ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی:
ﺑەرﭘﺮس ھەﯾە ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺟﯿﺎوازن و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﯾە
4
ﻻھﻮر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻣﻪﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﺗێﻮهﮔﻼوه
5
ﺷﯿﻌەﻛﺎن ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو دەﻛەن ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﻛﻮرد دەﻧﮕﯽ ﻟێﻮە ﻧﺎﯾﺎت
2
ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﺋﺎﯾﻦ ﻗەدەﻏە دەﻛﺮێﺖ
8
ﺳــەﮔﯽ ھﺎﺳــﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەواج ﭘەﯾﺪا دەﻛﺎت
15
ﮔەﻻوێﮋ ﺷەرﯾﻔﯽ:
ﺟﻠﻮﺑەرگ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە رەوﺷﺘەوە ﻧﯿﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
18
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
دەوروﺑەری ﺋﺎﻣەد ﻛﺮاوەﺗە ﻧﺎوﭼەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺶ
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوروﭘﺎ :ﭘەﻛەﻛە ﻣﺎﻣەڵەی ﺑە 46ھەزار ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻛﺮدووە 3
ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی ﻣﻮوﺳڵ ﺑەﻣەﺑەﺳﺖ ﺑﻮوە
ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣﻮوﺳڵ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛــەی ﺋــەم دواﯾﯿەی ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺑەری راﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ 500ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻟێﻜەوﺗﻮوەﺗــەوە و ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەرﻣــەﻛﺎن ﺑە ﺗەواوەﺗــﯽ دەرﻧەھێﻨــﺮاون .ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ژﻣﺎرەﻛــە ﺑەرزﺗــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە ﺑﯚ ھــەزار و 500ﻛﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨﺪار. رووداوەﻛە ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳــەر وەك ”ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــەك ﺑﯚ ﻛﺮدﻧــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻣﻮوﺳوﯾﯿەﻛﺎن“ دەﺧﻮێﻨﺮێﺘەوە.
2
ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛێڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻧەﻣﺎﻣﯽ ﺣەﺷﯿﺶ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﻟﯿﺠەی ﺳەر ﺑە دﯾﺎرﺑەﻛﺮ
ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ﺣەﺳەن رۆﺣﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ﺣەﺳەن رۆﺣﺎﻧﯽ ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺮان ﻟە ﺳﻨەی ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی ﭘڕۆژەی ھێڵﯽ ﺷــەﻣەﻧﺪەﻓەری ﺗﺎران-ﺳﻨەی داﻧﺎ و ﻟە وﺗﺎرەﻛەﯾﺪا ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ﺳﻨەوە ھێڵﯽ ﺷەﻣەﻧﺪەﻓەر ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﮔەﯾەﻧﯿﻦ ﺑە دەرﯾﺎی
20ﻣﻪرﺟﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆک ﻓﻪرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ .ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﻮﭘﺎﺳــﮕﻮزاری ﺑﯚ رۆﺣﺎﻧــﯽ رادەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺑەوەی ﮔﺮێﯿەﻛﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە و دەﻣﺎﻣﻜﯽ ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻻﺑﺮدووە.
3
ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﻋێﺮاﻗﺪا
10 16
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
ھێﺰ ﺑﯚ ﮔﯚڕان دروﺳﺖ دەﻛﺮێﺖ
ھەوڵێــﻚ ھەﯾــە ﺑــﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻜــﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛە ﺑﺨﺮێﻨە ﺳەر ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛەی 70ـــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮداری ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە ﻧەﻧﺮاوە .ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ھەوڵێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ڕەت دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێﻦ ،ﺋەﮔەر ھێﺰ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ.
6
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﭘێﺸﺘﺮ ﺋﺎﻣﺮﻟﯿﯿﺎن ﻛﺮد ﺑە ﺷﺎرۆﻛە
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﺷﯿﻌەﻛﺎن ھەوڵ دەدەن ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺑﻜەن ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ھەوڵﯽ رژد دەدەن ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﺑﻜەن ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەوە ﺑﯿﻜەن ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺋــەوەش ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻻی ﻛﻮرد دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ڕەﺧﻨە ﻟەوە دەﮔﯿﺮێﺖ ﻛە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿــﭻ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ڕووﻧــﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﯿﯿە. دوو ﻣﺎﻧﮓ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە ،ﺋﺎﻣﺮﻟﯽ ﻛە ﺳەرﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەﺣەدﯾﻨە، ﻛﺮا ﺑە ﺷــﺎرۆﻛە )ﻗەزا( ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻛــﻮرد ﺋەوﻛﺎﺗە دژی ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە
وەﺳــﺘﺎﯾەوە ،ﺑەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺑــە زۆرﯾﻨەی دەﻧﮓ ﺑە ﺷﺎرۆﻛەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺮﻟﯿﯿﺎن ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد ،ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ھەوڵــﯽ رژد ھەﯾــە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﺑﻜەن ﺑــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەوەش ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮوە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﻛێﺸــە ﻟەﺳەرەوە ﺑﯚ ﺳەر ﺑەﻏﺪا ﻛە ﻛﻮرد ﺗﯿﺎﯾﺪا ھﯿﭻ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻧەﻣێﻨێﺖ. ﺋەﺣﻤەد ﺷێﺦ ﻟەﻧﮕەری ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە دا ،ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ڕێﮕــﺮی ﻟە ﺑە ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺮﻟﯽ ﺑﻜﺮێﺖ،
ﺋێﺴــﺘە ھەوڵﯽ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوﺷﯽ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳەر. ﻟەﻧﮕــەری ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ”ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﮔﻮێﯿﺎن ﻟــێ دەﮔﯿﺮێﺖ و ﺋەﮔــەر ھەوڵﯽ رژدی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛــﻮرد دروﺳــﺖ ﻧەﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەدا ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوش ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﻛﻮرد دەردەھێﻨﺮێــﺖ و دەﻛﺮێــﺖ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ“. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧﺎوﭼــەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێــﻚ ﺋــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮرد ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەوڵێﻜﯽ رژد ﺑﯚ ڕێﮕﺮﯾﻜــﺮدن ﻟەو ھەوڵەی
ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮردەوە ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە. ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ،ﻛﻮرد و ﺷــﯿﻌە ﻟــە ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔەﯾﺸــﺘە ﺋەوﭘەڕی ﺋﺎڵــﯚزی و ﺗﺎ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﭼەﻛﺪارﯾﺶ ڕۆﯾــﯽ ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﭼەﻧــﺪان ﺷــﺎﻧﺪی ھــەردووﻻ ﻟەﮔەڵ ﯾەك داﻧﯿﺸــﺘﻦ و ﻣەرﺟەﻋێﻜﯽ ﺑﺎی ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﻧەﺟەﻓــەوە ﺳــەرداﻧﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوﯾﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛێﺸەﻛﺎن وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎون و ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﻣﺎڵــە ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوش ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن ﺟــێ ھێﺸــﺘﻮوە،
ﭼﻮﻧﻜە ﺷﯿﻌەﻛﺎن ھەڕەﺷەﯾﺎن ﻟێ دەﻛەن. ﻣﺤەﻣــەد ﻓﺎﯾــەق ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ،ﺑە“وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ھەوڵﯽ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﻟەﻻﯾەن ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧەوە ھﯽ ﺋێﺴﺘە ﻧﯿﯿــە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳــﺎڵە ﺋەو ھەوڵــە ھەﯾە .ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت، ”ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛە ڕووﻧە ،ﺷﯿﻌەﻛﺎن دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەھێﺰ ﺑﻦ ،ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوش ﺑﯚ ﺋەوان ﮔﺮﻧﮕە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەھێﺰن و ھەوڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﭼڕ ﻛﺮدووەﺗەوە“. ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــە
ڕەﺧﻨــەی ﻟــەوە ﮔــﺮت ﻛــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد رژد ﻧﯿﯿە ﻟــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺋــەو ﭘﺮﺳە ،ﺑەم ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﺑەﺑێ ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﻛﻮرد ،ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ. ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﻛێﺸە ﻟەﺳەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەرێﻢ و ﺑەﻏﺪا ،ﺑەﭘێﯽ ﻣﺎدەی 140ـــﯽ دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﻧﺎوﭼە ﻛێﺸــە ﻟەﺳــەرەﻛﺎن، دەﺑێﺖ ﺋﺎﯾﻨﺪەی ھەر ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺟێ ﻧﺎﻛﯚك ﻟە ﻧێﻮان ھەرێﻢ و ﺑەﻏﺪا ﺑە ”ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧەوە ،ﺳەرژﻣێﺮی و ڕاﭘﺮﺳﯽ“ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ
ﻧﺎوەﻧــﺪ ﺑــەردەوام ﺋــەو ﻣﺎدەﯾە ﭘێﺸێﻞ دەﻛﺎت و ﺑەﺑێ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻛــﻮرد ﺋﺎﻣﺮﻟﯽ ﻛﺮد ﺑە ﺷﺎرۆﻛە. ھﺎوﻛﺎت ﺷەﻻل ﻋەﺑﺪول ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑﯚ ھﯿــﭻ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو .ﻋەﺑﺪول ﺑە ”وﺷە“ـﯽ ﮔــﻮت” ،ﺋەﮔــەر ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﻧەﺷــﻜﺮێﺖ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ،ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺋﺎﻣﺮﻟــﯽ ﻛﺮاوە ﺑە ﺷــﺎرۆﻛە، ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋــەوە ھەﯾــە ﺋﺎﻣﺮﻟﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮوش وەك ﺷﺎرۆﻛەﯾەك ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەری“.
ﻛێ ﻟە ﭘﺸﺘەوەی ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺑڕﯾﻨﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵە؟ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﻣﻮوﺳڵ:
ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑەﻣەﺑەﺳﺖ ﺑﻮوە وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﻣﻮوﺳــڵ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛــەی ﺋــەم دواﯾﯿــەی ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺑەری راﺳﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ 500ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﻟێﻜەوﺗﻮوەﺗەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗەرﻣەﻛﺎن ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ دەرﻧەھێﻨــﺮاون .ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨەوا ژﻣﺎرەﻛــە ﺑەرزﺗﺮ دەﻛﺎﺗــەوە ﺑﯚ ھەزار و 500ﻛــﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨﺪار. رووداوەﻛــە ﮔﻮﻣﺎﻧــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﺟەﻧﮕــﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳــەر وەك ”ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەك ﺑــﯚ ﻛﺮدﻧە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻣﻮوﺳوﯾﯿەﻛﺎن“ دەﺧﻮێﻨﺮێﺘەوە. ﺷــێﺦ ﻣﻮزاﺣﯿــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﺣﻮێــﺖ ﮔﻮﺗەﺑێﮋ ﺑەﻧــﺎوی ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨــەوا ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ژﻣﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚردﻣﺎﻧﯽ دواﯾﯽ ﺑﯚ ﮔەڕەﻛﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺋەﻟﺠەدﯾﺪە ﻟــە ﺑــەری راﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ، ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻧﺰﯾﻜــەی ھەزار و 500ﻛــەس ﻟە ﻧێﻮان ﻛــﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨﺪار ،ژﻣﺎرەی ﺷەھﯿﺪەﻛﺎن ﻟە ﻧێــﻮان 800 - 700ﻛەس دەﺑﻦ و ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛە ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﻮوﺷــەﻛێﻚ و ﺑەﭼەﻛــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧەﻛﺮاوە، ﺑەڵﻜﻮ ﻧﯿﻮەی ﺗــەواوی ﮔەڕەﻛێﻚ
وێــﺮان ﻛــﺮاوە ،ﺋێﻤە ﻗﺴــەﻣﺎن ﻟەﮔــەڵ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺮدەوەﮔەﻟــﯽ ﻣﻮوﺳڵ ،ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛەﻣﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋــەوەی رووی داوە ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﻮوە ﺑەھﯚی داﻧﯽ زاﻧﯿــﺎری ﻧﺎدروﺳــﺖ ،ھەروەھﺎ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧــﯽ رزﮔﺎرﻛــﺮدن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ، ﺑﯚﯾــە داوای ﻻداﻧــﯽ وەزﯾــﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﻋێﺮاﻗﻤﺎن ﻛﺮدووە. ﺣﻮێــﺖ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھەﻣــﺎن رۆژاﻧﯽ ﺑەر ﻟــە ھﺎﺗﻨﯽ داﻋــﺶ ﺑــﯚ ﻣﻮوﺳــڵ دووﺑﺎرە دەﺑێﺘەوە و ﻟەم رۆژاﻧەش داﻋﺶ ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻧەﺑﯽ ﺷﯿﺘﯽ ﺑەری ﭼەﭘﯽ ﺑﯚردﻣﺎن ﻛﺮد و 16ﻛﻮژراو و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 40ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻟێ ﻛەوﺗەوە. دەدات، روو ”ﺋــەوەی ﻧﻮوﭼﺨﻮاردﻧﯽ ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ،ھــﺎوﻛﺎت داﻋــﺶ ﻟە رێﮕــەی ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﺑﯚردﻣﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﯾــەوێ ﺗــﺮس دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە ﺗــﺎ ﺧەڵﻜەﻛە ﻟەو ﺷــﺎرە ﺑڕۆن ،ﺑێﺠﮕە ﻟەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﻣﺎون ﻟە ﻣﻮوﺳڵ
ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﯿﻢ ﺋەﺣﻤەد ﺣﻮێﺖ:
ﺋــەو ﺟــﯚرە رووداو و ﺗﺎواﻧەی ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ روو دەدەن ،ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺳﻮودی ﻟێ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ
ﻛە ﻻﯾەﻧﮕﺮی داﻋﺸــﻦ ،ﺑەدەر ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەك ﺑــە ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ھێﺰێــﻚ وەك ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺳــەرﺑە ﺣەﻧﯿﻦ ﻗەدۆ و ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛە ھەوڵﯽ ﺋەو ﺟــﯚرە رەﻓﺘﺎراﻧــە دەدەن ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻓﯿﺘﻨەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﺟەﻧﮕﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻟەﻧﺎو ﻣﻮوﺳڵﺪا“ ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛــەی ھــﯚزەﻛﺎن وای ﮔﻮت. ﺑەﭘێــﯽ ﻗﺴــەی ﺣﻮێــﺖ ،ﺋەو ﺟــﯚرە رووداو و ﺗﺎواﻧــەی ﻟــە ﻣﻮوﺳــڵ روو دەدەن ،ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺳــﻮودی ﻟێ دەﺑﯿﻨﺮێﺖ و ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋەﺑﺎدﯾﯿە ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺋێﺮان. ﺧەڵــەف ﻋﻮﺑێــﺪ ﺣەدﯾــﺪی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨــەوا رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری وردی ﺑەرﮔﺮی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﻟە ﺑەری راﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 249 ﺗەرﻣﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەرھێﻨﺮاون، ھەرﭼﯽ دوا ﺑﯚردﻣﺎﻧﯿﺸە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗەرم ﻟەژێﺮ ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن دەردەھێﻨﺮێــﺖ ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ژﻣﺎرەی ﻛﻮژراوان ﺑﮕﺎﺗە 300ﻛــەس ،واﺗە ﺋــەوەی ﺑەم دواﯾﯿە ﻟــە ﮔەڕەﻛﯽ ﻣﻮوﺳــڵﯽ ﺋەﻟﺠەدﯾــﺪە ﺑﯚردﻣــﺎن ﻛــﺮاوە، ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ دووﻗﺎت ﺑﻮوە ﻛە ھەر 134ﻛەﺳﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑێﺠﮕە ﻟە دوو ﺧﺎﻧــﻮوی دەوروﺑەری ﻛە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن 28ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺋەوەی ﺗﺮ ﺣەوت ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮوە.
زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،راﺳــﺘﯽ رووداوەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ھێــﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﺎن ﻟەﺑــﺎرەی ﺑﻮوﻧــﯽ ﻟﯚرﯾﯿــەك و ﻛﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺑﯚﻣﺒڕێﮋﻛــﺮاو ﻟــە ﺑــەردەم ﺋەو ﻣﺎﻧەدا ﺑــە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن داوە و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑﯚردﻣﺎﻧﯿــﺎن ﻛﺮدوون ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ھــەردووﻻ ﺑﺰاﻧﻦ ﻛە ﺋــەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــە ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺧﺎﻧﻮواﻧــەدا ھــەن ،ﺑﯚﯾە ﺑەھﯚی ﺗەﻗﯿﻨــەوەی دوو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە، ﺋــەو ژﻣــﺎرە زۆرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺎن ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە ،ﺋەواﻧەﺷــﯽ ﺑﺎس ﻟە ﺳــێ ﺑﯚ ﭼﻮار ھــەزار ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەﻛەن ،راﺳﺖ ﻧﺎﻛەن و رەﻧﮕە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﯚزداری ﯾﺎن ﺳﻮود ﻟێ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە دواوە ﺑێﺖ. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە رەﻋــﺪ دەھﻠەﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﺳﻮﻧﻨە ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ
ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛەی ﻣﻮوﺳــڵ ﺑە وردی دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺋێﻤــە ﻟەﮔەڵ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳــەرۆك وەزﯾــﺮان ﻛﯚ ﺑﻮوﯾﻨەوە و ﺋەو ﺑڕﯾﺎری دا وەزﯾﺮی ﺑەرﮔﺮی رەواﻧەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻜﺎت ﺑــﯚ رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﺋــەوەی ﻟە ﻣﻮوﺳڵ رووی داوە و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﺷــەھﯿﺪان و ﺳــﺰاداﻧﯽ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﺎن. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە داﻋﺶ دەﯾەوێ وێﻨەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎرﯾﻚ و ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻦ ﻟەﺑــﺎرەی ﻧﺎوﭼــە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎن ﭘێﺸــﺎن ﺑــﺪات ،داﻋﺶ ﻟــە دوا ﺳــﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺪاﯾە و ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜﯽ ﻟێ ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەدەر ﻟەوە داواﻣﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛﺎن وردﺗﺮ ﺑــﻦ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،ﺑﯚﯾــە ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑەو ﺷێﻮە ﻛە ﺧﻮێﻨﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺗﯿــﺎدا ﺑــڕژێ ﺑە
دوور دەزاﻧﯿﻦ ،ھﺎوﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دوور ﺑﻜەوﻧــەوە، ﭼﻮﻧﻜە دەﻣﺎﻧەوێ ﺷــﺎرەﻛە ﺋﺎزاد ﺑﻜەﯾﻨەوە ﻧەك ﺑﯿﺴﻮوﺗێﻨﯿﻦ. ﺑەﺳــﻤە ﺑەﺳــﯿﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣﻮوﺳڵ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد ﻛــە ژﻣــﺎرەی ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛــەی ﻛﻮژراواﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 500ﻛەﺳــە و دەﯾﺎن ﺗەرﻣﯿﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەژێﺮ ﭘﺎﺷﻤﺎوەی رووﺧﺎوی ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﻦ. ﺑەﺳــﯿﻢ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﺋەوەی رووی داوە ﻧﺰﯾﻜــە ﻟــەوەی ﺑﮕﻮﺗﺮێــﺖ ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺑﻮوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯚردﻣﺎﻧەﻛــە ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ داﻋﺸــﯽ ﻧەﻛﺮدووەﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن ﺷەش ﭼەﻛﺪار ﺑﻮوە و ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛە ﭼﻮوﻧەﺗە دەرەوە. ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﺑەرﮔﺮی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯽ
ﻣﻮوﺳــڵ دەڵــێ ،ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ ھﺎووﺗﯽ ﻟەوەﺗەی دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧەوەی ﺑەری راﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ راﺑﺮدوو زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار ﻛﻮژراو. ﻟــە 19ی ﺷــﻮﺑﺎت ﺟەﻧﮕــﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەری راﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﺳــڵ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻟــە رووی رووﺑــەرەوە ﻟــە ﺑەری ﭼــەپ ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮە و 40%ی رووﺑەری ﺷــﺎرەﻛە ﭘێﻚ دێﻨێﺖ، ﺑەم ﻟە رووی ﭼــڕی و ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧەوە ﻗەﻟەﺑﺎڵﻐﺘﺮە ،ﺑەﭘێﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻧﺰﯾﻜەی 800ھــەزار ﻛەس ﻟــەو ﺑەرەی ﺷﺎرەﻛە ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ﻟەو ﻛﺎﺗەی ﺳــەرﭼﺎوە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎس ﻟە 650ھەزار ﻛەس دەﻛەن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﭘﺎرﺗﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ دەﻛﺎت
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
رۆﺣﺎﻧﯽ :ﺷەﻣەﻧﺪەﻓەر دەﮔەﯾەﻧﯿﻦ ﺑە ﺳﻮورﯾﺎ
ﺳەرﻛﺮدەﯾەك :ﺋێﺴﺘە ڕوون ﺑﻮوەوە ﭘەﻛەﻛە ﺑﯚ ﻛێ ﺷەڕ دەﻛﺎت وﺷە /ﺑﺎز و ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ڕۆژی 26ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕە ﺋﺎدار/ﻣﺎرس، ﺣەﺳــەن رۆﺣﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺋێــﺮان ﻟــە ﺳــﻨەی ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی ﭘڕۆژەی ھێڵﯽ ﺷەﻣەﻧﺪەﻓەری ﺗﺎران-ﺳﻨەی داﻧﺎ و ﻟــە وﺗﺎرەﻛەﯾــﺪا ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ﺳــﻨەوە ھێڵﯽ ﺷــەﻣەﻧﺪەﻓەر ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﮔەﯾەﻧﯿﻦ ﺑە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ. ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺧەﻧە ڕوو و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ ﻛە ﺑە ”ﻧﺰﯾﻜﺒﻮون ﻟە ﺋێﺮان“ ﻧﺎﺳــﺮاون، ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ”ﺷەرﻣﻨﺎﻧەﯾە“ ،ﺑەم ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵێ ،دوای ﺋەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺘە دەوڵەت ،ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺋێﺮان ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ڕێﻜﻜەوﺗﻦ ﺋەم ﻛﺎرە ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺑێ ﺑﻮون ﺑە دەوڵەت، ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە ﻣەﺣﺎڵە. ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ﺣەﺳەن رۆﺣﺎﻧﯽ
دەﻛﺎت ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ رۆﺣﺎﻧــﯽ ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋێﻤە زۆر زۆر ﻣەﻣﻨﻮوﻧﯽ ﺣەﺳەن رۆﺣﺎﻧﯿــﻦ ﻛــە ﺑێ ﭘێــﭻ و ﭘەﻧﺎ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿەت ،ﻟﻮﻏﻤێﻜــﯽ زۆر ﮔەورە ﯾﺎن ﺷــﺘێﻚ ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﭘێ ﻧەدەﻛﺮد ،ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد ،ﺋەوەی ﺋێﻤە دەڵێﯿﻦ ﭘەﻛەﻛە و ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣــەڵ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻣﯿﻠﯿﺸــﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﯾﻜەن ،ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯿﯿە“. ﻋەوﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﻗﺴﺎﻧەی رۆﺣﺎﻧــﯽ ﮔﺮێﯿەﻛــﯽ ﻛــﺮدەوە و دەﻣﺎﻣﻜــﯽ ﻟەﺳــەر ﭘەﻛەﻛــە ﻻ ﺑﺮد ،دەﺑێ ﺧەڵﻜــﯽ ﺋێﻤە ﻟەوەوە دڵﻨﯿــﺎ ﺑﻦ ،ﺋەو ﺷــەڕەی ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﯾﻜﺎت ،ﻣﻨﺪاڵێﻜﯿــﺶ دەزاﻧێﺖ ھﯿﭻ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﭘەﻛەﻛەی ﺗێﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﭘەﻛەﻛــە ﺑﯚ وا
دەﻛﺎت ،ﺋێﺴﺘە ﺋەوە ڕوون ﺑﻮوەوە ﻛە ﺑﯚ ﺋێﺮاﻧە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮوەﺗە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﻣﺎﻓﯿﺎ و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎ دژاﯾەﺗــﯽ وﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ“. ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﻮێﺴــﺖ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ رۆﺣﺎﻧﯽ ،ﻋەوﻧﯽ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺳەرﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺮاﻧﯿﺶ دەﺑێ ﺋەوە ﺑﺰاﻧــێ ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺘە دەوڵــەت و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘێﻮەﻧﺪی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﺪا ﻧەﺑێ ،ﺋەم ڕێﮕەﯾە ﻣﻮﻣﻜﯿﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻟە ﻧێﻮان وﺗﺎن ڕێﮕە دەﺑێ ،ﺑەم ﺗﺎ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ ﺑە دەوڵەت، ﺋەﻣە ﺑــﯚ ﺋێــﺮان ﺳــەر ﻧﺎﮔﺮێﺖ. ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺳەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺋێﻤە دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﻟە ڕێﯽ ﮔﺮووﭘﮕەﻟﯽ وەك ﭘەﻛەﻛە و ﮔﯚڕان و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺋەواﻧە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﺋەوان ﺑە ڕاﺷﻜﺎوی دژی ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎر دەﻛەن ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەش ﺑﯚ ﺋەوەﯾــە ﺋەم ھێڵە ﺑە
ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣﺮی واﻗﯿﻊ ﺑﺨەﻧە ژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﺋێﺮان ،ﺋەﻣە ﺧەوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﭘﺎن ﺋێﺮاﻧﯿﺴﺘەﻛﺎﻧە ﺑە ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴــﺖ و ﺗﻮدەﯾﯽ و دﯾﻨﺪار و ﺑێ دﯾﻨەوە“. ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو :ھﯿﭻ ﻛەس ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕازی ﻧﺎﺑێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺋەوە دەﺧﺎﺗە روو ﻛە ﺋەﮔەر ﺋێﺮان ﺑــێ ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﻏﺪا ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﻜﺎت، ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ﺗﺎ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑەو ﻛﺎرە ڕازی ﻧﺎﺑێ. ﺑەھﺰاد دەروێﺶ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ، ھەر وﺗێــﻚ ﺳــەروەری ﺧﯚی ھەﯾە ،ھــەر دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێ ﺋﺎﺳﻤﺎن و زەوی و ﺋﺎوی ﺋەو وﺗە ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێ ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە دەﺑێ ﺑــە ڕەزاﻣەﻧﺪی ﺋەو ھەرێﻤە ﯾــﺎن ﺋەو وﺗە ﺑێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ
ﺑە ڕەزاﻣەﻧــﺪی و ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ دووﻻﯾەﻧەﯾە و دەﺑێ ﻣەﺑەﺳــﺘەﻛە دﯾﺎر ﺑێ ،ﻛە ﺑﯚﭼﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ و ﭼﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑــﺎوەڕ ﻧﺎﻛەم ﺋێﺮان دەﺳﺖ ﺑﯚ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﺒﺎت ﺑەﺑــێ ڕەزاﻣەﻧﺪی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﭘڕۆژەﻛــە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑــێ، ﺋەﮔەر ﺑەﺑــێ ڕەزاﻣەﻧﺪی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﯿــەوێ ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺎت ،ﻛەس ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕازی ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳــﺎدەوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﮔﯚڕان :ﭘﺮﺳێﻜﯽ ھەﺳﺘﯿﺎرە و ڕەزاﻣەﻧﺪی دەوێﺖ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮە ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑە ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﻟە ﺋێﺮان ﻧــﺎو دەﺑﺮێ، ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛــﺮێ ﺑــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی و ﻛﻜەوﺗﻨەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری
ﺋێﺮان ﻟەﺳەر ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺗﺎران ﺑە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ﺋێﺮان ﺑــە ﻧﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﭘﺮﺳــەﻛە ﺑە ”ھەﺳــﺘﯿﺎر“ دەﺑﯿﻨێ. ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔﯚڕان ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋێــﺮان ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ﻟــە ﻋێﺮاﻗــﺪا ھەﯾە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟــە ﺑڕﯾﺎر و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﺋەون ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋێﺮان ﺑﺎدەﺳﺖ ﺑێﺖ ،ﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺳﺘﻨەوەی ﺋێﺮان ﺑە دەرﯾﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟە ڕێﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ،ﭘﺮﺳێﻜﯽ ھەﺳﺘﯿﺎرە و ﭘێ دەﭼێﺖ ﻧەك ﺑﯚ ﺋێﺮان ،ﺑﯚ ھﯿﭻ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﺳﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﻛﺎرە ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﻋێﺮاق وەك دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑێ ھەڵﻮێﺴﺘە
ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺗﺎران ﺑە دەرﯾــﺎی ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ڕووﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە و ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن دەﯾﺎﻧﺠﺎر ڕاﭘﯚرﺗــﯽ ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿﯿــﺎن ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەژێﺮ ھەژﻣﻮوﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧﺪاﯾــە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻚ دژ ﺑــەو وﺗە ڕاﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ .ﺑێﮕــەرد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﻗﺴەﯾە و ﺷﺘێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﻧﯿﯿە. ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ دەڵــێ” ،ﺟــﺎرێ ﺋەوە ڕوون ﻧﯿﯿــە ،ﺑــەم ﭘﺮﺳــﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾە و ﺋەﮔەر ﻛﺎرێﻜﯽ وا ھﺎﺗە ﭘێﺸــەوە، وەك ﯾەﻛێﺘــﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی دەﻛەﯾﻦ و ﺋــەوﻛﺎت ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن دەردەﺑڕﯾﻦ“.
وﺷﻪ ھﯚی رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺳﻮﯾﺪﯾﯿﻪﻛﻪ ﺋﺎﺷﻜﺮا دهﻛﺎت
ﺑﯚﭼﯽ ﺑﻪو رێﮋهﯾﻪ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ دهﮐﻮژرێﻦ؟
وﺷﻪ /ھەوﻟێﺮ .ﺑﺎز ھێﺰهﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﺷــﻨﮕﺎل، ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﻛﯽ ﺧﯚﺑﻪﺧﺶ ﻛﻪ ﺑﻪ رهﮔﻪز ﺳﻮﯾﺪﯾﻪ دهڕﻓێﻨﻦ ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻪھﯚﯾــﻪوه ﻟﻪﻛﻪدار ﺑــﻮوه .وهزارهﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤﻪرﮔﻪ ﻧﯿﮕﻪراﻧــﻪ و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾﻪﻛــﯽ ﭘێﺸــﻤﻪرﮔﻪ دهڵێ ،ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﺳﻮﯾﺪ ھﺎﺗﻮوهﺗﻪ ﺳﻪرھێڵ و داوای ﭼﺎرهﻧﻮوﺳــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﻪﻛــﻪی دهﻛﺎت. ”ﺗﯚﻧــﯽ ﺋێﻜﻤــﺎن“ ﻧــﺎوی ﺋﻪو ھﺎووﺗﯿﻪ ﺳﻮﯾﺪﯾﯿﻪ ﺑﻪﺷێﻮهﯾﻪﻛﯽ ﺧﯚﺑﻪﺧﺶ ھﺎﺗﻮوهﺗﻪ ﻧێﻮ ڕﯾﺰهﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دژی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ دهﺟﻪﻧﮕێﺖ، ﺑﻪم ﻣﺎوهﯾــﻪك ﺑﻪر ﻟﻪ ﺋێﺴــﺘﻪ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﭼﻪﻛﺪاراﻧﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﺷــﻨﮕﺎل ڕﻓێﻨﺮاوه و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﻪش ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﮔﯿــﺮدراوه و رێﮕﻪی ﻧﺎدهن ﺑێﺘﻪوه ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
زهﮐــﯽ دهﻣﮫﺎت ،ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻪﮐﯽ داﺑڕاو ﻟــﻪ ﭘﻪﮐﻪﮐﻪﯾــﻪ ﻟﻪﺑﺎرهی رووداوهﻛﻪوه دهڵێــﺖ ،ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﺣﺰﺑێﮑﯽ ﺷﻤﻮﻟﯿﻪ ،ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﺎوهڕﯾﺸﯽ ﺑــﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ و ﺳﯿﺎﺳــﻪﺗﯽ ﺧﯚی ھﻪﯾﻪ ،دهرﻓﻪﺗــﯽ وازھێﻨﺎن ﺗێﯿﺪا زۆر ﮐﻪﻣــﻪ ،ﺋﻪواﻧــﻪی وهک ﺋێﻤﻪ وازﯾﺎن ھێﻨﺎ ﯾﺎن ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﺎت و ﺷﻮێﻨﯽ ﺟﯿﺎواز ﺗﻪﺳﻔﯿﻪی ﮐﺮدوون ﯾﺎن ھﻪوڵﯽ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﮑﺮدﻧﯽ داون، ﺑﯚﯾﻪ ﺑــﻪردهوام ﻟﻪﻧــﺎو ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﺋﻪواﻧــﻪی دهﯾﺎﻧﻪوێ واز ﺑﮫێﻨﻦ ﻟﻪ دواوه دهﯾﺎﻧﮑﻮژن ﯾﺎن دهرﻣﺎﻧﺨﻮارد دهﮐﺮێﻦ ،ﭘەﮐەﮐە ﻣێﮋووﯾەﮐﯽ ﻟە ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﺗەﺳﻔﯿەی ﺋەو ﮐەﺳﺎﻧە ھەﯾە ﮐە واز ﻟە رﯾﺰەﮐﺎﻧﯿﺎن دێﻨﻦ.
ﺋﻪو ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ ﮐﻪ 20ﺳﺎڵ ﮐﺎدری ﭘﻪﮐﻪﮐــﻪ ﺑﻮوه ،رووﻧــﯽ ﻛﺮدهوه ”ﺋﻪو ﺳــﻮﯾﺪﯾﻪ و زۆر ﮐﻪﺳﯽ ﺗﺮ، ﺑﯚﯾﻪ دهﮔﯿﺮێﻦ ﯾــﺎن دهﮐﻮژرێﻦ، ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﻪوروﭘــﺎ و دﻧﯿﺎی ﻧﻮێ ﻟــﻪ واﻗﯿﻌــﯽ رێﮑﺨﺴــﺘﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﻪﮐﻪﮐــﻪ ﻧﻪزاﻧێــﺖ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻻی ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﻧﻪ ﺋــﺎزادی ﺑﯿﺮورا ھﻪﯾﻪ، ﻧﻪ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﯿﻪت ،ﺋﻪوهی ﺗﻪواو ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﻧﻪﺑێﺖ، دهﮐﻮژرێﺖ“. ”ﺳﻮﯾﺪﯾﻪ ﺧﯚﺑﻪﺧﺸﻪﮐﻪ ﺑﯚ ﺷﻪڕی دژی ﺗﯿﺮۆر ھﺎﺗﻮوهﺗﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺟﺎر ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﺷﻪڕ ﻧﯿﯿﻪ و ﻟــﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﯽ ﺗــﺮ ھﻪﯾﻪ، ﺑﯚﯾﻪ ﺷــﻪڕﮐﻪر ﭼﻮوهﺗﻪ ﻧﺎوﭼﻪی
ﺷﻪڕ ﻟﻪ ﺷــﻨﮕﺎل ،ﮐﺎﺗێﮏ وﯾﺴﺘﯽ ﺑﮕﻪڕێﺘﻪوه ،ﭘﻪﮐﻪﮐــﻪ ﮔﺮﺗﻮوﯾﺎﻧﻪ و ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧــﻪ ﻧﺎﺑێــﺖ واز ﺑێﻨﯽ، دهﻣﮫﺎت وای ﮔﻮت. ﺗﯚﻧﯽ ﺋﯿﻜﻤﺎن ﺑە رەﮔەز ﺳﻮﯾﺪﯾﯿە و دوو ﻣﻨﺪاڵــﯽ ھەﯾــە ،ﻛﯚﻟێﮋی ﺳــەرﺑﺎزی ﺗەواو ﻛــﺮدووە ،ﺋەو ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﻟــە ﻣﯿﺤﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺟەﻧﮕﺎوە و ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺋــەو ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎﻧــەی ﻛــﺮدووە ﻛە وەك ﺧﯚﺑەﺧــﺶ ﻟــە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەدا دژ ﺑــە داﻋــﺶ دەﺟەﻧﮕﺎن. ﻟﻪﺑــﺎرهی ﺋﻪزﻣﻮوﻧــﯽ ڕﻓﺎﻧــﺪن و ﮔﺮﺗــﻦ و ﺷــﻮێﻨﺒﺰرﻛﺮدﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻛﻪﺳــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳــﻪرﺑﺎزی ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﻪﻛﻪﻛﻪوه ،ﻛﺎوه ﺋﺎزﯾﺰی ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻟێﮋﻧﻪی ﻣﻪرﻛﻪزی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن-ﺳــﻮرﯾﺎ ﺑﻪ ”وﺷــﻪ”ی ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ،ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺑــێ ﭘﺮهﻧﺴــﯿﭙﻪ ،وهك ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﻪﻛﯽ ﺗﻪﻧﺎھﯿﻦ ،ﺋﻪوان ﺑێ داوا و دۆز و ﭘﺮﺳــﯽ ڕهوان ،ﺗﻪﻧﯿﺎ وهك ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﻪﻛﯽ ﺗﻪﻧﺎھﯿﯽ ھﻪر ﺷﻪڕ دهﺧﻮازن. ﺋﺎزﯾﺰی زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ ﭘﻪﻛﻪﻛــﻪ ﺧــﯚی ﻟــﻪ ڕﻓﺎﻧﺪن و ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪن و ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ﮔﺮﺗﻦ دهﺑﯿﻨێﺘﻪوه ،ﺋﻪﻣﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﻪﻛﯽ زۆر ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋــﻪو ﻻﯾﻪﻧﺎﻧﻪی ھــﺎوڕا ﻧﯿــﻦ ﻟﻪﮔــﻪڵ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ
ﺑﻪردهواﻣــﯽ ھﻪﯾــﻪ ،ﺑــﻪم ﺟﮕﻪﻟﻪوهش ﺋــﻪوان دژی ﻛﻪس و ﮔﻪرﯾﻼﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﺑڕﯾﻦ و ﺷــﻮێﻨﺒﺰرﻛﺮدن ﺑﻪﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﺑﯚﯾﻪ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﭘﺮهﻧﺴﯿﭙﯽ ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﻜﻪوﺗﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﻛﺎرﯾﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛــﺮدوون ،ﺑﻪڵﻜﻮ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺣﻪز ﻟﻪ ﺷــﻪڕ و ﻛﻮﺷــﺘﻦ و ڕﻓﺎﻧﺪن دهﻛﻪن ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪو ھﻪڵﻤﻪﺗﻪ دژی ھﻪﻣﻮو ﻛﻪﺳێﻚ دهﮔﺮﻧﻪﺑﻪر. ﺑﻪﮔﻮێــﺮهی ﺑﻪدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ”وﺷــﻪ” ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻛﻪﺳــﺎﻧﻪی ﺷــﺎرهزاﯾﯿﺎن ﻟﻪﺑــﺎرهی ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ھﻪﯾﻪ و ﻟﻪﺑﻪر ﻣﻪﺗﺮﺳــﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧﻪوێ ﻧﺎوﯾﺎن ﺑــو ﺑﻜﺮێﺘﻪوه، ھﻪرﯾــﻪك ﻟﻪو ﺑﯿﺎﻧﯿﺎﻧﻪی ”وﺷــﻪ” ﻧﺎوهﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﯽ ﻟــﻪم رﭘﯚرﺗــﻪدا ﺑوﻛﺮدووهﺗــﻪوه ،ﻟﻪﻧﺎو ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻮژراو ﻟــﻪ ﺷــﻪڕ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ﻟﻪﺳــﻪر ﺑوﻛﺮاوهﺗﻪوه” ،ﮔﻮﻣﺎن دهﻛﺮێ ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ ﺧﯚی ﻛﻮﺷﺘﺒﻨﯽ ﯾﺎﺧــﯚ ﻟــﻪ ﻛﺮدهﯾﯽ ﻧﺎدﯾــﺎردا ﺑﻪ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ داون ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ھﻪﻧﺪێﮏ ﻟﻪو ﺧﯚﺑﻪﺧﺸــﺎﻧﻪ ﺑــﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻪم ﭘێﺶ ﮔﻪڕاﻧﻪوهﯾﺎن ،ﺑﻪ ﺧﺰم و ﮐﻪﺳــﻮﮐﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﮔﻮﺗﻮوه ﻟﻪﻧﺎوﭼــﻪی ﺷــﻪڕ ﻧﻪﻣﺎوﯾــﻦ و ﺋﻪرﮐﻤــﺎن ﺗــﻪواو ﺑــﻮو ،ﮐﻪﭼﯽ دواﺗﺮ ﺑوﮐﺮاوهﺗﻪوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﻪڕدا ﮐﻮژراون“. ﻣﻮﺳــﺎ ﺣﻪﻣﯿﺪ ،ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺳﻮوری ﻟﻪﺑﺎرهی ﮐﻮژراﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ رﯾﺰی ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﺑﻪ ”وﺷﻪ” دهڵێﺖ،
ﭘەﮐەﮐە ﮐﻮژراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚی وەک رﯾــﮑﻼم ﺑەﮐﺎر دێﻨێ، ﺑﯚﯾــە ھەوڵﯿﺎن داوە ﺋــەو رێﮋەﯾە ﺑەرز ﺑﺒێﺖ و ﺑﻪردهوام ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﮑﻮژرێﻦ. ﺋــﻪو ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎﻧﻪی ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو 2016ﻟﻪﻧــﺎو ﭘﻪﻛﻪﻛﻪ و ﻟﻘﻪﻛﺎﻧﯽ وهك ﭘﻪﯾــﻪده و ﯾﻪﭘﻪﮔﻪ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺷــﻪڕی ﺗﯿــﺮۆردا دﯾﺎر ﻧﻪﻣﺎون ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪ: ﻟﯿﭭﯽ ﺟﯚﻧﺎﺳــﺎن /ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﯽ ﻟﻪ 14ی ﺗﻪﻣﻮز ﻟﻪ ﻣﻪﻧﺒﻪج ﻛﻮژراوه وﻟﯿــﺎم ﺳــﺎﭬﯿﮓ /ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﯽ ﻟﻪ 18ی ﺋﺎب ﻛﻮژاوه. ﺋﯿﭭﺎﻧــﺎ ھﯚﻓﻤــﺎن /ﺋﻪڵﻤﺎﻧــﯽ ﻟﻪ ﺗﻪﻟﺘﻪﻣﺮ ﻛﻮژراوه. داﯾﺎﻧﺎ ﻛﺎرل ﺋﯿﭭﺎﻧــﺲ /ﺑﻪرﯾﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪﻧﺒﻪج. ﻣﺎرﺗﯿــﻦ ﮔﺮودﯾــﻦ /ﺳــﻠﯚﭬﯿﻨﯽ ﮔﺮودﯾﻦ ..ﻣﻪﻧﺒﻪج 15ی ﺋﺎدار ﺟﻮردان ﻣﺎﻛﺘﺎﮔﺎرت /ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﯽ ﻟﻪ ﻣﻪﻧﺒﻪج 11ی ﺋﺎب ﺋﻪﻟﺒێــﺮت ﺋﺎﭬــﺎری ھﺎرﯾﻨﮕﺘــﻦ /ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜــﯽ ﻟــﻪ رهﻗــﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهم. ﻣﺎﯾﻜﻞ ﺋﯿﺴــﺮاﯾﻞ /ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﯽ ﻟﻪ ﻣﻪﻧﺒﻪج 14ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهم ﺋﻪﻧﺘــﯚن ﻟێﭽــﻚ /ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﯽ ﻟﻪ ﻣﻪﻧﺒﻪج 24ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهم ﺑﺎدﯾــﻦ ﺋﻪﻟﺌﯿﻤــﺎم /ﻣﺴــﺮی ﻟﻪ ﻣﻪﻧﺒﻪج 8ی ﺋﺎب ﺟﻪﯾﻤﯽ ﺑﺮاﯾﻦ /ﺋﻮﺳــﺘﺮاﻟﯽ 25ی ﺋﺎﯾﺎر
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی زۆر زﯾﺎﺗﺮە ﻟەو راﭘﯚرﺗەی ﺑو ﻛﺮاﯾەوە ،ﺋەوەش ﺑەھﯚی زۆری ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﺑێﮕﻮﻣﺎن رێﮕەی ھەزار ﻣﯿﻞ ﻟە ھەﻧﮕﺎوێﻜەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋﯿﺮادە ھەﯾە و ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑەردەواﻣە ،دڵﻨﯿﺎﯾﻦ ﻟەوەی ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑەرەوﭘێﺸەوە دەڕۆﯾﻦ و ﻟە داھﺎﺗﻮو زﯾﺎﺗﺮ ﺋەوە ﺑەدەر دەﻛەوێﺖ...
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﻓﺮﺳەت ﺳﯚﻓﯽ:
ﺑەرﭘﺮس ھەﯾە ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺟﯿﺎوازن و ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﯾە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ د .ﻓﺮﺳەت ﺳﯚﻓﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ
دەﻣەوێﺖ ﻟەوەوە دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﻜــەم ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی روﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ھەر ﺋەو راﭘﯚرﺗە ﺑﻮو ﻛە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑوی ﻛﺮدەوە؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەی دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮدووە ،ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﺑەردەوام دەﺑێــﺖ و ﺋــەو راﭘﯚرﺗــەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی و ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە ﺑــﻮو ﻛــە ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوو ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺑەرھەﻣــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑو ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑــەم ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑەردەواﻣــە و ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﻛﺎﺗێﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑو ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﺑﮕﺮە ﺋێﺴﺘە ھەوڵەﻛﺎن ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەن ﻛە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــە ﺳەراﻧﺴــەری ﻟە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺒێﺖ ﺑە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪار ﺑﻦ ،ھەﻣــﻮوان ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﺑﯚ ﺋەوە دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﻛە ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻜﯽ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎر ﭘﺎرێﺰﺑەﻧﺪی ﻧەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە. راﭘﯚرﺗــﯽ دووەم ﻛە ﺑەﻧﯿﺎزن ﺑوی ﺑﻜەﻧــەوە ﭼــﯽ ﺗێﺪاﯾە، ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧە ﯾﺎن ﺷﺘﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺗێﺪاﯾە؟ راﭘﯚرﺗﯽ ﺋــەم ﺟــﺎرە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــە ﻟەو ﺳــێﻜﺘەراﻧەی ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ دﯾﺎری ﻛﺮاﺑﻮون ﻟە وەزﯾﻔەی ﮔﺸــﺘﯽ و ﻧەوت و داھﺎﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ و دەرﻣﺎن و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ .ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺋەم ﺟﺎرە ﺟﯿﺎواز ﻟەو ﺳێﻜﺘەراﻧە، ژﻣﺎرەﯾــەك ﺷــﺘﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھەن ﻟــە وەﺑەرھێﻨــﺎن و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘەی دەﺳــﭙﺎﻛﯽ و ﭼەﻧﺪ ﺳﻜێﺘەرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺋێﺴﺘە ﺳەرﺟەم داﻣــەزراوەﻛﺎن ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﯾە ﻛﺘــﺮ دەﻛەن ﺑــﯚ
ﭼﺎﻛﺴــﺎزی دەﻛﺎت و ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ﻛە ﺑەوەی ”ﺑەرﭘﺮس ھەﯾە ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺟﯿﺎوازن و ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە زۆرﺟﺎر ﭘێﻜەوە ھەوڵ دەدەن
ﺑەردەواﻣﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەی ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴﺎزی و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﺳﺘﯽ دراوەﺗێ. راﭘﯚرﺗــﯽ ﯾەﻛــەم ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ رازی ﻧەﻛﺮد ،ﺋێﻮەش وای دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﭘێﻤﺎن واﯾــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی زۆر زﯾﺎﺗــﺮە ﻟــەو راﭘﯚرﺗــەی ﺑــو
ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑﻜﺎت و ھﯿﻮاﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺒﻦ. ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﻛەﯾﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﭼﯚن دەﭼێﺘــە ﭘێﺸــەوە؟ ﺑــﺎس ﻟە ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﺰﺑﯽ دەﻛﺮێﺖ؟ ﻟە ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑەﺑێ ﺑەرﺑەﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە
ﻛﯚﻣەڵێﻚ رێﻮﺷــﻮێﻦ داﻧﺮاوە ﺑﯚ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜــﺮدن و ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ دەرﻣــﺎن و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﺎخ ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺋەوەش ﺑەھﯚی زۆری ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەم ﺑێﮕﻮﻣــﺎن رێﮕەی ھــەزار ﻣﯿﻞ ﻟــە ھەﻧﮕﺎوێﻜەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺋﯿــﺮادە ھەﯾــە و ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑەردەواﻣە، دڵﻨﯿﺎﯾﻦ ﻟەوەی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑەرەوﭘێﺸەوە دەڕۆﯾﻦ و ﻟــە داھﺎﺗﻮو زﯾﺎﺗﺮ ﺋــەوە ﺑەدەر دەﻛەوێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎﺗێﻚ دێﯿﻨە ﺳەر ﺳــﺰاداﻧﯽ ﺋەواﻧەی ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺋەو ﻣﯿﻠەﺗە دەوڵەﻣەﻧﺪ ﺑﻮون و دەﺳﺘﯿﺎن ﭼﻮوەﺗە ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺧەڵﻚ ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەی ﻟە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑو ﻛﺮاﯾەوە ،ﺧﻮاﺳﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺗێﺮ ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑــەم ﺋﻮﻣێﺪی ﺑﯚ ﺧەڵــﻚ ﮔەڕاﻧــﺪەوە و ﮔﺮﻧﮕە ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﺑەردەواﻣﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە
و ﻧﺎﺑێ و ﺋەواﻧەﯾﺸﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ژﻣﺎرەﯾﺎن زۆرە و ﺧﺎوەﻧﯽ دەﺳەت و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ھەر ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﯚ ﺳﻨﻮورداﻧﺎن و ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﻛە ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﺑێ ﻛﺎری وا ﺑﻜــەن و ﻗﯚﻧﺎﻏﯿﺎن ﺗەواو ﺑﻮوە، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەرﺑەﺳــﺖ دروﺳــﺖ دەﻛــەن و ﺗﺎ دواﺳــﺎت ﺑەرﮔﺮی دەﻛەن ،ﺑەم ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻣەﺣﺎڵ ﻧﯿﯿە و ﺋﺎﺳــﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﯿە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەرﺑەرﺳﺖ ھەﯾە ،ﺑەم دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەرەوﭘێــﺶ ﺑڕۆﯾــﻦ ﺋەﮔــەر ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑە ﺣﺰﺑﯽ ﻧەﻛﺮێﺖ. ﺋێﺴﺘە ﻛێﺸــەﯾەﻛﻤﺎن ھەﯾە ﻟە دەﭬەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﻛﺮدار ﺑــﯚ دژاﯾەﺗﯽ و ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھەﯾە، دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻛﺎرداﻧەوە ﻧەﺑێــﺖ و ﺑەھێﻤﻨﯽ ﺑڕوات و ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑەﻗﺴە ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛە ﭘڕ ﻟــە دڕﻛە ،ﺋەﻣــڕۆ ﺑﯿﺒڕﯾﻦ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟە ﺳــﺒەی ،ﺑﯚﯾە ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ و ھەﺳــﺖ دەﻛەﯾﻦ ﺋــەم ﺟﺎرە ﺟﯿﺎوازە ﻟــە ﺟﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋﯿﺮادە ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﻛە ھەﯾە و دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﭘێﻮەﻧﺪی زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ر ا ی ﮔﺸﺘﯽ
ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑﻮەﺳﺘێﻨﻦ“ .ﺳﯚﻓﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺧەڵﻚ ھەﯾە ﺑەھــﯚی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەداﯾــە و دەڵێﺖ” ،ژﻣﺎرەﯾەك ﻣەﻟەﻓﯽ ﺳﻠﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﻟە دادﮔﺎن و ھﯿﺘﺮﯾﺸﯽ ﺑەدوادا دێﺖ“.
ﺑﺒەﺳــﺘﯿﻦ ﺑــﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە. وەك ﮔﻮﺗــﺖ ﻟە ھــەر ﻛﻮێ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑﻜﺮێ ﺑەرﺑەﺳــﺖ دروﺳﺖ دەﺑێ ،ﺑەم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﺑەﺳﺘەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺣﺰﺑﯿﻦ؟ ﺋەواﻧــەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﻟــە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺋــەو دۆﺧەداﯾــە، ﺑەرﺑەرﺳــﺘﯽ ﮔەورەن ﻟە ﺑەردەم ﭼﺎﻛﺴﺎزی و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،زۆرﺟﺎر ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ ﻟــە داﻣەزراوەﯾەك ﯾــﺎن ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻛﺎر دەﻛەن ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺟﯿﺎوازن ،ﺑــەم ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻛﺮدوون، دەﻣەوێﺖ ﺑڵێﻢ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرﭘﺮس ھەﯾە ﻟە ﺣﺰﺑﯽ ﺟﯿﺎوازن و ﺑەرژەوەﻧــﺪی و ﮔەﻧﺪەڵﯿــﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە زۆرﺟﺎر ﭘێﻜەوە ھەوڵ دەدەن ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑﻮەﺳــﺘێﺖ ،ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﻻوازی ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە دەزﮔەﻛﺎن رۆڵﯽ ھەﯾە وەك ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەﻛێﻜە ﻟەواﻧە. ﻛــە ﺧﯚﺗــﺎن دەزاﻧــﻦ ﺑەرﺑەﺳــﺘەﻛﺎن ﭼﯿــﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ رووﺑەڕووﯾﺎن ﻧﺎﺑﻨەوە و ﻟەﺳــەر رێﮕە ﻻﯾﺎن ﻧﺎدەن؟ رووﺑــەڕووی زۆر ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﺑﻮوﯾﻨەﺗەوە و ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺑەﺑێ ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﻧﺎڕوات ،ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟــە ڕێﮕــەی ﺋەو دەﺳــەﺗەی ھەﯾەﺗــﯽ زۆر ھەﻧــﮕﺎو ﺑﻨێﺖ ﺑﯚ ﭘێﺸــەوە ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛــە ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە و ﮔﯿﺮان و ﻻدان و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻛﺎرﮔێــڕی و ﻟــە داھﺎﺗــﻮو ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻧﻮێ ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻗﻮرﺳــە و ﺑەرﺑەﺳــﺖ ھەﯾە ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﺑﯿﻜەﯾﻦ ،ﺋەﮔەر ﻧەﯾﻜەﯾﻦ ﻛﺎرێﻚ دەﺑێﺖ ﻟە داﻋﺶ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮ. ﺑــەردەوام ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدەر ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﮔەﻧﺪەڵــﻜﺎران ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻧــﺎو ﺋەو دوو ﺣﺰﺑــەدان ،ﺋەوە ﺑەﻓەرﻣﯽ ﺳەﻟﻤێﻨﺮاوە؟ ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧــەی ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮون ﻟــە ﺣﻜﻮﻣڕاﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﮔەر ﺑــە ڕۆژێﻚ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺑە ﺳــﺎڵێﻚ و 10ﺳﺎڵ، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەھەدەرداﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەوێﺘە ﺳەرﺷــﺎﻧﯿﺎن ،ﺑــەم ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾﺎن ﺑەردەﻛەوێﺖ و ﻛەس ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻓﺮﯾﺸﺘە ﻧﯿﯿە ،ھەرﯾەﻛە ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــﯽ و ﺑەھەدەرداﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺑــﺎرەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ
ﺋﺎﺳــﺎﻧە ،ﺑــەم ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە. ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﻧەوﺗﺪا ﻓﯚﻛﺴــﯽ زۆری ﻟەﺳەرە ﻟەﻻﯾەن رای ﮔﺸﺘﯽ ،ﺋەی ﺑﯚ ﺋێﻮە وەك ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﭼﯚﻧە؟ ﺑەڵێ ،ﻟەو راﭘﯚرﺗەی ﺑوﯾﺸﻤﺎن ﻛــﺮدەوە ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی، ﯾەﻛەم ﺳــێﻜﺘەر ﺑﺎﺳــﯽ ﻧەوت ﻛــﺮاوە و ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە و ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەﯾــﻦ ﻛە ﺑﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ھێﻨﺮاوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ڕێﮕەی ﺋــەو رێﻮﺷــﻮێﻨﺎﻧەوە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﭘﺮۆﺳەی ﻧەوت و ﺷەﻓﺎﻓﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە، ﭼﻮﻧﻜە ﺳــﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﭘێﻚ ﻧەھێﻨــﺮاوە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا دەﻛﺮێﺖ ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﭘﺮﺳە ﺑﭽێﺘە ﭘێﺸەوە و ﻧەوت ﺑە داﻣەزراوەﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺖ. ﭘێﺘﺎن واﯾە ﺑــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﻻﺑﺮدﻧﯽ وەزﯾﺮەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸــەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗــە دوو ﺳــەرەﯾە ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا دەﺑێــﺖ ﺳﯿﺴــﺘەم دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﺧەڵﻜــﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮو ﺑﺨﺮێﺘە ﺷﻮێﻨەﻛﺎن ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺳﯿﺴــﺘەم ﻧەﺑێــﺖ ،ﺋەوە ﺧەڵﻜــﯽ ﻟێﮫﺎﺗــﻮو ھەﺑێﺖ ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ﻟەﮔــەڵ دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەدا ﻧﯿﯿــە ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮو ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﺪا ھەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔەر واﻧەﺑێﺖ ﻧﺎﭼﯿﻨە ﭘێﺸــەوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﺳﯿﺴﺘەم و ﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎن ﺑﮕﯚڕﯾﻦ ،دەﺑێﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﭘﺎداﺷــﺖ و ﺳﺰادان ﺑــە ﻛﺮدەﯾﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺧەڵﻜﯽ ﻟێﮫﺎﺗــﻮو ھﺎن ﺑﺪرێﻦ ﺑﯚ ﻛﺎری ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﺳﻠﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی زۆر ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ، ﺑﯚ ﺋەوەﯾﺎن ھەﻧــﮕﺎوی رژد ﭼﯽ ﺑﻮوە؟ ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻟەو ﺑەﺷەدا ﻛﺎری ﺑﺎش ﻛــﺮاوە و ﻟﯿﮋﻧــەﻛﺎن رۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھەﻧﮕﺎوی ﮔﺮﻧﮓ دەﻧﺮێــﺖ ﻟەﺳــەر ﻣەﻟەﻓەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺳﻠﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ،ژﻣﺎرەﯾەك ﻣەﻟەﻓﯽ ﺳــﻠﻜﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟە دادﮔﺎن و ھﯿﺘﺮﯾﺸــﯽ ﺑــەدوادا دێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎن ﻟەو ﺳــێﻜﺘەرە ﺑــە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەوە ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە. زاﻧﯿــﺎری ھەﯾــە ژﻣﺎرەﯾەك ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە
ﺋێﺴﺘە ﮔﯿﺮاون؟ ﭘﺮۆﺳەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟە ﺳﻠﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑەردەواﻣە ،ﺑەڵێ ﺧەڵﻚ ھەﯾە دەﮔﯿﺮێﻦ و ﺑە دەﺳﺘەﺑەری ”ﻛەﻓﺎﻟــەت“ ﺋــﺎزاد دەﻛﺮێﻦ و دادﮔﺎﯾﯽ دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛەی ﺑﺎس ﺑﻜەﯾﻦ. ﻣەﻟەﻓــﯽ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟــە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و دەرﻣــﺎن ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ھەﯾە، ﺑﯚ ﺋەوە ﭼﯽ ﻛﺮاوە؟ ﺑەھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەﻧﮕﺎوی ﮔﺮﻧﮓ ﻧﺮاوە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ رێﻮﺷﻮێﻦ داﻧــﺮاوە ﺑــﯚ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜــﺮدن و ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ دەرﻣﺎن و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﺎخ و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻛە ﺳەرﺟەم ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــێﻜﺘەرە ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﺑو دەﻛەﯾﻨەوە. ﺑــەم ﺧەڵــﻚ ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎراﻧﯽ دەوێﺖ و ﺳﺰادان و ﻧﺎوھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻻ ﮔﺮﻧﮕە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوی ﻛەس ﺑو ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺑﯚ؟ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧەڵﻚ ﺋەو ﺧﻮاﺳــﺘەی ھەﯾــە و ﻟــە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿــﺎ ﻧﯿﯿــە ﺋەﻣڕۆ
ﻛﺮاوە و ﭘﺮۆﺳــەی ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﭘﺎرێﺰﺑەﻧــﺪی ﺑﯚ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ داﻧەﻧــﺎوە و ﺋەوەش ﺑــە ﺑڕﯾﺎری ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻛەﺳــەﻛە ﺳەرﺑﺎزی ﯾﺎن ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﯾﺎن ﻟە ھەر ﭘﻠە و ﭘﯚﺳﺘێﻜﺪا ﺑﻮوﺑێﺖ. ﺑﯚﭼــﯽ ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺧﺎوە و ھەﻧﮕﺎو ﻧەﻧﺮاوە؟ ھەوڵﻤــﺎن داوە ﺋەو ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺑێــﺖ و ﻟەﻻﯾەن ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھەﯾــە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﭘێﺸــﻮازی ﺑﺎش ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻧەﻛﺮا ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﺋەوەش ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەو دۆﺧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘە ھەﯾە ﻛە دروﺳﺖ ﺑــﻮوە و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺶ رۆڵــﯽ ﻧەرێﻨﯽ ھەﺑﻮوە ﻟەﺳــەر ﭘﺮۆﺳەﻛە. ھﯿــﭻ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﺖ ﻻﯾە ﻛە ﭼەﻧــﺪ ﻛەس ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەدان؟ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﮔﺮﺗــﻦ و ﺑەرداﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻛەﻣﺘــﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەو ﻟﯿﮋﻧەﯾەوە ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەڵﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺑەھــﯚی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەوە
ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﻧــﺎوی ﺑەرﭘﺮس ﺑــو ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﺋەﮔەر دادﮔﺎ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎر ﺳﺰا ﺑﺪات ﺧەڵﻚ دەزاﻧێﺖ ﻛەﺳێﻚ ﻟەﺳەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﮕﯿﺮێﺖ و دواﺗــﺮ ﻧﺎوی ﺑــو ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺋێﻤە ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑــﯚ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەھەدەرداﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ دەﻛەﯾــﻦ ﻧــەك ﻗﺴــە و ھە، ﺑــەم ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺧەڵﻚ ﮔﯿﺮاوە و ﺳــﺰا دراون و ﺧەڵﻜﯽ ﺑــﺎی ﺗێﺪاﯾــە ،ﻟەﮔــەڵ ﺋەوە ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە ﻟەﮔــەڵ وەزﯾﺮێﻚ ﺟﯿــﺎوازە ﻟەﮔەڵ ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﺑەڕێﻮەﺑەرێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ﺑﯚ وەزﯾﺮ دەﺑێــﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەﺑێﺖ و ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ وردی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە، ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە و ﺳﻜﺎ ﻟە دادﮔﺎ ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە ﻛە ﻟە داھﺎﺗﻮو ﺗەواوی وردەﻛﺎری ﺗێﺪاﯾــە و ﻣــەرج ﻧﯿﯿــە ﻧﺎوی ﺑەرﭘﺮس ﺑــو ﺑﻜەﯾﻨەوە ،ﺋەﮔەر دادﮔﺎ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎر ﺳﺰا ﺑﺪات ﺧەڵﻚ دەزاﻧێﺖ. ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوودا ﭘﺎرێﺰﺑەﻧــﺪی ھەﺑــﻮو ﺑــﯚ ھﯿﭻ ﻛەﺳێﻚ ﻛە ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺗێﻮەﮔﻼ ﺑێﺖ؟ ﭘﺎرێﺰﺑەﻧــﺪی ﺑــە ﯾﺎﺳــﺎ دﯾﺎری
ﺧەڵﻚ ھەﯾە ﻟــە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەداﯾە و ﻛەﺳﯽ ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﺑەدوادا دێﺖ ﺑەﭘێﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە. ﻟــە راﭘﯚرﺗــﯽ رێﻜﺨــﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە ﻛﺮاوە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﮔەﻧﺪەڵﯿــﯽ زۆر ھەﯾــە ،ﺑﯚﭼﯽ ھەوڵ ﻧەدراوە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺋەو ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿﺎﻧە ﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺖ؟ ﺋێﻤــە ﺧﯚﻣــﺎن ﮔﻮﺗﻮوﻣﺎﻧە ﺑەڵێ ﮔەﻧﺪەڵــﯽ زۆرە و دەﺑێــﺖ ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ ﺑﯚ داﺑﻨﺮێﺖ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــﻨﻮورێﻚ داﻧــﺮا ﺑــﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوە ﻛﺮا و ھەﻧﮕﺎوی ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﭘێڕەو ﻛﺮا، ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎرەﻛﺎن دەﺑﯿﻨــﻦ و ﻟە داھﺎﺗﻮو راﭘﯚرﺗەﻛﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺶ ﺑــو دەﻛەﯾﻨــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەﮔەر ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑەردەوام ﺑﻮو، ﺋــەوە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﻤﺎن دەﺑێــﺖ و دەﺑﻨە ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
”ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ ﺑﻪﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﮐﺎرﺗﯽ ﺗﻪﻧﺎھﯿﯽ ﻟﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ھﻪرێﻢ“
ﻣﻪﺗﺮﺳــﯿﺪاره ﻟــﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧــێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗێﻮهﮔﻼن و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﮑﺮدﻧﯽ ﺗﯿﺮۆر ﻟﻪﻻﯾﻪن ﮐﻪﺳــێﮑﻪوه ﮐﻪ ﺋﻪرﮐﯽ دژاﯾﻪﺗﯿﯿﮑﺮدﻧﯽ ﺗﯿﺮۆری ھﻪﺑێﺖ. ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻣﻪﺣﻤﻮود ﻣﺎﺳــﺘﻪر ﻟﻪ زاﻧﺴﺘﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﮐﺎن ،ﻟﻪوﺑﺎرهوه دهڵێﺖ ”ﺋﻪوه ﻣﻪﺗﺮﺳــﯿﺪارﺗﺮﯾﻦ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﻪ ﮐــﻪ ﮐﺎرﺗﯽ ﺗﻪﻧﺎھﯽ ﻟﻪ دژی ﻻﯾﻪﻧێﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﺑێﺖ ،ﺋﻪﻣﻪش ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﮔﺮووﭘﻪ ﺗﻮﻧــﺪڕۆﮐﺎن ﯾﺎن دهزﮔﺎ ھﻪواڵﮕﺮﯾﯿﻪ ﺗﻪﻗﻠﯿﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ وﺗﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرﯾﯿــﻪﮐﺎن ،ﭘێڕهو ﮐﺮاوه، ﺋــﻪوهش ﮐﺎﺗێﮏ ﺑــﻮوه ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﮐﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺗێﭙﻪڕاﻧﺪووه و ﺑﻮوهﺗﻪ دوژﻣﻨــﺪاری و ﮔﺮﺗﻨﻪﺑــﻪری ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﭘﺎﮐﺘﺎوﮐﺮدن“. ﺋﻪو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﻪی زاﻧﮑﯚ ﭘێﯽ واﯾﻪ ”ﺋﻪﮔﻪر ﺣﺎڵﻪﺗێﮑﯽ وا ﺳﻪﻟﻤێﻨﺪرا، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻪ رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋەوروﭘﺎ :ﭘەﻛەﻛە ﻣﺎﻣەڵەی ﺑە 46ھەزار ﻛﯿﻠﯚ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻛﺮدووە
دەوروﺑەری ﺋﺎﻣەد ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺟەﻛەوە ﻛﺮاوەﺗە ﻧﺎوﭼەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺶ وﺷە /ھەوﻟێﺮ .ﺑﺎز ﺑەﮔﻮێــﺮەی ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﺳــەﻧﺘەری ﭼﺎودێــﺮی ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر و ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮوان ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ، ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ”ﭘەﻛەﻛە“ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1984ەوە ﺗﺎ ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ،2013ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــە ﺋﺎﮔەداری ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎ دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑــە ھەڵﻤەﺗﯽ ﻣــﺎدە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ھەزار و 132ﻛەﺳــﯽ ﺳــەرﺑە ﭘەﻛەﻛە ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەرﯾﺎن ﭘێ ﮔﯿﺮاوە و ﺧﺮاوﻧەﺗە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەوە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻣﺎوەدا 46ھەزار و 171ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﻟە ﻣﺎدە ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ھﯚﺷﺒەر و 17ﻣﻠﯿــﯚن و 985ھــەزار و 469ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺸــﯽ ﭘەﻛەﻛە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﮔﯿﺮاوە. راﭘﯚرﺗەﻛە ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ڕوو ﻛە ”ﺷــﺎرەدێ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ﺷــﺎری ﺋﺎﻣــەد ﻟە ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﻮوەﺗــە ﻣﯚڵﮕەی ﭼﺎﻧﺪن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا“. ﺳــەﻧﺘەری ﭼﺎودێــﺮی ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر و ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮواﻧــﯽ ھﯚﺷــﺒەری ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘﺎ
دوای ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە و وردﺑﯿﻨﯽ، ڕاﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﺳــەﻧﺘەری ﭼﺎودێﺮی ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن و ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮواﻧﯽ ﻣــﺎدەی ھﯚﺷــﺒەری ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺗێﯿﺪا ﭘﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺑﻮدﺟە و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﺧﺮاوەﺗە ڕوو. ڕاﭘﯚرﺗەﻛــە داﺗﺎ و زاﻧﯿــﺎری و ﻟە ﻛﯚﺗــﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2012ی وﺗەﻛە ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ڕوو ،ﺑە ﭼﺎرت و ھێﻤﺎ و ھێڵﻜﺎرﯾﯿەوە ھەﻣﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺧﺮاوەﺗــە ڕوو ﻟــە 230ﻻﭘەڕەدا ﻛە ﻟە ﭘێﮕەی ﻓەرﻣﯽ ﺳــەﻧﺘەری
ﭼﺎودێﺮی ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن و ﺋﺎﻟﻮودەﺑﻮواﻧﯽ ھﯚﺷﺒەری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﺑــو ﻛﺮاوەﺗــەوە .ﻟــە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺪا داﺗﺎ و ﺋﺎﻣﺎری ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﭘێﻮە ﻛﺮدووە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺧﺎﺗە ڕوو .ﺑەﮔﻮێﺮەی ڕاﭘﯚرﺗەﻛە ﻛە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﭘەﺳــﻨﺪی ﻛﺮدووە” ،ﭘەﻛەﻛە زۆرﯾﻨەی ھەرە زۆری ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن و ﭼﺎﻧﺪن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەﻧﺠﺎم دەدات“. ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن و ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﺑە
ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﻟە ڕاﭘﯚرﺗەﻛەدا ھﺎﺗــﻮوە ﻛــە ﻟــە 2012زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھــەزار و 132ﻛــەس ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﺑە ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن ﮔﯿﺮاون ،ھﺎوﻛﺎت زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎﻣەڵە ﺑە ھﯿﺮۆﯾﻦ ﻟە 10ﺷــﺎری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﺮاوە ،ﭘێﻨﺞ ﻟەو ﺷــﺎراﻧە دەﻛەوﻧە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە: ”وان ،ﺷﺎﻧێﻠﺌﻮرﻓە ،ﻏﺎزی ﻋەﻧﺘﺎب، ﺋەدەﻧە و ﻣێﺮﺳﯿﻦ“. ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ،ﻟە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﺑە ﺣەﺷﯿﺶ ھەرﯾەك ﻟە )دﯾﺎرﺑەﻛﺮ ”ﺋﺎﻣــەد“ و ﺷــﺎﻧێﻠﺌﻮرﻓە و ﻏﺎزی ﻋەﻧﺘــﺎب و ﺋەدەﻧە و ﻣێﺮﺳــﯿﻦ( ﭘێﻨﺞ ﻟــەو 10ﺷــﺎرەی ﺗﻮرﻛﯿﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎﻣەڵەی ﺣەﺷﯿﺸــﯿﺎن ﺗێــﺪا ﻛــﺮاوە .ﻣﺎردﯾــﻦ و ﻏﺎزی ﻋەﻧﺘــﺎب ﻟــە ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﺑە ﻛﯚﻛﺎﯾﯿﻦ ،ﻟە زۆرﺑــەی ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھﯚﺷــﺒەرﯾﺶ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕﯾﺰﺑەﻧﺪی ﭘــڕ ﺟﻤﻮﺟﯚڵﺘﺮﯾــﻦ ﺷــﺎرﯾﺎن ﻟە ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﺑە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﮔﺮﺗﻮوە. ﻟە ﻻﭘــەڕە 176ی ڕاﭘﯚرﺗەﻛە و ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ”ڕۆڵــﯽ ﭘەﻛەﻛــە ﻟــە ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣەﺷــﯿﺶ“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دراوە، ”ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 30ﺳــﺎڵە ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﺑە ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎن
ﭼﺎﻻﻛــە و ﺳــەرەﺗﺎ دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎن ﻛﺮد ﺑﯚ ﭘﺎرەدارﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚی ،دواﺗﺮ ڕێﻮﺷﻮێﻨﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﻟە ﺳﻨﻮور ﮔﺮﺗە ﺑەر ،ﺗﺎ ﭘﺎرەدارﯾﺎن ﺑﻜــەن و ﭘﺎﺷــﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣەﺷــﯿﺶ و ھﯿﺮۆﯾﻦ و ھەﻣــﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر ﻛﺮدووە و ﺑــە وﺗﺎﻧﺪا داﺑەﺷﯽ دەﻛەن“. ”ﻟــە ﻧێــﻮان ﺳــﺎﻧﯽ 1984 ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺑــﯚ ڕێﮕــﺮی ﻟــە ﭘەﻛەﻛــە و ﻛەﺟەﻛــە ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑە ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ھﯚﺷﺒەر ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ھﯚﺷــﺒەر و ﺗەﻧﺎھــﯽ 377 ،ھەڵﻤەﺗﯿــﺎن دژ ﺑــە ﭘەﻛەﻛە ﺋەﻧﺠــﺎم داوە و ﻟەﻧﺎو 60ﻣﺎڵــﺪا ﻛــە ﺑﻨﻜــەی ﭘەﻛەﻛە ﺑﻮون ،دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎﻧﺪا ﮔﺮﺗﻮوە و ھەزار و 132ﻛەﺳﯿﺶ ﮔﯿﺮاون ،ﺟﮕەﻟەوە ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﻮار ھەزار و 584ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ھﯿﺮۆﯾﻦ و 36ھەزار و 550ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﺣەﺷﯿﺶ و ﭼﻮار ھەزار و 305ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﻣﯚرﻓﯿﻦ17 ، ﻣﻠﯿﯚن و 985ھەزار و 469ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺶ 22 ،ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﻛەﺗﯿﺮەی ﺋەﻓﯿﻮون 710 ،ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﻛﯚﻛﺎﯾﯿﻦ، 344ھەزار و 135ﺣەﺑﯽ ھﯚﺷﺒەر، 26ھەزار و 630ﻟﯿﺘﺮ ﺋەﺳــﯿﺘﯿﻜﯽ ﺋەﻧﮫﺎﯾﺪراد ،ﮔﯿــﺮاون ﻛە ﭘەﻛەﻛە
وﯾﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾــﺎن ﭘێﻮە ﺑﻜﺎت“ .ﻟە راﭘﯚرﺗەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە. ھــەر ﻟــەو راﭘﯚرﺗــەدا ﺋــەوەش ﺋــەوەش ﺧﺮاوەﺗــە ڕوو ﻛە ھەزار ﻛەﺳﯽ ﺳــەرﺑە ﭘەﻛەﻛە ﺑە ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەرەوە ﮔﯿﺮاون و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺗﺎواﻧەﻛﺎن ”ﺋەﻧﺘەرﭘﻮل“ و ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ”ﯾﯚرۆﭘــﻮل“ و زۆرێﻚ ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ، ﭘﺎرەدارﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﻛەﻛە ،ﺑە ڕێﮕەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر دەزاﻧﻦ و وەزارەﺗﯽ ﮔەﻧﺠﯿﻨەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎش 13ﺳەرﻛﺮدە و ﺳــێ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺰﯾﻚ ﻟــە ﭘەﻛەﻛەی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣﺎﻣەڵە و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻣﺎدە ھﯚﺷﺒەرەﻛﺎﻧەوە. ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻣﺎدە ھﯚﺷــﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەو ڕاﭘﯚرﺗەی ﻟەﻻﯾــەن ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺋەوروﭘــﺎوە ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاوە ،رووﻧﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ”ﻟە 1984ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘەﻛەﻛە دەﺳــﺘﯽ ﺑە ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺶ ﻟە دﯾﺎرﺑەﻛﺮ و ﻛێڵﮕە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
دەوروﺑەری ﻛﺮدووە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 36 ﺗﯚن و 550ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام ﺣەﺷــﯿﺶ و 17ﻣﻠﯿــﯚن و 956ھەزار و 469 ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﯿﺶ ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛــەوە ﭼێﻨﺮاﺑﻮون ،ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮاون و ﻧەﻣﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻻﯾەن ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ درك و ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﺑــە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھەﻣﻮوان ﻟەﻧﺎو ﺑﺮاون. ھەر ﺑەﮔﻮێــﺮەی داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو ڕاﭘﯚرﺗە ،ﻧﺎوﭼە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑــەری ﺋﺎﻣەد ﺑــە ﺗەواوی ﺑﻮوﻧەﺗە ﻣﯚڵﮕەی ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺶ ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛــەوە ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟە ڕاﭘﯚرﺗە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن دﯾﺎرﺑەﻛﺮ وەك ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن ﺑە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭼﺎﻧﺪن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺶ دادەﻧﺮێﺖ. ﻟــە ﻣﯿﺎﻧــەی ﻛﺮدەوەﮔەﻟەﻛﺎن دژ ﺑەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺳــەرﺑە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەدێﻜﺎﻧﯽ ”ﻟﯿﺠﯽ ھﺎزرۆ و ﻛﯚﺟﻜﯚی )ﻛﺎراز(ی دەوروﺑەری دﯾﺎرﺑەﻛﺮ“ ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛــەوە ﻛﺮاون ﺑــە ﻛێڵﮕەی ﭼﺎﻧﺪن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣەﺷﯿﺶ.
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ھەوﻟێﺮ /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺷــەوی 19ی ﺋــﺎدار /ﻣــﺎرس، ھێﺰێﻚ دەﭼﻨە ﺳــەر ﻣﺎڵﯽ ”ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻋﻮﻣەر ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺧﯚﺷﻨﺎو“ ﭘێﺸﻨﻮێﮋ و ﮔﻮﺗﺎرﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ”ﺷــێﻨێﯿﺎن“ ﻟــە ﺷــﺎرەدێﯽ ﺣﺎﺟﯿﺎوای دەﭬــەری ڕاﭘەڕﯾﻦ و دەﯾڕﻓێﻨﻦ ،دواﺗﺮ ﺑوﻛﺮاﯾەوە ﻛە ﺋەو ھێﺰەی ڕﻓﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ،ﺳەرﺑە ”ﻻھﻮر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧــﯽ“ ﺑﻮوه .ﺋەﻣەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﺮدﻧە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳــﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ھﻪوﻟێﺮ و ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻢ ھەﯾــە و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎودێﺮی وردی دەﻛەن و ﮔﻮﻣﺎن دهﻛﺮێ ﻻﯾﻪن و ﻛﻪﺳﯽ ﺗﺮ ﻟﻪو رووداوه ﮔﻼﺑﻦ.
ﻣــەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻋﻮﻣەر ﺧﯚﺷــﻨﺎو داواﻛﺮاوە ﻟــە دادﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗەﻗﯿﻨەوەﻛەی ﺑەردەم ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺑەم دهزﮔﺎ ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رادهﺳﺘﯿﺎن ﻧﻪﮐﺮدووه و ﺋﻪو ﻣﻪﻻﯾﻪش ﺑﻪوه ﻧﺎﺳﺮاوه ﻧﺰﯾﮑﻪ ﻟﻪ ﻻھﻮر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﺗﻪی ﭼﺎودێــﺮان ”رادهﺳــﺘﻨﻪﮐﺮدﻧﯽ دوای ﻣﺎوهﯾﻪﮐــﯽ زۆر ،ﮔﻮﻣــﺎن دهﺧﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﻻھﻮر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ“. ﻣــەﻻ ﻋەﺑــﺪو ﻣەﻻ وەﯾﺴــﯽ، ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەوان ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەوە ﻧﯿﻦ ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەﺑێﺖ، ﺋەﮔــەر ﺷــﺘێﻜﯽ واش ﺑێــﺖ،
ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﻟەﮔــەڵ ﺑﻜﺮێ و ﭘﺎﺷﺎن ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪرێ ،ﻧەك ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ھەڵﺒﻜﻮﺗﻨە ﺳەری. ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا ﻛە ﻣەﻻﻛەی ﺣﺎﺟﯿﺎوا ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ”ﺋێﻤە ﺑەردەواﻣﯿﻦ ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﻤﺎن“. ﺑەﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ﺑوﻛﺮاوﻧەﺗــەوە ،ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ، ﻟەﻻﯾەن ھێﺰێﻜﯽ ﭼەﻛﺪار ﺳەرﺑە ”ﻻھــﻮور ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ ” ڕﻓێﻨﺮاوە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ وردەﻛﺎرﯾﯿەك ﻟەﺳەر ﺷــﻮێﻦ و ھــﯚی ڕﻓﺎﻧﺪﻧەﻛەی ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﯽ ﺑو ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە. ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻟەو ﻛﺮدە ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﯿﯿەی ﻣەﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﺗێﯿﺪا داوا ﻛﺮاوە ،ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ
ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮاوە ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ، ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑە وردی ﭼﺎودێﺮی ﺑﺎﺑەﺗەﻛەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﻟﻪ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهﮐﺎن ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮون، ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻟەﻻﯾەن ﭼﻪﮐﺪاراﻧﯽ ﺳــەرﺑە ﻻھﻮر ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿەوە ﻣﻪﻻ ﺳــﺪﯾﻖ رﻓێﻨﺪراوه ،ﺑــﯚ ھﻪﻣﺎن ﻣﻪﺑﻪﺳــﺖ ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺧﻪﺗﻦ ،ﺗﺎ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﻪﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﺑﮑﻪن. رووداوەﻛــە ﯾەﻛەﻣﺠــﺎرە ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەو ﺷێﻮە زەﻗە رەﻧﮓ دەداﺗەوە ﻛە ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرێﻚ دەردەﻛــەوێ ﻛــە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەزﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ھەﺑێﺖ و راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻟەﻧﺎوﯾﺸﯿﺪا ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪە دﺑﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ھەرێﻤەﻛەدا ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗە ”ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎری ﺗﺮ“ی ﺑەداوادا ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێ. ﻣەﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﺧﯚﺷﻨﺎو ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی دادﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ داوای ﻛﺮدووە، ﻟەﻻﯾــەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺸــەوە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ”ﮔﻮﻣﺎﻧﻠێﻜﺮاو“ ﺑﻮوە ﺑە ﺗێﻮەﮔﻼن ﻟە ﻛــﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەی 17ی ﻧﯿﺴــﺎن/ﺋەﭘﺮێﻠﯽ 2015ﻛە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕﻪی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﻋەﻧــﻜﺎوە ﺋەﻧﺠﺎم درا و ﺑﻮوە ھﯚی ﺷــەھﯿﺪﺑﻮون و
ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﺧەڵﻜﯽ ﺳﭭﯿﻞ. ﺑــەم ”ﻣەﻻ ع .ك “.ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟە ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻛە وﯾﺴﺘﯽ ﻧﺎوەﻛەی ﻻی ”وﺷــە“ ﭘﺎرێﺰراو ﺑێﺖ ،ﮔﻮﺗﯽ ”ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﺧﯚی ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧﺰﯾﻜــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻻھﻮر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ و دەوروﺑەرەﻛەی ھەﺑﻮو، ﺑﯚﯾــە رووداوەﻛە ﻟــە دەﭬەری راﭘەڕﯾﻦ زۆر دەﻧﮕﺪاﻧەوەی ھەﯾە ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە رﻓﺎﻧﺪﻧەﻛە زۆر ﻟەﻧــﺎﻛﺎو ﺑﻮوە و ﮔﻮﺷــﺎری ﭘێﻮە دﯾﺎرە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣەﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﺷﻮێﻨﯽ ژﯾﺎن و ﻣﺰﮔەوﺗەﻛەی رووﻧە و ﻟە ھەر ﻛﺎﺗێﻜﯽ رۆژدا ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﺑﻮو“. ﺳــﻪرﭼﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﺗﻪﻧﺎھﯿــﯽ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑــﯚ ”وﺷــﻪ” دهڵێﺖ ”ﻟﻪ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهﮐﺎﻧــﺪا دهرﮐﻪوﺗــﻮوه ﻣﻪﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﭘێﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﻻھﻮر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ ھﻪﺑﻮوه ،ﺋﻪﻣﻪش ﮔﻮﻣﺎن دروﺳﺖ دهﮐﺎت ،ﮐﻪ ﺑﯚﭼﯽ ﻣﻪﻻ ﺳﺪﯾﻖ رادهﺳﺘﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھﻪوﻟێﺮ ﻧﻪﮐﺮاوه ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﮐﻪﯾﺴﻪ“. ھﻪوڵــﯽ ﺷــﺎردﻧﻪوهی ﻣــﻪﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻟــﻪ ﺋﻪﻣﻪرﯾﮑﯿــﻪﮐﺎن و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و دادﮔﺎﮐﺎﻧﯽ ھﻪوﻟێﺮ، ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺋــﻪوهی ﻟێﺪهﮐﺮێﺖ ﮐﻪ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهﮐــﻪ وهک ﮐﺎرﺗێﮑــﯽ ﺗﻪﻧﺎھﯿﯽ دژ ﺑﻪ ﻻﯾﻪﻧێﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﻪ ھﻪرێﻢ ﺑــﻪﮐﺎر ھﺎﺗﺒێﺖ ،ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪم ﮔﻮﻣﺎﻧﻪش ﻟﻪ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهﮐﺎﻧﺪا ﺳــﻪﻟﻤێﻨﺪرا ،ﺋــﻪوه ﻗﯚﻧﺎﻏێﮑﯽ
ﺑﮕﯿﺮێﺘــﻪ ﺑﻪر و ﮐﻪﺳــﯽ ﺗێﮑﺪهر ﺑﺪرێﺘــﻪ دادﮔﺎ ،ﭼﻮﻧﮑــﻪ ﻟــﻪم ﺣﺎڵﻪﺗﻪدا ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ دهﮐﻪوێﺘــﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳــﯿﻪوه و ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗێﮏ دهﭼێﺖ. ”وﺷــە“ زۆر ھەوڵﯽ دا ﻛەﺳێﻜﯽ ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻣەﻻﻛــە ﺑﺪوێﻨێ ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﻟێــﺪوان ﺑﺪەن” .ﻣەﻻ ع ،ك“ دەڵــێ ”رﻓێﻨێــﺮەﻛﺎن ھەڕەﺷەﺷــﯿﺎن ﻟە ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻛﺮدووە ﻛە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻟەﺳەر ﺋەم رووداوە ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺑﺎس ﻧەﻛەن“. ﻧەﺑــەز ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗــﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت، ﺋێﻤــە وەك وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف ﻧەﻣﺎﻧﺰاﻧﯿــﻮە ﺑەھﯚی ﺗێﻮەﮔﻼن ﻟە ھﯿﭻ ﺷﺘێﻜەوە ھەڵﻜﻮﺗﺮاﺑێﺘە ﺳەر ﻣەﻻﻛەی ﺣﺎﺟﯿﺎوا ،ﺑﯚﯾە دڵﮕﺮاﻧﯿﻦ ﻛە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﭼﻮوﻧەﺗە ﺳەری و ﺑەداﺧەوە ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿﺸــﯽ ﻟەﺳەر ﻧﺎزاﻧﯿﻦ. ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا ،داوا ﻟەﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن دەﻛەﯾــﻦ ﻛە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺳﺪﯾﻖ ﺑﯚ ڕای ﮔﺸﺘﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەن و ھەر ﺟﯚرە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻟەم ﭼەﺷﻨەش ﻟە داھﺎﺗﻮودا ،دەﺑێﺖ ﻟە ڕێﮕەی ﯾﺎﺳﺎ و ﺑە ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨــەوە ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪرێﺖ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻻھﻮر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻓﺎﯾﻠﯽ ﻣﻪﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﺗێﻮهﮔﻼوه
5
6ھەوڵ ھەﯾە ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﮔﯚڕان دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ 70ـﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ھەوڵێﻚ ھەﯾە ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛە ﺑﺨﺮێﻨە ﺳەر ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛــەی 70ـــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮداری ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە ﻧەﻧﺮاوە. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ھەوڵێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ڕەت دەﻛﺎﺗەوە و دەڵێﻦ، ﺋەﮔەر ھێــﺰ دروﺳــﺖ ﺑﻜەن ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ. ﺑــە ﭘێــﯽ ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ”وﺷــە“ ﻟە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺎو
ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە دەﺳــﺘﯽ ﻛەوﺗﻮوە، ھەوڵێــﻚ ھەﯾــە ﻛــە ﯾەﻛێﺘﯽ ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﮔﯚڕان دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ھێﺰەﻛە ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ 70و ﺗــەواوی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ و ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەو ھەوڵە ﺑە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﭼەﻧﺪ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــﺮاوە و ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﺪا ﺗﺎوﺗﻮێ ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﻛﺮداری ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە ﻧەﻧﺮاوە و ھــەردووﻻ ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚدان ﻟەﺳەری.
ڕەﺋــﻮوف ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺳــەرۆﻛﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛــﺮد ،ﺋەو ھەواﻧە دوورن ﻟە ڕاﺳــﺘﯿﯿەوە. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ”ﭘێﺸــﺘﺮ ﮔﯚڕان ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﺎﺳﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰی ﭼەﻛﺪاری ﻛﺮدووە ،ﺋەﮔەر ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺸﯽ ﺑێﺖ ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا دروﺳﺘﯽ دەﻛﺎت“. ﻟــە ﭼەﻧــﺪ ڕۆژی ڕاﺑــﺮدوودا ﺑــﺎس ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻚ دەﻛــﺮا ﻟەﻻﯾــەن ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﻛــە دەﺧﺮێﻨــە ﺳــەر ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ 80ـــﯽ ﺳەرﺑە
ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋەﮔەرﭼــﯽ دەزﮔــەی ﻛﺎروﺑﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەو دەﻧﮕﯚﯾﺎﻧەی ڕەت ﻛﺮدەوە ،ﺑەم ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷــە“ ﺋەوەی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﮔﯚڕان و ﺧﺴﺘﻨەﺳەر ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ،70ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەو ھێﺰەداﯾە ﻛە ﺑﯚ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێــﺖ .ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﭘێﺸــﺘﺮ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێــﺰی ﭼەﻛﺪار ﻛــﺮدووە و ڕاﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧــﺪووە ﻛە دەﺑێﺖ ﮔــﯚڕان ھێﺰی ﭼەﻛﺪاری ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔﯚڕان
ﺑــە ﻓەرﻣﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزی ڕاﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪووە. ﺋەﻣــە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﮔﯚڕان ﭘێﺸــﺘﺮ دژی ھێــﺰی ﭼەﻛﺪاری ﺳــەرﺑە
ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دەوەﺳــﺘﺎﯾەوە و ﺋەو ھێﺰاﻧــەی ﺑــە ﻧﺎﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﻧﺎﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ وەﺳﻒ دەﻛﺮد. ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷــە“ ﻟەﻧــﺎو
ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻛــە ﻧەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎوی ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ،ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﭼﺎوەڕێــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ھێــﺰەی ﭘﺎرﺗــﯽ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ،ﺋەﮔەر ﺑێﺖ و ﺋەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ھﺎوﻛﺎری ﮔﯚڕان دەﻛﺎت ھێﺰێﻚ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ھەﻣﻮو ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯿﺸﯽ ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەوە ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺮێﺖ“. ”وﺷــە“ ھەوڵــﯽ دا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔــﯚڕان وەرﺑﮕﺮێﺖ، ﺑــەم ﺋﺎﻣــﺎدەی ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻧەﺑﻮون.
ﺳﯿﺮوان ﺋەﺣﻤەد:
ھەﻣﻮوان ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ﺋەﻣﺴﺎڵ ھەڵﺒﮋاردن ﻧەﻛﺮێﺖ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺳــﯿﺮوان ﺋەﺣﻤــەد رەﺷــﯿﺪ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺳەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق، ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻋێﺮاق و ﺋەﮔــەری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە روون ﻧﯿﯿە ﻛە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە 2017 دەﻛﺮێﺖ ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﺑەم ھەﻣﻮو ﻗــەوارە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ھەوڵ دەدەن و ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋــەوە دەﻛەن ﻛە ﺋەو ھەڵﺒﮋاردﻧە ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧەﻛﺮێﺖ. ﺋەﺣﻤــەد ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗــە ﺳــەر ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺑــەردەم ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك و دەڵێ ”ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ھەﯾە ﻛــە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دەرﺑﻜﺎت“. ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟە ﻋێــﺮاق ﭼﯚﻧە و ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋەﮔەری ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ھەﯾە؟ وەك دەزاﻧــﻦ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺧﺸﺘەی ﻛﺎﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردن ھەﯾە ﻛــە ﺑە ﻗﯚﻧﺎغ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێــﺖ ،ﺑەﭘێــﯽ ﺧﺸــﺘەﻛە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺗــەواوە ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟــە 16ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ،2017ﺑــەم ﻟەﺑﺎرەی ﺋەﮔەری ﺑەڕێﻮەﭼــﻮون و ﻧەﭼﻮوﻧــﯽ ﺋــەو ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــەوە،
ﭘﺮﺳــە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە وەك ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ، ﺑــەم ﺗەﻧﯿــﺎ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎرﯾﻦ و ﺑڕﯾﺎردەر ﻧﯿﻦ. ﭘﺮۆﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ دەﻧﮕــﺪەران و ﻗــەوارە ﺑەﻛــﻮێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوە؟ رێــﮋەی ﺋەواﻧــەی ﺗﯚﻣــﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﻧــﻮێ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟەو ﭘﺮۆﺳەدا، ﺳەرووی % 40ی دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﻦ و رێﮋەﻛــەش ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەك ﺑــﯚ ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺟﯿــﺎوازە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك % 75ی دەﻧﮕﺪەران و ﻟە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ % 25ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺳەرووی % 40ی دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗﺮی ﺑﯚ دەﻧﮕﺪان ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. ﭘــڕۆژەی ﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮدن و
رێــﮋەی ﺋەواﻧــەی ﺗﯚﻣﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﻧــﻮێ ﻛﺮدووەﺗەوە ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــەو ﭘﺮۆﺳەدا ،ﺳەرووی % 40ی دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ
ﻧﻮێﻜﺮدﻧــەوەی ﺑﺎﯾﯚﻣەﺗــﺮی ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەران ﺑﯚ ﺳﺎڵێﻚ و دووان ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ھەﺷــﺖ ﺳــﺎڵە و ﻧﺰﯾﻜەی ﺳــێ ﺳــﺎڵە دەﺳﺘﻤﺎن ﭘێﯽ ﻛﺮدووە و ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵﻤﺎن ﻣﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﻜەﻛە ھەﻣــﻮوی ﺗﯚﻣــﺎر ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ داھﺎﺗــﻮو ﻟــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧــەی ﺗﯚﻣﺎرەﻛــە رێﮋەﻛــەی زۆرە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا ﭘﺸــﺘﯽ ﭘێ دەﺑەﺳﺘﺮێﺖ ،ﺑەم ﻟەواﻧەی رێﮋەﻛــە ﻛەﻣە رێﮕــەی ﺗﺮﻣﺎن ھەﯾە وەك ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﻛﺎرﺗﯽ دەﻧﮕﺪەر و ﺋــەو ﺋﺎﻣێﺮاﻧەی ﻛە ھێﻨﺎوﻣﺎﻧﻦ و ﺑەﻛﺎری دێﻨﯿﻦ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا. ھەرﭼــﯽ ﺗﯚﻣــﺎری ﻗــەوارە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏــە ،ﺑــەم ژﻣــﺎرەی ﺋەو ﺣﺰﺑــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻣــەرج و رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗــەواو ﺑﻮوە و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﭘەﺳــﻨﺪی ﻛــﺮدوون ،ﻧﯚ ﺣﺰﺑــﻦ .ﺋەوەی ﻧﻮێﯿە ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوە و ژﻣﺎردﻧــﯽ دەﻧﮕەﻛﺎﻧــە ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەر و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﺑەﺷــﺪاری ﺗﯿﺎدا ﻧﺎﻛەن و ﺑەﺷێﻮەی ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە وەك ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﻛﺎرﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺗەﻛﻨﯿﻜە ﻧﻮێﯿە ﻛﺮدووە ﻛە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ
داھﺎﺗــﻮو ﺑــەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێــﺖ، ھەروەھﺎ ﺑــەو رێﮕەﯾە ﺋەﻧﺠﺎﻣە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن زووﺗــﺮ و ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺑﯚ ﺳــێ ﺳــەﻋﺎت ﺑەدەر دەﻛەون. ﺷــﺎرەزاﯾﺎن دەڵێــﻦ ﻛــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘێڕەوﻛــﺮاو ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﯚﻧە و ﺑﯚ 50 ﺳﺎڵ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴﺘە دەﮔەڕێﺘەوە، ﺋێﻮە ﭼﯽ دەڵێﻦ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑەﻛﺎرھﺎﺗــﻮو ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﭼﯿﯿە؟ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑەرگ ﻧﯿﯿــە ﺑﯿﮕﯚڕﯾــﺖ ﯾــﺎن ﺧﺎﻧﻮو ﺑێــﺖ و و ﻣﯚدێﻠەﻛــەی ﻧــﻮێ ﺑﻜەﯾﺘەوە ،ﺋەواﻧە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﻦ و ﺋێﻤــە ﺧێﺰاﻧــﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﻤﺎن ھەﯾە ﻛە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ رێﮋەﯾﯿﻤــﺎن ھەﯾــە ،ھەروەھﺎ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺗێﻜەو ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑەڕێﮋەﯾﯽ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑە زۆرﯾﻨەﯾــﯽ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑێﺠﮕە ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ زۆرﯾﻨە وەك ﺋەوەی ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەﻛﺎر دێﺖ ،ﺋەوەی ﻟە ﻋێﺮاق ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێﺖ ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەك دەﻧﮓ ﺑە ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەدرێﺖ و ﺑەﭘێــﯽ ژﻣــﺎرەی دەﻧﮕەﻛﺎن ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑەردەﻛەوێﺖ ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ژﻣﺎرەﯾەك ﻛەس ﺧﯚﯾﺎن
ھەڵﺪەﺑﮋێــﺮن ﻟــە ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ھەڵﺒــﮋاردن ،ﺗــﯚ % 30ی دەﻧﮕــەﻛﺎن دێﻨﯿــﺖ و ﻣﻨﯿﺶ % 17و ﯾەﻛێﻜﯿــﺶ % 7و ﯾەﻛێﻚ % 10ی دەﻧﮕەﻛﺎن ،ﺗﯚ ﯾەﻛەم دەﻧﮕﺖ ھێﻨﺎوە و ﺑەﭘێﯽ دەﻧﮕەﻛﺎن ﻛﻮرﺳــﯽ دێﻨﯿﺖ و دەﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮت ﻟــەو ﺑﺎزﻧەﯾە ﺑەھەدەر دەڕوات ،ﺑەم ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑەھەدەر ﻧــﺎڕوات ،ﺋەوەﯾە ﺳﯿﺴــﺘەم ﻛە دادوەری زﯾﺎﺗــﺮی ﺗﯿﺎداﯾــە و دەﻧﮕﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ. ﺋﺎﺧــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك ﺑــە ھﺎوﺷــێﻮەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاق ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ﺋەﮔەر ھەڵﺒﮋاردن ﻛﺮا؟ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ھەﯾە ﻛە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دەرﺑــﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 46ی ﺳﺎڵﯽ 2008 ﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ﺑــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ،ﻟە ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﻛە ﻟــە ﺣەوت ﺑەﻧﺪ ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ،ﯾەﻛەم و دووەﻣﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳــﯽ و ﭘﯚﺳﺘە ﺳﯿﺎدﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك ھەﯾە ﻛــە ﺋەوەش ﻟەﻻﯾــەن دادﮔﺎی ﻓﯿﺪراڵــەوە ھەڵﻮەﺷــﺎوەﺗەوە، ﺑــەم ﺑڕﮔەﻛﺎﻧــﯽ دوای ﺋەوە ھەڵﻨەوەﺷــﺎوەﺗەوە ،ﻟە ﺑڕﮔەی ﺳــێﯿەﻣﺪا دەڵێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە داﻧﺮاوە ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ھەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﯾەك ﺧﻮل ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻟەﻻﯾــەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە دەرﻧەﻛﺮاوە ،واﺗە ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺎﺳــﯽ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﻛەی دەرﻧەﭼﻮوە. ﻟەﻧﺎو ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﭘڕ ﻟە ﻛێﺸە ﻛە ﺋێﻮە ﺧەرﯾﻜﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻦ ،ﺋﺎﺧﯚ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﺘﺎن ﭼﯿﻦ؟ ﯾەﻛــەم ﻛێﺸــەﻣﺎن ﺋەوەﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە روون ﻧﯿﯿە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟە
ﻋێﺮاق ﻟــە 2017دەﻛﺮێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ ،ﺑﯚﯾە ﺑەرﭼﺎوﻣﺎن روون ﻧﯿﯿە، ھەﻣــﻮو ﻗەوارە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﺎزﯾﺎن ﺋەوەﯾە و ھەوڵ دەدەن و ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺋەوە دەﻛــەن ﻛە ﺋەو ھەڵﺒﮋاردﻧە ﺑﯚ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻧەﻛﺮێﺖ، ﺑەم ﻛێﺸەﻛە ﺋەوەﯾە ﻛە ﻛەس ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣــﯽ ﭘێﻤﺎن ﻧﺎڵێــﺖ ﻛە ﺋــەو ھەڵﺒﮋاردﻧە ﺑﯚ 2018دوا ﺑﺨﺮێــﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛــەس ﻧﺎوێﺮێــﺖ ﺋەو ﺑﺎﺳــە ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋەوەش ﻟەﺑەر ﺷەﻗﺎم و دەﻧﮕﺪەراﻧﯿﺎن ،واﺗە ھەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑە ﻓەرﻣﯽ داوای دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑــﻜﺎت دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻛە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑەﺧــﯚی ﻧﯿﯿــە ﺑﯚ ﭼﻮوﻧــە ﻧﺎو ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛەوە. ﻟە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺑەردەم ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ و ﯾﺎﺳﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧە، واﺗە ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ
ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ داﻋﺶ ﻛێﺸــەی ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە؟ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑــە دەﺳــﺘﯽ داﻋﺸــەوە ﻣﺎوە، ھەﻣــﺎن ﺷــﺘﯿﺶ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺒﺎر و ﺳەﺣەدﯾﻦ و ﻛەرﻛﻮوك ،ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻛێﺸــەن ﻟە ﺑەردەم ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن، ھەروەھــﺎ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــەو ﺑﺎﺑەﺗــەوە، ﺋەوﯾــﺶ ﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺋــﺎوارەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﻛە ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﻛﺮاون، راﺳــﺘە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﻮوﺗﺮﻣﺎن ﻟەوﺑﺎرەوە ھەﯾە ،ﺑــەم ﺋەواﻧە ﺋەرﻛﯽ ﻗﻮرﺳﻦ. ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ
ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑە دەﺳــﺘﯽ داﻋﺸەوە ﻣﺎوە، ھەﻣﺎن ﺷــﺘﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەﻧﺒﺎر و ﺳــەﺣەدﯾﻦ و ﻛەرﻛﻮوك، ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻛێﺸــەن ﻟــە ﺑــەردەم ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﻛە ﺑــﯚ ﭘەرﻟەﻣــﺎن رەواﻧــە ﻛﺮاوە، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەﻣــﻮوار ﻧەﻛﺮاوە و ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﻧەﻛﺮاوە ،ھەروەھﺎ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﺑێﺠﮕــە ﻟە ﺑﻮوﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺋﺎوارە ﻟە ﻋێﺮاق. ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮۆﺳەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﺪا ،واﺗە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻛە 16ی ﺋەﯾﻠــﻮول دﯾﺎری ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻛێﺸە ﮔەورەﻛﺎﻧــﻦ ،ﺑەھﯚﯾﺎﻧەوە ﺋێﻤە ﮔﻮﻣﺎﻧﻤــﺎن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ھەﯾە. ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎزادﻧەﻛﺮدﻧەوەی
ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ژێﺮ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ و ﻛﺎرﯾﮕەری ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧەوە؟ ﻧەﺧێــﺮ دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ھەروەھﺎ وەك ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن رەﻧﮕە ﺋێﻤە ﻟەﻻﯾەن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ھﺎﺗﺒﯿــﻦ و رۆژێــﻚ ﻟــە رۆژان ﻟەﮔەڵ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﻛﺎرﻣــﺎن ﻛﺮدﺑێﺖ ،ﺑــەم وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە ﺑڕﯾﺎرداﻧﺪا ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﻦ، واﺗە ﺋێﻤە ﺑڕﯾﺎر ﻧﺎدەﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﮔﯚڕان ﯾﺎن ﯾەﻛێﺘﯽ ﯾﺎن ﭘﺎرﺗﯽ و ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن و ھەر رێﻮﺷﻮێﻨێﻚ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﯽ دەﻛەﯾﻦ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑەھﺎر وەرزی ﭘﯿﺴﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎﺗەوە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ وەرزی ﺑەھﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑە وەرزی ﺳــەﯾﺮان و ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻧﺎﺳــﺮاوە ،ﻟە ﺑﯚﻧە و ﭘﺸﻮوەﻛﺎﻧﯽ رۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەھﺎردا ،ﺳــەﺗﺎن و ھەزار ﻛەس ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳەﯾﺮان و ﮔەﺷﺖ ﺑەرەو ﭼﯿﺎ و دەﺷﺘەﻛﺎن دەﭼﻦ ،ﺑەم زۆرﯾﺎن ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﻮاردن و ﺧﻮاردﻧــەوە ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔەﺷــﺘەﻛەﯾﺎن ﻓــڕێ دەدەن .ﺑــەوەش ﻟــەو وەرزەدا ژﯾﻨﮕە و ﺳﺮوﺷــﺖ رووﺑەڕووی ﭘﯿﺴﻜﺮدﻧێﻜﯽ ﮔەورە دەﺑێﺘەوە. ﻧــﺎدر رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻟە وەرزی ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑەڕووی ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﮔەورەی ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺗێﻜﺪان و ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺖ دەﺑێﺘەوە، ﺋەوەش ﺑەھﯚی ژﻣــﺎرەی زۆری ﺳــەﯾﺮاﻧﻜەران و ﻧﺎھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺳﺮوﺷــﺖ و ژﯾﻨﮕە و ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧەوە. ﺳــﺎﻧە ﻟــە وەرزی ﺑەھــﺎردا
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﺷﺖ و ﺳــەﯾﺮان روو ﻟە ﭼﯿﺎ و ﻗەدﭘﺎڵ و دەﺷﺘەﻛﺎن دەﻛەن ،زۆرێﻚ ﻟەوان ﻧﺎوﭼە ﺷــﺎﺧﺎوی و دارﺳﺘﺎﻧەﻛﺎن ھەڵﺪەﺑﮋێــﺮن ،ﺑەم ﻛــەم ﻧﯿﻦ ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﻮاردن و ﺧﻮاردﻧــەوە ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ ﮔەﺷــﺘەﻛەﯾﺎن ﻓــڕێ دەدەن و ھــﺎوﻛﺎت ﻛەﻣﯿﺶ ﻧﯿﻦ ﺋەواﻧەی درەﺧﺖ دەﺷﻜێﻨﻦ ﯾﺎن دەﺳﻮوﺗێﻨﻦ. رۆﺳــﺘﺎﯾﯽ دەڵــێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋێﻤــە ﺑــە رێﮕــەی رێﻨﻮێﻨــﯽ و ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوە ھەوڵــﯽ ﺋــەو رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺣﺎڵەﺗــە دەدەﯾــﻦ ،ﺑــەم ﺋەوە ﺑــﯚ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧــﯽ دﯾﺎردەﻛە ﺑەس ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺳﺰا ﺑــﯚ ﺳــەرﭘێﭽﯿﻜﺎران داﺑﻨﺮێﺖ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻚ ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺪۆزرێﺘەوە“. ﺋەﺣﻤــەد ﻓەﺗﺤــﻮ ھەڵﮕــﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی ﻣﺎﺳــﺘەر ﻛــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕــە و ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوە ﻟەﻻﯾەن ﮔەﺷــﺘﯿﺎران
ﺋەﻧﺠــﺎم داوە ،ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەﯾــﺪا ﺑەو راﺳــﺘﯿﯿە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﻓڕێﺪاﻧﯽ ﭘﺎﺷــﻤﺎوە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﮔەﺷــﺖ و ﺳــەﯾﺮاﻧﺪا، ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە و ﻟــە ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە. ﺋەو ﺗﻮێﮋەرە ﻟــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەﯾﺪا 273ﻧﻤﻮوﻧەی ﻟەﻧــﺎو ﺋەو ﺧێﺰان و ﮔﺮووﭘــە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿﺎﻧەدا وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻛە ﮔەﺷﺖ و ﺳەﯾﺮان دەﻛەن 80 ،ﮔــﺮووپ ﻟە ھەوﻟێﺮ، 80ﮔــﺮووپ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ70 ، ﮔﺮووپ ﻟە دھــﯚك و 43ﮔﺮووپ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕی ﮔەرﻣﯿﺎن ﻛە ﺑــە ﺗێﻜڕا ﻧﻤﻮوﻧەی ھەزار و 795ﻛەس وەرﮔﯿﺮاوە. ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــەدا دەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﺳــﺎﻧە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻛــەس و رووﺑەرەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــەی ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە، ﺑــڕی ﺣەوت ھــەزار و 350ﺗﯚن ﭘﺎﺷﻤﺎوە و ﺧﺎﺷﺎك ﻟە ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﺷﺖ و ﺳەﯾﺮاﻧﺪا ﻓڕێ دەدرێﺖ. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﭘﺎﺷﻤﺎوە و ﺧﺎﺷﺎك ﻛە ﻟە ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەﻛﺎﻧﺪا ﻓڕێ دەدرێﺖ ﺑــە رێــﮋەی % 72ﭘﺎﺷــﻤﺎوەی
ﺧﯚراك ،رێﮋەی % 20ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﺷﻮوﺷە ،رێﮋەی % 4ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻧﺎﯾﻠﯚن و ﭘﻼﺳﺘﯿﻚ ،ﻟە رێﮋەی % 3 ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻛﺎﻧﺰاﯾﯽ و رێﮋەی % 1 ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻛﺎﻏەز ﭘێﻚ دێﺖ. دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑﯚ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑڕی 100ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺑە ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮدووە، ﻟــە ﭘﺎڵﯿﺪا دەﺳــﺘەی ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ژﯾﻨﮕــە ھەﯾــە و ﺋەواﻧﯿﺶ ﭼەﻧــﺪ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﯿﺎن ﻟەو رووەوە دەرﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون. ﻟﻮﻗﻤــﺎن ﺷــێﺮواﻧﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕــە ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋێﻤە رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ژﻣﺎرە ﯾەﻛﻤﺎن دەرﻛــﺮد ،ﺑــەم رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮا ،ﭼﻮﻧﻜــە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن راﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧــﺪ ﻛە ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ژﯾﻨﮕــە ﻧﺎﻛﯚﻛە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋەوﻛﺎت رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛە دەرﺑﻜﺮێﺖ و ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ“.
ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺷــێﺮواﻧﯽ ،ﻟــەو رێﻨﻮێﻨﯿﯿەدا ﻛە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳﺰاداﻧﯽ ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎراﻧﯽ ژﯾﻨﮕە دەرﻛﺮاوە، ﺑڕی ﭘێﺒﮋاردن ﺑە 50ھەزار دﯾﻨﺎر دﯾﺎری ﻛــﺮاوە ،ﺑــەم ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛە ﺋەوەﯾــە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ،ﺳﺰای ﺳــەرﭘێﭽﯿﻜﺎراﻧﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﺳﺎﻧە ﺳەﯾﺮاﻧﻜەران دەﯾﺎن ھەزار ﺗﯚن ﭘﺎﺷﻤﺎوە و ﺧﺎﺷﺎك ﻓڕێ دەدەن
ژﯾﻨﮕە ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە 100ھەزار دﯾﻨﺎر ﺗﺎ 10ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻛەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ و ﺑەو ھﯚﯾەﺷــەوە رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛەی دەﺳــﺘەی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. وەك ﺋەﺣﻤــەد ﻓەﺗﺤﻮی ﺗﻮێﮋەر ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەﯾﺪا ﭘێﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە” ،ﺑەردەوام ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو
دﯾﺎردەﯾــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری و ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی دەرﻓەﺗــﯽ ﻛﺎر ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺋەو ﮔﻮﻧﺪاﻧەدا دەﺑێﺖ ﻛــە ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ﺳــﻨﻮوری ﺳەﯾﺮاﻧﮕەﻛﺎﻧەوە“.
دەﻧﮕﺪەران رووی داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەوز ﻧﯿﯿە
ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەك ﭘﺎرﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ھەﯾە ﺋەوﯾﺶ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧﯿﯿە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺋەھﻤەد ﻛەﯾﻔﯽ ﭘﺎرﺗە ﺳەوزەﻛﺎن ﻟە زۆر ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ،ﻛەﻧــەدا و ﺋﻮﺳــﺘﺮاﻟﯿﺎ ﭼﺎﻻﻛﻦ ،ﺑەﺷﺪاری ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن دەﻛەن و زۆرﺟﺎرﯾﺶ دەﺑﻨە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﭘێﻜﮫێﻨەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ﺑە درێﮋاﯾــﯽ ﭼﻮار ﺧﻮﻟــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ھﯿــﭻ ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ھﺎوﺷــێﻮە ﻧەك ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﭘەرﻟەﻣــﺎن، ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷــﺪاری ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺸﯽ ﻧەﻛﺮدووە. ﭘێﮕــەی ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﺗــە ﺳــەوزەﻛﺎن ،زۆرﺗــﺮ وﺗﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە و درووﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﺎن وەك ﻛﺎرداﻧەوەﯾەﻛــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﭘﯿﺴﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ﻟەﻻﯾەن ﻛﺎرﮔە زەﺑەﻻﺣەﻛﺎﻧــەوە ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وﺗێﻜﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻧﯿﯿە ،ﺑــەم ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەو ﺟﯚرەی ﺗێﺪا ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﮔﻮێﺮەی
ﺋــەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧــەی ”وﺷــە“ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺋەﻧــﺪازەی ﭘﺎرﻛەﻛﺎﻧــﯽ وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ وەك ھەوﻟێﺮ ،رێﮋەی ﺳــەوزاﯾﯽ % 16ﯾە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﭘێﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دەﺑێ رێﮋەﻛە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑێﺖ ﻟە ،% 30ﺋەوە ﺟﮕە ﻟە ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑەھﯚی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧەوە. ﻟەﮔەڵ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەوز ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﺋێﺴــﺘەی ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی وادەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ،ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭘێ دەﭼێﺖ ﺳــەرﺟەم ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ﺑەﺷــﺪار ﺑﺒﻨەوە ،ھﺎوﻛﺎت دەﻧﮕــﯚ ﻟەﺑﺎرەی دروﺳــﺘﺒﻮون و ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻟﯿﺴﺘێﻜﯽ ﻧــﻮێ ھەﯾە ،ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑەرەی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛــە ﭘێﺪەﭼــێ ﺋەﻣﺠﺎرە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺑە ﯾەك ﻟﯿﺴﺖ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﺑﺎﺳێﻚ ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﭘﺎرﺗﮕەﻟﯽ ﺳــەوز و ژﯾﻨﮕەﯾﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێ ﻛــە ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ
ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﮔﺮووﭘێﻚ ﺑە ﻧﺎوی ”ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەوزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ ﺧﯚﯾــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،ﺑــەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻓەرﻣﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە و وەك ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاون. ھەﻧﺪرێــﻦ ﻣﺤەﻣەد ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧە و راﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دەرﮔــەی ﺧﯚﺗﯚﻣﺎرﻛــﺮدن ﺑــە رووی ﻟﯿﺴــﺘەﻛﺎﻧﺪا ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە، ﺋەﻣەش ﭼﻮﻧﻜە ھێﺸﺘﺎ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن راﻧەﺳــﭙێﺮدراوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﺑــەم ﻟە ﻛﺎﺗﯽ دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻟﯿﺴﺘەﻛﺎن، ﺋەﮔەر ﻟﯿﺴﺘێﻜﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑﯿەوێ ﺧﯚی ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن رێﮕــﺮ ﻧﯿــﻦ ﻟــە ﺑەردەﻣﯿــﺪا، ﭼﻮﻧﻜــە ﻣەرﺟﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﺑﯚ ﺧﯚﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ھــەر ﭘﺎرﺗێــﻚ، ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟەوەی ﻛــە ﻧﺎﺑێﺖ ﻧﺎوی
ﭘﺎرﺗەﻛــە ﻧﺎوێﻜــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯿﺎﻧــە ﺑێﺖ و ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟــە ﺟﯿﺎﻛﺎری و ﺗﺎﯾەﻓەﮔــەری ﺑــﻜﺎت ،ھﺎوﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻟﯿﺴﺘەﻛەش ﻟەﮔەڵ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑێﺖ. ﻟــە ﻛﺎرﻧﺎﻣــە و ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن، رەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛــﯽ ﺋەوﺗﯚی ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕــە ،ﺳﺮوﺷــﺖ و ﺳــەوزاﯾﯽ ﺑــەدی ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺑە ﮔﻮﺗــەی ھەﻧﺪرێﻦ ﻣﺤەﻣەد ھﯚی ﺋەﻣــە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ”ﭘﺎرﺗــەﻛﺎن ﻟە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەوڵ دەدەن وەﻣﯽ ﺧﻮاﺳــﺖ و وﯾﺴــﺘە ھەﻧﻮوﻛەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﻧﮕﺪەر ﺑﺪەﻧەوە ،دەﻧﮕﺪەراﻧﯿﺶ ﻟە
ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆرﺗﺮ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە ﺑــﻮاری داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾــﯽ ،ﻣﻮوﭼــە و ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﺪا ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺘەوە و ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺳەوزاﯾﯽ ﻻوازە“. ﺋــﺎرارات ﻣەﺟﯿــﺪ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ ﺳەوز، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 45 رێﻜﺨــﺮاوی ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ھەن ،ﺑەم ھﯿﭽﯿــﺎن ﻧﯿﺎزی ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ زﯾﺎﺗﺮ ھــەوڵ ﺑﯚ ﺋەوە دەدەن ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھﺎن ﺑﺪەن ﻟە ﻛﺎرﻧﺎﻣەی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﮔﺮﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ﺳەوزاﯾﯽ و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑﺪەن و ﭘﻼﻧﯿــﺎن ﺑﯚی ھەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺑەﺷﺪاری ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﺑﻜﺎت، ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻧﺎﻛﺮێ دەﻧﮕﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە دەﺳــﺖ ﺑێﻨێ و ﺑﺒێﺘە ﺧﺎوەن ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺑەم ﺋەﮔەری ﺋەوە ھەﯾە ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەك وەك ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﺑەﺑێ ﻟﯿﺴﺖ و ﭘﺎرت ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەن. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت ،زۆرﺑــەی ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەڵﺒﮋاردن ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە دروﺷــﻤە ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﺎﺑەﺗﯽ ژﯾﻨﮕەﯾە ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺑەڵێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛەن ،ﻟە
ﭘﺎﺷﺨﺎن ﭘﺎرﺗە ﺳەوزەﻛﺎن ،ﻟە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 60وﺗﯽ دﻧﯿﺎ ھەن و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 800ﭘﺎرت و ﻻﯾەن ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەی ﺳەوزی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــﺎن واژوو ﻛــﺮدووە ،ﺟﮕە ﻟــە ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە و ﺳــەوزاﯾﯽ ﻛە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿﺎﻧە ،زۆرﯾﻨەﯾﺎن ھەوڵ ﺑﯚ دادﭘەروەرﯾﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
7
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ھەوڵ ﺑﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺋەوﺗﯚ ﻧــﺎدەن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2008ﻟەژێﺮ ﻓﺸــﺎری رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ،ﯾﺎﺳــﺎی ”ژﻣــﺎرە ھەﺷــﺘﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻦ و ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ژﯾﻨﮕــە“ دەرﻛــﺮا، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوە، ﺑەم ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ھــﺎوﻛﺎت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ﻟەﻣﯿﺎﻧەی ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﯾەﻛــەم وەزارەت ﻛــە ھەڵــﯽ وەﺷﺎﻧﺪەوە ،وەزارەﺗﯽ ژﯾﻨﮕە ﺑﻮو. ”ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە، زۆرﺗــﺮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــەوە ھەﯾــە ،ﻧــەك ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت، ﭼﻮﻧﻜە وەك وﺗﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻧﯿﯿە ﻛە ﻛﺎرﮔەی زۆر ﻟە وﺗەﻛەدا ھەﺑﻦ و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدن و ﺳــﻨﻮور ﺑﯚ داﻧﺎﻧﯿــﺎن ﺑێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﯿﺴــﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕە زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻣــەش ھﺎوﺗﯿﯿﺎﻧەوەﯾــە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ھەﯾە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێﺖ ﺑەﺷــێﻜﯽ زﯾﺎﻧەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێﻮە ھەﯾە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوی رووﺑــﺎرەﻛﺎن و وﺷــﻜﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳەت ھەڵﻮێﺴــﺘﯿﺎن ﻟەﺑــﺎرەوە ھەﺑێ“. ﺋﺎرارات ﻣەﺟﯿﺪ ﻟەﺑﺎرەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯿﯽ رەﮔەزی ،ﺳﯿﻜﻮﻻرﯾﺰم، ﻓﺮەﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓەرھەﻧﮕﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ دەدەن ،زۆرﺑەﯾﺎن ﭘﺎرﺗﯽ ﭼەپ و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺘﯿﻦ، ﺑەم ھەﻧﺪێﻚ ﭘﺎرﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ و راﺳــﺘڕۆش ھەن ﻛە ﺳەوز و ژﯾﻨﮕەﯾﯿﻦ.
ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەوز وای ﮔﻮت. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ ﺳەوز، ﻣﻠﻜــﯚ ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەوزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﭘﺎرﺗەﻛەی ﺋەو ﻧﯿﺎزی ﺑەﺷــﺪارﺑﻮون ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن و ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮوی ھەرێﻤﯽ ھەﯾە و ﺑە ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەن ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﺒﻨە ﺧــﺎوەن ﻛﻮرﺳــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ژﯾﻨﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟەژێــﺮ ھەڕەﺷــەی ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﺪاﯾە و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﻨﻮورداﻧﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﭘﺎوﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت. ﺑﺎزﯾﺎﻧــﯽ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻟە رێﻜەوﺗــﯽ ﭘێﻨﺠــﯽ ﺣﻮزەﯾﺮان/ ﯾﯚﻧﯿﯚی ،2014ﺋەوان ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔــﺮێ داوە و ﺑە ﻧﺎوی ”ﭘﺎرﺗﯽ ﺳەوزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ وەك ﭘﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ-ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن راﮔەﯾﺎﻧــﺪووە ،داوای ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻛــﺮدووە ،ﺑەم ﺑە ھــﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺗێﺒﯿﻨــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚﯾەی ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﺎن ﻛﺮدووە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ﭘێ ﻧەدراوە. ﺑەﮔﻮێــﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ،ﺋەو ﭘﺎرﺗە زۆرﺗﺮ ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎزﯾﺎن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﻧەك ﻟە ھەﻣﻮو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛــﺮاوە ،ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﭘﺎرﺗەﻛەش ،دەﺳﺘەی داﻣەزرێﻨەراﻧــﯽ 50ﻛەﺳــﻦ و ھﺎوﻛﺎت 650ﺋەﻧﺪاﻣﯿﺸﯿﺎن ھەﯾە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
8 ﻟەﻣەودوا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەس ﻟە ڕەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋﺎﯾﻦ ﺋﺎزاد ﻧﯿﯿە
وﺷە /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎی ﺑــﯚردی ﻛﯚﻧﻔڕاﻧﺴﯽ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓەوە داﻣــەزراوە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟەﻣەودوا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋ ﺑــو ﻧەﻛەﻧــەوە ،ﺋەم ﻟﯿﮋﻧەﯾە ،ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﺸــﯽ ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﺮدووە، ﺗﺎ ﻟــە ڕێﮕــەی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯿﺸــەوە ڕێﮕﺮی ﺑﻜەن ﻟــە ﺑوﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ڕێﮕﺮی ﻟــە ھەر ڕەﺧﻨەﯾەك ﺑﻜﺮێ ﻛــە دژی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم و ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺑو دەﺑێﺘەوە. ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﻗەدەﻏەﯾە ﻣﺤەﻣــەد ﮔــەردی ﺑەڕێﻮەﺑەری و ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە وەزارەﺗــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ،ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت، ”ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﻟﯿﮋﻧە ھﺎوﺑەﺷەی ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ،ﻟەﻣەودوا ڕێﮕــە ﻧﺎدەﯾﻦ ھــەر ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەك ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚی
ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﮫێﻨێ و ﮔﻮﺗﺎری ﺑﯚ ﺑــﺪات ،دەﺑێ ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪات ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺳﺰای ﻟەﺳەر وەردەﮔﺮێ“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﻟە ھــەر ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەك ﮔﻮﺗــﺎری ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و دژ ﺑــە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ وت ﺑو ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﯾەك ھەﻓﺘە ﺋەو دەزﮔەﯾە ﻟە ﭘەﺧﺶ و ﺑوﻛﺮدﻧەوە دادەﺧەﯾﻦ، ﺳــﺰای ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛەﯾﺶ ﻟەﺳەر وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎﻓە“. ڕەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋﺎﯾﻦ ھەﻣﺎن ﺳﺰای ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪڕۆی ھەﯾە ﻟﯿﮋﻧەﻛــەی وەزارەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎف و وەزارەﺗــﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ڕێﮕﺮﺗﻦ ﻧﯿﯿە ﻟە ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ھەﻧﺪێ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ڕێﮕﺮﯾﺸــە ﻟە ڕەﺧﻨە ”زﺑﺮ“ەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﯾﻦ .دﻛﺘﯚر ﺑەﺷــﯿﺮ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑەﺷێﻮەی ﮔﺸﺘﯽ و ھەﻣەﻻﯾەﻧە ڕێﻚ ﺑﺨﺮێﺘەوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوە ﺑﻮو ھەم ﮔﻮﺗﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ھەم ﮔﻮﺗﺎری دژە
ﻋەﺑﺪو ﺷﺎرەزووری:
ﻗﻮرﺋــﺎن ﺑە ﻛەر ﺑﺎﻧﮕﯽ ﺑێ ﺑڕواﻛﺎن دەﻛﺎت ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚ دەﺑێ ﺋەوان ھەرﭼﯿﯿەﻛﯿﺎن ﮔﻮت ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﺗەﺷﮫﯿﺮە؟
ﺋﺎﯾﻨﯿﺶ ﭼﺎرە ﺑﻜﺮێ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەی ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﻟە ﻧێﻮان ھەردووﻻدا ڕوو دەدا ،ﻧەﻣێﻨێ. ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ دەڵێ ”ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ھــەن ﺋﺎزادی ڕادەرﺑڕﯾــﻦ دەﻗﯚزﻧــەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ ﺑﺒەزێﻨﻦ، دەﺑێ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ھەﻧﺪێ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن دەری دەﺑڕن ،ﻧﻮوﺳەر و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﺸﻤﺎن ھەﯾە دژی ﺋﺎﯾﻦ ﺑە زﻣﺎﻧــﯽ زﺑﺮ دەدوێﻦ، دەﺑێ ﺳﻨﻮور ﺑﯚ ﺋەواﻧەش داﺑﻨﺮێ“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺑﯚردی ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯿــﺶ دەڵــێ: ھــەر ﺟﻨێــﻮدان و ﺗەﺷــﮫﯿﺮ و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەك ﺑە ﺋﺎﯾﻦ ،ﺑە ﮔﺸﺘﯽ دەﭼێﺘە ﺋەم ﺧﺎﻧەﯾەوە. ڕەﺧﻨە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە؟ ﻣەﻻ ﻋەﺑﺪو ﺷﺎرەزووری ﻧﻮوﺳەر و ﺗﻮێﮋەری ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ”ﻛﺎرەﺳﺎﺗە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺋﯿﺴﻼﻣەوە ھﺎﻧﯽ ﺧەڵــﻚ دەدات ﺑــﯚ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗﺮ ،ﺑﯿﺮوڕای ﺟﯿــﺎواز و ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﻟە ﻣﺎڵەﻛﺎﻧــﺪا و زۆر ﺑﻮاری ﺗﺮ ،ﻟەﮔەڵ ﻛەﺳێﻚ ﺗێﻜەڵ ﺑﻜەﯾﺖ ﻛە ڕەﺧﻨە ﻟە ﺋﺎﯾﻦ دەﮔﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙێﻚ ھێﻨﺪەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ڕێﺰی ﻟە ﺋــﺎزادی ﺑﯿﺮوڕا ﻧەﮔﺮﺗﻮوە ،ﺧﻮای ﮔەورە ﻟە ﻗﻮرﺋﺎن
ﺑەواﻧە دەڵێ ﻛە ﺑێ ﺑــڕوان :ﺑەڵﮕە و ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﮫێﻨﻦ ﺋەﮔەر ڕاﺳــﺖ دەﻛــەن ،ﺋﯿﺘﺮ ﺗــﯚ ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧــﯽ ﻣــەرج ﺑﯚ ﺋــﺎزادی ﺋەو داﺑﻨێﯽ؟“. ”ﺑە ڕای ﻣــﻦ ،ﺋەوە ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــە ﺑــە ﭘﺎﻛﯿﯽ ﺋﯿﺴــﻼم، ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﻛەس ﻟە ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺧﯚی دڵﻨﯿﺎ ﺑێــﺖ ،ﻟە ڕەﺧﻨە ﻧﺎﺗﺮﺳــێ“ ﺷﺎرەزووری وای ﮔﻮت. ﻟەﺑﺎرەی ﺟﻨێــﻮدان و ﺗەﺷــﮫﯿﺮ، ﺷــﺎرەزووری دەڵێ ”ﺋەوەی ھﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻦ دەدات ،دەﺑــێ ڕێ ﻟــە ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﮕﺮﯾــﺖ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ھەﻣﻮو ﺋﺎزادﯾﯿــەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ دەﻗﯽ ﻗﻮرﺋﺎن ﻛﺮاوەن ،ﺑە ﺑەڵﮕەی ﺋەوەی ﺧــﻮا ﻟــە ﻗﻮرﺋﺎﻧﺪا ﻛــە ﺗەﺣەدای
ڕاﺳﺘﯿﯽ ﻗﻮرﺋﺎن و ﺋﯿﺴﻼم ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮە ﻧەك ﺳﻨﻮورداﻧﺎن“. ﺳﻨﻮوری ﺋﺎزادی ﻛﻮێﯿە؟ ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﻧﻮوﺳەر و ﺗﻮێﮋەری
ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ:
رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﭼەﻣﻜﯽ ﻣﻮﻗەدەس دەﺑــێ ﺑﭽێﺘــە ﺧﺎﻧــەی ﺋــﺎزادی رادەرﺑڕﯾﻨەوە ﺑەراﻣﺒــەرەﻛﺎن دەﻛﺎت ﺑــە ﻛەر و ﻧەﻋﺎﻣە و زۆر ﺷــﺘﯽ ﺗﺮ وەﺳــﻔﯿﺎن دەﻛﺎت ،ﺋەی ﺋەﻣەش دوا ﺳــﻨﻮور ﻧﯿﯿە؟ ﭼــﯚن ﻗﻮرﺋﺎن ڕێﮕە ﺑە ﺧﯚی دەدات ﺑەﺑــێ ﺑــﺎوەڕان ﺑڵــێ ،ﺋﺎوا ﻗﺒﻮوڵﯿﺸﯿەﺗﯽ ﻛە ﺑەراﻣﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻗﺴەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜەن ،ﺋەﻣە ﻟەﮔەڵ
ﻓﯿﻜﺮی ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە دەﺑێ ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﺑﯚ دەﺳﺘﻮور ﻛە ﺑە داﯾﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن دەژﻣێﺮدرێ ،دەﺑێ ﻟــەوێ ﻣﺎﻓﯽ ﺗﺎﻛــەﻛﺎن دﯾﺎرﯾﻜﺮاو و ﭘﺎرێــﺰراو ﺑــێ” .ﺑــە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺗــﺎك دەﺑــێ ﻟــە ﺑﮋاردەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزاد ﺑــێ ،ﺋــﺎزادی را و ﺑﯚﭼﻮون،
ﺋﺎزادﯾﯽ ﺑﺎوەڕ و وﯾﮋدان .ﺋەم ﻣﺎﻓﺎﻧە ھﺎوﺷﺎن ﺑﻮوەﺳــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎزادی رادەرﺑڕﯾﻦ“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎ و ﭘﯿﺮۆزﯾﯿﺎﻧەی ﻧﺎﺑــێ ﻟێﯿﺎن ﻻ ﺑــﺪرێ ،ﻣەﻻ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭼەﻣﻜــﯽ ﻣﻮﻗەدەس ﭼەﻣﻜێﻜﯽ زۆر ﻻﺳــﺘﯿﻜﯿﯿە ،ﭼﯽ ﻣﻮﻗەدەﺳــە و ﻻی ﻛێ؟ ﭘﺎﺷــﺎن رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﭼەﻣﻜﯽ ﻣﻮﻗەدەس دەﺑــێ ﺑﭽێﺘــە ﺧﺎﻧەی ﺋــﺎزادی رادەرﺑڕﯾﻨەوە ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺋەوەی ﻧەﭘﺎرێﺰراوە ،ﻣﺎﻓــﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧە ،ﻧەك ﻣﺎﻓﯽ ﻣﻮﻗەدەس“. ﺋەوەش دەﺧﺎﺗــە ڕوو ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە رێﮕەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی رژد و رەﺧﻨــەوە ﭘێﺶ دەﻛــەوێ .ھەﻣﻮو ﭼەﻣﻜێﻚ ﻗﺎﺑﯿﻞ ﺑە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑــﯚ ﻣێــﮋووی ﺋﯿﺴــﻼم ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻣﻮﻣﮋێﻜﯽ زۆری ﺗﯿﺎدا ھەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ
ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛەﻟێﻨﺎﻧە ﺑــە ﺗەﺷــﮫﯿﺮ دەژﻣێــﺮدرێ ،ﺋﺎﯾﺎ ھەڵﺪاﻧــەوەی ﻻﭘەڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻣێﮋوو ﻟێﺪاﻧە ﻟە ﻣﻮﻗەدەس؟ ﺋەم ﭘﺮﺳــﺎﻧە دەﺑێ ﺋﯿﺸــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێ .ﺋﺎﯾﻦ ﻟــە ﻻی ﺋێﻤە ﺑﺎرﺳــﺘﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە دەﺳــﺖ ﻧەداوە ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە، ھﯚﮔــﺮ و ﻻﯾەﻧﮕــﺮ و دەروێﺸــﯽ زﯾﺎدی ﻛﺮدووە .ﺋﺎﯾﺎ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەم دﯾﺎردەﯾە ﺑە ﻟێــﺪان ﻟە ﻣﻮﻗەدەس دەژﻣێﺮدرێ؟ ﺗەﺷﮫﯿﺮ دژ ﺑە ﻛەس و ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﺷــﺘێﻜە و ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﭼەﻣﻜﮕەﻟﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ .ﺑﯚ ﺋەوەی دەﺳــەت ﺑﯚ ﺋەﻗڵ ﺑﮕەڕێﻨﯿﻨــەوە ،دەﺑــێ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﭼــﺎوی ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺸــەوە ﺋﺎﯾــﻦ وەك دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێ .زۆرﺟﺎر ﺑە ﻧﺎوی ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﻮﻗەدەس ،ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻣەﺑەﺳﺘە زﯾﺎﺗﺮ“.
ﯾەﻛەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻛﺮاﯾەوە
ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﯾەﻛەﻛە :ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد دەﺑەﯾﻨە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ وﺷە /ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ -ﺗﯚڵە ﻓەرەج زاﻧﻜــﯚی ”ﻟێﺴــﺘەر“ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ ﻟە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﯾەﻛﺠــﺎر ﮔﺮﻧﮓ و ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﯾﺎدی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎراﻧﯽ ھەڵەﺑﺠــە ،رۆژی 16ی ﺋــﺎداری ﺋەﻣﺴﺎڵ ) 2017ﯾەﻛەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن(ی ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻛــﺮدەوە و ھﯚﺑەﯾەﻛﯽ ﺗﺎزە داﻣەزراوی زاﻧﺴــﺘﯽ ﻟە ﺳــﻜﻮڵﯽ ﻣێــﮋوو و ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن. ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺑﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺋﺎﻣﺎدەی رێﻮڕەﺳــﻤﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﯾەﻛەی ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻟﯿﺴﺘەر ﺑﻮون ﺑە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻓەﻻح ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﺋەﻧﺪاﻣﯿەﺗﯽ ھەرﯾــەك ﻟــە ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن-ھەوﻟێﺮ ،ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن/ دھﯚك و دەﺳﺘەﯾەك ﻟە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ،ﻛە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ زاﻧﻜﯚی ﻟێﺴﺘەر ،ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر ﺋﯿﯿەن ﮔﯿﻠﯿﺴﭙﯽ وەك ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺳەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﻟێﺴﺘەر ﺑﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و دەﺳــﺘەﯾەك ﻟە ﺳەرۆك ﺑەش و ﻛﺎدراﻧﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ زاﻧﻜﯚﻛە، ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد. د .ﻣﺎرﯾﺎﻧــﺎ ﺧﺎروداﻛﯽ ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﻟێﺴــﺘەر ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت .ﺋەو ﺧەڵﻜﯽ
ﯾﯚﻧﺎﻧــە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺘێﺒــﯽ ”ﻛﻮرد و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ: ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەراﺳــﺖ ﻟە ﺳﺎﻧﯽ 1945ەوە“. ﻣﺎرﯾﺎﻧــﺎ ﻟەﺑــﺎرەی ھــﯚﻛﺎری ﺳــەرﻧﺠﺪاﻧﯽ ﺑــﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﺑﺎﯾەﺧﺪاﻧــﯽ ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋەو دۆﺧــە ھەﺑﻮوە ﻛە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﭘێﯿﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﮔەڕان و ﺑەدﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﻛەﻟێﻨە زۆرەی ﻟەﺳــەر دۆزی ﻛﻮرد ھەﯾە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﺪا .وەك ﮔﻮﺗــﯽ ”ﺋەوە زﯾﺎﺗﺮ ھﺎﻧــﺪەر ﺑﻮو ﺗﺎ ھەوڵ ﺑﺪەم وردﺗﺮ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟەﺳەر ﺋەو دۆزە ﺑﻜەم ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﻮرد رۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎوی ھەﺑﻮوە ﻟە ﮔەﺷەی ھەرێﻤﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا“. ﻣﺎرﯾﺎﻧــﺎ ﭘێــﯽ واﯾــە ”ﻧﻮوﺳــﯿﻨە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑــﺎس ﻟە
دۆﺧێﻚ دەﻛەن و ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔﺮﻧﮓ ﺧﺰﻣەت ﺑەو دۆﺧە دەﻛەن ﻟە ﭘێﺪاﻧﯽ زاﻧﯿﺎری دروﺳﺖ ﻛە وەك ﻣێﮋووﯾــەك دەﻣێﻨێﺘەوە و دەﭘﺎرێﺰرێ“ .دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛﺎﺗەوە ھەرﻛﺎت ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻟێﻜﺪاﻧەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ دەﻛەوﻧــە ﺑەردەﺳــﺘﯽ وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێــﺰ و ﺧــﺎوەن ﺑڕﯾﺎر، ”زۆرﺟﺎر ھﯚﻛﺎر ﺑــﻮون ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳــێﻚ، ﻧﺎوﭼەﯾەك ﯾﺎ ﻣﯿﻠەﺗێﻚ“. ﻟەﺑﺎرەی ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەرەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ،ﺧﺎروداﻛــﯽ دەڵــێ ”دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﻢ ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ 2007دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺳــەرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻢ ﻛﺮد ،ﺑەو واﺗﺎﯾەی ﻧﺰﯾﻜەی 10ﺳــﺎڵە ﻣﻦ ﻛﺎر ﻟەﺳەر دۆزی ﻛﻮرد دەﻛەم و ﻛﺎری ﻣەﯾﺪاﻧﯿﻢ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛــە ﯾەﻛﺠﺎر ﺳﻮودﺑەﺧﺶ ﺑﻮون ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی
زاﻧﯿﺎری دروﺳﺖ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﻟــە ﻧﺎوەﻧــﺪە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ،ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﺑەﺳــەرﻛﺮدﻧەوەی ﻛﺮدارﯾــﻢ ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑەھﺎی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﻤﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛــﺮد ﻟەﺑﺎرەی دۆزی ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ“. ”ﺋێﺴﺘە دۆزی ﻛﻮرد ﻟە ﻟﻮوﺗﻜەداﯾە، ﺑــەوەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟەﺳــەر ﻛﻮرد ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔەورەی ھﺎوﯾﺸــﺘﻮوە ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺳــﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو و ﮔﺮﻧﮕــە زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ ﻟــە رووی ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەوە، ﺳــەرەڕای ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﯚﺳــﭗ و ﺗەﮔــەرەی ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑــە دۆزێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ھەﺳــﺘﯿﺎر ﺳەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ، ﺑەم ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻟە ﺑﺎﺳﯽ ھێڵە ﻗەدەﻏەﻛــﺮاوەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوەﺗــە دەر ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ رێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﯽ داﻋﺶ“ .دﻛﺘﯚرە ﻣﺎرﯾﺎﻧﺎ وای ﮔﻮت. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺮاﻧــەوەی )ﯾەﻛــەی
ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن( ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ﻣﺎرﯾﺎﻧﺎ ﺧﺎروداﻛــﯽ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە، ”ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻛە ﻛﺎری ﻟەﺳەر دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﺮﯾﺘﯽ دەﺑێﺖ ﻟە ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮرد وەك دۆز و داھﺎﺗﻮوی ﮔەﻟێﻚ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻓﺮاوان ﻟە ڕێﮕەی ﺑﺎﺳﻜﺮدن و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯿﻠەﺗــﯽ ﻛﻮرد ﻟە راﺑــﺮدوودا )ھەڵەﺑﺠە و ﺋەﻧﻔﺎل( و ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎن ،ﮔﺮێﺪاﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﯾەﻛەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻟەﮔەڵ ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛە ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ھەﻣﺎن دۆز دەﻛەن“. ﺋﯚﻣێﺮ ﺗێﻜﺪەﻣﯿﺮ ھەڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚرا ﻟــە زاﻧﻜﯚی دورھﺎم ،ﺗﻮێﮋەر ﻟــە دۆزی ﻛــﻮرد و رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە ﺳــﻜﻮڵﯽ ﻣێﮋوو و ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻟێﺴﺘەر ،ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﺎرای ﯾەﻛەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸــە، ﭘێﻨﺎﺳــێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑــﯚ دۆزی ﻛﻮرد دەﻛﺎت ﺑــەوەی ”ﻛﻮردﺑــﻮون ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮودا ،دۆزی ﻣﯿﻠەﺗێﻜﯽ ﭼەوﺳــﺎوەی ﭘــڕ ﻟــە ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ﺑﻮو ،ﺋەﻣــە ھــﯚی ﭘەرﺗەوازەﯾﯽ و ﺑەرﺑوی ﻛﻮردان ﺑە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎدا ﺑﻮو ،ﺑەم ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻛﻮرد ﺑە ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺟﯿﺎ دەرﻛەوت ﻟە دوای ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟە
رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﺋەﻣەش وای ﻛــﺮد ﻟــە دۆزی ﻣﯿﻠەﺗێﻜــﯽ ﭼەوﺳــﺎوەوە ﺑﮕﯚڕێﺖ ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﮔەﻟێﻚ و ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎردان و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ“. ﺑە ﺑڕوای ﺋەم ﭘﺴــﭙﯚڕە ،ﻛﺮدﻧەوەی )ﯾەﻛەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن( ﻟە زاﻧﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﯽ ﻧــﺎودار ”ﯾەﻛﺠــﺎر ﻣﺎﻧﺎﺑەﺧــﺶ دەﺑێﺖ ﻟــە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻛﻮرد وەك ﮔــەل و ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﺋــەو ﻛەﻟێﻨﺎﻧــەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜەن چ ﻣﺎﻧﺎﯾەك دەﺑەﺧﺸــێﺖ“ .ھﺎوﻛﺎت ﭘێﯽ واﯾە ﻛە ھەرﻛﺎت ﺑﺎس ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ، ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە زۆر ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸﻦ ﺑﯚ ﭼﯿﻨﯽ ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەواﻧــەی ﻛﺎر ﻟە ﺑــﻮاری ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا دەﻛەن. ﺋــەو ﺗﻮێــﮋەرە ﭘﺴــﭙﯚڕە ﻟەﺑﺎرەی رۆڵﯽ ﯾەﻛــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەی زاﻧﻜﯚی ﻟﯿﺴــﺘەر و ﺟــﯚری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺋێﻤە ﻛﻮردﺑﻮون و دۆزی ﻛــﻮرد ﺑــە ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺗەﺳــﻚ و ﺑﭽﻮوك ﺳــەﯾﺮ ﻧﺎﻛەﯾﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔەورە ﻟە ڕووی ﻣێﮋوو ،ﺳﯿﺎﺳەت، ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ و ھﺎوﺷــﺎن ﻟە ﮔﺮێﺪاﻧﯽ ﺑە وﺗﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﭘﺸــﻜﯽ ﮔەورەی دەﺳەت ﻟە دﻧﯿﺎدا“.
ھێﻤــﻦ ﻣﯿﺮاﻧــﯽ ﻛە ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﻟﯿﺴــﺘەر وەك ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی دﻛﺘﯚرای ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨــﺎوە ﻟە ﺳــﻜﻮڵﯽ ﻣێــﮋوو و ﺳﯿﺎﺳــەت و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺮدﻧەوەی ﺋــەو ﯾەﻛەﯾــە ﻟــە زاﻧﻜﯚﯾەﻛــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و رۆڵﯽ ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد و ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ ﻟەم ﺟﯚرە ﮔﺮﻧﮕە ﺑــﯚ ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﻧﺎﺳﯽ وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە زاﻧﺴﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ھەروەھﺎ ﺋەم ﯾەﻛەﯾە دەﺗﻮاﻧــێ ﭘێﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە و ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﺑﺨﺎﺗــە روو ﺑــﯚ زﯾﺎﺗــﺮ ﺑەھێﺰﻛﺮدﻧﯽ ڕۆڵﯽ وﺗەﻛەﻣﺎن“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ ،ﯾەﻛــەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ دەﺗﻮاﻧــێ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ھەڵﺒﺴــەﻧﮕێﻨێ و ﺑەﺷﺪار ﺑــێ ﻟــە ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺟﯚرﯾەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن. ﺑەﮔﻮﺗەی ﻣﯿﺮاﻧــﯽ” ،ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﻛــە ﻛــﻮرد وەك ﻧەﺗەوە و ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك وت و ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێ، ﻟە ﺑــﻮاری ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺶ دەﺗﻮاﻧێ ﭘەرە ﺑﺪات ﺑە ﻛﻮردﻧﺎﺳــﯽ ﻟە ڕێﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵەران ﻟە دۆزی ﻛﻮرد“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێــﺮی ﺑــﻮوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەو ﺷەﻗﺎم و ﺷﻮێﻨﺎﻧەی زۆر ﻓﺮەواﻧﻦ ،ﺑەم ﺧێﺮاﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺗەواو ﻛەﻣﯿﺎن ﺑﯚ داﻧﺮاوە“. ﺋەو ﺷﻮﻓێﺮە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻧﺎڕووﻧﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی ھــﯚﻛﺎر ﺑــﻮوە ﻟە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪان رووداوی ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛﺎﺗێــﻚ ﺷــﻮﻓێﺮان ﻟەﭘــڕ رووﺑــەڕووی ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێــﺮی دەﺑﻨەوە و ﺑەﺧێﺮاﯾﯽ ﺳــﺘﯚپ دەﻛەن ،ﻟەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧــەدا ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ دواوە ﺧﯚی ﭘێﺪا دەﻛێﺸــێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳﺘﯚﭘﻜەی ﻛﺘﻮﭘڕ ﺑﻮوە.
داﻧﯿﺸﺘﻮوی ھەوﻟێﺮە و ﻧﺰﯾﻜەی ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دﯾﻨﺎر ﺳﺰای ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻟەﺳــەرە ،ﺋەو ﺑە“وﺷە“ دەڵێ، ”زۆرﺑــەی ﺳــﺰاﻛﺎن ﺑەھــﯚی
راﺋﯿﺪ ﻓﺎزڵ ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێﺮ ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﺑێﺖ ﺷــﻮێﻨﯽ
ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێــﺮی دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷــﻮﻓێﺮ ھەﻣﻮو ﻛﺎت ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯿﯿەوە ﻟە ﺷەﻗﺎم ﺑڕوات“. ﻟە ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸﺖ ﺑە ﻛﺎﻣێﺮای ﮔەڕۆﻛﯽ ﭼﺎودێﺮی دەﺑەﺳﺘﺮێﺖ، ﺑــەم ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا ﻛﺎﻣێﺮای ﺟێﮕﯿﺮ ھەﯾە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺷــﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ھﺎﺗﻮﭼﯚ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧــەوە ﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ﻧﺎڕووﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرەﯾە ﺗﺎ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺷەﻗﺎم و ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ. ﻛەﻣــﺎل ﺋەﺳــﻌەد ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو ”ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚﯾــەك ﺑــﯚ ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ،ﻛەواﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟــە ﺑەردەواﻣــﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ھەﯾە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﺎرەﯾە و ھﯿﭽﯿﺘﺮ“. ﺑەم ﺣﺎﺟــﯽ دەڵێ” ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا 300ﻣەﺗﺮ ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺷــﻮﻓێﺮ ﺑﮕﺎﺗە ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێــﺮی ،دوو ھێﻤــﺎی
وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ھەر ﭘﺎرێﺰەرێﻚ دوای ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﺧﻮێﻨــﺪن و ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﻜﯚ، ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت .ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــێ ﺳــﺎڵ ﻟەﮔەڵ ڕاوێﮋﻛﺎرێــﻚ 15 ،داوای دادﮔﺎ ﺑﺒﯿﻨێــﺖ .ﺋــەوان ﻛە ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯿﺎن ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪ ﺑﻮوﻧە و ژﻣﺎرەﺷــﯿﺎن ﺳــێ ﺋەوەﻧﺪەی ڕاوێﮋﻛﺎراﻧــە” ،داﺧﺴــﺘﻨﯽ دەرﮔەی ڕاوێﮋﻛﺎران ﺑە ڕووﯾﺎﻧﺪا“ دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮدوون.
ﻛە ﻟــە دەﺳــەﺗﯽ ڕاھێﻨﺮاودا ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ داوا وەرﺑﮕﺮن ،ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯿﺎن ،ﻟە ڕاھێﻨﺮاوەوە ﺑﯚ ﻛﺎرا ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳێ ﺳﺎڵ ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرێﺰەرێﻜﯽ ڕاوێﮋﻛﺎر ﻛﺎر ﺑﻜەن و ﻟە ھەر ﺳﺎڵێﻜﯿﺸﺪا دەﺑێﺖ ﭘێﻨﺞ داوای دادﮔﺎ ﺑﺒﯿﻨﻦ .ﺧﯚ ﻟە ﻛﺎراوە ﺑﯚ ڕاوێﮋﻛﺎر ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳێ ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮ ﺧﯚی داوا ﺑﺒﯿﻨێﺖ و دواﺗﺮﯾﺶ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــەك ﭘێﺸــﻜەش دەﻛﺎت. ﺋــەو ڕێﻜﺎرە ﺑــﯚ ﭘﺎرێــﺰەران ﺑــەم ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە، ﺟێﻜﺮدﻧەوەﯾــﺎن ﻟــەﻻی ڕاوێــﮋﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەﺳــﺘەﻣە و زۆرێﻜﯿﺎن ﻟە دەرﮔەی ﭼەﻧﺪان ڕاوێﮋﻛﺎرێﻜﯿــﺎن
داوە ،ﺑــەم ”دەرﮔەﯾــﺎن ﻟێ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە“. ﯾەك ﻟەواﻧــەی دەرﮔەی ﭼەﻧﺪ ڕاوێﮋﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ھﯚﺷــەﻧﮓ ﭘﺎرێﺰەرە .ﺋەو دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ ،ﺑﯚ ﺋەوەی دەﺳەﺗەﻛەی ﺑﮕﯚڕێﺖ ﺑﯚ ﻛﺎرا، ﻟە دەرﮔەی ﭼەﻧــﺪان ڕاوێﮋﻛﺎر دەدات ،ﺑەم وەﻣﯽ ھەﻣﻮوان ﺋەوەﯾــە ﻛە ڕاھێﻨــﺮاوی ﺗﺮﯾﺎن ﻟەﻻﯾــە و ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋــە و ە و ە دەرﮔەی
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﻟــەو ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێــﺮی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯿﮋڕۆﯾــﯽ ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا، ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە داﻧﺮان، ﺑــەم ﺷــﻮﻓێﺮان ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی ھەﯾە .ﺋــەوان ﭘێﯿﺎن واﯾــە ”ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮی ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن“دا دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. ھەﭬــﺎڵ ﺗەھــﺎ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ راﺋﯿﺪ ﻓﺎزڵ ﺣﺎﺟﯽ:
زﯾﺎﺗﺮ ﭘﯿﺎوان ﻟە ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی دەدەن وەك ﻟە ژﻧﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﻓﺮەت ﺑە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺧﯚی ﻧەرﻣﺘﺮ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی دەﻛﺎت
ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەی ﺷﻮﻓێﺮ داﻧﺮاوە ﻛە ﻛﺎﻣێــﺮا ھەﯾە ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨــﺪەوار ھێﻤــﺎی ژﻣﺎرەﯾﯽ و ﺑــﯚ ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﺶ ھێﻤﺎی وێﻨەﯾﯽ داﻧﺮاوە و ﺷﻮﻓێﺮ ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺎﺗەوە ﻟــەوەی ﻛﺎﻣێﺮا ھەﯾە، ﺑەم ﺷــﻮﻓێﺮان ﻧﺎﯾﺨﻮێﻨﻨەوە، ﺑﯚﯾــە ھەﻣﯿﺸــە ﺑە ﺗﺮﺳــەوە ﺷﻮﻓێﺮی دەﻛەن“. ”زﯾﺎﺗــﺮ ﭘﯿــﺎوان ﻟــە ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی دەدەن وەك ﻟە ژﻧﺎن، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋﺎﻓﺮەت ﺑە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺧــﯚی ﻧەرﻣﺘﺮ ﻣﺎﻣەڵــە ﻟەﮔەڵ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛــەی دەﻛﺎت و ﺳەرﭘێﭽﯽ و ﺳﺰاﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛەﻣﺘﺮە“ ﺣﺎﺟﯽ وای ﮔﻮت. ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێﺮ ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو
رەﺧﻨەﯾــەی دەﮔﻮﺗــﺮێ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮی ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﭘﺎرەﯾە ،دڵﻨﯿﺎﯾﯽ دەدات ”ﺣەز ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﯾەك ﻓﻠﺲ ﺳﺰای ﻛﺎﻣێﺮا وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﺋەﮔەر ﺋەوان ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻦ“. ﺋﺎﺳﯚ ھﺎﺷــﻢ ﭘﺎرێﺰەری ڕاوێﮋﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﻟــە داﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚﺳەداﻧﺎن و ﺗﺮس و دوودڵﯽ و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرەﯾە ﻧەك ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﺧەڵﻚ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﻟــە ﺑەردەم ڕێﮕەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﻣﺎﺟﯿــﺪی ﻣــﯚڵ ﺷــەﻗﺎﻣێﻜﯽ وا ﮔەورە و ﻓﺮەوان
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﺷﻮﻓێﺮان ﭼﺎودێﺮی ﻟەﺳەر ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی دادەﻧێﻦ
ﭼــﯚن دەﺑێــﺖ ﺷــﻮﻓێﺮ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺧێﺮاﯾﯽ 60ﻟێﺒﺨﻮڕێﺖ ﻛە ﺋەوە دەﺑێﺘــە ھﯚی ﺧﻨﻜﺎﻧﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛە و ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن و ﺋێﻮاران ﺟەﻧﺠﺎڵﯿﯿەﻛــﯽ زۆری ﺗێــﺪا دروﺳﺖ دەﺑێﺖ“. ”ﻟە ھەﻣــﻮو ﺑﺎرەﻛﺎﻧــﺪا داﻧﺎﻧﯽ ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێــﺮی ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﯾــەی ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿــە و ﺧﺰﻣــەت ﺑــە ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت، ﺟﮕە ﻟە ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی داھﺎﺗێﻜﯽ زەﺑەﻻح ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت“ ھﺎﺷــﻢ وای ﮔﻮت. ﻓــﺎزڵ ﻋﻮﻣــەر ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت” ،ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێﺮی
دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــە و ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧە ،ﺑەم ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺟﯿﺎوازی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ“. ﺋــەو دەڵــێ” ،داﻧﺎﻧــﯽ ﻛﺎﻣێﺮا ﻛﺎرێﻜــﯽ زۆر ﺑﺎﺷــە ،ﺑــەم ﻛێﺸە ﻟە ﺷــێﻮازی داﻧﺎﻧەﻛەﯾە و ﻧﺎڕووﻧﯿــﯽ ﻻی ﺧەڵﻚ ھەﯾە ﻛە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺗﻮوڕەﺑﻮون و ﺗﺮﺳﯽ زۆری ﺷﻮﻓێﺮان“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺷــﻮﻓێﺮان ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺑﺰاﻧﻦ ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی ﻟە ﻛﻮێ دادەﻧﺮێﻦ و ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە ﺑﻜﺮێﺖ ھێﻮاش ﻟێﺨﻮڕﯾﻦ و ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮ ﺑە ﭘﻠە ﯾــەك ﻟە ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑێﺖ“.
ﭘﺎرێﺰەران ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ دەردەﺳەری دێﻦ
ﺑەﭘێــﯽ ڕێــﻜﺎرەﻛﺎن دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ،ﭘﺎرێﺰەران ﺑە ڕاھێﻨﺮاو ﻟە ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛەﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮێــﻦ .ﺋەوان
ﺑــەڕوودا دادەﺧﺮێــﺖ .ﺋەو ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯿﯿەوە ﺟێﮕەی ﺧﯚی ﻻی ڕاوێﮋﻛﺎرێﻚ ﻛﺮدووەﺗەوە دەڵێ” ،ﺑە ﺋەﺳﺘەم ﺟێﯽ ﺧــﯚم ﻛــﺮدەوە ،ﺑەرﻟەوە ﺳەرم ﺑە ھەر ﺟێﮕەﯾەﻛﺪا دەﻛﺮد دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺟێﮕەﻣــﺎن ﻧﯿﯿە“. ڕەﻧﮕە ﺋەو ﺳﻨﺎرﯾﯚﯾە ﺑﯚ زۆرێﻚ ﻟە ﭘﺎرێﺰەران ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑێﺖ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑــەو دەردەوە ﻧﺎﻧﺪﺑێﺘﯿــﺎن. ﺋﺎﺧﺮ ﺋەوان ﻛــە ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﺋﻮﻣێــﺪ ﺑﻮوﻧــە، ﻟەﻻﯾــەن ڕاوێﮋﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸــەوە دەرﻓەﺗﯿــﺎن ﭘێ ﻧﺎدرێــﺖ ﺗﺎ ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵ ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا ﻛﺎر ﺑﻜەن ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧەﻛەﯾﺎن ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻛﺎر ﺑﻜەن. ﺋﻮﻣێﺪ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻣەﺟﯿﺪ ﭘﺎرێﺰەری ڕاوێــﮋﻛﺎر ،ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛە دەﺑێــﺖ ﻛەﺳــێﻚ ھەﺑێﺖ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑﻜﺎت و ﺑﺰاﻧﺮێﺖ ﺋەو
ﭘﺎرێﺰەر ھﯚﺷەﻧﮓ:
”ﺑە ﺋەﺳﺘەم ﺟێﯽ ﺧﯚم ﻛﺮدەوە، ﺑەرﻟەوە ﺳەرم ﺑە ھەر ﺟێﮕەﯾەﻛﺪا دەﻛﺮد دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺟێﮕەﻣﺎن ﻧﯿﯿە“ ﭘﺎرێﺰەرە ﻛێﯿە .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋەﮔــەر ﻧەﯾﻨﺎﺳــﯿﻦ، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺟێﮕەی ﺑﻜەﯾﻨەوە“. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺟەوھــەر ﻛﺎﻛە ﺟەﻟﯿﻞ زادە ﭘﺎرێﺰەری ڕاوێﮋﻛﺎر، ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺟێﮕــەی ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰەراﻧــﯽ ڕاھێﻨــﺮاو ﻧﯿﯿــە، ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻧﺎﻛﺮێــﺖ دەرﮔــەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەم ﺑﯚ ﻛەﺳێﻜﯽ ﻧەﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻜەﻣەوە ،ﺧﯚ دەﺑێﺖ ﺋەو ﻛەﺳە ﺟێﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑێﺖ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ڕێﮕەی ﭘێ ﺑﺪەم ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ،ﺋەوەش ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧە“. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺣەﯾﺪەر ﺳــەرۆﻛﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺎرێﺰەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ڕێﻜﺎری ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دەﺳەت دەدات ﺑەوەی ﭘﺎرێﺰەراﻧــﯽ ڕاھێﻨﺮاو دەﺑێﺖ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ڕاوێﮋﻛﺎرێــﻚ ﺑێﻨێﺖ ﺗــﺎ ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﺳێ ﺳــﺎڵ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻛﺎری ﻛﺮدووە و ﻟەو ﻣﺎوەﯾەﺷﺪا 15داوای
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا 300ﻣەﺗﺮ ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺷــﻮﻓێﺮ ﺑﮕﺎﺗە ﻛﺎﻣێﺮای ﭼﺎودێﺮی ،دوو ھێﻤﺎی ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەی ﺷﻮﻓێﺮ داﻧﺮاوە ﻛە ﻛﺎﻣێﺮا ھەﯾە ﺑﯚ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪەوار ھێﻤﺎی ژﻣﺎرەﯾﯽ و ﺑﯚ ﻧەﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﺶ ھێﻤﺎی وێﻨەﯾﯽ داﻧﺮاوە و ﺷﻮﻓێﺮ ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛﺎﺗەوە ﻟەوەی ﻛﺎﻣێﺮا ھەﯾە ،ﺑەم ﺷﻮﻓێﺮان ﻧﺎﯾﺨﻮێﻨﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸە ﺑە ﺗﺮﺳەوە ﺷﻮﻓێﺮی دەﻛەن“.
9
دادﮔﺎی ﺑﯿﻨﯿﺒێﺖ. ﺳەرۆﻛﯽ ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎ ﺋەو ڕێﻜﺎرە ﺑــﯚ ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ﭘﺎرێﺰەران ﻟە ﻗەڵــەم دەدات ﺗﺎ ﺋەوەی ﺑە ﺗﯿــﯚری ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎن ﺧﻮێﻨﺪووﯾﺎﻧــە ،ﺑە ﻛﺮدار ﻟەﮔەڵ ڕاوێﮋﻛﺎرێﻜــﺪا ﭘێﯽ ﺋﺎﺷــﻨﺎ ﺑﻦ. ﺣەﯾــﺪەر ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت ”ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ،ھەر ڕاھێﻨﺮاوێﻚ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧەﻛەی ﺑﺒێﺘە ﻛﺎرا ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺳێ ﺳﺎڵ ﻟەﮔەڵ ڕاوێﮋﻛﺎرێﻚ ﻛﺎر ﺑﻜﺎت ،ﻛە دەﺑێﺖ داوای دادﮔﺎ ﺑﺒﯿﻨێــﺖ و ﺑﯚ ھەر ﺳﺎڵێﻜﯿﺶ ﭘێﻨﺞ داوا داﻧﺮاوە“. ﺳەرﺑﺎری ﺋەوە ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺣەﯾﺪەر ڕەواﯾﯽ دەداﺗە ﮔﻠەﯾﯽ ﭘﺎرێﺰەراﻧﯽ ڕاھێﻨﺮاو ،ﺑەم ﺋەوە ﻧﺎﺷﺎرێﺘەوە ”ژﻣﺎرەی ڕاوێــﮋﻛﺎران ﻛەﻣە ،ﺑە ﺑەراورد ﺑە ژﻣــﺎرەی ﭘﺎرێﺰەران و ﺋەواﻧﯿﺶ ڕەﻧﮕــە ھەر ﺑﺘﻮاﻧﻦ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛﺎر ﭘــێ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ژﻣﺎرەی ڕاھێﻨﺮاوان ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜە ﺋەﮔەر ھەر ڕاوێﮋﻛﺎرێﻚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15ڕاھێﻨﺮاوﯾﺸــﯽ ﻻ ﺑێﺖ ،ھەر
ﻓﺮﯾﺎی ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەی ﭘﺎرێﺰەرە ڕاھێﻨﺮاوەﻛﺎن ﻧﺎﻛەون“. ھەرﭼەﻧــﺪە ﺋﺎﻣــﺎری ورد ﻟــە ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺎرێــﺰەران ﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺳەرۆﻛﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ھــەزار ﭘﺎرێﺰەر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەن ،ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ ھەزار ڕاھێﻨﺮاو ﭼﻮار ھەزار ﻛﺎرا و ھەزار و 700ڕاوێﮋﻛﺎر ﺋەﻧﺪاﻣﻦ“. ﺟﯿﺎ ﻟەوە ﺣەﯾــﺪەر داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﭘﺎرێﺰەران دەﻛﺎت و دەڵێ، ”ﺋێﻤــە ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑﯚ ڕاھێﻨــﺮاو دەﻛەﯾﻦ ﻛــە ﺑە ھەر ﺳێ ﺳــﺎڵەﻛە 15داواﯾە ،ﺑەم ﺋێﻤە ھەﺷــﺖ داواﺷــﯿﺎن ﻟێ ﻗﺒــﻮوڵ دەﻛەﯾﻦ و ﺳــﺎﻧەش ﺧﻮﻟﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛەﯾﻨەوە ،ﺋەوەش ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑەھێــﺰە ﺑــﯚ دەرﭼﻮواﻧﯽ”. ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺎرێﺰەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ،ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ 441ﭘﺎرێﺰەر ﻟە ڕاھێﻨﺮاوەوە ﺑﯚ ﻛﺎرا ﮔــﯚڕاوە ﻛــە ﺗێﯿﺪا 322ی ڕەﮔەزی ﻧێﺮ و 119ی ژن ﺑﻮون .ھەﻣﺎن ﺳــﺎڵ 99 دەﺳــەﺗﯽ ﻛﺎرا ﮔﯚڕاون ﺑﯚ ڕاھێﻨﺪراو و ﻟەﻧﺎو ﺋەواﻧﯿﺸﺪا 85ﯾــﺎن ﻟە ڕەﮔــەزی ﻧێﺮ و 14ﯾﺸﯿﺎن ژن ﺑﻮوﻧە.
