘەوە و دەڵێ” ،ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە رێﻜﻼﻣەﻛﺎﻧﺪا
ﻣﻨﺪاڵێــﻚ دەردەﻛەوێــﺖ ﻛە ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﻟەﺳــەر ﺑﺎوﻛــﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﺗﺎ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭼﭙﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻜڕێﺖ ،ھەر دەﺑێﺖ ﺋەو ھەڵﺒﮋاردەﯾە ﺑێﺖ، ﺋــەوەش ﻣﻨﺪاڵێﻚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻛــە ﺑﺎﯾەخ ﺑــﯚ داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛــﯽ داﻧەﻧێﺖ ﯾــﺎن رازی ﻧەﺑێــﺖ ﺑــەو ھەڵﺒﮋاردەﯾەی ﻛــە داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛــﯽ دەزاﻧﻦ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﺑﺎﺷە ﯾﺎن ﺋەوەی ﻛە رەﻧﮕە ھەر ﺋەوە ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﯿﺎﻧﺪا ﺑێﺖ“. ”رێﮕــەی ھەرەﺑــﺎش ﺋەوەﯾە ﻛە رێﻜﻼﻣەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﻣﻨﺪان و ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮەﺷەو ﺑەدواوە ﭘەﺧــﺶ ﺑﻜﺮێﻦ و ﺋﺎراﺳــﺘەی رێﻜﻼﻣەﻛەش ﻧﺎﺑێــﺖ روو ﻟە ﻣﻨﺪان ﺑێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ روو ﻟە داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﺎن ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوەش دﯾﺴــﺎن ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨــﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت“، ﺗﻮێﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛە وای ﮔﻮت.
315رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﺑە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑــە 315ﻛەﻧﺎڵﯽ رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داوە ،ﺑەم ﯾﺎﺳــﺎی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﺮاو و ﺑﯿﺴﺘﺮاو ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯿﺶ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛەﻧەوە ،ھﯿﭻ ﭼﺎودێﺮﯾﯿەك ﻟەﺳەر ﭘەﺧﺸﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ﻧﯿﯿە.
ﻣﺤەﻣــەد ﮔــەردی ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻻواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﭼﺎودێﺮی ﻛەﻧﺎڵــەﻛﺎن ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﺋەﮔەر ﭘێﺸــێﻠﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ھﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎن ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن ﯾﺎن ﺧەڵﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺳــﻜﺎ ﻟە دژی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜەن ،ﺋێﻤە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭼﺎودێﺮی ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛەﻧﺎڵە ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺑەﮔﻮێﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻻواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳەرووی 315رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﻟەو وەزارەﺗەﻛە وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﭘﺎش ﺋەوەی
وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻧﯿﺸﺎن داوە. ﮔەردی دەڵێ” ،ﺳەرووی 300ﻛەﻧﺎڵ ھەن ،ﺋێﻤە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ 300 ﻛەس داﺑﻨێﯿﻦ ﺑﯚ ﭼﺎودێﺮی ﻛﺮدﻧﯿﺎن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەﻣﻮوﯾﺎن 24 ﺳەﻋﺎت ﭘەﺧﺸﯽ ﺑەردەواﻣﯿﺎن ھەﯾە“. ﻛێﺸەﻛە ھەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛە وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻣﯚڵەﺗﯽ رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داوە و ﭼﺎودێﺮی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت ،ﻛێﺸەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﯾﺎﺳــﺎی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺮاوە ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻧﻮوﺳﺮاو و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﯿﻨﺮاو و ﺑﯿﺴﺘﺮاوﯾﺶ ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە و ﺋەوەش ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن و رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺋەو ﻛەرﺗە ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ و ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەرﺑﭽﻮێﻨﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﺪا ﻣﺎﻓﯽ ﻓﺮێﻜﻮێﻨﺲ و رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﺑﻮارە ،ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵــە و ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﻣﺎﻓێﻜﯽ دەﺳﺘﻮوری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ڕێﻚ ﺑﺨﺎﺗەوە“. ھﺎوﺷێﻮەی ﺋەو ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎراﻧەی ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻧﻮوﺳﺮاو ﻛﺎر دەﻛەن، ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎراﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﯿﺴــﺘﺮاو و ﺑﯿﻨﺮاوﯾــﺶ ﺋەﻧﺪاﻣێﺘﯿﯿﺎن ﻟە
ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێ دەدرێﺖ
ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﯾە ﻛێﺸە و ﺑﯿﺴﺘﺮاو ھەﯾە. ھەﻧﺪرێــﻦ ﺋەﺣ ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻓﺮێﻜﻮێﻨﺴــﯽ ﻛە وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷــﻨ ﺑﯿﻨﺮاو و ﺑﯿﺴــﺘﺮ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧە دەﺳــەﺗەش ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ڕێﻜﺨ ﻟەﺑﺎرەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺳــە ”ﻣﯚڵەﺗــﯽ ڕادﯾــ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟە وەز و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ
رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 430ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟەواد وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻻواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑە 315رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯽ و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺧﺸﯿﻮە ،ﺑەم رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﺎج ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳﺎردن ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 430 دﯾﻨﺎر ﻗەرزﯾﺎن ﻟەﺳەرە و ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕێﻜﯿﺸﯿﺎن وەك ﻣﯚڵەت ﺑﯚ داﻧﺮاوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻻواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ،2016وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺑــﺮاو ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑە ﺳــەرووی 315رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯽ و ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ داوە ﻛە ﻟە ھەرێﻤﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘەﺧﺶ دەﻛەن. داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗەﻛە رووﻧﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﺑەﺳــەر 143رادﯾﯚ، 93ﺗﯿﭭﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯽ و 43ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ داﺑەش دەﺑێﺖ .ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ 38ﻛەﻧﺎڵﯿﺶ ﺑە رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﺑﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﻟەﭘﺎڵ دوو ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻟەﻻﯾەن ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ. ﻓەرھەﻧﮓ ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻻواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﻧﺎڵێﻚ داوای ﻣﯚڵــەت دەﻛﺎت ،ﺋێﻤــە ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻚ ﺑﯚ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑەرز دەﻛەﯾﻨەوە ﺗﺎ ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻟە ڕووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﻟەﺑەر ﺑﮕﺮن،
دواﺗــﺮ ﺋێﻤە ﺋﺎﮔەدار دەﻛﺮێﯿﻨەوە ﻛە ﻛﺎر ﺑﻜەن ﯾﺎن ﻧﺎ و ﭘﺎش رەزاﻣەﻧﺪی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘەﺧﺸﯿﺎن ﭘێ دەدرێﺖ“. ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﺑﺎﺟێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛەڵەﻛە ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەوە ﻓﺸﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮاوە ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﺎﺟەﻛە، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت رووﺑەڕووی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮوەﺗەوە، دەﯾەوێﺖ ﻓﺸﺎر ﻟەﺳــەر ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﺎﺟەﻛەﯾﺎن ﺑﻜﺎت ﻟەﻛﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺧﯚﯾﺪا. ﮔﯚﻣەﺷﯿﻨﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﺑە ﺳەرﺟەم ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن، ﺑڕی ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر و 430ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻗەرزﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە.
دۆﺳﯿە
ﭼﺎودێﺮی رژدی ﻛەﻧﺎڵە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر داﺧﺴــﺘﻨﯽ ژﻣﺎرەﯾەك رادﯾــﯚ و ﺗﯿﭭــﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدات ﻛە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘەﺧﺸــﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە، ﺋــەوەش ﭘــﺎش ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دێــﺖ ﺑــﯚ ﺳــﻨﻮورداﻧﺎن ﻟــە ﺑەردەم ﭘەﺧﺸــﻜﺮدﻧﯽ ھﺰری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﻟە رێﮕەی رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧەوە.
ەﺑێ ﭼﺎودێﺮی ﺪا ﻛﺎر دەﻛەن
ژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﺋەو ەی ﻟەﮔەڵ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﺮاو
ﺣﻤــەد ﺟێﮕــﺮی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ەﻧﺎڵەﻛﺎن ،ﺑــە ﭘێﯽ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﻻﯾەن ﻨﺒﯿﺮﯾﯿەوە رێﻚ ﺧﺮاوە ،ﺑــﯚ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻛەﻧﺎڵە ﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋــەوە ﺑەﻛﺮاوەﯾﯽ ﺟــێ ھێڵﺮاوە و ﻜﺮاوﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧێ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ و ﭼﺎودێﺮی ە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ھەﯾە ،ﻧە ﺋەو ە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن دراوە ،ﺋەﻣەش ﺨﺴﺘﻨەوەﯾە“. ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ڕادﯾﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎن ،ﺟێﮕﺮی ەﻧﺪﯾﻜﺎی ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڵێ، ـﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ زارەﺗﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﯚ دەدرێﺖ و ﺋەوان ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ
ﺧﯚﯾﺎﻧﯿــﺎن ﭘــێ ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛەن“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ھﯿــﭻ ﻧﺎوەﻧﺪ و ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻧﯿﯿــە ﭼﺎودێﺮی و ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑﯚ ﮔﻮﺗﺎری ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە و دواﺗﺮی ﺋەو ﻛەﻧﺎﻧە ﺑــﻜﺎت ،ﻟە ﻟێﻜﺪاﻧەوە ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ،ﺋەﻣە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨە و داﻧﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻜــﯽ ﺑﺎی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺶ دوور ﻟە ھەر ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ،ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﻮﺗﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﯾەك ﺑﺨﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﯾﺎن ﺋﺎژاﻧﺴــێﻜﯽ ﻓەرﻣــﯽ ھەﺑێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﻮﺗﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟێ ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە“. ﺋەﺣﻤەد ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ” ،ﯾﺎﺳﺎﯾەك ھەﺑێﺖ ﯾﺎن ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 35ی رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣــﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﯿﻨﺮاو و ﺑﯿﺴﺘﺮاوﯾﺸﯽ ﺗێﺪا ﺟێ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿە ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﻟێﻨە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ڕێﻚ ﺑﺨﺎت ،ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺶ وای ﻛﺮدووە ﺋەو ﻧﺎڕێﻜﯽ و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿە دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 35 ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺳﯽ ﺑوﻛﺮاوە و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ دەﻛﺎت و ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﻛﺎری ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﺮاو و ﺑﯿﺴﺘﺮاو رێﻚ ﺑﺨﺎت“.
ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﻧﯿﻮەی دووەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووەوە، ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ وردی ﭼﺎودێﺮی و ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ رادﯾــﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﮔﻮﺗــﺎر و ھــﺰری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ و ھﺎﻧــﺪان ﺑــﯚ ﺗﯿــﺮۆر و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەوە ھەﺑێﺖ. ﺳەرﭼﺎوەﻛە ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﻟە ﯾەﻛەم ھەﻧــﮕﺎودا 10رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺧﺮاون ﻛە ھــەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮوە و ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿﺎن ﭘەﺧﺶ ﻛﺮدووە ،ﯾــﺎن ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە“. ﻟە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ھەرﯾــەك ﻟــە وەزارەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺋەوﻗﺎف و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻟە ھەوڵﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭەﻛﺎﻧﺪان ،ﻓﺸﺎر و داﺧﻮازی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ھەﯾە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛەﻧﺎڵﯽ
ﺋﺎﯾﻨﯽ و ھــەروەك ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﮔﻮﺗــﺎر و ھــﺰری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻛە ﭼﺎودێﺮان و ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺑەﺷێﻚ ﻟــە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ھﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﺗﯿﺮۆر و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــﺎن ﺗێﺪاﯾــە ،ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑەﭼﺎودێــﺮی وردی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن دەﻛﺎت. ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗــﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ﺑﯚ ﭼﺎودێــﺮی رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوە و ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧەﯾەش ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی دەڵــێ” ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚوە 10 ﻛەﻧﺎڵ ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن راﺳﺘەوﺧﯚ داﺧﺮاون ﻛە ھﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ھەﺑﻮوە، ﺑەم ﭼەﻧــﺪ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەن ﻛــە ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەم ﻛێﺸــەﯾەﻛﯿﺎن ﻟە ﮔﻮﺗﺎر و ﭘەﯾﺎﻣﺪا ﻧﯿﯿە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻣﻜــﻮڕە ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﻧﺎﺑێﺖ ھﯿﭻ ﻛەﻧﺎڵێﻚ ﺑەﺑێ
ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻟە دەرەوەی رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎر ﺑﻜﺎت“. ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 40ﻛەﻧﺎڵــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑــە رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿــەوە ھەﯾە ﻛــە زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە و ﭼەﻧــﺪ رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەﯾە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛــﯽ ﻧﻮێﻤــﺎن ﻟەﭘــﺎڵ وەزارەﺗــﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دەرﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوان ﻻﯾەﻧــﯽ ﻣﯚڵەﺗﭙێﺪەری ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﻦ ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەو رێﻨﻮێﻨﯿﯿە ﻧﻮێﯿە ﺗﺎ داﺧﺴﺘﻨﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ﻟە دەﺳەﺗﯽ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دەﺑێﺖ ،ھەروەھﺎ ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەوە ھەﺑێﺖ ،ﺋێﻤە ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗــﺎف ﭼﺎودێﺮی دەﻛەﯾﻦ“. ﻟەوەﺗــەی ﺷــەڕی داﻋﺸــەوە، ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛەن ﻛــە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻟەﭘﺎڵ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺶ ﻟە ﺳەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷەڕدا ،ﻟەرووی ھﺰرﯾﺸــەوە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺑﯿﺮی داﻋﺶ ھەﺑێﺖ ،ﻟەوەﺷــﺪا رووﺑــەڕووی ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە دەﻛﺮێﻨــەوە ﻟە ﺧﯚﭘﺎرێــﺰی ﻟەو
ﮔﻮﺗﺎراﻧــەی ھﺎﻧــﯽ ﺗﯿــﺮۆر و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دەدەن. ﻛەﻧﻌﺎن ﻋەﻟﯽ ﺷﺎرەزای ﺑﻮاری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﯽ ﭘێﯽ واﯾــە ،رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﺑــەراورد ﺑە ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎن ﻣەﺗﺮﺳــﯽ زﯾﺎﺗﺮ دروﺳــﺖ دەﻛەن ،ﺋەوەش ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛە ﺧەڵﻚ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑــە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺑﯿﻨﺮاو و ﺑﯿﺴــﺘﺮاو ﻛﺎرﯾﮕەرە و ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸﺪا ﺋەو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﺎﻧە وەك دەردەﻛەوێــﺖ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ژێﺮ ﭼﺎودێﺮﯾﺪان. ﻋەﻟــﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەوەﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی وەزارەﺗــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛــە ﻣﯚڵــەت ﺑە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن دەدات ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ رژدی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯽ ﻧﯿﯿە ﻛــە زۆرﯾﻨــەی رەھﺎﯾﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛﺮێــﻦ ،ﺋەوەش ﺑەھــﯚی ﻻوازی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺑــەم وەك دەردەﻛەوێﺖ ﺋەو ﻻوازﯾﯿە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەرێﻨﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳﻨﻮورێﻜﯽ ﺑﯚ داﺑﻨﺮێﺖ“.
ﻗەرزداری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،وەزارەﺗەﻛە ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺑــﯚ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﻧەھێﻨﺎوە ،ﺑــەم وەك ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دەڵێ” ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵەوە ،ﺋێﻤە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێــﻚ دەدۆزﯾﻨەوە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻗەرزەﻛﺎن ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﯚ ﻣﯚڵەت و ﺑەﺷێﻜﯽ ڕێﮕەﭘێﺪاﻧە، ﺑەﭘێﯽ ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ڕێﻨﻮێﻨﯿﯽ ژﻣﺎرە 1ی ﺳﺎڵﯽ 2013ھەڵﺪەﺳﺘﯿﻦ ﺑە ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺳــەرﺟەم ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ﺑەﺑێ ﺟﯿﺎوازی ،ﺑﯚ ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻜﯿﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﭘﺮس دەﺑﻦ و ﺋێﻤە ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﻟەﺳــەر دەدەﯾﻦ“. ﺋێﺴﺘە وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﺑــە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن داوە ﺑﯚ رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەی
ﻟەﺳەرﯾﺎن ﻛەڵەﻛە ﺑﻮوە و وەك ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗەﻛە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺋەوان ﭘﺎڵﭙﺸﺖ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن دەﻛەن. د .ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻛەﻣﺎل ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ وەزارەﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﺗەواو ﻟەﺳــەر ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻟە ﺋەﺳﺘﯚﯾﺎن دەﻛەوێﺖ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎت رژدﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑێﺖ ،ﭼەﻧﺪ ﺳﻮودێﻜﯽ ھەﯾە ،ﯾەﻛەم ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎت ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮوە، ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑێﺴەروﺑەری ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە ،ﺑﮕﺮە ﻛەﻧﺎڵێﻚ ﺋەﮔەر ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﻧەﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑێﺴەروﺑەری ﺑو ﺑﻜﺎﺗەوە
و ﺑەردەوام ﺑێﺖ“. ﻛەﻣﺎل زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺶ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﺪا ،ﻧەرﻣﯿﯿەﻛﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎت ﯾﺎن ﻛﺮێﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻧﻮاﻧﺪووە ،ﺋەوەش ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿە“. ﺋەو ﺷﺎرەزاﯾە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوەش دەﻛﺎت” ،ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧەرﻣﯽ زۆرﯾــﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﻧﻮاﻧﺪراوە ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺋەو ﻛەﻧﺎﻧــە ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻟە ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺧەڵﻚ“.
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ رادﯾﯚ و ﺗﯿﭭﯿﯿە ﺑێ ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎن دادەﺧﺎت وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
او و ﺑﯿﺴﺘﺮاو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﻮاﻧﺎی ھەﯾە ﻣﻮوﭼە زﯾﺎد ﺑﻜﺎت ﻻﻧﯽ ﻛەﻣﯽ داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا 890ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە 70ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﺗﻮاﻧێ ﺳەرووی % 10ی ﻣﻮوﭼە زﯾﺎد ﺑﻜﺎت
ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧەﻛەی ”وﺷە“ :ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت 71 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻟە داھﺎﺗﯽ ﺑﯚ دەﺳﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا % 10ی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﭘێ ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە.
داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەراورد ﺑە ﺳەرەﺗﺎی 2016دوو ھێﻨﺪە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو رێﻚ ﻟــەم ﻛﺎﺗەدا ﺑﻮو ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﮔەﯾﺸــﺘە 27دۆﻻر ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﻛﺮد ﺑە ﭘەﻟە ﺑﯿﺮ ﻟە ﭘڕۆژەی ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼــە ﺑﻜﺎﺗەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻧەوﺗەﻛــەی ﻟە ﺧــﻮارووی 20دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷﺮا .ﺋەوﻛﺎت ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺣﻜــــﻮوﻣەت % 15ﺗﺎ % 75ی ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻛەم ﻛﺮدەوە .ﺋێﺴــﺘە ﻛە داھﺎﺗﯽ ﻧــەوت دوو ھێﻨﺪە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺧەڵــﻚ ﭼﺎوەڕواﻧﻦ داھﺎﺗەﻛەﯾﺎن ﺑەرز ﺑﻜﺮێﺘەوە و داﺗﺎی داھﺎﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە دەردەﺧﺎت، ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘﯽ ﻛﺮاوەﯾە ﻟەوەی ھەﻧﮕﺎوەﻛە ﺑﻨێﺖ.
ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜــﺪا ﺣﻜﻮوﻣەت 240ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺑــﯚ ﻗــەرز ،ﺣەﻗﺪەﺳــﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری ﻧەوت و ﭘێﺘﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك داﺑﯿﻦ ﻛﺮدووە. ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺮێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺪاﯾە ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎس ﻟە رێﮋەی % 10ﺗــﺎ % 20دەﻛﺮێــﺖ. دﻛﺘﯚر ﺋﺎراس ﺧﯚﺷــﻨﺎو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی داراﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێــڕی ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ،ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗــەی ورووژاﻧــﺪووە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺑە ﻛﺮدارﯾﯽ ﻧەﻛﺮاوە. ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوت ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە و ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻟە ﻣــﺎوەی 18ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدووی. ﺋێﺴــﺘە ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻟە ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑە 57دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻻﻧﯽ ﻛەم 47دۆﻻر ﻟە ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻜﯽ دەﺳــﺖ دەﻛەوێــﺖ .داھﺎﺗــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ 550ھەزار
ﺑەرﻣﯿﻞ دەﮔﺎﺗە 775ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﺋەﮔەر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺋــەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھــەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧــەوت ﺑە 50 دۆﻻر ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ ،ﺋەوا داھﺎﺗﯽ رۆژاﻧــەی ﺑــە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ 550ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ،دەﮔﺎﺗە 27 ﻣﻠﯿﯚن و 500ھــەزار دۆﻻر ﻛە
ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو، ﺑﯚﯾــە ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ھێﻨــﺪە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ،دەﺑێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــڕی ﭘﺎﺷــﻜەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼە ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە“. ﺋــەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە ﻛە ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎودێﺮ ﺑــﻮوە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوەش دەﻛﺎت داھﺎﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔﺎﺗە 150ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎر ﻛە ﺑە دۆﻻر دەﻛﺎﺗە 115ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻛﯚی داھﺎت ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــە داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﻧﺮﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﻧەوت و داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەﻛﺎت ،ﺑــەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە دەﮔەﯾﻦ
ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑﮕﺎﺗە 60 دۆﻻر و ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە 50 دۆﻻر ﺑﻔﺮۆﺷــﺮێﺖ ،داھﺎﺗە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛە دەﮔﺎﺗە 940ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﻟەو ﻛﺎﺗەﺷﺪا ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 825ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ. دﻛﺘﯚر ﻋﯿﺰەت ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ” ،ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺋێﺴﺘەدا دوو ھێﻨــﺪەی ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗە ﻟە
ﻛە داھﺎﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﺋێﺴﺘەی ﻧەوت ،دەﮔﺎﺗە 890ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ،ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑﮕﺎﺗە 60دۆﻻر و ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە 50دۆﻻر ﺑﻔﺮۆﺷــﺮێﺖ ،داھﺎﺗە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛە
دەﮔﺎﺗە 940ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ”وﺷــە“ ﻻﻧﯽ ﻛەﻣــﯽ داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺋێﺴﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن واﺗــە 890ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺑــە ﻧﻤﻮوﻧە وەردەﮔﺮێﺖ ،ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺑەﺳەر ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا داﺑەﺷﯽ دەﻛﺎت، ﺑــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــەی ﺑــە ﭘێﻮەری ﺑﯿــﺮﻛﺎری ،داﺗــﺎﻛﺎن ﺑﮕﺎﺗە ﺋەو ﺋەﻧﺠﺎﻣەی ﻛــە ﺋﺎﯾﺎ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﻮاﻧــﺎی ھەﯾــە ﻣﻮوﭼــەی ﭘﺎﺷەﻛەوت ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە ﯾﺎن ﻧﺎ. ﻗەرز و ﺧەرﺟﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﭘﺎرەی ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻗەرزدارﯾﺎﻧــە ،ﺑﯚﯾە ﻟــە ﻧﯿﻮەی دووەﻣــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016ەوە ﻛە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە، ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕێﻚ ﻟە داھﺎﺗەﻛەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە. ﺟﮕەﻟەﻣــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ھــەر ﻟە داھﺎﺗــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی ﻧەوت، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧەرﺟــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەری ﻧــەوت و ﭘێﺘــﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛــﻮوك و ھەﻧﺪێﻚ ﺑﻮاری ﻛﺎرەﺑﺎﺷﯽ داﺑﯿﻦ ﻛﺮدووە. ﺳــەرﺟەم ﺋــەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧــە ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﺑەﮔﻮێــﺮەی راﭘﯚرﺗــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺳەرووی 240 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە. ﺑﯚ ﺋەوەی دواﯾﯿﻦ ﺗﻮاﻧﺎی داراﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێﺘــە ﺑەردەﺳــﺖ ،ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺋــەوە دەﻛەﯾــﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا ھەﻣﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻚ 240ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯚ ﺋەو ﻗەرز و
ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧە ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت. وەك ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ ﻛﺮا، ﻻﻧﯽ ﻛەﻣﯽ داھﺎﺗــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺑــە ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺋەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺋێﺴﺘەدا ﺑﻤێﻨێﺘەوە ﻟەﮔــەڵ داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ890 ، ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە. ﺋەﮔــەر 240ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﻗــەرز و ﺧەرﺟﯿﺎﻧــەی ﻟێ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺋەوا ﺋــەوەی ﺑﯚی دەﻣێﻨێﺘەوە دەﻛﺎﺗە 650ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﺗێﭽﻮوی ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی
ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ دەﺳﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی % 15ﺗــﺎ % 75ی ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ،ﺗﻮاﻧــﯽ 320 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﭘﺎﺷەﻛەوت ﺑﻜﺎت. دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑــڕی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی رێــﮋەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻛــەم دەﻛﺮێﺘــەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ھەر ﻣﻮوﭼەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو، رێﮋەﯾەك دﯾﺎری ﻛﺮاوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەواﻧــەی ﻣﻮوﭼەﯾــﺎن ﻟە ﻧێﻮان 700ﺗﺎ 800ھــەزار دﯾﻨﺎرە45 ، %ﻟــە ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﭘﺎﺷــەﻛەوت
ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﻧێﻮان 700ﺗﺎ 800ھەزار دﯾﻨــﺎرە ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷەﻛەوت % 45ی ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛەم ﻛﺮاﯾەوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛەﺳێﻚ ﻛە ﻣﻮوﭼەﻛەی 752ھەزار دﯾﻨﺎرە 338 ،ھەزار و 400دﯾﻨﺎری ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﻛەوت ﻛﺮا و 413ھەزار دﯾﻨﺎرﯾﺸﯽ ﭘێ درا. ﺋەﮔەر ﻟــەو ﻧﻤﻮوﻧەﯾــە رێﮋەی ﭘﺎﺷــەﻛەوت % 10ﻛــەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە و ﺑﮕﺎﺗــە ،% 35 ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ 338 ھەزار دﯾﻨﺎر 263 ،ھەزار دﯾﻨﺎری ﺑﯚ ﭘﺎﺷــەﻛەوت دەﻛﺮێﺖ و 490 ھــەزار دﯾﻨﺎری ﭘــێ دەدرێﺖ. ﺑەرێــﮋەی % 10ﻧﺰﯾﻜەی 77
دﻛﺘﯚر ﻋﯿﺰەت ﺳﺎﺑﯿﺮ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن:
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە 80ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ،دەﺗﻮاﻧێ % 20ی ﭘﺎﺷەﻛەوت ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە.
