رێﻜﻼم
ﭼەﻧﺪ رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە دەﻛەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
8
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻟﻪ ھﻪوﻟێﺮ ڕێﻜﻜﻪوﺗﻨﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻧﻮێ دەﻛەﻧەوە
ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮوك ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﺑﺎی ﭘﺎرﺗﯽ ﻗﻪﭼﯚ دەﻛﺎت ﻟە ھەوﻟێﺮ ﮐﺮێ ﺧﺎﻧﻮو ﺑﯚ ﻧﯿﻮە دادەﺑەزێ
4
رۆژ ﺑــەڕۆژ ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﺧﺎﻧــﻮوی ﺷــﺎرە ﺗــﺎزە دروﺳــﺘﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرە ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺑەﻛﺮێ ﭼﻮون زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ .ھەر ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەك ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﻻﯾــە و ﺳــەرﺑﺎری داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﯿــﻮەی زﯾﺎﺗــﺮی ﻛﺮێﯿــﺎن ،ﻛەس ﻧﯿﯿــە ﺑﭽێﺘە ﻧﺎوﯾﺎﻧەوە .ﺋەو ﺷﺎراﻧە ﻛە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺋﺎوەداﻧﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮوﻧــەوە و ﺟﮕــە ﻟــە ﻛەﻣێﻜﯿــﺎن ،ھێﺸــﺘﺎ ﺋﺎوارەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ھەوﻟێﺮن و ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە، ﺑەم ﺋەوان ﺧﯚ ﺑﯚ ﻛەﻣﭙەﻛﺎن ﻧﺎﻧﻮوس دەﻛەن.
ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮔەچ ﻟەﺑﺮی دەرﻣﺎن ﺑە ﻧەﺧﯚش دەدرێ د .ﮔــﯚران ڕۆژﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺟــﯚری دەرﻣــﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﺎس ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەﯾﺎن و ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺸەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت ،ﻟە
ﺑﯚ ﺋﺎزاد ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ: راﻣﺎن ﻣﺎﻧﺎﯾەك ﺑﯚ ژﯾﺎن ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
2013ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﺗﯚن دەرﻣﺎﻧﯽ ﺧﺮاپ ﮔﯿﺮاوە و ﺋەو ﻛەﯾﺴــﺎﻧەی دەرﻣﺎن ﻛە ﻟە ﺑەردەم ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪان و ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎﻧﺪێﻜﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺎﺧﺘە و ﭼەﻧﺪان ﺑﺎﺑەت و ﭘﺮﺳﯽ ﺗﺮی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﺑﻮارە دەﺧﺎﺗە ڕوو.
6
ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮدەوە و ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺧەڵﻜﯿﺎن دۆڕاﻧﺪ
10 15
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
12 ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺳﺎﯾﺘە ﺳێﻜﺴﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەن دەﺳــﺘەواژەی ”ﭘﯚڕﻧــﯚ“ ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ ﺧــﻮار ھەرزەﻛﺎرﯾﯿەوە ﺗﺎ ﺗﺮۆﭘﻜﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﭘێﻮەی ﺋﺎﻟﻮودە ﺑﻮون ،ھەﻣﻮوﺷﯽ ﭘﺎرەﯾە و ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ دەﮔەڕێﺘەوە ،ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەڕێﯽ ﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــﺎﯾﺘە ﺳێﻜﺴــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ،رۆژاﻧە ﺑە ھــەزاران دۆﻻر ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑــﯚ ﭘێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚڕﻧﯚ ﻛﯚدەﻛەﻧەوە.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
”ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد دەﯾەوێﺖ ﺑە ھەر ﺷــێﻮەﯾەك ﺑێﺖ ﺷﻜﺴــﺖ ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑێﻨێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەش ھەوڵﯽ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳﻮوڵ دەدەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ھەر ﺗﺮازاﻧێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳﻮوڵ و ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ،ﺧﯚﺑەﺧﯚ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ،ﻻوازﺗﺮ دەﺑێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﭘەراوێﺰ دەﺧﺎت وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟەﻻﯾەن ﻧﺎوەﻧﺪەﻛــەوە ﭘەراوێﺰ دەﺧﺮێﺖ و ﻣــﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮕﯿﺸــە ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ھﯿﭻ ﺟــﯚرە دەرﻛەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎردا ﻧەﺑﻮوە. ﺑەھﯚی ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ،ﯾەﻛﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ،ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳﻮوڵ ﻋەﻟﯽ و ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ، ﺟێﮕﺮاﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾەﻧﺮا، ﻟــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻧــﯚ ﺧﺎڵﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ دا و ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺎن ﻛﺮد، ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ، ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾــﺎر دەﯾﺎﻧﺪات ،ﺑەم ھەرزوو ﺑﺎڵﯽ زۆرﯾﻨەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرﭘەرﭼﯽ ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪەی داﯾەوە و ڕاﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑڕﯾﺎری زۆرﯾﻨەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻛە ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺋەﺣﻤەد،
ھﺎوﺳــەری ﺟــەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت. ﺋەﮔەرﭼــﯽ زۆر ﻧێﻮەﻧﺪﮔﯿــﺮی ھەﺑﻮون ﺑــﯚ ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧەوەی ﺋــەو دوو ﺑﺎڵــەی ﯾەﻛێﺘــﯽ، ﺑــەم ھەوڵــەﻛﺎن ﺳــﻮودﯾﺎن ﻧەﺑــﻮو ،ﺑەم ﺑــە ﻧێﻮەﻧﺪﮔﯿﺮﯾﯽ ﭘﺎﭬێــڵ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻛــﻮڕی ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ،ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ دووﻗﯚڵــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ و ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺋەﺣﻤەد ﻛﺮاون و ھﺎوﻛﺎت ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳﻮوڵ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻛﺮد، ﺋــەوەش ﺑــە ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﻟــەو ﻧﺎوەﻧﺪەدا ﺋەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﻟــە ﻛێﺸە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺋەﺣﻤــەد دەﯾەوێﺖ ﺑە ھەر ﺷێﻮەﯾەك ﺑێﺖ ﺷﻜﺴﺖ ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑێﻨێﺖ، ﺑﯚ ﺋــەوەش ھەوڵــﯽ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵ دەدەن، ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ھەر ﺗﺮازاﻧێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵ و ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ،ﺧﯚﺑەﺧﯚ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو،
ﻻوازﺗﺮ دەﺑێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،داﺑەﺷــﺒﻮوﻧێﻜﯽ ﺷــﺎراوە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾــﺎردا ھەﯾــە ،ﺋــەوەش ھەم ﻟە ﺷــێﻮازی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ھەم ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی و رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﯾە“. زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛەن ،ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟــەوەی ﻛﯚﺳــﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺑەﺷــﺪاری ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــﺮدووە و ﻟەﮔــەڵ ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺋەﺣﻤەدﯾﺸــﺪا ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﻛــﺮدووە، ﺑەم ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﻛﺎرێﻚ ﺑﻜەن ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎرﯾﺸﺪا ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜﺮێﻦ. ﺷــﺎو ﻋەﻟــﯽ ﻋەﺳــﻜەری، ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەی ﮔﻮت، ”ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ڕاﺳﺖ ﻧﯿﻦ و ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻛەس ﭘەراوێﺰ ﻧﺎﺧﺎت“. ﺑەم وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ
ڕووﻧــﯽ دەﻛەﻧــەوە ،ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ھێــﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﻟەﮔــەڵ ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺤﺪاﯾە ،ﺑﯚﯾــە دەﻛﺮێﺖ زۆر ﺷــﺖ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺋەو ﻧﺎوەﻧــﺪە ﺑﻜﺮێﺖ ﺗﺎ ﺷﻜﺴــﺖ ﺑە ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﺑﮫێﻨﺮێﺖ.
ﯾەﺣﯿــﺎ ﺋەﺣﻤەد ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮد، ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﻛﯚﺳﺮت ڕەﺳﻮوڵ ﻟــە ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەﺑــێ ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ ،ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋــەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﯾە.
ﺋەو ﭼﺎودێﺮە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە دەڵێ، ”ﺑەرھــەم ﺳــﺎڵﺢ ڕﻛﺎﺑەرێﻜــﯽ ﺑەھێﺰی ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوە، ﺑﯚﯾە ﺋــەو ﺑﺎڵە ھەﻣــﻮو ھەوڵێﻚ ﺑــﯚ ﺷﻜﺴــﺖ ﭘێﮫێﻨــﺎن و ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ دەﮔﺮﻧەﺑەر“. ﺟﮕە ﻟە ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ و ﻛﯚﺳﺮەت ڕەﺳــﻮوڵ ،ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر
ﻟە ھەرﯾــەك ﻟە ﻗﺎدر ﺣەﻣە ﺟﺎن، ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــەﻧﮕﺎوی ،ﺟەﻋﻔەر ﺷــێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ﺋەرﺳــەﻻن ﺑﺎﯾــﺰ ،ڕزﮔﺎر ﻋەﻟــﯽ و ﺋــﺎزاد ﺟﻮﻧﺪﯾﺎﻧــﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ژﻣﺎرەﯾەك ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون.
ﮔﯚڕان ﻟە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ دەﺗﺮﺳێﺖ ﺋﺎﺳﯚ ﻣﺎﻣەﻧﺪ:
ﺗﺎ دێﺖ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە ﻟێﻚ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻚ ﺗﺎ ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧــﺪا واژوو ﺑﻜەن و ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ، دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑە ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﺳەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺗﺮﺳــﯽ ﻟەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨــە ھەﯾە و ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا دژاﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت ،وەك ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺶ دەڵێﻦ ،ﮔﯚڕان ﺗﺮﺳﯽ ﻟەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺋەوەﯾە ﻛە ﭘەراوێﺰ
ﺑﺨﺮێﺖ و ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ ﺑﺪات. ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ ،2016ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺑــو ﻛﯚدەوە و ﺗﯿﺎﯾــﺪا داوای ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﺮد ،ﺑەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﻮێ دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﮕﯚڕێﺖ و ﻛەﺳێﻜﯿﺶ ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑــﯚ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ دﯾــﺎری ﺑﻜﺮێــﺖ ،دوای ﺋەوەش
ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮد و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش دوو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑڕﯾﺎرﯾﺸە ﮔەڕی دووەﻣﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﻛﻮێﺴــﺘﺎن ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﮔــﯚڕان ،ﺑــە ”وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺑﻜەن و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭘەراوێﺰ ﺑﺨەن. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻤﺎن ھەﯾە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش
ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺷــﺘێﻜﯽ وای ﺑە ﺋێﻤە ﻧەﮔﻮﺗﻮوە“. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ،ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑﯚ داﭘﯚﺷــﯿﻨﯽ ﺷﻜﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ھەوﻧــە دەدات و دەﯾەوێــﺖ ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ﺑەرێﺘە ﺋەو ﺑەرەﯾەوە. ﻛﻮێﺴــﺘﺎن ﻣﺤەﻣەد ﺋەوەﺷــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻟەو ڕووە ھﯚﺷﺪارﯾﯿﺎن داوە ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﻮون ﺋەﮔــەر ﻛﺎرێﻜــﯽ وا ﺑﻜــەن، ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھﯿﭻ ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺖ و ﺷﻜﺴــﺖ دەھێﻨێﺖ.
ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2007 ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﺑە واژووی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺟــەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە و ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2013ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮد، درزێﻜﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻧەﻛەوﺗﺒﻮوە ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾــەوە ،ﺑــەم ﻟە دوای ﺋــەو ﻣﺎوەﯾەوە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ھەردووﻻ ﺑــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾە ﻛەم ﺑﻮوەوە. ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ
ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﻜەوە ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺋەو دەﺳــﺘﻜەوﺗﺎﻧەی ﺑەدەﺳــﺘﯿﺶ ھﺎﺗﻮون ،ﺑەرھەﻣﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە ﺑﻮوە. ﻋەوﻧــﯽ ﺑــە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ”ﺋێﻤە ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ و ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ڕاﺑﺮدووﺷﻤﺎن ﺷﺎﯾەﺗﯽ ﺋەوەﯾە“. ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016 ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕان واژوو ﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾــە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ڕێﮕﺮە ﻟە ﺑەردەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﺑــەم ﻛﺎﺗێﻚ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﮔــەڵ ﮔــﯚڕان ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ واژوو ﻛــﺮد ،دژی ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾە وەﺳــﺘﺎﯾەوە ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﺪا ھەﺑﻮو. ﺋﺎﺳــﯚ ﻣﺎﻣەﻧﺪ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوەﻧــﺪەی ﮔــﻮت” ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﺗﺎ دێﺖ ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑێــﺖ ،ﺑەم ﺑــﯚ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ڕەزاﻣەﻧﺪی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ و ﺟەﻣــﺎوەر و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﺑێﺖ“. ﺑــەم ﺑــە ﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ،ﺑﺎڵــﯽ
دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ھێﺮۆ ﺋﯿﺒﺮاھێﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﺟﯚرێﻚ ﻟە ڕەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﯿﺸﺎن داوە ﻛە ﺑەﯾەﻛەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑﻜەن و ﺑەﭘێﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﮔــەڵ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەن ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﺋەوەداﯾە ﭼﯚن ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻜﺎت و دەﺳــﺖ ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎن و ﮔﯚڕاﻧﯿﺸەوە ﺑﮕﺮێﺖ. ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑــە ﭘﻠەی ﯾەك ﻟــە ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺧﯚی و دەﺳــﺘﻜەوت و ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ دەﺗﺮﺳێﺖ ﻟە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــەوەی ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﻧﻮێ. ﺳﯿﺮوان ﻛەرﯾﻢ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ، ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ زۆر ﺟﻮﻣﮕەی ھەﺳــﺘﯿﺎرﯾﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺘە و ﭘێ دەﭼێﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ھەﻧــﺪێ ﺗەﻧﮕــﮋە ﺑــە ﯾەﻛەوە ﺗێﭙەڕێﻨﻦ. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺗﺮﺳﯽ ﮔــﯚڕان ﻟــە ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ و ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ، ﺑە ﭘﻠــەی ﯾەك ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻦ و ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺖ و دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯿەﺗﯽ“.
دﯾﻤﺎﻧﻪ
ﻣﻮﺗەﺷەڕ ﺳﺎﻣەڕاﯾﯽ:
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﻮﺗەﺷەڕ ﺣﻮﺳێﻦ ﺳــﺎﻣەڕاﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێﺮاق ﻟــە ﻟﯿﮋﻧــەی ھەرێﻢ و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ”وﺷــە“ دەڵــێ ﻛــە ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دوو ﺷﺖ ھەﺑێﺖ ،ﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا ﻛە دادوەری ﺑﭽەﺳــﭙێﻨێﺖ و ھەوڵﯿﺶ ﺑﺪات ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺋەواﻧە ﻧەﻛﺮێﺖ ﺋەوە دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەردەوام دەﺑێﺖ. ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﭼﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەرەو ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋــﺶ و ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ،ﻋێــﺮاق ﺑەرەو ﻛــﻮێ ھەﻧﮕﺎو دەﻧێﺖ؟ ﺋەﮔەر ھێــﺰی دەرەﻛﯽ دەﺳــﺖ ﻟە دۆﺧەﻛە وەرﻧەدات وەك ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و وﺗﺎﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق وەك ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻌﻮودﯾە و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ،ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻧــﻮوچ دەﺧﯚن ﻟە دۆزﯾﻨەوەوی ﭼﺎرەﺳــەری ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﺑــﯚ ﻛێﺸــە ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن، ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ دۆﺧەﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــە ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻚ دەﻛﺎت وەك داﻧﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ھەڵﺒﮋاردن ،واﺗە ھەڵﺒﮋاردﻧێﻜﯽ ﭘﺎك و دوور ﻟە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘﺸــﺖ ﺑــە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺖ ،ﺋەوە ھﯿــﭻ ﺋﻮﻣێﺪێــﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﻛە ھەﯾە. ﻟەﺑــﺎرەی رۆڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻋێﺮاق و ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﺑــﺎرەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق ،ﭼﯽ ﻟە دۆﺧەﻛە دەﮔﯚڕن؟ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ زۆر ﻗﺴــەی ﻛــﺮدووە و ﺋەوەی ﻟە راﺑــﺮدوو ﻟێﻤــﺎن ﺑﯿﻨﯽ ،ﻗﺴــەﻛﺮدﻧێﻜﯽ ﺑــێ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رۆڵﯽ زﯾﺎﺗﺮی ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﮔێڕاﻧەوەی ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟەوە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رۆڵﯽ ھەﯾە و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺳەرەﻛﯽ ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەﻛﯽ وﺗﺎﻧﺪا ھەﯾە، ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺋەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ واﺑێﺖ ﺑەوەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋﺶ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻋێﺮاق ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻛە ﺋەو ﺳــەﻗﺎﮔﯿﺮﯾﯿەش ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەﺑێ ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯿﯿەﻛﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﮔــە و دەﻗەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﻮور و دووﺑــﺎرە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧەوەی ﮔﺸــﺘﯽ و رێﮕﺮﺗــﻦ ﻟە دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ وەك ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺎك و دەﺳــﺘﭙﺎك و ﺧﺎوەن ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﺶ ﺑێﻨە ﭘێﺸەوە. ﺋﺎﺧﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەواﻧــەش ﭘڕۆژەﻛەی ﻋەﻣﺎڕ ﺣەﻛﯿﻢ ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەن و ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ھەڵﺒــﮋاردن و
ﺋەواﻧــەی ﺑـــﺎس ﻟە ﺑەھﺎﻧﺎوەھﺎﺗﻨﯽ ﺷـــﯿﻌە دەﻛەن راﺳﺘﮕﯚ ﻧﯿﻦ
راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﻧﯿﯿە؟ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﺑﺎس ﻟە ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻋێﺮاق دەﻛەن ،ﭘێﻮەﺳــﺘﻦ ﺑە رۆڵﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەرەﻛﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟــە ﻋێﺮاق ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە رۆڵــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛــە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەری ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێ دۆﺧەﻛە راﺳﺘەڕێ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺳەر دەﮔﺮێﺖ و ھەﻣــﻮوان ﻣﻠﻜەﭼﯽ دەﺑﻦ ،ﺑــەم ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ﺑەﺑێ دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ ﻛــە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻋێــﺮاق ﺑﺪەن، ﺋەواﻧــەی ھــەن ﺗەﻧﯿﺎ دەﺑﻨە دروﺷــﻤێﻚ ﻛە
ﻛــﻮرد ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﯾە و ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە داوای دەوڵەت ﺑﻜەن ھﯿﭻ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻧﺎﮔﯚڕن ،ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕەش ﺑﯚ ﺋەوە دوای ﺋەوەی ﭘڕۆژە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛەی ﺣەﻛﯿﻢ ﺧﺮاﯾە روو ،ﯾﺎﺳﺎی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺧﺮاﯾــە روو ،ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ھێﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن )ﺳــﻮﻧﻨە( داوای ﻛﺮد ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑــﯚ ھەﻓﺘەﯾەك دوا ﺑﺨﺮێﺖ ﺑــﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﺑﺎرەﯾەوە ،ﺑــەم ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ )ﺷﯿﻌە( ﺳﻮور ﺑﻮو ﻟەﺳەر ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ و ھەﻣﻮو ﺳــﺎزاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ وەﻻﻧﺎ ،ﺑﯚﯾە ﺑڕوام واﯾە ﻧﯿﺎزی دەﺳــﺘﺒەردارﺑﻮون ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﯿﯿە و ﺋــەوەی ھەﯾــە و دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺗەﻧﯿﺎ دروﺷﻤە. ﻋێــﺮاق ﻟەوەﺗــەی 1921ەوە دەوڵەﺗە و ﭼەﻧﺪان ﺷﯚڕش و ﻛﻮدەﺗﺎی ﺗﯿﺎدا رووی داوە، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە راﺳﺘەڕی ﻧەﺑﻮوە ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ھــﯚﻛﺎری ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق دوو ﺷــﺘە، ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻋێﺮاق ﺗﺎﻛە دەوڵەﺗە ﻛە ﻟەﺳــەر زەوی و ﻟەﻧﺎو زەوی ﺳــەرﭼﺎوە و ﺳەرﻣﺎﯾەی ﮔﺮﻧــﮓ و دەوڵەﻣەﻧــﺪی ھەﯾە ﻛــە ھەر ﻟە ﻣێﮋووەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑﻮوەﺗە ﺟێﯽ ﭼﺎوﺗێﺒڕﯾﻦ و ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧﯽ وﺗﺎن ،دووەم ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺋەﺳــﺘەم رازی دەﺑــێ و ﺣەزی ﺑە ﺷــﯚڕش و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ھەﯾە ،ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛﺎرەﺳــﺎت و ﻧەﮔﺒەﺗﯽ ھﺎﺗﻮوەﺗــەوە و ﻋێــﺮاق ﺑﻮوﺑــﻮوە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ھــەردوو ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ و ﻓﺎرﺳــﯽ و رۆژھەت و رۆژﺋــﺎوا ،ﺋەﻣڕۆش ھەﻣﺎن ﺷﺖ دووﺑﺎرە دەﺑێﺘەوە ،ﺑەﺑڕوای ﻣﻦ ﺑﯚ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﭘێﻮﯾﺴﺘە دوو ﺷﺖ ھەﺑێﺖ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻓەرﻣﺎﻧــڕەوا ﻛــە دادوەری ﺑﭽەﺳــﭙێﻨێﺖ و ھەوڵﯿﺶ ﺑﺪات ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﯿﺘﺮ ﻋێﺮاق ﻧەﺑێﺘە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺋەواﻧە ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوە دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑەردەوام دەﺑێﺖ. داﻋﺶ ھﺎت و زۆرﯾﻨەی ﻧﺎوﭼە ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ وێﺮان ﻛﺮد ،دواﺗﺮ ﺑەھﯚی ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوە ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە وێﺮاﻧﺘﺮ ﻛــﺮان ،ﺋﺎﺧــﯚ ﻟێﺮەدا ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ داڕێﮋراو ﻧﺎﺑﯿﻨﯽ ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە و وێﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎﻧە؟ ﺋەواﻧەی ﺷﺎرەزای ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﺋێﺮاﻧﻦ ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺑە ﭼﻨﯿﻨﯽ ﻓەرﺷێﻜەوە ﺧەرﯾﻚ دەﺑﻦ ،ﺋەوان ﺧﺎوەﻧﯽ ھەﻧﺎﺳــەﯾەﻛﯽ درێﮋ و
ﺋﺎراﻣﮕــﺮن ،ﺋەوەش ﻟە ﮔەﻟﯽ ﻓﺎرس ﻧﺎﺳــﺮاوە زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ﮔەﻟــﻦ ﻛە ﻟەﻧﺎو دڵﯿــﺎن رق و ﻛﯿﻨە دەﭘﺎرێــﺰن ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺮان ﺟەﻧﮕﯽ ھەﺷــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﯾﺎد ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋێﺴــﺘەش ﺋێﺮاﻧﯿﯿــەﻛﺎن رۆڵﯽ ﮔەورەﯾــﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻟە درز ﺗێﺨﺴــﺘﻨﯽ رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋێﺴــﺘە رەﻧﮕە وا ﺑﺒﯿﻨﺮێ ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺷــﯿﻌەﯾە ،ﺑــەم ﺋەواﻧﯽ وردﺗــﺮ دەﺑﻨەوە دەﺑﯿﻨﻦ ﻛە ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮوﻧەﺗە ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺟەﻧﮕێﻜﯽ دۆڕاو ﻟە ﺋێﺴــﺘە و دواڕۆژﯾﺶ ،ﻣﻦ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە دﯾﺪارێﻚ ﻟەﮔەڵ ﻋەﻻﺋەدﯾــﻦ ﺑﺮۆﺟەردی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋێﺮان راﺷــﻜﺎواﻧە ﭘێﻢ ﮔﻮت ،ﻣﺎدام ﺗﯚ ﺑﺎﺳﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘﺘەوی ﻋێﺮاق و ﺋێﺮان دەﻛەﯾﺖ داواﯾەﻛەم ھەﯾە ،ﭘێﻢ ﮔﻮت ﻛە ﻟە ﭘێﻨﺎو دواڕۆژی ﺷــﯿﻌە ﻟە ﻋێﺮاق دادوەر ﺑﻦ ﻟەﮔەڵ ﺳﻮﻧﻨە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺳﺘەﻣەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺳﻮﻧﻨە دەﻛﺮێﺖ ،رۆژێﻚ دێﺖ ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳﻮﻧﻨە و ﺋەوﻛﺎت ﺋەواﻧﯿﺶ ﺗﯚڵە ﻟە ﺷﯿﻌە دەﻛەﻧەوە وەك ﺋەوەی ﺋێﺴﺘە ﺷﯿﻌە ﻟە ﺳﻮﻧﻨەی دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە داوات ﻟێ دەﻛەم ﻛە ﻛﺎر ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻜەﯾﺖ ﺑﯚ داﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺳــﻮﻧﻨە و ﻟە ﮔﯚڕﻧﺎﻧﯽ ﻓﯿﺘﻨــە و ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە ﻧەﻛﺮێﺘە ﺋﺎﮔﺮێﻜﯽ ﺑەردەوام، ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20ﺧﻮﻟەك ﻗﺴــەی ﻛﺮد و ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺑﺎﺳﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻧەﻛﺮد ،ﻣﻦ ﻗﺴەﻛﺎﻧﯿﻢ ﺑڕی و ﮔﻮﺗﻢ ﻣﻦ ﻗﺴە ﻟەﺑﺎرەی ﻋێﺮاﻗەوە دەﻛەم ﻧەك ﺋێﺮان ،ﺋەو ﻟە ﺑــەردەم 12ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺋێﺮان ﻟە ﺑەﻏﺪا ﮔﻮﺗﯽ ،ﺗﯚ وەرە ﺑﯚ ﺋێﺮان ﻟەوێ ﻗﺴە دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺑە راﺷﻜﺎوی دەﯾڵێﻢ ﻛە داﻋﺶ ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺷــﯿﻌە
دەﺳــﺘﻮور ﻓەراﻣﯚش ﻛﺮا ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺑەرژەوەﻧﺪی ھەﻧێﻚ ﯾەك دەﮔﺮێﺘەوە
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن رۆڵﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻟە درز ﺗێﺨﺴﺘﻨﯽ رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
و ﺳﻮﻧﻨە ھﺎت ،ھەروەھﺎ ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھﺎت و ﻧﺎوﭼە ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ وێﺮان ﻛﺮد و ﻋێﺮاق ﺑە ﮔﺸﺘﯽ زﯾﺎﻧﯽ ﺑەرﻛەوت ،ﺑەم زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑە ﻧﺎوﭼە ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻛەوت ،ﺋەﮔەر واش ﻧﯿﯿە، ﭼﯚن دەﻛﺮێﺖ ژﻣﺎرەﯾەك ﭼەﻛﺪار ﻟە ﺳﻮورﯾﺎوە ﺑێﻦ و ﺑﯿﺎﺑﺎن ﺑﺒڕن و ﻣﻮوﺳــڵ داﮔﯿﺮ ﺑﻜەن و دوو ﻓﺮﻗەی ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﺒەزێﻨﻦ و ﺑە ﺑەھﺎی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 24ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﭼەك دەﺳﺘﺒەﺳەردا ﺑﮕﺮن ﻟە ﭼەﻛﯽ ﻗﻮرس و وێﺮاﻧﻜﺎر ،ﺋەوان ﭼﯚن ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن و ﻛێ رێﮕەی ﭘــێ دان ﻟەو ﻛﺎﺗەی ﺋەوان ﺑە ﺋﺎ و ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ھێﺮﺷﯿﺎن دەﻛﺮد،
ﭘﺮۆژەﻛــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ دروﺷﻤﻦ ﺑﯚﯾە ﺋــەوەی رووی دا ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺗﺮﺳــﻨﺎك ﺑﻮو ﺑﯚ ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳەﺣەدﯾﻦ و رێﺨﯚﺷــﻜﺮدن ﺑﯚ ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ھەزار و 700ﮔەﻧﺠﯽ ﺷــﯿﻌە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﺎواﻧﯽ ﺋەوان ﺋەوەﺑﻮو ﻛــە دەﺑﻮو ﻟە ﺗﻜﺮﯾﺖ ﺑﻜﻮژرێﻦ ﺑــﯚ ﻧﺎﻧــەوەی ﻓﯿﺘﻨەﯾەﻛﯽ ﻧەﺑــڕاوە ،ﺋەوەی دەﻣەوێ ﺑﯿڵێﻢ ﻛە ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ھەﯾە ﺑﯚ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺋەواﻧەی ﺑﺎﺳﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ و ﺑەھﺎﻧﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺷﯿﻌە دەﻛەن دروﺷﻤەﻛەﯾﺎن راﺳﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕەش ﺑﯚ ﺋەوە ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧە ﻟە ﺋێﺮان ھەﻣﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە دەوێ ﺋەوە دووﭘﺎت ﺑﻜەﻣەوە ﻛە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە و ﻛﻮرد و ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎن و ﺋێﺰﯾﺪی و ﺳــﺎﺋﯿﺒە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﯾﺎن ﻟە ﭘێﺸە ﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﮕەڕێﻨەوە و واز ﻟە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەرەﻛﯽ ﺑێﻨﻦ و ﺋەوﻛﺎت دەﺗﻮاﻧﻦ وﺗێﻜﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻦ. ﻧێــﻮ ﻣﺎڵﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﭘەرﺗەوازەﯾە ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋەو ﭘەرﺗەوازەﯾﯿﯿــە ﺑەھﯚی ﺳــەراﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨەﯾە ﯾﺎن ﺧەڵﻜەﻛــەی و ﺋەوان ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە؟ ﻛێﺸــەﻛەی ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﺳــﻮﻧﻨە ﺋەوەﯾە ﻛە ھﯿﭻ دەوڵەﺗێﻚ ﻧﯿﯿە ﭼﺎودێﺮﯾﯿﺎن ﺑﻜﺎت و زۆر ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﻟێــﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە، ﺟﯿﺎوازی ﺑﯚﭼﻮون ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،ﺑەم ﺑەو ھﯚﯾەی ﻛە ھﯿﭻ وﺗێﻚ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻛﯚﯾﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە ﺋەوان واﯾﺎن ﺑەﺳەر ھﺎت ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھﺎﺗە ﻋێﺮاق ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑﻮوﻧە دوو ﺑەش ،ﺑەﺷێﻜﯿﺎن واﯾﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻛە داﮔﯿﺮﻛﺎری واﻗﯿﻌە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەن و ﺋــەوان ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و داواﺷﯿﺎن ﻟە ﺳﻮﻧﻨە ﻛﺮد ﺑﺒﻨە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺑەﺷەﻛەی ﺗﺮﯾﺎن ﻧﺎڕازی ﺑﻮون و ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﺑــﺮد و ﺑەﺑــێ ﺑﻮوﻧــﯽ رووﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﺑەراﻣﺒەر ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛــﺮد ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻻوازی ﺗێ ﻛەوت ﺟــﺎ ﺑەھﯚی ﺑەﺷــﺪاری ﻧەﻛﺮدن ﯾﺎن ھەڕەﺷــە ﻟێﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻗﺎﻋﯿﺪە و ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺣﺴێﺒﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﻟە ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ ﭘڕۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ﻧﺎﭘﺎك و ﺣەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ،راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ داﮔﯿــﺮﻛﺎری ھەڵە ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم
دەﺑﻮو ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەﺑﻮواﯾە، ﺑﯚﯾــە ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺑەرﮔﺮﯾﻜــﺮدن ﺑە ﻛﯚﺗﺎ ھﺎت و ﻋێﺮاق رادەﺳــﺘﯽ ﺋێﺮان ﻛﺮا و دەﺳــﺖ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﭽــﻮوك و ﮔەورەی ﻋێﺮاق وەردەدات، ﺑﯚﯾە ھەﻣﻮوان زﯾﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد ﺑە ﻛﻮرد و ﺳــﻮﻧﻨە و ﺷــﯿﻌە ،ﺋەوان زﯾﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮد ﻟەوەی ﻋێﺮاق ﺑﺒێﺘــە دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺧﺎوەن دەﺳــﺘﻮورێﻜﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮاو و ﺧﺎوەن داھﺎﺗێﻜﯽ ﭘﺎرێﺰراو. ﻟە ﺳﺎﯾەی ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺷــﯿﻌە ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ زۆرﯾﻨەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ،ﺋﺎﺧﯚ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺑﮋارەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەﻣﯿﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﺑە ﺑــڕوای ﻣــﻦ ﻋێﺮاق ﻟــە ﻛﻮرد و ﺷــﯿﻌە ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﻧﺎﺑﻦ ﺋەﮔەر دۆﺧەﻛە وەك ﺋێﺴﺘە ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺋەو ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿەی ﻛە ھەﻣﻮوان دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ،ﻟەﺑﺎرەی ﻛﻮرد ﻛە ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﮔەورەن و ﻟە ﭼﻮار وﺗﺪا ھەن ،ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﻧﯿﯿە ﺋەﮔــەر داوای دەوڵەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن ﺋەﮔەر ﺑﯿﺎﻧەوێ ﻛە ﺋەوە ﺑەﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﭘێﻮەﺳﺘە، ﺑەم ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧــﯚم ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻚ ھەن ﻛە ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ﻛە ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا وا دەﻛﺎت ﻛە ﯾەﻛڕﯾﺰ ﻧەﺑﻦ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ھەﯾە ﻟە ﺑﯚﭼﻮون ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﻮەﻧﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏــﺪا ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚم دەرﺑﺎز ﺑﯚ ھەﻣﻮوان وەك ﻛﻮرد و ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑەرەو ﻓﯿﺪراڵﯽ و دەﺳەﺗﯽ روون ﺑﭽﯿﻦ ﻛە ھەﻣﻮوان ﭘﺸــﺘﯽ ﭘێ ﺑﺒەﺳــﺘﻦ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن و ﺑﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ﻛە ھەﻣﻮوان ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن و ﻛەﺳێﻜﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە ﺑەڕێﻮەی ﺑﺒﺎت. ﺋﺎﺧﯚ ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺧﯚی ﻟە ﻧﺎﺷﺎﯾﺴــﺘەﯾﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧــﺎوەن ﺑڕﯾﺎر و رێﺨﯚﺷﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﺟﯿﻨﺪای دەرەﻛﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨێﺘەوە؟ ﺋەﮔــەر ﺋەوەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺑەڕێﻮە دەﺑــﺮد ﺑﯿــﺮی ﻟــە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ دەوڵــەت و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿەﻛەی ﺑﻜﺮداﯾــەوە ،ﺋــەوە ﻧەدەﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە ﺋەو رۆژە و ﺋەو دەﺳﺘﻮورەی ﻛــە رەﺧﻨەﯾەﻛﯽ زۆری ﻟەﺳــەرە ﺋەﮔەر 50 %ﯾﻤــﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮداﯾــە ،دۆﺧەﻛە 100 %ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑﻮو ،ﺑەم دەﺳﺘﻮور ﻓەراﻣــﯚش ﻛﺮا ﺗەﻧﯿﺎ ﺋــەوە ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺑەرژەوەﻧﺪی ھەﻧێﻚ ﯾەك دەﮔﺮێﺘەوە. ھەرێﻢ و ﺑەﻏﺪاش ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە دەﺳﺘﻮور ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن دووﭘﺎت ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑــەم ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚﭼﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﺑێﺖ؟ ﺑە ﺑڕوای ﺧﯚم ﻛێﺸەﻛە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﺎزﭘﺎﻛﯿﯿە ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﺋێﻤــە دەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺋەوەی ﻟەﺳــەری رێﻚ دەﻛەوﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﺋەوەﺷﯽ ﻧﺎﻛﺮێ دوای ﺑﺨەﯾﻦ ،ﺑەم ﺑە ﺑڕوای ﺧﯚم دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺋەﺟﯿﻨﺪای دەرەﻛﯽ و رێﮕﺮﺗﻨﯽ ﻟە ﺑڕﯾﺎرداﻧێﻜﯽ ﺗەواو ﻋێﺮاﻗﯽ ،وﺗﯿﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﺋەو رۆژە.
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ زۆر ﻗﺴــەی ﻛﺮدووە ﻗــﺴەﻛﺮدﻧێﻜﯽ ﺑێ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﻮو
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
4 ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮوك ﻗﻪﭼﯚی ﺑﻪرﭘﺮس و ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دهﻛﺎت ﻟﻪ ھﻪوﻟێﺮ ڕێﻜﻜﻪوﺗﻨﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻧﻮێ دەﻛەﻧەوە
وﺷﻪ/ﻛﻪرﻛﻮوك – ﺑﺎز ﯾﻪﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 12ﺋﻪﻓﺴــﻪر و ﺑﻪڕێﻮهﺑــﻪری ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕــﻪ ﻣﻪدهﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎری ﻛﻪرﻛــﻮوك ﻛــﻪ ﻟﻪﺳــﻪر ﭘﺸــﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ﻟﻪ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯿﺎن دوور دهﺧﺎﺗــﻪوه و ھﺎوﻛﺎت دهﺳــﺘﯽ ﺑﻪ ھﻪڵﻤﻪﺗێﻜﯿﺶ ﻛﺮدووه ﺑﯚ دوورﺧﺴﺘﻨﻪوهی ﺋﻪﻓﺴــﻪراﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟــﻪ ڕﯾــﺰی ﺑﻪڕێﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯿــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﻪوﺗﯽ ﻛﻪرﻛﻮوك. ﺋــﻪوهش ﻟــﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــﻪ ﺋــﻪو ﺣﺰﺑﻪ ﻟﻪﮔــﻪڵ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧــﻪوهن ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﻪوهی ڕێﻜﻜﻪوﺗﻨﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن.
دوور ﺧﺴﺘﻨﻪوهی 12 ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳــﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــﻪت ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮوك ﺑﻪ ”وﺷــﻪ”ی راﮔﻪﯾﺎﻧــﺪ” ،ﻟــﻪ ﻣــﺎوهی ﯾﻪﻛێﺘﯿــﯽ ڕاﺑــﺮدوو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ﭘﯚﺳﺖ و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﻪﺗﯽ
ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری هﯚﺑﻪی ﻧﻪهﺸﺘﻨﯽ ﺗﺎواﻧﯽ رﻜﺨﺮاو ﻟﻪ آﻪرآﻮوك ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ آﻪرآﻮوك
ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪی دﻨﯿﺎﯾﯽ آﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﺷﺎرهواﻧﯿﯿﻪآﺎن
هﻪواﮕﺮی آﻪرآﻮوك
هﯚﺑﻪری آﺎرﮔی و داراﯾﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ آﻪرآﻮوك
هﯚﺑﻪری ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ آﻪرآﻮوك
ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪی آﻪﻟﻮﭘﻪﻟﻪ ﺧﯚراآﯿﯿﻪآﺎن )ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﻲ( ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪی ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی داﻧﻪوﻪ
ﺋﻪﻓﺴﻪری ﺳﺮﯾﻪی ﺑﺎرهﮔﺎی ﺑﻪڕﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ آﻪرآﻮوك
ﺑﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ دهﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووه ﺑﻪ دوورﺧﺴــﺘﻨﻪوهی ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪ ﻣﻪدهﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﻛﻪرﻛــﻮوك ،ھﻪروهھﺎ ﺋﻪﻓﺴــﻪراﻧﯽ ﺋﻪو ﺣﺰﺑــﻪش ﻟﻪ ڕﯾﺰهﻛﺎﻧــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻛﻪرﻛﻮوك و ھێــﺰه ﺗﻪﻧﺎھﯿﯿــﻪﻛﺎن دوور دهﺧﺎﺗﻪوه“. ﺑﻪﮔﻮێﺮهی داﺗﺎﯾﻪك ﻛﻪ دهﺳــﺖ ”وﺷــﻪ” ﻛﻪوﺗــﻮوه ،ﺗێﯿﺪا ﻧﺎوی ﺋــﻪو ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪ و ﺋﻪﻓﺴــﻪراﻧﻪی ھێﺰه ﺗﻪﻧﺎھﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪرﻛﻮوﻛﯽ
ﻋﻪﻣﯿﺪ ﻧﻪوزاد
ﻋﻪﻗﯿﺪ آﺎﻣﻪران ﻋﺎﺷﻮور آﺎﻧﺪﯾﺪﯾﻪﺗﯽ
ﺳﻪﻋﯿﺪ زﻧﺪه
ﺷﺎهﯿﻦ – ﺗﻮرآﻤﺎن ﻧﺰﯾﻚ ﻟﻪ ﯾﻪآﺘﯽ
ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﭘﯚﻟﯿﺲ ﻧﻮوﺳﺮاوی آﺮدووه
ﺋﻪآﺮهم ﺧﻪﯾﺮی
ﺋﯚرهﺎن – ﺗﻮرآﻤﺎن ﺷﯿﻌﻪ ﻧﺰﯾﻚ ﻟﻪ ﯾﻪآﺘﯽ
ﻋﻘﯿﺪ ﺋﻪﻣﺠﻪد ﻋﺒﺪوﻟهﺣﻤﺎن
ﺗﺤﺴﯿﻦ آﺎآﻪﯾﯽ
ﻋﻪﻗﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪو ﻗﺎدر ﻋﻪﺑﺪو
ﺋﻪﻓﺮاﺳﯿﺎب آﺎﻣﻞ ﻣﻪﻻ وهﯾﺴﯽ
ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺋﻪﺣﻤﻪد
ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺑﺮای م.ﻏﻔﻮر ﺟﮕﺮی ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی 2
راﺋﺪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻏﻪﻓﻮور ﻋﺎرف
ﻣﻘﺪم ﻋﻪﺑﺪوﻟﺒﺎﺳﺖ ﺣﻪﻣﻪ ﺳﺎﻟﺢ
ﻋﻪﻗﯿﺪ ﺷﺮزاد ﻣﺤﻪﻣﻪد
ﻧﻪوزاد ﮔﻠﯽ
ﺳﻪرۆآﯽ زاﻧﻜﯚی آﻪرآﻮوك
ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪی وهرزش و ﻻوان
ﺋﻪﻓﺴﻪر و ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ آﻪ ﻻدراون
آﻪﺳﺎﻧﯽ ﯾﻪآﺘﯽ آﻪ ﻟﻪ ﺷﻮﻨﯿﺎن داﻧﺮاون
ﺗﺒﯿﻨﯽ
هﻴﻮا
ﻟــێ ﻧﻮوﺳــﺮاوه ،ﻟﻪﮔــﻪڵ ﺋﻪو ﻛﻪﺳــﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪﺳــﻪر ﭘﺸﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟﻪو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧﻪ ﻛﺎرﯾــﺎن ﻛﺮدووه و دواﺗــﺮ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﯾﻪﻛێﺘــﯽ دوورﺧﺮاوﻧﻪﺗــﻪوه و ﻧــﺎوی ﺋﻪو ﻛﻪﺳــﺎﻧﻪش ﻛﻪ ﻟﻪ ﺷﻮێﻨﻪﻛﺎﻧﯿﺎن داﻧــﺮاون ﯾــﺎن ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪن ﺑــﯚ ﺷﻮێﻨﻪﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺳﻪر ﺑﻪ ﯾﻪﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ﯾﺎن ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟﻪو ﺣﺰﺑﻪوه.
ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دادەﭘﯚﺷێﺖ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ھﯚﺷﺪاری دەدەن ﻟــەوەی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ”ﺧەﻣﯚﻛﯽ“ ﺑە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە، دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە دەﺑێﺖ ﺑﯿﺮ ﻟە ﭼﺎرەﺳەری دەﺳﺘﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜــە وەك ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە ﺷﯿﺮازەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﺷێﻮێﻨێﺖ. ﺑﻮوﻧــﯽ ﻛێﺸــەﯾەك ﻛــە ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛەی دﯾــﺎر ﻧﯿﯿــە، ﺳەرەﺗﺎی ﺗﻮوﺷﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﺳەﻛﺎﻧﻦ ﺑــە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺧەﻣﯚﻛــﯽ و ﮔﯚﺷــەﮔﯿﺮﯾﯽ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪان ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺟﯚراوﺟﯚر و ﻗﻮرﺳــﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﺪاﯾە، ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎن ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺋەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. ﻣﯿــﺮان ﻣﺤەﻣــەد ،ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻛە ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﭘەﯾﺠﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی
ﻟە ﺗﯚڕی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﺋــەو ﭘﺮﺳــەی ورووژاﻧﺪﺑــﻮو ،ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەرەی ﺳــەﻧﺪووە و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ھﯚﻛﺎرەﻛەش ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧﺎﻟەﺑﺎر و ﺗﯚﻗێﻨەرەﯾە ﻛە ﺋێﺴﺘە زاڵە“. ﻣﺤەﻣــەد ﮔﻮﺗــﯽ” :ﺋەﻣــڕۆ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەﺗﺎن ﺷــﺖ ھەﯾە دڵﯽ ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن ﻧﺎﺧﯚش دەﻛﺎت، ﺑەم ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ دڵﺨﯚﺷﻜەر ﻧﺎﺑﯿﺴــﺘﯿﺖ ،ﺋــەوەش ھــﯚﻛﺎری ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــەرەﻛﯽ ﺧەﻣﯚﻛﯿﯿە“. ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھﯚﺷــﺪاری دا ﻟەوەی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە دەرووﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛﺮد ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ ﺗﺎ دواﺗﺮ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەدەﺳﺖ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەوە ﮔﯿﺮۆدە ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ دەﯾﺎن ﺳﺎڵﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑێﺖ. ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺘەرێﻚ ھەﯾە ﺑە ﻧﺎوی ﺳەﻧﺘەری ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە دەرووﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەو
ﻧﯿﻨﯚس – ﻣﻪﺳﯿﺤﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟﻪ ﯾﻪآﺘﯽ
د.ﺑﺎرام
ﺟﻪﺑﺎر ﻣﺤﻪﻣﻪد
ﺳــەﻧﺘەرە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋﺎﻣــﺎر ﺑو ﻧﺎﻛەﻧەوە ،ﺑــەم ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎدی ﻛﺮدووە. ﺳــﺎﻣﺎن ﺳــﻠێﻤﺎن ،ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی دەرووﻧﯽ ﻟەو ﺳەﻧﺘەرە ﺑە ”وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا زۆر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە“. ﻟەﺑــﺎرەی ھــﯚﻛﺎری ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺧەﻣﯚﻛﯽ ،ﺋەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە ﭘﺴﭙﯚڕە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ،ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟــەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﺑە ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺑﺎرودۆﺧــﯽ وﺗــەوە ھەﯾــە و دەڵێــﺖ” :ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﯚ ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﺧەﻣﯚﻛﯽ ﺋەﻣڕۆ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە“. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘﺴﭙﯚڕە ،ﻧﯿﺸﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟە ﺑێ ھێــﺰی و ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ڕەﻧــﮓ و ھەرس ﻧەﻛﺮدن و ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﺸﺘﯿﺎی ﺧﻮاردن و ﺣەزﻛﺮدن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎﯾﯽ و ﺑێ ھﯿﻮاﯾﯽ. ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ،ﺗﻮێــﮋە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ڕێﮋەی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ و ھﺎوﻛﺎت زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﺗــﺎوان ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮن ﻛە ﺑەھــﯚی ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮی ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەوە ﭘەرە دەﺳەﻧێﺖ. ﺷــﻮاﻧە ﻋﻮﺳــﻤﺎن ،ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺑە ”وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت، ”ھەﻧﺪێ ﻛەس دێﻨە ﻻﻣﺎن و دەڵێﻦ ﺑﯿﺮی ﺧﯚﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟە ﻣێﺸﻜﻤﺎن دەرﻧﺎﭼێــﺖ ،ﺋــەوە زەﻧﮕێﻜــﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە و ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺧەﻣﯚﻛﯽ و ﺑێﺰاری ﻟە ژﯾﺎﻧﺪروﺳﺘﯽ دەﻛﺎت“.
ﻋﻪﻗﯿﺪ ﻗﺎﺳﻢ – ﻋﻪﻗﯿﺪ ﺑﺎﺳﻞ آﺎﻧﺪﯾﺪن ﺑﯚ ﺷﻮﻨﻪآﻪی
د.ﻋﻪﺑﺎس ﺗﻪﻗﯽ
ﻋﻪﺑﺪو
ﻧﺎﺳﺢ ﺟﻪﺑﺎر ﺑﺮای ﻣﻪﻻ ﻓﺎﺧﯿﺮ رهﺣﯿﻤﺎوا
ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻧﻪوت ﻗﻪﭼﯚ دهﻛﺮێﻦ ﺑﻪﭘێﯽ ﺳــﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ ”وﺷﻪ”، ”ﻟﻪ ﺑﻪڕێﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﻪوﺗﯽ ﻛﻪرﻛﻮوك ﻛــﻪ ﺋﻪرﻛﯿﺎن ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛێڵﮕــﻪ و ﺑﯿــﺮه ﻧﻪوﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛﻪرﻛﻮوﻛﻪ ،ﻟﻪﻻﯾﻪن ﯾﻪﻛێﺘﯿﯿﻪوه دهﺳــﺖ ﺑﻪ ھﻪڵﻤﻪﺗێﻚ ﻛﺮاوه ﺑﯚ دوورﺧﺴــﺘﻨﻪوهی ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﺳــﻪر ﺑــﻪ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ ڕﯾــﺰی ﺋــﻪو
ﺑﻪڕێﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯿﯿﻪ“. ﺳــﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــﻪت ﻟــﻪ ﻛﻪرﻛﻮوﻛﻪوه ﺑﯚ ”وﺷــﻪ” ﮔﻮﺗﯽ، ”ﻟﻪﺳﻪر ڕاﺳــﭙﺎردهی ﻣﻪڵﺒﻪﻧﺪی دووی ﯾﻪﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ ﻛﻪرﻛــﻮوك، ﺑﻪڕێﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻧﻪوﺗﯽ ﻛﻪرﻛﻮوك دهﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووه ﺑﻪ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪ ﻧﺎو ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻧﻪوﺗﯽ ﻛﻪرﻛﻮوك“. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺟــﻪﻻل ﻧﺎدر ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧﻪوﺗﯽ
ﯾﻪﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪﮔــﻪڵ ﺑﻪھﻪﻣﺎھﻪﻧﮕــﯽ ﺑﻪڕێﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯿــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﻪوﺗﯽ ﻛﻪرﻛﻮوك دهﺳــﺘﯿﺎن ﺑﻪ ھﻪڵﻤﻪﺗﻪﻛﻪ ﻛﺮدووه”. ﺋﺎﻣﺎژهی دا” ،ھﻪر ﺋﻪﻓﺴــﻪرێﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ڕﯾﺰهﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﻧﻪوت دوو ﺑﮋاردهی ﻟﻪﺑﻪردهﻣﺪاﯾﻪ ،ﯾﺎن ﺑﺒێ ﺑﻪ ﯾﻪﻛێﺘــﯽ و واز ﻟﻪ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑێﻨێﺖ ،ﯾﺎن ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دوور دهﮔﻮازرێﺘﻪوه”.
ھﻪڵﻮێﺴﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﭼﯿﯿﻪ؟ ﺋــﻪو ھﻪوﻧــﻪی ﯾﻪﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ ﻛﻪرﻛﻮوك ﻟﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﻪ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾﻪﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎراﻛﺮدﻧــﻪوهی ﺗﺎوﺗﻮێــﯽ ڕێﻜﻜﻪوﺗﻨــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ھﺎوﺑﻪش دهﻛﻪن ﺑﯚ ﺳــﻪرداﻧﯽ ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎن ﺑــﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﭼﺎرهﺳــﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــﻪﻛﺎن و ﻟﻪﺳــﻪر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎش ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﺑﻪردهواﻣﯿﺎن ھﻪﯾﻪ. ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــﻪرﻛﺮدهﯾﻪﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ
”وﺷــﻪ” ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮوك ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دهدا ،ﯾﻪﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘﺎرﺗﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟــﻪ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی و ﺳــﻪرﺑﺎزی ﻛﻪرﻛﻮوك دوور دهﺧﺎﺗﻪوه و ﻛﻪﺳﺎﻧﯽ ﺧﯚی دادهﻧــێ ﯾــﺎن ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ ﺷﯿﻌﻪ“. ﭘێﻮهﻧــﺪی ”وﺷــﻪ” ﻛــﺮد ﺑــﻪ ﺳــﻪﻻح دهﻟــﯚ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧــﯽ ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯿﯽ ﻛﻪرﻛﻮوك- ﮔﻪرﻣﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﻛﻪﻣــﺎل ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﻘــﯽ ﺳــێﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﻪم ﺑــﻪ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺟﯿﺎ ﺟﯿــﺎ ﺋﺎﻣﺎده ﻧﻪﺑــﻮون ﻟێــﺪوان ﺑــﺪهن، ھﺎوﻛﺎت ﻋﻪﻣﯿﺪ ﺳــﻪرﺣﻪد ﻗﺎدر ﺑﻪڕێﻮهﺑﻪری ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺷﺎرۆﻛﻪ و ﺷــﺎرهدێﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪرﻛــﻮوك ،ﺑﻪ ”وﺷــﻪ”ی ﮔﻮت” ،ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﺑﻪﻏﺪاوه ﻟێــﺪوان ﻟﻪ ﺋێﻤــﻪ ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛﺮاوه و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﺎﻧﻪ ﻗﺴﻪ ﺑﻜﻪﯾﻦ“.
ﻟە دووﺑﺰ دەﻧﮕﯽ داﻋﺶ دێ وﺷە /راﻣﯿﺎر ﺟەواد زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە دەﻣەوﺋێﻮاراﻧــﺪا ﭘەﺧﺸﯽ رادﯾﯚﯾەﻛﯽ ﻧﺎﻣﯚ ﺧﯚی دەﺧﺰێﻨێﺘە ﺳــەر ﺷەﭘﯚﻟەﻛﺎﻧﯽ رادﯾﯚی دووﺑــﺰ و دەوروﺑەری، رادﯾﯚﯾەﻛــە دەﻧﮕﯽ داﻋﺸــە، ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدووە و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺗەﺷﻮﯾﺸــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺑەھﯚی دواﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە، ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘەﺧﺸــﯽ رادﯾﯚﯾەﻛەی داﻋﺶ راﺑﮕﺮن. ﺳــەردار ﻋەﻟﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺷــﺎرۆﻛەی دووﺑﺰە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،ﭘەﺧﺸــﯽ رادﯾﯚﯾەﻛە ﺳەرەﺗﺎ ﺑە ﺧﺸەﺧﺸێﻚ دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و دواﺗﺮ وﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ و ھەواڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﺗەﻗﺎﻧﺪﻧەوە و ﺟﯿﮫﺎد دژی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق دەﺑﯿﺴــﺘﯿﻦ ،ﻟە ﻣــﺎوەی ھەر ﭼەﻧﺪ ﺧﻮﻟەﻛێﻜﯿﺸــﺪا ﺋﺎﯾەﺗﯽ ﻗﻮرﺋﺎن ﭘەﺧﺶ دەﻛەن“. ﺷــﺎرۆﻛەی دووﺑــﺰ ﺑەدوورﯾﯽ 35ﻛــﻢ دەﻛەوێﺘــە ﺑﺎﻛــﻮری رۆژﺋﺎوای ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك، دوای ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻟە ﺳــەروەﺧﺘﯽ ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺸــﺪا ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﭘﺎرێﺰرێﺖ. ﺋﺎﻻن ﺋەﺳــﻜەﻧﺪەر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ و ﻣﺎﺳــﺘەر ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێﺖ، ”ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی دەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ﻟە دووﺑﺰ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻛﺎﻧە و ﻣەرﻋەواﻟﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺳەرﮔەڕان
ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ﻛﺎﺗﯽ ﭘەﺧﺸەﻛەﯾﺎن دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە ﻛــەی و ﭼــﯚن ﺑو دەﺑێﺘەوە“. ”ﺑﺘﯽ“ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧﺎو ﮔەﻧﺠﺎن ﺑەرﺑوە و ﭘەﺧﺸــەﻛە ﻟە ڕێﮕەی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ و ﻣﻮﺑﺎﯾﻠێﻜەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺋەو ﺷﺎرەزاﯾەی ﺑﻮاری ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ﭘێﯽ واﯾە، ”دەﺑێﺖ ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘەﯾﺠەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻗەدەﻏە ﺑﻜﺮێﺖ“. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺋەو ﭘەﺧﺸــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە رێﮕــەی رادﯾــﯚی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ﻛە ﺑــە voi+_voi youﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﺋــﺎﮔﺎداری ﺑﯚ ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺋەﮔەر ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵﯽ دەﺗﻮاﻧﻦ ﭘەﯾﺎﻣەﻛەﯾﺎن ھﺎوﺷێﻮەی ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك و ﺗﻮﯾﺘــەر ﺑﺒﯿﻨــﻦ، ﺋــەوەش ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜە و دەﺑێﺖ ﺑﻮەﺳﺘێﻨﺮێﺖ“. وەك ﺋــەو ﺷــﺎرەزاﯾەی ﺑــﻮاری ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت،
ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯿەﻛەی داﻋﺶ ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﯽ ﺷــەﭘﯚﻟەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﺧﺶ ھەر ﮔەﻧﺠێﻚ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەم ﭘەﺧﺸــە ھﺎوڕێﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺋــﺎﮔﺎدار دەﺑﻨــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە راﺳــﺘەوﺧﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘەﯾﺎﻣەﻛە دەﺑێﺘە ﻛﺎرداﻧەوەت ﻟەﺳــەر رادﯾﯚ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛە ھﺎوﺷێﻮەی Tag ی ﻓەﯾﺴﺒﻮوك. ﺋێﺴﺘە دەزﮔەی ﺗەﺷﻮﯾﺸﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘﺮدێ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ھەوڵﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﭘەﺧﺸﯽ رادﯾﯚﯾەﻛەی داﻋﺶ دەدات ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون. ﺳﺎﻣﯽ ﺟەﻻل ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺗەﺷﻮﯾﺸﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﻤﺎﻧە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەرەﻧﮕﺎری ﺋەم ﭘەﺧﺸە ﺑﯿﺒﯿﻨەوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ڕاداری ﺗەﺷــﻮﯾﺶ ﻟــە ﻧﺰﯾﻚ ﺷــﻮێﻨەﻛە داﺑﻨﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەم ﭘەﺧﺸــە ﻟە ﺗﻜﺮﯾﺘﯿﺶ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸﺘﺮ داﻋﺶ ﺋﺎﻣێﺮی ﺗەﺷﻮﯾﺸﯽ
ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﺗەﻗﺎﻧﺪووەﺗەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘەﺧﺸەﻛە راﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﻤﺎن ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﻧﯿﻦ ،ﭘەﺧﺸەﻛەش ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜەوە ﺷەﭘﯚﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎراﺳﺘە دەﻛﺎت و ﺗەﻧﯿﺎ وێﺴﺘﮕەﯾەك ﻧﯿﯿە“. ﺋﺎزاد ﺟەﺑﺎری ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ”وﺷە“ دەڵــێ” ،دوای ﺋﺎﮔەدارﺑﻮون ﻟە ﭘەﺧﺸــﯽ رادﯾﯚی داﻋﺶ ﻟەو ﺳــﻨﻮورەدا ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤــﺎن ﺑە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە دووﺑﺰ ﻛــﺮدووە ﺗﺎ ﻟە رێﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘەﺧﺸەﻛە ﺑﺪۆزرێﺘەوە“. ﺟەﺑﺎری ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺋﺎﻣێﺮی ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﯾﺎن ھەﯾــە و دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟە رێﮕەی ﺗﺎوەرێﻜﯽ ﺗەﺷﻮﯾﺸەوە ﭘەﺧﺸﯽ رادﯾﯚﯾەﻛە راﺑﮕﯿﺮێﺖ.
دﯾﻤﺎﻧﻪ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺳﻜـــــﺮﺗێﺮی د .ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو و د .ﺳــەﻋﯿﺪ و م .ﻋەﺑﺪو ﺣەﺳــەﻧﺰادەﯾﺶ ،ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻗەت داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯽ وەك ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ رەتﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ھەردوو ﻻﻣﺎﻧە ،ﺑەم وەك ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﺋەو داﻧﻮﺳﺘﺎﻧە ،ﺋێﻤە ﺷێﻮازێﻜﻤﺎن ھەڵﺒﮋاردووە ﻛە ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻤﺎن ﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەﯾەوە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ھﺎوﻛﺎت ﻟە ھﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووەوە ﺋەواﻧﯿﺶ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە...
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳەرﺟەم ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻟە داﻧﻮﺳﺘﺎن ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ
وﺷە /ﻛﯚﯾە -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻣەوﻟﻮودی ،ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﭘﻼﻧە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﺗﺎزەی ﺣﺪك ﺑــﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەﻛﺎن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ داﻧﻮﺳــﺘﺎن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺋێــﺮان دەﺧﺎﺗــە روو. ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﻟەﺑــﺎرەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ: ”ﻧﯿــﺎزی ﺋەوەم ھەﯾــە داوا ﺑﻜەم ﺳــەرﻟەﻧﻮێ داﺑﻨﯿﺸــﯿﻨەوە و ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛــﯽ ﭘﺮﺳــﯽ داﺑڕاﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن داﻧﻮﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋﯿﻤە ﺋەوەﻣﺎن ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە ﻛە ھــەر ﺑﺎس ﻟەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﺧﺎڵﯽ ھﺎوﺑەﺷــﻤﺎن زۆرە، ﺋﯿﺘــﺮ ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗــﻮوە ﺑڵێﯿﻦ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻛﺎﻣﺎﻧەﯾــە و ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎﻧە ﺑﮕەﯾﻨە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ“. ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﻟە ﭼﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووەوە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی رۆژھەت ﺑە ﭼــﺎوی رەﺧﻨەوە ﺳــەﯾﺮی ﮔﻮﺗﺎری ﺣﺪك دەﻛەن ﻛــە ﯾــەك ﻟــەوان ﺷــێﻮازی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﻜﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ﺑﻮوە، ﻟە دوای ﺋەوەی دوو ﺳــﻜﺮﺗێﺮی دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﻟە ﭘێﻨﺎو داﻧﻮﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ رژێﻤــﯽ ﺋێــﺮان ﺗﯿﺮۆر
رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﺳەﯾﺮ ﻛﺮدووە و ﻻﺷــﯽ واﯾە ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﻛە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،ھــەر ﺑە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑێﺖ، ﺷێﻮازەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺧەﺑﺎت زەﻣﯿﻨە ﺧﯚﺷــﻜەرن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑــﻮار ﺑﯚ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ﺧﯚش ﺑﺒێﺖ .ﺋەوەی ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛەی ﺧﻮڵﻘﺎﻧــﺪووە، ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧە ،ﻟە دوای ﺗﯿﺮۆری د .ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮ و د .ﺳەﻋﯿﺪ ﺷــەرەﻓﻜەﻧﺪی ،ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑە ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﻮوە ﻛە ھەرﮔﯿﺰ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ رەت ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑــەم دەڵــێ ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺋــەو رژێﻤە رەﻓﺘﺎر و ﺟەوھەر و ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﺮۆﯾﯽ و ﻧﺎﺋەﺧﻼﻗﯿﯿە ،زەﻣﯿﻨە ﺑﯚ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن دەڕەﺧﺴێﻨێﺖ ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻟەﻧﺎوﺑــﺮدن و ﺗﯿﺮۆری ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﻤﺎﻧە ،ﺋــەوا دەﺑێ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧەﻛە ﺑﮕﯚڕﯾﻦ، واﺗﺎ ﺑڕوای ﺑە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ھەﯾە، ﺑەم دەﺑێ ﺑــە ﺋﺎﮔﺎداری ﻻﯾەﻧﯽ ﺳــێﯿەم ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﮔێڕێﺖ .ﻟەو دواﯾﯿﺎﻧەﯾﺸﺪا ﺣﺪك ھەر ﭘێﺪاﮔﺮی ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن و ﺋەوەی ﻛــە ﺋێﻤــە ﻟــە ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ،دﯾﺪارێﻚ ﺑﻮوە و درێﮋەی ﻧەﻛێﺸﺎوە ،ﺑەم ﻻﻣﺎن واﯾە ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎر ﺑێﺖ زەوﯾﻨەی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن
ﻧﯿﺎزی ﺋەوەم ھەﯾە داوا ﺑﻜەم ﺳەرﻟەﻧﻮێ داﺑﻨﯿﺸﯿﻨەوە و ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ ﭘﺮﺳﯽ داﺑڕاﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن داﻧﻮﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﻛﺮان ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻣەرﺟﺘﺎن داﻧﺎ ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ رژێﻢ ،ﺋــەوە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳــەردا ھﺎﺗــﻮوە؟ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی رووﻧﯽ ﺋێﻮە ﺑﯚ ﺷــێﻮازی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﻜﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ﺑە چ ﺷێﻮەﯾەﻛە؟ ﺋەﮔەر ﺳەﯾﺮی ﻣێﮋووی ﺣﺰﺑﯽدﯾﻤﻮﻛــﺮات ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺑﯚ ﺳەردەﻣﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧﻮدی ﭘێﺸــەوا ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎ دوای ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەی ﻛﻮرد وەك
ھەﺑێــﺖ ،دەﺑــێ ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﻤﺎن وردﺗــﺮ ﺑێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ﺑەﺷﺪاری ﺗﯿﺎدا ﺑﻜەن، ھﺎوﻛﺎت ﺋەو زەوﯾﻨەﯾەﺷــﯽ ﺗﯿﺎدا ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧەﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ وای ھەﺑﯿﺖ ﺑڵێﯿﻦ ﻻﻧﯿﻜەم ھەﻧﮕﺎوێــﻚ ﻟەو ﺧەﺑﺎت و ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧەی ھەﻣﺎﻧە ﺑﻤﺎﻧﺒﺎﺗە ﭘێﺸەوە ،واﺗﺎ ﺧەڵﻚ ﻛە ﮔﻠەﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﺋێﻤە ھەﯾە ،ﺋــەو ﮔﻠەﯾﯿﯿە ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛە ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﻜﺮدﻧەﻛەﯾە، ﺣــەق واﯾــە ﺋێﻤەﯾﺶ ﻣــﺎدام
دۆﺳــﺘﺎﻧﻤﺎن ﮔﻠەﯾﯽ ﺋەوەﻣﺎن ﻟێ دەﻛەن ﻟە ﺑەرﭼﺎوی ﺑﮕﺮﯾﻦ و ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟــﯚران ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋﯿﺘﺮ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان زەﻓەرﻣﺎن ﭘێ ﻧەﺑﺎت و ﺑەﺷﺪاری ھەﻣەﻻﯾەﻧەی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺗﯿﺎﯾــﺪا رەﭼــﺎو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟەﺑەر ﺋــەوەی ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﮕەﻧــە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ﺑــﺎش ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن .واﺗﺎ دوور ﻧﯿﯿە ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەك ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺋەو رەﺧﻨﺎﻧەﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەم ﺑﺒێﺘەوە و دەﺳﺘﺒەرداری وﺗﻮوێﮋ و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧەﺑﯿﻦ ﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗە. ﺋﺎﻣﺎژەت ﺑەوە دا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﻜﺮدن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳەرﺟەم ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ رۆژھــەت ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن، ﺑــەم ﭘەرﺗەوازەﯾﯿﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەدا ھەﯾە ،ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟە راﮔەﯾەﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﭘێﺪاﮔــﺮی ﻟەﺳــەر ھــﺎوﻛﺎری ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺑەﯾەﻛەوە دەﻛەن، ﺑــەم ﻧەﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ﺋەوەی ﻻﯾەﻧﯽ ﻛــەم ژوورێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻟەﻧێﻮاﻧﺘﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ؟ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﺣﻮﻛﻢدەﻛﺎت ﻛــە ﺑﺎوەڕی ﺑــە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ﻧﯿﯿە و ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ دەﻣﺎرﮔــﺮژ و دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚرە ،ﻟەوﻻﺷــەوە ﺑﺰووﺗﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھەﯾــە ﻛە ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺣﺰﺑێﻜﺪا ﻧﯿﯿە ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺣﺰب ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﺑەرەوﭘێﺶ دەﺑەن، ﺧﯚی ﺋــەوە ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿە ﺑﯚ ﺑﺰاﭬﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻛﺎرەﻛــەی ھەﻧﺪێﻚ ﻗﻮرس ﻛــﺮدووە ،ﻟەﺑەر ﺋــەوەی ﻣەرج ﻧﯿﯿە ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺮﺳە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی و ﺟﻤﻮﺟﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و دۆﺧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە وەك ﯾــەك ﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەوە وا دەﻛﺎت ﭼﺎرەﺳــەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﺷێﻮەی ﺟﯿﺎوازﯾــﺎن ﺗێڕواﻧﯿﻨــەﻛﺎن ھەﺑێﺖ ﻛە ﺋەﻣەﯾــﺶ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﺗەوازەﺑﻮوﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ رۆژھەﺗە ،ﺑەم ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﻛــە ﻟەﻧــﺎو ھەﻣﻮوﻣﺎﻧــﺪا ﺑــەدی دەﻛﺮێﺖ، ﺋەوەﯾــە ﻛــە ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺑەو ﺑڕواﯾە ﮔەﯾﺸﺘﻮوﯾﻦ ﻛە ھﯿﭽﻤﺎن ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛﺎرە
ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﻤﺎﻧە و ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ،دەﺑێ ﺑەﯾەﻛــەوە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ، ﻟەو ﭘێﻨﺎوەﺷﺪا دەﺑێ ﯾەﻛﺘﺮ درك ﺑﻜەﯾﻦ و ﻗﺒﻮوڵﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﺑەﺷﺪاری ﺗﺎزەی ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺑەرەو ﺋەو وﯾﺴــﺘە ﺑﭽﯿــﻦ .ﻟەوﺑﺎرەوە ﻟــە دﯾﺎﻟﯚگ و
ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻛە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ،ھەر ﺑە داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ ﺳەرداﻧﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮداﯾﻦ ﻟەﮔەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەت ،ھەﻣﻮوﻣﺎن درك ﺑەو ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿە دەﻛەﯾﻦ، وەك دەزاﻧﯿــﻦ ﯾــەك ﻟە ﻛێﺸــە ﮔەورەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﺋەو ﻟەﺗﺒﻮون و داﺑڕاﻧەﯾە ،دوو رەوﺗﯽ ﻓﻜﺮی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرﯾﮕــەری زﯾﺎﺗﺮﯾــﺎن ھەﺑﻮوە، ﯾەﻛەﻣﯿﺎن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧە و ﺋەوی ﺗﺮﯾﺶ ﻛﯚﻣەڵــەﻛﺎن .ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎن ﺑەداﺧەوە ﺑﻮون ﺑە ﺳــێ ﺣﺰب و ﻛﯚﻣەڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەﻧﺎوی ﺟﯚراوﺟﯚر وەك ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ھەن و زۆر ﭼﺎﻻك ﻧﯿﻦ ،ﻟــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛە ﺑەداﺧــەوە ﺑﻮوﯾﻦ ﺑە دوو ﺑەش و ﺧەڵﻜﯽ واﯾﺶ ھەﯾە ﻟەﺑەر ﺋەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑﻮوە ﺑە دوو ﺑەﺷەوە، ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن ھەڵﺒﮋاردووە ،ﺋەوە ھەم دۆﺧەﻛــەی ﺋﺎڵﯚز ﻛﺮدووە و ھەﻣﯿﺶ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺗەوەھﻮﻣﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ ﻣﺎﻓﯿﺪا ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑــە ھــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ دەزاﻧــﻦ ﺑﻮوە ﺑە ﻛﯚﺳــﭙﯽ ﺳــەر رێﮕە ،ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺧﯚﺷﯿﯿەوە ﺋەو ﻗەدەﻏە و ﻗﯚرﻏەی ﻧﯿﯿــە و ﭘێﻤﺎن واﯾــە ھەﻣﻮوﻣﺎن ھەﯾﻦ و ﻟەﻧــﺎو ﻣەﯾﺪاﻧەﻛەداﯾﻦ و دەﺑێ ھەﺳــﺖ ﺑە زﯾﺎﻧەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ و ھﺎوﻛﺎری ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﯿﻦ و ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش ﻛﯚ ﺑﺒﯿﻨەوە. ﻟــە دوای ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛــەی ﺷــەوی ﯾەڵﺪای ﺑەردەم ﻗەی دﯾﻤﻮﻛﺮات ،ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻟــە ﭘﺘەوﻛﺮدﻧــﯽ
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺮدەوە و ھەﻧﺪێﻚ ھەوڵﯿﺶ ﻟەو ﺑﻮارەوە ﺑەدی ﻛﺮا، ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋــەو ھەوﻧــە ﺑەﭼﯽ ﮔەﯾﺸﺖ؟ دوای رووداوەﻛــە ،دەزﮔــەﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻣــﻮو ﻻﻣﺎن ﻟە دەوری ﯾەﻛﺘﺮ ﻛــﯚ ﺑﻮوﯾﻨەوە و ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧﺎڵــﯽ ھﺎوﺑەش ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ،ﺑەم ﺑە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻧەﻛﺮا ،ﺋــەوان ﻟەﺳــەر ﺟﯚری ھــﺎوﻛﺎری و ﭘێﺪاﻧــﯽ زاﻧﯿــﺎری ﺑەﯾەﻛﺘﺮ ،ﮔەﯾﺸﺘﻨە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺳەرﺟەم ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎﯾەی ﻟە ﺑەردەﺳــﺘﯿﺎﻧﺪاﯾە ،ﺑەﯾەﻛەوە ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﺮن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﻟە رووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎن و ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺋەوەﻧــﺪە رژد دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺎت .ﺋەوەﻧﺪەی ﻟە ﺑﻮاری ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەوە ﻟەﮔەڵ ﯾەك ﺗەﺑﺎﯾــﻦ و ﺑەرﻧﺎﻣەﻣــﺎن ھەﯾــە ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ،ﺋەﮔــەر ﻟە ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــەوە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﯿﻦ، ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﮔەﯾﻨە ﭘﻼﺗﻔﯚرﻣێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن و رەﻧﮕە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺋــەوە ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻟێ ﺑﻜەوێﺘەوە. ﻟەﺑــﺎرەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﺣــﺪك و ﺣــﺪﻛﺎ ،ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە رادەﯾــەك ﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮ و ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﺑﺎس ﻟــە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوە ﻛــﺮاوە ،ﺑــەم دواﯾﯽ ﮔەڕاوﻧەﺗەوە ﺳــەر ﺧﺎڵﯽ دەﺳــﺘﭙێﻚ ،ﻟــە ﺳــەروﺑەﻧﺪی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﺋێــﺮان ﺑەﺟﯚرێــﻚ دەردەﻛەوت ﻛــە ﺧەرﯾﻜــە ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ و ﺋﯿﺪارەداﻧــەوە دەﭼێﺘە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﮔﻮﺗﺎری ،ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺋێﻮە ﺑﻮون ﺑە ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣــﺪك ،چ ﭘﻼﻧێﻜــﺖ ﭘێﯿــە ﺑﯚ رەوﯾﻨــەوەی ﺋــەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎﻧە و وەﺳەرﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨەوە و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی دوو دﯾﻤﻮﻛﺮات؟ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺳﻜـــــﺮﺗێﺮید .ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮو و د .ﺳــەﻋﯿﺪ و م. ﻋەﺑﺪو ﺣەﺳەﻧﺰادەﯾﺶ ،ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻗەت داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯽ وەك ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ رەت ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﯽ ھەردوو ﻻﻣﺎﻧە ،ﺑەم وەك ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﺋەو داﻧﻮﺳﺘﺎﻧە ،ﺋێﻤە ﺷــێﻮازێﻜﻤﺎن ھەڵﺒﮋاردووە ﻛــە ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻤﺎن ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەﯾەوە دروﺳﺖ ﻛــﺮدووە ،ھﺎوﻛﺎت ﻟــە ھﺎوﯾﻨﯽ
ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووەوە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺧەﺑﺎت و ﺗێﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﺰب ﺑﻮوە، ﻻﻧﯿﻜەم ﻟەدوای ھﺎﺗﻨە ﺳەرﻛﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺋێﻤەﯾــﺶ داﺑﻨﯿﺸــﯿﻦ ”ﻧەك ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾــﺎ“ ﻟە ﻧﺰﯾﻜــەوە ﻟەﮔەڵﯿﺎن داﺑﻨﯿﺸﯿﻦ ،ﻟەﮔەڵﯿﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺋــەو ﺧەﺑﺎﺗە ﻟەﮔەڵ رێﺰ ﺑــﯚ ﺗﻮاﻧﺎ و ھێــﺰ و ﺧەﺑﺎت و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧەﻛە ،ﺋێﻤەﯾﺶ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﺳەری ھەﯾە ،ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻧەك ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﺧەﺑﺎﺗەﻛەﻣﺎن ﭘێ ﺧﺮاﭘــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟەو ﺧەﺑﺎﺗەدا ﺳــﻮودی زۆر وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ و ﺗێﭽــﻮوی ﻛەﻣﻤﺎن ھەﺑێــﺖ .ﺋەوە ﺑە ﻣﺎﻧﺎی ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ و ﺟﯚری ﺧەﺑﺎﺗﻜﺮدﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەو واﺗﺎﯾەﯾــە ﺑﯿــﺮ ﻟــەوە ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻛە ﭼﯚن ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﭽﻨە ﭘێﺸەوە. ﺋەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧــە ﺑوﻛﺮاوەﯾەﻛﯿﺎن ﺧﺴــﺘە دەرەوە ﻛــە ﺟــﯚری ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ”ﺣﺪﻛﺎ“ ،ﺑەڕێــﺰ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛە ﻛــە ﺋــەوان ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾــﺎن ﺑــﯚ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﻤە ھەﯾە .ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ﺋێﻤــە و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﻤە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗە ،ﺑەم ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﺪا واﺗﺎی
دوو ﻛەﺳــﺪا ﺟﯿــﺎوازی ھەﺑێﺖ و ﺋەوەﯾــﺶ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺋەﮔەر دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑﯿەوێ ﯾەك ﺑﮕﺮێﺘەوە، ﺋەواﻧە ﻧﺎﺑێ ﺑﺒﻦ ﺑە ﺑەرﺑەﺳــﺖ، ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە ﻟــەوە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮ ﺑﻮو ﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑــە ﻻڕێﺪا ﺑﺮا، ﺑﯚﯾــە ھﺎوڕێﯿﺎﻧﻤﺎن ﺑە وردﺑﯿﻨﯽ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﺣﺪك ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣە دەﮔەن ﻛە ﺋەو راﮔەﯾەﻧﺪراوەﯾــﺎن دەرﻧەﻛﺮدﺑﺎﯾە ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑــﻮو .ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەوە ﻧﺎﺑێﺘە ﻛﯚﺳﭗ ،ﺑەم ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﻻﻣﺎن واﯾە ﺧﺎڵە ھﺎوﺑەﺷــەﻛﺎن ﻟــە ﻧێــﻮان دوو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎﻧﺪا ﺋەوەﻧــﺪە زۆرن ﻛــە ﺗﺎﻛﺘﯿﻜێﻚ ﻟەﺑــﺎرەی ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﺧەﺑﺎﺗﺪا ﻧﺎﺑێ ﺑﺒێﺘە ﻛﯚﺳﭙﯽ ﺳەر رێﮕەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن. ﺋێﺴــﺘە ﻛە وەك ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣــﺪك دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮوی ،ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺖ ھەﯾە ﺑﯚ دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ رژدﺗﺮی داﻧﻮﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە؟ ﺋەوەی ﻛە ﺳﺎڵێﻜە ﺋێﻤە ﻟەﺑﺎرەیﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە داﻧﯿﺸﺘﻨﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﺪﻛﺎ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑە ﺧﺮاﭘﯽ دەزاﻧﻢ، ﺋەوە ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻤﺎن راﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوە و دوای ﺋەوەی ﻛە راﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوە، ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﻣﺎن ﭘێ ﻛﺮدوون ﺑﺎ ﺋەو داﻧﯿﺸــﺘﻨﺎﻧە درێﮋە ﭘــێ ﺑﺪەﯾﻦ، ﺑەم ﺑــﺎ ﺑەرﭼﺎوﯾﺸــﻤﺎن روون ﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﭼﯽ ﻗﺴە دەﻛەﯾﻦ و ﺑﯚﭼﯽ ﻗﺴــە دەﻛەﯾــﻦ ،ھەر داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻦ ﻧەﻛەﯾﻦ،
ﻟە دوای ﺗﯿﺮۆری د .ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮ و د .ﺳەﻋﯿﺪ ﺷــەرەﻓﻜەﻧﺪی، ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﺑﻮوە ﻛە ھەرﮔﯿﺰ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽرەتﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ﻟە ﯾــەك دوورﻛەوﺗﻨــەوە ﻧﯿﯿە، ھﯿﻮادارم ﺋەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧە ﺋەوە وەك ﻛﯚﺳﭙێﻜﯽ رژد ﻧەﺑﯿﻨﻦ ﭼﻮن وەك ﺋﺎﻣــﺎژەم دا ﻟە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﺪا ﺋێﻤە وﺗﻮوێﮋﻣــﺎن رەت ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە رەﺗﯽ ﻧﺎﻛەﻧەوە ،ھــﺎوﻛﺎت ﺋێﻤە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەﻣﺎن رەت ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻟە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا رەﺗﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻛەواﺗە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﻤﺎن ﯾەك ﺷــﺘﻦ، ﺑەم ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻛﺎرﻛــﺮدن ،رەﻧﮕــە ﻟــە ﻧێﻮان
ﺑەڵﻜﻮ داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣێــﻚ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑﺨەﯾﻦ، ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻣﻦ ﻧﯿﺎزی ﺋەوەم ھەﯾە داوا ﺑﻜەم ﺳەرﻟەﻧﻮێ داﺑﻨﯿﺸﯿﻨەوە و ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ ﭘﺮﺳــﯽ داﺑڕاﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن داﻧﻮﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋێﻤە ﺋەوەﻣﺎن ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە ﻛــە ھەر ﺑﺎس ﻟەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﺧﺎڵﯽ ھﺎوﺑەﺷﻤﺎن زۆرە، ﺋﯿﺘــﺮ ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗــﻮوە ﺑڵێﯿﻦ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻛﺎﻣﺎﻧەﯾــە و ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎﻧە ﺑﮕەﯾﻨە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ.
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻣەوﻟﻮودی :ﺣﺪك ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ رەت ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
5
دﻳﻤﺎﻧﻪ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻛەرﺗــﯽ دەرﻣــﺎن و ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ دەرﻣــﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪی ڕاﺳــﺘەوﺧﯚی ﺑە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ھەﯾــە و ﻟــەو ﺑﻮارەﺷــﺪا ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ دەرﻣــﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە .د. ﮔــﯚران ڕۆژﺑەﯾﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ ﺟــﯚری دەرﻣــﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﺎس ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەﯾﺎن و ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺸەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت ،ﻟە 2013ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﺗﯚن دەرﻣﺎﻧﯽ ﺧﺮاپ ﮔﯿﺮاوە و ﺋەو ﻛەﯾﺴﺎﻧەی دەرﻣﺎن ﻛە ﻟە ﺑەردەم ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪان و ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎﻧﺪێﻜــﯽ دەرﻣﺎﻧــﯽ ﺳــﺎﺧﺘە و ﭼەﻧــﺪان ﺑﺎﺑەت و ﭘﺮﺳــﯽ ﺗﺮی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەو ﺑﻮارە دەﺧﺎﺗە ڕوو. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﺴــەی زۆر ﻟەﺑﺎرەی ﻛەرﺗــﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن دەﻛﺮێ ،ﭼﯿﺘﺎن ﻛﺮدووە و دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدەن ﻛە دەرﻣﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێ ﻛێﺸــە و ﺑێ زﯾﺎﻧە؟ ﺑــەر ﻟە 2012ھــەر دەرﻣﺎﻧێﻚ ﻛە دەھﺎت ،ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨێﻚ دەھﺎﺗە ﺑﺎزاڕ ،دواﺗﺮ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵــﯽ دەرﻣــﺎن ھەﺳﺘﺎ ﺑە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺗەواوی ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧــەی دێﻦ ﺑــﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛەرﺗێﻜﯽ زۆر ھەﺳــﺘﯿﺎرە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەم ﻛﺎرە ﺑەڕێﻮە دەﺑــﺎت ،ﻧەك ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت .ﺋێﺴﺘەش زﯾﺎﺗﺮ 95%ی ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و زاﻧﺴﺘﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ. دوای دەرﭼﻮوﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ، ”ﺳــﺘﯿﻜەر“ ھێﻤــﺎی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟەﺳــەر دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن دەدەﯾــﻦ .ﺑﯚﯾە ﺋــەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەی ھێﻤﺎی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرە ،ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺗەواوﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ھﯿﭻ زﯾﺎﻧێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿە. دەرﻣﺎﻧــﯽ زۆر ھــەن ﻟــە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﻤﺎ و ﻟﯚﮔﯚی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن ﺑەﺳەرەوە ﻧﯿﯿە ،ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﯚﭼﯽ ھەن ﺑەﺑێ ھێﻤﺎ و ﺳﺘﯿﻜەری وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ؟ ﻟێــﺮەدا ﻧﺎڕووﻧﯿﯿــەك ھەﯾــە، ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧــەی ﻟە دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن ھەن دەرﻣﺎن ﻧﯿﻦ، ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﻦ، ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﺗەواوﻛەری ﺧﯚراﻛﯿﻦ و ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەﺷﯽ ﻟە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑەرھــەم دەھێﻨﺮێﻦ ،ﺋەواﻧە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳﺘﯿﻜەرﯾﺎن ﻟێ ﻧﺎدرێﺖ. ﺋەوەی ﺗﺮ ﻛە دەﻣێﻨێﺘەوە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﺎغ و ژێﺮ ﺳــﺘﺎﻧﺪەرە ،ﻛﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪان ﻛەﺳﻤﺎن داوە ﺑە دادﮔﺎ و ڕادەﺳــﺘﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻣﺎن ﻛﺮدوون .زۆر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎش ﺧﺮاوﻧەﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ ڕەﺷەوە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دڵﻨﯿﺎ دەﻛەﯾﻨەوە ﻛە ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﻦ ﻛە ﺳــﺘﯿﻜەرﯾﺎن ﭘێﻮەﯾە،
350ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ھﺎوردەی دەرﻣﺎن و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەن ﺋەو دەرﻣﺎﻧەی ھێﻤﺎی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟەﺳەرە ،ﺑە 16ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵﺪا ھەزار ﺗﯚن دەرﻣﺎﻧﻤﺎن ﮔﺮﺗﻮوە
د .ﮔﯚران ڕۆژﺑەﯾﺎﻧﯽ:
ﭘێﻨﺞ دۆﺳﯿەی ﻛەرﺗﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﺪان
ﺷــﻮێﻨﯿﺶ ﺑوﯾــﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە، ﺑەم دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەدا ﮔﯿﺮا و ﺋەواﻧەش ﺋێﺴﺘە ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەدان. ﺋــەو ﻛﺎﻏــەزی رێﻨﻮێﻨﯿﯽ و زاﻧﯿــﺎری دەرﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو وﺗێﻚ ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو وﺗەﯾــە ،ﺑــەم ﺑﯚﭼــﯽ ﺋــەو دەرﻣﺎﻧەی دەھێﻨﺮێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻛﻮردی ﻧﯿﻦ؟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑڕی ﺋەو دەرﻣﺎﻧەی ﻛە دەﻣﺎﻧەوێ ،ﺋەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــە دەﺧەﻧە ڕوو ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔەر 100ھەزار ﺑێ ،ﺋەوا ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯽ و زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛە ﺑەو زﻣﺎﻧە دەﻧﻮوﺳــﻦ ﻛە ﺗﯚ دەﺗەوێ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﻛەم ﺑێ ﺋەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﻧﺎﺑێﺖ ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە ژﻣﺎرە ﻛەﻣە و ﺋــەو ﺑڕە زۆرەی دەرﻣــﺎن ﻧﺎﯾــەت ،ڕەﻧﮕــە ﺋێﻤە ﭘێﻨــﺞ ھەزارﻣﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑێ، ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺋەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە
ﺑﺎﻧﺪێﻚ ﮔەﭼﯿﺎن ﺑــە دەرﻣﺎن ھێﻨﺎوە و ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە
ﭼﻮﻧﻜە ﺑە 16ﻓﻠﺘەر ﺗێﭙەڕ دەﺑێ. دەرﻣﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛﺎم وت و ﺷﻮێﻨەوە دێﻦ؟ دەرﻣــﺎن ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ دێﺖ ،ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺋﺎزادە و ﻟەھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ دەﺗﻮاﻧێ دەرﻣــﺎن ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﺑەم ﻣەرﺟﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﮔــەر دەرﻣﺎﻧێــﻚ دەھێﻨــﻦ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەو ﻛﺎرﮔەﯾــەی دەرﻣﺎﻧەﻛەی دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﻻی ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و داﻧﭙێﺪاﻧﺮاو ﺑێ ،دوای ﺋەوەش ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﯾﻦ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن دەﻛەوﻧــە ﺑــﺎزاڕ .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘﺎ و ﭼﯿــﻦ و ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێــﺮان و وﺗــە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن و زۆرﺑەی وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ دەرﻣﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ دێﺖ .ﮔﺮﻧﮕﯿــﺶ ﻧﯿﯿە دەرﻣﺎن ﻟە ﻛــﻮێ دێ ،ﮔﺮﻧــﮓ ﻻی ﺋێﻤە ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿەﻛەﯾەﺗﯽ. ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ دەرﻣــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون؟ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 150ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ھﺎوردەی دەرﻣــﺎن و 200ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﻤﺎن ھەن. ﺳەرﻧﺠﺘﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە ﭼﯿﯿە ﻛە دەﮔﻮﺗﺮێ ﻛەرﺗﯽ دەرﻣﺎن ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﮔەورە ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗﯚرخ ﻛﺮاوە؟
ھﯚﻛﺎری ﺑەﻛــﻮردی ﻧەﻛﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎن ،ﻛەﻣﯽ ڕێﮋەی دەرﻣﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﻤــەوە رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎن ھەﯾە ،ھەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﺑﺘﻮاﻧێ ﺋەو رێﻨﻮێﻨﯿﯿﺎﻧە ﺟێﺒەﺟێ ﺑــﻜﺎ و دەرﻣﺎن ھﺎوردە ﺑﻜﺎت ،دەﺳﺘﺨﯚﺷﯽ ﻟێ دەﻛەﯾﻦ، رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن وەك ﯾەك ﺟێﺒەﺟێ دەﻛــﺮێ ،رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن زۆرن ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﮔە و ﭼﺎودێﺮی ﻧﺎو ﺑﺎزاڕ. ﻟــە ﻣــەرزەﻛﺎن و ھەﻣــﻮو ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻨﻜەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﺘﺎن ھەﯾە؟ ﺑەڵێ ﻟە ھەﻣﻮو ﻣەرزەﻛﺎن ﺑﻨﻜەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﻤﺎن ھەﯾە و ﺗﺎ دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎن ﻧەﻣﺎﻧﺒﻮو، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻨﻜــەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﻤﺎن ھەﯾە ﻛە دەﻛەوﻧە ﺳﻨﻮوری ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق. دەﮔﻮﺗﺮێ ﺧەڵــﻚ و ﺑﺎزرﮔﺎن ھەن ﻟە ﺳــەرووی ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﻦ و دەرﻣﺎن دەھێﻨﻦ ،ﺋەﻣە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺘە؟ ﺷــﺘﯽ ﻟەم ﺟــﯚرە ﻧﯿﯿــە ،ﺋێﻤە رێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەﯾﻦ و ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا ﻧﺎﻛەﯾــﻦ ،ﺋــەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑــە ﺋێﻤــەوە دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە، ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧە. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ دراوﻧەﺗــە دادﮔﺎ و ﺳــﺰا دراون و
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 30ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ داﺧﺮاون و ﺧﺮاوﻧەﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ ڕەﺷەوە ﻧﺎوﯾﺎن ﺧﺮاوەﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ ڕەﺷەوە؟ ﺋێﻤــە ڕێــﻜﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻤﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر 30ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑــەر ،ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە 2016ﺑﻮوە، ھەﺑﻮوە داﺧﺮاوە و ھەﺑﻮوە ﺧﺮاوەﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ ڕەﺷەوە و ھەﺑﻮوە ﻣﺎوەﯾەك ﺳﺰا دراوە .ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮوە ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەر ﻟەوەی ﻟە ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ دەرﺑﭽێﺖ، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ھەﺑــﻮوە دەرﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﮔﯿﺮاوە ،ﺑەم ﻓﺮۆﺷﺘﻮوﯾەﺗﯿﯿەوە و ﻓێڵﯽ ﻛﺮدووە، ﺑﯚﯾــە دراوەﺗــە دادﮔﺎ .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺳەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﭘﺎﻛﻮﺧﺎوێﻦ ﻧەﺑﻮوە ،ﺳێ ھەﻓﺘە داﺧﺮاوە. ﻟــە دوای ﻛﺎراﺑﻮوﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛــەی ﺋێﻮە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪ دەرﻣﺎﻧﺘﺎن ﮔﺮﺗﻮوە و ﻟەﻧﺎوﺗﺎن ﺑﺮدووە؟. ﻟە 2013ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﺗﯚن دەرﻣﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﺎغ و ﺳﺎﺧﺘە و ﻣﺎوە ﺑەﺳەرﭼﻮو ﻟەﻻﯾەن ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەی ﺋێﻤەوە ﮔﯿﺮاوە .دەﯾﺎن ﻛەﺳــﯿﺶ ڕادەﺳﺘﯽ دادﮔﺎ ﻛﺮاون ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە 2016دا ﺗەﻧﯿﺎ 30ﺗﯚن دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﮔﯿﺮاون ،ﺳــەرداﻧﯽ 97ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻣﺎن ﻛﺮدووە و 75ﯾﺎن
ﺋەواﻧەیدەرﻣﺎﻧﯽﺧﺮاپدەھێﻨﻦ، ﻟە داﻋﺶ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارﺗﺮن و ﮔﺮﻧﮕە ﻟە ﺳێﺪارە ﺑﺪرێﻦ
ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و 22ﯾــﺎن داﺧــﺮاون 30 ،ﻛﯚﮔــەی دەرﻣﺎن ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و 23ﯾــﺎن داﺧــﺮاون 30 .دەرﻣﺎﻧﺨﺎﻧە ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و 15ﯾــﺎن داﺧﺮاون. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2013زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 500 ﺗﯚن دەرﻣﺎﻧﯽ ﺧﺮاﭘﻤــﺎن ﮔﺮﺗﻮوە، ﺑەم 2014ﺗﺎ 2016واﺗە ﺑەﺳــێ ﺳﺎڵ ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﺑە 500ﺗﯚن، ﺋەﻣەش ﻛﺎرﯾﮕەری ھﯚﺷــﯿﺎری و ڕێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧە ﻛە وا دەﻛﺎت ﺳﺎڵ دوای ﺳﺎڵ ڕێﮋەﻛﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺒﻨەوە. ﺋەواﻧــەی دەرﻣﺎﻧــﯽ ﺧــﺮاپ و ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺖ دەھێﻨــﻦ ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﯚن ﭘێﻨﺎﺳــەﯾﺎن دەﻛەن ،ھەﻧﺪێ دەڵێﻦ ﺋەوان وەك داﻋﺶ وان؟ ﺋــەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧــەی ﻛە ﯾــﺎری ﺑە دەرﻣــﺎن و دەرﻣﺎﻧــﯽ ﺧــﺮاپ و ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ھــﺎوردە دەﻛەن، زۆر ﻟــە داﻋﺶ ﺧﺮاﭘﺘــﺮن ،ﻟەﺑەر ﺋــەوەی داﻋﺶ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﺑەم داﻋﺸــەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ﺷﺎراوەن و زۆر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارن ،ھەر ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﺪۆزﯾﻨەوە ﺋەوا دەﯾﺪەﯾﻦ ﺑە دادﮔﺎ، ﺋەواﻧەﺷﯽ ﻛە ﯾەﻛﻼ دەﺑێﺘەوە ،ﺋەوا ﮔﺮﻧﮕــە ﻟە ﺳــێﺪارە ﺑﺪرێﻦ .ﺑەم
ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺋێﻤە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺑەھێﺰﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ،ھەرﻛﺎت ﺳﯿﺴﺘەم ﺗەواو ڕێﻜﺨﺮاو ﺑﻮو ،ﺋەوا ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ھﯿﭻ ﺑﻜەن. ھﯿــﭻ ﻛەﯾﺴــێﻚ ﻟــە ﻣﺎوەی ڕاﺑﺮدوودا ھەﺑﻮوە ﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺗﺎن ﻛﺮدﺑێﺖ؟ ﺳێ ھەﻓﺘە ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ﺑــﯚ ھــﺎت ﻛــە ﺧەڵﻜێــﻚ ھەن دەرﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺎﺧﺘە دەھێﻨﻦ .ﺑﯚﯾە دەﺳﺘﻤﺎن ﺑە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدن ﻛﺮد، ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔــەڵ ھێﺰەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺋــەو ﻛەﺳــە ﺑﮕﺮﯾﻦ و دواﺗﺮﯾﺶ ﻟە ڕێــﯽ ﮔﯿﺮاوەﻛە دوو ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﮔﯿﺮان ،ﻟەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻛە ﻛەﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﮔﯿــﺮان ،دەرﻣــﺎن و ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﮔﯿﺮا و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨەﻛﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﺑەڵێ ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧە ﺳــﺎﺧﺘەن ،ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮا و دەرﻛەوت ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەﯾە ﻛە ﻟــە ﻛەرﻛﻮوﻛە 10 ،رۆژ ﺑــە دوای ﺋەو ﻛەﺳــەوە ﺑﻮوﯾﻦ و ﭼــﻮار ڕۆژ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﮔﺮﺗﻤﺎن و ھێﻨﺮاوﻧەﺗە ھەوﻟێــﺮ و ﺑﺎﻧﺪەﻛە ﺑە ﺗەواوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻮون ،ﺋەوان دەرﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺎﺧﺘەﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻋێﺮاﻗەوە دەھێﻨﺎﯾــە ﻛەرﻛﻮوك و ﻟەوێﻮەش دەھێﻨﺮاﯾە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ، ﺋەو دەرﻣﺎﻧە ﺳﺎﺧﺘەﯾەی ھێﻨﺎوﯾﺎﻧە ھﯿﭻ ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرای ﺗێﺪا ﻧەﺑﻮوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿﺎ ﮔەچ ﺑﻮوە و ﻟە ھەﻧﺪێ
ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەﻣــﺎن ﺑــە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ دەﻛەﯾﻦ و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻓﺮەواﻧﺘﺮ دەﻛەﯾﻦ
دەﺳﺘەﺑەر ﻧﺎﻛەن. ﻛەرﺗﯽ دەرﻣــﺎن ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﭘﺮﺳﺎﻧەی ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﺳەر دەﻛﺮێ ،ﭼــﯽ ﻛﺮاوە ﻟەو ﻛەرﺗە ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی؟ ﺋــەو ﻟﯿﮋﻧەﯾــە وای ﻛــﺮدووە ﻛــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤــﺎن وردﺗــﺮ ﺑێ و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﻣﺎن ھەﺑێ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑــە ڕژدی زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﻟە ﭼەﻧﺪان دۆﺳــﯿەش ﺑەﯾەﻛــەوە ﻟەﮔــەڵ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣــەش وای ﻛﺮدووە ﻛە ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﭘﺎﻛﺘﺮ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽﻦ ،ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ دۆﺳــﯿە ﻟە ﺑﻮاری ﻛەرﺗﯽ دەرﻣﺎن ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑەردەﺳﺘﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﺪان، ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﻛەﯾﺴــﺎﻧە ﭘێﻮەﺳﺘﻦ ﺑــەوەی ﺑەدواداﭼــﻮون ﺑــﯚ دەرﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﻧەﻛﺮاوە و ﺑەﺳــەر ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن داﺑەش ﻛﺮاوە ،ﺋەو ﻛەﯾﺴﺎﻧەش ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ﭘێــﺶ ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧەوەی دۆﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەوﯾﻦ. ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەﺗــﺎن ﺑــﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﭼﯿﯿە؟ ﻟە ڕووی ﺗﺎﻗﯿﮕە و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەوە ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﻣێﺮی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە؟ ﺋەﻣﺴــﺎڵ دەﻣﺎﻧەوێ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛە ﺑە ﺗەواوی ﺑە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﺑﻜﺮێ، ھەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﯾﻮزە و ﭘﺎﺳﯚردی ﺧﯚی دەﺑــێ و داﺗﺎی دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن دەﻣێﻨێﺘــەوە و ھەر ﺑــە ڕێﮕەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿــﺶ ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ .ھەروەھﺎ ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎن ﻓﺮەواﻧﺘــﺮ دەﻛەﯾﻦ و ﻟە ھەرﺳــێ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻟﯿﮋﻧــە ھەن و دەﺳەﺗﯿﺎن ﭘێ دراوە .دەﻣﺎﻧەوێ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋەم دوو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﮔەورەﯾە ﺑەدی ﺑﮫێﻨﯿﻦ .ﻟــە ڕووی ﺋﺎﻣێﺮ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟەوە ،ﻟە 2013ﯾەك ﺋﺎﻣێﺮی ”ﺋێﭻ ﭘﯽ ﺋێﻞ ﺳــﯽ“ﻣﺎن ھەﺑﻮو، ﺋێﺴــﺘە ﻧﯚ داﻧەﻣﺎن ﻟــەو ﺋﺎﻣێﺮە ھەﯾە ﻛە زۆر ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ دەرﻣــﺎن .داھﺎﺗﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەﺷــﻤﺎن ﯾــەك و 40 زﯾﺎدی ﻛﺮدووە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرداﻧﯽ ﺳﺎﯾﺘە ﺳێﻜﺴﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ڕۆژێﻜﺪا ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺗێﺪەﭘەڕێﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ: ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ڕێﮕﺮی ﻟەو ﺳﺎﯾﺘﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ
ﺳەرووی %40ی ﻟﯚدی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﺳﺎﯾﺘە ﺳێﻜﺴﯿﯿەﻛﺎﻧە
ﺳﺎﯾﺘە ڕووﺗەﻛﺎن ﺷﯚڕﺷێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﮔەورەن و ﮔەﻧﺠﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺳەری ﺗێﯽ ﻧﺎوە
وﺷە/ھەوﻟێﺮ -ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ”ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﻮاروو“ دەﺳﺘەواژەﯾەﻛە ﺑــﯚ ﺋــەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەی ﻟــە ڕێﮕەی ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ ﺳێﻜﺴــەوە دەﻛــﺮێ و ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داراﯾــﯽ ﻧﮫێﻨــﯽ و زﯾﻨــﺪووی وﺗﺎﻧــﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾــە، ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛەی ﻟە ڕووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ”ﻣﺎﯾﻜﺮۆﺳﯚﻓﺖ“ و ”ﺟەﻧەڕاڵ ﻣﯚﺗﯚرز“ .ڕەﻧﮕە ﻟە ڕووی ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ )ﺑە ﻛﻮردﯾﺸەوە( ،ھێﺸــﺘﺎ ﻟەواﻧﯿﺶ ﻟە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑێﺖ .دەﺳــﺘەواژەی ”ﭘﯚڕﻧﯚ“ ﻟــە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺧــﻮار ھەرزەﻛﺎرﯾﯿەوە ﺗﺎ ﺗﺮۆﭘﻜﯽ ﺗەﻣەﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە و ﭘێﻮەی ﺋﺎﻟﻮودەی ﺑﻮون ،ھەﻣﻮوﺷﯽ ﭘﺎرەﯾە و ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ دەﮔەڕێﺘەوە.
