NRT
ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺎﺟﯽ ﺳەرە
دەﻣﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳەﻛﺎﻧﯽ دادەﺧﺎت
4
”ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ﭼﺎﯾەك ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻧﺎﺧﻮاﺗەوە“
9
7
ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻛﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺑەﺧﻮڕی زﻣﺎن و ﺋەدەب و ﻓەﻟﺴەﻓە
18
ﺣﻜﻮوﻣــەت 11ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻗەرزی ﺑەڵێﻨﺪەران رزﮔﺎری دەﺑێﺖ
13
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﺋەوان ﮔﯚڕان ﺑەم دۆڕان
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
2
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
دەﯾﺎن وت ﺑەﺑێ ﭘەرﻟەﻣﺎن رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺎن ﻛﺮدووە
”ﮔﯚڕان دژی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ“ 2
ڕێﺒﺎز ﺣەﻣﻼن ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دۆﻻر ﺑە ﺧﺎﻧﻮو دەدات
وەزﯾــﺮی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﭘﺸــﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان، دوای ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﺷــﺪاری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺗﯿﺎﯾﺪا، ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ دوو ﺧﺎﻧﻮوی ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻣﺎڵﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻟە ”ﮔﺮدی ﻋەﻟﯽ ﻧﺎﺟﯽ“ ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﻮوە. ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان دەڵێ ،ھەر ﺷــﺘێﻚ ھەﺑێ ﮔــﯚڕان ﺧﯚی ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت.
4
دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﻓﺎﯾەك ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەھﯿﺪان ..ﻓﯚﺗﯚ :ﮔێﺘﯽ
وردەﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دۆﺳﯿەی ﻣەﻻ رﻓێﻨﺮاوەﻛە ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑێﺖ ﺷــەوی 19ی ﺋﺎدار /ﻣﺎرس ،ھێﺰێﻜﯽ ﺳــەرﺑە ﻻھﻮر ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ دەﭼﻨە ﺳەر ﻣﺎڵﯽ ”ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻋﻮﻣەر ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺧﯚﺷــﻨﺎو“ ﭘێﺸــﻨﻮێﮋ و ﮔﻮﺗﺎرﺧﻮێﻨﯽ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ”ﺷێﻨێﯿﺎن“ ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﺣﺎﺟﯿﺎوای دەﭬەری ڕاﭘەڕﯾﻦ و دەﯾڕﻓێﻨﻦ.
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﻛە ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ دۆﺳــﯿەﻛەی دەﻛﺎت دەڵێ ”ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﮔﻮﺗﯿــﺎن ھەﻣــﻮو ﻛﺎت ﻛﺎﻣێــﺮای ﺑﺎزﮔــەﻛﺎن ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن ﺑﯚﯾــە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻛێ رﻓﺎﻧﺪوﯾەﺗﯽ“.
3
ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭼﺎرەﺳەر ﻧﯿﯿە و دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟە ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺧﯚی ﺗەﻧﮕﮋەﯾە ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
10 16
رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
”ﭘەﻛەﻛە ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دروﺳﺖ دەﻛﺎت“ ﺣﻮﺳێﻦ ﻗﺎﺋﯿﺪی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ڕزﮔﺎرﻛــﺮدن و ھێﻨﺎﻧــەوەی ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ژێﺮدەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ،ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﺑﯚ ﺋەو ﻛﭽــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺑــە رێﮕەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎزادﯾﺎن دەﻛەن ،ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ و ﭘەﻛەﻛــەش ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧــﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛە ﺑە ھﯽ ﺧﯚی دادەﻧێﺖ.
6
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﺋەوان ﮔﯚڕان ﺑەم دۆڕان ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺑــە راﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻧەوﺷــﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺧﯚی ﺟﯿﺎ ﻛﺮدەوە ﻟەو ﻛﺎرواﻧەی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚی ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدە دەﻛﺎت و ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺷﻜﻮر ھەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿﺎن ﻛﺮد و ﺟﯚرە ﺗەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮد ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎت و ﺷــێﻮازی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﺳەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە ﮔﯚڕان وەك ﺋەوەی ﺑڕواﻧﺎﻣەی ”ﺑێﮫﯿﻮاﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ“ی ﭘێ ﺑەﺧﺸﺮاﺑێﺖ ،ﺑە راﮔەﯾەﻧﺮاوێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑە ﺧەڵﻜﯿﺎن ﮔﻮت ،ﺋێﻤە ﺋﺎﻣﺎدەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻧﯿﻦ ﺑﯚ ھﯿﭻ ﭘﺮﺳێﻚ ﺋەﮔەر ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑێ. ﺑە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﮔﯚڕان ﺑــەو ﻣەرﺟەی ﻟە ﻛەﻟەﯾﺎﻧﺪاﯾە ﻛە ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺘەوە ﻟەوەی ”ﯾﺎن ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ﯾﺎن ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن“ ،ﺧەڵﻜﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﯚك ﻛﺮد، ھەﻣﺎن ﺋەو ﺧەڵﻜەی دوو ﺳــﺎڵە ﻟەوﭘەڕی ﺑێﮫﯿﻮاﯾﯿﺪا دەژی و دەﯾﺎن و ﺳەﺗﺎن ﺟﺎر داواﯾﺎن ﻛﺮد ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺋەﮔەر ﺋێﻮە رێﻚ ﺑﻜــەون ،ﺗەﻧﮕﮋەﯾﺶ زۆر ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧﺎﺑێ ﻟەﺳــەرﻣﺎن ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻛێﺸــەﻛەﯾﺶ ھەر ﻟە ﮔﯚڕاﻧەوە دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎﭼﺎری ﺑﺮﺳــێﺘﯽ و ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﭘﺮۆژە و ﺑێﻜﺎری ﻛﺮدووە ،ﺋەﻣە ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳﺘەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑێﺖ ،رەواﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﯿﺎداﯾە و ﺣــﺰب ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﭘــڕۆژەی ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﯽ و ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ،ﺑەم ﻟەو ﺧﺎڵەدا ﻛە رێﮕە ﺑە ﺧﯚت دەدەی ﺗەﮔەرە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و داھﺎﺗﻮوی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮔەﻟێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜەی ،ﻛﺎﺗﯿەﺗﯽ ﺑڵێﻦ ﺑﻮەﺳﺘە. ﺋﺎﺧﺮ ﻛﻮرد ﻟە ﻣێﮋووی ﺗﺎزەدا رێﻚ 100ﺳــﺎڵە ﺷێﻮازی ﺧەﺑﺎت ﻧەﻣﺎ ﺗﺎﻗﯽ ﻧەﻛﺎﺗــەوە و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻧەﻣﺎ ﻧەﯾﺪات و ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧەﻣﺎ ﻟەﺳــەری ﺗﺎﻗﯽ ﻧەﻛﺮێﺘەوە و ﻗڕﻛﺮدن و ﺋەﻧﻔﺎل ﻧەﻣﺎ ﺑەﺳەرﯾﺪا ﻧەھێﻨﻦ ،ﺋەﻣە ﺑﯚﭼﯽ؟ ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ دەوڵەﺗﺪاری و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﺋەو ﺳــﺘەﻣﺎﻧە ﻟەﻻﯾەن دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﻋەرەب و ﺗﻮرك و ﻓﺎرس ﻛﺮاون و ھێﺸــﺘﺎﯾﺶ ﺑەردەواﻣــﻦ .ﺑﯚﯾە ﺋەم رووداری و رووﻗﺎﯾﻤﯿﯿــە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﺳەوز ﻧەﺑﻮوە ،وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ھﺎوارﯾﺎن ﻟێ ھەﺳﺘﺎوە و ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەی ﻓەرﻣﯽ ﻟە دژی ﻛﻮرد ﺑو دەﻛەﻧەوە ،زۆر ﺟێﯽ ﺳەرﺳﻮڕﻣﺎﻧە، ﺑەم ﻟە ﮔﯚڕان ﭼﺎوەڕوان ﻛﺮاوە. ﻛﺎرواﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑەھــﯚی ﻧەﺗەوەﯾﯿﺒــﻮون و ﮔﺮﻧﮕﯿﯿە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛەی ،ﺑە رووﻧﯽ ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﺋەو ﺣــﺰب و ﮔﺮووﭘﺎﻧەی ﻟەﮔەڵﻢ ﻧﺎﯾەن، ﺟێ دەﻣێﻨﻦ و ﻣێــﮋوو رەﺣﻤﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺑەم ﭘێﺸــﮫﺎﺗە ﺣﺰﺑەی ﮔﯚڕان دەرﯾﺒڕی ،ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ داﯾە دەﺳــﺖ ﻣﯿﻠەﺗەوە ﺗﺎ ﻟەو ﺳــﺎردﯾﯿەی ﺑەراﻣﺒەر ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ھەﯾﺎﻧە ،ﺑﭽﻨە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳــەھﯚڵﺒەﻧﺪان و ﺗەواو ﺑێ ھﯿﻮا ﺑﻦ ﻟەو ھێﺰەی ﺧەوﻧﯽ ﺳەﺗﺎن و ھەزاران ﻛﻮردی ﺧﺎوەن ﺋەزﻣﻮون و ﻟێﮫﺎﺗﻮوی ﭘﻮوﻛﺎﻧﺪەوە. ﻣــﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدام ھێﺸــﺘﺎ ھــەوڵ ﺑﺪرێﺖ ﮔﯚڕان ﺑﺨﺮێﺘەوە ﺳەر رێﯽ راﺳﺖ و ﮔﻮێ ﺑﯚ ﭘێﺸﻨﯿﺎزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﯿــﺮێ ،ﺑەم ﺋەﮔــەر ھەر ﻟــەو ﺋــﺎوازەی ﺧﯚﯾﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿــﺎن ﺑەر ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ھەﻣﻮو ﭘێﺸــﮫﺎﺗێﻚ رەت ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺣﺰﺑﯿﺸــﯿﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺘــەوە ،ﺋﺎﺧﺮ ﺣﺰﺑێﻚ ﻟەﻧﺎو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دژی ھەوڵەﻛﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮەﺳﺘێﺘەوە ،ﺑﯚﭼﯽ ﻟەﻧﺎوﻣﺎﻧﺪا ھەﺑێﺖ؟ ﺧــﯚ دەﻛﺮا ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﻟەﮔــەڵ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﭘێﻜــەوە ﺑﭽﻨە ﻧــﺎو ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە و ﻟەوێﺪا داواﻛﺎری ﺧﯚی ﺑﯚ ﻛﯚرﺳــﯿﯿەﻛەی ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﯾــﺎن ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑــە ﻛﺎدرێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەن و ھەوڵــﯽ ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯿﺸــﯽ ﺑﺪەن ،ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ ﻟە ھەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛەﻣﺪا ﺗﯚ ﺑە ”ﻧەﺧێــﺮ“ وەم ﺑﺪەﯾﺘەوە، ﺋﯿﺘــﺮ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﭼﯿــﺖ ﻟێ دەﻛﺮێ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﺖ ﺑێ .ﺗﯚ ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﺖ ﻟە ﯾەﻛەم ھەﻧﮕﺎوﯾﺎﻧﺪا دژی دروﺷﻤەﻛﺎﻧﺖ وەﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻣﯿﻠەت ﭼﺎوەڕواﻧﯽ چ ﺧەﻣێﻜﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﺖ ﻟێ ﺑﻜﺎت .ﺗﯚ ﻛە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەﻛەت ﻛە وﺗێﻜﺖ ﻛﺮدووە ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚی، ﻟە ﯾەﻛەم ﻛﺎرﯾﺪا ﭘﺎﺳەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻛﺮد ﺑە 50ﻛەس، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳەرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚی ﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺷﺎﺧﯿﺶ ﺑﻮون 20ﭘﺎﺳەواﻧﯿﺎن ھەﺑﻮو ،دەﺗەوێ ﭼﯽ ﺑە ﺧەڵﻚ ﺑڵێ .ﺗﯚ ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﯽ ﺑە دەﺳەت و ﻟە ﯾەﻛەم ﺋەزﻣﻮوﻧﺘﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺖ ﻧﺰﯾﻚ ﻛﺮدەوە ﻟە ﺷەڕی ﻧﺎوﺧﯚ ،دەﺗەوێ چ ﭘەﯾﺎﻣێﻚ ﺑﮕەﯾەﻧﯽ؟.
دەﯾﺎن وت ﺑەﺑێ ﭘەرﻟەﻣﺎن رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺎن ﻛﺮدووە
ﮔﯚڕان دژی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ وﺷە /ﺑﺎز +ﺷﺎد ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﺎن ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا داوە و ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس و ﻻﯾەﻧﯿﺶ دژی وەﺳﺘﺎوﻧەﺗەوە، ﻧﻮوﺳەر و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ،ﻛﺎرواﻧەﻛە ﺑەردەوام دەﺑێ و ﺋەوەی ﻟەﮔەڵﯽ ﻧەﺑێ ﺟێ دەﻣێﻨێ .دووﭘﺎﺗﯿﺸﯽ دەﻛەﻧەوە ”ﮔﯚڕان ھەر ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘەی ﻟێ ﭼﺎوەڕان دەﻛﺮا“ .ﺳﻪرﻛﺮدهﯾﻪﻛﯽ ﮔﯚڕاﻧﯿــﺶ دهڵێ ”ﺗــﺎ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻛﺎرا ﻧﻪﻛﺮێﺘﻪوه رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿﻪ”. ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎن ﭼﯽ دەڵێﻦ؟ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و راﭘﺮﺳﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋــەو ﮔەﻻﻧــەی ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟە ﺋﺎﮔﺮی ﺟەﻧﮓ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ھەڕەﺷەی ﮔەورە و دەﺳﺘﻮەرداﻧﯽ دەرەﻛﯽ دەورە دراوە ،ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوان ﻣﻠﻤﻼﻧــێ و ﻛێﺒەرﻛێﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﺎت ﻛــﺮدووە ﺗــﺎ ﻟە دەﺳــﺖ ﺳــﺘەﻣﯽ داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯿﺎن دەرﺑﺎز ﺑﻦ و ﺋﺎزادﯾﯽ ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ڕەھﺎ ﺑﯚ ﮔەﻟەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜەن. ﺋﺴــﺘﯚﻧﯿﺎ ،ﯾەﻛێﻜە ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و دوای ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺑەﻟﺸــەﻓﯿﯿەﻛﺎن و ﮔﺮﺗﻨەدەﺳﺘﯽ دەﺳــەﺗﯽ ڕووﺳــﯿﺎ و ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ دژی ﺳــﻮﭘﺎی ڕووﺳــﯿﺎ ،ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﻟە ﺷــﺎری ”ﺑﺎرﻧﯚ“ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﻣﺎوەی دوو ڕۆژدا 23و 24ﺷــﻮﺑﺎت/ ﻓێﺒﺮاﯾــەری ،1918ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ”ﻣﺎﺑﺎﯾــﭫ“ ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە و ﺑڕﯾﺎری ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺴﺘﯚﻧﯿﺎﯾﺎن دەرﻛﺮد. دوای ﺟەﻧﮕﯽ ﯾەﻛەم و دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ﺋــەو وﺗــە ﻛەوﺗەوە ژێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﺳﯚﭬﯿەت ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1987ﺗــﺎ 1989ﺑﺰووﺗﻨــەوە ﺳــەرﺑەﺧﯚﺧﻮازەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴــﺘﯚﻧﯿﺎ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە ﺟﻤﻮﺟــﯚڵ ﻛﺮد و ﻟەﻣﯿﺎﻧەی ﺷﯚڕﺷــێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﻛە ﺑــە ”ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺳــﺘﺮان و ﮔﯚراﻧــﯽ“ و ﺑــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻜﯽ ﺳەرﺗﺎﺳــەرﯾﺶ ﻧــﺎو دەﺑــﺮێ، ﺋﺴﺘﯚﻧﯿﯿەﻛﺎن ھﺎﺗﻨە ﺳەر ﺷەﻗﺎم و داوای ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ﻛﺮد. رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺟەزاﺋﯿﺮ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮە ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺑــەرەی ڕزﮔﺎری ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺟەزاﺋﯿﺮ دژی داﮔﯿﺮﻛﺎری ﻓڕەﻧﺴﺎ دەﺟەﻧﮕﺎن ،دوای ﺣەوت ﺳــﺎڵ ﻟە ﺟەﻧــﮓ ،ھەردووﻻ ﻟەﺳــەر ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﻛﯚﻣﯿﺘەﯾەﻛﯽ ﺷەش ﻛەﺳﯽ ﻟە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯚڕش ،ﭼﻮوﻧە ﺷــﺎری ”ﺋﯿﭭﯿــﺎن“ی ﺳﻮﯾﺴــﺮا ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﭘﺎﺷــﺎن رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑــە دەﻧﮕــﯽ ﺑەڵێــﯽ % 99.7 ﺟەزاﺋﯿﺮﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﯾەﻛﻼ ﺑﻮوەوە و ﻓڕەﻧﺴــﺎش داﻧﯽ ﭘێﺪا ﻧﺎ. ﺑﺎﺷﻮوری ﺳﻮودان ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﺮە ﻛە ﻟــە ڕێﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ
ﺳﻮودان و ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳﻮودان، ﺑەﭘێﯽ ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟﯽ ﻣﺎﺷــﺎﻛﻮس، رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟەو وﺗە ﺋەﻧﺠﺎم درا، ﺋەﻣﺎﻧە ﻧﻤﻮوﻧــەی زﯾﻨﺪوون ﻛە ھﯿﭻ ڕێﺴﺎ و ﺑﻨەﻣﺎ و ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙێﻚ ﻧﯿﯿە ڕێﮕــﺮ ﺑێ ﻟــەوەی ﮔەﻻن ﺑەﺑێ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓــﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪەن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﺳﺎز ﺑﻜەن. زۆرﺑــەی وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻓەرﯾﻘﺎ دوای ﺟەﻧﮕــﯽ دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ،ﻟە دەﺳــﺖ ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺰﻣــﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دا ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﻟە دۆﺧﯽ ﺷــەڕدا ﺑﻮون ﻟەﮔەڵ داﮔﯿﺮﻛەر و ﭘەرﻟەﻣــﺎن و داﻣەزراوەﯾەﻛﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە. دوای ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﺳﯚﭬﯿەت ،ﺑەھەﻣﺎﻧﺸێﻮە زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮون ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳــﯚﭬﯿەت، ﻛﻮدەﺗﺎﻛــەی ﺳــﺎڵﯽ 1990ی ﺳــﯚﭬﯿەﺗﯿﺎن ﺑەھــەل زاﻧــﯽ و ﻟەوﻛﺎﺗەدا زۆرﺑەﯾﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚﯾــﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ و ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە، ﻟە ﺳەروﺑەﻧﺪی ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾەﺷﺪا ھەر ﮔــﺮووپ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ڕەوﺗێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻟــەﻛﺎن ﻧەﺑﻮوﺑــێ ،دواﺗﺮ ﺑە ”ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺎر و ﺧﯚﻓﺮۆش“ ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﻣێﮋوو ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. ﺋەوەی ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا ﻧەﺑێ ﺟێ دەﻣێﻨێﺖ ﻟەﺳــەر ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧەی ﻛە دژی وﯾﺴــﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻗﺴــە دەﻛەن و ﻣەرﺟﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘەی ﺑــﯚ دادەﻧێــﻦ ،ﻋــﺎرف ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳەر و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﮔەورەﯾە و ﻧﺎﻛﺮێ ﻟەﺳەر ھەﻧﺪێ ﮔﺮﻓــﺖ و ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺋــەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﭘــەك ﺑﺨەﯾﻦ، ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﻧﺎﺷــﻜﺮێ ﺑەرەو ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎوا ﮔەورە ﺑڕۆﯾﻦ ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛێﺸــەوە ﻛە ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﯿﻦ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺎن
ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ:
ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﮔﯚڕان ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻪ، واﺗﻪ دژی ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯿﻪ ﮐﻪ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﯾﻪ
ﺑﻜەﯾﻦ. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ”ھەﻧــﺪێ ﻛێﺸــە ھەن ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﭼﺎرەﺳەرن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺋەوەﻧــﺪە ﺋﺎڵﯚز ﻧﯿﻦ ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﻛﺮێﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺑەﺷﯽ ﺋەوە ھەﺳﺖ ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺑﻜەن و ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﻜەن ﺑە ھەوێﻨﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ. ﺑەﮔﺸﺘﯿﺶ ﻛﺎرواﻧەﻛە ﺑەردەواﻣﯽ دەﺑێ و ھەرﻛەس ﻟەﮔەڵﯽ ﻧەﺑێ ﺟێ دەﻣێﻨێ“. ﺗﺎﯾﺒــەت ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﻟــە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﮔﯚڕان ﻟﻪﺑﺎرهی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻪوه ﺑــﻮوه ﺑﻪ دوو ﺑﺎڵ، ﺟﯿﺎ ﻟﻪواﻧﻪی راﮔﻪﯾﻪﻧﺪراوهﻛﻪﯾﺎن دهﻛﺮد ،ﺋﻪواﻧﯿﺘــﺮ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﻦ ﻟەو ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوە و ﭘێﻤﺎن واﯾﻪ ﻧﺎﻛﺮێ
ﺑە دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﺒﻮوﻧەوە“. ﻣﺤەﻣەد رەووف ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﮔﯚڕان ﺋﺎزادە و ﺷﺘێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﺸــە ﻛــە ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑێ و ﭘﺮﺳــەﻛە ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﺒەﺳﺘێﺘەوە و ﻏەﯾﺮی ﺋــەوەش ﻟە ﮔــﯚڕان ﭼــﺎوەڕێ ﻧﺎﻛــﺮێ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗێﻜﯽ زۆرﺑﺎﺷە ﺗﺎ ﻟە ڕێﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ھەﻣﻮوان ﺋﺎﺷﺖ ﺑﯿﻨەوە ،ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯽ ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮد دەﺑێ ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێ و ﻛﺎر ﺑە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ھەرﻛﺎت و ﺳــەردەﻣێﻚ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ ،ھەﻣﯿﺸە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھەﻧﺪێﻚ ڕﯾﺴﻚ و ﺳەرﻛێﺸﯽ دەﺑێ. ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و
ﻣﺤەﻣەد رەووف:
ﺋێﺴﺘە ﻛﺎﺗێﻜﯽ زۆرﺑﺎﺷە ﺗﺎ ﻟە ڕێﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ھەﻣﻮوان ﺋﺎﺷﺖ ﺑﯿﻨەوە، ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯽ ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮد دەﺑێ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێ ﺋەو ﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە ﺗێﻜەڵﯽ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛەی ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد ﺑﻜﺮێ. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋەﻣــە ﻟــە ﺑﯿﺎﻧﻮوﮔﺮﺗــﻦ دەﭼێ ﺑەو ﭘﺮﺳــە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜــە ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ ﺑەڕووﻧﯽ ﺋەوە دەزاﻧێﺖ ﻛە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دوو دۆﺳﯿەی ﻟەﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎن. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿەی ”وﺷە“ ﻟــە ﺑەﻏﺪاوە دەﺳــﺘﯽ ﻛەوﺗﻮوە، ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ و وﺗێﻜــﯽ دراوﺳــێ دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑــە ﻣﺎﻧﯚڕ ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺑەر ﻟــە ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕــﺮن ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ”ﮔﯚڕان ھەر ﺋەوەی ﻟێ ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ“ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺳــەرﻛﺮدەی ﺑﺎی ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺑﻮوە ،دەڵێ ،ﮔﯚڕان ﻏەﯾــﺮی ﺋەوەی ﻟێ ﭼــﺎوەڕوان ﻧﺎﻛﺮێ و ﻧﺎﺷــﺘﻮاﻧێ ﻏەﯾﺮی ﺋەوە ﺑڵێ .دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗێﻜــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎوە و داوا ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﻛەم ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜەن
ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دوو ﺷﺘﯽ ﺟﯿﺎن ﻧﻮوﺳــەر و ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەڵــێ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە و ﻧﺎﻛــﺮێ ﻟەﮔەڵ ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺗێﻜەڵﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜﺮێ .ﺧــەت ﻋﻮﻣەر، ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿە و ھەﻣﻮوان ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺳەری ﻛﯚك ﺑــﻦ ،ڕەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ھەم ﻟــە ڕووی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺧﺮاﭘە، ھەم زەوﯾﻨەﺧــﯚش دەﻛﺎت ﺋەم ﻣﺎﻓــە داوا ﻧەﻛﺮێ ،ﯾﺎ ﺧەڵﻚ ھﺎن ﺑﺪات ﺑﯚ ﺋەوەی دەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﻧەدەن، ﺋەﻣە ﻟەﻧﮕﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە دەﺑێ. ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺑﻪﺳــﺘﻨﻪوهی ﺑــﻪ ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻋﻮﻣــەر دەڵێ ”ﺋەم دوو ﭘﺮﺳــە دوو ﻓﺎﯾﻠــﯽ ﺟﯿﺎن و ﻧﺎﻛﺮێ ﺗێﻜەڵــﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜﺮێﻦ، ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﮔەﻟــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻛە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿەﺗێﻜــﯽ دێﺮﯾﻨﯿــﺎن ھەﯾە ،ﻓﺎﯾﻠێﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﭘەك ﻧﺎﺧــەن ﻟەﺑەر ﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻟە دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺋەﻣە ﺷﺘێﻜﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿە ھەﻣﻮو ﻛﻮرد دەﺗﻮاﻧێ ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﯚك ﺑێ ،دوای
ﺋەوە ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﺋەم دۆﺳــﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺎﻧە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﺑێﺖ“. ”ﺑﯚﯾــە دەﺑێ ھەﻣــﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻟەﮔەڵــﯽ ﺑﻦ ،ھەر ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﻟەﮔەڵــﯽ ﻧەﺑــێ زﯾﺎﻧﻤەﻧــﺪی ﯾەﻛەم ﺧﯚی دەﺑــێ و دژاﯾەﺗﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵەی ﻛﻮرد دەﻛﺎت و زﯾﺎن ﻟە ﺧﯚی و ﭘﺮﺳــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﻛە دەدات“ ﻋﻮﻣەر وای ﮔﻮت. ﮔﯚڕان :ﺗﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎرا ﻧەﻛﺮێ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﺰوﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ھێﺸــﺘﺎ ﺑەرﮔﺮی ﻟــە ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺣﺰﺑەﻛەی دەﻛﺎت و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻣﺤەﻣەد ھەوراﻣﯽ ،ﺑە“وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت” ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣــﻮو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﺗێﺪاﯾــە و ﺋەوێــﺶ ﺋﺎوێﻨــەی ﻣﯿﻠەﺗــە، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮێﻦ ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻧەك ﺳەرداﻧﯿﻜﺮدن و ﺑﺎرەﮔﺎی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن و ﻟﯿﮋﻧە و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎری“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ، ﭘێــﯽ واﯾــە ”ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮔﯚڕاﻧﺪاﯾــە ،ﺑەم ﺗﺎ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮێﺘەوە ،ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻻوەﻛﯿﻦ“. ﺑﻪم ﺳــﻪرﭼﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑــﺎ ،ﺑﻪ”وﺷــﻪ”ی راﮔﻪﯾﺎﻧــﺪ، رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم داوای ﺧﻪڵﮑــﻪ و ﺧﻪڵﮑــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟــﻪ ﺣﺰﺑﻪﮐﺎن زۆرﺗﺮن ،ﺑﯚﯾﻪ ﻧﺎﮐﺮێﺖ ﮐﻪﻣﯿﻨﻪ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻪﮐﺎن رێﮕﺮﺑﻦ ﻟﻪ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زۆرﯾﻨــﻪ ،ﺋﻪوهی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘﺎ رووﻧــﻪ ،ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﮔﯚڕان ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻪ، واﺗــﻪ دژی ﺳــﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯿﻪ ﮐــﻪ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﯾﻪ. ﺋﻪو ﺳﻪرﭼﺎوه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪ ،ﮐﻪ ﻧﺎوی ﻻی ”وﺷﻪ“ ﭘﺎرێﺰراوه ،ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهدات ﻛﻪ ”ﭘێ دهﭼێ ﭘێﺪهﭼێﺖ ﮔﯚڕان ﻟﻪژێﺮ ﻓﺸــﺎری دهرهﮐﯿﺪا ﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪو ﺑڕﯾــﺎرهی داوه، ﺑﻪم ﺟﻪﻣﺎوهری ﮔﯚڕان ﻟﻪﮔﻪڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﻦ ،ﺋێﻤــﻪ دهزاﻧﯿﻦ ﮔﯚڕان ﺗﺎ دوا دهرﻓﻪت دژاﯾﻪﺗﯿﯽ دهﮐﺎت ،ﺑــﻪم ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑﺒێﺘﻪ ﺑﻪرﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪﺑﻪردهم ﭘﺮۆﺳﻪﮐﻪ“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ :ﻛﺎﻣێﺮای ﺑﺎزﮔەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن وﺷە/راﻣﯿﺎر ﺷــەوی 19ی ﺋــﺎدار /ﻣــﺎرس، ھێﺰێﻜﯽ ﺳــەرﺑە ﻻھﻮر ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ دەﭼﻨە ﺳــەر ﻣﺎڵﯽ ”ﻣەﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﻋﻮﻣــەر ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺧﯚﺷــﻨﺎو“ ﭘێﺸــﻨﻮێﮋ و ﮔﻮﺗﺎرﺧﻮێﻨــﯽ ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ ”ﺷــێﻨێﯿﺎن“ ﻟــە ﺷــﺎرەدێﯽ ﺣﺎﺟﯿﺎوای دەﭬەری ڕاﭘەڕﯾــﻦ و دەﯾڕﻓێﻨــﻦ. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﻛە ﺑەدواداﭼﻮون ﺑــﯚ دۆﺳــﯿەﻛەی دەﻛﺎت دەڵێ ”ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﮔﻮﺗﯿﺎن ھەﻣﻮو ﻛﺎت ﻛﺎﻣێﺮای ﺑﺎزﮔــەﻛﺎن ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن ﺑﯚﯾە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻛێ رﻓﺎﻧﺪوﯾەﺗﯽ“. رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻣەﻻﯾە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و دادﮔــەی ھەوﻟێــﺮ داواﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و ھەﺗﻮوە ﺑــﯚ دەﭬەری راﭘەڕﯾﻦ، ﻟــە ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺗەﻗﯿﻨــەوەی ﺑەردەم ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ داواﻛﺮاوە ،ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﺮدﻧە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ھەوﻟێﺮ و
ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ھەرێﻢ ھەﯾە و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎودێــﺮی وردی دەﻛــەن و ﮔﻮﻣﺎن دەﻛﺮێ ﻻﯾەن و ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮ ﻟەو رووداوە ﮔﻼﺑﻦ. ﻗﺎدر ڕەزﮔەﯾﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺑەدواداﭼﻮون ﻟەﺳــەر ﻛەﯾﺴﯽ ﻣــەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋێﻤــە ﺳــەرداﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ڕاﭘەڕﯾﻨﻤﺎن ﻛﺮدووە، ﺑــﯚ ﺳــﯚراﻏﯽ ﻣەﻻﻛــە ﭘێﯿﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﯾــﻦ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﻣەﻻﯾــە دوای ﭘێﻨﺞ ﺧﻮﻟەك ﻟــە ڕﻓﺎﻧﺪﻧەﻛەی ﺋﺎﮔﺎدار
ﺑﻮوﻧــە ،ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮاوﻧەﺗەوە“. ”دواﺗﺮ ﺳەرداﻧﯽ ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻛــﺮد و ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎﻣێــﺮای ﭼﺎودێﺮی ﮔﻮﺗﯿﺎن ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ وێﻨە ﺗﯚﻣﺎر ﻧﺎﻛەن“ رەزﮔەﯾﯽ وای ﮔﻮت. ﻟﯿﮋﻧــەی ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺑەدواداﭼﻮون ﻟە ﭘﺮﺳﯽ وﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻋﻮﻣەر زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ، ”ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﭘێﯿــﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﻦ، ﺋێﻤــە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻛــﻮێ ﺑﺮاوە و ﻛێ ﺑﺮدووﯾەﺗــﯽ و ﭼﯚن ﺑﺮاوە و ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﻛﻮێﯿە“.
”ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﭘێﯿﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﻦ، ﺋێﻤە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻛﻮێ ﺑﺮاوە و ﻛــێ ﺑﺮدووﯾەﺗﯽ و ﭼﯚن ﺑﺮاوە و ﺋێﺴﺘەش ﻟە ﻛﻮێﯿە“
ﻣەﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﺧﯚﺷﻨﺎو ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی دادﮔﺎی ھەوﻟێﺮ داوای ﻛﺮدووە، ﻟەﻻﯾــەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺸــەوە ”ﮔﻮﻣﺎﻧﻠێﻜﺮاو“ ﺑﻮوە ﺑە ﺗێﻮەﮔﻼن ﻟە ﻛﺮدەوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛەی 17ی ﻧﯿﺴﺎن/ﺋەﭘﺮێﻠﯽ 2015ﻛە ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻛﻮﻧﺴــﻮڵﮕەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەی ﻋەﻧﻜﺎوە ﺋەﻧﺠﺎم درا و ﺑﻮوە ھﯚی ﺷــەھﯿﺪﺑﻮون و ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﺧەڵﻜﯽ ﺳﭭﯿﻞ. ﻟەﺑﺎرەی دۆﺳــﯿەی ﻣەﻻ ﺳﺪﯾﻖ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ڕەزﮔەﯾــﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛەی، دەڵــێ” ،ﺋــەو ﺋەوراﻗﺎﻧــەی ﻟە ﺋەوﻗﺎﻓــﯽ ڕاﭘەڕﯾــﻦ ﭘێﯿﺎﻧﺪاﯾﻦ ھەﻣﺎن ﺋــەو ﺋەوڕاﻗﺎﻧــە ﺑﻮو ﻛە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﭘێﯿﺎﻧﺪاﯾــﻦ ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە داﻣەزراﻧﺪن و ڕۆژی دەﺳﺘەﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮو“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە دۆﺳــﯿەﻛەﯾﺪا ھﺎﺗــﻮوە ،ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾە ﭼﻮار
ﺳﺎڵ ﮔﯿﺮاوە ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەوﻟێﺮ ﺋﯿﻨﺠﺎ دوای ﺑەرﺑﻮوﻧﯽ ﺑە دووﺳﺎڵ داوای داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻛــﺮدووە ﻟە ﺋەوﻗــﺎف و ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013 داﻣەزراوە ،ﻟە ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ﺷەﻗوە داوای ﻛﯚﺗﺎھێﻨــﺎن ﺑە ڕاژەﻛەی ﻛﺮاوە ،ﺑەم دواﺗــﺮ ﺑﯚ ﺋەوﻗﺎﻓﯽ ڕاﭘەڕﯾﻦ ﮔﻮاﺳﺘﺮاوەﺗەوە“. ”ﺋێﻤــە داواﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ﺋەو
ﻻﯾەﻧــەی ﺋــەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەی ڕﻓﺎﻧــﺪووە ڕووﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﺪات ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەر ڕﻓﺎﻧﺪن و ھﯚی ڕﻓﺎﻧﺪﻧەﻛەی و ﺗﯚﻣەﺗەﻛەی ﭼﯿﯿە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺗﺮس و ﺗﯚﻗﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑو ﻧەﺑێﺘەوە“ ،رەزﮔەﯾﯽ وای ﮔﻮت. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋەوەی ﻣەﻻ ﺳــﺪﯾﻖ ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰێﻜــﯽ ﺳــەرﺑە
ﻻھﻮر ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯿــەوە ڕﻓێﻨﺪراوە، ڕەزﮔەﯾﯽ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻛــێ ڕﻓﺎﻧﺪووﯾەﺗــﯽ ،ﻟەڕێﮕەی ﺋێﻮەوە داوا ﻟــەو ﻻﯾەﻧە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ڕﻓﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ،ﺋەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑــﻜﺎت ﺑﯚﭼــﯽ ڕﻓﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ و ﺷﻮێﻨەﻛەی دﯾﺎری ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەی ﻛــﺮاوە دەﭼێﺘە ﺧﺎﻧەی ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن“.
ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋێﺮان ﻟە ﺳەرﯾﺎن ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛەﯾە
ﺷﯿﻌە ﯾﺎرﯾﯽ ﺑە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت ﺷێﺮﻛﯚ ﻣەﻧﮕﻮڕی:
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ،ﯾﺎرﯾــﯽ ﺑە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن دەﻛەن ،ھەرﯾەك ﻟە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا، دەﻧﮓ ﺑە ھەر ﯾﺎﺳــﺎﯾەك دەدەن ﻛە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺑﻮوﺑــێ ،ﺑــەم ھەر ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛــﻮرد ﺑێﺖ، ﺷــﯿﻌەﻛﺎن دژی دەوەﺳــﺘﻨەوە. ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەڵێﻦ ”ﺋێﺮان ﻟەو ﯾﺎرﯾﯿەدا رۆڵﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾە“.
ھەﻓﺘــەی ڕاﺑــﺮدوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺑڕﯾــﺎری ھەڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟەﺳــەر داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ڕەت ﻛﺮدەوە .ﻟــەو ﺑڕﯾــﺎرەدا ھەﻣﻮو ﻋەرەب و ﺗﻮرﻛﻤــﺎن دژی ﻛﻮرد ﺑﻮون ،ﺷﯿﻌەﻛﺎن ڕۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎوﯾﺎن ﺑﯿﻨﯽ ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ،ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﻟەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەدا ﻛە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی
ﺷــﯿﻌە ﺑــﻮون ،ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯿﺎن ﻛــﺮدوون ،ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﺑێ ﭘﺸﺘﯽ ﻛﻮرد دەﻛەن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا. ﻣەﺳﻌﻮود ﺣەﯾﺪەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔﯚڕان ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق، ھێﻤﺎی ﺑــﯚ ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻛﻮرد ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺮﺳە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺗەﻧﯿﺎﯾە. ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻛــﻮرد ﺑﯚ ﺷــﯿﻌە و دژاﯾەﺗﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﯚ ﻛﻮرد، ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﮔــﯚڕان ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﻛﻮرد ھەر
ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔەﻟﯽ ﻋێــﺮاق و ھەرێﻤــﺪا ﺑﻮوﺑێــﺖ، ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻛــﺮدووە ﺋەﮔــەر ﯾﺎﺳﺎﻛە ھﯽ ﺷــﯿﻌەش ﺑﻮوﺑێﺖ، ﺑەم ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەش ﻧەﻛﺮاوە ﻛە دژی ﻛﻮرد ﺑﻮوﻧە“. ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ،ﺋەﮔەر ﻛﻮرد ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﺑﺎ ﺑێﺖ، دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەراﻣﺒەر ﺷــﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە ﺑﻮەﺳﺘێﺘەوە. ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ﺑەﻏﺪا ،ﻟەﮔــەڵ ﻧﻮێﻨەری ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﻛﯚ ﺑﻮوﻧەوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﺎﺳﯽ ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛــﺮدووە دژی ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛــﻮرد ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا. ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ ڕەﺷﯿﺪ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،دژی ھەر ﺧﻮاﺳــﺘێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛــﻮردن و دەﺑێــﺖ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑﯿﺮ ﻟەو ھەڵﻮێﺴﺘﺎﻧەﯾﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋــەو ﺑــە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت، ”ﻛﻮرد ﺑــە ﮔﯿﺎﻧێﻜــﯽ ﺗەﺑﺎﯾﯿﯿﺎﻧە دەﻧﮕﯽ ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن داوە ،ﺑەم دﯾﺎرە ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺑــە ﮔﯿﺎﻧێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﭘەرﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻛــﻮرد دەڕواﻧــﻦ و ھەر ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرد ﺑێﺖ ،دژی دەوەﺳﺘﻨەوە“. ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەوە ﺟﺎری ﯾەﻛەم ﻧﯿﯿە ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دژی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرد دەوەﺳﺘﻨەوە، ﺑەم وەك ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ،ﻛﻮرد ﻟــە زۆرﯾﻨــەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺎن
”ڕﻛەﺑەراﯾەﺗﯽ ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺮدﻧﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،دەﺑێﺖ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺮاز ﺑێﺖ و ھەوڵﯽ ڕازﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەراﻣﺒەرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرد“.
ﻟەﮔەڵ ﺷﯿﻌەدا ،ﺋەو ﮔﻠەﯾﯿﯿەﯾﺎن ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑەم ﺋەوان ﻟەﺳــەر ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮورن. ھەرﯾــەك ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﺪا ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛــەن وەك ﻟە ﺳــێ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛەی ﺗﺮ و ﻟە ﭼەﻧﺪان ﯾﺎﺳﺎ و ﭘڕۆژەدا دژی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺷﯿﻌەﻛﺎن وەﺳﺘﺎوﻧەﺗەوە. ﺷــێﺮﻛﯚ ﻣەﻧﮕﻮڕی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق، ﺋــەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛــە ﻛﻮرد دەﺑێﺖ ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﮔەڵ ھێﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌەوە ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﻜﺎت. ﻣەﻧﮕــﻮڕی ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ”ڕﻛەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن و
ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدﻧﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،دەﺑێﺖ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺮاز ﺑێﺖ و ھەوڵﯽ ڕازﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەراﻣﺒەرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرد“. ھەرﭼــﯽ ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻦ ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺋەو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿﺎﻧــە ﺑێ ﺋــﺎﮔﺎ ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﺋەو ﺳێ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ﻧﺰﯾﻜﻦ و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻓﺸﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر دەﻛﺎت ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﺑﻜەن. ﯾەﺣﯿــﺎ ﺋەﺣﻤــەد ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜــﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت، ”ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﻣﻮو ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎن دەزاﻧــﻦ ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ دژی ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻛــﻮردن ،ﺑەم ﻓﺸــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟەﺳــەرﯾﺎن وای ﻛــﺮدووە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑەرژوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﻜەن“.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
وردەﻛﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دۆﺳﯿەی ﻣەﻻ رﻓێﻨﺮاوەﻛەی ﺣﺎﺟﯿﺎوا ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑێﺖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻛﻮرد ھەر ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﺪا ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻛﺮدووە ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳﺎﻛە ھﯽ ﺷﯿﻌەش ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺑەم ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەش ﻧەﻛﺮاوە ﻛە دژی ﻛﻮرد ﺑﻮوﻧە“.
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺑەڕێﻮەﺑەری ” :NRTﻟەﻣەودوا ﺋەو ﺟﯚرە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﭘﯚﺳﺘﺎﻧە ﺑو ﺑێﺘەوە ،ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎت ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛﺎرﻣەﻧﺪە دەﻛەﯾﻦ .ﺋێﻮە ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﻦ و دەﺑێ ﺧﯚﺗﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜەن ﻟە ﻣەﯾﻠﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺘﺎن ،ﺋەﮔەر ﺋەوەﺷﺘﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوە واز ﻟە ﻛﺎری ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺑێﻨﻦ و ﺑﺒﻨە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛﭽﯽ و ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ“.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
NRTدەﻣﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳەﻛﺎﻧﯽ دادەﺧﺎت
ﺑەڕێﻮەﺑەری :NRTﺳﺰای ﺗﻮﻧﺪﺗﺎن دەدەﯾﻦ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی واﺷﻨﺘﯚﻧﯽ :NRTﺋێﺮە ﺋﯿﻨﺰﯾﺒﺎﺗﺨﺎﻧە ﻧﯿﯿە
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دوای ﺋەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛەﻧﺎڵﯽ NRTرێﻨﻮێﻨﯿﯿەك ﻟەﺳەر ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻓەﯾﺴــﺒﻮوﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﻛەﺳﯿﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟە ﮔﺮووپ ﭼﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺋێﻦ ﺋــﺎڕ ﺗﯽ و داواﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺎت ”ﺗەﻧﺎﻧەت ﻛﯚﻣێﻨﺘﯿﺶ ﻧەﻧﻮوﺳﻦ“ و رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳەﻛﺎﻧﯽ ﺑــە ”ﻓەﯾﺴــﺒﻮوﻛﭽﯽ“ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛﺎت .ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی واﺷــﻨﺘﯚﻧﯽ ﺋــەو ﻛەﻧﺎڵە وەﻣﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛــەی دەداﺗــەوە و دەڵێ” ،ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﻛەﻧﺎڵەﻛــە ڕێﻨﻮێﻨــﯽ وای ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە ﻛە ھﯿﭻ ﺷــﺖ و ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﻟە ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛﺪا ﻧەﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﺋﯿﻨﺰﯾﺒﺎﺗﺨﺎﻧە ﻧﯿﯿە“. ﺋــﺎوات ﻋەﻟــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ،ﻟە رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺪا ﺑﯚ رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛە دەڵێﺖ” ،ﺑﯚ ﺳــەرﺟەم ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن و ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺋێــﻦ ﺋــﺎڕ ﺗــﯽ /ﻣﺎوەﯾەﻛــە ژﻣﺎرەﯾەﻛﺘﺎن ﻟە ڕێﮕەی ﭘﯚﺳﺘﯽ
ﮔﺎڵﺘەﺋﺎﻣێــﺰ و ڕەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧﺪ و ﺋﯿﺴﺘﻐﺰازﯾﯿەوە ﮔﺎڵﺘە ﺑە ﻻﯾەﻧێﻚ ﯾــﺎن ﺑﺎﺑەﺗێــﻚ دەﻛــەن ،ﺋەﻣە دوورە ﻟە ﻛﺎری ﭘﯿﺸەﯾﯽ و ﻛﺎری ﻛﺎرﻣەﻧﺪی ﺋێﻦ ﺋــﺎڕ ﺗﯿﯿەوە ،ﺋەو ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﮔﺎڵﺘــە ﭘێﻜﺮدﻧﺎﻧەی ﺋێــﻮە ﺋەﮔــەر ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ڕێﮕەی ﻛﯚﻣێﻨﺘێﻜﯿﺸەوە ﺑێﺖ ،زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ و ﺑێﻼﯾەﻧﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە“. ﺋــﺎوات ﻋەﻟﯽ ﻟە ﮔــﺮووپ ﭼﺎﺗﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛــە ﻛــە ﻟــە ڕێﮕــەی ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮازراوەﺗەوە ،دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە” ،ﻟەﻣــەودوا ﺋەو ﺟﯚرە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﭘﯚﺳــﺘﺎﻧە ﺑو ﺑێﺘــەوە ،ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎت ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﻛﺎرﻣەﻧﺪە دەﻛەﯾــﻦ .ﺋێﻮە ڕۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﻦ و دەﺑێ ﺧﯚﺗﺎن ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ ﺑﻜــەن ﻟــە ﻣەﯾﻠﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺘﺎن، ﺋەﮔەر ﺋەوەﺷﺘﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوە واز ﻟە ﻛﺎری ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯽ ﺑێﻨﻦ و ﺑﺒﻨە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛﭽﯽ و ﭼﺎﻻﻛﻮاﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ“. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ،ﺳــەرﻛەوت ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺷەﻣﺴــەدﯾﻦ
ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی واﺷــﻨﺘﯚﻧﯽ ﺋەو ﻛەﻧﺎڵــە ،وەﻣﯽ ﺋــﺎوات ﻋەﻟﯽ دەداﺗەوە و دەﻧﻮوﺳێﺖ” ،ﺑەڕێﺰان ﻟــە داﻣــەزراوەی ﻧﺎﻟﯿــﺎ ھﯿﻮای ﻟەﺷﺴــﺎﻏﯿﺘﺎن ﺑــﯚ دەﺧــﻮازم، ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﻢ زاﻧﯽ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑە ھەﻧﺪێــﻚ رێﻨﻮێﻨــﯽ و ﺑڕﯾــﺎری داﻣــەزراوەی ﻧﺎﻟﯿــﺎ و ﻛەﻧﺎڵــﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺧﯚﻣﺘﺎن ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜەم و دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﺋــﺎﮔﺎدار ﺑﻦ ،واﺗە ﺋەﻣــە وەﻣێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە و ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾە .ﺑەر ﻟــە ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗــﯽ ،ﺑڕﯾﺎرێﻚ دەرﭼﻮوە ﻛــە ﺗێﯿﺪا )ھﯚﺷــﺪاری( دەدا ﺑە ﺳەرﺟەم ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﮔﻮاﯾە ”ﻟە ڕێﮕــەی ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﮔﺎڵﺘەﺋﺎﻣێﺰ و ڕەﺧﻨەی ﺗﻮﻧﺪ و ﺋﯿﺴﺘﯿﻔﺰازﯾﯿەوە ﮔﺎڵﺘە ﺑــە ﻻﯾەﻧێﻚ ﯾﺎن ﺑە ﺑﺎﺑەﺗێﻚ دەﻛەن“. ”ﺳــەرەﺗﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەوەﻣــﺎن ﻟــە ﺑﯿﺮ ﺑێــﺖ ﺋێﻤە ﻟــە ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗــﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ھﯿﭻ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﯾﺎن ﻟێﺘێﮕەﺷــﺘﻨێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻧﯿﻦ ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟــە دەرەوەی
ﻛﺎری ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﺳــﻨﻮورداری ھەڵﺴﻮﻛەوت ﯾﺎن ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﻛﺎرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﺑﻜﺎت ﻟە دەرەوەی ﭘﯿﺸــەﻛەی ﺧﯚی ،ﺗﺎ ﺋەوەﯾﺶ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺑێﺖ، ھﯿــﭻ رێﻨﻮێﻨــﯽ و ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧە ﺑﯚ )ﺳــﻨﻮوردارﻛﺮدﻧﯽ( ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪان ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﺸﯽ ﻧﯿﯿــە .ﻛﺎﺗێﻜﯿــﺶ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ وا دەردەﻛﺮێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەوە ﺑە
ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و ﺑەﺷــﺪاری ﺗەواوی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑێﺖ ﻛە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯿﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﻛەﻧﺎڵەﻛە ھەﺑێﺖ و ﭘێﻜەوە ﻟێﻜﺘێﮕەﺷﺘﻦ ھەﺑێﺖ، ﺑەﭘێﭽەواﻧــەوە ﻣــﻦ وەك ﺧﯚم ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧﺎﺑﻢ ﺑە ھﯿــﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ راوێﮋم ﭘــێ ﻧەﻛﺮاﺑێﺖ“ ،ﺳــەرﻛەوت ﺷەﻣﺴەدﯾﻦ وای ﻧﻮوﺳﯿﻮە. ﺋەو ﻟە درێــﮋەی وەﻣەﻛەﯾﺪا ﺑﯚ
ﺋﺎوات ﻋەﻟــﯽ ﺑەﺑﯿﺮی ھﺎورێﯿﺎﻧﯽ دێﻨێﺘەوە ﻛە ”ﺋێﻤە ﻟە ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﻛﺎر دەﻛەﯾﻦ .ﺋێــﺮە دەزﮔەﯾەﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر رای ﮔﺸﺘﯽ ھەﯾــە و ﻓەزاﯾەﻛــﯽ ﻛﺮاوەﯾە ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻧــەك )ﺋﯿﻨﺰﯾﺒﺎﺗﺨﺎﻧﻪ(“ ﺗﺎ ﻟﻪ ﺳــەرەوە ﺑڕﯾﺎر دەرﺑﻜەن و ﺋێﻤەش )ﺑەڵــێ( ﺑﻜەﯾﻦ .ﻣﻦ ﻟە ھەرﻛەس زﯾﺎﺗﺮ ﻟــەوە ﺗێﺪەﮔەم ﻛە ﭼﯚن ﭘێﻮﯾﺴﺘە رێﺰ ﻟە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮس ﺑﮕﺮی ﺗﺎ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ
ﺑﯿﻔﺮۆﺷﻨەوە ،ﺑەم ڕێﺒﺎز ﺣەﻣﻼن ڕێﮕەی ﻧەداوە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﯿﻜڕن و ﺧــﯚی ھــەردوو ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ دۆﻻر ﻛڕﯾﻮوەﺗەوە و ﻟەﺳەر ﺧﯚی ﺗﺎﭘﯚی ﻛﺮدووە“. ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ”وﺷە“ ﻛە ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﻛڕﯾــﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زەوی و ﺧﺎﻧﻮوی ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﻛــﺮدەوە و ﺋــەوان دووﭘﺎﺗﯿــﺎن ﻛــﺮدەوە ،ﻧﺮﺧﯽ ھــەر ﻣەﺗﺮێﻚ زەوی ﻟە ﮔــﺮدی ﻋەﻟــﯽ ﻧﺎﺟﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ھــەزار ﺗــﺎ دوو ھەزار دۆﻻرداﺑە ﺑەﭘێﯽ ﺷــﻮێﻦ ﻧﺮﺧەﻛە ﺑەرزﺗﺮ دەﺑێﺘەوە.
ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋــەو ﻣﺎﻣەڵەﯾەش ﻗﺎزاﻧﺠێﻜــﯽ ﺧەﯾﺎڵــﯽ ﻛﺮدووە و ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری دەﺳﺖ ﻛەوﺗﻮوە. ﺋەوەش ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧــەی ﻟــەو ﻛﺎرە ﺗێﻮەﮔﻼون ﮔﯿﺮان و ﺋێﺴﺘەش دۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟــە دادﮔﺎﯾــە ،ﺑــەم ھێﺸــﺘﺎ ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەی ﻟەﮔــەڵ ﻧەﻛﺮاوە. ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزﯾﺮی دوور ﺧﺮاوەﺗەوە.
ﻛﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜــەن ،ﺑــەم ﻟــەوەش ﺗێﺪەﮔــەم ﻛــە ﺋێﻤە رۆﺑــﯚت ﻧﯿﻦ ﺗــﺎ ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺳــەرەوە ﺑﺠﻮوڵێﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑێﺖ ﺑەﺷﺪاری دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎراﻧﻪ ﺑﯿﻦ ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﻣەودای ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻤﺎن ھەﺑێﺖ“. ﺳــەرﻛەوت دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﮔﻮﺗﻮوﻣــە ﻛە ﺑڕﯾــﺎری داراﯾــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ﺑﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻻﯾەﻧﯽ داراﯾﯽ و ﻛﺎﺗــﯽ دەوام ﻟــە دەﺳــﺘﯽ ﺋێﻮەداﯾە ،ﺑەم ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﻧﺎڵەﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎری ھەﻣﻮوﻣﺎﻧــە. ھﺎوڕێﯿــﺎن ﻟﻪ ﺑﯿﺮﺗــﺎن ﺑێﺖ ﻛە ﺑێﻼﯾەﻧــﯽ ﺑەﺑــێ ﺑﻮێــﺮی ھﯿﭻ ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿــە .ﺋێﻤە ﻟە ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﻛە دۆﺧﯽ داراﯾﯽ ﺳــەﺧﺖ و دواﻛەوﺗﻨــﯽ ﻣﻮوﭼەﻣــﺎن ﻗﺒﻮوڵــە ،ﻟﻪ ﺑەراﻣﺒــەردا ﺑﯚ ﯾەك ﭼﺮﻛەش دەﺳﺘﺒەرداری ﺋﺎزادی و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺧﯚﻣﺎن ﻧﺎﺑﯿﻦ. ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن و ﺑﻮێﺮی ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ ﻣﺎﻧەوەی ﻣﻨﻦ و رەﻧﮕە زۆری ﺗﺮ ﺑێﺖ ﻟە ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ“.
ڕێﺒﺎز ﺣەﻣﻼن ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ دۆﻻر دەدات ﺑە ﺧﺎﻧﻮو
وﺷە /ﺑﺎز و ھﯚﺷﯿﺎر وەزﯾــﺮی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، دوای ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ھەﺷــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﺷــﺪاری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺗﯿﺎﯾــﺪا ،ﺑــە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ دوو ﺧﺎﻧــﻮوی ﻟە ﻧﺰﯾﻚ ﻣﺎڵﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻟە ”ﮔﺮدی ﻋەﻟﯽ ﻧﺎﺟﯽ“ ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛڕﯾــﻮوە .ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دەڵێ ،ھەر ﺷــﺘێﻚ ھەﺑێ ﮔﯚڕان ﺧﯚی ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﻛڕﯾﻨﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﻟە ﮔﺮدی ﻋەﻟﯽ ﻧﺎﺟﯽ ﮔــﺮدی ﻋەﻟــﯽ ﻧﺎﺟــﯽ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷــﻮێﻨە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺮﺧﯽ زەوی و ﺧﺎﻧﻮو ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻟــە ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺘﺪاﯾە. ﺋەواﻧــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾەن ،زۆرﺑەﯾﺎن ﻛەﺳــﺎﻧﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪ و ﺑەرﭘﺮس و ﺧﺎوەن ﺳەرﻣﺎﯾە و ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرن. ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺗﺎﭘﯚی
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، رێﺒﺎز ﻣﺤەﻣەد ﻋەﺑﺪو ﻣﺤەﻣەد ﺣەﻣــﻼن وەزﯾــﺮی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﭘﺸــﻜﯽ
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﻟەم دواﯾﯿەدا دوو ﺧﺎﻧــﻮوی ﻟە ﮔــﺮدی ﻋەﻟﯽ ﻧﺎﺟــﯽ ﻛڕﯾﻮەﺗــەوە ،ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑــە 270ھــەزار دۆﻻر و ﺋەوەی ﺗﺮﯾﺶ ﺑــە 630ھــەزار دۆﻻری
”ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺗەﻧﯿﺎ داوای ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑﯚ دەرەوەی ﺧﯚی ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﻜﺮێﺖ“
ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻛە ﺳەرﺟەﻣﯽ ﭘﺎرەی ھەردووﻛﯿﺎن دەﻛﺎﺗە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر .ھــەردوو ﺧﺎﻧﻮوەﻛــەی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳــەر ﻧﺎوی ﺧﯚی و ﺋێﺴﺘە ﻣﻮڵﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەون. ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﺋﺎﻣــﺎژەی دا، ”ﺧﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ھەﯾە و ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ڕێﻜﺨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ،ھەردوو ﺧﺎﻧﻮوەﻛە ھﯽ ﻣﺎڵﯽ ﺑﺎﭘﯿﺮی رێﺒﺎز ﺣەﻣــﻼن ﺑﻮوﻧە و وﯾﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧە
ﭼەﻛﯽ ﭘﺎرەی ﺑە ھەرزان ﻛڕﯾﻮەﺗەوە ﻟەﺑﺎرەی ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺋەو وەزﯾﺮی ﮔﯚڕان ،ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ھەرﭼەﻧﺪە ڕێﺒﺎز ﺣەﻣــﻼن و ﺧﺎﻧەوادەﻛەی، ﻣﺎڵﺒﺎﺗێﻜــﯽ دﯾﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﻦ، ﺑەم ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑەر ﻟەوەی ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزﯾﺮﯾﯿەﻛــەی دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە، ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭼەﻧﺪ ﺑﺎﻧﻜێــﻚ ،ﭼەﻧــﺪ ﭼەﻛێﻜــﯽ ﻟە ﺑەڵێﻨﺪەران و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ھــەرزان ﻛڕﯾﯿــەوە و دواﺗﺮﯾﺶ ﺑــە واژووی ﺧــﯚی ﺗــەواوی ﭘﺎرەی ﭼەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرھێﻨﺎوە ،ﺋەواﻧەش ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑەﻧــﺎوی ﺧﯚﯾــەوە ﻧەﯾﻜــﺮدوون ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــە ﻧﺎوی ﻛەﺳﯽ ﺳێﯿەﻣەوە ﺋەﻧﺠﺎم دراون،
ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻟەﺳــەر ﻛڕﯾﻨــﯽ دوو ﺧﺎﻧﻮو ﺑە ﺑــڕی ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ دۆﻻر ﻟەﻻﯾەن رێﺒــﺎز ﺣەﻣــﻼن وەزﯾــﺮی دەرﻛــﺮاوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ھەڵﺴــﻮوڕاوێﻜﯽ ﮔــﯚڕان، ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دەڵێ ،ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺗەﻧﯿﺎ داوای ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑــﯚ دەرەوەی ﺧﯚی ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﻜﺮێﺖ. ﺳــﺎﻣﺎڵ ﻋەﺑﺪو ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﮔﯚڕان ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﺑﺎس ﻟە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ و ﺣﺰﺑﯽ و ھەﻣــﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ دەرەوەی ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚ ﻧﺎوەوەی ﺣﺰﺑﯿﺸە. ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت” ،ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ڕێﺒﺎز ﺣەﻣﻼن وەزﯾﺮی داراﯾﯽ
ﺳەرﺟەﻣﯽ ﭘﺎرەی ﺋەو دوو ﺧﺎﻧﻮوەی رێﺒﺎز ﺣەﻣﻼن ﭘێﯽ داوە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ھەﺑــێ ،ﺋﺎﮔەدار ﻧﯿــﻢ و ﻧﺎزاﻧﻢ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺘە ،ﺑەم ﺑﺎوەڕ ﻧﺎﻛەﯾﻦ ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﯾــﺎن ﺑەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻟەﺳەر ھەﺑێﺖ .ﺋەﮔەر ﺑەڵﮕەﯾﺶ ﻟەﺳــەر ﺋەو ھەﺑــێ ،ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺋــﺎزادە و دەﺗﻮاﻧــﺮێ زاﻧﯿــﺎری ﻟەﺳەر ھەر ﭘﺮﺳــێﻚ ﻛﯚ ﺑﻜﺎﺗەوە، ھەر ﺷﺘێﻜﯿﺸﯽ ﻟەﺳــەر ھەﺑێ، ﮔﯚڕان ﺧﯚی ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮەﻛﺎن دەﻛﺎت“. ﺑەﭘێــﯽ ﮔﻮﺗەی ﺋــەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﺑێ، ﮔﯚڕان ڕازی ﻧﯿﯿــە ﺣﻜﻮوﻣەت و دەﺳەﺗﯽ دادوەری و دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻻﯾەن ﮔﯚڕاﻧەوە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێ. ﺑﯚ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە، ”وﺷە“ ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ڕێﺒﺎز ﺣەﻣﻼن وەزﯾــﺮی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم وەﻣﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەداﯾەوە.
دﯾﻤﺎﻧﻪ
ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨــﺎن و ڕێﻜﺨﺴﺘﻦ و داﻧﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻛﻮێ ﮔەﯾﺸﺘﻮون؟ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻟــە 2015ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە ﭼــﻮار داﻣەزراوە و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧێﻜﯽ ﻧﻮێﯿــە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە دەﺳــﺖ ﻛــﺮا ﺑــە ﻛﺎرە داراﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻣــﻮوی ﺗەواو ﺑــﻮوە ،ﻻﯾەﻧــﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﭘێــڕەوی ﻧﺎوﺧــﯚ و ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﺎری ﺗﺮ ﻛە ﺑە ﯾﺎﺳﺎ دەﺑﻮو ﺋێﻤە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن ﺑﺪەﯾــﻦ ،ﺟێﺒەﺟێ ﻛــﺮاون .ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ھەر ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺋەﮔــەر داواﻣﺎن ﻟێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺧﯚی ﻟــە ﻛڕﯾﻨﯽ ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒــﮋاردن دەﺑﯿﻨێﺘــەوە و ھەﻣﻮوﻣــﺎن دەزاﻧﯿــﻦ ﺋــەو ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧە ﺗﺎزە و ﺷﺘﯽ ﻛﯚﻧﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺑەﻛﺎری ﺑﮫێﻨﯿﻨەوە. ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎن ھﺎوﺷــێﻮەی ھــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻋێــﺮاق دەﺑــﻦ ،ﯾــﺎن ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿــﻦ و ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوﺗﺮن؟ ﺑەڵێ ﺑە ﻧﺰﯾﻜەﯾﯽ وەك ﺋەواﻧەی ﻋێﺮاق دەﺑــێ ،ﺑەم ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑــێ ،ﺟــﺎرێ ﺋﺎﻣێﺮە ﺑــەﻛﺎر ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﺎھێﻨــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺗێﭽﻮوﯾﺎن ﯾەﻛﺠــﺎر زۆرە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻟێﻜﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھەﯾە ،ﺑڕﯾﺎرە ﺋەو ﺳﻨﺪووﻗﺎﻧەی ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ﺑەﻛﺎری دێﻨﯿﻦ زۆر ﺷەﻓﺎﻓﺘﺮ و ڕووﻧﺘﺮ ﺑﻦ ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧەی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﻛﺎری دەھێﻨێﺖ. ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕﺪەراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ دەﻛەن ﯾﺎن ھﯽ ﻋێﺮاق وەردەﮔﺮﻧەوە؟ ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەران ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ھەﺳﺘﯿﺎرە و ﺑەردەوام ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘــێ دەدەن ،ﺋێﻤــە ﻧﺎﭼﺎرﯾﻦ ﺋەو داﺗﺎﯾﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﻋێﺮاق ھەﺑﻮو ،وەرﯾﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ. ﺋێﺴــﺘە ﭘڕۆژەﯾەﻛﻤــﺎن ھەﯾە ﺑەﻧــﺎوی ﻣﺘﻤﺎﻧە ،ﻟــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﺑﺎﻧــﮓ دەﻛەﯾــﻦ و
ﺋەﻣﺴﺎڵ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ھەڵﺒﮋاردن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻛﺎری ﻧەﻛﺮدووەﺗە ﺳــەر ﻧﻮێﻨــەری ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن
ﭘێﯿــﺎن دەڵێﯿﻦ ﻓەرﻣــﻮو ﺋەوە ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەران چ ﮔﻠەﯾﯽ و ڕێﻜﺎرێﻜﺘﺎن ھەﯾە ﭘێﻤﺎن ﺑڵێﻦ ﺗﺎ ﭼﺎﻛﯿﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳــﺎ و ڕێﻨﻮێﻨﯿﺪا ﺑێ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە :ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەڵێﻦ ﻣﺮدووەﻛﺎن ﻧﺎوﯾﺎن ﺑﺴــڕێﻨەوە، ﭼەﻧﺪ ڕێﮕەﯾــەك ﺑﯚ ﺋەﻣە ھەﯾە، ﺗﺎﻧەﻟێﺪان ﻟەﻛﺎﺗﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﺪا ،ﯾﺎن ﻧﻮوﺳــﺮاو دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣﺮدووﻣﺎن
ﭼﻮﻧﻜە وﯾﺴــﺘێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە. ﺟﮕەﻟەوە ﻛﺎرەﻛەﯾﺶ ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮ دەﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ڕێﻜﺎری ﻛەﻣﺘﺮ دەوێ ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔەر داواﻣــﺎن ﻟێ ﺑﻜــﺮێ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺎﻧﮕــﯽ 11واﺗــە ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ دووەم/ﻧﯚﭬێﻤﺒــەر ھەڵﺒــﮋاردن و رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﭘێﻜــەوە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ.
ﯾەﻛــەی ﻛـــــﺎرﮔێڕﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ھەڵﺒﮋاردن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ﺑــﯚ دەﻧێــﺮن و ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەردێﻨﯿﻦ. دەﺗﻮاﻧــﻦ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ھەڵﺒــﮋاردن ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪەن ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا؟ ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻟــە ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿــەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــە، ﺑﯚﯾــە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ھەڵﺒــﮋاردن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەﯾﻦ ،ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ھەرﭼــﯽ ﭘێــﯽ ڕاﺳــﭙێﺮن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدات ،ﭘێﻤﺎن ﺧﯚﺷە رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪرێ،
ﻟــە ڕووی ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەوە ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ
ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ڕێــﻚ ﻛﯚﭘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧەﻛەی ﻋێﺮاﻗە ﯾﺎن چ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ھەﯾە؟ ڕێــﻚ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧەﻛەی ﻋێﺮاﻗــە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﭘﯿﺖ و ﻓﺎرﯾﺰەﯾﺸﯽ ﻟە ھەﻧﺪێﻜﯽ وەك ھﯽ ﺑەﻏﺪاﯾــە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ھەﻧــﺪێ ﺷــﺘﯽ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﺸــﯽ ﺗێﺪاﯾــە ،ﺋەﮔــەر ﺑــەراوردی ھەردوو ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑﻜەﯾﻦ ،ڕەﻧﮕە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﯿــﺎوازی ﺑەدی ﺑﻜﺮێ ﻛە ﻟە ڕووی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەوە ﻛێﺸە ﺑﻦ ،ﺑەم ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛە ھەروا دەﺑێ و ﺋێﻤە ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﻦ ﺑە ﯾﺎﺳﺎ. ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺘــﺎن ﻟەﮔــەڵ ڕێﻜﺨــﺮاوە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﭼﯚﻧــە ﺑــﯚ ھێﻨﺎﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن؟ ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﭼﺎودێــﺮی ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺑﺎﺷــە ،ﺑــەم زۆرﯾﺶ
ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋێﻤە ﻟەﻧــﺎو ﺧﯚﻣــﺎن دەﻧﮕﺪەر و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻣﺘﻤﺎﻧەﻣــﺎن ﺑەﺧﯚﻣﺎن ھەﺑێﺖ ،ﻧﺎﺑێ ﭼﺎوەڕێ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑێﺖ و ﺑڵێ ﺋەو ﺷﺘە ڕاﺳــﺘە ،ﺋەوﻛﺎت ﺋێﻤەش ﺑڵێﯿﻦ ڕاﺳــﺘە ،ﻟەﮔەﻷ ﺋەوەﺷﺪا ﺋێﻤە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن زۆر ﺑﺎش ﺑﻨﯿﺎت ﻧــﺎوە و ﻟەﮔەڵ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و زۆرﺑــەی ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﻛﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە. ﺋــەو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾــەی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟێ دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﭘﺸــﻜﺎﯾەﺗﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە ،ڕەﺧﻨەی ﺋەوە دەﮔﯿﺮێ ﺋــەو ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﭘﺸــﻜﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯿﺶ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە؟ ﺋەﮔــەر ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑﻜەﯾﺖ ،دەڵــێ دەﺑێ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﺎران ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ھەڵﺒﮋێﺮێــﻦ، ﻧﻮێﻨــەری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﺶ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﭘێﺸﺘﺮ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﯾەﻛەم ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﺎراﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑێﻼﯾەﻧﺎﻧە ھەڵﺒﮋارد ،دەﺑﻮو ﻟێﺮەش ﺷﺘێﻜﯽ وا ﺑﻜﺮاﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دەﻣێﻜە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻟەوەداﯾە ھــەر ﺗﺎﻛێﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﭘﺎﺑەﻧــﺪە ﺑە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﯾﺎﺳﺎ و ڕێﺴﺎ ،ﺋەﻣە وای ﻛــﺮدووە ﻧەﺗﻮاﻧﺮێ ﺑە وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎر ﺑﻜەن ،ﺟﮕەﻟەوەش ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧێﻜــﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯿــﺶ ﻟەﻻﯾــەن ھــەر ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە
ﻛەﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧە ھەﯾە. ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ و ﮔﺮژی ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯿﺶ ﻟە ﻧﻮێﻨــەری ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ،ﺋــەم ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧە ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ھﯿــﭻ ڕەﻧﮕــﯽ داوەﺗەوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛەم ﺷــﺖ ﺋەواﻧە ﺑەر ﻟــەوەی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن
ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﻣەدەﻧﯿﺶ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە. ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻛێ ﺋێﻮە ڕادەﺳﭙێﺮێﺖ؟ ﺑەﭘێﯽ ﺟــﯚری ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن دەﮔﯚڕێــﺖ ،ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت راﺳﭙﺎردﻧﯽ ھەڵﺒــﮋاردن دەﻧێﺮێــﺖ ،ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و
ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﺮاوە وا دەﻛﺎت ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻧەﭼﻨە ﭘەرﻟەﻣﺎن ھەڵﺒﮋێﺮێــﻦ ،ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﻛﺎر ﻛێﺸــﺎوەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺑێ ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑﺎﺳــﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﺑﻜەن ،دووەﻣﯿﺶ ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯿﺪان و ﺑــە رۆﺣێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧە ﺋﯿﺸــەﻛﺎن دەﻛەن و ﺋەﻣە دوو ﺳﺎڵﯿﺸــە داﻣەزراوﯾــﻦ ھﯿــﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﻤﺎن ﻟــەو ڕووەوە ﻧەﺑﻮوە. چ ﺑەرﻧﺎﻣە و ﭘﻼﻧێﻜﺘﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ڕێﮕﺮی ﻟە ﺳﺎﺧﺘەﻛﺮدن؟ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ڕێﻜﺎر و ﯾﺎﺳﺎﻣﺎن ھەﯾە و رێﮕــﺮی ﻟە ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﭘێ دەﮔﻮﺗــﺮێ ،ﺋــەو ڕێﻜﺎراﻧە داﻧــﺮاون و ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﻦ، ﺟﮕەﻟەوەش ﭼﺎودێﺮی ﺣﺰﺑەﻛﺎن زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەوان ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟە ﺋﯿﺸــەﻛەﯾە، ﺑﯚﯾــە ﭼﺎودێﺮﯾــﯽ ﺋــەوان ﻟە
رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﺶ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺑەﺑــێ ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳــﺎی دەﺗﻮاﻧــﻦ ھەڵﺒﮋارﻧــەﻛﺎن ھەڵﺒﮋاردن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن؟ ﺗەﻣەﻧﻨــﺎ دەﻛەﯾﻦ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑەم ﺋەﮔەر ھەﻣﻮارﯾﺶ ﻧەﻛﺮێﺘەوە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟەﺳەر ھەﻣﺎن ﯾﺎﺳﺎ ھەڵﺒﮋاردن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ. ﺑﯚﭼﯽ ﺗەﻣەﻧﻨﺎ دەﻛەن ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە؟ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣەی ﺋﯿﺸــﯽ ﭘێ دەﻛﺮێ ﺑەﮔﻮێﺮەی
ﻛەﻟﻮﭘەﻟەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﻛﻮاﻟێﺘﯿﯿﺎن ﻟەواﻧەی ﻋێﺮاق ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد- ﺑەرھەم ﻋەﺑﺪو ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن و ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻧــﺎو دەﺑەن ،ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 20ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎری ﺑﯚ ھەڵﺒــﮋاردن ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮد. ﻟەﺑــﺎرەی ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ و دۆﺧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﺑــﯚ ﺋەو ﭘﺮۆﺳــە ﭼﺎوەڕواﻧﻜﺮاواﻧــە ،ھەﻧﺪرێــﻦ ﻣﺤەﻣەد ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردن و ڕاﭘﺮﺳــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ”وﺷە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ دەﺗﻮاﻧﻦ ھەڵﺒﮋاردن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێــﻢ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن.
ھەﻧﺪرێﻦ ﻣﺤەﻣەد: ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ﺋەم ﯾﺎﺳﺎﯾەی ھەﯾە ھﯿﻮادارﯾﻦ ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە
ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﺮاوەﯾە و ڕێﮋەی دەﻧﮕــﺪەران دووﺟﺎی ڕێﮋەی ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ، ﺋەوە ﺑﯚ ﺋێﻤە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھەژﻣﺎری دەﻧﮕەﻛﺎن زۆر ﮔﺮﻓﺖ دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛەش دەﺑێ ﻟە ﻣﺎوەی 72ﺳەﻋﺎت ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەڵﺒــﮋاردن ڕاﺑﮕەﯾەﻧﺮێﺖ ،ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤﺎن ﻧﺎدات، ﺋەﮔــەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ داﺧــﺮاو ﺑــێ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑە 48ﺳــەﻋﺎت ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن ڕاﺑﮕەﯾەﻧﯿﻦ. ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛێﺸــە ﻟەﺳــەر ﺋەﻣە ھەﯾــە ،ﺗﯚ وەك ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑە ﺋەزﻣﻮون ﻛﺎﻣەی ﺑە ﺑﺎش دەزاﻧﯿﺖ؟ ﺳــەرەﺗﺎ دەﺑێ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﺑﯚ ﻛﺎم ھەڵﺒــﮋاردن ﻛﺎم ﺳﯿﺴــﺘەم ھەڵﺪەﺑﮋێــﺮێ ،ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــە ﯾﺎن ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧە ،ﯾﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﺑەﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛە ﻣﺎڵﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎﻧﯽ ﭘێ دەﮔﻮﺗﺮێ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟﯿﺴــﺘەﻛە داﺧﺮاو ﺑێ ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻜﯽ ﺑەﺗﻮاﻧﺎ ﺑێﻨــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺳــەرﯾﺎن ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دەرﺑﭽێﺖ و ﭘﺴﭙﯚڕ ﺑﻦ ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﺪا. ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺧــﯚی ھەﯾــە، ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳەر دێﺖ؟ ﺋــەو ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕﺎﻧە ﺋﯿﺸــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﻓﯿﺪراڵﯿﯿــەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ،ﺋێﻤەش ﺋﯿﺸﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ،ﺑەم ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﻤﺎن ﻟە ﻧێﻮان ھەﯾە ،ﻛەﺳﻤﺎن ﺷﻮێﻨﯽ ﻛەﺳﻤﺎن ﻧﺎﮔﺮﯾﻨەوە .ھەرﭼەﻧﺪە زﯾﺎدﯾﺸە ،ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﭼﻮار ﺋﯚﻓﯿﺴــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ھەﯾە، دووی ھــﯽ ﺑەﻏﺪاﯾــە و دووی ھﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە دھﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ دوو ﺋﯚﻓﯿﺲ ھەن ﯾەﻛێﻚ ھﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺋەوﯾﺘﺮﯾﺶ ھﯽ ﺧﯚﻣﺎن. ﻟــە ڕووی ﻛﺎرﮔێــڕی و داﻣەزراﻧﺪن و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﻛەﻟﻮﭘەﻟــەﻛﺎن ﭼەﻧﺪ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاون؟ ﻟە ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دھﯚك و ھەڵەﺑﺠە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻣﺎن ھەﯾە، ﻟە ﻛﺎرﮔێڕی ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺶ ﭘێﻨﺞ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻣــﺎن ھەﯾە ،ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ﺋﯚﻓﯿﺴــەﻛﺎﻧﻤﺎن داﺑﯿﻦ ﻛﺮدووە و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﻣﺎون و ﺋەوﯾﺶ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەداﯾە ﺑﯿﻜڕﯾﻦ، ﺑــﯚ داﻣەزراﻧﺪﻧﯿــﺶ ﻣﯿﻼﻛﻤﺎن 535ﻛەﺳە و ﺋێﺴﺘە ﺋەوە ﺗەواو ﺑﻮوە. دەﺗﻮاﻧــﻦ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ھەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن؟ ﺑەڵــێ ﺋەﮔەر داواﻣــﺎن ﻟێ ﻛﺮا، ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿــﺶ ﺑﻜەﯾﻦ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ و ڕێﻜﺎرﯾﺸــﯽ ﺑﯚ دادەﻧێﯿﻦ ،ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﻤﺎن ﻧﺎﺑێ و زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯿﺶ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن ﺑﺪەﯾﻦ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺗەﻛﻨﯿﻜﯿﯿەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ،ﺑﯚﯾە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ھەڵﺒﮋاردن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ ،ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ھەرﭼﯽ ﭘێﯽ ڕاﺳﭙێﺮن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدات ،ﭘێﻤﺎن ﺧﯚﺷە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ ،ﭼﻮﻧﻜە وﯾﺴﺘێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿە .ﺟﮕەﻟەوە ﻛﺎرەﻛەﯾﺶ ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ دەﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ڕێﻜﺎری ﻛەﻣﺘﺮ دەوێ ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن...
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
”ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑێ دوای ﺷــەڕی داﻋﺶ ،ﻟە ڕووی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەردەوام ﻣەﺷﻖ و ڕاھێﻨﺎن ﺑﻜﺎت و ﺳــﺎز و ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێ ،ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺋەﮔەرەﻛﺎن رێﻚ ﺑﺨﺮێﺘەوە و ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن ﺑە ﭘﺎرێﺰراوی ﺑﮫێڵێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﻣەﺷﻖ و ڕاھێﻨﺎن ﺑەردەوام دەﺑێ و ﮔﺮﻧﮕﯿﺸە ﭼەﻛﯽ ﺳەردەﻣﯽ و ﺗﺎزە ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ“...
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﺣﻮﺳێﻦ ﻗﺎﺋﯿﺪی:
ﭘەﻛەﻛە ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی دروﺳﺖ دەﻛﺎت وﺷە /راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺣﻮﺳــێﻦ ﻗﺎﺋﯿــﺪی ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ڕزﮔﺎرﻛﺮدن و ھێﻨﺎﻧــەوەی ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ژێﺮدەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ،ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛــە ﺑــﯚ ﺋــەو ﻛﭽــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﻧــەی ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺑە رێﮕــەی رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎزادﯾــﺎن دەﻛــەن ،ﻟەﻻﯾــەن ﭘەﻛەﻛــەوە ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﯿــﺎن ﺑــﯚ دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ و ﭘەﻛەﻛەش ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﺪا ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛە ﺑە ھﯽ ﺧﯚی دادەﻧێﺖ. ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ڕزﮔﺎرﻛــﺮدن و ھێﻨﺎﻧــەوەی ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﭼﯚن ﻛﺎر دەﻛﺎت و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﯽ ﻛﺮدووە؟ ﺋێﻤــە وەك ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛﭽە ڕﻓێﻨﺮاوەﻛﺎن ﻟە دۆﺧﯽ دۆزﯾﻨەوەی ھەر ﻛﭽێﻜﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺳەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ،ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾە ﺋﺎزادﻛﺮدن و ھێﻨﺎﻧەوەی ﻛﭽــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎﻧە، ﺋەو ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾە ﻟە ﺋﯚﻛﺘﯚﺑەری ﺳﺎڵﯽ 2014داﻣەزراوە ،ﻟەو ﻛﺎﺗەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دوو ھەزار و 941ﻛﭽﯽ
ﺋێﺰﯾﺪی ڕزﮔﺎر ﻛﺮاون ،ﻟەواﻧە ھەزار و 64ﻛﭻ و ژن و 331ﻛەﺳــﯿﺎن ﭘﯿﺎون و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻣﻨﺪاڵﻦ ﺑە ھەردوو ڕەﮔەزەوە. ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧــەوەی ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﭼﯿﯽ ﺑﯚ دەﻛەن؟ ﻟــە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﻛەﻣﺎن ﻓﯚڕﻣێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ دەﻛەﯾــﻦ و ھەﻣــﻮو زاﻧﯿﺎرﯾﯿەك ﻟەﺳــەر ﻛەﺳــﯽ ﺋﺎزادﻛﺮاو ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەﯾــﻦ و ﭼﯚﻧﯿەﺗــﯽ ﮔﯿﺮان و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺮێــﺖ ،وەك ﺑەڵﮕەی ﯾەﻛــەم ،دواﺗــﺮ دوو ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﻤﺎن ھەﯾە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن دەرووﻧﯿﯿــە و ﺋەوﯾﺘﺮ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ دەﻧێﺮدرێﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەﻣەش ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﺑﯚ دڵﻨﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن، ﭼﻮﻧﻜــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟەژێــﺮ دەﺳﺘﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎن ﺑﻮون. ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨەﻛﺎن ﭼــﯽ دەردەﺧەن؟ ﻟــە ﺳــەرﺟەم ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨەﻛﺎن دەرﻛەوﺗﻮوە ﺋﺎزاری ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ دراون و ﺑــە ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ
ﺳەﻟﻤێﻨﺮاوە. ڕۆڵــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯿﯿە ﻟەﮔەڵ ﺋێﻮە؟ وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﭘﺎﺳــەﭘﯚرت و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە ﺑﯚ ﺋــەو ﺋﺎزادﻛﺮاواﻧە دەردێﻨێﺘــەوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەزار و 500ﭘﺎﺳــەﭘﯚرﺗﻤﺎن ﺑﯚ دەرھێﻨﺎوەﺗــەوە ﺑــﯚ ﺋﺎزادﻛﺮاوان و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە دوو ھــەزار و 500 ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەش ﺑــﯚ ﺋﺎزادﻛــﺮاوان دەرھێﻨﺮاوە. ﺋەی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاق ڕۆڵﯽ ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ھەﯾە؟ ﺋێﻤە زۆرﺟﺎر داواﻣﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاق ﻛــﺮدووە ڕۆڵﯽ ھەﺑێــﺖ ﯾــﺎن ﯾﺎرﻣەﺗﯿﻤﺎن ﺑﺪەن ﻟــە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﻛــﭻ و ژﻧە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿﺎﻧە ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﻧەك وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ ھﯿــﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﻛﺮدووﯾﻦ ﻧە ﺑــﯚ ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻧــە ﺑــﯚ ﻗەرﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺳــەرداﻧﯽ ﺳەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮورﯾــﻢ ﻛــﺮد ﺑــﯚ داواﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﻧەداوﯾﻦ. ﺋــەی ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی
ﺷﻨﮕﺎل وەﻣێﻜﺘﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ھەﺑﻮوە؟ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺑﺎﺳــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷــﻨﮕﺎل دەﻛەﯾﻦ ،دەڵێﻦ ﺳەر ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە ڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە دەﻛﺮێﺖ دەڵێﻦ ﺳەرﺑە ﻋێﺮاﻗە. ﺋــەو وﺗﺎﻧــەی ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن ﻛﺮدوون ﯾﺎن ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن ﻛێﻦ؟ ﺑەداﺧــەوە ﺋەو ﻗﺴــەﯾە دەﻛەم، ﺋەوروﭘــﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و وﺗــە ھــﺎوﻛﺎری ﻋەرەﺑﯿﯿــەﻛﺎن ﺋێﻤەﯾــﺎن ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﺷــێﻮەی ﺋەواﻧــە و ھﯿــﭻ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﻧەﻛﺮدووﯾﻦ ،ﺗﺎﻛە ھﺎوﻛﺎری ﺋێﻤە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧــﺪ ھﺎووﺗﯿﯽ ﺋێﺰﯾــﺪی ﻟــە دەﺳــﺖ داﻋــﺶ ﻣﺎوﻧەﺗەوە؟ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺳــەرژﻣێﺮﯾﯽ ﺋێﻤە، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار و 400ھﺎووﺗﯿــﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻣﺎون ڕزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ھەوڵﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑەردەواﻣە. ﺋﺎﯾﺎ ﻛڕﯾﻨەوەی ﻛــﭻ و ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑە ﭘﺎرە ڕاﺳﺘە؟
ﻓەرﯾــﻖ ﺟەﻣــﺎل ﻣﺤەﻣــەد ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،دوای ھەر ﺷــەڕێﻚ، ھەر ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ دﻧﯿﺎ دەﺳــﺖ ﺑە ﻣەﺷــﻖ و ﺧﯚڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە و
دووﺑﺎرە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ھەﯾﻜەﻟﯽ ھێــﺰەﻛﺎن دەﻛﺎت ،ﺋێﻤەش دوای ﺷەڕی داﻋﺶ دەﺳــﺖ ﺑەم ﻛﺎرە دەﻛەﯾﻦ ،دەﺳﺖ ﺑە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ﻣﯿﻼﻛﺎت دەﻛەﯾﻦ“. ﻟە دوای داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ
ﻣﻮوﺳڵ و ﺳەﺣەدﯾﻦ و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە ،راﺳــﺘەوﺧﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﭼﻮوﻧە ﺟەﻧﮕەوە ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑەﺧێﺮاﯾــﯽ ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەﯾﺎن ﭘڕ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺟێﯽ ھێﺸﺘﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧەﯾﺎن ﺋﺎزاد ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە داﮔﯿﺮ ﻛﺮاﺑﻮون. ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەﺑﺎرەی
ﺋێﻤە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑﯚﯾە ﺑــەﻻی ﺋێﻤەوە ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﮔﺮﻧﮕــە ﻧەك ﭘﺎرە. ﺑەڵێ ﺋێﻤــە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ دەوڵــەت و ﭼەﻧــﺪ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك دەﻛەﯾﻦ. ﺋﺎﯾــﺎ ﭘەﻛەﻛــە ھــﺎوﻛﺎری ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺋێﻮەﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻟە رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﺪا؟ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛــە ﭼەﻧــﺪان ﺟﺎر ڕێﮕﺮ ﺑﻮوﻧە ﻟــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻤﺎن. ﻟەﻣﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا ﮔﺮووﭘێﻚ ﻟە ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﻤﺎن ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ رزﮔﺎر
ﻛــﺮد و ھێﻨﺎﻣﺎﻧەوە ﺑــﯚ رۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼەﻧﺪان ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدﯾﻦ و ﺑەردەواﻣﯿــﺶ ﺋــەو ﮔﺮﻓﺘﺎﻧــە دروﺳﺖ دەﻛەن ،دواﯾﻦ ﺟﺎرﯾﺶ ﭘێﻨﺞ ھﺎووﺗﯿﻤﺎن ڕزﮔﺎر ﻛﺮدﺑﻮو، ﭘەﻛەﻛە ﺋەو ﺋﺎزادﻛﺮاواﻧەﯾﺎن ﻟەﻻی ﺧﯚﯾﺎن ھێﺸﺘەوە ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﻚ، ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﭘەﻛەﻛــە و ﻟﻘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە وەك ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸــﺎن دەدەن.
ﺋﺎﯾــﺎ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــﯽ ﺋﺎزادﻛﺮاوی ﺋێﺰﯾــﺪی ،دوای ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن رووﺑەڕووی ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮوﻧەﺗەوە؟ ﻟە ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻛﭽــﯽ ﺋﺎزادﻛﺮاو ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ،ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧەﺑﻮوە ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﺰﯾﺪی رەت ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﮔەرم ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﺋﺎزادﻛﺮاوان دەﻛﺮێﺖ و ھەروەھﺎ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ڕۆﺣﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻓﺘﻮای دەرﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋەو ﻛﭻ و ژﻧﺎﻧــەی ڕزﮔﺎر دەﻛﺮێﻨەوە، ﻟەو رووەوە ھﯿﭻ ﮔﺮﻓێﺘﻚ ﻧﯿﯿە.
ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە ﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﺋەﻣﺮﯾﻜﯽ رێﻚ دەﺧﺮێﻦ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﭘﺎش ﺷەڕی داﻋﺶ ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟەرووی ﻣەﺷﻖ و ﻣﯿﻼﻛﺎت و ﭘەﯾﻜەری ﯾەﻛەﻛﺎن رێﻚ دەﺧﺮێﻨەوە ،ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ھێــﺰی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دەڵێــﺖ، ھەﻣﻮو ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھﺎوﺷێﻮەی ﻟﯿﻮاﯾەﻛﺎﻧﯽ ﯾەك و دوو ﺳﺎز و رێﻚ دەﺧﺮێﻦ.
ﺳﻮﭘﺎﺳﺎﻻری ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە:
ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ وەك ﺋەو دوو ﻟﯿﻮاﯾە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ڕێﻚ دەﺧەﯾﻨەوە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﭘــﺎش ﺟەﻧﮕــﯽ داﻋﺶ و رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەڵێ” ،دوای ﺷەڕی داﻋﺶ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﭘێﺸﻤەرﮔە دووﺑﺎرە ﺑە ﺗەواوی ڕێﻚ دەﺧﺮێﺘەوە، ﺋێﻤــە دوو ﻟﯿﻮاﻣــﺎن ھەﯾــە ﻛە ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﻣەﺷــﻖ و ڕاھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﭘــێ ﻛﺮاوە و ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮاون ،ﭘــﺎش ﻛﯚﺗﺎی ﺷــەڕەﻛە دەﺳــﺖ دەﻛەﯾــﻦ ﺑە دووﺑﺎرە ڕێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ﻛﺎرﮔێڕی و ﭘەﯾﻜەری ﺳــەرﺑﺎزی دەﻛەﯾﻦ و دەﻣﺎﻧــەوێ ﺗــەواوی ﻟﯿﻮاﻛﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ھﺎوﺷــێﻮەی ﻟﯿﻮای ﯾەك و دوو ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺟەﻧﮕــﯽ ﭘێــﺶ ﻟــە رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی داﻋﺸــەوە، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋەرﻛە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە، وەزارەﺗــﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ھێﺰی ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮوە ،ﺋەو ﺋەرﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەردەواﻣــە و ﻛﯚﺗــﺎی ﻧەھﺎﺗﻮوە .ﻟﯿﻮاﯾەﻛﺎﻧﯽ ﯾەك و دووی وەزارەﺗەﻛە ھﺎوﺑەش و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮون و ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿەﻛﺎﻧــەوە ﻣەﺷﻖ و راھێﻨﺎﯾﺎن ﭘێ ﻛﺮاوە.
ﺳﻮﭘﺎﺳــﺎﻻری ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە دەڵێ” ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ وەك ﺋەو دوو ﻟﯿﻮاﯾە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ و ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ڕێﻚ دەﺧەﯾﻨەوە. ﺋێﺴــﺘەش ﻣەﺷــﻖ و ڕاھێﻨﺎﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﻻﯾەن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻧــەوە ﺑەردەواﻣــە و ﺑەردەواﻣﯿﺸﯽ دەﺑێﺖ“. ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت دوای ﺷەڕی داﻋﺶ ،ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﻣەﺷﻖ و راھێﻨﺎﻧﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﺪاﺑﻦ و ﺑەردەوام ﺳﺎز و ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻦ. ﻟﯿﻮا ھﺎﺷﻢ ﺳــﯿﺘەﯾﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﻟﯿــﻮای ھەﺷــﺘﯽ ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑــێ دوای ﺷــەڕی داﻋﺶ ،ﻟە ڕووی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑەردەوام ﻣەﺷﻖ و ڕاھێﻨﺎن ﺑﻜﺎت و ﺳــﺎز و ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێ ،ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﺋەﮔەرەﻛﺎن رێﻚ ﺑﺨﺮێﺘەوە و ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن ﺑە ﭘﺎرێــﺰراوی ﺑﮫێڵێﺘــەوە ،ﺑﯚﯾە ﻣەﺷﻖ و ڕاھێﻨﺎن ﺑەردەوام دەﺑێ و ﮔﺮﻧﮕﯿﺸــە ﭼەﻛﯽ ﺳەردەﻣﯽ و ﺗﺎزە ﺑﯚ ﭘێﺸﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﺑﻜەﯾﻦ، ﺋێﺴﺘەش ﺋێﻤە ﺑەرﻧﺎﻣەﻣﺎن ھەﯾە و
ﺳێ ﻟﯿﻮا ﻛە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑﺎدﯾﻨﺎن و ﺷﻨﮕﺎﻟﻦ ،ﻣﺎوەی 45ڕۆژ ﻣەﺷﻘﯿﺎن ﻟە ﺳەرﺑﺎزﮔەﻛﺎن ﭘێ دەﻛﺮێﺖ“. ﺳــﯿﺘەﯾﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﺑــەردەوام ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ڕەﻧﮕە دوای داﻋــﺶ ﮔﺮووﭘﯽ ﺗﺮ ﺳەرھەڵﺒﺪەن و ڕوو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﺑﯚﯾە دەﺑێ ﺋێﻤە ﺑە ﻣەﺷﻘﯽ ﺗەواوەوە ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﯿﻦ و 24ﺳەﻋﺎت ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷﯿﺪا ﺑﯿﻦ ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮی و ﺑەرﭘەرﭼﺪاﻧەوەی ھەر ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ڕوو ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺎت“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋەﮔــەر ﺑەرﻧﺎﻣەی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔﻪ ﺑــﯚ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻟﯿــﻮاﻛﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێ ،ھﺎوﺷێﻮەی ﺋەو دوو ﻟﯿﻮاﯾــەی ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــەﻛﺎن ﻣەﺷــﻘﯿﺎن ﭘــێ ﻛــﺮدوون، ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدام ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ڕووی ﺗﻮاﻧﺎ و ھێﺰەوە ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوﺗﺮ دەﺑێ و دەﺗﻮاﻧێ زۆر ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎك و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت“. ھەرﭼەﻧﺪ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەرووی دەﺳﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە داﻧﭙێﺪاﻧــﺮاون ،ﺑەم دۆﺳﯿەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەردەوام ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە دۆﺳــﯿە ﭘــڕ ﻟــە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮوە ،ﻟەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮوە ھﺎوﺷــێﻮەی ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﯾﺎن وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﻋێﺮاق ،ﻣﺎف و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻣەزارﮔەﯾەﻛﯽ ﻛﯚن ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ھەوﻟێﺮ دەدۆزرێﺘەوە
ﺗﺎﺑﻮوﺗﯽ ﮔڵﯿﻨە ﻛە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧﺎﺷﺘﻨﯽ ﺗەرﻣﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘﻠە و ﭘﺎﯾەﺑەرز ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗــﻮوە ،ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺋێﺴــﻚ و ﭘﺮووﺳــﻚ و ﻣــﺖ و ﻣــﯚری و زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 70
ﭘﺎرﭼــە ﮔﯚزە ﻟــە ﺷــﻮێﻨەﻛەدا دۆزراوﻧەﺗــەوە و ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑﯚ ﺑەﺷــﯽ ﺗﺎﻗﯿﮕەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ ﮔﻮاﺳﺘﺮاوﻧەﺗەوە.