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳ
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘﭙێﻚ ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑــﺮدوو ،ﺑﯿﺮۆﻛــەی دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟــە ﺑﯿﺮە ﻧەوﺗە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ژێــﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەڵە ﻛﺮا، ﻟەوێــﻮە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێــﻮان ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــە و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟە ﺗەك داھﺎﺗەﻛەی دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد. دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورداری ﻧەوت ﻟە ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﯚﯾە ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑــﻮو ﻛــە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ دوو ﻧﯿﻤﭽە ھەرێﻤﯽ ﺳــەوز و زەرد داﺑــەش ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ھێــﺰە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ و ھێــﺰە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەوﻟێﺮﯾــﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد. ﭘﺎش داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﻋێﺮاق ،2003دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێــﯽ ﻧﺎﯾە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺮەوە، دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــەڕووی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت ﻛﺮاﻧــەوە و ﻟەوێﻮە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺘﯽ ﺑە واژووﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛــﺮد .ﭼﯿﺘﺮ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەی ﻧەوت ،ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑــﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛــﯽ ﮔەورەﺗــﺮ و ﺑەرﻓﺮەواﻧﺘــﺮ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﭘەﻟﯽ ھﺎوێﺸــﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺋــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ﻟــە ﻛﺎرﺗێﻜەراﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑەدەر ﻧەﺑﻮو. ﻧەوت ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﺪا ﭘﺎش ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﯾەﻛەم ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە 1992دا ،ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﺎوﺑەﺷﯽ ﻟەﮔەڵ ھێــﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮدا، ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەت و داھﺎت ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ
ﺑﮕەن ،ﺋەوەش ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻟە دواﺗﺮﯾﺸﺪا ﺷەڕێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑــەدوای ﺧﯚﯾــﺪا ھێﻨــﺎ ﻛــە ﺑە دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ دوو ﻧﯿﻤﭽە ھەرێﻤﯽ ﺳــەوز و زەرد ﻟەﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت. ھەر ﻟــە دوای راﭘەڕﯾﻨﯽ 1991و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤەوە، ﺑﯿﺮۆﻛەی دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﮔەڵە ﻛﺮا ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳﺖ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﭼەﻧﺪ ﺑﯿﺮە ﻧەوﺗێﻜﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛــﺮاو ھەﺑﻮون ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ھەڵﻜەﻧﺮاﺑﻮون و ﺑــﯚ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاﺑﻮون ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺑەھــﯚی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﭘﺸﺘﮕﻮێﯽ ﺧﺴــﺘﺒﻮون .ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﯚﯾە و ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی زاﺧــﯚ ،ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘــەق ﻟە ﺋێﺴــﺘە و دووەﻣﯿــﺎن ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗﺎوﻛێ ﭘێــﻚ دێﻨﻦ .ھەر ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻟــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﺪا ،وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وزە ﭘێــﻚ ھﺎت ﻛــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧە. ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﺪا،
ﺧەﻟﯿﻞ ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳەرەﻛﯿﯽ داھﺎﺗەﻛە ﺑﻮو ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺰﯾﻜەی 20ﺧﺎڵﯽ ﺗﺮی ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێﺮاﻧــﺪا ھەﺑﻮون، ﺑەم ﺟﻮوڵــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﺎن ﺗێﺪا ﺳﺴــﺖ و ﻻواز ﺑﻮو ،ﺋەوەش وای دەﻛﺮد ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﻟﯿﻞ ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا زەﻗﺘﺮ دەرﺑﻜەوێﺖ. ﺋەو ﺧﺎڵــە ﮔﻮﻣﺮﮔﯿﯿە ،ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﺟێﻨﻔــﻮوزی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ھەڵﻜەوﺗﺒــﻮو، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑەرﺋــەوە ﭘﺎرﺗــﯽ دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ وەك ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﻓﺸــﺎر ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺑەﻛﺎری ﺑێﻨێﺖ .ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﻛە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﺳەرﭼﺎوەی دەﮔﺮت ،ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻟە ﺑﯿﺮۆﻛەی دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ رۆژﺋﺎوای ﻛﯚﯾە ﻛــﺮد ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــە ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی داھﺎت ﺑﻮو ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر داھﺎﺗــﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﻟﯿﻠﺪا. ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی دووەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﺪا ﻛــە ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﺳــﺮەت رەﺳــﻮوڵ ﺟێﮕﺮی ﺋێﺴــﺘەی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ دەﻛﺮا ،ﻟە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ 1993ﯾــﺎن ﺳــەرەﺗﺎی 1994دا ﺑڕﯾــﺎر ﻟــە دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﻟەو ﺑﯿــﺮە ﻧەوﺗﺎﻧە ﭼــﻮوە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە .ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﮔەڵەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﻧەوت
ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەوراﻣــﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﺎﻧەی واژوو ﻛــﺮاون ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﺘەوە ھەﺑﻮوە و ﻟەﺑەرﺋەوەش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ واژوو ﻛﺮاوە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻻواز و ﻛەم ﺗﻮاﻧﺎن ،ﺑەدەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەوراﻣﯽ )ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭘڕوﭘﻮوﭼﻦ(. ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﮔﻮﻣﺮگ و دەروازەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﻋێﺮاق ﺑﻮون ،ﺋەوە ﺟﮕە ﻟە ﺑﺎج و رﺳﻮوﻣﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ، ﺑەم ﺧﺎڵﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔــﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ
ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎن، ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺑــﯚ دەرﺑﺎزﺑــﻮون ﻟــەو ﮔەﻣﺎرۆﯾــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺑڕﯾﻨﯽ ﺧﯚراك و ﺑەﺷــە ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯿﺪا ﺑەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺪا ﺳەﭘﺎﻧﺪﺑﻮو.
ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺗەﻧﮕــﮋەی ﮔەورە ﻟە ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﺧﯚراك و ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮوﺑــﻮو ،ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻟە ﺑﯿﺮۆﻛــەی دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﻟێ ﺑﺎر ﻛﺮاﺑﻮو ،ﺑەم ﺑﯚ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﭘێﻜﺎ ،ﻛە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە دۆزﯾﻨەوەی ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ داھﺎت ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ، ھﺎوﺷێﻮەی ﺳــەرﭼﺎوەی داھﺎﺗﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﻟﯿﻞ ﻟەژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﭘﺎرﺗﯿــﺪا .ﺋەو دوو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە، دواﺟﺎر ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ھەردوو ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺮاﻧەوە. ﻓﺮەواﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﻟەﮔــەڵ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوەی ﻟێﺪاﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ،دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوت و ھﺎﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،دەﺑﻮوە واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاو ،ﻟە 2003دا ﺳﻮﭘﺎی ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﻧﺎو ﻋێــﺮاق و ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﺑــە رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻦ ھێﻨﺎ. ﭼﯿﺘــﺮ دەروازەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەڕووی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﻮاری ﻧەوت ﺧﺮاﻧە ﺳــەر ﭘﺸــﺖ .ھەردوو ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻟە ﻣــﺎوەی 2002ەوە ﺗــﺎ 2005- 2006و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛێﺒەرﻛێﯿﺎن دەﻛﺮد ﻟەﺳــەر واژووﻛﺮدﻧــﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2006ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﭼﻮار ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ زۆﻧﯽ ﺳەوز و ﭘﺎرﺗﯽ ﺳــێ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ زۆﻧــﯽ زەرد واژوو ﻛﺮاﺑﻮو. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا واژوو ﻛﺮاﺑــﻮون ،ﺋﺎﺷــﺘﯽ ھەوراﻣــﯽ وەزﯾﺮی ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﯽ رۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2008دا ،دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﺋــەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧەی واژوو ﻛﺮاون ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﻟە ﭘﺸــﺘەوە ھەﺑﻮوە و ﻟەﺑەرﺋەوەش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵ واژوو ﻛــﺮاوە ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻻواز و
ﻛەم ﺗﻮاﻧﺎن ،ﺑەدەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەوراﻣﯽ )ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭘڕوﭘﻮوﭼﻦ(. ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ داﻣەزراوەﯾــﯽ ﯾــﺎن ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﻛﺮدﺑــﻮو ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ/ ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــە ﺑڕﯾــﺎری ژﻣــﺎرە )(1803ی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان) ،دەزﮔــەی ﮔﺸــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن(ی ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ/ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟــە رێﮕەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە )ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 38ی دەﺳﺘەی ﮔﺸــﺘﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز و ﭘﺘﺮۆﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن(ی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2004دا ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد. ﻟەﮔــەڵ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﭘێﻨﺠــەم ﻛــە ﺑــە ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوە ﻧــﺎو دەﺑﺮا ،ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر وەزارەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﻧﺎوی وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣــﺎرە 21ی ﺳــﺎڵﯽ 2007داﻣــەزرا و ﺑەﭘێﯽ ھەﻣﺎن ﯾﺎﺳــﺎ ،ھەردوو داﻣەزراوە و ﯾﺎﺳــﺎی دەزﮔــەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﭘــڕۆژە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن و دەﺳــﺘەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەڵﻮەﺷێﻨﺮاﻧەوە و ﻛﺎر و ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺳﺘﺮاﯾەوە. ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﺑەھــﯚی رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺴــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺑەﺷــﺪاری ﻛﻮرد ﻟە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی )ﻋێﺮاﻗــﯽ ﻧﻮێ(دا ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛــﻮرد و ﻟــە ﭘێﺸــﺪا ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎن دەﻛــﺮد ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2005دا )رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ھــەردوو ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن(
ﯾــﺎن واژوو ﻛﺮد ﻛــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨێﻜﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛە ﻟە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ 2006ﺑەﺳﺘﺮا ،رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛەی وەك )ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾــەی ﻓەرﻣــﯽ( ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد. ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺧﺎڵە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺑﻮو ،ھەر ﻟەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەﺷﺪا ﻛە ﻟــە 21ی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ 2006ﻟەﻻﯾەن ھەرﯾەك ﻟە ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات واژوو ﻛــﺮا ،دووﭘــﺎت ﻟــەوە ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەﺑێﺖ .ﻛەواﺗە ﭘێﺶ ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧەوەی ھەردوو ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛــە ،رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ دووﭘﺎت ﻟە رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘﺎرﺗﯽ دەﻛﺎت. ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻧەوت ﺋەﮔــەر ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ھــەردوو ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭘێﺪاﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺘەوە ،ﺋــەوە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧێﻜە ﻟەﮔەڵ رووﻛﺎری دەرەوەی ھﺎوﻛێﺸەﻛەدا ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ دەﺳــﺘﯽ ﺑە دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوت ﻟــە رۆژﺋﺎوای ﻛﯚﯾە ﻛﺮد ،ﺑەھــﯚی دوو ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﻧەﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻧەوﺗەﻛە ﻟە رێﮕەی ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺎت، ﭼﻮﻧﻜە رێﮕﺮﯾﯿەﻛــﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ ھەﺑﻮو ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﺑــﯚ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات ﻟەﺑﺎر ﺑﻮو، ﻧەوت ﻟە رێﮕەی ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﭘێﮕەی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻟــەو رووەوە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر ﺑﻮو. ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﺑەدەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،زەﻣﯿﻨەﯾە ﺑــﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧــ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘێﻚ ھﺎت ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر ﻣﯚد ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻛﺮا ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007ەوە و ﭘﺎش ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﮔەڵەﻛﺮدﻧﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻣﯚدێﻠێﻜــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛــە ھﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ دەدا وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜەن ،ھﺎوﻛﺎت ﭘێﺸﻮازی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەو ﻣﯚدێﻠەی وەزارەﺗەﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﻛﺮدﺑــﻮون ،ﺋــەوە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە. ﻟێــﺮەوە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳەر دۆﺳــﯿەی ﻧەوت دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،ﺑەﻏﺪا ﻓﺸﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼڕ ﻛﺮدﺑﻮوەوە ،ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟــە ﻗەڵەم دەدا و ھەڕەﺷــەی ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت دەﻛﺮد ﺋەﮔەر ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ واژوو ﺑﻜــەن ،ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە دەﺧﺮێﻨە ﻟﯿﺴﺘﯽ رەﺷــەوە .ﺋەو ﺑﺎرودۆﺧە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ دەﻛــﺮد ﺑــﯚ وەﻣﺪاﻧەوەی ﮔﻮﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا. ھەﻧﺪێــﻚ ﻟێﺪوان و ھەڵﻮێﺴــﺖ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا، ﺋــەو راﺳــﺘﯿﯿە دەردەﺧــﺎت ﻛە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﮔﻮﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ﻟەﺳــەر ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ
11
ی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ەﻛﯽ ﻟەﺑﺎری ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ـەوت و ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ت ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی دێﻠێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﺑﻮوە ،ھەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ھەم ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﻏﺪا. ﻛﺎﺗێــﻚ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەرﻓــەت ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﯾﻜﯚﺗــﯽ ﯾەﻛــەم داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮدﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺋــەو ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﻜﺮدﻧە ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯿﯿــەوە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺟێﮕەی ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺑﻮو ،ﭘﺎرﺗﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﻟەوە ھەﺑﻮو ،ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﻜﺮدﻧەﻛە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەو ﭘﺎﺳــﺎوەی ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﭘﺸــﺘەوە ﺑێﺖ و ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ھەوڵێﻚ ﺑﯚ رێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﻟە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﭘــﺎش ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﻜﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛــەم داﻧﯿﺸﺘﻦ ،ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ دواﺗــﺮ ﺑــﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮون و دەﻧﮕﯿــﺎن ﺑــە ﭘــڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە دا ،ﺑــەم ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑﺎﻧﯿﻤﺎراﻧﯽ ﻛە ﺑڕﯾﺎری ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﻜﺮدﻧــﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛەی داﺑﻮو ،ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوز دوور ﺧﺮاﯾەوە ،ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە ﺑﻮون ﻛە ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺑﺎﻧﯿﻤﺎراﻧــﯽ ،ﺑە ﺑڕﯾــﺎری ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﻟەﭘێﻨــﺎو رەواﻧﺪﻧەوەی ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻮو ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ھﯚﻛﺎرەﻛــە ھەر ﭼــﯚن ﺑﻮوﺑێﺖ، رووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾــەك ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳــەوز ﻟەوﻛﺎت و ﺗﺎ
ﺋێﺴﺘە ﻧەﺑﻮوە ،ﺟﮕە ﻟەو ﭘﺎﺳﺎوەی ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺑــﯚ ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﻜﺮدﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛە ﺧﺮاﯾــە ڕوو ،ﺑەم ﺑەردەواﻣﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺳەوز و دەﻧﮕﺪان ﺑە ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ،ﺋەو راﺳﺘﯿﯿە دەردەﺧﺎت ﻛە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻟەﮔەڵ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەدا ﺑﻮو. ﺑەدەرﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،زەﻣﯿﻨەﯾەﻛﯽ ﻟەﺑﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﭘێــﻚ ھــﺎت ،ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺑــﯚ ﯾەﻛــەم ﺟــﺎر ﻣﯚدێﻠێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘﯽ ﻛﺮا و ﺑەوەش ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن روون دەﺑﻮوەوە، ھەر ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾەش ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳﺘﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ واژوو ﻛﺮاﺑــﻮون، ﺑــﯚ ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪن ﻟەﮔــەڵ ﻣﯚدێﻠﯽ )ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ھﺎوﺑــەش ﻟــە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن( ھەﻣﻮار ﻛﺮاﻧەوە. ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ﻛــە وای ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەﻛــﺮد ﺑــەردەوام )ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ( ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﺑﺒڕێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺳــڕﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻛﺮد، ھﺎوﻛﺎت دەﺑﻮو ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺑەﻏﺪا رەﭼــﺎو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟێﺪوان و ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﺋەو ھﺎوﺑەﺷﯿﯿە دەﺳەﻟﻤێﻨﻦ. ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﻛە ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨە ﺳــەر ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻟە 2006ەوە ﺳەرﯾﺎن ھەڵﺪاﺑﻮو ،وردە وردە ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ دەﺑﻮون ،ﻟەو ﺳــﺎڵەدا ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن واژوو ﻛــﺮد ﻛــە ﺋەﮔەر ﺗﺎ 2007ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻋێــﺮاق ﭘەﺳــﻨﺪ ﻧەﻛﺮێﺖ،
ﺋەوە ھەرﯾەك ﻟــە ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑــەن ،رووﻧﺘــﺮ رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە دەرﻓەﺗﯽ ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەدا ،ﭼﯿﺘــﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاق ﻧەﻛﺎت و دەﺳــﺖ ﺑــە وەﺑەرھێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻜﺎت ،ﺋــەوە ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﺑﻮو ﻛە ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﻟە دﯾﺪارەﻛەی ﻛەﻧﺎڵﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﯿە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009دا ﺑە )رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣە ﺟەﻧﺘڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛــە( ﻧﺎوی ﺑﺮد و ﻟەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەﺷﺪا ﻛە ﺳﺎڵﯽ 2010 ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﺎزی ﻛﺮد ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺑەﭘێﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﭘێﺸﻮوی ﺑەﻏﺪا و ھەوﻟێــﺮ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﻣﺎﻓﯽ واژووﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەﯾە. ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﻣﯿــﻦ ﺟێﮕﺮی ﭘێﺸــﻮوی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و رێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ،ﻟە وﺗﺎرێﻜﺪا ﻛە ﺳﺎڵﯽ 2007ﻟەﺑﺎرەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەی ﻧــەوت ﺑــوی ﻛﺮدووەﺗــەوە، ﺑەﺗﻮﻧﺪی رەﺧﻨە ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﺣﻮﺳێﻦ ﺷەھﺮﺳــﺘﺎﻧﯽ وەزﯾﺮی ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟەوﻛﺎﺗەدا دەﮔﺮێﺖ و دەڵــێ” ،ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﻧﻮاﻧﺪﻧــەوەی ﺷەھﺮﺳــﺘﺎﻧﯽ ھەﻣــﺎن ﻋەﻗڵﯿەﺗــﯽ ﺷــﯚﭬێﻨﯽ ﻧەﺗەوەﭘەرﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻣەﻟەﻛﯽ و ﺟﻤﮫﻮرﯾﯽ ﻋێﺮاﻗە“. ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﻣەڕ دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”)ﻋێــﺮاق( دەﯾــەوێ ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺟﺎران ﺑە ﻻوازی ﺑﻤێﻨێﺘــەوە و ﻧەﺗﻮاﻧێ ﭘﺸﺖ ﺑەﺧﯚی ﺑﺒەﺳﺘێ و ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾە ھەر دەﺳــﻨﺪەﺧﯚری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑێ ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ھەرﮔﯿﺰ ﺑﯿﺮ ﻟــە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ﻧەﻛﺎﺗەوە“. ﺋــەو ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛﺎت” ،ﻧﺎﺑێ ﻛﻮرد
ﺑــە ھﯿﭻ ﺟــﯚرێ و ﻟەژێــﺮ ھﯿﭻ ﮔﻮﺷــﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوەﻛﯽ و دەرەﻛﯿﺪا، دەﺳــﺖ ھەڵﺒﮕﺮێ ﻟە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی :ﻣﺎﻓﯽ ﺧــﯚ ﺑە ﺧــﺎوەن زاﻧﯿﻨﯽ ﺳەرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن -ﻟەواﻧە ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز و ﺋــﺎو ،ﻣﺎﻓــﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن و وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺋەﻣە ﺋﯚﺑﺎڵێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرددا“.
ﯾەﻛێﻚ ﻟە رەﺧﻨە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛەﯾﺪا ،ﺷێﻮازی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو. ﺑە ﭼﺎوﺧﺸــﺎﻧﺪﻧەوە ﺑە ﺋەرﺷﯿﭭﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﮔــﯚڕان ،دەردەﻛەوێﺖ ﺋەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺳــەرﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺷێﻮازی ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەﺗەك دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﭼڕ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺑە رێﮕــەی ﺗﺎﻧﻜەر و ﺑــە ﻗﺎﭼﺎخ ﺑﯚ ﺋێﺮان و ﻟەوەﺷــﺪا ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛــﺮاون .رەﺧﻨەﻛﺎﻧــﯽ دواﺗــﺮی ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔــﯚڕان ،زﯾﺎﺗﺮ ﺳــەرﻧﺞ ﺧﺴﺘﻨەﺳەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ﺑﻮو ﻟــە داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﺪا ،ﺋەو دﯾﺪە رەﺧﻨەﯾﯿﯿە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە درێﮋ ﺑﻮوەﺗەوە .ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﮔﯚڕان ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەرﻛەوﺗﻨﯿﺪا ،ﯾەﻛێﺘﯽ
ﺋەوەﻧﺪەی ﺗــﺮ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﮔﯚڕان ﻻوازی ﻛﺮد .ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان ﺗﻮاﻧﯽ ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﻟــە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی زۆرێﻜــﺪا دروﺳــﺖ ﺑــﻜﺎت ﻛە داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﯿــەوە ﺑە ﺗــﺎن دەﺑﺮێﺖ، ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﺟەﻣــﺎوەری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرەدا ﺑﻮون ،ﺋەوەش ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺮد ،ﭘﺎﺷەﻛﺸــەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﺪا ﺑﻜﺎت ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻟــەڕووی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەوە ،ﺗﺎ ﺑە دۆﺧێﻚ ﮔەﯾﺸــﺖ ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﺳــەرﻛﺮدە ﻧﺎڕەزاﯾﯿﺎﻧەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛە ﻟە 2016دا ”ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎر“ﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﭘەﻧﺠە ﻟەﺳەر ﺋەو دووﻓﺎﻗﯿﯿە ﻟە ﮔﻮﺗﺎر و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﻣەڕ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت داﺑﻨێﻦ و ﻟە ﯾەﻛەم راﮔەﯾەﻧﺮاوﯾﺎﻧﺪا ﺑڵێﻦ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺷەرﯾﻜﯽ ﻧەوﺗە و ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رەﺧﻨەﮔﺮ و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن! ﺑەﺷێﻚ ﻟەو دووﻓﺎﻗﯿﯿەی ﺑە ﮔﻮﺗﺎر و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﻟەﻣەڕ دۆﺳــﯿەی ﻧەوت دەرﻛەوﺗﻮوە ،ﺑﯚ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎن ﻟەﮔەڵ رای ﮔﺸــﺘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ )ﻛﺎرﺗێﻜﺮاو ﺑەﮔﻮﺗﺎری ﮔﯚڕان( ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﯾەﻛێﺘﯽ وەك ﺣﺰب ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑﺎدا ﻣﺎﻣەڵە ﻟە ﺗەك دۆﺳﯿەی ﻧەوت و داھﺎﺗﺪا دەﻛﺎت و ﻧﺎوەﻧــﺪی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋﺎﮔەداری و ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻟەو رووەوە ﻧﯿﯿە ،ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێــﻮان ﺑﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ،ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەرە ﻟە ﺧﺴــﺘﻨەڕووی زﯾﺎﺗــﺮی ﺋەو واﻗﯿﻌــە ،ﺋــەوە ﺋەﮔەر ﺑــەراورد
ﻟەو دەروازەﯾەوە ھەﻧﺎردە ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﮔﯚڕان ،ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەی ﭘﺎرﺗﯿــﺪا ﻧﯿــﻦ ،ﺑــەم ھﯿــﭻ ﺷﻮێﻨﮕﺮەوەﯾەﻛﯿﺸــﯿﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﯿﯿە .ﺑﺎرودۆﺧەﻛە وەھﺎ دەردەﻛەوێﺖ ﺳﻮود ﻟە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﻗﻮوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗــﺪا وەرﺑﮕﺮن، ھــﺎوﻛﺎت ﺑــە ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟــەو ﺗەﻧﮕــﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑە راﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎر ﺑﯚ رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻜەن، ﺋەو ﺋﺎراﺳﺘەﯾەش ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭼﺎری ﺗەﻧﮕﮋەی ﻗﻮوڵﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻮوەﺗەوە، ﺋەوەﻧﺪە ﺑێ ﻛﺎرﯾﮕەر ﻧﺎﺑێﺖ. ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛــە، ﻻﻧــﯽ ﻛــەم ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــە و دﯾﺪﮔەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧــەوت دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺳــەرەڕای ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﻣــەڕ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷەﻓﺎﻓﯿەت و ﺧﺮاپ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﺗەك داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﺪا .ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟەﺳەر راﺳﺘەڕێﯽ دﯾﺪﮔــەی ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛــﺮات دەڕوات ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ روون ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺑﻜﺎت و ﻣﺘﻤﺎﻧەی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﻜﺎت ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان
ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــەوە، ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺳــەرﻛﺮدە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﯿﺎن ھێﺸﺖ و ﺑە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺋەﻣﯿﻦ ﻟە 2009دا ،ھێﺰێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﺑەﻧﺎوی )ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان( ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و ﻟــە ﯾەﻛــەم ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا 25 ﻛﻮرﺳﯿﯿﺎن ﺑﺮدەوە. ﮔﯚڕان وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ھــەردوو ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ و ﻧێﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ 2009-2013ﻣﺎﯾەوە ،ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا
ﺑەوە ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛــﺮد ﻛە ﻧەوت و داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رادەﺳﺘﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮدووە و ﻟــەو ھەڵﻤەﺗە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿەﺷــﺪا ﺗﻮاﻧﯽ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺑەرﻓﺮەوان ﻟە ﺟەﻣﺎوەری ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻛێﺶ ﺑﻜﺎت. ھەڵﻤەﺗــە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛەی ﮔﯚڕان زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر ﺑــﻮو ،ﺑەو ھﯚﯾــەوە ﻛە ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺟەﻣﺎوەری ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ھەﺑــﻮو ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻟە ﻧــﺎوەوەی ﺧﯚﺷــﯿﺪا ﺑەدەﺳــﺖ ﭘەﺗــﺎی ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻨــەوە دەﯾﻨﺎﻧــﺪ ،ﺋەوەش
ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺷــێﻮازی ﻧﺎوەﻧﺪێﺘﯽ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﻟەﻻﯾەن ﭘﺎرﺗﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھەﻣﺎن ﻛێﺸە ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺣﺰﺑەدا. ﺋێﺴــﺘە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧﯽ ﻛێﺒەرﻛێ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟــە ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا دەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﻟەﺳــەر راﮔﺮﺗﻨــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻢ-ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﻛﺎت ،ﺋــەوەش ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر دەﺑێﺖ ﻟــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﻧەوت
ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﺧﺎوەﻧﺪارێﺘــﯽ ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺷــﻮێﻨﮕﺮەوە ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿەﻛە ﺑﻜەن، ﺑﮕﺮە ﺋــەوان ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ رەﺧﻨەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘڕۆژە و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗێﭙەڕ ﺑﻜەن .ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەوەﺷــﺪا، وەھﺎ ﺑﺎرودۆﺧێﻜﯽ ﭘڕ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋە و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻗﻮوڵﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓﺮەواﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑﻮو ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەك و ﺧەڵﻚ و دەﺳــەت ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮدا.
ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ -ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪا ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێــﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪا ﻟــە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗﺪا ،ھــﺎوﻛﺎت ﺑﻮو ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا .ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚی
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ھەڵﻤەﺗە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛەی ﮔﯚڕان زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕــەر ﺑﻮو ،ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﻛــە ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﺟەﻣﺎوەری ھﺎوﺑەﺷــﯿﺎن ھەﺑﻮو ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻟە ﻧﺎوەوەی ﺧﯚﺷﯿﺪا ﺑەدەﺳﺖ ﭘەﺗﺎی ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻨــەوە دەﯾﻨﺎﻧﺪ، ﺋەوەش ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﮔﯚڕان ﻻوازی ﻛﺮد
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﻋێﺮاﻗﺪا
دۆﺳﯿە
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﺑەرھەﻣﯽ ھەﻣﻮو وﺗﺎن ﻟەم ﻋەﻟﻮەﯾەدا دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ دەﺑێﺖ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑﯿﺮ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳەﺗﺎن ﺧێﺰاﻧﯽ ﻋەرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿﺎﻧە ﺑﻜﺎﺗەوە
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ ﺣەراﻣە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ رێﮕەی ھەوﻟێﺮ ﺑەرەو ﻣﻮوﺳــڵ، ﭘــﺎش ﺗێﭙەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺳــێ ﺑەرزە ﭘــﺮدی ﺗــەواو ﻧەﻛــﺮاو ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ،راﺳﺘەوﺧﯚ دەﮔﺎﺗــە ﻧــﺎو ﻋەﻟﻮە و ﺑــﺎزاڕی ﻣﯿﻮەﻓﺮۆﺷــﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺑﺎزاڕەﻛە ﺑەﺳەر دەﺷــﺘﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ رووت و ﺑەرﻓﺮەواﻧﺪا دەڕوات ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺧﺎﻛەﻛەی ﺑە ﮔەﻧﻢ داﭼێﻨﺮاوە و ﻟە ﯾەﻛەم ﺑﯿﻨﯿﻨﺪا دەردەﻛەوێﺖ ﻟەو دەوروﺑەرەدا وەھﺎ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧﯿﯿە.
دەﻛەوێﺖ“. ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ ﻟە 111ﻓﺮۆﺷﮕە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ،ھەر ﻓﺮۆﺷــﮕەﯾەك ﺑە ﻛﺮێــﯽ ﺳــﺎﻧەی 10ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨــﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە داﺑەش ﻛــﺮاون ،رووﺑەری ھەر ﻓﺮۆﺷــﮕەﯾەك 300ﻣەﺗــﺮە و ﻟە ﻧێــﻮان دوو ﻛەﺳــﺪا ﺑﯚ دوو ﻓﺮۆﺷــﮕەی ﺑﭽﻮوﻛﺘــﺮ داﺑەش ﻛﺮاون. رﯾــﺰە ﻛﺎرﺗﯚﻧێــﻚ ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﭘێﺸــەوەی ﻓﺮۆﺷــﮕەﻛەی رەزاق ﻣــﯚزی ﺋﯿﻜﻮادۆرﯾﯽ و ﻟە ﭘﺸــﺘﯿﯿەوە دوو رﯾــﺰی درێﮋ ﻟە ﺧەﯾــﺎر و ﺗەﻣﺎﺗــەی ﺋێﺮاﻧﯽ و ﺑە ﺗەﻧﯿﺸــﺘﯿﯿەوە رﯾﺰە ﻛﺎرﺗﯚﻧێﻚ ﻟە ﺳﯿﺮی ﭼﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﻛڕﯾﺎران ﺧﺮاوەﺗە روو ،رەزاق ﺑــﯚ وەﻣﺪاﻧــەوەی ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ، ﺑە ﭘەﻧﺠەی دەﺳــﺖ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە
ﭼەﻧﺪ ﻛﯿﺴــێﻜﯽ رووﻧﯽ ﻧﺎﯾﻠﯚن دەﻛﺎت و دەڵێ” ،ﺋەوەﺗﺎ ﭘﺎﻗﻠەی ﺧﯚﻣﺎﻧە دەرﻛەوﺗﻮوە“. وەك ھێﻤﻦ ﺷــێﺨﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛﺎﺳــﺒﻜﺎراﻧﯽ ﻋەﻟــﻮەی ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،زۆرﯾﻨەی ﺑەرھەﻣــﯽ ﻣﯿــﻮەی ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ھﺎوردە دەﻛﺮێــﻦ ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﺧەﯾــﺎر، ﺗەﻣﺎﺗە ،ﻛﻮدوو ،ﺑﺎﯾﻨﺠﺎن ،ﭘەﺗﺎﺗە و ﺑﯿﺒەر و ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ﻛە ﺧﺎﺳﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێ دەﮔﺎت ،ﺑەھﯚی ھەرزاﻧﯿــﯽ ﺧﺎﺳــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەوە ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻧﺎﺑێﺖ. ﺋەو دەڵێ” ،ﺋــەوەی ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ، ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭘەﺗﺎﺗــە و ﺑڕێﻜﯿــﺶ ﺗەﻣﺎﺗە و ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺗﺮە، ﻛێﺸــەﻛە ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﻣﯿﻮەﻛﺎﻧە ﻛە ﮔﺮاﻧﺘﺮ دەوەﺳــﺘێﺖ ﺑەراورد ﺑە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻋﺎرەﺑﺎﻧە دەﺳــﺘﮕێڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺑــﺎزاڕی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻗەدەﻏــە دەﻛﺮێﻦ و ﻧﻮێﻨەری ﻛﺎﺳﺒﻜﺎراﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەش رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺑﮋێﻮی ﺳەﺗﺎن ﺧێﺰان ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻋﺎرەﺑﺎﻧﺎﻧەﯾە، ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە دەﺑێﺖ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﭘﺎك ﺑﻜﺮێﺘەوە.
ﺋــەوەی ﺋێﻤەﯾﺎن ﻟەم ﺷــﻮێﻨە دەرﻛــﺮدووە و رێﮕــە ﻧﺎدەن ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺸﯿﺎن ﺑﯚ دﯾــﺎری ﻧەﻛﺮدووﯾــﻦ ،ﭼﯚن دەﺑێــﺖ ﺷــﻮێﻨێﻚ ﻟە ﻛەﺳــێﻚ ﻗەدەﻏە ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺪا ﺷــﻮێﻨﯽ ﺟێﮕﺮەوەی ﺑﯚ دﯾﺎری ﻧەﻛﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺳــەوزە و ﻣﯿﻮەی ﺳــەر ﻋەرەﺑﺎﻧەﻛﺎن ﻟــە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ھەرزاﻧﺘﺮن ،ﺑﯚﯾە ﻟەﮔــەڵ ﺑڕﯾــﺎری ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﻋەرﺑﺎﻧﺎﻧــە ،ﻧﺮﺧــﯽ ﺳــەرﺟەم ﺷــﻤەك و ﺧﯚراك و ﻣﯿــﻮەﻛﺎن ﺑەرز دەﺑﻨــەوە ،دەﺑێﺖ ڕەﭼﺎوی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﺋێﻤەش ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە دۆﺧێﻜــﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﻛە ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸەوە“. ﺋەﺳــﻌەد ﻣﺤەﻣەد ،ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە دەﺳــﺘﮕێڕەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵەﻛەم ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﯾــە و ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮم ﻧﯿﯿە ،ﻣﻦ ﻟە دوای ﻧﯿﻮەڕۆ ﺗــﺎ ﺋێــﻮارە ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛەم دەﺑەﻣە ﻧﺎو ﺑﺎزاڕ و ﺳەوزە و ﻣﯿﻮە دەﻓﺮۆﺷﻢ“. ﺋەو دەڵــێ” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻻﯾەﻧﯽ
ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻟــەو دۆﺧــەی ﺧﺮاﭘەی داراﯾﯽ ﺋەو ﻛﺎرە ﻟەﮔەڵ ﻋﺎرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻧەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەوەی ﻟێﺮەﯾە ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ھەژار و ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗﻦ و ﺑــﯚ ﭘەﯾﺪارﻛﺮدﻧــﯽ ژەﻣێﻚ ﻧﺎن ﻟەﻧﺎو ﺋــەو ﺟەﻧﺠﺎڵﯿﯿەی ﺑﺎزاڕ ﻛﺎر دەﻛەن“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺣەﺳــەن ڕەﺷﯿﺪ، ﻧﻮێﻨەری ﻛﺎﺳﺒﻜﺎراﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ژﻣــﺎرەی ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧﺎﻧــەی ﻛــە ﺋێــﻮاران ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﺎك ﺋەﺣﻤەدی ﺷــێﺦ ،ﻟە ﺑەردەﻣﯽ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﮔەورە ﺑﯚ ﻻی دادﮔﺎی ﻛﯚن دەوەﺳــﺘﻦ 500ﻋەرەﺑﺎﻧە و ﻣێﺰ دەﺑﻦ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﻛﯚ ﺑﺒﯿﻨەوە ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەی ﺑﯚ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﻋﺎرەﺑﺎﻧەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺷەﻗﺎﻣە دراوە ،ﺑــەم دەﺑێــﺖ ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑﯿﺮ ﻟــە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳەﺗﺎن ﺧێﺰاﻧە ﺑﻜەﻧەوە“. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻋــﺎرف ،ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی زﯾﺎدەڕۆﯾﯽ ﻟە ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم و
رەزاق ﻋەﻟــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﻓﺮۆﺷــﯿﺎراﻧﯽ ﻣﯿﻮە ﻟــە ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێــﺮ ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑێﺖ، ﺳــەوزە و ﻣﯿــﻮەی ﭼﯿــﻦ و ﻣﺎﭼﯿﻦ ﻟەم ﻋەﻟﻮەﯾەدا دەﺳــﺖ
ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛە“. ”ﺑﺮﯾــﺎ ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛــەش ﺋەوەھــﺎ ﮔــﺮان ﺑﻮواﯾە ،ﺑەڵﻜــﻮ ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەدەھﺎت“ ،ﻛەﻣﺎل ﺋەﺣﻤەد ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ دەﺷــﺘﯽ ھەوﻟێﺮە و ﺑــﺎرە ﺗەڕەﭘﯿﺎزێﻜﯽ ﺑﯚ ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێــﺮ ھێﻨﺎوە و وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،ﺧﺎﺳــﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎن دەﻛﺮد ،ﺑەم ﻟەﺑــەر ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛە
ھﯿﭻ ﻓــﺮۆش و ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ ﻧﯿﯿە، ﺋەو ﺳﺎڵەش زڵﻘێﻜﯽ زۆرﻣﺎن ﻛﺮد ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷﯽ ﻛﺮێﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚﻣﺎن ﺑﯚ ﮔەڕاﯾەوە“. ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮ رێﻚ ھﺎوﺷێﻮەی ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وێﺮان و ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە ،ﺋﺎوەڕۆی ﻧﯿﯿە و ﻛﺎرەﺑﺎﯾەﻛﯽ ﭘﭽڕﭘﭽڕﯾﺶ دێﺖ و دەﺑڕێﺖ ،ﺑﯚﮔەﻧﯽ ﻣﯿﻮەی رزﯾﻮ ﻣێﺸﻚ دەﮔﻮﺷێﺖ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ھەر ﺧﺎوەن ﻓﺮۆﺷﮕەﯾەك ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە ﺑڕی 166ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑــﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﻋەﻟﻮەﻛە ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەدات. ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــەڕاد و ﺳــﺎردﻛەرەوەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ و ﻟەوﻻﺷــەوە ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــﺎزاڕی ﮔﻮﻧﺠﺎو ،ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﻟە ﻣﯿﻮەی ﻋەﻟﻮەﻛە دەڕزێﺖ و دەﻓەوﺗێﺖ، ﺋەوەش ﺑە زﯾﺎﻧــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﺧﺎوەن ﻓﺮۆﺷﮕەﻛﺎن ﺗەواو دەﺑێﺖ، ھەرﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻟەﻧﺎو ﻋەﻟﻮەی ھەوﻟێﺮدا ھەﯾــە ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺑەردەواﻣەوە ﺑە ﻛەڵﻜﯽ ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﻣﯿﻮە ﻧﺎﯾەت. ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووﺑەری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷــەش ﻣﻠﯿــﯚن و 600
ھێﻤﻦ ﺷێﺨﺎﻧﯽ:
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﻜەن ﻟەﮔەڵ وﺗێﻜﯽ وەك ﺋێﺮان ﻛە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎوردە دەﻛﺎت ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ
ھەزار دۆﻧﻢ زەوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑــﯚ ﭼﺎﻧﺪن ھەﯾە ،ﺑــەم ﺑڕێﻜﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﻟــەو رووﺑــەرەدا ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﯚن و ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ دادەﭼێﻨﺮێﺖ و ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑــﺎزاڕەوە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران رەز و ﺑﺎخ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛەن. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑە ھﺎﻧﺪاﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران رووﯾﺎن ﻟە ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘەﺗﺎﺗــە ﻛــﺮد ،ﺑەم ﺑڕەﻛە ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﺎزاڕی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺑڕێﻜــﯽ زۆر ﻟە ﭘەﺗﺎﺗەﻛە ﺳﺎخ ﻧەﺑﻮوەوە. ﺷــێﺨﺎﻧﯽ دەڵێ” ،داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻨەﺗﯚ و ﻛﯿﻤﯿﺎ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑــﯚ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﺪا ،ھەﻧــﮕﺎوی ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﻦ ،ھەﻧﮕﺎوی دووەم ﻛە دەﺑێــﺖ ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘێڕۆﯾﯽ ﺑــﻜﺎت ،دۆزﯾﻨەوەی ﺑــﺎزاڕە ﺑﯚ ﺳــﺎﺧﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ،ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺗﺎ ﺑﺎزاڕ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣەﻛە دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮێﺖ، ﺋەﮔــەر ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ داﺑﭽێﻨﺮێﺖ ﻗﺎزاﻧﺞ ﻧﺎﻛەﯾﻦ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ھەوڵﯽ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﺑﺪەن ﻟەﮔەڵ وﺗێﻜﯽ وەك ﺋێﺮان ﻛە ﭼﻮار وەرزی ﺳﺎڵ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎوردە دەﻛﺎت ،ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،وﺗێﻜــﯽ وەك رووﺳﯿﺎ ھەﻣﻮو ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻣﯿﻮە وەردەﮔﺮێﺖ ،دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ رێﮕەﯾەك ﺑﺪۆزرێﺘــەوە ﺑــە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟەﮔەڵ رووﺳﯿﺎ و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ
ﻣﯿﻮەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەو وﺗە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎوە ھەﻣــﻮو ﻣﯿﻮەﯾــەك ﺑﯚ رووﺳــﯿﺎ ھەﻧﺎردە دەﻛﺮێﺖ“. ﻟــە ﺋێﺴــﺘەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ وەك ھەﻧﺎر ،ﺗﺮێ، ھەﻧﺠﯿﺮ ،ﻗﯚخ و ﻗەﯾﺴــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾــە ،ﺑەم ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﺎردﺧﺎﻧە ﻟەﻻﯾەك و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎزاڕ ﺑﯚ ﺳــﺎﺧﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣەﻛە ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺟﻮوﺗﯿــﺎران وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟێ ﻧﺎﻛەن. ﻟەﻧــﺎو ﻋەﻟــﻮەی ھەوﻟێــﺮ ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ھەﯾە ،ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﻛە ﻟــە ﭼﻮار ﻛﯚﮔــەی ﮔــەورە و 10ﻛﯚﮔەی ﺑﭽــﻮوك ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە ،ھەرﯾەك ﻟــە ﻛﯚﮔە ﮔــەورەﻛﺎن ﺑڕی 250 ﺗﯚن و ﻛﯚﮔــە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎن ﺑڕی 50ﺗﯚن ﻣﯿــﻮە ﺟێﮕە دەﻛەﻧەوە، ﺑــەم ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﻛە ﻛﺎرەﺑﺎی ﺗەواوی ﻧﯿﯿە و ﺑەو ھﯚﯾەﺷــەوە ﻣﯿﻮەﻓﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﻋەﻟﻮەﻛە ﭘﺸﺘﯽ ﭘێ ﻧﺎﺑەﺳﺘﻦ. وەك ﺧــﺎوەن ﻓﺮۆﺷــﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻋەﻟﻮەﻛــە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛەن، ﺋەﮔــەر ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛﺎرەﺑــﺎ ﺑﯚ ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﻛە داﺑﯿــﻦ ﺑــﻜﺎت، دەﺑێﺘە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯽ داھــﺎت ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻟەوﻻﺷەوە ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ﺧﺎوەن ﻓﺮۆﺷــﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻋەﻟــﻮە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻟــێ دەﻛــەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗەﻧﯿــﺎ ﻛﺮێﯽ ﻛﯚﮔەﯾەﻛــﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟەو ﺳــﺎردﺧﺎﻧەﯾەدا ﻟــە ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ زﺳــﺘﺎﻧﺪا 450ھــەزار دﯾﻨﺎرە ﺑﯚ ھەر ﻣﺎﻧﮕێــﻚ و ﻟە ﺣەوت ﻣﺎﻧﮕﯽ وەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸــﺪا ﻛﺮێﯽ ھەر ﻛﯚﮔەﯾەك ﺑﯚ 950ھەزار دﯾﻨﺎری ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ھەڵﺪەﻛﺸێﺖ.
ﺳەﺗﺎن ﻋەرەﺑﺎﻧە و دەﺳﺘﮕێڕی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﻧﺒڕاو دەﻛﺮێﻦ
ﻧەوزاد ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ، ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﻋەرەﺑﺎﻧەی ﻣﯿــﻮەی ھەﯾە و ﻟە ﻧــﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺎر دەﻛﺎت ،ﺑــە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑڕﯾﺎر دراوە ﺋــەو ﻋەرەﺑﺎﻧﺎﻧەی ﻛە ﺳــەوزە و ﻣﯿــﻮە و ﺧﻮاردەﻣەﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻓﺮۆﺷــﻦ، ﻻ ﺑﺒﺮێــﻦ و ﭼﯿﺘﺮ ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ﻧەوەﺳﺘﻦ ،ﺋەوەش ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﺳەﺗﺎن ھﺎووﺗﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ڕۆژاﻧە و ﺑﮋێــﻮی ﻣﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵﯽ ﻟەﺳەر ﺋەم ﻋەرەﺑﺎﻧﺎﻧەﯾە“. ﺋەو ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد” ،ﻟەﮔەڵ
ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن داوە ﻛە ﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎك ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﻋەرەﺑﺎﻧە و دەﺳﺘﮕێڕەﻛﺎن و ﻟە ﺗــەواوی ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣﺎﻧەی ﻛە دێﻨەوە ﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺳەرﺟەم ﻋەرەﺑﺎﻧەﻛﺎن ﻻ دەﺑﺮێﻦ ﻛە ﺧــﯚی ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﮔﯚران،
ﭘﯿﺮەﻣێﺮد ،ﺳﺎﺑﻮوﻧﻜەران ،ﻗەﻧﺎت، ﻛﺎوە ،دەﺑﯚﻛە و ﻣەوﻟەوی و دواﺗﺮ ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛﺎك ﺋەﺣﻤەدی ﺷێﺦ ﻟــە ﺑەردەم ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ ﮔەورە ﺗﺎ ﺑەردەﻣﯽ ﺑﯿﻨــﺎی دادﮔﺎی ﻛﯚن دەﮔﺮێﺘەوە. ﺋەو دەڵێ” ،ﭘﺎرێﺰﮔﺎر و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ
ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەوڵــﺪان ﻟەﮔەڵ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زەوﯾﯿەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜــەن ﺑﯚ ﺋەو ﻋەرەﺑﺎﻧﺎﻧەی ﻛە ﻟەو ﺷــەﻗﺎﻣﺎﻧە ﻣﯿﻮە و ﺳەوزە دەﻓﺮۆﺷﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻋەرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯿﺎن ﺑە ﺷﻮێﻨەﻛﺎن
ﻛﺮدووە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،دەﺑێﺖ ﺳــەرﺟەم ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﭘــﺎك ﺑﻜﺮێﻨەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻓەرﻣﺎن ﻟە ﺳــەرووی ﺧﯚﻣــﺎن وەردەﮔﺮﯾــﻦ و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﻟەم ھەوڵەدا ﺑەﺷﺪارن ﺑە ھﺎﺗﻮﭼﯚﺷەوە“.
ﺋﺎﺑﻮوری
”ﺑﺎﻛﯿﺎن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﯿﯿە“
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ-ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﻛەرﻛﻮوك داوای ﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎوﮔە دەﻛەن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو ﭘﺎوﮔەﯾەﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮاوە ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟــە ﺷــﺎری ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﻮوەﺗە دﯾﺎردە و ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە ھﯚﻛﺎری ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕەی ﺷﺎرەﻛە. زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەﺳﺖ ”وﺷە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 45 ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﺷــﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛــﺪا دروﺳــﺖ ﻛﺮاون و زۆرﯾﻨەﺷــﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮو ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و
ھﯿﭻ ﯾەﻛێﻜﯿﺸﯿﺎن ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧﯿﯿە، ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە ﻟە ژێﺮ ﻧــﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﻛﺎرﮔەی ﺟﯚراوﺟــﯚرەوە ﻛﺮاوﻧەﺗــەوە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎن وەرﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑەم ﭘﺎوﮔەﯾﺎن داﻣەزراﻧﺪووە. ﺋەﺣﻤەد ﻋەﺳــﻜەری ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧەوت و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك، دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەوە ﻛﺮدەوە” ،ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﺣﯿﺴﺎب ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﻛەن“. ﻋەﺳﻜەری زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن زۆرﯾﻨەی ﻟــە ﺷــﺎرەدێﯽ ﻗەرەھەﻧﺠﯿــﺮ و ڕێﮕەی ﭘﺮدێﻦ“. ﺋــەو ﭘﺎوﮔﺎﻧــە ﺑــە ”ڕەش“
ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﻧەوﺗــﯽ ﺧــﺎو ﻟە ﺑــﺎزاڕی ڕەش دەﻛــڕن و دوای ﭘﺎوﺗەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەر ﻟە ﺑﺎزاڕی ڕەش دەﻓﺮۆﺷﻨەوە. ﻋەﺳﻜەری دەڵێ” ،ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﺋێﻤــە ﺑە ھﯚﯾــەوە ڕێﮕﺮی ﻟــەو ﭘﺎوﮔﺎﻧــە ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺋەو ھێﺰاﻧەﺷﯽ ﺋەرﻛﯽ ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ھەﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋەوە ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺎوﮔــەﻛﺎن ھــﯽ ﺧەڵﻜﺎﻧــﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮون“. ﺋەﺷــﻮاق ﺟــﺎف ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــﺎﮔﺎداری ﭘﺎوﮔــە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛــﻦ و ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻜﯿﺶ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋەو ﭘﺮﺳەﯾﺎن ورووژاﻧﺪووە.
ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت” ،ﭘﺎوﮔــە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛێﺸەی ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗــە و ﺑــﯚ ﺋــەو ﭘﺎوﮔــە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎﻧەش ﻟە ھەرێﻢ ھەن، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرێﻢ دەﺳﺘﭙێﺸﺨەر ﺑێﺖ ﻟە ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯿﺎن“. ﭘێﺶ 10ﺳﺎڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﺑﺎدەﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﻟێﺸﺎو ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دروﺳﺖ دەﻛەن
ﺑڕﯾﺎری دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎوﺗﮕەی ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ دەرﻛﺮد ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە و ﺋەوەش ﺑە ھﯚﻛﺎرێــﻚ دەزاﻧﺮێﺖ ﺑﯚ زەوﯾﻨەﺳــﺎزی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا. ﮔەﯾــﻼن ﻗــﺎدر ،ﺑەڕێﻮەﺑــەری
ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﺋــﺎزادی ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺋەو ﭘﺎوﮔﺎﻧــە ﺑﯚﻧێﻜــﯽ زۆر ﭘﯿﺲ و دووﻛەڵێﻜﯽ ڕەش ﺑو دەﻛەﻧەوە، ﺑــە ﺟﯚرێــﻚ ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ﺑەو ﺑﯚﻧــە ﻛﺎس دەﺑﯿــﺖ ،ﺋــەوەش دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ زۆر ﺧﺮاﭘﯽ ژﯾﻨﮕەﯾﯽ
و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ڕێــﮋەی ﻣﺮدن و ﺟەڵﺘە ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك زۆر ﺑﻮوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷﯽ ﭘﯿﺴﯽ ژﯾﻨﮕــەی ﺷــﺎرەﻛەﯾە ﻛــە ﺋەو ﭘﺎوﮔﺎﻧــە ھﯚﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯿﻦ“.
ﺋەﻣﺴﺎڵ ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔﺎﺗە دوو ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس 31ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺧﻠﯿﺴﻜﺎﻧەی ﺳەر ﺑەﻓﺮ ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎردا ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﻟــە ﻛﯚﻧــەوە ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە ﺳــﺎڵﯽ ﺧﯚش ھــەر ﻟــە ﺑەھﺎرەﻛەﯾەوە دﯾــﺎرە ،ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﻛە دۆﺧﯽ ﻛەﺷــﻮھەوای ﻧەورۆزی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﻮو ،ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻧەورۆزی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺳــەرووی ﻧــەورۆزی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووە و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋــەوە دەردەﺧەن ﻛە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﺗێﺪەﭘەڕێﻨێــﺖ و ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ 2012ﻛــە ﺑە دووەم ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺳــﺎڵﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ھەرێﻢ ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێ. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی
داراﯾﯽ ،ﭼــﻮارەم ﻧەورۆزی ﺑەڕێ ﻛﺮد .ﻟە 2007ەوە ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2013 دۆﺧﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳــﺎڵ ﻟە ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﺪا ﺑــﻮوە و ﺑﯚﻧە ﺑە ﺑﯚﻧە و ﺳــﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵﯿﺶ ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران زﯾﺎدی ﻛــﺮدووە. ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﺑە رادەﯾەك ﺑەرز ﺑﺒﻮوەوە ﻛە ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋــەوەی ﻧەدەﻛﺮد ﻟە ﯾەك ﺑﯚﻧەدا ﻧﺰﯾﻜــەی ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﻛــەس و ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﻧﺰﯾﻜەی ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن ﮔەﺷﺘﯿﺎر روو ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت. ﺳــﺎڵﯽ 2013ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎڵﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻧەورۆزەﻛەی 400 ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ھﺎﺗﻨە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ھﯿــﭻ دووﻛﺎن و
ﺋەﮔەر ﭼﺎرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯽ ھەرێﻢ ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ،ﺳــﺎڵﯽ 2018ژﻣﺎرەی ﭘێﻮاﻧەﯾﯽ دەﺷﻜێﻨێﺖ.