ﺷــﺎرەﻛە ﻛە ﺑــە ”دۆڵــﯽ ﭘﯚرﻧﯚ“ و ”ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ڕووت“ ﻧﺎﺳﺮاوە، ﻛﯚﺑﻮوﻧەﺗەوە. دوای ﺋــەوەی ﭘﯚڕﻧــﯚ ﻟــە ﮔﯚﭬﺎر و ﻛﺎﺳێﺘﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚ و ﺳــﯿﺪﯾﯿەوە ﮔﯚڕا ﺑﯚ وێﺐ ﺳﺎﯾﺖ ،وەك ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،ﭼەﻧــﺪ داﻣەزراوەﯾەك ھەوڵﯿــﺎن دا ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵ ﮔەﺷەی ﭘێ ﺑﺪەن .ﺳﺎڵﯽ ،2004ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺗەﻣەن 26ﺳﺎڵﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﻧــﺎوی ”ﻓﺎﺑﯿﺎن ﭘﯿﻠﻤﺎن“ ﻣﺎڵﭙەڕێﻜــﯽ زەﺑەﻻﺣــﯽ ڕووﺗــﯽ داﻣەزراﻧﺪ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺋەوەﺑﻮو ﺑﺒێﺘە ﺋﯿﻤﭙڕاﺗﯚڕی ﻣﺎڵﭙەڕە ڕووﺗەﻛﺎن و وەك ﭼﯚن ﺋەﻣﺎزۆن ﺑﯚ ﻛﺘێﺐ و ﻛﺎ ھەﯾە، ﺋەﻣﯿﺶ ﺑﺒێﺘە ﺋەﻣﺎزۆﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﭘﯚڕﻧﯚ. ﺋەو ﮔەﻧﺠە ﻟە ﻣﺎوەی ھەﺷﺖ ﺳﺎڵﺪا، ﺑﻮوە ﯾەﻛەم ﺳــێﺮﭬەر ﺑﯚ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﻣﺎڵﭙەڕە ڕووﺗەﻛﺎن ،ﺑــەم ﺑەھﯚی
ﮔەﻧﺠێﻚ:
ﺗﺎﻗەﺗﻢ ﻧەﻣﺎوە ﺳەﯾﺮی ﭬﯿﺪﯾﯚ ﺑﻜەم، ﭘﺎرە دەدەم و ﺧﯚم ﻟە ڕێﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ڕاﺳﺘەوﺧﯚوە ،ﭼﯿﻢ ﺑﻮێﺖ ﺑە ﻛﭽەﻛەی دەﻛەم ،ﻧﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺟەﺳﺘەم ﺑە ﻛﻮردی ﻓێﺮ ﻛﺮدوون ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵە ﺳــﺎڵﯽ 1896ﯾەﻛەم ﻓﯿﻠﻤﯽ ڕووت ﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ 18ﭼﺮﻛە ﺑــﻮو ﺑەرھەم ھێﻨﺮا ،ﺑەم ﺳــﺎڵﯽ 1953ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻛــە ھەردوو ﮔﯚﭬــﺎری ”ﭘﻠەی ﺑﯚی“ و ”ھەﺳﺘﻠەر“ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑو ﻛﺮاﻧەوە ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ ڕووت و ﺳێﻜﺴــﯽ، ڕووﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺑەﺧﯚوە ﺑﯿﻨﯽ و ﺑﻮوە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﺑــە داﻣەزراوﯾﻜﺮدﻧﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﻟــە دوای ﺋــەوە وەك ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﭘڕ ﺑەرھەﻣﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ﮔەﺷــەﯾﺎن ﭘێﺪا .ﻓﯚﺗﯚ و ﭬﯿﺪﯾﯚی ڕووت ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟێﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺳێﻜﺴﯽ ڕووﺗە ﻧەك ”ﺋﯿﺮۆﺗﯿﻚ“، ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1857ـەوە ﺑە دەﺳﺘەواژەی ”ﭘﯚڕﻧﯚﮔﺮاﻓﯿــﻚ“ ،ﭼﻮوەﺗــە ﻧــﺎو ﻓەرھەﻧﮕﯽﺋﯚﻛﺴﻔﯚردەوە. ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،وەك وﺗــﯽ داﯾﻚ ﺑﯚ ﺋەم ﺑەرھەﻣە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﭘڕ ﻗﺎزاﻧﺠە ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێ ،ﭘﺎﺷﺎن ﺋەوروﭘﺎ دێ .ﻟەوێﺶ ”ﻟــﯚس ﺋەﻧﺠﻠــﺲ“ ﻟــە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻛﺎﻟﯿﻔﯚڕﻧﯿﺎ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دێﺖ ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20ھەزار ﻛەس ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەو ﺷــﺎرە، ﺧەرﯾﻜﯽﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻢ و وێﻨەی ﺳێﻜﺴﯿﻦ و ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟێ دەﻛــەن و زۆرﺑــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﻮارە ،ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ
ﺋەو ﭘەﺳــﺘﺎﻧﺎﻧەی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012 ﻟەﻻﯾەن ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﺑەﻟﺠﯿﻜﺎ ﺧﺴﺘﯿﺎﻧە ﺳــەری ﻛە ﺑﺎﺟﯿﺎن ﺑﯚ زﯾﺎد دەﻛﺮد، ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﭘﺸــﻜەﻛەی ﺧﯚی ﺑە 73 ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ ﺑﻔﺮۆﺷــێ و ﻧﺎوەﻛەﺷﯽ ﻟەو ﻛﺎﺗەوە ﺑــﯚ ” “MindGeekﮔﯚڕا. ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ،ھەﺷﺖ ﻟە 10 ﭘڕ ﺑﯿﻨەرﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎڵﭙەڕە ﺳێﻜﺴﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎی ﻟــە ژێﺮ دەﺳــﺘە و ڕۆژاﻧە ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻر ﻗﺎزاﻧﺞ دەﻛﺎت. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎڵﭙەڕە ڕووﺗەﻛﺎن، ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑێ ڕﻛﺎﺑەرن ﺑــە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــەو دەزﮔــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ڕﯾﺰﺑەﻧﺪﯾﯽ ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎن ﻟە دﻧﯿﺎ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و وﺗﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت دەﺧەﻧــە ڕوو ،ﻣﺎڵﭙــەڕە ڕووﺗەﻛﺎن ﺋەﮔەرﭼــﯽ ھﯿــﭻ ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﻟە ﭘێﺸــەﻧﮕﯽ ﻣﺎڵﭙــەڕەﻛﺎن ﻧﯿــﻦ و ڕﻛﺎﺑەری ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋەو ﻣﺎڵﭙەڕاﻧە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە ﻟە ﻧێــﻮ 100ﭘڕ ﻛﻠﯿﻜﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎڵﭙەر ﻟە ﻋێﺮاق 15 ،داﻧەﯾــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑــە ﻓﯿﻠﻤﯽ ﭘﯚڕﻧــﯚ ،ﺋەﮔــەر ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﻠﯿﻜﯽ ھەﻣﻮوﯾﺎن ھەژﻣﺎر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺧەڵﻜــﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھێﻨــﺪەی ﺳــەﯾﺮی
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﻣﺎڵﭙــەڕی ڕووت دەﻛــەن و ھێﻨﺪە ﺑەدﯾﺎر ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧەوەن، ﺑە دەﮔﻤەن ﻋەوداڵﯽ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮن، ھەﻣﻮو ﺋەﻣەش ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ دەﯾﺎن و ﺳەدان ھەزار دۆﻻرە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕۆژاﻧە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ”ﺳــەرﻛەوت ﻋﻮﻣــەر“ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎی ﺗــﯽ و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ” “SMM4Uﻛە ﻛﺎر ﺑﯚ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻦ و ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘﯽ وێﺒﺴﺎﯾﺖ و ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛﺎت، ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت :ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو ﺑەدواداﭼﻮوﻧﺎﻧەی ﻛﺮدووﻣە ،ڕۆژاﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﺳەرداﻧﯽ ﻣﺎڵﭙەرە ڕووﺗەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە دەﻛﺮێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﺳــﺎﯾﺖ ﻛە زۆر ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ھەﯾــە ﻟەﻧﺎو ﮔەﻧﺠﯽ ﻛﻮرد و ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ”ﺳــﺎﯾﺘە ﺷﯿﻨەﻛە“ ﻧﺎوی دەﺑﺮێ ،ڕۆژی 400 ھەزار ﺳەرداﻧﯽ ھەﯾە. ﺋﺎﻣﺎری ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺑﯚ ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ڕێﮋەی ﺳەرداﻧﯽ ﻣﺎڵﭙەڕە ﭘﯚڕﻧەﻛﺎن ،ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺳەرداﻧﯿﻜەراﻧﯽ ﺋەﻣﺎزۆن ،ﺗﻮﯾﺘەر و ﻧێﺘﻔﻠﯿﻜﺲ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە. ﻗەﺑﺎرەی ﻗﺎزاﻧﺠەﻛﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و وﺗﺎﻧــﯽ
ﺑﮕەﯾەﻧﻨە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ. ”ﻛﺎﺳــﯿﺎ واﯾﺴــﻚ“ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ”ﻧﯿﻮﻣەﻛﺴﯿﻜﯚ“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2012دا ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺋەو ﻓﯿﻠﻤــە ڕووﺗﺎﻧە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە 97ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر ،ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺑــﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑــﻮوە .ﺑەﭘێﯽ داﺗﺎ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016 ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﻧﺰﯾﻜﯽ دوو ھێﻨﺪە و ﻟە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ دۆﺧﺪا ﺑە 150ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر دەﺧەﻣڵێﻨﺮێ .ﺟﮕە ﻟەوەی ،ﭼەﻧﺪان ﻣﺎڵﭙەڕ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻧﯿﻦ ﻟەو داﻣەزراوە ﮔەوراﻧە و ھەﻣﯿﺸــە ﭬﯿﺪﯾﯚﻛﺎﻧﯿــﺎن دەدزن و ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ﺑوی دەﻛەﻧەوە و ﺳﺎڵﯽ دوو ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرﯾــﺎن ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻟە دەﺳــﺖ ﭼﻮوە. ﺋﺎژاﻧﺴــﯽ CNBCی ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ھەواڵﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﻟە ڕاﭘﯚرﺗێﻜﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﭘﯚڕﻧﯚ ،زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە ﻟە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﻮﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﺳەﺑەﺗە و ﺗﯚﭘﯽ ﭘێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و ﺑەﯾﺴﺒﯚڵ ﻛە ﭘڕ ﻗﺎزاﻧﺠﺘﺮﯾﻦ ﺳێ ﺧﻮﻟﯽ وەرزﺷﯿﻦ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔەورەی داھﺎﺗﯽ وت ﭘێﻚ دەھێﻨﻦ. ﻟەﺳــەر ﺗﯚڕی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ،ﻧﺰﯾﻜﯽ
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ” ،“MindGeekﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ڕۆژاﻧــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100 ﻣﻠﯿﯚن ﺳــەرداﻧﻜەری ھەﯾە ﻛە ﻟە ھــەر ﭼﺮﻛەﯾەﻛــﺪا 1،5 ،ﺗێﺮاﺑﺎﯾﺖ ﻟــﯚد دەﻛەن ،ﻗﺎزاﻧﺠــﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻟﯚداﻧەش ،ﺑﯚ ﺋــەو ﺑەرھەﻣﮫێﻨەراﻧە دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺑﯚﯾــە زۆر ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭼﺎودێــﺮی دەﻛەن ﺑﺰاﻧــﻦ ﺧەڵﻚ ﭼێﮋ ﻟە ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ چ ﺟﯚرە ﺳێﻜﺴــێﻚ دەﻛﺎت ﺗﺎ زﯾﺎﺗﺮی ﻟێ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨﻦ و داھێﻨﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜەن .ﺑەﭘێﯽ ڕاﻧﻜﯽ ﮔﻮوﮔڵ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ﻣﺎڵﭙەڕی ﭘﯚڕﻧﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺣــەوت ﻣﻠﯿﺎر ﺳــەرداﻧﻜەرﯾﺎن ھەﯾە ،ھەرﯾەك ﻟەو ﺳەرداﻧﻜەراﻧەش ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﻛەﻣەوە ﻟــە ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎﻧﺪا ﭘێﻨــﺞ ﻛﻠﯿﻜﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺳــەرﻛەوت دەڵێ :ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻟﯚدی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺑە ڕێــــﮋەی % 35ﺑﯚ ﻣﺎڵﭙــەڕی ﭘﯚڕن دەڕوات، ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕێﮋەی ﺋەو ﻟﯚداﻧەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣﺎڵﭙەڕە ڕووﺗەﻛﺎن دەڕۆن ،ﻟە % 40زﯾﺎﺗــﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾﻮﺗﯿﻮﺑﯽ ﻟێ دەرﭼێ ،ھﯿﭻ ﻣﺎڵﭙەڕێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸەوە ﻛە زۆﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎﺗــﯽ ﭘــێ دەدرێ ،ﺋەوەﻧﺪە ﻟﯚدی ﻟەﺳــەر ﻧﯿﯿە ،ﺋەو ﻟــﯚدەش ڕێﮋەی ﭘــﺎرەی ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎن زﯾــﺎد دەﻛﺎت، ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸە ﺑە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﺑوﯾﺎن دەﻛەﻧەوە ﺗﺎ ﭘﺎرەی ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺑڕوات. ﺑﯚ ﺋەوەی زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ورد وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن” ،وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ”ﻧــەورۆز ﺗﯿﻠﯿﻜــﯚم“ ﻟــە ھەوﻟێﺮ و ”ﮔــﯚران ﻧێﺖ“ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮد، ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﺑﺪەن ﻛە ﺋﺎﯾﺎ ڕێــﮋەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێــﺖ ﺑﯚ ﻣﺎڵﭙــەڕە ڕووﺗەﻛﺎن
ﺳــەرداﻧﯿﻜەراﻧﯽ ﻣﺎڵﭙەڕە رووﺗەﻛﺎن ﻛە ﻟە ﻣﺎڵەوە داﻧﯿﺸــﺘﻮون و ﺑە دزﯾﯿەوە ﺳــەﯾﺮی ﻣﺎڵﭙەڕێﻜﯽ ڕووت دەﻛــەن ،وا دەزاﻧﯽ ﻛەس ﻧﺎﯾﺎﻧﺒﯿﻨێ ،ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﻛەس ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟﯚﻛﺎڵﯿﯿەﻛەی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘﯿﺎن ﻟــێ ﻛڕﯾﻮە ،ﺋﺎﮔﺎی ﻟێﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﺋــەو ﯾەﻛە ﻛﯿﻠﯚ ﺑﺎﯾﺘﺎﻧەی ﻟە ﭬﯿﺪﯾﯚﻛﺎﻧﺪا ﺧەرﺟﯽ دەﻛەن ،ﭘﺸــﻜﯽ ﭘﺎرەﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺳێﺮﭬەراﻧەی ﻣﺎڵﭙەڕە ﺳێﻜﺴــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻋەﻣﺒﺎر ﻛﺮدووە ،واﺗە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺑەﺧﯚت ﺑﺰاﻧﯽ ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﻟە ﮔەﺷەﻛﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳێﻜﺴﯽ .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛە ﺑە ﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻣﺎڵﭙەڕاﻧە ھەﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗەر و ﻣﯚﺑﺎﯾﻠەﻛەت دەﭼێﺘە ﻻﯾﺎن و ﺑەﻛﺎری ﻧﺎھێﻨﻦ ،ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﭘێ ﺑﻜەﯾﺖ و ھەﻣﯿﺸە ﺳەرداﻧﯿﺎن ﺑﻜەﯾﺘەوە. ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﯽ ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﭘﯚڕﻧﯚ ،ﻟە ڕێﮕەی ﺳﯽ دی و ﮔﯚﭬﺎری ڕووﺗەوە، ﻗﺎزاﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺳــﺖ دەﻛەوت، ﺑﯚﯾە ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﭼﺎﭘﻨەﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﭘﺎرێﺰراو ﺑێﺖ و ڕێــﮋەی ﻗﺎزاﻧﺠەﻛە وەك ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺑــﻮو ﻛــە ﺑەھﯚی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘەوە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛە
800ﻣﻠﯿــﯚن ﻣﺎڵﭙــەڕی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻓﯿﻠــﻢ و وێﻨــەی ڕووت ھەﯾە ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 600ﻣﻠﯿﯚﻧﯿﺎن ﻛە ھەرە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧە ،ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎن .ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺎڵﭙەڕی ”ﭘﯚڕن ھەب“ ﺳــﺎڵﯽ ﭘــﺎر 80 ،ﻣﻠﯿﺎر ﺟﺎر ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﻓﯿﻠﻤەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮاوە.
ﭼەﻧــﺪە و ﮔﻮﺗﯿــﺎن” :ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨەر و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑوی ﺑﻜەﯾﻨەوە“. ﮔەﻧﺠﯽ ﻛﻮرد ﻓێﺮ ﺑﻮوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳﺘێﺮەﻛﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﺋەو داﻣەزراوە ﮔەوراﻧەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ
ﻣﺎڵﭙەڕە ﺳێﻜﺴﯿﯿەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑەن، ﺑﯚ ﺋەوەی ھــەم ﭘﺎرەی ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﺎن دەﺳﺖ ﺑﻜەوێ و ھەم دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ڕاﺳﺘﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯿــﺎن داﻣەزراﻧﺪووە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘﯚڕﻧﯚی ڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﺳەدان ﻣﺎڵﭙەڕی ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾەﯾﺎن داﻣەزراﻧــﺪووە. ﺑــە ھــەزاران ژوور ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﻛە ﭼﻮاردەورﯾﺎن ﻛﺎﻣێﺮای ڕاﺳﺘەوﺧﯚﯾە، ﺑﯿﻨەر داوای ﭼﯿﯿــﺎن ﻟێ ﺑﻜﺎت ﺑﯚی دەﻛەن ،ﺑەم دەﺑێ ﻟە ڕێﮕەی ﻛﺎرﺗﯽ ﺑﺎﻧﻜﯿﯿەوە ﻛــە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋﯚﻧﻼﯾﻨﯽ ﭘێ دەﻛﺮێ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەی ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو ﺋەﻛﺘەرە ﺳێﻜﺴــﯿﯿە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەت ﺑﯚ دەﻛﺎت ﻛــە ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧﯚت ﯾﺎن ﺑە ﻧﺎﻣە ﺑﯚی ﺑﻨێﺮی. ﺋێﺴﺘە ﺋەم ڕێﮕەﯾە ﻟەﻧﺎو ﮔەﻧﺠﯽ ﻛﻮرد ﺑﺎوە ﻛە ﺧەرﺟﯽ و ﭘﺎرەی ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﻟێ دادەﻧێﻦ ،ﻟە ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎن ﻧﺎﺳﺮاوﺗﺮ، داﻣەزراوەی ”ﺟﯚرﺟﯽ ﺟﺎﺗﯿﺎن“ـــە ﻛە ڕۆژاﻧە 40ﻣﻠﯿﯚن ﺳــەرداﻧﻜەر ﺑﯚ ﻣﺎڵﭙەڕەﻛﺎﻧﯽ دەﭼێﺖ. ”گ.م“ ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺗەﻣــەن 26 ﺳﺎڵە ،ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻧەﻛﺮدووە و ﺑﺎری ژﯾﺎﻧﯽ ﺳــەروو ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪە ،ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ،ﻟە ڕێﯽ ﻛﺎرﺗﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘەوە ،ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﺋەو ﻣﺎڵﭙەڕاﻧە دەﻛەم ﻛە ﺑە ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎن
دﯾﺎردەﯾــە ﮔﻮﺗﯽ :ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﺑﻮوە ﺑە ﻧەرﯾﺘێﻜــﯽ زۆر ﺑــﺎو وەك ﭼﯚن ﺧــﻮدی ﺗەﻣﺎﺷــﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﺎﯾﺘە ڕووﺗە ﺑــێ ﺑەراﻣﺒــەرەﻛﺎن ھەﯾﺎﻧە و ﺗەﻣﺎﺷــﺎﻛەرﯾﺎن ﻟــە ﺗەﻣەﻧﯽ 12 ﺳﺎڵﯿﯿەوە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﺑەم ﺋﺎﮔەدارم ﻛە ڕۆژاﻧە ﺑەرەو زﯾﺎدﺑﻮون دەﭼێ و دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﻛڕﯾﻨﯽ ﻛﺎرﺗﯽ ﺑﺎﻧﻜﯿــﯽ ﺋﯚﻧﻼﯾﻦ ﺑە ڕێﮋەی ﻧﺰﯾﻜﯽ 5 %ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەﯾە. ﯾﺎﺳﺎ ﭼﯽ دەڵێ؟ ﻟــە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺋەوروﭘــﺎ ،ﺑەﺑێ ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺮدن ﺑە ﻣەرج ،ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ڕێﮕە ﺑــەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە ڕێﮕەی ﻓﯿﻠﻤﯽ ﭘﯚڕﻧﯚ دەﺳﺖ دەﻛەوێ و وەك ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎت ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎﺟﺪاﻧەﻛەﺷﯽ ڕێﻚ ﺧﺮاوە .ﻟە ڕووﺳﯿﺎ، ھﯿﻨﺪ ،ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ ،ﺋەﻓەرﯾﻘﺎی ﺑﺎﺷﻮور و ﭼەﻧﺪ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ڕێﮕەی ﭘێ دراوە ،ﺑەم ﺳــﻨﻮور و ﻣەرﺟﯽ ﺑﯚ داﻧﺮاوە .ﻟە وﺗە ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن و زۆرﺑەی وﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ داﻧﺮاوە ،ﺑەم ﺑە دەﮔﻤەن ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﺗەﻣﺎﺷﺎﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮاﺑێﺖ. ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﺗەﻣﺎﺷﺎﻛﺮدﻧﯿﺸﯽ ﻗەدەﻏەﯾە ،ﺑەم ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە
ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺷــﺎرێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎدا 20ھــەزار ﻛــەس ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ڕووﺗﻦ ﻟەﮔەڵﺘﺪان” ،ﺗﺎﻗەﺗﻢ ﻧەﻣﺎوە“ ﺳەﯾﺮی ﭬﯿﺪﯾﯚ ﺑﻜەم ،ﭘــﺎرەی ﺧﯚم دەدەم و ﭼﯿــﻢ ﺑﻮێﺖ ﺑە ﻛﭽەﻛــەی دەﻛەم. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺑــە وردی ﻧەﯾﺪەزاﻧﯽ ﭼەﻧــﺪی ﻟــەو ﺳــﺎﯾﺘﺎﻧە ﺧــەرج ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﮔﻮﺗﯽ :ﻣﻦ دوو ﺳﺎڵە ﻛﺎرﺗﯽ ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺋﯚﻧﻼﯾﻨﻢ ھەﯾە و ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺑەردەوام ﺷەواﻧە ﺧەرﺟــﯽ دەﻛەم ،ڕەﻧﮕــە ھەزاران دۆﻻر ﺑێﺖ. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت :ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧﺪ ﺋەﻛﺘەرێﻜﯿﺎن ﻛــە زۆر ﭼێﮋﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﺮم ،وەك ھﺎوڕێﻤﺎن ﻟێ ھﺎﺗﻮوە و دەﻣﻨﺎﺳﻨەوە ،وﺷــەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺟەﺳــﺘەم ﺑە ﻛﻮردی ﻓێﺮ ﻛﺮدوون، ھەر ﻛە دەﭼﻤە ﺧەت ،ﺋەو وﺷﺎﻧەم ﺑﯚ دووﺑﺎرە ﻛﺮدووﻧەﺗەوە. ﺋەو ﮔەﻧﺠــە ﻧﺎزاﻧێ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﻣە ﺑﻮوە ﺑــە دﯾﺎردە ﻻی ﺧەڵﻜﯽ ﺗــﺮ ﯾﺎن ﻧﺎ، ﺑــەم ﮔﻮﺗﯽ :زۆرﺑــەی ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻢ وەك ﻣــﻦ ﻛﺎرﺗﯿﺎن ھەﯾە ،ﺧﯚﺷــﻢ ﻟە ھﺎوڕێﯿەﻛﻤەوە ﺋەﻣــەم زاﻧﯽ ﻛە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻟە ﻣﻦ زۆرﺗﺮە. ﺳــەرﻛەوت ﻋﻮﻣەر ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەو
ھﯿــﭻ داواﯾــەك ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ھێڵﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﻧەﻛﺮاوە ﻛــە ﺑﻠﯚﻛﯿﺎن ﺑﻜــەن ،وەك ﭼﯚن ﻟە ﭼﯿﻦ و ﺋێﺮان و ھەﻧــﺪێ وﺗﯽ ﺗﺮ ھەﯾە. ﻓەرﺣﺎن ﺟەوھەر ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻣﺎڵﭙەڕاﻧە ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﻧەﻛﺮاوە و ﺋەوەی ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺋێﻤە ﻧﺎﭼﺎر ﻧﯿﻦ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺑﯿﻦ. ﺋﻮﻣێﺪ ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ھەرﮔﯿﺰ وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋەو ﺳﺎﯾﺘﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧەك ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺋێﻤە، ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ھﯿﭻ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﺪا ﻧﯿﯿە. ﺋەوەﺷﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو ،ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ھەوڵێﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرەﻣــﺎن دا ،ﺑەم ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ زۆر ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﺋەو ھەوڵەﻣﺎن داﺧﺴﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﻛﺮدﻧەوەی ﺧﻮل ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە دەرەوەی ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑێﺖ ﻛە رێﻜﺨﺮاوەﻛەی ﻟەﺳــەر داﻣەزراوە ،رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ژﯾﻨﮕە ﻧﺎﺑێﺖ ﺧﻮﻟﯽ ﺳەرﺗﺎﺷﯽ ﯾﺎن ﺷﻮﻓێﺮی ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەوە ﺑە ھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەك ﭘێﭽەواﻧەی ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧە و ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺳﻜﺎ ﻟەﺳەر ﭘێﺸێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت و ﺑﯚ ﺋێﻤەی ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە ،دۆﺳﯿەی رێﻜﺨﺮاوەﻛە دەﯾﺪەﯾﻨە دادﮔە و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەو رێﻜﺨﺮاوە وەردەﮔﯿﺮێﺘەوە“.
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
رێﻜﺨﺮاوە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎﻻك ﻧﯿﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﺎوڕێ ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی رێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن، دەروازەﯾەﻛــﯽ ﻧﻮێ ﺑــە رووی ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺮاﯾەوە ،ﺳــەﺗﺎن رێﻜﺨــﺮاوی ﻧﻮێ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮان و ﻟــەو ﻧێﻮەﻧﺪەﺷــﺪا ﭘﺎرێﺰەران و ﻣﺎﻓﭙــەروەران رووﯾــﺎن ﻟــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﺮد ،ﺑەم ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧــﯽ رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟــە زۆر و ﺑﯚرﯾــﯽ رێﻜﺨــﺮاوە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ رژد ھەﯾە.
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن دەﺑێﺖ وەك دۆزێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەو دەڵــێ” ،ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﺑﻮاری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ زۆر ﮔەورەﯾە و ﺋەو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧەش ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە“. ﺑەﭘێــﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی رێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن، ﺳەرووی ﺳێ ھەزار رێﻜﺨﺮاوی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاون، ﻟــەو ﻧێﻮەﻧﺪەﺷــﺪا ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن رێﻜﺨــﺮاوی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻦ و زۆرﯾﻨــەی ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘێﺸﻜەش دەﻛەن. ﭘﺎرێﺰەرەﻛــە دەڵــێ” ،زۆر ﻻﯾەﻧﯽ ﮔﺮﻧــﮓ دەﺑﻮو رێﻜﺨﺮاوە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜەن، ﺑەم ﭘﺸــﺘﮕﻮێﯿﺎن ﺧﺴــﺘﻮوە، رەﻧﮕە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ، رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻧﺎﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ داراﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎژاﻧﺴە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧەوه ﻛە ھەﺳﺖ دەﻛﺮێــﺖ ﻟەﺳــەر ﺑﻨﭽﯿﻨــەی واﺳﺘەﻛﺎری و دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯿﯿەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ ڕەﻓﯿﻖ ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮارەﻛــە رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ، رێﻜﺨــﺮاوی ژﻣﺎرەﯾــەك ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑــە ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە دەﻛەن و ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻛﺎرﺧﯚﺑەﺧﺸــﯽ، ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ دەﻛــەن، ﺳەرۆﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﺑەھــﯚی ﺳــﻨﻮورداری ﺳﺘﺎﻓﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛەﯾﺎﻧەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﻜەن ،ﺑەم ھەر ﺳﻜﺎﯾەﻛﯿﺎن ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺮێﺖ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە دەﻛەن.
ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردە وەرﻧەﮔﺮن ،ھەڵﺪەﺳﺘﻦ ﺑــە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی ﻣەدەﻧﯽ و ﺑەﻧــﺎوی رێﻜﺨﺮاوی ﻣەدەﻧﯿﯿــەوە ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ دەﻛــەن ،ﺋــەوەش ﺧــﯚی ﻟە ﺧﻮﻟﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎدا دەﺑﯿﻨێﺘەوە ﻛە ﺑەراﻣﺒەر وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎرە ﺑەڕێﻮەی دەﺑەن ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺑﻨەﻣــﺎی ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﻟە ﺧﯚﺑەﺧﺸﯽ و ﻗﺎزاﻧﺞ ﻧەوﯾﺴﺘﯿﺪا ﯾەك ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە“. ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ھەر ﻧﺎوەﻧﺪێﻚ ﻛە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ
ﺋﺎﺳﯚ ھﺎﺷــﻢ ،ﭘﺎرێﺰەر و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”رێﻜﺨــﺮاوە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻦ ﻟە ﺑەرﻗەرارﻛﺮدﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ دادﮔﺎ و ﺳــەرەﺑەﺧﯚ ﻧﯿــﻦ ﻟەﻛﺎرﻛــﺮدن و زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻣﯚﻧﯚﭘﯚڵ ﻛﺮاون ،ﺋەوەش ﺟێﮕەی داﺧە“. ھﺎﺷــﻢ ﭘێﯽ واﯾە ،ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺎﻻك
ﺳــﯚران ﺟــەﻻل ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺗــﯚڕی ڕێﻜﺨﺮاوە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ و ﺳەرۆﻛﯽ ﺳەﻧﺘەری ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی راژان ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”زاﻧﯿﺎرﯾﻤــﺎن ھەﯾــە ﭼەﻧــﺪان ڕێﻜﺨﺮاو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﺎری ھەوﻟێﺮدا ،ﻛﺎﺳﺒﯽ ﺑە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەت و ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯿﯿەوە دەﻛــەن و ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﺑەﺧﺸﯽ و ﻗﺎزاﻧﺞ ﻧەوﯾﺴﺘﺎﻧە، ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دەﻛەن ،ﺋەوەش ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 1ی ﺳــﺎڵﯽ 2012ی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧە“. ﺋــەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە زۆر ﻛــەس ﻓێﺮ ﺑــﻮون ﺑــﯚ ﺋەوەی
دەدرێﺖ”. ﺗﺎ ﭘێــﺶ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ،ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻣﻠﯿــﺎران دﯾﻨﺎر وەك ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ داراﯾﯽ ﺑــﯚ ﭘــڕۆژەی رێﻜﺨﺮاوە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺮا، ﺑــەم ﻟــە 2014ەوە ھﯿــﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﭘﺸــﺘﯿﺎن ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ داراﯾﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەﺳــﺘﻮوە ﻛــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟەﺳەرە. ﭘێﺸەوا ﺣﯿﺴﺎﻣەدﯾﻦ ،ﻟێﻜﯚڵەری دادی ﻟــە دادﮔﺎی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ھەوﻟێﺮ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی و ﭘڕۆژەﻛﺎن ﻟە رێﻜﺨﺮاوی ﻟێﻜﯚڵەر ﺑﯚ ﺳەروەری ﯾﺎﺳــﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن زۆرن و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﺎن ﻛەﻣــە ،ﺋــەوەش ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ داراﯾﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺟﮕەﻟەوەی دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻟــە ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە و دڵﺴﯚزﯾﺶ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە“. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﭘێﯿــﺎن واﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت
رێﻜﺨــﺮاوە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮون و ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﺑﮕﺮێــﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی رێﻜﺨﺮاوی ﭼﺎﻻك و ﻧﺎﭼﺎﻻك ﺑﻨﺎﺳﺮێﻨەوە. ﺣﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ دەڵــێ” ،دەﺑێﺖ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﺑــﺎش ﺑﺪۆزێﺘەوە
ﻟــە ﭘێﻨــﺎو ﭼﺎﻻﻛﻜﺮدﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ،دەﺑێﺖ ﺋەوان ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﭼﺎودێﺮی ﺑﻦ ﺑەﺳــەر رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی رێﻜﺨﺮاوی وەھﻤﯽ و راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﻨەوە“. ﭘێــﺶ دوو ھەﻓﺘــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی رێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺳــەرﺟەم رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەردەﮔﺮێــﺖ، دەﺑێــﺖ ﺑڕی 25ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎر وەك ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﺑــﺪات و دواﺗﺮ ﺧﻮﻟــﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە، ﺑەم ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﺗﯚﻣﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿــﺎن ﺑﯚ ھەﻣﺎن ﻣەﺑەﺳﺖ ﻗﯚﺳﺘﻮوەﺗەوە. ﺟەﻻل زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە رێﻜﺨﺮاوێــﻚ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە دەزاﻧﻦ ﺗێﭽﻮوی ﻧﯿﯿە و ﭼﺎودێﺮﯾﺸﯿﺎن ﺑەﺳەرەوە ﻧﯿﯿــە و دوای ﺋەوە دەﺳــﺖ ﺑە
ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،رێﻜﺨﺮاو ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی رێﻜﺨﺮاوی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺧﻮﻟﯽ درووﻣﺎن و ﺳەرﺗﺎﺷــﯿﻦ ﺑە ﭘﺎرە دەﻛﺎﺗەوە ،رێﻜﺨﺮاو ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰﯾﯿەوە ﻣﯚڵەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﻛەﭼﯽ ﺧﻮﻟﯽ زﻣﺎن و ﺷــﻮﻓێﺮی دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەوەش دەﯾﺴــﻠەﻣێﻨێﺖ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘــﺎرە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ داﻣەزراون ﻧەك ﻛﺎری ﺧﯚﺑەﺧﺸﯽ“. ﺋەو ﭼﺎﻻﻛــە ﻣەدەﻧﯿﯿە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻛﺎری
ﻣەدەﻧــﯽ و رێﻜﺨﺮاوەﯾــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟەﻛەدار ﻛﺮاوە“. ﻓﺎزڵ ﻋﻮﻣــەر ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺳەرۆﻛﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ڕێﻜﺨــﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ”ﻛﺎرێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە رێﻜﺨﺮاوی ﻣەدەﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑەم ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا و ﺧﻮﻟەﻛەش ﺧﺰﻣــەت ﺑــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧە ﺑﻜﺎت ﻛــە رێﻜﺨﺮاوەﻛــەی ﻟەﺳــەر داﻣەزراوە“. ﻋﻮﻣەر ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴــﯚرێﻜﯽ ورد ﻟەﺳەر ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ،وای ﻛﺮدووە ﻛە رێﻜﺨــﺮاوی ﻣەدەﻧﯽ ھەﺑێﺖ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻻﺑﺪات و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﯚڵەﺗەﻛەﯾەوە ﺑﻜﺎت ،ﺋەرﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﻧﺎﺣﻜﻮﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗــﺮی وەك دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەﻛــﺮەم ﺟەﻣــﯚ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ڕێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳــێ ھەزار و 115 رێﻜﺨــﺮاوی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﺟەﻣــﯚ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ھەر رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺳــێ ﺑﻨەﻣﺎی ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﺗﯚﻣﺎر
ﺑــﯚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــەك ﻟــە ھﯚڵﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺖ ﻛﺮد ،ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﻛﺮدﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﺑــە ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی راﭘﯚرﺗــﯽ ﺳﺎﻧەی داراﯾﯽ و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺑەم ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﻟە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەدا ﻛﺮد.
ﺣﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ دەڵێ” ،ﻟە ﻛﯚی ﭼەﻧــﺪ ھەزار رێﻜﺨــﺮاو ،ﻛەﻣﺘﺮ ﻟــە 100رێﻜﺨﺮاو ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەدا ﻛﺮد ،ﺋەوەش دەﯾﺴەﻟﻤێﻨێﺖ ﺋەو رێﻜﺨﺮاواﻧەی ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑە ﭘەﻧﺠەی دەﺳﺖ دەژﻣێﺮدرێﻦ“.
ﭼەﻧﺪ رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە دەﻛەن
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴﯚروای ﻛﺮدووە ﻛە رێﻜﺨﺮاوی ﻣەدەﻧﯽ ھەﺑێﺖ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻻﺑﺪات دەﻛﺮێــﺖ” ،ﻣەدەﻧﯽ ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺑێــﺖ ،ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑێــﺖ ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا و ﻗﺎزاﻧﺞ ﻧەوﯾﺴــﺖ و ﺧﯚﺑەﺧﺶ ﺑێﺖ“. ﺋەو دەڵێ” ،ھەر رێﻜﺨﺮاوێﻚ ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە ﭘێﺸێﻞ ﺑﻜﺎت ،ﻟە رێﮕەی دادﮔــەوە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺘــەوە“ ،ﺑەم روون ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪ رێﻜﺨﺮاو ﺑەو ھﯚﯾەوە ھەڵﻮەﺷێﻨﺮاوﻧەﺗەوە. ﺟەﻣﯚ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ 18ﻛﺎرﻣەﻧــﺪی ھەﯾــە ،ﺑەھﯚی ﻛەﻣﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪەوە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﭼﺎودێﺮی ورد ﺑﺨﺎﺗە ﺳەر ﭼﺎﻻﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ژﻣﺎرەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ھەڵﻜﺸﺎوە“. ”ﻛﺮدﻧــەوەی ﺧــﻮل ﻧﺎﺑێــﺖ ﻟە دەرەوەی ﺋــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑێﺖ ﻛە رێﻜﺨﺮاوەﻛەی ﻟەﺳەر داﻣەزراوە، رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ژﯾﻨﮕە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺧﻮﻟﯽ ﺳەرﺗﺎﺷــﯽ ﯾﺎن ﺷﻮﻓێﺮی ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەوە ﺑە ھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﭘێﭽەواﻧەی ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚی ﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧە
و ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺳــﻜﺎ ﻟەﺳەر ﭘێﺸێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت و ﺑﯚ ﺋێﻤەی ﺑەرز ﺑﻜﺎﺗەوە، دۆﺳﯿەی رێﻜﺨﺮاوەﻛە دەﯾﺪەﯾﻨە دادﮔە و ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەو رێﻜﺨﺮاوە وەردەﮔﯿﺮێﺘەوە“. د .ﻓﺮﺳــەت ﺳــﯚﻓﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە ،ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ڕێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﻮێﻨــەری ڕێﮕەﭘێــﺪراوی ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟە دۆﺳــﯿەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﺪا و ﺋەوان ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﻦ. ﺳــﯚﻓﯽ دەڵــێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەو رێﻜﺨﺮاواﻧــەی ﻟــە ﭘــﺎڵ ﻛﺎری ﻣەدەﻧﯿــﺪا ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ دەﻛــەن ،ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوە ﻟەﺳــەر ﺷــﻜﯚی ﻛﺎری ڕێﻜﺨﺮاوەﯾﯿــﺶ دەﻛەوێــﺖ و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯿﺶ دەﺧﺎﺗە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺧﻮرﻣﺎڵ -ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗــﺎی ﺑﯿــﺎرە ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ھەوراﻣﺎن ،ﺟﯿــﺎ ﻟەوەی رۆژاﻧە ﻟە ﻧﺎوەوە و دەرەوەی ھەرێﻢ ﺧەڵﻜﯽ ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ زﯾــﺎرەت رووی ﺗێﺪەﻛــەن ،ﺑەدەﯾــﺎن ﻓەﻗێ ﻟەو ﺧﺎﻧەﻗﺎﯾﺎﻧە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﻦ ﻛە ھەرﯾەك ﻟە ﺷﺎرێﻜەوە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ رووﯾــﺎن ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛە ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺋەوان ﮔﻠەﯾﯿﯿــﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەﯾە ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛەﯾﺎن ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﻣێﮋووی ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺑﯿــﺎرە ﺑﯚ 131 ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑــەر دەﮔەڕێﺘەوە و ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﺷــێﺦ ﻋﻮﻣەر زﯾﺎﺋەدﯾــﻦ داﻣەزراوە .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1993ەوە 150ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻣەﻻﯾەﺗﯽ ﺑــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە داوە ﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ
ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎن ﺗێﺪا ﺗەواو ﻛﺮدووە. ﺋەﻣﺠــەد ﻣﺤەﻣــەد ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻓەﻗێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧەﻗــﺎی ﺑﯿﺎرە ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺑﯿــﺎرە ﺑەﭼەﻧﺪ ﻗﯚﻧﺎﻏێﻚ دەﺑێــﺖ و دواﺗﺮ ﺑەﭘێــﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﻛەﺳەﻛﺎن ،ﺑە ﺳێ ﺳﺎڵ ﺗﺎ ﺣەوت ﺳــﺎڵ دەﺗﻮاﻧێﺖ زاﻧﺴﺘەﻛە ﺗەواو ﺑﻜﺎت ﻛە 12زاﻧﺴﺘە ،ﺑەﻻم ﺋەوەی ﺟێﮕەی داﺧــە و ھەﻣﻮو ﻓەﻗێ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ دڵﮕــﺮان ﻛﺮدووە، ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺋێﻤە ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓەوە ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻓﺎﺧــﺮ ﺷــەﻗوەﯾﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﺎﻧەﻗﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺑﯿﺎرە ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﺧﺎﻧەﻗــﺎی ﺑﯿــﺎرە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ھەﯾــە و ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەردەواﻣــە ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﺑە
ﺋﺎﯾﻦ و زاﻧﺴــﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺟﯿﺎ ﻟە ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻛــە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ زﯾﺎرەت دێﻨە ﺧﺎﻧەﻗــﺎ 80 ،ﻓەﻗێ ﻟە ﺧﺎﻧەﻗــﺎ دەﺧﻮێﻨﻦ ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ“. ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺑﯿﺎرە ﺣەوت ﺣﻮﺟﺮەی ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗــﻮوە ﻛــە ﻓەﻗێﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺣەﺳﺎﻧەوە و ﭘﺸــﻮودان ﺗێﯿﺪا دەﻣێﻨﻨــەوە .ﻟــەو ﺧﺎﻧەﻗﺎﯾــەدا ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھەﯾە ﻛە دوو ھــەزار ﻛﺘێﺒــﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە و زۆرﯾﻨەی ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﺳﺘﻨﻮوﺳﻦ. ﺷــەﻗوەﯾﯽ دەڵێ” ،ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎن ﺑڕواﻧﺎﻣەی دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺑﯿﺎرە ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺋەزھەر ﻗﺒــﻮوڵ ﻛﺮاوە ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دان ﺑــە
د .ﺣەﺳەن ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﻮﻓﺘﯿﻚ
ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔــەورەدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ﺧﺎﻧەﻗﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ھەﯾە
ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺧﺎﻧەﻗــﺎی ﺑﯿــﺎرەدا ﻧﺎﻧێﺖ“. ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺑﯿﺎرە ﺑەﭘێﯽ ﺳﺎﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﯿﯿە ،ﻓەﻗێﯿەﻛﺎن ﺑەﻣﺎوەی ﺳــێ ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەرﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو ﻛﺘێﺒﺎﻧــە ﺑﺨﻮێﻨﻦ ﻛە ﻟــە ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛــەدا وەك ﻛﺘێﺒﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺖ و ﺷــەﻗوەﯾﯽ دەڵــێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻓەﻗێﯿــەﻛﺎن ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗەواو ﻛﺮد ،ﺋﯿﺘﺮ دەﺑﻦ ﺑە ﻣەﻻی 12ﻋﯿﻠﻢ و ﺋــەوەش ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەوان ھەر 12ﻋﯿﻠﻤەﻛەﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪووە“. ﺧەرﺟــﯽ ﺧﺎﻧەﻗــﺎ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺷێﺨﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﺧێﺮﺧﻮازە و وەك ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ،رۆژاﻧــە ﺧﻮاردﻧﯽ 150ﻛەس داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ، ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەدا ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻓەﻗێــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛــەن و ﺑەﺷــێﻜﯽ
ﺗﺮﯾﺎن ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿﻦ ﻛە ﺑﯚ ﺳەرداﻧﯽ ﮔﯚڕی ھەرﯾەك ﻟە ﺷێﺦ ﻋﻮﻣەر زﯾﺎﺋەدﯾﻦ ،ﺷێﺦ ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ و ﺷــێﺦ ﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﺳــەرداﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛە دەﻛەن. د .ﺣەﺳــەن ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﻣﻮﻓﺘــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺗەرﯾﻘەی ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون دەﻛﺎﺗەوە، ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورەدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﺧﺎﻧەﻗﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی و ﻟە دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و ﻋە ر ە ب
ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﺧﺎﻧەﻗــﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺗەرﯾﻘەﺗﯽ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾە و ﻟەﻻﯾــەن زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺗەرﯾﻘەﺗە و دﻛﺘــﯚر ﺷــێﺦ ﻣﺎدﯾــﺢ ﻛﻮڕی ﺷــێﺦ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی، ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻧﺰﯾﻜەی 300ﻓەﻗێ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺧﻮێﻨﻦ ،ﻧﺰﯾﻜەی ھەﻣﺎن ژﻣــﺎرەش ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺧﻮێﻨﻦ ،ﺧﻮێﻨﺪن ﻟــەو ﺧﺎﻧەﻗﺎﯾﺎﻧــەدا ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ و ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣەی رەﺳەﻧﯽ ﻛﻮرداﯾەﺗﯿﯿە“. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺗەرﯾﻘەﺗﯽ ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش ﻛﺮد” ،وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﺑە دان ﻧەﻧﺎن ﺑە ﺑڕواﻧﺎﻣەی دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛﺎن ،دژاﯾەﺗﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەرﯾﻘەﺗــﯽ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑــەم زۆر ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــە ﻟــەو رووەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺑە ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿە ﺑﯚ ﮔﺮووپ و ﺗﺎﻗﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ“.
ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت، دەرﭼﻮواﻧــﯽ ”ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑڕوا ﭘێﻜﺮاو ﻧەﺑێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﺪا دووﭘﺎت ﻟەوە ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ھەر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەك ﻟە ﺣﻮﺟﺮە و ﺧﺎﻧەﻗﺎﯾەﻛﺎن واﻧــە ﺑە ﻓەﻗێﯿﺎن ﺑڵێﺘــەوە ،ﺑە ﻣەرﺟێــﻚ ژﻣﺎرەی ﻓەﻗێﯿەﻛﺎن ﻟە ﺣەوت ﻓەﻗێ زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەوە ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻗﺒﻮوڵ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﺧﺎﻧەﻗﺎﯾەﻛﯽ وەك ﺧﺎﻧەﻗــﺎی ﺑﯿــﺎرە 80ﻓەﻗێﯽ ھەﯾە ،ﻟەﺑەرﺋەوە دەﺑێﺖ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ دەرﺑﻜﺮێﺖ“. ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی دەڵــێ” ،ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺑﯿــﺎرە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﮔﺮﻧﮕە و ﺋــەو ﻓەﻗێﯿﺎﻧەش ﻟەوێ دەﺧﻮێﻨﻦ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎش و زﯾﺮەك و ﻟێﮫﺎﺗــﻮون ،ﻟەﺑەرﺋەوە دەﻛﺮێﺖ ﺑڕﯾﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﺑﯚ دەرﺑﭽێﺖ و ﻓەﻗێﯿــەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﺧﺎﻧەﻗﺎی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎدا داﺑەش ﺑﻜﺮێﻨەوە“.
ﻟە ﻛﯚی ﺳێ ھەزار ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋی ﻣﺰﮔەوت ﺳەرووی دوو ھەزارﯾﺎن راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﻦ ﻣەﺳﻌﻮود ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ:
ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋەﻛﺎن ﻋەﻗڵﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﺎن ﺑەﺳەردا زاڵە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻟــە ﻛــﯚی ﺳــێ ھەزار ﮔﻮﺗﺎرﺑێــﮋی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﺪا ،ﺳەرووی دوو ھەزار ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﻦ و ﺑەﺑێ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯚڵەت ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێﺸﻜەش دەﻛەن .ﺷﺎرەزاﯾەﻛﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋەﻛﺎن ﻋەﻗڵــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆی ﻋەرەﺑﯿﯿﺎن ﺑەﺳەردا زاڵە. ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو، وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺑەﺷــﺪاری 500ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﮔﻮﺗﺎری
ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﺮد ،ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــەﻛە دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧەوە ﺑﻮو ﻟە رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﺪا، ﺋــەوەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێــﺖ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋان ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋاﻧە ﭘێﺸــﻜەش دەﻛەن و زۆرﯾﻨــەی ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋاﻧﯽ ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﮔﻮﺗﺎرﺑێــﮋی راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﻦ. ﻣەﺳــﻌﻮود ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﻧﻮوﺳەر و ﺷــﺎرەزا ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت” ،ﺋــەو ﻧەرﯾﺘــەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــﺎوە ،وا دەﻛﺎت ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دروﺳــﺖ ﺑﺒێــﺖ، زۆرﺟﺎرﯾــﺶ ﻓﯿﻘﮫﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﭘﺎڵﻨەر دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﻮﺗﺎردان ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋاﻧــە وەرﺑﮕﺮێﺖ“.
رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻋەرەﺑــﯽ و ﻋەﻗڵــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮن ﻟەو زاڵﺒﻮوﻧﺎﻧەی وا ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ دەﻛەن ﺑﭽﻨە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی زۆر ﺑە وردی ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧێﻮ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻓﯿﻘﻪ ﻛە ﺋــەوەش ﻟەﮔەڵ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟە ﺋﯿﺴﻼم ﺟﯿﺎوازە“. ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ”ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﮔﻮﺗﺎرداﻧــﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن ،ﻋەﻗڵﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺗﻮﻧﺪڕەو ﺑەﺳــەرﯾﺎﻧﺪا زاڵە ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋەوە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﯾﺎ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛــﻮرد ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧەﺑــﻮون و زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻧﻮوﺳــەر و ﺷﯚڕﺷﮕێڕە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺷێﺦ
ﻋەﺑﺪوﻟﺴــەﻻم و ﺷێﺦ ﻋﻮﺑەﯾﺪو ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا زاڵ ﺑﻮوە ﻛە ﺋەواﻧە زۆر دوور ﺑﻮون ﻟە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی“. ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﮔﻮﺗﺎرداﻧﺪا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑــﻦ ﺑە ﭼەﻣﻜەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن و ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ و ﺗەﺑﺎﯾــﯽ و وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓﯿﺶ ﻟە رێﮕەی ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗەوە ﮔﻮﺗﺎری رۆژاﻧﯽ ھەﯾﻨﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ دﯾﺎری دەﻛﺎت و ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎن ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا دەﺑﻦ. ﻣەﺳــﻌﻮود ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎڵﻖ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ
ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەو ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧەی وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻋەرەﺑﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻟەو ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەی ھەﯾە ،ﺋەو ﻛﺎرەش زۆر ﺋﺎﺳﺎﻧە ﺋەﮔەر وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﺑﯿەوێﺖ“. ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ﺳــەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا دەﭼﻨــە ﻧﺎو وردەﻛﺎرﯾﯽ ﺷــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێــﺖ و زۆرﺟﺎر دەﭘەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ،ﺑــەم دوای ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻛەم ﺑﻮوەﺗــەوە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﺣﺎڵەﺗێﻚ زاڵە ﺑەﺳــەر ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ“. ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺋێﺴﺘە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﮔﻮﺗــﺎردان ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷــﺘێﻚ ﺧــﯚی دەﺑﯿﻨێﺘــەوە ﻛە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺗەﺷــﮫﯿﺮﻛﺮدﻧە ﺑە ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ،ﺋــەوەش ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛە ﺗەواوی ﻧــﺎوەﻛﺎن و ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻻی وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف ھەﯾە و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﺶ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﻗﺴــەﯾﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛﺮاوە“.
ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،زاڵﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻋەرەﺑﯽ ﺑەﺳەر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ، ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەو ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ھەﺑﻮوە ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی زاﻧﺴﺘﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﻻوازی ﻛــﺮدووە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت وای ﻛﺮد ﭘێﮕەی ﺋﯿﺴﻼم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑەش ﺑﻜﺎت ،ﺋەو زاﻧﺴﺘەی ﺋێﺴﺘە ھەﯾە ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨﺮێــﺖ، ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ھﯿــﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەو زاﻧﺴﺘە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەی ﺋﯿﺴﺘە ﻟەﻻﯾــەن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ دەﺧﻮێﻨﺮێﺖ ،ﻣﯚرﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛﺎڵ ﻛﺮدووەﺗەوە“. د .ﺑەﺷﯿﺮ ﺧەﻟﯿﻞ ﺣەداد ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ دۆﺳــﺘﺎﻧەﯾە و ﺋەو ﭘەﯾﺎﻣە دەﺑێﺖ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ راﺳــﺖ ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑــەم ﻟــەﻻی ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﺋەو ﭘەﯾﺎﻣە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﭘێﺸــﻜەش ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﻛێﺸــە و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە“. ﺣەداد دەڵێ” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟەواﻧەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋن ﻟە ﮔﻮﺗﺎرداﻧﺪا ﺷﺎرەزای ھﻮﻧــەری ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋی ﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺑێﺖ ﻟەوە ﺗێﺒﮕەن ﻛە ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋی ھﻮﻧــەرە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەﺧﻼق و ﺷێﻮازی ﮔﻮﺗﺎر ﺑﺰاﻧﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ
ﮔﻮﺗﺎرﺑێــﮋان ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﻛــﺮاون ﺑﯚ ﮔﻮﺗﺎردان ،ﻟە ﻛﯚی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھــەزار ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﻧﺰﯾﻜەی 700ﻟەواﻧــە ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋی راﺳــﺘەﻗﯿﻨەن و دەرﭼﻮوی ﻛﯚﻟێﮋ ﯾﺎ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿــﻦ و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺧﯚﺑــەش ﯾﺎ ﻛﺎﺳﺒﻜﺎرن“. ﺋــەو ﮔﻮﺗﺎرﺑێــﮋە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮی ﺗﻮﻧــﺪڕەوی ﮔﻮﺗﺎرﺑێــﮋان دەﻛﺎت و ﭘێﯽ واﯾە، ”ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋان ھەڵﮕﺮی ﻓﻜﺮی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ و دەﯾﺎﻧــەوێ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﮔﻮﺗﺎرەﻛەﯾﺎﻧــﺪا رەﻧﮓ ﺑﺪاﺗەوە ﻛــە ﺋــەوە ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ دروﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﺑێــﺖ ﮔﻮﺗﺎرەﻛە ﺑﻜﺮێﺘە ﻣﯿﻨﺒــەر ﺑﯚ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺧﯚت ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﺗێﺒﮕەﯾﻦ ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ واﺗە ﮔﻮﺗﺎری راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻛە ﺗەﺑﺎﯾﯽ و ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧە“. ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھەﻧﺪێــﻚ ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋ وا ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮون ﻛﺎﺗێﻚ ﺟﻨێﻮ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەدەن ،ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮێﯿــﺎن ﻟێ دەﮔــﺮن ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و دژاﯾەﺗﯿﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و راﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ھەڵــەﻛﺎن، ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧەرﻣــﯽ ﮔﻮﺗﺎردان دەﺑێﺖ“.
2017/ 1/ 25 ) ، (172ﭼﻮارﺷەم18 ، ژﻣﺎرە )(171
ﺧﺎﻧەﻗﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی ﻛێﺸەی ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾﺎن ھەﯾە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﭘەﻧﺠﺎ ﺣﺰﺑﺪا
ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮدەوە و ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺧەڵﻜﯿﺎن دۆڕاﻧﺪ رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دوو ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺳێﯿەم و ﭼﻮارەﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑــەم ﻟە ھەردوو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛــە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ھێﻨــﺎوە. ﭘێﻨــﺞ ﺣﺰﺑەﻛــە ﻧەﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﺑﮕەن ،ﻧە ﭼﺎرەﺳەری ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻜەن. ﯾەﻛەم ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە 25ی ﺗەﻣﻮوزی 2009دا ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺳــێﯿەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو ،ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧــﺪ ھێﺰێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟــە رەوﺗﯽ ﭼــەپ و ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﻧﻮێــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﭘێــﻚ ھێﻨﺎ، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ھەرﯾــەك ﻟــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛەدا ﻧەﻛﺮد و وەك ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻣﺎﻧەوە. ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧەدا 59ﻛﻮرﺳــﯿﯿﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮدﺑﻮو ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــێ ﻻﯾەﻧە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەﻛە 37ﻛﻮرﺳــﯿﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎﺑﻮو ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا 11ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗــﺎی ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن و ﯾەك ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺗﺮ ﺑەدەﺳــﺖ ﭼەﭘەﻛﺎﻧــەوە ﺑﻮو، ﺋەوان ﺑە ﭘﯚﺳــﺖ ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮون ﻟــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەدا ﯾــﺎن ﺑەﺑــێ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺖ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯿﯿــﺎن ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛە ﻛــﺮد .ﺑەوەش ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺳــەر دوو ﺑەرەی ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﺳەت و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن داﺑەش ﺑﻮو. ﻟــەو ھەڵﺒﮋاردﻧــەدا 24ﻟﯿﺴــﺖ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم 11ﻟەو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧە ﻛﻮرﺳﯿﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ. ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ وەك دوو ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺣﻮﻛﻤڕان ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ھەرﯾەك ﻟە ﮔﯚڕان ،ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن، ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەوەش ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭼەﻧــﺪان ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿــەوە، ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻟــە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺳﺎز ﻛﺮد ،ﺑەم ﺑە ھﯿﭻ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻚ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻦ. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو رەﺧﻨە ﺳەرەﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەدا رووﺑــەڕووی ﺋــەو ﭘێﻨــﺞ ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە دەﻛﺮاﯾــەوە ،ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻮو ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧــﺪا، ﺋەوەش ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛە و ﺗﺎ
ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ دواﺗﺮ رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﺑــﻮو .ھــەروەك ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺋــەو ﭘێﻨــﺞ ﺣﺰﺑە چ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن و چ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭼەﭘەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑــە ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷــەوە ﺑێﻨە ﭘێﺸەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘەرﺗــەوازە ﺑــﻮون و ﺋــەوەش رۆڵ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ دەﻛﺮدﻧەوە. ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻧەك ھەر ﺋەوەی ﻛە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕان و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﺑﮕەن ،ﺑەڵﻜﻮ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ
ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ زادەی زﯾﺎﺗﺮ ﺗــﺮازان و دوورﻛەوﺗﻨەوەی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮو ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا .ﺋــەوەش ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾە ﻛە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘێﺸﺘﺮدا ھەم ھێــﺰە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧەﻛﺎن و ھەم ھێﺰە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧەﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑــﻮو رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾــﯽ ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﻜەن. ﭘﺎش ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧــﮓ ﻟە ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛــە ،ﻻﯾەﻧە ﺑﺮاوەﻛﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﺑﻨﻜەﻓﺮەوان ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺣﻮﻛﻤڕان
ﺣﻮﻛﻤڕان ﻟــە ﻧێــﻮان ﺧﯚﯾﺎن و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯿﺶ ﻟە ﻧێــﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿﯿﺎن ﻧەﺑﻮو ﻛە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻛﯚﯾﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﭘﺮس و دۆﺳــﯿەدا وەھــﺎ دەردەﻛەوت ﺋەوان ﺑە ﻧﺎﭼــﺎری ﭼﻮوﻧەﺗە ﭘﺎڵ ﯾەﻛﺘــﺮەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەرﯾەك ﻟەوان دەﯾەوێ ﻟەﭘﺎڵ ﺋەوﯾﺘﺮدا ھەﻧﺪێﻚ دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻣﺴﯚﮔەر ﺑــﻜﺎت ،ﺋــەوەش ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﻻواز ﻛﺮدﺑﻮون.
و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن داﺑﻤەزرێﻨــﻦ، ﺑەم ﺋــەوان ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردووﯾﺎن ﺗﺎﻗــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺑەش ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﮕەن. ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ دەرﻛەوت ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﺑــەڕووی ﺟەﻧﮕــﯽ داﻋــﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛــﯽ ﻗﻮوڵــﯽ داراﯾﯽ ﺑــﻮوەوە ،ﺋــەوەش ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﺗەﻧﮕﮋە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛە دروﺳــﺖ ﻛﺮد .ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەی ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘێﺸــﻮو ،ﻧــە ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻟــە ﻧێــﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﺑﮕەن ،ﻧە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻛە ﮔﯚڕان ،ﻛﯚﻣەڵ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوان زﯾﺎﺗــﺮ ﭼﻮوﻧە ﭼەﻧﺪ داﻧﻮﺳــﺘﺎن و رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯿﯿــەوە. ھەﻣــﺎن ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﭘێﺸﻮو ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ،درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺎت و دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەوەی ھەﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﯾەﻛەم ﻛــە ﺧﯚی ﻟە ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن و ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺑﯿﻨﯿﯿــەوە ،ھﺎوﻛﺎت ھەﻣﺎن رەﺧﻨــەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە دەرەوەی ﺋەو ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەدا دووﺑﺎرە ﺑﻮوﻧەوە.
دووەم ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ و ﯾەﻛەم ﺋەﻧﺠﺎم ﻟــە 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2013دا ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﭼــﻮو .ﻟــەو ھەڵﺒﮋاردﻧــەدا 31 ﻟﯿﺴﺖ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون و 17ﻟﯿﺴﺖ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﺎن ﺑﺮدەوە. ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧەدا ژﻣﺎرەی ﻟﯿﺴــﺘە ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوەﻛﺎن ﻓﺮەواﻧﺘــﺮ ﺑﻮو، ﺑەو ھﯚﯾــەوە ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮون و ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟــە رەوﺗﯽ ﭼــەپ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮد و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ و ﻟﯿﺴــﺘﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت. ﺋەو دەرﻛەوﺗە ﻧﻮێﯿە ﻟە رووﻛەﺷﺪا وەك ﺋﺎﻣﺎژەﯾــەك ﺑــﯚ ﻓﺮەﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەردەﻛــەوت ﻛــە رووﻛﺎرێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﺎﻧەی ﺑە ﭘﺮۆﺳەﻛە دەﺑەﺧﺸــﯽ ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎوەوەﯾﺪا ﭘﺎڵﻨەرێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ و
ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺑەرﻓﺮەوان و ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺗﺮ
ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ دواﯾﯿﻦ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭘێﻨــﺞ ﺣﺰﺑەﻛــە ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟە 96ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﻛەن ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر 11ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﭼــﻮار ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟە ﺳــێ ﺣﺰﺑﯽ ﭼــەپ و ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﭘێﻚ دێﻦ .ﺑﺮاوە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒــﮋاردن وەك دەردەﻛەوێﺖ ﺑەﺳــەر رەوﺗﯽ ﻓﯿﻜﺮی و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﯿﺎوازدا داﺑــەش دەﺑﻦ ،ھەﻣﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺟﯿﺎوازﯾﺶ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑــﺮاوە ﻧﺎﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە، ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗــە ﻟەﭘــﺎڵ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺋەواﻧﺪا، ﺋەوەﻧــﺪەی ﺗــﺮ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﯽ ﻗﻮوڵﺘﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋێﺴــﺘە 17ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺑــﺮاوەی ھەڵﺒــﮋاردن ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿــﺎن ھەﯾە، ﻟەﭘﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە ﻟە ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛە ﻟە دوا ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺒەﻧەوە ﯾــﺎن ھەر ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛەدا ﻧەﻛﺮدووە ﯾﺎن ﺑە ﻟﯿﺴﺘﯽ ھﺎوﺑەش ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون ،ﺑەم ﻛﺎﻧﺪﯾﺪەﻛەﯾﺎن ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوە. ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﭘێﻨﺞ ﺑﺮاوە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛەی ھەڵﺒﮋاردن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳــەر داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮو، ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی زﻧﺠﯿﺮەﯾــەك ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯿﯿﺎن ﺳــﺎز ﻛﺮد ،ﺑەم ﻟە ﺋەڵﻘەی ﻧﯚﯾەﻣﺪا ،ﺷﻜﺴﺘﯽ ﯾەك ﺑە
ﯾەﻛﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻮون و ﭼﯿﺘــﺮ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﻧەك ﺑەرەو ھێﻮرﺑﻮوﻧەوە ﻧەﭼﻮو ،ﺑﮕﺮە ﮔﺮژی زﯾﺎﺗﺮ دروﺳــﺖ ﺑﻮون و ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺗﺮازان دەرﻛــەوت .ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەش ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﮕە ﻟە ﺗەﻣﺎﺷــﺎﻛەرێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺑــﻮون .ﺋــەوەش دوو ھﯚﻛﺎری ﻟە ﭘﺸﺘەوە ﺑﻮو ،ﻟەﻻﯾەك ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣە و ﮔﻮﺗﺎری ھﺎوﺑەﺷﯽ ھێﺰە ﭘەراوێﺰﺧﺮاوەﻛﺎن و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ داﻧﻨەﻧﺎن ﺑە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛــە و ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻗﯚرﺧﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا. ﺋێﺴــﺘە دوای ھەﻣــﻮو ﺋــەو ﺷﻜﺴــﺘﺎﻧەی ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯿﯿــەﻛﺎن و ﺷــێﻮازی ﻣﺎﻣەڵــەی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەرﻛەوﺗــﻮون ،ﭘــێ دەﭼێــﺖ ﺑﮋارەی ﺗﺮ ﺟﮕە ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻓﺮەﻻﯾــەن ﻟــە ﺋــﺎرادا ﻧەﺑێــﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە ﺑﺎرودۆﺧەﻛــە ﻟــە ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﺋﺎﺳــﺘە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﺷــﯚڕ ﺑﻮوەﺗەوە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوەش ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮان دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻓﺮەوان ﺑﻮوە ،ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە دووﺑﺎرە ﺑﻮﻧﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە دەﻛﺎت ﻟە ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺧەڵﻚ و دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﻛە ﭘێ دەﭼێﺖ ﺑەﺑێ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ھﺎوﺑــەش و ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻓﺮەﻻﯾەن ،ﻣﺴﯚﮔەر ﻧەﺑێﺖ.
ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛە ﻟەﺳەر ﻛ ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ھﺎوڕ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑە ﺑﺮاوە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛەی ھەڵﺒﮋاردن ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﯾﺎن ﺑەرﻓﺮەوان ھەﯾە ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﻛەﻧەوە و ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﺋەو ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑە دەﺑێﺖ. ﺳﺎﻣﺎڵ ﻋەﺑﺪو ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﻛە زۆرﯾﻨەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە، ﺋەﮔەر ﺑەوان ﻧەﺑێﺖ ،ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﻛﺮێﻦ ،ﺑەر ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﻟــە دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻛە زۆر ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟێﻮە دەﻛﺮێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺑە ﯾەﻛڕﯾﺰی و ھﺎوھەڵﻮێﺴﺘﯽ ھەﯾە“. ﻋەﺑــﺪو ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا دەڵــێ” ،دەﺑێﺖ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ڕێــﻚ ﺑﺨﺮێﺘەوە ،ﺋــەوەش ﺑە ﺣﺰﺑێــﻚ و دوو ﺣﺰب رێﻚ ﻧﺎﺧﺮێﺘەوە“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺋــەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾــە ڕۆژ ﺑە رۆژ ﻟێﻜﺘﺮازاﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە ،ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﺑﻦ ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو دۆﺧە ،ﭼﺎرەﺳــەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺳەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ھەﯾە“. ﻓەرﯾﺪ ﺋەﺳەﺳەرد ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘە ھەن ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛێﺸــەی ﮔﺸــﺘﯿﻦ ،دەﺑێــﺖ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﺪا ،ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻧێــﻚ و دوو ﻻﯾەن ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺪەن ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻛێﺸەﻛە ﻧﺎﮔﺎﺗە ﭼﺎرەﺳەر“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑەوەﯾە ﺑە ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﺪەن“. ﺋەﺳەﺳەرد ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻛێﺸەﻛە ﻟەوەداﯾە ﻛە ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﭘێﻜەوە ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻧﺎدەن ،ﻟە ﻣﺎوەی ڕاﺑﺮدوودا ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەﻧەﻛە ھەوڵﯿﺎن دا ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﺪۆزﻧەوە ،ﺑەم ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەن ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﻛێﺸــە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜەن ،ﭼﯚن ﺑە دوو ﻻﯾەن ﻛێﺸــە ﭼﺎرەﺳەر دەﺑێﺖ“. ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ،ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە.
ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮ ھەڵەدﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳ ﻻﯾەﻧەﻛە ﺑﻨﻜــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺣﻮﻛﻤ ﺗێﮕەﺷــﺘﻨەﻛە ﻟ ﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر وا ﻧە ھەڵﭙەﺳێﺮدراوی ھەڵەدﻧــﯽ دەڵێ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾــﺎن ھ ﺗێﮕەﺷــﺘﻦ دروﺳ ﻗﯚڵﯿﯿەﻛﺎن زۆر ﺑﺎﺷ ﻧەﺑێﺖ و ھەوڵﺪان ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺳ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺑە ”ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﯚﺑﻮوﻧ ھەﻣﻮوی ﻣﻮﺟﺎﻣە ﻛﺎﺗێــﻚ ﻻﯾەﻧەﻛﺎ ﺋەﻧﺠﺎم ﻛە ﺑە ڕاﺷ ﺋﺎﻣﺎدەی ﺳﺎزﺷــ ﭘێﮕەی ﺑەراﻣﺒەر ﺗێﺒﮕﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺳەرﭼﻮوە“. ھﺎوﻛﺎت ﻋەﻟﯽ ﻋە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳ ﺑە دەﺳﺘﭙێﺸــﺨ ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﻛە ھەرێﻢ دەﺧﻮارد، ﺑﻮوە ،ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺷەڕ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑﺎرز ﺗەواو ﺑێﺖ ،داوای ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛﺮدو ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑﻜﺮ ﭘﺎرﺗﯽ و ﺑﺎرزاﻧﯽ“. ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەو ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯿﯿەﻛﺎن ڕ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎر ﺧﯚﯾﺎن ڕزﮔﺎر ﺑﻜە ﻛە داوﯾﺎﻧەﺗە دەﺳ ﭼەپ و ڕاﺳﺖ ﻓڕ ﻗﯚﻧﺎﻏە ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەو
ﺗﻮرﻛﻤ
ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ :ﺳﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤ
دۆﺳﯿە
ﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭘێﻨﺞ ەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿﺎن ھەﯾــە و ﭘێﻜﮫێﻨەری ﻤڕاﻧﯽ ھەرێﻤﻦ ،ﻟەﺑەر ﺋەوە دەﺑێﺖ ﻟێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺳەرەﻛﯿﯿﺎﻧە دروﺳﺖ ەﺑێﺖ ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧﺎﺑێﺖ و ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑە ی دەﻣێﻨﻨەوە“. ێ” ،ﮔﺮﻧﮕە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن ﻛﺎﺗﯽ زەﻣەﻧﯽ ھەﺑــێ ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻓﺮاواﻧﺪا ﻟێﻚ ﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە دووﻗﯚڵﯽ و ﺳێ ﺷﻦ ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟێﯽ ﻛﺎت ﻛﻮﺷﺘﻦ ن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑێﺖ“. ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻟەﮔــەڵ ەرﻓﺮەوان ﻧﯿﯿە ،ﭘﺎﺳــﺎوەﻛەی ﺋەوەﯾە ﻛە ﻧەوەی 17ﻻﯾەﻧــﯽ و 20ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﺮاوە و ەﻻﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و دروﺷــﻤﺒﺎزی ﺑﻮوە، ﺎن ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭼەﻧــﺪ ﻗﯚڵﯽ دەﮔەﻧە ﺷــﻜﺎوی ﻗﺴــە ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜەن، ـﻜﺮدن ﺑﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەر ﻻﯾەﻧێﻜﯿﺶ ر ﺑﺨﻮێﻨێﺘەوە ،ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەراﻣﺒەرەﻛەی ﯾەﻛﺘﺮ ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮدن و ﺳڕﯾﻨەوە ﻛﺎﺗﯽ
ەوﻧﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺨەرﯾﯿەﻛەی ،ﺗﯚﭘەﻛەی ﺧﺴﺘە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ە ﻧﺎن و ﭘﯿﺎزﯾﺎن ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دواﺗﺮ دەرﻛەوت ﺋەو ﻛێﺸەﯾەی دروﺳﺖ ﯽ دەﺳــﺘﻜﺮدە و دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﻜەن“. زاﻧﯽ ﭘێﺶ ﺋەوەی ﻣﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋێﺴﺘەش داوای دووە ،ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺑﺎ دەﺳﺘﻜﺎری ھەرﺳێ ﺮێﺖ ،ﺋێﺴﺘە ﻛێﺸەﻛە ﻻی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧە ﻧەك . وەﻛﺎﻧﯿﺶ دەڵێ” ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە دووﻗﯚڵﯽ ﺗﺎ ڕۆﯾﺸــﺘﻦ ،ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﯾﺎﻧەوێﺖ رەﺳــەر ﺑﻜەن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە و ەن ﻟەو ﻛەﺷــە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨەی ﺳﺖ ﻛەﺳﯽ ﻧﺎﺑەرﭘﺮس ،ﻗﺴەی ﮔەورە ﺑە ڕێ دەدەن ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﺳەرﯾﺶ ﺑﯚ ﺋەو وەی ھەﻣﻮو ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧە“.
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ھەﻓﺘەی ڕاﺑــﺮدوو ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺋﯿﺘﺮ ﺷــﺘێﻚ ﻧەﻣﺎوە ﺑەﻧــﺎوی ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﭘێﻨﺠﻘﯚڵــﯽ و دەﺑێ ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗــە و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪاری داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﺑﻜەن ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﻠﺪ و ﺳــﺮﯾﺎن و ﺋﺎﺷــﻮور چ وەك ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و چ وەك ﭘێڕەواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەوﺑﺎرەوە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ڕادەﮔەﯾەﻧﻦ و ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ﺑە ﻛــﻮرد ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳەرﺟەم ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﯿەوە.
ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێ ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﻛﺮا و ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳێﯿەم ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــﺎن ﻛﺮد و ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑﮕەن ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳەر ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ڕەﺧﻨەﯾﺎن ﻟێ دەﮔﯿﺮێ ﻛە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن و ﺑەﺷﺪاری
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑە دۆزﯾﻨەوەی ڕێﮕە و ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳێﯿەم ﭘێﻨﺎﺳە دەﻛﺮێ .ﺳــﺮوود ﺳەﻟﯿﻢ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ راﻓﯿﺪەﯾﻦ ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋێﻤە ﭘێﺸﺘﺮ زۆر ﮔﻠەﯾﯿﻤﺎن ھەﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻛﺮاوە و ﺋێﻤەی ﺗێــﺪا ﻧەﺑﻮوە ،ﺋەﻣەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮرد ،ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ داھﺎﺗﻮودا ﺑەﺷﺪاری ﺋێﻤە ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﺑﺎﺷە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛێﺸەﻛﺎن ھﯽ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ، ﺋەﻣە ﺟﮕەﻟەوەی ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛە ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻛﺮد و ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﭼﺎرەﺳەر و ﺷﻜﺴﺘﯿﺎن ھێﻨﺎ و ﭘێﯿﺎن ﻧەﻛﺮا ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن. ھﺎوﻛﺎت ﻛەﻣﺎل ﯾەڵﺪا ﻣەرﻗﻮز ﻧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑێﻼﯾەن ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻠﺪاﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻮوری ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ،ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛە دەرﮔەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﯚﯾــﺎن دادەﺧﺴــﺖ و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺎن
دەﻛﺮدەوە دەرەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻛێﺸەﻛەﯾﺎن ﭘێ ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﻟﯿﺴــﺘﯽ راﻓﯿﺪەﯾﻦ ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت، ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەﻟﻤێﻨەری ﺋەوەن ﻛە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﻮاردووە و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﺷﺘﯽ زۆر ﺑﺎش و ﭘێﻮﯾﺴﺘﻦ.
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭼﺎرەﺳەر دەﺑﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑەﺷــﺪاری ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛەﻣﺎل ﯾەڵﺪا ﻣەرﻗﻮز ﮔﻮﺗﯽ، ﺋێﻤە ﺑەﺑﺎﺷــﯽ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھەﻣﻮوان ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯽ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰب ﻧﯿﯿە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ھﯽ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺋێﻤەش ﺑەﺷﺪارﯾﻦ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻧﻮێﻨەری ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﻦ ،ﺋەﮔەر ﺣﯿﺴﺎب ﺑﯚ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﮔەل ﻧﺎﻛەن ،ﺋەوا ﺑﺎ ھەر ﺧﯚﯾﺎن ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەن و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﻛﺎت ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەﺑێﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﺳﺮوود ﺳــەﻟﯿﻢ ﮔﻮﺗﯽ ،ﭼﻮوﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن
ﺑﯚ ﻧﺎو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ،واﺗە ﭘێﺸــﻨﯿﺎز و ﺑﯿﺮۆﻛەی ﻧﻮێ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەﻛﺎن ،واﺗە دۆزﯾﻨەوەی ڕێﮕەی ﺳــێﯿەم و ﻻﯾەﻧﯽ ﺳــێﯿەم ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛە ﻛە ﺑﻮوﻧەﺗە دوو ھێڵ و ﺳﻮورن ﻟەﺳەر داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺋێﻤــە ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ھەرﺳــێ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾﻦ و ﻟەو ﺑﺎوەڕەﺷﺪاﯾﻦ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە وەك ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ڕاﮔﻮزەر ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑﺪرێﺖ ،ﯾﺎن دەﺳﺘەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕاﮔﻮزەر .ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ و ڕەزاﻣەﻧــﺪ ﺑە ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دێﺘە ﺋﺎراوە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻛﺎرا دەﻛﺮێﺘەوە. ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ھەﻧﺪێ ﺣﺰﺑﯽ ﻧێﻮ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛە ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ،ﺳﺮوود ﺳەﻟﯿﻢ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەوە ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿە ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ،ﺑەﺷﺪاری ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن واﺗە ﺑﻮون ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛﺎن“. ھﺎوﻛﺎت ﻛەﻣﺎل ﯾەڵﺪا ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋێﻤەﺷــە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣــﻮوان ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﺪا“.
ﭼەﭘەﻛﺎن :ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ رێﮕەﯾەﻛﯽ راﺳﺖ ﻧﯿﯿە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -رێﺒﯿﻦ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﭼەﭘەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺑەرﻓﺮەوان ﻟە ﻧێــﻮان ﻛﯚی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێــﺖ .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ھەر ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯿەوێــﺖ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑێ ﺑــەش ﺑﻜﺎت ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿە. ﺋەﺑــﻮ ﻛﺎروان ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗەﻧﮕﮋە ﺑەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺳــﺎزاﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدن و ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ،ﺋەو ﺳــﺎزاﻧەش دەﺑێﺖ ﺑە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ھەﻣﻮو ﻻﯾەن و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑێﺖ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﭘﺮﺳــەﻛە ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ﺑە
دوو ﺣﺰب و ﺳــێ ﺣﺰﺑەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ھەﻣﻮواﻧــەوە ھەﯾە ،ﻧەك ھەر دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھﯿﭻ ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﯿﺸﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧەﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎت ،ﺑﮕﺮە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت ،ﺋەوە ﻗﺴەﻛﺮدﻧە ﻟەﺳەر ﻣﺎﻓﯽ ھﺎووﺗﯿﺒﻮون و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ھەﻣﻮوان“. ﺋەﺑــﻮ ﻛﺎروان ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯿە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﭘێﯽ واﯾــە ”ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن، ﺑﯿﺮۆﻛە و رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻛە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑە ﺳﺎزاﻧێﻜﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ ﺑﮕەن“. ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەم ھەﻓﺘەﯾەدا ،راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﯿﺎن وەك ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﯾەك ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﺑو ﻛﺮدەوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا رەﺧﻨە ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛە دەﮔﺮن. ﻟەو راﮔەﯾەﻧﺮاوەدا ھﺎﺗﻮوە” ،ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﻟەﻧــﺎو ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ھەر ﭘێﻨــﺞ ﺣﺰﺑەﻛەی دەﺳــەت ﺑەﺟﯿﺎوازی رۆڵ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن و ﺑە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋە ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﺋﺎﻛﺎﻣەﻛەﺷﯽ زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﺑﺎرﮔﺮژﯾــﯽ ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﺮاﭘﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯽ دەڵێ” ،ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋﯿﺮادەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻧﯿﯿە و دەﺑێﺖ ﺗەواوی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺳﺎزش ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻚ ﭼﯿﺘــﺮ ﺑەرﮔەی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧﺎﮔﺮێــﺖ و ﺋەﮔەر ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻗﻮوڵﺘﺮ دەﺑﻨەوە و ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺗﻮاﻧﺎی ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺖ“. ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە 21ی
ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕــەدا راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﯽ دژ ﺑــە ”ﭘێﻨﺞ ﺣﺰب ﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳەﻛﺎن“ ﺑو ﻛﺮدەوە. ﻟــەو راﮔەﯾەﻧﺮاوەدا ھﺎﺗﻮوە” ،ﻟــە دوای ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ 2013ەوە ﺳەرﺟەم ﺑﻮارەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﺮاون ،ھــەر ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻟﯿﮋﻧەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی دەﺳــﺘﻮور و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻛە ﻟەﻧﺎو ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛەدا ﺑەش ﻛﺮا ﺑەﻧﺎوی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ،ﺳەرﺋەﻧﺠﺎم ﺋەم دۆﺧــە دژوارەی ﻟێ ﻛەوﺗــەوە ﻛە ﺟەﻣﺎوەری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗێ ﻛەوت“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ واﯾە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺑە ﭘێﻨﺞ ﺣﺰب ﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳــەﻛﺎن ،ﺑﯿﺮ ﻟــە ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺟەﻣﺎوەر ﺑﻜەﻧەوە و ﻛێﺸــە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜەن .ﺋێﻤــە ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دژی ھەﻣــﻮو ﺟــﯚرە داﺑەﺷﻜﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑﯿﻦ و ﭘێﻤﺎن واﯾە دەﺑێﺖ ﺳەرﺟەم ﻻﯾەن و ﻧەﺗەوە و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺑێ ﺟﯿﺎوازی ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ ﻟە ﺑڕﯾﺎرداﻧﺪا“.
ﻤﺎن :ﺷﻜﺴﺖ ﻟە ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯿﯿەوە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد
ﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺑێ ﺑەﺷﺪاری ھەﻣﻮو ﻻﯾەن و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻧﺎﺑێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -رێﺒﯿﻦ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚی ﻻﯾــەن و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﻛەﻧەوە .ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﯾە ،ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ﻧێﻮان ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪرێﺖ. ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دروﺳــﺖ ﺑــﻮون و ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەو ھەڵەﯾــە دووﺑﺎرە ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ھەﻣﻮو ﻻﯾەن و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەن“. ﺋەو رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﭘێﻨﺞ ﺑﺮاوە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ھەڵﺒﮋاردن،
ﺑﯚ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯽ ﻛﺮد ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەر ﺧﯚﯾﺎن ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە و ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﺑە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧەﻛﺮد ،ﺋەوەش ﺧﻮدی ﻛێﺸەﻛەﯾە“. ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ ﻟە ﻧێﻮان ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﺑێﺖ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎرە ﺳﺎزاﻧێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﺪرێﺖ ،ﺋەو ﺣﺎڵەﺗەی ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯿﯿەﻛﺎن دەﮔﻮزەرێﺖ ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە و ھەر ﺋەوەش ھﯚﻛﺎری ﺷﻜﺴﺖ و ﻛێﺸەﻛﺎﻧە“. ﺗﻮرﻛﻤﺎن دووەم ﻧەﺗەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨێﺖ، ﺋەوان ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳﯿﯽ
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن و ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻧﯚ ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑەن. ﺋﺎﯾﺪن ﻣەﻋﺮووف ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑەرەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘێﯽ واﯾە” ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و وەك ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺟﯿﺎوازی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﺑڕﯾﺎرە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜەن ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ھﯿﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە“. ﺋەو ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﭘێﻨﺠﻘﯚڵﯿﯿەﻛﺎن ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو ﺑﻮون ،ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ھەﻣﺎن ﺋەزﻣــﻮون دووﺑﺎرە ﺑﻜﺮێﺘەوە، رێﮕەی ﺑﺎش ﺋەوەﯾە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻛﯚ ﺑﺒﻨەوە و ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزەﻛﺎن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﺑﮕەن“.
ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ و دەوروﺑەری ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ ،ﺋەوان ﺑەﭘێﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ،ﺳێ ﻛﻮرﺳﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﻣﺴﯚﮔەر ﻛﺮدووە و ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا دوو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ھﻮﻧەری ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە. ﻣﺎﺟﯿﺪ ﺑﺎزرﮔﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ھەوﻟێﺮی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە” ،ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە ،ﺋــەوەش ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑێﺖ ﻛــە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﺑڕﯾﺎر و داڕﺷﺘﻨﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋێﻚ ﺑﺪەن“. ﺑﺎزرﮔﺎن رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،دەﺑێﺖ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەوە ﺗێﺒﮕەن ،ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺑەﺑێ ﺑەﺷﺪاری ﺋەوان ھەر رێﻜﻜەوﺗﻦ و ﺳﺎزاﻧێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ، ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺗێﺪا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯽ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑەﻛە ﻧﯿﯿە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪەن ڕا ﻧﯿﻦ ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دێﻨە ﺳەر ﺧەت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
”ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻣﺎڵﻮێﺮان دەﺑﯿﻦ“
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻛﺮێ ﺧﺎﻧﻮوی ھەوﻟێﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧﯿﻮە داﺑەزاﻧﺪووە
ﻟەوﻻﺷــەوە ھﯿﻮا ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ڕۆژی ژﯾﺎن ﺑﺎس ﻟە زۆری ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێ دەﻛﺎت ﻟە ﺷــﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺋەﻧﺪازﯾﺎران ،ﺋﺎﯾﻨﺪە ،ﻗەرەﺑﻮو، ﻻوان ،ﺋــﯚزاڵ ،ھەوﻟێﺮ ﺳــﯿﺘﯽ، ھﯿﺮان ﺳــﯿﺘﯽ و ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻟە زۆرﺑەﯾــﺎن ﺟﺎران ﻛە ﻛﺮێ ﺑە 500 دۆﻻر ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﺑە 200دۆﻻرە. ﺧــﯚ ﺋەواﻧەی ﺑــە 600دۆﻻرﯾﺶ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ رۆژ ﺑەڕۆژ ﻛﻠﯿﻠﯽ ﺧﺎﻧﻮوی ﺷﺎرە ﺗﺎزە دروﺳــﺘﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑەﻛــﺮێ ﭼﻮون زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ .ھەر ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەك ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﻠﯿﻠﯽ ﻻﯾە و ﺳەرﺑﺎری داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﯿﻮەی زﯾﺎﺗﺮی ﻛﺮێﯿﺎن، ﻛەس ﻧﯿﯿە ﺑﭽێﺘــە ﻧﺎوﯾﺎﻧەوە .ﺋەو ﺷــﺎراﻧە ﻛە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺋﺎوەداﻧﯿﺎن ﻛﺮدﺑﻮوﻧەوە و ﺟﮕە ﻟە ﻛەﻣێﻜﯿﺎن، ھێﺸﺘﺎ ﺋﺎوارەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ھەوﻟێﺮن و ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە ،ﺑەم ﺋەوان ﺧﯚ ﺑﯚ ﻛەﻣﭙەﻛﺎن ﻧﺎﻧﻮوس دەﻛەن.
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯚڵﻦ. ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺟــﺎران ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﺑەﺗﺎڵــﺖ ﻧەدەدۆزﯾﯿــەوە .ﺋــەو ﮔەڕەﻛــە ﻧﻮێﯿﺎﻧە ڕۆژ ﺑەڕۆژ ﭼﯚڵﺘﺮ دەﺑــﻦ و ﻛﻠﯿﻠﯽ ﺧﺎﻧــﻮوەﻛﺎن ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑــەرە ﺑﯚ ﻛﺮێ دادەﻧﺮێﺘەوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎن؛ ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﺮێ زۆرن و ﻛەﺳﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺑە ﻛﺮێﯿەﻛﯽ ﻛەﻣﯿﺶ ﺑﭽێﺘە ﻧﺎوﯾﺎﻧەوە. ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻛﯚﯾە و ﺑەرﻟەوەی ﺑﮕەﯾﺘە ﻛەﺳــﻨەزان، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ھــەن ﻛــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺎری ﺷــﺎرە ﺗــﺎزە دروﺳــﺘﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دەﻛەن .ﺣﻮﺳــێﻦ ﻋﻮﻣەر ﺧﺪر ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی ﺑﺎﻏﯽ ﻻوان ،ﺑﺎس ﻟە ﭼﯚڵﺒﻮوﻧﯽ ﺷــﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ دەﻛﺎت ﻛە ﺋێﺴﺘە ڕۆژ ﺑەڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ ﭼﯚڵ دەﺑﻦ. ﺋەو دەڵێ” ،ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێ زۆرە و ﻛەم ﻛەس ﻟێﯽ دەﭘﺮﺳێﺖ“ .ﻛەﻣێﻚ ﺧﻮارﺗﺮ ﺳەرﺑەﺳﺖ ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﻗﺎﺳــﻢ دووﭘﺎت ﻟە زۆری ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێ ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە دەﻛﺎﺗەوە ،ﻛــە ﺑەھﯚﯾەوە ﻧﺮﺧﯿﺎن
ھــەرزان ﺑﻮوە و دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺮێــﯽ ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﺑــﺎش ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﺎر ﺑە 250ھــەزارە و ﻛەﺳــﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺑێﺘــە ﻧﺎوﯾﺎﻧەوە“. ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺘﯿەوە ھەژار ﺟەﻣﯿﻞ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﯚﭼﻮون ،ﻧﺎوی ﺷــﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن ھەڵــﺪەدات و ﺑﺎس ﻟە داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯿــﺎن دەﻛﺎت ،ﺋەو دەڵێ” ،ژﯾﺎن ﺳــﯿﺘﯽ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﺮێﯿەﻛەی 700دۆﻻر ﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە ﺑە 250ھەزار دﯾﻨﺎرە“. ﻟەﺳــەر دوو ﺳــﺎﯾﺪی ﻻوان، ﻟــە دەﺳــﺘە ڕاﺳــﺘﺖ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﺑە ﺗەﻧﯿﺸﺖ ﯾەﻛەوە و ﻟەﮔەڵ ﺷەﻗﺎﻣە درێﮋەﻛە، درێﮋ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﺟەﻻل ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻓەرھﺎد؛ دەﺳﺖ ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﻠﯿﻠــﯽ ﺋەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ڕادەدێﺮێــﺖ ﻛە ﺑﯚ ﻛﺮێ داﻧﺮاون و ﺑﺎس ﻟە ڕاﺑﺮدوو دەﻛﺎت ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺑە ﻟێﺸــﺎو ﺋــﺎوارەﻛﺎن ڕووﯾﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛــﺮد ،ڕۆژی 20ﻛەس ﺑﯚ ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێ ﺳەرداﻧﯽ ﻛﺮدوون و ﺋێﺴﺘە ﺑە 20ڕۆژ ﻛەﺳێﻚ ﻧﺎﭘﺮﺳێﺖ، ﺋەو دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ھەﻣﻮو ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە ،ﻣﺎڵﻮێﺮان دەﺑﯿﻦ“.
دەﺳــﺖ ﻧەدەﻛەوﺗﻦ ،ﺋێﺴــﺘە ﺑە 300ھــەزار دﯾﻨــﺎرە و ﻛەس ﻟێﯽ ﻧﺎﭘﺮﺳێﺖ. ﺳەرﺑﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺷەڕی داﻋﺶ ،ﭼﯚڵﺒﻮوﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺗﺎ ڕادەﯾــەك ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﻧﺮﺧەﻛﺎن ھەﺑﻮوە و ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻗﺎﺳــﻢ دەڵێ، ”ﺋەﺗڵەﻧﺘﯿﻚ ﺟﺎران 14دەﻓﺘەر ﺑﻮو،
وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺑەھﯚی داﻧﺎﻧــﯽ ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و دووﺑﺎرە ﮔﻮﻣﺮﮔﻜﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻛﺎﯾﺎﻧەی ﻛــە ﻟە ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﮔﻮازرێﻨەوە، ﺟﻮوڵــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺳﺴــﺖ ﺑــﻮوە و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋەو ھەﻧﮕﺎوەی ﺑەﻏﺪا ﺑە ﻧﺎدەﺳﺘﻮوری و ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺎو دەﺑەن.
ﭘﺎش ﺋــەوەی دەﮔەﻧــە ﺋەودﯾﻮی ﻋﻮزێــﻢ ،ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮگ داﻧﺮاوە و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺎری ﺑەرھەڵﮕﺮەﻛﺎن ﮔﻮﻣــﺮگ دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺎر ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق ﺑﮕﻮازرێﺘەوە“. ﻧﺎوﭼــەی ﻋﻮزێــﻢ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو و ﺧﺎڵﺲ ھەڵﻜەوﺗﻮوە و رێﮕەی ﺳەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-ﺑەﻏﺪا ﭘێــﻚ دێﻨێﺖ ،ﺋەو رێﮕەﯾە ﺳەرەڕای ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﮔﺮووﭘە ﭼەﻛﺪار و رﻓێﻨەرەﻛﺎﻧەوە ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺗێﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ﻛە داﻧﺎﻧــﯽ ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿە ﻟە ﻧێﻮان ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺋەﻧﻮەر ﻋﻮﻣەر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﻋﻮزێﻢ ﺗەواوی ﺋەو ﻛﺎ ھﺎوردەﻛﺮاوەﻛﺎن و ﻛﺎ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دووﺑﺎرە ﮔﻮﻣﺮگ دەﻛﺮێﻨەوە ،ﺋــەوەش ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﭘێﭽەواﻧەی دەﺳﺘﻮور و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧە. ﺋــەو دەڵــێ” ،داﻧﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺧﺎڵە ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿﺎﻧــە ﻟە ﻧێــﻮان ھەرێﻢ و ﻋێــﺮاق ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑــﺎش ﻧﯿﯿە و ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە“. ھەرﭼﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھەﺑێﺖ ،ﺑــڕی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺮاو زﯾﺎد ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــﺎزاڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿــە و ﺑەدەﮔﻤەن ﺑەرھەﻣێﻚ ﺑﯚ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق دەﮔﻮازرێﻨەوە، ﺑەم ﺑــەو ﺣﺎڵەﺷــەوە ھەﻧﺪێﻚ ﺑەرھەﻣــﯽ وەرزی ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ زﯾﺎﺗــﺮن و ﺑــﯚ ﺑەﻏــﺪا و ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق دەﺑﺮدرێﻦ. ﻋﻮﻣەر دەڵــێ” ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎدار ﺗــﺎ ﻧﯿﺴــﺎن ھەﻧﺪێــﻚ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﻤﺎن ھەﯾــە ﻛــە ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ زﯾﺎﺗــﺮن و ﺑﯚ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێــﺮاق دەﮔﻮازرێﻨەوە ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻋێﺮاق ﺋــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــە ﮔﻮﻣﺮگ دەﻛﺎت ،ﺋەوە دەﺑێﺘە ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﺑﯚ ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ھﯿــﭻ ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە“. ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﯽ ،ﮔﻮﻣــﺮگ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەو ﻛﺎ و ﺷــﺘﻮﻣەﻛﺎﻧە وەردەﮔﯿﺮێﺖ ﻛە ﻟە وﺗێﻜﯽ ﺗﺮەوە ھــﺎوردەی ﻋێﺮاق دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەم وەك ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎ دەﺳﺘﻮوری و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،ﺑەﻏﺪا ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﮔﻮﻣﺮگ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋــەوە ﺟﮕەﻟەوەی ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــەی ﻟە رێﮕــەی ﻣەرزە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻋێﺮاق دەﮔﻮازرێﻨەوە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻏــﺪاوە ﮔﻮﻣﺮگ دەﻛﺮێﻨەوە. ﻋەﺑﺪوﻟڕەزاق ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺑﺎرزﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ھەرێﻢ ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ”ﺋــەو ﺧﺎڵــە ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺑﺎرھەڵﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ داﻧــﺮاون و ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮە و ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾــەك ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ،ﺋەو ﻛﺎرە زۆر دوورە ﻟە ﯾﺎﺳــﺎ و دەﺳﺘﻮورەوە و زﯾــﺎن ﺑە ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ
ﻟە ڕاﺑﺮدوودا ھﺎﺗﻨــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﯚ ﻧﺎو ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑەﻟێﺸــﺎو ﺑﻮو. ﺧﺎﻧﻮوە ﭼﯚڵەﻛﺎﻧﯽ زۆری ﺷﺎرە ﺗﺎزە دروﺳﺘﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺋﺎوەدان ﺑﻮوﻧەوە و ھەﻣﻮوان ﺑەﻛﺮێ ﭼﻮون. ﺋێﺴــﺘە ﻛە زێﺪی زۆرﺑەﯾﺎن ﺋﺎزاد ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﯾەﻛﭙﺎرﭼە وێﺮاﻧەن، ﺑﯚﯾــە ﻛەﻣﯿــﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗــەوە. ﻛەﭼــﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ دەﭼﯿﺘە ﺷــﺎرە ﺗﺎزە دروﺳــﺘﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ، ﭼﯚڵﯿﯿﺎن ﭘێــﻮە دﯾــﺎرە و ھەﯾﺎﻧە
ﺋێﺴﺘە ﻧﯚ دەﻓﺘەرە ،ﺗەﻻر ﺑە ھەﺷﺖ دەﻓﺘەر ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﭘێﻨﺞ و ﻧﯿﻮە، ﺋﺎﺷــﺘﯽ 10دەﻓﺘەر ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﺣــەوت دەﻓﺘەرە ،ﺋﯚزاڵ ﺷــەش دەﻓﺘەر ،ﺋێﺴــﺘە ﭼﻮار دەﻓﺘەرە و ﺋﺎﯾﻨﺪە ﻧﯚ دەﻓﺘەر ﺑﻮو ﺋێﺴﺘە ﭘێﻨﺞ دەﻓﺘەر دەﻛﺎت”. ﺋێﺴﺘە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﮔێﮋاوی ﺑێ ﺑــﺎزاڕی دەوری داون،
ﻣﻮﺧﺘﺎری ﮔەڕەﻛﯽ ﻛﺎرێﺰ:
ﻟە 250ﺧێﺰان ،ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﯿﺎ 187 ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎوارە ﻟەو ﮔەڕەﻛە ﻣﺎون ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﮔەڵ ﺷەڕی داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ،ﻛﺎری ﺋەوان ﺑەﯾەﻛﺠﺎر وەﺳــﺘﺎ ،ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺟﻮوڵەی ﺧﺴﺘەوە ﺑﺎزاڕﯾﺎن و ﺋێﺴــﺘەش ﻛە زۆرﺑەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻛﻠﯿﻠﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەدەﻧەوە ،ﺑﺎزاڕﯾﺎن ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳڕ ﺑﻮوەﺗەوە. ھــﯚﻛﺎری ﺋــەو ﺑــێ ﺑﺎزاڕﯾﯿەی
ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎن ﺗــﺎ ڕادەﯾــەك ﺑﯚ ﻣﻮﺧﺘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﮔەڕەﻛە ﻧﻮێﯿﺎﻧە ڕووﻧە .ﺷــێﺮزاد ﻣﺤەﻣەد ﺳەﻋﯿﺪ ﻣﻮﺧﺘﺎری ﮔەڕەﻛــﯽ ﻛﺎرێﺰ دەڵێ، ”ﻟە 250ﺧێﺰان ،ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﯿﺎ 187 ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋﺎوارە ﻟــەو ﮔەڕەﻛە ﻣﺎون و زۆرﺑەی زۆرﯾﺎن ڕۆﯾﺸﺘﻮوﻧەوە“. ﭘﺸــﺘﯿﻮان ﺋەﺳــﻮەد ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﻮﺧﺘــﺎری ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﯾــەك و ﺋەﻧﺪازﯾﺎران و ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﭘﻼزﻻﯾﺘﯽ ﺳەر ڕێﮕەی ﻛەﺳﻨەزاﻧﯿﺶ ،دەڵێ ”ﺟﺎران % 60ی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو ﮔەڕەﻛﺎﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﻮون ،ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی % 15ﯾﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە“. ھەرﭼەﻧــﺪە ﻣﻮﺧﺘــﺎری ﮔەڕەﻛە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەی ﻧﻮێﺶ دەﻛــەن ،ﺑەم وەك ﺧﯚﯾﺎن ﺑــﺎس دەﻛــەن ژﻣﺎرەﯾــﺎن زۆر ﻛەﻣە .ﻣﺤەﻣەد ﺳــﺎﺑﯿﺮ ﻣﻮﺧﺘﺎری ﮔەڕەﻛﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯿــﺶ دەڵێ” ،ﺟﮕە ﻟە ﮔەڕاﻧــەوەی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﯽ ﺋﺎوارە ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە دوو و ﺳێ ﺧﺎﻧﻮودا ﺑﻮون ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوﯾەك دەژﯾﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ﻣﻮﺧﺘــﺎرەﻛﺎن ،زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻻی
ھﯚﺷــەﻧﮓ ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧە ،ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ. ﺋەو ﺑﺎس ﻟە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺖ داﻋﺶ دەﻛﺎت ﻛە زۆرﯾﺎن وێﺮاﻧەن .ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛــەم ﻟــە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﮔەڕاوﻧەﺗەوە .ھﯚﺷــەﻧﮓ ﻣﺤەﻣەد ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ڕێــﮋەی ﺋﺎواراﻧﯽ ﮔەڕاوە دەدات ﻛــە ﻛەﻣﺘــﺮ % 5ی ﻛﯚی ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ. ﺑەم ﺑﯚ ﭼﯚڵﺒﻮوﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوی ﺷﺎرە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،دەڵێ ”ﺑەھﯚی ﺋــەوەی زۆرێﻚ ﻟــە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺳــەرﭼﺎوەی داراﯾﯿﯿﺎن ﻛەﻣە ،ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەڕێﻨەوە ﻛەﻣﭙەﻛﺎن ،ﺋەو دەڵێ ”ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500ھــەزار ﻛەس ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻧﺎو ﻛەﻣﭙەﻛﺎن“. ﺋێﺴﺘە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﻟە ﺑــێ ﺑﺎزاڕﯾــﺪا ڕۆژان دەژﻣێﺮن و ﻟەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿەدا ،ھەﻣﻮو ھﯿﻮاﯾەﻛﯿــﺎن ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑﻮو ﻛە ﺧەرﯾﻜە ﺋەوەش ﻟە دەﺳﺖ دەدەن.
ﺑەﻏﺪا ﺑە داﻧﺎﻧﯽ ﮔﻮﻣﺮگ ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەك دەﺧﺎت
ﻣﺤەﻣــەد ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺷــﯚﻓێﺮی ﺑﺎرھەڵﮕﺮ ﻟە ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﭘەروێﺰﺧﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋــەو ﺷــﻮﻓێﺮاﻧەی ﻟــە ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ﺑﺎر دەﻛەن، ﺑەﺳــەر دوو ھێڵﯽ ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷﻮور ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق داﺑەش دەﺑﻦ. ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ دەڵێ” ،ﺑــﺎرەﻛﺎن ﻟە ﻣەرزەﻛﺎﻧﺪا ﮔﻮﻣﺮگ دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەم
ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ:
ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﻋﻮزێﻢ ﺗەواوی ﻛﺎ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﺑﺎرە ﮔﻮﻣﺮگ دەﻛﺮێﻨەوە
وﺗەﻛەش دەﮔەﯾەﻧێﺖ“. ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەﻏﺪا داوای ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛﺮدﺑﻮو ﺗەﻋﺮﯾﻔەی ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ھــەردووﻻ ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﮋەی % 5ﮔﻮﻣــﺮگ وەردەﮔﯿﺮا و ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑەرێــﮋەی % 25 وەرﮔﯿــﺮاوە ،ﺑــەم ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ رێﮋەی ﮔﻮﻣﺮﮔﻜﺮدﻧــﯽ 200ﺟــﯚر ﻛﺎ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﺑــﯚ % 25 ﺑەرز ﻛﺮدەوە ،ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋەوەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﻧﺎﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﺗەﻋﺮﯾﻔــەی ﮔﻮﻣﺮﮔــﯽ ،دووﺑﺎرە ﮔﻮﻣﺮگ ﻧەﻛﺮێﻨەوە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ھەڵﻨەﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻗەﺑﺎرەی ھــﺎوردە و ھەﻧــﺎردە ﻟە
ھەرێﻤﯽ ﻛﻮدﺳــﺘﺎن ﻟــە 2016دا ﺑەراورد ﺑــە 2015ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ﻗەﺑﺎرەی ھەﻧــﺎردە ﺑﺎﯾﯽ ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 240ﻣﻠﯿــﯚن و 225ھــەزار دۆﻻر ﺑﻮوە ،ﺑــەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا، ﻗەﺑﺎرەی ھەﻧــﺎردە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 128 ﻣﻠﯿﯚن و 629ھــەزار دۆﻻر ﺑﻮوە. ھﺎوﻛﺎت ﻗەﺑﺎرەی ھﺎوردە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﺑــڕی 12ﻣﻠﯿــﺎر و 919 ﻣﻠﯿﯚن و 297ھــەزار دۆﻻر ﺑﻮوە، ﺑەم ﻟە 2016دا ﺑﯚ 11ﻣﻠﯿﺎر و 110 ﻣﻠﯿﯚن و 559ھەزار دۆﻻر داﺑەزﯾﻮە و ﺑەوەش ﻗەﺑﺎرەی ھﺎوردە ﺑە ﺑڕی ﯾەك ﻣﻠﯿــﺎر و 808ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ داوە. ﻧەﺟﯿﺒە ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە” ،ﺋەو ﺧﺎڵە ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە داﻧﺮاون ،ﺟﮕەﻟەوەی ﻧﺎدەﺳﺘﻮوری
و ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻦ ،داھﺎﺗەﻛەﺷﯿﺎن ﺑﯚ ﮔەﻧﺠﯿﻨەی دەوڵەت ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە“. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،وەك ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤﺎن ﻟەﺳــەر داھﺎﺗــﯽ ﺧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮﻣــﺮگ ﻛﺮدووەﺗــەوە ،دەرﻛەوﺗــﻮوە ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەی وەك ﮔﻮﻣﺮگ ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق وەردەﮔﯿﺮێﺖ، ﻧﺎﭼێﺘە ﻧــﺎو ﮔەﻧﺠﯿﻨەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــﯚ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ دەﭼێﺖ ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺧﺎڵە ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿەﻛﺎﻧــﻦ“ .ﻧەﺟﯿﺐ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە داﻧﺎﻧﯽ ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﻟە رێﮕەی ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ﻟەﺳــەر ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە رێﮕــەی ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە داﻧــﺎوە و ﺑەوەش داھﺎﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣەرزەﻛﺎﻧﺪا ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ داوە.
ﺋﺎﺑﻮوری
ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا ﭘڕۆژەی ﺋەﻧﺪرﭘﺎﺳﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻣﺎﺟﯿﺪی ﻣﯚڵ ﺗەواو دەﻛﺮێ
ﻟەو ﺑەﺷــەی ﭘڕۆژەﻛە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﺪاﯾە ،ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛﯚﯾە ﺑە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ-ﺷەﻗوە ﮔﺮێ دەدرێﺖ ﻛە ﻣەوداﻛەی ﺳێ ھەزار و ٥٠٠ﻣەﺗﺮە. ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەرۆﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟە ﭘڕۆژە ﮔﺮﯾﻨﮕەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ راﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن ﺑەردەوام ﺑــﻮوە ،ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮوە ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺑﺎزﻧەﯾــﯽ 120ﻣەﺗــﺮی ھەوﻟێﺮ. درێﮋﯾﯽ ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣە ﺑﺎزﻧەﯾﯿﯿە ٤٠ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە و ﺗێﭽﻮوی ﭘڕۆژەﻛەش ﺑە 450ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺧەﻣڵێﻨﺮاوە. ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻛەوﺗە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە و ﺑەﺳــێ ﺑەش ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن درا.
ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﭘێ ﻧەداوﯾﻦ
ﻛﯚﯾــە ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-ﺷــەﻗوە ﮔــﺮێ دەدات و ﺋەﻧﺪرﭘﺎﺳەﻛەﺷــﯽ ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛەن. ھەروەك ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛــﺮد ،وەرزی ﺑﺎران و
ﺷﻮان ﯾﻮﺳﻒ ﺑەڕێﻮەﺑەری ھﻮﻧەری ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ:
ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا زەوی و ﻣﻮڵﻜﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،ﺗﺎ رادەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑــﻮوە ﻟەﺳــەر ﺳﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە.
ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟەﻣﭙەر وەك زەوی و ﻣﻮڵﻚ ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﻻﯾەن ﺷﺎرەواﻧﯽ ﯾــەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﭘﺮۆﺳــەی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾﺎن دوا ﺧﺴﺘﻮوە .ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺋەﻣﯿﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ ﻛﺮد، ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛەﯾﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــﯽ ﭘێﺸﻮوی ﭘڕۆژەﻛــەش ھﯿﭻ ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺑڕی ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەی ﺋەوان ﻛە ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ﻧەدراوە ،دەﮔﺎﺗە 150 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘڕۆژەﻛە ﻧەوەﺳــﺘێﺖ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻣﻮڵﻚ و داراﯾﯽ ﺧﯚی ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە. ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ_ﻛﯚﯾە ﻟە
ﻧﺰﯾﻚ ﻣﺎﺟﯿﺪی ﻣــﯚڵ ،ﺑەرزەﭘﺮد و ﺋﯚﭬەرﭘــﺎس دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ و ﻛێﺸەی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟەم ﺑەﺷەی ﺷﺎر ﻛە ﻗەرەﺑﺎڵﻐﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﻟەﺳەرە، ﺑە ﺗەواوی ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺮێﺖ و ﺋەم ﺑەﺷەش ھەر ﻟەﮔەڵ ﮔﺮێﺪاﻧﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﺑە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ- ﺷــەﻗوە ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ. ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛەوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ھەوﻟێــﺮ -ﻛەرﻛﻮوﻛﯿــﺶ ،ﻛﺎری ﺧﯚڵــﻜﺎری و ھەڵﻜەﻧﺪن ﺑەردەوام دەﺑێﺖ و ﻟەو ﻣەوداﯾەش ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋەﻧﺪرﭘﺎس و ﺋﯚﭬﯿﺮﭘﺎس ھەن ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺟێﺒەﺟێﯿﺎن دەﻛەن و ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻧﺎوەﺳﺘێﺖ
و ﺷــﺘێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﺗﺮاﻓﯿﻚ ﻻﯾﺖ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣﯽ 120ﻣەﺗﺮی ﻧﺎﺑێﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﺷﻮان ﯾﻮﺳﻒ ﺑەڕێﻮەﺑەری ھﻮﻧەری ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺳﺴﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە ،ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرە دەﮔەڕێﺘەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێﻮان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎر و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛە ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەﻛﺎت ،ھەر ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘڕۆژەﻛە دوای ﺗەواوﺑﻮون و رادەﺳــﺘﻜﺮدن ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺎرەﻛــەی دەداﺗــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەش ھﯿﭻ
ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﺋەوەی ﭘﺸــﺘﯽ ﭘێ ﺑەﺳــﺘﻮوە داھﺎﺗﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑﻮوە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ،ﺋەو 16ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮەی رێﮕەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑە رێﮕەی ﺷەﻗوە ﮔــﺮێ دەدات ،ﻛﯚﺗــﺎی ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ راﺳــﭙﺎردﻧﺪاﯾە و ﭘێ دەﭼێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑــﺪات ،ﺑەﻣەش ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﭘڕۆژەﻛە ﺧێﺮاﺗﺮ دەﺑێﺖ. ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﺋــەو ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ و ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا زەوی و ﻣﻮڵﻜﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺗﺎ رادەﯾەك ﻛﺎرﯾﮕەری ھەﺑــﻮوە ﻟەﺳــەر ﺳﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە و ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﻮێﻨﯿﺶ ﺑــە ﻧﺎﭼــﺎر دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛەﯾﺎن ھەﻣﻮار ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺟێﮕــەی ﺑﺎﺳــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺟﻮوﺗﺴــﺎﯾﺪەﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺷەﻗﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛﯚﯾــە ﺑــەرەو ھەوﻟێﺮ_ ﻛەرﻛﻮوك ،ﺟﯚرێﻜە ﻛە ﮔەڕەﻛەﻛﺎن ﺑــە ﺋەﻧﺪرﭘــﺎس ﻟــە ژێــﺮەوەی ﺟﻮوﺗﺴــﺎﯾﺪەﻛەوە ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێ دەدرێﻦ.
ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆش :ﺋەﮔەر ﺋەو ﻛﺎرە ﻧەﻛەﯾﻦ ﭼﯽ ﺑﻜەﯾﻦ؟
ﻣﺮﯾﺸﻚ ﺑﯚی ﻧﯿﯿە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﺎڵ ڕاوەﺷێﻨێ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ داﺗــﺎ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەﻛﺎن دەرﯾﺎن ﺧﺴــﺘﻮوە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺮﯾﺸــﻚ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺳــﻮور و ﻣﺎﺳﯽ دەﺧﯚن. ﺋــەو ﺧﻮاﺳــﺘە ھەﻟــﯽ ﻛﺎری ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﻛەس ﺋﺎﻓﺮاﻧــﺪووە و ﻟەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿەدا ﺑە ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺑﮋێﻮی ﺧێﺰاﻧﯿﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛەن .ﺋەو ﻛﺎرە ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜە ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷــﺎن ھەﻣﻮو ﻛﻮﻧﺞ و
ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە .وەك ﺳــﻨﻮورێﻚ ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەوﻟێﺮ ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﯾﺎﺳﺎغ دەﻛﺎت و ﻟە ﭘﻼﻧﯿﺎﻧە ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﮕﻮازﻧەوە. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﻮاردﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸﻚ ﺳــەرﺗﯚﭘە ﺑە ﺑەراوردی ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺳــﻮور و ﻣﺎﺳــﯽ و ھەر ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ،دووﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺟﮕــە ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣە ﺳەرەﻛﯽ و ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ،ﺧﺰاوﻧەﺗە ﻧﺎو
ﻣﺎڵەﻛﺎن و ﻟە ﻻ ﻛﯚﻧﯽ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑو ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ژﻣﺎرەی ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷــﺎن ڕۆژ ﺑە ڕۆژ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ ،ﺑەﺟﯚرێــﻚ وای ﻟێ ھﺎﺗﻮوە، ﺑەدەﮔﻤەن ﻛﯚﻧێــﻚ دەﺑﯿﻨﯿﺘەوە ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧەﺑێﺖ ،ﻛە ھﯚﻛﺎری ﺋەوە ﺧﻮاﺳﺖ و داﺧﻮازی زۆری ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻟە ﺧﻮاردﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸﻚ .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەوە ﻟە زۆرﺑەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــەدی دەﻛﺮێﺖ ،ﺑــەم ھﺎواری ﻟە ھەوﻟێﺮ ھەﺳــﺘﺎﻧﺪووە ،ﺑەوەی
ﻟە زۆرﺑــەی ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ﺋەﮔەر دووﻛﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ھەر ﻟە ﻣﺎڵەوە دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ و ﻟە زۆرێﻚ ﻛﯚن ﺧﻮێﻦ و ﭘﯿﺴــﯽ ﭼﺎﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻚ ،ﺑە ﺟﯚﮔەﻟەﻛﺎﻧﯿﺪا دێﺘە ﺧــﻮارەوە و ﻟــە دوورەوە ﺑﯚﻧــﯽ ﺑێﺰارﻛەر ھەراﺳﺎﻧﺖ دەﻛﺎت .ﺑﯚﯾە ﻗﯿﻤﻘﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷﯿﯽ ﻻ ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ﯾﺎﺳــﺎغ دەﻛﺎت، ﺑەوەی ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە و ﻟەڕووی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺸەوە ﻟەﺑﺎر ﻧﯿﻦ.
ﺋــەو ھەواڵــﻪ ﺑــﯚ ﻣﺤەﻣــەدی ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆش دەﺳﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﻨﯿﻨە و ﺑەﺗﻮﻧﺪی ﺋەوﻛــﯽ دەﮔﺮێ .ﺋەو ﻛە دوو ﺳــﺎڵە ﻟــە دووﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎڵ ﻣﺎڵەﻛەی ،ﺑە ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺧێﺰاﻧــە ﭘێﻨــﺞ ﻛەﺳــﯿﯿەﻛەی دەژﯾەﻧێﺖ .ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەوﻟێﺮ دەرﮔەی ڕزﻗﯽ دەﮔﺮێﺖ و ﻛﺎﺳــﺒﯿەﻛەی ﻧﺎھێڵێﺖ .ﻣﺤەﻣەد دەڵێ” ،ﻟەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯽ و ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯿــەدا ،ﺑەﭼــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻢ ﺑەﺧێﻮ ﺑﻜــەم؟“ .ﻣﺤەﻣەد ﻛە ﻟە ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺎزاڕی ﻟەﻧﮕەی ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ دەژی ،ﺑــەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺎری دەﻛﺮد و دواﺗﺮ ﻧێﺮدراوەﺗەوە ﻣﺎڵەوە .ﺋەو ﺑەﭼﺎوی ﻓﺮﻣێﺴﻜﺎوی و ﮔەرووی ﮔﯿﺮاوەوە؛ ﺑە ﭘﭽڕ ﭘﭽــڕی دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﺋەو ﻛﺎرە ﻧەﻛەم ﭘێﻢ ﻧﺎڵێﻦ ﭼﯽ ﺑﻜەم؟“. ﺋــەوە ﭘﺮﺳــﯿﺎری زۆرﺑــەی ﺋەو ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷﺎﻧەی ﻻﻛﯚﻧەﻛﺎن ﺑﻮو ﻛە ”وﺷﻪ“ ﺳەرداﻧﯽ ﻛﺮدن و وەك ﻣﺤەﻣەد ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەوﻟێﺮ دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە ﻛە ﻟە 15ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻛەوﺗە واری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە ،ﺑەوەی ﻧﺎﺑێﺖ ﭼﯿﺘﺮ ﻟە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دوور ﻟە ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ڕێﻜﻨەﺧﺮاو ﺑﻤێﻨﻦ. ﻧەﺑــەز ﻋەﺑﺪﻟﺤەﻣﯿــﺪ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ
ھەوﻟێــﺮ ﺑــە وەﻛﺎﻟــەت ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾــﺎن ﺋەو ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷﺎﻧە دەﮔﺮێﺘەوە ﻛە ﻟە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕێﻚ ھەن ،ﺑەوەی ھﯿــﭻ ڕێﮕەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﭘﯿﺴــﺎﯾﯽ و ﺧﻮێﻦ ﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑــەر و ﺑــە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا دێﻨە ﺧــﻮارەوە .ﺋەواﻧــەش ﻛــە ﻟەﻧﺎو ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﺪان ،ﺑﻮوﻧەﺗە دەردەﺳەری ﺑﯚ دراوﺳــێﻜﺎﻧﯿﺎن و ڕێﮕە ﭘێﺪراو ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﺳــﻜﺎی ﯾەﻛﺠــﺎر زۆرﯾﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗــﻮوە .ﺋەو ﺳــەرﺑﺎری دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧــەوە ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾــﺎن، دەڵێ ”ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ﺗﺎ ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷــﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻧەﻛﺎن ھەڵﺒﮕﺮﻧەوە“. ھەرﭼەﻧﺪە ژﻣﺎرەی ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷﺎن دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا، ﺑــەم ﻛﺎڕﮔێڕﯾﯿەﻛــەی ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەژﻣــﺎرەی زۆرﯾﺎن دەدات ﻟە ھەوﻟێﺮ و دەڵێ” ،ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺳــەرووی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﺎﻛــە و دەﻛﺮێــﺖ ﺋەواﻧــە ﺑﭽﻨە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮی ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺋــەو ﻛﺎرە درێﮋە ﭘێ ﺑﺪەن و ﺋێﻤە ڕێﮕە ﻟە ﻛﺎر و ﻛﺎﺳﺒﯽ ﺧەڵﻚ ﻧﺎﮔﺮﯾﻦ“. ﺋــەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەی ﻗﺎﯾﻤﻘــﺎم ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە” ،وﺷــﻪ“ زاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿﯿەﺗﺪا ھەﯾە ھەﻣﻮو ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ
ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ﻋەﻟﻮەی ﺳــەر ڕێﮕەی ﮔﻮێڕ ﺑﮕﻮازرێﻨەوە. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑــە وەﻛﺎﻟەت دەڵــێ” ،ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ھەﻣﻮو ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷﺎن ﺑﯚ ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ، ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــە و ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەی ﺷﻮێﻨﻤﺎن ﺑﯚ دﯾﺎری ﻛﺮدوون ،ﺑەم ڕەﻧﮕە وا زوو ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮێﺖ“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑە ﭘێﻨــﺞ ﻣﻠﯿــﯚن و 400ﻛەس دەﺧەﻣڵێﻨﺮێــﺖ ،ﻧﺰﯾﻜــەی 129 ھــەزار ﺗﯚن ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﺧﻮاردﻧــە .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳەر ﮔﯚﺷﺘﯽ ﺳﻮور 77ھەزار و 760ﺗﯚﻧە و ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻣﺎﺳﯿﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن 16ھەزار و 200ھەزار ﺗﯚﻧە. ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔــەڵ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەوﻟێﺮ، ﻣﺮﯾﺸﻚ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﻟە ﻛﯚﻧەﻛﺎن و ﻧﺎو ﻣﺎﻧﺪا ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ﻛە ﺑەھﯚﯾەوە ﭼەﻧﺪان ﺧێﺰان ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑێ ﻛﺎر دەﺑﻦ .ﺧﯚ ﻟەﮔەڵ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەﻧــﮕﺎوی دووەﻣــﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەوﻟێﺮ ﻛە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ھەﻣﻮو ﻣﺮﯾﺸﻜﻔﺮۆﺷــﺎﻧە ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺋەوﻛﺎت ﻣﺮﯾﺸﻜﯽ زﯾﻨﺪوو ﺑەﺗــەواوی ﻟە ﻧﺎو ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﯾﺎﺳﺎغ دەﻛﺮێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘــڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮﯾــﯽ ھەوﻟێﺮ، ﺳــەرووی ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘﻼﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﭘڕۆژەﻛە ،دەﺑﻮو ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﻧﯿــﻮەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗەواو ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﺑەھــﯚی داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟــە ،وەرزی ﺑﺎران و ﺑﻮوﻧــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ،ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎن ﺑەو ﺑەﺷەی ﭘڕۆژەﻛە دەﻛەوێﺘە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵ.
ﺋەو ﺑەﺷەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﮔﺮێ دەدات، 11ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮە و ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋﯿﻜﺠﻠــەری ﺗﻮرﻛــﯽ درا و دوو ﺑەﺷــەﻛەی ﺗﺮ ﻛە ﯾەﻛەﻣﯿﺎن 16 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە و رێﮕەی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑە رێﮕەی ﺷــەﻗوە ﮔــﺮێ دەدات، ﺑەﺷــەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ 11ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە، ﺗــﺎ رێﮕــەی ﻛەرﻛــﻮوك درێﮋەی دەﺑێــﺖ ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ ھێﻤﻦ ﮔﺮووپ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت. 16ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮەﻛە ﺗــەواو ﺑﻮوە و ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ 11ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻣﺎوە ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەﻣﯿــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ رێﮕە ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﮔﺮووﭘــﯽ ھێﻤﻦ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻣﺎوەی ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﻟەﺳــەر ﺋەو 11 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮە ﻛﺎر دەﻛەن و ﭘﻼﻧﯿﺎن ھەﯾە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2017ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﺑەﺷﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﮫێﻨﻦ، ﻛە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-
ﺋەﻣﯿﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ رێﮕە ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﺮووﭘﯽ ھێﻤﻦ:
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﺣﻜﻮوﻣەت 150ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗەرزداری ﺟێﺒەﺟێﻜﺎری ﺟﻮوﺗﺴﺎﯾﺪی 120ﻣەﺗﺮﯾﯿە
13
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﻛﺮاوە ،ﺋــەو ﻣﺎﻓﺎﻧــە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻓەرھەﻧﮕﯽ دەﮔﺮﻧــەوە ،ﻟەﭘــﺎڵ ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺗــﺮ وەك ﺋﺎزادی ﺑﯿــﺮوڕای ﺋﺎﯾﻨﯽ ﯾﺎن ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺧﻮێﻨﺪن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻚ ﯾﺎﺳــﺎی وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ژﻣــﺎرە 4ی ﺳــﺎڵﯽ 1992ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە و ﭘﺎﺷﺎن ﭼەﻧﺪان ﺟﺎری ﺗﺮ ھەﻣﻮار ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳــەر ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻣــﺎدە و ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯿﺪا ھﺎﺗﻮوە. ﯾﺎﺳــﺎی وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 15ی ﺳﺎڵﯽ 2006 ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھەﻣﻮار ﻛﺮاﯾەوە. ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەك ﺑﯚ ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻚ ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋەرﻣەﻧﯽ و ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ )ﮔەﻟﯽ ﻛﻠﺪاﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻮوری( ﻣﺴﯚﮔەر ﻛﺮاوە. ﻟــە ﺑڕﮔــەی ﭼﻮارەﻣــﯽ ﻣﺎدەی ﭼﻮارەم ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﻛﺮاودا، ھﺎﺗــﻮوە” :زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ و ﺋەرﻣەﻧﯽ دەﻛﺮێﻦ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓێﺮﻛﺮدن ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﻛە ﺋەواﻧــەی ﺑەم زﻣﺎﻧﺎﻧە دەدوێﻦ ﭼڕﯾﯿەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﻧﯽ ﭘێﻚ دێﻨﻦ، ﺑەﭘێﯽ ﺑەﻧﺪوﺑەﺳﺘﯽ ﭘەروەردەﯾﯽ، ﺑــە ﻣەرﺟێﻚ ﻓێﺮﻛﺮدﻧــﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻋەرەﺑﯽ ﺋﯿﻠﺘﺰاﻣﯽ ﺑێﺖ“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻣــﺎدەی ﺣەوﺗەﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛە ،دوو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی وەزارەﺗﯽ ﭘــەروەردەدا ﭘێﻚ دێﻦ، ﺋەرﻛــﯽ ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﮔﺸــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ دەﺑێﺖ. ھﻮﻧەر و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑە ژﻣﺎرە )(11ی ﺳــﺎڵﯽ 1992ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە و ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮار ﻛﺮاوەﺗــەوە .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007دا ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە )(14 ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ھەﻣــﻮار ﻛﺮاﯾەوە و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەر ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﺎدە و ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯿﺪا ھﺎت.
ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑڕﮔــەی 12و 13 ﻟە ﻣﺎدەی ﺳــێﯿەﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا، دوو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەری ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘێــﻚ دەھێﻨﺮێﻦ ﻛە ھەرﯾەك ﻟــەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەرێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ﺑەڕێــﻮە دەﺑﺮێﻦ ﻛــە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﭘﺴــﭙﯚڕی زاﻧﻜﯚﯾــﺎن ھەﺑێﺖ و ﺧــﺎوەن ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﻛﺎراﻣەﯾﯽ ﺑﻦ ،ﺑەم ﻧەﻛﺮاوەﺗــە ﻣەرج ﻛە
ﻟە ﺑڕﮔــەی ﺷەﺷــەﻣﺪا ھﺎﺗﻮوە، ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ”ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺋﺎﯾــﻦ و ﺋﺎﯾﻨــﺰا و ﺗﺎﯾﻔە ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق“ و ﻟە ﻣﺎدەی دەﯾەﻣﯿﺸــﺪا ھﺎﺗﻮوە” ،ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑە ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾــﻦ و ﺗﺎﯾﻔــە و ﺋﺎﯾﻨــﺰاﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﺪا ﺑەﺟﯚرێﻜﯽ وا ﻛە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ﺑەدی ﺑێﻨێﺖ و ﺑەﯾەﻛﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت“ و ﻟە ﻣﺎدەی
وەزﯾﺮ ﯾــﺎن وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﭼﻮار راوێﮋﻛﺎری دەﺑێﺖ ،دوواﻧﯿﺎن ﻣﺴﻮڵﻤﺎن و ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺋەوﯾﺘﺮ ﺋێﺰﯾﺪی دەﺑێﺖ ھەردوو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛە ﻟە ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﯾﺎن ﺳﺮﯾﺎن ﺑﻦ. ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯽ و ﺋێﺰﯾﺪی و ﺋﺎزادی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﯾﺎﺳــﺎی وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ژﻣﺎرە )(7ی ﺳــﺎڵﯽ 1992ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﺳەﻧﺪ ﻛﺮاوە و دواﺗﺮ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎی ﺑەﺧﯚوە دﯾﻮە .ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 11ی ﺳــﺎڵﯽ 2007ھەﻣﻮار ﻛﺮاﯾەوە و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﺎدە و ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻛﺮا. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەو وەزارەﺗــە ،ﺑەﻧﺎوی وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﮔﯚڕا و ﺋەوەش دەرﻓەﺗﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻟە وەزارەﺗەﻛەدا رەﺧﺴــﺎﻧﺪ ،ھەروەھﺎ دەﺳەﺗﯽ وەزارەﺗەﻛەی ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺸﺖ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻓــﺮەوان ﻛــﺮد ﺑەﺗەواوی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەوە. ﻟە ﻣﺎدەی دووەﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛەدا ﻛە ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻟە )(15 ﺑڕﮔــەدا دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮدووە، ﻟەﭘﺎڵ ﺋﺎﻣــﺎژەدان ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ،دووﭘﺎت ﻟە ﺋﺎﯾﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻛﺮاوەﺗەوە، ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﻧﺎوی ھﯿــﭻ ﺋﺎﯾﻦ ﯾــﺎن ﺋﺎﯾﻨﺰاﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺑﺒﺮدرێﺖ. ﻟــە ﺑڕﮔــەی دووەﻣــﺪا ھﺎﺗﻮوە، ”ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﺷﻮێﻨە ﭘﯿﺮۆزەﻛﺎن ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن و رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛەی“. ھــﺎوﻛﺎت ﻟە ﺑڕﮔــەی ﭘێﻨﺠەﻣﺪا ھﺎﺗــﻮوە” ،ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑــە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘﺎﻛﯽ ﺋﯿﺴــﻼم و ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﻛەﻟەﭘﻮورەﻛﺎﻧﯿﺎن.“....
15ﺷــﺪا دووﭘــﺎت ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟە ﭘێﻨــﺎو ”ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە ﻟــە ﻧــﺎو ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﺪا“ ﻛﺮاوەﺗەوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑڕﮔــەی ﭘێﻨﺠەم ﻟە ﻣﺎدەی ﺳــێﯿەﻣﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾەدا، وەزﯾﺮ ﯾــﺎن وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف ﭼــﻮار راوێــﮋﻛﺎری دەﺑێــﺖ، دوواﻧﯿﺎن ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن و ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋەوﯾﺘــﺮ ﺋێﺰﯾــﺪی دەﺑێﺖ .ھﺎوﻛﺎت ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯚﯾــەم و دەﯾــەم ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻣــﺎدەدا ،دوو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋێﺰﯾــﺪی ﻟەﻧــﺎو وەزارەﺗەﻛەدا ﭘێﻚ دێﻦ ،راوێﮋﻛﺎران و ﺑەڕێﻮەﺑــەرە ﮔﺸــﺘﯿﯿە ﻛﺎ ن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎ ی
ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە وەزارەﺗەﻛە ﭘێﻚ دێﻨﻦ. ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻛﻠﺪان و ﺋەرﻣەن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﯾﺎﺳﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﭘەرﻟەﻣﺎن( ﺑە ژﻣﺎرە 1ی ﺳﺎڵﯽ 1992ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە و ﭼەﻧﺪان ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە .ﯾﺎﺳﺎﻛە ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 5ی ﺳــﺎڵﯽ 2009ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮار ﻛﺮاﯾەوە و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎدە و ﺑڕﮔەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮا. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻣــﺎدەی 36ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﻛە ﺑەﺳەر ﺳێ ﺑڕﮔەدا داﺑەش ﻛــﺮاوە ،ﯾەﻛــەم :ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳــﯽ ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺮێــﺖ ﺑﯚ ﻛﻠــﺪان ﺳــﺮﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻮوری ﻛــە ﭘﺎڵێﻮراواﻧﯽ ﺋــەو ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧە ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن .دووەم: ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳــﯽ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻛــە ﭘﺎڵێﻮراواﻧﯽ ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾــە ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻟەﺳــەر دەﻛەن .ﺳــێﯿەم :ﯾەك ﻛﻮرﺳــﯽ ﺗەرﺧــﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺑــﯚ ﺋەرﻣەن ﻛــە ﭘﺎڵێﻮراواﻧﯽ ﺋــەو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾە ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن. ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ،ﻛﻠﺪان و ﺋەرﻣەن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﯾﺎﺳﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن و ﺷــﺎردێ و ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــە ژﻣــﺎرە 4ی ﺳــﺎڵﯽ 2009ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﺳﻨﺪ
ﻛــﺮاوە و دواﺗﺮ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 21ی ﺳــﺎڵﯽ 2011و ﭘﺎﺷــﺎن ﺑە ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 16ی ﺳﺎڵﯽ 2013 ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮار ﻛﺮاوەﺗەوە. ﻟــە ﻣــﺎدەی ﺳــﯽ و دووەﻣــﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛەدا ﻛە ﺑەﺳەر ﭼﻮار ﺑڕﮔەدا داﺑەش ﻛﺮاوە ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن دﯾﺎری ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺷێﻮەﯾە: ﯾەﻛەم :ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك دوو ﻛﻮرﺳــﯽ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﻛﻠﺪان ﺳــﺮﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻮوری و ﭘﺎڵێﻮراواﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن. دووەم :ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﯾــەك ﻛﻮرﺳــﯽ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺋەرﻣەن و ﭘﺎڵێﻮراواﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن. ﺳێﯿەم :ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﯾەك ﻛﻮرﺳﯽ ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﻛﻠﺪان ﺳــﺮﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻮوری و ﭘﺎڵێﻮراواﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن. ﭼﻮارەم :ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ دوو ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑﯚ ﻛﻠﺪان ﺳــﺮﯾﺎن ﺋﺎﺷﻮوری و ﺳێ ﻛﻮرﺳﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ و ﭘﺎڵێﻮراواﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛێﺒەرﻛێﯽ ﻟەﺳەر دەﻛەن. ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﯾﺎﺳــﺎی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردن و راﭘﺮﺳﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ژﻣﺎرە 4ی ﺳــﺎڵﯽ 2014داﻣــەزراوە. ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ھەڵﺒــﮋاردن و راﭘﺮﺳــﯿﯿە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺎت. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻣــﺎدەی ﭘێﻨﺠــەم ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ،ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻜــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﺎراﻧﯽ دەﺑێــﺖ ﻛە ﻟــە ﻧﯚ ﺋەﻧــﺪام ﭘێﻚ دێﺖ .ھﺎوﻛﺎت ﻟــە ﻣﺎدەی 18ﯾەم ﻟــە ھەﻣــﺎن ﯾﺎﺳــﺎدا ھﺎﺗــﻮوە، ”ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﺪا ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺮێﺖ“. ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻚ ﯾﺎﺳــﺎی زﻣﺎﻧە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ژﻣﺎرە 6ی ﺳــﺎڵﯽ 2014ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە. ﻟە ﺑڕﮔەی ﺳێﯿەﻣﯽ ﺑەﺷﯽ دووەﻣﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛەدا ھﺎﺗﻮوە” ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،زﻣﺎﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی )ﺗﻮرﻛﻤﺎن ،ﺳــﺮﯾﺎن و ﺋەرﻣەن( ﻟە ﯾەﻛــەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا
و ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﺪا ،ﻟەﭘﺎڵ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﻓەرﻣﯿﻦ“. ﻟــە ﺑڕﮔــەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣــﺎدەی دەﯾەﻣﯿﺸــﺪا ھﺎﺗــﻮوە” ،ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺳــەرﺟەم داﻣەزراوە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی و ﻋەرەﺑــﯽ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێــﺖ، زﻣﺎﻧــﯽ ﺑەرەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ،ﺑــە ﻣەرﺟێﻚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨە ﻛﻮردﯾﯿەﻛە ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺳەرەوەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛە ﺑێﺖ“. ﻟــە ﺑڕﮔــەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑەﺷــﯽ ﺣەوﺗەﻣﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛەﺷــﺪا ھﺎﺗﻮوە، ”ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ھەرێــﻢ ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾــە ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــﺎن ھەﺑێﺖ“ .ﻟــە ﻣﺎدەی 22ی ﯾﺎﺳﺎﻛەﺷﺪا ھﺎﺗﻮوە” ،ﻟە ھەر ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﺪا ﻛە ﭼڕی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧەی ﺳــەر ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑــﻦ ،زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﭘــﺎڵ زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا دەﺑێﺘە زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن،
ﺗﺮدا دووﭘﺎت ﻟــە ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ھــەر ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ..ھﺘﺪ ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻛە ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺑــﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و رق و ﻛﯿﻨە و ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ ﺗێﺪا ﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،ﺋەﺗﻨﯽ ،ﯾﺎن ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﯾﺎن زﻣﺎﻧەواﻧﯽ. ھەروەھﺎ دووﭘــﺎت ﻟە رێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ھــەر رەﻓﺘﺎرێــﻚ ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛــە ﺑﺒێﺘە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑــﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ رەﺳەﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺗێﯿﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ و رێﮕە ﺑە ھﯿﭻ رەﻓﺘﺎرێﻚ ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯽ ﻧﺎدرێﺖ و ھەر زﯾﺎدەڕۆﯾﯿﯿەﻛﯿﺶ ﻛــە ﻟەﺳــەر دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﻛﺮاﺑێــﺖ، داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺖ و ﺑﯚ ﺑﺎری ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﮔێڕدرێﺘــەوە ﯾــﺎن ﻗەرەﺑﻮوی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛە دەﻛﺮێﺘەوە ،ﻟە ﺑﺎرێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەی
ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺳــەرﺟەم داﻣەزراوە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻋەرەﺑﯽ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ ،ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﺎرﮔێڕی و ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎن“. ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ژﻣﺎرە 5ی ﺳﺎڵﯽ 2015ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاوە .ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﺑــە دەق ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﻧﺎوی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮودا ﻧەھﺎﺗﻮون. ﻟە ﺑڕﮔەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﻣﺎدەی دووەﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ﻟە ﭘێﻨﺎﺳەی ﭼەﻣﻜﯽ )ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن(دا ھﺎﺗﻮوە” ،ﻛﯚﻣەڵە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎن )ﺗﻮرﻛﻤﺎن ،ﻛﻠﺪان ﺳــﺮﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻮوری و ﺋەرﻣــەن( و ﻛﯚﻣەڵــە ﺋﺎﯾــﻦ و ﺋﺎﯾﻨــﺰاﻛﺎن )ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ،ﺋێﺰﯾﺪی ،ﺳﺎﺑﯿﺌەی ﻣەﻧﺪاﺋــﯽ ،ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ،ﺷــەﺑەك، ﻓەﯾﻠﯽ ،زەردەﺷــﺘﯽ و ھﯽ ﺗﺮ( ﻛە ھﺎووﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ“. ﻣﺎدەی ﺳــێﯿەﻣﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛە ﺑەﺳەر ھەﺷــﺖ ﺑڕﮔەدا داﺑــەش ﻛﺮاوە و ﻟــە ﺑڕﮔــەی دووەم ھﺎﺗــﻮوە، ”ﺳەرﺟەم ﺷــێﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﻛﺎری دژی ھــەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾــەك ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻗەدەﻏە دەﻛﺮێﺖ و ﺳەرﭘێﭽێﻜﺎر ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑەرﻛﺎرەﻛﺎن ﺳــﺰا دەدرێﺖ“ ،ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ
ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﻧەﺑێﺖ. ﻟە ﻣﺎدەی ﭼﻮارەﻣﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛەﺷﺪا ﻛە ﺑەﺳــەر ﭘێﻨﺞ ﺑڕﮔەدا داﺑەش ﻛــﺮاوە ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻛﺮاوە ﺑە ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ و ھﺎودەرﻓەﺗﯽ ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن و ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟەو ﺑڕﯾﺎراﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەواﻧەوە ھەﯾە .ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا دووﭘﺎت ﻟەوە ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛــە ھەر ﺗﺎﻛێﻚ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧﯚی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺎت و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧــﯚی ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ، ھﺎوﻛﺎت ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮدﻧەوەی ﻻﯾەﻧﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﺋﺎزادی دەرﺑڕﯾﻦ و ﺋﺎزادی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕﯾﯿﺎن ھەﯾە. ﻟە ﻣﺎدەی ﺷەﺷــەﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا دووﭘــﺎت ﻟــەوە ﻛﺮاوەﺗــەوە ﻛــە ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎداﻧﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑەرﻛﺎرەﻛﺎن ،ھﺎوﻛﺎت ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛە ﭼڕی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ﭘێﻚ دێﻨﻦ ،ﻣﺎﻓﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داﻣﻮدەزﮔــە ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑەرﻛﺎرەﻛﺎن ھەﯾە.
