Wishe184

‫ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﭼﻮار ﺧﻮﻟﺪا ﻛێﯿﺎن‬ ‫ڕهواﻧﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد‬

‫‪10‬‬

‫ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚران‬ ‫دەﻧﮕە ﺋﺎزادەﻛﺎﺗﯽ ﻛﭗ دەﻛﺎت‬

‫‪2‬‬

‫داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ :‬ﺋەواﻧــەی‬ ‫ﻧﺎﯾەﻧە ﺑەردەم دادﮔﺎ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺸﺘە‬

‫‪4‬‬

‫داوای دﯾـــــــﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ‬ ‫‪ 60‬ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺑێﺴەروﺷﻮێﻨﻦ دەﻛﺮێﺖ‬

‫‪4‬‬

‫ﻣێﺮووﻟەﯾــەك زﯾﺎﻧﯽ ‪ 11‬ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری‬ ‫ﺑە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ دھﯚك ﮔەﯾﺎﻧﺪووە‬

‫‪9‬‬

‫ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ‬

‫ﺳﯿﻤﺒﻮڵﯿﺰم و ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﯿﮏ‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﺳﻮورەﺗﯽ‬ ‫ﺋەﺷﮑەوت‬ ‫‪14‬‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬ ‫ﻧﺮخ‪ 500 :‬دﯾﻨﺎر‬ ‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە‬

‫‪www.wishe.net‬‬

‫ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە‬

‫ﻛەرﯾﻢ ﻧﻮوری ﺳەرﻛﺮدەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ‪ :‬ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﺧەﯾﺎڵە‬

‫رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ھێڵﯽ ﺳﻮورە‬

‫‪7‬‬

‫ﺗﺎﭬﮕە ﻋﻮﻣەر‪:‬‬

‫ﭘەﻛەﻛە رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮدووە‬

‫ﺗﺎﭬﮕەر ﻋﻮﻣەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ‪ ،‬ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ‬ ‫”وﺷﻪ“دا رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ‪ ،‬ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ن ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە زﯾﺎدی ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺋەو ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺑﻮوەﺗــە رێڕەوێﻚ ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻣﺮۆڤ و‬ ‫رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﻧﺪەی ﮔﺮﻧﮕﯽ‬ ‫ﺑە ﺳــەﻧﮕﯽ ﺧﯚی دەدات ﻟــە دەرەوە‪ ،‬ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە‬ ‫ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧﺎدات‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﯚﻣﯚ ﻟە ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻗەدەﻏەﯾە‬ ‫ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯽ ﻧەوت‪ ،‬ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑە ھەدەرداﻧێﻜﯽ ﮔەورە ﻟە‬ ‫ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛەن ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜﺪا‪ ،‬ﺷەش ھەزار‬ ‫و ‪ 668‬ﺳەرﭘێﭽﯽ ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون و ‪ 40‬دۆﺳﯿەی‬

‫ﻟەﺑﺎرەی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻛﺘێﺒەوە‬ ‫ﭘەﯾڕەو ﺋەﻧﻮەر‬

‫ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەﻻﯾەن ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ﺑﯚ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ و‬ ‫دادﮔﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑەرز ﻛﺮاوەﺗەوە‪ .‬ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜﯽ ”وﺷﻪ“دا دەرﻛەوﺗﻮوە‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﯚﻣﯚ ﻟە دەرەوەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫ﮔەﺷﺘێﻚ ﺑەﻧﺎو ﻣێﮋووی ﻋەﻧﮑﺎوە‬

‫‪17 14‬‬

‫ﮐﯚﺳﺎر ﻋەوێﻨەﯾﯽ‬

‫ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧﻮرﻣﮋی دەوێ‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ھﺎوﻛﺎت‬ ‫ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە‪ ،‬ﮔﯿﺮی ﺧﻮاردووە‬ ‫و ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﯾــەﻛﻼ ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە‪ ،‬ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا‬ ‫ﯾەﻛێﺘــﯽ ھــەم ﭘﺎرﺗﯽ و ھــەم ﮔﯚڕاﻧــﯽ دەوێﺖ‪،‬‬ ‫ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﮔــﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯽ ھەردووﻛﯿﺎن‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯿﯿﺎن دەوێﺖ‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪2‬‬

‫”ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺮی ﺋەوەی ھەوڵﯽ ﻛﭙﻜﺮدن و دەرﻛﺮدﻧﯽ دەﻧﮕە ﺋﺎزادەﻛﺎن ﺑﺪات‪ ،‬ﺑﺎ ھەوڵﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛێﺸەﯾەك‬ ‫ﺑﺪات وەك ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛە ﺑەو ھﯚﯾەوە ﭼەﻧﺪان ﻛەس ﻣﺎوەی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﺗەواو ﺑﻮوە و ﺑەﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺎوﻧەﺗەوە‪،‬‬ ‫وەك ﺑەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﻮﺗﻠە و ﻛﻮﺗﻠەﻛﺎری و رێﮕەﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻣەﺣﺴﻮﺑﯿﯿەت و ﻣەﻧﺴﻮﺑﯿﯿەت و ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺳﻜﺎ‪‬ﯾﺎﻧەی ﺑﯚﯾﺎن ﺑەرز دەﻛﺮێﺘەوە“‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﻟە ﻧێﻮان دوو ڕێﻜﻜەوﺗﻨﺪا ﮔﯿﺮی ﺧﻮاردووە‬

‫ﯾەﻛێﺘﯽ ﺧﻮرﻣﮋی دەوێ‬ ‫وﺷە‪ /‬ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ -‬ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﻛە ھــﺎوﻛﺎت ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و ﭘﺎرﺗــﯽ‬ ‫دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە‪،‬‬ ‫ﮔﯿﺮی ﺧﻮاردووە و ﺧﯚی ﺑﯚ ﯾەﻛﻼ‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە‪ ،‬ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﯾەﻛێﺘﯽ‬ ‫ھەم ﭘﺎرﺗﯽ و ھەم ﮔﯚڕاﻧﯽ دەوێﺖ‪،‬‬ ‫ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫ھەردووﻛﯿﺎن ﯾەﻛێﺘﯿﯿﺎن دەوێﺖ‪.‬‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫و ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ‪ 2007‬ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی‬ ‫ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺎن واژوو ﻛــﺮدووە‪،‬‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ‪2015‬ش ﮔﯚڕان و ﯾەﻛێﺘﯽ‬ ‫ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن واژوو‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬ﺑە‪‬م ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟەو ﻧێﻮاﻧەدا‬

‫ﻧﺎزاﻧێﺖ ﺧﯚی ﺑە چ ﻻﯾەﻛﺪا ﺑﺨﺎت‪،‬‬ ‫ﺋەو ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ زۆﻧﯽ ﺳەوز‬ ‫ﮔﯚڕاﻧــﯽ دەوێﺖ ﺑﯚ دەﺳــﺘﮕﺮﺗﻦ‬ ‫ﺑــە دەﺳــە‪‬ت و ﺣﻜﻮﻣڕاﻧــﯽ و‬ ‫ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﻟە ﭘڕۆﺳەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم‬ ‫و ﺷەڕی داﻋﺸﯿﺶ ﭘﺎرﺗﯽ دەوێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ھەر ﯾەﻛە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕان‬ ‫ھەوڵﯽ ڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﻻی‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن دەدەن‪.‬‬ ‫ﺳــﺎﻣﺎن ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ‬ ‫ﯾەﻛێﺘــﯽ‪،‬‬ ‫ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ‬ ‫ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ‪” ،‬ﯾەﻛێﺘﯽ‬ ‫ﺑە ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ و ﺑە ﯾەك دووری‬ ‫ﻟــە ﻧێــﻮان ﮔــﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯿﺪاﯾە و‬ ‫دەﺷــﺰاﻧێﺖ ﭼــﯚن ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ‬ ‫ڕاﺑﮕﺮێﺖ“‪ .‬ﺋەو دەڵــێ‪” ،‬ﯾەﻛێﺘﯽ‬ ‫ﻟە ﻧێــﻮان ﺋــەو دوو ڕێﻜﻜەوﺗﻨەدا‬ ‫ﮔﯿــﺮی ﻧەﺧــﻮاردووە‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ ھەر‬

‫ﺳﺎﻣﺎن ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ‪:‬‬

‫ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ و ﺑە ﯾەك‬ ‫دووری ﻟە ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯿﺪاﯾە‬ ‫و دەﺷــﺰاﻧێﺖ ﭼﯚن ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ‬ ‫ڕاﺑﮕﺮێﺖ‬

‫دوو رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە ﺑە ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی‬ ‫ھەرێﻢ دەزاﻧێﺖ و ﻟەو رووەﺷــەوە‬ ‫ﺑﺎﯾەخ ﺑە ھەردوو رێﻜﻜەوﺗﻨەﻛەی‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ دەدات‪“.‬‬ ‫ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەﻛەی‬ ‫ﯾەﻛێﺘــﯽ‪” ،‬ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺣﺰﺑێــﻚ‬ ‫ﻧﯿﯿــە ﺑﺘﻮاﻧﺮێــﺖ ڕاﺑﻜێﺸــﺮێﺘە‬ ‫ﯾﺎرﯾﯿەﻛــەوە‪ ،‬ﺑەڵﻜــﻮ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺑە‬ ‫ﺋەزﻣﻮوﻧە و دەزاﻧێﺖ ﭼﯚن ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺑەراﻣﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺳﯿﺎﺳەت دەﻛﺎت“‪.‬‬ ‫دوو ﺳــﺎڵە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻻﯾەﻧــە‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺗێﻜﭽﻮوە‬ ‫و ﺑەھــﯚی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﻗﻮوڵەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧێﻮان ﮔﯚڕان و ﭘﺎرﺗﯿﺶ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘەﻛﯽ ﻛەوﺗﻮوە‪ ،‬ﻟەو‬ ‫ﻧێﻮاﻧەﺷــﺪا ھەرﯾەك ﻟــە ﭘﺎرﺗﯽ و‬ ‫ﮔﯚڕان دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ﻻی‬ ‫ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ڕاﺑﻜێﺸــﻦ و ھﺎوﻛێﺸەی‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەرێﻢ ﺑە ﻻﯾەﻛﺪا ﺑﺨەن‪.‬‬ ‫ڕەﺋﻮوف ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺳەرۆﻛﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔﯚڕان‪ ،‬ﺑــﺎس ﻟەوە‬ ‫دەﻛﺎت ﻛە ﺋــەوان ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﯾە و ﻗﺴــەی‬ ‫ﺗەواوەﺗﯿﺸــﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺣﺰﺑە‬ ‫ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ‪.‬‬ ‫ﻋﻮﺳﻤﺎن‪ ،‬ﺑە“وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت‪” ،‬ﻟە‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ‪2013‬دا ﯾەﻛێﺘﯽ‬

‫ﺑﺎﺟﯽ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەی‬ ‫ﻟە ﭘﺎرﺗــﯽ دا‪ ،‬ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ ﺑﯿﺮ ﻟەوە‬ ‫ﺑﻜﺎﺗــەوە ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫ﺑە واﺗﺎی زﯾﺎﺗــﺮ ﺑﭽﻮوﻛﺒﻮوﻧەوەی‬ ‫ﺧﯚی دێﺖ“‪ .‬ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوەش دا‪،‬‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی‬ ‫ﺳﻨﻮوری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠە و‬ ‫ﮔەرﻣﯿﺎن و ڕاﭘەڕﯾﻦ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن‬ ‫ﺑــە ﯾەﻛە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯿﺸــﯿﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳەت و ﺷێﻮازی ﺣﻜﻮوﻣڕاﻧﯿﯽ‬

‫ھەرێﻢ ﻟە ﯾەﻛەوە ﻧﺰﯾﻜە‪.‬‬ ‫”ﺋێﻤە ﮔﻠەﯾﯽ ﺗەواوﻣﺎن ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ‬ ‫ﻛــﺮدووە ﻟە ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛــەی ﻧێﻮاﻧﻤــﺎن و‬ ‫ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەﯾــﺎن ﻟــە ﭘﺎرﺗــﯽ“‪،‬‬ ‫ڕەﺋﻮوف ﻋﻮﺳﻤﺎن وای ﮔﻮت‪.‬‬ ‫ﺑــە‪‬م ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ﺗەﻣەﻧێﻜــﯽ درێﮋی ھەﯾە و‬ ‫ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ‬ ‫ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە‪ ،‬ﺑﯚﯾە‬

‫ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﯽ واﯾە ”ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫ﭘێﻜــەوە زۆر دەﺳــﺘﻜەوﺗﯿﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە و‬ ‫ﺋەﮔەر ﺑەردەواﻣﯿﺶ ﺑﻦ ﻟەﺳەر ﺋەو‬ ‫ڕێﻜﻜەوﺗﻨە‪ ،‬دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﺑەدەﺳﺖ دێﻨﻦ“‪.‬‬ ‫ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ‬ ‫ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ”وﺷە“ی‬ ‫ﺧﺴــﺘە روو‪” ،‬ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑە ﯾەﻛــەوە ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ‬

‫ﺑﻜەن و ﻟەو ڕووەﺷــەوە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﺎن ھەﯾە“‪.‬‬ ‫ﻋەوﻧﯽ دەڵــێ‪” ،‬ﭘﺎرﺗﯽ دەﯾەوێﺖ‬ ‫ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛێﺘﯽ ھەﻣﯿﺸە ﻧﺰﯾﻚ ﺑێﺖ‬ ‫و ڕێﻚ ﺑﻜەوێﺖ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ڕاﺑــﺮدوودا ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘــﯽ‬ ‫ﻛێﺸەﯾﺎن ﻧەﺑﻮوە و ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯿﯿەﻛﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﯿﺸﯿﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە ﻛە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن زۆر ﺑەرەو ﭘێﺸەوە‬ ‫ﺑﺮدووە‪“.‬‬

‫ﺑﺪرێﺖ‪.‬‬ ‫ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧە ﻟــە ﻧﺎﻣەﻛەدا‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑــەوە ﻛﺮدﺑﻮو‪ ،‬ﻧﺎﺑێﺖ ﺋەو‬ ‫ھەڵﺒﮋارداﻧﺎﻧــە دوا ﺑﺨﺮێﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎزﻧە و ﻣەﻛﯚﻛﺎن ﻛە‬ ‫ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﺪا ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯿﺎن‬ ‫وەرﮔﺮﺗــﻮوە و ﺋﯿﺘﺮ ﻟەﻣەودوا دەﺑﻨە‬ ‫ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺑەﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟەو ﭘﯚﺳﺘەدا‬ ‫دەﻣێﻨﻨەوە‪.‬‬ ‫ﻛﺎرزان ﺧەﻟﯿﻞ ھەڵﺴﻮوڕاوی ﮔﯚڕان‬ ‫ﻟە ھەڵەﺑﺠە ﺑﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت‬ ‫ﻛــﺮدەوە‪” ،‬ﺋەﮔەر ﮔﯚڕان ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە‬ ‫دەرﺑــﻜﺎت‪ ،‬ھﯿــﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ‬ ‫ﻟەﮔەڵ ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﻧﯿﯿــە ﻛە ﺑە‬ ‫ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ دەﻧﮕــﯽ ﺋﺎزاد‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎر دەﻛﺮێﻦ‪،‬‬ ‫ﮔﯚڕان ﺋەﮔەر ھەوڵﯽ ﻛﭙﻜﺮدﻧەوەی‬ ‫دەﻧﮕــە ﺋﺎزادەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺪات‪ ،‬ﻛﺎدر و‬ ‫ھەڵﺴﻮوڕاوەﻛﺎﻧﯽ دوور دەﻛەوﻧەوە“‪.‬‬ ‫ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧﯽ‬ ‫”ﻛێﺸــەی‬ ‫ﮔــﯚڕان دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧە‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧە‪ ،‬ﺟﭭﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ﺋەﮔــەر ﺑﯿەوێﺖ ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻟەو‬ ‫ﺷێﻮەﯾە ﺋەو ھەڵﺴﻮوڕاواﻧە ﺑێﺪەﻧﮓ‬ ‫ﺑــﻜﺎت‪ ،‬زﯾﺎن ﺑەﺧــﯚی و ﺣﺰﺑەﻛە‬ ‫دەﮔەﯾەﻧێﺖ“‪ ،‬ﺧەﻟﯿﻞ وای ﮔﻮت‪.‬‬ ‫ھەرﭼەﻧــﺪ ﺋەو ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧەی‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان دووﭘﺎت ﻟە‬ ‫ھەوڵێﻜــﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ‬ ‫ﻛﭙﻜﺮدﻧەوەی دەﻧﮕە ﻧﺎڕازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛــە دەﻛەﻧــەوە‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋەو‬

‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە رەت دەﻛﺎﺗەوە‪.‬‬ ‫ﻋەﺑﺪوﻟــڕەزاق ﺷــەرﯾﻒ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ‬ ‫ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی‬ ‫ﮔﯚڕان و ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﮔﯚڕان‪،‬‬ ‫ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ‪” ،‬ﺋﺎﮔەدار‬ ‫ﻧﯿﻢ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ھەﺑێﺖ‬ ‫و ﺑڕﯾﺎر ﺑێ دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺪرێﺖ‪.‬‬ ‫ﺋەوەﻧﺪەی ﻣﻦ ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺑەﺷﺪار‬ ‫ﺑﻮوم‪ ،‬ﺷــﺘێﻜﯽ ﻟــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﺎس‬ ‫ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﭘڕۆژە ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺮێ ﯾﺎن‬ ‫دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر ﺑﺪرێﺖ“‪.‬‬ ‫ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺳەﻋﯿﺪ وەك ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯽ‪ ،‬ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا‪،‬‬ ‫”ﺑەداﺧەوە ﺳــﻨﻮوری ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺑەرﺗەﺳــﻚ ﻛﺮاوﻧەﺗەوە‪ ،‬ﭘێﺸــﺘﺮ‬ ‫رەﺧﻨە ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ دەﮔﯿﺮا‬ ‫ﻛە دەﻧﮕە ﻧﺎڕازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﯾﺎن ﻛﭗ‬ ‫دەﻛەن‪ ،‬ﺋێﺴﺘە ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﺧەرﯾﻜە‬ ‫ﺑەو ﺷێﻮەﯾە دەڕوات“‪.‬‬ ‫ﺳەﻋﯿﺪ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ‪” ،‬ﮔﯚڕان ھەﻣﻮو‬ ‫رەﺧﻨەﯾەﻛﯽ ﻗﺒﻮوڵــە ﻟە دەرەوەی‬ ‫ﺣﺰﺑەﻛەی‪ ،‬ﺑە‪‬م ھﯿﭻ رەﺧﻨەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﯿﯿــە ﻟەﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛەی‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﻛە ھەوڵﯽ‬ ‫ﻛﭙﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧە ﺑﺪرێﺖ ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧــﺪا‪ ،‬ھەرﭼەﻧﺪە‬ ‫ﭘێﺸــﺘﺮ ﮔــﯚڕان رەﺧﻨــەی ﻟــە‬ ‫ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﮔﺮت ﻟەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧەدا‬ ‫و ﺑﺎﺳــﯽ ﻟە ﺋــﺎزادی رادەرﺑڕﯾﻦ و‬ ‫رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻨﯽ دەﻛﺮد‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋێﺴﺘە‬ ‫ﺧﯚی وا ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ“‪.‬‬

‫ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚران ﻛﺎر ﺑﯚ ﻛﭙﻜﺮدﻧەوەی‬ ‫دەﻧﮕە ﺋﺎزادەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت‬ ‫وﺷە ھەڵەﺑﺠە‪ -‬ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ‬ ‫ھەڵﺴﻮوڕاوێﻜﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت‪ ،‬ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔــﯚڕان ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دەرﻛﺮدﻧــﯽ‬ ‫رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛە ﺑﯚ ﻛﭙﻜﺮدﻧەوەی دەﻧﮕە‬ ‫ﻧﺎڕازﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫و رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ‪ ،‬ﺟﭭﺎﺗــﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ دەﯾەوێﺖ ﻛﺎدرە ﭼﺎﻻك و‬ ‫ﺋﺎزادەﻛﺎﻧﯽ‪ ،‬دوور ﺑﺨﺎﺗەوە‪.‬‬

‫درەو ﻣەھــﺪی ھەڵﺴــﻮوڕاوی‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚران ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی‬ ‫ھەڵەﺑﺠە‪ ،‬ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ‪،‬‬ ‫”ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی‬ ‫ﮔــﯚڕان ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﭘــڕۆژە ﺑڕﯾﺎرێﻜە ﺑــﯚ ﻛﭙﻜﺮدﻧەوە و‬ ‫دوورﺧﺴــﺘﻨەوەی دەﻧﮕــە ﻧﺎڕازی‬ ‫و ﺋﺎزادەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو رێﻜﺨﺴــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﯚڕان“‪.‬‬ ‫رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە‪” ،‬دەﯾﺎﻧەوێــﺖ‬ ‫ﺑــە زۆرﯾﻨــەی دەﻧﮓ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە‬ ‫دەرﺑﻜــەن‪ ،‬ﺑەو ﻣەﺑەﺳــﺘەی ﺋەو‬ ‫ھەڵﺴــﻮوڕاو و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧەی ﮔﯚڕان‬ ‫ﻛە رەﺧﻨــە دەﮔــﺮن و دەﻧﮕێﻜﯽ‬ ‫ﺋﺎزادن‪ ،‬ﻛﭗ ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﻟە ﺣﺰﺑەﻛە‬ ‫دوور ﺑﺨﺮێﻨەوە“‪.‬‬ ‫ھەڵﺴﻮوڕاوەﻛەی ﮔﯚڕان ﺋﺎﺷﻜﺮای‬ ‫ﻛﺮد‪” ،‬وەك ﻧﺎڕەزاﯾەﺗــﯽ دژی ﺋەو‬ ‫ھەوڵە‪ ،‬ﻧﺎﻣەﯾەﻛﻢ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺟﭭﺎﺗﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە و ﺑﯚ ﺟﭭﺎﺗﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﻢ ﻧﻮوﺳﯿﻮە‪ :‬دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺋێﻮە وەك دەﺳــە‪‬ﺗﯽ ﺑﺎ‪‬ی ﮔﯚڕان‬

‫ﺑــﯚ ﺋەوەﯾــە ﻛێﺸــە و ﻣﻠﻤﻼﻧێ و‬ ‫ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و‬ ‫دەرەوە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەن‪ ،‬ﻧەك ھەﻣﻮو‬ ‫ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﺧﯚﺗﺎن‬ ‫ﻻ ﺑــﺪەن و دەﻧﮕــە ﺋﺎزادەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو‬ ‫ﮔﯚڕان ﻛﭗ ﺑﻜەﻧەوە“‪.‬‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﭘــﺎش‬ ‫ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑــە‬ ‫ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ‬ ‫ﺋەﻣﯿﻦ ﺟێﮕﺮی ﭘێﺸﻮوی ﺳﻜﺮﺗێﺮی‬ ‫ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ و رێﻜﺨەری‬ ‫ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە‬

‫ﭘێﻚ ھﺎت‪ .‬ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ‬ ‫ﺳــێﯿەﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‬ ‫‪ 25‬ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎ و ﻟە‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﭼﻮارەﻣﯿﺸﺪا ‪24‬‬ ‫ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺑﺮدەوە‪.‬‬ ‫ھەڵﺴــﻮوڕاوەﻛەی ﮔــﯚڕان دەڵێ‪،‬‬ ‫”ھــەر ﻟــەو ﻧﺎﻣەﯾەدا ﺑــە ﺟﭭﺎﺗﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﻢ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە‪ ،‬ﺋێﻮە ﺑەم‬ ‫ﻛﺎرەﺗﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﻣﺘﻤﺎﻧەﺗﺎن‬ ‫دەﺧەﻧە ژێﺮ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەوە‪ ،‬ﻧﺎﻛﺮێﺖ‬ ‫ﺋێﻮە وەك ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ھﯿﭻ‬ ‫رەﺧﻨە و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزێﻚ ﻧەﺑﯿﺴــﺘﻦ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﻗﺴەی ﭼەﻧﺪ ھەڵﺴﻮوڕاوێﻜﯽ‬ ‫ﻣﺎوە ﺑەﺳــەرﭼﻮو ﺑﻜەﻧە ﺑەھﺎﻧە ﺑﯚ‬

‫ﻛﭙﻜﺮدﻧەوەی دەﻧﮕــە ﺋﺎزادەﻛﺎن و‬ ‫ﺑە ﺋــﺎرەزووی دڵﯽ ﺋــەوان رەﺧﻨە‬ ‫و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزەﻛﺎن ﺑﻜەﻧە ﺗەﺷﮫﯿﺮ و‬ ‫ﺟﻨێﻮدان“‪.‬‬ ‫”ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺮی ﺋەوەی‬ ‫ھەوڵــﯽ ﻛﭙﻜــﺮدن و دەرﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫دەﻧﮕە ﺋــﺎزادەﻛﺎن ﺑﺪات‪ ،‬ﺑﺎ ھەوڵﯽ‬ ‫ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدن و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﭼەﻧــﺪ ﻛێﺸــەﯾەك ﺑــﺪات وەك‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ‬ ‫ﻛە ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﭼەﻧــﺪان ﻛەس‬ ‫ﻣــﺎوەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﺗــەواو ﺑﻮوە‬ ‫و ﺑەﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟــە ﭘﯚﺳــﺘەﻛﺎﻧﺪا‬ ‫ﻣﺎوﻧەﺗەوە‪ ،‬وەك ﺑەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﻮﺗﻠە‬

‫و ﻛﻮﺗﻠــەﻛﺎری و رێﮕەﮔﺮﺗــﻦ ﻟە‬ ‫ﻣەﺣﺴــﻮﺑﯿﯿەت و ﻣەﻧﺴﻮﺑﯿﯿەت و‬ ‫ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺳﻜﺎ‪‬ﯾﺎﻧەی‬ ‫ﺑﯚﯾﺎن ﺑــەرز دەﻛﺮێﺘــەوە“‪ ،‬درەو‬ ‫ﻣەھﺪی وای ﮔﻮت‪.‬‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﻟەﻣەوﭘێﺶ ﻛﯚﻣەڵێﻚ‬ ‫ﻟــە ھەڵﺴــﻮوڕاواﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی‬ ‫ﮔﯚران‪ ،‬ﺑەھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﻛﺮاوەﯾــﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺟﭭﺎﺗــﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮد‪ ،‬ﻟەﺑﺎرەی دواﻛەوﺗﻨﯽ‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەوە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﭘێڕەوی‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑەﻛــە‪ ،‬دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو‬ ‫دوو ﺳﺎڵ ﺟﺎرێﻚ ﻟە ‪ 12/12‬ﺋەﻧﺠﺎم‬

‫دﯾﻤﺎﻧە‬

‫ھەوڵ ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە‬ ‫ﺳەدرﯾﯿەﻛﺎن داوای‬ ‫ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﯿﺎن ﻟە ﻛﻮرد‬ ‫ﻛﺮدووە‬

‫وﺷە‪/‬ھەوﻟێﺮ‪-‬ﻛﺎوە ﺟەم‬ ‫ﻛﻮﺗﻠــەی ﺋەﺣﺮار ﺳــەرﺑە رەوﺗﯽ‬ ‫ﺳەدر‪ ،‬ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﺳەرداﻧﯿﺎﻧﺪا ﺑﯚ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬داوای ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﯿﺎن‬ ‫ﻟە ﻛﻮرد ﻛﺮدووە‪ .‬ﺧەﺳــﺮۆ ﮔﯚران‬ ‫ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ دەزﮔەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺋەوە ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ‬ ‫دەﻛﺎﺗــەوە‪ .‬ﺋەو ﻟــە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﺪا‬ ‫ﻟەﮔەڵ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟە وردەﻛﺎرﯾﯽ‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن دەﻛﺎت و دەڵێ‪،‬‬ ‫”ھــەوڵ ﺑــﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾە‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺑەﺑێ ﻣەرﺟﯽ ﭘێﺸﻮەﺧﺘەی‬ ‫ھەﻧﺪێ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ“‪.‬‬ ‫ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻛﻮرد ﻟەﺳــەر ﯾﺎﺳﺎی‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ‬ ‫ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﭼﯿﯿــە و‬ ‫دەﺗﺎﻧەوێ ﻛﺎم ﻟە ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﻮار‬ ‫ﺑﻜﺮێﺘەوە؟‬ ‫ھــەردوو ﯾﺎﺳــﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬ ‫ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن‪ ،‬ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘە‬ ‫ھەﯾە‪ ،‬ﻟــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﻛﻮرددا‬ ‫ﻧﯿﯿــە و دەﻧﮕێﻜــﯽ زۆری ﻛﻮرد‬ ‫دەﻓەوﺗێﻨێﺖ‪ .‬ﺋێﻤە ﭘێﻤﺎن ﺑﺎﺷــە‬ ‫وەك ﭘێﺸــﺘﺮ‪ ،‬ﻋێﺮاق ﯾەك ﺑﺎزﻧەی‬ ‫ھەڵﺒﮋاردن ﺑێﺖ و ﺋەوﻛﺎت دەﻧﮕﯽ‬ ‫ﻛﻮرد ﻟــە ھــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﺑێﺖ‪ ،‬ﻧﺎﻓەوﺗێﺖ و دێﺘە ﺳەر ﻛﯚی‬ ‫دەﻧﮕﯽ ﻛﻮرد‪ .‬ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾەی‬ ‫ﺋێﺴﺘە ھەﯾە‪ ،‬ﺋەﮔەر دەﻧﮕﯽ ﻛﻮرد‬ ‫ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ﻧەﮔﺎﺗە ﺋەو رێﮋەﯾەی‬ ‫ﺑﯚ ﻛﻮرﺳﯿﯿەك دﯾﺎری ﻛﺮاوە‪ ،‬ﺋەوا‬ ‫دەﻓەوﺗێﺖ‪ .‬ھەروەك ﭼﯚن ﻟە ﺑەﻏﺪا‬ ‫ﺑە ھەزاران دەﻧﮕﯽ ﻛﻮرد ﻓەوﺗﺎ‪.‬‬ ‫ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دووەﻣﻤــﺎن ﻟەﺳــەر‬ ‫ژﻣﺎرەی دەﻧﮕﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوە ﺑﯚ ھەر‬ ‫ﻛﻮرﺳﯿﯿەك و ﻣﺸــﺘﻮﻣڕی زۆری‬ ‫ﻟەﺳــەرە‪ .‬دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑەردەوام‬ ‫دەﯾــەوێ ﯾﺎﺳــﺎی ھەڵﺒــﮋاردن‬ ‫ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەواﻧــﺪا ﺑێﺖ‪.‬‬ ‫ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﯚﺗﺎﻛﺎن‬ ‫ھەﯾــە و ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧــەوێ ﺋەﮔەر‬ ‫ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەران‬ ‫و ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﻨەوە‪،‬‬ ‫ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻛﯚﺗﺎ ﺑﯚ ﻛﻮردی ﻓەﯾﻠﯿﺶ‬ ‫ھەﺑێــﺖ‪ .‬ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛــﯽ ﺗﺮﻣﺎن‬ ‫ﻟەﺳــەر ژﻣﺎرەی ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧە‬ ‫ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨــەران و‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧە‪.‬‬ ‫ﺋێــﻮە دەﺗﺎﻧــەوێ ﭼــﯚن‬ ‫ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە ژﻣــﺎرەی‬ ‫ﻛﻮرﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻜﺮێﺖ؟‬ ‫ﺋــەوان دەﯾﺎﻧــەوێ ژﻣــﺎرەی‬ ‫ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬ ‫ﻧﻮێﻨــەران ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘــەوە‪ .‬ﺋێﻤە‬ ‫ﻻرﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺑە‪‬م دەﻣﺎﻧەوێ ﺑە‬

‫وردی ﻟێﯽ ﺑﻜﯚڵﯿﻨەوە‪.‬‬ ‫ﺋــەی ﻟەﺑــﺎرەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك‬ ‫ﭼﯽ ﻛﺮاوە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑەڕێﻮە‬ ‫دەﭼێﺖ؟‬ ‫ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە ﻟەﺳەر ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ‬ ‫ھەڵﺒــﮋاردن ﻟە ﻛەرﻛــﻮوك رێﻚ‬ ‫ﻧەﻛەوﺗﻮوﯾــﻦ‪ .‬ﭘێــﻢ واﯾــە ﺋەو‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە ﻧﺎﻛﺮێﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی‬ ‫ﯾﺎﺳﺎﻛە ھەﻣﻮار ﻧەﻛﺮێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﻛەواﯾە ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاودا‬ ‫ھەردوو ھەڵﺒﮋاردن ﺑەڕێﻮە ﻧﺎﭼﻦ؟‬ ‫ﺑڕﯾﺎرە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ‬ ‫ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺋەو‬ ‫ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﭼــﯚن دەﻛﺮێــﺖ ﻟە‬ ‫ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺷــەڕ‬ ‫ھەﯾــە‪ ،‬ﺧەڵﻜﯽ ﺋەﻧﺒــﺎر ﺑﯚ زێﺪی‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە و ﻛێﺸەی‬

‫دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎداﯾە‪ .‬ﺳەدر دەﯾەوێ‬ ‫ﺋەو دەﺳــە‪‬ﺗەی دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ‬ ‫ﻧەھێڵــێ‪ ،‬ﺑﯚﯾــە داوای ﻧەﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن‬ ‫دەﻛەن و دەﯾﺎﻧەوێ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧێﻜﯽ‬ ‫ﺗﺮ داﺑﻤەزرێﺖ ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜﯽ‬ ‫ﺳەرﺑەﺧﯚوە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺮێﺖ‪.‬‬ ‫ﺋەی ﺑــﯚ ﻟەو ﭘﺮﺳــەدا ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﻛﺮاوەﺗــە‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ؟‬ ‫ھەﻣﯿﺸــە ﻛەﺳــﯽ ﯾەﻛەم زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫دﯾﺎرە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەوەی ﻛﺮاوەﺗە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرﺑەﺳــﺖ ﺋﺎﻣێﺪی ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑەڵﻜﻮ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧە‪.‬‬ ‫ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺷﺎﻧﺪی‬ ‫ﻛﻮﺗﻠەی ﺋەﺣﺮار ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆﻛﯽ‬ ‫ھەرێﻤــﺪا‪ ،‬ﺑﺎس ﻟەوە ﻛــﺮاوە ﻛە‬ ‫ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن و‬ ‫ﯾﺎﺳﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﭼﯚن ﺑﻦ؟‬

‫رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑــە واﺗــﺎی‬ ‫ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽوﭼﺎرەﺳەرﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا و‬ ‫ھەوﻟێﺮ ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ ﻛﺎرﺗێﻜﯽ‬ ‫ﺑەھێﺰە ﻟە دەﺳﺖ ﻛﻮرددا ﺑﯚ‬ ‫داﻧﻮﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا‬ ‫ﻛەرﻛﻮوك ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭼﺎرە ﻧەﻛﺮاوە‪.‬‬ ‫ﭘێﻢ واﯾە ﺋەو ھەڵﺒﮋاردﻧە ﺋەﻣﺴﺎڵ‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێــﺖ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﻓﺮﯾــﺎ ﻧﺎﻛەون‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﭘــێ دەﭼێــﺖ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑﭽێﺘە‬ ‫ﺳﺎڵﯽ ‪ 2018‬و ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬ ‫ﻧﻮێﻨەران ﭘێﻜەوە ﺑﻜﺮێﻦ‪.‬‬ ‫ﺗەﻧﯿــﺎ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ دژی‬ ‫ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻮەﯾــە ﻟەﺑﺎرەی‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧــەوە‪ ،‬ﯾﺎن ﺑە‬ ‫ﮔﺸﺘﯿﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘەﯾﺎن ھەﯾە؟‬ ‫ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻟەﻧــﺎو‬ ‫ﻋەرەﺑﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨەدا‪ ،‬دژی‬ ‫ﺗێﺒﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤەن‪ .‬ﺳــەرەڕای‬ ‫ﺋەوەش‪ ،‬دۆﺳــﺘﻤﺎن ھەﯾــە‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫ﻧﻤﻮوﻧە رەوﺗﯽ ﺳەدر‪.‬‬ ‫ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ رەوﺗﯽ‬ ‫ﺳــەدر و ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟەﺑﺎرەی‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧــەوە‪ ،‬ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە‬ ‫ﻛێﺸــەی ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺷﯿﻌەوە ھەﯾە؟‬ ‫ﺋﺎﯾــﺎ دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ دەﯾەوێ ﻟە‬ ‫رێﮕەی ﺋێﺮاﻧەوە ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚی ﺑﮕﺎت؟‬ ‫ھەردوو راﺳﺘﻦ‪ .‬رەوﺗﯽ ﺳەدر ﭘێﯽ‬ ‫واﯾە ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ دۆﺧەﻛەی‬ ‫ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ ﻛــﺮدووە و ﺋەو ﯾﺎﺳــﺎ‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧەی ھەﯾە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ‬

‫ﺋەوان داواﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﻟەﺑﺎرەی‬ ‫ھەﻧﺪێ ﻟە ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﻤﺎن‬ ‫ھەﺑێﺖ‪ .‬ﺋەوان ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻗﺴەﻛﺮدن‬ ‫ﻟەﺑــﺎرەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــەوە‬ ‫ﻧەھﺎﺗﺒﻮون‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر‬ ‫ﭘەﯾﺎﻣەﻛــەی ﻣﻮﻗﺘــەدا ﺳــەدر‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان‬ ‫ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏــﺪاش ﻛــﺮاوە‪.‬‬ ‫ﺋــەوان داواﯾﺎن ﻟە ﺋێﻤــە ﻛﺮدووە‬ ‫ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ﻧەﻣێﻨێ و ﯾﺎﺳﺎﻛەش‬ ‫ھەﻣﻮار ﺑﻜﺮێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﻛــﻮرد ﻟەﻻﯾــەك ﺧــﯚی ﺑﯚ‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺋﺎﻣــﺎدە دەﻛﺎت و‬ ‫ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺸــەوە ﺋێــﻮە ﻛﺎر‬ ‫ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ‬ ‫ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺑەﻏــﺪا دەﻛەن‪ .‬ﭼﯚن‬ ‫ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛە ﺧەڵــﻚ ﺑڕﯾﺎر ﻟە‬ ‫ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەدات‪ ،‬ﺋێﻮە دﯾﺴﺎن‬ ‫دەﺗﺎﻧــەوێ ﻟــە ﺑەﻏــﺪا ﺑﻮوﻧﺘﺎن‬ ‫ھەﺑێﺖ؟‬ ‫ﺟﺎرێ ﻗﺴــە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ‬

‫ﻋێــﺮاق ﻧەﻛﺮاوە و ﺧﯚﺷــﻤﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﻛــﺮدووە‪ .‬ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾــﻦ‬ ‫ﭘﺮۆﺳە ﺑﯚ ﺋێﻤە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە‪ ،‬دواﺗﺮ‬ ‫ھەڵﺒﮋادﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و‬ ‫دواﻛﺎرﻣﺎن ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە‪.‬‬ ‫ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎت ﺋێﻤە دەﺑێ‬ ‫ﺑﺰاﻧﯿﻦ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﭼﯽ‬ ‫ﻟێ دێﺖ‪ ،‬ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺑەﻏﺪا‬ ‫و ھەوﻟێﺮ ﺑــە چ ﺋﺎﻗﺎرێﻜﺪا دەڕۆن‬ ‫و ﻟــە ﯾەك ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧــەوە دەﺑێﺖ‪.‬‬ ‫دەﺑێ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم‪ ،‬دەرەﻧﺠﺎﻧەﻛﺎن ﭼﯽ‬ ‫دەﺑﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێﺮ‬ ‫و ﺑەﻏﺪا ﺑــەرەو چ ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەك‬ ‫دەڕۆن‪.‬‬ ‫ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن‬ ‫ﻟەﺳەر ﺑەﺷﺪارﺑﻮون ﯾﺎن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺋێﻤە ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا‬ ‫ھەﯾە‪ .‬ﺋێﻤە وەك ﭘﺎرﺗﯽ دووﭘﺎﺗﻤﺎن‬ ‫ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛە ﺋەﮔەر ﯾﺎﺳــﺎی‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﺑێﺖ و‬ ‫ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑەرەو‬ ‫ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿﯽ زۆرﯾﻨە و ﻛەﻣﯿﻨە ﺑێﺖ‬ ‫و ﺷەراﻛەت ﭘﺸــﺘﮕﻮێ ﺑﺨﺮێﺖ‪،‬‬ ‫ﺋەﮔەری زۆر ھەﯾە ﭼﯿﺘﺮ ﺑەﺷﺪاری‬ ‫ﻟــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا‬ ‫ﻧەﻛەﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﺋێــﻮە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻮوﻧە و ﺑە‬ ‫ﺑﺎﺷﯽ ﺷــﺎرەزای ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾەن‪،‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬ ‫ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ رووﻧە‬ ‫ﻛــە دەﯾﺎﻧــەوێ ﺑەﺷــﺪاری ﻟە‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜەن‪،‬‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو داواﯾە ﻟە ﻣﻮوﺳڵﯿﺶ ھەﯾە؟‬ ‫ﺑەڵــێ ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧــەش ھەﯾە‬ ‫ﻛــە رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ھەﻣــﻮو‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێ و ﺑــە ﻧﺎوﭼە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی‬ ‫ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێﻤﯿﺶ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺑە ﻛﺮدەﯾــﯽ ﺋەو ﻛﺎرە ﭼﯚن‬ ‫ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ‪ ،‬ﺋەوە ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە‪.‬‬ ‫ﺑــە‪‬م ﺑە ﻛﺮدەﯾــﯽ ﭼﯿﺘﺎن‬ ‫ﻛﺮدووە؟‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛەرﻛﻮوك دﯾﺎر‬ ‫ﻧﯿﯿــە‪ ،‬ﺣەوﯾﺠــە رزﮔﺎر ﻧەﻛﺮاوە‪،‬‬ ‫ﺷﻨﮕﺎل ﻧﯿﻮەی ﻟە دەﺳﺘﯽ داﻋﺸﺪا‬ ‫ﻣﺎوەﺗــەوە و زۆرﯾﻨــەی زۆری‬ ‫ﺧەڵﻜەﻛــەی ﻧەﮔەڕاوەﺗــەوە‪ .‬ﻟە‬ ‫رووی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺣەﺷــﺪی‬ ‫ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟــە دووزﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو‪،‬‬ ‫ﺑەﺷﯿﺮ‪ ،‬ﻟێﻮاری ﻛەرﻛﻮوك‪ ،‬ﺷﻨﮕﺎل‪،‬‬ ‫ﺟەﻟەوﻻ و ﺳــەﻋﺪﯾە ھەن‪ .‬ﺋەواﻧە‬ ‫ھەﻣﻮو ﻛێﺸەن و دەﺑێ ﺑﯚ ﺋەوەی‬

‫رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛــە ﺑەڕێــﻮە ﺑﭽێﺖ‪،‬‬ ‫ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ‪.‬‬ ‫ﻛەواﯾە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻗﺴە ﻟە دوو‬ ‫ﮔﺮﯾﻤﺎﻧە ﺑﻜەﯾﻦ‪ ،‬ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺋەوەﯾە‬ ‫ﻛە ﻛﺎﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو‬ ‫دوا دەﺧﺮێ و دووەﻣﯿﺸﯿﺎن ﺋەوەﯾە‬ ‫ﻛە ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻟــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا‬ ‫ﺑەﺷﺪار ﻧﺎﺑﻦ‪ .‬ﺋەو دوو ﮔﺮﯾﻤﺎﻧە ﯾﺎن‬ ‫ﺋەﮔەرە ھەﯾە؟‬ ‫ﺑڕﯾﺎر و ﺋﺎراﺳﺘەﻛە ﺋەوەﯾە ﺋەﻣﺴﺎڵ‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑەڕێــﻮە ﺑﭽێﺖ‪ ،‬ﺟﺎ‬ ‫ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﺑێﺖ ﯾــﺎن ﻧﯿﻤﭽە‬ ‫ﺳەرﺗﺎﺳــەری‪ .‬دەﻛــﺮێ ﻟــەو‬ ‫ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻛێﺸــەﻣﺎن ﻧﯿﯿــە‪،‬‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑەڕێــﻮە ﺑﭽێﺖ و ﺋەو‬ ‫ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﻛە ﻛێﺸــەی زۆرﯾﺎن‬ ‫ﻟەﺳەرە‪ ،‬ﺑەڕێﻮە ﻧەﭼێﺖ‪.‬‬ ‫ﯾﺎﻧﯽ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم‬ ‫ﺑەڕێــﻮە دەﭼێــﺖ؟ دەﻛﺮێﺖ ﻟە‬

‫زۆرﺑــەی ﻧﺎوﭼــە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی‬ ‫ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێــﻢ‪،‬‬ ‫ھﺎوﺳــﻨﻮورە ﻟەﮔــەڵ ﻋەرەﺑــﯽ‬ ‫ﺳﻮﻧﻨە‪ ،‬ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺋەوان ﻟەﺑﺎرەی‬ ‫ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭼﯚﻧە؟‬ ‫ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨە زۆر ﭘەرﺗەوازەن‬ ‫و ﺳــێ ﺑەرەن‪ .‬ﺑەرەﯾەك ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﻧﻮﺟەﯾﻔــﯽ و ﻣﻮﺗڵــەگ و ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﻛەﺳﯽ ﺗﺮەوە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮێ‬ ‫و ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەﮔەر ھەرێﻤێﻜﯿﺎن‬ ‫ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧەﺑێﺖ‪ ،‬ﻗﻮوت دەدرێﻦ و‬ ‫ھﯿﭻ داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯿﺎن ﻧﺎﺑێﺖ‪ ،‬ﺋەواﻧە‬ ‫ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﯾەك ﻟەﺳەر ﺳێﯽ ﻋەڕەﺑﯽ‬ ‫ﺳــﻮﻧﻨەن‪ .‬ﻛﻮﺗﻠەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮﯾﺶ‬ ‫ﻋێﺮاﻗﭽێﺘﯽ دەﻛەن و ﭘێﯿﺎن دەڵێﻦ‬ ‫ﺳﻮﻧﻨەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و زۆر ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟە‬ ‫دەوڵەﺗﯽ ﯾﺎﺳــﺎ و ﺑەو دواﯾﯿﺎﻧەش‬ ‫ﺳــەﻟﯿﻢ ﺟﺒــﻮوری ﻟەﮔــەڵ ﺋەو‬

‫ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋێﻤە ﻟەﺳــەر‬ ‫ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﻟە‬ ‫ﻛەرﻛﻮوك رێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮوﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﭘێﻢ واﯾە ﺋــەو ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﯾﺎﺳﺎﻛە‬ ‫ھەﻣﻮار ﻧەﻛﺮێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﻣەﺧﻤﻮور رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜﺮێ‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﻟە ﺷﻨﮕﺎل ﻧەﻛﺮێﺖ؟‬ ‫دەﻛﺮێ ﺑﯚ ﻧﺎ؟ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دەﻛﺮێ ﻟەو‬ ‫ﻛەﻣﭙﺎﻧە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ ﻛە‬ ‫ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎﻟﯽ ﻟێﯿە‪ .‬ﻟە ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﺪا‬ ‫دەﺑێ ﺷــﺘەﻛﺎن روون ﺑﻜﺮێﻨەوە‪.‬‬ ‫ﺋەﮔەر ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﭘێــﺶ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم‬ ‫ﻛێﺸەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫دەرەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ‬ ‫ھەرێﻢ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ‪ ،‬ﺋەوە زۆر‬ ‫ﺑﺎش دەﺑێﺖ‪ .‬ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺋەوەﻧﺪە‬ ‫ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە و دەﺑێ ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ‬ ‫ھەﻣەﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯽ دروﺳﺖ‬ ‫ﺑﻜﺮێﺖ ﺑــﯚ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە‪ .‬ھەروەھﺎ ﺷﺎﻧﺪێﻜﯽ‬ ‫ﺳەرﺗﺎﺳــەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘێﻚ‬ ‫ﺑێــﺖ و ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏــﺪا ﺑﻜﺎت‬ ‫ﺑﯚ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣەڵێﻚ‬ ‫ﺗەوەر و ﻟەواﻧە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﻧﺎوﭼە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی‬ ‫ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻢ‪.‬‬

‫ھەردوو ﯾﺎﺳﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق و‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن‪ ،‬ﺑەو ﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘە‬ ‫ھەﯾە‪ ،‬ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرددا ﻧﯿﯿە‬

‫رەوﺗە ﻛەوﺗﻮوە‪ .‬ﻛﻮﺗﻠەﯾەﻛﯽ ﺗﺮش‬ ‫ﻟە ﻧێﻮان ﺋــەو دوو ﻛﻮﺗﻠەی ﺗﺮدان‬ ‫وەك ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ‪ .‬ھﯿﭻ ﻛﺎت‬ ‫ﺳــﻮﻧﻨە ﯾەك ھەڵﻮێﺴــﺖ ﻧەﺑﻮوە‪،‬‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑــﺎرەی ھەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎ‪‬ی‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﻧەﺑێﺖ‪.‬‬ ‫ﻛەواﯾــە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺋــەو ﻛێﺸــﺎﻧە‪ ،‬دەﺑــێ ﻟەﮔەڵ چ‬ ‫ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺳــﻮﻧﻨە ﻛﯚ‬ ‫ﺑﺒێﺘەوە؟‬ ‫ﺋێﻤــە ﻟەﮔــەڵ ھەﻣﻮوﯾــﺎن‬ ‫دادەﻧﯿﺸﯿﻦ‪ ،‬ﺑە‪‬م ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﻤﺎن‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو ﻻﯾەﻧەﯾە ﻛە‬ ‫ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﻤﺎن‬ ‫دەﻛەن‪.‬‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜــە‪ ،‬چ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە؟‬ ‫ھەﻧــﮕﺎوی ﯾەﻛــەم‪ ،‬ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ھەﯾﻜەﻟــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎ‪‬ی‬ ‫ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو و ﺋێﺴﺘە ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە‬ ‫ﺳەر ھێڵ و ﺑﻮدﺟەﺷﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗــەوە ﺑﯚ داﺑﯿــﻦ ﻛﺮاوە‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺋەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر‬ ‫ﺑﻦ ﺗﺎ ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ھەڵﺒﮋاردن و‬ ‫ﻛﺎﺗەﻛەی ﻧەدرێﺖ‪ ،‬ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە‬

‫ﺑڕﯾﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛە ﮔﺮﻧﮕە‪.‬‬ ‫ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎرە ﻟەﻻﯾــەن‬ ‫ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧەوە دەدرێــﺖ ﯾﺎن دەﺑێ‬ ‫ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺘەوە؟‬ ‫ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘەرﻟەﻣﺎن‬ ‫ﻛﺎرا ﺑﻜﺮێﺘــەوە‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺋەﮔــەر‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ھەﻣﻮارﻛﺮدﻧەوەی‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ھەﺑێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺑێ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺋەو ﻛﺎرە‬ ‫ﺑﻜﺎت‪ .‬ھەوڵ ﺑــﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣــﺎن ھەﯾــە‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺑە ﺑێ‬ ‫ﻣەرﺟــﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘەی ھەﻧﺪێ‬ ‫ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪.‬‬ ‫ﻛەواﯾــە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﮔــەر‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿــﺶ ﻛﺎرا ﻧەﻛﺮێﺘــەوە‪،‬‬ ‫دەﻛﺮێ ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ؟‬ ‫ﺑەڵێ دەﻛﺮێﺖ‪.‬‬ ‫ﺋەﮔەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﺮا و ﺧەڵﻜﯽ‬ ‫ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺷﻨﮕﺎل و ﻣەﺧﻤﻮورﯾﺶ‬ ‫ﺗێﯿﺪا ﺑەﺷــﺪار ﺑﻮون‪ ،‬ﺋەوﻛﺎت ﺋەو‬ ‫ﺧەڵﻜە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ﺑەﺷﺪار دەﺑﻦ؟‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑە واﺗﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ‬ ‫و ﭼﺎرەﺳــەرﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧێــﻮان ﺑەﻏــﺪا و ھەوﻟێــﺮ ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﺎرﺗێﻜــﯽ ﺑەھێــﺰە ﻟــە‬ ‫دەﺳــﺖ ﻛــﻮرددا ﺑﯚ داﻧﻮﺳــﺘﺎن‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏﺪا‪ .‬ﭘێــﻢ واﯾە ﻟەﮔەڵ‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم‪ ،‬دەﻛﺮێ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی‬ ‫ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێــﻢ‬ ‫ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ‪ .‬ﺋەﮔەر زۆرﯾﻨەی‬ ‫ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا‬ ‫دەﻧﮕﯿــﺎن ﺑــە ﺑەڵــێ دا‪ ،‬ﺋــەوا‬ ‫ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛە ﺑﯚ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ‬ ‫ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە‪ .‬ﺋەﮔەر ﺑە ﺗەﻣﺎی ﺑەﻏﺪا‬ ‫ﺑﯿﻦ‪ ،‬ھﯿﭻ ﻛﺎت ﭼﺎرەﺳەری ﻧﺎﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﺋێﻤە دەﺑــێ ﺟﻮوڵەﯾەك ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ‬ ‫ﺋــەوەی ﺑەﻏﺪا ﺑێﺘە ﺳــەر ﻣێﺰی‬ ‫ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە‬ ‫دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﻦ‪ .‬ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو‬ ‫ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ دﯾﺎری‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێﻦ‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ ﺧەڵﻜەﻛەی دەﺑێ‬ ‫دﯾﺎری ﺑﻜەن‪.‬‬ ‫ﭘێــﺖ واﯾــە ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ‬ ‫ﺋــەو راﭘﺮﺳــﯿﯿەدا‪ ،‬ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ‬ ‫ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا دەﭼەﺳﭙێ‬ ‫و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘە ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ؟‬ ‫ﺋێﻤــە ﻧەﻣﺎﻧﮕﻮﺗﻮوە ﻛــە ﻟەﮔەڵ‬ ‫رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﺪا ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ‬ ‫رادەﮔەﯾەﻧﯿــﻦ‪ .‬ﺋــەو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە‬ ‫دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺧﻮاﺳﺘﯽ‬ ‫ﮔەﻟﯽ ﺋێﻤە ھەر ﻟە ﺧﺎﻧەﻗﯿﻨەوە ﺗﺎ‬ ‫ﺷــﻨﮕﺎل ﭼﯿﯿە‪ .‬دەﺑێ ﺑەﻏﺪا و دﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑﺰاﻧــﻦ ﻛە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﺋێﻤە‬ ‫ﭼﯿﯿە‪ ،‬ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ‬ ‫دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻣێﻨێﺘەوە‪.‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﺧەﺳﺮۆ ﮔﯚران ﺑەرﭘﺮﺳﯽ دەزﮔەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪:‬‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم‪ ،‬دەﻛﺮێ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ھەرێﻢ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ‪ .‬ﺋەﮔەر زۆرﯾﻨەی ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو‬ ‫ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﺑەڵێ دا‪ ،‬ﺋەوا ﭼﺎرەﺳەرﯾﯿەﻛە ﺑﯚ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە‪ .‬ﺋەﮔەر ﺑە ﺗەﻣﺎی ﺑەﻏﺪا ﺑﯿﻦ‪ ،‬ھﯿﭻ ﻛﺎت ﭼﺎرەﺳەری‬ ‫ﻧﺎﻛﺎت‪ .‬ﺋێﻤە دەﺑێ ﺟﻮوڵەﯾەك ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەﻏﺪا ﺑێﺘە ﺳەر ﻣێﺰی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﻦ‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪4‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫داوای دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ‬ ‫‪ 60‬ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺑێﺴەروﺷﻮێﻨﻦ دەﻛﺮێﺖ‬ ‫وﺷە‪ /‬ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ -‬ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان‬ ‫زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ‪ 60‬ﭘێﺸــﻤەرﮔە‬ ‫ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺎن ﻧﺎدﯾــﺎرە و ﺗــﺎ‬ ‫ﺋێﺴــﺘە ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮون‬ ‫ﯾﺎن ﺑە دﯾﻠﯽ ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە دەﺳﺖ‬ ‫داﻋﺶ‪ .‬وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە‬ ‫ڕای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﻧﺎزاﻧﻦ‬ ‫ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﻧە‬ ‫ﭼﯿﯿە و ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن دەڵێﻦ‬ ‫”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن ﯾەﻛﻼ‬ ‫ﺑﻜﺮێﺘەوە“‪.‬‬ ‫ﻟەﮔەڵ دەﺳﺖ ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺷەڕی‬ ‫داﻋــﺶ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ‪ 2014‬ﺗﺎ‬

‫ﺋێﺴﺘە‪ ،‬ھەزار و ‪ 600‬ﭘێﺸﻤەرﮔە‬ ‫ﺷــەھﯿﺪ ﺑﻮون و ﻧﺰﯾﻜــەی ‪11‬‬ ‫ھەزارﯾﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون‪ ،‬ﺟﮕە ﻟەو‬ ‫ﺷەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧە‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ‪60‬‬ ‫ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺗﺮ ﺑێﺴەروﺷﻮێﻨﻦ‬ ‫و ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﭼﯿﯿﺎن ﺑەﺳەر ھﺎﺗﻮوە‪.‬‬ ‫ﻋﯿﻤﺎد ﻛەرﯾﻢ ‪ 36/‬ﺳــﺎڵ‪ ،/‬ﺑﺮای‬ ‫ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەﯾە ﻛە‬ ‫ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻧﺎدﯾﺎرە و ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ‬ ‫ﭼﻮارﻗﻮڕﻧــەی ﺳــەرﺑە ڕاﭘەڕﯾﻦ‬ ‫دادەﻧﯿﺸێﺖ‪ .‬ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ‬ ‫ڕوون ﻛﺮدەوە ﻛە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵە‬ ‫ﺑﺮا ‪ 25‬ﺳﺎڵەﻛەی ﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔە‬ ‫ﺑﻮوە‪ ،‬ﻧﺎدﯾــﺎرە و ﻧە ﺋەوەﯾە ﭘێﯿﺎن‬

‫ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوە ﯾﺎن ﺑە دﯾﻞ‬ ‫ﮔﯿﺮاوە‪ ،‬ﻧە ﺋەوەﯾﺸە ﺑﮕەڕێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﻋﯿﻤﺎد ﮔﻮﺗﯽ‪” ،‬دوو ﺳــﺎڵە ﺋێﻤە‬ ‫ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﺪاﯾﻦ‪ ،‬ﻧە ﭘﺮﺳــەﻣﺎن‬ ‫ﺑﯚ دادەﻧــﺮێ و ﻧە دەﺷــﺘﻮاﻧﯿﻦ‬ ‫داﻧﯿﺸــﯿﻦ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻧﺎﯾﺸﺰاﻧﯿﻦ ﭼﯽ‬ ‫ﺑﻜەﯾﻦ و ڕوو ﻟە ﻛﻮێ ﺑﻜەﯾﻦ‪“.‬‬ ‫ﺋــەو ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿــە وەزارەﺗــﯽ‬ ‫ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ‬ ‫ھەرێﻤــﯽ ﺑــە ﻛەﻣﺘەرﺧــەم‬ ‫ﻧــﺎو ددەﺑــﺎت ﻟــە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﻧەدا‬ ‫ﻛە ﺑێﺴەروﺷﻮێﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﻣﺎوەﯾــەك ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪ‬

‫ﮔﯚڕێﻚ ھەڵﺪراﻧــەوە ﻛە ﮔﻮﻣﺎن‬ ‫دەﻛــﺮا ﺗەرﻣــﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو‬ ‫ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەی ﺗێﺪا ﺑێﺖ‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫دوای ھەڵﻜەﻧﺪﻧــﯽ ﮔــﯚڕەﻛﺎن‪،‬‬ ‫ﺷﻮێﻨەواری ھﯿﭻ ﻣﺮۆﭬێﻜﯿﺎن ﺗێﺪا‬ ‫ﻧەدۆزراﯾەوە و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو‬ ‫ژﻣﺎرە ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە وەك ﺧﯚی ﺑە‬ ‫”ﻧﺎدﯾﺎری“ ﻣﺎوەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﻗﺎرەﻣﺎن ﻛەﻣﺎل ﺟێﮕﺮی دەﺳﺘەی‬ ‫ﺋەرﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەدات ﻛە ژﻣﺎرەی‬ ‫ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧﺎدﯾــﺎرەﻛﺎن ﻟە ‪60‬‬ ‫ﻛــەس زﯾﺎﺗــﺮن و وەزارەﺗــﯽ‬ ‫ﭘێﺸﻤەرﮔە وەك ﺑێﺴەروﺷﻮێﻦ ﻟە‬

‫ﻗەڵەﻣﯽ داون‪.‬‬ ‫ﻛەﻣــﺎل‪ ،‬ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت‪،‬‬ ‫”ﺑەﺷــێﻚ ﻟەواﻧە ﭘــێ دەﭼێﺖ‬ ‫ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوﺑﻦ و ﻛەوﺗﺒﻨە دەﺳﺘﯽ‬ ‫داﻋﺶ و ﺋەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە دﯾﻞ‬ ‫ﮔﯿﺮاﺑــﻦ‪ ،‬ﺑــە‪‬م وەك وەزارەت‬ ‫ھەﻣــﻮو ھەوڵێــﻚ دەدرێــﺖ ﺑﯚ‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن و ﺑێ‬ ‫ﺋﻮﻣێﺪ ﻧﺎﺑﯿﻦ‪“.‬‬ ‫ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــﺎڵﯽ ‪ 2014‬داﻋﺶ ھﺎﺗە‬ ‫ﻋێــﺮاق و ﻣﻮوﺳــڵﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮد‪،‬‬ ‫ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﻛەوﺗە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷﯿﯿەوە و‬ ‫ﺗﻮاﻧﺮا ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﻟەﺳەر ھەرێﻢ‬

‫دوور ﺑﺨﺮێﺘەوە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەو ھەوڵە‬ ‫ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﺳــەﺗﺎن ﭘێﺸــﻤەرﮔە‬ ‫ھﺎﺗە دی و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‬ ‫زۆری دا ﺗﺎ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ داﻋﺸــﯽ‬ ‫ڕەواﻧﺪەوە‪ ،‬ﻟە ﭘﺎی ﺋەوەش ھەﻣﻮو‬ ‫و‪‬ﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﺎن وەك‬ ‫ھێﺰی ڕزﮔﺎرﻛەری دﻧﯿﺎ ﻟە ﺗﯿﺮۆر‬ ‫ﻧﺎو ﺑﺮد‪.‬‬ ‫ﺑەھﺎر ﻋەﺑﺪوﻟڕەﺣﻤﺎن ﺑڕﯾﺎردەری‬ ‫ﻟﯿﮋﻧەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﭘێﯽ واﯾــە داﻋﺶ‬ ‫ڕێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺑێ ﯾﺎﺳﺎ و ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙە‬ ‫و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ زاﻧﯿﻨﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ‬

‫ﭘێﺸــﻤەرﮔە دﯾﻠــەﻛﺎن ﯾﺎ ﺋەو‬ ‫ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯿﺎن‬ ‫ﻧﺎدﯾﺎرە‪.‬‬ ‫ﺑەھــﺎر‪ ،‬ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت‪،‬‬ ‫”ﺋەوەﻧــﺪەی ﺋﺎﮔــەدار ﺑﯿــﻦ‬ ‫وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە زۆر‬ ‫ھەوڵــﯽ دا ھــەم دﯾﻠــەﻛﺎن‬ ‫وەرﺑﮕﺮێﺘــەوە‪ ،‬ھــەم ﺋەواﻧەی‬ ‫ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺎن ﻧﺎدﯾﺎرە ﺑﺰاﻧﯿﻦ‬ ‫ﭼﯿﯿــﺎن ﻟــێ ھﺎﺗــﻮوە‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﺑەداﺧەوە ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻚ ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺋەو ڕێﻜﺨﺮاوە ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﯿە‬ ‫ﻧەﻛﺮا‪“.‬‬

‫ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪:‬‬

‫ﺋەواﻧەی ﻧﺎﯾەﻧە ﺑەردەم دادﮔﺎ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎ‪‬ﯾﺎن ﻟە ﭘﺸﺘە‬ ‫وﺷە‪ /‬ﺳەرﺧێڵ‬ ‫ﺑەﺧﺘﯿــﺎر ﻋەﻟــﯽ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ‬ ‫ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا‬ ‫ﺑﺎس ﻟە زێﺪەڕۆﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺎت و رای‬ ‫دەﮔەﯾەﻧێﺖ‪ ،‬ﻟەﺳــەر زێﺪەڕۆﯾﯽ‬ ‫ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار‬ ‫ﻛەس دراوﻧەﺗە دادﮔﺎ‪ .‬ﺋﺎﺷــﻜﺮای‬ ‫دەﻛﺎت ﺑــە ﺑەڵﮕــە ﭼــﻮار ھەزار‬ ‫ﻣﻮوﭼەﺧــﯚری ﺑﻨﺪﯾﻮارﯾــﺎن ﻟــە‬ ‫ﺳﻨﻮورەﻛەدا ﻟە ﺑەردەﺳﺘە‪.‬‬ ‫ﺋێﻮە ﻟە ﯾﺎﺳﺎی داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﻧﯿﮕەراﻧﻦ و ﭘێﺘﺎن واﯾە ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﺑﯚ‬ ‫دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘە ﻧەﮔﻮﻧﺠﺎوە؟‬ ‫ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﯾﺎﺳــﺎﻛە ﻛﯚﻧە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ‬ ‫‪ 1979‬دەرﭼﻮوە‪ ،‬ﯾﺎﺳﺎی داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ‬ ‫ﺑە زۆر ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ھەﯾە‪ ،‬ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﭘــڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﺑــﯚ داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛﺮاﺑــﻮو‪ ،‬ﺑەھﯚی‬ ‫ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﺳــﺘﺎون و داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸــﺘﯽ ڕۆڵێﻜﯽ زۆری ھەﺑﻮوە ﻟە‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾﺎﺳﺎﻛﺎن‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن وەﺳﺘﺎوە و ﺗەﻧﯿﺎ وەك‬ ‫ﭘڕۆژە ﻣﺎوەﺗەوە‪.‬‬ ‫داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە زۆر و‪‬ﺗﺪا‬ ‫رۆڵێﻜﯽ ﺑەرﭼــﺎو و ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾە‬ ‫و ﺧﯚی ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەﻛﺎن دەﻛﺎت‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﻟێﺮە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸــﺘﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە ﻧــﺎﻛﺎت ﻟە‬ ‫ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﺪا و ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﻜﺎ‪ ‬ﺑﯚ دادﮔﺎی‬ ‫ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑەرز دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺋەوە‬ ‫ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻛێﺸەﻛﺎن و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ‬ ‫و‪‬ﺗﺪا داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚی ھەﯾە‬ ‫ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﺳەروەت و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑەرﭘﺮﺳــﺎن ﺑــﻜﺎت‪ ،‬زۆر ﺧﺎڵﯽ ﺗﺮ‬

‫ھەﯾە ﻛــە ﺋێﺴــﺘە ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﻦ‬ ‫ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا‪ ،‬ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوە‬ ‫داوا دەﻛەﯾــﻦ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭘێﺒﺪرێ و ﻟە‬ ‫وەزارەﺗــﯽ داد ﺟﯿــﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە و‬ ‫ﺑﺨﺮێﺘە ﺳەر دەﺳە‪‬ﺗﯽ دادوەری‬ ‫ﻛە ﻟــە ڕێﮕــەی دەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺳــەرﺑەﺧﯚوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت‪.‬‬ ‫ﻟــە ﻣــﺎوەی راﺑــﺮدوودا‬ ‫ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟــە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد‪،‬‬ ‫ڕۆڵﯽ ﺋێﻮە وەك داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼﯽ ﺑﻮوە؟‬ ‫ﺋێﻤــە ﭘێــﺶ ﺋــەو ﭘﺮۆﺳــە‬ ‫ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەی ھەﯾە ﺳــﻜﺎ‪‬ی‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻤﺎن ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﺪەڵــﯽ‬ ‫و زێﺪەڕۆﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ﺟﻮو‪‬ﻧﺪووە و ﭘێﻤــﺎن واﯾە ﺗەﻧﯿﺎ‬

‫ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺷﺪاری‬ ‫ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺳﻜﺎ‪‬ﻛﺎن‬ ‫ﺑﺠﻮوڵێﻨﯿﻦ و ﻛەﺳەﻛﺎﻧﻤﺎن داوەﺗە‬ ‫دادﮔﺎ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ‬ ‫رۆڵﻤﺎن ﻧەدراوەﺗــێ‪ ،‬ﭘێﻤﺎن واﯾە‬ ‫ﺋەﮔەر ﻧﯿﺎزێﻜﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ھەﺑێﺖ‬ ‫ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺮۆﺳە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﺎﻧەی ھەﯾە‬ ‫ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‪ ،‬ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەواﻧەی‬ ‫ﺳﻜﺎ‪‬ﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە ﺑﭽﻨە‬ ‫ﺑەردەم دادﮔﺎ و ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﭘێﺘﺎن واﯾە ﻧﯿﺎزی راﺳــﺘەﻗﯿﻨە‬ ‫ﻟە ﭘﺸﺘﯽ ﺋەو ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە؟‬ ‫ﺟــﺎری ﻛﺎرەﻛﺎن ﺗــەواو ﻧەﺑﻮوە و‬ ‫ھﯿﻮادارﯾﻦ ﺑەﻧﯿﺎزێﻜﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەوە‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺋﺎﺷــﻜﺮا‬ ‫ﺑﻜﺮێﺖ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەواﻧەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ و‬ ‫ﻛەﯾﺴﯿﺎن ﻟەﺳەرە ﻟە ﺑەردەم دادﮔﺎ‬ ‫ﻧﺎﯾﺎﻧﺒﯿﻨﯿﻦ‪.‬‬

‫ژﻣﺎرەﯾــەك ﻻی ﺋێﻤــە ھەﯾە‬ ‫ﮔﻮاﯾە ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ﺳﺎڵﺪا ﻧﺰﯾﻜەی‬ ‫ﺳێ ھەزار ﻛەﺳﺘﺎن داوەﺗە دادﮔﺎ؟‬ ‫ﺑەڵــﯽ‪ ،‬ﻟەﺳــەر زێﺪەڕۆﯾــﯽ ﻟە‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار‬ ‫ﻛەس دراوﻧەﺗە دادﮔﺎ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەوە‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ھــﯽ ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻚ ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑەڵﻜﻮ زﯾﺎﺗــﺮە و ﺟﯿــﺎ ﻟەواﻧەش‬ ‫ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﺑەڵﮕــەوە ﻻﻣﺎﻧە ﭼﻮار‬ ‫ھەزار ﻛەس ﻣﻮوﭼەی ﺑﻨﺪﯾﻮارﯾﺎن‬ ‫ھەﯾە و ﺳەرﺟەم ﺋەواﻧە رەواﻧەی‬ ‫دادﮔﺎ ﻛــﺮاون و ﻟەﺳــەر ﯾەﻛــە‬ ‫ﺑەﯾەﻛەﯾﺎن ﺳﻜﺎ‪ ‬ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە‪ .‬ﻟە‬ ‫ﭘﺎڵ ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەﺷــﺪا ﻛﯚﻣەڵێﻚ‬ ‫ﻛەﯾﺴــﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﻟــە داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﻛەﯾﺴﯽ‬ ‫ﻧــەوت و ﭘﺎ‪‬وﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و‬ ‫ﺑەھەدەرداﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ و‬ ‫ﭼەﻧــﺪ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺗــﺮن‪ ،‬زۆرﺑەی‬ ‫ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ زێﺪەڕۆﯾــﯽ دەﻛەن‬ ‫ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻛەﺳﯽ ﺣﺰﺑﯿﻦ ﯾﺎن‬ ‫ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﻦ ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﭘﯚﺳﺘﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺑﯚ ﭘﺎ‪‬وﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧەوت‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﻛەﯾﺲ ﻻی ﺋێﻮە ھەن؟‬ ‫ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ژﻣﺎرەﯾەك ﻛەﯾﺴــﯽ‬ ‫ﭘﺎ‪‬وﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧــەوت ﻟە‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ھەﯾە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺑەﺗەواوی‬ ‫ژﻣﺎرەﻛەﯾــﻢ ﻻ ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺳــەرﺑﺎری‬ ‫ﺋــەوەش ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫ﻧــەوت زێﺪەڕۆﯾﯿــﺎن ﻛﺮدووەﺗە‬ ‫ﺳــەر ﻛﺎرەﺑﺎ و ژﻣﺎرەﯾەك ﺳــﻜﺎ‪‬‬ ‫ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ھەﯾــە ﻛــە‬ ‫ژﯾﻨﮕــە ﻧﺎﭘﺎرێــﻦ و ﺳــەرﺟەﻣﯽ‬ ‫ﺋەواﻧــە دراوﻧەﺗــە دادﮔﺎ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ‬ ‫و ﭘﺎ‪‬وﮔــە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ‬ ‫دەرﻧەﻛەوﺗﻮوە‪.‬‬ ‫ﻟە ﻛﯚی ﺋەو ژﻣﺎرە ﻛەﯾﺴﺎﻧەی‬

‫ﺑﺎﺳــﺖ ﻛﺮد‪ ،‬ﭼەﻧﺪ ﻛەﯾﺲ ﯾەﻛﻼ‬ ‫ﺑﻮوﻧەﺗــەوە‪ ،‬ﻟەﺑــﺎرەی ﯾــەﻛﻼ‬ ‫ﻧەﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﯾﺴــەﻛﺎن ﮔﻠەﯾﯽ‬ ‫ﻟەﺳەر دادﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە؟‬ ‫ﯾەﻛﻼ ﻧەﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﻛەﯾﺴــﺎﻧە‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﺑە دادﮔﺎوە ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەو‬ ‫ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ھەﯾە‬ ‫ﻛە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﺎن ﭘێ‬ ‫دەﻛﺮێﺖ‪ ،‬زۆرﺟﺎر ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێﺖ‬ ‫ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽدادﮔﺎﺑﻨێﺮێﻦ‬ ‫ﺑﯚ ﻛەﺳــێﻚ‪ ،‬ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﭘێ‬ ‫دەﭼێﺖ و زۆرﺟﺎر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛــﯽ دادﮔﺎ‬ ‫ﭼەﻧــﺪان ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﭘــێ ﭼــﻮوە‪،‬‬ ‫ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧــەوەی‬ ‫دادﮔﺎ زۆر ﺧﺮاﭘــە و ﻟە دادﮔﺎﻛﺎن‬ ‫دوا دەﻛەوێﺖ و ﻛەﺳەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺪا ﻟە ﺑەردەم دادﮔﺎ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﺎﺑﻦ‬ ‫و رەوﺷﯽ دادﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺋەو‬ ‫ﻛﺎرە ﺧﺮاﭘــە ﻛــە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھﯚی‬

‫ﺋێﻤە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺑەﻛــﺮداری ﻧﺎﺑﯿﻨﯿــﻦ و ﭘێﻤــﺎن‬ ‫واﯾە ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و زێﺪەڕۆﯾﯽ ھەر‬ ‫ﺑەردەواﻣە‪ ،‬ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەت‬ ‫ﭘێﺶ ﻟەواﻧــە ﺑﮕﺮێ ﻛە زێﺪەڕۆﯾﯽ‬ ‫دەﻛەن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾەﻛەﻣﺪا‪ ،‬ﺋێﻤە‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑەوەﯾە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﺮ ھﺎوﻛﺎرﯾﻤﺎن ﺑﻜەن و وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﻧﺎوﺧــﯚ و ﭘﯚﻟﯿــﺲ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھێﺰی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ﮔەڕ‪،‬‬ ‫ﭼﻮﻧﻜە ھﺎوﻛﺎری ﺋێﻤە ﻧﯿﻦ و ڕۆڵﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ ﻟــە ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺋێﻤەدا‪ ،‬ﺑــﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە زێﺪەڕۆﯾــﯽ و ﮔﺮﺗﻨﯽ‬ ‫ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎران وە‪‬ﻣﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوﻣﺎن‬ ‫ﻧﺎدرێﺘــەوە‪ ،‬ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺧەڵﻚ‬ ‫ھەﯾــە ﺋﺎﮔەدارﻛﺮدﻧەوەی دادﮔﺎی‬ ‫ھەﯾە و ﻧەﮔﯿﺮاوە و ﺋەواﻧەی ﻧﺎﭼﻨە‬ ‫ﺑەردەم دادﮔﺎ ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﭼەﻛﺪارن‬ ‫و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺑﺎ‪‬وە‬ ‫ھەﯾە ﻟــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ژﻣﺎرەﯾەك‬