2016ەوە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﻣﻮوﭼەی داوە ﻛە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا داﺑەﺷﯽ ﺑﻜﺎت .ﺑەﮔﻮﺗەی دﻛﺘــﯚر ﺷــێﺮﻛﯚ ﺟــەودەت ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و وزە و ﺳەرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە 430 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ھەﯾــە ﺗــﺎ ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺑــﺪات و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەش 320ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﻛەوت دەﻛﺎت. ﺑەو ﭘێﯿــە ﺋەﮔــەر 430ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرەﻛە ﻟــە 650ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەت 220 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﻻ دەﻣێﻨێﺘەوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑەو ﭘﺎرەﯾە ،ﻛﺎروﺑــﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەڕێــﻮە ﺑەرێﺖ و دەﺳــﺘﻜﺎری ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼەﺷﯽ ﭘێ ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت رێﮋەی % 10ی ﻣﻮوﭼەی ﭘﺎﺷەﻛەوت ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧەی ﻣﻮوﭼە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛەﯾﺎن 752ھەزار دﯾﻨﺎرە 77 ،ھەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ﻣﻮوﭼەﯾﺎن زﯾﺎد دەﺑێﺖ و ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ 413ھەزار دﯾﻨﺎر 490 ،ھەزارﯾﺎن ﭘێ دەدرێﺖ .ﺑە رێﮋەی % 20ﯾﺶ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳــەرووی 150ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑەرز دەﻛﺮێﺘەوە.
ﻛﺮاوە. ﺋەﮔــەر ﺋەم رێﮋەﯾــە ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺗێﻜڕای ﻣﻮوﭼــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران، ﺋەوا ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە دەﮔەﯾﻦ ،ﺋەﮔەر % 45ﻟــە ﭘﺎﺷــەﻛەوت320 ، ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﻟێ ﺑﻜەوێﺘەوە، ﺋــەوا % 10ی ﭘﺎﺷــەﻛەوت دەﻛﺎﺗە 71ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧەﻛــەی ”وﺷە“ ﺋەوەﯾە ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت 71ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻟــە داھﺎﺗﯽ ﺑــﯚ دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺋــەوا % 10ی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﭘێ ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە. ﺑــەم ﺑــە ﭘێــﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺑــە 80ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺗﻮاﻧێ % 20ی ﭘﺎﺷەﻛەوت ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە. دﻛﺘــﯚر ﻋﯿﺰەت ﺳــﺎﺑﯿﺮ دەڵێﺖ ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت % 10ﺗﺎ % 20ی ﻣﻮوﭼەی ﭘﺎﺷەﻛەوت ﻛەم ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺋــەوا دەﺗﻮاﻧێ ﻟەﻻﯾەك ﺑﺎزاڕ ﺑە ﺟﻮوڵە ﺑﺨﺎت و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﮋێــﻮی ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯿﺶ داﺑﻨێــﺖ .ﺋەو رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت 80 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﻣﻮوﭼە ،ﺋەوا % 20ی ﻣﻮوﭼەی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﭘێ ﻛەم دەﻛﺮێﺘەوە. ﺑڕی زﯾﺎدﺑﻮون ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــەی ﺋــەو
ھەزار دﯾﻨﺎری ﺑﯚ زﯾﺎد دەﺑێﺖ. ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت % 20ﻟە رێﮋەی ﭘﺎﺷەﻛەوت ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺋەوا ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺋﺎﻣﺎژە ﭘێﻜﺮاو ﺳەرووی 150ھەزار دﯾﻨﺎری ﺑﯚ زﯾﺎد دەﺑێﺖ. ﭘﺎرەی ﺑەردەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەو 220ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻرەی ﻻی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﺎﺑﻮوەوە ﺋەﮔەر 80 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺑﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی رێــﮋەی ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋــەوا ﻟەﻻﯾــەك 10 %ﺗــﺎ % 20ی ﻣﻮوﭼــەی ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ ﭘێ ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە 140ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾﺸــﯽ ﺑــﯚ دەﻣێﻨێﺘەوە، ﺑــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەش ﺟﮕە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ، ﺋەوا رێﯽ ﺗێﺪەﭼێﺖ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﮔەڕ ﺑﺨﺎت. ﺋــەوەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﺑﯚ ﻛﺮا، ﻻﻧــﯽ ﻛەﻣــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی داراﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻮو ﻛــە دەﻛﺮێ ﺑە ھﯚﯾــەوە ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋەﮔــەر ﻻﻧﯽ زۆری ﺗﻮاﻧﺎﻛــە ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗﯿﺶ ﺳــﻨﻮوری 60 دۆﻻر ﺑﺒڕێــﺖ ،ﺋــەوا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑە ھێﻤﻨﯽ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿە ﺗێﭙەڕێﻨێﺖ ﻛە ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﺑەرﺑﯿﻨﮕﯽ ﭘێ ﮔﺮﺗﻮوە و ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﻣﺎﺳﺘﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ و ﭘەﻧﯿﺮی ﺋەﻣﺮﯾﻜﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ھەﯾە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا 800ھەزار ﺳەر ﻣەڕ ھەﯾە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﺷێﺨە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﭼﯿﻦ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﭼﻮارڕﯾﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺘەری ھەوﻟێﺮ ﺑەرەو ﺷێﺨە و ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣە درێﮋەﻛەی ﺑەردەم ﺑﺎزاڕی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ڕووە و ﺷەﻗﺎﻣﯽ 30ﻣەﺗــﺮی ﺗێﭙــەڕ دەﺑﯿﺖ ،ھەر ﺋەوەﻧــﺪە دەزاﻧﯿــﺖ دەﻛەوﯾﺘــە ﻧــﺎو ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﺟەﻧﺠــﺎڵ و ﭘڕ ﻟە ھــﺎواری ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرەﻛﺎن .ﻟێــﺮە ﻣﺎدە ﺧﯚراﻛﯿﯿــەﻛﺎن و ﺟﻠﻮﺑەرگ و ﭘﯚﺷــﺎك و دەﯾــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ وردەواڵەی ﻧﺎوﻣﺎڵ دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ، ﻋﺎرەﺑﺎﻧــە دەﺳــﺘﮕێڕ و ﺋەواﻧەش ﻛﺎﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﺳــەر زەوی روو ﻛــﺮدووە ،ﺑــە ﺋﺎﺳــﺘەم رێﮕەی ﺗێﭙەڕﺑﻮون دەدەن.
ﺑﺎزاڕەﻛــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە رۆژاﻧﯽ ھەﯾﻨــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺧــﯚی وەردەﮔﺮێﺖ ،ژﻣﺎرەی ﻓﺮۆﺷــﯿﺎر و ﺟﯚراوﺟــﯚری ﻛﺎﻛﺎن ﻟەﭘــﺎڵ ژﻣــﺎرەی ﻛڕﯾﺎراﻧــﺪا ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ھەڵﺪەﻛﺸــێﺖ .ﺋێــﺮە ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻛﺮاوەﯾــە ﺑﯚ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ھەر ﺑەرھەﻣێــﻚ ،ھــەر ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرە و ﺑﺎﻧﮕــەواز ﺑﯚ ﻣــﺎدە و ﻛﺎی ﺧﯚی دەﻛﺎت ،ﮔﻮێﺰی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ،ﻛێﻚ و ﻧەﺳــﺘەﻟەی ﺋەوروﭘﯽ ،ﻛﺎوﺑﯚی ﺗﻮرﻛﯽ ،ﻛﺮاﺳﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ،ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﭼﯿﻨــﯽ و ھەرﭼﯽ وﺗﯽ دﻧﯿﺎﯾە ﻟەﺳــەر ﺋەو رووﺑەرەدا ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. دﯾﺎر ﻣەﺟﯿﺪ ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺗەﻣەن 19 ﺳﺎڵ و ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻣەﯾﺪاﻧەﻛەدا
ﻛﺎرﺗﯚﻧێــﻚ ﻛێــﻚ و ﻧەﺳــﺘەﻟەی ﺑەدەﺳﺖ ﮔﺮﺗﻮوە و ھﺎوار دەﻛﺎت، ” 15ﻛێﻜﯽ رووﺳــﯽ ﺑــە ھەزار دﯾﻨــﺎر“ ،ﺋەو رﺳــﺘەﯾە دووﺑﺎرە و دە ﺑﺎرە دەﻛﺎﺗەوە .دﯾﺎر ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋێﻤــە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﻧﺮﺧــﯽ ھەرزان دەﻓﺮۆﺷــﯿﻦ، ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺧەڵﻚ روو ﻟــەو ﺑﺎزاڕە دەﻛﺎت“.
ﻟەو ﺑﺎزاڕە ﻛﺮاوەﯾەدا ،ﭼەﻧﺪان ﺟﯚر ﺑەرھەﻣﯽ ﺳــﭙﯿﺎﺗﯽ دەﻓﺮۆﺷﺮێﻦ، ﻟە ﺷێﻮەی ﭘەﻧﯿﺮ ،ﻛەرە ،ﻗەﯾﻤﺎغ و ﻣﺎﺳﺖ ،ھەرﯾەك ﻟەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەش ﻟە وﺗێﻜەوە ھﺎوردە ﻛﺮاون. ﺳــﯿﺎﻣەﻧﺪ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرێﻜﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﭙﯿﺎﺗﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺷــێﺨە ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺳەرﺟەم ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﺎﺷﻦ و
دﯾﺎر ﻣەﺟﯿﺪ:
ﺋێﻤــە ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ھەرزان دەﻓﺮۆﺷﯿﻦ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺧەڵﻚ روو ﻟەو ﺑﺎزاڕە دەﻛﺎت
ﻣﺎوەﯾﺎن ﺑەﺳەر ﻧەﭼﻮوە ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻣﺎﺳﺘﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ و ﭘەﻧﯿﺮی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ھەﯾە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷە“، ھﯚﻛﺎری ھەرزاﻧﯽ ﻧﺮخ ﻟەو ﺑﺎزاڕەدا ﺑەراورد ﺑە ﻣﺎرﻛێﺖ و ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘەوە ،زۆرێﻚ ﻟەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی ﻟەو ﺑﺎزاڕەدا ﺳﺎخ دەﻛﺮێﻨەوە ،ﻣﺎوەی ﺑەﺳەرﭼﻮوﻧﯿﺎن ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە. ﮔەﻧﺠە ﻛێﻜﻔﺮۆﺷەﻛە ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە ﻧﺎﺷــﺎرێﺘەوە و دەڵــێ” ،ﺋــەوە راﺳــﺘە ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﯿﺎن ﻣــﺎوە ﺑﯚ ﺑەﺳــەرﭼﻮون ﭼەﻧﺪ ھەﻓﺘەﯾــەك ﯾﺎن ھەﻓﺘەﯾەك و ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ،ﺑەم ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی ﺳەرداﻧﻤﺎن
دەﻛــەن و ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﻛێﺸەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ھﯿﭻ ﻛﯚﺳﭙێﻚ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛەن“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻟە ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﺑڕێﻜــﯽ زۆرﯾــﺎن ﻟــە ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺎوﻧەﺗــەوە ،ﺋێﻤە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺑڕێﻚ ﭘــﺎرە ﺑﯚ ﺧﺎوەن ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ دەﻓﺮۆﺷــﯿﻨەوە ﯾﺎن ﺑە ﻛﺮێﯽ رۆژاﻧە ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەﯾﺎن ﺑﯚ دەﻓﺮۆﺷﯿﻨەوە“. ﻧەﺑەز ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿــﺪ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ھەوﻟێﺮ ﺑــە وەﻛﺎﻟەت ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ھەر ﻛﺎﯾەك ﺋەﮔەر ڕۆژێﻜﯽ ﺑﯚ ﺑەﺳــەرﭼﻮون ﻣﺎﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەردا ﺑﮕﺮﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﯾﺎﺳــﺎ ڕێﮕەی ﭘــێ ﻧــﺎدات و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋــەم
ﺑەرھەﻣﺎﻧــەش ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ھەر ﻛﺎﯾەﻛــﯽ ﻣﺎوە ﺑەﺳــەرﭼﻮوش دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳەردا ﺑﮕﯿﺮێﺖ ﺑە ﭘێﯽ زۆر و ﻛەﻣﯿﯽ ﻛﺎﯾەﻛە ،ﺳﺰاﻛەی دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ ﻟــە ﭘێﺒﮋاردن ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑە داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺷﻮێﻨەﻛە و ﯾﺎن ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛەﺳە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑــﯚ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﻟــە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﭘﺎرﺳﺎڵ 873ﻛەﺳﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە“. ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی 500ﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯽ و 150دەﺳﺘﮕێڕ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺷێﺨەی ھەوﻟێــﺮ ﻛﺎر دەﻛــەن و ﺑەرھەﻣە ھﺎوردەﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ، ﺗﻮرﻛﯽ ،ﺋێﺮاﻧﯽ ،ﭼﯿﻨﯽ و ﭼەﻧﺪان وﺗﯽ ﺗﺮ ﺳﺎخ دەﻛەﻧەوە.
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛەرﻛﻮوك:
ﺑەﻏﺪا 180ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻗەرزارە وﺷە /ﻛەرﻛﻮوك -ﻧەﺑەز رۆﺳﺘەم ﻣەھــﺪی ﻣﻮﺑــﺎرەك ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛەرﻛــﻮوك رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق 180ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨــﺎری ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻗەرزدارە و ﺋەو ﭘﺎرەﯾەش ﺑﯚ ﮔەﻧﻤﯽ دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو دەﮔەڕێﺘەوە. ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛەﯾﺎن دەدات و ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻟــە ﻛــﯚی 590ﺣەوز و ﻛێڵﮕــەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ، ﺗەﻧﯿﺎ 90ﻛێڵﮕەﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە. ﻟە وەرزی ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﺳــﺎڵﺪا ﭼﯿﺘﺎن ﺑــﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك
ﻛﺮد؟ ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوودا ھەﻣﻮو ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەﻛﻤﺎن ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻛﺮدووە و ھەرﭼﯿﯿەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻧﺪن ،ﺋﺎودێﺮی، ﻗەﭼﯚﻛــﺮدن ،ڕێﻨﻮێﻨﯽ ،ﭘەﯾﯿﻦ، ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﭘێﺪاﻧﯽ ﻗەرزی ﮔــەورە و ﺑﭽﻮوك داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە .ﺑەم ﭘﺎرﺳــﺎڵ ﻟەﺑەر ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ و ﺑــە ﻣەراﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻗــەرزەﻛﺎن ﺑﺪەﯾﻨــە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ،ﻛە ﻟــە دوو ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە دوو ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻟە ڕێﮕەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺳﻮودی % 4و دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەوە داﺑەش دەﻛﺮێﺖ.
500ﻛێڵﮕەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﺑەﺑــێ ﻣﯚڵەت ﻟــە ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ﻛﺎر دەﻛەن واﺗﺎ ﺋێﻤە ھەر ﻟــە ڕۆژی ﻛێﻧﯽ زەوی و ﺗﯚﻛﺮدﻧــەوە ﻟەﮔــەڵ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﺪاﯾﻦ ﺗــﺎ ﺑەرھەﻣەﻛەی دەﮔەﯾەﻧێﺘە ﺳﺎﯾﻠﯚ ،ﯾﺎن ﺑﺎزاڕەﻛﺎن. ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﭘﻠە
دۆﻧﻢ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك داﺑڕا و ﻛەوﺗە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺋەوان .ﺑﯚ وەرزی زﺳﺘﺎﻧەی ﺋەﻣﺴﺎڵﻤﺎن ﺗەﻧﯿﺎ 365ھەزار دۆﻧﻢ زەوی ﺗﯚو ﻛﺮاوە و ﺑەروﺑﻮوﻣەﻛەﺷﯽ % 100ﻣﺴﯚﮔەر
ﯾەك چ ﺟﯚرە ﺑەروﺑﻮوﻣێﻚ ﺑەرھەم دێﻨﻦ؟ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣﺎن و زۆرﺑەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ،ﭘﺘﺮ ﺑﺎﯾەخ ﺑە ﺑەروﺑﻮوﻣە ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛﺎن دەدەن ﻛە ﮔەﻧﻢ، ﺟﯚ ،ﮔەﻧﻤەﺷــﺎﻣﯽ ،ﻛﻮﻧﺠﯽ ،ﻟﯚﻛە و ﮔﻮڵەﺑــەڕۆژە دەﮔﺮێﺘــەوە .ﻟە ڕووی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﻧﻤﯿﺸەوە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﻣــﺎن ﻟــە ڕﯾﺰﺑەﻧــﺪی ﭼﻮارەﻣــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪاﯾە .ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎن ﻟە ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﺶ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋــەم ﺑەروﺑﻮوﻣﺎﻧــە دەﭼﻨە ﻧﺎو ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و ﺑێﺠﮕە ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺧﯚراك، ﺑەرھەﻣــﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﺸــﯿﺎن ﻟێ دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ. ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋــﺶ چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا ھەﺑﻮوە؟ ﭘﻼﻧﯽ ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ زﺳــﺘﺎﻧەﻣﺎن ﺑە ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚ دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺮد و ﻧﺰﯾﻜەی 800ھەزار دۆﻧﻢ زەوﯾﻤﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛــﺮد ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەﺷــﺘﯽ ﺣەوﯾﺠە، رﯾﺎز ،ڕەﺷــﺎد ،ﻋەﺑﺎﺳــﯽ و زاب، ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەﯾە ﻛە ﺑە ﺷــێﻮازی ﺋﺎودێﺮی ﺋﺎو دەدرێﻦ و ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺳﺎﻧەﯾﺎن ﻣﺴﯚﮔەرە، ﺑــەم ﭘــﺎش ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﻧﺰﯾﻜــەی 400ھەزار
ﻧﯿﯿــە و ﭘﺸــﺖ ﺑە ڕێــﮋەی ﺑﺎران ﺑﺎرﯾﻦ دەﺑەﺳــﺘێﺖ .ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺗﺎزەﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو و ﺣەوﯾﺠەدا دوو ﭘڕۆژەی ﮔەورەی ﺋﺎودێﺮﯾﺸــﻤﺎن ھەر ﻛەوﺗﻮوەﺗە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ داﻋﺶ و ھێﺸــﺘﺎ ﺗەواو ﻧەﻛﺮاون و ﺑە ﻧﯿﻮەﭼڵﯽ ﺑەﺟێ ھێڵﺮاون. ﺑێﺠﮕــە ﻟــە ﺑەروﺑﻮوﻣــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ،ﻛەرﻛﻮوك چ ﺟﯚرە ﺳﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺋﺎژەڵﯿﯽ ھەﯾە؟ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛﺪا 800ھەزار ﺳــەر ﻣەڕ 70 ،ھەزار ﺑﺰن 79 ،ھەزار ﻣﺎﻧــﮕﺎ و ﻧﯚ ھەزار ﮔﺎﻣێﺶ ھەﯾە ،ﻛە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺑەﺷﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮان دەﻛەن ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﮔﯚﺷﺖ ،ﺷﯿﺮەﻣەﻧﯽ، ﭘێﺴﺖ و ﺧﻮری. ﺋــەی ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘەﻟەوەر؟ ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا 90ﻛێڵﮕەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘەﻟەوەر ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣﺎﻧﺪا ھەﯾــە و 42ﻛێڵﮕەﯾﺎن ﺑەردەواﻣﻦ ﻟــە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻜﯽ
ﮔﯚﺷﺖ ،ﺳﺎﻧە دوو ﻣﻠﯿﯚن و 277 ھەزار ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﺑەرھــەم دێﻨﻦ و ﺑەﺷﯽ ﺑﺎزاڕی ﻛەرﻛﻮوك دەﻛﺎت. ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﮔﯚﺷــﺘﯽ ﻣﺎﺳــﯿﺶ ڕەواﺟێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻟە ﺑــﺎزاڕ و ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﭘەﯾﺪا ﻛﺮدووە ،ﭼﯿﺘﺎن ﺑــﯚ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﻛﺮدووە؟ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣــﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەداﺗە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻣﺎﺳــﯽ ﭘــەروەردە دەﻛــەن و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت و ڕێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن دەداﺗێ. ژﻣــﺎرەی ﻛێڵﮕــە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮاوەﻛﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 90ﻛێڵﮕــە و 500 ﻛێڵﮕەی ﺗﺮﯾﺶ ﺑەﺑێ ﻣﯚڵەت ﻣﺎﺳﯽ ﭘەروەردە دەﻛەن .ﺑە ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك داﺑﯿﻦ دەﻛــەن و زﯾﺎدەﻛەﺷــﯽ ڕەواﻧەی ﺑەﻏﺪا دەﻛﺮێﺖ. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ھەﻧﮓ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻛەﺷﻮھەوای ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ھەﻧﮓ ﮔﻮﻧﺠﺎوە؟ ﺷﺎرەﻛەﻣﺎن ﻛەﺷــﻮﺋﺎوھەواﯾەﻛﯽ
90ﻛێڵﮕــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﻟەوەر ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣﺎﻧﺪاھەﯾە
ﻟەﺑﺎری ھەﯾە ﺑــﯚ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ھەﻧﮓ و ﺑە ﻓەرﻣﯽ 31ھەﻧﮕەوان ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون و 173ھەﻧﮕەواﻧﯽ ﺗﺮ ھەن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەھﺎﺗﻮون ﺗﯚﻣﺎرﯾﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ ﺗــﺎ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ھەﻧﮕﯿــﺎن ﻓێﺮ ﺑﻜەﯾﻦ .ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﺎﻧەﺷــﻤﺎن دەﮔﺎﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 22ﺗﯚن ھەﻧﮕﻮﯾﻦ، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەم ڕێﮋەﯾــە ﻛەﻣە و ﺧﻮاﺳﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﭘڕ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە. ﻛێﺸــەی دواﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرەی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑە ﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺖ؟ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎر و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ،ھەﻣﯿﺸــە دووﭘﺎﺗﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘــﺎرەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻓﺸــﺎری ﺗەواوﻣﺎن ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳــەر وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤﯽ ﺳــﺎﻧﯽ 2015 ،2014و 2016ی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ھێﺸﺘﺎ ﺧەرج ﻧەﻛﺮاوە، ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﺎرەﻛە دەﻛﺎﺗە 180 ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎر و وەك ﻗەرز ﻟەﺳــەر وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺋﻮﻣێﺪ دەﻛەﯾﻦ ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا ﭼەﻛﯽ ﻗەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﯽ 2014و 2015 و ﻧﯿﻮەی 2016ش ﺑﺪرێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
% 70ﯾﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﻧﺮﺧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن داﺷﻜﺎﻧﺪووە
دووﻛﺎﻧﺪاران ﺑە داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺮخ ﻓﺮۆﺷﯿﺎن زﯾﺎد ﻛﺮدووە