ﻧــﺎدر ﺑﺎﺑەﻛــﺮ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷﻮێﻨەواری ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣەﻣــﺎن ﻟــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘــڕۆژە ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﯿەﻛە وەرﮔﺮﺗــﻮوە ﺗــﺎ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷــﻮێﻨەوارەﻛە ،ﻛﺎرە ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەو ﺷــﻮێﻨەدا راﺑﮕﺮێﺖ“. ﺋــەوە ﯾەﻛــەم ﻣەزارﮔــەی ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﯿــە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەدۆزرێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﮔﺮدی ﻛﻠﻜە ﻣﺸﻚ و ﮔەڕەﻛﯽ ﻋەرەﺑﺎﻧــﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ، ﻣەزارﮔەی ھﺎوﺷێﻮە دۆزراوەﺗەوە ﻛە ھەر ﺳێﯿﺎن ﻟە رووی ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی و دﯾﺰاﯾﻦ و ﺟــﯚری ﻛەرﭘﻮوچ و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻛەواﻧەی دەرﮔەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﯾەك دەﭼﻦ. دﻛﺘﯚر دڵﺸــﺎد زاﻣﻮا ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﻣێﮋووی ﺋەو ﮔﯚڕاﻧەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە” ،ﮔــﯚڕی ﮔﯚﻣــەزدار ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ 1800ﭘێــﺶ زاﯾﯿﻦ ﻟــە وﺗــﯽ ﺑﺎﺑــﻞ دەرﻛەوﺗﻮوە، ھــەر ﺋــەوﻛﺎت ﮔەﻻﻧــﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەم ﺟﯚرە ﮔﯚڕەﯾﺎن
ﻟەواﻧەوە وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﻛﯚﻧﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕی ﮔﯚﻣەزداری ﻟەو ﺟﯚرە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دۆزراﺑێﺘەوە ،ﻟە ﮔﺮدی ﺑەﻛﺮﺋﺎوا ﻟە ﺷﺎری ھەڵەﺑﺠە دۆزراوەﺗەوە ،ﺑەم ﺋەم ﮔﯚڕاﻧەی ﻟە ھەوﻟێــﺮ دۆزراوﻧەﺗەوە ،ھەزار ﺳﺎڵ دوای ﺋەو ﮔﯚڕە ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاون و ﺑﯚ ﺳــەردەﻣﯽ ﺋﺎﺷــﻮوری ﻧﻮێ دەﮔەڕێﻨەوە“. زاﻣــﻮا دووﭘﺎت ﻟــەوە دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺋەم ﺟﯚرە ﮔﯚڕاﻧــەی ھەوﻟێﺮ ﻟە ژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺋﺎﺷــﻮرﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا دروﺳﺖ ﻛﺮاون ،ﺋەوﻛﺎت ھەوﻟێﺮ ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە و ﭘەرﺳــﺘﮕەی ﺧﻮاوەﻧﺪی ﺟەﻧﮕﯽ ﺋﺎﺷﻮوری )ﻋەﺷﺘﺎر(ی ﻟێ ﺑﻮوە“. ﻟە ﻧﺎو ﮔــﯚڕە ﻛﯚﻧەﻛەی ﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ھەوﻟێﺮ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻗﺎپ و ﮔﯚزەی ﮔڵﯿﻨــە دۆزراوﻧەﺗــەوە ﻛــە ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳﺎن ،ﺑﯚ ﺑڕوای ﭘێﺸﯿﻨﺎن ﻟەﺳەر زﯾﻨﺪووﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺮدووەﻛﺎن و دووﺑﺎرە ژﯾﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ دەﮔەڕێﺘەوە. ﻟــە ﻧــﺎو ﮔــﯚڕە دۆزراوەﻛــەی ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــﺎزاڕی ﺷــێﺨﯽ ﭼﯚﻟﯽ، ﭼــﻮار ﺗﺎق ھەﯾە ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە
ﺑە ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ھەﯾە و ﺳــەرداﻧﯽ ﻛەﻧﯿﺴــە دەﻛەم و ﺋﯿﻨﺠﯿﻞ دەﺧﻮێﻨﻤــەوە ،ﺑەم ﭘــﺎش ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋﺎﯾﻨەﻛــەم زۆر ﻛــەس وەك ﺟــﺎران ﻣﺎﻣەڵەم ﻟەﮔەڵ ﻧﺎﻛەن“. ”ﺗەﻧﺎﻧــەت ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە ﺧﺰﻣﯽ ﻧﺰﯾــﻚ و ھﺎوڕێﻜﺎﻧﻢ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘﭽڕاﻧــﺪم ،ﺟﮕەﻟەوە رووﺑەڕووی ھەڕەﺷەی ﻛﻮﺷﺘﻦ ﻛﺮاوﻣەﺗــەوە ،زۆرﯾﺶ ﻟەواﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯿﺎن ﮔﯚڕﯾﻮە ،ھەڕەﺷــەﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮاوە و ﺑە ﭼﺎوی ﺳﻮوﻛەوە ﺳــەﯾﺮ دەﻛﺮێﻦ“ ﺳــەﻋﺪ وای ﮔﻮت. ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف و ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ھەﺷــﺖ ﺋﺎﯾــﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ و ﻧﻮێﻨەرﯾــﺎن ھەﯾە ،ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋێﺰﯾــﺪی دوو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺋەواﻧﯿﺘــﺮ وەك زەردەﺷــﺘﯽ ،ﺑەھﺎﯾﯽ ،ﺗﺎﺑﯿﻌﯽ، ﺟﻮوﻟەﻛــە و ﻛﺎﻛەﯾــﯽ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻧﻮێﻨەرێﻜﯿﺎن ھەﯾە. ﺟەﻟﯿﻞ ﻋەﺑﺎﺳﯽ ﺷﺎرەزای ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷﺘﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت” ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿﺎن ﭘێ دراوە ،ﻛەﭼﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺳﺎدە
و ﺑێ دەﺳەت دراوەﺗە ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻛێﺸەﻣﺎن ھەﯾە ﻟەوەی ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﻛەی ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﮕﯚڕﯾــﻦ ،ھەروەھــﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە ﻛﯚن و ﺷــﺎرەﻛﺎن ﺑەﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﭘەرﺳﺘﮕەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻜەﯾﻨەوە“. ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﯾﺎﺳﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ دەرﻛﺮد ،ﺑەم ﻋەﺑﺎﺳﯽ دووﭘﺎت
ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە وەك ﺧﯚی ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ھێﺸــﺘﺎ ﺋﺎزادی ﺗەواو ﻟەڕووی ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە ،ﺑﮕﺮە ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧێﻮان ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن و ﭘێڕەوﻛﺎراﻧﯿﺎن دەﻛﺮێﺖ“. ”زۆرﺑــەی ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن دەﮔﯚڕن ،رووﺑەڕووی ھەڕەﺷە
و ﺷــەڕی دەرووﻧــﯽ و ﺗﺎﻧە و ﺗەﺷــەر دەﻛﺮێﻨــەوە ،ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە، دەﺧﺮێﺘــە ﺋەواﻧــەش ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﺳــەر ﺋﺎﯾﻨﯽ زەردەﺷﺘﯽ ،رووﺑەڕووی ھەڕەﺷــە ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﻟەﻻﯾەن ﺧێﺰان و دەورەﺑەرەﻛەﯾﺎن رەت ﻛﺮاوﻧەﺗەوە“ ﻋەﺑﺎﺳﯽ وای ﮔﻮت. ﭘﺎش دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ژﻣﺎرە 5ی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣﺎﻓــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ،وەزارەﺗﯽ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳﺎرا ﺳەردار ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی ﻟــە ﻧــﺎو ﺑــﺎزاڕی ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ،ﺷــﻮێﻨەوارێﻚ دەردەﻛەوێﺖ ﻛە ھﺎوﺳــەردەم و ھﺎوﺷــێﻮەی دوو ﻣەزارﮔەﻛەی ﺗــﺮە ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە ﻻﯾەن ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎﻧەوە ﻟە ﺷﺎرەﻛەدا دۆزراوﻧەﺗەوە. ﻟــە ﭘــﺎش ﺋﺎﮔﺎدارﻛﺮدﻧــەوەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ھەوﻟێــﺮ ﻟــە ﻻﯾەن ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھەوﻟێــﺮەوە ﻟەﺑﺎرەی دۆزﯾﻨەوەی ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺷــﻮێﻨەواری ﻟەﻧﺎو ﺟەرﮔــەی ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ، ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺷــﻮێﻨەوار ﺑڕﯾﺎر ﻟــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾــەك ﻟە ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــە ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎن دەدات ﺑــﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ھەڵﻜﯚڵﯿــﻦ ﻟــە ﺷــﻮێﻨەﻛە .ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ھەڵﻜﯚڵﯿﻦ ،ﺑﯚ ﺗﯿﻤەﻛە دەرﻛەوت ﺋەو ﺷﻮێﻨەوارە ﺷﻮێﻨﯽ ﻣەزارﮔەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧە و ﻣێﮋووەﻛەی ﺑﯚ ﺳێ ھەزار ﺗﺎ ﺳێ ھەزار و 500 ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە دەﮔەڕێﺘەوە. ﺑەﭘێﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﺳێ
ﺷﻮێﻨەوارﻧﺎﺳــﺎن ﭘێﯿــﺎن واﯾە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ رووﻧﺎﻛــﯽ وەرﮔﺮﺗﻦ ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە ،ﺑەم دڵﺸــﺎد زاﻣﻮا دەڵێ” ،ﻟە ﻧــﺎو ﮔﯚڕەﻛەدا ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﻗێﻚ ھــەن ،ﻟەواﻧەﯾە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺑﯚ داﻧﺎﻧﯽ ﭼﺮا ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺑەم ھەر ﻟە ﯾەﻛێــﻚ ﻟەو ﺗﺎﻗﺎﻧــەدا دەﺑێﺖ ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﻚ ھەﺑﻮوﺑێﺖ ﻛە ﺑﺎس ﻟــە ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔﯚڕەﻛــە و ﺋەو ﻧﺰا و ﻧەﻓﺮەﺗﺎﻧە ﺑﻜﺎت ﻛە ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺋەم ﮔﯚڕە ﺑﻜﺎﺗەوە و دەﺳــﺘﻜﺎری ﺷــﺘەﻛﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺧﻮاوەﻧﺪەﻛﺎن ﺗﯚڵەی ﻟێ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺑە ﺑەڵﮕەی ﺋــەوەی ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺗﺎﺑﻮوﺗــە
ﮔڵێﻨەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺷﻜﺎوە و ﺋێﺴﻜﯽ ﻣﺮدووەﻛەی ﻧﺎوی دەﺳــﺘﻜﺎری ﻛﺮاوە ،ﻟەواﻧەﯾە ﺋەم ﮔﯚڕە ﻟە ﻛﯚﻧﺪا دزی ﻟێ ﻛﺮاﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەﮔەڵ ﻣﺮدووەﻛﺎﻧﺪا ھەﻧﺪێﻚ ﺧﺸڵ و زێڕ و زﯾﻮ دادەﻧﺪران“. ﻟــە زاﻧﺴــﺘﯽ ﺷــﻮێﻨەواری، ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻟــە ﻣەزارﮔەﻛﺎن و ﺷێﻮازی ﻧﺎﺷﺘﻨﯽ ﻣﺮدوو ،ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ھــەرە ﮔﺮﻧﮕــە ﻛــە دەﻛﺮێــﺖ زۆرﺗــﺮ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘــێ ﺑﺪرێﺖ و ﺑﺒێﺘە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﻟــە ﺑﻮاری ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزاری ﺷــﻮێﻨەواری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا.
ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺎﺟﯽ ﺳەرە وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺋﯿﺴــﻼم ﺋﺎﯾﻨــﯽ زۆرﯾﻨــەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨێــﺖ ،ﻟەﭘﺎڵ ﺋــەودا ،ﺋﺎﯾﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰای وەك ﻣەﺳﯿﺤﯽ ،ﺋێﺰﯾﺪی، زەردەﺷــﺘﯽ و ﻣەزەو و رێﺒﺎزی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ھــەن .ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺋــﺎزادن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ھەر ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ،ﺑەم ﻟە واﻗﯿﻌﺪا ﺋەواﻧەی ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﮔــﯚڕن ،رووﺑەڕووی ﺳــﺰای ﺗﻮﻧﺪی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ دەﺑﻨەوە. ﭘێڕەوﻛﺎراﻧﯽ ﻛەﻣﯿﻨە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛەن ﻛە ﻟــە ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟە ﺗەك ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎوازی دەﻛﺮێﺖ. ﺋــﺎزاد ﺳــەﻋﺪ ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﭘێڕەوﻛەراﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋەواﻧــەی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﮔــﯚڕن ،ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﻜــەوە ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. ﺋــەو ﻛــە ﭘێﺶ ﺣەوت ﺳــﺎڵ ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺋﯿﺴﻼﻣەوە ﺑﯚ ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﮔﯚڕﯾﻮە، زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑــﺎوەڕی ﺗەواوم ﺋﺎزاد ﺳەﻋﯿﺪ:
”ﺋەواﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﮔﯚڕن، ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧﺎﻛﺮێﺖ“.
ﺟەﻟﯿﻞ ﻋەﺑﺎﺳﯽ:
زۆرﺑەی ﺋەواﻧەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﭘێﺸــﻮوﯾﺎن دەﮔــﯚڕن، رووﺑەڕووی ھەڕەﺷــە و ﺷەڕی دەرووﻧــﯽ و ﺗﺎﻧــە و ﺗەﺷــەر دەﻛﺮێﻨەوە ﺋەوﻗــﺎف دەﺳــﺘﯽ ﺑــە داﻧﺎﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ داﻣەزراﻧﺪووە. ﺋەﻣﯿﺮ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو” ،ﺋێﻤە ﻛﺎر ﺑەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە دەﻛەﯾﻦ و ﺑەﭘێﯽ ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ھەر ﻛــەس ﻟە ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧﯚی ﺋﺎزادە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﺳــﻜﺎی ﻻی ﺋێﻤە ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛــﺮدووە ﻛە ﻟەﺳــەر ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەڕەﺷــەی ﻟێ ﻛﺮاﺑێﺖ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪا ﺑێﺖ“. وێــڕای ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺋــﺎزادی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ رێﮕﺮێﻜــﯽ ﺑەھێﺰە ﻟــە ﺑەردەم ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا دەﺳــەت وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺋــەو ﺋﺎزادﯾﯿەی ﺑﯿﺮوﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺘە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛە ﺷﯚڕ
ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋەﻣﺠــەد ﺳــەﻟﯿﻢ ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت، ”دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚی ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎزادی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا، ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺎﻏەز ﺋﺎزادە ،ﺑەم ﻟە واﻗﯿﻌــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺪا ھێڵﯽ ﺳﻮورە ،دەﺳــەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە دەﻗە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﺮداری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑﮕﯚڕێــﺖ و ﺋەو ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾەﺷﯽ دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮدووە ﻛە دەﺑێﺖ ﺑە ﭘﺎرێﺰەری ﺋەواﻧەی ﭘێڕۆﯾــﯽ ﻟــەو دەﻗە ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە دەﻛەن ﻛە ﺋﺎزادی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ دەﺳەﻟﻤێﻨﻦ“. وەك ﺗﻮێــﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟــە ھەﺳــﺘﯿﺎرﺗﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧە، ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮی و ﻻوازی ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــەت ھﯚﻛﺎرە ﻟەوەی ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ داﺧﺮاوی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺪا ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ“.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
”دزی ﻟە ﮔﯚڕەﻛﺎن ﻛﺮاوە“
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚی ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎزادی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟەﺳەر ﻛﺎﻏەز ﺋﺎزادە ،ﺑەم ﻟە واﻗﯿﻌﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺪا ھێڵﯽ ﺳﻮورە ،دەﺳەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە دەﻗە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﺮداری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﮕﯚڕێﺖ و ﺋەو ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾەﺷﯽ دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮدووە ﻛە دەﺑێﺖ ﺑە ﭘﺎرێﺰەری ﺋەواﻧەی ﭘێڕۆﯾﯽ ﻟەو دەﻗە ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧە دەﻛەن ﻛە ﺋﺎزادی ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ دەﺳەﻟﻤێﻨﻦ“.
7
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵەوە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ داواﯾﺎن ﻛﺮد ﻣﯿﻼﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﻮازﻧەوە ﺑﯚ زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەوە ھەﺑﻮو ،ﺟﯿﺎواز ﻟەوەش ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن داوای ﭘێﺪاﻧﯽ دەرﻓەﺗﯿﺎن دەﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرە“.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﺑﯿﺮی ﺷﺎرﭼێﺘﯽ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﺑەﺳەر دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﻛﺘێﺒﺪا زاڵە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ ﭼەﻧــﺪان دەزﮔــەی ﭼــﺎپ و ﭘەﺧﺸــﯽ ﻛﺘێﺐ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەن ،ﻛﺘێﺒﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺧﯚﯾﯽ و وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﭼﺎپ و ﺑو دەﻛەﻧەوە ،ﺑــەم ﻟەﻧﺎوﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻟە ﻛێﺒەرﻛێ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﺪان و ﯾەﻛﺘﺮ ﺑە ھەﺳﺘﯽ ﺷﺎرﭼێﺘﯽ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛەن ،ﺋــەوەش ﻟە ﻛﯚﺗــﺎدا ﺑــە زﯾﺎﻧﯽ ﻛﺘێــﺐ ﺗەواو دەﺑێﺖ. ﺳــﯚران ﻋەزﯾﺰ ﺑەڕێﻮەﺑــەر ﻣﺎڵﯽ وەﻓﺎﯾﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 33 ﻛﺘێﺒــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻛــە زۆرﺑەﯾﺎن ﺋەدەﺑﯿﻦ ،ﻟەﺳەر ﺋەﺳﺘﯚی ﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮدووە. ﻋەزﯾﺰ ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺑﺎزاڕی ﻛﺘێــﺐ و ﻣﺎﻣەڵــەی دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘــﯽ ﻛﺘێــﺐ ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﺘﺮ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨە و ﺷــﺎرﭼﯿەﺗﯽ زۆری ﭘێــﻮە دﯾﺎرە و دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﻧﺎﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿە و
ﭼﺎڵ ھەڵﻜەﻧﺪﻧە ﺑﯚ ﯾەﻛﺘﺮ ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻛﺘێﺐ و ﺧﻮێﻨەر“. ” ،ﻛێﺒەرﻛێــﯽ ﻧێﻮان دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﻛﺘێﺐ ﻧﺎﻋەﻗﻧﯿﯿە ،زۆرﺟﺎر وﯾﺴﺘﻮوﻣﺎﻧە ﻛﯚڕێﻚ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳەرێﻚ ﺳــﺎز ﺑﻜەﯾﻦ ﻛــە ﻛﺘێﺒەﻛەی ﻟە دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﭼﺎپ ﻛﺮاوە ،ﺋەو دەزﮔەﯾە رێﮕﺮی ﻟە ﻧﻮوﺳــەرەﻛە ﻛــﺮدووە ﻻی ﺋێﻤــە ﻛــﯚڕ و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎری ھەﺑێﺖ“ ﺳﯚران وای ﮔﻮت. ھﺎوﻛﺎت ﺣەﺳــەن ﻋەﻟﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ﭼﺎﭘەﻣەﻧــﯽ ﺋﺎوێــﺮ ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ،ﻛــە دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﭼﺎﭘەﻣەﻧــﯽ ﻛﺘێﺒــە و ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە وەرﮔێڕان ،ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ”ﻟە ﻣﺎوەی داﻣەزراﻧﺪﻧﻤﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 700ﻛﺘێﺒــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﻣــﺎن ﺑە ﭼﺎپ ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﻟەواﻧە % 80ی وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﻦ و % 20ی ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﻮوﺳــەری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﻦ“. ﺋەو دەڵێ” ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻛەﺳﯿﻤﺎن
ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوەﻧﺪی ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺋەﻧﺪێﺸە ﻛە ﺑﻨﻜەی ﺳەرەﻛﯿﯿﺎن ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە و ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜە ﻟﻘﯿــﺎن ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە، ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻜﺎن ﻟە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺧﻮێﻨەر ﺷﻜﺎوەﺗەوە ،ﺋەوﯾﺶ داﺷﻜﺎﻧﺪن و ھەرزاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺘێﺒە“. ”زۆر دەزﮔە ھەﯾە ﻛە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﻛﺘێﺒــﺪا ﯾﺎرﻣەﺗﯽ داراﯾﯽ ﻟە ﺣﺰب و ﻻﯾەﻧــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ وەردەﮔﺮێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە دەﭬەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺋێﻤەش ﺋەو ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەﻣﺎن ﺋﺎراﺳﺘە ﻛﺮاوە ،ﺑەم ڕەﺗﻤﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە“ ﺣەﺳەن ﻋەﻟﯽ وای ﮔﻮت. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﺷــەﻣﺎڵ ﺟەﺑــﺎر ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﻧﺎوەﻧــﺪی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﺋەﻧﺪێﺸە ﻟە ھەوﻟێﺮ، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋێﻤە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﻣﺎﻧﯿﻦ و ﺧﯚﻣﺎن ﺑــە وەﻣﺪاﻧــەوەی ﺗﯚﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛەس ﺧەرﯾﻚ ﻧﺎﻛەﯾﻦ و ﺑە ﻛﺎری ﺷﺎﯾﺴﺘە و ﺑە ﻛﺘێﺐ ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووە“.
زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺋــەوەی ﺧﻮێﻨەر ﺑێــﺖ دەزاﻧێﺖ ﺋێﻤــە ﻟەﻣﺎوەی داﻣەزراﻧﺪﻧــەوە ﭼﯿﻤــﺎن ﺑــﯚ ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەی ﻛــﻮردی ﻛﺮدووە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 250ﻛﺘێﺒﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯿﻤﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﺟﯿﺎﺟﯿﺎدا ﭼﺎپ ﻛﺮدووە“. ﺟەﺑﺎر رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ﻧﺎﺑێﺖ
وﯾﺴــﺘﯽ ﯾەﻛﺘــﺮ ﻧەﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﯾەﻛﺘﺮﺷــﻜﺎﻧﺪن ھەﺑێــﺖ ﻟــە دەزﮔــەی ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿــﺪا ،ﺋەﮔەر ﻣﻠﻤﻼﻧێ ھەﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﻛﺎری ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﺑێﺖ“. ﻧەﺟــﺎت ﻋﻮﻣــەر وەك ﺗﻮێﮋەری
ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﺧﻮێﻨەر ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﻛﺘێﺐ زۆرﺗﺮ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﺘێﺐ دەﻛەن“. ”ﺋﺎﮔﺎدارم ﻛــە دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘﯽ ﻛﺘێــﺐ ﺋەواﻧــەی ﻟــە ھەوﻟێﺮ و
ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﻦ چ ﺷــﺎرﭼێﺘﯿﯿەك ﺑەﺳــەر ﯾەﻛﺘﺮدا دەﻛــەن و ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ زﺑﺮ ﺧﻮێﻨەران ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺋﺎﮔﺎدار دەﻛەﻧەوە“ ﻋﻮﻣەر وای ﮔﻮت.
ﻟە ھەوﻟێﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 50ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﻜﯚ داوای )ﺋﯿﻌﺎرە(ﯾﺎن ﻛﺮدووە
زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﻟە ھەوڵﯽ راﻛێﺸﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەرﺧێڵ ھﺎﺷﻢ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑەردەواﻣــﻦ ﻟــە ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻣﯿﻼﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﯾــﺎن وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑێ ﻣﻮوﭼە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﭽﻦ ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎر ﺑﻜــەن .ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵەوە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ داواﯾﺎن ﻛﺮد، ﻣﯿﻼﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ ﺑﮕﻮازﻧەوە ،ﺋەوەش ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەوە. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿــﺎ ﻟــە زاﻧﻜﯚ
ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر زاﻧﻜــﯚی ﺋەھﻠﯽ ھــەن و ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،ﺋــەو زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿﺎﻧە ھەوڵﯿــﺎن داوە ﭘﺴــﭙﯚڕاﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﺑــﯚ ﺧﯚﯾﺎن راﺑﻜێﺸــﻦ و ﺋــەوەش وای ﻛــﺮد ،وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات ھەر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ ﺑﯚی ھەﯾە ﻟە دوو زاﻧﻜﯚ واﻧە ﺑڵێﺘەوە. د .ﺋەﺣﻤــەد دزەﯾــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ،ﻟەﺑﺎرەی ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻣﯿﻼﻛﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ
زاﻧﻜــﯚی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ ﺑــﯚ زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠــﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵەوە ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ داواﯾﺎن ﻛﺮد ﻣﯿﻼﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﻮازﻧەوە ﺑﯚ زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ و دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەوە ھەﺑﻮو ،ﺟﯿــﺎواز ﻟەوەش ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن داوای ﭘێﺪاﻧﯽ دەرﻓەﺗﯿــﺎن دەﻛﺮد ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرە“. ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴــﺘە ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻣﯿﻼﻛﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﺟﯿــﺎوازە و ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﺋێﻮاران
واﻧە دەڵێﺘەوە ،ﺑەﻣەرﺟێﻚ ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻧەﻛﺎت“. دزەﯾﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ داوا دەﻛەن ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻚ )ﺋﯿﻌﺎرە( ﺑﻜﺮێﻦ، ﺑــەوەش ھﯿــﭻ ﻣﻮوﭼەﯾــەك ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت وەرﻧﺎﮔﺮێــﺖ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەو زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــە وەردەﮔﺮێﺖ ﻛە دەواﻣﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺎت و ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑەردەواﻣە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ د .ﺋەﺣﻤەد دزەﯾــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟــە ﻣﺎوەی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا 50ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ داوای
)ﺋﯿﻌﺎرە(ﯾــﺎن ﻛﺮدووە و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯿﺶ ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺑەم ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛەم ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻣﯿﻼﻛﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺳەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،رێﮕە ﺑە ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن دراوە ﺑەﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺣﻜﻮوﻣﯽ و ﺋێــﻮاران ﻟە زاﻧﻜــﯚی ﺋەھﻠﯽ واﻧە ﺑڵێﻨەوە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ و ﭘێﻤﺎن واﯾە ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ﺋەو زاﻧﺴﺘە ﺑﯚ ﺑﮋێﻮی ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨﻦ“. ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن 14زاﻧﻜﯚی ﺣﻜﻮﻣﯽ و 15ی ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ھەﯾــە ﻛە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ 579ﺑــەش ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮن و ﻛە ﺣــەوت ھەزار و 258 ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ واﻧەﯾﺎن ﺗﯿﺎدا دەڵێﻨەوە ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 100ھەزار ﺧﻮێﻨﺪﻧﻜﺎر ﻛە ﺳﺎﻧە ژﻣﺎرەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ .ﺑەم ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺋﺎﺳــﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯿﯿﺎن زۆر ﻧﺰﻣە. ﻻی ﺧﯚﺷﯿەوە زۆزان ﺳﺎدق ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــەو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧەی ﻛە ﻣﯿﻼﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﮔﻮاﺳﺘﻮوەﺗەوە ﺑﯚ زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﻣﯿــﻼك و زﯾﺎدﯾﺎن ﻟــە زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ھەﺑﻮوە و ﭘﺴــﭙﯚڕی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛەﯾﺎن ھەﺑﻮوە .ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ و ﺣﻜﻮوﻣﯽ
ﺳــەرﺑە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﻦ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێــﺖ رەﻧﮕە ﻟەڕووی داراﯾﯿﯿەوە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەك ھەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ڕۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ھەﺑێﺖ“. ﺋــەو دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ”زۆرﺑەی ﺋــەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧەی ﭼﻮوﻧەﺗــە زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن زﯾﺎدە ﺑﻮون و ھەوڵ دراوە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﭘڕ ﺑﻜەﻧەوە و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﻛە ﺑﻮون ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ،ﺑەﺋﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن ﭼﻮون ﺑﯚ زاﻧﻜﯚی ﺋەھﻠﯽ“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﻟﯿﮋﻧەی ﭘــەروەردە و ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑــﺎ داوای ﻛــﺮد، ”ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛەﻣــﯽ ﭘــﺎرە ،زاﻧﻜــﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺟــێ ﻧەھێڵﻦ ﯾﺎن ﻛﺎرێﻚ ﻧەﻛەن ﻛــە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﺎرە ﭘڕ ﺑﻜەﻧەوە و ﺑەراﻣﺒەر ﺑەزاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﺑﻜەن و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەوە ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮێﺖ“. ھەر ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺋﯿﺪرﯾﺲ رەﻣەزان ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺑــﻮوری زاﻧﻜﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ، ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ و ﺳەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ھﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ زاﻧﻜــﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧەوە ،ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا“.
زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺑەھﯚی ﺋــەو ﭘــﺎرە زۆرەی ﺑەﻧﺎوی ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼە ﻟێﯿﺎن ﺑڕاوە، ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾــﺎن ﺑــﯚ زاﻧﻜــﯚ و دەزﮔە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻛەﻣــە ﺑــەراورد ﺑــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەھﻠــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ”ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜــﯚ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە دوو ﺷــﻮێﻨﺪا واﻧە ﺑڵێﻨــەوە ،ﺑەم زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﭘەﻧــﺎ دەﺑەن ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە وەرﯾﺎن ﺑﮕﺮن ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑڕێﻜﯽ ﻛەﻣﺘــﺮ ﭘﺎرەﯾــﺎن دەڕوات ﺑەﺑەراورد ﺑەوەی ﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەك ﺑەﺷــێﻮەی واﻧەﺑێــﮋی )ﻣﻮﺣــﺎزر( وەرﺑﮕﺮن“ رەﻣەزان وای ﮔﻮت. ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧەی ﺑەھﯚی ﺷەڕ و داﻋﺸەوە ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﺋﺎوارەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﺑﻮون ،ﻟە زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا واﻧەﯾﺎن دەﮔﻮﺗــەوە ،ﺑەم ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدووەوە ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎن ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ داﻋﺶ ﺋﺎزاد ﻛﺮان، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔەڕاﻧــەوە ،ﺋــەوەش وای ﻛــﺮد ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻟــە زاﻧﻜــﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ و ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﻛەﻣﯿــﯽ ﻣﻮوﭼەش ھــﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﻟەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ زاﻧﻜﯚ ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎن ﺑﮕﻮازﻧەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
”ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺷﺎرەﻛە ﭼﺎﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻧﺎﺧﻮاﺗەوە“ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رای ﺷــﺎرەﻛەﯾﺎن دەﮔەﯾەﻧــﻦ، رووﺑــەڕووی ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛێﺸــە و ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ﺑﻮوەﺗــەوە و ﺋەو ﻛەﺳەی ﻟەﺑﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎر داﻧﺮاوە، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮەﻧﺪﯾەﻛﯿﺸﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﻧەﻛــﺮدووە .ﺋەوان دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﺪا دووﭘﺎت دەﻛەﻧەوە. زﯾــﺎد ﻛﺎﻛــە ڕەزا ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻛێﺸەی ﺋﺎو ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و دەوروﺑــەری ،ﺋــەو ﻛێﺸــەﯾە ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﭘﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑــﯚ دﯾﺎری ﻧەﻛﺮێﺖ .ﺋێﺴﺘﺎ ﻟە وەرزی ھﺎوﯾﻦ ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﯿﻨەوە و ﻛێﺸەﻛە ﻗﻮوڵﺘﺮ
دەﺑێﺘەوە ،ﺋەوە ﺟﮕە ﻟە ﻛێﺸەی ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﺎرەﻛەی ﻧﯿﮕەران ﻛﺮدووە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑڕی ﯾــەك ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە دەﺳﺖ ﺳــەردار ﻗﺎدر )ﻟەﺑﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎر(دا ھەﯾە ،ﺑەم دەﺳــەﺗﯽ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﻛێﺸــەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻛەڵەﻛە ﺑﻦ و ﭼﺎرەﺳەری ﺋەﺳﺘەﻣﺘﺮ ﺑێﺖ“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺳــەردار ﻗــﺎدر ﻟە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎرە، وەك دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻧﺎﺑێﺖ، ﻛﺎﺗێﻚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾــﺶ ﻧەﺑﻮو ﯾﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧــﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺧــﯚی ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ ،ﻛێﺸــەی زﯾﺎﺗﺮی ﻛﺎرﮔێڕی دروﺳﺖ دەﺑێﺖ“. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ ﺋــەوەش ﻛﺮد” ،دوو ﭘــڕۆژەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋی ھــەن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺗەواو ﺑﻜﺮێــﻦ ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﭘﺮدی ﻛﯚﺑﺎﻧــێ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەردار ﻗﺎدر ﺋەو ﭘﯚﺳــﺘەی ﻟە ﺑﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎر
وەرﮔــﺮت ،ﺑڕﯾــﺎر ﺑــﻮو ھەﻣﻮو ﺷــﺘەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﺑــﺎس ﺑﻜﺎت و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑﺎﺷــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣــەن ھەﺑێﺖ، ﺑەم ﺑﯚ ﯾــەك ﺟﺎرﯾﺶ ﻧەھﺎﺗﻮوە ﭼﺎﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ﺑﺨﻮاﺗەوە“. ﭼﺎرەﺳــەرﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەوە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﺋەو ﺷــﺎرە ﺑە رێﻜﻜەوﺗــﻦ ﻟە ﻧێــﻮان ﯾەﻛێﺘﯽ ﮔﯚڕان ﺑﯚ دوو ﺳﺎڵ ﺑە دوو ﺳﺎڵ ﻛــﺮاوە .ﭘﺎرێﺰﮔﺎرەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻓەرﻣﯽ و دەﺳەﺗﺪارە ﺑەم ھﯽ ﮔﯚڕان ﺑێ دەﺳەت. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ،ﻣەھﺪی ﻣەﺣﻤﻮود ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻛێﺸــەی زﯾﺎﺗــﺮ ڕووﺑەڕووی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺑێﺘەوە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن ،ھﯿــﭻ ﺋﺎﺳﯚﯾەﻛﯿﺶ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری دﯾﺎر ﻧﯿﯿە“.
ﺋــەو ﻟەﺑــﺎرەی ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧەوە دەڵێ” ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋەو ﺑێﺴەروﺑەرﯾﯿەﯾە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ھەﺑﻮوە“. ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻟە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺳــەرھەڵﺪاﻧەوە و ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑــﯚ ﺋــەوە دەﮔەڕێﺘــەوە ﻛــە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟــەو ﭘﺎراﻧە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎر ﻧەﻛﺮاون ﻛە ﭘﺮۆژەﯾﺎن ﭘێﺪراوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﻮدﺟەی ﺷــﺎرەﻛە ھەر
ﻟــە ﺑەﻏﺪاوە ھﺎﺗﻮوە ﺑەﺷــێﻮەی % 47ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و % 53ﺑﯚ ھەوﻟێــﺮ و دھﯚك .ﺑــەو ﭘێﯿەی ﭘﺮۆژەﯾەﻛﯽ وەك ﺋﺎوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺑﻮدﺟەی ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە و ھەر ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە. ﻏﺎﻟــﺐ ﻣﺤەﻣــەد ،ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت ”ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێﺖ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ ،دەﺑێﺖ داھﺎﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ﺑێﺘە ﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“. دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﺗەﻧﺎﻧــەت ﯾەك ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوﺗﯿﺶ ﺑﺪرێﺖ ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، ﺋەم ﺟــﺎرە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺋەوەﯾﺎن ﻟێ ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮدﯾﻦ ،ﺳــﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛەن ،ﭼﺎرەﺳــەرﯾﺶ دەﺑێــﺖ داھﺎﺗﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺷــﺎرەﻛە ﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 70ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرە و ﻛەس
ﻧﺎزاﻧێﺖ ﭼﯽ ﻟێ دێﺖ و ﭼﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ“. ”ﻗﻮﺑــﺎد ﺗﺎڵەﺑﺎﻧــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻟەﺑﺮی ﺋەوەی ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑــﺪات ،ﺳــەرداﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە و ﻓﺎﺳــﯚﻟﯿﺎ و ﺑﺮﻧﺠﯽ داﺑەش ﻛﺮدووە ،ﺋەﻣەش ﺋﯿﺸﯽ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــە ﻧــەك ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت“ ﻏﺎﻟﺐ وای ﮔﻮت.
ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ھﯚﺷﺪاری دەدەن
ﻣێﺮدﻣﻨﺪان ﺑەﻟێﺸﺎو روو ﻟە ﻧێﺮﮔەﻟەﻛێﺸﺎن دەﻛەن وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻣێﺮدﻣﻨﺪاﻧــﯽ ﺧﻮار ﺗەﻣەن 18 ﺳﺎڵ ،ﺑە ﻟێﺸﺎو روو ﻟە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﻛﺎن دەﻛــەن و ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻛێﺸــﻦ، ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھﯚﺷﺪاری دەدەن و رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ ،ﺑەھﯚی زۆرﯾﯽ ﻧێﺮﮔەﻟــە و ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎﻧەوە، ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ و ﮔﯿﺮاﻧﯽ ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻦ ﻟەﻧﺎو ﮔەﻧﺠﺎﻧﺪا ھەڵﻜﺸﺎوە. ھەژار ﺳﺪﯾﻖ ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧێﺮﮔەﻟە ﻟە ﻗەﯾﺴــەری ھەوﻟێــﺮ ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﮔەﻧﺠﺎن ﺑــە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ ﻧێﺮﮔەﻟە ﻛﺮدووە ،ﺋەوەش ھﺎوﻛﺎﺗە ﻟەﮔــەڵ ھﺎﺗﻨﯽ وەرزی ﺑەھــﺎر ﻛە ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﮔەﺷــﺖ و ﺳــەﯾﺮاﻧەﻛﺎﻧﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﺑەﻛﺎری دێﻨﻦ. ﺳﺪﯾﻖ ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺟﺎران زۆر ﺑەدەﮔﻤەن ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻓﺮۆﺷﺮا و ﻛڕﯾﺎری ﻧەﺑﻮو ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺧﺎوەن ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ و ﭼﺎﯾﺨﺎﻧەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﻜڕی، ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﮔەﻧﺠــﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻛڕن و ﻟــە ﻣﺎڵەوە و دەرەوە دەﯾﻜێﺸــﻦ ،دوو ﺳــﺎڵە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺎزاڕی ﻧێﺮﮔەﻟە ﺑﺮەوی
ﭘەﯾﺪا ﻛﺮدووە“. ﻓﺮۆﺷﯿﺎراﻧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟە ﺋەوە روون دەﻛەﻧــەوە ﻛــە ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﺳەر ﻧێﺮﮔەﻟەی ﺑﺎﺑﻠﯽ ،ﻣﯿﺴﺮی و ﺳــﻮورﯾﯿە ،ﻧﺮﺧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟەﻛﺎن ﺑەﭘێــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە 10ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑﯚ 400دۆﻻری
ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ھەڵﺪەﻛﺸــێﺖ، ھەرزاﻧﯽ ﻧﺮﺧەﻛەی ،وای ﻛﺮدووە ﻓﺮۆﺷﯽ زﯾﺎﺗﺮی ھەﺑێﺖ. ﻋەﻟﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ ﻟە ھەوﻟێــﺮ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﻣﻨــﺪان و ﻣێﺮدﻣﻨــﺪان ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ روو ﻟە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ دەﻛەن و ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻛێﺸــﻦ ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ
ﻛــﻮڕان دێﻨە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾــﺎ ،ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد ﻧﺎﯾــەن ،ﺑــەم ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻋــەرەب و ﺗﻮرك و ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯽ ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﻛﻮڕان ﻟــە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎدا ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻛێﺸﻦ“. وەك د .ﺧﺎﻟﺲ ﻗــﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت” ،ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ
ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺟﮕەرە و ﻧێﺮﮔەﻟە ﺑە ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺧﻮار ﺗەﻣەن 18ﺳــﺎڵ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻗەدەﻏەﯾە“، ﺑەم ﺋەو ﺣﺎڵەﺗە ﻟە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﻛﺎﻧﺪا ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە و ﺑﮕﺮە ﻟە زۆر ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎدا ﺋەﮔەر ﺧــﻮار ﺗەﻣەن 18ﺳــﺎڵ ﺑﻜﺮێﻨە دەرەوە ،ﻛەﺳــﯿﺎن ﺗێﺪا ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە. ﻋەﻟــﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ھﯿــﭻ ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚﻣــﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧەﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺋەوەی ڕێﮕﺮی ﻟە ﻣێﺮﻣﻨــﺪان ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑێﻨە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾــﺎ و دەرﮔەﺷــﻤﺎن واﯾە و ھەرﻛــەس ﺋــﺎرەزوو دەﻛﺎت دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑێﺖ“. ﻗﺎﺳﻢ ﻋەزﯾﺰ ﺳەرۆﻛﯽ ڕێﻜﺨﺮاوی ژﯾﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە دووﭘﺎت ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەی ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﻛﺎت ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻛێﺸﻦ. ﺋەو ﺑە ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺋﺎﮔــەدار ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﻟــە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﻛﺎﻧﺪا ﻣﻨــﺪان ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻛێﺸــﻦ، ﭼەﻧﺪ ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﯾەك ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﺳﺰا دران“. ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی وەزارەﺗــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺑەرﭘــﺮس دەزاﻧﺮێــﺖ ﻟــە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەی ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎ و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ،ﺑەم ﭼــﻮاردەوری
ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑــە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ و ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟــە ﺗەﻧــﺮاوە، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗەﻛە دەڵێ” ،ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺳﻨﻮوردارن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ زوو زوو ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە ﺑﻜەن“. د .ﺧﺎڵــﺲ ﻗــﺎدر زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ، ”ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ و ﮔﯿﺮاﻧﯽ ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻦ و ﺟەڵﺘەی دڵ و دەﻣﺎغ زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮون ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧﺎو ﮔەﻧﺠﺎن ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑﯚ ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟــە و ﺟﮕەرە دەﮔەڕێﺘەوە“. د .ﻋﻮﻣەر ﺳــﻮرﭼﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ڕووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﯾــەك ﺳــەﻋﺎت ﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟــە ﯾەﻛﺴــﺎﻧە
ﺑــە ﻛێﺸــﺎﻧﯽ 200ﺟﮕــەرە، ﭼﻮﻧﻜە ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳــێﻚ ﺟﮕەرە دەﻛێﺸــێﺖ ،ﺑە ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟە 10 ﻗﻮم ﺟﮕەرەﻛــەی ﺗەواو دەﺑێﺖ، ﺑەم ﻧێﺮﮔەﻛێﺸــﺎن 50ﺗﺎ 100 ﺟــﺎر ﻗﻮﻣﯽ دەوێــﺖ و ﺋەﻣەش ھەڵﻤﮋﯾﻨﯽ ﻣﺎدە زﯾﺎﻧﺒەﺧﺸەﻛﺎن زۆرﺗﺮ دەﻛﺎت“. ﺳﻮرﭼﯽ ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﺟﺎران وا ﺑــﺎو ﺑــﻮو ﺋەﮔــەر دووﻛەڵﯽ ﺟﮕەرە ﺑە ﻧێﻮ ﺋــﺎودا ﺗێﭙەڕێﺖ، ﺋەوا زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛــەم دەﻛﺎﺗەوە، ﺑەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧــە رەت دەﻛەﻧەوە، زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﺮﮔەﻟــە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە ﺷێﺮﭘەﻧﺠەی ﻟێﻮ، زﻣــﺎن ،ﭘەﻧﻜﺮﯾــﺎس و ھەروەھﺎ ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە رەﺑﯚ و ھەوﻛﺮدﻧﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ﺳﯿﯿەﻛﺎن“.
ﻗﺎﺳﻢ ﻋەزﯾﺰ:
”ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدەوە ﻛە ﻟە ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﻛﺎﻧﺪا ﻣﻨﺪان ﻧێﺮﮔەﻟە دەﻛێﺸﻦ ،ﭼەﻧﺪ ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﯾــەك ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺳــﺰا دران“
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔەﺷە دەﻛەن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﺟــﺎران وا ﺑﺎو ﺑﻮو ﺋەﮔــەر دووﻛەڵﯽ ﺟﮕەرە ﺑە ﻧێﻮ ﺋﺎودا ﺗێﭙەڕێﺖ ،ﺋەوا زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛــەم دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە رەت دەﻛەﻧەوە ،زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﺮﮔەﻟە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی ﻟێﻮ ،زﻣﺎن، ﭘەﻧﻜﺮﯾﺎس و ھەروەھﺎ ﺗﻮوﺷﺒﻮون ﺑە رەﺑﯚ و ھەوﻛﺮدﻧﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ﺳﯿﯿەﻛﺎن“.