ھﻮﺗێﻞ و ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧە و ﺗﺎﻛﺴﯿﯿەك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑــﻮو ﺑەھﯚی ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧەوە ﺳــﻮودی ﭘــێ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﺒێﺖ. ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2014ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛــﺮد ﻛــە ﺗــﺎ رادەﯾــەك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﻧــەورۆز دەرﻛــەوت و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯿﺶ دەرﻛەوﺗﻨﯽ داﻋﺶ ھێﻨﺪەی ﺗﺮ دۆﺧەﻛەی ﺷڵەژاﻧﺪ. ﺳــﺎڵﯽ 2015ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﻛەم ﻟە ﮔەﺷــﺘﯿﺎر رووﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد .ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻧــەورۆز ﺋەوەﻧــﺪە ﻛــەم ﺑﻮون دەﺳــﺘەی ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار رووی ﻧەﺑﻮو ﺋﺎﻣﺎژەﺷــﯿﺎن ﭘــێ ﺑﻜﺎت. ﻧــەورۆزی ﺳــﺎڵﯽ 2016دۆﺧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزاری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺘﯽ ﺑە ﺑﻮوژاﻧەوە ﻛﺮد و ﻟــە ﻧەورۆزدا ﺳــەرووی 100ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر رووﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ﻛە ﺑﯚ ﺋەو دۆﺧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﯿﺪا ﺑﻮو زۆر ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو. ﻧﺎدر رۆﺳﺘﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ،ﻟە
ﻧــەورۆزی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ژﻣــﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﺑەراورد ﺑە ﻧەورۆزی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو زﯾﺎدی ﻛﺮدووە و ﻟەو ﺳــﺎڵەدا 110ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر ھﺎﺗﻨە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋــەم ژﻣﺎرەﯾــە ﺳــەرووی 110
ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﺋەو ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧەی رووﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺳەرووی 377 ھەزار ﻛەس ﺑﻮون ،ﺳــﺎڵﯽ 2008 ژﻣﺎرەﻛــە ﮔەﯾﺸــﺘە ﺳــەرووی 558ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2009ﺑەرەو 791ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر ھەڵﻜﺸــﺎ و ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2010 ﮔەﯾﺸــﺘە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 313ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر .ﺳــﺎڵێﻚ دواﺗﺮ ﮔەﯾﺸﺘە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 702ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر. ﺳﺎڵﯽ 2012ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎران زﯾﺎﺗــﺮ رووی ﻟــە ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوە ﻛــﺮد و ﮔەﯾﺸــﺘە دوو ﻣﻠﯿﯚن و 216ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2013دا ﮔەﯾﺸﺘە ﻟﻮوﺗﻜە و ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺳﺎڵەﻛە ﺑە دوو ﻣﻠﯿﯚن و 952ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر راﮔەﯾەﻧﺮا.
ﺳﺎڵﯽ .2011 ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎن و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ رووداوەﻛﺎن ﺋــەوە دەردەﺧەن ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2017دا ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەواﻧەﯾە دوو ﻣﻠﯿــﯚن ﺗێﭙەڕێﻨێﺖ و ﺑﮕﺎﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﻟە ﺳﺎڵﯽ . 2012 ﺋــەوەی ﺟێﮕەی ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿە ﺋەوەﯾــە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑــەراورد ﺑە ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺸــﺘﺮ، ژﻣﺎرەی ھﻮﺗێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن % 2زﯾــﺎدی ﻛﺮد و ﮔەﯾﺸــﺘە 620ھﻮﺗێﻞ ،ھــﺎوﻛﺎت ژﻣﺎرەی ﻗەرەوێڵەﻛﺎن % 9زﯾﺎدی ﻛﺮد و ﮔەﯾﺸــﺘە 71ھەزار و ﺷــەش ﻗەرەوێڵە و ژﻣﺎرەی ژوورەﻛﺎﻧﯿﺶ % 11زﯾﺎدی ﻛﺮد و ﮔەﯾﺸــﺘە 27ھەزار و 690ژوور .ﺟﮕەﻟەﻣە
ﺳــەرﻣﺎﯾەی دەرەوە دەھێﻨێﺘــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﺋەﻣﺴﺎڵ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭼﺎﻻﻛــﯽ و ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵ ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ دۆﺧەﻛە دەﺑێﺖ. ﺟﮕەﻟەﻣە ﺋﺎراﻣﺒﻮوﻧەوەی دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﻋێــﺮاق ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﺋەوەی ﻛە ﮔەﺷﺘﯿﺎرێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاﻗەوە روو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن. ﻧــﺎدر رۆﺳــﺘﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻟــە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋﺎﯾﺎردا ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑەڕێﻮە دەﺑەن و ھــەوڵ دەدەن زۆرﺗﺮﯾــﻦ وت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺗێــﺪا ﺑﻜــەن .ﺋەو ﭘﻼﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺑە ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ھەژﻣــﺎر دەﻛﺎت ﻛە 45ﮔﺮووﭘﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ھﺎﺗﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷــﻮێﻨە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﻛﺮدەوە و ﺑەو % 20ی رﺳــﻮوﻣﺎﺗﯿﺶ ﻛە ﺑﯚ دەﺳــﺘەﻛە ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮاوە ،ھــەوڵ دەدەن
ژﻣﺎرەی ﮔﺸﺘﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007ەوە ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2016 ﺳﺎڵ
ژﻣﺎرەی ﮔﺷﺘﯿﺎران
2007
2008
2009
2010
2011
377397
558860
791345
1313841
1702390
ھــەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎرە و ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی داﺗﺎی ﮔﺸﺘﯿﻦ. ﭼﺎرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007ەوە ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2013رووی ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﻟە ﻛﯚﺗﺎی 2013رووی ﻟە داﻛﺸــﺎن ﻛﺮد و ﺋەو داﻛﺸــﺎﻧە ﺗﺎ ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2016ﺑەردەوام ﺑﻮو و ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدووەوە ﭼﺎرﺗەﻛــە دﯾﺴــﺎن رووی ﻟــە ھەڵﻜﺸــﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋەﮔەر ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑــەردەوام ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2018دەﮔﺎﺗە ﻟﻮوﺗﻜە ،ﺑەﻣەرﺟێﻚ ھﯿﭻ ﻟەﻣﭙەرێــﻚ ﻧەﯾەﺗە ﺑەردەم ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧەﻛە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺋﺎراﺳــﺘەﻛە ﭘێﭽەواﻧە ﺑﻮوەوە و ﺑﯚ ﻧﯿﻮە داﺑەزی و ﮔەﯾﺸﺘە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 529ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دﯾﺴﺎن ژﻣﺎرەﻛە ﻧﯿﻮە ﺑﻮوەوە و ﮔەﯾﺸــﺘە 782ھەزار ﮔەﺷﺘﯿﺎر ﻛە ھﺎوﺗﺎﯾە ﻟەﮔەڵ ژﻣــﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2009دا. ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو دﯾﺴﺎن ﺋﺎراﺳﺘەﻛە رووی ﻟــە ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوە ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺳــەرووی دوو ھێﻨﺪە ﻟە ژﻣﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎران ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە و ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 603ھەزار ﮔەﺷــﺘﯿﺎر ﻛە ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ژﻣﺎرەی ﮔەﺷﺘﯿﺎراﻧﯽ
ژﻣﺎرەﯼ ﮔﺸﺘﯽ ﮔەﺷﺘﻴﺎراﻧﯽ هەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2007ەوە ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2016
2012
2013
2014
2015
782251 1529434 2952027 2216993
2016 1603400
ﺳﺎڵﯽ 2013ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺳﺎڵﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو. ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2016دا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ 355ﻣﻮﺗێﻞ، ھــەزار و 187رﯾﺴــﺘﯚراﻧﺖ و 91ﮔﻮﻧــﺪی ﮔەﺷــﺘﯿﺎری ﺑﻮوە و ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﮔەﺷەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺴﺘێﻨێﺖ .ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺸــﺘﺮ ،ژﻣــﺎرەی ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ % 349 زﯾــﺎدی ﻛﺮد و ﻟــە 83ھەزارەوە ﮔەﯾﺸﺘە ﺳــەرووی 376ھەزار ﻛەس ،ﺋەو ﺟﯚرە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرەی
ﻧﺎوﭼــە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎوەدان ﺑﻜەﻧەوە. ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟە 31ی ﺋەم ﻣﺎﻧﮕە ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺧﻠﯿﺴﻜﺎﻧەی ﺳەر ﺑەﻓﺮ ﻛە ﺟﯿﺎوازﺗــﺮ و ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﻟەوەی ﭘﯿﺸﻮو ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ و ﺟﮕە ﻟە ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ﺧﻠﯿﺴﻜﺎﻧە، 10ﮔﺮووﭘــﯽ ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯽ ﺳەرﻛێﺸــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑەﺷﺪار دەﺑﻦ.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ ھێﺮش ﻣﺤەﻣەد
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﮔﯚڕان ﻟە ﻧێﻮان ﺧەوﻧﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەداری و ﺟەﻣﺎوەرێﻜﯽ ﭼەﭘﺨﻮازدا ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ دوای ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ 2013 و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷــﺘەﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛــە ﻧﺎو ﻧــﺮاوە ”ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺑﻨﻜەﻓﺮاوان“، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەوﻛﺎﺗەی ﻟێــﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ رۆڵﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ھەرێﻤﺪا دروﺳــﺖ ﻛﺮدﺑﻮو. ﺋەم ﻛێﺸﻤەﻛێﺸــەی ﻧێــﻮان ﮔــﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ رەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ زۆری ھەﺑﻮو ﻟەﺳــەر وەرﮔﺮﺗﻨﯽ وەزارەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و دواﺟﺎر وەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧەوە. ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎن ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ھــﯚی ﮔﺮژﯾﯽ ﻧێﻮان ﺋەم دوو ھێــﺰە ،دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﻻﯾەﻧﮕﯿــﺮی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛە ھەرﺟــﺎرە و ﯾەﻛێﻜﯿﺎن دەﻛﺎﺗە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــەم رووداوەﻛﺎﻧﯽ دواﺗﺮ و ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ،ﺋەوەی دەرﺧﺴــﺖ ﻛە ﭘﺎرﺗﯽ ﺑەھﯚی ﯾەﻛﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەم دوو ھێﺰە ﻛە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧﺎڵﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋ و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺎن، ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ھەردوو ھێــﺰ ﻟــە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧێﺘﯿﯿەﻛﺪا ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﻛــﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت دوای ﺋەو ھێﺮﺷە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەی دەﯾﺎﻧﻜﺮدە ﺳەر ﭘﺎرﺗﯽ و ﺷێﻮە ﺋەھﺮﯾﻤەﻧێﻜﯿــﺎن ﻟە زەﯾﻨﯽ ﺟەﻣــﺎوەر و ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدﺑﻮو. ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دەﻣێﻜە ﻟە دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧەوەی ھەﻣــﺎن ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑەردەواﻣــە و ﻟە ھەوڵﺪاﯾــە وەك ﭼــﯚن ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟــە ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳــەرﻣﺎﯾەدار و ﺣﻮﻛﻤڕان ﺗﻮاﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧێﻚ و ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺟەﻣﺎوەری ھﺎوﺷــێﻮەی ﮔﯚڕان ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨــێ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗەواوی ﺳــەروەت و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ دەﭬەرەﻛەی ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪاﯾە .ھەر ﺋەﻣەش ﺑﻮو وای ﻛﺮد رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ھﺰری راﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە دروﺳﺖ ﺑێﺖ ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەش دەﻧﮕــﺪەر و ﺟەﻣﺎوەری ﮔــﯚڕان ،ﯾەﻛێﺘﯿﯿﺎن وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەرێﻢ دەﺑﯿﻨﯽ و ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو )ﺋەوەی ﻧﺎو ﻧﺮاﺑﻮو ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ھەرێﻢ ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮو ﻟە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺷەڕی ﻟەﻧﺎﻛﺎو( ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی ھەرﯾەﻛە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿﺪاﯾە. ﺋەوەی زۆرﺗﺮ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەم دوو ھێﺰەی ﮔﯚڕی ،رووداوەﻛﺎﻧﯽ دوای )رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ( ی ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑﻮو ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﮔﯚڕان ﺑﻮو ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ دەﭬەرەﻛە و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ و ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺒﻮوژێﻨێﺘــەوە ،ھﺎوﻛﺎت ﭼەﻧﺪ ﭘﺎوﮔەﯾەﻛﯽ ﻧــەوت داﺑﻤەزرێﻨێﺖ .ﻟێﺮە و ﻟەوێ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻧﮫێﻨﯽ و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﺑە ﺗﺎﻧﻜەر ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯿﺶ ﺑﯚ ﺋێﺮان ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﺑﮕﺮێﺖ .ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا ﺗەواوی ھەڵﺴــﻮوڕاوان و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺋــﯚرﮔﺎن و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑێ دەﻧﮕﯿﯿﺎن ھەڵﺒﮋارد ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی و ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑەھەدەرداﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ دەﭬەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ داھﺎﺗﯽ ﺷﺎرەﻛە، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟەوەش ﺑــێ دەﻧﮓ ﺑﻮون ﻛە ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی دەﭬەرەﻛە وەرﺑﮕﺮن ﻛە ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن و دەﻧﮕﯽ دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮو. ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﮔﯚڕان ﻟە ﻧێﻮەﻧــﺪی ھەردوو دﻧﯿﺎی ﺳــەرﻣﺎﯾەداری و ﺟەﻣــﺎوەرە ﭼەﭘڕۆﻛەﯾــﺪا ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﻟە رێﮕەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛەﯾەوە دﻧەی داون، ﺗﻮوﺷﯽ ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻦ دەﺑێﺖ و ﺗﺮس ﻟە ﺟەﻣﺎوەر و ﻻدان ﻟــە ﮔﻮﺗﺎرە ﻟﯿﻨﯿﻨﯽ و ﺷﯚڕﺷــﮕێﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ،ﺗﺮس ﻟە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﺳــەراﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــە )وەك ﺋەواﻧەی ﻟەﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﻟەﺳــەر زاری ﭼەﻧﺪ ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺑــﺎی ﯾەﻛێﺘﯽ و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮان( ﺑەﺗــەواوی دۆﺧێﻜــﯽ دووڕووﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﺑەرﭼﺎوی ﺟەﻣﺎوەری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن رووﻧﺘﺮ دەﻛﺎت.
ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ زۆرﺑــەی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەری ﻛﻮردی ﻻی ﺧﯚﻣﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەواﻧەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی و ﺳەﻧﮕەرﺑەﻧﺪﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾەﻛﻼ ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺗﺎﻛڕەھەﻧــﺪی ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ھﺎوﻛێﺸەﻛﺎﻧە ،ﯾﺎن ﺋەوەی ﭘێﯽ دەڵێــﻦ ،ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﯾەك ڕەھەﻧﺪ و وێﻨﺎﻛﺮدﻧــەوەی ﺗەﻧﯿﺎ دﯾﻮێﻜﯽ ھﺎوﻛێﺸە و ڕووداوەﻛﺎن. ﺟﮕە ﻟەواﻧەی زۆرﺟﺎر ﺳــﯚزداری ﺑﺎڵ ﺑەﺳــەر ڕواﻧﯿﻨﯽ ﻋەﻗﻧﯽ و ڕاﻣﺎﻧــﯽ ﻗــﻮوڵ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻟﯚژﯾﻜﯿﺎﻧــﺪا زاڵــە .دەﻛــﺮێ ﻟەم ڕووەوە ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ زﯾﻨﺪوو و ﺋﺎﻣﺎدە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ﭘﺮﺳﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی دەﺳــﺘﻮور و ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ. ﭘﺮﺳﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی دەﺳﺘﻮور و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ڕۆژەﭬﯽ ھەره ﮔەرﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾە. ﭘﺮﺳــێﻚ ﻛــەم و زۆر ،ﻧﺎوﭼەﻛە و زۆر ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎﯾﺸــﯽ ﺑە ﺧﯚﯾەوە ﺳــەرﻗﺎڵ ﻛﺮدووە .وەﻟێ ﺳــەرﻗﺎڵﯿﯽ وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ ﺑەم ﺑﺎﺑەﺗە ،ﻟــەوەی ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﺟﯿﺎوازە .ﺋــەوان ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪەی دوای ﭘﺮۆﺳــەﻛە و ﺗﺮﺳــﯿﺎن ﻟەوەﯾە وﺗەﻛە ﺳــەر ﺑــەرەو دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾــﯽ ﺑﻜێﺸــێ. ھەرﭼــﯽ ﺋێﻤەﯾﻦ ،ﻟــە ﻧﯿﮕەراﻧﯽ و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﻤﺎن ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە، ﭘﺮﺳــەﻛەﻣﺎن ﻛﺮدووەﺗە دێﻮەزﻣە و ﭘێﺸﻮەﺧﺘە ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن ﻟەﺳەر داوە ﻛە ﺋــەم وﺗە دەﺑێﺘــە وﺗێﻜﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚری ،دواﺟﺎرﯾﺶ دۆزی ﻛــﻮرد ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ دەﺧﺮێﺘەوە ﻧﺎو دۆﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺋەرﺷــﯿﻒ و ﺋﯿﺘﺮ ﺗﺎ ھەﺗﺎ ﺗﯚزی ﻟەﺳــەر دەﻧﯿﺸێ و دﯾﺰەﺑەدەرﺧﯚﻧە دەﻛﺮێ. دﯾﺎرە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻧێﻮان ﻧﯿﮕەراﻧــﯽ و ﺗﺮﺳــێﻜﺪا ھەﯾە ﻛە ﺑەرھەﻣــﯽ ﮔﻮﻣــﺎن و ﮔﺮﯾﻤﺎﻧە و ﺋەﮔــەرن ،ﻟەﮔــەڵ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ و ﺗﺮﺳێﻜﺪا ﻛە ﭘێﺸﻮەﺧﺘە ﻛﺮاوﻧەﺗە ڕاﺳﺘﯿﯽ ڕەھﺎ و ﺗﺮﺳێﻜﯽ ﻛﻮﺷﻨﺪە. دﻧﯿﺎی ڕۆژﺋﺎوا ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑەم ﭘﺮﺳە، ﮔﻮﻣﺎن دەﻛەن ،ﺑە ﮔﺮﯾﻤﺎﻧە و ﺋەﮔەر ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەﺧﺎﺗــە ڕوو، ﺋەم ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿە و ﮔﻮﻣﺎﻧﺎﻧەﯾﺸــﯽ وەك ھﯚﺷــﺪارﯾﯿەك ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ دەﺳــەﺗﺪاراﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەدا ،ﺗﺎ ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﺑﺪەﻧێ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑــە ﺋﺎﻗﺎرێﻜــﺪا ﻧــەڕوات ،ﺑﺒێﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿــەﻛﺎن .ھەرﭼﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺋێﻤەﯾە ﺑەرﻣەﺑﻨﺎی ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو و ﺧﻮﻻﻧەوەﯾە ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزﻧەی ﻣێﮋوو ،ﺋەﻣە ﺑەﺑێ ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﻮوﻛــەی دﻧﯿﺎ و ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺋەو ﭘێﺸﮫﺎت و ڕووداوە ﭼﺎوەڕواﻧﻨەﻛﺮاواﻧــەی ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨــﯽ ھێــﺰەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﺑــە دوای ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا دەﯾﮫێﻨﻦ .ﺑە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺋەوەی ﺋێﻤــە زراوﺗﯚﻗﯿﻨــە ﻟــە ﻣێﮋوو. ﻣﺎﻧەوەﯾە ﻟە ﻗﯚزاﺧــەی دوێﻨێﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﻜﺮاو .ﻧﯿﮕەراﻧﯽ و ﺗﺮﺳێﻜﯽ ﻣﻮﺗﻮرﺑەﻛﺮاو ﺑە ﯾەﻗﯿﻦ . ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی دەﺳــﺘﻮور و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑەﺳﺘﻨەوەی ﺑە ﺋﺎﯾﻨﺪەی دۆزی ﻛﻮرد و ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی دۆزەﻛە ﻟەم وﺗە، ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﻧﯿﯿە ھــەروا ﻟە ڕواﻧﮕەی ﺳــﯚزی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺗﺮﺳــﯽ دوژﻣﻨﻜﺎرﯾﯿــەوە ﺳــەرەدەر و ﻣﺎﻣەڵــەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜــﺮێ .ﺋەوە
ﺋەﮔەر ﺑێــﺖ و ﺋﺎﮔﺎﯾﯿەﻛﯽ ﻗﻮوڵ و ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ دروﺳــﺖ و ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧێﻜﯽ وردﻣــﺎن ﻟەﻣــەڕ ڕاﺑــﺮدووی ﻣێﮋووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺟــﯚری ﻣﺎﻣەڵــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ دۆزی ﻛــﻮرددا ﻧەﺑێــﺖ ﻟــەم وﺗــە. ڕووﻧﺘــﺮ ﺑڵێﯿــﻦ ،ﺑەﺑــێ ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ھەﻧــﺪێ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری و ھەﻧﮕﺎو ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑەراﻣﺒەر دۆزی ﻛــﻮرد ﻟــە ﺳــەردەﻣە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿــﯽ ﺋەو وﺗــەدا ،ﺗــﺎ ﺑــەوەی )ﺋﺎﻛەﭘە( دەﮔﺎت ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺣﻮﻛﻤێﻜــﯽ دروﺳــﺖ ﻟەﺳــەر ڕووداوەﻛﺎن ﺑﺪەﯾﻦ و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﯽ دروﺳﺖ ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪەی ھﺎوﻛێﺸەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. دوای ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﻧﻮێﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ ﮔﻮﺗــﺎر و دەﺳەﺗﯽ ﺳەرﺑﺎزی و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻗﻮوڵ ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ﭼﺎرەﮔە ﺳەدە ،دۆزی ﻛﻮرد ھێڵﯽ ﺳــﻮور و ﺑﭭە و ﺣەراﻣێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ڕووت ﺑﻮو ،ﺑەم دواﺗﺮ، دەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەﻧــﺪێ دەرﻛەوﺗە و ﭘێﺸــﮫﺎت ﻟەﻧﺎو ھﺎوﻛێﺸــەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﭘﺮﺳﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻣﺎف و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎن و ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧﺪا دۆزی ﻛﻮرد ﻟەم ﺑەﺷەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏەﯾﺎن ﺗێﭙەڕاﻧﺪ. ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧێﺘﯿﯽ ھەرﯾەﻛە ﻟە )ﻋەدﻧﺎن ﻣەﻧﺪەرﯾﺲ، ﺗﻮرﮔــﯚت ﺋــﯚزال ،ﻧەﺟﻤەدﯾــﻦ ﺋەرﺑەﻛﺎن ،ﺋەردۆﮔﺎن( ،ﺑەﺷێﻮەی ﺟﯿﺎواز ،ﺑە ﺋﺎﺳــﺖ و ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺟﯿــﺎواز ،دۆزی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻛەوﺗــەوە ﺑەرﺑﺎس. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــەو ﻧێﻮاﻧــەدا ھەﺑﻮو ﺑﺎﺟﯽ ﺋەو رﯾﺴﻜﻜﺮدﻧەﯾﺸــﯽ دا. ﻟەواﻧە )ﺋەرﺑــەﻛﺎن( و ﺣﺰﺑەﻛەی )رەﻓــﺎه( ،ﺑــەوەی ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﻛەﯾﺴــﺎﻧەی ﻟەﺳــەری دادﮔﺎﯾﯽ ﻛﺮان ،ﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮو .ﺋەوەی ﻟەوﯾﺶ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــێﻜﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮ ڕووﺑەڕووی ﺑــﻮوەوە) ،ﺋﯚزال( ﺑﻮو ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﮔﻮﻣﺎن ﻟە ﺟﯚر و ﺗەوﻗﯿﺘﯽ ﻣﺮدﻧــﯽ دەﻛﺮێ .ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺮێ ﻛە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛــﯽ ﺗــﺮی ﺟﻮوﻧﺪﻧﯽ ﻛەﯾﺴــﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮو ﻟەﻧﺎو ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻛﻮژرا .دواﺗﺮﯾﻨﯿﺸﯿﺎن )ﺋەردۆﮔﺎن( و ﺣﺰﺑەﻛەﯾەﺗﯽ ﻛە ھەرزوو ﻛەوﺗﻨە ﺑەر ﺗﯿﺮ و ﺗﻮاﻧﺠﯽ ڕەﮔەزﭘەرﺳﺘﺎن و ﺳێﺒەر و ﭘﺎﺷﻤﺎوەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻗﻮوڵ. ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە ﺋەﻣــڕۆ) ،ﺋەﺗﺎﺗﻮرك(ی ﻟێ ﺑﮫﺎوێﮋﻧە دەرەوە .ﺑــێ دەﺳــەﺗﯽ، ﯾــﺎن ڕاﺳــﺘﺘﺮ ،ﺳــﻨﻮورﺑەﻧﺪ و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﺑﻮوە ﻟەﻻﯾەن داﻣــەزراوەی ﺳــﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻗﻮوڵ، ﺑەوەی ﻧەﺗﻮاﻧێ ھەﻣﻮو ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﮫﺎوێﮋێ و ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺑﯿەوێ، ﺑﯿــﺪا .واﺗە ﺋەوە ﺑــەرزی و ﻧﺰﻣﯽ ﺋﺎﺳﺖ و ڕێﮋەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺳﻮﭘﺎ ﺋەو داﻣەزراواﻧەﯾە ﻟەﺳەر ﺳەرۆك ﻛــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ھەڵﻮێﺴــﺖ و ھەﻧــﮕﺎو و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻛﺮدووە و دەﯾﻜﺎت .ڕووﻧﺘــﺮ ﺑڵێﯿﻦ ،ﭼەﻧﺪە ﺳــەرۆك ﻟــەم وﺗەدا دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮاوە ﺑێﺖ )ﺋــەوە ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋێﻤە ﻻﯾەﻧﮕﺮی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ و ﺗﺎك دەﺳەﺗﯿﻦ، ﺑەم ڕاﺳــﺘﯽ ﻧــﺎو ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋەوەﻣﺎن ﭘێ دەڵێ( ،ﺋەوەﻧﺪە زﯾﺎﺗﺮ دەﺗﻮاﻧێ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت. ﻟــەم ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎﯾەوە ،ﻟــە
ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋﺎﯾﻨﺪەی دۆزی ﻛﻮرد ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی دەﺳــﺘﻮوری ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،دﯾﻮێﻜﯽ ﺗﺮی ھﺎوﻛێﺸــەﻛە ھەﯾە ،دەﺑێ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﻧﻮوﺳەری ﻛﻮرد ﻧەك ھــەر ﺑﯿﺒﯿﻨێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻧەﯾﻜﺎﺗە ﺋﺎﻣﺮازﯾﻜﯿــﺶ ﺑــﯚ ﺧﯚدزﯾﻨەوە ﻟە ﻛــﯚی ڕەھەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮﺳــەﻛە. ﺋەوﯾــﺶ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ڕواﻧﮕە و ڕواﻧﯿﻨــﯽ )ﺋــەردۆﮔﺎن و ﺋﺎﻛەﭘە( ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ دۆزی ﻛﻮرد ﺟﯿــﺎواز ﻟــە ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚی ،ﭼەﻧﺪان ھەﻧﮕﺎو و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑڕی .دەﻛﺮێ ﺋەو ھەﻧﮕﺎوە ﺑە ﺟﯚرﯾــﻚ ﻟە )ﺑﻮێــﺮی( ،ﯾﺎن ﻟە ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺣﺎڵەﺗﺪا ،ﺑــە )ﭘێ ﻟە ﺟەرﮔﯽ ﺧﯚﻧﺎن( ،ﻧــﺎو ﺑﺒﺮێﺖ ﻛە ﺋەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾە و ﺣﺰﺑەﻛەی ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﻧﻮاﻧﺪﯾﺎن. ﻟەو ﻧێﻮەدا ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەی ﻛــە ﺋﺎﺧــﯚ ھەﻧﻮوﻛە ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎرەﺳــەری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﺑــە ﻛــﻮێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و ﻟــە ﻛﻮێ وەﺳــﺘﺎوە؟ ﺑﯚ ﮔﯿﺮی ﺧﻮاردووە و ﻛــێ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرە؟ ﺋەواﻧە ﺑﺎﺑەت و ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺗﺮن ﻛە دەﻛﺮێ ﻟە دەرەوەی ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗەوە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەوە ﺑﻜﺮێ. ﻧﺎﻛﺮێ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ڕەھﺎ ،ﭘﺮﺳﯽ ھەڵﺒــەز و داﺑەزی ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﮔەﻻﻧــﯽ ژێﺮدەﺳــﺖ ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن، ﺑــە ﭼﺎوﯾﻠﻜەی رەﮔەزﭘەرﺳــﺘﯽ ھەڵﺒﺴــەﻧﮕێﻨﺮێ .ﺑــە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﺎوان ﺧﺴــﺘﻨە ﺋەﺳﺘﯚی دوژﻣﻦ و داﮔﯿﺮﻛــەر ﺑەس ﻧﯿﻦ، ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﯚﺑﺎڵــﯽ ﺑەدﯾﻨەھﺎﺗﻨﯽ ﻣﺎﻓــەﻛﺎن و ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە
ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﭼەﻛﺪاری و ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯿﯽ ﻛــﻮرد ﺧﯚی ﺑﻮو؟ ﺋــەی ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە؟ ﺋــەی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯽ ھێﺰ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ وﺗــﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛــە؟ ﺋــەی ڕووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەھﺎری ﻋەرەﺑﯽ و دەرھﺎوێﺸﺘە ﺗﺮﺳﻨﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ؟ ﺋەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﺮاﻧەوەی دەوڵەت ﺑە ڕووی ﻛــﻮرددا؟ ﺑە ڕاﺳــﺖ، ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧــە دەﻛەوﻧە ﻛﻮێﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﻛﺎﻧﻤﺎن؟ ﺋەﻣﺎﻧە ﭘﺮﺳــﯿﺎرﮔەﻟﯽ رژدن دەﺑێ ﻛﻮرد ﺑﻮێﺮاﻧە ڕووﺑەڕووی ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﻮردﯾﺶ ﺑەﺷﯽ ﺋەوەی ﻛە ﻧﺮﻛە و ﻧﻮوزەی ﺳﺘەﻣﻜﺎرﯾﯽ دوژﻣﻦ و داﮔﯿﺮﻛەر ﺑــەرز دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑڕێﻜﯿــﺶ ﺑﻮێــﺮی دﯾﺘﻨــﯽ دﯾﻮەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ڕووداوەﻛﺎن ،ھەروەھــﺎ ﺑﻮێﺮﯾﯽ ڕەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ ﻟــە ﺧﯚی ،ﺑﺪاﺗە ﺑەر ﺧﯚی .ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻟە دۆﺧەﻛە و وەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑڕێﻜﯽ ﻋەﻗڵ و ﻟﯚژﯾــﻚ ،ﻧەك ﭼﻮوﻧــە ژێﺮﺑﺎری ﺳــﯚزی ڕووت و ﻛەﻓﻮﻛــﻮڵ و ھەڵﭽﻮوﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ، دەﻣﺎﻧﮕەﯾەﻧێﺘە ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭼــﯚن ڕووداوەﻛﺎن ﺑﺨﻮێﻨﯿﻨەوە و ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ دەرﻛەوﺗە و دەرھﺎوێﺸــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ .ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە و ﺣﻮﻛﻤﺪاﻧــﯽ ڕەھــﺎ ،ﺑــەوەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑێ ﭼەﻧﺪوﭼﻮون ﺳەر ﺑــەرەو دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯽ دەﻛێﺸــێ و دۆزی ﻛﻮردﯾــﺶ دەﺑﺮێﺘــەوە ﺧﺎﻧــەی ﻟەﺑﯿﺮﭼﻮوﻧــەوە ،ﻟە ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧە و ﻣﻮزاﯾەدەﯾەﻛﯽ ﺳﻮاوی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ھەرزاﻧﻔﺮۆﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ و
ﻧﺎﻛﺮێ ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕەھﺎ، ﭘﺮﺳــﯽ ھەڵﺒــەز و داﺑەزی ﺗێﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ژێﺮدەﺳﺖ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑە ﭼﺎوﯾﻠﻜەی رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯽ ھەڵﺒﺴەﻧﮕێﻨﺮێ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــەﻛﺎن ﺑﺨەﯾﻨــە ﻣﻠــﯽ دوژﻣﻨەﻛﺎﻧﻤــﺎن .ﺋﺎﯾﺎ ﻟە دۆﺧێﻜﯽ ﺋﺎوادا ﻧﺎﺑێ ﻟە ﺧﯚﺷﻤﺎن ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﻛە ﺋﺎﺧﯚ ﺋﯿﺮادەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ،ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻣﯿﻠــﯽ ،ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎ ،ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯽ ھێﺰ و ﺑەرژوەﻧﺪﯾــﯽ وﺗﺎن ،دەﻛەوﻧە ﻛﻮێﯽ ھﺎوﻛێﺸەﻛە؟ ﻟــەو ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎﯾەوە ،ﭘﺮﺳــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد و دۆزی ڕەوای ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێ ﺑەرﻣەﺑﻨﺎی ﻛﯚی ﺋــەو ڕەھەﻧﺪاﻧە ﺷــڕۆﭬە و ﺷــەﻧﻮﻛەو ﺑﻜﺮێ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە :ﺋﺎﯾﺎ ﻛﻮرد ﻟە ﺧﯚی ﭘﺮﺳﯿﻮە ﺑﯚﭼــﯽ دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 80ﺳــﺎڵ ﺳــەرﻛﻮﺗﻜﺎری و ﺑێﺒەﺷﻜﺮدن ﻟە زﻣــﺎن و ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺧﯚی ،ﻟە ﺳــەﻧﺪﻧەوەی ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟــە ڕۆڵەﻛﺎﻧــﯽ ،ﻟە ﻛﺎوﻟــﻜﺎری و ڕاﮔﻮاﺳــﺘﻦ ،ﺧێﺮە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ 7ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2015دا ) (80ﻛﻮرﺳــﯽ ﻟەو وﺗە ﺑەدەﺳــﺖ دێﻨێــﺖ؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەوە ڕێﻜەوﺗە؟ ﯾﺎن وردﺗــﺮ ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ھەر ھەﻣﻮوی ﺑەرھەﻣﯽ
ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﻓﺮﯾﻮداﻧﯽ ڕای ﮔﺸﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ،ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە. ﻣێــﮋووی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺋەوەﻣﺎن ﭘێ دەڵــێ ،ھﯿــﭻ ھێﺰێــﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ و ڕﯾﺸــەﯾﯽ ﻟــە وﺗەﻛەﯾــﺪا ﺑــﻜﺎت .ﺑــەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە ھەﻧﺪێ ﺑەھــﺎ و ﺑﻨەﻣﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟەم وﺗەدا ھەن و ﻟە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ھــەن، ﺑﻮوﻧەﺗــە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ھﯚﺷــﯿﺎری دەﺳــﺘەﺟەﻣﻌﯽ و ھــەر ھێﺰﯾﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەرێﺖ .ﻛەواﺗە ﺋەوەی ﺋەردۆﮔﺎن و ﺋﺎﻛەﭘە ھــەر دەﭼێﺘە ﺋەو ﺧﺎﻧە ﺳﻨﻮوردار ﻛﺮاوەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە دوا ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨﯽ ﺧﯚﯾﺸﯿﺪا ﻟەﮔەڵ ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وﺗەﻛەی ﻟــە ﺷــەوی 8ی ﺋــەم ﻣﺎﻧﮕەدا، ﺋەردۆﮔﺎن ﻟە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﺪا ﮔﻮﺗــﯽ :ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی دەﺳــﺘﻮور ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋــەو ﺑڕﮔﺎﻧە دەﮔﺮێﺘــەوە ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە دەﺳــەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ وﺗەوە ھەﯾە.
ھەﻣﻮوﻣــﺎن دەزاﻧﯿــﻦ ھەوڵــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋــەردۆﮔﺎن ﻟــە ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی دەﺳــﺘﻮور )ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻣەھەﭘــە و ھەدەﭘە ﺳەﻧﮕەرﯾﺎن ﻟێﯽ ﮔﺮﺗﻮوە( ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿــە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ. ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﻟە زۆر ھەڵﻮێﺴﺖ و ﺑڕﯾﺎر ﻛﯚﻣەﻛﯽ دەﻛﺎت و دەﺳﺘﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،دوور ﻧﯿﯿە دۆزی ﻛﻮرد و ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﯾەﻛێﻚ ﺑێﺖ ﻟەو ﭘﺮﺳﺎﻧە .دەڵێﯿﻦ دوور ﻧﯿﯿــە و ڕەﻧﮕــە ،واﺗە ﻧەك ﯾەﻗﯿﻨێﻜﯽ رەھﺎ .ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــﯽ ﺋەوە ﺋﺎﮔﺎدارﯾﻦ ﻛە ﻟە ﭘﺸــﺘﯽ ﺋەم ھەوڵەﯾﺸــەوە ،وﯾﺴــﺘێﻚ ھەﯾە ﺑﯚ ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ و ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ و ﺋەﺟێﻨﺪای ﺣﺰﺑﯽ. ﺑــە دﯾﻮەﻛەی ﺗﺮدا ﺧــﺮاپ ﻧﯿﯿە ﺋەوەش ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەردۆﮔﺎن و ﺋﺎﻛەﭘە ﺑﻮێﺮی ﺋەوەﯾﺎن داﯾە ﺑەر ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎرەﺳــەری ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﺑﺨەﻧە ڕۆژەﭬﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻧەﯾﺎرﯾﺎن ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھەﺑﻮو ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھێﺰە ﻧەژادﭘەرﺳــﺘەﻛﺎن ،ﻛەﭼﯽ ﺋــەم ﻧەﯾﺎرﯾﯿە ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ ﺑەر ﺑە ھەوڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو و ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑﮕــﺮێ .دەی ﺋەﮔــەر ﺳــﺒەی ﺳەرۆك دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوردار و ﻛــﯚت ﻧەﻛﺮاﺑﻦ و ﻟە ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻗﻮوڵ دەرﺑﺎزی ﺑﺒێ و دەﺳــﺘﻮور ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟە دۆﺧێﻜﯽ وادا ﺑﻮێﺮاﻧەﺗﺮ ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧــﯚی ﻧﺎﮔﺮێ؟ ﺋەوەی ﺋێﻤە دەﯾڵێﯿﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﮔەر و ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەن و ﺑەس ،ﻧەك ﯾەﻗﯿﻦ و ﺑەﺷﯿﻨەوەی ﻣﻮژدە .ﻟەواﻧەﯾﺸە ﭘێﭽەواﻧەﻛــەی ڕاﺳــﺖ ﺑێﺘەوە، ﺑەم ﺑﯚ دەﺑێ ﻛﻮرد ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺑﺎﻛﻮر ،ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﻧەك ھەر دژی ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑﻮەﺳﺘێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ وەك ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﯾﺎدەوەرﯾــﯽ ﻛﻮرت و ﻛﻮێﺮ ،ﺑﭽێﺘە ﺳەﻧﮕەری ھێﺰﮔەﻟێﻜــﯽ ﻧەژادﭘەرﺳــﺘﯽ دژە ﻛــﻮرد ﻛە ﺑﻨﺎﻏــە و ﺑﻨەڕەﺗﯽ دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧــﯽ ﺑــﻮون و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﻛﻮرد ،ﺋەوان داﯾﺎﻧڕﺷﺖ )ﻣەھەﭘە(؟ ﺑﯚﭼــﯽ ﻛﻮرد ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﭼﺎﻧﺴــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺋﺎﻛەﭘــە ﺑــە ﻛــﻮردی دا ،ﺗﺎ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛﻮرﺳــﯿﯿە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪا دەﺳــﺘەﺑەر ﺑﻜﺎت ،ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻘﯚزﯾﺘەوە؟ ﺋەرێ ﻛﻮرد ﻓﺎڵﮕﺮەوە و ﻧﺎوﻟەپ ﺧﻮێﻨە، ﺗــﺎ ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﺑﺰاﻧێ ﺳــﺒەی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑــە دەردی ﻗەﺳﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺳەﯾﺪ )ڕەزا و ﺷێﺦ ﺳەﻋﯿﺪ(ﯾﺎن دەﺑﺎت؟. ﺑــﯚ ﻣەﮔەر ﺑە درێﮋاﯾﯽ 80ﺳــﺎڵ ﻛﻮرد ﻟەو ﭘﺎرﭼەﯾە ﭘﺎﻛﺘﺎو دەﻛﺮا، ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑﻮو؟ ﺋەرێ ﻛﻮردی ﺑﺎﻛﻮر ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ھەﻣەﮔﯿﺮ و ﻓﺮەڕەھەﻧــﺪی ﺑــﯚ رووداو و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری و ﭘێﺸــﮫﺎﺗەﻛﺎن و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ زﻟﮫێﺰەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻧﯿﯿە؟ ﺧێﺮە ھەﻣــﻮو ھێﻠﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەﺑەﺗەی ﺑەرەو ﺳــەﻧﮕەرﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑــڕوای ﺑەوە ﻧەﻣﺎوە ﺳــﺒەی وەك ھێﺰێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دێﺘەوە ﻧﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ھەڵﺒﮋاردن؟ ﮔەﻟﯚ، ﮔەرەﻧﺘــﯽ ﭼﯿﯿﺎن ﻟــە )ﻣەھەﭘە( وەرﮔﺮﺗﻮوە ﻟە دداﻧﻨﺎن ﺑە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﺗﺎ ﺋــﺎوا ﻟەﮔەڵﯽ ﺑﺒﻨە ﺑﺮای ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺑە ﮔﯿﺎﻧﯽ؟.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺑەردەڕەش- ﻧەوزاد ھﻠﯚری ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش /ﺳــەرﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك /رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ، ﻣﺸــﻜێﻜﯽ زۆر ﻟە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﻛەوﺗﻮون و زﯾﺎﻧێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﺑــە ﺑەرھەﻣــﯽ ﮔەﻧــﻢ و ﺟــﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﻛە ﻟە ھەر دۆﻧﻤێﻚ زەوی ﺗﯚوﻛــﺮاودا50 ، ﻛﻮﻧە ﻣﺸﻚ ھەﯾە. ﺷــﻮان ﭼەﻣەﯾــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎر ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی ﭼەﻣەﯾﯽ ﺳــەرﺑە ﺑە“وﺷــە“ی ﺑــەردەڕەش، راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەڕەش ﭘڕ ﺑﻮون ﻟە ﻛﻮﻧە ﻣﺸــﻚ و زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﺑــە ﺑەرھەﻣﯽ ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚی ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﮔەﯾﺎﻧﺪووە. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﻟە ھەر دۆﻧﻤێﻚ زەوی ﺗﯚوﻛــﺮاودا 50 ،ﻛﻮﻧــە ﻣﺸﻚ ھەﯾە ،ﺋەو ﻛﻮﻧﺎﻧە ﭼەﻧﺪان ﻣﺸــﻜﯿﺎن ﺗێﺪاﯾــە ،زەوی ھەﯾە رێﮋەی % 50ی ﺑەرھەﻣەﻛەی ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻣﺸﻜﺎﻧەوە دەﺧﻮرێﺖ و ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯿﺶ دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎﻧﻦ ﻟــە ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ھەﻣﻮو ﻣﺸﻜﺎﻧە“. ﭼەﻣەﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﺋەﺳــﺘەﻣە، ﺋێﺴــﺘە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑە دەرﻣﺎن و ژەھﺮ ﻣﺸــﻚ ﻟەﻧﺎو دەﺑەن ،ﺑەم
ﺋەوە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و ﻟەﻻﯾەك ﻟەﺳەر ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﮔﺮان دەوەﺳــﺘێﺖ و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻣﺸــﻚ ﻟەﻧﺎو ﻧﺎﭼێﺖ، ﺑەھﯚی ﺋەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻟەو ﻛﻮﻧە ﻣﺸﻜﺎﻧەی ژەھﺮﯾﺎن ﺗێ دەﻛﺮێﺖ، ﻗﻮوڵــﻦ و ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻣﺸﻜەﻛﺎن ﻧﯿﯿە“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرە، ”ﭘﺎﻛەﺗێﻜــﯽ ﺣــەب ﻛــە ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ﺑەﻛﺎر دێﺖ، ھــەزار داﻧەی ﺗێﺪاﯾــە و ﺑە 10 ھــەزار دﯾﻨــﺎرە ،ﺋــەو ھەﻣﻮو ﺣەﺑﺎﻧە 20ﻣﺸــﻚ ﻧﺎﻛﻮژن ،واﺗە ﺑﯚ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ھەر ﻣﺸﻜێﻚ 500 دﯾﻨﺎرﻣــﺎن دەوێــﺖ و ﻟــە ﯾەك
ﭼﻮﻧﻜە دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻚ ﺋەو ﺣەب و دەرﻣﺎﻧە ژەھﺮاوﯾﯿﺎﻧە ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨــﻦ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﺋەﮔــەر ﺟﻮوﺗﯿﺎرێــﻚ دەرﻣﺎﻧــﯽ ژەھﺮاوی ﻣﺸــﻚ ﻟە زەوﯾﯿەﻛەی ﺑﺪات و دراوﺳــێﯿەﻛەی ﺑەﻛﺎری ﻧەھێﻨێــﺖ ،ﺋەوە ﻣﺸــﻜەﻛﺎن ﻟە زەوی ﺋــەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرەوە ﭘەﯾﺪا دەﺑﻨەوە“. ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﭘێــﯽ واﯾە ﺟﮕەﻟە رێﮕــەی ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ﺑــە ﻛﺮﯾــﭗ و ﭘەرەﻣێــﺰ ”ھﯿﭻ رێﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧﺎﺑێﺖ“. ﺟﺎﺑــﺮ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺷــﺎرەزای زﯾﻨﺪەوەرزاﻧﯽ ﻟە ﺑەردەڕەﺷە ،ﺑﯚ
”ﺟﻮوﺗﯿﺎر رێﮕەی ﻧﻮێ و زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ﻧﺎزاﻧﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھەر ﺑە رێﮕەی ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﻛﺎر دەﻛەن“. دۆﻧﻤﺪا ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ 125 ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻛﺎت“. ﻧﺎﺳــﺮ ﭼﺎرﺑﻮﺗــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﺳــﻨﻮوری ﺑەردەڕەﺷــە، ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت ”ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺣــەب و دەرﻣــﺎن و ژەھــﺮ ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ﻛەڵﻜﯽ ﻧﯿﯿە،
”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻨﻜەی راوێﮋﻛﺎری ﺑﯚ ﻓێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ھەڵە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن و ﺧەﻣﺴﺎردی ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎران و ھــﺎوﻛﺎری ﻧەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەت ،ھﯚی ﺑوﺑﻮوﻧەوەی زﯾﺎﺗﺮی ﻣﺸﻜە. ﺋەو دەڵێ” ،ﺟﻮوﺗﯿﺎر رێﮕەی ﻧﻮێ
ﺳەﮔﯽ ھﺎﺳــﻜﯽ ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن، ﺋــەوان وەك ﺧﯚﯾــﺎن دەڵێــﻦ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﻣﺎڵ ﺑەﻛﺎری دێﻨﻦ. ﺋﺎﭬﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻣﻦ و ھﺎوﺳــەرەﻛەم ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرﯾﻦ و رۆژاﻧــە ﺷــەش ﺳــەﻋﺎت ﻟە دەرەوەی ﻣﺎڵ دەﺑﯿﻦ ،ﺋەو ﺳەﮔە ھــەم ﺟﻮاﻧە و ھــەم زﯾﺮەﻛە و ھەﻣﯿﺶ ﺑﯚ ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﻣﺎڵ زۆر ﮔﻮﻧﺠﺎوە“. ﺋەو ﻛڕﯾﺎرەی ﺳــەﮔﯽ ھﺎﺳﻜﯽ ﻟە ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯽ ﺑﯿﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ ،ﺋەو
ﺟﯚرە ﺳــەﮔە ھﯿﭻ ﭘﯿﺴﺎﯾﯿﯿەك ﻟــە دوای ﺧﯚی ﺟــێ ﻧﺎھێڵێﺖ و ﻟەو ﺷــﻮێﻨەی ﺑــﯚی دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ ،ﺧﯚی ﺑەﺗﺎڵ دەﻛﺎﺗەوە، ﺋــەوەش ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ھــﯚﻛﺎرە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەو ﺳەﮔەﯾە. ﻛﺎرزان داود ﺧﺎوەﻧــﯽ دووﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﺎژەڵﯽ ﻣﺎڵﯽ ،ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺧەڵﻚ داوای ﺋەو ﺟﯚرە ﺳــەﮔە دەﻛەن و ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳــەری زۆر ﺑﻮوە،
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﻟەﺷﻜﺮی ﻣﺸﻚ ﺑەردەڕەش دەﺗەﻧێ و زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸﻚ ﻧﺎزاﻧﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەر ﺑە رێﮕەی ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﻛﺎر دەﻛەن“. ﺋــەو ﺷــﺎرەزاﯾە ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو” ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەر ﻟە دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚ ،ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﭘێﻜەوە ﻛﺎر ﺑﻜەن ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ،ﻧــەك ھەرﯾــەك ﻟەﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻣﺸــﻚ ﻟەﻧﺎو ﺑﺒﺎت و ھەر ﯾەﻛێﻜﯿــﺶ ﺟﯚرێﻜﯽ دەرﻣﺎن و ژەھﺮ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ“. ”ﺟﻮوﺗﯿــﺎر دەﺗﻮاﻧــﻦ ﭼەﻧــﺪ رۆژێــﻚ ﭘێﺶ ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ ﮔەﻧﻢ و ﺟــﯚ ،ژەھﺮی ﻓﯚﺳــﻔﯿﺪی زەﻧﻚ ﻟەﮔــەڵ ﮔەﻧﻤەﺷــﺎﻣﯽ ﻟەﻧــﺎو زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــو ﺑﻜەﻧەوە، دواﺗﺮ رەﭼﺎوی ﺷــێﯽ زەوﯾﯿەﻛە ﺑﻜەن ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﺋەﮔەر رێﮋەی ﺷێ ﻛەم ﺑێﺖ ،ﺋەوا ﭘێﻮﯾﺴﺘە 1.5 ﻣﻠﻢ ﺋەو ژەھﺮە ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ﺋەﮔەر ﺷــێﯿەﻛە زۆر ﺑﻮو ،دەﺑێﺖ رێﮋەﻛە ﺑﯚ 2.5ﻣﻠﮕﻢ زﯾﺎد ﺑﻜﺮێﺖ“ ﺟﺎﺑﺮ وای ﮔﻮت. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ،ﭘﺎش دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﮔەﻧﻢ و ﺟــﯚ ،دەﺑێﺖ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﻣــﺎن ﻛﺎر دووﺑــﺎرە ﺑﻜﺮێﺘەوە و دەڵــێ” ،ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻜﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺟﻮوﺗﯿﺎران دەﺳﺘﻜێﺶ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺸــﻚ ﺑﯚﻧﯽ ﻣــﺮۆڤ دەﻛﺎت و ﺋەﮔــەر ﺑﺒﯿﻨێــﺖ ﻣﺸــﻜێﻚ ﺑەو دەرﻣﺎﻧە ﻣــﺮدووە ،ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺋەو دەرﻣﺎﻧە ﻧﺎﺧﯚن“. ﺋەﻧﺪازﯾــﺎر ﻣﻮﺷــﯿﺮ ﺑەڕێﻮەﺑەری
ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑەردەڕەش ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻣﺸــﻜەﻛﺎن ﻟــە ﺑــەردەڕەش ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑەی ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚ ،ﺑەم ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺸﻚ و
ﻟەﻧﺎوﻧەﭼﻮوﻧﯿﺎن ،ﺑﯚ ﻧﺎﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺋێﻤە وەك ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ھﺎوﻛﺎری ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە
ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸﻜﺪا“ .ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑەردەڕەش زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300ھەزار دۆﻧﻢ زەوی ﺑﯚ ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚ و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەﯾە.
ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﺟﯚرە ﺳــەﮔەﻣﺎن ﻧەﻣــﺎوە ،ﺧەڵﻚ ﻧﺎوﯾــﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن ﺑــﯚ ﻛڕﯾــﻦ و ﺋێﻤەش ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ“. ﻛﺎرزان رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻧﺮﺧﯽ ﺳەﮔﯽ ھﺎﺳــﻜﯽ ﻟە 300ﺑﯚ دوو ھــەزار دۆﻻر دەﺑێــﺖ ،ﭼەﻧﺪ ڕەﻧﮕێﻜــﯽ ﺟﯿــﺎوازی ھەﯾە و ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ڕەﻧﮕﯽ ﺧﯚڵەﻣێﺸﯿﯿە ﻛــە ﺑــە دەﮔﻤــەن دەﺳــﺖ دەﻛەوێﺖ ﯾﺎن ھەر ﻧﯿﯿە. ﻟەﮔــەڵ ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺋــەو
ﺟﯚرە ﺳــەﮔە و ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەری ،دووﻛﺎﻧﺪاراﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎژەڵﯽ ﻣﺎڵﯽ ،ھەوڵ دەدەن ﺑە رێﮕــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﺳــەﮔە ﺑێﻨﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، ھﺎوﺷــێﻮەی ﻛﺎرزان ﻛــە دەڵــێ” ،ﺋەواﻧەی ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ دەﮔەڕێﻨــەوە ،داواﯾــﺎن ﻟــێ دەﻛەﯾﻦ ﺳــەﮔێﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﻨﻨــەوە ،ﺋێﻤە 200دۆﻻر ﻗﺎزاﻧﺠﯿــﺎن ﭘــێ دەدەﯾﻦ“.
ﺳــەﮔﯽ ھﺎﺳــﻜﯽ ﻛــە ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑە ﺳەﮔە زﯾﺮەﻛەﻛە ﻧــﺎوی دەرﻛــﺮدووە ،ﻛێﺸــﯽ ﻧێﺮەﻛــەی 20-28ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام و ﻣێﯿﻨەﻛــەی 26 - 15ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام دەﺑێﺖ .درێﮋﯾﯽ ﺋەو ﺳــەﮔە ﻟە ﻧێﻮان 65 - 53ﺳﻢ دەﺑێﺖ و 12- 15ﺳﺎڵ دەژی .ﺳەﮔێﮕﯽ دەﻧﮕە ﺑەرز ،ﺑەم ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﻧە و ﮔﻮێڕاﯾەڵە. ﺳــەﻣەد ﻓەﺧﺮەدﯾﻦ ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺋــﺎژەڵ ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﺧەڵﻜێﻜــﯽ زۆر ﺳــەرداﻧﻤﺎن دەﻛەن ﺑﯚ ﻛﻮﺗﺎن و ﭼﺎرەﺳەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ دەﻧﮕە دەﻧﮕﯽ ﺳەﮔﯽ ھﺎﺳﻜﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆر ﺑــە دەﻧﮕﯽ ﺑــەرزە ،ﺑەم ﭼﺎرەﺳــەری ﭘێﻮﯾﺴﺖ ھەﯾە ﻛە ﻟە رێﮕەی دەرزﯾﯿەوە دەدرێﺖ“. ﺟەﺑﺎر ﺳەﻋﯿﺪ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛێڵﮕەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﮔﻮﻧــﺪی ﺑﺎﻏەﻣﺮەی ﺳــەرﺑە ﺷــﺎرەدێﯽ دارەﺗﻮوی ﺳﻨﻮوری
ھەوﻟێﺮ ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺋەو ﺳــەﮔﺎﻧەی ﺋێﻤە ﺑەﺧێﻮی دەﻛەﯾــﻦ ﺳــﻮودێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﻟــێ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟە ﺑــﻮاری ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﻛێڵﮕەﻛەﻣﺎن“. ﺧﺎوەن ﻛێڵﮕەﻛــە دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﺳێ ﺳــەﮔﯽ ھﺎﺳــﻜﯿﻤﺎن ﻣﺎن ھەﯾە ،ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯿﻤﺎن ﺑﯚ دەﻛەن ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﺋەرك وەك ﭘﺎﺳەواﻧﯽ و ڕێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ھێﻨﺎﻧــەوەی ﻣﺮﯾﺸــﻜەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻧــﺎو ﻛێڵﮕە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺋێﻤــە ﭘێﯽ ﺑڵێﯿﻦ ﺗەﻧﯿــﺎ ھەﻓﺘەﯾــەك ﻛﺎرەﻛەﻣﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎوی ﺋەﻧﺠــﺎم دا و ﺋەوان راھﺎﺗﻦ“. ﺳەﮔﯽ ھﺎﺳﻜﯽ وﺗﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﯿﺒﯿﺮﯾﺎﯾە ،ﻟە ﻛەﻧەدا و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﭼەﻧــﺪ وﺗێﻜــﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘــێ دەدەن ،ﻟە ﮔﻮﺗەی ﻣﺮۆڤ دەﮔﺎت و ﻟــە ﺗەﻣەﻧﯽ 8 ﺑﯚ 9ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺎت.
ﺳەﮔﯽ ھﺎﺳﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رەواﺟﯽ ھەﯾە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ-راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەدا ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەگ و ﺋﺎژەڵﯽ ﺗﺮی ﻣﺎڵﯽ ،ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﺮەوی ﺳەﻧﺪووە، ﺋێﺴــﺘە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺳەﮔﯽ ھﺎﺳﻜﯽ ﻛە ﺑە ﺳەﮔﯽ ﭘﺎﺳەواﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸﻚ ﻧﺎﺳــﺮاوە ،وەك دﯾــﺎردەی ﻟــێ ھﺎﺗﻮوە. ﺋﺎﭬــﺎن و ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﻟــە دووﻛﺎﻧێﻜــﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺋﺎژەڵ ﻟــە ھەوﻟێﺮ ،ﻧﺎوﯾﺎن ﺑــﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺣەب و دەرﻣﺎن و ژەھﺮ ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺸــﻚ ﻛەڵﻜﯽ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜــە دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻚ ﺋەو ﺣەب و دەرﻣﺎﻧــە ژەھﺮاوﯾﯿﺎﻧە ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﺋەﮔەر ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻚ دەرﻣﺎﻧﯽ ژەھﺮاوی ﻣﺸــﻚ ﻟە زەوﯾﯿەﻛەی ﺑﺪات و دراوﺳێﯿەﻛەی ﺑەﻛﺎری ﻧەھێﻨێﺖ ،ﺋەوە ﻣﺸﻜەﻛﺎن ﻟە زەوی ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرەوە ﭘەﯾﺪا دەﺑﻨەوە“.
15
”ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﺋەوروﭘــﺎ دەﮔەڕێﻨــەوە ،داواﯾــﺎن ﻟێ دەﻛەﯾﻦ ﺳەﮔێﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑێﻨﻨەوە ،ﺋێﻤە 200دۆﻻر ﻗﺎزاﻧﺠﯿــﺎن ﭘێ دەدەﯾﻦ“
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﻣﻪرﺟﯽ ﯾﻪﻛﻪم ﺳــﻪرۆك دهﺑێ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺑڵێ) :ﻣﻦ دهﺑﯿﻨﻢ ﭼــﯽ ،ﭼــﯚن رووی داوه ھﻪﻧﺪێ ﺟﺎر ﻟﻪ ﻛــﻮێ؟! ﭼﯚﻧﯿﺶ، ﭼﯽ ،ﻛﻪی ڕوو دهدات ھﻪﻧﺪێ ﺷﺖ ﺑﯚ ﻟە ھەﻧﺪێ ﺷﻮێﻦ!؟(. ﻣەرﺟﯽ دووەم )زەﻣەن ،ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﮏ ﺋﺎﻣﺮازە ﻧەک ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ .واﯾە؟ واﯾە. ﮐەواﺗە ﺳەرۆک زەﻣەﻧﯽ ﮐﻮردﯾﯿە ﺑﯚ؟ﭼﻮﻧﻜﻪ دهﺑێ زهﻣﻪﻧــﯽ ﻛﻮردی ﻟﻪ دهﺳﺖ ﺳﻪرۆﻛﺪا ﺑێﺖ ﻧﻪك ﻟﻪ دهﺳﺖ ھﯿﺞ ﻛﻪﺳێﻜﯽ ﺗﺮی ﻣﯿﻠﻪﺗﻪﻛﻪ. ﺷﻮێﻨﯽ ھەڵﮑەوﺗﻨﯽ ھەر ﻧەﺗەوەﯾەک، واﺗە ﺟﻴﺆﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺗﺎﮐە ﮐەﺳێﮑﯿﺶ )ﺑــە دۆخ و ﭼﯚﻧﯿەﺗــﯽ و ﺋەﺧﻼق و ﺑﯿــﺮ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻧەﺗــەوە و ﺗﺎﮐﯿﺸەوە( واﺗە ﻟە ﮐﻮێ ھەڵﮑەوﺗﻮوە ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧەﮐەی ،ﯾﺎن ﺗﺎﮐەﮐە ﺧﯚی، ﻟە ﮐﻮێ ﻟەداﯾﮏ ﺑﻮوە ،ﻟە ﮐﺎم ﺷﻮێﻨﯽ ﺟﻴﺆﮔﺮاﻓﯽ ﭘەروەردە؟ ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر و ﭼﯚن ،ﭼەﻧﺪ ژﯾﺎوە ﻟە ﮐﻮێ؟ ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﺎﻧﺪەﺳﺖ و ڕۆڵﯿﺎن ھەس. ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﺋەو ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓﺎﻧەی ڕاﯾﺎن واﯾە ﻓﺎﮐﺘەری ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﻨﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﯾﺎن ﻧﺎزاﻧــﻢ ﻓﺎﮐﺘەری ﭼــﯽ و ﭼــﯽ دەﮐەﻧە ھــﯚﮐﺎر ﺑﯚ درۆﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﻣێﮋوو ,ﻣﻦ ڕام واﯾە زۆر زۆر زۆر ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت )ﻓﺎﮐﺘەری ﺟﻴﺆﮔﺮاﻓﯽ( ﺗﻮﺧﻤﯽ ھەرە ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ﺑﻮوە ﺑــﯚ دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﯽ ﻣێﮋووی ﺑەﺷــەر ﻟەﺳــەر زەوی و ﺟــﯚری ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﮐﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﮑە ڕۆڵێﮑﯽ ﺟێﮕﯿﺮ و ”ھەﺗﺎ ھەﺗﺎﯾﯽ“ ھەﯾە ﺋەم ﻓﺎﮐﺘەرە ﺳــﺎﻣﺎﻧﺪارەی ﺟﻴﺆﮔﺮاﻓﯿﺎ )ھەڵﮑەوﺗﯽﺟﻴﺆﮔﺮاﻓﯽ(. ﺑەڵﮕەﯾەﮐﯽ ﺗﺮم ﺑﯚ ﺑەڕاﺳﺖ ﮔەڕاﻧﺪﻧﯽ ﻗﺴەﮐﺎﻧﻢ ﺋەوەﯾە ﮐە دادڕاﺳﺘﯿﯽ ﺋەم ﻓەﻟﺴەﻓەﯾەی ﺷــﻮێﻦ ﮐە ﻣﻦ ﻧﺎوم ﻧﺎوە ”ﻓەﻟﺴەﻓەی ﻓﯿﺰﯾﺎﯾﯽ ﺷﻮێﻦ“، وەک ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﯾەزداﻧﯽ ﻣەزن، زۆر زۆر دادﭘەروەرە .ﺋەﻣەش ﻟەوەم ﻧێﺰﯾﮏ دەﮐﺎﺗەوە ﺑڵێﻢ ﺑڕ و ڕێﮋەﯾەﮐﯽ زۆری ھێﺰی ﺧﻮدا ﻟەﻧﺎو ﺧﯚڵﺪا ھەﯾە. ﺑە دﯾﺪی ﻣــﻦ ,ھەﻣﺎن ﺋــەم ڕۆڵە ﺟﻴﺆﮔﺮاﻓﯿﯿە ”ھەﺗــﺎ ھەﺗﺎﯾﯿە“ش ﺑەرەﻧﺠﺎﻣێﮑــە ,ﺑەم ﻟە ھەﻣﺎﻧﮑﺎﺗﺪا ﺋــەم ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧەی ﭘێﻮەﻧــﺪ ﺑــە ﺷــﻮێﻨەوەن ﺋەوا ﺑەﭘﻠــەی ﯾەﮐەم دەﺑﻨە ھێﺰ و ﻓﺎﮐﺘەر و ھﯚﮐﺎر. دەﮔﯚڕدرێﻦ و دەﺷــﮕﯚڕن ,ﺑەﭘێﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ھەڵﮑەوﺗﻨﯽ ﺋەﺳﺘێﺮەﮐەی ﺧﯚی و دوورﯾﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘێﺮەی ﺗﺮ و ”ﭼەﻧﺪێﺘــﯽ و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ“ ﮐﺎت ﻟــەوێ و ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﮐﺎت ﻟەوێ و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺧەڵﮏ ﻟە ﮐﺎت ﻟەوێ دەﮔﯚڕێﻦ و ﺑﺎﻧﺪەﺳﺘﯿﺎن دەﺑێﺖ ﺑەﺳــەر ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺷﺘەﮐﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧێﮑﯽ ﺣەﮐﯿﻤﺎﻧە ﺑﯚ ”زەﻣەﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐە“, ﺑﯚﯾە ﺳــەرۆک دەﺑێ ﺑﺘﻮاﻧێ ھەﻣﻮو ﺋــەم ﺷــﺘﺎﻧە ﺑﺰاﻧێﺖ ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﮐﯚﻧﺘڕۆڵﯽ زەﻣەﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﮑﺎ, ﺣەﮐﯿﻤﺎﻧــە ﮐﯚﻧﺘڕۆڵﮑﺮدﻧﯽ زەﻣەن و ﺑەرﻧﺎﻣەڕێﮋﯾﮑــﺮدن ﺑــﯚ زەﻣەﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺗﺎﮐە ﺳەرﮔەﭬﺎز ﯾﺎن ﺳەرۆک و ﺑﻠﯿﻤەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﮔەﻟەوە، ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ﻣەرﺟﯽ ﺳێﯿەم ﺋﺎﯾــﺎ زەﻣــەن ﺋﺎﻣــﺮازە؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋﺎﻣﺮازێﮑﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿە زەﻣەن ,ﺑﯚﯾە ھەر ﻣﯿﻠەﺗێﮏ زەﻣەﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ,زەﻣەﻧﯿﺶ ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﻟە دەﺳﺖ ﺳەرۆک ﺑێﺖ .ﺋەو ﮔەﻧﺠەی دەﯾــەوێ ﺑﺒێﺘە ﺳــەرۆک ﻟە ھەر ﺑەﺳﺘێﻨێﮑﯽ ژﯾﺎﻧﺪا ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﺘﻮاﻧێ زەﻣەن ﺑﻨﺎﺳــێﺖ ﭘﺎﺷﺎن ﮐﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺑﮑﺎت ،وەک ﺋﺎﻣﺮازێﮏ ﺑەﮐﺎری ﺑێﻨێﺖ ﻟە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﯚی و ﻧەﺗەوەﮐەﯾﺪا. ﺋەورووﭘﺎ ﻟەﭼﺎو ﺧەڵﮑﯽ ﺋﯿﺴــﻼم،
ﻓﻪرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﯾﺎن ﺑڵێﻢ )ڕۆژﺋﺎوا( ﻟەﭼﺎو ڕۆژھەت، زۆر زووﺗﺮ دەرەﻗەﺗﯽ ﺑەﺳەر ﺋەوەدا ﺷــﮑﺎ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ زەﻣەن ﺑﻨﺎﺳــێﺖ و ﺗێﯽ ﺑﮕﺎت ﺋﻨﺠــﺎ ﮐﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺑﮑﺎت, ﺑﯚﯾــە ﻟــە ﺳــەدەی 12ﺑەﻣﻼوە ﺋەوڕووﭘــﺎ ”ﻟەداﯾﮏ ﺑــﻮوهوە .ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎﻧﺎز ﺑە ڕێﻨﺴﺎﻧﺴە ﻧﺎودارەﮐەﯾﺎن“ ﮐەﭼــﯽ ﺋﯿﺴــﻼم 700ﺳــﺎڵ درەﻧﮕﺘﺮ ،ﻟە ﺳەدەی 19ﻣﺪا ﻟەﮔەڵ ﻋﺒﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎناﻟﮑﻮاﮐﺒﯽ،ڕێﻨﺴﺎﻧﺴﯽ ﺗێﺪا ﺑەرﭘﺎ. ﺋەﻣە ﻣﺎﻧــﺎی واﯾە ڕاﺳــﺘە ﺋێﻤە ﺑە ﻣێﺸﮏ و ﺧﻮداﻧﺎﺳــﯽ و ﻣەدەﻧﯿەت 700ﺳﺎڵ ﻟەﭘﺸــﺘەوەی ﺋەوڕووﭘﺎ ژﯾﺎوﯾﻦ .ﮐەواﺗە ڕاﺳﺘﯿﺸــە ﺋەﮔەر ﺑڵێﯿــﻦ زەﻣەﻧێﮑﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ھەﯾە و زەﻣەﻧێﮑــﯽ ﺑەﺣﺮێﻨﯿــﺶ ,ﺑﯚﯾە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ڕﯾﺘﻤﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﺟﯿﺎواز. ﻣەرﺟﯽ ﭼﻮارەم زەﻣەﻧﯽ ﮐــﻮردی ،دەﺳــﺘێﮑﯽ ﺑە ﻧﻮوﮐﯽ ،ﺑەرەو ﺋﺎﯾﻨﺪە ،ﭘێﯿەﮐﯿﺸــﯽ دەﺗﮕەڕێﻨێﺘەوە ﺑﯚ ﺗﺎﻣﯽ ”ﺧێﺰان“، ﺑﯚﻧﯽ ﺗﺮێﯽ ﺳﭙﯽ ،ﻟەﮔەڵ دۆﺷﻨﺎوی ﺧﯚﺷــﯽ ﻣێﮕەﻟــﯽ ﺟﺎﻓــﺎن ﺑەﻧﺎو ڕەﺷــﻤﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﭼﺎوی ﺷﯿﻦ ﺷﯿﻦ ﭼەﭘﯽ ﺧﯚی ،ﮐە ﺑە ﻻی ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧــﯽ و ﻟەﮔــەڵ ﯾەﮐﺘــﺮ ﮐﯚک ﺑــﻮون ﭼەﻧﺪ ﺧﯚﺷــە ..ﺋەی ﯾەزداﻧﯽ ﻣەزن! ﺋــەوەی دەﯾەوێﺖ ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺳــەرۆک ﺋﺎﮔــﺮی ﺑﺮﯾﻦ و ﺗێﮑﺸــﮑﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ڕاﺑــﺮدوو دەﺑێﺖ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﻟەﺑﯿﺮ ﺑــﮑﺎت ,ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮ و ﭼێﮋی ﻟە ﺋەﻣڕۆ ..ﺋﺎوەزی ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺑەﮐﺎرﺑﮫێﻨێﺖ .ﺋﺎﯾﻨﺪەت ﺗﯚﯾﺖ ﻧەک ﺋەﻣڕۆت. ﻣەرﺟﯽ ﭘێﻨﺠەم ﻣﻦ ﺧــﯚم ھەﻧﺪێﮏ ﺟﺎر ﻟە ﺋەﻓﮑﺎری ﺧﯚم دەﺗﺮﺳێﻢ! ﺋەوﯾﺶ دەﺑێ واﺑێ. ﮔەﻧﺠﯽ ﺳــەرﮔەﭬﺎز دەﺑــێ وا ﺑێ, ﺧﯚی ﻟە ﺋەﻓﮑﺎری ﺧﯚی ﺑﺘﺮﺳــێ ھەﻧﺪێ ﺟﺎر. ﻣەرﺟﯽ ﺷەﺷەم ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﭼــﯽ زۆر ھــەر ﺑﮑەی و ﻟەﺳــەر ﭼﯽ ھــەر ڕژد و ﻗﻮوڵﺘﺮ ﺑﺒﯿﺘەوە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺸﺖ ﺑﯚی داﺑێﺖ.. ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە دێﻦ و دێﻨەوە ﻧﺎوت و دەﺑﻨــە ﺗﻮﺧﻢ و ﺧﺎﺳــﯿەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯿﺖ و چ ﭘێﮑﮫﺎﺗﻨﯽ ﺑﯚﯾە ،ﺑە ڕآی ﻣﻦ ،ڕﯾﺸەی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﺳەرۆک ﺑﻮون و ﺳەرۆﮐﺎﯾەﺗﯿﮑﺮدن ﮔەﻟەک ﺟﺎران )ﺑﯚﻣﺎوەﯾﯽ( وﯾﺮاﺳﯿﯿە. ﺑەڵــێ ﻟــە ﺑەﺷــﯽ ﯾەﮐەﻣﯿﺸــﺪا ﻧﻮوﺳــﯿﺒﻮوم ,زۆرﺑەی ﺳــەرۆک و ﺳــەرﮐﺮدە و ﺳــەرﮔەﭬﺎز و ﭘﺎﺷﺎ، ﻣﯿﺮەﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ھەﻣﻮو ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺑﻮرﺟﯿﺎن ﺷــێﺮە! ﭼﻮﻧﮑە ﺋەواﻧەی ﺑﻮرﺟﯿﺎن ﺷێﺮە ﯾﺎن ﻟە ﺑﻮرﺟﯽ ﺷێﺮ ﻧﺰﯾﮑﻦ ﯾﺎن ﮐﻮڕی ﺷێﺮن ،ھەروەھﺎ ﺋەواﻧەی ﻟەﮔەڵ ﺷێﺮ ﻧﯿﻮە ﺑەﻧﯿﻮەن, ﻣــەرج و ﺧﺎﺳــﯿەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن، ﺧﻮداﯾــﺎن ﺗێﺪا زﯾﺎﺗــﺮ ﭘﺎڵﯿﺎن ﭘێﻮە دەﻧێﻦ ﺑەرەو ﺣەز ﻟە ﺳەرۆک ﺑﻮون و ”ھﻮﻧەری ﺳەرﮐﺮداﯾەﺗﯽ“ ﮐﺮدن”. ﻣەرﺟﯽ ﺣﻪوﺗﻪم ﺑــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ﺧــﻮدی ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف ﺧﯚی داﯾﺪەﻧێﺖ ﺑﯚ ﺧﯚی ،ﺑەﭘێﯽ ﻟﯚژﯾﮑــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوەی ﺧﯚڕﺳــﮏ ،ﯾــﺎن واﻟێﮫﺎﺗــﻮوی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــە ﺧﯚی، ھەر ﺑەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە و ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ﺧــﯚی ڕادێﺖ ﺑﮋی. دﻧﯿﺎﺷــﯽ ھەروا ﭘێ ﻟێﮑﺪەداﺗەوە. ﺋەوە ﺧﻮداﯾە واﯾﺪەﺑﯿﻨێ وا ﺑێﺖ ﻧەک )ﭘێﻐەﻣﺒەر(. ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف ﻓەرﻗــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﭘێﻐەﻣﺒــەر ﭼﯿە؟ ﻓەرﻗﯽ ﺳــەرۆک ﻟەﮔەڵ ﻓەﯾﻠەﺳﻮوﻓﯿﺶ ھﺎوﺋەﻧﺪازە. ﺑەو ﺳﯿﺴﺘەﻣەی ﮐە ﺧﻮدی ﺳەرۆک ﺑﯚ ﺧﯚی داﯾﺪەﻧێــﺖ ﺑﯚ ﭼﺎرەﻧﻮوس
20ﻣﻪرﺟﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳەرۆک
و داھﺎﺗــﻮوی ﻧەﺗەوەﮐەی ،ﺑەﭘێﯽ ﻟﯚژﯾﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺣەز و ﺋﯿﺮادەی ﮔــەل و دۆﺧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧەﮐەی، ھەروەھــﺎ ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوەی ﺷێﺮاﻧە= ﺣەﮐﯿﻤﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚی ،ھەر ﺑەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە و ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە ڕادێﺖ ﺑﮋی. ﺳﯿﺴــﺘەم ﭼﯿﻴە؟ ﺧەڵﮑﺖ ﻟەﺳەر ﺷــﺘێﮏ ڕاھێﻨﺎ )ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﮔەر ﺧەڵﮑﺖ وردە وردە ﺑەوە ڕاھێﻨﺎ ﺑەﻧﺎو ﺟەﻧﮕێﮑﺪا ﺑﯿﺎﻧﺒەی ،ﯾﺎن ﺑﺮﺳــﯿﯿﺎن ﺑﮑەﯾﺖ ،ﯾﺎن ﺟﺎھﯿﻠﯿﺎن ﺟێ ﺑێڵﯿﺖ(.. ﺋﯿﺘﺮ دووای ﺋەﻣــە ﺧەڵﮏ ﺑﯚﺧﯚﯾﺎن ڕادێﻦ ﺑەم ڕەوﺷەﯾﺎن -ھەر ﭼﯚن و ﭼﯽ ﺑێ -دەﺑێﺘە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ژﯾﺎن و ﻗەدەرﯾﺎن! ﺋەم ﺣەﻗﯿﻘەﺗە ﺳﺎﻣﻨﺎﮐە، دەﺑێ ﺳــەرۆک ﺑﯿﺰاﻧێــﺖ! ,ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻣﯿﻠەﺗەﮐــە ﺧﯚﯾــﺎن ”ﮔﻮێﯿﺎن ﻟێ ﻧﯿە“ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾە ،ﺑە ﺣﺰب و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯿﺸەوە ،ھەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﮋﯾﻦ ﻣەڕ ﻣەڕ ،ﮐەڕ ﮐەڕ )وەک ﭼﯚن ﺋەوﻟﯿﺎ ﭼەﻟەﺑﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺣەﺗﻨﺎﻣەﮐەﯾﺪا ﺑﺎﺳــﻤﺎن دەﮐﺎت دەڵێ” :ﮔﻮﻧﺎﺣﻦ ﮐﻮرد ﺋەﮔەر ﺑﺎزﻧەﯾەﮐــﯽ ﺑەدەوردا ﺑﮑێﺸــﯿﺖ؛ ﺋﯿﺘﺮ ﺑــە ﺣەﯾﺎﺗﯽ ﻟێﯽ ﻧﺎﯾەﺗە دەرەوە ,ﺋﯿﻼ ﻣەﮔەر ﮐەﺳێﮏ ﺑێﺖ ﺑﺎزﻧەﮐــەی ﺑﯚ –ﯾﺎن ﻟێ– ﺗێﮏ ﺑﺪات“. ﻣﻦ ﺷەﺧﺴﯽ ﺧﯚم ﯾەﮐەﻣﺠﺎر زۆر ﭘێﮑەﻧﯿﻢ )ﭼﻮﻧﮑە ﺧﯚﺷــﻢ واﺑﻮوم(، ﺑــەم ﺑەھﯚی ﺋەم ﺗﺎﮐــە ﭘەﯾﭭەی ﺋەوﻟﯿﺎ ﭼەﻟەﺑﯿﯽ ﺳــەدەی 17م ،ﮐە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ واﺑﺰاﻧﻢ 1989ﻟە ﭘﺎرﯾﺲ ﺧﻮێﻨﺪﻣــەوە ،ﺑﻮوە ھــﯚی ﺋەوەی ﮐﻮردم ﻧﺎﺳــﯽ و زاﻧﯿﻢ ﻣﻦ ﻟەﺳەرم ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭼﯽ ﭘﮑەم ﺑﯚ ﺋەو ﻣﯿﻠەﺗەی ﮐە ﺑﺎڵێﮑﯽ ﻣﻨﯽ ﺑە ﺷێﺖ ﺗێﮕەﯾﺸﺖ و ھەﻧﺪێــﮏ ﺑەﻏﺪاﭼﯽ و ﻋﯿﺮاﻗﭽﯿﯿە ﮐﯚﻧــە ”ﮐﯚﻣەرە“ﮐﺎﻧﯿــﺶ ﺑە ﻣﻨﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎن ﮔﯚت ”ﺳەرﺷێﺖ“! ﺋەﮔەر ﻟە ﺳﯿﺴﺘەم )ﮐە ﺑﯚﺗە ﺋەﺧﻼق ﭘﺎﺷــﺎن( ﺧەڵﮏ ﻻﺑــﺪەن؛ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﯚﯾﺎن ،ﭘێ ﻋەﻧﺘﯿﮑە دەﺑێﺖ و ﺑﺎوەڕ ﻧﺎﮐەن” ،زۆر زەﺣﻤەت و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار و ﭘــڕ ﺟەرﺑەزەﯾﯿــە ﯾﺎﺧﯿﺒﻮون و ﺧﯚﺑﻮون“ ﭼﻮﻧﮑە ﺋەﮔەر ھەر ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﻓەردەﮐﺎن ،ﻻﺑﺪەن؛ وەک ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵﯿﺎن ﺑەﺳەر دێ! ﺑﯚﯾە ﻟەﺑﺎرەی ﻣﻦ دەڵێﻦ ”دەوێﺮێ!“ .ﻗﺴەی ﻗﯚڕ. ﺋەﻣە ”ﺧﯚ ﺑەﺳــﺘﻨەوەﯾە“ ﮐە ﺋێﻮە ﻧﺎوی دەﻧێﻦ ﺳﯿﺴﺘەم و ﭘﺮەﻧﺴﯿﭗ. ﺑﯚﯾە ﺟێﯽ ﻣﻨﯽ ﺗێــﺪا زۆر ﻧﺎﺑێﺘەوە, ﺋەﺧﻼﻗﯿﺶ وا ,وەک ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﮐە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە! ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﻗﻮﺗﺎﺑــﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ھــەردەم ﻟەﭘێﺸــەوەی ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧەﮐﺎن، ﺷــﺎزدە ﺷــﻮﺑﺎت زﯾﺎﺗﺮە )ﻟە 1994 ھﺎﺗﻤەوە ھەوﻟێﺮ( ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ..ھەر ھﺎوار دەﮐەم) :ﺣﮑﻮوﻣەت ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﮐﺎﻧﯽ ﺣﻮﮐﻤڕاﻧﯿﯽ ﺧــﯚی ،ﮐﯚﻣﭙﻠێﺖ ،ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ھەر ھەﻣﻮو وەزارەت و زاﻧﮑﯚﮐﺎﻧﯿﺸەوە دەﺑێ ﺑﮕﯚڕێ(. ﺑــەم ﻣﻦ ﺋەﻣڕۆ ،ﺑە ﺧﯚﺷــﻢ و ﺑە ھەﻣﻮو ﺋەو رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازاﻧە ﭘێﮑەﻧﯿﻨﻢ دێ ﭼﯚﻧە ﮐــە ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺋەوەڵﺠﺎر ﺑێﻦ ﺑە ﺧﯚﯾﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﮑەن، ﺳەرەﺗﺎ ﺑێﻦ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن واﺗە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ڕۆﺗﯿﻨﯽ ﮐﯚﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﻋەﻗڵﯽ ”ﺳﺎﺋﯿﺪی“ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﯚڕن؟ ﻣەرﺟﯽ ھﻪﺷﺘﻪم ﻟە ﺗﺎڵﺘﺮﯾﻦ ﺳﻮێﺮﯾﯽ ﺷەوەﮐﺎﻧﺪا ﺋەﮔەر ﺗﺎرﯾﮑﺎﯾﯽ ،ھﯿﭻ ﭘەﻧﺠەرەﯾەﮐﯿﺸﯽ، ﻧەﻣﺎ ,ﺋﯿﺮادە و ﺋﻮﻣێﺪ و ﺋﯿﻤﺎن ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ دەﺑێ؛ ﺳەرۆک! ﻣەرﺟﯽ ﻧﯚﯾﻪم ڕووﺑەڕووی ﺧﯚﺗﺖ دەﮐﺎﺗەوە ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺑﯚﯾە ﺋەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮو ﺑﺘﺮﺳــێﺖ ﻧەک دەﺗﺮﺳــێﺖ ،ﺑەڵﮑــﻮ ﻟە ﺧﯚی دەﺗﺮﺳــێﺖ .ﮔەﻧﺠێﮏ ﺑﯿەوێ ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺳــەرۆک ،دەﺑێ ﺧﯚی وا ﺣﺴێﺐ
ﺑﮑﺎت ﮐە ﻟە ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯿﺶ زۆر ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮە ,ﯾﺎن ﻣەﺳــەﻟەن وا ﻟــە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺧﯚﯾــﺪا داﺑڕێﮋێﺖ ﮐە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێﺘە ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ داھﺎﺗﻮودا! ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎزادﯾﯽ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە دەرەوەی ھەرێﻤﯿﺶ ھەر ﻟەﺳەر ﺷــﺎﻧﯽ ﺋەو” ..وا ھەﺳﺖ ﺑە ﺧﯚی ﺑﮑﺎت دەﺑێ“. ﺑﯚﯾە دەﺑێ دەﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرۆﮐﯽ ھەرێﻤﯿﺶ –ﺑــﯚ زاﻧﯿﺎرﯾﺘﺎن– زۆر زۆر زۆر زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﮑﺮێــﺖ ,ﭼەﻧــﺪ دەﺳــەﺗﯽ ﺳــەرۆک زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺒێﺖ ﺷﮑﯚی ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ ،ھەروەھﺎ ﺗﺎﮐەﮐەﺳﯿﺶ ،ﺳەرﺑڵﻨﺪی و ﺳﻮودی زﯾﺎﺗﺮ ﭘێ دەﮔﺎت. ﻟﻪﺷــﻜﺮێﻜﻰ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻪ ﻧﻪﺗــﻪوه ،ﺋﺎﻣﺎدهﺑــﺎش ،ﻟــﻪ ﻛﺎﺗﻰ دهﺳــﺘﺪرێﮋﯾﻜﺮدﻧﻪ ﺳــﻪر ﺧﺎﻛﻰ )ﮐﻮردﺳــﺘﺎن( ﻣﺎﻓﻰ ﺋﻪوهى ھﻪﺑێﺖ ﺳەرۆک -ﻟە دەﺳﺘﻮوردا -ﺋﻪﮔﻪرﭼﻰ ﺑﯚ ﺳــﻪر ﯾــﻪك ﻣﺎڵــﻪ ﺟﻮوﺗﯿﺎری ﻛﻮردﯾــﺶ ﺑێﺖ ,وهﻣــﻰ ﺗﻮﻧﺪی دهﺑێﺖ. ﻣەرﺟﯽ 10 ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﻧﺮﺧﯽ ﻋــەرزە و ﻋەﻗﺎراﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧەﮐەی ﺧﯚی ،ﺑەرز ﺑﮑﺎﺗەوە! ھەروەھــﺎ دەﺑــێ ﻗــەدر و ﺑەھﺎی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﮐﺎﻧﻤﺎن ﺑﺰاﻧێــﺖ )ﺑــە ڕووەک و ﮔﯿﺎﻧەوەران و ﺋــﺎو ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت –ﺗﯚ ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﺋﺎوڕاﮐێﺸﺎﻧەﮐەی ﺳەﻧﺤﺎرﯾﺐ ﭘﺎﺷﺎی ﺋﺎﺷــﻮوری ﺑﮑە ﺑﯚ ھەوﻟێــﺮ– ﻟەو زەﻣﺎﻧەدا(. ﭼﯚﻧﯿــﺶ ﺑﺰاﻧێــﺖ ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﯾەﮐﺴــﺎن ھەﻣﻮو ھﺎووﺗﯿﯿــەک ﺧێﺮی ﻟــێ ﺑﺒﯿﻨﻦ, ﭼﯚﻧﯿﺶ ﺑﯚﯾــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮو ”ﻣﻨﺪاڵەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی“ ﻟەم ڕاﺳﺘﯿﯿﺎﻧە ﺗێ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ و ﻟە ھەرﭼﯽ ﭘﻠەﯾەک ﺑــﻦ ،دەﺑێ ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻦ ﺑــە ﻗﺎﻧﻮون و دەﺳﺘﻮور. ﻣەرﺟﯽ 11 ﺑە ھــەر ﺋﺎﻣﺮازێﮏ ﺑێ ،ﺑﮕﺎﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ! ﺑــە ھــەر ﺋﺎﻣﺮازێــﮏ واﺗــە ﺋەﮔەر ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ھەر ﺳەرۆﮐێﮑﯽ ھﺎوﺷــﮑﯚی ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺑێﺖ ،ﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ھــەر ﺣﺰب و ﮔﺮووپ و ﮐەﺳێﮏ ﮐە ﺑﺒێﺘە ﻟەﻣﭙەڕ ﻟەﺑەردەﻣﯽ ,ﺑﯚﯾە زۆرﺑەی ﺋەم ﺟﯚرە ﮐەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﮐﺎرﯾﺰﻣﺎﯾﺎﻧە ﺑﻮرﺟﯿﺎن ﺷێﺮە! ﺑــە ھــەر ﺋﺎﻣﺮازێــﮏ واﺗــە ﭘێﺶ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھەر ﺟەﻧﮕێﮏ ﺳــەرۆک دەﺑێ ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮاز ﺑێﺖ ،ژﯾﺮێﮑﯽ ﺋەوﺗﯚ ﺑێﺖ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺋﺎوەزی ﻟەﭘێﻨﺎو ﺋﺎﺷﺘﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿەت و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑەﮐﺎر ﺑێﻨێﺖ و ﺑڵێ :ﭘەﻧﺠﺎ ﺳﺎڵ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺋﺎﺷﺘﯿﺎﻧە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟە ڕۆژێﮏ ﺟەﻧﮓ. ﺋەﮔەر ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەک ﭼﺎرە ﻧەﻣﺎ ﺋﻨﺠﺎ ﭘەﻧﺎ ﺑﺒﺎﺗە ﺑەر ﺷەﻗێﮑﯽ ﺑﭽﻮوک ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ..ﭘﺎﺷﺎن ﺟەﻧﮓ! ﻣەرﺟﯽ 12 ﻟەﺳەر ﺣەﻗﺒﻮون و ﺧﻮداﻧﺎس ﺑﻮون. ﮐﺎﺗــێ دەڵێﯿﻦ )ﺑە ھــەر ﺋﺎﻣﺮازێﮏ ﺑێﺖ ﺑﮕەﯾﺘە ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ( ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ واﺗە ﭼﯽ؟ ”ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ“ ﻟە ھﻮﻧەردا واﺗﺎﯾەک ﻟە ﺧﻮداﻧﺎﺳــﯿﺪا واﺗﺎﯾەﮐــﯽ ﺗﺮ .ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ دەﭼێﺘە ﻧﺎوی ,ﺑەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑــﺎ ،واﺗــە ھەڵﮕــﺮی ﭘەﯾﺎﻣێﮑﯽ ﯾەزداﻧﯽ ﺑــێ! )ﺑــەم ﻧﺎﺑێ ﻧﺎوی ﺧﻮدا ﺑەﮐﺎر ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺳــﻮودی ھﯿﭻ ﺣﯿﺰﺑێﮏ(. ﺳــەرۆک ﺋەو ﺳــەرﮔەﭬﺎزەﯾە ﺑﯿﺮ دەﮐﺎﺗــەوە ,ﺧﻮدا ﺣەﻗﯽ واﯾە چ ﭘﮑﺎ ﺑﯚ ﺋﺎدەﻣﯿﺰاد” ,ﺋــەو“ ﺋەوە دەﮐﺎت ﺑﯚ ﻧەﺗەوەﮐەی! ﺧﻮدا ﭘێﯽ ﺧﯚﺷــە ﺑەﻧﯽ ﺋﺎدەم ﺋەوەﻧﺪە ﺑەھێﺰ و دڵﺴﯚز ﺑێ ﺑﯚ ﻗەوﻣﯽ ﺧﯚی ,ﺳەرۆک دەﺑێ ﺧﻮداﻧــﺎس و ﺣەﻗﺒێــﮋ و دﻟﯚﭬﺎن
ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟــە ھێﺰی و ژﯾﺮﯾﯽ ﯾەزداﻧﯽ ،ھەروەھﺎ ﻟە ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺎوﮐﺎﯾەﺗﯽ )ﺑﯚ ﮔەل( ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪ ﺑێ! ﻣەرﺟﯽ 13 ﺳەرۆک دەﺑێ ھەﺳﺘێﮑﯽ ﻣﯚﺳﯿﻘﺎﯾﯽ ﺑەرزی ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧێ ﺋەو ھەﻣﻮو دەﻧﮕە دەﻧﮓ و ﺳــەدا و ﺑﺰاﭬەی دەوروﺑــەری ،ﻧەک ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﻨﺎﺳێﺘەوە ﺑەڵﮑﻮ وەک ﺋﯚرﮐﺴﺘﺮاﯾەک ﺑﺘﻮاﻧێ ڕێﺒەرﯾﯽ ﺑﮑﺎ. ﻣەرﺟﯽ 14 دەﺑــێ ڕۆﺣﯿﯿــەت و ﺗﻮاﻧــﺎی ﺟﯚراوﺟﯚری ﭘﻼن و ﻧەﺧﺸەداﻧﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ و ﺑﺸﺘﻮاﻧێ ﺟێﺒەﺟێ؛ ﭘﯿﺎوی ﺑەڵێﻦ ﺑێ! دەﺑێ ﻟــە ﺟەرﺑەزەﯾﯽ ﻧەﺗﺮﺳێ ،ﺑە دەردی ﻓﺎرس دەڵێﻦ: دل ﺑە درﯾﺎ ﺑﺰﻧﺪ! ﺑﻮێﺮێ! ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺋﯿــﺮادەی ﺋــەوەی ھەﺑێﺖ ﺑەڵێــﻦ ﺑﺪاﺗــە ﮔﺮووﭘێﮏ ﯾــﺎن ھﺎوڕێﮕەﻟێــﮏ ﺗﺎ ﺧــﯚی ﭘێ ﺑﺒەﺳــﺘێﺘەوە ,ﺑﺸــﺰاﻧێ ﺑﺘﻮاﻧــێ ﭼﯚﻧﯿــﺶ ﺑەﺟێــﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ, ﺋەﻣەﯾە ﮔەﻧﺠﯽ ﺳەرﮔەﭬﺎز ,ﮐەواﺗە؛ ﮐەﺳێﮑە دڵﯽ ھەﻣﻮو وت ﺑەﺟﺎرێﮏ ﺧﯚش دەﮐﺎت ﺑێ ﺟﯿﺎوازی. ﻣەرﺟﯽ 15 ﺳەرۆک ﺧﺎﺳــﯿەﺗێﮑﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧەی ھەﯾــە ,ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﮏ دێ، ھێﺰە ﭘەرﺗەوازەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ھێﺰە ﺑوەﮐﺎﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﮐــەی ﺧــﯚی ﮐــﯚ دەﮐﺎﺗەوە ,ﭼﻮﻧﮑــە ﻟە ھەﻣﻮو ﮔەردووﻧــﺪا ھێﺰ ﻟە ﯾەک ﺷــﻮێﻦ ﮐﯚﻧەﺑﻮوهﺗەوە ،ﭘﺮژوﺑوە. ﮔەﻧﺠﯽ ﺳــەرﮔەﭬﺎز ﺋەﮔەر ﺑﯿەوێ ﺑﺒێﺘە ﺳــەرۆک ،دەﺑێ ھــەوڵ ﺑﺪا ﺟڵەوی ھەﻣﻮو ھێﺰەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی و دەوروﺑەری ﺧﯚی ﻟەدەﺳﺖ ﺧﯚی ﺑﮕﺮێ .ھەر ھێﺰێﮏ و ﻧەﺧﺘە ھێﺰێﮑﯽ ﺳەرۆک ،ﻟە ﺷﻮێﻨێﮑﯽ ﺟﯿﺎوازە .دەﺑێ ﺑﺘﻮاﻧێ ﺟڵەوی ھەﻣﻮو ھێﺰەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و زۆرﺑەی دەرەوەﯾﺸﯽ ﻟەدەﺳﺖ ﺑﮕﺮێ. ھەر ھێﺰێﮏ و ﻧەﺧﺘە ھێﺰێﮑﯽ ﮔەل و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەﮐەی ،ﻟە ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﮐە و ﺷﻮێﻨێﮑﯽ ﺟﯿﺎوازە ،ﮐەواﺗە دەﺑێ ھەر ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟەژێﺮ ﺋﺎی ﺧﯚﯾﺪا ﮐﯚ ﺑﮑﺎﺗەوە ”ﺑــە ھەرﭼﯽ ﺋﺎﻣﺮازێﮏ ﺑێﺖ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ! ﮔەﻧﺠــﯽ ﮐــﻮرد ،ﻟــە ﮐﺎﺗــﯽ ھەرەﺳﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻋﺎﺗﯿﻔﯽ ﯾﺎن ﻟەﮐﺎﺗﯽ داڕووﺧﺎﻧــﯽ ﺷەﺧﺴــﯿﺪا چ ﭘﮑﺎ؟ ھەر ھێﺰێــﮏ و ﻧەﺧﺘــە ھێﺰێﮑﯽ ﺗﯚ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﮑﯽ ﺟﯿﺎوازە ،ﮐەواﺗە دەﺑــێ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﮐــﯚ ﺑﮑەﯾﺘەوە. ﺋەوﮐﺎﺗە ﻣێﺸﮏ ﺋﯚﺗﯚﻣﺎﺗﯿﮑﯽ داوات ﻟێﺪەﮐﺎ )ﺋەﮔەر داواﺷﯽ ﻟێﺖ ﻧەﮐﺮد، ﺧﯚت ﻣێﺸﮑﺖ ھەﺑێ ﺗەرﮐﯿﺰ ﺑﮑە, ﻟەﭘێﺸەوەﺗﺮﯾﻦ ﺷﺘێﮏ ﺑﯚ ﺗﯚ ﭼﯿە؟ ﭼﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ﺗــﯚ ﺑەزووﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎت؟ ھەﺳﺘﺎﻧەوە! ﮐەواﺗە ﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﺷﺖ چ ﭘﮑە؟ ﺑﺠﻮوڵێ! ﭼﻮﻧﮑــە ھﯿــﭻ ﻣﺎدەﯾــەک ﺋەﮔەر ﻧەﺟﻮوڵێ ،ھێﺰی ﺗێﺪا ﻧﺎﯾەﺗە وﺟﻮود. ﻣەرﺟﯽ 16 ﺳﯿﺴــﺘەم ﺋەﮔــەر ﻧەﺑــێ ،ﺋﯿﺮادە دروﺳــﺖ ﻧﺎﺑێ ﻟەﻧﺎو ﺗﺎﮐﺪا و ﺑﯚ ﺗﺎک. ﭼﻮﻧﮑە ﺳﯿﺴــﺘەم واﺗە ڕاھﺎﺗﻨێﮑﯽ ڕێﮑﻮﭘێﮏ ﻟــەڕووی ﺗەﻧﺎﻧەت زەم- ﮐﺎﺗﯿﺸەوە. ﯾﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﺗﺮ ,ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺑێ ﺳﯿﺴﺘەم ،ﻣﺮۆﭬﯽ ﺑێ ﺋﯿﺮادە ﺑەرھەم دەھێﻨﺪرێ .ﺑێ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ،ﺳەر ﻟە ﻣﺮۆڤ و ﺋﯿﺮادەﺷــﯽ ﺗێﮑﺪەدا ,ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺑێ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺪا ﻧﺎزاﻧﯿــﺖ ﺋﺎﯾﺎ ﺋﺎﺧﯚ ﺗــﯚ ﮔەرەﻧﺘﯿﺖ ھەﯾە ﻟە ﮐﺎﺗﮋﻣێﺮ دە و ﻧﯿﻮ دەﮔەﯾﺘە ﻓن ﺷــﻮێﻦ ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﺋﯿﺮادەی ﺗﺎک ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺑێ ﺳﯿﺴﺘەﻣﺪا دەﻣﺮێ، ﺑﯚﯾە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺋﯿــﺮادە ﺗەﻧﺎﻧەت
ﺑەھﺮەش ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﺪاردا، ﺳەرﮔەﭬﺎزﺗﺮە. ﺳﯿﺴﺘەم ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەﺑێ ,ﺋەﻣەش ﺑــﯚ ﮐﯚﮐﺮدﻧــەوەی ھێــﺰ و ﺑەش و ڕێﮑﻮﭘێﮑــﯽ و ﭘﺎرﭼــە ﺋﯿــﺮادە ﮐەوﺗﻮوەﮐﺎﻧــﯽ ﺗﺎک ..ﻟــە ﮐﯚﺗﺎﯾﺪا ﮐەوﺗﻨە ﺳەر ﺳﮑﮑەﯾەک .ﮐەواﺗە ،ﺗﯚ زۆر ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ وات ﺑەﺳەر ھﺎﺗﻮوە ﮐە ﺗﯚ ﺧﯚت ،ﺑەدەﺳــﺖ و ژﯾﺮی و ﺋﯿﺮادەی ﺧــﯚت ھەﺗە ،ﺧﯚت ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺴﺘەﻣێﮑﯽ ﺗەﻧﮕﺪا ﮐە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﮐﯚﻣەڵە ﮔﺎﯾە و ﺑەﺳــەر ﺗﯚﺷــﯿﺪا ﺳــەﭘﺎﻧﺪووە؛ وای ﻟێــﺖ ﮐﺮدووە ھەﻣﺎن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەرەوە ﺑەﺳەر ﺧﯚﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸﺪا ڕاﺑﮫێﻨﯿﺖ. ﯾــﺎن ﺑەﭘێﺠەواﻧەوە ﻟەوﮐﺎﺗەﺷــﺪا ﺧەڵﮏ دەڵێﻦ ﻓن ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی دروﺳﺖ ﮐﺮدووە. ﻣەرﺟﯽ 17 ﺋــەو ﺷــﻮێﻨەی ،زەﻣــﺎن ﺑەﻧﺎوﯾﺪا ﺑەڕێﮑﻮﭘێﮑﯽ -دەڕوا .واﺗەSystemﺳﯿﺴﺘەم ﺋەﻣەی وﺗﻢ ﺷــﯿﻌﺮ ﻧﯿﻴــە ،ﺑەڵﮑﻮ ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﮐە ﺳﯿﺴــﺘەم و ﺑﯿﺮۆﮐەیداﻣەزراﻧﺪﻧﯽﺳﯿﺴﺘەﻣﯿﺶ ﺑــﯚ ﯾەﮐەﻣﺠﺎر ﻟە ﻣﯚﺳــﯿﻘﺎڕێﮑەوە ﻟەداﯾﮏ ﺑﻮوە ﺑە ﻧەزەری ﻣﻦ ،ﭼﻮﻧﮑە ھەﻣﻮوﻣﺎن دەزاﻧﯿﻦ ،ﺋەﮔەر ھەرﭼﯽ ﺟﺎدەی ﺋﯿﺴﮑﺎن ھەﯾە ،ﺑﮑەوﻧە ﮔﯿﺎن و ھﺎواری ﯾەﮐﺘــﺮ ﭼﯽ دەﻗەوﻣێ؟ ﻣﯚﺳﯿﻘﺎڕ ﻟە ھەﻣﻮو ﮐەﺳێﮏ زووﺗﺮ ﭘێ ﺣەﺳﯿﺎوە و ھﺎﺗﻮوە ﻧﯿﺰاﻣێﮑﯽ ﺑﯚ دەﻧﮕﯽ ﺷــﺘەﮐﺎن و ھﺎوار و ھەرای ﮐﯚﻣەڵــﮕﺎ دۆزﯾﻮوەﺗــەوە .ﮐەواﺗە، ﺳﯿﺴﺘەم ،واﺗە ڕاھﺎﺗﻨێﮑﯽ ڕێﮑﻮﭘێﮏ ﻟەڕووی ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻣﻮوزﯾﮏ و زەم- ﮐﺎﺗﯿﺸەوە. ﻣەرﺟﯽ 18 ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﮐﺎﺗێ دەﻧﻮوﺳــێ )ﺧﻮدا ﻧﻮﺳــﺖ( ﯾﺎن ﭘﺎﺷــﺎن ﮐە ﻣەﻻﯾەک ﻟێﯽ ھەڵﺪەﺳــﺘێﺘەوە و ﭘێﯽ دەڵێ ﺋەﻣە ﮐﻮﻓﺮە ﭼﻮﻧﮑــە )ﺧﻮدا ﻧﺎﻧﻮێ(. ﺑە ڕای ﻣﻦ ﺑەﻻش ﺧﯚﯾﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﮐێﺸــە ﮐﺮدووە ﻟەﮔەڵ ﯾەﮐﺘﺮ ﺋەم دوو ﺳەﻧﮕەرە ,ﭼﻮﻧﮑە ھەردووﮐﯿﺎن ﺑــە زﻣﺎﻧﯽ ﻣەﺟﺎز ﻗﺴــە دەﮐەن و ھەردووﮐﯿﺸﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﺣەﻗﻦ. ﭼﯚن؟ ﺷﺎﻋﯿﺮەﮐە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەوەﯾە ﺑڵێﺖ :ھەﻧﺪێ ﻟە ھێﺰی ﺧﻮدا ﮐﺎﺗێ ﻟە ﺷــﻮێﻨێﮏ دەﻧﯿﺸــێﺘەوە و ﺋﺎرام دەﮔﺮێ ”ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ڕەﺷەﺑﺎ ،ﺷﯚڕﺷﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺑﺎران ،“..ﺋەوا ”ھەﻧﺪێ ھێﺰی ﺗﺮی ﺧﻮدا“ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ دﯾﮑەدا ﺑێﺪار! ﻣەﻧﺘﯿــﻖ ﺑﯚﯾە ﻻی ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧە ﻟەم ﺷــەڕەدا ,ﺑەم ﭘﺸﺘﯽ ﻣەﻻ ﮐﺮێﮑﺎر دەﮔﺮم ﻟــەوەی ﮐە ﻟە دژی ﮐﺎﺑﺮای ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺴﻮوت ھﺎﺗﺒﻮوە ﻗﺴە! ﺳەرۆک ,ﮐەواﺗە ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ،دەﺑێ ﺑﺘﻮاﻧێ ﻧەﻧﻮێ ،ﭼﻮﻧﮑــە ﺋەو دەﺑێ ڕۆژاﻧە ﺑﯿﺮ ﺑﮑﺎﺗەوە. ﺳﯚﻧﯿﺎ ﻟە ڕاﺳﮑﯚڵﻨﯿﮑﯚف دەﭘﺮﺳێ: ”ﺷــەوان ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﯽ دەﮐەی؟“. ”ﺑﯿﺮ دەﮐەﻣەوە“ دەڵێ. ﺋەو ﮐەﺳــەی ﭘــﻼن دادەڕێﮋێﺖ، ﺳــەرۆک ,دەﺑێ ھەوڵ ﺑــﺪات ﺑە ﺋەﻧﺪازەی ﺧﻮدا ﺧﯚی ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺧێﺰان و ﺷــﺎر و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚی، ﺋﻨﺠﺎ ﺑەراﻣﺒــەر ھەﻣﻮو ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ، ﺑﺰاﻧێﺖ. ﺧﻮدا ،ﯾﺎن دەﺳــەﺗﯽ ﺧــﻮدا ،ﺑە ھەﻧﺪۆﮐەﯾﯽ ﯾﺎن وەک ﻋﺎرەب دەڵێﻦ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﺟﻮزﺋﯽ ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﮑﺪا و ﻟە ھەﻣﻮو ﮐەﺳێﮑﺪا ،ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﮐەﺳــێﮑﺪا و ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﺷﺘێﮑﺪا ..ھەﯾە! ﻓەﻟﺴەﻓەی زەﻣەﻧﯽ ﮐﻮردی ،ڕووی ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾە .ﻓەﻟﺴــەﻓﻪی زەﻣەﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ،ڕووی ﻟە ڕاﺑﺮدوو .ﺋەﻣەﯾە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﮐﻮرد و ﻋەرەب- .ﺑەڕای ﻣﻦ.
ﻣەرﺟﯽ 19 ﺳــەرۆک دەﺑێ ﺑە ﭼﺎوێﮑﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﺎوﮐﺎﻧە ﺗەﻣﺎﺷﺎی ﮐﻮڕ و ﮐﭽەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﮑﺎت ،ﻧەک ﻟەﺳــەر ﺑﻨﺎﻏەی ﺋﯿﺴﺘﯿﺤﻘﺎﻗﺎﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ .ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﺎرە ﮐﺎرێ ﺑﮑﺎت ﮐە ھەﻣﻮو ﮐﻮردﺳﺘﺎن دڵﯿﺎن ﭘێﯽ ﺧﯚش دەﺑێﺖ! ﭼﯚن؟ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرﯾــﯽ ﮐــﺮاوەی ﺋەﻧﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ ،ﻟەﺳــەر ﺑﻨﺎﻏــەی ﺋﯿﺴــﺘﯿﺤﻘﺎﻗﺎﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺣﻮﮐــﻢ ﻧــەدات ,ﺑەڵﮑﻮ ﻟەﺳــەر ﺑﻨﺎﻏەی ”ڕێﮋەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و دﯾﻨﯽ و ﭼﯿﻨﻮﺗﻮێــﮋی ﮐﯚﻣەڵﮕە ﻟﯿﺴــﺖ داﺑﻤەزرێــﺖ” ,ڕێــﮋەی ﮔەﻧــﺞ و ﮐﺮێﮑﺎر ،ڕێﮋەی ﺋﺎزاﯾەﺗﯿﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎﻗﯽ دەﮐەﯾﻨەوە! ڕێﮋەی ﻣﻨﺪاڵ ،ﺗﻮاﻧﺎی ژن ،ھێﺰی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻛﺎرا دەﮐەﯾﻦ ﯾﺎن ﺗﺎﻗﯽ دەﮐەﯾﻨەوە, ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ڕۆڵﯿﺎن دەﺑێﺖ .ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ڕێﮋەی ﺗﻮرﮐﻤﺎن و ﺋێﺰﯾﺪی و ﮐﻠﺪۆ-ﺋﺎﺷﻮور و ﺟﻮوﻟەﮐە و ﺷﯿﻌە و ھﺘﺪ. ﺋەﻣــەش ﺣــﺰب دەﺳــڕێﺘەوە ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﯾــە )ﺑــەم ﮐﺎرەش ﺳــەرۆک زﯾﺮەﮐﺎﻧە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ وت دەﮐﺎﺗــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ داﻣﻮدەزﮔﺎﯾــﯽ و ڕێﮑﺨﺮاوەﯾﯽ .ﺑەﻣەش ڕۆڵﯽ دەزﮔﺎ و ڕێﮑﺨﺮاوە ﻣەدەﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﯾﯿەﮐﺎن. دەﺑﻮوژێﻨﯿﻨــەوە و دەﺳــەﺗﯿﺎن ﻟەﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺣــﺰب و ﺣﮑﻮوﻣــەت دەﺑێﺖ .ﺋەﻣەﯾە ﻣەدەﻧﯿەت. ﻣەرﺟﯽ 20 دەﺳــەﺗﯽ ﺳــەرۆک ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺋﺎراﺳــﺘەﮐﺮدﻧﯽ ڕێﺒﺎزە ڕاﺳﺘەﮐەی ﺋــەوان –ﺳﯿﺎﺳــەﺗە دەرەﮐﯿﯿــە ﺣەﮐﯿﻤﺎﻧەﮐەی -ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ڕاﺳﺘﯽ دەزاﻧﻦ؛ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرن! واﺗە ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺎﺗﯿﮑﯽ ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێ ﮐە )ﺋەﮔەر ﺋێﺮە – ﺋەﻣڕۆ ﺑﮑەﯾﻨەﻧﻤﻮوﻧە( ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚش ﯾەک ﺑﺨﺮێﺖ ﻟەﻣﺴــەر ﺗﺎ ﺋەوﺳــەری ﮐﻮردﺳﺘﺎن واژوو ﺑﮑﺎت. ھەروەھﺎ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺋەو – ﺑﯚ ھەر ﻣەﺑەﺳﺖ و ﮐﻮێﯿەک ﺑێ -ﺟﻮوڵەی ﭘێ دەﮐﺮێ. ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳﯿەوە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋەﻣڕۆ ﺳەرۆک دەﺑێ دەﺳــەﺗﯽ ﺋەوەی ھەﺑێﺖ ﺋەﮔەر ﺣﺰﺑێﮏ ،ﮔﺮووﭘێﮑﯽ ﻣەزەوﺑﯽ ،ﯾﺎن ھــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﮐﯽ ھەرێــﻢ ،ﺋەﮔــەر وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن واﺗە ﻟــە ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ داﺑڕ ﺑﮑﺎت ،ﺑــە ﺗﺎواﻧﯽ ﺧﯿﺎﻧەت ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳﺰای ﺑﺪرێ )ﮐﻮڕی ھەر ﮐەﺳــێﮏ ﺑێﺖ ﺳەرۆک دەﺑێ ﺋەو دەﺳەﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﭘێ ﺑﺪرێ( ﻟەﻣــەش ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ,ﺳــەرۆک ﺋەﻣڕۆ دەﺑێ دەﺳــەﺗﯽ ﺋەوەی ھەﺑێﺖ ﻟە ﮐﯚﻣﺎری ﻋﯿــﺮاق ﺟﻮدا ﺑﺒێﺘەوە, ﭘﺎﺷــﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚی ھەﺑێﺖ ﻧەﺧﺸەی ”ﺳﻨﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ“ ھەرێﻢ ،ﺑە ﺧەﺑﺎﺗﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯿﺎﻧە ،ﯾﺎن ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺒﻮو ﺑە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﮐﺪاری دژی داﻋﺶ ,ﻓﺮاواﻧﺘﺮ ﺑﮑﺎت. ﻟە ﺑەﻧﺪێﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﯿﺸﺪا ﻟە دەﺳﺘﻮور دەﺑێ ﻗەﯾــﺪ ﺑﮑﺮێ ,ﻟــﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﺎوارى ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻰ ,ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازاﻧﻪ ﺑﻪرز ﺑﺒێﺘﻪوه ﻟﻪ دهﺳﺖ زوڵﻤﻰ Racism ﯾﺎن ﻟەدەﺳﺖ ﺳﺘﻪﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪت دژى ”ﻛﻪﻣﺎﯾﻪﺗﯿﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎن“ی ﻧﺎو دەوﻟەﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ،ﯾﺎن دژى ﺋﻪو ﺧﻪڵﻜﺎﻧﻪى ﺑﻪھﯚى ﺋﯿﻤﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﺧﻮدا ﻟﻪ ڕێﮕﻪى ھﻪر دﯾﻨێﻜﻪوه ﺑێﺖ, ﺑﭽﻪوﺳــێﻨﺪرێﻨﻪوه ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﻪر دهﺳــﻪﺗێﻜﻰ دراوﺳێﻰ ﺳﻨﻮورى ﺳەرۆک ,ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪم ھﺎواره وﯾﮋداﻧﻰ ﺳەرۆﮐﯽ ﺟﻮوﻧﺪ ﺗﺎ ﺋﻪو ڕادهﯾﻪى ﻛﻪ ﺟﻪﻧﮕێﻚ ڕاﺑﮕﻪﯾﻪﻧێ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﻰ ﺋەوان و ﺳــﻨﻮورى ھەرێﻢ ,دهﺑێﺖ ﻣﺎﻓﻰ ﭘێ ﺑﺪرێﺖ.
ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ
ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻛﯚﻣەڵﮕە
وﺷــەی )ﺧﺎﻧﻢ( ﺑﯚ ڕێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺋﺎﻓﺮەت دێﺘــە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن ،وەﻟێ ﻛﺎك ﺷــەﻓﯿﻖ )ﺧــﺎن(ی ﺑەﻛﺎر ﺑﺮدووە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەوەش ھەڵەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە وﺷــەی ﺧﺎن ﺑﯚ )ﭘﯿﺎو( و ﺧﺎﻧﻢ ﺑــﯚ )ژن( ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ، ﺑــەو واﺗەﯾەی )ﺧــﺎن و ﺧﺎﻧﻢ( ﻛﻮرﺗﻜﺮاوەی وﺷەی )ﺧﺎﻧەدان(ـە ﭘەرداﺧﺎﻧەی ﺑــﺎزاڕ “.ﻟەم دێڕەدا وەرﮔێڕ ﺑﯚ ژﻧﯽ ﺋﺎﻏﺎﺟﺎن وﺷــەی )ﺧێﺰان(ی ﺑەﻛﺎر ﺑــﺮدووە ،ﺋەم وﺷــەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﺧەڵﻜﯽ ڕەﺷــﯚك ﮔــﯚی دەﻛەن ﺑﯚ ﻛەﻣــە ڕێﺰێﻚ ﻛە ﻟە ژﻧەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﮔﺮن ،وەﻟێ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ھەڵەﯾە ،وەك ﭼﯚن )ﻣەﺗﻜــەب و ﺣەﻟــﯽ( ﻟەﺑــﺮی )ﻣەﻛﺘەب و ﻋەﻟﯽ( ھەڵەن .ﭼﻮن ﺧێﺰان ﻟە ﻛەﺳێﻚ زێﺘﺮ ﭘێﻚ دێﺖ. ﻣەﻻ ﺧﺎﻟﺨﺎﻟــﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻣەﻻ ﻓێڵﺒــﺎزەﻛﺎن و ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻜﯽ ﻧﺎو ڕۆﻣﺎﻧەﻛــە ،ﺋەوﯾــﺶ ﻟە ڕێﮕەی ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ھەوڵﯽ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ژﻧــﯽ دەوروﺑــەری دەدات، ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ڕاڕەوە ﺗﺎرﯾﻚ و ﺑﺎرﯾﻜەﻛــەی ﻣﺰﮔەوﺗــێ ژن ڕێﮕەﯾﺎن ﭘێ دەﮔــﺮت و ﻧﺎﻣەی دڵﺪارﯾﯿﺎن دەداﯾێ .ﻣەﻻ ﺧﺎﻟﺨﺎﻟﯽ ھەﻣﯿﺸە ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﯚز ﺑﻮو ،ﺑە ورﯾﺎﯾﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧﻮێﯽ ھەڵﺪەﺑﮋارد و دەﯾﻜﺮدە ﮔﻮﺗــﺎری ھەﯾﻨﯽ ،ﺗﺎ
ﻟە ڕێﮕەی ﺟﻮاﻧﻜﺎری و ﺗەﺳﺮﯾﺤە و ﺗﯿﻔﺘﯿﻔــەوە ڕۆی ﻧﺎﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷﺎری زەﻧﺠﺎن ﺷــﺎرێﻜﯽ دﯾﻨﯽ ﺑﻮو ،ھەروەھﺎ ھەوڵﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻧﯚڕﯾﻨﮕەﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ دا ،ﻟە ڕێﮕەی ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺷﺎھﺎﻧەوە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻛﺮا ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ھەﻣﯿﺸە ﻟە ھەوڵﺪاﺑﻮو ژﻧﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳەردەﻣە ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﻜﺎﺗەوە .ﺋەوەش ڕۆڵﯽ ژﻧێﻜﯽ ﺋﺎزاد و ﺋﺎزادﯾﺨﻮاز ﭘێﺸﺎن دەدات ﻟەم ڕۆﻣﺎﻧــەدا .ھەروەھﺎ ﺑﯚ ﭘﭽڕاﻧﯽ ﺷــﺮﯾﺘﯽ ﻛﺮدﻧەوەی ﻧﯚڕﯾﻨﮕە و ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ دەﻛــﺮا ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەم ﺟﯚرە ھەوﻧەش ﺋﺎﻛﺎﻣــﯽ ﻛﺮاﻧەوەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ژن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا دێﻨێﺖ. ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺳــەرداﻧێﻜﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷﺎرە دﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن وای ﻧەﺧﺸە ﻛێﺸﺎﺑﻮو ﺋەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧەی ﭘێﺸﻮازی ﻟێ دەﻛەن ﺟﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﻤﭽــە ڕووت ﺑێ ،ﺋــەوەش ﺑﯚ
دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾەﺗﻮﻛﺎن ﺑﻮو، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن رۆڵێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕــە ﺑﯚ ﺑەرﭘﺎﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎزادی ﻟە وﺗﺪا. ﺑــە ﭘەﺧﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەم ﺟﯚرە ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎﻧە ﻣەﻻﻛﺎن ﺋﺎﮔﺮﯾﺎن ﺗێﺒــەر دەﺑــﻮو ،ﺑەﻛﻮرﺗﯽ ڕۆڵﯽ ﺋەم ژﻧە ﺑەراﻧﺒــەر ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﺎراﻧﮕﺎز ﺑﻮوە. ﻗــﺎدر ﻋەﺑــﺪو ﻧﻮوﺳــەری ڕۆﻣﺎﻧەﻛەﯾە ،ﺷــەﻓﯿﻘﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺧﺪر ﻟە ھﯚڵەﻧﺪﯾﯿەوە ڕۆﻣﺎﻧەﻛەی ﻛﺮدووە ﺑە ﻛﻮردی ،ﻟە ﺑەﺷێﻜﯽ ڕۆﻣﺎﻧەﻛەدا دێﺘە ﺳــەر ﺑﺎﺳــﯽ دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ڕۆھەت و ﺑﺎس ﻟە ﻓەﺧﺮی ﺳﺎداﺗﯽ ژﻧەﻛەی ﺋﺎﻏﺎﺟــﺎن و ﺑەھﺮەی ﺋــەو ژﻧﺎﻧە دەﻛﺎت ،ﻛە ﻣﺎﻓــﻮوری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺧﺎﻧﻮوێﻜﺪا ﺑﯚ دەﭼﻨﻦ ،ﻛەس ﻧﺎزاﻧــێ ﻟە ﻛﻮێــﻦ و ﺗەﻧێ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋﺎﻏﺎﺟﺎن دەﻛەن ،ﻓەﺧﺮی ﺳﺎدات ھــەم ڕاوﭼﯿﯿەﻛﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ و ھەم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ دەﺳــﺘڕەﻧﮕﯿﻨە ﻟە ﺑﻮاری ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸــﺎﻧﺪا ،ﻛﺎﺗێ ﻟە ﺳــەرﺑﺎﻧﯽ ﻣﺰﮔــەوت ﺑەھﯚی ﺳــەﺑەﺗە و ﺗﺮﯾﺎﻧــەوە ﻣەﻟﯽ ڕاو دەﻛﺮد ،دواﺗﺮ ﺑەھــﺮەی ﻟە ﭘەڕە ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮕە ﺗەﻟﯿﺴــﻤﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﻣەﻻﻧــە وەردەﮔــﺮت .ﺋەم دێڕاﻧەی ﻟــە ڕۆﻣﺎﻧەﻛەدا ھﺎﺗﻮون ﺋــەوە دەﺳــەﻟﻤێﻨﻦ ،ﻛــە ژﻧﯽ ڕۆھەﺗﯽ ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ و دەﺳﺘڕەﻧﮕﯿﻦ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪن ،ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﺑەھــﺮەی ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺸــﺎﻧﯽ ﮔێﺘــﯽ دەدەن ،ﺟﮕە ﻟەوەی ھﺎرﯾــﻜﺎری ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛەن ،ﭘﺎڵﭙﺸﺘﻦ ﺑﯚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﻟــە ﻻﭘــەڕە )(58دا ﭼــﻮار ﺟﺎر زێﺘــﺮ ﻧﺎوی )زﯾﻨەت ﺧــﺎن( ﭘﺎﺗە ﺑﻮوەﺗەوە ،ڕەﻧﮕە دەﯾﺎن ﺟﺎرﯾﺶ ژ ﻛﺘێﺒەﻛە ﭘﺎﺗە ﺑﻮوﺑێﺘەوە ،وﺷەی )ﺧﺎﻧﻢ( ﺑﯚ ڕێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟە ﺋﺎﻓﺮەت دێﺘــە ﺑەﻛﺎرھێﻨــﺎن ،وەﻟێ ﻛﺎك ﺷــەﻓﯿﻖ )ﺧﺎن(ی ﺑەﻛﺎر ﺑﺮدووە، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەوەش ھەڵەﯾــە، ﭼﻮﻧﻜە وﺷــەی ﺧﺎن ﺑﯚ )ﭘﯿﺎو( و ﺧﺎﻧﻢ ﺑــﯚ )ژن( ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ، ﺑــەو واﺗەﯾــەی )ﺧــﺎن و ﺧﺎﻧﻢ( ﻛﻮرﺗﻜﺮاوەی وﺷــەی )ﺧﺎﻧەدان( ـە. ﻟە ﻻﭘەڕە )(83دا ﺷەﻓﯿﻘﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺧﺪر دەﻧﻮوﺳــێﺖ) :ﻟە ﺳــەرﺑﺎن ﺷــەﭘﻘەﻛەی دادەﻛەﻧﺪ ﺳوی ﻟە ﺣﺎﺟﯽ ﻟەﻗﻠەﻗــەﻛﺎن دەﻛﺮد( ﻟەم دێڕەدا وﺷــەی )داﻛەﻧﺪن( ﺑﯚ ﺷــەﭘﻘە ﻛﺮێﺘە ،ﭼﻮن )ﻟەﺳەر ﻛﺮدەوە( دروﺳــﺘە ،ﺷﺘێﻚ ﻟەﺑەر ﺑﻜﺮێ ﺋﯿﻨﺠﺎ دادەﻛەﻧﺪرێ ،وەﻟێ ﻛﺎﺗﮋﻣێﺮ و ﮔﻮارە و ﻣﻠﻮاﻧﻜە و ..ﺗﺎد ﻟەﺑەر ﻧﺎﻛﺮێ و داﻧﺎﻛەﻧﺪرێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە دەﺳﺖ و ﮔﻮێ و ﻣﻞ دەﻛﺮێﻦ، ﺑﯚﯾە ﺷــەﭘﻘە ﻟەﺳەر دەﻛﺮێ ﯾﺎن ﻟەﺳەر دەﻧﺮێ ،ﻟەﺳەر دەﻛﺮێﺘەوە ﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻻ دەﺑﺮێ. ﺧﻮﻻﺳە زۆر ﮔﻮﺗﻦ ﻟەﺑﺎرەی ھﯿﭻ ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﺑــە ڕەوا ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ،ﺋەوەی ﺗﺮم ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەران ﺟێ ھێﺸــﺖ. ﺋــەم وەرﮔێڕاﻧــەی ﺷــەﻓﯿﻘﯽ ﺣﺎﺟــﯽ ﺧﺪر ﺑــەرز دەﻧﺮﺧێﻨﻢ، ﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛــﯽ ﭘﻮﺧــﺖ وەرﯾﮕێڕاوە ،ﺟﮕــە ﻟەوەی وەك ھەﻣﻮو ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺒــەش ﻧﯿﯿــە ﻟە ھەڵەی ڕێﻨﻮوﺳــﯽ و ڕێﺰﻣﺎﻧﯽ و ..ﺗﺎد ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی ڕێﻨﻮوﺳﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو و ﺷــﺘﯽ ﺗﺮە .ﻛﺎری ﻟە ﺑﺎن زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧەوەی وﺷــەی ﻓﯚﻟﻜﯚر و ڕەﺳــەن ﻛــﺮدووە .ﺑﯚ ﺧﻮێﻨەری زﯾﺘەڵ ،ﺋەم وەرﮔێڕاﻧە ﭘﺮﯾﺎﺳــﻜەﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﻟــە ﻧﻮﻗڵ و ﻧەﺑﺎﺗــە ،ﺧﻮێﻨــەر دەﮔەﯾەﻧێﺘە ﺋەوﭘەڕی ﺗﺎﻣﻮﭼێﮋ.
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ھﯚﺷﯿﺎرﯾﺪا ﺳــﺎدەن و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﺑﯚﯾﺎن ﺋﺎﺳﺎﻧە، ﺋەوەش رەﻧﮕە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەو ﺳﺎدەﯾﯿەی ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ھەﺑێ ﻛە ﺑﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھەﯾە ،ﺑەﭘێﯽ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ واﯾە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە و زﯾﻨﺪاﻧﯿﻜﺮدن و ﻟێﺴەﻧﺪﻧەوەی ﻣﻮڵﻚ و ﻣﺎڵﯽ ﮔﺸﺘﯽ رووﺑەڕووﺑﻮووﻧــەوەی ﺑﻨەڕەﺗﯿﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺗەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﮕەڕێﻨەوە ﺳــەر ﺋەو ﺧﺎڵەی ﻛە ﭼﯚن و ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋەو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ﻛﺮاوە ،ﺑﯚ ﺋەوەش ﺗﺎﻛە ﺷــﺖ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﯚﺷﯿﺎری و ﺑﻮوﻧﯽ ﭘەروەردەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﻧەوەﻛﺎن ﻟە ﺑﻮاری رووﺑەڕووﺑﻮووﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ. راﺳــﺘە ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھەﯾە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﺸﯽ ھﯿﭽﯽ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺗﯿﺮۆر ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ،ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎن ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋەﮔەر رێﮕﺮی و ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕەﻛﺎن ﺑﺨەﯾﻨە ﻻوە ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺪان، ﺑە ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋــەوەی ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوو ﺗﻮاﻧﺮاوە دەزﮔەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەرووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛە دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯿﯿە ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨﺮێﺖ و ﺑﺨﺮێﺘە ﺳــەرﻛﺎری ﺧﯚی ،ﭼﻮﻧﻜــە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺧﺎڵە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑەداﻣەزراوﯾﻜﺮدﻧﯽ دەزﮔەﻛﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﯿﺘــﺮ ﺋەو ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪﯾﯿــە ﻧەھێڵﯿﻦ ﻛە ﻟــە راﺑﺮدوو ﺑەھــﯚی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧە ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮاوە. دروﺳﺖ دەﻣەوێ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە ﺑﻜەم ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھــەر ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەوە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﻛﯚﺗﺎی ﻧەھﺎﺗﻮوە ﻛە دواﺗﺮ ﻟێﻤــﺎن دەﺑێﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ زەﺑەﻻح و ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ھەﯾە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەﮔــەر ﻛەس و ﺧﺰﻣێﻚ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﻧەﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎﻧﻤﺎن راﯾﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﻟە راﺳــﺘﯿﯿەﻛەدا ﺋەوە ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن دروﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﯾﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻤﺎن واﯾە ﺋەﮔەر ﺑڕێﻚ ﭘﺎرە وەك ﺑەرﺗﯿﻞ ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرێﻚ ﻧەدەﯾﻦ، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧەوە ھەﯾــە ﻛە واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرە دروﺳــﺖ دەﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺗﺎﻛﺪا ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨەﻛﺎن ﺑﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ﻟەوەی وا ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﻛﯚﺗﺎی دێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺑەو ﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﯿﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ زﯾﺎﺗﺮ و زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ . ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ”ﭘــﯚڵ ھەﯾــﻮد“ ﻟێﻜﯚڵــەری دﯾﺎری ﺑەرﯾﺘﺎﻧــﯽ ،ﻟە ﻛﺘێﺒێﻜﯿــﺪا ﺑە ﻧــﺎوی ”ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ“ ،ﻟە رێﯽ ﺑەراوردﻛﺮدﻧﯽ ژﻣــﺎرەی ﺋەو ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧێﻮان ﺳﺎﻧﯽ 1990ﺗﺎ ،2010واﺗە ﻟە ﻣﺎوەی 20ﺳﺎڵﺪا ﻟە ﺑﻮاری ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دراون ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەو راﺳــﺘﯿﯿە دەﻛﺎت ﻛە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻮوەﺗە دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺳەردەم و ﭘێﮕەی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟە ﺑﻮاری ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎﺷﺪا وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1990ﻧﺰﯾﻜەی 60ﺑﯚ 70ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﻮاری ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋەﻧﺠﺎم دراﺑﻮون، ﻛەﭼﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010ﺋەو ژﻣﺎرەﯾە ﺑــﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 800ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە ﺑەرز ﺑﻮوەﺗــەوە .ﺋەﮔەر دەزﮔەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھەﺑێﺖ ،ﺋەوە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھﯿﭻ ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﺎﺑێﺖ. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ دەزﮔەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ،BBCﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﺑﻮوە ﻛە ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺑﺎس ﻛﺮاوە و رۆﺷــﻨﺎﯾﯽ ﺧﺮاوەﺗە ﺳەر .ﺑەرﭼﺎوﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەم زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﺎﺷﻦ ﺗــﺎ ﺧەڵﻚ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟەﻣــە ھەﺑێ ﻛــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋەﻣــڕۆ دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪاری ﮔەردووﻧﯿﯿە و ھﯿﭻ وﺗێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑێﺨەم داﻧﯿﺸــێ و ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی ﺋــەوە ﺑﻜﺎت ﻛە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺋەوان ﻧﯿﯿە. ﻛەواﺗــە ﻟێــﺮەدا ﺋــەو ﺑڕواﯾەﻣــﺎن ﻻ دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ﺋەﮔەر ھەﻣﻮوﻣﺎن ھﯚﺷــﯿﺎراﻧە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑﯿــﻦ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ھەﻧﮕﺎوی رژدﺗﺮ و ھﯚﺷــﯿﺎرﺗﺮ ﺑﯚ ﺑەﮔﮋداﭼﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻨێﯿﻦ.
وەرﮔێــڕان ،ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘەﯾﺎم و ﺑﯿــﺮی ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ڕەﮔەز و ﻧەﺗەوە و زواﻧێﻚ، ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﻧێﺰﯾﻜﯽ ﺑﯿﺮی وەرﮔێڕ و ﺑﻨﻮوس دەﺑێﺘە ھﯚی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻣەﺑەﺳــﺖ ،ﯾﺎن ﺋەو دەق و ﻧﻮوﺳﺮاوەی دەﯾﺨﻮێﻨێﺘەوە ﺑە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ دەزاﻧێﺖ ،ﺑﯚﯾە وەری دەﮔێڕێﺖ ،ﺗــﺎ ھﺎوزوان و ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳﻮودی ﻟێ ﺑﺒﯿﻨﻦ. ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺋەو دەق و ﻧﻮوﺳﺮاوەی وەری دەﮔێڕی ،ﻛﺘﻮﻣﺖ ﻟەﮔەڵﯽ ھﺎوڕا ﺑــﯽ ،ﻟــێ ھێﻨﺪێــﻚ ﺑﺎر ﺑﺎرﺗەﻗﺎی وﺷــەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﮔەڵﯽ ﻛــﯚك ﻧﯿــﺖ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﮔەرەﻛﺘە ﺑﯿﺮ و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ﺋەڤ دەﭬەرە ﭘێﺸﺎن ﺑﺪەی ،ﻟە ڕێﮕەی وەرﮔێڕان ﺑڵێﯽ ﺋەھﺎ ﻓن ﻧەﺗەوە ﭼﯚن ﺑﯿﺮ دەﻛەﻧەوە. ﯾــﺎران ﺳــەﯾﺮﻛەن ھﯿــﭻ ﺑەھﺎ و ﻧﺮﺧێﻜﯿــﺎن ﻟــە ﺑــﯚ ﺋﺎﻓﺮەت داﻧەﻧﺮاوە ،ﺑﻨﯚڕن ﻣﺮۆی ھەژارﯾﺎن ﻟــە ﻧﻚ ﻣﯿﻨﺎﻛــﯽ ﻛﺎﯾــە ،ﺋەھﺎ ﻟەو دەﭬەرە ﺳــەﯾﺮﻛەن ﻣﺎڵﺒﺎﺗﯽ دەوڵەﻣەﻧﺪ ﭼﯚن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ورد و درﺷــﺖ دﯾــﺎری دەﻛەن، دەﺑێ ﺋەوان ﺋﺎراﺳــﺘەی ﭼﯚﻧێﺘﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ دۆﺳــﺘﺎن و ﻧﺰﯾــﻜﺎن و ﺧﺰﻣەﺗﻜﺎراﻧــﯽ دەوروﺑەرﯾــﺎن ﺑﻜەن ﺑــە ﻓێــڵ و ﺗەڵەﻛە ،درۆ و دروﺳــﺘﯽ ،ھــەر ﭼﯚﻧێﻚ ﺑێﺖ دەﺳەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﭼەﺳﭙێﻨﻦ. ﻣﯿﻨﺎك ژ ﺳــەرەوە ﺑﺎﺳــﻢ ﻛﺮد، ﺑەﻛﻮرﺗﯽ وەرﮔێــڕان ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾــﺎم و ﺑﯿــﺮی ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿە ،ﭼﺮﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗێﻜە ﺑە ﮔﻮێﯽ ﻛەڕوﻻڵێﻜﺪا. دادەﻛﺎن دوو ﻛﯿﮋی ﺧﺰﻣەﺗﻜﺎری ﺋەو ﺧﺎﻧﻮوە ﺑﻮون 60ﺳــﺎڵ ﺑﻮو ﻟەوێ دەژﯾﺎن ،ھێﺸﺘە ﮔەﻧﺞ ﺑﻮون ﺑﺎوﻛﯽ ﺋﺎﻏﺎﺟﺎن )ﺳــەرﮔەورەی ﻣﺎڵﺒﺎﺗــﯽ ڕۆﻣﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺰﮔەوﺗێﯿــە( ھێﻨﺎﺑﻮوﯾﺎﻧﯿﯿــە ﺧﺎﻧﻮوەﻛە ،ﻛەﺳﯿﺶ ﻧەﯾﺪەزاﻧﯽ ﻟــە ﻛــﻮێ ھﺎﺗــﻮون ،ھەرﮔﯿﺰ ﻟەﺑــﺎرەی ڕاﺑــﺮدووی ﺧﯚﯾــﺎن ﻧەدەدوان ،ﭼﻮﻧﻜــە ڕاﺑﺮدووﯾﺎن ﺟێــﯽ ﺑــڕوا ﻧەﺑــﻮو ،ھەﻣﻮوان دەﯾﺎﻧﺰاﻧــﯽ ﻛەﯾﻨﻮﺑەﯾﻨێﻜﯿــﺎن دەﮔەڵ ﻣﺎﻣــﯽ ﺋﺎﻏﺎﺟﺎﻧﺪا ھەﺑﻮو، دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵﯽ ﺗێﻜەو ﺑﻮو، ھەر ﺗﺎوێ ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﺑەﺳــەردان ھﺎﺗﺒﺎ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺰﮔەوﺗێ ،ﺋەم ﺟﻮوﺗە ﻛﭽە دەﺑﻮوﻧــە ھﯽ ﺋەو. ﺋەوان ﺋﺎﻏﺎﺟﺎن و ﻣەﻻ ﺋەﻟﺴﺎﺑڕﯾﯿﺎن ﮔەورە ﻛﺮدﺑﻮو ،ﻧەﺧﺎﺳــﻤە ﺟێﯽ ﺑڕوای ﺋﺎﻏﺎﺟﺎن ﺑﻮون ،ﭘﺎرێﺰەری داوﻧەرﯾﺘــﯽ ﻣﺎڵەﻛــەش ﺑﻮون، ﻧێﻮﯾــﺎن )ﮔﻮڵﺒﺎﻧﻮو و ﮔﻮڵﺒێ( ﺑﻮو، ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﻣەﻻ ﺋەﻟﺴﺎﺑڕی دوای ژﻧﮫێﻨﺎﻧﯿﺸــﯽ ﭼﻮﻧﻜە ڕﻗﯽ ﻟە ﮔەرﻣــﺎوی ﺑﺎزاڕ ﺑﻮو ،ھێڵﻨﺠﯽ دەھﺎﺗێ ﺧﯚی ﻟەﮔــەڵ ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺷــﺎردا ﺧﯚی ﺑەڕووﺗــﯽ ﺑﺒﯿﻨێ، ﺋﺎﻏﺎﺟﺎن ﮔەرﻣﺎوێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﻣﺰﮔەوﺗێ ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﻛﺮدﺑﻮو ،دادەﻛﺎن ﻟەو ﮔەرﻣﺎوە ﺟﻠﯿﺎن ﺑــﯚ دادەﻛەﻧﺪ و دەﯾﺎن ﺷﻮوﺷﺖ و ﺟﻠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮدەوە ﺑەری .دادەﻛﺎن ﺑەﺳەر ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ڕادەﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺗەواوی ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻣﺎڵەﻛەﯾﺎن ﺧﺴــﺘﺒﻮوە ژێــﺮ ﭼﺎودێــﺮی ﺧﯚﯾﺎن ،ھەﺗﺎ ﺋﺎﮔﺎداری ﺟﻮوڵەی ﻣێﺮووﻟەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑــﻮون ،ﺗﺎوێ ﺑەﺳەر دﯾﻮارەﻛﺎﻧﺪا ھەڵﺪەﮔەڕان. ﻛﺎزم ﺧﺎن ﻣﺎﻣﯽ ﺋﺎﻏﺎﺟﺎن ﺑﻮو ،ﺑە ﺗەﻣەﻧﺘﺮﯾﻦ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛە ﺑﻮو ،ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﭼﺎﻛﯽ ﻻدێ ﺑﻮو، ﺳەرﺑﺮدەی زۆری ھەﺑﻮون ،زۆر ﺷﺘﯿﺸﯽ ﻟە دەﺳﺖ ﭼﻮو ﺑﻮو ،ﺑەم
ﺳێ ﺷﺘﯽ ﻧەﮔﯚڕ ﻟەﮔەڵﯿﺪا ﻣﺎﺑﻮو، ﺋەوﯾﺶ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﺷﯿﻌﺮ، ﺗﺮﯾﺎك و ژن .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺋەو ﻛەﻧﯿﺸــﻜە ﺧﺰﻣەﺗﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ دﯾﺖ ،ﺑــﯚ ﺷــەوەﻛەی ﻟەﮔەڵ ھەرﺗﻜﯿــﺎن ﯾەك ﻟــە دوای ﯾەك ﻧﻮوﺳــﺖ )ﻣەﺑەﺳــﺖ دادەﻛﺎﻧە(. ﻟــە ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﻣﺰﮔەوﺗێــﺪا )دادەﻛﺎن( دوو ﻛﺎرەﻛﺘــەری ﺳەرﻧﺠﻜێﺸــﻦ ،ﻧﻮوﺳــەر ﺑــە ورﯾﺎﯾﯿﯿــەوە ﭼﯿڕۆﻛەﻛەﻧﯿــﺎن ﻟەﺑﺎرەوە دەﮔێڕێﺘەوە. ﻧﻮﺳــڕەت ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮە ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺘەرە ﺳەرﻧﺠﻜێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ڕۆﻣﺎﻧەﻛە ،ﺑــﺮای ﺋﺎﻏﺎﺟﺎﻧە ،ھەر ﺟﺎرێﻚ دەھﺎﺗــەوە ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺰﮔەوﺗێ ،ﭼﺘێﻜــﯽ ﻧﻮێﯽ دژی ﻛﯚﻧﺒــﺎوەﻛﺎن ﭘێ ﺑــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺒەﻧــﺪی داوﻧەرﯾــﺖ ﻧەدەﺑﻮو، ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﺋەو ﺑــﻮو ژﻧێﻜﯽ ﺑێ ﭼﺎرﺷــێﻮ و ﺳــﻔﻮوری ھێﻨﺎ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺰﮔەوﺗێ .دادەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﺰاﻧــﯽ ﻧﻮﺳــڕەت ﻛــەس ﻣﺎرە ﻧﺎﻛﺎت ،ﺗەﻧێ ﺑــﯚ ڕاﺑﻮاردن ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ژﻧﺎﻧﺪا دەﮔﺮێ. ﻟــە ﻻﭘەڕە )(38دا ﻧﻮﺳــڕەت ژﻧە ﺗﺎراﻧﯿﯿەﻛە دەﺑﺎﺗە ﻧێﻮ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺰﮔەوﺗێ و ڕووﻧﺎﻛﯽ ژوورەﻛــە دەﻛﻮژێﻨێﺘەوە ،ﻟە ﻧﺎو ﻗەدەوە ژﻧەﻛە ﻟە ﺑﺎوەش دەﮔﺮێ، ﻛﺎﺗــێ ژﻧەﻛــە دەڵێ دەﺗﺮﺳــﻢ ﺋەﯾەڕۆ وا ﻣەﻛە ،ﻧﻮﺳــڕەت ﭘێﯽ دەڵێ” :ﺋێﺮە ﺟێﮕەی ﺗﺮس ﻧﯿﯿە، ﺑەم ورووژێﻨەرە ڕۆﺣە ﭘڕەﻛەی ﺋەم ﺧﺎﻧﻮوە ﻟــە ﭘەﻧﺎ دۆﺑﯽ ﺋەم ﻛﺘێﺒﺎﻧــەدا ﺧﯚی ﺣەﺷــﺎر داوە، 700ﺳﺎڵﯽ دوور و درێﮋە ﻣەﻻﻛﺎن ﻟــەو ھﯚدەﯾەدا ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﯚ ﻧﻮێﮋ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛەن ،ﻟێﺮەدا زۆر ﺷــﺖ ڕووی داوە ﺑەم ﺋەﻣەﯾﺎن ھێﺸﺘﺎ ﻧەﻗەوﻣــﺎوە ،ﻣﻨﯿــﺶ دەﻣەوێ ﻟەﮔــەڵ ﺗــﯚدا ﺑﯿﻘەوﻣێﻨﻢ ،ﻣﻦ دەﻣەوێ ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷﺖ ﺑﺨەﻣە ﺳەر ﻣێﮋووی ﺗﯚﻣﺎری ﺋەم ژوورە )ل “.(39 دادەﻛﺎن ﭘێ دەزاﻧــﻦ و دەﭼﻨە ﺑەردەرﮔەی ژووری ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛە، ﺑەم ﻧﺎوێﺮن دەرﮔەی ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە ﺑﻜەﻧــەوە ،ﻟەﺑەر ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺋەو ﻣﯚﻣەی ﻧﻮﺳڕەت داﯾﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﺑﻮو، ﻻ دۆﺑــﯽ ﻛﺘێﺒەﻛﺎن دەھەژان! )ﺋەم دﯾﻤەﻧەی دادەﻛﺎن دﯾﺘﯿﯿﺎن دەﺑێ ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ﭼﯽ ﺑێﺖ؟( ﺑێ دەﻧﮕﯽ! ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑەﭼﺎو ﺑە ﺋەوی ﺗﺮی ﮔﻮت .ﺋەوە ﺋەرﻛﯽ ﺋەوان ﺑﻮو ﺑێ دەﻧﮓ ﺑﻦ ،ھــەروەك ھەﻣﻮو دادەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻛــە ھێﻨﺪێﻚ ﺟﺎر ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەوان واﯾﺎن دەﻛﺮد. ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەوان دڵێﻜﯽ ﮔەورەﯾﺎن ھەﺑێ ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻧﮫێﻨﯽ و ڕازە ﻧەدرﻛﺎواﻧــەی ﺧﺎﻧﻮوەﻛــە ﺗێﺪا ھەڵﺒﮕــﺮن .ﻛەواﺗــە ﺋــەوان ﻧە ﺷــﺘێﻜﯿﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﻧە ﺷﺘێﻜﯿﺎن ﺑﯿﺴــﺘﻮوە .ﻧﻮﺳــڕەت ھەﻣﯿﺸە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﮔﯚڕﯾﻨە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻚ ﺑەردەوام ﺑێﺖ، دادەﻛﺎن زۆر ڕﻗﯿــﺎن ﻟێــﯽ ﺑﻮو، ﺷﻮێﻦ و ﺟێﮕەﯾەﻛﯽ ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺰﮔەوﺗــێ ﻧەﻣﺎﺑﻮو ﺋــەو ﻟەﮔەڵ ژﻧێــﻚ ﺳێﻜﺴــﯽ ﻧەﻛﺮدﺑێــﺖ، ﺷــﻮێﻨﯽ ﺳــەﯾﺮ و ﻋەﻧﺘﯿﻜــەی ھەڵﺪەﺑﮋارد ،ﻟە ﻧــﺎو ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧە و ﺗﯚﻗەڵــﯽ ﻣﻨــﺎرە و ..ژ ڕووﭘەﻟﯽ )(99 - 98دا ڕۆﻣﺎﻧﻨــﻮوس ﮔەﻟێ ﺑە زﯾﺘﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەم دﯾﻤەﻧەی ﻛﺮدووە. ﺗﺎڵﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎﺗە ،ﻛە ﻛﭽێﻚ ھەﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﻛەﺳێﻚ ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻛﺮدووە و ﻧەﺗﻮاﻧــێ ﺑﯿــﺮوڕای ﺧــﯚی دەرﺑڕێﺖ ،ﭼﯿﯿە ﻓن ﻣﻠەﺳﺘﻮور و ﻣــەﻻ ڕای ﺧــﯚی داوە ،ﺋﯿﺘﺮ
دەﺑــێ ﻛﭽە ﻗﺴــەی ﻧەﻣێﻨێﺖ ﭼﻮﻧﻜە ﺋەم ﻣەﻻﯾە ﺑﺎﺷﺘﺮ دەزاﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋــەم ﻛﯿﮋۆڵەﯾــە ﭼــﯽ دەﺑێ و چ ﺑﯚ ﺋەو ﺧﺎﺳــە! ﺳەدﯾﻘەی ﻛﭽﯽ ﻣەﻻ ﺋەﻟﺴﺎﺑڕی ﺧﻮازﺑێﻨــﯽ دێــﺖ ،ﺋﺎﯾەﺗﻮﯾەك ﭘەﺳﻨﺪی ﻛﺎورای ﺧﻮازﺑێﻨﯿﻜﺎری ﻛــﺮدووە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮوان ﭘەﺳــﻨﺪی ﺑﻜەن! ﻟەم ڕۆﻣﺎﻧەدا ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑێ دەﺳەﺗﯽ داﯾﻜﯽ ڕۆھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﺸــﺎن دەدات ،وەك ھەﻣﯿﺸــە داﯾﻜﯽ ﻣﺎﻧﺪووﻧەﻧﺎس ﺗەﻧێ دەﺳەﺗﯽ ﻧﺰاﻛﺮدﻧﯽ ھەﯾە و ﺑەس! ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎر و ڕادەرﺑڕﯾﻨﯽ ﺑە ھﯿﭻ ﺟﯚرێ ﻧﯿﯿــە .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــەش ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﭽەﯾەوە ھەس. زﯾﻨەت ﺧﺎﻧﻢ داﯾﻜﯽ ﺳــەدﯾﻘەﯾە و ژﻧــﯽ ﻣــەﻻ ﺋەﻟﺴــﺎﺑڕﯾﯿە، ﺋــەوە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺋــەم ژﻧەﯾە ﻛە ﻧﺎﭼــﺎر دەﺑــێ ﺗێﯿــﺪا ﺑﮋی و ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﻣﺎﻓــﯽ ھەﯾە ﻟەم ﺧﺎﻧــﻮوەدا .ھەر ژﻧە دەوڵەﻣەﻧﺪ و ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎﻧﻦ ﻗﺴەﯾﺎن ﻟەﺳەر ژﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ دەڕوات داﯾﻜــﯽ ﻛﭽــە ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓﯿﺶ ﺑێــﺖ ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ،ﮔﺮﻧــﮓ ﺋەوەﯾە ژﻧە ھــەژارە و ﺋــەوەش ﺑەھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﺑەڵﮕەی دەﻣﺒەﺳــﺘﻦ و ﻗەوﭼە ﺗێﻜﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﯽ ھەژارە .ﺑەم ﺑەﭘێﭽەواﻧــەی ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەوە، ﺋەم ڕۆﻣﺎﻧــە ﭘێﻤﺎن دەڵێﺖ ﺟﮕە ﻟــە دەوڵەﻣەﻧﺪی و ھــەژاری، ھەر ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ژﻧــﯽ ڕۆھەﺗﯽ ﺑەﺗﻮاﻧﺎن ،ھەر ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺑﺎدەﺳﺖ و ﻧﺎﺳﺮاو ﭘێﻮﯾﺴﺘە ژﻧێﻚ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺑﻜﺎت ،ژ ﻻﭘەڕە )(61دا ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺑــە زەﻗــﯽ ﺑەرﭼــﺎو دەﻛەوێ: ”ﺋﺎﻏﺎﺟــﺎن ﺑەھــﯚی ﻓەﺧــﺮی ﺳــﺎداﺗﯽ ﺧێﺰاﻧﯿﺸــﯿەوە ﯾەﻛێ ﺑﻮو ﻟەو ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﻛەﻣە ﭘﯚﺷــﺘە و
ژﻧﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی ﺑە ﻛێﺶ ﺑﻜﺎت ،ھﺎوﻛﺎت ﺟێﻨﺸﯿﻨﯽ )ﻣەﻻ ﺋەﻟﺴــﺎﺑڕی( ﺧەزووری ﺑﻮو ﻟە ﻣﺰﮔەوت ،ھﺎوﺳەری ﺳەدﯾﻘە ﺑﻮو ،ﻛــە ﻣەﻻ ﺋەﻟﺴــﺎﺑڕی ﻣﺮد، ﺧﺎﻟﺨﺎﻟــﯽ ﺑﻮوە ﺟێﻨﺸــﯿﻨێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ ،ﺋەم ﮔێڕاﻧەوەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﺧﻮێﻨــەر ﺣﺎڵﯽ ﺑﻮوﺑــێ ﻣەﻻی ﺑێ ﺷــەرم زۆرە ،ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﻣەراﻣە ﮔوەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻣﺰﮔەوت و ﺋﺎﯾــﻦ دەﻛەﻧــە ﭘەﯾــﮋە و ﻗەڵﻐﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯿﺎن .ﺑەری ﻣەﻻ ﺋەﻟﺴﺎﺑڕﯾﺶ ،ﺑﺎوﻛﯽ ﮔﻮﺗﺎرﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺰﮔەوﺗەﻛــە ﺑــﻮو ،ﻟــە ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ﺋــەودا ،ﻛــە دژی ﺷﺎی داﺑﻮو ،ﺷــﺎ ﻓەرﻣﺎن دەدات )ﭼﺎرﺷــێﻮ(ی ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎن ﻗەدەﻏە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺳەرﺑﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎردﻧە ﺳەر ﺷەﻗﺎم ﺗﺎ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯽ ﻟەﭼﻚ ﻟەﺳەر ﺑﮕﺮن و ڕاﭘێﭽﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﺨﺎﻧەﯾﺎن ﺑﻜەن .دﯾﺴﺎن ﻗﻮڕەﻛە ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮەت ﮔﯿﺮاوەﺗــەوە ،ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﻧێﻮان ﺋﺎﯾەﺗﻮﻛﺎن و ﺷــﺎﯾە ،ﭘەﻻﻣﺎری ﺋﺎﻓــﺮەت دەدرێ ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻋەﯾﻨﯽ ﺗﺎس و ﺣەﻣﺎﻣە! )ﻓەڕەح دﯾﺒﺎ ﺳــێﯿەﻣﯿﻦ ژﻧﯽ ﺷﺎ ﺑﻮو ،ﻟەو ژﻧەﺷﯽ ﻛﻮڕێﻜﯽ ھەﺑﻮو ﻛە ﺟێﮕــﺮەوەی ﺑﻮو .ﺋــەو دوو ژﻧــەی ﭘێﺸــﺘﺮی ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﺒﻮو ﻛﻮڕێﻜﯽ ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸــﻦ ،ﺷــﺎ ﻟە ﭘﺎرﯾــﺲ ﭼﺎوی ﺑە ﻓــەڕەح دﯾﺒﺎ ﻛەوﺗﺒــﻮو ،ژﻧەﻛــەش ﻟــەوێ دەﯾﺨﻮێﻨــﺪ ،ﻟــەوێ ﺟﺎرێﻜﯿﺎن ﻟە ﺋﺎھەﻧﮓ ﯾەﻛﺘﺮﯾــﺎن ﺑﯿﻨﯿﺒﻮو ل (113ﻟــە ڕووی ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ڕۆﻣﺎﻧەوە ،ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ﭘەرەﮔﺮاﻓــە زۆر ﺟــﻮان و ﻛــﻮرت و ﺑەﭘەﻟــەن ،ﺋــەوەش ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ ﺑﺎﺷە ﻟە ڕۆﻣﺎﻧﺪا ،زێﺘﺮ ﺧﻮێﻨــەر ﺗﺎﻣەزرۆ دەﻛﺎت .ﻓەڕەح دﯾﺒــﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﻮدەﺗﺎی ژﻧﺎﻧــەی ﺧﯚی ﺑﻮو ﻛە
17
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ
ژن ﻟە ڕۆﻣﺎﻧﯽ )ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﻣﺰﮔەوﺗێ(دا
وﺗﺎر
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﮔەﻻوێﮋ ﺷەرﯾﻔﯽ :ﺑﺎوەڕم ﻧەدەﻛﺮد ﻛﺎرەﻛەم ﺋەو
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەی ھەﺑێﺖ
ﺟﻠﻮﺑەرگ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە رەوﺷﺘەوە ﻧﯿﯿە زۆرم ﭘێﺨــﯚش دەﺑێﺖ ﺋەﮔەر داوام ﻟێ ﺑﻜﺮێــﺖ دﯾﺰاﯾﻦ ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻜەم وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﮔەﻻوێــﮋ ﺷــەرﯾﻔﯽ ﻛﭽــە دﯾﺰاﯾﻨەری ﻻوی ﻛﻮرد ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﺎرﻛەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾەﺗﯽ، دﯾﺰاﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ راﻛێﺸــﺎوە و دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﭼەﻧﺪان ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﺋەﻛﺘــەری ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﻛﺮدووە .ﺷــەرﯾﻔﯽ ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑەوردی ﺑﺎس ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﮔەﻻوێﮋ ﺷەرﯾﻔﯽ ﭼﯚن ﺧﯚی دەﻧﺎﺳێﻨێﺖ؟ ﻧﺎوی ﺗەواوم ﮔەﻻوێﮋ ﺷــەرﯾﻔﯽ و ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣەھﺎﺑﺎد ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوم .ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺷﺎری زورﯾﺦ ﻟە ﺳﻮﯾﺴﺮا دەژﯾﻢ و ﺑە دﯾﺰاﯾﻨەوە ﺳەرﻗﺎڵﻢ. ﻟــە ﻛەﯾــەوە دەﺳــﺘﺖ ﺑە دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﺟﻠﻮﺑــەرگ ﻛــﺮدووە و ﯾەﻛــەم دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﺖ ﺑﯚ ﻛێ ﺑﻮو؟ ﻟــە ﺗەﻣەﻧــﯽ 13 ﺳــﺎڵﯿﯿەوە دەﺳــﺘﻢ ﺑــەﻛﺎری دﯾﺰاﯾــﻦ ﻛــﺮدووە ،ﺋــەوﻛﺎت ﻧەﻣﺪەزاﻧــﯽ دﯾﺰاﯾﻦ ﭼﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎری دﯾﺰاﯾﻨــەری ﻻی ﻣﻦ ﺗﺎزە ﺑــﻮو ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەرﮔــﺪروو ﻧــﺎوی ﻟەﻻم ھەﺑﻮو ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑەرﺟﻠﻮﺑەرگ و ﻛوم ﺑﯚ ﺧﯚم دروﺳﺖ دەﻛﺮد، ﺑەﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻛﻮردی دەﺳﺘﻢ ﺑەﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەو ﺑﻮارە ﻛﺮد ،ﭘــﻮورم ﻟە ﻣەھﺎﺑﺎدەوە ﻗﻮﻣﺎﺷــﯽ ﺑــﯚ دەﻧــﺎردم و ﻣﻨﯿﺶ دەﻣﻜــﺮدە ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﻛــﻮردی ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺷــێﻮاز و ﺷــﻜڵەﻛەﯾﻢ دەﮔﯚڕی ،ﺋەﮔەر ﭘﺮﺳــﯿﺎرم ھەﺑﻮواﯾــە دەﭼﻮوﻣە ﻻی ﺑەرﮔﺪرووی ﺳﻮﯾﺴــﺮی و ﺋەواﻧﯿــﺶ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــﺎن دەدام، زۆر ﺷــﺖ ﻟەواﻧەوە ﻓێﺮ ﺑﻮوم و ﯾەﻛەم دﯾﺰاﯾﻨﯿﺸــﻢ ﺑﯚ ﺧﯚم ﺑﻮو. دواﺗﺮ وردە وردە دەﺳــﺘﻢ ﻛﺮد ﺑە دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻣﯚدە، ﺋــەوەش دەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛــﯽ زۆرﺑﺎﺷﯽ ھەﺑﻮو. ﻛــە ﺳــەرەﺗﺎ ﺑە ﺑــﻮاری دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی دەﺳﺘﺖ ﭘێ ﻛﺮد ،ﭼﯽ وای ﻟێ ﻛﺮدی دﯾﺰاﯾﻦ ﺑﯚ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﺑﻜەﯾﺖ؟ ﺑەڵێ ﺑەدﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻛﻮردی دەﺳــﺘﻢ ﭘــێ ﻛــﺮد و ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی ﺗﺎزەم ﭼــﺎك دەﻛﺮد ﻧــەك ھﯽ
ﻧﯚڕﻣﺎڵ ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑەرﮔﺪرووﯾەﻛﻢ ﻟــە ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ دۆزﯾﯿــەوە و ھەﻣﻮو ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮓ ﺟﺎرێﻚ دەﭼﻮوم ﺑﯚ ﻣﯿﻼﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ ﺑﯚ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﭘﺎرﭼە و دﯾﺰاﯾــﻦ ،ﻛە دﯾﺰاﻧــﻢ ﺑﯚ ﺧﯚم ﭼﺎك ﻛــﺮد ھەﻣــﻮو ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻢ ﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﺎن ﻟێ دەﻛــﺮدم ﺋەو دﯾﺰاﯾﻨەم ﻟە ﻛــﻮێ ﺑﻮوە ،دوای ﺋــەوە ﺑﺮا ﮔەورەﻛــەم ﮔﻮﺗﯽ :ﺑﯚ ﻧﺎﺗــەوێ دﯾﺰاﯾــﻦ ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺑﻜەﯾﺖ و ﺟﻠەﻛﺎﻧﺖ ﺑﻔﺮۆﺷــﯽ؟ ﺑﺮ ا ﻛــە ی ﺗﺮﯾﺸﻢ
ﻟەﮔەڵﻢ ھﺎت ﺑﯚ ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ و ﻟە ﯾەﻛەم ﻛﺎرﻣﺪا زۆر ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿﺎن دام ،ﺑەوە واﯾﺎن ﻟێ ﻛــﺮدم ﻣﺎرﻛەی ﺧﯚم ھەﺑێ ،دواﺗﺮ زۆر ﮔەﺷەی ﺳەﻧﺪ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ھەرﮔﯿﺰ ﺑﯿﺮم ﻟەوە ﻧەدەﻛﺮدەوە ﻛﺎرەﻛە ﺋﺎوا ﮔەورە ﺑێﺖ و ﻣﺎرﻛە و دووﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧــﯚم ھەﺑێــﺖ و ھەﻣــﻮو ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەش دﯾﺰاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻨﯿﺎن ﺋﺎوا ﺑەدڵ ﺑێﺖ. ﺧﯚت دەﭘﺎرێﺰﯾﺖ ﻟە دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﯾــﺎ ھەر ﺟﯚرە دﯾﺰاﯾﻨێﻚ داوات ﻟێ ﺑﻜەن دەﯾﻜەﯾﺖ؟ ﻧﺎ ھــەر ﺟﯚرە دﯾﺰاﯾﻨێــﻚ داوام ﻟێ ﺑﻜــەن دەﯾﻜەم ،ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە دﯾﺰاﯾــﻦ ﯾــﺎ ﺟﻠﻮﺑــەرگ ﭼەﻧﺪ رووﺗە ،ﻣﺮۆڤ ﺑەﺧﯚی ﻛەوﺗﻮوە ﭼﯚن ﺑێﺖ .
ﺋەﮔەر داوام ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوە زۆر ﺟێﯽ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿە ﺑﯚ ﻣﻦ و ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛﻮردێــﻚ ،ھەروەھﺎ ﺑــﯚ ﺑﺎوﻛﻢ ﻛە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑــﻮو و ﻣﻨﯿﺶ ﻛﭽە ﺷەھﯿﺪم ،ﻟەﺑەرﺋەوە زۆرم ﭘێﺨﯚش دەﺑێﺖ ﺋەﮔەر داوام ﻟێ ﺑﻜﺮێﺖ دﯾﺰاﯾﻦ ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻜەم. وەك ﻛﺎری ﻧﻮێــﺖ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑــەرگ ﺑــﯚ دوو ﺧﺎﻧﻤــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛەﯾﺖ ،ﺋەو دوو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە ﻛێﻦ؟ ﺑﯚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و دﻧﯿــﺎ ،ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــێ
ﺑﯚی دروﺳــﺖ ﺑﻜــەم ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﻨــﯽ زۆر ﺑەدڵــە، ھﯿﺪی ﺧﯚم ﺑﯚی دەﻧێﺮم ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﻟەﺑــەری ﺑــﻜﺎت ﻣﺎﻧﺎی ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ زۆرە ﺑﯚم. ﻟــە دەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎﻧــﺖ ﻟەﺳــەر ﺳــﺘەﯾﭻ ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﯿە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺖ ﺑەﺟﻠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەردەﻛەوﯾﺖ ،ﺋەو ﺟﻠە ﺗﺎﯾﺒەﺗﺎﻧە ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮدووﯾﺖ؟ ﺟﻠﻮﺑەرگ و ﺷێﻮازی دەرﻛەوﺗﻦ ھﯿﭻ ﻛﺎری ﺑە ڕەوﺷﺘﯽ ﻣﺮۆﭬەوە ﻧﯿﯿە ،ﺟﻠﻮﺑەرگ ھﯿﭻ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﻢ ﻧﺎﮔﯚڕێ ،دەزاﻧــﻢ ﻛە ﻣﺮۆﭬێﻜﯽ
ﻧە ﺑﯚ ﻣــﻦ و ﻧە ﺑﯚ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەم ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ھﺎوﺳەرەﻛەم ﻛﻮرد ﯾﺎ ﺋەوروﭘﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﻣﺮۆڤ ﻛەوﺗﻮوە دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﺮاس ،دوواﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﻨﺎ ھﺎﻣﯿﺮ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﯾﺎری ﺑﯚﻛﺴــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ box-world cham- pionو ھﯿــﺪی ﻛﻠــﻮم ﺧﺎﻧﻤە ﺋەﻛﺘەر و ﻣﯚدێــﻞ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﺪی ﻛﻠﻮﻣﻢ ﻧەدﯾﻮە، ﺑەم ﺋەﮔەر ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ ﺑﻜەم و ﻟەﺑــەری ﺑﻜﺎت ﺋــەوە دەﺑێﺘە رێﻜﻼم و ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﯽ زۆر ﺑﯚ ﻣﻦ وەك ﻛﭽە ﻛﻮردێــﻚ ﻟە ھەرﯾەك ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﯾﺪ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ھــەردوو ﺧﺎﻧﻤﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺧەڵﻜﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎن ،ﺑەم ھﯿﺪی ﻟە ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەژی ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﺑﯚ ﺟﻠەﻛﺎن ،ﺋەوەی وای ﻟێ ﻛﺮدم ﻛﺎرﯾــﺎن ﺑﯚ ﺑﻜــەم ،ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﻛﺮﯾﺴﺘﯿﻨﺎ ﺧﯚی داوای ﻟێ ﻛﺮدم
ﺑــﯚ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ و دﻧﯿﺎ ،ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺳێ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﻧﻮێﯽ ﻛﺮاس
ﺑﺎﺷﻢ ﻟەﺑەرﺋەوە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﭼﯽ ﻟەﺑەر دەﻛەم ﯾﺎ ﻧﺎ ،ﻟەو ﺑﻮارەدا ﭘێﻢ ﺧﯚش ﻧﯿﯿە ﻛﻮرد ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﯿﺮ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺋێﻤەی ﻛﻮردﯾﺶ دەﺑێﺖ ﺑەرەوﭘێــﺶ ﺑﭽﯿﻦ ،زۆر ﻣﺮۆڤ ھەﯾــە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺧﯚی دەﭘﯚﺷێﺖ و زۆر ﻛﺎری ﺧﺮاﭘﯿﺶ دەﻛﺎت ،ﻣﻨﺪاڵﯿــﺶ ﺑﻮوم ﭼەﻧﺪ ﻛﻮردێﻚ دەﭼــﻮون ﺑﯚ ﻻی داﯾﻚ و ﺑﺎوﻛــﻢ و ﭘێﯿــﺎن دەﮔﻮﺗــﻦ: ﺑﯚﭼﯽ ﻣﻦ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﺋﺎوا ﻟەﺑەر دەﻛەم ،ﺑــەم ﺑەﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە دەڵێﻢ :ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەم زۆر ﻛﺮاوەن و زۆر ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﻢ دەدەن ﻟــەو ﺑﻮارەدا ،ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەم ھەﻣﯿﺸــە وﯾﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧە ﻣــﻦ ﻣﺮۆﭬێﻜــﯽ ﺑــﺎش ﺑــﻢ و ﺑﺨﻮێﻨــﻢ و ﻛﺎری ﺧﺮاپ ﻧەﻛەم ،ﺑــەم ﻟەﺑﺎرەی ﺟﻠﻮﺑەرﮔــەوە زۆر ﺋــﺎزاد ﺑﻮوم، ھەر ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەش ﻛە ﻻی ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛــەم ﻗﺴــەﯾﺎن دەﻛﺮد، ﺋێﺴــﺘە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن دێﻦ ﺑﯚ دووﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﻦ دﯾﺰاﯾﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەم. ﻛﻮرداﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑــە دﯾــﺰان و ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧﺖ دەدەن ﯾﺎ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن؟ ھەردووﻛﯿﺎن ھەم ﻛﻮرد و ھەم ﺋەوروﭘﯽ دێــﻦ ﺑﯚ ﻻم ﺑﯚ ﺋەوەی دﯾﺰاﯾﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەم.
ﺑەﻧﯿﺎز ﻧﯿــﺖ ﺑﮕەڕێﯿﺘەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟــەوێ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەﻛﺎرەﻛﺎﻧﺖ ﺑﺪەﯾﺖ؟ ﺑڕﯾــﺎر ﻧﯿﯿــە ﺑــەم زوواﻧــە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕەڕێﻤــەوە ،ھەر ﻛﺎﺗێــﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎرم ﻟــێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑــﯚ دﯾﺰاﯾــﻦ ،زۆرم ﭘێ ﺧﯚش دەﺑێﺖ و دەﮔەڕێﻤەوە ،ھەروەھﺎ ﭘێﻤﺨﯚش دەﺑێﺖ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟەو ﺑﻮارەوە ﺗﯚزێﻚ ﻛﺮاوەﺗﺮ ﺑﺒﻦ. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ ﻟە دەرﮔەی دڵﺘﯽ داوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﻢ ﻧەﻛــﺮدووە و ﭘﻼﻧﯿﺸــﻢ ﺑــﯚ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی
ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑەڕاﺳــﺘﯽ زۆر زۆر ﺋﯿــﺶ دەﻛەم و ﻛﺎﺗﻢ ﺑﯚ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻧﯿﯿە. ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﺖ ﻧەﻛــﺮدووە ،ﺣەز دەﻛــەی ﻟە داھﺎﺗﻮودا ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟەﮔەڵ ﻛﻮڕە ﻛﻮردێــﻚ ﺑﻜەﯾﺖ ﯾﺎ ﻛﻮڕە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەك؟ ﻧە ﺑــﯚ ﻣﻦ و ﻧە ﺑــﯚ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەم ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ھﺎوﺳەرەﻛەم ﻛﻮرد ﯾﺎ ﺋەوروﭘﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﻣﺮۆڤ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺋەﮔەر ﻛﻮرد ﺑێﺖ ﺑەم ﺧﺮاپ ﺑێﺖ ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺋەوروﭘﯽ ﺑێﺖ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾــە ﻛــە ﻣــﺮۆڤ ﯾەﻛﺘﺮی
ﻣﺎرﻛەﻛــەی ﺋەوروﭘــﺎت ﺑەﻧــﺎوی ﭼﯿﯿە؟ ﺋــەی دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﺖ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺋەوروﭘﯽ ﻛﺮدووە و ﻟە چ ﺑﯚﻧەﯾەك دەﯾﭙﯚﺷﻦ؟ ﻣﺎرﻛەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﻢ ﺑەﻧــﺎوی ﮔەﻻوێﮋ ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ھەروەھﺎ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔﻢ ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕــﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾــﯽ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛــﺮدووە، ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧــﻢ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺗــﻮوك و ﭘێﺴــﺘﯽ ﺋــﺎژەڵ دروﺳــﺖ دەﻛەم ،ﺑﯚﯾە زۆرﺑەی ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮕەﻛﺎن ﻟە ﺑﯚﻧە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و رێﻮڕەﺳــﻤە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ و ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧﻢ دەﭘﯚﺷﻦ. ﺟﮕــە ﻟــەو ﻣﺎرﻛەﯾــەی ﺋەوروﭘﺎ ،ﺣەز دەﻛەﯾﺖ ﻟﻘێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﺘەوە؟ ﺑەڵێ ﺣــەز دەﻛــەم و ﺧەوﻧﻢ ﺋەوەﯾە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووﻛﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەدروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرگ ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﻣەوە و ﺗێﯿﺪا ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎن ﺑﻨێﺮﻣــە وﺗﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺋەم ﻛﺎرە ﺳﻮودی زۆری دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑﯚﭼﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﺖ ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎوە ﻟە ﻧﻤﺎﯾﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧﺖ؟ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ دەژﯾﻢ و ﻛڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﻢ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﻦ، ھەروەھــﺎ ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻣﯚدێﻠﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮە وەك ﻟەﮔەڵ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺮاوەﺗــﺮن ،ﻛﺎر دەﻛەن و زۆر ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎﻧــﺪوو دەﻛەن، ﻣﻦ ﯾــﺎ ھــەر دﯾﺰاﯾﻨەرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﻣﺎﻧەوێﺖ ﻛﭽێﻚ ھەڵﺒﮋێﺮﯾﻦ ﻛە ﻧەﯾەوێﺖ ھەﻣﻮو دﯾﺰاﯾﻨێﻚ ﻟەﺑەر ﺑﻜﺎت ،ﺋەﮔەر ھەر ﻛﭽە ﻛﻮردێﻚ ھەﺑێﺖ و ﺑﺎی ﻟە 173ﺳﻢ زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ و دﯾﺰاﯾﻨەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﺑﻜﺎت و
ھەر ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛە ﻻی ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەم ﻗﺴــەﯾﺎن دەﻛﺮد، ﺋێﺴــﺘە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دێﻦ ﺑﯚ دووﻛﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻣﻦ دﯾﺰاﯾﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەم ﺧﯚش ﺑﻮوێــﺖ و ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﮕﻮﻧﺠێﻦ . ﺑﯚﭼــﯽ ﺟﻠﻮﺑەرﮔەﻛﺎﻧــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟە ﺗﻮوك و ﭘێﺴــﺘﯽ ﺋﺎژەڵ دروﺳﺖ دەﻛەﯾﺖ؟ ﺋﺎژەڵــﻢ ﺧــﯚش دەوێــﺖ و ﺗﻮوﻛەﻛــەی زۆر ﺟﻮاﻧە ﻟەﻻم، ﺋەو ﺗﻮوﻛــەی ﺑــﯚم دەﻧێﺮن ﻟە دەرەوەی ﺳﻮﯾﺴــﺮاﯾە و ﺋــەو ﺗﻮوﻛەﯾە ﻛە دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺑەم ﺣەزﯾــﺶ ﻧﺎﻛەم ھﯿــﭻ ﺋﺎژەڵێﻚ ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗــﺮی دﯾﺰاﯾﻨەﻛەی ﻣﻦ ﻟەﺷﯽ ﻟە دەﺳﺖ ﺑﺪات.
ﻛﺮاوە ﺑێﺖ ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑﯚ ﻧﺎ ،زۆرم ﭘێﺨﯚش دەﺑێﺖ . ﺋەﮔــەر دووﻛﺎﻧێــﻚ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە داوای دﯾﺰاﯾﻨەﻛﺎﻧﺖ ﻟێ ﺑﻜﺎت ،ﺋﺎﻣﺎدەی ﺑﯚﯾﺎن ﺑﻨێﺮﯾﺖ؟ ﺑەڵــێ ھــەر دووﻛﺎﻧێــﻚ ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﯾﺴــﺘﯽ ﺟﻠﻮﺑەرگ ﯾﺎ ﭘێوەﻛﺎﻧــﻢ ﺑﻜڕێﺖ ،ﺋﺎﻣﺎدەم دﯾﺰاﯾﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻨێﺮم ،ﭼﻮﻧﻜە وەك دەزاﻧﻢ زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺸﺖ ﺑە ﺗﻮرﻛﯿﺎ دەﺑەﺳﺘﻦ و ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛەﻟﭙەﻟﯿﺎن ﺑﯚ دێﺖ .
ﻣﻦ
ﻣﺎ ﺟﯿ ﺑﻜ وە ﻧﯿﺸ ﻛ ﺑ
ﻛ ھ ﺋە زۆ ﻛﻮ ﻧﺎو
ﻧﻮێ و ﺑە
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﻋەﻟﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ:
وﺷە /ھەژار ﻣەﻣﻮزﯾﻨﯽ ﻋەﻟﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ھﻮﻧــەری ﻛﻮردﯾﯿە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1991ﻟە ﺷﺎری ﺳەردەﺷﺖ ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە .ﻟە 2010ەوە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸــﻨﺎڵ ﻛﺎری ھﻮﻧــەری ﺋەﻧﺠﺎم دەدات و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺧﺎوەن دوو ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ ھﻮﻧــەری و ﭼەﻧﺪ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺑەﺷــێﻮەی ﺳﯿﻨﮕڵە. ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷە“دا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ دەداﺗەوە. دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻛﺎرواﻧــﯽ ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾﺖ ﺑﯚ ﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە؟
ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2010ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸــﯿﻨﺎڵ ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾــﻢ دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮد ،ﺑەم ﺑەرﻟەوەش ﻛﺎرم دەﻛــﺮد ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸﯿﻨﺎڵ ﻧەﺑﻮون. ﻛــێ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺑەﺳــەرﺗەوە ھەﺑﻮوە؟ ﻣﻦ زۆر ھﯚﮔﺮی دەﻧﮕﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ )زەﻛەرﯾﺎ ﻋەﺑــﺪو(م و ﻛﺎرﯾﮕەری زۆری ﻟەﺳەر ﻣﻦ ھەﺑﻮوە. ﺋێﺴــﺘە چ ﺷێﻮازێﻜﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺎوی ھەﯾە؟ ھــەر ﺟــﯚرە رﯾﺘﻤێﻜــﯽ ﻣﻮزﯾﻚ ﮔﻮێﮕﺮی ﺧﯚی ھەﯾــە و ﺟێﮕەی ﺧﯚی ﻟەﻧــﺎو ﺧەڵﻜﺪا ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑەم زﯾﺎﺗﺮ ڕﯾﺘﻤﯽ )ھﺎوس و ﺗﺮاﻧﺴﻮ
ﺷــەش و ھەﺷــﺘﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ( ﺑﺎوی ھەﯾە. ﺧﯚت زﯾﺎﺗﺮ ﺣەز ﺑە چ ڕﯾﺘﻤێﻚ دەﻛەﯾﺖ؟ زﯾﺎﺗﺮ ﺣەز ﺑە ﭼڕﯾﻨــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑە ڕﯾﺘﻤﯽ )ﺳﻠﯚ و ﺋەرەﺑێﺴﻚ( دەﻛەم، ﺑــەم ﺑﯚ ﺋــەوەی ﮔﻮێﮕﺮاﻧﯿﺸــﻢ ﻟەﺑﯿﺮ ﻧەﻛــەم ،ﺑەزۆر ﺗەرز ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﺧﻮێﻨﺪووە. ھﯿــﭻ ﺑەﺳــەرھﺎﺗێﻜﯽ ژﯾﺎﻧﺖ ھەﯾە ﻛﺮدﺑێﺘە ﮔﯚراﻧﯽ؟ ﺑەڵــﯽ ﮔﻮراﻧﯿــﯽ ”ﯾــﺎر ﻣــﻪ ڕۆ“ ﺑەﺳەرھﺎﺗﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣە. ﮔﯚراﻧﯿﯿــە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ ﻟەﻻﯾەﻧــﯽ ﻧﻮێﮕەری ﺑﺎﺷــە و ڕۆژ
دوای ڕۆژ ﺑەرەو ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﭼێﺖ، ﺑــەم ﺋــەوەی ﺟێﮕــەی داﺧە ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻣﯚرﻛﯽ ﻛﻮردی ﺗێﯿﺪا وﻧــە ،ھەر ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﮔﻮێﮕــﺮی ﮔﯚراﻧﯿﯿە ڕەﺳەﻧەﻛﺎن ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە. ﺑــﯚ داھﺎﺗــﻮو دەﺗــەوێ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﺖ ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑەرھەم ﺑێﻨﯿﺖ؟ ﻟە ھــەر ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ڕەﭼﺎوی ڕﯾﺘﻤﯽ ﺟﯿــﺎواز ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟەﺑەرﺋەوەی ڕەﻧﮕە ھەر ﮔﻮێﮕﺮێﻚ ﺟﯚرە ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺑــەﻻوە ﺧﯚش ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻣﻨﯿﺶ رەﭼﺎوی ﺋەوەم ﻛﺮدووە ﻟە ﺋەﻟﺒﻮوﻣﯽ داھﺎﺗﻮودا. ھەﻧــﺪێ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﻣﻮزﯾﻜﯽ
ﻓﺎرﺳــﯽ ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ،ﺋەﻣە ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ ﺧﯚی ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﻓﺎرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺷــێﻮازی ﺧﯚﯾــﺎن ﻧﯿﻦ، ﺋەﮔەر ﺑڵێﻢ ھەﻣﻮو ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە ﺗﻮرك و ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﻛﺎن ڕﯾﺸــەی ﺷێﻮازی ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﻟە ﻛــﻮردی وەردەﮔﺮن ھەڵە ﻧﯿﻢ ،ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﺋەﻣە ھەر ﻟەﻧﺎو ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺷێﻮازی ﺋەرەﺑێﺴﻚ ﻟە ﻋەرەﺑﯽ و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋە ﻛﻮردەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﻟەﺳــەر ﺷــێﻮازی ﺗﻮرﻛﯽ ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﻦ، ﺑﯚﯾە ﻣــﻦ ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋان ﺑە ھەڵە دەزاﻧﻢ ﻛە ﺋەم ﺷێﻮازاﻧە ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ و ھەر ﺋەﻣــەش وای ﻛﺮدووە ﻛە
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
رەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯿﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ون ﻛﺮدووە
ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە دوو ﺳﺎڵ ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە ڕەﺳەﻧﺎﯾەﺗﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ون ﻛﺮدووە. ﻋﺎﺷﻘﺒﻮون ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ھﺎﺗﻨە ﻧﺎو ﺑﻮاری ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ؟ ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺋەﮔەر ﻋﺎﺷــﻖ ﯾﺎن دەردێﻜﯽ ﻟە دڵﺪا ﻧەﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێﺖ ﺑــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ھﻮﻧەرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھﻮﻧەر ﻟە دڵەوە ھەڵﺪەﻗﻮڵێﺖ.
ﻻی ﺗﯚ ﮔﯚراﻧﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﭼﯿﯿە؟ ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟەﻧﺎو ﺧەڵــﻚ ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﺑﻤێﻨــێ و ھەﻣﯿﺸــەش ﺑە ﮔﻮێﯽ ﺑﯿﺴــەر ﻧﻮێ و ﺧﯚش ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺑﯚی ھەﯾــە ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺑﺎش ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﻟە دوو ﺳﺎڵ ﻛەﻣﺘﺮ دەﺧﺎێﻨێﺖ.
ﺋﺎﻧﯿﺲ:
ﺣەز دەﻛەم ﻟە وﺗێﻜﯽ ﺋﺎزاددا ﺋﺎﺷﻖ ﺑﻢ وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻻوی ﻛﻮرد ﺋﺎﻧﯿــﺲ ڕەوﺷــەن ﻛــە ﺧﺎوەن ﭼەﻧــﺪان ﻛﻠﯿــﭗ و ﺑەرھەﻣــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿــە و ھــﺎوﻛﺎت ﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺶ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭘﯿﺸــە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ .ﺋﺎﻧﯿــﺲ ﻛــە ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎرﻣﯿﻜﯽ ﺑﺮای ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺷێﻮەی دوێﺖ ﭼەﻧﺪ ﻛﻠﯿﭙێﻜﯽ ﺑو ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ،ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧە ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﻛە ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﻮزﯾﻚ. وەك ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ﺋەﮔەر زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚت ﺑﻨﺎﺳێﻨێ؟ ﻧﺎوی ﺗەواوم ﺋﺎﻧﯿﺲ ڕەوﺷــەن و ﺳﺎڵﯽ 1992ﻟە ﺷــﺎری ﺳەﻗﺰی ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوم. دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨﺖ ﻛەی ﺑﻮوە و ﯾەﻛــەم ﺑەرھەﻣﺖ ﻛﺎﻣە ﺑﻮو؟ ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 19ﺳــﺎڵﯽ دەﺳــﺘﻢ ﺑەﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﻛﺮدووە و ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﻣێــﺮی ﻛەﻣﺎﻧﭽــەم دەژەﻧــﯽ، ﯾەﻛەم ﺑەرھەﻣﻢ ﺑەﻧﺎوی ”ﺗﺎراوﮔە“ ﺑﻮو. ﺑﯚﭼــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎرﻣﯿﻜﯽ ﺑﺮات ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﯿﺖ؟ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎرﻣﯿﻜﯽ ﺑــﺮام ﻟە ﺑﻮاری ﻣﻮزﯾــﻚ و ﮔﯚراﻧــﯽ ﻛﺎر دەﻛــەم ﻟەﺑەرﺋەوەی ﯾەك ﺣەز و ﺋﺎواﺗﻤﺎن ھەﯾە ﻟەو ﺑﻮارەدا. وەك ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﻜﺎرێــﻚ ﺑەﺑــڕوای ﺗــﯚ ھﻮﻧەری ﻣﻮزﯾﻚ و ﮔﯚراﻧﯽ ﻛﻮردی ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە چ ﺋﺎﺳﺘێﻚ؟ ﺑەداﺧەوە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ھﻮﻧەری ﻣﻮزﯾــﻚ و ﮔﯚراﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرز ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ،ﺋەوەش ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟە وﺗﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﻣﺎرﻛەی ﺑﺎﺷــﻤﺎن ﻧﯿﯿە
و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ھﺎوﻛﺎری و ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺋێﻤەی ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻧﺎدات . ﻛﺎری ھﻮﻧەری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﭘﯿﺎو ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮە ﯾﺎ ﺑﯚ ﺧﺎﻧﻤﺎن؟ ﺑﯚ ھەردوو ڕەﮔەز ﺷﯿﺎو و ﮔﻮﻧﺠﺎوە، ﺑەم ﺧﺎﻧﻤﺎن ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ دەﺑﻦ . ﺑﯚﭼــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ ﺑەزووﯾﯽ واز ﻟە ﻛﺎری ھﻮﻧەری دەھێﻨﻦ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ھــﯚﻛﺎری وازھێﻨﺎﻧــﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎن دەﮔەڕێﻨﻤــەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﭘﺎڵﭙﺸﺘێﻜﯽ ﺑﺎش ﻧﯿﻦ. دەڵﯿﻦ ﺧﺎﻧﻤﺎﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ﺳﭙﯚﻧﺴــەری زﯾﺎﺗﺮﯾــﺎن ھەﯾــە ﺑــﯚ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ،ﺋەﻣــە ﺑﯚﭼﯽ
ﺑﻮوە ،ﻓﺮﯾﺸﺘەی ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﻨە ،ﭘێﯽ دەڵێﻢ ﻓﺮﯾﺸــﺘە ،ﭼﻮﻧﻜە دڵێﻜﯽ ﮔەورە و ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻧﺎﺳﻜﯽ ھەﯾە. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﻛﺎر و ﺑەرھەﻣە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺖ ﭘــﺮس و ڕاوێﮋ ﺑە ﺧﺎﻟﻘﯽ دەﻛەﯾﺖ؟ ﺑەڵــێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﻣەزﻧــە و ﺑەردەوام ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺋەو ﻟەﺳــەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و ھەﻣﻮو ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻣﻨە ﻟە ﺑﻮاری ھﻮﻧەرﯾﺪا. ھــﯚی ﭼﯿﯿە ﻛــە ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯽ ﭘێﺖ دەڵێﺖ :ﺗﯚ ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ؟ ﻟەﺑەر ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ و ﻧﺎﺳﯿﺎوی ﺑﺎوﻛﺘﺎﻧە ﯾﺎن ﭼﯿﺘﺮ؟ ھەرﮔﯿﺰ و ھﯿﭻ ﻛﺎت ﻟە ﯾﺎدم ﻧﯿﯿە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣەزھەر ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟە ﺑﻜﺎت، ﻣﻨﯿﺶ ﻣﺘﻤﺎﻧەی زۆرم ﺑەﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚم ھەﯾە .
رۆژێﻚ دێﺖ و ﻋەﺷﻖ دەﺑێﺘە ﻣﯿﻮاﻧﯽ دڵﻢ دەﮔەڕێﻨﯿﺘەوە؟ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺧﺎﻧﻤﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋﻣﺎن ﻛەﻣە و زﯾﺎﺗــﺮ دەردەﻛەون ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎر و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن زﯾﺎﺗــﺮ ﺳﭙﯚﻧﺴەر دەﻛﺮێﺖ. ﭼﯚن وەﺳــﻔﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛﻮرد ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯽ دەﻛەﯾﺖ؟ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣەزھەری ﺧﺎڵﻘــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﻣەزﻧە ﻛە ﺑەردەوام ﺗﯿﺸــﻜﯽ ﺋەو ﻟەﺳەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ھەﻣﻮو ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻣﻨــە ،ﻧﺎوﺑﺮاو ﻧﺎﺳــﯿﺎوی ﺑﺎوﻛﻤە و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮاﻧﻤﺎن ،وەﺳــﻔﻜﺮدﻧﯽ ﻗﻮرﺳە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی زۆر ھەﯾە ،ھەﻣﯿﺸــە ﺳﻮﭘﺎﺳﮕﻮزاری ﺋەوم ﻛە ھﺎوﻛﺎری ﺳەرەﻛﯿﻢ ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒﻢ ﺑە ﺑێﮋەر و دواﺗﺮ ﻛە دەﺳــﺘﻢ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻦ ﻛﺮد ،ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ ھﺎﻧﺪەر و ھﺎوﻛﺎرم
ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ڕەﮔەزی ﺑەراﻣﺒەر ﺑﻮوەﺗە ﻣﯿﻮاﻧﯽ دڵﺖ؟ ﻧــﺎ ﺑەداﺧەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﺷــﻖ ﻧەﺑﻮوﻣــە ،ﺑەم دڵﻨﯿــﺎم ڕۆژێﻚ دادێﺖ دەﺑێﺘە ﻣﯿﻮاﻧﯽ دڵﻢ . ﻟەﭘﺎڵ ﻛﺎری ھﻮﻧەری ،ﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺶ دەﻛەﯾﺖ ﻟە ﺗﯿﭭﯽ، ﭼــﯚن ھەﻣﺎھەﻧﮕــﯽ و ﮔﻮﻧﺠﺎن دەﻛەﯾﺖ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﻛﺎرە؟ ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﻧﺎﻛەم
ﺑەھــﯚی ﻛﺎری ھﻮﻧــەری ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ﺑﺎش ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ،ڕەﻧﮕە دەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﻜەﻣەوە. ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛــەت ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﺋــەوەی ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺗﯿﭭﯿﺖ ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ﯾﺎن ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ؟ ھەردووﻛﯿﺎن ھەم ﺟﻮاﻧﯿﯿەﻛەم و ھەم ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯿﻢ ھﯚﻛﺎری ﺋەوەن ﺑەرﻧﺎﻣەم ﭘێ ﺑﺪرێــﺖ ﻟە ﺗﯿﭭﯽ و ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺑﻜەم. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺷﺎری ﺳەﻗﺰی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوﯾﺖ ،ﻟە ﺋێﺮان ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺖ دەدرێﺖ؟ ﻟەوێــﺶ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑەﻛﺎرەﻛﺎﻧــﻢ دەدرێﺖ ،ﺑەم ﻟێﺮە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﺷﺎﻧﺎزﯾﻢ ﭘێﻮە دەﻛﺮێﺖ. دەرﭼــﻮوی ﺑەﺷــﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﺖ و ﻛﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨﺖ ھەڵﺒﮋاردووە دوور ﻟە ﭘﺴــﭙﯚرﯾﯿەﻛەی ﺧﯚت ،ﺑەﻧﯿﺎز ﻧﯿﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻟە ﺑﻮاری ﺳﯿﻨەﻣﺎ دەرﺑﻜەوﯾﺖ؟ ﺑەڵێ ﺣەز و ﺧﻮﻟﯿﺎ و ﺋﺎرەزووی ﻣﻦ ﻛﺎری ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾە ،ھﯿﻮادارم ڕۆژێﻚ ﻟە ڕۆژان ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺳەرﻛەوﺗﻮواﻧە ﻟە ﻓﯿﻠﻤێﻜﺪا ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەم. ﻛﺎﺗێــﻚ ﺧﻮﻟﯿــﺎی ﻛﺎری ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﺖ ھەﯾــە ،ﺋەﮔــەر رۆڵێﻜﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮدﯾﺖ ﻣﺎﭼﻜﺮدن ﯾﺎن ﻟە ﺑﺎوەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺗێﺪاﺑﻮو ﻟەﮔەڵ ڕەﮔەزی ﺑەراﻣﺒەر ﺋﺎﻣﺎدەﯾﺖ رۆڵەﻛە ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜەﯾﺖ؟
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﯿﺮم ﻟەوە ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە، ڕاﺳﺘە ﺧﻮﻟﯿﺎم ﻟە ﻛﺎری ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾە، ﺑــەم ﺋەﮔەر ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺷــﺎز ﻧەﺑێﺖ ﻛﺎری ﺗێﺪا ﻧﺎﻛەم. ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﻮێﯽ ھﻮﻧەرﯾﺖ ﻟە ﺑەردەﺳﺘە؟ دوو ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮێﻢ ﺑەدەﺳﺘەوەﯾە و ھەردووﻛــﯽ ﻛﻠﯿﭗ ﻛــﺮاوە و ﭼﺎوەڕواﻧﻢ ﺗــەواوی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗەواو ﺑێﺖ و ﺑوﯾــﺎن ﺑﻜەﻣەوە، ”ﻏﻮرﺑــەت“ و ”ﮔﺮﯾــﺎن“ ﻧــﺎوی ھەردوو ﺑەرھەﻣــە ﻧﻮێﯿەﻛەﻣﻦ، ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎوازداﻧﺎﻧﻢ ﺑﯚ دوو ﺑەرھەﻣــﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻧﻮێ و زۆرﺑــﺎش ﻛﺎرم ﺗێــﺪا ﻛﺮدوون و ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ﺋەرﯾــﻮان ﻛە زۆر ﺷــﺎﻧﺎزﯾﻢ ﭘێﻮە دەﻛﺎت ،ھﺎوﻛﺎرﯾﻢ دەﻛﺎت .ھەروەھﺎ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﮔﯚراﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺑەﯾەﻛــەوە ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋ ﺋﺎرﻣﯿﻜﯽ ﺑﺮام ،ﺋــەو ﺋەﻟﺒﻮوﻣە ﻟە ﻧﯚ ﺗﺮاﻛــﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻮوە. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻣەزھەری ﺧﺎﻟﻘﯿﺶ ھەﻣﯿﺸــە ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺑەﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ داوﯾﻦ. ﻟــە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﻛﻠﯿﭙەﻛﺎﻧﺘــﺎن دەردەﻛــەون و ﺧﯚﺗﺎن رۆڵ دەﺑﯿﻨﻦ وەك ﺋەﻛﺘەر، ﺣەزی ﺧﯚﺗﺎﻧــە ﯾﺎ ﺋەﻛﺘەرەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑەدڵ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە ﻛﻠﯿﭙەﻛﺎﻧﺘﺎن؟ ھەﻧﺪێــﻚ ﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑەﺋەﻛﺘــەر ﻧﯿﯿە و ﺧﯚﻣــﺎن رۆڵ دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ،ﺑەداﺧــەوە ﺋەﻛﺘەری
ﺑﺎش زۆر ﻛەﻣە. ﺑەﭼﯽ زۆر ﺗﻮوڕە دەﺑﯿﺖ؟ ﺑەﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ ﻣﺮۆﭬــﯽ درۆزن زۆر ﺗــﻮوڕە دەﺑﻢ ،ھەروەھــﺎ ﺑەوەش ﻛــە ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن دەﻣﺎﻣﻜــﯽ ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ﻻ ﺑﺪەن و ﻛﺎری ﺋەﻛﺘەری ﺑﻜەن. ﻟەﮔــەڵ ﺧــﻮاردن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺖ ﭼﯚﻧە؟ زۆرﺑﺎﺷﻢ ﻟەﮔەڵ ﺧﻮاردن ،ﺑەم ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ زۆرﺑﺎش ﻧﯿﻢ و زۆرم ﺣەز ﻟێﯽ ﻧﯿﯿە.
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﻛــەس درۆی ﻟەﮔەڵــﺪا ﻛﺮدووﯾــﺖ؟ ﭼﯿــﺖ ﻛــﺮدووە ﺑەراﻣﺒەری؟ ﺋەﮔــەر ﻛەﺳــێﻚ درۆم ﺑەراﻣﺒەر ﺑﻜﺎت و ﭘەﺷــﯿﻤﺎن ﻧەﺑێﺘەوە ،ﻟە ژﯾﺎﻧﻢ دەﯾﺴڕﻣەوە. ﻟە ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨەوە ﺑﯚ ﺋﺎوازداﻧﺎن و ﻛﺎری ﻣﻮزﯾﻜﯽ ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ﺋەوەش ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﻛﺎری ھﻮﻧەری و ﺧﻮﻟﯿﺎم زۆرە ﺑﯚ ﺋﺎواز و ﻣﻮزﯾﻚ و ﺣەزم ﻟێﯿەﺗﯽ.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (180ﭼﻮارﺷەم2017/ 3/ 29 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
wishe@wishe.net
ﺑﯚ ﺑەڕێﺰ /ﺷێﺦ ﺋەدھەم ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟێﭙﺮﺳﺮاوی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەڵەﺑﺠە
ﻛﺎك ﺷێﺦ ﺋەدھەم ﺑﺎرزاﻧﯽ ژﯾﻼ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺗﯚﯾە ﻟە ﻣەرگ رزﮔﺎری ﺑﻜەی
ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻣێﺮێ ﮐﻮردە ھەرﮐﯽ
ﻣﻦ ھﺎووﺗﯽ ”ﻣﺤەﻣەد ﻗﺎدر“ ﺑﺎوﻛﯽ ﻧەﺧﯚش ”ژﯾﻼ“ ﺗەﻣەن ھەﺷــﺖ ﺳــﺎڵ ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆرە ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﺧﻮێﻦ ﺑﻮوە ،ﭼەﻧﺪان ﭘﺰﯾﺸﻜﻢ ﻟە ھەرێﻢ و ﺗﺎران ﭘێ ﻛﺮدووە و ﭼﻮار ﺟﺎرﯾﺶ ﺑﺮدووﻣەﺗە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﻋەﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺋﻮردن. ﺋێﺴــﺘە ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﺋﺎﺳﯚی ﭼﺎرەﺳــەری دەرﻛەوﺗﻮوە و دەﺑێﺖ ﺑﯚ دواﺟﺎر ﺑﯿﺒەﻣەوە ﺋﻮردن ﺑﯚ ھەﻣﺎن ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە و ﺑەﮔﻮﺗەی ﭘﺰﯾﺸﻚ رزﮔﺎری دەﺑێﺖ ﻟە ﻣﺮدن ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿە زۆراﻧە ﺗﻮاﻧﺎم ﻧەﻣﺎوە ﺑﯿﺒەﻣەوە ﺑﯚ ﺋﻮردن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەم ﻛﯚرﺳەی ﭼﺎرەﺳەر ﺑڕی 30ھەزار دۆﻻری ﭘێﻮﯾﺴﺘە. داوا ﻟە ﺑەڕێﺰﺗﺎن دەﻛەم ﻛﺎك ﺷــێﺦ ﺋەدھەم ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﺧەﻣﺨﯚری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﻦ ،ﻓﺮﯾﺎی ﻛﭽە ﺑﭽﻮوﻛەﻛەم ﺑﻜەوﯾﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە زووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺑﯿﺒەﻣەوە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﻋەﻣﺎن و ﻟە ﻣەرگ رزﮔﺎری ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺋەم ﻧﺎﻣەﯾەم ﺋﺎراﺳﺘە ﻛﺮدووی ﺋێﺴﺘە ﺧﻮدا و ﺋێﻮە ﺷﻚ دەﺑەم ھﺎوﻛﺎرﯾﻢ ﺑﻜەن. ﻟەﮔەڵ رێﺰم ﻣﺤەﻣەد ﻗﺎدر ﺑﺎوﻛﯽ ﻧەﺧﯚش 07701498433
ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋـەو ﮐەﺳەﯾە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەﺧﺖ دەﮐﺎ. ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋـەو ﮐەﺳەﯾە ﻧﺎوﻟەﭘﯽ ﺧﯚی دەﮐﺎﺗەوە ﺑﯚ ﺋـــەوەی وت ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧــﺪ ﭘەﻧﺠەﯾەﮐەوە ھەڵﮕﺮێ .ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋـــەو ﮐەﺳەﯾە دەﻧﮕﯽ ﺑڵﻨﺪە و ﻧەڕەی دەﮔﺎت ﺑە ﭼﯿﺎی ﺋـــەرارات .ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋـەو ﮐەﺳەﯾە دەﭼێ ﺋـﺎو ﻟە ڕووﺑﺎرەوە ھەڵﺪێﻨﺠێ ﺑﯚ ﺋـــەوەی ﺑﯿﺪات ﺑە ﺳەرﺑﺎزێﮏ ،ﮐە ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯽ ﭘێﻨــﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﺪا ﺑــەر ﮐەوﺗﻮوە. ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋـــەو ﮐەﺳەﯾە دەﺳﺮۆﮐەﯾەﮐﯽ ﺋـﺎڵ و واڵﯽ ﺳەرﭼﯚﭘﯽ ﻟە دﯾﻼﻧﯽ ﺳەرﮐەوﺗﻨﺪا ﺑﺎ دەدا. ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﮐەﺳــێﮑە ﻟەﺷــﯽ ﺧﯚی ھەر ﺑەو ﭘەڕۆی دەﺳﺮۆﮐەﯾەوە دەﭘێﭽێﺘەوە ﮐﺎﺗێﮏ زوڕﻧﺎی ﺗەواوﺑﻮون ﻓﯿﻘەی دێ .ﭘێﺸﻤەرﮔە ﮐەﺳێﮑە دەﺳﺖ
دەدا ﺑە ﺧــﻮا و ﻣﺎچ دەدا ﺑە ﻣﺮدن ﻟەﺑەرﺋـــەوەی ژﯾﺎﻧﯽ وی ھەر دووﮐەڵ و دەرد و ﺋـﺎرەﻗەی ﺗێﺪاﯾە، ﺗﺎ دەﮔﺎﺗەوە ﺑــە ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەﮐﯽ ﺗــﺮ و ﯾەﮐێﮑﯽ ﺗﺮ و ﯾەﮐێﮑﯽ ﺗﺮ ،ﺗﺎ ﺋـەوەی ﺑە ڕووﺗﯽ ﻟە ﻣێﺮﮔﯚﻧێﮑﯽ ﮔﻮڵەﺳــﻮورەدا ھەﻧﮕﺎو ھەڵﺪێﻨێ .ﻟــەوێ ،ﻟەو ﺷﻮێﻨەی ﺑەﯾﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ھەر ﺑەھﺎرە ،ﺋـەو ھەر ﮔﺎو ﻟە ﺳەر ﻗﯚﻧﺪاﻏەی ﭼەﮐەﮐەﯾﺪا ڕۆﻧﯿﺸﺘﻮوە. ﭘێﺸﻤەرﮔە ﮐەﺳــێﮑە داﯾﮑﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺑﯿﺮ دەﮐﺎت ﻟەﺑەرﺋـەوەی وت ﺑﺎﻧﮕﯽ وی دەﮐﺎت ﺗﺎ دوادڵﯚﭘﯽ ﻓﺮﻣێﺴﮏ ﺑەﺳەر زەوﯾﯽ ﺳــەرﮐەوﺗﻨﺪا ﺑەرداﺗەوە. ﺋـێﺴﺘﺎ ﺋـــەو ﻓﺮﻣێﺴﮑﺎﻧە وﺷﮏ ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﻣﺎﭼﯽ ژﯾﺎن) ،ﺋـەﯾﯚﻟﯚس(* ﺑﺮدووﯾەﺗﯽ. * ﺋـەﯾﯚﻟﯚس Aeolusﺧﻮاوەﻧﺪی ﺑﺎ ﻟە ﮔﺮﯾﮑﯽ ﮐﯚﻧﺪا.
ﮔﻮڵﺴﺘﺎن ﭘەروەر :ھﻮﻧەر ﻟە ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎراﻣﯿﺪا ﮔەﺷە دەﻛﺎت
ژﻧﺎﻧﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ھەژار و ﭘەرێﺸﺎن ﻧﯿﯿە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﮔﻮڵﺴــﺘﺎن ﭘــەروەر ،ﺧﺎﺗﻮوﻧــە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ و ﭼﺎﻻك ﻟە ﺑﻮاری ﻣﺎﻓﯽ ژﻧــﺎن ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 40ﺳــﺎڵە ﻟەﭘێﻨﺎو ﻣﺎﻓﯽ ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗێﻜﯚﺷﺎن دەﻛﺎت و ﭘێــﯽ واﯾە ،ﺋــەو ژﻧﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﻧﺎوی ﻓﯿﻤﯿﻨﯿﺰم ﺧەﺑﺎت دەﻛەن ،ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ﺑﻨﺪەﺳﺖ و ﭼەوﺳــﺎوەی ﻛﯚﻣەڵﮕە داﺑڕاون و ﭼﯿﻨێﻜﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوە .دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﻣﯿﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣﯿﺎ ﯾەﻛــەم ﻧﺎوﭼە ﺑﻮوە ﻛە ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿەت ﺗﯿﺎﯾﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮوە و ﺋێﻤەﯾﻦ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﺗﻤﺎن ﺑە دﻧﯿﺎدا ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﻟە دواﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر زەوﯾﻦ. زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 40ﺳﺎڵە وەك ژﻧە ﻛﻮردێﻚ ﺧەﺑﺎت ﻟەﭘێﻨﺎو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ رەﮔــەزی دەﻛەن ،ﺋــەو ﺧەﺑﺎﺗەی ﻧەوەی ﺋێﻮە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد دەﺷێ وەك ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧێﻜﯽ ﮔەورە ﻧﺎو ﺑﺒﺮێﺖ، ھەﺳﺖ دەﻛەی ﺋەو ھەوﻧەی ﺋێﻮە ﺑﯚ ﺋێﺴﺘە ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ھەﺑﻮوە و ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــە ﺑﻮاری ھﻮﻧەردا ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﺧەوﻧﺘﺎن ﭘێﻮە دەﺑﯿﻨﯽ؟ دۆﺧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎﺷــە، ﺑەم ﻟەو ﺋﺎﺳــﺘە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺧەوﻧﻢ ﭘێﻮە دەﺑﯿﻨﯽ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 40ﺳﺎڵە ﻟەﻧﺎو ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﯚڕﺷﺪام ،ﻟە ﯾەﻛەم ھەﻧــﮕﺎوەوە ﻛە ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا ھەڵﻢ ھێﻨﺎ ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺳەﯾﺮی ﺋەو راﺑﺮدووە دەﻛەم ،ﺑەداﺧەوە رۆڵﯽ ژن ﻟە ﺑــﻮارە ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎﻧﺪا ﻻوازە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە رۆڵﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ھﻮﻧەردا، ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی ﻓــﺎرس و ﺗﻮرك و ﻋەرەب ﺑﻜەﯾــﻦ ،ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەﭼﺎو ھەﻣﻮو ﺋەو ﻧەﺗەواﻧــە دواﻛەوﺗﻮون،
ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ زۆرن ،ﯾــەك ﻟەواﻧە ﻛــﻮرد ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻗــەوارەی ﺧﯚی ﻧەﺑﻮوە و ﻧەﺗەوەﯾەﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەﻧــﺎو ﺷــەڕداﯾە ،ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺷــەڕ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛە رێﮕــﺮی ﻟە ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ھﻮﻧــەر دەﻛﺎت، ﺋێﺴﺘە ﺋەﮔەر ﺳــەﯾﺮی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﻟێﻮاﻧڕێﮋە ﻟە ﺷەڕ و ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ،ﺋەوە وای ﻛــﺮدووە ﻟە ھەﻣــﻮو رەھەﻧﺪەﻛﺎﻧﺪا ﻻوازﯾﯿەك ﺑەدی ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھﻮﻧەر ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﺣەز ﻟە ﺋﺎﺷﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﺋەوە ﺣﺎﺷــﺎ ھەڵﻨەﮔﺮە ﻛە ﻟە ﺋﺎﺷــﺘﯽ و ﺋﺎراﻣﯿﺪا ھﻮﻧەر ﮔەﺷە دەﻛﺎت ،ھەر ﻟــە ﻣﻮزﯾﻜەوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﺳﯿﻨەﻣﺎ و ﺷﺎﻧﯚ و ﺷێﻮەﻛﺎری و ... ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑﺎس ﻟە ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﺑﻜەﯾﻦ ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﯚ ﺋەو ﻻﯾەﻧەی ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛە ﺋﺎﺧﯚ ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻟەو ﺑــﻮارەدا رۆڵﯽ ﭘــێ دراوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻧﯿﻮﭼە دەوڵەﺗێﻜە و دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەﯾە ،ﻟە ﺑﻮاری ھﻮﻧەردا رەﺧﻨەی زۆری ﻟەﺳەرە ﻛە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺑﻜﺎت، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺋﺎواﺗﻤﺎن ﺑﻮو وەزارەﺗﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮی زۆر ﻟــەوەی ھەﯾــە ﺑەھێﺰﺗــﺮ و ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﻜﺘﺮ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﮔەﺷەﻛﺮدﻧﯽ ھﻮﻧەر ﺑــﻜﺎت ،ﻛەﭼﯽ زۆر ﻻوازە. ﺳەرﺑﺎری ﺋــە و
ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە و رواﻧﯿﻨﯽ ﺋەوﻛﺎت ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ژن ،ﺋێﻮە ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا دەﺳﺘﺘﺎن ﺑە ﺧەﺑﺎت ﻛﺮد ﺗﺎ رێﮕە ﺑﯚ ﺋەﻣڕۆی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻣﻮار ﺑﺒێﺖ ،ﺑــەم وەك ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دەدەی رۆڵﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺋەو ﺧەوﻧﺎﻧــەدا ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋێﻮە ھەﻧﮕﺎوﺗﺎن ﺑﯚ ھەڵێﻨﺎ ،ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘﺎﻧە ﭼﯿﻦ ﻛە ﻧﺎھێڵﻦ ژن ﺑﮕﺎﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی رۆڵﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺧﯚی ﺑﮕێڕێﺖ؟ ﻧﺎﻛﺮێ ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘﺎﻧە ﺑﮕەڕێﻨﯿﻨەوە ﺑﯚ ﻧەرﯾﺘﯽ ﻛﻮرد ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﺎﺗﯽ ﺳەﯾﺮی ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺳﺎﺳــﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺋﺎﯾﻨــﯽ زەردەﺷــﺖ دەﻛەﯾﻦ، ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ژن زۆر دادﭘەروەراﻧەﺗﺮ ﺑﻮوە ،ﻟەﻧﺎو ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋێﻤــەی ﻛــﻮرددا ﺋــﺎزادی ژﻧــﺎن و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ھەﯾە، ﺑەم داﺧەﻛەم ﻋەرەب ھﺎﺗﻨە ﻧﺎوﭼــەی ﺋێﻤە و
ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛەﯾﺸــﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺋێﻤە ھێﻨﺎ ،ﺋێﻤە ﺑــەو ﻛﻮﻟﺘﻮورە ﻋەرەﺑﯿﯿە ﭘــەروەردە ﺑﻮوﯾﻦ و ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﻣﺎن رەﻧﮕﯽ داﯾەوە ،ﻟەﻧﺎو ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﻋەرەﺑﯿﺪا ژن ھﯿﭻ ﻧﯿﯿە، ”ژن ﯾەﻛﺴﺎﻧە ﺑە ھﯿﭻ“ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧەﺗــەوەی ﻛــﻮرد ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ژێﺮدەﺳــﺘەی ﺋەو ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺑﻮوە، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە رێﮕــە ﻧــﺎدات ژﻧﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــەدا رۆڵﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺒﯿﻨﻦ، ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ﻛە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە ﻟە ژن و ﭘﯿﺎووھەرﻛﺎﻣەﯾﺎن رۆڵﯽ
ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺑەرەوﭘێﺸﺒﺮدﻧﯽ، ﻛەﭼــﯽ ھەﻣــﻮو ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺷەرەف و ﻧﺎﻣﻮوﺳــﯿﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺋەﺳــﺘﯚی ژن و ژن دەﺑــێ ﻟەﻧــﺎو ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣﺎڵﺪا ﺋەواﻧە ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ، ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ،ﺷﯚڕش ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﺑەﮔﮋ داﮔﯿﺮﻛەراﻧــﺪا ﺑﭽﯿﻨەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﯽ دەوێ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺸﻤﺎﻧﺪا ﺷﯚڕﺷێﻜﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری دەﺳــﺖ ﭘــێ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋێﺴﺘە ﺳەردەﻣﯽ ﺑەﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒﻮوﻧە و دﻧﯿﺎ ﮔﯚڕاﻧﯽ زۆری ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە، ھەﻣﻮو دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دەﺧﻮازن ﻟــە رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯿﺸــﺪا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ ،ﺑەم ﻣﻦ ﭘێﻢ واﯾە ﻛﻮرد ﻧە ﺑە وﯾﺴﺘﯽ رۆژﺋﺎوا و ﻧە ﺑەو ﺧﻮاﺳﺘەی ﻛە وﺗﺎﻧﯽ وەك رووﺳﯿﺎ ﮔەرەﻛﯿﺎﻧە ﺑەرەو ﺋەو ﮔﯚڕاﻧە ﺑﭽێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ ﺋەﮔەر ﺑﮕەڕێﯿﻨــەوە ﺑﯚ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ ،زۆر ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوﺗﺮ دەﺑﯿــﻦ ﻟــەوەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾﻦ. ﻣﯿﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣﯿﺎ ﯾەﻛــەم ﻧﺎوﭼە ﺑﻮوە ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿەت ﺗﯿﺎﯾﺪا دروﺳﺖ ﺑﻮوە، ﺋێﻤەﯾﻦ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗﻤﺎن ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚﻣﺎن ﻟــە دواﻛەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرزەوﯾﻦ و دەوڵەﺗێﻜﻤﺎن ﻧﯿﯿە. زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دەﯾەﯾەﻛە ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮ ر د ﺳــﺘﺎ ن ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ژن و ر ێﻜﺨــﺮ ا و ی ژ ﻧــﺎ ن ﺧە ﺑﺎ ﺗێﻜﯽ
ﻓﯿﻤﯿﻨﯿﺴــﺘﯽ و ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯿﺨﻮازﯾﺎن دەﺳــﺖ ﭘــێ ﻛــﺮدووە ،ﺑــە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺋــەو ﺑــﺰاوە ﺳەرﺗﺎﺳــەرﯾﯿەی ﻟــە ھەﻣــﻮو ﺋەو وﺗﺎﻧــەدا ھەﯾــە ﻛە ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ دەﻛەن ،ﺋەو ﺑﺰاوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﯽ؟ ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ژﻧﺎﻧﯽ ﭘێﺸەﻧﮓ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ ﭼﯿﻨێﻜﯿﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ژﻧﺎﻧﯽ رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﻟە ﺋﯚرﮔﺎﻧە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎر دەﻛــەن و ﺑﻮون ﺑــە ﮔﺮووﭘێﻚ و ﭼﯿﻨێﻜﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە و ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ﭘەرێﺸــﺎن و رەﺑەن و ھەژار ﻧﯿﯿە ،ﺋەو رەﺧﻨەﯾە ﺧﯚﯾﺸﻢ دەﮔﺮێﺘەوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەوان ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺋەو ژﻧﺎﻧەدا دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﻛە ﻟە ﻣﺎڵەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ھەﻧﺎﺳەﯾەﻛﯽ ﺋﺎزاد ھەﯾــە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﻣﻦ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﻣﻢ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﻢ ﻛــﺮدووە و ﻛﺎرم ھەﺑﻮوە ،ﻟە ھەردوو ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ژﯾﺎﻧﺪا ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺧﯚم وەك ژﻧێﻚ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم ﺋەو ژﻧﺎﻧەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﻣﺎڵەوە ﺑﭽﻨە دەر، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋێﻤە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑﮕﯚڕﯾﻦ. ﺋەو ژﻧــە ﭼﺎﻻﻛﺎﻧەی ﺑﺎﺷــﻮور ھەر ﮔﺮووﭘە و ﻛﯚﻣەڵەﯾەك ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ و ﺳــەرداﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ دەﻛەن و ﻟەو ﺑﺎزﻧەﯾەدا دەﺳــﻮوڕێﻨەوە ،ژﻧﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﻜﺎر ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﭘێﻨﺎو ﺋــەو ﺧﺎﻧﻤﺎﻧەدا ﺧەﺑــﺎت ﺑﻜەن ﻛە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن زەوت ﻛــﺮاوە و ﺑەھەر ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾــەك رێﮕە ﻟــە دەرﻛەوﺗﻨﯿﺎن دەﮔﯿﺮێﺖ ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ژﻧێﻜﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻛە ﻟە زاﻧﻜﯚ واﻧە دەڵێﺘەوە ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺧــﯚی وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟــە ﭘێﻨﺎوﯾــﺪا ھەوڵ ﺑﺪرێــﺖ ،ﺋەو ﻛﭽﺎﻧەن ﻛە ﻟە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن و ﻟە ﻧﺎوﭼە دوورەدەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟە ﺧﻮێﻨﺪن ﺑێ ﺑەش دەﺑﻦ و ﺑەﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑەﺷﻮوﯾﺎن دەدەن.
ﺳەرﺑﺎری ﺋەو ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧەی ﺋﺎﻣﺎژەت ﭘێ دا ،ھﯿﭻ ھﯿﻮاﯾەك دەﺑﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻚ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﺒێﺖ ﺑە ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﺑە ﻣﺎﻓﯽ رەﮔەزﯾﯿەوە ﺑﻜﺎت؟ ﺷﯚڕﺷﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﺳەﺧﺖ و ﺋەﺳﺘەﻣە ،ﺋەﮔەر ﺳەﯾﺮی ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑﻜــەی وەك ﻧﻤﻮوﻧە ،دوای زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 90ﺳــﺎڵ دەوڵەﺗﺪاری ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ژﻧــﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەو ﺋﺎﺳــﺘە ﺑﮕەن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺗﻮرﻛﺪا ﺷﺎﯾﺴﺘەی ژﻧﺎﻧە .ﺷەڕی ﻛﻮﻟﺘﻮوری وەك ﺷەڕی ﭼەﻛﺪاری ﻧﯿﯿە ﺑە ﺳﺎڵێﻚ ﯾﺎن ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯿﻚ ﯾەﻛﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺋەوﯾﺘﺮدا ﺳــەرﺑﻜەوێﺖ و ﭘﺮﺳەﻛە ﯾەﻛﻼ ﺑﺒێﺘەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﻮﻟﺘﻮور ﺑە ھەزاران ﺳــﺎڵ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﺪا دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ،ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎر ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ رەﻧﮕە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺖ ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳەدەﯾەك ﺧەﺑﺎت ھەﺑێﺖ ،ﺋەوروﭘﺎ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎوە ﺑﯚ ﺋەﻣە. ﻟە ﺋەوروﭘﺎ ﺗﺎ ﺳێ ﺳــەدە ﻟەﻣەوﺑەر ﻛەﻧﯿﺴــەﻛﺎن دەﺳــﺘێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﺑﺎﯾــﺎن ھەﺑــﻮو ﻟەﮔــەڵ ﭼﯿﻨــﯽ ﻓﯿــﻮداڵ و دەوڵەﻣەﻧــﺪی ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﺳــەﺗﯿﺎن ﮔﺮﺗﺒﻮوە دەﺳــﺘەوە، ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛەﻧﯿﺴــە، ﻧﺰﯾﻜەی ﭘێﻨﺞ ﺳــەدە ﺷــﯚڕش ﻟە ﺋەوروﭘــﺎدا ﻛــﺮا ،وﺗــﯽ ﺋێﻤەﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار ﺳــﺎڵە ﻟەژێﺮ ﺗەوژﻣﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻋەرەﺑﯿﺪاﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﻛﺮێ ﺑڵێﯿــﻦ ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ھەزار ﺳــﺎڵﯽ ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵ و ﭼەﻧــﺪ دەﯾەﯾەك ﻻ دەﺑﺮێــﺖ و ﺑﯚ ﺋــەوە ﻛﺎﺗێﻜﯽ زۆر و ﭘڕۆﮔــﺮام و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺧــﯚی ﮔەرەﻛــە ،ﺋێﻤەوﻣﺎﻧﺎﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺗەﻣەن ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﺪا ﺑەردەواﻣﯿﻦ و ﻟە دوای ﺋێﻤەﯾﺶ ﺑەﺳﺘﺮاوەﺗەوە ﺑەوەی ﻧەوەی ﻧﻮێ ﭼﯚن و ﺑە چ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟەو ﺧەﺑﺎﺗە ﺑەردەوام دەﺑﻦ.