‫دۆﺳــﯿەی ﭼــﻮار ھەزار‬ ‫ﻣﻮوﭼەﺧﯚری ﺑﻨﺪﯾﻮارﻣﺎن‬ ‫ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەدەﺳﺘەوەﯾە‬ ‫ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋــەوە دەﻛﺮا‬ ‫ﻛە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑەدەم ﺋــەو ﭘڕۆژە‬ ‫ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەوە ﻧﯿﯿــە ﻛــە ﻟــە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ‪،‬‬ ‫وە‪‬ﻣﯽ ﺋێﻮە ﺑﯚ ﺋەﻣە ﭼﯿﯿە؟‬ ‫ﺗەواوی ﭘــڕۆژە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛە‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋێﻤــەوە ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫ﺋەوەی دەﻛەوێﺘە ﺳــەر داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸــﺘﯽ ﺟێﺒەﺟێﻤﺎن ﻛــﺮدووە‪،‬‬

‫ﻛەﯾﺲ ھەن ﻛــە زەوی دراوە ﺑە‬ ‫ﺣﺰب و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ‪ ،‬ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا‬ ‫ﻟە ﺳــﯿﺘەك و ﻣێﺮﮔەﭘﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ‬ ‫زێﺪەڕۆﯾﯽ ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﭼەﻧﺪان ﺷﻮێﻦ ﺑﺎس دەﻛﺮێﺖ‬ ‫ﻛە ﻣﻮڵﻜــﯽ ﮔﺸــﺘﯿﻦ و ﯾەﻛەی‬ ‫ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺗێﺪا ﻛﺮاوە؟‬ ‫ﺑەڵێ ﭼەﻧــﺪان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ھەن‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﭘێﺸــﺘﺮ‬ ‫ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯽ و ﯾﺎﺳﺎی دەﺳﺘەی‬

‫وەﺑەرھێﻨــﺎن ﺋــەو ﻛﺎراﻧەﯾــﺎن‬ ‫ﻛﺮدووە و ھەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﺑەﺑێ‬ ‫ﻧﺎوھێﻨﺎﻧﯽ ھەر ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ‬ ‫ھەﺑﻮوﺑێﺖ‪ ،‬داوﻣﺎﻧەﺗە دادﮔﺎ‪.‬‬ ‫ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ھﺎوﻛﺎرﯾﺘــﺎن دەﻛــەن ﻟــە‬ ‫ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪا؟‬ ‫ﺋێﻤــە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎر‬ ‫ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﻤــﺎن ھەﯾە و ھەﻧﺪێﻚ‬ ‫ﻛێﺸــە ھەﯾــە ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑﺎ‪‬‬ ‫ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ‪ ،‬ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە‬ ‫دوﻛﺎﻧﯽ ﭼەﻛﻔﺮۆﺷــﺘﻦ ﺑەﺋﺎﺳﺎﯾﯽ‬ ‫و ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە و‬ ‫ﻛﺎرﻣﺎن ﻟەﺳــەری ﻛﺮدووە‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫دڵﺴــﯚزﯾﯿەك ﻧﯿﯿە ﺑــﯚ ﻛﺎرەﻛە ﺗﺎ‬ ‫ﺑڕﯾﺎری ﺋێﻤە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت‪ ،‬ﺑﯚﯾە‬ ‫ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻛێﺸــەﻣﺎن ھەﯾە‬ ‫و ﭘێﻤــﺎن ﻧﺎڵێﻦ ﻛــە ﺟێﺒەﺟێﯽ‬ ‫ﻧﺎﻛەﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻟەﻧــﺎو ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﭘێﺸﺘﺮ دەﺳﺖ‬ ‫ﻟەﻛﺎرﻛێﺸــﺎﻧەوە ھەﺑــﻮوە‪ ،‬ﺗــﯚ‬ ‫ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوﯾﺘە ﺋەو ﺑڕواﯾەی ﺋەو‬ ‫ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺪەی؟‬ ‫ﺋەواﻧــەی دەﺳــﺘﯿﺎن ﻟــەﻛﺎر‬ ‫ﻛێﺸﺎوەﺗەوە ھﯚی ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑﻮوە‬ ‫و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎوە ھەﺑﻮوە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە‬ ‫ﺷــﺘێﻚ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗــە ﭘێﺶ ﻣﻦ ﺑﯚ‬ ‫ﺋــەوەی ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﻢ ﺟێﺒەﺟێ‬ ‫ﺑﻜەم و ﻛــەس ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ڕێﮕﺮی‬ ‫ﻟــە ﺋێﻤە ﺑــﻜﺎت ﻟــە ﻛﺎرەﻧﻤﺎن‪،‬‬ ‫ﮔﻮێﻤــﺎن ﻧەداوەﺗە ڕێﮕﺮی ﺣﺰب‪،‬‬ ‫ﻟە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەواﻣﯿﻦ و‬ ‫ڕێﮕﺮی ھەﺑﻮوە‪ ،‬ﺑەﻻﻣﺎﻧەوە ﮔﺮﻧﮓ‬ ‫ﻧەﺑــﻮوە و ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛــەم ﺣﺰب‬ ‫ڕێﮕﺮی ﻟە ﻛﺎری ﻣﻦ ﺑﻜﺎت‪.‬‬

‫دﯾﻤﺎﻧە‬

‫ﻣﺎﻓﯽ ﻛﺮێﻜﺎران زۆر ﭘێﺸــێﻞ‬ ‫دەﻛﺮێ و ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ‬ ‫داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛﺮێ‪ ،‬ﻟەو رووەوە ﭼﯿﺘﺎن‬ ‫ﻛﺮدووە؟‬ ‫دەﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓﯽ‬ ‫ﻣــﺮۆڤ ﺗﺎﻛە دەزﮔــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗە‬ ‫ﺑە ڕەوﺷــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑەﭘێﯽ‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎی دەرﭼﻮو ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﮔﺮﻧﮕﯽ زۆر ﺑە ﭼﯿﻨﯽ‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎر دەدەﯾﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە دەﺳﺘﯽ‬ ‫ﻛﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ زۆر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ھەﯾە و ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ‬ ‫ﺧەڵﻜــﯽ زۆر ڕووﯾــﺎن ﻟــە ﻛﺎر‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬ﻟە ‪2016‬دا ڕووﭘێﻮێﻜﯽ‬ ‫ﻣەﯾﺪاﻧﯿﻤــﺎن ﺑــﯚ ڕەوش و ﻣﺎﻓﯽ‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎران ﺋەﻧﺠﺎم دا‪ ،‬ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ‬ ‫ﺋەو ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴﺘﯿﯿە‪ ،‬ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن‬ ‫زۆرﺑــەی زۆری ﻛﺮێــﻜﺎران ﻟــە‬ ‫ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــێ ﺑەﺷــﻦ‪ ،‬ﺑﯚﯾە‬ ‫ڕووﭘێﻮەﻛەﻣــﺎن ﺑــ‪‬و ﻛﺮدەوە و‬ ‫ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺋﺎﮔەدار‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬داواﻣﺎن ﻛﺮد ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری‬ ‫ﻟە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ﺑﻜﺮێ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو‬ ‫ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ھەن‪ ،‬ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ھەﺷــﺘﺎﻛﺎﻧﻦ و ڕووﻣﺎڵﯽ‬ ‫ﭘێﺸــﭭەﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەﯾﺎن‬ ‫ﻧەﻛﺮدووە‪ ،‬ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺑە ڕژدی‬ ‫ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەو دۆﺳﯿەﯾە ﺑﻜەن‪.‬‬ ‫ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆری ﭘەﻧﺎﺑەر‬ ‫ڕووﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد و ﺑﺎس‬ ‫ﻟە ھەڕەﺷــە و دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﻜﺮدﻧە‬ ‫ﺳــەر ﺋەوان دەﻛــﺮێ‪ ،‬ﻟە ڕووی‬ ‫ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼﯽ ﻛﺮاوە؟‬ ‫ھﺎﺗﻨﯽ ﭘەﻧﺎﺑەران ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺷــﺘێﻜﯽ ﻧﺎﻣــﯚ ﺑــﻮو‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە‬ ‫ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەردەوام‬ ‫ﺧﯚی ﺋﺎوارە ﺑﻮوە ﻧەك ﭘێﺸــﻮازی‬ ‫ﻟە ﺋــﺎوارە ﺑﻜﺎت‪ ،‬ﺑﯚﯾە ﺳــەرەﺗﺎ‬ ‫ﻟە ھەﻣــﻮو ڕووﯾەﻛەوە ﻛێﺸــە‬ ‫ھەﺑــﻮو ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﻛەس‬ ‫ﺧﯚی ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﻛﺮدﺑﻮو‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎری زۆر ﻛــﺮاوە ﺑــﯚ‬ ‫ﺋەوەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﭙﺎرێﺰﯾﻦ و‬ ‫ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻣﺎﻓە ژﯾﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ‬ ‫ﻧﺎوەﻧــﺪ زۆر ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣــە ﻟەو‬ ‫رووەوە‪ ،‬ﺑەھــﯚی ﻧەﺗﻮاﻧﯿﻨــﯽ‬

‫ﺗﺎﭬﮕە ﻋﻮﻣەر‪ :‬رﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻨﺪا‪‬ن ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە زﯾﺎدی ﻛﺮدووە‬

‫ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوەﺗە‬ ‫رێڕەوێﻚ ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن‬ ‫ﺑە ﻣﺮۆڤ‬

‫داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎن‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎر‬ ‫ﭘەﻧﺎﺑەران ڕووﯾــﺎن ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن‬ ‫ﻛﺮد و ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎوەﻧﻜﺎرﯾﺸــەوە‬ ‫ﺋــەم دەرﻓەﺗــە ﻗﯚﺳــﺘﺮاﯾەوە‬ ‫و ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭼــﻮوە ﺣﺎڵەﺗــﯽ‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻣﺮۆﭬەوە‪.‬‬ ‫ﺋێﺴــﺘە ﻛﯚﻣەڵێﻚ دﯾــﺎردە ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻛەﻣﭙــﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﺳــەری‬ ‫ھەڵﺪاوە ﻛە ﺗــەواو ﭘێﭽەواﻧەی‬ ‫ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬــﻦ‪ ،‬دﯾﺎردەی‬ ‫ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە و‬ ‫زوو ﺑە ﺷــﻮودان و دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯽ‬ ‫ﺳێﻜﺴﯽ ﻟە ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﺪان‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎرﺗــﺎن ﻻﯾــە ﻟــەو‬ ‫ﭘێﺸێﻠﻜﺎرﯾﯿﺎﻧە؟‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎر ھــەن‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺗــەواو و‬ ‫ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ ﻧﯿﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە زۆرێﻚ ﻟە‬ ‫ﭘەﻧﺎﺑەران ﻟە دەرەوەی ﻛەﻣﭙەﻛﺎن‬ ‫ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ و ﻗﻮرﺳە ڕووﭘێﻮﯾﺎن‬ ‫ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێ‪.‬‬ ‫دﯾﺎردەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﺮۆڤ‬ ‫و ﺟەﺳﺘەی ﻣﺮۆڤ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ھەﯾە و ﭼﯚﻧە؟‬ ‫ﻛێﺸــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﻣﺮۆڤ زۆر‬ ‫ﻗﻮرﺳــە‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧەی‬

‫ﻟەﺳــەر دۆﺳــﯿەی ﺋەو‬ ‫ﻣﻨﺪاڵە ”ﺳــەﻧﺎ“ ﻣﻦ ﺧﯚم‬ ‫ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﻟەﺳــەر‬ ‫دەﻛەم و ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮی‬ ‫ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﮔﻮﺗەﺑێﮋی‬ ‫وەزارەت ﻟەﺳەر ھێڵﯿﻦ‬

‫ﻛﺎری ﭘــێ دەﻛــﺮێ‪ ،‬ﺑەﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫ﯾﺎﺳﺎی ﺳــﺰاداﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ‪1969‬‬ ‫ھەﻧﺪێــﻚ ﻟــەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧەی ﺑﺎس‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬ﻧەك ھەﻣﻮو ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎن‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﯾەﻛــەم ﮔﺮﻓــﺖ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎﯾە ﺗــﺎ ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧــەی‬ ‫دەﭼﻨــە ﺧﺎﻧــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﺑە‬ ‫ﻣﺮۆڤ‪ ،‬ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﻦ‪.‬‬ ‫ﺋێﺴــﺘە ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳﺎﯾەك ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ڕێﻜﺨﺮاوی ”ھﺎردﻻﻧﺪ ﺋەﻻﯾﺴﯽ“‬ ‫ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿەوە ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛﺮاوە و‬ ‫دەﺳــﺘەی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻣﺎﻓﯽ‬ ‫ﻣﺮۆﭬﯿــﺶ ھــﺎوﻛﺎر ﺑــﻮو ﺗێﯿﺪا‪.‬‬ ‫ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی‬ ‫ﮔەرﻣﯿﺎﻧﻤﺎن ﺗﻮاﻧــﯽ ‪ 38‬ﺣﺎڵەﺗﯽ‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑــە ﻣــﺮۆڤ ﺑە‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺟەﺳــﺘەی‬ ‫ﻣــﺮۆڤ ﺗﯚﻣــﺎر ﺑــﻜﺎت‪ ،‬ﻻﯾەﻧە‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎﻧﯿﺸــﻤﺎن ﺋﺎﮔــەدار‬ ‫ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺋێﺴﺘە دۆﺳﯿەﻛە‬ ‫ﻟــە دادﮔﺎﯾە و ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ‬ ‫وەرﮔﺮﺗﻮوە‪ ،‬ﺑەداﺧەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺋێﺴﺘە وەك ﻟە ڕاﭘﯚرﺗﯽ وەزارەﺗﯽ‬ ‫دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﺷﺪا ھﺎﺗﻮوە‪،‬‬ ‫ﺑﻮوەﺗە ڕێڕەوێﻚ ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن‬ ‫ﺑە ﻣــﺮۆڤ‪ ،‬ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧــﯽ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ‬ ‫دراوﺳێﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﺮێﻨە‬ ‫و‪‬ﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت و‪‬ﺗﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋەرەﺑــﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــﺎن ﭘێــﻮە‬ ‫دەﻛﺮێ‪.‬‬ ‫ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو دەﺳــﺘﯽ‬ ‫ﻣﻨﺪاڵێــﻚ ﻟــە ﺋﺎﻛــﺮێ ﺑەھﯚی‬ ‫ھەڵەی ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑڕاﯾەوە‪ ،‬ﺋێﻮە وەك‬ ‫ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟەﺳەر ﺋەو دۆﺳﯿﺎﻧە‬ ‫چ ﻛﺎرێﻜﺘﺎن ﻛﺮدووە؟‬ ‫ﻟەﺳــەر ھەﻣــﻮو ﺣﺎڵەﺗێﻜــﯽ‬ ‫ﻧەﺧــﻮازراو ﺋەﮔــەر ﺑﺰاﻧﯿــﻦ‬ ‫ﭘێﺸــێﻠﻜﺎری ھەﯾە‪ ،‬ھﺎﺗﻮوﯾﻨەﺗە‬

‫دەﻧﮓ‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺋێﻤە ﻛێﺸــەی‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻤﺎن ھەﯾە‪ ،‬ﺋەو ﺗﺎواﻧﺎﻧەی‬ ‫ڕەﮔــەزی ﺳــﺰاﯾﯿﺎن ھەﯾــە‪،‬‬ ‫دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑﯚی‬ ‫ﻧﯿﯿە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ‬ ‫ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﺗێــﺪا ﺑــﻜﺎت‪،‬‬ ‫دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻟــە ڕێــﯽ داواﻛﺎری‬ ‫ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ﺳــﻜﺎ‪ ‬ﺑﺠﻮوڵێﻨﯿﻦ‬ ‫و ڕای ﮔﺸﺘﯽ ﻟەﺳــەر دروﺳﺖ‬ ‫ﺑﻜەﯾــﻦ‪ ،‬ﺑﯚﯾــە ﻟەﺳــەر ﺋــەم‬ ‫دۆﺳــﯿﺎﻧە ﻛﺎرﻣــﺎن ﻛــﺮدووە و‬ ‫ھەڵﻮێﺴــﺘﻤﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە و ﻟە‬ ‫ڕاﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﺋﺎﻣﺎژەﻣﺎن ﭘێ‬ ‫ﻛﺮدوون‪.‬‬ ‫ﻟەﺳــەر دۆﺳــﯿەی ﺋەو ﻣﻨﺪاڵە‬ ‫”ﺳەﻧﺎ“ ﻣﻦ ﺧﯚم ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻟەﺳەر دەﻛەم و ﻟەﮔەڵ وەزﯾﺮی‬ ‫ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی‬ ‫وەزارەت ﻟەﺳــەر ھێڵﯿــﻦ و ﺑێ‬ ‫دەﻧــﮓ ﻧﺎﺑﯿﻦ و ھەڵﻮێﺴــﺘﻤﺎن‬ ‫دەﺑێﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﺎﻻﻛﺎن دەڵێﻦ‪ ،‬ﺣﻜﻮوﻣەت‬ ‫زۆر ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﺑــە ڕاﭘﯚرﺗــﯽ‬ ‫ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ‬ ‫دەدەن‪ ،‬ﺑە‪‬م ڕاﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻮە‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﭘــێ ﻧﺎدرێﺖ‪ ،‬ﺋەﻣە ﻟە‬ ‫ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﺋێﻮەﯾە ﯾﺎن ﻻﯾەﻧﯽ‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪار؟‬ ‫ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯽ ﺋێﻤــە‬ ‫ﺋەوەﯾە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﻧﺪەی‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑــە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﭘێﮕە و‬ ‫ﺳــەﻧﮕﯽ ﺧﯚی ﻟە دەرەوە دەدا‪،‬‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ‬ ‫ﻧﺎدات‪ ،‬ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑــەو ڕاﭘﯚرﺗە‬ ‫ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻟەﻻﯾــەن‬ ‫ڕێﻜﺨــﺮاوەﻛﺎن و وەزارەﺗــﯽ‬ ‫دەرەوەی و‪‬ﺗﺎن ﺋێﻤە ﺗﻮوﺷــﯽ‬ ‫ﺷــﯚك دەﻛﺎت‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوەی‬

‫ﻟــە ڕاﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘەی‬ ‫ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ھﺎﺗــﻮوە‪ ،‬ھﯿﭽﯽ ﻟە‬ ‫ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﺋەوان ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺑﮕﺮە‬ ‫وردﺗﺮﯾﺸە‪.‬‬ ‫ﺑەداﺧەوە ﻛە ﻻﭘەڕەﯾەك ﻟەﺳــەر‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ دەﻧﻮوﺳﺮێ‪،‬‬ ‫ھەﻣــﻮو ﺣﻜﻮوﻣــەت دێﺘــە‬ ‫ﺳــەرﺧەت و ﺋــەو ڕاﭘﯚرﺗﺎﻧەی‬ ‫ﺋێﻤــەش وردﺗــﺮن و ﺑەھەﻧــﺪ‬ ‫وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﻦ‪ ،‬ﺋەﻣە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ‬ ‫ﻟــە دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣﺮۆﭬەوە‬ ‫ﻧﯿﯿــە‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ ﮔﺮﻓﺖ ﻟــە ﻻﯾەﻧە‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﻛە‬ ‫ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪ ﭘﺎﺑەﻧﺪن ﺑــەو ڕاﭘﯚرت‬ ‫و ڕاﺳــﭙﺎردەی ﻟــە دەﺳــﺘەوە‬ ‫ﺑﯚﯾﺎن دەﭼێﺖ‪ .‬ﺋێﻤە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە‬ ‫ﻧەﺑﻮوﯾــﻦ ﺑە دەزﮔەﯾــەك ﺑەﭘێﯽ‬ ‫ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﯾﺲ ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨە ﺋەﻧﺪام‬ ‫ﻟە ﻛﯚڕﺑەﻧــﺪە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن‪،‬‬ ‫ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ داراﯾﯿﻤﺎن‬ ‫ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﯿﺘــﺮ ﻟەژێﺮ رەﺣﻤەﺗﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﺑﯿﻦ‪.‬‬ ‫ڕەوﺷــﯽ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯚﻧە ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا‬ ‫ﺑەردەوام ﺑﺎﺳــﯽ ﭘێﺸــێﻠﻜﺎری‬ ‫دەﻛﺮێ؟‬ ‫ﭘێﻮەر و ﺑﻨەﻣﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﻟــە ﻣﺎﻓــﯽ ڕاﮔﯿــﺮاوان و‬ ‫ﺣﻮﻛﻤﺪراوان‪ ،‬ھەﻧﮕﺎوی زۆرﺑﺎش‬ ‫ﻧــﺮاوە و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧــەی ﮔﻮﻧﺠــﺎو‬ ‫داﺑﯿــﻦ ﻛﺮاوە‪ ،‬ﻟــەڕووی ﺧﯚراك‬ ‫و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدﻧەوە ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ‬ ‫ﺑﺎش ﺑەرەوﭘێــﺶ ﭼﻮوﯾﻦ‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﻟە ڕووی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە ﮔﺮﻓﺘﯽ زۆر‬ ‫ھەﯾە‪ ،‬دواﻛەوﺗﻨﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی‬ ‫ﺋەواﻧــەی ﺑە ﺗﺎواﻧــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر‬ ‫دەﮔﯿﺮێﻦ‪ ،‬ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﻧﺎﺑێ ﻟە‬ ‫ﺷەش ﻣﺎﻧﮓ ﺗێﭙەڕ ﺑﻜﺎت‪ ،‬ﺑە‪‬م‬

‫ﺋــەوە ﭘێڕەو ﻧەﻛــﺮاوە‪ ،‬ﺧﺎڵﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺋەﺷﻜەﻧﺠەدان‪،‬‬ ‫ﺑەڵێ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎن‬ ‫ھەﯾــە و داﻧﭙێﺪاﻧــﺎن و ﺑەڵﮕەی‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەﻣە ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻣﺎﻓﯽ‬ ‫ﻣﺮۆڤ ﻟەﺳەر ﭘێﺸێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻗﺴە ﻧﺎﻛﺎت و ﺋەواﻧەی‬ ‫ﻟــە ھەوﻟێﺮﯾــﺶ ڕوو دەدەن‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێ دەدەن‪ ،‬ﻟەﺳــەر ﺋەم‬ ‫ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿە ﭼﯽ دەڵێﻦ؟‬ ‫ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﻧﺎﺑێ ھﯿﭻ ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿەك‬ ‫ﺑﻜﺮێ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ھەر ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿەك‬ ‫ﺑﻜــﺮێ ﭘێﻨﺎﺳــەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﻟە ﭼــﺎﻻﻛﺎن وەردەﮔﺮێﺘەوە‪ ،‬ﺟﺎ‬ ‫ﻟە ھەر ﭘﯚﺳــﺖ و ﭘﺎﯾەﯾەﻛﺪا ﺑﻦ‪،‬‬ ‫ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮی و ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮﯾﯿە ﺑێ‬ ‫ﺟﯿــﺎﻛﺎری‪ ،‬ﻛﺎﺗێﻚ ﻛە ﺗﯚ ﺋەﻣەت‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎم ﻧــەدا‪ ،‬ﺑە ڕاﺳــﺘﯽ ﭘێﺖ‬ ‫ﻧﺎﮔﻮﺗﺮێ ﭘﺎرێــﺰەر و داﻛﯚﻛﯿﻜﺎر‬ ‫ﻟە ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ‪ ،‬ﭘێﻮﯾﺴــﺘە‬ ‫ﺋەوەی ﻟە دھــﯚك و ﮔەرﻣﯿﺎن و‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ ڕوو دەدا‪ ،‬ﺑە‬ ‫ﯾەﻛﭽﺎو ﺳــەﯾﺮی ﺑﻜەی‪ .‬ﭘﺎﺑەﻧﺪ‬

‫ﻛێﺸــەی ﺋێﻤــە ﺋەوەﯾە‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺋەوەﻧﺪەی‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﭘێﮕە‬ ‫و ﺳەﻧﮕﯽ ﺧﯚی ﻟە دەرەوە‬ ‫دەدا‪ ،‬ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧﺎدات‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫وﺷە‪ /‬ھەوﻟێﺮ‪ -‬ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد‬ ‫ڕاﭘﯚرﺗــە‬ ‫ﻟــە‬ ‫ﻋێــﺮاق‬ ‫ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﺑــەردەوام‬ ‫ﭘێﺸــەﻧﮕﯽ ﺋەو و‪‬ﺗﺎﻧەی ﮔﺮﺗﻮوە‬ ‫ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯿﺎن ﺗێﺪا ﭘێﺸــێﻞ‬ ‫دەﻛــﺮێ‪ ،‬ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫وەك ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺟﯿــﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺳــﺘﯽ‬ ‫ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﺗێﯿــﺪا ﭼﯚﻧــە‪ ،‬ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە‬ ‫ﻣــﺮۆڤ‪ ،‬ﻣﺎﻓﯽ ﻣﻨــﺪاڵ و ژﻧﺎن و‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎر و ﭘەﻧﺎﺑەران ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘێڕەو‬ ‫ﻛﺮاوە؟‪ ،‬ڕﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻨﺪا‪‬ن ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﭘەﻛەﻛــە و ﭼەﻧﺪان ﭘﺮﺳــﯽ ﺗﺮ‪،‬‬ ‫ﭘﺮﺳــﯿﺎری ”وﺷــە“ن‪ ،‬ﺗﺎﭬﮕــەر‬ ‫ﻋﻮﻣــەر ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ‬ ‫ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ‬ ‫ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ‪ ،‬رووﻧﻜﺮدﻧــەوە‬ ‫و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ دەﺳــﺘەﻛەﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟەﺑﺎرەوە دەﺧﺎﺗە روو‪.‬‬

‫ﻧەﺑــﻮون ﺑەﻣــە‪ ،‬واﺗــە ﺑﻨﺎﻏەی‬ ‫ﻣﺎﻓﯽ ﻣــﺮۆڤ دەﺷــڵەﻗێﻨﯽ ﻛە‬ ‫ﺑﺎوەڕﻧەﺑﻮوﻧە ﺑە ﺟﯿﺎﻛﺎری‪ .‬ﭘﺮﺳﯽ‬ ‫ﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﯾﺴەﻛﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮە‪ ،‬ﻧﺎﻛــﺮێ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ‬ ‫ﺣﺰﺑێﻚ ﺗﺎواﻧێــﻚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدا‪ ،‬ﺗﯚ‬ ‫ﺣﺰﺑێﻚ ﯾﺎن ﺷﺎرێﻜﯽ ﭘێ ﺗﺎواﻧﺒﺎر‬ ‫ﺑﻜەﯾﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺗــﺮ‪ ،‬ڕﻓﺎﻧﺪﻧــﯽ‬ ‫ﻣﻨﺪا‪‬ﻧــە ﻟەﻻﯾەن ﭘەﻛەﻛەوە‪ ،‬ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﭼەﻧﺪ ﻣﻨﺪاڵﯿﺎن ڕﻓﺎﻧﺪووە‬ ‫و چ ﭘڕۆژەﯾەﻛﺘــﺎن ھەﯾــە ﺑــﯚ‬ ‫ڕووﭘێﻮﻛﺮدن و ھﯚﺷﯿﺎری ﻟەﺳەر‬ ‫ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە؟‬ ‫ﻟەﺳەر ﺋەو دۆﺳﯿەﯾە ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی‬ ‫ھەڵەﺑﺠــەی ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ‬ ‫ڕاﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮدووە و‬ ‫دﯾﺎردەی ڕﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﭘەﻛەﻛــەوە ڕوو ﻟــە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﺑەردەﺳﺘە و‬ ‫ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻣەدەﻧﯽ‬ ‫دەرﯾﺎﻧﺨﺴــﺘﻮوە ﻛە ﻟە ﺷﻨﮕﺎل و‬ ‫ھەڵەﺑﺠە ﺋەو ﻛێﺸەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە‪،‬‬ ‫ﺋەﻣەش ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺳەرﭘێﭽﯿﯿە‬ ‫ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ‬ ‫ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵ دەﻛﺮێ ﻛە‬ ‫ﻋێﺮاﻗﯿﺶ واژووی ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺋەوەی ﭘەﻛەﻛــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدا‪،‬‬ ‫دوورە ﻟــە ھەﻣــﻮو ڕێﻜﻜەوﺗﻦ‬ ‫و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ و ھەرێﻤــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق‪ ،‬ﻟەﺳــەر‬ ‫دۆﺳــﯿەﻛە ﻛﺎرﻣﺎن ﻛــﺮدووە و‬ ‫ﭼﺎودێــﺮی دەﻛەﯾــﻦ‪ ،‬ﭘڕۆژەی‬ ‫ھﺎوﺑەﺷــﻤﺎن ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا ﻟەﮔەڵ‬ ‫ڕێﻜﺨﺮاوی ﯾﻮﻧﺴــێﻔﯽ ﺳــەرﺑە‬ ‫ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ھەﯾە‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫ﺋەوەی ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ھﯚﺷــﯿﺎری‬ ‫ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەﯾﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﺋــەو ﺧێﺰان‬ ‫ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﻜەﯾﻨەوە زﯾﺎﺗﺮ ڕێﮕﺮی‬ ‫ﺑﻜەن ﻟەﻻﯾەن ھێﺰی ﭼەﻛﺪارەوە‬ ‫ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێ‪.‬‬ ‫ﻟــە ڕووی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە‬ ‫داوای ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺳﺰای‬ ‫ﻟــە ﺳــێﺪارەدان دەﻛــﺮێ‪ ،‬ﻟە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎن ﻟەﺳەر‬ ‫ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭼﯿﻦ؟‬ ‫ھەڵﻮەﺳــﺘەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺋەﻣــە‬ ‫ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەﺳــەرە‪ ،‬ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە‬ ‫ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ‪ 260‬ﺣﺎڵەﺗﯽ‬ ‫ﺳﺰای ﻟە ﺳــێﺪارەدان ھەﯾە ﻛە‬ ‫ﻟە ﻣــﺎوەی ‪ 1993‬ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە‬ ‫ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧــﺪا ھــەن‪ ،‬ﺟﮕە‬ ‫ﻟەواﻧەی ﺳــﺰاﻛەﯾﺎن ﺑەﺳــەردا‬ ‫ﺳــەﭘێﻨﺮاوە‪ ،‬ﺋەﻣــە ﺧﺰﻣەت ﺑە‬ ‫ﭘێﮕــەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﻧﺎﻛﺎت‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی‬ ‫و ﺗﺎواﻧــﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم داوە‪ ،‬ﻧﺎﻛﺮێ‬ ‫دەوڵەﺗﯿــﺶ ﺋەﻣــەی ﺑەراﻣﺒەر‬ ‫ﺑﻜﺎﺗەوە و ژﯾﺎﻧﯽ ﻟێ ﺑﺴﺘێﻨێﺘەوە‪،‬‬ ‫دەﺑێ دەوڵەت ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻟەو‬ ‫ﻛەﺳــﺎﻧە ﺑــﻜﺎت‪ ،‬ﮔﺮﻧﮕــە زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿە‬ ‫ﺑەرەوﭘێﺸــەوە ﺑﺒەﯾــﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫ﺋەواﻧەی ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎن دێﻨە‬ ‫دەرەوە‪ ،‬ھەر ﺋەواﻧــەن دووﺑﺎرە‬ ‫ﺗﺎوان ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﻧەوە‪.‬‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫ﺋەوەی ﭘەﻛەﻛە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ دەدا‪ ،‬دوورە ﻟە ھەﻣﻮو ڕێﻜﻜەوﺗﻦ و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق‪ ،‬ﻟەﺳەر دۆﺳﯿەﻛە ﻛﺎرﻣﺎن ﻛﺮدووە‬ ‫و ﭼﺎودێﺮی دەﻛەﯾﻦ‪ ،‬ﭘڕۆژەی ھﺎوﺑەﺷــﻤﺎن ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا ﻟەﮔەڵ ڕێﻜﺨﺮاوی ﯾﻮﻧﺴێﻔﯽ ﺳــەرﺑە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ھەﯾە‪ ،‬ﺑﯚ ﺋەوەی ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ‬ ‫ھﯚﺷﯿﺎری ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﺋەو ﺧێﺰان ھﯚﺷﯿﺎر ﺑﻜەﯾﻨەوە زﯾﺎﺗﺮ ڕێﮕﺮی ﺑﻜەن ﻟەﻻﯾەن ھێﺰی ﭼەﻛﺪارەوە ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێ‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪6‬‬

‫رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟەﻧﺎو ژﻧﺎﻧﯽ دھﯚك ‪%35‬ی ﺗێﭙەڕ ﻛﺮدووە‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫”ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧﻮێﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە‬ ‫زﯾﺎﻧﯽ ھێﺰی ﻛﺎری ژﻧﺎن ﺗەواو دەﺑێﺖ“‬

‫وﺷە‪ /‬دھﯚك‬ ‫ﺑەﮔﻮێــﺮەی دواﯾﯿــﻦ رووﭘێﻮی‬ ‫دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣــﺎری ھەرێﻤــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟەﻧﺎو‬ ‫ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەڵﻜﺸﺎﻧێﻜﯽ‬ ‫ﺧێﺮاداﯾە‪ ،‬ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ رێﮋەﻛە ﺑﯚ‬ ‫ﻣێﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ دھﯚك ‪ % 35‬ﺗێﭙەڕی‬ ‫ﻛــﺮدووە و ﻟەﻧــﺎو ﻣێﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮﯾﺸﺪا ﺳەرووی‬ ‫‪% 28‬ی ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺷﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑﻮوری هءﺷﺪاری ﻟە‬ ‫ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی رێﮋەی ﺑێﻜﺎری‬ ‫ﻟەﻧﺎو ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدات‪.‬‬ ‫دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣــﺎری ھەرێﻤــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دواﯾﯿﻦ رووﭘێﻮی‬ ‫ﺧﯚﯾــﺪا رێــﮋەی ﺑێــﻜﺎری ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻣێﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺑــە ‪ % 29.44‬ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە‪،‬‬ ‫ﺑــە‪‬م ﺋــەو رێﮋەﯾە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﺟﯿــﺎوازی ھەﯾە‪ ،‬ﻟە‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك رێﮋەی ﺑێﻜﺎری‬ ‫ﻣێﯿﻨــە ‪ ،% 35.38‬ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی‬ ‫ھەوﻟێﺮ ‪ % 28.64‬و ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ‪ % 28.09‬دەﺑێــﺖ‪،‬‬ ‫ﺋــەوەش ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾە‬ ‫ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﺑــەراورد ﺑە‬ ‫ھــەردوو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ و‬

‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﻧﺰﯾﻜﯿﯿەﻛﯽ زۆر ﻟە‬ ‫رێﮋەی ﺑێﻜﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻣێﯿﻨە ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا‬ ‫ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﺋەو داﺗﺎﯾەی دەﺳﺘەی ﺋﺎﻣﺎر ﻟەﻣەڕ‬ ‫رێﮋەﻛﺎﻧــﯽ ﺑێﻜﺎری ﺑــﯚ رووﭘێﻮی‬ ‫ھێــﺰی ﻛﺎر ﻟە ﻧﯿــﻮەی دووەﻣﯽ‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ‪ 2015‬دەﮔەڕێﺘــەوە‪،‬‬ ‫ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑــﯚ ﺳــﺎڵﯽ ‪2016‬‬ ‫رووﭘێﻮێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟە ﺋــﺎرادا ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫”وﺷــە“‪ ،‬رێﮋەی ﺑێــﻜﺎری ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻣێﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراورد‬ ‫ﺑە ﺳــﺎ‪‬ﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘﯽ‬ ‫ﺑەرﭼﺎو ھەڵﻜﺸــﺎوە‪ .‬ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا‬ ‫رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ‪2013‬دا‬ ‫ﺑﯚ رەﮔــەزی ﻣێﯿﻨــە ‪ % 17.8‬و‬ ‫ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪2014‬دا ﺑـــــــﯚ ﻣێﯿﻨە‬ ‫‪ % 21.18‬ﺑﻮو‪.‬‬ ‫زﯾﺒﺎ ﺳﻨﺪی ﻛﭽە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ‬ ‫ﻟە دھﯚك‪ ،‬ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ‪،‬‬ ‫”ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ رێﮋەی ﺑێﻜﺎری ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻣێﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸﺘﯽ‬ ‫و دھﯚك ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ‪ ،‬ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ھێﺰی‬ ‫ﻛﺎر ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ھــﯚی ﺗﺮی ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ‬ ‫دەﮔەڕێﺘەوە“‪.‬‬ ‫زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ‪” ،‬ﺣﻜﻮوﻣــەت‬

‫ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ﺗــەواوی ﺑــﯚ‬ ‫ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ھێﺰی ﻛﺎر چ ﻟە‬ ‫ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و چ ﻟــە ﻛەرﺗﯽ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا رێﮕﺮی‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤەدا‬ ‫ﺑﯚ ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ھێﺰی ﻛﺎری‬ ‫ژﻧﺎن ھەﯾــە‪ ،‬ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴــﺖ‬ ‫ﺑــە ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا‬ ‫ھەﯾە“‪.‬‬ ‫ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی رێــﮋەی ﺑێﻜﺎری‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﻣێﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك‬ ‫ﺑﯚ ‪ ،% 29.44‬ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە‬ ‫ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪2012‬دا ﺑەﭘێﯽ رووﭘێﻮی‬ ‫دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪،‬‬ ‫رێﮋەی ﺑێــﻜﺎری ﻟەﻧﺎو ﻣێﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋــەو ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾــەدا ‪ % 17‬ﺑــﻮو‪،‬‬ ‫ﺋەوەش ھەڵﻜﺸــﺎﻧێﻜە ﺑەڕێﮋەی‬ ‫ﻧﺰﯾﻜەی دوو ﺋەوەﻧــﺪە ﻟە ﻣﺎوەی‬ ‫ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا‪.‬‬ ‫رێﺒﻮار ﻣەﻧﺎف ﻣﺎﺳﺘەر ﻟە ﺋﺎﺑﻮوری‪،‬‬ ‫ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە‪” ،‬ﻟە‬ ‫دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑەھــﯚی‬ ‫ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەوە‪ ،‬ھەزاران‬ ‫ﭘــڕۆژە وەﺳــﺘﺎون و رێــﮋەی‬ ‫ﺑێﻜﺎری ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ھەڵﻜﺸــﺎوە‪،‬‬ ‫ﻟــەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﺷــﺪا ﺑێﻜﺎری‬ ‫ﻟەﻧﺎو رەﮔەزی ﻣێﯿﻨــەدا ﺑەراورد‬

‫ﺑە رەﮔــەزی ﻧێﺮﯾﻨــە زﯾﺎﺗﺮ ﺑەرز‬ ‫ﺑﻮوەﺗەوە“‪.‬‬ ‫رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە‪” ،‬داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫وەزارەﺗــﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧــﺎن ﺋــەوە‬ ‫دەﺳەﻟﻤێﻨﻦ ﻛە ﺑەردەوام رێﮋەی‬ ‫‪% 75‬ی ھێــﺰی ﻛﺎری ﻣێﯿﻨە ﻟە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ‬ ‫ﻛﺎر دەﻛــەن و ﺗەﻧﯿــﺎ رێﮋەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺳــﻨﻮوردارﯾﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا‬ ‫ﻛﺎر دەﻛەن‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻟەو ﺳــﺎ‪‬ﻧەی‬

‫راﺑﺮدوو ھەﻟــﯽ ﻛﺎر و داﻣەزراﻧﺪن‬ ‫ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ راﮔﯿﺮاوە‪،‬‬ ‫ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ‬ ‫ﭘﺎﺷەﻛﺸەی ﻛﺮدووە‪ ،‬ﺑەو ھﯚﯾەوە‬ ‫رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﻓــﺮەوان ﻟە ھێﺰی‬ ‫ﻛﺎری ﻣێﯿﻨە ﺑێﻜﺎر ﻛەوﺗﻮون“‪.‬‬ ‫ﻣەﻧــﺎف زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ‪” ،‬ﺋــەو‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ‬ ‫ﻟە ﺑەرﺗەﺳﻜﻜﺮدﻧەوەی ھەﻟﯽ ﻛﺎر‬ ‫ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﭘێڕەوی‬

‫دەﻛﺎت‪ ،‬ﺋەﮔەر ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﯿﺸــﺪا ﺑﯚ‬ ‫ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻓﺸﺎر ﺑێﺖ ﻟەﺳەر‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣــەت‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺑەدﯾﻮێﻜﯽ‬ ‫ﺗﺮدا ﻟەﺳــەر رێﮋەی ﺑەﺷــﺪاری‬ ‫ھێﺰی ﻛﺎری ﻣێﯿﻨە ﻟە ﺑﺎزاڕی ﻛﺎر‬ ‫دەﻛەوێﺖ“‪.‬‬ ‫ﺋەو ﺷﺎرەزا ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺑە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ‬ ‫دەزاﻧێــﺖ‪ ،‬ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﯿــﺮ ﻟە‬ ‫ﭼﺎرەﺳــەرﯾﯿەﻛﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ﺑــﯚ‬ ‫ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﯽ ھێﺰی ﻛﺎری ﻣێﯿﻨە‬

‫ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻜﺎﺗەوە‪ ،‬ﺑەﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫ﻛە ھێﺰی ﻛﺎری ﻣێﯿﻨە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ‬ ‫ﻟەﺳــەر ﻛەرﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﯿە‬ ‫و ﻟەﮔــەڵ ﺑەرﺗەﺳــﻜﻜﺮدﻧەوەی‬ ‫ھەﻟﯽ ﻛﺎر ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ‪،‬‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﻓەراھەﻣﻜﺮدﻧﯽ ھەﻟﯽ‬ ‫ﻛﺎر ﻟــە ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا دەﻛﺎت‬ ‫ﻛە ﺋەوەش ﺑﯚ ﻣێﯿﻨە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ‬ ‫ﺑــە رەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ زەوﯾﻨــەی‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ ھەﯾە‪.‬‬

‫ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺑﺎرەوە ﻛﺮاوە و ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺎس ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە‬

‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﺳە‪‬ﺗﯽ ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە‬ ‫ﺋەﺷﻮاق ﺟﺎف‪:‬‬

‫ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان ﺑــە‬ ‫ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ھەرێﻢ‬ ‫ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ دەﻛﺎت‬

‫وﺷە‪ /‬ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ -‬ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی‬ ‫ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی‬ ‫ﻟەﺑــﺎرەی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــەوە ﻛــﺮد و ﺋــەو‬ ‫ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەش ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﯾەك ﺟﺎرە و‬ ‫ﺋەو ﭘﺮﺳە ﭼﯿﺘﺮ ﺑﺎس ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە‪،‬‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺋﺎﺷــﻜﺮای‬ ‫دەﻛﺎت‪ ،‬ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق‬ ‫دەﺗﻮاﻧێﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﻛﺎرا ﺑﻜﺎﺗەوە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳﺎن و‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران دەڵێﻦ ”ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق ﺋــەو دەﺳــە‪‬ﺗەی ﻧﯿﯿە‬ ‫و ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات“‪.‬‬ ‫ﺑە ﻓﺸــﺎری ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان‬ ‫و ﻛﯚﻛﺮدﻧــەوەی ‪ 73‬واژووی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران‪ ،‬ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ‬ ‫ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێﺮاﻗــﺪا ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﺑــﺎرەی‬ ‫ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮا‪ ،‬ﺋەﮔەرﭼــﯽ‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎن ﺑە‬ ‫ﺋﺎراﺳﺘەی ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑﻮون‬ ‫ﺑــﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ھﯿــﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧەدرا‬ ‫و ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران‬ ‫دەڵێﻦ‪ ،‬ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﯾەك‬ ‫ﺟﺎر ھﺎﺗــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭼﯿﺘﺮ‬

‫ﺑﺎس ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە‪ .‬ھﺎوﻛﺎت دەڵێﻦ‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق دەﺳــە‪‬ﺗﯽ‬ ‫دەرﻛﺮدﻧﯽ ھﯿــﭻ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻧﯿﯿە‬ ‫ﻟەﺳەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫ﺋەﻣﯿﻦ ﺑەﻛﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔﯚڕان‬ ‫ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎﻣﺎژەی‬ ‫ﺑــەوە دا‪ ،‬ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان‬ ‫ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﻣﺎدەی ‪120‬‬ ‫و ‪121‬ی دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﯽ‪،‬‬ ‫داوای ﺑڕﯾــﺎری ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــە‬

‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺋەو ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت‪” ،‬ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێــﺮاق دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑــە ﺑڕﯾﺎر‪،‬‬ ‫ﭘێﺸێﻠﻜﺎرﯾﯿە دەﺳــﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎن‬ ‫ڕاﺳــﺖ ﺑﻜﺎﺗەوە‪ ،‬ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ دژی‬ ‫دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗە و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺑﺎرەوە‬ ‫ﺑﺪات‪“.‬‬ ‫ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەی ﺑﯚﭼﯽ ﮔﯚڕان‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﯿــە ﻟەﮔــەڵ ھێــﺰە‬

‫ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ داﺑﻨﯿﺸێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺋەو ﭘﺮﺳە دەﺑﺎﺗە دەرەوەی‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی‬ ‫ﮔﯚڕان ﮔﻮﺗﯽ‪” ،‬داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﻛﺎت‬ ‫ﺑەﺳــەرﺑﺮدﻧە و ﺋێﻤــە ﺑە دوای‬ ‫ھەﻧﮕﺎوی ﻛﺮدارﯾﺪا دەﮔەڕێﯿﻦ ﺑﯚ‬ ‫ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺟﺎ ﺑە‬ ‫ﻻﻣﺎﻧەوە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﻟە ھەر ﻛﻮێ‬ ‫ﺑێﺖ ﭘەﻧﺎی ﺑﯚ دەﺑەﯾﻦ‪“.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــە‬

‫ﺋﺎراﺳــﺘەی ھﯿﻮاﺧﻮازﯾــﺎن ﺑﻮو‬ ‫ﺑــﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﺑــە‪‬م دژی‬ ‫ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﮔﯚڕان وەﺳــﺘﺎﻧەوە و‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ھﯿﭻ ﺑڕﯾﺎر و‬ ‫ڕاﺳﭙﺎردەﯾەﻛﯽ دەرﻧەﻛﺮد‪.‬‬ ‫ڕێﺰان ﺷــێﺦ دﻟێﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق‪ ،‬ھێﻤﺎی‬ ‫ﺑﯚ ﺋەوە ﻛــﺮد ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑــﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و ﺑﯚ ﯾــەك ﺟﺎر ھﺎﺗە‬

‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﭼﯿﺘﺮ ﺑﺎس‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﺷێﺦ دﻟێﺮ‪ ،‬ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت‪،‬‬ ‫”وەك ﯾەﻛێﺘــﯽ ﭘێﻤــﺎن ﺑﺎﺷــە‬ ‫ﺋەو ﭘﺮﺳــﺎﻧە ﻧەﯾەﻧــە دەرەوەی‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚدا ﭼﺎرەﺳەر‬ ‫ﺑﻜﺮێﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە ھەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑەﻏــﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮرﺳــﺘﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜﺎﺗــەوە‪ ،‬ھەم‬ ‫چ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻋــەرەب‬ ‫ﺑﺎس ﻟــە ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوە و ﻛێﺸــە‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺑﻜەن‪“.‬‬ ‫ﺟﮕە ﻟــە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان‪،‬‬ ‫ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە‬ ‫ﺳــەرﺟەم‬ ‫ﻛﻮردﯾﯿــەﻛﺎن دەڵێﻦ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق دەﺳە‪‬ﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑەﺳەر‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﯚ‬ ‫ﻛﺎراﻛﺮدﻧــەوەی‪ ،‬ﺋەوەی ھەﺑﻮوە‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﻮوە‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺳــەﻧﻨﺎ ﺋەﻣﯿــﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ‬ ‫ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی‬ ‫ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق‪،‬‬ ‫ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ڕوون ﻛﺮدەوە ﻛە‬ ‫ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻛﺮا ﻧەك ﺑڕﯾﺎر‪.‬‬ ‫ﺋەوەﺷــﯽ ﮔﻮت‪” ،‬ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬

‫ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﯽ‬ ‫ﺟــﯚرە‬ ‫ڕاﻧەﮔەﯾەﻧــﺮاوی ھەﯾــە و‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەﻛەﺷﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەڵﺒﮋێﺮدراوە‪ ،‬ﺑﯚﯾە‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﺗﻮاﻧێ ڕۆڵﯽ‬ ‫ڕاوێــﮋﻛﺎری و ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒﯿﻨێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑڕﯾﺎر ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە‬ ‫ﺑﺪات‪“.‬‬ ‫ھەرﭼــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ھەو‪‬ﻧە‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﻜﯚی ھەرێﻤە‬ ‫ﻟــە دەرەوە و ﺋــەو ھەو‪‬ﻧەش‬ ‫ﻟەﻻﯾــەن ﮔﯚڕاﻧــەوە ﺑــە ﺧﺮاپ‬ ‫وەﺳﻒ دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﺋەﺷــﻮاق ﺟــﺎف ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق‪ ،‬ﺑە“وﺷــە“ی‬ ‫ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ‪” ،‬ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑە‬ ‫ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ھەرێﻢ‬ ‫ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ دەﻛﺎت“‪.‬‬ ‫زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ‪” ،‬ﮔــﯚڕان ﻟــە‬ ‫ﻧﺎوﺧــﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎدەی‬ ‫ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻧﯿﯿە و دﯾﺪارەﻛﺎن‬ ‫رەت دەﻛﺎﺗەوە‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﻟە ﺑەﻏﺪا‬ ‫داوای ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ‬ ‫ھەرێﻢ دەﻛﺎت“‪.‬‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬

‫ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺧﻮارووی ﻋێﺮاﻗەوە ڕا دەﻛەن‬

‫وﺷە‪ /‬ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ -‬ﺷﺎد ﻛەﯾﻮان‬ ‫ﺑەھﯚی ﺗﺮس ﻟەﺳــەر ژﯾﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﻟە‬ ‫ﻣﺎوەی ﺳــﺎ‪‬ﻧﯽ ‪ 2003‬ﺗﺎ ‪2017‬‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ‪ 400‬ھەزار ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﻟە‬ ‫ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺧﻮارووی‬ ‫ﻋێﺮاﻗەوە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﻟەو ژﻣﺎرەﯾە ﺋێﺴﺘە ‪ 280‬ھەزارﯾﺎن‬ ‫ﻟە ھەرێﻤﺪا ﻣﺎون و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ‬ ‫ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ ﻛﯚﭼﯿﺎن ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯽ ڕەوﺷــﯽ ژﯾﺎﻧﯿﺎن‬ ‫و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﻟەﺳــەرﯾﺎن‪،‬‬ ‫ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەرەو‬ ‫ھەرێــﻢ ﻛــﯚچ دەﻛــەن و ﻟــە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘﺎرێــﺰراون‪ ،‬ﻟــە‬ ‫ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﻣﺎوەی ‪ 17‬ﺳﺎڵﺪا زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﻟە ‪ 90‬ﻛەﻧﯿﺴــەی ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯽ‬ ‫ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﺗەﻗێﻨﺮاوﻧەﺗــەوە و ﻧﺰﯾﻜەی ‪900‬‬ ‫ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯽ ﻣەﺳﯿﺤﯿﺶ ﻛﻮژراون‬ ‫و ڕﻓێﻨــﺮاون‪ ،‬ﺋــەوەش وای ﻟە‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛﺮدووە‬ ‫ﯾﺎن ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺟێ ﺑێڵﻦ‪،‬‬ ‫ﯾﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﻧە ﺷﻮێﻨﯽ‬

‫ژﯾﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳەروﻣﺎڵﯿﺎن‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺋەﻟﺒێــﺮت ﺑەڕێﻮەﺑەری‬ ‫ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺎروﺑﺎری ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف‪ ،‬ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ‬ ‫ڕوون ﻛﺮدەوە‪ ،‬ژﻣﺎرەی ﻛﯚﭼەراﻧﯽ‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫‪ 400‬ھەزار ﺑﻮون‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋێﺴــﺘە‬ ‫ﺗەﻧﯿــﺎ ‪ 280‬ھەزارﯾﺎن ﻟە ھەرێﻤﺪا‬ ‫ﻣﺎون و ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ‬ ‫ﻛﯚﭼﯿــﺎن ﻛــﺮدووە‪ .‬زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ‪،‬‬ ‫”ﻟە ‪ 2003‬ﺗﺎ ‪ 90 ،2017‬ﻛەﻧﯿﺴــە‬ ‫ﻟە ﻋێــﺮاق ﺗەﻗێﻨﺮاوەﺗەوە و ‪900‬‬ ‫ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺸــﯿﺎن ﺑێﺴەروﺷــﻮێﻦ‬ ‫و ﻛــﻮژراون‪ ،‬ﺋەﻣــەش ﺋەواﻧــﯽ‬ ‫ﺗﺮﺳﺎﻧﺪووە و ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﭼﯚڵﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻦ‪“.‬‬ ‫ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد‪ ،‬ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ھەرێــﻢ‬ ‫ﺑەردەواﻣە و ڕۆژاﻧە ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯽ ﺳــەرداﻧﯿﺎن دەﻛەن و‬ ‫داوای ﭘﺎراﺳﺘﻨﯿﺎن ﻟێ دەﻛەن‪.‬‬ ‫ژﻣﺎرەی ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و ‪ 500‬ھەزار ﻛەس‬ ‫دەھﺎﺗە ﺧەﻣ‪‬ﻧﺪن‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺑەھﯚی‬

‫ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ھەوڵــەﻛﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯿــﺎن‪ ،‬ﺋێﺴــﺘە ژﻣﺎرەﻛە‬ ‫ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە و ﺋەواﻧەی ﻣﺎوﯾﺸﻦ‬ ‫ھەوڵﯽ ﭼﯚڵﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق دەدەن‬ ‫ﯾــﺎن ﺑــەرەو دەرەوە ﯾﺎﺧــﯚ ﺑﯚ‬ ‫ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫ﺳﯿﺮاج ﺋەﺣﻤەد ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی‬ ‫ﻛﺎروﺑــﺎری ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ‪،‬‬ ‫ھەرێــﻢ ﺑﻮوەﺗــە ﭘەﻧﺎﮔەﯾەﻛــﯽ‬ ‫ﺋــﺎرام ﺑﯚ ﺳــەرﺟەم ﻣەﺳــﯿﺤﯽ‬ ‫و ﮔﺸــﺖ ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ‪ .‬ﺋەو‬ ‫ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت‪” ،‬ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵﯽ ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەﯾە و ﭘێﺸﯿﺎن‬ ‫ﮔﻮﺗﺮاوە ھەرێﻢ ﻟــە ﺑەردەﻣﯿﺎﻧﺪا‬ ‫ﻛﺮاوەﯾــە و ﺳەروﻣﺎڵﯿﺸــﯿﺎن‬ ‫دەﭘﺎرێﺰێﺖ‪ ،‬ﺑﯚﯾە ﺋەواﻧﯿﺶ دەزاﻧﻦ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎراﻣــە و ڕووی ﺗێ‬ ‫دەﻛەن‪“.‬‬ ‫دوای ڕووﺧﺎﻧــﯽ ڕژێﻤەﻛــەی‬ ‫ﺳەدام ﺣﻮﺳــێﻦ ﻟە ﻋێﺮاق‪ ،‬ﺑﯿﺮە‬ ‫ﻣەزەوﯾﯿەﻛﺎن و ﺗێﻜﮫەڵﭽﻮوﻧﯿﺎن‬ ‫ﺑــە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر دەرﻛەوﺗﻦ‪ ،‬ﺑە‬

‫ﺷــێﻮەﯾەك ﻣﺎﻧەوەی ﺧﺎوەن ﺋﺎﯾﻦ‬ ‫و ﭘێــڕەوە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاﻗﯽ‬ ‫ﻧﻮێﺪا ﺑﻮوەﺗە ﺋەﺳــﺘەم‪ ،‬ﺋەﻣەش‬ ‫ھەڵﮕﺮاﻧﯽ ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫وا ﻟێ ﻛﺮدووە ﻟەﺑەر ﺳــەﻻﻣەﺗﯿﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﻋێﺮاق ﺑەﺟێ دەھێڵﻦ‪.‬‬ ‫ﻣەرﯾﻮان ﻧەﻗﺸــﺒەﻧﺪی ﺑەرﭘﺮﺳﯽ‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﺋەوﻗﺎف‪،‬‬ ‫ﺑە“وﺷە“ـﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫دەرﮔەی ﺑــﯚ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﻛﺮدووەﺗــەوە‪ ،‬ﻟــە وەزارەﺗــﯽ‬ ‫ﺋەوﻗﺎف و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و‬

‫ﺳەرﺟەم داودەزﮔەﻛﺎن ﺷﻮێﻨﯿﺎن‬ ‫ھەﯾە و ﺋەوەش دەرﺧەری ﺋەوەﯾە‬ ‫ھەرێﻢ ﺟێﯽ ھەﻣﻮو ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕێﻜﯽ‬ ‫ﺗێﺪا دەﺑێﺘەوە‪“.‬‬ ‫ﺋەو دەڵــێ‪” ،‬ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﯾەﻛﺘﺮ‬ ‫ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن و ﻟێﺒﻮردەﯾﯿﯿە‪ ،‬ﺑەﺑێ‬ ‫ڕەﭼﺎوﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﺎوەڕ و ڕەﻧﮓ و‬ ‫زﻣﺎن‪ ،‬ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ وەك‬ ‫ھەڵﮕﺮاﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨێﻚ و وەك ﻣﺮۆﭬﯿﺶ‬ ‫ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ڕێــﺰ و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ‬ ‫ﺳەروﻣﺎڵﯿﺎﻧﻦ‪“.‬‬ ‫زۆر ﺟﺎر ﺑــﺎس ﻟەوە ﻛــﺮاوە ﻛە‬

‫ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەھەﻣﺎن‬ ‫ڕێﮕــەی ﺟﻮوﻟەﻛەﻛﺎﻧﺪا ﺑﺒﺮێﻦ و‬ ‫ھﯿﭻ ﺷﻮێﻨەوار و ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿەﻛﯿﺎن‬ ‫ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧەﻣێﻨێﺖ‪ ،‬ھەرﭼەﻧﺪە‬ ‫ھــەوڵ ھەﯾــە ﺑــﯚ ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدن‬ ‫ﻟــە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯿــﺎن‪ ،‬ﺑــە‪‬م‬ ‫ﻧﺎﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫وای ﻛﺮدووە ﺋەو ھەو‪‬ﻧە ﻧەﮔەﻧە‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎم‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺳــەﻧﻨﺎ ﺋەﻣﯿــﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ‬ ‫ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی‬ ‫ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ‬ ‫ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق‪،‬‬

‫ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﻟە ﺟﺎرێﻚ ھەوڵﯽ ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟە‬ ‫ھێﺮﺷﻜﺮدﻧە ﺳەر ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫دراوە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەو‬ ‫ﺟﯚرە ﻧﯿﯿە ﮔەرەﻧﺘﯽ ژﯾﺎن و ﻣﺎڵﯽ‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ‪.‬‬ ‫ﮔەﯾﺎﻧــﺪ‪،‬‬ ‫ڕای‬ ‫ﺋەﻣﯿــﻦ‬ ‫”ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن دێﻦ ﺑﯚ ﻻی ﺋێﻤە‬ ‫و داوای ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﻛەن ﺗﺎ ﺑێﻨە‬ ‫ھەرێﻢ و ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێــﺮاق دەرﭼــﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە‬ ‫ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎن ﻟەﺳەرە‪“.‬‬

‫ﻛەرﯾﻢ ﻧﻮوری ﺳەرﻛﺮدەی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ‪ :‬ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﺧەﯾﺎڵە‬

‫رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد ھێڵﯽ ﺳﻮورە‬ ‫وﺷە‪ /‬ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ‬ ‫ﻟێــﺮەو و ﻟــەوێ زۆر ﻟەﺑــﺎرەی‬ ‫ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و‬ ‫ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن و ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ‬ ‫راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯿﻜﺮدﻧﯿﺎن‬ ‫و ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺑﻮوﻧــﯽ رۆڵﯿﺎن ﻟە‬ ‫ﻋێﺮاﻗﯽ دواڕۆژ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ‪ .‬ﻛەرﯾﻢ‬ ‫ﻧﻮوری ﺳــەرﻛﺮدە ﻟە ﺣەﺷــﺪی‬ ‫ﺷــەﻋﺒﯽ‪ ،‬ﻟــە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨێﻜﯽ‬ ‫”وﺷــە“ رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە‬ ‫ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻧﺎﯾەوێﺖ ﺑﺒێﺘە‬ ‫رﻛﺎﺑــەر و ﻧەﯾﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە‪.‬‬ ‫دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﺣەﺷــﺪ‬ ‫ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮی ھەﯾە ﻟە ﺳﻮﭘﺎی‬ ‫ﭘﺎﺳــﺪاران ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی‬ ‫ﺗﯿﺮۆر“ ﺋەوەش ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت‬ ‫ﻛە ”ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌە ﻛە ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە‬ ‫دەﻛﺮێﺖ‪ ،‬ﺧەﯾﺎڵە“‪.‬‬ ‫ﺋەﮔەر وﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و‬ ‫ﺑەﻏــﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎوﭼە‬ ‫ﻛێﺸە ﻟەﺳەرەﻛﺎﻧەوە ﺑە ﺑﻨﺒەﺳﺖ‬ ‫ﮔەﯾﺸــﺖ‪ ،‬ﺋێﻮە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮرد‬ ‫و ﺧﻮاﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘﺘﺎن‬ ‫ﭼــﯽ دەﺑێــﺖ و ﺋەﮔــەری‬ ‫رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ھەﯾە؟‬ ‫ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە‬ ‫داﻣەزراوەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﺳــەرﺑە‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق‪ ،‬واﺗە ﺑەﺷێﻜە‬ ‫ﻟــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ و‪‬ت‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﯿﻨە ﻧــﺎو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن‬ ‫ﻟــە ﭼﺎﻛﻜﺮدن ﯾــﺎن ﭘﭽڕاﻧﺪﻧﯿﺪا‪،‬‬ ‫ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺗێﭙــەڕ‬ ‫ﻧﺎﻛﺎت‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﻟەﮔــەڵ ﺋەوەش‬ ‫ﺋێﻤــە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻛــﯽ و ﭘێﻜەوە‬ ‫ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﯿــﻦ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ‬ ‫ھەوﻟێﺮ‪ .‬ﺷــﺘێﻜﯽ راﺳﺖ ﻧﯿﯿە ﻛە‬ ‫ﺗەﻧﮕﮋە دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێــﺖ‪ ،‬ﺋێﻤە‬ ‫ﻟەﮔەڵ ﺋەوان ﻟە ھﺎوﺑەﺷــﯿﯿەﻛﯽ‬ ‫ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟــە‬

‫ﻛﺎﺗــﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﻣــﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ‬ ‫ﻟــە ﻋێــﺮاق‪ ،‬ﺋێﻤە ھﺎوﺳــەﻧﮕەر‬ ‫ﺑﻮوﯾﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋەوان و ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺟەﻧﮕﻤﺎن ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺑﯚﯾــە دەﺳــﺘﺒەرداری ﺋــەو‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮرد ﻧﺎﺑﯿﻦ‬ ‫و ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛێﺸــە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ‬ ‫ﻧﺎﮔﺎﺗە ﺋﺎﺳﺘﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺟەﻧﮓ‬ ‫و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوە ﻟــە ﻧﺎوﭼە‬ ‫ﻛێﺸەﻟەﺳەرەﻛﺎن‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺋەواﻧە‬ ‫ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻦ و ھﯿﻮادارﯾﻦ‬ ‫ھەرێــﻢ ﺑەھﯿــﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟە‬ ‫ﺑەﻏــﺪا دوور ﻧەﻛەوێﺘــەوە‪ ،‬ﺑﯚﯾە‬ ‫وەك ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ھﯿﭻ‬ ‫ﺷــﺘێﻜﻤﺎن ﻟــە ﻣێﺸــﻜﺪا ﻧﯿﯿە‬ ‫ﻟەﺑﺎرەی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﻛﻮرد‪ ،‬ﺋــەوە ھێڵﯽ ﺳــﻮورە‪ ،‬ﺟﺎ‬ ‫ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد و ﺑەﻏﺪا ﻟە‬ ‫ھەر ﺋﺎﺳﺘێﻜﺪا ﺑێﺖ‪.،‬‬ ‫ھێڵە ﺳــﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی‬ ‫ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق و و‪‬ﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﭼﯿﯿە؟‬ ‫ﺋێﻤــە ھێڵــﯽ ﺳــﻮورﻣﺎن ﻧﯿﯿە‬ ‫و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﻟەﮔــەڵ‬

‫ھەﻣﻮوان ﺑﺎﺷــە‪ ،‬ﻟەواﻧە ﺋێﺮان و‬ ‫ﺑﻮوﻧﯽ راوێﮋﻛﺎراﻧــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺑە‬ ‫ھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﻮوﻧﯽ راوێﮋﻛﺎراﻧﯽ‬ ‫ﺳــەرﺑﺎزی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾە ﻟە رێﮕەی‬ ‫ﻋێﺮاﻗەوەﯾــە‪،‬‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ‬ ‫ﺑﯚﯾــە ﺑەﺷــێﻚ ﻧﯿﻦ ﻟە ﻛێﺸــە و‬ ‫ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن‪ ،‬راﺳﺘە ھەڵﻮێﺴﺘﻤﺎن‬ ‫ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﻟێﺪواﻧەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺋــەردۆﮔﺎن ﻟە دژی ﺣەﺷــﺪی‬ ‫ﺷــەﻋﺒﯿﯽ ھەﯾــە ﻛــە ﻟەﺳــەر‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ھەڵە ﺑﻨﯿــﺎت ﻧﺮاون‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ھەوڵﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﭘێﻮەﻧﺪی‬ ‫و ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ‬ ‫ھەﻣﻮوان دەدەﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧــﯚ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ‬ ‫دەﭼێﺘە ﻧﺎو ﺑەرﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﻟە ﻋێــﺮاق ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ داھﺎﺗﻮو و‬ ‫ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن؟‬ ‫وەك ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻧﺎﻛﺮێﺖ‬ ‫رۆژێــﻚ ﻟــە رۆژان ﺳــﻮود ﻟەو‬ ‫ﺳەرﻛەوﺗﻨﺎﻧەی ﺑەدەﺳﺘﯽ ھێﻨﺎوە‬ ‫وەرﺑﮕﺮێﺖ ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪،‬‬ ‫ﺋێﻤە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﻤﺎن ﻧﯿﯿە‬ ‫و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺗەوەرەﯾﯿــﻦ‬ ‫ﻛــە ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدﻧە ﻟە‬ ‫ﻋێﺮاق‪ ،‬واﺗــە ﺗەﻧﺎھﯽ‪ ،‬ﺑﯚﯾە رێﮕە‬

‫ﺑەوە ﻧﺎدەﯾﻦ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺣەﺷــﺪی‬ ‫ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و‬ ‫ھەڵﺒﮋاردن ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ‪ ،‬ﻧﺎﯾﺸﭽﯿﻨە‬ ‫ﻧﺎو ھﯿﭻ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﻛﯽ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﯾﺎن ﺑﺎرﺳﺘە‬ ‫و ھێﺰ و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧەوە‪.‬‬ ‫ﺑەم دواﯾﯿە ﺑﺎﺳــﯽ ﺋەوە دەﻛﺮا‬ ‫ﻛە ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺧەرﯾﻜﯽ‬ ‫ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ھێﺰی ﭼەﻛﺪارﯾﯿە ﻟە‬ ‫ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫وەك ﺧەﻟﯿﻔــﺎن و ھەڵەﺑﺠە‪ ،‬ﺋﺎﺧﯚ‬ ‫ﺑەرﻧﺎﻣــەی ﺋێﻮە ﺑــﯚ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن‬ ‫ﻟەوﺑﺎرەوە ﭼﯿﯿە؟‬ ‫ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە وا ﻧﯿﯿــە‪ ،‬ﺋێﻤــە وەك‬ ‫ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨــە‬ ‫ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ دەﻣﺎرﮔﺮﺗﻦ ﺑﯚ ﺑﺮاﯾﺎن‬ ‫ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎن ﻟە ھەر‬ ‫ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ‪ ،‬ﺟﯿﺎ ﻟەوە ھەﻧﺪێﻚ‬ ‫ﻛەس ﻟــە ﻛــﻮردی ﻓەﯾﻠﯽ ﯾﺎن‬ ‫ﺗﻮرﻛﻤﺎن ھەن دەﯾﺎﻧەوێ ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫ﻟە رﯾﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ‬ ‫ﺑﻨﻮوﺳﻦ و ﺋێﻤەش دەرﮔەﻣﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﺋەوان ﻛﺮاوەﯾە‪ ،‬ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ‬ ‫ﻧﺎﯾەوێﺖ ﺑﺒێﺘــە رﻛﺎﺑەر و ﻧەﯾﺎری‬ ‫ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛە ھێﺰێﻜﻦ ﺑەرﮔﺮی‬ ‫ﻟە ھەرێــﻢ دەﻛــەن و ﺋێﻤەش‬

‫ھێﺰێﻜﯿــﻦ ﺑەرﮔﺮی ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯽ‬ ‫ﻓﯿﺪراڵ دەﻛەﯾﻦ‪ ،‬ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە‬ ‫ﮔەورە ﻛﺮاوە‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧــﯚ ﺋێــﻮە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟــە‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و‬ ‫ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟە ﺷﻨﮕﺎل دەﻛەن؟‬ ‫ﻛێﺸــەی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻧــە و ﺑــﯚ ﺑەر ﻟە‬ ‫ﻛەوﺗﻨﯽ رژێﻤﯽ ﭘێﺸﻮوی ﻋێﺮاق‬ ‫دەﮔەڕێﺘەوە‪ ،‬ﺋــەوان ﭘێﮕەﯾﺎن ﻟە‬ ‫ﻗەﻧﺪﯾﻞ و ﺷﻨﮕﺎﻟﺪا ھەﯾە و ھﺎﺗﻨﯽ‬ ‫ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟــە رێﮕــەی ﺑەﻏﺪاوە‬ ‫ﻧەﺑــﻮوە‪ ،‬ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ‬ ‫ﻧﺎﯾەوێــﺖ ﺑێﺘە ﻧﺎو ﺋەو ﭘﺮﺳــە و‬ ‫ﺋﺎڵﯚزی دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﺑەو ﭘێﯿەی‬ ‫ﺋــەوان ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎن‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﺑەﺷــێﻚ ﻧﯿﻦ ﻟــە ﺗەﻧﮕﮋەﻛە‬ ‫و دەﺳــﺘﻮوری ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺋــەوان و ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ‬ ‫دراوﺳــێ رەت دەﻛﺎﺗەوە‪ ،‬ﺋێﻤە‬ ‫وەك ﻻﯾەﻧﮕــﺮ و ﻧەﯾﺎر ﺑﯚ ھﯿﭽﯿﺎن‬

‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﺘﺎن ﭼﯿﯿە و ﺋێﻮە‬ ‫ﺋﺎراﺳﺘەﺗﺎن ﺑەرەو ﻛﻮێ دەﺑێﺖ؟‬ ‫ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﺗﯿــﺮۆر ﺑــە ﻧەﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫داﻋﺸــەوە ﻧەﺑەﺳــﺘﺮاوەﺗەوە‪،‬‬ ‫ﺋێﻤە ﻟــەوە دەﺗﺮﺳــﯿﻦ داﻋﺶ‬ ‫ﺷــﺎﻧە ﻧﻮﺳــﺘﻮوەﻛﺎﻧﯽ وەﮔــەڕ‬ ‫ﺑﺨــﺎت و و‪‬ت ﺑﺘﯚﻗێﻨﻦ‪ ،‬ﺋەﮔەر‬ ‫ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ رووﺑەڕووﯾﺎن‬ ‫ﻧەﺑێﺘەوە و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟێ ﻧەﻛﺮێﺖ‪،‬‬ ‫راﺳــﺘە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ‬ ‫ﺳــەرﺑﺎزی داﻋﺶ ﺑەم ﻧێﺰﯾﻜﺎﻧە‬ ‫دەﻛﺮێﺖ‪ ،‬ﺑە‪‬م رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮ دەﺑﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧﯚ ﺷــﺘێﻚ ھەﯾــە ﺑەﻧﺎوی‬ ‫ھﯿﻼﻟــﯽ ﺷــﯿﻌە و ﺋێــﻮە وەك‬ ‫ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑەﺷێﻚ دەﺑﻦ‬ ‫ﻟەو ھﯿﻼﻟە و ﭼەﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟەﺳەر‬ ‫زەوﯾﯽ؟‬ ‫ﺋەواﻧەی ﻟەوﺑﺎرەوە ﺑﺎس دەﻛﺮێﺖ‪،‬‬ ‫ﺧەﯾﺎڵــە و ھەﻧﺪێﻚ ﻟــە ﺧﺎوەن‬ ‫ﺑﯿﺮی ﺗﺎﯾﻔﯽ دروﺳــﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە‬

‫ﺗــــــﺎ ﺋێﺴــﺘە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەوە ﺑڵێﯿﻦ‬ ‫‪% 85‬ی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ‬ ‫ﺑەدی ھﺎﺗﻮون و ﺋێﻤە وا ھەﺳﺖ دەﻛەﯾﻦ ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘەش ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﻋێﺮاق ﺑەردەواﻣە‬ ‫ﻧﺎوەﺳﺘﯿﻦ‪ ،‬واﺗە ﺋێﻤە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿﺎن‬ ‫ﻧﺎﻛەﯾﻦ و دژﯾﺸﯿﺎن ﻧﺎوەﺳﺘﯿﻨەوە‪.‬‬ ‫راﺳــﺘە ﺋێﺮان ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە‬ ‫ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ‬ ‫دەﻛﺎت ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﻛە ﺳەر ﺑە ﺧﯚی ﻧﯿﻦ؟‬ ‫ﺋێــﺮان ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟــە ھەﻣــﻮو‬ ‫ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛﺎت ﻟــە‬ ‫ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ھەرێﻤــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ‪.‬‬ ‫ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوای داﻋــﺶ‬

‫ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دەﻣﺎرﮔﺮﺗﻨــﯽ‬ ‫ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﻣﮋﯾﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯿﺎن‪،‬‬ ‫وەك ﺋــەوەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﻛەﻧﺪاو‬ ‫ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە دەﻛەن‪ ،‬ﺋێﺮان ھﯿﭻ‬ ‫دەﺳــﺘﻮەردان و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑەو‬ ‫ﺷــﺘەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑە ﻧﺎوی ھﯿﻼﻟﯽ‬ ‫ﺷــﯿﻌەوە ﻧﺎو دەﺑﺮێﺖ و ﺷﯿﻌەی‬ ‫ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘێ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛﺮێﺖ ﻛە‬ ‫ﺳــەرﺑە ﺋێﺮاﻧﻦ‪ ،‬ﺋەوە ﻗﺴەﯾەﻛﯽ‬ ‫راﺳﺖ و دادوەراﻧە ﻧﯿﯿە و ﺑەﺗﺎڵە‪.‬‬ ‫رۆڵــﯽ راوێﮋﻛﺎراﻧــﯽ ﺋێﺮان‬