9
ھەڵﻮێﺴﺖ ﯾﺎن ھەﺗ
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟە ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﻛەی رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح
دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟە ﻧەﺧﺸەڕێﮕەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ﺑەﺷﯽ ﭼﻮارەم ﻟە )ﻧەﺧﺸەڕێﮕەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن(دا ،ﺑﯚ )ﻛێﺸەی ﺋﺎﺑﻮوری( ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿﺎﻧەی ﻟە دۆﺳــﯿەی ﻧەوت و ﮔﺎزدا ھەﯾە ،وەك ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت )ﺑەﺷــﯽ ﭘێﻨﺠــەم( ﻟەو ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﯾەدا ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵ ﻛﺮاوە. ﺑەﺷــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟــەو ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﯾەدا ﺑەﺳەر ﺣەوت ﺧﺎڵــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت داﺑەش ﻛــﺮاوە، ھەرﯾــەك ﻟەو ﺧﺎﻧــە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ رەﺧﻨــە و ﺗێﺒﯿﻨــﯽ ھەڵﺪەﮔﺮن، ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺑــە وردی ھەڵﻮەﺳــﺘەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋــەوەش ﻟــەو رواﻧﮕەﯾــەوە ﻛە دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــەردەوام وەك ﺧﺎڵێﻜﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑﯚ ﻛــﺮاوە ،ﺑﮕﺮە وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﯾﺎری و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑــەﻛﺎر ھﺎﺗــﻮوە و ﺋــەوەش ﻟەو ھﺎﺗــﻮوە، ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﯾەدا درێﮋﻛﺮدﻧــەوەی ھەﻣــﺎن ﯾﺎری و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻛە ﺳﺎﻧێﻜە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﮔﻮزەرێﺖ. ﻧەوت و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺧﺎڵــﯽ ﯾەﻛەم ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ،ﺑەو ﺷێﻮەﯾە داڕێﮋراوە: ”ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن )دوای ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی(، ﺑﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟﻪ داھﺎﺗﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ وردﺑﯿﻨﯿﯿەﻛە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ روون و ﺷەﻓﺎف“. ﺋــەو ﺧﺎڵە ﻟــە ھەﻧــﺎوی ﺧﯚﯾﺪا، ﭼەﻧــﺪ ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﻟەﺧــﯚ ﮔﺮﺗﻮوە ﻛــە وەك دەردەﻛەوێــﺖ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟێﯽ ،ﻛﺎراﻛﺮدﻧــﯽ رۆڵﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧە ﻟــە دۆﺳــﯿەی ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا .ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﺑە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﺮاوە و ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾە ﭼەﻧــﺪ ﺋەرﻛێﻜﯽ ﭘێ ﺳﭙێﺮدراوە ،وەك: .1وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت
و ﮔﺎز. ﺋەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟەﻣەڕ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑێﺖ، ﭘﺮۆﺳەی وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﺪا، راﺳﺘەوﺧﯚ ﺋەرﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺋەرﻛﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەﻧﯽ وەك دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ و ﺧﻮدی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﺑێﺖ ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﭼﺎودێﺮ ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮو ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾەوە. وردﺑﯿﻨــﯽ ﻟــە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺋەﮔەر ﺑــە ﺋەرﻛێﻜﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﺑــﯚ ﺑﻜﺮێــﺖ، ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛە ﺑە ﻟﯿﮋﻧە و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎری ﻧﺎﻛﺮێﺖ .ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ژﻣــﺎرە 21و ژﻣﺎرە 22ی ﺳــﺎڵﯽ ،2007ﻛﯚﻣەڵێــﻚ دەﺳــەﺗﯽ ﺑە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ،وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز و ..ھﺘﺪ ﺑﯚ ﻛﺎرڕاﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دۆﺳﯿەی ﻧــەوت داوە ،ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﭼﺎودێﺮە ﺑەﺳــەر ﭘﺮۆﺳــەﻛەوە .ﺋەو رۆڵە ﭼﺎودێﺮﯾﯿــەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﻧﺎﺑێﺖ ﻟە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﺪا ﻛــﻮرت ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ وەھــﺎ ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﻟە ﭘەرﻟەﻣــﺎن ،ﺳﺮوﺷــﺘێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ
ﻟێﯽ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ رۆڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑێﺖ ﻟە دۆﺳﯿەی ﻧەوﺗﺪا ،ﺑەم ﻟە ﻛﺮدەﻧــﯽ ﻛﺮدﻧەوەﯾﺪا رووﺑەڕووی ﺋﺎﺳﺘەﻧﮓ دەﺑێﺘەوە ،ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕەﻛﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەوە ھەﯾە. دەﺑێــﺖ ﺋەو ﺧﺎڵە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ داﺑڕێﮋرێﺘــەوە، ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ )ﻛﺎراﻛﺮدﻧــﯽ رۆڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا(، ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە وردﻛﺮدﻧەوە ھەﯾە ،واﺗــە ﮔەڵەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژە و ﺑەرﻧﺎﻣــەی ورد ،ﺑــﯚ ﻛﺮدەﻧــﯽ ﻛﺮدﻧــەوەی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛــە .ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ،رۆڵــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﺪا ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر ﻟە ﺋەﺳﺘﯚﯾﺎن دەﮔﺮێﺖ ،ﺑەﺑــێ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭘڕۆژە و ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﻛﺮدەﻧﯽ ،ﻛﺎراﯾﯿﯿەك ﻟە واﻗﯿﻌﺪا وەرﻧﺎﮔﺮێــﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ وەك دروﺷﻤێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻣێﻨێﺘەوە. .2ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن. ﺋەو ﻟﯿﮋﻧــە ﻛﺎﺗﯿﯿــەی ﭘەرﻟەﻣﺎن، ﺋەرﻛێﻜــﯽ ﺗﺮی وەرﮔﺮﺗــﻮوە ﻛە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾە ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن، روون ﻧﯿﯿــە ﻛﺎم ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ؟، ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎن ﯾﺎن ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت
ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی )ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن( ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﯿــﭻ ﺗێﺒﯿﻨﯽ و رەﺧﻨەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻟەﺳەر ﺋەو ﺧﺎﻧە ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزدا دەﻗﯿﺎن ﻟەﺳەر ھﺎﺗﻮوە دەﺑێﺖ ،ﻛەواﺗە ﺋەو ﻟﯿﮋﻧەﯾە ،وێڕای ﺋەوەی ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟە ﺷێﻮەﻛﺎن ﻟە رۆڵە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺳﺮوﺷﺘێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ دەﺑێﺖ ،ﯾەﻛﺠﺎر ﻛﺎرێﻚ دەﻛﺎت و دەڕوات. ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەو ﺧﺎڵە ﻟە ﻧﯿﯿەﺗﺪا وەھﺎ ﻟێﻜﺪاﻧەوەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ ،ﻣەﺑەﺳﺖ
و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻛڕﯾــﺎرەﻛﺎن ،ﯾــﺎن ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و وﺗﺎﻧــﯽ ﻛڕﯾــﺎر و دەروازەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن و ..ھﺘﺪ. )ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە( ﭼەﻣﻜــﯽ ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻧﺎڕووﻧە ،ﺋﺎﯾﺎ ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوە ،ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوە و داڕﺷــﺘﻨەوەی ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ
ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧە ،ﯾﺎن ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەوە دەﺳﺖ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە دەﻗﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧە؟ ﺋەﮔەر ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟە )ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە(، ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوە و داڕﺷــﺘﻨەوەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻧێــﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەرەﻛﺎن، ﺋــەوە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ،ھەر ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەﯾــەك ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دەوێ ،داﺧﯚ ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧەی واژوو ﻛﺮاون، ﺋــەو دەرﻓەﺗــە ھێﺸــﺘﺮاوەﺗەوە ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﺳــەﺗﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧــەوەی ھەﺑێﺖ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو دەرﻓەﺗە ھەﯾە ﻛــە ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﺑﻜﺮێﻦ ﺑەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی دواﺗﺮ دەردەﻛﺮێﻦ )واﺗە ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﭘﺎش واژووﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺖ دەردەﻛﺮێﻦ(؟ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑە ﻣﺎﻧــﺎی ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوە و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺗﯿﺎﯾﺪا ،رەھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗەواو ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ھەﯾــە ،ﺋەو ﻻﯾەﻧە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەش ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳــەر ﺋــەو دەﻗﺎﻧــەی ﻟــە ﻧﺎوەڕۆﻛــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮون ﻛە ﺋﺎﺧﯚ دەرﻓەﺗﯽ ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوە دەدەن، ﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧــەدا ﺋــەو دەﺳــەﺗە ﻟــە دەوڵــەت ﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەت وەرﮔﯿﺮاوەﺗەوە ﻛە ھەر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەﯾــەك ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪات ،ﯾﺎن ﺋەوەی دەﺷێﺖ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﺎدە و ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﺗﻮاﻧﺎی ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ھەﺑێﺖ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا ﺳﺎزش ﻟەو دەﺳەﺗە ﻛﺮاﺑێﺖ. ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی )ﭘێﺪاﭼﻮوﻧــەوەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن( ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﯿــﭻ ﺗێﺒﯿﻨــﯽ و رەﺧﻨەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺧﺎﻧە ﻧەﺑﻮوە ﻛە ﻟە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزدا دەﻗﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ھﺎﺗــﻮوە .ﺋەوە رووﻧە ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻣﯚدێﻠﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ )ھﺎوﺑەش ﻟە ﺑەرھەم( واژوو دەﻛﺮێــﺖ ،ﺋــەو ﻣﯚدێﻠە ﻟە ﭼەﻧــﺪان وﺗﺪا و ﺑــە ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎوە ﺟێﺒەﺟــێ دەﻛﺮێﺖ، روون ﻧﯿﯿە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﯾﺎن ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺗﯿﻤﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﻛێﺸەﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺎم ﺑەﺷﯽ ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧە ھەﯾە؟ ﺗﺎ ﺋەو ﭼﺮﻛەﺳﺎﺗەش ھﯿﭻ ﺑەڵﮕەﯾەك ﻟە ﺷــێﻮەی ﭘڕۆژە ﯾﺎن ﭘێﺸﻨﯿﺎزێﻚ ﺑەردەﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ﻛە روﺋﯿﺎ ،رەﺧﻨە و ﺗێﺒﯿﻨــﯽ و ﻻرﯾﺒﻮوﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺑەﺷــێﻜﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن ﺑﺨﺎﺗە روو .ﻛەواﺗە ﯾەﻛێﺘﯽ دەﯾەوێــﺖ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﻛﻮێﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا ﺑﻜﺮێــﺖ!؟ ﭼــﯚن و ﻟەﺳــەر چ ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﺑﻜﺮێــﺖ؟ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﭼﯿﺪا ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﻛێ ﺑﯿﻜﺎت؟ .3راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ وردﺑﯿﻨﯿﯿەﻛە. ﭘﺮۆﺳــەی )وردﺑﯿﻨﯽ( ﻟە داھﺎﺗﺪا، ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺋﺎڵــﯚزە و ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕە. ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ
وردﺑﯿﻨــﯽ ﺑــﯚ رای ﮔﺸــﺘﯽ، ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﮔﺮﻧﮕــە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە دۆﺳــﯿەی وەك ﻧەوﺗﺪا ﻛە ﺑﻮوەﺗە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﻟە دروﺳﺘﺒﻮون و ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟە ﻧێــﻮان ﺧەڵﻚ و دەﺳــەﺗﺪا، ﺑــەم )ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ وردﺑﯿﻨﯽ( ﺑەو ڕێﮕەﯾەی ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﻧﺎﺑێﺘــە وردﺑﯿﻨﯽ ،ﺋەوە )درﺷﺘﺒﯿﻨﯽ( دەﺑێﺖ و ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ﺧﺎڵــﯽ ﯾــەك و دوودا روون ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەﺷﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎڵﯚزﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳﯿەﻛە دەﺑێﺖ. ﭘﺮۆﺳەی وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﺪا ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﺋەرﻛــە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ ﭘێﻚ دێﻨێــﺖ ،دﯾﻮاﻧەﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ھــﺎوﻛﺎری ﻧــﺎﻛﺎت ﻟــەو رووەوە. ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﻧەك ھەرﺋەوەی ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەدەﻧــﮓ دﯾﻮاﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯿﯿــەوە ﻧەﭼﻮون، ﺑﮕﺮە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەﯾﺎن ﻛﺮد ﻛە دﯾﻮاﻧــﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟەرووی ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺮۆﯾﯿﯿەوە دەرەﻗەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزدا ﻧﺎﯾەت ،ﺋەو ﭘﺎﺳﺎوە، دواﺟﺎر ﺑە ﺑەﺷﺪاری ﺗﯿﻤﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻟــە ڕێﮕــەی ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە ﻛە ﺑﯚ ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی داراﯾﯽ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺖ ﻛﺮان ،ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە رەواﯾەﺗﯽ ﺑە ﺣﻜﻮوﻣــەت و وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺧﺸﯽ ،ﭘﺮۆﺳەی وردﺑﯿﻨــﯽ ﻟــە داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑــە دﯾﻮاﻧــﯽ ﭼﺎودێــﺮی داراﯾﯽ ﻧەﺳﭙێﺮێﺖ. ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت ﻟە ﺧﺎڵﯽ دووەم ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻧەوت و
ﮔﺎزی ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە: ”ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ھەﻣــﻮو ﻣﺎدە و ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 22ی ﺳــﺎڵﯽ 2007ی ﻧــەوت و ﮔﺎز و ﯾﺎﺳــﺎی ژﻣﺎرە 2ی ﺳﺎڵﯽ 2015ی ﺳﻨﺪووﻗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ داھﺎﺗە ﻧەوﺗﯽ و ﮔﺎزﯾﯿەﻛﺎن“. ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘێﻚ دێﻨێــﺖ .ﻟە 10 ﺳﺎڵﯽ ﭘﺎش ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزدا ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەﯾە ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی دەﻛەوێﺘە ﺳەرﺷــﺎن .ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﭘێﻨﺠەﻣــەوە ﻛە ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻛﺮا ﺗﺎ ﻛﺎﺑﯿﻨەی ھەﺷﺘەم ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ،ﺑەردەوام دوو ﺗﺎ ﺳێ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەﺑــﻮوە ﻟە ﻛﯚی ﭘێﻨﺞ ﺋەﻧﺪاﻣﺪا ،واﺗــە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻗﯚﻧﺎﻏﺪا زۆرﯾﻨــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛە ﺑەدەﺳﺖ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەوە ﺑﻮوە. ﺋــەو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــە ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟە واژووﻛﺮدﻧــﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن و رێﻜﻜەوﺗﻨــە ﻧەوﺗﯿﯿــەﻛﺎن، ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەو ﭼﻮار ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾەدا ،واژووﯾﺎن ﻟەﺳەر زۆرﯾﻨەی رەھﺎی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻛــﺮدووە ،ﺋﺎﯾــﺎ رۆڵــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن ﭼﯽ ﺑﻮو ﻛە ﺋێﺴﺘە داوای )ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە( و )ﺋﺎﺷــﻜﺮا( ﻛﺮدﻧﯽ دەﻛﺎت؟ ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھﯿﭻ رۆڵێﻜﯽ ﻟە داڕﺷــﺘﻨﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎن ﻧەﺑﻮوە و ﺋﺎﮔەداری ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟە ﺗەك دۆﺳﯿەی ﻧەوت ﺑە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و داھﺎﺗەوە ﻧەﺑــﻮوە ،ھەم ﻟەرووی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەوە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﻛە دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑەﻛﺎر ﻧەھێﻨــﺎوە و ھــەم ﻟــەرووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرە ﻛــە رەزاﻣەﻧﺪ ﺑﻮوە ﻟەوەی ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ
ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻟەو دەروازەﯾە ﺳﻮودﻣ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧ ﺋێﺮان ﻟەو ھﺎوﻛێﺸەﯾ رۆڵ ﺑﺒﯿﻨێﺖ ﻛﺎرﺗﯚﻧﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜﺎت. راﺳــﺘﯽ دەﺑێــﺖ ﺧەڵــﻚ و رای ﮔﺸــﺘﯽ داوای ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ،وەك ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا، ﺑﮕــﺮە داوای ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ رۆڵ و ﺑەﺷــﺪاری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ﻟە رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن و داڕﺷﺘﻨﯿﺎن ،ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟە ﺗەك داھﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن و .ھﺘﺪ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﯾە ﺑێﺖ، ﺋەوە ﯾەﻛێﺘﯽ داوای ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯿﺎن دەﻛﺎت ،ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە :ﺋﺎﯾﺎ ﯾەﻛێﺘﯽ داوای ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدن ﻟە ﻛێ دەﻛﺎت؟ ﻟە ﺗﯿﻤــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت؟ ﯾﺎن ﻛێﯽ ﺗﺮ؟ ﻟە 10ﺳــﺎڵﯽ ﭘﺎش ﭘەﺳەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧەﻛــەی ،ﺑــﯚ ﺳﺴــﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﻟە دەرﻧەﻛﺮدﻧﯽ )ﯾﺎﺳﺎ ﺗەواوﻛﺎری( ﯾەﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎزدا. ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﻣﺎوەی 10 ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،دەﯾﺘﻮاﻧﯽ رۆڵﯽ ﻛﺎرای ﻟــەو رووەوە ھەﺑێﺖ ،ﺑەم ﻧەﺑــﻮو ،ﯾەﻛێﺘــﯽ وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﯾﺘﻮاﻧﯽ رۆڵــﯽ ﻛﺎرای ﻟــەو رووەوە ھەﺑێــﺖ و ﻟــە ھەر رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻟــە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ھەر ﻛﺎﺑﯿﻨەﯾەﻛﺪا وەك
ﺗﻦ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ
دۆﺳﯿە
ﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ڕێﮕەی ڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻣەﻧﺪ ﺑﺒێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋەوەی ھەﯾە، ﯾەدا ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ )ﭘێﺸﻤەرج( ﺑﯿﺴەﭘێﻨێﺖ ،ﻧەﯾﻜﺮد، ﺑﯚﭼﯽ؟! ھەرﭼــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﻨﺪووﻗﯽ داھﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــەوە ھەﺑێﺖ، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ،ﺑﯚ ﭘێﻚ ﻧەھﺎﺗﻨــﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﻟەﺳەر داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ )دەﺳﺘەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺳــﻨﺪووق( ،ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺷێﻜە ﻟەو ھﺎوﻛﺸــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ و ﭼەﻧﺪان ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎر و ﻛﺎدری ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــەو رووەوە ﻗﺴــەﯾﺎن ﻛﺮدووە. دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاق ﺧﺎڵﯽ ﺳــێﯿەم ﻟە ﻧەﺧﺸەڕێﮕەی ﯾەﻛێﺘﯿﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻟە ﺑەﺷﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزدا دەڵێ” ،رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻓﯿــﺪراڵ ﻟەﺳــەر ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت و ﮔﺎز ﻛﻪ ﺗێﯿﺪا ﻣﺎﻓــە دەﺳــﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻧەوت ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﺳﺘەﺑەر ﺑﻜﺮێﻦ“. دەﺳﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ ﻋێﺮاق، ﭘێﺪاﮔﯿــﺮی ﻟەﺳــەر دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت و ﮔﺎز ﻟــە ﻋێﺮاق دەﻛﺎت .ﻟەﭘﺎش ﭘەﺳــەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻟە 2005دا، راﺳــﺘەوﺧﯚ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎر ﺑــﯚ ﮔەڵەﻛﺮدﻧﯽ وەھﺎ ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾەك
ﻛــﺮا .ﺳــﺎڵﯽ 2006ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧێﭽﯿﺮﭬــﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑــﯚ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﻟەو رێﻜﻜەوﺗﻨەدا دووﭘﺎت ﻟەوە ﻛﺮاﯾەوە ﺋەﮔەر ﺗﺎ 2007ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻋێﺮاق ﭘەﺳەﻧﺪ ﻧەﻛﺮا، ھــەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﺋﺎزاد ﺑێــﺖ ﻟەوەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚی ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت ،ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﺪا وەك )رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺟەﻧﺘڵﻤﺎﻧﯽ( ﻧﺎوزەدی ﻛﺮد. ﺋەرﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ رەﺷﻨﻮوﺳەﻛە ﺑە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳــﭙێﺮدرا ،ﻛە ﻟەﻻﯾەن د .ﺑەرھەم ﺳﺎڵﺢ ﺟێﮕﺮی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ دەﻛﺮا و ھەرﯾەك ﻟە ﺣﻮﺳێﻦ ﺷەھﺮﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺷﺘﯽ ھەوراﻣﯽ ﺋەﻧﺪام ﺑﻮون ﺗﯿﺎﯾﺪا .ﭘﺎش ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎوەی رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە، ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت ﭘەﺳــەﻧﺪ ﻧەﻛﺮا، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﺑەﻏــﺪای ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﻛــﺮد ﺑەﭘﺎﺑەﻧﺪﻧەﺑﻮون ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛە .ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻟــەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا رۆڵێﻜــﯽ ﻛﺎرای ھەﯾە ،ﺑەم ھﯿﭻ رووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﯚ رای ﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﯿە. دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧــەوت ﻟە ﻋێــﺮاق ،وێــڕای ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛەی، ﺑەم ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻻﯾەﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑــە ﺋێﺴﺘەﺷــەوە ﻧﺎﯾەوێــﺖ دان ﺑە دەﺳەﺗە دەﺳــﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻨێﺖ ،ﺑە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاق، ﻧەك دەﺑێﺖ داﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻧﺎﭼﺎر دەﺑێــﺖ دووﭘﺎﺗەی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋەوەی ﻟەﺳەر ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ،ﺧﺴﺘﻨەڕووی
ﭘڕۆژەﯾەﻛە ﺑەرەو دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﻧەوت ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا وەھــﺎ ﭘڕۆژەﯾەك ﻧﯿﯿە و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟە ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪاش وەك دروﺷﻤێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ زەق ﻛﺮاوەﺗەوە. دەروازەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ” زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ دەروازەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“ ،ﺋەوە ﺧﺎڵﯽ ﭼﻮارەم ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. ھەرێﻤــﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وای ﻛــﺮدووە ،ﺑــە ﺋێﺴــﺘەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺗﺎﻛە دەروازەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺖ .ﺋەوە رووﻧە ﻛە ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ڕێﮕــەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟەو دەروازەﯾــە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﺒێــﺖ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ،ﺋێﺮان ﻟەو ھﺎوﻛێﺸــەﯾەدا ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ رۆڵ ﺑﺒﯿﻨێﺖ .ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳــﻮورﯾﺎ، وەك دەروازەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﺑەردەم ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ،ﺑەھﯚی ﺷــەڕ و ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﻮورﯾﺎوە ،داﺧﺮاوە. ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﯾــەك دەروازە ﻟــە ﺑــەردەم ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەردەوام ﺗەﻧﺎھﯿﯽ وزە و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت دەﺧﺎﺗە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە ،ﻟە ﺋەﮔەری ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو دەروازەﯾەدا ،ﺷــﻮێﻨﮕﺮەوەی دووەم ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە ،ﻛەواﺗــە ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧــﯽ دەروازەی ﺗــﺮ ﺑــﯚ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨێﺖ. ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەوەﺗەی
ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑەڕاﺳﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺑە ڕێﮕەی ﺋێﺮان دەﻛﺎت ،ﺑەم ھﯿﭻ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﺑﯚ ﺋەوە ﻟە ﺋﺎرادا ﻧﯿﯿە و ھﯿﭻ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﯿﺶ ﻧﯿﯿە ،روون ﻧﯿﯿە ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﺮان رەزاﻣەﻧﺪ دەﺑێــﺖ ﺑەوەھــﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﻟەﮔەڵ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﯾﺎن ﺋەوەی ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھﯚﻛﺎرێﻜﯽ وەك دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ﻟەﻻﯾــەن ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــەوە ﻧﺎﯾەوێــﺖ وەھــﺎ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺋەواﻧــە ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺧەڵﻜــﻦ، ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەھــﯚی ﭘێﮕەﻛــەی ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑە ﻓەرﻣﯽ وەﻣﯿﺎن ﺑﺪاﺗەوە .ﺧﯚﻧەﺑﺎن ﻛﺮدن ﻟەو وەﻣــە ﻛــە ﻻی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ رووﻧە ،ﺧﯚدزﯾﻨەوەﯾە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ .ﻟە واﻗﯿﻌﯿﺸــﺪا ﺑﯚ ﺳــەرﮔﺮﺗﻨﯽ وەھﺎ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﯾەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ،ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﭘــڕۆژە و دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯿﯽ ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗە روو ،دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان ﺑﻜﺎت و ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ داﻧﻮﺳــﺘﺎن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە روون و ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەوە راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ. ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﻧەوت و وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺧﺎڵــﯽ ﭘێﻨﺠەﻣــﯽ ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ھﺎﺗــﻮوە، ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ”ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی رێ ﻟەو ﻛێﺸە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎﻧە ﺑﮕﯿﺮێ ﻛە دەﺷــێ زﯾﺎﻧﯽ داراﯾﯽ ﮔەورە ﻟە ھەرێﻢ ﺑﺪەن“ .ھەروەك ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﺷەﺷەﻣﺪا دەڵێ” ،وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﻜﺮدن و ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ﻟەﺳەرﺷــﺎن ﺑــێ ،ﺋەرﻛﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﭘﺎوﺗﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔﺸﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑﺴﭙێﺮدرێ، ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ“. ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەوەﻣﺎن روون ﻛﺮدەوە ﻛە ﯾەﻛێﺘﺒﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺒﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣــﺎوەی ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻨﺠەم ﺗــﺎ ھەﺷــﺘەم ﻟە ڕێﮕــەی ﺗﯿﻤﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﯿەوە ،واژووی ﻟەﺳــەر زۆرﯾﻨەی رەھﺎی ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺮدووە و ﭼﻮار ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯿﺶ ،ﭘێــﺶ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی ھــەردوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﺣﺰﺑەوە واژوو ﻛﺮاون ،ھەروەك ﺋەوە روون ﻛﺮاﯾەوە ﻛە ﯾەﻛێﺘﺒﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ، ﺑــە ﺋێﺴﺘەﺷــەوە ،ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﻟەﺳــەر ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧــەوت ﻧﯿﯿــە، ﻛەواﺗــە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﻟە ھەﻣــﻮو ﺋەو ﺳــﺎﻧەدا ،ﯾەﻛێﺘﺒﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭼﯚن رەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳەر ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت داوە ﺋەﮔەر ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧەﺑــﻮون؟ ﯾــﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﭼﯚن دەﻛﺮێﺖ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮەری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ رێﻚ ﺑﺨﺮێﻨەوە و ﭘــڕۆژەی ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــەو رووەوە
ﭼﯿﯿە؟ ﺋەو ﺧﺎڵەی ﻧﺎو ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘﺒﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﭘێ دەﭼێﺖ ﺑەھﯚی دۆﺳــﯿەﻛەی داﻧﺎﮔﺎزەوە ﺧﺮاﺑێﺘە روو ،راﺳﺘﯽ ﺋەو دۆﺳﯿەﯾە، ﯾەﻛێﻚ ﻟــە دۆﺳــﯿە ﻧﺎڕووﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﯾەﻛێﺘﺒﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑەﭘێــﯽ ﻗەﺑــﺎرەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﺪا ،رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻟەﺳــەر ﺑﺪات ﺑﯚ رای ﮔﺸﺘﯽ ،ﺋەوە ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو رەﺧﻨﺎﻧەﯾە ﻛە دەﺑێﺖ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺗﯿﻤــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﻜﺮێﺖ. ھەرﭼــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺋەرﻛﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ھەﯾە، ﻟە ﻣﺎوەی 10ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا دەﺑﻮو ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﯾﺎﺳــﺎی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەرﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەم ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟە ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺳــﺎﻧەدا ﺑە واﻗﯿﻌﯽ ﭘێﺪاﮔﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧە ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﺒەوە ﯾەﻛێﺘﺒﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﺑەدەر ﻧﯿﯿە، ﺑە ﺋێﺴــﺘەوە ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺋەو ھێﺰە رووﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺋﺎﯾﺎ رێﮕﺮﯾﯿەك ﻟە ﺑەردەم دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧە ھەﯾــە؟ ﯾﺎن ﺋەوەی ھﯿــﭻ ﻛﺎم ﻟە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿــﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﯿە، ﯾﺎن ﺋەوەی ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ دەرﺑﻜﺮێﺖ؟ ﯾەﻛێﺘﺒﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ھێــﺰە ﻛﺎرﯾﮕەراﻧەﯾە ﻛە دەﺗﻮاﻧێﺖ رۆڵــﯽ رژد ﻟــەو رووەوە ﺑﮕێڕێﺖ، ﺑێ دەﻧﮕﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﻓەرﻣــﯽ و ﻛﺮدەﻧــﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ،ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەﺳەر ﺧﻮدی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە دروﺳﺖ دەﻛﺎت. دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﺷەﻓﺎﻓﯿەت ”ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ رێﻜﺨــﺮاوی دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە دەرھێﻨﺮاوەﻛﺎن ﺑﯚ
ﺷەﻓﺎﻓﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی ھەرێﻢ و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺑﻮوﻧــﯽ ھەرێﻢ ﺑەﺋەﻧــﺪام ﻟەو رێﻜﺨﺮاوە“ ،ﺋەوە ﺧﺎڵﯽ ﺣەوﺗەم و ﻛﯚﺗﺎ ﺧﺎڵﯽ ﺑەﺷﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزە ﻟە ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿﺪا. دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿەت ﻟە ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرھێﻨﺎن ،دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە و دەوڵەﺗــﺎن ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﯽ ﭘێــﻮە رادەﮔەﯾەﻧﻦ ﺑە ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗــﯽ ﺳــﺎﻧەﯾﺎن ﻟــە ﺑﻮاری
ﻟە ﻣﺎوەی 10ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا دەﺑﻮو ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﯾﺎﺳﺎی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەرﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ﺳﺎﻧەدا ﺑە واﻗﯿﻌﯽ ﭘێﺪاﮔﯿﺮﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧە ﻧەﻛﺮدووە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە دەرھێﻨﺮاوەﻛﺎﻧﺪا. ﻋێــﺮاق ﻟەوەﺗــەی 2009ەوە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺧــﯚی راﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﺳــﺎﻧە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ﭘێﺸﻜەش ﺑەو دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿە دەﻛﺎت .ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا، ﻛەم ﺗــﺎ زۆر داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚی ﺑە دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەﻛە ﻧﺎدات. ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺑــە ﺋەﻧﺪاﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﻟــە وەك ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯿــﺪا ھﺎﺗﻮوە ،ﺑﻨەﻣﺎی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەرێﻤێﻜــە و دەوڵەت ﻧﯿﯿــە ،ﺗەﻧﯿﺎ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەﺷــﺪاری ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺎت. ﺗﯿﻤــﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤــﺪا ،دەﻣێﻜــە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺷــێﻮە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﻟــە دەرەوەی ﻋێﺮاﻗــﺪا دەﻛــەن، ﭘــێ دەﭼێــﺖ داڕێﮋەراﻧــﯽ ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘــﯽ، ﻟــەو رووەوە ﺋﺎﮔەدارﯾﯿەﻛﯿــﺎن ﻟە ﺗﯿﻤەﻛەﯾــﺎن ﻟەﻧــﺎو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻧەﺑێﺖ. ھەرﭼﯚﻧێــﻚ ﺑێــﺖ ،ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ دەﻛەوێﺖ ﻟە
ﻧﺎﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی ﺑەو دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿەوەﯾە ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻟــە ﭘێﺪاﻧــﯽ رووﻧﻜﺮدﻧەوە و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ھﯚﻛﺎری راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﻧﺎﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑەو دەﺳﺘﭙێﺸﺨەرﯾﯿە ﻟە ﭘﺎڵ ﻋێﺮاﻗﺪا. ھەﺗﻦ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﻛﯚﻣەڵێــﻚ ھﯚﻛﺎرەوە، ﺑــەردەوام دەﯾەوێــﺖ ﺧــﯚی ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە دۆﺳــﯿەی ﻧەوﺗــﺪا ﺑﺪزێﺘــەوە .ﺋــەوەی ﻟە
ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﻛەﺷــﯿﺪا ھﺎﺗــﻮوە، درێﮋداﻧــە ﺑەھەﻣــﺎن ھەﺗﻦ ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ .ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟەرووی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﻟــە ﻣﻮﺧﺎﺗەﺑەﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜــﺪا ،دەﯾەوێﺖ ﺧــﯚی وەك ھێﺰێﻜــﯽ دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﻤﺎﯾــﺶ ﺑــﻜﺎت ،ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺟەﻣــﺎوەردا ﺑﺸــﺎرێﺘەوه .ﺋــەو ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﯾە دەﺷێﺖ ﻟەﻻﯾەن ھێﺰێﻜﯽ دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﺨﺮێﺘــە روو ،ﺑەم ﺑــﯚ ھێﺰێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ،دەﺑێﺖ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎراﻧــەی ھەﺑێــﺖ .ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﻛەی ﯾەﻛێﺘــﯽ ،وێــڕای ھەﻣــﻮو ﺋەو رووﺑــەڕووی ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿﺎﻧــەی دەﻛﺮێﺘەوە ،ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳﯿﺸەوە ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺎن دەدات ﻟــە ﻧﺎﻛﺎراﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، دەﺷــێﺖ ﺋەو راﺳﺘﯿﯿەﺷــﯽ ﺗێﺪا ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺘــەوە ﻛــە ﻟــە واﻗﯿﻌﺪا ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟە دوو ﺗﯿﻤﯽ ﻧﺎﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑەﯾەﻛﺘﺮ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە، ﺗﯿﻤێﻚ ﺑەﺷــﺪارە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا و ﺗﯿﻤێﻚ ﻟــە دەرەوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧە ،ھەردوو ﺗﯿﻢ ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی ﯾەﻛێﺘﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛەن ،ﺑەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــﺎن ﺑەﯾەﻛﺘــﺮەوە ﻧﯿﯿە.
ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑــەو داﺑەﺷــﺒﻮوﻧەﯾەوە ﻛــە زادەی ﺑﺎڵﺒﺎڵێﻨــﯽ ﻧﺎوﯾەﺗﯽ، ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ روون و راﺷﻜﺎوی ﻟەﻣەڕ ھﯿﭻ دۆﺳﯿەﯾەك ھەﺑێﺖ و ﺑەردەوام ﻟە دووﻓﺎﻗﯿﯿﺪا دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەوردﯾــﺶ ﺋﯿــﺶ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋەوەی ھەم ﻟە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑێﺖ و ھــەم ﻟــە رووە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧە ﺳﺎﺧﺘەﻛەﺷــﯿﺪا وەﺑەرھێﻨﺎﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﻜﺎت ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑﻨﻜە ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛەی.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
دژە ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎ ﻟە ڕووەﻛﯽ ﺧﯚڕﺳﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرھەم دەھێﻨﺮێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ڕەﮔﯽ 11ڕووەﻛﯽ ﭼﯿﺎی ﺳەﻓﯿﻦ ،دژ ﺑە 18ﺟﯚر ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎ و ﺣەوت ﺟﯚر ﻛەڕووی زﯾﺎﻧﺒەﺧﺶ ﺑەﻛﺎر دێ
وﺷە /ﺗﻮرﻛﯿﺎ -ﺗﯚڵە ﻓەرەج ﻟــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﺷــﺎرەزا ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛــەی ﻟەﺑﺎرەی دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺑەھــﺎی زاﻧﺴــﺘﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ڕەﮔــﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە رووەﻛﯽ ﺧﯚڕﺳــﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دۆزﯾﻨەوە و ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ دژ ﺑە زﯾﻨﺪەوەرە وردﺑﯿﻨە ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن و ﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــەڕوو ،ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ زۆر ﮔﺮﻧــﮓ ﺑەدەﺳﺘەوە دەدەن.
ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﻦ ،وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﺳەرﭘەرﯾﺸــﺘﯿﺎری ﭼەﻧﺪان ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﻣﺎﺳﺘەر و دﻛﺘﯚرا ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻛﮫﺮﻣﺎن ﻣەرەش دەﺳﺘﺒەﻛﺎرن. ﺑەدر ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻟە دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﭘڕۆژە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛەی ﻟە ھەوڵــﯽ ﺋەوەدا دەﺑێﺖ ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ،ﺳﻮود ﻟە ﺑﯿﺮۆﻛەی دۆزﯾﻨەوە و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﮔﺮﻧﮕــﯽ دژە ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎ ﻟە رووەﻛە ﺧﯚڕﺳﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەرﺑﮕﺮێــﺖ و ﻟە داھﺎﺗــﻮودا وەك دەرﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻟە ﭼﺎرەﺳەری ﭼەﻧﺪان ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺑەرﺑو ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ﺑێﻨێــﺖ ،وەك ﺟێﮕﺮەوەی دەرﻣﺎﻧﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛە ڕەﻧﮕە ﺟﮕە ﻟە ﺳﻮودی وەك ﭼﺎرەﺳەر ،ﭼەﻧﺪان ﻟێﻜەوﺗەی ﻧەرێﻨﯽ ﺗﺮی ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑەﮔﺸﺘﯽ. ﻟەﺑــﺎرەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛــە ﻛﺎرﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﭘێﻜﮫﺎﺗــە رووەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﮔەﯾﺸﺘﻮون ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑەھــﯚی دۆزﯾﻨەوەی ﭼﺎرەﺳەری ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ،ﺗﻮێﮋەر ﺑەدر ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”زاﻧﺴــﺘﺨﻮازان و ﺗﻮێﮋەران ﺋێﺴﺘە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺗەواو ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋەوەن ﭼــﯚن ﺑﺘﻮاﻧﺮێﺖ ﺳــﻮود ﻟە رووەﻛــﯽ ﺧﯚڕﺳــﻚ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ و دژ ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﺑەرﺑــوەﻛﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ،وەك ﭼﯚن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎن ﺋەوەﯾﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووە
ﻛە رووەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺟــﯚری )ﺟﺎﺗﺮە و ﺷــﺒﯿﺖ و ﺑﯿﺒەری ﺳــﻮور و ﻛﻠﻜە ﺋەﺳﭗ و ﮔەی رووەﻛﯽ ﻛﺎﻟﯿﺒﺘﯚز و ﺑــەری ﺑــەڕوو( ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ھەﺑﻮوە ﻟەﺳەر وەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔەﺷەی ﭼــﻮار ﺑەﻛﺘﺮﯾــﺎی زﯾﺎﻧﺒەﺧﺶ ﺑە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ )E. coli، K. pneumonia، S. aureus، ،(P. aeruginosaﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە ﻟە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭼەﻧﺪان ﺟﯚر رووەﻛﯽ ﺧﯚڕﺳــﻚ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە و دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟە رێﮕەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴﺘﯿﯿەوە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ، وەك ﺑەرھەﻣﯽ دارووی ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە ﭼﺎرەﺳەر ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﻦ“. ﻟەﺑــﺎرەی ﻛﺎری ﺗﺎﻗﯿﮕەﯾــﯽ و ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم ،ﺑــەدر ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ وەك ﺗﻮێﮋەری ﺳەرەﻛﯿﯽ ﭘــڕۆژە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﻟــە ھەﻓﺘــەی داھﺎﺗــﻮوەوە ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ 12ەﯾەﻣﯿﻦ ﺧﻮﻟﯽ ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری و ﭘێﻨﺠەﻣﯿــﻦ ﺧﻮﻟﯽ ﺷــﻮورای ﺷــﺎرەﻛﺎن ﻟە ﺋێﺮان و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت. ﭼﺎﻻﻛێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﻛﻮرد ھﯿﭻ ﺋەﺟێﻨﺪاﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘــێ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﯾﺎن ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن و ﺋەوەﯾﺶ وای ﻛﺮدووە ،ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﻮوراﻛﺎن رەھەﻧﺪﯾﻜﯽ ﺧێڵﭽﯿﯿﺎﻧە و ﺷﺎرﭼێﺘﯽ ﺑەﺧﯚوە ﺑﮕﺮێﺖ.
ﺋەﺟێﻨﺪاﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻟەﻻﯾەن ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗەوە ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەڵﺒﮋاردن ﻟە ﺋێﺮان ﻧەﺑﻮوە ﺑــە دەرﻓەﺗێﻚ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻛﻮرد ﭘەﯾﺎﻣە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ ﺑە ﮔﻮێﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷــﻮوراﻛﺎن ﻟــە رۆژھــەت ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭼﻮوەﺗە دەر و ﺑﺎرێﻜﯽ ﻋەﺷﯿﺮەﺗﯿﯽ و ﺷــﺎرﭼێﺘﯽ و ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻧە ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەوە ﻛە وەك ﺷﻮورا ھەڵﺒﮋێﺮدراون و ﻧە ﺑﮋاردەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــﺶ ﺟﻮوڵەﯾەك ﺑەدی ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﺑﺸێ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧەی ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ. ﻋەﻟﯽ ﺋﺎﺑﺎدﯾﺎن ،ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رۆژھــەت ﺑــە ﺧﯚﺟێﯿﻜﺮدﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋﯿﺪاری ﻟە رۆژھەت ﺑە ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ﻧــﺎو دەﺑﺎت و ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﭘێﺸﺘﺮ ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺷەڕی ﻛــﻮرد و ﻧﺎوەﻧﺪ ﻟە ﺋــﺎرادا ھەﺑﻮو و ﻛەﯾﺴــﯽ رۆژھــەت ﻟە ﺗﺎران ﻛەﯾﺴــﯿﻜﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺑــﻮو ،ﺑەم ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧــەی ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪەوە دەﻧێــﺮدران ﺑــﯚ رۆژھــەت، ﻛﺎرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﭘﺎﻛﺘﺮ ﺑــﻮو ﻟەو ﺑەڕێﻮەﺑەرە ﻛﻮرداﻧــەی ﻟە دوای ﺧﻮﻟــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺷــﻮوراﻛﺎﻧەوە دەﺳﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮون.
دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺷــﻮوراﻛﺎن ﻟەﺑــﺮی ﺋــەوەی ﺑــە ﮔﯿﺎﻧێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺋــەو دەرﻓەﺗــە ﺑﻘﯚزﻧــەوە ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی رۆژھــەت ﻟــە دوای ﭼەﻧﺪان دەﯾە ﭘەراوێﺰ ﺧﺮان و ﻛﺎوﻟﻜﺎری، دەﺳــﺘﯿﺎﻧﺪاﯾە ﮔەﻧﺪەڵﯿﻜــﺮدن و ﻛﯚﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﻣﺎﻓﯿﺎﯾﯿﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮد ﻛــە ﺋەﮔەر ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﯿﺶ ھەﺑــﻮوان رەﺧﻨەﯾــﺎن ﺑﮕﺮﺗﺎﯾە، رووﺑــەڕووی ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺗﯚﻣەت دەﻛﺮاﻧەوە ﻛە ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺳــﺰای ﯾەﻛﺠﺎر ﮔەورەی ﻟەﺳەر ﺑﻮو. دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﭼــﻮار ﺧﻮﻟﯽ ﺷــﻮورای ﺷــﺎرەﻛﺎن ،زۆرﺑەی ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﻜﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎﺑــﻮو ،ﻟــەڕووی داراﯾﯿﯿــەوە ﻣﺎڵ و ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ﺧﺴــﺘﺒﻮو و ﺋەوەﯾــﺶ وای ﻛــﺮد ﺑــە ﺧﻮﻟﯽ ﭼــﻮارەم و ﭘێﻨﺠەم ،دەﯾﺎن ھەزار ﻛەس ﻟە رۆژھــەت ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺷﻮورای ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﺑﭙﺎڵێﻮن، ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﻛە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﻮوﺳەر و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە رۆژھەت ﺑە ﺧﯚﭘﺎوﺗﻨﯽ ﺑەﻟێﺸﺎو وەﺳﻔﯿﺎن ﻛﺮدووە. ﺑــﯚ ﺋــەو ﺧﻮﻟــەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷــﻮوراﻛﺎن ،ﻣەرﺟێــﻚ ﺑــﯚ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە داﻧــﺮاوە ﻛــە ﻧﯿــﺎزی ﺧﯚﭘﺎوﺗﻨﯿــﺎن ھەﯾــە ،دەﺑــێ
ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەدر ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ دﻛﺘــﯚرا ﻟە ﺳــﻜﻮڵﯽ زاﻧﺴﺘە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ و ﻛﺮدارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜــﯚی ”ﻛﮫﺮﻣﺎن ﻣــەرەش“ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻟە ڕەﮔﯽ ﭼەﻧﺪ رووەﻛێﻜﯽ ﺧﯚڕﺳﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دژ ﺑە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎ و ﻛەڕووی زﯾﺎﻧﺒەﺧﺶ ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ. ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳــﺎڵە ﻛﺎری ﺗﺎﻗﯿﮕەﯾﯽ و ﺗﻮﯾﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ دﻛﺘﯚرا ﺑەدر ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑەردەواﻣە ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮی ﭼڕی ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ﺋەﻟﻤﺎ و ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ﻛﺮﯾﻜﭽﯽ ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﺘێﺒــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ و ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺑوﻛﺮاوەی زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوی ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ
دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺷــەش ھەﯾﭫ، ﻟەرێﮕــەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗﺎﻗﯿﮕەﯾــﯽ ﻟــە 250ﺋﺎﻓــﺮەت ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺟــﯚرە زﯾﻨــﺪەوەرە وردﺑﯿﻨە ﺑەﻛﺘﺮﯾﯿﺎﻧە. وەك ﺧﯚی دەڵــێ” ،ﺗﻮاﻧﯿﻢ 18ﺟﯚر ﺑەﻛﺘﺮﯾﺎ و ﺣەوت ﺟﯚر ﻟە ﻛەڕووی زﯾﺎﻧﺒەﺧﺶ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەم ﻛە ﺑە ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ ﭼەﻧﺪان ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﻦ ،وەك ھەوﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵﺪان ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﺎﺗــﯽ و ھەﻣﯿﺸــەﯾﯽ و ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻧەﺑﻮون و رەﻧﮕە ھﯚﻛﺎر ﺑێﺖ ﻟە ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە ﺷــێﺮﭘەﻧﺠەی ﻣﻨﺎڵﺪان ﺋەﮔەر ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ درێﮋ
ﭼﺎرەﺳەری ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﺑﯚ ﻧەﻛﺮێﺖ“. ”دواﺗــﺮ دەﺳــﺘﻢ ﻛــﺮد ﺑــە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدن و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی رەﮔــﯽ 11رووەﻛــﯽ ﺧﯚڕﺳــﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ڕێﮕەی ﺗەﻛﻨﯿﻚ و ﺋﺎﻣێﺮی ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﻟە ﺗﺎﻗﯿﮕەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚی ﻛﮫﺮﻣﺎن ﻣــەرەش ،ﻛﺎری ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوە و دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﮔﺮﻧﮕﺎﻧــەم ﻛــﺮد ﻛە ﻟە داھﺎﺗــﻮودا ﻧﺎوی ﺋــەو رووەﻛﺎﻧە ﻟە ڕێﮕەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺑو دەﻛﺮێﻨەوە .دواﺗﺮ ﺑەﺷێﻮازێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻟە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚم دەرﻛــەوت ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی رەﮔەﻛﺎن زۆر ﭼﺎﻻﻛﺎﻧە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەﺷــەی ﺋەو زﯾﻨﺪەوەرە وردﺑﯿﻨﺎﻧــە ھەﯾــە ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧەی ﻟــە داﯾﻜﺒــﻮون دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاﺑﻮون“.
دﻛﺘــﯚر ﺑەدر ﺋەوە ﻧﺎﺷــﺎرێﺘەوە ﻛە ”دۆزﯾﻨەوەﻛﺎن ﯾەﻛﺠﺎر دڵﺨﯚﺷﻜەر ﺑﻮون ﺑــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻟە داھﺎﺗﻮودا دەرﻣﺎﻧــﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﻟە رووەﻛﯽ ﺧﯚڕﺳــﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرھــەم ﺑێﻨﯿــﻦ و ﭼﺎرەﺳــەری ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﻛﻮﺷﻨﺪەی ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ﺑﺮی دەرﻣﺎﻧﯽ ﺑەرﺑوی ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ“. ﺋﺎﺧــﯚ ﭘﺴــﭙﯚڕێﻜﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻟە ﺑــﻮاری ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ رووەك ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑــە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ،ﺑﻮوﻧﯽ ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە )ﮔﯿﺎدەرﻣﺎن( ﯾﺎ )دارووی ﻛﻮردەواری( ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ؟ ﻟە وەﻣﺪا ﺑەدر ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە دا” ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﮔﯿﺎدەرﻣــﺎن ﺧﯚی ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺳــەرەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕە و ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳــەری ھەﯾــە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺳــﻨﻮوردار ﺋــەو ﮔﯿﺎدەرﻣﺎﻧــە ﻛﻮردەوارﯾﯿﺎﻧــە ﺑــەﻛﺎر دێــﻦ ﻛە ﻟــە ﺑﺎواﻧــەوە ﺑﯚﻣــﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە، ﺑــەم ﻟــەو ھەﻟﻮﻣــەرج و ژﯾﻨﮕە زاﻧﺴﺘﯿﯿەی ﺋێﺴــﺘە ﻓەراھەم ﻛﺮاوە ﺑــە رووی زاﻧﺴــﺘﺨﻮازاﻧﺪا ،ﮔﺮﻧﮕە ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﮔێڕاﻧــەوە و ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﭘێﺸﯿﻨﺎن ،ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﮕﻮازﯾﻨەوە ﺑﯚ ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎری ﺋەو رووەﻛﺎﻧە ﺑە ﺷێﻮازی زاﻧﺴﺘﯽ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ھەر ﺟﯚرە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەك ،ﺋەﻣەش
ﺧــﯚی ﻟە ﺧﯚﯾــﺪا ﺑە ﺳــﺎﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﻣﺎن دادەﻧﺮێﺖ و ڕەﻧﮕە ھﯚﻛﺎر ﺑێﺖ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺟﯚرەھﺎ ﻧەﺧﯚﺷﯽ ﺑەرﺑو ﻟە دﻧﯿﺎدا“. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ” ،دەﺧﻮازم ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەﻣﺎن ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ﺑێﺖ ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑە رووەﻛﯽ ﺧﯚڕﺳﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەھــﯚی ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەی ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە رووەﻛﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿە و ﻟە ھەوڵﯽ ﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﯚرﯾﻨﮕەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯿﻦ ﺑە ﭘێﺪاﻧــﯽ دارووی ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮازێﻜﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿﺎﻧە ،ھەروەھﺎ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻟە ھەوڵﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﯿــﻦ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدن ﺑە زاﻧﺴﺘە ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿەﻛﺎن ﻟە رێﮕەی ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳەر رووەﻛﯽ ﺑەھﺎرﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەﻣــﺎن ،ﺑە ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺋــەو رووەﻛە ﺑەھﺎرﯾﯿﺎﻧە وەك )ﻛەﻧﮕــﺮ ،ﺗﯚڵﻜــە ،دۆﻣەن و ﭘﯿﻔﯚك( ﺗﺎ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺋەو ﺟﯚرە رووەﻛﺎﻧە چ ﺟﯚرە ﻛﺎرداﻧەوەﯾەﻛﯿﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺟەﺳﺘەی ﻣﺮۆڤ“. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛەی ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە ﺑەدر ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻟە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن و ﮔﯚﭬــﺎرە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭘەﺳﻨﺪ ﻛﺮاون و ﺑو ﻛﺮاوﻧەﺗەوە.