وﺗﺎر ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ﺋـەم ﻧﻮوﺳﯿﻨە ﻟە ژﻣﺎرە 238ی ﮐﯚواری )راﻣﺎن( ﺑودەﺑێﺘەوە ﻟە ڕێﮑەوﺗﯽ 2017/2/5دا
ﺑــە ﺑﯚﻧــەی ﺑﯿﺴــﺘەﻣﯿﻦ ﺳــﺎڵﻮەﮔەڕی ﻛﯚواری راﻣﺎﻧەوە، ﭘێــﺶ ﻣﺎوەﯾــەك ﺑەڵێﻨــﻢ ﺑە ﻛﺎك ﺋــﺎزاد ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿــﺪی ﺳەرﻧﻮوﺳﯿﺎر دا ،وﺗﺎرێﻚ ﺑﻨﻮوﺳﻢ، ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ دەﻛەم ﻟەم رۆژاﻧەدا ﺧﯚی ﺑە ﺑﯿــﺮی ھێﻨﺎﻣەوە .وەك دەڵێــﻦ )ﺑەڵێﻨﯽ ﻣێــﺮان ﻗەرﺗە ﺑە ﺳەرﯾﺎﻧەوە( ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻟە ﺑﯚﻧەی ﻛﯚوارێﻜﯽ ﺋەدەﺑﯿــﺪا ﻣﻦ ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯽ ﺑﻨﻮوﺳﻢ .ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا ،ﻣﻨﯿﺶ وەك زۆراﻧﯽ ﺗﺮ ﺑە ﻛﺎری ﺋەدەﺑﯿﻮە دەﺳﺘﻢ ﭘێ ﻛﺮد ﻧەﺧﺎﺳﻤە وەرﮔێڕان ،ﺑەم ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾــەك ﻟێﯽ ﺗەﻛﯿﻤەوە. دەﺷــﻤەوێ ﺋەم ﺑﯚﻧەﯾە ﺑﻜەم ﺑە ھەﻟێﻚ و ﺑﭙﺮﺳــﻢ ﺑﯚﭼﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎش ﮔەﺷەی ﻧەﻛﺮدووە ﯾﺎن ﻧﺎﻛﺎت؟ ﮔەﺷەﺷﯽ ﻛﺮدﺑێ، ﻟە ﭼﺎو ﺋەوەی دەﺑــﻮو ﺑﺒێ زۆر ﻛەﻣە؟ ھەر ﺧﯚﯾﺸﻢ ﻟە وەﻣﺪا ﺑە رژدﯾﯿەوە دەڵێﻢ ﺑەداﺧەوە ﻛﻮرد ﭼﺘێﻜﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻧﯿﯿە ﻟە ﺑﻮاری ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺋەدەﺑﯿﺪا ﭘێﺸﻜێﺸــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿــﯽ ﺑﻜﺎت ،دەﺷــﺒﻮو وا ﻧەﺑێ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك دۆز و ﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮔەﯾﯿــﻮە ﺑە ھەﻣــﻮو ﻛەﻟەوەرێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ،ﺑــەم ﺑەرھەﻣە ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛەی ھێﺸﺘﺎ ﻟــﯚﻛﺎڵ و ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿﯿە، ﻟــە ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿــﺶ ﺑەوﻻوەﺗﺮ ،ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿە ﻟەﻧــﺎو ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿــﺪا. رەﻧﮕە ﺗــﯚ ﭘێﺖ واﺑێ ھــﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ﻟێــﺮەدا ﺑــﯚ زﻣــﺎن ﺑﮕەڕێﺘــەوە و ﺑڵێﯽ ﻛﻮرد ﺋەﮔەر ﺧﺎوەﻧﯽ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﻮاﯾە ﺋەدەﺑەﻛەﺷﯽ ﮔەﺷەی دەﻛﺮد ،ﺑەم راﺳﺘﯿﺖ دەوێ ھــﯚی ﻟە زﻣــﺎن ﻛﺎرﯾﺘﺮ ھەﯾــە ﻟــەم ﺑــﻮارەدا ﺋەوﯾﺶ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ داھێﻮرﯾﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟە وﺗەﻛەی .ﺑــێ داھێﻮرﯾﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺧﯚت ﺑﺎﺷﺘﺮ دەزاﻧﯽ، ﮔەﺷــەی ﺋﺎﺑﻮوری روو ﻧﺎدات، ھەﻣــﻮو ﭼﺘێﻜﯿــﺶ ﺑەﻧــﺪە ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە .ﻟە دەﻣﯽ ﻧﺎھێﻮرﯾﺪا ﺋــەدەب ﮔەﺷــە ﻧــﺎﻛﺎ ،ﺗەﻧﯿﺎ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﮔەﺷــە دەﻛﺎ ،ﻛە ﺋەوﯾﺶ )واﺗە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ( وەك ﺳﯿﺎﺳــەت ﻣڵﯚزﻣێﻜە ﺑەﺳــەر
ﺷﺎﻧﯽ ﻧﺎھێﻮرﯾﯿەوە دەﻟەوڕێ. ﻧﻤﻮوﻧەﯾەك ﺑﯚ ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەﺷەﯾەی ﺧﯚم دەھێﻨﻤەوە ،ﭘێﺶ دوازدە ﺳــﺎڵ ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺧﯚم ﻟە ﭘﯚﻟﯽ ﺷەﺷەﻣﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ﻟە ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ دەﯾﺨﻮێﻨــﺪ ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﭘێــﯽ
وﺗﺒــﻮو ﺳــەﯾﺮە ﺑﺎوﻛﺖ ﺋەﻧﺪازﯾــﺎری ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾە و ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ دەﻛﺎ؟ ﻧﺎﻣەﯾەﻛﻢ ﺑﯚ ﻛﭽەﻛەم ﻧﻮوﺳــﯽ وﺗﻢ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ زاﻧﺴــﮕەم ﺗەواو ﻛﺮد ﻟە ،1985ﺷــەڕی ﻋێﺮاق ﺋێﺮان ﻟــە ﻛﯚﻧﮕەی ﮔەرﻣﯿــﺪا ﺑﻮو ،ﻟە دەﻣﯽ ﺷەڕﯾﺸﺪا ﺋﺎوەداﻧﻜﺎری و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎن ﻧﺎﺑــێ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎوﻟﻜﺮدن دەﺑێ .ﭘﺎﺷﺎن ﺷــەڕی دووەﻣﯽ ﻛەﻧــﺪاو ھــﺎت ،دوای ﺋەوەش ﺷــەڕی ﻧﺎوەﺧــﯚی ﻛــﻮرد و ﻛﻮرد ھــﺎت ،ﻛــە ﺋەﻣﺎﻧــە ﺑە
ﮔﺸــﺘﯽ ﻣﻨﯿﺎن راداﯾە ﻧﺎو ﻛﺎری رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎرﯾﯿەوە .ﺋەو 17ﺳــﺎڵ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەی ﻛﺮدﺑــﻮوم ﻛەڵﻜﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﻨﯽ ﻧەدا، وﺗﻢ رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎری ﭘﯿﺸــەﯾەﻛە ﻟە ﺷــەڕ و ﮔﺮژﯾﺪا ﮔەﺷە دەﻛﺎ و دەڕﺳــﻜێ ،ﻟەو دەﻣــەی ﺷــەڕ و ﮔــﺮژی ھەﻣــﻮو ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋﺎوەداﻧﻜﺎری د ە ﭘﻮ و ﻛێﻨﻨــە و ە . ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻛﭽەﻛەم ﺋەو ﻗﺴﺎﻧەی ﻟە ﭘﯚﻟﺪا ﻛﺮدﺑــﻮو ﺑــە ﺑﺎﺑەﺗﯽ واﻧەﻛەی. ﺋــەدەب ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﭘﺮۆﺳێﺴــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ھەرﭼﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻛﺎرﯾﯿە ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﭘﺮۆﺳێﺴﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﻟــە دوای رﻣﺎﻧــﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺳــەداﻣەوە ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺷــەش ﺣەوت ﺳﺎڵ ھێﻮرﯾﻨەوە رووی ﻟە ﻋێــﺮاق ﻧەﺧــﻮازە ھەرێﻤــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛەی ﻛﺮد .ﻟەو ﺷــەش ﺣەوت ﺳﺎڵەدا ﮔەﺷەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺎری و ﺋەدەب و ھﻮﻧەر ﺑە ھەﻣــﻮو ﺟﯚرێﻜﯿﻮە ﻛەوﺗە ﺗەﻛﺎﻧﺪاﻧــﯽ ﺧێﺮا .دوای ﺋــەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳــڕ ﺑﻮوەوە. ﻟــەم ﺳــﺎڵەﯾﻠەی دواﯾﯿــﺪا ﻟە ﯾەﻛﺒﯿﻨــە ،ﻧﯚﯾﻨــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﺎزە ،دەﺑﻨــەوە و ﻧﯚﯾﻨﯽ ﺋەدەب و ھﻮﻧەر و ﺋﺎوەداﻧﻜﺎرﯾﺶ ﯾەك ﺑە دوای ﯾەﻛﺘــﺮدا دەرﮔەﯾﺎن دێﺘە ﭘێــﻮەدان .رەﻧﮕــە ﺑەرھەﻣﯿﺶ ھێﺸــﺘﺎ زۆر ﺑــێ ﻟــە ھەﻧﺪێﻚ
رووەوە وەك دەﯾﺒﯿﻨــﻦ، ﺑــەم ﺋەوەﯾــﺎن زۆرﯾﯿەﻛە ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧەدا ،ھەروەھــﺎ ﻟە ﺳﺎﯾەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨەرێﻚ ،ﻛە ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜﺎ ﻟە ﭘﺮۆﺳێﺴەﻛەدا. ﺑەرھەﻣﯽ ﺋەدەﺑــﯽ و ﺧﻮێﻨەر، دوو رووی دراوێﻜــﻦ ﯾﺎن دوو ﺗﯿﭙﻦ ﻟــە ﮔەﻣەﯾەﻛــﺪا ،ﺋەﮔەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟــە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﺪا ﺑێ ،ﮔەﻣەﻛــە روو ﻧﺎدا .ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھێﻮرﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺧﻮێﻨەری ﻛــﻮردی ﻛﻮﺷــﺘﻮوە ﺑەرﻟەوەی ﺋەدەﺑەﻛەی ﺑﻜــﻮژێ .ھەروەھﺎ، ﺳەرەڕای ﺋەو ﺑﺎرە ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎوەی ﺑــﯚ ﮔەﺷــەی ﺋەدەﺑــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﻛە وەك وﺗﻤﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻧﺎھێﻮرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ھﺎﺗﻮوەﺗــە دی، ﺑەردەواﻣﯿــﺶ ھــەوڵ ھەن ﺑﯚ ﻟە ﺑﻨﺠــەوە ھەڵﻜێﺸــﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎﺷــﻤﺎوە ﻛەﻣەی ﻟە ﮔەﺷەی ﺋەدەﺑﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﺪا ﻣﺎوەﺗەوە. زۆر رەﺷــەﺑﺎ ﻟەو ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵەی ﺑﯚرﯾــﺪا ﻟەﻣــﻼ و ﻟــەوﻻوە ﻟە ﻛﯚواری )راﻣﺎن(ﯾــﺎن دا ،ﺑەم ﺋﺎزاد ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﻧەﯾﮫێﺸــﺖ راﻣــﺎن ﺑﭽەﻣێﺘــەوە .ﺋەﻣەش دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﺋــەو ﺧەرﻣﺎﻧە رەﺳــەﻧﺎﯾەﺗﯿﯿەی ،ﻛە دەﻣێﻜە ﻟە ﻣێﮋووی ﺋەدەﺑﯿــﺪا ﺑﯚ ﺧﯚی ھەڵﯽ داوەﺗەوە .ﻣــﻦ و زۆراﻧﯽ وەك ﻣﻦ ،رەﺷــەﺑﺎ ﭘﺎڵــﯽ داﯾﻦ ﺑﯚ ﻧــﺎو ﭘێﭽەﻟﻮوﻟﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت، ﺑەم ﺋﺎزاد ﺳــەﻧﮕەر و ﻛﯚزﻛﯽ ﺑەرﻧەدا و ھــەر ﺋەدﯾﺐ ﻣﺎﯾەوە. ﺟێﭙەﻧﺠەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﺸــﯽ ﻧﺎ ﺑە ﻛﺎرواﻧﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ﻧەك ھەر ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ﺑﮕﺮە ﻟە رۆھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــﺪا ،ﻛــە راﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮد ﺑە ﺳــﯿﯿەك ﺑﯚ ھەﻧﺎﺳەداﻧﯽ ﻻوەﯾﻠﯽ ﺗــﺎزە ﭘێﮕەﯾﯿﻮی ﺋەوێ ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ھەﻟێﻚ ﻟە ﺑەﺷــەﻛەی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا. ﻧﺎﺳﯿﺎرەﺗﯽ و ھﺎوەڵﯿﯽ ﻣﻦ و ﺋەو ﭘﯿﺎوە دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺳەردەﻣﯽ دەزﮔﺎی ﮔــﻮن ﻟــە .1994 ﺷــەڕی ﻧﺎوەﺧــﯚ ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎ، ﺋــەو و ﮔەﻟێﻜــﯽ وەك ﺋــەو ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﻮە ﺑەرەو ھەوﻟێﺮ راوﯾﺎن ﻧﺎن ،ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮﯾﺸــەوە ﺑەرەو ھﺎوﯾﻨەھــەواری ﭘﯿﺮﻣەم ﺋێﻤەﯾﺎن ﺑە ﯾەﻛــەوە ھەڵﺒﺮی. ﻟەوێ ﺑــﻮو ﺋەﮔەر ھەڵــە ﻧەﺑﻢ ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ژﻣــﺎرەی راﻣﺎﻧــﯽ دەرﻛﺮد )ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻣﻦ ﻟەوان
ﺟﯿﺎﺑﻮوﺑﻮوﻣەوە دڵﻨﯿﺎ ﻧﯿﻢ( .ﺟێﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﺋــەو رەﻧﺠــەی ﺋﺎزاد ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ،ﻛە ﺑﯚ ﭘﺎﺳەواﻧەﺗﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺋــەم ﭘــڕۆژە ﺋەدەﺑﯿﯿە داوﯾەﺗﯽ ،ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺑێﺘە ﺑەرﭼﺎو ﮔﺮﺗﻦ و ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪن. ﻟــەم رۆژاﻧــەدا ﭼﯿڕۆﻛێﻜــﻢ ﺧﻮێﻨــﺪەوە ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی دەﮔەڕاﯾــەوە ﺑــﯚ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯽ ﭼﯿﻨﯽ .دەڵێ ﭘێﺸﯽ ﭼﻞ و ﯾەك ﺳﺎڵ ،ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﻣﺎو ﺗﺴﯽ ﺗﯚﻧﮓ ﻟە ژﯾــﺎن و دەﺳــەﺗﺪا ﺑﻮو ،ﻟە ﺑڕﻛــە )ﻣﻮﻗﺎﺗەﻋــە(ی ﮔﻮاﯾﮋۆدا ﺳــﺎﭘﯿﺘەﯾەﻛﯽ ﻧﮫێﻨﯽ ﺑە ﭘﯿﺎوێﻚ دەﺳﭙێﺮن ﺗﺎ ﭘﺎﺳــەواﻧەﺗﯿﯽ ﺑﻜﺎ. ﺋەو ﺳــﺎﭘﯿﺘەﯾە ﻟە ﺑــﻦ زەوﯾﺪا دەﺑێ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﻮﻧێﻜﯽ دەﺑێ ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﺧﻮارەوە .ﺷــﻮێﻨەﻛەﯾﺶ ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﭘﺨﺎﻧەی ﺳەرﺑﺎزی
دەﺑێ .ﺳــەرۆك ﻣﺎو ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1976دا ﻛــﯚچ دەﻛﺎ و ﭘــﺎش ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﻟە دەﻣــﯽ وﯾﺪا ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺖ ﺑﻮون ﻟــە ﻛﺎر ﻧﺎﻣێﻨﻦ ،ﺑەﻣەش ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭼﯿﻦ ﺋﺎﮔﺎی ﻟە ﻣﺎم )ھﯚ ﭬەﻧﺴــﻮون( و ﺳﺎﭘﯿﺘەﻛەی ﻧﺎﻣێﻨــﯽ .ﭘێﺶ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ دوان ﻟەم دواﯾﯿﯿﺎﻧــەی 2016دا ،ﭘﯿﺮ ھــﯚ دەﺳــەﺗﺪارەﯾﻞ ﺋﺎﮔەدار دەﻛﺎﺗــەوە دەڵێ ﻣــﻦ ﺗەﻣەﻧﻢ ﺑــﻮوە ﺑە 87ﺳــﺎڵ و ھەﺳــﺖ دەﻛەم ﻟــە ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻧێﺰﯾﻚ دەﺑﻤــەوە ،ﺗﻜﺎ دەﻛــەم ﯾەﻛێﻚ ﺑﻨێﺮن ﺑﯚ ﭘﺎﺳــەواﻧەﺗﯿﯽ ﺳﺎﭘﯿﺘە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛە .ھەرﭼەﻧﺪە ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿە ﻟە ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺳــﻮﭘﺎﯾﯿﺪا ﻧﺎدۆزﻧەوە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﻦ ﺑﯚ ﺳەرداﻧﯽ ﺷﻮێﻨەﻛە دەﺑﯿﻨﻦ وەك ﺧﯚی ﻣﺎوە و ﺑﮕﺮە ﮔﻮﻧﺠﺎوە ھەر ﺋێﺴﺘﺎ ﺑەﻛﺎری ﺑﮫێﻨﻨەوە .ﻣﺎم ھﯚ
ﺳﺎﻧﯽ ھەﺷﺘﺎﻛﺎن ﻛە ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەژﯾﺎم ،ﺟﺎر ﺑەﺟﺎر ﺳەری ھەوﻟێﺮم دەدا ،ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺳەرداﻧﺎﻧەﻣﺪا ﺋێﻮارەﯾەﻛﯽ ﺳﺎڵﯽ 1989ﻟەﮔەڵ د .ﻣﺎرف ﺧەزﻧەدار ﻟە دوﻛﺎﻧەﻛەی ﺷەھﯿﺪ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﻣەﻋﺮووف ﯾەﻛﻤﺎن ﮔﺮﺗەوە ،ﻟەوێﻮە ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن دا ﭘﯿﺎﺳــەﯾەك ﺑﻜەﯾﻦ ،ھەر ﻟەو ﻛﺎﺗەدا ﻛە ﭘﯿﺎﺳــەﻣﺎن دەﻛﺮد ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧﻮا ﻟێﯽ ﺧﯚﺷــﺒێﺖ ﻓﯿﻜﺮەت ﻋﯿﺰەﺗــﯽ ﭘﺎرێــﺰەر ﺑﻮوﯾﻦ ،ﻛە ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻨە ﻧﺎو ﺑﺎزاڕ ﻟەﺑەردەﻣﯽ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﻛەی ﺟﺎراﻧﯽ ﻣﺎم ﮔﯿــﻮی ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ د .ﺧﻪزﻧﻪدار ﭘێﺸــﻨﯿﺎری ﻛﺮد ﺳەرێﻜﯽ ﻛﺎك ﺑەدران ﺑﺪەﯾﻦ ﻛە ﻟە ﻛﯚﻧە ﺑﺎرﯾﻜەﻛەی ﺋەوﺑەر ﺋﯚﻓﯿﺴــێﻜﯽ ﺋەﻧﺪازﯾﺎری داﻧﺎﺑﻮو ،ﻣﻦ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟەو ﺋﯚﻓﯿﺴــەدا ﻛﺎك ﺑەدراﻧﻢ ﻧﺎﺳــﯽ .ﺳﺎڵﯽ 1991 ﺟﺎرێﻜﯽ دﯾﻜە ﻟە ﻣﺎڵﯽ د .ﻣﺎرف ﺧەزﻧەدار ﻛﺎك ﺑەدراﻧﻢ دﯾﺘەوە ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺗﺎزە ﻛﺘێﺒﯽ )ڕۆژھەﺗﯽ ﮔڕﮔﺮﺗﻮوی( ﻟە ﭼﺎپ داﺑﻮو ،ﻛە د .ﻣﺎرف ﭘێﺸەﻛﯽ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮو ،ھەر ﻟەوێ ﻛﺘێﺒەﻛەی ﺧــﯚی ﺑەدﯾﺎری داﻣێ و ﺑە ﻗەڵەﻣﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﭘێﺸﻜەﺷــەﻛەی ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻢ ،ﻛە دەﺳﺘﻮﺧەﺗە ﺟﻮاﻧەﻛەی زۆر ﺳــەرﻧﺠﯽ ڕاﻛێﺸــﺎم .وا دﯾﺎرە ﭘﯿﺮی و ﻣﺎﻧﺪووﯾــﯽ و ڕۆژﮔﺎر و ﭼﻮرﺗﻤەﻛﺎﻧــﯽ زەﯾﻨــﯽ ﻛﺎك )ﺑەدران(ﯾﺎن ﻛﻮێﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺳەرەﺗﺎﯾﺎﻧەی ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﺎﺳﯿﻨﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺑﯿﺮ ﭼﻮوەﺗەوە. ﺳەرﻧﻮوﺳەر
ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻛەس ﺑــەو ﻧﮫێﻨﯿﯿە ﻧەزاﻧێ ،ﺧﺎﻧﻮوێــﻚ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻟەو ﺷﻮێﻨەدا راﺳــﺖ دەﻛﺎﺗەوە .ﺑە رۆژەوە ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﻣﻨﺪاڵ و ﻧەوەدا ﺑەﺳــەر دەﺑﺎت و ﺷەواﻧﯿﺶ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺋەرﻛە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەی دەﺑێ .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧەﯾﮫێﺸﺘﺒﻮو ژن و ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾﺸﯽ ﺑەو ﻧﮫێﻨﯿﯿە ﺑﺰاﻧﻦ .ﻟەم رۆژاﻧەدا وﺗﯽ ﭼﯿﻦ ﺧەﺗێﻜﯽ ﺑەوﭘەڕی رێﺰەوە ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ )ﺳەرﺗﯚﭘﯽ ﺋﺎﻛﺎری ﻣﺮۆﭬﯿﯿﺎﻧــە( ﻟە ﺑەرۆﻛﯽ ﺋەو ﭘﯿﺮەﻣێﺮدە دا. ﺋێﻤــەش ﻟــە وﺗــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ زۆر ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﺪۆزﯾﻨەوە ﻟەواﻧەی ﻟــە راﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﺪا ﺧــﺎوەن ﺋــﺎﻛﺎری ﺳەرﺗﯚﭘﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﯿﺎﻧەن ،ﻛە ﺋەﻣە ﻟەم ﺳــەردەﻣەی ﺋێﺴﺘﺎدا ﭘێﯽ دەڵێﻦ ﭘﺮۆﻓﯿﺸﯿﻨﺎڵﯿﺘﯽ .ﯾەﻛێﻚ ﻟەواﻧەی ﻣﻦ ﻟــە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺧﯚﻣﺪا ﺑە ﭘﺮۆﻓﯿﺸﯿﻨﺎڵﻢ ﻧﺎﺳﯿﻮن ﻛﺎك ﺋــﺎزاد ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪە .ھەر ﻟە 1994ەوە ،واﺗــە ﺋەو رۆژەی ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن ﻧﺎﺳــﯽ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﺑە ﻧەﮔﯚڕﯾﯽ ﺧﯚی ﻟەو رێﭽﻜەﯾەدا ﻣﺎوەﺗەوە و ﺗــەﻛﺎن دەدا .ﺑﯚ ﺋەو ﻣﺎﻧﺎی ژﯾﺎن ،ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو رێﭽﻜەﯾەداﯾــە ،ﻛە ﮔﺮﺗﻮوﯾەﺗﯽ. ژﯾﺎﻧﯽ ھەر ﻣﺮۆﭬێﻜﯿﺶ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﺪاﯾــە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ،ھەﯾە ﻣﺎﻧــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دەدات ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ھەﺷــە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﻛــە رەﻧﮕە ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﻧەﺑێ ﻟێﺮەدا ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﺑﺪەﯾﻦ. ﻟــەو ﺳــﺎﻧەی ﭘێﺸــﻮودا زۆر ﺟﺎر ،ﻟــە دﯾﻤﺎﻧــەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎدا ﭘﺮﺳــﯿﺎرم ﻛــﺮدووە )ﺋەرێ ﻛﺎك ﺋﺎزاد دەﺷێ ھەﻣﻮو ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ راﻣﺎﻧﻢ دەﺳــﺖ ﻛەوێ ﺑەم ﺑە ﭼﺎﭘﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﻧەك ﭘەڕەﯾﯽ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟــە زۆر ﭼﺘــﺪا دەﻣــەوێ ﺑﮕەڕێﻤــەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺋەرﻛﺎﯾﭭە دەوڵەﻣەﻧﺪە( ،ﻟێﺮەﺷﺪا دووﺑﺎرەی دەﻛەﻣەوە و ھﯿﻮادارم ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟە راﻣﺎن ﭼﺎپ ﺑﻮوە ،ھەﻣﻮوی ﻟە ﺳــﯿﺪﯾﯿەﻛﺪا ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺑﯿﺨﺎﺗە ﺑەردەﺳﺖ ﺗــﺎ ھەﻣــﻮو ﻻﯾــەك ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺋەو رەﻧــﺞ و ﺧەرﻣﺎﻧە ﺑەرھەڵﺪاﯾە ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻻی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﭙﺎرێﺰن. ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟە ﭘــﺎڵ ﻛﺎك ﺋﺎزاددا، ﺳــەرﺑﺎزی وﻧﯽ ﺗــﺮ زۆرن وەك ﺧﯚی ،ھەﻟێﻜە ﻟێﺮەدا ﺳــوی ﮔەرم و ﮔﻮڕی ﺧﯚم ﭘێﺸﻜێﺶ ﺑە ﯾەﻛەﺑەﯾەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەم.
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﺑﯚ ﺋﺎزاد ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ :راﻣﺎن ﻣﺎﻧﺎﯾەك ﺑﯚ ژﯾﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋێﻚ ﺑﯚ ﺋﺎواﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚری ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎران ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی و ﮔەﯾﺸﺘﻨە ﺑﻨﺒەﺳﺘﯽ رەوﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﺎ دێﺖ ﻓﺮاواﻧﺘﺮ دەﺑێﺖ ،ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﻓﺮاواﻧﺒﻮوﻧەﻛە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ﻛە ﺋێﺴﺘە رای ﮔﺸﺘﯽ ﻛﻮرﺳﺘﺎن ﭼﺎوﻛﺮاوەﺗــﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺑڕﯾﺎرە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻟە رێﮕەی راﭘﯚرﺗێﻜەوە ﺑﯚ رای ﮔﺸﺘﯽ ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺮە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە و ﭘﺮﺳﯽ رۆژاﻧەی ﻧێﻮ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧە. ﻟە ﭘﺸــﺘﯽ ﺋەو ھەوﻧەی ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ھەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺋێﺴــﺘە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋێﻚ ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە ،ﻣﺎوەی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵە ،ﺑەﻛﻮرﺗﯽ واﺗە ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﺑێﺖ ،ھەڵﺒەﺗــە واﻗﯿﻌﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎڵﻨەری ﺳــەرەﻛﯽ داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺋەو ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋە ﺑﻮوە ﻛﺎﺗێﻚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺗﺮۆﭘــﻚ و ﭼﻮارﭼێﻮەی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﻛە دﯾﺎر ﻧەﺑﻮوە. ھەرﭼەﻧــﺪە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧــﺎوەڕۆك و وردەﻛﺎرﯾﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑــو ﻧەﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑەم ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﻟەو رووەوە ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ زﯾﺎﺗﺮ ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺑەدواداﭼﻮون ﻟەﺳــەر ﻛەﯾﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ، ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ھﺎوﻛﺎت وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺎزە ﻧﯿﯿە ،ﺑﮕﺮە زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎن ﺑەﻋێﺮاﻗﯿﺸــەوە ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوودا دوو ﺗﺎ ﺳێ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺎن داڕﺷــﺘﻮوە ،ﺑەم ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜەن. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﻋێﺮاق ﻟەوەﺗەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەﺳﺘەی ﻧەزاھەی ﺑەﻏــﺪا دوو ﺟﺎر ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ داڕێﮋراوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دان ﭘێﺪاﻧەﻧﺎن ﺑە دەزﮔە ﺷەرﻋﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوە ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﭽەواﻧەﯾە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎﺗێﻚ زۆرﯾﻨەی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺋﯿﺮادەﯾەﻛﯿﺎن ﻟێ ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗەﻧﮓ ﺑەﮔەﻧﺪەڵﯽ ھەڵﺒﭽﻨﺮێﺖ، ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛەی ﺋێﻤەش وەك ﺋەواﻧەی ﺑەﻏﺪای ﻟێ ﺑێﺖ ،ﺋەوە ﺋەوﻛﺎﺗە ﺋەوە دەﺳەﻟﻤێﻨﺮێﺖ ،ﺑەڵێ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو واﻗﯿﻌە ﺗﺎڵەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ﻛە وای ﻛﺮدووە ﻟە رﯾﺰﺑەﻧﺪی وﺗﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘﻠەی ﺳێﯿەﻣﺪا ﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﻟەوە ﺗێﺒﮕەﯾﻦ ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧەوێﺖ ﻟەو واﻗﯿﻌە ﺗﺎڵە دەرﺑﭽﯿﻦ و ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑڵێﯿﻦ ﺗﻜﺎﯾە ﺋێﻤە و ﻋێﺮاق ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾەك ﺧﺎﻧەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ داﻣەﻧێﻦ ،دەﺑێﺖ ﺧﺎڵ ﺑە ﺧﺎڵﯽ ﺋەو ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋﻮﻣێــﺪ ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳــەری ھەﺑﻮوە و ھﺎوﻛﺎت ﺑەھﺎوﻛﺎری دەﺳــﺘەی دەﺳﭙﺎﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧﯽ ﺑەﺷــﺪاری داڕﺷــﺘﻨەوەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋەوەش ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە ﻣﺴﯚﮔەرﺗﺮ دەﻛﺎت .ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎردا ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟە رادەﺑەری ھەﯾە و ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺎت، ھﺎوﺷێﻮەی ﯾﺎﺳﺎی رێﻜﺨﺮاوە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛە ﺑە ﺑەﺷﺪاری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ داڕێﮋرا و ﺑە ﯾەﻛێﻜﯿﺶ ﻟە ﯾﺎﺳﺎ ﺑﺎﺷەﻛﺎن دادەﻧﺮێﺖ. ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺋەو ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋە ﻟە روواڵەﺗــﯽ دەرەوەﯾــﺪا ﺑەﭼەﻧﺪ ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دەردەﻛەوێــﺖ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﺧﺎﺗــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛەوە و ﭘێﯿﺎن دەڵێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە و ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﺸــﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺑەردەﺳــﺘﯿﺎن ،ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﻟەوەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺷــﻮێﻨﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەوەﯾە ﻛە دەﺳــﺘﯽ ﺑﺮدووە ﺑــﯚ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوﯾﺶ ﻗەدەﻏەﻛﺮدن و ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺣﺰﺑە ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﺪا ﻛە ﺋەوە ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە رەﻧﮕە ﺋەوەش ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە واﻗﯿﻌﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﺑێﺖ. ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺑەﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەزاﻧﻢ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺳەرەﺗﺎی ﺧﯚرﺋﺎواﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﻜﺎر و ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑــﺪەم ﻛــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﯾە ﻛە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دەﮔەڕێﻤەوە ﺳــەر ﺋەو ﺧﺎڵەی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﻤﺎن ﭘﯿﺸﺎن دەدات و ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯿﺸﯽ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ دەڵێﺖ.
ﻣﯿﻠەت و ﻧەﺗــەوە ﻧﯿﯿە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺗێﭙــەڕ ﻧەﺑﻮوﺑێﺖ ،ﭘەﻧﺪ ﻟەوەداﯾە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﯾﺎ ھەرێﻤەﻛە ﭼــﯚن ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﻛﺮدووە و ﺷﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺧەڵﻜﯽ ﻛەم ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺗــﯚ ﺑڕواﻧە ﻟە ھەرێﻤێﻜﺪا دەژﯾــﻦ ﻟە داﭬﯚس، دﻧﯿــﺎ ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ )ﭘێﺸــﻤەرﮔە( دەﻛﺎت و ﺑە ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺑﺮاوەی ﺷەڕی داﻋﺶ وەﺳــﻔﯽ دەﻛەن ،ﺋەو ﺳەرﻛﺮدە و ھێــﺰەی ﻛە ﻓﺮاﻧﺴــﻮا ﺋﯚﻧﺪی ﺳەرۆﻛﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ﺳەرداﻧﯽ دەﻛﺎت و ﺳەرەﺧﯚﺷﯽ ﻟە ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” :دﻧﯿﺎ ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺳەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت“، ﺑﮕــﺮە ﻓەرﻣﺎﻧــﺪە و راوێﮋﻛﺎراﻧﯽ ھێﺰە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻛــەن و ﯾڵﺪرﻣﯽ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﺘﺎﯾﺸﯽ رۆڵﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆر دەﻛﺎت ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻛە ﺗــﺎ دوێﻨــێ ﺗﯚﭘﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ و ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧﺰﯾــﻚ ﻣەﺧﻤﻮور ﻛﯚ ﻛﺮدﺑﻮوەوە و ھەڕەﺷــەی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮد ،ﺑﯚ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮدەوەﮔەﻟﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻮو ﯾەﻛە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺳــﺎﺗﺮ و ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەدا ﺗێﭙەڕێﺖ. ھەرێﻤێــﻚ ﭘﺎﭘــﺎی ﭬﺎﺗﯿــﻜﺎن و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە
دﻧﯿﺎدا ﺑەﻧﺎوﭼــەی ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﻟێﺒﻮردەﯾــﯽ دادەﻧێــﻦ ،ﺋەی ﺑﯚﭼــﯽ دەﺑێــﺖ وا ﺑــﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳــﺎڵ دەﭼێﺖ ﭼﺎرەﺳەری ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەی ﻧەﻛﺮێﺖ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەرێﻤەﻛــە ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی ﻛەﻣــﯽ ﺳــﯿﻮﻟە و دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﻣﻮوﭼــەﻛﺎن و ﺧﺮاﭘﺒﻮوﻧــﯽ رەوﺷــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن و ﻧﺰﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەردوو ﻛەرﺗﯽ ﭘەروەردە و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ دەرﺑــﺎز ﺑﻜــەن؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑەڕاﺳــﺖ ﺋەﻣــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــە ﯾﺎ ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮوﯾﯽ ﭼﺎرەﺳەرەﻛﺎﻧە! ﻟە ﺳەردەﻣێﻜﺪا ﻛە دﻧﯿﺎ ﺷﺎﻧﺎزﯾﻤﺎن ﭘێﻮە دەﻛﺎت. درێﮋﺑﻮوﻧەوەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﺑە ھەرێﻤەﻛە ﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوەرﭼەرﺧــﺎن ھەﯾە ،ھــەروەك ﭼــﯚن ﻟەﮔەڵ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ دﻧﯿﺎ ﭼﺎوەڕێﯽ وەرﭼەرﺧﺎﻧﻦ. ﻟە ﭘﺸــﺖ ھەﻣﻮو ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ،ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﻟــﯚﻛﺎڵ ھەﯾە ،ﺋەم ﺳــەرﻛەوﺗﻨە ﻟﯚﻛﺎڵەش ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوەﯾە ﺑەﺳــەر داﻋــﺶ و ﮔەڕاﻧەوەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە ﺑﯚ ﺳەر ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەم ﻟــە دوای داﻋــﺶ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﺗﺮی
ﯾﻮﺳﻒ ﻋﺰەدﯾﻦ
)دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﭼﺎﻧﺴﯽ ﺋەوەت دەداﺗــێ ،ﺑﺒﯿﺘە ﻛﯚﯾﻠــەی ﺋەو ﻛەﺳەی ﺑﯚ ﺧﯚت ھەڵﯿﺪەﺑﮋێﺮﯾﺖ( ﻛﺎڕڵ ﻛﺮاوس. ﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻧەك ھەر ﺋەدۆﻧﯿﺲ-ێﻜــﯽ ﮔەورەﻛــﺮاو، ﺑەڵﻜــﻮ ھــەر ﺑﺎﺑﺎﯾــەك ،ﺋەﮔەر ﻧەﻧﺎﺳــﺮاو و ﻛﺮدە ﻧﺎدﯾﺎر و ﻛەم ﻓەرھەﻧــﮓ و ﺧﺎوەﻧــﯽ ھﯿــﭻ ﺑەرھــەم و ﻋﯿﻠــﻢ و ﻋﯿﺮﻓﺎﻧێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎوﯾــﺶ ﻧەﺑێﺖ ،ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ھــەواداری ﻟەﺑەر ھــەر ھﯚﻛﺎر و ﻣەﺳــەﻟەﯾەك ﺧەﺗــﯽ ﭘــێ ﺑﺒەﺧﺸــﻦ .ﺋەﮔەر ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﺋەو ﺧەﺗەش ﺑﯚ ﺧــﯚی ﺑﺒێﺘە ﻣﺎﯾەی ﺳــەﯾﺮ و ﺳــەﻣەرەﯾﯽ، وەك ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﺧەﺗﯽ ﻧﯚﺑڵﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016ﺑە ”ﭘﯚپ دﯾﻼن“ی ﺳﺘﺮاﻧﺒێﮋ و ﮔﯿﺘﺎرژەن. ﺑﺎﺷــە ﻛە ﺣﺎڵ و ﻣەﺳەﻟە واﯾە، ﺋــەدی ﺑﯚ ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﺧەﺗﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ“ﺋﯿﺮﯾﺶ ﻣﺎرﯾﺎ رﯾﻤﺎرك“ ﻟــە 19ﻓێﺒﺮاﯾــﺮی 2016ﺑــە ﺋەدۆﻧﯿــﺲ ،ھەر ﭘێﺸــﻮەﺧﺖ و ﭘێﺶ ﺑەﺧﺸﯿﻨەﻛەﯾﯽ و دواﺗﺮﯾﺶ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻣﺸــﺘﻮﻣڕ و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە؟ ھەر ﻟــە ﻟێﻜﯚڵەر و ﻧﻮوﺳــەر ”ﻧﺎﻓﯿﺪ ﻛﺮﻣﺎﻧﯽ“ﯾەوە ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋــەو ﺧەﺗــەی ﭘــێ ﺑەﺧﺸــﺮاﺑﻮو ،ﻧﺎﻗﺎﯾﻠﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی وﺗﺎرێﻚ ﻟــە رێﻮڕەﺳــﻤﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺧەﺗەﻛــەی ﺋەدۆﻧﯿــﺲ-دا ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ و ﺗــﺎ ﻛﺎر ﮔەﯾﺸــﺘە ﺳــەرﺟەم وەرﮔێــڕی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەدۆﻧﯿــﺲ ﺑﯚ ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ” ،ﺷــﺘﯿﭭﺎن ﭬﺎﯾﺪﻧەر“ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەدۆﻧﯿﺲ-ێــﻚ ﻛــە
ﺳــﺎﻧێﻜﯽ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑڵێﺖ” :ﭘێــﻢ وا ﻧﯿﯿە ﺋەدۆﻧﯿﺲ ﺑﮕﺎﺗە ﺋﺎﺳﺖ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧەﺗــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوە ﺑەورووژاﻧﺪﻧﯽ*“... ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە و ھــەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺧﺎﺗﻮو ”ﺟﯚزﯾﺒﯿﻨﺎ ﻣﺎرﯾﺎ ﻧﯿﻜﻮﻟﯿﻨﯽ“ ﺳــەرۆك ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ”ﻻﻣﺒﯿــﺪۆزا“ دوورﮔــەی ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧــﯚی دەرﺑڕی، ﺑەوەرﻧەﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﺧەﺗەی ھﺎوﻛﺎت ﺑەوﯾﺶ دەدرێﺖ ،ﺋەﮔەر ﻟەﺗەك ﺋەدۆﻧﯿــﺲ-دا ﺑێﺖ .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەو ھەﻣﻮو وﺗﺎر و ﻧﻮوﺳﯿﻦ و دژاﯾەﺗــﯽ و ڕێﮕﺮﯾﯿﺎﻧــەی ﻛە ھﯚﻛﺎرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﺑەدەر ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﻟە ﻧﺎﻣەﻛەی ﺋەدۆﻧﯿــﺲ-وە ﺑــﯚ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﺒﻮو**. ﺋەدۆﻧﯿﺲ ﭘێﺶ ﺋەوەی ﻟە 28ی ﺋﯚﮔﺴــﺘﺲ-ی2011دا ﺧەﺗﯽ ﮔﯚﺗــە-ی ﭘــێ ﺑﺒەﺧﺸــﺮێﺖ، ﺑەﭘەﻟەﭘﺮوزێ و ﻟە ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻛﺎڵ و ﻛﺮﭼــﯽ ﺧﺎڵﯿﯽ ﻟەو ﺑەھﺎﯾﺎﻧەی ﻛە ﺧﯚی ﺳــﺎﻧێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻗﯚزﺗﻨەوەی ھەﻟەﻛە و ﺳﻮارﺑﻮوﻧﯽ ﺷەﭘﯚﻟەﻛﺎن و زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﺷــﻮھﺮەت و ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﭘێﭙﻠﯿﻜﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەﺗــە ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎﻧﺪا ،ھﺎت و ﺧﯚی ﺗێﻜــەڵ ﺑەدﻧﯿﺎی ﮔەﻣە ﺳﺎﻣﻨﺎﻛەﻛﺎن ﻛﺮد. ﺋﯿﺘــﺮ ﺋەو ﭘﯿــﺎوەی ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ دەﻣﯿﺎن ﻟــە ﺣﺰوورﯾﺪا ﺗەﺗەڵەی دەﻛــﺮد و ﺑە ﺷــەوق و ﺗﺎﺳــە و رژدﯾﯿــەوە ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ دەﺑﻮون .ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯽ
راﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟــﯚﻛﺎڵ ھەﯾە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭼﺎوی دﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی راﻛێﺸێﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەﺑێ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟەﻻﯾەك ﺋەوەی داﻋﺶ ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﭘێﯽ ﻧەﻛﺮا، ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﭘێﻤﺎن دەﻛﺎت، ھەر ﻟە ﭼﯚڵﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــە رەﻣﺰی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ھەرێﻤەﻛەﯾــە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و ﺧﺮاﭘــﯽ رەوﺷــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋﺎﯾــﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰاﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑەرەو ھەﻧﺪەران ﻛﯚچ دەﻛەن ،ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺑــێ ﺋﻮﻣێﺪی ﻟە ﭼﺎرەﺳــەری ﺧێﺮا و ﺑە ﭘەﻟــەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧەوە دێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻟە ﺷﺎﺷەی ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﭼــﯚن ﺑەرﺑﻮوﻧەﺗە ﺳــڕﯾﻨەوەی ﯾەﻛﺘــﺮ و ﻣەﯾﻨەﺗــﯽ و ﺋــﺎزاری ﺧەڵــﻚ وەك ﻣﻮزاﯾەدەﯾــەك ﺑــﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ. ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﻣﯿﻠﻠــەت ﺋﻮﻣێﺪێﻜﯽ ﺑەوەﯾــە ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ وەك ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن رێــﻚ ﺑﻜــەون و ﭼﺎوەڕێﯽ ﮔەﻣە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ﻧﺎوﺧــﯚ ﻧەﻛەن، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋﯚﺑﺎڵــﯽ ﻣەﯾﻨەﺗﯿﯿەﻛﺎن ھــەروەك ﭼﯚن ﻟــە ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﮔﻮێﺒﺴــﺘﯽ دەﺑﯿــﻦ ،دەﺧﺮێﺘە
ﺳــەر ﺋــەم دوو ﻻﯾەﻧــە ،ﺑﯚﯾە ﺋەرﻛﯽ ﭼﺎرەﺳــەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەر ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﯿە، رەﻧﮕە ﺋەﻣە دوا ﺗﺎﻛە ھﯿﻮای ﺧەڵﻚ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ھەردوو ھێﺰ ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ و ﭘﺎرﺳــەﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻛەﻟێــﻦ و ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ ،ﺋەوا ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ وەك ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛە ﻟە ﺗﺎراﻧەوە ھەڕەﺷــە ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﻛﺎت و داوای ﻛﺸــﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿەﻛﺎن ﻟێ دەﻛﺎت ،ﻛەﭼــﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻓەرﺷﯽ ﺳــﻮوری ﺑﯚ دادەﻧﺮێﺖ، ﺑﮕﺮە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﺷﺪا دەﯾﺎن ﮔﺮووپ و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴﺖ ﻟەﻧﺎو ﺋەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەدا دروﺳــﺖ دەﺑﻦ و ﺋەوەﻧــﺪەی دۆﺧەﻛــە ﻟە ﺧەڵﻚ ﺋﺎڵﯚز دەﻛەن ،ﺋەوەﻧﺪە ﻣەﺑەﺳــﺖ و ﻣەراﻣﯿﺎن ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن ﻧﯿﯿە. ﭼﺎﻛﺴﺎزی و رﯾﻔﯚرﻣە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑەﺑێ راﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻣﻮﻣﻜﯿــﻦ ﻧﯿﯿــە ﺳــەرﻛەوێﺖ ،ﺧەڵــﻚ ھەواڵــﯽ دڵﺨﯚﺷﻜەری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن دەوێﺖ ھەر ﻟە )ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼە -داﻣەزراﻧﯽ ﮔەﻧﺠــەﻛﺎن و دۆزﯾﻨــەوەی ھەﻟــﯽ ﻛﺎر – ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﺷــﺎرەواﻧﯽ – ﺑەرزﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ – ھەرزاﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕ و ﺑەھــﺎی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن -ﭘەروەردە و ﻓێﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن و
دەﯾﺎن ﺧﻮاﺳــﺖ و داواﻛﺎری ﺗﺮی ﭘێﻮەﻧــﺪار ﺑەژﯾﺎﻧــﯽ رۆژاﻧەﯾﺎن(.. ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑڕﯾﺎردەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺖ و ﺳەرﻗﺎڵﯽ وەﻣﺪاﻧــەوەی ﻣﻮھﺎﺗــەرات و ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺳڕﯾﻨەوە ﺑﻦ ،ﻟە دﻧﯿﺎی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨە ﺧێــﺮاﻛﺎن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﻛﺘﻮﭘــڕەﻛﺎن ،ﺳــﻮوﭼێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ و ﮔەﻣە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨە ﻧەﻣﺎوەﺗەوە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺧﯚ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ھەرێﻤێﻜﯽ ﺑــﺮاوە ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ ﻛە ﺑەﺧﻮێﻨﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ھەزار و 500ﺷــەھﯿﺪی ﺋەم ﻣﯿﻠەﺗە ﺑەرھــەم ھﺎﺗﻮوە ،ﻛەﭼﯽ ﺗﻮاﻧﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﻻواز و ﻧﺰم ﺑێﺖ. ﻗﺴەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﻛﺎدرە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ھﯿﭻ ﻣﺎﻧﺎﯾــەك ﻧﺎﮔەﯾەﻧێﺖ ﺋەﮔەر ﺧەڵﻚ ﻟە ﺳەﺧﺘﺘﺮﯾﻦ دۆﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧــﺪا دەرﺑﺎز ﻧەﻛﺮێﻦ ،ﻟە ھەرێﻤێﻜﺪا دەژﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ھەرێﻤەﻛەﻣــﺎن دەﻛﺎت ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚدا دوو ﺳﺎڵە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺷــﻮێﻨەوارەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺗێﭙەڕێﻨﯿــﻦ ،ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑەراﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧەوەی ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن دێﺖ ﻛــە ﭼﺎودێﺮ ﺑێﺖ ﺑەﺳــەر دەﺳــەﺗﺪا ،ﻧەك وەك ﺋێﺴــﺘە ﭘێﯿەﻛﯽ ﻟە دەﺳــەت و ﭘێﯿەﻛﯽ ﻟە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن.
ﺑﭽﻮوﻛﺒﻮوﻧەوەی ﺋەدۆﻧﯿﺲ و ﮔەورەﺑﻮوﻧﯽ ﺳەرۆك ﺑەو ﻛەﺳﺎﻧە دەڵێﻦ؟ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑەﻛەﻣێــﻚ ﺗەوس و ﺟــﺎر ﺟﺎرە ﺑــﺰە و ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾﯿەوە ﻧﺎﻣەﻛەی ﺋەدۆﻧﯿﺲ دەﺧﻮێﻨﻨەوە! ﻧــــــــــﺎﻣەﻛەی ”ﺋەدۆﻧﯿﺲ“ ﺑەﺳــەﯾﺪوﻟڕەﺋﯿﺲ دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﺑەﺣﯿﻜﺎﯾەﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺑﯚ ﺳەرۆك داﺧڵ ﺑەﻧﺎﻣەﻛەی دەﺑێﺖ و دەڵێﺖ: ”دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎدا، ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎش ﺧەﺑﺎﺗێﻜﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن دێﺘــە دی ،ﺑەﭘێــﯽ ﺷــەرت و ﺷــەراﯾﺖ و ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﮕەﻟێﻚ، دەﺑێﺖ داﺑﻤەزرێﺖ..ﺋەﻣەش ھەر ﻟەﻣڕۆوە ،ﻧەك ﻟە ﺳﺒەﯾﻨێﻮە“ ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا وەك ﻛﺎڕڵ ﻛﺮاوس دەڵێﺖ: ﭼﺎﻧﺴــﯽ ”دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺋەوەت دەداﺗــێ ﺑﺒﯿﺘە ﻛﯚﯾﻠەی ﺋــەو ﻛەﺳــەی ﺑــﯚ ﺧــﯚت ھەڵﯿﺪەﺑﮋێﺮﯾــﺖ“ و ﺋەﻣــە ﻟەﻻﯾەﻛەوە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﺋەﮔەر دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ ﭼﺎرەﺳەر و ﺷﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯿﺶ ﺑێﺖ ،ﺋەدۆﻧﯿﺲ ﻟە ﻛەﯾﺪا و ﺑﯚ ﻛێﯽ ﺑﺎس دەﻛﺎت؟! ﻟە ﺑەﺷــﯽ 2-ی ﻧﺎﻣەﻛەﯾﺪا داوا ﻟــە ﺳــەرۆﻛﯽ ”ﺑەﻗەوﻟﯽ ﺧﯚی ھەڵﺒﮋێﺮدراوی ”ﺳﻮورﯾﺎ دەﻛﺎت، ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺑەر ﺑەﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟــەڕووی ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﻟە زەﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺋﯿﻼھﯿﯿــەوە ﺑﮫێﻨێﺘــەوە ﺑــﯚ زەﻣــەن و زەﻣﯿﻨــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﻧــە. ﺋەﻣــە ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺟەﻧــﮓ و ﺋﺎﺷﻮوب و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺧﻮێﻨﺎوﯾﯽ و ڕاﭘەڕﯾــﻦ و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ و ﺋﯿﻌﺘﯿﺴــﺎﻣەﻛﺎن ،ﻟەﺳەر زەوﯾﻦ و ﻟە زەﻣەﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﻧــەدا ڕوو
دەدەن! ﺋەو ﺳەرۆﻛەی ﺋەوﯾﺶ ﻣﻮﺧﺎﺗەﺑــەی دەﻛﺎت ،دواﺟــﺎر ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻜﯽ ﻣەدرەﺳــەﻛەی ﻣﯿﺸــێﻞ ﻋەﻓﻠــەق-ە و ﺑﺎوەڕی ﺑەﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎﯾەﻛــﯽ ﺋﯿﻤﺎﻧﯿــﯽ ھەﯾە ،ﻧــەك ﺋﯿﻤﺎﻧێﻜﯽ ﻻھﻮوﺗﯽ و ﺋﯿﻼھــﯽ و ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ“ﻓــﯽ ﺳــﺒﯿﻞ اﻟﺒﻌﭗ“دا ”ﻋەﻓﻠەق“ دەڵێﺖ: ”ﺋێﻤــە دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﺋەواﻧەی ﺋێﻤەﯾــﺎن ﻗﺒﻮوڵــە و ﻛﺎرﯾــﺶ دەﻛەﻧــە ﺳــەر ﺋەواﻧــەی ﺗﺮ، ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــە ﺑﯿﺴــﺘﻨﯽ دەﻧﮕﻤﺎن و ﺗەﻣﺎﺷــﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺟﻮوڵــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن و ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ڕۆژاﻧەﻣــﺎن ﺑﻜەوﻧــە ﮔــەڕ. دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛێﻦ ﺋەواﻧەی ﺑەﻏەرﯾﺰە وەدووﻣــﺎن دەﻛەون. ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﺑەڵﮕــە ھێﻨﺎﻧــەوە و زاﻧﺴــﺖ و ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪن و ژﻣﺎرەﻛﺎن ﺑێﺖ.“... ﭼــﯚن دەﺑێــﺖ ﺋەدۆﻧﯿﺲ-ێﻜﯽ دەرﭼﻮوی ﻓەﻟﺴەﻓە و ﺗەﻣﺎﺷﺎﭼﯽ دوو ﺳەدە ،ﻟەوە ﺣﺎڵﯽ ﻧەﺑﻮوﺑێﺖ، ﺳەرۆك ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوەﻻﺋﯽ ﻛﻮێﺮاﻧە و ﺋﯿﻤﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی و ﻛەﺳە ﮔەوﺟەﻛﺎﻧە و وەك ﺧﻮدی ﻣﯿﺸــێﻞ ﻋەﻓﻠەق ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ داوە: ”ﺋﯿﻤﺎن ﭘێﺶ ﻣەﻋﺮﯾﻔەﯾە“ ،واﺗە ﺋﯿﻤﺎن ﺑەﻋﺮووﺑە و ﺑەﻋﺴﯿﺰم ،ﻧەك ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ و ﻻھﻮوﺗﯽ. ﻟە ھەﻣﺎن ﺑەﺷﺪا ﺋەدۆﻧﯿﺲ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿەوە ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪ و ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧێﻜﯽ ﻋەرەب ھەﺑﻮون، وﯾﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧە ﺑەﺗەواوی ﺋﺎﯾﻦ و دەوڵەت ﻟێﻚ ﺟﻮدا ﺑﻜەﻧەوە؟!
