دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ و ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ و ﻣﺎﻓﯽ 2 ﻣﺮۆڤ ﺑەﺑێ ﺳەرۆك دەﻣێﻨﻨەوە ﮔﯚڕان ﭼﻮوەﺗە دۆﺧﯽ ﻣﺘﺒﻮوﻧەوە و ﭘﺎﺷەﻛﺸێﯽ ﻟە ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە
6
ﺋەﻣڕۆ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑڕﯾﺎری ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری دەدات
2
ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑەﺧﯚڕاﯾﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛەﻣﺪەرات دەدرێﺖ
15
ﺧەڵﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ﭘێﻨﺞ زﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺎن وەرﻧﺎﮔﺮن
15
ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﯚزەﻛﺎن:
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﻣﻮوﺳڵ وەك داﻋﺸﻦ 3
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
دژە ﺗﯿﺮۆری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرﺑﻮوەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎدرە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎن و ﺗەﺳﻔﯿەﯾﺎن دەﻛﺎت
ﻟەم ھەﻓﺘەﯾەدا ﭘێﻨﺞ ﻛﺎدری ﺑﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ رﻓێﻨﺮاون 5
ﺧﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ )ﻛەﻻری ﻧﻮێ( ﻗەرەﺑﻮو ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﭘﺎش ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە زەوﯾﯿە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﯚ ﭘڕۆژەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﻻری ﻧﻮێ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺧــﺎوەن زەوﯾﯿــەﻛﺎن ﻗەرەﺑــﻮو ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە، ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺑە ھەر ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑێﺖ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوە ﻧەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﺑەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوە ﺋەﺳﺘەﻣە.
8
2017ﺳﺎڵﯽ ﮔەﺷەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ ﺳێ ﺳﺎڵﯽ ﻟە دوای ﯾەﻛە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دادەﺑەزێــﺖ .ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2016ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ ،2015ﻧﺰﯾﻜەی % 47و ﺑەراورد ﺑە
ﺳﺎڵﯽ 2014ﺳەرووی %56و ﺑەراورد ﺑە 2013ﺳــــــــەرووی 83 %داﺑەزﯾﻮە .ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻗەﺑﺎرەﻛە روو ﻟە ھەڵﻜﺸﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە.
12
ﭘێﺸەﻛﯽ ﻗەﺳﯿﺪە /ﻛﺘێﺒﯽ ”ﮔەڕاﻧەوەی زواﻧﯽ ﻛﻮردی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘێﻐەﻣﺒەرێﻜە زەردەﺷﺖ“ و ﭼەﻧﺪ ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەك ﺳەﻻم ﻧﺎوﺧﯚش
16 17
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ھەﯾە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن واﯾە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑەﺗەﻧﮓ دۆﺳﯿەی ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧەوە ﻧﺎﭼــﻦ .ﺋەوان دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺗێﻮەﮔﻼﻧﺪﻧﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﻟە ﺑەﻻداﺧﺴﺘﻨﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ.
14
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﭘﺎرﺗﯽ ﺋەﻣڕۆ ﻛﯚدەﺑێﺘەوە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری دەﻛﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﺰب ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﺶ دەﮔﺮێﺘەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟﻮاد ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەﻣڕۆ ﭼﻮارﺷەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرﻓﺮەوان ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛــەدا راﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺖ و ﭘﺮۆﺳــەﻛە راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟەﻻﯾەن ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗەﻛەوە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮێﺖ .ﺋەو ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛە ﺗــﺎ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﺶ ﺑﮕﺮێﺘەوە.
ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘﺎرﺗﯿﻦ ﻛە ﭼﺎوەڕوان دەﻛــﺮێ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەﻣڕۆی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺑەﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑێﺘە راﮔەﯾﺎﻧﺪن“. ﻋەوﻧﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛەﯾﺪا ھەﯾە و دەڵێ” ،ﭘێ ﻧﺎﭼێﺖ ﻛەﺳﯽ ﻟــێ دەرﺑﭽێﺖ و ﺑەﺷــێﻮەی ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ“. ﻟێﺪواﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێﺖ ﻛە ﻟە 10ی ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2016دا ،ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دوو ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟەﻧــﺎو ﭘﺎرﺗﯽ و ﻟە ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا
راﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﺋەو ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿﺎﻧە ﭘێ دەﭼێــﺖ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑﮕﺮێﺘەوە، ﺋێﻤەش ﻟێﯽ دەرﻧﺎﭼﯿــﻦ و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﻦ ﻟە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﺑﭽێﺖ و ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﭼﯽ دەﺑێﺖ و ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دڵﻨﯿﺎﯾﻦ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ھەﻣﻮوان دەﺑێﺖ“. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔەدار ﻟە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ راﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺳﺴــﺘﯽ ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ،ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻟﯿﮋﻧەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻧﺎﺑێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەﮔەڵ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑێﺖ ،ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯿﺶ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺳەرﻧﺠﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ھەوﻟێﺮ ھەﯾە.
دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻧەﻛﺮدووە ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋﯿﺶ ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔەر ﺑڕواﻣﺎن ﺑە ﭼﺎﻛﺴﺎزی ھەﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﭘێﻜەوە ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜەﯾﻦ“. ﻣﯿﻨﺎ رەﺧﻨە ﻟە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﮔﺮێﺖ ﻛە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑەدەﻧﮓ ﺑﺎﻧﮕەوازەﻛەی ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻧەھﺎﺗﻮون و دەڵــێ” ،ﭘێﻤﺎن ﺑﺎش ﺑﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە دەم ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەوازەی ﺳەرۆك ﺑﮫﺎﺗﻨﺎﯾە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﺑﺎﺑەت ﻟــە ھەوﻟێﺮ ﺑەرەو ﭼﺎرەﺳــەرﺑﻮون دەڕوات ،ﺋێﻤەش ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺪەﯾﻦ“. ﻟﯿﮋﻧەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﮔﺮﻧﮓ دەزاﻧێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە رێﮕەی دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻓﯚڕﻣﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەروەت و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗــﻮوە و ﭘڕﻣﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺟﮕە ﻟەو ﻓﯚڕﻣە ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ
ﺗﺮﻣﺎن ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻧەﺑﻮوە“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە د .ﺋەﺣﻤــەد ﺋەﻧﻮەر ،ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ دەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋەو داﺗﺎﯾﺎﻧەی ﻛە ﺑو دەﻛﺮێﻨەوە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺸﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﭼەﻧﺪان ﺳﻜﺎ و دۆﺳﯿە ھەن ،ﺑەم ﻟە ھەوﻟێﺮ دۆﺳﯿە و ﺳﻜﺎی زﯾﺎﺗﺮ ھەﯾە“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ھەوﻟێﺮ ﭼﺎوی زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳــەرە، راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﺳــەرﻧﺠﯿﺎن ﻟەﺳــەر ھەوﻟێﺮە ،ﺋەوە ﺟﮕەﻟــەوەی ھەوﻟێﺮ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘە و وەزارەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە و ﺳﻜﺎی زﯾﺎﺗﺮی ﻟەﺳــەر دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻛﺎر ﻛﺮاوە و ﺳﻜﺎﻣﺎن ﺑﯚ دادﮔﺎﻛﺎن ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە“. وەك ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺎت ،دەﺳﺘەﻛەﯾﺎن ﻧﯿﺎزی ھەﯾە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن و راﭘەڕﯾــﻦ ﺑﻜەﻧەوە، ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﭘێﻮﯾﺴﺖ داﺑﻤەزرێﻨﻦ.
ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋێﻤــەش ﭼﺎوەڕواﻧﯽ
ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑەﻛە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە و راﭘﯚرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﺳەر ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە. ﭘــﺎش راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟەﻧــﺎو ﭘﺎرﺗﯿﺪا ،ﻛﯚی ﻟــﻖ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛە راﺳــﭙێﺪراون راﭘﯚرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەن ،ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟــە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەدا و ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەش ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ، ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەدا ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛەدا ﺑﻜﺮێﺖ. ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺋەﮔــەرە ﺑەھێﺰەﻛﺎن
ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﺳﺴﺘە ﻣﯿﻨﺎ ﺳــﺎﻣﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾــﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەوام ﺑێﺖ و ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺧﺮاﭘﯽ دۆﺧﯽ داراﯾﯽ دەﮔێڕێﺘەوە و دەڵێ، ”ھەﻧﺪێــﻚ ﻛﺎر ﺑەﺑێ ﻻﯾەﻧــﯽ داراﯾﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑە ﺳﺴﺘﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽﻦ ،ﺑەم ﻧەﮔەﯾﺸﻮوەﺗە ﺧﺎڵﯽ ﺳﻔﺮ“. ﺋەو دەڵێ” ،وەك ﻟﯿﮋﻧەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯿﺸــﻤﺎن ﻟەﮔــەڵ دەﺳــﺘەی
ﻟە ﻣﯿﺎﻧــﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﺪا ،ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ژﻣــﺎرەی ﻟﻘەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿــە ﺑﯚ 19ﻟــﻖ ،ﺋەوە ﺟﮕــە ﻟە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوە و ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼە و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨە ﭘێﻮﯾﺴﺘەﻛﺎن. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯽ و ھــﺎوﻛﺎت رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺣﺰﺑﯿﯿە، ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛە ﻟەﮔەڵ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺋەﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ“. ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــﺎڵﯽ 1946 داﻣەزراوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 13ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺑەﺳﺘﻮوە .ﻟە دواﯾﯿﻦ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺣﺰﺑەﻛــەدا ﻛە ﻟە ﻧێﻮان 11- 18ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ 2010ﺑەﺳﺘﺮا ،ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﺰب و ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك ھەڵﺒﮋێﺮدرا.
ﻣﺎوەی ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت
دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ و دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ ﺑەﺑێ ﺳەرۆك دەﻣێﻨﻨەوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﺗــﺎی ھﺎﺗﻮوە و ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ داھﺎﺗﻮوﺷــﺪا ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ و دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮاﯾﯽ داراﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ ،ﺋەوەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑەو دەﺳﺘە و داﻣەزراواﻧە ﺳﭙێﺮدراوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎی دەﺳﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓﯽ ﻣــﺮۆڤ ژﻣــﺎرە )(٤ی ﺳــﺎڵﯽ ،2010دەﺳــﺘەﻛە ﺳــەرۆﻛێﻜﯽ دەﺑێــﺖ و ﻟــە ﺑڕﮔــەی دووەﻣﯽ ﻣــﺎدەی ﭘێﻨﺠــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ھﺎﺗــﻮوە ”ﻣﺎوەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ﭼﻮار ﺳﺎڵە“. ﻟە 27ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ 2017دا ،ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻛﯚﺗﺎی ھﺎﺗﻮوە، ﺋەرﻛﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎﻧەش دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. زﯾﺎ ﭘەﺗﺮۆس ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﻣﺎوەﺗەوە و ﻣﺎوەﻛەی ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺗەواو ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و
وەﻣﯽ ﻧەدراوەﺗەوە. ﭘەﺗﺮۆس ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێــﺖ ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﻮورای ھەرێﻢ ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﺑﯚ ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ دروﺳﺖ ﺑﻮوە. ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﯚﺳــﺘەﻛەم ﭼﯚڵ ﻧەﻛــﺮدووە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻣﺎوەﻛەم ﺗﺎزە ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻟە رێﮕەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە“. ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە)(3ی ﺳــﺎڵﯽ 2011ﯾﺎﺳﺎی دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەو دەﺳﺘەﯾە
ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺎت و دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ﻛﯚﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻣﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋێﺴﺘەی دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺗەواو دەﺑێــﺖ ،ﺑــەم ﺑەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎوەﻛەی ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﺗﺎزەﻛﺮدﻧەوەﯾە. د .ﺋەﺣﻤەد ﺋەﻧﻮەر ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑەڵێ ﻣﺎوەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳەرۆﻛﯽ دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕەدا ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﻤﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا داﻣەزراوە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﮔەدار دەﻛەﯾﻨەوە
ﺑﯚ ﺋەوەی رێﻜﻜﺎرەﻛﺎن ﺑﮕﺮﻧە ﺑەر“. ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی دا، ”ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟە رۆژی ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛەدا ﺷــﻮێﻨەﻛەﻣﺎن ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ھەﺳــﺘﯿﺎرە ﺟێ ﺑێڵﯿﻦ ﺗﺎ ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺑــﺎرەوە دەدرێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴــﺘە دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﻧﺎو ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی رووﺑەڕووﺑﻮﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە“. ھﺎوﻛﺎت ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ ژﻣﺎرە)(2ی ﺳﺎڵﯽ ،2008ﺳەرۆﻛﯽ دﯾﻮان ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﭼﻮار ﺳــﺎڵە و ﺑەدەﻧﮕﯽ زۆرﯾﻨــەی ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوان ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘەﺳــﻨﺪ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ دوای دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻣﺎوەی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯿﺶ ﺗەواو دەﺑێﺖ” .وﺷە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺧﺎﻟﯿﺪ
ﭼﺎوﺷــﻠﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی داراﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم وەﻣﯽ ﻧەداﯾەوە. ﺳــﺎﻻر ﻣەﺣﻤﻮود ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋﺎﮔﺎ ﺑﻦ ﻟــەم داڕﻣﺎﻧە ﮔەورەﯾەی ﺑەﺳــەر داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟەﭘێﻨﺎو ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ داﻣەزراوەﻛﺎن و راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو داڕﻣﺎﻧە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪاراﻧە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﮕەﻧــە رێﻜﻜەوﺗﻦ و راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﺳەرﻟێﺸﺎوﯾﯿەی رووﺑەڕووی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوەﺗەوە“. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی دا، ”ﻟەڕووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ھﯿﭻ دەرﻓەﺗێﻚ ﻧەدراوە ﺑە ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮ وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﻮورا ﺗﺎ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەو داﻣەزراواﻧە درێﮋ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﺷەرﻋﯿﯿەﺗﯿﺎن ﭘێ ﺑﺪرێﺖ“. ﻣەﺣﻤﻮود زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەو دەﺳﺘە و داﻣەزراواﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻤێﻨﻨەوە ﺑەھﯚی دۆﺧﯽ ھەﺳﺘﯿﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دەﻛﺮێﺖ ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻣــﺎوەی ﺋــەوان ﺑﺒێﺘە ﻓﺸــﺎرێﻚ ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەو دەﺳﺘﺎﻧە وەك واﻗﯿﻊ دەﻣێﻨﻨەوە“.
دﯾﻤﺎﻧﻪ
وەك ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا، ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﭼەﻧﺪی ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە دەﻛەن؟، ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋەو راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﺎﻧــەی ﺑوی دەﻛەﻧەوە ﺑەرﺟەﺳــﺘەی ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺷــەﻗﺎم و ﺧەڵﻜﯽ ﻣﻮوﺳڵ دەﻛﺎت؟. ﺋێﻤــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ زۆرﯾﻨەی ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەواﻧەی رۆڵﯽ ﮔەورەﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ﻟــە داﻋﺶ ،ﺑێﺠﮕە ﻟــە رۆڵﯽ دﯾﺎر ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ژﻣﺎرەی ھﯚزەﻛﺎن ﺑﮋﻣێﺮم ﻧەك ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻟەﯾﺎد ﺑﻜەﯾﻦ و دواﺗﺮ ﮔﻠەﯾﯽ ﺑﻜەن ،ﺑەڵێ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣە و ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧە ﺑــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ھەﻣﻮوﯾﺎﻧە و زۆر ﻛﺎرﯾﮕەرن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑەر ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳــڵ داوای راﭘەڕﯾﻨــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛەﻣﺎن ﻛﺮد و ﻛﺮدﯾﺎن ،واﺗــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ زۆرﯾﻨەی ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨەی ﻣﻮوﺳڵ دەﻛەﯾﻦ ،دوور ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن. ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﭼﯿﯿە ﻟەﺑﺎرەی ﭘڕۆژەی ﺑە ھەرێﻤﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك؟ ﺳەرەﺗﺎ ﺋەﮔەر داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق وەك ﺑﮋارە ﻟە ﮔﯚڕێ ﺑێﺖ ،ﻟەﮔەڵ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪاﯾﻦ، ﺑەم وەك ﺑــﮋارەی ﺗﺮ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻧەﯾﻨەوا و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﮔەر ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻜﺮێﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﺑﺨﺮێﺘە ﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﭼﯿﺘــﺮ ﻧﺎﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ﺑﻦ ،ﺟﺎ ﻧەﯾﻨەوای ﺋێﺴــﺘە ﯾﺎن ﺑەﻏﺪا ،واﺗە ﺋەوان دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﺒﻨە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ، وەك ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﻟەﮔەڵ داﺑەﺷﻜﺮدن و ﺑەھەرێﻤﻜﺮدن و ﺧﺴﺘﻨەﺳەری
ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﻛە دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣــﻮوﺳڵ ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸــەی ﮔەورەﺗﺮ ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە ﺳــەرھەڵ ﺑﺪات ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەی دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺷــﻨﮕﺎﻟﯿﻦ ﺑــﯚ ﺳــەر ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەﻣﺎن ﺷﺘﯿﺶ ﺑﯚ دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا و ﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﺑﯿﻨﯿﻦ، ﺑﯚﯾە ھﯿﭻ ﻻرﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻟەوﺑﺎرەوە ﻧﯿﯿە و ﺋەوەی ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎﻧە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜەﻛەﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘێﺸــﺘﺮ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻛە ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ھەﺗﻦ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧەڵﻜﯿﺎن ﺧﺴﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە. ﺋﺎﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚﻧە؟ وەك ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﭘێﻮەﻧﺪی ﻣێﮋووﯾﯿﻤــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺟﯚراوﺟﯚرﻣﺎن ھەﯾە ﻟــە ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪی دراوﺳێﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ،ﺑێﺠﮕە ﻟەوە ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﻟێﯽ ﻗەوﻣﺎ ﺑەھﯚی داﻋﺸەوە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋەﻧﺒﺎر رووﯾﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﺮد ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق دەرﮔەی ﺑە ڕووﯾﺎن داﺧﺴﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن و ﻛﺮدﻧەوەی دەرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﺑە رووﯾــﺎن دەرﻛﺮد، ﺋەواﻧــەش ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﺎﺷــﯽ
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ھەﻣﺎن رەﻓﺘﺎری داﻋﺶ دەﻛەن ھەردووﻻ دێﺖ ،ﺑﯚﯾە وەك ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﭘێﺸــﺘﺮ داواﻣﺎن ﻛــﺮد و راﻣﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺗﺎﻛەﻛەس ﻛە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺋێﻤە دەﻛﺎت ﺳەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯿﯿە ،ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﻛە ﻋەﻣﺎر ﺣەﻛﯿﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد و ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘێﺸﻮازی ﻟێ ﻛﺮد، ﭘێﻤﺎن واﯾە ﻛە ﺋەو ﻟەوەدا ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺳــﻮﻧﻨە و ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ دەﻛﺎت ،ھەرﭼﯽ ﺳەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺳﻮﻧﻨەﯾە ﺋەوان ﺑە ھﺎوﺷێﻮەی ﺋێﻤەن ﻛە ﻧە دەﺳەﺗﯿﺎن ھەﯾە ﯾﺎن ﻛەﺳێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑڵێﻦ ﭘێــﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﻦ و ﺋەوان ﺧەرﯾﻜﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﯾەﻛﺘﺮن. ﻧەﺧﺸــەی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺋەﺟﯿﻨــﺪا و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﭼﯿﯿە ﺑــﯚ دواڕۆژی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا؟. ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوﭼــە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ھەن ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە ﺋەﺳﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸﻮوی ﻧەﯾﻨەوا دەﻛەن و ھەﺷﯿﺎﻧە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە ﻧەوﻓــەل ﻋﺎﮔــﻮوب ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺋێﺴــﺘە دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەك ﺳەرﺑە ﻧﻮﺟێﻔﯿﻦ و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﻋﺎﮔﻮوب ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯚی ﺑﭽﻦ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەﺷەوە ھەﻧﺪێﻚ ﻧﺎوﭼە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑــە ﻋﺎﮔــﻮوب و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻧﻮﺟێﻔــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯚی ﺑﭽﻦ ،ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑــەرەو ﻧﺎدﯾــﺎر و ﺗﺎرﯾﻜﯽ دەﭼێﺖ ،ھەروەھﺎ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸــەی ﮔەورەﺗــﺮ ﻟــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە ﺳــەرھەڵ ﺑﺪات، ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼــەی دەﺷــﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا، ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻛــە ﺑەﺷــﯽ ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺋﺎزادە و ﺑەری راﺳﺘﯿﺸــﯽ ﺧەرﯾﻜە ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﺗﺮﺳﻤﺎن ﻟەوە ھەﯾە ﻧەﺧﺸەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑﭽێﺘە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەﺟﯿﻨﺪای ﺋێــﺮان و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳــەردا ﺑﻜﺮێﺖ و ﺟەﻧﮕــﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ﺑﮕﺮێﺘەوە. ﺋﺎﺧــﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑە ﻛﺮدەﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺳــەﻧﺘەری ﻣﻮوﺳــڵﺪا ھەن؟ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ﺗەﻟەﻋﻔەر دووﭘﺎت ﻛﺮاوەﯾە؟. ﺳــەرەﺗﺎ ﺋێﻤە ھەر ﻟە زووەوە ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەواﻧﻤﺎن
ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨــەوا رەت ﻛــﺮدەوە ،ﺑەم ﺳەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﺋەوان ﺑﻮون ﻛە ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن رەت ﻛﺮدﻧــەوە، ﺑەم دواﺗــﺮ واژووﯾﺎن ﻛــﺮد و ﺧﯚﯾﺎن داوای ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿﺎن ﻟە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﻛﺮد ،واﺗە ﺋەوان رۆڵﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿﺎن ﻟــەوەدا ھەﺑﻮو ،ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﭼەﻧﺪان دروﺷﻤﯽ ﺗﺎﯾﻔﯿﻤﺎن ﺑﯿﻨﯽ ،دەﺷﺒﯿﻨﯿﻦ ﻛە ﭘﺮۆﺳەی ﭘﺎﻛﺘﺎو ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻧﺎوﭼە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ﻣﻦ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﺑﺎﺳﯽ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛەم ﻛە ﻧﺰﯾﻜە ﭘێﺸێﻠﻜﺎری و ﭘﺎﻛﺘﺎوﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ﻟە ﻣﻮوﺳڵ دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺎت ،ﺋێﺴــﺘە ﻟﯿﻮاﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ھەﯾە ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ”وەﻋﺪ ﻗەدۆ“ ﺑــﺮای ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﺣەﻧﯿﻦ ﻗــەدۆ ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻗێﺰەوﻧﺘﺮﯾﻦ ﺗﺎواﻧﻦ ﻟە ﻛﻮﺷــﺘﻦ و رﻓﺎﻧــﺪن و دزی و ﺗﺎﻧﯽ و ﺋەو ﻛﺎراﻧەﺷــﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە دەﻛەن. ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﻛەﺳــێﻚ ﺳــەرﺑە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺖ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺳــﺰای دەدەن ،ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺳــەرﺑە ﺋەﺳــﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ ﺑﻜەوێﺘە دەﺳﺘﯿﺎن دەﯾﮕﺮن، ھەﻣﺎن ﺷﺖ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دەﻛەن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ”ﻧەﻣﺮوود و ﺷێﺨﺎن و ﺣەﻣﺪاﻧﯿﯿە و رەﺷﯿﺪﯾﯿە و ﻗﻮﺑــە و ﺷــﺮێﺨﺎن رەﺷــﯿﺪﯾﯿە و ﮔەڕەﻛﯽ ﻋەرەﺑﯽ“ ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣڕۆ ﺑەﭼﺎوی ﺧﯚﻣﺎن دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾﻔەﯾــﯽ ﻟەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ﺑەھەﻣﺎﻧﺸێﻮەی ﺳﺎﻧﯽ 2005و 2006 ﻛە ﺋــەوﻛﺎت ﮔﺮووﭘﯽ ﻋەﺳــﺎﺋﯿﺐ ﺋەھﻠﻮﻟﺤەق ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎﻛﺘﺎوی ﻟەﺳــەر ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا دەﻛﺮد ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﺎﻧﺸــﺖ
ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻣﻮوﺳڵ دەﺑەﻧە ﻧﺎو ﺟەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ
ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و ﺧەرﯾﻜە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ و رۆژاﻧەش زاﻧﯿﺎرﯾﻤــﺎن ﭘێ دەﮔﺎت ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺮداری رﻓﺎﻧﺪن و ﻛﻮﺷــﺘﻦ ﻟەﻻﯾەن ﻟﯿﻮای 30ی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑەﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ وەﻋﺪ ﻗەدۆ ﻛە ﺳــەرﺑە رێﻜﺨــﺮاوی ﺑەدرن، ھەﻣﻮو ﺋەواﻧــەش ﺑە ﺑەرﭼــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ روو دەدات و ﺋەوان ﺑێ دەﻧﮕﻦ. وەك ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن و ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﻧەﯾﻨەوا و ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﺳەرﺑە ﻋەﻣﺎر ﺣەﻛﯿﻢ و ﻣﻮﻗﺘەدا ﺳەدرن دژی ﺋەو ﻛﺎراﻧەﯾﻦ، ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ژﻣﺎرەﯾــەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﺳــەرﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ھەن ﻟــەو رێﮕەﯾەوە ھﺎﻧﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دووﺑەرەﻛﯽ ﻟە ﻧێــﻮان ﻛﻮرد و ﻋەرەب ﻟــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە دەدەن ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣڕۆ ﺋەﮔــەر ﻛﻮردێــﻚ ﺑﭽێﺘە ﻣﻮوﺳــڵ و ﺑﻜەوێﺘە دەﺳــﺘﯽ ﺋەو ﮔﺮووﭘەی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ، ﺳــﺰا دەدرێﺖ و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ و ﻋەرەﺑﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎﻧﺸێﻮە ،ﺋەوان ﻟەﺳەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛەن ،ﺑــەوەش ھەﻣــﺎن رەﻓﺘﺎری داﻋﺶ دووﺑﺎرە دەﻛەﻧــەوە و ﺋەوان ﻟە ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﻦ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﺗێﻜﺪان و ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ دۆﺧەﻛەﯾە. ﻟەﺑﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺗﺎﻧﯽ ﻟە ﭼەﻧﺪ داﻣەزراوە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺋەو ھەواﻧــە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ راﺳﺘﻦ و ﻛێ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن دەدات؟. ﺑەڵێ راﺳــﺘﻦ و ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻣﻮوﺳڵ، ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻧﺎوﭼەی ﺷﺎرەﻛە رووی داوە و ﻛﺎرەﻛە ﻟە دژی ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧەﻛﺮاوە، ﺑەڵﻜﻮ ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺸــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛێ ﺋەو ﻛﺎراﻧە دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ دووﭘﺎت ﻛﺮاوە، ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻟﯿﻮای 30ی ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ھەڵﺪەﺳــﺘﻦ ﺑە دزﯾﻦ و ﺗﺎﻧــﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﻛﺮاو ،ﻟەواﻧەش زاﻧﻜﯚی ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺋەوان ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎن ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺸێﻮی و ﻧﺎﻧەوەی ﻓﯿﺘﻨــەی ﺗﺎﯾﻔــﯽ و ﻧەﮔەڕاﻧــەوەی ﺧەڵﻜــﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﺑﺎس ﻟــە ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎ و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ دروﺷﻤﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ ﻟەﺳەر دﯾﻮار و ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ دەﻛەن ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ راﺳﺘﻦ
ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ داﻋﺸــە و ﺋەﻣــڕۆش ﺋــەو ﭘﺎرﺗــە ﺗﺎواﻧﺒــﺎر دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ داﻋﺶ ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛە ﻛﺮدووە و ﻣەﺑەﺳﺘەﻛەش ھﯽ ﺋێﺮان و ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺧەڵﻜﯽ ﻣﻮوﺳــڵ رێﮕەﯾﺎن ﻟێ ﻧەﮔﺮێﺖ ،رەﻧﮕە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻦ ﺗﯿﺎﯾﺪا. ﻟەﺑﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەوان ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻛێﯿە و ﺳﻮودﯾﺎن ﭼﯿﯿە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺋێﻮە و ﻣﻮوﺳوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﯿە ﻟەوﺑﺎرەوە؟. ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﺎواﻧﺒﺎر دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ داﻋﺶ ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو ﭘەﻛەﻛە و ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﺶ ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەﻣﺎن ﻟە ﭼﯿﺎی ﺷــﻨﮕﺎل رەت ﻛﺮدەوە، رازی ﻧﺎﺑﯿــﻦ ﺑە ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟــەوێ ،وەك ھێﺰە ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن داوای دەرﭼﻮوﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛــە دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەوان ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ و ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﭼﯿﺎی ﺷــﻨﮕﺎﻟﻦ و ﭼەﻧﺪان ﺗﺎوان ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ﻟە ﻛﻮﺷﺘﻦ و رﻓﺎﻧﺪن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و رەﻓﺘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدەن ،واﺗــە ھەﻣــﺎن رەﻓﺘﺎرەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دووﺑﺎرە دەﻛەﻧەوە و ھﺎوﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻦ و ھﺎوﻛﺎرن و ﺑەﻏﺪاش ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت و ﻣﻮوﭼەﯾﺎن دەدات.
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺣﻮێﺖ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨــەوا دەڵێﺖ ﻛە دۆﺧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻧﺎﺋﺎراﻣە و ﻧﺎوﭼە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻟە رووی دەﺳــەﺗەوە داﺑەش ﻛﺮاوە ﻟە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺋەﺳﯿﻞ ﻧﻮﺟێﻔﯽ و ﻧەوﻓەل ﻋﺎﮔﻮوب، ﺑەدەر ﻟەوەش ﻟﯿﻮای 30ی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺗــﺎن و ﮔﺮﺗﻦ و ﭘﺎﻛﺘﺎوە ﻟەﺳــەر ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە ،ﺋەو ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا زاﻧﯿﺎری زﯾﺎﺗﺮ دەﺧﺎﺗە ڕوو.
ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﻢ:
و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺳەر دۆﺧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﭼﯿﯿە؟ ﺋەواﻧە ﻟەﻧﺎو ﻣﻮوﺳــڵ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ و ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺶ ﻟێﯿــﺎن ﺗەواو ﺗﺎﯾﻔﯿﯿــە ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺷﻮێﻨە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎﻧەوە رێﺰﯾﺎن ﻟێ ﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑە ﭼﺎوی ﺧﯚﻣﺎن ﻧﯿﺸــﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﻔﯿﻤﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻛە ﭼﯚن ھەڕەﺷە و ﮔﻮڕەﺷەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﻧﻮوﺳــﺮاوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــە ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﮔەورەی ﻣﻮوﺳڵ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﺎﻧە ”دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﻤﺎم ﻋەﻟﯽ دەﻣێﻨێﺖ“، ﺑــەوەدا دەزاﻧﯿﻦ دوای ﻧەﻣﺎﻧــﯽ داﻋﺶ روو ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﺮ دەﻛەﯾﻦ ،ﻟەواﻧەش ﻟەﮔەڵ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻛە ﻗﺴــە ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ دەﻛەن و ﺋەوان ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﻗەﯾﺲ ﺧەزﻋەﻟﯽ و ھﯿﺘﺮﯾﺶ، ﺑﯚﯾە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ رووداﻧــﯽ ﻓﯿﺘﻨەﯾەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ دەﻛﺮێﺖ و ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵﯿﺶ ھەر ﺋەواﻧﻦ ﻛە ﻣﻮوﺳڵ دەﺧەﻧەوە ﻧﺎو ﺟەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺟەﻧﮕێﻚ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــەوەی وەك ھﺎووﺗﯿﯿەك ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚت ﺑﻜەی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دز و ﺋەواﻧەی دەﯾﺎﻧەوێ ﺑﺘﻜﻮژن ﯾﺎن ﺑەﺑێ ﺗﺎوان ﮔﯿﺮاوی. ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺋەوەی ﺑﺎس ﻛﺮا ﺋﺎﺧﯚ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ دەﺑﻨە ھەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑــﯚ دواڕۆژی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳڵ؟. وەك ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ﭘێﺸــﺘﺮ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﻤﺎن رەت ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم ﻛە ھﺎﺗﻦ ﺑﯚ ﻣﻮوﺳڵ ﺳــەرﻛﯚﻧەی ﻛﺎرەﻛەﻣﺎن ﻛﺮد و دەﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ ﻛە ﺋەوان ﺗﺎوان ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن و دەﭼﻨە ﻧﺎو ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮ ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺷﺎرەﻛە و ﺋێﺴــﺘەش رووی راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋەو ھێﺰە ﺗﺎﯾﻔﯿﯿە ﺑە رووﻧــﯽ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟﯿــﻮای 30ﻗێﺰەوەﻧﺘﺮﯾﻦ ﺗﺎوان ﺋەﻧﺠﺎم دەدات، ﺑﯚﯾە ﻟە ﺑەرﭼﺎوﻣﺎﻧە ﻛە ﻣﻮوﺳڵ ﺑە ﻛﯚﺗﺎ ھﺎﺗﻮوە و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﭼﻨە ﻧﺎوﯾﯿەوە و ﺑﺎرەﮔﺎی ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﻟــێ دەﻛەﻧەوە و ﺧەڵﻜەﻛە دەﺑەﻧــە ﻧﺎو ﺟەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺎﯾﻔــﯽ ،ﺑێﺠﮕە ﻟەوەی ﺧەڵﻜەﻛە دەﻛەن ﺑە ﺷﯿﻌە ،ﺑەھەﻣﺎﻧﺸێﻮەی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەﺣەدﯾﻦ و ﺋەﻧﺒﺎر و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدﯾﺎن ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ھەن دەڵێﻦ ﻛە ﭼﯿﺘﺮ ﺳــﻮﻧﻨە ﻧﯿﻢ و دەﺑﻤە ﺷــﯿﻌە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤەﯾﺎن ﻟە داﻋﺶ رزﮔﺎر ﻛﺮد و ﺋەوەش ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەﺑێﺖ و ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەش دەﺳــﺘﯽ ﭘێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋێﻤە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ زۆرﯾﻨەی ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿە ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەواﻧەی رۆڵﯽ ﮔەورەﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ﻟە داﻋﺶ ،ﺑێﺠﮕە ﻟە رۆڵﯽ دﯾﺎر ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ژﻣﺎرەی ھﯚزەﻛﺎن ﺑﮋﻣێﺮم ﻧەك ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻟەﯾﺎد ﺑﻜەﯾﻦ و دواﺗﺮ ﮔﻠەﯾﯽ ﺑﻜەن ،ﺑەڵێ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣە و ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧە ﺑە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ھەﻣﻮوﯾﺎﻧە و زۆر ﻛﺎرﯾﮕەرن..
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺋەﻛﺮەم ﺳﺎڵﺢ
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﺗﺮەﻣﭗ ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ﺑە ﻛﺮدار ﭘﺎش دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ وەك ﺳــەرۆك، دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣﭗ وەك ﭼﯚن ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟــە ھەڵﺒــﮋاردن دﻧﯿﺎی ﺳەرﺳــﺎم ﻛﺮد، ﺑڕﯾﺎرە ﺧێﺮاﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺧەرﯾﻜە دﻧﯿﺎ ﺗﻮوﺷﯽ ﺳەرﺳﺎﻣﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﯾﻨەی ﭼﺎودێﺮان ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﺋــەوەی ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺑﯚ دەﻛﺮد ،دەڕواﺗە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ھەڵﺒﮋاردن، ﺑــەم ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە زۆر ﺑــە ﺧێﺮاﯾﯽ دەﯾەوێــﺖ ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻜﺎت ﺑە ﺑڕﯾﺎر و ﻛﺮدار ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧەوە دەڕواﻧﻨە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ڕووداوەﻛﺎن و ھەرﯾــەك ﺑە ﺟﯚرێــﻚ ﻟێﻜﺪاﻧــەوە ﺑﯚ ﺟﻮوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەﻣﭗ دەﻛﺎت. ﺋێﺴﺘە ﺋەوەی رووﻧە و ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟێ ﻧﺎﻛﺮێ، ﺋەوەﯾە ﻛە ﺳــەردەﻣﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺮەﻣﭗ ﺟﯿــﺎواز دەﺑێﺖ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و دەرەوەدا. ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮەﻣﭗ ﺋەﮔــەر ﻟە دﻧﯿﺎی دەرەوە ﺑــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــەوە ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋــەوا ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ زۆرﯾﻨەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دەﻛەن ،ﺋەوﯾﺶ ﺳﯿﺎﺳەت ﺑﯚ ڕەزاﻣەﻧﺪی و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ ھەژﻣﻮوﻧﯽ وﺗەﻛــەی ﻟە دﻧﯿﺎدا دەﻛﺎت، ﺑﯚﯾە ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ڕۆژ ﻟــە دوای ڕۆژ ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ڕوو ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎن ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﯿﺎواز ﻟە ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی دەرەوە ﺋەوەی دەﯾﻜﺎت، ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧە. ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەﯾﺶ ﻟە ڕاﺑﺮدوودا ،ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎن ھەر ﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﺎن ڕووﻧﺘــﺮ و ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن ﯾەﻛﻼﻛەرەوەﺗــﺮ ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﭘێ دەﭼێــﺖ ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑەردەواﻣــﯽ ﺑەھەﻣﺎن ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﺪەن، ﺑەم ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەﻣﭗ ﻟەم ﻛﺎﺑﯿﻨەدا، ﺧێﺮاﺗﺮ و ڕاﺷــﻜﺎواﻧەﺗﺮە ،ﺑﮕﺮە ﺑێ ﻣﻨەت دۆﺳﺖ و دوژﻣﻦ دﯾﺎری دەﻛﺎت و رەﺧﻨە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن دەﮔﺮێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯿﺎﻧﺪا ﺑەراﻣﺒــەر رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ. وەك ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑﯚ دەﻛﺮد ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺗﺮەﻣــﭗ و ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛــەی ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋێــﺮان ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﺑﮕﺮﻧــە ﺑەر ﺑﯚ ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺋەﻣــەش ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ڕواﻧﮕەی ﺳەرۆك ﺗﺮەﻣﭙە ،ﺑەڵﻜﻮ ڕواﻧﮕەی زۆرﯾﻨەی ﺑڕﯾﺎرﺑەدەﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛەﯾەﺗﯽ ،ﺑﯚﯾە ﭘێ دەﭼێﺖ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ دژەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە زﯾﺎد ﺑﻜﺎت. ھەر ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻣەﺗﺮﺳﯽ و ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدووە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەﻣە ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﯿﯿە ﺷەڕ و ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋێﺮان ﺑــەم زوواﻧە روو ﺑﺪات .ﺑــەم ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ ھﺎوﺷــێﻮەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺳــەدام ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺮێ و ﭘﺎش ﭘەڕوﺑﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە دژی ﺑﮕﺮﻧە ﺑەر. ﺋەﻣە ﻟە ﺣﺎڵەﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﺋێﺮان ﺧﯚﭘﺎرێﺰی ﺑﻜﺎت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ ﻻﺑەﻻ ﺳەرھەڵ دەدات ،ﺑەم ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺑﮕﺎت ﺑە ﺷەڕی ﮔەورە ﻟــەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ،ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﭘﺎش ﮔەڕاﻧەوەی ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ دەﺳــەت، ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟە ﭘێﺸــﺘﺮ زﯾﺎﺗــﺮە ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ،ﮔﺮﻧﮕــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ واﻗﯿﻌــﯽ ﺑﯚ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﻧــﻮێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﻻوەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻻوە ﺑﻨﺮێﻦ و ﺑە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑﯚ ﭘێﺸﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﻜەﯾﻦ.
ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەﺣەدﯾﻦ و ﻣﻮوﺳڵ ﺧێﺰاﻧﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ دەردەﻛەن ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﯚزە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا:
ﺧێﺰاﻧﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺶ ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛەﯾﻨەوە وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2014دا ﺧﯚری داﻋﺶ ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ھــەت و ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻧﺎوﭼەی ﻓﺮەوان ﻟە ﻋێﺮاق داﮔﯿﺮ ﺑﻜەن و ﺋەوەی ﻟە ھەﮔﺒەﯾﺎﻧﺪا ﺑﻮو ﻟە ﭘﺮۆﮔﺮام و ﯾﺎﺳــﺎ و رێﺴﺎ ﺗﻮﻧﺪڕۆﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎن ﺧەڵﻜﯿﺎن ﺑــە ﺟﯚری ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻛﻮﺷــﺖ و وێﺮاﻧﻜﺎرﯾﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺧﯚری داﻋﺶ ﺋﺎوا دەﺑێﺖ ،ﭼەﻛــﺪار و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺎن دﯾﺎرە ،ﺑەم ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧێﺰان و ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵﯽ داﻋﺸــەﻛﺎن ﻧﺎرووﻧە” .وﺷە“ ﻟەم ﺑەدواداﭼﻮوﻧەدا ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪار دەدوێﻨێ. ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺣﻮێﺖ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﻓەرﻣﯽ ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ ﻛە ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ وردﯾﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ژﻣﺎرەی ﺧێﺰاﻧﯽ داﻋﺸــەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان زۆرن و ﭘەرش و ﺑون و ﺑــە وردی ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاون ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﺋﺎزاد ﻧەﻛﺮاون .زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺑەم ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەوان ھەﻣﺎن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ داﻋﺸــەﻛﺎﻧە ،وەك ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﭘێﺸــﺘﺮ راﻣﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﺋەواﻧەی ﺑەﺷــﺪاری ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺸــﯿﺎن ﻛــﺮدووە ،ﻧﺎﺑێﺖ ﺧﯚﯾﺎن و ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟێﺮە ﺑﻤێﻨﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،داوای ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻋێﺮاﻗﯿﻤﺎن ﻟێﯿــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەم دواﯾﯿە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ھەﺳﺘﺎ ﺑە ﮔﺸﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻚ ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە ﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧــﯽ داﻋﺶ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛە ﺳــەرﺑە ﺷﺎری ﻣﻮوﺳڵﻦ“. ﺣﻮێــﺖ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن رەت دەﻛەﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﻧﻮوس ﺑﯚﯾﺎن ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت دەﯾەوێ ھەﻟێﻜﯿﺎن ﺑﺪاﺗێ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﻛەﻣﭙێﻜــﺪا ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﻨــەوە ،ھەرﭼﯽ ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺋەوە ﻣﺴــﯚﮔەرە ﻛە ﺟەﻧﮕێﻜﯽ ﮔەورەی ﺑەدواوەﯾە ﻟە ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺳــەرﺑڕﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ رۆڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮژراوە و ﻣﺎڵﯿﺎن ﺗەﻗێﻨﺮاوەﺗەوە ،ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﻮزەر ﺑﻜەن ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺋەو داﻋﺸﺎﻧەدا“.
ﺣﻮێﺖ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻗﺴــەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﻛﺮدووە و ﻟەو رۆژاﻧەش ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ﻟەوﺑﺎرەوە ھەﯾە .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺧێﺰان و ﻛەﺳﻮﻛﺎری داﻋﺸەﻛﺎن ﺟﯚرﯾﺎن ھەﯾە” ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑێﺒەری ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻛﻮڕ و ﻛەﺳــﻮﻛﺎری داﻋﺸــﯽ ﺧﯚﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺧێﺰاﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ داﻋﺸﻦ و ھەﺷــﯿﺎﻧە ﻛﻮڕەﻛەﯾﺎن ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﭼﻮوەﺗە رﯾﺰی داﻋــﺶ و ﮔەڕاوەﺗــەوە ،ﺑێﺠﮕە ﻟەواﻧەی ﺑە زۆر ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﭽەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮاوە ،ھەروەھﺎ ﺗﺎواﻧﯽ ﻣﻨــﺪان ﭼﯿﯿە ﻛە ﺑﺎوك ﯾﺎن ﻛەﺳــﯽ ﻧﺰﯾﻜﯿﺎن داﻋﺸــە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛێﺸەی ﮔەورە دەﻛەﯾﻦ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ داھﺎﺗﻮودا ﻟە دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺑەری راﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ“. داﻋــﺶ و ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن وەك ﺋﺎﻣــﺎری ﺟﯿﺎواز راﮔەﯾﺎﻧﺪراوە ژﻣﺎرەﯾﺎن دەﯾﺎن ھەزار ﻛەس ﺑﻮوە ﻟە ﻋێﺮاق. ﻧﻮورەدﯾﻦ ﻗەﺑﻼن ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔەی ﻧەﯾﻨەوا رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە زۆر ﻗﻮرﺳــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔــەر ﻟە ﻻﯾەﻧــﯽ ﻣﺮۆﯾﯿﯿەوە ﺳــەﯾﺮی ﺑﻜەﯾﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣــﺎن رەﻓﺘﺎری ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم
ﻟەﻻﯾەﻧﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﺎ و ھﺰرﯾﯿەوە ﺋەوە رەﻧﮕە ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯿﺎن ﻟەﻧﺎودا ﭼەﺳــﭙﺎﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺗێﻜەڵ ﺑــە ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﺑﻨــەوە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛە ﺗێﻚ دەدەن“. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﭼەﻧﺪ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜﻤﺎن ھەﯾە و ﺑە ھﺎوﻛﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوﯾﻨەﺗە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﯚﺗﺎ ،ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻜﻤﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑﯿﺮە ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯿﺎﻧە ﻟە رێﮕەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و داﻣەزراوە ﭘەروەردەﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋەوﻗﺎف و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺑﯚﯾە ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــە رەﻧﮕە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﻻی ﺋەوان ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ“. ﻗەﺑﻼن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﺋێﺴــﺘە ﻛەﻣﭙێﻚ ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﮔەﯾﺎرە ﺑﺎﺷﻮوری ﻣﻮوﺳــڵ ﺑەﻧﺎوی ﻛەﻣﭙﯽ )ﺟەدﻋە( ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە ﺑەﺷێﻜﯿﺪا ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ داڵﺪەداﻧﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ داﻋﺸــەﻛﺎن ﺗەرﺧــﺎن ﻛــﺮاوە و ﺋــەوان ﻟەوێ داﺑڕێﻨﺪران ،ﺑــەم ﺋەو ﭼﺎرەﺳــەرە ﻛﺎﺗﯿﯿە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھﯿﭻ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەك ﻟەوﺑﺎرەوە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿەوە دەرﻧەﭼﻮوە“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە رەﻋﺪ ﺣەﻣﯿﺪ دەھﻠەﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری
ﺳﻮﻧﻨە و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗــە رژدە ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛە ﺑەھﯚی داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ھﺎﺗﻨە ﻛﺎﯾەوە ،ﺑەڵێ ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ داھﺎﺗﻮو دﯾﺪی ﺟﯿﺎواز دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ و ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧەش ﻛە ﺑە ﻧﺎﭼﺎری و زۆری ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸەوە ﺗێﻜەڵ ﺑەوان ﺑﻮوﻧە ،ﺋەوان ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ھەﯾە ﻛە ﺑێ ﮔﻮﻧﺎھﻦ ،ھەروەھﺎ ﺧێﺰاﻧﯽ وا ھەﯾە ﻛەﺳێﻜﯽ ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎو داﻋﺶ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑێ ﺑەرﯾﻦ ﻟێﯽ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دﯾﺪی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺑﯚ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ھەﺑێﺖ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھﯿﭻ روون ﻧﯿﯿە ﻟەوﺑﺎرەوە. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺟەﻧﮕەﻛــە ﺑەردەواﻣە و ھەﻣﻮو ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﺋﺎزاد ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎری راﺳﺘﯽ ژﻣﺎرەی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ دﯾﺎری ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەم ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛەﯾﻦ و ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧە ﻟە ﺳەﺣەدﯾﻦ ھەﯾــە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺋــەوان رەت دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺳــەرەﺗﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘﺎك ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻟە ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی ﺑﯿــﺮی داﻋﺶ و ﺋﯿﻨﺠــﺎ دووﺑﺎرە ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣەڵﮕە.
ﺋەﻧەﻛەﺳە :ﺋەو ھێﺰە ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﯿە ﻟە ڕۆژﺋﺎوا
ﯾەﭘەﮔە :ﺟﮕە ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن رێﮕە ﺑە ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎدەﯾﻦ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ”ﭘەﯾەدە“ ڕێﮕﺮی ﻟەو ھێﺰە دەﻛﺎت ﻛە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ”ﺋەﻧەﻛەﺳە“ ﺑە ﻧﺎوی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژﺋﺎوا دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە و دەڵێﻦ ،ھەر ھێﺰێﻚ دەﯾەوێﺖ ﺧەﺑﺎت ﺑﻜﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﭽێﺘە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە، ﺑەم ﺋەﻧەﻛەﺳە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﺋەو ھێﺰە ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﯿە ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ و ﭘەﯾەدەش ﺑە ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗﺎﻛڕەوی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛەن. ﺳﺎڵﯽ 2012ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ڕۆژﺋﺎوا ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10 ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻧەﻛەﺳەوە دروﺳﺖ ﻛﺮا ،ﻛە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺑــﻜﺎت ﻟــە ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دژی داﻋﺶ ،ﺑەم ﭘەﯾەدە ﺋەو ھێﺰەی ڕەت ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ڕێﮕەی ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﺳــﻮورﯾﺎﯾﺎن ﻟێ ﮔﺮﺗﻮون .ﺋێﺴﺘە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژﺋﺎوا ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮن ،ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋەﻧەﻛەﺳە ،درەﻧﮓ و زوو ﺋەو ھێﺰە دەﺑەﻧە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ڕێﺪور ﺧەﻟﯿﻞ ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔەل/ﯾەﭘەﮔە ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ،ڕێﮕە ﻧﺎدەن ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﭽێﺘە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋێﻤە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﭘەﮔە و ﯾەﭘەژەﻣﺎن ھەﯾە ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەر
ﻛەﺳــێﻚ ﺧﻮازﯾﺎری ﺧەﺑﺎﺗە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑێﺘە ڕﯾﺰی ﺋەو ھێﺰاﻧــەوە و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛﻮرد و ﺧﺎﻛﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﺑﻜﺎت“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﺋەﮔەر رێﮕە ﺑەو ھێﺰە ﺑﺪەن ﺑﭽﻨــە ڕۆژﺋــﺎوا ،ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﺗﻮرﻛﯿﺎوە و دەڵێﯿﻦ” ،ﻧﺎﻣﺎﻧەوێﺖ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ“. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﺋەﻧەﻛەﺳــە و ﺑﺰووﺗﻨەوەی
ﺟﭭﺎﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿــﻚ ”ﺗەﭬــﺪەم“ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﻛﺮاوە ﺋــەو ھێﺰە ﺑﭽێﺘــەوە ڕۆژﺋﺎوا، ﺑەم ﭘەﯾەدە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدووە .ﻟــە ھــەردوو ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ دھﯚك و ھەوﻟێــﺮدا ﻛە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدەی ﺑﻮو ،ﺋەو دوو ﻻﯾەﻧە ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﺋەو ھێــﺰە ﺑﭽێﺘەوە ڕۆژﺋــﺎوا ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﯾەدەوە ﺟێﺒەﺟێ
ﻧەﻛﺮاوە. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺟﻮﻣﻌە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻛە ﺳەرﺑە ﺋەﻧەﻛەﺳــەﯾە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژﺋﺎوا ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺮاوە ،ﺑەم ﭘەﯾەدە ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺎت. ﺋەو ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺑە داﺧەوە ﭘەﯾەدە زۆر ھێﺰی ﺟﯿﺎوازی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ڕۆژﺋﺎوا ﻗﺒﻮوڵ دەﻛﺎت ،ﺑەم ڕێﮕە ﻟە ھێﺰی ﻛﻮردی دەﮔﺮێﺖ ﻛە ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑەرﮔﺮی دەﻛەن“. ﭘێﺸــﯽ واﺑﻮو ﭘەﯾەدە ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﺎﻛڕۆﯾــﯽ ﭘێــڕەو دەﻛﺎت و ڕێﮕە ﺑە ھﯿﭻ ھێﺰ و ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎدات ﺑەﺷــﺪاری ھێﺰ و ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋــەوەی دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ڕۆژﺋﺎوا ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ دەﻛﺎت و ﻟەﻻﯾــەن ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە دەﺟﻮوڵێﻨﺪرێﻦ، ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﭘەﯾەدەن ﺗﺎ ﺑﺒێﺘە ھﯚﻛﺎر ﺑﯚ ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﭼﻮوﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە ﺑﯚ ڕۆژﺋﺎوا“. ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون و ﻟە ﻻﯾــەن ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﻣەﺷﻘﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮاوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﯾﺎداﺷﺘێﻚ دەدەﻧە ﺟﭭﺎﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﮔﯚڕان
دژە ﺗﯿﺮۆری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرﺑﻮوەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎدرە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛﺎن و ﺗەﺳﻔﯿەﯾەﯾﺎن دەﻛﺎت
ﻟەم ھەﻓﺘەﯾەدا ﭘێﻨﺞ ﻛﺎدری ﺑﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ رﻓێﻨﺮاون ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو:
ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر:
ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳێﻚ:
ﻟێﮋﻧەی ﻧﺎوﺧﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎن:
دژە ﺗﯿــﺮۆر ھەﻣــﺎن دەﺳەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ھەﯾە
ﻧﺎﺑێ ھێﺰ ﺑﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێ
ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑــە ﺧﯚﺳــەﭘێﻦ و دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر ﭘێﻨﺎﺳەی ﺋەو ھێﺰە دەﻛﺎت
ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗـــــەواو ﭘێﭽەواﻧەی ﯾﺎﺳﺎﯾە و ﻧﺎڕەواﯾە
ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﻋەﻟــﯽ ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و داﻧﺎﻧﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻧﺎوێﻚ ﻟە ﺷﻮێﻨەﻛەﯾﺪا ،ﺑەم ﻛەﻻرﯾﯿەﻛﺎن ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻋەﻟﯽ ﻣﺤەﻣەدﯾﺎن ﻛــﺮد و ھێﺰەﻛە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەی ﻻی ﺑﺪات.
ﺑڕﻓێﻨێ و ﺑﯿﺨﺎﺗە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەوە“. ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﭼﺎوڕەش ﺳەرﻛﺮدەی ﺳەرﺑﺎزی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻧﺎﺑێ ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ھﯿﻮاﺧﻮازم ھﯿﭻ ﻛەس ﺋــەو ﻛﺎرە ﻧەﻛﺎت و ﺑﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ ھێﺰ ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ﻧەھێﻨﻦ“.
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد–ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ دژە ﺗﯿــﺮۆری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ھەڵﻤەﺗێﻚ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻦ و ﺳــەرﻧﮕﻮﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻛﺎدراﻧــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑــە ﺑﺎڵــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوەوە ﻧەﻛﺮدووە .ﻟە ﻣﺎوەی ھەﻓﺘەی راﺑﺮدووەوە ﭘێﻨﺞ ﻛﺎدری دﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ھێــﺰەوە رﻓێﻨــﺪراون و ﻛــەس زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺎن ﻧﯿﯿە .ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺑﺎڵــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر دەڵــێ” ،دەﺑێﺖ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﭘەﻟــە ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﭘێﻚ ﺑێﻨێــﺖ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟــەو دۆﺧــە ﺑﻜەن“، ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــێﻚ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ”ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑە ﺧﯚﺳەﭘێﻦ و دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر ﭘێﻨﺎﺳەی ﺋەو ھێﺰە دەﻛﺎت“ .ﻛەﺳﻮﻛﺎری رﻓێﻨﺪراوەﻛﺎن و ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﺎوێﺮن ﻟەﺑﺎرەی دژە ﺗﯿﺮۆر ﻟێﺪوان ﺑﺪەن ،ﺑەم ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﯾەﻛێﺘﯽ ”رﻓﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن ﺑە رەوا دەزاﻧێ“. دوو ﻟــە ﻛﺎدرە دﯾــﺎرە رﻓێﻨﺪراوەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ”ﻟﻮﻗﻤﺎن ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ و ﻣﺤەﻣەد ﺣەﻣەﺳــﺎڵﺢ“ ﭘﻠەی ﺋەﻧــﺪام ﻣەڵﺒەﻧﺪﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﻣەڵﺒەﻧﺪی 11ی ﮔەرﻣﯿــﺎن ﻛە ﻟەﻻﯾەن دژە ﺗﯿﺮۆری ﺋەو ﺣﺰﺑەوە ﺳــەرﻧﻮﮔﻢ ﻛﺮاون .ﻛەﺳﯽ ﺳێﯿەم ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ دﯾﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑەﻧﺎوی ”ﻣەرﯾەم
ﺣﺎﺗەم ﻓەﺗﺎح“ ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ژﻧﺎﻧﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚﯾە .ﭼﻮارەم و ﭘێﻨﺠﺸەم ﻛﺎدراﻧــﯽ دﯾــﺎر ﻟــە ﺷــﺎرۆﻛەی ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵ رﻓێﻨﺪراون. دژە ﺗﯿــﺮۆر ھێﺰێﻜــﯽ ﻓەرﻣﯿﯿە و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑﻮدﺟە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەردەﮔﺮێﺖ ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛﺮا ﻛە وەك ھێــﺰی ﺣﺰﺑﯽ دەﺟﻮڵێﻦ ،ﺑــەم ﻟەوەﺗەی ﻟە 1ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ ” 2016ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ ﺧﯚی وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎری ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ دژی ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵەﺗﯽ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪووە، ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺑەر ﺑﻮوەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــەرﻛﺮدە و ﻛﺎدراﻧەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛە ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووە .ﺑە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾﺶ ﻟە ﻛێﺸەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧەوە وەك ھێــﺰی ﺣﺰﺑﯽ ﺑەرەو ﻛــەﻻر ﺟﻮوڵێﻨﺪران
ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﺗﺮﺳەوە ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﺑەرزان ﺋەﺣﻤەد ﻛﻮردە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﻛێﺸــەﯾە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿــﺎن ڕووی داوە و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەوەوە ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣەڵﺒەﻧﺪی ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﯾە. ﺑەم ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــەﻧﮕﺎوی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣەﻛﺘەﺑﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑێﺘە دەﻧﮓ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﻜﺎت. ﺟەﻋﻔەر ﺷێﺦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑە ﺳــﺎﯾﺘﯽ ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛــە ”ھەر ﻛەس ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎن ھێــﺰ ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨــێ ،ﺋــەوە ﻟــە ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردووﯾﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ“ .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﺋﯿﺸﯽ دژە ﺗﯿﺮۆر ﻧﯿﯿە ﻛﺎری ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﻜﺎت، ﺋەوان دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛەﺳێﻚ ﺑﮕﺮن ﻛەﯾﺴێﻜﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻟەﺳــەر ﺑێ و ھﯿﭻ ھێﺰێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﻛەﺳــێﻚ
ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو ﻟە ﭘﺸﺖ ﺟﻮوڵەﻛﺎﻧﯽ دژە ﺗﯿﺮۆری ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەردوو ﺑﺎڵەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەرﭼەﻧﺪە ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﮔﺮژی ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﭘێﻮە دﯾﺎر ﻧەﻣﺎوە، ﺑەم ﻗەﭼﯚﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎدرە ﺧﺎوەن ﺟەﻣﺎوەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو
ﺑەردەواﻣە .ﺟﯿــﺎ ﻟەوەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺮس ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەو ھێﺰە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﺑﯚ ”ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﮕەی ﻛەﺳﯽ ﻻھﻮر ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دژە ﺗﯿــﺮۆە“ .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺑﺎڵﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮو دەڵێ” ،دژە ﺗﯿﺮۆر ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ھەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﮕﺮن“ .ﺳــﺎﻣﺎن ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋێﻤە ﻛەﻣﺘﺮ ﺋﺎﮔﺎﻣﺎن ﻟە ﻛﺎری دەزﮔە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە“. ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو ﭘێﻨﺞ ﻛﺎدرە ﺑﺎﯾەی ﻟەﻻﯾەن دژە ﺗﯿــﺮۆرەوە ڕﻓێﻨــﺮاون .ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﯽ” ،دژە ﺗﯿــﺮۆر وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﺎف و دەﺳــەﺗﯽ ھەﯾە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ھەر ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺋەواﻧەی ﮔﯿﺮاون ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ﺑﺮاون و ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و دژە ﺗﯿﺮۆر دەﺗﻮاﻧێ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺎت و ﺑﯿﺎﻧﮕﺮێﺖ“. ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎن ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺑەﭘێﯽ ﭘێــڕەوی ﻧﺎوەﺧﯚی ﯾەﻛێﺘﯽ ”ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺣﺰﺑەﻛە دەﺳەﺗﯽ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەی ﭘێ دراوە“ و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھﯿﭻ دەزﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﯾەﻛێﺘﯽ
ﯾﺎﺧﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧەدراوە ﺑــﯚ رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎدراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ. ﻟێﮋﻧەی ﻧﺎوﺧﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎن :ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻟێﮋﻧەی ﻧﺎوﺧﯚ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ﺧﯚﺟێﯿﯿــەﻛﺎن ﺟەﺧــﺖ ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋــەو ﻛﺎرەی دژەﺗﯿــﺮۆر دەﯾﻜﺎت ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿە و ﯾﺎﺳﺎ ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ڕێﮕە ﻧﺎدات ھێﺰ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑێ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ. ﺋــﺎواز ﺣەﻣﯿﺪ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە، ”ﺑە ھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎڕەواﯾە ھێﺰ ﺑﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ﺑــەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ، ﻧﺎﺑێ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ڕەزاﻣەﻧﺪ ﺑﻦ ﻟەﺳــەر ﻛﺎری ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ،ﺋەو ﻛﺎراﻧە ﺑە ﺗەواوی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ .ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ڕێﮕە ﺑە ھێﺰەﻛﺎن ﺑﺪات دەﺳﺘﻮەردان ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑﻜەن“. ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳﺎن :ﻛﺎرێﻜﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚراﻧەﯾە ﭘﺮﺳﯽ ڕﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎدراﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﺑﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟەﻻﯾەن دژە ﺗﯿﺮۆری ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘێﭽەواﻧەی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ و ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە .د .ﺑﻮﺧﺎری ﻋەﺑﺪو ﭘﺴــﭙﯚر و ﺷﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﯾﺎﺳﺎ ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھەر ھێﺰێﻚ ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺑﯚ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەوا ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە ﻓﺸﺎری دەﺧﺮێﺘە ﺳەر و ﺑەھێﺰی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر و ﺧﯚﺳــەﭘێﻦ ﻟە ﻗەڵەم دەدرێ. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ھەرﮔﯿﺰ ﺷــﺘﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ڕوو ﻧﺎدات ،ﺋەو ھێﺰاﻧەی ﺳەر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻦ ﺧەڵﻚ و ﺧﺎﻛەﻛــە دەﭘﺎرێﺰن و ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﻧﺎﭼﻨە ﻧﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن، ھەرﭼەﻧﺪە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن دروﺳﺘﯽ دەﻛەن ،ﺑــەم ھێﺰەﻛﺎن ﻟــە زۆر وت ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮور و ﻟە ھەﻧﺪێ وﺗﯿﺶ ﺑﻮوە ﺑە ﻧەرﯾﺖ، ﻛە ھێﺰی ﭼەﻛﺪار ھەرﮔﯿﺰ و ھﯿﭻ ﻛﺎت دەﺳﺖ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ وەرﻧﺎدەن، ﺋەﮔەر ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ داواﯾﺎن ﻟــێ ﺑﻜەن و ﻓﺸﺎرﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ﺳــەر ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﭘێﭽەواﻧەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿەت و ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە“. ﻛەﺳﻮﻛﺎری رﻓێﻨﺪراوەﻛﺎن ﻟەژێﺮ ھەڕەﺷەدان ﺑــﺮای ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺋەﻧﺪام ﻣەڵﺒەﻧــﺪە ﮔﯿﺮاواﻧە ﺑﯚ ”وﺷە“ زﯾﺎﻧﯿﺎری ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە ”ﺑﺮاﻛەﻣﺎن ﻟە ﻗەﻻﭼﯚﻻن ﺧﺮاوەﺗە زﯾﻨﺪاﻧــەوە و ﻟەﻻﯾەن دژە ﺗﯿﺮۆری ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﯿﺮاوە ،ﺑــەم ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﯿﻦ ﺗﻜﺎﯾە ﻗﺴــە ﻧەﻛــەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﺘﺎن ﻧﯿﯿە“. ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە رﻓێﻨﺪراوەﻛﺎن ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،دژە ﺗﯿﺮۆر ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ڕﻓﺎﻧﺪووﯾﺎﻧﻦ ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووﻧەﺗەوە و ھەڕەﺷەﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدوون ﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﻧەﻛەن ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻛەﺳە ﮔﯿﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ڕووﺑــەڕووی ﺳــﺰای ﻗــﻮرس دەﻛەﻧەوە“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ-ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷــﺘەﻣﺪا ،ژﻣﺎرەﯾــەك ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ وەزارەﺗــەﻛﺎن ﮔﻮاﺳــﺘﻮوەﺗەوە ،ﺑــەم ﻟەﮔەڵ دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی وەزﯾﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﮔــﯚڕان ،ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــەش ﻛــە ﭘﻠەی ﺑﺎﯾــﺎن ھەﯾە ﻟە وەزﯾﻔــەدا ﻧەﻣــﺎون و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە ،ﺋەوان ﺋێﺴﺘە داوای ﯾەﻛﻼ ﻛﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن دەﻛەن.
ﻋﻮﻣەر ﻗﺎدر ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧەی ﮔﯚڕان داﯾﻤەزراﻧﺪووە و ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی وەزﯾﺮی داراﯾﯽ ﻛە ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﮔﯚڕان ﺑﻮو دەواﻣــﯽ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە و ﻧﺎزاﻧێﺖ ﻛﺎر و ﭘﯿﺸە و ﻣﻮوﭼەﻛەی ﭼﯿﯿﺎن ﻟێ ﺑەﺳەر دێﺖ. ﻗــﺎدر ﭘێﺸــﺘﺮ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑﺎﺟﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﺑﻮوە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ڕاژەﻛەی ﺑﯚ وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ و ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی وەزﯾﺮ ﮔﻮاﺳــﺘﺮاوەﺗەوە ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻧە دەﺗﻮاﻧێﺖ
ﺑﮕەڕێﺘــەوە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛــەی ﻧــە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە وەزارەت دەوام ﺑﻜﺎت. ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە ﮔﯚڕان ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﻛﺎدراﻧەی ﺧﯚی ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەرﻛﺮاون و ﺋێﺴﺘە ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﺪان“. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەردەﺳــﺖ ”وﺷــە“، ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــەو ﻛﺎدراﻧــەی ﮔــﯚڕان ﻛە داﻣەزراون و ﺋێﺴــﺘە ﻟــە وەزﯾﻔــەدا ﻧەﻣﺎون، ﯾﺎداﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﺑڕﯾﺎرە ﺋﺎراﺳﺘەی
ﺟﭭﺎﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑﻜــەن و داوای ﯾەﻛﻼ ﻛﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن دەﻛەن. ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە ”وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺳەرﺟەم ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻟە ﮔﯚڕان ﺳــەﻧﺪراوەﺗەوە و ﻛﺎدری ﭘﺎرﺗﯽ ﺧﺮاوﻧەﺗە ﺷﻮێﻨﯿﺎن. ﻟەﺑﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ و ﭘێﺪاﻧﯽ ﯾﺎداﺷــﺘێﻚ ﺑە ﺟﭭﺎﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﻻﯾەن ﺋەو ﻛﺎدراﻧەﯾﺎﻧەوە ﻛە دوور ﺧﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋﻛەی ﮔﯚڕان ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻧﯿﻢ“.
ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی 15ﺋەﻓﺴــەری ﺑﺎ ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﻻﯾــەن ﮔﯚڕاﻧەوە داﻣەزرێﻨﺮاون و ھێﺸﺘﺎ دەواﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن. ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﮔﯚڕان ﭘێﺸێﻠﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﻛﺮدووە ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ. ﻋەوﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت” ،ﻛﺎﺗێﻚ ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ھەڵﺪەوﺷێﺘەوە ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧەی ﺑە ﮔﯚڕان دراون ﻟێﯽ دەﺳــەﻧﺪرێﺘەوە و ﺋەوەش ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە“.
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﻛﺎرﻣەﻧﺪە دوورﺧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان داوای ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن دەﻛەن
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺑﯚ دەرﭼﻮوﻧﯽ ﻟە دۆﺧﯽ ﻣﺘﺒﻮوﻧﯽ ،ﮔﯚڕان ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا واژوو ﻛﺮد، ﺑەم دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳــەر ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎﻧﺪا ،ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺑەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﺶ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ..
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﺑﺎرزاﻧﯽ ڕەﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە
ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرداﻧەﻛەی ﺣەﻛﯿﻢ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد رۆژی ﭼﻮاری ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە ،ﻋەﻣﺎر ﺣەﻛﯿــﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘە ھەوﻟێﺮ و ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن، ﺣەﻛﯿﻢ ﺑەر ﻟە ھﺎﺗﻨــﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔــەڵ ﻋەﺑــﺎدی ﻛــﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان داوای ﻟــێ ﻛﺮدووە ﺑﺎرزاﻧﯽ رازی ﺑﻜﺎت ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوا ﺑﺨﺎت، ﺑەم ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ڕەﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺋەو ﭘﺮﺳــە دوا ﺑﺨﺎت و ﺋﺎﻣــﺎژەی داوە ،ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ دواوە ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵــێ ،ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺟﯿﺎﯾە ﻟە ﭘڕۆژەﻛەی ﺣەﻛﯿﻢ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋﺎﮔــەدارەوە دەﺳــﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرداﻧەﻛەی ﻋەﻣــﺎر ﺣەﻛﯿﻢ ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەر ﻟەوەی
ﺣەﻛﯿﻢ ﺳــەرداﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻜﺎت، ﻟەﮔەڵ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻛــﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و ﻋەﺑﺎدی داوای ﻟێ ﻛﺮدووە ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ڕازی ﺑﻜﺎت ﺑە دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺑﯚ دوای ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەی ﺣەﻛﯿــﻢ ﻛــە ﺑــﯚ ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺧﺴﺘﻮوﯾەﺗﯿﯿە ڕوو. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚﻛﺎن، ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و داھﺎﺗــﻮوی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎدەی 140و داھﺎﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ڕوو ﻛە ﻟە ﻛﻮێــﯽ ﭘڕۆژەﻛەی ﺣەﻛﯿﻤﺪان، ﻋەﻣﺎر ﺋەﻟﺤەﻛﯿﻤﯿﺶ ﺋﺎﻣﺎژەی داوە ﺑــﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ھەڕەﺷــە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارەﻛﺎن ﻛە ﺋێﺴﺘە و دوای داﻋﺶ ﻟەﺳەر ﻋێﺮاق ھەن ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ زەوﯾﻨەﺳﺎزی ﺑــﯚ ﺑﻜــﺮێ و ھەﻣــﻮوان ﺑﮕەﻧــە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳەر ﯾەك ﻣێﺰ و دوای ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﮔﺮژی و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﻧێﻮان ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘڕۆژەی )ﺗەﺳﻮﯾەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ( ،ﭘﺮﺳــﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و
رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە وردی ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛﺮێ“. ”ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﺣەﻛﯿــﻢ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﭘﺘــەو و دێﺮﯾﻨﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ،ﻋەﺑــﺎدی ﺋەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﺑە ﺗﺎﻛە ڕێﮕە زاﻧﯿﻮە ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم
ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻟﺤەﻛﯿﻢ، ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە داوە ﻛە ﻛﺎری ﯾەﻛەﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋێﺴﺘەدا رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿە و ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ دواوە و دواﺧﺴــﺘﻦ ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿە “:ﺳــەرﭼﺎوەﻛە وای ﮔﻮت. ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەدا دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛە ﺋەو ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ
ﭘڕۆژەﻛــەی ﺣەﻛﯿــﻢ دەﻛﺎت ،ﺑە ﻣەرﺟێــﻚ ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺒێﺘە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘڕۆژەﻛــە و ﭘێﮕەی ﺧــﯚی ﻟە ﻧێﻮ ﻻﯾەن و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺳــﻮﻧﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ،ﺗﺎ ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﭽﻨە ﻧێﻮ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ھەﺑێ، ﺑەم ﺑەھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەك داواﻛەی ﺣەﻛﯿﻤــﯽ ڕەت ﻛﺮدووەﺗــەوە
ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە. راﮔەﯾەﻧــﺪراوە ﺑەﭘێــﯽ ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑﺎرزاﻧــﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﮔﺮەﻧﺘــﯽ ﺋــەوە ﺑﻜﺎت ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎرێﺰراو دەﺑﻦ و ﭼﯿﺘﺮ ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﺎﻧﺒڕﯾﻦ و ﻛﺎرەﺳﺎت
ﻧﺎﺑﻨەوە ،ﺋﯿﺘــﺮ چ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرەﺳــﺎﺗەﻛﺎن ﺑەردەوام دووﺑﺎرە ﻧەﺑﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧــﮕﺎو ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻧێ و ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﻣە ﭘﺎﺷﮕەز ﻧﺎﺑێﺘەوە. ﺳــەﻋﺪی ﺋەﺣﻤەد ﭘﯿﺮە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭘڕۆژەﻛــەی ﻋەﻣــﺎر ﺣەﻛﯿﻢ ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﺋێﻤە ﻛﺮاوە و ﺋێﻤەش ﺗﺎوﺗﻮێــﯽ دەﻛەﯾﻦ و ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاو ﺑە ﺗێﻜڕای دەﻧﮕﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەم دەدەﯾﻨەوە. ﭘﭙﯿــﺮە دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﭘﺮﺳــﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ و رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺋێﻤەﯾــە و ﺟﯿﺎﯾــە ﻟەو ﭘــﺮۆژەی ﺣەﻛﯿﻢ ،ھــەرﻛﺎت ﺑﻤﺎﻧــەوێ و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻜﺎت ﺋەو ﻣﺎﻓە ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەﯾﻦ .ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﯿﺸﺪا ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن داوە ﺷــﺎﻧﺪێﻚ ﺑﻨێﺮﯾﻨە ﺑەﻏﺪا ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻣﺎدەی .“140
ﮔﯚڕان ﭼﻮوەﺗە دۆﺧﯽ ﻣﺘﺒﻮوﻧەوە
ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﺑەڵێﻨﺎﻧەی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮد ﻛە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺑﯚ دەﻛﺮد وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﭼﻮوەﺗە دۆﺧﯽ ﻣﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە و ﺑەرﭼﺎوڕوون ﻧﯿﯿــە ﭼﯚن ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﺖ ،ﺑــە درێﮋاﯾﯽ ﺋەو ﻣﺎوەﯾەش ﻛە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ،ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟــەو ﺑەڵێﻨﺎﻧــەی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮدوون ﻛە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺑﯚ دەﻛــﺮدن ،ﺑەوەش ﻟەﻧــﺎو ﺧەڵﻚ و دەﻧﮕﺪەراﻧﯿــﺪا دووﭼــﺎری زۆر ڕەﺧﻨە و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺑﻮوەﺗەوە. ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ﺑەﺳــەر ﺑەﺷﺪاری ﮔﯚڕان ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ،ﺑەم ﻧەك ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﺑەڵێﻨﺎﻧە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــە ﺧەڵﻜــﯽ دا ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑە ﺑــڕوای ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،ﺋەو ﺣﺰﺑــە ﭼﻮوەﺗە دۆﺧــﯽ ﻣﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە و ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﭼﯚن ھەﻧــﮕﺎو ﺑﻨێ. ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛەن ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە ﻧﺎڕازﯾﻦ و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﭘﺎﺷەﻛﺸەی دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا. ﺋﺎزاد ﺗﯚﻓﯿــﻖ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دەدا ﻛە ﮔﯚڕان ﺳەرەﺗﺎ ﭘێﯽ واﺑﻮو دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﭽێﺘە ﺷــﻮێﻨﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﺑەم دەرﻛەوت ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼەﻧﺪ ھەڵە دەرﭼﻮون .ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ﺑەھــﯚی دەرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت و دوورﯾﯽ ﻛﺎك ﻧەوﺷﯿﺮوان ،ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻣﺖ ﺑﻮوە و ھﯿﭻ ﺟﻮوڵە و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧەﻣﺎوە“.
ﺑەھﯚی ﺋﺎڵﯚزﺑﻮون و ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان و ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﺎﻧﮕﯽ 10ـــﯽ ﺳﺎڵﯽ 2015ﭘﺎرﺗﯽ ،ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت دوور ﺧﺴــﺘەوە و ڕێﮕﺮﯾﺸــﯽ ﻟە ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮد ﺑﭽێﺘەوە ھەوﻟێﺮ ﻛە ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﮔﯚڕان ﺑﻮو، رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛــە رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﮔﯚڕان ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪووەﺗەوە.
ﻟەو وادەﯾەوە ﮔﯚڕان ﺑە ﺗەواوی ﻟە ﭘێﮕەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯿﺪا ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﻛﺮدووە. ﺷــﯚڕش ﺣەﺳــەن ﭼﺎودێــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚ، ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان دووﭼــﺎری ﻣﺘﺒﻮوﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوە و ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەﻛەﺷــﯿﺎﻧەوە ﻧﺎزاﻧــﻦ ﭼﯚن ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﻦ .ﺋەو ﭼﺎودێﺮە
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد، ”ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛــﯽ زۆر ﺑەراﻣﺒەر ﮔﯚڕان ھەﯾــە ﻟەوەی ﻛە ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﺧەرﯾﻜﯽ ﭼﯿﯿە ،ﻧە ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﻧە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ،ﺑﯚﯾە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛــەم ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو ﮔﯚڕان زۆر ﭘﺎﺷەﻛﺸــە ﺑﻜﺎت“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﮔــﯚڕان ﺑەھﯚی دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا دووﭼﺎری ﺷــڵەژاوی و ﻣﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوە ،ﺑﯚ دەرﭼﻮوﻧﯿﺸﯽ ﻟــەو ﺑﺎرودۆﺧــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑڕﯾﺎری ﺑﻮێﺮاﻧە ھەﯾە“. ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﺪا زۆر ﺑەڵێﻨﯽ وەك ”ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆخ و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﻣﻮوﭼــە و ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺋﺎو و ﺋﺎراﻣﯽ و ھێﻨﺎﻧە دﯾﯽ دەﺳەﺗێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات و دادوەری“ ﺑە ﺧەڵﻚ دا ،ﺑەم وەك ﺷــﯚڕش ﺣەﺳەن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت” ،ﻧەك ﮔﯚڕان ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋــەو ﺑەڵێﻨﺎﻧە ﺟێﺒەﺟێ ﺑــﻜﺎت ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑﺎرودۆﺧەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ڕووﯾەﻛەوە ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺑﻮون“. ﺑﯚ دەرﭼﻮوﻧﯽ ﻟە دۆﺧﯽ ﻣﺘﺒﻮوﻧﯽ،
ﮔﯚڕان ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا واژوو ﻛﺮد ،ﺑەم دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧﮓ ﺑەﺳــەر ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەﯾﺎﻧــﺪا ،ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺑەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮاون و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﺶ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨــە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ، ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا دەﻧﮕﯚی ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻧﻮێ ھەﯾە ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﻛە وەك ﭼﺎودێﺮە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە دەڵێﺖ ،ﺋەو ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﯾــە ﮔﯚڕان زﯾﺎﺗﺮ دەﺧﺎﺗە دۆﺧﯽ ﻣﺘﺒﻮوﻧەوە. ھەرﭼــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧە دەڵێﻦ ﺋەوان ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑە ﭘﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣــە دەﻛــەن و ﻟەوﭘەڕی ﺑەھێــﺰی و زﯾﻨﺪوێﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪان، ھەروەھﺎ ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﻛە ﺋەوان ﻟە ﺟﻮﻣﮕەی ھەﺳﺘﯿﺎردا ﻧەﺑﻮون ﺗﺎ ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن. ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،وەك ﮔــﯚڕان ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ھەﯾــە و ڕەﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﮔﯚڕان دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎن ﺑێﺖ ﻟە ﺑەردەم
ڕووداوە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﺪا“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺟێﺒەﺟێﻨەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ،ﻋەﻟﯽ ﮔﻮﺗﯽ، ”ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەزاﻧﻦ ﮔــﯚڕان ھﺎﺗە ﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺋﯿﻔﻼﺳەوە ،ھەروەھﺎ ﺋەو ﺟﻮﻣﮕە ھەﺳﺘﯿﺎراﻧەﺷــﯽ ﻟە ﺑەردەﺳــﺖ ﻧەﺑﻮو ﻛە ﭼﺎﻛﺴﺎزی ڕﯾﺸەﯾﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت“. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺳــﺎڵﯽ 2009 ﻟەﺳــەر دەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ،ﺟێﮕــﺮی ﺋەوﻛﺎﺗــﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭼەﻧــﺪ ﻣەﻛﺘــەب ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺋــەو ﺣﺰﺑە داﻣــەزرا و ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــﺎڵەدا ﺑەﺷﺪارﯾﺎن ﻛﺮد و 25 ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ ،ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺷﺪا ﺋەو ﺣﺰﺑە 24ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ھێﻨــﺎ و ﺑەﺷــﺪاری ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﺮد ،ﺑەھﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﻛﯚﺗــﺎی 2015ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت دوور ﺧﺮاﻧەوە .ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻧەﻛﺸــﺎوﻧەﺗەوە ﺑــە ﻓەرﻣــﯽ و داوا دەﻛــەن وەرﺑﮕﯿﺮێﻨەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ”ﺋەﮔەر ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دەرﺑﭽێﺖ ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﻟﯿﮋﻧەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن و داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻧﺎوی ﺋەو ﺳــﺰادراواﻧە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﻦ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧە ﺑﻮون و رەوﺷﺘﯽ ﮔﯿﺮاوان و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن رەﭼﺎو ﻧەﻛﺮاوە“.
وﺷە /ﺳﯚران - ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺷەﺷەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﯚ دەﭬەری ﺳﯚران درا ،ﺑەم ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮا ،ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛە ﻟەو ﺑﺎوەڕەدان ﺳــﯚران ھەﻣﻮو ﻣەرﺟێﻜﯽ ﺗێﺪاﯾە ﺑﯚ ﺑﻮون ﺑە ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﯾﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ،ﺑەم ﺷــﺎرەزاﯾﺎن دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە و ﭘﺮﺳێﻜﯽ
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە. ﺳــﺎﻻر ﻗﺎدر ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳﯚراﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳــﯚران ﻛــﺮد ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﭘﺎش ﮔەڕاﻧــەوەی ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋێﺮان و ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺳــﯚران ھەرﺳێ ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣێﺮﮔەﺳﯚر، رەواﻧﺪز و ﭼﯚﻣــﺎن ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ
و ھەڵﻜەوﺗەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺸــﯽ ھەﯾــە ،ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت وەك ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﯾــﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪرێﺖ. ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ وەك راﭘەڕﯾﻦ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر دراوە، ﺑەم ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و دھــﯚك وێڕای ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎر و ﺑەڵێــﻦ ،ﺑە ﻛﺮدەﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون.ﻓەرﺣﺎن ﺟەوھەر ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی
روون ﻛــﺮدەوە ،ﺋــەو ﺑڕﯾﺎراﻧەی ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺷەﺷــەم ﻟەﻣەڕ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﯚ ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەك دەرﻛــﺮاون ،ھﯿــﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛــﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و دەﺳﺘﻮورﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋــەو ﺑڕﯾﺎراﻧە ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮون و ﺑــﯚ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑــﻮو ،ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەش ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﺮاوە ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ، ھﯿﭻ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دەﺳﺘﻮورﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑەو
راﺳﺘﯿﯿەی ﻛە ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ھﯿﭻ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋێﻤە ھەر ﺋەوﻛﺎت داواﻣــﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛﺮد ﻛە ﺳــﯚران ﺑﻜﺮێﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ،ﭘﺎش ﺋێﻤــە ھەرﯾەك ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾــە ،راﻧﯿە ،ﮔەرﻣﯿــﺎن و ﺋﺎﻛﺮێ ھەﻣــﺎن داواﯾﺎن ﻛــﺮد ،ﻟەﺑەرﺋەوە داواﻛەی ﺳﯚراﻧﯿﺶ راﮔﯿﺮا“. ﺟەوھــەر ﮔەﺷــﺒﯿﻨە ﺑــەوەی ﻟــە داھﺎﺗــﻮودا ﺳــﯚران ﺑﻜﺮێﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك و دەڵێ” ،ﺋەوە ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﭬەری ﺳﯚران ﻣەرﺟﯽ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە“. دەﭬەری ﺳﯚران ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﭘێﻚ دێﻨێــﺖ ،ﺋەوەش ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋێﻜﯽ ﭘێ دەﺑەﺧﺸــێﺖ، ﺟﮕەﻟــەوەی ﻟەرووی ﻣــەودای ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯿــەوە ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﭬەری ﺳﯚران ﻟە ﻧﺎوەﻧــﺪی ھەوﻟێﺮ دوورن ،ﺋەوەش دەﺧﻮازێﺖ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ھەﺑێﺖ. وەك ﻛﺮﻣﺎﻧــﺞ ﻋﯿــﺰەت ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳﯚران ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺳﯚران ھەﻣﻮو ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺗێﺪاﯾــە ،ﻟــە رووی ﺳــﻨﻮوری ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ ،رێﮋەی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان، ﭘەﯾﻜەری ﻛﺎرﮔێڕی و ..ھﺘﺪ“. ﺋەو دەڵــێ” ،ھەﻣﻮو ﭘێــﻮەرەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑــﻮون ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺋﺎﻣــﺎدەن،
ﺑەم ﺋێﻤە ﺋەﻣﺠــﺎرە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەھێﺰ ھەﺑێﺖ ،ھەروەھﺎ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەرێﻚ داﺑﻨﺮێﺖ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋــەو ﻛﺎﺗە ﺋێﻤە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دروﺳــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺗێ ﺑﮕەﯾەﻧﯿﻦ ﻛە ﺳــﯚران ﺋﺎﻣﺎدەی ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮوﻧە“. ﻋﯿﺰەت زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە وای ﻟــێ ھﺎﺗﻮوە ھﺎووﺗــﯽ و ﺧەڵﻜﯽ ھەر ﺷﺎرێﻚ ،ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﮔەڕەﻛێﻜﯿﺶ ھەڵﺪەﺳﺘﻦ داوای ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮون دەﻛەن ،ﺋەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن“.
ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻟەﻧــﺎو ﺑﺮاوە. ﺷﺎری ﺳﯚران دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﺷﯚﭬێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻋﺴﯽ ﻋێــﺮاق دروﺳــﺘﯽ ﻛــﺮد ﺑەھﯚی راﮔﻮاﺳــﺘﻨﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەﯾەﯾــﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﮔەﻣﺎرۆ دراوەﻛﺎﻧﺪا ،ﺳــﺎڵﯽ1980 ﻛﺮاوە ﺑە ﺷﺎرۆﻛە. ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳــﯚران ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 1991ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨــﺞ ھەزار ﻛەس ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرە ﻧﺎڕەﺳﻤﯿﯿەﻛﺎن ،ﻧﺰﯾﻚ ﻟە 200 ھەزار ﻛەﺳــە .ھەرﺳێ ﺷﺎرەدێﯽ دﯾﺎﻧــﺎ و ﺳــﯿﺪەﻛﺎن و ﺧەﻟﯿﻔــﺎن ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ،ﺳﯚران ﺳەﻧﺘەری ﻛﺎرﮔێڕی ھەرﺳــێ ﺷــﺎرۆﻛەی
ﻛﺮﻣﺎﻧﺞ ﻋﺰەت:
وای ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ھﺎووﺗﯽ و ﺧەڵﻜﯽ ھەر ﺷﺎرێﻚ ،ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﮔەڕەﻛێﻜﯿﺶ ھەڵﺪەﺳﺘﻦ داوای ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﺑﻮون دەﻛەن ﻧﺎوی ﺳﯚران ﻟە ﻣﯿﺮﻧﺸﯿﻨﯽ ﺳﯚراﻧەوە ھﺎﺗﻮوە ،ﻟە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 1830ﻣﯿﺮ ﻣﺤەﻣەد ﯾﺎن ﭘﺎﺷﺎ ﻛﯚرە ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ﻣﯿﺮﻧﺸــﯿﻨەﻛە ﺗﯚﭘﺨﺎﻧە و ﺳﻜەی ﭘﺎرەی ﻟــێ داوە و ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘەﻛەی ﺷﺎری ڕواﻧﺪز ﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟەﻻﯾەن
رواﻧــﺪز و ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر و ﭼﯚﻣﺎن ﭘێﻚ دێﻨێــﺖ ،ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳــەر ﺳــﻨﻮوری وﺗﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺑــە دوورﯾﯽ 115ﻛﻢ ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎﻛﻮری رۆژھەﺗﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜەوﺗﻮوە .
ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﭘﺸﺘﯽ ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر دواﯾﯿﻦ ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﯚ ﮔﯿﺮاواﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﭙــەڕ دەﺑێــﺖ، ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ھﯿــﭻ ﻟێﺒﻮردﻧێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دەرﻧەﭼــﻮوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﯾﺎﺳﺎﻧﺎس و ﺷﺎرەزاﯾﺎن دووﭘــﺎت ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دەﻛەﻧەوە و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮ رەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺑەو ﺣﺎڵەﺷەوە ﺑەﺑێ ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﺑﯚ ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ دەرﺑﻜﺮێﺖ. رەﻣــﺰی ﻛەرﯾــﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺎروﺑــﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺋێﺴــﺘە ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ھەزار ﮔﯿﺮاو ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەوران ھەن ،ﺑەﺷێﻜﯽ زۆرﯾﺎن دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛێﺸــەی ﺗێﺪا ﻧەﻣﺎوە و ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎری ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺪرێﺖ ،ﺋﺎزاد دەﻛﺮێﻦ“. ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟەﻛﺎر ﺧــﺮاوە و ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﻧەﺗﻮاﻧــﺮێ ﯾﺎﺳــﺎی ﻟێﺒﻮردﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دەرﺑﻜﺮێﺖ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ،دوو
رەﻣﺰی ﻛەرﯾﻢ:
ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ھەزار ﮔﯿﺮاو ﻟە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەوران ھەن، ﺑەﺷێﻜﯽ زۆرﯾﺎن دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛێﺸەی ﺗێﺪا ﻧەﻣﺎوە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟەﻻﯾــەن ژﻣــﺎرەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧەوە ﭘێﺸــﻜێﺶ ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮان، ﺑەم ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺧﺴــﺘە ﻛﺎرﻧﺎﻣەی داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە. ﺷﻮان ﺳﺎﺑﯿﺮ ﮔەردی ﻟێﻜﯚڵەری دادی و ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا” ،ﺑڕﯾﺎری ﻟێﺒﻮردﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت دەﺳــﺘێﻮەرداﻧێﻜﯽ ﮔەورەﯾە ﻟە دەﺳەﺗﯽ دادوەری و ﻛﺎروﺑﺎری دادﮔەری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﭼﻮﻧﻜە دادوەر ﺑــە ﭼەﻧﺪان داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﺳــﺰاﯾەك ﺑەﺳــەر ﺗﺎواﻧﺒــﺎردا دەﺳەﭘێﻨێﺖ ،ﻟەﻧﺎﻛﺎو ﺋەو ﺗﺎواﻧﺒﺎرە ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎن ﺗﺎﯾﺒەت ﺋــﺎزاد دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەوەش ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﺧﺮێﺘە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە ،ﻧﻤﻮﻧــەش زۆرە ﻟەواﻧەی ﺑە ﻟێﺒﻮردن ﺋﺎزاد ﻛﺮان و دواﺗﺮ ﺗﺎواﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا“. ﺳﺎڵﯽ 2012ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە )(2ی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟێﺒﻮردﻧﯽ
ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ﺣﻮﻛﻤﺪراوان دەرﭼﻮو، ﺑەم ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﭼەﻧﺪ ﺗﺎواﻧﺒﺎرێﻚ ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ،وەك ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﺋﺎﺑڕوو ﺳــڕﯾﻨەوە، ﻣــﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ،زﯾﻨــﺎی ﻣەﺣﺮەم ،دەﺳﺘﺪرێﮋی ﺳێﻜﺴﯽ و ﻧێﺮﺑــﺎزی و ھەﺗﻜﻜﺮدﻧــﯽ ﻧﺎﻣــﻮوس ،ﺑەرﺗﯿــﻞ و دزﯾﻨــﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﺳﺎﺧﺘەﻛﺮدﻧﯽ دراو و ﻛﺎﻏەزی ﭘﺎرە ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە دەرﻣﺎن و ﺧﯚراﻛﯽ ﺑەﺳەرﭼﻮو، ﻟەﭘــﺎڵ ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و دەرەوە و ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەواﻧەی ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨــﺮاوە ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛەن. ﮔەردی وەك ﻣﺎﻓﭙەروەرێﻚ دژی ﺑڕﯾــﺎری ﻟێﺒﻮردﻧــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەﺗە ،ﺋــەوەش ﺑﯿﺮ دێﻨێﺘەوە ﻛە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﻟــە ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ دادوەری ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەﻛﯚی دەﻧﮕــﯽ ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوان ﻛــە ﻟە
ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚﻣەﺷﯿﻨﯽ: دادوەران و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮون ،ﺑڕﯾﺎری ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت رەت ﻛﺮاﯾەوە. ﮔــەردی ﭘێــﯽ واﯾــە” ،ﺋەﮔەر ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ دەرﺑﭽێﺖ ،ﻻﻧﯽ ﻛــەم ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن و داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ،ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻧﺎوی ﺋەو ﺳﺰادراواﻧە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﻦ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺳﻮودﻣەﻧﺪ
رەﺧﻨــە و ﺗێﺒﯿﻨــﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ھەﯾە ،دەﺑێﺖ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی وردی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑــﻦ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻮو رەوﺷــﺘﯽ ﮔﯿــﺮاوان و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن رەﭼﺎو ﻧەﻛﺮاوە“. دەﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ
ﻣﺮۆڤ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻟەﺳەر ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ھەﯾە.
ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚﻣەﺷﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳــﺘەﻛە ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”رەﺧﻨە و ﺗێﺒﯿﻨﯽ زۆر ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ھەﯾــە ،دەﺑێﺖ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی وردی ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە“. ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟێﺒﻮردﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە.
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﺳﯚران ﺧﯚی ﺑﯚ ﺑﻮون ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﺧﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﻛەﻻری ﻧﻮێ ﻗەرەﺑﻮو ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﭘــﺎش ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە زەوﯾﯿــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺑــﯚ ﭘــڕۆژەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﻻری ﻧﻮێ، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧــﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎن ﻗەرەﺑﻮو ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە، ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺑە ھــەر ھﯚﻛﺎرێﻚ
ﺑێــﺖ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧــەوە ﻧەﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەرۆﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﮔﺮﺗﻮوە، ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوە ﺋەﺳﺘەﻣە. ﺋەﺣﻤەد ﻣﺤەﻣەد ﺳەﻋﯿﺪ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛەﻻری ﻛﯚن ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﺑەﺳــەر ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﻻری ﻧﻮێ ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش
ﻗەرەﺑﻮو ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗــەوە .رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”رووﺑەری زەوﯾﯿەﻛﺎن 15 دۆﻧﻤە و ﻟەﻻﯾەن 11ﺟﻮوﺗﯿﺎرەوە ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ دەﻛﺮێﺖ“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺑەﺑــێ ھﯿــﭻ ﭘــﺮس و ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەﯾــەك زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑــە ﺑەڵێﻨﺪەرێﻚ دراوە ،ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر ﻟــە ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤــﺎن ﻛــﺮدووە و ﺑەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ زەوﯾﯿەﻛەﻣــﺎن ھﺎوﭘێﭻ ﻛﺮدووە،
ﺑەم ھﯿﭽﻤﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە“. ﻋﻮﻣــەر ﻋەﻟــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2011 زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑــە ﺑەڵێﻨﺪەرەﻛە درا ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﺧﯚﻛەوﺗﯿﻦ ،ﻛﺎر ﻟە ﻛﺎر ﺗﺮازاوە“. ﺋەﻛــﺮەم ﺳــﺎڵﺢ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﻛەﻻر ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،دروﺳــﺘﻜﺮدن و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﻻری ﻧﻮێ ﭘێﺶ دەﺳﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻦ ﺑﻮوە وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﻛەﻻر“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن و ﻛەﻻر دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﻟﯿﮋﻧەی
ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟــە ﮔەرﻣﯿــﺎن، ﭼﻮﻧﻜــە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺳەﻻم ﻛەرﯾﻢ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەﺳﺘﻜﺮدن ﺑــە ﭘــڕۆژەی ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــەﻻری ﻧﻮێ ،ھەوڵــﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻧەﺑــﻮو ﺑــﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ،ﺋﯿﺘــﺮ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﺑێــﺖ ﯾــﺎن ﺑەدەﻣەوەﻧەﭼﻮوﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﺋێﺴﺘەش ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھەﯾە ،ﺋەﺳﺘەﻣە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻗەرەﺑﻮو ﺑﻜﺮێﻨەوە“. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎری
ﭘڕۆژەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛەﻻری ﻧﻮێ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوەﻛەی ﺑﯚ ”ﺷﺎری ﺗﺎﺑﻠﯚ“ ﮔــﯚڕاوە ،وێــڕای ﺋەوەی ﻗەرەﺑﻮوی ﺧــﺎوەن زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﭘــڕۆژەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧەﻛەی ﺗــەواو ﻧەﻛــﺮدووە ﻛــە ﺑەﭘێﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺧــﺎوەن ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ،دەﺑﻮو ﭘێﺶ دوو ﺳــﺎڵ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن رادەﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ھێﻤــﻦ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺧــﺎوەن ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛــەﻻری ﻧــﻮێ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە ،ﻟــە ﺋﺎداری 2012دا ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻛڕﯾﻨــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺎن واژوو ﻛــﺮدووە و دەﺑــﻮو ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی 2014دا
ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗــەواو ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗەواو ﻧەﺑﻮوە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑەھــﯚی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﭘڕۆژەﻛە و دەﺳﺘﯽ دەﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯿﯿــەوە ﻟەﻻﯾــەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەھﯚی ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ وەھﻤﯽ و ﭘﺎرە ﺧﻮاردن ،ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﻧەﻛﺮاوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــﻮێﻨەوە 200ﺧێﺰان ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮون ھەر ﺑە ﺗەواوﻧەﻛﺮاوی ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە“. ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣــەد ﻧﻮێﻨــەری ﭘڕۆژەی ﻛەﻻری ﻧﻮێ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﭘڕۆژەﻛــە ﺗــەواو ﻧەﺑﻮوە“.
دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺟێﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ دەرەﻛﯽ دەﮔﺮﻧەوە
”ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﺑەﺳەر ﻛﻮرددا ﺳەﭘێﻨﺮاون“ وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟە ﺧــﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ رای دەﮔەﯾەﻧﻦ، زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑەوە ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ ﻛــﺮاون و دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻧەﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺑەم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە ﺋێﺴــﺘە ژﻣﺎرەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋــەرەب و دەرەﻛﯽ ،ﻟــە زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﺪا ﻛــەم ﺑﻮوﻧەﺗەوە و دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺟێﮕەﯾﺎن دەﮔﺮﻧەوە. ﭘــﺎش ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ھﺎﺗﻨە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەﻛﺎن داﻣەزران ﻛــە ﺑەﮔﻮێﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن و وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ،ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏــەدا ژﻣﺎرەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋــەرەب و ﺑﯿﺎﻧﯽ رێﮋەی % 90ی ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﭘێﻚ دەھێﻨﺎ. ﺋێﺴــﺘە ھەرﭼەﻧــﺪ ژﻣــﺎرەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋــەرەب و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮرﺗــﯽ داوە ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەﻛﺎن ھەﯾــە .دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەﯾــەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻋەرەب ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﻛــﺮاون و دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەرﺗەﺳﻚ ﻛﺮاوەﺗەوە.
دﻛﺘــﯚر دڵﺸــﺎد ﺣەﻣــە ﺧﺪر ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻛﻮرداﻧەی ﺳــﺎڵﯽ 2007ﻣﺎﺳــﺘەر و ﺳﺎڵﯽ 2015دﻛﺘــﯚرای ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ وەرﮔﺮﺗﻮوە و دواﺗﺮ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەڕاوەﺗەوە ،ﭼﺎﻧﺴــﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟە ﭼەﻧﺪ زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋەو ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﻟە زۆرﺑەی زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﺑەرﭘﺮﺳﯽ وەرﮔﺮﺗــﻦ و ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﻦ ﻛە ﺑــە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺟﯚراوﺟــﯚر ،دەرﻓــەت ﺑــە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎدەن و ڕەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ و ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯽ ﻟــە زۆرﺑــەی ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب دەﻛەن ﻛە ﺑێ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺋﺎﯾڵﺘﺲ و ﻧﺎﺳﻨﺎوی زاﻧﺴﺘﯽ دەوام دەﻛەن“. ﺋــەو ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟەﮔــەڵ ﺋەوە ﻧﯿﯿــە ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗــەﻛﺎن دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎر ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﻧەدرێﺖ ،ﺑــەم دەڵێ، ”ﻟە زۆرﺑەی زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﺑەﺳــەر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪا ﺳەﭘێﻨﺮاون“. دﻛﺘﯚر دڵﺸﺎد ﻛە ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿەﻛەی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە ،زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ، ”زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﭘێڕەو ﻧەﻛﺮدووە ﺑەوەی ﺳــﻮود ﻟە ﺗﻮاﻧﺎ و ﺧﺴﺘﻨە
ﺑــەر ﻛﺎری ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ وەرﻧەﮔﯿﺮاوە“. ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪ زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎی ﺗﺎﯾﺒەت دەوام دەﻛــەن .ﺋــەوان ﭘێﯿــﺎن ﺑﺎش ﺑــﻮو ﻧﺎوﯾــﺎن ﻧەھێﻨﺪرێﺖ، ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟەوە دەﻛــﺮد” ،ﺋەﮔەر ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ زاﻧﻜﯚﻛە ﻧەﻧﺎﺳﯽ، ﺋــەوا زوو دەردەﭘەڕێﻨﺪرێﯿــﺖ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﻋــەرەب ﺟێﮕەﻛــەت دەﮔﺮێﺘــەوە .ﻟــە ھەﻧﺪێــﻚ زاﻧﻜــﯚ ﮔﺮووﭘﯿﺎن ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوە ﺗﺎ ﭼــﯚن و ﻛێﯿﺎن ﺑﻮێ داﯾﻤەزرێﻨﻦ .ﺋەوەش ﺷﺎراوە ﻧﯿﯿە و ھەﯾﺎﻧە ﭼﻮار ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧێﺰاﻧێﻚ ﻟە ﯾەك زاﻧﻜﯚن“ .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەوان، ”ﺑەرﺗﯿــﻞ ﻟە زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن زۆر ﺑەرﺑــوە و ﺧەﺗﺎﻛەﺷــﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎﯾە“. دﻛﺘﯚر ﺟەﻣﺎل ﻛەﻣﺎل ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت” ،ﻟە ﻣﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا ﺳــەرووی % 80ی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﻋەرەب ﺑﻮون .ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاو داواﻣــﺎن ﻟە ھەﻣﻮو زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ﻛــﺮدووە، ﺋەوﻟەوﯾﯿــەت و ﮔﺮﻧﮕــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﺪەن ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧــﺪا“ .ﺋەو دەڵێ” ،ﺋێﻤە دەرﻓەت ﺑﯚ ھــەر ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑﺎ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆرﺗﺮ دەدەﯾﻦ ﺑەراورد ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ
د .دڵﺸﺎد ﺣەﻣەﺧﺪر:
ﻟــە زۆرﺑــەی زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﺑەﺳەر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪا ﺳەﭘێﻨﺮاون
دەرەوەی ھەرێﻢ“. ﺋەو ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑﯚ ﺋەو داواﯾەﯾﺎن ھەﯾە و ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،داواﻛەﯾﺎن ﻟە ﻧەﺗەوەﭘەرﺳﺘﯿﯿەوە ڕا ﻧەھﺎﺗﻮوە، ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ھێﺰی ﻧﺎوﺧﯚ، ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ دەﺳــﺘەﺑەر ﺑێﺖ .زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻧﺎﻛــﺮێ ﺧەڵﻜﯽ وﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑێﻜﺎر ﺑﻦ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ دەرەوەش ﻛﺎری دووەﻣــﯽ ھەﺑێﺖ“ .دﻛﺘــﯚر ﺟەﻣﺎل ھﯚی ڕێﮋەی زۆری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻋەرەب ﻟە زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻧﺎوﺧــﯚ ﻟەوﻛﺎﺗەدا دەﮔەڕێﺘەوە. دﻛﺘــﯚر ﺳــەﺑﺎح ﺣەﯾــﺪەر ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺟﯿﮫــﺎن ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ،دوای داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ زاﻧﻜﯚﻛە ،ﺋەوﻛﺎت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ڕووﯾﺎن ﻟــە زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﻮو و ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەﺗﯿﺶ ﻛەم ﺑــﻮو .ﺑﯚﯾە زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺑــە ﻧﺎﭼﺎری ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ دەرەﻛﯽ
ﺑﺮد ،ﻟە ﻧﺎوﯾﺸــﯿﺎن ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب. دﻛﺘــﯚر ﺳــەﺑﺎح ﺣەﯾــﺪەر ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ دەرﻓــەت ﺑــﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯿﺎن دادەﻧێــﺖ ،ﺑەم دەڵــێ” ،ﺟﯿــﺎوازی ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻟە ﻧێــﻮان ﻧەﺗــەوەﻛﺎن و ﺑەدوای ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەوەﯾﻦ ،ﻛــە ﺟﮕە ﻟە ﻛــﻮرد و ﻋــەرەب ،ﻧەﺗــەوەی ھﯿﻨﺪی و ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﺶ ﻟە ﻧــﺎو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎﻧﻤﺎن ھەن“. ﻟەﺑﺎرەی وەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ھێﺰی ﻛﺎری ﻧﺎوﺧــﯚ دﻛﺘــﯚر ﺳــەﺑﺎح دەڵێ” ،ﺋەﮔەر ﻟە ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛﺎن ﺑڕواﻧﺎﻣــەﻛﺎن ھەﺑــﻮو ،ﻟە ﻧێﻮان ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﻛﻮرد و دەرەﻛﯽ، ﺋەوﻟەوﯾەت ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻧﺎوﺧﯚ دەدرێﺖ“. ژﻣــﺎرەی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋــەرەب ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑﯚ
ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﻗەدەﻏەی دەﻛﺎت ﺋەوان ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن واﻧە ﺑڵێﻨەوە و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەرﺑﮕﺮن. ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺟﯿﮫﺎن دەڵــێ” ،ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ﻟەﺳەرﻣﺎن ھەﺑﻮو ،ﺑەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻣﺎن ﺑە ﭘﺴﭙﯚڕی دەﮔﻤەﻧﯿﺎﻧــەوە وازﯾــﺎن ھێﻨــﺎ، ﺑەم ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﮔەﻟێﻚ ﺳﻮودی ﺑﯚ ﺋێﻤە ھەﺑﻮو ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺎن ﺑە ﺗﻮاﻧﺎی ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﺎﻧەوە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛەﻣﺎن دەوام دەﻛەن“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ڕای دەﮔەﯾەﻧێ” ،ﺋێﺴــﺘە زۆرﺑەی دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺟێ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﺟﮕــە ﻟەواﻧﯿﺶ،
ﺟــﺎران ﻛە ﺑــﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﻧەﺑــﻮو ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن واﻧە ﺑڵێﻨەوە ،ﺋێﺴﺘە ﺑە ﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە دوو ڕێﮕە ﭘێﺪراون“ .ﺋــەو دەڵێ” ،ژﻣﺎرەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑەراورد ﺑﻪ دوو ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە% 70 ، ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدووە“. ﺑە ﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری زاﻧﻜﯚی ﺟﯿﮫﺎن ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﻛﯚی 280ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ، ﺗەﻧﯿﺎ 73ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﻋەرەﺑﻦ. ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﭘﺎر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﻧﺰﯾﻜــەی % 85ی ﻛﯚی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘێﻚ دەھێﻨﺎ. ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺟﮕە ﻟە 14زاﻧﻜــﯚی ﺣﻜﻮوﻣﯽ 15 ،زاﻧﻜﯚ و 9ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ﺗﺎﯾﺒەت ھەن. ﻛە ﺟﺎران % 90ی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋــەرەب ﺑﻮون ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەی ﺋﺎﻣﺎری ورد ﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم دﻛﺘــﯚر ﺟەﻣﺎل دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﻧﺰﯾﻜەی % 20ی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﻋەرەﺑﻦ“.
ﻛﯚڵﺒەران ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ رواﻧﮕەی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺋێﺮاﻧﻦ
ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗەوەﻛﻮﻟﯽ:
دﯾﺪی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑﯚ ﺳەر رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺷێﻮەی رژد رەﺧﻨەی ﻟێ ﻧەﮔﯿﺮاوە و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ دەﺑێ ﻛﺎر و ﺗێﻜﯚﺷﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﺑﺒێ
ﻛــە رووی ﻟــە ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎر و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑﻮوە، ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” :ﭼەﻧﺪ ﻧﻮێﻨەری ﻛﻮرد و ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺋێﺮان ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران، ﻟەﺳــەر ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻛﯚڵﺒەراﻧــﯽ ﻛﻮرد ھﺎﺗﻨە دەﻧــﮓ و ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻨە و ﺟێﮕﺮەﻛەی ﭘێﺸﻨﯿﺎزﯾﺎن ﻛﺮد ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە رێﮕەﭼﺎرەﻛﺎن دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﺋﺎزادی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە و ﺑەڵێﻨﯿﺎن دا ﻟەوﺑﺎرەوە ھەوڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪەن“. ﺋــەو ﻛەﻣﭙەﯾﻨــە و ﺳــەرﺟەم ﻛەﻣﭙەﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﻟــە ﻓەزاﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻗﻮرﺳــﺪا ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ، ﻛﯚﻣەڵێــﻚ داواﻛﺎری ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﻛەن ،ﺑەم ﺋەوەﻧﺪە ﻟەﺳــەر داواﻛەﯾﺎن ﺳﻮور ﻧﯿﻦ ﺗــﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی وەم ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەرﭘﺮس وەردەﮔﺮﻧەوە ،ھەرﭼەﻧﺪ
ﺋەو ﻛەﻣﭙەﯾﻨە رەﻧﮕە ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘﺮﯾﻦ و ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮﯾــﻦ ﻛەﻣﭙەﯾــﻦ ﺑێﺖ ﻟە ﻣﺎوەی ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا، ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــﯽ ﻛەﻣﭙەﯾﻨەﻛە ھﯿﭻ وەﻣێﻜﯿــﺎن ﻟە ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎر و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺋەو وﺗــەوە ﻧەﺑﯿﺴــﺖ و ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﺑە ﻛﺎری ﻛەﻣﭙەﯾﻨەﻛە ھێﻨﺎ .ﺗەوەﻛﻮﻟﯽ وەﻣﺪاﻧــەوەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﺑە ﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻗﻮرس وەﺳﻒ دەﻛﺎت و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ: ”زۆر ﺳەﺧﺘە ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﻧﺎﭼﺎر ﺑــە وەﻣﺪاﻧەوە ﺑﻜﺮێ ،ﺋەوە ﻛﺎری ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ﻛﻮردەﻛﺎﻧە ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﺑﮫێﻨﻨە ﺳــەر ھێڵ و ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﻗﺴــەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻜەن ،ھەرﭼەﻧﺪ د .رەﺳــﻮوڵ ﺧــﺰری ﻧﻮێﻨــەری ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳەردەﺷﺖ و ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران ﻟەﺑﺎرەی ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚڵﺒەراﻧــەوە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﻟە ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﻛﺮد و
ﭘێﻢ واﯾە ﺋەوە ﺑﯚ دەﺳﺘﭙێﻚ ﮔﺮﻧﮕە“. وەك ﻟــە ﻧﺎﻣــەی ﺋــەو ﭼﺎﻻﻛــە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣەدەﻧﯿﯿﺎﻧەدا ﺑﯚ ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺮان ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﻛﺮاوە، ﺑەھﯚی رواﻧﯿﻨــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ رژێﻤەوە ﺑــﯚ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻟــەڕووی ﺋﺎﺑــﻮوری و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەﻟــﯽ ﻛﺎر ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم رواﻧﯿﻨــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑــﯚ رۆژھەت ﺋەﮔەر ﺳەرەﺗﺎی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑەھﯚی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و ﺷەڕی ﭼەﻛﺪاری ﭘﺎﺳﺎوی دەداﯾە دەﺳﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻟە ﻣﺎوەی 20ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺋــەو ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﭼەﻛﺪاراﻧەﯾﺶ ﻟــە رۆژھــەت رووﯾﺎن ﻧــەداوە و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ﻟــە دەرەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮون ،ﺑــەم ﺋەو رواﻧﯿﻨە ھەر وەك ﺧﯚی ﻣﺎوەﺗەوە و ﺑﻮوە ﺑە ﺑەﺷــێﻚ
ﻟە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﻧﺎوەﻧﺪ ﺑﯚ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺗەوەﻛﻮﻟــﯽ ﭘێــﯽ واﯾە: ”دﯾﺪی ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑﯚ ﺳەر رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺷــێﻮەی رژد رەﺧﻨەی ﻟێ ﻧەﮔﯿﺮاوە و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ دەﺑــێ ﻛﺎر و ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾــﺎن ھەﺑێ ﺑــﯚ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺋەم ﻧﯿﮕﺎﯾە .ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا ﻟەواﻧەﯾە ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھەﺑﻦ ﺋەم ھەﻟﻮﻣەرﺟە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎﻧﺪا ﺑێﺖ“. دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە” :ﺑەداﺧەوە ھەم ﻟە ﻧــﺎو دەزﮔە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن و ھەم ﻟە ﺣﺰﺑە ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺳﻮودی ﻛەﺳﺎﻧێﻜە دۆﺧەﻛە وەك ﺧﯚی ﺑﻤێﻨێﺘــەوە و ھﺎوﻛﺎت ﻧﺎﺑێ ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە ﻧەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻛەم و زۆر ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر رۆژھەت ھەﯾە و دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەﮔەر ھەﻟﯿﺎن ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴێ ،ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎﻻك ﺑﻜەﻧەوە.
ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑﯿەوێﺖ ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺟﻮو ،ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟﻮو وەری ﻧﺎﮔﺮێﺖ ،ﺑەم رەﻧﮕﯿﺸە ھەﻧﺪێﻚ ﭘﯿــﺎوی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑــە ﻋەﻗڵﯿﯿەت و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە، ھێﺮش ﺑﻜەﻧە ﺳــەر ﺟﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋــەوەی ﻟــە دﻧﯿــﺎی ﻋەرەﺑﯿﺪا
ﺑەراﻣﺒەر ﺟﻮوەﻛﺎن ﺑﺎوە“. ﺋەوەﺷــﯽ ﻧەﺷــﺎردەوە ﻛــە ﺟــﻮوەﻛﺎن ﺑەردەوام ھەڕەﺷــە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەرەوە ﺑﻮوە، ﺑــەو ھﯚﯾەوەش ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ورد ﺑەردەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە، ﻟەﺑﺎرەی ژﻣﺎرە و رێﮋەی ﭘێڕەواﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﯾﻨە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن” ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺟــﻮوەﻛﺎن زۆرﺑەﯾــﺎن ﺟﻮوﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺷﺎردﺑﻮوەوە ﺑە ھﯚی ھەڕەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻋــﺲ ،دوای 2003ش راﺳﺘەوﺧﯚ ھەڕەﺷــەی ﻗﺎﻋﯿﺪە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد و دوای ﺋەوﯾﺶ داﻋــﺶ ،دﯾﺎرﯾﺶ ﻧﯿﯿــە دوای داﻋــﺶ چ ھەڕەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺟﻮوەﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ھەﺳﺖ ﺑە ﭘﺎرێﺰراوی ﺑﻜەن“. ﻧﻮێﻨــەری ﺟــﻮوەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوەش دەدات ،ﻛــە ﺟﻮوەﻛﺎن ﺟﮕە ﻟەوەی ﻣێــﮋووی دێﺮﯾﻨﯽ دوو ھــەزار و 700ﺳــﺎڵەﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾــە ،ھــﺎوﻛﺎت ﺧﺎﻛێﻜــﯽ ﭘﯿﺮۆزﯾﺸــە ﺑﯚﯾﺎن ،ﺑە ھﯚی ﺋــەوەی ﻟــە ﺗەوراﺗﺪا وەك ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﭘﯿﺮۆز ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دراوە و ﮔــﯚڕی ھەرﯾــەك ﻟــە ﭘێﻐەﻣﺒــەران ﻧﺎﺣــﻮوم و داﻧﯿﺎل ھەر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺋەﻟﻘﻮوﺷە.
ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت ،ﺋــەوان ھﯿﭻ ﺑەرﻧﺎﻣــە و ﭘﻼﻧێﻜﯿــﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑﯚ ﺋــەوەی ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻧﺪ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑڕواﯾﺎن ﺑەوە ھەﯾە ”ﺋﺎﯾﻦ و ﺳﯿﺎﺳەت دوو ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻟێﻚ ﺟﯿﺎوازن و ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺟﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ وەك ھــەر ﺟﻮوێﻜــﯽ ﺗﺮی دﻧﯿــﺎ ،ﻟە دڵﯿﺎﻧﺪا ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾﺎن ﺑﯚ ﺋﯚرﺷــەﻟﯿﻢ ھەﯾــە و ﺑە ﻣەرﺟەﻋــﯽ دەزاﻧﻦ، ﺑەم ﺋێﻤە وەك ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺟﻮو و وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ،ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ﻟەﮔەڵ دەوڵــەت و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻞ ﻧﯿﯿە“. ﺷــێﺮزاد ﻋﻮﻣەر ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﺴﺘە ﺳەر ﺋەوەش ﻛە ﺟﻮوەﻛﺎن ھەﺳﺖ ﺑە ﮔەرەﻧﺘﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ ﻧﺎﻛەن ،ھەر ﺑﯚﯾە ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺑەردەواﻣﻦ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رێﻮڕەﺳــﻢ و ﺑﯚﻧە ﭘﯿﺮۆزەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﻟە ژﻣﺎرەﯾەك ھﯚڵ و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ،ﺑەم ھﯿﭻ ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯿﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑــەم داوا دەﻛــەن ﺣﻜﻮوﻣەت ھەوڵ ﺑﺪات ﺑــﯚ ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوەی ﭘەرﺳــﺘﮕە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟــﻮوەﻛﺎن ،ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر و ﺑەرﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﻜە دوای ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوەﯾــﺎن ،دەﻛﺮێ ھەم
وەك ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﻮێﮋ و رێﻮڕەﺳﻤە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟــﻮو ،ھەﻣﯿــﺶ وەك ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺟﻮو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەڵﻜﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ،ﻛە ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە ھﯚی راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺳــەرﺑﺎری ﺋــەوەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟﻮو ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ھەﺷــﺖ ﺋﺎﯾﻨــە داﻧﭙێﺪاﻧﺮاوەﻛــەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەم ﺋــەوان ھﯿﭻ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻜــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــﺎن ﻧﯿﯿە، ﺷــێﺮزاد ﻋﻮﻣەر ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋێﻤە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﻤﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗــﺎف ھەﯾــە ﻛــە ﺋەوﯾــﺶ وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﺧﯚﺑەﺧﺸــﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑڕواﻣﺎن واﯾە ﺋﺎﯾﻦ ﭘﯿﺸە ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﻣﺎﻧەوێﺖ ﭘﯿﺎوی ﺋﺎﯾﻨﯿﻤﺎن ﺑﺒێﺘە ﻣﻮوﭼەﺧﯚر و ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺑەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە“. ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺟﻮو ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ،ﻟە 11ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم/ ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری 2015ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاوێﻚ ﻛــە واژووی ﻛەﻣﺎل ﻣﻮﺳــﻠﯿﻢ وەزﯾﺮی ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ﺑەﺳــەرەوەﯾە، ﺑە ﻓەرﻣﯽ راﮔەﯾەﻧــﺮاوە و ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دراوە ﻛە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە )(5ی ﺳــﺎڵﯽ 2015ﯾﺎﺳﺎی ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دراوە.
ﺟﻮوەﻛﺎن داھﺎت ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﯾﺪا دەﻛەن و ﻣﻮوﭼەش ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت وەرﻧﺎﮔﺮن
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺋەھﻤەد ﻛەﯾﻔﯽ ﺋێﺴــﺘە ھەﺷــﺖ ﺋﺎﯾﻦ ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎﻓەوە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دان ﭘێﺪا ﻧﺮاون ،ﻛە ھەرﯾەك ﻟە ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﯽ و ﺟــﻮو ،دواﺗﺮﯾﻨﯽ ﺋەو ھەﺷــﺖ ﺋﺎﯾﻨــەن ﻛە ﺑــﯚ ﻟﯿﺴــﺘەﻛە زﯾﺎد ﺑــﻮون و ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﺳــێﻨﺮان .دوای ﺋەوەی
ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا ﻟەﻻﯾەن ﻣەﻻﯾــەك ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ھێﺮش ﻛﺮاﯾە ﺳــەر زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﻓﺘﻮای ﻛﻮﺷــﺘﻨﯿﺎن ﺑﯚ دەرﻛﺮا ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺟﻮوەﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ،رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﻛــە ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟــە ھەڕەﺷــە و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑێﺒەش ﻧﯿﻦ.
ﺷــێﺮزاد ﻋﻮﻣــەر ،ﻧﻮێﻨــەری ﺟﻮوەﻛﺎن ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ھێﺮﺷﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋــەوەی دەﻛﺮێﺘە ﺳەر زەردەﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﻧەﻛﺮاوەﺗە ﺳەر ﺋێﻤە ،ﺑە ھﯚی ﺋەوەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟﻮو ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ”ﺗەﺑﺸﯿﺮی“ ﻧﯿﯿە، ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺟﯚرە ﻛەﺳﺎﻧە ﺟﻮوەﻛﺎن ﺑــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻧﺎزاﻧﻦ ﺑﯚ ﺳــەر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻟە ﻣﺎوەی 20ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا، ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑەراﻣﺒەر ﻛﯚڵﺒەراﻧﯽ ﺳەرﺳﻨﻮور رواﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺗﺎ رادەﯾەك ﺷﯚﭬﯿﻨﯿﯿﺎﻧەی ھەﺑﻮوە و وەك ﺗﺎواﻧﺒــﺎر ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧــﺪا ﻛﺮدوون ،ﺑــەردەوام ھەواڵــﯽ ﺋــەوە ﺑــو ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛــە ﺑەھــﯚی ﺗەﻗەﻛﺮدﻧــﯽ ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ،
9
2017/ ) ، (171ﭼﻮارﺷەم2017/1/2/188 ، ژﻣﺎرە )(174
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﺑێﻮراﻧﯽ ﺳەردەﺷﺖ 11 ،ﻛﯚڵﺒەر ﻛەوﺗﻨە ژێﺮ رﻧﻮوی ﺑەﻓــﺮ و ﺑەھﯚﯾەوە ﭼﻮارﯾﺎن ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دا ،ﺋەو رووداوە دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛــﯽ زۆری ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋێﺮان و دﻧﯿﺎدا ﻟێ ﻛەوﺗەوە و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻛەﻣﭙەﯾﻨێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ رەﻓﺘﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﻛﺎﺳﺒﻜﺎراﻧە ﻛﺮدەوە.
ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚڵﺒەرێــﻚ ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟە دەﺳــﺖ داوە ،ھــﺎوﻛﺎت ﺑەھﯚی ﻣﯿﻨڕێﮋﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺳــەﺗﺎن ﻛﯚڵﺒــەر ﺑﻮوﻧەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ. ﮔﯿــﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﭼﻮار ﻛﯚڵﺒــەرەی ھەﻓﺘــەی راﺑــﺮدوو ﺑەھــﯚی داڕﻣﺎﻧــﯽ ﺑەﻓــﺮ وەك رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﻟــێ ﻧەﻛﺮا و ﺋــەو ﭼەﻧــﺪ ﭼﺎﻻك و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿــە ﻛەﻣﭙەﯾﻨێﻜﯿــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟە ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﻛﺮاوەدا داواﯾﺎن ﻟە ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺮان و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﻛﺮد ﭼﯿﺘﺮ ﺑە رواﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻧەڕواﻧﻨە رۆژھەت و ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑڕەﺧﺴێﻨﻦ ﻛە ﻟەڕووی ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿەوە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺑەر ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ﺧێﺰاﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن رووﯾﺎن ﻟە ﻛﯚڵﺒەری ﻛﺮدووە.
ﻛەﻣﭙەﯾﻨــﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدن ﻟە ﻛﯚڵﺒەراﻧــﯽ رۆژھــەت ،زۆر ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەت ﭘێﺸــﻮازی ﻟێ ﻛﺮا و ﻟــە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳێ رۆژدا دوو ھەزار و 233ﻛەس ﻟە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎن، واژووﯾــﺎن ﻛــﺮد و ﭼەﻧــﺪ ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﻜﯽ ﻛﻮرد و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ﻟەﺳــەری ھﺎﺗﻨە دەﻧﮓ، ﺋەوە ﯾەﻛەم ﻛەﻣﭙەﯾﻨﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻛــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣەدەﻧــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﺖ و ﺑەو ﺷــێﻮە ﺑەرﻓﺮاواﻧە ﭘێﺸــﻮازی ﻟێ دەﻛﺮێــﺖ و ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻟــێ دەﻛەوێﺘەوە. د .ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺗەوەﻛﻮﻟــﯽ ﯾــەك ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــﯽ ﻛەﻣﭙەﯾﻨەﻛــە، ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ رۆژھــەت ﻟــەو ﺋﺎﺳــﺘەدا ﺑــە ﭼﺎوەڕوان ﻧەﻛﺮاو وەﺳــﻒ دەﻛﺎت و ﻟەﺑــﺎرەی وەﻣــﯽ ﻧﺎﻣەﻛەﯾﺎن
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺋﺎوارەﻛﺎ
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
دەژﯾﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘەﻧﺎﺑەر و ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺟێﮕﯿﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺷــەﭘﯚﻟێﻚ دەﮔەڕێﻨەوە و ﻟێﺸــﺎوێﻜﯽ ﺗــﺮ دێﻨــەوە .ﺗــﺎ ﭘێــﺶ ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و ﺳەﺣەدﯾﻦ ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳەرووی 200ھەزار ﭘەﻧﺎﺑەری ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ رووﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ﻟەو ژﻣﺎرەﯾەدا ﺳــەرووی 115ھەزار ﭘەﻧﺎﺑەر ﻟە دھﯚك ،ﺳــەرووی 40 ھەزار ﭘەﻧﺎﺑەر ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﻧﺰﯾﻜەی 20ھەزار ﭘەﻧﺎﺑەر ﺗﺎ ﺋﺎﺑﯽ 2013ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸەﺟێ ﺑﻮون. ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2014دا، داﻋــﺶ ﭘەﻻﻣــﺎری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﺳەﺣەدﯾﻨﯽ ﻟە ﻋێﺮاق دا ،ﺳەﺗﺎن ھەزار ﺋﺎوارەی ﺋەو دوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە رووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ﻟەﮔەڵ ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ،ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﻟە ﺋﺎﺑﯽ ھەﻣﺎﻧﺴﺎڵﺪا ،ﺳەﺗﺎن ھەزاری ﺗﺮ ﻟە ﺋــﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﭘەﻧﺎﯾــﺎن ﺑﯚ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )دھــﯚك ،ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ( ھێﻨﺎ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ژﻣﺎرەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑە ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 800ھەزار ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەر دەﺧەﻣڵێﻨێﺖ ،ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﺗێﻜــڕای ﺋەو ﻛﻮرداﻧەش ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ ﻛە ﻟە رۆژھەت، ﺑﺎﻛﻮر و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑــﺮدووەوە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻟە ﻛەﻣــﭗ و ﺋــﯚردوﮔﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا دەژﯾﻦ و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺗێﻜەوی ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون. رێﻜﺨــﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﯚچ ﺗــﺎ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ ،2016 ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی 919ھەزار و 302 ﺋﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ دھﯚك ،ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾە، ﺋەو ﺳــەﺗﺎن ھەزار ﺋﺎوارەﯾە ﻟەﺧﯚ ﻧﺎﮔﺮێﺖ ﻛە ﭘــﺎش ﻛﺮدەوەﮔەﻟﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ رووﯾﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك و ھەوﻟێﺮ ﻛﺮدووە. ﺋﺎﻣﺎری ورد و راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەردەﺳــﺖ ﻧﯿﯿــە ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﻟێﺸــﺎوی ﻛﺘﻮﭘــڕ و ﻟە ﻧــﺎﻛﺎوی ﺋــﺎوارەﻛﺎن و ھــﺎوﻛﺎت ﺑەھﯚی ﭘەرش و ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ورد ﺑﺨﺎﺗە روو ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﻮدی ﭘەرش و ﺑوی ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ،رێﮕﺮی ﻟــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻟﯚﻛﺎڵــﯽ و
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛــﺮدووە ،ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ورد ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن راﺑﮕەﯾەﻧﻦ ،ﺑەم ﺑەو ﺣﺎڵەﺷــەوە دەﺷــێﺖ ژﻣﺎرەی ﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﻧێــﻮان ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 200ھەزار ﺗﺎ 600ھەزار ﺋﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ داﺑﻨﺮێﺖ ،ﺑەو ژﻣــﺎرە ﺋﺎوارەﯾەوە ﻛــە ﻟە دوای دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮدەوەﮔەﻟــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و دھــﯚك ﮔﯿﺮﺳــﺎوﻧەﺗەوە ،ﺋەوە ﺟﮕە ﻟە ژﻣــﺎرەی ﭘەﻧﺎﺑــەران ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﻮێﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﯚچ ،ﺗﺎ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەﻣــﯽ ،2016ﻟە ﻛــﯚی 919 ھەزار و 302ﺋــﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا396 ، ھەزار و 468ﺋﺎوارە ﻟە دھﯚك365 ، ھــەزار و 958ﺋﺎوارە ﻟــە ھەوﻟێﺮ و 156ھــەزار و 876ﺋــﺎوارە ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮﺳــﺎوﻧەﺗەوە .وەك دەردەﻛەوێــﺖ ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺋــﺎوارە و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺋــﺎوارەی ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﺑــەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑــە دووەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎ دێﺖ ﻟــە دوای دھﯚﻛــەوە ﻟــەڕووی ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﮔﯿﺮﺳــﺎﻧەوەی ﭘەﻧﺎﺑەرەﻛﺎﻧﯿﺶ دووﺑﺎرە دەﺑێﺘەوە. ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھﯚك ،ﻟە ﭼﻮار ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒﺎر ،ﻣﻮوﺳــڵ، ﺑەﻏﺪا و ﺳەﺣەدﯾﻨەوە ھﺎﺗﻮون، ھەزار و 890ﺋﺎوارەی ﺋەﻧﺒﺎر240 ، ﺋﺎوارەی ﺑەﻏﺪا 393 ،ھەزار و 276 ﺋــﺎوارەی ﻧەﯾﻨەوا و ھــەزار و 62 ﺋﺎوارەی ﺳەﺣەدﯾﻦ .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ 153 ،ھەزار و 54ﺋﺎوارەی ﺋەﻧﺒــﺎر ،ﭼﻮار ھەزار و 956ﺋــﺎوارەی ﺑەﻏــﺪا ،ھەزار و 830ﺋﺎوارەی دﯾﺎﻟــە 16 ،ھەزار و 830ﺋﺎوارەی ﺑﺎﺷﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺧﯚی ،ﭘێﻨﺞ ھەزار و 652 ﺋــﺎوارەی ﻛەرﻛﻮوك 149 ،ھەزار و 28ﺋﺎوارەی ﻧەﯾﻨــەوا و 34ھەزار و 608ﺋــﺎوارەی ﺳــەﺣەدﯾﻨﯽ
ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە .ھەرﭼﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە 82 ،ھــەزار و 974 ﺋــﺎوارەی ﺋەﻧﺒﺎر ،ﭼﻮار ھەزار و 32 ﺋــﺎوارەی ﺑﺎﺑﻞ 10 ،ھــەزار و 830 ﺋﺎوارەی ﺑەﻏــﺪا 18 ،ھەزار و 750 ﺋﺎوارەی دﯾﺎﻟــە 15 ،ھەزار و 822 ﺋــﺎوارەی ﻧەﯾﻨــەوا و 24ھەزار و 468ﺋﺎوارەی ﺳەﺣەدﯾﻨﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. وەك دەردەﻛەوێﺖ دھﯚك زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎوارەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ،ھەوﻟێﺮ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺋــﺎوارەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺒــﺎر و ﻧەﯾﻨــەوا و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺋــﺎوارەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒﺎری ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە .ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺸــﺪا زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺒﺎر ﺑەرێﮋەی 35 %و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﺑەرێﮋەی % 39ﭘێﻚ دێﻦ .ﻟەو ﻣﺎوەﯾەﺷﺪا ﻛە رێﻜﺨــﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﯚچ راﭘﯚرﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺮدووە ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك رێﮋەی % 13و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ رێــﮋەی % 12ی ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺋــﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەرێــﮋەی % 15ی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا ﮔﯿﺮﺳــﺎوﻧەﺗەوە، ﺑەرێــﮋەی % 19ی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧێﺰاﻧــە ﺧﺎﻧەﺧﻮێﯿەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾــﻦ ،رێــﮋەی % 3ﻟــە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ،رێﮋەی % 4ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ،رێﮋەی % 46ی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﺮێﺪان، رێــﮋەی % 8ی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺗەواوﻧەﻛﺮاو ،رێﮋەی 1 %ی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا و رێﮋەی % 2ی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧەزاﻧﺮاو ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ. ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،رێﮋەی % 15ی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﻟــە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا ﮔﯿﺮﺳﺎوﻧەﺗەوە و رێﮋەی % 85ی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾــﻦ ،ﺑــەم ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺗەﻧﯿﺎ رێــﮋەی % 3ی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ و % 97ی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا
ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮێﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دھــﯚك140 ، ھــەزار و 988ﺋــﺎوارە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێــﺪا دەژﯾﻦ و ﺳــێ ھــەزار و 732ﺋــﺎوارەی ﺗــﺮ ﻟــە ھﯚﺗێﻞ و ﻣﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﺪا دەﻣێﻨﻨەوە ،ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺑەﺳەر ﺧێﻮەﺗﮕەﻛﺎن ،ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺧﺎﻧــﻮوی ﺧﺎﻧەﺧﻮێﯿەﻛﺎن و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺗەواوﻧەﻛﺮاو داﺑەش ﺑﻮون. ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ 312ھەزار و 300ﺋﺎوارە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێﺪان، دوو ھــەزار و 988ﺋــﺎوارەی ﺗــﺮ ﻟــە ھﯚﺗێــﻞ و ﻣﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ و ﺳــەرﺟەﻣﯽ ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﻟە ﻛەﻣﭗ ،ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﺗەواوﻧەﻛﺮاو، ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮدا ﮔﯿﺮﺳﺎوﻧەﺗەوە .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 128 ،ھەزار و 106ﺋــﺎوارە ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێﺪان و ھەزار و 812ﺋﺎوارەی ﺗﺮ ﻟە ھﯚﺗێﻞ و ﻣﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﺪا دەﻣێﻨﻨەوە. ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ 581ھەزار و 394 ﺋﺎوارە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟە ﺧﺎﻧﻮوی ﻛﺮێﺪان ﻛــە دەﻛﺎﺗە 96 ھــەزار و 899ﺧێــﺰان ،ھﺎوﻛﺎت ھەﺷﺖ ھەزار و 532ﺋﺎوارەی ﺗﺮ ﻟە ھﯚﺗێﻞ و ﻣﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﺪا دەﻣێﻨﻨەوە ﻛــە دەﻛﺎﺗــە ھــەزار و 422 ﺧێﺰان ،ﺋــەوەش ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەری رێﻜﺨــﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﯚچ ﻛە ﺑﯚ ھەر ﺧێﺰاﻧێﻚ ﺷــەش ﻛەﺳﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮدووە. ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ دەدەن ،ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑــەراورد ﺑە ھــەردوو ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ،زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺧﺎﻧﻮو ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــەوە ﺑەﻛــﺮێ ﮔﯿﺮاوە، ﺑەم ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك زۆرﺗﺮﯾﻦ ھﯚﺗێــﻞ و ﻣﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧــﺪا ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە ﺑەﻛﺮێ ﮔﯿﺮاون. ﺋەﮔــەر 300ھــەزار ﺧێــﺰان ﻟەﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺧێﺰاﻧــە ﺋﺎوارە ﻛﺮێﭽﯿﯿەﻛﺎن وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﻟەﺳــەر ﺋەو ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەﯾەی ﻛە دەﺷێﺖ ھەر دوو ﺧێــﺰان ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﺪا ﺑﻦ و ﻛﺮێــﯽ ﺧﺎﻧﻮوش ﻟــە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺘﺪا ﺑە 300ھــەزار دﯾﻨﺎری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە داﺑﻨﺮێــﺖ ،ﻛەواﺗە ﻟە ھەر ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا 90ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛﺮێــﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺧــەرج دەﻛﺮێﺖ و 300ھەزار ﺧﺎوەن ﺧﺎﻧﻮو و ھﯚﺗێﻞ و ﻣﯚﺗێﻞ ﻟەو داھﺎﺗە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑــﻦ .ﺋــەوەش ﻻﻧــﯽ ﻛەﻣﯽ داھﺎﺗــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧە ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺑەﻛﺮێﮕﺮﺗﻨــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەوە ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺑەش دەﺑێﺖ. ﺋــﺎوارە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺑەھﯚی
ﺷﻮﻦ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﺒﻮون ﺑﻪﭘﯽ ﺟﯚر و ﺷ ﻧﺸ دهﯚك
هﻪوﻟﺮ
ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ
آﻪﻣﭗ
١٥١،٧٠٤
٤٤،٩٨٢
٢٢،٤٩٤
ﺷﻮﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﺒﻮون ﺧﺎﻧﻪﺧﻮێ ﺧﻮێ ﺧﺎﻧﻪ
٢٤ ٥٥٨ ٢٤،٥٥٨
-----
------
هﯚﺗﻞ
٣،٧٣٢
٢،٩٨٨
١،٨١٢
ﻧﺸﯿﻨﮕﻪی ﻧﺎﻓﻪررﻣﯽ ﯽ
١٥،٧٢٦
٣،٣١٢
٩٩٦
ﺟﮕﻪی ﺗﺮ
-----
١٥٠
١،٥٨٤
ﭘﻪرﺳﺘﮕﺎ
٩٠٦
٨٢٨
٣٤٢
ﺧﺎﻧﻮوی آﺮێ
١٤٠،٩٨٨
٣١٢،٣٠٠
١٢٨،١٠٦
ﺑﺎﻪﺧﺎﻧﻪی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ
-----
٢٨٨
١٥٠
واو ﺧﺎﻧﻪی ﻧﺎﺗﻪ ا ﺎﻪﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻪ
٥٨،٨٥٤ ٨٨ ٤
١ ١١ ١،١١٠
١ ٣٩٢ ١،٣٩٢
ﻧﻪزاﻧﺮاو
----
------
-------
رﺟﻪم ﺳﻪرﺟ
٣٩٦،٤٦٨
رﻜﺨﺮاوی ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ آﯚچ :ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهﻣﯽ ٢٠١٦
٣٦٥،٩٥٨
١٥٦،٨٧٦
ﺋەوەی ﻟەﻻﯾەن ﻛەﻧﯿﺴــەﻛﺎﻧەوە ﺧﺎﻧﻮوﯾﺎن ﺑــﯚ ﺑەﻛــﺮێ ﮔﯿﺮاوە، ﺑەدەﮔﻤەن ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە .ﻛەﻧﯿﺴــەی ﻛﻠﺪان ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﻋەﻧﻜﺎوەی ﺳﻨﻮوری ھەوﻟێﺮ ،ھەزار و 400ﺧﺎﻧﻮوی ﺑﯚ ﺋﺎوارە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەی 400ھــەزار دﯾﻨــﺎر ﮔﺮﺗﻮوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەو ﻛەﻧﯿﺴــەﯾەوە 560ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨــﺎری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑﯚ ﻛﺮێــﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﺧــەرج دەﻛﺮێﺖ، ﺋەو ﭘﺎرەﯾەش ﻟەﻻﯾەن رێﻜﺨﺮاوە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن و ﭬﺎﺗﯿﻜﺎﻧــەوە داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ. ﺋــەو ﺋﺎواراﻧــەی ﻟــە ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﺮێﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ھــەر ﺗەﻧﯿﺎ داھﺎﺗێــﻚ ﺑﯚ ﺧــﺎوەن ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﻧﺎﻛەن ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەوان ﻟە رێﮕــەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺮێﯽ وەك ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــﺎو و ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت، داھﺎﺗــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت زﯾــﺎد دەﻛەن ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا زۆرێﻚ ﻟە ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻛﺮێﭽﯽ و ﺧﺎﻧەﺧﻮێﯿەﻛﺎﻧــەوە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎر و ﻣﻮوﭼــەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘﺎرەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺪەن. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨﯽ ﻟێﺸــﺎوی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻛﺮێــﯽ ﺧﺎﻧــﻮو ھەڵﺪەﻛﺸــێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳەر ﺧﺎﻧﻮوی ﻛــﺮێ ﺑــەرز دەﺑێﺘــەوە ،رەﻧﮕە ﺋەو ﺣﺎڵەﺗــە ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼە و ﮔەڕەﻛﺪا ھەﺑێﺖ ،ﺑــەم ﺑەﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە روو دەدات ،ﻛــە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳــەر ﺑە ﻛﺮێﮕﺮﺗﻨﯽ ﺧﺎﻧــﻮو ﻟەﻻﯾــەن داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە .راﭘﯚرﺗە رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺗەﻧﮕﮋەﻛــەوە ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑەوە ﻛﺮد ﻛە زۆرێﻚ ﻟە ﺧێﺰاﻧە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن ﻛە ﻟە ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛﺮێﺪان ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەوە ﭼﻮوﻧەﺗــەوە ﻣﺎڵــە ﺑﺎواﻧﯿﺎن ،ﺋەوە ﻟەﻻﯾەك ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ
ﺗﺮ ،ھﺎﺗﻨﯽ ﻟێﺸــﺎوی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑﻮو ﻛە دەﯾــﺎن ﭘڕۆژەی ﮔــەورەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺗەواو ﺑﻮوﺑــﻮون و ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺑەﻛﺮێﮕﺮﺗﻨەوە ،ﺑە ﭼﯚڵﯽ ﻣﺎﺑﻮوﻧــەوە ،ﺧێﺰاﻧە ﺋــﺎوارەﻛﺎن راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺋــەو ﺧﺎﻧﻮواﻧەﯾﺎن ﺑە ﻛﺮێ ﮔﺮت. ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ،ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺋﯚزال ﺳﺘﯽ ﻟە رۆژھەﺗــﯽ ھەوﻟێــﺮ ،ﻟــە ﻛﯚی ھــەزار ﺧﺎﻧﻮودا ،ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟە 100 ﺧێﺰاﻧﯽ ﺗێﺪاﺑﻮو ،ﺑەم ﻛەﻧﯿﺴەی ﻛﻠﺪان ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺳەﺗﺎن ﺧﺎﻧﻮوی ﺑــﯚ ﺧێﺰاﻧە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺗێﺪا ﺑەﻛﺮێ ﮔﺮت و ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻋــەرەب و ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷــەﺑەك و ﺋەواﻧﯿﺘــﺮ ،ﺑەھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ﺗێﯿﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮون ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑە ﺋێﺴﺘەﯾﺸــەوە ،ﻧﺰﯾﻜەی 900ﺧﺎﻧﻮوی ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻧﻮێﯿە ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــەوە ﺑەﻛﺮێ ﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻛە ﺧــﺎوەن ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون )ﺷﻮێﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﯾــﺎن ﻣﺎﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻣﺎڵــە ﺑﺎوان(، ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــە ﻛــﺮێ داوە، ﺋەوەش ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎت ﺑﻮو ﺑﯚ 900ﺧێﺰاﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺧﺎﻧﻮو ﻟەو ﺷﺎرەدا. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــﺎوارەﻛﺎن وردە وردە دەﮔەڕێﻨــەوە زێــﺪی ﺧﯚﯾــﺎن، ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﺮێ ﺑــە ﭼﯚڵﯽ دەﻣێﻨﻨەوە ،ﺋەوەش ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿەﯾە ﻛە ﺋــەوﻛﺎت و ﺋێﺴــﺘەش ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳــەر ﺋەو ژﻣــﺎرە زۆرەی ﺧﺎﻧــﻮوی ﻛــﺮێ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە دەﺑﻮو ﻟەﮔــەڵ رۆﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟــەو ﺧﺎﻧﻮواﻧــەدا ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘڕ ﺑﺒێﺘەوە. ﻛﯚﻣەﻛە داراﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﻣﻮوﭼەی ﺋﺎوارە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎن ﺳەرﭼﺎوەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ داھﺎﺗﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺧﯚی ﻟــەوەدا دەﺑﯿﻨێﺘــەوە ،ﻛە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓــﺮەوان ﻟەوان ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ، ﭘــﺎش ﺋﺎوارەﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻟەﻻﯾــەن
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە رێﮋەﯾەك ﻟە ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ و ﻟە رێﮕەی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑەدەﺳﺘﯿﺎن دەﮔﺎت. ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ و ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەوروﺑــەری، ﻧﺰﯾﻜەی 100ھــەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺋــﺎوارە ھــەن ﻛــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺳــەردا داﺑەش دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺗەﻧﯿﺎ 250ھەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻤێﻨێﺘەوە، ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 25ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر دەﮔﺮێﺘەوە، ﺋــەوەش ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆرە ﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺧەرﺟﯽ دەﻛەن. ﺋــﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮون ﻟــە وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری و 250ھــەزار دﯾﻨﺎرﯾــﯽ ،ﺋــەوە ﮔﻮژﻣەﯾەﻛــﯽ زەﺑــەﻻح ﺑــﻮو ﻛە ﻟەو رێﮕەﯾــەوە رژاﯾــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە. ﻟە ﺳەرەﺗﺎی 2015دا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە رێﮕــەی وەزارەﺗﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەراﻧــەوە ،ﻛﯚﻣەﻛــﯽ ﯾەك ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ﺑــﯚ 227ھەزار و 780ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋــﺎوارەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎرد 92 ،ھەزار و 691 ﺧێﺰان ﻟە دھﯚك 84 ،ھەزار و 418 ﺧێﺰان ﻟە ھەوﻟێﺮ 39 ،ھەزار و 261 ﺧێﺰان ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھﺎوﻛﺎت 11 ھــەزار و 410ﺧێﺰان ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن و ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ .ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە دەﻛﺎﺗە 227ﻣﻠﯿــﺎر و 780ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ. ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺋﺎﺑــﯽ 2016دا ،وەزارەﺗﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒەران ﺑڕی 250ھەزار دﯾﻨــﺎری ﺑﯚ 590ھــەزار ﺧێﺰاﻧﯽ ﺋــﺎوارە ﻧﺎرد ،ﻛە 33ھــەزار و 46 ﻟــەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧــەی ﻛﯚﻣەﻛەﻛەﯾﺎن ﺑەرﻛەوت ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑــﻮون ،دھﯚك 14ھــەزار و 800 ﺧێﺰان ،ھەوﻟێــﺮ 12ھەزار و 500 ﺧێﺰان و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ ھەزار و 746ﺧێﺰان ﺑﻮون ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ھەﺷﺖ ﻣﻠﯿﺎر و 261 ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻛﺎت. ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎراﻧە ﺑــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ
ﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺧەرﺟﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿــە ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺧەرﺟﯽ دەﻛــەن ،چ ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەی وەك ﻣﻮوﭼە و ﻛﯚﻣــەك ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪا ﺑﯚﯾﺎن دێــﺖ و ﺧەرﺟﯽ دەﻛەن، چ ﺋەو ﭘــﺎرە و ﻛﯚﻣەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧەوە وەك ھــﺎوﻛﺎری وەرﯾﺪەﮔﺮن ﯾﺎن ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﺑﯚﯾﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛە ﺳﺮوﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﯚﯾﯽ ھەﯾە و ﺑەﺳــەر ﻛﯚی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﭘێــﯽ داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن داﺑەش دەﺑێــﺖ .ﺑﯚﯾە رێﮋەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ھــەر ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا ﻗەﺑــﺎرەی ﺧەرﺟﯿﯿــەﻛﺎن زﯾﺎﺗــﺮ و ﻛەﻣﺘﺮ دەﻛﺎت. ﺧەڵﻜە ﺋﺎوارەﻛــە ،ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎدا ﺧەرج دەﻛــەن ،ﻛﺮێــﯽ ﺧﺎﻧــﻮو ،ﻛﺮێﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ،ﺟﻠﻮﺑــەرگ ،ﺧــﯚراك، ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و.. ھﺘﺪ ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮێﮋ و ﮔــﺮووپ ﻟــە ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ .ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧە ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﺎﺑﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧــﯽ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﻛەن. ﺧەرﺟﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا،
ﺧەرﺟﯽ و ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟێﺸــﺎوی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑــﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﻮو ﻟەﮔەڵ ﺟەﻧﮕــﯽ داﻋــﺶ و رووﺑەڕووی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﮔەڵ ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﺋــەو رێﻜﺨــﺮاوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿە ﻟەﻻﯾەك و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮدا ،ﭘﭽڕاﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا و ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ،دواﺗﺮﯾــﺶ داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﻛــە ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻗﻮوڵ ﻛﺮدەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ژﻣﺎرەی ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن و 800ھەزار ﺋﺎوارەی ﻋێﺮاق و ﭘەﻧﺎﺑــەری ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧــﯽ دادەﻧێﺖ ،ﺑــەم ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧەﻣﻧﺪﻧە و ﺋﺎﻣﺎر و ﺳەرژﻣێﺮﯾﯿەﻛﯽ وردی ﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺧەرﺟــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺑە 117ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە/ﯾەك ﻣﻠﯿــﺎر و 400ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺳــﺎﻧە ﺧەﻣﻧــﺪووە، ﺋــەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧــەش ﺑەﺳــەر ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﺗەﻧﺎھﯽ داﺑــەش دەﺑەن ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣــەت وردەﻛﺎری زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەو
11
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﺧەرج دەﻛﺮێﻦ ﺗﺎ ھەﻣﻮو ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑڕە ﭘﺎرەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻟە رێﮕــەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە دەڕژێﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە و ﻟە ﺑﺎزاڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺧەرج دەﻛﺮێﺘــەوە .ﺋەوە ﺟﮕە ﻟە ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﻣــﺎدی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ھەروەھﺎ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧــﯚراك و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧــە ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﻛﺒەﺧﺶ و ﻓﺮﯾﺎﮔﻮزارﯾﯿەوە. ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻛڕێــﻦ ،ﺋەوەش ﺟﻮوڵەﯾەك ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺑﺎزاڕ دروﺳﺖ دەﻛﺎت.
ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ھەﻣﻮو ﺑﺎزاڕی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧــﺎوە، دەﻛﺮێﺖ ﻧﻤﻮﻧەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑەرﭼــﺎو ﺑﺨﺮێــﺖ ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــە 2014ەوە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن روو دەدات و ﺧەڵﻚ ﺑێﻜﺎر دەﻛەون ﯾﺎن ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺗەواوەﺗﯽ وەرﻧﺎﮔﺮن ،راﺳﺘەوﺧﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑــەﻛﺎر دێﻨﻦ، ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﺑەﻧﺰﯾــﻦ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺒێﺘــەوە ،ﺑەم ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ژﻣﺎرەی ﺑەﻧﺰﯾﻨﺨﺎﻧەﻛﺎن ﺑەرەو ھەڵﻜﺸﺎن ﭼﻮوﺑێﺖ ،ﺑەرەو داﻛﺸﺎن ﻧەﭼﻮوە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە دەﮔەڕێﺘەوە. ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﭘێــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺳەرووی 200ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ،ژﻣﺎرەی زۆری ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛڕاوﻧەﺗەوە و ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەو ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎواراﻧــەش ﻛــە ھﯿــﭻ ھﯚﯾەﻛﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺎن ﻧﯿﯿە، راﺳــﺘەوﺧﯚ ھﯚﯾەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﯾﺎن ﻛﺮێ ﺑــەﻛﺎر دێﻨﻦ، ﻟە ﺷــێﻮەی ﭘــﺎس و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ھێڵە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوەﻛﺎن ﯾﺎن ﺗﺎﻛﺴﯽ، ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺧﺎوەن ﺗﺎﻛﺴﯽ و ھﯚﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﺒﻦ. ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻮەﺳﺘﻦ ﺑە ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟەﻻﯾەن رێﻜﺨــﺮاو و ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧەوە ﺑــﯚ ھﺎوﻛﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻛڕێﻦ، ھەرﭼەﻧــﺪ ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ورد ﻟــەو رووەوە ﺑەردەﺳــﺖ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﻛﯚی ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی وەك ﻛﯚﻣــەك ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﺋــﺎوارەﻛﺎن دەﻛﺮێﻦ ،ﻟە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھــﺎوردە ﻧﺎﻛﺮێﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛڕاون ،ﺋەوەش ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺎت. ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻟــە ﭼەﻧــﺪان راﭘﯚرﺗــﺪا ﺗەﻧﺎﻧــەت دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻛﺮێــﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺷــﺘﻮﻣەك و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ھﺎﺗﻮو ﺑﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە. رێﻜﺨــﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﯚچ ﻟــە دواﯾﯿــﻦ راﭘﯚرﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻟە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ 2017دا ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻛﺮێﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ھﺎوﻛﺎری ﺋــﺎوارەﻛﺎن دەﻛﺎت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ،ﺑەھﯚی زۆری ﻛەﻟﻮﭘەﻟــەﻛﺎن و ﭘڕﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﯚﮔەﻛﺎن ﻛــە وای ﻛﺮدووە ﻛﺮێﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺎن ھەڵﺒﻜﺸێﺖ.
ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧەوە ﺑﺨﺎﺗە روو. ﻟــەڕووی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە، ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە و ﺑﻨﻜــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا و ﻛﺎرەﺑــﺎش ﺑﯚ ﻛەﻣﭙــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە ،ﺋــەوە ﺟﮕەﻟــەوەی ﻛە ﺋەرﻛﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑەھﯚی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەك و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﺑﻮوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑەھــﯚی ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾــەی رووﺑــەڕووی ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻛﯚﻣەﻛﯽ زﯾﺎﺗــﺮی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت، ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑەردەوام ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺑەھﺎﻧﺎوەھﺎﺗﻨــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺋــەوە ﺟﮕە ﻟە داواﻛﺎری ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﺑەﻏﺪا ﻛە ﺑەﺷە دەرﻣﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﺑﻨێﺮێﺖ ،ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ رەﺧﻨە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﮔﺮێﺖ ﺑــە ﭘﺎﺑەﻧﺪﻧەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺋﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەردەوام ﺋــﺎوارەﻛﺎن وەك ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿــەك و وەك ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دادەﻧێــﻦ ،ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺧەرﺟﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﯾــە ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚی ﺋــەو ﻟێﺪواﻧﺎﻧــەدا ،ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە زﯾﺎدەﮔﯚﯾﯽ ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ. ﻛێﺸــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻟەﺗــەك ﺋەو داھﺎﺗــەی ﻟە رێﮕەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧەوە دەڕژێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟــەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەی ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە داھﺎﺗێﻜﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜــﺮاو ھەﯾــە ،داھﺎﺗێــﻚ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧــﯚی ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺑەڕێﻮەی ﺑﺒــﺎت ،ﻧەك داھﺎﺗێﻚ ﻛە ﻟە ﺑــﺎزاڕ و ﻟە دەﺳــﺖ و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﺪا ﺟﻮوڵە دەﻛﺎت. ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑــەدوای داھﺎﺗێﻜــﺪا دەﮔەڕێﺖ ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺧﯚی و ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن دەرﺑﺎز ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚ داﻧەوەی ﻗــەرزەﻛﺎن ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــﺘﺤەﻗﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت و ھــﺎوﻛﺎت ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا داھﺎﺗــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن، ھﺎوﺷــێﻮەی داھﺎﺗﯽ ﻧــەوت ﯾﺎن ﮔﻮﻣﺮگ و ﺑﺎج و رﺳــﻮوﻣﺎﺗﯽ ﺧﺎڵە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﭘﺎرەﯾەك
دۆﺳﯿە
ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟــە رێﮕەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر داﺑەﺷــﻜﺮدن و ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺪرێﺖ ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەت وا ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗەوە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿەك زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﺑەﺷێﻮەی راﺳﺘەوﺧﯚ ﺋەو ﭘﺎرەﯾە داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛەن ﻛە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﯾەوێﺖ ،ﺑەم ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺋەوان ﺑە ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر ﺑــﻮون ﻟــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ داھﺎﺗەﻛــەی ،ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ داھﺎت ﻟە ﻧێﻮان ﻗەرز و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕدا ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻓﺸــﺎری ﺧﺎوەﻧﻜﺎر و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ ،ﺋەوەش ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺎت ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﯚ ﻗەرزەﻛﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت. ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛێﺸــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوەﯾــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ روون و ﭘﺘەوی ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛەﯾﺲ و داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺋــﺎوارەﻛﺎن و داھﺎﺗــەﻛﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ وەك ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿــەك و ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺑﺒﯿﻨێﺖ ﻛە ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا رووﺑەڕووی ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران دەﺑێﺖ وەك ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوەش ﻛﺎﺗێﻚ روو دەدات دەوڵەت ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨێﻜﯽ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﻣﺎﯾەﻛﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﺒێﺖ. ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟە ھەر وﺗێﻜﺪا، ھێــﺰی ﻛﺎری ھــەرزان ﭘێــﻚ دێﻨﻦ ،ﺋەوە ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر دەﺑێﺖ ﻟــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﻛﺮێﯿەﻛــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﭘــڕۆژە ﺑﭽﻮوك و ﮔــەورەﻛﺎن ﺑەردەواﻣﯿــﺎن ﭘێ ﺑﺪرێﺖ .ﺋەو ﻛﺮێﯿەی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرێﻜﺪا وەرﯾﺪەﮔــﺮن ،ﺑــەراورد ﺑە ﻛﺮێﯽ
ﻛﺮێﻜﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻛەﻣﺘﺮە، ﺑەم ﺑــﯚ ﻛﺮێــﻜﺎرە ﺋﺎوارەﻛە ﻛەم ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر دەﺑێﺖ ﻟەوەی ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛەی داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت، ھێﺰی ﻛﺎری ﺋــﺎوارە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋﺎوارەﺑــﻮون ھﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ دەﯾەوێﺖ ﺷﺘێﻚ ﭘەﯾﺪا ﺑﻜﺎت ﻛــە ﺧێﺰاﻧەﻛــەی ﻟە ھەر ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەك دەرﺑﺎز ﺑﻜﺎت ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ ھــەر ﺑڕەﭘﺎرەﯾەك ﺑﯚ ﺋــەو ،ﻛەم ﻧەﺑێﺖ. ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑــە ﻟێﺸــﺎو رووﯾﺎن ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺋــەو ھێﺰی ﻛﺎرە ﻟە ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ .ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــەوەی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟە رادەﺑــەدەر ﮔﺮﻧﮕە و ﭘڕۆژەﯾەﻛە ﻛە ﺧێﺰاﻧە ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەرەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ زۆر ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺳﺎﻧﺎﺗﺮ رۆڵﯽ ﺗێﺪا ﺑﺒﯿﻨﻦ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﺋێﺴﺘەﺷەوە دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋــەو رێﻜﺨــﺮاو و ﺋﺎژاﻧﺴــﺎﻧەی ﻛﯚﻣەﻛــﯽ ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑــەران دەﻛەن ،ﺋەو ھێﺰی ﻛﺎرە ﻟە ﭘڕۆژەی ﺑﭽﻮوك ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑەﮔەڕ ﺑﺨــﺎت ،ﺋەو ﻣﻠﯿــﺎران ﻣﻠﯿﺎرەی ﻟە رێﮕــەی ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــەوە دەڕژێﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺮدﻧە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﭘڕۆژەدا، ﻟەﺑﺮی ﺋەوەی ﺋــﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟــە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧــﺪا وەك ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﺑەﻛﺎرﺑەر ﺑﺒەﺳﺘﺮێﻨەوە ،دەﺷێﺖ ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺋەوان رۆڵﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ﺑﮕێڕن ،ﺋەوەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە وەك دەردەﻛەوێﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەھــﯚی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﯾەﺗﯽ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺷــﺎر ،ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﭘﺸــﺘﯿﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻛﺮدووە. ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺧێﺰاﻧە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﻛﺮێﯿەﻛــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە، ﭘڕۆژەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﺋﺎژەڵﺪاری ﺑــﯚ ﺧــﺎوەن زەوی و ﺋﺎژەڵﺪاراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑەن ،ﺋەوەش واﯾﻜــﺮدووە رووﺑــەری ﭼﺎﻧﺪن و
ژﻣــﺎرەی ﺋــﺎژەڵ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ھەڵﺒﻜﺸــێﺖ .ﺧــﺎوەن زەوی و ﺋﺎژەڵــﺪاران ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﺑەﺳــﺘﻦ ﻛە ﺧەڵﻜــﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺋەو ﻛﺎراﻧەﯾﺎن ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە. ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑــە ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔــەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ، ﭼەﻧــﺪ ﭘڕۆژەﯾــەك ﻟــە ﺑــﻮاری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺧێﺰاﻧــە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەڕێــﻮە دەﺑەن ،ﺑەم ﭘڕۆژەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑەو ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎواراﻧــەوە ھەﯾە ﻛە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەڕێﻨەوە و دەﺳــﺖ ﺑە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ژﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا دەﻛەﻧەوە .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺋێﻤە ﻟەﺳەر ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەراﻧــە ﻟە ﻛﺎت و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺋﺎوارەﯾﯿﺪا ،دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺑە رێﮕــەی ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤە و ﺑەھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺋﺎژاﻧﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﻛﺒەﺧﺶ و ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎن رێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ ،ﺋەو ﻛﯚﻣەﻛەی ﺋﺎژاﻧﺲ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەن، ﺋەﮔەر ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾەدا ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﺳﻮودێﻜﯽ ھەﻣەﻻﯾەن ﺑە ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎن و ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﻟەو دوو ﺳــﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﭘﺮۆژاﻧەی ﻛــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑــە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەﻣەڕ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێﯿﺎن دەﻛــﺮد ،ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮون ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭘﺮۆژاﻧە ﻛە ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛــﺮا، داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــﻮو ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑــەرگ ﺑــﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن، رێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن ﻟە رێﮕــەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺑەرﮔﺪروو ﻟەﻧــﺎو ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﺪا ،ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪاﻧەﯾﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد ،ﺋەوان ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ﻛﺮێﯿەﻛــﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە رۆژاﻧە ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿــﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﺋــﺎوارە دروﺳــﺖ ﻛــﺮد ،ﺋەرﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣــﺎدەی ﺧﺎﻣــﯽ ﺟﻠــەﻛﺎن ﺑﻮو، ﺧﺎڵــﯽ ﯾەﻛەم ،ﻣــﺎدە ﺧﺎﻣەﻛە ﻟە ﺑﺎزاڕە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛڕدرا و ﻟە ﺧﺎڵﯽ دووەﻣﯿﺸــﺪا ﭼﯿﺘــﺮ ﺋــەو ژﻧﺎﻧــەی ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد ،ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ﺑﻮون و ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﮋێﻮﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن و ﺧێﺰاﻧەﻛەﯾﺎن ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺮد. دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺋــەوە وا دەﻛﺎت ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رێﻜﺨــﺮاو ،ﺗﻮاﻧــﺎی ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ھەر ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﭘەروەدەﯾﯽ.
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
% 93ی ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 2016ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿە. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا ﺑە ﺑڕی دوو ﻣﻠﯿﺎر و 97ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاوە.
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﺳێ ﺳﺎڵﯽ ﻟە دوای ﯾەك وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑەزی
2017ﺳﺎڵﯽ ﮔەﺷەی وەﺑەرھێﻨﺎن دەﺑێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ﻟــە دوای ﯾەﻛــە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دادەﺑەزێﺖ .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ ،2015ﻧﺰﯾﻜــەی % 47و ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ 2014ﺳەرووی % 56و ﺑەراورد ﺑە 2013ﺳەرووی % 83داﺑەزﯾﻮە .ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻗەﺑﺎرەﻛە روو ﻟە ھەڵﻜﺸﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە. وەك ﺋەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﭼﺎو ﭼﻮوﺑێﺖ ،ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2014ەوە ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ﻟە دوای ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ﺑەرﺑﯿﻨﮕــﯽ ﭘێ ﮔﺮت. ﺳەرەﺗﺎ ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏــﺪا و ﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔەﻣــﺎرۆی داراﯾﯽ و دواﺗﺮﯾﺶ ﺟەﻧﮕﯽ داﻋﺶ ،ﺋﺎوارە و دواﺟﺎر داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯿﺸﯽ ھﺎﺗە ﺳەر. ﺟﺎران ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻛێﺒەرﻛێﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەوەﺑﻮو ﻛﺎﻣەﯾــﺎن زووﺗﺮ ﺳەرﻣﺎﯾەﻛەﯾﺎن ﺑﮫێﻨﻨە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەم ﺋەم ﺟﺎرەﯾﺎن ﺗﻮﻧﺪ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑــە ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەﯾﺎن ﮔــﺮت ﯾﺎن ﺑــﯚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﮔﻮاﺳــﺘەوە. راﺳــﺘﯿﯿەﻛە ﺋەوەﯾــە ﺳــەرﻣﺎﯾە ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛە و ﻟە دۆﺧــﯽ ﺋﺎڵﯚزی ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗەﻧﺎھــﯽ دەزاﻧێﺖ ﭼﯚن ﺧﯚی ﺣەﺷﺎر ﺑﺪات.
ﺳﺎڵ ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن رێﮋەی داﺑەزﯾﻨﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵێﮏ ﭘێﺸﺘﺮ
2013
12ﻣﻠﯿﺎر و 445 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ----------
ﺳﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ داﺑەزﯾﻮە. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە دەردەﺧەن ﻛــە ﭘﺮۆﺳــەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﻧﺰﯾﻜەی ،% 47 ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ 2014ﺳەرووی % 56و ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﺳەرووی % 83داﺑەزﯾﻮە .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ 2014زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە % 17و ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ 2013زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە % 68 داﺑەزﯾﺒﻮو. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە رێﮕەی دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧــەوە 36ﻣﯚڵــەت ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و وەﺑەرھێﻨــەران دراوە ﻛە ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە 12ﭘڕۆژە ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺷەش ﭘڕۆژە ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و 18ﭘڕۆژەش ﻟە دھﯚك ﺟێﺒەﺟێ
ﭘﺎﺷەﻛﺸەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑەﮔﻮێــﺮەی دواﯾﯿــﻦ زاﻧﯿﺎری ﻛە ﻟــە دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧەوە ﺑە ”وﺷــە“ دراوە ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ
ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن
2014
2015
2016
ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و 789 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر و 947ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
دوو ﻣﻠﯿﺎر و 97ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
% 61
% 17
% 47
دەرﭼﻮوە ،ﺑﯚ ﺑﻮاری ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﻦ ﺑە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 433ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ﻛە % 68ی ﻛــﯚی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵەﻛەی ﺑەردەﻛەوێﺖ .ﻟە دوای ﺋەوﯾﺶ ﻟە رووی ژﻣﺎرەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧەوە ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری دێﺖ ﺑە ھەﺷﺖ ﭘڕۆژە، ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 280 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛــە % 13ی ﻛﯚی ﺳەرﻣﺎﯾەﻛەی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە. ﻛەرﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون راﺳــﺘە دوو ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘــێ دراوە و ژﻣﺎرەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﻣە ،ﺑەم ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑــە دووەم ﭘﻠە ﻟە دوای ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی دێﺖ ﻛە ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺳەرووی
ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜەی 47 ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە
ﺳــێ ﭘــڕۆژە و ھەرﯾــەك ﻟــە ﻛەرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و وەرزش دوو ﭘڕۆژەﯾﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە. % 62ی ﻛﯚی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 2016ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﺑﻮوە ﻗەﺑﺎرەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرﺟەم ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016دەﮔﺎﺗــە دوو ﻣﻠﯿــﺎر و 97 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ،ﻟــە رووی ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧەوە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜﯽ ﺷــێﺮی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە ﺑە ﺳەرﻣﺎﯾەی ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 313ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛە ﺳەرووی % 62ی ﻛﯚی ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﺎڵەﻛەﯾە. دواﺗﺮ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ دێﺖ ﺑە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 598ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛە دەﻛﺎﺗە ﺳــــــەرووی % 28و ﻟە دھﯚﻛﯿﺶ ﺑە ﻗەﺑﺎرەی
ﻟــە وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015 ﺳەرووی % 55ی وەﺑەرھێﻨﺎﻧەﻛە ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ،ﻧﺰﯾﻜــەی % 22ی ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳەرووی % 22ی ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑﻮو . % 2ی ﭘﺸﻜﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 2016ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ﻟەو ﭘڕۆژاﻧەی ﻟەو ﺳﺎڵەدا دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭘێ داون 29ﭘڕۆژەﯾﺎن ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ،دووﯾﺎن ھﺎوﺑــەش و دووی ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ. ﻧﺰﯾﻜــەی % 93ی ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧەﻛــە ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿــە ﻛە دەﻛﺎﺗە ﺳــەرووی ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 948 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ھﺎوﻛﺎت ﻧﺰﯾﻜەی % 2ی ﭘﺸــﻜﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧەﻛــە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــە ﺑــە ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺳــەرووی 40ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛە ﻟە ﻻﯾەن ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟﺒﻨﺎن و ﻛﻮێﺘەوە ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﺳەرووی % 5ی وەﺑەرھێﻨﺎﻧەﻛــەش ھﺎوﺑەﺷــە ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﺳەرووی 105ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛە ﺑە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﻋەرەﺑــﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراون.
ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﺑﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2006ەوە ﺗﺎ ﺳەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ﺳﺎڵﯽ 765 ،2017ﻣﯚڵەﺗﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن دراوە ﻛە ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە 47ﭘڕۆژەﯾﺎن ﺑﯿﺎﻧﯽ 31 ،ﭘڕۆژەی ھﺎوﺑەش و 685 ﭘڕۆژەی ﺗﺮﯾﺎن ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻦ. ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﺎﺗە ﺳەرووی 46ﻣﻠﯿﺎر و 908ﻣﻠﯿﯚن و 22ھــەزار دۆﻻر ،ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی % 56ی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ31 ، %ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و % 13ﻟە دھﯚك ﺑﻮوە. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ژﻣﺎرەی ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎن ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە. ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﺧــﺪر ﺑەڕێﻮەﺑەری
زاﻧﯿﺎری دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ،ﺋەوەی ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016ﺟێﮕەی
ﭘﺸﻜﯽ ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟﯚری وەﺑەرھێﻨﺎن
ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯽ
ﺑﯿﺎﻧﯽ
ھﺎوﺑەش
ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016
ﻣﻠﯿﺎرێﮏ و 491ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
40ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
105ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
رێﮋەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016
% 92.56
% 1.91
% 5.03
267ﭘﺮۆﭘﯚزەڵــﯽ ﻧــﻮێ ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮاون ،ﺗێﯿﺎﻧﺪاﯾە ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧەﻛەی دەﮔﺎﺗە دوو ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر
دەﻛﺮێﻦ. ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮ ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿە ﻟەرووی ژﻣــﺎرە و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻗەﺑﺎرەی ﺳەرﻣﺎﯾەوە ،ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮ ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﺑﻮوە 12 .ﻟەو ﭘڕۆژاﻧەی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن
312ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ،ﻧــﺰﯾﻜـــەی % 15ی ﻛــﯚی وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺳﺎڵەﻛەی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە. ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺷەش ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑــە ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 39 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر و ﭘﺸﻜﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەی ﻧﺰﯾﻜﯽ .% 2ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ
187ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻛﺮاوە و ﻧﺰﯾﻜەی % 9ی ﭘﺸــﻜﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧەﻛەی ﺑەرﻛەوﺗﻮوە. ﺟێﮕــەی ﺑﺎﺳــە ﺳــەرﺟەم ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﻟــە ھەڵەﺑﺠە ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاون ﯾﺎن ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﭘێ دراوە، ھەر ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﺮاوﻧەﺗە ڕوو.
ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 11ﺳــﺎڵە ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن دەﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﯚڵەت ﺑە وەﺑەرھێﻨەران و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەردەواﻣە .ﻟە ﺳەرەﺗﺎی
وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ 2016ﺑەراورد ﺑە 2015 ﺑەراورد ﺑە 2013ﺑەڕێﮋەی % 83
دۆﺧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە 2017 ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ ﺋــەو ھﯚﻛﺎراﻧــەی واﯾــﺎن ﻛــﺮد وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎﺷەﻛﺸــە ﺑﻜﺎت، ﭘێ دەﭼێﺖ ﻧەﻣﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﭽەواﻧە ﺑﻜﺎﺗەوە .ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻋێﺮاق دەھێﻨﺮێﺖ ﻛە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ
%68ی ﻛﯚی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016ی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﺑﻮوە.
ﺳەرﺑەﺳﺖ ﺧﺪر ﺑەڕێﻮەﺑەری زاﻧﯿﺎری دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن:
2016دا ﺑە ﺑــڕی دوو ﻣﻠﯿﺎر و 97 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاوە ﻛە ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو داﺑەزﯾﻮە .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا ﺑە ﺑڕی ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر و 947ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014دا ﺑە ﻗەﺑــﺎرەی ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و 789ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013ﯾﺶ ﺑە ﻗەﺑــﺎرەی 12ﻣﻠﯿﺎر و 445ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر وەﺑەرھێﻨﺎن ﻛﺮاﺑــﻮو ﻛە دەرﯾﺪەﺧﺎت ﻟە ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎڵ ﻟە دوای
ﻣﯚڵەت ﯾــﺎن ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛەﻣﯽ ﻛﺮدﺑــﻮو .ژﻣــﺎرەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا 34 ﭘڕۆژە ﺑــﻮون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ژﻣﺎرەی ﭘڕۆژەﻛﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014دا 85و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2013دا ژﻣﺎرەﻛە 129ﺑﻮوە.
دڵﺨﯚﺷﯿﯿە ﺋەوەﯾە ،راﺳﺘە ﻟەرووی ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرھێﻨــﺎن داﺑەزﯾﻦ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﻟــە رووی ژﻣــﺎرەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن، ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوە ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە و ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە 36ﭘڕۆژە. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺟﮕە ﻟە ﻗەﺑﺎرەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ژﻣﺎرەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ
ﺑەڕێﮋەی
ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧەوەی دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت رووی ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎن ﻛﺮدووە ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺳﺎڵﯽ 2017 ﺳﺎڵێﻜﯽ ﮔەﺷــﺘﺮ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی دووﺑــﺎرە وەﺑەرھێﻨەران دەﺳــﺖ ﺑــە وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﻧەوە. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺑەڕێﻮەﺑــەری زاﻧﯿﺎری دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن ،ﻟەو 546 ﭘﺮۆﭘﯚزەڵــەی ﻟە ھەردوو ﺳــﺎڵﯽ 2015و 2016ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻛﺮاون، 267ﭘــڕۆژە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮاون، 163ی ﺗﺮﯾــﺶ ﺑە ﻣەرج ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮاون و 116ﭘﺮۆﭘﯚزەڵﯿﺶ رەت ﻛﺮاوﻧەﺗەوە .ﻟەو 267ﭘﺮۆﭘﯚزەڵەی ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛــﺮاون 119 ،ﭘﺮۆﭘﯚزەڵ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﯾــەﻛﻼ ﺑﻮوەﺗەوە83 ، داﻧــە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ زەوی و ﺋەواﻧەی ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻛﯚﺗﺎدان. ھەروەك ﺳەرﺑەﺳﺖ ﺧﺪر ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘــێ دەﻛﺎت ،ﻟە ﻧێﻮﯾﺎﻧــﺪا ھەﯾە ﻗەﺑﺎرەی ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەی ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر دەﺑێﺖ و زۆرﯾﻨەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻦ. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دوای ﺳێ ﺳﺎڵ ﺧەرﯾﻜە ﻣﺎڵﺌﺎواﯾﯽ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋە و ﻧەھﺎﻣەﺗــﯽ دەﻛﺎت .ﻗەﺑــﺎرەی وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟــە ھــەر وت و ﺷﻮێﻨێﻚ روو ﻟە ﮔەﺷە ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﻟەو ﺷﻮێﻨە دەرﻓەﺗﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﺎر دێﺘە ﻛﺎﯾەوە و ژﯾﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯿﺸــﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ.
% 47
داﺑەزﯾﻮە
و
ﺋﺎﺑﻮوری
”زۆر ﻣﺎﻧﮓ ھەﯾە ﻣﻦ زﯾﺎن دەﻛەم“
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھەوﻟێﺮی ﻛﭗ ﻛﺮدووە وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺋﺎﻣــﺎری ﻣﺎرەﺑڕﯾﻦ ﻟــە دادﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎﻧﯽ ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﭘﯿﺸــﺎن دەدات .ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ،ﺗەﻧﮕــﯽ ﺑــە ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎھەﻧــﮓ ﮔێــڕان ھەڵﭽﻨﯿــﻮە و ﺧﺎوەن ھﯚڵەﻛﺎن ﭼﺎوەڕێﻦ ﻛەﺳێﻚ دەرﮔەﻛەﯾﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺧەڵﻜﯽ ﻛەم ﭘﺎرەش ﺋﺎھەﻧﮕەﻛەی ﻟﻪ دەﺷــﺖ دەﻛﺎت. ﺟــﺎران ﺑــەر ﻟەﺷــەڕی داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ،ﻛﺎر ﻛﺎری ھﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎھەﻧﮕﮕێــڕان ﺑــﻮو. ﺳــەرﺑﺎری ﺋەواﻧــەی ھەﺑــﻮون، ﻧﺎوە ﻧﺎوەش ﻟــە ھەوﻟێﺮ دەرﮔەی ھﯚڵێﻜــﯽ ﻧﻮێ دەﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑەم ﺋەواﻧﯿــﺶ دەرەﻗەﺗــﯽ ﺋﺎﭘــﯚرای ﺑەﯾەﻛﮕەﯾﺸــﺘﻨەﻛﺎن ﻧەدەھﺎﺗــﻦ. ﺳــەرت ﺑە ھەر ھﯚڵێﻚ دادەﮔﺮت ﻧﯚرەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ﮔﯿﺮاﺑﻮو. ﺑەرﻧەﻛەوﺗﻨﯿﺎن ﺟﮕە ﻟە ﭘﺸــﻮوی ﺣەﻓﺘە ،ﻟە دوای ﻋەﺳــﺮی ڕۆژاﻧﯽ ﺗﺮی دەوام و ﻛﺎرﯾﺶ ،ﻟە ھﯚڵەﻛﺎن دەﻧﮕﯽ رﯾﺘﻤﯽ ﺑەرزﯾﺎن ﻟە دوورەوە دەﺑﯿﺴــﺘﺮا .ﺋەوﻛﺎت زۆرﺑەﯾﺎن ھەر 30ڕۆژەﻛەی ﻣﺎﻧﮓ ﺋﺎھەﻧﮕﯿﺎن ﺗێﺪا دەﮔێــڕدرا .ڕۆژی ھەڵﺒﮋێﺮدراوی ﺑەﯾەﻛﮕەﯾﺸﺘﻦ ،ﻧە ﻟە دەﺳﺖ ﺑﻮوك
و ﻧە ﻛﺎﻛﯽ زاوا ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوە ﺑەﺗﺎڵﯽ ڕۆژی ھﯚڵەﻛﺎن ﺑﻮو ھەڵﯽ دەﺑﮋارد. ﺋــەوﻛﺎت ژﻣــﺎرەی ﻣﺎرەﺑڕﯾــﻦ ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ﻟە ﺗﺮۆﭘﻚ ﺑﻮو، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿــﺶ دەﺳــﺘﻮا ،ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎری وەك ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺑە ﻗەرزی درێﮋﺧﺎﯾــەن ﺑە ﻣﺎرەﺑڕاوان دەدا ،ﺑــەم ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ؛ ﺋەو ڕۆژاﻧەی ﺑﯚ ﺧــﺎوەن ھﯚڵەﻛﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﺧەوﻧێﻚ و ھەﻣﻮو ﺷــەو ﺧەوی ﭘێﻮە دەﺑﯿﻨﻦ. ھﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎھەﻧﮓ ﮔێــڕان ﻛەم ﻧﯿﻦ و ھەرﯾەﻛەﺷــﯿﺎن ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑــو ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .ھﯚڵﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻛە ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺑەرﯾﻨﯽ 100ﻣەﺗﺮی ﻧﺰﯾﻚ ﺟەوازاﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ھەڵﻜەوﺗــﻮوە ،ﺋــﺎزاد ﻣەﺣﻤﻮود ﺧﺪری ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛە ﯾەﻛەم ﻛەس ﺑﻮو ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1987ھﯚڵﯽ ﻋﻮﻣﺎﻟﯽ ﻟە ھەوﻟێــﺮ داﻧﺎوە ،ﺑــﺎس ﻟەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿە دەﻛﺎت ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮون ،ﺑێ
ﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛە ﻟە 29 ﺳــﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑێ ﺑﺎزاڕی وای ﻧەدﯾﻮە .ﺋەو دەڵــێ ”ﺑﺎزاڕﻣﺎن زۆر ﺧﺮاﭘە“. ﺋەو دەڵێ” ،ﺟﺎران دەﺑﻮو دوو ﻣﺎﻧﮓ
ﺧﺎوەﻧﯽ ھﯚڵﯽ ﻋﻮﻣﺎل:
ﺟﺎران دەﺑﻮو دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﯚرە ﺑﮕﺮن ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﺣەوت ﺋﺎھەﻧﮓ ﻟە ھﯚڵەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﻛﺮاوە
ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﯚرە ﺑﮕﺮن ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەوە ﺑﻮوەﺗە ﺧەون ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﺣەوت ﺋﺎھەﻧﮓ ﻟــە ھﯚڵەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﻛﺮاوە“. ﺋەو ﻛە ﺗەﻣەﻧێﻜە ﺋەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت، ﺑﺎس ﻟە داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭼەﻧﺪ ھﯚڵێﻚ دەﻛﺎت ﻛــە ﺑەھﯚی ﺑــێ ﺑﺎزاڕی داﺧﺮاون و دەڵێ” ،زۆر ﻣﺎﻧﮓ ھەﯾە ﻣﻦ زﯾﺎن دەﻛەم“. ﺟﮕــە ﻟە ھﯚڵــﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،ھﯚڵﯽ ﺷﯿﺮاﺗﯚﻧﯿﺶ ھەر ھﯽ ﺋەوە و دەڵێ، ”ﺟــﺎران ﺟﮕە ﻟــە ﺋﺎھەﻧﮕﮕێڕاﻧﯽ ﺑەﯾــەك ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ،ﺑــﯚ ﺑﯚﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺑەﻛــﺮێ دەﭼﻮو ،وەك
ﺑﯚﻧەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎن و ﺑﯚﻧەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮون ،ﺋێﺴﺘە ﺋەواﻧﯿﺶ ﻛەم ﺑﻮوﻧەﺗەوە“. ﻟە ھﯚڵﻪ ﮔەورەﻛەی ڕﺳــﺘﯚراﻧﺘﯽ ﻛﻨﺘﺎﻛــﯽ ﻛــە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻧــەورۆز و ﺑﯚﻧــەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ ،ﻛﺎروان ﺑەﻛﺮ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ڕﺳﺘﯚراﻧﺘەﻛە دەڵێ” ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﻤﺎن داﺑەزاﻧــﺪووە ،ﺑەم ﺑــەراورد ﺑە ﺳــﺎﻧﯽ ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ، ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎزاڕﻣــﺎن ﻛەﻣــە“ .ﺋەوە ﮔﻮﺗەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﺧﺎوەن ھﯚﻧە ﺑﻮو ﻛە ”وﺷە“ ﺳەرداﻧﯽ ﻛﺮدن.
ھﯚﻛﺎری ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋەو ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿەی ﻛــە ﺧﺎوەن ھﯚڵەﻛﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە دەﻛــەن ،ﻟــە ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧــﯽ ھێﻤﻦ ﻣﺤەﻣەد ﺳــﺪﯾﻘﯽ وێﻨەﮔﺮ ڕوون دەﺑێﺘــەوە .ﺋەو ﻛە ﻟــە 2005ەوە ﻛﺎرﯾەﺗﯽ ،ﺑــﺎس ﻟە ڕاﺑﺮدوو دەﻛﺎت ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﺑەرﻧەدەﻛەوﺗﻦ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔەر ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا ﺳــێ ﻛﺎری دەﺳﺖ ﺑﻜەوێﺖ ،ﺋەوە ﺑەﺧﺖ ﯾــﺎوەری ﺑــﻮوە .ﺋەو دەڵــێ” ،ﺋەو ﻛﺎراﻧەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ،ﺳەرﺑﺎری ﺳــەرﻣﺎﻛەش ،ﻛەﭼﯽ ھەﻣﻮوی ﻟە دەرەوەی ھﯚڵەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ“. ﺋەو ﻛە ﺟﺎران وێﻨەی ﺑە ھەزار دﯾﻨﺎر
ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋێﺴﺘە ﻧﺮﺧەﻛەی ﺑﻮوەﺗە ﻧﯿﻮە و ﭬﯿﺪۆش ﻛە 200دۆﻻر ﺑﻮو، ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ 100ھــەزار دﯾﻨﺎرە. ھێﻤﻦ دەڵێ” ،ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺋێﺴﺘە زۆرﺑەﯾــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎن ﺧــﻮاردن و وێﻨەﮔﺮﺗﻨە“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ دادوەری ھەرێﻢ ،ﻟە ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،ﺷەش ھەزار و 976ﻣﺎرەﺑڕﯾﻦ ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻛﺮاوە .ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺑە ﺑەراوردی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ 2012ی ﺳﺎڵﯽ ﻓەرﺣﺎﻧﯽ و ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺷــەڕی داﻋﺶ ،ھەر ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ 10 ،ھەزار و 138 ﻣﺎرەﺑڕﯾﻦ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. ھﯚڵﯽ ﺑﯚﻧەﻛﺎن ﻣﯚڵەت ﻟە دەﺳﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار وەردەﮔﺮن” .وﺷە“ ﺑﯚ ﺋەوەی ژﻣﺎرەی ﻛﯚی ھﯚڵەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ وەﭼەﻧﮓ ﺑﺨﺎت ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە دەﺳﺘەﻛەوە ﻛﺮد ،ﺑەم ژﻣﺎرەی ھﯚڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەردەﺳﺖ ﻧەﺑﻮو. ﺟﺎران ﺋــەو ھﯚﻧەی ﺑــە ﭘﺎرەش دەﺳــﺖ ﻧەدەﻛەوﺗــﻦ ،ﺋێﺴــﺘە زۆرﺑەی ڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻧﮓ ﭼﯚڵﻦ و ڕێــڕەوی ﭼﻮوﻧــە ژوورەوەﯾﺎن ﺑە ﻓەرﺷــﯽ ﺳــﻮور و ﺗﯚڕی ﺳﭙﯽ ڕازاوە و ﺋﺎﻣﺎدەن ،ﺑەم ﻛەس ﻧﯿﯿە ﺑەﺳــەرﯾﺎﻧﺪا ﺗێﭙەڕێﺖ و ﻛﭙﯽ و ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن ﺑﺸﻜێﻨێﺖ.
زۆر ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ،ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدووە
وﺷە /ھێﻤﻦ ڕەﻓﯿﻖ زۆر ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻟەم دۆﺧەدا و ڕەﭼﺎوﻧەﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧێﺰان ،ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدووە و زۆرﺟﺎرﯾﺶ ﻛێﺸــەی ﺧێﺰاﻧﯽ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە. ”ئ-م“ ﻛە ﺧێﺰاﻧﺪارە و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳێ ﻣﻨﺪاڵە، ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ،زۆرﺟﺎر ﻟەﮔەڵ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــە و
دەﻣەﻗﺎڵێ ﺑﻮوە ﻟەﺑەر دەﺳﺘﺒوی و زۆری ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەی .ﺋــەو دەڵێﺖ ھــەر ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻚ ﺑﯚ ﭼﺎوﻟێﻜەری ﺧﺰم و ﻛەﺳــﻮﻛﺎر و دراوﺳێﻜﺎﻧﯽ ژﯾﺎ و ﺑﯿﺮی ﻛﺮدەوە، ھەرﮔﯿﺰ ﺳەرﻛەﺗﻮو ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧﯿﺪا و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ھﺎوﺳەرەﻛەﺷــﯽ ﻟــە ﺧێﺰاﻧــﺪا ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺎت . ھەروەك ﺋەم ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرە ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ،ﭼەﻧــﺪ ﺟــﺎر ﻣﻮوﭼەی وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﭘــﺎرەی داوە ﺑــە
ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻣﺎڵــەوەی ﭘێ ﺑﻜڕێــﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﺋەو ﭼــﻮوە ھەﻣﻮوی ﺑــە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری داوە و ﺋەوەش ﻛێﺸەی ﺧێﺰاﻧﯿﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە. ﺣەﻛﯿﻢ ﻣﺤەﻣەد ﻛــە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻣﻨﺪان و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﺑﯚ ”وﺷــە ” ﺧﺴﺘﯿە ڕوو ،ڕۆژاﻧــە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﺋﺎﻓــﺮەت ﺳــەرداﻧﯽ دەﻛــەن و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑە ﯾەك ﺟﺎر ﺑﺎﯾﯽ 300
ھەزار دﯾﻨﺎر ﺟﻠﻮﺑــەرگ و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری دەﻛڕن. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺧﺎوەن ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾە، ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺧﻮا ﭘێﺪاون ،ﺑەم دەﺳﺖ ﺑون و ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺎن ﻟەﮔەڵ داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﺑێﺖ و ﺑﯿﺮ ﻟە ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﺧێﺰان ﻧﺎﻛەﻧەوە. زۆرێﻚ ﻟەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دەﯾﺎﻧﻜڕن ،ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺣەﻛﯿﻢ ﻻﺳــﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوەﯾە و ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﭘێﯽ ﻧﯿﯿە و ﻓێﺮﺑﻮون
رۆژاﻧە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧەرج ﺑﻜەن. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕەﺳــﻮوڵ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺑــﻮاری ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن و ڕاھێﻨەر ﻟە ﺑﻮاری ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ زۆر ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەت و ڕەﭼﺎو ﻧەﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧێــﺰان ﺑــﯚ ﭼەﻧــﺪ ھﯚﻛﺎرێــﻚ دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ،ﻟەواﻧە ﺑێ ﭘﻼﻧﯽ ﻟە ژﯾﺎن و ﮔﺮﺗﻨەﺑەری ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ھەڵە ﺑﯚ ﺧﯚدەرﺧﺴﺘﻦ و وﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﻟەﻧﺎو ﻛﯚی
ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەدا . ﺋــەو ﭘێــﯽ واﯾــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ھەﺳــﺘﯽ ﺧــﯚ ﺑەﻛەﻣﺰاﻧﯿﻨﯽ ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەت داوە ﻛە ﺧﯚی ﺟﻮان ﻧەﺑﯿﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺟﻮاﻧــﻜﺎری زۆر ﺑــەﻛﺎر دێﻨێﺖ. ﺟﮕەﻟەﻣە ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەو ﭼﺎﻻﻛە ﺋﺎﻓﺮەت زۆرﺑەی ﻛﺎت دەﯾەوێﺖ ﻟە ڕێﮕەی ﭼﺎوﻟێﻜەرﯾﯿەوە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺧﯚی ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺑﺪات، ﺑﯚ ﺋەوەش ﺑــﺎزاڕی زۆر دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺑڵێﺖ ﻣﻨﯿﺶ ھەم .ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ھﯚﺷــﯿﺎری ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺑﻜﺮێﺖ ﺗﺎ ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺳــەردار ﻟەﺗﯿﻒ ﺗﻮێﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﻛە زۆر ﺑــﺎزاڕ دەﻛــەن ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەك ﻟە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧﺪا ھەﯾە و دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەو ڕێﮕەﯾــەوە ﭘــڕی ﺑﻜەﻧەوە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻻﺳــﺎﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ دەﻛەﻧــەوە و دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺋــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ﭘڕ ﺑﻜەﻧەوە .ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە
ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﭼەﻧــﺪان ژن و ﻣێﺮد ﻟەﺑەر ﺋەم ﻛێﺸەﯾە ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚری ﯾﺎرﯾــﺪەدەر دﻛﺘﯚر ﺋەﯾﻮوب ﺳــﻤﺎﻗەﯾﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی داراﯾــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ زاﻧــﯽ ھەﻣــﻮو ﺧێﺰان و ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﻟە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺪا ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ و ﻧﺎﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧەرج ﺑﻜﺎت .ﺋەو ﭘێــﯽ واﯾە ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧەی ﻛە ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺋﺎﺑــﻮوری ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن ،ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻮود ﻟەو دەﺳــﺘﻤﺎﯾەﯾە ﺑﺒﯿﻨﻦ ﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە دێﺘە دەﺳﺘﯿﺎن . ﺳــﻤﺎﻗەﯾﯽ دەڵێﺖ ﻟــەم دۆﺧە ﺳــەﺧﺘە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەی ﺋێﺴــﺘە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن و ﭘﯿﺎوان ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧــەوە و ڕەﭼﺎوی ﺋــەو داھﺎﺗە ﺑﻜەن ﻛە دێﺘە ﻛەﻣﺘــﺮ ﺑﺎﯾەخ ﺑە ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚدێﻼت و ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﺑﺪەن .
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕەﺳﻮوڵ:
ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ھەﺳﺘﯽ ﺧﯚ ﺑەﻛەﻣﺰاﻧﯿﻨﯽ ﺑە ﺋﺎﻓــﺮەت داوە ﻛە ﺧﯚی ﺟــﻮان ﻧەﺑﯿﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺟﻮاﻧﻜﺎری زۆر ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ﺷﺎﯾﯽ ﻛەم ﻛﺮدووەﺗەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋەو ﺧێﺰاﻧﺎﻧەی ﻛە ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳﻮود ﻟەو دەﺳﺘﻤﺎﯾەﯾە ﺑﺒﯿﻨﻦ
13
ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ھەﯾە
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛــﻮردی ھەﯾە و ﭘێﯿﺎن واﯾــە وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑەﺗەﻧــﮓ دۆﺳــﯿەی ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎﻧەوە ﻧﺎﭼﻦ. ﺋــەوان دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺗێﻮەﮔﻼﻧﺪﻧﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻻداﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ. رێﺒﯿﻦ ﺣەﻛﯿﻢ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳێﻜﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﻠﺪاﻧﯽ ﻟــە ﻋەﻧﻜﺎوەی ﺳــەرﺑە ھەوﻟێﺮ ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﻣﯿﺪﯾﺎی
ﻛﻮردی ﺑﺎﯾەﺧێﻜــﯽ ﺋەوﺗﯚی ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛەﻣﯿﻨە و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮدووە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەك ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﺑەﮔﺸﺘﯽ داﻧەﻧێﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺑﯚ ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە“. ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭼەﻧﺪان ﻛەﻣﯿﻨەی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ وەك ﻛﻠﺪ و ﺋﺎﺷﻮور و ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ،ﺗﻮرﻛﻤﺎن، ﺋێﺰدی ،ﺷەﺑەك و ﻛﺎﻛەﯾﯽ و .ھﺘﺪ دەژﯾﻦ ،ﺋەوان ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ ﺑەرﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣﺎﻓﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﺋﺎﯾﻨﯽ، ﻓەرھەﻧﮕﯽ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿﺎن ھەﯾە.
ﺣەﻛﯿﻢ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻛێﺸــەی ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻛــﻮردی ﺋەوەﯾــە ﻛە ﮔﺮێﺪراوﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەﯾــە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە رواﻧﮕــەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﻛﯚی دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا دەﻛﺎت ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛــە ﻟــە زۆرﺑــەی رووﻣﺎڵەﻛﺎﻧﺪا دەﯾەوێﺖ ﭘﺮﺳــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺋــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ھەﯾە ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨێﺖ، ﺋــەوەش ﺑــە ﺧــﺮاپ ﻟەﺳــەر ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن ﺷﻜﺎوەﺗەوە“. ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﺗﻮرﻛﻤــﺎن، ﻛﻠﺪاﻧﯽ ،ﺋﺎﺷﻮوری و ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﻧﺎڵێﻜــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاو،
ﺑﯿﻨﺮاو و ﺑﯿﺴــﺘﺮاوﯾﺎن ھەﯾە ،ﺋەو ﻛەﻧﺎﻧە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟەﻻﯾەن ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ و ﻟە رووﺑەرێﻜﯽ ﺑەرﺗەﺳﻜﯿﺸــﺪا ﺑــو دەﻛﺮێﻨەوە ،ﺋــەوەش وای ﻛﺮدووە ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻦ. ﺋەﺣﻤــەد ﯾەﻋﻘــﻮوب ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧــﯽ و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻛــﻮردی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺧەڵــﻚ ﻧﯿﯿــە ،ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەدا ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺶ وەك ﻛــﯚی ﺧەڵــﻚ ﻟە ﻧــﺎو ﺋەو
ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەدا وﻧﻦ“. ﯾەﻋﻘﻮب زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﻟە رواﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑەرﺗەﺳﻜەوە ھەڵﺴــﻮﻛەوت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دۆﺳــﯿەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن دەﻛﺎت ،ﺑﮕــﺮە دەرﻓەﺗێﻜــﯽ ﺳــﻨﻮوردار ھەﯾە ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﺑە رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﯾﺪا، ﺋەوەش وای ﻛــﺮدووە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ داﺧﻮازی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﯾﺪا زەق ﺑﻜﺮێﺘەوە“. ﺋــەو دەڵــێ” ،دەﺑێــﺖ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﯾﺎن ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﺗێ ﺑــﮕﺎت ،ھەوڵ ﺑــﺪات ﭘێﻮەﻧﺪی ﭘﺘــەو ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ،
رۆﺷﻨﺒﯿﺮان و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت و رووﻣﺎڵــﯽ ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــەش ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟــەو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾــە دەﻛەن“. ﺋــەو رۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس و ﭼﺎﻻﻛە ﻣەدەﻧﯿﯿەی ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﻟە ھەوﻟێﺮ، ﺋــەوە دەﺧﺎﺗە روو ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ رادﯾﯚﯾەﻛﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ھەﯾە ﻛە ﻛێﺸــەی زۆری ﻟە رووﻣﺎڵﻜﺮدﻧﺪا ھەﯾــە ،ﺑــەم وەك ﺋــەو دەڵێ، ”ﺗﻮرﻛﻤــﺎن دووەم ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە“.
ﺑەﺷێﻚ ﻟە رەﺧﻨەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻛﻠﺪان و ﺋﺎﺷــﻮوری ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋەوەﯾە ”ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺷــﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ و ﺳﺮﯾﺎﻧﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە“. ﺑەﻋﻘــﻮوب دەڵــێ” ،ﻟــەڕووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﻓەرﻣــﯽ دان ﺑــە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﺳﺮﯾﺎﻧﯿﺪا ﻧﺮاوە ،ﺑەم ﻛێﺸــە ﺋەوەﯾە ھﯿــﭻ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەك ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ و ﺳــﺮﯾﺎﻧﯽ ھەواڵ و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑو ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻣﯿﺪﯾﺎ ھەﯾە ﺑەﺷﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﻟە ﭘﺎڵ ﻛﻮردی و ﻋەرەﺑﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ھەﯾە“.
ﺋێﺮان ھەڵﻤەﺗﯽ ﺑە ﺷﯿﻌەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە رەﺟەب ﻛﺎﻛەﯾﯽ:
”ھەرﭼەﻧﺪە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﻮێﻨەری ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﯾﺎرﺳﺎن داوەت دەﻛﺮێﻦ و ﺑەﺷــﺪار دەﺑﻦ ،ﻟەﻣەﺷﺪا وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف درێﻐﯽ ﻧەﻛﺮدووه“ وﺷە /ھەوﻟێﺮ– ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن ،ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻟە ﻧێﻮان 100ﺗــﺎ 150ھــەزار ﻛــەس دەﺑــێ ،ﭼﺎﻻﻛێﻜــﯽ ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ڕووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﻛەﯾﯽ-ﯾﺎرﺳﺎن ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف ﻧﯿﯿە و ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﻛــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن دەزاﻧﻦ ،ﺑەو ھﯚﻛﺎرە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗــﺎف ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە. ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋــەوەش دەﻛﺎت ﺋێﺮان ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣــە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺷﯿﻌە دەﻛﺎت. رەﺟــەب ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ/ﯾﺎرﺳــﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ھــەن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن دەزاﻧــﻦ و ﺋێﻤــەش ﺧﯚﻣﺎن ﺑە ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﯾﺎرﺳــﺎﻧﯽ دەزاﻧﯿــﻦ و ﺑــە ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺶ ﻛﻮردﯾــﻦ،
ﺑﯚﯾــە وەك ﻛەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺧﯚﻣﺎﻧﻤﺎن ھەﯾە و داواﻣﺎن ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ﻛﺮدووە و ﻧﻮێﻨەرﯾﺸﻤﺎن دﯾﺎرﯾﯽ ﻛﺮدووە ﻛە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﯾﺎرﺳــﺎن ﺑﻜﺎت ﻟە وەزارەﺗەﻛەدا، ﺑــەم ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧەڵــﻚ دژی وەﺳﺘﺎﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑﯚ ﺷﻮێﻨە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻧﻮێﻨەری ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﯾﺎرﺳﺎن داوەت دەﻛﺮێﻦ و ﺑەﺷــﺪار دەﺑــﻦ ،ﻟەﻣەﺷــﺪا وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف درێﻐــﯽ ﻧەﻛﺮدووە“. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋەواﻧــەی ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوە ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧەﻛﺎن ﭘێﻜﮫﺎﺗەی زۆرﯾﻨەن ،ﺑەم ﺋێﻤە ﻛە ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﯾﺎرﺳــﺎﻧﯿﻦ ،ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ﺟﯿﺎﯾــﻦ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺧﯚﻣﺎن ھەﯾــە ،وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن داﺑەش ﻧەﺑﻦ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑڕﯾﺎری ﻧەداوە، ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەڵەﺑﺠە ﻧﻮێﻨەرﻣﺎن
ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠــە ھەﯾە و ھــﺎوﻛﺎت ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن ،ﻓەوﺟێﻜــﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﯚ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺮاوه“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﭼﺎﻻﻛــە ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺋەوە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــە زﯾﺎﺗﺮ، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎری ﻛەﺳێﺘﯽ و دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن وەك ﻛەﻣﯿﻨەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺟﯿﺎ ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ھەژﻣﺎر ﻛــﺮاون ،ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵە ددان ﺑــە ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﯾﺎرﺳﺎن ﺑﻨێﺖ ،ﺋەوﻛﺎت دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ داوای ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑﻜەﯾﻦ، دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋﺎﯾﻦ داوای ﻛﯚﺗــﺎ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑــەم ﺋﺎﯾﻨەﻛەﻣــﺎن ﻟە دەﺳــﺘﻮوری ﻋێــﺮاق داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧەﻧــﺮاوە و ﻟە
ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺧﯚﺑەﺧﺸﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ..ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓەر :رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺑﺎری ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﻤﺎن ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻧﻮوﺳــﺮاوە ،ﻛەواﺗە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾــەك ﻛﯚﺗﺎﻣﺎن ﺑﯚ دﯾﺎری ﺑﻜﺎت؟“. رەﺟــەب ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻛﺮد ﻛە ﻟەﺳەر ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﯾﺎرﺳﺎﻧەﻛﺎن ھەﯾە
ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸﺒەﻧﺪی:
ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧــەوێ ﻧەﺑﯿﻦ ﺑە ﻻﯾەﻧﮕﺮ ﻟەو ﻛێﺸــەﯾە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺑە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﺪەﯾــﻦ و ﺋەوەی ﺗﺮ ﺑڵێ ﺋەواﻧە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺋێﻤە ﻧﺎﻛەن، ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﯾەوێ ﺑﺒێﺘە ﻻﯾەن
و ﺋەوەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ”ﮔﺮووﭘێﻚ ھەن ﺑــە ﭼڕی ھــەوڵ دەدەن و ﻛﺎر دەﻛــەن ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺑە ﺷــﯿﻌە ﺑﻜەن ،ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺑە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ،ﺑەداﺧەوە وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف و وەزﯾﺮی ﺋەوﻗﺎﻓﯿﺶ ﺑە وەﻛﺎﻟەت درﻛﯿﺎن ﺑەو ﻛێﺸــەﯾە ﻧەﻛﺮدووە و دەﺑێ ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﺑﺰاﻧــﻦ ﺋەو ﮔﺮووﭘە ﻛێــﻦ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﻧﺎﺳــﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋﺎﮔەدارم ﻛــە 50زەﻣﺎﻟــەی ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑەﻛﺎﻟﯚرﯾﺴــﯿﺎن ﺑــﯚ ﮔەﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﻟە ﺋێــﺮان وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ڕەزاﻣەﻧﺪﯾﯿــﺎن داوە ﺑﺒﻦ ﺑە ﺷﯿﻌە“. ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﻣەرﯾــﻮان ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ
ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ھﯚی دﯾﺎرﯾﻨەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛەﺳــێﻚ وەك ﻧﻮێﻨــەری ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟەواﻧە ھﺎﺗــﻮون و دەڵێﻦ ،ﺋێﻤە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﯿﻦ و ﻣەزەوﻣــﺎن ﺷــﯿﻌەﯾە ،ﺋێﻤــەش دەﻣﺎﻧەوێ ﻧەﺑﯿﻦ ﺑە ﻻﯾەﻧﮕﺮ ﻟەو ﻛێﺸــەﯾە ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺑــە ﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﺑﺪەﯾــﻦ و ﺋەوەﯾﺘﺮ ﺑڵــێ ﺋەواﻧــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺋێﻤە ﻧﺎﻛەن ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﯾەوێ ﺑﺒێﺘە ﻻﯾەﻧﮕﺮ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،وەزﯾﺮی ﺋەوﻗﺎف ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ داوای ﻟێ ﻛﺮدوون ﻟە ﻧێــﻮان ﺧﯚﯾﺎن ڕێــﻚ ﺑﻜەون و ﺋێﻤــە ﻟە 24ﺳــەﻋﺎﺗﺪا دوای
ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿــﺎن ،ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑﯚ دﯾﺎری دەﻛەﯾــﻦ .ﺑﯚﯾە ﺋەوان ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــﺎن ھەﯾــە و ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن دەڵێــﻦ ﺋێﻤــە ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯿﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن دەڵێﻦ ﺋێﻤە ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ﺟﯿﺎﯾﻦ“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ھەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺧﯚی ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ،ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە ﺳﻮودﻣەﻧﺪﺑﻮون ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ،ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﯾﻨێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﻟــەو وەزارەﺗەدا ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﺋــەوە ﺟﮕــە ﻟە ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن ﻛــە ﺧﺎوەﻧــﯽ دوو ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓﻦ.
ﻋەﻟــﯽ رەﺷــﯿﺪ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﺑــێ ﺑەراﻣﺒــەر و ﺳــەرﺟەم
ﺑەﻏﺪا ﺑە ﭘﺸﺘﯽ ﻛﯿﺴەڵ ﻧەوﺗﯽ ﺳﭙﯽ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ دەﻧێﺮێﺖ
ﺧەڵﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ﭘێﻨﺞ زﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺎن وەرﻧﺎﮔﺮن وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟــە ﭘﺎﯾــﺰەوە ﺧەڵﻜــﯽ ھەوﻟێﺮ ﭼﺎوەڕێﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﺷە ﻧەوﺗﻦ. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ھەر ﺑەردەواﻣە ،ﺑــەم ﺑەﭘێﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﻧەوت ﺑێﺖ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ڕۆژێﻜﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﯾــەك ﺗﺎﻧﻜەرە، ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺧەڵﻜــﯽ ھەوﻟێــﺮ ﭘێﻨﺞ زﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺎن وەرﺑﮕﺮن. ﻋﺎﯾﺸــە ﻣەوﻟﻮود ﺑــە دەﺑەﯾەﻛﯽ ﺑەﺗﺎڵ ،ﻟە ﺑەردەم ﻧەوﺗﻔﺮۆﺷێﻜﯽ ﺑــﺎزاڕی ﺗەﯾﺮاوە وەﺳــﺘﺎوە ،ﺋەو دەﺑەﻛەی ﺑﯚ ﺋەوە ﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە ﺗــﺎ ﻟــەو 15ﻟﯿﺘــﺮ ﻧەوﺗــەی ﺑە 13ھــەزار دەﯾﻜڕێــﺖ ،ھــەزار دﯾﻨﺎری ﺑﯚ ﺑﮕەڕێﺘەوە .ﻋﺎﯾﺸــەی ﺗەﻣەن 53ﺳــﺎڵ ﻛــە ﻣﺎڵەﻛەی ﻟــەو دەوروﺑەرەﯾــە و ﻗەﺗﺮەﯾەك ﻧەوﺗﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿە ،ھــەرزوو ﺑە دەﺑــە ﻧەوﺗەوە ﺑەرەو ﻣﺎڵ ﺷــﯚڕ ﺑﻮوەوە .ﺋەوە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜە، ھەرﺳێ ڕۆژ ﺟﺎرێﻚ ﺋەو دﯾﻤەﻧﯽ ﻧەوت ﻛڕﯾﻨە ﺑﯚ ﻋﺎﯾﺸــە دووﺑﺎرە دەﺑێﺘەوە ﻛە ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿە و ﺑێ ﭘﺎرەﯾﯽ ﺋەﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋەﺳﺘەﻣە. ﺋەو ﺑﺎس ﻟە دۆﺧﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت و دەڵێ” ،ﻟە ﭘﺎﯾﺰەوە دوﻋﺎ دەﻛــەم ﺑەڵﻜﻮ ھــەر ھﯿﭻ ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەرﻣﯿﻠــەك ﻧەﻓﺘﻤﺎن ﭘێ ﺑﺪەن ،ﺑەم ﺋەوە زﺳﺘﺎن ﺧەرﯾﻜە ﺗــەواو دەﺑــێ ،ﻛەﭼﯽ ﺑەﺷــە
ﻧەﻓﺘﻤﺎن ھەر ﻧەدی“. ﻧەك ﺋەم زﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑەﭘێﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەﻣڕۆی ﻧــەوت ﺑێﺖ ﻟە ﺑەﻏﺪاوە، ﭘــێ ﻧﺎﭼێــﺖ ﻋﺎﯾﺸــە ﺷــەش زﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯽ وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ،ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯽ و دەرەوە و ﻧﺎوﺷﺎر داﺑەش ﻛﺮاوە .ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺗەھﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەری داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﻟە 28ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2016ەوە دەﺳــﺘﯿﺎن
ھﺎووﺗﯿﯿەك:
ﻟە ﭘﺎﯾــﺰەوە دوﻋﺎ دەﻛەم ﺑەڵﻜﻮ ھەر ھﯿﭻ ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەرﻣﯿﻠەك ﻧەﻓﺘﻤﺎن ﭘێ ﺑﺪەن ،ﺑەم ﺋەوە زﺳــﺘﺎن ﺧەرﯾﻜە ﺗەواو دەﺑێ ،ﻛەﭼﯽ ﺑەﺷە ﻧەﻓﺘﻤﺎن ھەر ﻧەدی
ﺑە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﺑەردەواﻣە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺳﯚران ﻧەوت داﺑەش دەﻛەن. ﺑــەم داﺑەﺷــﻜﺮدﻧەﻛە ﮔەﻟێﻚ ﺳﺴــﺘە و وەك ﺋەوە واﯾە ﻟەﺳەر ﭘﺸﺘﯽ ﻛﯿﺴــەڵ ﺑێﺖ .ﺟﺎران ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎرەدار ﺑــﻮو ،ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ”ﻧﺮﺧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮان ﻟێﻜﺮاو“ ﻧەوﺗﯽ ﺳﭙﯽ ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﮔﺮان ﻟە دەرەوە دەﻛڕی و ﺑە ھەرزان ﺑە ﺧەڵﻜﯽ دەداﯾەوە. ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛە دەﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﺳﺘﻮوە، داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوت زۆر ﺳﺴﺘە. وەك ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺗەھﺎ دەڵێ ”ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﭼﺎوەی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺳــﭙﯽ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﻏﺪاﯾــە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻛەم داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت ﻛە زۆر ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛەﻣﺘﺮە“. ”ﻣــﺎوەی 15ڕۆژە ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﺗﺎﻧﻜەر ﻧەوت ﻟە ﺑەﻏﺪاوە رۆژاﻧە ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ دێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸﺘﺮ 26ﺗﺎﻧﻜەر ﻟە ڕۆژێﻜﺪا دەھﺎت ،واﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەر ڕۆژێﻚ ﺑەﻏﺪا ،ﺗەﻧﯿﺎ
36ھەزار ﻟﯿﺘــﺮ ﻧەوت ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ دەﻧێﺮێﺖ“ ﺗەھﺎ وای ﮔﻮت. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەك ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﺑﯚ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە 100 ،ﻣﻠﯿــﯚن ﻟﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە .ﺑﯚ ﺑەﺷە ﻧەوﺗﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ،ﺑەﻏﺪا ﻛە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺗەﻧﯿــﺎ 11ﻣﻠﯿــﯚن و 500ھەزار ﻟﯿﺘــﺮی ﻧــﺎردووە 88 ،ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ﻟﯿﺘﺮ ﻧەوﺗﯽ ﺗﺮ ﻣﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ ﺑەرﻣﯿﻠێــﻚ ﻧەوﺗﯿــﺎن ھەﺑێﺖ. ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺑەﭘێﯽ ﻧﺎردﻧﯽ ﺋەو ﺑڕە ﻛەﻣەی ﺋێﺴﺘەی ﺑەﻏﺪا ﺑێﺖ ﻛە ڕۆژاﻧە ﺗەﻧﯿﺎ 36ھەزار ﻟﯿﺘﺮە ،ﺋەوا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷــەش ﺳﺎڵ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗﺎ ھەﻣــﻮو ﺧەڵﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺎن وەرﺑﮕﺮن. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺗەھــﺎ ﺑەڕێﻮەﺑــەری داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ھەوﻟێﺮ دەڵێ” ،ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﻧﺎردﻧﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﺋەو ﺑڕە ﻛەﻣە
دەﻧێﺮێﺖ“. داﺑەش ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــە ﻧەوﺗﯽ ﺳــﺎﻧەی ﺧەڵﻚ ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﻧﺮﺧەﻛەی ھەﯾــە .ﺑــﺎزاڕی ﻧەوﺗﻔﺮۆﺷــﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ﻛــە دەﻛەوێﺘە ﺳــەر ڕێﮕەی ﻣەﺧﻤﻮور و ﻟــەو ﺑﺎزاڕە ﭼەﻧــﺪ ﺟﯚرێــﻚ ﻧــەوت ھەن، ﻧﺮﺧﯽ ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧــﺪ 140 ،ھــەزار دﯾﻨﺎرە ﻛــە ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻧەوﺗﻔﺮۆﺷــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﺎرﯾﻨﯽ ﺑﺎران ”ﻧﺮﺧەﻛەی ﺑەرزﺗﺮ“ﯾﺶ دەﺑێﺘەوە. ﺟﺎران ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ ﻓەرﺣﺎﻧﯽ، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼــﻮار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗــﯽ ﺑــە داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿەﻛﺎن و ﺳــێ ﺑەرﻣﯿﻠﯿﺸــﯽ ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛﺎن دەدا ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺑەرﻣﯿﻠەﻛەی ﻋﺎﯾﺸــە و زۆرﺑەی ﻣــﺎن ﺑەﺗﺎڵــە ،ﻟــەو ﺗەﻧﮕــﮋە داراﯾﯿﯿــەدا دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ﻛەی ﭘڕ دەﺑﻨــەوە و ﻛﻮردﯾــﺶ دەﻣێﻜە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ”ﺗێﮕﻮﺷﯿﻦ ﺑە ﺗەﻣﺎی ﺟﯿﺮاﻧﯽ ﺋﯿﺸﻜە“.
زۆرن ﺋەو ﻛەﯾﺲ و ﺳــێﻜﺘەراﻧەی ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺮﺳﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەﯾﺎن دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﺑﻮاری ﺟﯿﺎواز و ﺑەﭘێﯽ رێﮋەﻛەی ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳێﻜﺘەرێﻜەوە ﺑﯚ ﺳێﻜﺘەرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎوازە. ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻟﯿﮋﻧەی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﻚ ھێﻨــﺮاوە و ﻟە ﺣەوت ﺳــێﻜﺘەری ﺟﯿﺎوازدا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەن ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﭘﯚﻟێﻨﻜﺎری ﺑﯚ ﺋــەو ﺳــێﻜﺘەراﻧە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋــەوە ﺳــەرﺑﺎری ﺟﯿﺎوازی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺧﺮاپ و ﺧﺮاﭘﺘﺮدا ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺳــێﻜﺘەری دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟە ﺧﺎﻧــەی دووەﻣﺪا- ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەﺑێﺖ. ھەرﯾەك ﻟە ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەوت و دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و وەزﯾﻔەی ﮔﺸﺘﯽ و ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺧەرﺟﯿﯿە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻓﯚﻛﺴﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﻛەﯾﺴەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرە. ﻟــە ﺳــێﻜﺘەری دەرﻣــﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮ دەردەﻛەوێﺖ ﺑە ﺑەڵﮕەی ﺋەوەی ﺧﺮاوەﺗە ﻧﺎو ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾە ،ﺋەﮔەر ﺳەرﻧﺞ ﺑﺪەﯾﻦ ﺳەرﺟەم ﺋەو ﺳێﻜﺘەراﻧەی ﺗﺮ ﻛە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾﺎن ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ ﺑﻮاری ”داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ“ن ،ﺑەم ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و دەرﻣﺎن ﻛﺎﺗێﻚ ھەﺳــﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﮔەورەﻛەی دەﻛﺮێﺖ ﻛە ژﯾﺎن و ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﺗەواوی ﺧەا�ﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی دەرﻣﺎن و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﯾەك ﺑﺎزرﮔﺎن و ﯾەك ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎر دەﺧﺎﺗە ﺑەردەم ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەوە. ﻟە ﻧێﻮان دوو ﻧﻤﻮوﻧەدا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺗێﺒﮕەﯾﻦ ،ﮔﺮﯾﻤﺎن ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرێﻚ زەوﯾﯿەﻛﯽ ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە ﯾــﺎن ﮔەﻧﺪەڵﯽ داراﯾﯽ ﻛﺮاوە ،ﻟەو ﺣﺎڵەﺗەدا راﺳــﺘە دەوڵەت ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪ دەﺑێﺖ ،ﺑەم دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟێﻜﺪاﻧەوە ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ زﯾﺎﻧە ﮔەورەﻛە ﺑەر ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎر دەﻛەوێﺖ ﺑەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﺰای ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ، ﺑەم ﺋەﮔەر ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎرێﻚ ﻟە ﺑﻮاری دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛــﺮدووە و ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ و ﺑێ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯿﺘﺮﯾﻦ دەرﻣﺎﻧﯽ ھێﻨﺎوەﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﭘێ ﭘڕ ﻛﺮدووە، ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا و ﺑەﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ،زﯾﺎﻧە ﮔەورەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﻛەﺳﯽ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎر ﻧﺎﻛەوێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺧەڵﻚ زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪی ﯾەﻛەم دەﺑــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺮاوە و ﺑەرﺟەﺳــﺘە ﻧﯿﯿە ،دەﻛﺮێ ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺑە ﯾەك دەﻧﻜە ﺣەﭘﯽ ﺑێ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ ﺑﺪات ﻛە ﺑە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻗەرەﺑﻮو ﻧەﻛﺮێﺘەوە. ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎراﻧەی ﻟە دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﻮون ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 16داوای ھەواڵﺪەری ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەواﻧەی دەﺳــﺘەﻛە ﻛﺮاوە ،ﻛە ﺋەوە ﺧﺎڵێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﺳەﻟﻤێﻨەری راﺳــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﻦ ﻟە ﺳــێﻜﺘەری دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﺪا. ﻟێــﺮەدا دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﭼەﻧــﺪ وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟەﺳــەر ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺳــەﻟﻤێﻨەری ﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟەو ﺳــێﻜﺘەرە ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،دەرﻣﺎن ﺑە ﻗﺎﭼﺎخ ﻟە ﺋێﺮان و ﺳﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاﻗەوە دێﺘە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ دەڵێﺖ، ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺳەد ﻟە ﺳــەدی دەرﻣﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﺎخ ﺋەﺳﺘەﻣە ،ﺟﮕە ﻟەو ﻗﺎزاﻧﺠە ﺑێ ﺷــﻮﻣﺎرەی دەﺳــﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن دەﻛەوێﺖ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. ﺳەڕەرای ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺧﺮاﭘﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، ﺑەم ھﯿﭻ ﺳﻨﻮورێﻚ ﺑﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدن و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن داﻧەﻧﺮاوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ دەرﻣﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە % 10ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑﺨەﻧە ﺳــەر دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن ،ﺑەم ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﯚﮔەﻛﺎن ﻟە % 12ﺗﺎ % 14دەﺧەﻧە ﺳــەر ﻧﺮﺧﯽ دەرﻣﺎن، ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ﺳــﺎڵە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﻧﺮﺧە ﻟەﺳــەر دەرﻣﺎن و ھــەزاران ﺟﯚر دەرﻣﺎن ﻧﺮﺧﯿﺎن ﻟەﺳــەر داﻧﺮاوە ،ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺟﯿﺎوازی ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ دەرﻣﺎﻧەﻛﺎن و ﺑﻮوﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪان وت ،ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟێ ﻧەﻛەوﺗﻮەﺗەوە. ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﺑﻮاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ دەرﻣﺎن ھێﻨﺪە ﻗﻮوڵ و ﻓﺮاواﻧە، ﻟە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2011وە دەﯾﺎن ﺟﺎر ﻟﯿﮋﻧەی ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘێﻚ ھێﻨﺮاوە ،ﺑەم ﺗﺎ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻟەو ﻟﯿﮋﻧﺎﻧە ﻧەﻛەوﺗەوە. ﻛەواﺗــە ﻟێﺮەدا دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﻦ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــە ﮔەورەﻛە ﻟەو ﺳێﻜﺘەرە ھەﺳــﺘﯿﺎرەداﯾە ﻛە ﻛەرﺗﯽ دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭘێ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ و ﺑە ژﯾﺎن و ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜەوە ﮔﺮێ دراوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟەواد دوای دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﻣﭙێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟەﻻﯾــەن رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﺋﯿﻤﺎراﺗــﯽ، ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑڕﯾﺎری داوە ﺋەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﺑەﺳەر ھﺎووﺗﯿﯽ ﻛەﻣﺪەراﻣەت داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ و ھﯿــﭻ ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺶ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر وەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﯾەﻛﺎﻧە وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ.
ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﻣﺎوەی ﺋــەم ھەﻓﺘەﯾــەدا داواﻛﺎری ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜەن و ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ. ﺋەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﻟەﻻﯾەن رێﻜﺨﺮاوی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺳــﻮوری ﺋﯿﻤﺎراﺗــﯽ ﻟە ﺷــێﻮەی ﻛەﻣﭙێﻚ ﺑﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺰﯾــﻚ ﺑەﺣﺮﻛــە دروﺳــﺖ ﻛﺮاون ،ژﻣــﺎرەی ﯾەﻛەﻛﺎن 130 ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون دەﺑێﺖ و ﺑڕﯾﺎر دراوە ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ھەژار و ﻛەﻣﺪەراﻣەت ﺑﺪرێﺖ. ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ دەڵێﺖ” ،ﺋەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﺑەﺑــێ ﺑەراﻣﺒەر داﺑەش دەﻛﺮێــﺖ و ھﯿﭻ ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەك ﻟە ﻛەس وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ ،ﺳــەری
ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــە ﺟەﻣەﻟﯚن ﮔﯿﺮاوە و ﻛﯚﻧﻜﺮێﺖ ﻧﯿﯿە“. ھەﻣــﺰە ﺣﺎﻣﯿــﺪ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﯾەﻛﺎﻧە ﻟەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﺰاﻧﻦ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻓــﯚڕم ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ دەﺑێــﺖ و ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ھەڵﺨەڵەﺗﺎﻧﺪن ﺑە دوور ﺑﮕﺮن. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺋــەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﺳــەرﺟەم ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــﺎن ﺑﯚ ﻛــﺮاوە و وەك ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ
ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێــﺖ و ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻣەرج داﻧﺎﻧﺮێﺖ ﺑﯚ ﻛەﺳﯽ داواﻛﺎر، ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ﻣەرﺟێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﺑﯿﺴﻠەﻣێﻨێﺖ ﻛﺮێﭽﯿﯿە و دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﻓــﯚڕم ﺗﯿﺮوﭘﺸﻜﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ“. ﻣەﺣﻤــﻮود ﻣﺤەﻣەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﺮێﻨﺸــﯿﻨﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑــﯚ داواﻛﺎری ﻓﯚڕم ﭼەﻧﺪ ﺷﺘێﻜە ،ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻣﻮﺧﺘﺎر و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺑﺎری ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ و رەﮔەزﻧﺎﻣــەی ﻋێﺮاﻗــﯽ و وێﻨە و ﻛﺎرﺗﯽ زاﻧﯿﺎری. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێﺖ” ،ﺋــەو ﺧﺎﻧﻮواﻧە ﺑە
ﭘێﺸــەﻛﯽ 10ھەزار دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ دەدرێﺖ و ﻛەﺳــﯽ داواﻛﺎر ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھﯿﭻ ﻣﻮڵﻜێﻜﯽ ﺑەﻧﺎو ﻧەﺑێﺖ و ﺑﯿﺴــﻠەﻣێﻨێﺖ ﻛﺮێﭽﯿﯿە و ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻣﺎﻣەڵەی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑەو ﺧﺎﻧﻮواﻧەوە ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﻧﯚژەن ﻛﺮدﻧەوە ھەﯾــە ،ﺋــەو ﻛەﺳــەی ﻟــە ﺗﯿﺮوﭘﺸــﻜﺪا ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﺑﯚ دەردەﭼێــﺖ ،دەﺑێﺖ ﻧﯚژەﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،رووﺑــەری ھــەر ﺧﺎﻧﻮوﯾەك 60 - 55ﻣەﺗﺮە و ﺑﯚ ﻛەﺳﺎﻧێﻚ دەﮔﻮﻧﺠێﺖ ﻛە ھﯿﭻ ﺟێﮕە و رێﮕەﯾەﻛﯿﺎن ﻧﯿﯿە“.
ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارەﻛە ﻟێﺮەﯾە
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺧﺎﻧﻮو ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ھەژار و ﻛەﻣﺪەراﻣەت دەدرێﺖ
ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﺋەو ﺑﺎڵﻨﺪاﻧەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻔڕن ﺑە ﻗەﻓەس دەڵێﻦ ﭼﺎرەﻧﻮوس راﺳﺘە ھەڵﻜەوﺗەی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك داﺑەش ﺑﻮوە ﻟەژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﻛﯚﻣەڵێ دەوڵەﺗﯽ ﻓﺎﺷــﯽ ﺑەھێﺰی ﺳــەرﺑﺎزی و ﺋــەو دەوڵەﺗەی ﺗﺎ ﻧﮫــﯚ ﻟە ھەﻣﻮو ﭼﺖ ﻟەﮔەڵ ﯾەك ﻧﺎﻛﯚﻛﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺳــەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە دەوڵەت ،ﭘﺸﺘﻮﭘەﻧﺎی ﯾەﻛﺘﺮﯾﻦ و ھﺎوﻛﺎری ﯾەﻛﺘﺮ دەﻛەن، ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ،ﺷﻮڕﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﻣﯿﻠەت ھەڵﻜﺸــﺎن و ﺧﺎوﺑﻮوﻧەوەی زۆری ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زۆری داوە ،ﺑەم ﻟە ھەﻣﻮوﺷﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮ ﺑەردەواﻣﯿﯿە. ﺋــەم ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــە ﺑﯚ ﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ رەوا ﻟە ﺧﯚی ﺳﺮوﺷــﺘﯿﺘﺮ ﻧﯿﯿە و ﻻﻓﺎوێﻜﯿﺸــە ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻣەﺣﺎﻧە رادەﻣﺎڵــێ ﻛــە ﺋەﺳــﺘەﻣﻦ ﻟــە ﺑەردەﻣﯿﺪا .دﯾــﺎرە ھەر ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧەﺑﺎت و ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚی و ﺑەراﻣﺒەرەﻛــەی و داواﻛﺎرﯾﯿەﻛەی دﯾــﺎری دەﻛﺎت ،ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘــﺎری و ﻛﺎﻧﺘﯚن و ﻓﯿﺪراڵﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﺧﻮاﺳــﺘەﻛە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە ﺑﯚ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ .ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ھەﯾە زۆر ﻟە ﭘێﺸﺘﺮە وەك ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە رووی ژﻣﺎرەوە ﻟــە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛەﻣﺘﺮن ،ﺑەم ﻟە رووی ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﭼﺎرەﻧــﻮوس ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻧﺰﯾﻜﺘﺮە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ روون .ﺋەﻣەش ﻟەوەوە ﺳەرﭼﺎوەی ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق وﺗێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﻧەرﻣﻮﻧﯿﺎن ﺑﻮوە، ﺑﮕــﺮە ﻛﻮﭼﻚ ﻟە ﺋﺎﮔﺮ ﮔەرﻣﺘﺮ ﺑﻮوە و ﻟــە دڕﻧﺪاﯾەﺗﯿﺪا ﻧەك ﭘێﺸــڕەوی ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺑﻮوە ،ﺑﮕﺮە ﻟە ﭘێﺸەوەی دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯽ ھﯿﺘﻠەر و ﻣﯚﺳﯚﻟﯚﻧﯽ و ﭼﺎوﺳﯿﺴﻜﯚەوە ﺑﻮوە. دوو وەﺗەری زۆر ھەﺳــﺘﯿﺎر ھەﯾە ﺋــەو دەوڵەﺗﺎﻧە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەری ﻛﺮدووە ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺋﺎﯾــﻦ و دووەم ﻧەوت واﺗە ﺋﺎﺑﻮوری .ﺑەردەوام ﺋەو دەوڵەﺗﺎﻧە ھەردووﻛﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە و ﭼﺘێﻜﯿﺎن ﻟێ ﺟێ ﻧەھێﺸﺘﻮوەﺗەوە ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﺧﯚی ﭘێ ﮔــەرم ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری و زﻣــﺎن و دەوڵەﺗﯽ ھەﯾە ﻟەو رووەوە ﻛﺎرﺗێﻜەرەﻛەی ﺑە ﺟﯚرێﻜە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ﺑە ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎراﻧﯿﺸﯿەوە. ﺋەﻣە وای ﻛﺮدووە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛە ﻛەم ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ھﯿــﭻ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە و دەوڵــەت ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺋەوەﯾە ھەﻣﻮوان ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﯿﻦ و دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن دوژﻣﻨﯽ ھەﻣﻮواﻧە و ھﯚی ھەر ﻧەﮔﺒەﺗﯿﯿەﻛﯿﺶ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ،ﺋەﻣە ﻟە ﺋێﺮان ﺳەﺧﺘﺮ و ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺶ ھەر ﺑەو ﮔﻮێﺮەﯾە و ﺳــﻮورﯾﺎش ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ھەر واﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی ﻧەﯾەوێ ﺋەم ﻗﯚزاﺧە ﺑﺸــﻜێﻨێ و ﺑڵێ ﺷــەڕ ﻟەﮔەڵ ﻣەﺣﺎڵ دەﻛەم و ﭼﺎرەﻧﻮوس ﭼﯚن ھﺎت وا دەڕوات ،رێــﻚ ﻟــەو ﺑﺎڵﻨﺪاﻧە دەﭼێ ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻔڕن و ﺑە ﻗەﻓــەس دەڵێﻦ ﭼﺎرەﻧﻮوس .ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ داﻋﺶ ﺋەو ﺗەﻟﯿﺴﻤەی ﺷــﻜﺎﻧﺪ و ﺋەو واﺑەﺳــﺘەﯾەی ﻧﺎﻋەرەﺑﯽ ﺧﺎو ﻛﺮدووەﺗەوە. دەﻣێﻨێﺘەوە دووەم :ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺳــﺎﻣﺎﻧە دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەﻣــەش ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ و ﺳەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ رێﮕەﯾە ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەت .ھەڵﺒەت ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ زۆرە ﻟە دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﺋەو ﻛﺎرەدا ،ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳﺖ و ﻧﺎڕووﻧــﯽ و دزی و ﻓڕوﻓێڵ .ﺋەﻣﺎﻧــە دەﻛﺮێﺖ ھەﻣﻮوی ﭼﺎك ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﭘﺸــﮕﻮێ ﻧەﺧﺮێــﻦ ،دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 1972ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرھەم ﺑێﻨێ و ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟە ﺷﺎﺷــەی ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــەوە ﻧەوﺗﯽ ﺗەﻛﺴــﺎس و ﺑﺮێﻨﺖ ﺑﺨﻮێﻨﯿﺘــەوە و داوای ھەﻣﺎن ﻧﺮخ و داھﺎت ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻜەی ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗــﯚ ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﺖ ﻧﯿﯿە و ﻟە ﻗەراغ دەرﯾﺎ ﻧﯿﺖ و ﻛەﺷــﺘﯽ ﭼﺎوەڕوان ﺑﻜﺎت ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﺗەوە ﻧەوﺗﺖ ﻟێ ﺑﻜڕێ. ﻧەوت ﺗﺎ دەﻓﺮۆﺷــﺮێ ﭼەﻧﺪی ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻣێﻨێﺘەوە دەﺑێ ﺋــەوە ﺋەژﻣﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟە دۆزﯾﻨــەوە و دەرھێﻨﺎن و ﻧﺎردن و ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی و ﭼﻮوﻧە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ و ﺧەرﺟﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری رێﮕە و ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ﺑﯚڕﯾﯽ ﺑە ﺧﺎﻛێﻜﯽ ﺑێﮕﺎﻧەی ھەﻣﻮوی ﭘﺎرەﯾــە و دەڕوات ،ﻛەس ﺳــەﭘﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە ﺗــﺎ ﺋەﻣەی ﺑە ﺑەﻻش ﺑﯚ ﺑﻜﺎت ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوە ﺣەﻗێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ وﺗﺎﻧە. ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﺋەو ھەوﻧەی ﺑﺎﺷــﻮور وا دەﺑﯿﻨﻢ ،دەﯾەوێ ﻟەو ﻗﯚزاﺧە دەرﺑﭽێ و ﺑﻔــڕێ ﺑەرەو دەوڵەﺗﺒﻮون ،ھەرﭼەﻧﺪە زۆرێﻚ دەڵێــﻦ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺧێــﺮی دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﭼﺎرەﯾە ،راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﭼﺎو ﻟە ھەر دەﺳــەﺗێﻜﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﻟــەو ﭼﻮار وﺗە ،ﺧﯚ ﻗەﺗﯿﺴﻜﺮدﻧە ﻟەﻧﺎو ﻗەﻓەس ،ﻗەﻓەﺳﯿﺶ ﺋەﮔەر ﻟە ﺋﺎڵﺘﻮون ﺑێ ،ھەر ﻗەﻓەﺳە و ﺑﻨﺪەﺳﺘﯿﯿە.
ھــەر زواﻧێﻜــﯽ ﮔێﺘــﯽ ﺑــە ﻧﻤﻮوﻧە ﺑێﻨﯿﻨــەوە ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﺧێﺰاﻧەزواﻧێﻚ ﺟــﻮێ ﺑﻮوەﺗەوە، ھەﻣﺎن زواﻧﯿﺶ ﺳــەﯾﺮ دەﻛەﯾﻦ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی دوای ﺧﯚی، ﺑــە ﺳــﺘﻮوﻧﯽ ﺑــە دوودا دێﺖ، دﯾﺎﻟێﻜــﺖ و ﺷــێﻮەزار و زار و .. ﺗﺎد ،ﻛﯚڵێﻚ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﯿﺎن ﺗێﺪاﯾە، ﭼەﻧﺪان ﻗﺴــە و وﺗﺎر و ﻛﺘێﺒﯿﺎن ﻟەﺑﺎرەوە ﮔﻮﺗﺮاوە و ﻧﻮوﺳــﺮاوە. دﯾﺎﻟێﻜــﺖ ﺋــەم ﺟﯿﺎوەﻛەﯾە ﻛە ﻟــە ﻧێــﻮان ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ زواﻧﺪا ھەس ،ﻣﯿﻨﺎك ﺟﯿﺎوەﻛﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ڕێﺰﻣــﺎن و ﭘێﻜﮫﺎﺗﻨــﯽ وﺷــە و ﭼﯚﻧێﺘــﯽ دەرﺑڕﯾــﻦ ،ھەروەھﺎ دەﺑێﺘە ﭼەﻧﺪ ﺟﯚرێﻚ) :دﯾﺎﻟێﻜﺘە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،دﯾﺎﻟێﻜﺘــە ﭘﯿﺸــەﯾﯿﯿەﻛﺎن ،دﯾﺎﻟێﻜﺘــە ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿــەﻛﺎن ،دﯾﺎﻟێﻜﺘــﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯽ ،دﯾﺎﻟێﻜﺘﯽ ڕەﻣەﻛﯽ(، ﺑــێ ﺷــﻚ ﺋەﮔــەر ﻟێــﯽ ورد ﺑﺒﯿﻨــەوە ،ڕووﻧﻜﺮدﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮ ھەڵﺪەﮔــﺮێ ،ﺋەﻣە ﻟــە ڕووی زاﻧﺴﺘﯽ زارﻧﺎﺳﯿﯿەوە. ﺋەﮔەر ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ زوان دﯾﺎری ﺑﻜەﯾﻦ، دەﺑێﺘە ﺳێ ﺑەش) :دەﻧﮕﺴﺎزی، واﺗەﺳــﺎزی(، ڕێﺰﻣــﺎن، ڕێﺰﻣﺎﻧﯿــﺶ دەﺑێﺘــە دوو ﺑەش: )وﺷەﺳــﺎزی“ﻣﯚرﻓﯚﻟﯚﺟﯽ“، ڕﺳﺘەﺳــﺎزی ”ﺳــﯿﻨﺘﺎﻛﺲ“(، ھەروەھــﺎ واﺗەﺳــﺎزﯾﺶ دەﺑێﺘە دوو ﺑەش) :ﺳﯿﻤﺎﺗﯿﻚ ،ﭘﺮاﻣﺎﺗﯿﻚ(. ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻋەﺑﺪو ﭘەﺷــێﻮﯾﺎن ﻟە ﺑــﺎرەی ”ﻋەزﯾﺰ ﮔەردی“ﯾەوە وەرﮔﺮﺗﺒﻮو ،ﭘەﺷــێﻮ ﮔﻮﺗﺒﻮوی:
”ﻋەزﯾــﺰ ﮔــەردی ﻓﯿﺘــەری ﺷــﯿﻌﺮە!“ ﺑە دەردی ﭘەﺷــێﻮ ﮔﻮﺗەﻧــﯽ ﺳــەرەودەرە ﻟــێ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﯾﻠێ ﻧەك ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەر زۆر ﻗﻮرﺳــە و ﻓﯿﺘەری ﮔەرەﻛە! ﭼﻮﻧﻜــﻢ زوان ﺋﯚﻗﯿﺎﻧﻮوﺳــێﻜە ھەﺗــﺎ ﭼﺎو ﺑــڕ دەﻛﺎ ﮔــەورە و ﻓﺮاواﻧــە ،زاﻧﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ھێﻨﺪە زۆرن ،ﺑﻨﯿــﺎدەم ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑە ﺳــەرﯾﺪا زاڵ ﺑێﺖ، ﺗــﯚ ﻟەوە ﮔــەڕێ ﻓﻧــە ﻛەس ﻟــە ﺑﺎﺑەﺗــە زﻣﺎﻧەواﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚرە ،ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﻟەم ﺳــەردەﻣەی ﺋێﺴــﺘە ﺋەوە ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و دﻛﺘﯚرەﻛﺎﻧﻦ ﺑﺎﺑەﺗە زواﻧەواﻧﯿﯿــەﻛﺎن دەﺷــێﻮێﻨﻦ و ﺗێﻜﯽ ھەڵﺪەﺷــێﻠﻦ؛ ﺳــەر ﻟە ﺧﯚﯾﺎن و ﻓێﺮﺧﻮازان و ﺧەڵﻘﯿﺶ ﺗێﻚ دەدەن ،ﺟﮕە ﻟەوەی ﻟەﺳەر ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ ﺑﺎﺑەت ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە ﮔەورەﺗﺮﯾﻨــﯽ ﻛﯚك و ھﺎوڕا ﻧﯿﻦ؛ ھەرﻛەس ﺑە ڕﺑەی ﺧﯚی ﻛێﺸﺎن و ﭘێﻮاﻧە دەﻛﺎت. ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘــﯽ زاﻧﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ڕێﻨــﻮوس و ﺧﺎڵﺒەﻧﺪﯾــﺶ ﻟەو ﻻوە ﺑﻮەﺳــﺘێ ،ﺷــﺖ ھەﯾە ﺑێ ﺷﻚ ﻛێﺸــە ﻧﯿﯿە ،ﻟێ ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و دﻛﺘــﯚرەﻛﺎن و ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﻦ دەﯾﻜەﻧە ﻛێﺸــە ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟە ڕاﺳــﺘە ﺧﯚی ،ﺑە ڕێﻨﻮوﺳێﻚ دەﻧﻮوﺳێ ،ﺳﻮێﻨﺪت ﺑﯚ دەﺧﻮێﻨﻢ ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ھەﯾــە ﻟــە ﯾــەك ﭘەرەﮔﺮاف دوو وﺷەی ﻧﻮوﺳﯿﻮە، ھەر ﺟﺎرێ ﺑە ﺷێﻮە و ﺷێﻮازێﻚ! ﺋەﻣە دﻛﺘﯚرﯾﺸــە و ﺗێﯿﺪا ھەﯾە
زاﻣﺪار ﺋەﺣﻤەد
ھەﻣﻮو ﺳــﺎڵێﻚ دەﮔﺎی ھﯚراﻣﺎن، ڕێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن .ﺋەوەی دەﯾﻜەن، ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﻣێﮋوو و ﻛﻮﻟﺘﻮور و داﺑﻮﻧەرﯾﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ،ﺑەھﯚی ﭘەﯾﻮەﺳــﺘﺒﻮون و ﺧﻮﮔــﺮی ﻧێﻮﺧﯚﯾﺎن –ھەوراﻣﺎن ،ﯾەﻛێﻜە ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛــە زۆر درەﻧﮓ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺗێﺪا ﺑو ﺑﻮوەوە، ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﻣێﮋوو داﻧەﺑڕاون. زەﻣﺎوەﻧﺪ و ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر، ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺧەڵﻜﯽ ھەوراﻣــﺎن و دەرەوەی ھەوراﻣﺎن ،ﻟە ﻟﮫﯚﻧﯽ ھەوراﻣﺎﻧﯽ ﺗەﺧﺖ-ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮرﺳــﺘﺎن، ﺑەڕێﻮە دەﭼێ. ﻟــە ﻧﯿــﻮەی دووەﻣــﯽ وەرزی زﺳﺘﺎن ،ﻟە دواﯾﯿﻦ ﺋێﻮارەی ڕۆژی ﺳێﺸــەﻣﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ رێﺒەﻧﺪاﻧﺪا، رێﻮڕەﺳﻤەﻛە دەﺳﺖ ﭘێ دەﻛﺎت، ڕۆژاﻧﯽ ﭼﻮارﺷــەم و ﭘێﻨﺠﺸەم درێــﮋەی دەﺑــێ و ﻟە ﺷــەوی ھەﯾﻨﯿﺪا ،ﺑە ﺷــﯿﻌﺮ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە، ﭘﺎڕاﻧەوە و زﻛﺮی ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑە رێﻮڕەﺳﻤەﻛە دەھێﻨﻦ. ڕۆژێﻚ ﭘێﺶ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ رێﻮڕەﺳــﻤەﻛە ،ﮔﻮێــﺰی ﺑﺎﺧﯽ ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر دەﺑەﺧﺸــﺮێﺘەوە و ﮔﺎ دەﻛﺮێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ،ھەروەھﺎ ﻟــە ڕۆژاﻧﯽ رێﻮڕەﺳــﻢ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑەﺳــەر ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوان داﺑەش دەﻛﺮێﺖ. ڕەگ و ڕﯾﺸــەی ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر، ﭘێﺸــﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە، دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ھەزار ﺳﺎڵ ﻟەوەوﭘێﺶ ،واﺗە ﺳەردەﻣﯽ
ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن .ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر ،ﻧﺎوی ”ﺳﯿﻤﯿﺎر“ە و ﻟــە ھەوراﻣﺎن ﻟە داﯾــﻚ ﺑﻮوە .ﻟە ڕووﺧﺴــﺎر و ڕواڵەﺗــﺪا ﻛﻮڕێﻜﯽ ﻓﺮەﺟــﻮان و ﻟە ﺑــەردن ﺑﻮوە. زۆرﺑەی ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﭘەرﺳــﺘﻦ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەرﻛــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن وەڕێ ﻛــﺮدووە. ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ﺧەڵﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﯿﺮی ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻟــە دﯾﺪﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺷﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮە .ﻛەﺳێﻜﯽ دﯾﺎری ﻧﺎوﭼەﻛەی ﺧﯚی ﺑﻮوە ،ﺑﯚ زۆرﺑــەی ﻛﺎروﺑــﺎرەﻛﺎن ﭘﺮس و ڕاوێﮋﯾﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺑە ﻗﺴەﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺳﯿﻤﯿﺎر ،ﻟە ﺗەواوی ھﯚراﻣﺎن ،ﺑە زاﻧﺎ ﺳﯿﻤﯿﺎر ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮو. ﻟە دوای ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻣﺎﻧەوەی ﻟە ھەوراﻣﺎن ،ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺷــﺎرەزاﺑﻮون و ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ دﯾﻨﯽ، ﺑەرەو ھەﻣەدان دەڕوا .ﻟە دواﺗﺮدا دەﭼێﺘە ﺋﯿﺴــﻔەھﺎن ،ﻧﺎوەﻧﺪی دەﺳــەﺗﯽ ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟە دوای دڵﻨﯿﺎﺑــﻮون ﻟــە زﯾﺮەﻛﯽ، ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾــﯽ ،ﺗﻮاﻧﺎ و دڵﺴــﯚزی ﺳﯿﻤﯿﺎر ،ﻟە ﺟەژﻧﯽ )ﻣﯿﮫﺮەﮔﺎن- ﻣﯿﮫﺮەﺟــﺎن( ﻛە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﻮوە ﺑە ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺳــﯿﻤﯿﺎر ﺑە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺧەڵﻚ دەﻧﺎﺳێﻨﻦ و ﻧﺎزﻧﺎو و ﭘﻠەی ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎری ﭘێ دەدرێ .ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر ،واﺗە وەزﯾﺮ. ﻟــەم ﻣﯿﮫﺮەﺟﺎﻧەدا ،ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر ڕادەﺳــﭙێﺮن ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرﭼە ﺑﺰرﺑﻮو و دزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷــﺘﯽ ﻟــە دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ زەردەﺷــﺖ وردە وردە ،ﭘەﯾــﺎم
زواﻧﯽ ﻛﻮردی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘێﻐەﻣﺒەرێﻜە ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚرە ،داھێﻨﺎﻧﯽ ژ زاﻧﺴﺘﯽ ﺧﺎڵﺒەﻧــﺪی ﻛــﺮدووە ،ھەراﯾە ﻛەس ﺑەﻛەس ﻧﯿﯿــە ،ﺋەﮔەر وا ﻧەﺑێ ﺋەوەﺗە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎی ﻛﻮردی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻚ ﺑــەری ھەﻧﻮوﻛە ﭼەﻧــﺪان ھــەزار ﻧﺎﻣﯿﻠﻜــەی ﻟەﺑــﺎرەی ڕێﻨﻮوﺳــەوە ﭼــﺎپ ﻛــﺮدووە و ﺑە ﺧﯚڕاﯾﯽ ﺑەﺳــەر ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺑەﺷﯿﻮەﺗەوە ،دەی ﺑﯚ ﻛﺎری ﭘێ ﻧﺎﻛەن ،دەی ﺑﻨﻮوﺳﺎن و ڕۆژﻧﺎﻣەﭬﺎﻧﺎن و وەﺷﺎﻧﺨﺎﻧەﻛﺎن، ﺑــﯚ ﮔــەورە و ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ﺋــەم
ﺑﺴەﭘێﻨﺪرێ ﺑەﺳەر دەزﮔەﻛﺎن، ﺋەﮔەر ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿﺎن ﻛﺮد ،ھەر ﺑــەزۆر ﭘێﯿــﺎن ﭘێــڕەو ﺑﻜﺮێ، ﭘﺎﺗەﻛﺮدﻧەوەی ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿەﻛە ﺳــﺰای ﺗﻮﻧﺪی ﺑــەدواوە ﺑێﺖ ﺗﺎ ڕادەی ﺋــەوەی ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﯾەك ﻛﺘێــﺐ ﭼــﺎپ ﺑﻜــەن و ھەر دەزﮔەﻛەﯾــﺎن ﭘێ داﺑﺨەن ،ﺋەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە؟ ﺋەﮔەر ﻧەﺗﻮاﻧێ ﭼــﻮار دەزﮔەی )ﭼﺎپ و ﭘەﺧــﺶ( ڕێﻚ ﺑﺨﺎت و ﺑەﺳــەرﯾﺎﻧﺪا ﺑﯿﺴەﭘێﻨێ ،ﺑە ﯾەك
ﺋەوە ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر و دﻛﺘﯚرەﻛﺎﻧﻦ ﺑﺎﺑەﺗە زواﻧەواﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﺷێﻮێﻨﻦ و ﺗێﻜﯽ ھەڵﺪەﺷــێﻠﻦ؛ ﺳەر ﻟە ﺧﯚﯾﺎن و ﻓێﺮﺧﻮازان و ﺧەڵﻘﯿﺶ ﺗێﻚ دەدەن ،ﺟﮕە ﻟەوەی ﻟەﺳەر ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ ﺑﺎﺑەت ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە ﮔەورەﺗﺮﯾﻨﯽ ﻛﯚك و ھﺎوڕا ﻧﯿﻦ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧە ﭘێﺒەﻧﺪی ﻧﺎﺑﻦ؟ ﻧەﺧێﺮ ﻛﻮرد ھەروا ڕاھﺎﺗﻮوە ،زەﻧﺪەﻗﯽ ﻟە ﻛﺎری دروﺳﺖ و ﺗەواو و رژد دەﭼێﺖ. ﺋەرﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ڕێﻨﻮێﻨﯿﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ )ﭼــﺎپ و ﺑوﻛﺮدﻧــەوە( ﺑﻜﺎت، ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی ﻛﻮردی ﻟەﺳــەر ﭼﯽ ﻛﯚك و ڕێــﻚ ﻛەوﺗﻮون ،ﺋەو ﭘێڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣە ﺑﺒێﺘە ﻓەرﻣﯽ و
ڕێﻨﻮوس ﺑﯿﻨﻮوﺳــﻦ .ﺗێﻨﺎﮔەم، ﺋەﮔــەر ﺋێﻤە ﻧەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑە ﯾەك ڕێﻨﻮوس ﺑﻨﻮوﺳــﯿﻦ ،ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎرەی ﺑﺎﺷــﻮور و ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەی ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ )زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد( ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 40 ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرد داﺑڕێﮋﯾﻦ؟ ﺟــﺎرێ ھــەر ﺑﺎﺳــﯽ زواﻧــﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪارد و ﺋەﻟﻔﻮﺑێﯽ ﻛﻮردی ﻧﺎﻛەم ،ﻛﯚڵﯿﻨەوە و ڕێﻜﺨﺴــﺘﻦ
و داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ وەھــﺎ زوان و ﺋەﻟﻔﻮﺑێﯿــەك) ،ﻛە ﺋــەو ھەﻣﻮو ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەی ﺗێــﺪا ﺑێــﺖ و ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎت ﻛــەس ﺋــەوەی ﺗﺮ ﺑــە ﺷﺎﯾﺴــﺘە ﻧﺎزاﻧێــﺖ واز ﻟــە ﺑﯚﭼﻮوﻧە ھەڵەﻛــەی ﺧﯚی ﺑێﻨێﺖ ﺑﯚ ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ و ﺗەواوەﻛەی ﺋەوی ﺗﺮ( ،ﺋەﺳﺘەﻣە. ﻟەﮔەڵ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛێﺸە و ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘەی ﻟە زواﻧەﻛەﻣﺎﻧﺪا ھەﯾە ،ﺳــەر ﺑﺎری ﻟێﻚ دووری دﯾﺎﻟێﻜﺘەﻛﺎﻧــﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی، ﺟﮕە ﻟەو ھەﻣﻮو ﺷێﻮەزار و زار و ﺑﻨﺰارە ،ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﺧەﻣﯽ ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﻧەﺧﻮارد و ﻟــە ﭘــەروەردەی ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەوە ھەﻣﻮو ﻛﺘێﺐ و ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎك ﻧەﻛﺮد ،ﺧــﯚی ﺑە ﻣﺎﺧﯚی ﻧەزاﻧﯽ ،ﺧﯚ ﭼﺎوەڕێﯽ دراوﺳــێ و دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﺑێﻦ ﺑﯚﻣﺎﻧﯽ ڕێــﻚ ﺑﺨــەن و ﭼﺎﻛﯽ ﺑﻜەن؟ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەم ﻛێﺸﺎﻧە ﻻی ﺧﻮداﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧێ ﺧﻮا دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺳــەری ﻟــە ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛــﻮرد دەرﺑﭽێﺖ ،ڕێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﭘﻮﺧﺘﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﺣەﻣﻜــە ﺟﻮداوازﯾﯿە ﺗەﻧێ ﺑەو دەﻛﺮێﺖ، ﻛێ دەﺗﻮاﻧێﺖ دڵــﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر و دﻛﺘﯚراﻧــە ڕازی ﺑــﻜﺎت ﺗﺎ ﺋەو ﺧێﺮە ﺑــە ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛــﻮرد ﺑﻜــەن؟ ﺑێ ﺷــﻚ ﺗەﻧێ ﺧــﻮدا دەﺗﻮاﻧــێ ﭘێﻐەﻣﺒەرێﻚ ڕەواﻧــە ﺑــﻜﺎت؛ داﺧەﻛــەم دوا ﭘێﻐەﻣﺒەرﯾــﺶ ھﺎﺗــﻮوە و ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺗﺮ ﻧﺎﯾــە ،ﻛەواﺗە ﺗﺎ ڕۆژی ﭘەﺳن ﭼﺶ!
ﭘﯿﺮﺷﺎﻟﯿﺎر و ﻛﯚﻣﺴﺎی و ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧێــﻮ ﺋﺎﯾﻨەﻛە ﮔﻮم ﺑﻮون و دەﺳــﺘﻜﺎری ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎن ﻛﺮا ،ھﺎوﻛﺎت دەﻛــﺮێ ﺑە ﻣﻮﺑﯿــﺪی ﻣﻮﺑﯿﺪان، واﺗــە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﻛــﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷﺘﯽ. ﻟەﻧێﻮ ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷــﺘﯿﺪا ،ﭘﻠەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازە، ﻣﯚغ ھەﯾە ،ﻣﻮﺑﯿﺪ ھەﯾە ،ﻣﻮﺑﯿﺪی ﻣﻮﺑﯿــﺪان ھەﯾــە .ھــەروەك ﻟە ﻧێﻮی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﺪا ،ﺳﻮﺧﺘە و ﻓەﻗێ و ﻣﻮﺳــﺘەﻋﯿﺪ ھەﯾە .ﻟە دوای ڕاﺳــﭙﺎردﻧﯽ ﺳــﯿﻤﯿﺎر ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷﺘﯽ، ﺑەرەو ھەوراﻣــﺎن دەﮔەڕێﺘەوە. ﺑــەر ﻟــەوەی ﺑﮕەڕێﺘــەوە ھەوراﻣﺎن ،وردە وردە ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷﺘﯽ ﺑﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﻧێﻮ ھەوراﻣﺎﻧﯿﺶ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺋەو ﻛﺎرە دەﺑێ. ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر ،ﺗﻮاﻧﺎ و دەﺳــەﺗﯽ ﻣــﺎددی و ﻣەﻋﻨــەوی ھەﺑﻮوە، ﺑڕﯾــﺎر دەدات ﻟــە ھەوراﻣــﺎن ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷــﺘﯽ و ﭘەرﺳــﺘﻦ و ﻓێﺮﻛﺎری دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚ ﻓﺮاواﻧﻜــﺮدن و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــەو ﺋﺎﯾﻨە .ﻟــەم ﻧێﻮەدا، ﺷﻮێﻨێﻚ دروﺳﺖ دەﻛەن ﺑەﻧﺎوی ”ﻛﯚﻣﺴــﺎی“ ،ﺧﻮدی ﭘﯿﺮﺷﺎﻟﯿﺎر ﻟــە ﻧێــﻮ ﻛﯚﻣﺴــﺎﯾﺪا ﻣﺎوەﺗەوە. ھﺎوﻛﺎﺗﺰۆرﺑــەی ﺑﯚﻧە و ﯾﺎدەﻛﺎن ﻟەوێــﺪا ﺋەﻧﺠــﺎم دراوە .ﺋەڵﺒەﺗە ھەﻧﺪێ ﺷــﺘﯽ دوور ﻟــە واﻗﯿﻊ ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەم ژوورە دەﮔﻮﺗﺮێ. ژوورێﻜــە زۆر ﮔــەورە ﻧﯿﯿــە،
ﺑەم ﺟێﮕــەی ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ھەوراﻣﺎن ﺑﻮوەﺗەوە .ھەرﭼەﻧﺪی ﺧەڵﻚ ﺑﭽﻮوﺑﺎﯾــە ﻧێﻮ ﺋەو ژوورە، ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑێ ﺟێﯽ ﻧەﺑﻮوە. ﻛﯚﻣﺴــﺎی وﺷــەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧــﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿە ،ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺋەو ژوورە دێﺖ ﻛــە ﻣﯚﻏﺎﻧﯽ زەردەﺷــﺖ ﺗێﯿﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ دەﺑﻦ ،دەﻛﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ھﺎوﺷــێﻮەی ”ﺣﻮﺟﺮە“ی ﺋﯿﺴﻼﻣە. ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر ھەر ﻟــە ھەوراﻣﺎن ﻣﺎﯾەوە ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەھﺮﯾﻤەن دەﺟەﻧﮕﺎ ،ﻟەﭘێﻨﺎو ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﯽ
ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا ،ﺳﺎﻧە ﺋﺎھەﻧﮓ و ڕێﻮڕەﺳﻢ ﻟەﺳــەر ﮔڵﻜﯚﻛەی دەﻛەﻧەوە. ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر ،ﭘێﮕــە و ﻣەﻗﺎﻣــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ھەوراﻣﺎن ﺑەﭼﺎوێﻜﯽ رێﺰەوە ﻟێﯽ دەڕواﻧــﻦ و ﻧێﻮی دەھێﻨﻦ، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺷــﻮێﻨﯽ ﻓەرﻣﯿﯿــﺎن ﺑەﻧێﻮی ﭘﯿﺮﺷﺎﻟﯿﺎر ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻓێﺮﮔەی ﭘﯿﺮﺷﺎﻟﯿﺎر ﻟە ﺑﯿﺎرە. ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە دوو ھەزار ﻛــەس ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻟە
ڕەگ و ڕﯾﺸــەی ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر، ﭘێﺸــﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە، دەﮔەڕێﺘەوە ﺑــﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﺳﺎڵ ﻟەوەوﭘێﺶ و ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ ﺧەڵــﻚ ،ﻟەﭘێﻨﺎو ”ﺑﯿــﺮی ﺑــﺎش ،ﻗﺴــەی ﺑﺎش، ﻛــﺮداری ﺑﺎش“ .ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎر ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ھەڵﺸﻜﺎودا ،ﺋﺎھﻮڕاﻣەزدا ڕەواﻧــﯽ ﻟــێ ﺳــەﻧﺪەوە .ﺋەﻣە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ دڵﺘەﻧﮓ و ﺧەﻓەﺗﺒﺎر ﻛــﺮد .ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺑــەردەوام ﻟە ﺑەرﭼﺎوﯾــﺎن ﺑێ، ﺟەﺳــﺘەﯾﺎن ﻟە ﻟﮫــﯚن ﺑەﺧﺎك ﺳﭙﺎرد. ﻟە دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺮﺷﺎﻟﯿﺎر ،وەك وەﻓﺎ و ﺳــﯚزێﻚ ﺑەراﻣﺒەر ﺧﻮدی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ و ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺑەرﭼﺎوی
ڕێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﭘﯿﺮﺷــﺎﻟﯿﺎردا ﻛﺮد. ھــﺎوﻛﺎت ژﻣﺎرەﯾــەك ﻟێﻜﯚڵەر و ﺗﻮێﮋەری ﻓڕەﻧﺴــﯽ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮون .ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﻟە ڕێﻜەوﺗﯽ ﻟــە 31ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم و ﯾــەك و دووی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺷﻮﺑﺎت ،واﺗە ﺳێﺸەم ،ﭼﻮارﺷەم و ﭘێﻨﺠﺸــەم ،ﯾﺎدی ﭘﯿﺮﺷﺎﻟﯿﺎر ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﺧەڵﻚ ،ﻣﻮﺑﯿــﺪ ،ﻣﯚﻏﺎن ،ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑە ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﻧﻤﺎﯾﺶ و دﯾﻤەﻧﯽ ﻧﺎوازە.
ﺳەﻻم ﻧﺎوﺧﯚش
17
ﻟە رواﻧﮕەی زەردەﺷﺘﯿەﺗﻨﺎﺳﯿﯿەوە
ﻧﺎوەﻧﺪی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺋەﻧﺪێﺸــە ﻟە زﻧﺠﯿﺮە ﻛﺘێﺒﯽ ﻓﯿﻜﺮ و ﺋــەدەب ﻗەﺳــﯿﺪە/ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺑﯚ ﺋەﺣﻤەد ﻣەﻻ ﺑە ﻧﺎوی )ﮔەڕاﻧەوەی زەردەﺷــﺖ( ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە. ﺋەم ﻛﺘێﺒــە )(353ی زﻧﺠﯿﺮەﻛەی ﺳــەرەوەﯾە و ﭘێﺸــەﻛﯽ و دەﻗــە ﺷﯿﻌﺮﯾﯿەﻛە 164ﻻﭘەڕەی داﮔﺮﺗﻮوە. ﺧــﯚم ﺑە ﻧﯿــﺎزم ﻛﺘێﺒێﻚ ﻟەﺳــەر )ﺧﺎچ و زەردەﺷﺘﯿﯿەت ﻟە ﺷﯿﻌﺮی ھﺎوﭼەرﺧﯽ ﻛﻮردی( ﺑﻨﻮوﺳﻢ ،ﺋەم ﻛﺘێﺒەی ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﻛﺮدم ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوﯾــﺶ دەﺑێﺘــە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەك ﻟە ﻧﻤﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ .ﻟێﺮەدا ﻣﻦ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﭘێﺸەﻛﯿﯽ ﻛﺘێﺒەﻛەی ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ دەﻛەم. ﭘێﺸەﻛﯽ ﻛﺘێﺒەﻛە ﻻﭘەڕە ) (7ﺗﺎ )(12 ی داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە .ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﻟە ﭼەﻧﺪ دێڕی ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧﯚی ﻟــەم ﻛﺘێﺒە دەﺧﺎﺗــە ڕوو و دەﻧﻮوﺳــێﺖ “:ﺋەم ﻗەﺳﯿﺪە/ﻛﺘێﺒە ﺑە ﯾەك ﻧەﻓەس ﻧﻮوﺳــﺮاوەﺗەوە ﻟە دەوری ﯾەك ”ﺑﺎﺑەت“ دەﺧﻮﻟێﺘەوە، دەﺑێــﺖ ﺑﺎﺑــەت ﻟــە ﻣﺎﻧــﺎ ھەرە ﻓﺮاواﻧەﻛەی ﺑﺨﻮێﻨﺪرێﺘەوە .ﭘەﻟﻮﭘﯚ ﺑــﯚ ﭼەﻣﻜەﮔەﻟێــﻚ دەھﺎوێﮋێ ﻟە ﮔﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ زەردەﺷﺘﺪا وەرﻣﮕﺮﺗﻮون و ﻛﺎری ﺷــﯿﻌﺮﯾﻢ ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﻛﺮدووە ،“...ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻟــەم ﻛﺘێﺒەدا ھەوڵ دەدا ﺟﯚرە رۆﺣﺎﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻣﺎرﻛﺴــﯽ ﯾﺎ ﻋەﻟﻤﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی و ﺧﻮێﻨــەری ﺧﯚی ﻟــە ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ زەردەﺷــﺘﯿﯿەت ﺑﺪۆزێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﻛﺘێﺒەﻛەی ﻟە ﺷــەش ”ﮔﺰﯾﻨﮕﯽ“ زەردەﺷــﺘﯽ ﻓﯚرﻣەڵــە ﻛــﺮدووە: ﮔﺰﻧﮕــﯽ ڕاﺳــﺘﯽ -ل ،42 - 13 ﮔﺰﻧﮕﯽ ﺑﯿﺮی ﭘﺎك ،68 - 43زاڵﺒﻮون ﺑەﺳــەر ﺧﯚﺗــﺪا ،94 - 69ﮔﺰﻧﮕﯽ ﺋﺎراﻣﯿﯽ ،116 - 95 -ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻦ و ﺑەﺧﺘەوەرﺑﻮون ،142 -117-دوا ﮔﺰﻧﮓ ،ﮔﺰﻧﮕﯽ ﻧەﻣﺮی .164 -143 دﯾــﺎردەی ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ڕۆﺣﺎﻧﯿــەت و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿــەت ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ﻟەﻧــﺎو ﻛــﻮرددا ﺗﺎزەﯾــە ،ﺑەوەی ﺋﯿﺴــﻼم ﺋﯿﺴــﻼﻣە و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿەت ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿەت .ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿــەت ﻟــە وەراﻣﺪاﻧەوەی ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ،وای ﻛﺮد ﭼەﻧﺪان ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪ ﻟە ﻣﻨﺪاڵﺪاﻧﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯿەﺗﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﯾﺎ ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﺗﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﺳــەرھەڵ ﺑــﺪەن و داوای ”ﺟێﻜﺮدﻧەوە“ی ﺋﺎﯾﻦ/رۆﺣﺎﻧﯿﯿەت ﻟەم ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﺗــە ﺑﻜەن و ﻓﯚرﻣێﻚ ﻟــە ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﯾﻨێﻜــﯽ ﻧﺎ- ﻋەﻗﯿﺪەﯾﯽ و ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەت ﻟە ﻓەزای ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەﺗــﯽ ﺋەوروﭘﺎ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن .ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺴﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﯿە)ﭘﺎش ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﯿەت(ە ﻟە دوو ﺷەﻧﮕﺴــﺖ ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە: ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم .1ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺑەراﻣﺒەری ﺣەزی ﻣﺮۆڤ .2ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ڕۆح و ڕۆﺣﺎﻧﯿﯿەت ﻟەﺳەر ﻓﯿﺘﺮەی ﻣﺮۆڤ ھــەر ﺋەﻣەش وای ﻛــﺮد ﭼەﻧﺪان ﺑﯿﺮﻣەﻧــﺪی ﭼەﭘــﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾــﯽ ﺑــە دﯾﺪێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺷــەﻧﻮﻛەوی ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰﻣﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﻜەن ،ﻟەواﻧە )ﮔﺎرودی ( و )ھﺮﺑــﺮت ﻣﺎرﻛﯿــﻮز(.. ﺋەﻓﺴــﻮوس ﭼەﭘــﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﺑەو ﭘﺮۆﺳــە ﻣﻮراﺟەﻋﺎﺗە ھﺰرﯾﯿەدا ﻧەﭼﻮون. دﻛﺘﯚر ﻗەﯾــﺲ ھــﺎدی 1980ﻟە ل33ی ﻛﺘێﺒﯽ ) اﻻﻧﺴﺎن اﻟﻤﻌﺎﺻﺮ- ﻣﺮۆﭬــﯽ ھﺎوﭼەرخ( ﻧﻜﯚڵــﯽ ﻟەوە ﻧﺎﻛﺎت ﻛە )ھێﺮﺑﺖ ﻣﺎرﻛﯿﻮز( ﻧەك ھەر ﺳﯚﺷﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣﺎرﻛﺴﯿﺶ
ﺑﻮو ،ﺑــەم ﺋەو ﺳﯚﺷﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ و ﻣﺎرﻛﺴــﯿﯿەی ﺋەو ﻟە )ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿﯿەت( زاﯾەڵەی ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﺑﻮو، ﺑﯚﯾە ﻟــە ل 138دﻛﺘــﯚر ﻗەﯾﺲ ﻟە ل) 59ﻣﺎرﻛﺴــﯿﯿەﺗﯽ ﺳــﯚﭬﯿﯿەت( دەﮔﻮازێﺘەوە ﻛە ھێﺮﺑﺖ ﻣﺎرﻛﯿﻮز ﻟەم ﻛﺘێﺒە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋەو ﻋەﻗﻧﯿﯿەﺗە ﭼەوﺳێﻨەرەی ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳﺘﺎﻟﯿﻨﯿﯿەت ﯾﺎ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ ﮔەﯾﺸﺘە ﻟﻮوﺗﻜە!“. ﺋەو ﺑــە دەﻧﮕﮫﺎﺗﻨــەی )ﻣﺎرﻛﯿﻮز( ﻟە ﭘێﻨــﺎوی ﻣﺮۆڤ ﺑــﻮو ،ﭼﯚن ﺑە دەﻧﮕﮫﺎﺗﻨەﻛەی )ﮔﺎرودی( ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺗەﻟﯿﺴــﻤﯽ ﺟﺎدووﯾﯽ ﺟﻮوﻟەﻛە و دەﺳەﺗﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﺑﻮو. ﻣﺎرﻛﺴــﯽ ﻛــﻮرد ﻧــە ﮔﻮێــﯽ ﺑﯚ )ﮔﺎرودی( ﺷﻞ ﻛﺮد ﻧە ﺑﯚ )ﻣﺎرﻛﯿﻮز(، ﺑەڵﻜﻮ ﯾﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ ڕەوﺗﯽ ﻣﺎرﻛﺴﯽ )ﺋﯿﻠﺤــﺎدی و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺋﯿﻠﺤﺎدی وەك ﮔﺮووﭘﯽ داﺑڕان ﺑﻮو( ﯾﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗەوزﯾﻔﻜﺮدن و ﺷﯿﻌﺮاﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻮو ﻟە دەﻗﺪا. ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﻟە ﺑەرەی دووەﻣە، ﺑە واﺗﺎی ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺗەوزﯾﻔﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮاﻧﺴﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ وەك ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷــﺘﯿﯽ .ﻟە ﭘێﺸەﻛﯽ ﻛﺘێﺒﯽ )ﮔەڕاﻧەوەی زەردەﺷﺖ( و دﯾﺪاری رۆژﻧﺎﻣــەی )ﭼﺎودێــﺮ( و )وﺷــە( ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــێﻚ دەورووژێﻨێﺖ ﻛە ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ زەردەﺷــﺘﯽ ﺟێﮕەی ﻧﺎﺑێﺘەوە ،ﻟەواﻧە: ﯾەﻛەم :ﭼەﻣﻜﯽ ﺧﻮدا ﭼەﻣﻜــﯽ دﯾﺘﻨﯽ ﺧــﻮدا ﻧەك ھەر ﻻی ﺋەﺣﻤــەدی ﻣــەﻻ ،ﺑەڵﻜــﻮ زۆرﺑــەی ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ دوور ﻓەزای ﺋﯿﺴــﻼم ﮔەﻣە ﻟە ﻧێــﻮان )ﺗﺎك( و )ﻛــﯚ( دەﻛﺎت .ﺋــەو ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧەی ھەردوو وﺷــەی )ﺧﻮا( و )ﺧﻮاوەﻧﺪ( ﻟــە ﺑﯿﺮ و ﯾــﺎدەوەری ﺷــﺎﻋﯿﺮ زۆر ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەرﻛﯽ ﭘــێ دەﻛﺮێﺖ، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە )ڕەﺧﻨــەی ﭼﺎودێﺮ، ژ (265.ﻟەﺑﺎرەی ﺑە ﯾەك دﯾﺘﻨﯽ ﺋەم دوو وﺷــەﯾە دەڵێﺖ “:ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﻻی ﻓﻪﯾﻠەﺳــﻮوﻓﺎﻧﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﮐﯚن ﮐﺎﺗێــﮏ ﺑــﺎس ﻟﻪ ﺧﻮدا ﻟــﻪ دﯾﺪی ﭼﻪﻣﮑﯽ ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮوﻓﺎﻧﻪوه دهﮐﻪن، ﺑﻪ ﻧﯿﺴــﺒﻪت ﺋﻪواﻧــﻪوه ﮔﻪردوون ﻟێﻮاوﻟێــﻮی ﺧﻮداﯾﻪ ،واﺗﻪ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﻮﻧﻮﮐﻪﻟﻪﺑﻪرێﮏ ﺧﻮداوهﻧﺪێﮏ ھﻪﯾﻪ. ﻻی ﺋﻪﻧﯿﻤﺴــﯿﺘﻪ ﺋﻪﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯿﯿﻪﮐﺎن، ﺧﻮدا ﺗێﮑﻪڵﯽ ﺳﺮوﺷــﺖ ﺑﻮوه و ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺑﻪرﺟﻪﺳﺘﻪﯾﻪک دا ﺗﻪﺟﻪﻟﻠﯽ دهﮐﺎت“. ھەر ﻟە ھەﻣﺎن ژﻣﺎرەدا دﯾﺘﻨﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺑﯚ ﺧﻮدا و دﯾﺘﻨﯽ ﻋەوام ﺑﯚ ﺧﻮدا ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێﺖ” :ﺧﻮدای ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻣﻪرج ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﻮدای ﯾﻪﮐێﮑﯽ دی ھﺎوﺗﻪرﯾﺐ ﺑێﺖ .ﺋﻪﮔﻪر ﺧﻮێﻨﻪر ﺷــﺎﻋﯿﺮ راﮐێﺸــێﺘﻪوه ﻧێﻮ ﺑﻮاری ﻋﻪﻗﺎﺋﯿﺪﯾﯿﻪوه ،ﺋﻪوه زوڵﻢ ﻟﻪ ﺧﯚی و ﻟﻪ ﺷﺎﻋﯿﺮ و ﻟﻪ ﺷﯿﻌﺮهﮐﻪ دهﮐﺎت، ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﻮاری ﺷــﯿﻌﺮ ﺋــﻪوه ﻧﯿﯿﻪ. ﺷﺎﻋﯿﺮ ﻟﻪ ﺑﻮاری ﮐﻮﻓﺮ و ﺑﺮواھێﻨﺎن ﺋﯿﺶ ﻧﺎﮐﺎت“. ﺧﻮدای ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﻧە ﺧﻮدای ﻧــﺎو ﻗﻮرﺋﺎﻧە ﻧە ﺋﺎھﻮراﻣــەزدای ﻧﺎو ﺋﺎﭬێﺴــﺘﺎﯾە ،ﺧﻮداﯾەﻛە ﺑﻮوﻛەڵە و ھەوﯾﺮی دەﺳﺖ ،ﻣﺮۆڤ ﭼﯚن ﺣەز ﺑــﻜﺎت ﺋەوھﺎ ﺑەرﮔﯽ ﺑــﯚ دەﺑڕێﺖ. ﻟە ﺳــﺎﯾﺘﯽ )وﺷــە(2015 - 6 - 9 - ﻟەﺑﺎرەی ﺧــﻮدای ﺧــﯚی دەڵێﺖ “:زهردهﺷــﺖ ﺑﻪھــﺎ ﺋﻪزهﻟﯿﯿﻪﻛﺎن زﯾﻨــﺪوو دهﻛﺎﺗﻪوه ،ﺑــﻪم ﺑﻪﺑێ ھﻪژﻣﻮوﻧــﯽ ﯾﻪزدان .ﻟــﻪم دهﻗﻪدا ﯾﻪزدان و ﺋﯿﻨﺴﺎن دهﺑﻨﻪ دوو رووی ﯾــﻪك دراو .واﺗــﻪ ﯾﻪزداﻧێــﻚ ﻧﯿﯿﻪ ﻓﻪرﻣﺎن دهرﺑﻜﺎت و ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧێﻜﯿﺶ
دووەم :ﭘێﮕــەی ﺋﺎﻓــﺮەت ﻟــە زەردەﺷﺘﯽ ﻟە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮی )ﭘێﺸەﻛﯽ(ﯾەﻛە، وێﻨەﯾەﻛﯽ دی ڕﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋەوﯾﺶ وێﻨەی ﺋﺎﻓﺮەﺗە ﺗەواو دەﺷێﻮێﻨێﺖ. ﻟە ل9دا دەﻧﻮوﺳێﺖ” :دەﺑێ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــﯚ ﺋەوەﯾﺶ ﺑﻜــﺮێ ﻛــە ژن ﻟە ﺳەردەﻣﯽ زەردەﺷــﺘﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ، ﻟە ﭼﺎو ژﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺧﺎوەن ﺳەرﺑەﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑێ ھﺎوﺗﺎ ﺑﻮوە“. ﺋەوەی ﺷــﺎرەزاﯾﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿەت ﻧەﺑێﺖ ﺑەو ﻗﺴە ھەﻧﮕﻮﯾﻨﯿﯿﺎﻧە ﺗەواو ﻓﺮﯾﻮ دەﺧﻮا. ﭼەوﺳﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﻓﺮەت ﭘێﻮەﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە ﺑە ڕەﮔەزەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﭼﯿﻨﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە .ﺋەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﻣﺎرﻛﺴــﯽ ﻛﻮردی ﻧەﯾﺪەوﯾﺴــﺖ ھەزﻣــﯽ ﺑــﻜﺎت .ﻣﺎوەﯾــەك ﺋەو ﻣﺎرﻛﺴﯿﯿﺎﻧە ﺑەو ﭼﺎوە ﭘڕ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە دەﯾﺎﻧڕواﻧﯿﯿــە دۆزی ﺋﺎﻓــﺮەت. ﺋەو دﯾﺘﻨــەش ﻟە دﯾﺘﻨــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﺰ ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ﻟە )اﺻﻞ اﻟﻌﺎﺋﻠە(
ﺋەﺣﻤــەدی ﻣــەﻻ ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﺳەرەوە ﻟە دوو ڕواﻧﮕەوە دەﻛﺎت: .1ڕەﺧﻨــە ﻟــە ڕەوﺷــﯽ ﺋﺎﻓﺮەت دەﮔﺮێﺖ .2ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ زەردەﺷــﺘﯽ ﺑــەرز دەﻛﺎﺗەوە! ﭼﯚن ﺋەو ﻧﺎواﻧــە ﻻی ﻛﻮرد ھەﺑﻮو، ﻻی ﻋەرەﺑﯿﺶ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ وەك )ھﯿﻨﺪ( ھەﺑﻮو ﺷەڕی ﭘێﻐەﻣﺒەری دەﻛﺮد، ﭼﻮﻧﻜە ژﻧﯽ ﺋەﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن ﺑﻮو .ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﮕەی ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە زەردەﺷــﺘﯿﯿەت ﺋەﺣﻤــەدی ﻣەﻻ زۆر ﺳــەرﭼﯿﻎ ﭼﻮوە ،ﺋەواﻧﯿــﺶ وەك ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮرد و ﻋەرەب ﺗەﻧﯿﺎ ڕێﺰی ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﺳــەرووی ﻧﺎو دەﺳەت و ﻣﺎڵﺒــﺎت دەﮔﺮن ،ﺟــﺎ ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯚن )زەردەﺷــﺖ( ﺗﺎﻗﺎﻧە ﭘەﯾﺎﻣﺒەر ﺑﻮوە ﺑﯿﺮی ﻟە ﺑەﺧﺘەوەرﻛﺮدﻧﯽ ژن و ﭘﯿﺎو ﻛﺮدﺑێﺘەوە ،ل .9ﺑﺎ ﻟە ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﭘێﮕەی ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﻜەﯾﻨەوە: ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی زەردەﺷــﺘﯽ ﺟﯚری
ﻛەﻧﯿﺰەك ھەﺑــﻮون ﯾﺎ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑە ﻛەﻧﯿــﺰەك دﯾﺘﻦ ﻟەﮔــەڵ دﯾﺘﻨﯽ زەردەﺷــﺘﯽ ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﺗێﻚ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ،ﺑەم ﻟــە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ زەردەﺷــﺘﯿﺪا ﻛەﻧﯿــﺰەك ﺟﻤەی دەھﺎت ﺋﺎﻓﺮەت ھەﺑﻮو ،ﺑــە واﺗﺎی ﺋﺎﻓﺮەت ﺑــە ﭘێﮕــەی ﭼﯿــﻦ و ﻣﺎڵﺒﺎﺗــﯽ دەﺳەت ﭘێﮕەی دﯾﺎر دەﻛﺮا ،ﻧەك ڕەﮔەزەﻛەی. ﻟە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی )ﺟێﻨﺪەر ﻟە ﻣێﮋووی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﺪا 628ز -632ز(دا ﻛەﻟﺴﻮوﻣە ﺟەﻣﯿﻞ ﺑەم ﺟــﯚرە ﭘێﮕــەی ﺋﺎﻓــﺮەت ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی زەردەﺷــﺘﯽ دەﺧﺎﺗە ڕوو : .1ﻣﺎڵــﺪاری ﺋﺎﻓــﺮەت :ﻟــە اﻟﭭێﻨﺪﯾــﺪاد ھﺎﺗــﻮوە” :دووەم ﺑەﺧﺘەوەرﺗﺮﯾﻦ ﺷــﻮێﻦ ﻟە زەوﯾﺪا ﺋــەو ﻣﺎڵەﯾــە ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺗێــﺪا ﺑێ. )اﻻﺑﺴــﺘﺎه،ارﺑﯿﻞ،201 ،ص .(50 ﺋەﺣﻤــەدی ﻣــەﻻ دژی ﺑﯿﺮۆﻛەی ﻣﺎڵﺪاری ﺋﺎﻓﺮەﺗە! .2ﻛەﻧﯿــﺰەك ھەﺑﻮون ﯾــﺎ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑە ﻛەﻧﯿﺰەك دﯾﺘــﻦ ﻟەﮔەڵ دﯾﺘﻨﯽ زەردەﺷــﺘﯽ ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﺗێﻚ ﻧﺎﻛﺎﺗــەوە ،ﺑــەم ﻟــە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ زەردەﺷــﺘﯿﺪا ﻛەﻧﯿــﺰەك ﺟﻤەی دەھﺎت ،ﭘﺎﺷﺎﯾەﻛﯽ وەك ”)ﺧﻮﺳﺮەو ﭘەروﯾﺰی( ﺷﺎی ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻛە 3000 ژﻧﯽ ھەﺑﻮوە .ﻛﺮﯾﺴﺘﻨﺴﻦ ،2006ل .“572 .3ﻧێﺮﺳــﺎﻻری ﺋﺎﺗەﺷﮕەی ﻣﻮﻏﺎﻧﯽ زەردەﺷــﺖ ھﯿــﭻ ڕەﮔەزێﻜــﯽ ﻣێﯽ ﺗێــﺪا ﻧەﺑﻮو .ﺳــەرەڕای ﺋەو
ﻧﺎﺳــﺮاو ﺑﻮو ﺑە ژﻧﯽ ﭼﺎﮔﺎر )زن ﺋﯽ ﭼﮕﺎرﯾﺎ( ،ﺋەو ژﻧە ژﻧﯽ ﭘﺎﺷــﻜﯚ ﺑﻮو، ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻣﺎﻓﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋەم دوو ژﻧە ﺟﯿﺎواز ﺑﻮون وا دﯾﺎرە ﻛەﻧﯿﺰان و ژﻧﺎﻧﯽ ﺑە دﯾﻠﮕﯿﺮاو ﻟەﮔەڵ ﺋەم ﭼﯿﻨە ھەژﻣﺎر ﻛﺮاوە .ﺋەم ژﻧﺎﻧەی ﻟەو ﭼﯿﻨە ﺑﻮوﻧــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻨﺪاﻧــﯽ ﻧێﺮﯾﻨەﯾﺎن ﻟە ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺑﺎوﻛﯿــﺪا وەرﮔﯿﺮاوە) . ﻛﺮﯾﺴﺘﻨﺴﻦ،2006،ل.(409 .5ﻟە ﻧێﻮان ﺳــﺎﻧﯽ 628ز-632ز ڕەوﺷــەﻛە ،ڕەوﺷــﯽ ﺣﻮﻛﻤﺪاری ﺑﻨەﻣﺎڵە ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﺪا ﭼﻮو، ڕەﮔەزی ﻧێــﺮ ﻟە ﺑﻨەﻣﺎڵــەدا ﻧەﻣﺎ، ﺑﯚﯾە ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺑﯚ دوو ﻛﭽﯽ ﺧﻮﺳــﺮەوی دووەم )ﭘەروﯾﺰ( ﭼــﯚڵ ﺑــﻮو ،ﺋــەو دوو ﻛﭽــەش )ﺑــﯚران و ﺋﺎزەرﻣﯿﺪۆﺧــﺖ( ﺑﻮون، ﻛەواﺗــە دەرﻛەوﺗﻨﯽ )ﺑﯚران ﺷــﺎ( و )ﺋﺎزەرﻣﯿﺪوﺧﺖ ﺷــﺎ( ﺑﯚ ڕەوﺷﯽ ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﻛﯚﺷﻚ و ﺧﺮاﭘﯽ رەوﺷــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﮔەڕێﺘەوە، ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺋﺎوێﺴﺘﺎ ﺧﯚی ﺑﺎوەڕی ﺑەوە ﻧەﺑــﻮو ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﺳــەرووش ﺑﮕﺎﺗــە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎﺷــﺎی وت، ﺑەم ﺑە ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﺋەوەی ھەردوو ﻛﭻ ﻛﭽﯽ ﺧەﺳــﺮەو ﭘﺎﺷــﺎ ﺑﻮون، ﻣﻮﻏەﻛﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮون دەﻗﯽ ﺋﺎوێﺴﺘﺎ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ دەﺳەت ﺑﮕﯚڕن!
ﺳــێﯿەم :ﻛــﯚڕش ﻟــە ﻧﺎوﺑــەری دەﺳەﺗﯽ ﻣﯿﺪی ﻛــﯚڕش ڕووﺧێﻨەری ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯽ ﻣــﺎد ﺑــﻮو .ﻛﻮدەﺗــﺎی ﻛــﯚڕش- ھﺎرﭘــﺎك ﻛﯚﺗــﺎی ﺑــە ﺣﻮﻛﻤﺮاﻧﯽ ﻣﯿﺪی ھێﻨــﺎ .ﻟەﺑﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﺧەوﻧﯽ ﻣﯿﺪ ،ﻛە ﻣﯿﻨﯚرﺳــﻜﯽ ﺑــە ﺑﺎوﻛﯽ ﻛﻮردﯾﺎن دەزاﻧــێ ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻣێﮋوو دووﺑﺎرە ﻧەﺑﻮوەوە .ﻗﺴــەی ﺋەﺣﻤــەدی ﻣەﻻ ،ﺷــﯿﻌﺮی ﺋەی ڕەﻗﯿﺐ -ی دڵﺪار ﺑەﺗﺎڵ دەﻛەﻧەوە! دڵﺪار ﻟە ﺋەی رەﻗﯿﺐ دەڵێﺖ: ﺋێﻤە ڕۆڵەی ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﻛەﯾﺨەﺳﺮەوﯾﻦ ﻟە ﻧــەزەر ﻗﺴــەﻛەی ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﻛﻮرد ﺷﺎﻧﺎزی ﻣﯿﺪﯾﺒﻮون ﺑﯿــﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﺷﺎﻧﺎزی ﺑە رووﺧێﻨەری ﻣﺎد ﺑﻜﺎت. ﺋەﺣﻤــەدی ﻣــەﻻ ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑــە ڕووﺧێﻨەری ﻣﯿﺪﯾﺎ ،ﻛﯚڕش دەﻛﺎت، ﺋەوەﺗــﺎ ﻟــە ل10ی ﮔەڕاﻧــەوەی زەردەﺷــﺖ دەﻧﻮوﺳــێﺖ” :ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻚ ﺋﺎزادە چ ﺧﻮداﯾەك دەﭘەرﺳﺘێ و ﻓەرﻣــﺎن دەدەم ﻟەم ڕووەوە ﻧﺎﺑێ ﻛەس ﺗﻮوﺷﯽ ﮔێﭽەڵ ﺑێﺖ.“... زەردەﺷﺘﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺳەردەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺧﻤﯿﻨﯽ و ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎوەڕی ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﮔﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗﺮ ﻧەﺑﻮو ﻟە دەوڵەت ..ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەی 40ﺳــﺎڵەی ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺷﺎﭘﻮوری دووەم ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕەﯾە، ﻛﯚڕﺷــﯿﺶ ھەر ﺑــە داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻧەوەﺳﺘﺎوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛﯚﺗﺎی ﺑە دەﺳــەﺗﯽ ﺑﺎﺑﻠﯽ ﻧﻮێﺶ ھێﻨﺎ ﻛە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪی ﺑﻮو ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 539پ.م ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺋەﺑﻮﻧﺎﺋﯿﺪ ) 556-539پ.م( .ﺋــەو ﻣەﻣﻠەﻛەﺗە ﻟەﺳەر ﺋﺎﯾﻨﯽ )ﺳﯿﻦ( و )ﻣەردۆخ( ﺑﻮو ﻛە ﺟﯿﺎ ﺑﻮون ﻟە ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷﺘﯽ! ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺋەم ﻗﺴــﺎﻧەی ﻛﯚڕش ﺑێ ﺳــەرﭼﺎوەن ،واﻗﯿﻌﯽ ﺳﺘەم ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺑﺎﺑﻠﯽ ﻧﻮێ ﻗﺴەﻛﺎﻧﯽ ﭘﻮوچ دەﻛەﻧەوە! ﭼــﻮارەم :ﻛﻮﻟﺘﻮوری زەردەﺷــﺘﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻟە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ﯾﺎ ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە؟ ﺋەﺣﻤــەدی ﻣــەﻻ ﻟــە ل 10ﺑﺎس ﻟــە ﺷــﺘێﻜﯽ زۆر ﻧﺎﻣــﯚ دەﻛﺎت و ﭘﺎرادۆﻛﺴــێﻚ ﻟە ﻧێــﻮان واﻗﯿﻊ و زەردەﺷــﺘﯿﯿەت ھەﯾە ،ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ زۆر ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری زەردەﺷﺘﯿﯿەت ﻛﺮدووە، ﺑەم ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﭘێﭽەواﻧەﻛەی
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
”ﻗﺴەﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺋﺎﯾﻦ ﯾﺎ ﻣەﻋﺮﯾﻔە ﺑەﺧﺸﯿﻨە ﯾﺎ ﻣەﻋﺮﯾﻔە ﺟﻮﯾﻨە“
ﺋﻪم ﻓﻪرﻣﺎﻧﺎﻧﻪ ﺟێﺒﻪﺟێ ﺑﻜﺎت ،ﺋﻪﻣﻪ ﯾﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳــﺖ ﻧﯿﯿﻪ ﻧﻪ ﺑﯚ ﯾﻪزدان ﻧﻪ ﺑﯚ ﺋﯿﻨﺴﺎن ،ﯾﻪزدان دهﺑێ ﺧﯚی ﻟﻪﻧﺎو ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﺑﻪرﺟﻪﺳﺘﻪ ﺑﻜﺎت ،ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪﻣــﻪی ﻧﻪﻛﺮد ،واﺗﻪ ﺋﺎﻓﺮاﻧﺪن ﺗﻮوﺷــﯽ ﭼﻪواﺷــﻪﻛﺎری دێﺖ“. ﻟــە ل9ی ﭘێﺸــەﻛﯽ ﮔەڕاﻧەوەی زەردەﺷــﺖ ھەﻣــﺎن ﺋــەو دﯾﺪﮔﺎ ﻓﯿﻮﺑﺎرﺧﯿﯿە ﻟەﺑﺎرەی ﺧﻮداوە دووﺑﺎرە دەﻛﺎﺗەوە و دەﻧﻮوﺳــێﺖ “:ﯾەزدان و ﺋﯿﻨﺴــﺎن ﭘێﻜەوە ﻛﺎر ﺑﻜەن ،ﻧەك ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺋەوی ﺗﺮﯾﺎن ﺑێ ،ﻟــە ڕێﮕــەی ھەڵﺒﮋاردﻧێﻜﯽ ﺋﺎزاداﻧەوە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑــﺪرێ .ﯾەزدان ﺋــەو وێﻨەﯾــە ﺑێ ﻛە ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧەﻛە ﺧﯚی دروﺳﺘﯽ دەﻛﺎت“ .ﺋەو دﯾﺘﻨە ﻣﺎرﻛﺴــﯿﯿە ﺑﯚ زاﺗﯽ ﺧــﻮدا ﺣەﻓﺘﺎ و ھەﺷﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی ﭘێﺸﻮوی ﮔﺮﺗەوە .ﺋەو ﻧﻜﯚڵﯽ و ﺋﯿﺴــﭙﺎﺗە ﻟە ھﺎوﻛێﺸەی ﺧﻮدا و ﻣﺮۆڤ ﺑەﺷێﻚ ﻟــە ﺋەﺟێﻨﺪای ﻣﺎرﻛﺴــﯽ ﻛﻮردی ﮔﺮﺗﺒﻮوەوە“. ﻟێﺮەدا ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ: ﺑە ڕاﺳﺘﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿەت ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ﺑێ ﺧﻮدا ﺑﻮو؟ ﺧــﻮدا ﻟە دەرەوەی زەردەﺷﺘﯿﯿەت ﺑﻮو؟ • ﺋــەو دﯾﺘﻨەی ﺋەﺣﻤــەدی ﻣەﻻ زۆر ﻧﺎﻣﯚﯾــە ﺑە زەردەﺷــﺘﯿﯿەت. دارﯾﻮش ﭘﺎﺷــﺎ ) 550-486پ.م( ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﯽ ﺑێﺴﺘﻮون ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺑﺎﺳﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋﺎھﻮراﻣەزدا دەﻛﺎت ﻛە ﺋەو ﯾﺎرﻣەﺗﯽ داوە ﺑەﺳەر )ﮔەوﻣﺎﺗە(ی ﺳەرﻛﻮﺗﻜەری ﺧەڵﻚ زاڵ ﺑێــﺖ .” “:ﻛەس ﻧەﺑﻮو ﺑﻮێﺮێﺖ دژی ﮔەوﻣﺎﺗەی ﻣﻮغ ﺑﺠﻮوڵێﺘەوە ﺗﺎ ﻣﻦ ھﺎﺗﻢ. • ﻣﻦ ﻟــە ﺋﺎھﻮراﻣــەزدا ﭘﺎڕاﻣەوە، ﺋﺎھﻮراﻣەزدا ﺑە ھﺎﻧﺎم ھﺎت .ﻟە )دە(ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺑﺎﮔەﯾﺎدﯾﺶ )29ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 522پ.م( ﻣــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﭼەﻧــﺪ ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﻛەم ﺳــەری ﮔەوﻣﺎﺗە و ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘە ﯾﺎوەرەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕی .ﻟە ﻗەی )ﺳﻜەﯾەوﭬﺎﺗﯿﺶ ﻟە ھەرێﻤﯽ )ﻧﯿﺴﺎﯾە( ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻛﻮﺷﺘﻢ“. دەﺳــەﺗﯽ ﻣەﻣﻠەﻛەﺗــﻢ ﻟــێ ﺳەﻧﺪەوە .ﺑە ﺑەرەﻛەﺗﯽ ﺋﺎھﻮراﻣەزدا ﻣــﻦ ﺑﻮوﻣــە ﭘﺎﺷــﺎ و ﺋﺎھﻮراﻣەزدا ﺋــەم ﻣەﻣﻠەﻛەﺗەی ﭘــێ ﺧەت ﻛــﺮدم“ .دﻛﺘــﯚر دڵﺸــﺎد زاﻣﻮا ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨێﻜﯽ ﮔﯚﭬﺎری )ﺧﺎڵ( ،ژﻣﺎرە 3دا ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛەﺳﺎﻧەﯾە ﺑﺎوەڕی واﯾە زەردەﺷــﺘﯿﯿەت ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺋەﺧﻤﯿﻨــﯽ ﺳــەری ھەڵــﺪاوە و دارﯾــﻮش ﯾەﻛــەم ﺋﺎھﻮراﻣــەزدا ﭘەرﺳــﺘە“ .ﻛەواﺗــە ﺋەو ﭘﯚﺳــﺖ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﯿەی ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﺑﯚ ﺋﺎھﻮراﻣەزدای زەردەﺷﺘﯿﯿەت ﺗەواو ﭘێﭽەواﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷﺘﯿﯿەﺗە.
دا .ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﻛەﺳــﺎﻧﯽ وەك )ﺧﺎﻧــﺰادی ﻣﯿﺮی ﺳــﯚران( و )ﻋﺎدﯾﻠــە ﺧﺎﻧﻢ( و )ﺣەﭘﺴــە ﺧﺎﻧﯽ ﻧەﻗﯿﺐ( ھەﻣﻮو ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻧﺎو ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ دەﺳەت ﺑﻮون ﻛە ﭼەﻧﺪان ﭘﯿﺎوﯾﺎن ﻟەژێﺮ دەﺳــەت ﺑــﻮو ،ھەروەھﺎ ھەﻣﻮو ﭘﯿﺎوێﻜﯿﺶ ﻧەﯾﺎﻧﺪەوێﺮا ﻗﺴە ﻟە ﻗﺴەﯾﺎن ﺑﻜەن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە )ﺷێﺦ ڕەزای ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ( ھەﺟــﻮوی زۆر ﭘﯿﺎوی دەﺳەﺗﯽ رۆﺣﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﻧەﯾﻮێﺮاوە ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻗﺴە ﻟە ﺑەردەم )ﻋﺎدﯾﻠە ﺧﺎﻧﻢ( ﺑﻜﺎت! ﻟەوە زﯾﺎﺗــﺮ )ﻋﺎدﯾﻠە ﺧﺎﻧــﻢ( دژ ﺑە ﺣﻮﻛﻤﺮاﻧﯿﯿەﻛەی ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود ﺑﻮو! ﻛەواﺗە ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوە واﺗﺎی ﭼﯽ دەﮔەﯾەﻧێﺖ؟
داﺧﺮاوﯾﯿەی زەردەﺷﺘﯽ ﻣﯚﻏەﻛﺎن وا دەﺳﺘﻮوری وﺗﯿﺎن داڕﺷﺘﺒﻮو ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﺑﺎرەی ژﻧﯽ ﻧﺎو ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻟە ﺧﯚﮔﺮﺗﺒﻮو .ﻧەﺷﺌەت ،2003ل.( 36 .4ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤﺮاﻧــﯽ ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﺪا ﺳــێ ﺟﯚری ھﺎﭬﮋﯾﻦ ھەﺑــﻮو ،ﺋەو ﺳــێ ﺟــﯚرە ژﻧەش ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑﻮون ﺑە دەﺳــﺘﻮوری ﺋﺎﺗەﺷــﮕە )ﻛەﻧﯿﺴە(ی زەردەﺷﺘﯽ. )ڕۆز ،1998 ،ل (50وەرﮔﯿــﺮاو ﻟە ﺷــەھﺒﺎزی :(2005ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ھەرﺳێ ﺟﯚری ﭘێﮕەی ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی دەﻛﺎت :ﭘﺎﺗﯿﺨﺴﺎھﯽ، ﭼــﺎﮔﺎر ،ﺧﻮاﺳــﺮای “.ﺑــەم ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺳﯽ دوو ﻟەو ﺟــﯚرە ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮاﻧە ﻛﺮاوە )اﻟﻌﺎﺑﺪ،1999،ص) .( 130ﻧەﺷﺌەت، ،2003ل 36وەرﮔﯿﺮاو ﻟە ﺷەھﺒﺎزی ،(2005ﻟە ﭘێﻨﺎﺳەی ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﺳەرەوە ﯾﺎ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز )ﭘﺎﺗﯿﺨﺴــﺎھﯽ(دا دەڵێــﺖ” :ﺋــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗە ﺑﻮو ﻛە ﺑﯚﻧﺪی ھەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺑە ھﺎﭬﮋﯾﻨﯽ ﭘﺎﺗﯿﺨﺴــﺎھﯽ دادەﻧﺮا. ﺋەﻣــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﭘێﮕــە ﺑﻮو ژن ھەﯾﺒﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە داﻣەزراﺑﻮو ﻟەﺳەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھﺎوﻛﻮﻓﯽ و وردی ﻧێﻮان ژن و ﻣێــﺮد ،ھەروەھﺎ ﺋــەم ژﻧە و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﯿﺮاﺗﯿﺎن ھەﺑﻮو“. ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ژﻧﯽ ﭘﺎﺗﯿﺨﺴــﺎھﯽ، ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ و ﻓەرﻣﺎﯾﺸــﺘەﻛﺎﻧﯽ زەردەﺷــﺘﯽ ،ﭘﯿﺎو ﺑﯚی ھەﺑﻮو ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ژﻧﯽ ﭘﺎﺗﯿﺨﺴﺎھﯽ ﺑێﻨێﺖ ،ژﻧﯽ دی ﺑە ﭼــﺎﮔﺎر دادەﻧــﺮا ،وەك )ڕۆز ،1998ل ( 44دەڵێﺖ “:دەﺳــەﺗﯽ ﻛﺎﻣﯿﻠﯽ ھەﺑﻮو ﺑەﺳــەر ﻛﺎروﺑﺎری ﻣﺎڵەوە و ﭘەروەردە و ﺋﯚرﮔﺎﻧﯿﺰﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎری دی ﻣﺎڵەوە“ .ژﻧﯽ دووەم ﻛە
.6ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﺋﯿﻨﺴێﺴــﺖ )ﻣﺤﺎرم( ﻛﺮﯾﺴﺘﻨﺴــﻦ 2006ﻟــە ل410- 411ﺷــﺘێﻜﯽ ھەﻧﺪ ﺳــەﯾﺮ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺎت ﻣﺮۆڤ ﺷەرم ﻟە ﺧﯚ دەﻛﺎت: ”ﺟﯚرە ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿەك ﻟە ﻧێﻮان ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﯚﺷﻚ ﯾﺎ ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﺷﺎھﺎﻧە ھەﺑﻮو ،ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻮو ﺑە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺧﻮﯾﺪودە ﯾﺎ )ﻣﺤــﺎرم( واﺗﺎ ھێﻨﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛــە ﺑــە ﯾەﻛﺘﺮ ﻧەدەﺷــﯿﺎن )ﻛەﺳە ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎن وەك ﺧﻮﺷــﻚ و داﯾﻚ و ﻛﭻ( .ﺋەم ﺟﯚرە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿە ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺪا ھەﺑــﻮوە ،دﯾــﺎرە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟێﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﭘﺎﻛﯽ ڕەﭼەڵەك و ﺧﻮێﻨﯽ ﺧﺎﻧەوادە ﺑﻮوە! ﻛﺮﯾﺴﺘﻨﺴــﻦ ﻟە ھەﻣــﺎن ﻻﭘەڕەدا ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﯚ ﺋەو ﺟﯚرە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿە دێﻨێﺘــەوە وەك وەھــﺮام ﭼﻮوﺑﯿﻦ )ﮔﻮردﯾە(ی ﺧﻮﺷﻜﯽ ﺧﯚی ﺧﻮاﺳﺖ و ﻣێﮫﺮان ھەﻣﺎن ﺷﺘﯽ ﭘێ ﭘەﺳﻨﺪ ﺑــﻮو :ﭘﯿﺎو ﺑﯚی ھەﯾە ﻟەﮔەڵ داﯾﻚ و ﺧﻮﺷــﻚ و ﻛﯿﮋی ،ژن و ﻣێﺮداﯾەﺗﯽ ﺑﻜﺎت“. ﺋەﻣە ﭘێﮕەی ﺋﺎﻓﺮەﺗە؟! ﺋﺎﻓﺮەت ﺑەﻣە ﺑەﺧﺘەوەر دەﺑێ؟!
دەڵێــﺖ و دەﻧﻮوﺳــێﺖ” :ھەﻣﻮو ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ دێﺮﯾــﻦ دەرﭼــﻮوی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی زەردەﺷﺘﻦ“. ﻟە ﻣﺎوەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ھەرﯾەك ﻟە ﻛﯚڕﺷــﯽ دووەم ) 558-529ﺑەر ﻟە ﻣﯿﻼد( و ﺧەﺳــﺮەو ﺋەﻧﻮﺷــێﺮوان دەوڵەﺗﯽ ﺋەﺧﻤﯿﻨﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑﻮو ﺑە ﻣﺎرﯾﻔەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﻣﯚ ﺑە وﺗﯽ ﺋﺎرﯾﺎن، ﺋەوﯾــﺶ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ھﯿﻠێﻨــﯽ و ﻓەﻟﺴەﻓەی ﺑﺘﭙەرﺳﺘﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮو، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﭘﺎش ﺋەوەی ﻛﯚڕﺷــﯽ دووەم ﭼەﻧﺪ وﯾﻼﯾەﺗێﻜﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﯿﺎی ﺑﭽﻮوك وەك )ﻟﯚﻧﯿﺎ() ،ﻟﯿﺪﯾﺎ( و ﭼەﻧﺪ دەﭬەرێﻜﯽ ﺗﺮی ﮔﺮت ،ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮو ﺑە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧﺰﯾﻚ ﻟەﮔەڵ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻣەزراو ﻟەﺳەر )ھێﻠﯿﻨﯽ( ،ھەروەھﺎ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺧەﺳﺮەو ﺋەﻧﻮﺷێﺮوان ﯾەﻛەم ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻓەﻟﺴەﻓﯽ وەك ﺋەوەی ﺟەﺳــﺘﯿﻨﯽ ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﻛﺮدەوە )ﺋﯿﺒﻦ ﻧەدﯾﻢ ،ل.(300 ﺋەو دەﺳــﺘﭙێﻜە ﻟە دوای ھەرەﺳﯽ ﺋەﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑە دەﺳﺖ ﺋەﺳﻜەﻧﺪەری ﻣەﻛﺪۆﻧﯽ ﻟــە 331پ.م )ﺗەھﺎ ﺑﺎﻗﺮ ،1980ل( زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو .ﭘﻠﻮﺗﺎرك ﻟە ل 329ﻣﯚراﻟﯿﺎ دەڵێﺖ :ﺋەﺳﻜەﻧﺪەر ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەرﺳﺘﯚی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺑﻮو ،ﺋەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻮو ،دەﯾﻮﯾﺴﺖ دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ﺑــە ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻧەﯾﺎراﻧــﯽ و دەرﮔــە ﻛﺮدﻧــەوە ﺑﯚ ﺧﺎﻧەداﻧﺎﻧﯽ ﮔﻮێڕاﯾەڵ ﻏەﯾﺮی ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ ﻟە دەﺳەت ،ﺋەوﯾﺶ ﺑە: .1ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟە ﻧێﻮان ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ و ﻓﺎرﺳەﻛﺎن. .2دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﺎری ﻧﻮێ و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ھەﻣەﻻﯾەن. ﻟــە دوای ﻛەوﺗﻨــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯽ ﺋەﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑە دەﺳﺖ ﺋەﺳﻜەﻧﺪەری ﻣەﻛﺪۆﻧﯽ ،دوو ﺟﯚر ﻟە رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دﻧﯿﺎﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﺪارﯾــﯽ ﺗێﻜەڵ ﯾەك ﺑﻮون. زاﻧﺴﺖ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛە دوای ﺋەم داﮔﯿﺮﻛﺮدن و ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧە ،دوو ﺟﯚری ﻟێﺪروﺳــﺘﻜﺮدن ﺋەوﯾﺶ زاﻧﺴﺖ و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی دﻧﯿﺎﯾﯽ و ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﻮو) .ﺗﺎزۆﻟﯽ،ل ،(1ﺑــﺎوەڕی ﺧﯚی دەردەﺑڕێ ﻛە رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛەی ﻓﺎرﺳــەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ زەردەﺷﺘﯽ ﺑﻮو، ھەرﭼﯽ ﺋــەوەی ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮو، رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﯽ دﻧﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮو. ﺗﺎزۆﻟــﯽ و ﺧﺮۆﻣــﯚف ﻟــە ل 82دەﻧﻮوﺳــﻦ” :ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺗﺎ ﺳــەردەﻣﯽ ﺳﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻧەﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮوﻧەوە ،ھەرﭼﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ دﻧﯿﺎﯾﯿﻦ ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﻻی ”ﮔﯚﺳــﺎن“ )ﺷﺎﯾەر( و ﺧﻮﻧﯿﺎﮔﺎر“ )ﺣەﻛﺎﯾەﺗﺒێﮋ( ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﯿﻨﮓ ﭘﺎرێﺰراﺑﻮون“. ﺟﮕــە ﻟەﻣﺎﻧە ،ھەﻧﺪێ ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﯾﯚﻧﺎﻧــﯽ ﺑەﺳــەر ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ دارﯾــﯚش ﻟە ﺷــﺎﺧﯽ ﺑێﺴــﺘﻮون دەﻛەن وەك راﻟﻒ ﻧﯚرﻣﺎن ﺷــﺎرپ ﻟە ﻛﺘێﺒــﯽ The inscriptions in old Persian cuneiform of the ،achaemenian empiresﻛەواﺗە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﯾﯚﻧﺎﻧﯽ ﻟە دوو ﻗﯚﻧﺎﻏەوە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺑەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘــﻮوری زەردەﺷﺘﯽ ھەﺑﻮوە: .1ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﯚڕﺷــﯽ دووەﻣــەوە ﺗــﺎ ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەت .2ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛەوﺗﻨــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯽ ﺋەﺧﻤﯿﻨﯿﯿــەوە ﺑــە دەﺳــﺖ ﺋەﺳﻜەﻧﺪەری ﻣەﻛﺪۆﻧﯿﯿەوە. ﻟەو دوو ﻗﯚﻧﺎﻏەش ھەردوو ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑە ﯾەك ﮔەﯾﺸــﺘﻦ .ﺋەو ﭼﻮار ﺧﺎڵە ﺗەﻧﯿﺎ ﻗﺴەﻛﺮدﻧﻦ ﻟەﺳەر ﭘێﺸەﻛﯽ ﮔەڕاﻧەوەی زەردەﺷــﺖ ..دەﭘﺮﺳﻢ زەردەﺷﺖ ﺋەوھﺎ دێﺘەوە؟؟!
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﭘێﺸەﻛﯽ ﻗەﺳﯿﺪە /ﻛﺘێﺒﯽ ”ﮔەڕاﻧەوەی زەردەﺷﺖ“ و ﭼەﻧﺪ ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەك
وﺗﺎر
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﻋەﺷــﻖ ﯾﺎ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻟﻮوﺗﻜەی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯿەﺗﯽ ﻣﺮۆﭬە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە وﺟﻮدی ھەﯾە ﻟە دژوارﺗﺮﯾﻦ دۆﺧﺪا .ژﯾﺎن ﻓێﺮی ﺗەﺣەﻣﻮل و ﺟﻮاﻧﯽ دەﻛﺎت. ھەڵﺒەت رواﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﭘێﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﭘەروەردەﯾﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازە .ﻣﺮۆڤ ﺑﻮوﻧەوەرێﻜە ﻛە ھەﻣﻮو ﺷﺘەﻛﺎن ﻓێﺮ دەﺑێﺖ و ھەڵﮕﺮی ﻏەرﯾﺰەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚ ﻧﯿﯿە..
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
ﻧﺎﺳﺮ ﺣەﻗﭙەرﺳﺖ:
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺷﯿﻌﺮ ﺑﻨﺎﺳﯿﻦ و وەك ژاﻧﺮێﻜﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﭘێڕەوی ﺑﻜەﯾﻦ وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ﻧﺎﺳﺮ ﺣەﻗﭙەرﺳــﺖ ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ دوورەﭘەرێــﺰی ﮔەﻧﺠــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺧﺎوەن ﺳﺘﺎﯾﻠێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟــە ﺷﯿﻌﺮﻧﻮوﺳــﯿﻨﺪا ،ﺑەھﯚی ﺋەم ﺳــﺘﺎﯾﻠەوە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ وەك ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺑﮋاردە و ﺟﻮاﻧﻨﻮوس دەرﺑﻜەوێــﺖ .ﺋەﮔەرﭼﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ و ﺋــﺎوڕ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەدراوەﺗەوە” .وﺷە“ ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾــەدا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ﻟێ وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﺧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻣەزرۆﯾﻦ. وەك ﺷــﺎﻋﯿﺮ دەﺗەوێ ﭼﯽ ﺑﻜەی و ﭼﯽ ﺑﮕەﯾەﻧﯽ؟ ﺗەﻧﯿﺎ ھەوڵﻢ ﺋەوەﯾە ھەﺳــﺖ، ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚم ﺑﺨەﻣە ڕوو .ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﭼەﻧﺪە ﻛﺎرﯾﮕەر دەﺑﻦ ﯾﺎ ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳــەر دێﺖ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەوەوە ھەﯾە ﻛە ﺗﺎ چ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ دەﺗﻮاﻧﻢ
دروﺳــﺖ ﺑﺒﯿﻨﻢ ،دروﺳﺖ ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻣــەوە و وەﻣــﺪەرەوەی داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەردەم ﺑﻢ. ﭼەﻣﻜــﯽ ”ﻋەﺷــﻖ“ ﻟــە ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﺪا زۆرﺑــەی دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷﯿﻌﺮ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ
ﺟﻮاﻧــﯽ دەﻛﺎت .ھەڵﺒــەت رواﻧﯿﻦ ﺑــﯚ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ و دەرﺑڕﯾﻨــﯽ ﺑەﭘێﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﭘەروەردەﯾﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ﺟﯿﺎوازە. ﻣﺮۆڤ ﺑﻮوﻧەوەرێﻜە ﻛە ھەﻣﻮو ﺷﺘەﻛﺎن ﻓێﺮ دەﺑێﺖ و ھەڵﮕﺮی
ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﺮە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھەڵﮕــﺮی ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜە ﻛە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﺗێﯿﺪا ﺷێﻮاوە ﻋەﺷــﻖ ﺑﻮوەﺗــە ﭘﺮدێــﻚ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەراﻣﯽ ﺗﺎﻛڕەھەﻧﺪی، ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺋێﻮە ﺑﯚ ﻋەﺷــﻖ ﭼﯿﯿە؟ ﻋەﺷــﻖ ﯾــﺎ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿەﺗﯽ ﻟﻮوﺗﻜــەی ﻣﺮۆﭬــە ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻛــە وﺟﻮدی ھەﯾە ﻟــە دژوارﺗﺮﯾــﻦ دۆﺧﺪا. ژﯾــﺎن ﻓێــﺮی ﺗەﺣەﻣــﻮل و
ﻏەرﯾﺰەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗــﯚ ﻧﯿﯿە ،ﺟﺎ ﺋەوەی ﻛــە ﭼﯚن ﻟە ﻋەﺷــﻖ دەڕواﻧێﺖ ﯾﺎ ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت دەﮔەڕێﺘەوە ﺳــەر ﺋەوەی ﻛە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﻟەم ﺑــﻮارەدا ﯾﺎرﻣەﺗﯽ دراوە ،ﭘــەروەردە ﻛــﺮاوە و ﺳــەرﻛﻮت ﻧەﻛﺮاوە .دەﻧﺎ ﭼﯚن دەﻛﺮێــﺖ ﻣﺮۆﭬێﻜــﯽ ﻛﺎﻣڵ، ﻋەﺷــﻖ ﻛە ھەوێﻨــﯽ ژﯾﻨە ﺑە
ھەڵــە ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨێــﺖ؟ ﺑەم ﺑەداﺧەوە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﺮە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ھەڵﮕﺮی ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜە ﻛە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﺗێﯿﺪا ﺷێﻮاوە و وێﺮان ﺑــﻮوە .ﻧﺎزاﻧﻢ ﻣﺮۆﭬێﻚ ﭼــﯽ دﯾﻜــەی ھەﯾــە ،ﺋەﮔەر ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﻧەﺑێﺖ؟ ﺟﺎ ﺑﯚ رەﮔەزی ﺑەراﻣﺒەر ،ﺳﺮوﺷﺖ ﯾﺎ ھەر ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ . ﺑﯚﭼــﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑە دەﻧﮕــە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەدەب ﻧﺎدرێﺖ؟ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﻧﮕە ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ﺋەوەی ھەﯾﺎن ﺑﻮو ﺑەﺧﺸﯿﯿﺎن. ﻟە ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﺎﺗﯿﻜەوە ھەڵﺪەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺟــﯚری ﺑﯿﻨﯿﻨێــﻚ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑە ﻧﯿﺴﺒەت ﺋەم دەﻧﮕﺎﻧە ھەﯾەﺗﯽ، ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺸــەوە ﺑەﺳــﺘﺮاوە ﺑەوەی ﺋــەم دەﻧﮕە ﻧﻮێﯿﺎﻧــە ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﺎﺳــﯿﻮە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە وەﻣــﺪەرەوە ﺑــﻦ ،ﺑــەم ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــەو دەﻧﮕﺎﻧــەی
ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﻛە ﭘێﻤﺎن واﺑێ ھەرﭼﯿﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﺑەﺧﺸﯿﻮﯾﺎﻧە، ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ دروﺳﺖ ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﺎﻧــەوەی رۆﺣــﯽ ﺑەھﺮە و داھێﻨﺎﻧەوە ھەﯾە ،ﻧەك ﻓﯿﺰﯾﻜﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛەﯾــﺎن .ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﺷــﯿﻌﺮێﻚ ﺑە راﺳﺘﯽ ﺷﯿﻌﺮ ﻧەﺑێــﺖ ،ﻧﺎﻣێﻨێﺘــەوە .ﺋەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﯚن و ﻧﻮێﻮە ﻧﯿﯿە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەﯾﺸەوە ﺑە ھێﻨﺎﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺑەرﭼﺎو و ﺑەﭘێﺰ ﻟە ﺑــﻮاری ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻚ، ﺷــﯿﻌﺮی ﻧﻮێ رەت ﺑﻜەﯾﺘەوە، ﺋەوەﯾﺶ دروﺳﺖ ﻧﯿﯿە. ﺋێﻤە ھــەر ﻟەو ﻣــﺎوە ﻛﻮرﺗەی ﻣێﮋووی ﺷﯿﻌﺮی ﻧﻮێ ،ﻧﻤﻮوﻧەی ﺟﻮان و ﮔەورەﻣﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﺣﺎﺷــﺎ ﻟەوەﯾــﺶ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛە ﺟﯚرێﻚ ﻟــە زۆری و ﺑﯚری ﭘێﻮە دﯾﺎرە .ﺋــەوەش دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﮔﺸــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﺷﯿﻌﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ دەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەﺳﺘە، ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺷــﯿﻌﺮ ﻟــە ﭼﻮار
رەﮔەزی ﺳــەرەﻛﯽ :ھەﺳــﺖ، ﺧەﯾــﺎڵ ،ﺋەﻧﺪێﺸــە و ﺋﺎھەﻧﮓ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە و ﺑێ ھەرﻛﺎم ﻟەواﻧە ﯾەﻛێﻚ ﻟە رووە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ دەدات. دەﮔﻮﺗــﺮێ ﻟــە دوای ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧەوە ﺷــﺎﻋﯿﺮی واﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﺑەرھەﻣەﻛەی ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻓﺎﻧﺘﺎزﯾــﺎی رۆﺣﯿﯿەﺗێﻜــﯽ ﭘڕ ﺋﯿﺴــﺘﺎﺗﯿﻜﺎدا ﺑﺨﻮﻟێﺘەوە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺗﯚ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮت ھەﯾە؟ ﺋەوە واﻗﯿﻌێﻜە ﻛــە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏە ھەﺳﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﻟەﺳەر ﺑەرھەم و ﺧﺎوەن ﺑەرھــەم ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ زۆری ھەﯾــە و ﻟــە زۆرﺑــەی ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا زەوﯾﻨەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮ دەڕەﺧﺴێﻨێ ﻟە ﺑﻮاری ﭼەﻧﺪاﯾەﺗــﯽ و ﭼﯚﻧﺎﯾەﺗﯿﯿەوە، ھەر ﺋــەوە ﻛﯚﻣــەك دەﻛﺎت ﺑە ﻣﺎﻧــەوە ﯾــﺎ ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﺑﻮوﻧەوەی دەﻧﮕێﻚ ﻟە ﺟەﻣــﺎوەر .ﭘێﻢ واﯾە ھەﻣﺎﻧــە ،ھەرﭼــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟــە ﻻﯾەﻧﯽ رۆﺣﯿﯿەوە
ﻟە ﻛەش و ﻓەزای ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧەوە ﻓﺎﺳڵە ﺑﮕﺮێﺖ ،دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣڕۆ زﯾﺎﺗــﺮ وەردەﮔﯿﺮێــﻦ و دەرك دەﻛﺮێﻦ. ﺋﺎﯾــﺎ ﺷــﺎﻋﯿﺮە ﮔەﻧﺠەﻛﺎن ﭼﯽ ﺑﻜەن ﺑﺎﺷە ﺑﯚ ﺋەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوەی ھــەن ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺴەﻟﻤێﻨﻦ؟ ﻟەﻣﺒﺎرەﯾــەوە ﺧﯚم ﺑــە ﺧﺎوەن ﺋەزﻣﻮون ﯾﺎ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎزاﻧﻢ ﺗﺎ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﻢ ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﭘێﻢ واﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺷــﯿﻌﺮ ﺑﻨﺎﺳﯿﻦ و وەك ژاﻧﺮێﻜــﯽ ﺋەدەﺑــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﭘێــڕەوی ﺑﻜەﯾﻦ و ﻟەو ﭘێﺸــﯿﻨە ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ﺟﯿﺎی ﺑﻜەﯾﻨــەوە ﻛە ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻛﺎری زۆرﺑەی ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺑە ﺷﯿﻌﺮ دەرﻛﺮد ﯾﺎ ﺑە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗــﺮ ،زۆرﺑــەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان و ﺋەدﯾﺒــﺎن ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺷــﯿﻌﺮ دەردەﺑڕی ﻛە رەﻧﮕە ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ژﯾــﺎن ﻧﺎﭼﺎری ﻛﺮدﺑێ.
ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ ھەڵەﺑﺠە ژﯾﺎن و ﺟﻮاﻧﯽ ﺑە ﻛەﻟﻮﭘەﻟە ﻓڕێﺪراوەﻛﺎن دەﺑەﺧﺸﻨەوە وﺷە /ھەڵەﺑﺠە- ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ھەڵەﺑﺠــە ،ﺋــەو ﭘﺎرﭼــە و ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗــﻮون و ﻓڕێ دراون، دووﺑــﺎرە ھەڵﺪەﮔﺮﻧــەوە و ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ ھﻮﻧەری ﭘێﺸﻜەﺷﯽ دەﻛەﻧەوە. ﮔﺮووﭘﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ھەڵەﺑﺠــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015وە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە .ﺋەوان 13ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺷــﺎرەﻛەن ،ﺑە ﺳﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟەو ﻛﺎ و ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜــەوە ﺑــەﻛﺎر ھﺎﺗــﻮون و ﻓڕێ دەدرێــﻦ ،ﻛﺎری ھﻮﻧەری و داﺗﺎﺷــﯿﻦ و ﭼﻨﯿﻦ دەﻛەن و ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺧەڵﻜﯽ دەﻛەﻧەوە. ﺳﻨﺪوس ﺣﻮﺳێﻦ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوی ﮔﺮووﭘﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻦ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، ﭘێﺶ دوو ﺳــﺎڵ ﺑﯿﺮﯾــﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﭘێﻚ ﺑێﻨﻦ ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ
ﻛﺎری زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧــەوەی دەﺳــﺘﯽ و ھــﺎوﻛﺎت دووﺑﺎرە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــەوەی ﻛەﻟﻮﭘەﻟــە ﻓڕێــﺪراوەﻛﺎن ،ﺋــەوەش وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە رﯾﺴــﺎﯾﻜﻠﯿﻦ ﺑﯚ ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎن. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕەﯾە ،ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟــەﻛﺎن ژﯾﻨﮕــە ﭘﯿﺲ دەﻛﺎت ،ﺑەم ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێﺖ
ﻟە ھەﻣــﺎن ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەدا ﺑەرھەﻣــﯽ ھﻮﻧەری دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺋەوەش ھــەم ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دەردەﺧﺎت ،ھەم ﺳﻮود ﺑــە ﺋﺎﻓﺮەﺗــەﻛﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ و ھەﻣﯿﺶ ﺑەﺷــێﻚ دەﺑێﺖ ﻟە ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“. ﺳــﻨﺪوس دەڵــێ” ،ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﻓــڕێ دەدرێﻦ و
ﺋێﻤە ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دەھێﻨﯿﻨەوە وەك ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەواﻧەی ﺷﻠﯿﻠەن ،دەﺑەی ﺋﺎو و ﭘﯿﭙﺴﯽ، وێﻨەی ﻛﯚن و ﻣﻮور و ﺧﺸــڵ، ﻣﻘەﺑﺎ و ﺷﻠﯿﻠە و ﭼەﻧﺪان ﺷﺘﯽ ﺗﺮ ﻛە دووﺑﺎرە ﺟﺎﻧﺘﺎ و ﺟﻠﻮﺑەگ و ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﻟێ دروﺳــﺖ دەﻛەﯾﻨــەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧەی ﺑﯚ رازاﻧﺪﻧەوەی ﻧﺎو ﻣﺎڵ ﺑەﻛﺎر دێﻦ“.
ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻦ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﺋێﻤە ﻛێﺸەی ﺷﻮێﻨﻤﺎن ھەﯾە، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﻨﺎﻣــﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﺷﻤﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە داﺑﯿﻨﯽ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەم ﺋــەم ﻣﺎوەﯾە ﻟــە ﺑﯿﻨﺎی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەڵەﺑﺠە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە و ھەﻓﺘەی رۆژێﻚ ﺗﺎ دوو رۆژ ﻛﯚ دەﺑﯿﻨەوە“. ﺷــﯚﺧﺎن ﺟەﻣــﺎل ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻦ و دەرﭼــﻮوی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،وەك دەرﭼﻮوﯾەﻛﯽ
ﺑەﺷــﯽ ھﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧــەﻛﺎن، زۆر ﺋﺎﺳــﻮودەم ﻛــە ﻟەﭘﺎڵ ﺋەو ﮔﺮووﭘــە دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨەدا ﻛﺎر دەﻛــەم ،داواﻛﺎرﯾﻦ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ وەك رێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ھﻮﻧەری ﭘﺸﺘﮕﻮێﻤﺎن ﻧەﺧﺎت و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤﺎن ﺑﺪات“. ﺷﯚﺧﺎن داوا ﻟە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن دەﻛﺎت، ﺋەواﻧەی ﺑەھــﺮە و ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛﯿﺎن ھەﯾە ،ھەروا داﻧﺎﻧﯿﺸــﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﮔــەڕ ﺑﺨــەن و ﺑەرھەﻣێــﻚ ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەن. ﮔﺮووﭘﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە
ھﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺋەوان ﻟەﺳــەر ھﺎوﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەوەﺳــﺘﺎون و ﺧﯚﺑەﺧﺸــﺎﻧە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﺮدووە و وەك ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﮔﺮووﭘەﻛەش ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﺑەﻧﯿﺎزن ﻟــەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﭘﯿﺸــﺎﻧﮕەﯾەك ﺑﯚ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە ھەڵەﺑﺠە و ﭼەﻧﺪ ﺷﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﻧەوە. ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧــﯽ ﮔﺮووﭘــﯽ دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ھەڵەﺑﺠــە ،ﻟە ھەڵەﺑﺠە و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ ﻓﺮۆﺷﺮاوﻧەﺗەوە ،وەك ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﮔﺮووﭘەﻛە دەڵــێ” ،داﺧﻮازی و ﻛڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ھەﺑﻮوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەرھەﻣــﯽ ﺟــﻮان و ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺶ ﺑﻮون“. ﻟەوەﺗەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ھەڵەﺑﺠــەوە ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻟە دوو ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵ و ﭘﯿﺸﺎﻧﮕەدا ﻛﺮدووە.
ھﻮﻧەر
ﻟــە ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ”وﺷــە“دا ﺑﯚ ﻗﺸڵەی ﻛﯚﯾە و ﺋەو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾە، ﺳەدان ﭘﺎرﭼەی ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯽ ﻧﻮێ دەﻛەوﻧە ﺑەرﭼﺎو ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﻧەﺑــﻮون .ﺳــەرﻛەوت ﺳــﯚﻓﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﻮێﻨەواری ﻛﯚﯾــە ﻟەﺑﺎرەﯾــەوە رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، رەھﺒــەری ﺳــەﯾﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻛە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دﯾﺎری
ھﺎوﻛﺎری دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﻣﯚزەﺧﺎﻧەی ”رەھﺒەری ﺳــەﯾﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ“ﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە، ژوورێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧﺎو ﻗﺸــڵەﻣﺎن ﺑﯚ رێﻚ ﺧﺴﺖ و ﻧﯚژەﻧﻤﺎن ﻛﺮدەوە و ﺳــەرﺟەم ﻛەﻟﻮﭘــەل و ﭘﺎرﭼە ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺗێﺪا داﻧﺎوە.
ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە دا ﻛــە رۆژاﻧــە ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر روو ﻟە ﻗﺸــڵە دەﻛــەن و ﺟﯿﺎ ﻟە ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەوار ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن زۆرە ،ھــﺎوﻛﺎت ﻗﺎوەﺧﺎﻧــەی ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﺶ ﻟــە ﻗﺸــڵەدا ﻟە ﺑﺰاوداﯾــە و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە
ﺳەرۆﻛﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋەﻟﯽ ﻣەردان:
ﻛەرﻛﻮوك ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋێﻜﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺗێﺪا ھەڵﻨەﻛەوﺗﻮوە و ﺋەواﻧەی ھەن ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋی ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﻦ وﺷە /ﻛەرﻛﻮوك -ﻧەﺑەز رۆﺳﺘەم ﻧﻮورەدﯾﻦ ﺟﺎف ﺳەرۆﻛﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ﺑﯚ ﻣەﻗﺎم ﻟە ﻛەرﻛﻮوك رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﺑــە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﺷــﺎرەﻛە و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ھﻮﻧەردۆﺳــﺘﺎن، ﻟــە 2007ەوە ﺋــەم ﻧﺎوەﻧﺪەﯾــﺎن داﻣەزراﻧــﺪووە و ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــەوە ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺳــﺎﻧە ﯾﺎدی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻋەﻟــﯽ ﻣەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﭼەﻧــﺪان ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە .ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋــەو ،ﺋــەم ﻧﺎوەﻧــﺪە ڕەھەﻧﺪێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــﯽ ھەﯾە و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺷﺎرەﻛە دەﭼەﺳﭙێﻨێﺖ. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺘﺎن ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەم ﻧﺎوەﻧﺪە ﭼﯽ ﺑﻮو و ﺑﯚﭼﯽ ﺋەم ﻧﺎوەﺗﺎن ﻟێ ﻧﺎ؟ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯿﺶ ﻟە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەدەی ڕاﺑﺮدوودا، ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ھﺎوﺷێﻮەی ﺋەم ﻧﺎوەﻧﺪە ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﻧێﻮی )ﺑەﯾﺘﻮﻟﻤەﻗﺎم( ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﻤەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋاﻧﯽ ﻛﻮردی ﺷﺎرەﻛە دەﺳﺖ ﺑەﺳﺘﺮاو ﺑﻮوﯾﻦ ﺋەو ﺋﺎزادﯾﯿەﻣﺎن ﭘێ ﻧەدراﺑﻮو ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﯚﻧﺴێﺮﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺳﺎز ﺑﻜەﯾﻦ، ھەر ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەم ﻧﺎوەﻧﺪەدا ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەﻛــﺮد و ﺑﺰر ﺑﻮوﺑﻮوﯾﻦ .ﻟە دوای ڕووﺧﺎﻧﯽ ﺑەﻋﺲ ﺑﯿﺮۆﻛەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤــﺎن ﺑە ﻣەﻗﺎم ﻟــەﻻ ﮔەڵە ﺑــﻮو و ﺑە ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺋەم ﻧﺎوەﻧﺪە ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ھﯿﭻ ﻧﺎوێﻜﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘەﺗﺮ ﻟە ﻧــﺎوی )ﻋەﻟــﯽ ﻣەردان(ﻣﺎن ﺑﯚ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛە ﭘێ ﭘەﺳﻨﺪ ﻧەﺑﻮو ،ﺳەرەﺗﺎ ﺑﯚﭼﻮوﻧێــﻚ ھەﺑﻮو ﻧــﺎوی ﺑﻨێﯿﻦ ﻣەﻗﺎﻣﺨﺎﻧە ،ﺑەم دواﺟﺎر ﺋەو ﻧﺎوەی ﺋێﺴﺘەﻣﺎن ھەڵﺒﮋارد. ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﺗﺎن ﭼﯚن ﻛﯚ ﻛﺮدەوە؟ دەﺳﺘەی داﻣەزرێﻨەری ﻧﺎوەﻧﺪەﻛە ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮون ﻟــە ﻧﻮورەدﯾﻦ ﺟﺎف ﺳەرۆﻛﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ ،ﻣﯿﻘﺪاد ﻣﺤەﻣەد،
ﻋﻮﻣــەرە درێﮋ ،ﻣﺤەﻣــەد ﻋەﻟﯽ، ﻋەﺑــﺎس ﻣﺤەﻣەد )ﻋەﺑــﺎس وەی وەی( و ﺋەﺣﻤــەد ﻧەﻗﯿــﺐ ﻛــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛــەن .ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ وەك ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷــﺒﻮو ﺳــەح داودە، ﺣەﻣەڕەﺋﻮوف ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ،ﺷــﻮﻛﺮ ﺧەﯾﺎت ،ﻋەﺑﺎﺳﯽ ﺳــەح داودە، ﭼﻨﺎر ﻛەرﻛﻮوﻛــﯽ و داﻧﺎ ﺗﺎھﯿﺮﯾﺶ ﻟە ﻣەﻗﺎﻣﺨﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎﻧﻦ، ﻋﻮﻣەر زﯾﺎدی ﻛــە ﺋﺎﻣێﺮی ﻗﺎﻧﻮون دەژەﻧێ ،ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﻋەرەﺑﯽ دەﺧﻮێﻨێ ﻛە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧﺎﺳﺮاوە. ھەروەھﺎ ﺋەﺣﻤەد ﻧەﺟﯿﺐ ﺋﺎﻣێﺮی ﻗﺎﻧﻮون دەژەﻧێ و ﻗﯚرﯾﺎت و ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ دەﺧﻮێﻨــێ .ﻛﯚﻣەڵێﻚ ژەﻧﯿﺎرﯾﺶ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎﻧﻦ، وەك ،ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺟﻮاﻧڕۆ-ﻛەﻣﺎن ،ھێﻤﻦ ﺳــەﺑﺎح-ﭼەﻟﯚ ،ﺳــﺎﻣﺎن ﻋەزﯾــﺰ- ﺳــەﻧﺘﻮور ،ﻋﻮﻣــەر ﻣﯚﻓەق-ﻋﻮود، ژەﻧﯿﺎر و ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋ ﻛﺎك ﺋەﺳــﻌەد- ﻋﻮود ،ﺳــەﻋﺪو ﺳﺎڵﺢ-ﻧﺎی ،ﻋەﻟﯽ ﻛﺮﻣﺎﻧﯽ-ﺑﺎڵەﺑﺎن ،ﺳەﺑﺎح ﻓەﻗێ-ﺋﯿﻘﺎع و زەرب ،ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ ڕاﻧﯿەﯾﯽ-ﻧﺎی و ﺑــﺎز و ﺋەﯾﺎد ﺋەﺣﻤەد-دەف و ڕەق دەژەﻧێﺖ. ﻛــێ ھــﺎوﻛﺎری داراﯾــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﺗﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە؟ وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوای ﺋەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻓەرﻣﯿــﯽ ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎن ﺑەﺧﺸــﯽ ،ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدﯾﻦ .ﺑەرﭘﺮﺳە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ وەك ﻣــﺎم ﺟەﻻل ،ﺑەرھەم ﺳــﺎڵﺢ، ﺧﻮاﻟێﺨﯚﺷﺒﻮو ﻓەﻟەﻛەدﯾﻦ ﻛﺎﻛەﯾﯽ و ﭼەﻧﺪاﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ داراﯾﯿﯿﺎن ﻛﺮدووﯾﻦ. ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەی ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﺋێﻮە ھەﯾە؟ ﺗەﻧﮕﮋەﻛــە ﮔﺸــﺘﯿﯿە و ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2014ەوە ﺑﻮدﺟەﻛەﻣــﺎن ﺑــڕاوە و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ڕووی ﻟە ﻛﺰی ﻛﺮدووە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﺳﺎﻧە ﯾﺎدەﻛﺎﻧﻤــﺎن ھــەر دەﻛەﯾﻨەوە ﺑە ﺳﭙﯚﻧﺴــەرﯾﯽ ھﻮﻧەردۆﺳــﺘﺎن و ﻋﺎﺷــﻘﺎﻧﯽ ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﻛﻮردی .ﭘێﺶ ﺑڕاﻧﯽ ﺑﻮدﺟەﻛەﻣﺎن ﺳﺎﻧە 20-25
ﭼﺎﻻﻛﯿﯽ ﮔەورەﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدا. ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺑە دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘﻜﺮدﻧــﯽ ﻧــﺎو ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋاﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك؟ ﺑەڵێ ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2012دا ﻛﺘێﺒﯿﻜﻤﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮد ﻛە وەك ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻚ واﺑﻮو ﺑﯚ ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋاﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﻧﯿﺎزﻣﺎن واﯾە ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺑەﺷﯽ دووەﻣﯽ ﺋەم ﻛﺘێﺒە ﭼﺎپ ﺑﻜەﯾﻨەوە، ﺑەم ﺋەم ﺟــﺎرە ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣە و وێﻨەی ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋاﻧﯿﺸــﯽ ﺗێ دەﻛەﯾﻦ و ﺑە ھەردوو زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی و ﻋەرەﺑﯽ ﭼﺎﭘﯽ دەﻛەﯾﻦ و ﭼەﻧﺪ داﻧەﯾەﻛﯿﺸﯽ ڕەواﻧەی )ﺑﯿﺖ اﻟﻤﻘــﺎم(ی ﺑەﻏﺪای دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەﮔەر ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﻟــەم ﺷــێﻮەﯾەﯾﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﻧﺎو و وێﻨــە و ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺸﯽ ﺗێ ﺑﻜەن. ﺗــﺎ چ ڕادەﯾەك ھەوڵﺘــﺎن داوە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻻو ھــﺎن ﺑﺪەن ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻨەوەی ﻣەﻗﺎﻣە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن؟ ﺧەﻣﯽ ﺋەوەﺷــﻤﺎن ﺧــﻮاردووە و
وﯾﺴــﺘﻮوﻣﺎﻧە ھێﻨﺪێﻚ ﻟــە دەﻧﮕە ﺑــە ﺗﻮاﻧــﺎﻛﺎن ﺑــەرەو ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻣەﻗﺎم ڕاﻛێﺸــﯿﻦ .ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە ﺧﻮﻟﯽ ﺑەردەواﻣﻤــﺎن ﺑﯚ ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﺗێﺪا ﻛﺮدووە و ﺳــﻮودێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻟێ ﺑﯿﻨﯿــﻮە ،ﻟەواﻧــەش ﺧﺎﺗــﻮو ﭼﻨﺎر ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ و داﻧﺎ ﺗﺎھﯿﺮ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﯾەﻛێﻜﻦ ﻟە ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋە ﺑە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەﻣﺎن و ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻧﺴێﺮﺗﯽ ﻣەﻗﺎﻣﯿﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە. ﺟﮕــە ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﻧێﻮﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟە چ ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوﻧە؟ ﻟــە 2010ﺑەﺷــﺪارﯾﻤﺎن ﻟــە ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﻛﺮد و ﺑــە ﻧﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮوﯾــﻦ. ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەﻛە ﻟە ﺑﺮی ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﺑﺎﺑﻠــە و و ﺑە ﻧﺎوی ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ )زرﯾﺎب( وا ﺑڕﯾــﺎر ﺑــﻮو ﺳــﺎﻧە ﻟــە ﺑەﻏﺪا
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ھﺎﺗﻨــﯽ داﻋﺶ وای ﻛﺮد ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﺳــﺎڵە ﺑﻜﺮێﺖ .ﻟە 50 دەوڵەت ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮوﯾﻨە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2012ەش ﺑــە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻋﺎرف ﻣەﻋــﺮووف و ﺑــە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻋێﺮاق ﻟە ﻣﯿﺴــﺮ ،ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎن ﺑﺎﻧﮕێﺸﺘﯽ ﻗﺎھﯿﺮە ﻛﺮاﯾــﻦ و ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ڕۆژ ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــﯽ 60ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻋەرەب و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﻛــﻮردی و ﻋەرەﺑﯽ و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯚی ﺧﺎﻧەی ﺋﯚﭘێــﺮای ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻗﺎھﯿﺮە ﺧﻮێﻨﺪ ،ﻟەﺳــەر داوای ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوان ﺑﯚ ڕۆژی دواﺗﺮ داﻣﺎن ﻟێ ﻛﺮا ھەﻣﺎن ﻛﯚﻧﺴــێﺮت ﺑە ﻧﺎوی )ﻟﯿﻠە ﻋﺮاﻗﯿە( ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻧەی ﺋﯚﭘێﺮای ﮔەورەی ﻗﺎھﯿﺮە دووﺑﺎرە ﺑﻜەﯾﻨــەوە .ﻟەوێ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺗﻮوﻧــﺲ داوای ﻟێ ﻛﺮدﯾﻦ ﻛﯚﻧﺴــێﺮﺗێﻜﯽ ﻟەم ﺟــﯚرەش ﻟە ﺗﻮوﻧﺴﯿﺸــﺪا ﺳــﺎز ﺑﺪەﯾﻦ و ﺋﺎﻣﺎدە ﺑــﻮو ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺎت .ﻟەﺳەر ﺋەو ﺷﺎﻧﯚ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕە ﻛە ﺧەوﻧﯽ زۆر ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ دﻧﯿﺎﯾە
ﺑﮕﺎﺗە ﺋەوێ ،ﺑە ﺟﻠــﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ﻣەﻗﺎﻣــە ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﻋﻮﻣەرە درێﮋ و ﭼﻨﺎر ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ و ﻋەﺑﺎﺳﯽ ﺳــەح داودە ﺧﻮێﻨﺮان و ﺳــەرﺟەم ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوان ﺳەرﺳﺎﻣﯽ ﺟﻠﻮﺑەرگ و دەﻧﮓ و ڕەﻧﮕﯽ ﻛﻮردی و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﻮون .ﺑﯚ ﻣێﮋووش ﺗﯚﻣﺎری دەﻛەم ﻛە ﺗﯿﭙﯽ ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻣــﺎن ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺗﯿﭙە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﺋەم ﺷﺎﻧﯚﯾەدا ﻛﯚﻧﺴێﺮﺗﯽ ﮔێڕاﺑێﺖ. ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿﺴــﺮ و دﻧﯿﺎ ﭼﯚن ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﻛﯚﻧﺴێﺮﺗەﻛەﺗﺎن ﻛﺮا؟ ﺷــﺎﻧﺪەﻛەﻣﺎن ﻟــە 25ﻛەس ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮو ،ﺑــڕوا ﺑﻜەن ھەر ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑﻮوﻧــە ﻣﺎﯾەی ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎری ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮو 16 ،ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻋەرەﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻛﺮدووﯾﻦ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺷــەوەﯾﺎن ﮔﻮاﺳﺘەوە .ﻛﯚﻧﺴێﺮﺗەﻛە ﻧﺎوﺑڕﯾﺸﯽ ﺗێﺪاﺑﻮو ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﻜﺮدﻧﯽ ﺟﯚر و ﺷێﻮە و ﭘێﮕەی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣەﻗﺎﻣەﻛﺎن و ﻧــﺎوی ﺋەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧەﺷــﻤﺎن ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﺑــﻮوان ﺑــﺎس دەﻛــﺮد ﻛــە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟــﺎر ﺋــەم ﺟﯚرە ﻣەﻗﺎﻣﺎﻧەﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪووە .ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەﺑێ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ،ﻟە ﻗﺎھﯿﺮە ھﺎوﻛﺎرﻣﺎن ﺑﻮون و ﺑﺎڵﻮێﺰی ﻋێﺮاق ﻟە ﻣﯿﺴﺮ ﺳﻮﭘﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ دﻛﺘﯚر ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻛەرﯾــﻢ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﻧﺎرد ﻛــە ﺋەرﻛﯽ ﻧﺎردﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ ﮔﺮﺗﺒﻮو. داوەﺗﻨﺎﻣەﯾەﻛﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﭘﺎرﯾﺴەوە ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و وا ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﺳﺎڵﯽ ﭘﺎر ﻛﯚﻧﺴــێﺮﺗێﻚ ﻟەوێﺶ ﺑﮕێڕﯾﻦ،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ﺑــەم دوای ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﯾﺲ، ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاﯾﻨــەوە داوەﺗﻨﺎﻣەﻛە ﺑﯚ ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎری ﻧەﻛﺮاو دوا ﺧﺮاوە. دەڵێــﻦ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋەﻟﯽ ﻣەردان ڕەھەﻧﺪێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸﯽ ھەﯾە؟ ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوەدەڵێﯿﻦﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎن ﺑەڵﮕەی ﺑەدەﺳﺘەوەﯾە ﻛە ﻛەرﻛﻮوك ﺑــە ھﯿــﭻ ﺟﯚرێــﻚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﺑەﺷــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ﻧﯿﯿە و ﺋەوەی ﻛە ھەﯾﺸــە ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻋﺮﯾﺒﻜﺮدﻧﺪا ھێﻨﺮاوﻧەﺗە ﺷﺎرەﻛە و ﻟەوەﺗەی ﻣێﮋووی ھﻮﻧەرﯾﯽ ﺷﺎرەﻛە دەﻧﻮوﺳﺮێﺘەوە ،ﺗﺎﻛە ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋێﻜﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺗێــﺪا ھەڵﻨەﻛەوﺗﻮوە و ﺋەواﻧەی ھــەن ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋی ﻛﻮرد ﯾﺎﺧــﻮد ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﻦ ،ﺋەواﻧەی ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎن ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﻋەرەﺑــﯽ دەﺧﻮێﻨــﻦ ،ﻣەﻗﺎﻣﺒێﮋە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﻦ ﯾــﺎن ﺗــﺎك ﺗــﺎك ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﯾﺨﻮێﻨﻦ. ﺑــﯚ درێﮋەدان ﺑــە ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﺗــﺎن چ ﮔﺮﻓﺘێﻜﺘــﺎن ﻟە ﭘێﺸە؟ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ ﺋەو ﮔﺮﻓﺘﺎﻧەی ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ڕێﯽ ﺑەردەواﻣﯿــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛەﻣﺎن، ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ داراﯾﯿﯿە و زۆر ﺟﺎر ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﭘﺎرەﻣﺎن ﺧەرج ﻛــﺮدووە و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﻤﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە .ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ھﯚڵێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﭘﺮۆﭬەﻛﺮدن و ﺳﺘﯚدﯾﯚﯾەك ﺑﯚ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن ﮔﺮﻓﺘێﻜﯽ ﺗﺮە ،ھەڵﺒەت ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ وەك ﻋەﻟــﯽ ﻣــەردان ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﺎﺳێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯿﺶ ھەﯾە ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻟە ﻛەرﻛﻮوﻛەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺷــﺎراﻧەی ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
وﺷە /وﺷﯿﺎر ﺋەﺣﻤەد ﺋەﺳﻮەد ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺷــﺎری ﻛﯚﯾە ﺧﯚﺑەﺧﺸــﺎﻧە ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەﻛــﯽ ﭘﺎرﭼــە ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﻗﺸڵەی دەﻛﺎﺗــەوە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺷــﻮێﻨەوار رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ ﻛە ”ﺑەﺧﺸﯿﻨﯽ ﺋەو ﺳــەﺗﺎن ﭘﺎرﭼە ﺷــﻮێﻨەوارە ﺋەواﻧــﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪ ﻛﺮدووە ﻟە رووی ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە“.
ﺷــﺎرەﻛەﯾە ،ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﻮو ﺑﺎﯾەﺧێﻜﯽ زۆری ﺑە ﺷــﻮێﻨەوار دەدا و ﭘﺎرﭼــەی زۆری ﻛــﯚ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﻤﺎﯾﺸﯿﺎن ﺑﻜﺎت و زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺧەڵﻚ ﭘﺎرﭼە ﺷﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﻟەﺳەر داوای ﺧﯚی و ﻟە رێﮕەی ﺋێﻤەوە، ﺋەو ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾــەی ﻛﺮدەوە ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 500ﭘﺎرﭼە ﺷــﻮێﻨەوار ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ. ﺳﯚﻓﯽ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە رەھﺒەر ﺳەﯾﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﯾەﻛێﻜە ﻟەواﻧەی ﺋەﺷﻘێﻜﯽ ﮔەورەی ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەوار ھەﯾــە و زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺋێﻤەی ﻛــﺮدووە ،ﺋێﻤەﯾﺶ وەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻛﯚﯾە ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯽ ھەﺑێﺖ و ﺑﯿەوێ ﻟــەﻻی ﺋێﻤــە ﺑﯿﭙﺎرێــﺰێ ﯾﺎن ﺑﯿﺨﺎﺗە ڕوو ،ﺋەوەی ﭘێﻤﺎن ﺑﻜﺮێ
ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛﯚﯾــە و دەوروﺑەری، ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸەوە ﺳەرداﻧﻤﺎن دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی ھەوڵﻤــﺎن داوە ﻗﺸــڵەی ﻛﯚﯾە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﻮێﻨەوار، ﺑﻜەﯾﻨــە رووﯾەﻛــﯽ ﺟﻮاﻧــﯽ ﺷﺎرۆﻛەﻛە و رۆژاﻧە ﻟە ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﮔەﺷــﺘەوەر و زﯾﺎﺗــﺮ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﯿﻦ ﻛە ﺑەردەوام رووی ﺗێﺪەﻛەن. ﺋــەوەی ﻟــە ”ﻣﯚزەﺧﺎﻧــەی رەھﺒــەری ﺳــەﯾﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ“ دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ،ﺳــەدان ﭘﺎرﭼــە ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯽ ﻛﻮردﯾــﻦ و ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳــﺎﻧێﻜﯽ زۆرە ﻛﯚی ﻛﺮدووﻧەﺗەوە ،ﻟە ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵ و ﺑەرد و ﺟــﯚری دراو و زۆری ﺗﺮ ،ﻛە ﻗﺸڵەی ﻛﯚﯾەی ﭘێ دەوڵەﻣەﻧﺪﺗﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷﻮێﻨەوار و ﻣﯚزەﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﻗﺸڵەی ﻛﯚﯾە 19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ژﻣﺎرە ) ، (174ﭼﻮارﺷەم2017/ 2/ 8 ،
wishe@wishe.net
ﺧﺎﻧﻤێﻜﯽ ﻛﻮرد ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﮔەوھەرﺗﺎﺷﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘە
وﺷە /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺧﻠﻮود ﺋەﻟﻜﻮردی ،ﺧﺎﻧﻤێﻜﯽ ﺳــﻌﻮودﯾﯽ ﺑە ڕەﮔەز ﻛﻮردە، دﯾﺰاﯾﻨەرێﻜــﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺧﺸــڵﯽ زێــڕ و ﺋەڵﻤﺎﺳــە، ﺳــێ ﺟــﺎر وەك ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﮔەوھەرﺗﺎﺷﯽ ﻋەرەب ﺧەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻨﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﭘێ دراوە و ﺑــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە 20 ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﮔەوھەرﺗﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێ ،ﻟە ﻛﻮرﺗە
دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﺑﯚ ”وﺷە“ ،ﺑﺎس ﻟە ﻛﻮردﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت. ﺋــەو ﺧﺎﻧﻤــە دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨە، دﯾﺰاﻧﯽ ﺧﺸــڵەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﯿﺸــە ﻟــە دەﺳــﺖ و ﺑــەرۆك و ﻣﻠــﯽ ﺋەﺳــﺘێﺮە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﻋەرەﺑەﻛﺎن دەﺑﯿﻨــﺮێ ،ﺑــەوە ﻧﺎﺳــﺮاوە ﻛە ﺳــەﻟﯿﻘەﯾەﻛﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ھەﯾە ﻟــە ﻧەﺧﺸــﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯿﺪا ،ﺑﯚﯾــە ﺟێــﯽ ﺑﺎﯾەﺧێﻜــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗــﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺧﯚی ﻟەﺳــەر دﯾﺰاﻧەﻛﺎن ﺑــە ﺗەواوی دەرﺑﺨــﺎت ﻛــە ھەﻣﯿﺸــە ﭘێﯽ
ﺑﻨﺎﺳــﺮێﺘەوە ،ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت: ﺧﺸڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻦ دﯾﺰاﯾﻨﯽ دەﻛەم، ﻟە ﺋەڵﻤــﺎس ،زێڕ ،ﻛﺮﯾﺴــﺘﺎڵ، ﺑەردی ﻣﯿﻨﺎ ،ڕوﺧﺎم و ﭼەﻧﺪ ﺟﯚرە ﺑەرد و ﮔەوھەرێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘێﻚ دێﻦ، ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺷــﯿﺎون ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەﻧﺪاو ﻛە ﺳــەرﭘﯚش دەﻛەن و ﺧﻮازﯾﺎرن ﺧﺸڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔەورە و ﻗەرەﺑﺎڵﻎ ﺑێﺖ. ﺧﻠﻮود ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪان ﻣﺎرﻛەی ﮔــەورەی دﻧﯿــﺎ ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﻛــﺮدووە و ھەﻣﯿﺸــە ڕﻛﺎﺑەری دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘەﻟﻜێﺸﯽ ﺑﻜەن
ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚﯾﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎوی ﺋەو ﻟەﺳــەر ھەر دﯾﺰاﯾﻨێﻚ ھەﺑێﺖ، ﺑەھﺎ و ﺑﺎﯾەﺧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێ ،ﻟە دوا ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺪا ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ” “Sauce Rocksڕێﻚ ﻛەوﺗﻮوە ﺗﺎ ھەﻧــﺪێ دﯾﺰاﯾﻨﯿــﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺎت ﻟەﮔــەڵ ﺳــەﻟﯿﻘەی ﺧەڵﻜــﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺑﮕﻮﻧﺠێ. ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺎﺳــﻨﺎوی ”ﻛﻮردی“ ﺑــە ﻧﺎوەﻛەﯾــەوە ،ﺧﻠــﻮود ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت :ﺷﺎﻧﺎزی دەﻛەم ﻛە ﺑــە ڕەﭼەڵەك ﻛــﻮردم ،ھەر ﺋــەو ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەﺷــە وای ﻛﺮدووە
ﻧﺎﺳــﻨﺎوەﻛە ﺑﯚ ﺧﯚم ھەڵﺒﮋێﺮم و ھەﻣﯿﺸە ﻟە دﻧﯿﺎی ﮔەوھەرﺗﺎﺷﯿﺪا ﺑەھﯚی ﻣﻨــەوە ﻧــﺎوی ”ﻛﻮرد“ دەھێﻨﺮێ ﻛە ﺋــەوە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﺧﺰﻣەﺗە ﺑە زێﺪی ﺧﯚﻣﯽ ﺑﻜەم. ﺧﻠــﻮود ﻛــە ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە دﯾﺰاﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺮﺧەﻛەی دەﮔﺎﺗە ﯾــەك ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر ،وەك ﺋــەو ﺗﺎﺟەی ﺑﯚ ”ﺋەﺣﻼم“ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮد ،ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت ﻛە ﺧﻮازﯾــﺎرە دەرﻓەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴێ و ﺳەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