ﻛەﺳەﻛە ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳﺘەری ھەﺑێﺖ .ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ ﭘێﯽ واﯾە ”ﺋەو ﭘێﺸﻤەرﺟە ﯾەﻛێﻜــە ﻟــە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻨــﯽ ﺋەو ﻣەرﺟﺎﻧەی ﯾﺎﺳﺎ ﺳەﭘﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ، ﻟــەو ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵەی دواﯾﯿــﺪا وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺑﺎ ھێﻨﺪەی ﺧﻮاردﻧــﯽ ﻣﯚﺗــە ﻟــە ﮔەرﻣﺎی ھﺎوﯾﻨﺪا ﺋﺎﺳــﺎن ﺑﻮوە ،ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺳــڕﯾﻨەوەی ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺎو و ﺧﺎوەن ﺋەﻧﺪێﺸــەﯾە ﻛە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑڕواﻧﺎﻣە ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨﻦ ،ﺑــەدەر ﻟەوەﯾــﺶ دەﺑێﺘە ھﯚی ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻓەرھەﻧﮕێﻚ ﻛــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗﻮوﺷــﯽ وەھﻤﯽ )زﻧﺎﺑــﻮون( ﺑﻦ ﻛە ﺟﯿﺎوازی ﻧێﻮان ﺑڕواﻧﺎﻣە و ﻣەﻋﺮﯾﻔە ﻧﺎزاﻧﻦ“. ﺷﻮورای ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو دەﺳﺘﻮوری ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ دراوە ،ﺑەم ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺧﺎڵە دەﺳــﺘﻮورﯾﯿە ﺗﺎ ﺳەردەﻣﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎری ﻣﺤەﻣــەد ﺧﺎﺗەﻣــﯽ دوا ﻛــەوت و ﯾەﻛەم ﺧﻮﻟﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﻮورای ﺷﺎر و ﮔﻮﻧــﺪەﻛﺎن ﻟــە 1998ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 40ھەزار ﺑﻨﻜەی دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﺑــﯚ ﻛﺮاﯾەوە و ﻧﺰﯾﻜەی 200ھــەزار ﻛــەس ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﻜــەوە ﺑﯚ ﺷــﻮورای ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎن ھەڵﺒﮋێﺮدران. ﻟە ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی دەﺳﺘﻮوری
ﺋێﺮاﻧــﺪا ﺋەرك و دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﻮورا ﺑە ﺣەوت ﺧﺎڵ ﭘێﻨﺎﺳــە ﻛﺮاوە: ﺑڕﮔەی :100ﺑﯚ ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ﺧێــﺮای ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ، ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە، ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ،ﻓەرھەﻧﮕــﯽ، ﭘەروەردەﯾــﯽ و ﺳــەرﺟەم ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار ﺑــە ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە رێﮕەی ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ داواﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھەر ﮔﻮﻧﺪ و ﺷــﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﯾەك، ﺑــە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺷــﻮورای ﮔﻮﻧﺪ ،ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛە ﯾﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺑەڕێــﻮە دەﭼێﺖ ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯿــﻦ و ﻟــە ﺧەڵﻜــﯽ ھەﻣــﺎن ﻧﺎوﭼە ھەڵﺒﮋێــﺮدراون. ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﭘﺎڵێــﻮراوەﻛﺎن و ھەڵﺒﮋێــﺮدراوەﻛﺎن و ﺳــﻨﻮوری دەﺳــەت و ﺋەرﻛەﻛﺎﻧﯿــﺎن، ھەروەھــﺎ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ھەڵﺒﮋاردن و ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺷﻮوراﻛﺎن و رەوﺗﯽ ﺋــەو ھەڵﺒﮋاردﻧە ،ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە رەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ ﺧﺎك و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێــﺮان و ﻣﻠﻜەﭼﺒــﻮون ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی ،ﻟەﻻﯾــەن ﯾﺎﺳــﺎوە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دەﻛﺮێﺖ.
ﺑڕﮔــەی :101ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دوورﻛەوﺗﻨــەوە ﻟە ھــەواردن و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەﺳــﺘﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدن ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە و ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧە، ﺷــﻮورای ﺑﺎی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﭘێﻚ دێﺖ ﻟە ﻧﻮێﻨەری ﺷــﻮورای ﺋەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﺎﻧە ،ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎن و ﺋەرك و دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﯾﺎﺳﺎوە دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ. ﺑڕﮔــەی :102ﺷــﻮورای ﺑﺎی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە رێﮕەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﺪەن ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎن، دەﺑــێ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧە ﺑﻜﺎت. ﺑڕﮔــەی :103ﭘﺎرێﺰﮔﺎر ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم، ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷﺎرەدێ و ﺳەرﺟەم ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وت ﻛــە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن دەﻛﺮێــﻦ ،دەﺑــێ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎراﻧە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن ﻛە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی دەﺳەﺗﯽ ﺷﻮوراﻛﺎﻧﺪاﯾە. ﺑڕﮔــەی :104ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ دادﭘــەروەری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ھــﺎوﻛﺎری ﻟــە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘﻼﻧــەﻛﺎن و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﺑﯚ ﺑەرەوﭘێﺸﺒﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن ،ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و
ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ،ﻛﯚﻣەڵە ﺷﻮوراﯾەك ﻛــە ﭘێــﻚ دێــﻦ ﻟــە ﻧﻮێﻨەری ﻛﺮێــﻜﺎران و ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران و ﺑەڕێﻮەﺑــەران ﻟــە ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەروەردەﯾــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن، و ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻟــەو ﺷــێﻮەﯾە ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷــﻮورا دروﺳﺖ دەﻛﺮێﻦ ﻛە ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ﻟە ﻧﻮێﻨەری ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ﺷﻮوراﯾﺎﻧە و ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەرك و دەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﯾﺎﺳﺎوە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دەﻛﺮێﺖ. ﺑڕﮔەی :105ﺑڕﯾﺎری ﺷــﻮوراﻛﺎن ﻧﺎﺑێ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ھەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم و ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ وت. ﺑڕﮔەی :106ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺷــﻮوراﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوﻛﺎﺗە رەواﯾە ﻛە ﻟە ﺋەرﻛە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻻﯾﺪاﺑێﺖ ،ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪەی ﺷــﻮورا ھەڵﺪەوەﺷێﻨێﺘەوە و ﺑە ﻛﺮدەوەﯾﯽ ھەﻧﮕﺎو ﺑــﯚ ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی دەﻧێــﺖ و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧەوەی دووﺑﺎرەی ﺷﻮورا ﻟەﻻﯾەن ﯾﺎﺳﺎوە دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ. ﺷــﻮورا ﺋەﮔەر ﻧــﺎڕازی ﺑێﺖ ﻟە ھەڵﻮەﺷــﺎﻧەوەﻛە ،ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ﻟە دادﮔﺎ ﺳﻜﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت و دادﮔﺎﯾﺶ ﻟەﺳەرﯾەﺗﯽ رەﭼﺎوی رۆﺗﯿﻦ ﻧەﻛﺎت و ﺑە ﺧێﺮاﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺗﺎوﺗﻮێﯽ ﺳﻜﺎﻛە ﺑﻜﺎت.
”ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﻮوراﻛﺎن ﻟە ﺋێﺮان ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭼﻮوەﺗە دەرەوە“
رۆژی ھەﯾﻨــﯽ 19ی ﺋﺎﯾﺎر/ﻣﺎﯾــﯚ، دوازدەﯾەﻣﯿﻦ ﺧﻮﻟﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋێــﺮان ﺑەڕێﻮە دەﭼێــﺖ ،ھــەر ﻟــەو رۆژەدا ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﻮورای ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺳەرﺟەم ﺷــﺎر و ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ. د .ﺳــەﺣەدﯾﻦ ﺧەدﯾﻮ ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ، ﻛﻮرد ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﯿــﭻ ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘێ ﻧﯿﯿــە ﺑــﯚ ﻣﺎﻣەڵەﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری، ھﯚﻛﺎرەﻛەش ﻧﺎﭼﺎﻻﻛﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ
ﺋﺎﺑﻮوری
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑﻮاری ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زەوی و ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻛڕﯾﻦ و ﺟﻮوڵەی ﺗێﻜەوﺗﻮوە، ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﮔەڕەﻛﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑەرز ﺑﻮوﻧەﺗەوە، ﺑەم ﻟە ﺑە دواداﭼﻮوﻧﯽ ”وﺷە“دا ﭼەﻧﺪان ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕە ﭘێﭽەواﻧەﻛەی ﺑە ڕاﺳﺖ دەزاﻧﻦ.
ڕەﺳــﻮوڵ ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺣەﻣــەد ﻟە ﺋﯚﻓﯿﺴﯽ 19ی ﻋەﻗﺎراﺗﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺳەﻻم ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﺋﯿﺘﺎڵﯽ ﯾەك ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﺟﺎران ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﺑــﻮو و ﺑــەﻻی زەوی و ﺧﺎﻧﻮودا ﻧەدەﭼﻮو ،ﺑــەم ﻣﺎوەﯾەﻛە ﻟە ﺧﺎﻧﻮو و زەوی دەﭘﺮﺳێﺖ و ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﭘەﯾﺪا ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻛە ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑﺎزاڕی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺧﺎﻧﻮو و زەوی ﺑەرەو ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﭽێﺖ .ھەرﭼەﻧﺪە ﺋەو ﺑﺎﺳﯽ ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزاڕی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە دەﻛﺎت ،ﺑەم ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻟــە ﺋﯚﻓﯿﺴــەﻛەﯾﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾەك
ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﺑەم دەڵێ، ”ڕۆژاﻧە ﺑە ﻛﺮێــﺪان ھەﯾە و ﻟە ﻣﺎﻧﮕێﻜﺪا ﺑــە ھەﻣﻮو ﻟﻘەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺰﯾﻜــەی 15ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﻤﺎن ھەﯾە“. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺣﺎﺟﯽ ﺳــەﻻم ﻛە ﻧﺰﯾﻜەی 15ﺑﻨﻜەی ﻟە ﺷــﻮێﻨە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ھەﯾە ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ڕەﺳﻮوڵ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﭼەﻧــﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ دەدات ،وەك ” ﺋﯿﺘﺎڵﯽ دوو ،زﯾﻦ ﺳــﯿﺘﯽ ،ﺷﻮﻗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﭙﺎﯾەر ،ﭘﺎرك ﭬﯿﻮ ،ھﯿﻮا ﺳﯿﺘﯽ و ﭼەﻧــﺪ ﮔەڕەﻛێﻜــﯽ ﺗﺮ“ ،ﻛە
ﺑەھﯚی ﺋەو ﺟﻮوڵەﯾەوە ﺋێﺴــﺘە ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــەرز ﺑﻮوﻧەﺗەوە. ھﯚﻛﺎری ﺋــەو ﺟﻮوڵەﯾەی ﺑﺎزاڕ و ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﻧﺮﺧەﻛﺎن ،ﺑە ﺑڕوای ﺋــەو ،دوورﻛەوﺗﻨەوەی ﺷــەڕی داﻋﺶ و دۆﺧﯽ ﻟەﺑﺎری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺷﺎرەﻛەﯾە. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺑﺎزاڕ ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺟــﻮووە و ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر دەﭘﺮﺳــێﺖ ،ﻛە ﺋەوە ﻟە دوو ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺧەون ﺑﻮوە“. ﮔﻮﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەو ﺧــﺎوەن ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾە ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا دێﺖ ﻛە
ﭼەﻧﺪان ﺧﺎوەن ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺗﺮ ﻟە ﺑێ ﺑﺎزاڕﯾﯿــﺎن ﺑە ﺗﺎوڵە و ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ڕۆژ ﺑەڕێ دەﻛەن. ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﻛﯚﯾە و ﺑەرﻟەوەی ﺑﮕەﯾﺘە ﻛەﺳﻨەزان، ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ھەن .ﺟﺎران ﺑــەر ﻟە ﺗەﻧﮕەژەی داراﯾﯽ و ﺷــەڕی داﻋﺶ ،ڕۆژاﻧە ﺋــەو ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕﺎﻧە ﻗەرەﺑﺎڵــﻎ و ﺑــەردەوام ﻛەﺳــێﻜﯿﺎن ﻟــە ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻣﻮڵﻚ ﺑﻮون ﺑە ﻛڕﯾﺎران ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﭼﯚڵﻦ و ﺑەدﯾﺎر ھﺎﺗﻨﯽ ﻛڕﯾﺎرێﻜەوەن.
ﺣﻮﺳــێﻦ ﻋﻮﻣــەر ﺧــﺪر ﻟــە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی ﺑﺎﻏﯽ ﻻوان ﺑــﺎس ﻟــە ﺑــێ ﺑﺎزاڕﯾﯿﺎن دەﻛﺎت ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺧﺮاﭘﺘــﺮ ﺑــﻮوە و ﺑــﺎش ﻧەﺑــﻮوە .ﺋەو ﻛە ﯾەﻛــە و زەوﯾــﯽ زۆرێــﻚ ﻟــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮی ﻻﯾە، دەڵێ ”ﻧﺮخ ھﯿﭻ ﮔﯚڕاﻧێﻜﯽ وای ﺑەﺳــەردا ﻧەھﺎﺗﻮوە و ﺑﺎزاڕﯾﺶ ﮔەﻟێﻚ ﺧﺮاﭘــە“ .ﻛەﻣێﻚ ﺧﻮارﺗﺮ ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻗﺎﺳﻢ دووﭘﺎت ﻟە ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎزاڕﯾﺎن دەﻛﺎﺗــەوە و دەڵــێ” ،ھەﻧﺪێﻚ ﮔەڕەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ وەك ھەﺷــﺘﯽ
ﺣەﺳﺎرۆك ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەك ﺑەرز ﻧەﺑﻮوەﺗەوە ،ﺑەڵﻜﻮ داﺑەزﯾﻮە ”. ﻟەﺳەر ﺋەوﯾﺸــەوە ھﯿﻮا دەڵێ، ”ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺮﺧەﻛﺎن ھەروەك ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ و ﺑﺎزاڕﯾﺶ زۆر ﻻوازە و ڕۆژﺑەڕۆژ ﻟە داﺑەزﯾﻨە“. ﺟﮕــە ﻟەوان ﻟە دەﺳﺘەڕاﺳــﺘﯽ ﺳــەر دووﺳــﺎﯾﺪی ﻻوان، ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﺑە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﯾەﻛەوە و ﻟەﮔــەڵ ﺷــەﻗﺎﻣە درێﮋەﻛە درێﮋ ﺑﻮوﻧەﺗەوە .ﯾەك ﻟەوان ھﯽ ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺟەﻻﻟە و ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﻓەرھﺎد دەڵــێ” ،ﻣﺎﻧﮕێﻚ و ﻧﯿﻮە
250دﯾﻨﺎرم دەﺳﺖ ﻧەﻛەوﺗﻮوە، ﺑﺎزاڕﻣﺎن ﮔەﻟێﻚ ﺧﺮاﭘە و ھەر ﻟە دەﺑڵەوە ﻛﻮژاوەﺗــەوە“ .ﻛەﻣێﻚ ﺋەوﻻﺗــﺮ ﻓەرھەﻧــﮓ ﻋەزﯾﺰ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻣەﻟﻜﺎن ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮەی ھﺎوﭘﯿﺸەﻛﺎﻧﯽ، ﺑﺎس ﻟە ﺑــﺎزاڕ ﺧﺮاﭘــﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛﺎت .ﻓەرھەﻧــﮓ ﺟﯿــﺎ ﻟەو ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾە ،ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﺗﺮﯾﺎن ﻟــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ھەﯾــە و دەڵێ” ،ﺑــﺎزاڕ ﺧﺮاﭘە و ﻧﺮﺧﯿــﺶ وەك ﺧﯚﯾەﺗــﯽ و ﺑە ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎﻧەوە ﻣﺎﻧﮕێﻚ زﯾﺎﺗﺮە ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﻤﺎن ﻧەﻛﺮدووە“.
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗەرزداری ﺑەڵێﻨﺪەراﻧە
دوای 11ﺳﺎڵﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻗەرزی ﺑەڵێﻨﺪەران رزﮔﺎری دەﺑێﺖ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺋەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾــﺎری داوە ﺑــﯚ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﺑﮕەڕێﻨێﺘەوە ،ﻧﺎﮔﺎﺗە% 1ی ﺑڕی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻗەرزەﻛە و ﺋەﮔەر ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﻟە ﮔەڕاﻧەوەی ﻗەرزەﻛە ﺑەردەوام ﺑێﺖ ،ﺋەوا 130ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗــﺮ ﻗەرزەﻛــە ﺗــەواو دەﻛﺎت، ﺑەﻣەرﺟێــﻚ ھﯿــﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺎت. ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾﺎری دا ﻟەﻣەودوا ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 10ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﭘﺎرە ﺑﯚ ﺑەڵێﻨﺪەران ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت ﻛە ﺳێ ﺳــﺎڵە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەﮔەڕاﻧﺪووەﺗەوە .رزﮔﺎر ﺟەﻣﺎل ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەڵێ ﻟەوە ﺑﺎﺷﺘﺮە ھﯿﭻ ﭘﺎرەﯾەك ﻧەدرێﺖ. ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2014 ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑﻮدﺟەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی ﺑە ھــەزاران ﺑەڵێﻨــﺪەر ﭘڕۆژەﯾﺎن ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت وەرﮔﺮﺗﺒﻮو و ﭼــﺎوەڕوان ﺑــﻮون ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ﭼەﻛەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ﻟە ﺑﺎﻧﻚ ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﻧــەك ﭘﺎرە ﻧەﺧﺮاﯾە ﺑﺎﻧﻜەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯿﺶ ھﯿﭻ ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﺗێﺪا ﻧەﻣﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﻗەرزﯾــﺶ ﺑێﺖ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ھەڵﺴﻮوڕێﻦ. دۆﺧەﻛــە دوای ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ و ﻗﻮوڵﺘﺮﺑﻮوﻧــەوەی ﺗەﻧﮕــﮋەی
داراﯾــﯽ ،زۆر ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺑﻮو و ھەر ﺟﺎرە و ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﭘێ دەدان ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨەﻛە ﺳﺎڕێﮋ ﺑﻜﺎت. ﺳــەرووی % 95ی ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013 ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺳــەر دراﺑﻮو ،زۆرێﻚ ﻟە ﺑەڵێﻨــﺪەران ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ ﺑﻮون و ھەﺷــﺒﻮون ﺑە ﭘﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد. رزﮔﺎر ﺟەﻣــﺎل ﺳــەرۆﻛﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرە ﻟە ﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺑﯚ ﺑەڵێﻨــﺪەران ،ھــەر ﺑڕێﻚ ﺑێﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑڵێــﻦ ﺧﺮاﭘە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەر دەﺑێــﺖ .ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە دەﺑــﻮو ﻣﺎﻧﮕﯽ ھەﺷــﺘﯽ 2016 دراﺑﺎﯾــە و ﻟەوﻛﺎﺗــەوە ﺋــەوان
ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﻟە داﻧﻮﺳــﺘﺎن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚدا ﺑﻮون ﺑەو ھﯿﻮاﯾەی ﺑڕێﻜﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەران ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛﺮدﺑﻮو، ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە 20ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑﯚ ھەر ﻣﺎﻧﮕێــﻚ ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑــﺮدوو 10ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻری ﻗﺒﻮوڵ ﻛﺮد و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەش ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾە ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ. ﻛــﯚی ﺋــەو ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﺑەڵێﻨﺪەران ﻛە ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە، ﺋێﺴــﺘە دەﮔﺎﺗە ﻣﻠﯿﺎرێﻚ و 300 ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر و ﺋەﮔــەر ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــە ﺑەﺗــەواوی ﻟــە ﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﺎﯾە، ﺋــەوا ﺑە ﮔﻮﺗــەی رزﮔﺎر ﺟەﻣﺎل دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرﺗﺪا ﺑــﺎزاڕی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮرﺳــﺘﺎن ﺑﺒﻮوژێﻨێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرێﻚ ﻟە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑﺎزاڕی ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە ﺑە ﺧەﺑەر ﻧﺎﯾەﺗەوە
13
700ﺗــﺎ 800ﺑەڵێﻨﺪەر ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ ﺑﻮون ﯾﺎن ﺑــە ﯾەﻛﺠﺎری وازﯾﺎن ﻟە ﻛﺎری ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗﯽ ھێﻨﺎوە. ﺑەڵێﻨﺪەران ﺷﯿﺶ و ﻛەرەﺳﺘەی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﯿﺎن ﺑە ﻗەرز ھێﻨﺎوە و ﻛە ﭘﺎرەﻛە درا ،ﯾەﻛﺴــەر ﺑەﺷﯽ زۆری ﻟە ﻗــەرز دەدرێﺘەوە ﻛە دواﺟــﺎر دەڕژێﺘــە ﺑــﺎزاڕەوە و % 100ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺑﺎزاڕ دەﺑێﺖ. ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗــﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﯿــﺎوازن، ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﻟەﺳــەر ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧە ،ﺑەﺷێﻜﯽ راﺳﺘەوﺧﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان داوﯾەﺗﯽ و ﺑەﺷێﻜﯿﺶ ھﯽ وەزارەﺗەﻛﺎﻧە.
رزﮔﺎر ﺟەﻣــﺎل دەڵێــﺖ ﺋەو 10 ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻرەی ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎدار ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﺑﯚ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرﯾﺰﮔﺎﻛﺎﻧــە و ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی un ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ و دھــﯚك % 48و ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠەش % 52ی دﯾﺎری ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋــەم ﺟﺎرە ھەر ﺑەم ﺷێﻮەﯾە 10ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرەﻛە داﺑــەش دەﻛﺮێــﺖ .ﺑــەو ﭘێﯿە ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن و 200ھەزار دۆﻻر دەدرێﺘە ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚن و 800 ھــەزار دۆﻻرﯾﺶ ﻟــە ھەوﻟێﺮ و
دھﯚك ﺧەرج دەﻛﺮێﺖ. ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎﻧﺪا ﮔﻮژﻣەﻛە ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺋەواﻧەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺞ و ﺷەﺷــﯿﺶ ﺑــﯚ ﭘڕۆژەی وەزارەﺗەﻛﺎن ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﻟە ھەﻣﻮو ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــێ ھــەزار و 600ﭘــڕۆژەی ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗــﯽ ھەن ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەواﻧەﯾــە دوو ھــەزار ﭘــڕۆژە ﻣﺎﺑــﻦ ﻛــە ھێﺸــﺘﺎ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﭘﺎرە و ﺑﻮدﺟە ھەﯾــە .ھﺎوﻛﺎت ژﻣﺎرەی ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳێ ھــەزار و 200ﺑەڵﯿﻨــﺪەرە ﻛە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﭼەﻧﺪان ﭘڕۆژەﯾﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪاﯾە و ھەﺷە ھﯿﭽﯽ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿە. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە
ﻣﺎوەی ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەدا 700ﺗﺎ 800ﺑەڵێﻨــﺪەر ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ ﺑﻮون ﯾﺎن ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری وازﯾﺎن ﻟە ﻛﺎری ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗﯽ ھێﻨﺎوە و رووﯾﺎن ﻟە ﭘﯿﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدووە. ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟــەودەت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﺎری داوە ﺑﯚ ﺑەڵێﻨــﺪەران ﺗەرﺧﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت، زۆر ﻛەﻣــە و ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەك ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﻛﺎت. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ﺑڕی ﭘﺎرەﻛە 10ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە ﻛــە ﻧﺎﮔﺎﺗــە % 1ی ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯚ ﺑەڵێﻨﺪەران ﺗەرﺧــﺎن ﺑﻜﺮێﺖ .ﺟــەودەت ﭘێﯽ واﯾــە ﻟەم ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﺷــﺪا ﻛێﺸەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﯾە و ﺑە ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﺑەﺳەر ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﺪا داﺑــەش ﻧﺎﻛﺮێﺖ و واﺳــﯿﺘە و ﺑﺮادەراﯾەﺗﯽ رۆڵ دەﺑﯿﻨێﺖ. ﺟێﮕەی ﺑﺎﺳە ﺑڕی ﺋەو ﻗەرزەی ﺑەڵێﻨﺪەران ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺎن ﺑﻮو ،دەﮔەﯾﺸــﺘە ﭼــﻮار ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﻗەرزەﻛە ﺑﯚ ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ و 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻛەﻣــﯽ ﻛــﺮدووە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــە ﺗﯿﺮێﻚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﭙێﻜێﺖ و ﺑــە ﭘێﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﭘــﺎرەی ﺑەڵێﻨــﺪەران، ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ وێــڕای ﭘڕۆژەﻛﺎن ،ﺟﻮوڵــە ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێــﻢ ﺑــﺪات و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﺒﻮوژێﻨێﺘەوە.
دﻛﺘﯚر ﺷێﺮﻛﯚ ﺟەودەت:
رزﮔﺎر ﺟەﻣﺎل ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:
ﭘﺎرەﻛە زۆر ﻛەﻣە و ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﭼﺎرەﺳەر ﻧﺎﻛﺎت.
ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو ھەزار ﭘڕۆژەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﺑﻮدﺟەﯾە.
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە % 1ی ﻗەرزی ﺑەڵێﻨﺪەران دەﮔەڕێﻨێﺘەوە
دﯾﻤﺎﻧە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﭘێﭽەواﻧەﻛەی ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن و ﺋﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ،ﺋەوان ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﯿەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ھﺎﻧﯿﺎن دەدات ،ﺑەم ﺋەوان ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ھەﻣﻮو ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا دەﻛەن.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن:
ﮔەڕاﻧەوەی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻣﺤەﻣــەد ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ،ﮔەڕاﻧەوەی ﻛەرﻛــﻮوك و دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو و ﺗەﻟەﻋﻔــەر ﺑﯚ ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ،ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻟــە دوای 2003ەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ھﺎوﺷــێﻮەی رژێﻤﯽ ﭘێﺸﻮو ،ھﯿﭻ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤﺎن دەﺳﺘەﺑەر ﻧەﻛــﺮدووە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻣﺎﻓە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﻛﺮدووە. ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﻦ؟ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن وەك ﻧەﺗەوەﯾــەك ﻟە دوای راﭘەڕﯾﻨــﯽ 1991ەوە ﻛﯚﻣەڵە و ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﺷــە ﭘێ دا ،ﻟەﮔەڵ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ،ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و دەزﮔەی راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــﯽ ﻛﺮاﯾەوە ،ﺋەوە ﻟەﻣەڕ ﻣﺎﻓــە ﭘەروەردەﯾﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎن ،ﻟــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﭼەﻧﺪان ﭘﺎرت و ﺣﺰﺑﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﺑﻮون ،ﻟەﮔەڵ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ھەوڵــﯽ دا ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﻟــە دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﺪا ھەﺑێﺖ ﺗﺎ ﻟە دواﯾﯿﺪا ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎ ﺑﯚ ﻧەﺗەوەی ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺟێﮕﯿﺮ ﻛــﺮا و ﻟــە ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺸــﺪا ﭘﯚﺳﺘﯽ وەزاری ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤﺎن دﯾﺎری ﻛﺮا .ﺋێﺴــﺘە ﺋەﮔــەر ﺑەراوردێﻚ ﻟە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﺋێﺴــﺘە و راﺑﺮدوودا ﺑﻜەﯾﻦ ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ زۆر ھەﯾە و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺑﺎش ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺋﺎراوە. ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼــﯚن ﺑــەراورد دەﻛﺮێﺖ ﺑە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا؟ ﺟﯿﺎوازی زۆر ھەﯾــە ،ﻟەوەﺗەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە، ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﯾــەك ﻟــە دوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق داﻧﯿﺎن ﺑە ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺪا ﻧەﻧﺎوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺑﺰاﭬﯽ رزﮔﺎرﯾﺨــﻮازی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، دەوڵەﺗﯽ ﻋێــﺮاق داﻧﯽ ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ
ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛــﻮرددا دەﻧﺎ ،ﺑەم ھﯿــﭻ ﻛﺎت داﻧــﯽ ﺑــە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺪا ﻧەﻧﺎوە ،واﺗە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟەرووی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــەوە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﺧﺮاپ ﺑــﻮو ،ﺋــەو ﺑﺎرودۆﺧە ﻟە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوای 2003ﯾﺸــﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ھﯿﭻ ﺣﯿﺴــﺎﺑێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﻧەﺗەوەی ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻧەﻛﺮدووە، ﺋەو ﻻﯾەﻧــە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧەش ﻛە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا دەﻛەن ،ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪەﺧەڵەﺗێﻨﻦ و ﻟەﻻﯾــەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺸــەوە ھەڵﺨەڵەﺗێﻨﺮاون. ﺋەوە ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛە ﺑەراورد ﺑە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا .ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﻧەﺗەوە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن دەﻛﺎت و ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە رەﭼﺎوی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ دەﻛﺎت ،ﺋێﻤــە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ھەﯾە ،ﺋــەو ﻣﺎﻓە وەك ﺋﯿﺴــﺘﺤﻘﺎﻗێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاوە و ﭼﯿﺘﺮ ﺟێﮕەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻧﯿﯿــە .ﺋەﮔەر ﺳەرەﺗﺎی ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﺎﺑﯿﻨەﻛەی ﻋەﺑــﺎدی ﺑەﺑﯿﺮ ﺑێﻨﯿﻨــەوە ،ﻟە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ ،ﻋەﺑﺎدی ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﺋەوەی ﻛە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا رێﻚ ﻧەﻛەوﺗــﻮون ،ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑــﻮو وەزﯾﺮێﻚ ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن داﺑﻨێﺖ، ﺑــەم ﺋــەو ﭘﺎﺳــﺎوە راﺳــﺖ ﻧەﺑــﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــﯚ ﺋەوەﺑﻮو ھﯿﭻ ﭘﯚﺳــﺘێﻚ ﺑە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻧەدرێﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔــەر وەزارەﺗەﻛە ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺋەوە ﻛﺎﻧﺪﯾﺪێــﻚ دەﺑێﺖ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﻋێــﺮاق ﻛێﺸــەی ﮔــەورە ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ وەزﯾﺮی ﻧﺎوﺧﯚ و ﺑەرﮔﺮی ھەﯾە ،ﺳــەﯾﺮە ﻋەﺑﺎدی دەﺗﻮاﻧێــﺖ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﭘﯚﺳــﺘە ھەﺳــﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ وەك وەزﯾــﺮی ﺑەرﮔﺮی و ﻧﺎوﺧﯚ ھەﯾە ،ﭼﺎرەﺳەر ﺑــﻜﺎت و وەزﯾــﺮەﻛﺎن داﺑﻨێﺖ، ﺑــەم ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ وەزﯾﺮێﻜــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن داﺑﻨێﺖ ،ﺋــەوە رووﻧە ﻛە ھﯚﻛﺎرەﻛــە ﺑﯚ ﻧﻜﻮڵﯿﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن دەﮔەڕێﺘەوە و
ﻻﯾەﻧــﯽ ﺷــﯿﻌەی ﻋێﺮاﻗﯽ، ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ
ﺋەو ﭘﺎﺳﺎواﻧە ﻻواز و ھﯿﭽﻦ. ﻛەواﺗــە ﺋەﮔەر ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛە ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑێﺖ ﻛــە ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاق وەك ﻧﺎوﭼــەی ﺟێﻨﺎﻛﯚك ھﺎﺗﻮون ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋەوان ﻟە ﭘﺎڵ ﻋێﺮاﻗە ﯾﺎن ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ رەﻧﮕە ﺳــــــــەرووی % 60ی ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن و ﻧﺰﯾﻜــــــەی % 40ﺷﯿﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەژﯾﻦ، ﺑﯚ وەﻣﺪاﻧەوەی ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دەﺑێــﺖ ﺑەراوردێــﻚ ﻟــە ﻧێﻮان رەوﺷــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﻜﺮێﺖ، ﻟــە ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەوە ﺗــﺎ دەﮔﺎت ﺑە ﻣﺎﻓــە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋێﻤە ﭘێﺸــﺘﺮ ﮔﻮﺗﻤــﺎن ﻛە ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯽ دوای 2003ﯾﺸــﺪا دان ﺑــە ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺪا ﻧەﻧــﺮاوە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﺗێﭙەڕ ﻛﺮدووە ﻛە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚی ھەﺑێﺖ .ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك و دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ھەر ﻟە دوای
ﺋﺎﯾﺎ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮدا ھەﻣــﺎن ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ھەﯾە؟ ﭼەﻧــﺪ ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﭘێﭽەواﻧەﻛەی ﻧﯿﺸــﺎن ﺑﺪەن و ﺋﯿﺶ ﺑــﯚ ﺋەوە دەﻛــەن ،ﺋەوان ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﯿەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮە ھﺎﻧﯿﺎن دەدات ،ﺑەم ﺋەوان ﺑەﺷــێﻜﯽ
ﺋەو ﻻﯾەﻧــە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﻋێﺮاق دەﻛەن ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺪەﺧەڵەﺗێﻨﻦ 2003ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ھﺎوار دەﻛﺎت و ھﯿﭽــﯽ ﺗــﺮ ،ھــﺎوار دەﻛﺎت و ﻋێﺮاق وەﻣﯽ ﻧﺎداﺗەوە، راﺳــﺘﯿﺖ دەوێﺖ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻛە ﻟەوەﺗەی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ﻧﻜﻮڵﯽ ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮاوە و وەﻣﯽ داﺧﻮازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەدراوەﺗەوە ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭼﯿﺘﺮ روو ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت و ﺑــە ھﺎوﻛﺎری ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺗەوەﻛەی ﺑەھێﺰ ﺑــﻜﺎت .ﺋەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺋەﮔەر ﻛەرﻛﻮوك و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە، ﺋەوە ﺗﻮرﻛﻤﺎن دەﺑێﺖ ﺑە دووەم ﻧەﺗەوەی ﮔەورە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا، ﺑەم ﻟەﭘﺎڵ ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺋەوە روو ﻧــﺎدات و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﺳەر ﺑەردەوام دەﺑێﺖ. ﺋــەوە رووﻧە ﻛە ﻧــە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻧــە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ﺑﭙﺎرێﺰن، ﺋەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸــﺪا ﺋەواﻧﯽ ﺟێ ھێﺸــﺖ و ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺧەڵﻜەﻛەی ﭘﺎراﺳﺖ، ﺋــەوە راﺳــﺘﯿﯿەﻛە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻧﻜﻮڵﯽ ﻟێ ﺑﻜەﯾﻦ.
ﺑﭽﻮوﻛــﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ھەﻣﻮو ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا دەﻛەن. ﻛەواﺗــە ﺋەﮔــەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑە ﺑەڵێ ﯾﺎن ﻧەﺧێﺮ دەﻧﮓ ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوە ﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدات؟ ﺋــەو ﺧەڵﻜﺎﻧەی ﻟەﻻﯾــەن ﺋەو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧەوە دەﺳﺘﺨەڕۆ ﻧەﻛــﺮاون ،ﺑــە ﺑەڵــێ دەﻧــﮓ ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧــەوە ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدەن ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﺋــەوە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛــە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮدا ﻛێﺸــەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻣەزەوﯾــﯽ ھەﯾە، زۆرێﻚ ﻟەوان ﺷــﯿﻌەن ،ﻟە دوای 2003ەوە ﻻﯾەﻧﯽ ﺷﯿﻌەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟەرووی ﻣەزەوﯾﯿەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر داﺑﻨێﺖ، ﺋەوە وای ﻛــﺮد ﺋەوان ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋەوەی ﺑﯿــﺮ ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺑەﺗەﻧــﮓ ﻣەزەوێﻜەوە ﺑﻦ .ﺋەﮔەر ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺑڕﯾــﺎر ﺑــﺪات ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەڵﺪەﺑﮋێﺮێــﺖ، ﺑــەم ﻛﺎﺗێــﻚ ﺳــەﯾﺮی ﺑﻨەﻣﺎ ﻣەزەوﯾﯿەﻛــە دەﻛەﯾــﻦ ،ﺋەوان
ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﻣەرﺟەﻋﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻣەزەوﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛــەن .ﻟەراﺳــﺘﯿﺪا ﻻﯾەﻧــﯽ ﺷــﯿﻌەی ﻋێﺮاﻗــﯽ ،ﺟﮕــە ﻟە ﺑﻨەﻣــﺎ ﻣەزەوﯾﯿەﻛــە ،ﻟەرووی ﻧەﺗەوەﯾﺸــەوە ھــەوڵ دەدات ﺟڵەوﮔﯿﺮی ﺳــﯚزی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑﻜﺎت ،وەھﺎ ﻧﯿﺸــﺎن دەدەن ﻛــە ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەوان ﻗــەوارەی ﺧﯚﯾــﺎن ھەﺑێــﺖ ،ﺑــەم ﺋــەوە ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺳــﺘﺨەڕۆﻛﺮدﻧە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﭘێﻜﻦ ،ﭘﺸــﺖ ﻟە ﺗﻮرﻛﻤﺎن دەﻛــەن و ھەﻣﺎن زوڵﻤــﯽ ﺟــﺎران ﺑەراﻣﺒەرﯾــﺎن دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑەداﺧەوە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟەوێ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﯿﺎ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ. ﻛێﺸــەﯾەك ﻟەﻣەڕ ﭼﻮون و ﻧەﭼﻮوﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑﯚ ﺗەﻟەﻋﻔەر ھەﯾە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﮔﺮەﻧﺘــﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﺗەﻟەﻋﻔەر ﺑﻜﺎت؟ ﻧەﺧێﺮ ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﭘﯿﻼﻧێﻜــە ﻟەﻻﯾــەن ﻻﯾەﻧﯽ ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ ﺷــﯿﻌەی ﻋێﺮاﻗﯿﯿەوە داڕێﮋراوە ،ﺋەواﻧەی ﺑەﻧﺎوی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە ﺷەڕ دەﻛەن ،ھەروەك ﺳﻮﭘﺎ ﺷەڕ دەﻛەن ،دەﺗﻮاﻧﺮا ﻟــە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎدا ﯾــﺎن وەك ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎﯾﯽ ﺷــەڕ ﺑﻜــەن ،ﺑەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە ھەﯾە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ دەﯾەوێﺖ ﻟــە رێﮕەی ﺣەﺷــﺪەوە ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻚ ﺑﭙێﻜێﺖ ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺳــﻮﭘﺎوە وەك داﻣەزراوەﯾەﻛــﯽ ﻓەرﻣﯽ و رێﻜﺨﺮاو ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەدی ﺑێﻨێﺖ، ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎن ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺣەﺷــﺪەوە ﻧﻔﻮوزی ﺷــﯿﻌە ﻟە ھەﻣــﻮو ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﺪا ﺑەھێــﺰ دەﻛﺎت ،ﺋەوە ﻟە رێﮕەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗــەوە ﻧﺎﻛﺮێــﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﯾﺎﺳــﺎ ھەﯾە و ﺣﯿﺴﺎﺑﯿﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ
ھەﻣﺎن ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە و ﺣﯿﺴــﺎب ﻟەﮔەڵ ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑﻜﺮێــﺖ .ﻟەﺑــﺎرەی ﺗەﻟەﻋﻔەرﯾﺸــەوە ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە، ﭼﻮوﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺗەﻟەﻋﻔەر ﻛێﺸــەی ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە ،رەﻧﮕە ﭼﺎرەﺳەری ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋەوە ﺑێﺖ ﻛە ھێﺰێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﺳــﻮﭘﺎ و ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺳەرﺑﺎزی ھﺎوﺑەﺷــەوە ﺑــەرەو ﺗەﻟەﻋﻔەر ﺑﭽﻦ. ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺎﻧــﯽ ﺗەﻟەﻋﻔەر ﻟەﺑــﺎرەی ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺳەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن دەﺑێﺖ؟ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺎﻧﯽ ﺗەﻟەﻋﻔەر ﺑەراورد ﺑە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ،ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺋەرێﻨﯿﺘــﺮ دەﺑێﺖ ،ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوودا ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﺳەرۆك ﻋەﺷــﯿﺮەت و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨەی ﺗەﻟەﻋﻔەر ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤە داﻧﯿﺸــﺘﻦ و داوای دﯾــﺪاری ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺋەوان داواﯾﺎن دەﻛــﺮد ﻛە ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺗەﻟەﻋﻔەردا ﺑــﻜﺎت و ﺗەﻟەﻋﻔەر ﺑﯚ ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕەڕێﺘــەوە ،ﺋــەوە داواﻛﺎری ﺋەواﻧە ،راﺳــﺘﯿﺖ دەوێﺖ ﺋەوان زﯾﺎﺗــﺮ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑە ﺷەﺧﺴــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە. ﺳــەرﻧﺠەﻛە ﻟەﺳەر ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋﺸــە ،ﺋێــﻮە ﭼــﯚن ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﺘﺎن ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗــﯽ دوای داﻋﺶ ھەﯾە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾــﺎن ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەوە ھەﺑێﺖ؟ زۆرێــﻚ وەھــﺎ ﺑﯿــﺮ دەﻛەﻧەوە ﻛــە ﻋێﺮاق ﭼﯿﺘــﺮ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﻤێﻨێﺘەوە، دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋەﮔەرەﻛــە ھەرێﻤﯽ ﺗﺮە ﻟەﻧــﺎو ﻋێﺮاق ﯾﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﺳێ ﺑەﺷﯽ ﻛﻮرد و ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە .ﺋەوە ﺑﯚ ﺋێﻤە رووﻧە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸەدا و ﻟە دوای 2003دا ﺑەھەر ﺷــێﻮەﯾەك دژ ﺑە ﭘێﺸﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﭘڕ ﻟە ﻛێﺸەدا ﻟەﮔەڵ ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺑێــﺖ .ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە دوای داﻋــﺶ دوو ﺋەﮔەری ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻟــە ﭘێﺸــە ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺋەوەﯾــە ﺋەﮔەر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨێﻚ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨەﻧﺸــﯿﻦ ھﺎﺗــە ﻛﺎﯾــەوە ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ زﯾﺎﺗــﺮ دەﭼێﺘــە ﭘێﺸــەوە و ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮدا رێﻜﺨﺴﺘﻨەوە ﺑە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﻋێﺮاﻗﺪا دەﻛﺎت ،ﺋەﮔەری دووەم ﺋەوەﯾــە ﻛــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑــﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺎت ،ﻣەرﺟﯿﺶ ﻧﯿﯿــە رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم راﺳــﺘەوﺧﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑێــﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺑــﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ وﯾﺴــﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، دوای ﺋــەوە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛــە وەك ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨێــﺖ و ﻟە دواﯾﯿﺸــﺪا ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨە ﭘێﺸﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑڕﯾﺎری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و دەوڵەت دەﻣێﻨێﺘەوە .ﻟەراﺳﺘﯿﺪا ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑەﺑێ ﻧﺎوﭼە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە زۆرە ،ﭘﺎش ﺋەوەی ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﻛﺮێــﺖ ،ھەﺗــﺎ ﺋەﮔەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ راﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،ﺋــەوﻛﺎت ﻧﺎوﭼە ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن دەﺑﻦ ﺑەﻧﺎوﭼەی ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧێﻮان دوو دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دووەﻣﺪا دەﺷــێﺖ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەش ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﺘەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑە ﺋەﻛﺎوﻧﺘﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ و ﺑﺎﻧﺴﯽ ﺗەﻟەﻓﯚن دەﻛﺮێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان ﻟە ﻧﺎو ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﭼەﻧﺪ ﺟﯚرە ﻗﻮﻣﺎرێﻜﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ دروﺳــﺖ ﻛــﺮاون و ﮔەﻧﺠێﻜﯽ زۆری ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻮەی ﺳەرﻗﺎڵﻦ ،ﺋەو ﺟﯚرە ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدﻧە ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﺳﺎﻧﺴﯚرێﻜﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧﯿﯿــە و ﻟــە ڕێﮕــەی ﺋەﻛﺎوﻧﺘﯽ ﺑﺎﻧﻜــﯽ و ﺑﺎﻧﺴــﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧەوە دەﻛﺮێﻦ .ھەﻧﺪێﻚ ﮔەﻧﺠﯿﺶ ﺑﺎس ﻟە ﭼﯿﺮۆﻛــﯽ ﺗێﻜەڵﺒﻮوﻧﯿﺎن ﺑەو ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدﻧە ﺑﯚ ”وﺷە“ دەﮔێڕﻧەوە. ﭼەﻧــﺪان ﺋەﻛﺎوﻧﺘــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر
ﺑــﯚ ﻗﻮﻣﺎرﻛــﺮدن ﻟــە ﺗــﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻛﺮاوﻧەﺗەوە، ﻛە ﻟــە ڕێﮕەی ڕێﻜﻼﻣــﯽ زۆر و ﻓﺮەواﻧــەوە ﺑــو ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﮔەﻧﺠێﻜﯽ زۆرﯾــﺎن ﭘێﻮە ﮔﯿﺮۆدە ﻛــﺮاوە ،ﻟەو ﺋەﻛﺎوﻧﺘﺎﻧــەوە ،ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﺑﯿەوێــﺖ ،دەﺗﻮاﻧــێ ﻟە ڕێﮕــەی ﺋەﻛﺎوﻧﺘــﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ و ﻧﺎردﻧﯽ ﺑﺎﻧﺴــﯽ ﺗەﻟەﻓﯚﻧەوە ﺋەو ﯾﺎرﯾﯿﺎﻧە ﺑﻜﺎت ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧەوە ھﯿﭻ ﺟــﯚرە ھﯚﺷــﯿﺎری و ڕێﮕﺮﯾﯿەك ﺑــو ﻧەﻛﺮاوەﺗــەوە ،ﺑــە ﺑڕوای ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳﺎﻧﯿﺶ ﺋەﮔەر ڕێﮕﺮی ﻟەو
ﮔەﻧﺠێﻜﯽ زۆر ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋەو ﯾﺎرﯾﯿەن و زۆرﯾﻨەﺷــﯿﺎن ﻟە ﺧﻮار ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳﺎڵﯿﯿەوەن و ﭘﺎرە ﻗەرز دەﻛەن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧﯽ ﻗﻮﻣﺎرەﻛە
ﺟــﯚرە ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدﻧە ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوا دەﺑێﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﻣﺎﯾەﭘﻮوﭼﺒﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر. ﺋەﻣﺠەد ﺣﻮﺳــێﻦ ﻛــە ﺗەﻣەﻧﯽ 17ﺳــﺎڵە ،ﻣﺎوەی ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕە ﺧەرﯾﻜــﯽ ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدﻧە ﻟە ڕێﮕەی ﺋــەو ﺋەﻛﺎوﻧﺘﺎﻧەوە و ﺑــە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھــەزار دۆﻻری دۆڕاﻧﺪووە. ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺗێﻜەوﺑﻮوﻧــﯽ ﺑــەو ﻗﻮﻣــﺎرە ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻛــﺮد و ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻣﻦ ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﯾﺎرﯾــﯽ ﭘﯚﻛــەرم ﻟــە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك دەﻛــﺮد ،ﺑەم ﺷــەوێﻚ ھﺎوڕێﯿەﻛﻢ ﮔﻮﺗﯽ وەرە ﺑە ﺑﺎﻧــﺲ ﯾﺎرﯾﯽ ڕاﺳــﺘﯽ ﺑﻜە، ژﻣــﺎرە ﺗەﻟەﻓﯚﻧێﻜــﯽ داﻣــێ و ﻣﻨﯿﺶ ﺑﺎﻧﺴــﻢ ﺑﯚ ﻧﺎرد و داﺧڵﯽ ﯾﺎرﯾﯿەﻛەی ﻛﺮدم ،ﻟــەو ڕۆژەوە ھەر ﺧەرﯾﻜــﻢ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ وازی ﻟێ ﺑﮫێﻨﻢ“. ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺋەﻣﺠــەد ،ﮔەﻧﺠێﻜﯽ زۆر ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋــەو ﯾﺎرﯾﯿەن و زۆرﯾﻨەﺷﯿﺎن ﻟە ﺧﻮار ﺗەﻣەﻧﯽ 18
ﺳﺎڵﯿﯿەوەن و ﭘﺎرە ﻗەرز دەﻛەن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧﯽ ﻗﻮﻣﺎرەﻛە. ھﺎوﻛﺎت ﺳــەرﻛﯚ ﺷــەرﯾﻒ ﻛە ﺗەﻣەﻧﯽ 21ﺳﺎڵە ،ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮە ﻟەو ﮔەﻧﺠﺎﻧەی ﺧەرﯾﻜﯽ ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەﻟﻜﺘﺮۆﻧﯿﯿە و ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ڕوون ﻛﺮدەوە ،ﺋــەو ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜە ﻗﻮﻣــﺎری ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ دەﻛﺎت، ھەرﭼەﻧﺪە ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮو ﺑڵێﺖ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪی دۆڕاﻧﺪووە ،ﺑەم ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻗەرزاری ﭘﺎرەی زۆرێﻚ ﻟە ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯿەﺗﯽ. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑەداﺧــەوە ﭼەﻧﺪ ھﺎوڕێﯿەﻛــﻢ ﻓێﺮﯾــﺎن ﻛــﺮدم و ﺋێﺴــﺘەش ﭘێﻮەی ﺋﺎﻟﻮودە ﺑﻮوم،
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﻗﻮﻣﺎری ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮۆدە دەﻛﺎت
ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ وازی ﻟــێ ﺑﮫێﻨﻢ ،ﺟﺎری وا ھەﯾە ﭘێوەﻛﺎﻧﻢ ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە و ﻟە ﻣﺎڵــەوە ﮔﻮﺗﻮوﻣە دڕاون ﯾﺎن ﻛەوﺗﻮوﻣەﺗــە ﻗﻮڕاوێﻜەوە و ﻓڕێﻢ داون“. ﻗﻮﻣﺎرﻛــﺮدن ﺑە ھەﻣــﻮو ﺟﯚر و ﺷــێﻮازەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗەدەﻏەﯾــە و ﺣﻜﻮوﻣەت رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە دەﻛﺎت ﻛە ﻛﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻗﻮﻣﺎر دەﻛەن. ﺳەرﻛەوت ﺋەﺣﻤەد ،ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە ،ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎڵﭙەڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە
و ﺑــە ﭘﯚﻟﯿــﺲ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﺗەواوی داﻣﻮدەزﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەﯾە. ﮔﻮﺗﯿﺸﯽ” ،ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدن ﻗەدەﻏەﯾە ﻟە ژێﺮ ھەر ﻧﺎو و ھەر ﺷــێﻮازێﻜﺪا ﺑێﺖ“. ﻗﻮﻣﺎرﻛﺮدن ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕە دەﺑێﺘە زەﻧﮕێﻜﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار ،ﺑە ﮔﻮﺗەی ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﺎﻧﯿﺶ ﻗﻮﻣﺎر و ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەر ،دوو ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﮔەورەن ﻛە ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك دەﺑێﺖ ﺗﺎ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﻟێ ﺑە دوور ﺑﮕﺮێﺖ. ﺷــﻮاﻧە ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﻨﺎس
ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑــەوە دەدات ،ﺋەواﻧەی ﻗﻮﻣﺎر دەﻛەن ﺑەردەوام ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دروﺳــﺖ دەﻛەن و ھەﻣﯿﺸــە ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن و ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ دەﺑﻨە ﻛێﺸە. ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــە ﺑە ”وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت” ،ﺋەواﻧــەی ﻗﻮﻣــﺎری ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧﯽ دەﻛــەن ،زۆرﺑەﯾﺎن ﺧــﻮار ﺗەﻣەن 18ﺳــﺎڵﯿﯿەوەن، ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﺋەو ﻣﻨﺪاﻧە ﻗەرز ﺑﻜەن ،ﯾﺎن ﺑﯚ دەﺳﺘﻜەوﺗﻨﯽ ﭘــﺎرە و داﻧــەوەی ﻗەرزەﻛﺎﻧﯿﺎن ڕێﮕەی ﻧەﺷــﯿﺎو ﺑﮕﺮﻧــە ﺑەر ﻛە دواﺟﺎر ﮔەﻧﺠﺎﻧێﻜﯽ ﺳەرﻟێﺸێﻮاو و زﯾﺎﻧﮫێﻦ دروﺳﺖ دەﺑﻦ“.