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺑﯚﻧــەﻛﺎن دەرﻓەﺗێﻜــﻦ ﺑــﯚ دووﻛﺎﻧﺪاران ﺗــﺎ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺳــﺎغ ﺑﻜەﻧەوە .ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳەری ﺳﺎڵ ﻛە ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛە ﺑﯚ ھﺎﺗﻨﯽ ﻛﺎی ﻧــﻮێ و ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﻣﯚدﯾﻠﯽ ﺋەواﻧەی ھەن .ﻟە دﻧﯿﺎدا رێﻜﻼﻣﯽ داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەری ﺳﺎڵ ،ﺑەردەﻣﯽ زۆرﺑەی دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن دادەﮔﺮێﺖ و ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋەوە ﻟــە ھەوﻟێﺮﯾﺶ ﺑەدی ﻛﺮا و ﺑەھﯚﯾەوە دووﻛﺎﻧﺪاران ﻟــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەدا ﻓﺮۆﺷــﯿﺎن ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗــەوه و ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯿﺶ ﻛڕﯾﺎری ﯾەﻛەﻣﯿﺎﻧﻦ ،ﺑەم ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەو رێﮋە داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەی ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛەن ،ﺟﯿــﺎوازە ﻟەﮔەڵ داﺷﻜﺎﻧﺪﻧە راﺳﺘەﻗﯿﻨەﻛە. ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﺑــە ﻧێﻮ ﺷەﻗﺎﻣە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮدا دەڕۆﯾﺖ ،ﻻﻓﯿﺘەی داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯚﻧــەی ﺳــﺎڵﯽ ﻧــﻮێ ،ﺑــەردەم ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەی زۆرﺑەی دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە .ﺟﯿﺎ ﻟەواﻧــەش؛ ﻟە ﺑﺎزاڕە ھﺎوﭼەرﺧەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺶ، ﺑــە دەﮔﻤەن دەﺑﯿﻨــﯽ دووﻛﺎﻧێﻚ ﻻﻓﯿﺘــەی داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑــە ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەﻛەﯾەوە ھەڵﻨەواﺳﯿﺒێﺖ. ڕوو ﻟە ھــەر ﻣﯚڵێﻚ دەﻛەﯾﺖ ،زوو ﻻﻓﯿﺘەی داﺷــﻜﺎﻧﺪن ﺳــەرﻧﺠﺖ ڕادەﻛێﺸێﺖ .ﺗﺎﻛە ﺷﺘﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ
ھەﻣــﻮو دووﻛﺎﻧــەﻛﺎن ،ﻻﻓﯿﺘەی داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧە .ﺋــەو ﻻﻓﯿﺘەﯾــە، ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛــﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨە ﺑەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ دووﻛﺎن ﮔﺮﺗﻮوە .ﺧﯚ ﻟە ﻧﺎوەوەی دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺳەر ھەﻣﻮو ﻛﺎﻛﺎن و ﻟە ﻛﻮن و ﻗﻮژﺑﻨﯽ دووﻛﺎن ،ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭼەﻧﺪاﯾەﺗــﯽ داﺷﻜﺎﻧﺪن دەﺑﯿﻨﺮێﺖ .ﭼەﻧﺪاﯾەﺗﯽ داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﻟە دووﻛﺎﻧێﻜەوە ﺑــﯚ ﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ و ﻟــە ﻛﺎﯾەﻛەوە ﺑﯚ ﻛﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺟﯿــﺎوازە .ھەر ﻟــە ھــەزار دﯾﻨــﺎرەوە ﺑﮕــﺮە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗــە 200دۆﻻر داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــەر ﻛﺎﻛﺎﻧــﻦ .ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺗﺮﺳــﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮوﻧﯽ ﻣﯚدﯾﻞ و ﻣﺎﻧــەوەی ﻛﺎﻛﺎن ﺑەﺳــەرﯾﺎﻧﺪا ﻟــەو دۆﺧە ﺑێ ﭘﺎرەﯾــەی ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕەژەﯾﯽ داراﯾﯿﯿەوە دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،دووﻛﺎﻧﺪاراﻧــﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺑەو داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﺎﻧە ﻛﺮدووە ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻟەﺑــەر ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ وەرز .ﻟــەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿــەدا ﻛە ھەﻣــﻮو ﻛﺎرێﻜﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺋەو داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﺎﻧەی ﻛﺎﻛﺎن ﺑﻮوەﺗــە ﻣﺎﯾــەی ﺧێﺮ ﺑﯚ زۆرێﻚ ﻟە دووﻛﺎﻧﺪاران و ﻓﺮۆﺷﯿﺎﻧﯽ
ﺑﺎش ﻛﺮدووە. ھەرێﻢ ﺗەﺣﺴــﯿﻦ ﻟــە ﻛەﭘﯿﺘﯚڵ ﭘﺎرك ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺷﯚڕش، ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﭘﯿــﺎوان و ﺋﺎﻓﺮەت و ﻣﻨــﺪان دەﻓﺮۆﺷــێﺖ ،ﺑﺎس ﻟە داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯿﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺑﯚﻧەی ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮێﻮە ﻛﺮدووﯾﺎﻧە و دەڵێ، ”ﺑەر ﻟە داﺷــﻜﺎﻧﺪن ،ﺑﺎزاڕﻣﺎن ھەر ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم ﻟە دوای داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﻛﺎﻛﺎن ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎزاڕﻣﺎن زۆر ﺑﺎﺷە“. ھــەر ﺟﻠﻮﺑەرگ ﻧــﺎ ،ﻣﺤەﻣەدی دووﻛﺎﻧــﺪار ﻛــە ﻛﺎی ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯽ دەﻓﺮۆﺷێﺖ ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ 60 ﻣەﺗﺮی ،داﺷــﻜﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﻛﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و ﺋەوﯾــﺶ دەڵێ” ،ﺑﺎزاڕم زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟە ﺟــﺎران“ .ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗﺮ ﺋﺎﺳــﯚ ﺑﻮرھﺎن ﻣەﻧﺪووﺑﯽ ﻓﺮۆش ﻟە دﯾﻜﯚﻻﯾﺖ ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳﻮڕەﯾﺎ و ﺋﯿﻨﺎرە ﻛە داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺗﺎ % 50ﺑﯚ ﻛﺎﻛﺎن ﻛﺮدووە و دەڵێ، ”دوای داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەﻛە ﻓﺮۆﺷﻤﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮوە“. ﺟﮕە ﻟەواﻧە ﺋەم ﺳــەری ﺳــﺎڵە داﺷــﻜﺎﻧﺪن ﺧﻮاردەﻣەﻧﯿﺸــﯽ
دوﻛﺎﻧﺪارێﻚ:
”دوای داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەﻛە ﻓﺮۆﺷﻤﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮوە“
ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﺳــﯿﺘﯽ ﺳەﻧﺘەر ﻛە ﭼﻮار ﻟﻘﯿﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎن و دھﯚك و ﺑەﺳڕە ھەﯾە و ﻟە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻮاردەﻣەﻧﯿﯿﺎن ھەﯾە، ﺑەﺑﯚﻧەی ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ ،داﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﻣﺤەﻣەد ﮔــﯚران ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــﯿﺘﯽ ﺳــەﻧﺘەر دەڵــێ” ،ﺋەو ﻛﺎﺗﺎﻧــەی داﺷــﻜﺎﻧﺪن دەﻛەﯾﻦ، ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﺗەواو ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ“. ﺋەواﻧــە ﮔﻮﺗــەی زۆرﺑــەی
ﻣﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ دووﻛﺎﻧــﺪاری ھەوﻟێﺮﯾــﺶ ﺑﻮون ،ﺑــە ﺟﯚرەھﺎ ﻛﺎ ﻛــە ﻻﻓﯿﺘەی داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑە ﺟﺎﻣﺨﺎﻧــەی دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ھەڵﻮاﺳــﺮاوە ،ھەﻣﻮوان ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑە ﺑﺎﺷــﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﯿﺎن دەدا، ﻟەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿەدا ﻛە ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﭘﺎرەی ﺑەﺧەڵﻚ ﻧەھێﺸﺘﻮوە و داﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﺋﺎﻓﺮاﻧﺪووﻧــﯽ. ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻛڕﯾــﺎری ﭘﻠەﯾەﻛﯽ دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﻦ ﻛە ﻟە ﺑﯚﻧەی ﺳــﺎڵﯽ ﻧﻮێ ،ژﻣﺎرەﯾەك ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ڕووﯾﺎن
ﻟە ھەرێﻢ ﻛﺮدووە. ﻧﺎدر ڕۆﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﭘﻼﻧﯽ دەﺳــﺘەﻛەﯾﺎن دەدات ﻟــە ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﺑە ھﺎوﻛﺎری و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎر .ﺋەو دەڵێ” ،ﺑە ﺑﯚﻧەی ﺳــەری ﺳــﺎڵەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 45ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻟــە ﺧﻮاروو و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێــﺮاق و ﺋێﺮاﻧەوە ھﺎﺗﺒﻮون“. ﺋەﮔەرﭼﯽ زۆرێﻚ ﻟە دووﻛﺎﻧﺪاران
ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺳــەردا ﻧەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﻟە ﺧێــﺮی زۆرﯾﺎن ﭼﺎوﯾﺎن ﭘﯚﺷﯿﻮە و ﻓﺮۆﺷﯿﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮوە ،ﺑەم ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ھەن ﺋەو داﺷﻜﺎﻧﺪﻧەﯾﺎن ﺑﯚ ﭼەواﺷەﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻗﯚﺳــﺘﻮوەﺗەوە” .وﺷــە“ ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛەﯾــﺪا ﺑــﯚی دەرﻛەوت ﻧﺮﺧﯽ ﭘێﺸﻮوی ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻛﺎﻛﺎن ﺑە ﺑــەراورد ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﺗﺎزەﯾﺎن ،ﻧﯿــﻮەی ﻛەﻣﺘﺮ داﺑەزﯾﻮە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا % 70ی داﺷﻜﺎﻧﺪن ﻟە دووﻛﺎﻧەﻛە ھەڵﻮاﺳﺮاوە.
ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ”زۆرﺑەﯾﺎن ﺳەر ﺑــە ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاران ﺑﻮون“ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرا ،رێڕەوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ زەﺑەﻻﺣەﻛە ﮔــﯚڕا و ﻗەرزداری و راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭼەﻧــﺪان ﺑەﺷــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەی ﻟێ ﻛەوﺗەوە و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﯾەك ﻟــە دوای ﯾەك دەﻧێﺮدراﻧەوە ﻣﺎڵەوە. ﺳﺎڵﯽ 2005ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻣﮫﺎﺑﺎد ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﺒﻮون و ﻣﻘﯚﻣﻘﯚی ﺋــەوە ﭘەﯾﺪا ﺑــﻮو ﻛــە ﺧﺎوەن ﻗەرزەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺮی ﭘﺎرە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە رووﺑــەری ﺧﺎﻛﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾﺎن ﭘــێ ﺑﺪرێــﺖ ،دواﺗﺮ ﺑڕﯾــﺎر درا
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑــە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻔﺮۆﺷﺮێﺖ ،ﺳــەرﺋەﻧﺠﺎم ﺳﺎڵﯽ 2007ﻟە ﺳەردەم ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﻣەﺣﻤﻮود ﺋەﺣﻤەدﯾﻨــەژاد ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوە و ﺧﺴﺘﻨەوە ﺳــەرﭘێﯽ ﻓﺮۆﺷﺮاﯾە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت. ﻋەﻟﯽ ﺋﺎﺑﺎدﯾﺎن ،ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻛە وەك ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺎﺳﺮاوی ﻣﺎﻓــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾــﺎن ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ﭘڕۆژەﻛە ﺑەو ﻧﯿﺎزە دراﯾە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ،ھەﻟــﯽ ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﮔەﻧﺠﺎن ﺑڕەﺧﺴــێﻨێﺖ و ﭘڕۆژەﻛــە ﺑﺨﺎﺗەوە ﺳــەرﭘێ، ﺑەم ﻧەك ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑەدەﺳﺖ ﻧەھێﻨﺎ ،ﺋــەم ﺟﺎرەﯾــﺎن ﻟە دوو ھەزار ﺳﺘﺎف و ﻛﺮێﻜﺎرەوە دوای ﭼەﻧﺪﺟﺎر دەﺳﺘﺎودەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ،ﻣﺎﯾــەوە 200ﻛﺮێﻜﺎر و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﮔﯿــﺮۆدەی ﮔﺮﻓﺘﯽ ﭘێﻨەداﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﺑﻮوﻧەوە“. ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋــﺎداری ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻛــە ﺑــەردی ﺑﻨﺎﻏەﻛــەی ﺑــە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ داﻧﺮاﺑﻮو، ﺑە ﺑڕﯾﺎری دادﮔﺎ ﻟە ﻧێﻮان ﺧﺎوەن ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻣەزاد ﻛﺮا و ﭘڕۆژەﻛە ﺑﯚ ﺑﺎﺧەواﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە دەرﭼﻮو، ﻧﺮﺧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑە ھەﺷــﺖ ﻣﻠﯿــﯚن و 600ھــەزار دۆﻻر ﺧەﻣڵێﻨﺮا. ﻋﺎدل ﺳــﯿﻤﯿﻨﺒﯿﻞ ﻟە ﺑﺎﺧەواﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎوە ﺑــﻮو ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە و ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾــﺎری دادﮔﺎ ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮێ
ﻟەﺳەری ﺑﻮو ﺳەرﺟەم ﻗەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە و ﻣﻮوﭼــەی دواﻛەوﺗــﻮوی ﻛﺮێﻜﺎران ﺑﺪاﺗەوە و ﭘڕۆژەﻛــە ﺑﺒﻮوژێﻨێﺘەوە .ﺑەم ﺋێﺴــﺘە 40رۆژە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎن ﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﮔﺮﺗــﻮوە و داوای ﻣﻮوﭼــەی 14 ﻣﺎﻧﮕﯽ دواﻛەوﺗﻮوﯾﺎن دەﻛەن ،ﻧە دادوەر و ﻧە ھﯿﭻ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوێﻜﯿﺶ ﮔﻮێ ﻟە داواﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔﺮێﺖ. ﯾەك ﻟــەو ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــەی ﻣﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘڕۆژەﻛــە ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧــﺪ ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﻛــﻮرد، ھﺎوﺑەﺷە و ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺳەر ﺑە دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە، ھەڕەﺷــەی ﺋەوەﻣﺎن ﻟێ دەﻛﺎت ﺋەﮔەر ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻦ ﺑەردەوام ﺑﻦ ،ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن دەردەﻛﺮێﯿﻦ و ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن دەﻓەوﺗێﻦ. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ ،ﺳــەرﺟەم ﺋەو 200
ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــە ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن داوە ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗــەی ھەﻣــﻮو ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن وەردەﮔﺮن ،ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەردەوام دەﺑﻦ و 40ﺷــەو و رۆژە ﺑەو ﺳەرﻣﺎی زﺳﺘﺎﻧە ،ﺑە ﺷــەو و رۆژ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺧێﻮەﺗﺎﻧــەدا دەﻣێﻨﻨــەوە ﻛە ﻟە ﺑەردەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻣﮫﺎﺑﺎد ھەڵﯿﺎن داوە. ﻋەﻟﯽ ﺋﺎﺑﺎدﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد دەدات ﻟەﻧﺎو ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە و دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەو ﺳــەرﻣﺎﯾەدارە ﻛﻮرداﻧــەی ھﺎوﺑەﺷــﻦ ﻟــە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻣﮫﺎﺑﺎد، ﻗﺎزاﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚ دەﻛەﻧەوە و ﻟە ﺗﺎران و ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺋێــﺮان وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘێ دەﻛەن. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و
ﭘﺮۆژە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛەی ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟە دوو ھەزار ﻛﺮێﻜﺎر 200ﻛﺮێﻜﺎری ﺑێ ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎوەﺗەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﻛــە ﺑــەردی ﺑﻨﺎﻏەﻛەی ﺑە ﻧﯿﺎزی رەﺧﺴﺎﻧﺪﻧﯽ زﯾــﺎد ﻟــە 11ھــەزار ھەﻟﯽ ﻛﺎر داﻧﺮاوە ،ﺋێﺴﺘە ﻣﺎوەی 14ﻣﺎﻧﮕە ﻣﻮوﭼــەی ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە ژﻣﺎرەﯾﺎن 200ﻛەﺳــە ،ﻗەرزدارە و ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺶ 41رۆژە ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەردەم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻣﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1961ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی ﭘڕۆژەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻣﮫﺎﺑﺎد داﻧﺮا و ﺳــﺎڵﯽ 1976ﺗەواو
ﻛــﺮا ،ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑــە ھﯿﻮای دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھەﺷــﺖ ھەزار ھەﻟــﯽ ﻛﺎر و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺳــێ ھــەزار و 300ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑﻨﯿــﺎت ﻧﺮا و ﯾەﻛێﻚ ﺑــﻮو ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ، رۆژھەﺗــﯽ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘڕۆژەﻛە داﺑﯿﻨﻜﺮدن و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺋﺎژەڵ و ﭘەﻟەوەر و ﺳﯚﯾﺎ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻧﺎوﺧﯚی ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻋێﺮاق و ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2035وەك ﺑﺮاﻧﺪێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎﺳﺮێﺘەوە. ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﭘڕۆژەﻛە ،ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و
دوای ھﺎﺗﻨە ﺳــەرﻛﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑــە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﻧﺎﺋﺎراﻣﺒﻮون و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻛﺪاری ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ،ﭘﻼﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﭘڕۆژەﻛە ھەڵﻮەﺷﺎﯾەوە و ﻣﺎوەی دوو دەﯾــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻟەﺳــەر ڕێــﺮەوی ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﯚی ﻛە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﮔﯚﺷــﺘﯽ ﭘەﻟەوەر و ﺋــﺎژەڵ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺋێﺮان و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﺑــەردەوام ﺑﻮو و ﺑە ﺳــەﺗﺎن ھەﻟــﯽ ﻛﺎری رەﺧﺴﺎﻧﺪﺑﻮو. دوای دوو دەﯾە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﻼﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرێﺘﯽ و ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟەﻧﺎو ﭘڕۆژەﻛــەدا ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﻻﯾەن
ﻋەﻟﯽ ﺋﺎﺑﺎدﯾﺎن:
ﭘڕۆژەﻛە ﺑەو ﻧﯿــﺎزە دراﯾە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ،ھەﻟــﯽ ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﮔەﻧﺠﺎن ﺑڕەﺧﺴــێﻨێﺖ و ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺨﺎﺗەوە ﺳەرﭘێ ﻛﺮێﻜﺎرە ﻣﻮوﭼــەی 14ﻣﺎﻧﮕﯿﺎن دوا ﻛەوﺗــﻮوە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻟەو ھەڕەﺷــﺎﻧە ﺗﺮﺳــﺎون و ﻧﺎوێﺮن ﺗێﻜــەڵ ﺑــە ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨەﻛــە ﺑﻦ، ﺋەواﻧﯿــﺶ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋێﻤــە ﭘــﺎرەی ﺋەوەﯾﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑﮋێﻮی ﺑﯚ
ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﺳەوزی ﻣﮫﺎﺑﺎد ،ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻟە ﻛﻮﺷــﺘﺎرﮔەی ﺋﺎژەن و ﺳــﺎردﺧﺎﻧە و ﻛێڵﮕەی ﺋﺎژەن و ﻛێڵﮕەی ﭘەﻟەوەر و ﻟە دوورﯾﯽ 10ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮی رۆژھەﺗــﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎد ھەڵﻜەوﺗﻮوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑەردی ﻣﻨﺎرە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﻧﺎو ﺋﺎوی رووﺑﺎری ﺋﺎﭬﺎ ﺷــﯿﻦ و زێﯽ ﺑﭽﻮوك ھەڵﻜەوﺗــﻮوە ،ﺑەردەﻛە ھەر ﭼﻮار دەوری ﺑەﺋﺎو داﭘﯚﺷﺮاوە و ﻟــە وەرزی ﺑەھــﺎر و ﻟەﮔەڵ ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎوەﻛــە، ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ژێــﺮ ﺋﺎو دەﻛەوێﺖ، ﺋەوەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ دەﭬەرەﻛەی ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎن ﻛﺮدووە،
ﺑەردی ﻣﻨــﺎرە ،ﭘێﻨﺞ ﻣەﺗﺮ ﺑەرزە و رووﺑەرەﻛەی 20ﻣەﺗﺮ دەﺑێﺖ، ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﺳەر ﺑەردەﻛە درەﺧﺘێﻚ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم دواﺗﺮ وﺷﻚ ﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﺟﯚرێﻚ ﮔﮋوﮔﯿﺎی ﻟەﺳــەر دەڕوێﺖ ،ﻟەﭘﺎڵ ﺷــﺎﻧە ﻣێﺮووﺳﺘﺎﻧێﻜﺪا. ﺋــەرﻛﺎن ﻋەزﯾــﺰ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەراﻧــﯽ دەﭬەرەﻛــە ﻛە ﺳــﺎﻧێﻜە وێﻨــە و دﯾﻤەﻧــﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ دەﭬەرەﻛــە ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺎت ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﺑــﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﻟە دوورەوە ھەﺳﺘﻢ ﺑە ﺟﻮوڵەﯾەﻛﯽ ﻛــەم ﻟەﺳــەر ﺑەردەﻛــە ﻛﺮد و دواﺗــﺮ ﺑــﯚم دەرﻛــەوت ﺷــﺎﻧەی ﻣێﺮووەﻛﺎﻧــە ،ﺋەوەش ﺳەرﺳــﻮڕھێﻨەر ﺑﻮو ﺑﯚ ﻣﻦ ﻛە
ﺋەرﻛﺎن ﻋەزﯾﺰ:
ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋەو ﻣێﺮوواﻧە ﻟە ﻛﻮێﻮە ﺧﯚراك ﭘەﯾﺪا دەﻛەن و ﭼﯚن دەژﯾﻦ ﭼﯚن ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑــەردە و ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺋﺎوەﻛەدا ﺋەو ﺷﺎﻧە ﻣێﺮووە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﻟە ﻛﻮێﻮە ﺧﯚراك ﭘەﯾــﺪا دەﻛەن و ﭼﯚن دەژﯾﻦ“. ﻋەﺑــﺪو ﺳــﺪﯾﻖ ﻛــە ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔەﻟﯽ ﺑﺎڵﻨﺪەﯾە، دەڵێ” ،ﻣێﺮووەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە وەرزی ھﺎوﯾﻨﺪا ﺑەﺳەر ﺑەردەﻛەدا ﭘــەرش و ﺑو دەﺑﻨەوە ،ﺑەم ﻟە وەرزی زﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﭼﻨــەوە ﻧﺎو ﺷــﺎﻧەﻛە و دﯾﺎر ﻧﺎﻣێﻨــﻦ ،ﺋەوە
ﺟﮕەﻟەوەی ﻟــە وەرزی ﺑەھﺎردا ﺑەردەﻛە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ دەﻛەوێﺘە ژێﺮ ﺋﺎوە و دﯾﺎر ﻧﺎﻣێﻨێﺖ“. ﻟە دەﭬــەری ﺑــﺎرزان ﺑەردێﻜﯽ ﺗﺮی ھﺎوﺷــێﻮە ھەﯾــە ﻛە ﭼﻮار دەوری ﺋــﺎوە و ﭘێﺸــﺘﺮ ﻻﻧەی ﻣێﺮووەﻛﺎن ﺑﻮوە ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﻣێــﺮووەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺑەردەﻛە ﻧەﻣــﺎون و ﺑﯚ ﺋــەوەش ﺧەڵﻜﯽ دەﭬەرەﻛە ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﮔێڕﻧەوە. ﺳــﺪﯾﻖ ﻛە ﺋەو ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗەی ﻟە
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
وﺷە /ﮔەﻟﯽ ﺑﺎڵﻨﺪە- ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺑەردی ﻣﻨﺎرە ،ﻟــە ﺧﺎڵﯽ ﺑەﯾەك ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ھەردوو رووﺑﺎری زێﯽ ﺑﭽﻮوك و ﺋﺎﭬﺎ ﺷــﯿﻦ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﮔەﻟﯽ ﺑﺎڵﻨــﺪەدا ﺟێﮕﯿــﺮ ﺑﻮوە، ھەرﭼەﻧﺪ ﺑەردەﻛە ھەر ﭼﻮاری دەوری ﺑەﺋﺎو ﮔﯿﺮاوە و ﻟە وەرزی ﺑەھﺎرﯾﺸــﺪا ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ژێﺮ ﺋﺎو دەﻛەوێﺖ ،ﺑەم دەﯾﺎن ﺳــﺎڵە ﺑﻮوەﺗە ﻻﻧەی ﻣێــﺮووەﻛﺎن و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە.
ﻻﻧەﯾەﻛﯽ ﻣێﺮووەﻛﺎﻧە ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑەردەدا ﻛە ﺑەدرێﮋاﯾﯽ دەﯾﺎن ﺳﺎڵ وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە. ﯾﺎﺳــﯿﻦ زادە ﺷــێﺦ ﺑەﺳــﺎﭼﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە و ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟــە ﺗەﻣەﻧﯽ 10ﺳــﺎڵﯿﻤﺪا ﺑﺎوﻛﻢ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەو ﻻﻧە ﻣێﺮووەی ﺑﯚ ﻛﺮدم ﻟەﺳــەر ﺑــەردی ﻣﻨﺎرە ،ﻣﻦ ﻛــە ﻣﻨﺪاڵ ﺑــﻮوم ﺑەﺳــەر ﺋــەو ﺑــەردەدا ﺳــەرﻛەوﺗﻮوم و ﺑەﭼﺎوی ﺧﯚم ﻻﻧە ﻣێﺮووﺳﺘﺎﻧەﻛەم دﯾﻮە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻣێــﺮووەﻛﺎن ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻟە ھەزار ﻣێﺮوو ﺗێﭙەر ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑەم ﺳەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە ﻛە ﻟە وەرزی ﺑەھﺎردا ﻛﺎﺗێﻚ ﺋﺎوەﻛە زۆر دەﺑێــﺖ و ھەڵﺪەﻛﺸــێﺖ، ﺋەو ﺑــەردە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ژێﺮ ﺋﺎو دەﻛەوێﺖ ،ﺑەم ﻣێﺮووەﻛﺎن ھەر ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺑەردەدا دەﻣێﻨﻨەوە و ﺗﺎ ﻟەﮔەڵ داﻛﺸــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﺎوەﻛە و دەرﻛەوﺗﻨــەوەی ﺑەردەﻛــە، ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەدەر دەﻛەوﻧەوە“.
ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑﯿﺴــﺘﻮوە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەردەﻛە ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﮔﻮﻧــﺪی ﭘﺮێﺲ ﻻﻧەﯾەﻛــﯽ ھەڵﻜەوﺗــﻮوە، ﻣێﺮووەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻮو ،رۆژێﻚ ﻟــە رۆژان ﻟە وەرزی زﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﭘﯿﺎوﭼﺎﻛێﻚ ﺧــﯚی دەﮔەﯾەﻧێﺘە ﺳــەر ﺑەردەﻛە و ھەﻧﺪێﻚ ﮔەﻧﻢ ﺑﯚ ﻣێﺮووەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دەﺑﺎت و دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘێﯽ ﺑﮋﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێــﯽ وا ﺑﻮوە ﻟەو وەرزەدا و ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑەردەدا ﻛە ﭼﻮاردەوری ﺑە ﺋﺎو داﭘﯚﺷﺮاوە ﻣێﺮووەﻛﺎن ﻧﺎﻣێﻨﻦ“. ﺋەو ﺑەردەوام دەﺑێــﺖ و دەڵێ، ”ﺑــەم ﻛﺎﺗێــﻚ دەﮔەڕێﺘەوە، ﺷــەو ﺧــەون دەﺑﯿﻨێــﺖ ،ﻟە ﺧەوەﻛەﯾﺪا ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ دەﻧﮕێﻚ
زﺳﺘﺎن ھﺎت و ﭘﺎﭼە ﺣەﺷﺮ دەﻛﺎت وﺷە /ﺋﺎﻣێﺪی- ﻧەوزاد ھﻠﯚرﯾﯽ ﺳــﺎﻧە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی وەرزی زﺳــﺘﺎﻧەوە و ﻟەﮔەڵ داﻛەوﺗﻨﯽ ﺳــﺎردی ﻛەﺷــﻮھەوا ،ﮔەرﻣﯽ دەﻛەوێﺘە ﺑــﺎزاڕی ﭘﺎﭼەوە ،ﺑﯚ دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ ﭘﺎﭼــە ،ﺧەڵﻚ ﻟە ﺑەردەم ﮔﯚﺷﺘﻔﺮۆﺷــەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯚرە دەﮔــﺮن ﻛە ﺑەھﯚی زۆری ﺧﻮاﺳــﺘەوە ،ﺑەﺷــﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑەردەﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ .ﻟەو ﺳﺎﻧەدا ﻟــە دەرەوەی ﺋﺎﻣﺎدەﻛــﺮدن و ﺧﻮاردﻧــﯽ ﭘﺎﭼــە ﻟەﻧــﺎو ﻣﺎڵ، ﭼەﻧﺪان ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﺎﭼە ﻟە ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ﺟﻤەﯾﺎن دێﺖ ﻟە ﭘﺎﭼەﺧﯚران. ﺳــﻮﻋﺎد ﻋەﻟﯽ ﻛﺎﺑﺎﻧێﻜﯽ ﻣﺎڵ ﻟە دەﭬەری ﺋﺎﻣێﺪی ،ﺳــﻔﺮەﻛەی ﺑە ﭘﺎﭼــە رازاﻧﺪووەﺗــەوە و ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،دروﺳﺘﻜﺮدن و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺎﭼە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧــﯽ دەوێــﺖ ،ﺑەم ﺧﻮاردﻧێﻜــﯽ ﭘــڕ ﭼێــﮋە و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮون ﻟە ﺑﯿﺮ دەﺑﺎﺗەوە“. ﭘﺎﭼــە ﺧﻮاردﻧێﻜــﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ﻛﻮردەوارﯾﯿــە ،وەك ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﻮاردﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﻛﺮاوە و ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﻣﯿﻮاﻧﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾەﺑــەرز و رێﺰدار ﻛــﺮاوە .ﻟە وەرزی زﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻟەﺳــەر دەﺑێــﺖ و وەك ﻛﺎﺑﺎﻧــە ﺋﺎﻣێﺪﯾﯿەﻛە دەڵێ، ”ﭘﯿﺎوان زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ژﻧﺎن ﺣەزﯾﺎن
ﻟە ﺧﻮاردﻧﯽ ﭘﺎﭼەﯾە“. ﻧەﺷــﻮان ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾــﻢ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی، ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻟە وەرزی زﺳﺘﺎﻧﺪا زۆرﺟﺎر ﻟەﮔەڵ ﺧــﺰم و ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﻧﯚرە ﭘﺎﭼە ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛــەن و داوەﺗﯽ ﯾەﻛﺘﺮی ﭘێ دەﻛەن .ﺋەو دەڵێ” ،ﺧﻮاردﻧﯽ ﭘﺎﭼە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷەواﻧﯽ زﺳﺘﺎﻧﺪا ﭼێﮋی ﺧﯚی دەﺑێﺖ“. ﭘﺎﭼە ﻟە ﻛﻮردەوارﯾﺪا ﺑە ﺷــێﻮەی ﺟﯚراوﺟــﯚر ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺮێــﺖ، دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ﻛﺎﺑﺎﻧــەﻛﺎن ﺗﺎم و ﭼێﮋی ﺧﻮاردﻧەﻛە ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە، ﺑەم وەك ﻛﺎﺑﺎﻧە ﺋﺎﻣێﺪﯾﯿەﻛە دەڵێ، ”ھەر ﻛﺎﺑﺎﻧێﻚ ﺑەﺷێﻮازی ﺧﯚی ﭼێﮋ ﺑە ﺧﻮاردﻧەﻛەی دەﺑەﺧﺸێﺖ“. ﭘﺎش ﻛﻮﺷــﺘﻨەوەی ﺋﺎژەڵ ،ورگ و رﯾﺨﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ دەردەھێﻨﺮێﺖ و ﭘﺎك دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺋﺎوی ﮔەرم و ﭼەﻗﯚ ﯾﺎن ھــەر ﺋﺎﻣێﺮێﻜﯽ ﺗﯿــﮋ ھەﯾە، ﻛﺎﺑﺎﻧەﻛﺎن ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﭘﺎرﭼەﻛﺎن دەﺧەﻧــە ﻧﺎو ﺋــﺎوە ﮔەرﻣەﻛەوە و دووﺑﺎرە دەﺳــﺖ ﺑــە ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوە دەﻛەن .ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻛﺎﺑﺎﻧەﻛﺎن ﭘﺎﭼە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
دەﯾﺎن ﺳﺎڵە ﻣێﺮووەﻛﺎن ﺳەر ﺑەردێﻜﯽ ﻧﺎو ﺋﺎو ﭼﯚڵ ﻧﺎﻛەن
15
دەﺑێﺖ ﻛــە ﭘێﯽ دەڵێــﺖ ،ﺋەو ﻣێﺮوواﻧە ﻟەﺳــەر رزﻗﯽ ﺗﯚ ﻟەوێ ﻧﺎژﯾﻦ ،ﭘﯿﺎوﭼﺎﻛەﻛــە ﺑﯚ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﺧﯚی دەﮔەﯾەﻧێﺘەوە ﺳــەر ﺑەردەﻛــە و دەﯾەوێــﺖ ﮔەﻧﻤەﻛــە ﺑﮕێڕێﺘەوە ،ﺑەم ﻛە ﺳەﯾﺮ دەﻛﺎت ﻣێﺮووەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑەردەﻛە ﻧﺎﻣﺎون و رۆﯾﺸﺘﻮون“. ﺑەردی ﻣﻨــﺎرە ﻟە ﺟﯚری ﺑەردی ﻛﺴﻠﯿﻨە ،داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛــەن ﻛــە ﻟە ﺳــەردەﻣﺎﻧﯽ زوودا ﻗەﺑــﺎرەی ﺑەردەﻛە ﮔەورەﺗﺮ ﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﺷــﻮھەوا و ﺑەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺷەﭘﯚڵﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﺋﺎو ،ﺗﻮوﺷﯽ داڕووﺧــﺎن و ﺑﭽﻮوﻛﺒﻮوﻧــەوە ﭼﻮوە.
ﭬەﮔێﺮ ﻣﺤەﻣەد:
”ﻟە وەرزی زﺳﺘﺎﻧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﭘﺎﭼە زۆر دەﺑێﺖ ،ﺑەم زۆرﺟﺎر ﻟە وەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ھەر ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﺑەﺧەڵﻜﯽ دەدەﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﭘﺎﭼە زۆر ﻛەم دەﺑێﺘەوە“ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت دەﻛﻮڵێﻨﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﺮﻧﺞ و ﻛﺸــﻤﯿﺶ و ﺑەھﺎراﺗﯽ ﺗێﺪەﻛەن ،ﭘﺎش ﺋــەوەی ﺑە داو و دەرزی دەدوورێﺘــەوە و دەﺧﺮێﺘە ﻧﺎو ﻣەﻧﺠەڵﯽ ﮔەورە و ﻟەﺳەر ﺋﺎﮔﺮ ﺗﺎ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋ دەﻛﻮڵێﻨﺮێﺖ. ﭬەﮔێﺮ ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺷﺘﻔﺮۆﺷــێﻜﯽ ﺷــﺎرەدﯾێ ﺷــێﻼدزێﯽ ﺳــەر ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەی ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟە وەرزی زﺳﺘﺎﻧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳــەر ﭘﺎﭼــە زۆر دەﺑێﺖ ،ﺑەم زۆرﺟﺎر ﻟە وەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ھەر ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﺑەﺧەڵﻜﯽ دەدەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳــەر ﭘﺎﭼە زۆر ﻛەم دەﺑێﺘەوە“.
ﮔﯚﺷﺘﻔﺮۆﺷێﻚ:
”ﻧﺮﺧﯽ ﭘﺎﭼە ﻟە ﺋﺎژەڵێﻜەوە ﺑﯚ ﺋﺎژەڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑە ﭘێﯽ ﻗەﺑــﺎرە و ﻛێﺶ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟــــــە ﻧێﻮان 30 - 20ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ“.
ﺋەو دەڵــێ” ،ﻧﺮﺧــﯽ ﭘﺎﭼە ﻟە ﺋﺎژەڵێﻜەوە ﺑــﯚ ﺋﺎژەڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑە ﭘێﯽ ﻗەﺑــﺎرە و ﻛێﺶ ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﻧێﻮان 20-30ھەزار دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ“. ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪان ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﭘﺎﭼــە ﻟە ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،وەك ﭬەﮔێڕ دەڵێ” ،دوو ﺳێ ﭘﺎرﭼەی ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﭘﺎﭼە ﻟە ﭼێﺸﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑە 10ھــەزار و زﯾﺎﺗــﺮە ،ھەر ﭘﺎﭼەﯾەك ﻟە ﭼێﺸــﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ﻧﺮﺧــﯽ ﺳــەرووی 100ھەزار دﯾﻨﺎر دەوەﺳﺘێﺖ“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﮔﯚﺷﺘﻔﺮۆﺷــەﻛە، ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﮔەورەی ﻟەﺳــەر ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺳﻮور دروﺳﺖ ﻛﺮدووە، ﺑەڕادەﯾــەك ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەوان ﻟــە رۆژێﻜــﺪا ﭼــﻮار ﺋﺎژەڵﯿﺎن ﻛﻮﺷــﺘﻮوەﺗەوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە رۆژاﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺋﺎژەڵێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺳﺎخ دەﻛﺮێﺘەوە.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﺳﭙﺎس ﺑﯚ ﺋێﺰدﯾﻦ ﺧﻮدێﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺎن دﻻﻧﭭﺎﻧﯽ دﻟﯚﭬﺎن ﺧﻮدان ”ڕۆژ“ی دﯾﻦ ﺑﯿﭙەرﺳﺘﯿﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚت ﭘﺮﺳﯽ ﭘێ ﺑﮑەﯾﻦ دﯾﺴﺎن ﺗﯚ ڕێﮕەی ڕاﺳﺘﻤﺎن ﭘێ ﭘﯿﺸﺎن ڕێﮕــەی ﺋەواﻧــەی ﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻏــەزەب ﻟــێ ﻧەﮔﯿﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﺗﺖ ﺑەﺳەردا ﺑﺎران ﻧەوەک ڕێﮕەی ﻟەﭘﺎش ﺑﺰر ﺑەﺟێﻤﺎوان. ﺳﻮورەﺗﯽ )اﻟﻔﺎﺗﺤە :دەروازە( ﺑەڕێﺰان، ﻣﻦ ﻟە ھەﻣﻮو ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧێﮏ ﺧﯚم ﺑە ﺑﭽﻮوﮐﺘﺮ؛ ﺑەم ڕێﮕەم ﺑﺪەن ﺋەی ﺋەھﻠــﯽ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﻓﺎرس و ﮐﻮرد، ﻣەﻻ و ﻣﻮﻓﺘﯽ و ﻣﻮﺗەرﺟﯿﻢ و ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧەﮐﺎﻧﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت؛ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﮑەﻣەوە ﮐە: ھەﻣﻮو ﻧﻮوﺳەر و زاﻧﺎ و دﯾﻨﻨﺎﺳﺎﻧﯽ ﻓﺎرس و ﮐﻮرد )ﻟەﻧﺎو زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ و ﮐﻮردﯾﺸــﺪا( ،ﺑە ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺋﺎﯾەﺗﻮڵ ﺧﻮﻣەﯾﻨﯽ و ﺧﺎﻣﻨەﺋﯽ و ھەﻣﻮو ﺳەرۆک ﺟﻤﮫﻮرﯾﯿەﺗەﮐﺎﻧــﯽ ﺋێﺮان ،ﺣﯿﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﮐﻮردی و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎﻧﯿﺸەوە ،ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻣەزﻧﯿﺸەوە ھەژار ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧﯽ ،ﺗﺎ ڕۆژی ﺋەﻣڕۆش؛ ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﻧﺎدروﺳﺖ و ھەڵە ،ﮔﯚﺗﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی )ﺑﺴــﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ(ﯾﺎن ﺗەرﺟﻮﻣەی ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ و ﮐﻮردی ﮐﺮدووە؛ ﻟە ھەﻣﻮو وﺗﺎر و ﺧﻮﺗﺒــە و ﮐﺘێﺒەﮐﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ،واﺗە ھەم ﻟەﮐﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﻓﺎرﺳــﯽ و ﮐــﻮردی وەرﮔێڕاﻧﯽ، ھەم ﻟەﮐﺎﺗﯽ ﺗەﻓﺴــﯿﺮﮐﺮدﻧﯽ ﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی )ﺑﺴــﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ(؛ ﻟە ﻣﯿﻨﺒەری ھەﻣﻮو ﻣﺰﮔەوﺗەﮐﺎﻧــﯽ ﺗﺎران و ﺋەﺳــﻔەھﺎن و ﺷــﯿﺮاز و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ﻧەﯾﺎﻧﺰاﻧﯿــﻮە ﺋــەو ﮔﯚﺗﻨە ھەرە ﺟەوھــەری و ﭘﯿﺮۆزەی ﺋﯿﺴــﻼم ﺑەدروﺳــﺘﯽ ﺗەرﺟﻮﻣەی زﻣﺎﻧەﮐەﯾﺎن ﺑﮑەن! وەک ﻗەوﻣﯽ ”ﻓــﻮرس“؛ ﺋێﻤەی ﮐﻮردﯾﺶ ،ھەزار و ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼەﻧﺪ ﺳــەد ﺳــﺎڵە؛ ﺑﻮوﯾﻨەﺗە ﻣﻮﺳڵﻤﺎن ﮐەﭼﯽ ﻧﺎﺷﺰاﻧﯿﻦ و ﻧەﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﻮە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺑە ﮐﻮردی –ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ڕاﺳﺖ و دروﺳﺖ ﯾﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑێ ”ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮو!“ ﺑﻨﻮوﺳﯿﻦ :ﺑﺴﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ! ﺋەوﺟﺎ وەرە ﭘێ ﻣەﮐەﻧە ﺑەم ﻣﯿﻠﻠەﺗە ” ﮔﻮﻧﺎح“ەی
ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺑەھەڵە ﺗەرﺟەﻣەی ﻓﺎرﺳﯽ و ﮐﻮردی ﮐﺮاوە
اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ؟ ﯾﺎن ﻣﺎﻧــﺎی ﺋەﻣەﯾە ﮐە ﺋەوان ”ﺟﯿﺪدی“ ﻧەﺑﻮون؛ ﯾﺎن دەرﮐﯿﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەوەش ﻧەدەﮐــﺮد ھەوڵﺒﺪەن ھﯿﭻ ﻧەﺑێــﺖ ﻟە ﯾەﮐەﻣﯿﻦ دەﺳــﺘﭙێﮑﺮدﻧەﮐﺎﻧﯽ ﮐﺘێﺒﯽ ﭘێﺮۆزی ﻧێﺮدراو ﺑﯚ ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺗێ ﺑﮕەن؟ ﻟەواﻧەﺷە ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﮔﺎدارﮐﺮدﻧەوەﯾەﮐﯽ ﯾەزدان ﺑێﺖ ﺑﯚﯾﺎن ﺗﺎ واﯾﺎن ﻟێ ﺑﮑﺎت ﺑﯿﺮ ﺑﮑەﻧەوە؛ ﺧﯚﯾﺎن ﮐەﻣﺘﺮ ﻟەوە ﺗەﻣﺎﺷﺎ ﺑﮑەن ﮐە ﺧﯚﯾﺎن واﺗێﺪەﮔەن، واﺗە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە زۆر زۆر ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﺑــە ڕادەی زﯾﺮەﮐﯽ و ﺑڕی ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن داﺑﭽﻨەوە ،ھەروەھﺎ ﺑــە ھەﻣﻮو ڕاﺑﺮدووی ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﺑﭽﻨەوە ،ﺑە ھەرە ﺑﭽﻮوک ﺑﭽﻮوﮐﯽ ﻣەﺧﻠﻮوﻗﺎﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷــﺘەوە؛ ﻣﻨﯽ ﺑﭽﻮوﮐﺘﺮﯾﻦ ﺑەﻧــﺪەت؛ ﺋەی )دﻻﻧﭭﺎن(؛ ﺋەی ﺋەوەی ﮐە ﻧﺎوت ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﮐﺮێﺖ ھﯿﭻ ﺳــﯿﻔەﺗێﮑﯽ ڕێﮋەﯾﯽ وەرﺑﮕﺮێﺖ؛ ﻧــﺎوت ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەک )ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ زﻣﺎﻧﯿــﺶ( ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﮐﺎت ﯾﺎن ﻧﺎﺑــێ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﮑﺎت ﺧﺎﺳﯿەﺗێﮑﯽ ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﺑەراوردﮐﺮدﻧﯽ ھەﺑێﺖ ،ﯾﺎن ﺑﺪرێﺘێ ..ﺋەی ﯾەزداﻧﯽ ﭘﺎک! ﻣــﻦ ﻟــەم وﺗــﺎرەم ،ﮐﺎرم ﺑــە ﺋەﮐﺎدﯾﻤﯿــﺎ و ”دوﮐﺎﻧەﮐﺎن“ی ﺳــەر ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﺟﻤﮫﻮرﯾﺖ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان و ﮐﺎﻧﻮن ﻧﻮﯾﺴــﻨﺪﮔﺎن اﯾﺮاﻧەوە ﻧﯿﯿە؛ ﭼﻮﻧﮑە ﺋەوان )ﺋەواﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ دەﺳەﺗﺪار ﺑەﺳەر ﺋێﻤەی ﮐﻮردی ﺑﻨﺪەﺳﺖ و ”ﺟﺎھﯿﻠەوە!“( ﺑێﺠﮕە ﻟەوەی 1500ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮە ،ھەر ﺧەرﯾﮑﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﮐﻮرد ڕﺷﺘﻦ و دووﺑەرەﮐﯽ دروﺳﺘﮑﺮدن ﻟەﻧێﻮان ﺑەﺷــەر ،ﺑە ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﺘﯽ ﻗﯚڕی ﺗﺮەوە ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺗەﻧﺎﻧەت؛ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﭘڕﺷﻨﮕە ﭘﯿﺮۆزەﮐﺎﻧﯽ ﭘەﯾﭭەﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮداش ﺗێﺒﮕەن و ڕاﺳﺖ و دروﺳﺖ ﺗەرﺟەﻣە و ﺗەﻓﺴﯿﺮی ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎن و ﮐﻮردﯾﺸﯽ ﺑﮑەن ﺗﺎ! ﺋــەو ﺋﺎﺧﻮﻧــﺪ و ﺧﻮﻣەﯾﻨــﯽ و ﺧﺎﻣەﻧەﺋﯽ و ﮐﯚﻧە ﺋەﺧﻤﯿﻨﯿﯿە ﺧﻮێﻨــﯽ ﮐﻮردڕێﮋاﻧە ،ﺟﮕە ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧــەش؛ ھﺎﺗﻮون –ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﯾﯚﻧﺴــﮑﯚ و ڕای ﻓەرﻣﯿﯽ ”ﺳەﻧﺘەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ زﻣﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن“ :ﻟەھﺠەﮐــەی ﺋێﻤەﯾﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن داﻧﺎوە و ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯿﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎن ھەڵﯿﺎﻧﺒــﮋاردووە؛ ﮐەﭼﯽ ﻟەﺑەر ﺷــﯿﻌەﮔەراﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺒﺎزی ،زﻣﺎﻧە داﯾﮑەﮐــەی ﺧﯚﯾﺎن ﮐە
ﺋەم ﺗەوﺣﯿﺪ ﻧەﺑﻮوﻧەی ﮔﯚﺗﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺑﺴﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻟەﻧﺎو زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﻤﺎﻧﺪا) ،ھەڵەﯾەﮐﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯽ(ﯾە،ﮐﻮﻓﺮﯾﺸە! ﺧﯚم؛ ﺋەی ﺧﻮدای ﻣەزﻧﯽ ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧﯽ ھەﻣﻮوﻣﺎن؛ ﮐە ڕۆژێﮏ ﻟە ڕۆژان ھەر ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﻮون ﺑە ﻣﻨﯿﺎن دەﮔﻮت ﺑێ دﯾﻦ و ”ﺷێﺖ“! ھــەر ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﻮون -ھــەی ڕەﺑﺒﯽ ڕدێﻨﯿﺎن ﺑە ﺳﻮوﺗﻦ ﭼێ -ﮐە ﻣﻨﯿﺎن داﯾە دادﮔﺎی ”داواﮐﺎری ﮔﺸﺘﯽ“ و ﻟەﺳەر ﺷﺎﺷــەی ”ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەﮐﺎﻧﯿﺎن“ ﻣﻨﯿﺎن وهھﺎ ﭘﯿﺸــﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ﺧﻮﺷﮑﻢ دا و ﭘﯿﺸــﺎﻧﯽ ﺣەﯾﺎی ﮐﭽــە ﭼﻮردە ﺳــﺎڵﯿﯿەﮐەم دا ﻟەﻧﺎو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿەﮐﺎﻧﻢ و دەﺳﺘەﺧﻮﺷﮑەﮐﺎﻧﯽ؛ ﮐە ﻣﻦ ”ڕەﺳﻤﯽ ﺧﯿﻼﻋﯽ“م ﺷﺮﮐﺮدووە!؛ ”ﺧﻮداﻧەﻧﺎس“م! ﺟﺎرێﮑﯽ ﺗﺮ؛ ﺟﺎرێﮑــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﮔﻮاﯾــە ﺋﯿﮫﺎﻧەی ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ ”ﯾەﮐﯿەﺗﯿﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“م ﺑﺮدﺑﻮو! ﺟﺎری ﭼﻮارەەﻣﯿﺶ ﻟە داﺑﻮﻧەرﯾﺖ ﻻﻣﺪاﺑﻮو.. ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧــە ،ﺑــە ﺷەﺷــەﻣﯿﻦ دادﮔﺎﯾــﯽ ﮐﺮدﻧﯿﺸــﻤەوە ﻟە ﻣەﺣﮑەﻣەی ﮐەﺗﻦ و ﺑﯿﺪاﺋەی ھەوﻟێﺮ ،ھﯚﯾەﮐەی ،ﺷﺘێﮑﯽ ﺑﭽﻮوک ﺑﻮو؛ ﺋەﻣەش ﻣﻦ ﭼﻮﻧﮑە ھەﻣﯿﺸە ﻋﺎدەﺗﻤە: ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا ،ﺗــﺎ ﺋەوﮐﺎﺗــەی ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺗێﺪا ﮔﯚﺷﺎوﮔﯚش ﺳــەر ﻧەﺑڕم؛ داﻧﺎﮐەﺳﺴێﻢ و درۆش ھــەر داﻧﺎﮐەﺳﺴــێﺖ :ڕۆﺣﯽ ﺣەﻗﯿﻘەت ﺷــﺎد؛ ﺳەرﺑڵﻨﺪ دەرﻧﺎﮐەوێ! ﺑەڵێ؛ ﺋــەوێ ﺟﺎرێــﺶ ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﻮﻧﮑــە ”ﺗﺎﺑﻠﯚی ھﻮﻧــەری“ی ﺑەﻧﺮﺧــﯽ ڕۆژھەﺗﻨﺎﺳــەﮐﺎﻧﻢ ﺷــڕۆﭬە ﮐﺮدﺑــﻮو :ﭼــﯚن ﺧەﻟﯿﻔە و ﺳــﻮڵﺘﺎﻧە ”ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە“ﮐﺎن!!! ژﻧﯽ ﺋەﺳــﯿﺮی ﺋەرﻣەن و ﺋەﻧﻔﺎﻟﮑﺮاوی ﮐــﻮرد و ﮐﻠﺪۆﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎن، ﻟەﻧﺎو دوﮐﺎﻧﯽ ”ﻗەﯾﺴەرﯾﯽ ژﻧﻔﺮۆﺷﺎن“ ،ﺑەڕووﺗﯽ، ﺑە ﮐەﻣﺘﺮ ﻟە 67دۆﻻر ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە ﻟە دﯾﻤەﺷﻖ و ﺋەﺳﺘەﻣﺒﯚڵ و ﺑەﻏﺪای ﺋﺎﺑڕووی ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا! ﺋﺎﯾﺎ ﺋەﻣە )ھەر دوو ﻣەﺳــەﻟە ﭘێﮑەوە(؛ ﻣﺎﻧﺎی ﺗێ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﻟە ﺋﯿﺴــﻼم و ﺟەوھەری ﺑﺴﻢ اﻟﻠە
)ﺑﺴﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ(
ﮐﻮردﯾﯿە؛ ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟﻮداﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن -ﺑە ﻣەزھەب؛ ﻧەک ھەر ﻓەراﻣﯚش ﮐﺮدووە ،ﺑەڵﮑﻮ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺸﯿﺎن دەرﮐﺮدووە! ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﮔەر ﺋــەم ھەﻣــﻮو ﺣﯿﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧە ﯾــﺎن دەﺳــەﺗە ﺋێﺮاﻧــﯽ – ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﺎﻧە ﭼﻮوﺑﺎن ﺑﯿﺎﻧﺰاﻧﯿﺒﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﭼﯚن ڕاﺳﺖ و ردوﺳﺖ ﺳــەرەﺗﺎی ﻗﺴەی ﻗﻮڕﺋﺎن ﺑﯚ ﺋﻮﻣﻤەت ﺗەرﺟەﻣە و ﺗەﻓﺴــﯿﺮ ﺑﮑەن؛ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻧەﺑﻮو ﺑێﻦ ﺳﻮﻣﻌەی ﺷﮑﺴــﺘﯽ ﺋﯿﻤﺎن و ﮐەڕاﻣەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﺑە ڕۆژێﮑﯽ ڕەﺷﯽ ﺋەوﺗﯚی ﮐە دێ ..دێ؛ دێ ﻟەﻧﺎو ﺧﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﮕەوزن! ﺧﯚ؛ ﺣەﯾﻒ ﺑــﯚ ڕەﻓﺘﺎری ﻧﺎﺋﺎدەﻣــﯽ و ﺑێﻮەﻓﺎﯾﯽ و ﺧﻮداﻧەﻧﺎﺳــﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﻓــﺎرس )ﺗﻮرﮐﯿﺶ(: ﻓێﺮی ﺧەڵﮑﯽ ھەژارﯾﺶ دەﮐەن ﺑڵێﻦ ”ﻓﺎرﺳــﯽ ﺷﮑﺮاﺳﺖ ،ﮐﻮردی ﮔﻮی ﺧﺮاﺳﺖ!“. ﺑەﮐﻮرﺗﯽ :ﻟە ﺗﯚژﯾﻨەوەﯾەﮐﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯽ-دﯾﻨﻨﺎﺳﯽ- ﻣێﮋووﯾﯿﻤــﺪا ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ )ھەﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەوەی ڕەﮔەﮐﺎﻧﻤﺎن( ،ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووﻣە: ﻓﺎرﺳﯽ -ﻓﺎرﺳــﯿﯽ ﺋەﻣڕۆ دەڵێﻢ -ﻟەھﺠەﯾەﮐە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺑەرﻓﺮاوان و ﺑەرھەڵﺪای ﮐﻮردی! ﺋەو زﻣﺎﻧە دێﺮﯾﻨە دەوڵەﻣەﻧﺪە ﮐﻮردﯾﯿەی ﮐە ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن و ﻓﺎرﺳەﮐﺎن ﺧﯚﺷﯿﺎن دەزاﻧﻦ :ﻟە زﻧﮑﯚی ﺳﯚرﺑﯚﻧﯽ ﻓەرەﻧﺴﺎ و ﻟە زاﻧﮑﯚی ﻣﯚﺳﮑﯚ و ﺑەرﻟﯿﻦ و ﻟەﻧﺪەن و واﺷــﻨﺘﯚﻧﯿﺶ ﻟەﺑﺎری ﺋەﮐﺎدﯾﻤﯽ و زاﻧﺴــﺘﯽ زﻣﺎﻧەواﻧەواﻧﯿﯿەوە :ﺋەم زﻣﺎﻧــە ﮐﻮردﯾﯿە؛ ﺧﺎوەن ﭼەﻧﺪﯾــﻦ ﻟەھﺠــەی وەک ﮐﺮﻣﺎﻧﺠــﯽ و ﻟﻮڕی و ﺳﯚراﻧﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ و ھەوراﻣﯽ و زازاﯾﯽ و ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ و ﺧﯚرەﺳﺎﻧﯿﯿە! ھەر ﻟەوێﺸﺪا دەڵێﻢ: ﺋەم ﺑەﮐﻮردی ﺗەوﺣﯿﺪ ﻧەﺑﻮوﻧەی ﮔﯚﺗﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺑﺴــﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ﻟەﻧﺎو زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردﯾﯽ داﯾﮑﻤﺎﻧــﺪا ،ﻣﻦ ﺑــە )ھەڵەﯾەﮐﯽ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﯽ(
ی دەزاﻧﻢ ،ﮔﻮﻧﺎﺣﯿﺸــە واﺑﺰاﻧــﻢ .ھەرﭼﯚﻧێﮏ ﺑێ، ﺋەﮔەر ﺑەردەوام ﺑﺒێﺖ ﻣﻦ ﺑە ﺗێﮑﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯿﯽ ﮐﻮردی دەزاﻧﻢ! ﺑﯚﯾــە وەک ﺋەرﮐێﮑﯽ دﯾﻨــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚم؛ داوا دەﮐەم ﻟەواﻧەی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ دﯾﻨﯽ و زﻣﺎﻧﯿﻦ ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن؛ ﻟەﺳەر ﺋەم ﻣەﺳەﻟەﯾە ﺑە ﻗﺴە ﺑێﻦ:
ﻓﺎرﺳﯽ ﻟەھﺠەﯾەﮐە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﻣﻦ ﻟــە ﯾەﮐەﻣﯿﻦ دەﺳــﻨﻮوس ﯾﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻨە ﮐﻮردﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﺳــﺎﻧﯽ ) (1100ﺑــەرەو ﺋەﻣڕۆ دەﺳــﺘﻢ ﭘێﮑﺮدووە و ﺗەﻣﺎﺷــﺎم ﮐﺮدووە :ھەر ﻟە ﯾەﮐەﻣﯿــﻦ وەرﮔێڕاﻧەﮐﺎﻧﯽ )ﺑﺴــﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿــﻢ( ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧــﯽ ﮐﻮردی ﻟــە - 1856 1857ﻟەﻻﯾەن ﻣەوﻻﻧﺎ ﺧﺎﻟﯿﺪی ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﻟە )ﻋەﻗﯿﺪەﻧﺎﻣە(ﮐەﯾﺪا ،ھەروەھﺎ ﻻی ﺷێﺦ ﺣﺴێﻨﯽ ﻗــﺎزی ﻟــە ﻣەوﻟﻮودﻧﺎﻣەﮐەﯾــﺪا ،1857 - 1856 ﺗﺎ دەﮔﺎﺗــە ﻓﯚرﻣﯽ ﺋــەم ﮔﯚﺗﻨە ﭘﯿﺮۆزە ﻟەﺳــەر ﻻﭘــەڕەی ڕۆژﻧﺎﻣە و ﮔﯚﭬــﺎرە ﮐﻮردﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ وەک )ﭘێﺸــﮑەوﺗﻦ (1922 - 1920و ﮔﯚﭬﺎری ﮔەﻻوێﮋ ) (1949 - 1939ﺗﺎ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﭘێﺸــڕەوی وەک ﻋەﻻدﯾﻦ ﺳــەﺟﺎدی و دﮐﺘﯚر ﮐﺎﻣەران ﺑەدرﺧﺎن و ﺷــێﺦ ﻣﺤەﻣﻤەدی ﺧﺎڵ و ﻣەﻻ ﻋﺒﺪاﻟﮑﺮﯾﻤﯽ ﻣﻮددەڕﯾــﺲ ..ھەﻣﻮوﯾﺎﻧــﻢ ﺗەﻣﺎﺷــﺎﮐﺮدووە ..ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﻣﻮﺗەرﺟﯿﻢ و ﻣﻮﻓەﺳﺴﯿﺮێﮑﯽ ﻣەزﻧﯽ وەک ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﻣەﻻ ﺳــﺎڵﺢ ،ﺧﺎوەن ﺗەرﺟەﻣە و ﺗەﻓﺴﯿﺮی ”ﺳەﻓﻮەت ﺋەﻟﺘەﻓﺴﯿﺮ“ ..ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻟە ﮐﺘێﺒەﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋەﻟﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮﯾﺶ ،ﺋەﻣﯿﺮی ﮐﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،دووﺑﺎرەﮐﺮدﻧەوەی ھەﻣﺎن ﺷﺎﺷــﯽ دەﺑﯿﻨﺪرێﺖ ..ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻣەزﻧﯿﺸەوە، ھــەژار ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧﯽ ،ﺧﺎوەن ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ و دوواﯾﯿﻦ وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻗﻮڕﺋﺎن ﺑــﯚ ﮐﻮردی؛ ﺑــە ھەڵە واﺗە ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﻧﺎڕاﺳﺖ )ﺑﺴﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ( ﯾﺎن وەرﮔەڕاﻧﺪۆﺗە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﮐﻮردی. ھەر ھەﻣﻮو ﺋەو وەرﮔێڕ و ﻣﻮﻓەﺳﺴﯿﺮاﻧەی ﻗﻮڕﺋﺎن ﺑﯚ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ،ﺋەم ﮔﯚﺗﻨە ھەڵە و ﻧﺎدروﺳــﺘە زﻣﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺧﻮارەوەﯾﺎن ،ﺑﯚ )ﺑﺴــﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ( ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎوە: ﺑە ﻧﺎوی ﺧﻮدای ﺑەﺧﺸﻨﺪە و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎن ﺑەﻧﺎوی ﯾەزداﻧﯽ ﮔەورەی دﻟﯚﭬﺎن ﺑەﻧﺎوی ﺧﻮای دﻟﯚﭬﺎن و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎن ﺑەﻧﺎوی ﺧﻮای ﮔەورە و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎن ....ھﺘﺪﺋەﻣە ﻟەﮐﺎﺗێﮑﺪا ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﻋەرەب و ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿــﺪا )ڕووﻧﺎﮐﺒﯿﺮﺗﺮﯾــﻦ ﺧﻮداﻧەﻧــﺎس و ﺑﻠﯿﻤەﺗەﮐﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن!( ﺋەﮔەر ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﻨﻮوﺳﻦ )ﺑﺴﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ(؛ ﻟەﺳﯚﻧﮕەی ﮐﻔﺮﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەم ﺟﯿﺎوازﮔﯚﺗﻨە؛ ﻣﻮﻓﺘﯿﯽ ﻣﯿﺴــڕ و ﮐﯚڕﺑەﻧــﺪی زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب و ﺋﯿﺴــﻼم؛ دەﯾﺎن ﺳــەﻓﺎرەﺗﯽ ﻟەﺳــەر دەﺳــﻮوﺗێﻨﻦ و ﺳــەدان ﺑێﮕﻮﻧﺎھﯽ ﻟەﺳــەر دەﮐﻮژن ،ﯾﺎﻧﯿــﺶ ﺑە دەردی ﺋەو ”ھﻮﻧەرﻧﺎﻣەرد“ەی دەﺑەن ﮐە ﻗەﺷﻤەرﯾﯽ ﺑە ﺷــەرەﻓﯽ ﭘﯿﺮۆزﺗﺮﯾﻦ ﺑﻠﯿﻤەﺗﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺧﯚی ﮐﺮد! ھــەژار ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﺧﺮﯾﻦ وەرﮔێــڕی ﻗﻮرﺋﺎن ﺑﯚ ﮐﻮردی ،ﮐﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە )وەﻧﺎو ﺧﻮدا ،ﮐە دەھﻨﺪە و دﻟﯚﭬﺎﻧە( .ﮐە ﺑەداﺧەوە ﺋەﻣﯿﺶ ھەر ﺳــەرﭼﯿﻎ ﭼﻮوە :ﺟﺎرێﮏ ﻟە ﺋەواﻧــﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚی زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ! ﺑﯚﭼﯽ؟ ﭼﯚن؟ ﯾەﮐەم :ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﮏ ﻟە ﮔﯚﺗﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی )ﺑﺴــﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤــﻦ اﻟﺮﺣﯿــﻢ(دا واوی ﺋﺎﻣﺮازی ﭘەﯾﻮەﻧﺪی ﻟەﻧێــﻮان )اﻟﺮﺣﻤــﻦ( و )اﻟﺮﺣﯿﻢ(دا ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەک ﻧﯿﯿە .زۆرﺑەی ﮐﻮردەﮐﺎن ﺑە ﻣﺎم ھەژارﯾﺸەوە داﯾﺎﻧﻨﺎوە. دووەم :ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە زﯾــﺎدە داﻧﺎﻧﯽ )ﮐە(ش، ﮐە ﻟە ﻋەرەﺑﯿﺪا دەﮐﺎﺗــە )اﻟﻠﺰی ھﻮ!( ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ﻟە ﻋەرەﺑﯿەﮐــەدا؛ ﻧﺎزاﻧﻢ ھەژار و زۆرﺑەی زۆرﯾﺎن، ﺋەرێ ﺑﯚﭼﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەردا ﻧەﺷﮑﺎوە ﮐە زﯾﺎدﮐﺮدﻧﯽ ”واوێﮏ“ ،ﻟــە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﺶ زﯾﺎد داﻧﺎﻧﯽ )ﮐە(ﯾەﮐﯿﺶ )ﮐە ﺋەم ھەڵە ﺳــێﯿەﻣە ﺗەﻧێ ھەژار ﮐﺮدووﯾەﺗﯽ(؛ ﻧﺎﺑێ! ﺋەﻣە ھەرﮔﯿﺰ ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯿﺸــﺪا ﻧﺎﺑێﺖ؛ -چ ﺟﺎی ﻗﻮڕﺋﺎن! ﺳێﯿەم ھەڵەی) ﯾەک ﺑە ﯾەک ھەﻣﻮوﯾﺎن(: وﺷــەی )ڕەﺣﻤﺎن( ﮐە وﺷــەﯾەﮐﯽ ﻟەﺑﻨﭽﯿﻨەدا ﻋﯿﺒﺮﯾﯿە و ﻟە ﻋەرەﺑﯿﺸﺪا ھەﯾە ،واﺗﺎی )ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎن:
رﺣﯿــﻢ( ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ ،واﺗــﺎی )ﮔــەورە :ﮐﺒﯿﺮ( و )ﺑەﺧﺸــﻨﺪە :ﮐﺮﯾﻢ( ﯾﺎن )دەھﻨﺪە :ﮐە ھﺎوواﺗﺎی ﺑەﺧﺸﻨﺪەﯾە( ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە! وﺷــەی )اﻟﺮﺣﻤــﻦ( وەک ﻟــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻋﯿﺒﺮی و ﻋەرەﺑﯿﺸﺪا واﺗﺎی ﺧﺎﺳﯿەﺗێﮑﯽ ﺳەرووی ﺋﺎدەﻣﯽ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺳــﯿﻔەﺗێﮑﯽ ﺧﻮداﯾﯿە ،واﺗە ھەرﮔﯿﺰ ﻣﺮۆڤ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ )ڕەﺣﻤﺎن( ﺑێــﺖ؛ ﺑەم دەﺗﻮاﻧێ )ڕەﺣﯿﻢ( ﺑێﺖ. ﮐەواﺗە، ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺋﯿﻠﻼ وﺷەﯾەﮐﯽ داڕێﮋراوی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەم ﺳﯿﻔەﺗە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەی ﺧﻮدا داﺑﮫێﻨﯿﻦ! ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘەش ،ﻣﻦ وﺷــەی )دﻻﻧﭭﺎن(م ﺑﯚ )اﻟﺮﺣﻤﻦ( داڕﺷــﺖ ﮐە ﭘێﮑﮫﺎﺗﻮوە ﻟــە )دﻻن( و )ﭘﺎﺷﮕﺮی وان(. ﺑەﭘێــﯽ ﮔڕاﻣــەڕ و ﻣﯚرﻓﯚﻟﯚژﯾــﯽ ﮐــﻮردی و ﺗﯚژﯾﻨەوەﮐﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﻢ داون ﻟەم ﺑەﺳﺘێﻨەی ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ )ﻓﺎرﺳــﯽ ﻟەھﺠەﯾەﮐە ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی( ﮔەﯾﺸﺘﻤە ﺋەم ﺋەﻧﺠﺎﻣەی ﮐە ،ﭘﺎﺷﮕﺮی )وان :ﭬﺎن(” ،ﮐە ﻟە ﻓﺎرﺳــﯿﺪا ﺑﯚﺗە ﺑﺎن“ ﺑە دﯾﺪی ﻣﻦ ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨەدا ﻟە وﺷەی )ﺧﻮا -وان( وەﮔﯿﺮاوە ﮐە ﭘﺎﺷﺎن وردە وردە ﻟەﺳەر زﻣﺎن ﺑﯚﺗە )ﺧﺎوەن( ﺋﻨﺠﺎ ﺑﯚﺗە )ﺧﻮداوەن( و )وەﻧــﺪ( )ﺋەل وەﻧﺪ( و )ﺋەڵﻮەن( و ﭘﺎﺷــﺎن ﮐﻮردی ﻣﯚدێﺮن ﭘﺂﺷــﮕﺮێﮑﯽ دﯾﮑەی ﺑەﺳەردا زﯾﺎدﮐﺮدووە و )ﺧﺎوﻧﺪار( و )ﺧﺎوەﻧﺪاری( و )ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ(ی ﻟێ دروﺳﺘﮑﺮدووە .ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟەم ڕﯾﺸــەﯾەی ﻣﻦ دەڵێﻢ ھﺎﺗﻮون؛ ﺑە )ﭘﺎڵە-وان( ﯾﺸەوە ،ﮐە ﺑە ﮐەﺳێﻜﯽ ﻗﺎرەﻣﺎن دەڵێﻦ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧەڵﮑــﯽ )ﭘﺎڵە( ﺑﮑﺎت و ﺧﯚی ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘﺎن ﺑﺰاﻧێﺖ. ﺋﻨﺠﺎ ﺗﯚ ﺗەﻣﺎﺷــﺎی )ﮐــﻮردی!( ﺑﮑــە :زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺖ و ﺑێﺸــەرﻣە ،ھەﻣﻮو ﺣەﻗﯿﻘەﺗێﮑﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ و ﻧەژادی و ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯽ و دﯾﻨﯿﯽ ﺧﯚی، ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻧﺎو ﯾەک ”ﮔەﻧﺠﯿﻨە“دا ﺷﺎردۆﺗەوە ﺋەوﯾﺶ زﻣﺎﻧەﮐەﯾەﺗﯽ! ﺗﯚ دەﺗﻮاﻧﯽ ﺳــەدان ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ دﯾﻨﯽ و ﻧەژادی و ﯾەزداﻧــﯽ و ﺋەﺧﻼﻗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﻟەﻧﺎو زﻣﺎﻧﺪا ،ﻟەڕێﮕەی وردﺑﻮوﻧەوە ﻟە زﻣﺎن؛ ﺑﺪۆزﯾﺘەوە! ﺗەﻣﺎﺷــﺎﮐەن ھەﻣﺎن )وان( ﻟەﻧﺎو ﺋەم وﺷــﺎﻧەی ﺧﻮارەوەدا:
ﮐﻮردی ،ﺑە ﻟەھﺠەی ﻓﺎرﺳﯿﺸەوە ﮐە ﺑەدﺑەﺧﺘﺮﯾﻦ و ھەژارﺗﺮﯾــﻦ ﻟەھﺠەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو زﻣﺎﻧﯿﯿە ﮐﻮردﯾﯿە و ﻟەوێ ﻓﯚرﻣــﯽ )ﺑﺎن(ی وەﮔﺮﺗــﻮوە؛ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻣﯿﯿە ﺋەوەی ﺑڵێﻢ: ﭘﺎﺷــﮕﺮی )وان( ﮐە ﻟە ﮐﺮﻣﺎﻧﺠﯿﺪا دەﺑێﺘە )ﭬﺎن(،ﯾەﮐﺴەر ﻧﺎوی ﮔﯚﻟﯽ )وان(ت ﺑﯿﺮدﻧێێﺘەوە .ﺋەﮔەر ﺑﺸــﺰاﻧﯿﺖ ﮐﻮردی ﺑﺎﮐﻮور ھەﻣــﻮو )ڤ(ﯾەک ﻟەﻧﺎو )وان(ی ﺳــﯚراﻧﯽ دا دەﮐەﻧــە )ڤ( :ﺗەﻧﯿﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﯚﻣﯽ ) وان( ﻧەﺑێﺖ. ﺑەﻣەش ﮔەﯾﺸــﺘﻤە ﺋەوەی ﺑڵێــﻢ :ﻟە ﮐﺮﻣﺎﻧﺠﯿﯽ ﺑﺎﮐﻮوردا )ﭬﺎن(ی ﭘﺎﺷــﮕﺮ ﻟەﮔــەڵ )وان(ی ﻧﺎوی )دەرﯾﺎﭼەی وان( ،ڕﯾﺸــە و واﺗﺎﯾﺎن ،ﻟە ﯾەﮐﺘﺮ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەک ﺟﯿﺎواز ﻧﯿﯿە؛ ﺑەڵﮑﻮ ﺧﻮدی ﻧﺎوی )وان( واﺗﺎی ﭘﯿﺮۆزﺑﻮون دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﯾﺎن ڕاﺳﺘﺘﺮ ﺑڵێﻢ واﺗە )ﺧﺎوەﻧێﮑﯽ ﭘﯿﺮۆز( .ﺑﯚ؟ ﭼﻮﻧﮑە دەرﯾﺎﭼــەی وان ﻟەژێﺮ ﭼﯿــﺎی ﺋﺎراراﺗﯽ ﭘﯿﺮۆز و ﻧﺰﯾﮏ ﭼﯿــﺎی ﺟﻮود ھەڵﮑەوﺗــﻮوە :ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ﭘﯿﺮۆزەی ﮐە ﯾەﮐەﻣﯿــﻦ ﻣەﺧﻠﻮوﻗﺎت و ﭘێﻐەﻣﺒەرەﮐﺎن ﺗێﯿﺪا ھەڵﮑەوﺗﻮون و ﮐەﺷــﺘﯿﯽ ﻧﻮوح ﭘێﻐەﻣﺒەرﯾﺶ ھەر ﻟەﺳــەر ﭼﯿﺎی ﺋﺎرارات ﯾﺎن ﺟﻮودی ﻧﯿﺸــﺘﯚﺗەوە؛ ﺋەﻣــەش واﺗﺎی ﺋەﻣە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺧﯚ ﺑە ﻟﯚژﯾﮑﯿﺶ ھەر ،ﮐە: دەرﯾﺎﭼەی وان ﺣەﺗﻤەن دەﺑێ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺋەو ﺗﯚﻓﺎن و ﺋﺎواﻧەی ﻧﻮوح ﺑێﺖ ھێﺸﺘﺎ ﻟەوێ ﻣﺎﺑێﺘەوە. ﮐەواﺗە وﺷەی ”وان“ واﺗە) :ﺧﺎوەن؛ ﺧﻮاوەن.( .. ھﯚ و ﻧﮫێﻨﯿﯽ ﺋەﻣەش ﮐە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ )وان( ﻧەﮐﺮاوە ﺑە )ﭬــﺎن( ﻻی ﺑﺎﮐﻮورﯾﯿەﮐﺎن ﺋــەم ﭘﯿﺮۆزﺑﻮوﻧەی دەرﯾﺎﭼەﮐەﯾە .ﺋەﻣڕۆ ﺋەوان زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﺧﯚ ھەر ﻟەﺑﯿﺮﭼﯚﺗەوە ﻧەک دﯾﻦ و ﮐﻮﻟﺘﻮور و دﯾﺮۆﮐﯿﺎن. ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ،وﺷەی )وان(ی ﻧﺎو دەرﯾﺎﭼەی وان، ڕەھەﻧﺪێﮑﯽ ﭘﯿﺮۆزی ھەﯾە ،ﻣﺎﻧﺎﯾەﮐﯽ ﺗﺎ ڕادەﯾەک ﯾەزداﻧﯿﯽ ھەﯾە. ﺑﯚﯾەﺷە ﻟە ھەﻣﻮو ﻟەھﺠەﮐﺎﻧﻤﺎﻧﺪا ﻧﺎوی دەرﯾﺎﭼەﮐە ھەر )وان( ﻣﺎوەﺗــەوە و ﻧەﺑﯚﺗە )ﭬﺎن( .ﺑە ﻟەھﺠەی ﻓﺎرﺳﯿﺸﻤﺎﻧەوە. ﺋەﻣــەش واﺗﺎی ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﮐــە ﮔﯚڕان ﺑەﺳــەرداھﺎﺗﻨﯽ ﻟەﺳــەرەﺧﯚی ﭘﯿﺘﯽ )و ( Wﺑﯚ )ڤ ( Vوەک ﻟــە )ﺋﺎو( ﺑﯚ )ﺋــﺎڤ(دا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ،واﺗە ﮔﯚڕاﻧﯽ ھێﻮاش ھێﻮاﺷﯽ ”ﭘﺎﺷﮕﺮی )وان( ﺑﯚ )ﭬﺎن( ﻻی ﮐﺮﻣﺎﻧﺠە ﺑﺎﮐﻮورﯾﯿەﮐﺎن ،ﮐە ﺑە دەﺳــەﺗﯽ
)ﮐﻮردی( زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺖ و ﺑێﺸەرﻣە ،ھەﻣﻮو ﺣەﻗﯿﻘەﺗێﮑﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳﯽ و ﻣێﮋووﯾﯽ و دﯾﻨﯿﯽ ﺧﯚی، ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺪا دەۆزﯾﺘەوە! ﺋﺎﺷەوان ،واﺗە :ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋﺎش. ﮐەﺷﺘﯿەوان ،واﺗە ﮐﺎﭘﺘﻨﯽ ﭘﺎﭘﯚڕەﮐە! ﻗﺎزەوان ،واﺗە :ﭘﺎرێﺰەری ﻗﺎزان. ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎن ،واﺗە :ﮐەﺳێﮏ ﮐە ﻣﯿﮫﺮی ھەﯾە .ﺋەﻣەش ﻓەرﻗﯽ ھەﯾــە ﻟەﭼﺎو ﺋەوەی ﺑڵێــﯽ )ﻣﯿﮫﺮاﻧﺒﺎن( ﮐە ھێﺸــﺘﺎ دروﺳــﺖ ﻧەﮐﺮاوە ﻧە ﻟە ﻓﺎرﺳــﯽ و ﻧە ﻟە ﮐــﻮردی؛ ﮐە ﺧﺎﺳــﯿەﺗێﮑﯽ ﯾەزداﻧﯽ ﯾﺎن ﻓەوﻗەﻟﺒەﺷەری دەﮔﺮێﺘەوە وەک )دﻻﻧﭭﺎن(. ﮐەواﺗە )ﻣﮫﺮﺑﺎن(ی ﻓﺎرﺳﯽ )ھەﻣﺎن ﻣﯿﮫﺮەوان(ی ﮐﻮردﯾﯽ داﯾﮑە ،ﺑەم ﺋەوە ﻟەھﺠەی ﻓﺎرﺳــﯿﻤﺎﻧە ﮐە ﮐﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە )ﻣﮫﺮﺑﺎن( .ﭘﺎﺷﺎن ﺋەم )ﻣﮫﺮﺑﺎن( ﻓﺎرﺳــﯿﯿە ﮐەوﺗﯚﺗە ﻧﺎو ﺗﻮرﮐﯿﺸەوە؛ ﺋﯿﻨﺠﺎ ﮔەﻟﯽ ﮐــﻮردان واﺗە ﮐﺮﻣﺎﻧﺞ ھﺎﺗﻮون ﻟــە ﺗﻮرک و ﻓﺎرس وﺷــە ﻓﺎرﺳــﯿﯿەﮐەی ”ﻣﮫﺮﺑــﺎن“ وەردەﮔﺮن و ﺑەﮐﺎردەھێﻨﻦ ﮐەﭼﯽ ﺑە ﻣﻨﯿﺶ دەڵێﻦ )ﻣﯿﮫﺮەوان( ﻓﺎرﺳــﯿﯿە! ﺋەوﺟــﺎ وەرە ﭘێﻤەﮐەﻧە ﺑەوێ ﮐەوﻧە دﻧﯿﺎﯾێ! ﺑﺎﺧەوان ،واﺗە ﭘﺎرێﺰ و ﺧﺎوەن و ﺑەﺧێﻮﮐﺎری ﯾەک ﺑە ﯾەک دڵﯽ ﮔﻮڵ و ﮔەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎخ ..واﺗە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﮔﻮن ،داﯾەﻧــﯽ ﺑﺎخ .ھەر ﺋەو ﺑﺎﺧەواﻧەﺷــە ﮐە دەﺗﻮاﻧــێ ھــەر وەﺧﺘێﮏ ﺑﯿەوێﺖ؛ ﺑــە ھەرﭼﯽ ﺷــێﻮازێﮏ ﺧﯚی ﺑﯿەوێ ،ژﯾﺎن واﺗە دڵﯽ ھەرﭼﯽ ﻣەﺧﻠﻮوﻗﺎﺗەﮐﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻏەﮐەی ھەﯾــە؛ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێ ﺑێﻨێﺖ! ﺋەﻣەش ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺧﻮاوەن واﺗە ﺧﺎوەن دا ھەﯾە! ﻟەواﻧەﺷــە وﺷــەﮐﺎﻧﯽ ONEو OWNو VANو OWNEو ﮐە ﻻﺗﯿﻨﯿﻦ ھەﻣﺎن ڕﯾﺸە ﭘﯿﺮۆزەﮐەی ﺋێﻤەﯾﺎن ھەﺑێﺖ! ﺑە دﯾــﺪی ﻣﻦ ﺋــەم ﭘﺎﺷــﮕﺮە ”ﭘﯿــﺮۆز“ و زۆر ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪەی ﻧﺎو زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ،ﮐە ﻣﻦ زۆرﯾﻢ ﻟێ ﺑﯿﺮﮐﺮدۆﺗەوە و ﭘێﮑﻢ ﮔﺮﺗﻮوە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﺷــﮕﺮە ھﺎوﺷــێﻮە ﻧﺰﯾﮑەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟەﻧــﺎو ﻟەھﺠەﮐﺎﻧﯽ
ﺧﻮاوەﻧﺪ ﮔﻮﺗــﺮاوە ،ﺣەﺗﻤەن ﭘــﺎش ﺗﯚﻓﺎﻧەﮐەی ﺣەزرەﺗﯽ ﻧﻮوح ڕووﯾﺪاوە. ﺋەم ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧە دﯾﺎﻟێﮑﺘﯿﯿە ،واﺗە ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﯿە ﻓﯚﻧەﺗﯿﮑﯿﯿەﮐەی ﺑەﺳەر )و( و)ڤ(دا ھﺎﺗﻮوە ،ﭘﺎش ﭘﯿﺮۆزﺑﻮوﻧﯽ دەرﯾﺎﭼەی وان ،واﺗە ﭘﺎش ﺣەزرەﺗﯽ ﻧﻮوح دەﺳﺘﯽ ﭘێﮑﺮدووە. ﻣﻦ ﺋێﺴﺘﺎ ﺗێﺪەﮔەم ﯾەﺷﺎر ﮐەﻣﺎل ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ: ”دەوروﺑەری وان ﺑەھەﺷﺘﯽ ﺳەرزەﻣﯿﻨە!“. ﺑەم ﭘێﯿە ،ڕێﮕــەم داﯾە ﺧﯚم وﺷــەی )دﻻﻧﭭﺎن( داﺑڕێــﮋم ﮐە ﻣﺎﻧﺎﮐەی ،واﺗە :ﭘﺎرێــﺰەر و ﺧﺎوەن و ﺑەﺧێﻮﮐﺎری ﯾەک ﺑە ﯾەک دڵەﮐﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ. ﺋێﺴــﺘﺎ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯚ )ﺑﺴــﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ( ﺑەﮐﻮردی؛ ﺑێﮋﯾﻦ: ﺑە ﻧﺎوی ﺧﻮای دﻻﻧﭭﺎﻧﯽ دﻟﯚﭬﺎن ﺑــەم ﺟــﯚرە؛ ﺋەﮔــەر ھەر ﻣــەﻻ و ﻧﻮوﺳــەر و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮێﮏ ،ﺑە ﮐەﯾﻔﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑێﻦ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﺟﯿﺎواز )ﺑﺴﻢ اﻟﻠە اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ( وەرﺑﮕێڕﻧە ﺳەر ﮐﻮردی ﯾﺎن ﺋەﮔەر دەﺳﺖ ﻟەو ﻓﯚرﻣە ﭼەوﺗﺎﻧەی ڕاﺑﺮدوو ھەڵﻨەﮔﺮن؛ ﻧەک ﻟەﺳــﯚﻧﮕەی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺋــەم ﺟﯿﺎوازﮔﯚﺗﻨە ﺑﯚ ﺳــەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ دﯾﻨﯽ و ﯾەزداﻧﯽ و زﻣﺎﻧەواﻧﯿﻤﺎن ،ﺑەڵﮑﻮ ﻟەڕووی ﺋەﻣﺎﻧەﺗﯽ ﺋەدەﺑﯿﺸــەوە ھەر ﻧﺎﻣﺎﻗﻮوڵە :ﺋەﻣەش ﭼﻮﻧﮑە ﺑە ﻧﺎوی ﺧﻮای دﻻﻧﭭﺎﻧــﯽ دﻟﯚﭬﺎن ﮔﯚﺗﻨێﮑﯽ ﭘﯿﺮۆزە. ﻻی ﻣﻮﺳــڵﻤﺎن ھەر ﻟەڕووی زﻣﺎﻧەواﻧﯿﺸــەوە، ﻧﺎﺑێﺖ ﺑە دوو ﺷێﻮەی ﺟﻮدا ﺑﻨﻮوﺳﺮێﺖ :ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــەڕووی ﺷــێﻮە و ﻣﯚرﻓﯚﻟﯚژی و ڕێﻨﻮوﺳــﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺖ واﯾە ﻟەﺳــەر ﺋێﻤەی ﮐﻮردی ﻣﻮﺳڵﻤﺎن ﺑە ”ﯾەک“ ﺷێﻮەی ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮو ﺗەرﺟەﻣەی ﺑﮑەﯾﻦ و ﺑﯿﻨﻮوﺳﯿﻦ؛ ﺋەﻣەش ﺑﯚﺋەوەی ھەﻣﻮو ﮐﻮرد ﻟەژێﺮ ﭼەﺗﺮی ﯾەک ﺷێﻮە ﮔﯚﺗﻨﯽ ﺧﻮداﻧﺎﺳﯿﺪا ﮐﯚﺑﺒﯿﻨەوە و ڕێﮏ ﺑﮑەوﯾﻦ!
وﺗﺎر ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ
ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺳﺎدەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەوە
ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺷــەڕی ﮔــەورەی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸــﯽ ﺗــﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺟێﮕﯿﺮ ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە و دەﺳــﺖ ﺑە ﺷەڕی ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎران ﻛﺮاوە. ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﺟــﺎرەی داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ دژ ﺑەﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری زۆر ھەڵﺪەﮔــﺮن، ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﭼــﯚن ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺑڕوا ﺑەﺧەڵﻜــﯽ ﺑێﻨێــﺖ ﻛــە ﺋەﻣﺎﻧە ﭼﺎﻛﺴﺎزی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەن ،ﻛﺎﺗێﻚ ھﺎووﺗﯽ ﻻی واﺑــﻮوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﻮارﭼێﻮەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە و ﺧەرﯾﻜــە ﺑﺒێﺖ ﺑەﺗﺎﻧﺒــﺮدن ،ﺑــەم دەﺑێﺖ ﺋەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە وﺗێﻜەوە ﺑﯚ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ڕێﮋەﻛەی ﺟﯿﺎوازە و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﺑەرﺟەﺳــﺘەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚ واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دﯾﺴــﺎن ﺟﯿﺎوازە، ﺑەم واﻗﯿﻌﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺷەﻓﯿﻖ ﺑﺎﻧﯽ ﺷﺎری
ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮان ھەرێــﻢ و ﺑەﻏــﺪا ،ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ھﯚﻛﺎری ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻻی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟە ﺳــﯚﻧﮕەی ژﯾــﺮی و ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑێﺖ ﯾﺎﺧﻮد ﻟە ﺳﯚزداری و ھەﺳﺘﯽ ﺑﺮاﯾەﺗﯽ و ﺟﮕەرﮔﯚﺷەﯾﯽ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ،ﺋێﺴﺘەﺷــﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﺑێﺖ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﻟــە دادﮔﺎی وﯾﮋداﻧﯽ ﺋەوان ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﭼەوﺳــﺎوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﻣﺎﻓﺪەر و ﺑەرژەوەﻧﺪﭘﺎرێــﺰی ﻛﻮردﯾﺶ ﻟە ﺑەﻏﺪاﯾە. ھەروەك ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن ﭼەﻧﺪ وەﻓﺪی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رۆﯾﺸــﺘﻨە ﺑەﻏــﺪا ﺑــﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﻧﺎردﻧﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا وەﻓﺪەﻛﺎن وەك ھەﻣﯿﺸــە ﺑە ﮔﻔﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دڵﺨــﯚش ﺑــﻮون و ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺷﺎﮔەﺷﻜەی ﺳــﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮی ﻋێﺮاق ﺑــﻮون و ﻣﮋداﻧەی ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ
ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻟەﺳــەر ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧــﯽ و دڵﺴــﯚزی ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﺑەﺷەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻻی ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺷەﻗﺎم و ﺟەﻣﺎوەری ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾەﺷــەوە ،ﺷــﺎدﻣﺎﻧﯽ ﺑە ﺑەڵێــﻦ و ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﺋﺎﻏﺎی ﻋەﺑــﺎدی و وەﻓــﺪی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەرﺑــڕا و دەﺳــﺘﯽ ﻧــﺰا و ﺧێﺮ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ڕوو ﺑەﺋﺎﺳــﻤﺎن ﻛــﺮا ،دوای ﺋــەوەش ﺑــە زووﯾﯽ ﭘڕۆژەی ﺑﻮدﺟەی ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2017ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ھﺎﺗە ﺑەرﺑﺎس و ﻟێﻜﺪاﻧەوە و ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدن ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎژاوە و ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺗەزﺑﯿﺤﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮرد ،ﺳــەراﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و دەﺳــەﺗﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی زۆر ﺑێ ﺷــەرﻣﺎﻧە ﺑەڵێﻨﯽ ﻧﺎردﻧﯽ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دووﺑﺎرە ﻛﺮدەوە ﻟە ھەﻣﺒەر ﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ،وەك ﺋەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ھﯿﭻ ﺑەڵێﻨﯽ ﻧﺎردﻧﯽ ﺑﻮدﺟە و ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻚ ﺑە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻧەدراﺑێﺖ!
ھﺎوﺷــێﻮە ،ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎراﻧە ﻻی ﺋەو داﻣەزراواﻧەش دروﺳﺖ ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻟە دواﯾﯿﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و دەﺳﺘەی دەﺳــﭙﺎﻛﯽ و دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ،ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە ﻛــﺮا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺋﺎﮔەدار ﺑﻜﺮێﻨەوە. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو ﺑــڕوا و ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕــە دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟە ﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧەﯾﺎڵێــﻚ ﻧﯿﯿە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﺎﺗێﻚ ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی و داﻣەزراوەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛە دەﺳﺘەی دەﺳﭙﺎﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻟــە ﭘﺎڵﯿﺪا ھەﯾە . ﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﻼﻧــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ
و ﺷــێﻮازی ﺗﺮ ﻟە ﭘێﺶ ﻧﯿﯿە ،ﯾﺎﺧﻮا روو ﻧــەدات ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﺷــەڕێﻚ، ﺑــەم ﺋەﮔەر ھەﺑﻮو ﭼﺎرەﺳــەری دەﻛەوێﺘە ﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﻮێ، ﺑﯚﯾــە دەﺑێ ﺣﺴــﺎب ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﺋەﮔەرەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ھەر ﺋەﮔەرێﻚ ﭼﺎرەﺳەرﯾﺸﯽ ھەﺑێ. ﺋێﺴﺘﺎ ھەﻣﻮو رێﮕﺎﻛﺎن دەﭼﻨەوە ﺑﺎﻧە، ﺑﺎ ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ داﻣەزراوەﯾــﯽ داﺑﻤەزرێﻨــﻦ، ﻛﯚﻣەﻛــﯽ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑﻜەن، دەﺑێ ﺋەواﻧەی ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎرﯾﺸﻦ ﺑــە داﺧەوە ﻛــە ﻧﯿﻤﺎﻧــە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارن ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ داﻣەزراوەﯾﯽ ﺑﻜەن، دەﻧﺎ ﻟە ﺋێﺴﺘﺎدا و ﻟەم ژﯾﻨﮕەﯾە و ﺑە ﭼﺎرەﻛە ﺳەدەﯾەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺋەوروﭘﯽ ﻧﺎﯾەﺗە ﺑەرھەم.
ﻛــە ﻣﺎوەﻛــەی ﺑﯚ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵە، ھەوڵێﻜﯽ ﺗﺮە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛﺮێﺖ و ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﻟەوە ﺋەوەﯾە ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎران ﻗﯚڵﺒەﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑــﯚ ڕای ﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ؟ ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮ ﺋەوەﯾــە ﺑە ﺧەڵﻜــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑڵێﯿﻦ ،ﺑەڵﯽ ﺋەو ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەی دەﺳــﺘﯽ دراوەﺗێ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾە و ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪرێﺖ، ھەﻣــﻮو ﺋــەوەش دوو ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗﺮ ﺑەدەﺳــﺘەوە دەدات ،ﯾەﻛەم: ﮔەﻧﺪەڵــﻜﺎران ﺗێﺪەﮔــەن ﭼﯿﺘﺮ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺳــﺰای راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻟەﺳەرە و دووەﻣﯿﺶ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە داﻣەزراوە و ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑــﯚ دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ و ﺋــەوەش ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻧێﻮان ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و دەﺳــەﺗە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەھێﺰ دەﻛﺎت.
دﯾﺎرﯾﯿەﻛەی ﻋەﺑﺎدی ﺑەﺷە ﻧەوت و ﺑﻮدﺟەﻛەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼﯿﯽ ﺑەﺳەر ھﺎت؟ ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻟە ﺧەڵﻚ ﺑﯿﺮﯾﺎن ﭼﻮو ﻛە ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺗﺎ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧﻮدی ﺋەم ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾــەی ﻋەﺑﺎدی، ﺑەڵێﻨــﯽ ﻧﺎردﻧﯽ ﺑﻮدﺟــە و ﻗﻮوﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻟﯿﺴﺘە دەﺳــەﺗﺪارەﻛەی ﻟــە ﺑەﻏــﺪا دراوە ،ﺑەم ﺑە ﺋێﺴﺘەﺷــەوە ﯾەك ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺷــە ﺑﻮدﺟە و ﺷﺎﯾﺴــﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧەﻧﺎرد ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮرد ھــەروەك راﺑــﺮدووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ، زۆر ﺧﯚﺷــﺒﺎوەڕاﻧە ﺑــە ﮔﻔﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ،ﺑڕواﯾــﺎن ﻛــﺮد و زﯾﺎﺗــﺮ ﻋێﺮاﻗﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺗﯚخ ﻛﺮدەوە و دوو ﻛەرﺗﺒﻮوﻧﯽ ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﺳەﭘﺎﻧﺪ ،ﻟە دوای ﺋەوەش ﺋەوەﺗﺎ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەو ﮔﻔﺘﺎﻧەی ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺎدی و دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺑەﻏﺪا ھﯿﭻ ﺑەڵێﻨێــﻚ ﻟــەو ﺑەڵێﻨﺎﻧــەی ﻛە ﺑە وەﻓﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وەﻓــﺪی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ
دراﺑﻮون ،ﺟێﺒەﺟێﯿﺎن ﻧەﻛﺮد. ﺑەﻏﺪا ﻧەك ﺋەوەی ﻧەوﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﻧەﻧــﺎرد، ﺑەڵﻜﻮ ﺑــە ﻧﺎردﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺗﺎﻧﻜەرە ﻧەوﺗێﻚ دۆﺧــﯽ دەرووﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎرەدێ و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﯚز ﻛﺮد. ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا وەك ھەﻣﯿﺸە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھــەروەك ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮون ﻟە ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﺳﭙﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤەوە، ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑەرﻣﯿﻠــە ﻧەوﺗە دﯾﺎرﯾﯿەﻛەی ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدﯾﺸﯿﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﭼﻮوەﺗەوە .ﺋﯿﺘﺮ ﺷﺎرێﻜﯽ وەك ھەڵەﺑﺠە ﺑﺎس ﻧﺎﻛــەم ﻛە ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﭼﯿﺎی ﺳﭙﯿﭙﯚﺷﯽ ﺷﻨﺮۆێ و ﺑﺎﻣﺒﯚ و ھەوراﻣﺎﻧە و ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻓﺮ دەوری داوە ،ﺑەم ﻧﯿــﻮەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋەﺑﺎدﯾﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻧﯿﻮەﻛــەی ﺗــﺮی ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ھﺎﺗﻨﯽ دﯾــﺎری ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻣﺎوﻧەﺗــەوە و ﺑەرﻣﯿﻠە ﺑەﺗﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎم رزﯾﻦ و ﺑﻮوﻧە ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ. ﺋەوەی ﺳــەﯾﺮە ﻟەم دۆﺧەدا ،ھﯿﭻ
ﻛــەس و ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ دڵﺴــﯚز ﻟەو ﺑەڵێﻨﺎﻧە ﻧﺎﭘﺮﺳێﺘەوە ﻛە ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە و ﮔەرﻣﯿﺎن دران ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ﺑەڵێــﻦ ﺑﻮو ﯾﺎﺧﻮد ﮔەﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ؟ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﻛە ﮔەﻣە و ﯾﺎرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟێﻚ دوور ﺧﺴــﺘەوە و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﮔەﻣەﯾەﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺶ ﺑﻮو ﻛە ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮا ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳــەﺗﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑەﻏﺪاوە ،ﺑەم دﯾﺴــﺎﻧەوە ﺳەﯾﺮە ﻣﻦ ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋﺎﺧﯚ ﻛەی ﻛەس و ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی و دەﺳــەﺗﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔەﻧــە ﺋــەو ﺑڕواﯾــەی دﯾﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺑەﻏﺪا ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ھەﻣﺎن دﯾﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدووی ﻋێﺮاﻗە؟ ﺋﺎﺧﯚ ﻛــەی ﻛﻮرد ﻟەﺳــەر ﻣێﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﯾﺎرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﺑﺎﺗەوە وەك ﺋەوەی ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﻟە ﺟەﻧﮕەﻛﺎن ﺑﺮدووﯾەﺗﯿﯿەوە ،ﺑەم ﻟەﺳەر ﻣێﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ دۆڕاﻧﺪووﯾەﺗﯽ و ﺋﯿﺘﺮ ﻛەی ﻛﯚﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﭽﯿەﺗﯽ دەﭘﭽڕێﻨێﺖ؟
ﻣﻨﺪاڵ و ھﺰری ﻓەﻟﺴەﻓﯽ ﺑﯚﻧــەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ”ﻣەﺳــﯿﺢ“ ﭘەﯾﺎﻣﮫێﻨــەری ﺧــﻮدا، ﺑەدڵﺨﯚﺷﯿﯿەوە وەرێ ﻛﺮا .ﺋەم دڵﺨﯚﺷﯿﯿە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻧێﻮ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﻣﺖ ﺑﻮوە .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎﯾﻨــەﻛﺎن ،دەرﻓەﺗﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺋﺎﯾﻨە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە .ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﺋﺎﯾﻦ دژی ﯾەك ﻧﯿﻦ ،وەﻟێ ﻛﯚك و ھﺎوژﯾﻦ ﻧﯿﻦ .دوو ھﺎوڕەﮔەزی ﻧــﺎو دوو ﺋﺎﯾﻦ ،ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەﯾەﻛــەوە ﺑﻮوﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە .ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﻦ ،ﺑەﺷــێﻮەك ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟﻮﻏﺰ دراون ،ﻟە ﺳﯚﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛەوە -ﻟە دەرﮔﺎی ﻣﺎڵەوەوە -دﻧﯿﺎ دەﺑﯿﻨﻦ. ژﯾﺎن ،ﭘــڕە ﻟە ڕووداوی ﺧــﯚش و ﻧﺎﺧﯚش ،ﺑــﺎش و ﺧﺮاپ، ﺋەﻧﺮێﻨﯽ و ﻧەرێﻨﯽ ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ڕووداوەﻛﺎن ﻟە ھﺰری ﻣﺮۆﭬﺪا دەﻣێﻨﻨەوە و دەﺑﻨە ﯾﺎدەوەری .ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ،ﺑە ﭘﺎس ﺑەرەو زاﻧﻜﯚ دەڕۆﯾﺸﺘﻢ ،ﭘﺎﺳێﻜﯽ ﭘڕ ﻟە ﻣﺮۆﭬﯽ ﺟﯿﺎ و ﺷێﻮە ﺟﯿﺎوازی دوور ﻟەﯾەك .داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎو ﭘﺎﺳەﻛە ،دوو ﺑە دوو ،ورﺗە ورﺗﯿﺎن دەﻛﺮد ،ﻛﻮرﺳﯽ ﭘێﺶ ﻣﻦ ،ﺧﺎﻧﻢ و ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻟەﺳەر داﻧﯿﺸــﺘﺒﻮون ،داﯾﻜێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑە 30ﺳﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺷەش ﺳــﺎڵە .،ھێﺪی ھێﺪی ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋﺎﯾﻨەوە ﻗﺴەﯾﺎن دەﻛﺮد و ﺑەم ﺷێﻮەﯾە دەدوان: داﯾﻚ :ﻛﻮڕم ﺗﯚ ﻣەﺳﯿﺤﯽ .ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﺖ ﻧەڵێﻤەوە ،ﻧﺎﺑێ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﺑﯽ. ﻛﻮڕ :داﯾﻜە ،ﺑﯚ ﻣەﺳﯿﺤﻢ؟ داﯾﻚ :ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻦ ﻣەﺳﯿﺤﻢ ،ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﻣە. ﻛﻮڕ :ﺋێﺴﺘﺎ ﻣﻦ ﭼﯽ ﺑﻜەم؟ داﯾﻚ :ﻛە ﮔەورەﺑﻮوی دەﺑێ ﭘێڕەوی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﺑﻜەی و ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەی. ﻛﻮر :ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ ﺑﺎوﻛﻢ دەڵێ ﺗﯚ ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯽ؟ داﯾﻚ :ﺗﯚ ﺑە ﻗﺴەی داﯾﻜﯽ ﺧﯚت ﺑﻜە. ﻛﻮڕ :ﺋﺎﺧﺮ ﺑﯚ ﺑﺎﺑﻢ دەڵێ :ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯽ؟ داﯾﻚ :ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎوﻛﺖ ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧە. ﻛﻮر :ﺑﯚ ﻣەﺳﯿﺤﯿﯽ ﺑﻢ؟ داﯾﻚ :ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﺑﺎﺷە و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺧﺮاﭘە. ﻛﻮر :ﺑﯚ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﺧﺮاﭘە؟ داﯾﻚ :ﭼﻮﻧﻜە ،ﻟە ﺧەڵﻜﯽ دەدەن ،ﺧەڵﻚ دەﻛﻮژن ،ﺷەڕ دەﻛەن، ﺋەھﺎ دﯾﻮﺗە ھەﻣﻮوی داﻋﺸﻦ! ﻛﻮر :ﺋەی داﯾﻜە ﺑﯚﭼﯽ ﺑﺎﺑﻢ ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎﻛﻮژی و ﻟە ﻛەس ﻧﺎدا؟ داﯾﻚ :ﺋﺎﺧﺮ ﺑﺎﺑﺖ دەﺳەﺗﯽ ﻧﯿﯿە. ﻛــﻮر :ﺑەرەو دەرەوەی ﭘﺎﺳــەﻛە ڕووی ﻟە ﭘەﻧﺠــەرە ﻛﺮد ،ﺑە ﺧەڵﻜەﻛــەی وت ،ﺋەی ﺑﯚ ﺋەو ﺧەڵﻜە ﻛــەس ﻧﺎﻛﻮژن؟ ﺋەواﻧە زۆرن و دەﺳەﺗﯿﺎن ھەﯾە؟ داﯾﻚ :ﻛﻮڕم واز ﻟەوە ﺑێﻨە ،ﺋەﺗﻮ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺗەواو. ﻛﻮڕ :ﺑﯚ؟ داﯾﻚ :ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﻧﺎھێڵێ ژن ﺑێﺘە دەرەوە و دەﺑێ ﻟەﭼﻚ ﻟەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ. ﻛﻮر :داﯾﻜە ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺗﯚ ﻟە دەرەوەی؟ داﯾﻚ :ﻛﻮڕم ﺑﯚ ھێﻨﺪە ﭘﺮﺳﯿﺎر دەﻛەی؟ ﻛــﻮڕ :داﯾﻜە ،ﺗﯚ ﻟەﭼﻜﺖ ﻟەﺳــەر ﻧﯿﯿە واﺗە ﺑەﻗﺴــەی ﺑﺎﺑﻤﺖ ﻧەﻛﺮدووە؟ داﯾﻚ :ﻛﻮڕم ،ھێﻨﺪە ﻗﺴە ﻣەﻛە. ﻛﻮر :داﯾە ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋەﻣﻦ ﻣەﺳﯿﺤﻢ ﯾﺎ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن؟ داﯾﻚ :ﺗﯚ ﻣەﺳﯿﺤﯽ .ﺗەواو .ﻣەﺳﯿﺤﯽ. ﻛﻮڕ :ﺑەﺑێﺰارﯾﯿەوە وﺗﯽ :ﺑﺎﺷە. داﯾﻚ :ﻛﻮڕم ﺗەواو ﭼﯿﺘﺮ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە ﻧەﻛەی ،ﻟە ﻣﺎڵەوەﯾﺶ ﻻی ﺑﺎوﻛﺖ ﺑﺎﺳﯽ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧە ﻣەﻛە ،ﻣەڵێ داﯾﻜﻢ وﺗﻮوﯾەﺗﯽ: دەﺑێ ﺑﺒﻤە ﻣەﺳﯿﺢ و ﻧەﭼﻤە ﺳەر ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم. ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ،دﯾﺎر ﺑــﻮو ﺑﺎوﻛﯽ ﻛﻮڕە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن و داﯾﻜﯽ ﻣەﺳﯿﺤە .ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ،ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاپ و ﺷﭙﺮزەدا ﺑﻮو ،ﮔەر ﺑەﻣﺸــێﻮەﯾە ﻟە ژﯾﺎن ﺑەردەوام ﺑێ ،ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺑﺎش ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻧﺎﻛﺎ ،ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ڕووداوی زۆر ﺧﺮاﭘﯽ ﻟێ دەﻛﺮێ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭘەرﭼەﻛﺮداری زۆر ﺗﻮوﻧﺪی ﻟــێ ﭼﺎوەڕێ دەﻛﺮێ! ﻟەواﻧە :ھەڵﮕەڕاﻧــەوە ﻟە ﺋﺎﯾﻦ ،دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ڕق ﺋەﺳﺘﻮوری ﺑەراﻧﺒەر ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﭘێڕەوی ﺋﺎﯾﻦ دەﻛەن. ﻟەم ﺑﺎرەﯾــەوە ﻓﯿﺰﯾﻜﺰان و ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﺟﯚن ﻟﯚك ) ،(1704 - 1632دەﺑێﮋێ“ :ﻣێﺸــﻜﯽ ﻣﻨــﺪاڵ وەك ﭘەرەﯾەﻛﯽ ﺳــﭙﯽ واﯾە ،ﭼﯚﻧﺖ ﺑﻮێ ﺋــﺎوای دەﻧﻮوﺳــﯿﺘەوە“ .دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﺋەم ﭼەﻣﻜﺎﻧە ،زۆر ﻣﺎﻧﺎ ﺑەﺧﺸــﻦ .دەرﻓەﺗﯽ دەﯾﺎن و ﺳــەدان ﺗﯚژﯾﻨەوە ﺑــە ﭘەﯾﺠﻮاراﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەدەن ،ﺗﺎ ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوە و ﺷﺮۆﭬەی ﻟەﺑﺎرەﯾەوە ﺑﻜەن. ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺋەو داﯾﻚ و ﻣﻨﺪاڵە ،دەرﺧەری )ﺋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﻓەﻟﺴەﻓﯽ( ﻣﻨﺪاڵە ،ﻛە ﺑەردەوام ھەوڵ دەدات ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺑەم ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﻛەﺳــە ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎن ﺋەو ﺑﯿﺮە دەﻣﺮێﻨﻦ .ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ زﯾﻨﺪوو ﺑﻦ. ڕێﮕەﯾﺎن ﭘێ ﻧﺎدەن و ﺳــەرﻛﻮﺗﯿﺎن دەﻛــەن .ﻧﺎھێڵﻦ ﺋەوەی دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﭙﺮﺳــﻦ و ﺑﯿﺰاﻧــﻦ ،دەرﻓەﺗﯿﺎن ﭘێ ﺑــﺪەن .ﺋەﻣە درێﮋەﭘێﺪەری ھەﻣــﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕەی ڕاﺑﺮدووە .ﺋــەو ڕووداوە، دەﺑێﺘە ھﯚی ڕەﺷــﺒﯿﻨﯽ ﻣﻨﺪاڵ و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﺎھﯚﺷــﯿﺎر، ﺑەھﯚی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻧەرێﻨﯽ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺷــەڕی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟەﭘﺎڵ ﺷەڕی ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋﺶ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ھەﺳﺘﯿﺎری ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺗێﺪەﭘەڕێﺖ و ﺋەوەش وای ﻛــﺮدووە ﺗﺮس و دڵەڕاوﻛێ ﺑﺨﺎﺗە دڵﯽ ﺋەواﻧەی ﻟە راﺑﺮدوو و ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺗﯚﻣەﺗﯿﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺎن ﺋﺎراﺳــﺘە ﻛﺮاوە ،ﯾﺎن ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟﯚرەﻛﺎن ﻟەو ﺗﺎواﻧە ﺗێﻮەﮔﻼون. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ دەﺳــﺖ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﭘﺮﺳــﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑــﺮاوە ،ﺑــەم ﺋەوەی ﺋەم ﺟﺎرە دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ﺟﯿﺎوازﺗﺮە، ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﺳﺘەوﺧﯚ ﭼﺎودێﺮی و ﺑەداواداﭼــﻮون ﻟەﺳــەر ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەﻛﺎن دەﻛﺎت ،ﺋــەوە ﺑەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑڵێﯿــﻦ ﺋێﺴــﺘە وﯾﺴــﺘێﻚ ھەﯾە ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی
ﺑﺎﻛــﻮر زۆرﺑەی وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ، ﺋەﻣــەش زﯾﺎﺗــﺮ دوای ھــەردوو ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﻦ ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋە ﮔەوراﻧــە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺋــﺎراوە و ﻟەو ﻛەوﺗﻨﺎﻧــە ھەﺳــﺘﺎوﻧەﺗەوە ،ﺑەم ﺧەڵﻜەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ھــﺎوﻛﺎر ﺑﻮوﻧە، ﺑەﻟﻜــﻮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻗــەرزار وەك ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﯾﯚﻧــﺎن ھەﯾە، ﻟــە ﻗەرزارﯾﯿﺪا ﯾﯚﻧــﺎن دەﺑﯿﻨﯿﯿﻦ ﺑەردەوام ﺑــﯚ ھەڵﺴــﻮڕاﻧﯽ ﻛﺎر و ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜەﻛەی ھــەر ﺟﺎری ﺋــەو دەﺳــەﺗە ﺟەزﯾﺮەﯾەك ﯾﺎن ﺑەﺷێﻜﯽ ﺧﺎﻛەﻛەی ھەرزاﻧﻔﺮۆش دەﻛﺎت .ﯾﺎن ﺷــەﻗﺎﻣێﻚ ﭘﺮدێﻚ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﭘﺎرەﻛەی دەﺧﺎﺗە ﺳــەر ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﯾﺎن ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿﻠێــﻚ ﺑەﺳــەرﯾﺪا راﺑﻮرێ، ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەی ﭘﺮۆژەﻛــەی
دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ﭘــﺎرەی ﺋەو ﺑەﺳەرداڕۆﯾﻨەی ﻟێ وەردەﮔﺮێ ﺗﺎ ﭘﺎرەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەﻛە ﺑەزﯾﺎدەوە ﺗەواو دەﻛﺎ. ﺑﯚﯾە ھەر دەﺳﺘەﯾەﻛﯽ وەزﯾﺮان ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەم و ﺣﻜﻮوﻣەﺗە وەرﺑﮕﺮێﺖ و ﭘﻼﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑەھێﺰی ﺑﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﻧەﺑێ ،ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێ .ﻛــەم ﻛــەس ﺗەﻣﺎﺣﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﭘﯚﺳــﺘەی ھەﯾــە .ھەڵﺒەت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋێﺴــﺘﺎ ﻧەك ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳەر ﺳﺎﺟﯽ ﻋەﻟﯽ ،ﺑﮕﺮە ﻗەرزارﯾﺸــە ،ﻗەرزی دەرەﻛﯽ و ھــەم ﻧﺎوەﻛﯽ ،ﺋەوەی ھەﯾە و ﻧﯿﯿە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ھەﯾە ﺧﺎﻛەﻛەی ﻟەﺑﺎرە ﺑﯚ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎودێﺮی ،ﺑەم رێﻚ ﻧەﺧﺮاوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﭘﺎڵﭙﺸﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑێ ﺑﯚ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺧەزێﻨەی
ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ دەڵێﺖ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟــە وﺗێﻜــﯽ ﻣﯚدێــﺮن ،ڕەﻧﮕە ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ھەﻣــﻮو ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧەﮔﺮﺗﺒێﺘەوە ،ﺑەم ﻟێﺮە ﭘێﭽەواﻧەی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳــێﯿەم و ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ، ﮔەﻧﺪەڵــﯽ دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ واﻗﯿﻌﯿﯿە و ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﮔەﺷــەی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﻣەﻋﺮﯾﻔــﯽ و ﺑﮕﺮە ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ وەﺳــﺘﺎﻧﺪووە و ڕێﮕە ﻧﺎدات ﻛﯚﻣەڵﮕــەﻛﺎن ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘەرە ﭘێ ﺑﺪەن. دەﺑێﺖ ﺋــەو داﻣەزراواﻧەی ﻛﺎر ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﻛەن، وەﻣﯽ زۆرێﻚ ﻟە ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺳﺎدەی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﺪەﻧەوە ،ﺋەری ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺑﺎی ھەرێﻢ ﺑەﺗﯚﻣەﺗــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﭘﯿﺸــﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧەدراوە؟ ﺋەری ﻛێﯿە ﺧەﻣﺴــﺎردە ﺑەراﻣﺒەر ﭼﺎﻛﺴﺎزی و ڕێﮕﺮی و ﺑەرﺑەﺳﺘەﻛﺎن ﭼﯿﻦ؟ ﺋﯿﺘﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎرﮔەﻟێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ
وت. ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑــﺎس ﻟــە ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ،ھەڵﺒەت ﺋــەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﻗــەرزارە ،ﻛێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻗــەرزار وەردەﮔﺮێ؟ رووﻧﺘﺮﯾــﺶ ﭘﺎرﺗــﯽ زۆرﯾﻨــەی ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﯾە ھەر دەﺑێ ﺋەو ﺑێﺘە راﺳــﭙﺎردن ﺣﻜﻮوﻣەت ﭼێ ﺑﻜﺎﺗەوە ،واﺗە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ و ﻣﻮﻋﺠﯿﺰە دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێ ﻛەﺳەﻛﺎن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﯿﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێ ﺋەﮔەر ﺋەواﻧﯿﺘﺮﯾﺶ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﻧەﻛەن. ﯾﺎن رووﻧﺘﺮ ﺑڵێﯿﻦ ﻛێ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻗــەرزار وەردەﮔﺮێ ،ﺋەو ﺷــەڕە ﻧەﮔﺮﯾﺴــەی داﻋﺶ ﻛە ﺑە ﻧﺎﺣەق ﺑەرۆﻛــﯽ ﻛﻮردوﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔــﺮت، ﺗێﭽﻮوی زۆر ﺑﻮو ،ﺧەرﯾﻜە ﺋەو ﭘەڵە ھەورەڕەﺷە ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەڕەوێﺘەوە ،ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ داﻋﺸــﯽ ﺗﺮ
زاﻣﺪار ﺋەﺣﻤەد
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧەزێﻨە ﺑەﺗﺎڵ زۆر ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮە وەك ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻗــەرزاردا. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧەزێﻨە ﺑەﺗﺎڵ واﺗە ﻟە ﺳﻔﺮەوە دەﺑێ دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت، دەﺑێ ﺋەو ﺳەرۆك و دەﺳﺘەﯾە ﭘﻼن ﺑــﯚ ﭘڕﺑﻮوﻧــەوەی ﺧەزێﻨەﻛەﯾﺎن داﺑﻨێــﻦ ،ﺑــەو ﭘێﯿــەی ھەوڵﯽ ھەڵﺴــﻮڕاﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﺪەن، ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەﻣﻜﺎرە زۆر ﻗﻮرﺳە و ﻟە ﻛﻮردەوارﯾﺪا ﭘێﯽ دەڵێﻦ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳەر ﺳﺎﺟﯽ ﻋەﻟﯽ ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾﺸﯽ ھەرﭼﯽ ﺑێ ﻛێﺸە ﻧﯿﯿە ،ﻛێﺸەﻛە ﺋەوەﯾــە دەﺑێ ﺑﯚ ﺋەو ھەڵﺴــﻮڕاﻧە دەﺑێ ﭼﯽ ﺑﻜەن ،ﻛەﺳــﯽ ﻛﺎراﻣە و ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎ ﻟە وێﺪا دەﺳــڕەﻧﮕﯿﻨﯽ دەردەﻛەوێ. ھەڵﺒــەت زۆر ﻟە وﺗﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺋەو ﺣﺎڵەﺗــە ھﺎﺗﻮون ،وەك ﻛﯚرﯾﺎی
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻗەرزار
17
ﻛﻮﻟﺘﻮور
دڵﺸﺎد ﺗﯚﻓﯿﻖ:
وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ دڵﺸــﺎد ﺗﯚﻓﯿــﻖ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮە و ﺳــﺎﻧێﻜە ﻟــە رێﮕــەی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿەوە دەﯾﻨﺎﺳــﯿﻦ ،ﺋــەم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻟە ﭼەﻧــﺪان ﺑەرﻧﺎﻣەی رادﯾﯚﯾﯽ
ﺑەﺷــﺪاری ﻛــﺮدووە و ﮔﯚراﻧﯽ ﺗێــﺪا ﮔﻮﺗــﻮوە .وەك ﺧــﯚی ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ ﻛــﺮد ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﺧﺎﻧەوادەﯾەﻛــﯽ ھەژار ﺑﻮوە، ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ھــەر ﻟــە ﺗەﻣەﻧﯽ زووەوە ﻛﺎری ھﻮﻧــەری ﺑﻜﺎت و زﯾﺎﺗﺮ دەرﺑﻜەوێ .ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی
”وﺷــە“دا رووﺑــەڕووی ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ دەﻛﺮێﺘەوە. ﺗﯚ ﺑەرﻟەوەی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﯿﺖ، ﺷﯿﻌﺮﯾﺶ دەﻧﻮوﺳﯿﺖ ،ﭼﯚن ﺑﻮو رووت ﻛﺮدە دﻧﯿﺎی ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ؟ ﻟەﺑﺎرەی ﺷــﯿﻌﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ﻣﻦ
ﺋــەوﻛﺎت ﺑەﺣﻮﻛﻤــﯽ ﺋەوەی ﺑەﺷــﺪاری ﺑەرﻧﺎﻣە ھﻮﻧەری و ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﻢ دەﻛــﺮد ،ﺣەزم ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑــﻮو ،ﻛە ﺑەﺷﺪارﯾﻢ دەﻛﺮد ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎن زۆرﺑەی ھﺎوڕێﯿەﻛﺎﻧﻢ دەﺳــﺘﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺷــﯿﻌﺮﯾﺎن ھەﺑﻮو. ﻣﻨﯿــﺶ ﺋــەوﻛﺎت ﺣــەزم ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﺑﻮو ،دەﻣﻨﻮوﺳــﯽ و ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎن دەﻣﮕﻮت .ﺑە ﺑﯿﺮﻣە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﭘەﺧﺸﺎﻧە ﺷﯿﻌﺮدا ﺑە ﺷــﺎھێﺪی ﺋــەو ﺑﺮادەراﻧە، دەﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎم ھەﺑﻮو .دوای ﺋەوەﯾﺶ راﺳﺘە ﮔﯚراﻧﯿﻢ دەﮔﻮت و رادﯾﯚ ﺳەﻛﯚﯾەﻛﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑﻮو ﺑﯚ دەرﻛەوﺗﻦ و ﮔەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻦ. ﺣەز ﻟە چ ﺟﯚرە ﺳﺘﺎﯾﻠێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ دەﻛەﯾﺖ؟ ﺣەز ﻟە رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯽ دەﻛەم، ھەﺳــﺖ دەﻛەم ﻟە ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨﯿــﺶ ﻟــە دەﻧﮓ و ﺳﺘﺎﯾﻠﯽ رەﺳەن ﻧﺰﯾﻜﻢ و ﻟەوەوە زﯾﺎﺗﺮ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوم .ھەڵﺒەت
ﻟەﺑەرﺋەوەﯾﺶ ﻛە دەﺳــﺘﻢ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﻛﺮد ،ﺳــەرەﺗﺎ ﺑە دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەرھەﻣﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪە ﻧەﻣــﺮەﻛﺎن و رەﺳەﻧەﻛﺎن ﺑﻮو .ﺑﯚﯾە ﺧﯚم ﻟەو ﺳﺘﺎﯾﻠە ﺑەﺳــەرﻛەوﺗﻮو دەزاﻧﻢ ﻧــەك ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ رۆژﺋﺎواﯾــﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ. ﺑﯿﺮت ﻟــەوە ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ﺣەﯾﺮاﻧﯿﺶ ﺑڵێﯿﺖ؟
ﻋەﺷﻘێﻜﯽ ﺟﻮان و ﻗﻮوڵ ھەﯾە، ﻟــە دەرەوەی ﮔﯚراﻧﯿــﺶ ﺋەم ﻋەﺷﻘە ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەﮔەر ﻋەﺷــﻖ ﻧەﺑێﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ﻟــە ﻧﺎﺧــەوە ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ .ﻣــﻦ ﻋەﺷــﻘﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻢ، ﻟــە دەرەوەی ﮔﯚراﻧــﯽ و ﻟە ﻧﺎو ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﻤﺪا ھــەر ﺋەو ﻋەﺷﻘە ھەﯾە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺑﯚ
ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺷﺎﻋﯿﺮی زۆرﺑﺎﺷﯽ ﮔەﻧﺠﻤﺎن ھەﯾە و ﻗﻮوڵ و ﭘڕ ﻣﺎﻧﺎ دەﻧﻮوﺳﻦ. ﻟەﺑــﺎرەی ﺣەﯾﺮاﻧﯿــﺶ وەك ﺑەرھــەم ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗﯚﻣﺎرم ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەم ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﻣﺪا ھەﯾە و ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺣەﯾﺮاﻧﯿﺶ ﺑڵێﻢ. ﻟەﻧــﺎو ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺘــﺪا
ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﮔﻮﺗﺮێــﻦ ،ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺪان؟ ﺗﯚش ﯾەﻛێﻜﯽ ﻟەواﻧــە و ﮔﯚراﻧﯿﺖ ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯿﺶ ﮔﻮﺗﻮوە؟ ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗــﻦ ﺑﯚ ﭘﯿﺸــﻤەرﮔە زۆر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە .ﭘێﺸــﻢ واﯾــە
زۆرﺑــەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛە ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛﺮاون ﺑﺎش ﺑﻮون. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎرەﻛــەی ﻣﻨﯿﺶ، ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009ﺳــﺮوودم ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﮔﻮﺗﻮوە و ﭘێﺸــﻢ واﯾە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوە. دواﺗﺮﯾــﺶ ﭘێــﻢ ﺑﺎش ﺑــﻮو ﺑﯚ ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮون و ﺷەوﻧﺨﻮوﻧﯽ ﺑﺮا ﺋﺎﺳﺎﯾﺸەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ﺳﺮوودێﻚ ﺑڵێﻢ و ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿﺎن ﺑﻜەم. ﻧێﻮاﻧــﺖ ﻟەﮔەڵ ﺷــﯿﻌﺮی ﺋێﺴﺘەی ﻻواﻧﺪا ھەﯾە؟ ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗﯽ ﺧــﯚی ﻧﺰﯾﻚ ﺑــﻮوی ﻟەم ﻧەوەﯾە. زۆر ﺣەزم ﻟە ﺷﯿﻌﺮە و ﺷﯿﻌﺮی ھەﻣﻮو ﺷﺎﻋﯿﺮان دەﺧﻮێﻨﻤەوە. راﺳﺘە ﻧﺰﯾﻜﻢ ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ﺷﺎﻋﯿﺮە ﺗــﺎزەﻛﺎن و زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﺣەزم ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷــﯿﻌﺮی ﺷــﺎﻋﯿﺮان ﺋﺎری ﺋﺎﻏــﯚك و ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺑﯚڵﯽ. ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺷﺎﻋﯿﺮی زۆرﺑﺎﺷﯽ ﮔەﻧﺠﻤﺎن ھەﯾــە و ﻗﻮوڵ و ﭘڕ ﻣﺎﻧﺎ دەﻧﻮوﺳﻦ.
ﻛﺎرۆخ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ:
ﺷﺎﻧﯚ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ ﻧﺎدات ﺋەوە ﺷﺎﻧﯚﻛﺎرە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺧﯚی ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ﻛﺎرۆخ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﯾەﻛێﻜــە ﻟەو ﮔەﻧﺠە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎرە ﺑﻮێﺮاﻧەی ﻛە ﭼەﻧﺪان ﺷﺎﻧﯚﮔەری ﺑە ﺳــﺘﺎﯾڵ و ﺷــێﻮازی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮدووە ،ﺑﯚﯾــە ﺑﻮوەﺗــە ﺟێﮕــەی ﺳەرﺳــﺎﻣﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺷــﺎﻧﯚ و زۆرێﻚ ﻟــە دەرھێﻨەرەﻛﺎﻧﯿــﺶ .ﻟــە ﺷــﺎﻧﯚﮔەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺪا دەﭼێﺘــە ﻧێﻮ ﻗﻮوﯾــﯽ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و رێﮕەﭼــﺎرەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﺎن ﺑﯚ دەدۆزێﺘەوە. ھﺎوﻛﺎت وەك ﺋەﻛﺘەر و دەرھێﻨەر ﭘﺸﺖ ﺑە ﻻوی ﺗﺎزە دەﺑەﺳﺘێﺖ و
ﻟە دەﺳــﺖ ﻧەداوە ،ﺗﯚ ﭼﯚن ﺑﯿﺮ دەﻛەﯾﺘەوە؟ ﺷــﺎﻧﯚ ﺗێﻜەڵەﯾەﻛە ﻟە ﻣﻦ ،ﻣﻦ ھەﻣﯿﺸــە ﺷــﺎﻧﯚ ﺑە داﯾﻨەﻣﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن دەﺑﯿﻨــﻢ، ھەﻣﯿﺸــە ﻟــە ﺟەدەﻟێﻜــﯽ ﺑەردەواﻣــە ﻟەﮔــەڵ وەرﮔــﺮ و ﺑﯿﻨــەری ﺧــﯚی ،ﺋەوەﻧــﺪەی ﺋﺎﻣﺮازێﻜە ﺑﯚ ﻓێﺮﺑﻮون زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوە ﺑەھﯚی ﺋەوە ﻟــە ﻧﻮێﺒﻮﻧەوەداﯾە. دواﺗﺮ ”ﻛــێ وا دەڵێﺖ؟ ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﺑــەم ﺟﯚرە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺑﺎس دەﻛﺮێﺖ ،ﺷــﺎﻧﯚ ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەش و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨەی ﻟە دەروﺑەردا ھەﯾە ،ﺗﺎ ﺑەﻧﺴــﯽ
ﭼﯚڵە. زۆرﺑەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺎﻧﯚ ﻟە ﺑــﻮاری دراﻣﺎ و ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺋەوان ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﺋەو ھﻮﻧەراﻧە زۆر ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻦ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎری رژد و ﮔﺮﻧﮓ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن، ﺑەم ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎر دژی ﺋــەوەن ،ﺟﮕە ﻟەﻣەش ھەﻣﯿﺸــە ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎر ﻟە ﻛﺎری ﺳﯿﻨەﻣﺎ و دراﻣﺎ ﺑەﺷێﻮەی ﺷﺎﻧﯚﮔەری رۆڵﯽ ﺧﯚی دەﮔێڕێﺖ
ﻧــەك وەك ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎرێﻚ ،ﺗــﯚ ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە ﺑﯚﭼﻮوﻧﺖ ﭼﯿﯿە؟ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺋەوە ﻛﺎری ﻣﻦ ﻧﯿﯿە، ﻧە ﺑڕواﻧﺎﻣەم ﻧــە وﯾﮋداﻧﻢ رێﮕەم ﭘێ ﻧﺎدەن ،ﻣــﻦ ﻧﺎﯾەم ﺟێﮕەی ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ داﮔﯿــﺮ ﺑﻜەم ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑﯿﺮم ﻟێ ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑەم رەﻧﮕە ﻟە داھﺎﺗﻮو ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﻣەوە. ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ھەﻧﺪێــﻚ ﻛەس و ﻻﯾــەن ھەﻣﯿﺸــە ﺑــە رێ
ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪەر و ﭘﺎڵﭙﺸﺖ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن و ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دادەﻧێﻦ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﺎری رژد ﺑﻜەن، ﺑﻮوەﺗە ﺟێﯽ ﺑﺎوەڕﯾﺎن ،ھەڵﺒەﺗە ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺑﺎوﻛــﯽ ﻛﺎرۆخ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺣەﻛﯿﻢ وەك ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺪی و ﺷﺎﻧﯚﻛﺎر رێ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪەر ﺑﻮوە، ھەروەھﺎ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﻟەﺳــەر ﻛﺎرۆخ ھەﺑــﻮوە ،ﺟﮕە ﻟەوەش ﻛﺎرۆخ ﮔﺮووﭘەﻛەﺷــﯽ
ﺷﺎﻧﯚ ﺗێﻜەڵەﯾەﻛە ﻟە ﻣﻦ ،ﻣﻦ ھەﻣﯿﺸە ﺷــﺎﻧﯚ ﺑە داﯾﻨەﻣﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن دەﺑﯿﻨﻢ ھﺎﻧﯿــﺎن دەدات .ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷــە“دا ﻛﺎرۆخ رووﺑــەڕووی ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ ﻛﺮاوەﺗەوە. ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺷــﺎﻧﯚ ﭼﯿﯿە؟ ﺷﺎﻧﯚ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورە دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت؟ زۆر ﺟﺎرﯾﺶ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺑﯿﻨەری ﺷــﺎﻧﯚ ﻟە ﭘﺎﺷەﻛﺸێﺪاﯾە ،ﺑەم ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﭘێﯽ واﯾە ھێﺸــﺘﺎ ﺷﺎﻧﯚ ﺑﯿﻨــەری راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺧﯚی
ﺧﯚی وەردەﮔﺮێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﺎﺗە ،ﺟﺎ ﺋەوﻛﺎﺗە زۆر ﺑﺨﺎﯾەﻧێﺖ ﯾﺎن ﻛەم ،ﺷﺎﻧﯚ ھەرﮔﯿﺰ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳــﺖ ﻧﺎدات ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوە ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎرە ﺋــەو ﺑﺎﯾەﺧەی ﺧﯚی ﻛــەم دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﻨەر ﺑﻮوەﺗە ﺑﯿﻨەری ﺷﺎﻧﯚﻛﺎری ﺑﺎش ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻧەك ﺑﯿﻨەری ﺷﺎﻧﯚ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ،ﻛەواﺗە ﺷﺎﻧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ھﯚی ھەﻧﺪێﻚ ﻧﺎوی ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎر ﻗەرەﺑﺎڵــﻎ و ﺑە ﭘێﯽ ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑــە رێ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪەر و ﺟێﮕەی ﺑﺎوەڕی ﺧﯚی ﭘێﻨﺎﺳە ﻛﺮدووە و دەڵێﺖ ”ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﮔﺮووﭘەﻛەم )ﮔەﻧﺞ ﺑﯚ ﺷﺎﻧﯚ( ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﺧﺎﺗﻮوﻧــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس ﻧﯿﺎز ﻋەﺑــﺪو ،ﺋەواﻧــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ و ﺑﺎوەڕن ﺑﯚ ﻣﻦ ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﯿﺎز ﻋەﺑﺪو. ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺷﺎﻧﯚﻛﺎران ﮔﻠەﯾﯽ ﺋــەوە دەﻛــەن ﻛــە وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھﻮﻧەری ﺷﺎﻧﯚ ﺟﯿﺎوازی دەﻛەن ﻟە ﻧێــﻮان ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎران ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎران ﺳــﺎرد ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻟــە ﻛﺎری ھﻮﻧــەری، ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ ﻛێﺒڕﻛێﯿەﻛﯽ ﻧﺎدروﺳــﺖ ﻟە ﻧێــﻮان ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻟەﺳــەر ﭘﺎرە و ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﺑﻜﺮێﺖ؟ راﺳــﺘە ،ﺋەﻣــەش وا دەﻛﺎت ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەك و ﻗﺴــە و ﻗﺴەڵﯚك ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن دروﺳــﺖ ﺑێﺖ و ﺷﺘﯽ ﻧﺎﺑەﺟێ ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮی ھەڵﺒەﺳﺘﻦ. ﻣﻦ ﭘێﻢ ﺳــەﯾﺮە ﺷﺎﻧﯚﻛﺎر ﮔﻠەﯾﯽ ﺋەوە ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑــﯚ ﻛﺎر دەدرێﺘە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ﺷــﺎﻧﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﻣــﻦ ﭘێــﻢ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺑەم ﺋەوەی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿــە دەزﮔــە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯿﺶ ھەﻣــﺎن ھەڵــەی ﺋــەوان دووﺑــﺎرە دەﻛەﻧەوە ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﻟە چ ﺋﯿﺘﯿﻜێﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﯽ ھەﯾە ﻛە ﺑەﺑێ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەڵﮕــە ﻗﺴــەی ﺧەڵﻚ ﺑﮕﻮازرێﺘــەوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻣــﻦ ﻧﺰﯾﻜــەی ﭼــﻮار ﺳــﺎڵە ﻟەﮔەڵ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھﻮﻧەری ﺷــﺎﻧﯚ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﺋﺎڵﯚز ﺑﻮوﯾﻦ وەك ﮔــﺮووپ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﻣﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﻟــەو ﻣﺎوەﯾە ﺟﮕە ﻟە ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﮔﺮووپ، ھﯿﭻ داھﺎﺗێﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻧەﺑﻮوە ﺑﯚ ﻛﺎری ﺷﺎﻧﯚﯾﯽ ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯚن و ﻟە ﻛﻮێ ﺋەو ﭘﺎرەﯾــە ﺧەرج ﻛﺮاوە، ﺋەﮔــەر ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘــەڕە ﻛﺎﻏەزێﻜﺖ ﺑﯿﻨﯿــﻮە ﻛە ﭘﺎرە ﺧەرج ﻛــﺮاوە ،ﺋەوە ﻣﺎﯾەی دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯿﯿە ،ﻣــﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﺋەوەی دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺟﯚرێﻚ ﺑﻮو ﻟەو ﺷــەڕاﻧەی ﻛە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋێﻤە ﺋەﻧﺠﺎم دەدرا.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
ﺋەﮔەر ﻋەﺷﻖ ﻧەﺑێﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻟە ﻧﺎﺧەوە ﮔﯚراﻧﯽ ﺑڵێﻢ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (170ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 11 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ھەزان دوو ﻛﻠﯿﭗ و ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەورۆز 19 دەڵێﻦ ﻛﺎرۆخ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ :ﺷﺎﻧﯚ ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ ﻧﺎدات ﺋەوە ﺷﺎﻧﯚﻛﺎرە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﺧﯚی ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە
ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەزان ﺋﺎﺗێﺶ ﻛە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەردەواﻣﯽ ﺑەﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەدات ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﻠﯿﭙﻜﺮدﻧﯽ دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻧﻮێ و ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯿە. ﻟەﮔەڵ ﻣﻮزﯾﻜﮋەن ﺋەﺣﻤەد ﺋﺎزاد ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ھﻮﻧەرﯾﯿﺎن ﺑەﯾەﻛەوە داﻣەزراﻧﺪووە ﺑﯚ ﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎھەﻧﮓ و ﻛﯚﻧﺴێﺮت. ﺋەﺣﻤەد ﺋﺎزاد ﺑەرۆژﻧﺎﻣەی ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟەﮔەڵ ھەزان ﺋﺎﺗێﺶ ﻛﺎر ﺑﯚ ﻛﻠﯿﭗ و ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ دوو ﮔﯚراﻧﯽ ﻧﻮێ دەﻛەﯾﻦ، ”ﺋەﺳﻤەرا ﻣﻦ ﺟﻮﻛﻠێﺘە“ ﻧﺎوی ﯾەﻛەم ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻛە ﺷﯿﻌﺮەﻛەی ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿە و ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛﺎری ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﮔﯚراﻧﯽ دووەم ھەڵﭙەڕﻛێﯿە و ﻟە ﻛﯚﺗﺎﻛەی ﺑەﻧﺪ دەڵێﺖ ،ﺗێﯿﺪا ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮرد ﻧﺎﺳﺮی ڕەزازﯾﯽ ﻧﻮێ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑەﻧﺎوی ”ﺑەرزی ﺑەرزی“ ،ﻟە ﺳﺘﯚدﯾﯚی ھﻮﻧەر ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮدووە. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋەﺳﻤەرا ﻣﻦ ﺟﻮﻛﻠێﺘە“ ﻧﺎوی ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻧﻮێﯿەﻛەﯾەﺗﯽ ﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە و ﺷەش ﺗﺮاﻛە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺗﺮاﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺑە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯽ و ﻛﻮردﯾﯽ ﺷــێﻮەزاری ﺳﯚراﻧﯽ و ﺑﺎدﯾﻨﯿﯿە. ﺷﺎﯾەﻧﯽ ﺑﺎﺳــە ھەزان ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎری دەرﺳﯿﻤە و ھەر ﻟەو ﺷﺎرەدا ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﻣﺎوەی 12ﺳــﺎڵ ﻟە ﻓڕەﻧﺴﺎ ﺑﻮوە و ﻟەوێ ﻛﺎری ﻛﺮدووە و ﺧﻮێﻨﺪووﯾەﺗﯽ.
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺑــە ﻧێﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوە ﻟــە وادەی رۆﯾﯿﻨﯽ ﻛﺎرﺑﮕێڕﯾﯽ ﺑــﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟە ﻛﯚﭼﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﻟە ﺑﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا ،وردەوردە ھﯿﻮا ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﺘﯽ و داھێﻮرﯾﻨەوەی ﻛﺮژی ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳــەری دﻧﯿــﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ دەﮔەﺷــێﺘەوە دوای ﺋەوەی ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾــەی ﺧﯚﻣﺎﻧــﺪا ،دەردی ﺑــە دەﺳــﺖ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭼەوت و ﭼەواﺷەی ﺋەو ﻛﺎرﺑﮕێﺮﯾﯿەوە ﻛێﺸــﺎ ھەر ﻟە ﻛێﺸــﺎﻧەوەی ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻋێــﺮاق ،2010ﻛە ﺑــەم ﻛﺎرە ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧەﯾە وﺗێﻜﯽ دەوڵەت ھەڵﻮەﺷﺎوەی ﻟە ھەﻣﻮو رووێﻜەوە دا ﺑە دەﺳﺖ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەوە. دووەم ﻟە ﺑەھﺎری ﻋەرەﺑﯿﺪا ﭘﺸﺘﯽ ﺑﺮاﯾەﻟــﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴــﺮی ﮔــﺮت ،ﻛــە ﺑﺰاوێﻜﯽ ﻧﺎوەﺷــﺎوە ﺑﻮون ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ﻟەم ﺳــەردەﻣەدا .ﻟە ﻟﯿﺒﯿﺎدا ﺑە زەﺑﺮی ﭼەﻛــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿــﯽ ﻧﺎﺗﯚ ،ﺋەو وﺗەی ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪەوە و ﻛﺮدی ﺑە زەﻟﻜﺎوێﻚ ﻛەﺳﯽ ﻟێ دەرﻧەﭼێ، ﻟــە ﺳﻮورﯾﺎﺷــﺪا ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺑێﺴەروﺑەری وای ﺑﺮد ﺑەڕێﻮە ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﻮﻧﺪﺗێﮋﯾﯽ ﻟێ ھﺎﺗە ﺑەرھەم. ھەﻟﯽ ﺋــەوە ﻟێــﺮەدا ﻧﯿﯿە ھەﻣﻮو
دزێﻮی و ﻛﺮێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەو ﻛﺎرﺑﮕێڕﯾﯿــە وەرد ﺑﺪەﯾﻨەوە، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەواﻧەﯾﺎن ﺑﺎس دەﻛەﯾﻦ ،ﻛە راﺳــﺘەوەﺧﯚ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋێﻤەدا ﺑەدەرﯾﺎن داﯾەوە. ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﺪا ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾﺎ، ﻛە رێﯽ ﺧﯚش ﻛﺮد ﺑﯚ ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ھﯚﻧﯿﻨەوەﯾەك ﺑەﻧــﺎوی دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ .وەك ﻟــەم رۆژاﻧــەدا ھەﻧﺪێﻚ ﺳــەرﭼﺎوەی راﮔەﯾﺎﻧﺪن دەﯾڵێﻦ ،وﯾەﺗەﯾﻠﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺑﺎﯾﯽ ﭼﻞ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﭼەﻛﯽ ﺑﯚ دەرەوە ھەﻧﺎردووە ،ﻟەم ﭼﻠەدا ﺗەﻧﯿﺎ ﻗەﺗەر، ﺷــﺎزدە ﻣﻠﯿﺎر و ﻧﯿﻮ ﭘﺸــﻜﯽ ﺑﻮوە و ھەﻣﻮوﺷــﻤﺎن دەزاﻧﯿﻦ ﺋەوەی ﻗەﺗەر ﻛڕﯾﻮﯾەﺗﯽ ﺑــﻮوە ﺑە ﺋﺎﮔﺮ و ﺑەﺳــەر ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە رێــﯽ ھﯚﻧﯿﻨەوەی داﻋﺸــەوە داﺑﺎرﯾﻮەﺗــەوە .ﻟەﺑەرﺋــەوە ،ﺟێﯽ ﺋەوﭘەڕی ھﯿﻮاﯾــە وا دەﻣﺒەدەم، رۆﯾﯿﻨﯽ ﺋﯚﺑــﺎ و ﻛﺎرﺑﮕێﺮﯾﯿەﻛەی ﻧێﺰﯾــﻚ دەﺑێﺘــەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەر ﻟەوەﯾــﺶ ،ﻛە ﺑڕۆن ﺗﯿﺸــﻜێﻜﯽ ﮔەش ﻟە ﺋﺎﺳــﯚی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەی ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺧەرﯾﻜــە ﺳەردەردێﻨێ. ﻟــە 29ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوودا، ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری رووﺳــﯿﺎ ﭬﻼدﯾﻤێﺮ
ﮔﯚڕان ﺧێﺮاﯾە و ﻛﻮرد ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا ﭘﻮوﺗــﻦ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋﺎورﺑەﺳــﺘﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت )ﯾــﺎن رێﮋﯾﻢ( ی ﺳــﻮورﯾﺎ و ﮔﺮووﭘەﯾﻠــﯽ ﭼەﻛﺪارﯾــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻛە ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑﻮو ﺑە دوازدە رۆژ ﺋەو ﺋﺎورﺑەﺳــﺘە ﺑــە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ دەڕوات ﺑە رێﻮە .ﻟێﺮەوە دەرﻛــەوت ﻛﺎرﺑﺎری ﺷــەڕ و ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا و ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﻟە ﻛێﺸــەی ﺳﻮورﯾﺎ ،ﻛە ﮔﺮێﻜﻮێﺮەی ﯾەﻛەﻣە، ﻛەوﺗﻮوەﺗە دەﺳــﺘﯽ ﺗﺮۆﯾﻜــــــﺎ )ﺳێﺒەﮔـــــﺎﯾﯽ(ی رووﺳــﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێــﺮان ﺑەم ﺳــەرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و وەزﯾــﺮە دەرەﻛﯿﯿەﻛەی، ﺟﯚن ﻛﯿﺮی ،ﻟە ھەﻣﻮو رووێﻜەوە ﻛەوﺗﻨە ﭘەڕﮔەوە .ﭘێﺶ ﺣەوﺗﻮوێﻚ رەﻧﮕە ،ﺳەرۆك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ وﺗﯽ ”رووﺳﯿﺎ ھﯿﭽﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯿﮫﻨێﺮێ ﺑﯚ دەرەوە ﻟە ﭼەك و ﻧەوت و ﮔﺎز زﯾﺎﺗﺮ“ ،دەﺷێ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەوە ﺑێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەھﺎﯾەﻟﯽ دێﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻟﯽ ﺗﺎك و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺗﺪ ..ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺪا دەﺑﺎت ﺑﯚ ھەرﻛﻮێﯿەﻛﯽ ﺑﭽــێ ،ﺑەم ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎدا ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘﺸﺘﯽ ﺑﺰاوەﯾﻠﯽ رادﯾﻜﺎﻟﯽ ﮔﺮت ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺧﯚﯾﺸﯽ دژی )ﺟﺎﺳﺘﺎ(ی ﻛﯚﻧﮕﺮﯾﺲ وەﺳﺘﺎﯾەوە ،ﻛە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺑﻨﺞ و ﺑﻨﺎواﻧــﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺰﻣﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ،
واﺗە ﺳــﻌﻮودی ﻋەرەﺑﯿﯿە ،دەﺧﺎﺗە ﻗەﻓەزی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﯾﯿەوە .رووﺳﯿﺎش رووﺳــﯿﺎی ﺟــﺎران ﻧەﻣــﺎوە ،ﻛە ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ھﯿﭽﯽ ﻧەﺑــﻮو ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺪا ﺑﯿﺒﺎت .ﻟە ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾﺎدا ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن رووﺳــﯿﺎ ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ دەﺳﻮەرداﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ،ھەوڵﯽ دا ﭼﺎرەﺳــەری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﺳەر ﭼﺎرەﺳەری ﺳەرﺑﺎزﯾﺪا ھەڵﻜﺸێﻨێ، ﻟــە ﺑەدەﻧﮕەوەﭼﻮوﻧــﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﺸــﺪا ،زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﺗەﻧﮓ ﮔەﻟﯽ ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺑﻮو و ﻟەﮔەڵ ﻧﻮێﻨەری ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﺳــﺘێﻔﺎن دﯾﻤﺴﺘﯚرادا ﻓــﺮە ھــﺎوﻛﺎر ﺑــﻮو .ﺑەﮔﻮێــﺮەی ھەﻧﺪێﻚ زاﻧﯿــﺎری ،ﻛە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻓﺮەﻧﺴﺎ ﻟەم رۆژاﻧەدا دەﯾﭽﺮﭘێﻨﻦ، رەﻧﮕــە رووﺳــﯿﺎ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚی ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﺪا ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەی ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﮕﻮازێﺘــەوە ،ﻛە ﺋەﻣــە ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺑﯚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛــﻮردی ،ھەرﭼەﻧﺪە ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯽ ﻧﯿﻮەﻧﺎﭼڵﯿﺸە ﺑەم دەﺳﻜەوﺗێﻜە دەﺷێ ﻟە داھﺎﺗﻮودا دﯾﻮاری ﺑەﺳەردا ھەڵﭽﻨﻦ. ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ،ﻟە ﻛێﺸــەی ﺳﻮورﯾﺎدا روون ﺑﻮوەوە ،رووﺳﯿﺎ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرۆﺷﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و داھێﻮرﯾﻨە ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەﻛﯿــﯽ ﺧﯚﯾﺪا. ﺋەﻣــەش ھﺎﻧﺪەرێﻜــﯽ ﺑەﺟێﯿە ﺑﯚ
دۆﻧﺎڵــﺪ ﺗﺮاﻣﭙــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺗﺎزە ھەڵﺒــﮋار ﺑــﯚ ﺧﯚﺷــﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔەڵﯿــﺪا .ﺗﺮاﻣﭗ ﻟەم رۆژاﻧە ﻟە وارﮔەی ﺗﻮﯾﺘەری ﺧﯚﯾﺪا ورﯾﺘەﯾەﻛﯽ ﻛﺮد وﺗــﯽ” :ﺋەواﻧەی ﭘێﯿــﺎن واﯾــە ﺧﯚﺷــﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ رووﺳــﯿﺎ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎدا ﻧﯿﯿە، ﺗەﻧﯿﺎ ﮔێﻞ و ﮔەوﺟێﻜﻦ“ ھەروەھﺎ وﺗــﯽ” :ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟــە دەرەوەی ﺧﯚﯾــﺪا ﻛێﺸــەی ھێﻨــﺪە زۆرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻛێﺸــەی ﺗﺮ ﻧﯿﯿە“. ھﯿﭽــﯽ ﭘێ ﻧــﺎوێ ،ﻛــە ﺗﺮاﻣﭗ وەك ﻣﻠﯿﺎردێــﺮ و ﺑﺰﻧﺴــﻤﺎﻧێﻚ ﺑە ﺋﺎوەزﻛــەی دەﺳــﻤﺎﯾەﮔێڕﯾﯿەوە ﺑە دﻧﯿــﺎدا دەڕواﻧێ ،ﻛــە ﺋەوﯾﺶ ﺑﺮێﺘﯿﯿــە ﻟە دﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ھێﻤﻦ و ھێﻮر ﺑﯚ ﮔەﺷەی ﺑﺰﻧﺲ ،ھەروەھﺎ ھــﺎوﻛﺎری و ﻧێﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوە ﻟــە ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا .وەك ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺳــەرﭼﺎوەدا ھﺎﺗﻮوە ،دوو ﻟەواﻧەی ﻟە ﻛﺎرﺑﮕێڕﯾﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎدا رۆڵ دەﮔێڕن ،ﺳﯿﻨﺎﺗﯚر ﺟﯚن ﻣﻜﻜەﯾﻦ و ﻟﻨﺪﺳﯽ ﮔﺮاھێﻢ ،وەك ﭘێﻨﺎو )دەڵ( ﻟە ﻧێــﻮان دەﺳــﺘەﺑەﻧﺪ )زوﻣﺮە(ی ﭼەك و وﺗەﯾﻠﯽ دەرەوەدا دێﻦ و دەﭼﻦ ،ﻟەم رۆژاﻧەﺷﺪا ﻟە ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎ ﺑﻮون. ھەر ﺋــەو ﺗﯿﻤە ،زۆر ﺑــە ﮔەرﻣﯽ
ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋەوەن ﻟە رێﯽ ﺑﯿﺎﻧﻮوی دەﺳــﻮەرداﻧﯽ ﻛﺮەﻣﻠﯿــﻦ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ چ ﺑــە ھەڵﻤەﺗــﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪن چ ﺑــە دزەی زاﻧﯿﺎری ﺑە ھﯚی ﭼەﭘﺎوداﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘەوە ،درێــﮋە ﺑە ﮔﺮژی و ﺗەﻧﮕﮋە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ رووﺳﯿﺎدا ﺑﺪەن. ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟە ﺣەوﺗــﻮوی دووﻣﺎھﯿﻜﯽ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺳــﻮاڵە )ﺣﻮزﻣە( ﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺳــﺰای دژی ﻛﺮەﻣﻠﯿﻦ دەرﻛــﺮد ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭘﻮوﺗــﻦ ﺗﯚڵەﺑەﺗﯚڵــەی ﻟەﮔەڵــﺪا ﻧەﻛﺮدەوە ،ﺑەم ھﯿﭽﯽ ﭘێ ﻧﺎوێ، ﻛە ﺋەﻣﺎﻧە ﻛﯚﺳــﭗ و ﺗەﮔەرەن ﻟە ﭘێــﺶ ﻛﺎرﺑﮕێڕﯾﯽ دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮاﻣﭗ و دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﺋﺎﺧﯚ ﻟە ﺧﯚﺷﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ رووﺳﯿﺎ دەﺗﻮاﻧێ ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا زاڵ ﺑێ ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺧﯚﺷــﺒﻮوﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێــﻮان رووس و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ، ﺑەدەرداﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﯾﻨــﮓ و راﺳــﺘەوەﺧﯚی ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﻟە رۆھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا دەﺑێ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان، ﺋەﮔــەر ﻟە ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﻛەﯾﯿﺪا ﺑە ڕووی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎدا ﺑێﺘــەوە ،ﺋەوە ﺑە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ رووﺳﯿﺎﯾە ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە ﺑەڕووداھﺎﺗﻨــەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ
و ﺋەوروﭘﺎدا ﭘﺸــﺘﯽ ﺑە رووﺳــﯿﺎ ﺑەﺳﺘﻮوە ،ﻛێﺸــەی ﯾەﻣەن ھەر ﻟــەو ﻧێﻮاﻧەداﯾە ،ﻛێﺸــەی ﻟﯿﺒﯿﺎ ﺑەﺑــێ ﯾەﻛﺒڕﯾﺎرﯾــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و رووﺳــﯿﺎ و ﺋەوروﭘــﺎ ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﺑﯿﻨــێ .ﻟە ھەﻣﻮوﺷــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ ﻛێﺸەی ﺳﻮورﯾﺎﯾە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەو ﺳێﺒەﮔﺎﯾﯿﯿەی رووﺳــﯿﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ،رۆڵێﻜــﯽ ﻛﺎرا ﻟەﯾﺰی ﻟە ﮔەﯾﯿﻦ ﺑــە ﺑڕﯾﺎری ﺋﺎورﺑەﺳــﺖ، دوورﯾﺶ ﻧﯿﯿە ﺑﮕﺎت ﺑە ﭼﺎرەﺳــەر ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەی ﺋﺎﺳــﺘﺎﻧەی ﻛﺎزاﺧــﺪا ،ﺑەم ﺑﻮوﻧــﯽ داﻋﺶ و ﻧﻮوﺳــﺮە و زۆراﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ،وەك ھەڕەﺷــەی رژد ﺑەﭘێﻮە دەﻣێﻨﻦ ﺋەﮔەرﺑێﻮ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﺳــﺘﯽ ﻗەﺗەر و ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟە ﭘــﺎرەدان و ﭼەﻛﺪارﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻧەﺑڕێﺘەوە. ﮔﯚڕان ﺧێﺮاﯾە و ﻛﻮرد ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا، ﻣﻦ زۆر ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دەﻛەم ﺋەوەی ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷــەڕ ﺑە ﺗﻮاﻧﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾەﻛﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯽ دەرەﻛﯽ، ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎدا ﺑە دەﺳﺘﯽ ھێﻨﺎﺑﻮو ،ﺑە ﻓێڵ و ﺗەڵەﻛە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺑەﮔﮋ ﯾەﻛﺘﺮەوە ﻧﺎن، ﻟێﯽ وەرﮔﺮﻧەوە .ﻛەﻣێﻚ ھەل ﻣﺎوە ﺑﯚ ﺑەﺧﯚدا ﭼﻮوﻧــەوە ،ﺑﺎ ورﯾﺎ ﺑﯿﻦ ﻟەدەﺳﺘﯽ ﻧەدەﯾﻦ.