‫ﻟە رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﺣەﺷــﺪی‬ ‫ﺷــەﻋﺒﯽ ﭼﯿﯿە و ﺋﺎﺧﯚ راﺳــﺘە‬ ‫ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺑەھﺎوﺷێﻮەی‬ ‫ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ؟‬ ‫رۆڵ و ﺑﻮوﻧــﯽ راوێﮋﻛﺎراﻧــﯽ‬ ‫ﺋێــﺮان ﺑەھﺎوﺷــێﻮەی ﺑﻮوﻧــﯽ‬ ‫راوێﮋﻛﺎراﻧــﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾــە ﻟــە‬ ‫ﻋێﺮاﻗﺪا‪ ،‬ﺑە‪‬م ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻛەﻣﺘﺮە‪،‬‬ ‫ھﺎوﺷــێﻮەﻛﺮدﻧﯽ ﺣەﺷﺪ ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺳــﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳــﺪاران‪ ،‬ﺑــﺎ رووﻧﯽ‬ ‫ﺑﻜەﻣــەوە ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ‬ ‫ﺑەھەﻣــﺎن ﺷــێﻮەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫دژەﺗﯿﺮۆری ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟێ دەﻛﺮێﺖ‬ ‫و رەﻧﮕــە ﻧﻤﻮوﻧــەی ﻋێــﺮاق ﺑﯚ‬ ‫رووﺑەڕووﻧەوەی داﻋﺶ ﺑﺎﺷــﺘﺮ‬ ‫ﺑێــﺖ ﻟــە ﻧﻤﻮوﻧــەی ﺳــﻮﭘﺎی‬ ‫ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﺋێﺮان ﻛە ﺋەوان ھێﺰێﻚ‬ ‫ﺑــﻮون ﺑــﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی‬ ‫دوژﻣﻨەﻛﺎﻧــﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋێﺮان‬ ‫ﭘێــﻚ ھﺎﺗﻦ‪ ،‬ھەرﭼﯽ ﺣەﺷــﺪی‬ ‫ﺷــەﻋﺒﯿﯿە ﻻﯾەﻧێﻜﻦ ﻟە ھەﻣﻮو‬ ‫ﺗﺎﯾﻔەﻛﺎن ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮوە‪.‬‬ ‫وەك ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺗﺎ‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻮە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە‬ ‫دی و ﺋﺎﺧــﯚ ﺋەﮔەر ﺳﯿﺴــﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﻓەﺗﻮاﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑە ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەﺗﺎن‬ ‫دەر ﺑﻜﺎت‪ ،‬ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪ دەﺑﻦ؟‬ ‫ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەوە ﺑڵێﯿﻦ‬ ‫‪% 85‬ی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی‬ ‫ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑەدی ھﺎﺗﻮون و ﺋێﻤە‬ ‫وا ھەﺳــﺖ دەﻛەﯾﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش‬ ‫ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﻟەﺳــەر ﻋێــﺮاق‬ ‫ﺑەردەواﻣــە و ﺋەو و‪‬ﺗﺎﻧەﺷــﯽ‬ ‫داوای ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪﻧەوەی دەﻛەن‪،‬‬ ‫ﻧﺎﺑﻨە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻋێﺮاق و ﺑەرﮔﺮی‬ ‫ﻟێ ﻧﺎﻛەن ﻟــە ﺑەراﻣﺒەر داﻋﺶ‪،‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ﻛــە داﻋﺶ ﮔەﯾﺸــﺘە‬ ‫دەوروﺑەری ﺑەﻏــﺪا‪ ،‬ﺋەو و‪‬ﺗﺎﻧە‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەﯾﺮﯾﺎن دەﻛﺮد‪ ،‬ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە‬ ‫ﻟە ﭘێﺸــﺘﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە‬ ‫ﻋێﺮاق‪.‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﻟە ﻣﺎوەی ‪ 14‬ﺳﺎڵﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ‪ 400‬ھەزار ﻣەﺳﯿﺤﯽ‬ ‫ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪7‬‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪8‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫وﺷە‪ /‬ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ‪ -‬ﺗﯚڵە ﻓەرەج‬ ‫رۆژا دەﺷﺘﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ‪‬‬ ‫ﻟە ﭘﺴﭙﯚڕی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑە‬ ‫ﺗﺎزەﺗﺮﯾﻦ و ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ رێﮕە‬ ‫ﺳەردەﻣﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﻧەوت‪،‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاو ﺑە )ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎی ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ھﺎﯾﺪرۆﻟﯿﻜﯽ ﺑــەرد(‪ ،‬ﻟە زاﻧﻜﯚی‬ ‫”ﺳﺎﻟﻔﯚرد“ ﻟە ﺷﺎری ﻣﺎﻧﭽﺴﺘەری‬ ‫ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ‪ ،‬ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ‬ ‫ﺗﺎزەﮔــەر‪ ،‬ھەﻧــﮕﺎوی ﮔﺮﻧــﮓ‬ ‫دەﻛﺎﺗــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟــە دەرھێﻨﺎن و‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت وەك ﺑەﺷێﻚ‬ ‫ﻟە ﻣﺎﺳﺘەرﻧﺎﻣەﻛەی ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ‬ ‫ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ داھﺎﺗــﻮوی‬ ‫زاﻧﺴــﺘﯽ و زﯾﺎﺗﺮﻛﺮدﻧــﯽ رێﮋەی‬ ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﺳەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﺳەرﭼﺎوەی‬ ‫ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧــﯽ رۆژا دەﺷــﺘﯽ‬ ‫ﻛە ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎ‪‬ﯾە ﻟە‬ ‫ﺑەﺷــﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز ﻟــە زاﻧﻜﯚی‬ ‫ﺳــﺎﻟﻔﯚرد ﻟــە ڕێــﯽ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ‬ ‫”ﭼﯿﭭﻨﯿﻨــﮓ“ی وەزارەﺗــﯽ‬ ‫دەرەوەی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ‪ ،‬ﻟــە ھەوڵﯽ‬ ‫ﺑەرەوﭘێﺸــﺒﺮدﻧﯽ ﺷــێﻮازەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫دەرھێﻨــﺎن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوی‬ ‫دﻧﯿﺎ‪ ،‬ﺑە ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎی ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ھﺎﯾﺪرۆﻟﯿﻜــﯽ ﺑــەرد دەﮔەن ﺑە‬ ‫ﻛﯚﻣەڵێــﻚ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﯚ‬ ‫داھﺎﺗــﻮوی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﺧﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫زاﻧﻜــﯚی ﺳــﺎﻟﻔﯚرد ﭘێﺸــﺎﻧﮕە‬ ‫ﻟــە ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎروﺑــﺎری‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە‬ ‫ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە ﻟە ﺑﻮاری ﻧەوت و ﮔﺎز‪،‬‬

‫ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎی ھﺎﯾﺪرۆﻟﯿﻜﯽ ﻟە‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪازﯾﺎری‬ ‫ﻧەوت‪ ،‬ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺗﺎﻗﯿﮕەی‬ ‫ﺳەردەﻣﯽ و ھﯚڵﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰەﻛﺮدن‬ ‫و ﭼەﻧــﺪان ﺋﺎﻣێــﺮ و ﻛەﻟﻮﭘەﻟﯽ‬ ‫ﻣﯚدێﺮﻧە ﻟە ﺑﻮاری ﻧەوﺗﺪا‪.‬‬ ‫ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺋێﺴــﺘە‬ ‫ﺑەرەوﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ﻛﺎری ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ‬ ‫ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ﻟەژێــﺮ ﭼﺎودێﺮی‬ ‫ﭼــڕی ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ”ﻛﯚﻧــەر“ ﻟە‬ ‫زاﻧﻜﯚﻛە ﺑەڕێﻮە دەﭼێ ﻛە ﺧﺎوەﻧﯽ‬ ‫زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ‪ 50‬ﺳــﺎڵ ﺧﺰﻣەﺗە ﻟە‬ ‫ﺑــﻮاری ﻧەوت و ﮔﺎز‪ ،‬ﻧﻮوﺳــەری‬ ‫دەﯾﺎن ﺑ‪‬وﻛﺮاوە و ﭼەﻧﺪان ﻛﺘێﺒﯽ‬ ‫زاﻧﺴــﺘﯿﯿﻪ ﻟەو ﺑﻮارەدا‪ .‬رۆژا دەڵێ‬ ‫”ﺑەھﺎوﻛﺎری ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا ﻟە‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ‪،‬‬ ‫دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەم‬ ‫ﺗﺎوﺗﻮێ دەﻛﺮێﺖ و ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟێ‬ ‫وەردەﮔﯿﺮێﺖ“‪.‬‬ ‫ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﻛﻮردە ﺑە“وﺷــە“ی‬ ‫راﮔەﯾﺎﻧــﺪ‪” ،‬ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەم ﻟەوە‬ ‫دەﻛﯚڵێﺘەوە ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺳــﻮود‬ ‫ﻟــە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎی‬ ‫ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ھﺎﯾﺪرۆﻟﯿﻜﯿــﯽ ﺑەرد‬ ‫وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت‬ ‫ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“‪.‬‬ ‫ﺋــەو ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎﯾــە ﺋێﺴــﺘە ﻟە‬ ‫ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﺎوە و ﻧﺰﯾﻜەی ‪% 90‬ی‬ ‫ﭼﺎڵــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑــە ڕێﮕەﯾەك‬ ‫ﻟێ دەدرێﻦ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﻟێ ﺑەدەﺳﺖ دێ‪.‬‬ ‫رۆژا زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ‪” ،‬ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺋەو‬ ‫ﺟﯚرە ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎﯾە ﺑﯚ ﺋەو ﻛێڵﮕە‬ ‫ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧە ﺑەﻛﺎر دێﻦ ﻛە ﺑە ﻛێڵﮕە‬ ‫ﺳەﺧﺖ و ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎو دەﺑﺮێﻦ‬ ‫ﯾﺎ ﻛێڵﮕەی ﺑەردﯾﻨﯽ ﺷــەﯾﻞ‪ ،‬ﺑەو‬ ‫واﺗﺎﯾەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو‬ ‫ﻟەو ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧە ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە و‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎی ﻧﻮێﯽ ﺗێﺪا‬

‫ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ“‪.‬‬ ‫ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــە‬ ‫ﻛــﻮردە‪ ،‬ﭘﺮۆﺳــەی دەرھێﻨﺎن و‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑە ھەزاران‬ ‫ﻣەﺗﺮ ﻟەژێﺮ زەوﯾــﺪا دەﺑێﺖ ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﭼﯿﻨــە ﺑەردﯾﻨــەﻛﺎن‪ .‬رووﻧــﯽ‬ ‫دەﻛﺎﺗەوە ”ﺋەﮔەر ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە‬ ‫ﺑە ﺳــﺎﻧﺎﯾﯽ ﺷــﯽ ﺑﻜەﯾﻨەوە‪ ،‬ﺋەوا‬ ‫دەﻛﺮێــﺖ ﭼﯿﻨــە ﺑەردﯾﻨــەﻛﺎن‬ ‫وەك ﺋﯿﺴــﻔەﻧﺠێﻜﯽ ﺗەڕ ﺑﮫێﻨﯿﻨە‬ ‫ﺑەرﭼــﺎو ﻛە ﺑە ھــەزاران ﻛﻮن و‬ ‫ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ وردی ﭘێﻜەوە ﻟﻜێﻨﺮاو ﻟە‬ ‫ﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ‪ .‬ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋەو ﺟﯚرە‬ ‫ﺑەرداﻧەی ﻛە ﭘڕ ﺑەرھەﻣﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻧەوت ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮن‪ ،‬ﻟەو‬ ‫ﺑەرداﻧە ﭘێﻚ دێﻦ ﻛە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ زۆر ﯾﺎ‬ ‫ﮔەورەﯾﺎن ﺗێﺪاﯾە ﻛە ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎوی‬ ‫ﺗێﺪا ﻛــﯚ دەﺑێﺘــەوە و ﻛﻮﻧەﻛﺎن‬ ‫ﺑــە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺧﯚڕﺳــﻜەوە ﭘێﻜەوە‬ ‫ﻟﻜێﻨﺮاون ﻛە وا دەﻛﺎت ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗەﻛە دەرﺑێﺖ وەك ﺑەردەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﺎﻧﺪﺳــﺘﯚن و ﻻﯾﻤﺴــﺘﯚن‪ ،‬ﺑەو‬ ‫ﺟﯚرە ﺑەردە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧە دەﻧﺎﺳﺮێﻦ‬ ‫ﻛــە ﮔﺮﻓﺘــﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯿﺎن ﻛەﻣــە و ﺑە ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎی ﻓﯿﺰﯾﻜــﯽ ﻟە ﻓﺸــﺎری‬ ‫ﺑەرزی ژێــﺮ زەوی دێــﻦ ﺑەرەو‬ ‫ﻓﺸﺎری ﺋەﺗﻤﯚﺳﻔێﺮی ﺳەرزەوی‬ ‫ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺧﯚڕﺳﻜﺎﻧە“‪.‬‬ ‫رۆژا دەﺷﺘﯽ ﺧﯚﺷﺤﺎڵە ﺑەوەی ﻛە‬ ‫ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺋەواﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر‬ ‫ﻛﺮاوە زۆرﺑــەی ”ﻛێڵﮕە و ﭼﺎڵﯽ‬ ‫ﺧﯚڕﺳــﻜﻦ‪ ،‬ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا زۆرﯾﻨەی‬ ‫ﺋەو ﻛێڵﮕــە ﻧەوﺗﯿﯿﺎﻧــەی ﻛە ﻟە‬ ‫ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ھــەن و ﻧەوﺗــﯽ ﻟێ‬ ‫ﺑەرھــەم دەھێﻨﺮێــﺖ‪ ،‬ﻛێڵﮕەی‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﺳەﺧﺖ و ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ‪،‬‬ ‫واﺗە ﺋــەو ﻛﻮﻧــە ورداﻧــەی ﻧﺎو‬

‫ﺑەردەﻛﺎن ﭘێﻜــەوە ﻧەﻟﻜێﻨﺮاون‬ ‫ﻟە رێﯽ ﻛەﻧﺎڵە ﺑەردﯾﻨەﻛﺎن‪ ،‬ﺑﯚﯾە‬ ‫ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﺑــﻮاری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧــەوت ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎی ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ھﺎﯾﺪرۆﻟﯿﻜﯽ ﺑەردﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎ‬ ‫ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻓﺸــﺎرێﻜﯽ ﺑەرزی‬ ‫ﺗێﻜەڵەﯾەك ﻟە ﺋﺎو و ﻟﻢ و ﭘێﻜﮫﺎﺗەی‬ ‫ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ ژێﺮزەوی ﻛە وا دەﻛﺎت‬ ‫ﻛەﻟێﻨــﯽ دەﺳــﺘﻜﺮد دروﺳــﺖ‬ ‫ﺑﺒێــﺖ و ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﭘێﻜەوە ﺑﺒەﺳــﺘێﺘەوە و ﺟﺎرێﻜﯽ‬ ‫ﺗﺮ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎوی ژێــﺮزەوی ﺑێﺘە‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن“‪.‬‬ ‫ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿە ﻛــﻮردە وردەﻛﺎرﯾﯽ‬ ‫زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻛەﻛەی دەﺧﺎﺗە‬ ‫ڕوو و ﭘێــﯽ واﯾە‪ ،‬ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ دوورﻣــەودای‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو‪ ،‬زۆر‬ ‫ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﺋــەو و‪‬ﺗە‬ ‫ﭘێﺸﻜەوﺗﻮواﻧە ﺋﺎﮔﺎداری ﭘێﺸﮫﺎﺗە‬ ‫زاﻧﺴﺘﯿﯿە ﻧﻮێﯿەﻛﺎن ﺑﯿﻦ و ﺑەر ﻟە‬ ‫دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ھەر ﺑەرﺑەﺳﺘێﻚ ﻟە‬ ‫دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو‪ ،‬ﺋەﻣەش‬ ‫دەﮔەڕێﻨﻤەوە ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ھﯚﯾەك‪:‬‬ ‫ﯾەﻛەم‪ :‬ﮔﺮﻧﮕە ﺳﻮود وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻟە‬ ‫ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎی ﻧﻮێ و دوا ﻧەﻛەوﯾﻦ‬ ‫ﻟە ڕەوﺗﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ‪ .‬ﺑﯚﯾە دەﺑێﺖ‬ ‫ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە و ﻛﺎر‬ ‫ﺑﻜەﯾﻦ ﻟەم ﺑــﻮارە ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ رۆﺷﻦ ﺑﯚ ﺋﺎﺑﻮورﺑﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬وەك دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛە‬ ‫و‪‬ﺗێﻜــﯽ وەك ﻋەرەﺑﺴــﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳــﻌﻮودﯾە دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑە‬ ‫وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ رێﮋەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎر‬ ‫زۆر ﻟــە ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو ﻟــە رێﮕەی‬ ‫ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾــﺎی ﻧــﻮێ‪ ،‬ﺋەﻣــە ﻟە‬ ‫ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾــە زۆرﯾﻨــەی ﻛێڵﮕــە‬ ‫ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ وەك ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚڕﺳﻜﻦ‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﻧــﻮێ‬ ‫دەرﯾﺨﺴﺘﻮوە ﺑە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو‬ ‫ﺗەﻛﻨەﻟﯚژﯾﺎﯾە ﻟە ﻛێڵﮕەی ﺧﯚڕﺳﻚ‪،‬‬ ‫دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ڕێــﮋەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﺧــﺎو ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر‬ ‫زﯾﺎد ﺑﻜەﯾــﻦ‪ .‬ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا‬ ‫ھﺎوﻛﺎر دەﺑێﺖ ﺑــﯚ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوە‬ ‫و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ زۆرﺑەی‬ ‫ﻛێﺸە ﻛﺎﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن‬ ‫وەك ھﺎﺗﻨە ﻧﺎوەوەی ﻟﻢ و ﺧﯚڵ ﺑﯚ‬ ‫ﻧﺎو ﻟﻮوﻟەی دەرھێﻨﺎن ﯾﺎن داڕﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﭼﯿﻨــە ﺑەردﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮاردەوری‬ ‫ﻟﻮوﻟەی دەرھێﻨﺎن‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺗــﺎ ﺧــﺎڵ و ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑە‬ ‫ﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿە‪،‬‬ ‫دوای ﭼەﻧــﺪان ﺳــﺎڵﯽ ﺗــﺮ ﻟە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻧەوﺗــﯽ‬ ‫ﺧﺎوی ﻧﺎو ﺑەردی ﺷــەﯾﻞ ﺑەرھەم‬ ‫ﺑێﻨﯿﻦ‪ ،‬چ ﺑﻪ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەوت ﯾﺎﺧﯚ دۆزﯾﻨەوەی‬ ‫رێﮕەﭼﺎرەی ﺗﺮ و ﺷــﻮێﻨﮕﺮەوە ﺑﯚ‬

‫ﺋەﮔەری ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوە و وﺷﻜﺒﻮوﻧﯽ‬ ‫ﭼﺎڵە ﻧەوﺗﯿﯿە ﺧﯚڕﺳﻜەﻛﺎن‪.‬‬ ‫”ﺑــﻮاری ﻧــەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە و‬ ‫وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ زۆر زﯾﺎﺗﺮە‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫و‪‬ﺗەﻛەﻣﺎن ﻟەم ﺑﻮارەدا ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە‬ ‫ﻛﺎری ﮔــەڕان و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ‬ ‫زۆر ﻛەﻣﯿــﯽ ﺗﯿــﺎدا ﻛــﺮاوە‪ ،‬ﺑەو‬ ‫ھﯚﯾــەوە زاﻧﺎﯾﺎﻧــﯽ زەوﯾﻨﺎﺳــﯽ‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە )ﺧەون(‬ ‫ﻧﺎو دەﺑەن‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ‬ ‫ﺋەوﺗــﯚ دەﺳــﺘﻜﺎری ﻧەﻛــﺮاوە و‬ ‫رووﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺳــەر زەوی زۆر‬ ‫ﺑەﺋﺎﺷــﻜﺮا ﭼﯿﻨەﻛﺎﻧــﯽ ژێﺮزەوی‬ ‫دەدرﻛێﻨﯿــﻦ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾــﺎن‬ ‫ﺋﺎﺳﺎن دەﻛﺎت“‪ ،‬رۆژا دەﺷﺘﯽ وای‬ ‫ﮔﻮت‪.‬‬ ‫رۆژا دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ‬ ‫ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨﺎوە و ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻻ دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە ﺑﯚ‬ ‫ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺑــﻮاری ﻧەوﺗﯽ ﻟە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟەو رووەوە دەڵێ‪،‬‬

‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺧﺎﻛێﻜﯽ‬ ‫ﺑە ﭘﯿــﺖ و ﻛﯚﮔەﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﺧــﺎو و ﻛﺎﻧــﺰا ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧە‪.‬‬ ‫دەﻛــﺮێ ﺑﺒێﺘە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑﻮوژاﻧــەوەی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ‬ ‫ﺑەرەوﭘێﺸﺒﺮدﻧﯽ و‪‬ﺗەﻛەﻣﺎن وەك‬ ‫و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوی ھﺎوﺷێﻮەی‬ ‫ﻧەروﯾــﺞ‪ .‬دەﺑــێ ھــەوڵ ﺑﺪەﯾﻦ‬ ‫ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو و‬ ‫ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﻧەوت و ﮔﺎز ﺑەرھەم‬ ‫ﺑﮫێﻨﯿﻦ‪.‬‬ ‫”ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ڕەﭼﺎوی‬ ‫ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕە ﭘﺎك و ﻧﺎﯾﺎﺑەﻛەی‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەﯾﻦ و ﭼﺎودێﺮی‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ‬ ‫ﺧﺎك و ﺋــﺎو و ھەواﻛەﻣــﺎن ﺑﯿﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﯚﯾــە ھﯿﻮاﺧﻮازم ﺑﺒﻤە ﺑەﺷــێﻚ‬ ‫ﻟــەو ﺗﯿﻤەی ﻛــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺑــەو ﺋﺎواﺗﺎﻧــەی ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ﻟە‬ ‫داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا“‪ .‬رۆژا وای‬ ‫ﮔﻮت‪.‬‬

‫ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯿە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﺎن‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ‪2015‬دا‪،‬‬ ‫ژﻣﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ‪ 67‬ھەزار و ‪157‬‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎر ﻟە ﻛﻮرﺗــﯽ داوە‪ ،‬ﺋەوەش‬ ‫داﺑەزﯾﻨێﻜــە ﺑەرێﮋەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ‪50‬‬ ‫‪%‬ی ژﻣــﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﺎرﮔە‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿە ﺑﭽﻮوﻛــەﻛﺎن ﻟە‬ ‫ﻋێﺮاﻗﺪا‪.‬‬ ‫رﯾــﺎز ﺗﺎرﯾﻖ ﻟــە ﻟﻘــﯽ ﺑەﻏﺪای‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ‬ ‫ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷــە“‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎژەی دا‪” ،‬ﺑەداﺧــەوە رۆژ ﺑە‬ ‫رۆژ ژﻣــﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻛﺎرﮔە‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻛەم‬ ‫دەﺑێﺘــەوە‪ ،‬ﻛﺎرﮔەﻛﺎن دادەﺧﺮێﻦ‬ ‫و ﻛﺮێــﻜﺎرەﻛﺎن ﺑێﻜﺎر دەﻣێﻨﻨەوە‪،‬‬ ‫ﯾﺎن ﻛﺎرﮔــەﻛﺎن ﺑەرھەﻣﯿﺎن ﻛەم‬ ‫دەﻛەﻧــەوە و ژﻣﺎرەﯾــەك ﻛﺮێﻜﺎر‬ ‫رەواﻧەی ﻣﺎڵەوە دەﻛەﻧەوە“‪.‬‬ ‫ﺗﺎرﯾــﻖ دەڵــێ‪” ،‬ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە دوو‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھەزاران ﻛﺮێﻜﺎر‬ ‫ﻟە ھــەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛــﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا‬ ‫ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ داوە‪ ،‬ﺋەوە‬ ‫ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ و‬ ‫ﺳــە‪‬ﺣەدﯾﻦ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛە‬

‫ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە داﮔﯿﺮ ﻛﺮان و‬ ‫داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧەﻛەﯾﺎن ﺋﺎوارە ﺑﻮون و‬ ‫ﺳەﺗﺎن ھەزار ﻛەس ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە‬ ‫دەﺳﺖ دا“‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﭘێــﺶ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن‬ ‫داﻋﺸەوە‪ ،‬ﺳەرووی ﺷەش ھەزار‬ ‫ﻛﺎرﮔەی ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻟە‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ‪ ،‬ﺳە‪‬ﺣەدﯾﻦ‬ ‫و ﺋەﻧﺒــﺎر ھەﺑــﻮون‪ ،‬ﺑــە‪‬م وەك‬ ‫راﭘﯚرﺗــە ﻓەرﻣﯿﯿــەﻛﺎن دووﭘﺎﺗﯽ‬ ‫دەﻛەﻧەوە‪ ،‬ﻟەﮔەڵ ﺷەڕی داﻋﺶ‬ ‫زۆرﯾﻨەی ﺋەو ﻛﺎرﮔﺎﻧە ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون‪.‬‬ ‫د‪ .‬ﺷــێﺮوان ھــﺎدی ﭘﺴــﭙﯚڕ‬ ‫ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺑﯚ‬ ‫”وﺷە“ی روون ﻛﺮدەوە‪” ،‬ﻛەرﺗﯽ‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟــە ﺳەرﺗﺎﺳــەری‬ ‫ﻋێﺮاﻗــﺪا رووﺑــەڕووی ﭘﻮوﻛﺎﻧەوە‬ ‫ﺑﻮوەﺗەوە‪ ،‬ﺋەوەش ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ‬ ‫ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ‪،‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھەﻟﻮﻣەرﺟێﻜﯽ‬ ‫ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﻟەرووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و‬ ‫ﺗەﻧﺎھﯿﯿــەوە‪ ،‬ﺋــەوە ﺟﮕە ﻟەوەی‬ ‫ﺋەو ﻛەرﺗــە ﺑەﺑــێ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺗﯚﻛﻤە ﻟەﻻﯾەن دەوڵەﺗەوە‪ ،‬ﮔەﺷە‬ ‫ﻧﺎﻛﺎت“‪.‬‬

‫ھەزاران ﻛﺎرﮔەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا دادەﺧﺮێﻦ‬

‫وﺷە‪ /‬رێﺒﯿﻦ‬ ‫داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی‬ ‫و ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ دەدەن‪ ،‬ﻟە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا‪ ،‬ﺳەﺗﺎن ﻛﺎرﮔەی‬ ‫ﮔەورە و ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟە‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا داﺧﺮاون‪،‬‬ ‫ﺑەوەش ﺟﮕــە ﻟــە ﭘﻮوﻛﺎﻧەوەی‬ ‫ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ‪ ،‬ھــەزاران‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎر ﺑێﻜﺎر ﻣﺎوﻧەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﻛﺎرﮔە ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﺑەﺳــەر ﻛﺎرﮔەی ﮔەورە‪ ،‬ﻛﺎرﮔەی‬ ‫ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧــﺪ و ﻛﺎرﮔــەی ﺑﭽﻮوك‬ ‫داﺑەش دەﻛﺮێﻦ‪ ،‬ﺋەو ﭘﯚﻟێﻨﻜﺎرﯾﯿە‬ ‫ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣــﺎی ژﻣــﺎرەی‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯿﺶ دەﺑێﺖ‪ ،‬ﻛﺎرﮔەی‬ ‫ﮔــەورە ﺳــەرووی ‪ 30‬ﻛﺮێﻜﺎر‪،‬‬ ‫ﻛﺎرﮔەی ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪ ‪ 10-29‬ﻛﺮێﻜﺎر‬ ‫و ﻛﺎرﮔەی ﺑﭽــﻮوك ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ‪10‬‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎر ﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ‪.‬‬ ‫ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﻓەرﻣــﯽ‬ ‫وەزارەﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق ﻛــە وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺖ‬ ‫”وﺷــە“ ﻛەوﺗــﻮوە‪ ،‬ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ‬ ‫‪2012‬دا‪ 43 ،‬ھەزار و ‪ 669‬ﻛﺎرﮔەی‬ ‫ﺑﭽــﻮوك‪ 218 ،‬ﻛﺎرﮔەی ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪ‬ ‫و ‪ 657‬ﻛﺎرﮔەی ﮔەورە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا‬ ‫ھەﺑﻮون‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪2013‬دا‪،‬‬ ‫ژﻣــﺎرەی ﻛﺎرﮔە ﺑﭽﻮوﻛــەﻛﺎن ﺑﯚ‬ ‫‪ 27‬ھــەزار و ‪ 694‬ﻛﺎرﮔە‪ ،‬ﻛﺎرﮔە‬ ‫ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧــﺪەﻛﺎن ﺑﯚ ‪ 226‬ﻛﺎرﮔە ﻟە‬ ‫ﻛﻮرﺗﯿﯿــﺎن دا و ﻛﺎرﮔە ﮔەورەﻛﺎن‬

‫وەك ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺎوﻧەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎرەﻛﺎن رووﻧــﯽ دەﻛەﻧــەوە‪،‬‬ ‫ﻟــەو ﺳــﺎڵەوە وردە وردە ﻛەرﺗﯽ‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﭘﺎﺷەﻛﺸەدا‬ ‫ﺑﻮوە‪ ،‬ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﺳــﺎڵﯽ ‪2015‬‬ ‫ﻟە ﻋێﺮاق ﺗەﻧﯿــﺎ ‪ 22‬ھەزار و ‪480‬‬ ‫ﻛﺎرﮔــەی ﺑﭽــﻮوك‪ 92 ،‬ﻛﺎرﮔەی‬ ‫ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪ و ‪ 600‬ﻛﺎرﮔەی ﮔەورە‬ ‫ﻟــە ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاون‪ ،‬ﺋەوە‬ ‫ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ وەك‬ ‫ﻣﻮوﺳــڵ‪ ،‬ﺳــە‪‬ﺣەدﯾﻦ و ﺋەﻧﺒﺎر‬ ‫ﺑەھﯚی داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻟەﻻﯾەن‬

‫داﻋﺶ و ﺷەڕ و ﭘێﻜﺪاداﻧەﻛﺎﻧەوە‪،‬‬ ‫زۆرﯾﻨەی ﻛﺎرﮔە و ﻛﺎرﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن‬ ‫وێﺮان ﺑــﻮون ﯾﺎن ﻟــە ﻛﺎرﻛﺮدن‬ ‫راﮔﯿﺮان‪.‬‬ ‫د‪ .‬ﻋەﻟﯽ ﻛﺎزم ﺷــﺎرەزای ﻛەرﺗﯽ‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ”وﺷە“ی‬ ‫روون ﻛــﺮدەوە‪” ،‬ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﺎﺷەﻛﺸــەی‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣــەت‬ ‫ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی‬ ‫ﺑﯚ ھەﻧﺪێﻚ ھــﯚﻛﺎری وەك ﻻﯾەﻧﯽ‬ ‫ﺗەﻧﺎھــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﮔێڕﻧەوە‪،‬‬ ‫ﺑــە‪‬م ﻟــە راﺳــﺘﯿﺪا ھــﯚﻛﺎری‬

‫راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﭘﺎﺷەﻛﺸــەی‬ ‫ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟــە ﻋێﺮاق‪،‬‬ ‫ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘــﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛە ﺑﯚ‬ ‫ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی“‪.‬‬ ‫ﻛﺎزم زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ‪” ،‬ﺋەو ﭘﺎﺷەﻛﺸەﯾە‬ ‫ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ‪2003‬ەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘێ‬ ‫ﻛــﺮدووە‪ ،‬رۆژ ﺑــە رۆژ ﻛﺎرﮔەی‬ ‫زﯾﺎﺗــﺮ دادەﺧﺮێﻦ‪ ،‬ﺋەو ﻛﺎرﮔﺎﻧەش‬ ‫داﻧەﺧﺮاون‪ ،‬ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﺑەﺗەواوەﺗﯽ داﺑەزﯾﻮە و ﺣﻜﻮوﻣەت‬ ‫ﺑەﺗەﻧﮕەوەھﺎﺗﻨێﻜﯽ ﻧﯿﯿە و ﻧﺎزاﻧێﺖ‬ ‫ﯾﺎن ﻧﺎﯾەوێﺖ ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛە‬

‫ﺑﻜﺎت“‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺷەﻛﺸــەی ﺑەردەواﻣﯽ ﻛەرﺗﯽ‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻟە ﻋێﺮاق‪ ،‬ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوە‬ ‫ﻟە ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ رێــﮋەی ﺑێﻜﺎری‬ ‫ﻟەو و‪‬ﺗــەدا‪ ،‬ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا داﺗﺎﻛﺎﻧﯽ‬ ‫دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎر و ﺳــەرژﻣێﺮی‬ ‫ﻋێﺮاق ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿە ﭘﺸﺘڕاﺳــﺖ‬ ‫دەﻛەﻧەوە‪.‬‬ ‫ﺑەﮔﻮێﺮەی رووﭘێﻮێﻜﯽ دەﺳــﺘەی‬ ‫ﺳــەرژﻣێﺮی ﻋێﺮاق‪ ،‬ﻟــە ﻣﺎوەی‬ ‫ﺳﺎڵﯽ ‪2012‬دا‪ ،‬ﺑەدﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ‪146‬‬ ‫ھــەزار و ‪ 210‬ﻛﺮێــﻜﺎر ﻟە ﻛﺎرﮔە‬

‫رﯾﺎز ﺗﺎرﯾﻖ‪:‬‬

‫ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا‬ ‫ھەزاران ﻛﺮێﻜﺎر ﻟە ھەر ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ‬ ‫ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬

‫”ﻧﺎوی ﻛﻮردی ﻧەﻣﺎوە“‬

‫ﺳــﻮرﭼﯽ دەڵــێ‪” ،‬ھــﯚﻛﺎری‬ ‫ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﻧــﺎوە ﻋەرەﺑــﯽ و‬ ‫ﺑﯿﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەﺳــەر داﻣەزراوە‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑــﯚ ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎوی‬

‫ﺳﻦ ﻟە ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدات‬

‫ﻣێﺮووﻟەﯾەك زﯾﺎﻧﯽ ‪ 11‬ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﺑە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ دھﯚك ﮔەﯾﺎﻧﺪووە‬ ‫وﺷە‪ /‬ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ -‬ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ‬ ‫ﺑ‪‬وﺑﻮوﻧــەوەی ﻣێﺮووﻟەی ﺟﯚری‬ ‫ﺳــﻦ‪ ،‬ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﻤﯽ‬ ‫ﺋەﻣﺴــﺎڵﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش‬ ‫وەزارەت و ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ھﯿﭻ‬ ‫ھەڵﻤەﺗێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﻟــە ﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﺋەو‬ ‫ﻣێﺮووﻟەﯾە دەﺳﺖ ﭘێ ﻧەﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺷﺎ‪‬و ﺟەﻣﺎل ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ‬ ‫ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷە“ی‬ ‫راﮔەﯾﺎﻧﺪ‪” ،‬ھەﻣﻮو ھەوڵێﻚ دراوە ﺑﯚ‬ ‫ﺋەوەی ﺋەو ﻣێﺮووﻟەﯾە ﺑ‪‬و ﻧەﺑێﺘەوە‬ ‫و داواﺷــﻤﺎن ﻟە وەزارەت ﻛﺮدووە‬ ‫وﺷە‪ /‬ﺳەرﺧێڵ‬ ‫ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا‬ ‫ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ‬ ‫ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ‬ ‫دەﻛﺎت و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺳــەرﻗﺎڵﯽ‬ ‫دۆزﯾﻨــەوەی ﭼﺎرەﺳــەرێﻜە‬ ‫ﺑەرﻟــەوەی ﻛێﺸــەی ﮔەﻧﻤﯽ‬ ‫ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﺳــەرھەڵﺒﺪات‪،‬‬ ‫ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ‬ ‫و ﺋﺎژەڵــﺪاری ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ‪،‬‬ ‫ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﮔەورە‬ ‫رووﺑــەڕووی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ‬ ‫ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﻏەرﯾــﺐ ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺟێﮕــﺮی‬ ‫ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ‬ ‫و ﺋﺎژەڵــﺪاری ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ی‬ ‫راﮔەﯾﺎﻧــﺪ‪ ،‬ﺋــەو ﮔەﻧﻤەی ﻛە‬ ‫ﺑڕﯾﺎر دراوە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﺑەﻏﺪا‬ ‫وەرﺑﮕﯿﺮێــﺖ‪ ،‬ﺑڕی ‪ 500‬ھەزار‬ ‫ﺗﯚﻧە و ﺋەو ﭘﺎرەی دﯾﺎری ﻛﺮاوە‬ ‫ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر‬ ‫ﺋــەو ﺑﻨەﻣﺎﯾــە دەﻧێﺮدرێــﺖ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑڕی ﯾەك‬ ‫ﻣﻠﯿﯚن ﺗﯚن ﮔەﻧﻢ ھەﺑێﺖ‪.‬‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ‪” ،‬ﺑەو ﭘێﯿە ﺑڕی ‪500‬‬ ‫ھەزار ﺗــﯚن ﮔەﻧﻢ ﻟە ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻣێﻨێﺘەوە و ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘەش ﭘﻼن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری‬ ‫ﺋەو ﻛێﺸەﯾە داﻧەﻧﺮاوە‪ ،‬ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺋەوەی ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻛــﯚ ﺑﻮوﯾﻨەوە و‬ ‫دەزﮔــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﻤــﺎن‬ ‫ﻟــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿە ﺋﺎﮔــەدار‬ ‫ﻛﺮدووەﺗەوە“‪.‬‬ ‫ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎژەی دا‪” ،‬ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﻣﺎن‬

‫ھەوڵﯽ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ‬ ‫دەرﻣﺎن و ﻗڕﻛەری ﺋەو ﻣێﺮووﻟەﯾە‬ ‫ﺑﺪات‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە ﻣێﺮووﻟەی ﺟﯚری‬ ‫ﺳﻦ ﻟە ﭘڕ ﺑ‪‬و دەﺑێﺘەوە“‪.‬‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ‪” ،‬ﺋەو ﻣێﺮووﻟەﯾە زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺷــﺎرەزوور و ھەڵەﺑﺠە‬ ‫ھەﯾە و ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو‬ ‫ﺑەڕێﮋەی ﺑەرﭼــﺎو زﯾﺎدی ﻛﺮدووە‪،‬‬ ‫زﯾﺎﻧێﻜــﯽ زۆر ﻟە ﮔەﻧــﻢ دەدات‪،‬‬

‫ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ﮔەﻧﻢ ﺷﯿﻠە‬ ‫دروﺳــﺖ دەﻛﺎت‪ ،‬ﺋەﮔەر ﺳﻦ ﺋەو‬ ‫ﺷﯿﻠەﯾە ﺑﺨﻮات‪ ،‬ﻛەواﺗە ﺋەو ﮔەﻧﻤە‬ ‫ﺑێ ﻧﺎوك دەﺑێﺖ و ﭘﻮوﭼەڵ دەﺑێﺖ‬ ‫و ﻗەﺑﺎرەی ﻛەم دەﺑێﺘەوە“‪.‬‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە‪” ،‬ﻛﺎﺗێﻚ‬ ‫ﺋەو ﺳﻨە ﻟە ﮔەﻧﻢ دەدات‪ ،‬دواﺗﺮ ﻟە‬ ‫ﻛﺎﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺳﺎﯾﻠﯚﻛﺎن‪،‬‬ ‫زﯾﺎن ﺑە ﺟﻮوﺗﯿــﺎر دەﮔﺎت‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬

‫ﺑەھﯚی ﺋەو ﺳــﻨەوە ﮔەﻧﻤەﻛە ﻟە‬ ‫ﭘﻠە ﯾەﻛەوە ﺑﯚ ﭘﻠە دوو و ﭘﻠە ﺳــێ‬ ‫دادەﺑەزێﺖ‪ ،‬ﯾﺎن ھەر ﮔەﻧﻤەﻛە وەك‬ ‫ﭘﻠە ﺳێﺶ ﺑەﻛﺎر ﻧﺎﯾەت و دەﻛﺮێﺘە‬ ‫ﻋەﻟەف“‪.‬‬ ‫ﻟــە ﮔەﻧﺠﯿﻨــەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗەﻧﯿــﺎ ‪ 200‬ﻟﯿﺘــﺮ ﻟە‬ ‫دەرﻣﺎﻧﯽ ﻗڕﻛەری ﻣێﺮووﻟەی ﺳﻦ‬ ‫ھەﯾە‪ ،‬ﺋەوەش وەك ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛەی‬ ‫دەڵێ‪” ،‬ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﻛەﻣە و داواﻣﺎن‬

‫ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ‬ ‫و ﮔەرﻣﯿــﺎن ﻛﺮدووە ﺑــە ﻗەرز ﻟەو‬ ‫دەرﻣﺎﻧەﻣــﺎن ﭘێ ﺑــﺪەن‪ ،‬ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ‪ 150‬ﻣﻠﯿﯚن‬ ‫دﯾﻨــﺎر ھەﯾە ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨــﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺖ و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺳەر‬ ‫ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﺪا“‪.‬‬ ‫ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﻟە‬ ‫ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﻟە ‪ 400‬ھەزار ﺗــﯚن ﮔەﻧﻢ ﺑەرھەم‬

‫ﺑێﺖ‪ ،‬ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﻏــﺪا ﭘﺎرەی‬ ‫ﻛڕﯾﻨﯽ ﮔەﻧﻤــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛەم‬ ‫ﻛﺮدووەﺗەوە‪ ،‬ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﮔەﻧﻤﯽ ﭘﻠە‬ ‫ﯾەك ﻟە ‪ 720‬ھەزار دﯾﻨﺎرەوە ﺑﯚ ‪560‬‬ ‫ھەزار ﻛەم ﺑﻮوەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﻏەرﯾــﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨــﯽ ﺟێﮕــﺮی‬ ‫ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی‬ ‫ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ‪” ،‬ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﻣێﺮووی‬ ‫ﺟﯚری ﺳﻦ ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾە‪ ،‬ﺳﺎڵﯽ‬

‫ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﻼﻧێﻜﯽ ﻧﯿﯿە‬

‫ﺑەﻏﺪا ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺑەردەم‬ ‫ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دادەﻧێﺖ‬

‫ﻛﺮدووە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺑــە ﭘەﻟە رەواﻧــەی ﺑەﻏﺪا ﺑﻜﺮێﺖ‬ ‫ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻟەﺳــەر ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە‬ ‫ﺑﮕەﻧــە ﺋەﻧﺠﺎﻣێــﻚ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری‬ ‫ﻟــەو ﺑــڕە ﮔەﻧﻤــەدا ﺑﻜﺮێــﺖ و‬ ‫داوای زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ رێﮋەﻛــە ﻟە‬ ‫ﺳەرﺗﺎﺳەری ﻋێﺮاﻗە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەﮔەر‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ﺑەﻏــﺪا ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻨﯿﻨە‬ ‫ﺋەﻧﺠــﺎم‪ ،‬ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﻣﺎن ﻛﺮدووە‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺧــﯚی ﺋەو‬ ‫ﮔەﻧﻤە وەرﺑﮕﺮێــﺖ‪ ،‬ﺑەﻣەرﺟێﻚ‬ ‫دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ ﭘێﺪاﻧــﯽ ﭘﺎرەﻛــە ﺑە‬ ‫ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﺑــﺪات و ﺋەﮔــەر‬ ‫ﺑەﺟﺎرێﻜﯿﺶ ﻧەدرێﺖ‪ ،‬ﺑە ﺳێ ﺟﺎر‬ ‫ﭘﺎرەﻛە ﺑﺪرێﺖ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەوە ﺑڕﯾﺎری‬

‫ﻛﯚﺗﺎی ﻟەﺑﺎرەﯾەوە ﻧەدراوە“‪.‬‬ ‫ﻣﺴــﺘەﻓﺎ دەڵــێ‪15” ،‬ی ﺋﺎﯾــﺎر‬ ‫وەرزی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧﻤــﯽ‬ ‫ﺟﻮوﺗﯿﺎران دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت‬ ‫و ﺋەﮔــەر ﺋەو ﮔﺮﻓﺘە ﭼﺎرەﺳــەر‬ ‫ﻧەﻛﺮێــﺖ‪ ،‬ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔــەورە‬ ‫ﻟەﺳەر ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ھەﯾە‪،‬‬ ‫ﭼﻮﻧﻜــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺋێﺴــﺘە ﺗﻮاﻧﺎی ‪ 650‬ھــەزار ﺗﯚن‬ ‫ﮔەﻧﻤﯽ ھەﯾە ﻟە ﺳــﺎﯾﻠﯚﻛﺎن و ﺋەو‬ ‫ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی داﺑﯿﻦ ﻛﺮاوە‪ ،‬ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺋەوەﺷــﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﺋــەو ﮔەﻧﻤــەی وەری دەﮔﺮێﺖ‪،‬‬ ‫راﺳــﺘەوﺧﯚ ھــﺎوردەی ﻧﺎﻛﺎت‪،‬‬ ‫ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬

‫ﺋــەوەش‬ ‫دەﯾﺎﻧﮫێڵێﺘــەوە‪،‬‬ ‫ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﻧێــﻮان ﺑەﻏﺪا‬ ‫و ﻛﻮرﺳــﺘﺎﻧە و دەﺑێﺖ ﭼﺎرەﺳەر‬ ‫ﺑﻜﺮێﺖ“‪.‬‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە‪” ،‬دڵﻨﯿﺎﯾﻦ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺟﮕــە ﻟە‬ ‫ﻛێﺸــەی وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮔەﻧﻤــﯽ‬ ‫ﺟﻮوﺗﯿــﺎران ﻛێﺸــەی ﺗﺮﯾــﺶ‬ ‫دروﺳــﺖ دەﻛﺎت و دەﺑێــﺖ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ‬ ‫رووﺑەڕووی ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧە ﺋﺎﻣﺎدە‬ ‫ﺑێــﺖ و زەﻣﺎﻧەﺗــﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرە‬ ‫ﺑەﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑﻜﺎت“‪.‬‬ ‫ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە‪،‬‬ ‫”ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ‪17‬‬

‫‪%‬ی ﮔەﻧﻤــﯽ ھەﻣــﻮو ﻋێــﺮاق‬ ‫وەردەﮔﺮێــﺖ و ﺗﺮﻟﯿﯚﻧێــﻚ و‬ ‫‪ 450‬ﻣﻠﯿﺎری دﯾــﺎری ﻛﺮدووە ﺑﯚ‬ ‫ﺋەﻣﺴﺎڵ‪ 250 ،‬ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﭘﺸﻜﯽ‬ ‫ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺖ‬ ‫ﺋەﮔەر ﺗەواوی ﮔەﻧﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑــە ﻧﻤــﺮە ﯾــەك وەرﺑﮕﺮێﺖ ﻛە‬ ‫ﻧﺮﺧەﻛەی ﺑﯚ ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك ‪560‬‬ ‫دﯾﻨﺎرە‪ ،‬ﺋەوﻛﺎﺗە دەﻛﺎﺗە ‪ 480‬ﺗﯚن‬ ‫ﮔەﻧﻢ وەردەﮔﺮێــﺖ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻣەرج‬ ‫ﻧﯿﯿە ﺗەواوی ﮔەﻧﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑە ﻧﻤﺮە ﯾــەك وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ و ﺋەو‬ ‫ﭘﺎرەی ﺑەﻏــﺪا داﺑﯿﻨــﯽ ﻛﺮدووە‬ ‫ﺑەﺷــﯽ دوو ﻣﻠﯿﯚن و ‪ 300‬ھەزار‬ ‫ﺗﯚن ﮔەﻧﻢ دەﻛﺎت“‪.‬‬

‫دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە‪” ،‬ﻋێﺮاق ﭼﻮار‬ ‫ﻣﻠﯿﯚن و ﻧﯿﻮ ﺗﯚن ﮔەﻧﻤﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە‬ ‫ﺑﯚ ﺳــﺎڵێﻚ و ﮔەﻧﻤــﯽ ﻧﻤﺮە ﯾەك‬ ‫ﻧﺮﺧەﻛــەی ‪ 560‬دﯾﻨﺎر‪ ،‬ﻧﻤﺮە دوو‬ ‫‪ 480‬دﯾﻨﺎر‪ ،‬ﻧﻤﺮە ﺳێﯿەﻛەی ‪420‬‬ ‫دﯾﻨﺎر دەﺑێــﺖ و زۆرﺑەی ﮔەﻧﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﻧﻤــﺮە ﯾەك‬ ‫وەرﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ“‪.‬‬ ‫ھەر ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﺋەﻧﻮەر ﻋﻮﻣەر‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﺋەو‬ ‫ﻛێﺸــەﯾە داوەﺗــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ‬

‫ڕاﺑﺮدوو ﻟــە ﺷــﺎرەزوور ﺟﻮوﺗﯿﺎر‬ ‫ھەﺑﻮو ﺑەھﯚی ﺋــەو ﻣێﺮووﻟەﯾەوە‬ ‫ﮔەﻧﻤــﯽ ﺑــﯚ دەرﻧەﭼﻮوە‪ ،‬ﺳــﺎڵﯽ‬ ‫ڕاﺑﺮدوو ﻣێﺮووﻟەی ﺳــﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە‬ ‫دھﯚك ﺑە ﺑڕی ‪ 11‬ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر زﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟە ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران داوە“‪.‬‬ ‫ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ‬ ‫ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن‪ ،‬ﺑە‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەك ھەﻓﺘەدا ﻧێﺮە و‬ ‫ﻣێﯿەی ﺋەو ﻣێﺮووﻟەﯾە ‪ 200‬ھێﻨﺪە‬ ‫زﯾﺎد دەﺑﻦ ﻛە ﻟە ھەﻓﺘەﯾەﻛﺪا ‪200‬‬ ‫ﮔەرا دادەﻧێﺖ‪ .‬ﻟەرووی زاﻧﺴﺘﯿﯿەوە‬ ‫دەﺑێﺖ ﻟــە وەرزی ﭘﺎﯾﺰدا دەرﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻗڕﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻣێﺮووﻟەﯾە ﺑەﻛﺎر ﺑێﺖ‪.‬‬ ‫وەزﯾﺮاﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و‬ ‫داواﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﺋەو ﮔەﻧﻤەی‬ ‫دەﻣێﻨێﺘــەوە و ﺑەﻏــﺪا وەری‬ ‫ﻧﺎﮔﺮێﺖ‪ ،‬ﺑﺪرێﺘەوە ﺑە ﺋﺎﺷەﻛﺎن‬ ‫و ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەﺋﺎرد و ﻣەﻋﻜەڕۆﻧﯽ‬ ‫و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ‪.‬‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ‪” ،‬ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪ ھەﯾــە‬ ‫و دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺳــﻮودی ﻟــێ‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﺮێﺖ‪ ،‬ﭘێﺸﻨﯿﺎزﻣﺎن ﻛﺮدووە‬ ‫رێﮕﺮی ﻟە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎرد و‬ ‫ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﻤﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﻧێﻮ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ داواﻛﺎری ﻟەﺳەر‬ ‫ﺑەرھەﻣــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ زﯾﺎد ﺑﻜﺎت و‬ ‫ﺑڕێﻜﯽ زۆر ﮔەﻧﻤﯿﺶ رەواﻧەی‬ ‫دەرەوەی و‪‬ت ﺑﻜﺮێﺖ“‪.‬‬ ‫ھــﺎوﻛﺎت ﺣﺎﺟــﯽ ﻋەزﯾــﺰ‬ ‫ﭘێﺸــﻮوی‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑــەری‬ ‫دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‬ ‫و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟــە ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت‪،‬‬ ‫”ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎزاد‬ ‫ﻛﺮاون ﻟــەوەی ﮔەﻧﻤەﻛﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﻧەدەن ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێــﻮە ﺑﻜەن ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺑــﺎزاڕدا و ﯾــﺎن ھەﻧــﺎردەی‬ ‫دەرەوەی ﺑﻜەن“‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻣــﺎژەی دا ”ﻟــە ھەرێﻤــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ‪ 45‬ﺋﺎﺷﯽ ﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫ھەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری‬ ‫ﻛێﺸــەﻛﺎن ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟــێ‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﺮێﺖ“‪.‬‬ ‫ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەﺷﻮاق ﺟﺎف ﺋەﻧﺪاﻣﯽ‬ ‫ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫رای ﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو‪ ،‬ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗەواوی ﺋەو ﭘﺎرەی ﻛە‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﮔەﻧﻤﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران و‬ ‫ﻻی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا دەﺑێﺖ‪،‬‬ ‫ﺗەواوی ﺑﻨێﺮێــﺖ و ﻣﺎﻣەڵەی‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣـــﺎی‬ ‫‪% 17‬ی ﻧەﺑێﺖ‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫وﺷە‪ /‬ھەوﻟێﺮ‪ -‬ھێﻤﻦ رەﻓﯿﻖ‬ ‫ﻛﺎروان ﺳــﻮرﭼﯽ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯽ ژوورەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و‬ ‫ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‬ ‫و ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ‬ ‫ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە‬ ‫ﻧﺰﯾﻜەی ‪ 22‬ھــەزار ﻧﺎوی ھﯚﺗێﻞ‬ ‫و ڕێﺴﺘﻮڕاﻧﺖ و ﺳﺎڵﯚن و ﺳەﻧﺘەر‬ ‫و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە‪.‬‬

‫ﻛــﻮردی دەﮔەڕێﺘــەوە‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫زۆرﺑەی ﻧﺎوە ﺧﯚﺷە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاون و ﻧﺎﺑێــﺖ دوو‬ ‫ﺷــﻮێﻨﯿﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﻧــﺎو ﺗﯚﻣﺎر‬ ‫ﺑﻜﺮێﻦ“‪.‬‬ ‫ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ژوورەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫دەڵێ‪” ،‬زۆرﺑــەی ﻧﺎوە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ھﯽ ڕێﺴــﺘﻮراﻧﺖ و ﻛﺎﻓﺘﺮﯾﺎﻛﺎﻧﻦ‬ ‫ﻛە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری‬ ‫ﻛﺮاوﻧەﺗەوە“‪.‬‬ ‫ﻧﺎوﻧﺎﻧــﯽ ﺷــﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺑەﻧــﺎوی ﻋەرەﺑــﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەوە‪،‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎﺗە ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﺷەﭘﯚﻟێﻜﯽ‬ ‫ﺋــﺎوارەی ﻋــەرەب و ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﺑﯚ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن ﻟــەو‬

‫ﺑﺎوەڕەدان ﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﯚ راﻛێﺸﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛڕﯾــﺎر زﯾﺎﺗــﺮ ﺳــەرﻧﺠڕاﻛێﺶ‬ ‫دەﺑێﺖ‪.‬‬ ‫ﻧەﺑەز ﻋەﺑﺪوﻟﺤەﻣﯿــﺪ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ‬ ‫ھەوﻟێﺮ ﺑە وەﻛﺎﻟەت ﺑﯚ ”وﺷــە“ی‬ ‫روون ﻛــﺮدەوە‪” ،‬ﻧﺎوﻧﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎﻧــﯽ و ﻋەرەﺑــﯽ ﻟە ﺷــﻮێﻨە‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿــەﻛﺎن دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿــە و ﻟە زۆرﺑــەی و‪‬ﺗە‬ ‫ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا دەﺑﯿﻨﺮێﺖ“‪.‬‬ ‫ﺋەو ﮔﻮﺗﺎﻧــەی ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ‬ ‫ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا دێــﺖ ﻛــە زﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردی ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەوە‬ ‫رووﺑــەڕووی ﺑەﻋەرەﺑﻜــﺮدن و‬ ‫ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﻧﺎوﭼﻮون ﻛﺮاوەﺗەوە و‬

‫ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎی زﻣﺎﻧە ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ‪ ،‬دەﺑێــﺖ ھــەر‬ ‫داﻣەزراوەﯾەﻛﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر‬ ‫ﺑەﺷﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛەﯾﺪا ﺑە‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻨﻮوﺳێﺖ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ ھەﻣﺎن ﭘﺎﺳﺎوی‬ ‫ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ژوورەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﺑــﯚ‬ ‫ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﻧــﺎوی ﺑﯿﺎﻧــﯽ‬ ‫دێﻨێﺘەوە‪ ،‬ﺑەوەی ”ﻧﺎوی ﻛﻮردی‬ ‫ﻧەﻣﺎوە“‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردی ﺋەو ﭘﺎﺳــﺎوە ﺑە ﻧﺎڕاﺳﺖ‬ ‫دادەﻧێﻦ‪.‬‬ ‫ﺋەو دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑەھﯚی‬ ‫ھﺎﺗﻨــﯽ ﻟێﺸــﺎوێﻜﯽ ﮔــەورەی‬ ‫ﺋــﺎوارەی ﻋــەرەب ﻟــە ﻋێﺮاق و‬

‫ﺳــﻮورﯾﺎوە ﻧﺎوﻧﺎﻧﯽ ﺷﻮێﻨەﻛﺎن ﺑە‬ ‫ﻋەرەﺑﯽ‪ ،‬ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ھەڵﻜﺸﺎوە‪.‬‬ ‫زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ‪” ،‬ﺋێﻤــە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ‬ ‫ﻓﺸﺎرﯾﺎن ﺑﺨەﯾﻨە ﺳــەر‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﭘەﯾﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺋﺎرەزوو‬ ‫و ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﺑــﯚ ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯽ ﻛــﻮردی ﺧﯚﻣﺎن‬ ‫ﻗەدەﻏەﻣﺎن ﻛﺮدووە و ﻟێﻤﺎن ﺗﻮﻧﺪ‬ ‫ﻛﺮدوون“‪.‬‬ ‫رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە‪ ،‬ھەﻧﺪێﻚ ﻟە‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧەﻛﺎن ﺑڕاﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە‬ ‫و ﻧــﺎوی ﺑڕاﻧﺪەﻛە ﺑــەﻛﺎر دێﻨﻦ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫”وﺷــە“‪ ،‬ﺑەدەﮔﻤەن ﭘــڕۆژەی‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑڕاﻧﺪی‬ ‫ھەﯾە‪.‬‬

‫ﺋەﯾﻮوب ﻛەﻣﺎل ﺷﺎرەزای ﺋﺎﺑﻮوری‬ ‫و وەﺑەرھێﻨــﺎن ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی‬ ‫دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە‪” ،‬ﺋــەو ﭘڕۆژە‬ ‫ﺑﺎرزﮔﺎﻧﯿﯿﺎﻧــەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑڕاﻧــﺪی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــﺎن ھەﯾە‪،‬‬ ‫ﻟــە ﭘەﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺖ ﺗێﭙەڕ‬ ‫ﻧﺎﻛەن‪ ،‬راﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ھﯚﻛﺎری‬ ‫ﻧﺎوﻧﺎﻧــﯽ ﺷــﻮێﻨە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺑەﻧﺎوی ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەوە‪ ،‬ﻣەﺑەﺳــﺘێﻜﯽ‬ ‫ﺗــەواو ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ھەﯾــە و ھﯿﭻ‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ﺑــە ﺑڕاﻧــﺪی‬ ‫ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە ﻧﯿﯿە“‪.‬‬ ‫ﺧەﺳــﺮۆ ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ‬ ‫ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﺎی‬ ‫ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ‬ ‫ﻛــﻮردی ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ‪،‬‬ ‫”وەك ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﻦ ﻟە‬

‫ﭘﺎﻛﻨﻮوﺳﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎن و‬ ‫ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤﺎن ھەﯾە ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێــﺮ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋێﻤە‬ ‫ﻻﯾەﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر ﻧﯿﻦ“‪.‬‬ ‫ﻻی ﺧﯚﯾەوە ڕەﺳــﻮوڵ ﺳﻮڵﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﻮوﺳــەر و ﺷــﺎرەزا ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردی ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ‪،‬‬ ‫”ﻟــەم ﺳــﺎ‪‬ﻧەی دواﯾــﯽ زﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔــەورە ﺑەزﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی‬ ‫ﮔەﯾﺸﺘﻮوە ﺑەھﯚی ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ‬ ‫ﻻﯾەﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣــﯽ و دەزﮔەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەوە‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﯚﯾــﺎن ﻛﺮاوە‬ ‫ﺑەﻧــﺎوی ﺋﺎزادﯾﯿــەوە زﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﺷــێﻮاﻧﺪووە و ﺑێ ﺋﺎﮔﺎ‬ ‫و ﻧەﺷﺎرەزاﯾﺎﻧە ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی“‪.‬‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫ﻧﺎوی ﻋەرەﺑﯽ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺗﺎﺑﻠﯚی ھﯚﺗێﻞ و ڕێﺴﺘﻮراﻧﺘەﻛﺎن ﺟﻤەی دێ‬

‫‪9‬‬

‫دۆﺳﯿە‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪10‬‬

‫ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﭼﻮار ﺧﻮل ﻛێﯿﺎن ڕهو‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛﺮاوه ﻗﻪ‪‬ﭼﯚی ﭘﺴ‬ ‫وﺷﻪ‪ /‬ﺑﺎز ﺋﻪﺣﻤﻪد‬ ‫دوای ڕاﭘﻪڕﯾﻦ و ﻛﯚڕهوی ﺧﻪڵﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﺑڕﯾﺎری ‪ 866‬ﻧﻪﺗﻪوه ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪی دژهﻓڕﯾﻨﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێ ﻛﻪرﻛﻮوك‪ ،‬ﺑﻪﺳﻪر ڕژێﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﺪا ﺳﻪﭘﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ‪ 19‬ﺋﺎﯾﺎر‪/‬‬ ‫ﻣﺎﯾﯚی ‪ 1992‬ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿﺎن ﭼﻮوﻧﻪ ﺳــﻪر ﺳــﻨﺪووﻗﻪﻛﺎﻧﯽ دهﻧﮕﺪان و ﯾﻪﻛﻪم ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﺎزاد ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ”ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن“ ﺑﻪڕێﻮه ﭼﻮو ﻛﻪ ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻟﯿﺴﺘﻪﻛﺎن ﻛێﺒﻪرﻛێﯿﺎن ﻟﻪﺳﻪر ‪ 105‬ﻛﻮرﺳﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن‬ ‫دهﻛﺮد‪ ،‬دوای ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧﻪوه ﻟﻪ ﺗێﭙﻪڕﯾﻨﯽ ‪ 24‬ﺳــﺎڵ ﺑﻪﺳــﻪر ﯾﻪﻛﻪم ھﻪڵﺒﮋاردﻧﺪﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺪا‪ ،‬ﺑﻪدواداﭼﻮون و‬ ‫ﻛﻮرﺗﻪ ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهﯾﻪك ﻟﻪﺳــﻪر ﺗێﮕﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن و ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ داﻣﻪزراوهی‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن و ﺋﻪو ﻛﺎدراﻧﻪی رهواﻧﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری دهﻛﻪن و ﺑﻪراورد ﺑﻪ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺑﯚ ﻟێﮋﻧﻪ و‬ ‫ﺳێﻜﺘﻪره ﺟﯿﺎ ﺟﯿﺎﻛﺎن دهﻛﻪﯾﻦ‪.‬‬

‫ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ‪1992‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﻛﻪدا ﻟﯿﺴﺘﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ‪51‬‬ ‫ﻛﻮرﺳﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﯾﻪﻛێﺘﯽ ‪ 49‬ﻛﻮرﺳــﯽ و ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣﯚر ﻛﻠﺪان ﺳﺮﯾﺎن‬ ‫ﺋﺎﺷﻮوری ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑﺮدهوه‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻪراورد ﺑﻪ ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ‬ ‫و‪‬ﺗﺎن ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن و ﺋــﻪو ﺧﻪڵﻜﺎﻧﻪی ﻛﻮرﺳــﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ھﻪڵﺒﮋاردن ﺑــﺮدهوه‪ ،‬ﻟﻪ ڕووی زاﻧﯿﻦ و‬ ‫ﺑڕواﻧﺎﻣﻪ و ﭘﺴــﭙﯚرﯾﯿﻪوه زۆر ﻛﻪﻟێﻦ و ﻛﻪﻣﻮﻛﻮڕی ﺗێﺪا ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م‬ ‫ھﻪرﭼﯚﻧێﻚ ﺑێ‪ ،‬ھﻪﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺑﻪ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺰهﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺷﯚڕﺷﮕێڕﯾﯿﻪوه ﺑﯚ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ و‬ ‫ﻟﻪو ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪوه ﺑﻨﺎﻏﻪﻛﻪی داﻧﺮا‪.‬‬ ‫ﺋﻪوﻛﺎت ڕواﻧﯿﻨﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن وهك ﺋێﺴــﺘﻪ ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺗﺎ ﻛﺎدراﻧﯿﺎن ﻣﻠﻤﻼﻧێ‬ ‫ﺑﻜﻪن ﻟﻪﺳــﻪر ﺑﻮون ﺑﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑــﯚ ﻣﻮوﭼﻪ زۆرهﻛﻪی و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزه‬ ‫ﺑﺎﺷﻪﻛﻪی‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ ﺑﺎ‪‬ﻛﺎﻧﯿﺶ وهك ﺋێﺴﺘﻪ ﺷﻪرﻣﯿﺎن ﻧﻪدهﻛﺮد ﺑﺒﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر‪ ،‬ﺑﻪڵﻜﻮ زۆر ﻟﻪواﻧﻪی ﺋێﺴﺘﻪ ﺳﻪرﻛﺮدهی دﯾﺎری ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ﭘێﮕﻪ و ﭘﻠﻪی ﺑﺎ‪‬ﯾﺎن ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﭼﻮوﻧﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪ‬ ‫ﺳــﻪرهﺗﺎی دهﺳﻪ‪‬ت ﺑﻪﺧﺸــﯿﻦ ﺑﻮو ﺑﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر وهك دهﺳﻪ‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن و ﭼﺎودێﺮ ﺑﻪﺳﻪر دهﺳﻪ‪‬ﺗﯽ ﺟێﺒﻪﺟێﻜﺮدﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ داﻣﻪزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻪﻧﯿﺎ ‪ 19‬ھﻪڵﮕﺮی‬ ‫ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﯾﺎﺳﺎ‪ ،‬ﯾﻪك دﻛﺘﯚرای ﯾﺎﺳــﺎ و ﯾﻪك دﺑﻠﯚﻣﯽ ﺑﺎ‪‬ی ﯾﺎﺳﺎ‬ ‫ﻟﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﻪﺑﻮون‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪش ﺑــﯚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧێﻚ ﺧﻮﻟﯽ‬ ‫داﻣﻪزراﻧﺪن و ﺑﻨﺎﻏﻪی ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎن ﻟﻪ و‪‬ﺗێﻚ داﺑﻤﻪزرێﻨێﺖ‪ ،‬زۆر ﻛﻪم و ﭘڕ‬ ‫ﻛﻪﻟێﻨﻪ‪ ،‬ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهش ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺣﻪوت ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎر ﻟﻪ ﻛﯚی ‪ 105‬ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر‬ ‫ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﻟﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪا داﻧﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﭘﺴﭙﯚری ھﻪﯾﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪرﺟﻪم ﺑﻮارهﻛﺎن‪ ،‬ﻟﻪ دوای ﻛﯚڕهو‪ ،‬ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری‬ ‫و ﺋﺎوهداﻧﯽ و ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزاری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳﻔﺮدا ﺑﻮو‪ ،‬ﺋﻪو‬ ‫ژﻣﺎره ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎره ﻛﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭘﺴﭙﯚرﯾﺎن ﻟﻪ ﻛﺎرهﺑﺎ و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻚ و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﺪا‬ ‫ھﻪﺑﻮو‪ ،‬ﻛﻪﻟێﻨێﻜﯽ ﮔﻪورهﺗﺮ ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺑــﯚ داﻧﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎﻏﻪﯾﻪﻛﯽ ﭘﺘﻪو ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﯾﺎﺳــﺎ و ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣــﻪت و داﻣﻪزراوهﻛﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻮوﻧﯽ ژﻣێﺮﯾﺎر و ﺷــﺎرهزای ﺋﻪو ﺑﻮاره‬ ‫زۆر ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮون‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﯾﻪﻛﻪم ھﯿﭻ ھﻪڵﮕﺮێﻜﯽ‬ ‫ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی ژﻣێﺮﯾﺎری ﻟﻪ ڕﯾﺰی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿﻪ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭘێﻨﺞ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿﺎن ﻟﻪ ﺑــﻮاری ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﺎرﮔێڕی‬ ‫ھﻪﺑﻮوه و دوو ﭘﺴﭙﯚری ﻟﻪ ﺑﻮاری ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ھﻪﺑﻮون‪ ،‬ﻟﻪ دۆﺧێﻜﺪا ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻪواوی وێﺮان ﺑﻮو‬ ‫ﺑﻮو و ﺑﻪدهﺳﺖ ﻛﻪﻣﯿﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ و ﭘﺰﯾﺸﻜﻪوه دهﯾﻨﺎ‪‬ﻧﺪ‪.‬‬ ‫ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زهوﯾﯿﻪﻛﯽ ﭘﯿﺘﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﻜﺮدﻧﻪ‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﺑﯚ داﻧﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﯾﻪﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻪھێﺰ و ﭘێﺸﻜﻪوﺗﻮو ﺑﯚ‬ ‫ﻛﻪرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ‪ ،‬ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﻛﻪﺳﺎﻧﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮو و ﭘﺴﭙﯚری ﺑﯚ ڕهواﻧﻪی‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺑﻜﻪن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﻪﻧﯿﺎ دوو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﭘﺴﭙﯚرﯾﺎن ﻟﻪ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ‬ ‫ھﻪﺑــﻮوه‪ 20 .‬ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ھﻪڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣــﻪی ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ و ﻧﺎوهﻧﺪی‬ ‫ﺑﻮون‪ ،‬ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺷــﻪش ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ھﻪڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی دﻛﺘﯚرا ﺑﻮون و‬ ‫ھﻪﺷﺖ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرﯾﺶ ﺟﮕﻪ ﻟﻪواﻧﻪی ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﯾﺎن ھﻪﺑﻮوه ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪ‬ ‫ﺑﻮون‪47 .‬ی ﺗﺮﯾﺸــﯿﺎن ھﻪڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣــﻪی ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚس ﺑﻮون ﻟﻪ‬ ‫ﺑﻮارهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﺑﯿﺮﻛﺎری و ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗﯽ و ﺷﻪرﯾﻌﻪی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و‬ ‫ﻛﯿﻤﯿﺎ‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪش ﺑﻮاری ﭘێﻮهﺳﺖ ﻧﻪﺑﻮون ﺑﯚ داﻧﺎﻧﯽ ﺑﻨﺎﻏﻪی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟﻪ‬ ‫ﯾﻪﻛﻪم ﺧﻮﻟﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺪا‪.‬‬ ‫ﺳﺎڵﯽ ‪ 1994‬ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻛﻪوﺗﻪ ﻧێﻮان ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﻪرهﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫و ﺷــﻪڕی ﻧﺎوﺧﯚی ”ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛێﺘﯽ“ ﻟێ ﻛﻪوﺗﻪوه‪ ،‬ﺑﻪو ھﯚﯾﻪوه ﺋﻪو‬ ‫ﺧﻮﻟﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺑﻪﺷــێﻮهی ڕاﮔﻮزهر ﺑﻪردهواﻣﯽ ھﻪﺑﻮو و ﺑﻪردهوام‬ ‫ﺑﻮو ﻟﻪ ﯾﺎﺳــﺎ دهرﻛﺮدن و ﻣﺘﻤﺎﻧــﻪدان ﺑﻪ ﻛﺎﺑﯿﻨﻪﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪت‬ ‫ﻟﻪ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م دوای ڕووﺧﺎﻧــﯽ ﺑﻪﻋﺲ و ھﺎﺗﻨﯽ‬ ‫ھێﺰهﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺎن ﺑﯚ ﻋێﺮاق و ﺋﺎﺷــﺘﺒﻮوﻧﻪوهی ھﻪردوو ﺣﺰب و‬ ‫واژووﻛﺮدﻧﯽ ڕێﻜﻜﻪوﺗﻨﺎﻣﻪی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻧێﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛێﺘﯽ‪ ،‬ﻟﻪ‬ ‫ﺳــﺎڵێ ‪ 2005‬و ﺗﻪرﯾﺐ ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮێﻨﻪراﻧﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق‪ ،‬ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮوﻟﯽ دووهﻣﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘﺎش‬ ‫ﻧﻪﻣﺎﻧﯽ ﺷﻪڕ و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿﻪﻛﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎم درا‪.‬‬

‫ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ‪2005‬‬ ‫ﻟــﻪو ھﻪڵﺒﮋاردﻧــﻪدا ﭘﺎرﺗــﯽ و‬ ‫ﯾﻪﻛێﺘــﯽ و ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮو و ﺗﻮرﻛﻤﺎن‬ ‫و ﺋﺎﺷــﻮوری و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ و‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێــﻜﺎران و ڕهﻧﺠﺪهراﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺷــﯿﻮﻋﯽ ﺑﻪ ﯾﻪك‬ ‫ﻟﯿﺴﺖ ﺑﻪﺷــﺪاری ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯿﺎن‬ ‫ﻛﺮد و ﻛﯚﻣﻪڵ و زهﺣﻤﻪﺗﻜێﺸﺎﻧﯿﺶ‬ ‫ھﻪرﯾﻪﻛﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﭼﻮوﻧﻪ‬ ‫ﻧــﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ھﻪڵﺒﮋاردﻧــﻪوه‪،‬‬ ‫ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﻛﮫﺸــﺪا‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ‪ 37‬ﻛﻮرﺳــﯽ و ﯾﻪﻛێﺘﯽ ‪36‬‬ ‫ﻛﻮرﺳــﯽ‪ ،‬ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮو ﻧﯚ ﻛﻮرﺳﯽ و‬ ‫ﺷﯿﻮﻋﯽ ﺳێ ﻛﻮرﺳــﯽ‪ ،‬ﯾﻪﻛێﺘﯽ‬ ‫ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﯾﻪك ﻛﻮرﺳﯽ‪ ،‬ﺗﻮرﻛﻤﺎن‬ ‫ﭼﻮار ﻛﻮرﺳﯽ و ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ دوو‬ ‫ﻛﻮرﺳﯽ و ﻛﺮێﻜﺎران و ڕهﻧﺠﺪهران‬ ‫ﯾﻪك ﻛﻮرﺳــﯽ و ﻛﯚﻣﻪڵ ﺷــﻪش‬ ‫ﻛﻮرﺳﯽ و زهﺣﻤﻪﺗﻜێﺸﯿﺎﻧﯿﺶ ﯾﻪك‬ ‫ﻛﻮرﺳﯿﺎن ﺑﻪدهﺳﺖ ھێﻨﺎ‪.‬‬ ‫ﻟــﻪو ﺧﻮﻟــﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا‪ ،‬ژﻣﺎرهی ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳﺎن‬ ‫ﺑــﻪ ﺑڕواﻧﺎﻣــﻪی ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾــﯚس و‬ ‫ﻣﺎﺳــﺘﻪر و دﻛﺘﯚراوه ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ‪19‬‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر‪ ،‬ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﻟﻪو ﻣﺎوهﯾﻪ‬ ‫ﺧﻪڵﻜﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﺧﻮێﻨﺪن‬ ‫و ﺑﻪدهﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮون‪،‬‬ ‫ﺑــﻪ‪‬م ژﻣﺎرهی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣــﺎن وهك ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﺸــﻮو‬ ‫ﻣﺎﯾــﻪوه‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪﯾﺸــﯽ ﭘﻠــﻪی‬ ‫دﻛﺘﯚراﯾﺎن ھﻪﺑﻮو ﺗﻪﻧﯿﺎ ﯾﻪك ﻛﻪس‬ ‫زﯾﺎدی ﻛﺮدووه و ژﻣﺎرهﯾﺎن ﺑﻮوهﺗﻪ‬ ‫ﺣﻪوت ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﻛﻪرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ‪ ،‬ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺳێ‬ ‫ﭘﺴــﭙﯚری و ﻟﻪ ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ ﭼﻮار‬ ‫ﭘﺴــﭙﯚری و ﻧﯚ ﺋﻪﻧﺪازﯾــﺎر‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م‬ ‫ﭘﺴﭙﯚری ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺧﺎك و ﺳﻪرﭼﺎوه‬ ‫ﺋﺎوﯾﯿﻪﻛﺎن و ﮔﻮﻣﺮگ و ﮔﻪﺷﺘﯿﺎری‬ ‫و وزه و ﺳــﺎﻣﺎﻧﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻪﻛﺎن و‬ ‫ﻛﻪرﺗﯽ ﭘﻪروهرده و ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ‪ ‬و‬ ‫ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهی زاﻧﺴﺘﯽ و ﺗﻪﻛﻨﻪﻟﯚﺟﯿﺎ‬ ‫و ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی‪ ،‬ﺋﺎوهڕۆ و ﺷﺎرهواﻧﯽ‪،‬‬ ‫ﯾﻪﻛﺠﺎر ﻛﻪم ﺑﻮوه و ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﻟﻪو‬ ‫ﺳێﻜﺘﻪراﻧﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻛﻪ ﭘﺴﭙﯚری‬ ‫ﻧﻪﺑێ‪ ،‬ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﭘﺮۆژه ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن ﺋﻪﮔﻪر‬ ‫ﻟﻪ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯿﺸﻪوه ﺑﯚی ﺑﭽﻦ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫وردی ﺗﺎوﺗﻮێﯿﺎن ﺑﻜﺎت و ﻧﺎﺷﺘﻮاﻧێ‬ ‫ﭼﺎودێﺮێﻜﯽ ﺷﺎرهزا ﺑێ ﻟﻪو ﺑﻮاراﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪﺳﻪر ﻛﻪرﺗﻪﻛﺎﻧﻪﻛﺎﻧﻪوه‪.‬‬ ‫ﻟــﻪ ﺧﻮﻟــﯽ دووهﻣــﯽ ‪2005‬دا‪،‬‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣــﺎن ژﻣــﺎرهی ﻟێﮋﻧــﻪ‬ ‫ھﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ‪ 18‬ﻟێﮋﻧﻪ زﯾﺎد‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪش ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﭘﺴﭙﯚڕی‬ ‫زۆرﺗــﺮ دهﺑــﻮو‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ﺑﻪھﯚی‬ ‫ﻧﻪﺑﻮوﻧــﯽ ﭘﺴــﭙﯚری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻓﻪرهج ﻛﻪ ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳﯽ‬ ‫ﻟﻪ زﻣﺎن و ﺋﺎداﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ھﻪﯾﻪ‪،‬‬

‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﻟﻪ و‪‬ﺗﺎن دهﯾﺎن ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوه و ﻛﺘێﺒﯽ‬ ‫ھﻪﯾﻪ و ﻟﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺧﻪرﯾﻜــﯽ ﻟێﺪوان و‬ ‫ﺟﻨێﻮن‬

‫ﺳــﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻟێﮋﻧــﻪی ﻣﺎﻓﯽ‬ ‫ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﺮدووه‪ ،‬ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی‬ ‫ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮهت‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻟﻪ‬ ‫زاﻧﺴــﺘﯽ ﻓﯿﺰﯾﺎ ھﻪﺑﻮوه‪ ،‬ﺳﻪرۆﻛﯽ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪی ﺷﺎرهواﻧﯿﯿﻪﻛﺎن و ﮔﻪﯾﺎﻧﺪن‬ ‫و ﮔﻮاﺳــﺘﻨﻪوه ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی ﺳــێﯽ‬ ‫ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺑــﻮوه‪ ،‬ﻟــﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪا‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪن و ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوه‬ ‫و ﺷــﺎرهواﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﯾﻪﻛێﻜــﻦ ﻟﻪ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺘﺮﯾﻦ ﺳــێﻜﺘﻪرهﻛﺎن و‬ ‫ﭘێﻮهﻧﺪی ڕاﺳﺘﻪوﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﻪڵﻜﻪوه ھﻪﯾﻪ و دهﺑﻮو ﭘﺴﭙﯚری‬ ‫ورد و زۆری ﺗێــﺪا ﺑﻮواﯾﻪ‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﻼن‬ ‫و ﭘﺮۆژهﯾﺎﺳﺎ ﭘێﺸــﻜﻪش ﺑﻜﻪن و‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟﻪو ڕواﻧﮕﻪوه ﮔﻪﺷﻪ‬ ‫ﭘێ ﺑــﺪهن‪ ،‬ﭼﺎودێﺮێﻜــﯽ ﻟێﺰاﻧﯽ‬ ‫دهﺳﻪ‪‬ﺗﯽ ﺟێﺒﻪﺟێﻜﺮدن ﺑﻦ ﻟﻪو‬ ‫ﺑﻮارهدا‪.‬‬ ‫ﺟﮕــﻪ ﻟﻪواﻧﻪ‪ ،‬ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی‬ ‫ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿــﻪﻛﺎن و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی‪،‬‬ ‫ﭘﺴــﭙﯚرﯾﯿﻪﻛﻪی دﺑﻠﯚﻣﻪ ﻟﻪ ﺑﻮاری‬ ‫ﻛﺎرﮔێڕی‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪش ﯾﻪﻛێﻜﯽ ﺗﺮه ﻟﻪ‬ ‫ﺳﻪﻣﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻟێﮋﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋــﻪوﻛﺎت‪ .‬ھﺎوﻛﺎت‬ ‫ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــﻪی ﭘــﻪروهرده‬ ‫و ﻓێﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎ‪ ،‬دﻛﺘــﯚرای ﻟﻪ‬ ‫ﻣێﮋوو ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ڕهﻧﮕﻪ ﺋﻪﻣﻪ ﺑﯚ ﺑﻮاری‬ ‫ﻓێﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺑــﺎ‪ ‬ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯽ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑێ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺋﻪوهﯾﻪ‬ ‫ﺋﺎﺧــﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﭘﻪروهردهﻛــﺮدن‬ ‫چ ﭘێﻜﻪوهﯾﯿﯿﻪﻛــﯽ ﻟﻪﮔــﻪڵ‬ ‫ﻣێﮋوو ھﻪﯾــﻪ‪ ،‬ﭼــﯚن ﺑﻪﯾﻪﻛﻪوه‬ ‫دهﺑﻪﺳــﺘﺮێﻨﻪوه‪ ،‬ﺋﺎﯾﺎ ﭘﺴﭙﯚرێﻚ ﻟﻪ‬ ‫ﺑﻮار ﯾﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوه و ﮔﻪﺷﻪﭘێﺪاﻧﯽ‬ ‫ﻣﺮۆﯾﯽ ﺑﯚ ﺋﻪم ﻟێﮋﻧﻪﯾﻪ ﺷﯿﺎوه‪ ،‬ﯾﺎن‬ ‫ﭘﺴﭙﯚری ﻟﻪﺑﺎرهی ﻣێﮋووهوه‪.‬‬ ‫ﺳــﻪﻣﻪرهی ﺣﺰﺑــﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن‬ ‫ﻟــﻪ ﻧــﺎو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧــﺪا ﺑــﻪوهش‬ ‫ﻧﻪوهﺳــﺘﺎوه‪ ،‬ﻛﻪﺳــێﻜﯽ ﺷﺎرهزا‬

‫ﻟﻪ ﺑــﻮاری ﭘــﻪروهرده ﻛــﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎری ھﻪﯾﻪ‬ ‫و ﻧﺎزاﻧــﺮێ ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎرﯾﯿﻪﻛــﻪی ﻟﻪ‬ ‫چ ﺑﻮارێﻜــﻪ‪ ،‬ﻛﺮاوهﺗﻪ ﺳــﻪرۆﻛﯽ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪی ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی و وزه ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ‬ ‫دووهﻣﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﻛﻪﺳــێﻜﯿﺶ ﻛــﻪ دهرﭼــﻮوی‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯿــﻪ و ﭘێﺸــﺘﺮ ﻗﺎﯾﻤﻘــﺎم‬ ‫ﺑــﻮوه ﻛﺮاوهﺗﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣــﯽ ﻟێﮋﻧﻪی‬ ‫ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی و وزه‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪ ﮔﺮێﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺣﺰﺑــﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎﻧﻪ ﺑــﻪ ﺑﻮارێﻜﯽ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ وهك ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی و وزه ﻛﻪ‬ ‫ﺋێﺴﺘﻪ ﺗﺎﻛﻪ ﺳــﻪرﭼﺎوهی داھﺎﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻪ‪ .‬ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی‬ ‫ﻛﺎروﺑــﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﻛــﻪی‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ ﺑﻮوه‪.‬‬ ‫ﺧﻮﻟﯽ ﺳێﯿﻪﻣﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ‪2009‬‬ ‫ﻟﻪ ھﺎوﯾﻨﯽ ‪ 2009‬ﻟﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﻪﻛﯽ‬ ‫ﮔــﻪرم و ﻧﺰﯾــﻚ ﻟــﻪ ﺋﺎڵــﯚزی‪،‬‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺳــێﯿﻪﻣﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺎز ﻛﺮا و‬ ‫ﺗێﯿﺪا ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾﻪﻛێﺘﯽ ﺟﺎرێﻜﯽ‬ ‫ﺗﺮ ﺑﻪ ﻟﯿﺴــﺘێﻜﯽ ھﺎوﺑﻪش ﭼﻮوﻧﻪ‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪوه و ﭘﺎرﺗﯽ ‪ 30‬ﻛﻮرﺳﯽ‪،‬‬ ‫ﯾﻪﻛێﺘــﯽ ﺑﻪ ‪ 29‬ﻛﻮرﺳــﯿﯿﻪوه ‪59‬‬ ‫ﻛﻮرﺳــﯿﺎن ﻣﺴــﯚﮔﻪر ﻛــﺮد‪ .‬ﺋﻪو‬ ‫ﺧﻮﻟﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺑــﯚ ﯾﻪﻛﻪﻣﺠﺎر‬ ‫ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚﻧﯽ ھێﻨﺎﯾﻪ‬ ‫ﻧﺎو ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻪ‬ ‫و ﮔﯚڕان ﻟــﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﺑﻪﺷــﺪارﯾﺪا‬ ‫‪ 25‬ﻛﻮرﺳــﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮدهوه‪،‬‬ ‫ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮو ﺷﻪش ﻛﻮرﺳﯽ و ﻛﯚﻣﻪڵ‬ ‫ﭼﻮار‪ ،‬ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ دوو ﻛﻮرﺳﯽ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﺪه ﯾﻪك ﻛﻮرﺳﯽ‪ ،‬ﺷﯿﻮﻋﯽ ﯾﻪك‪،‬‬ ‫ﺑﺰووﺗﻨﻪوه دوو‪” ،‬ﻛﯚﺗﺎ“ی ﺗﻮرﻛﻤﺎن‬ ‫و ﻛﻠﺪان ﺳﺮﯾﺎن ﺋﺎﺷﻮورﯾﯿﻪﻛﺎن ﻛﻪ‬ ‫‪ 11‬ﻛﻮرﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣﺴﯚﮔﻪره‪.‬‬

‫ﺋﻪم ﺧﻮﻟﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫دوو دﻛﺘﯚرا و ﭼﻮار ﻣﺎﺳــﺘﻪر و ‪17‬‬ ‫ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻟﻪ ﺑﻮاری ﯾﺎﺳﺎ ﺗێﺪا‬ ‫ھﻪﺑﻮو‪ 10 ،‬ﺑڕواﻧﺎﻣــﻪی دﻛﺘﯚرا و‬ ‫‪ 11‬ﻣﺎﺳﺘﻪری ﻟﻪ ﺑﻮاره ﺟﯿﺎ ﺟﯿﺎﻛﺎن‬ ‫ﺗێﺪا ﺑﻮو‪ ،‬ﭘﺴﭙﯚرێﻜﯽ ژﻣێﺮﯾﺎری ﺑﻪ‬ ‫ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی دﺑﻠﯚم‪ ،‬ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺋﺎﻣﺎر و‬ ‫ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗێﺪا‬ ‫ﺑﻮو‪ .‬دوو ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ‪،‬‬ ‫دوو ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ‪ ،‬ﭼﻮار ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎر‪،‬‬ ‫‪ 10‬ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرﯾــﺶ ھﻪڵﮕــﺮی‬ ‫ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی ﺋﺎﻣﺎدهﯾــﯽ و ﻧﺎوهﻧﺪی‬ ‫ﺑﻮون‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾﻪ ‪2009‬‬ ‫ھﯿﭻ ﮔﺮژﯾﯿــﻪك ﻟﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫دروﺳــﺖ ﻧﻪﺑﻮو‪ ،‬ﺑــﻪ ﭘێﭽﻪواﻧﻪوه‬ ‫دۆﺧــﯽ ﻛﻮرﺳــﺘﺎن ﺑﻪ ﺗــﻪواوی‬ ‫ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑﻮو و زاﻧﻜﯚﻛﺎن ﺑﻪ ﻟێﺸﺎو‬ ‫دهرﭼﻮوی ﺳێﻜﺘﻪره ﺟﯿﺎ ﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪش و ﻛﯚﻟێﮋه ﺟﯿﺎ ﺟﯿﺎﻛﺎن ﭘێ‬ ‫دهﮔﻪﯾﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪﯾﺮ و ﺳﻪﻣﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚری‬ ‫و ﺑڕواﻧﺎﻣــﻪﻛﺎن ﻟــﻪم ﺧﻮﻟــﻪی‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺪا‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎ‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزاری و‬ ‫ﺷﺎرهواﻧﯽ و ﮔﻮﺳﺘﻨﻪوه و ﮔﻪﯾﺎﻧﺪن‬ ‫و ﮔﻪﺷﺘﻮﮔﻮزاره‪ ،‬ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ‬ ‫ھێﺰێﻜﯽ ﭼﻪﻛﺪاری ﺑﻮوه! ﻟﻪم ﺧﻮﻟﻪ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪی دهﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ وهك ﯾﻪﻛێﻚ‬ ‫ﻟﻪ ﻟێﮋﻧــﻪی ھﻪﻣﯿﺸــﻪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﻧﺮا و‬ ‫ﻛﻪﺳێﻜﯽ ھﻪڵﮕﺮی دﻛﺘﯚرا ﻟﻪ ﻣێﮋوو‬ ‫و دهرﭼﻮوﯾﻪﻛﯽ ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ‬ ‫ﺋــﻪو ﻟێﮋﻧﻪﯾــﻪ ﺑﻮون ﻛﻪ ﭘێﺸــﺘﺮ‬ ‫ھﻪردووﻛﯿــﺎن ﻛﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﺎن‬ ‫ﻛﺮدووه‪ ،‬ﺑێ ﺋﻪوهی ﺷــﺎرهزاﯾﯿﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﻣﺎﻣﻪڵﻪی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ‬ ‫ھﻪﺑێ ﻟﻪ دۆﺳــﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪﻧﺪهڵﯽ‬ ‫و دهﺳﺘﭙﺎﻛﯿﺪا‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ‬ ‫دﻛﺘــﯚرای ﻟﻪ ﺷــﻪرﯾﻌﻪ ھﻪﺑﻮوه‪،‬‬

‫ﻟﻪ ‪ 438‬ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎ‬ ‫‪78‬ﯾﺎن ﭘﺴﭙﯚری ﺑﻮا‬ ‫ﺑــﯚ ﺋﻪوهی ھــﻪر ﺑڕﯾﺎرێــﻚ دژی‬ ‫ﮔﻪﻧﺪهڵــﻜﺎران دهرﺑﻜــﺮێ‪ ،‬ﺋﻪوا‬ ‫ﭘێﭽﻪواﻧــﻪی ﺷــﻪرﯾﻌﻪت ﻧﻪﺑێ!‪.‬‬ ‫ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚ و و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﻪ‬ ‫ﺧﯚﺟێﯿﻪﻛﺎن دهرﭼﻮوی ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ‬ ‫ﺑﯚ داﻧﺮاوهﺗﻪوه‪ .‬ﺟێﮕﺮی ﺳﻪرۆﻛﯽ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪی ﻛﺎروﺑﺎری ﺗﻪﻧﺪروﺳــﺘﯽ‬ ‫و ژﯾﻨﮕــﻪ‪ ،‬ھﻪڵﮕــﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی‬ ‫ﺧﻮﻟێﻜــﯽ ﻛﺎدری ﺣﺰﺑﻪﻛﻪی ﺑﻮوه‬ ‫و ھﯿــﭻ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ‬ ‫ﻧﻪﺑــﻮوه ﺗﻪﻧﯿــﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﻪوه و‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ زاﻧﯿﻮه‪ .‬ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی‬ ‫ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑﻪﻛﺎرﺑﻪر ﻛﻪﺳێﻚ‬ ‫ﺑﻮوه ﻟﻪ ‪1997‬هوه ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺑﻮوه‬ ‫و ھﯿﭻ ﭘﺴــﭙﯚرﯾﯿﻪﻛﯽ ﻟﻪ ﺑﻮارهﻛﻪ‬ ‫ﻧﻪﺑﻮوه‪.‬‬ ‫ﻟﻪو ﺧﻮﻟﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺪا ﺑﻪﺷێﻚ ﻟﻪ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪﻛﺎن ﻛﻪﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪ و‬ ‫ﭘﺴــﭙﯚری ﺋﻪو ﺑﻮارهﯾﺎن ﺗێﺪا ﺑﻮوه‬ ‫و ﺑﻪ ﺑــﻪراورد ﺑﻪ دوو ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﺶ‬ ‫ﺧﯚی‪ ،‬ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺗﯚﻛﻤﻪﺗﺮ و ﻛﻪم‬ ‫ﻛﻪﻟێﻨﺘﺮ ﺑــﻮوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م زۆر ﺣﺎڵﻪﺗﯽ‬ ‫ﺟێ ﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﺸﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑﻮوه‪.‬‬ ‫ﺧﻮﻟﯽ ﭼﻮارهم ‪2013‬‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارهﻣﯽ‬

‫ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧﻪی‬ ‫ﻟﻪ زاﻧﺴﺘﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ‬

‫‪11‬‬

‫ﺎری ھﻪر ﭼﻮار ﺧﻮل‬ ‫اری ﯾﺎﺳﺎن‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺳﻪرﺟﻪم‬ ‫ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ‬ ‫ﺑﻪﺷــﺪاری ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯿــﺎن ﻛﺮد‬ ‫و ﭘﺎرﺗــﯽ ‪ 38‬ﻛﻮرﺳــﯽ ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو وهك ﺧﻮﻟﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ‪،‬‬ ‫ﮔﯚڕان ‪ 24‬ﻛﻮرﺳﯽ ھێﻨﺎ ھﻪرﭼﻪﻧﺪه‬ ‫ﻛﻮرﺳﯿﯿﻪﻛﯽ ﻛﻪم ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م رﯾﺰی‬ ‫دووهم ھێﺰی ﻟﻪ ﯾﻪﻛێﺘﯽ وهرﮔﺮت‬ ‫ﺑﻪو ﭘێﯿــﻪی ﯾﻪﻛێﺘــﯽ ﺗﻪﻧﯿﺎ ‪18‬‬ ‫ﻛﻮرﺳﯽ ﻣﺴﯚﮔﻪر ﻛﺮد‪ ،‬ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮو‬ ‫‪ 10‬ﻛﻮرﺳــﯽ‪ ،‬ﻛﯚﻣــﻪڵ ﺷــﻪش‬ ‫ﻛﻮرﺳﯽ‪ ،‬ھﻪرﯾﻪك ﻟﻪ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ‬ ‫و ﺑﺰووﺗﻨﻪوه و ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﺳێﯿﻪم و‬ ‫ﺷﯿﻮﻋﯽ ﺑﻪ ﯾﻪك ﻛﻮرﺳﯽ ﺑﻪﺷﺪاری‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووه و ‪ 11‬ﻛﻮرﺳﯽ‬ ‫ﺗﺮی ﻛﯚﺗــﺎ وهك ﺧﯚی ﺟێﮕﯿﺮه ﺑﯚ‬ ‫ﭘێﻜﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫ﻟﻪ ڕووی ﭘﺴــﭙﯚری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻪوه‬ ‫ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ژﻣﺎرهی ﭘﺴــﭙﯚراﻧﯽ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎ ھﺎوﺷــێﻮهی ﺧﻮﻟﯽ ﯾﻪﻛﻪم و‬ ‫دووهم دهﺑێﺘــﻪوه ‪ 19‬ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر‬ ‫و ﭼﻮارﯾﺎن ھﻪڵﮕــﺮی دﻛﺘﯚران و‬ ‫ﯾﻪﻛێــﻚ ﻣﺎﺳــﺘﻪر و ‪14‬ی ﺗﺮﯾﺶ‬ ‫ھﻪڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳﻦ‪.‬‬ ‫رێﮋهی ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی دﻛﺘﯚرا ﺑﯚ ‪ 15‬و‬ ‫ﻣﺎﺳﺘﻪر ﺑﯚ ‪ 10‬ﻟﻪ ﺑﻮاره ﺟﯿﺎ ﺟﯿﺎﻛﺎن‬ ‫ﺑﻪرز ﺑﻮوهﺗﻪوه‪ ،‬ھﻪﺷــﺖ ﭘﺴﭙﯚری‬

‫دهﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی‬ ‫ﯽ ھﻪﯾﻪ!‬

‫ﺋﺎﺑــﻮوری‪ ،‬ﯾــﻪك ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚس ﻟﻪ‬ ‫ﺑﻮاری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ‪ ،‬ﻣﺎﺳﺘﻪرێﻚ ﻟﻪ‬ ‫ﺑــﻮاری ڕێﮕﻪوﺑــﺎن‪ ،‬دﻛﺘﯚراﯾﻪك‬ ‫و ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــێﻚ ﻟــﻪ ﺑــﻮاری‬ ‫ﺗﻪﻧﺪروﺳــﺘﯽ‪ ،‬ﯾــﻪك ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎری‬ ‫ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن‪،‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ھﯿﭻ ﭘﺴﭙﯚرﯾﯿﻪك ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺋﺎو‬ ‫و ﺋﺎوهڕۆ و ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوه و ﮔﻪﯾﺎﻧﺪن‬ ‫و ﺳــﻨﻮور و ﮔﻮﻣــﺮگ و ﻧﻪوت و‬ ‫ﺋﺎژهڵﺪاری و ﺑﺎﺧــﺪاری و ﺑﻪﻧﺪاو و‬ ‫ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﻪوه‬ ‫رهواﻧﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻧﻪﻛﺮا‪ ،‬ﺑﻪوهﯾﺶ‬ ‫ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺗﯿﺎدا ھﻪﯾﻪ ﺋﻪم ﺧﻮﻟﻪی‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻟﻪ رووی ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿﻪوه‪.‬‬ ‫ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــﻪی ﺳــﺎﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﻪﻛﺎن دﻛﺘــﯚرای ﻟــﻪ‬ ‫ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ھﻪﯾﻪ و ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳﯿﺶ‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻪڕێﻮهﺑﺮدن و ﺋﺎﺑﻮوری‪ ،‬ﺟێﮕﺮی‬ ‫ﺳــﻪرۆك ﻣﺎﺳــﺘﻪر ﻟﻪ ﻛﺎرﮔێڕی‬ ‫ﻛﺎر‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی‬ ‫ﻛﺎرﮔێــڕی و ﺋﺎﺑــﻮوری ھﻪﯾــﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھﻪﯾﺎﻧﻪ ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳﯽ‬ ‫ﻟﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛــﻮردی و ﻣێﮋوو ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی ﺋﺎوهداﻧﻜﺮدﻧﻪوه‬ ‫و ﻧﯿﺸــﺘﻪﺟێﻜﺮدن ﭘﺴــﭙﯚری ﻟﻪ‬ ‫ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎری ﻛﺎرهﺑﺎﯾــﻪ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟﯿﮋﻧﻪﻛﻪﯾــﺶ ھــﻪن ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی‬ ‫ﻧﺎوهﻧﺪی‪ ،‬ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ‬ ‫ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ھﺎوﻛﺎت ﺟێﮕﺮی ﺳﻪرۆﻛﯽ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪی ﺋﺎﺑــﻮوری و وهﺑﻪرھێﻨﺎن‬ ‫ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردی ھﻪﯾﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎن ھﻪن ﻟﻪ ﯾﺎﺳﺎ و راﻣﯿﺎری‪،‬‬ ‫دﻛﺘﯚرای ﻓﯿﺰﯾﺎ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﯾﺎن ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی ﻧﺎوﺧﯚ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ‬ ‫و ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧــﻪ ﺧﯚﺟێﯿــﻪﻛﺎن‬ ‫ﭘﺴــﭙﯚرﯾﯿﻪﻛﻪی دﯾــﺎر ﻧﯿﯿﻪ و ﻟﻪ‬ ‫ﺳــﯿﭭﯿﯿﻪﻛﻪی ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣــﺎژهی ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚس داوه‪ ،‬ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯿﺸــﯽ‬ ‫ﻟــﻪ ﻛﺎری ﺣﺰﺑﯽ ھﻪﺑــﻮوه‪ ،‬ھﯿﭻ‬

‫ﺷﺎرهزاﯾﯿﻪﻛﯽ ﻟﻪ ﺑﻮاری ﻛﺎرﮔێڕﯾﺪا‬ ‫ﻧﯿﯿﻪ‪ ،‬ﺟێﮕﺮهﻛﻪﯾﺸــﯽ ﭘﺴﭙﯚری‬ ‫ﻟﻪ ﻣێﮋوو ھﻪﯾــﻪ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣﯿﺶ ﻟﻪو‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪﯾﻪ ھﻪﯾــﻪ دهرﭼﻮوی ﺧﺎﻧﻪی‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬ھﻪﯾﺸﻪ ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳﯽ‬ ‫ﻟﻪ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧــﻪی ﻛﺎروﺑــﺎری‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣــﺎن ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻟــﻪ‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎ و ﻛﺎرﮔێــڕی داراﯾﯽ ھﻪﯾﻪ‪،‬‬ ‫ﭘێﺸــﺘﺮ ﺟێﮕــﺮی ﺑﻪڕێﻮهﺑــﻪری‬ ‫ﺑﺎﺟﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑﻪرهی ﺷــﺎرۆﻛﻪﯾﻪك‬ ‫ﺑﻮوه و ﺋێﺴــﺘﻪش ﻟــﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن‬ ‫ﻛﺎروﺑﺎره ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن‬ ‫ڕادهﭘﻪڕێﻨــێ و ھــﻪر ﭘﺮۆژهﯾﻪك‬ ‫ﺋﺎراﺳــﺘﻪﯾﺎن ﺑﻜــﺮێ ﺗﺎوﺗــﻮێ و‬ ‫ﺑﻪدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ دهﻛــﻪن!‪،‬‬ ‫ﺳــﻪرۆﻛﯽ ﻟێﮋﻧﻪی دهﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎﺳﺘﻪری‬ ‫ﻟــﻪ ﺗﻪﻓﺴــﯿﺮی ﻗﻮرﺋــﺎن ھﻪﯾﻪ‪،‬‬ ‫ﺟێﮕﺮهﻛﻪﯾﺸﯽ ﻣﺎﺳﺘﻪر ﻟﻪ زاﻧﺴﺘﻪ‬ ‫ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿﻪﻛﺎن‪ ،‬دوو ﺋﻪﻧﺪاﻣــﯽ‬ ‫ﺗﺮﯾﺸﯽ ﯾﻪﻛێﻜﯿﺎن ﻣﺎﺳﺘﻪر و ﺋﻪوهی‬ ‫ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻪﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳــﯽ ﻟــﻪ ﺑﻮاری‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ھﻪﯾﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﻛﯚی‬ ‫‪ 10‬ﻛﻪﺳﯽ ﻟێﮋﻧﻪی ﻧﻪزاھﻪ ﭼﻮارﯾﺎن‬ ‫ﭘﺴــﭙﯚرﯾﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﻪ و‬ ‫ﺋﻪرﻛــﯽ ﻟێﮋﻧﻪﻛﻪش دهﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ‬ ‫و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨﻪوهﯾــﻪ ﻟﻪ ﻧﻪھێﺸــﺘﻨﯽ‬ ‫ﮔﻪﻧﺪهڵﯽ داراﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪ‬ ‫ﻟێﺰاﻧﯽ و ﭘﺴﭙﯚری ﯾﺎﺳﺎ و ﻛﺎرﮔێڕی‬ ‫و داراﯾﯽ و ﭘﺴــﭙﯚری ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪ‬ ‫ﺑﻪ ڕووﺑﻪڕووﺑﻮوﻧــﻪوهی ﮔﻪﻧﺪهڵﯽ‬ ‫ھﻪﯾﻪ‪ .‬ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی‬ ‫و ﻣﺎﺳﺘﻪری ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪش ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪی دهﺳﺘﭙﺎﻛﯿﻦ‪.‬‬ ‫ھﯚﻛﺎر و ﺋﻪﻧﺠﺎم‬ ‫ﺋﻪو زاﻧﯿﺎری و داﺗﺎﯾﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﺳﻪرهوه‬ ‫ﻟــﻪ ھــﻪر ﺧﻮﻟێﻜــﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ‬

‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺮاوﻧﻪﺗــﻪ ڕوو‪،‬‬ ‫دهرﺧﻪری ﺋﻪوهن ﻛﻪ ھﻪر ﺧﻮﻟێﻜﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن زۆر ﻛێﺸــﻪ و ﻛﻪﻟێﻦ و‬ ‫ﻛﻪﻣﻮﻛﻮڕی ﻟﻪ ڕووی ﭘﺴﭙﯚرﯾﯿﯿﻪوه‬ ‫ھﻪﺑــﻮوه‪ ،‬ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ھــﯚی‬ ‫ﮔﻪﯾﺸــﺘﻨﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻟﻪم ﺧﻮﻟﻪدا‬ ‫ﺑﻪو دۆﺧﻪی ﻛﻪ ﺋﯿﺘﺮ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎران‬ ‫دوور ﻟــﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ و‬ ‫ﺑﻪﺷــێﻮهﯾﻪﻛﯽ ھﻪڕهﻣﻪﻛﯿﺎﻧــﻪ‬ ‫ھﻪڵﺴــﻮﻛﻪوت ﺑﻜﻪن‪ ،‬داﺑﻪزﯾﻨﯽ‬ ‫ﺗﻪﻣﻪﻧــﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر و ﻟﯿﺴــﺘﯽ‬ ‫ﻛــﺮاوه ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ﺧﯚدهرﺧﺴــﺘﻦ‬ ‫و ﭘﺎڵــﻪوان دهرﻛﻪوﺗــﻦ ﺧﻪﻣــﯽ‬ ‫ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﯾﺎﺳــﺎی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟﻪﺑﯿﺮ‬ ‫ﺑﺮدﻧﻪوه‪.‬‬

‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎراﻧــﯽ ﺧﻮﻟــﯽ ﭼﻮارهم‬ ‫ﻟﻪ ﺑﺮی ﺋﻪوهی ﭘێﻜــﻪوه ﭘﺮۆژهی‬ ‫ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﯚ ﻛﻪرﺗﻪ ﺟﯿﺎ‬ ‫ﺟﯿﺎﻛﺎن ﺑﺨﻪﻧﻪ ڕوو‪ ،‬ﺳــﻪﻧﮕﻪرﯾﺎن‬ ‫ﻟﻪﯾــﻪك ﮔــﺮت و دژی ﯾﻪﻛﺘــﺮ‬ ‫ﭘﺮۆژهﯾﺎن ﭘێﺸــﻜﻪش دهﻛﺮد و ﻟﻪ‬ ‫ھﻪوڵﯽ ﺋﻪوهدا ﺑﻮون ﺗﺎﻛﻼﯾﻪﻧﻪ ﺑڕﯾﺎر‬ ‫ﺑﺪهن و ھﻪوڵﯽ ﭘﻪراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ‬ ‫ﺑﻪراﻣﺒﻪرهﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﺪهن‪ .‬ﺋــﻪو‬ ‫ﻧﻪﮔﻮﻧﺠــﺎوه ھــﻪر ﻟﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎی‬ ‫ﺧﻮﻟﻪﻛــﻪوه دهرﻛﻪوت ﺗﺎ ﻟﻪ ‪12‬ی‬ ‫ﺋﯚﻛﺘﯚﺑﻪری ‪ 2015‬ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎن‬ ‫ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘﭽڕان و ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن‬ ‫ﻟﻪﻛﺎر ﻛﻪوت‪.‬‬ ‫ڕهﻧﮕــﻪ ﻛﻪﻣﯽ ﭘﺴــﭙﯚری ﻟﻪ ﺑﻮاره‬ ‫ﺟﯿﺎ ﺟﯿــﺎﻛﺎن ﺑﯿﺎﻧﻮوێﻜﯽ ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ‬ ‫ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ھﻪﺑێ‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜﻪ‬ ‫ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎزه‬ ‫ﮔﻪﯾﺸــﺘﻦ ﺑﻪ ﺋﺎزادی و ڕزﮔﺎری و‬ ‫ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗــﯽ ﭼﻪﻛﺪاری‬ ‫و دهﺳــﺖ ﻛــﺮدن ﺑــﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ‬ ‫ﻣﻪدهﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﻧﺎو ﻗﻪوارهی‬ ‫دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺧﯚﯾﺎﻧــﺪا‪ ،‬ھﺎوﻛﺎت‬ ‫ﺋێﺴــﺘﻪش زۆرێﻚ ﻟــﻪ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن‬ ‫ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎدراﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر‪،‬‬ ‫وهك ﺑﻪﺧﺸﯿﻨﯽ ﭘﯚﺳﺖ و ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز‬ ‫و ﻣﻮوﭼــﻪی ﺑﺎش ﺑــﯚ ﻛﺎدراﻧﯿﺎن‬ ‫ﺳﻪﯾﺮ دهﻛﻪن‪ ،‬ﻟﻪ ﺷﻮێﻨﯽ داﻧﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ھﻪﺳﺘﯿﺎر ﻛﻪ ﺑﻨﺎﻏﻪ و‬ ‫ﭼﻮارﭼێﻮهی ﯾﺎﺳﺎی ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ‬ ‫ﺋﻪم و‪‬ﺗﻪی ﻟــێ دهردهﭼﻮێﻨﺮێ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﻟێﻜﺪاﻧﻪوهی ﺧﻮﻟﻪﻛﺎن و‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﻪﻛﺎن رهﻧﮕﻪ ﺑﻪﺷێﻜﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﻪم‬ ‫ﻛێﺸﺎﻧﻪ ﺑﻪﮔﻪڕێﻨﻪوه ﻛﻪ ﻟﻪ ﺧﻮارهوه‬ ‫دهﺧﺮێﺘﻪ روو‪.‬‬ ‫ ﮔﺮﻧﮕﯿﺪاﻧــﯽ ﺣﺰﺑــﻪﻛﺎن ﺑــﻪ‬‫ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺋــﻪو ﻛﺎدراﻧﻪی ﻛﻪ‬ ‫زۆر ﺑڵێﻦ ﻟﻪ ﺑــﺮی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪواﻧــﻪی زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوه و‬ ‫ﻗﻮڵﺒﻮوﻧﻪوهﯾﺎن ﻟﻪ ﺑﻮارهﻛﺎن ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ ﻻوازی ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ‪ ‬ﻟﻪ‬‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن و زۆرﺑﻮوﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی‬ ‫ﻓﻪل‪ ،‬واﺗــﻪ ﺋﻪواﻧﻪی ﺑﻪھﯚی ﭘێﮕﻪ‬ ‫و ﭘﻠﻪﯾﺎﻧﻪوه ﺑێ ﺋﻪوهی ﺑﻪ ﻛﺮدهﯾﯽ‬ ‫ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧــﯽ زاﻧﻜﯚ ﺑﺒڕن‪ ،‬ﺑﻮون ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎوهﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪ‪ .‬ڕهﻧﮕﻪ ﻟﻪ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ‬ ‫دﻧﯿﺎ ﻣﻪرﺟێﻜﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﺑﻮون ﺑﻪ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘــﺎر ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی ﺑﻮارهﻛﻪی‬ ‫ﺧﯚی ﻧﻪﺑێ‪ ،‬ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﻟﻪ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ‬ ‫دﻧﯿــﺎ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرێﻚ ﻟﻪ‬ ‫ﻟێﮋﻧﻪی وزه ﺑێ و ﺧﺎوهن ﺑڕواﻧﺎﻣﻪی‬ ‫ﺋﺎﺑﻮوری ﺑــێ‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﻪو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘــﺎره‬ ‫ﺧﯚی ﻟﻪ دهﯾــﺎن ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهی ورد‬

‫و ﭘﻪرﺗﻮوﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟــﻪ ﺑﻮاری‬ ‫وزه و ﺳــﺎﻣﺎﻧﻪ ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﻪﻛﺎن‬ ‫دهﺑﯿﻨێﺘــﻪوه‪ ،‬ﺑﯚﯾــﻪ ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿﻪ‪ ،‬ﺗﻮێﮋهرێﻜﯽ ﻗﺎڵﺒﻮوهوهی‬ ‫ﺑﻮاری ﺋﺎﺑــﻮوری‪ ،‬ﺑڕواﻧﺎﻣﻪﻛﻪی ﻟﻪ‬ ‫ھﻮﻧﻪر ﺑێ‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ﻣﻪرﺟﻪ دهﯾﺎن‬ ‫ﺗﻮێﮋﯾﻨــﻪوه و ﺧﻮێﻨﺪﻧــﻪوهی زۆر‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻮارهﻛﻪ ھﻪﺑێﺖ‪.‬‬ ‫ ﺳﯿﺴــﺘﻪﻣﯽ ھﻪڵﺒﮋاردﻧــﯽ‬‫ﻟﯿﺴــﺖ ﻛﺮاوه‪ ،‬ﯾﻪﻛێﻚ ﻟﻪ ﻛێﺸــﻪ‬ ‫ﮔﻪورهﻛﺎﻧــﯽ ﺋــﻪو ﺳﯿﺴــﺘﻪﻣﻪ‬ ‫ﻟــﻪو ﻛﯚﻣﻪڵﮕﻪﯾﺎﻧــﻪی ﺗﺎﻛﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻪھﯚﺷﯿﺎری ﺗﻪواو ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻮون‪،‬‬ ‫وا دهﻛﺎت ﻛﻪﺳــﺎﻧﯽ ﺑــێ ﺑڕواﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻟﻪﺳــﻪر ﺑﻨﻪﻣــﺎی ﺧﺰﻣﺎﯾﻪﺗــﯽ و‬ ‫دۆﺳــﺘﺎﯾﻪﺗﯽ و ھﺎوﺷــﺎری و‬ ‫ھﺎوھــﯚزی ﺑﭽﻨــﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﻪوه‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣــﻪش ﻛێﺸــﻪﯾﻪﻛﯽ ﮔــﻪوره‬ ‫ﺑــﯚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن دروﺳــﺖ دهﻛﺎت‪،‬‬ ‫و‪‬ﺗﺎن ﺋﻪوﻛﺎﺗــﻪی ﺧﻪڵﻜﻪﻛﻪﯾﺎن‬ ‫ھﯚﺷﯿﺎرﺑﻮو و ﺳﻪﺗﺎن ﺳﺎڵﻪ ﺧﺎوهﻧﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧــﻦ‪ ،‬ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺳﯿﺴــﺘﻪﻣﯽ‬ ‫ﻛــﺮاوهی ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯿــﺎن ﭘێڕهو‬ ‫ﻛﺮدووه‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردن ﺑﯚ ﺋﻪو ﻛﯚﻣﻪڵﮕﻪﯾﺎﻧﻪی‬ ‫داﻣــﻪزراوهی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺗێﯿﺪا ‪50‬‬ ‫ﺳﺎڵ ﺗێﭙﻪڕی ﻧﻪﻛﺮدووه و ﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ زاﻧﻜﯚﯾﯽ ﺳــﻪرﺟﻪﻣﯽ‬ ‫ﮔﻪﻧﺠﺎﻧــﯽ ﻟــﻪ ‪ 65%‬ﺗێﭙــﻪڕی‬ ‫ﻧﻪﻛﺮدووه‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ داﺧﺮاو ﯾﺎن‬ ‫ﻧﯿﻤﭽﻪ ﻛﺮاوه ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺑﮋاردهﯾﻪ‬ ‫ﺗﺎ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳــﯽ ﭘﺴﭙﯚر ﺑﭽﻨﻪ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن و ﺗــﻪواوی ﻟێﮋﻧﻪﻛﺎن ﭘڕ‬ ‫ﺑﻦ ﻟﻪ ﺷــﺎرهزاﯾﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﺑﻮاراﻧﻪی‬ ‫ﻛﻪ ﻟێﮋﻧﻪی ھﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯿﯿﺎن ﻟﻪ ﻧێﻮ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ھﻪﯾﻪ‪.‬‬ ‫ ﺧﻪڵﻜﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎی دﯾﻤﻪن و‬‫ﮔﻮﺗﻪ ﺑڕﯾﺎر دهدهن‪ ،‬ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﻪرزی‬ ‫زاﻧﺴﺘﯽ ﺧﺰﻣﻪت ﻟﻪ ﺑﻮارهﻛﺎن‪ ،‬ﺋﻪﻣﻪ‬ ‫وای ﻛــﺮدووه‪ ،‬ﺋﻪواﻧﻪی زۆرﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨێﻮ و ﻧﺎوزڕاﻧﺪن ﻟــﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن‬ ‫و ﺗﯚڕهﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗــﯽ دژ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻪﯾﺎره ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهدهن‪،‬‬ ‫زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺟﻪﻣﺎوهرﯾــﺎن ھﻪﺑێ‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪﺷــێﻚ ﻟﻪواﻧــﻪی ﺧﺎوهن‬ ‫ﺑڕواﻧﺎﻣﻪ و ﭘﺴــﭙﯚری و ﭘﻪرﺗﻮوك و‬ ‫ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهﯾﺸﻦ‪ ،‬ﭼﻮوﻧﻪﺗﻪ ژێﺮ ﺋﻪو‬ ‫ﺗﻪوژﻣﻪ و ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺧﯚ ﺑﻪ ﭘﺎڵﻪوان‬ ‫ﭘێﺸــﺎن دهدهن‪ ،‬ﻟﻪ و‪‬ﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪ ﺗﻪﻧﯿــﺎ ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﭘڕوﭘﺎﮔﻪﻧﺪهی‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردن‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪﺷــێﻮهﯾﻪﻛﯽ‬ ‫ﻣﯚدێﺮﻧﺎﻧﻪ ﺋﻪﻧﺠــﺎم دهدرێ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﻪوهی واﻗﯿﻌﯽ ﺑﺎﺷﻮوری‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ھﻪڵﻤﻪﺗــﯽ ﺟﻨێﻮ و‬

‫ھێﺮﺷــﻜﺮدﻧﻪ ﺳــﻪر ﯾﻪﻛﺘﺮ دوای‬ ‫ھﻪڵﺒﮋاردن ﺗــﺎ ھﻪڵﺒﮋاردﻧێﻜﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﺑﻪردهوام دهﺑێﺖ‪.‬‬ ‫ ھێﻨﺎﻧﻪ ﺧﻮارهوهی ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺷﯿﺎو‬‫ﺑﯚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری‪ ،‬ﻟﻪ دوای ﺋﺎزادی‬ ‫ﻋێﺮاق ڕێﻜﺨﺮاوهﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﻪڵﯽ‬ ‫ﻣﻪدهﻧﯽ ھﻪڵﻤﻪﺗــﯽ ﺑﻪرﻓﺮهواﻧﯿﺎن‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑﯚ ‪25‬‬ ‫ﺳﺎڵ ﻛﻪم ﻛﺮاﯾﻪوه‪ ،‬ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺋﻪم‬ ‫ﺗﻪﻣﻪﻧﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧﻪ ﺑﯿﺮ‬ ‫ﺑﻜﺎﺗﻪوه‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ﺋﻪم ﺑڕﯾﺎره ﺑﺎش و‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﻟﻪ ﻛﯚﻣﻪڵﮕﻪﯾﻪك ﻛﻪ‬ ‫ﮔﻪﻧﺠﺎﻧﯽ ﺑﻪرھﻪﻣﮫێﻦ و ﻟێﻜﯚڵﻪرن‪،‬‬ ‫ﻧﻪك ﻟﻪ ﺳﯿﺴــﺘﻪﻣێﻜﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎ‪ ‬ﺑﺨﻮێﻨﻦ ﻛﻪ ﺑﻪﺷــێﻜﯽ زۆری‬ ‫ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهی دهرﭼﻮوﻧﯿﺸــﯿﺎن ﻟﻪ‬ ‫زاﻧﻜﯚ ﺑﻪ ﭘﺎره ﺑﻜڕن و ﭘێﺸﻜﻪﺷــﯽ‬ ‫ﺑﻜﻪن ﯾــﺎن ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜــﻪن‪ .‬دوای‬ ‫دهرﭼﻮوﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑﺒﻦ ﺑﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر‬ ‫و ﺑﻪﺷﺪارﺑﻦ ﻟﻪ دهرﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑﯚ‬ ‫ڕێﻜﺨﺴــﺘﻦ و ﭼﻮارﭼێﻮهداﻧﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﻛﻪرﺗﻪﻛﺎن و ﺑﻮارهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪڵﮕﻪ‪.‬‬ ‫ ﻛﻪﻣﺌﻪزﻣﻮوﻧــﯽ و ﻛﻪﻣــﯽ‬‫دﻧﯿﺎﺑﯿﻨــﯽ‪ ،‬ﺗﺎﻛﯽ ﺧﻮێﻨــﺪهوار و‬ ‫دهرﭼﻮوی زاﻧﻜﯚ و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺧﺎوهن‬ ‫ﺑڕواﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ‪‬ﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪ و‪‬ﺗﯽ ﺋێﻤﻪ‬ ‫ﻛﻪﻣﺌﻪزﻣﻮون و ﺷﺎرهزان‪ ،‬ھﻪﻣﻮوان‬ ‫ﻟــﻪ دوورﮔﻪﯾﻪك ﻗﻪﺗﯿــﺲ ﻣﺎون‬ ‫و دﻧﯿﺎ ھﻪر ﻟﻪو ﭼﻪﻧــﺪ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾﻪ‬ ‫دهﺑﯿﻨﻦ‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ زۆر ﻛﻪﻣﻦ ﺋﻪواﻧﻪی‬ ‫ﺷﺎرهزاﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎی و‪‬ﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ‬ ‫و ﻧﺎوﭼﻪﻛــﻪن و ﺧﻮێﻨﺪﻧــﻪوه و‬ ‫ڕاﭬﻪﯾﺎن ﻟﻪﺳــﻪر ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ و‪‬ﺗﺎن‬ ‫ھﻪﯾــﻪ و ﻟــﻪ ﻛﺎری ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری‬ ‫ﺗێﮕﻪﯾﺸﺘﻮون‪.‬‬ ‫ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻪرﭼﺎوه ﻟﻪﺳﻪر ﻛﺎری‬‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ و ھﯚﺷﯿﺎرﻧﻪﻛﺮدﻧﻪوهی‬ ‫ﻛﺎدراﻧﯽ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻪوه‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن و ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری‪،‬‬ ‫ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧﻪی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﻪﮔﺸــﺘﯽ ﻟﻪو ڕواﻧﮕــﻪوه ﺗﻪواو‬ ‫ھــﻪژاره‪ ،‬ﺑﯚﯾــﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘــﺎر ﻟﻪ‬ ‫ﺟﯿﺎﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ دهرﺑﻜﻪن و ﭼﺎودێﺮی‬ ‫ﺑﻜﻪن‪ ،‬ﺧﯚﯾﺎن وهك دادوهر ﻣﺎﻣﻪڵﻪ‬ ‫دهﻛﻪن و ﺑڕﯾﺎر ﻟﻪﺳﻪر دۆﺳﯿﻪﻛﺎن‬ ‫دهدهن‪ ،‬ﻟﻪ ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو دﻧﯿﺎ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﭼﺎودێﺮی ﻛﻪرﺗﻪﻛﺎن‬ ‫دهﻛﺎت و ﻟــﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ھﻪر ﻛﻪﻟێﻨێﻚ‬ ‫ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳﻪﻛﺎن دهﻛﺎت‬ ‫و ﻟﻪ وه‪‬ﻣﻨﻪداﻧــﻪوهی ﺑڕواﭘێﻜﻪر‬ ‫دۆﺳﯿﻪﻛﻪ ڕادهﺳﺘﯽ دادﮔﺎ دهﻛﺎت‪،‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﻻی ﺋێﻤﻪ ﻟــﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﭼڕی ھێﺮﺷﯽ دهﻛﻪﻧﻪ ﺳﻪر و دهﺑێ‬ ‫ﺑﻪ دهﺳﻪ‪‬ﺗﯽ دادوهری‪.‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﺴﭙﯚرﯾﯿﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮدووه‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫هواﻧﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد‬

‫دۆﺳﯿە‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪12‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق دادەﭘﯚﺷێﺖ‬

‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﯚﻣﯚ ﻟە ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻗەدەﻏەﯾە‬ ‫وﺷە‪ /‬رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح‬ ‫ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﻧەوت‪ ،‬ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑە ھەدەرداﻧێﻜﯽ‬ ‫ﮔەورە ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛەن ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻣﺎوەی‬ ‫ﺳــﺎڵێﻜﺪا‪ ،‬ﺷــەش ھــەزار و ‪668‬‬ ‫ﺳەرﭘێﭽﯽ ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون و ‪ 40‬دۆﺳﯿەی‬ ‫ﮔەﻧﺪەڵــﯽ و ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﻻﯾــەن‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯿﯿەوە ﺑﯚ دەﺳﺘەی‬ ‫دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و دادﮔﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ‬ ‫ﺑەرز ﻛﺮاوەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﺑەھەدەردان و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت‬ ‫ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﯚرﺗێﻜﯽ ﭘﺸــﻜﻨەری‬ ‫ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ‬ ‫دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮوە‪ ،‬ﮔەﻧﺪەڵﯽ‬

‫و ‪ 15‬دۆﺳــﯿەی ﺗﺮﯾــﺎن ﺑﯚ ﻟﯿﮋﻧەی‬ ‫دەﺳــﺘەﺑەری ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺑــەرز‬ ‫ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ھەرﯾــەك ﻟەو‬ ‫دۆﺳــﯿﺎﻧە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و‬ ‫ﺑە ھەدەردەدان و ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎری ﻟە‬ ‫ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﺪا‪.‬‬ ‫ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜﻨەری ﻧــەوت ﻟە‬ ‫ﻣﺎوەی ﺋــەو ﺳــﺎڵەدا ‪ 209‬ﺣﺎڵەﺗﯽ‬ ‫دزﯾﻨــﯽ ﻧەوﺗﯿﺎن ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮدووە‪ ،‬ﻟە ﻣﯿﺎﻧەی‬ ‫ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯿﺸــﯿﺎن ﺑﯚ ‪ 31‬ﭘــڕۆژەی‬ ‫وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗﺪا‪،‬‬ ‫رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟە ﺑە ھەدەرداﻧﯽ ‪ 53‬ﻣﻠﯿﺎر‬ ‫و ‪ 738‬ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوت‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧێﻜــﯽ وەزاری ﻟە ﺋﺎداری‬

‫”ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧــەی دزی و ﺗێﻜﺪان‬ ‫و ﭘەﻻﻣﺎرداﻧﺎﻧە ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻋێﺮاﻗﺪا‪ ،‬زﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﮔەورەی داراﯾﯽ‬ ‫ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە“‬ ‫و ﺑەھەدەرداﻧێﻜــﯽ ﮔــەورە ﻟــە‬ ‫داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻋێــﺮاق‬ ‫دەﮔﻮزەرێﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﺳﺎ‪‬ﻧە دەﯾﺎن‬ ‫ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﺑەھەدەر دەدرێﺖ‪.‬‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛەی ﭘﺸــﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‪ ،‬ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮدووە ﻛە‬ ‫ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵﯽ ‪2016‬دا‪ ،‬وردﺑﯿﻨﯿﯿﺎن‬ ‫ﻟــە ‪ 228‬ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ و ﺗەﻧــﺪەردا‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬ﻟەﭘﺎڵ ‪ 785‬ﻣﺎﻣەڵەی داراﯾﯽ‬ ‫و ﺷەش ھەزار و ‪ 228‬ھەواڵﺪەرﯾﯿﺎن‬ ‫ﻟەﺑﺎرەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺳــەرﭘێﭽﯽ و‬ ‫ﻛﺎری ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗەوە ﺑەدەﺳﺖ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە‪.‬‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوت رووﻧﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە‬ ‫ﻛە ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﺳــﺎڵەدا ﺑڕی ‪13‬‬ ‫ﻣﻠﯿــﺎر و ‪ 824‬ﻣﻠﯿــﯚن و ‪ 628‬ھەزار‬ ‫و ‪ 383‬دﯾﻨﺎرﯾــﺎن ﮔێڕاوەﺗــەوە و‬ ‫رێﮕﺮﯾﺸﯿﺎن ﻛﺮدووە ﻟە ﺑەھەدەرداﻧﯽ‬ ‫ﺑــڕی ‪ 13‬ﻣﻠﯿﺎر و ‪ 613‬ﻣﻠﯿﯚن و ‪150‬‬ ‫ھەزار دﯾﻨﺎری ﺗﺮ‪.‬‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛــەی ﭘﺸــﻜﻨەری ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮدووە ﻛە ﻟە‬ ‫ﻣــﺎوەی ‪2016‬دا‪ ،‬ﭼــﻮار ھــەزار‬ ‫و ‪ 498‬راﭘﯚرﺗﯿــﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ‬ ‫ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﻻﯾەﻧە‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﻟــە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوت‬ ‫ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺷــەش ھەزار‬ ‫و ‪ 668‬ﺳــەرﭘێﭽﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﻛەرﺗﯽ‬ ‫داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻧەوت و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون‪.‬‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻣﺎوەی‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا‪ ،‬ﻧﯚ دۆﺳــﯿەی‬ ‫ﺳــﻜﺎ‪‬ﯾﯽ ﺑﯚ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ‪،‬‬ ‫‪ 16‬ﺳﻜﺎ‪ ‬ﺑﯚ دادﮔﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪەﻛﺎن‬

‫‪ 2004‬ﻟە وەزارەﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﭘێﻚ ھﺎﺗــﻮوە‪ .‬ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا‬ ‫‪ 332‬ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەری ﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎرﯾﺎن‬ ‫ﺗێﺪا ﻛﺮدووە‪ .‬ﺑەﭘێــﯽ راﭘﯚرﺗەﻛەی‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوت ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪2016‬دا‪،‬‬ ‫ﺋەوان ﻟە ﭘﻼﻧﯽ وردﺑﯿﻨــﯽ داراﯾﯽ‪،‬‬ ‫ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوت‪ ،‬ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ‬ ‫داﻣەزراوەﻛﺎن‪ ،‬ﻛﺎروﺑﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ‪،‬‬ ‫ﻛﺎروﺑــﺎری ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ‪ ،‬ﭼﺎودێﺮی‬ ‫ﭘڕۆژەﻛﺎن‪ ،‬ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە و ﭘﻼﻧەﻛﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯿﺎن‬ ‫ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە‪.‬‬ ‫ﺑەﺷﯽ وردﺑﯿﻨﯽ داراﯾﯽ ﻟە ﭘﺸﻜﻨەری‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﻋێــﺮاق ‪ 13‬ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﻟەﺧﯚ‬ ‫دەﮔﺮێــﺖ‪ ،‬ﺋــەوان ﻟــە وردﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛــە ﻟە‬ ‫ﮔەڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯚڵەت و ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ‬ ‫واژوو ﻛــﺮاون‪ ،‬ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﺑﻮارێﻜﺪا‬ ‫ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑﺎﺷــﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ‬ ‫ھێﻨﺎوە و ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﻮاری ﺗﺮدا ھﯿﭻ‬ ‫دەﺳﺘﻜەوﺗێﻜﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە‪.‬‬ ‫ﻟە ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەدا و ﺋﺎﺳــﺘﯽ‬ ‫ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎودێــﺮی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ‪،‬‬ ‫رێﮋەی دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ‪% 0‬‬ ‫داﻧﺎوە‪ ،‬ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﺑەدواداﭼﻮون‬ ‫و وردﺑﯿﻨــﯽ ﻟــە ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﮔەڕی ﻣﯚڵەت ﺑە‬ ‫رێﮋەی ‪ % 88‬ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨەری‬ ‫ﻧەوت ﻟەو ﺳﺎڵەدا ﺑەڕێﮋەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ‬ ‫ﻟــە ﭘــﻼن و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــﺪا‬ ‫ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮون‪ ،‬ﺑەﺷﯽ وردﺑﯿﻨﯽ‬ ‫داراﯾﯽ ﺑەڕێﮋەی ‪ ،% 80.3‬ﺑەﺷــﯽ‬

‫ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯿﯿەوە ﮔﺮێ دراوە‪،‬‬ ‫ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺷﻜﺴﺖ ﻟە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ‬ ‫ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ‬ ‫ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻧەوﺗــﯽ ﺧﺎو‪ ،‬ﮔﻮﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﻛﯚی‬ ‫ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﻧەوت دروﺳﺖ دەﻛﺎت‪.‬‬

‫ﮔﺮێﺒەﺳﺖ و ﺗەﻧﺪەرەﻛﺎن ﺑەڕێﮋەی‬ ‫‪ ،% 92.5‬ﺑەﺷﯽ ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەدا‬ ‫ﺑەڕێﮋەی ‪ ،% 92.3‬ﺑەﺷــﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑەڕێﮋەی ‪ ،% 100‬ﺑەﺷــﯽ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ‬ ‫ﺑەڕێﮋەی ‪ ،% 79.8‬ﺑەﺷﯽ ﭼﺎودێﺮی‬ ‫ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑەڕێﮋەی ‪ ،% 98.5‬ﺑەﺷﯽ‬ ‫ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﺑەڕێﮋەی ‪ ،% 100‬ﺑەﺷﯽ‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎ ﻣﺮۆﯾﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺑەڕێﮋەی ‪ ،% 86.7‬ﺑەﺷــﯽ ﭘﻼﻧﺪان‬ ‫ﺑەڕێــﮋەی ‪ % 93.8‬و ﺑەﺷــﯽ‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕە ﺑەڕێﮋەی‬ ‫‪ % 95.8‬دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ھەﺑﻮوە‪.‬‬ ‫وەك ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دەﻛﺮێﺖ‪ ،‬ﻛەﻣﺘﺮﯾﻨﯽ‬ ‫دەﺳــﺘﻜەوت و ﺳــەرﻛەوﺗﻨەﻛﺎن‬ ‫ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون‪.‬‬ ‫ﺋــەوەش ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺋەرﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﭘﺸــﻜﻨەری ﻧەوﺗــﯽ‬ ‫ﻋێﺮاﻗﯿﯿە‪ ،‬ﺑەو ﺣﺎڵەﺷەوە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﺑەﺷــەﻛە ﻟە وردﺑﯿﻨﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﺑەرھەم ﺑەﭘێﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن‬ ‫رێــﮋەی ‪ % 100‬دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ‬ ‫ھەﺑﻮوە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻟــە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ھەڵﻜەﻧﺪﻧﯽ ﺑﯿﺮی ﻧــەوت ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ھەڵﻜەﻧﺪﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻋێــﺮاق و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﻟــە‬ ‫ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﮔەڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﯚڵەت‬ ‫و ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ‪ ،‬ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ‬ ‫ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت‬ ‫و ﭘﻼﻧﯽ ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوت رێﮋەی ‪ % 60‬دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ‬ ‫ھەﺑﻮوە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﻟــە ﭼﺎودێﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺧــﺎو و‬ ‫دەروازەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن رێﮋەی‬ ‫ﺳــەرﻛەوﺗﻦ و دەﺳﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ‬ ‫‪ % 50‬داﺑەزﯾﻮە‪.‬‬ ‫وەك ﺗێﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﭘﺸــﻜﻨەری‬ ‫ﻧەوﺗﯽﻋێﺮاقﻟەدۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯽﭘێﻮەﺳﺖ‬ ‫ﺑــە ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺧﺎو و‬

‫ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە‬ ‫داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﺪا‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ ‪2016‬دا ﻟــە زۆرﺑەی‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‪ ،‬دۆﺳﯿەی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی‬ ‫ﮔەﻧﺪەڵﯽ داراﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی ﺋﺎﺷﻜﺮا‬ ‫ﻛــﺮدووە‪ .‬راﭘﯚرﺗەﻛــە دووﭘﺎت ﻟە‬ ‫ﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ داراﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی‬ ‫ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ‬ ‫دەﻛﺎﺗەوە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛڕﯾﻨﯽ‬ ‫ژﻣﺎرەﯾــەك ﻣﺎﺗــﯚڕی ﻧﺎﺳــﺘﺎﻧﺪارد‪،‬‬ ‫ھــەروەك ﻛڕﯾﻨــﯽ ‪ 11‬ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ‬ ‫ﺋﺎﮔﺮﻛﻮژێﻨــەوە ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت‬ ‫ﺑە ﺑڕی زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ‪ 13‬ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر ﻟە‬ ‫ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺗﺮ ﺑﯚ ھەﻣﺎن ﻛﺎر‬ ‫ﺑەردەﺳﺖ ﺑﻮون‪ ،‬ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋەو‬ ‫ﮔﺮێﺒەﺳﺘە دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﮔەﻧﺪەڵﯽ‪ ،‬ﭘێﻮەﺳﺖ‬ ‫ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﻣﯿﺴــﺎن‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮور‪ ،‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ھەڵﻜەﻧﺪﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭘڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺎزی ﻋێﺮاﻗﯽ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﭘﺎ‪‬وﺗﻨــﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و‬ ‫داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻋێﺮاﻗﺪا‪ .‬ﺋەو ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿﺎﻧەش ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫ﻟــە ”ﺑەھەدەرداﻧــﯽ ﭘــﺎرە‪ ،‬ﻛﺎری‬ ‫ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺳــەرﭘێﭽﯽ‪ ،‬دزﯾﻨــﯽ‬

‫رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮدن‪ ،‬ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭼﺎودێﺮی و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ‬ ‫ھەﯾە ﻛــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‪/‬ﺳﯚﻣﯚ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ‬ ‫ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ دەﻛەوێﺖ‪،‬‬ ‫ﺋەوەش ھەﺳــﺘﯿﺎرﺗﺮﯾﻦ دۆﺳﯿەی‬ ‫ﻧەوت ﭘێﻚ دێﻨێــﺖ‪ .‬ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە‬ ‫ھەر ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورە ﻟە ﻛەرﺗﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا‪ ،‬ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ھەﻧﺎردەﻛﺮدن و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﺧﺎو ﯾﺎن ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو ﺑە‬

‫ﻧەوت‪ ،‬ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەی‬ ‫ﺳﺎﺧﺘە و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی ﻟەﺳەر‬ ‫ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ“ دەﺑﯿﻨﻨەوە‪.‬‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛــە ﭼەﻧﺪ دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ‬ ‫دزﯾﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻠﻔﺎﯾە‬ ‫ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻣﯿﺴــﺎن و ﻛێڵﮕەی‬ ‫روﻣەﯾﻠە ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻋێﺮاق ﺗﯚﻣﺎر‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬ﻟــە ﯾەﻛەﻣﯿﺎﻧﺪا ﺑە رێﮕەی‬ ‫ﺗﺎﻧﻜەری ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻧەوت دەدزرێﺖ‬ ‫و ﻟە دووەﻣﯿﺎﻧــﺪا ﺑەھﯚی ﺗﺎﻧﻜەری‬ ‫ﺋﺎوەوە‪ ،‬ﻧەوت دەدزرێﺖ‪ .‬ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ‬

‫ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوت ﯾﺎن‬ ‫دزﯾﻨﯽ ﻧەوت ﻟە ﺧﺎڵﯽ ﺑﺎرﻛﺮدن ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗــﺪا‪ ،‬ﺑﻮوەﺗە ھﯚی‬ ‫ﺋەوەی ﺟﯿﺎوازﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە ”ﺑڕی‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ھەﻧﺎردەﻛــﺮاو ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎن‬ ‫ﺑەراورد ﺑە ﺑڕی ﻧەوﺗﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻮو ﺑە‬ ‫ﺷﻮێﻨﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو“ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ‪،‬‬ ‫وەك ﺋەوەی ﭘﺸﻜﻨەری ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳەر دەﻛﺎﺗەوە‪.‬‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛــەی ﭘﺸــﻜﻨەری ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻋێﺮاق ﮔﻮﻣﺎن و ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺧﺴﺘﻮوەﺗە‬ ‫ﺳەر ﭼەﻧﺪ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﻛە‬ ‫ﻟە ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺟێﺒەﺟێ‬ ‫دەﻛﺮێﻦ‪ ،‬ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ”ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﮔﺎزی ﺑﺎﻛﻮر ﻟە ﻛەرﻛﻮوك“‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی )ﺑەرھــەم(‪،‬‬ ‫ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﭘﺎ‪‬وﺗﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﺑەﻻ و‬ ‫ﻋﯿﻤﺎرە ﻛە ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﺑڕی ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر‬ ‫و ‪ 500‬ﻣﻠﯿﯚن و دووەﻣﯿﺎن ﺑڕی ﭼﻮار‬ ‫ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﺑﯚ داﻧﺮاوە و ﭘﺸﻜﻨەری‬ ‫ﻧەوت ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە دەﺳــﺘﺒەرﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻗﺎزاﻧﺠێﻜــﯽ زەﺑەﻻح ﻟــەو رووەوە‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬ھەرﺳێ ﭘڕۆژەﻛە ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزﯾﺮی ﻧەوﺗەوە ﺋﺎراﺳــﺘە‬ ‫ﻛﺮاون‪.‬‬ ‫دۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯽ وردﺑﯿﻨﯽ داراﯾﯽ ﻟە‬ ‫ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﺪا‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ‪16‬‬ ‫دۆﺳﯿەی ﻛﯚﻧﻮوﺳﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ )ﺧﯿﺘﺎب‬ ‫زەﻣــﺎن(ی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋﺎراﺳﺘەی دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی‬ ‫داراﯾﯽ ﻛﺮدووە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ وردﺑﯿﻨﯽ‬ ‫داراﯾﯽ ﺗێﯿﺎﻧﺪا‪ .‬ھەرﯾەك ﻟەو دۆﺳﯿﺎﻧە‬ ‫دەﯾــﺎن ﻛﯚﻧﻮوﺳــﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﻟەﺧﯚ‬ ‫دەﮔﺮن ﻛــە ﺑڕی ﺋــەو ﭘﺎرەﯾەی ﺑﯚ‬ ‫وردﺑﯿﻨﯽ ﺋﺎراﺳﺘە ﻛﺮاوە‪ ،‬دەﻛﺎﺗە ‪57‬‬ ‫ﻣﻠﯿــﺎر و ‪ 880‬ﻣﻠﯿﯚن و ‪ 821‬ھەزار و‬ ‫‪ 192‬دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗــﯽ‪ ،‬ﻟەﭘﺎڵ ‪446‬‬

‫ﻣﻠﯿﯚن و ‪ 76‬ھــەزار و ‪ 152‬دۆﻻری‬ ‫ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ‪ ،‬ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر و ‪ 561‬ﻣﻠﯿﯚن‬ ‫و ‪ 212‬ھــەزار و ‪ 192‬ﯾــﯚرۆ‪623 ،‬‬ ‫ﻣﻠﯿﯚن و ‪ 306‬ھەزار و ‪ 118‬ﭘﺎوەﻧﺪ‪.‬‬ ‫ھەزاران زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﮔەﻧﺪەڵﯽ‬ ‫و ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەوە‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮدووە ﻛە ﻟە رێﯽ ھێڵﯽ‬ ‫ﮔەرﻣــﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﭘﺸــﻜﻨەری‬ ‫ﻧەوﺗەوە‪ 10 ،‬ھەزار و ‪ 654‬ﺳــﻜﺎ‪ ‬و‬

‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎن ﻟەﺳــەر داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛەرﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘێ ﮔەﯾﺸﺘﻮوە‪،‬‬ ‫ﺋــەوان ﻟە ﺷــەش ھــەزار و ‪228‬‬ ‫ﺳﻜﺎ‪‬دا دەﺳﺘﻜەوﺗﯿﺎن ھەﺑﻮوە‪ ،‬ﻛە‬ ‫ﺑەڕێﮋەی ﺳەدی دەﻛﺎﺗە ‪ % 58.5‬ﻟە‬ ‫ﻛﯚی زاﻧﯿﺎری و ﺳﻜﺎ‪‬ﻛﺎﻧﺪا‪.‬‬ ‫ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻜﺎ‪‬ﻛﺎﻧﺪا‪ ،‬ﺷەش‬ ‫ھەزار و ‪ 906‬ﺳــﻜﺎ‪‬ی ﻛﺎرﮔێڕی و‬ ‫ﺳــێ ھەزار و ‪ 731‬ﺳﻜﺎ‪‬ی داراﯾﯽ‬ ‫ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون‪ ،‬ﺟﮕە ﻟە ‪ 17‬ﺳــﻜﺎ‪‬ی‬ ‫ﺟﯿﺎواز ﻟەو دوو ﺑﻮارەی ﺳەرەوە‪.‬‬ ‫ﺗﯿﻤەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻜﻨەری ﻧــەوت ﻟە‬ ‫ﺳﺎڵﯽ ‪2016‬دا‪ ،‬ﺷەش ھەزار و ‪784‬‬ ‫ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە‬ ‫داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ھەﺑﻮوە‪،‬‬ ‫ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﭘێﻨــﺞ ھەزار و‬ ‫‪ 288‬ﺳــەرﭘێﭽﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە‪،‬‬

‫ﻧەوت‬ ‫ﻟــەو ﻧــﯚ دۆﺳــﯿەی ﻟەﻻﯾــەن‬ ‫ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸــﺘﯿﯿەوە ﺋﺎراﺳﺘەی‬ ‫دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻛــﺮاون‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻟە ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﮔﺮێﺒەﺳﺘێﻜﺪا‪ ،‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫دۆزﯾﻨەوەی ﻧەوت ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳــﺖ‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺋەﻟﻌــەز‪،‬‬ ‫ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی‬ ‫ﺳە‪‬ﺣەدﯾﻦ ﺑە ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎﺗﯚڕی‬ ‫وەھﻤــﯽ و ﯾﺎرﯾﻜــﺮدن ﺑــە ﺗﻮاﻧﺎی‬ ‫ﺑەرھــەم‪ ،‬ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەری‬ ‫داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻟە ﺋەﻧﺒﺎر ﺑﯚ ﻧﺎردﻧــﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪ وێﺴــﺘﮕەﯾەﻛﯽ‬ ‫ژێﺮ دەﺳــە‪‬ﺗﯽ داﻋﺶ‪ ،‬ﺳەرﭘێﭽﯽ‬

‫ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو‪ ،‬ﮔﻮﻣﺎن‬ ‫ﻟەﺳەر ﻛﯚی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨەری‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ ﻧەوت دروﺳﺖ دەﻛﺎت‬ ‫ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە‪ ،‬ﻟــە زۆرﯾﻨەی‬ ‫ﺋەو ﺧﺎ‪‬ﻧەی ﺳــەرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە‪،‬‬ ‫ﺳەرﭘێﭽﯽ ھەﺑﻮوە‪.‬‬ ‫دزﯾﻨﯽ ﻧەوت ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاﻗﺪا‬ ‫ﺑەﭘێﯽ ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەوت ”ﻟە‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ‪2016‬دا ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاﻗﺪا‪،‬‬ ‫‪ 19‬دۆﺳــﯿەی دزﯾﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو‪،‬‬ ‫ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗــﯽ‪ ،‬ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ھەڵﻜەﻧﺪن و ﻛﯚﮔەﻛﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە‪.‬‬ ‫ﻟــە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ‪ 40‬دۆﺳــﯿەی‬ ‫ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ھەڵﻜﻮﺗﺎﻧــە ﺳــەر‬ ‫ﭘﺎﺳەواﻧﺎﻧﯽ ﻧەوت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗــﯽ ھەﺑﻮوە‪ .‬ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا‬ ‫‪ 87‬ﺋﺎﮔﺮﻛەوﺗﻨەوە ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوت ﺑەھﯚی ﻛێﺸەی ﺗەﻛﻨﯿﻜﯽ و‬ ‫ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ رووی داوە“‪.‬‬ ‫ﺋەوەی ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑێﺖ ﺑــە دزﯾﻨﯽ‬ ‫ﻧەوﺗــﯽ ﺧــﺎو‪ ،‬ﺣەوت دۆﺳــﯿەی‬ ‫دزﯾﻨﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎو ﻟە رێﯽ ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوت‪ ،‬ﻧﯚ دۆﺳﯿەی‬ ‫دزﯾﻨــﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑە‬ ‫رێﮕــەی ﺗﺎﻧﻜەر ﯾﺎن ﻟــە ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ و ﺳێ دۆﺳﯿەی‬ ‫دزﯾﻨﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﺗﺮ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە‪.‬‬ ‫وەك ﭘﺸﻜﻨەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاق‬ ‫رووﻧﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە‪ ،‬ﺋەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧەی‬ ‫دزی و ﺗێﻜــﺪان و ﭘەﻻﻣﺎرداﻧﺎﻧە ﻟە‬ ‫ﻛەرﺗــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــﺪا‪ ،‬زﯾﺎﻧێﻜﯽ‬ ‫ﮔــەورەی داراﯾﯽ ﺑــەدوای ﺧﯚﯾﺪا‬ ‫ھێﻨﺎوە‪ ،‬ﻟەﭘﺎڵ ﺋەوەﺷﺪا ﺑﻮوەﺗە ھﯚی‬ ‫ﮔﯿــﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ‪ 23‬ﻛەس ﻟە‬ ‫ﻛﺎرﻣەﻧﺪان و ﭘﺎﺳەواﻧﺎﻧﯽ ﻧەوت‪.‬‬ ‫وردەﻛﺎری دۆﺳﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ‬

‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻟــە‬ ‫ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫)‪ (HAPATS‬ﺑﯚ ﺗەواوﻛﺮدﻧﯽ ‪ 60‬ھەزار‬ ‫ﻣەﺗﺮ ﺑﯚڕی ‪ 16‬ﺋﯿﻨﺠﯽ‪.‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ﮔﺮێﺒەﺳﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻋەرش ﺑەﺳــڕە‪ ،‬دﻗە‬ ‫ﻣﻌﯿﺎر‪ ،‬ﺋەﻟﺮﺑﻮع ﺧەزرا‪ ،‬ﺳــەرﭘێﭽﯽ‬ ‫ﺳەﻧﺘەری ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗــﯽ ﻟــە ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻓﺮۆم وێڵﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫ھەرﭼــﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــەو ‪31‬‬ ‫دۆﺳــﯿەﯾەوە ھەﺑێﺖ ﻛە ﺋﺎراﺳﺘەی‬ ‫دادﮔﺎ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪەﻛﺎن و ﻟﯿﮋﻧەی‬ ‫دەﺳﺘەﺑەری ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﺮاون‪ ،‬ﭼﻮار‬ ‫دۆﺳﯿەی ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﻟەﺧــﯚ دەﮔﺮێﺖ‪،‬‬ ‫ﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫‪ 149‬ﻣﻠﯿــﯚن و ‪ 175‬ھــەزار دﯾﻨﺎر‬ ‫ﺑــە واژووی ﺳــﺎﺧﺘە ﻛە ﻟەﺳــەر‬ ‫ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘێﺸــﻮوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و‬ ‫ﺑﺮﯾﻜﺎرەﻛــەی ﺣﯿﺴــﺎب دەﻛﺮێﺖ‪.‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﭘێﻮەﺳﺘﻦ‬ ‫ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎن ﻟە‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎیﻧەوﺗﯽﻣﯿﺴﺎن‪،‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻟﻮوﻟەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی‬ ‫ﻧەوت‪ ،‬ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﻛەرﺑەﻻ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻧەوﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭘڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺎز‪ ،‬ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕﯽ‬ ‫راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑەﻏﺪا‪ ،‬ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی‬ ‫راھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺑێﺠﯽ‪ ،‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫ﭘﺎ‪‬وﺗﻨــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ‪ ،‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﻮور دەﮔﺮێﺘەوە‪.‬‬

‫ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺗەﻗﺘەق‬ ‫ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەرﻛﺮدﻧﯿﺎن ھەﯾە‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧــﯽ‬

‫وای ﮔﻮت‪.‬‬ ‫ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧــەی دەﺳــﺘەﺑەری‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯿﯿــﺎن ھەﯾــە‪ ،‬ﭘﺎش ﻟە‬ ‫دەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن‪ ،‬ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە‬ ‫ﺳﻨﺪووﻗﯽ دەﺳﺘەﺑەری دەﺳڕێﺘەوە‪،‬‬ ‫ﺋەوان دەﺗﻮاﻧﻦ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘﺎرەی‬

‫ﭘﺎﺷــﻜەوﺗﯿﺎن ﻟــە ﺳــﻨﺪووﻗﯽ‬ ‫دەﺳﺘەﺑەرﯾﯿەوە راﺑﻜێﺸﻦ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣــﯽ ‪ ،2014‬ﭼﻮار‬ ‫ھــەزار و ‪ 566‬ﻛﺮێــﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ و‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ‪ 27‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫ﺳەرﻛﺎر ﻟە ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎزی‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەرﻛﺮد ﻛە دوو ھەزار‬ ‫و ‪ 872‬ﻛﺮێﻜﺎرﯾــﺎن ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﻮون‪،‬‬ ‫ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ‪2016‬دا ژﻣﺎرەﻛە ﺑﯚ‬ ‫ﺳێ ھەزار و ‪ 400‬ﻛﺮێﻜﺎر داﺑەزﯾﻮە‪،‬‬ ‫ﺋــەوەش ﺑەﭘێــﯽ داﺗــﺎی ﻓەرﻣﯽ‬ ‫وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن‪،‬‬