ﻟە ﺷەﻗﺎم و ﺷﻮێﻨە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﯿە
ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗﯽ ھەوﻟێﺮ ﭘﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﯿە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺋەھﻤەد ﻛەﯾﻔﯽ ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 30 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی ﺑﺎزﻧەﯾﯽ ﺷەﻗﺎﻣﯽ 100 ﻣەﺗﺮﯾﯽ ھەوﻟێﺮ ،ھﯿﭻ ﺗﻮاﻟێﺘێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﯿە ،واﺗە ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﺑﯚ ﭘﯿﺎﺳــە ،ﯾــﺎن وەرزش و ھەر ﻣەﺑەﺳــﺘێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑە ﭘﯿــﺎدە ﺑە دەوری ﺋەم ﺷەﻗﺎﻣەدا ﺑڕوات ﻛە رەﻧﮕە ﻧﺰﯾﻜەی ﺷــەش ﺳەﻋﺎت ﻛﺎﺗﯽ ﺗێﺪا ﺑەﺳــەر ﺑﺒﺎت ،ﻧﺎﭼﺎرە ﺑﯚ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺟەﺳــﺘەﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾــﺎن ﺑﭽێﺘە ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ،ﯾﺎﻧﯿﺶ ھەر ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎم و ﭘەﻧﺎوﭘێﭽەﻛﺎﻧﺪا ﺧﯚی ﺑەﺗﺎڵ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﺑەم ﺋەﻣە ﺑەدەر ﻧﯿﯿە ﻟە ﻛێﺸــە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن ﻧﯿﻦ ﺗﺎ ﺑﭽﻨە ﻣﺰﮔەوت و ھﺎوﻛﺎت ژﻧﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﭽﻨــە ﻣﺰﮔەوت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﻣﺰﮔەوﺗــەﻛﺎن ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑە ﭘﯿﺎوان ،دۆﺧەﻛە ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی وەك 40 ﻣەﺗﺮی 60 ،ﻣەﺗﺮی و 30ﻣەﺗﺮی و ﺷﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮەﯾە. ﻧەﺑەز ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ ،ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﻗــەزای ﻧﺎوەﻧــﺪی ھەوﻟێــﺮ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑــﺎزاڕە ﺗﺎﯾﺒەﺗــەﻛﺎن ،ﻣﯚڵــەﻛﺎن و ﭘﺎرﻛەﻛﺎن ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﺶ ﻟەﻧــﺎو ﺑــﺎزاڕی ھەوﻟێــﺮ ﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻟێﺘێﻜــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ داﻧــﺎوە،
ھﺎوﻛﺎت دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻟــە ھﺎوﯾﻨەھــەوار و ﺷــﻮێﻨە ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ژﻣﺎرەﯾــەك ﻛﺎﺑﯿﻨــەی ﺑــﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺟێﮕﯿﺮ ﻛــﺮدووە ،ھەم ﺑﯚ ﭘﯿﺎوان و ھەﻣﯿــﺶ ﺑﯚ ژﻧــﺎن ،ﺑەم ﻟە ﺷــﻮێﻨﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻧــﺎو ھەوﻟێﺮ، ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ﺋەو ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﭘڕ دەﻛەﻧەوە. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣﺎوەﯾەی ﺋەو ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوە ،ھﯿﭻ ھﺎووﺗﯿﯿەك ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﻟەو ﺷــێﻮەﯾەی ﺑﯚ ﻧەﻛﺮدووە ﻛە ﺗﻮاﻟێﺖ و ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﺧﯚﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧەوە ﻟە ﺷﻮێﻨە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﺷەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿــﻦ ﺑﻜەن، ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺰﮔەوﺗﯽ زۆر ھەن ﻛە ﺗﻮاﻟێﺘﯿﺎن
ھەﯾە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەو رووەوە ﭘﺸﺘﯿﺎن ﭘێ دەﺑەﺳﺘﻦ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزاڕی ھەوﻟێﺮ ﺣەوت ﻣﺰﮔەوت ھەن. ”ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻣﯿﺰﻛــﺮدن و ﺧﯚﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧــەوە ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﻗەدەﻏەﯾــە و ﺳﺰای ﻟەﺳــەرە ،ﺑەم ﺑە ھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺗﻮاﻟێﺘــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿەوە ،زۆرﺟﺎر ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯽ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە و ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــﺰا دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ رەﭼﺎوی ﻧەرﯾﺘە ﮔﺸــﺘﯿﯿەﻛﺎن و ھەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ ﺑــﻜﺎت“ ،ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿﺪ وای ﮔﻮت. ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ھەوﻟێــﺮ رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ھﯿﭻ ﭘڕۆژە
و ﭘﻼﻧێﻚ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﺋﺎرادا ﺑێﺖ ،ﺋەﻣەش ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴﺘە ﺑە ھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ،ﺳــەرﻧﺠەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳــەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەﯾە ﻛە زۆرﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ و ھەﻧﻮوﻛەﯾﯿﻦ. ﺋﺎﻣﯿﻨــە ﻣەﺣﻤــﻮود ،ژﻧێﻜــﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ھەوﻟێﺮە و ﭘﯿﺸەی ﭘﺎرێﺰەرە ،ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻟە ژﯾﺎن و ﮔەﺷﺘﻜﺮدﻧﻢ ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ، ﺳﻮﯾﺪ ،ﻓڕەﻧﺴﺎ و ﯾﯚﻧﺎن ،ﺑە ﺗەواوی ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿــەی ﺋەواﻧﻢ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﻟە زۆرﺑەی ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ،ﻟە ﻧێﻮان رێﮕەی دوو ﺳــەﻋﺎت رۆﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﭘێ، ﻻﻧﯽ ﻛەم ﺳێ ﺗﻮاﻟێﺖ دەﻛەوێﺘە ﺑەرﭼﺎوی ﭘﯿﺎدە ،ﻛە ھەﻣﻮوﺷﯿﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو رێﻜﺨﺮاون و ﭘﺎﻛﻮﺧﺎوێﻨﯿﯿــﺎن ﭘﺎرێﺰراوە ،ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮاﻟێﺘە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەرﺑﺎری ﻛەﻣﯿــﯽ ژﻣﺎرەﯾﺎن و ﻧەﺑﻮوﻧﯿــﺎن ﻟــە زۆر ﺷــﻮێﻦ، ﭘﺎﻛﻮﺧﺎوێﻨﯿﺶ ﻧﯿﻦ. ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﺎرﺑەدەﺳــﺘﺎن و داﻣەزراوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەم ﻻﯾەﻧەی ﺷﺎرﺳــﺎزی ﺑﺪەن و ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨە ﭘێﻮﯾﺴﺘەﻛﺎن ﺗﻮاﻟێﺘــﯽ ﮔﺸــﺘﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ﺋێﺴــﺘەدا ﺧەڵﻚ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ و ژﻧﺎن ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﺎﭼﺎرن ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺑە ﺗﻮاﻟێــﺖ ،ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻨــەوە ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﺋەو ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺑــﯚ ﺧەڵــﻚ ﭘڕ ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە“ .ﺋﺎﻣﯿﻨە وای ﮔﻮت. ﯾﻮوﻧﺲ راوی ،ﻧﻮوﺳەر و ﭘﺎرێﺰەر ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗــﯽ ،ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻟێﺖ ﻟە ﺷــﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن و ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿە و ﺋەم دۆﺧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ﺑە ﺗەواوی ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳــﺘە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟــە زۆرێﻚ ﻟە وﺗﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﯾﺎن ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن داﺑﯿﻨﯽ دەﻛەن، ﯾﺎﻧﯿﺶ ﺣﻜﻮوﻣــەت داﺑﯿﻨﻜﺮدن و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺗﻮاﻟێﺘەﻛﺎن ﺑە ﺗەﻧﺪەر دەﺳﭙێﺮێﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن، ﺑەﻣەش ﺗﺎﻛــەﻛﺎن دەﺑێ ﺑە ﭘﺎرە ﺑﭽﻨە ﺗﻮاﻟێﺘەﻛﺎﻧەوە ،ﻛە ﺋەﻣەش ھەر ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗــﺮە ﺑەراورد ﺑەوەی ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮاﻟێﺘﯽ
ﮔﺸﺘﯽ ھەر ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە. راوی ،ﺑەﺷێﻜﯽ ھﯚﻛﺎری ﺋەوەی ﻛــە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﻮاﻟێﺖ ﻟە ﺷــﻮێﻨە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻧەﺑﻮوەﺗە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺟێﯽ ﺑﺎس و ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻧەدراوە، دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﻋەرەﺑﯿﺪاﯾە ،ﺋــەوەش ﭼﻮﻧﻜە ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻟە ﻣێﮋوودا ﺗﻮاﻟێﺘﯿﺎن ﻧەﺑﯿﻨﯿﺒــﻮو و ﭼﯚڵەواﻧﯿﯿــەﻛﺎن )ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﺘەواژەی ”ﺧﻼ”ی ﺑﯚ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﻦ(ﯾﺎن ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧﯚﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧــەوە ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺎ، ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﻛﺎﺗــﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﻓﺎرس ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﻓﺘﻮوﺣﺎﺗﺪا ﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﺗﻮاﻟێﺘﯿﺎن ﻻی ﺋەوان ﺑﯿﻨﯽ، ﺑەﻻﯾﺎﻧەوە دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﻣﯚ ﺑﻮو و ڕووﺧﺎﻧﺪﯾﺎﻧﻦ. ”ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ھــﯚﻛﺎرەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻋەﻗڵﯿەﺗــﯽ ﻓەﻧﺪەﻣێﻨﺘــﺎڵ و ﺋﻮﺳــﻮوڵﯽ، ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﻛــەس دەﺧﻮازن ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯿﺎن ﭼﯚن ژﯾﺎون ،ﺋەواﻧﯿﺶ
ﺑە ھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ﺑﮋﯾــﻦ ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەك ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﯚﻟێﮋی ﺷەرﯾﻌەی زاﻧﻜﯚی ﺳەﺣەدﯾﻦ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ”اﻻﺣﻜﺎم اﻻﺳــﺘﻨﺠﺎ” دەﺧﻮێﻨﺮێﺖ ،ﺗێﯿــﺪا ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﭼﻮوﯾﺘە ﮔەﺷــﺖ، دەﺑێ ﺳــێ ﺑەرد ﻟەﮔەڵ ﺧﯚت ﺑﺒەﯾﺖ ﺑﯚ ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺟەﺳﺘە دوای ﺧﯚﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧــەوە ﻟــە ﭼﯚڵەواﻧﯿﺪا ،ﺋەﻣەش ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﻛــە ﻋەﻗڵﯿەﺗێﻚ ھەﯾــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎﯾەوێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺗﻮاﻟێﺖ و ﭘﺎﻛﻮﺧﺎوێﻨﯿــﯽ ﺳــەردەم ﺧﯚی ﺑﮕﻮﻧﺠێﻨێﺖ“ .راوی وای ﮔﻮت. ﺋەو ﻧﻮوﺳەرە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا، ﻧﺎﻛﺮێ ﺑە ھﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ،ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﻛە ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﺗﻮاﻟێﺘﯽ ﻣﺰﮔەوﺗەﻛﺎن ﺑﯚ ژﻧﺎن ﻧﯿﯿە و ھــﺎوﻛﺎت ﭘﯿﺎواﻧﯿﺶ ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﻧﯿﻦ ،رەﻧﮕە ﭘﯿﺎوێــﻚ ﺋەﮔەر ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸــﯽ ﺑــە ﺗﻮاﻟێــﺖ ھەﺑێــﺖ ﻧەﭼێﺘە ﻣﺰﮔەوت ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺗﺮﺳــێﺖ ﺑە ھﯚی ﺋﯿﺤڕاﺟﯿﯿــەوە دوای ﺋەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻮێﮋﻛﺮدن ﺑﺒێﺖ.
ﺑەﮔﻮێﺮەی ﯾﺎﺳــﺎ ﻣﯿﺰﻛﺮدن و ﺧﯚﺑەﺗﺎڵﻜﺮدﻧــەوە ﻟەﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﻗەدەﻏەﯾە
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﺗﯚﻣﺎ ﺑێﻦ ،ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯽ و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﺎوﻛﺎﻧﯽ داﻣەزرێﻨەری ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دەڵــێ” ،ﺋەﮔەر ھەر ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ھەﺑێــﺖ و ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــێ ڕوو ﺑــﺪات، ﺋﺎواﺗەﺧﻮازم ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﻨﺪا ڕوو ﺑــﺪات ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﯚ ﺧﯚم ڕووﺑەڕووی ﺑﺒﻤەوە و ﺋەو ﺋەرﻛە ﻟــە ﻛــﯚڵ ﻣﻨــﺪاڵ و ﻧەوەﻛﺎﻧﻢ ﺑﻜەﻣەوە“ ﺋەﮔەر ﺋــەم ﺑﯚﭼﻮوﻧــەی )ﺑێﻦ( ﻟەﮔــەڵ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20 ﺳــﺎڵﯽ ﭘــڕ ﻛێﺸــە و ﺗەﻧﮕﮋەی وﺗەﻛــەی ﺧﯚﻣــﺎن ﺑــەراورد ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ زۆر ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎﻧﻤﺎن ﭼەﻧــﺪە ﺑــێ ﺑﺎك و ﺑێ دەرﺑەﺳــﺘﻦ ،ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن و ﻗﻮرﺳــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎری ﺷــﺎﻧﯽ ﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ دوای ﺧﯚﯾﺎن .ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﻟە وﺗﯽ ﺋێﻤەدا ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﻼن و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﮔﺮﻓﺖ و ﺗێﭙەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن، ھێﻨﺪەی ھەوڵــﯽ ﻧﯿﻮەﻧﺎﭼڵﻦ ﺑﯚ ﺧﺎﻣﯚﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑڵێﺴەی ﭘﯚڵﻮوی ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟەﺑﻦ ﺧﯚڵەﻣێﺸێﻜﺪا، ﻛە ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ﺑــەردەم ﺋەﮔەر و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﻛﺰەﺑﺎﯾەﻛﺪاﯾە ،ﻛە ﺑﮕەﺷێﺘەوە و دﯾﺴﺎﻧەوە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﺴﻮوﺗێﻨێ. زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20ﺳــﺎڵە ،ﻛێﺸــەﻛﺎن، ﻣﻠﻤﻼﻧێــﻜﺎن ،ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن ،ﺑە ھﻮدﻧــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣــەب و دەرزی ﺋﺎزارﺷــﻜێﻦ دەﺳﭙێﺮێﻦ، ﺑﯚﯾە دواﺗﺮ و ﻟە ﺷــﻮێﻨﻜﺎت و ﻟە ﺳــﺎی ھەﻟﻮﻣەرﺟێﻜــﯽ ﺗﺮدا ﻛە ھەر ﺑەرھەﻣﯽ ﺑەدﺣﺎڵﯽ و ﯾەﻛﺘﺮ ﻧەﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ، ﮔەرﻣﺘﺮ و ﻗﻮرﺳــﺘﺮ ﻟــە ﺟﺎران ﺳــەر ھەڵ دەدەﻧــەوە .ﺑﺎوﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺟﮕــە ﻟەوەی ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺘﻮوە و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋەرك و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯽ
راﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھــەرە ﺗەﺣەدﯾﯿە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺑەردەم ﭘﺮۆﺳــەی رﯾﻔﯚرم و ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ دادەﻧﺮێﺖ، ﺋــەو ﻛەرﺗــەی ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧــﯚی ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎﺧﻨﺮاوە ﻟە ﮔﺮﻓﺖ و ﻛێﺸە ،ﺑﮕﺮە ھﯚﻛﺎرێﻜﯿﺶ ﺑﻮوە ﺑﯚ ﻗەﺑەﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺑﯚﯾە ﺳــەرەﺗﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛەرﺗەﻛــە راﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺘەوە .ﺑەداﺧەوە زۆر ﻟە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﺎﺳﯽ دەﻛەن. ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟــە رێﮕــەی ژﻣﺎرەﯾەك ﻟــە راوێﮋﻛﺎراﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺧــﺎوەن ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻟەﮔەڵ ﮔەورە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎﻛﺎن ﺑەھەﻣﺎن ﻣﯿﺘﯚد ﺑﯿــﺮ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺋەوەﺗﺎ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ رادەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ژﻣــﺎرە ﻛەﻣەی ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯿﺸــە ﺑﯿــﺪات ﺑــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮەی زۆر ﻟــە ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،ﺋەﻣــە دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧــەوەی ھەﻣــﺎن
ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ
ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺑﺨەﻧــە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧﯚﯾــﺎن، ھﺎوﻛﺎت زەوﯾﻨەﯾﺸــﯿﺎن ﺑﯚ ڕۆڵە و ﻧەوەﻛﺎن ﻧەھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە ،ﻛە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺗﻮاﻧﺎی دەﺳﺘﭙێﺸﺨەری ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿﺎن ھەﺑێ. زۆر ﻟــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە، ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﺑــﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ﺳەرﭼﺎوەی ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﻦ، ﺋﺎﻣــﺎدەش ﻧﯿﻦ ﺑڕێﻜﯽ ﻛەﻣﯽ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﺑﮕﺮﻧە ﺋەﺳﺘﯚی ﺧﯚﯾﺎن ﻛە ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﻟەو دۆﺧە ﭼەﻗﯿﻮە ڕزﮔﺎر ﺑﻜەن .ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺑە ﺷــﻮێﻦ دۆزﯾﻨەوەی ﺑﯿﺎﻧﻮو و
ﻧەوەﻛﺎن ﮔﯿﺮۆدە ﻣەﻛەن
ﭼﯚن ھەﻣﯿﺸە ﻟە ھەوڵﯽ ﺋەوەدا ﺑﻮون و دان ﻛە ﺑە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ زﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ،دۆﺧﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺗێﭙەڕێﻨﻦ و ﺋەرﻛەﻛە ﺑە دوای ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺴﭙێﺮن. ﺋــەو ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿــەی ﻻی ﺧﯚﻣــﺎن، ﻛــە ﺋﯿﺤﺘﻮاﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﺗﯿــﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﺧﯚدزﯾﻨەوە ﻟە ﻛﯚی ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎن ،ﭘﺎﺳــﺎو داﻧەوەی دەﺳــﺘەوە ﺳــﺘﺎﻧﺒﻮون ﻟــە ڕووﺑەڕووﺑەڕووﻧــەوەی ﺋەرﻛــەﻛﺎن ،ﺧﯚﺑەرﯾﻜــﺮدن ﺑەراﻣﺒەر ﺗﺎواﻧﺒﺎرﻛﺮدن و ﭘﺎﺳﺎوی
ﺋــەو ﻛﻮﻟﺘــﻮورە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯿــەی ﻻی ﺧﯚﻣــﺎن، ﻛــە ﺋﯿﺤﺘﻮاﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﺗﯿــﯽ ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﺧﯚدزﯾﻨەوەﯾە ﻟە ﻛﯚی ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎن
ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗە ﮔەرﻣﻮﮔﻮڕ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزاﻧەی، ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ھەﻣﻮو ﻛەس و ﻛﺎﯾە و ھێﺰێﻜەوە ھەﯾە. وەﻟێ ﺑەھﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی ،ﺷــەڕی ﺑەرژەوەﻧﺪی ،ﺗەﺳﻔﯿەی ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ،ھەڵﻮەداﺑﻮون ﺑە دوای دەﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺑە ﺧﺎوەن دەرﻛەوﺗﻦ ﻟە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ،ﺧەرﯾﻜە دەﻛﺮێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ و ﻟەو ﻧێﻮەﺷــﺪا ڕۆڵەی ﺋەﻣڕۆ و ﻧەوەی ﺳﺒەی ﺑﺎﺟەﻛەی دەدەن. ﺋەو ﻣﯿﺰاﺟە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻧەﺧﯚﺷەی ﺋەﮔەر ھەر ھــەوڵ و ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺧﯚی ﺳەرﻣەﺷﻖ و ﺟڵەوﻛێﺸﯽ ﻧەﺑێ ،ﺑەرﭼﺎوﺗەﻧﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﻮرﺗﺒﯿﻨﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟــﯚژی وای ﻟێ ﻛﺮدووە ،ﻧەك ھەﻧﮕﺎو و ھەڵﻮێﺴﺖ و ھەوڵــﯽ ﻟەم ﭼەﺷــﻨە ﻧﺎدﯾﺪە ﺑﮕﺮێﺖ ،ﺑەڵﻜــﻮ ڕووﻗﺎﯾﯿﻤﺎﻧەﯾﺶ ﻟە ھەوڵﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﺋەوە داﺑێﺖ ﻟەﻻﯾــەك ﺧەڵﻜــﯽ ﻟەﺳــەر ﺋەم ﺟﯚش و ﺧﺮۆﺷــە ﺳﺎرد ﺑﻜﺎﺗەوە، ﻟە ﻻﯾەﻛــەی ﺗﺮﯾــﺶ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﻮو ھێﻨﺎﻧەوە و ﭘﺎﺳﺎوداﻧەوەی ﺧــﯚ دوورەﭘەرێﺰﮔﺮﺗــﻦ و ﺧﯚدزﯾﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺑێــﺖ ﻟــەو ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﻣێﮋووﯾــﯽ و ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿــە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن و ڕاﭘەڕاﭘەﻧﺪﻧﯿﺎﻧﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑێــﺖ .ﻛەﭼﯽ ﭘێﭽەواﻧەی ﺋەوە دەﻛﺎت و ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەﯾﺶ ﺑــە دڵﺴــﯚزی و ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ ﺑە ﺑەراﻣﺒەرەﻛﺎﻧﯽ دەﻓﺮۆﺷێﺘەوە. ﺋەﮔەر ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺖ ،ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﻛﺮدە و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن /ﻛە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ،/ﻟەﺳەر ﭼﯿﯿەﺗﯽ و ﻣﺎھﯿەت و ھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ و ﭼﯚﻧێﺘﯽ و ﭼەﻧﺪێﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯽ ﻓن و ﻓﯿﺴــﺎر ھێﺰ ﻟــە ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو دۆﺧە
ﻧﺎﺟﯚرە و ﭘﺸــﻜﯿﺎن ﻟە ﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ دەﺳــەت و ﻧﯿﻌﻤەﺗــﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز ﻧﺎﻛﯚك ﺑﻦ و ﺑﺎﻛﯿــﺎن ﺑەوە ﻧەﺑێﺖ ڕۆژ دوای ڕۆژ ،ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ درزﯾﺎن ﺗێﺒﻜەوێ ،وەﻟێ ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ھەرﮔﯿﺰ ﺋەو ﻣﺎﻓەﯾــﺎن ﭘێ ﻧﺎدات ﻟە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزی وەك ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪزﻧەوە. ﺗەﻧﺎﻧەت ڕەواﯾەﺗﯿﯽ ﺋەوەﯾﺸــﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑەرﻣەﺑﻨــﺎی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑﺒﻨە ﺑەرﺑەﺳﺖ ﻟە ﺑەردەم دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەﭘێﻨﺎو ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە و ﺑە دﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑﺎﻛە. ﺑەداﺧــەوە ،ﺑــە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﺋەم ﮔﻮﺗــﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە دڕدۆﻧﮕەی دەﯾــەوێ ﻟە ﺑــەری ﺑﯿﺎﻧﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﮔــﮋەی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑﺨــﻮات و ﺧــﯚی ﻟــەم ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﺑﺪزێﺘەوە ،ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳــﺎﺧﺘەﯾﺶ ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ﺋﺎزادی و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ،ھێﻨــﺪەی ﺗــﺮ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە وێﺰەی ﺋــەو ﭘڕۆژە ھەﺳﺘﯿﺎرە .ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرە ﺳﺎﺧﺘەﯾە، ﻟــە ﭘــﺎڵ دەﻣﺎﻣﻚ و دروﺷــﻤﯽ ﺑەرﮔﮕﺮﯾﻜــﺮدن ﻟــە ﺑەھﺎﻛﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ و ﺋــﺎزادی و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣــﺮۆڤ ،دەﯾەوێ ﺋەو ﺑڕواﯾەﻣﺎن ﻻ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺳــەروەری دوا ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ و ﻗﯚﻧﺎﻏە و ﻟــە دواوەی ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دێﺖ. ﺑــەم ﮔەﻣە ﺗﺮﺳﻨﺎﻛەﯾﺸــﯽ ،ﺋەم ﮔﻮﺗﺎرە ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴﺘﯿﯿە ﻟەﺑﯿﺮ ﺧﯚی دەﺑﺎﺗەوە ﻛە ﺧەڵﻚ ﮔەﻣﮋە ﻧﯿﯿە و ﺑەﺷﯽ ﺋەوە ﺋﺎﺷﻨﺎی ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێــﮋووی دوور و ﻧﺰﯾﻜە ،ﺑەوەی ھﯿﭻ ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵــەت و ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﺳــەروەری، دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯽ ﻧەﺑﻮوە و ﻧﯿﯿە .ﺑە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺋەوە ﺳەروەرﯾﯿە ﺑە
ﺋەم ﺗێﻜەڵﻜﺎرﯾﯿــە ﺟەھەﻧەﻣﯿﯿە و ﻣﺎﻧــﯚڕە ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛەی ﭘﺎش و ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭼەﻣﻚ و ﺑەھﺎﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﮔﻮﺗــﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮردی ،ھﯚﻛﺎری ﺗﺮن ﻟــەوەی ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪ ﺑێﺖ دوای ﺧﯚﯾــﺪا زەوﯾﻨە ﺑﯚ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧە ﻟەﭘێﻨﺎو ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎ و ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺪا ،ﺧﯚش دەﻛﺎت. ﺗەڵەﻛەﺑﺎزی ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿە ﻟەوێﺪاﯾــە ﺑــە ﻗﺴــە ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑێﻼﯾەﻧــﯽ دەﻛﺎت ،ﻛەﭼــﯽ ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا و ﺑــە ﻛﺮدەﻧﯽ ،ﭘێﯿەﻛﯽ ﻟەﻧــﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧــێ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ﻣەدﻟﻮوﻟﯽ داﻟﯽ ﻧێﻮ ﮔﻮﺗﺎرەﻛﺎﻧﯽ، ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻧﺎو ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە دڕدۆﻧﮕەن ﻛە دەﯾەوێ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻟە ﺑەرﭼﺎوی ﺧەڵــﻚ ﻛــەم ﺑﺎﯾەخ و ﺑــێ ﺑەھﺎ ﺑﻜﺎت .ﺋــەم ﮔﻮﺗــﺎرە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەی ﻟە ھەر ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻟەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە دەزاﻧێ ﻛە ھەر ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ وەك )ﮔﺎرﯾﺒﺎڵﺪی ،ﺑﺴﻤﺎڕك و ﻟﯿﻨﻜﯚڵﻦ( ﺑەر ﻟــە ﺧەوﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿــەﻛﺎن و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﻛﺎر و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەﭘﺴــﺎوەﯾﺎن ﻟەﭘێﻨﺎو ﺳــەروەری ﺑﻮو .ﻧــەك ھەر ﺋەوە، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻣێﮋوو ﭘێﻤــﺎن دەڵێ، ﺋەواﻧــە ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺑەدﯾﮫێﻨــﺎن و ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺳەروەرﯾﯿەدا، ﻣﺎﻓــﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﺑە ﺧﯚﯾــﺎن دا ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧﻘﻮوﻣﯽ ﺧﻮێﻦ ﺑﻜــەن .ﻣەﮔەر ﺋەو زاﺗﺎﻧە ﺋﯿﺘﺎڵﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﺎن ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻮڵ و ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿەﻛﺎن و ڕێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎن
ﭘﺎﺳــﺎوێﻜە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺗﺎوان و ﮔﻮﻧﺎھﯽ دۆﺧەﻛە ﺑﺨﺎﺗە ﺋەﺳﺘﯚی ﺑەراﻣﺒەرەﻛەی .ﺑﯚ ﺋەﻣەش ھەﻣﻮو ﺑەﻻﻏەﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨێ، دەﺳﺖ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻨەوە و داڕﺷﺘﻨﯽ ھەر ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەك دەﺑــﺎ ،ھﻮﻧەر ﻟــە وێﻨﺎﻛﺮدﻧﯽ ھەر ﭘــﺮد و ڕێ دەرﺑﺎزێﻚ دەﻛﺎ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﯚ ﺧﯚی ﻟێﯽ دەرﺑﭽێ. ﺋــەوان ﻛــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯽ ڕﯾﺸــەﯾﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧﯿﯿــە ﺗﻮاﻧــﺎ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە و ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿﺎن ﻻ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﭘﺮﺳەﻛە ﺋەوەﯾــە ،ﺋەوان ﻧﯿﺎز و وﯾﺴــﺖ و ﺋﯿﺮادەﯾەﻛﯽ ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨەﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳەری و ڕﯾﻔﯚرم و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری و ﻧﻮێﺒﻮوﻧەوە .وەك
دەﺳــﺖ و ﻓﺸــﺎری دەرەﻛــﯽ، ﺑﻮوﻧەﺗــە ڕووﺧﺴــﺎرێﻜﯽ دﯾﺎری ﮔﻮﺗﺎری ﺑەﺷــێﻜﯽ دﯾﺎری ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــەﻛﺎن ﻟە دوێﻨێ و ﺋەﻣڕۆدا ،ﺑەواﻧەﯾﺸــەوە ﻛە ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ﻟە ھﺎوﻛێﺸــەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﺪا ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺧەﻣﯽ ﺋەوەدان ﭼﯚن ﻟەو ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ و دەﺳــەﺗﺪارێﺘﯿﯿە ﺷــﺘێﻚ ﺑﭙﭽڕﻧەوە .ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕــﮋەﻛﺎن ﻟــە وﺗەﻛەﻣﺎن و ﻟەﺳــەروو ﺋەوەﯾــﺶ ،ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﺑە ﺑﻨﺒەﺳﺘﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ھەر ھــەوڵ و ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﻟێﻜﮕەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﻧﯿﺎزی ﭼﺎرەﺳەری و ﭘڕۆژەی دەﺳﺘەﺟەﻣﻌﯽ دەﻧﺮێﻦ. دەﻛــﺮێ ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟــەم ڕووەوە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ .ﭘﺮﺳــﯽ
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭼﺎرەﺳەر ﻧﯿﯿە و ﺧﯚی ﺗەﻧﮕﮋەﯾە
ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوە ﻛە ھەرﮔﯿﺰ ﻧﺎﺑێﺖ ﭼﺎوەڕێﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟــێ ﺑﻜەﯾــﻦ .ﻟەﻣــەدا ﺋەوەی ﻓەراﻣﯚش ﻛــﺮدووە ﻛە راوێﮋﻛﺎر و ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی واﻗﯿﻌﺎﻧە ﺑﯚ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن، ﺋﯿﺘــﺮ ﭼــﯚن ﻧەﺧﺸــەڕێﮕە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەر دادەﻧێــﻦ؟ ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘێﺸﻨﯿﺎر و راﺳﭙﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺶ ﭼﺎرەﺳــەری دۆﺧێﻚ ﻧﺎﻛﺎت ﻛــە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و داﻣــەزراوەی ﭼﺎودێــﺮی و ﺑەدواداﭼــﻮون ﻣﻮﻣﻜﯿــﻦ ﻧﯿﯿە ﻟــەرووی ﻛــﺮدارەوە ﻣەرﺟــە ﻗﻮرﺳەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﯾــﺎ ﭘێﺸــﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﺑﺎﺷﯿﺸــﯽ ﻟێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە وﺗێﻚ ﻟەﻧﺎو ﮔێــﮋاوی ﮔەﻣەی ﺣﺰﺑﯽ ﺑێﺖ ،ﻣﻮﻛﯿﻦ ﻧﯿﯿە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ. ﻟە دﻧﯿﺎدا ھەروا ﺑﻮوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﺑﻨﻜــە ﻓﺮاواﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋﯿﺮادە و ﺑﻮێــﺮ ﻧەﺑــﻮون ،ﺋــەو ﺋﯿﺮادە و ﺑﻮێﺮﯾﯿــە ﻛــە ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ
وەرﭼەرﺧــﺎن و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ﻧەﺗەوە زۆر ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﺋەوەﺗﺎ ﻟێﻚ ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗــەوە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ وەك ﮔەورەﺗﺮﯾــﻦ داﻣەزراوەی ﯾﺎﺳﺎ ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ ﻛﺮدووە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆر ﻟــەو ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿﺎﻧەی ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻻوازی ﺋەدا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەھﯚی ﻛڕﭼﻮﻛﺎڵﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن و رێﻨﻮێﻨﯽ وەزارەﺗەﻛﺎﻧــەوە ﺋەﻧﺠﺎم دراوە، ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﯾﺎ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺪاﯾە رێﮕﺮی ﻟــە ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑﻜﺎت؟ ﻟــە واﻗﯿﻌێﻜﺪا ﻛە ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺗێﻜەڵ ﺑەﯾەك ﻛﺮاوە .ﻟــەم دۆﺧــە ﻧﺎوازەﯾەدا ﺋەﮔەر ﻟێﮋﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺑەﺷــەو و رۆژ ﻛﺎر ﺑﻜەن ،ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧﺪا ﻧﺎﺑێﺖ ﻣﻠﯿﺎرێﻚ دۆﻻری دزراو ﺑﮕەڕێﻨﻨــەوە، ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﺎر ﺑــﯚ رێﮕﺮی ﻟــە ﺑەھەدەرداﻧﯽ دەﯾــﺎن ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺗــﺮ ﺑﻜەن ﻛە ﺋێﺴــﺘە
ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟەﮔــەڵ ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﻓﯿــڕۆ دەﭼێﺖ ﯾﺎ ﻟە ﺋﺎﻛﺎﻣــﯽ ﻻوازی و ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ ﺑڕﮔــە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛەﻟێﻦ ﺑﯚ ﺑەھــەدەردان و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ﺳــەرﻣﺎﯾە ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە. ﻛەواﺗــە ﻟــەم ﻗﯚﻧﺎﻏــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزەدا ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﯿــﺪا ﺗێﭙــەڕ دەﺑێﺖ ،ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﭼﯚن داڕێﮋرێﺘــەوە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺳێﻜﺘەرە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ رادەﺳﺘﯽ ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﺋەﻣە ﻛﺎرێﻜﯽ ﻗﻮرﺳــە ،ﺑەم ﺋەﺳﺘەم ﻧﯿﯿە .ﺑــﯚ ھەرێﻤێﻚ ﻛــە ﺗﻮاﻧﯽ رووﺑەڕووی دڕﻧﺪەﺗﺮﯾﻦ دەوڵەﺗﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﯽ ﻟە دﻧﯿﺎ ﺑﺒێﺘەوە. ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺋەﮔەر ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﻻﯾەن ھەردوو ﻻﯾەﻧﯽ )ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ( رێﻚ ﺧــﺮا ،ﺋەوا ھﯿﭻ ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋﯿﺮادەی ﺧەڵﻚ و ﺗﻮاﻧﺎی
ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەی ﺋێﺴــﺘەوە ﻛە زﻣــﺎن و ﻛﺮداری ﻧێﻮان ﺋــەم دوو ﻻﯾەﻧــە ﺑﻮوەﺗە ھﯚی ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و دۆﺧێﻜــﯽ وای ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ﻟە ﭼﺎرەﺳەرەﻛﺎن دوور ﻛەوﺗﻮوﯾﻨەﺗەوە.
و ﻛەرﺗێﻚ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎراﻧە ﺑﺪرێﺖ ﻛە ﻣﻮﻣﻜﯿﻨــە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ و ﺑــﺎری ﺷــﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﻣﻮوﭼەﺧﯚران ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻗﻮرس ﻧەﻛەن. ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﮕﮋە ﺑــە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﻛﺮێــﺖ
ﺗەﻧﮕﮋەﺑﻮوەﺗەﺑەﺷێﻚﻟەﻣﻮزاﯾەدەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و رێﻜﻼﻣﯽ ﺧﯚدەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳەر ﺷﺎﺷــەی ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ،وەك ﭼﯚن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺋەم ﺧﻮﻟەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻮوﻧە ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚﯾە ﭼﺎرەﺳەرەﻛەﺷــﯽ ﺑﯚ ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﺋەو ﺑڕﯾﺎراﻧە دەﺑێﺖ ﻛە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێــﻢ ﻟەﮔــەڵ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﮕەﻧە رێﮕەی ﻧﻮێ ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛــە و دواﺗﺮ وردە وردە ﺑﯚ ھەر ﺳێﻜﺘەر
ﻛــە ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯿــﺎن رەگ و رﯾﺸــەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﻗﻮوڵﯽ ھەﯾە ،ﺗــﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ھەﻣﻮواﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭼﺎرەﺳەر و ﻛــەس ﺧــﯚی ﺑــە ھﺎوﺑەش ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﺗــﺎ ﭘێﻜــەوە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑﮕــﺮە ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﮕــﮋە ﺑﻮوەﺗە
ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺎ و ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ و ھەﻟﮫەﻟە و ﺳەﻣﺎ ،ﺋەم ﺳەروەرﯾﯿەﯾﺎن ﺑەرھەم ھێﻨﺎ؟ ﺋــەم ﺧﯚدزﯾﻨەوەﯾــە ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ. ﺋەم ﭘﺎﺳــﺎوداﻧەوەﯾەی ﺑەﺧﺎوەن دەرﻧەﻛەوﺗــﻦ ﻟــە ﭘــڕۆژەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ .ﺋەم ﺑﯿﺎﻧﻮوھێﻨﺎﻧەوە ﺑﯚ ڕاﻛﺮدن ﻟە ﺋەرﻛــەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ھێﺰﮔەﻟﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ھــﺎوﻛﺎت ﺋەم زﻣﺎﻧە ﺷــەﯾﺘﺎﻧﯿﯿە ﻟە ﻣﺎﻧﺎداﻧەوە ﺑە ﭘﺮۆﺳــەﻛە ،ﺋەم ﺑەﻻﻏەﺗە ﻛﻮﺷﻨﺪەﯾە ﻟە ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﻣێﮋووﯾﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺋەم ﺗێﻜەڵﻜﺎرﯾﯿــە ﺟەھەﻧەﻣﯿﯿــە و ﻣﺎﻧــﯚڕە ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛەی ﭘــﺎش و ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭼەﻣﻚ و ﺑەھﺎﻛﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﮔﻮﺗــﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻛــﻮردی ،ھﯚﻛﺎری ﺗﺮن ﻟەوەی ﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪ ﺑێﺖ .ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑﺎرﮔﺎوی ﺑە ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی، ﺑﺎﻛﯽ ﺑــەوە ﻧﯿﯿە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑﺎﻛﺎن، ﺑﻜﺎﺗــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﺑێ ﺷــەرﻣﺎﻧە ﺋەرﻛــﯽ ﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ﺋەﻣــڕۆی ﺧﯚی ﺑــە ﻧــەوەی دوای ﺧﯚی ﺑﺴــﭙێﺮێ .ﺋەو ڕۆڵــە و ﻧەوەﯾەی دەﺑــﻮو و دەﺑێﺖ ﻟە ﺑەری ڕەﻧﺠﯽ ﺑەرھەﻣــﺪاری ﺑﺎوﻛە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺨــﯚن ،ﻧەك ﺳــەدەﯾەﻛﯽ دﯾﻜەش ﺧەرﯾﻜﯽ ڕاﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑﻦ و ﺑﺎﺟﯽ ﺷــەڕەﻗﯚﭼﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و زۆراﻧﺒﺎزﯾــﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی ﺋەوان ﺑﺪەن.
ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﻮزاﯾەدەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و رێﻜﻼﻣــﯽ ﺧﯚدەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺳــەر ﺷﺎﺷــەی ﺗﯿﭭﯿﯿــەﻛﺎن، وەك ﭼــﯚن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺋەم ﺧﻮﻟەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﻮوﻧە ﻛﺎدری راﮔەﯾﺎﻧــﺪن و ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻗﯚرغ ﻛﺮد و ﻟە ﻛﺎری ﺳــەرەﻛﯽ و راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺧﯚﯾــﺎن دوور ﻛەوﺗﻨــەوە و ﯾــەك ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻨﻮێﻨﯿﯿﺎن دەرﻧەﻛﺮد. ﻟێــﺮەدا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺧــﯚی ﺑﻮوەﺗە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑــە ﺗەﻧﯿــﺎش ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھﺎﻧﺪان و رێﻨﻮێﻨﯽ ھەرێﻤــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە ﻛە ﭘﺎڵﭙﺸﺖ ﺑە ﺋﯿﺮادەی ﺧەڵﻚ و ﭘێﺸﻤەرﮔە و وﯾﺴــﺘﯽ ﮔەﻟەﻛەی ،ﻛﯚﺗﺎی ﺑە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛە ﺑێﻨێﺖ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﮔــەﻻن دەرﯾﺎﻧﺨﺴــﺘﻮوە ﺑەردەواﻣــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋە داڕﻣﺎﻧﯽ ﮔــەورەی ﻟێ دەﻛەوێﺘــەوە ﻛــە ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ داھﺎﺗﻮو ﭘڕ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دەﺑێﺖ و ﻣەﯾﻨەﺗــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە.