ﻟە ﺑەﺷــﯽ - 3دا ﭘــﺎش ﺋەوەی دووﺑــﺎرە ﺳــەﯾﺪوﻟڕەﺋﯿﺲ دەﻛﺎﺗەوە ،دەڵێﺖ: ”داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﺑەﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﺗەواوی ﻧێﻮان ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ھەﻣــﻮو ﺷــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎن دەﺑێــﺖ.. ﺋەﻣەش ﺋەوەﺑﻮو ”ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻋﺴﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺋﯿﺸــﺘﯿﺮاﻛﯽ“ ﻧەﯾﻜﺮد، وەك ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮا ﻟێﯽ.“... دﯾﺎرە ﺋەدۆﻧﯿــﺲ ﭼﺎوەڕێﯽ زۆر ﺷــﺘﯽ ﺋﯿﺠﺎﺑﯿﯽ ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛەی ﺳــەرۆك ﻛﺮدووە و ﻟــە ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣەﻛەﯾــﺪا دەﮔەﯾﺘــە ﺋــەو ڕاﺳــﺘﯿﯿەی ھێﺸــﺘﺎﻛە ھــەر ﺑەﺗەﻣﺎﯾە .ﻣﺎوەﺗــەوە ﺑڵێﯿﻦ ،ﺑەر ﻟــەوەی ﺋەدۆﻧﯿﺲ ﺧەﺗەﻛەی وەرﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑــەر ﻟە دوو ھەﻓﺘە، ﮔﯚﭬــﺎری ”دێــﺮ ﺷــﺒێﮕڵ“ ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳــﺎز ﻛــﺮد و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪەری دﯾﺎﻟﯚﮔەﻛە ﺗﻮاﻧﯽ ﺋەدۆﻧﯿﺲ ﻟە ﮔﯚﺷەﯾەﻛﯽ ﻛﻮﺷــﻨﺪە-دا ﺗەﻧﮕەﺗــﺎو ﺑﻜﺎت، ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەﺋەدۆﻧﯿﺲ-ی ﮔﻮت: ”ﺑەم ﺗﯚ ﭘﺎش ڕاﭘەڕﯾﻨﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑەﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێــﻚ، ﻧﺎﻣــەت ﺑﯚ ﺋەﺳــەد ﻧــﺎردووە و ﺑەﺷﻜﯚﻣەﻧﺪﯾﯽ و ڕێﺰەوە وەﺳﻔﯽ دەﻛەﯾــﺖ ﻛــە ﺋەو ﺳــەرۆﻛﯽ ھەڵﺒﮋێــﺮدراوی وت و ﮔەﻟە، ﺗــﯚ ﺋــەو ﺷــەرﻋﯿﯿەﺗەی ﭘــێ دەﺑەﺧﺸﯿﺖ ﻛە ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە“. ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎن
*http://www.aljazeera.net/ news/cultureandart * * h t t p : / / w w w . a h e w a r. org/debat/show.art. asp?aid=263205
وﺗﺎر ﺋﺎراس ﻧﻮوری ﺋەﺣﻤەد
ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و ﭘەروەردەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد
رێﺪار ﻋﻮﻣەر
ﻟــە دوای ﭘﺮۆﺳــەی ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﺳــەداﻣەوە ،ﻧﺎوﺑەﻧﺎو ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھەواڵﯽ ھﺎﺗﻨەﻧﺎوەوە و دەﺳــﺖ ﺑەﺳــەراﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣــﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە ﻛە ﺑە ﺑــڕ و ﺟــﯚری ﺟﯿــﺎواز ڕەواﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ ،وێڕای ﺋەﻣەش ﻧﺎوﺑەﻧﺎو ھەواڵﯽ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨەران و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﺋــەم ﻣﺎداﻧەش ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەرﭼﺎو و ﮔﻮێﻤﺎن دەﻛەوێﺖ. ﮔﻮﻣﺎن ﻟەوەﺷــﺪا ﻧﯿﯿە ﺑەﻛﺎرﺑەراﻧﯽ ﺋەم ﻣﺎداﻧەش زۆرﯾﻨەی ﮔەﻧﺠﺎﻧﻦ ﻛە ھەوێﻦ و داﯾﻨەﻣﯚی ھەﻣﻮو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎن و ﭘێﺸەوەﭼﻮوﻧێﻜﻦ ،ﺋەم ھەواﻧﻪ ﺧﯚی ﻟــە ﺧﯚﯾﺪا زەﻧﮕێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە و ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑەﻻوەﻛﯿﯿﺎﻧە ﻟێﯿﺎن ﺑڕواﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺋــەم ﻣﺎداﻧــە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
ھەڕەﺷەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ﻟەﺳەر ﺋێﺴﺘە و ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﮔەﻟەﻛەﻣــﺎن )ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزەدا( .ﺟﯿﺎ ﻟەواﻧەش ﮔﻮرزی دەﺳــﺘﯽ دوژﻣﻨە ﺑﯚ ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺷــﻮﻧﺎس و ﻛەﺳێﺘﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ،ﭼەواﺷەﻛﺮدﻧەوەی ﺑەھﺎ ڕەﺳــەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەری و ﺧﯚﺷﻮﯾﺴــﺘﻨﯽ ﻧەﺗەوە ،ﺑە ﻓﯿڕۆداﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ )ﻓﯿﻜﺮی و ﻣﺮۆﯾﯽ( وێﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و ڕەواﺟﺪاﻧــﯽ ﺑەدڕەوﺷــﺘﯽ و ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﯾﺪا، ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻟەھــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﺪا ﺑێﺖ ،دەﻛﺎﺗە ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی دەﯾﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دەرووﻧﯽ و ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ و ژﯾﺮی ﻛە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻨﯿــﺎن ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﺋﺎﯾﺪزە، ھەروەھﺎ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﺟﯚرەھﺎ ﺗﺎواﻧﯽ وەك دزی و ﻛﻮﺷﺘﻦ و دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ
ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﺳﭙﯽ ﺳێﻜﺴــﯿﯿە ،ﺑە ﻓﯿڕۆﭼﻮوﻧــﯽ ﺗﻮاﻧﺎو ﺑەھﺮەی ﺋەواﻧەﯾە ﻛە دەﻛەوﻧە داوی ﺋەم ﻣﺎداﻧــەوە و ﺋەو ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەی ﻛە ﻟەﺳەر ﺧێﺰان و دەوروﺑەر و ﻛﯚﻣەڵﮕە دروﺳﺘﯽ دەﻛەن. وێڕای ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧەش ﺑەﻓﯿڕۆﭼﻮون و دۆﺷــﯿﻨﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﻻﯾەك ﺋەم ﻣﺎداﻧە ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرھەم ﻧﺎﯾەن ،ﺑﯚﯾە ھێﻨﺎﻧﻪ ﻧﺎوەوەی ﺑﯚ ﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﭽﻮوﻧێﻜﯽ زۆری ﻟــە ڕووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە دەوێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛە ﺋــەم ﻣﺎداﻧە ﻟەڕووی ﻧﺮﺧــەوە ﮔﺮاﻧﺒەھــﺎن ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﭘﺮۆﺳــەی ﻧەھێﺸﺘﻦ و ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەم ﻣﺎداﻧە و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺮۆدەﺑــﻮوان و ﺳﺰادراوان ﺑەم ﻣﺎداﻧە ،ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەﻛﯽ ﮔــەورە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﺑەرﻟەوەی ﺋەم ﭘەﺗﺎ ﺗﺮﺳﻨﺎﻛە ﺗەﺷەﻧە ﺑــﻜﺎت ﻟەﻧﺎوﻣﺎﻧﺪا ،ﺑــﺎ زەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﻟێ ﺗێــﻚ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑە ﭘﻼﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو و زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑەڕووﯾﺪا ﺑﻮەﺳــﺘﯿﻨەوە ،ﭼﯿــﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺋﺎﻓﺎﺗە ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە دەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ھەﺑێــﺖ ﻟــەم ﺑــﻮارەدا، ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮان و ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳﺎن و ﭘﺴﭙﯚڕان ﻗﺴــەی رژد ﺑﻜەن ﻟەﺳەر ﺋەم ﺟﯚرە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧە ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﻼﻧﯽ ﺗﯚﻛﻤەﺗــﺮ و ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮی ھەﺑێﺖ ﻟەم ﺑﻮارەدا. دەﺑێﺖ ﻟــەوە دڵﻨﯿﺎ ﺑﯿــﻦ ﻛە ﺋەﮔەر ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ﺋەوروﭘــﺎدا ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن وەك دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻟێــﯽ دەڕواﻧﺮێــﺖ )ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ ﺑەﺗﻮﻧﺪی ﺑە
ﮔﮋ ﺋەم ﻣﺎداﻧــەدا دەﭼﻨەوە ،ﺑەم ﻟە ھەﻧﺪێ وﺗﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾﯿﺪا ﺗﺎ ﺑڕێﻜﯽ ﻛەم دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ ﺑە ﺋﺎزادی و ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ( ،ﺋەﮔەر ﻟە ھەﻧﺪێ وﺗﯽ ﺋﺎﺳــﯿﺎدا وەك دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﺋەم ﻣﺎداﻧە دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﻻی ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرد دەﺑێــﺖ وەك دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟێﯽ ﺑڕواﻧﯿﻦ ﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ دوژﻣﻨﻜﺎراﻧەی ﻟە ﭘﺸﺘەوەﯾە، ﺑﯚﯾە ﻟە ﺟێــﯽ ﺧﯚﯾﺪاﯾە ﻛە ﻟە ﺑﻮاری ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺑــە ﺋەﻧﻔﺎﻟﯽ ﺳــﭙﯽ ﻧﺎوزەد ﻛﺮاوە .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟەم ﺳــەروﺑەﻧﺪەدا ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭼﺎوﭼﻨﯚك و ھەﻟﭙەرﺳــﺘﯿﺶ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﮔەﻟەﻛەﯾــﺎن ،ڕەﻧﮕە ﺗێﻜەڵ ﺑەم ﭘﺮۆﺳــە ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺎﻧەﯾە ﺑﺒﻦ و ﺑﻜەوﻧە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑەم ﻣﺎداﻧەوە. ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﻛﺮدﻧە ﻛە دەزﮔە
ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی ﻣێﮋووی ﺷــﺎری ﻛﯚﯾە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺳــەدەی ﺑﯿﺴﺖ ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە وەرﮔﺮﯾﻦ ،ﺑەدەﯾﺎن ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾﺎر و ﻧﺎودار دروﺳﺖ ﺑﻮون ،ﻟەواﻧە :ﻋﺎﺳﯽ- ﺷﺎﻋﯿﺮ ) ،(1975 - 1892ﺳﺎﻣﯽ ﻋەوداڵ -ﺷﺎﻋﯿﺮ ) ،(1985 - 1910ﻧەﺟﯿﺒەﺧﺎﻧﯽ ﺟەﻟــﯽ زادە -ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﯽ ﺑﻮاری ژﻧﺎن ) ،(1999 - 1917دڵﺪار -ﺷــﺎﻋﯿﺮ )1918 ،(1948ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد -ھزرﻣەﻧﺪ و ﻧﻮوﺳــەر ) ،(2002 - 1919ﺗﺎھﯾﺮﺋەﺣﻤەد ﺣەوێﺰی -ﻣێﮋووﻧــﻮوس ) ،(2000 - 1919ﺗﺎھﯾﺮ ﺗﯚﻓﯿﻖ -ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ) ،(1988 - 1922ﻣﺤەﻣەد ﺗﯚﻓﯿﻖ وەردی -ﺷﺎﻋﯿﺮ ) .(1975 - 1923ﺋەڵﺒەﺗە ﻟە ﭘێﺸﻮودا ،ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾﯽ -ﺷﺎﻋﯿﺮ ) ،(1987 - 1817ﻣەﻻی ﮔەورە )1876 ،(1943ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺗەﻓﺴﯿﺮی ﻗﻮرﺋﺎﻧە ،ﭼﺎﭘﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻟە 10ﺑەرگﭘێﻚ ھاﺗﻮوە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ) (3500ﻻﭘەڕەﯾە ،ﺳێﻮە -ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ).(1963 - 1890 ھەرﯾەك ﻟــەوان ﻟە ﺑﻮارێﻜﺪا ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺑەرﭼﺎوﯾﺎن ﻛــﺮدووە و ڕۆڵﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﻟە ﺑﺮەودان ﺑە ڕەوﺗﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﻛﯚﯾە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ .ﺋەڵﺒەﺗە ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھاوﺷــێﻮە ﻟە ﺑﻮاری ﺋەدەﺑﯽ ،ﻣێﮋووﯾﯽ، ھزری ،ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻟە ﻧێﻮ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە وەدﯾﺎر ﻛەوﺗﻦ ﻛە دەﻛﺮێ ﺋەو ﺳەردەﻣە ﺑە “ﺳەردەﻣﯽ زێڕﯾﻨﯽ ﻛﯚﯾە“ ﻧﺎو ﺑەرﯾﻦ .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟەو ﺳەردەﻣەدا ﻧﺎوەﻧــﺪ و رێﻜﺨﺮاو و ﺑﻨﻜەی ﺋەدەﺑــﯽ و ھوﻧەری ﻟە ﺷــﺎرەﻛەدا ﻛەم ﺑﻮوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﯾە ﺧﺎوەﻧﯽ )زاﻧﻜﯚ ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەت ،دەﯾﺎن ڕێﻜﺨﺮاو ،ﻧﺎوەﻧﺪ و ﺳەﻧﺘەر .ھﺗﺪ(ە .ﺑەم ،ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻣﺎرﯾﻔﯿﺪاﯾە .ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﻛﯚﯾە ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە ﻣێﮋووی ﻧﺎوﭼەﻛەی دەﻛﺎت ،ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە ﮔﻮﺗﺮاوە ”ھەر ﺷــﺎرێﻚ ﭘﺸﺖ ﺑەﻣێﮋووەﻛەی ﺑﺒەﺳﺘێ، ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺗێﯿﺪاﯾە ﻻوازە“. ﻟە ﺳــەدەی ڕاﺑﺮدوودا ،ﻛﯚﯾە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮوە ،ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻛەرﻛﻮوك و ﺑەﺳﺘﻨەوەی ﺑە ﺑﯿﺘﻮێﻦ و ﭘﺸﺪەر و ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﭘﯿﺮاﻧﺸــەھر و ﻣەھاﺑــﺎد و ﺑــﯚﻛﺎن .ﺧﺎوەﻧﯽ ”ﺧﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﻛﯚﯾە“ ﺑﻮوە ﻛە ﺑﺎزارێﻜﯽ ﮔەورە و ﻛﺎرواﻧﺴــەرا ﺑﻮوە ،ﮔەﺷﺘﯿﺎران و ھاﺗﻮﭼﯚﻛەراﻧﯽ ﻧێﻮان ﺋەو ﺷﺎراﻧە ﻟەو ﺧﺎﻧەدا ﻣﺎوﻧەﺗەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت وەك ھۆﺗێﻞ ﺳﻮودی ﻟێ وەرﮔﯿﺮاوە. ﻟەڕووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ،ﻛﯚﯾە زۆر ﻓﺮاوان ﺑﻮوە ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ھەوﻟێﺮ و ﺷەﻗوە و ڕاﻧﯿە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘﺮدێ ﺳــەر ﺑە ﻛﯚﯾە ﺑﻮون ،ھێــﺪی ھێﺪی ﻛﯚﯾە ﺑﭽﻮوك ﻛﺮاﯾەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1987ﻟە ﺷﺎرۆﻛەوە ﻛﺮا ﺑە ﺷﺎرەدێ ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﯿﺸﺪا ﻛﯚﯾە ﺳەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻮو ،دواﺗﺮ ﺧﺮاﯾە ﺳەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ﺳەر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮە. ﻟەڕووی داھاﺗەوە ،ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎژەڵﺪاری ﺑــە ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺷﺎرەﻛە ھەژﻣﺎر دەﻛﺮا ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك زۆرﺑەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧەﻛەی ﺧﺎوەن داھاﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻮون .ﻟــەڕووی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی و ﻛﺎرەوە) ،ﺧﺎﻧﯽ ﮔەورە، ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﮔەورە و ﻗﺸــڵەی ﻛﯚﯾە( ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮوە ﻛە ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﻣێﮋووی ﻛﯚﯾە دادەﻧﺮێ. ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا وردە وردە ﻛﯚﯾە ﺑەرەودوا دەﻛﺸــێ ،ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﮔﺮﻧﮕەوە ،ﺑەرەو ﺑە ”ﭘﺸــﺖ ﺋﺎو“ ﺑﻮون ،دەﭼێ ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی وەك ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻧێﻮان ﺷــﺎرەﻛﺎن ﻧەﻣﺎوە .ﻟەڕووی داھاﺗەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺸﺖ ﺑە ﻣﻮوﭼە دەﺑەﺳﺘﻦ و داھاﺗﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾە .ﻟەڕووی ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ڕووﺧﺴــﺎرەوە ،ﭘێﺸﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ﺑەﺧﯚﯾەوە ﻧەﺑﯿﻨﯿﻮە ﻛە ﺷﯿﺎوی ﺑﺎﺳﻜﺮدن ﺑێﺖ و ﺟﯿﺎواز ﺑێ ﻟە ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻛﯚﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ) (1918ﺑﻮوە ﺑە ﺷــﺎرۆﻛە ”ﻗەزا“ ،ھەڵەﺑﺠە ﻟە ﺳﺎڵﯽ )(1922 ﺑﻮوە ﺑە ﺷﺎرۆﻛە ،ﻛەﻻر ،ﺳﺎڵﯽ ) (1970ﺑﻮوە ﺑە ﺷﺎرۆﻛە ،ﺳﯚران ،ﺳﺎڵﯽ )(1980 ﺑﻮوە ﺑە ﺷــﺎرۆﻛە .ﺋەﮔەر ﺑەراوردی ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛﯚﯾە ﺑﻜەن ﺑە ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ڕﯾﺰی ﭘﺸــﺘەوەی ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﺪاﯾە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﯚﯾە ﺷــﺎرۆﻛەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﭘێﺶ ﺋەو ﺷــﺎراﻧەی ﺗــﺮ ﺑﻮوە ﺑە ﺷــﺎرۆﻛە ﻛە ﻧﺎوﻣﺎن ھێﻨﺎن .ﻛﯚﯾە ﺷــﺎرێﻜە ﺗﻮاﻧــﺎی ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺷــﯿﺎوی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ )(2014دا ﺑەﻧێﻮی ”ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد“ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﯾەك ﻛﺮاﯾەوە ،ﺑەھۆی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮێﻨەر ،ﻟە دوای ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ داﺧﺮا .ﺗﻮاﻧﺎی ﻟە ﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ھۆﺗێﻠێﻜﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻧﯿﯿە .ﺧﻮاردﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻟە ﺷــﺎرەﻛەدا ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە .ﺋەو ﺷﺎرە دوورە ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەرﺟەﺳــﺘەﻛﺮاوەﻛﺎن ،ﻛﻮوﭼە و ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎڵﯿﯿە ﻟە دﯾﻤەن ،ﺑﯿﻨﺎ و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺷەوﻗﯽ ﻧەﻣﺎوە .ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟەڕووی ﺋەدەﺑﯿﺎت ،ﻓەرھەﻧﮓ، ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ دﯾﺎر و ﺑەﺗﻮاﻧﺎ و ﻟێھاﺗﻮو ،ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺪاﯾــە ،ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺳــەدەی راﺑﺮدوو ،ﻟە ﺣﺎڵﯽ ﻣﺮدﻧﺪاﯾە .ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ﺟێﮕەی ﺑﺎس ﺑێ ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻜﯽ ﻟﯚﻛﺎڵﯽ. ﻟەﺑەرﺋەوە ،دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿﻦ :ﻛﯚﯾە ﻣﺮدووە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺗﻮاﻧﺎی داھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەﻣﺎوە. ﻧﺎﺗﻮاﻧێ درێﮋە ﺑە ﻣێﮋووی زێڕﯾﻨﯽ ﺑﺪا .ﻛﯚﯾە ﻟە ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﻧﯚﺳﺘﺎﻟﯚژﯾﺎدا دەژی. ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯾﭻ داھێﻨﺎﻧێﻚ ﺑﻜﺎ ﭼﻮﻧﻜە ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە ﻣێﮋووەﻛەی دەﻛﺎت! .ﻧﺎﯾەوێ، ﯾﺎن ڕۆﺣﯽ ﺑەردەواﻣﺒﻮون و داھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەﻣﺎوە!. ﺗﻜﺎﯾە ،ﻓﺮﯾﺎی ﻛﯚﯾە ﺑﻜەون! ﺗﺎ ﻧەﮔﻮازراوەﺗەوە ﺑﯚ ﮔﯚڕﺳﺘﺎن.
ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ،ﺟێ دەﺳﺘﯿﺎن دﯾﺎرە و ﭼﺎﻻﻛﻦ ﻟــەم ﺑﻮارەدا ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﻟــەوە دڵﻨﯿﺎ ﺑﯿــﻦ ﻛە ﺋــەو ﺑڕاﻧەی دەھێﻨﺮێﺖ ﯾﺎن ڕەواﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ ،زۆر زﯾﺎﺗﺮە ﻟەوەی دەﺳﺘﯽ ﺑەﺳــەردا دەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺋێﺴﺘە دەﯾﺎن ﺟﯚر ﻟﻪ ﻣﺎدە ﺳڕﻛەرەﻛﺎن ھێﻨﺮاوﻧەﺗﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﻣﺎدە ﺳڕﻛەرەﻛﺎن ﺋەوەﻧﺪە ﺑەرﯾﻦ ﺑﻮوەﺗەوە ﻛــﻪ رێﮋەی ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﺑــەو ﻣﺎداﻧە ڕاھﺎﺗــﻮون ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺧــﻮارەوە و ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﺎری ھﯚﺷﯿﺎری و ﭘــڕۆژەی ﮔﺮﻧﮓ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن ،ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەی راﺑﺮدوودا ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎوارە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ھەرﭼﯽ ﺑﻮدﺟە و ﺗﻮاﻧﺎ ھەﯾە ﻟەم ﺑﻮارەدا ﺧﺮاوەﺗە ﻛﺎر و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻓەراﻣﯚش ﻛﺮاون و ھﯿﭻ ﺟﯚرە ھﺎوﻛﺎری و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ھەﺷﺒێﺖ ﻛەم و ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﮔەورەﯾﯽ ﺋەم ﻛﺎرەدا ﻧەﺑﻮوە. ﻟەﺑــەر ﺋەوەی ھەﻣﻮوﻣﺎن ھەﺳــﺖ ﺑەم ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە دەﻛەﯾﻦ ،دەﺑێﺖ ﻟە ﺋێﺴﺘەوە دەﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﭘﻼن و
ﻛﺎرێــﻚ ﻛە ڕێﮕە ﻧەدەﯾﻦ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ھێﻨــﺪەی ﺗﺮ ڕۆڵﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﺑﯚ ﺋەﻣــەش ﻛﺎری دەﺳﺘەﺟەﻣﻌﯽ دەوێﺖ ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻛێﺸﻪ و ﮔﺮﻓــﺖ و دەردەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎو ﺧﯚﻣﺎن ﻓەراﻣــﯚش ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺣﺰب و دەﺳەت ﻧﺎﯾﻜﺎت و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻻوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێﺖ ﺧﯚﻣــﺎن ﻟــە ﺧەﻣــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺑﯿﻦ ،ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەرﭼﯿﻤﺎن ﻟە دەﺳﺖ ﺑێﺖ ﺑﯿﻜەﯾﻦ ،دەﺑێ ﯾﺎﺳــﺎی ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 68ی ﺳﺎڵﯽ 1965ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەی ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ھەﻣــﻮار ﺑﻜﺮێﺘــەوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛــە ﺑﺎزرﮔﺎن ﺳــﺰاﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪﺗﺮی ﺑﺪرێﺖ و ﺳﺰای دروﺳﺘﻜەراﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر دەﺑێ زۆر ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﺑێ ﻟە ﺳــﺰای ﺑﻜﻮژێﻚ ﻛە ﺑەھﯚی ﺷەڕ ﯾﺎن ھەر ﺟﯚرە ﻛێﺸەﯾەك ﻛەﺳــێﻚ دەﻛﻮژێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەواﻧەی ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر دروﺳــﺖ دەﻛەن، ﻧەﺗەوەﯾەك ﯾــﺎن ﻣﯿﻠﻠەﺗێﻚ دەﻛﻮژن، ھەڵﺒەﺗە ﻧەوە ﻟە دوای ﻧەوەش ﺑەھﯚی ﺋەو ﻣﺎدەﯾەوە دەﻛﻮژرێﻨەوە ﺑێ ﺋەوەی ھەﺳﺘﯽ ﭘێ ﺑﻜەن.
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﭘــەروەردە ،ﺧﻮێﻨﺪن و رێﮕە ﺧﯚﺷﻜﺮدن ﺑﯚ ﻓێﺮﺑﻮون ،ﺑڕﯾﺎر ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﺟﯚری ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎك دەدات ﻟە ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﺪا .ﺋەﻣەش ﺑەر ﻟــەوەی ﻛە ﺑە ﭘﻠــەی ﯾەﻛەم، ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ھەﻟﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ھەﯾە، ﺗﻮاﻧﺎی زﮔﻤﺎﻛــﯽ ﺗﺎﻛﯿﺶ دەورێﻜﯽ ﺑﺎ دەﺑﯿﻨێﺖ ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧەوەی دﻧﯿﺎی ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘﺮ و ﭼﺎﻧﺴــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑەردەم ﺋەو ﺗﺎﻛەدا .ﺑەر ﻟەوە، دەراﻣەﺗــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧێﺰان و ﭘﻠە و ﭘﺎﯾە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗــﺎك و ﺟــﯚری ﭘەروەردەوە رۆڵێﻜﯽ ﮔەورە دەﺑﯿﻨﻦ. ﭘــەروەردە و ﻓێﺮﺑــﻮون ﻛــە ﻟــە ﺗەﻣەﻧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا )ﯾــەك ھەﺗﺎ ﻧﯚ ﺳﺎڵ ،ﭘەروەدەی ﺧێﺰاﻧﯽ .ﻓێﺮﺑﻮون ﻟە دەرەوەی ﺧێــﺰان ،ﯾەك ھەﺗﺎ 18 ﺳــﺎڵ( دەﺑێﺖ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮاﺑێﺖ، ﺑە زۆری ﺑڕﯾﺎری ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺗﺎك دەدات .ﺋەﻣەش ﯾەﻛەم ﭘﺎرﭼەﯾە ﻟە زﻧﺠﯿﺮەی ﺧﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ )ﺗﺎك( و ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧــەوەی ﻧﻮێ ﺑﯚ ﻛﺎرﻛــﺮدن و ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ. ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﻮێﻨــﺪن و ﻓێﺮﺑﻮون، ﺋەﮔەر ﺑە ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ ،دەﺑێﺖ ھەﺗﺎ ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ھﺎﺗﺒێﺖ و رێﮕە ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮاﺑێﺖ ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨــﺪن و ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ ھەﻣەﺟــﯚر و ﺑــﯚ ھﺎﺗﻨە ﻧــﺎو ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﺎر و ﺧﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدن )ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﻣﻮو ﻗﺎﻋﯿﺪەﯾەك ﺷــێﻮازی ھەﯾە(. ﺋەﮔــەر ﺋەﻣە ﭘﭽڕاﻧﺪﻧــﯽ ﺗﯿﺎ ﺑﺒێﺖ، ﭘﯿﻨەﻛــﺮدن و ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻨەوەی ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺎﺑێﺖ و رووداﻧەوەی دەﺑێﺘە ﻛﯚﺳﭗ ﻟە ﺑەردەم دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە. دﯾــﺎردەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی دواﻛەوﺗﻮو ﺋەوەﯾە ،ﺑێ دەراﻣەﺗەﻛﺎن و ﻧەﻧﺎﺳــﺮاوەﻛﺎن ،ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻓﯽ ﻣــﺮۆڤ؛ ﻓێﺮﺑﻮون و ﺧﻮێﻨــﺪن و ﺧﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدن و دواﺑــەدوای ﺋــەوەش ،ﻛﺎرﻛﺮدن، ﺑێ ﺑەش دەﻛﺮێــﻦ .ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺑێﺖ و ﺑەﺷﯿﺸــﯿﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﺋەﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﺎﻛﺮێﺖ .ﺑــەم ﺋەوەی دڵﺨﯚﺷــﻜەرە ﺋەوەﯾــە ،ﺑڕﯾﺎردەری دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗﺎك و ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و ﻓێﺮﺑــﻮون و ﺧﯚ رۆﺷﻨﺎﻛﺮدﻧﺪا ﺑە ﭘﻠەی ﯾەك ،ﺑەھﺮەﯾﻪ ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە زﮔﻤﺎﻛﯿﯿەوە و ﺗﻮاﻧﺎ و ھﯚﺷﯿﺎری ﺧﻮدی ﺋەو ﺗﺎﻛەوە ھەﯾە. ﺋەﻣەش ﻧﺎﯾەﺗە ﻛڕﯾــﻦ و ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ ﻣەﺣﺎڵە .ﺑەم ﺋەم ﺑەھﺮەداراﻧە ﺋەﮔەر ﺑێ دەراﻣەﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﭘەرﺗەوازەﯾﯽ و دەرﺑەدەری و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھﯚﻛﺎری ﺗﺮ، رێﮕﺮﯾﺎن ﺑﻦ و داڕﺷﺘﻨﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺎن
ﺳﺴــﺘﯽ ﺑﺒﯿﻨێﺖ ،ﺋەوا ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺑﻨەڕەﺗــﯽ ﮔەورە ﻟە دەﺳــﺖ دەﭼێﺖ ،ﻛــە ﮔەڕاﻧەوەی ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﻣەﺣﺎڵ ﻧەﺑێﺖ. ﺋەم ﺑەھــﺮەدارە ﺑێ ﻓﺮﺳــەﺗﺎﻧە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ و ﺧﯚﭘەرﺳﺘﺪا ،ﻟە زۆر ﺣﺎڵەﺗﺪا ﺑەرەو رێﮕەی ﺗﻮوڕەﺑﻮون و ﻻدان ﻟــە رێﮕــە دەڕۆن .زۆرﯾﺎن دەﺑﻨە ﻧێﭽﯿﺮ ﺑﯚ رادﯾﻜﺎﻟﯽ ھەﻣەﺟﯚر و ﻣەﺑەﺳﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ دﯾﺎرﯾﻨەﻛﺮاو. ﯾﺎﺧﻮد ﺳــەری ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪەﮔﺮن و ﯾﺎﺧﯽ دەﺑﻦ. ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗــﯽ ﺑەھــﯚی ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ،ﭘﻼﻧــﯽ داڕﺷــﺘﻨﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﺗﺎﻛــﯽ رۆژھەﺗــﯽ و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑە ﮔﺸﺘﯽ؛ ﻟێــﺮەدا ﻛﻮردی ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ،ﺑە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﯿﯿە .ﺋەﻣە ﺑڕﯾﺎری داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛە و ﺧێﺰاﻧە و ﺑــێ رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎف و ﺗﻮاﻧﺎی ﺋــەو ﻣﻨﺪاڵە ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە ﺑڕﯾﺎر دەدرێﺖ .ﺋەﮔــەر ﻟەم ﭘﻼﻧە ﻻ ﺑﺪات ،ﺋــەو ﻣﻨﺪاڵە/ﮔەﻧﺠە ،دەﺑێﺘە ﺟێﯽ ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕی و ﻧەﻓﺮەت ﻟێﻜﺮدن ﻟە ﻻﯾەن ﺧﯿﺰان و دەوروﭘﺸﺖ و ﺑە ”ﻓﺎﺷﯿﻞ“ ﻧﺎو دەردەﻛﺎت .واﺗﺎ دێﯿﻨە ﺳــەر ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿەی :ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑەﺳــﺘەزﻣﺎن و ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ دروﺳﺖ ﻧەﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺗﺎﻛﯽ زﻣﺎن و ﺑﯿﺮﺋﺎزاد و ﻓﺮاوان و ھﺰر ﺟﻮاﻧە ﻛە ﭘﺎڵﭙێﻮەﻧەری دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ، ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺗﻮاﻧــﺎ و ﺑەھــﺮەی ﺧــﻮدی ﺧﯚﯾەوە ھەﺑێــﺖ! ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ ﺑەھﺮەﯾەﻛﯽ ھەﯾە ،دەﺑێﺖ ﺑﺪۆزرێﺘەوە .ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا ﻟەﺑەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ و ﺋەو ھﯚﻛﺎرەی ﻟێــﺮەدا ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻣﻨــە ،داﺑﯿﻦ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﺎﺗﯿﻚ و ﻋەداﻟەﺗﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و ﻓێﺮﺑﻮوﻧﺪا و ﭘەرەﭘێﺪان ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺗﺎك ھەر ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە و دواﺑەدوای ﺋەوەش ﻧﺎﻋەداﻟەﺗﯽ ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﺎردا ،ﻛــە ﺋەﻣــەش دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑەﺷﺪاری ﻧەﺑﻮوﻧﯽ )ﭘﺎرﺗﯿﺴﯿﭙێﺸﻦ( ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەدا .ﺑێ ﺑەﺷــەﻛﺎن، دﯾﻨﺎﻣﯿﺘــﯽ ﺗەﻗﯿﻨــەوەن ﻟــە ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧﺎدادﭘەروەردا. زۆرﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣــﺎرەی ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت و ﺧﻮێﻨﺪﮔە و ﻛﯚﻟێﺠــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﺋەھﻠــﯽ ،ﺋەوە ﻧﺎﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە ﺋــەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە ﺑــەرەو ﭘﯿﺸــﻜەوﺗﻦ دەﭼێﺖ و ﺋەم ﻛەﻣﯿﻨەﯾەی ﻛە ﭘــەروەدە دەﻛﺮێﺖ ﻟەم ﺷــﻮێﻨە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺟﯿﺎﻛﺮاواﻧەدا، دەﺑﻨــە ﭘﺎرﭼەﯾەﻛــﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﻟە
ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﯾــﺪا .ﻧەﺧێــﺮ! ﺋەﻣە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردﯾﯿــە ﺑەﺳــەر ﭼەﻧﺪ ﺑﻠﯚﻛێﻜــﺪا و ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ )ھەر ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﯿــەوە( و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯽ )وەك ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﯚﻟﯚﻧﯿﺎﻟﯿﺰﻣﺎ( ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻛﯚرزێﺘێﻜﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ و ﺑەرﻣــﺎوەی ﻛﯚﻟﯚﻧﯿﺎﻟﯿﺴەﺗەﻛﺎن ،ﺑەم ﻟە ﺑەرﮔﯽ ﺳێﻜﻮﻻرﯾﺰم و ﺑە ﻧﺎو رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﻛە ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﺑە ﭘﻠەوﭘﺎﯾە و ﻧﺎودارەﻛﺎن دەﻛﺎت. ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەم ﺟﯚرە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨە ﻟە ﭘەروەردەی ﺗﺎك ﺋــەم ﺧﺎﻧەﯾە.1 : ﺗێﺮﻛﺮدﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ”ﺋﯿﮕﯚﺋﯿﺴﻤﯽ“/ ﺧﯚﭘەرﺳــﺘﯽ داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛــﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧــەی ﻛــە ﻟەم ﺳﯿﺴــﺘﻤە ﻛەﻣﯿﻨەﯾﯿﯿــە ﻛﯚﭘــﯽ ﻛــﺮاوە.2 . داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھەﺳــﺘﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯽ و ﺧﯚ ﺑە ﻣﺮۆﭬێﻜــﯽ ﺑەرزﺗﺮزاﻧﯿﻦ ﻻی ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧــە .3 ،دوورﻛەوﺗﻨەوەی ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧە ﻟــە رەوﺗــﯽ زۆرﯾﻨە )ﻣێﻨﺴــﺘﺮﯾﻢ( و ﯾﺎﺧﯿﺒﻮﻧﯿــﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی دەرەوە .٤ ،ﺳەﺧﺘﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺧﻮد ﻣەﺣﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧە ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی زۆرﯾﻨەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا. دەﺑێﺖ ﻟێﺮەدا ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﻟە ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻜەﯾﻦ؛ ﺋﺎﯾﺎ ﺋــەم ﻛەﻣﯿﻨەﯾەی ﺑەم ﺟﯚرە ﭘــەروەردە و ﺑەڕی دەﻛﺮێﺖ، ﺑــە ﭼــﺎوی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﻟێﯿﺎن دەڕواﻧﺮێﺖ و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺧەﯾﺎڵﯿﯿﺎن ﻟــێ دەﻛﺮێﺖ و ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻟەﺳــەرە ،ﻟە ﻛﻮێ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێــﺖ ﻟە داھﺎﺗــﻮودا و چ ﺟﯚرە ﻛﺎرێــﻚ ؟ ﻣﻦ ﺑﺎﺳــﻢ ﻟــە ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﻛﺎرە ،ﻧــەك ﻛﺎر ﺑە ﻣﻮوﭼــەی زۆر و ﺑێ ﺑەرھــەم .ﺑﯿﺮﻣــﺎن ﻧەﭼێﺖ، ﺋەﻣﺎﻧــە ھەﻣــﻮو ﺧــﺎوەن ﺧێﺰاﻧﯽ ﻧﺎﺳــﺮاو و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺋەرﯾﺴــﺘﯚﻛﺮاﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﯿﻦ. زۆر ﻟەم ﺗﺎﻛﺎﻧــەی )ﻛە رەﻧﮕە ﭘﺎرەی ﺧﻮێﻨﺪن و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﺒﻮوﻧﯿﺎن ،ﺑە ﻗەرز داﺑﯿﻦ ﻛﺮدﺑێﺖ( دەﺑﻨــە دۆڕاوەﻛﺎن ﻛە ﺳــەروەت و ﺳــﺎﻣﺎن دادەﻧێﻦ ﺑﯚ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن! ﺑــەم ﻓﺎﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺟﯿﺎﻛﺮاوە ﯾــﺎ ﺗێﻜەڵ ﺋﺎﯾﺎ ﭼﯽ ﺑەﺳــەر ﺋەواﻧە دێﺖ ﻛە ﺑە رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺳــەﺧﺖ )ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەھﯚی ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە( ھەﻣﺎن ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە ﯾﺎﺧﻮد ﺑەرزﺗﺮ ﺑەدەﺳــﺖ دەھێﻨﻦ )ﻟــەو ”ﻛەﻣﯿﻨە“ ﺗﺎﯾﺒەﺗە( و ﺧﺎوەن ﻛﺎراﻛﺘــەر و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻓﺮاوان و رۆﺷــﻨﺎن و ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﻦ و ﺑێ ﻛﺎر دەﻣێﻨﻨەوە؟ زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺋەوە
روودەدات ﻛە ﺋێﺴــﺘە دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ؛ ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون و ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣﺎﻧە ﻟە زەوﯾﻨەی ﺑە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺣﺰﺑﯿﻜﺮاوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﺑﯿﻨﻨەوە و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﺒﻨە ﺧﯚراﻛﯽ دووﺑەرەﻛﯽ و ﺳــێﺒەرەﻛﯽ و .ھﺘﺪ. ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﻧﺎزاﻧﻦ. وردﺑﻮوﻧەوە ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﻛە رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ دوور ،ﺑــە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ھەﻣەﺟﯚر و ﺑە ﻛﺎﺗێﻜﯽ زۆر و ﻛﯚﺷﺶ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺑەراوردﻛﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧﺪان ﻧەوەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە و ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﻜﯽ ﭘێﺪاﮔﯚﮔﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ دۆزراوەﺗــەوە ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋەﮔەر ﺋەم ﭘﺮۆﺳەی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘــەروەردە ﻧەﺑێﺖ/ﻧەﺑﻮوﺑێــﺖ، ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕە و ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎن و ھەﺗــﺎ ﭘەروەردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧــەوەی ﻧــﻮێ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳەر ﻟێﺸێﻮاﻧﺪن و ﺋﺎڵــﯚزی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون زﯾﺎﺗﺮ ھﯿﭽﯽ ﻟێ ﻧﺎﻛەوێﺘەوە. ﺋــەوەی ﺟێــﯽ ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿــە ﺋەوەﯾە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻣــﯚراڵ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﺪا، و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﻟــە ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﺪاﯾە ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی ھەﺗــﺎ ﺑێﺖ ﻟــەم ﻗﯿﯿەﻣﺎﻧــە دوور دەﻛەوێﺘەوە .ﭼﻮﻧﻜــە ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ دوور دەﺧﺮێﻨەوە و ﺋەﻣە ﻟە ﻧﺎو ﺧێﺰاﻧەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت. ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻛﻮردی ﻟــە دەرەوەی ﺧﯚﯾﺪا ھەﺗــﺎ ﺑێﺖ ﺗێﻜەوﺗﺮ دەﺑێﺖ و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺪا ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ زەﻗﺘﺮ دەﺑﻨــەوە .دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛە ﺳــﻨﻮوری ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﺑەﯾەﻛﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻧێﻮان ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻣﺎون، ﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﺳﻨﻮور ﺑەھﯚی ﭘەﻧﺎﺑەرﯾﯿەوە و ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﺷێﻮازێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ داوە ﺑــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی. ﻟەﺑــﺮی ﺋەوەی ﺋــەم ﺗێﻜەوﯾﯿە و ﺋەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎﻧە ﺑﻜﺮێﻨە ﺳەرﭼﺎوەی ھێﺰی ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﺑﻮوﻧەﺗە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و دوورﻛەوﺗﻨــەوەی ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟــە ﯾەﻛﺘﺮ و ﺗﯚراﻧﺪﻧﯿﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ. ﺋﺎﯾﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﭘﻼن و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻚ ھەﯾــە ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ھەﻣەﺟﯚری ”ھێﺘەرۆﺟێﻦ“ ی ﻛــﻮردی ﺋەﻣڕۆ؟ ﭘێﺶ رووداﻧﯽ ﻛﺎرەﺳــﺎت و ﺳــەر ﻟێﺸــێﻮاﻧﺪﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ،وەك ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑــﯚ ﺑەرﮔﺮی“/ﭘﺮێﭭێﻨﺘــﭫ“ ﻟــە ﺑەﯾەﻛﺪاداﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرﭼە ﺟﯿﺎوازاﻧەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا ،دەﺑێﺖ ﺳﻮود وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻟەو ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎزادﯾﯿە ﺑەھێﺰەی ﻧــەوەی ﺋەﻣڕۆ ﻛە ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ژێﺮدەﺳــەﺗەﯾﯽ ﻋەرەب
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوردا دروﺳﺖ ﺑﻮوە .ﺋەﻣــە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣە .ﭘﻼن و ﭘﺮۆﮔــﺮام ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻧﺎو ﻓﺎﯾﻠــە ﺑﯿﺮﭼﻮوەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەت و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا ﻧەﻣێﻨﻨەوە ،دەﺑێﺖ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ و ﺷــﻮێﻦ و ﺑﻮدﺟە و ﻛﺎﺗﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێــﻦ .ھەڵەی ﭘەروەردە و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷــﯽ ﺑﯚ ﮔەﻧﺞ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﺪا دەﺑێﺘە ﺗێﻜﺸﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑڕﺑڕەی ﭘﺸــﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺳــﺎز و ﺗەﻧﺪروﺳﺖ .ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ھەﻧەی ﺑە ﭘﭽﻮوﻛﯽ دروﺳﺖ دەﺑﻦ ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە، دواﯾﯽ ﻛە ﮔەورە ﺑﻮون ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺎﺑێﺖ. ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﭘەروەدەﯾﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮودا ،ﻛﯚﻧﺴێﭙﺘﯽ ”ﺑەﯾەﻛﮕەﯾﺸــﺘﻨەوە“ ی ﺗﺎﻛەﻛﺎن و ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ”ﺋﯿﻨﻜﻠﻮژن“/ ”ﺗێﻜەڵﺒــﻮون“ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ داﻧــﺮاوە .ﯾەﻛەم ﺷــﻮێﻦ ﻛە ﺋەم ﺑەرﻧﺎﻣﺎﻧەی ﺗێﺪا ﺗﺎﻗــﯽ دەﻛﺮێﻨەوە، ﻟەﺑــەر دەرﻛﯽ ﻣﺎڵــەﻛﺎن ،ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎن و ﺧﻮێﻨﺪﮔەﻛﺎﻧــە. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەﻣە ھﯿﭻ ﺳــﻮودی ﻧﯿﯿە ﺋەﮔەر ﻟە ﻧــﺎو ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧــﺪا ھﺰری ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗــﯽ ﭘێــڕەو ﺑﻜﺮێــﺖ! ھەﺗﺎ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﻣﯿﻨەی دەرەوەی ”ﻛﯚﻣەڵﮕەی زۆرﯾﻨە“ ﺑەھێﺰﺗﺮ ﺑێﺖ، ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردە ”ﺋێﻠﯿﺖ“ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎڕەوا زۆر ﺑێﺖ، ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ”ﺋﯿﻨﺘﮕﺮێﺸــﻦ“ ﭘێﻜەوە ﺳــەﺧﺘﺘﺮ دەﺑێــﺖ .ﺋەﻣەش ﻣﺎوەی 25ﺳــﺎڵە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رێﮕەی ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺎن ﻛﺮاوە و ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﮔە و ﺑﺎﺧﭽەی ﺳﺎواﯾﺎن و زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ، ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﮔەورە دروﺳﺖ ﻛﺮا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا .ﻟەﺑەر ﺋەم ھﯚﯾە ،ﺗێﻜەڵﻜﺮدن ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە، ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﻣــﯚراڵ و ﯾەﻛﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ”ﺋﯿﻨﻜﻠﻮژن“ ﺋﺎﺳﺎن دەﻛﺎت. ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻛەﻣﺪەراﻣەت ،ﻣﻨﺪاڵﯽ ﭘﺎرەدارەﻛﺎن، ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺧێﺰاﻧــە ﻧﺎﺳــﺮاو و ﻧەﻧﺎﺳــﺮاوەﻛﺎن ،ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻛەﻣﺌەﻧﺪام و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﺌەﻧــﺪام ﻧﯿﻦ ﻟە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﺪا ﯾەﻛەم ھەﻧﮕﺎوە ﺑﯚ داڕﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺑە ﺋﺎﮔﺎ و دوور ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەوە .ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺧڕۆﻛەﯾەﻛﯽ ﺗەواو دروﺳﺖ دەﻛەن .واﺗــﺎ ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕە دروﺳــﺖ دەﻛــەن و ﻛﯚﻣەڵﮕەش ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــە و ﭘێﭽەواﻧەش راﺳــﺘە .دەﻣەوێﺖ ﺑڵێــﻢ ،دەﺑێﺖ ھەردووﻻ ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﻧەﺧﺮێﻦ.
ﻛﯚﯾە ،ﺷﺎرێﻜﯽ ﻣﺮدووە ﯾﺎ زﯾﻨﺪووە؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺖ!