‫ﺑــە‪‬م وەزارەﺗەﻛە ﺗەﻧﯿــﺎ ژﻣﺎرەی‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻟە ‪ 10‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎدا ﺋﺎﺷﻜﺮا‬ ‫ﻛﺮدووە ﻛــە ﺑەﺳــەرﯾەﻛەوە دوو‬ ‫ھەزار و ‪ 673‬ﻛﺮێﻜﺎرﯾﺎن ھەﯾە و دﯾﺎر‬ ‫ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧەی ﺗﺮ ﻟەﭘﺎڵ ﻛﺎم‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎدا ﻛﺎر دەﻛەن‪.‬‬

‫وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ داھﺎﺗﯽ ﻧەوت ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕە ﺧﯚی ﻛڕ ﻛﺮدووە‬

‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛە ﺋەو ﻗﯿﭽە‬ ‫ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗەﺷﯽ ﻧەھێﺸﺖ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﯾﺒﻮو‬

‫وﺷە‪ /‬ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن‬ ‫وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﻧﺰﯾﻜــەی ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕــە ﺧﯚی ﻟە‬ ‫ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی‬ ‫ھەﻧــﺎردە و داھﺎﺗــﯽ ﻧــەوت ﻛڕ‬ ‫ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﻛــﺮدووە‪.‬‬ ‫وەزارەﺗەﻛــە ﺋــەوەی درﻛﺎﻧﺪووە‬ ‫ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛەی‬ ‫ﺑﻮاری وردﺑﯿﻨــﯽ‪ ،‬ﺑ‪‬وﻛﺮدﻧەوەی‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑــەو وەزارەﺗەﻛــە‬ ‫راﮔﺮﺗﻮوە‪.‬‬ ‫دواﯾﯿﻦ راﭘــﯚرت ﻛــە وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮۆﺳــەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن‬ ‫و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ ﻧەوت ﺋﺎﺷــﻜﺮای‬ ‫ﻛﺮدﺑێﺖ ﺑﯚ ‪14‬ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو دەﮔەڕێﺘــەوە‬ ‫ﻛــە ﺗﯿﺎﯾــﺪا ﺑــڕی ھەﻧــﺎردە و‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ﻧﺮﺧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و‬ ‫داھﺎﺗﯽ ﭘﺎ‪‬وﺗﻮوی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ‬ ‫دووەﻣﯽ ﺳﺎڵەﻛەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺟﮕە ﻟە وەزﯾﺮ‪ ،‬ﻛــەس زاﻧﯿﺎری ﻻ‬ ‫ﻧﯿﯿە و وەزﯾﺮﯾﺶ ﻛەس دەﺳﺘﯽ ﭘێ‬ ‫ڕاﻧﺎﮔﺎت‪.‬‬

‫ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﻻﻧﯽ ﻛەم‬ ‫ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ‪ ،2014‬ﺑەردەوام‬ ‫ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــﺮا‪ ،‬ﺋەوەﺑــﻮو‬ ‫ﻟەوەﺗەی ﻧەوت دەﻓﺮۆﺷــێﺖ دﯾﺎر‬ ‫ﻧﯿﯿە چ ﺑڕێﻚ دەﻓﺮۆﺷــێﺖ و چ ﻟە‬ ‫داھﺎﺗەﻛەی دەﻛﺎت و ﺑە چ ﻧﺮﺧێﻚ‬

‫ﺗەھﺎ زەﻧﮕەﻧە ﺑﺮﯾﻜﺎری وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن‪:‬‬

‫ﺋﺎﮔﺎداری ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﻦ و ھﯿﭻ‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻟەﺑــﺎرەی داھﺎت و‬ ‫ھەﻧــﺎردەی ﻧــەوت و راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫وەزارەﺗەﻛە ﻧﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﻟــەو ﻛﺎﺗــەوە وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ھﯿــﭻ ﺟــﯚرە‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ‬ ‫ھەﻧﺎردەﻛــﺮدن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧــەوت ﺑــ‪‬و ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە و‬ ‫ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﺎزاﻧێــﺖ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫چ ﺑڕە ﻧەوﺗێﻚ ھەﻧﺎردە دەﻛﺎت‪ ،‬ﺑە‬ ‫ﭼەﻧﺪی دەﻓﺮۆﺷــێﺖ و دواﺟﺎر چ‬ ‫ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ ﺑﯚ دەﻣێﻨێﺘەوە‪.‬‬

‫و ﺑەچ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ دەﻓﺮۆﺷێﺖ‪،‬‬ ‫وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە‬ ‫ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵەﻛەدا راﭘﯚرﺗێﻜﯽ دوور‬ ‫و درێﮋی ﺑ‪‬و ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋﺎﺳــﺘﯽ‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ‪ 11‬ﺳﺎڵﯽ ﺧﺴﺘﺒﻮوە ڕوو‪.‬‬ ‫ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ‬ ‫‪2015‬ەوە وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەﻣــﻮو ﻣﺎﻧﮕێﻚ‬ ‫ﻟــە راﭘﯚرﺗێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﺪا ﺑڕی‬

‫ﮔﺸﺘﯿﯽ ھەﻧﺎردەی ﻧەوﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕێﻚ‬ ‫ﭘێﺸــﺘﺮی ﺑــ‪‬و ﻛﺮدووەﺗــەوە‬ ‫و راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھەرﭼەﻧــﺪە‬ ‫زۆر ﺟــﺎر ﻟــە ﻻی ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن و‬ ‫ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛەوﺗﻮوەﺗە‬ ‫ژێــﺮ رەﺧﻨــە و وەزارەﺗەﻛە ﺑەوە‬ ‫ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﻛﺮا ﻟــە راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯿﺪا‬ ‫ﺑڕی راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻧەوت ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻧﺎﻛﺎت‪ ،‬ﺑە‪‬م دﯾﺴﺎن‬ ‫ﺋەﮔەر ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﺸﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮواﯾە‪،‬‬ ‫ﺋەوا رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﻟەوە ﺋﺎﮔﺎدار‬ ‫دەﺑﻮون ﻟــە ﻣﺎﻧﮕەﻛــەدا چ ﺑڕێﻚ‬ ‫ﻧــەوت ﻧێﺮدراوە و داھﺎﺗەﻛەﺷــﯽ‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﺑﻮوە‪.‬‬ ‫دواﯾﯿﻦ راﭘﯚرت ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ‬ ‫ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــ‪‬وی‬ ‫ﻛﺮدﺑێﺘەوە‪ ،‬ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ ‪2016‬‬ ‫ﺑﻮوە ﻛە ھﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەم‬ ‫ﺑﻮو‪ .‬ﺑەﮔﻮێﺮەی دواﯾﯿﻦ راﭘﯚرت‪ ،‬ﻟە‬ ‫ﻣﺎﻧﮕەﻛەدا ‪ 17‬ﻣﻠﯿﯚن و ‪ 629‬ھەزار‬ ‫و ‪ 368‬ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧــەوت ﻟە رێﮕەی‬ ‫ﺑەﻧــﺪەری ﺟەﯾﮫﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎوە‬ ‫ھەﻧــﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﻛﺮا‬ ‫ﻛــە رۆژاﻧە دەﯾﻜــﺮدە ‪ 587‬ھەزار‬ ‫و ‪ 646‬ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧــەوت‪ .‬ھەر ﻟەو‬ ‫ﻣﺎﻧﮕەدا ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و ‪ 923‬ھەزار و ‪65‬‬ ‫ﺑەرﻣﯿﻞ ﺑەرھەم ھێﻨﺮا ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ‬ ‫ﭘﺎ‪‬وﮔەﻛﺎن و ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ‬ ‫ﻛە رۆژاﻧە دەﻛﺎﺗە ‪ 64‬ھەزار و ‪102‬‬

‫ﺑەرﻣﯿﻞ‪ .‬ﺗێﻜڕای ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﻟەو‬ ‫ﻣﺎﻧﮕــەدا ﺑە ‪ 35‬دۆﻻر ﻓﺮۆﺷــﺮا و‬ ‫ﺳــەرﺟەم ﺋەو ﻧەوﺗەی ﻟە رێﮕەی‬ ‫ﺟەﯾﮫﺎﻧــەوە ﻓﺮۆﺷــﺮا‪ ،‬ﺑﺎﯾﯽ ‪567‬‬ ‫ﻣﻠﯿــﯚن و ‪ 768‬ھــەزار دۆﻻر ﺑﻮو‪.‬‬ ‫دوای ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻗەرز ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ‬ ‫وەرﮔﯿﺮاوە و ﺧەرﺟﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن‬ ‫و ﭘێﺘــﺮۆدۆﻻری ﻛەرﻛﻮوك‪ ،‬ﺑڕی‬ ‫‪ 374‬ﻣﻠﯿﯚن و ‪ 600‬ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﺎﯾەوە‪.‬‬ ‫ﺗێﻜــڕای ﻧﺮﺧــﯽ ﻧەوﺗــﯽ ﺟﯚری‬ ‫ﺑﺮێﻨﺖ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ‪ ،2016‬ﻧﺰﯾﻜەی ‪ 48‬دۆﻻر‬ ‫ﺑﻮو‪ .‬ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ‪13‬‬ ‫دۆﻻر ﻛەﻣﺘــﺮ ھەژﻣــﺎر ﻛﺮاﺑﻮو ﻟە‬ ‫ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳەﻓﯿﻦ دزەﯾﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﭘێﺸﺘﺮ ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە‬ ‫ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺷﺖ ﺗﺎ ‪10‬‬ ‫دۆﻻر ﻛەﻣﺘــﺮ ﻟە ﻧەوﺗــﯽ ﺑﺮێﻨﺖ‬ ‫دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ‪.‬‬ ‫رێﻚ ﻟەو ﻛﺎﺗــەوە ھﯿﭻ راﭘﯚرﺗێﻜﯽ‬ ‫وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺑــ‪‬و ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە‪ ،‬ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا‬ ‫ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو‬ ‫ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە‪.‬‬ ‫و‪‬ﺗﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘێﻚ ﻟــە ﻛﯚﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ‬ ‫ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ ‪،2016‬‬ ‫ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن دا ﻣﻠﯿﯚﻧێــﻚ و ‪200‬‬

‫ھــەزار ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ‬ ‫ھەﻧﺎردەﯾــﺎن ﻛەم ﺑﻜەﻧــەوە و ﻟە‬ ‫‪10‬ی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەﻣﯿﺶ‬ ‫و‪‬ﺗﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺋﯚﭘێﻜﯿــﺶ‬ ‫ﺑڕﯾﺎری ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺰﯾﻜەی‬ ‫‪ 600‬ھەزار ﺑەرﻣﯿــﻞ ﻧەوﺗﯿﺎن دا‪،‬‬ ‫ﺋەواﻧەش ھــﯚﻛﺎر ﺑــﻮون ﻟەوەی‬ ‫ﺗێﻜــڕای ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم ﺑﮕﺎﺗە ﺳەرووی ‪54‬‬ ‫دۆﻻر‪.‬‬ ‫ﺗێﻜــڕای ﻧﺮﺧﯽ ﻧــەوت ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ‬ ‫ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ واﺗە ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ‬ ‫دووەم‪ ،‬ﮔەﯾﺸــﺘە ﺳــەرووی ‪55‬‬ ‫دۆﻻر‪ ،‬ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــﻮﺑﺎت ﺗێﻜڕای‬ ‫ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺳــەرووی ‪ 54‬دۆﻻر‪،‬‬ ‫ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎدار ﺳەرووی ‪ 53‬دۆﻻر‬ ‫و ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯿﺶ ‪ 52‬دۆﻻر‬ ‫ﺑﻮوە‪.‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دﯾﻠﯚﯾــﺖ ‪ Deloitte‬ﻟە‬ ‫ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸــﺮﯾﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳــﺎڵﯽ‬ ‫‪ ،2016‬ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﯽ واژوو‬ ‫ﻛﺮد ﺑﯚ وردﺑﯿﻨﯽ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻧەوﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﺑڕﯾﺎر ﺑﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە‬ ‫ﺑەوﭘەڕی ﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەوە راﭘﯚرﺗەﻛﺎن‬ ‫دوای وردﺑﯿﻨــﯽ ﺑﺨﺎﺗە ڕوو‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﺟﮕە ﻟەوەی ﻛە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺋﺎﺷﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺑێﺪەﻧﮕە‪ ،‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی‬ ‫دﯾﻠﯚﯾﺘﯿﺶ ھﯿﭻ ﺑﺎس و ﺧﻮاﺳﺘێﻜﯽ‬ ‫ﻟەﺳەر ﻧﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ‪ Deloitte‬ﻛە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە‬ ‫وردﺑﯿﻨﯽ داھﺎت‪ ،‬ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﭼﻮار‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دﻧﯿﺎ ﺑــﯚ وردﺑﯿﻨﯽ و ﻟە‬ ‫‪ 150‬و‪‬ﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﭼﺎﻻﻛە‪ ،‬ﻧﺰﯾﻜەی‬ ‫‪ 244‬ھەزار ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ﺷﺎرەزای‬ ‫ھەﯾە و داھﺎﺗﯽ ﺳــﺎڵﯽ ‪2016‬ەﺷﯽ‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭘﺮس ﻟە ﻛێڵﮕەی‬ ‫ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘــەق ﺑە ”وﺷــە“ی‬ ‫راﮔەﯾﺎﻧــﺪ‪” ،‬ﺋەﮔــەری دەرﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫زۆرﯾﻨــەی ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﺋــەو ﻛێڵﮕە‬ ‫ﻧەوﺗﯿﯿــە ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی‬ ‫ﺳەرﻛﺎری ﻛێڵﮕەﻛەوە ﺑەھێﺰە“‪.‬‬ ‫رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە‪” ،‬ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەم‬ ‫ﻟە ﻛێڵﮕە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛە ﻟە ‪ 160‬ھەزار‬ ‫ﺳەرﺗﺮەوە ﺑﯚ ﺗەﻧﯿﺎ ‪ 30‬ھەزار ﺑەرﻣﯿﻞ‬

‫‪13‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫وﺷە‪ /‬ﻛﯚﯾە‪ -‬رێﺒﯿﻦ‬ ‫ﺑەھﯚی داﺑەزﯾﻨﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرھەم‬ ‫ﻟــە ﻛێڵﮕــەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەق‪،‬‬ ‫ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﺳــەﺗﺎن‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎری ﻛێڵﮕەﻛە ھەﯾە‪ ،‬ﺳەرۆﻛﯽ‬ ‫ﺳــەﻧﺪﯾﻜﺎی ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوﺗﯿﺶ‬ ‫دووﭘــﺎت ﻟــە دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەﺗﺎن‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎری ﺗﺮی ﻧەوت دەﻛﺎﺗەوە‪.‬‬

‫ﻧــەوت داﺑەزﯾﻮە‪ ،‬ﺋەوەش وا دەﻛﺎت‬ ‫ژﻣــﺎرەی ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎن ﺑــەراورد ﺑە‬ ‫ﺑەرھەﻣﯽ ﺋێﺴﺘە‪ ،‬زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻮﯾﺴﺖ‬ ‫ﺑێﺖ‪ ،‬ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗــﯽ ﺗﯽ ﺋﯚﭘﻜﯚ ﺑە‬ ‫ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟەو دۆﺧە‬ ‫ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮدووەﺗەوە“‪.‬‬ ‫ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەق ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﯽ ﺗﯽ ﺋﯚﭘﻜﯚی ھﺎوﺑەش‬ ‫ﻟــە ﻧێــﻮان ﺟەﻧــەڵ ﺋﯿﻨێﺮﺟﯽ و‬ ‫ﺋەداﻛﺲ ﭘێﺘﺮۆﻟﯿﯚم ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮێﺖ‬ ‫و ﻟە رۆژﺋﺎوای ﻛﯚﯾــە ھەڵﻜەوﺗﻮوە‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛێڵﮕەﻛە داﺑەزﯾﻮە‬ ‫و ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ‬ ‫ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ھەڵﻜەﻧﺪن ﻟە ﺑﯿﺮێﻜﯽ‬ ‫ﻧﻮێﺪا دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫وەك ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ”وﺷە“ دەڵێ‪،‬‬ ‫”ﺋەﮔــەر ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﺑﯿﺮە‬ ‫ﻧەوﺗە ﺋەرێﻨﯽ ﻧەﺑﻦ‪ ،‬ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە‬

‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە‬ ‫دەردەﻛﺎت“‪.‬‬ ‫ﺳــەرووی ‪ 400‬ﻛﺮێﻜﺎری ﺧﯚﻣﺎڵﯽ‬ ‫ﻟە ﻛێڵﮕەی ﻧەوﺗــﯽ ﺗەﻗﺘەق ﻟەﭘﺎڵ‬ ‫ﻧﺰﯾﻜەی ‪ 140‬ﻛﺮێــﻜﺎری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛﺎر‬ ‫دەﻛەن‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺳﻢ ﺷەرﯾﻒ ﺳەرۆﻛﯽ ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی‬ ‫ﻛﺮێﻜﺎراﻧــﯽ ﻧەوت‪/‬ﻟﻘــﯽ ھەوﻟێــﺮ‬ ‫ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی دووﭘﺎت ﻛــﺮدەوە‪،‬‬ ‫”ﺑەھﯚی ﺳﺴﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەوﺗﯿﯿەوە‪ ،‬ﺳەﺗﺎن ﻛﺮێﻜﺎری ﻧەوت‬ ‫ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ‬ ‫دەرﻛﺮاون و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺖ‬ ‫داوە“‪.‬‬ ‫”ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ھﯿﭻ ﺑﯚ ﺋــەو ﻛﺮێﻜﺎراﻧە‬ ‫ﺑﻜەﯾﻦ‪ ،‬ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە‬ ‫ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧەﻣــﺎوە ﯾــﺎن‬ ‫ﺑەرھەﻣەﻛەی داﺑەزﯾﻮە“‪ ،‬ﺷــەرﯾﻒ‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬

‫ﺳەرووی ‪ 36‬ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺑﻮوە‪ .‬ﺋەو‬ ‫ﻟە ﭘﺎڵ ھەرﯾەك ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﺮاﯾــﺲ واﺗــﺮ‪ ،‬ھــﺎوس ﻛﻮوﭘﺮز‪،‬‬ ‫ﺋێﺮﻧێﺴــﺖ ﺋەﻧﺪ ﯾﺎﻧــﮓ وﻛێﯽ ﭘﯽ‬ ‫ﺋێﻢ ﺟﯽ‪ ،‬ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯽ‬ ‫ﭘێﺸﻜەش دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ﻟــە وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﯿەﻛﺎن ﻻی‬ ‫رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳــﺎن ﺑﻮوەﺗە ﺷﺘێﻜﯽ‬ ‫ﺋەﺳــﺘەم و ﺳــەﯾﺮ ﻟەوەداﯾە ﺟﮕە‬ ‫ﻟە وەزﯾﺮ‪ ،‬ﻛــەس زاﻧﯿﺎری ﻻ ﻧﯿﯿە‬ ‫و وەزﯾﺮﯾــﺶ ﻛەس دەﺳــﺘﯽ ﭘێ‬ ‫ڕاﻧﺎﮔﺎت‪.‬‬ ‫ﺗەھﺎ زەﻧﮕەﻧە ﺑﺮﯾــﻜﺎری وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻟە وە‪‬ﻣﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎری‬ ‫ﺑ‪‬وﻧەﺑﻮوﻧــەوەی‬ ‫ھــﯚﻛﺎری‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن و دواﯾﯿﻦ زاﻧﯿﺎری‬ ‫ﻟەﺳــەر ﭘێﻮەﻧــﺪی وەزارەﺗەﻛــە‬ ‫ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دﯾﻠﯚﯾﺖ‪ ،‬ﮔﻮﺗﯽ‬ ‫”ﺋﺎﮔﺎداری ھﯿﭻ ﺷﺘێﻚ ﻧﯿﻦ و ھﯿﭻ‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﻤﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﻧﯿﯿە‪“.‬‬ ‫ﻟە رێﮕەی ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە‬ ‫ھەوڵﻤــﺎن دا ھەﻧﺪێــﻚ زاﻧﯿﺎری‬ ‫دەﺳــﺖ ﺑﺨەﯾﻦ‪ .‬ﺳــﺎڵﺢ ﺑەﺷــﺎر‬ ‫ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و‬ ‫وزە و ﺳــەرﭼﺎوە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن‬

‫ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ‪ ،‬ﭘێــﺶ ﺋەوەی‬ ‫ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘــەك ﺑﺨﺮێــﺖ‪،‬‬ ‫رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗﯽ‬ ‫ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ھەﺑﻮوە‬ ‫ﻛــە ﻣﺎﻧﮕﺎﻧــە راﭘﯚرﺗــﯽ ﻛﺎر و‬ ‫ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳــەر‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨــﺎن و ھەﻧﺎردەﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫ﻧەوت ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜەن‪ ،‬ﺋێﺴــﺘەش‬ ‫ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی دۆﺳﺘﺎﯾەﺗﯽ‪،‬‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗەﻛەوە‬ ‫ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﺋــەو ﻟەﺑــﺎرەی ﺑ‪‬وﻧەﺑﻮوﻧەوەی‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕﯽ‬ ‫راﺑﺮدوودا ﮔﻮﺗﯽ‪ ،‬ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك‬ ‫ﻟە وەزارەﺗەﻛــە ﭘێﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪووە‪،‬‬ ‫ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی دﯾﻠﯚﯾــﺖ داوای ﻟــە‬ ‫وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﻛــﺮدووە ھﯿــﭻ راﭘﯚرﺗێــﻚ ﺑ‪‬و‬ ‫ﻧەﻛﺎﺗــەوە ﺗﺎ ﺑﯚ ﺧــﯚی ﺑە ﺗەواوی‬ ‫وردﺑﯿﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو دەﻛﺎت و ﺑە‬ ‫راﭘﯚرﺗێﻚ ﺑ‪‬وی دەﻛﺎﺗەوە‪.‬‬ ‫ﺳــەرﭼﺎوەﻛە ﺑﯚ ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە‬ ‫ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻧەﻛــﺮدووە چ ﻛﺎﺗێﻚ‬ ‫ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــە راﭘﯚرﺗەﻛە ﺑ‪‬و‬ ‫دەﻛﺎﺗــەوە و زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ رای‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﺋەﮔــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی دﯾﻠﯚﯾــﺖ ﺑە‬ ‫راﭘﯚرﺗەﻛەی ﻟێڵﯿﯽ ﭘﺮﺳﯽ داھﺎت‬ ‫و ھەﻧﺎردەی ﻧەوت ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن‬ ‫روون ﺑﻜﺎﺗەوە‪ ،‬ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ‬ ‫دەﺑێﺖ ﻟە ﺷــەﻓﺎﻓﯿﯽ و ﭼﺎﻛﺴﺎزی‬ ‫و ﺋەﮔــەر ﭘێﭽەواﻧەﻛــەش ﺑێﺖ‪،‬‬ ‫ﺋەوا دەﺑــێ ﺧﯚزﮔە ﺑﯚ راﭘﯚرﺗەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘێﺸــﻮوی وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺨﻮازﯾﻦ‪.‬‬

‫دواﯾﯿﻦ راﭘﯚرﺗﯽ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە‬ ‫ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ‪14‬ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ‬ ‫ﯾەﻛەﻣﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑ‪‬و ﻛﺮاﯾەوە‪.‬‬

‫وﺗﺎر‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪14‬‬

‫ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ‬

‫ﭘەﯾڕەو ﺋەﻧﻮەر‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﻟەﺑﺎرەی ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و‬ ‫ﻛﺘێﺒەوە‬ ‫ﺳەرەﺗﺎ دەﮔەڕێﯿﻨەوە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺋەوەی ﻛە ”ﻛﺘێﺐ“‬ ‫ﭼﯿﯿــە و ﻛێﯿە؟ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﻛﺘێﺐ و ﻣﺮۆڤ‪ ،‬ﻛﺘێﺐ‬ ‫و ﻛﻮﻟﺘــﻮور‪ ،‬ﻛﺘێﺐ و ﻛﯚﻣەڵﮕــە‪ .‬ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻚ ھەﯾە ﭘێﯽ‬ ‫واﯾە ﻛﺘێﺐ ﺳــەرﻣﺎﯾەﯾە‪ .‬ﺳــەرﻣﺎﯾە ﺑەﻣﺎﻧﺎ ﻣﺎرﻛﺴــﯽ‬ ‫و ﺋەﻧﮕڵﺴــﯿﯿەﻛەی ﻧﺎ‪ ،‬ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەش ﻧــﺎ ﭼەﭘەﻛﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﺗەﻓﺴﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮ ﺑەﻛﺎری‬ ‫دێﻨﻦ‪ .‬ﺳەرﻣﺎﯾە ﺑەو ﻣﺎﻧﺎ ﻟﯿﺒڕاڵ و ﻛﺎﭘﯿﺘﺎڵﯿﺰﻣەﯾﺶ ﻧﺎ ﻛە‬ ‫ﺳەرﻣﺎﯾەداری ﺑﯚ دﻧﯿﺎ و دﯾﺎردە و دەوروﺑەر ھەﯾەﺗﯽ‪.‬‬ ‫ﺳەرﻣﺎﯾە ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﭼﯚن ﻟەڕێﯽ ﻛﺘێﺒەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ‬ ‫دﻧﯿﺎ ﻟێﻚ ﺑﺪەﯾﻨەوە! ﭼﯚن ﻟە ﻣﺎﻧﺎ ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﮔەردوون‬ ‫ﺑﮕەﯾﻦ و ﺷــﺮۆﭬەی ﺑﻜەﯾﻦ‪ .‬ﺑە ﺳەرﻣﺎﯾەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺘێﺐ‬ ‫واﺗە ﺑە ﺳەﻧﺘەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺘێﺐ‪ ،‬ﻟێﺮەوە ﻛﺘێﺐ دەﺑێﺖ ﺑە‬ ‫ﻛﺎراﻛﺘەر و ﺳەﺑﺠێﻜﺖ‪ .‬ﻟێﺮەوە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﻛﺘێﺐ‬ ‫و ﻣــﺮۆڤ دەﺑێﺖ ﺑە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێــﻮان دوو ﺑﻮوﻧەوەر و‬ ‫ﻛﺘێﺐ‪ ،‬دەﺑێﺖ ﺑە ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﻣەﻋﺮﯾﻔە‬ ‫و ﭘﺮۆﺳــەی ﺧﯚداڕﺷــﺘﻨەوە و ﺧﯚڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە و‬ ‫ﺧﯚﺗﺎزەﻛﺮدﻧەوە‪.‬‬ ‫ﻛﺘێﺐ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻛﻮﻟﺘﻮورە‪ .‬ﻛﻮﻟﺘﻮور واﺗە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك‬ ‫ﻟەﺳــەر ”ﻛﺘێﺐ“ ﺑﻨﯿــﺎت ﻧﺮاﺑێﺖ‪ ،‬دﻧﯿﺎﯾــەك ﻟە ﻛﺘێﺐ‬ ‫دروﺳــﺖ ﻛﺮاﺑێﺖ‪ .‬ﻛﺘێﺐ ﻟــە ھەﻣــﻮو ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﮔﯽ ھەﺑێﺖ‪ .‬ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﺎس و ﻟەﻧﺎو ﭘﺎس‬ ‫و ﻟەﻧﺎو ﻣﯿﺘﺮۆ و ﺷەﻣەﻧﺪەﻓەر و ﻓڕۆﻛە و ﺳەرﺗﺎﺷﺨﺎﻧە و‬ ‫ﻛﺎﻓێ و ڕێﺴﺘﯚراﻧﺘەﻛﺎن و ڕووﺑەرە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن‪ ،‬ﻛﺘێﺐ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﮔﯽ ھەﺑێــﺖ و ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺘەوە‪ .‬دەﺑێﺖ ﻛﺘێﺐ وەك‬ ‫ﻧﯚرم و ﺑەھﺎ و ﺗڕادﯾﺴــﯿﯚﻧێﻜﯽ دەﺳــﺘەﮔەراﯾﯽ ﺧﯚی‬ ‫داﻛﻮﺗﺎﺑێــﺖ‪ ،‬ﺑﻮوﺑێﺖ ﺑە ﭘڕۆژەی ﺗەﻣــەن‪ ،‬ﺑﻮوﺑێﺖ ﺑە‬ ‫ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەوەی ﻣﺮۆڤ و دﻧﯿﺎ‪ ،‬ﻣﺮۆڤ و‬ ‫ژﯾﺎن‪ ،‬ﻣﺮۆڤ و ﻣﺮۆڤ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺑــە ﻛﻮﻟﺘﻮورﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە دەﻣﺎﻧﺒﺎﺗەوە‬ ‫ﺑﯚ ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﺳﯚﺳــﯿﯚﻟﯚژﯾﺎ و ﺳﯚﺳﯿﯚﻟﯚژﯾﺎی‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣﯿﺪﯾــﺎ و ﻣﯚدێڵﯽ‬ ‫ﭘەروەردەﻛﺮدﻧــﯽ ﺗــﺎك‪ .‬ھەﻣــﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﻟــە دﻧﯿﺎی‬ ‫ﻛﻮردﯾﺪا ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی و ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚدا ﻧﯿﻦ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ‬ ‫و ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾﺎن ھەﯾــە‪ .‬ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﻟە‬ ‫داﺑڕاﻧێﻜﯽ ﮔەورەدان ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘﺮ و ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮە و‬ ‫ڕێﮕەﯾەك ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە وەك ﺑﺎزﻧﺎﯾەك ﺑە دەوری ﯾەﻛﺘﺮدا‬ ‫ﻛﯚ ﺑﺒﻨــەوە و ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺪۆزﻧەوە و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە‬ ‫و ﻛﺘێﺐ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و دﻧﯿﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑەرھەم ﺑێﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋێﻤە )ﻛﻮﻟﺘﻮوری دەﺳــﺘەﺑﮋێﺮ و‬ ‫ﺟەﻣــﺎوەر( ﻟەﮔەڵ ﻛﺘێﺒﺪا ﻧﺎژی! ﻟەﻧــﺎو ﻛﺘێﺒﺪا ﻧﺎژی و‬ ‫ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺧﻮێﻨەر و ﻛﺘێﺒﺨﻮێﻨﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋێﻤە ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ داﺧﺮاو و ڕەﻗە و‬ ‫ﻛﺘێﺐ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻓﻜﺮی ﺗﺎزە و ﺳەردەﻣﯽ ﺗﺎزە داﻧﺎﻧێﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘەروەردە و ﺧێﺰان و دﻧﯿﺎﺑﯿﻨﯽ ﺗﺎك‪ ،‬ڕۆڵێﻜﯽ‬ ‫ﻛﺎرﯾﮕەر دەﮔێڕن ﻟــە ﺑەﻛﻮﻟﺘﻮورﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و‬ ‫ﻧﺰﯾﻜﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺘێﺐ و ﻛﯚﻣەڵ ﯾﺎ ﮔﺸــﺖ‪ .‬ﺑەداﺧەوە!‬ ‫ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘﻤەی ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺮۆﭬﯽ ﭘێ‬ ‫ﭘەروەردە دەﻛﺮێﺖ‪ ،‬ﻧەك ھەر ﻛﺘێﺒﺪۆﺳﺖ و ﻛﺘێﺒﺨﻮێﻦ‬ ‫دروﺳــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت‪ ،‬ﺑﮕﺮە ﺑــە ھــەزاران دژە‪-‬ﻛﺘێﺐ و‬ ‫ﻛﺘێﺒﻜﻮژی ﺑەرھەم ھێﻨــﺎوە‪ .‬ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و زاﻧﻜﯚی ﺋێﻤە‬ ‫ﻣﺮۆڤ ﻓێﺮ ﺋەوە دەﻛﺎت ﭼﯚن ﻟە ﻛﺘێﺐ دوور ﺑﻜەوﻧەوە‬ ‫و ﻣەﻟﺰەﻣە ﺑﭙەرﺳــﺘێﺖ‪ .‬ﭼﯚن ﻛﺘێﺐ ﺑە ﻛﺎ‪ ‬ﺑﺒﯿﻨێﺖ و‬ ‫وەك دﯾﻜﯚر و ﺟﻮاﻧﻜﺎری ﻟە ﻣﺎڵەﻛەﯾﺪا داﯾﺒﻨێﺖ ﺗﺎ ﺧﯚی‬ ‫وەك ﺧﻮێﻨەر و دﻧﯿﺎﻧﺎس ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﻣﯿﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺑﺪات‪.‬‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺋەﮔــەر ﻛﺮدە ﺑێﺖ! ﺑﯚ ﺋێﻤــە ﻛﺮدەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﻣــﺮدوو و ﻣﺮێﻨﺪراوە‪ .‬ﻣەرﮔــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻛﺘێﺐ ﺑﯚ‬ ‫ﺋێﻤە واﺗە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﻛﺎﯾە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎی‬ ‫ﺋێﻤە ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪا ﻧﯿﯿــە و دوورن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ‪ .‬ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ‬ ‫ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ڕووﺑەرێﻚ ﺑﻮەﺳﺘێﺘەوە‪ .‬ﻣﺎﻣەڵە و ڕەﻓﺘﺎری‬ ‫ﺋێﻤە ﻟەﮔــەڵ ﻛﺘێﺒﺪا ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﻓﯿﺰﯾﻜﯿﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫وەك ﻛەرەﺳﺘەﯾەﻛﯽ ڕەق دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ و دەﯾﻨﺎﺳﯿﻦ‪ .‬وەك‬ ‫ﭘﺎرﭼە ﻛﺎﻏەزێﻜﯽ ﺑێ ڕۆح و ﻣﺮدوو! ﺑەﺑێ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ‬ ‫دﯾﻮی ﻧﺎوەوە‪ .‬ﺑەﺑــێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﻧێﻮ ﺗێﻜﺴــﺘەﻛﺎن و‬ ‫ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗــەﻛﺎن‪ .‬ﺑەﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺋــەو ھێﺰەی ﻛە ﻟە‬ ‫ﻧﺎوەوە ﺧﯚی ﺷــﺎردووەﺗەوە‪ .‬ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺑێ ﻛﺘێﺐ‬ ‫ڕووﺑەڕووی ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎرە دەﺑێﺘەوە ﻛە ﺑەرھەﻣﯽ ﻛێﯿە؟‬ ‫ﺋێﻤە ﺑێ ﻛﺘێﺐ و ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە ﺑەرھەﻣﯽ ﻛێﯿﻦ و ﻛێ‬ ‫ﺋێﻤەی ﺑەرھەم ھێﻨﺎوە! ﻣﯚدێﻠﯽ ژﯾﺎن ﻟێﺮەدا ﻣﯚدێﻠێﻜﯽ‬ ‫دوور ﻟە ﻛﺘێــﺐ و دوور ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾە و ﻛﺘێﺐ وەك‬ ‫ﻛﺎراﻛﺘەر ھﯿﭻ ﺑﻮوﻧەوەرێﻚ ﻧﯿﯿە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺑﻜﺎت‪.‬‬

‫ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮوﯾﺎﻧﺪا؛ ﺋﯿﻨﺴﺎن‬ ‫زۆرﺗﺮﯾﻦ دەﻣەﻗﺎڵﯿﯽ ﺑەرﭘﺎ ﮐﺮد!‬ ‫ﺋﺎﯾەﺗﯽ )‪(54‬‬ ‫)ﺳــﻮورەﺗﯽ‬ ‫ﻓەﻟﺴــەﻓەی‬ ‫ﺋەﺷﮑەوت( ﻗەﯾﺮاﻧﯽ ﺗﺎﮐەﮐەس‬ ‫)ﻓــەرد( ﺗﺎوﺗــﻮێ دەﮐﺎ‪.‬‬ ‫ﮐﯚﻣەڵ ﯾــﺎن ﮔڕووﭘێــﮏ ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﭼﯿﺮۆﮐەﮐەدا ھەن ھﻮﺷــﯿﺎرن‬ ‫ﯾﺎن ھﻮﺷــﯿﺎرﺑﻮوﻧەﺗەوە‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﺋــەم ﺑێﺪارﺑﻮواﻧەدا‬ ‫”ﺗﺎﮐەﮐەس“‪ ،‬واﺗــە ﻗﺎرەﻣﺎﻧێﮏ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ﺑﺒێﺘــە ڕێﺒەرﯾــﺎن ﺗﺎ‬ ‫ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳﻮورەﺗەﮐەﻳﺶ ھێﺸﺘﺎ‬ ‫دەرﻧەﮐەوﺗﻮوە دەورێﮏ ﺑﮕێڕێﺖ‬ ‫ﺧﻮدا ﺣــەز ﺑﮑﺎت ﺑﯚ دەرﺑﺎزﺑﻮون‬ ‫)ﻟــەم ﺋەﺷــﮑەوﺗەﯾﺎن!( و ﻟەم‬ ‫دۆزەﺧە زەﻣﯿﻨﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺳــﻮورەﺗەﮐە‪،‬‬ ‫ﮐــﻮرت دەﮐەﻣەوە ﻟەﻧــﺎو ﯾەک‬ ‫ھەﭬﯚک‪) :‬ﺟﯿﮫﺎن ﻟــە ﻗەﯾﺮاﻧﺪاﯾە‬ ‫و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﭘێﻐەﻣﺒەرێﮑە!(‬ ‫ﻣﺎدام ﻣﺤﻪﻣﻪد ﮐﯚﺗﺎﭘێﻐەﻣﺒەرە‪،‬‬ ‫ﮐەواﺗــە ﺟﯿﮫﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە‬ ‫ﺗﺎﮐێﮑﯽ ﯾــﺎن ﭼەﻧــﺪ ﺗﺎﮐێﮑﯽ‬ ‫ﻗﺎرەﻣﺎﻧﯽ وەﺗﯚﯾە ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺟێﯽ ﺋەو‬ ‫ﺳــەرﺑڵﻨﺪاﻧەی ﭘێﺸﻤەرﮔەﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﻮدا ﺑﮕﺮﻧەوە‪.‬‬ ‫ﭼﯿﺮۆﮐــﯽ ﺋەﺷــﮑەوت ﭘێﻤﺎن‬ ‫دەڵــێ‪ :‬ڕاﺳــﺘە ھەﻧﺪێــﮏ ﯾﺎن‬ ‫دەﺳﺘە دەﺳــﺘە ﺑەﺷەری ﺑەھێﺰ‬ ‫و ﺧﻮداﻧــﺎس ھەن ھﻮﺷــﯿﺎرن‪،‬‬ ‫ﺑــە‪‬م ﺋەم ﮔەردووﻧــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە‬ ‫ﺳــﻮوﻓﯿﺰﻣﯽ ﺋــەو ﺑﺮادەراﻧەی‬ ‫ﺋەﺷﮑەوت و ﺑێﺪارﺑﻮوﻧەوەﮐەﯾﺎن‬ ‫ﻧﺎﯾەﺗە ﮔﯚڕان‪ ,‬ﺑەڵﮑﻮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻴﺎن‬ ‫ﺑە ﮐﺎرﯾﺰﻣﺎی ﮐەﺳــێﮏ ھەﯾە ﺑە‬ ‫ﮐﺮدەوە ﺑێﺘــە ﻣەﯾﺪان و ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫ڕزﮔﺎر ﺑﮑﺎ‪.‬‬ ‫ﺋەﺷــﮑەوت ﭘێﻤــﺎن دەڵــێ‪:‬‬ ‫ﮔەردوون ﻟــە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪاﯾە!‬ ‫ڕاﺳــﺘە‪ ,‬ڕەﻧﮕــە ﭘێﻨﺞ ﺷــەش‬ ‫”ﮐەﺳێﮏ“ دڵﺴــﯚزی ﻣﯿﻠەت و‬ ‫ﺑەﺷەر‪ ،‬ﻟەم ﺟﯿﮫﺎﻧە وەﺣﺸﯿﻴەی‬ ‫ﺋەﻣــڕۆ ﭘەﯾــﺪا ﺑﮑﺮێــﻦ‪ ،‬ﺧﻮدا‬ ‫ھﯿــﻮای ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯚڕﯾﻨــﯽ ﺑەوان‬ ‫ﺣەزﮐﺮدﺑێﺖ ﺑﺴﭙێﺮێ! )ﺑﯚﯾە ﺋەو‬ ‫ﺷەش ﺣەوت ﮐەﺳەی ﻟە ﺧەوی‬ ‫ﻏەﻓڵەﺗﯽ ﭘــﺎش ”ﻧﺎﻣﺮۆﭬﺒﻮون“‬ ‫ﺑێــﺪار ﮐﺮدووهﺗــەوە( ﺑــە‪‬م‬ ‫ھﯿــﭻ ﯾەﮐێﮏ ﻟەو ﺳــێ ﭼﻮار ﺗﺎ‬ ‫ھەﺷــﺖ ﻛﻪﺳــﻪ‪ ،‬ﺧﻮداﻧﺎس و‬ ‫ﻟەﺧەو ڕاﺑﻮوە‪ ،‬ﺳەرەڕای ھێﺰی‬ ‫ﺗﯚﺑەﮐﺮدن و ھﻮﺷﯿﺎرﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن‪،‬‬ ‫ﺣەﯾﻒ‪ ,‬ﺑە ﮐــﺮدەوە ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە‬ ‫–ﮐە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑێــﻦ‪ -‬ﺟﯿﮫﺎن‬ ‫ﺑﮕﯚڕن‪.‬‬ ‫ﮔەردوون ﺋەﻣڕۆ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە‬ ‫ﺗﺎﮐەﮐەﺳێﮑﯽ وەک ﭘێﻐەﻣﺒەرێﮑە‬ ‫ﮐــە ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ –ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە‬ ‫وەک ﻧﻮوح‪ ،‬ﺳــﻠێﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮوﺳــﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻪﻣﻪد‪ -‬دﻧﯿــﺎ ﺑﮕﯚڕێﺖ ﺑەرەو‬ ‫ﺑﺎﺷە و ﺧێﺮ‪.‬‬ ‫ﮐەواﺗە ﺳــﻮورەﺗﯽ ﺋەﺷــﮑەوت‬ ‫دان ﺑەﻣــەدا دەﻧێــﺖ ﮐە ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﺧﻮداﻧــﺎس و‬ ‫دادﭘــەروەر ﻟە ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا ھەن‪,‬‬ ‫ﺑە‪‬م ھﯿﭻ ﮐﺎﻣﯿــﺎن ‪-‬ھێﻨﺪەی‬ ‫ﺧــﻮدا ﺑەﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ‪-‬‬ ‫ھێــﺰ و ﺋﯿﺮادە و ھﯚﺷــﯿﺎن ﻧﯿﻴە‬ ‫ﺧﻮدا ﺑەو ﺋەﻧﺪازەﯾە ﻟێﯿﺎن ڕازی‬ ‫ﺑێﺖ ھێــﺰی ﭘێﻐەﻣﺒەراﻧە ﺑﺪاﺗە‬ ‫ﺋەوەﯾﺎن‪ ،‬ﯾﺎن ھﯿــﭻ ﻧەﺑێﺖ ﺋەم‬ ‫ﺗﺎﻗە ﭼەﻧﺪ ﺧﻮداﻟێڕازﯾﯿﺎﻧە‪ ،‬ﺑێﻦ‬ ‫ﭘێﻐەﻣﺒەراﻧە ﮐــﺮدار و ڕەﻓﺘﺎر و‬ ‫ﺑﯿﺮ دەرﺑﺒڕن‪.‬‬ ‫وەک دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺳــﻮورەﺗەﮐە‬ ‫ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺑــەم داﺧﺮاوەﯾﯿەی‬ ‫ﺷــڕۆﭬەی دەﮐەم ﮐﯚﺗﺎی دێﺖ‬ ‫و ﮐــەس ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟەﻧــﺎو )‪ 3‬ﺗﺎ‬

‫‪ (8‬ﺑﺮادەرەﮐە‪ ،‬ﺑێــﺖ ﺗﺎﮐڕەواﻧە‬ ‫ﮐﺮدارێﮑــﯽ‬ ‫دەرﺑﮑــەوێ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﮐڕەواﻧــەی ھەﺑێــﺖ‪ ،‬ﯾــﺎن‬ ‫دﯾﺪێﮑــﯽ ﺗﺎﮐــڕەو و ﺟﯿﺎوازی‬ ‫ﻟەﭼــﺎو ﺋەواﻧﯽ ﺗــﺮ‪ -‬ھەﺑێﺖ و‬‫ﺟەرﺑەزەﯾﯿەﮐــﯽ ﺑەرھەﻣــﺪار‬ ‫ﺑێﻨێﺘــە ﺟــﯚش ‪-‬وەک ﻧﻮوح و‬ ‫ﻣﻮوﺳــﺎ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە‪ ،-‬ھﯿﭻ ﻧەﺑێ‬ ‫ﺑەﺷێﮑﯽ ﺑەﺷەرﯾﯿەت ﺑﮑﺎ ڕزﮔﺎر!‬ ‫ﭼەﭘﮑێﮏ ﺳﻮورەﺗﯽ ﺋەﺷﮑەوت‬ ‫ﺑەﻧﺎوی ﺧﻮای دﻻﻧﭭﺎﻧﯽ دﻟﯚﭬﺎن‬ ‫ﺳــﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺋەو ﺧﻮداﯾەی ﺋەم‬ ‫ﮐﺘێﺒەی ﺑــﯚ ﺑەﻧﺪەی ﺧﯚی‪ ،‬ﺑێ‬ ‫ھﯿﭻ ﺧﻮارﯾﯿەک ھەﻧﺎردە ﺧﻮار‬ ‫ﭘﺎﯾەدار ﺑﮑﺎت ﺳﺰا‬ ‫ﺗﺮس وەﺑەر ﺑﮫێﻨێ ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺰﮔێﻨﯽ ﺑﺪاﺗە ﺑﺎوەڕداران‬ ‫ﺑەراﻣﺒــەر ﮐﺎری ﭼﺎﮐەﯾــﺎن‬ ‫ﭼﺎوەڕێﯽ ﭘﺎداﺷﺘێﮏ‬ ‫ﺑﺤەﺳێﻨەوە ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾە ﺗێﯿﺪا‬ ‫ﺑــﺎﮔﺎ ﺑﮫێﻨێﺖ وان ﮐەﺳــﺎﻧەش‬ ‫ﮔﯚﺗﯿﺎن ”ﮐﻮڕێﮑﯽ ھەڵﺒﮋاردووە‬ ‫ﺑﯚ ﺧﯚی ﺧﻮدا“‪.‬‬ ‫‪4-1‬‬ ‫ﺋەواﻧە‪ ،‬ﻧە ﺧﯚﯾﺎن‪ ،‬ﻧە ﺋەژدادﯾﺎن‪،‬‬ ‫ﻟــەو زاراوە زەﻻﻣﺎﻧەﯾــﺎن ﺧــﯚ‬ ‫ھﯿﭽﯿﺶ ﻧەزاﻧﯽ ﮐــە ﻟە زارﯾﺎن‬ ‫درۆزن درۆزن زا‬ ‫ﺑﯚﯾە ﻣﺨﺎﺑﻦ؛ ﻟەدەﺳﺖ ﺋەواﻧەی‬ ‫ﺑڕواﯾﺎن ﺑەم ﭘەﯾﭭﺎﻧــە ڕام ﻧﺎﺑێ؛‬ ‫ڕەﻧﮕە ﺗێ ﺑﭽﯿﺖ ﺗﯚ‪.‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ھەرﭼﯿﯿەﮐﯽ ﺳەر زەﻣﯿﻦ ھەﺑﻮو‬ ‫ﮐﺮدﻣﺎن ﺑە ﺧﯚﯾﺪا زێﺮوەﺷﺎن‬ ‫ﻟەﻧﺎو زەﻧﺒەرﯾﯿەﮐەﯾﺪا ﺗﺎ‬ ‫زﯾﻨەﺗﺪار ﺑﮑﺎ‬ ‫ھەر ﮐەﺳێﮑﯽ ﭼﺎﮐەی ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ھەر ﺧﯚﺷــﻤﺎن‪ ،‬ﺑــە ھەرﭼﯽ‬ ‫ﻟەﺳەرﯾﺸــەوەی‪ ،‬ﺗەﺧــﺖ و‬ ‫ﺗﺎراﺟﯽ دەﮐەﯾﻨەوە‪.‬‬ ‫‪8-5‬‬ ‫ﺗﯚ ﭼﻤــﺎ واﺗﺪەزاﻧــﯽ ﺑﺮادەراﻧﯽ‬ ‫ﺋەﺷــﮑەوت و ڕەﻗﯿﻢ‪ ،‬ﺑە ﻓﺸــە‬ ‫ﻟەﻧــﺎو ﺋﺎﯾەﺗەﮐﺎﻧﻤﺎﻧــﺪا ﺑــﺎس؟‬ ‫وەﺧﺘێ وان ﮐﻮڕ و ﮐﺎ‪‬ﻧﯽ ﺗﺎرﯾﮏ‬ ‫ڕووﯾــﺎن ﮐــﺮدە ﺋەﺷــﮑەوت و‬ ‫ﮔﯚﺗﯿﺎن‪” :‬ﯾﺎ ڕەب‬ ‫ڕووﻧﺎﮐﯿﯽ ڕەﺣﻤەﺗێﮑﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﭘێﻤﺎن ﺑﮑﺎت‬ ‫ﺑــەرەو ڕاﺳــﺘە ڕێــﮕﺎی‬ ‫ڕزﮔﺎرﺑﻮوﻧﻤﺎن“!‬ ‫‪...‬‬ ‫ﺋەوە ﺑﻮو ﺋێﻤەش ﺳــﺎڵﮕﺎرێﮑﯽ‬ ‫ﺑێﺸﻮﻣﺎرﻣﺎن ﻟەﻧﺎو ﺋەﺷﮑەوت ﺑە‬ ‫ﮔﻮێﭽﮑەﯾﺎﻧﺪا ﺑﮋارد‪.‬‬ ‫ﺋﻨﺠﺎ ﺑێﺪارﻣﺎن ﮐﺮدﻧەوە ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﮐﺎم ﻟەم دوو دەﺳﺘەﯾە‬ ‫ﻣﺎوەی ﺧەوﺗﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ‬ ‫ﻟەﺑﯿﺮ؟!‬ ‫‪12 - 9‬‬ ‫ﺋێﻤە ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ﺋەواﻧﺘﺎن ڕاﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﮐﯚﻣەڵێــﮏ ﮐــﻮڕ و ﮐﺎڵ ﺑﻮون‪،‬‬ ‫ﺑﺎوەڕﯾﺎن‬ ‫ﺑە ﭘەروەردﮔﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﮔەﯾﺸﺖ‬ ‫ﺋێﻤەش ﺑﯚﯾە ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ ﺋەواﻧﻤﺎن‬ ‫ﺗﮋی ﻟە ﻧﻮور؛‬

‫ﺳﯿﻤﺒﻮڵﯿﺰم و ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﯿﮏ ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﺋﺎرﺷﯿﺘێﮑﺘﻮوری ﺳﻮورەﺗﯽ ﺋەﺷﮑەوت‬ ‫دڵــﯽ ﺋەواﻧﯿﺸــﻤﺎن ھێﺒــﺪ ﭘڕ‬ ‫ﺟەﺳــﺎرەت ڕاﭘەڕﯾﻨێــﮏ ﺑﮑەن‬ ‫ﺑەرﭘﺎ ﺗﺎ‪ ،‬ﭼﺮﯾﮑﺎﻧﺪﯾﺎن‪:‬‬ ‫ﺋێﻤــە‬ ‫ﭘــەروەردﮔﺎری‬ ‫ﭘەروەرﮔەری ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳﻤﺎﻧەﮐﺎن‬ ‫و زەﻣﯿﻦ‬ ‫ھﯿﭻ ﻧﺎﭘەرﺳﺘﯿﻦ ﺟﮕە ﻟە ﺧﯚی‬ ‫ھەرﭼﯿﺸﻤﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﮔﯚﺗﺒﻮو؛‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‪:‬‬ ‫ﻗﺴەی‬ ‫ﻗﯚڕ !‬ ‫‪14 - 13‬‬ ‫دێ ﺑڵێــﻦ ”ﺳــێ ﻻو ﺑــﻮون‪،‬‬ ‫ﭼﻮارەﻣﯿﺎن ﺳەگ‪ .‬ھەﻧﺪێﮑﯿﺶ‬ ‫دەڵێــﻦ ﭘێﻨــﺞ ﺑــﻮون ﺑــە‬ ‫ﺳەﮔەﮐەﯾﺎﻧڕا ﺷــەش؛ ﮔﻮﻟە ﺑە‬ ‫ﺗﺎرﯾﮑﯿﯿە‪ .‬ھەﻳﺸﻦ دەڵێﻦ ﺣەﻓﺖ‬ ‫ﺑﻮون و ﺑە ﺳەﮔەﮐەوە ھەﺷﺖ“‪.‬‬ ‫ﺗﯚ ﺋەوﮐﺎﺗە ﺑڵێ‪:‬‬

‫ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەوە ھەﺑێﺖ( و ڕەﻧﮕە‬ ‫ﻟــەڕووی ﮐڕۆﻧﯚﻟﯚژﯾﯿەوە ﭘﺎش‬ ‫ﺑێﺪارﺑﻮوﻧەوە ﺣەﭘەﺳــﺎوەﮐەی‬ ‫ﺑﺮادەرەﮐﺎﻧــﯽ ﺋەﺷــﮑەوت ﺋەو‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﺗە ﺳەری ھەڵﺪاﺑێ!‬ ‫ﺋەﻣەش ھەر ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺧﻮدا ﭘێﯽ‬ ‫زان و ھەﻣﻮوزان!‬ ‫ﺑﯚﯾە‪ ،‬ﺋەﮔەر ڕۆژێــﮏ داﺑێﺖ زاﻧﺎ‬ ‫ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﮐﮫﯿﻌــﺺ واﺗﺎی‬ ‫ﭼﯿــە‪ ،‬ڕەﻧﮕە ﺑﺒێﺘــە ﮐﻠﯿﻠێﮏ ﺑﯚ‬ ‫ﮐﺮدﻧەوەی دەرﮔﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ‬ ‫ﻟە ﮔەردوون و ﻟێﮑﺘﺮﺣﺎڵﯿﺒﻮوﻧﯽ‬ ‫ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﺎن ﻟــە‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا و ﭼﯿﺘﺮ ﺧﻮێﻨﯽ ﯾەﮐﺘﺮ‬ ‫ﻧەڕێﮋن و زەﻣﯿﻦ ﺑەردەوام وەک‬ ‫ﺋەﻣــڕۆش ھــەر دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ‪ ،‬ﻟە‬ ‫ﺧﯚﺷــﯿﺎن و ﻟە ﯾەﮐﺘﺮﯾﺶ ﭘﯿﺲ‬ ‫ﻧەﮐەن‪.‬‬ ‫ﺳــەرﻧﺞ ﺑــﺪەن؛ ﮐــﯚی ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﺟــﺎر ﻧﺎوھﺎﺗﻨــﯽ ﺑــﺮادەرەﮐﺎن‬

‫ﺋەﺷــﮑەوت ﭘێﻤــﺎن دەڵێ‪:‬‬ ‫ﮔەردوون ﻟە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪاﯾە!‬ ‫ڕاﺳــﺘە‪ ,‬ڕەﻧﮕە ﭘێﻨﺞ ﺷەش‬ ‫”ﮐەﺳێﮏ“ دڵﺴﯚزی ﻣﯿﻠەت و‬ ‫ﺑەﺷەر‪ ،‬ﻟەم ﺟﯿﮫﺎﻧە وەﺣﺸﯿﻴەی‬ ‫ﺋەﻣڕۆ ﭘەﯾــﺪا ﺑﮑﺮێﻦ‪ ،‬ﺧﻮدا‬ ‫ھﯿــﻮای ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯚڕﯾﻨﯽ ﺑەوان‬ ‫ﺣەزﮐﺮدﺑێﺖ ﺑﺴﭙێﺮێ‬ ‫”ﭘــەروەردﮔﺎرم ﺑــە ژﻣﺎرەﯾﺎن‬ ‫زاﻧﺎﺗﺮﯾﻨــە‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑــە ﮐــەس ﺑە‬ ‫ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒﺎ ﭘەی‪:‬‬ ‫ﻣەﮔەر ﮐەﻣێﮏ“‪.‬‬ ‫‪22‬‬ ‫ﺋێﻤە ﻟەﻧﺎو ﺋەم ﻗﻮڕﺋﺎﻧەدا ﺑﯚ ﺧەڵﮏ‬ ‫ﻧﻤﻮوﻧــەی ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﮑﻤﺎن‬ ‫ﺷڕۆﭬە ﮐﺮد؛‬ ‫ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮوﯾﺎﻧﺪا ﺋﯿﻨﺴﺎن‬ ‫زۆرﺗﺮﯾﻦ دەﻣەﻗﺎڵﯿﯽ ﺑەرﭘﺎ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪....‬‬ ‫ﺋەﻣە ھێﻤﺎی ﭼــﯽ دەﮔەﯾەﻧێﺖ‬ ‫ﮐە ﺳﻮورەﺗﯽ ﮐەھﻒ ﮐەوﺗﻮوهﺗە‬ ‫ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻗﻮڕﺋــﺎن؟ ﺑﯚﭼــﯽ‬ ‫ھەر ﻟەﻧﺎو ھەﻣﺎن ﺳﻮورەﺗﯿﺸــﺪا‬ ‫ﭼەﻗﯽ ﻗﻮڕﺋﺎن‪ ،‬وﺷەی )ل ی ت‬ ‫ل ط ف(‪ ،‬ھەﻟﮑەوﺗﻮوە و وﺷەی‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮاوﯾــﺶ )ل ی ت ل ط ف(‬ ‫ﮐەوﺗﻮوهﺗــە ﻧﺎو ﺋﺎﯾەﺗــﯽ ژﻣﺎرە‬ ‫)‪(19‬؟‬ ‫ھەروەھــﺎ ﺑﯚﭼــﯽ ﺳــﻮورەﺗﯽ‬ ‫ﺋەﺷــﮑەوت ﺳــﻮورەﺗﯽ ژﻣﺎرە‬ ‫ھەژدەﻣﯿﻨــە‪ ،‬واﺗــە ﺑﯚﭼــﯽ‬ ‫دەﮐەوێﺘــە ﭘێــﺶ ﺳــﻮورەﺗﯽ‬ ‫ژﻣــﺎرە )‪ (19‬ﮐــە ﺳــﻮورەﺗﯽ‬ ‫ﻣﺮﯾەﻣە و ﺑە ﮐﮫﯿﻌﺺ دەﺳــﺖ‬ ‫ﭘــێ دەﮐﺎت و ﮐــەس ﺗێــﯽ‬ ‫ﻧــﺎﮔﺎ )ھێﻨــﺪە ﻧەﺑــێ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ‬ ‫ﺑڵێﯿﻦ ڕەﻧﮕە ﺋەم ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾەش‬ ‫ﮐﮫﯿﻌــﺺ ھــەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ‬ ‫ﺑــە ﻣەﺳــﯿﺤﯿەت و ﺧەڵﮑــﯽ‬

‫ﻗﻮڕﺋـــــــﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و‬ ‫ﺳــﻮورەﺗﯽ ﺋــــەﺷﮑەوت‬ ‫ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯿەﮐﯽ ﮔەردووﻧﯽ و‬ ‫ﺋﺎرﺷﯿﺘێﮑﺘﺘێﮑﻮورێﮑﯽ ﯾەزداﻧﯿﯽ‬ ‫ﻓەﻟﺴەﻓەی ﺧﻮدای ﺗێﺪاﯾە‬

‫)ﮔەﻧﺠﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەﺷــﮑەوت(‪ 3 :‬و‬ ‫‪ 5‬و ‪ 7‬دەﮐﺎﺗە )‪ ،(15‬ﺑە ﻧﺎوھﺎﺗﻨﯽ‬ ‫ﺳەﮔەﮐەﺷﯿﺎﻧەوە ﮐە ‪ 3‬ﺟﺎر ﻧﺎوی‬ ‫دێﺖ‪ ،‬دەﮐﺎﺗە )‪.(18‬‬ ‫واﺗە ﮐــﯚی ﮔەﻧﺠــەﮐﺎن ‪ 15‬و‬ ‫ﺳــەﮔەﮐە ‪ 3‬دەﮐﺎﺗــە )‪ (18‬ﮐە‬ ‫ﻟەﭼﺎو ژﻣــﺎرە )‪ (19‬ﻧﻮﻗﺴــﺎن و‬ ‫ﻧﺎﮐﺎﻣڵ دەرەدەﮐەوێﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ‬ ‫ڕۆڵﯽ دادوەر ﺑﺒﯿﻨێــﺖ و ﭘێﻮەر‬ ‫ﺑێــﺖ‪” .‬ﭼﻮﻧﮑە وەک د‪ .‬ڕەﺷــﺎد‬ ‫ﺧەﻟﯿﻔــە ﻟە )ﻗﻮڕﺋــﺎن و ﻋەﻗڵﯽ‬ ‫ﺋەﻟﮑﺘﺮۆﻧﯽ(دا ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ‪,‬‬ ‫ژﻣــﺎرە )‪ (19‬ژﻣﺎرەﯾەﮐــﯽ‬ ‫ﺗەرازووﺋﺎﺳﺎ و ﺳەرﭼﺎوەﯾﯿە ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺪا ﺟﻮﻧﮑە ﭘێﻮەرە‪ ،‬ﺟﺎراﻧﯽ‬ ‫ھەر ژﻣﺎرەﯾەﮐﯽ ﺳــێ ﺧﺎﻧەﯾﯽ“‬ ‫ﺑﮑەﯾــﺖ دەردەﭼێــﺖ ژﻣﺎرەی‬ ‫ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﺛﯿﺘﻪﻛﺎن‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﺳﻮورەﺗێﮑﯽ ﻧﺎو ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺪا‪.‬‬ ‫ﺳــﻮورەﺗﯽ ﮐەھﻒ ﮐەوﺗﻮوهﺗە‬ ‫ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻗﻮڕﺋــﺎن‪ ،‬ھێﻤﺎی‬ ‫ﺋــەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﮐە ﻟە ﯾەﮐێﮏ‬ ‫ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘەﮐﺎﻧﯽ ﻣێﮋووی‬ ‫ﺋﺎدەﻣﯿــﺰاد دا ﮐە ﺑەﺷــەر ﻧﺎوی‬ ‫ﻟێﻨﺎوە ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺋﯿﻨﺘﯿﻘﺎﻟﯿﯿەﮐﺎن ﻟە‬ ‫ﻣێﮋوودا‪ ،‬ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﭘﺸﻮوﯾەﮐﯽ‬ ‫ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوە دەدات ﻟەﭘێﻨــﺎو‬ ‫ڕﯾﻨﺴﺎﻧﺴــێﮏ‪ ،‬ﻟەﭘێﻨﺎو دووﺑﺎرە‬ ‫ﺧﻮدا ھێﻨﺎﻧەوە ﻧﺎو ﺑەﺷەر‪.‬‬ ‫ﻗﻮڕﺋــﺎن ﺋەﮔــەر ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑێﺖ‬ ‫ﻟە ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧــﺎن‪ ،‬ھێﻤﺎﯾە‬ ‫ﺑــﯚ ﺑﯿــﺮی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿــﺶ ﮐە‬ ‫ﻧﺎوهڕاﺳــﺘەﮐەی ﺑﺮﯾﺘﯿــە ﻟــە‬ ‫ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوە‪ .‬ﺑﯚﯾە ﺋەﺷــﮑەوت‬ ‫ﺳــﯿﻤﺒﻮڵﯽ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوەﯾــە‪،‬‬ ‫ھێﻤﺎﯾــە ﺑــﯚ ﭘﺸــﻮودان و ﺑە‬ ‫ﺋﺎراﻣﯽ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوە ﻟە دوێﻨێ‬ ‫و ﺧــﻮدا‪ ،‬ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوە ﻟە ﺧﯚ‬ ‫و ﻟــە داھﺎﺗﻮو‪ .‬ﭼﻮﻧﮑــە ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﺑــە ﻏەرﯾﺰە ﺋــﺎرەزووی ﺋەوەی‬ ‫ھەﯾــە ژﯾﺎن ﺑﮕﯚڕێــﺖ‪ ،‬ﺣەز ﺑە‬ ‫ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ژﯾﺎن و ڕێﮑﺨﺴــﺘﻨﯽ‬ ‫ژﯾﺎن و ڕێﮑﺨﺴﺘﻨەوەی ﺧﯚی و‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﮐﺎت ﺑە‬ ‫ﺧەڵﮑﯽ ﺗﺮەوە‪.‬‬

‫ﺋەﺷــﮑەوت‪ ،‬ﮐەواﺗە؛ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺷﻮێﻦ و ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮﯾﻦ ﻧﯿﺸﺎﻧەﯾە‬ ‫ﺑﯚ ﺑەﺷــەر ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﮑﺮدﻧە ﺳەر‬ ‫ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧــەوە‪ ،‬ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوە و ﻟە‬ ‫ﺧــﻮدا ﺧﻮدا و ﺧــﺎک و ﺧەڵﮏ و‬ ‫ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەڕاﺳــﺘﮕەڕاﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ﺧەوﻧەﮐﺎﻧﯽ!‬ ‫ﮔەﻟێﮏ ﺳــﻮورەت ھەن ﻻ ﺑەﻻ‬ ‫ﺑﺎﺳــﯽ زەﻣــەن )ﮐﺎت(ی ﺗێﺪا‬ ‫ﮐﺮاوە‪ ،‬ﯾﺎن ﺑەراوردﮐﺮدﻧﯽ ﮐﺎﺗﯽ‬ ‫ﺧﻮدای ﮐﺮدووە ﺑە ﮐﺎﺗﯽ ﻣﺮۆڤ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺳﻮورەﺗﯽ ﺋەﺷﮑەوت ﻟەو‬ ‫ﺳﻮورەﺗﺎﻧەﯾە‪ ،‬ﺗەرﺧﺎن ﺗەرﺧﺎن‬ ‫ﺑە ﮐێﺸــەی ﮐﺎت‪ ,‬ڕووی ﺑﯿﺮی‬ ‫ﻓەﯾﻠەﺳــﻮوف ﺑە ﻧﺎﭼﺎرﯾﺶ ﺑێﺖ‬ ‫ﺑەرەو ﮐﺮدﻧەوەی ﮔﺮێﮑﻮێﺮەﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﮐﺎت و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ‬ ‫ﮐﺎﺗﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑــە ﮐﺎﺗﯽ ﺧﻮداوە‬ ‫ﭘەﻟﮑێﺶ دەﮐﺎ‪.‬‬ ‫ﺋەﻣــەش ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﺋەوﺗﯚ‬ ‫ﻣﻨــﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﺋــەوەی ﺑﯿﺮم ﺑﯚ‬ ‫ﺋەوە ﺑﭽێﺖ ﺑڵێﻢ ﺋەﮔەر ﺷﻮێﻨﯽ‬ ‫)ﺗەﺳەﻟﺴــﻮﻟﯽ( ﺳــﻮورەﺗﯽ‬ ‫ﺋەﺷــﮑەوت ﻟــە ﺷــﻮێﻨﯽ ھەر‬ ‫ﺳــﻮورەﺗێﮑﯽ دﯾﮑــە داﺑﻨێﯿﺖ‬ ‫–اﺳــﺘﻐﻔﺮاﻟﻠە‪ ،-‬ﺋــەوا ﺑەﭘێــﯽ‬ ‫ﻓەﻟﺴــەﻓە ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﯿﮑﯿﯿەﻛــﻪی‬ ‫ﻗﻮڕﺋﺎن‪ ،‬ﮐە د‪ .‬ڕەﺷــﺎد ﺧەﻟﯿﻔە‬ ‫ﺑﯚ )ﻗﻮڕﺋﺎن و ﻋەﻗڵﯽ ﺋەﻟﮑﺮﺗﯚﻧﯽ(‬ ‫ﮐﺮدووﯾەﺗﯽ‪ ،‬ھەروەھﺎ ﺑەﭘێﯽ ﺋەو‬ ‫دﯾــﺪە ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯿەی ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﯿﮏ‬ ‫ﺑﯚ ﺷــﻮێﻦ و ﮐﺎت ﻟەﻧﺎو ﻗﻮڕﺋﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑەﭘێﯽ ﺣەڕﻓــەﮐﺎن داﻣەزراوە‪،‬‬ ‫ﺋﺎرﺷــﯿﺘێﮑﺘﻮوری ﺳﯿﺴﺘەﻣەﮐە‬ ‫ھــەر ھەﻣﻮوی ﻟەﻧــﮓ دەﺑێﺖ‬ ‫ﯾﺎن ﺧﻮارﯾﯽ ﺗێﺪەﮐەوێﺖ‪ .‬ﺑﯚﯾە‬ ‫دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺋﺎﻣﺎژە‬ ‫ﺑەﻣە دەدات ﮐە ﻗﻮڕﺋﺎن ﮐﺘێﺒێﮑە‬ ‫ھﯿﭻ ﺧﻮاری و ﻟەﻧﮕﯿﯿەﮐﯽ ﺗێﺪا‬ ‫ﻧﯿە‪:‬‬ ‫ﺳــﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺋەو ﺧﻮداﯾەی ﺋەم‬ ‫ﮐﺘێﺒەی ﺑــﯚ ﺑەﻧﺪەی ﺧﯚی‪ ،‬ﺑێ‬ ‫ھﯿﭻ ﺧﻮارﯾﯿەک ھەﻧﺎردە ﺧﻮار‬ ‫و‬ ‫ﺑەﮔﺸــﺘﯽ‬ ‫ﻗﻮڕﺋــﺎن‬ ‫ﺋەﺷــﮑەوت‬ ‫ﺳــﻮورەﺗﯽ‬ ‫ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯿەﮐــﯽ ﮔەردووﻧﯽ و‬ ‫ﺋﺎرﺷﯿﺘێﮑﺘﺘێﮑﻮورێﮑﯽ ﯾەزداﻧﯿﯽ‬ ‫ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺧــﻮدای ﺗێﺪاﯾە‪،‬‬ ‫ﻟەڕێﮕﺎی زﻣﺎﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾﯽ ھەﭬﯚک‬ ‫و ﭘﯿﺘەﮐﺎﻧــەوە و ﻟەڕێﮕــەی‬ ‫ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺎﻧەی‬ ‫ڕەھەﻧــﺪی‬ ‫ژﻣــﺎرەﮐﺎن و ﻣﺎﻧﺎﺧﻮازﯾــﯽ‬ ‫ژﻣﺎرەﮐﺎﻧەوە‪ ،‬ﺧﯚی دەردەﺑڕێﺖ‪.‬‬ ‫واﺗــە ﻟــە ﮐﯚﺗﺎﯾﯿــﺪا ﻗﻮڕﺋــﺎن‬ ‫ﺑەﮐﻮرﺗﯽ‪ ،‬ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼەﻧﺪ ﺣەڕف‬ ‫و ھێﻤــﺎ و ژﻣﺎرەﯾەﮐــە‪ ،‬ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫ﻟەﺳــﯚﻧﮕەی‬ ‫دەردەﺑــڕن؛‬ ‫ﻟەﯾەﮐﺘﺮﺋﺎ‪‬ن و ﻣﺎﻧﺎ ﭘەﯾﺪاﮐﺮدﻧﯽ‬ ‫ﮐﺎﺗﯽ ﭘێﮑەوەھﺎﺗﻨﯿﺎﻧە ﮐە ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫ﭘﯿﺮۆز دەﮐەن دەﺑﻨە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ‪،‬‬ ‫دەﺑﻨە ﮐﺘێﺐ‪ ،‬دەﺑﻨە ﻗﻮڕﺋﺎن‪.‬‬ ‫ﺳﻮورەﺗﯽ ﺋەﺷــﮑەوت ﻟەڕووی‬ ‫ھەڵﮑەوﺗﻦ و ﯾەک ﺑەدووای ﯾەک‬ ‫ھﺎﺗﻨﯽ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺳﻮورەﺗەﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗــﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾەﺧێﮑــﯽ ﺋەﻧﺪازﯾﺎرﯾﯽ‬ ‫ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾە ﻟەڕووی ﭘێﻮەﻧﺪی‬ ‫دروﺳــﺘﮑﺮدن ﻟە ﻧێــﻮان واﺗﺎی‬ ‫ژﻣﺎرەﮐﺎن ﺑە ﻓەﻟﺴــەﻓەی ﺧﻮدا‬ ‫و واﺗﺎی )ﮐﺎت( ﺑــە ﻣﺎﺗﻤﺎﺗﯿﮑﯽ‬ ‫ڕەﺧﻨە ﻟێﮕﯿــﺮاوی ﻣﺮۆڤ ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﺳــﻮورەﺗەﮐەدا؛ ﻋەﯾﻨەن ژﻣﺎرە‬ ‫)‪ (19‬ﺳــﻮورەﺗﯽ ﺋەﺷﮑەوت ﻟە‬ ‫ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻓﻮڕﻗﺎﻧﺪا دەﯾەوێ‬ ‫ﺋەم ﻟە ﺧــەو ﺑێﺪارﺑﻮوﻧەوەﯾەی‬ ‫ﻣــﺮۆڤ ﺗەرازووﯾــەک و ھێﺰێﮏ‬ ‫ﺑەڵﮑــﻮ ﺑﺪاﺗــە دەﺳــﺘﯽ ﺗــﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ھەڵﺒﺴــﺘێﺘەوە ﻓﺮﯾﺎی‬ ‫ﺷێﺘﺨﺎﻧەﮐەی ﻣﺮۆڤ ﺑﮑەوێﺖ‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫ﺳﻨﻮور‪..‬‬ ‫ﺋەو ﭘﯿﺮۆزﻛﺮاوەی دەﺑﻮو ﻧەﻓﺮﯾﻨﯽ ﻟێ ﺑﻜﺮێ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬

‫ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻛﻮێﻮە‬ ‫دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت؟ ﺋــەی‬ ‫ﺳﻨﻮوری ﺋێﺮان‪ ،‬ﺗﻮرﻛﯿﺎ‪ ،‬ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ‪،‬‬ ‫ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ؟ ﺧەڵﻜﯽ ﺋــەو ﮔﻮﻧﺪ و‬ ‫ﺷﺎرۆﻛﺎﻧەی ﻟەﺳەر ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﻦ‪،‬‬ ‫ﺑە ﻛﺎم زﻣﺎن دەدوێﻦ و ﻟەﺳــەر‬ ‫ﻛﺎﻣــە ﻛﻮﻟﺘــﻮورن؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﻟــە‬ ‫ھﺎوﺳــﻨﻮورﯾﺎن ﻧﺰﯾﻜﺘــﺮن ﯾﺎن‬ ‫ﻟــە ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ‬ ‫و‪‬ﺗەﻛــەی ﺧﯚﯾــﺎن؟ ﺋەﻣﺎﻧــە‬ ‫واﯾﺎن ﻛﺮدووە‪ ،‬ھەﻣﯿﺸــە ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﭘێﯽ ﺧﯚﺷــە ﺑﮕەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﺋەو‬ ‫ﺳەردەﻣﺎﻧەی ﻛە ھﯿﭻ ﺳﻨﻮورێﻚ‬ ‫ﻟە ﻧێﻮان ﭘﺎرﭼە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا‬ ‫ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺧەﺗﻜێﺸــﺎﻧەی‬ ‫ﺑﯚ ﺋەو ﭘﺎرﭼﺎﻧە دروﺳﺖ ﻛﺮاون و‬ ‫ﺑﻮون ﺑە ﺳــﻨﻮوری ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی‬ ‫و‪‬ﺗەﻛﺎن‪ ،‬دەﺳﺘﻜﺮدی ﻣﺮۆﭬە ﺑە‬ ‫ﭘێﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺳەردەﻣێﻜﯽ‬ ‫ﺟﯿﺎواز‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺧەڵﻜﯽ ﺳەردەﻣﺎﻧﯽ‬ ‫دوای ﺧﯚی دەﺑێ ﭘﯿﺮۆزی ﺑﻜەن‬ ‫و ﺷەڕی ﻟەﺳەر ﺑﻜەن‪ ،‬ﭼەﻧﺪان‬ ‫ﺟەﻧﮓ و ﻛﻮﺷﺘﺎر ﺑەھﯚﯾەوە ڕوو‬ ‫ﺑﺪات‪ ،‬ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ڕەﻧﮕە ﺧﺎوەﻧﯽ‬ ‫ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧە‪ ،‬ﺧﯚﯾــﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن‬ ‫ﻟــەم ﻗﺎژﻗﺎژﻛﺮدﻧــە ﻧەداﺑێــﺖ و‬ ‫ھﯿــﭻ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯿﺎن ﻟەﺳــەری‬ ‫وەرﻧەﮔﯿﺮاﺑێﺖ‪ ،‬وەك ﺳــﻨﻮوری‬ ‫داﺑەﺷﻜﺮاوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪.‬‬ ‫دوو ﻛێﺸــە ڕووﺑــەڕووی ﮔﯚی‬ ‫زەوی ﺑﻮوەﺗــەوە‪ ،‬ھەرﯾەﻛەﯾﺎن‬ ‫ﻟەوی ﺗﺮ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮە‪ ،‬ﺋەواﻧﯿﺶ‬ ‫ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ھەڕەﺷــەی ﺗﯿﺮۆر و‬ ‫ﻛێﺸەی ﺳﻨﻮورەﻛﺎن‪ ،‬ﺳﻨﻮوری‬ ‫ﻧێــﻮان ﻣەﻛﺴــﯿﻚ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ‪،‬‬ ‫ﯾﯚﻧــﺎن و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟــە ﻗﻮﺑﺮس‪،‬‬ ‫ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻧێﻮان‬ ‫ﺋێﺮان‪-‬ﺗﻮرﻛﯿﺎ‪-‬ﻋێﺮاق‪-‬ﺳــﻮورﯾﺎ‪،‬‬ ‫ﻛﺸــﻤﯿﺮ ﻟە ﻧێﻮان ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن‪-‬‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺟﯚﻻن ﻟە ﻧێﻮان ﻟﺒﻨﺎن‪-‬‬ ‫ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ‪ ،‬دورﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو ﻟە‬ ‫ﻧێﻮان ﺋﯿﻤﺎرات‪-‬ﺋێﺮان و ﭼەﻧﺪان‬ ‫ﻧﻤﻮوﻧەی ﺗﺮ ﻛە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺑەردەوام‪ ،‬ﺳەرﭼﺎوەی ﻟەﻧﺎوﺑﺮدن‬ ‫و ﻛﻮﺷﺘﺎرن‪.‬‬ ‫ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧﯽ ﻧﻮێ‬ ‫ھەﻣﯿﺸە ﻛێﺸــەی ﺳﻨﻮورەﻛﺎن‬ ‫ﺗەﻧﮕــﮋە ﺑﻮون‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوەی‬ ‫ﺗﯚﻛﻤــەی ﻛــﺮدوون‪ ،‬زەﺑــﺮی‬ ‫دﯾﻮاری ﺑەرز‪ ،‬ﺗەﻟﺒەﻧﺪ‪ ،‬ﯾﺎﺳــﺎی‬ ‫ﺗﻮﻧﺪ و ﭘﺸﺘێﻜﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿە‪ ،‬ﻧەك‬ ‫ھﯿﭻ ھەﺳــﺘێﻜﯽ ﺟﯿــﺎﻛﺎری ﻟە‬ ‫ﻧێﻮان ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو دوو ﺳــﻨﻮورە‬ ‫ﻛە ﯾەﻛﺘﺮﯾﺎن ﻟێ دﯾﺎرە و ﻧﺎﭼﺎرن‬ ‫ﺋەم ﺑڵێ ﻣﻦ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەم و‪‬ﺗەم و‬ ‫ﺋەوﯾﺘﺮ ﺑڵێ ﻣﻦ ﺧەڵﻜﯽ و‪‬ﺗێﻜﯽ‬ ‫ﺗــﺮم‪ ،‬وەك ھەوراﻣﯿﯿــەﻛﺎن ﻛە‬ ‫ﺋﺎﻣﯚزا و ﭘــﻮرزای ﯾەﻛﻦ و ﭘێﯿﺎن‬ ‫دەﮔﻮﺗﺮێ ﻋێــﺮاق و ﺋێﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﯾﺎن‬ ‫ﺧەڵﻜﯽ ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚ و ﻧﺴــێﺒﯿﻦ‬ ‫و زۆر ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗــﺮ‪ ،‬ﺋــەوان‬ ‫ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷﺘﻮﻣەﻛەﻛﺎﻧﯿﺸــﺎن ﻛە‬ ‫دەﮔﻮازﻧــەوە‪ ،‬ﺑــە ﻗﺎﭼﺎﺧﭽﯽ ﻟە‬ ‫ﻗەڵەم دەدرێﻦ و دەﻛﺮێﻨە ڕﯾﺰی‬ ‫ﺋەواﻧــەی ﺧەرﯾﻜﯽ ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ‬ ‫ﻗەدەﻏەﻛﺮاو و ﻣﺎدەی ھﯚﺷﺒەرن‪،‬‬

‫وەك ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان‬ ‫ﻣەﻛﺴﯿﻚ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ‪.‬‬ ‫ﺋــەوەی ﺋــەم ﻛێﺸــﺎﻧەی‬ ‫ھەڵﻜﺸــﺎﻧﺪووە ﺋەوەﯾە‪ ،‬ھەرﮔﯿﺰ‬ ‫ﻧﺎﯾﺎﻧــەوێ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺟﮕە ﻟە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ‬ ‫ﻟــە ﻧێــﻮان ﺋــەو ﺳــﻨﻮوراﻧەدا‬ ‫ھەﺑــێ و ﭘێﯿــﺎن ﺧﯚﺷــە ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫ﻟە ڕێــﯽ ﻓڕۆﻛەﺧﺎﻧە ﯾــﺎن ﺑﺎزﮔە‬ ‫ﻓەرﻣﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑﻜﺮێﺖ‪،‬‬ ‫ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەرﮔﯿﺰ‬ ‫ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﭼﯚك ﺑﯚ ﺋەو داوا ﺑە ﯾﺎﺳﺎ‬ ‫ﻛﺮاوە داﻧەوێﻨــﻦ و وەك ﻣﺎﻓێﻜﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾــﺎن دەﯾﺎﻧــەوێ ھﺎﺗﻮﭼﯚ و‬ ‫ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧێﻮاﻧﯿــﺎن ﺑــەردەوام ﺑێﺖ و ﺗێﻚ‬ ‫ﻧەﭼێﺖ‪ .‬ﻟــە ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی‬ ‫ﺋەم دوو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﺟﯿﺎوازە ﻛە‬ ‫ھەرﯾەﻛەﯾﺎن داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﺋﺎﯾﺪﯾﺎی‬ ‫ﺧﯚی دەﻛﺎت‪ ،‬ﺋەﻣﯿﺎن ﭘﯚﻟﯿﺲ و‬ ‫ﺳەرﺑﺎز ﻟەﺳەر ڕێﮕەﻛﺎن دادەﻧێ‬ ‫و ﺋــەوی ﺗﺮ ﺑێﺒﺎﻛــﯽ دەﻧﻮێﻨێ‪،‬‬ ‫ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛــﯽ ﮔەورە دروﺳــﺖ‬ ‫دەﺑێﺖ ﻛــە ﺑە ﯾەﻛەم ﻟەﺳــەر‬ ‫ﺋﺎﺳــﺘﯽ ھەﻣــﻮو دﻧﯿــﺎ ھەژﻣﺎر‬ ‫دەﻛﺮێ‪.‬‬ ‫ﻛێﺸەی ﺋەم ﺳﻨﻮوراﻧە‪ ،‬ﭼەﻧﺪان‬ ‫ﺟــﯚر ڕووداوی ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە‪،‬‬ ‫ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ و‪‬ﺗەﻛە ﺧﯚی و‬ ‫ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ‪،‬‬ ‫ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺸﺪا ﺋەوەی زﯾﺎﻧﯽ ﻟێ‬ ‫دەﻛەوێ‪ ،‬ﺧەڵﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ‬ ‫ﺋەو ﺳــﻨﻮوراﻧەن ﻛە ھەﻣﯿﺸــە‬ ‫دەﺑﻨە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﯚﯾــە ﯾەﻛێﻚ ﻟە‬ ‫ﭼﯿﺮۆﻛە ﻧەﺑڕاوەﻛﺎﻧﯽ ھەﻣﯿﺸــە‬ ‫ﺑەﺷﯽ ﺑﯚ زﯾﺎد دەﻛﺮێ‪ ،‬ھەژاری و‬ ‫ھەڕەﺷە و ﻛﻮﺷﺘﺎر و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﺳﻨﻮوراﻧەﯾە‪.‬‬ ‫ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﺑێ ﺳەروەری‬ ‫ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن‪ ،‬ﻣﺎوەی ﻧﺰﯾﻜﯽ‬

‫ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎ‬ ‫ﺑﻜەﻧە ژێﺮ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚڕﯾﯿەﻛەﯾﺎﻧەوە‪.‬‬ ‫ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺟﯿﺎوازی ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗﯽ و‬ ‫ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو ﻣﯿﻠەﺗﺎﻧەدا‬ ‫دەﻛﺮا‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺑﺎﺷــﯽ‬ ‫ھەﺑﻮو ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە داﻧەﻧﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳــﻨﻮور ﻟــە ﻧێــﻮان ﮔەﻻﻧــﺪا‪،‬‬ ‫ﻛﻮردێﻚ ﻟــە ﺷــﺎرەزوورەوە ﺑێ‬ ‫ﭘﺎﺳﭙﯚرت و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە‪ ،‬دەﯾﺘﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺑەﺳــەر ھەوﻟێــﺮدا ﺑﭙەڕێﺘەوە و‬ ‫ﺑﮕﺎﺗە دﯾﺎرﺑەﻛﺮ و ﺑە ﻗﺎﻣﯿﺸــﻠﯚدا‬ ‫ﺑﮕەڕێﺘــەوە و ﺳــەرﯾﺶ ﻟــە‬ ‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸــﺎن ﺑــﺪات‪ .‬دوای‬ ‫ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛە‬ ‫ﺑە ”ﭘﯿﺎوە ﻧەﺧﯚﺷەﻛە“ ﻧﺎو دەﺑﺮا‪،‬‬ ‫ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ دەﺳــﺘﯿﺎن‬ ‫ﺑە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫ﺋــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟەم‬ ‫ﺧﺎﻛــە داﮔﯿﺮﻛﺮاواﻧــەدا ﻧەﮔﺎﺗە‬ ‫ﭘﺎرﯾــﺲ و ﻟەﻧــﺪەن‪ ،‬ﻟە ﺳــﺎڵﯽ‬ ‫‪1916‬دا ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ”ﺳﺎﯾﻜﺲ‪-‬‬ ‫ﭘﯿﻜﯚت“ﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا‪.‬‬ ‫ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەﺳﺘﭙێﻜﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺟەﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەوە‪،‬‬ ‫دەوڵەﺗە زﻟﮫێــﺰەﻛﺎن ﻛەوﺗﺒﻮوﻧە‬ ‫ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﭘێﻨــﺎوی ﺋــەوەی‬ ‫زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼــەی ڕۆژھە‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻧﺎوەڕاﺳﺖ داﮔﯿﺮ ﺑﻜەن‪ ،‬ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ‬ ‫ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ‪،‬‬ ‫ﺋﯿﺘــﺮ ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣــەی ”ﻣــﺎرك‬ ‫ﺳــﺎﯾﻜﺲ“ی ﻧﻮێﻨەری ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ‬ ‫و ”ﺟﯚرج ﭘﯿﻜــﯚت“ی ﻧﻮێﻨەری‬ ‫ﻓڕەﻧﺴﺎ واژوو ﻛﺮا ﻛە ﺑەﺷێﻜﯿﺸﯽ‬ ‫ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ڕووﺳﯿﺎ ﺑﻮو‪ ،‬ﺑە‪‬م ھەر‬ ‫ﻧەﺷــﯿﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ڕووﺳــﯿﺎ ﺑێﺒەش‬ ‫ﺑﻜــەن‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ‬ ‫ﻛﯚﻧﺘﺮی ھەﺑﻮو ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا‪.‬‬ ‫ﺑەﭘێﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛە‪ ،‬ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎﻛــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ‬ ‫ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﻮڵ و دەرﺑەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ڕۆژھــە‪‬ت درا ﺑــە ڕووﺳــﯿﺎ‪،‬‬

‫ﻛﻮرد و ﺋەﻣﺎزﯾﻐﯽ و ﻛﺸــﻤﯿﺮ‬ ‫ﻛە ھــەر ﯾەﻛەﯾﺎن ﺑەﺳــەر‬ ‫ﭼەﻧﺪ و‪‬ﺗێﻜﺪا داﺑەش ﺑﻮون‪،‬‬ ‫ﻟە ﺑەردەم دوو ﺋەﮔەرن ﺑەﺑێ‬ ‫ﺳــێﯿەم‪ ،‬ﯾﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﺑە‬ ‫ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ‪ ،‬ﯾﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە‬ ‫ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻗەوارەی ﺟﯿﺎواز‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ھەرﮔﯿﺰ ﺳــێﯿەم ﺋەﮔەر‪ ،‬وەك‬ ‫ﺧﯚی ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە ﻛە ﺗﺎ ﺳــەر‬ ‫ﺑەﺷێﻚ ﺑﻦ ﻟە داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯿﺎن‪.‬‬ ‫ﺷەش ﺳــەدە ﻟەﺳەر دەﺳە‪‬ت‬ ‫ﺑــﻮون )‪1923 1299-‬ز(‪ ،‬ﻟەژێــﺮ‬ ‫ﺳــﻨﻮورەﻛەﯾﺎﻧﺪا‪ ،‬ﺟﮕە ﻟە ﺗﻮرك‪،‬‬ ‫ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺴــﺘﺎﻧەوە‬ ‫ھﺎﺗﺒﻮون و ﺋــەو ﺧﺎﻛەﯾﺎن داﮔﯿﺮ‬ ‫ﻛﺮد ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ‬ ‫ﺗﻮرﻛﯿﺎ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﯿﯿــﺎن ﻣﯿﻠەﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی‬ ‫وەك ﻛــﻮرد‪ ،‬ﻋــەرەب‪ ،‬ﻓﺎرس و‬

‫ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫و ھەﻧﺪێﻚ ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎﻛﻮری درا ﺑە‬ ‫ﻓڕەﻧﺴــﺎ‪ ،‬ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژھە‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﺧــﯚی ﻟەژێﺮ‬ ‫دەﺳﺘﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﻣﺎﯾەوە‪.‬‬ ‫ﺋــەم ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــە ﻧﮫێﻨﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑەھــﯚی ﻛﺸــﺎﻧەوەی ڕووﺳــﯿﺎ‬ ‫ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻮو‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە ﻟەو و‪‬ﺗە‬

‫دوای ﺳﺎڵێﻚ ﺷﯚڕش ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎ‪،‬‬ ‫ﭘﺎﺷــﺎن ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎش‬ ‫ﺑەﺷێﻮەی ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ھێﺰەﻛﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛﺸــﺎﻧﺪەوە و ﭼەﻧﺪ‬ ‫دەوڵەﺗێﻚ ﻟەژێﺮ ﺋەو ﻧەﺧﺸەﯾەی‬ ‫ﺑە ڕاﺳﺘەﻛەی دەﺳﺘﯽ ﺳﺎﯾﻜﺲ‪-‬‬ ‫ﭘﯿﻜﯚت‪ ،‬دروﺳــﺖ ﻛﺮاﺑﻮو‪ ،‬ھﺎﺗە‬ ‫ﺋﺎراوە ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە ﻋێﺮاق‪،‬‬ ‫ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳــﻮورﯾﺎ ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎ‬ ‫ﻟەژێــﺮ ڕﻛێﻔﯽ ﺋــەو دوو زﻟﮫێﺰە‬ ‫ﺑــﻮون و دواﺗﺮ ﺑــﻮون ﺑە و‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﺗەواو ﺳەرﺑەﺧﯚ و ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮردﯾﺶ‬ ‫ﺑە ﺗەواوی ﻛﺮاﯾە ﭼﺎڵەوە‪.‬‬ ‫ﺳﻨﻮوری دەﺳﺘﻜﺮد ﻛێﺸەی‬ ‫ﭼﺎرەﺳەر ﻧەﻛﺮدووە‬ ‫ﻛﺸــﻤﯿﺮ‪ ،‬ﮔەﻟێﻜﯽ داﺑەﺷــﺒﻮوە‬ ‫ﺑەﺳەر ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و‬ ‫ﭼﯿﻨﺪا‪ ،‬ﻟە دۆڵەﻛﺎﻧﯽ زﻧﺠﯿﺮەﭼﯿﺎی‬ ‫ھﯿﻤﺎﻻﯾﺎ دەژﯾﻦ‪ ،‬ژﻣﺎرەﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﻟە ‪ 20‬ﻣﻠﯿﯚن ﻛەﺳە‪ ،‬ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺟﯿﺎوازن ﻟەو ﺳــێ و‪‬ﺗە‪ ،‬ﺑەﺑێ‬ ‫وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن داﺑەش ﻛﺮاون‬ ‫و ﺧەوﻧــﯽ ﻟەﻣێﮋﯾﻨەﯾﺎن ﺋەوەﯾە‬ ‫ﯾەك ﺑﮕﺮﻧــەوە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺑەھﯚی ﺋەو‬ ‫ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﻻﯾەن‬ ‫ﺳــێ و‪‬ﺗەﻛەوە ﺑﯚﯾﺎن دروﺳﺖ‬ ‫دەﻛــﺮێ‪ ،‬ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم‬ ‫ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﻜــەن ﻛە ﺑﯚ‬ ‫ﯾەﻛــەم ﺟﺎر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ‪ 1947‬ﺑە‬ ‫ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧﯿﺎن داﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﺧەڵﻜﯽ ﻛﺸــﻤﯿﺮ ﻛــە زۆرﺑەﯾﺎن‬ ‫ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧﻦ‪ ،‬ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ﺷەڕی‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــﺎن ﻟەﮔــەڵ دەﻛــەن و‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﯿﺶ ﺷەڕی ﻧەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﺑەﭘێــﯽ ڕێﻜﻜەوﺗﻨەﻛﺎﻧﯽ دوای‬ ‫ﺟەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ‪،‬‬ ‫ﻧەﺧﺸــەی دەوڵەﺗﯽ ﺳﻮودان ﻟە‬ ‫ﺋەﻓەرﯾﻘﺎ دﯾﺎری ﻛﺮا‪ ،‬ﺋەو ﺳﻮوداﻧە‬ ‫ﻛە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋەرەﺑﯽ‪ ،‬ﺗەﻧﯿﺎ ‪ 20%‬ﺧەڵﻜەﻛەی‬ ‫ﻋەرەﺑﻦ‪ ،‬ﺋەوی ﺗﺮ ﻧە ﻋەرەﺑﻦ ﻧە‬ ‫ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن و ﻣﺎوەی دەﯾﺎن ﺳﺎڵە‬ ‫ﻟەژێﺮ ﺋەو ﺳﯿﺎﺳــەﺗەدان و ﻧﺎﭼﺎر‬ ‫ﻛﺮاون ﺑەﺷێﻚ ﺑﻦ ﻟەو ﺳﻨﻮورە‪.‬‬ ‫ﺋەﻣﺎزﯾﻐﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە ﺑﺎﻛــﻮری‬ ‫ﺋەﻓەرﯾﻘــﺎ‪ ،‬ﺑەﺳــەر و‪‬ﺗﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺟەزاﺋﯿــﺮ‪ ،‬ﻣەﻏﺮﯾــﺐ‪ ،‬ﻟﯿﺒﯿــﺎ و‬ ‫ﺗﻮوﻧﺲ داﺑەش ﺑﻮون ﻛە ﻋەرەب‬ ‫ﻧﯿــﻦ و ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﺎوازن‬ ‫و ﺧﺎوەﻧــﯽ زﻣــﺎن و ﻛﻮﻟﺘﻮور و‬ ‫ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ‪،‬‬

‫ژﻣﺎرەﯾــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ‪ 30‬ﻣﻠﯿﯚن‬ ‫ﻛەﺳــە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋﺎ‪‬ﯾەﻛــﯽ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺸﯿﺎﻧﻦ ﻛە ﮔەﻟەﻛە‬ ‫ھەڵﯿﺎﻧﺒــﮋاردووە‪ ،‬ﺑەھــﯚی ﺋەو‬ ‫ﺳــﻨﻮورەی ﺑﯚﯾﺎن دﯾﺎری ﻛﺮاوە‪،‬‬ ‫دەﺑێ ﺑە ﭘﺎﺳﭙﯚرت و ﭘەڕﯾﻨەوەی‬ ‫ﻓەرﻣﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜەن‪،‬‬ ‫ﺋەﻣەش وای ﻛﺮدووە ھەﺳﺘێﻜﯽ‬ ‫ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻟە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ‬ ‫ﺑﺒێﺖ و ھەوڵــﯽ ﺧﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوە‬ ‫ﺑﺪەن‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﺗﻮﻧﺪی و دڕﻧﺪەﯾﯽ‬ ‫ﺋەو و‪‬ﺗﺎﻧە ﻛە ﺑە ﻧەﺗەوەی دووەم‬ ‫ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛﺮێــﻦ‪ ،‬ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە‬ ‫ﺑﮕەن ﺑە زۆرﺑەی ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن‪.‬‬ ‫ﺋێﺮﻟەﻧﺪا‪ ،‬ﮔەﻟێﻜــﯽ ﺟﯿﺎوازن ﻟە‬ ‫ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ‪ ،‬ﺑــە‪‬م ﻛﺮاﺑــﻮون ﺑە‬ ‫ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺷﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو‪،‬‬ ‫ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەوان ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺟﯿﺎوازن‪ ،‬دوای ﺟەﻧﮕﯽ دووەﻣﯽ‬ ‫ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛــە ﺷﯚڕﺷــﯿﺎن ﺑەرﭘﺎ‬ ‫ﻛﺮد و وﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ‬ ‫ڕاﺑﮕەﯾەﻧــﻦ‪ ،‬ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ‬ ‫ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا دروﺳــﺖ ﻛﺮد و‬ ‫ﻧەﯾﮫێﺸــﺖ ﺑــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ‬ ‫ﺑﻤێﻨﻨــەوە و ﻧﺎﭼــﺎری ﻛــﺮدن‬ ‫ﺑﺒﻨــە دوو ﺑــەش‪ ،‬ﺋێﺮﻟەﻧــﺪای‬ ‫ﺑﺎﻛــﻮر و ﺋێﺮﻟەﻧﺪای ﺑﺎﺷــﻮور‪ .‬ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎﻛﻮری و‪‬ﺗەﻛە‬ ‫ھەرێﻤێﻜﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯿﯿە ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺷﻮورەﻛەی ﺑە‬ ‫ﺗەواوی ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوەﺗەوە‪ ،‬ﺧەڵﻜﯽ‬ ‫ﺋەو دوو و‪‬ﺗە ﻛە ﯾەك ﻧەﺗەوەن‪،‬‬ ‫دەﺑێ ﺑە ﭘﺮۆﺗﯚﻛﯚﻟﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ‬ ‫ﺳەرداﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻜەن‪.‬‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــێﻮەﯾەﻛە ﻟــە‬ ‫ھەﻣﻮوﯾــﺎن‪ ،‬ﮔەﻟێﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ﻛە‬ ‫زﻣــﺎن و ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﻓەرھەﻧﮕﯽ‬ ‫ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەﯾە و داﺑەش‬ ‫ﺑــﻮوە ﺑەﺳــەر ﭼــﻮار و‪‬ت و‬ ‫ﮔەﻟەﻛەی ﺑە ﺗەواوی ﭘەرﺗەوازە‬ ‫ﺑــﻮوە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ‪ 10‬ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ ﻟە‬ ‫دەرەوەی ﺧﺎﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەژﯾﻦ‪،‬‬ ‫وەك ﺋەو ﮔەﻻﻧەی ﺗﺮ ﻛە ﻟەﻻﯾەن‬ ‫و‪‬ت ھەرێﻤﯿﯿەﻛﺎﻧەوە‪ ،‬ﻛێﺸەی‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدوون‪،‬‬ ‫ھــەر ھەوڵێﻜﯿــﺶ ھەﺑــێ ﺑﯚ‬ ‫ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﯾﺎن ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ‪،‬‬ ‫ﺑــە ﻛەﻧﺎرێﻜﯽ ﺗﺮدا دەﺑﺮێ و ﺗێﻚ‬ ‫دەﺷﻜێﻨﺮێ‪.‬‬ ‫دەﺑێ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﺧﺸەی‬ ‫ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﺑﻜێﺸﺮێﻨەوە‬

‫ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﺳــﻮودان‪،‬‬ ‫دوای دەﯾﺎن ﺳــﺎڵ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫زۆرەﻣﻠــێ ﻟەﮔــەڵ و‪‬ﺗــﯽ‬ ‫ﺳــﻮودان ﻛە ﻧە ﺋﺎﯾﻦ ﻧە ﻧەﺗەوە‬ ‫ﻧــە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﺎن ﯾەﻛــە‪ ،‬ڕۆژی‬ ‫ﻧﯚی ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ دووەم‪/‬ﯾەﻧﺎﯾەری‬ ‫‪ 2011‬ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا‬ ‫ﺗێﯿــﺪا ‪98%‬ی ﮔەﻟﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری‬ ‫ﺳــﻮودان ﻛە ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻧﺰﯾﻜﯽ‬ ‫ﻧﯚ ﻣﻠﯿــﯚن ﻛەﺳــە‪ ،‬دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە‬ ‫”ﺑەڵــێ“ ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە دا و ﻟە‬ ‫ﺗەﻣﻮوزی ھەﻣﺎن ﺳﺎڵ ﺑە ﻓەرﻣﯽ‬ ‫ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و ”ﺟﻮﺑﺎ“ﯾﺎن ﻛﺮد ﺑە‬ ‫ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن‪.‬‬ ‫ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳــﯚﭬﯿﯿەت ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯽ‬ ‫ﺑــﻮو ﻟــە و‪‬ﺗێﻜﯽ ﮔــەورە ﻛە‬ ‫ﻟە ﭼەﻧــﺪان ﻧەﺗــەوەی ﺟﯿﺎواز‬ ‫ﭘێــﻚ ھﺎﺗﺒــﻮو‪ ،‬زۆرﺑەﯾــﺎن وەك‬ ‫ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴــﺘﺎن‪ ،‬ﭼﯿﭽﺎن‪ ،‬ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﺎزرﺑﺎﯾﻨﺠﺎن‪ ،‬ﺋەرﻣﯿﻨﯿﺎ‪ ،‬ﺟﯚرﺟﯿﺎ‪،‬‬ ‫ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺴــﺘﺎن‪ ،‬ﺋﯚزﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺗﺎﺟﻜﺴــﺘﺎن‪ .‬ھﺘﺪ‪ ،‬ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧەوە‬ ‫و ﺋێﺴــﺘە ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ‬ ‫و‪‬ﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚﯾەﺗﯽ‬ ‫و ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻟە زۆر ﺑــﻮاردا‪،‬‬ ‫ڕﻛﺎﺑەرﯾــﯽ ڕووﺳــﯿﺎ دەﻛەن و‬ ‫ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﭼﻮوﻧەﺗە ﻧﺎو‬ ‫ﺋەوروﭘﺎ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﺑەھێﺰﯾﺎن‬ ‫ھەﯾە‪.‬‬ ‫ﭼەﻧﺪان ﻧﻤﻮوﻧە دەری دەﺧەن‪،‬‬ ‫ﺋەو ﺳــﻨﻮوراﻧەی ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە‬ ‫دوای ﯾەﻛەم ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەﺧﺸــێﻨﺮاون‪ ،‬زۆرﺑەﯾﺎن دەﺑێ‬ ‫ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ داﺑڕێﮋرێﻨەوە‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫ﻧەك ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧەﻛﺮدووە‪ ،‬ﺑﮕــﺮە ھﯚی زۆرﺑەی‬ ‫ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەن ﻛە دروﺳﺖ ﺑﻮون‪،‬‬ ‫وەك ﻛێﺸەی ﺋﺎوارەﺑﻮون و ﻛﯚچ‬ ‫ﻛە ﺑەﭘێﯽ دواﯾﯿﻦ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﻧەﺗەوە‬ ‫ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن‪ ،‬ﻧﺰﯾﻜــﯽ ‪240‬‬ ‫ﻣﻠﯿﯚن ﻛﯚﭼﺒــەر ﻟە دﻧﯿﺎدا ھەن‪،‬‬ ‫ھەروەھﺎ ﻛێﺸەی ﺑ‪‬وﺑﻮوﻧەوەی‬ ‫ﻣﺎدەی ھﯚﺷــﺒەر و ﺗﯿــﺮۆر ﻛە‬ ‫ھەﻣــﻮوی ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺋەم‬ ‫ﺳﻨﻮورە دەﺳﺘﻜﺮداﻧەﯾە‪.‬‬ ‫ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دەﺑێ‬ ‫ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﺎك و ﺧەڵﻚ‬ ‫ﻓەراﻣﯚش ﻧەﻛﺎت‬ ‫ڕەﻧﮕە ھەرﮔﯿﺰ ﻋــەرەب ﻧەﺗﻮاﻧﻦ‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﯾەك و‪‬ﺗﺪا ﺟێﯿﺎن ﺑێﺘەوە‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﭼەﻧﺪ و‪‬ﺗێﻜﺪا‬

‫ﺑﮋﯾﻦ ﻛــە ﺑەﭘێــﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ‪،‬‬ ‫وﯾﺴــﺘﯽ ﺧەڵﻜەﻛﺎن دەﮔﯚڕێ و‬ ‫ﻧەرﯾﺘﯿﺸــﯿﺎن ﺟﯿــﺎواز دەﺑێ‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫ﻧﻤﻮوﻧە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻋەرەﺑێﻜﯽ ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑێﻨــﯽ ﻟە ﺳــﻌﻮودﯾە داﯾﺒﻨێﯿﺖ‪،‬‬ ‫ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻛﯚﯾــﺎن ﻧﺎﻛﺎﺗەوە‬ ‫زﻣــﺎن ﻧەﺑــێ‪ ،‬ﯾــﺎن ﻋەرەﺑێﻜﯽ‬ ‫ﻣەﻏﺮﯾﺒــﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق داﺑﻨێﯿﺖ‪،‬‬ ‫ﺋەﻣە ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێ‪ ،‬ﺑە‪‬م دەﮔﻮﻧﺠێ‬ ‫ﭼەﻧــﺪ و‪‬ﺗێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻦ‬ ‫ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧەڵﻚ و‬ ‫ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺎن‪،‬‬ ‫ﺧەڵﻜــﯽ ﺋﯿﻤــﺎرات ﻟــە ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﺪا‬ ‫دەژﯾﻦ‪ ،‬ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻮورﯾﺎ ﻛێﻮﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﺑەم ﺷێﻮەﯾە‪.‬‬ ‫ﭼﯿﻚ و ﺳﻠﯚﭬﺎﻛﯿﺎ‪ ،‬ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪان‬ ‫ﺳﺎڵ ﭘێﻜەوە ژﯾﯿﺎن‪ ،‬ﺑە‪‬م دواﺗﺮ‬ ‫ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە‪ ،‬ﺋەﮔەرﭼﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ﺧﺎڵﯽ ھﺎﺑەﺷــﯿﺶ ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا‬ ‫ھەﯾە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەﻣەی ﺋێﺴــﺘەﯾﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن‪ ،‬وەك ﺧەڵﻜﯽ‬ ‫ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﻧەﻣﺴــﺎ‪ ،‬ﯾﺎن ﻛﯚرﯾﺎی‬ ‫ﺑﺎﻛﻮر و ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷﻮور‪ ،‬ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ‬ ‫و ﺳﻜﯚﺗﻠەﻧﺪا‪.‬‬ ‫ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ﯾەك ڕێﮕــەی ﻟە‬ ‫ﺑەردەﻣــە‪ ،‬ﺋەوﯾﺶ داڕﺷــﺘﻨﯽ‬ ‫ﺳــﻨﻮورێﻚ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻛە ﻟە ڕووی‬ ‫ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯿەوە ھﯿﭻ ﮔﺮاﻧﯿﯿەﻛﯽ‬ ‫ﺗێــﺪا ﻧﯿﯿــە‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــە ھەر‬ ‫ﭼﻮارﭘﺎرﭼەﻛەﯾــﺪا‪ ،‬ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮرد‬ ‫و زﻣــﺎن و ﻛﻮﻟﺘﻮورەﻛەی‪ ،‬ﺗەواو‬ ‫ﺟﯿﺎوازە ﻟــە و‪‬ﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛەری‪،‬‬ ‫ﺑــە‪‬م وەك ﺗﻮێــﮋەران ﺑﺎﺳــﯽ‬ ‫دەﻛــەن‪ ،‬وەك ﻧﻤﻮوﻧــەی‬ ‫ﭼەﻧــﺪان ﮔەﻟــﯽ ﺗــﺮ‪ ،‬دەﻛﺮێ‬ ‫ﭼەﻧــﺪ ﻗەوارەﯾەﻛــﯽ ھەﺑێ ﻛە‬ ‫ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧەڵﻜەﻛــەی‬ ‫ﻟەﺳــەری ﻛﯚك ﺑﻦ‪ ،‬ﺋەم ڕێﺴﺎﯾە‬ ‫ﺑﯚ ﻛﺸــﻤﯿﺮ‪ ،‬ﺋەﻣﺎزﯾــﻎ و ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﮔەﻟێﻜﯽ ﺋەﻓەرﯾﻘﺎش دروﺳﺘﻦ‪.‬‬

‫ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎن‪:‬‬ ‫ ﻣﺄﺳﺎت إﻧﺴﺎﻧﯿە ﻓﯽ اﻟﺤﺪود‬‫ﺣــﺪود اﻹﻗﻠﯿــﻢ وﻓــﻖ اﻟﻘﺎﻧﻮن‬ ‫اﻟﺪوﻟﯽ‬ ‫اﻟﺤﺪود اﻟﺪوﻟﯿە واﻟﻤﯿﺎه اﻹﻗﻠﯿﻤﯿە‬ ‫ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن‬‫ ﻛﯿــﻒ ﺻﻨﻊ ﺟﻨﻮب اﻟﺴــﻮدان‬‫ﻛﯿﺎﻧﻪ‬ ‫ وﯾﻜﯿﭙﯿﺪﯾﺎ‬‫ ازﻣە ﻛﺸﻤﯿﺮ‬‫‪ -‬ﺻﻨﺎع اﻟﺤﺪود‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫ﺷﯿﻜﺎرﯾﯽ‪ /‬ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫زۆرﺑــەی ﺋەو ﺳــﻨﻮوراﻧەی ﻟــە دوای ﯾەﻛەم‬ ‫ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ داﺗﺎﺷــﺮاون‪ ،‬ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﻧەﺧﺸێﻨﺪراوﻧەﺗەوە‪.‬‬

‫وﺗﺎر‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪16‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻر‪ ،‬ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە‬ ‫ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﺷــﻜﯚ )ﺑەر ﻟە ﻣــﺎف( ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ‪.‬‬ ‫ﺋەو ﺷــﻜﯚ ﻣﺮۆﯾﯿﯿەی ﺑە ﺟﯚرەھﺎ ﺷــێﻮە ﺗێﻚ‬ ‫ﺷﻜێﻨﺮاوە و ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮ ﻟە ھێﺰی ﺗێﻜﺸﻜﺎﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ﺷــﻜﯚی ﻣﺮۆڤ‪ ،‬ﺑەر ھەژﻣﻮون و دەﺳــە‪‬ﺗﯽ‬ ‫رەھﺎی ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﭘﯿﺎوەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەوێﺖ‪ .‬ﺋﺎزادی‬ ‫ﺗﺎك‪ ،‬ﺋﺎزادﯾﯿە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎن‪ ،‬ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە‬ ‫ﺋەرك و ﻣﺎف و ﺑەراﺑەر و ھﺎوﺗﺎ ﻟە ﺑەردەم ﯾﺎﺳﺎدا‪،‬‬ ‫ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺟﯿﺎوازی رەﮔەزی و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﻧێﺮ‬ ‫و ﻣێ‪ ،‬ﺗﯚﻟێﺮاﻧــﺲ و ﻟێﺒﻮردەﯾﯽ‪ ،‬ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و‬ ‫ﺑەرﯾەك ﻧەﻛەوﺗﻨﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎن‪ ،‬ﺋەﻣﺎﻧە و زۆر‬ ‫ﺑەھﺎی ﺗﺮی ﺑەرزﯾﺶ‪ ،‬ﻛﺮۆﻛﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰﻣﻦ‪.‬‬ ‫ﻟەم ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎﯾەوە‪ ،‬ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑــەر ﻟــەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە دەﺳــە‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻر ھەﺑێﺖ‪ ،‬ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھﻮﺷﯿﺎری‬ ‫و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨێﻜﯽ دروﺳــﺖ ھەﯾە ﺑﯚ ﭼەﻣﻚ و‬ ‫ڕەھەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺑێ‬ ‫ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨێﻜﯽ دروﺳﺖ ﻟەو ﭼەﻣﻜە‪ ،‬ﺋەﺳﺘەﻣە‬ ‫ﺑﺎوەڕ ﺑــە ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــەك ﺑﻜەﯾﺖ ﻛە‬ ‫ﻧەرﯾﺘﮕەراﯾﯽ و ﺑﺎوەڕﺳﺎﻻری ڕۆﭼﻮوەﺗە ﺧﻮێﻦ‬ ‫و ﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﺸــﻜﯿﺎﻧەوە‪ .‬واﺗە ﻛﺎﺗێﻚ ھێﺸﺘﺎ‬ ‫ﻛﯚﻣەڵﮕە ﭘێﯽ واﺑێﺖ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم ﯾەﻛﺴﺎﻧە‬ ‫ﺑەﺑــێ ﺑــﺎوەڕی و دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺧــﻮا و ﺋﺎﯾﻦ‬ ‫و ﺑﺎوەڕ‪ ،‬ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿــە ﭼﺎوەڕێــﯽ ھﺎﺗﻨەدﯾﯽ‬ ‫دەﺳە‪‬ﺗێﻜﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﺑﻜەﯾﺖ ﻛە دەﺳە‪‬ت‬ ‫ﺧﯚی و ﻛﺎراﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﯚخ ﻟەو ﻗﻮڕی‬ ‫ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨە ﺳەﻗەﺗە ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯿﯿەدا ﭼەﻗﯿﻮن‪.‬‬ ‫ھــەر ﺑــەم ﭘێﻮداﻧﮕــە‪ ،‬ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەم‬ ‫ﻓﺮەڕەﻧﮕﯿﯿــە ﺋﯿﺘﻨﯽ و ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻣەزەوﯾﯿە‪ ،‬ﻟە‬ ‫ھــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە‬ ‫دەﺳــە‪‬ﺗێﻜﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻر ھەﯾە ﻛە ﺷﺘەﻛﺎن‬ ‫ﺑﺒﺎﺗەوە ﺷﻮێﻨﯽ ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺧﯚﯾﺎن‪ ،‬ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ‬ ‫ﻟە ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎﯾﻦ و دەﺳــە‪‬ﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧﺎو‬ ‫ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻛە ﺑﻮاری ھﯿﭻ ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﻧەھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە و ﻣەﺣﻜﻮوﻣﯿــﺎن ﻛــﺮدووە‬ ‫ﺑــە ﺣﻮﻛــﻢ و ﭘێﺸــﻤەرﺟە ﻛەھەﻧﻮوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎﻧەوە‪.‬‬

‫ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ‬

‫ﺑە ﺑﯚﻧەی دەوڵەﺗەوە‬ ‫ﻟەﺑﺎرەی ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم و ﺑەھﺎ و ﺋﺎزادﯾﯽ ﻣﺮۆڤ‬

‫ڕۆﺣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺑﺰاﻧــﻦ و ڕەھﺎﯾــﯽ ﻟە‬ ‫ﺣەﻗﯿﻘــەت و ﯾەﻗﯿﻨــﺪا ﺑﺒەﺷــﻨەوە‪ ،‬ﺋەوﻛﺎﺗە‬ ‫ﺑﻮارێﻚ ﺑﯚ وﯾﺴــﺖ و ﺋﯿﺮادەی ﺧﯚڕﺳﻜﯽ ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﻧﺎﻣێﻨﯿﺘــەوە‪ ،‬ﻣﺎﻓﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯿــﺎن ﻟێ زەوت‬ ‫دەﻛﺮێــﺖ‪ ،‬دەرﮔەی ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾــﺎن ﻛڵﯚم و‬ ‫ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑڕﯾﺎرداﻧﯿﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮە دەدرێﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﺋﺎﯾﻦ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و دەوڵەت و‬ ‫ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﻟە ﺑﻮاری ﭘــەروەردە‪ ،‬ﻣەرﺟێﻜﯽ‬ ‫ﺳەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﭼﺮۆﻛﺮدن و ﻧەﺷﻮﻧﻤﺎی دروﺳﺘﯽ‬ ‫ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم‪ .‬ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻣــﺮۆڤ ﺋﺎزادە ﻟە‬ ‫ﺑﺎوەڕداری و ﺑێﺒــﺎوەڕی‪ ،‬ﺋﺎﯾﻨﺪاری و ﺑێ ﺋﺎﯾﻨﯽ‬ ‫و ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﺋﺎزاداﻧەی ﺋﺎﯾﻨﯿﺶ‪ .‬وردﺗﺮ‬ ‫ﺑڵێﯿﻦ ﺑﺮدﻧەوەی ﺋﺎﯾﻦ ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﯽ ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨەی‬ ‫ﺧﯚی و ڕادەﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺑــە ﺗﺎك ﺧﯚی‪ ،‬ﻛە‬ ‫ﭼﯚن ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەی ﻧێﻮان ﺧﯚی و ﺧﻮاﻛەی‪،‬‬ ‫ﺧﯚی و ﭘەرﺳــﺘﺮاوەﻛەی ڕێــﻚ دەﺧﺎﺗەوە‪ .‬ﻛە‬ ‫ﺧﻮدا ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨﯿﻜﺪا ھەﺑێــﺖ‪ ،‬چ ﺋﺎﺗﺎج‬ ‫ﺑەوەﯾە ﺧﻮدا ﻟە ﮔﯚﺷــەی ﭘەرﺳــﺘﮕەﯾەﻛﺪا ﺑﯚ‬ ‫ﻣﺮۆڤ ﻗەﺗﯿﺲ ﺑﻜەن؟ ﻛێ ﺋەو ﻣﺎﻓەی ﺑە ﻛەس‬ ‫و داﻣەزراوەﯾەك داوە ﺑﺒێﺘە وەﺳﯽ ﺑەﺳەر ﻣﺮۆڤ‬ ‫و وەﻛﯿﻠﯽ ﺧﻮا و ﺑﺎش ﭼﺎوەﺷﯽ ﯾەزدان ﺑەﺳەر‬ ‫ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ڕەﻓﺘﺎری ﻣﺮۆﭬەوه؟ ﻛﺎﺗێﻚ رەواﯾﯽ‬ ‫ﺑە ﺋﺎﯾﻦ و ﭘﯿﺎواﻧﯽ و داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ دەدرێﺖ ﻛە‬ ‫دەﺳــﺖ ﺑﺨەﻧە ورد و درﺷﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە‪،‬‬ ‫ﺋەو ﻣﺎﻓە ڕەھﺎﯾەﯾﺎن ﭘێ دەدرێﺖ ﺑەﻧﺎو ﺗەواوی‬ ‫ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ دەﺳە‪‬ت و دەوڵەﺗﺪا ﺷﯚڕ ﺑﺒﻨەوە‪،‬‬ ‫ﺋﯿﺘﺮ ﻣﺎﻧﺎﯾەك ﺑﯚ ﯾﺎﺳــﺎ و ﺳــەروەری دەوڵەت و‬ ‫ﺋەرك و ﻣﺎﻓﯽ ھﺎوو‪‬ﺗﯽ ﻧﺎﻣێﻨێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﺗەﻧﺎﻧەت دەوڵەت ﺧﯚی و دەوڵەﺗﺪاری ھەرﮔﯿﺰ‬ ‫ﺑە ﭘێﻮاﻧــەی ﺣە‪‬ڵ و ﺣەرام ﺑەڕێﻮە ﻧﺎﭼﻦ‪ .‬ﺑەو‬ ‫ﭘێﯿەی ﺋەوەی ﻟــە ڕواﻧﮕەی ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺗﯚ ﺣە‪‬ڵە‪،‬‬ ‫ڕەﻧﮕە ﻟە ڕواﻧﮕەی ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ ﺗﺮەوە ﺣەرام ﺑێﺖ و‬ ‫ﭘێﭽەواﻧەﻛەﯾﺸﯽ ھەر ڕاﺳﺘە‪.‬‬ ‫ﺑﯚ ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ﺋەم ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨە‪ ،‬ﺧﺮاپ ﻧﯿﯿە‬ ‫ﺋەو ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾﯿەﺗﺎن ﺑﯿــﺮ ﺑﺨەﯾﻨەوە ﻛە ﻟەﻣەڕ‬ ‫ﭘﺮﺳــﯽ ﻗەرزﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرە ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ‬ ‫ھەرێﻢ ﻟە ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧێﻮدەوﻟەﺗﯽ و ﻛﻮێ و ﻛﻮێﯽ‬ ‫ﺗﺮ ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن‪ .‬ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن ﭼﯚن ﺋەم‬

‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەم ﻓﺮەڕەﻧﮕﯿﯿــە ﺋﯿﺘﻨﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ‬ ‫و ﻣەزەوﯾﯿە‪ ،‬ﻟە ھــەر ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دەﺳە‪‬ﺗێﻜﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ھەﯾە ﻛە‬ ‫ﺷﺘەﻛﺎن ﺑﺒﺎﺗەوە ﺷﻮێﻨﯽ ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺧﯚﯾﺎن‬ ‫ﺑﺎﻧﮕەﺷــە و ﺑﻮﺧﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەواﻧەی دەﯾﺎﻧەوێ وا‬ ‫ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم وﯾﺴﺘێﻜﯽ‬ ‫ﺋﯿﺮادەراﻧەﯾــە ﺑﯚ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــە‪‬ت و‬ ‫ﻟەوێﺸــەوە ﻛﯚﺗﻜﺮدﻧﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﻧﯿﻮﻛﯚﯾﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ﺑێﺪەﻧﮕﻜﺮدﻧﯽ و ﻟێﺴــەﻧﺪﻧەوەی‬ ‫ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن‪ .‬دەی ﺋﺎﺧﺮ ﺑەم‬ ‫ﭘێﻮداﻧﮕە‪ ،‬ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ﺋەوە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙەﻛﺎن و‬ ‫ﻣﯚڕاڵﯽ ﺑێﺖ ﻛە ﻟەﺳەرەوە ﺋﺎﻣﺎژەﻣﺎن ﭘێ ﻛﺮدن‪،‬‬ ‫چ ﺑﺎﻛﯽ ﺑە ﻗﯚرﺧﻜﺮدﻧﯽ ﺟﻮﻣﮕەﻛﺎﻧﯽ دەﺳە‪‬ت‬ ‫ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾــﺎ و ﺗﺎﯾەﻓە و ﺧێڵ‬ ‫ھەﯾە؟ چ ﺑﺎﻛﯽ ﺑــە ﻗﯚرﺧﻜﺎری ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن‬ ‫و دەﺳﺘﺨﺴﺘﻨە ﺋﺎزادی و ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬەوە ھەﯾە؟‬ ‫ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﺋەوە دژە ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرەﻛﺎﻧﻦ ﺳەﺗﺎن‬ ‫ﺗەوﺗــەم و ﺗەﻟﯿﺴــﻤﯽ ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﺋﺎﯾﻨﯽ و‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــە دەوری ﻣﺮۆﭬﺪا‬ ‫دەﺗەﻧــﻦ و دەﯾﻜەﻧە ﻛﺎراﻛﺘەرێﻜﯽ ﭘﺎﺳــﯿﭫ و‬ ‫ﻟە ﺑــﻮون و ﺑەھــﺎی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺋﯿــﺮادە ﺑەﺗﺎڵﯽ‬ ‫دەﻛەﻧەوە‪ .‬ﺑــﯚ ﺋەﻣەش ھــەزاران ﺑڕوﺑﯿﺎﻧﻮوی‬ ‫دۆﮔــﻢ و ﭼەﻗﺒەﺳــﺘﻮو دێﻨﻨــەوە و ﺑە دەﯾﺎن‬ ‫دەﻣﺎﻣﻜﯽ ﺑەﭘﯿﺮۆزﻛﺮاو ھەوڵﯽ ﻟە ﻣﺮۆﭬﺨﺴﺘﻨﯽ‬ ‫ﺗﺎك دەدەن و ﭘﺎﺳــﺎوی وەھﻤﯽ ﺑﯚ دادەﺗﺎﺷﻦ‪،‬‬ ‫ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەو ﻣﺮۆﭬە و دواﺟﺎر ﻟە ڕێﮕەی‬ ‫ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ڕۆﺣﯽ و دەرووﻧﯽ ﺗﺎﻛەﻛەﺳــەوە‪،‬‬ ‫ﻛﯚی ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﺨەﺳێﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم ﻛێﺸــەی ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﯾﻨﺪا ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﮔەڵ ﺑەرھەﻣﮫﯿﻨﺎﻧەوەی ﺋﺎﯾﻨە ﻟەﭘێﻨﺎو‬ ‫ﻟە ﭘەﻟﻮﭘﯚﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺧــﯚی‪ .‬ﺋەﮔەر ﻧﺎ‬ ‫ﺋەوە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻛە ﻣﺮۆﭬێــﻚ ﺋﺎﺗﺎج‬ ‫ﺑــە ﺗێﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ و ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی‬ ‫ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ڕۆﺣﯿﯿەﻛﺎﻧێﺘﯽ‪ ،‬ﺋﯿﺘــﺮ ﺗﯚ ﻧﺎوی ﻟێ‬ ‫دەﻧێﯿــﺖ ﺋﺎﯾﻦ‪ ،‬ﯾــﺎن ھەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﻛﺎﺗێــﻚ ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو و داﻣــەزراوە و‬ ‫ﻛﺎراﻛﺘەرەﻛﺎﻧــﯽ دەﯾﺎﻧــەوێ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑە ﺗﺎﻛە‬ ‫ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭــﯽ ﭘڕﻛﺮدﻧــەوەی ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە‬

‫ﺑﺎﺑەﺗە ﻛﺮاﯾە )ﻛﺮاﺳــﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎن( و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ‬ ‫ﺧﻮاﭘەرﺳــﺘﯽ و ﺑﺎوەڕداری ﺑێ ﻏەﻟﻮﻏەﺷﯽ ﭘێ‬ ‫ﻛﺮا‪ .‬ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردی ﻟە‬ ‫ﺗﺮﺳــﯽ ﻓەﺗﻮا و وەﻋﺰ و ﺋﯿﺮﺷــﺎدی ﺣە‪‬ڵﯽ و‬ ‫ﺣەراﻣﯽ‪ ،‬ﻧەﯾﻮێﺮا ﭘڕۆژەﯾﺎﺳــﺎی ﻣﺎﻓﯽ دەوڵەت‬ ‫ﻟــە ﻗەرزﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺎرە ﻟە ﺑﺎﻧﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟە‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﭙەڕێﻨێﺖ‪.‬‬ ‫ﺋــەوە ﺋەﮔەر ﺋەوﭘــەڕی ﺧﯚﺑەدەﺳــﺘەوەداﻧﯽ‬ ‫دەﺳــە‪‬ت ﻧەﺑێﺖ ﺑە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ ﻛەھەﻧﻮوﺗﯽ‪،‬‬ ‫ﭼﯿﯿە؟ ﻟــەو ﯾﺎرﯾﯿەدا ﺑﯚﻣﺎن دەرﻛەوت ﯾﺎﺳــﺎ‬ ‫ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧێﺘﯿﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﭼﯚن ﻟە‬ ‫ﺑەردەم ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ژەﻧﮕﺎوی و دۆﮔﻤﯽ ژﻣﺎرەﯾەك‬ ‫ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘێــﺮ و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻓەﺗﻮا ﺑە‬ ‫ﭼﯚﻛــﺪا ھێﻨﺮا‪ .‬ڕێــﻚ وەك ﻛﯚﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺣﺰﺑە‬ ‫ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻛە ﺑﺎس ﻟە ﻛﺮاﻧەوە و ﻣەدەﻧﯿﯿەت‬ ‫و ﺳەروەری ﯾﺎﺳﺎ و دادﮔﺎﻛﺎن دەﻛەن‪ ،‬ﻛەﭼﯽ‬ ‫ھێﺸــﺘﺎش ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ‬ ‫ﭘﺎن و ﭘﯚڕ و ﺑەرز و ﻗەرەﺑﺎڵﻐﺘﺮ دەﺑﻦ و ﭘڕﺗﺮ دەﺑﻦ‬ ‫ﻟە ڕﯾﺸﺴﭙﯽ و واﻋﯿﺰی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ!‬ ‫ﺑەداﺧەوە ﮔﺮﻓﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋەوەﯾە‪ ،‬ﺑەدﺣﺎڵﯿﺒﻮوﻧێﻜﯽ‬ ‫ﻛﻮﺷــﻨﺪە ﻟە ﻧێﻮان ھەردوو ﺑەرەی ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر و‬ ‫دژەﻛەﯾﺎﻧﺪا ھەﯾە‪ .‬ﻟەوەش ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛﺘﺮ‪ ،‬ھەردوو‬ ‫ﺑەرە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ ﺗﯚﻣەت دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﻦ‬ ‫ﺑــﯚ ﯾەﻛﺘــﺮ‪ ،‬ھەردووﻛﯿــﺎن و ھەرﯾەﻛە و ﺑە‬ ‫ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜەوە ھەوڵﯽ ﺑەﻻڕێﺪاﺑﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە‬ ‫دەدەن‪ .‬ﺑﯚﯾــە دەﺑــێ ﺋــەوە ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﻛە ﺋەو‬ ‫ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرەی ﭘێﯽ واﯾە دەﺑــێ ﻣﺎف و ﺋﺎزادی‬ ‫ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﻟە ﻛەﺳــێﻚ ﺑﺴــەﻧﺮێﺘەوە و‬ ‫ڕێﺰ ﻟە ﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧەڵــﻚ ﻧەﮔﯿﺮێﺖ‪ ،‬ﺋەوە‬ ‫دوژﻣﻨﯽ ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰﻣە‪ .‬ﺋەو‬ ‫ﭘﯿﺎوە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەش ﻛە ھەوڵ دەدات وێﻨﺎی ﻛﻮﻓﺮ‬ ‫و ﺋﯿﻠﺤــﺎد ﻟە زاﻛﯿﺮەی ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﺑﯚ ﻛەﺳــﯽ‬ ‫ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﺑﺘﺎﺷێ‪ ،‬دەﺟﺎﻟە‪.‬‬ ‫ﻛێﺸــەﻛە ﺑﺎوەڕداری و ﺑێﺒــﺎوەڕی‪ ،‬ﺋﺎﯾﻨﺪاری‬

‫دەﺑێ دەﺳــە‪‬ﺗﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﻟە ھەﻣﻮو ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ‬ ‫ﺑﭽﻮوك و ﺑﺎو و ﺗﺮﺳﻨﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺧێڵ و ﺗﺎﯾەﻓە و‬ ‫ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎی دۆﮔﻢ ﺑێﺘە داﻣﺎڵﯿﻦ‬ ‫و ﺑــێ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻧﯿﯿــە‪ .‬ﮔﺮﻓﺘەﻛــە ﺋەوەﯾە ﻣﺮۆڤ‬ ‫ﺋــﺎزادە ﻟەوەی ﭘێــڕەوی ﻟە ﺋﺎﯾﻨێــﻚ دەﻛﺎت‪،‬‬ ‫ﯾﺎن ﻧﺎ‪ .‬ﺋەوە ﺋەرﻛﯽ دەوڵەﺗــە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی‬ ‫ﯾﺎﺳﺎﯾەﻛﯽ ﻣەدەﻧﯿﺪا ﻣﺎﻓﯽ ھەﻣﻮو ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿﺎﻧﯽ‬ ‫داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺋﺎزاداﻧە ﻣﻮﻣﺎرەﺳــەی ﺳﺮووﺗە‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن و دەرﻓەﺗﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن ﻟە‬ ‫ﺑەردەﻣﯽ ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻦ و ﺋﺎﯾﻨﺰاﻛﺎن ﺧﯚش ﺑﻜﺎت‪،‬‬ ‫ﺑەوەی ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯿﺎن ﻧەﯾەﺗە ڕێ‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺋەوەی‬ ‫ﻛە ﺋﺎﯾﻨێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑە ھەر ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ‪ ،‬ﺑێﺖ‬ ‫و ﻟە ﺑﺮی دەوڵەت ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ‬ ‫ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﺑﺪات‪ ،‬ﺋەوە ﻧﺎﻛــﺮێ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺮێﺖ‪.‬‬ ‫دەی دەوڵەﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﻛﺮاوە ﻛە ﻛﯚڵەﮔەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟەﺳــەر ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺋــﺎزادی ﻣﺮۆڤ و‬ ‫ﺳەروەری ﯾﺎﺳــﺎ داﻛﻮﺗﯿﺒێﺖ‪ ،‬دەﺑێ ﺑﻮار و ﻣﺎف‬ ‫و ﺋﺎزادی ژﯾﺎن ﺑﯚ ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺸﯽ ﺑڕەﺧﺴێﻨێ‬ ‫ﻛــە ﺑﺎوەڕی ﺑە ھﯿﭻ ﺋﺎﯾﻨﯿﻚ ﻧﯿﯿە و ﺑەﺑێ ﺋەوەی‬ ‫ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﺑــﻮون و ﺑەھــﺎی ﻣﺮۆﯾﯿﯿﺎﻧەی‬ ‫ﺑﻜەوێﺘــە ژێــﺮ ھەڕەﺷــە و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ‪ .‬ﺑە‬ ‫ﭘێﭽەواﻧەوە‪ ،‬ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم ھێﻨﺪەی زەوﯾﻨەی‬ ‫ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎن و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ‬ ‫ھﺎوﺳەﻧﮓ و ﺧﺎڵﯽ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟــﯚژی و ﺋﺎﯾﻨﯽ دەڕەﺧﺴــێﻨێ‪ ،‬ھەرﮔﯿﺰ‬ ‫ھﯚﻛﺎر و ﺳــەرﭼﺎوەی ﭘەرﺗەوازەﯾﯽ و ﺋﺎژاوەی‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ ﻧﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﺋﯿﺘﺮ ﺷــﺘەﻛە ﺋــﺎوا ﺑە ھەڵــە ھﺎﺗــﻮوە و ﻟێﻚ‬ ‫دراوﻧەﺗــەوە‪ ،‬ﺋەﮔەر ﻧــﺎ ﻟە ھﯿﭻ ﺷــﻮێﻨێﻜﺪا‬ ‫ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم و ﺋﺎﯾﻦ دژ و دوژﻣﻦ ﻧﺎﻛەوﻧەوە‪.‬‬ ‫ﺋــەوە ﻛﺎﯾە و داﻣــەزراوە و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﻦ ﺋەو‬ ‫وەھﻤەﯾﺎن ﻟە ﻣێﺸــﻜﯽ ﺧەڵﻜﺪا ﭼەﻗﺎﻧﺪووە و‬ ‫ھﻮﺷــﯿﺎرﯾﯿﺎن ﺑەﻻڕێﺪا ﺑﺮدوون‪ ،‬ﺋەﻣەش ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫ﻟەﭘێﻨــﺎو رەواﯾەﺗﯿﺪان ﺑە رەھﺎﮔەری و ﯾەﻗﯿﻦ و‬ ‫ﺗﺎك ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن‪.‬‬ ‫ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا و ﺑەرﻣەﺑﻨﺎی ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰم‪،‬‬ ‫ﺋﺎﯾــﻦ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ و ﺋــﺎزادی ﻣﺮۆﭬە‬ ‫و وەك ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ دوو ﺳــەرەی ﻧێــﻮان‬ ‫ﺧــﯚی و ﺧﻮدای ﺧﯚی دەﺑێ ڕێــﺰی ﻟێ ﺑێﺘە‬ ‫ﮔﺮﺗﻦ‪ ،‬ﻛەﭼﯽ داﻣــەزراوەی ﺋﺎﯾﻦ ﺋەو ﻣﺎﻓە ﺑە‬ ‫ﺑەراﻣﺒەرەﻛەی ڕەوا ﻧﺎﺑﯿﻨــێ ﻧەﭼێﺘە ژێﺮﺑﺎر و‬ ‫ﭘێﺸــﻤەرﺟﯽ ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ڕەھــﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ‪ ،‬ﺋەو‬ ‫ڕەھﺎﮔــەری و ﺑﺎوەڕﺳــﺎﻻرﯾﯿەی ﻟە دەرەوەی‬ ‫ﺧــﯚی‪ ،‬ھﯿــﭻ ﺣەﻗﯿﻘەﺗێﻚ و ڕاﺳــﺘﯿەﻛﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﻧﺎﺑﯿﻨێ‪ ،‬ﯾﺎن ڕاﺳــﺘﺘﺮ ﺑڵێﯿﻦ ﺑــﺎوەڕی ﺑە ھﯿﭻ‬ ‫ﺣەﻗﯿﻘــەت و ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺗــﺮی دەرەوەی‬ ‫دﻧﯿﺎﺑﯿﻨــﯽ و ﺑﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯿﯽ ﺧــﯚی ﻧﯿﯿە‪ .‬ﺑﯚﯾە‬ ‫دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋەوەﻧﺪەی داﻣــەزراوە و ﻛﺎراﻛﺘەری‬ ‫ﺋﺎﯾﻦ ﻛﺎر ﻟەﺳــەر وەﻋﺰ و ﺗەﻟﻘﯿــﻦ دەﻛەن و‬ ‫ﯾەﻗﯿﻦ و ﺣەﻗﯿﻘەﺗﯽ ڕەھﺎ و ﻧەﮔﯚڕ دەﺑەﺷﻨەوە‪،‬‬ ‫ھەرﮔﯿﺰ ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﮔﻮێ ﺑﮕﺮن ﺑﯚ رەﺧﻨەﮔﺮﺗﻦ‬ ‫ﻟــە ﮔﻮﺗﺎرەﻛەی‪ ،‬ﺑــە ڕەﺧﻨەﮔﺮﺗــﻦ ﻟە ﺧﻮدا‬ ‫ﻧﺎوی دەﺑﺎت و ﭘﯿﺮۆزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﺧﯚی و‬ ‫ﮔﻮﺗﺎرەﻛەی ﺗﺎﭘﯚ ﻛﺮدوون‪.‬‬ ‫زۆرﺟﺎر ﺑــﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێ ﻛە ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻرﯾﺰ‬ ‫ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﻛﻮﺷــﻨﺪەﯾە ﺑﯚ ﺳــەر ﺑﺎوەڕ‬ ‫و ﺋﯿﻨﺘﯿﻤــﺎ و ﭘﺎﺑەﻧــﺪی ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن و‬ ‫دەﮔﻮﺗــﺮێ ھﯿــﭻ ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿەك ﻧﯿﯿە ﻟە ﺳــﺎی‬ ‫ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿەﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻردا ﻣــﺮۆڤ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧــێ ﺋﺎزاداﻧــە ﻣﻮﻣﺎرەﺳــەی ﺳــﺮووت و‬ ‫ﺑــﺎوەڕە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت‪ .‬ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەوە‬ ‫ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا‪ .‬ﺋەوەﺗﺎ ﻟە‬ ‫ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳﯿﺴﺘەم و ﯾﺎﺳﺎ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ڕۆژﺋــﺎوادا ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ﻣەزەوی و ﺋﺎﯾﻨﯽ‬ ‫ﻧﺎﺑﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە‪ ،‬ﺋەوەی ھەﯾە و‬ ‫ﺧەرﯾﻜە دەﺑێﺘە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﺳەروەری‬ ‫ﻟەو و‪‬ﺗە ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻراﻧەدا‪ ،‬ھەر ﺋــەو ﺗﻮﻧﺪڕۆ‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎﻧەن ﻛە ﻟێﺮە‪ ،‬ﻟــە دۆزەﺧﯽ ڕۆژھە‪‬ت‪،‬‬ ‫ﻟە ﮔﯚﻣﯽ ﺑێﺪادی و ﭼەوﺳــﺎﻧەوە و ﻧﺎﺑەراﺑەری‬ ‫و ﺑﺮﺳــێﺘﯽ ھە‪‬ﺗﻮون و ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﭼﻮوﻧەﺗە‬ ‫ﺋەوێ و ﻣﺎﻓﯽ ژﯾﺎن و ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺒﻮوﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺑە‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎ ﺑﯚ ڕێﻚ ﺧﺮاوە‪ ،‬ﻛەﭼــﯽ ﺋەواﻧەی ﮔﻮاﯾە‬ ‫ﻟێﺮە ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺳــﺘەم و ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺎری ڕاﯾﺎن‬ ‫ﻛﺮدووە‪ ،‬ﺧەرﯾﻜە ﻧەوای ﺋﺎرام و ﯾﺎﺳﺎ ﺳەروەری‬ ‫ﺋەوێ دەﺧەﻧە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەوێﻮە‬ ‫)ﻓەﺗﺢ(ی ﺋێﺮە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەﻧەوە!‬

‫ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺋەﮔــەر ﺑــەو ﺋەﺗﻤﯚﺳــﻔﯿﺮە‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﻮﻟﺘــﻮوری و ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯿﯿەی ﻟە‬ ‫ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوە و دﻧﯿﺎﺑﯿﻨــﯽ دەﺳــە‪‬ﺗﯽ ﺋێﺮە‪،‬‬ ‫ھﯿﻮای ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ دەﺳــە‪‬ﺗێﻜﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻر‬ ‫ﺑﺨﻮازﯾــﻦ‪ ،‬ﺋــەوە ﺧەﯾﺎڵﭙ‪‬وﯾﯿە‪ .‬ﺑــەو ﭘێﯿەی‬ ‫دەﺑێ دەﺳە‪‬ﺗﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﻟە ھەﻣﻮو ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ‬ ‫ﺑﭽــﻮوك و ﺑﺎو و ﺗﺮﺳــﻨﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺧێڵ و ﺗﺎﯾەﻓە‬ ‫و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾــﺎی دۆﮔﻢ ﺑێﺘــە داﻣﺎڵﯿﻦ‪ .‬دەی‬ ‫دەﺳــە‪‬ت ﻟێﺮە ﻟــە ڕۆژھە‪‬ت ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ‪،‬‬ ‫ھێﺸــﺘﺎ ﺑﻨﺎﻏەﻛەی ﻟەﺳەر ﺋەو داروﭘەردووەی‬ ‫ﺧێڵﮕەراﯾﯽ و دﯾﻮەﺧﺎﻧﭽێﺘﯽ و وەﺟﺎﺧﺰادەﯾﯽ‬ ‫و ﺑەرﭼﺎوﺗەﻧﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دۆﮔﻤﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی‬ ‫داﻧــﺪراوە‪ ،‬ﺋﯿﺘﺮ ﻟە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛــﯽ ﺋﺎوا و ﻟە‬ ‫ﺳﺎی ﺋەو ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧە ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ‬ ‫و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەدا‪ ،‬ﮔﺮەﻧﺘﯿﻜﺮدﻧــﯽ ھﺎﺗﻨــەدی‬ ‫ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻر ھەروا ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧﺮ ﯾەﻛەم ﺷﺖ ﺋەوەﯾە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر‬ ‫ﺑــڕوای ﺑــەم وردە ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ و داﺑەﺷــﻜﺎرﯾﯿە‬ ‫ﺳــەﻗەﺗﺎﻧە ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ ﻣــﺮۆڤ و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ‪،‬‬ ‫ﻣﺮۆڤ و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺮۆڤ و ﺷﻜﯚ و ﺑﻮون و‬ ‫ﺑەھﺎی ﻣﺮۆﯾﯿﯿﺎﻧەی‪ ،‬ﻣﺮۆڤ و وﯾﺴﺖ و ﺋﯿﺮادەی‬ ‫ﺑﯚ ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن‪ ،‬ﭼەﻗﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﭘێﺪاﻧﻦ‪ .‬ﻟە‬ ‫ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟێــﺮە دەﺳــە‪‬ت ھێﺸــﺘﺎ ﺋﺎﺗﺎج ﺑە‬ ‫وەﻋﺰی ﭘەرﺳﺘﮕەﻛﺎن و ﺋﯚﺗﯚرﯾﺘەی دﯾﻮەﺧﺎن و‬ ‫ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ وەﺟﺎﺧﺰادە و ﭘﯿﺎوﻣﺎﻗﻮوڵە‪ ،‬ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوە‬ ‫و ﺑەردەواﻣﯽ‪ .‬ڕووﻧﺘﺮ ﺑڵێﯿﻦ ﻟە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛﺪا‬ ‫و ﻟە ﺳــﺎی ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﻛە ﻣێﮕەﻟﯽ‬ ‫ﺑە ﭼەق ﮔﺮﺗﻮوە‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﺮۆڤ و ﺗﺎك‪ ،‬ﺋەو ﮔﺮەﻧﺘﯿﯿە‬ ‫ﺋەﮔەر ﻣەﺣﺎڵ و ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧەﻛﺮدەش ﻧەﺑێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ﺷﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﻟەو ﻧێﻮەدا دەﺑێ و زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﺷﺘەﻛﺎن ﺗێﻜەڵ‬ ‫ﻧەﻛەﯾﻦ‪ ،‬ﭼﯚن؟ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﭘەڕﮔﯿﺮی و دواﺟﺎر‬ ‫ﺧﯚڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺷــﺎﻧەی‬ ‫ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﺪا‪ ،‬ﭼەﻧﺪە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘﺎﺷﺨﺎﻧﯽ‬ ‫ﻓﯿﻜﺮی و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿــەوە ھەﯾە‪ ،‬دوو ھێﻨﺪە‬ ‫ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮوری‬ ‫و ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗــﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە ھەﯾە‪ .‬ڕووﻧﺘﺮ‬ ‫ﺑڵێﯿﻦ‪ ،‬ڕاﺳﺘە ڕەﮔێﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﺗﯿﺮۆر ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻛێڵﮕەی ﻓﯿﻜﺮ و ﺗﯿﯚرەﻛﺎﻧﺪاﯾە‪ ،‬ﺑە‪‬م ڕەﮔێﻜﯽ‬ ‫ھەرە ﻗﻮوڵﺘﺮی ﻟەﻧــﺎو ﻛێڵﮕەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯽ ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ‪ ،‬ﺑێﺪادی‪ ،‬ﻧﺎﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ‪،‬‬ ‫ﺑێﻜﺎری‪ ،‬ھەژاری‪ ،‬ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺳەﺧﺘﯽ ژﯾﺎن‪،‬‬ ‫ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎزادی ﻣﺮۆﭬﺪاﯾە‪.‬‬ ‫واﺗە ﺋەوەﻧــﺪەی ڕەھﺎﮔەری و ﺑﺎوەڕﺳــﺎﻻری‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺑەردەواﻣﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﺑﺎرﮔﺎوی‬ ‫ﺑە ﺗﺎﻛە ﺣەﻗﯿﻘەت و ﯾەﻗﯿﻨێﻜﯽ ﻧەﮔﯚڕ‪ ،‬ڕۆڵﯽ ﻟە‬ ‫ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺷەدا ھەﯾە‪ ،‬ھێﻨﺪەﯾﺶ‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ ﺑەردەواﻣﯽ ﺳــﺘەم و ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﭼەﻣﻜﯽ‬ ‫ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺒــﻮون و ھەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە ﺑێﺒەﺷﯽ و ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻦ‪ ،‬ڕۆڵﯿﺎن‬

‫ﻣﺎﻓﯽ ﻛەﺳێﻚ ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑەھﯚی ﺑﺎوەڕ و ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛەی دەﭼەوﺳــێﻨﺮێﺘەوە‪ .‬ﺑﯚ ﻛەﺳــﯽ‬ ‫ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﺷﻜﯚی ﻣﺮۆڤ ﭼەﻗە‪ ،‬ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو ﻛەﺳە‬ ‫ھەر رەﻧﮓ و ڕەﮔەز و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕێﻜﯽ ھەﺑێ‪.‬‬ ‫ﺋەو ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗــﺪا دژی ﺗﯚﺗﺎﻟﯿﺘﺎرﯾﺰﻣﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯽ‪ ،‬دژی ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯽ‬ ‫ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸە‪ .‬دژی ﺋەوەﯾە ﺋﺎﯾﻨﺪارێﻚ‬ ‫ﺑەراﻣﺒەرەﻛــەی ﻟەﺳــەر ﺟﯿﺎوازﯾــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ‬ ‫ﺑــە ﻛﺎﻓﺮ ﻧﺎو دەﺑــﺎت و دژی ﺋەوەﯾﺸــە ڕێﺰ ﻟە‬ ‫ﺑــﺎوەڕی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨــﺪار ﻧﺎﮔﯿﺮێﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن و ھﺎﺗﻨەدی ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ‬ ‫ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻر ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﭼﻮوﻧە ژێﺮﺑﺎری دەﺳە‪‬ﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و‬ ‫ﮔﻮﺗﺎری ﺗﻮﻧﺪڕۆی ﺋﺎﯾﻨﯽ و داﻣەزراوەی ﺋﺎﯾﻨﯽ و‬ ‫ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺑﯚ ڕێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺷﻜﯚی ﻣﺮۆڤ و ﺋﺎزادﯾﯿە‬ ‫ﺗﺎﻛەﻛەﺳﯽ و ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﻛﺘەﯾەﻛﯽ ﻛەس و ھێــﺰە ﺗﻮﻧﺪڕۆ و ﭘەرﮔﯿﺮە‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋێﻤــە ﺋەوەﯾە ﻟــە ﺧﺘﻮﺧﯚڕاﯾﯽ‬ ‫ﺑﻮﺧﺘــﺎن ﺑە ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن و دەﺳــە‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن‪ ،‬ﺑەوەی ﺣﺰب و دەﺳە‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻋەﻟﻤﺎﻧﯽ )ﺳــﻜﯿﻮﻻر(ن!‪ .‬ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧە ﺣﺰﺑە‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﻧــە ﺋــەو داﻣەزراواﻧەی‬ ‫ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﻛە ﺑەرھەﻣﯿﺎن ھێﻨﺎون‪ ،‬ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر‬ ‫ﻧﯿﻦ‪ .‬ڕاﺳــﺘﯿﯿەﻛەی ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن و‬ ‫ﺗﯿﯚرﯾﺴــێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن و ڕەوﺗــە ﭘەڕﮔﯿــﺮەﻛﺎن و‬ ‫ﭘﯿﺎوە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە واﻋﯿﺰەﻛﺎن‪ ،‬ﻟەو ﮔەﻣە و ﮔﺮەوەی‬ ‫ﻟەﺳــەر ﻋەﻟﻤﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن و ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﯾﻜــەن‪ ،‬ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە دۆڕاون‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧﺮ ھێﺸﺘﺎ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە و ﻛﺎراﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿــﺪا ﺷــەڕ و ﭘێﺸــﺒڕﻛێﯿە ﻟەﺳــەر‬ ‫ﺋــەوەی ﻛﺎﻣﯿﺎن زووﺗــﺮ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟــﻖ و ﭘﯚﭘﯽ‬ ‫ﺧﯚی دەﺑﺎﺗەوە ﺳــەر درەﺧﺘﯽ ڕەگ داﻛﻮﺗﺎوی‬ ‫ﻓ‪‬ن ﻣەزەو و ﻓﯿﺴــﺎر ﺗەرﯾﻘەت و ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧە‪.‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﺋــەم ﺑﻮﺧﺘﺎﻧەی ﺣﺰﺑە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿەﻛﺎن و‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﺪارە ﺗﻮﻧﺪڕۆﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﺮ و دەﺳە‪‬ﺗﺪارێﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دەﻛەن ﻟە‬ ‫ھەرزاﻧﻔﺮۆﺷﻜﺮدﻧﯽ دروﺷﻢ و ﺑﺎزاڕ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدن‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ‪ ،‬ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە‪.‬‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻردا ﺷــﻮێﻨﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗــﯽ و ﭼەﻣﻜﯽ ﺧﺎﻧەدان و ﻧەﺟﯿﺒﺰادە‬ ‫و ﭘﯿﺎوﻣﺎﻗــﻮوڵ و وەﺟﺎﺧــﺰادە ﻧﺎﺑێﺘەوە‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ‬ ‫ﻣــﺮۆڤ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە‪ .‬وەك ﭼﯚن ﻟەﻧﺎو ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ‬ ‫ﺳﯿﻜﯿﻮﻻردا ﺷﻮێﻨﯽ دەزﮔەی ﻓەﺗﻮا و ﺳەﻧﺘەری‬ ‫ﺑڕﯾﺎری ﺑەﺷﯿﻨەوەی ﺣە‪‬ڵ و ﺣەرام ﻧﺎﺑێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﺣﺰب و ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﻣﺮۆڤ و ﻛﯚﻣەڵﮕە‬ ‫ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی و ﺋﺎﯾﻨﯽ‬ ‫و ﻣەزەوی داﺑەش ﻧﺎﻛەن‪ ،‬ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ‬ ‫ﻛە ھەﻣــﻮو ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿﺎن وەك ﯾــەك دەﺑﯿﻨێ و‬ ‫ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺎت‪ ،‬ھێڵﯽ ﺟﯿﺎﻛەرەوەی‬ ‫ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧە‪.‬‬ ‫ﺑەھەرﺣﺎڵ‪ ،‬ﻗﺴەی زۆر ﻟەﺳەر ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﻛﺮاوە‬ ‫و ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەﺷﺪا ﺑەردەواﻣﯽ دەﺑێﺖ‪ .‬وەﻟێ ﺋەوەی‬ ‫زۆر ﮔﺮﻧﮕە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەك ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯽ ﻟە‬ ‫ﺑــەردەم ﺧﻮێﻨــەر و ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑێﺖ‪ ،‬ﺋەوەﯾە ھﺎوو‪‬ﺗﯿﺒﻮون‪ ،‬ﺑەرﺟەﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ‬ ‫دادﭘــەروەری‪ ،‬ﺋــﺎزادی دەرﺑڕﯾــﻦ‪ ،‬ﺑﯿﻤــەی‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗــﯽ و ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ‪،‬‬

‫ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ و ﭘەڕﮔﯿﺮی و دواﺟﺎر ﺧﯚڕێﻜﺨﺴﺘﻨەوە‬ ‫ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺷــﺎﻧەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﯿﺪا‪،‬‬ ‫ﭼەﻧﺪە ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﭘﺎﺷــﺨﺎﻧﯽ ﻓﯿﻜﺮی و‬ ‫ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿەوە ھەﯾە‪ ،‬دوو ھێﻨﺪە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە‬ ‫ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ‬ ‫و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەوە ھەﯾە‬ ‫ﻟە ﺑەردەواﻣﯽ ﺋــەو دۆﺧە ﺋﺎڵــﯚزەدا ﺑﯿﻨﯿﻮە و‬ ‫دەﺑﯿﻨﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﯚﯾە ﺋﯿﺸﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﭘێﺶ ھەر ﺷﺘێﻚ‬ ‫ڕووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺟەوری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺳﺘەﻣﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗــﯽ و ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەی ﺋﺎﺑــﻮوری‬ ‫و ﺷــەڕﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﮔﻮﺗﺎرەﯾە ﻛــە ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن‬ ‫ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋﯿﻨﺘﻤﺎی ﺣﺰﺑﯽ و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی‬ ‫و ﭘێﮕەی ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ داﺑەش دەﻛﺎت‪ .‬ﺷەڕی‬ ‫ﻣﺮۆﭬﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﻟەﮔەڵ ﺳــﺘەم و ﺑێﺪادی و‬ ‫ﻧﺎﺑەراﺑەرﯾﯿە‪ .‬ﺋەرﻛﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺳــﯿﻜﯿﻮﻻر ﺋەوەﯾە‬ ‫ﻟە ﯾەك ﻛﺎﺗﺪا ﭼﯚن ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻣﺎﻓﯽ زەوﺗﻜﺮاوی‬ ‫ھﺎوﺑﯿﺮی ﺧــﯚی دەﻛﺎت‪ ،‬ﺋــﺎواش ﺑەرﮔﺮی ﻟە‬

‫ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ ھەل و دەرﻓەﺗﯽ وەك ﯾەﻛﯽ ﻛﺎر‬ ‫و ژﯾﺎن ﻟە ﺑــەردەم ھﺎوو‪‬ﺗﯿﯿﺎﻧﺪا‪ ،‬ﺋﺎزادی وەك‬ ‫ﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﺪاری و ﺑێ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ‬ ‫ﺟﯿﺎوازی ڕەﮔەزی و ﺋﯿﺘﻨﯽ و ﻣەزەوی و ھەﻣﻮو‬ ‫ﺋەواﻧە و زۆر ﺑﻮاری ﺗﺮ‪ .‬ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﻜﯿﻮﻻر ﻟە‬ ‫ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎﺳــﺎدا ڕێﻜﯿﺎن دەﺧﺎت‪ .‬ﯾﺎﺳﺎﯾەك‬ ‫ﺳــەروەر و وەك ﯾەك ﺑﯚ ھەﻣــﻮوان‪ .‬ﺑﯚﯾە ﺑەم‬ ‫ﭼەﺷﻨە و ﻟە ﺳﺎی ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ وادا‪ ،‬ﺋەﺳﺘەﻣە‬ ‫ﻧەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﯾﻦ‪ ،‬ﺑﮕﺮە ھﯿﭻ ھێﺰ و ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی و ﻛﯚﻣە‪‬ﯾەﺗﯽ ﺑﺘﻮاﻧێ‬ ‫ﺑﺒێﺘە ﻣﺎﯾەی ﻣەﺗﺮﺳﯽ و ھەڕەﺷە ﺑﯚ ﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﺎك و ﺷﻜﯚی ﻣﺮۆﭬەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن‪.‬‬

‫وﺗﺎر‬ ‫ﮐﯚﺳﺎر ﻋەوێﻨەﯾﯽ‬

‫دووەم‪ :‬ھﯿــﭻ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﻨــﻰ و ﻧﺎﺋﺎﯾﻨﻰ ﻧﯿﯿــە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە‬ ‫ﮔﯚڕﯾﻨﻰ ﭘﯿﺘــﻰ )م( ﺑە )ن( ﺑﮑﺎت‪،‬‬ ‫واﺗە ﻋەﻣﮑﺎوە – ﻋەﻧﮑﺎوە‪.‬‬ ‫ﮔەر ﺑە وردى ﺑڕواﻧﯿﻨە ﻧﻮوﺳﺮاوە‬ ‫ﮐڵێﺴــﺎﯾﯿەﮐﺎﻧﻰ ھەﻧــﮑﺎوە و‬ ‫وﺗــەى رۆژھە‪‬ﺗﻨﺎﺳــﺎن ﯾــﺎن‬ ‫ھــەر ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﮐﯿﺘﺮ‪ ،‬ﺋــەو‬ ‫راﺳﺘﯿﯿەﻣﺎن ﺑﯚ دەردەﮐەوێ ﮐە‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە ﻟــە ﻋەﻣﮑﺎوە ﻧەھﺎﺗﻮوە و‬ ‫)ن( ﺋەﺳڵﯿﯿە و ﮔﯚڕاﻧﻰ ﻓﯚﻧەﺗﯿﮑﻰ‬ ‫ﯾــﺎن ﻣﯚرﻓﯚﻟــﯚژى ﺑەﺳــەردا‬ ‫ﻧەھﺎﺗﻮوە‪.‬‬ ‫ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺗــﺮ ھــﻰ دﮐﺘﯚر‬ ‫)ﺳــەﻋﺪى اﻟﻤﺎﻟﺢ(ـــە ﮐــە ﻟە‬ ‫ﻧﺎﻣﯿﻠﮑــەى )اﻟﺮﺟــﻞ واﻟﻔﻴــﻞ‬ ‫وﻣﻼﺣﻈــﺎت أﺧﺮى( ﮐە ﺧﯚى ﻟە‬ ‫ﺷــێﻮەى وە‪‬ﻣێﻚ ﺑﯚ ﮐﺘێﺒەﮐەى‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ”رۆﻓــﯚ“ ھﺎﺗﻮوهﺗــە‬ ‫ﮐﺎﯾەوە‪ ،‬ﭘێﻰ واﯾە ﮐــە ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﺑە ﻣﺎﻧــﺎى )ﻋەﻣﺎ( ھﺎﺗــﻮوە‪ ،‬واﺗە‬ ‫)ﺑﺎوک – ﺑــﺮا – ﻣﯿﻠەت( ﺑە زﻣﺎﻧﻰ‬ ‫ﮐﻠﺪاﻧــﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﻰ و )ﻋەﻣﮑﺎ‬ ‫– ﻋەﻣﮑــﯚ( ﻟەﺳــەر ﮐێﺸــﻰ‬ ‫ێﻠﯿﻮﮐــﯚ – ﯾەﻟﮑــﯚ(‪ ,‬ﺋەﻣــەش‬ ‫ﭼەﻧــﺪ ﻧﺎوێﮑﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﻦ‪ ،‬ﺑە‬ ‫ھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ﻋەﻧﮑﺎوەش واﯾە و‬ ‫ﻟەوەش زﯾﺎﺗــﺮ ﻣێﮋووى ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﺑــە ﻣێــﮋووى ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗــﻰ‬ ‫ﺋﺎﺷﻮورى دەﺑەﺳﺘێﺘەوە‪ ,‬ﺋەﻣەش‬ ‫ﻟــە ڕاﺳــﺘﯿﯿەوە دوورە‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑە‬ ‫دەﺷــێ ﺑڵێﯿﻦ ێﻠﯿﻮﮐــﯚ ﺑﯚ ﻧﺎوى‬ ‫ﮐەﺳێﮏ ﺷــﯿﺎو ﺑێ وەك ﻧﺎﺳﻨﺎو‪،‬‬ ‫ﺑە‪‬م ھەرﮔﯿﺰ ﺑــﯚ )ﻋەﻣﮑﯚ( رێﻰ‬ ‫ﺗێ ﻧﺎﭼــێ‪ .‬دواﺗﺮ ﺑﻮوﻧﻰ ﮐﯚ – ﺑە‬ ‫)ﮐﺎوە( ﮐﺎرێﮑﻰ زەﺣﻤەﺗە و ھﯿﭻ‬ ‫ﯾﺎﺳﺎ و دەﺳــﺘﻮورێﮑﻰ رێﺰﻣﺎﻧﻰ‬ ‫ﮐﻮردى رێﻰ ﭘــێ ﻧﺎدات‪ .‬ﺋەﻣە ﻟە‬ ‫ﮐﺎﺗێﮑﺪا )ﮐﺎوە( ﻟە ﮐﯚن و ﺋێﺴﺘﺎى‬ ‫ﮐﻮردى )ﻣﺎﻧﺎ( ﺑەﺧﺸە و ﻧﺎوە‪.‬‬ ‫ﺑــﯚ راوەﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧێــﻮان ﺋەم دوو‬ ‫ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪدا‪ ،‬دەڵێﯿﻦ‪:‬‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە ﻟە دوو وﺷــەى ﻟێﮑﺪراو‬ ‫ﭘێﮑﮫﺎﺗﻮوە‪) ،‬ﺋەﯾﻦ ‪ +‬ﮐﺎوە(‪ ،‬ﺋەﯾﻦ‬ ‫ﻟە زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻠﺪاﻧﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﺪا ﺑە‬ ‫ﻣﺎﻧﺎى )ﭼــﺎو( دێﺖ‪ ،‬ﮐﺎوە ﻧﺎوێﮑﻰ‬ ‫ﮐﻮردﯾﯿە و ﺑــە ھەردووﮐﯿﺎن ﺋەو‬ ‫ﻧﺎوەﯾﺎن ﭘێﮏ ھێﻨﺎوە‪ .‬واﺗە ”ﭼﺎوى‬ ‫ﮐﺎوە“‪ ،‬ﻟەﺳــەر )ﭼﺎوەﮐــە( دوو‬ ‫ﺑﯚﭼﻮون ھەﯾــە‪ ،‬ﯾەﮐﯿﺎن ﺋەوەﯾە‬ ‫ﮐە )ﻋەﯾﻦ( ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟە ﭼﺎوە‪،‬‬ ‫ﺋﻪوﯾﺘﺮﯾﺎن دەڵێ‪ :‬ﻟە )ﮐﺎﻧﻰ( ﺋﺎوەوە‬ ‫ھﺎﺗﻮوە‪ ،‬ﺋەﻣە ڕاﺳﺘﺘﺮە‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑە ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘﺎ ﺷﻮێﻨەوارى ﺋەو ﮐﺎﻧﻰ ﺋﺎوە‬ ‫ﻟە ﻋەﻧﮑﺎوە ﻣﺎوە و رﯾﺸﺴــﭙﻰ و‬ ‫ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻧﺎودارەﮐﺎن ﺑﺎس ﻟەو‬ ‫ﭼﺎوە دەﮐەوە ﮐــە ﭼﯚن ﺑەھﯚى‬ ‫ﺋەوەوە ﮐﺸﺘﻮﮐﺎڵﯿﺎن ﮐﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺑــﯚ زﯾﺎﺗــﺮ رووﻧﮑﺮدﻧــەوەى‬ ‫ﻣەﺑەﺳــﺘەﮐەﻣﺎن ﺋــەم ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧە‬ ‫دەﺧﻪﯾﻨﻪ ڕوو‪:‬‬ ‫ﮔﯚڕﯾﻨﻰ ﭘﯿﺘﻰ )ع( ﺑە )ﺋە( ﮐﺎرێﮑﻰ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﯾﯿە و ﻟە وﺷەى ﺗﺮﯾﺶ ﺑەدى‬ ‫دەﮐﺮێﺖ‪ ،‬وەک ﻋەﻗﺮە – ﺋﺎﮐﺮێ‪،‬‬ ‫ﻋەزﯾﺰ – ﺋﺎزﯾﺰ‪.‬‬ ‫ﺑــﯚ ﻟێﮑﺪاﻧــەوەى وﺷــەﯾەﮐﻰ‬ ‫ﻣەﺳــﯿﺤﻰ ﮐــﻮردى ﮔﻮﻧــﺪى‬

‫ھێﻨﺎﻧــە ﮐﺎﯾــەى ﭘــﺮۆژەى‬ ‫)ﻓڕۆﮐەﺧﺎﻧــەى ﺳــەداﻣﻰ‬ ‫ﺳــەرﺑﺎزى( ﻟەﻧــﺎو ﺧﺎﮐــﻰ‬ ‫ﮐﺸﺘﻮﮐﺎڵﻰﻋەﻧﮑﺎوەﮐەﺑﯚﭘێﮑﺎﻧﻰ‬ ‫دوو ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺑﻮو‪ ،‬ﺑﯚ زەوﺗﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫زەوﯾﯿە ﮐﺸﺘﻮﮐﺎڵﯿﯿەﮐﺎن و ﺑﯚ ﺑە‬ ‫)ﺳەرﺑﺎزﮔەﮐﺮدﻧﯽ ﻋﻪﻧﻜﺎوه(‬

‫ﻋەرﻣﯚﺗــە دەﮐەﯾﻨــە ﻧﻤﻮوﻧە ﮐە‬ ‫ﺋێﺴﺘﺎ واﺑﺎوە دەڵێﻦ )ھەرﻣﯚﺗە(‪.‬‬ ‫ﻋﺎرد – ﻣــەوت – ﻋﺎردى ﻣەوت‬ ‫)ارظ اﻟﻤــﻮت( ﺧەڵﮑﻰ دەﺷــﺘﻰ‬ ‫ھەوﻟێﺮ ﺑە )ﺋــەرز( دەڵێﻦ )ﻋﺎرد(‬ ‫و )ﻣــەوت( ﻟە ﻣەﺳــﯿﺤﯿﺪا ھەر‬ ‫ﺑە ﻣﺮدن ﻧﺎﺳــﺮاوە‪ ،‬واﺗﺎ )ﻋﺎردى‬ ‫ﻣــﺮدن(‪ ,‬ﺋەﻣــەش ﺑــﯚ ﺧــﯚى‬ ‫ﻣەﺳەﻟەﯾەﮐﻰ ﺗﺮە‪.‬‬ ‫ھﯿﭽــﮑﺎم ﻟە رۆژھە‪‬ﺗﻨﺎﺳــﺎن و‬ ‫ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎﯾﻨــﻰ و ﻓەرﻣﺎﻧڕەوا‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﮐﺎن )ﻋەﻧــﮑﺎوە( ﺑــە‬ ‫ﻋەﻣﮑﺎوە‪ ،‬ﻋەﻣﮑــﯚ‪ ،‬ﻋەﻣﮑﺎﺑﺎد ﻧﺎو‬ ‫ﻧەﺑﺮدووە و ھەر ﺑە ﻋەﻧﮑﺎوە ﻧﺎوى‬ ‫دەﺑەن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧﻰ‬ ‫ﻟە زﻣﺎﻧــﻰ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﺪا ﺑە ﺋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﻧﺎوى ھﺎﺗﻮوە ”‪.“Ankawa‬‬ ‫ھەﻣــﻮو ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺗێﺒﯿﻨــﻰ‬ ‫رۆژھە‪‬ﺗﻨﺎﺳــﺎن‪ ,‬ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺑە‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨﻰ ﺳەر ﺑەردە دۆزراوەﮐﺎن‬ ‫ﻟەﺳــەر ﺋــەوە رێﮑﻜەوﺗﻮون ﮐە‬ ‫ﺋەم ﺷــﻮێﻨە )ﻣەﺳﯿﺤﻴﻰﻧﺸﯿﻨە(‬ ‫و ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﺑــە ﺋﺎﺷــﻮورﯾەﺗﻰ‬ ‫ﺧەڵﮑــﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە ﻧەﮐــﺮدووە و‬ ‫ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺑــە ﻣێﮋووى‬ ‫ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗــﻰ ﺋﺎﺷــﻮورﻳﯿەوە‬ ‫ﻧەﯾﺎﻧﺒەﺳــﺘﻮوهﺗەوە‪ ،‬ﺗەﻧﺎﻧــەت‬ ‫ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﮑﺪا وەک ﮐﻮرد‬ ‫ﺑﺎﺳــﯿﺎن ﻟێــﻮە ﮐــﺮدووە‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫ﮐﻮردێﮑﻰ ﻣەﺳﯿﺤﻰ‪.‬‬ ‫ﻟە ﮔەڕان ﺑﯚ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﻣێﮋووى دروﺳﺘﺒﻮوﻧﻰ ﺋەم ﺷﺎرە‬ ‫ﻧﻮوﺳــﯿﻨﻰ ﺋەو ﺑەردە دەﮐەﯾﻦ ﺑە‬ ‫ﺳــەرﭼﺎوە ﮐە ﺗﯿﺎﯾﺪا ھﺎﺗﻮوە‪ ,‬ﻟە‬ ‫ﺳــﺎڵﻰ )‪(816‬ى زاﯾﻨﯿﺪا ﮐڵێﺴﺎى‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە ﭼﺎﮐﮑﺮاوەﺗەوە‪ .‬ﺋەﮔەر ﻟە‬ ‫ﺳﺎڵﻰ )‪(116‬ى زاﯾﻨﻰ ﮐڵێﺴﺎﮐەى‬ ‫ﭼﺎک ﻛﺮاﺑێﺘەوە‪ ,‬ﺋــەوا ﭘێﺪەﭼێ‬ ‫ﺑــەر ﻟــە ‪ 100‬ﺳــﺎڵێﻚ وە ﯾﺎن‬ ‫ﮐەﻣﺘﺮ دروﺳــﺖ ﮐﺮاﺑێــﺖ‪ ،‬واﺗە‬ ‫ﻟە ﻧﺰﯾﮑــەى ‪716‬ى زاﯾﻨﻰ و ﺑەر‬ ‫ﻟەو ﻣێﮋووەش ﺑە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﮏ‬ ‫ﺋەو ﺷــﻮێﻨە ﺋﺎوەداﻧــﻰ ﺑەﺧﯚوە‬ ‫ﺑﯿﻨﯿــﻮە‪ ،‬واﺗە ﻟە ﺳــﺎ‪‬ﻧﻰ ‪650-‬‬ ‫‪ 700‬زاﯾﻨﻰ‪ .‬ﺋەو ﻣێﮋووەﯾﺶ زۆر‬ ‫ﺟﯿﺎوازە ﻟەو ﻣێــﮋووەى ھەﻧﺪێﮏ‬ ‫ﻟــە ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﮐﺎن ﻟەﺳــەرى‬ ‫ﮐﯚﮐــﻦ‪ ،‬ﮔﻮاﯾــە ﺑەر ﻟــە ھﺎﺗﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﻰ ﺋەو ﺷــﻮێﻨە‬ ‫ھەﺑــﻮوە‪ ،‬ﺋەﻣــەش دوورە ﻟــە‬ ‫ڕاﺳﺘﻰ‪ .‬ﻟەﻻﯾەﮐﻰ ﺗﺮهوه ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﺑەﭘێﻰ ﺋەو ﺳــەرﭼﺎواﻧەى ﭘێﺸﺘﺮ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎژەﯾــﺎن ﭘێﺪان ﻟەﺳــەر ﺋەوە‬ ‫رێﮑﻜەوﺗﻮون ﮐە ﻋەﻧﮑﺎوە )ﮔﻮﻧﺪە‪،‬‬ ‫ﻻدێﯿــە و ﺋێﺴــﺘﺎ ﺷــﺎرهدێﯿﻪ(‬ ‫و ﺷــﻮێﻨەوار و ﭘﺎﺷــﻤﺎوەى‬ ‫ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗﻰ ﺋﺎﺷــﻮورى ﺗﯿﺎدا‬ ‫ﺑــەدى ﻧﺎﮐــﺮێ‪ ،‬ﺋــەوەى ھەﯾە‬ ‫ﮐﯚﻣەڵێــﻚ ﺷــﻮێﻨەوارى ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە‬ ‫وەك )ﻣەزارەﮐﺎن(ى )ﻣەرﯾﺎﻣﺎﻧێ‪،‬‬ ‫ﻣﺎرﺷﻤﯚﻧﻰ(‪ ،‬ﺋەﻣﺎﻧەش ﻣێﮋووﯾﺎن‬ ‫ھﺎوﺷﺎﻧﻰ ﻣێﮋووى ﺑ‪‬وﺑﻮوﻧەوى‬ ‫ﺋﺎﯾﻨــﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿە و ﻧﺎﮐﺮێ ﺑە‬ ‫ﺷــﺎرێﮑﻰ ﮔەورەى ﺋﺎﺷﻮورى ﻟە‬ ‫ﻗەڵەﻣﯽ ﺑﺪەﯾﻦ‪.‬‬ ‫ھەﻣﻮو ﺋەو ﺳەرﭼﺎواﻧە و واﻗﻴﻌﻰ‬ ‫ﺋەﻣڕۆ ﺋەوەﻣﺎن ﺑﯚ دەردەﺧﺎت ﮐە‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە ﺷﻮێﻨێﮑﻰ ﮐﺸﺘﻮﮐﺎڵﯿﯿە و‬ ‫ﺳەرﭼﺎوەى داھﺎت و دەﺳﮑەوﺗﻰ‬ ‫زۆرﯾﻨــەى ﺧەڵﮑەﮐەﯾەﺗــﻰ و‬ ‫ﭘﯿﺸــەى ﮐﺸــﺘﻮﮐﺎڵﮑﺮدن و‬ ‫ﺧﯚﺧەرﯾﮑﮑﺮدن ﺑە ﮐﺸﺘﻮﮐﺎڵﻪوه‬ ‫ﺑــەو ﺷــێﻮەﯾە ﭘﯿﺸــەى‬ ‫ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﮐﺎن ﻧەﺑﻮوە‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑە‬ ‫ﮐﺸــﺘﻮﮐﺎڵﻰ ﻋەﻧــﮑﺎوە ﻟەﺳــەر‬ ‫ﺋﺎوى )ﺑﺎران(ـــﻪ و ﮐﺸــﺘﻮﮐﺎڵﻰ‬ ‫)ﮔەﻧــﻢ ﺑە ﺑــﺎران( دەﮐــەن ﻟە‬ ‫ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﻰ ﺋﺎﺷــﻮورى‬ ‫ﺋەوەى ﺑﯚ ﺑەﺟێﮫێﺸــﺘﻮوﯾﻦ ﮐە‬ ‫ﺋﺎﺷــﻮورﯾﯿەﮐﺎن ﻟە ﻧێــﻮان ﺋﺎوى‬ ‫ﻓــﻮرات و دﯾﺠﻠــەدا ژﯾــﺎون و‬

‫ﮐﺸﺘﻮﮐﺎڵﯿﺎن ﺑەو ﺋﺎوە ﮐﺮدووە‪.‬‬ ‫ﻧﺎﮐــﺮێ زۆرى ژﻣــﺎرەى‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﮐﺎن ﮐە ژﻣﺎرەﯾﺎن ‪12‬‬ ‫ھﻪزار و ‪ 500‬ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿە ﺑﮑەﯾﻨە‬ ‫ھﯚﯾەك ﺑﯚ ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪی ﭘێﯽ‬ ‫واﯾە ﻟەﺑەرﺋــەوەى زۆرن ﮐەواﺗە‬ ‫ﺋﺎﺷــﻮورﯾﻦ‪ .‬ﭘﺎﺷــﺎن ﻋەﻧــﮑﺎوە‬ ‫ﺳــەرەﺗﺎ )ﮔﻮﻧﺪ( ﺑــﻮوە و ﺑەﭘێﻰ‬ ‫ﺳــەرﭼﺎوەى رۆژھە‪‬ﺗﻨﺎﺳــﺎن‬ ‫و ﮐﯚﻧﺘﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺑــە )‪ (55‬ﺧێﺰان‬ ‫ﻧﺎوﯾﺎن دەﺑﺎت‪ ,‬ﺋەو ژﻣﺎرە زۆرەﻳﺶ‬ ‫ﮐﯚﭼــڕەوى و ﭘێﺸــﮑەوﺗﻨﻰ‬ ‫ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻰ و ﺑﺎرودۆﺧﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ‬ ‫ﻧﺎوﭼەﮐــە و ﺑــﺎرى ﺋﺎﺑــﻮورى و‬

‫ﭼﻮاردەورى ﻋەﻧــﮑﺎوە )ﺑەﺣﺮﮐە‬ ‫‪ ،‬ﮐــﻮران( ﮐــە )ﻗەﺗڵﻮﻋﺎﻣــﻰ(‬ ‫ﺧەڵﮑەﮐەى ﺑﮑــەن و ﻟە ﻧﺎوﯾﺎن‬ ‫ﺑــەرن‪ ،‬ﺑەﺑﯿﺎﻧــﻮوى )ﮐﻔــﺮ و‬ ‫ﺑێﺪﯾﻨﯿﯿــﺎن(‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺑــە ھەوڵﻰ‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﮐەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﮐﻰ ﻧﺎودارى‬ ‫وەك )ﻣــەﻻ ﺋەﻓەﻧــﺪى ﺋەﺑﻮﺑﮑﺮ(‬ ‫ﮐە ﺳەردەﺳﺘەى زاﻧﺎﯾﺎﻧﻰ ﺋﺎﯾﻨﻰ‬ ‫ھەوﻟێﺮ ﺑــﻮوە دەﮐەوێﺘە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن‬ ‫و ﻋەﻧﮑﺎوە ﻟەو ﮐﺎرەﺳــﺎﺗە رزﮔﺎر‬ ‫دەﮐﺎت و ﺧەڵﮑــﻰ ھەوﻟێﺮﯾﺶ‬ ‫ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮى ﺋــەو ھەڵﻮێﺴــﺘە‬ ‫ﻣﺮۆﯾﯿــﻪی زاﻧﺎﯾﺎﻧــﻰ ﺋﺎﯾﻨــﻰ‬ ‫دەﮐــەن‪ .‬ﺋەﻣــەش ﺑەڵﮕەﯾەﮐﻰ‬

‫ﺷــێﻮاﻧﺪن و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﮐەﺳــﯿەﺗﻰ )ﺗﺎﮐﻰ( ﮐﯚﻣە‪‬ﻧﻰ‬ ‫ﺧەڵﮑﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻣەﺳﯿﺤﻰ‬ ‫و ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن و ﺋێﺰﯾــﺪی‪،‬‬ ‫ﭘﯿﺸــەى زۆرﯾﻨەى دەﺳە‪‬ﺗە‬ ‫ﭼەوﺳێﻨەرەﮐﺎﻧﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﺣﻮﮐﻢ ﮐﺮدووە‪ ،‬ﺑﻮو‬ ‫ﺣــەزى ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﮐﺎن ﻟــە‬ ‫ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧێﮑﻰ ﺟێﮕﯿــﺮ و‬ ‫ﺑﻪردهوام )ﻣﺴﺘﻤﺮ( واﯾﮑﺮدووە ﺋەو‬ ‫ﮔﻮﻧﺪە ﺑﺒێﺘە ﺷﺎرهدێﯿﻪﻛﯽ ﮔەورە‪.‬‬ ‫ﮐﻮﻟﺘﻮورى ﻋەﻧﮑﺎوە ﮐﻮﻟﺘﻮورێﮑﻰ‬ ‫ﮐﻮردەوارﯾﯿــە )ﭘﯿﺸــەو ﮐﺎر‪،‬‬ ‫ﺟﻠﻮﺑەرگ‪ ،‬ﺧﺸــڵ‪ ،‬داوﻧەرﯾﺘﻰ(‬ ‫ى ﺧەڵﮑﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە و ﻣﯚرﮐێﮑﻰ‬ ‫ﮐــﻮردەوارى ﭘێــﻮە دﯾــﺎرە و‬ ‫ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﮐــﻰ ﺋەوﺗــﯚ ﺑــەدی‬ ‫ﻧﺎﮐەﯾﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەم ﺷــﺎرهدێﯿﻪ‬ ‫و ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮى ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‪,‬‬ ‫ﺗەﻧﻴﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێ ﺋەﻣﺎن ﻣەﺳﯿﺤﯿﻦ‬ ‫و ﺋەوان ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﻦ‪.‬‬ ‫ﻟە ﮐــﯚى )‪ (17‬ﺑﻨەﻣﺎڵە و ﺧێﺰاﻧﻰ‬ ‫ﻧﺎودارى ﻧﺎو ﻋەﻧﮑﺎوە )ﻧﺆ( ﺧێﺰاﻧﻰ‬ ‫ﮐﯚﭼﮑــﺮدووى ﻧﺎوﭼەﮐﺎﻧﻰ ﺗﺮى‬ ‫ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەدی دەﮐەﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺑﻨەﻣﺎڵــە و ﺧێﺰاﻧــﻰ‬ ‫)ﺗﯚﻧﻤەﻧﻨﺎ ﻟە ھەرﻣﯚﺗە‪ ،‬ﺑڵﻨﺪەر ﻟە‬ ‫ﺑﺮادۆﺳﺖ‪ ،‬ﺧﯚراﻧﻰ ﻟە ﺷەﻗ‪‬وە‪،‬‬ ‫رۆﻓﯚ ﻟە رەواﻧﺪوز‪ ،‬ﺳــﯿﺎوەﯾﺶ ﻟە‬ ‫ﮐﯚﯾە‪ ،‬ﺷــەﻧﮕﯚ‪ ‬ﻟە ﺷــەﻗ‪‬وەو‪،‬‬ ‫ﮐﺎﮐﺎ ‪ ،‬ﮔەﻧﺪۆ ‪ ،‬ﮐﻮردا ‪ ،‬دﺧﻮﮐﺎ(‬ ‫ﺑەرﻧﺎﻣەى ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﮐەﺳــﯿەﺗﻰ‬ ‫ﺧەڵﮑﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﺷــێﻮاﻧﺪن و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﻰ‬ ‫ﮐەﺳــﯿەﺗﻰ )ﺗﺎﮐــﻰ( ﮐﯚﻣە‪‬ﻧﻰ‬ ‫ﺧەڵﮑﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻣەﺳﯿﺤﻰ‬ ‫و ﻣﺴــﻮڵﻤﺎن و ﺋێﺰﯾــﺪی‪،‬‬ ‫ﭘﯿﺸــەى زۆرﯾﻨەى دەﺳــە‪‬ﺗە‬ ‫ﭼەوﺳێﻨەرەﮐﺎﻧﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﺣﻮﮐﻢ ﮐﺮدووە‪ ,‬ﺑﻮو‪ .‬ﻟەو ﺑﺎرەﯾەوە‬ ‫ﻣێﮋوو ﻟــە ھەﮔﺒەﮐەﯾﺪا زۆرى ﺑﯚ‬ ‫ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدووﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﻰ‬ ‫ﺑەداﺧــەوە‬ ‫زۆر ﻟــە ﺧەڵﮑــﻰ ﻋەﻧــﮑﺎوە ﺑﯚ‬ ‫”ﮐەﺳــﯿﯿەﺗﯿﺎن“ ﻟەﻧﺎو ﮐﯚﻣەڵ ﺑە‬ ‫ﭘﯿﻼﻧــﻰ رژێﻤــە داﮔﯿﺮﮐەرەﮐﺎن‬ ‫و ﻟەﺳــەرووى ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎﻧە‬ ‫ﺣﮑﻮوﻣەﺗﻰ ﻋێﺮاق ﺑەو ﺋﺎﮐﺎرە ﺑﺮا‬ ‫ﮐە ﺋەﻣڕۆ زۆرﻣــﺎن ﻟێﻰ ﻧﺎڕازﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﺋەو ﺑڕواﯾەى ﭘێــﯽ واﯾە ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫)ﮐﻮردﺳــﺘﺎن( ﻧﯿﯿــە‪ .‬ﺑــﯚ ﺋەﻣە‬ ‫دەﮔەڕێﻴﻨەوە ﺑﯚ ﺳــەرەﺗﺎﯾەﮐﻰ‬ ‫ﻣێﮋووﯾﻰ و ﺑﯚﻣــﺎن دەردەﮐەوێ‬ ‫ﮐــە ﮐﺎﺗێــﮏ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾەﺗــﻰ‬ ‫ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﻰ ﻟە ﺟەﻧﮕﻰ ﺟﯿﮫﺎﻧﻰ‬ ‫دووەم ﺗێﮑﺸــﮑﺎن و ﮐﺸــﺎﻧەوە‪،‬‬ ‫ﻟە ﻧﺎوﭼەﮐﺎﻧﻰ ژێﺮ دەﺳــە‪‬ﺗﯿﺎن‬ ‫ھەوڵﻰ ﺗێﮑﺪاﻧﻰ ﺷــﯿﺮازەى ﺋەو‬ ‫ﺷــﻮێﻨﺎﻧەﯾﺎﻧﺪا‪ ،‬ﺑﯚﯾە ﺑڕﯾﺎرێﮑﯿﺎن‬ ‫دا ﺑــە ھێــﺰە ﻋەﺷــﺎﯾﺮەﮐﺎﻧﻰ‬

‫ﺋﺎﺷــﮑﺮا ﺑﯚ ﭘێﻮەﻧــﺪى ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵ‬ ‫و ھەﺳــﺘﻰ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﻰ ﻧێﻮان‬ ‫ﺧەڵﮑﻰ ﻋەﻧــﮑﺎوە و ﮐﻮردەﮐﺎﻧﻰ‬ ‫دەورووﺑەرى‪.‬‬ ‫ھەﻧﺪێــﮏ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﺎن و‬ ‫ﺣﺎﮐﻤە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﮐﺎﻧﻰ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ‬ ‫ﻟــە ﻣــﺎوەى دەﺳــە‪‬ﺗﯿﺎن ﻟە‬ ‫ﻧﺎوﭼەﮐــە ﻟە رێﮕــەى ھﺎﻧﺪاﻧﻰ‬ ‫ﺧەڵــﮏ و ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧــﻰ ﺋﺎﯾــﻦ‬ ‫و ﮐەﺳــﺎﯾەﺗﻰ ﺋﺎﯾﻨــﻰ ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن‬ ‫ﺟﯚرێﻚ ﻟە )دەﻣﺎرﮔﯿﺮى( ﻣەزەوى‬ ‫– ﻧەﺗەوەﯾــﻰ ﺑــﯚ ﺧەڵﮑﻰ ﺋەم‬ ‫ﺷــﺎرهدێﯿﻪ دروﺳــﺖ ﺑﮑەن ﮐە‬ ‫واﯾﮑــﺮدووە زۆر ﻟــە ﺧەڵﮑــﻰ‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە ﻟە ڕووى ﻧەﺗەوەﯾﻰ ﺧﯚى‬ ‫ﺑە )ﮐﻠــﺪان( ﺑﺰاﻧێﺖ‪ ،‬وەک ﺋەوەى‬ ‫ﮐﻠﺪان ﻧەﺗــەوە ﺑێﺖ‪ ,‬ﮐەﻣێﮑﯿﺶ‬ ‫ﺧﯚى ﺑە ﺋﺎﺷﻮورى ﺑﺰاﻧێﺖ‪.‬‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻣﺎﻧــەدا‪ ،‬ﮐــﻮرد‪،‬‬ ‫ﻣﺴــﻮڵﻤﺎﻧەﮐﺎﻧﻰ دەوروﺑــەرى‬ ‫ﻋەﻧــﮑﺎوە ﺑــە ھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك‬ ‫ھەڵﻮێﺴــﺘﻰ‬ ‫ﺑﭽﻮوﮐﺘﺮﯾــﻦ‬ ‫ﻧﺎﺷــﯿﺎوﯾﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺧەڵﮑﻰ‬ ‫ﻋەﻧــﮑﺎوە و ھﯿﭻ ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەك‬ ‫ﻧﻪﻧﻮاﻧــﺪووە‪ ،‬ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە‬ ‫ﭘێﻮەﻧــﺪى ﺗﻮﻧﺪوﺗــﯚڵ ﺗــەواو‬ ‫ﭘێﮑەوەى ﺑەﺳﺘﻮوﻧەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﻟەﮔــەڵ ھﺎﺗﻨــە ﺳــەرﺣﻮﮐﻤﻰ‬ ‫و‬ ‫ﻋێــﺮاق‬ ‫ﺋێﺴــﺘﺎى‬ ‫دەﺳە‪‬ﺗﮕﺮﺗﻨەدەﺳــﺘﯿﺎن‪ ،‬ﭘﯿﻼن‬ ‫ھﺎﺗﻪ ﮔێڕان ﺑــﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯿﺎن ﻟە‬ ‫ﭼەﻧﺪ رێﮕﺎﯾەﮐﻰ ﺟﯿﺎوازەوە‪:‬‬ ‫ھەﺷــﺘﺎﮐﺎﻧﻰ ﺋەو ﺳــەردەﻣە ﻟە‬ ‫ﺳﺎﯾەى ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﺎﻧﻰ ﻋێﺮاق و‬ ‫ﻟەﭘێﻨﺎو ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﮐەﺳﯿەﺗﻰ و‬ ‫ﮐﻮﻟﺘﻮور و ﻓەرھەﻧﮕﻰ ﮐﻮردەوارى‬ ‫و ﺑە )ﻋەرەﺑﻰ(ﮐﺮدن و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﺷــﻮێﻨەوارە ﮐﻮردﯾﯿــەﮐﺎن‪،‬‬ ‫ﻧﺎوى ﭼەﻧﺪان ﮔﻮﻧــﺪ و ﻧﺎوﭼەى‬ ‫ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﻰ ﮐﺮد ﺑــە ﻋەرەﺑﻰ‪،‬‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوه ﯾەﮐێﻚ ﺑﻮو ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧە‬ ‫ﮐە ﺑەو دواﯾﯿە ﺑــە )ﻋﯿﻨﮑﺎوە(ى‬ ‫ﻋەرەﺑﻰ ﻧﺎو دەﺑــﺮا‪) ،‬ى( ﻋەرەﺑﻰ‬ ‫ﺑﯚ زﯾﺎدﮐﺮاو دواﺗﺮ ﻋەﻧﮑﺎوە ﺑﻮو ﺑە‬ ‫ﮔەڕەﮐێﮏ ﻟە ﺷﺎرى ھەوﻟێﺮ‪.‬‬ ‫ھێﻨﺎﻧــە ﮐﺎﯾــەى ﭘــﺮۆژەى‬ ‫)ﻓڕۆﮐەﺧﺎﻧەى ﺳەداﻣﻰ ﺳەرﺑﺎزى(‬ ‫ﻟەﻧﺎو ﺧﺎﮐﻰ ﮐﺸﺘﻮﮐﺎڵﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﮐە ﺑــﯚ ﭘێﮑﺎﻧــﻰ دوو ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺑﻮو‪،‬‬ ‫ﯾەﮐەﻣﯿﺎن ﺑﯚ زەوﺗﮑﺮدﻧﻰ زەوﯾﯿە‬ ‫ﮐﺸــﺘﻮﮐﺎڵﯿﯿەﮐﺎن‪ .‬دووەﻣﯿﺎن ﺑﯚ‬ ‫ﺑە )ﺳــەرﺑﺎزﮔەﮐﺮدﻧﯽ ﻋﻪﻧﻜﺎوه(‬ ‫و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﻰ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿەﺗﻰ‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە‪.‬‬

‫ﭼﺎﻧﺪن و دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﻰ رۆﺣﻰ‬ ‫ﻗﯿــﻦ و دووﺑەرەﮐﻰ ﻟــە ﻧێﻮان‬ ‫ﺧەڵﮑﻰ ﻋەﻧــﮑﺎوە و ھەوﻟێﺮدا ﻟە‬ ‫رێﮕﺎى ھێﻨﺎﻧە ﮐﺎﯾــەى ﭘﺮۆژەى‬ ‫دروﺳــﺘﮑﺮدﻧﻰ ﻣﺰﮔــەوت ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﻋەﻧــﮑﺎوە و ﻧﺰﯾــﻚ ﻋەﻧــﮑﺎوە‪.‬‬ ‫ھﺎوﮐﺎت ھﺎﻧﺪاﻧﻰ ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﮐﺎن‬ ‫ﺑــﯚ ﮐەﻣﮑــﺮدن و ﺗەﺳــﮑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﮐﯚﻣە‪‬ﯾەﺗــﻰ و‬ ‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ‪ ،‬ﻟەﭘێﻨــﺎو ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﻰ‬ ‫ﮐەﺳﯿەﺗﻰ ﺧەڵﮑﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە‪.‬‬ ‫دروﺳﺘﮑﺮدﻧﻰ ﺷەﻗﺎم و رێﮕﺎوﺑﺎن‬ ‫ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﺳﯿﻤﺎى ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ‬ ‫و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪى ﻣێﮋووﯾــﻰ‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە و ﻧەھێﺸﺘﻨﻰ ﺷﻮێﻨەواره‬ ‫ﻣێﮋووﯾــﻰ و ﺋﺎﯾﻨﯿــەﮐﺎن‪ ،‬وەك‬ ‫ﺋەوەى ﻟــە دەرﺑەﻧــﺪى ﺑﺎزﯾﺎن‬ ‫و ﮔﻮﻧــﺪ و ﺷــﺎرۆﮐەﮐﺎﻧﻰ دھﯚک‬ ‫ﮐﺮاوە‪ .‬ﺋەﻣەش ﻟە رواﻧﮕەﯾەﮐەوە‬ ‫ﮐە ﻟە رێﻰ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﻰ ﺷﻮێﻨەوارە‬ ‫ﻣێﮋووﯾــﻰ و ﮐەﻟەﭘﻮورەﮐﺎﻧــەوە‬ ‫دەﺗﻮاﻧــﺮێ ﻣێﮋوو ﺑﺴــڕێﺘەوە و‬ ‫ﮐﯚﺗﺎی ﭘێ ﺑﮫێﻨﺮێ‪.‬‬ ‫ﮔﯚڕﯾﻨــﻰ ﺳﯿﺴــﺘﻤﻰ ﺧﻮێﻨﺪن‬ ‫و ﭘــەروەردە و )ﺑەﻋەرﺑــﻰ و‬ ‫ﺑەﻋﺴــﯿﮑﺮدﻧﻰ( ھەﻣﻮو ﻓێﺮﮔە و‬ ‫ﺷﻮێﻨە ﭘەروەردەﯾﯿەﮐﺎن‪ ،‬ﺋەوﯾﺶ‬ ‫ﺑە ﻻﺑﺮدﻧﻰ واﻧــەى ﮐﻮردى ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﭘﺮۆﮔﺮاﻣــﻰ ﺧﻮێﻨﺪن‪ ،‬رێﮕﺎﯾەﮐﻰ‬ ‫ﺗﺮى ﺑەﻏﺪا ﺑﻮو ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا‪.‬‬ ‫ھەر ﺑﯚﯾــە ﭘﺮﺳــﯽ ﮐﻮردﺑﻮوﻧﻰ‬ ‫ﺷــﺎرهدێﯽ ﻋەﻧﮑﺎوە ڕاﺳﺘﯿﯿەﮐﻰ‬ ‫ﺣﺎﺷــﺎھەڵﻨەﮔﺮە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەى‬ ‫دوژﻣﻦ ﺑە ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎﯾەوە ھەوڵﯽ‬ ‫داوە ﺗﯚوى دووﺑەرەﮐﻰ ﻟە ﻧێﻮان‬ ‫ﺋــەوان و ﺧەڵﮑﻰ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑﭽێﻨێ و ﺷــێﻮەﯾەک ﻟــە داﺑڕان‬ ‫دروﺳــﺖ ﺑﮑﺎت‪ ،‬ﺑە‪‬م ڕاﺳــﺘﻰ‬ ‫ﻣێﮋووﯾﻰ‪ ،‬ﺑﺮاﯾەﺗــﻰ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵﻰ‬ ‫ﻧێــﻮان ﺧەڵﮑﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە و ﮐﻮردە‬ ‫ﻣﻮﺳــڵﻤﺎﻧەﮐﺎن ﺑــە ﺷــێﻮازێﻚ‬ ‫ﻧﺎو دەﺑــﺎت ﯾەك ﻧەﺗــەوە و ﯾەک‬ ‫ﭼﺎرەﻧﻮوس‪.‬‬ ‫ﻟێــﺮەوە‪ ،‬دروﺳــﺘﺘﺮﯾﻦ ﺑﯚﭼﻮون‬ ‫ﺑــﯚ ﺋەﺳــڵﻰ ﺧەڵﮑــﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ )ﮐﻮرد(ێﺘﯿﺎن‬ ‫ﻧەك ﺑﯚ ﺋﺎﺷﻮورﯾﺒﻮوﻧﯿﺎن )اﻟﻨﺎﻗﯿﻦ‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻐە اﻟﺴﺮﯾﺎﻧﯿە( ﮐە ﻧﺎوى ﻓﻪرﻣﯽ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣەﺗﻰ ﻋێﺮاق ﺑﻮو‪.‬‬ ‫ﭘەراوێﺰو ﺳەرﭼﺎوەﮐﺎن‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﮔەﺷﺘﻰ ﻧﯿﺒﯚڕ ﺳﺎڵﻰ ‪ /1766‬وەرﮔێڕاﻧﻰ‬ ‫ﺑﯚ ﻋەرەﺑﻰ )د‪ .‬ﻣﺤﻤﻮد ﺣﺴﯿﻦ اﻣﯿﻦ(‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺟﯿﻤــﺲ ﺑەﻃﻨﮫﺎم‪ /‬ﮔەﺷــﺘەﮐەم ﺑﯚ‬ ‫ﻋێﺮاق ﻟــە ﺳــﺎڵﻰ ‪1716‬دا‪ ،‬وەرﮔێڕاﻧﻰ‬ ‫)ﺳﻠﯿﻢ ﻃﻪ اﻟﺘﮑﺮﯾﺘﻰ(‪ ،‬ﻻﭘەڕە ‪.124‬‬ ‫‪ .3‬ﺑﺎدﺟەر‪ /‬ﻣﺒﺸﺮ )رﺣﻠﺘﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﻨﮫﺮﯾﻦ(‬ ‫ﻟــە ﺳــﺎ‪‬ﻧﻰ )‪ (1822-1824‬و )‪1855-‬‬ ‫‪(1858‬دا‪.‬‬ ‫‪ .4‬ھﺎﻣﻠﺘــﻮن‪) /‬ﻃﺮﯾﻖ ﻓﯽ ﮐﺮدﺳــﺘﺎن(‪،‬‬ ‫ﻻﭘەڕە ‪.4 52-5‬‬ ‫‪ .5‬ﻣﯿﺠەر )‪ (Hay‬ﺣﺎﮐﻤﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ‬ ‫ﻟە ھەوﻟێﺮ‪) ،‬ﺳــﻨﺘﺎن ﻓﯽ ﮐﺮدﺳــﺘﺎن(‪،‬‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﻰ ﻓﻮﺋﺎد ﺟەﻣﯿﻞ‪.‬‬ ‫‪ .6‬رﯾﭻ‪ /‬ﮐﻮﻧﺴــﻮڵﻰ ﺑەرﯾﺘﺎﻧــﻰ ﻟە ﺑەﻏﺪا‬ ‫ﺳــەرداﻧﻰ ﺑﯚ ھەوﻟێﺮ ﺳﺎڵﻰ ‪) 1822‬رﺣﻠە‬ ‫اﻟﻤﻨﺸﻰ اﻟﺒﻐﺪادی( ﻻﭘەڕە ‪.76-77‬‬ ‫‪ .7‬ﺋــەم ﭘﺎرﭼە ﺑــەردە ﻣەڕﻣەڕە ﻟە ﮐﺎﺗﻰ‬ ‫ﭼﺎﮐﮑﺮدﻧەوەى ﮐڵێﺴــﺎى ﻣﺎرﮔﯚرﮔﯿﺲ‬ ‫دۆزراوەﺗــەوە و ﺑــە زﻣﺎﻧﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﻰ‬ ‫)ﮐﻠﺪاﻧﻰ ﻧﻮوﺳــﺮاوە( و ﻟــە ‪23/11/1995‬‬ ‫دۆزراوەﺗەوە‪.‬‬ ‫‪ .8‬ﺋﻮﻟﯿﭭﯿە‪) ،‬رﺣﻠە ﺋﻮﻟﯿﭭﯿــە اﻟﻰ اﻟﻌﺮاق(‬ ‫ﻟە ﺳــەدەى ھەژەھەﻣﺪا‪/1794-1796 ،‬‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﻰ دﮐﺘﯚر ﯾﻮﺳﻒ ﺣەﺑﻰ‪ ،‬ﻻﭘەڕە‬ ‫‪.62‬‬ ‫‪) .9‬ﻟﻤﺤە ﻋﻦ ﻋﻨﮑﺎوە ﻣﺎﺿﯿﮫﺎ وﺣﺎﺿﺮھﺎ(‬ ‫ﺣﻨﺎ ﻋﺒﺪاﻟڕﺣﺪ رۆﻓﻮ‪ ،‬ﺳﻨە اﻟﻄﺒﻊ ‪،1996‬‬ ‫ارﺑﯿﻞ ﻣﻄﺒﻌە اﻟﺜﻘﺎﻓــە ﻓﯽ ارﺑﯿﻞ اﻟﻄﺒﻌە‬ ‫اﻻوﻟﻰ‪ .‬ﻓەﺳڵﻰ ﯾەﮐەم‪.‬‬ ‫‪) .10‬اﻟﺮﺟــﻞ واﻟﻔﻴﻞ وﻣﻼﺣﻈﺎت أﺧﺮى(‬ ‫ﻟﻤﺎت ورد ﻓﯽ ﮐﺘــﺎب ﻟﻤﺤە ﻋﻦ ﻋﻨﮑﺎوە‬ ‫ﻟ‪‬ﺳﺘﺎذ ﺣﻨﺎ ﻣﻮﻓﯚ ‪ 1997‬ﺳﻮﯾﺪ(‪.‬‬ ‫‪ .11‬ﺳــﺠﻠﻰ ﻋﻤــﺎدەى ﮐڵێﺴــﺎى‬ ‫ﻣﺎرﮔﯚرﮔﯿــﺲ ﻟــە ﻋەﻧــﮑﺎوە‪ ،‬ﻻﭘەڕەى‬ ‫ﺧێﺰاﻧەﮐﺎﻧﻰ ﻋەﻧﮑﺎوە ﻟــە ﺋەو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧە‬ ‫وەرﮔێﺮاوە‪.‬‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫ﻧﺎوى ”ﻋەﻧﮑﺎوە“‪:‬‬ ‫ﺳــەﺑﺎرەت ﺑــە ﻧــﺎوى ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﻣﺸــﺘﻮﻣڕێﮑﻰ زۆر ھەﯾــە و‬ ‫ﮐﯚﻣەڵێــﮏ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ‬ ‫ﻟەﺑﺎرەﯾــەوە وﺗﺮاوە‪ ،‬ﻟێــﺮەدا ﺑە‬ ‫ﮐﻮرﺗﻰ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑﯚ دەﮐەﯾﻦ‪:‬‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ )ﺣەﻧﻨﺎ رۆﻓﯚ( ﻟە ﮐﺘێﺒﯽ‬ ‫)ﻟﻤﺤە ﻋﻦ ﻋﻨــﮑﺎوە‪ ..‬ﻣﺎﺿﯿﮫﺎ و‬ ‫ﺣﺎﺿﺮھﺎ( ﭘﺸــﺘﻰ ﺑەﺳــﺘﻮوە ﺑە‬ ‫ھەﻧﺪێﮏ ﺳەرﭼﺎوەى ﺋﺎﯾﻨﻰ و ﭘێﻰ‬ ‫واﯾە‪ ,‬ﺋەو وﺷەﯾە ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺑەم‬ ‫ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻮوە‪) :‬ﻋەﻣﮑﺎﺑﺎد‪ ,‬ﻋەﻣﮑﺎ‬ ‫و ﻋەﻣﺎﻧﯚﺋێــﻞ( ﻋەﻣﺎﻧﯚﺋێﻠﯿــﺶ‬ ‫ﻟە ﮐﺘێﺒــﻰ ﭘﯿﺮۆزى )ﺗــەورات(‬ ‫ﻟە )ﺳــﻔﺮ اﻟﺘﮑﻮﯾﻦ(دا ﺑــە ﻣﺎﻧﺎى‬ ‫)ﺧﻮدا ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤەداﯾە( ھﺎﺗﻮوە‪،‬‬ ‫ﺋەﻣە ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ھەڵەﯾە ﻟەﺑەر‬ ‫دوو ھــﯚ‪ ،‬ﯾەﮐەﻣﯿــﺎن‪ :‬ﻣێﮋووى‬ ‫دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﻰ ﺋەو ﮔﻮﻧﺪە ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺋــەو ﺋﺎﯾەﺗــە ھﯿــﭻ ﺧﺎڵێﮑــﻰ‬ ‫ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪاری ﺗﯿــﺎ ﺑەدی ﻧﺎﮐﺮێ‪.‬‬

‫ﮔەﺷﺘێﻚ ﺑەﻧﺎو ﻣێﮋووی ﻋەﻧﮑﺎوە‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻗﺴــەﮐﺮدن‬ ‫ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗێﮏ ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﻰ‬ ‫)ﻋەﻧــﮑﺎوە ﻟە ﻧێــﻮان وەھﻤﻰ ﺑە‬ ‫ﺋﺎﺷــﻮورﻳﺒﻮون و ﺣەﻗﯿﻘەﺗــﻰ‬ ‫ﮐﻮردێﺘﯿــﺪا( ﮐﺎرێﮑــﻰ ﺋﺎﺳــﺎن‬ ‫ﻧﯿﯿــە و ﺑێ ﺑەڵﮕە و ﺳــەرﭘێﯿﺎﻧە‬ ‫ﮐﺎرێﮑﻰ ﺑێ ﺋەﻧﺠﺎﻣــە‪ .‬ﺑﯚﯾە ھەر‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻨێﮑﻰ ﻟەو ﺑﺎرەﯾەوە دوور ﻟە‬ ‫ﺑﺎﺳــﮑﺮدﻧﻰ داوﻧەرﯾﺖ و ﮐﻮﻟﺘﻮور‬ ‫و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿە ﻣێﮋووﯾﯿەﮐﺎن‪،‬‬ ‫دەﺷــێ ﮐﺎرێﮑﻰ ﺳــەرﭘێﯿﻰ ﻟێ‬ ‫دەرﺑﭽێﺖ‪.‬‬ ‫ﻟەﻣــەوە ھــەوڵ دەدەﯾــﻦ‬ ‫ﺑﺎﺑەﺗەﮐەﻣــﺎن ﺑــەو ﺑەڵﮕﺎﻧــە‬ ‫دەوڵەﻣەﻧﺪ ﺑﮑەﯾﻦ ﮐە ﻟە ﺧﺰﻣەت‬ ‫رووﻧﮑﺮدﻧەوەى ڕاﺳﺘﯿﯿەﮐﺎﻧﺪاﯾە‪،‬‬ ‫ھــﺎوﮐﺎت ھەوﻟێﺮ و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﻰ‬ ‫ھەﻣــﻮو ﻻﯾــەک ﻟــەو ﭘێﻨــﺎوە‬ ‫دەﻧﺮﺧێﻨﯿﻦ و ھﯿﭻ ﮐﺎت ﻧﺎﺧﻮازﯾﻦ‬ ‫ﺑە ﺷێﻮەﯾەک ﻟە ھەوڵەﮐﺎﻧﯿﺘﺮ ﮐەم‬ ‫ﺑﮑەﯾﻨەوە و ﺋــەوەى ﮐﺮدووﻣﺎﻧە‬ ‫ﻟەﭘێﻨﺎو ﻧﺎﺳﯿﻨﻰ ﻋەﻧﮑﺎوەﯾە‪ ،‬وەک‬ ‫ﭘﺎرﭼەﯾەک ﻟە ﺧﺎﮐﻰ )ﮐﻮردﺳﺘﺎن(‬ ‫و ﺣەﻗﯿﻘەﺗــﻰ ﮐﻮردﯾەﺗــﻰ ﺋەم‬ ‫ﺷﺎردێﯿﻪ دەرﺑﺨەﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﮐﯚﻧﺘﺮﯾﯿﻦ ﺳــەرﭼﺎوە ﮐە ﻟەﺳەر‬ ‫ﻣێﮋووى ﻋەﻧﮑﺎوە ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاﺑێﺖ‪,‬‬ ‫ﭼەﻧﺪ دێڕێﮑﻰ رۆژھە‪‬ﺗﻨﺎﺳــﻰ‬ ‫ﺋەڵﻤﺎﻧﻰ )ﻧﯿﺒﯚڕ(ـە‪ ،‬ﮐە ﻟە ﺳەدەى‬ ‫‪18‬دا ﺳــەرداﻧﻰ ﻧﺎوﭼەﮐــەى‬ ‫ﮐــﺮدووە و ﻟە ﮐﺘێﺒﻰ )ﮔەﺷــﺘﻰ‬ ‫ﻧﯿﺒــﯚڕ( ﻟــە ‪1976‬دا ﺑــ‪‬وى‬ ‫ﮐﺮدووهﺗەوە و دەڵــێ‪ :‬ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﮔﻮﻧﺪێﮑﻰ ﺑﭽﻮوﮐە و ﺧەڵﮑەﮐەى‬ ‫ھــەژار و ﮐەﻣﺪەراﻣەﺗــﻦ و‬ ‫ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻧەﺳﺎرﯾﻦ )‪.(1‬‬ ‫)ﺟﯿﻤــﺲ‬ ‫رۆژھە‪‬ﺗﻨــﺎس‬ ‫ﺑەﻃﻨﮫﺎم(ى ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰى ﻟە ﮐﺘێﺒﻰ‬ ‫)ﮔەﺷــﺘەﮐەم ﺑﯚ ﻋێﺮاق ﺳــﺎڵﻰ‬ ‫)‪(1816‬دا دەڵێ‪ :‬ﮔەﺷــﺘەﮐەﻣﺎن‬ ‫ﻟە ﻣﻮوﺳڵەوە دەﺳﺘﯽ ﭘێﮑﺮد و ﻟە‬ ‫ﻧﯿﻮەﺷــەودا ﮔەﯾﺸﺘﯿﻨە دێﯿەﮐﻰ‬ ‫ﮔەورە ﻧﺎوى ”ﻋەﻧﮑﺎوە“ ﺑﻮو‪.(2) .‬‬ ‫ﻟە ھەﻣﺎن ﺳــەرﭼﺎوەدا ﺑەﮔﻨﮫﺎم‬ ‫وەﺳــﻔﻰ ﺋەو )ﺧﺎﻧە(ﯾــە دەﮐﺎت‬ ‫ﮐە ﺷﻮێﻨێﮑﻰ ﭘﺸﻮوداﻧە و ﺗﯿﺎﯾﺪا‬ ‫ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﺑﻮوە ﻟەو ﺷەوەدا‪.‬‬ ‫)ﺑﺎدﺟــەرى( ﭘﯿــﺎوى ﺋﺎﯾﻨــﻰ ﻟە‬ ‫)ﮔەﺷﺘەﮐەﯾﺪا ﺑە ﻧﺎو ﻣﯿﺰۆﭘﯚﺗﺎﻣﯿﺎ(‬ ‫دا ﻟــە ﺳــﺎ‪‬ﻧﻰ )‪(1850-1858‬‬ ‫دەڵێ‪ :‬ﺑــە ﺷــﻮێﻨێﮑﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻦ‬ ‫ﻧﺎوی ”ﻋەﻧﮑﺎوە“ ﺑــﻮو‪ ،‬ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﮔﻮﻧﺪێﮑﻰ ﮐﺸــﺘﻮﮐﺎڵﻰ ﺑﭽﻮوﮐە‬ ‫و ژﻣــﺎرەى ﺧێﺰاﻧەﮐﺎﻧــﻰ )‪(55‬‬ ‫ﺧێﺰاﻧە و ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻣەﺳــﯿﺤﯿﻦ‬ ‫و ﮐەﻧﯿﺴــەﯾەﮐﯿﺎن ھەﯾە ﺑەﻧﺎوى‬ ‫”ﮐڵێﺴﺎى ﻣﺎرﮔﯚرﮔﯿﺲ“‪.(3) .‬‬ ‫ھەروەھﺎ رۆژھە‪‬ﺗﻨﺎس ھﺎﻣڵﺘﯚن‬ ‫ﻟە )ﻃﺮﯾــﻖ ﻓﯽ ﮐﺮدﺳــﺘﺎن( )‪(4‬‬ ‫دا دەڵێــﺖ‪ :‬ﺟێﻰ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎن‬ ‫ﻧﯿﯿە ﮔــەر ﮐﯚﻣەڵە ﺧێﺰاﻧێﮏ ﻟێﺮە‬ ‫و ﻟەوێﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ‬ ‫ﺑﻮوﺑــﻦ و ﻣەﺳــﯿﺤﯿﺒﻦ‪ .‬ﻟــەو‬ ‫ﺷــﻮێﻨﺎﻧەش ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە ﺷەﻗ‪‬وە‬ ‫و دێــﻰ )ﻋەﻧــﮑﺎوە( و ﮔﻮﻧــﺪى‬ ‫)ھەرﻣﯚﺗە( دێﻨێﺘەوە‪.‬‬ ‫ھەروەھــﺎ ”‪ “Hay‬ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەى‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﻰ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﻟــە ھەوﻟێﺮ و‬ ‫ﻟە )ﺳــﻨﺘﺎن ﻓﯽ ﮐﺮدﺳﺘﺎن(دا ﻟە‬ ‫)‪(1919-1920‬دا ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە‬ ‫ﺑﺎس ﻟە ﻋەﻧﮑﺎوە دەﮐﺎت‪ :‬ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﺑە درێﮋاﯾﻰ ‪ ٣‬ﻣﯿﻞ ﻟە ھەوﻟێﺮەوە‬ ‫دوورە و ﺧەڵﮑەﮐەى ﻣەﺳﯿﺤﯿﻦ‬ ‫و ژﻣﺎرەﯾــﺎن ‪ 2500‬ﮐەس دەﺑێﺖ‬ ‫و ﻟــە ﺳــەدهى ‪16‬دا ﭘﺎﺑەﻧــﺪى‬ ‫دەﺳە‪‬ﺗﻰ ”ﭘﺎﭘﺎ“ ﺑﻮون و ﺑﺎوەڕﯾﺎن‬ ‫ﺑە ﮐڵێﺴــﺎی رۆﻣﺎﻧﻰ ﮐﺎﺳﯚﻟﯿﮑﻰ‬ ‫ھێﻨﺎ‪.(5) .‬‬ ‫ﮐﻮﻧﺴــﻮڵﻰ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ ﻟــە ﺑەﻏﺪا‬ ‫)رﯾــﭻ( ﻟــە ﺳــﺎڵﻰ ‪1822‬دا ﻟە‬ ‫ﺳــەرداﻧەﮐەﯾﺪا ﺑﯚ ﻋەﻧﮑﺎوە‪ ،‬ﺑەم‬

‫ﺷــێﻮەﯾە ﻟێﻰ دەدوێ‪ :‬ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﻧﺰﯾﮑــەى ‪ 300‬ﻣﺎڵﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﻰ‬ ‫ﺗﯿﺎداﯾە و ﮔﻮﻧﺪێﮑﻰ ﻣەﺳــﯿﺤﻰ‬ ‫ﻧﺸﯿﻨە‪.(6) .‬‬ ‫ﻧﻮوﺳﺮاوى ﺳەر ﭘﺎرﭼە ﺑەردێﮑﻰ‬ ‫ﻣەڕﻣــەڕ ﮐــە ‪ 80‬ﺳــﻢ درێﮋى‬ ‫و ‪ 40‬ﺳــﻢ ﭘﺎﻧــﻰ و ﻗەﺑﺎرەﮐەى‬ ‫)‪5‬ﺳﻢ(ـــە و ﻟە ﺳــﺎڵﻰ ‪1995‬دا‬ ‫دۆزراوەﺗــەوە‪ ،‬ﺋەم ﭼەﻧﺪ دێڕەى‬ ‫ﺑە زﻣﺎﻧﻰ )ﮐﻠﺪاﻧﻰ( ﮐەﻧﯿﺴــەﯾﻰ‬ ‫ﻟەﺳــەر ﻧﻮوﺳــﺮاوە‪ :‬ﻟە ﺳــﺎڵﻰ‬ ‫ﺋەﻟەﮐﺴــەﻧﺪەرى‬ ‫‪1127‬ى‬ ‫ﻣەﮐﺪۆﻧﻰ ﮐڵێﺴﺎى ﻣﺎرﮔﯚرﮔﯿﺲ‬ ‫ﺗﺎزە ﮐﺮاﯾەوە ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﮑﻰ‬ ‫ﻣﻮﺑﺎرەﮐﻰ ﻋەﻧــﮑﺎوە‪ ،‬ﺋەﻣەش ﻟە‬ ‫زەﻣﺎﻧــﻰ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﻰ ﭘﺎﺗﺮﯾەرك‬ ‫)ﻣﺎر ﺋﻠﯿﺎس ﻗﺎﺳﯚﻟﯿﻘﺰس(دا ﺑﻮوە‪.‬‬ ‫)‪.(7‬‬ ‫دﯾﺎرە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟــە )‪(1127‬ى‬ ‫ﺋەﻟەﮐﺴەﻧﺪەرى ﻣەﮐﺪۆﻧﻰ ﺳﺎڵﻰ‬ ‫ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿــە ﮐــە ﺑەراﻣﺒەر ﺳــﺎڵﻰ‬ ‫‪816‬ى زاﯾﻨﯿﯿە‪ ،‬ﺋەﻣەش ﺑﯚ ﺧﯚى‬ ‫ﺟێﻰ ﺗێﺒﯿﻨﻰ و ﺳەرﻧﺠە‪.‬‬ ‫رۆھە‪‬ﺗﻨﺎﺳﻰ ﻓڕەﻧﺴﺎﻳﻰ )ﺋﯚﻟﯿﭭﯿە(‬ ‫ﻟە ﮐﺘێﺒــﻰ )رﺣﻠــە ﺋﻮﻟﯿﭭﯿە اﻟﻰ‬ ‫اﻟﻌﺮاق‪ ،‬ﺳﻨە ‪(1794-1796‬دا ﮐە‬ ‫دﮐﺘﯚر ﯾﻮﺳــﻒ ﺣەﺑﻰ وەرﮔێﺮى‬ ‫ﻋەرەﺑﻰ ﻛــﺮدووه‪ ،‬ﻧﺎوى ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﺑە ‪ Ankawa‬دەﺑــﺎت و دەڵێﺖ‪:‬‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوە ﮐﻮردى ﻣەﺳﯿﺤﻰ ﺗﯿﺎدا‬ ‫ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﮐﺎﻧﻰ‬ ‫ﮐﻠﺪان ﮐﺎﺳــﯚﻟﯿﮑﻦ و دەﺷﺘێﮑﻰ‬ ‫ﭘﺎن و ﺑەرﯾﻨﻰ ﻟە دەورەوە ھەﯾە‪.‬‬ ‫)‪.(8‬‬ ‫ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺳەرﭼﺎواﻧەوە‬ ‫دەﮔەﯾﻨە ڕاﺳــﺘﯿﯿەﮐﻰ ﻣێﮋووﯾﻰ‬ ‫ﺋەوﯾــﺶ ﻧﺎﺳــﯿﻨﻰ ﻣێﮋووﯾــﻰ‬ ‫ﻋەﻧﮑﺎوهﯾە ﮐــە ﺋەﻣڕۆ ﺑەرﻓﺮاوان‬ ‫ﺑــﻮوە و ﺷــﺎرهدێﯿﻪﻛﯽ ﮐﻮردى‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﻰﻧﺸﯿﻨە‪ .‬ﺑﯚ ﻟێﮑﺪاﻧەوەى‬ ‫ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪﻣﺎن ﮐــە ﻋەﻧﮑﺎوە‬ ‫ﺷﻮێﻨەوارێﮑﻰ دێﺮﯾﻨﻰ ﮐﻮردﯾﯿە و‬ ‫ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﮐﺎﻧﻰ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﺸﺘەﺟێ‬ ‫ﺑﻮون‪ ،‬دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﺷێﮏ ﻟەو ﺧﺎڵە‬ ‫ﻟەﯾەﮐﭽــﻮو ﭘێﻮەﺳــﺘﺎﻧە دﯾﺎری‬ ‫ﺑﮑەﯾﻦ ﮐە ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﻰ‬ ‫ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚڵﻰ ھێﺸﺘﻮوە‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ﻛﻮﻟﺘﻮور‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪18‬‬

‫دﻻوەر ﻗەرداﻏﯽ‪:‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫وەرﮔێڕان ﻻی وەزارەﺗﯽ‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ھﯿﭻ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە‬ ‫وەرﮔــــــێڕاﻧﯽ ﺟﻮان وەرﮔێڕاﻧێﻜــە وەرﮔێڕ ﻟەﮔەڵ‬ ‫ﺗێﻜﺴﺘەﻛــــەدا ﯾەﻛﺎﻧﮕﯿﺮ دەﺑێ‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺟﻮان و ﺳــەرﻛەوﺗﻮو‪ ،‬وەرﮔێڕاﻧێﻜە ﺑەﺑێ‬ ‫ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ھەڵە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯽ‬

‫وﺷە‪ /‬ژﯾﭭﺎن ﺧﯚراﻧﯽ‬ ‫دﻻوەر ﻗەرەداﻏﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ و وەرﮔێڕ‬ ‫ﻛە ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ‬ ‫‪1963‬ﯾە‪ ،‬ﻟەﺑــﺎرەی وەرﮔێڕاﻧەوە‬ ‫دەڵێ‪ ،‬وەرﮔێــڕان ﭘێﻤﺎن دەڵێ‬ ‫ﻛە ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮێــﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎت و‬ ‫داھێﻨﺎﻧــﯽ دەوروﺑەری ﺧﯚﻣﺎن و‬ ‫دﻧﯿﺎداﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻗەرەداﻏــﯽ ﻟە وە‪‬ﻣــﯽ ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜﯽ ”وﺷــە“دا ﺋﺎﻣﺎژە‬ ‫ﺑەوە دەدات ﻛــە وەرﮔێڕان ﻻی‬ ‫داﻣﻮدەزﮔــە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺋێﻤە )ﺋەﮔــەر ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﺑێ(‬ ‫و ﻻی ﺋــەو داﻣــەزراوەی ﭘێﯽ‬ ‫دەﮔﻮﺗﺮێ وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی‪،‬‬ ‫ھﯿــﭻ ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﻟە ڕﺳــﺘەدا‬ ‫ﻧﯿﯿــە و ﻧەﺑﻮوەﺗە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ‬ ‫ھەﻧﻮوﻛەﯾﯽ‪.‬‬ ‫وەرﮔێڕان ﭼﯿﯿە؟‬ ‫ژاﻧﺮێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ھەر‬ ‫ﻣﯿﻠەﺗێﻜــە‪ .‬ﭘەﻧﺠەرەﯾەﻛــە ﻧەك‬ ‫ھەر دەرەوەی ﻟێــﻮە دەﺑﯿﻨﯿﻦ و‬ ‫ﺑــە ﺋەوﯾﺘﺮ ﺋﺎﺷــﻨﺎ دەﺑﯿﻦ‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ‬

‫ﺧﯚﯾﺸــﻤﺎﻧﯽ ﻟێﻮە دەﺑﯿﻨﯿﻦ و ﺑە‬ ‫ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎت و ﻛﻮﻟﺘﻮوری‬ ‫ﺧﯚﻣﺎن ﺋﺎﺷــﻨﺎ دەﺑﯿﻦ‪ .‬وەرﮔێڕان‬ ‫ڕێﻨﯿﺴــﺎﻧﺲ و ڕاﯾەڵێﻜﯽ ژﯾﺎری‬ ‫و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿە ﻛە‬ ‫ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﺑــە دەرەوە‬ ‫ﮔﺮێﻤــﺎن دەدا‪ ،‬ﮔﻮڕﯾﺶ دەدات‬ ‫ﺑــە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن‪ ،‬ڕووﺑەری‬ ‫ﺷــﺎراوەﻣﺎن ﭘــێ دەدۆزێﺘەوە‪،‬‬ ‫ھەﻧﺎﺳەی ﺗﺎزەﻣﺎن ﭘێ ھەڵﺪەﻣﮋێ‬ ‫و داھێﻨﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻻ ﺑێ ﺳــﻨﻮورﺗﺮ‬ ‫و دﻧﯿﺎﻣــﺎن ﻟــە ﻻ ﺑەرﻓﺮاواﻧﺘﺮ و‬ ‫ھەﻣەڕەﻧﮕﺘﺮ دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﻟــە ھەﻣﻮوﯾﺸــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﺘــﺮ‪،‬‬ ‫وەرﮔێڕان ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﻛە ﺋێﻤە‬ ‫ﻟە ﻛﻮێﯽ ﺋەدەﺑﯿــﺎت و داھێﻨﺎﻧﯽ‬ ‫دەوروﺑەری ﺧﯚﻣﺎن و دﻧﯿﺎداﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻛەواﺗــە ﻛەڵــﻚ و ﻗﺎزاﻧﺠﯽ‬ ‫وەرﮔێڕان ﻟە ﻣێــﮋووی ﻛﻮرددا‬ ‫ﭼﯽ ﺑﻮوە؟‬ ‫وەرﮔێــڕان ﻟــەﻻی ﻛــﻮرد‬ ‫ﻣێﮋووﯾەﻛــﯽ درێــﮋ و دێﺮﯾﻨﯽ‬ ‫ﻧﯿﯿە‪ .‬ﺟﮕــە ﻟە ھەوڵﯽ ﺗﺎك و ﺗەرا‬ ‫و ﺗﺎﻛەﻛەﺳــﯿﯽ‪ ،‬وەرﮔێڕان وەك‬

‫ﺑﺰاﭬێﻜﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ و ژﯾﺎرﯾﯽ‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﻚ و داﻣەزراو و ﺑەرﻧﺎﻣە‬ ‫ﺑﯚ داڕێﮋراو‪ ،‬ﺗﺎ ﺋەم ﺳﺎﺗەوەﺧﺘەﯾﺶ‬ ‫ﻟە ﻻی ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە‪ .‬وەرﮔێڕان ﻻی‬ ‫داﻣﻮدەزﮔــە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ‬ ‫ﺋێﻤە )ﺋەﮔــەر ﺑﻮوﻧﯿــﺎن ھەﺑێ(‬ ‫و ﻻی ﺋــەو داﻣــەزراوەی ﭘێﯽ‬ ‫دەﮔﻮﺗﺮێ وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی‪،‬‬ ‫ھﯿــﭻ ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ ﻟە ڕﺳــﺘەدا‬ ‫ﻧﯿﯿــە و ﻧەﺑﻮوەﺗە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ‬ ‫ھەﻧﻮوﻛەﯾﯽ‪ ،‬ﺑە‪‬م ھﺎوﻛﺎت ﻧﺎﺑێ‬ ‫ﺋەوەﻣﺎن ﻟە ﯾﺎد ﺑﭽێ ﻛە ھەﻣﯿﺸە‬ ‫ﯾــﺎد و ﯾــﺎدەوەری ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو‬ ‫ھەوڵە ﺗﺎك و ﺗەراﯾﺎﻧەی ﻧﻤﻮوﻧەی‬ ‫ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﺷــﻜﻮر ﻣﺴﺘەﻓﺎ و‬ ‫ھــەژار و ﻋەﺑﺪو‪ ‬ﺣەﺳــەﻧﺰادە‬ ‫و ﻋەزﯾﺰ ﮔــەردی و ھﯿﺘﺮ‪ ،‬ﺑەرز‬ ‫و ﭘﯿــﺮۆز ڕاﺑﮕﺮﯾﻦ‪ ،‬ﯾــﺎدەوەری‬ ‫ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟــە دژوارﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ھەﻟﻮﻣــەرج و ﻧﺎﺧﯚﺷــﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧەﻛﺎﻧــﺪا‪ ،‬ﺋەواﻧــەی‬ ‫ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﻛﺎت و ژﯾﺎن و‬ ‫ﮔﻮزەراﻧﯿﺎن ﺷەوﯾﺎن ﺧﺴﺘﻮوەﺗە‬ ‫ﺳــەر ڕۆژ و ﺑەﺑێ ﭼﺎوەڕێﻜﺮدﻧﯽ‬

‫ھﯿــﭻ ﭘﺎداﺷــﺖ و ﺗەﻧﺎﻧــەت‬ ‫ﺳﻮﭘﺎﺳێﻚ‪ ،‬ﺷﺎﻧﯿﺎن داوەﺗە ﺑەر ﺋەو‬ ‫ﺋەرﻛە ژﯾﺎرﯾﯿــە ﮔﺮﯾﻨﮕە‪ .‬ھەوڵﯽ‬ ‫ﺋەو زاﺗﺎﻧــە زەوﯾﻨەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕە‬ ‫ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘە و ﺋﺎﯾﻨﺪە‪ ،‬ﺑــﯚ ﻛﺎﺗێﻚ‬ ‫ﻛە ﺗەوژﻣﯽ وەرﮔێــڕان ﻟە ﻻی‬ ‫ﺋێﻤە دەﻛەوێﺘە ﺳەر ﭘێﯽ ﺧﯚی‬ ‫و ﭘێﮕە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺷﯿﺎوی ﺧﯚی‬ ‫دەدرێﺘێ‪.‬‬ ‫ﻛــێ وەرﮔێڕێﻜــﯽ‬ ‫ﺳەرﻛەوﺗﻮوە؟‬ ‫ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﺳــەرﻛەوﺗﻦ )ﺋەﮔەر‬ ‫ﺋــەو دەﺳــﺘەواژەﯾە ﺑــﯚ ﻛﺎری‬ ‫وەرﮔێڕان ڕاﺳــﺖ ﺑێﺖ( ﻟە ﻛﺎری‬ ‫وەرﮔێڕاﻧــﺪا ڕێﮋەﯾﯿﯿە‪ .‬ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە‬ ‫ﺋەﮔەر ﺗێﻜﺴــﺘێﻚ ﺑﯚ وەرﮔێڕان‬ ‫ﺑﺪەﯾﻦ ﺑە ﭼەﻧــﺪ وەرﮔێڕێﻚ ﻛە‬ ‫ھەﻣﻮوﺷــﯿﺎن ﻟە ھەﻣﺎن ﺋﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧــﺎی ﺑﺎﺷــﯽ وەرﮔێڕاﻧﺪا ﺑﻦ‪،‬‬ ‫دەﺑﯿﻨﯿــﻦ وەرﮔێڕاﻧــﯽ ھﯿــﭻ‬ ‫ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﻟەوﯾﺘﺮﯾــﺎن ﻧﺎﭼێــﺖ‪،‬‬ ‫ﺋەﮔەرﭼــﯽ ھەﻣﻮوﯾﺸــﯿﺎن‬ ‫ﺗێﻜﺴــﺘەﻛەﯾﺎن ﺑــﯚ زﻣﺎﻧەﻛەی‬ ‫ﺗﺮ ﮔﻮاﺳــﺘﻮوەﺗەوە و ﻣﺎﻧﺎﻛەﯾﺎن‬

‫ﮔەﯾﺎﻧــﺪووە‪ .‬ﭼێﮋوەرﮔﺮﺗﻨﯿــﺶ‬ ‫ﻟــە وەرﮔێڕاﻧەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ‬ ‫زۆر ﻟــە ﺧﻮێﻨەرێﻜــەوە ﺑــﯚ‬ ‫ﺧﻮێﻨەرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑەﮔﻮێــﺮەی‬ ‫ﺋﺎﺳــﺖ و ﺳــەﻟﯿﻘە و ﭘﺎﺷﺨﺎﻧﯽ‬ ‫ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛەی دەﮔﯚڕێﺖ‪ ،‬ﺋەو‬ ‫وەرﮔێڕاﻧەی ﺑــە ﻻی ﺧﻮێﻨەرێﻚ‬ ‫ﯾﺎن ﻧﻮوﺳــەرێﻜەوە ﭘەﺳــﻨﺪ و‬ ‫ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ‪ ،‬ﻣەرج ﻧﯿﯿە ﻟە‬ ‫ﻻی ﺧﻮێﻨەر ﯾﺎن ﻧﻮوﺳەرێﻜﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﺑەو ﺟﯚرە ﺑێﺖ‪.‬‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺟﻮان و ﺳەرﻛەوﺗﻮو‪،‬‬ ‫وەرﮔێڕاﻧێﻜــە ﺑەﺑــێ ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ھەڵە و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯽ‪ ،‬وەرﮔێڕاﻧێﻜە‬ ‫ﺑە ڕﯾﺘﻢ و ﻟەرە و ﺳــﯚزی زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﯚ وەرﮔێــڕدراو ﺷــێﻠﺮاوە و ﺑە‬ ‫ھەﻧﺎﺳەی ﺋەو زﻣﺎﻧە دەﻣێﻨﺮاوە‪،‬‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺟــﻮان وەرﮔێڕاﻧێﻜە‬ ‫وەرﮔێــڕ ﻟەﮔەڵ ﺗێﻜﺴــﺘەﻛەدا‬ ‫ﯾەﻛﺎﻧﮕﯿﺮ دەﺑێ‪ ،‬ﻟە ﭼﺮﻛەﺳﺎﺗێﻜﺪا‬ ‫دەﺑێــﺖ ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺧﯚی‪،‬‬ ‫ﺑﯿــﺮی دەﻛﺎت و دەﯾﺪوێﻨــێ و‬ ‫ﻟەﮔەڵﯿﺪا دەژی و ﺑە ﺗﺎﻣەزرۆﯾﯽ‬ ‫دەﮔەڕێﺘەوە ﻻی‪.‬‬

‫ﭼﯚن وەرﮔێڕان ﺳەرﻛەوﺗﻮو‬ ‫دەﺑێﺖ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺑەھﯚی زﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﯿەوە‬ ‫ﯾﺎن ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ وەرﮔێڕ‪ ،‬ﺑەﺗﺎﯾﺒەت‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮ؟‬ ‫زۆر ﺷﺖ دەﺳــﺖ ﻟەﻧﺎو دەﺳﺘﯽ‬ ‫ﯾەﻛﺘــﺮدا‪ ،‬وەك ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ‬ ‫ﯾەﻛﺎﻧﮕﯿــﺮ و ھﺎوﺋﺎھەﻧــﮓ و‬ ‫ھﺎڕﻣﯚﻧﯿــﻚ‪ ،‬ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻟــە‬ ‫وەرﮔێڕاﻧێﻜــﯽ ﭘــﺎك و ﭘﻮﺧــﺖ‬ ‫و ﺗﯚﻛﻤــەدا دەﻛــەن‪ .‬ﺟﮕە ﻟە‬ ‫زﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﻦ و ﺋەزﻣﻮون‪ ،‬ﺳــەﻟﯿﻘە‬ ‫و وردﺑﯿﻨﯽ و ﻟەﺳــەر وەﺳﺘﺎن و‬ ‫ﻧەﻓەﺳﺪرێﮋی‪ ،‬دۆزﯾﻨەوەی ڕﯾﺘﻢ‬ ‫و ﺗﺮﭘەی دڵﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺗێﻜﺴﺘەﻛە‪،‬‬ ‫دواﻧــﺪن و ڕۆﻧﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ‬ ‫ھەﺳــﺘﯿﯽ و وﯾﮋداﻧﯽ ﻟەﮔەڵﯿﺪا‪،‬‬ ‫ژﯾﺎن ﻟەﮔەڵﯿــﺪا‪ ،‬ﯾەﻛﺎﻧﮕﯿﺮﺑﻮون‬ ‫ﻟەﮔەڵﯿﺪا و زۆر ﺷﺘﯽ ﺗﺮ‪.‬‬ ‫ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ ﺟﯿــﺎوازی‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﯽ دەﻗﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﺷﯿﻌﺮ‬ ‫ﺑەﺗﺎﯾﺒەت‪ ،‬ﻟەﺗەك ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا‬ ‫ﭼﯿﯿە؟‬ ‫ﺷﯿﻌﺮ زﻣﺎﻧە ﻟە ﻧﺎو زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮدا‪.‬‬ ‫زاﻧﯿﻨﯽ ﺋەو زﻣﺎﻧەی ﺷــﯿﻌﺮەﻛەی‬ ‫ﭘــێ ﻧﻮوﺳــﺮاوە و ﺋــەو زﻣﺎﻧەی‬

‫ﺷﯿﻌﺮەﻛەی ﺑﯚ وەردەﮔێڕی ﺑەس‬ ‫ﻧﯿﯿە ﺑﯚ وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮ‪ ،‬ﺑەڵﻜﻮ‬ ‫دەﺑێ وەرﮔێــڕ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺰاﻧێ‬ ‫ﻛە ﺋەوﯾــﺶ زﻣﺎﻧــﯽ ﻧﺎوەﻛﯽ و‬ ‫ھەﺳﺘەﻛﯿﯽ ﺷﯿﻌﺮەﻛەﯾە‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎوەوە و ﻛﯚد و ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋــﺎو و ﺑﺎ و ﺑــﺎران‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑێ‬ ‫دەﻧﮕﯿﯿەی ﻟە ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ دێڕەﻛﺎﻧﺪا‬ ‫ﺷەﭘﯚل دەدا و زﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎﯾەی‬ ‫ﺑە ﻛﺎوەﺧﯚ ھەڵﺪەﻛﺎ و زﻣﺎﻧﯽ ﺋەو‬ ‫ﭘەڕەی ورد ورد ﻟە ﺑﺎڵﯽ ﻣﺎﻧﮕەوە‬ ‫دەوەرێ‪ .‬دﯾﺎرە زﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﻦ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑﯚ وەرﮔێڕاﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ﺑە‬ ‫ھﺎﻧﺎﻣﺎﻧەوە ﻧﺎﯾەت‪.‬‬ ‫ﺋﺎﯾﺎ ھەﻣﻮو وەرﮔێڕێﻚ ﺗﻮاﻧﺎی‬ ‫ﭘﺎﭼەﭬەﻛﺮدﻧــﯽ دەﻗﯽ ﺷــﯿﻌﺮی‬ ‫ھەﯾە؟‬ ‫وەرﮔێڕ دەﺗﻮاﻧێ وﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو‬ ‫ﺷﯿﻌﺮێﻚ ﺑە دروﺳﺘﯽ و ﺑێ ھەڵە‬ ‫وەرﺑﮕێڕێــﺖ‪ ،‬ﺑــە‪‬م ھەﻧــﺪێ‬ ‫ﺟﺎر ﺷــﺘێﻚ ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮەﻛەدا‬ ‫ﻧﻮﻗﺴــﺎن دەﺑێﺖ‪ ،‬ﺋەوﯾﺶ ڕۆﺣﯽ‬ ‫ﺷــﯿﻌﺮەﻛەﯾە‪ ،‬ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﻟە ﺑﯚن‬ ‫و ڕەﻧــﮓ و ﺟﻮوڵە و ﺑێ دەﻧﮕﯿﯽ‬ ‫ﻛﭙﯽ ﻧﺎو ﺷﯿﻌﺮەﻛەﯾە‪.‬‬

‫وەرﮔێڕان ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﻛە‬ ‫ﺋێﻤە ﻟــە ﻛﻮێﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎت‬ ‫و داھێﻨﺎﻧــﯽ دەوروﺑەری‬ ‫ﺧﯚﻣﺎن و دﻧﯿﺎداﯾﻦ‬

‫دڵﻨﯿﺎ ﻣﺴﺘەﻓﺎﭘﻮور‪:‬‬

‫ﻛﭽﯽ ﻛﻮرد وەك ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑەھﺮەی ھەﯾە‬

‫وﺷە‪ /‬رێﺒﺎز ﺣەﺳەن‬ ‫دڵﻨﯿﺎ ﻣﺴﺘەﻓﺎﭘﻮور ﻛە ﺳﺎڵﯽ ‪1995‬‬ ‫ﻟە ﺷــﺎری ﻣەھﺎﺑﺎدی رۆژھە‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە‪ .‬ﻟەﭘﺎڵ‬ ‫ﮔﯚراﻧﯿﮕﻮﺗﻨــﺪا‪ ،‬ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿەﻛﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷــﯽ ﻟە ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺎﻧﭽە و‬ ‫رﯾﺘﻤﺪا ھەﯾە و ﻟە ﭼەﻧﺪان ﺋﺎھەﻧﮓ‬ ‫و ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﺪا ﺑە ﮔﯚراﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری‬ ‫ﻛﺮدووە‪ .‬دڵﻨﯿﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ‬ ‫ﯾەﻛەﻣﯽ ھﻮﻧەر و ﻣﻮزﯾﻚ ﻟە زاﻧﻜﯚی‬ ‫ﻣەھﺎﺑﺎد دەﺧﻮێﻨێﺖ‪ ،‬ﻟەم دﯾﺪارەی‬ ‫”وﺷــە“دا ﺑﺎس ﻟە ژﯾــﺎن و ﻛﺎر و‬ ‫ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﭼﯚن ﺑﻮو ﺑﯿــﺮت ﻟە ھﻮﻧەر و‬ ‫ﻣﻮزﯾﻚ ﻛﺮدەوە؟‬ ‫ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﻤەوە ﺋــﺎرەزووم ﺑە ﻻی‬ ‫ﻣﻮزﯾﻜﺪا ڕۆﯾﺸﺘﻮوه و ﻻی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ‬ ‫ﺟەﻻﻟــﯽ ڕەﺣﯿﻤــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ‬ ‫و ﻣﯚزﯾﺴــﯿﺎن ﻓێﺮی ﺋﺎﻣێﺮەﻛﺎﻧﯽ‬

‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻢ ﺋەوەﯾە وەك ﻛﭽێﻜﯽ‬ ‫ﻛﻮردی وەك ﻛەﺳێﻜﯽ ﺧﺎوەن‬ ‫ﺑەھﺮە‪ ،‬ﺧﺰﻣەت ﺑە ﻣﯿﻠەﺗەﻛەم‬ ‫ﺑﻜەم‬ ‫ﻋﻮود و رﯾﺘﻢ ﺑــﻮوم‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە‬ ‫ﺧﻮﻟﯿﺎﯾەﻛﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯿﻢ ﺑﻮوە‪.‬‬ ‫ﭼەﻧــﺪ ﻛﻠﯿــﭗ و ﮔﯚراﻧﯿﺖ‬ ‫ھەﯾە؟‬ ‫ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــێ ﻛﻠﯿﭙﯽ ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﻛە‬ ‫دوواﻧﯿﺎﻧــﻢ ﺑﯚ ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ھەوﻟێــﺮ ﻛﺮدووە‪ ،‬ﺟﮕــە ﻟەوەش‬ ‫دوو ﮔﯚراﻧﯿﯽ ﺗﺮم ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە و‬ ‫ﻛﻠﯿﭙﻢ ﺑﯚ ﻛــﺮدوون ﻛە ﯾەﻛێﻜﯿﺎن‬ ‫ﺑﯚ ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ ﺑﻮو‪ ،‬ﺋێﺴﺘەش ﺑەﻧﯿﺎزی‬ ‫ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﻢ ﻛە ﻟە ﺣەوت ﺗﺮاك ﭘێﻚ‬ ‫ھﺎﺗﻮوە و ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻓێﺴــﺘﭭﺎڵ و‬

‫ﺑﯚﻧەﺷﺪا ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھە‪‬ت‬ ‫ﮔﯚراﻧﯿﻢ ﮔﻮﺗﻮوە‪.‬‬ ‫ﺟﮕــە ﻟــە ﻛﺎری ھﻮﻧەری‪،‬‬ ‫ﺷــﺎرەزاﯾﯿﺖ ﻟــە ﺋەﺳﭙﺴــﻮاری‬ ‫و ﻣەﻟەواﻧــﯽ و ﭘﺎﺳﻜﯿﻠﺴــﻮارﯾﺪا‬ ‫ھەﯾە‪ ،‬زۆرﺟﺎر ﺑــە ﺟﻠﯽ ﭘﯿﺎواﻧەی‬ ‫ﻛﻮردﯾﯿەوە دەﭼﯿﺘە ﻧﺎو ﺧەڵﻚ‪ ،‬ﺋﺎﯾﺎ‬ ‫ﺋەﻣە ﻋﺎﺷﻘﺒﻮوﻧە ﯾﺎن ﺧﯚدەرﺧﺴﺘﻦ‬ ‫ﺑﯚ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ؟‬ ‫ﺟﯿﺎواز ﻟە ﻛﭽﺎﻧﯽ ﺗﺮ‪ ،‬وﯾﺴــﺘﻮوﻣە‬ ‫ﺋــەوە ﺑﺴــەﻟﻤێﻨﻢ ﻛــە ﺋێﻤەی‬ ‫ﻛﭽﺎﻧﯿــﺶ ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﭘﯿــﺎوان‬

‫دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻛﺎر ﺑﻜەﯾــﻦ و ﻛﭽﯽ‬ ‫ﻛﻮردﯾﺶ وەك ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﺮ ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑەھﺮەی ھەﯾە‪ ،‬دەﺗﻮاﻧێﺖ‬ ‫ﺋەﺳﭙﺴﻮاری ﯾﺎن ھەر ﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ‬ ‫ﺑﻜﺎت و ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑێﺖ‪ .‬ﻟەوەﺗەی‬ ‫ﺣــەزم ﻟــەو ﻛﺎراﻧــە ﻛــﺮدووە‪،‬‬ ‫ﻧەﺗﺮﺳــﺎوم و ﺑەوﭘەڕی ﺑﻮێﺮﯾﯿەوە‬ ‫رووﺑەڕووﯾﺎن ﺑﻮوﻣەﺗەوە‪.‬‬ ‫ﺑەﻧﯿﺎز ﻧﯿﺖ دووﺑﺎرە ﺳەرداﻧﯽ‬ ‫ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەﯾﺘەوە؟‬ ‫ﺑــە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺧــﻮا ﺑــەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە‬ ‫ﺳــەرداﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛــەم و ﻟــە ﻻﯾەن‬ ‫ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ زاﮔﺮۆس و ﭼەﻧﺪ‬ ‫ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮەوە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ ﻛﺮاوم‪.‬‬ ‫ﺣــەزت ﻟــە دەﻧﮕــﯽ چ‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜە؟‬ ‫ﻟــە ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧــﺪا‬ ‫ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﺣەﺳــەن زﯾﺮەك و‬ ‫ﻣﺎﻣﻠــێ و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣەزھەر و ﻟە‬ ‫ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻧﺎﺳﺮی‬

‫ڕەزازی و ﺋەﯾﻮوب ﻋەﻟﯽ و ﻛﺎﻧﯽ و‬ ‫ﭼەﻧﺪ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮ‪ .‬ﺧﯚﺷﻢ‬ ‫ﺷﺎرەزاﯾﯿﻢ ﻟە ﺣەﯾﺮان و ﺳەﺣەرە‬ ‫و و ﭘﺎﯾﺰە و ﻛەڵﮫﻮڕ ھەﯾە‪ ،‬ھەروەھﺎ‬ ‫ﺋﺎﮔــەداری ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ‬ ‫ﺣەﺳەن ﺳﯿﺴﺎوەﯾﯿﻢ‪.‬‬ ‫دەﺗەوێ وەك ﻛﭽێﻜﯽ ﻛﻮرد‬ ‫ﻟە رێﮕەی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺖ ﭼﯽ ﺑەدەﺳﺖ‬ ‫ﺑێﻨﯿﺖ؟‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﻢ ﺋەوەﯾــە وەك ﻛﭽێﻜﯽ‬ ‫ﻛــﻮردی وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺧﺎوەن‬

‫ﺑەھــﺮە‪ ،‬ﺧﺰﻣەت ﺑــە ﻣﯿﻠەﺗەﻛەم‬ ‫ﺑﻜــەم و ﻟــە ڕێﮕــەی ھﻮﻧــەر و‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﻤەوە ڕۆڵ ﺑﮕێڕم‪.‬‬ ‫ﺑﯿــﺮت ﻟــە ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی‬ ‫ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە؟‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﻟەﺑەرﺋەوەی دەﺧﻮێﻨﻢ‪ ،‬ﺑﯿﺮم‬ ‫ﻟە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە و‬ ‫دەﺑێﺖ ﻟە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﺸﺪا ﺑڕﯾﺎری‬ ‫ﺧێــﺮا ﻧەدەﯾﻦ و ﭘەﻟــە ﻧەﻛەﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﭼﻮﻧﻜە ﺟێﮕــەی داﺧە ﻛە ﺋەﻣڕۆ‬ ‫ﺑەھــﯚی ﻛێﺸــەﻛﺎﻧەوە ﭘﯿﺎوان و‬

‫ژﻧﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺟﯿﺎ دەﺑﻨەوە‪.‬‬ ‫دڵﻨﯿﺎ ﺑەﭼﯽ ﺗﻮوڕە دەﺑێﺖ؟‬ ‫ﻣﻦ ﻟەﻧﺎو ﺧێﺰان و ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەﻣﺎﻧﺪا‬ ‫ﺑە ﻛﭽێﻜﯽ ﺑەﻧﺎز و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ‬ ‫داﻧــﺮاوم و ﺗــﺎ ﺑڵێــﯽ ھێﻤــﻦ و‬ ‫ﻟەﺳــەرﺧﯚم‪ ،‬ﺋەﮔەر ﺗﻮوڕەش ﺑﻢ‬ ‫ھەر ﺋەوﺳﺎﺗە ﺋﺎﺷــﺖ دەﺑﻤەوە و‬ ‫ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻟە دڵ ﻧﺎﮔﺮم‪ ،‬ﭼﻮﻧﻜە‬ ‫ﺗﻮوڕەﺑﻮون ﺑــﺎش ﻧﯿﯿﻪ‪ ،‬ﻣﺮۆڤ ﺑە‬ ‫ﺧەﻧﺪە و ﭘێﻜەﻧﯿﻨەوە ﺟﻮاﻧە‪.‬‬

‫ﻛﻮﻟﺘﻮور‬

‫ﺟﺎن دۆﺳــﺖ‪ ،‬ﺣــەزی ﺋەدەب‬ ‫رای دەﻛێﺸــێﺖ و ﺳــەرەﺗﺎ ﻟە‬ ‫رووﻛەﺷــﯽ دەرﯾــﺎی ﺋــەدەب‬ ‫ھەﻧﮕﺎو دەﻧێــﺖ‪ ،‬دواﺗﺮ ﺑەرەﺑەرە‬ ‫دەﺑێﺘە ﻣەﻟــەزان ﻛە ﻟە ﻗﻮو‪‬ﯾﯽ‬ ‫دەرﯾﺎﻛــەدا‪ ،‬ﯾەك ﯾــەك ﭘەی ﺑە‬ ‫ﻣﺮواری و ﮔەوھــەری دەرﯾﺎﻛە‬ ‫ﺑﺒﺎت و ﺑﯿﺎﻧﻜﺎت ﺑە ﻣﻠﻮاﻧﻜەﯾەﻛﯽ‬ ‫رەﻧﮕﯿــﻦ و ﻟە ﺑەرۆﻛــﯽ ﺋەدەﺑﯽ‬ ‫ﻛﻮردی ﺑﺪات‪.‬‬ ‫ﺟــﺎن‪ ،‬ﺳــەرەﺗﺎ وەك زۆر ﻟــە‬ ‫ﺋەدﯾﺒﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ‪ ،‬ﻟــە دەروازەی‬ ‫ﺷﯿﻌﺮەوە ﺋﺎﺷﻨﺎی دﻧﯿﺎی ﺋەدەب‬ ‫ﺑﻮوە‪ ،‬ﺳــﺎ‪‬ﻧێﻚ ﺑە ﺷﯿﻌﺮ ھەﺳﺘﯽ‬ ‫دەرﺑڕﯾــﻮە‪ ،‬دواﺗﺮ درەﺧﺘﯽ ﺧﯚی‬ ‫ﻟــە دارﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﯿﺸــﺪا‬ ‫روواﻧﺪووە و درەﺧﺘەﻛەﯾﺸــﯽ ﺑە‬ ‫ﺑەر ﺑــﻮوە‪ ،‬ﭘــﺎش ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوە و‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺑەﺧﯚدان و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی‬

‫دواﺟﺎر ﺟﺎن دۆﺳــﺖ رۆﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە‪ ،‬ﺗێﯿﺪا ﺑﺎﺳﯽ‬ ‫ھێﺮﺷﯽ دڕاﻧﺪاﻧەی داﻋﺶ و‬ ‫داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری‬ ‫ﺷﺎرەﻛە و وێڕاﻧﺒﻮون و ﭼﯿﺮۆك‬ ‫و ﺑەﺳەرھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﮔێڕێﺘەوە‬ ‫وزە و ھێﺰێﻜــﯽ زۆری ﺋەدەب و‬ ‫ﺗﮋﯾﺒﻮوﻧــﯽ ﺧەﯾﺎڵﺪاﻧــﯽ ﺑە ژاﻧﺮە‬ ‫ﺋەدەﺑﯿﯿــەﻛﺎن‪ ،‬ﺑڕﯾﺎری دا ﮔﻮڵێﻚ‬ ‫ﻟە ﺑﺎﺧﭽەی رۆﻣﺎﻧﺪا ﺑﭙﺸــﻜﻮێﻨێ‬ ‫و دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ‬ ‫)ﻣﮋاﺑﺎد ‪ -‬وﻃــﻦ ﻣﻦ ﺿﺒﺎب( ﻛﺮد‬ ‫و ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪ 2004‬ﺋەو رۆﻣﺎﻧە ﺑﻮوە‬ ‫ﻧﯚﺑــەرەی ﺋەو ﻟەو ﺑــﻮارەدا‪ ،‬ﻟەو‬ ‫رۆﻣﺎﻧەدا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﺎواز‬ ‫ﺑﺎﺳــﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳــﺎ‪‬ﻧﯽ ﭘێﺶ‬ ‫ﻛﯚﻣﺎر ﺗﺎ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری‬

‫ﺳــﯚراﻧﯽ و ﻣﺎڵــﯽ وەﻓﺎﯾﯽ ﭼﺎﭘﯽ‬ ‫ﻛﺮدووە و ﭘێﺸــﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻟەﻻﯾەن ﺧﻮێﻨەراﻧەوە ﻟێ ﻛﺮاوە‪.‬‬ ‫ﺟﺎن دۆﺳﺖ‪ ،‬ﺋﯿﻨﺠﺎ دێﺘەوە ﺳەر‬ ‫ﺑﺎﺳﯽ ﺧەﺑﺎﺗﮕێڕێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮرد و‬ ‫ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪2007‬ـﺪا )ﺛﻼث ﺧﻄﻮات‬ ‫اﻟﯽ اﻟﻤﻨﺸــﻘە(‪ ،‬دەﻧﻮوﺳــێ‪ ،‬ﻛە‬ ‫ﺑﺎﺳــﯽ ﺷــەوی ﻛﯚﺗــﺎی ژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷــێﺦ ﺳــەﻋﯿﺪی ﭘﯿﺮاﻧە و ﺟﺎن‬ ‫ﺑە ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯿﺶ ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ و‬ ‫ورﯾﺎ ﻏەﻓــﻮوری ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە‬

‫ﺋــەو رۆﻣﺎﻧــە‪ ،‬ﭘﺘﺮ ﻟــە ﺟﺎرێﻚ‬ ‫ﺧﻮێﻨﺪووﯾﺎﻧەﺗەوە و ﺷــﺎھێﺪی‬ ‫ﺑەرزﯾــﯽ ﺗەﻛﻨﯿــﻚ و ھﻮﻧەرزاﻧﯽ‬ ‫ﺟﺎن دۆﺳﺘﯿﺎن دەرﺑڕﯾﻮە‪.‬‬ ‫ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ‪2012‬ـــﯿﺸﺪا ﻣﺎرﺗﯿﻨﺎ‬ ‫ﺑەﺧﺘــەوەر ﺑە ھــەردوو زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋەرەﺑﯽ و ﺷێﻮەزاری ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯿﯽ‬ ‫ﻛﻮردی دەﻧﻮوﺳــێﺖ و ﺋێﺴــﺘە‬ ‫ﺳــەﺑﺎح ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ﻛﺎری‬ ‫وەرﮔێڕاﻧﯽ ﺋەو رۆﻣﺎﻧەﯾﺸﯽ ﺗەواو‬ ‫ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﺟﺎن دۆﺳــﺖ رۆﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﺑە‬ ‫دوو ﺑەرگ ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪2015‬ـﺪا ﺑە‬

‫ﺑ‪‬وی دەﻛﺎﺗــەوە‪ .‬ﺋەو رۆﻣﺎﻧە ﻟە‬ ‫دوو ﺑەش ﭘێﻚ دێﺖ‪ ،‬ﯾەﻛەﻣﯿﺎن‬ ‫ﺑﺎﺳــﯽ ﺳــەرﺑﺮدەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ و‬ ‫دووەﻣﯿﺸــﯿﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﭘێﺸﮫﺎﺗێﻜە‬ ‫ﻟــە ﻋﺎﻣــﻮودای رۆژﺋــﺎوای‬ ‫ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رووی داوە‪ ،‬ﻛﺎﺗێﻚ‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪان‬ ‫دەﻛــەن و ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ ﭘەﯾەدە‬ ‫ﺧەڵﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﯿﺎن دەﻛەن‪.‬‬ ‫ﻟەﺑــﺎرەی ”ﺧﻮێﻨێــﻚ ﺑەﺳــەر‬ ‫ﻣﻨﺎرەوە“‪ ،‬ﻛە رۆﻣﺎﻧﯽ ﺷەﺷەﻣﯽ‬ ‫ﺟــﺎن دۆﺳــﺘە ﺑــە ﻋەرەﺑــﯽ‬ ‫ﻧﻮوﺳــﺮاﺑێﺖ و دەزﮔەی ﭼﺎپ و‬

‫ﻛە ﺋەو رۆﻣﺎﻧــە ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺑەرز‬ ‫و ﺗەﻛﻨﯿﻜێﻜــﯽ ﻧــﺎوازە ﺑەرھەم‬ ‫ھﺎﺗــﻮوە و ﺟێﯽ ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﻮێﻨــەری ﻋەرەﺑــﯽ ﺑــﻮوە‪ .‬ﻟە‬ ‫ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗــﺮی ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟەﺑﺎرەی ﺧﻮێﻨێﻚ ﺑەﺳەر ﻣﻨﺎرەوە‪،‬‬ ‫دەڵــێ ”ﺋەو ﺑەرھەﻣــە‪ ،‬ﺑەوە ﻟە‬ ‫رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺟﺎن دۆﺳــﺖ‬ ‫ﺟﯿﺎ دەﻛﺮێﺘەوە ﻛە ﺟﮕە ﻟەوەی‬ ‫ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺟﺎدووﯾﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوە‪،‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ﺑەدوو ھێڵﯽ ھﺎوﺳەﻧﮓ‬ ‫ڕێ دەﻛﺎت‪ ،‬ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ھێڵــﯽ‬ ‫ﺳــەرەﻛﯿﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛەﯾە‪ ،‬ﻛﺎﺗێﻚ‬

‫ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە‪:‬‬ ‫رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح‬ ‫دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران‪ :‬ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن‬ ‫ھەڵەﭼﻦ‪ :‬وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد‬ ‫ﭼﺎپ‪ :‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ‪07701573407‬‬

‫ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ‪:‬‬ ‫ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد‬ ‫ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ‬

‫ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن‬

‫ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن‬

‫داﺑەﺷﻜﺮدن‪ :‬ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ‪ ،‬ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ‪ /‬ﺑﺮاﯾەﺗﯽ‪ ،‬ھەوﻟێﺮ‬

‫ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی‪:‬‬

‫‪0964(0)7502376262‬‬ ‫‪0964(0)7502386262‬‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫وﺷە‪ /‬ﻣﺎﻣەﯾﺎرە ﺋەﺣﻤەد‬ ‫ﺟــﺎن دۆﺳــﺖ‪ ،‬ﻧﻮوﺳــەر و‬ ‫رۆژﺋــﺎوای‬ ‫رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯽ‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪1965‬ـﺪا ﻟە‬ ‫ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە‪ ،‬ﺳــﺎ‪‬ﻧێﻜﯽ‬ ‫ﺗەﻣەﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵــﯽ ﺧەرﯾﻜــﯽ‬ ‫ﻓێﺮی ﺑﻮارە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿــەﻛﺎن ﺑﻮوە و‬ ‫ﻣﺎوەﯾەﻛﯿﺶ وﺗﺎرﺑێﮋی ﻣﺰﮔەوت‬ ‫ﺑﻮوە و ھەر زوو ﺑە ﺑﺎﻛﮕڕاوﻧﺪێﻜﯽ‬ ‫ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧﯚی ﺑﺎرﮔﺎوی ﻛﺮدووە‪.‬‬

‫ﻣەھﺎﺑــﺎد و رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ھﺎوﻛﺎت ﺑﺎﺳــﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷــێﺦ‬ ‫ﻣەﺣﻤــﻮود و ﻗــﺎزی و ﺑﺎرزاﻧﯽ و‬ ‫ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﭘێﺸﮫﺎﺗێﻜﯽ‬ ‫ﺗﺮﯾﺶ دەﻛﺎت‪.‬‬ ‫ﺟــﺎن دۆﺳــﺖ ﺑــە زﻣﺎﻧێﻜــﯽ‬ ‫ﺋەدەﺑﯽ‪ ،‬ﺗێﻜەڵ ﺑــە ﮔێڕاﻧەوەی‬ ‫ورد و ﺧــﻮردی ﭘێﺸــﮫﺎﺗەﻛﺎن‪،‬‬ ‫ﮔﺮێﭽﯿﻨﯿﯿەﻛــﯽ ﺑــﺎ‪‬ی ﺑــﯚ‬ ‫رۆﻣﺎﻧەﻛە ﻛــﺮدووە‪ ،‬ﺗێﯿﺪا ﺑﺎس‬ ‫ﻟە ﺧەﺑﺎﺗــﯽ ﻛﻮڕێﻜﯽ ﺋﺎﻣێﺪی ﺑە‬ ‫ﻧﺎوی ”ﺑﺎدﯾــﻦ“ دەﻛﺎت ﻛە دواﺗﺮ‬ ‫واﺑەﺳــﺘەی ﺧەﺑﺎت و ﺷﯚڕش و‬ ‫ھﺎوﺑەﺳﺘﯽ ﻛﯚﻣﺎر دەﺑێﺖ‪ ،‬ﻟە ﭘﺎڵ‬ ‫ﺋەوەﯾﺸﺪا ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ھﺎوﺳﯚزی‬ ‫ﺑﯚ رەﮔەزی ﺑەراﻣﺒەری داﻧەﺑڕاوە‪.‬‬ ‫ﺟﺎن دۆﺳــﺖ‪ ،‬ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە‬ ‫زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ ورد‪ ،‬ﺋــەو رۆﻣﺎﻧەی‬ ‫ﻧﻮوﺳــﯿﻮە و ﺑــە ﺗێﻜەڵﻜــﺮدن‬ ‫ﺑــە ﭘﺸــﺘﺨﺎﻧﯽ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯽ‪،‬‬ ‫ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧــﺎوازەی ﺋەدەﺑﯽ ﻟێ‬ ‫وەﺑەر ھﺎﺗﻮوە و ﺧﻮێﻨەری ﻛﻮرد‬ ‫ﺑــە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺋــەو رۆﻣﺎﻧە‪،‬‬ ‫دەﭼێﺘە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەوە و وەك‬ ‫ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻜﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﺳەردەﻣە‬ ‫ﺧﯚی دەﺑﯿﻨێﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺎن دۆﺳــﺖ‪ ،‬ﺋەو رۆﻣﺎﻧەی ﺑە‬ ‫ﻛﻮردﯾــﯽ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠــﯽ و ﻋەرەﺑﯽ‬ ‫ﻧﻮوﺳــﯿﻮە‪ ،‬ﻓەرھــﺎد ﭼﯚﻣﺎﻧﯽ ﻟە‬ ‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯿﯿــەوە ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ ﺑە‬

‫ﺳــﯚراﻧﯽ ﺑە ﻧﺎوی )ﺳێ ھەﻧﮕﺎو و‬ ‫ﺳێﺪارەﯾەك(‪ .‬ﻟەو رۆﻣﺎﻧەدا ﺟﺎن‬ ‫دۆﺳــﺖ ﺑە ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ راﺳﺘﯽ‬ ‫و ﻓﺮاواﻧﺒﯿﻨﯿــﯽ ﺧەﯾﺎڵ‪ ،‬ﺋەدەﺑﯽ‬ ‫رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳــﯿﯽ ﮔەﯾﺎﻧﺪووەﺗــە‬ ‫ﻟﻮوﺗﻜە‪ ،‬ﺑە ﺟﯚرێــﻚ ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ‬ ‫زاڵ‪ ،‬ﺧەﯾﺎڵێﻜــﯽ ﻓــﺮاوان‪،‬‬ ‫ﺗێﮫﺰرﯾﻨﯽ ورد‪ ،‬ﺗــەواوی ژﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷــێﺦ ﺳــەﻋﯿﺪ‪ ،‬ﺑــە درێﮋاﯾﯽ‬ ‫ﺧەﺑﺎﺗﯽ دەﯾﺎن ﺳﺎڵەی‪ ،‬ﻟە ﺷەوی‬ ‫ﻛﯚﺗﺎی ژﯾﺎﻧﯿﺪا‪ ،‬ﻟە زاری ﺧﯚﯾەوە‬ ‫دەﮔێڕێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﻟەو رۆﻣﺎﻧــەدا‪ ،‬ﻧــﺎوی ﺗەواوی‬ ‫ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەروەﺧﺘﯽ‬ ‫دەﺳە‪‬ﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ‪،‬‬ ‫ﭘێﺶ دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ‬ ‫ﻛﯚﻣــﺎری و دوای ﻛﯚﻣــﺎری و‬ ‫ﺳــەروەﺧﺘﯽ ﭼﻮوﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪی‬ ‫ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﺑــﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی‬ ‫ﺳــﯿﭭەر‪ ،‬دواﺗــﺮ ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻟﯚزان‬ ‫و ﻧﺎﭘﺎﻛﯿﻜﺮدن ﻟــە ﻛﻮرد و ﺗﺎ ﺋەو‬ ‫ﺷــﻮێﻨەی ﻧﺎوی ﺋەو ﻛەﺳەﯾﺶ‬ ‫دێﻨێــﺖ ﻛــە ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ ﻟە ﺷــێﺦ‬ ‫ﺳەﻋﯿﺪ دەﻛﺎت و ﻛﺎرێﻚ دەﻛﺎت‬ ‫ﺷــێﺦ ﺳــەﻋﯿﺪ و ﯾﺎراﻧــﯽ ﻟــە‬ ‫ﺷﻮێﻨێﻜﺪا ﭼﻮاردەورﯾﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ‬ ‫و دواﺗﺮ ﻟە ﺳێﺪارە ﺑﺪرێﻦ‪.‬‬ ‫دواﺗﺮ ﺟﺎن دۆﺳــﺖ‪ ،‬ﺑەرھەﻣﯽ‬ ‫ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧــەوەی ‪ 30‬ﺳــﺎڵ ﻟەﻧﺎو‬ ‫ﺋەﺣﻤــەدی ﺧﺎﻧﯿــﺪا‪ ،‬دەﺑﺎﺗــە‬ ‫ﺳــەر ﻛﺎﻏــەز و ڕۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺑە‬ ‫ﻧﺎوی )ﻣﯿﺮﻧﺎﻣە( ﺑــە ﻋەرەﺑﯽ ﭘێ‬ ‫دەﻧﻮوﺳێ‪ ،‬ﺳەﺑﺎح ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑﯚ‬ ‫ﻛﻮردﯾﯽ وەرﮔێــڕاوە و ﻧﺎوەﻧﺪی‬ ‫رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﺋەﻧﺪێﺸــە ﭼﺎﭘﯽ‬ ‫ﻛﺮدووە‪ .‬ﺟﺎن ﺋــەو رۆﻣﺎﻧەی ﻟە‬ ‫ﺳﺎڵﯽ ‪2009‬ـﺪا ﺗەواو ﻛﺮدووە‪.‬‬ ‫ﻣﯿﺮﻧﺎﻣە‪ ،‬ھەم ﺑﺎﺳﯽ ﻋﯿﺮﻓﺎﻧﯿﯽ و‬ ‫ﺗەﺳــەوﻓﯽ ﺋەﺣﻤەدی ﺧﺎﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ھەﻣﯿــﺶ ﺑﺎﺳــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧــێ و‬ ‫ﺑێﻨەوﺑــەردەی دەﺳــە‪‬ت و‬ ‫رۆﺷــﻨﺒﯿﺮە‪ ،‬رۆﻣﺎﻧﻨــﻮوس ﺑــە‬ ‫ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر زاڵ ﺑەﺳــەر‬

‫رﺳــﺘەﭼﻨﯿﻦ و رﯾﺰﺑەﻧﺪﻛﺮدﻧــﯽ‬ ‫رووداوەﻛﺎن و ﺧەﯾﺎڵێﻜﯽ ﺑەرﺑ‪‬و‪،‬‬ ‫ﭘێﺸﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ رۆﻣﺎﻧەﻛە ﻟە ھﺰری‬ ‫ﺧﻮێﻨەردا دەﭼەﺳﭙێﻨێ‪ ،‬ﺧﻮێﻨەر‬ ‫ﺗﺎ ﺋــەو رۆﻣﺎﻧــە ﻧەﺧﻮێﻨێﺘەوە‪،‬‬ ‫ﻟەواﻧەﯾە ﺧﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑەرﮔﯽ‬ ‫ﺷــﺎﻋﯿﺮی و ھەﻧﺪێ ھەﺳــﺘﯽ‬ ‫ﻧەﺗەوەﭘەروەرﯾﺪا ﺑﺒﯿﻨێﺖ‪ ،‬ﺑە‪‬م‬ ‫دوای ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺋەو رۆﻣﺎﻧە‪،‬‬ ‫ﺗــێ دەﮔﺎت ﺧﺎﻧــﯽ ﻋﺎرﻓێﻜــﯽ‬ ‫ﮔــەورە و زاﻧﺎﯾەﻛﯽ ﻓــﺮەزان و‬ ‫ﺧــﺎوەن ﭘەﯾﺎﻣێﻜــﯽ دەﮔﻤەن‬ ‫ﺑﻮوە‪ .‬ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﺧﻮێﻨەری‬

‫ﻋەرەﺑﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮە‪ ،‬ﺑە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫)ﻋﺸﯿﻖ اﻟﻤﺘﺮﺟﻢ‪ ،‬ﻧﻮاﻗﯿﺲ روﻣﺎ(‪،‬‬ ‫ﺳــەﺑﺎح ﺋﯿﺴــﻤﺎﻋﯿﻞ ھــەردوو‬ ‫ﺑەرﮔەﻛەی ﻛــﺮدووە ﺑە ﻛﻮردی‬ ‫و ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﺧﻮێﻨــەری ﻛﻮردی‬ ‫ﻛــﺮدووە‪ ،‬ھەروەھــﺎ ﻛــﺮاوە ﺑە‬ ‫ﺋﯿﺘﺎڵــﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و ﺷــێﻮەزاری‬ ‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯿﺶ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺷــﺎن رۆﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺑــە ﻧﺎوی‬ ‫)اﻟﺪم ﻋﻠﯽ اﻟﻤﺌﮋﻧە( ﻧﻮوﺳــﯿﻮە و‬ ‫ﺋێﺴﺘە ﻓەﯾﺴــەڵ ﺧەﻟﯿﻞ ﻛﺎری‬ ‫وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮدووە و ﺑەم‬ ‫زوواﻧە ﻣﺎڵــﯽ وەﻓﺎﯾــﯽ ﭼﺎپ و‬

‫وەﺷــﺎن و ﺑ‪‬وﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﻣﯿﺴڕ‬ ‫ﭼﺎﭘﯽ ﻛﺮدووە و ﺋــﺎزاری ﻣﺮۆڤ‬ ‫و ھﺎوارێﻚ ﺑــە رووی ﺑﻜﻮژاﻧﺪاﯾە‪،‬‬ ‫ﺷــەﯾﻤﺎ ﻋﺎﺳــﯽ ﻛﺘێﺒﺨﻮێﻨــﯽ‬ ‫ﻋەرەﺑــﯽ‪ ،‬ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯿﯿەﻛــﯽ‬ ‫ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ڕوو‪ .‬ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯿﺪا‬ ‫دەڵێ ”رۆﻣﺎﻧەﻛــە‪ ،‬ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە‬ ‫ﺗﺎواﻧﯽ ﻛﻮﺷﺘﻨەوە ھەﯾە‪ ،‬ﺋەوﯾﺶ‬ ‫ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە‬ ‫ﺑﻮوە ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺷــﺎرۆﻛەی ﻋﺎﻣﻮودای رۆژﺋﺎوای‬ ‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن“‪.‬‬ ‫ﺷــەﯾﻤﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەﯾﺶ دەﻛﺎت‬

‫داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻋﺎﻣﻮودا ﺑەراﻣﺒەر‬ ‫دﯾﻤەﻧــﯽ ﻣﻨــﺎرەی ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ‬ ‫ﮔــەورە رادەﭘەڕن ﻛــە ﺧﻮێﻨﯽ‬ ‫ﻟــێ دەﭼــﯚڕێ‪ ،‬ھێڵەﻛــەی‬ ‫ﺗــﺮ‪ ،‬ﺋــەو ﻣێﮋووەﯾــە ﭼﯿﺮۆﻛە‬ ‫ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎڵەﻛــەی ﻧﺎو رۆﻣﺎﻧەﻛە ﺑە‬ ‫ورد و درﺷﺘﯽ ﺑﺎس دەﻛﺎت“‪.‬‬ ‫دواﺟــﺎر ﺟﺎن دۆﺳــﺖ رۆﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻮە‪ ،‬ﺗێﯿﺪا ﺑﺎﺳــﯽ‬ ‫ھێﺮﺷــﯽ دڕاﻧﺪاﻧــەی داﻋﺶ و‬ ‫داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری‬ ‫ﺷــﺎرەﻛە و وێڕاﻧﺒﻮون و ﭼﯿﺮۆك‬ ‫و ﺑەﺳــەرھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ دەﮔێڕێﺘەوە‬ ‫و ﺑەم زوواﻧە ﺑــە ﻛﻮردﯾﺶ ﺑ‪‬و‬ ‫دەﺑێﺘەوە‪.‬‬ ‫ﺟﺎن دۆﺳﺖ زۆرﺑەی رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑە ﻋەرەﺑﯽ و ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە‪،‬‬ ‫ﻟەﺑــﺎرەی ﺋــەوەی ﺑﯚﭼــﯽ ﺑە‬ ‫ﻋەرەﺑﯽ دەﻧﻮوﺳــێﺖ‪ ،‬ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ‬ ‫واﯾــە ﻛە ”ﺋــەو زﻣﺎﻧــە‪ ،‬ﻣﻮڵﻜﯽ‬ ‫دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﻋــەرەب ﻧﯿﯿە‪،‬‬ ‫ﺑەڵﻜﻮ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﺷﯿﺎوە‬ ‫ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ رۆﻣﺎن و ژاﻧﺮەﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋەدەب“‪.‬‬ ‫ﺟﺎن ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ھــەر ﻟە‬ ‫ﺗەﻣەﻧێﻜــﯽ زووی ﻣﻨﺪاڵﯿﯿــەوە‬ ‫ﺋﺎﺷــﻨﺎی ﺑــﻮاری ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﺑﻮوە‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾە زۆر ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﭘێﭻ و ﭘەﻧﺎ و‬ ‫ھﻮﻧەرەﻛﺎﻧــﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻓێﺮ‬ ‫ﺑﻮوە و ﺗﻮاﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑەﺳەرﯾﺪا‬ ‫دەﺷــﻜێ‪ .‬ﺗەﻧﺎﻧــەت رۆﻣﺎﻧــﯽ‬ ‫دووﺑەرﮔــەی ﻧﻮاﻗﯿــﺲ روﻣــﺎ‪،‬‬ ‫ﻟە ﻧێــﻮان ﯾەك ﻟە ‪ 10‬ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ‬ ‫رۆﻣﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎی ﻋەرەﺑــﯽ ﺑﻮو ﺑﯚ‬ ‫ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ‪.2016‬‬ ‫ﺟﺎن دۆﺳﺖ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە‬ ‫دەﻛﺎت ﻛە ﻻﯾەﻧﮕﺮی ھﯿﭻ ﺣﺰب‬ ‫و ھەڵﮕــﺮی ھﯿــﭻ ﺋﺎﯾﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ‬ ‫ﺣﺰﺑــﯽ ﻧﯿﯿە‪ ،‬ﺑە‪‬م ﺑــە ﮔﻮﺗەی‬ ‫ﺧﯚی ”ﻟــە ﭘﺮﺳــﯽ ڕەواﯾەﺗﯽ و‬ ‫ﻧﺎڕەواﺑﻮوﻧــﺪا‪ ،‬ﺳــﺘەﻣﻜﺮدن و‬ ‫ﺳﺘەﻣﻠێﻜﺮدﻧﺪا‪ ،‬ﺑێ ﻻﯾەﻧﯽ ھﯿﭻ‬ ‫واﺗەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە“‪.‬‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫ﺟﺎن دۆﺳﺖ‪ ،‬ھﺎژەی دەرﯾﺎ و ﻧﺎڵەی ﺷەﭘﯚﻟێﻜﯽ ﻧەﺳﺮەوﺗﯽ ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮردی‬ ‫‪19‬‬ ‫زۆرﺑەی رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﻋەرەﺑﯽ و ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ‬ ‫ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﺑەﺷێﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﻛﺮاون ﺑە ﻛﻮردی‬

‫ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە‬

‫‪20‬‬ ‫‪www.wishe.net‬‬

‫ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە‬

‫ژﻣﺎرە )‪ ، (184‬ﭼﻮارﺷەم‪2017/ 5/ 3 ،‬‬

‫‪Wishe‬‬ ‫‪Heftenameyekî sîyasî giştîye‬‬

‫ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر‪ :‬ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ‬ ‫‪sarbaz25@yahoo.com‬‬ ‫‪07502376262‬‬

‫‪wishe@wishe.net‬‬

‫دﻻوەر ﻗەرداﻏﯽ‪:‬‬

‫وەرﮔێڕان ﻻی وەزارەﺗﯽ‬ ‫رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ھﯿﭻ‬ ‫ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە‬

‫ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ‬

‫‪18‬‬

‫دڵﻨﯿﺎ ﻣﺴﺘەﻓﺎﭘﻮور‪ :‬ﻛﭽﯽ ﻛﻮرد وەك‬ ‫ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑەھﺮەی ھەﯾە‬

‫دﻻوەر ﻗەرەداﻏﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ و وەرﮔێڕ ﻛە ﻟە داﯾﻜﺒﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ‬ ‫‪1963‬ﯾــە‪ ،‬ﻟەﺑﺎرەی وەرﮔێڕاﻧەوە دەڵــێ‪ ،‬وەرﮔێڕان ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﻛە‬ ‫ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮێﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎت و داھێﻨﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺧﯚﻣﺎن و دﻧﯿﺎداﯾﻦ‪.‬‬ ‫ﻗەرەداﻏﯽ ﻟە وە‪‬ﻣﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات‬ ‫ﻛە وەرﮔێڕان ﻻی داﻣﻮدەزﮔە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە )ﺋەﮔەر ﺑﻮوﻧﯿﺎن‬ ‫ھەﺑێ( و ﻻی ﺋەو داﻣەزراوەی ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮێ وەزارەﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮی‪،‬‬ ‫ھﯿﭻ ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﻟە ڕﺳﺘەدا ﻧﯿﯿە و ﻧەﺑﻮوەﺗە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ھەﻧﻮوﻛەﯾﯽ‪.‬‬

‫‪18‬‬ ‫ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ‬

‫ﻣــﺎوەی ﻣﺎﻧﮓ و ﻧﯿﻮێﮏ ﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮە‪،‬‬ ‫ﺋــﺎ‪‬ی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن وە ﺑﺎن ﮔﺶ‬ ‫ﺗەﻻر و ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﮐﯽ رەﺳــﻤﯿﯽ‬ ‫ﻣﺤﺎﻓــەزەی ﮐەرﮐﻮوﮐەوە ﻓڕﮐەی‬ ‫دێــﺖ و ﺋﺎزاﯾﺎﻧــە دەﻟەرێﺘەوە‪ .‬ﺋەو‬ ‫دەﺳﺘﭙێﺸــﮑەرﯾﯿەی ﻣﺤﺎﻓﯿــﺰ و‬ ‫ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﻣﺤﺎﻓــەزەی ﮐەرﮐﻮوک‬ ‫ﮐﺮدﯾﺎن‪ ،‬ھەﻧﮕﺎوی ﺳێﯿەﻣﯿﻦ ﺑﻮو ﻟە‬ ‫ﭘﺮۆﺳێﺴﯽ ھێﻨﺎﻧەوەی ﮐەرﮐﻮوک ﺑﯚ‬ ‫ﭘﺎڵ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﮐە ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ‪2014‬ەوە دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ‬ ‫ﮐﺮدوووە و دوور ﻧەﺑﻮو ھەﻧﮕﺎوێﮑﯽ‬ ‫ﻣەزﻧﺘﺮﯾﺸﯽ ﺑە دوادا ﺑﮫﺎﺗﺎﯾە ﺋەﮔەر‬ ‫ﭘەﺳــﺘﯽ و دڕدۆﻧﮕﯿﯽ ﺋﺎﺷــﮑﺮای‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ ﻧەﺑﻮوﻧﺎﯾە ﺑە‬ ‫رێﮕﺮ ﻟە ﭘێﺶ ﺋەو ﮐــﺮدەوە ھەرە‬ ‫ھەرە ﻣەزﻧــەدا‪ .‬دوو ھەﻧﮕﺎوەﮐەی‬ ‫ﺗــﺮ‪ ،‬ﯾەﮐەﻣﯿﺎن ﺳــەرڕەو )ھﺠﻮم(‬ ‫ی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻮو ﻟە دوای‬ ‫‪9‬ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ ‪2014‬ەوە ﺑەرەو‬ ‫ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾﻠەی ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺑە‬ ‫ھﺎﺗﻨﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑەری‬ ‫داﺑﻮون‪ .‬واﺗە ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾﻠەی ﻟە‬ ‫ﻣێﮋوودا‪ ،‬ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺑەﺷێﮏ‬ ‫ﻟــە ﺋﺎﺧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﯽ دەﺑﯿﻨێﺖ و ﻟە‬ ‫ﻣﯿﺪﯾﺎدا ﺑە ﻧﺎوﭼەﯾﻠﯽ ﮐێﺸــەداری‬ ‫ﻧێــﻮان ھەرێــﻢ و ﻋێﺮاﻗﯽ ﻓﯿﺪراڵ‬ ‫ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﺟﯿﺎوەﮐﺮدن‪ .‬دووەﻣﯿﻦ‬

‫ھەﻧــﮕﺎوی ﺋــەو ﭘێﻨﺎوە‪ ،‬ﭘﺮﺳــﯽ‬ ‫ﻓﺮۆﺗﻨــﯽ ﻧــەوت ﺑﻮو ﻟــە ﻻﯾەن‬ ‫ﻻﯾەﻧﯽ ﮐﻮردی ﻟە ﺳﺎڵﯽ ‪2014‬ەوە‪،‬‬ ‫ھەرﭼەﻧــﺪە زۆرﯾﺶ دﯾــﺎر ﻧﯿﯿە‬ ‫داﮔــەڕاوەی ﺋەو ﻧەوﺗــە دەﭼێﺘە‬ ‫ﺑەرﯾــﮏ و ﺑﺎﺧەڵﯽ ﮐێــﻮە‪ .‬ﮔﺮﯾﻨﮓ‬ ‫ﻧﯿﯿە ﺋەوە ﺟــﺎرێ‪ ،‬ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺋەوەﯾە‬ ‫ﺑەﻏﺪا ھەﺳﺘﯽ ﮐﺮدووە ﮐەرﮐﻮوک‬ ‫ﭼﻮوەﺗــەوە ﭘــﺎڵ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و‬ ‫ﺋەوﯾﺶ »واﺗە ﺑەﻏﺪا« ﺳــﺎی ﻟەﻣە‬ ‫ھﺎوێﺸﺘﻮوە‪ ،‬ﮐﻮردواﺗەﻧﯽ‪.‬‬ ‫ﺋــەو ھەﻧــﮕﺎوە ﮔەورەﯾــەی ﻟە‬ ‫ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻣﺤﺎﻓــەزەی ﮐەرﮐﻮوﮐەوە‬ ‫ﺋێﻤــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑﻮوﯾــﻦ‪ ،‬ﺋەوە‬ ‫ﺑﻮو دەﺳــﺒەﺟێ ﭘــﺎش ھەڵﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺋﺎ‪ ،‬ﺑڕﯾــﺎری ﮔەڕاﻧەوەﯾﺶ ﺑﯚ ﭘﺎڵ‬ ‫ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە رووی‬ ‫ﮐﺎرﺑﮕێڕﯾﯿــەوە ﺑێﺘە دان‪ ،‬ﮐە ﺑەﻣە‬ ‫ﮐێﺸەی ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﻨەﺑڕ دەﺑﻮو و ﺑە ﺳــەرﮐەوﺗﻨێﮑﯽ‬ ‫ﮐﺘﻮﭘڕﯾﺶ ﻟــە ﻣێــﮋوودا دەھﺎﺗە‬ ‫ژﻣﺎر‪ .‬دﮐﺘــﯚر ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﮐەرﯾﻢ‬ ‫و ھﺎوەڵەﯾﻠــﯽ‪ ،‬ﻟــە ﺑەﺟێﮫێﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋەو ھەﻧﮕﺎوەدا ﺳﺴــﺘﯿﯿﺎن ﻧﻮاﻧﺪ و‬ ‫ھەﻟﯿﺎن دا ﺑە ﺳەرﮐﯚﻣﺎری ﺗﻮرﮐﯿﺎ‬ ‫ﻓﺮﯾــﺎی ﻧﺎردﻧﯽ ھەڕەﺷــە ﺑﮑەوێ‬ ‫ھەرﭼەﻧﺪە ﻣــﻦ ﯾەﮐﺒەﺑﺎری ﺧﯚم‬ ‫ھﺎﺗﻨﯽ ﺷــەﻧﺪەی ھەڕەﺷەﮐەری‬

‫ﮐەرﮐﻮوک ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧە‬ ‫ﺗﻮرﮐﯿــﺎ ﺑــە ﻧﻮاﻧﺪﻧێــﮏ دەزاﻧــﻢ‬ ‫ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗﺮە‬ ‫ﻧەوﺗــﯽ ﮐەرﮐﻮوک ھــەر ﻟە رێﯽ‬ ‫ﺋەو و‪‬ﺗەوە دەڕواﺗــە ھەﻧﺪەران‪،‬‬ ‫ﮐــە ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻧﯿﺸــﺎﻧەی‬ ‫ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻻرﯾﯿە ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺑﻨەوای‬ ‫»ﮐەرﮐﻮوک ﺑــﯚ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن«دا‬ ‫و ﺑێﺘﻮ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺳــەرﮐﯚﻣﺎر‬ ‫ﺋەردۆﮔﺎن ﻟە ﺳــەرﻟەﺑەری ﭘﺮﺳﯽ‬ ‫ﮐەرﮐﻮوﮐــﺪا ﻻرەﻣﻞ ﻧەﺑﻮاﯾە‪ ،‬رێﯽ‬ ‫ﺑــە رۆﯾﯿﻨﯽ ﺋەو ﻧەوﺗــە ﺑە و‪‬ﺗﯽ‬ ‫ﺧﯚی و ﻟە ﭘێﻨــﺎو ﻻﯾەﻧﯽ ﮐﻮردﯾﺪا‬ ‫ﻧــەدەدا‪ .‬ﻟەﻣــەوە دەﺷــێ وەک‬ ‫ﺑەﺷﺪارێﮑﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی داھﺎت و‬ ‫داﮔەڕاوەی ﻧەوﺗەﮐەﺷﯽ ﺑﮋﻣێﺮﯾﻦ‪،‬‬ ‫ﮐــە ﻻرﯾﻨەﺑﻮوﻧەﮐــەی ﻟەﻣــەوە‬ ‫ﺳەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﺒێ‪.‬‬ ‫ﻟــە ‪2003‬وە وەک رۆژ ﺑــە ﺗﺎﮐــﯽ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧەوە دﯾﺎرە‪ ،‬ﮐەوا ھەر ﻻﯾەﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردﯾﯿە ﺟــﺎر ﻟە دوای ﺟﺎر دۆزی‬ ‫ﮐەرﮐﻮوک ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە‬ ‫دەدۆڕێﻨێــﺖ ﺑــە‪‬م ﮐەرﮐــﻮوک‬ ‫ﺧﯚﯾەﺗــﯽ‪ ،‬ﮐــە ﻧﺎﯾێﺘــە دۆڕان‬ ‫ﻟەﺑەرﺋــەوەی‪ ،‬ﯾەﮐەم ﻧﺎوﭼەﯾەﮐﯽ‬ ‫زۆرﺑــە ﮐــﻮردەواری و دووەم ﺑە‬ ‫ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ ﻟــە ﻧێﻮاﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ و‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ھەڵﮑەوﺗﻮوە‪ ،‬ﮐە ﺋەو‬ ‫دوو ﺷﺎرە ﻟە ھەردوو ﻻوە وھﮏ دوو‬

‫ﺑﺎﺳــﮑﯽ ﮔﯿﺮە ﮔﺮﺗﻮوﯾﺎﻧە و ﻧﺎھێڵﻦ‬ ‫ﺑﺘﺮازێ‪ .‬ﯾەﮐەﻣﯿﻦ دۆڕاﻧﺪﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردی ﻟە ﮐێﺸەی ﮐەرﮐﻮوﮐﺪا ﻟە‬ ‫»ﯾﺎﺳــﺎی ﮐﺎرﺑﮕێڕﯾﯽ دەوڵەت«ی‬ ‫ﻋێﺮاﻗەوە‪ ،‬ﺳﺎڵﯽ ‪ 2004‬دەﺳﺘﯽ ﭘێ‬ ‫ﮐﺮد‪ ،‬ﮐە ﻣﺎدە ‪58‬ی ﺋەو دەﺳﺘﻮورە‬ ‫ﮐﺎﺗﯿﯿە ﺑڕﯾــﺎری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ دا و‬ ‫ﭘﺎﺷﺎن ﻟە دەﺳﺘﻮوری ﺳﺎڵﯽ ‪2005‬دا‬ ‫ﺑﻮو ﺑــە ﻣﺎدە ‪140‬ی ﮐێﺸــەدار و‬ ‫ﺟێﻨﺎﮐﯚﮐﯽ‪ .‬ﺷەﻧﺪەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﯚ ﺑەﻏــﺪا ﻟەو ﺳــەردەﻣەدا‪ ،‬دوو‬ ‫ﯾﺎﺳﺎﻧﺎﺳــﯽ ﻧﺎودار دﮐﺘﯚر ﺳەﻋﺪی‬ ‫ﺑەرزﻧﺠﯽ و دﮐﺘﯚر ﻧﻮوری ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯿﯽ‬ ‫ﺗێﺪا ﮐﺎرا ﺑــﻮون‪ ،‬ﺋﯚﺑﺎڵﯽ ﺋەو دۆڕاﻧە‬ ‫ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ھەڵﺒــەت ﺑەﺷــێﮑﯽ‬ ‫دەﮐەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚی ﺋەواﻧەوە‪ .‬ﺑﺰاوی‬ ‫ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺳﺎڵﯽ‬ ‫‪1961‬ەوە ﺗﺎ ‪ 1991‬وەک ﺑﻨەواﯾەﮐﯽ‬ ‫ﻧەﮔــﯚڕ‪ ،‬ﺳــەرژﻣێﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ‬ ‫ﺳــﺎڵﯽ ‪1957‬ی ﺑە ﯾەﮐﻼﮐەوەی‬ ‫ﮐێﺸــەی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫دەزاﻧــﯽ‪ ،‬ﻟەﺑەرﺋەوە ﻣﺎدەی ‪140‬ی‬ ‫دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﭘﺎﺷەﮐﺸەﯾەﮐﯽ‬ ‫ﮔەورە ﺑﻮو ﻟە ﮐێﺸەی ﮐەرﮐﻮوﮐﺪا‬ ‫ﺋەﮔەر ﻧەڵێﯿﻦ دۆڕاﻧێﮑﯽ ﺗەواوﯾﺶ‬ ‫ﺑﻮو‪ .‬ﺳــەروەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻧﻮوری‬ ‫ﻣﺎﻟﯿﮑﯽ ﺟﺎرێﮑﯿﺎن »وا ﺑﺰاﻧﻢ ‪2011‬‬ ‫ﺑﻮو« ﺑێ ﺷﺎردﻧەوە‪ ،‬ﺗەﮔەرەﻧﺎﻧەوەی‬

‫ﺑــەردەم ﺟێﺒەﺟێﮑﺮدﻧــﯽ ﻣﺎدە‬ ‫‪140‬ی ﺋﺎوێﺘە ﺋەﺳــﺘﯚی ھەردوو‬ ‫ﻻﯾەﻧــە ﮐﻮردﯾﯿەﮐــەی ھەوﻟێﺮ و‬ ‫ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺧﺎﺳﻤە ﺳەرﮐﯚﻣﺎر ﻣﺎم‬ ‫ﺟەﻻل ﺧﯚﯾەوە‪ ،‬ﮐەﺳﯿﺶ وە‪‬ﻣﯽ‬ ‫ﻣﺎﻟﯿﮑﯿــﯽ ﻧەداﯾــەوە ﻟەﺑەرﺋەوەی‬ ‫راﺳــﺘﯿﯿەﮐﯽ ﻟێڵﻨەﮐەری وﺗﺒﻮو‪.‬‬ ‫ﺋێﺴﺘەش و ھﯿﭻ رۆژێﮏ ﻟە دواڕۆژدا‪،‬‬ ‫ھەوﻟێــﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﻣﻞ‬ ‫ﺑــﯚ ﺟێﺒەﺟێﺒﻮوﻧــﯽ ﻣــﺎدە ‪140‬‬ ‫ﺑﺪەن ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻟە ﭘﺮۆﺳێﺴــﯽ‬ ‫ﻓﺮە ﺋﺎڵــﯚزی ﺟێﺒەﺟێﮑﺮدﻧﯽ ﺋەو‬ ‫ﻣﺎدەﯾــەدا‪ ،‬دووﭼەﻧﺪاﻧە ﻧﺎوﭼەی‬ ‫ﺗــﺮ دەدۆڕێﻨە ﻋێــﺮاق و ھێﺰﯾﺶ‬ ‫ﻧﯿﯿە ﭘﺎﺷﺎن وەرﯾﺎن ﮔﺮێﺘەوە‪ .‬وەک‬ ‫ﺑﯿﻨﯿﺸﻤﺎن‪ ،‬ﺋەو دەﻣەی ﺳەرڕەوی‬ ‫ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ‬ ‫‪2014‬دا ﻧﺎوﭼەﯾﻠــﯽ ﻣــﺎدە ‪١٤٠‬ی‬ ‫ﮔﺮﺗەوە دەﺳﺖ‪ ،‬ﺳەرۆک ﻣەﺳﻌﻮود‬ ‫ﺑﺎرزاﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑــە ﺋﯚﺧەﯾەوە وﺗﯽ‬ ‫»ﺋﯿﺘﺮ ﻣــﺎدەی ‪ 140‬ﺗــەواو«‪ ،‬ﺑە‬ ‫واﺗەی ﺋەوەی ﻟە ﮐﯚڵﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﻮوەوە‪.‬‬ ‫ھەﻧﮕﺎوە ﭘێــﺶ ﻣﺎﻧﮓ و ﻧﯿﻮەﮐەی‬ ‫دﮐﺘــﯚر ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ و ھﺎوە‪‬ﻧﯽ ﻟە‬ ‫ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎ‪‬دا‪ ،‬ﺳــەرﮐەوﺗﻨەﮐەی‬ ‫ﻟــەوەدا ﺑــﻮو‪ ،‬ﺳــەرەﺗﺎ ھەوﻟێﺮ و‬ ‫ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ وەک دوو ﻧﺎوەﻧــﺪی‬

‫ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﮕﯚڕی زەﺑﺮﺑەدەﺳــﺖ‬ ‫ﻟە ورد و درﺷــﺘﺪا‪ ،‬ﻟێــﯽ ﺋﺎﮔەدار‬ ‫ﻧەﺑــﻮون‪ .‬ﭘﺎﺷــﺎن ھــەردووﻻ‬ ‫ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﭘەﺳــﺘﯽ و دڕدۆﻧﮕﯿﯽ‬ ‫ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺸــﺎرﻧەوە ﻟــەوەی ﻧەﺑﺎدا‬ ‫ﺧەرﻣﺎﻧەی دﮐﺘﯚر ﻧەﺟﻤەدﯾﻦ ﻟەو‬ ‫ﮐﺎرە ﻣەزﻧەدا ﺗﯿﺸﮑﯽ ﮐﺰی ﺋەوان‬ ‫ﺑﺴــڕێﺘەوە‪ .‬ﺑە وﺗەی ﺑەرﭘﺮﺳێﮑﯽ‬ ‫ﻣﺤﺎﻓــەزەی ﮐەرﮐﻮوک »ﺑە ﺧﯚﻣﯽ‬ ‫وت« ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرۆﮐﯽ ھەرێﻢ رەﻧﮕە‬ ‫ﻟــە ﻧﺎﻧﯽ ﺋەو ھەﻧــﮕﺎوەدا زاﻧﯿﺎرﯾﯽ‬ ‫ﭘێﺸەﮐﯿﯽ ھەﺑﻮوﺑێ‪ ،‬ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە‬ ‫دەﻧﮕﻮﺑﺎﺳەوە زاﻧﯿﯿﺎن ﻟە ﮐەرﮐﻮوک‬ ‫ﺋﺎ‪‬ﯾﺎن ھەڵﺪاوە‪.‬‬ ‫ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺑەﻏﺪا وەک دەرﮐەوت‬ ‫ﺳﺴﺘەک و ﻓﺸﯚڵە‪ .‬ﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﺟﺎرە‬ ‫ﻟە ﻣێــﮋووی دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاق و‬ ‫ﻟە ﮐێﺸــەﯾەﮐﯽ وا زﻟﺪا زواﻧﯽ زﺑﺮ‬ ‫ﺑە وﺗﺎرﯾــﺪا زاڵ ﻧەﺑــێ‪ .‬ﮐﯚﻣﺎری‬ ‫ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان دەﺳﻮەرداﻧێﮑﯽ‬ ‫وای ﻧەﺑﻮو ﻣەﮔــەر ﺋەوﯾﺶ‪ ،‬ﺑﺎڵﯽ‬ ‫دەﺳــە‪‬ﺗﺪار ﻟە ﯾەﮐێﺘــﯽ داوای‬ ‫ﻧﺎردﻧﯽ ﺷــﺎﻧﺪێﮑﯽ ھەڕەﺷەﮐەری‬ ‫وەک ﺋەوەﮐــەی ﺗﻮرﮐﯿــﺎی ﻟــێ‬ ‫ﺑﮑﺮداﯾــە‪ .‬ﺑــە ﻻی زۆرەوە و ﻟــە‬ ‫رواﻧﮕەی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠەوە‪ ،‬ﺑﯚ ﺗﺎران‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺮ واﯾە ﮐەرﮐﻮوک ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑێــﺖ ﻧەک ﺑﯚ ﺳــﻮﻧەی ﻋــەرەب‪.‬‬

‫دروﺳــﺘﺒﻮوﻧەوەی ﻋێﺮاﻗێﮑــﯽ‬ ‫ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوی ﭘﺘەو ﻟــە ھەﻧﺒﺎﻧەی‬ ‫ﺋێﺮاﻧﺪا ﺋﯿﺘــﺮ ﺟێﯽ ﻧﺎﺑێﺘــەوە‪ .‬ﻟە‬ ‫و‪‬ﺗێﮑﯽ ﻟەﺗﻮﭘەﺗﯿﺸﺪا‪ ،‬ﮐەرﮐﻮوک‬ ‫ﺑێﺘــﻮ ﺑﯚ ﻻﯾەﻧــە ﮐﻮردﯾﯿەﮐە ﺑێﺖ‬ ‫ھەڕەﺷــەی ﺑــﯚ ﺋێــﺮان ﮐەﻣﺘﺮە‪.‬‬ ‫ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾﮑﺎ‪ ،‬ﻻﺑەﻻﯾﯽ‬ ‫رووﻧە‪ ،‬ﻟە ﻣﺎوەی ﺳﺎڵەﯾﻠﯽ راﺑﺮدوودا‬ ‫ﭼەﻧﺪان راﭘﯚرت و ﺷــﯿﮑﺮدﻧەوەی‬ ‫ھەواڵەﮐﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﺎﺳــﯿﺎن‬ ‫ﻟە ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﻧەوﺗﯽ ﮐەرﮐﻮوک‬ ‫ﻟە رێﮕــەی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ رۆﺋﺎوا‬ ‫ﺑە زەرﯾﺎی ﺳــﭙﯿﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘەوە‬ ‫ﮐــﺮدووە و ﺋەﮔەرێﮑﯽ ﯾەﮐﺠﺎر ﻟە‬ ‫ﮔﻮﯾﻨﯿﺸە ﺋەوان ﻟەم ﭘﺮﺳﯽ ﺋﺎ‪‬ﯾەدا‬ ‫ﺗﻠﯽ و ﭘەﻧﺠەﯾﺎن ھەﺑێﺖ‪.‬‬ ‫ھەرﭼــﯚن ﺑێــﺖ‪ ،‬دەوڵەﺗــﯽ‬ ‫ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن »ﺑــە‬ ‫ﮐەرﮐﻮوﮐــەوە«‪ ،‬رەﻧﮕە ﯾەﮐێﮏ ﻟە‬ ‫ﻧﯿﺸــﺎﻧەﯾﻠﯽ‪ ،‬ﺋەو ﺋــﺎ‪ ‬ھەڵﺪاﻧەی‬ ‫ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻣﺤﺎﻓەزەی ﮐەرﮐﻮوک ﺑێﺖ‪،‬‬ ‫ﮐە ﺑە داﺧەوە ﻟە ﮐﻮردﺳــﺘﺎن‪ ،‬ﻧە‬ ‫ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﻧــە ﺟەﻣﺎوەر ﺑە ھﺎوارﯾەوە‬ ‫ﻧەﭼﻮون‪ .‬دوورﯾــﺶ ﻧﯿﯿە ﺋﺎوھﺎ ﺑﯚ‬ ‫ﭘﺮۆﺳێﺴــەﮐە ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑێﺖ‪ .‬ھەرا‬ ‫و زەﻧــﺎی ﮐــﻮردی و ﺟﺎوەﺟﺎوی‬ ‫راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ‪ ،‬زۆر ﺟﺎر‬ ‫دەﺳﮑەوت ﻟە ﺑﺎر دەﭼﻮێﻨﻦ‪.‬‬