وﺗﺎر ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
دەﺳەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﺑﻮوﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﻜە .ﯾﺎﺳــﺎ دادەﻧﺮێ و داودەزﮔــەی ﺧﯚی ھەﯾە ﻛە ﺑڕﯾــﺎر دەدەن ﻛەی و ﭼﯚن ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ .ﯾﺎﺳﺎ ﺗێﻜﺴــﺘێﻜﯽ ﻧەﮔﯚڕاو ﻧﯿﯿە، ﺑەدرێﮋاﯾــﯽ ﻣێﮋوو و ﻟــە ھەﻣﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛﺎﻧﺪا ﯾﺎﺳــﺎ ﺑەﭘێﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ و ھﯚﺷﯿﺎری ﺧەڵﻚ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە .ﯾﺎﺳﺎ ﺑەردەوام دەﺑێﺖ ﭼەﻧﺪ ھەﻧﮕﺎوێ ﭘێﺶ ھﯚﺷﯿﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑێﺖ .ھەرﻛﺎت ھﯚﺷﯿﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﭘێﺶ ﯾﺎﺳﺎ ﻛەوت ،ﺋﯿﺘﺮ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎ و دەﺳﺘﻮور دەﺑێﺖ ﺑە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺣەﺗﻤﯽ، ﺋەﮔــەر ﺋەو ھەﻧﮕﺎوە ﻧەﻧﺮێ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەرەو ﻧﺸــێﻮ دەﭼێﺖ و دەرﭼﻮون دەﺑێﺖ ﺑە ﻣەﺣﺎڵ. ﺋەﮔەر ﺳەرﻧﺠێﻜﯽ ﺧێﺮای ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳﻮێﺪ ﺑﺪەﯾﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑەردەوام ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎن ﺑەﺳــەردا دێﺖ و ھەر دﯾﺎرەدەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺳــﺎﻏڵەم ﻟە ﺗەﺷەﻧەﻛﺮدﻧﺪا ﺑێﺖ ،وەك دەرﻣﺎن ﯾﺎﺳﺎﻛەی ﺑﯚ دەﮔﯚڕن. ﺳــﺎڵﯽ 1982ﻟە ﺳــﻮێﺪ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك دەرﭼــﻮو ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی دەرھەق ﺑﻪ ژن ﺑە ﺗﺎوان ﻟﻪ ﻗەڵەم دا و ﻟێﺪاﻧﯽ ژن ﺧﺮاﯾە ڕﯾﺰی ﺋەو ﻛﺎرە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎﻧەی ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻟەﺳەر دەدرا. ﺑەم ﺋەوﻛﺎت دەﺑﻮو ژﻧەﻛە ﺳﻜﺎی ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺮداﯾﻪ و ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺋــﺎﮔﺎدار ﺑﻜﺮداﯾەﺗەوە .ﭘﺮۆﺳــەی دادﮔﺎﻛﺮدﻧەش ﻟە ﭘﺸــﺖ ﭘەردەوە ﺑەڕێﻮە دەﭼﻮو ،واﺗە ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ دەرەوەی ﺋەو ﺧێﺰاﻧە ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﻧەﺑﻮو وەك ﺷــﺎﯾەت ﯾﺎن ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜەر ﺋﺎﻣﺎدەی داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ دادﮔﺎ ﺑﺒﻦ و ﺋﺎﮔﺎداری ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺋەو ﺧێﺰاﻧە ﺑﺒﻦ. ﺋەم ﯾﺎﺳــﺎﯾە ڕەﺧﻨەﯾەﻛﯽ زۆری ﻟێ ﮔﯿﺮا ﻟەﺑەرﺋەوەی ژن ﻟەم ﭘﺮﺳەﯾﺸﺪا ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ دەﻣﺎﯾەوە ،دەرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﻟەم ﺟﯚرە دووﭘﺎﺗﻜﺮدﻧە ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﺋەو ﺳــﺘەﻣە ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﺗﺎﺑﯚﯾــە و ﻧﺎﺑێﺖ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺧێــﺰان دەرﭼێﺖ .ﭘﺎش ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻚ ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھﺎﺗە ﺋﺎراوە و ڕێﮕەی ﺑە ژن دەدا ﻛەﺳــێﻚ ﻟەﮔەڵ ﺧﯚی ﺑﯚ دادﮔﺎ ﺑەرێﺖ وەك ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜەر ،ﯾﺎن ﺷﺎﯾەﺗﺤﺎڵﯽ ﺋەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿەی ﺑەراﻣﺒەری ﺋەﻧﺠﺎم دراوە . ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1983دا ھەﺷــﺖ ﻣﻠﯿــﯚن ﻛﺮۆن ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮا ﺑﯚ ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧــﯽ ﺋەو ژن و ﻣﻨﺪاﻧەی ڕووﺑــەڕووی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دەﺑﻨــەوە .ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﻛﺮۆﻧﯿﺶ داﻧﺮا ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚرﺳــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و ﺧﻮﻟــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺑــﺎرەی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾــﯽ و ھﯚ و ڕەﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯽ ﺑﯚ ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺗێﺰەﻛﺎﻧﺪا دەﻛﺮد .داﻧﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟەو ﺑﻮارەدا ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺸﻨﯿﺎر ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەو دەردە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە. زۆرﺟﺎر ﭘﺎش ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ،ھەﻧــﺪێ ﭘﯿﺎو وازﯾﺎن ﻟە ژﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەدەھێﻨﺎ و ﺑێﺰارﯾﺎن دەﻛﺮدن ﯾﺎن ھەڕەﺷەﯾﺎن ﻟێ دەﻛﺮدن و ڕاوﯾﺎن دەﻧﺎن ،ﺑﯚ ﺳــﻨﻮورداﻧﺎن ﺑﯚ ﺋەم ﭘﺮﺳە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1988دا ﯾﺎﺳﺎﯾەك داﻧﺮا ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾە ﭘﯿﺎو ﺑﯚی ﻧەﺑﻮو زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300 ﻣەﺗﺮ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺋەو ﺷﻮێﻨە ﺑﻜەوﺗﺎﯾە ﻛە ژﻧەﻛەی ﻟێﯿە ،ﺋەﻣەش ﻟە ڕێﮕەی ﺑﺎزﻧێﻜەوە ﻛە دەﻛﺮاﯾە دەﺳﺘﯽ ﭘﯿﺎوەﻛە و ﺋﺎﻣێﺮێﻚ ﻻی ژﻧەﻛە دادەﻧﺮا .ﺋەﮔەر ﭘﯿﺎوەﻛە ﻟەو ﺳﻨﻮورە ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻜەوﺗﺎﯾەﺗەوه، ﺋەوا ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮە ﻻی ﭘﯚﻟﯿﺲ زەﻧﮕﯽ ﻟێ دەدا. ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﺪا دﯾﺎردەی ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﻟە دەرەوەی ﯾﺎﺳﺎ ”ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﯽ ڕەش“ ﭘەرەی ﺳەﻧﺪ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1999دا ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟەﺑﺎرەی ﻟەﺷﻔﺮۆﺷﺘﻨﯽ ژﻧﺎن داﻧﺮا ،ﺑەﭘێﯽ ﺋەم ﯾﺎﺳﺎﯾە، ﺋەو ﻛﺎرە دەﺑﻮو ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﻣﯚڵەت ﭘێﺪراودا ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ و ﻻﯾەﻧە ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎودێﺮی ﺑﻜەن .ﺋەﻣەش ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﻨﯽ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﯽ، ھەروەھﺎ ﺋەو ژﻧﺎﻧە ﻟە ﻟێﺪان و ﺋﺎزارداﻧﯽ دەرووﻧﯽ و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻜﺮدن ﺑﭙﺎرێﺰێ. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋەﮔەر ژﻧێﻚ ﺳــﻜﺎی دژی ﻣێﺮدەﻛەی ﯾﺎن ﭘﯿﺎوێﻚ ﺑﻜﺮداﯾە ﻛــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی ﺑەراﻣﺒەر ﺋەﻧﺠﺎم داوە ،ﯾەﻛﺴــەر ﺋەو ﭘﯿﺎوە دەﮔﯿــﺮا .زۆرﺟﺎر ژﻧەﻛﺎن ﭘەﺷــﯿﻤﺎن دەﺑﻮوﻧەوە و ﺳﻜﺎﻛﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺸــﺎﻧﺪەوە .ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺋەم ﭘﯿﺎواﻧە ﻟە ﺳﺰای ﯾﺎﺳﺎ ڕزﮔﺎرﯾﺎن دەﺑﻮو ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەم ﯾﺎﺳﺎﯾەش ﮔﯚڕا ،ﺋەﮔەر ﺷــﻮێﻨەواری ﺋەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿە ﺑە ﺟەﺳﺘەی ژﻧەوە دﯾﺎر ﺑێﺖ، وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﺳــﻜﺎﻛەﯾﺶ ھﯿﭻ ڕۆڵێﻚ ﻧﺎﺑﯿﻨێﺖ و ﭘﯿﺎوەﻛە دەﺑێﺖ ﻟە دادﮔﺎ و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ،ﺳﺰای ﺧﯚی وەرﮔﺮێ. ﺋەم ھەﻣﻮو ﺷــێﺮ و ڕێﻮﯾﯿە دەﻛەم ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑڵێﻢ ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻛە داﻧﺮاوە ،ﺗێﻜﺴﺘێﻜﯽ ﭘﯿﺮۆز ﻧﯿﯿە و دەﺑێﺖ ﺑەردەوام ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵــﺪا ﺑﮕﯚڕێ ،ﺋەو ﮔﯚڕاﻧەﯾﺶ ﻟﻪ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺑەرەوﭘێﺸــﭽﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەدا دەﺑێﺖ. ﯾﺎﺳــﺎ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮی و ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑەھﺎ ﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵ ﺑێﺖ .ﯾﺎﺳــﺎ ﻟە ﻋەﻗڵ و ھﯚﺷــﯿﺎری ﻛﯚﻣەڵەوە ھەڵﺪەﻗﻮڵــێ ،ﺋەو دوو ﻓﺎﻛﺘــەرەش ﺑەردەوام ﻟــە ﮔﯚڕاﻧﺪان. ﻧەﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەی ﺳــەرﭼﺎوە ﻟە ﻋەﻗڵﯽ ﺳەدەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘەوە دەﮔﺮن ،ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێ ﻛە ھێﺰی دەﺳەﺗﺪاران و ﻋەﻗڵﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺋەو ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﯾﺎن ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﻛە ڕووﺑەڕووی ﺋەو ﻋەﻗڵە ژﻧﮕﺎوﯾﯿە ﺑﺒﻨەوە.
ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺣﻮﻛﻤــﺪا ،ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﯾە ﻛە ﺳﯿﺴﺘەم ﻟە دۆﺧێﻜەوە ﺑﯚ دۆﺧێﻜﯽ ﺗﺮ دەﮔﯚڕێ .ھەڵﺒەت ﺋەﻣە ﭘێﺸــﺘﺮ زەوﯾﻨەی ﺑﯚ ﺧﯚش ﻛﺮاوە ،دواﺗﺮﯾﺶ دەدرێــﺖ ﺑە راﭘﺮﺳــﯽ .زۆرﯾﻨە ﺋەو دۆﺧە دەﮔﯚڕن ﺑێ ﺋــەوەی ﺧﻮێﻦ ﺑــڕژێ و ﺷــﻮێﻦ ﻛﺎول ﺑﻜﺮێ .وەك ﻛﺸــﺎﻧەوەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘــﺎ ،ھەڵﺒــەت ﻣﺎﻧــەوە ﯾﺎن ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﺑﺎﺳەﻛەی ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟە ﻛﺎﻣﯿﺎﻧﺪا ﻗﺎزاﻧﺠێﺘﯽ و ﻟە ﻛﺎﻣﯿﺎﻧﺪا زﯾــﺎن ،ھەرﭼــﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﺑە ﻧەﺧﺸــەڕێﮕە ،ﺋەو ﺟﯚرەﯾە ﻛە ﭘﻼن و رێﮕەﯾەﻛــﯽ ھەﯾە و ﺑە ﻗﯚﻧﺎغ دێﺘە ﺧﻮارەوە ،واﺗە ﭘێﺸــﺘﺮ زەﻣﯿﻨەی ﺑﯚ ﺧﯚش دەﻛﺮێ و ﺋەو وەﺧﺘە درێﮋەی ﻟــە ﭘێﺸــﯿﺪا ھەﯾە ھــەر وەﺧﺘێﻚ ھەﻧــﺪێ ﻛﺎری ﻟــە ﺑەردەﻣﺪاﯾە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ. دواﺗﺮ وەك ﺑﯿﺮێــﻚ ﺑەﺑەرد ھەڵﭽﻨﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﺗﺎی ﻛﺎﺗەﻛە ﺳــەرﺟەﻣﯽ
ﺋــەو ﻛﺎراﻧــەش ﺗــەواو دەﺑﻦ ﻛە داﺑەش ﻛﺮاوﻧەﺗە ﺳەرﯾﺎن .ھەڵﺒەت ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﺑە ﻧەﺧﺸــەڕێﮕە ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﯾە ﻛە ﻛەﻓﻮﻛﻮڵ ﻧﯿﯿە و ﺳﺎﻧە دەزاﻧﺮێ ﭼﯽ دەﻛﺎت و ﺑﯚﭼﯽ دەﯾﻜﺎت ،زﯾﺎﺗﺮ ﺗەﻣەﻧﯽ درێﮋﺗﺮ دەﺑێ، ﭼﻮﻧﻜە ﺧەوﻧﯽ ﺳــﺎﻧە و ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮاوە. ھەرﭼــﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ ﻻی ﺋێﻤەﯾە ،ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﭘﺸﺖ ﺑە ﭼﺎرەﻧﻮوس دەﺑەﺳــﺘێ ،واﺗە ﺋێﻤە ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﻣﺎن ﻧﯿﯿە ،ھەﯾﺸﻤﺎن ﺑێ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ ﻧﯿﯿە و ﻟە زەﯾﻨﯽ زۆرێﻜﺪا ﻧﯿﯿە ﻛــە ﻛﺎری ﺑەﻛﯚﻣەڵﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺮێ. ھەرﭼﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﺸــە دﯾﺴﺎﻧەوە ﻧﯿﻤﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋێﻤە ﺑەﺳەر ﭼەﻧﺪ ﺳﯿﺴﺘەﻣﮕەﻟێﻜﺪا ﮔﺮێ دراوﯾﻦ ،ھﯿﭽﯿﺎن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻧﯿﻦ و ﮔﻮێ ﺑﯚ رای ﮔﺸــﺘﯽ ﺷــﻞ ﻧﺎﻛەن و ﭼێﮋ ﻟە ﻛﯚﯾﻼﯾەﺗﯿﯽ ﺋێﻤە و ﻧﺎﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن وەردەﮔﺮن ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﻛێڵﮕەﯾە ﻟەﺑﺎرە ﺑﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی
ﺷەﻣﺎڵ ﺑﯚﻛﺎﻧﯽ
ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ڕﯾﻔﯚرم دێﺘە ﻧﺎو ﻛەواﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ وﺗێﻜەوە ﻛە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ داڕﺷــﺘﻨﯽ دەﺳــﺘﻮوری ﺑﻨەڕەﺗﯽ، ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕە ﻓﻜــﺮی و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﻣێــﮋووی وﺗەﻛەی ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﺑێــﺖ و ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺋەم ﯾﺎﺳــﺎ داڕێﮋراوەش ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ڕاﺑﺮدووﯾەﻛﯽ 50ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘەی ھﺎوﻛﺎت ﻛﺮدﺑێﺖ، ﻟەﮔەڵ ﺋەم ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەی ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 15ﺗﺎ 25ﺳﺎڵەدا ﺗێﯿﺪا دەژﯾﻦ و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا درێﮋەدان ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧێﺘﯽ ﺑﯚ داھﺎﺗﻮو، ﻟە ﺑــﻮاری رﯾﻔﯚرﻣــﯽ ھەﻣەﺟﯚر ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﺑﺒﯿﻨێﺘەوە . ﺑەم ﺑــە ﺋﺎوڕداﻧەوە ﻟــە ﻣێﮋووی دەﺳەﺗﺪاران ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دەﺳەﺗﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ،ﺑﯚﻣﺎن ڕوون دەﺑێﺘەوە ﻛە رﯾﻔﯚرم ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ڕواﻧﮕەی ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دەﺳەﺗەوە ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە و ﭘێﻨﺎﺳــەی رﯾﻔﯚرم ﺑەﭘێﯽ ﻟﯚژﯾﻜﯽ دەﺳــەت ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ھﺎﺗﻮوەﺗــە ﺋﺎراوە ،واﺗــە ھﯿﭻ ﻛﺎت رﯾﻔﯚرﻣێﻚ ﻛە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﭘێﻮەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﺒﻮوﻧﺪا
ﺑێــﺖ ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﺑێ .ﺋەﻣﺎﻧە ﭘێﻮەرێﻜــﻦ ﻟە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ دەﺳەﺗﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳﺎی وﺗێﻚ ﻟەﺳەر دەﻗﯽ ﻛﺘێﺒە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن داڕێﮋراﺑێﺖ و ﺑەﺷێﻮەﯾﯽ دۆﮔﻤﺎ و ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﯽ ﺳــەردەم ﻟەﺑەرﭼــﺎو ﻧەﮔﺮێــﺖ، ﭼــﯚن دەﻛﺮێــﺖ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازی ﺑﯚ ﭘێﻨﺎﺳە ﺑﻜﺮێ؟ دﯾــﺎرە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﻟــە ھەر دەﺳــەﺗێﻜﺪا ﻟەﻛﺎﺗــﯽ وت ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﺪاﯾــە ،ﺋەﮔــەر ﺑــﯚ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ ﺑێﺖ ،ﺑﺎزﻧــە داﺧﺮاوەﻛﺎﻧﯽ دۆﮔﻤﺎﯾﯽ وا دەﻛەن ﺑﺎس ﻟە رﯾﻔﯚرم دەﻛەن، ﺑــەم ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﯽ دواﺗــﺮدا ھەﻣﺎن وت ﭼﺎرەﺳــەری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺑەﻛﺎر دێﻨــﻦ ﺑــﯚ دەﻣﻜﻮﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺳــﯽ رﯾﻔﯚرم ،ﺋەﻣە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺧﺎﺗەﻣﯽ و دواﺗﺮﯾﺸﺪا رووی داوە .ھەرﭼەﻧﺪە ھــەر ﺋﻮﻣێﺪﺧﻮازی ﯾــﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺑﺎرەی ”رﯾﻔﯚرﻣﺨــﻮاز ﻛﯚﻧەﭘﺎرێﺰ“ ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘﻤێﻜﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ وەك ﺋێﺮاﻧﺪا ،ﺟﯚرێﻜە ﻟە ﻧەزاﻧﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗﺮووﺳﻜﺎﯾﯽ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ھەردوو ﺑەرە
ﺗﻮاﻧﺎی ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﻟە ﺳــەرﻛﺮدە ﯾەﻛەﻣــەﻛﺎن ھەﺑێ و ﺑﺸــﺘﻮاﻧێ ﺑە ﻧﺎوی ﻣﯿﻠەﺗەوە ﻗﺴــە ﺑﻜﺎت و ﺑێ ﺑﺎك ﺑێﺖ و ﺑێ ﺑﺎك و ﭼﺎوﻧەﺗﺮس ﺑێﺖ ،ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺳەرووی ﺧﯚی، ﺧﻮار ﺧﯚی ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜﺎت ،ﺑەﻣەش ﭘێﯽ ﻧەك دەﺑێﺘە ﺳــەرﻛﺮدە ،دەﺑێﺘە ﺑﺰﻧﺴﻤﺎﻧێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯿﺶ .ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەﺷﯽ ﺋەوەﯾــە ،ھﯿــﭻ ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺟﯚرە ﺳەرﻛﺮداﻧە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ وت ﻟە ﺗەﻧﮕﮋە ڕزﮔﺎر ﺑﻜەن ،ھەڵﺒەت ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﺗﯚﻛﻤەﯾﺎن ،ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن، وەك ﭼﯚن ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎی ﺳــەردەﻣﯽ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﺮەوە، ﺑەﺷێﻚ ﺑﻮون ﻟە ﺷﻜﺴﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﻟە ﺳﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗﯽ ﺳەدەی ڕاﺑﺮدوودا، ﻟە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧﺪا ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪان وﺗەوە ﺋەﻧﺠﺎم درا، ﭘێﻨﺞ ﺑﻨەﻣﺎی ﺳــەرەﻛﯽ و ﺑﻨﺎﻏەﯾﯽ ﺑﯚ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــەرﻛﺮدە داﻧﺮا ،ﻛە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗــﺮێ ﭘێﻨﺞ ﮔەورەﻛە )Big (Fiveو ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە :ﻛﺮاﻧەوە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧــﺪن،
ﻧەﺷڵەژان و ھﯚﺷﯿﺎری .زاﻧﺎﯾﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺑەرزی و ﻧﺰﻣﯿﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﭘێﻨﺞ ﺑﻨەﻣﺎﯾــە ،ڕادەی ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻟە ڕاﺑەراﯾەﺗﯽ دﯾﺎری دەﻛەن. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە” ،ﻛﺮاﻧەوە“ ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەر ﻣﺮۆﭬێﻚ، دەﺑێ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛەﺳــﯽ ﺳەرﻛﺮدەدا ھەﺑێ ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد .ﺋﺎﺧﺮ ﻛﺮاﻧــەوە واﺗە ﮔﻮێﮕﺮﺗﻦ ﻟــە ھەﻣﻮو ﺑﯚﭼــﻮون و ﻧﻮێﻜﺎرﯾﯿەك، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر زۆر ﺑەﻻﺷــﺘەوە ﺟﯿﺎواز و ﻧﺎﻣﯚ ﺑێﺖ .ﻟێــﺮەدا دەﺑﯿﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەھێﺰ ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﻛﺮاﻧەوە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛە ﺑﻨەﻣــﺎی دووەﻣە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛەﺳــێﻚ ﺑﺘﻮاﻧێ ﻛﺮاﻧەوەی ھەﺑــێ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻧﻮێﻜﺮاﯾﯿەك و ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ،ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧێ ﮔﻮێﮕﺮێﻜﯽ ﺑﺎش ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺧەڵﻜﯽ ﭘێ ﺑەدەﺳﺖ دەھێﻨێ. ﺋەﮔــەر ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ھەرﯾەﻛــە ﻟەو
ﭘێﻨــﺞ ﺑﻨەﻣﺎﯾــەی ﺗــﺮ ﺑﻜەﯾــﺖ ﺑە وردی ﻛــە ﻧﺎﻣــەوێ ﻟێﺮە ﯾــەك ﺑە ﯾــەك ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﺑﻜەم، ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺳــەرﻧﺠێﻚ ﻟە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺳەرﻛﺮدە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ زەﺑەﻻﺣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﺑﺪەی ،دەﺑﯿﻨﯽ ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑەم ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە ،ھﯚﻛﺎری ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯿﺎﻧــە .ﺳــەرﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺮدە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﺪە، دەﺑﯿﻨــﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ھﯚﻛﺎری ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺋەوەﯾــە ،ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻛﺮاﻧەوە ،داﺧــﺮان و ﻟە ﺟێﯽ ﭘﺘەوی ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺑێ ﻣﻨەﺗﯽ ﻟە ﺧەڵــﻚ ﻛﺮاوە ﺑە ﺑﻨەﻣــﺎ .ھەرﮔﯿﺰ ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﯿــﺶ ﻟەﮔەڵ دۆﺧەﻛﺎن ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑﮕﺮە ﺗﻮوﺷــﯽ ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ﺷڵەژان و ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺧێﺮای ﺑێ ﭘﻼن دەﺑﻦ ،ﻛﺎﺗێﻚ ھەر ﻧەﺧﻮازراوێﻚ دێﺘە ﺑەردەﻣﯿﺎن ،ﺋەﻣەش دەری دەﺧﺎت، ﭘێﻨﺞ ﺑﻨەﻣﺎﺷﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ھﯚﺷﯿﺎری.
ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺳﺮوﺷﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻧەﺧﺸەڕێ ﭼەﻧﺪان ﺗەرزی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ھەڕەﺷــە .ھــەرواش ﺑــﻮوە ،ﻟەو ﻧێﻮەﻧﺪەدا دەﺳەﺗەﻛﺎن دووﭼﺎری ﺟﯚرەھــﺎ ﺗەﻧﮕﮋە ﺑﻮوﻧەﺗــەوە ﻛە ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەدا ،ﻛﻮرد ﺳــەری ﻗــﻮت ﻛﺮدووەﺗــەوە و ھەﻧﺪێــﻚ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺶ .ﺋەم ﭘێﺸــﭭەﭼﻮوﻧە ﺑە ﺳەرﺑەرزﻛﺮدﻧەوە و ﺧﯚﮔﺮﺗﻨەوەی دەﺳــەﺗە زاڵﻤەﻛــە ،ﻟــە ﻛﻮرﺗﯽ داوەﺗەوە و ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﻛﺮدووە. ﺋــەم ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗــﯽ ﻣێﺸــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــەدەﯾەﻛە ﭘێــﻮەی دەﻧﺎڵێﻨﯿــﻦ ﻛێﺸــەﻛە ھەر ﻣــﺎوە .رێﮕەی زۆر ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﻣﺎﻧﺪووێﺘﯽ و ﺑێ ھﻮودەﯾﯽ ﻛێﺸەﻛە وەك ﺑەردەﻛەی ﺳــﯿﺰﯾﻒ ﻻی ﺧەڵﻜﯽ وێﻨــﺎ ﺑﻮوە. ھێﻮاش ھێﻮاش رۆﺣە زﯾﻨﺪووەﻛﺎن دەﻣــﺮن .ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵەی دواﯾﯽ ﻛەﻣــە ﺑــﯚ ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻮﻛﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ وێﻨﺎﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮد. ﻟەوەی ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ دەﻣەزراوەﯾﯽ ﺑێﺖ و
ﺧێڵەﻛﯿﺒﻮون و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗﺎﯾﺒەت و ﺑێ دﯾﺴﭙﻠﯿﻨﯽ ﺗێﯿﺪا رەﻧﮕﯽ داوەﺗەوە. ﺑەﻣەش ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑەھەﻧﺪێﻚ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە و زﯾﺎن ﺑە زۆر ،ﺗــﻮوڕە و ﺑێﺰارن .ﻟە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﺸﺪا ﻣﺮۆڤ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻣﺎف دەﮔەن وەك ﺷﺎﯾﺴﺘە، ﺑەم ﻟە ﺳەرﻟێﺸــێﻮاوی و ﻓەوزادا وەك ﭼﻜﻠێﺘﯽ ﭘەﺧﺸــﻜﺮاوی ﺳەر ﺑﻮوك ھەﻧﺪێﻚ ﭼﻨﮕێﻚ ﻛﯚ دەﻛەﻧەوە و ھەﻧﺪێﻜﯿﺶ ﻛە ﺣﻮرﻣەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن راﮔﺮﺗﻮوە ﺑەس ﺳەﯾﺮﻛﺮدﻧەﻛەﯾﺎن ﭘێ دەﺑڕێ. ﻣﺮۆﭬــەﻛﺎن ﻛــە ﺑــە ھێﻤﻨﺎﻧــە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان دەﻛەن ،ﺑــﯚ ﺋەوەﯾە دەﺳەت وەﺋﺎﮔﺎ ﺑێﻨﻨەوە و ﺑە ﺧﯚﯾﺪا ﺑﭽێﺘــەوە و ژﯾــﺎن رێــﻚ ﺑﺨﺎﺗەوە، ﺑەم دەﺳەﺗﯽ ﺋێﻤە ﮔﻮێ ﺑە ھﯿﭻ ﻧــﺎدا و ھﯿﭽﯽ ﭘﯽ راﺳــﺖ ﻧﺎﺑێﺘەوە. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯿەك ھﺎوﭘﯚﻟﻢ ﺑﻮو ﺑــﯚی ﮔێڕاﻣەوە ﻛە ﺷــﻮاﻧێﻜﯽ ﻟــە ﮔﻮﻧﺪ ھێﻨــﺎوە و ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە ﭘﺎﺳــەواﻧﯽ ﺧﯚی ،ﺋێﺴﺘە ﻣﻮوﭼەی
ﺷﻮاﻧەﻛە دوو ھێﻨﺪەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﻜەﯾە .ھەرﻛﺎت ﻟە ﻛﺎﻛەی ﺷﻮان دەﭘﺮﺳﻦ ﻣﻮوﭼەﻛەی ﭼەﻧﺪە، ﺑﯚ ﺋەوەی ھەﺳﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی ﺑﺮﯾﻨﺪار ﻧــەﻛﺎ دەﻓەرﻣﻮوێ :ﺑە ﻣﻦ و ﺑەڕێﻮەﺑەرەوە دوو ﻣﻠﯿﯚن وەرﻧﺎﮔﺮﯾﻦ. ﮔﺮﯾﻤﺎن ﻟە وەﺧﺘﯽ ﺷەڕ و ﺗەﻧﮕﮋەدا ﻗﻮرﺳە ﺋەو ﺷﺘﺎﻧە ﺗێﭙەڕن ،ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ ھێﻨﺪە ﺳﺴــﺘﻦ ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﯾﺪا ،ﺑﯚ رێﻚ ﻧﺎﺧﺮێﺘەوە؟ ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﺧەڵﻜﯽ ﻣﺎن ﺑﮕﺮن و ﺑڵێﻦ ﺑﻮێﺮی ﺑەﺳە ﺋﯿﺘﺮ راﺳــﺖ ﺑەرەوە ،ﺋەوە ﺑــە ﺗﺎﺑﻮوری ﭘێﻨﺠەم و ﭘێﺸﺘﺮ ﻣﯚڵەت وەرﻧەﮔﺮﺗﻮو و ﻓﯿﺘﯽ ﺋەو ﺣﺰب دەدرێﺖ ﻟە ﻗەڵەم ﻛە ھﯿﭽﯿﺎن وا ﻧﯿﯿە ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧە ﻟە دەﺳەﺗﻦ ،ﻛەی ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن و دڵﯿﺎن رێﯽ ﭘێﺪان ﻛــە ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﺮﺳﯽ ﺑﻜەن ،ﺋەوﺟﺎ ﻣﺎﻓﯿﺎﻧە ﻛﯚی ﺧەڵﻜﯿﺶ ﺑﺮﺳﯽ ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە دﯾﺎرە وەك ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭼــﻮاردە ﺑﺎﻧێﻜە و دوو ھەوا.
ڕﯾﻔﯚرم ﻟە ﺑﺎزﻧەی ﮔەﻣە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﻟەﻧــﺎو رێﻨﻮێﻨﯽ راﺑەری ﺷــﯚڕش و ﺷﯿﻌﯿﺰﻣﯽ ﺗﻮﻧﺪا دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳﯿﺎﺳەت ﺑﻜــەن ﻟــە ﺋێــﺮان ،ﺑﯚﯾــە دەﺑێﺖ ھەﻣﯿﺸــە ﺋەﻣە ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧەﻛەوﯾﻨە ﻧﺎو ھەڵەوە. وا دﯾــﺎرە ﺋــەم ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾﺎﻧە ﻟــە ﺋێﺴﺘەدا و ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ڕۆﺣﺎﻧﯿﺪا )ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﺋێﺴــﺘەی ﺋێــﺮان( ﺧﯚﯾﺎن دووﭘﺎﺗە دەﻛەﻧەوە ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻟە ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ،دەﺳﺘﻮور ﺳــەرﭼﺎوەی ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎن و وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ھﯿﭻ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕێﻚ ﻟە دەرەوەی ﺋﺎﯾەت و ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﯿﺰﻣﯽ 12ﺋﯿﻤﺎﻣﯽ ﺑە ﺣەرام دەزاﻧێﺖ و ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮارە ﺟﯚراوﺟــﯚرەﻛﺎن ﺑە ﺗﺎواﻧﯽ دژاﯾەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮدا ﻟە دار دەدات ،ﺑﯚﯾە ﻟە دوای ھﺎﺗﻨە ﺳــەرﻛﺎری ﺗﺮەﻣﭗ، ھەﻣﻮو ﯾﺎﺳــﺎ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﺑە ﭼﺎرەﺳەر و رﯾﻔﯚرم ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﻧەﻣﺎوە. ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺋەوەﯾــە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەم ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨەﻣﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﺎر ھەﯾە و ﻓەﻟﺴەﻓەی ڕاﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧــﯚی دەﻛﺎت ﺑە ﭘێــﻮەری ﻋەﻗڵﯽ
و ﺑﻮاری ﻣەﻋﻨــەوی ﻟەﺧﯚ ﻧﺎﮔﺮێﺖ، ﭼﯚﻧە ﺋێﺴــﺘەش ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ﺑە ﻧﺎوی رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازەوە ﺑﺎوەڕﯾﺎن واﯾە ﺋێﺮان ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻣﺮۆﯾﯿﺪا ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﺎڵﺘە ﭘێﻜﺮدﻧە ﺑە ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ،ﭘێﯿﺎن واﺑێﺖ رێﺰ ﻟە وﯾﺴﺖ و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﮔەﻟﯽ ﺑــە ﺋێﺮاﻧﯿﻜﺮاو دەﮔﺮێﺖ. ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﭘﻮور ﻣﺤەﻣەدی وەزﯾﺮی دادی ﺋێﺮاﻧﯿــﺎن وەﺑﯿــﺮ ﺑێﻨﯿﻨەوە ﻛــە ﭼەﻧــﺪ رۆژ ﻟەﻣەوﺑــەر وەك ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ دوو دەم، ڕای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﺑە رێﻔــﯚرم ھەﯾە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا ،وا ﺑﺎﺷــە ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎﻧﺪوو ﻧەﻛەن و ﻟەوە ﺑﮕەن ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ﯾﺎﺳــﺎی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﻦ و ﮔﯚڕﯾﻨﯿــﺎن ﺑە واﺗــﺎی ڕووﺧﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە وا ﺑﺎﺷە ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻧﺎڕازﯾﻦ ﻟە دەﺳەت و دەﺳــﺘﻮوری ﺋێﺮان وت ﺑەﺟێ ﺑێڵﻦ و ھەر ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛﯿﺶ ﺑﯿەوێ ﺋێﺮان ﺑەﺟــێ ﺑێڵێ ،ﺑڕی 20ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــﯽ ﺧەﺗــﯽ دەﻛەﯾﻦ“ .ﺋەﻣە ﻗﺴــەی ﺳەرەﺗﺎ و
ﻛﯚﺗﺎی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﻧەﻛەوﯾﻨە داوای ﮔﺮووﭘﮕەﻟﯽ ﺟﯿﺎواز ﻛە ﺑەﻧﺎوی رﯾﻔﯚرﻣەوە ﺋێﺮان ﺟﻮان دەﻛەن ﻟەﺑەرﭼﺎوی دﻧﯿﺎ. ﻟێــﺮەدا دەﺑێــﺖ ﺑﭙﺮﺳــﯿﻦ رﯾﻔﯚرﻣﺨﻮازان ﺑــە ﻛﺎم ھﯿﻮا داوای رﯾﻔﯚرم و ﺑەﺷــﺪاری ﺧەڵﻚ دەﻛەن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ،ﺋەو رﯾﻔﯚرﻣەی ھﺎﺷــﻤﯽ ڕەﻓﺴــەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻛــە ﻟە داﻣەزرێﻨەراﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﺳــەرۆﻛﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑﺎﺳــﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەڕەﺗــﯽ 1979ی ﻛــﺮد ،ﻛﻮژرا و ﺋێﺴﺘەش دۆﺳــﯿەﻛەی ﺑە ﻧﺎڕووﻧﯽ ﻣﺎوەﺗەوە .ﺧﯚ ﻛەڕووﺑﯽ و ﻣﻮوﺳەوی ﻟە ھﺎوڕێﯿﺎن و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺧﻮﻣەﯾﻨﯽ ،ﺑﯚ ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ڕﯾﻔﯚرﻣﯿﺶ زارﯾﺎن ھەڵﭙﭽڕی ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳەر ھﺎت ،ﺋێﺴﺘە ﭘێﺘﺎن وا ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳﺎﯾەی دەﺳەﺗﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ﺋێﺮاﻧﺪا ڕﯾﻔﯚرم زۆرﺗﺮ ﻟە ”ﻧﻮﻛﺘە“ دەﭼێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ژﻧﯽ ﺑێ دەﺳەت
ﻟــە دوای دووەﻣﯿــﻦ ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﺮەوە ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺋەم ﭼەﻣﻜە ﻛﺮدووە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەﺷﯽ ﺋەوەﺗﺎ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻛﺮدەی ﺟﯿﮫﺎﻧﻦ، ﺋﺎﺧﺮ ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺑﺒﯿﺘە ﺳەرﻛﺮدەی دوﻧﯿﺎ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛەﺳــﯽ ﺳەرﻛﺮدە دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﺖ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ھەﻣﯿﺸە وەك ﭼــﯚن ﺳــﺎﻧە ﭬێﺮژﻧــﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋﺎﯾﻔﯚن و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻓــﯚرد ﺑەرھەم دەھێﻨﻦ ،ﺳــەرﻛﺮدەش ﺑەو ﺷێﻮەﯾە دێﻨﻨە ﺑەرھەم. ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺟەﻧﮕﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﺮەوەی ﻟــە دەﺳــﺖ دا ،ﺑﯚﯾــﺎن دەرﻛەوت ﺋەوەی ﺋەواﻧﯽ ڕووﺧﺎﻧــﺪ ،ﻧەزاﻧﯿﻨﯽ دۆزﯾﻨەوەی ﻛەﺳــﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎوە ﺑﯚ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ وت و ﺟەﻧﮓ ،وێڕای ﺋەو ھەﻣﻮو ﭘێﺸﻜەوﺗﻨە ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەی ﻟــە ڕووی ﻛەرەﺳــﺘەوە ھەﯾــﺎن ﺑﻮو .ﺋێﺴــﺘە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺳــەﻧﺘەرێﻜﯽ داﻣەزراﻧﺪووە ﻛە ﻟــە ڕێﮕەی ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛەوە ،ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳەرﻛﺮدە دەردەﺧﺎت و ﺑﺮەی ﭘێ دەﺑﺎ، ﺋەوەﺗﺎ ﯾەﻛێﻜﻦ ﻟەو وﺗﺎﻧەی ﺑەھﯚی
ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە، ﻟە ﻟﻮوﺗﻜەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﻦ و ﺑەﺷــێﻜﻦ ﻟە ﯾﺎرﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن. ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﺑە ﺳــﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟەو ﺋەزﻣﻮوﻧــە ﺗﺎڵەی ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ،دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ﻛﺮد و ﻟێﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗﯚﻛﻤەی ﭘێــﻚ ھێﻨﺎ و ھەﻣﻮو ﺋەو دەﺳﺘەواژە و ﭼەﻣﻜﺎﻧەی ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﻛەﺳﯽ ﺳەرﻛﺮدەدا ھەﺑــێ ،ﻟە 18ھەزار وﺷــەدا ﻛﯚﯾﺎن ﻛﺮدەوە ،دواﺗﺮ ﻟە ﭼﻮار ھەزار وﺷەی ﭼڕوﭘڕدا ﻛﯚﯾــﺎن ﻛﺮدەوە .ﺋێﺴــﺘە ڕاوێﮋﻛﺎراﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﺗەواوی ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧەﯾــﺎن ﻟــە 200وﺷــەدا ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﻛﺮدووﯾﺎﻧە ﺑەﭘێﻮەر ﺑــﯚ ﺳــەرﻛﺮدە ،ھﯿﭻ ﺳــەرۆﻛێﻜﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻧﯿﯿە ،ﻓﻠﺘەری ﺋەم ﭘێﻮەرەی ﻧەﺑڕﯾﺒێ. ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛێ ﺳــەرﻛﺮدەﯾە؟ ﻛەﺳــێﻚ ﻟــە ﺳــەردەﻣﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷــﺎﺧﺪا ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺗﯿﻤێﻜــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮوﺑێــﺖ ،ﯾــﺎن ھﯿﭻ ﻧەﺑــێ ﺋــەو ﺳــەردەﻣەی ﺑﯿﻨﯿﺒێ،
ﻛێ ﺳەرﻛﺮدەﯾە؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رێﻮاس ﺋەﺣﻤەد
17
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
دوای رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺷﯚڕﺷﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1963ـﺪا ،ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻟە 1964ـەوە ﻛﺮاوەﺗە وەزﯾﺮی دەوڵەت ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﺑﺎﻛﻮر و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەوەﯾﺶ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەی دەﻛەوﻧە ﻧێﻮان ھەردووﻻوە. دواﺗﺮ ﺧﯚی دەﺳﺘﯽ ﻟە ﻛﺎر ﻛێﺸﺎﯾەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻛﺎﻧﯿﯿەﻛﯽ ﺑەﺧﻮڕی زﻣﺎن و ﺋەدەب و ﻓەﻟﺴەﻓە وﺷە /ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد 1ـــﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ،2002ڕۆژی ﻛﯚﭼــﯽ دواﯾــﯽ ﺑﯿﺮﻣەﻧــﺪ و ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف و ﺋەدﯾﺒــﯽ ﻛــﻮرد ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەدە، ﺋــەو ﻛــە رۆڵێﻜﯽ ﮔــەورەی ﻟــە دﻧﯿــﺎی ﺋــەدەب و زﻣﺎن و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ﮔێــڕاوە ،ﺑەرھەم و ﺑﯿــﺮ و ﺗێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺟێــﯽ ڕاﻣــﺎن و ﻟێﻮردﺑﻮوﻧــەوە و ﺗێﺪا ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪاﻧﯽ
ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﻣــەﻻی ﮔــەورەی ﻛﯚﯾە و ﻣەﻻ ﻓەﻧﺪﯾــﯽ ھەوﻟێﺮ، ﻟە ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧەوەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی و دواﻧﺎوەﻧﺪی ،ﺑە زۆری ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﻣــەﻻ ﻓەﻧﺪی ﻣﺎوەﺗەوە و ھﺎوڕێﯽ زۆر ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻋﺰەدﯾﻨﯽ ﻛﻮڕی ﻣەﻻ ﻓەﻧﺪی ﺑﻮوە. ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ،ﻧەﯾﻮﯾﺴﺘﻮوە ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑــﺎوك و ﺑﺎﭘﯿﺮان و ﭘﺸــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ،ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ
”ژﯾﺎﻧێﻚ ﺋەﮔەر ھﯿﭻ ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﻧەﺑێــﺖ ﺧﺎوەﻧەﻛــەی رای ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑێﺘەوە ﻟە ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻜﯽ ،رۆژ و ﺷەوی ﺑەﺳــەردا دێﺖ وەك ﺑەﺳەر زﯾﻨﺪەوەری ﺗﺮ و ﺑەﺳەر ﻛﺎی ﺑێ ﮔﯿﺎﻧﺪا دێﺖ“ ﺋــەو ﺑﻮاراﻧەﯾــە ﻛە ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻛﺎری ﺗێــﺪا ﻛﺮدوون و ﻟــە ﭼەﻧــﺪان ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ و ﺑەﭘێﺰدا ،ﺑﺎﺑەت و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﺑەڵﮕەی ﭘﺸﺖ ﭘێﺒەﺳﺘﺮاو وەﻛﺎر ﺧﺮاوە. ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1919ﻟــە ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟە ﻛﯚﯾــە ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﻛﻮڕی ﻣــەﻻی ﮔەورەی ﻛﯚﯾەﯾــە ،ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ھەر ﻟەو ﺷﺎرۆﻛەﯾە ﺳﺎڵﯽ 1926 دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ،دواﺗﺮ ﺳﺎڵﯽ 1940دا ﻧﺎوەﻧﺪی و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺗەواو ﻛﺮدووە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1945دا ﻛﯚﻟێﮋی ﻣﺎﻓﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺗەواو ﻛﺮدووە ،ﻟەو ﺳەروەﺧﺘەدا ھﺎوﻛﯚﻟێﮋی ”دڵﺪار“ی ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺑﻮوە. ﺑەھــﯚی ﻟێﻜﻨﺰﯾﻜﯿــﯽ ھەردوو
ﺣﻮﺟــﺮە و ﻓەﻗێﯿەﺗــﯽ و دواﺗﺮ ﭘﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا ﺑــەردەوام ﺑێ، ﺑەڵﻜﻮ ﭼﻮوﻧــە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﭘێ ﭘەﺳــﻨﺪﺗﺮ ﺑﻮوە ،ﻟە ﻛﯚﯾە ﯾەﻛەم ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﭘەروەردەﯾﯽ ﻟەﺳەر داوا و ﺑە ھەوڵﯽ ﻣەﻻی ﮔەورەی ﻛﯚﯾە دروﺳــﺖ ﻛــﺮاوە و ھەر ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻛﭽﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن ﻧﺎردووەﺗە ﻧﺎو ﻛﻮڕان و زۆر ھﺎﻧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و ﺧﻮێﻨﺪەوارﺑﻮوﻧﯽ داوە. ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣــەد ﺑەھﯚی ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ﻣﺎﻓﯽ زاﻧﻜﯚی ﺑەﻏﺪا و ﭼﺎودێﺮی و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﺘێﺐ و زاﻧﺴﺖ و ﻣەﻋﺮﯾﻔە ،ھەﻣﯿﺸــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ وەرﮔﯿﺮاوە و ﭘﺸــﺖ ﭘێﺒەﺳﺘﺮاو ﺑﻮوە ،ﻟە ﺳــەروەﺧﺘﯽ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺷﺎﯾﺎﻧە ﻟە ﻋێﺮاق ،وەك ﻧﻮێﻨەری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1953ـــﺪا ﺑﻮوەﺗە
ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی ﻛﯚﯾە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران و ﺑەﺳەر رﻛەﺑەرەﻛەﯾﺪا ﻛە ﻧﻮێﻨەری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑــﻮوە ،ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە و ﺑﻮوەﺗە ﻧﻮێﻨــەری ﻛﯚﯾە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق .ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا زۆر ﭼﺎﻻﻛﺎﻧــە ﻛﺎری ﻛﺮدووە و ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ھەﻣﯿﺸــە ﺑە ڕەﺧﻨە و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ،ﺳــەرﻧﺠﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﺎی ﻋێﺮاﻗــﯽ ڕاﻛێﺸﺎوە. دوای رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤــﯽ ﺷــﺎ و ﺟێﮕﺮﺗﻨــەوەی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ،ﻟــە ﺳــەروەﺧﺘﯽ ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾــﻢ ﻗﺎﺳﻢ ،ﻟە 1958ﺑﻮوەﺗە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﻟەوەدا ﻛﺎری ﺑەرﭼﺎوی ﻛﺮدووە و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻛﺮدووە ﺗﺎ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن و دادﮔەری ،ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ڕێــﻚ ﺑﺨﺮێﺘــەوە ،ﺑــە ﺟﯚرێﻚ ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳێﻜﯽ ﺗﺮدا ﯾﺎﺳــﺎی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎودێﺮﯾﯿﺎن داﻧﺎ و ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﻟە 30ـــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 1958ـﺪا ﺑەﻧــﺎوی )ﯾﺎﺳــﺎی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق(ـﺪا ﺑو ﻛﺮاﯾەوە. دوای رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺷﯚڕﺷﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻣەﻻ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1963ـــﺪا ،ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻟە 1964ـــەوە ﻛﺮاوەﺗە وەزﯾﺮی دەوڵەت ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺑﺎﻛﻮر و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوەﯾــﺶ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەی دەﻛەوﻧــە ﻧێﻮان ھــەردووﻻوە. دواﺗــﺮ ﺧﯚی دەﺳــﺘﯽ ﻟــە ﻛﺎر ﻛێﺸﺎﯾەوە. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1965ـــﺪا ﻛﺮاوەﺗە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺧﺰﻣەت و ﺳــﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﻟــەو ﺋەرﻛەدا ﻣﺎوەﺗــەوە .دواﺗــﺮ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟە 29/8/1970ﻛــﯚڕی زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ﻛﻮرد داﻣەزراوە ،ﺑﻮوەﺗە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ
ﻛﯚڕ و ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا زۆر ﻛﺎر و ﺋەرﻛــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮدووە ،ﭘﺎﺷﺎن ﺑﻮوەﺗە ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆك و ﺳــەروەﺧﺘێﻜﯿﺶ ﻛە ﺳــەرۆك ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻧەﺑﻮوە، ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻛﯚڕی ﻛﺮدووە. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1991ـــەوە ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣــەد ﮔەڕاﯾــەوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﺎ ﻟە 1/4/2002ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد ،دواﺗﺮ ﻟە ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ دەروێﺶ ﺧﺪر ﻟە ﻛﯚﯾە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﮔﯚڕی ﺑﺎوﻛﯽ )ﻣەﻻی ﮔەورەی ﻛﯚﯾە( ﻧێﮋراوە. ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎﻧﯽ ﺗەﻣەﻧﯿﺪا ،ﺧﺎوەن دەﯾﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺗێــﺰ و ﺑﯚﭼﻮون و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﻛﺘێﺒــﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ و زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ و ﻟێﻜﯚڵەﭬﺎﻧــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮوە، ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ: دەﺳﺘەوداﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎﻟﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾﯽ ﺑەﺷــﯽﯾەﻛەم -ﺑەﻏﺪا -ﻛﯚڕی زاﻧﯿﺎری ﻛﻮرد 1973 ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾﯽ -ﺑەﺷــﯽدووەم -ﺑەﻏﺪا -ﻛﯚڕی زاﻧﯿﺎری ﻛﻮرد 1974
ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾﯽ -ﺑەﺷــﯽﺳێﯿەم -ﺑەﻏﺪا -ﻛﯚڕی زاﻧﯿﺎری ﻛﻮرد 1976 وردﺑﻮوﻧەوەﯾــەك ﻟــە ﭼەﻧــﺪﺑﺎﺳــێﻜﯽ رێﺰﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی - ﻛﯚڕی زاﻧﯿﺎری ﻛﻮرد 1974 ﭼەﭘﻜێﻚ ﻟە ﮔﻮڵــﺰاری ﻧﺎﻟﯽ -ﻛﯚڕی زاﻧﯿﺎری ﻛﻮرد ﺑەﻏﺪا 1976 ﭼەﻧﺪ ﺣەﺷﺎرﮔەﯾەﻛﯽ رێﺰﻣﺎﻧﯽﻛﻮردی -ﺑەﻏﺪا -ﻛﯚڕی زاﻧﯿﺎری ﻛﻮرد 1976 ﺑەرەو راﺳﺘەﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽﻛﻮردی زاراوەﺳﺎزﯾﯽ ﭘێﻮاﻧە ﺣەﻣەﺋﺎﻏﺎی ﻛﯚﯾە ﻧﺎﻣە ﺑﯚ ﺋەﻣﯿﺮ ﺣەﺳەن ﭘﻮور ﻟەھەر ﻛﻮێﯿەك ﺑﯿﺖ ﻣﺮۆڤ و دەوروﺑەر ﻟە ﭘەرۆﺷەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﻛەوﭼﻜێﻚ ﺷەﻛﺮ ﺑﯚ ﻗﺎوەﯾەﻛﯽﺗﺎڵ
ﮔەﺷﺘﯽ ژﯾﺎﻧﻢ.ﻛﺘێﺒە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ: اﻋــﺎدە اﻟﺘﻮازن اﻟــﯽ ﻣﯿﺰان –ﻣﺨﺘﻞ. اﻟﯽ ﻏﻮرﺑﺎﺗﺸﻮف اﻟﻌﭭﯿﻢ. ﻟﺴﺎن اﻟﻜﺮد. اﻟﺘﻔﺴﯿﺮ اﻟﺒﺸﺮی ﻟﻠﺘﺄرﯾﺦ اﻟﻤﺠﺘﻤﻊ اﻟﺒﺸﺮی ﻟﻤﺎژا ﯾﺸﺒﻪﻣﺴﺘﺸﻔﯽ اﻟﻤﺠﺎﻧﯿﻦ؟ ﭼﯚن ﻟە ﻓەﻟﺴەﻓە و ﺋەدەب و دﯾﺎردەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺪا ﻗﻮوڵ ﺑﻮوەوە؟ ﻟەوﻛﺎﺗەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﻛﯚﻟێﮋی ﻣــﺎف ﺑﻮوە ﻟە ﺑەﻏــﺪا ،ﻛە ھﺎوﭘــﯚل و ھﺎوڕێﯽ دڵﺪاری ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﺑﻮوە ،ﺑەﯾەﻛەوە زۆرﺑەی ﺋێﻮاران ﺳەرداﻧﯽ ھﯚڵﯽ وێﮋەی ﺧﺎﺗﻮو )ﺑەھﯿە ﻓەرەﺟﻮ(
ی ﻛﭽــە ﻛﻮردی ﻣﯿﺴــﺮﯾﺎن ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺋەﻋﺰەﻣﯿﯿــەی ﺑەﻏﺪا ﻛﺮدووە ،ﺋەوﺳــﺎ ﺋــەو ﺧﺎﺗﻮوﻧە زاﻧﺎﯾــەی ﻛــﻮرد ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی )ﻛﯚﻟێﮋی ﻛﭽﺎن( ﺑﻮوە ﻟە ﺑەﻏﺪا، ﻟــەو ﻣﺎڵــەدا ﺑــەردەوام ﻛﯚڕی ﻓەﻟﺴــەﻓﯽ و ھﺰری دەﺑەﺳﺘﺮا. ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺑﯿﺮی ﻛەوﺗە ﺳــەر ﻓەﻟﺴــەﻓە و ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی دﯾــﺎردەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و دواﺗﺮ ﺑﻮوە زاﻧﺎﯾەﻛﯽ ﻓﺮەﺑﻮار و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪ و ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوﻓێﻜﯽ ﮔەورەی ﻛﻮردﯾﺶ ﻧﺎو دەﺑﺮێﺖ. ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﻓەﻟﺴەﻓەﻛﺎﻧﯽ ھﯿﮕڵ و ﻣﺎرﻛﺲ وەك ﺳﺎﯾﺘﯽ وﯾﻜﯿﭙﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﺑوی ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﮔەورەی ﻛــﻮرد و روﻧﺎﻛﺒﯿﺮێﻜــﯽ دﯾﺎری
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻓەﻟﺴــەﻓەی ھﯿﮕڵ و ﻣﺎرﻛﺴﯽ ﺑە وردی ﺧﻮێﻨﺪﺑﻮوەوە و ﻟەﮔەڵ ﺑﺎری ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراوردی دەﻛﺮدن و ﻟەﮔەڵ ھەﻧﺪێ ﻻﯾەﻧﯽ ﺋەرێﻨﯽ و ﻟــە دژی ھەﻧﺪێ ﻻﯾەﻧﯿﺸــﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﺑﻮو ،ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ دەھﺎﺗە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ دەﻣەﺗەﻗێ و وﺗﻮوێﮋ و راﺳــﺘﯽ ﺑﺎوەڕی ﺧﯚی ﺑﻮێﺮاﻧە دەردەﺑڕی ،ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﺑﻮو ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯿﺪا ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯿﺪا ﻧەدەﮔﻮﻧﺠــﺎ ،وەك ﺋــەوەی ﺋەوەﻧــﺪە ﮔﻮێــﯽ ﺑــە ﭘﯚﻟێﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧەدەدا ،ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﺳەرەﻛﯽ و ﺳــەردێڕی ﻻوەﻛﯽ ﺑەﺳەرﯾەﻛەوە ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺮد
و ﺑﺎﻛﯽ ﻧەﺑﻮو ﺋەﮔەر ﭘﺘﺮ ﻟە 100 ﻻﭘەڕە ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟەژێﺮ ﯾەك ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎن ﯾﺎن ﺑێ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎن ﺑﺨﺎﺗــە ﺑــەردەم ﺧﻮێﻨــەری ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ. ﺣەﻛﯿﻢ ﻛﺎﻛەوەﯾﺲ ،زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﻛﻮردی ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺪو ﻧﻮوﺳــەر و وەرﮔێــڕ ،ﻟەﺑــﺎرەی وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺑەرھەﻣــە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ،دەڵێ :ﺋەوەﯾە ﻋﯿﺸــﻖ ،ﺣەﻛﯿــﻢ ﻛﺎﻛەوەﯾﺲ ھەﻣــﻮو ﻛﺘێﺒــە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەدی ﻛﺮدوون ﺑــە ﻛــﻮردی ،وەك زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮرد ،ھﺎوﺳــەﻧﮕﻜﺮدﻧەوەی ﺳــەﻧﮕەﻻ، ﺗەرازووەﻛــﯽ ﭘەرەﺳــﺘﺮۆﯾﻜﺎی ﮔﻮرﺑﺎﺷــﯚڤ، ﻛــە دوو ﻛﺘێﺒە و ﻛﺮاوە ﺑە ﯾەك، ﺑﯚ ﮔﻮرﺑﺎﺷــﯚﻓﯽ ﻣەزن ،ﻟەﮔەڵ
ﺳو و ھﯿﻮاﺧﻮازﯾﺪا ،ﺣەﺟێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺑــەر دەرﮔەی ﺧەﺗێﯽ زاﻧﺎ، ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﺑﯚﭼﯽ ﺑە ﺷێﺘﺨﺎﻧە دەﭼێ؟ ،ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻚ ﻟەﺳــەر ﻟێﻜﺪاﻧــەوەی ﻣﺮۆﯾﯽ ﻣێﮋوو .8 .دەﻣﻮدووی ھﺰر. ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ،زاﻧﺎﯾەﻛﯽ ﻓﺮە ڕەھەﻧﺪ ﺣەﯾــﺪەر ﻋەﺑﺪو ،ﻧﻮوﺳــەر و وەرﮔێﺮ ﻛــە ﻧﺰﯾﻜــەی ھەﻣﻮو ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەدی ﺧﻮێﻨﺪووەﺗەوە و ﻟێﯽ ورد ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻟەﺑﺎرەی زاﻧﺎﯾﯽ و ﺑﯿﺮﻓﺮاواﻧﯿﯽ ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵێﺖ ،ﻛەﺳــێﻚ ﻛﺘێﺒــﯽ )ﻣــﺮۆڤ و دەوروﺑەر( ﺑﺨﻮێﻨێﺘەوە ،دەزاﻧێﺖ ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣــەد ﻣﺎﺧــﯚی ﻓﯿﻜﺮێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻮوە ،ﻟە ﺷﯿﺘەڵﻜﺮدن و ﺑەڵﮕەھێﻨﺎﻧەوە و ﭘﻮوﭼﺎﻧﺪﻧەوەی ﺧەﺳــﻤەﻛەﺗﺪا وێﻨەی ﻧەﺑﻮوە. ﯾەﻛێﻚ ﺷەرﺣﯽ )دﯾﻮاﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗــﺎدری ﻛﯚﯾﯽ( ﺑﺨﻮێﻨێـــﺘەوە، دەزاﻧێﺖ ﺋەدﯾﺐ و ﻟێﻜﯚڵەرێﻜﯽ زۆر ﻧﺎﯾﺎب و دەﮔﻤەﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮو، ﺑە ﻗﻮوڵﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت و ﻟەﻧﺎو ﻗﻮوﯾﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﺟێﻤﺎن دەێڵێ. ”ھەر ﺧﻮێﻨەرێﻚ )زاراوەﺳــﺎزﯾﯽ ﺑﺨﻮێﻨﯿﺘــەوە، ﭘێﻮاﻧــە( دەزاﻧێــﺖ ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد )ﺳﯿﺒەوەﯾﮫﯽ(ـﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮو .ھەر ﻛەﺳێﻚ )ﭘەرۆﺷەﻛﺎﻧﯽ ژﯾــﺎن( ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە ،ﺟﻮاﻧﯿﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﯚ دەردەﻛەوێﺖ، دەزاﻧێﺖ ﺋەدەب و ﻓەﻟﺴــەﻓە و ﻛﯚﻣەڵﻨﺎﺳــﯽ ﻟەم ﻛﺘێﺒەدا ﭼﯚن ﺗێﻜﺌﺎون“ ﺣەﯾﺪەر وای ﮔﻮت. ﭘێﻨﺎﺳەی ژﯾﺎﻧﯽ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺑێ ﭘەﯾﺎم ﻣەﺳــﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ،ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە وﺗــە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺪا ،ژﯾﺎﻧێﻚ ﺋەﮔەر ھﯿــﭻ ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ ﻧەﺑێﺖ ﺧﺎوەﻧەﻛــەی رای ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ، ﻧﺰﯾــﻚ دەﺑێﺘەوە ﻟــە ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻜﯽ ،رۆژ و ﺷەوی ﺑەﺳەردا دێﺖ وەك ﺑەﺳــەر زﯾﻨﺪەوەری ﺗﺮ و ﺑەﺳــەر ﻛﺎی ﺑــێ ﮔﯿﺎﻧﺪا دێﺖ ﺑــێ ھﯿــﭻ ھەوێﺮدﻧێﻚ. ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەوە ﺑﻮوە ﻛە دەﺑێﺖ ھەﻣــﻮو ﻣﺮۆﭬێﻚ ﺧــﺎوەن ﺋەرك و ﭘەﯾﺎﻣێﻜــﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری و ﺑەرھەﻣﺪار ﺑێﺖ.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺷێﻮەﻛﺎر ﺋﺎ ﻧەوزاد:
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﻟە ﻗﻮوﯾﯽ دڵەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ وﺷە /ﻏەﻣﮕﯿﻦ ﺧﺪر ﺋﺎ ﻧەوزاد ﻛﭽە ﺷێﻮەﻛﺎرێﻜﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮە و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳێﯽ ﺑەﺷﯽ ﺷێﻮەﻛﺎری دەﺧﻮێﻨێﺖ .ﺋەم ﺷێﻮەﻛﺎرە ﻟە رێﮕەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﯿەوە دەﯾەوێﺖ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚی و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺒﻮون دەرﺑﺒڕێﺖ .ﺋەو ﺟﮕە ﻟەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەك ﺑەﺷﺪاری ﻛﺮدووە ،ﺑەم وەك ﺧﯚی دەڵێﺖ ﺧەوﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮی ھەﯾە .ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷە“دا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ دەداﺗەوە. ﺗﯚ ﻟــە ﺧﺎﻧەوادەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎواز ﮔەورە ﺑﻮوﯾﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋەوە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەرت ﻧەﺑﻮوە؟ ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ﺧﺎﻧەوادەﻛەم ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﻧەﺑﻮوە ﻟەﺳــەرم ﺑﯚ ھﻮﻧەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ھﺎﺗﻨﯿﺸﻢ ﺑﯚ ﺑەﺷﯽ ﺷێﻮەﻛﺎری ڕێﮕﺮ ﺑﻮون .ھەڵﺒەت ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻛە ﺣەزﯾــﺎن دەﻛﺮد ﺑەﺷــەﻛەم ھﻮﻧەری ﻧەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﯿﺸە دەڵێﻦ :ھﻮﻧەر ﻟێﺮە ﺑێ ﻧﺮﺧە. ﺋەی ﻟە دەرەوەی ﺧﺎﻧەوادەت، ﻛەس ھەﺑﻮوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﺖ ﺑﻜﺎت؟ ﻛەس ﻧەﺑــﻮوە و ھەر ﺧﯚم ﺑﻮوﻣە. ﺟــﺎر ﺟﺎرێﻚ ﻛــە ﻟــە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی وێﻨەم دەﻛێﺸﺎ ،ﯾەك دوو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھﺎﻧﯿﺎن دەدام و دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺋﯿﺸەﻛﺎﻧﺖ ﺑﺎﺷﻦ و دەﺗﻮاﻧﯿﺖ ﻛﺎری ﺑﺎش و ﮔەورە ﺑﻜەﯾﺖ. واﺗە ﺑەر ﻟە ھﺎﺗﻨﺖ ﺑﯚ ﺑەﺷــﯽ ﺷێﻮەﻛﺎری ،دەﺳﺘﯽ ﺷێﻮەﻛﺎرﯾﺖ ھەﺑﻮوە؟ ﺑەڵێ ھەﻣﺒﻮوە و ﺋﯿﺸﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯿﺸﻢ ھەر ﻣﺎون .ﺋەواﻧــە وەك ﺑﻨﺎﻏەﯾەك ﺑﻮون ﺑﯚ ﻣﻦ و ھەﻣﯿﺸە دەﯾﺎﻧﭙﺎرێﺰم
و ﺟﺎرﺟﺎرﯾــﺶ دەﮔەڕێﻤــەوە ﺳــەرﯾﺎن و ﺳــەﯾﺮﯾﺎن دەﻛــەم. ﺑەﻗﻮوڵﯽ ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟێ دەﻛەﻣەوە. وەك ﻛﭽێﻜﯽ ﺷــێﻮەﻛﺎر ،ﺋەو
ﮔﺮﻓﺘﺎﻧە ﭼﯿﻦ ﻛە دێﻨە ﺑەردەﻣﺖ؟ ﮔﺮﻓــﺖ زۆرە .ﯾەﻛەﻣﯿﻨﯿــﺎن ﺧﺎﻧەوادەﻛــەم ﻛــە ﺑڕواﯾــﺎن ﺑە ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻧﯿﯿە .ﻟە
دەرەوەﯾﺶ ﺧﺰم و ھﺎوڕێ و ﻛەﺳە ﻧﺰﯾﻜەﻛﺎن ،ﮔﺎڵﺘەﯾــﺎن ﺑەوە دێﺖ. ﺋەوە راﺳﺘﯿﯿە و دەﺑێﺖ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ. ﻛێ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری دەدات. ﺋﺎﯾــﺎ ھــەر ﺋــەو ﮔﺮﻓﺘﺎﻧەن ﺑﻮوﻧەﺗە رێﮕﺮ ﻟە ﺑەردەم ﺧﻮاﺳــﺖ و ﺋــﺎرەزووی ﺗﺎﻛــﯽ ﻣێﯿﻨــە؟ ﺑە واﺗﺎﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ،ھﯿــﭻ ھﺎوڕێﺖ ھەﺑﻮوە ﻛــە ﻣﺎڵەوە ،ﯾﺎن ﻛﯚﻣەڵﮕە و دەورووﺑەر رێﮕﺮ ﺑﻮوﺑﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒێﺘە ﺷێﻮەﻛﺎر؟ ﺋــەوە دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ زەﻗە و زۆرروون دﯾــﺎرە .ھﺎوڕێﻢ ھەﯾە و ﺣەز دەﻛﺎت ﺑێﺘە ﺑەﺷــﯽ ﺷێﻮەﻛﺎری، ﯾــﺎن ھەر ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﺑەم ﻣﺎڵەوەﯾﺎن ﻟــێ ﻧﺎﮔەڕێﻦ .ھەﻧﺪێﻚ ﻛــەس ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻻی واﯾــە ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﮔﻮﻧﺎﺣە. ھەﺷە ھەر ﻟە ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﻧﺎﮔﺎت و دەڵێﺖ ﺋەو ﺧەت ﺧەﺗﺎﻧە ﭼﯿﻦ ﺧﯚﺗﺎن ﭘێ ﺧەرﯾﻚ دەﻛەن. ﺗﯚ ﻟــە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﺗــﺎن ﺗﺎﺑﻠﯚت ھەڵﻮاﺳﯿﻮە ،ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚت ﺑڕوات ﺑەوە ھەﯾە؟
ﺗﺎ ﺳەرﺋێﺴــﻚ ﺑڕوام ﺑــەو ھﻮﻧەرە ھەﯾە .ﻟە ﻣﺎڵەﻛەی ﺧﯚﺷﻤﺎن ﺗﺎﺑﻠﯚ ھەﯾە و ﻟە ژوورەﻛەی ﺧﯚﺷﻢ زﯾﺎﺗﺮ. ﺟﺎ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ و ﻛﻮردﯾﺶ. ﻟە ژوورەﻛەی ﺧﯚﺷﻤﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﺧﯚم ھەﯾە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺧﻮێﻨــﺪن و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری؟ ﺧﻮێﻨﺪن و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺋەوەﻧﺪە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿــﻦ ،ﮔﺮﻧــﮓ ھەوڵﺪان و ﻣﻮﻛﻮڕﺑــﻮون و ﻋەﺷــﻖ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەم ھﻮﻧەرە. ﭼﻮﻧﻜــە زۆر ﻛــەس دەﺧﻮێﻨێ و دواﯾﺶ واز دێﻨێﺖ .ھەﺷــە ﻛﺎری ﺑﺎﺷــﯽ ﻧﯿﯿە و ھەوڵەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮچ و ﻛﺎڵﻦ و دووﺑﺎرە و ﺳﻮاون. ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺷــێﻮەﻛﺎری ﭼــﯚن دەﺑﯿﻨﯽ ،ڕەﺧﻨەی ﺗﯚ ﭼﯿﯿە و ﭼﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﺎﺷە؟ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﺧﺮاﭘــە، ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﻧــﺎو ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن .ﺋﯿﺸــەﻛﺎن زۆر ﺗەﻗﻠﯿــﺪی و ﺳــﻮاون .ھەوڵﺪان ﻛەﻣــە و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﻛﺎت دەﻛﻮژن.
ﺑەداﺧــەوە .ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رژدﺗﺮ ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ و ﭘﺮۆﮔﺮام و ﻛﯚڕ و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر و ﭘێﺸﺎﻧﮕەی ﺟﯿﺎواز ﺟﯿﺎواز ﺑﻜﺮێﺖ و ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێـﺖ. زۆر ﻛــەس دەڵێﻦ ﺋێﺮە وﺗﯽ ھﻮﻧەر ﻧﯿﯿە! ﺋەم ﻗﺴەﯾە ﻟە ﭼﯿﯿەوە ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە؟ ﻟــەوەوە ھﺎﺗــﻮوە ﻛە ﻟــە ھﻮﻧەر ﺗێﻨﺎﮔــەن .ﻟــەوەوە ھﺎﺗــﻮوە ﻛە ﻗەدری ھﻮﻧــەر و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ .ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷــە و ﭘێﺸــﻮازی ﻟە ﺋﯿﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛﺮێــﺖ .ﺗﺎﻛﯽ ﺋێﺮە ﺋــەوەی ﺑەﻻﯾەوە ﮔﺮﻧــﮓ ﻧەﺑێﺖ ھﻮﻧەرە. ﺋﺎﯾﺎ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟــە ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ،ﯾﺎن زاﻧﻜﯚ ﺑەﺳە ﺑﯚ ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری؟ ﺑەھــﺮە و ﺑەردەواﻣﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە .ﺗﯚ ﺳــەﯾﺮﻛە ﺋەﮔەر وا ﻧەﺑﻮاﯾە ،دەﺑﻮو ﺑە ﺳەدان ﺷێﻮەﻛﺎری زۆر ﺑﺎﺷﻤﺎن ھەﺑﻮاﯾە ﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛەﯾﺎن ﺑﻮوﻧە ﻟەو ﺑەﺷەدا، ﺑەم ﻓەرﻣﻮو ﻛێ ھەﯾە؟ ﺋەواﻧەی ھەن رێﮋەﯾەﻛەﯾﺎن ﺑەرز ﻧﯿﯿە.
ﺑــە ﻛﺎم ﺷــێﻮەﻛﺎری ﻛــﻮرد ﺳەرﺳــﺎﻣﯽ و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوت ﺑە دڵە؟ ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا زۆرن ،ﻟەواﻧە ﻗەرەﻧﯽ ﺟەﻣﯿﻠــﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﺋەﺣﻤەد ﻧەﺑەزﯾﺶ .ﺟﺎرێ ﻟەو وەﺧﺘە ھەر ﺋەواﻧەم ﺑە ﺑﯿﺮە. ﭘێﻨﺎﺳەت ﺑﯚ ﺷێﻮەﻛﺎری ﭼﯿﯿە؟ ھﻮﻧــەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﺣــەز و ﺋﺎرەزووە ،ھەﺳــﺘێﻜﯽ ﺟﻮاﻧە و ﻟە ﻗﻮوﯾﯽ دڵەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ. ﺋــەی ﻟەﺑﺎرەی ﻋەﺷــﻖ ﭼﯽ دەڵێﺖ؟ ﻋەﺷــﻖ ﻟێﺮە رەﻗە و دڵڕەﻗﺎﻧەﯾە، ﯾﺎن ھەر ﻧﯿﯿە و رووﻛﺎرﯾﯿە .دواﺟﺎر ﺷــﺘێﻚ ھەﯾە ﻛە ﺧﯚﺷــﯽ ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨەﻛﺎن ﻻوازن. ﺋــەی ﺟﻮاﻧﯽ ﭼﯿﯿــە و ﭼﯚن ﺟﻮاﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﺖ دروﺳــﺖ دەﻛەﯾﺖ؟ ﺟﻮاﻧﯽ ﺑەھﺮەﯾەﻛﯽ ﺧﻮداﯾﯿﯿە ،ﺋەم ﺑەھﺮەﯾەش ﻟە ﻧﺎوەوەﻣﺎن ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ .ﺷﺘێﻜﯿﺶ ﻟەﻧﺎوە ﺑێﺖ ﻟە دڵ و دەروون ،راﺳﺘﮕﯚﯾﺎﻧە دەﺑێﺖ و ﺟﻮان دەﺑێﺖ.
ﺗەﺣﺴﯿﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ دۆﺳﻜﯽ :ﻛﺎراﯾﯽ رەﺧﻨە ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴﯚر
ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﺋﯿﺴﻼم ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا دروﺳﺖ ﻧﯿﯿە وﺷە /دھﯚك -ﻧەوزاد ھﻠﯚرﯾﯽ ﺗەﺣﺴــﯿﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ دۆﺳــﻜﯽ ﻧﻮوﺳــەری ﻧﺎﺳــﺮاوی دەﭬــەری ﺑﺎدﯾﻨﺎن و ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ،زﻣﺎن و ﺋﺎﯾﻨە .دۆﺳﻜﯽ ﻛە ھەوڵ دەدات ﺋﺎﯾﻦ و ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێ ﺑﺪات ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،زۆر ﻛەس ﺑە دوای ﻗﻮرﺋﺎن و ﺳﻮﻧﻨەت ﻛەوﺗﻮون و ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿﻦ .دۆﺳﻜﯽ ﻛە 106ﺑەرھەﻣﯽ ﭼﺎﭘﻜــﺮاوی ھەﯾە، ﭘێﺪاﮔﯿﺮی ﻟەﺳــەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻛﺎراﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﻮاری رەﺧﻨەﯾﯽ ،ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴﯚر ﺑﺎﺷﺘﺮە. ﺗەﺣﺴــﯿﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ دۆﺳﻜﯽ ﻛێﯿە؟ ﻣﻦ ﺗەﺣﺴﯿﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ دۆﺳﻜﯽ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1970ﻟە دھﯚك ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوم، ﺳﺎڵﯽ 1991ﻛﻮﻟێﮋی ﺷەرﯾﻌەﺗﻢ ﻟە زاﻧﻜﻮی ﺑەﻏﺪا ﺗەواو ﻛﺮدووە و ﺋێﺴﺘە وەك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻟە دھﯚك ﻛﺎر دەﻛەم و ﺧێﺰاﻧﺪارم و ﺳێ ﻛﻮڕ و دوو ﻛﭽﻢ ھەﯾە. ﻛەی دەﺳﺘﺖ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻛﺮد؟ ﻛﺎﺗێﻚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺑﻮوم ﻟە زاﻧﻜﯚ ،دەﺳﺘﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺐ ﻛﺮدووە ،دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓﺮەواﻧﺘﺮ دەﺳﺘﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻛﺮد و ﺋێﺴﺘە 106ﻛﺘێﺒﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮاوم ھەﯾە، ﺳێﯿﺎن ﻟەژێﺮ ﭼﺎﭘﺪان و 10ﻛﺘێﺒﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەن و دوو ﭘڕۆژەی ﮔﺮﻧــﮓ و ﮔەورە و
ﻓﺮەواﻧﯿﺸﻢ ﻟە ﺑەردەﺳﺘە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوەی ”دﯾﻮاﻧــﯽ ﻣەﻻی ﺟﺰﯾﺮی و ﻛﺘێﺒﯽ ﺑﺎﻏــﯽ ﺋﯿﺮەم“ن ﻛە ﺑەرھەﻣﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 20ﺷﺎﻋﯿﺮی ﻛﻼﺳــﯿﻚ ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێــﺖ و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻛەس ﻧەﯾﻨﺎﺳــﯿﻮون و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەﻧﺎوﭼﻮون ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋەدەب و ﻣێﮋوو دەﻧﻮوﺳﻢ. ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻟەﻧــﺎو ﺧەڵــﻚ و راﮔەﯾﺎﻧﺪن دوور ﻛەوﺗﻮوﯾﺘەوە ،ھﯚی ﭼﯿﯿە ،ﺧﯚت وەك ﻛەﺳێﻜﯽ زاھﯿﺪ ﻧﯿﺸﺎن دەدەﯾﺖ ﯾﺎن ﭼﯽ؟ ﻟە راﺑﺮدوودا 18ﺳﺎڵ ﺑەرﻧﺎﻣەی رادﯾﯚ و ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﻢ ھەﺑﻮو ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎت و ﺧەرﯾﻜﺒــﻮون ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﻛﺘێﺐ ﻣﺎوەی ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵە دوور ﻛەوﺗﻮوﻣەﺗەوە ،دوورﻛەوﺗﻨەوە ﺑﯚ ھەر ﻛەﺳێﻚ ﮔﺮﻧﮕە ﺑەو ﻣەرﺟەی دوورﻛەوﺗﻨەوەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوردار ﺑێﺖ ﻛە ﺋەﻣە دەﺑێﺘە زاھﯿﺪی. ﺋێﺴــﺘە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ دﯾﺒەت و داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن زۆر ﺑﻮوە ،ﺑﯚﭼﯽ ﻟە ھﯿﭻ ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن ﺑەﺷﺪارﯾﺖ ﻧﯿﯿە؟ دﯾﺒــەت و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼﺎوﻟێﻜەرﯾﯿە و ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎﻣە ،دﯾﺒەﯾﺘەﻛﺎن وەك ﺷەڕی دوو ﻛەڵەﺷــێﺮن ﻛــە ﻟەﻻﯾــەك ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ دﯾﺒەﯾﺖ ﺑە ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ دەﻛــەن و ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ﺋــەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻟە دﯾﺒەﺗەﻛەدا ﺑەﺷﺪارن، ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘەﺧﺶ دەﻛــەن و ﺑێﺠﮕە ﻟە ﻛﺎﺗﻜﻮﺷــﺘﻦ ﺳﻮودێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﯿﯿە.
ﭼەﻧﺪان ﻛﺘێﺒﯽ ﺑﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﺑو ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺋﺎﯾﺎ داﻧﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴﯚر ﻟەﺳەر ﻛﺘێﺐ ﮔﻮﻧﺠﺎوە؟ ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﭼەﻛێﻜﯽ دوو ﺳەرەﯾە، ﻟەﻻﯾەك ﺧﺰﻣــەت ﺑە ﺟﯚری ﻛﺘێﺐ دەﻛﺎت و ﻟەﻻﯾــەك رێﮕــﺮی ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺐ دەﻛﺎت ،ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟەﺟﯿﺎﺗــﯽ داﻧﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﺴــﯚر ﺑﻮاری رەﺧﻨە ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەھﯚی ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ﺗەﻛﻨﯚﻟﯚژﯾــﺎ رێﮕﺮی ﻟــە ﻛﺎرە ﻗەدەﻏەﻛــﺮاوەﻛﺎن زۆر ﺋەﺳﺘەﻣە. دوای ﻛﺘێﺒﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﺷــﯿﻌﺮ و ﻣێﮋوو ﻛە دەﺳﺘﺖ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﺮد ،ﺋەوە ﭼﯚن رووی دا؟ ﯾەﻛەم ﺑەرھەﻣﻢ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﺑﻮو ﻛــە ﺋەوﯾﺶ دﯾﻮاﻧــﯽ ﻣەﻻی ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺑﻮو ،دواﺗــﺮ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺗﺮم ﺑەﻧــﺎوی دەروازەﯾەك ﺑــﻮ ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی ﻧﻮوﺳــﯽ و دواﺗﺮ ﻟە ﺑﻮاری ﻣێﮋووﯾﺪا ﺑــﻮو ،دوای ﭼﺎﭘﻜﺮدن و ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ھەﺷــﺖ ﻛﺘێﺒﯿﯽ
ﺋەدەﺑــﯽ و ﻣێﮋووﯾﯽ ،دەﺳــﺘﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺒﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﺮد ،ﻣﻦ ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺐ دوو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻢ ھەﯾــە ﻛە ﺋﺎﯾﻦ و زﻣﺎﻧــﻦ .ﭘێﻢ واﯾە ﺷــﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻼﺳﯿﻚ رۆڵێﻜﯽ ﺑەرﭼــﺎوی ھەﺑﻮوە ﻟــە ژﯾﺎﻧﯽ زاﻧﺎ و ﻣەﻻ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد .ﺑەرھەﻣە ﺋەدەﺑﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەﮔەر ﺗێﻜەڵﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﭼێﮋی زۆرﺗﺮە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ. ﻟە ﻣﻮوﺳڵ و رەﻗە داﻋﺶ ﺑەﻧﺎوی ﺋﯿﺴــﻼم و ﺋەﺣﻜﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﻮرﺋﺎن ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ دەﻛﺎت ،ﺋﺎﯾﺎ داﻋﺶ ﭘێڕەوی ﻟە ﺋﯿﺴﻼم دەﻛﺎت؟
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﻟە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دﻧﯿﺎ ﺋﯿﺴﻼم ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەی ﻟە ﻣﻮوﺳڵ و رەﻗە ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە روو دەدات ﺋﯿﺴﻼم ﻧﯿﯿە ،ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﭼەﻧﺪان دەﺳــﺘە ﺑەو ﻧﺎوە ھﺎﺗﻮون و رۆﯾﺸــﺘﻮون و ﺋﯿﺴﻼم ھەر ﻣﺎوە، ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋەو دەﺳــﺘﺎﻧە ﺑﮕەن ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ھەر دەﺑێﺖ ﭘێڕەوی ﺋﯿﺴﻼم ﺑﻜەن .ﭘێﻢ واﯾە ﺋەم ﺷﺘە ﻟە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﺶ ھەﯾە و ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺗەﻣەﻧــﯽ داﻋﺶ زﯾﺎد ﺑێﺖ ،ﭼﺎك ﻟــەوە ﺗێﺪەﮔەن داﻋﺶ و ﺋﯿﺴــﻼم زۆر ﻟە ﯾەﻛﺘــﺮ دوورن، ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﺎك
ﺋەﺣﻜﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ زۆر ﺑەرزدا ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ. ﺋێــﻮە ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﯾــﻦ و ﺳﯿﺎﺳەت ﺑەﮔﻮﻧﺠﺎو دەزاﻧﻦ؟ ﺋﯿﺴــﻼم ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﺪا ﻛﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋﯿﺴﻼم ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗەواوی ﺑﯚ ھەﻣﻮو ژﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﭘﺎﺳﺎوی ”ﺋﯿﺴــﻼم و ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟێــﻚ ﺟﯿﺎ ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە“ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﯿﺎﺳەت دەﮔﺮن و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻓەراﻣﯚش دەﻛەن. ﺋﯿﺴﻼم و ﺳﯿﺎﺳەت دژی ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﯿﻦ و ﺋێﺴﺘە ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺎن ﻟە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎﺗﺪا ﺗێﺪەﭘەڕن و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﻟــە دەﺳــﺖ داوە ،وێــڕای ﺋەوەی ﺋﯿﺴــﻼم دۆزێﻜﯽ دادﭘەروەراﻧەﯾە، ﺑەم ﻛەوﺗﻮوەﺗە دەﺳــﺖ ھەﻧﺪێ ﭘﺎرێﺰەری ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو. ﺳەﻟەﻓﯿەت ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺑﯚ دەﻛﺮێﺖ، ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺋەوەی ﻟەﺳــەر ﻗﻮرﺋﺎن و ﺳﻮﻧﻨەت ﻛە ﺷــﻮێﻨﻜەوﺗﻮاﻧﯽ ﺋەﺳــﺤﺎﺑﯽ و ﺗﺎﺑﻌﯽ دەﮔﺮێﺘەوە ﺑڕوات ،ﺋەوا ﺧﯚی
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺳــەﻟەﻓﯿﯿە ،ﺑەم زۆر ﻛەس ھەن ﺑە درۆ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەژێﺮ ﺋەم ﻧﺎوە ﺷــﺎردووەﺗەوە و ﻟێﺮە و ﻟەوێ ﻗﺴە دەﻛەن و ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ھەﯾە، ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەﻣە ﺑە دوور ﻧﯿﯿە. دوا ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻣﺎن ﺋەدەﺑﯿﯿــە، ”ﺳﯿﺴــەﺑﺎن“ ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺋﺎﻏﺎ زێﺒﺎرﯾﯿــە ﯾﺎن ﻓەﻗێ ﺗەﯾــﺮان؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋەواﻧە ﯾەك ﻛەﺳﻦ ﯾﺎن ﺟﯿﺎن؟ ﻟــە دواﯾﻦ ﺑەﯾﺘﯽ ﺳﯿﺴــەﺑﺎن ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە: ﺋەو ﺧﺎﻟﯿﺪێ زێﺒﺎری ﮔﻮﺗﯽ ﻛەﻻﻣێ ﻣەوزوون وی ب ﻧﺎﭬــێ ﺟەﺑﺒــﺎری ﻗﺎﻓﯽ ﭼﺎر ﺗﺎﻛﺮﯾە ﻛﻮون ﺑﻮ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻛەن دﯾﺎری دوﻋﺎ و ﻓﺎﺗﺤﺎ ژێﺮ ﺑﺨﻮون رﺣﻤەت ل وی ﺑﺒﺎری ﺷﺎﻋﺮێ ﻧەزﻣﺎ ﺑێﭽﻮون ﺋەم ﺷﺎﻋﯿﺮە ﻛﻼﺳــﯿﻜﯿﯿە ھێﺸﺘﺎ ﻧەھﺎﺗﻮوەﻧــە ﻧﺎﺳــﯿﻦ و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ژﯾــﺎن و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ون ﺑﻮون ،ﻟەﺑەرﺋەوە روون ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەو ﺑەرھەﻣە ھﯽ ﻛێﯿە و ﺋەواﻧە ﻛێﻦ.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ژﻣﺎرە ) ، (181ﭼﻮارﺷەم2017/ 4/ 5 ،
wishe@wishe.net
19
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﺋﺎ ﻧەوزاد: ھﻮﻧەری ﺷێﻮەﻛﺎری ﻟە ﻗﻮوﯾﯽ دڵەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ ﺋﺎ ﻧەوزاد ﻛﭽە ﺷێﻮەﻛﺎرێﻜﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮە و ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳێﯽ ﺑەﺷﯽ ﺷێﻮەﻛﺎری دەﺧﻮێﻨێﺖ .ﺋەم ﺷێﻮەﻛﺎرە ﻟە رێﮕەی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﯿﯿەوە دەﯾەوێﺖ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚی و ﺋﺎﻓﺮەﺗﺒﻮون دەرﺑﺒڕێﺖ .ﺋەو ﺟﮕە ﻟەوەی ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەك ﺑەﺷﺪاری ﻛﺮدووە ،ﺑەم وەك ﺧﯚی دەڵێﺖ ﺧەوﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮی ھەﯾە .ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷە“دا وەﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻚ دەداﺗەوە.
ﺷﻨﯚ ﻣﺤەﻣەد:
ﻣﺎچ ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ھەﺳﺖ و ﻛﻠﯿﻠﯽ ھەﻣﻮو ﺟﻮاﻧﯽ و ﺣەزەﻛﺎﻧە وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل ﺷــﻨﯚ ﻣﺤەﻣەد زاﺧﯚ ،ﺳــﺎڵﯽ 1980ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﻣەڵﻜەﻧﺪی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە داﯾﻚ ﺑــﻮوە. ﺗەﻣەﻧــﯽ دوو ﺳــﺎڵ ﺑــﻮوە ﻛــە ﺧﺎﻧەوادەﻛــەی ﺑەھﯚی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎوﻛﯿﯿەوە رووﯾــﺎن ﻟە ﺋێﺮان ﻛــﺮدووە و ﻟە ﺳــﻨە و ﻣەرﯾــﻮان ژﯾﺎون. ﺋــەو ﺷــﯿﻌﺮ دەﻧﻮوﺳــێﺖ و ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣەڵە ﺷــﯿﻌﺮێﻜﯽ ﺑو ﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﺑەھــﯚی ﺋەو ﺷــﯿﻌﺮاﻧەوە ﻟەﻻﯾەن ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑﻨەﻣﺎڵــە و ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﯽ رەت ﻛﺮاوەﺗەوە .ﻟــەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷــە“دا وەﻣــﯽ ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳﯿﺎر دەداﺗەوە. ﻟە ﻛەﯾەوە دەﺳــﺘﺘﺎن ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺷــﯿﻌﺮ ﻛﺮدووە، ﺑﯚﭼــﯽ ﭘﺎﺷــﮕﺮی زاﺧــﯚ ﺑەﻧﺎوەﻛەﺗﺎﻧەوەﯾە؟ ﻣﻦ ﻟە 12ﺳﺎڵﯿﯿەوە دەﺳﺘﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻛﺮدووە .ﺑﯚ ﭘﺎﺷﮕﺮی زاﺧــﯚ ،ﻟەﺑەرﺋەوەﯾە ﻛە ﺑﺎوﻛﻢ ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا ﺧەڵﻜﯽ زاﺧﯚﯾە، ھەرﭼەﻧﺪ ﻣﻦ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوم ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﭘﺎﺷﮕﺮی زاﺧﯚم ﺑەﻧﺎوەﻛەﻣەوە ﻟﻜﺎﻧﺪووە. ﭼﯚن ﺑﻮو ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺘﺎن ﺟێ ھێﺸــﺖ و رووﺗﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺮد؟ ﭘــﺎش ﮔەڕاﻧــەوە ﻟــە ﺋێﺮان،
ﻟە ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮوﯾﻦ .دوای ﺋەوەی دەﺳــﺘﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻛﺮد ،ﺑەداﺧەوە ﺑەھﯚی ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻤﺎﻧەوە رووﺑەڕووی ﺗﯚﻣــەت و ﻗﺴــەی ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑﻮوﻣــەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺑێ رێﺰﯾﯽ زۆرﯾــﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﻛﺮدم و ﺗﺎ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن ﻟە دژ ﻛﺮدم و 280واژووﯾﺎن ﻛﯚ ﻛﺮدەوە ﻟە دژی ﻣــﻦ و داوای ﺑەردﺑﺎراﻧﻜﺮدﻧﯿﺎن دەﻛﺮدم ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺑەﻧﺎﭼﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﻢ ﺑەﺟێ ھێﺸﺖ و رووم ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺮد .ﻟێــﺮە ﺑە ﺋﺎزادی دەﻧﻮوﺳﻢ و ﻓﺸﺎرێﻜﻢ ﻟەﺳەر ﻧﯿﯿە. ھەﻧﺪێــﻚ وﺷــە و زاراوەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە ﻛە دەﻛﺮێﺖ ﺑــە دژەﺑﺎو داﺑﻨﺮێﻦ، ﺋﺎﯾﺎ ﺑــە ھﯚی ﺋــەو دەرﺑڕﯾﻨﺎﻧەوە رووﺑەڕووی ﻛێﺸە ﺑﻮوﻧەوە؟ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دەﺳــﺘﻜﺮدﻧﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ،ﺧێﺰاﻧەﻛەم ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺗەواوﯾــﺎن ﻛــﺮدم ،ﺑــەم ﻛە ﻛﺘێﺒﯽ ”ﺟێﮋوان“م ﺑو ﻛﺮدەوە، ﻛەﺳــﻮﻛﺎرم زۆر ﭘێــﯽ ﻧﯿﮕەران ﺑﻮون و ﮔﻮﺗﯿﺎن ﺋــەوە ﺋەوﭘەڕی ﺑێ ڕێﺰﯾﯿە ﺑە ﺋێﻤــەت ﻛﺮدووە، ﺧــﺎڵ و ﻣﺎﻣەﻛﺎﻧــﻢ ﺋﺎﮔەدارﯾﺎن ﻛﺮدﻣەوە ﯾــﺎن دەﺑێﺖ واز ﻟەوان ﺑێﻨﻢ ﯾﺎن واز ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺑێﻨﻢ، ﻣﻦ ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻤﻢ ھەڵﺒــﮋارد، ﺋەوە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2009دا رووی دا، ﺑــەو ھﯚﯾــەوە ﺧﺰﻣەﻛﺎﻧﻢ و ھەﺗﺎ
ﺑﻮون ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ دەﺑێﺖ ڕۆح و ھەﺳــﺖ و ﻧﺎﺧــﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧە ﭘەروەردە ﺑﻜەﯾﻦ
ﺑﺎوﻛﯿﺸﻢ ﺣﺎﺷــﺎﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدم و ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻢ ﻟەﮔــەڵ داﯾﻚ و ﺧﻮﺷﻚ و ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ ﻣﺎﯾەوە. ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺷﯿﻌﺮ دەﻧﻮوﺳﻦ؟ ﭼەﻧﺪان ﺷﯿﻌﺮم ﺑە ھەردوو زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی و ﻓﺎرﺳــﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮە، ﭼﻮﻧﻜــە زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻜﻢ ﺑــﻮوە ،ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻟــە ﺋێﺮان ﮔەورە ﺑﻮوم و زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ زۆر ﺑﺎش دەزاﻧــﻢ ،ھەروەھﺎ دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەری ﺷــﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻮوە، ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﺷــﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ﺑــﻮوم ،ﺑﯚﯾە ﭼەﻧﺪان ﺷﯿﻌﺮم ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە ،ﻟە ﻛﺘێﺒﯽ دووەﻣﯿﺸﻤﺪا ﭼەﻧﺪان ﺷﯿﻌﺮم ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻓﺎرﺳــﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮدووە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﭼﺎپ ﻧەﮔەﯾەﻧﺮاون ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﭼەﻧﺪان ﺷــﯿﻌﺮم ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــو ﻛﺮدووەﺗەوە، ﺑەم ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﯚی وەرﮔێڕاوﻣەﺗە ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ،ﺋەو ﻛەﺳــەش ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻧﺎوی ﺑێﻨﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺧﯚی ﭘێــﯽ ﺧﯚش ﻧﯿﯿە. ﺟﮕــە ﻟــە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﻛﻮردی ﺋﺎﺷﻨﺎی ﻛﺎم ﻟە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻼﺳﯿﻜﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی؟ ﺟﮕە ﻟە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻜﯽ ﻛﻮردی ،زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﺷﯿﻌﺮی ﻓﺎرﺳــﯿﻢ ،ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەدا ﻓــﺮوغ ﻓﺮوﻏﺰادە ﺑە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺧﯚم دەزاﻧﻢ ،ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟــەو ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــەی زۆر ﺳەرﺳﺎﻣﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و داڕﺷﺘﻨﯽ وﺷەﻛﺎن و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ،ھەر
ﺋەوﯾﺶ ﺑﻮوە ھﯚﻛﺎری ﺋەوەی ﻛە ﻣﻦ وەك ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻚ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﻨﻮوﺳﻢ و ﺑﺨﻮێﻨﻤەوە. ﺑﻮون ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺣەز و ﺧﻮﻟﯿﺎ و ﺑەھﺮەﯾــە ﯾﺎ ﻣەرﺟــە ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧﺪێﻜﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی؟ ﺷــﺎﻋﯿﺮﺑﻮون ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛەﺳێﻚ ﻧەھﺎﺗــﻮوە ،ﺑــەو ﻛەﺳــﺎﻧەش ﻧﺎﮔﻮﺗﺮێﺖ ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻛە دەﺳــﺖ
ﺑﺪەﻧە ﻛﺎﻏەز و ﭘێﻨﻮوﺳێﻚ و ﺑﭽﻦ ﻟە ﻛﯚڕێﻜﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﺪا ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ، ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﺋەواﻧەی دەﺑﻦ ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﯾەﻛەم ﺟﺎر ڕەوﺷﺖ و ڕەﻓﺘﺎر و ھەڵﺴﻮﻛەوﺗﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜﯽ ﺗﺮ ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ ،ﺑﻮون ﺑە ﺷــﺎﻋﯿﺮ دەﺑێﺖ ڕۆح و ھەﺳﺖ و ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧە ﭘەروەردە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ھەروەھــﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺷــﺎرەزاﯾﯽ و ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﺷﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎت ھەﺑێﺖ. ﺑﯚﭼــﯽ ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮ ە ﻛﺎ ﻧﺘﺪ ا ” ﻋە ﺷــﻖ “ ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗەواوی ھەﯾە؟ ﻣﻦ وەﺳﯿەﺗﻢ
ﺋەﮔەر ﻣﺮدم ﻟەﺳــەر ﻛێﻠﯽ ﮔﯚڕەﻛەم ﺑﻨﻮوﺳﻦ ”ﻋەﺷﻖ“، ﭼﻮﻧﻜە ﻋەﺷــﻖ ﺑەﻻی ﻣﻨەوە ﭘﯿﺮۆزﺗﺮﯾﻦ وﺷــە و ﺧەﯾﺎڵ و ﺋﺎراﻣﯽ ڕۆﺣە ﻛﺮدووە ﺋەﮔەر ﻣﺮدم ﻟەﺳەر ﻛێﻠﯽ ﮔﯚڕەﻛەم ﺑﻨﻮوﺳــﻦ ”ﻋەﺷــﻖ“، ﭼﻮﻧﻜە ﻋەﺷــﻖ ﺑــەﻻی ﻣﻨەوە ﭘﯿﺮۆزﺗﺮﯾــﻦ وﺷــە و ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮﻗەدەﺳــﺎت و ﺧەﯾﺎڵ و ﺋﺎراﻣﯽ ڕۆﺣە و ھەﺳــﺖ دەﻛــەم ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑەﺑێ ”ﻋەﺷــﻖ“ ﺑﮋﯾــﻢ ،ھەروەھــﺎ ﺑــەڕای ﻣﻦ ﻋﺎﺷــﻘﺒﻮون ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ڕەﮔەزی ﺑەراﻣﺒەرە ،وەك ﻋەﺷــﻘﯽ ﻛﭽێﻚ ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮڕێــﻚ ،ﯾــﺎن ژن و ﭘﯿﺎوێﻚ ،ﺑەم ﻋەﺷــﻖ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﻧﺎﮔﻮﺗﺮێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿەی ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ھەﻣﺎﻧە ﻓﯿﺪاﻛﺎری و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧە، ھەروەھﺎ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ ﺑﯚ داﯾﻚ و ﺑﺎوك و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﺳــﯚز و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎﻧﯿﯿە ،ﻧەك ﻋﺎﺷﻘﺒﻮون. ﺑەو ﭘێﯿە ﺑێﺖ ﺗﯚ ﻟە ڕاﺑﺮدوودا ”ﻋﺎﺷــﻖ“ ﺑﻮوی؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑەو ﻋەﺷﻘە ﮔەﯾﺸﺘﯽ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ڕاﺑﺮدوودا ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮوم و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻋﺎﺷــﻘﻢ و ھەﺗﺎ ﻣﺮدﻧﯿﺶ ﻋﺎﺷــﻖ دەﺑﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﻦ ﭘێﺸﺘﺮ ﻋەﺷﻘﯽ ﻛەﺳێﻚ ﺑﻮوم ﻛە ﺋێﺴــﺘەش ﻟە ژﯾﺎﻧــﺪا ﻣﺎوە و دوو ﻻﯾەﻧە زۆر ﯾەﻛﺘﺮﻣﺎن ﺧﯚش وﯾﺴﺘﻮوە و ﺷــێﺘﺎﻧە ﺋەوﯾﻨﺪاری ﯾەﻛﺘــﺮی ﺑﻮوﯾــﻦ ،ﺑەداﺧــەوە ﺑەھﯚی ﻛﻮﻟﺘــﻮور و داﺑﻮﻧەرﯾﺘﯽ ﻻوازی ﻛﯚﻣەڵﮕەوە ﻧﺎﭼﺎر ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ
داﺑڕاﯾﻦ و ﺑەﯾەك ﻧەﮔەﯾﺸﺘﯿﻦ، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش و ﺗﺎ دەﭼﻤە ژێــﺮ ﮔڵ ھەرﮔﯿــﺰ ﻟــە ﺑﯿﺮی ﻧﺎﻛەم ،ﺋەوﯾﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــەری ﭘێــﻚ ﻧەھێﻨﺎوە، ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘەش ﻛﺎﺗێﻚ ﺷﯿﻌﺮ دەﻧﻮوﺳــﻢ وا ھەﺳﺖ دەﻛەم ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺘﻤەوە داﻧﯿﺸــﺘﻮوە و زۆرﺑەی ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺸــﻢ ﺑە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﺋەو دەﻧﻮوﺳﻢ. ﺑﯚﭼــﯽ ﻟە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺘﺪا وﺷــەی ”ﻣــﺎچ“ زۆر ﺑــەﻛﺎر دێﻨﯿﺖ؟ ﭘێــﻢ واﯾە ”ﻣــﺎچ ” ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ھەﺳﺘە و ﻛﻠﯿﻠﯽ ھەﻣﻮو ﺟﻮاﻧﯽ و ﺣەزەﻛﺎﻧــە ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚ ڕەﮔەزی ﺑەراﻣﺒەر. ﺟﮕە ﻟە ﺷﯿﻌﺮ و ﺋەدەﺑﯿﺎت ﻟــە چ ﺑﻮارێﻜــﯽ ﺗــﺮ ڕۆڵﺘﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە؟ ﺟﮕە ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ڕۆڵﻢ ﻟە ﺷﺎﻧﯚ و ﺷێﻮەﻛﺎری و ﻧﻮاﻧﺪن ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﻟە زﻧﺠﯿﺮە دراﻣﺎی ”ﮔەردەﻟﻮول“ ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﺳــێﯿەﻣﺪا ﺑەﺷﺪار ﺑــﻮوم ،ھەروەھﺎ ﺑەﺷــﺪاری ﺧﻮﻟﯽ ﻣﻮزﯾﻜﻢ ﻛــﺮدووە و ﻟە ﻛﺎری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺸــﺪا ﻛﺎرم ﻛﺮدووە ،ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋێﺴــﺘە ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺎرم ﻟــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻛەﻧﺎڵە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯿە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن.