ﺋێﺮان ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد ﺑە دوو ﺑەﺷەوە
ﻟــە ھەوﻟێﺮ داﯾﻚ و ﻛﭽێــﻚ ﺑە ﯾەﻛەوە ﺧەﺗەﻧە دەﻛﺮێﻦ
3
ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە :ﭘەﻛەﻛە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ دەﻛﺎت 6
15
ﺷﺎﺟﻮاﻧﯽ ﻟﺒﻨﺎن :ﻛﻮڕێﻜﯽ ھەوﻟێﺮی ھﺎت ﺑﯚ ﻻم و ﮔﻮﺗﯽ ﺧﯚﺷﻢ دەوێﯽ
18
ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوەﯾە
8
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ:
ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەری ﭘەﻛەﻛە دەﻛﺮێ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
2
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺑﻪﺷێﮏ ﻟﻪ ﭘﻪڕﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﺑﻮوه
ﻋێﺮاق ﺑﻪﺷﻪ دهرﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی 2
ﺋﺎﯾﺪن ﻣەﻋﺮووف:
ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻤﺎن دەوێ ﺋﺎﯾــﺪن ﻣەﻋــﺮووف ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑــەرەی ﺗﻮﻛﻤﺎﻧــﯽ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا، وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑــﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗــﺎی ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﺧﺎﺗە ڕوو .ﻣەﻋﺮووف ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻻری ﻟەﺳــەر ﭘڕۆژەﻛە ﻧﯿﯿە و داوای ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ.
14
رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﻛەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑە واﺗﺎی ﻧەﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗە ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﻛــﻮردەواری ھەﯾــە ﻛــە دەڵێــﺖ ﻗــەرز ﻛــﯚن دەﺑێــﺖ ﺑەم ﻧﺎﻓەوﺗێــﺖ ،ﺑەم ﭘێ دەﭼێﺖ ﺋەم ﻗﺴــەﯾە ﺑە دڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ ھەڵﻮﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﭽەواﻧەﻛەی دەردەﺧﺎت و
ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑێ دەوڵەت )ﻋێﺮاق وەك ﻧﻤﻮوﻧە( ﺑێﺴﺘﻮون ﻋﻮﻣەر ﻧﻮوری
ﺧﻮازﯾﺎری ﺋەوەﯾە دواﯾﯿﻦ ﻋﺎﻧەی ﺧﯚی ﺑە رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺧەڵﻚ ﺑﺴﺘێﻨێﺘەوە ،ﺑەم ﺧﯚی ﻟە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚران ﺑێ دەﻧﮓ ﻛﺮدووە.
12
ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺮدن و ﺋﺎزادی ﺳێﻜﺴﯽ دوو ﻓﯚرﻣﯽ ﯾەك ﺑﺎﺑەت
16 14
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﭘەﯾەدە داھﺎﺗﻮوی رۆژﺋﺎوا ﺗﺎرﯾﻚ دەﻛﺎت ھەرﯾەك ﻟە ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎ و رووﺳﯿﺎ ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەﯾەك و ﻟــە ﭘــﺎڵ ﺋەواﻧــﺪا ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳەر دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺳﻮرﯾﺎی دوای ﺟەﻧــﮓ دەﻛەن .ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەو ﺑﺎرودۆﺧە ﺳەﺧﺘەدا ،رووﺑەڕووی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻗــﻮرس ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .ﺋﺎﻣــﺎژەﻛﺎن دووﭘــﺎت ﻟە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﯾــەدە ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧــەوە دەﻛەﻧــەوە ،ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛــە ﺋەوەﯾە ﻛــە ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەﯾــەدە و ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧــەوە ،داھﺎﺗــﻮوی رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە.
10
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەری ﭘەﻛەﻛە دەﻛﺮێ؟ ھێﺸــﺘﺎ ﻣﺎﻧﺪوێﺘﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧەڕەوﯾﻮەﺗەوە و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻧەﻛەوﺗﻮوەﺗە ﭘﺸﻮوﯾەﻛەوە ﺗﺎ ﺋﺎراﻣﯿﯿەﻛﯽ دوای ﺳێ ﺳﺎڵ ﺷــەڕی رووﺑەڕوو ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ﺑﭽێــﮋێ ،ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺗــﺮی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﺑەردەرﮔەﻣــﺎن وەﺳــﺘﺎوە ﻛە ھﯿﭻ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەرێﻚ ﻧﺎﺧﻮازێ ﺑﮕﺎت ﺑە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻜﺪادان ،ﺑــەم ﭼﯚن ﺋەم ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە دوور ﺑﺨەﯾﻨەوە ﻛە راﺳﺘەوﺧﯚ وەك ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗــﯽ وەك ھێﺰێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﭘەﻛەﻛە وەك ھێﺰێﻜــﯽ ﺗﯚﻗێﻨــەری دوور ﻟــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ دەردەﻛەوێ. ﺋــەوەی ﻟە رۆژاﻧﯽ راﺑــﺮدوو ﻟە ”ﺧﺎﻧەﺳــﯚر“ رووی دا، ﺷــﯚك ﺑﻮو ﺑﯚ زۆرﯾﻨەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑەو ﭘێﯿەی وەك روووداوێﻜــﯽ ﻟەﻧــﺎﻛﺎو دەرﻛەوت .ﺑــەم ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەو ﭘێﻜﺪاداﻧــە ﺑەرھەﻣﯽ زﻧﺠﯿﺮەﯾەك ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﯿﺸــﺘﻨﯽ ﻧﮫێﻨــﯽ ﺑﻮوە ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا داوا ﻟــە ﭘەﻛەﻛە ﻛﺮاوە ﻧﺎوﭼەﻛە ﭼﯚڵ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺋــەوەی ﻧەﻛﺮدووە ،ھەڵﺒەت ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﺑێﺰاری ﻟە ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﻟە ﻟێﺪواﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﺑەرﭘﺮﺳــﺪا دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛــە ﺑﯚﻧﯽ ﮔﺮژﯾﯽ ﻟێ دەھﺎت ،ﺑەم ﺗێﻜڕای ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾەش ﺑە ﻧﮫێﻨﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮوە و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﻧەﻛﺮاوﻧەﺗەوە ،ﺋەﻣەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿەوە ھەﯾە ھەرﮔﯿﺰ ﻧەﯾﻮﯾﺴﺘﻮوە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺑەراﻣﺒەرەﻛەی ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎدا ﺑﺨﺎﺗە ڕوو ،رێﻚ ﭘێﭽەواﻧەﻛەﯾﺸــﯽ راﺳــﺘە ﻛە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎراﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ،ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎڵﯿﺎن دژی ﺋــەو ﺣﺰﺑە ھەﺑﻮوﺑێ ﺑوﯾــﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە و ھەوڵﯿﺎن داوە رای ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﯚ ﺑﺠﻮوڵێﻨﻦ. ﺑﯚ ﺋــەوەی ھەﻣــﻮو ھەوڵێــﻚ ﺑﺪرێﺖ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺋﺎﺷــﺘﯽ ،وا ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﭘﺎرﺗﯽ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە ﺑﻜﺎت و داوای ﻟێ ﺑﻜﺎت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺸــێﺘەوە و ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑﮕەﯾەﻧﺮێ ﺗﺎ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﺰاﻧﻦ ﭼﯽ دەﮔﻮزەرێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔﺮﻧﮕە ﻟەم دۆﺧەدا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ورﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ و ﺧﯚی ﻧەدات ﺑەدەم ﺑﺎی ﺷــەڕەوە ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﭘەﻛەﻛە ﺧﯚی ﺑﯚ ﺷەڕ دەﮔەڕێ ،ﺋﺎﺧﺮ ﺋەو ھﯿﭽﯽ ﻧﯿﯿــە ﺑﯿﺪۆڕێﻨێ ﻟێﺮە ،ﺑەم ﯾەك رۆژ ﺳــەرﻗﺎڵﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە زۆرە ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﻛﻮرد ﻧﺎﺑێ ﺷــەڕی ﻛﻮرد ﺑﻜﺎﺗەوە ،وەك ھەﻣﯿﺸە ﺑﺎرزاﻧﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە. زۆر ﮔﺮﻧﮕــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەو ھەوڵە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەدا ﺳەرﺑﻜەوێﺖ و ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑﻨێﺮێﺘەوە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔێﭽەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ھەر ﺋەوە ﻧﯿﻦ ﻛە دەﯾەوێ دەﺳﺖ ﺑەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷﻮوردا ﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯿﺎﻧەوە ﺷەرﻋﯿەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەدات ﻛە ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑﻜﺎت و ﺑەوەﯾﺶ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗﯿﺎدا ھەڵﺪەﮔﯿﺮێ ،ھﺎوﺷێﻮەی ﺋەو 365ﮔﻮﻧﺪەی ﮔەرﯾﻼ داﮔﯿﺮﯾﺎن ﻛﺮدووە و داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧە رەﺳەﻧەﻛەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﭽﻨەوە ﺳەر ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺎن و زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ. راﺳﺘﯽ رووداوەﻛەﯾﺶ ﺋەﮔەر ﻛﻮرد ﻛەﻣێﻚ ﭘﯿﺸەﯾﯽ ﺑێﺖ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ،دەﺑﻮو ﭘەﻛەﻛە رێﻚ ﻻﺳــﺎﯾﯽ ﺋەو دﯾﻤەﻧە ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ ﻧﻮاﻧﺪی و ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان و ﺳــەﺧﺘﯽ و ﺷەڕەﻧﮕێﺰﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛەﯾﺸەوە ﺑەراﻣﺒەر ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ھێﺸﺘﺎ ﻣﺎﻧەوە ﺗﺎ داﻋﺶ رێﺴــﻮا و ﺷــﺎرﺑەدەر ﻛﺮا ،دواﺗﺮ وەك ﺗﯿﻤێﻜﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن ﭼﯚڵ ﻛﺮد و ﮔەڕاﻧەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن، دەﺑﻮو ﭘەﻛەﻛە ﺋەﻣە ﺑﻜﺎت ،ﺑﯚ ﺋەوەی ھەم ﺧەڵﻚ و ھەﻣﻮو ﻣێﮋوو ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﺑﻜەن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸﺪا ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەك دەرﯾﺒڕی. ﻧەك ﻣﻠﮫﻮڕاﻧە ﺷــەڕ ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ و ﺳﻮﭘﺎﺳەﻛە ﺑﮕﯚڕێ ﺑﯚ ﻧەﻓﺮەت. دﯾﻮێﻜﯽ ﺗﺮی ﺋەم دۆﺧە ﻛە دﯾﺴﺎن دەﺑێﺖ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﭘﺎرﺗﯽ وﺷﯿﺎراﻧە ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت ،ﺋەوەﯾە ﻛە ژﻣﺎرەﯾەك رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﺣﺰب ھەن ﻛە ھەﻣﯿﺸە و ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺣــﺰب و ﻻﯾەن و وﺗﺎﻧەن ﻛــە دژاﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەﻛەن، ﺑﯚﯾە ﻟەم دۆﺧەدا زۆر ﺑە ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﻚ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺖ دەﯾﻮرووژێﻨﻦ ،ﺑــەم ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛە ﻟەوەداﯾــە ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەو دﻧەداﻧــە ﺗێﺒــﮕﺎت و ﻧەﭼێﺘە ﻧﺎو ﺷــەڕەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧەڵﻚ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔەورەی ﻟێ دەﻛﺎت .ھەﻣﻮو ﺷــەڕێﻚ ﺟﮕە ﻟە ﺗﯿﺮۆر ،ﺑﯚ ﺋێﺴﺘەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛەی ﻟەوە ﮔەورەﺗﺮە ﻛە ﺑﯿﺮی ﻟێ دەﻛەﯾﻨەوە ﺧﯚﻣﺎن.
ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺑﻪﺷێﮏ ﻟﻪ ﭘﻪڕﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﮔﯚڕان و ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﺑﻮوه
ﻋێﺮاق ﺑﻪﺷﻪ دهرﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی
ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﺗﺮی ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﻛﻮردە وﺷە /ھەوﻟێﺮ دوای ﺋەو ﮔەﻣﺎرۆﯾﺎﻧەی ﻋێﺮاق ﻟە ﺑڕﯾﻨﯽ ﻣﻮوﭼە و ﺑﻮدﺟە و ﻧەﻧﺎردﻧﯽ ﭼەك ﺧﺴﺘﻨﯿﯿە ﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟە ﺗﺎزەﺗﺮﯾﻦ ﺑڕﯾــﺎردا ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑــڕی .ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼــڕ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻧەھێڵﻦ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺳــەر ﺑﮕﺮێﺖ .ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑڕﯾﺎرەﻛــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ”ﺑەرﭘﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪێﻜﯽ ﺗــﺮ دژ ﺑە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ ﻧﺎوی دهﺑﺎت. ﻓــﺎرس ﺑﺮﯾﻔﻜﺎﻧــﯽ ،ﺳــەرۆﻛﯽ
دەرﭼــﻮوە ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻛــە وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧــﯚی ﻟــە ﺑڕﯾﺎرەﻛە راﮔەﯾﺎﻧﺪووە. وەك ﺑﺮﯾﻔﻜﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد، ”وەزﯾــﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ﭘێــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪم ﺗــﺎ ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾﺶ دەرﭼﻮوە و ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﻻی ،ﺋەو ھﯿﭻ ﺋﺎﮔﺎدار ﻧەﺑﻮوە .ﺑەم ﺳەرﻗﺎڵﯽ ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛەﯾﻦ ﺗﺎ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮێﺖ“. ﺑﻪﮔﻮێﺮهی زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ وﺷــﻪ، ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓﻪرﻣﺎﻧﻪﮐﻪ ﻟﻪ وهزارهﺗﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﻪوه دهرﭼﻮوه و وێﻨﻪی ﺑﯚ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻧێﺮدراوه و ﻻی ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وهزارهﺗــﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ ھﻪﯾﻪ. ﺑڕﯾﻨــﯽ دەرﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻏــﺪاوە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی
ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ:
وەھﺎ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاو ﺑﻮو ﻛە ﺑﭽێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015و 2016ﺋــەو ھەوڵە ھەﺑﻮو ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒڕدرێﺖ ،وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ھەوڵێﻜﯽ زۆرم دا ﺗــﺎ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺳــەرﻧەﮔﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻣﺎﯾەوە ،ﺑەم ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا ﻛە دووﺑﺎرە ﺋەو ﺑﺎﺳــە ھﺎﺗەوە ﺋﺎرا، ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛــﻢ ﻟەﮔەڵ )ﻋەدﯾﻠە ﺣەﻣﻮود( وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻋێﺮاق ﺳــﺎز ﻛﺮد ،وهزﯾــﺮ ﮔﻮﺗﯽ وەزارەﺗەﻛــەم ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑــەو ﺑڕﯾــﺎرەوە ﻧﯿﯿــە و ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻟە وەزارەﺗــﯽ داراﯾــﯽ ﻋێﺮاﻗەوە دەرﭼﻮوە“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻛﻮردە، ﺑڕﯾﺎرەﻛە دەڵێ ”ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺧﯚی دەرﻣﺎن ﺑﻜڕێ و ﺑەﺷــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻣەودوا ﻧﺎﻧێﺮن“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﺑڕﯾــﺎری ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ،ﻟە ﺳەرووی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿەوە
ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑە ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو ،ﭘﺎرﺗﯽ ﺑــە ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑﻮدﺟە ﻣــﻞ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﻧﺎدات ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دژی راﭘــەڕن ،ﺑڕﯾﻨــﯽ دەرﻣﺎن و ﺑەﺷــەﺧﯚراﻛﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ھﯚﻛﺎری ﺑەھێﺰن. ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ ڕەﺷﯿﺪ ﺑڕﯾﺎردەری ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭘﺎرﺳﺎڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻢ ﺋﺎﮔﺎدار ﻛــﺮدەوە و ﻟە ﺑﻮدﺟــەی 2015و 2016ش ﭘێﻢ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻛە ﺋەوان ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻦ ﺑەڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧەوﺗەوە و دڵﻨﯿﺎﺑﻦ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷە دەرﻣﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ دەﺑڕێﺖ ،ﺑﯚﯾە وەھﺎ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاو ﺑﻮو ﻛە ﺑﭽێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە“. ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن” ،وﺷــە“ ھەوڵــﯽ زۆری دا ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕووﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﺪەن ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛەﺳﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﻟێــﺪوان ﺑﺪەن و ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن
ﺑەوە دا ﻛــە ”ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ﺧەڵﻚ دەﺗﺮﺳێﻨێ“. د .ڕێﻜەوت ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھەرێﻢ ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەوەی ﺑە“وﺷــە“ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ﻛە ﺑەر ﻟە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ، ﺋەوان دەﺳﺘﻜﺮاوە ﺑﻮون ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ دەرﻣﺎن و ھەرﭼەﻧﺪ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑەدەرﻣﺎن ھەﺑﻮوﺑێــﺖ ﻛڕﯾﻮﯾﺎﻧە، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺑەﺷە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوە و وەزارەﺗەﻛەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗــەرزداری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎن ﺑﻮوەﺗەوە. د .ﺋــﺎزاد ﻣەﻧﺘــﻚ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎو ﺑﯚ ”وﺷە“ ڕووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ دەرﻣﺎن ھەﯾــە ﻟە ﺑﻨﻜە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم دەرﻣﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە درێﮋﺧﺎﯾەﻧەﻛﺎن ﻛەﻣە، ﺑەم ﻟــە ﺋەﮔەری ﺑڕاﻧﯽ ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە، ھﯿــﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿە ﮔﺮﻓﺖ دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﺑەی دەرﻣﺎﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەوە دێﺖ و ﺋەو دەرﻣﺎﻧﺎﻧەش ﻧەﻣێﻨێﺖ ،ﺋەوا ﻛێﺸــە دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ. ﻋێــﺮاق و ﺑەدﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟــە ﺷــﻮﺑﺎت/ﻓێﺮاﯾەری 2014ەوە ﺑﻮدﺟــە و ﻣﻮوﭼــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــڕی ،ﺑەوەﯾــﺶ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭼﺎری ﺳەﺧﺘﯽ ژﯾــﺎن ﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺟﯿــﺎ ﻟەوەی ﺑەدواﯾــﺪا ﺷــەڕی ﺗﯿــﺮۆر و ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎوارە ﺑﺎرەﻛەﯾﺎن ﻗﻮرﺳﺘﺮ ﻛﺮدووە. د .ﻋەﺑــﺪو رێﻜﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﮔەداری وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎری ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﻦ، ﺑەم ﺋەوە ﭼﺎوەڕواﻧﻜــﺮاو ﺑﻮو ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە روو ﺑﺪات“. رێﻜﺎﻧــﯽ دەڵــێ” ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و دەﺳــﺘﻮور ،ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی ﺣﻜﻮوﻣەت و دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗە، ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﻋێــﺮاق ﺑەرﭘﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺟەﻧﮕێﻜﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە دژ ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﻟەﮔەڵ ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑەرﭘﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪێﻜﯽ ﺗﺮە دژ ﺑە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“.
ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ھەر دژﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ دژ ﺑە ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﻛﺮاوە و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ دوژﻣﻨﻜﺎراﻧەﯾــە و ﺑــە ﺋەﻧﺪازەی ﺷــەڕی داﻋﺶ دژ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرەﺳــﺎﺗە و ﻧﺎﺑێﺖ ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ وەك ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﺋەﺧﻼﻗــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ روون و راﺷــﻜﺎوی ﻟەﺳەر وەرﺑﮕﺮێﺖ“. ”ﺑڕﯾــﺎری ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﺋــﺎوارەی ﻋێﺮاق ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و دەﺑێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ وەك ﺋەرﻛێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋەﺧﻼﻗــﯽ ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧــﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑﻨێﺮێــﺖ ،ﺑــەم ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﺑەداﺧــەوە دوژﻣﻨﻜﺎراﻧــە دەﻧﻮێﻨێﺖ“ رێﻜﺎﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸﺘﺮ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﺧەرﺟﯽ ﺳــﺎﻧەی ﺋــﺎوارە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەك ﻣﻠﯿــﺎر و 400ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎﯾﯿە و ﺑەﺷــﯽ زۆری ﺋەو ﭘﺎرەﯾەش ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎن و
ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن % 40ی ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛڕﯾﻮە. ھەوڵەﻛﺎن ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷە دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەوە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ھەوڵە ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻟﯿﺴــﺘەﻛەی ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﺶ ﺑﻮوە .ﻛﺎﺗێﻚ 113ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺳەرﺑە ﻟﯿﺴــﺘەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووی ﻋێﺮاﻗــﺪا، ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﯾﺎن ﻛﺮد ﺑەﺷە دەرﻣﺎن و ﺧﯚراك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒڕدرێﺖ، ﺑەم ھەوڵەﻛەﯾﺎن ﺳەری ﻧەﮔﺮت و رێﮋەی % 17ی دەرﻣﺎن و ﺧﯚراك ﻟە ﺑﻮدﺟەی 2016ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮا ،ﺑــەم ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑﻮو ﺑە رەواﻧەﻛﺮدﻧﯽ. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘﺮﺳﯿﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺑﺎرەی ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺎﺳﺎوەﻛەﯾﺎن ﺋەوە ﺑﻮوە ﻛە ﺑﻮدﺟەی ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮاو ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻋێﺮاق ﻛەم ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﺑــڕە دەرﻣﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ داﺑﯿــﻦ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھــەروەك د. ﻣﻮزەﻓــەر ﻋەﻟــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧــﯽ دەرﻣﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دووﭘﺎﺗﯽ
ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻛﻮرد:
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێــﺖ ﺑﯚ ﺧﯚی دەرﻣﺎن ﺑﻜڕێ و ﺑەﺷــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻣەودوا ﻧﺎﻧێﺮن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ دەﺑێﺖ 17 %ی ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻨێﺮێﺖ ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووەوە ﺋــەو ﺑــڕە دەرﻣﺎﻧە ﺑــە ﺗەواوەﺗﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﻛﺎت رێــﮋەی % 17ی دەرﻣــﺎن ﻛە ﺑﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎﺗﻮوە، ﺗەﻧﯿﺎ رێﮋەی % 60ی ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەرﻣﺎن ﭘڕ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا
ﻟەﺳەر ﻛﺮد ﺑﻮوەوە ،ﺑەم ﺑڕﯾﺎری ﺑڕﯾﻨﯽ ﺑەﺷــە دەرﻣﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ﭘﺎﺳﺎواﻧەش ﺑﯚ ﻛەم ﺑﻮوﻧەوەی ﺑﻮدﺟەی ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮاوی ﻋێﺮاق ﺑﯚ دەرﻣﺎن ﺑەﺗﺎڵ دەﻛﺎﺗەوە. ﺑەﭘێــﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2015 ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑــڕی ﯾەك ﺗﺮﯾﻠﯿﯚن و 300ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻗەرزی دەرﻣﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻮوە ،ﺋەوەش ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻛە ﺑڕە دەرﻣﺎﻧــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻧﺎردووە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھﯚزی ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﯚ /ﻻﯾەﻧە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎ و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن. رێﻜﺨــﺮاوە ھەرێﻤــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن و ﺑﺎڵﻮێﺰﺧﺎﻧە و ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﺨﺎﻧەﻛﺎن ﻟــە ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن. ب/ﯾﺎداﺷﺘێﻜﯽ رووﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟەﺑﺎرەی ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻟە ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا رێﺰ و ﺳو.... ﺋێﻤە وەك ﺳــەرۆك و ھەﻣﻮو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ دەﻣﺎﻧەوێ ﭼەﻧﺪ راﺳﺘﯿﯿەﻛﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺑﯚ روون ﺑﻜەﯾﻨەوە: .1ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دوای ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ ژﻣﺎرەﯾەك ﻛەس دەرﻛەوﺗﻮون ﻛــە وەك ﻧﻮێﻨەری ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــەﻛﺎن دەﺑﻦ وەك ﺋەواﻧەی ﺧﻮارەوە: .1ﻟﯿﺰا ﻓەﻟەﻛەدﯾﻦ ﺳﺎﺑﯿﺮ و ﻧﺎزی ﺧﻮﺷﻜەﻛەی و ﺋەواﻧەﺷﯽ ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧــﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن ﻟــە رێﻜﺨــﺮاوی ﻓەﻟەﻛەدﯾﻦ ﻓﺎوەﻧﺪێﺸﻦ ﻟە ھەوﻟێﺮ.
.2رەﺟەب ﻋﺎﺳﯽ ﺣﻮﺳێﻦ و ﺋەواﻧەی ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ﻟە رێﻜﺨﺮاوی ﻣەھﺮ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك/داﻗﻮوق. .3ھەرێﻢ ﺋەﻣﯿﻦ رەﺣﯿــﻢ و ﺋەواﻧەی ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ﻟە رێﻜﺨــﺮاوی رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﯾﺎرﺳــﺎن ﻟە ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵ. .2ﺋەواﻧەی ﺳــەرەوە ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ﺑــە ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎﻧــەوە ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋــەوان ﻟــە رێﮕەی رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺎر ﺑﯚ داﺑڕﯾﻨﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻟە ﺋﯿﺴﻼم دەﻛەن، ﺑﯚﯾــە دەﻣﺎﻧەوێ دووﭘﺎﺗﯽ ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻛە ﺋەواﻧەی ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻛﺮدن ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻧﺎﻛەن و داواش ﻟە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧە ﻓەرﻣﯽ و ﻣﯿﻠﻠﯽ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺋەوان وەك ﻧﻮێﻨەری ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻧەﻧﺎﺳــێﻨﻦ و ﺑەو ﺷێﻮەﯾەش ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻧەﻛەن ،ﺋێﻤەی ﻛﺎﻛەﯾﯿﺶ ﺋەوان ﺑە درێﮋﻛﺮاوەی دﯾﺎردەی ﺑﯿﺮی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ دادەﻧێﯿﻦ ﻛە دەرﻛەوﺗﻨﯿﺎن ھﺎوﻛﺎت ﺑﻮوە ﻟەﮔەڵ دەرﻛەوﺗﻨﯽ دﯾﺎردەی ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ھﯚزە ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازەدا. .3داوا ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺑە رژدی رەﭼﺎوی داواﻛەﻣﺎن ﺑﻜــەن و ﻛﺎر ﺑﯚ داوەﺗﻜﺮدن و ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدن ﻟەواﻧەی ﺑﺎﺳــﻤﺎن ﻛﺮدن ﻧەﻛەن وەك ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ، ﺑەﭘێﭽەواﻧەﺷــەوە ﺑە ﺑﺮﯾﻨﺪارﻛﺮدﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن
ﺋﺎﯾﻨﯽ ﯾﺎرﺳــﺎن ﻛە ﻟە ﻋێﺮاق ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ ﻛﺎﻛەﯾﯽ“. ﻟەﺑﺎرەی ڕۆڵﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵێ” ،ﺋەوان ﺗﺎ ﺋەم ﺳﺎﺗەش ﺑە ﻗﺴەی ﺧﯚﯾﺎن ،ﺧﯚﯾﺎن ﺑێ ﻻﯾــەن ﮔﺮﺗــﻮوە ،دەﯾﺎﻧەوێ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻧەﺑێﺘە دوو ﺑەﺷەوە ،ﺑەم
و ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﻣێﮋووەﻛەﯾــﺎن ﻟەﻗەڵەﻣــﯽ دەدەﯾــﻦ و ﺳەرەﺗﺎﯾەﻛﯿﺸــە ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن ﻟە داھﺎﺗﻮودا ،ﺋەو ﯾﺎداﺷــﺘەش ﺑەرﺟەﺳﺘەی رای ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن دەﻛﺎت و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 18ھەزار ﻛەﺳﯽ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻮوی ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە دەﻛەن. 4ﺋەﮔەر ھﺎﺗﻮو ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﻧﯿﻮﭼە ﻓەرﻣﯿﺶھەﺑێﺖ ﻛە وای داﺑﻨێﻦ ﺋەواﻧە داوای ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن ،داواﯾﺎن ﻟێ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﻣﺎﻓــﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿــەﻛﺎن وەك ﻛەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧﯽ ﻋەﻟەوی ﻣەزەو )ﺷــﯿﻌە( ﺑﺪەن ﺑەﺑێ ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ رەﺳەن و ﻣێﮋووﯾﺎن ﻛــە ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 800ﺳــﺎڵ دەﮔەڕێﺘەوە وەك رێﮕەﯾەﻛﯽ ﺳﯚﻓﯿﮕەراﯾﯽ ﻛە ﭘﺸــﺘﯽ ﺑە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣەوە ﺑەﺳﺘﻮوە ﻟە ﺳﺎﺗﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﯿەوە ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﺳﻮڵﺘﺎن ﺋﯿﺴــﺤﺎق ﻛﻮڕی ﺷــێﺦ ﻋﯿﺴــﺎی ﺑەرزﻧﺠﯽ ﻛە ﻟە 672ی ﻛﯚﭼــﯽ ﻟەداﯾﻚ ﺑﻮوە و رەﭼەڵەﻛﯽ ﺑﯚ ﺋﯿﻤﺎم ﻣﻮﺳــﺎی ﻛﺎزم دەﮔەڕێﺘەوە. ﻟەﮔەڵ ﺋەوﭘەڕی رێﺰ.... ﺳەﯾﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺳەﯾﺪ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺳەﯾﺪ ﺧەﻟﯿﻞ ﺋﺎﻏﺎی ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد و ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳەرۆﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق ،ﻟــە ﻧﺎﻣەﯾەﻛــﺪا ﺑەﺗﻮﻧــﺪی ھێﺮش دەﻛﺎﺗە ﺳــەر ﭼەﻧــﺪ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿــەﻛﺎن و ﺑەدرێﮋﻛﺮاوەی ”ﺑﯿﺮی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ“ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﯾﺎن دەﻛﺎت .ھــەر ﻟەو ﻧﺎﻣەﯾــەدا ﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑﻨﭽﯿﻨەی ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ﻣەزەوی ﺷــﯿﻌە دەﮔێڕێﺘەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿﺎﻧەی ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﯾﺎن دەﻛەن ،ﺗﯚﻣەﺗەﻛەﯾﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە رەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣەزەوی ﺷﯿﻌە ﺑێﺖ.
رەﺟــەب ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ﻣﯿﺴــﺮا ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪان و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﯾﺎرﺳــﺎﻧﯽ و ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎﻣەﻛەدا ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر ﻛــﺮاوە ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻋەﻟەوی ﻧﯿﻦ و ﯾﺎرﺳﺎﻧﯿﻦ ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘﺎرە و ﺷــﺘﯽ ﺗﺮ ﺧەڵەﺗێﻨﺮاون، ﺗﺎ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻋەﻟەوﯾــەت ﺑﺪەﻧە ﭘﺎڵ ﺧﯚﯾﺎن ،ﻋەﻟەوﯾﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒﻦ ﺑە ﺷﯿﻌە، ﺑەم ﻋەﻟەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﻧﯿــﻦ ،ﻋەﻟەوﯾﯿــەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دەڵێﻦ ،ﺋێﻤە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻧﯿﻦ ،ﺋەﮔەر ﺋەم ﺑﺮادەراﻧە ﻋەﻟەوﯾﻦ ﺑﺎ ﺑﺒﻦ ،ﺑەم ﻧەك ﺷﯿﻌە ﺑﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻋەﻟەوی ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەژﯾــﻦ ،ﻧﻮێــﮋ
ﻧﺎﻛەن و ﺳــﻤێڵ درێــﮋ دەﻛەن و ﺗەﻣﺒﻮور دەژەﻧﻦ ،ﺋێﻤە ڕێﺰﻣﺎن ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨێﻚ ھەﯾــە و ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑە دۆﻧﺎودۆﻧــە و ﭘەﯾﺎﻣﺒەراﻧﯿﺶ ﺑە ﭘﯿﺎوﭼــﺎك دەزاﻧﯿﻦ ،ﺋــەو ﮔﺮووﭘە ﺋەﻣەﯾــﺎن ﻛﺮدووە ﺑــە ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺗﺎ دەﺳــﺖ ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋێﻤە وەرﺑﺪەن“. رەﺟەب ﻛﺎﻛەﯾﯽ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك و ﻣﻮوﺳــڵ ﻧﯿﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ و ھەڵەﺑﺠە و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھــەن ،ﺑــەم زووم ﺧﺮاوەﺗــە ﺳــەر ﻛەرﻛــﻮوك و ﻣﻮوﺳــڵ، ﭼﻮﻧﻜە ڕێﮋەی ﺷــﯿﻌە ﻟــەو دوو ﺷــﻮێﻨە ﻛەﻣە ،واﺗە ﺋەم ﻛەﺳەی ﭘﯿﻼﻧەﻛــەی داڕﺷــﺘﻮوە ،دﯾﺎرە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﻛەی ﻛێﯿە ﻛە ﻛﯚﻣﺎری
ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧە زۆر ﺑە وردی ﺋﯿﺸﯽ ﻧەﻛﺮدووە، دەزاﻧﯿﻦ ﺋــەو ﮔﺮووﭘە ﺋــەو ﻧﺎﻣەﯾەﯾــﺎن ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە ﺳەرداﻧﯽ ﻛێ دەﻛەن و ﺧﯚﯾﺎن ﺋەوە ﺑﺎس دەﻛەن“. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺋەﻣە درێﮋﻛــﺮاوەی ﺋــەو ھەوﻧەﯾــە ﻛــە ﺋێﺮان ﺑﯚ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن و ﺷــەﺑەك ﮔﺮﺗﻮوﯾەﺗﯿﯿــە ﺑەر ،ﺳــەرەﺗﺎ ﻟە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿــەﻛﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﭘــێ ﻛــﺮد ،ﭼﯚن ﺑەﻛﺘﺎﺷــﯽ ﻟــە ﻧێﻮ ﺷــﯿﻌە ﺗﻮاﻧەوە ،ﺋێﺴﺘە دەﯾﺎﻧەوێ ﻛﺎﻛەﯾﯿــﺶ ﺑەھەﻣﺎن دەرد ﺑﺒەن، ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋێﻤە دەڵێﯿﻦ ﻧەﺧێﺮ ﺑﯚ ﺳــڕﯾﻨەوەی ﻧــﺎوی ﭘﯿﺮۆزی
ﺋەﮔەر ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑێﺪەﻧﮓ ﺑﻦ، ﺧەڵﻜﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ دەﻛﺮێﻦ ﺑە ﺷﯿﻌە، ﺋەوەی ﻛە ﺋــەو ﮔﺮووﭘە دەﯾﻜەن ﺑەھــﯚی ﺑــێ دەﻧﮕــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓە“. ﻟەو ﻧﺎﻣەﯾەدا ﻛە ﺳەرۆﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻛــﺮدووە ،واژووی ﻣﻮﺧﺘــﺎری ﭼەﻧــﺪ ﮔﻮﻧﺪێﻜــﯽ ﻛﺎﻛەﯾﺸــﯽ ﻟەﺳــەرە .رەﺟەب ﻛﺎﻛەﯾﯽ دەڵێ، ”ﻣﻮﺧﺘﺎرەﻛﺎن ھەڵﺨەڵەﺗێﻨﺮاون، ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﯾﺎداﺷﺘێﻜﯿﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە ﺋەواﻧەی ﺗێﺪا ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺑوﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑــەم دوای ﺋــەوەی ﻣــﯚری ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﯾﺎداﺷــﺘەﻛەﯾﺎن ﮔﯚڕﯾــﻮە ،ﺑﯚﯾە ﻣﻮﺧﺘــﺎرەﻛﺎن ﺑێ ﺗﺎواﻧــﻦ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺧەڵەﺗێﻨﺮاون، ﺋێﻤــە ڕێﺰﻣﺎن ﺑﯚ ﺋﯿﺴــﻼم ھەﯾە، ﺑەم ﺧﯚﻣﺎن ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻧﯿﻦ ،ﻧە ﻧﻮێﮋ دەﻛەﯾﻦ و ﻧە ڕۆژوو دەﮔﺮﯾﻦ“. د .ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟــە ﻛﯚﻟێــﮋی زاﻧﺴــﺘﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻛﺎﻛەﯾﯽ ﺑە ﺷﯿﻌەوە ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋێﻤە ﻧەوەی ﺳــﻮڵﺘﺎن ﺋﯿﺴﺤﺎق ﺑەرزﻧﺠﯿﻦ ﻛە ﻧەوەی ﻛﭽﯽ ﺋﯿﻤﺎم
ﻋەﻟﯿﯿە ،ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەوە ﻻی ﺋێﻤــە ﻗﻮدﺳــﯿەﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﯾە ،ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣﺎﻧە ﺋەﮔەر ﻛەﺳﺎﻧێﻚ داوای ﻣﺎﻓــﯽ ﻛﺎﻛەﯾــﯽ دەﻛەن، دەﻛﺮێ وەك ﻣەزەوێﻜﯽ ﻋەﻟەوی ﺣﯿﺴﺎﺑﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەن و ﻣﺎﻓﻤﺎن ﭘێ ﺑﺪەن ،ﻧــەك ﻟە ﺋﯿﺴــﻼم دەرﻣﺎن ﺑﻜەن ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺗﺮ“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋێﻤە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺷــﯿﻌە ﻧﯿﻦ و ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎش ﺑڵێ ﺋێﻤە ھەر ﺷﯿﻌە ﻧﯿﻦ، ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑﯚ ﺋﯿﻤﺎم ﻋەﻟﯽ ھەﯾە ،ﺑــەم ﻧە ﺷــﯿﻌەﯾﻦ و ﻧە ﺷﯿﻮەﻧﯽ ﺷــﯿﻌەﻣﺎن ﻛﺮدووە و ﻧە دەﯾﻜەﯾﻦ“. ﻟــە ﻧﺎﻣەﻛــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎن وەك ﻧﺎوی ھەرﯾەك ﻟە ”ﻟﯿﺰا ﻓەﻟەﻛەدﯾﻦ ﻛﺎﻛەﯾﯽ و ﻧﺎزی ﺧﻮﺷﻜﯽ و ﺋەﻣﯿﻦ رەﺣﯿﻢ“ ھﺎﺗﻮوە. ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛﺎﻛەﯾﯿﯿﺎﻧــە ﻟــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ )رێﻜﺨﺮاوی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﯾﺎرﺳﺎن ﻟە ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵ ،رێﻜﺨﺮاوی ﻣەھﺮ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك/داﻗﻮوق و رێﻜﺨﺮاوی ﻓەﻟەﻛەدﯾﻦ ﻓﺎوەﻧﺪێﺸﻦ ﻟە ھەوﻟێﺮ( ﻛﺎر دەﻛەن .ﻟــە ﻧﺎﻣەﻛەدا ھەﻣﺎن ﺗﯚﻣەت ﺧﺮاوەﺗە ﭘــﺎڵ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەش ﻟەو رێﻜﺨﺮاواﻧەدا ﻛﺎر دەﻛەن.
ﺳەﻋﺪ ﺣەدﯾﺴﯽ:
ﻋێﺮاق ﻧﺎﯾەوێ ھێﺰی ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ھەﺑێ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ دﻛﺘﯚر ﺳەﻋﺪ ﺣەدﯾﺴﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷــە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺑەﻏــﺪا ﻟەﮔەڵ دۆزﯾﻨەوەی ﻟێﻜﮕەﯾﺸﺘﻨە ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواوەﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺷــﻨﮕﺎل و رێﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ھەر ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧەی ھەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻧﺎﻓەرﻣﯽ. دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻋەﺑﺎدی ﺑە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ رێﮋەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﯚ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرەی ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﻜﺪاداﻧــﯽ ﺋــەم دواﯾﯿــەی ﻧێــﻮان ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی رۆژﺋﺎوا و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﺑەﺷــەی ﺳــەرﺑە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺧﺎﻧەﺳــﯚر ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل، ﺑەﻏﺪا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﭼﯿﯿە؟ ﭘێﺸــﺘﺮ دﻛﺘﯚر ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق رای ﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو ﻟە دوای ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﯚ ﺑەﻏــﺪا ﻛە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺑەﻏــﺪا ﻟەﮔــەڵ
دۆزﯾﻨەوەی ﻟێﻜﮕەﯾﺸﺘﻨە ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواوەﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺷﻨﮕﺎل و ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑەﺳــەرﯾﺪا و رێﮕﺮﺗﻦ ﻟــە ﺑﻮوﻧﯽ ھەر ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﭼەﻛﺪاراﻧەی ھــەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻧﺎﻓەرﻣــﯽ .ﺋەﻣە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪاﯾە. ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑەﻏــﺪا ﻟەﺑﺎرەی ﭼﻮوﻧــﯽ ھێﺰێﻜــﯽ ﺳــەرﺑە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮر و ھەڕەﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﺑــە دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ھێﺮﺷﺎﻧە و ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟەوێ ،ﭼﯿﯿە؟
ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗــە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿــەوە ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗــەوە ھەﯾە، وردەﻛﺎرﯾــﯽ ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ ھەﯾە و ﻣــﻦ ﺋﺎﮔەداری ﻧﯿــﻢ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻟەوﺑــﺎرەوە ﻟێﺪوان ﺑــﺪەم و ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﻢ ﭘێ راﻧەﮔەﯾەﻧﺮاوە ﺗــﺎ رای ﺑﮕەﯾەﻧــﻢ ،دەﺗﻮاﻧــﻦ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە وەزارەﺗﯽ ﻧەوت وەرﺑﮕﺮن. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘــﺎرەی ﮔەﻧﻤــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑڕﯾﺎر دراوە % 17ی ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺧەرج ﺑﻜﺮێــﺖ ﻟەوﻛﺎﺗەی رێﮋەﻛە ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻋێﺮاق زﯾﺎﺗﺮە ،ھﯚی
ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﭼﯿﯿە؟ ﻣــﻦ زاﻧﯿﺎرﯾــﻢ ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﻟــەو ﺷــێﻮە ﺑــە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ رێﮋەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﯚ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﭘــﺎرەی ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺑــە درێﮋاﯾﯽ ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوو ﻛﺎری ﻛﺮدووە ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺎرە ﺑــﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﭘێﺪاﻧﯿﺎن ﺑە ﭼەﻧﺪ وەﺟﺒەﯾەك ،ﻣــﻦ ﺋﺎﮔەدار ﻧﯿﻢ ﻛە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮە ھەﺑێﺖ ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرۆك وەزﯾﺮان ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ رێﮋەی % 17ی ﭘــﺎرەی ﮔەﻧﻢ ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و زاﻧﯿﺎرﯾﻢ
ﻟەوﺑــﺎرەوە ﻧﯿﯿە ،ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋەو ھەواڵە ﻣﺎﻧﺎی ﭼﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑڕﯾــﺎری ﻟەو ﺷێﻮەی ﻧەداوە و ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ﻟێﺪواﻧﯽ ﻟەوﺑﺎرەوە ﻧەداوە. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎس ﻟە ﺳــەرداﻧﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ واﺷــﻨﺘﻦ ﻛــﺮاوە ،ﺋﺎﺧﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺑەﺷێﻚ دەﺑێﺖ ﻟە وﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻋەﺑﺎدی ﻟە واﺷﻨﺘﻦ؟ دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣﭗ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دوو ﺟــﺎر ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺳەراﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻟــەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﯿەی ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ھەردووﻻ ﺑەﺑﯚﻧەی ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺮەﻣﭗ ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﻮوە ،دووەﻣﯿﺸﯿﺎن ﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺗەﻟەﻓﯚﻧﯿﯿــەی ﺑەر ﻟە ﺳێ ھەﻓﺘە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﻛﺮا ،ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺗﺮەﻣﭗ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﻨﯽ ﺑﯚ ﻋەﺑﺎدی ﻧﻮێ ﻛﺮدەوە ﺑﯚ ﺳــەراداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ واﺷــﻨﺘﻦ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ وادەﯾەك ﺑﯚ ﺋەو ﺳــەرداﻧە دﯾﺎری ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑﯚﯾــە ﻛــە ﻛﺎﺗەﻛەی دﯾﺎری ﻛﺮا ﺑﺎس ﻟە ﺳــەرداﻧەﻛە و
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋێﺮان ﻛﺎﻛەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد ﺑە دوو ﺑەﺷەوە
3
وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ و ﺋەو ﻓﺎﯾﻼﻧەی ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﺎس دەﻛﺮێﻦ دەﻛﺮێﺖ. ﻟە ﺳــەرداﻧﯽ دواﯾــﯽ ﻋﺎدل ﺟﻮﺑێﺮ وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺳﻌﻮودﯾە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ،ﺑﺎس ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﺳﻌﻮودﯾە ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳەرداﻧێﻜﯽ ﻋەﺑــﺎدی ﺑــﯚ رﯾﺎز ﻛــﺮا ،ﻋەﺑﺎدی ﻛەی و ﺑﯚﭼﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﺳﻌﻮودﯾە دەﻛﺎت؟ وەزﯾــﺮی دەرەوەی ﺳــﻌﻮودﯾە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺳــەرداﻧەﻛەی ﺑﯚ ﻋێﺮاق دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە وﺗەﻛەی ﺑﺎڵﻮێﺰێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟــە ﺑەﻏﺪا دﯾﺎری دەﻛﺎت ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺑﺎڵﻮێﺰی ﭘێﺸﻮوی ﻛــە وەك دەزاﻧﻦ ﻋێــﺮاق داوای ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻛﺮدﺑﻮو و ﺳــﻌﻮودﯾەش رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە ﺑــەم زوواﻧــە دەﯾﮕﯚڕن.
ﺗﺮەﻣﭗ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﻨﯽ ﺑﯚ ﻋەﺑﺎدی ﻧﻮێ ﻛﺮدەوە ﺑﯚ ﺳەراداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ واﺷﻨﺘﻦ
ھەرﭼــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎڵﻮێــﺰی ﻧﻮێﯿە وەك ﺷﯿﻌە ﯾﺎن ﺳﻮﻧﻨە ،ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑەﺳﻌﻮودﯾﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن، وەك ﻟە ﻧەرﯾﺘە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺎوە ﻛە وﺗەﻛــە ﻧﺎوی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﯚ ﺑﺎڵﻮێﺰەﻛە رەواﻧەی وﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو دەﻛﺎت و ﺋەوﯾــﺶ ﯾــﺎن وەری دەﮔــﺮێ و ﯾﺎن رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗەی ﺑﻮوﻧﯽ وەك ﺷﯿﻌە ﯾﺎن ﺳــﻮﻧﻨە ﯾﺎن ﻟەھەر ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋێﻤە ،ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەﯾە ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﯽ ﯾﺎرﯾــﺪەدەر ﺑێﺖ ﺑﯚ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻦ و ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەردوو وت. ﻟەﺑــﺎرەی ﺳــەرداﻧﯽ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳــﻌﻮودﯾە ،ﺷﺎ ﺳەﻟﻤﺎن ﻛﻮڕی ﻋەﺑﺪوﻟﻌەزﯾﺰ ﺷﺎی ﺳــﻌﻮودﯾە ﺑەر ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺑە ﺗەﻟەﻓﯚن ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛــﺮد و داوای ﻟە ﻋەﺑﺎدی ﻛﺮد ﺑﯚ ﺳــەرداﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ رﯾــﺎز ،ﺑەم ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗــەش ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﺗــﺎ رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻧەﻛﺮاوە ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑﯚ ﺳــەرداﻧەﻛە ،ﺑﯚﯾە زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ھــەر ﺋەوەﻧﺪەن ﺑﯚ ﺑﺎﺳﻜﺮدن.
4ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان وەردەﮔﺮێﺘەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ-ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ دواﺟــﺎر ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﮔﯚڕان وەرﮔﺮﺗەوە ﻛە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵ ﺑﻮو ﺑەﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە ،ﻟەﻻﯾەن ﮔﯚڕاﻧەوە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮا .دەﺑﻮو ﻟە 25ی ﺋﺎﺑﯽ 2016ەوە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﺑە ﺗەواوی ﺋەو
ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧە ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠــە ﻟە ﻧێﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺑەﺷــێﻮەی دوو ﺳﺎڵ ﺑە دوو ﺳﺎڵ داﺑەش ﻛﺮاون، ﺑەم ﮔﯚڕان ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن دەدات و ھﯿﭻ وەرﻧﺎﮔﺮێ. ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــە ﺑەرﭘــﺮس و
ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە وەردەﮔﺮێﺘەوە ﻛە ﮔﯚڕان ﺑەڕێﻮەﯾــﺎن دەﺑﺎت ،ﺑــەم ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە دوو ﺳﺎڵە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﻦ ،دەﺑێﺖ ﺑە ﮔــﯚڕان ﺑﺪرێﻦ و رادەﺳــﺘﯽ
ﻧەﻛــﺮاون ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەڵەﺑﺠە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﻧەﻛﺮاوە. ﻧــﺰار ﻣەﺣﻤــﻮود ،ﺑﺎژێڕواﻧــﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ھەڵەﺑﺠە و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑەﭘێﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻤــﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ، دەﺑﻮو ھەردوو ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠــە ﭘێﻜەوە ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕ ﺑﻜﺮێــﻦ ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋەواﻧﯿــﺶ دواﻛەوﺗــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﻟە دوای دوو ﺳــﺎڵ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﻮو ﻛە ﺳــەرﺟەم ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎن ﭘێﻜەوە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﺎن ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە 25ی ﻣﺎﻧﮓ ﻛە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﺑە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﻛﺮا“. ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ،2014ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ و ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان، ﻟەﺳــەر ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯿــﺎن داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﻛﺮد ،ﺑەﭘێــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ،دوو
ﺳــﺎڵ ﺑە دوو ﺳــﺎڵ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑــەن ،ﻛە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە و ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠــە و ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻚ دێﺖ .ﺋەوە ﺟﮕە ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯽ ﺑەﭘێﯽ ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردن. ﻣەﺣﻤﻮود دەڵێ” ،دوای ﺋەوەی ﻛە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە ﻛﺮا ،ﻛێﺸە ﺑــﯚ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻮو، ﻛێﺸــەﻛەش ﻟــە ﻻی ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺧﯚﯾﺪا ﮔﺮﻓــﺖ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ھەﺑﻮو، دواﺗﺮ ﯾەﻛێﺘﯽ ڕێﻚ ﻛەوت ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﻛەﺳــێﻚ ﺑــﯚ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دﯾﺎری ﺑﻜەن“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،رێﮕﺮی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﺶ ھــﯚﻛﺎرە ﻟــە ﺑــەردەم داﻧﺎﻧــﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەڵەﺑﺠــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﯾەك ﺳﺎڵﯽ ﻛﺮدﺑﻮو ،ھەﻣﻮو دەﺳەﺗەﻛﺎن دراﺑﻮون ﺑە ﺳەردار ﻗﺎدر ،ﺑــەم ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠە ﺋــەو ﻛﺎراﻧەی ﻧەﻛــﺮد ،ﺟێﮕﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﺶ ھﯿﭻ دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﻧەﺑﻮو“. ﻧﻮﺧﺸە ﻧﺎﺳﯿﺢ ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ھەڵەﺑﺠە ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە” ،ﭼــﺎوەڕێ دەﻛەﯾﻦ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەڵەﺑﺠە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﻛێﺸەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ھەڵەﺑﺠە وەك ﺧﯚی
ﻣﺎوەﺗەوە ،ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﻧەﻛﺮدﻧەﻛەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛێﺸەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ھەﯾە“. ﻧﻮﺧﺸە ﻧﺎﺳﺢ ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳﺘەﻛە و ﯾەﻛێﺘﯽ ﻣﻨﯽ ﻟەو ﭘﯚﺳــﺘە داﻧــﺎوە ﺑەﭘێﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕان و ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا دەﺳــﺖ ھەڵﺪەﮔﺮم“. ﻟەﺗﯿﻒ ﺷــێﺦ ﻋﻮﻣــەر ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ھﯚﻛﺎری دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەڵەﺑﺠــە ﺑــﯚ ﺗەواوﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ڕێﻮﺷــﻮێﻨە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ ﺋــەوەش ﻛــﺮد، ”ھەردووﻻ ﻟە ھەوڵﺪاﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ڕووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﻛێﺸەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑــەم ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ھﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە و ﺋێﻤە ڕازﯾﻦ و ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ ﻛﺎﻧﺪﯾــﺪی ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯚﺳﺘە داﻧﺎوە ،ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﻛەش ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﺎﺗەوە ھەﯾە“.
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯚران:
دەﯾﺎن ﻛەس ﻟە ﻛێﺸەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛﻮژراون و ﻣﻮوﭼەی ﺷەھﯿﺪاﻧە وەردەﮔﺮن وﺷە /ﺳﯚران- ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﺋەﺷﻘﯽ ﻣەﻻ ﻛەوﻛەس ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚران ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﭘێﻨــﺞ ھەزار ﺷەھﯿﺪی ﺳەﻧﮕەر و ھﺎووﺗﯽ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ﻛە رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺎن ﻟە ﻣﺎڵــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣــﺮدوون ﯾﺎ ﻟە ﻛێﺸەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛﻮژراون و ﺑە ﺷەھﯿﺪ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون.
ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا 41ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔەی دەﭬەری ﺳــﯚران ﻟــە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸەوەی ﺷەڕن و ﺧﺎﻛﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دوژﻣﻨﺎن دەﭘﺎرێﺰن. دەﮔﻮﺗــﺮێ ﻟە ﻧێﻮ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺷەھﯿﺪان ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ﺑە ﻧﺎدروﺳﺘﯽ ﻛﺮاون ﺑە ﺷەھﯿﺪ؟ ﺑەڵێ ﺑەداﺧەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دوو ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ،ﺧەڵــﻚ ھەﯾە ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی ﻣﺮدووە ﺑە ﺷــەھﯿﺪ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ،ھەروەھــﺎ ﺧەڵﻚ ھەﯾە ﻟە
ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دوو ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ،ﺧەڵﻚ ھەﯾە ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی ﻣﺮدووە ﺑە ﺷەھﯿﺪ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﭼەﻧﺪ ﺷــەھﯿﺪ و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاو ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚران ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون؟ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯚران ﻛە ﺳــﻨﻮوری ھەرﺳێ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ،ﭼﯚﻣــﺎن و رەواﻧــﺪز ﺑە ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرۆﻛﺎﻧەوە دەﮔﺮێﺘەوە ،ﺳێ ھەزار ﺷەھﯿﺪی ﺳــەﻧﮕەر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون ،ھﺎوﻛﺎت دوو ھەزار ﺷــەھﯿﺪی ھﺎووﺗﯽ و 240ﺋەﻧﻔﺎﻟﻤــﺎن ھەﯾە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻟەو ﻣﺎوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑەڕووی ﺟەﻧﮕﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﻮوەﺗەوە ،دەﭬەری ﺳﯚران 127ﺷــەھﯿﺪ و 812ﺑﺮﯾﻨــﺪاری
ﻛێﺸــەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻛﻮژراوە و ﻧــﺎوی ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺷــەھﯿﺪان ھەﯾە ،ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﺧﺮاوﻧەﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﻛە ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﻏەدر ﻟە ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﻛﺮاوە، ﺑــەم ھەﻣــﻮو ھــﯚﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚ دەﮔەڕێﺘــەوە، ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﺮاوﻧەﺗە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺷــەھﯿﺪاﻧەوە و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ﻣﻮوﭼە وەردەﮔﺮن. ﺑــە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﭼەﻧﺪ ﻛەس ﺷەھﯿﺪ ﻧەﺑﻮوە و ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺋێﻮە ﻛﺮاوەن ﺑە ﺷەھﯿﺪ؟ ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﭘﻼﻧێﻚ داﺑﻨێــﺖ و ﻟەرێﮕــەی ﻟﯿﮋﻧەﯾەك
ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺷەھﯿﺪان ﺑﻜﺮێــﺖ ،رێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧﺎوﯾﺎن ﻟــە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺷــەھﯿﺪان رەش دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺳەر ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸــﯿﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە دەﮔﻮازرێﻨەوە و دەﯾﺎن ﻛەﺳــﯿﺶ رەش دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﺑــەم ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن رەزاﻣەﻧﺪی وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ھەردوو ﻻﯾەﻧﯽ ﺑﺎدەﺳﺖ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﻓﺎﯾﻠێﻜﯽ ﺷــەھﯿﺪان دەﺳــﺘﯽ ﺑــﯚ ﺑﺒەی ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺣﺰﺑێﻚ ﯾﺎ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺗێﺪاﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺗەواو ﺑە ﻟﯿﺴــﺖ و ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەم ﻛێﺸــەﯾە ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾــە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺟﯿــﺎ ﺑﻜﺮێﻨــەوە و ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺗەواوی ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﺷەھﯿﺪان ﺑﻜەﯾﻦ. چ ھەوڵێﻜﺘــﺎن داوە ﺑــﯚ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدن و دۆزﯾﻨەوەی ھەﻟــﯽ ﻛﺎر ﺑــﯚ ﻛــﭻ و ﻛــﻮڕی ﺷەھﯿﺪان ؟ ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ﺳــﯚران ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ھەﻟــﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ 100ﻛــﻮڕ و ﻛﭽﯽ ﺷــەھﯿﺪ ﻟە ﻛەرﺗــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺑﺪۆزﯾﻨەوە ،ﻛﻮڕ و ﻛﭽﯽ ﺷەھﯿﺪان ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ داﻣــەزراون و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری
ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ،ﻟــە ﺑﻮارەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ ﺑــﺎش و ﺑەرﭼــﺎو ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﺑﻜەﯾﻦ و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﻤــﺎن ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪان ﭘﺰﯾﺸﻚ ﻛﺮدووە ﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﯾﺎﺧﯚ ﺑە داﺷﻜﺎﻧﺪﻧێﻜﯽ زۆر ﭼﺎرەﺳەری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان دەﻛەن. ﺑــە ھــﺎوﻛﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺳــﯚران ﺗﻮاﻧﺮاوە داودەرﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری درێﮋﺧﺎﯾەﻧــﯽ ﺷەھﯿﺪان داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ ،ھﺎوﻛﺎت ﻟــە ﺑــﻮاری ﭘــەروەردە ﺗﻮاﻧﺮاوە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﻛﻮرﺳــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑﯚ ﻛﻮڕ و ﻛﭽﯽ ﺷەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ60 ، ﭘﺎرێﺰەری ﺧﯚﺑەﺧﺸﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﻣﺎﻣەڵە و ﺋﯿﺸﻮﻛﺎری ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان و ﺋەﻧﻔﺎﻟﻜــﺮاوان ﻟــە رێﮕەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﻤﺎن ﺑەﺑێ ﺑەراﻣﺒەر ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەن. ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ ﮔﻠەﯾــﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﻧــﺎوی ﺷــەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاوە؟ ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻧﺎﻟەﺑﺎرەی رووی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە و ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ،ﻧﺎوی ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﺗﯚﻣﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺑەﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ
ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺷەھﯿﺪاﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاوە
ﺟەﻧﮕﯽ داﻋــﺶ ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە وەردەﮔﺮن، ھەرﭼەﻧﺪە ﺳﯚران ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮی ﻟــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺪان ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە، ﺟێﮕەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮﯾﺶ ﻟــە ﺧﺰﻣەﺗﻜــﺮدن ﺑــە ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ دەﭬــەری ﺳــﯚران ﺑﻜەوێﺖ. ﺳــﺎﻧێﻜە ژﻣﺎرەﯾەك ﺷﻮﻗە و ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﻟە ﺳﯚران و ﭼﯚﻣﺎن ﺑﯚ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان دروﺳــﺖ ﻛﺮاون ،ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە داﺑەش ﻧەﻛﺮاون؟ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ژﻣﺎرەﯾەك ﺷﻮﻗەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﺳﯚران و ﭼﯚﻣﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮاون ،زﯾﺎد ﻟە ﺳــﺎڵێﻜە ﻟە ﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﺑڕﯾــﺎر دراوە ﺑﺪرێــﺖ ﺑە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﻧەﭼﻮوەﺗە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن، ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺷــﻮﻗەﻛﺎن ﺑەرەو ﺧﺮاﭘﺒﻮون دەﭼﻦ ،ھەروا ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎرﯾــﺶ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳــﯚران ﺧﯚی ﺑەﻓەرﻣــﯽ داوای ﻛﺮدووە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﻨەوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑێ وەﻣە. ﻛﯚﻣﯿﺘــەی رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ رواﻧــﺪزی ﯾەﻛێﺘــﯽ 164ﭘﺎرﭼە
زەوﯾــﯽ ﺑەﺳــەر ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﺳــەر ﺑە ﺣﺰﺑەﻛەی داﺑەش ﻛﺮد ،ﺋێﻮە ﺋﺎﮔەدار ﺑﻮون ﯾﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺘﺎن ﺑەو ﺑﺎﺑەﺗەوە ھەﯾە؟ ﻟــە 15ی ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ 2017 ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺑﺎرەﮔﺎی ﻛﯚﻣﯿﺘــەی رواﻧﺪزی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەﮔــەڵ وارﺳــﯽ 164 ﺷــەھﯿﺪ ﻛﯚ ﺑﻮوەﺗەوە و ھەﺳﺘﺎوە ﺑە ﭘێﺪان و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ژﻣﺎرەی زەوی ﺑە ﺳــەرﯾﺎﻧﺪا ،داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﭼــە زەوی ﺑــﯚ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﺋەرﻛــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺷەھﯿﺪان و وەزارەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯿە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە رێﮕەی ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﻟﯿﮋﻧەی ﺷﺎرەواﻧﯽ داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ، ﻛەﭼــﯽ ﻟە ﺑــﺎرەﮔﺎی ﺣﺰب ﺑەﺑێ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋێﻤە ﺑــە ﻣﯚر و واژووی ﺣﺰب ژﻣﺎرەی زەوی ﺑە وارﺳــﯽ ﺷــەھﯿﺪان دەدرێﺖ و ﺟﯿﺎﻛﺎری دەﺧەﻧە ﻧﺎو ﺷەھﯿﺪان ،ﺋێﻤە وەك دەزﮔەی ﺷــەھﯿﺪان ھەر ﺋەوﻛﺎت ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن دەرﺑڕی و رووﻧﻜﺮدﻧەوەﺷــﻤﺎن دا ،ﺑــە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻛﺎری ﺣﻜﻮوﻣﯽ دەزاﻧﯿﻦ و ﺷــەھﯿﺪ ﺷــەھﯿﺪی ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﻣﻮڵﻜﯽ ﺗﺎﻛە ﺣﺰﺑێﻚ ﻧﯿﯿە.
ھﯿﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەك ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ ﻛﺮاوە؟ ﺗــﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ھەﻧﺪێ ﻟــە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺸــﻤﺎن ﻛــەم ﻛﺮدووەﺗەوە، ﻟــە رووی داراﯾــﯽ و ﻣەﻋﻨەوی ھﺎوﻛﺎری ﻛﺮاون ،ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەﻣﺎﻧﺪاﯾە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﭘﺎرﭼەﯾەك زەوی و ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑەﺗەواوی ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ ﺑﺪەﯾﻦ ﻛە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺎرﺳﺘﻨﯽ ﺧﺎك و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺧﺸﯿﻮە. ﺑﯚﭼــﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە زەوی ﺑەﺳەر ﺗەواوی ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺣەوت وەﺟﺒەی زەوی ﻟە دەﭬەری ﺳﯚران داﺑەش ﻛــﺮاوە ،ﺋێﺴــﺘەش ﺑڕﯾﺎر ھەﯾە وەﺟﺒەی ھەﺷﺘەﻣﯽ زەوی ﺑەﺳــەر رێﮋەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﻟە ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯿﺶ رەزاﻣەﻧــﺪی داوە ،دڵﻨﯿــﺎم ﺑــە ﭘێﺪاﻧﯽ وەﺟﺒەی ھەﺷــﺖ ،ھﯿﭻ ﻛەﺳــﻮﻛﺎرێﻜﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﻟــە دەﭬەری ﺳﯚران و ﭼﯚﻣﺎن و رەواﻧﺪز ﻧﺎﻣێﻨێﺖ ﻛە زەوﯾﯿﺎن ﭘێ ﻧەدرێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻋەﺑﺎدی ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻋەﺳﻜەری ﻟە ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳڵ دﯾﺎرﯾﯽ ﻛﺮد
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳڵ: ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑﺎری ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻋێــﺮاق ﺳــﺎڵﯽ 2004ﻛــە ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎی ”ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ“ ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻋەﺳــﻜەری و ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎری ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﺳــەﺗﯽ ڕەھﺎ ﺑە ﺳەرۆك وەزﯾﺮان ﯾﺎن ﻧﻮێﻨەرەﻛەی دەدات ﻛە ﺧﯚی ﻟــە ﺣﺎﻛﻤێﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی دەﺑﯿﻨێﺘەوە ،ﺑەﺷــﺎر ﻛﯿﻜﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎ ر ێــﺰ ﮔﺎ ی
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ :ﻛﻮدەﺗﺎﯾە ﺑەﺳەر ﻛﻮرد ﺋەﮔــەر و ﻟێﻜﺪاﻧەوەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ،ﻋەﺑــﺎدی ﻧﺎﯾەوێ ﺑە ڕاﺷﻜﺎوی ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزی داﺑﻨێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﻧەرﻣﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﻛﺎرﮔێڕی ﻟــە دەﺳــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ،ﺑەم ﻟە داھﺎﺗﻮودا ھەﻣﻮو دەﺳــەﺗەﻛﺎن ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎری ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑــە ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزی دەدات، ﺋەﻣەش ﺑە ﺗەواوی دژی ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﻛﻮرد ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دەﺑێ. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ
1
ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوه و ھﺎﺗﻮﭼﯚی وﺷﻜﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ و ﺋﺎوی و ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوه و ﮔﻪﺷﺖ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﻗﻪدهﻏﻪ
2
ھێﺰهﻛﺎن دهﺗﻮاﻧﻦ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﻣﺎڵ و ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎر ﺑﻪﺑێ ﻣﯚڵﻪت ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪهن
3
ﻛﯚت و ﺑﻪﻧﺪ دهﺧﺮێﺘﻪ ﺳﻪر ﯾﺎﻧﻪ و ﺷﻮێﻨﻪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن و ﻛﯚﻣﻪڵ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺳﻪﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎن
4
ھﻪﻣــﻮو ھێــﺰهﻛﺎن دهﺧﺮێﻨﻪ ژێﺮ ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻋﻪﺳــﻜﻪر و ھﻪر ھێﺰێﻜﯽ دهرهوه دهﺗﻮاﻧﺮێ ھێﺮﺷــﯽ
5
دادﮔﺎ و دادوهرێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﯚ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ دادهﻧﺮێ ،ﺗﺎ ﺑﻪﺧێﺮاﯾﯽ ﺳــﺰاﻛﺎن ﺑﺴــﻪﭘێﻨێ و ﺟێﺒﻪﺟێﯿﺎن
6
ﺣﺎﻛﻤــﯽ ﻋﻪﺳــﻜﻪری دهﺗﻮاﻧێ ﭼﺎودێﺮ و ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﺑﺨﺎﺗﻪ ﺳــﻪر ﺑڕﯾﺎرهﻛﺎﻧــﯽ دادﮔﺎی ﺗێﮫﻪڵﭽﻮوﻧﻪوه و
7
ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺑﻮار و ڕووێﻜﻪوه ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﻟﻪ ژێﺮ ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ڕاﺳﺘﻪوﺧﯚی ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻋﻪﺳﻜﻪری دهﺑێ
دهﻛﺮێ
ﺑﻜﺮێﺘﻪ ﺳﻪر ﺑﻜﺎت
دادﮔﺎی ﺑﺎی ﻓﯿﺪراﻟﯽ
و ﺑەرﮔﺮی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق دەڵــێ ،ﭘێﺸــﺘﺮ دەﺑﻮو ڕێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﺳــەر داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻜﺮێ ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا و ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ﺋەﻣــە ﻧەﻛﺮا و ﺋێﺴــﺘەش ﺑەﻏﺪا دەﯾەوێ دەﺳەﺗەﻛﺎن ﺑە ﺗەواوی ﻟە دەﺳﺖ ﺧﯚﯾﺪا ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﺧﺮاﯾــە ڕوو ،ﺑــەم ﺋێﻤــە وەك ﻛﻮرد و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵﯿﺶ ﺑــە ﺗــەواوی ڕەﺗﻤﺎن ﻛــﺮدەوە،
ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻋێﺮاق ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮە ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ھەﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوﻛﺎت ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ھــەر ﺑڕﯾﺎرێــﻚ ﺑﺪات ﻟەﺳەر داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳڵ ﻓەرﻣﺎن ﺋﺎراﺳﺘەی ﯾەك ﻛەس دەﻛﺮێ ﻛە ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿە و ﺋەو ﺗەواوی ﺑڕﯾــﺎرەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺎت، ﺑەم زۆر ﻗــﻮرس دەﺑێ ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ﻛــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺑەو ﻓﺮە ﻧەﺗەوە و ﻓﺮە ﻣەزەوﯾﯿەوە ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﭘــێ ﺑﮫێﻨــﯽ و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ڕێﯽ ﺋەواﻧەوە ﺑەﺳــەر ﺷــﺎری ﻣﻮوﺳــڵ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑەو
ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،داﻧﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺋێﺴــﺘەش ﺑﯚ ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻛێﺸە دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ﻛﺎرداﻧــەوەی ﻟــێ دەﻛەوێﺘــەوە ،ھەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ھــەم ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛەن .ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﻛﻮرد زۆر ﺧﺮاﭘە ،واﺗە ﻛﻮدەﺗﺎی ﺳــەرﺑﺎزی ﻟــە ﻣﻮوﺳــڵ ﻧــەك داﻧﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ،ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧــەوێ ﻟە ڕێﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚوە ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ ،ﻧەك ﺑە ﺷێﻮەی ﺳەرﺑﺎزی.
ﻓﯿﺪراڵﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﻣﺮدووﯾﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮو
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘﯚﺳﺖ ﻓﯿﺪراڵﯿﺰﻣﺪاﯾە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻛﺎوە ﺟەم ﭘﺎﺷــﻜﯚی ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﯚ ﻋێﺮاق، ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ دڵــﯽ ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚش ﺑﻜﺎت. ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺋەو وﺗە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای ﺷــەڕی داﻋــﺶ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘــەوە ،ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑﯿﺮ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەﻧەوە و ﻛﻮردﯾﺶ دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ھەرێﻤەﻛەﯾﺎن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘﯚﺳﺖ ﻓﯿﺪراڵﯿﺪاﯾە. ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﺑەﺑێ دوودڵــﯽ دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ”ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە“ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟە ﻧﺎو دەﺳﺘﻮورە
ھەﻣﯿﺸەﯾﯿﯿەﻛەﯾﺪا ﻛە ﺑەردەوام ﺑــﺎس ﻟــە ﻓﯿﺪراڵﯽ دەﻛــﺮێ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻧﺰﯾﻚ ﺑــە 50ﻣﺎدەی ﺑەردی ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر داﻧﺮاوە. ﺋــﺎزاد ﺳﺮێﺸــﻤەﯾﯽ ﺷــﺎرەزای ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺧﻮوﻟــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﯚ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ﺑﺎس ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺘﻮوری و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﻛﺎت ﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون و ﺋەﻣەش ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ دەزاﻧێ. ﺳﺮێﺸــﻤەﯾﯽ ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻟە ھــەر وﺗێﻜﺪا ﻛــە ﺧﺎوەن ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﯿــە ،ﺟﯿــﺎ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران، ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑــە ﻧــﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ھەﯾە .ﻋێﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﯿە
ﻛە ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــەی ﻧﯿﯿە، ھەرﭼەﻧﺪ ﻟە ﻧﺎو دەﺳﺘﻮورﯾﺸــﺪا ﺑﺎس ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺮاوە“. ﺋەو زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻣﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺷــﯿﻌە دەﻛﺮد ،دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺋەوە ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــەر ﻋێﺮاق و ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﻧﯿﯿە“. ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﻟەﺳــەر ﺋەوە ﻛﯚﻛﻦ ﻛە ﺋەﮔــەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﻟە وﺗەﻛەﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮاﯾە ،ﻣﺎﻓﯿﺎن ﭘﺎرێــﺰراو دەﺑﻮو، ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ”ھەﺳــﺖ ﺑــە ﻣەﺗﺮﺳﯽ“ دەﻛەن. ﻛەرﺧﯽ ﺋﺎڵﺘﯽ ﺑەرﻣﺎخ ﺳەرۆﻛﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ،ﭘێــﯽ واﯾە ﻧــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺟێﺒە ﺟێ
ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەڵﻜﻮ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﺸــﯽ ﺗێﺪا ﭘێڕۆ ﻧەﻛﺮاوە. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋــەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗــەی ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﺣﻮﻛــﻢ دەﻛﺎت ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑە ﺷــێﻮەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﺎﻧە ﻟەﮔەڵ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ھەڵﺴﻮﻛەوت ﺑﻜﺎت. ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻣﺎﻓــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﺑﭙﺎرێﺰێ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺑەﻋﺴﺪا ،زۆر ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﻮو .ﺑەﻏﺪا ﺟﯿﺎ ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸە ،ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻧەﻛﺮدووە“. دەﺳــﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺳﺎڵﯽ 2005دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر دراوە، ﺑەم وەك ﺋەو ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەی ﺧﻮوﻟــﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــێ دەﻛﺎت ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ”زۆرﯾﻨەی ﺷﯿﻌە ﻟەﮔەڵ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ ﺧﺎڵێﻜﯽ دەﺳﺘﻮورﯾﺪا ﻧﯿﻦ“.
ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻧــەوت و ﮔﺎز ،ﯾەﻛﻼﻧەﺑﻮوﻧەوەی ﻧﺎوﭼــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺋﯿــﺪارەی ھەرێﻢ ،دەﺳــەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ،ﺑﻮدﺟەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە، ﭘﺸــﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻧﺎو ﺳــﻮﭘﺎدا و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺋەو ﺧﺎﻧەن ﻛە ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺑــەردەوام وەك ﺟێﺒەﺟێﻨەﺑﻮوﻧــﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ دەﻛەن. ﻛــﻮرد دەﺳــەﺗﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛﺎت و ﻟە ﺑەﻏﺪاﺷــەوە ،ﭘەﻧﺠــەی ﺗﯚﻣەت ﺋﺎراﺳﺘەی ھەوﻟێﺮ دەﻛﺮێ ﻛە ﻟە ﺳﻨﻮوری دەﺳەﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻻﯾﺎن داوە و ”ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت“ داﻣەزراﻧﺪووە. دﻛﺘــﯚر ﻋﻮﻣــەر ﻧﻮورەدﯾﻨــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑە ھێﻨﺎﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ھﯚ و ﻓﺎﻛﺘەری
ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﺳــەﻧﮕﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺑە روون و ﺋﺎﺷﻜﺮای دەڵێ” ،ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘﯚﺳﺖ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ“. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺳــﻮﻧﻨە، ﺷﯿﻌە و وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﺶ ﺑﯚﯾﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ﻛە ﻋێﺮاق ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋــﺶ ﻧﺰﯾــﻚ ﺑﻮوەﺗەوە و رەﻧﮕە ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﻓﯚرﻣﯽ ﻧﻮێ ﺑە ﺧﯚﯾەوە ﺑﺒﯿﻨێﺖ“. ﺋــەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی زاﻧﻜــﯚ ،ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە دێﭭﯿﺪ ﭘێﺘﺮاﯾﯚس ﺳــەرۆﻛﯽ دەزﮔەی ھەواڵﮕﺮی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺋەو دواﯾﯿەی ﻣﻮﯾﻨﺸــﻦ ،ﺑە ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆﻛﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛە ﺋەﮔەر ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﻧەﻛەن ،ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن داوای ھەرێﻤــﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟێ دەﻛەن. ﻧﻮورەدﯾﻨــﯽ دەڵــێ” ،ﺋێﺴــﺘە ژﯾﻨﮕــەی
ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻟە ﺟــﺎران ﻟەﮔــەڵ داواﻛﺎری ﻛــﻮرد دەﮔﻮﻧﺠێــﻦ ،ﺑــەم ﻣەرج ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺋێﻤە ﭼﯚن ﮔەﻣــە دەﻛەﯾــﻦ و چ ﻛﺎﺗێﻚ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن دەﺧەﯾﻨە ڕوو“. ﺋــﺎزاد ﺳﺮێﺸــﻤەﯾﯽ ،ﻟەﮔەڵ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻋﻮﻣــەر ﻧﻮورەدﯾﻨﯽ ھﺎوڕاﯾە و ﭘێﯽ واﯾە ﻛﻮرد ﺑﻮوەﺗە واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﺣﺎﺷــﺎھەڵﻨەﮔﺮ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا و وﺗﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ وەك ﻛێﺸەی ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد، ﺳەﯾﺮی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن. ﺋەو ،ﺑە ﺑﺎﺷﯽ دەزاﻧێ ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻋێﺮاق دوای داﻋﺶ ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻢ ﺑﻜﺮێﺖ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﺋەوە ﺑە ”ﻣﺎﻓﯽ دەﺳــﺘﻮورﯾﯽ“ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە دەزاﻧێ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ – ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑــﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق دوای ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﺷﺎری ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە 24ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەم/ﯾەﻧﺎﯾەری ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﻟە ﻣــﺎوەی ڕاﺑﺮدوودا ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ وﺷــﻜﺎﯾﯽ ﻋێــﺮاق ”ﻓەرﯾــﻖ ڕوﻛــﻦ ڕﯾﺎز ﺟەﻻل“ی وەك ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﺳــەرﺑﺎزی ﻣﻮوﺳڵ دﯾﺎری ﻛﺮدووە ،ھەرﭼەﻧﺪە داﻧﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﻟەﻓــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑــەری ﭼەﭘﯽ ﺷﺎری ﻣﻮوﺳڵ ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوە ،ﺑەم ھەﻣﻮو ﺋەﮔــەرەﻛﺎن ھێﻤﺎ ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ،ﻛە ﺋەﻣە ﺳەرەﺗﺎی داﻧﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ڕەھﺎی ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳڵە و ﺑﯚ ﺑەری ڕاﺳﺘﯽ ﺷﺎرەﻛەش ﯾﺎن ھەﻣﺎن ﻛەس ﯾﺎن ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ دادەﻧﺮێ و ﺗەواوی دەﺳــەﺗﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺷــﺎرەﻛەی ﺑەدەﺳــﺘەوە دەﺑێ. ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە دەڵێ ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑێ ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻦ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛﻮ ر د ﯾــﺶ
ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺋەﻣــە ﻛﻮدەﺗﺎی ﺳــەرﺑﺎزی دەﺑێ دژی ﻛﻮرد.
ﻣﻮوﺳڵ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەوە ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ھەﻣﻮو ھێﺰەﻛﺎﻧە ﻟە ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ دەﺳــﺖ وەرﺑﺪاﺗــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺋەﮔــەر ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾەش ﺑﻜﺎت، ﺋێﻤە ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛەﯾﻦ .داﻧﺎﻧﯽ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەی ﻛﺎری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﺶ ﺑﻜەوێﺘە ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺋەو ،ﺑە ﺗەواوی ڕەت دەﻛەﯾﻨەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣــە دەﺳــەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﯾﺎﺳﺎ ﭘێﺸێﻞ دەﻛﺎت. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﻏەزوان داودی ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ھــﯚﻛﺎری داﻧﺎﻧﯽ ﻓەرﯾــﻖ ڕﯾﺎز ﺑﯚ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧە ﻟە ﻣﻮوﺳڵ و ﮔﻮﺗﯽ ،زۆر ھێﺰ ﻟە ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ھەن وەك ﺳــﻮﭘﺎ و دژە ﺗﯿﺮۆر و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺣەﺷﺪی ﻋەﺷﺎﺋﯿﺮی، ﭘﯚ ﻟﯿﺴــﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ،
ﻋەﺑﺎدﯾﺶ ﺑڕﯾﺎری داوە ﻛەﺳــێﻚ وەك ﺣﺎﻛﻤــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑــﯚ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن داﺑﻨێ ،ﺋەوە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەﻛﺎری ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﻣەدەﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﺎرﮔێڕی و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﺑەڕێــﻮە دەﺑەن، داﻧﺎﻧــﯽ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﺶ ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدﯾﺪاﯾە و ھﯿــﭻ ھەﻣﺎھەﻧﮕﯿــﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔە ﻧەﻛﺮاوە.
ژ
دهﺳﻪﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻋﻪﺳﻜﻪری ﻟﻪ ﻣﻮوﺳڵ ﺑﻪ ﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎری ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ﺑەﻏﺪا ﻛﻮدەﺗﺎ ﺑەﺳەر ﻛﻮرد و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە دەﻛﺎت
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﻋەﻣﯿﺪ ﺳﻤێ ﺑﯚﺳەڵﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل:
ﺷەﻣﺎڵ ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﭘەﻛەﻛە و زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟە ڕۆژھەت ﺋەﮔەر ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿﺎﻧە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﺎﺑەت ﺑﻜﯚڵﯿﻨەوە ،ﻓﻜﺮەی ﻛﯚﻧﻔﯿﺪڕاڵﯿﺰم ﻟە ھەردوو ﺋﺎﯾﺪﯾﺎی ﭼەپ و دواﺗﺮ داڕﺷﺘﻨەوەی ﻧﻮێ ﺑە ﺑﺎوەڕی ﯾﺎڵﭽﯿﻦ ﻛﻮﭼﯿﻚ ﺑﺎوﻛﯽ ڕۆﺣﯽ ﭘەﻛەﻛە )ﻛە ﺗێﺰی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺋﯚﺟەﻻﻧﯿﺶ ﻟەوێﻮە داڕێﮋراوە( ،ﺑﯚﻣﺎن دەردەﻛەوێ ﮔەڕاﻧەوەﯾە ﺑﯚ داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﭼەﻧﺪ ﻋەﺷــﯿﺮەﯾﯽ و ﺷێﻮەﯾەك ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺋﯿﻤﺎرەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎن و ﺋــەردەن ﻛە ﭘێﺶ 100ﺳــﺎڵێﻚ ﻟە ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن ﻛﺎری ﭘێ ﻛﺮاﺑﻮو، واﺗە دەﺳــەﺗﺪارێﻜﯽ ڕواڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوك و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﺑﺎوەڕی ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿەوە. ﺋﺎورێﻚ ﻟە ﺷەڕەﻛﺎﻧﯽ ﻋەﺷﯿﺮەﺗەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺪەﻧەوە و ﺑە ﺋێﺴﺘەﯾﺸــەوە ﻛە ﻟێﯽ دەڕواﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯽ ھەر ﺑﺎوە و ﺑە ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻟێﻤﺎن ڕوون دەﺑێﺘەوە ھێﺮﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺧﺎﻧﯽ ﺳﻤﻜﯚ ﺑﯚ ﭘێﺸێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻋەﺷﯿﺮەﯾﯽ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی دەﺳــەﺗﯽ ﻛﻮردی ﺑــﻮو ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺟﻮاﻣێﺮاﻧە ﺋەوﻛﺎت ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮا .ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺋەﮔەر ﻟە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎی ﭘەﻛەﻛە ﺑﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺟﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوەﻛەی ﻛە ﺳــەرەﺗﺎ ﺑﯚ ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ھەﺳﺘﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯽ ﺑﻮو، ﻓڕی ﺑەﺳەر ﺑﺎوەڕی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە و ﮔەڕاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﻛﺮاوە ﻟە ﻓﯚرﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ داﺗﺎﺷــﺮاوی وﺷەدا ﺑﯚ دەﺳــەﺗﯽ ﻋەﺷﯿﺮەﯾﯽ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ داڕێﮋەی ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺳﺎﯾﻜﺲ و ﭘﯿﻜﯚدا. ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺋﺎوڕێﻚ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺑﺪەﯾﻨەوە ،ﭘەﻛەﻛە ﻛﺎﺗێﻚ ڕووی ڕاﺳﺘﯽ ﺧﯚی دەرﺧﺴﺖ ﻛە ﺑﺎوەڕی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺑﺎوەڕ ﺑەﺧﯚﺑﻮون ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور و ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﮔەﯾﺸﺘە ﻟﻮوﺗﻜە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﭼەﭘەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەت ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ھەڵﺪا و ڕزﮔﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿﺎن ﺧﺴــﺘە ﭘێﺶ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯽ ﭼەﭘﯿەوە و ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﭭﯿﻠﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﺗﯿﺶ ﻟە ڕێﻜﺨﺮاوە ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎﻧﺪا ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰﯾﺸــﺪا ،ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد ﺑە ﺳــەرﭼﺎوە و ﺑﺎڵﻨﺪەی ﻧﺎو ﻗەﻓەﺳەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮدەوە ﻛﻮێﺴﺘﺎﻧەﻛﺎن و وەك ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟﯽ ﺋﺎزادی و داواﻛﺎری ڕەوای ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑە ﺟﻠﯽ ﻛﻮردﯾﯿەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎوەڕﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ دەﻛﺮد. ﺋﯿﺘﺮ ﺑەﻓﺮی ﺗﺮﺳﯽ ﺧﯚ ﺑە ﻛەﻣﺰاﻧﯿﻦ و ﺑە ﮔەورەزاﻧﯿﻨﯽ ﻧەﺗەوەی ﻓﺎرس ﺗﻮاﯾەوە. ﻟە دوای ﺋﺎژاوەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری 2009ی ﺋێﺮاﻧﯿﺶ، ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەت ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺋەوەﺑﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮرد 30ﺳﺎڵ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﭘێﺶ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﺋێﺮاﻧەوەﯾە ،ﺑﯚﯾــە داوای ﻣﺎﻓﯽ ڕەوای ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ ﺧﯚی دەﻛﺮد ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻟە ﺋﺎﺳــﻤﯿﻠەﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎن و ﺋﯿﻼم و ﻟﻮڕﺳــﺘﺎن ﻛﺮدﺑﻮوەوە و دەﯾﺰاﻧﯽ ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾە ﻟە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ھەر ﻟەﺳەر ﻛﻮرد ﺑەردەوام دەﺑێﺖ و دەﭼێﺘە ﺧﺎﻧەی ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪێﻜﯽ ﺳﭙﯿﯿەوە . ﺑﯚﯾە ﭘەﻛەﻛە وەك ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯽ ڕووی ڕاﺳﺘﯽ ﺧﯚی دەرﺧﺴﺖ و ﯾەﻛەم ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷــﮕەزﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ڕادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺧﺎڵﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﺳەرﺳﻨﻮوری رۆژھەﺗﯽ وەك ﭼﯿﺎی ﺟﺎﺳﻮﺳﺎن و ﺣﺎﺟﯽ ﺑﺮاﯾﻢ ﺑە ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران. ﻟەوێﺸــەوە ﺑەﭘێﯽ ﺑەڵﮕەﻛﺎن ﺑە ﻛﯚﭘﺘەری ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان، ﺧﻮاردن و ﺗەﻗەﻣەﻧﯿﯿﺎن ﺑﯚ دەھﺎت و ﺑﺮﯾﻨﺪارەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟە ورﻣێ ﻟەژێﺮ ﭼﺎوەدێﺮی ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﺪا ﺑﻮون و ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﺋەﻣە ﺑەردەواﻣە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾﺎن ﻛﺮدووە ﭘﺎرە ﻟە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ وەردەﮔﺮن ﻛە ﻟە ﻛەس ﺷﺎراوە ﻧﯿﯿە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺳەرﺑە ھێﺰی دەرەوەی ﺳﻨﻮوری ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮاﻧە. دواﺗﺮ ﺑەﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی داھﺎﺗــﻮوی ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧەوە ،ﺑﯚ ﭼەواﺷــەﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﭘﮋاك )ﻛﯚدار( ھﺎﺗە ﻧﺎو ﮔەﻣەی دژە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەوە ﺑە دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺷــەڕی ﭼەﻛﺪاری ﻟەوﭘەڕی ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯿﺪا ،ھەﻟﯽ ﻗﯚﺳﺘەوە و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳﯚزی ﺧەڵﻜﯽ و ﺗەﻧﺎﻧەت ڕووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی ڕاﻛێﺸﺎ و ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﺧﺴﺘە ژێﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە وا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟەوﭘەڕی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ڕۆژھەﺗﺪا ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ،ﺑەﻗەول ھێﺰی ﺳــﺎﯾﺒێﺮی ﺋێﺮان ﻛە ﻟە ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﻛﻮردە ﻓﺮﯾﻮﺧﻮاردوواﻧە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﻣێﺸــﻜﯽ ﻻواﻧﯽ رۆژھەت دەﻛەن و ﺑەﺑﯚﻧەی ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ﮔەﻻن ،دژﺑە ﺳــﻨﻮور دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺧﯚﺳەر دەﺑێ ﺟێﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﮕﺮێﺘەوە، ﺋەﻣە ﻟە ﺣﺎڵێﻜﺪاﯾە ﻛە ﻛﻮرد ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧەی ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﺑﻮوە و ﻣێﮋوو ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ و ﺗەﻧﺎﻧەت ھﯿﭻ ﺟﻮوﻟەﻛەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەوﻛﺎﺗەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ژﯾﺎون ،ﮔﻠەﯾﯿﯿﺎن ﻟە ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻛــﻮرد ﻧەﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن. ﻟێــﺮەوە دەﺑێ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﻛە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی زاراوەﯾﯽ و ﺋەم ﺋﺎﺳﻤﯿﻠەﯾەی ﺑەﺳــەرﯾﺪا ﺳەﭘﺎوە ،زۆر ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە و ﺋەﮔەر ڕووﻧﺎﻛﺒﯿﺮان و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻦ ﻟە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺑﺎوەڕی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻛە ﺋێﺮان ﺑەرەو داﺑەﺷﺒﻮون دەﭼێﺖ وەك ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرەﺗﺎی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان، ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛەﻣﺎن ﻟە ﻛﯿــﺲ دەﭼێﺖ و ﺋەم ھەﻣﻮو ﺋﺎزار و ﺧﻮێﻨە ﻟە ژێﺮ ڕﻛێﻔﯽ ﺑﺎوەڕی ﻛﻮﻧﻔﯿﺪڕاڵﯿﺰﻣﯽ ﭘەﻛەﻛەدا ﺑە ﻓﯿڕۆ دەڕوات. ﺑﯚ ﺋەم ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋﺎوڕ ﻟەو ھێﺰاﻧە ﺑﺪەﯾﻨەوە ﻛە ﺋێﺮان ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﭼﯿﺎی ﺷﻨﮕﺎل ھێﺰی ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ڕەواﻧــەی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣێــﮋووی ﺧەﺑﺎت و ﺧﻮێﻨﯽ ڕۆژھەت و ﺑﺎﺷﻮور ﻟێﻚ داﻧەﺑڕاوە و ﺋﺎی ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ھەر ﺋەم ﭘێﺸﻮوەﭼﻮوﻧەﯾە ﻛە ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﭘەﻛەﻛەی ﺗﻮوﺷﯽ ﻟەرزﯾﻦ ﻛﺮدووە.
ﭘەﻛەﻛە ﺳﻨﻮوری ﺷﻨﮕﺎﻟﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺸﺪا دەﻛﺎت ﭘێﺸﻤەرﮔە ھەزار و 50ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﺷەڕی ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﻛﺮد و ﯾەﻛێﻜە ﻟە ھێﺰە ﻣﺘﻤﺎﻧەﭘێﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی داﻋﺶ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻋەﻣﯿﺪ ﺳﻤێ ﺑﯚﺳەڵﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻟەﮔــەڵ ”وﺷــە“ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘێﻜﺪاداﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭘەﻛەﻛە ﻟەو ﺳﻨﻮورە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﻛە ﺧﺎﻧەﺳﯚر ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕە و ﭘەﻛەﻛــە ﻛﺮدووﯾﺎﻧەﺗە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺷەڕی ﻟەﺳەر دروﺳﺖ دەﻛەن. ﺑﯚﺳــەڵﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘەﻛەﻛە ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەوە ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوﭼــەی ﺑﺎرێﯽ ﻋەرەﺑﻨﺸــﯿﻦ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە ﺑەﻋﺎﺟﯽ ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ داﻋــﺶ و ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮورﯾﺎش ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ دەﻛەن، ﺳﻨﻮوری ﺷﻨﮕﺎل و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮدەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺋــەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛﺎت. ﺋێﺴﺘە ڕەوﺷــﯽ ﺷﻨﮕﺎل و ﺧﺎﻧەﺳــﯚر و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟە ڕووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﭼﯚﻧە؟ ﺋێﺴﺘە ﺑەﮔﺸﺘﯽ دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺋﺎراﻣە و ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﺋەوەی ﻧەدەوﯾﺴﺖ ﻛە ﭘەﻛەﻛە ﻛﺮدی ،ﺑەم ﭘەﻛەﻛە ھەر ﺧﯚی دەوێﺖ و دەﺑﯿﻨێﺖ ،ﺋەﻣەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺧﺎﻧەﺳــﯚر و ﺷﻨﮕﺎل و ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﺧﺎﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﺋەوە ﺑڕاوەﺗەوە، ھﯚی ﺧﯚﺳــەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەوان ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣﺎﻣەڵەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺋەو ھێﺰەی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﭼﻮوﻧەﺗــە ﻧێــﻮان ﺳــﻨﻮوﻧێ و ﺧﺎﻧەﺳــﯚر ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧە، ﭼﻮﻧﻜــە ﭘەﻛەﻛە ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺳــﻨﻮوری وا ﻛــﺮدووە و ﺋەﻣەش ﻟــە ڕووی ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﺑﺎﺷــە ،ﺋەوەی ﻛە دەﮔﻮﺗﺮێ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﭼێ
ﺧﺎﻧەﺳــﯚر دەﮔﺮێ ،ھﯿﭻ ڕاﺳﺘﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوە ﻧﯿﯿە ،ﺧﺎﻧەﺳــﯚر و ﺷــﻨﮕﺎل ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﺋﺎزاد ﻛــﺮاون ،ﺑﯚﯾە ﺋــەو ھێﺰە ڕۆﯾﺸــﺘﻦ ﺗﺎ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﺒﻦ ،ﺑەم ﭘەﻛەﻛە ھﺎﺗﻮون ﺳﺎﺗﺮ ﻟەﺳــەر ڕێﮕەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟێ دەدەن ﺗﺎ ڕێﮕﺮی ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻜەن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺧﺎوەن ﻣﺎڵــە و ﻧﺎﻛﺮێ ﭘەﻛەﻛە ﺑێ ﻟە ﻧێــﻮ ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﺗﺪا ڕێﮕﺮﯾﺖ ﻟێ ﺑﻜﺎت ،ﺋەﻣە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺳەﯾﺮ و ﻧﺎﻣﯚﯾە ﻛــە ﭘەﻛەﻛە دەﯾﻜەﯾﻦ و ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێ. دەﮔﻮﺗــﺮێ ﭘێــﺶ ﺋەوەی
ﺟﮕەﻟەوەش ﭘەﻛەﻛە ﺳــﻨﻮوری ﺑﯚ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻣﻮوﺳڵ و ﺳﻮورﯾﺎ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺋەﻣەش ﺟێﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﺑﯚﭼﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺋــەم ﻛﺎرە دەﻛﺎت؟ ﺋەﻣﺎﻧەش ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛــﺮێ و ڕەوا ﻧﯿﯿــە ﭘەﻛەﻛە ﺳــﻨﻮوری ﻋەرەﺑــﯽ ﺑەﻋــﺎج و ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑــە ڕووی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە. ﭘەﻛەﻛە ﻟەﮔەڵ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ھﯿــﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ھەﯾە؟ ﺑەڵــێ ،ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺋــﻮم زﯾﺒﺎن ﺋــﻮم ﺟەرﯾــﺲ ﺑﺎری ﺳــەر ﺑە
ﺧﺎﻧەﺳﯚر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚﯾە ﭘەﻛەﻛە ﺷەڕی ﻟەﺳەر دروﺳﺖ ﻛﺮد ﮔﺮژﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﺳﯚر دروﺳﺖ ﺑﺒێ ،ﻛﯚﭘﺘەر ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺋەﻓﺴــەری ﺋێﺮاﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛــە ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەﺗــەوە .ﺋەﻣە راﺳﺘﯽ ﺗﯿﺎداﯾە؟ ھەﻓﺘــەی ﭘێﺶ ﺋــەو ڕووداوە، ﻛﯚﭘﺘەر ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﯚ داﺑەزﯾــﻦ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺮدەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﻮوە و ﺑــﯚ ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑــﻮوە ،ڕووﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﻮوە ﯾﺎن ﭼﯿﺘﺮ ،ﺋەوەﻧﺪەی ﺋێﻤــە زاﻧﯿﺎرﯾﻤــﺎن ھەﺑــێ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە دەﮔﻮﺗﺮێﺖ. ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛەن ﻛــە ﭘەﻛەﻛــە ﺑﻮوەﺗە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺗﺎ ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑــﻜﺎت؟ زاﻧﯿﺎری ﺋێﻮە ﭼﯿﯿە ﻟەو رووەوە؟ ﭘەﻛەﻛە دڵﯽ ﺑەوە ﺧﯚش ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻜﺎت ﺑە ﻗەﻧﺪﯾﻠێﻜﯽ ﺗﺮ و دەرﻓەﺗﯽ ﻗﯚﺳــﺘﻮوەﺗەوە، ﺑﯚ ﺋــەوەی دووﺑﺎرە ﻛﺎرەﺳــﺎت ﺗﻮوﺷــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﺑﻜەن،
ﻣەڕ و ﺑﺰن ﺑێ ﭘﻜﺸﻨﯿﻦ دەھێﻨﺮێﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ھەﯾە ﭘەﺗﺎﯾﺎن ھەﺑێ
ﺑەﻋــﺎج و ﺑﻠێﺠــﻦ ﻧﺎوﭼــەی ﻋەرەﺑﻨﺸــﯿﻨﻦ و ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺳــﻨﻮوری ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑــﯚ ﺧﺎﻧەﺳﯚر و ﺳﻨﻮوری ﺳﻮورﯾﺎﺷﯽ وا ﻛــﺮدووە ،زۆرﯾﻨــەی ھەرە زۆری ﻋەرەﺑــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾەش دەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﺗێﻜەڵ ﻛــﺮدووە و ﻟە ﻧێﻮ داﻋﺸــﺪان، ﻛﺮدﻧەوەی ﺳﻨﻮوری ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑە ھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻗﺒﻮوڵﻜﺮاو ﻧﯿﯿە. ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ھێﺰەﻛــەی ﭘەﻛەﻛە ﻛە ﺳــەرﺑە ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﻦ ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛەﻧﺎڵێﻜــﯽ ﺳــەر ﺑە ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ھێﺮﺷــﯽ زۆری ﻛﺮدە ﺳەر ﭘێﺸــﻤەرﮔە ،ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەو ﻗﺴﺎﻧەن؟ ﻣــﻦ ﻧﺎﻣــەوێ ﺧــﯚم ﺑﺨەﻣە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋەو ،ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دەڵــێ ھﯿــﭻ ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھەزار و 50ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﺷــەڕی ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﻛــﺮد و ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ھێــﺰە ﻣﺘﻤﺎﻧەﭘێﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی داﻋــﺶ، ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ھێــﺰە ھــەرە ﻛﺎرﯾﮕــەرەﻛﺎن ﻟــە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﯚ ڕووﺑەڕوﺑﻮوﻧەوەی ﺗﯿﺮۆر ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮوە ھﯚی ﺋــەوە ﻛﯚﺑﺎﻧــێ ﻧەﻛەوێــﺖ،
ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺋەواﻧەی دەﺳــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﻋەرەﺑﯽ ﺷــﯚﭬێﻨﯽ و دوژﻣﻨــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗێﻜەڵ دەﻛــەن و دەﯾﺎﻧــەوێ ﺧــﯚ ﺑﺴەﭘێﻨﻦ ،ﺋەوان ﭼەﺗەن. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾــﯽ ھێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜــﺪا داوا دەﻛﺎت ﭘەﻛەﻛە ﺷــﻨﮕﺎل ﺟێ ﺑێڵﻦ ،ﺗﯚ ﻛە ﻟــە واﻗﯿﻌــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدای، داھﺎﺗﻮو ﭼﯚن دەﺑــێ ،ﭘەﻛەﻛە دەﻣێﻨێﺖ؟ ﭘەﻛەﻛە ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺋەو ڕاﺳﺘﯿﯿە ﺑــﺎش دەزاﻧێــﺖ ،ﻛــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﻛەﺳــێﻚ ﺧــﯚی ﺑﻜﺎﺗە ﺧﺎوەن ،ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ھەر دەﺑێ دەرﺑﭽێــﺖ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋﯿــﺮادەی ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەﮔــەڵ دەرﭼﻮوﻧﯿﺎﻧﺪان ،ﭼەﻧﺪ ڕۆژ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ڕووﺣﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎن ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺑو ﻛــﺮدەوە و داوای دەرﭼﻮوﻧﯿﺎن دەﻛﺎت ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھﺎﺗﻨە ﺷﻨﮕﺎل و داواﯾــﺎن ﻟــێ ﻛــﺮدن ﺑڕۆن، ڕﯾﺶ ﺳﭙﯽ و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ھەﻣﻮوﯾــﺎن دوو ﻣﺎﻧﮓ ﭘێــﺶ ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻣــەزاری ﺷــەرەﻓەدﯾﻦ ﻛــﯚ ﺑﻮوﻧــەوە و داواﯾــﺎن ﻟێ ﻛــﺮدن ﻧﺎوﭼەﻛە
زﯾﺒﺎن و ﺋــﻮم ﺟەرﯾﺲ ﺑﺎری ﻛە ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن ﻧﺎوﭼەی ﻋەرەﺑﯿﻦ و ﺳــەرﺑە ﺑەﻋﺎﺟــﻦ ،دەروازە و ﺳــﻨﻮوری ﺧﺎﻧەﺳــﯚری ﺑــﯚ ﺋەواﻧە ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺳــﻨﻮوری ﺳﻮورﯾﺎش وا ﻛﺮاوە ،ﺑﻤﺎﻧەوێ و ﻧەﻣﺎﻧــەوێ ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺳێ ﻧﺎوﭼەﯾەی ﻛە ﺑﺎﺳﻢ ﻛﺮدن، ﺗێﻜەوی و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەﻋﺎج و ﺑﻠێﺞ ھەﯾە ﻛە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەش داﻋﺸــﯽ ﺗێﺪاﯾە، ﺟﮕەﻟەوە ﭘەﻛەﻛە دەروازەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼــەی ﺑﺎرێ و ﺧﺎﻧەﺳﯚر ﻛﺮدووەﺗەوە ،ھﯚی ﺋەو ﮔﺮژﯾﯿەی ﻟە ﺧﺎﻧەﺳﯚر دروﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺎﻧەﺳــﯚر ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ﺳــﻨﻮور و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛە وەك ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1975ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻋﺴــەوە ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟە ڕێﯽ ﺧﺎﻧەﺳــﯚر و ﺑﺎرێ ﻣﺎﻣەڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻋەرەب و ﺳــﻮورﯾﺎش دەﻛەن و ﮔﻮﻣﺮگ و ﺑﺎج ﻟــەو ﻛەﻟﻮﭘەﻻﻧە وەردەﮔــﺮن و ﺋەﻣەش ﻗﺎزاﻧﺠﯽ زۆری ھەﯾە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺳــﻮورن ﻟەﺳــەر ﺋــەوەی ﺧﺎﻧەﺳــﯚر و ڕێﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯿﺎﻧﺪا ﺑــێ ،ﺋەﮔەر ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و
ﺋەواﻧــەی ﻟەﮔــەڵ ﻋەرەﺑﯽ ﺷــﯚﭬێﻨﯽ و دوژﻣﻨﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ھەﯾە ﭼەﺗەن ﺑەﺟێ ﺑﮫێڵﻦ ،ﺋەﮔەر ﭘەﻛەﻛەش دەﯾەوێ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺷﻨﮕﺎﻟﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﺑــﺎ وەك ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ و ﯾــﺎن وەك دەزﮔەی ﺧێﺮﺧﻮازﯾــﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻜﺎت ﻛە ﻟە 15ﻛەﻣﭙــﺪا ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاون و ﺑەھﯚی ﺋەواﻧــەوە ﻧﺎﮔەڕێﻨەوە، ﺋــەوە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەو ﻛﻮڕ و ﻛﭽﺎﻧەی ﺷﻨﮕﺎل ﻛە ﻣﺎون ﭼەﻛﺪارﯾﺎن ﺑﻜەﯾــﺖ و دووﺑﺎرە ﺗﻮوﺷﯽ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯿﺎن ﺑﻜەﯾﺘەوە و ﺑە ﻛﻮﺷﺘﻨﯿﺎن ﺑﺪەﯾﺖ. ﺑــﺎس ﻟە ﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧێــﻮان داﻋﺶ و ﭘەﻛەﻛە ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾە دەﻛﺮێ؟ زاﻧﯿﺎری ﺋێﻮە ﻟەوﺑﺎرەوە ﭼﯿﯿە؟ ﭘەﻛەﻛە ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮم
ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻧەﺑێ ،ﭼﯚن ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﺧﺎﻧەﺳــﯚر دەﺳﺖ دەﻛەوێ؟ ھەروەھﺎ ﭼــﯚن ﺋەو ھەﻣﻮو ﻣەڕ و ﺑــﺰن و ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﭘەﻟەوەرە دێﻨە ﺧﺎﻧەﺳــﯚر ﻛە ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨێﻜﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﻟەوێﻮە دێﻨە ﻧــﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، چ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿــەك ھەﯾــە ﺋەواﻧــە ﻧەﺧﯚﺷــﯽ و ﭘەﺗﺎﯾــﺎن ﻧەﺑێ و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﭘەﺗﺎ ﻧەﻛەن ،ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎج و ﮔﻮﻣﺮﮔەﻛەی ﮔﺮﻧﮕە ﻛە ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ وەرﯾﺪەﮔﺮێ ،ﺑﯚﯾە ﺧﺎﻧەﺳــﯚر ﺑەﻻﯾﺎﻧەوە زۆر ﮔﺮﻧﮕە و ﺑە ﻗﺎﭼﺎخ و ﺑــە ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺋــەو ﻛﺎراﻧە دەﻛەن و ﺷەڕﯾﺸــﯽ ﻟەﺳــەر
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺷــﺎری ﻣەرﯾﻮان ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﺳــﻨﻮور ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧﺰﯾﻜــەی 200ھەزار ﻛەﺳــﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯿە ،ﻛﺮێﻜﺎران و ﭘﯿﺸەوەراﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ،ﺑەھﯚی
ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻛﺰ ﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺳــﺎڵﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻣﺴــﺎڵ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو“. ”ﭘێﺶ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺧەڵــﻚ ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮورەوە ﺑــﯚ رۆژھــەت دەھﺎﺗــﻦ و ﻟێــﺮە ﭘﺎرەﯾــﺎن ﺧــەرج دەﻛﺮد ،ﺑــەم ﻟەﮔەڵ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەوە ،ژﻣﺎرەی ﺑﺎﺷــﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە“ ﺋﺎزاد وای ﮔﻮت. ”ھەرﭼــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻣەرﯾﻮاﻧــەوە ھەﺑێــﺖ ،ﺟﺎران ﺑــە ﻓەردە و ﻛﺎرﺗــﯚن ﻛەﻟﻮﭘەل
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
وﺷە /ﻣەرﯾﻮان- ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑێﻜﺎری ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘەرەی ﺳەﻧﺪووە، ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓــﺮەوان ﻟــە رۆژھەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﻟەﻛﺎر ﻛەوﺗﻮون و ﭼﯿﺘﺮ دەﺳﺘﯽ ﻛﺎر راﻧﺎﻛێﺸﻦ.
ﺑێﻜﺎرﯾﯿەوە ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸــەی ﺟﯚرﺑەﺟﯚر ﺑﻮون. ﺳــﯿﺮوان ﺣەﺳــەﻧﯽ 38/ﺳﺎڵ/ ﺧەڵﻜــﯽ ﻣەرﯾﻮان ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺷــەش ﺳﺎڵ ﻟە وەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺑەھــﺎر و ھﺎوﯾﻦ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرم ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻟەوێﺸﺪا ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑــﻮوری ھەﯾە و ﻛﺎر دەﺳﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ“. ﺳــﯿﺮوان ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ زاﻧﻜﯚی ﺗەواو ﻛﺮدووە و داﻧەﻣەزراوە ،ﻟە ﺷــﺎرەﻛەی ﺧﯚی و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی رۆژھەﺗــﺪا ھەﻟﯽ ﻛﺎری دەﺳــﺖ ﻧﺎﻛەوێﺖ و ﺑەو ھﯚﯾەوە ﭼﺎوی ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑڕﯾﻮە. ﺋــەو دەڵێ” ،ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﯾەك وەرزدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷەش ھەزار ﮔەﻧﺠﯽ ﻣەرﯾﻮان ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن رووﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ھەزاراﻧﯽ ﺗﺮ
رووﯾــﺎن ﻟە ﺗﺎران و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺋێﺮان ﻛﺮدووە“. ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﺋێﺮان ،ﺷــﺎرە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﭘەراوێﺰ ﺧﺴــﺘﻮوە و ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘــڕۆژەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و وەﺑەرھێﻨﺎﻧــەوە، ھەﻟﯽ ﻛﺎر زۆر ﺑە ﺋەﺳﺘەم دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ. ”ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮدﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﺎش ﺑﻮو، ﺑــەم ﺋەو دوو ﺳــﺎڵەی دواﯾﯽ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﻛﺎر زۆر ﺑــە ﺋەﺳــﺘەم ﭘەﯾــﺪا دەﺑێﺖ“ ،ﺣەﺳەن وای ﮔﻮت. ﺟەﻣﺎل ﺋﺎزاد ﺧــﺎوەن دووﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﻣەرﯾﻮان ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺳﺎڵ ﺑەﺳﺎڵ ﺑﺎری داراﯾﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮ دەﺑێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺧەڵﻜﯽ ھﯿﭻ ﺋﯿﺸــێﻚ و ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑــﺎزاڕی ﺋێﻤەش
و ﺧﯚراﻛﯿــﺎن دەﻛڕی ،ﺋێﺴــﺘە ﺑــە ﻛﯿﻠــﯚ ﻛﯿﻠﯚ ﺷــﺖ دەﻛڕن. ھەرﭼەﻧــﺪ ﻧﺮﺧﯽ ﻛەرەﺳــﺘە ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرز ﻧەﺑﻮوەﺗەوە، ﺑــەم ﺧەڵــﻚ ﭘــﺎرەی ﻧﯿﯿە“، ﺋەﻣە ﮔﻮﺗەی ﺟەﻣﯿﻠە رەﺣﯿﻤﯽ ﻓﺮۆﺷﯿﺎرە ﻟە ﺑﺎزاڕی ﻣەرﯾﻮان. ﻋەﻟــﯽ ﺣەﯾــﺪەر ﺷــﯚﻓێﺮی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﻟە ﻣەرﯾﻮان ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ﻛە ﻛﺎری ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﻟە ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن ﻛــﺰ ﺑــﻮوە و ﺋــەو ﭘﺎرەﯾــەش وەك ھــﺎوﻛﺎری ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت وەرﯾﺪەﮔﺮن 65 ،ھەزار ﺗﻤەﻧە ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻚ و ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﭼﻮار
ﻛەﺳــﯿﻦ ﻛە 280ھەزار ﺗﻤەن وەردەﮔﺮﯾﻦ. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋەﮔــەر ﻣﻮوﭼەﺧﯚرێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜﺎت ﻟە ﭘﺎڵ دەواﻣەﻛەﯾﺪا ،دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﮋێﻮی ﺧێﺰان ﭘەﯾﺪا ﺑــﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮوﭼــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﮋی ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ 400ھەزار ﺗﻤەن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﻛﺎرەﺑــﺎ 600ھــەزار ﺗﻤــەن ﻣﻮوﭼەﻛەﯾەﺗــﯽ ،ﺋــەوە ﺑڕێﻜﯽ ﻛەﻣە و ﺑەﺑــێ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەش ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑەم ﻛﺎرﯾﺶ ﺑە ﺋەﺳﺘەم دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ“.
ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣەرﯾــﻮان ﻟەڕووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﺳــەرﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻨەی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﭼﻮار ﺷــﺎرەدێ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300 ﮔﻮﻧﺪی ﻟەﺳــەرە و ھﺎوﺳﻨﻮورە ﻟەﮔــەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن. داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧەﻛەی ﻧﺰﯾﻜــەی 200ھــەزار ﻛــەس دەﺑــﻦ و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 10ﻣــەرزی ﻓەرﻣﯽ و ﻧﺎﻓەرﻣﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەدا ھەن، ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھەﻟﯽ ﻛﺎرەوە، ﮔەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ زﯾﺎﺗﺮ رووﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮد و ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا روو ﻟە ﺗﺎران و ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺋێﺮان دەﻛەن.
ﺷــﻮﺑﺎت ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ھــﺎوﻛﺎری ﻟەﮔــەڵ ﻣﻮﺟﺎھﯿﺪﯾﻨﯽ ﺧەڵﻘﯽ ﺋێﺮان ﻧﻮێ ﻛــﺮدەوە و ﻟە دەﻗﯽ ﺋەو ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەﯾــەی واژووﯾﺎن ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯽ ﺑــﯚ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دراﺑﻮو ،ﺑەم ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧەدا ﻛە ﯾــەك ﻟــەو ﺧﺎﻧــەی ھەر ﺷــەش ﻻﯾەﻧەﻛــە ﻟەﺳــەری رێﻚ ﻛەوﺗﻮون ،ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯿﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﻓﯿﺪڕاڵە ﺑﯚ ﺋێﺮان. ﺳــەﯾﺪ ﻛﺎﻣﯿــﻞ ﻧﻮراﻧﯿﻔەرد ﻛە ﺑە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی رۆژی دووﺷــەﻣﯽ راﺑﺮدوودا ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮو ،رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەﮔەر ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﺑﺎس ﻟە ﻓﯿﺪڕاڵــﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻻی ﺋێﻤە ﻧﺎﺑێ ﺑــە ﮔﺮﻓﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﭘێڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻣﺎﻓــﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ دراوە و ﺑڕواﻣــﺎن ﺑــە ﻣﺎﻓــﯽ ﭼﺎرەﻧــﻮوس ھەﯾــە ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟەو ﺳــێ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەدا ھﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەك ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻓﯿﺪڕاڵﯽ ﻧــەدراوە ﺑﯚ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی رۆژی دووﺷــەم ﺷەﺷــﯽ ﺋﺎدار ﻟە ﺑﺎرەﮔﺎی ﺣﺪﻛﺎ ﻟــە ﻛﯚﯾە ،ﺑــﯚ ھﺎوھەڵﻮێﺴــﺘﯽ و دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺑــەش ﺑــﻮو ﻟەﺑــﺎرەی ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ رێﻮڕەﺳﻤﯽ ﻧەورۆز ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەی ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە دەﺳﺖ ”وﺷە“، ﺣــﺪﻛﺎ رازی ﻧەﺑــﻮوە ﺑــەوەی ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﺑێﺖ،
ھەرﭼەﻧﺪ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﻟەﺳــەر ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺖ و دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺋەوان ﺑﻮوە. ﻧﻮوراﻧﯿﻔەرد دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەی ﺑﺎرەﮔﺎی ﺣﺪﻛﺎدا ھەرﭼەﻧــﺪ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑﮕــەن ﺑــە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺑەش ،ﺑەم وەك ﺧﯚی دەڵێ ”ﺑە ﺧﯚﺷــﯿﯿەوە ﺑــە ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ھﺎوﺑــەش ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ روو ﺑە ﺧەڵﻜﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن دا ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾــەدا ﻛﺎر ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻧەورۆز ﻟە رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ“. ﺷــەش ﻻﯾەﻧــﯽ ﺑەﺷــﺪار ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــە ،ﺑﺮﯾﺘﯿــﻦ ﻟــە ﺣﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﻛﯚﻣەڵەی ﺷﯚڕﺷــﮕێڕی زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان ،ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﻣەڵ-ﺣﺰﺑــﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺘﯽ ﺋێﺮان ،ﻛﯚﻣەڵەی زەﺣﻤەﺗﻜێﺸــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان. وەك ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی دەﻓﺘــەری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﺪﻛﺎ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دەدات ،ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﺪا ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﯾﻦ ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻛــە ﻟە ھەر ﺑﻮار ﯾﺎن ﭘێﺸــﮫﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ھەﻧﻮوﻛەﯾﯽ و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑێﺖ ،ﺷﺎﻧﺪی ھﺎوﺑەش دﯾﺎری ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﺑەدواداﭼﻮون و ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ.
ﺷەش ﺣﺰﺑﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺮۆژەی ﻛﺎری ھﺎوﺑەش ﮔەڵە دەﻛەن وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺷــەش ﺣﺰﺑــﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟەﯾەك ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوە و ﻛﺎری ھﺎوﺑەش، ﻣﺎوەی ﺳــێ ھەﻓﺘەﯾــە زﯾﺎد ﻟە ﺳــێ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾــﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم داوە .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات دەڵێــﺖ ،ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪان ﺧﺎڵﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوﻧەﺗە رێﻜﻜەوﺗــﻦ و ﯾەﻛــەم ﻛﺎری ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﻟە ﻧەورۆزی ﺋەﻣﺴﺎڵﺪا دەﺧەﻧە ڕوو. ﻣﺎوەی ﺳــێ ھەﻓﺘەﯾە ھەردوو ﻻﯾەﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗەﻛﺎن و ﺳــێ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵە و ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﻟەﯾەك و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻛﺎری ھﺎوﺑەش، دەﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە ﺑە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوە ﺑﯚ ھەڵﻮێﺴــﺘﻮەرﮔﺮﺗﻦ ﻟەﺳــەر رووداو و ﭘێﺸــﮫﺎﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻣﺤەﻣەدﻧەزﯾﻒ ﻗﺎدری ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ دەﻓﺘــەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ: ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋــەو ﺧﺎﻧــەدا دەﭼﻨــە ﭘێﺶ ﻛــە ھــەر ﺷــەش ﻻﯾەﻧەﻛــە ﻟــە داﻧﻮﺳــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮدا ﻟەﺳــەرﯾﺎن رێــﻚ ﻛەوﺗﻮوﯾــﻦ، ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﻜﺮدن
ﻟــە دژی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان ،ﺧەﺑﺎﺗﻜــﺮدن ﻟەﭘێﻨــﺎو وەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات و ﻓﯿﺪڕاڵــﺪا و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﺑــﻮاری ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھــەت ،ھﺎوﻛﺎرﯾﻜــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﭘﻮوﭼەڵﻜﺮدﻧــەوەی ﭘﯿﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ھﺎوھەڵﻮێﺴﺘﺒﻮون ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳﯽ ﺗﺮی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮودا ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﺎﺗﯽ ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری
ﺑــﯚ ﺑەﺳــﺘﻨﯽ ﻛﯚﻧﮕــﺮەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵە و دﯾﻤﻮﻛــﺮات ،ﺑەﯾەﻛــەوە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم دەدا ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــە ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎن ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿــﺶ ﭼﻮوەﺗە ﭘﺎڵ ﺋەو ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەﻧە و ھێﺸﺘﺎ ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺮی رۆژھەت ﻣﺎون ﻛە ﺑەﺷــﺪاری ﻟەو داﻧﯿﺸﺘﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧە ﺑﻜەن. ﻗــﺎدری ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﺋێﻤــە داواﻣــﺎن ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھەت ﻛﺮدووە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺋــەو ﺧﺎڵە
ھﺎوﺑەﺷﺎﻧەدا ﺑەﯾەﻛەوە ھﺎوﻛﺎری ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤە ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺷﺪارە و ﺋەوە ﺟێﯽ ﭘێﺰاﻧﯿﻦ و ﺳﻮﭘﺎﺳﻜﺮدﻧە و ﺋﺎﻣﺎدەی ھﺎوﻛﺎرﯾﻦ ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا“. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەدان ،ھێﺰی ﺳــەرەﻛﯿﯽ رۆژھەﺗــﻦ و ﺋەوەﯾﺶ دەﺗﻮاﻧێ ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﭘێﺸﺨﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە. ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺳــەﯾﺪ ﻛﺎﻣﯿﻞ ﻧﻮوراﻧﯿﻔەرد ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ﺑێﻜﺎری ﻟە رۆژھەت زەق ﻛﺮدووەﺗەوە
7
ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ﻻﯾەﻧــﯽ رۆژھەت ﺑەﯾەﻛەوە ﻛــﯚ دەﺑﻮوﻧەوە ،ﺋێﻤە ﭘێﻤﺎن واﺑﻮوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە و ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﻛە ﺧﯚﯾﺸﻤﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەﺷﺪارﯾﻦ ،ھەﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿــەك ھەﯾە و ﭘێﻤﺎن واﯾە ﻟەو ﺑﯚﻧﺎﻧەدا ﻛە ﭘێﻮەﺳﺘﻦ ﺑە ﭘﺮﺳﯽ رۆژھەﺗەوە ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟە رۆژھەﺗﺪا ھەﯾە ،ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜــەن و را و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿــﺎن وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﺳــﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن رەﭼﺎوی ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﺑﻜەن ،ھەر ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯿﺶ ﭘێﺸــێﻠﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﻜﺎت ،رووﺑەڕووی دادﮔﺎ دەﻛﺮێﺘەوە و ﺳﺰاﻛەﺷﯽ ﺗﺎ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن دەﺑێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﺳەرووی 80ﻛﺎرﮔەی ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە
ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼەو و ﻟﻢ ژﯾﻨﮕەی ﺑەردەڕەش دەﺷێﻮێﻨﻦ
وﺷە /ﻧەوزاد ھﻠﯚرﯾﯽ و ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ دوو رووﺑﺎری ﮔەورە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑــەردەڕەش ﺗێﭙەر دەﺑــﻦ ،ﻟــە ھــەردوو ﺑــەری
رووﺑﺎرەﻛﺎﻧــﺪا دەﯾــﺎن ﻛﺎرﮔەی ﭼــەو و ﻟﻢ ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺋەوان ﺑﻮوﻧەﺗــە ھﯚﻛﺎری ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ رێڕەوی ﺋﺎوی رووﺑﺎرەﻛﺎن.
ﻗﺎﺳﻢ ﻋەﺑﺪوﻟﺴەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ روﭬﯿﺎ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑــەردەڕەش ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرەدێﯿەﻛەﯾﺎﻧﺪا 16 ﻛﺎرﮔەی ﭼــەو و ﻟﻢ ھەن و ھەر
ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ داوای ﻣﯚڵەﺗــﯽ داﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﮔە ﺑــﻜﺎت ،ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﭘــێ دەدەن. ﺋەو دەڵێ” ،ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێــﺖ ﻛﺎرﮔــەﻛﺎن رەﭼﺎوی
ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﺑﻜەن، ھــەر ﻛﺎرﮔەﯾەﻛﯿﺶ ﭘێﺸــێﻠﯽ ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﯾــﯽ ﺑﻜﺎت، رووﺑــەڕووی دادﮔﺎ دەﻛﺮێﺘەوە و ﺳﺰاﻛەﺷــﯽ ﺗﺎ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن دەﺑێﺖ“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێﯽ روﭬﯿﺎ ،وەك ﻛﺎرﮔێڕی ﻧﺎوﭼەﻛە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺳێ ﻣﺎﻧﮓ ،ﺷەش ﻣﺎﻧﮓ و ﺳﺎڵێﻚ ﺑە ﻛﺎرﮔەﻛﺎن دەدەن و ﺋەو ﻣﯚڵەﺗە ﺑەردەوام ﻧﻮێ دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەو رووﺑــەرە زەوﯾﯿەی ﺑەﻛﺎری دێﻨــﻦ ،ﺑﺎج و رﺳــﻮوﻣﺎﺗﯿﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر دەﺑێﺖ. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻣﯚڵەت ﭘێﺪاﻧﯿﺸــﺪا ھەر ﻛﺎرﮔەﯾەك ﺑڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 800ھــەزار دﯾﻨﺎری وەك دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ﺋەﮔەر ژﯾﻨﮕەی ﭘﯿﺲ ﻛﺮد ،ﺋەوە ﻟەو ﭘﺎرەﯾە دەﮔێڕدرێﺘەوە“. ﺟﮕــە ﻟــە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧــﯽ روﭬﯿﺎ ﻟەﺳەر ﻟێﻮاری ھەردوو رووﺑﺎری زێﯽ ﮔــەورە و ﺧــﺎزر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 60ﻛﺎرﮔەی ﺗــﺮی ﭼەو و ﻟﻢ ﻟە
ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش ھــەن ،ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﺑێﺠﮕــە ﻟــە ژاوەژاو ﻛﺎرﯾﮕەری زۆرﯾﺎن ﻟەﺳەر ژﯾﻨﮕەی ﻧﺎوﭼەﻛە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ﺣەﺳــەن ﻋەﺑﺪوﻟﻨﺎﺳــﺮ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔﻮﻧﺪێﻜــﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەﺷە و ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼەو ﺑﻮوﻧەﺗــە ھﯚﻛﺎری ﺗێﻜﺪاﻧﯽ رێــڕەوی رووﺑــﺎرەﻛﺎن و ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە و رێﮕەوﺑﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﺷﯿﺎن ﺗێﻚ داوە“. ﻟﻮﻗﻤــﺎن ﺷــﯿﺮواﻧﯽ ﮔﻮﺗەﺑﯿﮋی دەﺳﺘەی ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﭼــەو و ﻟــﻢ ﻛﺎرﯾﮕــەری زۆر ﺧﺮاپ ﻟەﺳــەر ژﯾﻨﮕە دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﺑەداﺧــەوە ﻛﺎرﮔەﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﻣەرج و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ﻧﺎﺑﻦ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺑەﭘێــﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻛﺎرﮔەﻛﺎن ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون
داﺑﻨﺮێﻦ ،ﻧﺎﺑێﺖ درەﺧﺖ ﺑﺒڕﻧەوە و ﻟەﺳــەر زەوی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﺎر ﺑﻜــەن ،ﻧﺎﺑێﺖ ﭘﺎﺷــﻤﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻓڕێ ﺑﺪەن و ﺋﺎراﺳــﺘەی رووﺑﺎرەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕن و ﭼەﻧــﺪان رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛــە ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼــەو و ﻟﻢ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘێﺸێﻠﯽ دەﻛەن“. رێﺒەر ﻧﺎزم ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎوی ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑــەردەرەش ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە، ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑــەردەڕەش دوو رووﺑﺎری زێﯽ ﮔەورە و ﺧــﺎزری ﭘێــﺪا ﺗێﭙەڕ دەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﭘﯿﺴﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوەﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼەو و ﻟﻤەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺋﺎوی ﺋەو رووﺑﺎراﻧە ﺑﺒەﺳــﺘﻦ و ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﺑﯿﺮی ﺋﯿﺮﺗﯿﻮازی ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺟێﮕــەی داﺧە، ﺷــﺎرۆﻛەﯾەك دوو رووﺑــﺎری ھەﺑێﺖ ،ﺑەم دەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺋﺎوی ژێﺮزەوی ﺑﺒﺎت“.
120ھەزار دار ﺧﻮرﻣﺎی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون
ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﺸﺘەوەﯾە وﺷە /ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﺗﺎ دێــﺖ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻮرﻣﺎی ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ﻟە ﻛﻮرﺗــﯽ دەدەن، ﻣــﺎوە ﻣــﺎوە ﺑﺎﺧێﻜــﯽ ﺧﻮرﻣﺎ دەﺳﻮوﺗێﺖ و ﻟە ﺷــﻮێﻨەﻛەﯾﺪا ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﯾﺎن ﭘڕۆژەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﺑﻨﯿﺎت دەﻧﺮێﺖ، ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دووﭘﺎت ﻟە ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧــﯽ 120ھەزار دار ﺧﻮرﻣﺎی ﺷﺎرۆﻛەﻛە دەﻛەﻧەوە و ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ ﺑێﺖ. ﺣەﺳەن ﻣەﺣﻤﻮود ،ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﺑەﺗەﻣەﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨە، ﺋــەو ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە ﺷــەڕی ﻋێﺮاق-ﺋێــﺮان ﺗﯚﭘــە دوورھﺎوێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑەردەوام ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨــﯽ دەﻛﺮدە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﺑەو ھﯚﯾەوە دەﯾﺎن ﺑﺎﺧﯽ ﺧﻮرﻣﺎ ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون“. ﺷــەڕی ھەﺷﺖ ﺳــﺎڵەی ﻧێﻮان ﻋێﺮاق-ﺋێﺮان ،ﯾەﻛەم ﮔﻮرزی ﻟە ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮرﻣﺎی ﺋەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە دا ﻛــە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﺪا وەك ﺷﺎری ﺑﺎﺧەﻛﺎن دەﻧﺎﺳﺮاﯾەوە .ﺋەوە ﺟﮕە
ﻟە دەرﺑەدەرﻛﺮدﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻋﺲ ﻛە ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت. ﭘــﺎش رووﺧﺎﻧــﯽ ﺑەﻋــﺲ ﻟە 2003دا ،ﺟﻮوﺗﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ وردە وردە ﺑــﯚ ﺳــەر زێــﺪی ﺧﯚﯾــﺎن ﮔەڕاﻧەوە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋﻮﻣێﺪی ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەی ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﺑەم ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛێﺸە ﺑﻮوﻧەوە. وەك ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨﯿﯿەﻛە دەڵێ” ،ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوی ﺋەڵﻮەن ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧــەوە ،وای ﻛﺮد ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗێﺮ ﺋــﺎو ﺑﻜەن و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟــە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻜەن“. ﺋێﺴﺘە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ 60ھەزار دۆﻧﻢ
زەوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەﯾــە30 ، ھەزار ﻟەو رووﺑەرە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿە، ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺋﺎوی ﺋەڵــﻮەن و 30 ھەزارەﻛەی ﺗﺮ ﭘﺸﺖ ﺑە ﭘڕۆژەی ﺋﺎوی ﺑﺎڵەﺟﯚ دەﺑەﺳــﺘێﺖ ﻛە ﻟە رووﺑﺎری ﺳــﯿﺮواﻧەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ. ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛە، رەﺧﻨەی ﺗﻮﻧﺪ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ دەﮔــﺮن ﻛــە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﭘەراوێﺰ ﺧﺴﺘﻮوە .ﺋەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﻻﯾــەن رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــەوە ﻟە ﻛەرﻛﻮوك داﺑڕێﻨﺮاوە و ﺧﺮاوەﺗە ﺳەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟە ،ﺑەم وەك ﻣەﺣﻤﻮود دەڵــێ” ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟــەش ﺳــەﯾﺮی ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ﻧﺎﻛﺎت“. ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋــﺎوی ﺋەڵــﻮەن
ﺟﻮوﺗﻴﺎرێﻜﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ:
ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋﺎوی ﺋەڵﻮەن ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ،وای ﻛﺮد ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗێﺮ ﺋﺎو ﺑﻜەن و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﻜەن
ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧــەوە ،ﻧەﺑﻮوە ھﯚی ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺗەواوەﺗﯽ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ،ﺑەم ﻟــە 2007ەوە ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ وەك دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﺳــﻨﺎك ﺧەرﯾﻜە ﻛﯚﺗﺎ ﺑــە ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە دێﻨێﺖ. ﺳــەﻣﯿﺮ ﻣﺤەﻣەد ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ،ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺑەھﯚﻛﺎری ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوی ﺋەڵــﻮەن ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە رووی ﻟە ﻛﺰی ﻛﺮد ،ﺋەوەش وای ﻟە ﺧﺎوەن ﺑﺎﺧەﻛﺎن ﻛﺮد ،ﺑﯿﺮ ﻟە ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ رەز و ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەﻧەوە و ﭘــڕۆژەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻦ. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﻟەوە ھەﯾــە ﻛە ﺧﺎوەن ﺑﺎﺧەﻛﺎن ھەر ﺧﯚﯾــﺎن رەز و ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻧﺎو ﺑﺒەن ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑﺎﺧەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘــڕۆژەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و زﯾﺎﺗﺮ ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﺑﮕﯚڕن ،ﺑەم ﻓﺎﯾەق ﺣەﺳــەن ﻛــە ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜــﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨە، دەڵــێ ”ﺋێﻤــە ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﺑﺎوﺑﺎﭘﯿﺮاﻧــەوە ﺑــە ﻣﯿــﺮات ﺑﯚ
ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﭼﯚن ﻟە دەﺳــﺘﻤﺎن دێﺖ ﺑﯿﺴﻮوﺗێﻨﯿﻦ“. ﺋەوەی ﮔﻮﻣﺎﻧەﻛەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﻟەﻣــەڕ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺧەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺧﺎوەﻧەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە ﭘﺸﺘﺌەﺳــﺘﻮور دەﻛﺎت ،ﺋەوەﯾە ﻛە ﭘﺎش ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ھەر ﺑﺎﺧێﻚ، راﺳﺘەوﺧﯚ ﺷﻮێﻨەﻛەی ﺑﯚ ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ دەﮔﯚڕدرێﺖ ،ﺋەوەش ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﻛــە ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەﻛە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ھەڵﻜﺸﺎوە. وەك ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ دەڵــێ” ،ﻟــە ﭘﺎش 2003ەوە ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ ﻟــە 30ھــەزار ﻛەﺳــەوە ﺑﯚ 200ھەزار ﻛەس
ھەڵﻜﺸــﺎوە ،زۆرﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮوان ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳەر ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون دروﺳﺖ دەﻛﺎت“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺧﻮاﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﻟەﺳەر زەوی و دووﻛﺎن ھەﺑــﻮو ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺑەﻟێﺸــﺎوی ﺑﺎﺧەﻛﺎن ﻣﺎﯾەی ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋێﻤە و ﺋەو ﮔﻮﻣﺎﻧەﺷﻤﺎن ﻧﺎڕەوێﺘەوە“. ﻛﺎﻣەران ﻋەﺑــﺪو ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛﺮدەوە، ”ﺗﺎ ﺳــەدەی راﺑﺮدوو ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺑە ﺷــﺎری ﻧﺎو ﺑﺎﺧەﻛﺎن دەﻧﺎﺳﺮا، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﺎﺧەﻛﺎﻧﯽ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو ﻟە ﻣــﺎڵ و ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺑەم ﻟــە 1970ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق
ﺑەﻧﺎوی ﭘڕۆژە و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮدێﻜــەوە دەﯾﺎن ﺑﺎﺧﯽ ﺷﺎرۆﻛەﻛەی ﻟەﻧﺎو ﺑﺮد“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻣﺎوەی 2007ﺗﺎ 2017دا ﻟەﻧﺎو ﺟەرﮔەی ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ 120ﺑﺎﺧــﯽ ﮔەورە ﺑەھﯚی ﺳــﻮوﺗﺎﻧەوە ﻟەﻧﺎو ﭼﻮوە و رووﺑــەری 200دۆﻧــﻢ زەوی ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎﺧﯽ ﺧﻮرﻣــﺎ ﺑﻮو، ﺋێﺴﺘە ﺗەﺧﺖ ﺑﻮوە و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﻓﺮۆﺷــﮕە و ﺧﺎﻧﻮوی ﻟەﺳەر ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاوە“. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ ﺋەوەش ﻛــﺮد ،ﻟە ﺷــەڕی ﻋێﺮاق-ﺋێﺮاﻧــەوە 200 ھــەزار دار ﺧﻮرﻣﺎ ﻟــە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ ھەﺑﻮون ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 80ھەزار دار ﺧﻮرﻣﺎ ﻣﺎوﻧەﺗەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﮔﯚڕان و ﭘەﻛەﻛە ھەوڵﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان دەدەن
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ داوا دەﻛەن ﭘەﻛەﻛــە ﻧەﺑێﺘە ھﯚی ﺳــەرھەڵﺪاﻧەوەی ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧــﯚ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ڕەﭼــﺎوی ﺋﺎراﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛەدا داﻧﯿﺸﺘﻮوە و ﭘﻼﻧﯿﺎن ھەﯾە ﺑە ﯾەﻛەوە ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻓﺮەوان ﺑﻜەن. ﺷەوی ﭘێﻨﺠﺸەم ﻟەﺳەر ھەﯾﻨﯽ ھەﻓﺘــەی ڕاﺑﺮدوو ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﺧﺎﻧەﺳﯚری ﺷﻨﮕﺎل ،ﯾەﻛﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﺧﯚداﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ”ﯾەﺑەﺷە“ ﻛــە ﭘەﻛەﻛە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﯿﺎن دەﻛﺎت ،ڕێﮕﺮﯾﯿــﺎن ﻟــە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژ ﻛﺮد ،ﺋەوەش ﺑﻮوە ھﯚی ﺷــەڕ و ﺳێ ﺳەﻋﺎﺗﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑــەم ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﻟەﺳەر ﺋەو ﺷەڕە دروﺳﺖ ﺑﻮوە .ﺑەﺷێﻚ ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘەﻛەﻛە ﻧەﺑێﺘــە ھــﯚی ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ
ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ و ڕێﺰ ﻟە ﺋﺎراﻣﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﺮێﺖ. ﺳــﺎڵﺢ ﻣەﺣﻤــﻮود 45/ﺳــﺎڵ/ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد ﻛــە ﻛــﻮرد ﺧێﺮی ﻟە ﺷــەڕی ﺑﺮاﻛــﻮژی ﻧەدﯾﻮە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ڕێﮕﺮی ﻟە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧەوەی ﺷەڕ ﺑﻜەن. ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،دﯾﺎرە ﭘەﻛەﻛە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺷــﻨﮕﺎل و دەڵێﺖ ﻧﺎﻛﺸێﻤەوە و ھەرێﻢ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛﺎت ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘەﻛەﻛــە ﺋﺎراﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮێﺖ و ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل
ﺑﻜﺸــێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷەڕ ڕوو ﻧەدات“. ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــەوە ﻟــەو ﺷــەڕەی ﺧﺎﻧەﺳﯚر دەڕواﻧﻦ و ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻧﺎﺑێﺖ وﯾﺴــﺘﯽ ﺣﺰﺑێــﻚ ﺑﺒێﺘە ھــﯚی ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺷــەڕ و ڕۆڵەی ﻛﻮرد ﺷەھﯿﺪ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﭼــﺮا ﻟەﺗﯿــﻒ 28/ﺳــﺎڵ/ ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ،ﺷەڕﻛﺮدن ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ھەﻣــﻮو ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ھەرێﻢ دەﺧﺎﺗە ژێﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەوە .ﭼﺮا ﺑە
ﭼﺮا ﻟەﺗﯿﻔﯽ:
ﺷﺎﻧەوەی ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﻧەك ﻧەﻧﮕﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳەرﺑەرزﯾﯿە ﺑﯚ ﺋەواﻧە ﻛە ڕێﮕﺮی ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷەڕێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراو دەﻛەن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن
”وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﻛﺸﺎﻧەوەی ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﻧەك ﻧەﻧﮕﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳەرﺑەرزﯾﯿە ﺑﯚ ﺋەواﻧە ﻛە ڕێﮕــﺮی ﻟە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷــەڕێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراو دەﻛەن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. دوای داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﻟەﻻﯾــەن داﻋﺸــەوە ،ھێﺰێﻜﯽ ﭘەﻛەﻛە ﻟەو ﺳــﻨﻮورەدا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮون ،ﺑــەم دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ھێــﺰەی ﭘەﻛەﻛە ﺷــﻨﮕﺎل ﭼﯚڵ ﻧﺎﻛﺎت و زﯾﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻜﯿﺶ ﺋەوەﯾﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﻟەﺳەر ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﺷەڕ دەﻛەن. ﺑــەم ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە، ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،دوای
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ داوا دەﻛەن ﭘەﻛەﻛە ﻧەﺑێﺘە ھﯚی ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ
ﺑــێ ﺋﻮﻣێﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻟــە ھەرﯾەك ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو و ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛەدا ﭘﻼﻧﯿﺎن داﻧﺎوە ﺗﺎ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻓﺮەوان ﺑﻜەن. ﻓــﺎزڵ ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا” ،ﻟــە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﻛﺎﻧﺪا ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﮔــﯚڕان و ﭘەﻛەﻛــە ﭘێﻜــەوە دەﺑﯿﻨﺮێﻦ و ﺋــەوەش ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋێﻤە دروﺳﺖ ﻛﺮدووە“. ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ،
”ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ھەﻧﺪێ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﻧێﻮان ﭘەﻛەﻛــە و ﮔﯚڕان ﺑﯿﻨﺮاوە و ﭘێ دەﭼێــﺖ ﭘﻼﻧﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﺑەﯾەﻛــەوە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن“. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻣﺎوەی ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮێﻜــە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت دوور ﺧﺮاوەﺗەوە و ھەرﭼەﻧﺪە ھەوڵﯽ دا ﯾەﻛێﺘﯽ و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﻛﯚﻣەڵ ﺑە ﻛﺸﺎﻧەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ڕازی ﺑﻜﺎت ،ﺑــەم ﺑێ ﺳــﻮود ﺑﻮو و ﺋێﺴــﺘەش دەﯾەوێﺖ ﻟە ڕێﮕەی ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛــەوە ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت و ﻓﺸﺎر ﺑﯚ ﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺷــﯚڕش ﺣﺎﺟــﯽ ،ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘەﻛەﻛە ﺑﺎﺷــە ،ﺑەم ڕەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﻧﯿﺎزی ھﯿﭻ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧێﻚ ﺑﻦ. ﺣﺎﺟﯽ ﺑە“وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت” ،وەك ھەر ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ ﮔﯚڕان ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە ﺑﺎﺷە“. ﻟەﺑــﺎرەی ھەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ و ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛــەی ﮔــﯚڕان ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەو ﻗﺴﺎﻧە دوورن ﻟە ڕاﺳﺘﯿﯿەوە، ﮔــﯚڕان ﺋﺎراﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿەﺗﯿﺪاﯾە و دژی ھەر ھەوڵێﻜە ﺑﯚ ﭘﺸێﻮی و ﻧﺎﺋﺎراﻣﯽ“.
وﺗﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻣەزەوی ھﺎوﻛﺎری ﺋﺎوارەﻛﺎن دەﻛەن
ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ UNHCRﺑﯚ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﭘەﻧﺎﺑەران ﻧﯿﮕەران دەﻛﺎت
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺋەھﻤەد ﻛەﯾﻔﯽ UNHCRﻛﯚﻣﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟە رێﻜﺨــﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1951داﻣــەزراوە و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﻧﺎوەﻛەی ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑــە ﭘەﻧﺎﺑەران، ﭼﻮﻧﻜــە Rی ﻛﯚﺗــﺎی ﻧــﺎوی رێﻜﺨﺮاوەﻛە ،ﻛﻮرﺗﻜﺮاوەی وﺷەی ”“Refugeeـــە ﻛــە ﺑــە واﺗﺎی ”ﭘەﻧﺎﺑەر“ دێﺖ ﻧەك ”ﺋﺎوارە“ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺟﮕە ﻟــە ﭘەﻧﺎﺑەران ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯿــﺶ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣــەش ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﭘەﻧﺎﺑەران دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﭘێﯿــﺎن واﯾە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛــە
ﺑــﯚ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﭘﺸﺘﮕﻮێﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋەواﻧە. ھﯚﮔﺮ ﺷێﺨە ،ﺳەرۆﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﻓﺮﯾﺎﻛەوﺗﻨــﯽ ﻣﯿﻠﯽ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ UN- HCRﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺑــﯚ ھﺎوﻛﺎری ﭘەﻧﺎﺑــەران داﻣــەزراوە ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1979ـــەوە دەﺳﺘﻜﺎری ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻛﺮدووە و ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋﺎوارەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺶ دەﻛﺎت، ﺋەﻣەش ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەوەی UN ﻧﺎﭼــﺎر ﻧەﺑــێ رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺗﺮی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺋﺎوارەﻛﺎن داﻣەزرێﻨێ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣەﯾﺎن ﺑەھــﯚی ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳــەروەرﯾﯽ وﺗﺎﻧەوە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ
ﺋەﺳﺘەم ﺑﻮو. ﺷــێﺨە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوەش دا، ﺋێﺴــﺘە رێﻜﺨﺮاوەﻛە ﻟــە زۆر ﻟە ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەم ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺑەﻣەش ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ”ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەش ﺑەﺷــێﻜﯽ دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻣەزەو، ﺋــەو ﻛﺎﺗﺎﻧەی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ داراﯾﯽ ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ UNHCRدەﻛــەن ،ھﺎوﺷــێﻮەی وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﻦ و ﻣەرﺟﯿﺎن ھەﯾە، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺳﻌﻮودﯾە ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻری وەك ھــﺎوﻛﺎری و
ﻟە رێﮕەی ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە UN ﺧــەرج ﻛﺮد ،ﻣەرﺟــﯽ ھەﺑﻮو ﺑﯚ ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرەﻛە ﻛە دەﺑێ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼە ﺳــﻮﻧﻨﯿﯿەﻛﺎن و ﺋﺎوارەی ﺳــﻮﻧﻨە ﺑێﺖ“. ”ﺑــەم ھێﺸــﺘﺎش ﻟــە دﻧﯿﺎدا، ﭘەﻧﺎﺑەراﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە ﺳەرﺗﯚﭘﯽ رﯾﺰﺑەﻧﺪﯾﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەن ﻛە UN- HCRھەوڵــﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن دەدات ،ﺋەﻣــەش ﺑەھﯚی ﺋەوەی ھﯿﭻ وﺗێﻜﯽ ﺗــﺮ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺑەو رێﮋەﯾەی ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ﭘەﻧﺎﺑەر ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﺋێﺴﺘە زﯾﺎد ﻟە ﺷــەش ﻣﻠﯿــﯚن و 300ھەزار ھﺎووﺗﯿﯽ ﺑە رەﮔەز ﺳــﻮوری ،ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی دﻧﯿﺎ ﭘەﻧﺎﺑەرن،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
ﺑﯚﯾــە رێﻜﺨﺮاوەﻛــە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﭘﻼﻧﯽ ﺳﺎﻧە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھﺎوﻛﺎری ﭘەﻧﺎﺑەران دەﻛﺎت ،ﻟە رێﮕەی ﺋەو ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿە داراﯾﯿﯿــەی وﺗﺎن ﺑێ ﻣەرج و ﻟــە رووی ﻣﺮۆﯾﯿەوە دەﯾﻜــەن ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﻻﯾەﻧەی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯿە داراﯾﯿﯿەﻛە داﺑﯿــﻦ دەﻛﺎت ،ﻣەرﺟﯽ ھەﺑێﺖ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﻦ UNHCR ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑــﯚ ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت“ ھﯚﮔﺮ ﺷێﺨە وای ﮔﻮت. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵە ﻟەژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚی ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﻣﻠﯿﯚن و ﺋﺎوارە و ﭘەﻧﺎﺑەرداﯾە. ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ دەﺳــﺘەﯾﺎﻧەوە ﻟــە ﻛەﻣﭙەﻛﺎن، ﭼﺎودێــﺮی رەوﺷــﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران و ﺋــﺎوارەﻛﺎن دەﻛــەن” ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەی ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ،زۆرﺗﺮ ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛە ﺋﺎوارەﻛﺎن، ﺑەردەوام ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑــەم ﭘەﻧﺎﺑەران ﺋەو ﻣﻮوﭼەﯾەﯾﺎن ﻧەﺑــﻮوە“ .ﺋەﻣەش ﻟەﮔﻮﺗەی ﮔﯚﻣەﺷﯿﻨﯽ ،ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛﺮدوون و ھەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺋەوان ﻛﺮدووە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ
ﻛەﻣﭙەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎﯾە. ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوە دا ،ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرزدا ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەواﻧەﯾﺎن ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرن ﻣﻮوﭼــەی ﺑەردەواﻣﯿﺎن ﺑﯚ دێﺖ، ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﯚچ و ﻛﯚﭼﺒــەران ﺑــﯚ ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻟــە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم/ﺋﯚﻛﺘﯚﺑــەر و ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەم/ﻧﯚﭬەﻣﺒەر ﺋﺎﻣێﺮی ﻓێﻨﻜﻜــەرەوەی ﺑﯚ ﻧــﺎردون ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوان ﺑە درێﮋاﯾﯽ وەرزی ھﺎوﯾﻦ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﭘێ ﺑﻮو. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ،ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻟێ دەرﭼێ ،ﺋەوەی ﺗــﺮ ﭘﭽڕﭘﭽــڕە و ھــەر ﺟﺎرێﻚ و ﺑڕێﻚ ھــﺎوﻛﺎری دەدرێﺘە ﺧێﺰاﻧە ﺋﺎوارەﻛﺎن ،ﺑەم دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ھــﯚی ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛــە ﺋەوان ﻟە رێﮕــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳــﻮورﯾﺎوە ﻧەك ھەر ھــﺎوﻛﺎری ﻧﺎﻛﺮێﻦ ،ﺑﮕﺮە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻣﻮوﭼەﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﯾەت ،ﺋەﻣەش ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻟە دەرەوەی ﺳﻨﻮوری وﺗەﻛەدان و رەوﺷﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﺑەھﯚی ﺟەﻧﮕەوە ﻟە رەوﺷﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺋﺎڵﯚزﺗﺮە“. ﻟــە ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ
رێﻜﺨــﺮاوی ﻓﺮﯾﺎوﻛەﺗﻨﯽ ﻣﯿﻠﯽ و ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ دەردەﻛەوێــﺖ ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران و ﺋﺎوارەﻛﺎن، ﺋەﻣەش ﭼﻮﻧﻜە ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑەھﯚی ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﻧﺰﯾﻜەی ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛەﻣﭙەﻛﺎن، ﺗــﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺟێﮕﯿﺮﺗﺮ ﺑــﻮون، ﺑەم ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺋێﺴﺘە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺟەﻧﮓ و ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ )داﻋﺶ(ـــەوە دێﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑــە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺧێﺮا و ﭘێﺸــﻮازی ھەﯾــە ،ﻟــە رووی رزﮔﺎرﻛﺮدن و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ،ﺧﻮاردن و ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون ﺑﯚﯾﺎن و دواﺗﺮﯾﺶ ھەوڵــﺪان ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﺧﺴﺘﻨە ﺳەر ﻛﺎر و ﺧﻮێﻨﺪن ،ھﺎوﻛﺎت ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮی ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﭘەﻧﺎﺑەران و ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﻧێﻮان ﻛەﻣﭙێﻚ ﺑەراورد ﺑە ﻛەﻣﭙێﻜﯽ ﺗﺮە، ﺋەﻣەش ﺑەھﯚی ﺟﯿﺎوازﯾﯽ دۆﺧﯽ ﻛەﻣﭙەﻛﺎن ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻛەﺷــﻮھەوا ﻟە ﻧێﻮان دوو ﻛەﻣﭙﺪا ﻛە دەﻛەوﻧــە دوو ﻧﺎوﭼەی ﺟﯿﺎی ھەرێــﻢ ،وا دەﻛﺎت ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚﯾﺎن ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ.
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﭘەﯾەدە داھﺎﺗﻮوی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮ
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
وﺷە/ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ھەرﯾــەك ﻟە ﺋەﻣﺮﯾﻜﺎ و رووﺳــﯿﺎ ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەك و ﻟە ﭘﺎڵ ﺋەواﻧﺪا ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳــەر دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺳــﻮرﯾﺎی دوای ﺟەﻧﮓ دەﻛەن. ﻛﻮرداﻧﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ﺑﺎرودۆﺧە ﺳەﺧﺘەدا ،رووﺑەڕووی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻗﻮرس ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ﭘەﯾەدە وەك ﺑﺎڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ﭘەﻛەﻛە ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن، رێﮕﺮی ﻟــە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮرد دەﻛﺎت ﺑــﯚ رۆژﺋــﺎوا ﺑﮕەڕێﻨەوە، ﺋــەوەش ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ زەﻗﺘﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە .ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﯾەدە ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە دەﻛەﻧــەوە ،ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛە ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەﯾــەدە و ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧــەوە ،داھﺎﺗﻮوی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە. ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوای ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ- ﭘﯿﻜﯚت ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔــەورە ﺑﯚ ﭼﻮار ﺑەش داﺑــەش ﻛﺮا ،ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ، رۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺋێﺮان ،ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻧﺎو ﻋێﺮاق و رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎوە ﻟﻜێﻨﺮا. ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑەﺷﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورەﯾە ﻟە دەرھﺎوێﺸــﺘەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚت ،دەﻛەوێﺘە ﺑﺎﻛﻮر و ڕۆژھەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ھﺎوﺳﻨﻮورە ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی وﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎداﯾە ،ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚوە ﺗﺎ ﺋەﺳﻜەﻧﺪەرۆﻧﯽ ﺳــەر دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ درێﮋ دەﺑێﺘــەوە و ڕووﺑەرەﻛەی ﺑە 18 ھــەزار ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی ﭼﻮارﮔﯚﺷــە ﻟــە ﻗەڵــەم دەدرێ و ژﻣــﺎرەی ﺑەﮔﻮێــﺮەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺧەﻣﻧﺪﻧﯽ 2014ﺑە 4.6ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس داﻧﺮاوە ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺣەﺳەﻛە و ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎ دەﮔﺎﺗــە ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺎﻛــﻮری ﻣەﻧﺒــەج و ﺋەﻟﺒﺎب و ﺣەﻟەب ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺷﺎری ﻋەﻓﺮﯾﻦ داﺑەﺷــﺒﻮوﻧە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ.
ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﻮورﯾﺎدا ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011دا ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺑەھــﺎری ﻋەرەﺑــﯽ ﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﮔﺮﺗەوە، ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان و ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ دژی ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،دوای ﺋەوەی ﺳــﻮﭘﺎی ﺋەﺳــەد دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪەران ﻛﺮد ،ﻟە 2012 ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺳــﻮﭘﺎﻛە ﻟە ﺋەﺳــەد ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوﻧەوە و ﺑەﻧﺎوی ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــﻮورﯾﺎی ﺋــﺎزاد دژی ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺷــەڕ و
ﭘەﻛەﻛەوە داﻣەزرێﻨﺮا ،ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ڕۆژﺋــﺎوا و ﻟــەوێ ﯾەﻛﯿﻨەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔەﻟﯿــﺎن داﻣەزراﻧﺪ و دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﭼەﻛﺪارﻛﺮدﻧﯽ زۆرەﻣﻠێﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻛﺮد. دواﺗﺮﯾــﺶ دەﯾــﺎن ﺑەڵﮕــە ﺑو ﺑﻮوﻧــەوە ﻛە ﺳــەﻟﻤێﻨەری ﺋەوە ﺑﻮون ﭘەﯾــەدە ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳــەد ڕێﻚ ﻛەوﺗــﻮوە و ﭼەﻧﺪان دﯾﺪار و داﻧﯿﺸــﺘﻨﯿﺶ ﻟە ﻧێﻮان ھەردووﻻ ﺋەﻧﺠــﺎم دران ،ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗەواوی ﻟەﻻﯾەن ﭘەﯾــەدەوە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮا و ڕێﮕــەش ﺑەھﯿــﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮ
ﺑﺎوهڕﯾﺎن ﺑــﻪ دهوڵﻪﺗﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾــﯽ ﻧﯿﯿــﻪ و ﻛﺎر ﺑﯚ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗــﻮوی و ﯾﻪﻛﭙﺎرﭼﻪﯾﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دهﻛﻪن ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە ﻛﺮد ،ﺟەﻧﮓ زۆرێﻚ ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺳﻮورﯾﺎی ﮔﺮﺗەوە .ﻟە ﺷﺎری ﺣەﺳــەﻛە و ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚش ﻛﻮردان ڕژاﻧە ﺳەرﺷەﻗﺎم و دژی ﺋەﺳــەد ھﺎﺗﻨە دەﻧــﮓ ،ﺑەم ﻟە ڕۆژی ﺣەوﺗﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم/ ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری 2011ﻟە ڕووداوێﻜﯽ ﻧﺎﻣﯚدا ،ﺳــەرﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردی ﺧــﺎوەن ﭘێﮕــەی ﺟەﻣــﺎوەری ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﺳەرۆﻛﯽ ﺗەﯾﺎری ﻣﻮﺳﺘەﻗﺒەﻟﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮا ،ﺋەوەش ڕق و ﺗﻮوڕەﯾﯽ ﻛﻮرداﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮد و ﻟە ڕێﻮڕەﺳﻤﯽ ﺑەﺧﺎﻛﺴﭙﺎردﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ھەزار ﻛــەس ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿﺎن ھەﺑﻮو و ھەﻣﻮوان داوای ڕووﺧﺎﻧﯽ ﺋەﺳــەد و ڕژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺴــﯿﺎن دەﻛــﺮد .دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــﻮورﯾﺎ و ﭼﻮوﻧە ﭘــﺎڵ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺋەو وﺗەوە ،ﻟە ﺷﺎری ﺋەﻋﺰاز و ﺧﺎڵە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺗﺮﭘەﺳﭙﯽ و ﺑەﮔﺸﺘﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺗەواو ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﺪا ﺑﻮو ،ﺑەم ﺑەﺑــێ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧێﻜﯽ ﺗەواو و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواوەﺗﯽ، دواﺗﺮ ﭘﺎرﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2003ەوە ﻟەﻻﯾەن
وﺗــﺎن ﺗﺎ دوای داﻋﺶ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑــﻪ ﭘﻪﯾﻪدهﯾﻪ و دوای ﻧﻪﻣﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎن ﻛێﻜﯽ ﺳﻮورﯾﺎ داﺑﻪش دهﻛﻪن
ﻧﺎدات ﻟە ڕۆژﺋﺎوا ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑێ ﻛە دژاﯾەﺗﯽ ڕژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ﺑﻜﺎت. ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮرداﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﭘەﯾــەدە ﭘﺎش ﺋــەوەی ﮔەڕاﯾەوە ڕۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھێﺰی ﭼەﻛﺪاری ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و ﺑەڵﮕەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳــەد ﺑو ﻛﺮاﻧەوە ،ﺗەﭬﮕەری ﺟﭭﺎﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻚ ”ﺗەﭬﺪەم“ی ﻟەﮔەڵ ﭘێﻨﺞ ﺣﺰﺑﯽ ﺗﺮ داﻣەزراﻧﺪ و ﺑــە ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺧــﻮدی و دەرەﻛﯽ ،دەﺳﺘﯽ ﺑە ڕاوەدووﻧﺎﻧﯽ ﺗەواوی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ڕۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد، ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺗــەواوی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻛە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2011ﻟە ﻧــﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ”ﺋەﻧەﻛەﺳــە“ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿﯿــﺎن ﭘێــﻚ ھێﻨﺎ ،ﺋەو
ھێﺰاﻧــە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﯾــەدەوە ﻟە ڕۆژﺋﺎوا ﻗەدەﻏە ﻛﺮان ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن 13ﺣﺰب و ڕێﻜﺨﺮاوی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮو ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﺎﺳﻜﺮدﻧﯽ ﭼﻮوﻧەوەی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژ ﺑــﯚ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، رێــﺪوور ﺧەﻟﯿــﻞ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﯾەﭘەﮔە ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ڕەﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ڕێﮕە ﺑﺪەن دوو ھێﺰ ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﺑێ و ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژ ﺑﮕەڕێﻨــەوە .ﺋــەوەش ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﭘەﯾــەدە و ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮوﻧﯽ ھێــﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەزاﻧــﻦ ،ﺑەم ﻧــﺎڕەوا و ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮاوە ﻻﯾــﺎن ھێﺰی ﺗﺮ ﺑﭽﻨەوە ڕۆژﺋــﺎوا ،ﺋەوەش ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ دووﻓﺎﻗﯿﯿﺎﻧەﯾە و ﭘﺸﺘﺌەﺳــﺘﻮورە ﺑە وﯾﺴــﺖ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺋەو دوو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ڕۆژ دوای ڕۆژ ﻟــە ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەداﯾــە و دوور ﻟــە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﺋﺎزادی دەرﺑڕﯾــﻦ و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﭘەﯾــەدە ڕێﮕــە ﺑــە ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻧﺎدات و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺧﺎﺗــە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەوە. ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﻦ ﺑــﯚ ﻟەﯾەﻛﺘــﺮ ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧــەوەی ﺋەﻧەﻛەﺳــە و ﺗەﭬــﺪەم و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەردووﻻ و ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەوەی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد و ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻛﻮرداﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ،ﻟــە 12ﺗەﻣﻮوز/ﯾﯚﻟﯿﯚی 2012ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ھەوﻟێﺮ- ﯾەك ﻟە ﻧێﻮان ھەردوو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن واژوو ﻛﺮا و ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﺎی ﻛﻮرد ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﻮێﺮەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە دادەﻣەزرێﻨــﺮا،
دواﺗﺮﯾــﺶ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﮔەﻟﯽ ڕۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧﺮا ﻛە ﻟە ﺗەواوی ﺷــﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻟﻘﯿﺎن دەﺑێ و ﻟە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ھەردوو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە ﭘێﻚ دێﻦ و ﺧﯚی ﻟە 320ﺋەﻧﺪام دەﺑﯿﻨﯿﯿەوە، ﻟﯚﮔﯚی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛــە دروﺳــﺖ ﻛــﺮا، ﺑەم ﻟەﺳــەر ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەردەواﻣﯿــﺎن ھەﺑــﻮو و دواﺗــﺮ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮا و ﭘەﯾەدە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ﺋــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــەڵ ﺑﻜﺮێﺖ ،دواﺗﺮ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ 2013 ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەری ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ھەوﻟێﺮ- دوو ﻟــە ﻧێﻮان ھەردوو ﻻﯾەن ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم درا، دواﺗﺮ ﻟە 14ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم/ﺋﯚﻛﺘﯚﺑــەری 2014ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دھﯚك ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧێــﻮان ﺋەﻧەﻛەﺳــە و ﺗەﭬــﺪەم ﻛــﺮا ،ﺑەم ھﯿــﭻ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﺎﻧە ﻧەﭼﻮوﻧە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﭘەﯾــەدە ﻟــە ڕۆژﺋــﺎوا ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺑە ڕەھﺎﯾــﯽ ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘە و 310ھــەزار ﻛﻮردی ڕۆژﺋﺎوا ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋــﺎوارەن و ﺗــەواوی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺗەﭬﺪەﻣﯿــﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻟە ڕۆژﺋﺎوا ﺑﻜەن و ﺑەردەوام ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﭘەﯾەدەوە ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ دەﻛﺮێ و دەﮔﯿﺮێﻦ.
ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻟﻪ ڕۆژﺋﺎوا ﻓﺮه ھێﺰی ﻗﺒﻮڵ ﻧﺎﻛﺎ و ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮورﯾﺶ ﺧﯚی ﺳﻪﭘﺎﻧﺪووه و ﺣﺴﺎب ﺑﯚ ﯾﺎﺳﺎ و ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛﺎت
ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺟەوھەرﯾﯿەﻛﺎن ﭼﯿﻦ؟ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺋــەو ﺧﺎﻧــەی ﻟە ھەرﺳــێ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــە ﺑﺎس ﻛﺮاون و دواﺗﺮ ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﻛێﺸە و ﮔﺮﻓﺖ و ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨــەﻛﺎن ،ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ داﻧﺎﻧﯽ ”ﻣەرﺟەﻋێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن، دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﻧێﻮان ھەردوو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە و ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــەوەی ﺋەو ھێﺰاﻧەی ﺋێﺴــﺘە ،ﺑەﺷــﺪاری ھــەردوو ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن، ﺋﺎی ڕۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ڕۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،داھﺎﺗــﻮو و ﻧەﺧﺸــەڕێﮕە و داوای ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەردووﻻ ﻟە ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻧﺰﯾﻚ ﻧﺎﺑﻨەوە
و ﺳﻮورن ﻟەﺳــەر ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﻻﯾەﻛﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷــﺎر ﺋەﺳــەد دەﮔﺎت ﺑــە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﻻﻛــەی ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﺎﮔەن ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺑﯚ ھێﺰی ھﺎوﺑەش ﭘەﯾــەدە ڕێﮕﺮە ﻟــە ﭼﻮوﻧەوەی ﻟەﺷﻜﺮی ڕۆژ ﺑﯚ ڕۆژﺋﺎوا و دەﯾەوێ ھێﺰی ﺳــەرﺑﺎزی و ﭼەﻛﺪاری ﺑە ھەﻣﺎن ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﺋێﺴﺘەوە ﺑــێ ،ﺑــەم ﺋەﻧەﻛەﺳــە داوای ﭼﻮوﻧەوەی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ڕۆژﺋﺎوا و داﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ھﺎوﺳەﻧﮓ دەﻛﺎت. ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻗﻮوڵ ھەﯾــە و دووﺑﺎرە داڕﺷــﺘﻨەوەی ﭘەﯾﻜەری ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دەﺳــﺘﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەی ﻟەﺳەرە و ﭘەﯾەدە ﻟەﮔەڵ ھەڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﯿە و ﺋەﻧەﻛەﺳە داوای دەﻛﺎت، ﭘەﯾــەدە داوای ﺧﯚﺳــەری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ و ﻛﺎﻧﺘﯚﻧــەﻛﺎن ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮرد ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ دەﻛﺎت و ﺑﺎوەڕی ﺑــە دەوڵەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻗــەوارەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻧﯿﯿــە، ﺑەم ﺋەﻧەﻛەﺳــە ﭘێﭽەواﻧە ﺑﯿﺮ دەﻛﺎﺗەوە .ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳەد و ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەردووﻻ
ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﺎﻛﯚﻛﻦ و ﯾەﻛﺘﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛ
ﺟﯿﯚﭘﯚﻟەﺗێﻜﯽ ڕۆژ ﻟە ڕووی ﺟﯿﯚﭘﯚﻟەﺗﯿﻜەوە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎ ﺑﺎﻛﻮری ﺳﻮورﯾﺎ و ﺳﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ درێﮋ دەﺑێﺘ دەوڵەﻣەﻧﺪە ﺑە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ و ﻛێڵﮕە ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە دەرﯾﺎی ﻧﺎو ﺑەردەوام ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ڕێﮕ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻨە ﺋەوروﭘﺎ ھەﻧﺎردەی ﺑﻜەن. ﺋێﺮان ﺑە ڕژدی و ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺑﮕﺎﺗە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟەوێﺸــەوە ﺑﯚ دەرﯾﺎی ﻧﺎو ﻟەوﺑــﺎرەوە ڕاﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗەوە و ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺋێﺮان ﺑە وردی و ﭼڕی ﻛﺎر ﻟەﺳ ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺧﯚی و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە
ﺋﻪﻧﻪﻛﻪﺳﻪ و ﭘﻪﯾﻪده ﻟﻪﮔﻪڵ وﺗﺎن و ﺟﯿﮫﺎن ڕێﻚ دهﻛﻪون، ﺑﻪم ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﻪﻛﺘﺮ ڕێﻜﻜﻪوﺗﻨﻪﻛﺎن ﯾﻪﻛڕﯾﺰﯾﺎن ﻧﺎﻛﺎت
ﻛەن و ﻧﺎﮔەن ﺑە دﯾﺪێﻜﯽ ھﺎوﺑەش.
ۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺎن ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ھەﯾە ،ﺑە ﺘەوە ﺗﺎ ﺳەر دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ەی ﻧەوﺗﯽ روﻣێﻼن ﻟە ﺣەﺳەﻛەﯾە ،ھﺎوﻛﺎت وەڕاﺳﺖ ،ھەرﯾەك ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﻋێﺮاق ﮕەﯾەك ﺑﯚ ﺳــەر دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ھەﯾە ،ﺗﺎ ە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﻟەوێﻮە ﺑەرەو وﺗﺎﻧﯽ
ﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ داﻧﺎوە ﺗﺎ ﻟە ڕێﮕەی ﻋێﺮاﻗەوە وەڕاﺳــﺖ ،ڕۆژﻧﺎﻣەی ”ﮔﺎردﯾﺎن“ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ و ﺗێﯿﺪا ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﺑە ﮔﺎردﯾﺎﻧﯽ ﺳەر ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە دەﻛﺎت و ڕێڕەوێﻜﯽ وﺷﻜﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﮔەﯾەﻧێﺘە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ،ﻛە ﺑە
ﺑەﻋﻘﻮوﺑە و ﺷــەڕﮔﺎت و ﺷﻨﮕﺎل و رەﺑﯿﻌــە و ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ و ﻛﯚﺑﺎﻧێ و ﺑﺎﻛــﻮری ﺣەﻟــەب و ﻋەﻓﺮﯾﻦ و ﺋەدﻟــەب و ﻻزﻗﯿﯿــە و ﺣﻤﺲ، ﺋێﺴﺘە دﯾﺎﻟە و ﺷەڕﮔﺎت ﻟە ﻋێﺮاق ﺑەﺗەواوی ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﻛە ﺋﺎﻣﺎدەن و ﺷﻨﮕﺎﻟﯿﺶ ھێﺰی ﺳەرﺑە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟەﻻﯾەن ﻋێﺮاق و ﺋێﺮاﻧەوە ﻟــە ﭘەﻛەﻛە ﺑــﯚ ﭘێﻚ ھێﻨــﺮاوە، ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﺗەراﺑﻠﻮس و ﺋەﻟﺒﺎب ﻛﯚﺳــﭙێﻜﯽ ﻟە ﺑەردەم ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، دەﯾەوێ ﻟە ڕێﯽ ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧەوەی ڕەﻗە ﺑــە ﺗەواوی ﺗﺎ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﭘێﺸــڕەوی ﺑﻜﺎت و ﺑەر ﻟەم ﻛﺎرەی ﺋێﺮان ﺑﮕﺮێ ،ھەرﯾەك ﻟە ڕووﺳــﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎش وەك ﯾﺎرﯾﻜــەری ﺳــەرەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دەزاﻧــﻦ و ڕۆڵﯽ ﺗێﺪا دەﮔێڕن. ڕووﺳﯿﺎ و ﺋەﺳەد ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾــەدە و ﭘەﻛەﻛە ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮەﻧﺪی و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﺑەھێﺰ و ﭘﺘەوﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ڕووﺳــﯿﺎ و ڕژێﻤﯽ ﺋەﺳەد ھەﯾە و ﺋێﺴﺘەش داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەﺳەد ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﻣﺎون ،ﻟە دﯾﻤەﺷــﻘەوە ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﺑــﯚ ﺣەﺳــەﻛە دادەﻧــﺮێ و
ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ڕۆژﺋﺎوا ﺗﺎ ﺋــەم دواﯾﯿەش ﺋــەو وﺗﺎﻧە ﻟە ﮔەﻣە و ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ڕۆڵێﻜﯽ واﻗﯿﻌﯽ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻛﺮدەﯾﯿﯿــﺎن ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧەﺑﻮوە، ﺑــەم ﻟە ﻛﯚﺗــﺎی 2016ﺑەدواوە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ھێﺰی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ڕەواﻧەی ڕۆژﺋﺎوا ﻛﺮد و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ داﻣەزراﻧﺪ ،ﻟە دوای ھﺎﺗﻨــە ﺳــەر ﺣﻮﻛﻤــﯽ دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣــﭗ ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ھــﺎوﻛﺎری ﺳــەرﺑﺎزی ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺋەو ھێﺰاﻧە ﻛﺮد ،واﺷــﻨﺘﻦ و ڕۆژﺋــﺎوا ﺑﺎش ﻟەوە دەﮔەن ﻛــە ﭘەﯾەدە ھﺎوڕێ و ھﺎوﻛﺎری ﺋەﺳــەد و ڕووﺳﯿﺎﯾە، ﺑــەم ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑەڵێﻨﯿــﺎن ﺑە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و دﻧﯿﺎ داوە ﻛە رێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯽ داﻋﺶ ﻟەﻧﺎو ﺑﺒەن ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗە ﺗﺎ داﻋﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﭘﺎك ﺑﺒێﺘەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘەروەردە و ﺑەرﭘﺮﺳە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە دەﮔﯚڕن و ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﻋەرەب و ﺷــﯚﭬێﻨﯽ ﻟە ﺷــﻮێﻨﯿﺎن دادەﻧێﻦ و ﭘەﯾەدە ﺑێ دەﻧﮕە و ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻗﺒﻮوڵﯿﺎن دەﻛﺎت. ھﺎوﻛﺎت ﻟە ڕۆژاﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو ﭘەﯾەدە ﻟــە ﺗﺮﺳــﯽ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﭼەﻛــﺪاری ﻟەﮔــەڵ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎی ﺋﺎزاد ﺷﺎرۆﻛەی ﻣەﻧﺒەﺟﯽ ڕادەﺳــﺘﯽ ڕووﺳــﯿﺎ و ﺋەﺳــەد ﻛــﺮدەوە ،ﺋــەو دوو ﻻﯾەﻧەش ﺑە وردی دەﯾﺎﻧــەوێ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎﻛــﻮری ڕۆژھەﺗﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑە ﺋﺎراﻣــﯽ و ﺑــێ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮫێڵﻨەوە و ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ دان ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرددا ﺑﻨێﻦ ،ﭘێﺸﺘﺮ ﭼەﻧﺪ وەزﯾﺮێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﺳــەد ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا دژاﯾەﺗﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻓﯿﺪراڵﯿــﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎﻧﺘﯚﻧــەﻛﺎن و دەرﺑڕﯾــﻮە ،ﺑــەم ﺋەوان ﺋێﺴﺘە ﺷەڕی داﻋــﺶ و ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ دەﺳەت و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ھەﯾە و ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﺷەڕ ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ڕۆژھەﺗﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﺎﻛەﻧەوە. ﭘەﻛەﻛــەش ﺑــﺎوەڕی ﺑــە ﭘێﮕــە و ﻓﯿﺪراڵــﯽ و دەوڵەﺗــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻧەﻣــﺎوە و ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺋەﻣەﯾﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺋەﻣەش ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋەﺳــەد و ﻣﯚﺳﻜﯚی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯿەﺗــﯽ ،ﻛــە دڵﻨﯿــﺎن ﻗەوارەﯾەﻛــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺑﺎﻛﻮر دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێ ھﺎوﺷێﻮەی ﻋێﺮاق ھەوڵﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﺑﺪات.
11
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎڵﯚز و ﺗﺎرﯾﻚ دەﻛﺎت
دۆﺳﯿە
ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﺑــﺎوی ھێﺰ و ﺷــەڕ ﻧﺎﻣێﻨــێ ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﻛﯚﺗــﺎی ﺟەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ،ﻟە وﺗﺎن ﯾﺎرﯾﻜەرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻛــﯚ دەﺑﻨــەوە و ﻛێﻜەﻛە داﺑەش دەﻛەن و ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە دەدەن ،ڕەﻧﮕــە ﺳەرەﺗﺎ ھﺎوﺷــێﻮەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــﯿﭭەر ﺑﺎس ﻟە ﻛــﻮرد ﺑﻜﺮێ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺑەم ﮔەرەﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟﯚزاﻧێﻜــﯽ ﺗﺮی ﺑــەدوادا ﻧەﯾەت. ھەﻣﻮو ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و ﯾﺎرﯾﻜەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮ ﺳــﻮورﯾﺎ وﯾﺴــﺘەﻛﺎن ﺑە ڕووﻧــﯽ دەﺑﯿﻨﻦ ﻛــە ﭘەﻛەﻛە دەﯾەوێ ﺳــﻮود ﻟە ﺋەﺳەد و ڕووﺳــﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش وەرﺑﮕﺮێ ،ﺑەم ﺋەﺳﺘەﻣە ﺳﯿﺤﺮ ﺑەﺳەر ﺳــﺎﺣﯿﺮ ﺗﺎﻗﯽ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو وﺗﺎﻧــە ﻟە ﻧێﻮ ﮔەﻣە و ﯾﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻣێﮋووی ﺳــەدان ﺳﺎڵەﯾﺎن ھەﯾە و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﮔەورە ھەﯾە ﻟە داھﺎﺗﻮو وەك ﺑﻮوﻛەڵەﯾەك دوای داﻋــﺶ ﭘەﻛەﻛــە ﺑﺨەﻧە دەرەوەی ھﺎوﻛێﺸەﻛﺎن. ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ”ﺋەﻧەﻛەﺳە“ﯾﺶ ﭘێﻮەﻧﺪی ھەﯾە و ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧە ﻟە واﺷــﻨﺘﻨﻦ .ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەﯾەوێ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ڕۆژ ﺑﺒﺎﺗــەوە و ﺑەﺷﺪاری ﺷــەڕی داﻋﺸﯿﺎن ﭘێ ﺑﻜﺎت ،ﻧﺎﯾــەوێ ھێﻨــﺪە ڕۆڵ و ﭘێﮕەی ﭘەﻛەﻛــە ﮔەورە ﺑێ ،وەك رێﻜﺨﺮاوی ﺗﺎڵﯿﺒﺎن ﻛە ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳﯚﭬﯿەت دروﺳﺘﯽ ﻛﺮد، دواﺗﺮ ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮد و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘﻮوﻛﺎﻧﺪﯾەوە و ﻟەﻧﺎوی ﺑﺮدن. ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋــەو دوو ﻻﯾەﻧە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺎن ﻻداﻧﯽ ﺋەﺳــەد و ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴە ﻟەﺳەر ﺗەﺧﺘﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ و
دووﺑﺎرە داڕﺷــﺘﻨەوەی دەﺳەت و ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﺗﺮ ،ھﺎوﺷێﻮەی ﻣﯿﺴــﺮ و ﺗﻮوﻧــﺲ ﻛــە ﺑەھﯚی ﺑەھــﺎری ﻋەرەﺑﯿﯿەوە ڕژێﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو وﺗﺎﻧــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــﺎن ﺑەﺳــەرھﺎت و دواﺗﺮ ﺳﯿﺴــﺘەم و ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺗﺮی دەﺳــەت و ﺣﻮﻛﻢ ﻟە وﺗەﻛﺎن داﻧﺮا. ﻟە 24ی ﺋﺎب/ﺋﯚﮔﺴﺘﺴــﯽ ،2016 ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺋــﺎزاد ﺑــە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ھێــﺰی ﻛﯚﻣﺎﻧﺪۆی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ دوای ﺋــەوەی ﺋەﻧﻜەرە ﻟەﮔەڵ ﻣﯚﺳــﻜﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﺮدەوە ،ﭼﻮوﻧە ﻧێﻮ ﺧﺎﻛﯽ
ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺋەﻧەﻛەﺳە ﺑەﺷﺪارن و دەﻧﮕﯽ ﻛــﻮرد دەﮔەﯾەﻧﻨە ﻛﯚﻧﮕﺮە و ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن، ﺑــەم ﺗەﭬﺪەم و ﭘەﯾەدە ﻟەﺳــەر ڕاﺳــﭙﺎردەی ﺋەﺳــەد و ڕووﺳﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿــﻦ ﺑە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔــەڵ ﺋﯿﺌﺘﯿﻼﻓــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﻜەن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﺑﻮو ﺑﯚ دەﺳﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ھەﻣﻮوان ﻟەﮔەڵ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ھەﺑﻮواﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو ڕووﻧــە ،زۆرﯾﻨەی ھــەرە زۆری وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋــﺎوا و دﻧﯿﺎی ﻋەرەﺑﯽ
ﭘﻪﯾﻪده ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾــﺪا ﻧﯿﯿﻪ و ﺑﻮوهﺗﻪ ﭘﺎﺳــﻪواﻧﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺋﻪﺳﻪد ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺟەراﺑﻠﻮﺳﯽ ﺳــەر ﺳــﻨﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟەﮔەڵ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە و دواﺗﺮ ﺑەرەو ﺑەری ڕۆژﺋﺎوای ﻓﻮرات و ڕۆژھەﺗﯽ ﺣەﻟەب ﭘێﺸڕەوﯾﯿﺎن ﻛﺮد و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺷﺎرۆﻛەی ﺋەﻟﺒﺎﺑﯿﺎن ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮدەوە. ﻛﻮرد ﻟە ﻧێﻮ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﭘێﮕــە و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ ھەﯾە و ﺋەوان ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە ددان ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﻛﻮری ڕۆژھەﺗﯽ ﺳﻮورﯾﺎ دەﻧێــﻦ ،دەﯾﺎﻧــەوێ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﻨەوە و ڕژێﻢ و ﺑﯿﺮی ﺑەﻋﺲ و ﺗﺎﻛﺤﺰﺑﯽ ﻟە ﮔﯚڕ ﺑﻨێﻦ و ﺋەﻧەﻛەﺳە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻻﯾەﻧە ﺑەﺷــﺪار و ﻛﺎراﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﺋﯿﺌﺘﯿﻼﻓﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ،ﻟە ﺷﺎﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑﯚ ﻛﯚﻧﮕﺮە و ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن
ﻟەﮔــەڵ ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﺳــەدن ﻟە دەﺳەت. ﺑــﯚ ﻟەﻣــەودوا ،ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎراﺗــﺮ دەﺳــﺖ وەرﺑﺪاﺗــە ﻛﺎروﺑﺎری ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﭘﺎﺷەﻛﺸــێ ﭘێ ﺑــﻜﺎ ،ﺑﯚﯾە ڕێﮕﺮﺗﻨﯽ ﭘەﯾەدە ﻟە ﭼﺎﻻﻛﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻟەﻻﯾەن ﺧﯚﯾەوە و ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﻼﯾەﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﺳﻮورﯾﺎ ﻛە ﺋەﺳەدە و ﺑە دوژﻣﻦ ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن ،ﻣﺎﻧﺎی واﯾە ﺗەواوی ھێﻠﻜــەﻛﺎن دەﺧﺎﺗە ﺳــەﺑەﺗەی ﺋەﺳەد و ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﯿﭻ ﮔەرەﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿە ﺋەﺳەد و ڕژێﻤەﻛەی ﻟەﺳەر دەﺳــەت ﺑﻤێﻨﻨــەوە ،ﺋەﮔــەر ﻟە داھﺎﺗــﻮو وﺗــﺎن ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﺋەﺳەد ﺑڕوات و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑێﺘە ﺳــەر ﺣﻮﻛﻢ ،ﺋــەوﻛﺎت ﭘەﯾەدە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚی ﺑە ﺋەﺳــەد ﺑەﺳﺘﻮوەﺗەوە ،ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧەڵﻚ و ﺧﺎﻛﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دەﺧﺎﺗە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەوە. ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑەھەﻣــﻮو ﭘێﻮداﻧﮕە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن، ﺋێﺴــﺘە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ھەﺳﺘﯿﺎر و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەداﯾە و ھﯿــﭻ ﮔەرەﻧﺘﯿﯿەك
ﺑﯚ ﻣﺎﻧــەوە و ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ﻟــە ﺋــﺎرادا ﻧﯿﯿــە ،ﺳــەﻧﺘەر و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ،ھەڵﻮێﺴﺖ و ﻟێﺪواﻧﯽ ﻻﯾەﻧــە ﺑەﺷــﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺑەڵﮕەی ﺋەوەن ﻛە دۆﺧﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەردەم ﺋەﮔــەری ﺟﯿﺎوازداﯾــە .ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻧەرﻣﯽ ﺑﯚ ڕووﺳــﯿﺎ ﻧﻮاﻧﺪ و ھێﺰی ھێﻨﺎ ﻧﺎوﭼەﻛە ،داواش ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﻛﺎت واز ﻟە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﭘەﯾەدە ﺑێﻨێﺖ. ﺑە ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ وێﻨە ﮔەورەﻛە، ڕوون دەﺑێﺘــەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەرﻛﺎت ﺑﮕﺎﺗــە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧﺎﭼــﺎری ﻛﺎرﺗﯽ زۆری ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە ﺗﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺎت واز ﻟە ﭘەﯾەدە ﺑێﻨێﺖ، ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﺶ ﺑﮕﺎﺗــە ﺣﺎڵەﺗــﯽ ﺗەﻧﮕﺎﻧــە ﭘەﯾــەدە و ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺧﺎوەﻧــﯽ دووەم ھێﺰ ﻟە ﻧﺎﺗﯚ ﻧﺎدات ،ڕووﺳــﯿﺎ و ﺋەﺳەد ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﭘەﯾەدە وەك ﭘﺎﺳــەواﻧێﻚ دەﺑﯿﻨﻦ ﺗــﺎ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﻛــەﻛﺎن ﺑﻜﺎت و ڕێﮕــە ﻧــەدات ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺑﻜەن ،ﺋێﺮان دەﯾــەوێ ﭘەﯾــەدە ﺑــﻜﺎت ﺑــە ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ڕێڕەوە وﺷﻜﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﺑﯚ دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﯾەوێ ﭘەﯾەدە ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨێ ﺑﯚ ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧەوەی ڕەﻗە. ھەﻣــﻮو ﺧــﺎوەن ھێــﺰەﻛﺎن ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﭘەﯾەدە وەك ﻛــﻮرد و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﺋﯿﺘﻨﯽ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ ﻛــە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی و ﭘێﮕەی ﺧــﯚی ھەﺑێ ،ﭘەﻛەﻛە ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﺎوەڕی ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﻛــﻮرد و ﭘێﮕــەی ﻛﻮرد ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﯿﯿە و ﺑﯚ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ ﺗێﺪەﻛﯚﺷــێ ،داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮرد و ﺧﺎﻛﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ھﯿﭻ ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھﺎوﻛێﺸﺎﻧە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿــە و ﭘەﯾەدە ﻟێﯽ ﺑــێ دەﻧﮕە و ﺑﺎﺳــﯽ ﻛــﻮرد و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﺳﻮورﯾﺎ ﻧﺎﻛﺎت. ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد و ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕۆژﺋــﺎوا ﻗەدەﻏەﯾە و ﻟە دەرەوە ﭘەﯾــەدە داوای ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ دەﻛﺎت و ﺑــﺎوەڕی ﺑــە ﺳــﻮورﯾﺎﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ھەﯾە، ﻛەواﺗە ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە و ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەی ﭘەﻛەﻛە ﻟــە ڕۆژﺋﺎوا ﭼﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟە ھەﮔﺒەداﯾە؟.
داھﺎﺗﻮوی ڕۆژﺋﺎوا ﮔﺮهﻧﺘﯽ ﻧﯿﯿﻪ و ﻣﻪﺗﺮﺳــﯽ ﮔــﻪورهی ﻟﻪﺳﻪره
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
12 رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﻛەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑە واﺗﺎی ﻧەﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗە ﻗەرزی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔەﯾﺸﺘە ﺳەرووی ھەﺷﺖ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردەواری ھەﯾە ﻛە دەڵێــﺖ ﻗەرز ﻛــﯚن دەﺑێﺖ ﺑەم ﻧﺎﻓەوﺗێــﺖ ،ﺑەم ﭘــێ دەﭼێﺖ ﺋەم ﻗﺴــەﯾە ﺑە دڵــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﺋﺎﺧﺮ ھەڵﻮﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﭽەواﻧەﻛــەی دەردەﺧﺎت و ﺧﻮازﯾــﺎری ﺋەوەﯾە دواﯾﯿﻦ ﻋﺎﻧەی ﺧﯚی ﺑە رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺧەڵﻚ ﺑﺴﺘێﻨێﺘەوە ،ﺑەم ﺧﯚی ﻟە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼەﺧﯚران ﺑێ دەﻧﮓ ﻛﺮدووە. دواﺟــﺎر ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘڕۆژەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرز ﻟەﺑﺮی ﻗەرز ﻛە ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دراﺑﻮوە ﺣﻜﻮوﻣەت ،رەت ﻛﺮدەوە. ﻋەﺑــﺎس ﻣﺤەﻣــەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە ﺑە ﻓەرﻣﯽ وەﻣﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾــﺎن دراوەﺗەوە و وەﻣەﻛــەش رەﺗﻜﺮدﻧەوە ﺑﻮوە. ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﻋەﺑــﺎس ﻣﺤەﻣەد ﭘﺎﺳــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەوەﯾە ﻟەو دۆﺧەدا ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﻨێﺖ ﻛــە ﺑە ھــﯚی ھەﻧﮕﺎوەﻛە داھﺎﺗﯽ داﺑﺒەزێﺖ. ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ ﻛــە ﻻی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ
دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت:
ﭘڕۆژەﻛە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ زۆر ﺋەرێﻨﯽ ﺑﻮو ﺑﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرز ﻟەﺑﺮی ﻗەرز.
ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﺟێﮕەی ﺑــڕوا ﻧەﺑﻮوە و دەﮔﻮﺗﺮێ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗــەوە ،رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﻛــە ﭘﺎﺳــﺎو ھەڵﻨﺎﮔﺮێــﺖ. ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ دەڵێــﺖ ،ھــەوڵ دەدەن ﺑــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﮔﻮﺷــﺎر ﺑﯚ ﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن و ﭘڕۆژەﻛەﯾﺎن ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋەوە ﻧەﺑﻮوە ﺑە ﺗەواوی رەت ﺑﻜﺮێﺘەوە و دەﻛﺮا
ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ:
ﺑڕواﻣﺎن ﺑە ﭘﺎﺳﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﻛە ﻧﯿﯿە.
ﺑەﺷێﻜﯽ ﭘەﺳﻨﺪ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەو دەڵــێ وەﻣــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻻ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻛە وﯾﺴــﺘﯽ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﭘﺎرەی ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﻧەﺑێﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﻧﯿﺎر ﺋﺎزاد ﻋﻮزێﺮی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ھﯿﭻ دەﺳەﺗێﻜﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻟــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەن. ﭘڕۆژەﻛــە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە و ﮔﺮﻧﮕە و ھەوێﻨﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرز ﻟــە ﺑﺮی ﻗەرز ﻛە ﺷــﺘێﻜﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﻟﯚﺟﯿﻜﯽ و ﺷــەرﻋﯿﯿە. ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻗەرزی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻻی ﺧەڵﻜە ﻟە ﭘێﺸﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە، ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی، ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ، ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﺑﮕﺮە ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە
ﻗــەرزی ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺋﺎو و ﺳــﺰاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ. ﻗەرزێﻜــﯽ زۆری ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ھﯿﭻ ﭼﺎرەﺳەرێﻜﯿﺶ ﻟەوە ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻗــەرز ﻟە ﺑﺮی ﻗەرز ﻧەﻣێﻨێــﺖ .ﻋەﺑﺎس ﻣﺤەﻣەد ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ وەزارەﺗەﻛﺎن ﻟەواﻧەش ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﻛەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﺒﻮو. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2016ەوە ﭘــڕۆژەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮدووە و ﺑە رێﮋەی 15 ﺗﺎ % 70ﻣﻮوﭼــەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و ﻣﻮوﭼەﺧﯚراﻧــﯽ ﺑڕﯾــﻮە و وەك ﭘﺎﺷــەﻛەوت ﺑــﯚی ھەڵﮕﺮﺗﻮون و ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗــﯽ ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ داھﺎﺗﯽ زۆر ﺑــﻮو ،ﺋەوا ﻧﺎﯾﺨــﻮات و ﺑﯚﯾﺎن
دەﮔەڕێﻨێﺘەوە. ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە 430 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ھەﯾە ﺗﺎ ﻧﯿﻮە ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕێﻜــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﺑﺪات و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەش 320ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﻛەوت دەﻛﺎت. ﺑــەو ﭘێﯿە ،ﻟــە ﻧﯿــﻮە ﻣﻮوﭼەی ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺳــێ ﻣﻠﯿــﺎر و 840ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻗەرزدارە .ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧﯚ ﻣﻮوﭼەی ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2015ی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯿﺸــﯽ ﻧەداوە ﻛە دەﻛﺎﺗــە ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر و ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻗەرزەﻛە دەﮔﺎﺗە ﺷــەش ﻣﻠﯿﺎر و 840ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﻮوﭼەی دوو ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ ﻗەرزدارە و ھێﺸﺘﺎ دەﺳــﺘﯽ ﺑە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﭼەی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەم
ﻧەﻛﺮدووە و ﺋەﮔەر ﺋەو ﻣﻠﯿﺎر و 500 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرەﺷــﯽ ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر، ﺋەوا ﻗەرزەﻛە دەﮔﺎﺗە ھەﺷﺖ ﻣﻠﯿﺎر و 340ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر. ﺑﺎری ﻗەرزی ﺣﻜﻮوﻣەت رۆژ ﺑەڕۆژ ﻗﻮرﺳﺘﺮ دەﺑێﺖ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻛە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﺑەراورد ﺑە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑەرێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە و ﺋێﺴــﺘە ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻟە ﻧەوﺗﯽ ﺑﺮێﻨﺖ ﺑە ﺳــەرووی 55 دۆﻻر دەﻓﺮۆﺷــﺮێﺖ .ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑەردەوام ﭘێﺪاﮔــﺮی ﻟەوە ﻛﺮدووە ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ. دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە و ﺳــەرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺋەو ﭘڕۆژەﯾەی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘێﺸﻜەﺷــﯿﺎن ﻛﺮد ،ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ زۆر ﺋەرێﻨﯿﯿە ﺑﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرز ﻟە ﺑﺮی ﻗــەرز و ﺋەﮔەر ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺋــەوا دەردەﻛەوێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەو ﺑڕواﯾە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﻧﺎﯾەوێــﺖ ﻟــەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪاﺗە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻛە ﺧﯚی ﺑڕوای ﭘێﯿەﺗﯽ. ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ھــەردووﻻ ﻗەرزﯾﺎن ﻟەﺳەر ﯾەﻛﺘﺮ ھەﯾە ،راﺳﺘە ﻗەرزی
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟەﺳــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑــەراورد ﺑە ﻗــەرزی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻛەﻣﺘﺮە ،ﺑەم دەﻛــﺮێ ﺑــەر ﯾەﻛﺘــﺮ ﺑﻜەوێﺖ. ﺟــەودەت دەڵــێ ﺋەﮔــەر ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەوا ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﻟــەوەی ﭘﺎرەی ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﮔەڕێﻨێﺘەوە زۆر زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺎﻧەی وا دەﻛﺎت ﺑەم رێﮕەﯾــەوە ﻗەرزەﻛﺎن ﻟە ﺑﺮی ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺨﺮێﻦ ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺧەرﯾﻜــە ﺟێﺒەﺟێﯽ دەﻛﺎت و ﺋەﮔەر ﺣﯿﺴــﺎﺑەﻛﺎن ﻟە ژﻣﺎرە ﺣﯿﺴﺎﺑەﻛﺎن روون ﺑﻦ ،ﺋەوا دەﻛﺮێﺖ ﺋەرﻛێﻚ ﻟەﺳــەر ﺷــﺎﻧﯽ ھەردووﻻ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە. دﻛﺘﯚر ﺋەﯾﻮوب ﺳﻤﺎﻗەﯾﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی داراﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘﺒﻮوە ڕوو ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗــەرز ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﻛە ﻗــەرز ﻟە ﺑﺮی ﻗەرز ﺑﺪرێﺖ ﺑێ ﺋەوەی ﺳﯿﻮﻟەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﺨﺮێﺘە ﺑﺎزاڕەوە. ”وﺷــە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزارەﺗﯽ داراﯾــﯽ ﻛــﺮد ،ﺑــەم وەﻣــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﻧەداﯾەوە.
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎج ﻟەﺳەر ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ زﯾﺎد دەﻛﺎت وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎج و داھﺎت ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﭘێڕەوی دەﻛﺎت ،ﺑﺎﺟﯽ ﺳﺎﻧەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ زﯾــﺎد ﻛﺮاوە، ﺑەم وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﺋەوان ﺋﺎﮔەدار ﻧﯿﻦ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑەو ﺑڕﯾــﺎرەوە ﻧﯿﯿــە و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە. ﯾﻮﺳــﻒ ﻧــﻮور ﻛﺮێﻜﺎرێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﺑەﻧﮕﻼدﯾــﺶ ،ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 100 ﻣەﺗﺮی ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــەم ﺗەﻧﯿﺎ 500ھــەزار دﯾﻨــﺎرە و ﺑەﺷــﯽ ﺧەرﺟﯽ و ژﯾﺎﻧﻢ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋێﺴﺘەش ﭘــﺎرەی ﻧﻮێﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺳﺎﻧە زﯾﺎد ﻛﺮاوە و ﺋەوەش ﮔﺮﻓﺘﻤﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ،ﺋێﺴــﺘە ھــەزار و 389ﻛﺮێﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﭘﺮۆژەﻛﺎﻧﺪا و ﺳــێ ھەزار و 200 ﻛﺮێﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧــﯽ وەك ﻛﺮێﻜﺎری ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزار ﻟــە ﻣﺎﻧــﺪا ﻛﺎر
دەﻛەن. ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر رووﻧﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭼﻮار ھەزار و 589ﻛﺮێــﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﭬﯿﺰای ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە و ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯿﺶ ﻛە ﻟە ھﯚﺗێﻞ و ﻣﯚڵ و رێﺴﺘﻮراﻧﺘەﻛﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ،ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ. ھەﻣــﺰە ﻣەﻏﺪﯾــﺪ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر ﯾــەك دﯾﻨﺎری ﺑﺎﺟــﯽ ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﻛﺮێــﻜﺎران وەرﻧﺎﮔﺮێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼﺎودێﺮﯾﯿــﺎن دەﻛﺎت و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن راﯾــﯽ دەﻛﺎت ﺑﯚ ھﺎﺗﻦ و ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﺪا“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە دﻛﺘــﯚر ﻋــﺎرف ﺣﯿﺘﯚ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎر و دەﺳــﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺮێــﯽ ﻧﻮێﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﺎﻧــەوە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺳــﺎﻧەی ﻛﺮێﻜﺎران ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚوە ھەﯾە“.
زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﻤــە ﺋﺎﮔەدار ﻧﯿﻦ و ھﯿﭻ ﭘﺮس و ڕاوێﮋﯾﺸــﻤﺎن ﭘێ ﻧەﻛﺮاوە ﺑــﯚ ﺋەوە ،ﺑەڵﻜﻮ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑــە ﭘێــﯽ ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻛﺎر دەﻛﺎت“. ﺣﯿﺘﯚ دەڵێ” ،وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر ﺋەرﻛﯽ ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧێﻮان ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﺧﺎوەﻧﻜﺎر و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﯾﯽ و دەﺳﺘەﺑەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ..ھﺘﺪ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﺮﺗﻮوە“. ﻧﺎزم ﻛەﺑﯿــﺮ ﻣﺤەﻣــەد ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘــﺎت ﻛﺮدەوە، وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ﻣﺎﻧــەوە و ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯚڵەت ﺑﯚ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ دوو ﺟــﯚرە ،ﺋەواﻧــەی ﻛﺮێﻜﺎری ﻧﯿﭙﺎڵﯽ و ﺑەﻧﮕﻼدﯾﺸــﯽ و ﻓﻠﯿﭙﯿﻨﯿــﻦ ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ ھﺎﺗﻨﯿﺎن ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 200 ھەزار دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﻟــێ وەرﮔﯿﺮاوە، ﺑەم ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵەوە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻟــە ھەر ﻛﺮێﻜﺎرێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ﻛــە دێﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺑﯚ ﯾەك ﺳــﺎڵە و ﺋەﮔەر ﻛﺮێﻜﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ،ﺑڕی 460 ھەزار دﯾﻨﺎری ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ.
ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻛەﺑﯿــﺮ ،ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺗــﻮرك و ﺋێﺮاﻧﯿﻦ ﻛە ﺑــﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻣێﻨﻨــەوە و ﺑﺎﺟــﯽ ﻛەﻣﺘﺮﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻛە دێــﻦ ﺑڕی 360ھــەزار دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﻟــێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺑــەم ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﺳــﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو ﺑﻤێﻨﻨەوە، ﺑــڕی 300ھــەزار دﯾﻨﺎرﯾﺎن ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ. ”ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﻻواز
ﺑﻮوە و ﺋــەوەش ﻛﺎری ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ﺑڕی داھﺎﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ، وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ڕەﭼﺎوی ﺋــەوە دەﻛﺎت، ھﺎوﻛﺎری ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و ھەوڵﯿﺶ دەدرێ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﻧﻮێ ﻛﺮدﻧەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺖ“ ،ﻧﺎزم ﻛەﺑﯿﺮ وای ﮔﻮت. ﺋەوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﺎﺟﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﻛﺮێــﻜﺎر و ﻧﻮێﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺳــﺎﻧە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻧێﻮان
ﭘەﻧﺠﺎ ﺗﺎ ﺳەت ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە. ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟە ﺧﺮاﭘﯽ ﮔﻮزەراﻧﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﻛﺎت. ﺋەو دەڵــێ” ،ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕەوﺷــێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﮔﻮزەراﻧﺪان و ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﻛﺮاوە و ﺑــە ھەڕەﻣەﻛــﯽ ھێﻨﺮاوﻧەﺗــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە“.
ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛﺎت” ،دەﺑێﺖ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎج و ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻣﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑە ﯾﺎﺳﺎﯾەك ڕێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺋەو داھﺎﺗــەی ﻛە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە دەﺳﺘﯿﺎن دەﻛەوێﺖ ﺑﮕﻮﻧﺠێﺖ“. دەﺳــﺘەی ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛــەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛﺮد، دەﺳــﺘەﻛەﯾﺎن ﺑەدواداﭼــﻮون ﻟەﺳــەر ﺑڕﯾﺎری زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ دەﻛﺎت.
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
”ﺟێﺐ ﻛﯚﺗﺎﻳﯽ ھﺎت ،ﺋێﻤە ﺗەﻧﯿﺎ ﺣەﻣﺎڵﯽ ﭘێ دەﻛەﯾﻦ“ ﺟﻮوﺗﯿﺎر ھەﺑﻮوە ﺑەﺗﯚن ﺑەرھەﻣەﻛەی ﻓڕێ داوە
وﺷە /ﻛەﻻر -ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ دەﭬــەری ﮔەرﻣﯿــﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺷﺎرۆﻛەی ﻛــەﻻری ﻧﺎوەﻧــﺪی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺟﯚری ﺟێﺐ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺟێﺒەﻛﺎن ﻛــەم ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻛەﻟﻮﭘەل ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ. ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺣەﺳەن ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﻛەﻻر ،ﺋــەو ﻣﺎوەی 30ﺳــﺎڵ دەﺑێﺖ ﺟێﺐ دەﺋﺎژوات، ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺟﺎران ﺑەﻟێﺸﺎو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﻢ ﻟە ﻧێﻮان ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛــەﻻر ﺑەم ﺟێﺒە دەﮔﻮاﺳــﺘەوە،
ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑە ﻋەﯾﺒﯽ دەزاﻧﻦ ﺳــﻮاری ﺟێﺐ ﺑﻦ و دەڵێﻦ ﭼﯚن ﺑە ﭘﺎرﭼە ﺋﺎﺳــﻨێﻚ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺗﺎ ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو ،ﺟێﺐ ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﺋەو ﺷــﺎرۆﻛەﯾە ﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿﻨﯽ ﭘﺎس و ﻛﯿﺎ ﺟێﮕەﯾﺎن ﺑە ﺟێﺒە ﻗﻮوﺗەﻛﺎن ﻟەق ﻛﺮدووە ﻛە ﻟە ھێڵە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن و ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺗﺎﻛﺴﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ. وەك ﺷــﻮﻓێﺮی ﺟێﺒەﻛــە دەڵێ، ”ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻣەﮔەر ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﻗﻮرس و ﮔەورەدا ﺟێﺐ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ،دەﻧﺎ
ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﭘێ ﻧﺎﻛەن“. ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ﭘﺸــﺖ ﺳــﻮوﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﻛﺎﻧەوە ﺷــﻮﻓێﺮاﻧﯽ ﮔەﻧﺞ و ﭘﯿﺮ دەﺑﯿﻨﺮان ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﭘﯿﺎوە ﺑە ﺗەﻣەﻧەﻛﺎن ﺟێﺒﯿﺎن ﻣﺎوە، ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﺎوﻛﯽ داﻧــﺎ ﻛە ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺗﺎزە ﺟێﺐ ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت ،ﺋێﻤــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺣەﻣﺎڵﯽ ﭘێ دەﻛەﯾﻦ“. ﺧــﺎوەن ﺟێﺒــەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﮔەراﺟﯽ ﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﻛەﻻر دەوەﺳﺘﻦ ،ﺑەﺋﻮﻣێﺪی ﺋەوەی ﯾەﻛێﻚ ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜﯽ ﮔەورە ﺑﻜڕێﺖ ﻛە ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺎﻛﺴــﯽ ﻧەﮔﻮازرێﺘــەوە و ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﺟێﺐ ﺑەﻛﺮێ ﺑﮕﺮێﺖ. ھەرﭼەﻧــﺪ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺣەﻣﺎڵەﻛﺎن
ﺳەرﻛﯚ ﻣﺤەﻣەد:
”ھێﻤﺎ ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛەی ﻛەﻻر ،ﻗەی ﺷێﺮواﻧەﯾە، ﺑەم ھێﻤﺎی دووەﻣﯽ ﻧﺎﺳﯿﻨەوەی ﻛەﻻر ﻛە ﺟێﺒەﻛﺎن ﺑﻮو ،ﺧﯚری روو ﻟە ﺋﺎواﺑﻮوﻧە“.
ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﻗــﻮرس و ﮔەورەﯾﺎن دەﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە وەك ﭼﯚن ﺗﺎﻛﺴــﯽ و ﻣﯿﻨﯽ ﭘﺎﺳەﻛﺎن ﺟێﮕەﯾــﺎن ﺑــە ﺟێﺒــەﻛﺎن ﻟەق ﻛــﺮدووە ،ﺟێﺒەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺟێﮕەﯾﺎن ﺑە ﻋﺎرەﺑﺎﻧە دەﺳــﺘﮕێڕەﻛﺎن ﻟەق ﻛــﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣــﺎن ﻛﺎری ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎن دەﻛەن. ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە ﺧــﺎوەن ﺟێﺒەﻛﺎن، ھﺎوﺷــێﻮەی ﺣەﺳــەن ﻣﺤەﻣەد ﺳــەوزە و ﻣﯿﻮە ﺑــە ﺟێﺒەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻓﺮۆﺷﻦ ،ﺋەوەش ھەﻣﺎن ﻛﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺧﺎوەن ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎﻧە و ﺑە ﻣﯿــﺮات ﺑﯚ ﺧــﺎوەن ﺟێﺒەﻛﺎن ﻣﺎوەﺗەوە .ﺋــەو دەڵێ” ،ﺟێﺒەﻛەم ﻛﺮدووەﺗــە دووﻛﺎﻧێﻜﯽ ﮔەڕۆك ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳەوزە و ﻣﯿﻮە“. ﻋﻮﻣەر ﻣﺤەﻣەد ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﻘﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران و ﭘﯿﺸەوەران ،ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺟێﺐ وەك ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﺳــﺎﻧێﻚ ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮو ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎﻧﺪا. ﻣﺤەﻣەد دەڵێ” ،ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﺟێﺐ
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﺟێﺒەﻛﺎن ﻛەﻻر ﭼﯚڵ دەﻛەن
ﻟە ﻛەﻻر ھەﺑــﻮو ،ھﯿﭻ ھﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻧەﺑﻮو ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻛەﻻر ﺑە ﺟێﺒەﻛﺎﻧەوە دەﻧﺎﺳﺮاﯾەوە، ﺋێﺴﺘە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻧﻮێ ﭘەﯾﺪا ﺑﻮون و ﺟێﮕەﯾــﺎن ﺑە ﺟێﺒــەﻛﺎن ﻟەق ﻛﺮدووە“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران و ﭘﯿﺸــەوەران ،ﺳﺎڵﯽ 2001ﭘێﻨﺞ ھەزار ﺟێﺐ ﻟە ﻛەﻻردا ھەﺑﻮون ،ﺑەم ﻟە 2002دا ژﻣﺎرەی ﺟێﺒەﻛﺎن ﺑﯚ ﭼــﻮار ھەزار ﺟێﺐ و ﻟــە 2003دا ﺑﯚ ھەزار و 400ﺟێﺐ
و ﻟە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووﺷﺪا ژﻣﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ھەزار و 800ﺟێﺐ ﻟە ﻛﻮرﺗﯽ داوە ،ﺑەم ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗــﺎك و ﺗەرا ﺟێﺐ ﻣﺎوﻧەﺗەوە ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎران و ﭘﯿﺸەوەران ﺑە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە 200ﺟێﺐ ھەژﻣﺎری دەﻛﺎت. ﻧەﻗﯿﺐ ﻛﺎرزان ﻣەﺟﯿﺪ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ﮔەرﻣﯿﺎن، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ”ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺟێﺐ ﺑەھﯚی ﺑەرزی
و ﻛﯚﻧﯿﯿەوە ،ﻟەﻛﺎﺗﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚدا ﺋەﮔــەری زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺳــەرﻛﯚ ﻣﺤەﻣــەد ﻛــە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮێﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﯾە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ھێﻤــﺎ ﺷــﻮێﻨەوارﯾﯿەﻛەی ﻛەﻻر ،ﻗەی ﺷێﺮواﻧەﯾە ،ﺑەم ھێﻤﺎی دووەﻣﯽ ﻧﺎﺳــﯿﻨەوەی ﻛەﻻر ﻛە ﺟێﺒەﻛﺎن ﺑﻮو ،ﺧﯚری روو ﻟە ﺋﺎواﺑﻮوﻧە“.
ﻛەﻣﯽ ﺳﺎردﺧﺎﻧە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ دەﻛﺎت
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ 53ﺳﺎردﺧﺎﻧەی ﺑەرھەﻣﯽ ڕووەﻛﯽ ھەﯾە وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدەن ،ﻛەرﺗەﻛەﯾﺎن ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﭘێﺸــﻮەﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺑەﺧــﯚوە دﯾﻮە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــە ﺑەرھەﻣﯽ ﭘەﺗﺎﺗەدا ﮔەﯾﺸــﺘﻮون ﺑــە % 200ی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ﺋەوە وای ﻧەﻛﺮدووە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــە ھﺎوردە ﻧەﺑێﺖ .ﺑەھﯚی ﻛەﻣﯽ ﺳﺎردﺧﺎﻧﻪ، ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە وەرزی ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﯿﺎن ﻟە ﺑﺎزاڕدا ھەن. ﻟــە ﺑەردەﻣﯽ ﻋەﻟــﻮەی ھەوﻟێﺮ، ﺑﺎرھەڵﮕــﺮە درێﮋەﻛﺎن ﺳــەرﯾﺎن ﻟــەدووی ﯾــەك ﻧــﺎوە .ﺑﺎزاڕەﻛە دەﻛەوێﺘە ﺳــەر ڕێﮕــەی ﮔﻮێڕ، ﻛﺎﺗێﻚ ﺑە ژوور دەﻛــەوی ﭘڕە ﻟە ﻣﯿﻮەﺟﺎﺗﯽ ﺟــﯚر ﺑەﺟﯚر ،ﺑەم ﺑە دەﮔﻤــەن ﺑەروﺑﻮوﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ دەﺑﯿﻨﯿﺘــەوە و زۆرﯾــﺎن ھــﯽ دەرەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ. ﺋەو ﺑەرھەﻣﺎﻧــەی ﻟە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێــﺮان ﺑەرھەم ھﺎﺗﻮون، ﻟــە دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﺪا ھەڵﭽﻨﺮاون. ﻟــەو ﺑــﺎزاڕە ﮔەورەﯾە ﺑــەدوای ﭘەﺗﺎﺗــەی ﻧﺎوﺧــﯚ ﮔەڕاﯾﻦ ،ﺑەم دەﺳــﺘﻤﺎن ﻧەﻛــەوت .ﺋــەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻟــە ﺑەرھەﻣﯽ ﭘەﺗﺎﺗــەدا ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 200 %ی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﯚﺑﮋێﻮﯾﯿــە .ﺋەو ﺧﯚﺑﮋێﻮﯾﯿەی وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺎت ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﯾەك وەرزە و ﺳێ وەرزەﻛەی ﺗﺮ دەﺑێﺖ ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ. ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﭘەﺗﺎﺗەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﺋەو ﻋەﻟﻮەﯾە ﯾــەك ﭘﺎرﭼــە ڕەﻧﮕــﯽ ﺧﺎﻛــﯽ
دەﭼێﺘــەوە .ﺑەﯾەﻛﺠــﺎر ھەﻣﻮو ﺑەرھەﻣەﻛــە دەھێﻨﺮێﺘــە ﺑﺎزاڕ و ﺋەو ﻛەﻣﯿﯿەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﻧﺮﺧەﻛــەی دەﺑێﺖ ﻛــە دواﺟﺎر ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺗێﯿﺪا ڕەﻧﺞ ﺑەﺧەﺳــﺎر دەﺑﻦ. ڕەﺟــەب ﺣﺎﺟــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻋەﻟــﻮەی ھەوﻟێﺮ ﻛــە ﻟە دۆﺧﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﺋــﺎﮔﺎدارە ،ڕای دەﮔەﯾەﻧێ، ﻛەﻣــﯽ ﺳــﺎردﻛەرەوە زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﺑەوەی ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺑەرھەم، ھەﻣــﻮوی ﺑەﺟﺎرێــﻚ دەھێﻨﺮێﺘە ﺑــﺎزاڕ و ﻧﺮﺧەﻛەی دادەﺑەزێﺖ ﻛە ﺋەوە ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ دەﻛﺎت و ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﺑەرھەﻣﯽ
ﻧﺎوﺧﯚ .ﺋەو دەڵێ ”ﺟﻮوﺗﯿﺎر ھەﺑﻮوە ﺑەﺗــﯚن ﺑەرھەﻣەﻛەی ﻓڕێ داوە، ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﻛﯿﻠﯚی 100دﯾﻨﺎری ﺑﯚ ﻧەﻛﺮدووە“. ﺋەو ﺑەرھەﻣــە زۆرەی ﭘەﺗﺎﺗە ﻛە دوو ﺋەوەﻧﺪەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﺑەﯾــەك ﺟێ دێﺘە ﺑﺎزاڕ ،ﺑەو ﻣﺎوەﯾە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ ﺳــﺎغ ﻧﺎﺑێﺘــەوە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧــەﻛﺎن ﺑەرەو ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺧﻮارووی ﻋێﺮاﻗﯽ دەﺑەن .ﻟــە وەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە دەرەوە ھــﺎوردە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﺑــﺎزاڕە ﮔەورەﯾەی ھەوﻟێﺮ ،ﺟﮕە ﻟە ﭘەﺗﺎﺗەی ﻧﺎوﺧﯚ، ﭘڕە ﻟە ﭘەﺗﺎﺗەی ﺋێﺮاﻧﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و ھﯚڵەﻧﺪی. ھــﯚﻛﺎری ﺋەوه ﺑە ﺑــڕوای دﻛﺘﯚر
ﺋەﻧﻮەر ﻋﻮﻣەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘﻼن و ﺑەدواداﭼﻮون ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەت، ﻛەﻣﯽ ﻛﯚﮔەی ﺳــﺎردﻛەرەوەﯾە. ﺋەو ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ،ﻛە ﮔﺮﻓﺘﯿﺎن ﻟە ﻛەﻣﯽ ﺳﺎردﺧﺎﻧەی ﻛﯚﮔەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣــە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎن ھەﯾە و دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ﻛﯚﮔەی ﺳــﺎردﻛەرەوە ھەﺑێــﺖ ،ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ﻟــەوێ ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺖ و ﺑەردەوام ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑە ﭘێــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەھێﻨﺮێﺘە ﺑﺎزاڕ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎﺑێﺖ“. ﺟﯿــﺎ ﻟــەوە ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑەرەی وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دەڵــێ، ”ﭘەﺗﺎﺗــە ﻛــە ھەﺷــﺖ ﻣﺎﻧــﮓ ﻟــە ﺳــﺎردﺧﺎﻧەدا دەﻣێﻨێﺘەوە،
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﺳﺎردﺧﺎﻧەﻛﺎن ﺑەرھەﻣﯽ ﭘەﺗﺎﺗەﯾﺎن ﺗێــﺪا ھەڵﻨﺎﮔﯿﺮێ ،دەﻧﺎ ﺷــﻮێﻨﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ 50ھەزار ﺗﯚن ﺑەﺳــە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺳــﺎڵەﻛەدا ﺑەردەوام ﭘەﺗﺎﺗــەی ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﻟە ﺑــﺎزاڕدا ھەﺑێﺖ“. ﺑەﭘێــﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ 125 ،ﺳــﺎردﺧﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەن ﻛە ﺗێﻜڕا ﺗﻮاﻧﺎی
ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ 111ھەزار و 400ﺗﯚن ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەﯾــە .ﺑەم ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ 53ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﯾﺎن ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑــە ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ڕووەﻛﯿﯽ ﻛە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن 39ھەزار و 400ﺗﯚﻧە. دﻛﺘﯚر ﺋەﻧﻮەر ﺳەرﺑﺎری ﺑﺎﺳﻜﺮدن ﻟە ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﻛﺎن ،ﻛە دەﻛﺮێــﺖ ﺋــەو ﻛﯚﮔﺎﯾﺎﻧــە ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺪرێﻦ ﺑﯚ درێﮋﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎن و ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻧﺮخ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن و ﭼﯿﺘﺮﯾﺶ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘــﺎرەی ﻧﺎڕواﺗــە دەرەوە ،ﺑــﯚ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎن دەڵێ، ”ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻻﯾەﻧــﯽ ﻛەﻣەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﺳــﺎردﺧﺎﻧە ،ﺑﺎﯾﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ 250ھــەزار ﺗﯚﻧە ﻛە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﻤﺎن 210ھەزار و 600 ﺗﯚﻧە“. ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑﻮدﺟــەی وەزارەﺗەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﻛەم ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻛــە ﺟــﺎران 65 ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑــە وەزارەت دراوە و ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ 19ﻣﻠﯿﺎر و 500ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑەم دﻛﺘﯚر ﺋەﻧﻮەر دەڵــێ” ،وەزارەت ھەوڵﯽ ﺧــﯚی داوە و ﻟــە ڕاﺑــﺮدوو 23 ﺳﺎردﺧﺎﻧەی ﻟەﺳەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺳێﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ و 10ی ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و 10ﺷﯿﺎن ﻟە دھﯚﻛﻦ .ﺟﯿﺎﻟــەوە 18داﻧەش ﺑە
ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻗەرز ﻟە ڕێﮕەی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەوە دروﺳﺖ ﻛﺮاون“. ﺋەﻧــﻮەر ﻋﻮﻣــەر ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘﻼن ﺑﺎس ﻟــە ﭘﻼﻧــﯽ وەزارەت دەﻛﺎت ﺑــەوەی ﻟــە ھەوڵﺪان ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ 18ﺳﺎردﺧﺎﻧەی ﺗﺮ ﺑﯚ ﻻﯾەﻧﯽ ڕووەﻛﯽ ،ﺑەﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻗــەرز ﺑــﯚ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﻛــە ﺑە ﻣﺎوەی ھەﺷــﺖ ﺳــﺎڵ ﻗەرزەﻛە وەردەﮔﯿﺮێﺘەوە و ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﻟەﺳــەر وەرﮔﯿــﺮاوە .ﺋەو دەڵێ” ،ﺗێﭽﻮوی ھەر ﺳﺎردﺧﺎﻧەﯾەك ﻟە دەوری 400 ھەزار دۆﻻرە و ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺗەواوی ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺑﯿﺎﻧەوێﺖ ﺳﺎردﺧﺎﻧە دروﺳﺖ ﺑﻜەن“. وەزارەت ﻛــە درﻛﯽ ﺑــە ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺳــﺎردﺧﺎﻧە ﻛــﺮدووە، دﻛﺘﯚر ﺋەﻧﻮەر دەڵێ” ،ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەدا ﺑــﻮو ﻟەﮔــەڵ ڕێﻜﺨﺮاوێﻜــﯽ ﻧەﻣﺴــﺎﯾﯽ ،ﺑﯚ ھــەر ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻚ ﺳﺎردﺧﺎﻧەﯾەك ﻟەﺳەر ﻛێڵﮕەﻛەی دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەم ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺋەو ھەوڵەی ﻟەﺑﺎر ﺑﺮد“. ﻟــە ﻣــﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﻮوژاﻧﺪﻧەوەﯾەﻛــﯽ ھەﺑﻮوە و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺧﯚﺑﮋێــﻮی ھەﯾە ،ﺑەم ﺋەوە ﻧەﺑﻮوەﺗە ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ھــﺎوردە ﻧەﺑێﺖ و ھێﺸــﺘﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎزاڕی ﺳﺎﻏﻜەرەوەی ﺑەرھەﻣﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﯿە.
ﺑەڕێﻮەﺑەرێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮوﻛﺎڵ:
ﺷﻮێﻨﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ 50ھەزار ﺗﯚن ﺑەﺳە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺳﺎڵەﻛەدا ﺑەردەوام ﭘەﺗﺎﺗەی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﺑﺎزاڕدا ھەﺑێﺖ
ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺑێﺴﺘﻮون ﻋﻮﻣەر ﻧﻮوری
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑێ دەوڵەت )ﻋێﺮاق وەك ﻧﻤﻮوﻧە( ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺳــەروەری و دەوڵەت دەﺳــەﺗﯽ ﺑﺎی ﺑەدەﺳــﺘە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺳــەرووی ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣەڵە و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﯚﻣەڵﮕەوە دەوەﺳــﺘێﺖ و ﻟە ڕێﮕەی ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯿەوە داوای ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون دەﻛﺎت ﻟە ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣەڵە و ﺋەو ﮔﺮووﭘﺎﻧەی ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەم دەوڵەﺗەدا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە. ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ،ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺑێ دەوڵەت ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺳەﺗێﻜﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑەھێﺰ و ﺳــەروەری ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەﮔەر ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿﺎن ھەﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋەم ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێ دەوڵەﺗﯿﯿﺎﻧە ﻟە ﺳــەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﺑﮫێﻨﯿﻨەوە وەك )ﻟﺒﻨﺎن( ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚدا ﻟە ھەﺷﺘﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑﺮدوو، ﺑەھﯚی ﺟەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮا ﻟەﻻﯾەن ﺳــﻮﭘﺎی ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ و ﺳﻮورﯾﺎوە ،ھەروەھﺎ ﯾﻮﮔﺴــﻼﻓﯿﺎی ﭘێﺸﻮو ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی راﺑﺮدوو ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ھەردووﻛﯿﺎن ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑــێ دەوڵەت ﻧﺎو ﺑﻨێﯿــﻦ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗــﺮ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺋەم ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧە ﻣەﺑەﺳــﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە دەروازەﯾەك ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێ دەوڵەﺗەی ﻣەﺑەﺳــﺘﻤﺎﻧە ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻋێﺮاق. دەﻛﺮێﺖ ﻧﻤﻮوﻧەی زۆر ڕووﻧﺘﺮ و ﺋﺎﺷﻜﺮاﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎژە ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەوﯾﺶ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗە ،ﺋێﺴــﺘە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑێ دەوڵەت ﻧﺎوی ﺑﻨێــﻦ ،ﺋەﻣەش دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑﻮوﻧﯽ دەوڵەت ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺳــەروەری ،ﺋەﮔەر ﺳەﯾﺮی ﻋێﺮاق ﺑﻜەﯾﺖ ھﯿﭻ ﺳــەروەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﻣﺎوە ،ﺑەھﯚی دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ وﺗﺎن ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺟﮕە ﻟە ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺳەروەری ﺑەﺳەر ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎ و ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻛﺪاری ھەﻧﺪی ﻧەﺗەوە و ﺗﺎﯾﻔﯿﯿەﻛﺎن. ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەرێﻤﯽ زۆر ﺑە رووﻧﯽ و ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ ھەرﯾەﻛە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﮕﺮە ﺳــﻌﻮودﯾەﯾﺶ دەﺑﯿﻨﯿﻨەوە ،ﺋێﺮان ﺑە ھﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛە ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺘەوە ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﺑﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻔﻮوزی ﺧﯚی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻣەزەو ،دەﺳﺖ وەردەدات ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاق .ﺗەﻧﺎﻧەت زۆر ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺑڕﯾﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا دەﺑﯿﻨﺮێﺖ. ھەروەھــﺎ ﺑەھﯚﻛﺎری ﻣەزەوی دەﺳــﺖ وەردەدات ﻟــە ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاق ﺋەﻣە ﻟەﻻﯾەك ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ زۆر ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺳﺖ وەردەدات ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاق ،ﺗەﻧﺎﻧەت ھێﺰی ﺳەرﺑﺎزﯾﺶ دێﻨێﺘە ﻧﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ﺑەھﯚﻛﺎری ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷــەڕی ﻣﻮوﺳــڵ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺮﺳﯽ ﻟە دووﺑﺎرە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﭘەﻧﺎﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮە ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن. ھەروەھﺎ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻣەزەو ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ھەرێﻤێﻜﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﻟە ﺷﺎری ﻣﻮوﺳــڵ .ھەرﭼﯽ ﺳﻌﻮودﯾﯿەﯾە ﮔﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەﯾە ﻟەﺳەر ﺑڕﯾﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەﻣەش وەك ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧەوەﯾەﻛە ﺑﯚ ﺋێﺮان ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ،واﺗﺎ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯿﺪا ھﯚی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻣەزەوی و ﺗﺎﯾﻔﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە. ﺋەﮔەر ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ ﺳەﯾﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻦ رووداو دوای ھﺎﺗﻨە ﺳەرﻛﺎری دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮەﻣﭗ ﺳەرۆﻛﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺷــﺘێﻚ ﻧەﻣﺎوە ﺑەﻧﺎوی ﻋێﺮاق“ .ﺋەم ﮔﻮﺗەﯾە ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛە ﺑﯚ ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺳەروەرﯾﯽ ﻋێﺮاق ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ زۆر دەوڵەت ھەن دەﺳــﺖ وەردەدەن ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری ﻋێﺮاق ،ھەرﯾەﻛە ﻟە ﮔﯚﺷەی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﺳەروەری ﻋێﺮاق دەﺑەزێﻨﻦ. ﺋەﮔەر ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺶ ﺳەﯾﺮی ﻋێﺮاق ﺑﻜەﯾﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮔــﺮووپ و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ھێﺰێﻜﯽ ﺑﺎﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﺳــەرووی ھێﺰی ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋێﺮاق ،ﺋەﻣــەش زۆر ﺑە رووﻧﯽ دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺷــﺎم )داﻋﺶ( ﺗﻮاﻧﯽ زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق داﮔﯿﺮ ﺑﻜﺎت .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ھەوڵﯽ ﺷﻜﺴــﺖ ﭘێﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋەﺑﺎدی دەدات ،ﻟە ڕێﮕەی ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە وەزﯾﺮەﻛﺎن ﺑەﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋەﺑﺎدﯾﺶ ﺣەز ﺑەم ﺟﯚرە ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەواﻧە ﻧەﻛﺎت .ﺑﯚﯾــە دەﺑﯿﻨﯿﻦ رەوﺗﯽ ﺳــەدرﯾﺶ ھەوڵــﯽ رووﺧﺎﻧﺪن و ﻛﯚﺗﺎھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو دەﺳــەﺗە دەدات ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺟﯚرﺑەﺟﯚر ﻛە ھێﺰ و ﺟەﻣﺎوەرێﻜﯽ زۆری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ھەﯾــە و ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆرن و ﻟە ﺳــەرووی ھێﺰی ﻋێﺮاﻗــەوە ﻛﺎر دەﻛەن .وەك ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن زۆر ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﺑﭽﻨە ﻧﺎو ﺑــﺎرەﮔﺎی ﭘەرﻟەﻣﺎن. ھەروەھﺎ ﻛێﺸــەی ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﻏﺪا ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەر ﺑەھەڵﭙەﺳــێﺮدراوی ﻣﺎوﻧەﺗەوە و وەك ﺋەوەی ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﻋێﺮاﻗەوە ﻧەﻣﺎﺑێ. ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ،ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧە دەرﺧەری ﺋــەوەن ﻓﺮەﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻓﺮە ﻣەزەوﯾــﯽ و ﺗﺎﯾﻔە ﻟە ﻋێﺮاق ،ﻧەﺑﻮوﻧەﺗــە دەروازەﯾەك ﺑﯚ ھەﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑەرەو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺑﻮوﻧەﺗــە دەروازەﯾەك ﺑﯚ ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺳەروەری ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﻻﯾەك ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەن دەوڵەﺗێﻚ ﯾﺎن ﭼەﻧــﺪ دەوڵەﺗێﻜﯽ دەرەﻛﯿﯿەوە. واﺗﺎ ﻋێﺮاق ﺑﻮوەﺗە ﭘﺎﺷــﻜﯚی وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋەﻣەش ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺳەروەری ﺧﺎﻛﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚﻣﺎن دەردەﻛەوێﺖ ﻛە ﺷﺘێﻚ ﻧەﻣﺎوە ﺑەﻧﺎوی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﺎوی ﺑﻨێﯿﻦ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺑێ دەوڵەت.
ﺋﺎﯾﺪن ﻣەﻋﺮووف:
داوای ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛەﯾﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەرﺧێڵ ﺋﺎﯾــﺪن ﻣەﻋــﺮووف ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑــەرەی ﺗﻮﻛﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا ،وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﺧﺎﺗە ڕوو .ﻣەﻋــﺮووف ﻛــە ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە، رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﻻری ﻟەﺳەر ﭘڕۆژەﻛە ﻧﯿﯿە. ﺋێﻮە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﻦ ﺑﯚ ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن، وردەﻛﺎری ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ﭼﯚﻧە؟ ﭘﻮﺧﺘــەی ﭘڕۆژەﻛــە ﺋەوەﯾــە ﻛە دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎراﺗﺮ ﺑەﺷﺪارﺑﻦ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﺋەوەش ﻟە ڕێﮕەی ﭘڕۆژەﯾەﻛەوە دەﻛەﯾــﻦ ﺑــە زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳﯽ ﺑﯚ 10ﻛﻮرﺳﯽ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺑەﯾﺎﺳﺎ ﺋەو ژﻣﺎرەﯾەی ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن دﯾﺎری ﻛﺮاوە ،ﺑــەم ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ھﯿﭻ ﭘێﻮەرێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــەوە، دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك
ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ﻟەژێﺮ ﺑڕﯾﺎری ﺣﺰﺑﯽ ﺗــﺮدان ،ﺑەم ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﺪا وا ﻧﯿﯿە و ﺋێﻤە ﺋﺎزادﯾﻦ ﻟەﮔــەڵ ﻛــێ و ﺑــەچ ﺟﯚرێﻚ ڕێﻜﻜەوﺗﻦ دەﻛەﯾﻦ ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەن دەﯾﺎﻧەوێ ﺑەو ﻗﺴــﺎﻧە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺑﻜەن ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ھەﻧﺪێﻚ
دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑﯚ 10ﻛﻮرﺳــﯽ زﯾﺎد ﺑﻜﺮێﺖ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن ﻛــە زﯾــﺎد ﺑﻜﺮێــﺖ و ﭘێﻮەری وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﻛﻮرﺳــﯿﯿﺎﻧە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟەﭘﺎڵ ﺋەوەﺷــﺪا دەﻣﺎﻧەوێــﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەﺷــﺪاری ﭘﺮۆﺳــەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ وەك ﻧەﺗەوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﺷێﻮەﯾە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺗێﺪا ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑــﯚ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾــە ﭼﯿﺘﺎن ﻛﺮدووە؟ ﭼەﻧــﺪ ھەﻧﮕﺎوێــﻚ ﻧــﺮاوە و ھەوڵــەﻛﺎن ﺑەﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋەو ﺋەﻧﺠﺎﻣﺎﻧــە ﺑەردەواﻣــﯽ ھەﯾە، ھەرﭼەﻧــﺪە ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێــﻚ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﻛﯚﺗــﺎﻛﺎن ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺑﭽﻮوك ﺑﻜەﻧەوە، ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری زۆر ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ. ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧە ﻛێﻦ دەﯾﺎﻧەوێ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺑﭽــﻮوك ﺑﻜەﻧەوە، ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ھەوڵە دراوە؟ ﻟێﻚ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﻛﺎری ﭘێﻜﮫﺎﺗــەﻛﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەﻧﺪێــﻚ ﻻﯾەن
ﺟﺎر ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﺪارﯾﺶ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘێﻮەردان دەﻛــەن ﻟــە ﻛﺎروﺑــﺎری ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤــە دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﻛﯚﺗــﺎﻛﺎن زﯾــﺎد ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑﻜەن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھــەر ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺋێﻤــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿﻤــﺎن زﯾــﺎد ﺑێﺖ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻓﺸﺎری زﯾﺎﺗﺮ دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ﺑﯚ ﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ،ﺑــەم دەﻣﺎﻧەوێﺖ دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗــەوەی ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑێﺖ ﻧەك ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن، ﭼﻮﻧﻜــە ﻧەﺗــەوە ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮە ﻟە ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﺎﻣﺎﻧەوێﺖ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن وەك رووﮔــە ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ. ﭘڕۆژەﻛەﺗﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﻮرﻛﻤﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە ﺋەی ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ؟ ﺋێﻤــە ﭘێﻤــﺎن واﯾــە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑەﭘێﻮەری ﺋەوەی ﻟــە ﻋێﺮاق ﺳــێﯿەﻣﯿﻦ و ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دووەﻣﯿﻦ ﻧەﺗەوەﯾــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا
ﭘڕۆژەﻛــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە ،ھەرﭼەﻧــﺪە وەك ﻧەﺗەوە ھﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑەم وەك ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﺑێﺖ ﺟﯿﺎوازی ھەﺑێﺖ و ﺋەوەش ﻟــە ﭘڕۆژەﻛەدا دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ. دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗــﺎﻛﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﯾﺎﺳﺎ داﻧﺮاوە ،ﺋێﻮە ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﻦ ھەﻧــﮕﺎوی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺒەﻧە ﭘێﺸەوە؟ راﺳﺘە ﺋەوە ﺑەﯾﺎﺳﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧــﺮاوە ،ﺑــەم دەﺑێــﺖ ﭘڕۆژەﻛەی ﺋێﺴــﺘەش ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺑەﯾﺎﺳﺎ ﭘەﺳەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋێﺴــﺘە دەﺳﺘﻤﺎن ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﻛﺮدووە و ﺋﺎﻣﺎدەﺳــﺎزی دەﻛەﯾــﻦ، دواﺗــﺮ ﻟەﮔــەڵ ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣەدەﻧــﯽ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛــﯚ دەﺑﯿﻨەوە ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﭘڕۆژەﻛە و ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗﺎھەﺗﺎﯾە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﺎﺑێــﺖ و ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرا ﻛﺮاﯾــەوە ،دەﯾﻜەﯾﻨــە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و دەﯾﺒەﯾﻨە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟەﺳــەر زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن ﻧــﺎڕازی ﻧﯿﯿە و ﺋــەوە ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ﻧەﺗەوەی ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﺋەوەش ﻟە ڕێﮕەی راﭘﺮﺳﯿﯿەوە دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧەﺗەوەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ﻛــﯚ ﺑﻜەﯾﻨەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھﯿﭻ ﭘێﻮەرێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳﯿﯽ
ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻧێﻮ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا، ھەرﭼەﻧﺪە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻚ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ ﺑەﺑێ ﻛﯚﺗــﺎ ﻧﺎﮔﺎﺗە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﮔەر ﺑەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺑەﺑێ ﻛﯚﺗﺎ ﺑﮕﺎت ،ﺋەﮔەر ﻓﺸــﺎر دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮێﺖ و ﺳــﺎﺧﺘە ﻧەﻛﺮێﺖ. ﭘێﺘــﺎن واﯾــە ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗــﯽ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﭘڕۆژەﻛــەی ﺋێﻮە ﺑﻜەن ﺑەزﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن؟ ﭘێﻤــﺎن واﯾــە زۆرﺑــەی ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن دەﻛــەن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەم ﺗێﺒﯿﻨــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛە ﺟﯿﺎوازی دەﺑێــﺖ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەم دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺋەوە ﺑــﯚ ﺣﺰﺑەﻛﺎن روون ﺑﻜەﯾﻨــەوە ﻛــە ﺑﯚﭼــﯽ ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن ﺗﺮﺳﯿﺎن ھەﯾە و ﺑﯚﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺗﺮﺳﯿﺎن ھەﯾە .ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــەﻛﺎن ﻧﻮێﻨەری ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﺑﻦ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە راﺑﺮدوودا وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺎن دراوە و ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻗﯚﻧــﺎغ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾــەﻛﻼ ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺧــﺮاپ دروﺳــﺖ ﺑﺒێــﺖ،
ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﻟەﺳەر ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿە
ﺑﯚﯾــە ﺋێﺴــﺘە ھەوڵﯽ ﺗــەواو دەدەﯾــﻦ ﻧەﺑﯿﻦ ﺑــە ﻻﯾەﻧﮕﺮ ﻟە ﻧێــﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن و ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋەﮔــەر ﺑە 10ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑﭽﯿﻨە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﯚ ھەوﻟێﺮ ﻛە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑﺎش دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ و ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دروﺳﺖ دەﻛﺮێ، ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﭼەﻧﺪاﻧﯽ ﺟﺎر ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛێﺸەﻣﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە. ﻛێﺸەی وەك ﭼﯽ؟ ﺑە ﭘێﻨــﺞ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳﺎ ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەﯾﻦ و زۆرﺟــﺎر ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دەﺑەﯾﻦ. ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەوەﯾە ﺋەو ﭘێﻨﺞ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎن داواﻣﺎن ﻛــﺮد ﻟەﺳــەر ﺗﺎﺑﻠﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺑﻨﻮوﺳﺮێ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﻋەرەﺑﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﺒەﯾﻨە ﭘێﺸەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎﻛﺮێ ﻟــە 10ﺋەﻧــﺪام ﻛەﻣﺘﺮ داواﻛﺎری و ﭘــڕۆژە ﭘێﺸــﻜەش ﺑــﻜﺎت ،دەﻣەوێﺖ ﺋــەوە روون ﺑﻜەﻣــەوە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻧﯿﯿە ﻟەﺳــەر ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘﯚﺳــﺖ و وەزارەﺗﻤــﺎن ﻧﺎوێ، ﺗەﻧﯿــﺎ وەزارەﺗێﻜﻤــﺎن دەوێﺖ ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑێﺖ، راﺳــﺘە ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ داد ﭘﺸــﻜﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ،ﺑــەم ﺋەوە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻧﺎﻛﺎت و وەزﯾــﺮی دادە ،دەﻣﺎﻧەوێــﺖ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺟێﮕﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ دﯾــﺎری ﺑﻜﺮێــﺖ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﺴــﺘە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎن ﺑەرەو ﯾەﻛڕﯾﺰی دەڕۆن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘەروەردەی ھەوﻟێﺮ، 49ﺑﺎﺧﭽەی ﺳﺎواﯾﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ھەن ،ھەرﭼەﻧــﺪ ﺣەوت ھەزار و 744ﻣﻨــﺪاڵ ﻟــەو داﯾەﻧﮕە و ﺑﺎﺧﭽە ﺳــﺎواﯾﺎﻧەدا دەﻣێﻨﻨەوە، ﺑەم وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺷــﻮێﻨﯽ ھەﻣﻮو ﻣﻨﺪاﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﻧﺎﻛەﻧــەوە ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ژﻣــﺎرەی ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻛەﻣــە و ﻣﻨﺪاﻧﯿﺶ زۆرن. دﯾﻤــەن ﺣەﻣــەد ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎن ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻧﺰﯾﻜەی 50 ﻣﻨــﺪاڵ ﻟە ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺟێﮕە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧە ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮن ﻛــە داﯾﻜﯿــﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗە. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻣﻨﺪاڵــەﻛﺎن زۆر ﺑﭽﻮوﻛــﻦ، ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧــﯽ زۆرﯾــﺎن دەوێ، زۆرﺟﺎر دەﮔﺮﯾــﻦ و ژﯾﺮ ﻧﺎﺑﻨەوە
و ﺑە ﻧﺎﭼﺎری ﻣﻨﺪاڵەﻛە ﺑﯚ داﯾﻜﯽ دەﺑەﯾﻨەوە ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ھەﻣــﻮو ﯾﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣﻨﺪاﻧﻤﺎن ھەﯾە“. ﺑەﭘێﯽ داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘەروەردەی ھەوﻟێﺮ، ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ و دەوروﺑەرﯾــﺪا 49ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ھەن ﻛە ﺣەوت ھــەزار و 744ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. ﻧــەوزاد ﻋەﺑــﺪو ﺑەڕێﻮەﺑەری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘــەروەردەی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە، ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻟــە ﺑﺎﺧﭽەی ﺳﺎواﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ وەردەﮔﯿﺮێﻦ، ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﭼﻮار ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵﺪاﯾە و ﺑﯚ داﯾﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﯾەك ﺳﺎڵﯽ ﺗﺎ ﺳێ ﺳﺎڵﯽ وەردەﮔﯿﺮێﻦ. ﺋەو دەڵــێ” ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺑڕی 12 ھــەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ھــەر ﺧێﺰاﻧێﻚ وەردەﮔﯿﺮێــﺖ ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧــﻮاردن و ﺧﻮاردﻧــەوە ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن“. ﺳــەرﺟەم ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧەی ﻟە
ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎن و داﯾەﻧﮕە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺟێﮕەﯾــﺎن ﻣﻨﺪاﻧــﯽ دەﻛﺮێﺘــەوە، ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﻧﯿــﻦ ،وەك ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی ﭘــەروەردە دەڵــێ” ،ﺑەرێــﮋەی % 40ی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن داﯾﻜﯿﺎن ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗە“. دﯾﻤــەن ﺟﺎﺳــﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮواری ﻛــە ﺑﺎﺧﭽەﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿە ﻟــە ﮔەڕەﻛــﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺋێﻤــە ﻣﻨﺪاڵﯽ ھەﻣﻮو ﺧێﺰاﻧێﻚ ﺳﻨﻮوری ﺋەو ﮔەڕەﻛەدا وەردەﮔﺮﯾــﻦ ﻛە ﻣەرﺟەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ڕووی ﺗەﻣــەن و زﻣﺎﻧﭙﺎراوﯾﯿەوە ﺗێﺪا ﺑێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﻟە ﺑﺎﺧﭽەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﻧﺰﯾﻜــەی 100ﻣﻨــﺪاڵ ھەن و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺋەو داﯾﻜﺎﻧــەن ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرن ﻟە داﻣﻮدەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا و ڕۆژاﻧە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﯽ ﭘەروەردەﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤﺎن ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎن ھەﯾە“. ﻟــە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮدا ﻟەﭘﺎڵ ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ،
ژﻣﺎرەﯾەك ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ھــەن ،ﺑــەم ﻛﺮێﯽ ﻣﺎﻧــەوەی ﻣﻨﺪاڵ ﻟــەو ﺑﺎﺧﭽە ﺗﺎﯾﺒەﺗﺎﻧــەدا ﺑــەراورد ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن زۆر زﯾﺎﺗــﺮە و ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺧﭽــەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ
ﺣﻜﻮوﻣﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺒێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧەی ﻛە ﻣﻮوﭼەی ﺗەواوەﺗﯽ وەرﻧﺎﮔﺮن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎﺧﭽە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن داﺑﻨێﻦ. ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺋەﺣﻤەد ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە
ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺟێﮕەی ﻟــە ﺑﺎﺧﭽە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دەﻛﺎت و دەڵێ، ”ﭼەﻧﺪان ﺑﺎﺧﭽەی ﺳــﺎواﯾﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﻤﺎن ﺑەﺳــەر ﻛﺮدەوە، ﺑەم ﭘێﯿــﺎن ﮔﻮﺗﯿﻦ ﺟێﮕەﻣﺎن ﻧەﻣﺎوە و ﻣﻨﺪاڵﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﺎﺧﭽەﻛەﻣﺎن ﮔﻞ داوەﺗەوە“.
ﺋــەو زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﺑﺎﺧﭽــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﯾەﻛەﻣﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋەو داﯾﻜﺎﻧــە ﺑﺪرێﺖ ﻛە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرن و ﭘﯿﺸــەی ﺣﻜﻮوﻣﯿــﺎن ھەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎﺧﭽــەﻛﺎن ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺣﻜﻮوﻣﯿﻦ“.
دووﮔﯿﺎﻧﻢ“. ﻣﺎڵﯽ ﺧەﺳــﻮوی دەرﯾــﺎ ﻛﺎﺗێﻚ ھەواڵﯽ دووﮔﯿﺎﻧﯽ دەرﯾﺎ دەزاﻧﻦ، راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑەدواﯾﺪا دەﭼﻦ ،ﭘﺎش ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻧێﻮان داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛﯽ ھەردووﻛﯿﺎن ،دەﭼێﺘەوە ،ھێﺸﺘﺎ زۆرﺑەی رۆژەﻛﺎن ﻟەﺳــەر داوای ﺣﺎﻣﯿﺪ ﻟــە ﻣﺎڵــﯽ داﯾﻜﯽ ﺧﯚی دەﻣێﻨێﺘــەوە” ،ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻟە ﻛێﺸــە دوورﺗﺮ دەﺑﻮوﯾﻦ“ ،ﺑەم ﻟەﮔــەڵ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻛﭽەﻛەی، ﺋﯿﺘﺮ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﺑەرۆﻛﯽ دەرﯾﺎ دەﮔﺮێﺖ. ”ﺧەﺳــﻮوم ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛــەم ﺳەرداﻧﯽ ﺑﯚ ﻻم ،ﮔﻮﺗﯽ ﺑﯚ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﻋﺎﺋﯿﺸــەﺧﺎﻧﻢ ﮔﻮﺗــﻮوە ﺑێﺖ و ﻛﭽەﻛەﻣﺎن ﺧەﺗەﻧە ﺑﻜﺎت ،ﻣﻨﯿﺶ ﮔﻮﺗﻢ ﺧەﺗەﻧەی ﺑﯚ ﭼﯿﯿە ،ﺧﯚ ﻛﻮڕ ﻧﯿﯿە ،داﯾﻜﻤﯿﺶ ﺑــە دەﻧﮓ ھﺎت و ﺑە ﺧەﺳــﻮوﻣﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋێﻤە ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﭽەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺧەﺗەﻧە ﻧﺎﻛەﯾﻦ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑﻮو ﺑە رۆژی ﺣەﺷﺮ و ﺧەﺳﻮوم ﻛە زاﻧﯽ ﻣﻨﯿﺶ ﺧەﺗەﻧە ﻧەﻛﺮاوم ،ﺑــە دەﻧﮕﯽ ﺑەرز ھﺎواری دەﻛــﺮد و دەﯾﮕــﻮت ﺋــەو ﻛﭽە وەك ﺳــەگ ﮔوە ،ﻧﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﺣەراﻣە ،ﺟﻮێﻨــﯽ ﺑە ﺣﺎﻣﯿﺪ دەدا ﻛە رازی ﺑﻮوە ﺑە ﻟەﮔەڵ ﭘﯿﺴێﻜﯽ وەك ﻣﻦ ﺑﺨەوێــﺖ“ ،دەرﯾﺎ وای ﮔﻮت. دەرﯾــﺎ ﻟەﺳــەر ﮔێڕاﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەردەوام دەﺑێﺖ” ،ﺧەﺳــﻮوم ﺑە ﺟﻮێﻦ و ھﺎوار ھﺎوار ﭼﻮوە دەرەوە و راﺳﺘەوﺧﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺣﺎﻣﯿﺪ
ﻛﺮد ﻛــە دەﺑێﺖ ھەر ﺑﯚ ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﻦ ﺟﯿﺎ ﺑﺒێﺘەوە ،ﺑﯚ ﺷــەوەﻛەی ﺣﺎﻣﯿﺪ ھﺎﺗــەوە ﻻﻣــﺎن ،داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛﻢ ﻛێﺸەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻧەﺑﻮو، ﭼﻮﻧﻜە دەﯾﺎﻧﺰاﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە و ھەﻣــﻮو ﮔﯚﺑەﻧﺪەﻛە ﻟە ﺑﻦ ﺳەری داﯾﻜﯿەﺗﯽ“. ھەرﭼەﻧﺪ دەرﯾــﺎ و ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻗﺴــە دەﻛەن و ﺑﯿــﺮ دەﻛەﻧەوە، ﺑــەم ﺑەو ﺑــﺎوەڕە دەﮔــەن ﻛە ھﯿــﭻ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ﺟﮕەﻟــەوەی داﯾــﻚ و ﻛﭽەﻛــە ﺑــە ﯾەﻛــەوە ﺧەﺗەﻧــە ﺑﻜﺮێﻦ، ﺋەوەش دوا ﺑــﮋاردەی دەرﯾﺎ ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﯾــﺎن ژﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﺎﻣﯿﺪ. دەرﯾﺎ دەڵێ” ،ﺋﯿﺘﺮ ﻣﻦ و ﻛﭽەﻛەم ﺑەﯾەﻛــەوە ﺧەﺗەﻧــە ﻛﺮاﯾﻦ ،ﺑەو ﻣەرﺟــە رازی ﺑﻮوﯾﻦ ﻛە ﻣﺎڵێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﻣﺎن ھەﺑێﺖ و ﻟەﮔەڵ داﯾــﻚ و ﺧﻮﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﻣﯿــﺪ ﻧەژﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دڵﻨﯿﺎ ﺑﻮوﯾﻦ ﻟەوەی ﻛێﺸەی ﮔەورەﺗﺮﻣﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﻣﻦ ﺋــەوەم ﻛﺮد ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺋــەوەی ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەم ﺗێﻚ ﻧەﭼێﺖ“. ﺋــەو رووداوەی دەرﯾــﺎ و ﻛﭽەﻛەی ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێﺖ ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧەﺗەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻣێﯿﯿﻨە ﻗەدەﻏەﯾە و ﺳــﺰای ﻗﻮرﺳــﯽ ﮔﺮﺗﻦ ﺑﯚ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە داﻧﺮاوە ﻛە ﻛﭽێﻚ ﺧەﺗەﻧە دەﻛــەن ﯾــﺎن ﺋــەوەی ﻧﺎﭼﺎری دەﻛەن ﺧەﺗەﻧە ﺑﻜﺮێﺖ.
دەرﯾﺎ و ﻛﭽەﻛەی ﺑەﯾەﻛەوە ﺧەﺗەﻧە دەﻛﺮێﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺋﯿﭭﺎن ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻛﺮدﺑــﻮو و دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻟــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺧــﯚی دڵﻨﯿﺎﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە وەك ﺧﯚی ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺎت، ﻟەوەﺗەی ﺧەﺗەﻧە ﻛﺮاوە ھەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎزارێﻜﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دەﻛﺎت ﻟە ﺟەﺳﺘەﯾﺪا. دەرﯾــﺎ ژﻧێﻜﯽ ﺗەﻣەن 30ﺳــﺎڵ و داﯾﻜﯽ دوو ﻛــﭻ و ﻛﻮڕێﻜە ،ﻟە ﮔﻮﻧﺪێﻜــﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﻟەﮔەڵ ھﺎوﺳەر و ﻣﻨﺪاڵ و داﯾﻜﯽ ھﺎوﺳەرەﻛەﯾﺪا دەژﯾﻦ. ﻛﺎﺗێﻚ ﭘێــﺶ 10ﺳــﺎڵ دەرﯾﺎ و ﺣﺎﻣﯿــﺪ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿﺎن ﻛﺮد، وەك ھەﻣﻮو ﻛﭽــﺎن و ﻛﻮڕاﻧﯽ ﺗﺮ ﺧﻮازﯾــﺎری ژﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﺑەﺧﺘەوەر و ﺋﺎرام ﺑــﻮون ،ﺑەم ﺋــەو ژﯾﺎﻧە ﺋﺎراﻣــەی ﺋــەوان دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ، زۆری ﻧەﺧﺎﯾﺎﻧــﺪ و وەك دەرﯾــﺎ دەڵــێ” ،ﻟەﮔەڵ ﻣﺮدﻧــﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەم ،ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوﯾــﻦ ژﯾــﺎن و ﻣﺎڵﻤــﺎن ﻟەﮔــەڵ داﯾﻚ و ﺧﻮﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەم ﺗێﻜەڵ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺋەوەش ﺳەرەﺗﺎی ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﻛﺎن ﺑﻮو“. دەرﯾﺎ ﺑــە ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻗﻮوڵەوە ﺑﺎس ﻟــە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ داﯾﻚ و ﺧﻮﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺧــﯚی و ھﺎوﺳــەرەﻛەﯾﺪا دەﻛﺎت” ،ﺳﻜﻢ ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ ﺑــﻮو ،ھەﻣﻮو ﻛﺎرێﻜﯽ
ﻣﺎڵەوە ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮاردﻧەوە ﺗﺎ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﻣﺎڵﻢ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﮔﺮﺗﺒــﻮو ،ﺧەﺳــﻮو و ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەوام ﺗﻮاﻧﺠﯿﺎن ﻟــێ دەدام، دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﻧە دەزاﻧــﯽ ﺧﻮاردن ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜەﯾﺖ و ﻧە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ“. ﺋەو ﺑەردەوام دەﺑێ ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ و دەڵێ” ،ﺧەﺳــﻮوەﻛەم ﺷەڕی دەرووﻧــﯽ ﻟەﮔەڵــﺪا دەﻛــﺮدم، دەﯾﺰاﻧــﯽ ﺑــە ﺑﯚﻧﯽ ﭼــﺎی ﺗێﻚ دەﭼــﻢ ،ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳــەت ﻧﺎﭼﺎری دەﻛﺮدم ﭼﺎی ﻟێ ﺑﻨێﻢ ﺗﺎ ھێڵﻨﺠﻢ دەھﺎﺗــێ ،ﺟﺎرێــﻚ رﺷــﺎﻣەوە،
ﺧەﺳــﻮو و ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ زۆرﯾﺎن ﻟێ دام و دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳــﺖ وا دەﻛەﯾﺖ“. ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻨﺪاڵەﻛەی دەرﯾﺎ ﻟە داﯾﻚ دەﺑێﺖ ،داوای ﻟــێ دەﻛەن وەك ﺑەرﮔﺪروو ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت” ،زۆرم ﭘێ ﺧﯚش ﺑﻮو ﻛﺎر ﺑﻜــەم و ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ھەرا و ﺋــﺎژاوەی ﻧﺎوﻣﺎڵ دوور ﺑﻜەوﻣــەوە ،ﺑەم ھەﻣــﻮو ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﭘەﯾــﺪام دەﻛﺮد ﺑﯚ ﻣﻦ و ھﺎوﺳــەرەﻛەم ﻧەﺑﻮو ،ﺧەﺳﻮوم ﻟێﯽ دەﺳــﺘﺎﻧﺪﯾﻦ و ﻧەﻣﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻗﺴەﯾەﻛﯿﺶ ﺑﻜەﯾﻦ“.
دەرﯾــﺎ ﻟــە ﮔێڕاﻧــەوەی ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــەرێﺘﯽ ﺧﯚی ﺑــەردەوام دەﺑێﺖ و ھەﻣﻮو ﻛێﺸــەﯾەﻛﯿﺶ ﺑﯚ دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺧەﺳﻮوەﻛەی ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺧﯚﯾــﯽ و ھﺎوﺳــەرەﻛەی دەﮔێڕێﺘــەوە. ”رۆژێﻚ ﺧەﺳــﻮوم ﮔﻮﺗــﯽ ﺗﯚ ﺑە ﻛەڵﻜــﯽ ھﺎوﺳــەرێﺘﯽ ﻧﺎﯾەﯾﺖ و ژﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﻛﻮڕەﻛەم دەﺧﻮازﯾﻦ، ﻣــﻦ زۆر ﺷــڵەژام و دەﺳــﺘﻢ ﺑە ﮔﺮﯾﺎن ﻛﺮد ،ھﺎوﺳــەرەﻛەم ھﯿﭻ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺑەﺳەر ﺧەﺳﻮوﻣەوە ﻧەﺑــﻮو ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺑــەردەوام
ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯽ ﻟە ﻗﺴــە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ داﯾﻜﯽ دەﻛﺮد ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑﯚ ﻣﺎڵﯽ ﺑﺎوﻛﻢ ﮔەڕاﻣەوە“. ﺋەو دەڵــێ” ،دوو ﻣﺎﻧﮓ ﻟە ﻣﺎڵﯽ داﯾﻜﻢ ﻣﺎﻣەوە و ﺑەدواﻣﺪا ﻧەھﺎﺗﻦ، ﺧەﺳــﻮوم داﺧﻮازی ﻛﭽێﻜﯽ ﺑﯚ ﺣﺎﻣﯿﺪ ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺑەم ﺣﺎﻣﯿﺪ ﺑە رێﮕەی دراوﺳــێﻜﺎﻧەوە ھەواڵﯽ ﺑــﯚ ﻧﺎردﺑﻮوم ﻛە ﻣﻨــﯽ دەوێﺖ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﺑەﯾەﻛــەوە ﺑڕۆﯾﻨە ھەر ﺷﻮێﻨێﻚ ﻛە ﻣﻦ ﺑﯿڵێﻢ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺑــێ دەﻧﮓ ﺑــﻮوم ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﺣﺎﻣﯿﺪم ﺋﺎﮔــەدار ﻛﺮدەوە ﻟەوەی
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
داﯾەﻧﮕە و ﺑﺎﺧﭽەﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎواﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ﭘڕ ﻧﺎﻛەﻧەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﺧەﺳــﻮوەﻛەم ﺷــەڕی دەرووﻧﯽ ﻟەﮔەڵﺪا دەﻛﺮدم ،دەﯾﺰاﻧﯽ ﺑە ﺑﯚﻧﯽ ﭼﺎی ﺗێﻚ دەﭼﻢ ،ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳــەت ﻧﺎﭼﺎری دەﻛﺮدم ﭼﺎی ﻟێ ﺑﻨێﻢ ﺗﺎ ھێڵﻨﺠﻢ دەھﺎﺗێ ،ﺟﺎرێﻚ رﺷﺎﻣەوە ،ﺧەﺳﻮو و ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ زۆرﯾﺎن ﻟێ دام و دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺑە ﺋەﻧﻘەﺳﺖ وا دەﻛەﯾﺖ“.
15
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﺧﺮاپ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻟــە ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی و رەھەﻧــﺪە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری داﺧﺮاودا .ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﺎرێﻜﺪا ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﮔﻮﺗﺎری دەﺳــەﺗەوە. ﺋــەوەی ﻛە ﻟە راﺑــﺮدوودا ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﺑﯿﻨﺮاو ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻗﺴەی زۆرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺮد ،ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑەرھەﻣﮫﯿﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎزادﯾﯿە ﺑﻮو ﻛە ﻣﺮۆﭬﯽ ﺳﺎرد و ﺳڕ و ژێﺮدەﺳﺘەی دەﺳەت و ﻛﯚﯾﻠەی ﮔﻮﺗﺎرەﻛەی ﮔەرەﻛﯽ ﺑﻮو. ﺋﺎزادی ﺑﯚ ﺳــێﻜﺲ ﻟــە ﻛﻮﻣەڵﮕەی داﺧــﺮاودا ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەرھــەم دێﻨﯽ ﻛە ﺋەﻣە وﯾﺴﺘێﻜﯽ ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﻧﺎدﯾﺎرە ﻟــەﻻی رەﮔــەزی ﻣێﯿﯿﻨە، ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺮدﻧﯿﺸــﯽ ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺗﺮی ﭘەرﭼەﻛﺮدار ﺑەرھــەم دێﻨێﺘەوە ﻛە ﻣێﯿﯿﻨە ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﻧێﺮﯾﻨە دەﯾﻜﺎت. ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺳــێﻜﺲ ﺋــﺎزاد دەﻛﺮێ، ھەﺳــﺖ ﺑە ﮔﻮﺗﺎرێــﻚ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﻧێﺮﯾﻨــە ﺑــە دژی ﺧــﯚی دەزاﻧﯽ و دەﺳــەﺗﯿﺶ ﻟە ﭼﻨﮕــﯽ ﻧێﺮداﯾە، ﺑەﻣەش ﻛﻮﻣەڵﮕە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷڵەژان و ﺗێﻜﭽــﻮون دێــﺖ و دەﺑێﺘە ھﯚی ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺷــﯿﺮازە .ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘﻤە رێﻜﺨﺮاوەی دەﺳەت و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺑەرھەﻣــﯽ ھێﻨــﺎوە ،ﺧێﺰاﻧــە ﻛە ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴﺘﻤەﯾە، وەﺧﺘێﻜﯿــﺶ ﺳــەرﻛﻮت دەﻛﺮێﺖ، دﯾﺴﺎن دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓەزاﯾەﻛــﯽ داﺧﺮاو ﻛە ﺑﯿﺮی ﻧﺎﻣﺮۆﯾﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻟەﺑﺎرەوە ﻛــﺮدووە و ﺗﻮڕی ھەڵﺪاوە ،ﺑەم ﺗەﻛﺘﯿﻜەﻛە ﻟە ھەردوو ﺑﺎرەﻛــەدا ﯾەك ﺷــﺘﻦ .ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﯾﺎﺧﯿﮕەرێﺘــﯽ ﻟە دەﺳــەت ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﭘەﺗﯿﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﯾﺎﺧﯿﮕەرێﺘﯽ ﺗﺮادﯾﺴــﯿﯚﻧﺪا
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﺑﺎﺷﺘﺮ ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێ .وەﺧﺘێﻚ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺋەو ﺗﯚڕە ﺗێﻚ ﺋــﺎوە وەك ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە ﻟە ﻛﻮﻣەڵﮕەی رۆژھەﺗﯿــﺪا ،دەﺳــەت ﺧێﺮا ﻟە ڕێﮕەی ﯾەﻛە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ دەدا ،ﺋﯿﺘﺮ ﺳێﻜﺲ ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ژﯾﺎﻧەوە ﻣﺎﻧﺎﻛەی دەﮔﯚڕێ ﺑﻮ ﺑﺰووﺗﻨەوەی دژەﻛﻮﻟﺘﻮور و ﻧەرﯾﺖ و ﺑــﺎوەڕە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــە ﻛﯚﻧﻜﺮﯾﺘﯿﯿەﻛﺎن، ﺑەم ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮدا ﺋەم دەﺳەﺗە زﯾــﺎن دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــێﻜﺲ ﺗﺎﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ﺑە ﺋﺎزادی ،ﺋەوﻛﺎت ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر دەﺳەت و ﺳﯿﺴﺘﻤەﻛەﯾﺶ رووﺑەڕووی ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەﺑێﺘەوە. ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەوەﯾە ﻛە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧێﺰان، ﯾــﺎن ﺑەﮔــﻮێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور، ﯾــﺎن دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﯾەﻛەﯾە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎرەزووﻣەﻧﺪاﻧــە و دواﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯿــﺶ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ھەردوو رەﮔــەز ،ﺋەم ﯾﺎﺧﯿﮕەرێﺘﯿﯿە ﻛە دەﺳەت ﺗﺮﺳــﯽ ﻟێ ﻧﯿﺸﺘﻮوە. ﺋەﮔەرﯾﺶ ﺋﺎزادی ﻛﺮد ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺷــێﻮەﻛﺎن وەك ﺋێﺴــﺘە ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛــﺮێ .دﯾﺴــﺎن ﮔﻮﺗﺎرەﻛە و ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﻮﺗﺎر دەﺳەت دووﭼﺎری ﻛێﺸــە دەﻛﺎﺗــەوە .ﻟــە ﺣﺎڵێﻜــﺪا ھەردوو ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛــە ﺑﯚ ھەردوو ﺑەرەﻛــە ،ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﺎك و ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دەﻛەوێﺘە ژێﺮ ھەﯾﻤەﻧەی ﻛﻮﻣەڵﮕــە و ﻧەرﯾﺘێﻜﯽ ﺗﺮەوە ﻛــە دواﺟﺎر ھەم ﺗــﺎك و ھەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﺶ ﭘەﺷــﯿﻤﺎﻧﻦ ﻟێﯽ .ﺑﯚﯾە ﺋﺎزادﻛﺮدن و ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﻜﺲ ﯾەﻛﺴﺎﻧﻦ ﺑە ﯾەك. ﻧﺰار ﻗەﺑﺎﻧﯽ دەڵێ ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺳــەﯾﺮﺗﺮ ﺋەوەﯾە ﺑﺒﯿﻨﻢ ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺎن دژاﯾەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن .ﻟە ﭘەراوێﺰی
ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ
ھەﻣﻮو ﺋەو ڕووداو و ﭘێﺸﮫﺎﺗﺎﻧەی ﻟە ﻋێــﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﻮزەرێﻦ، ﯾەﻛﺘﺮی ﺗــەواو دەﻛــەن .ھﺎوﻛﺎت ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻟە ﺷــێﻮەﻛﺎن ﻟە رووداو و دەرﻛەوﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە داﺑــڕاو ﻧﯿﻦ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋەوە ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛە ﻧﺎﺑێ ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﻟێ ﺑﺒﻮێﺮﯾﻦ .ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێﺪراوی ڕووداوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﻟەﺳــەر ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﺋێﺮە و ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﭼﺎرەﻧــﻮوس و ﺋﺎﯾﻨــﺪەی ﮔەﻻﻧﯿﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێ ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜەﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ ڕەھەﻧﺪی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺟﯿﯚﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ درێﮋﺧﺎﯾــەن و ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑﺎﻧﺴــﯽ ھێﺰﯾﺎن ھەﯾە ،ﺗﺎ ڕەھەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﺎﺗﯽ و ھەﻧﻮوﻛەﯾﯽ. ﻟــەو ڕواﻧﮕەﯾــەوە ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ واژووﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎداﺷﺘﯽ ﻟێﻜﺘێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟــە ﻧێﻮان ﺑەﻏــﺪا و ﺗــﺎران ﻟەﺑﺎرەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺋێﺮان .ھەڵﻜﻮﺗﺎﻧە ﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ﻟە ﻛەرﻛﻮوك و ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰﯾﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ )ﻟە ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑەﯾە و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯽ زۆرﯾﺸﯽ ﻟەﺳەرە ﻟە ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟەو ﺷــﺎرەدا!( ،ﭘﯿﻼﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺑــﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺣﺰب و ھێﺰە ﺗێﻜﯚﺷەر و ﺷﯚڕﺷﮕێڕەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮور، ﭼﺎوﺳــﻮورﻛﺮدﻧەوە ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻗەﻧﺪﯾﻞ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ، داﻧﺎﻧــﯽ ﺑﺎزﮔــە و ﻟێﺪاﻧــﯽ ﻗەرەﻗﯚڵ ﻟــە ﻣەﺧﻤﻮور و ﭼﯿــﺎی ﻗەرەﭼﻮوخ ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﻛەﻛە ،ﺷەڕﻓﺮۆﺷــﯽ و ﺗەﺷــﻘەڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻠﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە
ﻟە ﺷﻨﮕﺎل و ﺳــﻨﻮﻧێ و ﺧﺎﻧەﺳﯚر ﺑە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن. ﺋەﻣﺎﻧــە و زۆر ڕووداو و دەرﻛەوﺗەی ﺗﺮ ،ﺷﺘﯽ ھەڕەﻣەﻛﯽ و ﻟەﻧﺎﻛﺎو ﻧﯿﻦ، ﺑەڵﻜــﻮ ڕووداوی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺎﺗﯿﻚ و ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێﺪراون .ڕووداوﮔەﻟێﻚ، ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﺑەرەی ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﺳــەﻧﮕەرﺑەﻧﺪی ھێــﺰەوە ھەﯾە. ﺋەو دۆﺧــەش ﭼﺎوەڕواﻧﻜــﺮاو ﺑﻮوە، ﭼﺎوەڕێﺶ دەﻛــﺮێ ڕۆژ دوای ڕۆژ، ﭘێﺸــﮫﺎﺗﯽ ﺗﺮی ﻧﻮێ و ھﺎوﺷــێﻮە، دەرﺑﻜەون .ﭼﻮﻧﻜە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺋەوە دەﺳەﭘێﻨێ. ﻟــەم ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎﯾەوە ،ﺋەواﻧەی ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ، ﺑە ﮔﻮﺗﺎر و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭼﻮوﻧــە ﺑــەرەی ﻛﻠﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ﻟە ﺷەڕﻓﺮۆﺷﯽ و ﺗەﺷــﻘەڵەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﭘەﺷــە )ﻛــە ﺑﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮی ﭼەﻛــﺪاری ﭘەﻛەﻛەﯾە و ﻟەﻻﯾەن ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿەوە ﻣﻮوﭼــەی دەدرێﺘــێ و ﻛﯚﻣەﻛــﯽ داراﯾﯽ و ﻟﯚﺟﯿﺴﺘﯽ دەﻛﺮێ( ،ﺷﺘێﻜﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻜــﺮاو ﺑــﻮو )دﯾﺎرە ﺑﺎﺳــﯽ ﻣﻨﺪاڵﺒــﺎزاڕی و ﻛەﻓﻮﻛﻮڵﯽ ھەرزەﯾﯽ ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛﭽﯿﯿﺎنﻧﺎﻛەم!(. ﺋەﮔەر ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋەو ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿە ﻟەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧێﻮەﻧــﺪە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﮔﻮﺗﺎرە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ھﺎوﺳﯚزی ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﯾەﭘەﺷــە ﺑﻮون ،ﺟﯚرێﻚ ﺑﻮوﺑێﺖ ﻟە ﺗەﺳﻔﯿەی ﺣﯿﺴﺎﺑﺎت ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ، ﺑەم دﯾﻮە ھەرە ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨە و ڕەھەﻧﺪە ھەرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﺋەو ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ و ھﺎوﺳﯚزﯾﯿە،ﭘێﻮەﻧﺪیﺑەوداﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺑەرە و ﺳەﻧﮕەرﺑەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەوە ھەﯾە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮد.
رۆژھەﺗــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﺑــﻮوە ﻟــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧەی ﻛە ھﯚﻛﺎرێﻜﻦ ﺑﯚ ﻟێﺪاﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﭘﯿــﺎوان ،ﺑﯚﯾە ھەر ﻛە ﺳــﺎﯾﺘەﻛﺎن دەﺑﯿﻨــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ ھەواڵ ﺧﯚرووﺗﻜﺮدﻧەوە و ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻟەﺷــﻮﻻری ژﻧــە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ و ﻧﺎﺳــﺮاوەﻛﺎﻧە ،ﺧــﯚ ﺋەﮔــەر ﺑﯿﺎﻧﻮو و ﭘﺎﺳــﺎوەﻛەش ﺋەوەﯾــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻣﻮڵﻜــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە و ﺟەﻧﮕﯽ دژە ﻛﯚﻧەﭘەرﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛــەن ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﺗەك ﻟەﺷــﻮﻻری ﭘﯿﺎو ﻧﺎﻛﺮێ؟ ﻛەواﺗە ژن ﯾەﻛﺴﺎن ﻛﺮاوە ﺑە ﺋەﺧﻼق. ژن ﻟــە ﻋەﻗڵﯿەﺗــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛە ﻛﻮرد ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی رۆژھەﺗﯿﯿــە ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛﺮاون ﺑە ﻓﯿﮕەری ﻧﺎﺳــﺮاوی ﺋەو ﺟﯚرە ﮔەﻣە ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿﺎﻧە ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺸﯿﺎن ﺑەﺑێ ﺋﺎﮔﺎ ﺑﺎﺟﯽ ﺋەو ﭘﯿﺎواﻧە دەدەﻧەوە ﻛە ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺗﻮﻧــﺪن ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺑــﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺋەو ﻓەزا ﻛﯚﻧەﭘەرﺳــﺘﯿﯿەﯾﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮدووە و ﮔەرەﻛﯿﺎﻧــە وەك ﺗﺎﯾﭙێﻜﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ دژەﭘﯿﺎو ﺑﻨﺎﺳﺮێﻦ ،ﺑﯚﯾە ﻛە دەردەﻛەون ﺧﯚﯾﺎن رووت دەﻛەﻧەوە، ﭼﻮﻧﻜە دەزاﻧﻦ ﺟەﺳــﺘەی ژن ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯿﺎواﻧەی ﻛە ﻟە ﭘﺸﺘﯿﺎﻧەوە وەﺳﺘﺎون ﻧەﻧﮕﯽ و ﺷﻜﺴﺘە و ﺑﯚ ﺋەو ﭘﯿﺎواﻧەش ﻛە وەك ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨﻦ ﻣﺎڵﯿﺎت و ﻗﺎزاﻧﺠە و ﺑﯚ ﺑﯿﻨەرﯾﺶ وﯾﺴﺘێﻜﯽ ﺧﯚﺷە ،ﭼﻮﻧﻜە ھێﺸﺘﺎ ﻟە دﻧﯿﺎی ﭼەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳێﻜﺴــﯿﺪا دەژی، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﺧﻼق ﯾەﻛﺴﺎن ﻛﺮاوە ﺑە ژن. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻟــەﻻی ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﻛﻮردی ﺑەواﻧەﯾﺸــەوە ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوﺧﻮاز دەزاﻧﻦ ،ﮔﺮﯾﮕﻨﺘﺮﯾﻦ ھــەواڵ ھەواڵــﯽ ﺋﺎوڕوﭼﻮوﻧــە و
ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ رووﺗﺒﻮوﻧەوە و دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟەﺷــﻮﻻری ژﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﯾﺎن ﺋەو ژﻧﺎﻧەی ﻧﺰﯾﻜﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﻛەﺳــە ﻧﺎﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺳﯿﺎﺳەت ھەﯾە ،ﺋەم ﻣﺎﻣەڵە ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨە ﻧەك ﻟەﻻی ﭘﯿﺎواﻧــﯽ ﺑەﻧﺎو ﺋﺎزادﯾﺨﻮاز و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﭼﺎﻻﻛﯿــﺶ ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە و ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿــﺎن ﻟەﺑــﺎرەوە دەرﺑڕﯾﻮە، ﭼﻮﺗﻜــە ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗەﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﻟەو ﻓەزا ﻛﯚﻧــەی ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧﯽ دەژی و ھێﺸﺘﺎ ژن ﻋەﯾﺒەﯾەﻛە ،ﺑﯚﯾە ﯾەﻛﺴﺎﻧە ﺑە ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە. ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎوڕوﭼﻮون ،ﺑﯚ رۆژھەﺗﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ﺑــﯚ ﻛــﻮرد ،ﻧەك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە رۆژھەت ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟــە ﭘەﻧﺎھەﻧﺪەﯾﺶ و ﻟــە ﺋەوروﭘﺎش ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟە ﺗەك دەﻛﺮێﺖ ،ﺟەﻧﮕــﯽ دەرووﻧﯽ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎوە دەﻛﺮێﺖ و ﺑە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧەﻓﺴــﻨﺰم ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێــﺖ ،ژن و ﺑەرﺗەﺳﻜﻜﺮدﻧەوەی ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺗﺎﻛە ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﻟە دژی ﭘﯿﺎوان ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﯾﺎن ﻟێﺪان ﻟە ﻛەﺳێﺘﯿﯿﺎن ﺋەﮔەر ژﻧێــﻚ وەك ﭘﯿﺎو ﺑﻮو ﺑەﺧﺎوەﻧﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺧﯚی ،ﭼەﻧﺪان ﻧﻤﻮوﻧەﻣﺎن ھەﯾــە ﻛە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﭼــﯚن ﻟــەو ژﻧﺎﻧــە دراوە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎوﺗــﻮوە ،ﭼﯚن ﻟەو ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧە دراوە ﻛە ﭘێﺸــەﻧﮕﻦ و ﺑڕواﯾﺎن ﺑە ﻛﺮاﻧــەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺟەﺳﺘەی ژن ھەﯾە. دواﯾﻦ ھەوڵﯽ ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑە ﻟﯚﻛــەی ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﻛــﺮا ،ﻟەوەش ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﺘﺮ ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﺑەﺷــﺪاراﻧﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﯾــﺎن ﺋەوەﺗﺎ رێــﻜﻼم ﺑﯚ ﺋــەو ﺟﯚرە ﻛﺎرە ﺋﺎوڕوﺑــەرە دەﻛەن ﯾــﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﻛﯚﻣێﻨﺘﯽ ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻦ دەﻧﻮوﺳﻦ ،ﺋەﻣە دەرھﺎوﯾﺸﺘەی ﺋەو ﻋەﻗڵﯿﯿەﺗەﯾە ﻛە ھەﻣﻮو ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎ ﺑەﻋەﻗڵﯿەﺗــﯽ ﻧﺎﻣﻮوﺳﭙەرﺳــﺘﯿﯽ دەﭘێﻮن.
و ﯾەﭘەﮔــە ﻟــە دوای ڕووداوەﻛەی ﺳــﻨﻮﻧێ ،ﺑە ھەڵﻜﻮﺗﺎﻧە ﺳــەر ﺑﯿﻨﺎ و ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘەدەﻛەﺳە و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯿﺎن و ﺑێ ڕێﺰﯾﻜﺮدن ﺑە ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن )ﻛــە ﭼەﻧﺪان ﺟــﺎرە ﭘﺎﺷــﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ﺋــەو ﺑێ ڕێﺰﯾﯿــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــەن ،ﺋەو ﺋﺎﯾەی ھــەزاران ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و زﯾﻨﺪاﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ﺷﺎخ و ﺷــﺎردا ﻟە ﭘێﻨﺎوﯾﺪا ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮون و ﭼﻮوﻧەﺗە ﺑەر ﭘەﺗﯽ ﺳێﺪارەی ﺑەﻋﺲ( و ﮔﺮﺗــﻦ و ﺑێ ﺳەروﺷــﻮێﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدە و ﻛﺎدراﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە و ھەڕەﺷە ﻟێﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑە ﺑەﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ زێــﺪی ﺑﺎوﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯿﺎن ﻟــە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧــە و ﻛﺎرداﻧەوەی ﭘڕ ﻟــە ھەڵﭽﻮوﻧﯿﺎن ﻟەو ﭘﺎرﭼەﯾەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژەن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘەﻛەﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﺋەوەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿــە ڕێﺰ ﻟە ﺋﯿــﺮادەی ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮی ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﺧﯚی ﺑﮕــﺮێ .ﺑﯚﯾە ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯿﻦ ﻟێﯿﺎن ،ﺋﺎﻛﺎﻣەﻛەی ﺑﯚ دواڕۆژی ﺑەﯾەﻛەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎش ﻧﺎﺑێﺖ. ﻣﻦ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳەﯾﺮی ﭘﺮﺳﯽ ﺋﺎ دەﻛەم ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﭘێﻢ واﯾە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ھەر ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرﻣەﺑﻨﺎی ﻣێﮋوو و دۆﺧە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛەی ،ﺋﺎﯾەﻛﯽ ﺧﯚی ھەﺑێ .وەﻟێ ﺑە ھﯿﭻ ﻛﻠﯚﺟێﻚ ﻧﺎﻛﺮێ ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدن ﺑە ﺋﺎی ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻗﺒــﻮوڵ ﺑﻜﺮێ )ﺋەوە ﺑﯿﺴﺖ و دوو وﺗﯽ ﻋەرەﺑﯽ ،ھەرﯾەﻛە و ﺋﺎی ﺧﯚی ھەﯾــە و ھﯿﭽﯿﺶ ﻟە دۆزی ﻋەرەﺑــﯽ ﻧەﮔﯚڕﯾــﻮە ،ﻛەواﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ وێﺮان ﻧﺎﺑێﺖ ﺋەﮔەر ھەر ﭘﺎرﭼەﯾــەك و ﺋﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەﺑێــﺖ .ﭼﻮﻧﻜە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼە و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو، ﻟــە وەھﻢ و درۆﯾەﻛﯽ ﮔــەورە زﯾﺎﺗﺮ ﻧەﺑﻮوە و ﻧﯿﯿە ﻛە ﺳــﺎﻧێﻜﯿﺶ ﺋێﻤە ﺑەو دروﺷــﻤﺎﻧەی ﭘەﻛەﻛە ﻓﺮﯾﻮﻣﺎن ﺧﻮارد و ڕەدووی ھﺎﺷﻮھﻮوﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻛەوﺗﯿــﻦ و دواﺟﺎرﯾﺶ ﺋــەو ھﺎﺗە
ﺳەر داواﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯽ ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ!( ،وەﻟێ ﺋەو ﺋﺎﯾــەی ﻟێﺮە ﺑە ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﺳﺮاوە و ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺣﺰﺑﮕەﻟﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﭘێﯽ ھەﯾــە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ڕێﺰ ﻟەو ﺑﺎوەڕ و وﯾﺴﺘەﯾﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ .ﺑﯚﯾە ھﺎوﺳــﯚزی ﻛﻮێﺮاﻧە ﻟەﮔەڵ ﭘەﻛەﻛە و ھەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗــﺮ و ﺧﯚﺑﻮاردن ﻟە ﻧﺎدروﺳﺘﯽ ﺋەو ﭘەرﭼە ﻛﺮداراﻧە ،ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺖ ،ﺧﺰﻣەت ﺑە ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ و ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە و ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەوەی ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ﻧﺎﻛﺎ ،چ ﺟﺎی ﯾەﻛڕﯾﺰی ﻛﻮرداﻧﯽ ھەر ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼە .ﻛەواﺗــە ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﺗەﻛﺎن ﻟێﺮە ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺗەﺳﻔﯿەی ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ،ﻧەك ھەر ﻧﺎﭼێﺘە ﺧﺎﻧەی ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ژﯾﺮاﻧە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ،ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﺑە ﺋﺎﮔﺮێﻚ ﻛە ﭘەڕەی ھەﻣﻮو ﺋﻮﻣێﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﯾەﻛەوەھەڵﻜــﺮدن دەﺳــﻮوﺗێﻨێ و دواﺟﺎرﯾــﺶ ﭘەﻛەﻛــە و ﻛﻠــﻚ و ﭘﺎﺷﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺑە دﯾﺎرﻣﺎﻧەوە ﻗﺎﻗﺎﯾﺎن دێ. دواﺟﺎر دەﺑێ ﺋەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﺑﺰاﻧﯿﻦ، ھەرﮔﯿﺰ ،ﻧە ﺋەﻣڕۆ و ﻧە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەش، ﭘﺎرﺗﯽ و ﭘەﻛەﻛە ،ﯾﺎن ھەر ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﺎﻛــﯚك ﻟەﮔەڵ ﺣﺰﺑەﻛەی ﺗﺮ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﯾەﻛﺘﺮی ﺑﺴڕﻧەوە، ﺑەم ﺑە ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﺷەڕ و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﭼەﻛﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن زﯾــﺎن ﻟە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەﻛەوێ و ﺋﺎﺳﯚی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﻟە ژﯾﺎن ﺑە ﺋﺎزادی ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛێﻜﯽ ڕزﮔﺎرﻛﺮاو و ﺳــەرﺑەﺧﯚدا، ﻟێڵ و ﺗﺎرﯾﻜﺘﺮ دەﺑێ .واﺗە ﺋەوە ﺣﺰب ﻧﯿﯿە ﻟەو ﻗﻮﻣﺎرەدا دەﯾﺪۆڕێﻨێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛﻮرد و دۆزە رەواﻛەﯾەﺗﯽ ﺑﺎﺟــﯽ ﻗﻮﻣﺎر و ﮔەﻣەی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەدەن .ﺋەوەی ﺋێﺴﺘەش ﻛە ھەﻧﺪێ ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧێﻮەﻧﺪی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرﻣەﺑﻨﺎی ﻣﻠﻤﻼﻧــێ و ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﺗەﻓﺴﯿﺮ ﺑﯚ ڕووداوەﻛە دەﯾﻜەن ،ﺑەﺷێﻜە ﻟەو ﻗﻮﻣﺎرەی ﺑەھﯚﯾەوە ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا، ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردﯾﺶ دەﻓەوﺗێﻨﻦ!
ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺮدن و ﺋﺎزادی ﺳێﻜﺴﯽ دوو ﻓﯚرﻣﯽ ﯾەك ﺑﺎﺑەت
ﺋەم رﺳــﺘەدا دەﻣەوێ ﺋەوە ﺑڵێﻢ ﻛە ﻟە ﻣێﮋە ﺑﯚم دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﻛێﺸــەی ژن ﺑەرﻟەوەی ﻛێﺸــەی رەﮔەزێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑێﺖ ،ﻛێﺸــەی ﺗەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ژﻧﯿــﺶ ﺑﻮوەﺗە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﻛﻮﻟﺘﻮورەی ژن ﭘەراوێﺰ دەﻛﺎت ،ﺑﯚم دەرﻛەوت ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ﻛێﺸەی ژن زەق دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ و ﺑﻮێﺮی ﻧﯿﯿە داﺑﺒڕێﺖ ﻟە داوﻧەرﯾﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺗەﻗﻠﯿﺪی ،ﺑﯚم دەرﻛەوت ﺋەم رەﮔەزە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟە وردەﻛﺎری ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﻛێﺸەﻛە ﺑــﻜﺎت و ﺑﺰاﻧێ ﺑﯚﭼــﯽ ژن ﻛﺮاوە ﺑە ﻛﺎﯾــەك و ﻟــە ﺑﺎزاڕی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا، ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺎن ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋﺎﯾﺎ ژﻧێﻚ ھەﯾە ﻟە دەرەوەی رەﮔەزەﻛەی ﺗﺮ ﻛێﺸەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەﺑێﺖ؟ ﺋەﮔەر ﭘﺮﺳﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﭘێﮕەی ﺋﺎﺑﻮوری وﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾەوەﺗەﻣﺎﺷﺎﺑﻜەﯾﻦ، ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﻛەوێ ﺑﯚﭼــﯽ ژن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەوەی ﻣﺮۆﭬﺪا ﻗەﺗﯿﺲ ﻛــﺮاوە و ھــەر ﻟەوێﺶ ﺧــﯚی ﺑە ﺑەرھەﻣﮫێــﻦ دەزاﻧــێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەم رەﮔەزە ﺑﻮوﻧەوەرێﻜﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرە و ﭘﯿﺎو ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــەوەی ﺋەو ﻣﺎﺗﺮﯾﺎﻟە ﻛەڵﻜﯽ ﻟــێ وەردەﮔﺮێ ﻛە دواﺟﺎر وەك ﻛﺎرەﻛﺘەری ﺳــەرەﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﯚ ﻣەراﻣــە ﻏەرﯾﺰﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘێــﻮە دەﻛﺎت، ﺑﯚﯾە ﺋــەم ﭘﺮﺳــە ﺳﯚﺳــﯿﯚﻟﯚژﯾﯿە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟــە ﻣێﮋووی دەﺳەﺗﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿەت ﻛە ﭘﻠەﺑەﻧﺪی رەﮔەزێﻚ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر رەﮔەزەﻛەی ﺗﺮ ﻛە ﭘﯿﺎوە رﯾﺰ ﻛﺮدووە ،ﺑەﺷــەﻛەی ﺗﺮﯾﺸﯽ ﻓﺴﯿﯚﻟﯚژﯾﯿە ﻛە ﻟە دەرەوەی ﻋەﻗڵﮕەراﯾــﯽ رەﮔەزێﻜــﯽ ﻛﺮدووە
ﺑــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ رەﮔەزێﻜــﯽ ﺗﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺟەﺳــﺘەﯾﯿﯿەوە ﺗەﻣﺎﺷﺎی دەﻛﺮێﺖ. ﺑــە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەوەی ﺋﺎﯾﻦ ﭘێﻨﺎﺳــەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺑﯚ ژن داﻧــﺎوە وەك ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻜﯽ ﻧﺎﭼﺎﻻك، ﺋەﻣە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ڕۆژﺋﺎوا ھەﺑﻮو ،دواﺗﺮ ﻛەڵﻚ ﻟە ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ژن و ﭘﯿﺎو وەرﮔﯿﺮا، ﺑــەم ﻟــە ڕۆژھەت ﭘﺮﺳــەﻛە ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﻣﺎﯾەوە و ﺑە ﻣەﺳەﻟەی ﺳێﻜﺴەوە ﮔﺮێ درا ،ﺑﯚﯾە وەك ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﭘﺮﺳــە ھەرە ﺗﺮﺳﻨﺎﻛەﻛﺎن ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮا و ھەﻣــﻮو ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ژن ﺧﯚی ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ،ﻟە ﺋﺎزادی ﺗﺎﻛەﻛــەس دوور ﺧﺮاﯾەوە و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗەﺳﻜﺪا ﻗەﺗﯿﺲ ﻛﺮا ﻛە ژن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ داﻣﺮﻛﺎﻧﺪﻧەوەی ﻏەرﯾﺰەی ﺳێﻜﺴــﯽ ﭘﯿﺎوە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ .ھەروەھﺎ ﻟەو ﺳﺎﻧﺴــﯚرەوە ﺳەری ھەڵــﺪاوە ﻛــە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ ﻣﻮڵﻜﺎﯾەﺗﯿﯿــەوە ﮔﺮێــﯽ داوە ،ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﭘﯿﺎو ﺑﻮو ﺑە ﺳەﻧﺘەری ﻋەﻗڵ و دەﺳــەت و ژﻧﯿﺶ وەك ﻛەﻧﺎری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەت، ﺑﺮەودان ﺑەم ھﺎوﻛێﺸەﯾە ،ﺑﺮەوداﻧە ﺑە ﺷەرﻋﯿەﺗێﻚ ﻛە ﺑڕﯾﺎرە دەﺳەت ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺎودا ﺑێﺖ. ﺋەوەی ﻛە ﭘﺮﺳﯽ ژﻧﯽ ﺑەھەڵﻮاﺳﺮاوی ھێﺸﺘﻮوەﺗەوە و ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دووری ﺧﺴــﺘﻮوەﺗەوە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗــﺮدا ،ﺧەﺗﺎﻛە ﻟە ژﻧــﺎن ﺧﯚﯾﺎﻧە ﻛە ﻟەﻻﯾــەك ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋەﺧﻼق و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ھﺎﻧﺪان ﺑﯚ ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون ﻟە ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﺑﺎو ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑە ﻛﺎﻛﺮدﻧﯽ ژن ﻟەﻧێﻮ ﺑﺎزاڕ و رﯾﻜﻼم ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن و داﻣﺮﻛﺎﻧﺪﻧەوەی ﻏەرﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎو ﻟە دەرەوەی ﺧێﺰان
و ﻟــە ﻧﺎوەوەی ﺧێﺰان ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺷــێﻮەﻛﺎن ﮔﺮێ دراوە ﺑە ﭼەﻣﻜﯽ ﺋﺎزادﯾﯿــەوە ﻛــە ژﻧﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەم دﯾﺎردەﯾە ﻗﺎﯾﻠﻦ ،ﺑــەم ﭘێﯿەش ﺑێﺖ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚن و ﻧﻮێ ﺋەو ﺑﺎﻧﺴەی راﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ژن ﺳەرﭘﺸــﻜە ﻟەوەی ﺑە ﺋــﺎزادی ﺧﯚی ،ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗە ﻛﺎ ﻟە ﺑﺎزاڕی ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ،ﯾﺎن ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰاﻧﺪا ﺑﺒێﺘە ﺋەو ﻛﺎﯾەی ﻛە ﯾەﻛەی ﺧێﺰان ﺑﭙﺎرێﺰێ و ﻧەﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەت، ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻧەﺑێﺘــە ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻚ ﺑﯚ رازاﻧﺪﻧەوەی ﺟﺎﻣﺨﺎﻧەی ﺳﯿﺎﺳەت ﺑﯚ ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﭘﯿﺎوان. ﭘﺮﺳﯽ ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸەوەی دەﺳﺘەﺑﮋێﺮێﻚ ﻟــە ژﻧﺎن ﺑﯚ ﻧــﺎو ﻛﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــە ﻣەدەﻧﯿﯿــەﻛﺎن و ﺑــە ﺳﯿﺎﺳﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳەﻛە ،ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧەی دەﺑێ رووﺑەڕووی ژﻧﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﻟەو رێﻜﺨﺮاواﻧەﯾە ﻛە ﺑەﻧﺎوی ژﻧﺎﻧەوە ﻛﺎر دەﻛەن ،ﻛەﭼﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜە ﻟە ﭘێﻨﺎﺳە ﻛﻼﺳﯿﻜﯿﯿەﻛە دەرﻧەﭼﻮوەﺗە دەرەوە ،ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﯾە ﻛە ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻢ ،ﺧﯚﯾــﺎن ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋەوە ﻛﺮدووە دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯽ ﭘﯿﺎو ﺑﮕﯚڕن ﻛە ﺋەﻣە ﺑﯚ ﺧﯚی ﺷﺎردﻧەوەی ﭘﺮﺳﯽ ژﻧە ﻛە ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﭘﺮﺳﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە. ژن ﯾەﻛﺴﺎﻧە ﺑە ﺋەﺧﻼق ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻧەك ﻟە ﻣــﺎس ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ،ﺑﮕــﺮە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻋەرەﺑﯿﺶ ژﻧﺎن ﺑﻮون ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧەی ﻛە ﻟــە رێﮕەﯾەوە ﮔﻮﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﻜەن و ﺋەﺧﻼﻗﯿﺸــﯿﺎن ﯾەﻛﺴــﺎن ﻛﺮد ﺑــە ﺟەﺳــﺘەی ژن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋﺎوڕوﭼﻮون ﻟەﻻی ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ
ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﻧﻮوس ﺋەوەی ﻟەو ﻧێــﻮەدا ﻣﺎﯾەی ﭘێﻜەﻧﯿﻦ ﺑﻮو ،ﺋەو ھەراوزەﻧﺎی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨەوەی ﻛﻮرداﯾەﺗــﯽ و وﺗﭙﺎرێﺰﯾﯿە ﺑﻮو ﻛە ﺋــەو ھێــﺰ و ﻛــەس و ﻧێﻮەﻧﺪاﻧە ﺑە ﭘﺎرﺗﯿﯿــﺎن ﻓﺮۆﺷــﺘەوە .ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﺎی ﺋەوەی ﮔﻮاﯾــە ﺋەوان ﻟە دڵﺴــﯚزﯾﺎن ﺑﯚ ﻧەڕﺷــﺘﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛــﻮرد ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرد و ﺧەﻣﺨﯚرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ڕووﻧەداﻧﯽ ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەﯾﺎن ﻧﻮاﻧﺪووە، ﺑەم ﻧﻮوﺳﯿﻦ ،دەرﺑڕﯾﻦ ،دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﮔﻮﺗــﺎرەﻛﺎن ،زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ھەواڵ ،ﺷێﻮازی ڕووﻣﺎڵ و ﺷﺮۆﭬەی ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ڕووداوەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ھێﺰ و ﻛەس و ﻧێﻮەﻧﺪاﻧە ،ﺷــﺘێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﭘێ ﮔﻮﺗﯿﻦ. ﻗﺴــەی ﺋێﻤە ﻟێﺮە ﻟەﺳەر ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻓەرﻣــﯽ و ﻧﺎﻓەرﻣــﯽ )ﭘﺎرﺗــﯽ و ﭘەﻛەﻛە( ﻧﯿﯿــە ﻛە ﻟــەو ﮔەﻣەﯾەدا ﭼﯚن ڕووداوەﻛەﯾــﺎن وێﻨﺎ ﻛﺮدووە و ﮔﻮاﺳــﺘﻮوﯾﺎﻧەﺗەوە ﺑﯚ وەرﮔﺮ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺋەو ژەھﺮەﯾە ﻛە )ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﯚﻣﺒﺎرس ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﯚرس ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن!( ،ﺑە ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ و ھﻮﺷﯿﺎرﯾﯿەوە ،ﺑە ﺋﺎﻣﺎژە و ﭼﺮﭘەوە دەﯾﺠﻮوﻧــەوە و دەﯾﺨەﻧــە زەﯾﻦ و ﻣێﺸﻜﯽ وەرﮔﺮ. ﺋەوەی ﻟــەم ﻧێــﻮەدا زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﻛە ھێﺰە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻧێﻮەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮان )ﺳــەرەڕای ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ،وێڕای ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺗﯿڕواﻧﯿﻨﯽ ﺋەو ﻧێﻮەﻧﺪ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮاﻧە ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ﻟەم ﭘێﺸــﮫﺎت و ڕووداوە و ڕووداوە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋەوەی ﺳﻨﻮﻧێ و ﺧﺎﻧەﺳﯚردا ﭘەﻧﺪی ﻟێ وەرﺑﮕﺮن ﺋەوەﯾە ،ﺧﺮاپ ﺳﻮود ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗــﯽ وەرﻧەﮔــﺮن و ﺑــە ﻟﯚژﯾﻜێﻚ
ﻣﺎﻣەڵە و ﺳەرەدەرە ﻟەﮔەڵ دۆﺧەﻛە ﻧەﻛەن ﻛە دواﺟﺎر ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺸــﻜێﺘەوە ،ﻟەوﻻﯾﺸــەوە ﭘەﻛەﻛە ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ﺋەو ﺧــﺮاپ ﻣﺎﻣەڵەﯾەی ﺋەوان ﺑــﯚ ﻛەڵەﮔﺎﯾﯽ و ﻗﯚرﺧﻜﺎرﯾﯽ و ﻣەﯾﻞ و ﺋﯿﺮادەی ﭘﺎواﻧﺨﻮازاﻧەی ﺧﯚی ﺑﻘﯚزێﺘەوە. ﻛەڵەﮔﺎﯾﯿﯿــەك ﻛە ﺳــﺒەی ڕۆژ ﺑەر ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺋــەوان ﺑﺎﺟەﻛەی دەدەن و ﻣﺎﻛﯿﻨــەی ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻛــﻮژی ﺋەو ﺣﺰﺑــە دەﯾﺎﻧﮫــﺎڕێ ،ﺋەوﻛﺎﺗــەش ﮔەزﯾﻨﯽ ﭘەﻧﺠەی ﭘەﺷــﯿﻤﺎﻧﯽ دادی ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﻧﺎدا .ﭼﻮﻧﻜە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﭘەﻛەﻛە واﯾە ﻛە ﻟە دەرەوەی ﺧﯚی، ھﯿــﭻ ھێﺰﯾﻜﯽ ﺗﺮی ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﯿﯿە، ﺋەزﻣﻮون و ﻣێﮋووی ﺋەو ﺣﺰﺑەش ﻟە ڕۆژی دەرﻛەوﺗﻨﯿەوە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ،دەﯾﺎن ﻧﻤﻮوﻧەی ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن )ﺗەﺳﻔﯿەﻛﺮدﻧﯽ ڕزﮔﺎری و ﺋــﺎی ڕزﮔﺎری و ﻛﺎوە و ﻛــﯚك و ،(...ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور )دوای ڕاﭘەڕﯾﻦ ﺷەڕﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺑــە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ،دواﺗﺮﯾﺶ ﻗﻮﺗﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎك و ﯾەﻧﺪەك و ﭘەﭼەدەﻛە .دوای ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸــﯿﺶ ﯾەﺑەﺷە و ﯾەﭘەﺷە و (...و ﻟە ڕۆژﺋﺎوا )دوای ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮورﯾﺎ، ڕاوەدووﻧﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻛﻮردی و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﭘەﯾﻜەرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺳــەد و داﻣەزراوە و دروﺷﻤەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻋﺲ ﻟە ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ و ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەڵەﮔﺎﯾﯽ ﭘەﯾەدە و ﯾەﭘەﮔە و ﯾەﭘەژە( و ﻟە ڕۆژھەت )ﺗﺮووﻛﺎﻧﺪﻧﯽ ھێﻠﻜەی ﭘﮋاك و ﻛﯚدار و ﭼﯽ و ﭼﯿﺘﺮ و ﺷەڕﻓﺮۆﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽﺑەﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات و ھێﺰە ﺗێﻜﯚﺷەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ( ی ﺗێﺪاﯾە .ﺋەزﻣﻮون و ﻧﻤﻮوﻧەﮔەﻟێﻚ ﻛە ﺋەو ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧێﻮەﻧﺪە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧەی
ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵﯿــﺪا ھﺎوﺳــﯚزن ،ﻟە ھەﻣﻮوﻣــﺎن زﯾﺎﺗﺮ و ﺑﺎﺷﺘﺮ ﭘێﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎن ،ﺑەم ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرﺗﯽ، ﺑەرﭼﺎوی ﮔﺮﺗﻮون و وێﺪەﭼێ ﺑﺎﻛﯿﺎن ﺑەوە ﻧەﺑێ ﻛە ﺑەم ھەﻧﮕﺎوەﯾﺎن ،ﺳﺒەی ڕۆژ ﺷەﻣەﻧﺪەﻓەری ﺧەوﻧﯽ ﻛﻮردان ﻟەم ﭘﺎرﭼەﯾەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕێﮕە دەرﺑﭽێ و ھەﭘڕوون ﺑــە ھەﭘڕوون ﺑێﺖ. وەك ﭼﯚن ﺑﺮاﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردان ﺷﺘێﻜە و ﻟێﺪان ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑﺮاﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗــﺮە .ﺋــﺎواش واﻗﯿﻌﯿەﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورەی ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەﻛﺮاو ﻟە ﺑﺎری ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ و زەﯾﻨﯽ دەﺳــﺘەﺟەﻣﻌﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺷــﺘێﻜە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻣەزن )ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﺋﺎزاد و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو -ﺋەو دروﺷــﻤەی ﺑە درێﮋاﯾﯽ 40ﺳــﺎڵ، ﭘەﻛەﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﭘێ ﻓﺮﯾﻮدا و دواﺟﺎر ﻧەك ھەر ﺑە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟــە ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯿﺶ ڕازﯾﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا دەﺳﺘﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﻓﺎﺷﯿﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗێﻜەڵ دەﻛﺎت( .ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە ﻛە ﻧﺎﻛﺮێ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﺎری ﺳﯚزدارﯾﯿەوە ﺋﯿﺮادەی ﺧﯚﻣﺎن ڕادەﺳﺘﯽ ﺋەو ﺧەﯾﺎﺗﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ. ڕاﺳــﺘﯿﯽ ﺑﺮاﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردان ﺋەوەﯾە، ڕێﺰ ﻟە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿە ﺟﯿﯚﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﺘﺮی ﺑﮕﺮﯾﻦ و ھﺎوﭘﺸــﺘﯽ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯽ دۆزی ﯾەﻛﺘﺮی ﺑﯿﻦ .ڕاﺳﺘﯿﯽ ﺑەرزڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾــەك ﭘﺎرﭼەﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەوێﺪاﯾە ،ھەرﮔﯿﺰ ﻧەﭼﯿﻨە ژێﺮ ﺑﺎری ﺋەو ﺑــﺎوەڕەی ﻛە دەﯾــەوێ ﭘێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺴەﻟﻤێﻨێ ،ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﺎری ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓــﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﻓەرھەﻧﮕﯿﯿەوە ،ﺑەﺷێﻜﯽ داﻧەﺑڕاون ﻟــە ﺧﺎﻛــﯽ وﺗﺎﻧــﯽ داﮔﯿﺮﻛەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧەﺗەوە ﺳەردەﺳﺘەﻛﺎن. ﭘەرﭼەﻛﺮدارە ﻧﺎﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﯾەدە
ﺳەﻻم ﻧﺎوﺧﯚش
ﺑﺎ ﺑﺰاﻧﻢ ﻟەو ڕۆژەی ﻣﺎرﻛﺴﯿەت ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ھەر ﻛﺎﻧﮕەی ﺑە ﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﺋﯿﻨﺸﯿﻘﺎﻗە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟە 1966ھەﺗﺎ 1986ھەﻣﻮو ﻟە ﺳەر ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ ”ﻛەﻣﺘﺮ ﻣﺎرﻛﺴﯿەت ﺑﻮون“ ڕووی داوە.
ڕۆڵﯽ ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود و ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻧەﺗەوەﺳﺎزﯾﯽ زﻣﺎﻧﺪا ڕووﺑــەڕووی ﭼەﻧــﺪان ڕەﺧﻨە ﺑــﻮوەوە :ﻋەﺑﺪوﻟڕەﻗﯿﺐ ﯾﻮﺳــﻒ 2004ﻟــە ل36ی ﻛﺘێﺒــﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣەﺗﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﭘﺎش ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود 1918و 1922-1924 ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوە ،زۆرﺑەی ﻣﻨەوەری ﻛﻮردی ﻟە ﺷــێﺦ ﻛەوﺗﻨە ﺗەﻗە، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە رۆژﻧﺎﻣــەی ژﯾﺎن ﻛە ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ﺳــەردەﻣە ﺑــەدواوە و ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺣﻮﻛﻤﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا دەری ﻛﺮدووە ،ﺑە ﻧﺎھەق ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﻧﺎوزڕاﻧﺪﻧﯽ ﺷــێﺦ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی “...ھەروەھﺎ ھەر ﻟەو ڕۆژﻧﺎﻣەﯾــەدا ﻛﻮرﺗە ڕۆﻣﺎﻧﯽ )ﻟە ﺧەوﻣﺎ(ی ﺟەﻣﯿﻞ ﺳﺎﺋﯿﺒﯽ ﺑە ﺋەﻟﻘە ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە ،ھەروەھﺎ ﺋەواﻧــەی ڕەﺧﻨەﯾــﺎن ﻟە ﺷــێﺦ دەﮔــﺮت ،دوای ﺋــەوەی ﻣێﺠەر ﺳــﯚن رۆژﻧﺎﻣەی )ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ(ی دەرﻛﺮد ،ﺑە وﺗــﺎر ڕۆژﻧﺎﻣەﻛەﯾﺎن ڕازاﻧﺪەوە ،ﯾﺎن ﭘﯚﺳــﺘﯽ وەزﯾﺮ و ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎن ..ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ وەرﮔﺮت! دوور ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت ﺳــەردەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤﺮاﻧﯿﯿەﺗﯽ ﻣێﺠەر ﺳــﯚﻧﯿﺶ ﻟەﺑﺎرەی زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﯾەﻛەم ڕۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﻧەﻛﺮد،
ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﻟــە 1922دا ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜــﯽ ﺷــﺎھﺎﻧەی ﺑــە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدری ﺑﺮای ﭘێﻚ ھێﻨــﺎ و زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮدە زﻣﺎﻧﯽ رەﺳﻤﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی، ھەروەھــﺎ رۆژﻧﺎﻣــەی )رۆژی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن(ی ﻛﺮدە زﻣﺎﻧﺤﺎڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺑﺮای. ھەوڵەﻛــەی ﻣێﺠــەر ﺳــﯚن ﺑﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑــﻮو ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ. ﺑەم ﭘﺎش ﻣﺮدﻧﯽ ﻣێﺠەر ﺳــﯚن ﻣەﺳــەﻟەﻛە ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻛﻮردی ﺑﺎﺷــﻮور ﺗەواو ﺑﻮو ،ﺑــە ﺟﯚرێﻚ ڕەوﺷــەﻛە وای ﻛــﺮد ﻣەﻟﯿــﻚ ﻓەﯾﺴەل و ﻧﻮری ﺳەﻋﯿﺪ و ﭼەﻧﺪ وەزﯾﺮێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟــە 1931/ 1/ 6 ﯾﺎﺳــﺎی زﻣﺎﻧــە ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿەﻛﺎن دەرﺑﻜــەن و ﻟە ﺑەﻧــﺪی دووەم زﻣﺎﻧﯽ دادﮔﺎﯾــەﻛﺎن ﻟە ”ﺋﺎﻣێﺪی، زاﺧﯚ ،زێﺒﺎر ،ﺋﺎﻛﺮێ ،ﻛﯚﯾە ،راﻧﯿە، رواﻧــﺪز ،ﮔﺎﯾــﻞ ،ﭼەﻣﭽەﻣــﺎڵ، ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ھەڵەﺑﺠە ،ﺷــﺎرﺑﺎژێﺮ ﻛﻮردی ﺑێﺖ“. ﻟە ﺑەﻧﺪی ﺳێﯿەم دا ﺋەم ﺷﻮێﻨﺎﻧە : .1دھــﯚك و ﺷــێﺨﺎن ﻟــە ﻟﯿﻮای ﻣﻮوﺳڵ .2ھەوﻟێﺮ و ﻣەﺧﻤــﻮور ﻟە ﻟﯿﻮای ھەوﻟێﺮ .3ﻛەرﻛــﻮوك و ﻛﻔــﺮی ﻟە ﻟﯿﻮای ﻛەرﻛﻮوك ﺋــﺎزاد ﺑﻜﺮێــﻦ زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی،
ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ دەﻧﻮوﺳــێﺖ: ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺪا ”ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە زاﻧﯿــﺎری ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی زﻣــﺎن ،ﻣێــﮋوو ،ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن“. ﻛﺎﻣــەران ﺑﺎﺑــﺎن زادە ﻟــە ﻣﺎﺳــﺘەرﻧﺎﻣەﻛەی، ل49ی ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺟەزاﺋﯿﺮ ،..ﻟە دﻛﺘﯚراﻛەی ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺳەردەﺷﺘﯽ دەﮔﻮازێﺘــەوە ﻛە ڕێﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﺋﺎدار ھﯿﭻ ﻟە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺋێﺮان ﻧەﺑﻮو: ﻟە ﻻﯾەك ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺷﺎی ﺗێﺪا ﻧەﺑﻮوە ھەروەھﺎ ھﺎﻧﺪەرﯾﺶ ﺑﻮوە ﺑﯚ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛە ﺋﻮﻣێﺪی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿﺎن ﺑﺒﻮوژێﺘەوە“. ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺧــﯚی ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎرزان ﺑــﻮو ،ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾــەش ﻟە ڕووی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــەوە دەﻛەوێﺘە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮەوە ﻛە ﺑە ﺑﻨﺰاری ﺳــﯚراﻧﯽ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻗﺴــە دەﻛەن ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ڕووی زﻣﺎﻧەوە ﺳەر ﺑە ﺑﻨﺰاری ﺑﺎدﯾﻨﯽ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرووە. ﻟە ﻧێﻮان ﺋەم ﺑەرداﺷــەدا ﺳــێ ھﯚﻛﺎر ھەﺑﻮون ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﻜﺎﺗە زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪەری ﻛﻮردی ﻟە ﭘەروەردە: .1ﺑــە ھەوڵــﯽ ﺑەراﯾــﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑەو 50ﺳﺎڵەی ﻧێﻮان 1922-1970
ﺑەڵﻜﻮ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮدە زﻣﺎﻧﯽ رەﺳﻤﯽ ھەروەھﺎ ﭘێﺸﺒڕﻛێﯿەﻛﯽ ﺳــﺎزﻛﺮد ﺑﯚ ﭘﺎﻛﺮدﻧەوەی وﺷەی ﻛــﻮردی .ﻟــە ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 1920 ﺗــﺎ ﺗەﻣــﻮوزی 1922ﺳــەد و ھەژدە ژﻣــﺎرەی ﻟــە رۆژﻧﺎﻣەی )ﭘێﺸــﮑەوﺗﻦ( دەرﮐــﺮد ،ﻟــەو ﻣﺎوەﯾەدا رۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺳﯚن ﻟە ﺑﻮاری ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑەزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی دەردەﮐەوێ. .1ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﯾەﮐﯽ ﺑە ﭘﯿﺘﯽ ﻋەرەﺑﯽ ھێﻨﺎ ﺑــﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و رۆژﻧﺎﻣەی ﭘێﺸــﮑەوﺗﻨﯽ ﭘــێ دەردەﮐﺮد، ﻟە ﭘﺎﺷــﺎن ھەر ﺑــەو ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەﯾە رۆژﻧﺎﻣەﮐﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ وەک ﺑﺎﻧﮕﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و رۆژی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺎﻧﮕــﯽ ھــەق و ﺋﻮﻣێﺪی ﺋﯿﺴــﺘﻘﻼل و ژﯾﺎﻧەوە.. دەرﭼﻮون. .2زﻣﺎﻧــﯽ ﮐﻮردی ﮐــﺮدە زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﺗــﺎ ﻓەرﻣﺎﻧێﮑﯽ دەرﮐــﺮد ﮐە دەﺑێﺖ ﻧﺎوی ﺷﺎر ﺑە )ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ( ﺑﻨﻮوﺳﺮێ ﻧەک )ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯿە(. .3ﻟە ﭘێﻨــﺎو ﭘﺎﮐﮑﺮدﻧەوەی زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﻟــە ﭘەﯾﭭــﯽ ﻋەرەﺑﯽ و ﺗﻮرﮐﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ ﺋەو ﻟە ﭘێﺸﮑەوﺗﻦ ﮐێﺒەرﮐێﯿەﮐﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﺑﯚ ﯾەﮐەم و دووەم و ﺳێﯿەم ﺧەﺗﯽ داﻧﺎ.. ﺟەرﺟﯿــﺲ ﻓەﺗﺤﻮ ﻟە ل224ی )ﯾﻘﻈــە اﻟﻜــﺮد ( دەﻧﻮوﺳــێﺖ: ”ﻣێﺠەرﺳــﯚن ھﺎﻧﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ دەدا ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ھەروەھﺎ ﺑﯿﺒﺎﺗە ﻧﺎو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە“.
ﻋەرەﺑﯽ ﯾﺎ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺎرﺑﮫێﻨﻦ“.
ﺑە ھەزاران ﻛﺘێــﺐ ﭼﺎپ ﻛﺮاون ﺑەو زارە. .2ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕێــﮋەی ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﻜەری ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﻜەری ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەروو. .3ھــﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،زۆرﺑەی ﺋەواﻧەی ﻟە )ﺋەو( ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﺑﻮوﻧەوە ﺳــەر ﺑە دﯾﺎﻟێﻜﺘــﯽ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﻮون! ﻟە ڕواﻧﮕەی ﺋــەو ھﯚﻛﺎراﻧەوە ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻚ ﻟەﮔەڵ زﻣﺎﻧەواﻧﺎن و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮان ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری دا ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻛﺮدە زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪەر ﻟە ﭘەروەردەی ﻧﺎوﭼەی ﺣﻮﻛﻤﯽ زاﺗﯽ. ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﻋەﺑــﺪو 2016 ﻟە ل 74 - 72ی ﻣﺎﺳــﺘەرﻧﺎﻣەﻛەی، ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻧێﻮان ﺳــﺎﻧﯽ 1970 ،1979دەﻧﻮوﺳێﺖ” :ﻟە ﻣﺎدەیﯾەﻛەﻣــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﺋﺎدار ھﺎﺗﺒــﻮو :زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی زﻣﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪن دەﺑێﺖ ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە“.. ﭘێــﺶ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛــە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺳــﻨﻮوردار ﺑــﻮو ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ دەﺧﻮێﻨﺪرا. ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻟە ل 72دەﻧﻮوﺳێﺖ: ﭘێــﺶ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮو، ﺑەم ﻟــە دوای ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛە ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪﯾــﺶ ﺑــﻮو ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا “.زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﻟە 30ی
ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﭘﺮﺳﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪەر ﻧﯚ ﺳــﺎڵ ﺷــەڕ1970 - 1961 ، ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ 11ی ﺋــﺎداری ﻟێ ﻛەوﺗەوە .زۆرﺑــەی ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋووی ﻧــﻮێ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە دەﻗﯽ ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾە دەﻛەن .ﻟە ﺑەﻧﺪی ﯾەﻛەﻣﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛە ھﺎﺗﻮوە” :زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی دەﺑێﺘە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ڕەﺳﻤﯽ ھﺎوﺷﺎن ﻟەﮔەڵ زﻣﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻟەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی زۆرﺑــەی ﻛــﻮرد ﭘێــﻚ دەھێﻨﻦ ھەروەھﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی دەﺑێﺘە زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪەر ﻟە ﭘەروەردە“... ﻓەرەﯾــﺪوون ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﯿــﻢ 2008ﻟە ل 39-48ﺑﺎﺳــﯽ ھەوڵە دﭘﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺎت ﺗﺎ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛﻮردی و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑــە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﺋﺎدار ﮔەﯾﺸﺘﻦ“. ھــەژار ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﻟــە ل519ی ﭼێﺸــﺘﯽ ﻣﺠێﻮردا دەﻧﻮوﺳێﺖ: داوا ﺑﻜەن ﻛە ﺋەﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﻛﻮرد ﻟە ﺷــﺎرە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﺪا ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزی ﻣەﺟەﻟەی ﺑە ﻛﻮردی و رۆژﻧﺎﻣەی ﺑــە ﻛﻮردی ﺑــﺪا .ﺧەڵــﻚ ﻓێﺮی ﻛﻮردی ﺑﻜــەن و ﺑﺎ ﻟــە زﻣﺎن و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺷــﺎرەزا ﺑﻦ “...ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەی ھــەژار واﺗﺎی ھﯚﺷﯿﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯽ دەﮔەﯾەﻧﻦ. دﻛﺘــﯚر ڕەﺷــﺎد ﻣﯿــﺮان ﻟــە ل243ی ﻣەﻋﺮﯾﻔەی ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ
ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود ﺑەرزﻧﺠﯽ ﺗەواو ﻟە ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ زﻣﺎن ﮔەﯾﺸﺘﺒﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚی ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺑﻮو ﻟە ھەﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪەر ﮔەﯾﺸﺘﺒﻮو، ﺑﯚﯾە دوای ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮓ ﻟە 28ی دوازدە زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪەرﯾﯽ ﻟە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿەﻛە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ. ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 1972ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻣەزراﻧﺪ. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق دوای ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﺟەزاﺋﯿﺮ -1975 ﺗﻮاﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﻧێﻮ ﺑﺒﺎت ،ﺑەم ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 1988زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛەم و زۆر ھەر ﻣﺎﺑﻮوەوە .ﺑەم ﻟە 1989و 1990ﻛەوﺗە دەرﻛﺮدﻧﯽ دوو رۆژﻧﺎﻣــەی )ﺑﺰاڤ( و)ﺋﺎﺳــﯚ( ﺑــﯚ ﻟەﺗﻜﻜﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی ھەروەھــﺎ ﻟــە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ 1990ڕژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮو ﻟە ﭘەروەردە.
ﺋەﻧﺠﺎم ”ﺋەﮔەر ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە 1992ﻟەﮔەڵ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ ،زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪەری ﺑﯚ ﭘەروەردە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﺎﯾە ،ﭘﺮﺳــﯽ زﻣﺎن ﺑە ﺋﺎﻗﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ دەڕۆﯾﺸــﺖ (2)“.ﻟە دوای ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ھەرێﻢ ﻛەس ﺑە دەﻧﮓ ﻧەﺑﻮوە ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێــﻢ ،ﺑــە واﺗــﺎی ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧێــﻮ ﻛﻮرددا دروﺳــﺖ ﻧەﺑﻮوەوە .ﺋەﮔەر ﺋەوﺳﺎ ﺋەوە ﺑﻜﺮاﺑﺎﯾە و ﺑﻮێﺮی زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺗێﯿﺪا ﺑﻮاﯾە ،ﺋەوە ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ ﭘێﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﺑە ﺑڕﯾﺎری )ﺋــەو( دەﻛﺮد و ﭘەﻧﺪە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛە دەﺑﻮوە” :اﻟﻨﺎس ﻋﻠﯽ ﻟﻐە ﻣﻠﻮﻛﮫﻢ (3)“. ﺋەﻣــە ﻧەﻛــﺮا! ﺋەﮔــەر ﯾەﻛەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﯾەﻛــەم -1992ﺑﻮێﺮی زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑەرزﻧﺠــﯽ ﺗﯿﺎ ﺑﺎﯾــە ﺋەوﯾﺶ وەك )ﺋەو( ﻟە ﯾەﻛەم ﺣﻮﻛﻤﺪاری ﻛﻮرد ﺗەﻧﯿــﺎ دوای ﯾــەك ﻣﺎﻧﮓ -1918 زﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردی دەﻛــﺮدە زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪەر ﻟە ﭘــەروەردە و زﻣﺎﻧﯽ رەﺳﻤﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت! ﻛــﻮرد ھەر ﻟــە ﺑﺎزﻧــەی ﺑەﺗﺎڵ دەﺳــﻮوڕێﺘەوە ،ﻣﺘەﻧەورﯾﻨــﯽ ﺋەوﺳــﺎ ھەر ڕەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﺷێﺦ دەﮔــﺮت ﺑــەوەی ﻧەدەﺑــﻮو ﻟە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ھەڵﮕەڕێﺘــەوە ،ﭼﻮﻧﻜە )ﻣێﺠەر ﻧﻮﯾﻞ( دەﺑێﺘە )ﻟﯚراﻧﺴــﯽ ﻛﻮرد( ،ﺑەم ﻛــە ﻛﺘێﺒﯽ )ﻣﯿﺲ
ﺑێﻞ( ﺑەﻧﺎوی ) اﻟﻌﺮاق ﻓﯽ رﺳــﺎﺋﻞ اﻟﻤﺲ ﺑﯿﻞ( ﺑو ﺑﻮوەوە ،ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟە ﻧﺎردﻧﯽ ﻣێﺠەر ﻧﻮﺋﯿﻞ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺑﻮوە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا .ﺋێﺪﻣﯚﻧﺰﯾﺶ ﻟــە ﻛﺘێﺒەﻛەی )ﻛــﻮرد ﻋەرەب ﺗﻮرك( ھەﻣﺎن ﺷــﺘﯽ ﻣﯿﺲ ﺑێﻞ دووﺑﺎرە دەﻛﺎﺗەوە .ﭘﺎش 70ﺳﺎڵ، دﻛﺘﯚر ﻛەﻣﺎل ﻣەزھەر ﻟە ل116ی ﻛﺘێﺒﯽ ﻛــﻮرد و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤەﺗﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎدا ،داوا ﻟە ﻋەﺑﺪو ﭘەﺷێﻮ دەﻛﺎت ﻛە ﺗﺎﺟەﮔﻮڵﯿﻨەی رازاوەی وەﻓــﺎی ﻛــﻮرد ﻟەﺳــەر ﮔڵﻜﯚی ﻣێﺠــەر ﻧﻮﺋﯿﻞ ﻟە ﻟەﻧــﺪەن )ﺋەو ﺳەرﺑﺎزە وﻧە( داﺑﻨێ“!! ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﺑــە ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ زاﺗﯽ 1970-1974ڕووی ﮔﻠەﯾﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺑﺎرزاﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی وەك زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺳــﺘﺎﻧﺪەر ﻟە 1974ﺗــﺎ 2017ﻟە ﭘەروەردە ون ﺑﻮو .ھەژار ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ ﻟە ل 545ی ﭼێﺸــﺘﯽ ﻣﺠێﻮردا ﻟە ﻏەﻓﻮرۆﻓﯽ ﺷﻮرەوی دەﮔێڕێﺘەوە ﺑەوەی ﭘێﯽ ﮔﻮﺗﻮوە” :ﻣﻦ ﺧﯚم ﺑــﺎوەڕ ﻧﺎﻛەم ﺑەﻋﺴﯽ ﭘەﯾﻤﺎن ﺑەرﻧە ﺳەر ،ﺑﺎوەڕ ﻧﺎﻛەم ﺟەﺑﮫە )ﺑەﻋﺴﯽ-ﺷــﯿﻮﻋﯽ( ﺑــە ﺗــەواوی ﻧەﮔﺮﻧە دەﺳــﺖ ﺧﯚﯾﺎن ..زۆر ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﻤەداراﻧﯽ ﺷــﻮرەوی دەﯾﺎﻧەوێ ﻋێﺮاق ھﯿﭻ ﻛێﺸە و ﺳەرێﺸــەی ﺗێﺪا ﻧەﺑێ، ﺋەﮔەر ﺑﺎرزاﻧﯿﺶ ﺋەﻣە ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺎ دﯾﺎرە زﯾﺎﻧﯿەﺗــﯽ ،ﺑەم ﻣﻮﻣﻜﯿﻨە ﻓﺮﺳــەﺗێﻜﯽ ﺗــﺮ ھەڵﻜــەوێ“. ﺷــﻮرەوی ﺋەو ﻗﺴــەی ﺑە ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەدی ﮔﻮت ،ھەﻣﺎن ﺷﺘﯿﺸﯽ ﺑــە ھــەژار ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧــﯽ ﮔــﻮت: ﻣەﺳڵەﺣەﺗﯽ ﺷــﻮرەوی ﺋەوەﯾە ﻋێﺮاق ﯾەﻛﭙﺎرﭼە و ﺑێ ﻛێﺸــە و ھەرا ﺑێ “..ﺷﻮرەوی و ﻣﺎرﻛﺴﯿەت ﭼﯚن ڕەﻧﺠﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﻟە 1945- 1946ﺑە ﺑﺎ دا و ﻗﺎزﯾﯿﺎن ﺑە ﻛﻮﺷﺖ دا ،ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﺎردی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺷــﻮرەوی ،ﭘﺎش ﻧﺰﯾﻜەی ﺳﯽ ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە دەﺳﺖ دا !! ﺑﺎ ﺑﺰاﻧﻢ ﻟەو ڕۆژەی ﻣﺎرﻛﺴــﯿەت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ھەر ﻛﺎﻧﮕەی ﺑە ﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﺋﯿﻨﺸﯿﻘﺎﻗە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟە 1966 ھەﺗﺎ 1986ھەﻣﻮو ﻟە ﺳەر ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ ”ﻛەﻣﺘﺮ ﻣﺎرﻛﺴﯿەت ﺑﻮون“ ڕووی داوە. ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟــەو ﺑﺎزﻧە ﺑەﺗﺎڵە ﻧەﯾەﺗە دەر ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ دەﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ! .1ﺋەﺣﻤەد ﺧﻮاﺟــە ﻟە ﭼﯿﻢ دی ﺋەو ڕۆژە ﺑــە 18ی 11ی 1918 دادەﻧێﺖ. .2ﺗﺎرﯾﻖ ﺟﺎﻣﺒﺎز ،ﺳﯿﻤﯿﻨﺎری 21ی 2ی 2017ﻟە ﺳﯚران. .3ﻗﺴــەی ﺋﯿﺪرﯾــﺲ ﻻوە ﻟــە ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎری 21ی 2ی 2017ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪەر ﻟە دەﺳەت ﮔﯿﺮا.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود و ﭘﺮﺳﯽ زﻣﺎن ھێﺸﺘﺎ ﺷەڕی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ﻛﯚﺗﺎ ﻧەھﺎﺗﺒﻮو ،ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺑﯿﺮی ﻟەوە دەﻛــﺮدەوە ھەرێﻤە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴﯚﭘﻮﺗﺎﻣﯿﺎ ﺑە ﺳــەرۆك ھﯚز و ﭘﯿﺎوﻣﺎﻗــﻮون ﻧــەك ﻣﺘەﻧەورﯾﻦ ﺑﺴــﭙێﺮێﺖ .ﺋەو دۆﻛﯿﻮﻣێﻨﺘﺎﻧەی دﻛﺘــﯚر ﻛەﻣــﺎل ﻣەزھــەر و دﻛﺘﯚر ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻋەﻟﯽ و دﻛﺘﯚر ﻧەﺟﺎت ﻋەﺑﺪو .ﻟــە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﻓڕەﻧﺴﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮاروو )ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﺗەرﺟﻮﻣەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﻧﯿﺎزی ﻧەﺑﻮوە ”ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ“ ﺑﯚ ﻛﻮرد داﻣەزرێﻨێﺖ. ﺑە ﭘێــﯽ ﯾﺎداﺷــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺣﻤەد ﺧﻮاﺟــە ،رەﻓﯿﻖ ﺣﯿﻠﻤﯽ ،ﺷــێﺦ رەﺋﻮوﻓــﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود. ﻣێﺠەر ﻧﻮﺋﯿﻞ ﻟە 1ی ﻧﯚﭬەﻣﺒەری 1918ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو ڕاﺳــﭙﺎردەﯾەی ﻟــە )وﯾﻠﺴــﻦ(ی وەرﮔﺮﺗﺒﻮو ،ﻟە ﺑەردەرﮔەی ﺳــەرا ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ھەﻣــﻮو ﭘﯿﺎوە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋەﺷــﺮاف و ﺳــﺎدات و ﺗﺎﺟــﺮ و ﺳــەرۆك ﻋەﺷــﯿﺮەﺗەﻛﺎن ﮔﻮﺗﯽ “:ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﻟە ﻻﯾــەن ﺣﺎﻛﻤﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎوە ﻟە ﻋێﺮاق ﻛﺮا ﺑە ”ﺣﻮﻛﻤﺪاری ﻛﻮردﺳﺘﺎن(1)“.. وﺷەی ﺣﻮﻛﻤﺪار وﺷەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﻮو ﻟەﺑﺎرەی ﻛﻮردی ﺑﺎﺷﻮورەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەردەﻣﺎﻧێﻚ ﺑﻮو ﻛﻮرد ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺧــﯚی ﺑە ﺧﯚ ﻧەﻛﺮدﺑﻮو. دﻛﺘﯚر ﺷەﻓﯿﻖ ﻗەزار ﻟە ل218ی ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺷــﺎرەزوور ﺑەراﻣﺒەر وﺷــەی ”ﺣﻮﻛﻤــﺪار“ وﺷــەی )روﻟــەر و ﮔﯚﭬﻨــەر( دادەﻧێــﺖ. ﻛﻮرد وﺷــەی ﺣﻮﻛﻤﺪار ﺑەو ﻧﺎوە ﺗێﻨەﮔەﯾﺸﺘﺒﻮو ،ھەرﭼﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺑﻮو ﺋەوھﺎی ﺗێﮕەﯾﺸﺘﺒﻮو .ﭘﺎﻛﯿﺰە
17
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
دەﺳﭙێﻚ ﺋــەو دوو ﺳــەرﻛﺮدەﯾە دوا ﺳــەردەﻣﯽ ﺳــەرﻛﺮدەی ﺳــەرﻛﺮدەی ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﺑﻮون. ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود 1881-1956 ﻟــە ﻣــﺎوەی 1918و 1924 ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﻛــﻮردی ﻟــە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮد .ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿەﻛەی ﺋەو ،ﭼﯚن ﺟێﮕەی ﻗﺒﻮوڵــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﻧەﺑﻮو، ﺋەوھﺎش ﺟێﮕەی ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻗەڵەم ﺑە دەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرد ﻧەﺑﻮو ﻛە ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮون ﺑە ”ﻣﺘەﻧەورﯾﻦ“. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧــﯽ 1903-1979 رەﻧﺠﯽ ﻧﯚ ﺳــﺎڵەی ﻧێﻮان 1961 ،-1970ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮردی ﻟێ ﻛەوﺗەوە ﻛە ﻧﺎﺳﺮاوە ﺑە ﻣﺎوەی ﺣﻮﻛﻤــﯽ زاﺗــﯽ .1974 - 1970 ﺑﺎرزاﻧﯽ دوا ﺳەرﻛﺮدەی ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﺑﻮو ،ﻣــﺎوەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺋەوﯾﺶ ﺑــەدەر ﻧەﺑــﻮو ﻟە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ. ﻟەم ﻛﻮرﺗــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەدا ھەوڵ دەدەﯾﻦ دوور ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ڕۆڵﯽ ﻧەﺗەوەﺳــﺎزﯾﯽ ﺋەو دووە ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ﺑﻮاری زﻣﺎﻧﺪا.
رەﻓﯿﻖ ﺣﯿﻠﻤﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺗەواو ﻟەو وﺷەﯾە ﮔەﯾﺸﺘﺒﻮو ﺑە واﺗﺎی )راﺟﺎ( ی ھﯿﻨﺪی دەزاﻧﯽ ﻛە دەﺳەﺗﯽ ﺳﻨﻮوردار ﺑﻮو. ﺋەﻣە ﻟە رووی وﺷەوە ﺳەﯾﺮ ﻧﯿﯿە، ﺟــﯚرج ﯾﻮل ﻟــە ل187 - 186ی ﻛﺘێﺒﯽ ”ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە زﻣﺎن“ )ﺑە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی( ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺳەردەﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﻟە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﻗەﺑﯿﻠەﻛﺎﻧﯽ ﮔێﺮﻣەﻧﯽ و ﻓڕەﻧﺴــﯿﺪا ﺑﻮوە )ﻣﺎوەی ﺳەدەی ﭘێﻨﺞ ﺗﺎ ﺳــەدەی ﺳــێﺰدە( ﺋەو داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿﺎﻧــە وای ﻛــﺮد دوو ﺟﯚرە وﺷــە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ھﺎوﭼــەرخ دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ :ﺋەو وﺷﺎﻧەی ڕەﮔﯽ دﯾﻨﺪارﯾﺎن ھەﯾە، ﻟە رووی ﺋﯿﺘﯿﻤﯚﻟﯚژﯾﯿەوە وﺷەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﻦ ﻟــە ﮔێﺮﻣەن وەرﮔﯿﺮاون وەك ) angelﻓﺮﯾﺸﺘە، churchﻛەﻧﯿﺴــە –ﭘەرﺳــﺘﮕە، bishopﺳەرۆﻛﯽ ﻗەﺷﺎن-priest ، ﻗەﺷــە -martyr ،-ﺷــەھﯿﺪ. ھەﻣﻮو ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧــﯽ وەرﮔﯿﺮاون، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــەدەی ﭘێﻨﺞ ھەﺗــﺎ ﯾــﺎزدە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﺎن داﮔﯿﺮﻛﺮدﺑﻮو ھەروەھﺎ ﻟە ﺳەدەی ﯾــﺎزدە ھەﺗــﺎ ﺳــێﺰدە ﭼەﻧﺪەھﺎ وﺷــەی ﺣﻮﻛﻤﺪارﯾﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺋەرﯾﺴﺘﯚﻛﺮاﺳــﯽ ﻟە ﻓڕەﻧﺴــﯽ وەرﮔﯿــﺮاون ،ﭼﻮﻧﻜە ﻓڕەﻧﺴــﺎ، ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎی داﮔﯿــﺮ ﻛﺮدﺑﻮو .ﻟەم رواﻧﮕەوە وﺷەی وەك: ” ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﯾﺎﺳﺎ ،زﯾﻨﺪان ،ﺑﺎج . ﻟە ﻓڕەﻧﺴﯽ وەرﮔﯿﺮاون“. م .ر .ھﺎوار ﻟــە ل408ی ﺑەرﮔﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮودی ﻗﺎرەﻣــﺎن ،ﻟــە ﺷــێﺦ ڕەﺋﻮوﻓﯽ ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود دەﮔﻮازێﺘەوە ﻛە وﺷــەی ﺣﻮﻛﻤﺪار ﻻی ﺋێﻤە ﻧەﺑﯿﺴﺘﺮاﺑﻮو ،ھەﻧﺪێ ﺟﺎر وﺷەی ﺣﻮﻛﻤــﺪار ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی )ﻣەﻟﯿﻚ( ﻟێﻚ دەدراﯾــەوە “...ھەر ھﺎوار ﻟە ل 409دەﻧﻮوﺳێﺖ :دﻛﺘﯚر ﺟەﻣﺎل ﻧەﺑەز 1985ﯾەﻛێ ﻟەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑــﻮوە ﻛــە وﺷــەی )ﺣﻮﻛﻤﺪار( ﺑــە )ﻣەﻟﯿــﻚ( ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮوە، ﺋەوەﺗــە ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ )ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷﯚڕﺷــەﻛەی( دەﻧﻮوﺳــێﺖ: ”رۆژی 2ی ﻧﯚﭬەﻣﺒەری 1918ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧێﻜﯽ ﺋــﺎزاد دا ﻟە ﻻﯾەن ﻛﻮردەوە ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑە ﻣەﻟﯿﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﺒﮋێﺮدرا“... ﺋــەوە ﮔﺮﯾﻨﮕــە ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﻮرد واﺗﺎی وﺷــەﻛەﯾە ﻛە ﺋــەو واﺗﺎﯾە ﻧﺎﺑەﺧﺸــێﺖ ﻛﻮرد ﺧــەوی ﭘێ دەدﯾﺖ. ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود ﺑەرزﻧﺠﯽ ﺗەواو ﻟە ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ زﻣﺎن ﮔەﯾﺸﺘﺒﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚی ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺑﻮو ﻟــە ھەﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪەر ﮔەﯾﺸــﺘﺒﻮو، ﺑﯚﯾە دوای ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮓ ﻟە 28ی دوازدە زﻣﺎﻧﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪەرﯾﯽ ﻟە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿەﻛە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ. زﻣﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺎﻧﺪەر ﻟە ﻧەزەر ﺷــێﺦ درێﮋەﭘێــﺪەری ﻣەﺣﻤــﻮود ﻣﯿﺮﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑﺎﺑﺎن ﺑﻮو. ﺋــەو ھەوڵــە زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﺷــێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ- ﺳەروﯾﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺣەﺳــەن ﻋەﻟﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎر و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺳــﯿﻨەﻣﺎی رۆﯾﺎڵ ﻟە ھەوﻟێــﺮ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،دوای ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧێﻜــﯽ زۆر ،ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ﻣﺤەﻣــەد ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺧﻮدا“ی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە .ﺋەو ﻟــە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳﺎﻧﺴﯚر ﺧﺴﺘﻨە ﺳەر ﭼەﻧﺪ دﯾﻤەﻧێﻜﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە، ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﺑە ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدﻧﯽ داوە. ﭘــﺎش ﺋــەوەی دەﺳــﺖ ﺑە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ﻣﺤەﻣــەد ﭘێﻐەﻣﺒــەری ﺧﻮدا“ ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ﻛــﺮا ،ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە، ﭼﯚن ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛە ﻛﺮا؟ ژﻣﺎرەﯾــەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾــﺎن ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎن دەرﺑڕی،ﺋێﻤەﭘﺎشﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧێﻜﯽ زۆر ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻓﯿﻠﻤەﻣﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە ،دوای ﺋەوە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﭘێﻚ ھﺎت و ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎﻧﺴــﯚرێﻜەوە رەزاﻣەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە دا و ﭼەﻧﺪ دﯾﻤەﻧێﻚ ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا ﺳﺎﻧﺴــﯚری ﺧﺮاﯾە ﺳەر و ھەڵﮕﯿﺮا .دﯾﺎرە ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﺑﺎس ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺋﯿﺴﻼم ﻣﺤەﻣــەد )د.خ( دەﻛﺎت ،ﻛﺎری دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻟە ﻻﯾەن ﺳﯿﻨەﻣﺎﻛﺎری ﺋێﺮاﻧــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﻣەﺟﯿــﺪ
دەرھێﻨەری ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺣەﺳەن ﻋەﻟﯽ:
ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ﻣﺤەﻣەد ﭘێﻐەﻣﺒەری ﺧﻮدا“ ﺑە ﺳﺎﻧﺴﯚرەوە ﻧﻤﺎﯾﺶ دەﻛﺮێﺖ
ﻣەﺟﯿﺪی ﺑﯚ ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯿﯿەوە زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﻗﺴەوﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﻋەرەﺑﯽ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ﻟەﺳــەر دروﺳﺖ ﺑﻮو ،ﺋەم ﻓﯿﻠﻤــە ﺑﻮدﺟەﻛەی 40 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــە و ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣە ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان. ﭼﯚن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛەﺗــﺎن وەرﮔــﺮت و وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ﺋەم ﻓﯿﻠﻤە ﻟە ھەﻣــﻮو دﻧﯿﺎدا ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋێﻤەش ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻣﺎن ھەﺑــﻮو ،داوام ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺑوﻛــەرەوەی ﺋێﺮان ﻛــﺮد ﻛە ﺋەو ﻓﯿﻠﻤــە وەرﺑﮕﺮم ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟە ڕێﮕــەی وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑەﻏﺪاوە ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدم ،ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك ﻛە ﺳﯿﻨەﻣﺎی ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺎن ﺗێﺪاﯾە ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﺑﮕﺮم. ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻧەﻣﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﭘﻼﻧەﻛەم ﺑەﯾەﻛــەوە ﻟە ھەرﺳــێ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەم ،ﺳەرەﺗﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑوم ﻛﺮدەوە ،ھەر ﻟە دوو ﺳــێ ڕۆژی ﺳــەرەﺗﺎ ﻛە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺑو ﺑﻮوەوە دﯾﺎر ﺑﻮو ﯾەﻛێﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎن ھەڵﻮەﺳــﺘەﯾەﻛﯿﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ھەﺑــﻮو ،ﻣﻨﯿﺶ ﻟە ﻧﺰﯾﻜــەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﭘێﯿﺎﻧەوە ﻛﺮد و ﻟە ڕێﮕــەی وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮەوە ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾﺎن ﭘێ ڕاﮔﺮﺗﻢ ،ﺗﺎ ﺳەرﻟەﻧﻮێ ﺳەﯾﺮی ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺑﻜــەن ،دوای ﺋــەوە
وەزارەﺗــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ھﺎﺗە ﻧﺎو ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻟە ڕێﮕــەی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــەوە ﺑــﯚ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدن و دووﺑﺎرە ﺳــەﯾﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﻤﺎﯾــﺶ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﯾﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻧەﻛﺮێــﺖ .ﻟﯿﮋﻧەﻛەش ﻟە دوو ﻧﻮێﻨەری وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و دوو ﻧﻮێﻨەری وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻧﻮێﻨەرێﻜﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎن ﭘێﻚ ھﺎت. ﺋەوان ﺳــەﯾﺮی ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدەوە؟ ھﺎﺗــﻦ ﻟەﻧــﺎو ﺳــﯿﻨەﻣﺎ ڕۆﯾــﺎڵ ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾــﺎن ﺑﯿﻨﯿﯿــەوە ،ﭼەﻧﺪ ڕاﺳــﭙﺎردەﯾەﻛﯿﺎن ھەﺑــﻮو ﻛــە ﺋەو ﻓﯿﻠﻤــە ڕێﮕەی ﭘــێ ﺑﺪرێ ﺑــو ﺑێﺘــەوە ،ﺑــەم ڕەﭼﺎوی ﺋەو ڕاﺳــﭙﺎرداﻧە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻣﻨﯿﺶ ڕاﺳﭙﺎردەﻛﺎﻧﻢ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋەوەی ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺎﻧە ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﻧﯿﺸــﺎن دەدرێﺖ ،دوای ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە دھﯚﻛﯿﺶ ﻧﻤﺎﯾﺸــﯽ دەﻛەم و ﺗﺎ ﺑﯿﻨەرﯾﺸﯽ ھەﺑێ ﺑەردەوام دەﺑﯿﻦ. ﺋــەو دﯾﻤەﻧﺎﻧــەی ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﻛە ﺳﺎﻧﺴــﯚرﯾﺎن ﺧﺮاﯾە ﺳەر ﯾﺎن راﺳﭙﺎردەی ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﭼﯽ ﺑﻮو؟ ﺋەوەی زۆر ﺑەﻻی ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو ،ﻟە ﭼەﻧﺪ دﯾﻤەﻧێﻚ ﺳێﺒەرێﻚ ﯾﺎن ڕووﻧﺎﻛﯿﯿەك داﺑﻨﺮێﺖ ﻟەﺳەر ﻛﺎرەﻛﺘــەری ﭘێﻐەﻣﺒەر )د.خ( ﻛە ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵﯽ دەردەﻛەوێﺖ، ﺋێﻤــەش ﺋەوەﻣﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد وەك ﺑوﻛــەرەوەی ﻓﯿﻠﻤەﻛــە، ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﻟــەو ﭼەﻧﺪ
دﯾﻤەﻧەی ﻛە دەﻧﮕــﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەر )د.خ( ھەﯾە ،ﺋەو دەﻧﮕەش ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻟەﺳــەری ﻧﺎھێڵﯿﻦ ،ﺋێﻤە ھﯿــﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻜﻤــﺎن ﻟەوﺑــﺎرەوە ﻧﯿﯿە ،ﺋــەوەی ﺑەﻻﻣــەوە ﮔﺮﻧﮕە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺑــە ﭘﻠە ﯾــەك ﻟەﺑﺎرەی ﮔێڕاﻧەوەی ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛەﯾە، ﻛە ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛەﺳــەوە ﺋــەو ﭼﯿﺮۆﻛەﯾﺎن ﭘــێ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە و ھەﻧﺪێــﻚ ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋەو ﭼﯿﺮۆﻛەﯾﺎن ﭘێ ﺑﺎﺷە ،ﻟێﺮەدا ﺋێﻤە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﮔێڕاﻧــەوەی ﻓﯿﻠﻤێﻜــﯽ ﺑــەدڵ ﻧەﺑﻮو ڕاﯾﺒﮕﺮێﺖ ،ﺋەوە ﻣەﺳەﻟەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﺎری ھﻮﻧــەری و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿە ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەو دەرھێﻨەرە ﻛە دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺳــﻮودی ﻟــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺳەرﭼﺎوەی ﻣێﮋووﯾﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺋێﺴــﺘە ﺋێﻤە ﺑەس ﺋەوەﻧﺪەﻣﺎن ﻟەﺳەرە ﻛە ﺣەز ﺑﻜەﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ ﯾﺎن ﻧەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ ،ﻧﺎﻛﺮێ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ ﺋﺎزاد ﻛە ﺑﯿﺮوڕا و ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺋﺎزادە ،ﺳﺎﻧﺴﯚری ﻓﻜﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ،ڕەﻧﮕە 100ﻛەس ﺋەو ﻓﯿﻠﻤەﯾﺎن ﭘێ ﺧــﯚش ﺑێ و 100 ﻛەﺳــﯿﺶ ﭘێﯿﺎن ﻧﺎﺧــﯚش ﺑێﺖ، ﺋێﻤــە دەﺑێ ھــەردووﻻی ڕازی ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋﺎﯾﺎ ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﺧﺴــﺘﻨە ﺳەر ﺋەو دﯾﻤــەن و دەﻧﮕە ،ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺑﯿﻨەر و ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛە دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎت؟ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﺳەر زەوﻗﯽ ﺋەو ﺑﯿﻨەرەی ﻛە ﺑە ﭘەرۆﺷــەوە دێﺖ ﻓﯿﻠﻤەﻛە دەﺑﯿﻨــێ ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﺋەو
ﺑﯿﻨەرە ﭼەﻧﺪ ﺗێﯽ دەﮔﺎت ﯾﺎن ﭼەﻧﺪ ﭼێﮋ ﻟەو ﻓﯿﻠﻤە دەﺑﯿﻨێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــﯿﻨەﻣﺎش زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە، ڕاﺳﺘە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ،ﺑەم ﺧەڵﻚ ھەﺑﻮوە ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەوە ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ھەﺑﻮوە ،ھێﺸــﺘﺎ ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،دﯾﻤەن ھەﺑــﻮو ھەﻧﺪێــﻚ ﻛﺎرەﻛﺘــەری ﻧەدەﻧﺎﺳﯿﯿەوە ،ھەﻧﺪێﻚ ڕووداوی ﻧەدەﻧﺎﺳــﯿﯿەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﺟﯚرە ﮔێڕاﻧەوەﯾەك ھەﯾە ڕەﻧﮕــە ﺟﯿﺎوازی ھەﺑــێ ﻟەﮔەڵ ﮔێڕاﻧەوەی ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﻣﻦ ﺋــەوەم ﺑەدی ﻛﺮد ﻛــە ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺗﯚزێﻚ ﻟە ڕووی ﻓﻜﺮﯾﯿەوە ﻗﻮرﺳە
ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎﻧﻤە ﺋەﻛﺘەری ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“:
ﻛﻮڕێﻜﯽ ھەوﻟێﺮی ھﺎت ﺑﯚ ﻻم و ﮔﻮﺗﯽ ﺧﯚﺷﻢ دەوێﯽ وﺷە /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ”ﻧﺎدﯾﻦ ﻧەﺳﯿﻢ ﻧەﺟﯿﻢ“ ﺷﺎﺟﻮاﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮی ﻟﺒﻨﺎن و ﺋەﻛﺘەری دراﻣﺎی ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻋەرەﺑﯽ ﻛە ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋەﻛﺘەری وﺗەﻛەی و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎﻧﻤە ﺋەﻛﺘەرە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﺑەھﯚی ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ وەك ڕۆڵﯽ ﭘﺎڵەواﻧﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﭼەﻧﺪ زﻧﺠﯿﺮەﯾەﻛﯽ دراﻣﺎﯾﯽ ڕەﻣەزان ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕێﻜﯽ زۆری ﭘەﯾﺪا ﻛﺮدووە. ﺷــﺎﺟﻮاﻧﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2004ی ﻟﺒﻨﺎن ﻛە ﺑﺎوﻛﯽ ﺧەڵﻜﯽ وﺗﯽ ﺗﻮوﻧﺴــە ،ﻟە ﻟێﺪواﻧێﻜﺪا ﻛە ”وﺷــە“ ﻟە ڕێﮕەی ھەژﻣﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾەوە ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟێﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە، ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯽ ﺧﯚی دەرﺑڕی ﻛە دەزاﻧــێ ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﺧەڵﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺳەرﺳــﺎﻣﻦ ﺑە ھﻮﻧەرەﻛەی و دەڵێ ”ﭘێﺶ ﻣﺎوەﯾەك ﻛﻮڕێﻚ ھﺎت ﺑﯚ ﻻم و ﺧﯚی ﭘێ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪم ،ﮔﻮﺗﯽ ﻣﻦ ﺧەڵﻜﯽ ھەوﻟێﺮم، زۆر ﺷەﯾﺪای ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑەھﺮەﻛﺎﻧﺘﯿﻦ و ﺧﯚﺷﻤﺎن دەوێﯽ ،ﺋەوە ﺑﯚ ﻣﻦ زۆر ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻮو ﻛە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺟەﻣﺎوەرەﻛەم ﺳــﻨﻮوری ﺑڕﯾﻮە و ﺧەڵﻜﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﻣﺒﯿﻨﻦ“. ﻧﺎدﯾﻨﯽ ﺗەﻣەن 33ﺳﺎڵ ،ﺑەھﯚی ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ دراﻣﺎﻛﺎﻧﯽ :ﻧﺺ ﯾﻮم ،ﻟﻮ ،ﺳﻤﺮا ،ﺗﺸﯿﻠﻠﻮ و ﭼەﻧﺪ دراﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧێﻜﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری دراﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺮدووە ﻛە دۆﺑﻼژ ﺑﻜﺮێــﻦ و ﻟەو وﺗە ﭘەﺧﺶ
ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑﯚﯾە دڵﺨﯚﺷــﯽ ﺧــﯚی ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﯚ ”وﺷە“ ﻧەﺷﺎردەوە ،ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛﺎﺗێﻚ دەﺑﯿﺴﺘﻢ ﻟە ﺳﻨﻮوری ڕۆژھەﺗﯽ ﻋەرەب ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﺳﻨﻮوری ڕۆژﺋﺎوای ﻋەرەب ﻛە ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﺧەڵﻚ ﺗەﻣﺎﺷﺎم دەﻛەن ،ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دەدات ﻛە ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﻢ ﺑەﻓﯿڕۆ ﻧەﭼﻮوە و وا دەﻛﺎت ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوم ﺑﻜەم .ﺑەھﯚی ﺷﯚخ و ﺷەﻧﮕﯽ و ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛەﯾەوە، ﻟە ﻣﺎوەی ڕاﺑﺮدوودا دوو ﻣﺎرﻛەی ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ وەك ﺑﺎڵﻮێــﺰ و ڕووی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻛﺮدووە ،ﺋەﻣەش وا دەﻛﺎت زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎوی ﻧﺎدﯾﻦ ﺑو ﺑﺒێﺘەوە. ﺑڕﯾﺎرە ﺋەو ﺋەﻛﺘەرە ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە دراﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑﯚ ڕەﻣەزاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاوە و ھﺎوﺷــێﻮەی دراﻣﺎی ”ﻧﺺ ﯾﻮم“ ﭼﯿﺮۆﻛەﻛەی ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ و دراﻣﯽ دەﺑێﺖ، ﺋەﻣــەش وا دەﻛﺎت ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﮕﺎت ﺑە ﺧەوﻧە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ.
و ﺑــە ھەﻣــﻮو ﺑﯿﻨەرێــﻚ ھەزم ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﻟە ھەﻧﺪێــﻚ دﯾﻤەﻧﯽ ﺗێﺪەﮔەن ،ﺑــەم ﻟە زۆر دﯾﻤەﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛەش ﺗێﻨﺎﮔەن ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻓﯿﻠﻤەﻛــەی ﺑﯿﻨﯿــﻮە و ﺗێﻨەﮔەﯾﺸﺘﻮوە. ﻗﺴەﺗﺎن ﻟەﺳەر ھەڵﻮێﺴﺘﯽ زاﻧﺎ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەو رووەوە ھەﯾە؟ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ھﯿﭻ ﻛــەس ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو ﺋﺎﯾﻨە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺋﺎﯾﻨە ھــﯽ ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻜە ،ﺋێﻤەش ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﯿﻦ و ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھەﯾە ،ﻟە ڕواﻧﮕەی ﻣﻨەوە ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﺑﺎﺷە ﺑﺒﯿﻨﺮێ ،ﻣﻦ ﺧﯚم
وەك ھەزاراﻧﯽ ﺗــﺮ زۆر ﻛﺎرﯾﮕەرم ﺑــەو ﻓﯿﻠﻤە ،رەﻧﮕــە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﭘێﯽ ﺧﯚش ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﯾەﻛێﻚ ﭘێﯽ ﺧﯚش ﻧﯿﯿە ﯾﺎن ﺗێﯽ ﻧــﺎﮔﺎت رێﮕﺮی ﻟە ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ﺳﺎﻧﺴﯚرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮوڕای ﺑەراﻣﺒەرە، ﺑــێ ڕێﺰﯾﯿە ﺑــە ﺑەراﻣﺒەرەﻛەت، ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﺗﺎزە دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە، ﭘێﺘﺨﯚﺷــﺒﻮو ﺑﯿﺒﯿﻨە ،ﭘێﺘﺨﯚش ﻧەﺑﻮو ﺳــەﯾﺮی ﻣەﻛە .ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧــەش دەﻛەم ﻟەﮔەڵﻤــﺎن ﻣﺎﻧــﺪوو ﺑــﻮون ﻟە وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی و وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﯾەﻛێﺘــﯽ زاﻧﺎﯾﺎن ،ﻣﻦ ڕێﺰی ڕای ھەﻣﻮوﯾــﺎن دەﮔﺮم و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەواﻧﯿﺶ رێﺰ ﻟە رای ﺋێﻤە و ﺟەﻣﺎوەر ﺑﮕــﺮن ،ھەر ﺑەﺧﯚﯾﺎن ﺑڕﯾﺎردەر ﻧەﺑــﻦ ،دەﺑێ ﺑﯿﻨەرﯾﺶ ﺑﯿﺒﯿﻨێ و ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات. ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەی ﻣەﻻﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ،ﻟەﺑەر ﺟﯿﺎوازی ﻣەزەوی ﻧﯿﯿە وەك ﺋەوەی ھەﺳﺖ ﺑﻜەن ﻣەزەوی ﺷﯿﻌە ﻟەو ﻓﯿﻠﻤەدا زاڵ ﻛــﺮاوە ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋــەوان ﺳﻮﻧﻨەن؟ ھەﺗﺎ ﺋەﮔەر واﺑێ ،ﮔﺮﯾﻤﺎن ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێــﺮ ھەزار ﻛەس ﺷــﯿﻌەﯾە، ﺋەﮔەر ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮا ﺑﯚ ﺋەو ھەزار ﻛەﺳە دەﺑێ ڕێﺰﯾﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ، ﻧﺎﺑێﺖ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﺷﯿﻌە دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووە ،ﺋێﻤە ڕﻛﺎﺑەری ﺑﻜەﯾﻦ .ﻛﻮرد ﺳﻮﻧﻨەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆ ﻧﯿﯿە ،ﻛﻮرد ﺳﻮﻧﻨەﯾەﻛﯽ ﻣﯿﺎﻧڕۆﯾە، ﺋێﻤە ﻟەو ﺳﻮﻧﻨﺎﻧە ﻧﯿﻦ ﻛە دژاﯾەﺗﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﻜەﯾﻦ.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻧﻮوﺳەر و وەرﮔێڕ ھﺎوڕێ ﻧەھﺮۆ:
وﺷە /ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺧﺪر ﻧﻮوﺳــەر و وەرﮔێڕ ھــﺎوڕێ ﻧەھﺮۆ ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا ﺑﺎس ﻟە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮردی و ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەﻣﯽ دەﻛﺎت. ﺋەو ﭘێﯽ واﯾە ،ﭘﺮۆﺳەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺮەو ﺑە ﻓﯿﻜﺮی ﺋەﻓﺴﺎﻧەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ دەدات ﺗﺎ ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺑﯿﺮی ﺳﻜﯚﻻر و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﺨﻮاز. ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻧﺮاوە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯿﯽ دەﺳﺖ ﺑﺒﺮێــﺖ ﺑﯚ ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺑــﺎوەﻛﺎن و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺳــەرەﺗﺎ ﭘێﻢ ﺑﺎﺷــە ھەڵﻮەﺳﺘەﯾەك ﻟەﺳــەر وﺷــەی ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑﻜەم ﻛە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﻧەروﯾﺠﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ ﺑەﻣﺎﻧﺎی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دێــﺖ ،ﮔەرﭼﯽ ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ﻓەرھەﻧــﮓ ﺑــەﻛﺎر دێﻨــﻦ ،ھەروا ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺑــە ﻛەڵﭽەر دەﺧﻮێﻨﺮێﺘەوە ،ﺑــەم ﻣﻦ دڵﻨﯿﺎم ﺋێﻮە ﻣەﺑەﺳﺘﺘﺎن ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮور ﻻﯾەﻧە ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﻛەﻟەﭘﻮورەﻛەﯾــە، ﺑــەم ﭘێﯿەش ﻣﺎﻧﺎﻛەی ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ و ﻓﺮاواﻧە ،ﻛﻮﻟﺘــﻮور زﻣﺎن و داوﻧەرﯾﺖ و ﺳﺮووﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻻﯾەﻧﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە ﺋەدەب و ھﻮﻧەر و ﻣﻮزﯾﻚ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دەﮔﺮێﺘەوە ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺷێﻮەﻛﺎن ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ،ﻛﻮﻟﺘﻮور ﻛــﯚدی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە، ھەﻧﺪی ژﻣﺎرەی ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ،ھەﻧﺪێ ژﻣﺎرەﯾﺸﯽ ﺷــﺎراوەﯾە و ﻟە ﻧەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەداﯾــە ،ﻟێﺮەدا ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوە ،ھەروا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﻛﻮﻟﺘﻮور ﯾﺎدەوەری دەﺳــﺘەﺟەﻣﻌﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﻣێﮋوو ﻓﺎﻛﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛەڵەﻛە ﺑﻮوە و چ ﻟــە زەﯾﻨﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﯾــﺎن ﻛــﯚی ﻛﯚﻣەڵﮕە، ھەروا ﻛﻮﻟﺘﻮور دﯾﻮێﻜﯽ ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚژی و ﻣﯚراڵــﯽ ھەﯾە ،ﺳــﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﯽ و ﻣﯚراڵﯽ ھەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯿﺶ زادەی ﺳــﺎﺗەوەﺧﺘﯽ ﺋێﺴــﺘە ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﺸﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە ،دﯾﺎرە ﻣﻦ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳەراﭘﺎﮔﯿﺮ ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛەم ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﯾەﻛەی ﻧەﺗەوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﻧەﺗەوەﺷﺪا ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێــﮋی ﺟﯚراوﺟﯚر ھەﯾە و ﺑەو ﭘێﯿەش ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯿﺎن ﺟﯿﺎوازە. ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەش ﻟــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری دەوڵەﻣەﻧــﺪ ﺋەوەﯾە ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺧــﯚت، ﺷﺎرەزای ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﯿﺖ ،ﺋەﮔەر ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە ،دەﺑێ دەﺳﺖ ﺑﯚ ﺧﺎڵە ﮔەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﻛﻮﻟﺘﻮوراﻧە ﺑەرﯾﻦ و ﺧﺎڵە ﻻوازەﻛﺎﻧﯽ ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜەﯾﻦ، ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻣﻮﺗﺮﺑەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟەم ﺑﻮارەدا دەﻛﺮێ ﺳــﻮود ﻟــە رەوەﻧﺪی ﻛــﻮردی ﻟە ھەﻧــﺪەران وەرﺑﮕﺮﯾــﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻧﻮوﺳــەر و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﭼﯚن ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻧﺎﻣﯚی وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و دەﻗەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ڕەﻧﮓ دەداﺗەوە. ﻟەﺑەر رۆﺷــﻨﺎﯾﯽ ﺋــەم ﻛﺎرﻟێﻜﺮدﻧە و ﺗێﻜﮫەڵﭽﻮوﻧــە ،دەﻛــﺮێ ﺋﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺑﺎوەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺗﯿــﺎدا ﺑﻜﺮێ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﻗﻮرﺳــﺘﺮﯾﻦ ﺋﯿﺸﻜﺮدن ﺋەوەﯾــە ﺑﻨەﻣــﺎی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺑﺎو ﺑﮕﯚڕی ﻟەﺑەرﺋەوەی ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ درێﮋﺧﺎﯾەن و ﻟەﺳەرﺧﯚﯾە ،ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ
ﻟە ﻣێﺸــﻜﯽ ﺧەڵﻚ ﭼەﻗﯽ ﺑەﺳﺘﻮوە و ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ دێﺮﯾﻨــﯽ ھەﯾــە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺧﻮراﻓﺎﺗﯽ. ﻟێﺮەدا دەﺑــێ ﺑﭙﺮﺳــﯿﻦ ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی ﻻﺗﯿــﻦ و ھﯿﻨــﺪ و وﺗﺎﻧــﯽ دراوﺳــﯽ و رۆژھــەت ﺋﺎﯾــﻦ و ﺧﻮراﻓﺎت ڕەﮔــﯽ داﻛﻮﺗﺎوە، ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋــەم ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﻧــە ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ درێﮋﯾــﺎن ھەﯾــە ﻟە ھــەژاری و ﺑەدﺑەﺧﺘــﯽ ،ﺗەﻧﺎﻧەت دەوڵەﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﻟەﺑەرﺋەوەی زادەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻧﯿﯿــە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘەﯾﮕﯿﺮی ﺧﻮراﻓﺎت و دﯾــﻮی ﻧەرێﻨﯿﯽ ﺋﺎﯾﻦ و ﻗەدەرﯾﻦ، ﺑەواﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟەو ﻛﯚﻣەڵﮕﺎﻧە ﺟێﮕﯿﺮ ﻧەﺑــﻮوە ،ﺗﺎ ﺧەڵﻚ ﺑەرﭼــﺎوی روون ﺑێ و ﺋﺎﺳــﯚی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻓﺮاوان و زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑێ ﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ھﯚی دﯾﺎردەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧە ﻟێﻚ ﺑﺪاﺗەوە ﻧەك ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻗەدەری ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳێﻚ ﺑڕواﻧێ. زۆرﺟــﺎر ﺋەدﯾﺒــﺎن ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور دەﻛەن ،ﻛﻮﻟﺘﻮور واﺑەﺳﺘەی داوﻧەرﯾﺖ دەﻛەن .ﺋﺎﯾــﺎ ﻛﻮﻟﺘﻮور و داوﻧەرﯾﺖ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ھەﯾە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻧﺎﻛــﺮێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮﻛﺮﻧەوەی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﯾﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑێ ،ﻟێﺮەدا ﺋەﮔەر ﺑﯚ ﯾﺎﺳﺎی ﯾەﻛەﻣــﯽ دﯾﺎﻟﯿﻜﺘﯿﻜــﯽ ﻣﺎرﻛﺲ ﺑڕواﻧﯿﻦ ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯽ دژەﻛﺎن ،دەﮔەﯾﻨــە ﺋەو ﺑڕواﯾەی ﻛە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟەﺳــﺘەی ﺋﯿﻨﺴﺎن وەك ﯾەﻛەﯾــەك ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮاﻧﯽ ﺷــﺎﻧە ﻣﺮدووەﻛﺎن و ﺷــﺎﻧە زﯾﻨــﺪووەﻛﺎن ،ﯾــﺎن ﭘﺎرﭼەﯾــەك ﻣﻮﮔﻨﺎﺗﯿﺲ ﺑێﻨە ﺋەﻣﺴەری ﻧەرێﻨﯽ و
ﺋﺎﯾﻨــﯽ وەﺋــﺎﮔﺎ دێﻨــﻦ ،ھەﻧــﺪێ ﺟﺎرﯾﺶ ﻟە ﻛﺎﺗێ وەﺋﺎﮔﺎ ھﺎﺗﻦ ﺧەڵﻚ ﺋﺎڵﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ رۆﺣﯽ ﺑﯚ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە، ﺑﯚﯾە دووﭼــﺎری ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ دەﺑﻦ ﯾﺎن دﯾﺴــﺎن ﺑﺎدەداﺗەوە ﺳەر ﺋﺎﯾﻦ و ﺧﻮراﻓﺎت وەك ﺋەوەی دەڵێﻦ )ﻧﺎزاﻧﻢ رەﺣەﺗﯽ ﮔﯿﺎﻧﻢ(. ﻟــە ﺣﺎڵەﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەر ﺳــەرﭼﺎوەی ﻛﻮﻟﺘــﻮور ﺋﺎﯾﻦ و ﺋەﻓﺴــﺎﻧە ﺑێ چ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﯾــﺎن ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری داﮔﯿﺮ ﻛﺮدﺑێ ،ﻟەم ﻛﺎﺗــەدا دەﺑێ ﺋﯿﺶ ﻟە ﻧﺎو دەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ و ﺋەﻓﺴﺎﻧە ﺑﻜﺮێ، دﯾﻮە ﺑﺎش و ﮔەﺷەﻛﺎﻧﯽ زەق ﺑﻜﺮێ، دﯾﻮە ﻧەرﯾﻨﯽ و ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯽ ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜﺮێ. ﻟەم دواﯾﯿــەدا ﻛﺘێﺒێﻜﻢ ﺧﻮێﻨﺪەوە ﺑــە ﻧــﺎوی ”ﭘەراوێﺰﺧــﺮاوەﻛﺎن ﻟە ﻣێﮋووی ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا“ ،ﺑﺎﺳﯽ ﻗەراﻣﺘە و ﺷــەﺗﺎرﯾﻦ و ﻋەﯾﺎرﯾــﻦ ﻟە ﻋێﺮاق و ﺑەﺣﺮﯾﻦ دەﻛﺎت و ﺣﺮاﻓﯿﺸــﯿﺶ ﻟە ﻣﯿﺴــﺮ ﮔﻮاﯾﺎ ﺋــەم ﺑﺰووﺗﻨەواﻧە ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﯚﻧﯽ ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﻮوﻧــە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻋەﺑﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﻛەواﺗــە دەﻛﺮێ ﺳــﻮود ﻟە ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼم وەرﮔﺮﯾﻦ ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﻣێﮋوو ﻛە ﭼــﯚن رەﺧﻨەﯾﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻓﯿﻜﺮ و ﻛﺮدەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛﺮدووە. ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە دەﻛﺮێ ﺋێﻤە ﺳﻮود ﻟە زاﻧﺴــﺘﯽ ﺋەﻧﺪازەی ﺗەﻻرﺳــﺎزی وەرﮔﺮﯾــﻦ ﻛــە ﭼــﯚن رواڵەﺗــﯽ ﻛەﻟەﭘــﻮوری ﻛــﯚن دەھێڵﻨــەوە وەك ﯾــﺎدﮔﺎر ،ﺑەم ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛەﻛەی دەﻛەن. ھەرﭼەﻧﺪە ﻣﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەدا ﻧﯿﻢ ﻣێﺸﻜﯽ ﺧەڵﻚ ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑﻜﺮێ ﺑە
دەﻛﺮێ ﺋێﻤە ﺳــﻮود ﻟە زاﻧﺴﺘﯽ ﺋەﻧﺪازەی ﺗەﻻرﺳــﺎزی وەرﮔﺮﯾﻦ ﻛە ﭼﯚن رواڵەﺗــﯽ ﻛەﻟەﭘﻮوری ﻛﯚن دەھێڵﻨەوە وەك ﯾﺎدﮔﺎر ،ﺑەم ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛەﻛەی دەﻛەن ﺋەوﺳەری ﺋەرێﻨﯿﯿە ،چ ﺟﺎی ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻓﯿﻜﺮی ﻛﯚﻣەڵﮕە. ڕاﺳــﺘە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋێﻤــە دﯾﻮێﻜﯽ ﺋەﻓﺴﺎﻧە و ﺋﺎﯾﻨە ،ﺑەم دﯾﻮێﻜﯽ ﺗﺮی ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﻓﯿﻜﺮی ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﺨﻮاز و ﻓﯿﻜﺮی ﻛﺮاوەﯾــە ،ﺑەم ﺟێﮕەی داﺧە ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ وﺗﯽ ﺋێﻤە ،ﺋەوەﻧﺪە ﻓﯿﻜﺮی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋەﻓﺴﺎﻧەﯾﯽ ﺑﺮەوی ﭘێ دەدرێ ،ﺑﯿﺮی ﺳﯿﻜﻮﻻر و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﺨﻮاز ﺳﻮودی ﻟــە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە، ﻛەواﺗــە ﻻﯾەﻧــە ﺧﺮاﭘەﻛــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ ﺋەوەﯾە ﻣﺎف دەدرێ ﺑە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ﺋﺎﯾﻦ ،ﺗەوەھﻮﻣﺎﺗﯽ ﭘڕوﭘﻮوچ ﺑو ﺑﻜەﻧەوە ،ﻟەم ﻣﯿﺎﻧەﺷﺪا رادﯾــﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن و ﺳــەﺗەﻻﯾﺖ ﺧﺮاوەﺗە ﺧﺰﻣەﺗﯿﺎﻧەوە ﻛە ﺑێﮕﯚﻣﺎن ﻛﺎرﯾﮕەری دەﻧﻮێﻨﻦ ﻟەﺳەر ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑێ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮە ﯾەﻛێﻚ ﺧەوﺗﺒــێ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯿﺨەوێﻨــێ ،ﺑەم ﮔﺮاﻧﺘــﺮ ﺋەوەﯾە ﯾەﻛێﻚ ﺧەوﺗﺒێ ﺧەوی ﻟێ ﺑﺰڕێﻨﯽ ﯾﺎن ﺑەﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ وەﺋﺎﮔﺎی ﺑێﻨﯽ. ﺋەرﻛــﯽ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ و ﺋەﻓﺴــﺎﻧە ﺋەوەﯾــە زﯾﺎﺗــﺮ ﺧەڵﻜــﯽ ﺧەوﺗﻮو دەﺧەوێﻨﻦ ،ﺑەم ھەڵﮕﺮاﻧﯽ ﻓﯿﻜﺮی ﭘێﺸــﻜەﺗﻨﺨﻮاز ﺋەرﻛﯿــﺎن ﮔﺮاﻧﺘﺮە ﺧەڵﻜﯽ ﺧەوﺗﻮو ﻟە ژێﺮ ﺗەوەھﻮﻣﺎﺗﯽ
ﺷەرع و ﻓﯿﻘﮫەوە ﺑەﺷێﻮەی ﺳﻮڕان ﻟــە ﻧێــﻮ ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ﺑێ ھــﻮدەدا، ﺑەم ﺋێﻤە ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺋﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك دەﻛەﯾــﻦ ﺋﺎﻟــﻮودە ﺑﻮوە ﺑە ﺋﺎﯾــﻦ و ﺋەﻓﺴــﺎﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷﺘﺮە ﺳﻮود ﻟەم ﺷێﻮازە وەرﮔﯿﺮێ ﺑەﻣەرﺟێﻚ ﻧەﻛﺮێ ﺑە ﺗﺎﻗە ﺷــێﻮاز، ﻟە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺧەڵﻜﺎﻧێــﻚ ھەﺑﻦ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ رادﯾﻜﺎڵﯿﺎﻧە ﺋﯿﺶ ﺑﻜەن و ھەر ﺑەﺟﺎرێ ﺋﺎﯾﻦ و ﺋەﻓﺴﺎﻧە رەت ﺑﻜەﻧەوە وەك ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺣﻤەد ﻗﻮﺑﺎﻧﭽــﯽ و رەﺷــﯿﺪی ﻣەﻏﺮﯾﺒﯽ، ﺗەﻧﺎﻧەت ﻏﺎﻧﺪی دەڵێ ﺧﻮا ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﻧﯿﯿە. ﺋﺎﯾﺎ ﺋەﮔەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻛﺎن ،ھەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋەﻓﺴﺎﻧەﯾﯽ ﺑێ ،ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﺳﻮاو ﻛە ھەزاران ﺳﺎڵەی ﻟەﻣەوﺑەر ﺑﻮوﻧﯽ
ھەﺑﻮوە ،دەﺑێﺖ ﭼــﯚن ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﻟێﺮەدا ﻣەﺑەﺳﺘە ﺋەرﻛﯽ ﺋــەدەب و ﺋەدﯾﺒﺎن ﭼﯿﯿــە ﺑﯚ ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿﺎﻧە؟ ﻟە وﺗﯽ ﺋێﻤە ﺳﯿﺎﺳەت و ﻛﻮﻟﺘﻮور ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺋﻮرﮔﺎﻧﯿﯿــﺎن ھەﯾە، زۆر ﺟــﺎر ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەڵێــﻦ ﺋێﻤەش ﻛﻮڕی ﺋەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﯾﻦ، ﺑە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ دی زادەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧﯚﯾﺎﻧــﻦ ،ﻟێﺮەدا ﺋەﮔەر ﭘێﻨﺎﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــەت ﺑﻜەﯾــﻦ وەك ھﻮﻧەری ﻣﻮﻣﻜﯿﻨﺎت ،ھﻮﻧەری ﺋەو دﯾﺎرداﻧەی ﻛە دەﺷــێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺗﯿﺎدا ﺑﻜﺮێ، ﻣﻦ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﻣــﺎژەم ﺑەم ﺧﺎڵە داوە ﻛە ﻟــە وﺗﯽ ﺋێﻤە ﺷــﯚڕش ﻛﺮاوە ،ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﺑــەم ﺋەﻣــە ﻧەﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟە ﻛﻮﻟﺘــﻮوردا ،ﺑڕواﻧە وﺗﯽ ﺋێﻤە ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧێڵەﻛﯽ و ﻓﯿﻮداڵﯽ زاڵە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﭘێﺸــێﻞ دەﻛﺮێ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ھەڵە ﻟە ﭼەﻣﻜﯽ ﺷەرەف دەڕواﻧــﻦ ،ﭘــەروەردە ﺳــەﻗەﺗە، دەوڵەت ﻟە ﺋﺎﯾــﻦ ﺟﯿﺎ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە، ﻛەﭼــﯽ ﺋەوروﭘــﺎی ﺟــﺎران وەك ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤە ﺑﻮو ،ﻟە ﺳــەدەی ﭘﺎزدەﯾەم و ﺷــﺎزدەﯾەم دەﺳەﺗﯽ ﻛەﻧﯿﺴە زاڵ ﺑﻮو ،دادﮔەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ھەﺑﻮو ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳــەدەی ﺣەﭬﺪە و ھەژدە رێﻨﯿﺴــﺎﻧﺲ ﺋەﻧﺠﺎم درا ،ﺑەم ﺷێﻮەﯾە زاﻧﺴﺖ ﺷﯚڕﺷﯽ ﻛﺮد ﺑەﺳەر ﺋﺎﯾﻦ و ﺧﻮراﻓﺎﺗﺪا ،ﺋەوەﺑﻮو ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ١٧٨٩ﺷﯚڕﺷﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ ﺑەرﭘﺎ ﺑﻮو. ﻛەواﺗە ھەم دەﺳــەﺗﯽ ﻓﯿﻮداڵﯽ و ھەم دەﺳەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎن ﻟە ﻧﺎو ﺑﺮد، ﻟێــﺮەدا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ،ﺷﯚڕﺷــﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻛﻮﻟﺘﻮوری ھێﻨﺎﯾە ﻛﺎﯾەوە. ﻟە ﻣﯿﺎﻧــەی ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ھﺎﺗﻮوە، ﺑەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﺗــﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﻓەﻟﺴەﻓە دەﻛﺎ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ﺑە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻣێﮋوو ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﮔڵﻮﺑﺎﻟﯿﺰم و ﮔەﺷەﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎی زاﻧﺴﺖ و زاﻧﯿﺎری ،ﺋەم ﺑەرﻛەوﺗﻨە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺣەﺗﻤﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟە ﻧﺎﺧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە دروﺳﺖ دەﻛﺎ و ﻛﺎرﯾﮕەری دەﻧﻮێﻨێ ﺑەﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺑﻮاری ﻓەﻟﺴــەﻓەدا چ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ چ ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﺎﯾــەی ھەڵﺒﮋاردن ھەر ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێ ،داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ دەﺳــەﺗەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن و ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن و دەﺳــەﺗﯽ دادوەری ،ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮورەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﻛﺎﯾەوە، ﺋێﻤــە ﻟــە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺋەوروﭘــﺎوە وەرﻣﺎﻧﮕﺮﺗــﻮوە ،ﺑــﻮارە ﻓەﻟﺴــەﻓﯿﯿەﻛەش ﺑەھەﻣﺎﻧﺸێﻮە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻟێﺨﺸــﺎﻧﯽ رۆﺷﺒﯿﺮی ﻟە رێﮕەی وەرﮔێڕاﻧەوە ،ﺋێﻤە ﺳﻮﻛﺮات و ﺋەﻓﻼﺗــﻮون و ﺋەرﺳــﺘﯚ و داﻧﺘﯽ و ﺷﻜﺴﭙﯿﺮ و ھﯿﮕڵ و ﻧﯿﭽە و ﻛﯿﺮﮔﺎرد و ﺳــﺎرﺗەرﻣﺎن ﻧﺎﺳــﯿﻮە ،ھەﻧﺪێ ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﻓەﻟﺴەﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﻗﯽ ﺋەدەﺑــﯽ و ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺋێﻤە رەﻧﮕﯽ
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
داوەﺗەوە. ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ،ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت دەﻛﺎت؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺗەوژﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿــﺮی و ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣەﻛێﻜﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮدووە؟ راﺳﺘە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم و دواﺗﺮ ﺑەھﯚی ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤﻮود و ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد و ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻧەﻣﺮەوە ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﮔەﯾﺸﺘﻮوﯾﻦ ﺑەﻟێﻮاری ﺑﻮون ﺑــە دەوڵەت ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﮔەﻟەﻛﯚﻣەﻛــﯽ وﺗﺎﻧــﯽ دەوروﺑــەر ھەڵەﻛــە ﻟەﺑﺎر ﺑــﺮاوە. ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ، ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە 1921ﻟە ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳــﯿﭭەر دان ﺑە دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردی ﻧﺮا ،ﺑەم ﻟە ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟﯚزان ﭘەﺷﯿﻤﺎن ﺑﻮوﻧەوە. ﺋﺎﺧﯚ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداران ﺗــﺎ ﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﻛﻮﻟﺘــﻮور ﺑﭙﺎرێﺰن؟ ﺋەم ﭘﺮﺳــە ،ﭘﺮﺳﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮور رێﮋەﯾــﯽ ﺑــﻮوە ،ھەر ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ
ﻛﻮﻟﺘــﻮور ،ﺋەوە ﻣﯿﻠﻠەﺗــﯽ ﻛﻮرد ﻟە رێﮕەی ﺋﺎﯾﻨەوە ﭘێﺶ وەﺧﺖ داﮔﯿﺮ ﻛــﺮاوە ،ﻣﯿﻠﻠەﺗﯽ ﻛــﻮرد ھەڵﮕﺮی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧەﺗەوەی ﺳەردەﺳــﺘە ،ھەر ﺋــەم ﺋﺎﯾﻨەش ﺑــﺮەوی ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ داوە ﻟــە ﻧﺎو ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮردا، ﺋﺎﯾﻦ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺟﯚرێﻜە ﻟە ﻓەﻟﺴەﻓە و ﺗﯿڕواﻧﯿــﻦ ﺑﯚ ژﯾــﺎن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵﯿﺪا ،ﺋەﮔەر ﺋێﻤە ﺑﻤﺎﻧەوێ ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛەﻣﺎن ﻟە رەﮔﯽ ژەھــﺮاوی دوژﻣﻦ ﭘــﺎك ﺑﻜەﯾﻨەوە، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ڕواﻧﮕەی ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ و زاﻧﺴــﺘﯽ ھەﯾە ﻛە ﻟە رێﮕەﯾﺎﻧەوە ﺋﯿﺶ ﻟەﺳــەر ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ
دەﺑێ ﺋﯿﺶ ﻟە ﻧﺎو دەﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ و ﺋەﻓﺴــﺎﻧە ﺑﻜــﺮێ ،دﯾﻮە ﺑﺎش و ﮔەﺷــەﻛﺎﻧﯽ زەق ﺑﻜﺮێ ،دﯾﻮە ﻧەرﯾﻨــﯽ و ﺧﺮاﭘەﻛﺎﻧﯽ ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜﺮێ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﻗﻮﻧﺎﻏــەﻛﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻗەڵەﻣــڕەوی ﺧﯚﯾﺪا ھەوڵــﯽ داوە ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮردی ﺑﭙﺎرێــﺰێ ،ﺑــەم ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا داﮔﯿﺮﻛــەران ھەوڵﯽ ﺳــڕﯾﻨەوەی ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻛﻮردﯾــﺎن داوە ،ﻟــە رێﮕــەی ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧەﻛەی، ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ، ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧــﯽ ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ﺟەژﻧﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ، ﭼەواﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﻣێﮋووەﻛــەی، ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ،ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی زۆرەﻣﻠێ، ﺗﺎ دواﺗﺮ ﺑە ﺷەڕی ﺟێﻨﻮﺳﺎﯾﺪ ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ھﺎﺗﻮوە و ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺗﺮۆﭘﻜﯽ. ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ وەﻣﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺋەوەﯾە ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎن ﺋەوەی ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد درێﻐﯿﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەم ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا دوژﻣﻨﺎن ھەڕەﺷەﯾەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﺑﻮون ﻟەﺳەر ﺳڕﯾﻨەوەی ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤﺎن. ﻟە ﺳەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم، ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەوﻛﺎت ﺋەدﯾﺒﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﺑە ﺑــەراورد ﻟەﮔەڵ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤەداران ﻛﺎﻣەﯾﺎن رۆڵﯽ ﻛﺎراﺗﺮﯾﺎن ھەﺑﻮوە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردی؟ ﯾﺎن ﺗﺎ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑێ ﺑــە دەوڵەت و ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﯾەك ﻧەﮔﺮﻧەوە ،ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤﺎن ﻻ ﻧﺎﭼێ؟ ﺋەﮔەر ﺋﺎﯾﻦ ﺑەﺷێﻚ ﺑێ ﻟە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی
ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑﻜﺮێ. ﻟەواﻧەﯾە ﺑڵێﻦ ﺋــەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﻟەﺑــﺎری ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــەوە ﺟﯿﺎوازن ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗــﺪا ھەڵﮕــﺮی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﻦ ،ﻣﻨﯿﺶ دەڵێﻢ ڕاﺳــﺘە، ﺑەم ﺋــەوان دﯾﻮی ﺋﯿﺴــﺘﺎﺗﯿﻜﺎ و ﺗﺮادﺳــێﻮﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێڕەو دەﻛەن، ﻧەﭼﻮوﻧەﺗە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧﺎوەڕۆﻛە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛەﯾــەوە ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻛﺎرﯾﮕەری زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑەﺳەر زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ و ﺗﻮﻛﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺑەم ﺑە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺟﺎران. ﻛﺎﺗێ ﻛــە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﻛﯚﻣەڵﯽ ﭼەﻣﻜــﯽ ھەڵــەی ھێﻨﺎوەﺗــەوە ﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﻣــﺎن ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە رواﻧﮕــەی ﺗﺎزەی ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ ھەﯾــە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەو ﭼەﻣﻜە ھەﻧە و ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﺋﺎڵﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ،ﺋــەم ﻛﺎرەش دەﺑــێ رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﭘێ ھەﺳﺘﻦ ﺋەﮔەرﭼﯽ دەﺳەت و ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺎدﯾﯿﺎن دﯾﺎری ﻛﺮاوە. ﺋەﮔەرﭼﯽ زەﺣﻤەﺗــە ﺋێﻤە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﯾــﻦ ﻟــە رﯾﺸــەوە دەرﺑێﻨﯿــﻦ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋﺎﯾــﻦ ﺗێﻜــەڵ ﺑﻮوە ﻟەﮔەڵ دﯾــﻮە ﻻوازەﻛەی ﻣﺮۆڤ ﻛە ﺋەوﯾﺶ ﻻﯾەﻧﯽ رۆﺣﯿﯿــە ،ﻟە رووە ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﯿەﻛەوە ھەﻣﯿﺸە ﺋﯿﻨﺴﺎن ﭼﺎوی ﻟــە دەﺳــەﺗێﻜە ﻟە ﺧﯚی
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﻟە ﭘﺮۆﺳەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺮەو ﺑە ﻓﯿﻜﺮی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋەﻓﺴﺎﻧەﯾﯽ دەدرێﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﮔەورەﺗــﺮ .وەك ﻓﺮۆﯾــﺪ دەڵێ ﻛﺎﺗێ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧەﻛﺎن ﻟە رێﮕەی ﺋﺎﯾﻨەوە ﺧﻮا دەﭘەرﺳﺘﻦ ،ﺋەوە ﺧﻮدی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧەﻛە ﻟە وێﻨــەی ﻛەﻣﺎڵﯽ ﺧﯚی دەﮔەڕێ، ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﮔﺮێــﯽ ﻛەﻣﺒﻮون ﻻی ﺋﯿﻤﺎﻧﺪاران ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾــە ،ﮔﻮﺗﻤﺎن ﻛﺎﺗێ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕادﯾﻜﺎڵ ﺋﯿــﺶ ﻟەﺳــەر ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەم دەﻛﺮێ ﺟﺎر ﻧە ﺟﺎرێ داری ﭘﯿــﺮی ﺋﺎﯾﻦ ﺑﻠەﻗێﻨﯿﻦ ﺗﺎ ﮔە زەرد و رزﯾﻮەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﻮەرێﻦ ،ﺋەو ھەﻗﯿﻘەﺗەش ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮرد روون ﺑﻜەﯾﻨــەوە ﻛە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم وەك ﻛﺘێﺐ زادەی ﻋەﻗڵــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧﯿﻤﭽە دوورﮔەی ﻋەرەﺑە ﺑە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺷﻤﺸــێﺮ و ﭘەﻻﻣﺎری ﻧــﺎڕەوا ﺑە ﻧﺎو ﮔەﻻﻧﯽ ﺗﺮدا ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە. ﺋﺎﺧﯚ چ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮﻟﺘــﻮور ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد دەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺎت؟ ﻛﺎﺗێﻚ زﻣﺎن و ﻣێﮋوو و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﻣﺎن ﻟە ژێﺮ ھەڕەﺷەدا ﺑێ ،ﺋﺎﺧﯚ چ ﻛﺎﺗێﻚ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺪەﯾﻦ؟ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ رزﮔﺎری ﻧەﺑــﻮوە ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺪەﯾﻦ ﻛە ھەڕەﺷــەی ﻟەﺳــەرە! ﻟەﺑﺎرەی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﯾﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دﯾﺎرە ﺑێ ﺋەﻣﻼ و ﺋەوﻻ ﻣﺎﻓﯽ رەوای ﺧﯚﻣﺎﻧــە وەك دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻛە ﻟە ﺑەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەم ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺷﯚﭬﯿﻨﯿﺰم و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ وﺗﯽ دراوﺳێ ھەﻣﯿﺸە ﻛﯚﺳﭗ و ﺗەﮔەرە دروﺳﺖ دەﻛەن و رزﮔﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە وەك ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەك ﺗەﻣﺎﺷــﺎ ﻛﺮاوە، ﮔﻮاﯾــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧﺎك و ﺳــەروەری وﺗەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﭘێﺸــێﻞ دەﻛﺎت، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﺋەوان ﺑەزۆرەﻣﻠــێ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەی دوای ﺟەﻧﮓ و ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردان ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻛﺎﯾەوە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻤﺎن ﺑەھێﺰ ﺑێ ﭼﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﺎﺷە؟ دەﺑــێ ﮔﯿﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﻤﺎن ﺑەھێﺰ ﺑﻜﺮێ و رۆڵﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺧﺎك و ﺷﻮﻧﺎس زﯾﻨﺪوو ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﭘەرە ﺑە زﻣﺎن ﺑﺪرێ و ﺑﺘەﻗێﻨﺮێﺘەوە ،ﺑﺎﯾەخ ﺑە ھﻮﻧەر و ﻣﻮزﯾﻚ و ﺋەدەب و ﺳﯿﻨەﻣﺎی ﻛــﻮردی ﺑــﺪرێ ،ﺋﯿــﺶ ﻟەﺳــەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺗﺎك ﺑﻜﺮێ ﻛە ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ و ھەڵﮕﺮی ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾەك ﺑێ ﻟە ھەر ﻛﻮێ ﯾەك ﺑێ.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ژﻣﺎرە ) ، (178ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 8 ،
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ 117ﺳﺎڵﯽ ﺗەﻣەن
وﺷە /راﻣﯿﺎر ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1947ﻛﺎﺗێﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑڕﯾــﺎری دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﺟﻮوﻟەﻛەﻛﺎﻧــﯽ دا” ،زەﻛەرﯾــﺎ ﺑەراﺷــﯽ“ ﯾەﻛێــﻚ ﺑــﻮو ﻟە 22 ھــەزار و 600ﺟﻮوﻟەﻛەﯾەی ﻛە ﺑەر ﺋەو ﻟێﺸﺎوە ﻛەوت و ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەﺟێ ھێﺸﺖ و ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺷﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺗﺎن ﺑﺮان ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ﻣﺎوەی 70 ﺳﺎڵ ﻟە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ژﯾﺎﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧﺪ.
زەﻛەرﯾﺎ ﺑەراﺷــﯽ ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی ﺳــﺎڵﯽ 1900ﺷــﺎرۆﻛەی زاﺧﯚ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﻋێــﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾــە ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1918 ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻛﺮدووە ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻓﺮەﺗێــﻚ ﺑەﻧــﺎوی ”ھﺎﺟەر“ و ﺧﺎوەﻧــﯽ ھەﺷــﺖ ﻣﻨﺪاڵــە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ﻧەوەی ﻟە دوای ﺧﯚی ﺟێ ھێﺸــﺘﻮوە، ﻟەﻧﺎو ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﻧﺎوی ”ﺳەرﻛﺮدەی ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ دەﻧﺎﺳﺮێﺖ“ .ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1947ﻧﺎﭼﺎر
ﻛــﺮا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێ ﺑﮫێڵێﺖ و ڕووی ﻛﺮدە ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻟە ﺷــﺎری دﯾﻤەﺷﻖ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮو ،ﺑەم ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎش دەرﯾﺎن ﻛﺮد و ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1950 دەﭼێﺘە ﺷــﺎری ﻗﻮدس و ﻟەوێ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ دەﺑێﺖ. ﺑەراﺷــﯽ ﺑــە داﻣەزرێﻨــەری ﻛﯚﻣەڵەی ﻛــﻮرد و ﺋﯿﺴــڕاﺋﯿﻞ دادەﻧﺮێﺖ و ﮔﯚﭬﺎرێﻜﯽ ﺑە ﻛﻮردی ﺑــو دەﻛــﺮدەوە ،رۆڵێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﺑﻮو ﻟــە ﻟەﻧﺎوﻧەﭼﻮوﻧﯽ
ﻛﻮﻟﺘــﻮور و زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺷﺎری ﺋﯚرﺷەﻟﯿﻢ. ﺷــێﺮزاد ﻣﺎﻣەﺳــێﻨﯽ ﻧﻮێﻨەری ﺟﻮوﻟەﻛــەﻛﺎن ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺣﺎﺧــﺎم زەﻛەرﯾﺎ ﺑەراﺷــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوە ﻟە داﻣەزرێﻨەراﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﻮردە ﯾەھﻮودﯾﯿــەﻛﺎن ﻟە ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ، زۆر ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﺑە ﻛﻮرد و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدا و ھەﻣﯿﺸە دڵﯽ
ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 117ﺳــﺎڵﯽ ﻟە ڕێﻜەوﺗﯽ ﺷەﺷﯽ ﺋﺎداری 2017ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1947ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺳــەرﺟەم ﺟﻮوﻟەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚ ﻛﺮدەوە ﺑــﯚ دەرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻛە
ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەو ﻛﺎﺗە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﻮو: ھەوﻟێﺮ 3109 ﻛەرﻛﻮوك 4024 ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ 2271 ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟە 2851
ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳــڵ 10345 ﺑەراﺷــﯽ ﺟﮕــە ﻟــەوەی ﺑــە ﺑەﺗەﻣەﻧﺘﺮﯾﻦ ﭘﯿﺎوی ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ دادەﻧﺮێــﺖ ،ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ”ھﺎووﺗﯽ ﻓەﺧﺮی“ ﭘێ دەدرێﺖ ﻟەﻻﯾــەن ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﺋــەو ﻛﺎﺗەی ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﻛە ﺋــەو ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾە دەدرێﺘــە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ھﺎووﺗﯿﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ. ”ﺣﺎﺧﺎم“ ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﭘﻠەی ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟﻮوﻟەﻛە و ﺋەو وﺷــەﯾە ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ ﻋﯿﺒــﺮی وەرﮔﯿﺮاوە و ﺑەﻣﺎﻧــﺎی زاﻧﺎ دێﺖ .ﺑەراﺷــﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1980ﺋــەو ﭘﻠەﯾــەی ﺑە دەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە و ﺑــەر ﻟەوەش ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑﻮو ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﻗﻮدس و ﻧﺎزﻧﺎوی ”ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻗﻮدس“ی ھەﺑﻮو.