زاﻣﺪار ﺋەﺣﻤەد
17
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
18 دەﻧﮕێﻚ ﻟە ﻣەھﺎﺑﺎدەوە ﮔﻮێﯽ ھﯚﮔﺮاﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﻛﻮردﯾﯽ ﺗێﺮ ﺋﺎواز ﻛﺮد وﺷە /ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد 23ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەﻣــﯽ ھەر ﺳــﺎڵێﻚ ،ﺳــﺎڵڕۆژی ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﮔەورە ﻣﺤەﻣەد ﻣﺎﻣﻠێﯿــە ،دەﻧﮕﯽ ﺋەو ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪ و ﺑﻮوە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﻣەزن ،ﻟە ﺳــﺎڵڕۆژی ﻛﯚﭼﯿﺪا، ”وﺷــﻪ“ دﯾﭭﭽﻮوﻧێﻜﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻟەﺳەری ﺑەرھەڤ ﻛﺮدووە. ﻣﺤەﻣەد ﻣﺎﻣﻠێ ﺳــﯚران ﻛﺮﺑﺎﺳــﯿﺎن ،ﻧﻮوﺳەر، ﻛــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ زۆری ﻟە ﺑﺎرەی ﻣﺎﻣﻠێــﻮە ﻛﺮدووە ،دەڵێ:
ﻣﺤەﻣــەد ﻣﺎﻣﻠــێ ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ و ﻣەﻗﺎﻣﺒێــﮋی ﻛﻮرد ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1925ﻟــە ﮔەڕەﻛــﯽ ﺧڕێــﯽ ﺷــﺎری ﻣەھﺎﺑﺎد ﻟــە داﯾﻚ ﺑﻮوە، ﻧﺎوی ﺗەواوی ﻣﺤەﻣەد ﺳــەﻋﯿﺪ ﻋەﻟﯿﯿە .ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﭘەھﻠەوی و ﺳــەﻋﺎدەت ﻟە ﻣەھﺎﺑــﺎد ﺗەواو ﻛــﺮدووە .ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﻣﺎﻣﻠێ ﻟە ﺑﺎﭘﯿﺮﯾﯿــەوە ﺑﯚی ﻣﺎوەﺗەوە ،وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ﻛە ﺑﺎوﻛﯽ ﻧەﺧﻮێﻨــﺪەوار ﺑــﻮوە و ﻛﺎﺗێﻚ ﺳەرژﻣێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ھﺎﺗﻮوە ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻟێﯽ ﭘﺮﺳــﯿﻮە ﻧﺎوی ﺧﯚت و ﺑﺎوﻛــﺖ ﭼﯿﯿە .ﺋەوﯾﺶ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺳــەﻋﯿﺪ ﻣﺎم ﻋەﻟﯽ، ﺋەواﻧﯿﺶ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾﺎﻧە ﺳەﻋﯿﺪ ﻣﺎﻣﻠێ ،ﭼﻮﻧﻜە زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ﭘﯿﺘﯽ )ع( ﻟە ﻗﺴــەﻛﺮدﻧﺪا ﺑەﻛﺎر ﻧﺎھێﻨﻦ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺧەڵﻚ ﻟەوە ﺑەوﻻوە ھەر دەڵێﻦ ﻣﺎﻣﻠێ. ﻣﺎﻣﻠێ ﺳــێ ژﻧﯽ ھێﻨــﺎوە .دوا ھﺎوﺳــەری ﻛــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ژﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎوە ﻧــﺎوی ﺋﺎﻣﯿﻨە ﺧﺎﻧە. ھەروەھــﺎ ﺣەوت ﻛــﻮڕ و دوو ﻛﭽﯽ ھەﯾــە ،ﺋەواﻧﯿﺶ )ﻋەزﯾﺰ ﻛە ﺑە ﺧﺎﻧە ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﺧەﺳﺮەو، ﭼﺎﻻك ،ورﯾﺎ ،ﻧەﺟﺎت ،ﺷــەوﻧﻢ، ﺧﻮﺑﯽ(ﯾﻦ .ﻣﺎﻣﻠێ ﺧﯚی دەڵێﺖ ”ﺋەوەﻧﺪە ﺋﺎﺷﻨﺎی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ڕەﻓﯿﻖ ﭼﺎﻻك ﺑﻮوم“ ﺑە ﺧﯚﺷﯿﯽ
ﻟە ﺳﺎڵڕۆژی ﻛﯚﭼﯽ ﻣﺎﻣﻠێ
ﺋەوەوە ﻛﻮڕێﻜﻢ ﻧــﺎو ﻧﺎ ﭼﺎﻻك“. ﻣﺎﻣﻠێ ﭼــﻮار ﺑﺮای ھەن ،ﻧﺎوﯾﺎن )ﺣەﺳەن ،ﺣﻮﺳێﻦ ،ﻣﻮﺗەﻟﯿﺐ و ﺟەﻋﻔەر(ـە و ﺧﻮﺷﻜێﻜﯽ ھەﯾە ﻧﺎوی ﺗﻮوﺑﺎﯾە.
ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎھەﻧﮕێﻜــﯽ ﮔێــڕاوە. ﻣﺎﻣﻠــێ زۆر ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﺧەﻟﯿﻠﯽ ﺳــﺪﯾﻘﯽ و ڕەﻓﯿﻖ ﭼﺎﻻك ﺑﻮوە و ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﯾــەر ﺗﯚﻓﯿﻖ و ﻋەﻟﯽ ﻣەردان و ﺳــەﯾﺪ ﻋەﻟﯽ ﺋەﺳﻐەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﻣﺤەﻣەد ﻋﺎرف و ﺗەﺣﺴــﯿﻦ ﺗەھﺎی زۆر ﺑە دڵ ﺑﻮون .ﻟە ھەڵﺒەﺳﺘﯿﺸــﺪا ھەڵﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ )وەﻓﺎﯾــﯽ و ﺳڵێﻤﺎﻧﯽ ﺷــﺎوەﻟە و ﻣﺎرف ﺋﺎﻏﺎ و ﮔﯚران و ھەژار و ھێﻤﻦ(ـــﯽ ﻻ ﭘەﺳــەﻧﺪە و ﻟە زۆر ﮔﯚراﻧﯿﺪا ﺑەﻛﺎری ھێﻨﺎون .ﻣﺎﻣﻠێ ﺧﺎوەﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ٧٠٠ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ،ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺟەﻋﻔــەری ﻣﺎﻣﻠێﯽ
ﻛــﻮردی .ﯾەﻛــەم ﮔﯚراﻧﯽ ﻛە دەرﮔەی ھﻮﻧــەری ﭘێ ﻛﺮدەوە ﮔﯚراﻧﯽ )ڕۆﯾﯽ ﺑەﺟێﯽ ھێﺸﺘﻢ( ـــە ﻛە ﻟە 1938ـــﺪا ﺗﯚﻣﺎری ﻛﺮد .ھەروەھﺎ ﺳــەﻋﯿﺪ ﻣﺎﻣﻠێﯽ
ﺑﺮای دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺳــەﯾﺪ ﻋەﻟــﯽ ﺋەﺳــﻐەری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1932ـــﺪا ﻟــە ﺳــەرداﻧێﻜﺪا ﺑــﯚ ﺷــﺎری ﻣەھﺎﺑﺎد ،ﺧﯚﺷــﯽ ﻟــە دەﻧﮕﯽ
ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛﯽ دەﻧﮓ ﺧﯚش ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻣﺎﻣﻠــێ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دەﻧﮕێﻜﯽ ﭘڕ ﺟﯚش و زوڵﯿﺎن ھەﺑﻮوە ،ھەر ﺋەم ﺑﯚﻣﺎﻧەوەﺷــە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ھﺎﻧﯽ ﺋــەم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﺑﺪات ھەر ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ھﻮﻧەر ﺑﻜﺎﺗــە ھﺎوڕێﯽ ﺧﯚی و ﺑﺒێﺖ ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷﯚڕەﺳﻮاراﻧﯽ ھﻮﻧەری
ﺳﯚران ﻛﺮﺑﺎﺳﯿﺎن :ﯾەﻛەم ﮔﯚراﻧﯽ ﻛە دەرﮔەی ھﻮﻧەری ﭘێ ﻛﺮدەوە، ﮔﯚراﻧﯽ )ڕۆﯾﯽ ﺑەﺟێﯽ ھێﺸﺘﻢ(ـە ﻛە ﻟە 1938ـﺪا ﺗﯚﻣﺎری ﻛﺮد ﺑﺎوﻛﯿﺸــﯽ ھــەر دەﻧﮕﯽ ﺧﯚش ﺑﻮوە .ڕەﺣﻤﺎﻧﯽ ﺑﺮاﯾﺸــﯽ ،واﺗە ﻣﺎﻣﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻣﺎﻣﻠێ ،ﺋەوەﻧﺪە دەﻧﮕﯽ ﺧﯚش ﺑﻮوە داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻗــەدزێ ﺋــەوەی ھﺎوﺳــێﯽ ﺑــﻮون و ﻟە دوورﯾــﺶ دەھﺎﺗﻦ ﺷەوﯾﺎن ﻟەﻻی ڕۆژ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﻣﺤەﻣەد ﻣﺎﻣﻠێ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ڕژێﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾەﺗﯿﺪا ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑەﻧــﺪ و دەﺳﺘﺒەﺳــەر ﻛﺮاوە و دوور ﺧﺮاوەﺗەوە. ﻣﺎﻣﻠێ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1963ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻗەدزێ و ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎھەﻧﮕێﻜﯽ ﮔێــڕاوە و ﭘﺎﺷــﺎن ﭼــﻮوە ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳەرﭼﻨﺎر و ﻟەوێﺶ
ﻣﯿﺮزا ﺳــەﻋﯿﺪی ﺑﺎوﻛﯽ ﻣﺎﻣﻠێ ھﺎﺗﺒــﻮو ،دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺳــەﯾﺪ ﻋەﻟﯽ ،ﻣﯿﺮزا ﺳەﻋﯿﺪ ﻣﺎﻣﻠێﯽ ﻟە ﺑﺎوەش ﮔﺮﺗﺒﻮو و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﻣﺎم ﺳەﻋﯿﺪ ﺧﻮدا ﺷﺎھێﺪە ﻣﻦ ﺑە دڵ ﻋﺎﺷﻖ ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺗﯚم. ﻣﺤەﻣــەدی ﻣﺎﻣﻠــێ ﻟەﺑﺎرەی ﻣﯿــﺮزا ﺳــەﻋﯿﺪی ﺑﺎوﻛﯿﯿەوە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ :ﺑﺎﺑــﻢ ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوار ﺑﻮو و ﻟــە ﻧێﻮ ﺑــﺎزاڕدا دووﻛﺎﻧﯽ ھەﺑــﻮو .ﺋێﻤــە ﺷــەش ﻛﻮڕ و ﻛﭽێﻚ ﺑﻮوﯾﻦ .ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺗﺎﯾﻔەی ﺋێﻤە ﺗﺎﯾﻔەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋاﻧە .ﺑﺎﺑﻢ زۆرﺑــەی ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﻣﻨﯿﺶ دەﯾﺎﻧڵێﻤــەوە ،ﺑﯚ ﺧﯚی
داﯾﻨﺎون و ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺧﺴــﺘﻮوﻧە ﺳــەر .ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺳــﺎزێﻚ ﻟێ ﺑﺪا ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺳﺎزژەﻧﯽ ﺧــﯚی ھەﺑﻮوە .ﺋەو ﻟــە ھەﻣﻮو ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺣەزی ﻟە ﮔﯚراﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و دڵﺪاری ﺑﻮو. ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪن ﺑﯚ ﻣﺎﻣﻠێ ڕەواﻧﺸــﺎد ﻛەرﯾــﻢ ﺣﯿﺴــﺎﻣﯽ ﻟــە ﺑــﺎرەی ﻣﺎﻣﻠێــﻮە دەڵــێ: ھەﻣــﻮو ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە دەﻗێﻜــﺪا ﻛــﻮرت ﻛﺮدﺑﻮوەوە و ﮔﻮﺗﺒﻮوی :ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و رەﻓﺘﺎر و ﺋەﺧﻼق و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەری و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی و وﺷــە ﺷﯿﺮﯾﻦ
و ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻣﻠــێ ﻟە ﯾﺎد و زەﯾﻨﻤــﺪا زﯾﻨــﺪوون و ﻟــە ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻛﺮێﻦ. ﻣﺎﻣﻠــێ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﺎوی ﻧەﺟﺎت ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺗﻮﻧــﺪﻛﺎری ﺋێﺮان ﻟــە 1982ﻟە ﻣەھﺎﺑﺎد ﻟــە ﺳــێﺪارە دراوە و ﺋەوەﯾﺶ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﻟەﺳەری دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﻋەﺑﺎس ﻛەﻣەﻧﺪی ،ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی
ورﯾﺎ ﺋەﺣﻤەد :ﻣﺎﻣﻠێ ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەراﻧەی زﯾﺎد ﻟــە ﺟﺎرێﻚ ﻟەﺳــەر ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘﺎﻧەی زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻛﺮاوە و ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺖ ھﺎﺗﻮوە ﻓﺮەزاﻧــﯽ ﻛــﻮرد ﻛــە ﺧەﺗﯽ ﻣﺎﻣﻠێﯽ ﺳﺎڵﯽ 2011ـــﯽ زاﯾﻨﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮا ،ﻟە ﺑﺮوﺳﻜەﯾەﻛﺪا ﻛە ﺑﯚ ﻣەڵﺒەﻧﺪی ھﻮﻧەری ﻣﺎﻣﻠێ دەڵێ :ﻟە ﯾﺎدم ﻧﺎﭼێ ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﻛە رەﺧﻨەم ﻟە ﺑەرێﺰﯾﺎن ﮔﺮت ﻛە ﺑﯚ ﻣﯿﻠﯚدﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺘﺎن ﺑە ﻛﻮردی وەرﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە و دەﯾڵێﻨەوه؟ ﺑەڕێﺰﯾــﺎن زەردەﺧەﻧەﯾەﻛﯿﺎن ﻛﺮد و ﻓەرﻣــﻮوی :ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑە ھــﯚی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﻛــﻮرد و ﺗــﻮرك و ﺋەرﻣەﻧﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﻛە ﺗێﯿﺪا دەژﯾﻦ ،زۆر ﺧﺎڵﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﺗێﺪا ﺑــەدی دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەم ﺑﯚﭼﯽ ﺋێﻮە وا ﺑﯿــﺮ ﻧﺎﻛەﻧەوە ﻛە ﺋەم ﻣﯿﻠﯚدﯾﯿﺎﻧە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﻮردی ﺑــﻮون و ﻛﺮاون ﺑــە ﺗﻮرﻛﯽ ﯾﺎن ﺋەرﻣەﻧــﯽ .ﻛە ﭘێﯿــﺪا ھﺎﺗﻤەوە زاﻧﯿــﻢ ﻛە ﺣــەق ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﺑەڕێﺰﯾﺎﻧە و ﺑێ دەﻧﮕﯿﻢ ﻟێ ﻛﺮد. ﻣﺎﻣﻠــێ ﭼەﻧﺪان ﺟــﺎر ﻟەﻻﯾەن رژێﻤــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧــەوە ﮔﯿﺮاﺑﻮو ،ﻟە 29/2/1947ﻟەﺳەر ﺋــەوە ﮔﯿﺮاﺑــﻮو ﻛە ﺷــﯿﻌﺮی ﻻﯾەﻻﯾــەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھەژاری ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﮔﯚراﻧــﯽ ﮔﻮﺗﺒﻮو. ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘﺎش ڕووﺧﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﯿﺮاﺑــﻮو .ﻣﺎﻣﻠێ ﺋــەو ﺟﺎرەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺗﺎواﻧــﯽ ﺷــﺎردﻧەوەی ﺋﺎﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﯿﺮاﺑﻮو. ﻣﺎﻣﻠــێ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1994ـــﺪا دوا ﮔﯚراﻧﯿــﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮد ،ﻟەو ﺳﺎڵەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﯽ ﺳــەﺧﺖ ﺑﻮو ﻛە ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮو ﻟە زەھﺎﯾﻤەر ،دوای ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ و ﻟە 23/1/1999ـــﺪا ﺑەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە
ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾﯽ ﻛــﺮد و ﻟەﭘﺎش ﺧــﯚی ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕێﻜــﯽ ﮔــەورە و ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛــﯽ ھﻮﻧەرﭘــەروەر و ﺧەرﻣﺎﻧــێ ﻟەﺋــﺎواز و ﮔﯚراﻧﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ ﻧەوەﻛەی ﺟێ دەھێڵێﺖ. ﻣﺎﻣﻠێ ﺧﺎوەن ﺳﺘﺎﯾﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﮔﻮﺗﻨﺪا ﺣﺎﻣﯿــﺪی ﻛﺎﻛﯿﻠــﯽ ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺤەﻣەدی ﻣﺎﻣﻠــێ دەڵــێ :ﻧﺎﻛــﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﻣﺎﻣﻠێ ﻟە چ ﻛﺎﺗێﻜەوە و ﻟە ﻛﻮێﻮە دەﺳﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە. ﺋەواﻧە ژن و ﭘﯿﺎوﯾﺎن دەﻧﮕﺨﯚش ﺑﻮوە وەك ﻣﺎﺳــﯽ واﺑــﻮون ھەر وەﺧﺘێﻜﯽ ﻟە ﺋﺎو ھﺎوﯾﺸــﺘﺮاون ﻣەﻟــەزان ﺑــﻮون .ﻣﺤەﻣەدﯾﺶ ھەروەﺗﺮ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺑە چ ﺋﺎھەﻧﮕێﻚ و ﻟە ﻛﻮێﻮە دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮدووە .ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﺑﻨەﻣﺎڵە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ دەﻧﮕﯿﺎن ﺧﯚﺷە .ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾە، ﻟــە ﻣــﺎم ﻋەﻟﯽ و ﻣﺎم ﺳــەﻋﯿﺪ ڕا ﺑﮕــﺮە ھەﺗﺎ ﻣﯿﺮزا ﺣﻮﺳــێﻦ و ﻣﺤەﻣــەد و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑە ھۆی دەﻧﮕەﻛەﯾﺎﻧــەوە ﻟەﮔەڵ ھەﻣﻮو ﺑەزم و ﺧﯚﺷــﯽ و داﻧﯿﺸﺘﻨێﻜﯽ ﺋەو ﺷﺎرە و ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺗێﻜەو ﺑﻮون ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەودەم ﻛە وەك ﺋێﺴﺘە ﻣەﺣﺪودﯾﯿەت ﻧەﺑﻮو. ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﻜﺪا ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی )ﺑﯚ ﯾــﺎدی ﻛﯚﭼــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻧەﻣﺮی ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﻣﺤەﻣەدی ﻣﺎﻣﻠــێ( ورﯾــﺎ ﺋەﺣﻤــەدی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ،ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺋەوەی :ﻣﺎﻣﻠێﯽ ﻧەﻣﺮ ﯾەﻛێﻜە ﻟەو
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەراﻧەی زﯾــﺎد ﻟــە ﺟﺎرێﻚ ﻟەﺳــەر ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘﺎﻧەی ﮔﯿﺮاوە و ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓــﺖ ھﺎﺗــﻮوە ،ﺋــەو ﻛﺎرەﯾﺶ ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ و ﺑﮕﺮە ﺗﯚزﻗﺎڵێﻜﯿــﺶ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﺒﻮو ﻟەو ھەڵﻮێﺴﺘﺎﻧەی ﺳﺎردی ﺑﻜﺎﺗەوە، ﯾﺎ ﻟەو ڕێﺒﺎزە وازی ﭘێ ﺑﮫێﻨێﺖ. ﺑﯚﯾە ﺟێ ﭘەﻧﺠەی ﺑەﺳەر ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە دﯾﺎرە .ﻟەو ﺑﻮارەﯾﺸﺪا ﺑەﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە دادەﻧﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ زﯾﺎد ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻻﺳﺎﯾﯽ دەﻧــﮓ و ﮔﻮﺗﻨﯽ ﺋــەو ﻧەﻣﺮەی ﻛﺮدووەﺗەوە. ورﯾــﺎ ﺋەﺣﻤــەد دەﻧﻮوﺳــێﺖ: ﺧﺎوەن ﺳــﺘﺎﯾﻞ و ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﻟە ﮔﻮﺗﻨﺪا و ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﻧﺎﺳــﺮێﺘەوە ،دﯾﺎرە ﺟﮕە ﻟەو ﻧەﻣــﺮە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﺳــەﯾﺪ ﺋەﺳﻐەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ،ﺗﺎﯾەر ﺗﯚﻓﯿــﻖ ،ﺣەﺳــەن زﯾــﺮەك، ﻣەزھــەری ﺧﺎﻟﻘــﯽ ،ﺷــەﻣﺎڵ ﺳﺎﺋﯿﺐ و ھﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛە ﺧﺎوەن ﺷێﻮازی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﻦ ﻟە ﮔﻮﺗﻨﺪا. ورﯾﺎ ﺋەﺣﻤــەد وەك ﺧﯚی دەڵێ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑە دﯾﺪاری ﻣﺎﻣﻠێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و ﻟــە دواﺟــﺎردا ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻟێ ﻛــﺮدووە دوای ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧــە دوور و درێﮋەت، ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ ﻟە وەﻣﺪا ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ: ﺑــەرەو ﺷــﺎدی دەڕوات و ﺑەرەوﭘێﺶ دەﭼێﺖ. ورﯾــﺎ ﺋەﺣﻤــەد ﺋەوەﯾــﺶ دەﻧﻮوﺳــێﺖ :ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی ﺋــەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪە ﻧەﻣــﺮە ﻟــە ژﯾﺎﻧﯿــﺪا ﺗﯚﻣــﺎری ﻛﺮدوون ،ﻛە ڕەﻧﮕە ﺑەدەﯾﺎن ﺑﮕﺮە ﺑەﺳەدان ﺑەرھەﻣﯽ ﺑەﭘێﺰ ﺑﻮوﺑﻦ، دوو ﺑەرھــەم ﻛــە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺋێﺰﮔەی ڕادﯾﯚی ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﭘەﻧﺠەزێڕﯾﻨﯽ ﻧەﻣﺮ )ﻣﻮﺟﺘەﺑﺎی ﻣﯿــﺮزادە( ﺗﯚﻣﺎری ﻛــﺮدوون، ﯾەﻛێﻚ ﻟەو دوو ﺑەرھەﻣە ﮔﯚراﻧﯽ )ﻻﻟە ﺑەدەﺳــﺘﺎن(ە ،ﺑەڕای ﻣﻦ ﻟــە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾــﻦ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻣﺤەﻣەدی ﻣﺎﻣﻠێﻦ.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻓەرھﺎد ﻛەرﯾﻢ:
ﺧﻮێﻨەری ﺑﺎ ﺣەزی ﻟەو دەﻗﺎﻧەﯾە ﻛە ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت
ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺧﻮێﻨــەر ﻟە دەق ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﺒێﺘەوە ،ﭼــﯽ ﻛﯚﻣەﻛﯽ دەﻛﺎت؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﻛﯚدی ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟە ﻛﺎم ﺗﻮﺧﻤەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺘﺪا ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ؟ رێﻨﻮێﻨﯽ ﺋەرﻛە ،ﺑەم وەك ﺋﯿﻤﺎم ﻋەﻟــﯽ ﮔﻮﺗەﻧــﯽ” :ﻧەوەﻛﺎﻧﺘﺎن وەك ﺧﯚﺗــﺎن ﭘەروەردە ﻣەﻛەن“. ﯾﺎن ﻧﻮوﺳــەری ﺑەﺗﻮاﻧــﺎ ﺟﺒﺮان ﺧەﻟﯿﻞ ﺟﺒﺮان ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﻮﺗە
ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێﺶ ﻟەھەر ﺳەردەﻣێﻜﺪا ﺑێﺖ ،ﭘﺸﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺳﺎرد و ﺑێ ﺗﺎﻣﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﺷــﺘێﻜﻤﺎن ھەﯾە ﺑەﻧــﺎوی رەﺧﻨەی ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە؟ رەﺧﻨەی ﺋێﻤــە راوﺑﯚﭼﻮوﻧە و ﺑﯚ زەﻣەﻧێﻜﯽ ﻛﻮرﺗﯿــﺶ ﻧەﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو ﻗﺎڵــﺐ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿــەك ﺑێ ﺑﯚ رەﺧﻨەﮔﺮاﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮو ،ھەر ﺑە ﺷــەرﺗﯽ ﭼەﻗﯚﯾــە .وەك ﺧــﯚم
ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ،ﯾﺎن ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە؟ ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﮔﻮێﺖ ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ دەﺑێﺖ ،ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯿﺸــﺪا ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە” ،ﻛﺎر دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ، ﻛﯚﺗﺮەﻛەم ﻓڕی ،وای ﻟە دەﺳــﺖ ﺋــەم ژﯾﺎﻧە ،رەﺣﻤەت ﻟــە ﺑﺎﺑﺖ.. ھﺘﺪ“ .ﺗێﻜەوﯾﯿەك ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮان
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ﻓەرھــﺎد ﻛەرﯾــﻢ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ دوورەوﺗــە و ﻟــە ﻣەﻛﺴــﯿﻚ ﻟەﮔەڵ ھﺎوژﯾﻨە ﻣەﻛﺴــﯿﯿەﻛەی دەژﯾﺖ .ﺋەو ﻛە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺗێﻜﺸــﻜﺎو و ﺧﺎﻛێﻜــﯽ ﭘﺎرﭼە و داﺑەﺷــﻜﺮاودا ﻟە داﯾــﻚ ﺑﻮوە ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە .وەك ﻛﻮرد ﻣﺎڵێﻜﯽ ﺋﺎراﻣﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋﺎ و ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو .ﺋــەو ھەڵﻜەوﺗــە و ﺟەﻧﺠﺎڵــﯽ دەرەوەﯾــە ﻛە وای ﻛﺮدووە ﺗێــﺮ ﻟــەزەت ﻧەﺑێﺖ و ھەﻣﯿﺸــە ﺣەزی ﻟە ﺗﺎﻣﻮﺑﯚﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑێــﺖ .ﺧﯿﺎﻧەت ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﺑﻜﺎت .ﻗەﭘﺎڵ ﻟە ﺳــێﻮ ﺑﺪات .ﺋەم ﭘﯿﺎوە ﺷﺎﻋﯿﺮە ھەﻣﯿﺸە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻧﮕﯽ ﺗﺎزەی ﺷﯿﻌﺮ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﻻی ﻧەوەی ﻧﻮێ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘە. ﻟێﺮەدا ”وﺷە“ رووﺑەڕووی ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ دەﻛﺎﺗەوە.
ﺑەﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ” :ﺋەﮔەر ﺑــﯚ ﺑﺮﺳــﯿﯿەك دوای ،ﺑەﮔەداﯾﯽ ﮔﻮێﺖ ﻟێ دەﮔﺮێــﺖ“ .ﺑﯚﯾە ھەر ﺧﻮێﻨەرێــﻚ ﺧــﺎوەن زەوق و ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺟﯿــﺎوازە .زۆرﯾﻨەی ﺧﯚوﯾﺴــﺘﻦ، ﺧﻮێﻨــەواران ﺧﻮێﻨەری ﺑــﺎش ﺣەزﯾﺎن ﻟەو دەﻗﺎﻧەﯾــە ﻛە ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺎن ﻟە ﻻ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت .ﺧﻮێﻨــەری ﺗەﻧﺪروﺳﺖ ھەﻣﯿﺸــە ﺋەرێﯿﻨﺎﻧە دەﺳــﺖ ﺑــﯚ دەق دەﺑــﺎت، رەﺧﻨەﮔﺮﯾــﺶ وەك ﺋﯿﻤﺎﻧﺪاران ﺑــەدوای ﭘﯿﺮۆزﻛﺮدﻧــﯽ دەق دەﮔەڕێﻦ.
ﻟە ﺷــﯿﻌﺮێﻜﺪا ﮔﻮﺗﻮوﻣــە” :ﺧﻮا رەﺣﻢ ﺑــە ﺑﺎڵﯽ ﺑﺎڵﻨــﺪە ﺑﻜﺎت“. ﻟەو ھەﻣﻮو ﺳــەرﭼﺎوە زۆراﻧەی ﻟــە ﺑەردەﺳــﺘﻤﺎﻧﺪاﯾە ،وەك ھﺎوڕێﯽ ﻧەﻣﺮم ﺋەﻧﻮەر ﻣەﺳــﯿﻔﯽ ﮔﻮﺗەﻧــﯽ” ،ﺑە ﻓﯚرﻣﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﻣــﻦ ﭘێﻜەﻧﯿﻨﺘﺎن دێــﺖ“ .ﺑﯚﯾە ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻢ وا رەﺧﻨەی ﺋێﻤەش ﺧەرﯾﻜە ﭘێ ﺑﮕﺎت. ﺋﺎﯾﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮ ﻛە زۆرﺟﺎر ﺑە دووﻓﺎﻗﯽ ﻧﺎوزەﻧﺪ دەﻛﺮێـــﺖ، ﯾﺎﺧــﻮد راﭬەی ﺑــﯚ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑە ﺑــڕوای ﺗــﯚ ﺋــەم دووﻓﺎﻗﯿﯿە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎوەوە و زﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿەوە
ھەﺳﺖ و ﻧەﺳﺖ و وﯾﮋدان و رۆح و ﻓﯿﻜﺮ و ﻣەﻋﺮﯾﻔە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﺎدا. ﺟﯿﺎوازەﻛە ﺷێﻮازی دەرﺑڕﯾﻨە ،ﻛە ﺗﻮاﻧﯿﺖ ﺋەودﯾﻮ ﺷــﺘەﻛﺎن ﺑﺨەﯾﺘە ﺳــەر ﭘەڕە ،ﻟەوێﻮە ﺗــﯚ دەﺑﯿﺘە ﺳــەﻓەری زﻣﺎﻧەﻛــەت و زﻣﺎن ﺑەﻧﺎو ﯾﺎدەوەرﯾﺘﺪا ﺳەﻓەر دەﻛﺎت. وەك ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺟەﻻل ﺑەرزﻧﺠﯽ ﻟە ﺷﯿﻌﺮێﻜﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾەﺗﯽ: ”ﺷــەوێﻜﯿﺎن ﺑەﻧــﺎو ﺷــﯿﻌﺮی ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﺪا رۆﯾﺸﺘﻢ زاﻧﯿﻢ ﻟە وﺗﯽ ﺋەودا ﺟﻮاﻧﯽ ﻟە ﻛﻮێﯿە“. راﯾــەك ھەﯾە دەڵێــﺖ ﺟﯚرە ﻟێﻜﭽﻮوﻧێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻜﺪا ھەﯾــە و ﻟێﻜﯿــﺎن ﻛــﯚ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛــە ﺑــەڕای ﺷــﺎﻋﯿﺮﮔەﻟێﻜﯽ ھەﺷــﺘﺎﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺳــﻜﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻮردﯾﺶ ﭘڕ ﺑﻜەن؟ دوو ﺳــەردەﻣﯽ ﺟﯿــﺎواز و دوو زەوﻗﯽ ﺟﯿــﺎواز ،ﺋﺎﺳــﺎن ھەزم ﻧەدەﻛﺮا ﺑەﻓﯚرﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﻮە ﺷﯿﻌﺮ ﺑﻨﻮوﺳــﯿﺖ ،ھەﻣــﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﻮێــﺶ ﻟەھــەر ﺳــەردەﻣێﻜﺪا ﺑێﺖ ،ﭘﺸﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺳــﺎرد و ﺑێ ﺗﺎﻣــﯽ ﻟێ دەﻛﺮێــﺖ ،ﻟە ھەﻧﺪێ ﺷــﺎری ﻛﻮردﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﺑە ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﭽــﯽ ﻧﺎوﯾــﺎن دەﺑــﺮدن. ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە
ھەﺷــﺘﺎﻛﺎن ،ﻣﻦ دەڵێﻢ ﺋێﻮەﯾﺶ ﻣەﺑەﺳــﺘﺘﺎن ﻧﻮێﺨﻮازەﻛﺎﻧــە، ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ ﭘڕ ﻟە ﺳــەروەرﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ﻟە ﺋەدەﺑــﯽ ﻛﻮردﯾﺪا. ﻣﻦ ﺗﺎ ﺳەر ﺋێﺴﻘﺎن ﻗەرزاری ﺋەو ھﺎوڕێﯿﺎﻧەم و ﺋێﺴﺘەﺷﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﺑێــﺖ ﺟێ ﻧەﻣــﺎون .ﻧﻤﻮﻧەﯾەﻛﯽ زﯾﻨــﺪوو ﺑــﯚ ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛەم ،ﺟــەﻻل ﺑەرزﻧﺠﯽ ﻟــە ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯿەﻛﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﺑــﯚ ﭘەﻧﺎھەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو وﺗﯽ ﻛەﻧــەدا ،دەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ھێﻨﺎ ﻟــە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧێﻜﯽ زۆر ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿﺎﻧەﺷﺪا.
ﭘێــﺖ وا ﻧﯿﯿە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺋێﻤە زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸــﺖ ﺑە رواﻧﯿﻨﯽ ھەﺳــﺘﯿﯿﺎﻧە دەﺑەﺳــﺘﻦ ،ﻧــەك ﺑــە ڕواﻧﯿﻨﯽ ﺋەﻗﻧﯽ؟ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆرﺑەی دەﻗە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ زادەی ﻣەﻋﺮﯾﻔە و ﺋەﻗﻧﯿﻦ ،ﻧــەك ﺋﯿﻠﮫﺎم و ڕواﻧﯿﻨﯽ ھەﺳﺘﯿﯿﺎﻧە؟ ﻟە ﺧەون و ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻓەرھــﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵــﺪا ،ﻟە ﻓــﺎوڵ و ﻧﻮوﺳــﯿﻨە ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەﻛﺎن و ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺑﯚڵﯿــﺪا ،ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮە ﺟــﻮان و ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎرﯾﺎن ﺋەﺑﻮﺑەﻛﺮدا،
رواﻧﯿﻨــﯽ ﻋەﻗﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ھەﯾــە .ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﻏﯿﺎﺑﯽ ﻋەﻗڵﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــە ﻛــە ﺋــەو ﺋەﻗڵەﯾە ھێﻨﺪەی ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺮدوون ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧە ،ﻛﺎت ﻧەﻣﺎوە ﭘﯿﺎﺳــەﯾەك ﻟەﮔــەڵ ﺷــﯿﻌﺮێﻜﯽ ﻋەﻗﻧــﯽ ﺑﻜەی .ﺑﺎوەﺷــێﻚ ﺑە ﭼﯿڕۆﻛێﻜﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﺪا ﺑﺪەی ،ﮔەﺷﺘێﻚ ﻟەﮔەڵ رۆﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻓەﻧﺘﺎزﯾﺎ و ﻧەﮔﺮێﺘەوە، ﺗﺎ ﻟەﮔەڵ ﭘەﺧﺸــﺎﻧێﻜﯽ ﺷــەرم ﺧەو دەﺗﺒﺎﺗەوە .ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵﯿﺶ ﻧەﯾەﺗە ﺧەوﻧﺖ ﺑڵێﺖ” :ﺣەﻣﺎم ﺑە ﺗڕان ﮔەرم ﻧﺎﺑێﺖ“.
ﺑﺎﻛﯚ ﺟەﻻل:
ھەر ﺷﯿﻌﺮێﻚ ﺑێ ﭘﺎڵەوان ﺑێﺖ ﻛەﻣﺘﺮ ﺳەرﻧﺠﯽ ﺧﻮێﻨەر ﺑە ﻻی ﺧﯚﯾﺪا ڕادەﻛێﺸێﺖ
وﺷە /ھەورﯾﻦ ﻧەﺟﺎت ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻻو ﺑﺎﻛــﯚ ﺟــەﻻل ﻟە رێﮕەی ﺷﯿﻌﺮە ﻧﺎﺳــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺳــﺎﯾﺘە ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑو دەﻛﺮێﻨــەوە ،وەك ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪ دەرﻛەوﺗــﻮوە .ﯾەﻛەم ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2005 ﻟە رۆژﻧﺎﻣەی ﺋﺎزادی ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗــﻮوە ،دواﺗﺮ ﻟە رۆژﻧﺎﻣەی )ﺑەﻻغ اﻟﺸــﯿﻮﻋﯽ( وەرﮔێڕدراوﻧەﺗە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ .ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەژﯾــﺖ و ھەﻣﯿﺸــە ﺑە ﺷــﯿﻌﺮە ﻧﺎﺳﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎﻣﺎن دەﻛﺎت ،ﺋەو ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟە ﺷﯿﻌﺮ و ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﻋەﺷﻖ دەﻛﺎت. ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺷﯿﻌﺮﯾﯿەﺗﺪا، ﺗﯚ ﺷــﯿﻌﺮ دەﻧﻮوﺳﯿﺘەوە ﯾﺎ ﺷﯿﻌﺮ ﺗﯚ دەﻧﻮوﺳێﺘەوە؟ ھەﻣﯿﺸە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨەوەی ھەر ھﯚﻧﺮاوەﯾەﻛﻤﺪا وام ﺑە ﺑﯿﺮدا ھﺎﺗﻮوە
ﻛە ﻣﻦ ھﯚﻧﺮاوەﻛە دەﻧﻮوﺳــﻤەوە، ﺑــەم دواﺑــەدوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ھﯚﻧﺮاوەﻛە ﻛە وەك ھەر ﺧﻮێﻨەرێﻚ دەﺳــﺖ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی دەﻛەم، ﺧﯚﻣــﯽ ﺗێــﺪا دەﺑﯿﻨﻤــەوە ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﻣﻦ دەﻧﻮوﺳێﺘەوە .ﻛەواﯾە ھەردووﻛﻤﺎن ﺋﺎوێﺰاﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ دەﺑﯿﻦ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻦ ﻧﯿﻢ ﺋﺎوێﺰاﻧﯽ ھﯚﻧﺮاوەﻛﺎن دەﺑﻢ ،ﺋەوﯾﺶ ﺋﺎوێﺰاﻧﯽ ﻣﻦ دەﺑێــﺖ ،ﺋەودەﻣەی ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺮازﯾﻚ ﯾﺎن زﻣﺎﻧێﻚ ﻧﺎﺑﯿﻨﻤەوە ﺑﯚ دەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەﺳــﺘﻢ ،ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﺋﺎوێﺰاﻧﯽ ھﯚﻧﺮاوە دەﺑﻢ. ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺋﯿﺴﺘﺎﺗﯿﻜﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺷــﯿﻌﺮﯾﯿەﺗﺪا ﭼﯿﻦ؟ ﺋەرﻛە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎن ﻛﺎﻣﺎﻧەن؟ ﺑــﯚم ﮔﺮﻧﮕە ھــەر ﺷــﯿﻌﺮێﻚ ﻛە دەﯾﻨﻮوﺳﻢ ،ﻣﻮزﯾﻚ و ﺗﯚﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەﺑێﺖ ﻛە ﺷﯿﻌﺮەﻛە ﺧﯚی ﺋەو ﺗﯚﻧە ﺑﯚ ﺧﻮێﻨــەر دﯾﺎری ﺑﻜﺎت،
ﺋەوەش دﯾﺎرە ﻟــە ڕێﮕەی زﻣﺎﻧەوە دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەﺷــە ﻛە ﺷﯿﻌﺮەﻛە ﺑەدەر ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﺳﺘﺎﺗﯿﻜﺎ، دواﺗــﺮ ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێــﺖ ﻛە ﻛﺎری ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺑەدەر ﻧﯿﯿە ﻟە وﺷە ڕﯾﺰﻛﺮدن، ﺑەم ﺋەوەی وا دەﻛﺎت ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎن ﭘڕ ﺑﻦ ﻟە ﺳﺘﺎﺗﯿﻜﺎ ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻟە ڕێﮕەی وﺷە و زﻣﺎﻧەوە ﺧﻮێﻨەر ﺑە دﻧﯿﺎﯾەك ﺋﺎﺷــﻨﺎ دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑەر ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺷــﯿﻌﺮەﻛەدا ﺧﻮێﻨەر ﭘێــﯽ ﻧەﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺋەو دﻧﯿﺎﯾەوە و ﭘەی ﭘێ ﻧەﺑﺮدووە ،زﻣﺎن ﺋەرﻛﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮ دﯾﺎری دەﻛﺎت ﻧەك ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺑە ﭼەﻧﺪ زﻣﺎﻧێﻚ ﺑﭙەﯾﭭێــﺖ و زاراوەی زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﺰاﻧێ و زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە ،دەﺗﻮاﻧێﺖ زﯾﺎﺗﺮﯾــﺶ ﺑﻨﻮوﺳــێﺖ و ﻣەودای ﺧەﯾﺎڵﯿﺸﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﭘێــﺖ وا ﻧﯿﯿــە ﻛﺘێــﺐ ﺋەو ﭘﯿﺮۆزﯾﯿــەی ﺟﺎراﻧــﯽ ﻧەﻣــﺎوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧــەوەی ﻻوان ﻟە ﻛﺘێﺐ ﯾﺎﺧﯿﯿە؟ ھــﯚﻛﺎری ﺋەﻣــە ﺑﯚﭼﯽ دەﮔەڕێﻨﯿﺘەوە؟
ﻧﺎ ﻛﺘێﺒە ﭘﯿﺮۆزەﻛﺎن ﻟە ھﯿﭻ ﻛﺎت و ﺳﺎﺗێﻜﺪا ﭘﯿﺮۆزی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە دەﺳﺖ ﻧــﺎدەن ،ﺋەوەﺗﺎ دەﺑﯿﻨﯿﻦ دوای 150 ﺳﺎڵ وﺗە ﺳەرﻣﺎﯾەدارەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ﺑــە ﻧﺎﭼﺎری دەﮔەڕێﻨەوە ﺑﯚ ﻛﺘێﺐ و ﺗﯿﯚرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎرﻛــﺲ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑڵێﯿﻦ ﻛﺘێﺐ ﺋــەو ﭘﯿﺮۆزﯾﯿەی ﺟﺎراﻧــﯽ ﻧەﻣﺎوە، ﭘێﺸــﻢ وا ﻧﯿﯿە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی و ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ﻻواﻧﯿﺶ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻛﺘێﺐ ﯾﺎﺧﯽ ﺑﻦ ،ﺋەوە دﻧﯿﺎی ﺳەرﻣﺎﯾەدارﯾﯿە ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮۆدەی ﺋەو دﻧﯿﺎﯾــە ﻛﺮدووە ﻛە ﺳــەرﻣﺎﯾەداری ﺧﯚی ﻣەﺑەﺳﺘێﺘﯽ و ﺳﻮودی ﻟە ﺗەﻛﺪا دەﻛﺎت ،ﻻﻣﺎن ڕووﻧــە ھەرﯾــەك ﻟە ﺋێﻤــە ﻛﺎﺗێﻚ دەﺳــﺖ ﺑﯚ ﻛﺘێﺒێــﻚ دەﺑەﯾﻦ ،ﺋەو ﻛﺘێﺒە ھەڵﺪەﺑﮋێﺮﯾــﻦ ﻛە ﺧﯚﻣﺎن ﻣەﺑەﺳﺘﻤﺎﻧە و ﺋﺎرەزووی دەﻛەﯾﻦ، ﺑــەم ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛــە ھەرﯾەك ﻟە ﺋێﻤە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻚ ﻟە ﻣﺎڵەﻛەﻣﺎﻧﺪاﯾە و ڕۆژاﻧە ﺗەﻣﺎﺷﺎی دەﻛەﯾﻦ و ﻛﺮاوە ﺑە ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟە ژﯾﺎﻧﻤﺎﻧﺪا،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﺋەوەﺷﯽ ﻛە ﭘێﺸــﺎﻧﻤﺎن دەدرێﺖ ﻟە ڕێﮕــەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەوە ﺑﻤﺎﻧەوێ و ﻧەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﻤﺎن ﻟەﺳەر دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــەو ﻛەﻧﺎﻧــەی ﺗەﻣﺎﺷــﺎی دەﻛەﯾﻦ ڕەﻧﮕە ھەڵﺒﮋاردەی ﺧﯚﻣﺎن ﻧەﺑﻦ و ﭘێﺸــﻮەﺧﺖ ﺑﯚﻣﺎن دﯾﺎری ﻛــﺮاوە ،ﺧــﯚ ڕەﻧﮕە زۆرﺑەﺷــﯿﺎن دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺑﻦ ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﺪا چ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ و چ ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ و ﺗــﺎد .ﺑەم ﺳــەرﻣﺎﯾەداری زﯾﺎﺗﺮ ﭘەرە ﺑەﻣــە دەدات و ﺋەم ھەﻟەش ﻟــە ﭘێﻨﺎو ﺳــﻮودی ﺑــێ ﺋەژﻣﺎری ﺧﯚﯾــﺪا دەﻗﯚزێﺘــەوە ،ﻟــە دﻧﯿﺎی ﺳــەرﻣﺎﯾەدارﯾﺪا ﺑەھﯚی ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ژﯾــﺎن و زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﻛــە ژﯾﺎﻧﯽ داﮔﯿــﺮ ﻛﺮدووﯾﻦ ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺧﯚﻣﺎن ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎن ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺑﯚﻣﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻛﺎﺗﯽ ﺑە دەﺳﺖ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧەوە ﻧەھێﺸﺘﻮوەﺗەوە و وای ﻛﺮدوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ڕووﻧﯽ ﻧەﻧﺎﺳﯿﻨەوە. ﺷــەڕی ﻧــەوەﻛﺎن ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ھەﺑﻮوە ،ﺗﯚ ﭘێﺖ واﯾە ﻧەوەی
ﺗﺎزە ﻟەم ﺷــەڕە ﺑﯿﺒﺎﺗەوە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﻤە ﻧەوەﯾەﻛﻤــﺎن ھەﯾە ﺑەﻧﺎوی ﻧەوەی ﺗﺎزە و ﻧﻮێﮕەر؟ ﺟێــﯽ داﺧە ﻛە ﻧــەوەی ﻧﻮێ ﻟەم ﺳــەدەﯾەدا ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎ ڕادەﯾەك ﻧﺎﺋەﻛﺘﯿﭭە ،ﺑﯚﯾە ﺋﻮﻣێﺪی ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ ﺗێﯿﺪا ،ﺑەم ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ڕەﺷﺒﯿﻦ و ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﻧﯿﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەرﭼەﻧﺪ ﺳەدە ﺟﺎرێﻚ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺗــەك ﺋەزﻣﻮوﻧە ﺧﯚش و ﻧﺎﺧﯚﺷەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺪا ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺧﯚی دێﻨێﺘە ﻣەﯾﺪان ﺑﯚ ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎری ﮔﻮزەران و ژﯾﺎﻧﯽ ﺧــﯚی و ﻧەوەی ﭘﺎش ﺧﯚی ،ﺑەڵێ ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺗﺎ ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﻣﺮۆڤ ﺑﯿﺮ دەﻛﺎﺗەوە، دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﻧﻮێﮕــەر و ﻧﻮێﺨﻮازﯾﺶ ﺑێﺖ. ﻧﺎﻟــﯽ ﺣەﺑﯿﺒــەی ھەﺑــﻮو، دێﻮاﻧەش ﺷەم ،ﺋﺎﯾﺎ ﺗﯚ ﻛێﺖ ھەﯾە؟، ﺑەڕای ﺗﯚ ﻣەرﺟە ﺋەواﻧەی دەﻧﻮوﺳﻦ ﻛەﺳــێﻜﯽ )دﯾﺎر( ﯾﺎﺧﻮد )وەھﻢ(ی ھەﺑێﺖ؟ ﻣﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺧﯚم ﺑەراورد ﺑﻜەم ﻟــە ﺗەك ﻧﺎﻟﯽ ﯾــﺎن دێﻮاﻧەدا،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ﺑە ﺋﻮﻣێــﺪم ﺋەزﻣــﻮون و ژﯾﺎن ﻟە دواﺗﺮدا ﭼﺎﻧﺴــﯽ ﺋەوەم ﭘێ ﺑﺪات، ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯿﺎری دووەﻣﯿﺶ ﺑەڵێ ﭼﯚن ھەر ﺷﯚڕﺷــێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘﺎڵەواﻧێﻚ ھەﯾە ،ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺷﺎﻋﯿﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی ھەر ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﺎڵەواﻧێﻚ ھەﯾە ،ﺟــﺎ ڕەﻧﮕە ﺋــەو ﭘﺎڵەواﻧە ﺑﯚ ﻧﺎﻟﯽ ﺣەﺑﯿﺒە و ﺑﯚ دێﻮاﻧە ﺷــەم و ﺑﯚ ﻓﺮووﻏﯽ ﻓﺮوﺧﺰاد ﭘەروێﺰ ﺷﺎﭘﻮور و ﺑﯚ ﻣﻨﯿﺶ ﻧﺎﺳﻜەﻣێﯿەك ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ﻧﺎﺳــﻜەﻣێﺪا و دوﻋﺎﯾەك ﻟە ﺷﯿﻌﺮی دوﻋﺎﻣﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑێﺖ ،ﺟﺎ ڕەﻧﮕە زۆرﺑــەی ﻛﺎت ﻧﺎوی ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺪا ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺑﻦ ،ﺑەم ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﺪا ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﯾە ،ھەر ﺷــﯿﻌﺮێﻜﯿﺶ ﺑێ ﭘﺎڵەوان ﺑێﺖ ﺋەوا ﻛەﻣﺘﺮ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺧﻮێﻨەر ﺑە ﻻی ﺧﯚﯾﺪا ڕادەﻛێﺸــێﺖ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺷﯿﻌﺮی ڕۆﻣﺎﻧﺴﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﻮێﻨەر ﻟە ﺷــﯿﻌﺮی ڕۆﻣﺎﻧﺴــﯿﺪا ھەﻣﯿﺸە ﺑەﺷﻮێﻦ وەﺳــﻔێﻜﺪا دەﮔەڕێﺖ ﻛە ﻻﯾەق ﺑــە ﭘﺎڵەواﻧەﻛەی ﺧﯚی ﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﺧەﯾﺎڵ و ﻧﺎﺧﯿﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
رێﻜﻼم
ژﻣﺎرە ) ، (172ﭼﻮارﺷەم2017/ 1/ 25 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye