ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎوارە ﻛﺮاوە ﺑە ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ
5
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ :رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھﯽ ﺧەڵﻜە و ﺑﺎ ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﻣﯿﺎن داﺧەن
6
دۆﺳــﯿە ..ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺳﻨﻮور دەﺑەزێﻨێ
10
ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﺷێﺘەوە
14
ھﯚزی ﻟﮫێﺐ :دەﻣﺎﻧەوێ ﻟەژێﺮ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺑﯿﻦ
13
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﯾﻮﺳﻒ ﺑﯚ ﻧەﻣﺎ و ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻤێﻨێ؟
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﮔﺮدەﻛە 305ھەزار ﻣەﺗﺮە و ﺑەﻧﺎوی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎوەﯾە
2
”ﺑﺎوﻛﯽ ھەژاران“ زەوﯾﯿەﻛﯽ 152ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ھەﯾە
4
ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ:
ﺑﻮدﺟەﻣﺎن زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻛــە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾــﯽ ﺑەرۆﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەك ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛــﺮاوە و ﻟە ﺗــەواوی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﯾﺸــﺪا ھەزار و 120ﭘــڕۆژە ﭘەﻛﯿــﺎن ﻛەوﺗــﻮوە و ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺗێﯿﺎﻧﺪا وەﺳﺘﺎوە” .ﻟەﺑﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺟﯿﺎوازی ﻟــە ﺑﻮدﺟەدا ﻧﺎﻛﺮێــﺖ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑەردەﻛەوێ.
”ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺋﯿﻨﺘﻤﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە ﺗﺎ ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﻦ“ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ڕێﺰ ﻟە ﺧﻮێﻨﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﺑﮕــﺮن و دەڵێ ،ﮔﯚڕان ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﻮوﻧەﺗە وەرﮔێڕی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ،ﺋەوەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﮔﺮووﭘەﻛەی
زﻟەی ﻓﺎرس و ﺗﻮرﻛﻢ ﺧﻮاردووە ﮔﻮڵە ﭘﺸﺪەری
دژی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﯾڵێﻦ ،ﺋەوان دەﯾﻜەن ﺑە ﻛﻮردی و ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دەڵێﻨەوە ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯿﺶ ﺋەواﻧە ﺑە ﻛﯚﯾﻠە ﻧﺎو دەﺑﺎت ﻛە دژی ﺋﺎزادی و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوەﺳﺘﻨەوە.
10
9
ھەر ﻛﻮردێﻚ دژی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑێﺖ ﻟە ﺑەرەی دوژﻣﻨﺪاﯾە
6
ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ ھەرەس
ﻗەدزێ ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ
3
ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺗەﻟﺒەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮد و دەﺷﺘﺎﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻗەدزێ وەك ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺳەری ھەڵﺪاوە و ﺗﺎ دێﺖ ﺋەو ﺳﺮوﺷــﺘە ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﻜەوە ﭘﺎوان دەﻛﺮێــﺖ و ﺧﺎﻧــﻮو و ﭬێﻼﯾــﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨﯿﺎت دەﻧﺮێﺖ .ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺑــێ دەﺳــەﯾەﺗﯽ ﺧــﯚی رادەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺑــەم ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت ﭘێﯽ واﯾە ”ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋەواﻧە ھﯿﭻ ﻧﯿﻦ“.
15
2ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك و دﯾﺎﻟە ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﻦ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼــە دەرەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێﻢ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛــﻮوك و دﯾﺎﻟــە ،ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ و ژﻣﺎرەﯾەك ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﺶ ھەوڵێﻜﯿﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە ﺑﯚ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋەواﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭘﺮﺳەﻛە. رۆژی ﺣەوﺗــﯽ ﺣﻮزەﯾــﺮان/ ﯾﯚﻧﯿــﯚی 2017ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،رۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘەﻣﺒەری داھﺎﺗﻮوﯾﺎن وەك رۆژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”ﻣﺎﻧــەوە ﯾــﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێﺮاق“ دﯾــﺎری ﻛــﺮد .ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﺑە ﺗــﺎك و ﻛﯚﻣەڵ ﺑەﺟــﯚری ﺟﯿﺎواز ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯽ دەردەﺑڕن. ﻋﯿﺮﻓــﺎن ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﮔەﻟــﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،وەك ﺗﻮرﻛﻤﺎن دووﭘﺎت ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﻛەﯾﻨــەوە و ﺑەﺷــﺪاری ﻛﺎرا دەﻛەﯾــﻦ ،ﻟە ﺋێﺴﺘەوە دەﺳﺘﻤﺎن ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری و ﻛﺎرﻛﺮدن ﻛﺮدووە ﺗﺎ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێ. ﺑەﮔﻮﺗەی ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺗﻮرﻛﻤﺎن زۆر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزە و زﯾﺎﺗــﺮ ﺑــە ﻣﺎﻓــە ڕەواﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔەﯾەﻧــێ و دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ دەدات، ”ﺋﺎوات و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯿﺸﻤﺎﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ ،ﺋەﻣە ﺑﯚ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ
ﮔەﻟــﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن و داھﺎﺗــﻮوی ﮔەﻟەﻛەﻣــﺎن زۆر ﭘﺮﺷــﻨﮕﺪار و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزە“. ﺋەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە ﺑﯚ رازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺎﻧەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ﻧﯿﯿە ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و دەڵێ” ،ﺳــەرداﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑێﻼﯾــەن و ﻛﺎرﯾﮕــەرەﻛﺎن و ﺣــﺰب و ﻛﯚﻣەڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن دەﻛەﯾﻦ، ﻟە ڕێﯽ ﻛﯚڕ و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎرەوە ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎن ھﺎن دەدەﯾﻦ ﭘێﺸﻮازی ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜەن ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻤﺎن واﯾە ﻣــﺎف و داھﺎﺗﻮو و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋێﻤــە ﺑە ﺧﺎﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەﺳﺘﺮاوەﺗەوە“. ”ﻟــە دوای 2003ەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﯾەك ﻟــە دوا ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﻤﺎن ﺋەزﻣــﻮون ﻛــﺮدن و ﺑﯿﻨﯿﻤــﺎن، ﺗﻮرﻛﻤﺎن ھﯿــﭻ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑــﯚ دەﺳــﺘەﺑەر ﻧەﻛــﺮاوە و وەك ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯿــﺶ ﺣﯿﺴــﺎﺑﻤﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﻛەن ،ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دووەم ﻧەﺗەوەﯾــﻦ و ھەﻣــﻮو ﻣﺎﻓێﻜﻤﺎن ھەﯾــە ،ﻟــە ﺋــەرك و ﻣﺎﻓــەﻛﺎن ﺑەﺷــﺪارﯾﻦ ،ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺣﯿﺴــﺎﺑﻤﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێ، زﯾﺎﺗــﺮ ﻣﺎف ﺑــە ﺗﻮرﻛﻤــﺎن دراوە و دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ڕۆڵ ﺑﺒﯿﻨﯿــﻦ و ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﮔەﻟــﯽ ﺧﯚﻣﺎن و ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ“ .ﻋﯿﺮﻓﺎن ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ وای ﮔﻮت. ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺗــەوەرە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻟەﺳــەرە ﻛە ﻟە 2014ەوە داﻋﺶ ﺑەﺷێﻜﯿﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮد و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋﺎزادی ﻛﺮدﻧەوە .ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە دەﺑﻮو ﺗــﺎ 2007ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯿﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑەم ﻧەﻛــﺮاوە .ﻛﻮرد دەڵێ ”ﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻣﺎدەی
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﻗەدەری ﻛــﻮرد واﯾــە ،ھەرﻛﺎت دەرﻓەﺗێﻜــﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺑﯚ ﭘﺮﺳــە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دێﻨە ﭘێﺸــەوە، ﺣﺰﺑــەﻛﺎن دەﻛەوﻧــە ﻣﻠﻤﻼﻧــێ و ﻣﻮزاﯾــەدە ﺑــﯚ ﭘەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ، وەك ﺋــەوەی ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺑﯚ ﻣﻨەﺗﻜﺮدن ﺑێﺖ ﺑەﺳــەر ﺧەڵﻜﺪا ﻧەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە دەﺳەت .ﺋێﺴﺘە ﻛە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوەﺗــە رووداوی ﭼﺎوەڕواﻧﻜــﺮاو ﺑﯚ دﻧﯿــﺎ ،ﺧەرﯾﻜە ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەد دەﺑێﺘە ﺗەﮔەرەی ﺑەردەﻣــﯽ و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟەوە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮن ﺋــەو دۆﺧە ﺗێﭙەڕێﻨﻦ ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﯾەﻛﻼرەوە و ﻛﺎرﯾﮕەر. ﺑﯚﯾــە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛە دەوڵەﺗە ،ﻛێﺒەرﻛێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ﻧێــﻮان دوو ﺑــەرە ،ﯾەﻛﯿﺎن دەڵێ ﯾﻮﺳــﻒ ﭘێﺶ دەوڵەﺗە و ﻣەرﺟە، زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ دەڕوا ﻟەﺳــەر ﻗﺴەﻛەی و ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺎت ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛێﺸەی ﺳەرەﻛﯿﯿە .دووەم دەڵێ ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺑــەردەوام دەﻛەﯾﻦ، ﺑەم دەوڵەت ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ و ﺧەﺑﺎﺗﯽ راﺑﺮدووﻣﺎﻧە ﺑﺎ ﻧەﯾﺒەﺳﺘﯿﻦ ﺑە ﺷەﺧﺴــەوە .ﻟە ﻧێﻮان ﺋەم دوو ﺑﯚﭼﻮوﻧەدا و ﻟــە دۆﺧﯽ وادا ﺑڕﯾﺎر
ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑەم ﻛەس ﻧﺎﯾﺪات .ﻟێﺮەوە ﮔﺮﻧﮕە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭘێﮕــەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟە چ ﺋﺎﺳﺘێﻜە و ﺑﻮوﻧﯽ ﯾﻮﺳﻒ چ ﻣﺎﻧﺎﯾەك دەدات. ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺑەﭘێــﯽ راﺑــﺮدووی ﻣﺎڵﺒﺎﺗەﻛەی ﻛە ﺳــێ ﻧەوە ﭘێﺶ ﺧﯚی ﻟە ﺧەﺑﺎﺗــﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرددان و راﺑەراﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟە 80ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا، ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺧﯚی ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﻟە 50ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑەراﻣﺒەر ﭘﺮﺳە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن، وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺳــەرﯾﺪا ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە، دەﺳەﭘێﻨێ ﻛە راﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑــە دەوڵەت، ﺋەﻣە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﻟەﺳــەر ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە روون ﺑێﺖ ،ﺑەو ﺟﯚرە زۆر ھەرزەﻛﺎراﻧەﯾە ھەﻧﺪێﻚ ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛەوان و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دوای راﭘەڕﯾﻦ ﻗﺴەی ﻟەﺳــەر دەﻛەن ﮔﻮاﯾە ﺑﺎرزاﻧﯽ دەوڵەت ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺧﯚی دروﺳﺖ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣە ھﯿﭻ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﺟﮕە ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺑﯿﺎﻧﻮوﮔﺮﺗــﻦ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ و ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻜﺪا .ﺑەم ﺳــەﯾﺮ
140ی ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮد“ ،ﺑەم رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻻﯾەﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋەو ﺧﻮاﺳﺘە ﭘڕ دەﻛﺎﺗەوە. ﺋەﻛﺮەم ﺳﺎڵﺢ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ 22ی ﮔەرﻣﯿﺎﻧــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟــە و ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو دەﻛەوﻧە ﺳــﻨﻮوری ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺋــەوەوە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋــەوەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد، ”ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺟﺎران ﻛێﺸە ﻟەﺳەر ﺑﻮو ،ﺋێﺴــﺘە ﻟەڕووی ﻛﺮدارﯾﯿەوە ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﯾﺎﻧﭙﺎرێــﺰی و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎدەﺳﺘە ﻟەﺳــەرﯾﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘﺮۆﺳەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەش ﺑﮕﯿﺮێﺘە ﺑەر“. ﺳــﺎڵﺢ ﺑﯚ ﺋەو رێﻮﺷــﻮێﻨە ﭼەﻧﺪ ﺑﯿﺮۆﻛەﯾەﻛــﯽ ﮔەڵــە ﻛﺮدووە، ”ﻛﺎرەﻛە ﺑــە ﭼەﻧــﺪ ھەﻧﮕﺎوێﻚ دەﻛﺮێ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑڕﯾﺎری داوە ﺑەﺷــﺪاری رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ ﯾــﺎن دەﺑێ ﻟەﮔەڵ
ﺑەﻏﺪا داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪن ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﻏــﺪا ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑــﻮوە ﺑە ﻣﺎدەی 140ی دەﺳــﺘﻮور ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷــﺎرەدێﻜﺎن ﻛــە زۆرﯾﻨــەی ﻛﻮردن ﻟەو ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﻛﺎﻧە ،داوا ﺑﻜــەن و ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەن ﺑەﺷــﺪاری ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ ﺳــەرداﻧﯽ ﻣەﯾﺪاﻧــﯽ و ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺋێﻤە، داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼــەﻛﺎن ﺣــەز دەﻛەن ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﻠﻜێﻦ ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری“. ﺋــەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەی ﭘﺎرﺗــﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛــە ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﻟــەڕووی ﻣێﮋووﯾﯽ و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯿەوە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﯾﺎﻧﭙﺎرێﺰێــﺖ، ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺑێ ﻛێﺸــە ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ﻟە ﻛﯚی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﮔﺮﻓﺖ ھەﯾە، ﺑەھﯚی ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺑﯿﺮی ﻣەزەوی ھەﻧﺪێﻚ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ،
ﺋەواﻧﯿﺶ دەﻛــﺮێ رازی ﺑﻜﺮێﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺮێ ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﻟﯿﮋﻧەی ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑێﺖ و ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑە ﻛﺮداری دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ“. زەﻗﺘﺮﯾﻦ ﻛێﺸە ﻟە ﻣێﮋووی ﻧﻮێﯽ ﻛــﻮرددا ﻟــە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن – ﻋێــﺮاق ،ﻛەرﻛﻮوﻛــە ،ﺋــەو ﺷــﺎرە ﺋێﺴــﺘە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەﻛەی ﻟــە دەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرد ،ﺑەم ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەردا ﻛﻮرد ﻛەﻣﯿﻨەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎوﭼەی ﻓﯚﻛﺲ ﻟەﺳــەری رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﺑێﺖ ﺑە ﻛەرﻛﻮوك. ﻣﺤەﻣەد ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ ﺳێﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەدان ﺑەﺷــﺪاری ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜــەن و ﺧﯚڕﺳــﻜﺎﻧە ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ھﺎﻧﯽ ھەﻣــﻮو ﻻﯾەك دەدەن ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﻜــەن ،ﻟــەو ﺑڕواﯾەداﯾﻦ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﭼﺎرەﺳــەر ﻧﺎﺑێ ﺗەﻧﯿﺎ
ﺑــە ﮔەڕاﻧەوەی ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دەوڵەﺗــﯽ داھﺎﺗﻮو ﻧەﺑــێ ،ﺋەﻣە ڕای زۆرﯾﻨــەی ڕەھــﺎی ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛە ،ﺋێﻤــەش وەك ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە 24ی ﻧﯿﺴــﺎن/ ﺋەﭘﺮﯾــﻞ ﻛﯚ ﺑﻮوﯾﻨــەوە و ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دووﭘﺎﺗﻤــﺎن ﻛﺮدەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼــە دەرەوەی ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻚ ﺑﻦ ﻟە ڕاﭘﺮﺳﯿﯿەﻛە“. ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺋەوەﺷــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك دروﺳــﺖ ﺑــﻮوە و ﺳەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻛەن ﺗﺎ ﺋەواﻧﯿﺶ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن و دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــﺎن ﭘێ دەدەﯾﻦ داھﺎﺗﻮوﯾﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەﺑێ ،ﺑەم ﺷﺎﻧﺪەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺧﯚی ﻟێ ﻛێﺸــﺎوەﺗەوە و ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﯿە ﺑەﺷــﺪاری ﺷــﺎﻧﺪی ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜەن.
ﭘﺮۆﺳــەی دوای ”ﻟــە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــەوەی ﻋێﺮاﻗــەوە ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘە ھەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻚ ﻟە ﺑەﻏﺪا دەﺳــەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﺒێ ،ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك ھەوڵﯽ داوە ﺳﺘەم ﻟە ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻜﺎت ،ﺑﻮدﺟە و ﭘﺎرەی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر و ﻣﯿﻨﺤەی ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە 2014ەوە ڕاﮔﯿﺮان، داﻣەزراﻧﺪن ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ڕەﺳــەﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧﺎﻛﺎت و ﻋەرەﺑﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎن دادەﻣەزرێﻨێ و دەﯾﺎﻧﺴــەﭘێﻨێﺖ، ﺋەﻣﺎﻧە ﺷــﺘﯽ زۆر دﯾﺎرن و ھەﻣﻮو ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﺑەڕووﻧــﯽ ﻟەﺑەرﭼﺎوﯾﺎﻧــە و دەﯾﺒﯿﻨــﻦ“. ﺧﻮرﺷﯿﺪ وای ﮔﻮت. ﺋەو ﺳــەرﻛﺮدەﯾەی ﭘﺎرﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ وردەﻛﺎری و داﺗﺎی ﺧﺴــﺘە ڕوو و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر دوای 14ﺳﺎڵ ڕزﮔﺎرﺑﻮوﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟە دەﺳــﺘﯽ ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﯾەك ﻛەﺳــﯽ ﻛەرﻛﻮوﻛﯽ ﻧەﺑﻮوەﺗە ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە و ژﻣﺎرەی داﻣەزراواﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧێــﻮ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧەوﺗﯽ ﺑﺎﻛﻮر ھەزار و 498ﻛەﺳــە ﻟــە ﻛــﯚی 15ھــەزار ﻛﺎرﻣەﻧﺪ ﻛــﻮردن ،ﺋەﻣەش ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ڕێﮋەی ﻋــەرەب ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺣەوت ھــەزار و 639ﻛﺎرﻣەﻧﺪە و ھﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺳــێ ھەزار و 17 ﻛﺎرﻣەﻧــﺪ 172 ،ﻛﺎرﻣەﻧﺪﯾــﺶ ﻟە ﺑﺮا ﻣەﺳــﯿﺤﯿﯿەﻛﺎﻧﻦ .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺳــەرووی 10ھــەزار ﻛەﺳــﯽ ﻋەرەب و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە و ﺗەﻧﯿﺎ ھەزار و 498ﻛەﺳﯽ ﻛﻮردە .ﺋەﻣە ﺳﺘەم و زﯾﺎﻧێﻜــﯽ ﮔەورەﯾــە ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﭘەروەردەی ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﻧﺎو ﺣەوت ھــەزار ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ900 ، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻛﻮردن“.
ﯾﻮﺳﻒ ﺑﯚ ﻧەﻣﺎ و ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﻤێﻨێ؟ ﺋەوەﯾە ﺧەرﯾﻜــە ھەﻧﺪێﻚ ﭘﺎرﺗﯿﯽ ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛەواﻧﯿﺶ ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﻮﻣﺎن دەﺑــﻦ ﻟەوەی ﻟەﭘێﻨــﺎو دەوڵەت، ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەو ﭘﺮﺳــە ﺑﻜﺸــێﺘەوە، ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﺋەو ﻛەﺳﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿە و ﺧــﯚی راﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻧــەﻛﺎت، دەوڵەت ھێﺰی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە. ﻣێﮋوو ھەﻣﯿﺸــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎن دروﺳــﺘﯽ دەﻛەن. ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮرد ﻣــﺎم ﺟەﻻل ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﻧەﻣﺎوە ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎ ﻟەو ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەدا ﺑەﺷــﺪار دەﺑﻮو وەك ﻟە راﺑﺮدوودا ﺑەﺷــﺪاری ھەﺑﻮوە. ﺋﯚﺟەﻻن ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﯾە ،ﺋەﮔەر ﻧــﺎ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﮔــەورەی دەﺑﻮو ﻟە رەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛەﺷــﯽ ﻟەﺑﺎر ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرەو دەوڵەت .ﻟەو ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەدا ﺋەرﻛﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەﺧﺘﺘﺮ و ﮔەورەﺗﺮ ﺑﻮوە ﺑــﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرواﻧــﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧﯿﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﺷــەھﯿﺪ ﺑە دەوڵەت، ﻣێﮋوو ھەر ﯾەك ﻛەﺳــﯽ دەوێﺖ راﺑەراﯾەﺗــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــەك ﺑﻜﺎت ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە دەوڵەت و ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ،ﺋەﮔەر دواﺗﺮ ﺧﯚی ﻟێﯽ ﺑﻜﺸێﺘەوە ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﺶ دەﺑێﺖ .ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﻨﻮوﺳێﺘەوە،
ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە زۆر ﺷەﻓﺎف ﺑﯿﻦ ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺘــﺮ ،ﺋێﻤــە ﺑﺎرزاﻧﯿﻤﺎن دەوێ ﺑﯚ ﺋەوەی دەوڵەﺗﻤﺎن ﺑﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ﺋەﻣە ھەر ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ ﺋــەوە و ھﯿــﭻ ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە دەرەوەی ﺋــەم ﺗێڕواﻧﯿﻨە ﺑﺎﯾەﺧﯽ ﻧﯿﯿە. ھەرﭼﯽ ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣەدە ﻛە ﺟێﯽ ﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮو ﺑــﯚ دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﮔەﻧﺞ ،راﺳــﺘە ﺋەم ﻧەوەی ﻧﻮێﯿە و ﺑەرﭘﺮﺳﺎرێﺘﯽ ﻟە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﺪا ﻧﯿﯿە و ﺑﺎﻛﯽ ﻧﯿﯿە ﺑەراﻣﺒەر ﻣﺎﻧﺪووێﺘﯽ ھەﻣﻮو ﻛﻮرد ﻟەو ھەﻣﻮو ﺳﺘەﻣەی رژێﻤــەﻛﺎن ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﻛﺮدووە، ﺋەوەﯾــﺶ رووﻧە ﻛــە ﮔەﻧﺞ ﺣەز دەﻛﺎت وەك ﭘﺎڵــەوان دەرﺑﻜەوێ، ﺑــەم ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﭘﯚﺳــﺘێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﺑێﻼﯾەﻧــە ،ﭘﯿــﺎوی ﺳــەﻧﮕﯿﻦ و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎری ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ،ﺑﯚ ﺋێﻤە ﺷﺎﻧﺎزی دەﺑﻮو ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﺑێﺖ و ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛەی ﮔەورەﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﻧــەك وەك ﮔﻮێﮕﺮ ﻛﻮرﺳــﯿﯿەك ﺑﮕﺮێــﺖ و ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺎت ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺧەرﯾﻚ ﺑﻮو ھەرﭼﯽ دەﺳــﻜەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺑەھــﯚی ﺟﻮوڵــە ﻧﺎﭘﯿﺸــەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻟە دەﺳﺖ
ﺑﭽــﻦ ،دەﯾﺎن ﺑــﺎرەﮔﺎی ﭘﺎرﺗﯿﯿﺎن ﺳــﻮوﺗﺎﻧﺪ و ﺧەڵﻜﯿــﺎن ﻟەﻧــﺎودا ﻛﻮﺷﺘﻦ. ﺋەم رەﻓﺘﺎرە داﻋﺸــﯿﯿﺎﻧەی ﺣﺰب ﻧﺰﯾــﻚ ﺑــﻮو ﺑﮕﺎﺗــە ھەوﻟێﺮﯾﺶ. ھەزاران دﺑﻠﯚﻣﺎﺗﻜﺎر و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ دﻧﯿﺎ ﺑــﻜﺎت ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ھەوﻟێــﺮ ﺑﺸــێﻮێ ،ﺋــەوﻛﺎت ﺳــەﻧﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺗێﺪەﻛەوت و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەت ،ﺑﯚﯾــە ﺋەوەی رووی داوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﺎﺗﻮوە ،ھﯿﭻ ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑەﺳەر ﯾﻮﺳﻔﯽ ﻧەھێﻨﺎوە، ﺑەڵﻜﻮ ﺧــﯚی دووﭼــﺎری ﺧﯚی ﻛــﺮدووە .ﺋەﮔﯿﻨــﺎ ﻟە راﺑــﺮدوودا ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەردەوام ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ ﻛﺮد و
ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﯚ ﭼﻮار ﭘﺮۆژەﯾﺎﺳﺎ ﻛﺮا ﺑﯚ ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳﺎی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ و ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛەش ﺗەواو ﺑﻮو ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑەردەوام ﺑﻮو ﺗﺎ رێﮋەﯾﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە 19ی ﺋﺎب ﭘڕ ﻧەﺑﻮوە و ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎ. ﺑەم ﻣﺮۆڤ ﺷﯚك دەﺑێﺖ ﻛە ﻟەم ﺑﺎﺑەﺗەدا ﻛەس روون ﻗﺴــە ﻧﺎﻛﺎت و ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ زۆر ﻧﺎﺑەﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە ﻣﺎﻣەڵــە دەﻛﺎت ،ﺧەرﯾﻜــە ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەی ﺑﯚی ﺗێﻜﯚﺷﺎوﯾﻦ ﺑەﻧﺎوی ﯾﻮﺳــﻔەوە ﻟەﺑﺎر دەﺑﺮێ ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘﺎﺳــﺪاری ھێﻨﺎﯾە ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺳەری رەش و ﭘﺎرﺗﯿــﺶ ﺟﻮﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎ ﻗە ھێﻨــﺎ ،ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻟەﺑﯿــﺮی ﻛﺮد و ﭼﻮوە ﻧــﺎو ﻣێــﮋووەوە ،ﭼﻮﻧﻜە
ﺑﯚ ﺋێﻤە ﺷﺎﻧﺎزی دەﺑﻮو ﯾﻮﺳﻒ ﻣﺤەﻣــەد ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﺑێﺖ و ﻟە ﺣﺰﺑەﻛەی ﮔەورەﺗﺮ ﺑێﺖ، ﻧەك وەك ﮔﻮێﮕﺮ ﻛﻮرﺳﯿﯿەك ﺑﮕﺮێــﺖ و ﻓەرﻣﺎﻧــﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺎت
دوای ﺷەڕ ﺧﯚﺷــﮕﻮزەراﻧﯽ ھﺎﺗە وت ،ﺷــەرم ﻟــەو رووداواﻧــە ھێﻨﺪەی ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ روون ﻟەﺑﺎرەی ﯾﻮﺳــﻒ ﻣﺤەﻣەد ﺋەو دوو ﺣﺰﺑەی ﻧەﺑەﺳﺘﻮوەﺗەوە ،ﺋەﻣە چ ﺳﯿﺤﺮێﻜە ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردی وا ﻧﺎﺳــﻚ ﻛﺮدووە ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن ﭘــێ ﻧــﺎدرێ .ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﻧﺎﻧﺎﺳێ ژﯾﺎن دەﻧﺎﺳێ ،دەﯾﮫێﻨﻨەوە ﻛێﺸە ﻧﯿﯿە ،دەرﯾﺪەﻛەن ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری و رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ھەر ﻛێﺸــە ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﺋەم ﻣﯿﻠەﺗــە ھﯽ ﺋەوە ﻧﯿﯿە ھەﻣﻮو ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺑﺒەﺳﺘﺮێﺖ ﺑە ﻛەﺳــێﻜەوە .ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ دەﺑێﺖ ﺑﻮێــﺮ ﺑﻦ و ﺑڕﯾــﺎر ﺑﺪەن. ﭼﻮﻧﻜە ﻣﯿﻠەت ﺋەوان ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەزاﻧێ. زۆر ﮔﺮﻧﮕــە ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ راﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺧێــﺮا ﺑــﻜﺎت ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻮزەراﻧــﯽ ﺧەڵﻚ و ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻜﺎت ژﯾﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻜﺎت و ﭘــﺎرە ﺑﻜەوێﺘەوە ﺑــﺎزاڕ و ﻣﻮوﭼە ﺑــەرز ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺋەﮔەر ﻧەﺷﭽێﺘەوە دۆﺧﯽ ﺟﺎراﻧﯽ. ﺋەﻣــە ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗەﯾە ﻛــە ﺧەڵﻚ ﭼﺎوەڕێﯽ دەﻛﺎت ﻧەك ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺳەرۆﻛەﻛەی.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دۆﺳﯿەﯾەﻛﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوی ﺳێ ژﻧﯽ ﮔﯿﺮاو ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە
ﺣﺰب دەﺳﺖ وەر دەداﺗە دادﮔﺎ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻧﻮوﺳﺮاوێﻜﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳﺖ ”وﺷــە“ ﻛەوﺗﻮوە و ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ دەﺳــﺘەی ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻛﺮاوە، ﺗێﯿﺪا ھﺎﺗﻮوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳﺰادراوان ”ﺋەرﺧەوان ﻋەﻟﯽ ﺋەﻣﯿﻦ ،ﻧﯿﮫﺎﯾەت ﺟەﺑــﺎر ﻛەرﯾــﻢ ،ﺳــەﻟﻮا ﻋﻮﻣەر ﺷــەرﯾﻒ“ ﻟە ﺑﻨﻜەی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﮔﺮﺗــﻦ و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە ﻣﺎوﻧەﺗەوە و ﺑــﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،رەواﻧە ﻧەﻛﺮاون. ﻟە ﻧﻮوﺳﺮاوەﻛەدا ھﺎﺗﻮوە” ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،ﺋەو ﺳــێ ﻛەﺳە ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ و واﺳــﯿﺘەی ھەﻧﺪێﻚ
ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ و ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻣﺎوﻧەﺗەوە، ﺑﯚﯾە داواﻛﺎرﯾﻦ ﻧﻮوﺳﺮاو ﺋﺎراﺳﺘەی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﺑﻜﺮێ ﺗﺎ ﻟە ڕێﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﻧﻮوﺳــﺮاو ﺋﺎراﺳــﺘەی ﮔﺮﺗﻦ و ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜەن و ﻓەرﻣﺎﻧﯿــﺎن ﭘێ ﺑﻜەن ﺑﯚ ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوەی ﺋەو ﺳێ ﮔﯿﺮاوە ﺑﯚ ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ،ﺗﺎ ﯾﺎﺳﺎ ﺳــەروەر ﺑــێ و دەﺳــﺘﻮەرداﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺗێﺪا ﻧەﻣێﻨــێ و ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﮔﯿــﺮاوان و ﺳــﺰادراوان ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺮێﺖ“. دواﺗﺮ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑە ﻧﻮوﺳــﺮاوی ژﻣﺎرە 181 ﻟە ﭼﻮاری ﻧﯿﺴﺎن/ﺋەﭘﺮﯾﻠﯽ ،2017 ﻧﻮوﺳﺮاوﯾﺎن ﺋﺎراﺳﺘەی وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻛﺮدووە و ﺗێﯿــﺪا ھﺎﺗﻮوە، ھﺎوﭘێــﭻ ﻟەﮔەڵ ﻧﻮوﺳــﺮاوﻣﺎﻧﺪا
وێﻨەﯾەﻛﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ/ ﻟێﮋﻧەی ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ داوای ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺑە ژﻣــﺎرە ” 22راﭘﯚرت “2017ﻟە ھەﺷــﺘﯽ ﺋﺎدار/ﻣﺎرﺳﯽ 2017دەﻧێﺮﯾﻦ ﺑﯚ ﻛﺎری ﭘێﻮﯾﺴﺖ و ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛــەی ﺋﺎﮔەدارﻣﺎن ﺑﻜەﻧــەوە و واژووی ﺟەواد ﻓەﺗﺎح ﺋﺎﻏﺎ ﺳەرۆﻛﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑە وەﻛﺎﻟەﺗﯽ ﻟەﺳەرە. دواﺟــﺎر وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻚ ﺑــە واژووی ﻛەرﯾﻢ ﺷﻨﮕﺎﻟﯽ وەزﯾﺮی ﻧﺎوﺧﯚ ﺋﺎراﺳﺘەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ﺑە ژﻣﺎرە 6752 ﻟە 24ﻧﯿﺴﺎن/ﺋەﭘﺮﯾﻠﯽ ،2017داوا دەﻛﺎت ﻛﺎری ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻜەن و ﺑﺰاﻧﻦ ﻛێ ھﯚﻛﺎرە و ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ﭼﺎرەﺳــەری ﺑﺎﺑەﺗەﻛە ﺑﻜەن و ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﺎﮔەدارﻣﺎن ﺑﻜەﻧەوە.
داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە دەﻛﺎت ﻟەﺳــەر ھێﺸــﺘﻨەوەی ﺋەو ﺳێ ﮔﯿﺮاوە ﻟە ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﻧەﮔﻮاﺳﺘﻨەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ژﻧﺎﻧــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھﯚی ﻧەﻧﺎردﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ھێﺸﺘﻨەوەﯾﺎن ﻟە ﺑﻨﻜەی ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێ. ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﺳەرۆﻛﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋەواﻧــەی ﮔﯿــﺮاون ﺳــێ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری ژﻧﻦ ،ﻟەﻻﯾەن دادﮔﺎوە ﺣﻮﻛــﻢ دراون ﺑەھــﯚی دﯾﺎرﻧەﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرەی وﺷﻜەﺳــﺎڵﯽ ﻟــە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺋێﻤــە داواﻣــﺎن ﻛــﺮدووە ھﯚی
ھێﺸــﺘﻨەوەی ﺋەو ﺳێ ﮔﯿﺮاوە ﻟە ﺑﻨﻜەی ﭘﯚﻟﯿــﺲ ڕوون ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑﯚﻣﺎن ،ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﭼﺎوەڕێﯽ وەﻣﯿﻦ ،ﺑەم وەﻣﯽ ﺗەواوﻣﺎن ﭘێ ﻧەدراوەﺗەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﺳــێ ژﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷەش ﺳــﺎڵە ﮔﯿﺮاون ،ﺳەرەﺗﺎ ﻟە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﮔــەوران ﺑﻮون، دواﺗــﺮ ﮔەڕێﻨﺮاوﻧەﺗــەوە ﺑﯚ ﻻی ﭘﯚﻟﯿﺲ ،ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻟە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەداﯾە“. ﭘﯚﻟﯿﺲ :ﺋﺎﮔﺎﻣﺎن ﻟە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻧﯿﯿە ھەرﯾــەك ﻟە ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﻓەرﻣﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻻی ”وﺷــە“ ھــەن ﻛە داوا دەﻛەن ﺋەو ﺳــێ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرە ﺑﮕﻮازرێﻨــەوە ﺑــﯚ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﮔەوران ،ﺑەم ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ
ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﺋﺎﮔﺎﯾﺎن ﻟــە ”ﻧﻮوﺳــﺮاوەﻛﺎﻧﯽ داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ“ ﻧﯿﯿە. ﻧەﻗﯿــﺐ ﺳــەرﻛەوت ﺋەﺣﻤــەد ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەو ژﻧﺎﻧە ﮔﯿﺮاون ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﻦ ﺑەﺷﯽ ژﻧﺎن و وەك ھەر ژﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟەوێ ﺣﻮﻛﻢ دراون ،ﺋﺎﮔەداری ﺋەو ﻧﻮوﺳﺮاوەی داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻧﯿــﻦ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە“. ”ﭘﯚﻟﯿﺲ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ داوای دادوەر ڕەت ﺑﻜﺎﺗەوە“ ﻟەﺳەر ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺒﻮوﻧﯽ ڕەﺗﻜﺮدﻧەوەی داوای داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺋەو ﺳێ ژﻧە ،ﭘﺎرێﺰەر ﺋﺎرش ﻓﺎزڵ، ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺑﯚی
ﻛێ ھﯚﻛﺎرە؟ ﺋەو ﺳێ ژﻧە ﻟەﺳەر دزﯾﻨﯽ ﭘﺎرەی وﺷﻜەﺳﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮاون ﻛە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا داﻧﺎی ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺟﯿﺪ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸــﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەڵﺴﻮوڕاوی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ دﯾﺎرﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﺑﻮوە. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﺳــﻮور ﺑﻮون ﻟەﺳــەر ڕێﮕﺮی ﻟە ﮔﺮﺗﻨﯽ داﻧﺎی ﺋەﺣﻤــەد ﻣەﺟﯿــﺪ و ﺋەو ﺳــێ ژﻧــە ﻛﺮاﻧە ﺗﯚﻣەﺗﺒــﺎری ﺗﺎواﻧەﻛە و ﺑەڵێﻨﯿــﺎن ﭘــێ درا ،دواﺗﺮ ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﻦ ﺗــﺎ ﻛەﯾﺴــەﻛە ﻟــە داﻧﺎ دوور ﺑﺨەﻧــەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧــەی ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەوە ھێﻨﺎوﯾﺎﻧــﻦ ﺑﯚ ﺑﻨﻜەی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﮔﺮﺗﻦ و ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری ﺑــﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺳــێ ﮔﯿﺮاوە و داﺧﺴﺘﻨﯽ دۆﺳــﯿەی دزﯾﻦ و دﯾﺎرﻧەﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرەﻛە دەﻛﺮێ. ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2012داﻧــﺎ ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺟﯿﺪ ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎری ﻋێﺮاﻗﯽ ﭘﺎرەی وﺷﻜەﺳﺎڵﯽ ﺑﺮدووە ،دوای ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯿﺸــﯽ ھەڕەﺷــەی ﻟەو ﺳــێ ژﻧە ﻛﺮدووە ﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە دادﮔﺎ ﻧــﺎوی ﺋەو ﻧەﺑەن.
ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ :ﺑﻮدﺟەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ دێ
ھەزار و 120ﭘڕۆژەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘەﻛﯿﺎن ﻛەوﺗﻮوە وﺷــە /ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل ﻟە ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻛە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە ،ھﯿــﭻ ﭘڕۆژەﯾەك ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە و ﻟە ﺗەواوی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﯾﺸﺪا ھەزار و 120ﭘڕۆژە ﭘەﻛﯿــﺎن ﻛەوﺗﻮوە و ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺗێﯿﺎﻧﺪا وەﺳــﺘﺎوە. ”ﻟەﺑﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ“ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﺑﻮدﺟەدا ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑەردەﻛەوێ. ﺗێﻜﭽــﻮون و ﺋﺎڵﯚزﯾﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێــﻮان ھەرێــﻢ و ﺑەﻏــﺪا ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا و ﺑڕﯾﻨــﯽ ﺑﻮدﺟــەی ھەرێــﻢ، ﺑــﯚ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن و ﭘــڕۆژە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿــەﻛﺎن ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜﯽ ﺳــەﺧﺖ ﺑﻮون، ﭼﻮﻧﻜە ﻟــەو ﻣﺎوەﯾــەدا ﭘڕۆژەی ﻧﻮێ ﻛەﻣﺘــﺮ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرێﻦ و ﭘــڕۆژە ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ زۆر ﺑــە ﻛەﻣــﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺗێﯿﺎﻧــﺪا ﻣﺎوە و ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن وەﺳــﺘﺎون ،ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ
ھــەزار و 120ﭘڕۆژە وەﺳــﺘﺎون و ﺋــەوەش ﺑــە ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑــﯚ ﺳــەر ﺋﺎوەداﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟێﻚ دەدرێﺘــەوە ،داوا ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ دەﻛﺮێﺖ ﺋەﮔەر ﭘڕۆژەی ﻧﻮێ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدرێﺖ ،ﻛﺎر ﺑﻜﺮێﺖ ﭘڕۆژە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﺗەواو ﺑﻜﺮێﻦ. ﻏﺎﻟــﺐ ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭘڕۆژە
ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ راﮔﯿﺮاون و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھــەزار و 120ﭘڕۆژە ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن وەﺳــﺘﺎون ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﭘڕۆژەی ﻧﻮێ دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻛﺎر ﻛﺮدﺑێﺖ. ﻣﺤەﻣەد ﮔﻮﺗﯽ” ،ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾــە و ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑەو رێﮋەﯾە ﻧەوەﺳﺘﺎون و ﺑەردەواﻣﯿﺶ ﭘڕۆژەی ﻧﻮێ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﻦ“.
ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوەش دا ،ﺷــەﻗﺎم و ﻛﯚن و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو و ﺋﺎوەڕۆ و ﻛﺎرەﺑﺎ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪان و ﻧﯚژەﻧﻜﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺎن وەﺳﺘﺎون، ﺋــەوەش ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دووﭼﺎری ﭼەﻧﺪان ﺗەﻧﮕﮋەی ﺗﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە. داھﺎﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 60 ﻣﻠﯿــﺎر دﯾﻨﺎرە و ﺑــﯚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﻧﺎﮔەڕێﻨﺪرێﺘەوە و ھﯿﭻ
ﭘڕۆژەﯾەﻛﯿﺸﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەدا ﭘێ ﺋەﻧﺠــﺎم ﻧﺎدرێﺖ ،ﺋەﻣەش دۆﺧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛەی زﯾﺎﺗﺮ ﺧﺮاپ ﻛﺮدووە. ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻣەﺣﻤــﻮود ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ وەﺑەرھێﻨەراﻧــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ڕوون ﻛــﺮدەوە ،ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻧﺎﺑﻮوت ﺑﻮون و ھﯿﭻ ﺟﻮوڵەﯾەﻛﯽ
وەﺑەرھێﻨــﺎن و ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﻧەﻣــﺎوە .ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻟەﮔەڵ وەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳەﺗﺎن ﭘڕۆژە ،ھەزاران ﻛﺮێﻜﺎرﯾﺶ ﺑێﻜﺎر ﺑﻮون و ﺋێﺴﺘە ﺑێ ﺋﯿــﺶ داﻧﯿﺸــﺘﻮون و ھﯿﭻ ﻛﺎرێﻚ ﻧﯿﯿە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺪەن“. ”ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﻟێ وردﺑﻮوﻧــەوە و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوەی ﺣﻜﻮوﻣــەت ھەﯾــە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ
ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری و وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﺑﺨﺮێﻦ“ ﻣەﺣﻤﻮود وای ﮔﻮت. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻚ داواﻛﺎری ﻻﻣەرﻛەزﯾــﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿﺎن ﺑەرز ﻛﺮدەوە ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺑڕﯾﺎر ﻟــە ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑﺪەن ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﺑەراﻣﺒەر داواﻛەﯾﺎن ﻧﯿﺸــﺎن ﻧەداوە .ﺋەواﻧﯿﺶ رووﻧﯽ ﻧﺎﻛەﻧەوە ﭘﺎرەی داھﺎﺗﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛە ﺑــﯚ ﻛﻮێ دەﭼێﺖ و ﺑــﯚ ﻧﺎﺧﺮێﺘە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺷﺎرەﻛەوە. ﺑەم ﻋﻮﻣــەر ﻗەدزێﯽ ﻟە ﺑﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ھەﯾــە و ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗەوە ﺟﯿﺎوازی ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﻗەدزێــﯽ دەڵــێ” ،ﭘﺮﺳــﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن و ﭘەﻛﻜەوﺗﻨﯿﺎن ھەر ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺗەواوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوەﺗــەوە و ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻟە ﺑﻮدﺟــەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﺟﺎری وا ھەﯾە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑڕی دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺧﯚی وەردەﮔﺮێﺖ“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﺑﺎز -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳێ ژﻧﯽ ﮔﯿﺮاو ﻟــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەوە دەﮔﻮازێﺘەوە ﺑﯚ ﺑﻨﻜەﯾەﻛــﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ ،داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ و وەزارەﺗــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ﻓەرﻣﺎن دەﻛــەن ﺑﮕەڕێﻨﺮێﻨەوە ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە .ﺑەم وەك ﻟە ﻧﻮوﺳﺮاوی داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ھﺎﺗﻮوە” ،ﺑەھﯚی واﺳــﯿﺘە و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﻧﺎﮔەڕێﻨﺮێﻨەوە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﺋەو ﺳــێ ﮔﯿﺮاوە ﻟەﺳــەر دﯾﺎرﻧەﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرەی وﺷﻜەﺳــﺎڵﯽ ﮔﯿــﺮاون ،ﺑﯚ ﺋــەوەی داﻧﺎی ﺋەﺣﻤــەد ﻣەﺟﯿﺪ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﭘێﺸﻮوی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەو ﻛەﯾﺴە دوور ﺑﺨەﻧەوە و ﺋێﺴﺘەش ھــەوڵ دەدرێ ﺋەواﻧﯿــﺶ ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﻦ و ﺑە ﺗەواوی ﻛەﯾﺴﯽ دزﯾﻨﯽ ﻣﻠﯿﺎرێــﻚ دﯾﻨﺎری وﺷﻜەﺳــﺎڵﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ داﺑﺨﺮێﺖ.
ﻧﯿﯿە ﺑڕﯾﺎری دەﺳــﺘەی دادوەری و داواﻛﺎری ﮔﺸــﺘﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ ڕەت ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑڕﯾﺎردان ﻟــە دەﺳــﺖ دادوەرە، دەﺑێﺖ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎر ﺑــﺪات ،ﭼەﻧﺪ دەﮔﯿــﺮێ و ﻟە ﻛــﻮێ دەﮔﯿﺮێ، ﺋەﮔەر داواﯾﺶ ﺑﻜﺎت ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ﺑﯚ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﺋــەوا دەﺑێ ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێ“.
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﮔﯚڕان دەﯾەوێ ﺋﺎزادﯾﺎن ﺑﻜﺎت
3
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
د .ھﯿﻮا ﻣەﺟﯿﺪ
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
رێﻔﺮاﻧﺪۆم ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێﺸــﺎﻧەی زۆر ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺗﯿﺸﻜﯽ دەﺧەﻧە ﺳەر ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟەوەی ﻛە ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﯿە. دوور ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەﻛﺮێــﺖ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــەم ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘە ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ھەڵﻜەوﺗەی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺑەﺷــێﻜە ﻟــە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎﭬﯿــﻦ ،واﺗە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛە ھﯿﭻ ﺑەھﺎﯾەك ﺑﯚ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە .ﺋەﻣە و ﺳــەرەڕای داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی زۆرﺗﺮ ﻟە ﭼــﻮار دەوڵەت، ھەڵﺴﻮﻛەوت ﻟەﮔەڵ ﺋەم ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە دەﺑێــﺖ زۆر ﺑە ورﯾﺎﯾﯽ ﺑێــﺖ .ﻛەﺗﺎﻟﯚﻧﯿﺎ ﯾﺎن ﺳــﻜﯚﺗﻠەﻧﺪا دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﺑﯚ ﺋەوە ﺑﻜﺎت ﻛە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە دەزاﻧێﺖ ﻟەﻻﯾەن ھﯿﭻ دەوڵەﺗێﻜﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿــەوە ﻧﺎﺧﺮێﺘــە ژێﺮ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﮔەﻣﺎرۆدان. ﻟــە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە زۆر ﺋەم ﻗﺴــەﯾە دووﭘﺎت دەﻛﺮێﺘەوە ﻛە ھﯿﭻ وﺗێﻚ )ﺟﯿﺎ ﻟە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ( ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە راﺷــﻜﺎوی دەرﯾﻨەﺑڕﯾﻮە ﻛە دان ﺑە دەوڵەﺗﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻧێﺖ. ﺋەﻣەش ھﯚی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ھەﯾە ،ھﯿﭻ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣەز ﻧﺎﻛﺎت ﺧﺎﻛﯽ وﺗەﻛــەی داﺑەش ﺑێﺖ ،ﺟﺎ دەﺳــەﺗەﻛە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ .ﺑەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿەی ﻛە دەوڵەﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ رێﮕە دەدات ﻛــە ﻧەﺗەوەﯾەك ﻣﻮﻣﺎرەﺳــەی ﻣﺎﻓﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە دوای داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻣﯚدێﺮن و رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﭬێﺴﺘﭭﺎﻟﯿﺎ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1648و ﮔﺸــﺖ ﭘەﯾﻤﺎﻧﺎﻣە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺟﺎڕﻧﺎﻣــەی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﻣﺎدەی دوو ﺑڕﮔەی ﭼﻮار و ﺣەوت ،ﺑﺎس ﻟەوە ﻛﺮاوە ﻛە ھﯿﭻ دەوڵەﺗێﻚ ﻣﺎﻓﯽ دەﺳﺘێﻮەردان ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻧﯿﯿە ،ﺋەوﯾﺶ ﺑەھﯚی رێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﭼەﻣﻜﯽ ﺳەروەرﯾﯿەوە، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑەھﯚی ﺋەو ﻛﺮداراﻧەی ﻣەﺗﺮﺳﯿﻦ ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻟە دوای 1991و ﺑــە ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﭼەﻣﻜــﯽ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﺋەم ﭼەﻣﻜە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا ھﺎﺗﻮوە. ﻟێــﺮەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــﺪەم ﺑە راﭘﯚرﺗﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ دێﺴەﻣﺒەری 2015ﭘێﺸﻜەش ﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ وﺗەﻛەی ﻛــﺮد و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﺋەﮔەری داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﺑﺎﻛﻮری ﻋێــﺮاق ﻟە ﺋﺎراداﯾــە .راﭘﯚرﺗەﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛەی رادەﺳﭙێﺮێﺖ ﻛە ﻧە دژاﯾەﺗﯽ ﺋەم ھەﻧﮕﺎوەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻢ ﺑﻜﺎت و ﻧە ﻟە دژی ﺑﻮوەﺳﺘێﺘەوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺧﯚی ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻜﺎت ﻛــە ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔــەڵ ﺋەم ﻗەوارە ﻧﻮێﯿەدا ﺑﻜﺎت ﺋەﮔەر داﻣەزرا. ھەروەھﺎ ﻟە )ﺗﻘﺮﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋە ﻣﺴﺘﻘﺒﻞ اﻟﻌﺮاق( ﺑــە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ راﯾﺎن ﻛﺮۆﻛــەر ﺑﺎڵﻮێﺰی ﭘێﺸــﻮوی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟە ﻋێــﺮاق ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾــﺎری 2017ﺑــو ﻛﺮاﯾەوە ،ھﺎﺗــﻮوە ﻛە ﺋەﮔەری ﺋــەوە ھەﯾە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﺑﻤەزرێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھﯿــﭻ ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﯾــﺎن دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﮔﺮێﺘە ﺑەر. زﯾﺎد ﻟەﻣەش ﺋﯿــﺪارەی ﺗﺮاﻣﭗ ﻟە راﭘﯚرﺗێﻜﺪا ﻛە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑو ﺑﻮوەوە، ﺑﺎس ﻟــە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﯽ )order before bor- (derﻟە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧﻮێ ﺋﯿﺪارەی ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ دەﻛﺎت ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾەی ﻛە ﺑﯚ ﺋەوان ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی زۆر ﮔﺮﻧﮕﺘــﺮە ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن.
ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎراﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﺑەردەواﻣە ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە” ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺑەﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﮔﯿﺮاون ،ﻟەﻻﯾــەن ھەواڵﮕﺮی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﮔﯿــﺮاون و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾﺎن ﻟەﮔــەڵ دەﻛﺮێﺖ، ﺋێﻤــە ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــﻦ ،ﺗەﻧﯿــﺎ دەزاﻧﯿﻦ ﻛەﯾﺴەﻛﺎﻧﯿﺎن رەواﻧەی دادﮔﺎی ﺳەرﺑﺎزی ﻛﺮاوە و ﻟەوێ ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر دەدرێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،دۆﺳﯿەﻛە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ھەواڵﮕﺮی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە و ھەﻣــﻮو وردەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻻی ﺋەواﻧە“.
وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە رای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرن ،ﺑەردەواﻣە و ھێﺸﺘﺎ ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻧەدراوە. ﭘــﺎش ھێﺮﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺑﯚ ﺳــەر ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،دۆﺳــﯿەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ورووژێﻨﺮا ،ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﻧەوت ﻟەﮔــەڵ داﻋﺶ و ﭘﺎﺷــﺎن دۆﺳﯿەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟە ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻟەﻻﯾەن ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮا ،ﮔﺮﺗﻨﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘﻠەدارێﻚ ﺑﻮو ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ. ﺑەھــﺎر ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤــﺎن ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺋێﻤە ﺋﺎﮔەدارﯾــﻦ ،ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻛﺮاوە ﻛە ﺑە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرن، ﺑەم ﻧەﮔﯿﺮاون“. ﺋەو دەڵێ” ،وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭘێــﻚ ھێﻨﺎ ﺑــﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ راﭘــﯚرت و ﻛﺎری ﻟﯿﮋﻧەﻛە ﻛﯚﺗﺎی ھﺎﺗــﻮوە ،ﺑەم ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﺎری ﻟﯿﮋﻧەﻛــە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻧەﻛــﺮاوە و ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ ﺑەﭼﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻮون“. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺎروﺑﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣــﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،دەﺑێﺖ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﻛە رەواﻧــەی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ دادوەری ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و ﺋەﮔەر ﺗﯚﻣەﺗەﻛەﯾﺎن ﺑەﺳــەردا ﺳﺎغ ﺑﻮوەوە ،ﺑە ﺳﺰای ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﺮێﻦ“. ھەڵﮕــﻮرد ﺣﯿﻜﻤــەت ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی وەزارەﺗﯽ
ﺑــەم ھــﺎوﻛﺎت ﻟﯿــﻮا ﺳــەح ﺑەڕێﻮەﺑەری ھەواڵﮕﺮی ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ زاﻧﯿﺎری ﺳەرﺑﺎزی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەﯾﻦ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻚ دەردەﭼێﺖ“. ﻟﯿﻮا ﻗﺎرەﻣﺎن ﻛەﻣﺎل ﺟێﮕﺮی دەﺳﺘەی ﺋەرﻛﺎن ﻟە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا، ”ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳــەرﺑﺎزی و ھەﺳــﺘﯿﺎرن، ﺑﯚﯾە ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻧﺎدرێﺖ و ﻛﺎﺗﯿﺎن دەوێﺖ ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوە“.
”ﺑﺎوﻛﯽ ھەژاران“ زەوﯾﯿەﻛﯽ 152ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺟێﮫێﺸﺖ
ﮔﺮدەﻛە رووﺑەری 305ھەزار ﻣەﺗﺮە و ﺑەﻧﺎوی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎوەﯾە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ﺗﺎﯾﺒەت ﮔﺮدی زەرﮔەﺗە ﻛە ﺑﺎرەﮔﺎی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧــﯽ ﺗێﺪاﯾــە و ڕووﺑەرەﻛــەی 122دۆﻧــﻢ زەوﯾﯿە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2008ـــەوە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ڕێﻜﺨەری ﻛﯚﭼﻜــﺮدووی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ،دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەردا ﮔﺮﺗﻮوە، دواﺟﺎر ﮔﯚڕەﻛەﯾﺸﯽ ﻟەوێ ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮا. ﺋێﺴــﺘە ﻟەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿەدا ﻣەﺗﺮێﻚ زەوی ﻟەو ﺷــﻮێﻨە 500دۆﻻر دەﻛﺎت و 122دۆﻧﻢ زەوﯾﯿەﻛەش 152ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﻛﺎت.
ﮔﺮدی زەرﮔەﺗەی ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺷــﺎر و ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ زەرﮔەﺗە ،ﻛﺎرێﺰەوﺷﻚ و ﺋﺎﺷﺘﯽ دەورە دراوە ،ڕووﺑەرێﻜﯽ ﺳەوزاﯾﯽ ﮔەورەﯾە ،ﺋەو ﮔﺮدە دوای ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﮔــﯚڕان ﻟە ﯾەﻛێﺘﯽ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007دا ،ﺑﻮو ﺑە ﺑﻨﻜەی ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2008ﯾﺸەوە ﻟەﺳەر ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ و ڕێﻜﺨەری ﭘێﺸﻮوی ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛــە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ”وﺷە“ ﺗﺎﭘﯚ ﻛﺮاوە .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛەی ،ﺑەردەوام ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟە ﮔەڕاﻧﺪﻧەوەی ﻣﻮڵــﻚ و ﻣﺎڵﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ دەﻛﺮد و ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺑەھەدەرداﻧــە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەژﻣﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺳەرﭼﺎوەﯾەك ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮوﺑەرەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ”ﺗﺎﭘﯚ“ ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ،
ﺗﺎﭘﯚی ﺋــەو زەوﯾﯿەی ﺑــە ﮔﺮدی زەرﮔەﺗە ﻧﺎﺳﺮاوە ﺑە ﻧﺎوی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی وﺷەﯾە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2008دا ﭼﻮوەﺗە ﺳەر ﻧﺎوی ﺋەوان. ﺋــەو ﺳــەرﭼﺎوەﯾە ﮔﻮﺗــﯽ” ،زەوﯾﯿەﻛە 122 دۆﻧﻤــە و دەﻛﺎﺗــە 305ھەزار ﻣەﺗــﺮ دووﺟﺎ زەوی ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑــﯚ ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﺗەرﺧﺎن
ﻧەﻛﺮاﺑــﻮو ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی زەوﯾﯿەﻛﯽ ﺗەﺧــﺖ ﻧەﺑــﻮو ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺑﯿﺮی ﻟــەوە ﻧەﻛﺮدﺑــﻮوەوە ﺑﯚ چ ﭘڕۆژەﯾەك ﺗەرﺧﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت و ﻟەﺑەر ﮔەورەﯾﯿەﻛەﯾﺸــﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ،دوورﻟﺌەﻣﻦ، زەرﮔەﺗە ،ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ زەرﮔەﺗە و ﻛﺎرێﺰەوﺷﻚ“. ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ﺳــﺎڵﯽ 2007 ﻟەﻻﯾەن ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺟێﮕﺮی ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭼەﻧــﺪ ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﻧــەوە و ﻟە 2009 ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺣﺰﺑﯿﺎن وەرﮔــﺮت ﮔﯚڕاﻧﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮد ،ﮔﺮدی زەرﮔەﺗەﯾﺎن ﺑە ﻧــﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”وﺷە“ـــەوە داﮔﯿﺮ ﻛﺮد و ﺋێﺴــﺘە ﮔﯚڕان ﻟەﻧــﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺧﺎوەﻧﯽ 24ﻛﻮرﺳﯿﯿە. ﻟەدوای ﻛﯚﭼﻜﺮدﻧﯿەوە ،ھەڵﺴــﻮڕاواﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻧﺎﺳﻨﺎوی ”ﺑﺎوﻛﯽ ھەژاران“ﯾﺎن ﺑە ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎ ﺑەﺧﺸﯽ ،ﺑەم ھەر زوو ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻛﺎرداﻧەوەی ﺑــەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨــﺎ ﻛــە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەو ﻧﺎﺳــﻨﺎوەی ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﺎوەن زەوی و ﻛﺎرﮔە و ﮔﺮووﭘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە. ﮔﺮدەﻛەی زەرﮔەﺗەی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 122دۆﻧﻢ زەوﯾﯿە ﻛــە دەﻛﺎﺗە 305ھــەزار ﻣەﺗﺮ دووﺟﺎ ﻣەﺗﺮی زەوی ،ﭘێﺸــﺘﺮ ھەر ﻣەﺗﺮێﻚ زەوی ﻟەو ﺷــﻮێﻨە ﻟە ھەزار دۆﻻر ﻧﺰﯾﻚ دەﺑﻮوەوە ،ﺑەم ﺧﺎوەن ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زەوی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدەن ﻛە ”ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿەوە ﻣەﺗﺮی زەوی ﻟەو ﺷــﻮێﻨە
500دۆﻻر دەﻛﺎت“. ﺑەﻛﺮ ﻋﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ ﺧﺎوەن ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ زەوی ڕۆژھەت ﻛە ﻟەو ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ھەﯾە ،ﺑــﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ڕوون ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﻧﺰﯾﻜﯽ ﮔﺮدەﻛەی زەرﮔەﺗە ﻣەﺗﺮی زەوی 500دۆﻻر زﯾﺎﺗــﺮ دەﻛﺎت ،ﺑــەم ﭘــێ دەﭼێﺖ ﮔﺮدەﻛەی زەرﮔەﺗە ﺋەﮔەر ﺑﻔﺮۆﺷﺮێﺖ ﭘﺎرەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺎت. ﺋەوەﺷﯽ ﮔﻮت” ،ﭘێﺶ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻣەﺗﺮی زەوی ﻟەو ﺷﻮێﻨە ﻟە ھەزار دۆﻻری زﯾﺎﺗﺮ دەﻛﺮد، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋەو ﭘﺎرەﯾە ﻧﺎﻛﺎت و ﻣەﺗﺮی زەوی ﺗﺎ ﺷەش وەرەﻗە دەڕوات ﻟەو دەوروﺑەرە“. ﺋەﮔــەر 500دۆﻻر ﺑﯚ ھەر ﻣەﺗﺮێﻜﯽ زەوی ﻟەو ﺷﻮێﻨە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەوا ﮔﺮدەﻛەی زەرﮔەﺗە 305ھــەزار ﻣەﺗﺮ زەوﯾﯿــە و ﭘﺎرەﻛەی دەﻛﺎﺗە 152ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار دۆﻻر. ﺑەم ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ڕەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﺗﺎﭘﯚی ﮔﺮدەﻛەی زەرﮔەﺗە ﺑە ﻧﺎوی ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎوە ﺑێﺖ و دەڵێﻦ ”ھێﺰێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وەك ﮔﯚڕان دەﺑێﺖ ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ھەﺑێﺖ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ڕێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﺧﯚی ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت“. ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،ﺋەوە ڕوون و ﺋﺎﺷــﻜﺮا و ڕاﮔەﯾەﻧﺮاوە ﻛە ﺗﺎﭘﯚی ﮔﺮدی زەرﮔەﺗە ﺑە ﻧﺎوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی وﺷــەﯾە ،ﻣﻮڵﻜﯽ ﺷەﺧﺴــﯽ ﻛﺎك ﻧەوﺷــﯿﺮوان و ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە ،وەك ھێﺰﯾﺶ دەﺑێﺖ ﮔﯚڕان ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ھەﺑێﺖ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ڕێﻜﺨﺮاوەﯾﯽ ﺧﯚی ﺗێﺪا ﺑﻜﺎت“. ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان دروﺷــﻤﯽ ﺳــەرەﻛﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﮔەڕاﻧەوەی ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑەم ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟەﻣە ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﺑﻮوە ﻧەك ﺧﯚی.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
زۆر ﻣﺎﻧەوەی ﺑەرﭘﺮس ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ھﯚﻛﺎری ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە وﺷە /ھەوﻟێﺮ-ﺳەرﺧێڵ ﺑەﭘێﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەك ﻛە دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ داوە و ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎرە ﻟە ڕێﯽ ”وﺷــە“ ﺑوی دەﻛﺎﺗەوە، ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەردەﺧﺎت. ﺑەﭘێــﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە 600ﻓﯚڕم ﺑەﺳــەر ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ داﻣەزراوە ھەرێﻤــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داﺑەش ﻛـــــﺮاوە و % 61.7ﻟە ڕەﮔەزی ﻧێﺮ ﺑەﺷﺪارﯾﺎن ﻛــﺮدووە و % 38.3رەﮔەزی ﻣێ ﺑﻮون ،ﺋەواﻧەﯾﺸــﯽ ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە زۆرﺗﺮﯾﻨﯿــﺎن ﺑڕواﻧەی ﺑە ﻛﺎﻟﯚرﯾﯚﺳﯿﺎن ھەﯾە. ﻟە راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە ﻛﺮاوە ﻛە داﻧەﻧﺎﻧﯽ ﻛەﺳﯽ ﺷﯿﺎو ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺷــﯿﺎو ،ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە و وەﻣﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛە ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﭘێﯽ واﯾە، ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر داﻧەﻧﺎﻧﯽ ﻛەﺳــﯽ ﺷــﯿﺎو ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺷــﯿﺎو ھﯚﻛﺎری ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــە% 44.2 ، ﺑەﺷــﺪارﺑﻮواﻧﯽ راﭘﺮﺳــﯿەﻛە ﺑــە ﺗﺎڕادەﯾەﻛﯽ زۆر وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە و % 13ﺋــەم ھــﯚﻛﺎرە ﺑــە ﻛەم دادەﻧێﻦ. ﻟــە راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛەدا ھﺎﺗــﻮوە ﻛە وەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ،ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﻛﺎرﯾﮕەرە ﻟــە ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ دﯾــﺎردەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی % 41 ،ﺑە
ﺗﺎڕادەﯾەﻛﯽ زۆر وەﻣﯽ داوەﺗەوە و % 36ﺑــە زۆر و % 14.8ﺑــە ﻣﺎﻣەﻧﺎوەﻧﺪ وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە. ﻛﺎﻣــەران ﻧەﺑﯽ ﺷــﺎرەزا ﻟە ﺑﻮاری ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺋەو راﭘﺮﺳﯿﯿە دەردەﻛەوێــﺖ ﻛــە وەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼــە ﯾــﺎن ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺑەﭘێﯽ ﺋەو رێﮋەﯾە ﺑێﺖ% 41 ،ی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران زۆرە ﻛــە وەﻣﯽ ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺎن داوەﺗەوە.
زۆر ﺑە ڕێــﮋەی ،% 41.5ﺑﮋاردەی زۆر ﺑە ڕێــﮋەی ،% 29.3ﺑﮋاردەی ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧــﺪ ﺑە ڕێــﮋەی % 19.3و ﺑﮋاردەی ﻛەم ﺑــە ڕێﮋەی % 6.3و ﺑﮋاردەی ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر ﻛەم ﺑە ڕێﮋەی % 3.5وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە. ﺑەﺑڕوای ﺋەو ﺷﺎرەزاﯾەی ﻛﺎرﮔێڕی، ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﻮوﻧﯽ رۆﺗﯿﻨە ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوەش ﻛﺎﺗێﻚ روو دەدات ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳەﻛە زۆر ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛەﯾﺪا ﺷﺎرەزا ﻧەﺑێﺖ و ﻟەﻻﯾەن ﺣﺰﺑەوە داﻧﺮاﺑێ.
ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛەی دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ھﺎﺗﻮوە، ﻣﺎﻧەوەی ﺑەرﭘﺮس و ﻟێﭙﺮﺳﺮاوەﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن وێڕای ﺑﻮوﻧﯽ ﺑەڵﮕەی ﺳــەﻟﻤێﻨﺮاو ﻟەﺳەر ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﻟێﻨەﭘﺮﺳﯿﻨەوە و ڕاﻧەﮔﺮﺗﻨﯿﺎن ﻟە ﺑــەردەم دادﮔﺎ ،ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺗﺮن ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﻟە وەﻣــﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛەﺷــﺪا ﺋەوە ﺳەﻟﻤێﻨﺮاوە ﻛە ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ
ﻟەﺑــﺎرەی رۆﺗﯿﻨــﯽ زۆر ﻟــە داﻣﻮدەزﮔــەﻛﺎن ﻛــە ﺑەﺑــڕوای دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ،ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﻛﺎر دەﻛﺎﺗــە ﺳــەر ﺑوﺑﻮوﻧەوەی دﯾــﺎردەی ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻛﺎرﮔێڕی، % 37.33وەﻣﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﺑە ﺗﺎرادەﯾەﻛﯽ زۆر وەﻣﯽ داوەﺗەوە و زۆر ﺑە ڕێﮋەی .% 36.67 دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟــە راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛەدا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﺧﺮاﭘﯽ رۆڵﯽ دادﮔﺎﻛﺎن ﻛﺮدووە و ﺋﺎﻣﺎژەی
داوە ،ھەر ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﻟــە دادﮔﺎﻛﺎن ھەﺑێﺖ ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﻛﺎر دەﻛﺎﺗە ﺳەر ﺋەدای دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ، ﭼﻮﻧﻜە دواﺟﺎر ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﯾﺴەﻛﺎن ،دادﮔﺎﯾە ﺑڕﯾﺎر دەدات، ﺑﯚﯾــە ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دادﮔﺎ رۆڵــﯽ دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯿﺶ دەردەﺧﺎت ﻟەﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن. دەﺳــﺘەﻛە وەﻣــﯽ راﭘﺮﺳــﯽ ﻛﺮدووەﺗــە ﺑەڵﮕــە و ﺋــەوەی ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ڕوو ﻛــە ﺑەﮔﻮێﺮەی راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛە ،ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دادﮔﺎﻛﺎن ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺳﺴــﺖ ﻛــﺮدووە و وەﻣﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛە ﻟەﺑﺎرەی رۆڵﯽ دادﮔﺎ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻛە ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر % 32.5ﭘێــﻚ دێﻨﻦ ،وەﻣﯽ زۆر ڕێــﮋەی % 44.8وەﻣــﯽ ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪ ڕێﮋەی % 3.7ﭘێﻜﺪێﻨﻦ. ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دادوەر ﻋەﺑﺪوﻟﺒﺎﺳﺖ ﻓەرھــﺎدی دادوەری دادﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ ﺗێﮫەڵﭽﻮوﻧــەوەی ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ھەﻧﺪێــﻚ داﻣــەزراوە ھــەن ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛــە دادﮔﺎی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ” ،ﻛەﯾﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆرن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دادﮔﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە دەﺳــﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ھەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﻛەﯾــﺲ ھەﯾە 500ﺗﺎ 600 ﻻﭘەڕەﯾــە ،رەﻧﮕە دادوەر ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ھەﻣﻮوی ﺑﺨﻮێﻨێﺘــەوە و ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪات“.
ﻟە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی راﭘﺮﺳﯿﯿەﻛەدا دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە داوە ﻛە ﺑە ھﯚﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺑــﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەڵﮕەی ﺳــەﻟﻤێﻨەری ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﭘێﺸــﻜەش ﺑﻜەن و ﻟــە وەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯽ ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ )ﻛەﯾﺴــەﻛﺎن(ی ﮔەﻧﺪەڵﯽ ھﯚﻛﺎرە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻧەﺗﻮاﻧﺮێﺖ دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﺋﺎﮔــەدار ﺑﻜەﯾﺘەوە، ڕێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆری ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوان وەﻣﯽ )ﺑەڵێ(ﯾــﺎن ھەڵﺒﮋاردووە ﻛــە ڕێﮋەﻛەی دەﮔﺎﺗــە % 79ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ڕێﮋەی % 20.8وەﻣﯽ ﻧەﺧێﺮﯾﺎن ھەڵﺒﮋاردووە. ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆر ﻟــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە، ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟــە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرزداﯾە ،ﺑەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯿﺴــەﻟﻤێﻨﻦ ،ﺑﯚﯾــە داوا دەﻛەن ﻛــە دەﺳــﺘەﻛە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﺗﺮ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﮕﺮێﺘە ﺑەر. ﺋﺎرام رەﺷﯿﺪ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەری وەزارەﺗﯽ دادی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺑەﭘێــﯽ ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑەردەوام و ﺑﯿﻨﯿﻨــﯽ داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ، دەردەﻛەوێــﺖ ﻛــە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ڕۆﺗﯿﻦ و ﺑەرﺗﯿــﻞ و ﺧﺰﻣﺨﺰﻣێﻨە ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزداﯾە ،ﺑەم ﻧﺎزاﻧﻦ ﭼﯚن ﺑﯚ دەﺳﺘەﻛەی ﺑﺴەﻟﻤێﻨﻦ“. ﺋــەو دەڵێــﺖ” ،ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﺎن ﺑە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە زۆرﺟﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﺎراﻧە ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸە دەﺑﻦ“. ھﺎوﻛﺎت ﺑەرھەم ﻧﻮوری ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر ﻟە ﺷﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑــە ”وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەﺳﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﺗــﺮی ھەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻧەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟە رێﯽ ھێڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی و ﺑﺮدﻧﯽ ﺑەڵﮕە. ﺋــەو داوای ﻛﺮد ﻟە زۆر ﺷــﻮێﻨﯽ ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺑەردەم ﻓەرﻣﺎﻧﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت، دەﺳﺘەﻛە رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ وەك داﻧﺎﻧﯽ ﺳﻨﺪووق ﯾﺎن ھەر ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ داﺑﻨێﺖ ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳــﻜﺎی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەران و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ﻟەﺳــەر ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەو
داﻣەزراواﻧەی ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﻦ. ھەر ﻟــە راﭘﯚرﺗﯽ راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛەدا دەﺳــﺘەی دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺗــەواوی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﻛﺎت ﺑەوەی ﻧﺎوﯾﺎن ﭘﺎرێــﺰراو دەﺑێﺖ و ﺋەوەی ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ڕوو ﻛە ڕێﮋەی ﺋەواﻧەی ﺗﺮﺳﯿﺎن ﻟە ﺗﯚڵەﺳەﻧﺪﻧەوە ھەﯾە و ﺑە ﺑەڵێ وەﻣﯿﺎن داوەﺗەوە، % 71.3ە ،ﺋەواﻧــەی ﻛە ﻧﺎﺗﺮﺳــﻦ و ﺑــە ﻧەﺧێﺮ وەﻣﯿــﺎن داوەﺗەوە ڕێﮋەﻛەﯾﺎن % 28.7ە. ﺳــﺎﻣﺎن ﻋەﻟﯽ ﭘﺎرێﺰەر ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە رووی وەزﯾﻔﯿﯿەوە ھەرﻛەﺳــێﻚ ﻛەﯾﺴــﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،ﺋــەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ھﯿﭻ ﺑەرھەڵﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓەرﻣــﯽ ﺋــەو ﻛەﺳــە ﻛﺮاوەﺗــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەر و ﺟﮕە ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾــﺮان ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﭘﻠەﻛەی ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دەدەﯾــﻦ ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻛە دەﻛﺮێ ﻛەﯾﺴەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕەﯾەﻧﻦ ﺑە دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ“.
ﭼەﻧﺪ ﭘﺰﯾﺸﻜێﻜﯽ ﺳﺎﺧﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﺑﻦ
ﭘەﻧﺎﺑەری ﺳﻮورﯾﺎﯾﯽ وەك ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەرﺧێڵ ﭼەﻧــﺪ ھﺎووﺗﯿﯿــەك ﻛە ﺧەڵﻜﯽ وﺗﯽ ﺳــﻮورﯾﺎن و ﻟەﮔەڵ ھﺎﺗﻨﯽ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــە ﻧﺎوی ﭘﺰﯾﺸــﻚ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﺋێﺴــﺘە ﺑڕواﻧﺎﻣە
و ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻮوە و ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺪرێﻨە دادﮔﺎ. ﻋەﺑﺎس ﻣﺤەﻣەد ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑە“وﺷــە“ی
راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ وردﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔــەڵ ﻛﺎرﻣەﻧﺪان و ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ، ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻮوە ﻛە ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺑێ ﺑڕواﻧﺎﻣە و ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳــﺎﺧﺘە ﻟە ھەرێﻤﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺑە ﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ“وﺷە“ ،ﺳێ ﻛەس ﻛە ﭘەﻧﺎﺑەری ﺳــﻮورﯾﺎﯾﯿﻦ ﻟــە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﻟەو ﺳــﺎﻧەدا وەك ﭘﺰﯾﺸــﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﻧﯚڕﯾﻨﮕەﺷــﯿﺎن
ﺑە ﻓەرﻣــﯽ داﻣەزراﻧــﺪووە ،ﺑەم دواﺗــﺮ دەرﻛەوﺗﻮوە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻧﯿﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣﻮﻗﯿﻢ و ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑﻮون. ﻣﺤەﻣەد دەڵــێ” ،دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﻟە ڕێــﯽ ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗێﻚ ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان ﻛەرﺗــﯽ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﺨەﯾﻨــە ڕوو ﻛە ﺑە ﺑڕوای ﻛﺎرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛێﺸــەﻛﺎن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرﻣەﻧــﺪان و ﺑﻮوﻧﯽ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺳــﺎﺧﺘە و داﻧەﻧﺎﻧﯿﺎﻧە ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﭘﺴﭙﯚڕی ﺧﯚﯾﺎن“. ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە، ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕی ﻟەﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ھەڵــە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە داوای
ﻛﺮد ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار رێﻮﺷﻮێﻨﯽ ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ﺑﮕﺮێﺘە ﺑەر. ھــﺎوﻛﺎت د .ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺳەﻧﺪﯾﻜﺎی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋــەو ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮاون ﻛە ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﺎﺧﺘەﯾە ،ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻮورﯾﺎن و ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوودا ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﭘﺴﭙﯚڕی ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﺑﻮون و ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﺑەھﯚی دۆﺧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎوە ﺋﺎوارەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮون. ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛﺮد ﻛە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﻧﯚرﯾﻨﮕــەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﺎن ھەﺑﻮوە، ﺑــەم ﺋێﺴــﺘە ﻧﯚرﯾﻨﮕەﻛﺎﻧﯿــﺎن
داﺧﺮاون و دراوﻧەﺗــە دادﮔﺎ ،ﺑﯚﯾە ﭼﺎوەڕوان دەﻛەن دادﮔﺎ ﻛەﯾﺴەﻛە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە. د .ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، رێﻨﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھەﯾە ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧــﯽ ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەواﻧەی ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﻛﺎر دەﻛەن ،دەﺑێﺖ ﺑڕواﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ڕێــﯽ وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎوە ﭘەﺳــەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ و دواﺗﺮ ﻧﯚرﯾﻨﮕە ﺑﻜەﻧەوە. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەوان ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەردەوام ﭼﺎوﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛﺎر و ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧە و رێﮕە ﻧﺎدرێﺖ ھﯿﭻ ﻛەﺳــێﻚ ﺑــەدەر ﻟە رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯚرﯾﻨﮕە ﺑﻜﺎﺗەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ دەﺗﺮﺳﻦ دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﻛەﯾﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆرن ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دادﮔﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە دەﺳﺘەی دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ھەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛەﯾﺲ ھەﯾە 500ﺗﺎ 600ﻻﭘەڕەﯾە ،رەﻧﮕە دادوەر ﻧەﺗﻮاﻧێﺖ ھەﻣﻮوی ﺑﺨﻮێﻨێﺘەوە و ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪات“.
5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺣەﻣەڕەﺷﯿﺪ ھەرەس
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ھەر ﻛﻮردێﻚ دژی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑێﺖ ﻟە ﺑەرەی دوژﻣﻨﺪاﯾە ﺋەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺗــﺎ ﻟە ﻋــەرەب ﺟﯿﺎ ﻧەﺑێﺘەوە ،ﺑە ﺗەﻣﺎی ﺋەوە ﻣەﺑە ﯾەك ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ھﯿﻮای ﺑە ﺋــﺎزادی ھەﺑێﺖ .ﻟە ژێﺮ ﺳــﺎﯾەی ﻋەرەﺑﯽ ﺑﺮا ﮔەورەدا و ﻟەوەﺗﯽ ﻣێﮋوو ﺑڕ ﻛﺎت ،دەﯾﺎن ﺟﺎر ﺋەم ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﺑــە ﭘێﺪاﻧﯽ ﺋــﺎزادی درۆ ھەڵﺨەڵەﺗﺎوە، ﻛﺎﺗێﻜــﯽ زاﻧﯿﻮە ﺑە ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪێﻚ وەك ﻣﺎروﭘەﯾﮋەﻛە ھﺎﺗﻮوەﺗەوە ﺳــەر وێﺮاﻧە و ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﻣﺎﯾەﭘﻮوﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺎوی و ﻛﯚﺳﺘﻜەوﺗﻮوی ﻟێ ھﺎﺗﻮوەﺗە دی. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎزاد ﻧﯿﯿە ﺗــﺎ ﺑێﮕﺎﻧەﯾەك ﻟەﻧﺎوﯾــﺪا ﺑــە وﺗــﯽ ﺧــﯚی ﺑﺰاﻧێﺖ، ﻛﻮردەﻛــەی ﻧﺎوﯾﺸــﯽ ﺑــە ﻛەﻣﯿﻨە و ﺑﺮاﭼــﻮوك ﻟە ﻗەڵەم ﺑﺪات ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎزاد ﻧﯿﯿــە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﭘﺘەوی ﻧەﺑێــﺖ و دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﭼﻮاردەور ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺷەﻟەوﻟەو /ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺑﯿﺮ ﻟــەرزۆك /ﺋﺎﺳــﺎ ﻟــە ﻣەزادﺧﺎﻧەی ﺟﺎﺷــﺎﯾەﺗﯿﺪا ھەرزاﻧﻜــڕ ﺑﻜــەن و ﺳــﺎوﯾﻠﻜەی ﻛﻮردی ﭘێ ﺑەرەوھەڵﺪێﺮ و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ )ﻛەری دێﺰە( ﺑەرن. ﺋەﻣڕۆ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەردی ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻛــﻮرد ﺋەﺣﻤەد ﻣﻮﺧﺘﺎر ﺟﺎف دەڵێــﺖ :ﻟە ﺑەﯾﻨــﯽ ﺗــﻮرك و ﻓﺎرس و ﻋەرەب ،ﺑێﭽﻮوە ﺗەﯾﺮێﻜــە ﻛەوﺗﻮوەﺗە داوی ﻣﻨﺪاﻧەوە. ﺋەوەﺗﺎ ھــەر ﺑﺎﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻛﺮا، ﺋەﻣﺎﻧﯿــﺶ ﻛەوﺗﻨــە ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑــە داو و ﻓﺎﻗەی ﻛﻮردەﻛە ﺧﯚی ،ﭼەﻧﺪان ﻗەڵەﻣﯽ ﺷــەﻟەﻟەوﯾﺎن ﻛڕﯾﻮە ،ﺟﺎ راﺳــﺘەوﺧﯚ ﯾﺎن ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ،ﺑــﺎ ﺑەردەدەﻧەوە و ﺑﯿﺎﻧﻮوەﻛەﯾﺸﯿﺎن ھەر ﻧﺎﻧە ﺟﯚﻛەﯾە .ﺋەی ﺷــێﺘﯚﻛەﯾەﻛﯿﺶ ھەﺳﺖ ﺑەوە دەﻛﺎت، دەق ﻟەﮔەڵ دوژﻣﻨﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﻦ ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺧﺎك و ﻧەﺗەوە و ﻣێﮋووﯾﺎن ﻟەژێــﺮ ﭼەﭘﯚﻛﯽ ﺋەواﻧەی ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﺧﻮێﻨﯿﺎن ﺑەرداوﯾﻦ. ﺋەﻣڕۆ ﻛﻮردی ﺳﺎوﯾﻠﻜەﯾﺎن وا ﻟە ﺧﺸﺘە ﺑﺮدووە ﻛــە رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم درۆﯾــە و ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﯾەك دوو ﻻﯾەﻧە ﺑﯿﻜەن ﺑە ﻛﺎرﺗﯽ ﻓﺸﺎر ﺑﯚ دەﺳــﺘﻜەوﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن! ﺑﺎﺷــە ﺟــﺎ ﺋەﮔەر واﯾــە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚ دوژﻣــﻦ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ھــﺎت و ھﺎوار و وەك ﻗــﺎز ﻟەﮔــەڵ ﻗﯿڕاﻧــﺪی ،ﻛﻮردە ﻧەﮔﺒەﺗەﻛەش ﺑﯚی دەﺳێﻨێﺘەوە. ﺋەﻣڕۆ ﻛﻮرد دوو رێﮕەی ﻟەﺑەردەﻣﺪاﯾە، ﯾــﺎن ﺑﺒێﺘە زوڕﻧﺎی دوژﻣــﻦ و ﺋەو ﭼﯽ ﮔــﻮت ﺋەﻣﯿﺶ دەﻧﮕﺪاﻧــەوەی دوژﻣﻦ ﺑێــﺖ ،ﯾﺎن ﺋەوەﺗﺎ ﺧــﯚی ﻟە ﺟﻐﺰی ﺋەو ﺗﺎواﻧە ﮔەورەﯾــە وەدەرﻧێﺖ و دەﻧﮓ ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﺧﯚی ﺑﺪات .دوژﻣﻦ ﺋەﻣﺠﺎرە وەك ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺋەو ﺑﯿﺎﻧﻮوەی ﻧەﺑێﺖ، وەك ﺑﺎوە ﭘﯿﺎرەﯾەك ھەﻣﯿﺸە داﯾﭙڵﯚﺳێﺖ. ﭼﻮﻧﻜە ﺗﯚی ﺳەرﺑەﺧﯚ دەﭼﯿﺘە ﺑﺎزﻧەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە و ﺧﻮێﻦ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺖ ﺑەھــﺎی ﺧﯚی دەﺑێﺖ ،ﺟــﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺋەﻣڕۆ ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەرﭼﯚﻧێﻚ ﺑێﺖ ،ﺗﯚ راﺳﺖ دەﻛەﯾﺖ ،ﮔەﻧﺪەڵﻦ؟ ﺗﯚ راﺳــﺖ دەﻛەﯾﺖ ،ﯾﺎﺳﺎ ﺳــەروەر ﻧﯿﯿە؟ ﺗﯚ راﺳــﺖ دەﻛەﯾﺖ ،ﺧەڵﻚ ﺑﺮﺳﯿﯿە؟ ﺗﯚ راﺳــﺖ دەﻛەﯾﺖ ،ھەرﭼﯽ ﺗﯚ رەﺧﻨەی ﻟێ دەﮔﺮﯾﺖ راﺳــﺖ دەﻛەﯾﺖ ،ﺑەم ﻟە داﺧﯽ ﺋەواﻧــە دەﻧﮓ ﺑە ﻛﯚﯾﻠەﯾﯽ ﺧﯚت ﺑﺪەﯾﺖ ،ﺋەوا ھەڵەﯾﺖ و ﭘﺸــﺘﯽ ﺧﯚت و ﻧەوە دوای ﻧەوەی ﺧﯚت دەﺷﻜێﻨﯿﺖ. ھەر ﻛﻮردێﻚ دژی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑێﺖ، ﺋﯚﺗﯚﻣﺎﺗﯿﻜﯽ ﻟە ﺑەرەی دوژﻣﻨﺪاﯾە ،ﺋﯿﺘﺮ ھەر ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ھەﺑێﺖ ،ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺗڕە، ھێﺮش ﺑﯚ ﻧﺎﻧﯽ ﺟﯚ دەﺑﺎت.
زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار ﺗﻮوﺷﺒﻮوی ﺗﺎﻻﺳﯿﻤﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەن
ﺗﻮوﺷﺒﻮواﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨەوە ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﮔﻮازرێﻨەوە وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن-ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺋــەو ﻣﻨﺪاﻧــەی ﮔەرﻣﯿــﺎن ﻛە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺗﺎﻻﺳﯿﻤﯿﺎﯾﺎن ھەﯾە ،ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دەﺑێ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻦ ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﮕﻮازرێﻨەوە .ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر و ﻛﺎروﺑﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەڵێ ،ﺋﺎﻣێﺮی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛە ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە .ﺑەم ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت ”ﻧەك ﺋﺎﻣێﺮ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺳــەﻧﺘەری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻦ و ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕﯾﺶ ﻧﯿﯿە“. داﯾﻜﯽ ﺋﺎری ﻛە ﻣﻨﺪاڵە ﭼﻮار ﺳﺎﻧەﻛەی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ ﺗﺎﻻﺳﯿﻤﯿﺎی ھەﯾە ،ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﻣﺎوەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵێﻜە ﭼﺎوەڕواﻧﯿﻦ ﭘﺸﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە ﻛەﻣەﻛــەی وەزارەﺗﯽ ﻛﺎر وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﻛەﭼﯽ ﭘێﯿــﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪﯾﻦ ﺟﯿﺎواز ﻟە ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،دەﺑێ ﺗﻮوﺷﺒﻮواﻧﯽ ﺗﺎﻻﺳﯿﻤﯿﺎ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺖ“. ﺋــەو داﯾﻜە ﻛە ﺧﯚی ﺑە ﻣﻨﺪاڵەﻛەﯾەوە زۆر ﻣﺎﻧﺪوو دەﺑێ ،ﺋــەوەی ﻣﺎﻧﺪووﺗــﺮی دەﻛﺎت ﺋەوە ھەﻣﻮو ﺟﺎر ”ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭼﺎودێﺮی و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن دەڵێﻦ، ﺋﺎﻣێﺮی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮواﻧﯽ ﺗﺎﻻﺳﯿﻤﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە“. ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوی ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻛەﺳﯽ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘە ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣﺎن و ﺋەواﻧەی ﻟە
ﺗﯚڕی ﭼﺎودێﺮی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻮون، ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑڕﯾﺎری ﭼﺎوﺧﺸــﺎﻧﺪﻧەوە ﺑە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ داوە ،ھەﻣﻮو ﺳﻮودﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺗﯚڕەﻛە و ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣﺎن دەﺑێــﺖ ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﺪا ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺣەﺳــەن ﻣﺤەﻣــەد ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﻛە ﻣﻨﺪاڵەﻛەی ﺗﺎﻻﺳــﯿﻤﺎی ھەﯾە ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﭘێﺸــﺘﺮ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 150ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑە ﻣﻨﺪاڵەﻛەم دەدرا ،ﺑەم ﭘﺎش ﭘﺎﺷەﻛەوﺗﯽ ﻣﻮوﭼە، ﺋەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿە ﺑﯚ 90ھەزار ﻛەم ﻛﺮاوەﺗەوە“. ھــەژار ﺑەﻛــﺮ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣــﺎن ﻟــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭼﺎودێﺮی و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﻟە ﺳﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿــﺎن ھەڵﮕﺮی ھەر ﺟﯚرە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەك ﺑﻦ و ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑێﺖ ﺑەﺧﻮێﻨەوە، ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﻤــﺎن ﺑەھﺎوﻛﺎری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن رەواﻧەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺎت. ”ﺑﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷــﺎﻧە ﺑﯚ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳەﺗﯽ ﺋێﻤــەدا ﻧﯿﯿە ﻛە ﻧﺰﯾﻜــەی 100ﻛــەس دەﺑﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺋﺎﻣێﺮەی ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﺑە ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﻧەﺧﯚﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﻻﺳــﯿﻤﯿﺎ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە و ﻟە ھﯿﭻ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳﻨﻮوری ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە“ ﺑەﻛﺮ وای ﮔﻮت. د .رێﻜەوت ﻣﺤەﻣەد رەﺷﯿﺪ وەزﯾﺮی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی داﺑﯿﻦ
ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﻣێﺮی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﺑە“وﺷــە“ی ﮔــﻮت” ،ﺑــﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﻣێﺮەﻛە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﮔەرﻣﯿﺎﻧەوە ﺑﻜــەن و ﺑﯚ رێــﮋەی ﺗﻮوﺷــﺒﻮواﻧﯿﺶ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەت“. دﻛﺘــﯚر ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻣﻦ ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە دەﺳــﺘﺒەﻛﺎر ﺑﻮوﻣە و ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ رێﮕــﺮ ﺑﻮوە ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی ﺳەﻧﺘەری ﺗﺎﻻﺳﯿﻤﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا“. ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﮔەرﻣﯿــﺎن رووﻧﯽ
ﻛﺮدەوە” ،ﻧەك ﺋﺎﻣێﺮی ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻦ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ ﺳەﻧﺘەری ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛە و ﭘﺰﯾﺸﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ ﺑە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﺧﻮێﻦ ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿە“. ﻛﯚﭼەر ﻛەرﯾﻢ ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵەی ﺗﺎﻻﺳﯿﻤﯿﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺳێ ھەزار و 110ﺗﻮوﺷــﺒﻮوی ﺗﺎﻻﺳــﯿﻤﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەن .ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺗﻮوﺷــﺒﻮواﻧﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺟﮕەﻟەوەی ﺑﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﺑﯚ ﺧێﺰاﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﻗﻮرﺳﺎﯾﯿﺸﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺳەر ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ“.
ﭘﺴﭙﯚڕێﻚ :رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھﯽ ﺧەڵﻜە و ﺑﺎ ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﻣﯿﺎن داﺧەن
”ﺑەرەی دژە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔﻮزارﺷﺖ ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﻛەن“ وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل ﻟەﻧــﺎو ھەرﯾەﻛە ﻟــە ﯾەﻛێﺘﯽ ،ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ھــەن ﺑــەرەی دژە ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑەم ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە ﻟەﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎﻧﺪا ﻛەﻣﯿﻨەن و ﮔﻮزارﺷــﺖ ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ڕای دەﮔەﯾەﻧــﻦ ﻛــە ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ﻧەك ﺣﺰﺑﯽ. ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺗەواوی ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺟﮕە ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ڕۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯿﺎن ﺑﯚ وادەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دﯾﺎری ﻛﺮد ،ھەر ﻟە دوای ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻛﺎﺗەوە ﺑەﺷێﻚ ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯽ و ﻛﯚﻣەڵ و ﮔﯚڕان دژی ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە وەﺳﺘﺎوﻧەﺗەوە و وا ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ دەدەن ﻛە دژاﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾﺎن ﮔﻮزارﺷﺖ ﻟە ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ
دەﻛﺎت ،ﺑــەم ھــەم ﺧەڵﻚ و ھەم ﭘﺴــﭙﯚڕان و ﭼﺎودێﺮان دەڵێﻦ ”ﺋەواﻧەی دژە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﻦ ،ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ﻛەﻣﯿﻨەن“. ﺑەﻛﺮ ﺣەﺳەن ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺳﺎرداوی ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ڕوون ﻛﺮدەوە، وەك ﻛﻮردێﻚ ﻟە ڕووە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛەوە ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەڕواﻧێــﺖ و ﺑــەو ﺗێڕواﻧﯿﻨەﺷــەوە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛﺎت. ﺋەو دەڵێ” ،ھەﻣﯿﺸــە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەوە ﺑﻮوە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻗﺴە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﮔﺸــﺖ دەﻛەن ،ﻧﺎھێڵﻦ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە دەﻧﮓ ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە، ﺋەﮔەرﻧﺎ ﺋــەوەی ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﺳــەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﻛــە ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دژﯾەﺗﯽ ،ﻣﻦ ﺋەوەﻧﺪەی ﻟە ﭼﻮاردەورەﻛەی ﺧﯚم دەﯾﺒﯿﻨﻢ ﺗەواو ﭘێﭽەواﻧەﯾە“. ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوەش دا” ،ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺋﺎﻣــﺎدەن ﯾﺎرﯾﯽ ﺑەھەﻣــﻮو ﭘﯿــﺮۆزی و ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋەم ﻣﯿﻠەﺗــەوە ﺑﻜــەن ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺑــەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن“.
ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﭘﺎﺳــﺎوی ﺑەﺷــﺪاری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەی ﺑڕﯾﺎری ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻟێ درا و ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺒﻦ ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﻛە ،ﺑەوە دەھێﻨﻨەوە ﻛە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﻟەﻻﯾەن ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮواﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە، ﺋــەوە ڕەت ﻛﺮاﯾــەوە و دووﭘﺎت ﻟــەوە ﻛﺮاﯾەوە، ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿە. ڕێﺒــﻮار ﻛەرﯾــﻢ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺧﺮاوەﺗە ﺑەردەم ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺟﮕە ﻟەواﻧﯿﺶ ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﻗﺴە ﻧەﻛﺎت. ﺋەو دەڵێ” ،ھەرﭼەﻧﺪە ﮔﻠەﯾﯽ و ڕەﺧﻨە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﺶ ھەﺑێﺖ ،دەﺑێــﺖ ھەﻣﻮوﻻ ھەوڵﯽ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛــە ﺑــﺪەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻛﺎﺗﯿــﻦ و ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﺶ ﯾەك ﺟــﺎر دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳــﺒەی ڕۆژ ﻛە ھەﻣــﻮو ﯾەﻛﺪەﻧﮓ ﺑﻮون، ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﺑە ڕێﮋەی ﺑەرز ﻟە دەﺳــﺖ
ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرددا ﺑێﺖ“. ﺋەﮔەرﭼﯽ ھەﻣﯿﺸە ﻣێﮋووی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜەﻛەی ﺑــە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺧﯿﮕەراﻧــە زاﻧــﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ﭘﺮﺳــە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺧەڵﻜەﻛەی ھەﻣﯿﺸــە ﭘێﺸــەﻧﮓ ﺑــﻮون و ﻟە زۆر وێﺴــﺘﮕەدا ﺋەوەﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻛــە ﺑﯚ ﻛﻮرد و ﺋﺎﯾﻨﺪەﻛەی ﺑﺎش ﺑﻮوە ﻧەك ﺋەوەی ﺣﺰﺑەﻛﺎن داواﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدوون. ﻣﺤەﻣەد ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ ﻟێﻜﯚڵەر و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ، ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ھﯿﭻ ھێﺰ و ﻻﯾەﻧێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑڵێ ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺧەڵﻚ ﺑڕﯾــﺎر دەدات و ﮔﺮەوﻛﺮدن ﻟەﺳەر دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﻚ ﺑەھەر ﺋﺎراﺳﺘەﯾەﻛﺪا ،ھەڵەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ وەك ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا“. ﺑﺎزﯾﺎﻧﯽ دووﭘﺎﺗــﯽ ﻟەوەش ﻛــﺮدەوە ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚدەﻧﮕﯿﯿەك ھەﯾە ﻛە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ و ﮔﻮﺗﺎری ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺟﯿــﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺧەڵﻚ ﺑﭽێﺘە ﺳەر ﺳﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان.
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ دزراو ﻟە ﺳﯚران ﺗەراﺗێﻦ دەﻛەن
ھﺎﺗﻮﭼﯚ :ﺳەرووی ﭘێﻨﺞ ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚﻣﺎن ھەﯾە وﺷە /ﺳﯚران -ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ھــەر ﭼﻮار ﺷــﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران، ﻣێﺮﮔەﺳﯚر ،رواﻧﺪز و ﭼﯚﻣﺎن ﭘێﻨﺞ ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚ و ﻧەﻧﺎﺳــﺮاو ﺗەراﺗێﻦ دەﻛەن ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی و ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟــە دەﭬەرەﻛەدا ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛــەن ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ دزراو ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە ﺑﯚ ﺳــﯚران دەھێﻨﺮێﺖ و دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺋەو ھەزاران ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﻧەﻧﺎﺳــﺮاوە ﻛێﺸەی ﺗەﻧﺎھﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە. راﺋﯿــﺪ دﻻوەر ﻟەﺗﯿﻒ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺳﯚران ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەﭘێﯽ داﺗﺎ ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯚران، ﭼﯚﻣــﺎن ،رەواﻧﺪز و ﻣێﺮﮔەﺳــﯚر ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻧەﻧﺎﺳــﺮاو ھــەن ﻛە ﺗﺎﺑﻠﯚی ھﯿﭻ
ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﻧەﺑەﺳﺘﻮوە و ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاون. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻧﯿﯿە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﻮوﯾﭽﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ﻣەﻧەﻓێﺴﺘﯿﺎن ﻟەﮔەڵە و ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﯾﺎن وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿﺎن ﺑەﺳﺘﻮوە ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺎن ژﻣــﺎرەی ﻛﺎﺗﯿﯿﺎن ھەﯾە و ﺗﺎﺑﻠــﯚ ﻧەﻛﺮاون، ﺋەوەش ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿە“. ﻧەﻗﯿﺐ ھﺎوار ﺋەرﮔﻮوﺷﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺳﯚران ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎن ﻛێﺸەی ﺗەﻧﺎھﯽ ،ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و ھﺎﺗﻮﭼﯚﯾﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ﺣﺎڵەت ھەﺑــﻮوە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دزراوە و ﻟە ﺳــﯚران ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛەی ﻟێ ﻛﺮاوەﺗەوە و ﺑەﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚ ﻓﺮۆﺷﺮاوەﺗەوە“. ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺳــﯚران ﭘێﻨﺞ ﭘﯿﺸﺎﻧﮕەی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑێ ﺗﺎﺑﻠــﯚ ھەن ،ﻓﺮۆﺷــﯿﺎر و ﻛڕﯾﺎر ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ”ﺗﯚزوﺑﺎ“ ﻧﺎوﯾﺎن دەﺑــەن ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ﺑەڵﮕە و ﺗﯚﻣﺎرێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﻛﺮﻣﺎﻧــﺞ ﻋﺰەت ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺳــﯚران ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ” ،ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑﺮدوودا ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﻤﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــە ﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎن ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺑەرز ﻛﺮدووەﺗەوە و ﺑە ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯿﯿەوە وەﻣەﻛەی ﮔەڕاوەﺗەوە“. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﭘێﺸــﻨﯿﺎزﻣﺎن ﻛــﺮدووە ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﺪا ﺗﺎﺑﻠﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺒەﺳــﺘﺮێﺖ و ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺑەوەش ھەم داھﺎﺗێﻚ ﺑﯚ ﺣﻜﻮوﻣــەت دروﺳــﺖ دەﺑێﺖ ،ھــەم ﺧﺎوەن ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە ﻗﺎزاﻧﺞ دەﻛﺎت و ھەﻣﯿﺶ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر دەﺑﻦ“.
زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﯾەﻛﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧــﯽ 2017دا رێﻨﻮێﻨﯿــﯽ ژﻣﺎرە )(1 ی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚ ﺑﯚ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎن ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻣەرﺟێﻜەوە ﺑو ﻛﺮدەوە. ﺳﺎﻣﯽ ﺟەﻻل ﺑەڕێﻮﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ دﯾﻮاﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،وەزارەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرﻛﺮدووە و ﭘﺎش ﺑوﻛﺮدﻧەوەی رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟە وەﻗﺎﯾﻌﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێﺖ“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧــەی ﻣەرﺟەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘــەوە ،ﺗﯚﻣﺎر دەﻛﺮێــﻦ و ﺗﺎﺑﻠﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەدرێﺖ ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﻣﯚدﯾﻠﯿﺎن ﻟە ﺳەرووی 2000ەوە ﺑێﺖ و ﻟە ھﯿﭻ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەﻛﯽ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛﺮاﺑﻦ و ﻛێﺸەی ﺗﺮی ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿﺎن ﻧەﺑێﺖ“.
دﯾﻤﺎﻧﻪ
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﺣﯿﺴﺎم دەﺳﺘﭙێﺶ:
ھﯿﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭘێﺶ ﺑە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﺮێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن ﺣﯿﺴﺎم دەﺳــﺘﭙﯿﺶ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﻟــەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺗﯿﺸﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳــەر ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘﺎﻧەی ﻟەﻻﯾــەن وﺗﺎﻧــﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺋێﺮان ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم درووﺳــﺖ دەﻛﺮێﻦ و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ” ،ﺋێﺮان دەزاﻧێ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻟە ﺑﺎﺷﻮور ﻣﺎﻧﺎی ھﯿﻼﻟێﻜﯽ ﻧﻮﻗﺴﺎن ﯾﺎن ﻧﺎﺗەواوە ﻛە ھەردەم دەﺗﻮاﻧێ ﭘﭽڕاﻧــﯽ ﺗێﺒﻜــەوێ .ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ھﯿﻼﻟە ﮔەرووە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە“. ﭼەﻧــﺪ رۆژێــﻚ دوای ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳــەر ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑــە ﺷــێﻮازی ﺟﯚراوﺟﯚر دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﺑڕﯾــﺎرە دەرﺑــڕی ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺋەو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە ﻟەڕووی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿەوە ﭼﯿﯿە ﻛە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە داﮔﯿﺮﻛەرێﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە دۆﺧﯽ ﺷڵەژاﻧەوە؟. دژاﯾەﺗﯿﯽ ﺋێﺮان ﯾﺎن ﺳڵﻜﺮدﻧەوەیﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛە رێﮕەﺧﯚﺷــﻜەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿە ،ﻻداﻧە ﻟە ﺑەھﺎ و ﻧﯚرﻣﯽ ﺑــﺎو ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا، ﺋەو ﻧﯚرﻣەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﺳەدەﯾە ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێ. ھەﻣﺎن ﺑەھــﺎ ﻛە داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەر ﭼەﻧــﺪ دەوڵەت-ﻧەﺗــەوە ﻗﺒﻮوڵ ﻛــﺮدووە و ﻟەو ﻧێﻮەﺷــﺪا ﻛﻮردە ﻧەﺗەوە ژێﺮدەﺳﺘەﻛە ﺑﻮوە .ﺋەوەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻟەوﻛﺎﺗەدا ﮔﺮﻧﮕە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯿە .واﺗﺎ ﻛﺎری ﺑەراﯾﯽ ﺋەوان ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳــەﯾە ﺑەﺑێ ﺋﺎوڕداﻧەوە ﻟە ﻛێﺸە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻛــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﺷەڕن ،ﺑﯚﯾە ﺋــەوەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻣەﺑەﺳﺘە ھێﺸــﺘﻨەوەی ﻓﯚرﻣﯽ
دەﺳــەﺗﺪاری ﯾﺎن ﮔەڕاﻧەوەی ﺗﻮاﻧــﺎی دەﺳــەﺗﺪارﯾﯿە ﻟــەو ﻧﺎوﭼەﯾــەدا ،ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟــە دەرەوەی ﺋــەو ﺟــﯚرە ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺑﯿــﺮ ﻧﺎﻛەﻧەوە. ﺑەم ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺑﺎﺷﻮور دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺋﺎراوە ،ﻛﻮرد ﭼــﯚن دەﺗﻮاﻧێ ﺑﯿﻜﺎﺗــە دەرﻓەت و ﺋەﺟێﻨــﺪای ﺧــﯚی زاڵ ﺑﻜﺎت ھﺎوﺷێﻮەی ﺳﺎڵﯽ .2003
ﺑەرەﯾەك دەﯾەوێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑــﻜﺎت وەك ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺑەرەﯾەك ﻛــە دەﯾەوێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺎت وەك ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻣﯿﺴﺮ .واﺗﺎ دوو ﺑەرەی ﻧﺎﻛﯚك ﯾﺎن دژﺑەﯾەك .ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەم ﺑەراﻧە ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺋﺎﺳــﯚﯾەك ﺑﯚ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼە ﺑﺨەﻧە روو ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻗﻮوڵﺘﺮ دەﻛەﻧــەوە ،ﺑﯚﯾــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺗێﻚ ﭼﻮوە.
ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯿــﺪا ﺋێﻤە ﻟەﮔــەڵ دوو ﺑــەرەدا رووﺑەڕووﯾــﻦ ،ﺑەرەﯾــەك دەﯾــەوێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜﺎت وەك ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑەرەﯾەك ﻛە دەﯾەوێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەﻛﺎن ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺎت وەك ﺳﻌﻮودﯾە و ﻣﯿﺴﺮ ﺋــەوەی ﻟە ﻋێــﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎ دەﮔﻮزەرێ ،دەﺗﻮاﻧێ ﭘێﺸﺎﻧﯽ ﺑﺪات ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــﺎژاوە و ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺑﻮاری ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻟە ﺋــﺎرادا ﺑێﺖ، ﺋەﻛﺘــەرە ﺑﭽﻮوﻛــەﻛﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺧەﯾﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺨەﻧە ﻛﺎر .ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێ ﺑﺰاﻧێ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دەﺗﻮاﻧێ ﺑەدوای ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ﺑﮕەڕێ ﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێﯿﺎن ﺑﻜﺎت. ﻟەڕووی ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿەوە ﻟەواﻧەﯾە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑەرەﻧﮕﺎری ﻟەو ﭘﺮﺳەدا ﺑەرﭼــﺎو ﺑﻜەوێــﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧــەوە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەو ﺑەرەﻧﮕﺎرﯾﯿﺎﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ھەﺑێﺖ ﻟە وەﺳﺘﺎﻧﺪن و ﺑە ﺋﺎﻛﺎم ﻧەﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە؟ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯿــﺪا ﺋێﻤەﻟەﮔەڵ دوو ﺑــەرەدا رووﺑەڕووﯾﻦ،
دژاﯾەﺗﯿــﯽ ﺋێـــــــﺮان ﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ ﺋـــــﺎﺳﺎﯾﯿﯿە، ﻟەﺑەرﺋەوەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛە رێﮕەﺧﯚﺷﻜەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿە
ﻛﺎﺗێﻚ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺗێﻚ دەﭼێــﺖ ،ھێﺰی ﺋەﻛﺘــەرەﻛﺎن دەﮔﺎﺗە ﻧﺰﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﯚی و ھێﺰی ﺋەو ﺋەﻛﺘەراﻧە زﯾﺎد دەﻛﺎت ﻛــە ﺋــەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە دەﺑﯿﻨﻦ و دوورﺑﯿﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە .ﺑﯚﯾە ﻛﻮرد دەﺗﻮاﻧێ ژﻣﺎرە ﺑێﺖ ،ﻟەو رەھەﻧﺪەوە ﻛە دەﯾەوێ و ﭼﯚن دەﺑێ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﺑــەرەدا ﻛﺎر ﺑﻜﺎت .ﺑﻮون ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھﺎوﻛێﺸەﻛﺎن ﯾﺎن ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ ھﺎوﻛێﺸــەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی .ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەر ﺑە ﺑﺎﺷــﻮور و رۆژﺋﺎوا ﺑﮕﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەر ﺑەرەﯾەﻛﺪا ﺋەوەﻧﺪە ﻗﻮوڵە ﺗﻮاﻧﺎی رﯾﺴــﻚ ﯾﺎن ﮔەﻣەی ﺳﻔﺮ و ﺳەدﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﻟە ﺑــﻮاری ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻜەوە ﺋێﺮان دەزاﻧێ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮور ﻣﺎﻧــﺎی ھﯿﻼﻟێﻜﯽ ﻧﻮﻗﺴﺎن ﯾﺎن ﻧﺎﺗەواوە ﻛە ھەردەم دەﺗﻮاﻧــێ ﭘﭽڕاﻧــﯽ ﺗێﺒﻜــەوێ. ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو ھﯿﻼﻟە دراوﺳــێ و ﮔەرووە ﺳەرەﻛﯿﯿەﻛەی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ھﺎوﻛﺎت ﯾەﻛﮕﺮﺗﻦ ﯾﺎن ﻟەﯾەك ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﺑﺎﺷﻮور و رۆژﺋﺎوا ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺋەﺳﺘەم و دوور ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﻟەو ﺋەﮔەرەدا ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻜﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑەدەﺳﺘﯽ ﻛﻮردەوە دەﺑێ و دەﺗﻮاﻧێ ﮔەﻣەی ﭘێ ﺑﻜﺎت. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗــﺮەوە ﻛــﯚی ﺗﻮاﻧﺎی
ﺋێﺮان ﻟــە ﻋێﺮاﻗەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔــﺮێ ،ﻟــە ﺋەﮔــەری داﺑڕاﻧﯽ ﺋەو ﻋێﺮاﻗە ،ﺟﯿﯚﭘﯚڵﺘﯿﻜﯽ ﺷــﯿﻌە ﻟــە ﻧــﺎوەڕۆك دەﻛــەوێ و ﺋﯿﺘﺮ واﺗﺎﯾەك ﺑــﯚ ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﻛﻮرد ﺑە ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻜﯽ ﺋێﺮان ﺋەﺳــﺘەم دەﺑێ ﯾﺎن روو ﻧﺎدات. ﺋێﺮان ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎﺗە ژﯾﻨﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑێﻼﯾــەن ﻟە ﺑﻮاری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺧﯚی و ﻧﺎوﭼەﻛە .ﻟێﺮەدا ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ دژە ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑﯚ ﺋێﺮان ﻧەﺑﻮو ،ﺋەم ﻧەﺑﻮوﻧە ﭼەﻧﺪان ھﯚی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ھەﺑﻮو ،ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوەﺑــﻮو ﻛــە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەرێﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەی ﯾﺎن ﻟﯚﻛﺎڵــﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﻟە ﭘﺎش ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ھەرێــﻢ ﻓﯚرﻣێﻜــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ھەرێﻤــﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﮔــﺮت. ﻟەﻻﯾەﻛــەوە رۆژﺋﺎوا ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــەﻻوە ﮔﺮﯾﻨــﮓ ﺑــﻮو ،ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺑەرەی ﻋەرەﺑﺴﺘﺎن و ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﺑﺎﯾەﺧﯿﺎن زۆرە ﺑﯚی وەك ﭘێﮕەﯾەك ﺑﯚ راﮔﺮﺗﻦ ﯾﺎن دﯾﻮارێﻚ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ھﺎوﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە .ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﻛە ھەرێﻢ دەﯾەوێ ﺟﯿﺎ ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﻓﯚرﻣﯽ دەﺳەﺗﺪاری ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ ﺑــﻜﺎت ،واﺗﺎ ﺷەرﻋﯿﯿەﺗﯽ ﻧێﻮدەڵەﺗﯽ ﭘێ ﺑﺪات، ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾــﺎن ﻛﯚی ﮔەﻣەﻛە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳــەردا دێــﺖ .ھەﻣﺎن ﺋەﺟێﻨﺪای ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼەی ﻛە ﺑﺎﺷﻮور وەك دﯾﻮارێﻜﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﯾﺎن ﯾﺎﺳﺎﯾﺸﯽ دەﺑﯿﻨﻦ ،ﻧﺎﭼﺎر دەﺑﻦ ﻛــە وەك وﺗێﻚ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎری ﻟێ ﺑﻜەن .ﻟێﺮەدا ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ دﯾﻮاری ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﺧﯚی و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼە ﺑە ﺷەرﻋﯽ دەزاﻧﯽ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﯿﺴــﺮاﺋﯿﻞ ﺑــە ڕﻛﺎﺑەری ﺋەم ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺗەﻧﺎھﯿﯿــە دەزاﻧێ، دەﺑێ دراوﺳــێﯿەك ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺎت ﻛە دەھێﻨﺪەی ﺋێــﺮان ﻟە رۆژﺋﺎوا، ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ و ﻋەرەﺑﺴﺘﺎن ﻧﺰﯾﻜﺘﺮە، ﺑﯚﯾە ﺑەراﻣﺒەری ﮔــﺮژ دەﺑێ و ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەزاﻧێ. ﺋێــﻮە ﭘێﺘﺎن واﯾە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی دوو ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻟەﯾەك ﺟﻮدان و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺷﻮوﻧﺎﺳــەوە ،ﭼﯚن دەﻛﺮێ ﺋەو دوو ﭘﺮﺳە ﻟە ﯾەك ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە؟ ﺋــەوەی ﺋێﻤــە وەك دەوڵەت-ﻧەﺗــەوە دەﯾﺒﯿﻨﯿﻦ و ﺑــﯚ ﻧﺰﯾﻚ ﺑە ﭼﻮار ﺳەدەﯾە ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێ، دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑــﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏێــﻚ ﻛە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
رۆژﺋــﺎوا ﺑﯚ ﻛــﻮرد زۆر ﮔﺮﯾﻨﮓ و ﺑەھێﺰە ،ﺑــەم ﺑەھێﺰﺑﻮون واﺗﺎی ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛــە دەﺑێ ﭘێﻤﻠﯿﺎن ﺑﯿﺖ ،ﺋێﻤە دەﺑﻮو زۆر ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ھەﻧﺪێﻚ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﻤﺎن ﺑﯚ رۆژﺋﺎوا ﺑەراﻣﺒەر ﺧﯚﻣﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدﺑﺎﯾە ،واﺗﺎ ﺧﺎڵﯽ ﻻوازی ﺋەواﻧﻤﺎن وەك ﺧﺎڵﯽ ﻻواز ﺑﺒﯿﻨﯿﺎﯾە ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻛە ﻛﺎﺗێﻚ رۆژﺋﺎوا ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋێﻤەﯾە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺳەرﻣﺎﻧﺪا ﺑﺎز ﺑﺪات ،دەﺑێ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﯿەﺗﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ.
7
دەﺳــەﺗﺪاری ﺑﻮو ﺑــە ھەڵﮕﺮی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە ،واﺗــﺎ دەﺳــەﺗەﻛﺎن ھەرﯾەﻛەﯾــﺎن ﺑە ﻧــﺎوی ﻧەﺗەوە ﯾــﺎن ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەﻛەوە ﻧــﺎوزەد ﻛــﺮان .ﺑەﺧﺸــﯿﻨﯽ ﺋــەم ﻧــﺎوە ﺑــە دەﺳــەﺗەﻛﺎن ﻟــە ﺧﺎﻧەی ﭼﻮارﺟێﻮەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرزەوﯾﻨﯿﺪا رووی دا ﻛــە ﺋێﻤــە وەك وت دەﯾﺎﻧﻨﺎﺳــﯿﻦ ،واﺗﺎ ھــەر وﺗێﻚ دەﺑێﺘــە ھەڵﮕــﺮی ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺧــﯚی و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەڵﮕﺮی ﺋەو ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە دەﺑﻦ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ،ﻓڕەﻧﺴــﯽ، ﺋێﺮاﻧــﯽ ،ﻋێﺮاﻗــﯽ .ﺋەﻣــە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەﻛە ﭘێﻤــﺎن دەڵێ ﻛە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺳەرﺑە ﻛﺎم ﻧەﺗەوە و ﻛﺎم ﭼﻮارﭼێﻮەی دەﺳــەﺗﺪارﯾﻦ و ﭘێﻤــﺎن ﻧﺎڵــێ ﻛە ﺳــەرﺑە ﻛﺎم ﺣﺰب ﯾﺎن ﻛﺎرﻧﺎﻣەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﻦ. ﻛﺎﺗێﻚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەﺑﻨە ﺧﺎوەن ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﻧەﺗەوەی و دەوڵەﺗێﻚ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ ﺋــەوان دەﻛﺎت، ﺋﯿﺘﺮ ﺋەم دەوڵەت ﻟــە ﻗﺎڵﺒﯽ ﺗﺎك، ﻻﯾﺎن و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ دەردەﭼێ و ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻓــﺮاوان ﺑەرھەم دێﻨێ ﻛــە ﺗﺎﻛــەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ھﺎووﺗﯽ ﺋەو ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە دەزاﻧﻦ. ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺑﺎﺑەﺗــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ھەﯾە ﻛە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری
ﯾﺎن رووﺧﺎون. ﺑﯚﯾــە ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑﺎس ﻟــە دەوڵەت دەﻛﺮێ ،ﺑﺎس ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و دەﺳــەﺗﺪاری ﻟە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﺪا دەﻛەﯾﻦ و ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎس ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑﺎس ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿە ﺟﯿﺎوازاﻧە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺑــﯚ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەم ﯾﺎن زۆر ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵــﯽ ﺋەو دەوڵەﺗە ﺑەدەﺳــﺘەوە دەﮔﺮن .ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دەﺳەﺗﺪاری ﺑﺎﺷــﻮور ﺗﺎ ﺋەﻣڕۆ ﺣﻜﻮوﻣەﺗە و ﭼەﻧــﺪان ﻛﺎﺑﯿﻨەی ﺟﯿﺎوازی ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە و ﻛﺎری ﺋەم ﻛﺎﺑﯿﻨﺎﻧە ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻜە، ﺑەم ھێﺸــﺘﺎ دەوڵەت ﻧﯿﯿە ،واﺗﺎ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەك ﻛــە ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ھەﺑێ .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋەوەی ﻛــﻮرد داوای دەﻛﺎت دەوڵەﺗــە ﻧەك ﺣﻜﻮوﻣەت ،ﺑﯚﯾــە دەوڵەت ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑەو وﯾﺴــﺘﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﻛەس ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەﺳەر دەﻛــەن ،ﻛﺎرەﺑــﺎ ،ﺋــﺎو ،ﻛﺎر و ﮔﻮزەران. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﺎرداﻧەوەی وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا ﺑەراﻣﺒەر ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرەی ﻛﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑﻮوە و دژاﯾەﺗﯿﯿــﺎن ﻧەﻛــﺮدوە ،ﻛﻮرد ﭼﺎﻧﺴــﯽ ﺋەوەی دەﺑێﺖ ﻟەﻻﯾەن
ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ رۆژﺋــﺎوا ﺋێﻤە رووﺑەڕووی دوو ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒﯿﻨﯿﻦ، ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯿــەك ﻛە ﺗﺮەﻣﭗ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗــﯽ دەﻛﺎت و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯿــەك ﻛە ﺋەﻧﺠێﻼ ﻣێﺮﻛڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەداﺧــەوە ﺑە ھەڵە وەرﮔﯿﺮاوە ،ﺋەوەﯾﺶ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗەﯾە ﻛــە ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮور ﺣﻜﻮوﻣەت و دەوڵەت ﺗێﻜەڵ ﻛــﺮاوە .دەوڵەت ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ﻗەوارەی ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛــەوە ،ﺑــەم ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎس ﻟەﺳــەر ﺋەوەﯾە ﻛێ ﺋــەو دەوڵەﺗە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت و ﺋەﻣە ھەڵﺒــﮋاردن دﯾﺎری دەﻛﺎت ﻛە ھەر ﭼﻮار ﺳــﺎڵ ﺟﺎرێﻚ دێﺘە ﻛﺎﯾەوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋێﺮان دەوڵەﺗە، ﺑەم دەﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺟﯿﺎواز ﺋــەو دەوڵەﺗەﯾﺎن ﺋﯿﺪارە داوە ،ﯾﺎن ﻋێﺮاق ﺗﺎ ﺋەﻣــڕۆ ھەر دەوڵەﺗێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوە ،دەﯾــﺎن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺟﯿــﺎواز دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑەﺳــەر ﺋەو دەوڵەﺗەدا ﮔﺮﺗﻮوە و رۆﯾﺸــﺘﻮون
رۆژﺋــﺎواوە ﺋەﮔەر ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ راﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ داﻧﯽ ﭘێــﺪا ﺑﻨﺮێﺖ وەك وت؟ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ﻛــﻮرد ﺑەو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەدا ﭼــﯚن ﺑﻮوە ﺑﯚ ﻓەراھەﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە؟ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ رۆژﺋﺎوا ﺋێﻤە رووﺑەڕوویدوو ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒﯿﻨﯿﻦ ،ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯿەك ﻛە ﺗﺮەﻣﭗ ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯿەك ﻛە ﺋەﻧﺠێﻼ ﻣێﺮﻛڵ ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺎت .واﺗﺎ ﺗﯿﯚرﯾﯿەﻛــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯿەك ﻛە ﺑەﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒــﻮون ڕەت دەﻛﺎﺗەوە و ﺟﯿﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯿﯿەك ﻛە ﺑەﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺒﻮوﻧﯽ ﻗﺒــﻮوڵ دەﻛﺎت .ﺋــەوەی ڕەﺗﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘﺮﺳــە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن رواﻧﯿﻨێﻜﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ-ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿە ،ﺋــەوەی
ﺑەﺟﯿﮫﯿﺎﻧﯿﺒﻮون ﻗﺒــﻮوڵ دەﻛﺎت رواﻧﯿﻨــﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە. ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟــە ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﺋــەم دوو رواﻧﯿﻨــە ،رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻛــە ﮔﺮێــﺪراوی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە ،ﻟە ﺋــﺎژاوەدا ﻧﻮﻗــﻢ دەﺑێ و ھێﺸــﺘﺎ ﻓﯚرﻣﻮﻟێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری، ﺑەم ﺋــەم دوو رواﻧﯿﻨــە ﻟە ﯾەك ﺑﺎﺑەﺗەدا ھﺎوﺑەﺷﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯿﻦ. ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەﻣە ﭘﺮﺳــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ھەردووﻻ ﺑێ ،ﭼﺎرەﺳەﻛﺮدﻧﯿﺸﯽ دەﺗﻮاﻧــێ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ﺑێ ﺑﯚ ﺑەﯾەﻛﮕەﯾﺸــﺘﻨﯿﺎن ،وەك ﺋەوەی ”ﻧﺎﺗﯚ“ ھﺎﺗە ﻧــﺎو ﺑﺎزﻧەی دژاﯾەﺗﯿﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ .ﻟێﺮەدا ﻛﻮرد ھەم ﻟە ﺑــەرەی ”ﺗﺮەﻣﭗ“ ﻧﺰﯾﻜە و ھەﻣﯿﺶ ﻟە ﺑــەرەی ”ﻣێﺮﻛڵ“. ﻟە ﺑــەرەی ﺗﺮاﻣﭗ ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﮕەی ﺟﯿﯚﭘﯚڵﺘﯿﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮور و رۆژﺋﺎوا ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎﯾە دەداﺗە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛە ﺋﺎراﻣﺘﺮ و دڵﻨﯿﺎﺗﺮ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ﯾــﺎن ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت ،ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﻣێــﺮﻛڵ و ﺋەوروﭘﺎش ﻟــە رێــﯽ ﺑﺎﺷــﻮورەوە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺟــﯚری رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺮﺳە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜەن .ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺗﺎ ﺋەﻣــڕۆ رووی داوە و دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﻛــە ﭼﯚن ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ﺧەرﯾﻜﯽ رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ،ﺑەم ﺧﺎڵــﯽ ﻻواز ﺋەوەﯾە ﻛە ﺑێﺠﮕە ﻟە ﻓڕەﻧﺴــﺎی ﺳــەردەﻣﯽ ” ﺋﯚﻧﺪ“ ﻛﻮرد وەك ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﻟــە ھﺎوﻛﯿﺸــەﻛﺎن ﻟەﮔەڵﯿــﺪا ﻣﺎﻣەڵــە ﻧەﻛﺮاوە .ﻧﻮﻗﺴــﺎﻧﯽ ﻟەم ﺑــﻮارە ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﺋەوەی ﻛە رۆژﺋﺎوا ﯾﺎرﻣەﺗﯿــﺪەر ﻧﺎﺑێ ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿەﻛــە دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛە ﻛــﻮرد ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚی ﺑە ﭼەﻛەوە ﺧەرﯾﻚ ﻛﺮدووە و ﻛەﻣﺘﺮ ﺋﺎوڕی ﻟە ﭘﺮﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی ﺧﯚی داوەﺗەوە. ﻧﺎﺑێ ﻟە ﺑﯿﺮی ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛە رۆژﺋﺎوا ﺑﯚ ﻛﻮرد زۆر ﮔﺮﯾﻨــﮓ و ﺑەھێﺰە، ﺑەم ﺑەھێﺰﺑﻮون واﺗﺎی ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﻛە دەﺑــێ ﭘێﻤﻠﯿﺎن ﺑﯿــﺖ ،ﺋێﻤە دەﺑﻮو زۆر ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ھەﻧﺪێﻚ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﻤﺎن ﺑــﯚ رۆژﺋــﺎوا ﺑەراﻣﺒەر ﺧﯚﻣﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدﺑﺎﯾە، واﺗﺎ ﺧﺎڵــﯽ ﻻوازی ﺋەواﻧﻤﺎن وەك ﺧﺎڵﯽ ﻻواز ﺑﺒﯿﻨﯿﺎﯾە ،ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﻛە ﻛﺎﺗێﻚ رۆژﺋﺎوا ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋێﻤەﯾە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺳــەرﻣﺎﻧﺪا ﺑﺎز ﺑﺪات، دەﺑێ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﯿەﺗﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ.
دﯾﻤﺎﻧﻪ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ زۆری ھەﯾە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧﺎوﭼە رزﮔﺎرﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺑە ﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋﺎزاد ﻛﺮاون ،ﻛێﺸە دروﺳﺖ دەﻛەن .ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷەڕ دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺑەردەوام ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺷەڕﻣﺎن ﭘێ دەﻓﺮۆﺷێ ،ﺋێﻤە وەك ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷﯿﺪاﯾﻦ ،ﻧﺎھێڵﯿﻦ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەوﻧەوە و ﺋﺎراﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪەن.
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
وﺷە /ﺑﺎﺷﯿﻚ - ﻣﻮرﺷﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ ﻟﯿــﻮا ﺑەھــﺮام ﻋەرﯾﻒ ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﻟﯿــﻮای 7ی ﭘێڕۆی ﺳــﯚران ﻟە ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑــﺎس ﻟــە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕ دەﻛﺎت و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺗەﻧﯿﺎ 5 %ی ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دەﺳﺖ داﻋﺶ ﻣﺎوەﺗەوە ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋــەو ﻓەرﻣﺎﻧــﺪە ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن رەﺧﻨە ﻟــە ﭘەﻛەﻛە دەﮔﺮێــﺖ ﺑــەوەی رێﮕــﺮی ﻟە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻨﮕﺎل دەﻛﺎت و ﻟەﺑﺎرەی ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯿﯿەوە دەڵێ” ،ﺷەڕﻣﺎن ﭘێ دەﻓﺮۆﺷێ“. دەﻣەوێــﺖ ﻟــەوە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەم ﻛە ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﻟــە رووی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﮔﺮﻧﮕە؟ ﺷﺎرۆﻛەی ﺑﺎﺷﯿﻚ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﻧﺎوﭼە ھەرە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎن و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻤــە ،ﺑە ﺣﻮﻛﻤــﯽ ﻧﺰﯾﻜﯿﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﻟە ﻣﻮوﺳڵ و ھەڵﻜەوﺗەی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯽ دەﭬەرەﻛە ،ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭼﯿﺎی ﺑﺎﺷــﯿﻚ و زەرﺗﻚ ﻟە ﺑﺎﻛﻮر و ﺑﺎﺷﻮوری ﺷﺎرۆﻛەﻛە وای ﻛﺮدووە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــﯽ زۆری ھەﺑێــﺖ و ﻟەڕووی ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿە ،ﻟەڕووی ﭘێﻜﮫﺎﺗەوە ﺋێﺰﯾﺪی ،ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎن ،ﺷەﺑەك و ھەﻣﻮو ﺋﺎﯾﻨــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺷﺎرۆﻛەی ﺑﺎﺷﯿﻜﯿﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺎوە، ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﭘڕ ﺑﺎﯾەﺧــە .ﺑﯚﯾە ﻟە دەﺳــﺘﭙێﻜﺪا ﺑﻮوە ﺟێﯽ ﺳەرﻧﺠﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ و ھێﺮﺷﯿﺎن ﻛﺮدە ﺳــەر ﺷــﺎرۆﻛەﻛە ﺗــﺎ ﺋەو ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧەی ﺋﺎﯾﻨە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪەن ،ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ﺷﻮێﻨەواری زۆری داﻋﺶ ﺑەﺳــەر ﺑﺎﺷﯿﻜەوە دﯾﺎرە و ﭼەﻧﺪان ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺋێﺰﯾــﺪی و ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن وێﺮان ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﺑە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ و ھﺎوﻛﺎری ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺧەرﯾﻜــﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﺎﺷﯿﻜﻦ و ھەﻣﻮو ھەوڵێﻚ دەدەﯾﻦ ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﺗەﻧﺎھــﯽ ﺑﯚ دەﭬەرەﻛە. ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛﺮدەوەﮔەﻟﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺑﯚﭼــﯽ دەﮔێڕﻧەوە؟ ﺧﯚڕاﮔﺮﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەراﻣﺒــەر ﺋەو ھەﻣــﻮو ﺗەﻧﮕﮋاﻧە، ھﺎوﻛﺎت ﻓﯿﺪاﻛﺎری ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺳەرﻛەوﺗﻨە ﯾەك ﻟە دوا ﯾەﻛەﻛﺎن و ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ،ﺋەﻣﺎﻧە ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ ﺑﻮون ﻛە ﺋﯿﺮادەی ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە زۆر ﺑەھێﺰ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﺎوﻛﺎت ﺑــﯚ ﭘێﺸــڕەوی و ﭘﺎﻛﻜﺮدﻧەوەی ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺑــە ﻛﯚﻣەڵێــﻚ زﻧﺠﯿﺮە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﺑە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺳەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧەی ﻟە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ھەﻣﺎﻧﺒﻮو ،وای ﻛﺮد ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔەورە ﻟــە ﻛﺮدەوەﮔەﻟــﯽ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺷﺎرۆﻛەی ﺑﺎﺷﯿﻚ ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨﯿﻦ و رێﮋەﯾەﻛﯽ زۆری ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟــەو ﻛﺮدەوەﮔەﻟە ﻛﻮژران، ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە دﯾــﻞ ﻛەوﺗﻨە دەﺳﺘﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە .ﺑﯚﯾە داﻋﺶ
ﻟﯿﻮا ﺑەھﺮام ﻋەرﯾﻒ ﯾﺎﺳﯿﻦ: % 5ی ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎوە ﻟە دەﺳﺖ ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﺖ
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺷەڕﻣﺎن ﭘێ دەﻓﺮۆﺷێ
ﻟــەو ﻛﺮدەوەﮔەﻟە دڵﻨﯿﺎﺑﻮو ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرﮔــﺮی ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺗەﻧﯿﺎ 4ﻛﻢ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ و ﺑەﻧﺎو ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﺧەﻻﻓەﺗەﻛەﯾﺎن دوورە ،ﺋەﮔەری زۆر ھەﯾە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوەﮔەﻟەﻛە ﺑەﻏﺪادی و ﮔەورە ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮوﺑﻦ و ﻟە ﭘێﺶ ﭼــﺎوی ﺋەوان ﺗەواوی ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﺑﺎﺷﯿﻚ ﻟەﻧﺎو ﭼﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣە ﺳەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﻣەزن ﺑﻮو. رۆڵﯽ ﻟﯿﻮای 7ی ﺳــﯚران ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ ﭼﯽ ﺑﻮو؟ ﻟﯿﻮای 7ی ﭘێڕۆ ﺳەرﺑە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011 دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺳــێ ھــەزار و 200ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ، ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺑﺎزی ﻟە ﻣﯿﺤﻮەرەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــەوەی ﺷــەڕ ﺑﻮوە و ﺋێﺴﺘە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ﻟە ﻣﯿﺤﻮەری ﺑﺎﺷﯿﻚ و ﺷــﻨﮕﺎل ﭘێ ﺳﭙێﺮدراوە، 50ﺷەھﯿﺪ و 250ﺑﺮﯾﻨﺪارﻣﺎن ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ ھەﺑﻮوە. ﭼەﻧﺪ ﻟە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎوە ﻟە دەﺳــﺘﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێ؟ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ % 5ی ﺧﺎﻛﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێﻢ ﻣﺎوە ﺋﺎزاد ﺑﻜﺮێﻦ ،ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﭘﻼﻧﻤﺎن ھەﯾە ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﻛە ﻣﺎون ﺋﺎزادﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. ﺋــەو ﺧەڵﻜەی ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺋﺎوارە ﺑﻮون ،دەﮔەڕێﻨەوە
ھــەردوو ﯾەﻛــەی 70و 80دەﺧﺮێﻨــە ژێﺮ ﭼەﺗﺮی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە
ﺳــەر ﻣﺎڵ و ﺣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎﮔەڕێﻨەوە ھﯚی ﭼﯿﯿە؟ ﺑــەردەوام ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﯿﻚ و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو دەﭬەرە ﻛە ﺳﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﺘﺮ ﺋــﺎوارەی ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﺑﻮون ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔەڕاﻧــەوەن ﺑﯚ ﺋەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋﺎزادی ﻛﺮدون ،ھﯚی ﻧەﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ﻛــە زۆرﺑەی ﻣﺎڵﺒﺎﺗە ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﻦ و دەﺧﻮێﻨﻦ ،دوای ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮان ﺑەﺷــﯽ ھــەرە زۆری ﺋﺎوارەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﯿﻚ و دەوروﺑەری دەﮔەڕێﻨەوە. ﺋەﮔــەر ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن وێﺮان ﺑﻮوﺑێﺖ ،ﺋﺎوارەﻛﺎن ﭼﯚن و ﺑﯚ ﻛﻮێ دەﮔەڕێﻨەوە؟ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ھﯿــﭻ ﺋــﺎوارەﻛﺎن ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﻧــﺎﻛﺎت ﻟــەڕووی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ رۆژاﻧــە و ﺧــﯚراك و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ،ھﯚﻛﺎرەﻛە ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻋێــﺮاق ﺑــﺎش دەزاﻧێﺖ ﺧەڵﻜــﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪان ﺑﯚ ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑﯚﯾــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ھەوڵە ھەﻣــﻮو ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧﯿــﺪا ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻜەش ﺑــە ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻛــﺮدووە ﻟــە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﻣــﭗ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ. وەك ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕ ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺷﻨﮕﺎل ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯽ؟ ﺷﻨﮕﺎل ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿە، داﻧﯿﺸــﺘﻮوان و ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﻟە ﺑﻨەڕﺗــﺪا ﻛــﻮردن و ﺋﻮﻣێﺪی زۆرم ھەﯾــە ﺑﮕەڕێﻨﺮێﺘەوە ﺳــەر
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎل ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــﺮا ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەزاﻧﻦ، ﺋەوان ﻟە رێــﯽ رﯾﻔڕاﻧﺪۆﻣەوە زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑڕﯾﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪەن. ﺋــەو ﻛێﺸــە و ﺋﺎڵﯚزﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ھەﺑﻮون ،ﭼﺎرەﺳــەر ﻛﺮاون؟ ﺑەداﺧــەوە ﭘەﻛەﻛــە ﻛێﺸــەی ﺳــەرەﻛﯽ ﺑــﯚ ﺋێﻤــە و ﺧەڵﻜﯽ ﺷﻨﮕﺎل دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺑەھﯚی ﭘەﻛەﻛــەوە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ رێﻜﺨﺮاو و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑێﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺷــﻨﮕﺎل ﺗﺎ ﺋــﺎوەدان ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺧﺰﻣــەت ﺑە ﺧەڵﻜــﯽ دەﭬەرەﻛە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺷــﻨﮕﺎل ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑێﺖ ،ھﯿﭻ رێﻜﺨﺮاوێﻜﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ھﺎوﻛﺎری ﺧەڵﻜﯽ ﺷــﻨﮕﺎل ﻧﺎﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘەﻛەﻛە ﻟە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺗﯿﺮۆرە .ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەﭬﺎﻧــﯽ ﭘەﻛەﻛــە ﺑەﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﭽﻨەوە و ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﻧەوە ﻛە ﺷﻨﮕﺎل ﺷﻮێﻨﯽ ﺋەوان ﻧﯿﯿە و ﭼﯚڵﯽ ﺑﻜەن، ﺋێﻤە رێﺰ ﻟە ﺧەﺑﺎت و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﺎن دەﮔﺮﯾﻦ. ﺑــە ﺑــڕوای ﺗــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە دەﻧﮓ ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدەن؟ ھﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە % 100ی ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ھەرێﻢ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﺳــﻨﻮوری ﻣﯿﺤــﻮەری ﺑﺎﺷــﯿﻚ، ﺑەﺷــﺪاری رﯾﻔڕاﻧــﺪۆم دەﻛەن و دەﻧﮓ ﺑەﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەدەن و ﺗﺎﻣــەزرۆی ھﺎﺗﻨﯽ ﺋەو رۆژەن ﻛە ﻟە 25ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ. ﭘێﺸــﻤەرﮔە چ دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەك ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼــە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎن دەدات ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋﺎوارە ﻧەﺑﻨەوە؟
ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﺑﺎﺷــﯿﻚ ﺧەرﯾﻜــﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدن و ﻗﺎﯾﻤﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﺎﺗﺮەﻛﺎﻧﯿﻦ ﺑــە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ و ﺋﺎﮔﺎداری ﺳەرۆك ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺗــﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ھﺎوﺑﯿﺮاﻧــﯽ ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﺑێﻨە ﻧــﺎو ﺳــﻨﻮوری ﺑﺎﺷــﯿﻚ و ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺗێــﻚ ﺑﺪەن، ھەروەھﺎ ﻟــە ھەوڵﯽ ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﺪاﯾــﻦ ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑﯚ ﺋەو ﺧەڵﻜەی دەﮔەڕێﻨەوە ﺑﺎﺷﯿﻚ ﺗﺎ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋﺎوارە ﻧەﺑﻨەوە. ﭘێﺸــﻤەرﮔە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﯾە؟ ھﺎوﻛﺎرﯾﻤــﺎن ھەﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق ﺋەوﯾــﺶ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧێﻮان ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێــﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاق و ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﺎن ﻛﺮاوە ،ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەوروﺑەری ﻣﻮوﺳڵ ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺋــﺎزاد ﻛــﺮاون و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛﺮاوە، ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺎرزاﻧــﯽ وەك ﻓەرﻣﺎﻧــﺪەی ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن و ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ﺗﺎ ﺷەڕی داﻋﺸﯿﺶ ﺑەردەوام ﺑێﺖ. ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﭼﯚن ھەڵﺪەﺳەﻧﮕێﻨﯽ؟ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷــەڕی داﻋﺶ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ ،ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺗەواوی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺎن ﻛﺮدووە، ﻟە رێــﯽ ﺑﯚردﻣﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﻨﻜە و ﺑﺎرەﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ داﻋــﺶ و ھەروەھﺎ ﻣەﺷــﻖ و راھێﻨــﺎن ﺑەھێــﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﻤﻮوﺣﯽ ﺋێﻤــە ﻧەﺑــﻮوە ،ﺑەم
ﺑەﺷێﻮەی ﮔﺸــﺘﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ھەﺑﻮوە. ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺷــەڕی ﻣــﺎوە ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ؟ ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ ﻛــەم ﻣــﺎوە ﻟەﮔــەڵ داﻋــﺶ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟــە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷــﯿﺪاﯾە ﺑــﯚ ھــەر رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾــەك داﻋﺶ ﯾﺎ ھﺎوﺑﯿﺮاﻧــﯽ ﺑێــﺖ ،داﻋﺶ زۆری ﻧەﻣﺎوە ﻟــەڕووی ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺑــە ﯾەﻛﺠــﺎری ﺑﻜــەوێ ،ﺑەم ﭘێﺪەﭼێ ﺷــێﻮازی ﺷــەڕﻛﺮدن
ﺋەﻣــەش وای ﻛــﺮدووە زۆر زﻟﮫێــﺰی دﻧﯿــﺎ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ھەﻣﻮو رووﯾەﻛــەوە دووﭘــﺎت ﺑﻜەﻧەوە، راﺳﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زۆرﻣﺎن ﻟە ﺷەڕی داﻋﺶ داوە ،ﺑەم ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دﻧﯿﺎ ﻧﺎﺳــﺮا و ﺋێﺴﺘە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوە و وای ﻛــﺮد زۆر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دﻧﯿﺎ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ روو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 30ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەری وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەن، ﺋەﻣــەش وا دەﻛﺎت ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن و ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻦ ﻟە واﻗﯿﻌﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﺋــەو ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧــە ﺟﻮاﻧــەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﯾــە ﺑﻮوەﺗە ﺟێﯽ ﺳــەرﻧﺠﯽ وﺗﺎن ،ﻟە ﻗﻮﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﺪاﯾﻦ ،ھﯿــﻮادارم ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺑەڵێ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن. ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ھەڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷەڕ ﻟە ﻧێﻮان ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻟە ﺋﺎراداﯾە؟ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻓﻜﺮەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ ھەﯾــە و ﭼەﻧــﺪان ﺧەڵﻜــﯽ ﺳــﭭﯿﻞ و ﺑێﺘﺎواﻧــﯽ ﻛﻮﺷﺘﻮوە ،ﺋەوەی ﺟێﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺋێﻤەﯾە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق، ﺋەو ھێﺰە ﺗﻮﻧــﺪڕۆ ﻛە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣە داﻣەزراوە ،ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻛﺮا و زۆرﯾﻨەی دەﻧﮕــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑەدەﺳــﺖ ھێﻨــﺎ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻣێﮋووی ﻋێﺮاﻗــﯽ دوای ﺳــەداﻣﺪا 15 ﺳــﺎڵە ﺧەﺑﺎت دەﻛﺎت و ھێﺰێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺳــەدام ﺑﻮو ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ داراﯾﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏﺪاوە ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﻧﺎﻛﺮێﺖ. ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﯽ زۆری ھەﯾــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧﺎوﭼە رزﮔﺎرﻛﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟەﺳەر دەﺳــﺘﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺑــە ﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋﺎزاد ﻛﺮاون ،ﻛێﺸــە دروﺳﺖ دەﻛەن. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷــەڕ دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوە، ﺑەم ﺑەردەوام ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺷــەڕﻣﺎن ﭘێ دەﻓﺮۆﺷــێ ،ﺋێﻤە وەك ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﺎﺷﯿﺪاﯾﻦ ،ﻧﺎھێڵﯿﻦ ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺧﺎﻛــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەوﻧەوە و ﺋﺎراﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﻚ ﺑﺪەن.
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﻓﻜﺮەﯾەﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾﯽ ھەﯾە و ﭼەﻧﺪان ﺧەڵﻜﯽ ﺳــﭭﯿﻞ و ﺑێﺘﺎواﻧﯽ ﻛﻮﺷﺘﻮوە ﺑﮕــﯚڕن و ﺟﯚرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨــﻦ ،ﺋەوﯾﺶ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺧەڵﻚ ،ﺑﯚﯾە ﻟــەم رووەوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﻤﺎن ﺑــە ھﺎوﻛﺎرﯾــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەﯾە ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ ﺳەرﭼﺎوە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﭘﺘەوﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن و ﺷەڕﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎی داﻋﺶ. ﺋێــﻮە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەﯾەﻛــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺷــﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻦ ،داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ داھﺎﺗــﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﺑە ﮔەش دەﺑﯿﻨﻢ ،ﺧﯚڕاﮔﺮی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻓﯿﺪاﻛﺎری ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔە وەك ﭘﺎرێﺰەرێــﻚ ﻟە ﺑەھــﺎ ﺑەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دەرﻛﺮدووە،
وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەردا دێﺖ؟ ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھێﺰێﻜﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺸﻨﺎڵﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺳــەرﻟەﻧﻮێ دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی وەزارەﺗﯿــﻦ ھەﯾﻜەﻟــﯽ ﺑەﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ، ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ﻓڕەﻧﺴــﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ، ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ 70و 80دێﻨــە ژێﺮ ﭼەﺗﺮی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێ ھەﻣﻮوﯾﺎن رێﻚ دەﺧﺮێﻦ ﻛــە ﺋەﮔەری ھەﯾە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ ﻧــﻮێ ﺑﭽێﺘە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ،ھەروەھﺎ ﻟە ھێﺰی ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن راھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێــﺖ و دواﺗــﺮ ﭘڕﭼەك دەﻛﺮێﻦ و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ﺑەرز دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﯚ ھەر رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾەك ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێﺮاق رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ڕێﺰ ﻟە ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەھﯿﺪان ﺑﮕﺮن و ﻧەﺑﻦ ﺑە وەرﮔێڕی ﻗﺴــە و دوژﻣﻨﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑــە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯿﺶ ﺋەواﻧە ﺑــە ﻛﯚﯾﻠە ﻧــﺎو دەﺑــﺎت ﻛە دژی ﺋﺎزادی و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوەﺳﺘﻨەوە.
ﻣەﯾﺪاﻧێﻜــﯽ ﺟەﻧﮕﯿــﺶ ﻧــەك ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻧەﺑــﻮوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت زۆرﺟﺎر ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎوە ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔە دەﻛﺮد ﺳﺎردﯾﺎن دەﻛﺮدﻧــەوە ﻟــە ﺑەرﮔﺮﯾﯽ ﺧﺎك، ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ھﺎوﺋﺎھەﻧــﮓ ﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھەرﭼــﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ دژە دەﯾﮕﻮازﻧەوە ﺑﯚ ﺧەڵﻚ. ﺷﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮرد ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﺗﺎ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋەﯾﻠﻮول، ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺮازێﻚ ﺑﯚ ﺋەو ﻛﻮرداﻧە ﺑەﻛﺎر دێﻨﻦ ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘﺎرەﺷــﯿﺎن ﭘێ دەدەن ﺑﯚ ﺋەوەی دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻗﺴە ﺑﻜەن. دەﻟﯚ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﮔﯚڕان
ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﻮوﻧەﺗــە وەرﮔێڕی ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ،ﺋەوەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﮔﺮووﭘەﻛەی دژی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﯾڵێــﻦ ،ﺋــەوان دەﯾﻜــەن ﺑە ﻛﻮردی و ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ دەڵێﻨەوە” .ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەواﻧە ڕێﺰ ﻟە ﺧﻮێﻨﯽ ﺋەو ﺷــەھﯿﺪاﻧە ﺑﮕﺮن ﻛە ﺑەھﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻛە داﻋﺸﯽ ھێﻨﺎﯾە ﻋێﺮاق، ﺧﻮێﻨــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﺎﻛﯽ ﭘﯿــﺮۆز و ﺧەڵﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺧﺸﯽ“. ”واﺗــە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟــە ﺷــەھﯿﺪﺑﻮون و ﺧﻮێﻨــﯽ ھەزار و 710ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛــە ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮد ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﯚ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﻣﻮوﺳڵﯽ ڕادەﺳﺘﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻛﺮد“ ﺷﺎﺧەوان وای ﮔﻮت.
وﺷە /ﺗﯚڵە ﻓەرەج -ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ”دەﺷــﻨێ ﺋــﺎزاد“ ھەڵﮕــﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣــەی دﻛﺘــﯚرا ﻟە ﺳــﻜﻮڵﯽ زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی ﻟــە ﻛﯚﻟێﮋی زاﻧﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﻟــە زاﻧﻜﯚی ”ﻟێﺴــﺘەر“ی ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟە زاﻧﻜﯚی ﭘﯚڵﯿﺘەﻛﻨﯿﻜﯽ ھەوﻟێــﺮ ،ﻟــە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯿﺪا وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎﻣەی دﻛﺘﯚراﻛەی ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨــەوە و دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ رێﮋەی ”وﺷــە ﺧــﻮازراوە )Loan (Wordsﺑەﻛﺎرھﺎﺗــﻮوەﻛﺎن“ ﻟــە رۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردﯾﺪا ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،وردﺗﺮ ﻟــە ھەواڵ و ﺑﺎس و وﺗــﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻧێــﻮان ﺳــﺎﻧﯽ ،2013 - 1993 ﭼەﻧﺪ ﺋەﻧﺠــﺎم و ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧــﮓ دەﺧﺎﺗــە ﺑەردەﺳــﺖ ﻟە ﻛﺎرﯾﮕەری ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﻧﺎوﭼەﻛە ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ و ﻛﺮاﻧەوەی ﺑەرﭼﺎو ﺑە رووی ﺟﯿﮫﺎن و ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە.
ﻟە زاﻧﻜــﯚی ﻟێﺴــﺘەر و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼــﻮار ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ ﻟــە زاﻧﺴــﺘﯽ زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ و ڕۆڵﯽ ﺑەرﭼﺎوی ھەﺑﻮوە ﻟە ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﻛﺘێﺒە ﺑوﻛــﺮاوەﻛﺎن ﻟە ﺑﻮاری زﻣﺎﻧەواﻧﯿﺪا“. ﺋــەم ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿە زﻣﺎﻧەواﻧﯿﯿــە ﻟە ھەوڵــﯽ ﭘێﻜﺎﻧﯽ ﭼەﻧــﺪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮕﺪاﯾە ﻟە دەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻻﯾەﻧــﯽ ﺋەرێﻨﯽ و ﻧەرێﻨــﯽ ﻟــە دەوڵەﻣەﻧﺪﻛﺮدن و ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﻟــەڕووی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــﯽ وﺷــە ﺧﻮازراوەﻛﺎن ﺑﯚ ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻟــە رێــﮋە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻟەﺳەر ﻛەﻣﺒﻮون ،ﯾﺎﺧﯚ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە وﺷﺎﻧەدا ﻟە ﺑــﻮاری زاﻧﺴــﺘە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﯾﺪا .ھﺎوﻛﺎت ﺑە ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋەو
ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧﺎﻧەی ﻛە ﺑەﺳەر وﺷە ﺧﻮازراوەﻛﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮون ﻟە ﺗێﻜﺴﺘە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯿــﺪا ،ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە زاﻧﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻓﯚﻧﯚﻟﯚﺟﯽ )Phonol- (ogyدەﻧﮕﺴــﺎزی( ،ﻣﯚرﻓﯚﻟﯚﺟﯽ ) (Morphologyوﺷەﺳــﺎزی و ﭘێﻜﮫﺎﺗەی وﺷە و ﺳﯿﻤﺎﻧﺘﯿﻚ )Se- (manticواﺗﺎﺳــﺎزی ﻟە وﺷــە ﻟە ﻧێﻮان ﺳﺎڵەﻛﺎﻧﯽ .2013 - 1993 وردەﻛﺎرﯾــﯽ ﭘڕۆژە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛە ﺑەﮔﻮﺗەی دەﺷﻨێ ﺋﺎزاد” ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘەڕەﯾەك ﻟە رۆژﻧﺎﻣەی ﻛﻮردی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە وەك ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺑــﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی وﺷە ﺧﻮازراوەﻛﺎن ﻟە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﻋەرەﺑﯿﯿەوە ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮون“. ”ﻟە دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ
”ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺑﻮوﻧەﺗە وەرﮔێڕی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ“ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا دژ ﺑــە ھەﻣــﻮو ﭘﺮﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮون و ﻟــە ھﯿﭻ
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
”ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺋﯿﻨﺘﻤﺎی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە ﺗﺎ ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﻦ“ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﭼەﻧــﺪ ڕۆژێﻚ ﺑەر ﻟە ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﮔﻮﺗﯽ ،دەﺑێ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﮕەڕێﺘــەوە ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﭘێــﺶ ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﻟێﯽ ﺑﻮو ،ﺑەھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەك ﺋەو ﭘﯿﺎوە دژ و دوژﻣﻨﯽ ﻛﻮردە ،ﮔﯚڕان ﺑــە چ ڕووﯾەك دەﭼﻦ دەﺳــﺖ دەﺧەﻧە ﻧﺎو دەﺳﺘﯿﯿەوە“. ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرە دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ”ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺑﻮون، ﭼــﺎوەڕوان ﻛــﺮاوە ﻟەﮔــەڵ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺶ ﻧەﺑﻦ“.
”ﺑەرھەڵﺴﺘﻜﺎراﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﯚﯾﻠەن“ ﻛﯚﻣــەڵ و ﮔــﯚڕان ﻟــە زۆرﺑەی ﺑﯚﻧــە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻛــە دژ دەوەﺳــﺘﻨەوە ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ﭼﺎودێڕان ﻟەوە ورد ﺑﻮوﻧەﺗەوە ﻛە ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ھﺎوﺷێﻮەﯾە و ﻟەﯾەك ﻛﺎﺗــﺪا دەردەﻛﺮێﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﻣﺎن ﻟەو ﺳــێ ﺳﺎڵەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەھەﻣﻮو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــەك ﺑﻮو ﺳــەرﻛەوﺗﻦ، ھﯿﭻ ﺑەﺷﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸﯿﺎن ﻧەﺑﻮوە. ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەر ﺑەرھەڵﺴــﺘﯽ و
دژاﯾەﺗﯿــﯽ ھەﻧــﺪێ ﻛــەس و ﻻﯾەن ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﺎﺗــە دەﻧــﮓ و دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺋەواﻧەی دژی ﺋﺎزادی و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔەﻟەﻛەﯾﺎن ﺑﻦ ،ﻛﯚﯾﻠەن. د .ﺑﻮﺧــﺎری ﻋەﺑﺪو ﭘﺴــﭙﯚڕی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧەﻛﺎت ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﭘﺎرێﺰێ ﻟــە دوژﻣﻨﺎن ،دەﭼێﺘە ﺧﺎﻧــەی ﺧﯚﻓﺮۆﺷــﯿﯿەوە ،ھەر ﻛەﺳــێﻜﯿﺶ ﺑەرﮔــﺮی ﻧەﻛﺎت و دەﻧــﮓ ﻧــەدات ﺑــﯚ ﺋــﺎزادی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﯾﻠەﯾــە و ﻧﺎزاﻧێ
ﺋﺎزادی ﻣﺎﻧﺎی ﭼﯿﯿە ،ﺋەوە ھەر ﻛێ ﺑێ ،ﺋەﻣە دەﯾﮕﺮێﺘەوە“. ﺋەﻣــڕۆ ”ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﻟەﮔــەڵ ﺋﺎزادی و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ڕزﮔﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ،ﺋــەو ﺑەﺷــە ﺑﭽﻮوﻛەﯾﺸــﯽ ﻟــە دژی ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﻦ ،ﻧــەك ھــەر ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﻧــﺎو ھەﻣــﻮو ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺳــەر ڕووی زەوی ھەن و ﺋەواﻧە ﻛﯚﯾﻠەن و ﺋﺎزادﯾﯿﺎن ﻧﺎوێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﻛــﺮێ ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێــﻚ ﺑﺒێﺘە ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن و ﻧەﯾﺎری ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛە ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮون“.
دوور و درێــﮋی ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی وﺷــە ﺧــﻮازراوەﻛﺎن ﻟــە وﺗﺎرە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ژﻣﺎرەﯾﺎن 246 وﺗﺎر ﺑﻮوە .ﺑە ﮔﺸﺘﯽ داﺗﺎﻛﺎن داﺑەش ﻛﺮاون ﺑــﯚ دوو دەﯾــەی ﺟﯿﺎواز، ﯾەﻛەﻣﯿــﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 2013 - 1993و دەﯾەی دووەم ﻟە ﻧێﻮان ﺳﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ،2013 - 2003ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﺑەﭘێﯽ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﻛﺎﻧﻤﺎن و ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ ﺑــە ﺳــەرﭼﺎوە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧەواﻧﯽ ،ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن رێــﮋەی وﺷــە ﺧــﻮازراواﻛﺎن ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿەوە ﺑــﯚ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو رێﮋەﻛە ﻟە ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەدا ﺑﻮوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧێﻮان ﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ،2013 - 2003 ﻛــە % 16.7ﺑﻮوە ﻟــە 2003ﺗﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە % 21.2ﻟە ﺳﺎڵﯽ .2013ﺑــەم ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎن ﺑە رێﮋەی ﯾەﻛﺠﺎر ﻛەم
ﻛە % 10.2دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا وﺷــە ﺧــﻮازراواﻛﺎن ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﯿــەوە ﺑﯚ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﺑەرز % 7.23ﻟە ﺳﺎﻧﯽ 1993دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە و دواﺟﺎر ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ﺑە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ 2013دا ﻛــە ﺑەڕێــﮋەی % 7.11 دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮاون“ .دەﺷﻨێ وای ﮔﻮت. ﺋەوەﯾﺸﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد ﻛە ”ﺑەﭘێﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ،رێــﮋەی ﺑــەرز و ﻧﺰﻣﯿــﯽ وﺷــە ﺧــﻮازراوەﻛﺎن ﻟە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰی و ﻋەرەﺑﯽ ﺑﯚ ﺳــەر زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی، ﺑە دوو ﺋﺎراﺳــﺘەی دژ ﺑەﯾەك ﺑﻮوە ﻟــەو دوو دەﯾــەدا ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ 1993وﺷــە ﺧﻮازراوە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن ﭘﺸــﻜﯽ ﺷــێﺮﯾﺎن ھەﺑﻮوە وەك دەﺳﺘەواژەی )ﺋەﻣﺮی واﻗﯿﻊ -ﻛە ﻟە ﭘﺎﺷــﺎﻧﺪا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳــەردا ھﺎﺗــﻮوە و وﺷــەی - دﯾﻔﺎﻛﺘﯚ ﻟە ﺑﺮی ﺑــەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە(، ﺋەﻣــەش ﺑەﭘێــﯽ ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوە زاﻧﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﻟــە رێــﮋەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ وﺷــە ﺧﻮازراوەﻛﺎن ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﯾﺪا ﻟە ﺋەﮔەری ژێﺮدەﺳﺘەﯾﯽ و ﭼەوﺳــﺎﻧﺪﻧەوەی ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺑﻮوە ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑەﺷێﻮەی زۆرەﻣﻠێ ﺑەﺳــەرﯾﺪا ﺳــەﭘێﻨﺮاوە و زﻣﺎﻧﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺮی ﺑﻮوە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧەرێﻨﯽ دوورﻣــەودای ﻟــە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و زﻣﺎﻧەواﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾــﺎدا دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە“. ”ﺑــەم ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺳــﺎﻧﯽ 2003ـــەوە ،وﺷە ﺧﻮازراوەﻛﺎن
ﺑــە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿــەوە وەرﮔﯿــﺮاون و ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﯾﺪا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﻓــﺮاوان ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗــﻮون وەك )رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﻓﯿﺪراڵــﯽ و رژێﻢ(، ھﯚی ﺋەﻣە ﺑﯚ ﻛﺮاﻧەوەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە رووی دﻧﯿــﺎدا دەﮔەڕێﺘەوە ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ و ﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن وەك )دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﻮﻟﺘــﻮوری( ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪا ﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ﭘەﯾﺪاﺑﻮوﻧــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﻧێﻮان زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﮔەڵ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾــﺪا وەك زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﺑﺎو ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری دﻧﯿﺎدا“ .دەﺷﻨێ ﺋﺎزاد وای ﮔﻮت. ﺋەو ﻛﭽە ﻛﻮردە ﻟە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەﯾﺪا ﺋــەوەی ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪووە ﻛــە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەوە ﻧﯿﺸــﺎن دەدەن ”وﺷــە ﺧــﻮازراوەﻛﺎن ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿەوە ﺑــﯚ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﻛــﺮاون ﺑــە دوو ﺑەﺷــەوە ،ﺋەو وﺷــﺎﻧەی ﺑەﺑێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗﻮون وەك وﺷــەﻛﺎﻧﯽ )ﭼﺎﻧﺲ، ﺑﻠﯚك و ﺗﯿﻢ( ﯾﺎن ﺑە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەوە ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﻧــﺎو زﻣﺎﻧــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی وەك )ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺑﻮدﺟە و ﻛﺎﺑﯿﻨە( .ﻟە ھەردوو ﺷێﻮازەﻛەﯾﺸﺪا ھەوڵ دراوە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻓﯚﻧﯚﻟﯚﺟﯽ، ﻣﯚرﻓﯚﻟﯚﺟﯽ و ﺳــﯿﻤﺎﻧﺘﯿﻜﯿﺎن ﻟە ھەردوو ﺷێﻮەزﻣﺎﻧﺪا دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ دۆزﯾﻨــەوەی ھﯚی ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ دەﯾــەی ﯾەﻛــەم 2013 - 1993 رێﮋەﯾﯽ ﮔﯚراﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻛەﻣﺘﺮن، ﺑەﺷێﻮەﯾەك وﺷە ﺧﻮازراوەﻛﺎن ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾــﺪا زۆر ﻧﺰﯾﻜە ﯾﺎﺧﯚ
وەك ﺋەوەی ﻟــە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺑــەﻛﺎر دەھێﻨﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﻟە دەﯾەی دووەﻣــﺪا 2013 - 2003 رێﮋەی ﮔﯚراﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﻟە وﺷــە ﺧﻮازراوەﻛﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗــەوە .ﺋــەوەش ﺋەوە ﻧﯿﺸﺎن دەدا ﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎدا ھﯚی ﺧﻮاﺳﺘﻦ و ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ وﺷەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﭘڕﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﺎﻧە ﺑﻮوە ﻛە ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺑﻮوﻧــﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﻟە دواﯾﯿﺪا ﻟە ﭘﺎڵ ھەﻣــﺎن ھﯚﻛﺎردا، ھەوڵ دراوە ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻧﺰﯾﻜﺮدﻧەوەی وﺷە ﺧــﻮازراوەﻛﺎن ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾــﯽ ﻓﯚﻧﯚﻟﯚﺟــﯽ ،ﻣﯚرﻓﯚﻟﯚﺟــﯽ و ﺳﯿﻤﺎﻧﺘﯿﻜﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺪا. ﺋــەم ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــە دەﺑێﺘــە ﺑــﯚ ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯿﯿــەك رۆژﻧﺎﻣەﻧﻮوﺳﺎن و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردی ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ﺋەوەی ھەڵﺒﮋێﺮﺑﻦ ﻟە ﺟﯚری ﺋەو وﺷە ﺧﻮازراواﻧەی ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆر ﺟﺎر ھەﻧﺪێ وﺷەی ﺑێﮕﺎﻧە و ﺧﻮازراو ﺑەﻛﺎر دێﻦ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھﺎوﺗــﺎ ﻛﻮردﯾﯿەﻛەی ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾــە ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ داﯾﻜﺪا، وەك ﻧﻤﻮوﻧەی وﺷــەﻛﺎﻧﯽ )ھﯚﻛﺎر ﻓﺎﻛﺘــەر() ،ﻧﺎوەﻧﺪ -ﺳــەﻧﺘەر( و)ھەواڵ -ﻧﯿﻮز(. ﺋــەم ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾــە دەﺑێﺘــە ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﻓەرھەﻧﮕــە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن و رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ وﺷە ﺧﻮازراوەﻛﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﺑﯚ ﺋەو وﺷﺎﻧەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺷێﻮەﯾەك ﺑەﻛﺎر ھﺎﺗــﻮون و ﺑەﺷــێﻮەی ﺟﯿــﺎواز ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە ﻟەﻧﺎو ﺗێﻜﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﻛﻮردﯾﺪا )ﺑﺎﻧﻚ – ﺑﺎﻧﻖ(.
ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ :ﻛﻮرد ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە ﻧەك ﻋەرەﺑﯽ
دەﺷــﻨێ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛــە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛــﯽ ﻟــەو ﺟــﯚرە ﻟــە ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ،ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑــﻮو ﻟە ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە وﺷە ﺧــﻮازراوەﻛﺎن ﻟە زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی و ﻋەرەﺑﯽ ﺑﯚ ﺷــێﻮەزاری ﺳﯚراﻧﯽ ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی و ﺑەرﺑوی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻟە داڕﺷﺘﻨﯽ وﺗﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻛﻮردﯾﺪا. ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوەﯾــﺶ دا” ،ﺋــەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە زاﻧﺴﺘﯿﯿە ﺑە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺴــﯚر ﺟﻮﻟﯽ ﻛﯚڵﻤﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دراوە ،ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺷﺎرەزای ﻣێﮋووی وﺷەﺳــﺎزی ﻟە زﻣﺎﻧــﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
9
دۆﺳﯿە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﮔﻮڵە ﭘﺸﺪەری
زﻟەی ﻓﺎرس و ﺗﻮرﻛﻢ ﺧﻮاردووە ﻟە ﺋێﺮان وەك ﭘەﻧﺎھەﻧــﺪەی ﻋێﺮاﻗﯽ ﮔەورە ﺑــﻮوم و ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻧﯿﻮەی ﺗــﺮی ژﯾﺎﻧﻢ ،ﻟە ھﯚڵەﻧﺪاﯾــﺶ ھەر ﭘێﯿــﺎن دەﮔﻮﺗﻢ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺗﺎ ﺑﻮوم ﺑە ھﯚڵەﻧﺪاﯾﯽ ،واﺗە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟە ﻧێﻮان ﻋێﺮاﻗﯿﺒﻮون و ھﯚڵەﻧﺪاﯾﺒﻮون ،دووەﻣﻢ ھەڵﺒﮋارد .ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ڕۆژە ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻧﺎﻣﯚی ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﺧﯚﺷــﻢ ھەﺑﻮو ﻛە ﻣﻦ ﻟێﺮە ﺋﯿﺘﺮ ﺑە ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺋەژﻣﺎر ﻧﺎﻛﺮێــﻢ و ﺑەداﺧەوە ﺑە ﻓەرﻣﯿــﺶ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﻢ .ﻣــﻦ ھﯿﻮا و ﺋﺎرەزووﻣە ﭘێﺶ ﻣﺮدﻧﻢ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻤﺮم و ﺑەﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﻤﺮم ﻧەك ﺑە ﻋێﺮاﻗﯽ .ﺑﯚﯾە دەڵێﻢ ﺑەﺳە ،ﺑە ﻋێﺮاﻗﯽ ھﺎﺗﻤە ﺳەر ﺧﺎك و دەﻣەوێ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕۆﻣە ژێﺮ ﺧﺎك. ﻣــﻦ ﺑەﺷــﺒەﺣﺎڵﯽ ﺧــﯚم ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻢ ﺑە ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺑﺎرزاﻧــﯽ و ﻟە دڵﺴــﯚزی و ﺧﺎﻛﯿﺒﻮوﻧــﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻣێﮋووﯾﯿﯿە دڵﻨﯿﺎم ،ﺑﯚﯾە زۆر ﺑە ﭘەرۆش و ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە دەڵێﻢ ”ﺑەڵێ“ ﺑﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .زۆر ﺑێﺰارم ﻟە ﻋێﺮاﻗﯿﺒﻮوﻧــﻢ و زۆر ﺑەو ﻧﺎوە ﺋــﺎزار دراوم ﻟــە ژﯾﺎﻧﻤﺪا و ﺋﺎرەزووﻣــە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﭘێــﺶ ﻣﺮدﻧﻢ .واﺗە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﯽ ڕاﺳﺘﮕﯚﯾﺎﻧە و ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺧەڵﻚ و دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎن .ﺋەو ھەﻧــﮕﺎوە ﭘﯿﺮۆزەﯾﺶ ﺑە ﺗەﺑﺎﯾﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮرد دەﻛﺮێ و دەﭘﺮﺳﻢ ﺋﺎﯾﺎ ﺗەﺑﺎﯾﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﺧﺮاﭘە ﺟێﯽ ﻟەﻧﺎو ﻣێﺸﻚ و ﻣﺎڵﯿﯿﺎﻧﺪا ﻧەﺑێﺘەوە؟. ﺑﺮﺳــێﺘﯽ ﺑــﯚ ﻣــﻦ داواﻛﺮدﻧــﯽ وﺗێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾە .ﺑﯚ ﺋــەوەش وا ﻧﺎڵێــﻢ ﻛە ﻟە دەرەوەی وت ﻛێﺸــەی ﺑﺮﺳێﺘﯿﻢ ﻧەﺑێ، ﺑەم ﻟە ڕاﺑﺮدووﻣﺪا و ﺳﺎﻧێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ژﯾﺎﻧﻢ و دواﺗﺮﯾﺶ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﭘڕ ﻟە ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ﭘەﻧﺎھەﻧﺪەﯾﯽ ﻟە ﺋێﺮان ،رۆژ و ﺷەو وەك ﻛﭽﯚڵەﯾەك ﻛﺎرم ﻛﺮدووە ،زﻟەی ﻓﺎرس و ﺗﻮرﻛﻢ ﺧﻮاردووە ﺑﯚ ﭘەﯾﺪاﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﮔﺮﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە وت دەدەم ﺗﺎ ﻧﺎن. زۆرﯾﻨــەی ﭘﺎرﺗەﻛﺎن ﺋێﺴــﺘە ھــﺎوڕان ﺑﯚ ﭘێڕەوﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑە ڕاﺳﺘﯿﺶ ﺋەرﻛﯽ ﮔەل و ﻧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەن و ﯾەﻛﻼی ﺑﻜەﻧــەوە .ﺑە ھﯿﻮام ﻛەس زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪ ﻧەﺑێ و ھەﻣﻮو ﭘێﻜەوە ﻛﯚك ﺑﻦ و ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔﺸﺘﯿﺪا ﻛﺎر ﺑﻜﺮێ ﺑە دەﺳــﺘﭙﺎﻛﯽ و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﮔەل ﺑێﺰار ﻧەﻛەن ﮔەﻧﺪەن و ﺑەرژەوەﻧﺪﺧﻮازان .ﺋەوەﻧﺪەی ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ دەزاﻧﻢ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔــەل ﻛﺎر ﺑــﻜﺎت ،ﺋەوەﻧﺪەش ﺑــە ﺋەرﻛﯽ ﮔەل و ﻧﻮێﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪا دەزاﻧﻢ داﻛﯚﻛﯽ ﻟە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﻜەن ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻧﺎﭘﺎﻛﯽ و ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﭙﺎﻛﯽ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا ﻧەك ﺗﺎﻛﺪا. ﮔەﻟێﻜــﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮو و ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﺑــە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ، ﻧﺎﺑــێ ڕێﮕــە ﺑــﺪات ھﯿﭽــﯽ ﺗــﺮ وﺗﯽ ﺑەدەﺳــﺖ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﻛــەری ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ و ﺋﯿﺘﺮ ﻛﺎﺗﯽ ﺗێﭙەڕﯾــﻮە ﮔەﻟــﯽ ﻛــﻮرد ﻛﯚﯾﻠــە و ژ ێﺮ د ە ﺳــﺘﯽ ﺋــەوان ﯾێــﺖ. ﻣﻦ ﮔەﺷــﺒﯿﻨﻢ
ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋەﮔــەر ﺑــە ﺧێﺮاﯾــﯽ ﺋﺎوڕێــﻚ ﻟــە ﻣێﮋوو ﺑﺪەﯾﻨــەوە ،ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ زۆرﺑــەی ﻧەﺗەوە و ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود ﮔەﻻﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ﺧﺎوەﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ ﯾﺎﺧــﯚ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﻓﯿﺪراڵﯿﻦ و ﺑــە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺑە ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﻟەﯾەك وﺗﺪا دەژﯾﻦ ،ﺑەم ﺗﺎﻛە ﻧەﺗەوە ژﻣﺎرەﯾﺎن ﻟە 50ﻣﻠﯿﯚن ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە و ھێﺸــﺘﺎ ﺧﺎوەﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﻦ ،ﻛﻮردە. ﺑﯿﺮﻣــە ﻟە ﻛﯚڕێﻜــﺪا ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ ﻣێﮋوو ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری ﻛﺮدم ھەرﻛﺎت ﻟە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﺪا داوای ھﯚی دروﺳــﺖ ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ
ﻛﻮرد ﺑﯚ وا دەﻛﺎت؟
ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــە ھەﺳــﺖ ﻛﺮدن ﺑەو راﺳــﺘﯿﯿەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺑڕﯾﺎردان ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﮔ ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ،ﺗﺎ ﺳەروەﺧﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ،ﻟە ھەر ژ ”وﺷــە“ ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەزاﻧێﺖ ،دەرﻓەﺗﯽ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﺑﯚﭼﻮون و ھەڵﻮێﺴ ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﺑڕەﺧﺴێﻨێﺖ.
ﻛﻮردی -ﻣــﺎن ﻟێ ﻛﺮا ،ﺧﺎڵﯽ ﯾەﻛﯽ وەﻣەﻛە ﺑﻨﻮوﺳﯿﻦ ھﯚﻛﺎری ﺳەرەﻛﯽ دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ،ﺧﯚﺧﯚری و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮردەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎﻧە. ﺋەم ﺣﺎڵەت و ﻧەرﯾﺘە ﺧﺮاﭘەی ﺳەردەﻣﯽ ﻧەزاﻧﯽ و ﻧﺎﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮوی ﻟە ﺳﯿﺴﺘەم و ﻣﺎف ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺧﯚﺧﯚرﯾﯽ ﻛﻮردان ،ﺑێﮕﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەﺳــﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە و ﻟەو رووەوە ﺑەھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﻻوازی و دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﯾﺎن ﻟە ﻗەڵەم داوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑێﺸﻜﭽﯽ ﻧﻮوﺳەری ﻧﺎوداری ﺗﻮرك و دۆﺳﺘﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﻜﯿﺪا دەڵێــﺖ” ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ و
ﺳــﻮورﯾﺎ و ﺋێــﺮان و ﻋێــﺮاق دوژﻣﻨﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﻦ ،ﺋەوەی دوژﻣﻨﯽ ﮔــەورەی ﻛﻮردە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎﻧﻦ“. ﺋەم رﺳﺘەﯾەی ﺑێﺸــﻜﭽﯽ ﺑە روون و ﺋﺎﺷﻜﺮا ﭘێﻤﺎن دەڵێﺖ ﻓﺎرس و ﺗﻮرك و رۆﻣﯿﺶ دەزاﻧﻦ ﻛﻮرد ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺪا ﺧﯚﺧﯚرە ،ﻛــﻮردەﻛﺎن ﺑﯚ داوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑێﮕﺎﻧە ﭼﯚك دەدەن ﺑەزەوﯾﺪا، ﺑــەم ﻟە ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺳــﺎزش ﻧﺎﻛەن و ﺗﻮﻧﺪ و ﻛەﻟەڕەﻗــﻦ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﺸــﻤﺎن ﻧﺎوێ ﺋەﮔــەر ﺗﯚ دروﺳــﺘﯽ ﺑﻜــەی ،ﯾــﺎن دەﺑێﺖ ھەرﯾەﻛەﻣﺎن ھەﻣﻮو ﺷــﺖ ﺑﯿﻦ ﯾــﺎن ددان ﺑەوﯾﺘﺮدا ﻧﺎﻧێﯿﻦ.
ﻓﺎﯾــەق ﺑێﻜەس ﺷــﺎﻋ دەﻣێﻜە ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿە دەڵێﺖ: ﻛﻮرد ﺋەﺑەد ﻧﺎﮔﺎ ﺑە ﻣەﻗﺴ دوودڵﻦ ﭘﯿﺴﻦ ﻟەﻧـــﺎو ﻣﯿﻠەﺗێﻜﻦ ﺑﯚ ﻧەﻣــــﺎﻧﯽ داﺧەﻛەم ورد و درﺷﺘﯽ دەﺑێــﺖ ﺑﭙﺮﺳــﯿﻦ ﺋﺎ ﻛﻮێﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺧێڵەﻛﯿﺘـ ﯾﺎن ﺳــﻮودﻣﺎن ﻟە دەر دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺳــەرﺑە ﺋــەو ھﯚﻛﺎرەﯾﺶ زۆر ﻻ
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪ
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ
ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﻗﺎدر ﺋەﻟﯿﺎﺳﯽ:
ڕۆژی 25ی ﺋەﯾﻠــﻮول ،ڕۆژێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ و ﮔﺮﻧﮕە ﻟە ﻣێﮋووی ﻧەﺗەوەی ﻛــﻮرددا ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەو ڕۆژەدا ﺑڕﯾﺎرە ﮔﺸﺘﭙﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەڕێﻮە ﺑﭽێﺖ ،ﺑﯚﯾە ھەر ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ﺋەرﻛﯽ ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮردە ﻟەﭘێﻨﺎوی ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ﺗێﺒﻜﯚﺷێ. ﯾەﻛەم :ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەﻧﮕﺒێﮋ ﺑەﺳــﺮوود و ﮔﯚراﻧﯽ و ھەڵﺒەﺳــﺘﻮان ﺑە ھەڵﺒەﺳــﺖ و ﭘەﯾﭭﯽ ﻛﻮرداﻧە و ﭼﺎﻻﻛــﻮان ﺑــە ﺗێﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑــﯽ وەك ﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﺳــﯿﻤﯿﻨﺎر و ﻛﯚڕ ﻟەﭘێﻨﺎوی ﺟﯚﺷﺪان و ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ھەﺳــﺘﯽ ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ ﺗێﺒﻜﯚﺷﻦ. دووەم :ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەك ﺑــەﻻوە ﺑﻨێﻦ و دەﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە "ﺑەڵێ" ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ﺑﺨەﻧە ﺳﻨﺪووﻗﯽ دەﻧﮕﺪاﻧەوە .ﺳــێﯿەم :ﺋەرﻛﯽ ﻛﻮردی ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑە ھﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺰاﻧﻦ و ﺑەھەر ﺷێﻮەﯾەك ﺑﯚﯾﺎن دەﮔﻮﻧﺠێﺖ ﺑەﺷﺪاری ﭼﺎﻻﻛﺎﻧە ﺑﻜەن ،ڕاﺳﺘە ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺧﯚ ﺑﯚ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە دەﻛﺮێﺖ زﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﺋەرێﻨﯽ ﺑﺨەﻧە ﮔەڕ ،ﺳــەﯾﺮی داﮔﯿﺮﻛــەران ﺑﻜەن ﭼــﯚن ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە دژاﯾەﺗﯽ، ﺋەرﻛﯽ ﺋێﻤەی ﻛﻮردﯾﺸــە ﻟەﭘێﻨﺎو ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯿﺪا ﺑەﭘێﭽەواﻧەی داﮔﯿﺮﻛەران ﻗﺴەی ﺑــﺎش ﺑﻜەﯾــﻦ و ھﺎﻧــﺪەر ﺑﯿﻦ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻚ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑەﮔﺮﻧــﮓ ﺑﺰاﻧﻦ ،ﺋەرﻛﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸە ھەوڵﯽ ڕازﯾﻜﺮدﻧﯽ دەﻧﮕە ﻧﺎڕازﯾﯿەﻛﺎن ﺑــﺪەن ،ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻛــە وەك ﺧﺎڵێﻜﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی 7/6ﭘەﺳــەﻧﺪ
ﻛﺮاوە ،ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺑەھێﺰە ﺑﯚ ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ، ﺳەرﻛەوﺗﻨﻤﺎن ﻟە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨﻤﺎﻧﺪاﯾە.
ﻛەی ﺑەھﺎر دەرھێﻨەر و ﺋەﻛﺘەر:
رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺮازە ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ، ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﻣﻨﯽ ﻛﻮرد ﺑەﻛﻮردی ﺑﻨﻮوﺳــﻤەوە ﻟەﺑﺎرەی دەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺑەدەوڵەﺗﺒــﻮون ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﮔەﻟە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑەﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ﻣێﮋووی ﺑﻮوﻧﻤﺎن .وەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛەم ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗــە ﺑەڵﮕەﯾە ﺑــﯚ دﯾﺎردەﯾەﻛــﯽ ﺳــەﯾﺮ ،ﺋەوﯾــﺶ ﻻﺑەﻻﯾﯽ و ﮔﻮﻣﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻛﻮردە ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯽ و ﺑﺎﯾەﺧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﻣە ﺧﯚی ﻟە ﺧﯚﯾﺪا دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ زۆر ﺳــەﯾﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳﺒەی ﻛە دەﺑﯿﻦ ﺑەﺧﺎوەن دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن ،ﺋەو ﻛﻮردە ﺑە ﺑەڵﮕە و ﺑەو ﮔﻮﻣﺎﻧﺎﻧەش ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺋــﺎزاد دەﺑﻦ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﺑﺎو و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯿﺎن دەﺑﻦ ﺑەﺧﺎوەن ﻧﺎﺳﻨﺎﻣە، ﺑﻮوﻧﯿﺎن دەﺑێﺖ وەك ﻣﺮۆﭬﯽ ﺳەرﺑەﺳﺖ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ دوژﻣﻦ ڕزﮔﺎرﯾﺎن دەﺑێﺖ ،واﺗە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە و ﺧﺎوﺧێﺰاﻧﯿﺎن ﭼﯿﺘﺮ ﺳەرﺷــﯚڕ و ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕی داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﺑﻦ ،ﭼﯿﺘﺮ داﯾﻚ و ﺧﻮﺷــﻜﯿﺎن ﭘەﻻﻣﺎر ﻧﺎدرێﻦ و ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ھەڕاج ﻧﺎﻛﺮێﻦ وەك ﻛﯚﯾﻠە ،ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە دەﺑﻦ ﺑەﺧﺎوەن ﭘﺎﺳــەﭘﯚرﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎﭼﺎری ھەڵﮫﺎﺗﻦ و ﺋﺎوارەﺑﻮون و ﮔﯿﺎن ﻟەدەﺳﺘﺪان ﻧﺎﺑﻦ ﻟە ڕێﯽ ﺳﻮاڵﻜەری ﺑەرەو ﺋەوروﭘﺎ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑﯚ ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﺑەﺳەرﺑەرزﯾﯿەوە ڕوو ﻟە دەرەوەی وت دەﻛەن. و ﻧــﺎزداری ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭘﺎ د ا ﺷﺖ
ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮون دەﯾﺎن و ﺳــەدان ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﻨﻮوﺳــﯿﺘەوە ھەر ﺗەواو ﻧﺎﺑێ ،ﺑەم ﻟە ھەﻣﻮوی ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە و ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﻦ ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﯾﺎﺳﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ، واﺗە ﺋﺎی ڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺷــەﻛێﺘەوە ﺑەﺳــەر ﻛﯚﺷــﻜﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ،ﻟەوێ ﻧﻮێﻨەرﻣــﺎن دەﺑێــﺖ ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟــە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑــﻜﺎت ،واﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺳــەر ﻧەﺧﺸــەی دﻧﯿﺎ ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑەم ﻟەﻣﺎﻧــەش ﮔەﻟێﻚ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﻟــەدوای ﺑەدەوڵەﺗﺒــﻮون و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤێﻜﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ،دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ،ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺋﺎﻓﺮەت و داﻧﻨﺎن ﺑەﻛﺮداری ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ ﻧێﺮ و ﻣێ ،ﯾەﻛەم ھەﻧﮕﺎوی ﺑەﺗﯿﻨﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﮔەل ﺑەﺳــەر دەوڵەﺗەوە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﺋەﻣەش ﺑەداﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧێﻚ ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ ﻧەك ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎك و ﺣﺰب و ﻻﯾەن، داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻚ ﺑﯚ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ وت ﺑﯚ ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ و ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ ھﺎووﺗﯽ ﻧەك ﺑﯚ دەﺳەﺗﺪاری ﺑەﺳەر ھﺎووﺗﯽ ،ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧێﻚ ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ ﮔەل ﺑەﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ دەﭘﺎرێﺰێﺖ ،ﻧەك ﻣﺎﻓﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳێﻚ ﯾﺎ ﭼەﻧﺪ ﺧێﺰان و ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەك ﯾﺎ ﻻﯾەن و ﺣﺰﺑێﻚ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻜﯽ ﺑێﮕەرد دوور ﻟە دزﯾﻜﺮدن و ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻣﺎﻓﯿﺎ ،ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧێﻚ ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﻛەﻣە ﻧەﺗەوە و ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎن دەﭘﺎرێﺰێﺖ و ڕێﮕە ﻧﺎدات ﺑە ﺗﻮﻧﺪڕەوی ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻚ ﻛە ھەرﯾەك ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻣﺎﻓﯿﺎن ھەﺑێــﺖ ﺑﺒﻦ ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر، وەزﯾﺮ ،ﺳــەرۆك ﺣﺰب ،ﺳەرۆك وەزﯾﺮان و ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎر ﺑەھﯚی ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿﺎن ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎن ﻧەك ﺑەھﯚی ﯾەﻛﺘﺮﻧﺎﺳــﯿﻦ و ھﺎوڕێﺘــﯽ و ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ ﯾﺎ ﺑﯿﺮی دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﺑەﺟێﮫێﺸــﺘﻨﯽ دەﺳەت ﻟە ﺑﺎوﻛەوە ﺑﯚ ﻛــﻮڕ ،ﺑەڵێ ﻣﻦ ﺑــﺎوەڕم ﺑە ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد زۆر ﺑــەرزە و دەزاﻧﻢ ﯾەك ﻟــە ﻧﺎزدارﺗﺮﯾﻦ دەوڵەﺗەﻛﺎن
دروﺳــﺖ دەﻛەﯾﻦ ﻟە ﻧﺎوﭼەی ڕۆژھەت و دﻧﯿﺎ، ﻟە ﯾﺎدﻣﺎن ﻧەﭼێﺖ دەوڵەت ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﮔەل دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ و ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔەﻟە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەرﯾەك ﻟە ﺋێﻤە ﺑەﺷﺪار ﺑﯿﻦ ﻟە ﺑﻮﻧﯿﺎدﻧﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻧﺎزدارەی ﭼەﻧﺪان ﭘﺸــﺘە ﺧەوﻧﯽ ﭘێﻮە دەﺑﯿﻨﯿﻦ، ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑەﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔەل ﺑێﺖ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﺘﺮﯾﻦ ھەﻧﮕﺎوە و دەﺑێﺖ ھەﻣﻮو ﺑەﺷﺪار ﺑﯿﻦ و ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﻧﮓ ﺑە "ﺑەڵێ" ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەﻣە ڕێﯽ ﭼﺎرەﺳــەرە و ﻛﻠﯿﻠﯽ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧە، ﺗﯚش وەك ﻣﻦ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﮔەﻟﯿﺖ و ﻣﺎﻓﺖ ھەﯾە ﻟە دەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚت دەﻧﮓ ﺑﺪە ﺑە "ﺑەڵێ" ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺧﯚت. ھەرﮔﯿــﺰ ﻟــەو ﺑــﺎوەڕەدا ﻧەﺑﻮوم ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﻜﺎت ﻛﻮردێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺗێﮕەﯾەﻧﻢ ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑەدەوڵەﺗﺒــﻮون وەﻣــﯽ ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧە، وەﻣﯽ ھەﻣﻮو دەردەﺳــەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘە ﮔەورەﻛﺎﻧە و ﺗﺎﻛە ڕێﯽ ﭼﺎرەﺳــەرە ﺑﯚ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﮔﻮﻣﺎﻧﻜﺮدن ﻟــە ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗێﻨەﮔەﯾﺸﺘﻨە ﻟە ﺋﺎزادی ،ﻣﻦ دەوڵەﺗﻢ دەوێﺖ و ﺋێﺴﺘە دەﻣەوێﺖ ﺗﺎ ڕۆژێﻚ زووﺗﺮ دەﺳﺖ ﺑﻜەم ﺑە ڕەﻧﮕﯿﻨﻜــﺮدن و ڕازاﻧﺪﻧەوەی ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚم، ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮون ﻛﺎﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﻣەرﺟﯽ ﻟەﺳەر ﻧﯿﯿە ﻻی ﻣــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭼﯿﺘﺮ ﻧﺎﻣەوێﺖ ﻟەژێﺮ دەﺳــﺘﯽ دوژﻣﻨﺎن و ﺑێ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾﯽ ﺑﮋﯾــﻢ ،ﺋەواﻧەی دژی ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧﻦ ﯾﺎ ﻣێﺸــﻚ ﻧەﺧﯚﺷﻦ ﯾﺎ ﻧەﻓﺎم ﯾﺎن ﺟﺎﺷﯽ ﺧﯚﭘەرﺳــﺖ و ﺧﯚﻓﺮۆﺷﻦ ،ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮون ﻣﺎﻓــﯽ ﺗﺎﻛێﻚ ﯾــﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﺳــەرﻛﺮدە ﻧﯿﯿە ،ﻣﺎﻓﯽ ھﯿﭻ ﻻﯾەن و ﺣﺰﺑێﻚ ﻧﯿﯿە ،ﺑەﯾﺎﺳــﺎی ﺳﺮوﺷﺘﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮون ﻣﺎﻓﯽ ڕەوای ﮔەﻟە ،ﺋەﮔەر دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺖ ﻧﺎوێﺖ زۆر ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە
دۆﺳﯿە
ﻋﯿﺮی ﮔــەورەی ﻛﻮرد ەی ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪوە ﻛﺎﺗێﻚ
ﺴەد ﻧﯚﻛەری ﺑێﮕــﺎﻧەﯾە و ﯾەك ﺑﯚﯾە وا ﺑـێ ﻻﻧەﯾە ﯽ ﯾەﻛﺘﺮی ھەوڵ ﺋەدەن ﯽ ﺷێﺖ و ﺷەﯾﺪای ﻋﺎﻧەﯾە ﺎﯾــﺎ ﺋێﻤەی ﻛــﻮرد ﻟە ــﺮ ﺑﻮوﯾﻦ وا ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ رﻓەﺗــەﻛﺎن وەرﻧەﮔﺮت ەﺧﯚ دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﻻوەﻛــﯽ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە
ﻧەزاﻧﯿﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﻧەﮔەڕان ﺑﻮو ﺑە دﻧﯿﺎدا ﻛە ﺟﺎران دەﮔﻮﺗﺮا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺳەر دەرﯾﺎ ﻧەﺑﻮو ﺑﯚﯾــە ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ دەوڵەت دروﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﭼﻮﻧﻜــە ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿﺎ ﺋەوەی ﺋﺎﺳــﺎن ﻛﺮد ﻛە زاﻧﯿﺎری ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێﻨﯽ و ﺋێﺴــﺘە دەزاﻧﯿﻦ دەﯾﺎن ﻧەﺗەوەی ﺗﺮ ﻟەﺳەر دەرﯾﺎ ﻧﯿﻦ و ﺳەدان ﺳﺎڵە دەوڵەﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە. دروﺳﺖ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻗەوارەﯾەك ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﺟﯿﯚﭘﯚﻟﯚﺗﯿﻜــە و دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دەرەﻛﯽ رێﮕەﯾﺎن ﻧەداوە دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺖ؟ ﻟــە وەﻣﺪا دەڵێﻢ ﻧەﺧێﺮ ،ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو ھﯚﻛﺎراﻧە ﺑﻨەﻣﺎی ﻧەﺑﻮو، ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﻛﻮردان ﺧﯚﯾﺎﻧە ھەرﻛﺎت
دەرﻓەﺗێﻚ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸــەوە ﺑــﯚ دەوڵەت، ﺧﯚﯾﺎن رێﮕﺮ ﺑﻮون ﻟە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ،ﺑەھﯚی ﺋــەوەی ﺋەزﻣﻮوﻧﯿــﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟــە ﮔەورەﯾﯽ دەوڵەت ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوە ﺑﭽﻮوﻛەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﻓەﺗەﻛە دەﺷێﻮێﻨﻦ و ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ دەﻛەن ،ﺋەوﻛﺎﺗﯿﺶ زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دەﮔەﻧە ﺋەو ﺑﺎوەڕی ﻛــﻮرد ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋﯿﺪارەی ﺧﯚی ﺑﻜﺎت. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە رۆژﻧﺎﻣەی ژﯾﺎن و ﺑوﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳەردەﻣەی ﻛﻮرد ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1928و ﺳﺎﻧﯽ دواﺗﺮ ،ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاﻗە ،ﭼەﻧﺪان وﺗﺎر و ھەواڵﯿﺎن ﺑو ﻛﺮدەوە
ﻛە ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻋێــﺮاق داوای ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻟﯿﻮاﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﻛەرﻛﻮوك و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺣﺎﻛﻤﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿــﺰ ﻟە ﺑﺮوﺳــﻜەﯾەﻛﺪا ﺑــﯚ وﺗەﻛەی ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ” ،ﻛــﻮرد ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑەرێﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﺸﻦ“. ﺋێﺴــﺘەش ﻛﺎﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە و ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ٢٥ی ﺋەﯾﻠــﻮودا ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻧﮓ ﺑﺪەن ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،دەﺑﺎ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﭘێﺸــﺘﺮ ﻛﺎرا ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن وەﻻ ﺑﻨێــﻦ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی
ﮔﯚڕان ﻧەرﻣﯿﯽ ﺑﻨﻮێﻨێﺖ و ﺳــەرﺟەم ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺨەﻧە ﺳەر و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎﻧەوە و دەﺳﺖ ﻟەﻧﺎو دەﺳــﺖ ﺧەوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾەك ﺑەدی ﺑێﻨﻦ ﻛە ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد و ﺳــﻤﻜﯚی ﺷﻜﺎك و ﺷێﺦ ﺳەﻋﯿﺪی ﭘﯿﺮان و ﭼﻮار ﺋەﻓﺴەرەﻛە و دﻛﺘﯚر ﻗﺎﺳﻤﻠﯚ و ھەزاران ﻛﻮرد و ﺳەرﻛﺮدەی ﻛﻮرد ﻟە ﭘێﻨﺎوﯾﺪا ﺋەو ﺧەوﻧەی ﺑﺮدە ژێﺮ ﮔڵ .دەرﻓەﺗێﻜە ھﺎﺗﻮوە ،ﺑﺎ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﻣێﮋوو ﺑﻨﻮوﺳێ ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﺋەو ﭘﺎڵەواﻧﺎﻧە ﻛﻮرد ﺑﻮو ﺑە دەوڵەت ﻧەك ﺑﻨﻮوﺳێ ﺋەم ﺣﺰﺑﺎﻧە ھﯚی ﺷﻜﺴﺘﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون.
ﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەن ﺑڕۆ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﺑﮋی ،ﺑڕۆ دﯾﻤەﺷﻖ و ﺗﺎران و ﺋەﻧﻜەرە ﺑﯚ ﻻی دۆﺳــﺘەﻛﺎﻧﺖ ،ﭘێﻨﺎﺳــەش ﺑﮕﯚڕە ،ﭼﻮﻧﻜە دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەرز و ﭘڕ ﻟە ھﯿﻮای دواڕۆژێﻜﯽ ڕۆﺷﻦ و ﻧﺎزدار دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻛﯚڵﻨەدەر و ڕەﺳەﻧە ،ﻧەك ﻛﻮردی ﺟﺎش و ﻧەﺧﯚش، ﺗەﭘڵﯽ ﺳەرﻟێﺸێﻮای ﻣﻮوﭼە ،ﻧﺎﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ،ﺋﺎژاوەی ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗــﯽ ،ﺧێﺰاﻧﭽێﺘﯽ و ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾﯽ ،ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻣﺎﻓﯿﺎ ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ھﺘﺪ و ھﺘﺪ و ھﺘﺪ ﺑﯚ ﻣﻦ ﻟێ ﻣەدە ،ﭼﻮﻧﻜە دەوڵــەت ﻟەو ﻛﺎراﻧە زۆر زۆر ﺑەرزﺗﺮە ،ﺳــەر ﻟە ﺧﯚت ﻣەﺷێﻮێﻨە ،ﻣەﻛەوە ﺗەڵەوە و دەوڵەت ﻣەﻛە ﺑەﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺎﻧە ،ﺟەرﺑەزە و ﻛﻮردی ڕەﺳــەن ﺑــە و ﺋەﻣﺎﻧە ﺑﻜــەرە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەھەﻣﻮو ﭘەﻧﭽەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺖ و ﭘێ ،ﺑەھەﻣــﻮو دڵﯚﭘەی ﺧﻮێﻨــﻢ دەﻧﮓ دەدەم ﺑــە "ﺑەڵێ" ﺑــﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺑێ ﺷــەرت و ﻣەرج ﺑــﯚ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗﺎ ﻧەﺑﻢ ﺑەﺧﺎوەن دەوڵەت ﻧﺎزﻧﺎوم ﻧﯿﯿە و ھﯿﭻ ﻧﯿﻢ ،ﺳﺒەی ﻛە دەﻧﮕﻤﺎن دا و ﺑﻮوﯾــﻦ ﺑەدەوڵەت ،ﻛﯚﻣەڵﮕەی دﻧﯿﺎ ڕێﺰﯾــﺎن ﺑﯚﻣﺎن زۆرﺗﺮ دەﺑێﺖ ،ﺋەوﺳــﺎ ﺋەوان ﻧﺎڵێﻦ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﯾﺎ ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ ﯾــﺎ ﻛەی ﺑەھﺎر دەوڵەﺗﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮد ،ﺋەوان دەڵێﻦ :ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﻛەﻣە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻧﮕﯿﺎن دا ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .دەﻧﮕﺪان ﺑە "ﻧەﺧێــﺮ" و دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەت و ﻣﺎﻓﯽ ڕەوای ﮔەل ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ڕووڕەﺷﯿﯿە ﻟە ﻣێﮋووی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ،ﮔەورەﺗﺮ ﻟەﺗﺎواﻧﯽ ﺳەدام و داﻋﺶ ،زۆر زۆر ﺋﺎﮔﺎدارﺑە ھەڵﻨەﺧەڵەﺗێﯽ و ﺧﯚت ڕووڕەﺷــﯽ ﻣێﮋوو ﺑﻜەی ھەﺗﺎ ھەﺗﺎ ،دەﻧﮓ ﺑﺪە ﺑﯚ دەوڵەﺗەﻛەت ﺑﺎ ﺗﯚش ﺋﺎزاد ﺑﯿﺖ ،ھەر ﺑﮋﯾﺖ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋێﺴﺘە و ھەﺗﺎ ھەﺗﺎ ھەر دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ڕێﺰم ﺑﯚ ﻋﺎﺷﻖ و ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋان ﭘەرواز و ﮔﯚران ﺳﺎڵﺢ:
ﺋێﻤە ﺑەھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەك ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻤﺎن دەﻛەﯾﻦ، ﺧەوﻧــﯽ ھەﻣﻮو ﻛــﻮردە ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ ،ﭘﻼﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەو ڕۆژە ﮔەورەﯾە.
دەرھێﻨەر ھﯿﻮا ﺳﻮﻋﺎد:
ﺑﺎوەڕ ﻧﺎﻛــەم ھﯿﭻ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮرد ھەﺑێﺖ ﺧەون ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧەﺑﯿﻨێ ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﻧﯿﻦ ﻣﻮزاﯾەدەﯾﺎن ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ ،دڵﻨﯿﺎم ﻛﻮرد ﻟە ڕۆژی ﺳﺎزداﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻗﺴەی ﺧﯚی دەﺑێﺖ و زۆر ﺑــە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾــﯽ دەردەﻛەوێــﺖ ،دڵﻨﯿﺎم ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯿﺶ ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن دەﺑێﺖ، ﻟێﺮەوە دەڵێﻢ :ﺣەق ﻧﯿﯿە ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺗێﻜەڵ ﺑەھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەك ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎت زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ و ﺗەﺑﺎﯾﯽ ھەﯾە.
ﺷێﻮەﻛﺎر ﻧەورۆز ﺷەھﺎب:
رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەرھەﻣﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧﯽ ﺷەھﯿﺪان و ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە، ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﭼەﻧﺪان ﺳــەدەﯾە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯿﯿەك دەدات ﺋەوﯾﺶ ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﺣﻮﻛﻤە ﯾەك ﻟــەدوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ دوژﻣﻦ رزﮔﺎری ﺑێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻟەﮔەڵ ﭼڕﺗﺮﺑﻮوﻧﯽ ھەوڵ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ دەرﻓەﺗﯽ ﺋەوەﻣﺎن ﺑﯚ ڕەﺧﺴــﺎوە ﺑﯚ ﺑڕﯾﺎردان و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە و دەﺑێــﺖ ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﻮرد ﺑەﺧﯚداﭼﻮوﻧەوەﯾەك ﺑەﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ و ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت و دەﺳــﻜەوﺗە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎن ﺑﭙﺎرێﺰێــﺖ و ﭼﯿﺘــﺮ ﻧەﺑﯿﻨە
ﻛﯚﯾﻠەی ﺣﺰب ،دەﻧﮕﯽ ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗە ﭘﺎڵ دەﻧﮕﯽ ﺧﺎك و ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەران و ﺑەدەﻧﮕﺪاﻧﯿﺎن ﺑە "ﺑەڵێ" ﻟــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا ،ﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑەﻓﯿڕۆ ﻧەدەن و ﺋەو دەﺳﻜەوﺗە ﮔﺮﻧﮕەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە دەﺳــﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەدەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوە دەﻧﮓ و ﺧەوﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺧﺎك و ﺑﻮون ﺑە دەوڵەﺗە و دەﻧﮕﯽ ھﯿﭻ ﺣﺰﺑێﻚ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﺧﺎﻛە، ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺸە ﺳەرﻛﺮدە ﺑە ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎن و ھەﻧﺪێ ﺣﺰب و رێﻜﺨﺮاو واز ﻟە ﭼەواﺷــەﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ و ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێﻨﻦ و ﺧﯚﯾﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ و ﺷەرﻣەزاری ﻣێﮋوو ﻧەﻛەن ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد و رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە .ﭼﯿﺘﺮ ﺑﺎﺳــﯽ ھﯿﭻ ﻧەﻛــەن و رێﻜﻜەوﺗﻦ و ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯿﯿﺎن ﺑﻜەﻧە ﺑﻨەﻣﺎی ﺑەﻻوەﻧﺎﻧﯽ ڕق و ﻛﯿﻨە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﺑﯚ دووﺑﺎرە دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ھﯿﭻ ﻣﯿﻠەﺗێﻚ و ھﯿﭻ ﺧﺎﻛێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە دﻧﯿﺎ ڕازی ﻧەﺑێﺖ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﺎﻛەﻛەی ﺗﺎ ﺋەﮔەر ﺑەدەﻧﮕﯽ دوژﻣﻨﯿﺸﯽ ﺑێﺖ ،ﻧەك ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﺣﺰب و دەﺳــەﺗﺪاری ﺧﺎﻛەﻛەی ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرد ﺑەﺧﯚداﭼﻮوﻧەوەﯾــەك ﺑەﺑﯿﺮ و ھﺰر و رۆﺣﯿەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿــﺪا ﺑﻜﺎت و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﻟە ﭘێﺶ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎك و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن داﻧێﺖ ،دڵﻨﯿﺎﺷﻢ ھەر ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەر و ﺧﺎﻛﭙﺎرێﺰان ﺳــەرﻛەوﺗﻮو دەﺑﻦ و ﺑەﺋﺎواﺗﯽ ﻛﻮرد و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﮔەﯾﻦ.
ﻛﭽە ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺎر و ﯾﺎرﯾﺰان ﮔﻮێﺰە رێﺒﻮار:
وەك ﻛﭽە ﻛﻮردێﻚ ﻟــە دەرەوەی وﺗەوە ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻢ ﺑــﯚ دەﻧﮕﺪان ﺑەﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەﻛەم ،ﺑەﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و دەﻧﮕــﺪان ﺑە "ﺑەڵــێ" دەﻛەم ﺑﯚ
ﺋﺎﯾﻨﺪە و داھﺎﺗﻮوی ﺧــﺎك و ﻧەﺗەوەﻛەم ﻛە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵە ﺳــەر ﺑە ﻋێﺮاﻗە و زوڵﻢ و ﺳﺘەﻣﯽ زۆری ﻟێ ﻛﺮاوە ﻟەﻻﯾــەن رژێﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﯾەك ﻟەدوای ﯾەﻛەﻛﺎن ،زۆر دڵﺨﯚش دەﺑﻢ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەوڵەﺗــﯽ ﺧﯚی ھەﺑێﺖ ،ﺋــەوە ﺧەوﻧﯽ ﮔەورەی ﻣﻨە ،ﺑەم ﺑەﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و دەﺳﺖ ﻟەﻧﺎو دەﺳﺘﯽ ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﭼﯿــﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﮔﺸــﺖ ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ،ﺑەڵێ ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺧەوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە.
ﻣەروا ﻣﺤەﻣەد ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺋەﻛﺘەر:
وەك ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﻛــﻮرد دەڵێــﻢ :ﺑەڵــێ ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛە ﻟە ڕێﯽ دەﻧﮕــﺪان ﺑە "ﺑەڵێ" دەﺑﻤە ﺧﺎوەﻧﯽ دەوڵەت و وﺗﯽ ﺧﯚم و ھەﺳــﺖ ﺑەﺋﺎ و ﻧەﺗەوە و وﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚم دەﻛەم.
ﮔﯚاﻧﯿﺒێﮋ ﻧەرﯾﻤﺎن ﻋﻮﻣەر:
ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﯚ ﻛــﻮرد و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧەوﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵەی ﻧەﺗەوەی ﻛﻮردە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺋــﺎزادی ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ،دڵﯽ ھەﻣﻮواﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوەوە و دەرەوەی وت ﺋﺎرام ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﻣﻨﯿﺶ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرز ڕادەﮔﺮم ﺗﺎ ھەر ﺑەرز و ﺷەﻛﺎوە ﺑێﺖ.
ﺷــﺎﺟﻮاﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺘــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﻟﯿﺎ رێﺒﻮار:
وەك ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﻛــﻮرد ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەك و زۆر ﺑەﺷﺎﻧﺎزﯾﯿەوە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەم ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑەﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﯿﻠەت و ﺧﺎﻛەﻛەم .
ﭘﺮﺷﻨﮓ ﺗﻮاﻧﺎ -ﺳﻮﯾﺪ
ﺑەرەو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێــﮋوو دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن، ﻛــﻮرد ﻟــە ڕووی ﺟەﺳــﺘەﯾﯽ و ھﺰری و ﻛﻮﻟﺘﻮوری و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــەوە ﺗﯿﺮۆر دەﻛەن و ھەرﭼــﯽ ﺑﯚﯾﺎن ﻛﺮاﺑــێ ﻟەﭘێﻨﺎو ﻗڕﻛﺮدن و ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧــﯽ ﺋەم ﮔەﻟە ﺳــﺘەم ﻟێﻜﺮاوە ﻛﺮدووﯾﺎﻧــە و درێﻐﯿﯿﺎن ﻧەﻛــﺮدووە .ﺑەم ھەرﮔﯿــﺰ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ورەی ﺧەڵﻜــﯽ ﺧﯚڕاﮔﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑڕووﺧێﻨﻦ. ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﻧەﺧﺸە و ﭘﯿﻼﻧﺎﻧــە ،ﯾەﻛڕﯾﺰی و ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨــە ﺑﯚ ﯾەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ﻛە ﭘﺎرێﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدﻧە ﻟە ﺧﺎك و ﻧەﺗەوە و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﻨﺪەﺳــﺘەﯾﯽ داﮔﯿﺮﻛەران و ﭼــﻮن ﺑــەرەو ﺋﺎﺳــﯚﯾەﻛﯽ ﮔــەش ﻛە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿە. ﺑﺎ ﭼﯿﺘﺮ ﻓﺮﯾــﻮ ﻧەﺧﯚﯾﻦ و ھەڵﻨەﺧەڵەﺗێﯿﻦ، ﺑﺎ ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻗەدەرﻣﺎن ﻧەﺧەﯾﻨە ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ داﮔﯿﺮﻛــەران ،ﺑﺎ ﺑە ﭘەﯾﻤــﺎن و ﺑەڵێﻨﯽ ﭘڕ ھﺎﺗﻮھﻮوﺗﯽ درۆﯾﺎن ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ وﺗﻤﺎن داﮔﯿــﺮ ﻧەﻛەﻧەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺳــەردەﻣﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻣێﮋوو ﭘێﻤــﺎن دەڵــێ زۆر ھەﻟﯽ ﮔﺮﻧﮕﻤﺎن ﺑﯚ رەﺧﺴــﺎوە ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﺑەھــﯚی ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯿــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﻣــﺎن و ﺋــەو ھەﻻﻧەﻣﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوە ،ﺑەم ﺧﯚ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺳــەردەﻣێﻜﺪا دەژﯾﻦ ﻛــە ﺧەڵﻚ زﯾﺎﺗﺮ ھﯚﺷﯿﺎر ﺑﻮوﻧەﺗەوە و ﺑەھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ ﻧەوەی ﺋێﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺷەڕاﻧﮕێﺰﯾﺪا ﻧﯿﯿە. ھەﻣﻮوان دەﻣﺎﻧــەوێ ﺧﺎك و وﺗﻤﺎن ﺋﺎزاد ﺑێﺖ و ھﯿﭽﻤﺎن ﻛەﻣﺘﺮ ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﻣﯿﻠەﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ،زۆرﻣﺎن ﻛــﺮد ﺑﺎ ﻛــﻮرت ﻧەھێﻨﯿﻦ ،ﺑﺎ ﺋــەو ﻛەﻓﻮﻛﻮڵەﻣﺎن ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑێﺖ ﻧەك ھﯿﭽﯽ ﺗــﺮ و ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﻤــﺎن ﺑێــﺖ و و ﮔﻮێﮕﺮﯾــﺎن ﺑﯿﻦ و ھەر ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﻣﺎن وێﺮان ﺑﻜەﯾﻨەوە! ﻟەم ﺑﺎرودۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚﻣــﺎن ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸەوە ﻛە دەﻣێ ﺳﺎڵە ﭼﺎوەڕێﯽ دەﻛەﯾﻦ، ﺑﺎ ﻛەڵﻚ وەرﺑﮕﺮﯾﻦ و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵەی ﻗﺎرەﻣﺎﻧﺎﻧەی ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻧەﺑەردەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﻓﯿڕۆ ﻧــەڕوات ،ﺋەواﻧەی ﭘﺸــﺘﻤﺎن دەﮔﺮن ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑەھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺑەرز دەﯾﻨﺮﺧێﻨﻦ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻟەواﻧەی ﻛە ﻟێﻤﺎن ﺗێﻨﺎﮔەن دژﻣﺎﻧﻦ. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑە ﺑــڕوای ﭘﺘەو و ھێﺰی ﺧﯚﻣﺎن و دڵﺴــﯚزی ﺑﯚ ﺧﺎك و وﺗﻤﺎن ،دەﺑێﺖ ھەر ﺳﻮور ﺑﯿﻦ ﻟەﺳەر دوا ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن و ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﻗﺒــﻮوڵ ﻧەﻛەﯾــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە زۆرﻣــﺎن ﺑﯿﻨﯽ و ﻛەﻣﻤــﺎن وەرﮔﺮت .ﺑﺎ ﭼﯿﺘﺮ دروﺷــﻤﯽ ”دوژﻣﻨــﯽ دوژﻣﻨﻢ دۆﺳــﺘﻤە“ ﻧەﻛەﯾﻦ ﺑە ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﻮو ﻟەﭘێﻨــﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺑــﺎی ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﺧەﺑــﺎت ﺑﻜەﯾﻦ و ﺧەون و ﺋﺎواﺗﯽ ﺳــەﺗﺎن ﺳﺎڵەی ﻣﯿﻠەﺗەﻛەﻣﺎن ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺑﮕەﯾەﻧﯿﻦ و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﭘێ ﺷﺎد ﺑﻜەﯾﻦ.
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە 7ی ﺣﻮزەﯾﺮان ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،رۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2017ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ )رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ( ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮا” .وﺷە“ ﺑە ﮔەﻟﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺮﺳێﻜﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎر و ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿە ،ھﺎوﻛﺎت ﻟەﭘێﻨﺎو ھێﻨﺎﻧەﺋﺎرای ﺋﺎرﮔﯿﯚﻣێﻨﺘێﻜﯽ ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﻟەو رووەوە ،ھەوڵ دەدات زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺑﯚﭼﻮون و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﺑﺨﺎﺗە ڕوو. ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷە“دا ،ﭘﺎﺷﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە )رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ( ﺋﺎﻣﺎدە و ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە. ﺴــﺘﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺷﺎرەزاﯾﺎن و ﭘﺴــﭙﯚڕان ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەو
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﺑەﻟﻮوچ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەردەﺑڕێﺖ وﺷە /ﺑﺎز ﺑەﻟﻮوﭼــەﻛﺎن ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻧەﺗەوە دێﺮﯾﻨەﻛﺎﻧــﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﺋێﺮان ﻛە ﺧﺎﻛــﯽ وﺗەﻛەﯾﺎن ﺑەﺳــەر ﺋێﺮان و ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن داﺑەش ﻛﺮاوە ،دوای دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺎﺗــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە 25 ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘێﻤﺒەری ﺋەﻣﺴﺎڵ ،ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﮔەورەﯾﺎن دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺗەواوەﺗــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەردەﺑڕن ﻧەﺗــەوەی ﺑەﻟــﻮوچ ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻧﺰﯾﻜەی 12ﻣﻠﯿﯚن ﻛەس دەﺑێ ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﻟە ﭘﺎﻛﺴــﺘﺎن و ﺋێﺮان و ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﻦ ،ﻟە دوای داﺑەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن
ﻟــە ،1948ﺑەﺷــﯽ ڕۆژھەﺗــﯽ ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺎن ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ھﯿﻨﺪﺳــﺘﺎن داﮔﯿﺮﯾــﺎن ﻛﺮد و ڕۆژﺋﺎواﻛەﯾﺸــﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە داﮔﯿﺮ ﻛﺮا ،ﺋەوان ھﺎوﺷێﻮەی ﻛﻮرد ﮔەﻟێﻜﻦ ﺑەﺳەر ﭼﻮار وت داﺑەش ﻛﺮاون و ھەﻣﻮو ﻣﺎﻓێﻜﯿﺎن ﻟێ زەوت ﻛﺮاوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ھەڵﻤەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾﺎﻧە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻛەﺗەﻟﯚﻧﯿﺎ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن ،ﺑەھﯿﻮاﯾــﻦ دوای ﺋــەوە ﻧﯚرەی ﻧەﺗەوەی ﺑەﻟﻮوﭼەﻛﺎن ﺑێ. ﻟە ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ وێﻨەی ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑەﻟﻮوﭼﺴﺘﺎن ﺑە ﭼــڕی ﻟەﻻﯾــەن ﺧەڵﻜﯽ ﺋەو ﻧەﺗەوەﯾــەوە ﺑــو ﻛﺮاوەﺗــەوە و ﭘەﯾﺠــﯽ ﺑەﻟــﻮوچ ﭘﯚﻟەﺗﯿﻜﺲ ﻟە ﻓەﯾﺴﺒﻮوك وێڕای ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن دووﭘﺎت ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛــە ﻟە دﯾــﺪاری ﻟەﮔەڵ ﮔﯚﭬﺎری ﻓﯚرەن ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ دەڵێ” ،ﺋەﮔــەر ﭼﺎوەڕێﯽ ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەری ﻛێﺸەﻛﺎن ،ﺋەوا ھﯿﭻ ﻛﺎت ﺋەو ﺳﺎﺗە ﻧﺎﯾەت“. ﺋەﺷﺮەف ﺷﺎرﯾﺠﺎن ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑەﻟﻮوﭼﯿﯿــە و ﻧﻮوﺳــﯿﻮﯾەﺗﯽ، ”ﭼﺎوی ڕاﺳﺘﻢ ﺑەﻟﻮوﭼﺴﺘﺎﻧە و ھﯽ ﭼەﭘﯿﺸﻢ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺑەﻟﻮوﭼەﻛﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت ﻓەھﯿــﻢ ﺑﻠﻮوﭼﯽ ﻟە ﭘﯚﺳــﺘێﻜﺪا ﺋﺎﻣــﺎژەی داوە ،ﺋێﻤە ﺑــە ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎﻣﺎن ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن
دەﻛەﯾﻦ ﺗﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑێ و دژی ﺳــﺘەﻣﻜﺎران دەوەﺳــﺘﯿﻨەوە ﻛە ﻛﻮرد و ﺑەﻟﻮوﭼﯿﺎن ﺳەرﻛﻮت ﻛﺮد و ڕێﮕــﺮن ﻟە ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﺋــەوان دەڵێــﻦ ھەﻣﻮو ﮔەﻟێﻜﯽ ﺋﺎزادﯾﺨــﻮاز و دەوڵەﺗێﻚ ﻛە ﺑــﺎوەڕی ﺑــە ﻣﺎف و ﺋــﺎزادی ﻣــﺮۆڤ ھەﺑێ ،دەﺑێ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑێﻤەرﺟﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت .ﺷەھﯿﺪ ﻋﺎدل وێﻨەی ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺳەر وێﻨەی ﭘڕۆﻓﺎﯾﻠەﻛەی ﻛە ﻟەﺳەری ﻧﻮوﺳــﺮاوە :ﺑەڵێ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟــە ﻓﺎرس و ھﯿﻨﺪ و ﺳــﯿﻨﺪھﯽ و ﭘﻮﺷﺘﯽ و ﭘﻮﻧﺠﺎﺑﯿﻦ و زۆرﯾﻨەﯾﺎن ﻣﺴﻮڵﻤﺎﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨەن و ﺟﮕەﻟە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻧﺰاش
ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ھەﺳﺘﺎﻧەوەی ﻧەﺗــەوە ﺳــﺘەم ﻟێﻜــﺮاوەﻛﺎن و ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ ﺳــﺘەم و زۆرداری ﻧەﺗــەوە ﺳەردەﺳــﺘەﻛﺎﻧە ،ﺋەوان ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗﯽ
ﻣﯿﺪﯾﺎ دادەﻧێﻦ و ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوەش دەﻛــەن ڕﯾﺸــەی ﻛــﻮرد و ﺑەﻟﻮوﭼەﻛﺎن ﯾەﻛە ،ﺑﯚﯾە ھەزاران وﺷــەی ھﺎوﺑەش ﻟە ﻧێﻮان زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﺑەﻟﻮوﭼﯽ ھەﯾە و ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻟﻮوﭼﺴــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە
زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛﺮﻣﺎﺷــﺎﻧﯽ ﻗﺴــە دەﻛەن ﻟــە ڕۆژھەﺗــﯽ ﺋێﺮان، ﺑﯚﯾە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﺮدووەﺗــە ﺋەرك، ﻧــەك ﺗەﻧﯿــﺎ ﺳــﯚزێﻜﯽ ﻛﺎﺗﯽ و ھەڵﭽﻮوﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ.
”ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ھەﻣﻮوﻣﺎن ﭘێﻜەوە ﮔﺮێ دراوە“
ﺗﻮرﻛﻤﺎن :ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﻤﺎن ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە وﺷە /ھەوﻟێﺮ ﻧﻮێﻨەر و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﺮۆﺳــەی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ رادەﮔەﯾەﻧــﻦ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەوان دووﭘــﺎت ﻟــەوە دەﻛەﻧەوە ﻛــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا، ﺑەﯾەﻛەوە ﮔﺮێ دراون و ﺳەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗێﻜــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿــﺶ دەڵــێ، ”ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﺪاﯾە“. ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻛﯚﺗــﺎ ،ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛــﺮاوە و ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ھەوﻟێﺮﯾﺸﺪا ،ﺳێ ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﺎن ھەﯾە .زۆرﯾﻨەی ﺋەوان ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ
ﻧﺎوﺧﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻦ. ﻣﺤەﻣەد ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑە ”وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﻟــە ﭘــﺎش راﭘەڕﯾﻨﯽ 1991ەوە ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﻤﭽە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﯽ ھەﯾە، ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺑەرﮔﺮی و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺧﯚی ھەﯾە و ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻧەﺗــەوەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧە ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ“. ﺋــەو رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋێﻤەی ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﮔﺮﻓﺘﻤــﺎن ھەﯾــە ،ﺑــەم ﻛﺎﺗێﻚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەراورد ﺑــە ﻋێﺮاق دەﻛەﯾﻦ ،ﺗێﺪەﮔەﯾــﻦ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺳــﺘﻜەوﺗەﻛﺎﻧﻤﺎن زۆر زﯾﺎﺗﺮن ،ﺋێﻤە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑەﺷﺪارﯾﻦ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا و ﻟە ﻋێﺮاق ﺑەﺷﺪارﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿە“.
ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ دەڵێ” ،ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺧﺰﻣەﺗﯽ زۆرﯾﺎن ﺑە دەوڵــەت و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻛــﺮدووە ،ﺑــەم ﻋێﺮاق ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﭘێﻨــﺎو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻣەزەوی و ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﺋێﻤە ﻟــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ھــﯚﻛﺎری ﻟﯚژﯾﻜــﯽ ﻟە ﭘﺸــﺘەوەﯾە ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ،ﺋەﮔەر
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺘە دەوڵەت ،ﺋێﻤە دەﺑﯿﻦ ﺑــە دووەم ﻧەﺗەوەی ﺑەھێﺰ ﻟەﻧﺎو ﺋــەو دەوڵەﺗەدا ،ﺋەﮔەر ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑــﯚ ﺳــەر ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕەڕێﻨەوە، ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿــەوە ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ھێﺰی زﯾﺎﺗﺮ ﭘەﯾﺪا دەﻛﺎت ،ﺋەوە ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﺋەﮔەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەرێﻤێﻚ ﺑێﺖ، ﺋێﻤــە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەرێﻤێﻜﺪا دەﻛەﯾﻦ ،ﺑەم ﺋەﮔەر دەوڵەت ﺑﯿﻦ ،ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎﺗﺮدا ھەڵﺴﻮﻛەوت دەﻛەﯾﻦ“.
ﺋەو ﺳەرﻛﺮدە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەی ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت، ”ﻟــە دەرەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی و ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿەﻛﺎن ،ﺋەﮔەر وەك ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺑەدڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەڵﺪەﺑﮋێﺮﯾــﻦ ﻧەك ﻋێــﺮاق ،ھﯚﻛﺎرەﻛــە ﺋەوەﯾــە ھﺎووﺗﯿﯿــەك ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﻋێﺮاق ھەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎراﻣﯽ و ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی دەﻛﺎت“. ھﺎوﻛﺎت ﻋﯿﻤــﺎد رەﻓﻌەت ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑــە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﺗﻮرﻛﻤــﺎن وەك ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛــﯽ رەﺳــەﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟــە رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت، ﺋێﻤە ﺑەﺷــێﻜﯿﻦ ﻟەو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧە و
ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﻤﺎن ﺑەﯾەﻛــەوە ﮔﺮێ دراوە ،ھەر ﺳەرﻛەوﺗﻦ و ﺷﻜﺴﺘێﻚ ﺑە ﺳﻮود و زﯾﺎن ﺗێﺪا ھﺎوﺑەﺷﯿﻦ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ“. ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺗێﺒﯿﻨــﯽ و رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺋەوان ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا ﭘەراوێﺰ ﺧﺮاوە ﻛە ﺑڕﯾﺎری ﮔﺮﻧــﮓ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزی ﺗێﺪا دەدرێﺖ. رەﻓﻌــەت ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە دەڵــێ، ”رەﺧﻨە و ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﺋێﻤە ﺋەوەﯾە ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑەﺷــﺪار ﻧەﺑﻮون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەواﻧە ﺑڕﯾﺎری ﮔﺮﻧﮓ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزﯾﺎن
ﺗێﺪا دەدرێﺖ ،دەﺑێــﺖ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑەﺷــﺪاری ﻛﺎراﯾﺎن ﺗێﺪا ھەﺑێﺖ“. ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧــەﻛﺎن ﺑەﺳــەر ﻧﺰﯾﻜەی 10ﭘــﺎرت و رەوﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا داﺑەش دەﺑﻦ و ﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ھەﻣﺎھەﻧﮕﯽ ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ھەﯾــە ،ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻟەوەی ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﻣﺎﻓە ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﻛەﯾﺎﻧەوە. ﺋﺎزاد ﭼەﻟەﺑﯽ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋێﻤەﯾە ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋەﮔەر ﺳەرﻛەوﺗﻦ ﺑەدەﺳــﺖ ﺑێــﺖ ﺑــﯚ ھەﻣﻮوﻣﺎﻧە و ﻛﺎرەﺳــﺎﺗێﻜﯿﺶ روو ﺑــﺪات ھەﻣﻮوﻣــﺎن دەﮔﺮێﺘــەوە ،ﺋەوەش ﻟەﺳەرﻣﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﻛﺎت ﭘێﻜەوە ﺑڕﯾــﺎر ﻟــە ﺋێﺴــﺘە و داھﺎﺗﻮوﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻦ“.
ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا:
ﺑە ﭘەرۆﺷەوە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾﻦ وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﮔﻮﺗەﺑێــﮋی ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔــەی ﻧەﯾﻨــەوا ،ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ھــﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دووﭘﺎت دەﻛﺎﺗەوە ﺑەوەی ﺋەوان ”ﻟەﮔەڵﯿﺪان و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻋێﺮاق دەﻛەن“. رۆژی ﺣەوﺗــﯽ ﺣﻮزەﯾــﺮان/ ﯾﯚﻧﯿــﯚی 2017ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی
ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن، رۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘەﻣﺒەری داھﺎﺗﻮوﯾﺎن وەك رۆژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﯚ ”ﻣﺎﻧــەوە ﯾــﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێﺮاق“ دﯾﺎری ﻛﺮد. ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﺑە ﺗــﺎك و ﻛﯚﻣەڵ ﺑەﺟﯚری ﺟﯿﺎواز ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯽ دەردەﺑڕن.
ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﯿﻢ ﻣﻮﻟﺤﯿﻢ:
ﺋێﻤە ﭘێﺸﺘﺮ داوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ راﭘﺮﺳﯽ و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ھەرێﻤﻤﺎن ﻛﺮدﺑﻮو
ﺷــێﺦ ﻣﻮزاﺣﯿﻢ ﻣﻮﻟﺤﯿــﻢ ﺣﻮێﺖ ﺑﯚ ”وﺷــە“ رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻧﺎوﭼەی ﻣﺎدەی 140ﺑﻮون و دواﺗﺮ ﻟەﻻﯾــەن ھێــﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ﺋــﺎزاد ﻛﺮاﻧــەوە ،داوای ھﺎﺗﻨە ﻧﺎو ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ و ﺋێﺴﺘە ﻛە وادەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دﯾﺎری ﻛﺮاوە ،ھەر ﻟە ﺷﻨﮕﺎﻟەوە ﺗﺎ ﻣەﺧﻤﻮور ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەﯾﻦ. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋێﻤــە وای دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﺎﻓــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن دﯾﺎری ﺑﻜەن، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەوان زۆر ﺑەدەﺳــﺘﯽ رژێﻤەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو ﻧﺎﻧﺪووﯾﺎﻧە و ﻟە دوای 2003ش دۆﺧەﻛە ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە وەك ھﯚزەﻛﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ
ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻧەﯾﻨەوا ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟەو ﻣﺎﻓەی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ. ”ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﻣــﺎدەی ،140ﺳەرﭘﺸــﻜﻦ ﺋﺎﺧﯚ دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەﮔەڵ ھەرێــﻢ ﺑﻦ ﯾﺎن ﻧــﺎ ،ﺋێﻤە ﭘێﺸــﺘﺮ داوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ راﭘﺮﺳﯽ و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ھەرێﻤﻤــﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ﻟەﺑەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﯾەك ،ﻟەواﻧە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دووەﻣﯿﺶ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻛێﺸــە و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ،ﺋەﮔەر ﺋەﻣﺠﺎرە ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﺟﯿﺎ ﻧەﺑێﺘەوە ،رۆژاﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ راﺑــﺮدووی زۆر زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ ،ﻟەواﻧە ﺑڕﯾﻨﯽ ﻣﻮوﭼە و زۆر ﺷــﺘﯽ ﺗﺮ ،ﺋەﮔەر ھەرێﻢ ﺟﯿﺎ
ﻧەﺑێﺘەوە داھﺎﺗﻮو ﺳەﺧﺘﺘﺮ دەﺑێﺖ“ ﺣﻮێﺖ وای ﮔﻮت. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨەوا ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻋەﺷﺎﯾەری ﻋەرەب ﻟەﺧﯚ دەﮔــﺮێ ،ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ﻛە وەك ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻋەرەب ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼە ﺋﺎزادﻛﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻣﺎدەی 140ی ﭘێﺸﻮو، ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن داوە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە واﯾﺎن ﭘێﺸﺎن دەدا ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﯾﺎرﻣﺎﻧە ،ﺑەم دوای ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎوەﺷــﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدﯾﻨــەوە ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ،ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺋەوەﺑﻮو ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻣێﮋووﯾــﯽ و ﺑﺮاﯾەﺗــﯽ ﻛﻮرد و ﻋــەرەب ،ﺑﯚﻣﺎن دەرﻛەوت
ﭘەﻧﺎﮔە و ﭘﺎرێﺰەرﻣﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە، ﺑﯚﯾە ھــﯚزەﻛﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن داوە ﺑﭽﻨە ﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑە ”ﺑەڵێ“ ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻧﮓ ﺑﺪەن. ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻟەﺳەر ﻧﺎوﭼەﻛﺎن و ﻧﺎڕەزاﯾﯽ ﺑەﻏﺪا؟ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھﯚزە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﻟەو ﭘﺮﺳــەدا ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ﺋێﻤــە ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﻛــە رازﯾﯿە ﯾﺎن رەﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺋــەوەی ﺑﯚ ﺋێﻤە ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻛــە ﺋــەو ﺑڕﯾــﺎر دەدات ﺋﺎﺧﯚ ﺟﯿﺎ ﺑﺒێﺘەوە ﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﭼەﻧــﺪ ﺣﺰﺑێﻜــﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری وەك ﺣﺰﺑەﻛەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑەﺋێﺮان ﺑﻤێﻨێﺘەوە؟“.
دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛــە ﺋەﻣــڕۆ ﮔەﻟﯽ ﻛــﻮرد و ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺋﺎزادﻛــﺮاوەﻛﺎن ﯾــەك ﺑڕﯾﺎرﯾــﺎن ھەﯾە ،ﺑــەم ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﮔەل ﻧﺎﺟﻮوڵێﺘــەوە و ﺑە ﻗﺴــەی ﺋێﺮان ھەڵﺴــﻮﻛەوت دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾــە وەك ھﯚزەﻛﺎﻧــﯽ ﻧەﯾﻨــەوا وا ﺳــەﯾﺮی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەﯾــﻦ ﻛە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﯿــە و ﺟەژﻧێﻜە ﺋێﻤەش ﺑە ﭘەرۆﺷەوە دەﻛەﯾﻦ. ”ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا و ﻛەﺳــﯽ ﺗﺮﯾــﺶ ﻧــﺎﻛﺎت ،ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑڕﯾﺎری دا ،ﺑڕﯾــﺎری ﻛﯚﺗﺎﯾە و ﭘﺎﺷــﮕەزﺑﻮوﻧەوەی ﺑﯚ ﻧﯿﯿە“ ﺷێﺦ ﻣﻮزاﺣﯿﻢ ﻣﻮﻟﺤﯿﻢ ﺣﻮێﺖ وای ﮔﻮت.
رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم
ﺑﺎرزان ﺟەوھەر ﺳﺎدق
ﺗێﻜەڵ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ﺑە ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ ژﯾﺮاﻧە ﺑﻮو ،ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ﻛەم ﺑﻮوەوە .رای زۆر ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﺑﻮون ھەرﺳــێ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯚﭬێﻤﺒەری داھﺎﺗﻮو ﭘێﻜەوە ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﻦ ﻟەﺑەر ﭼەﻧﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ .ﯾەﻛەم ،ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﺧەرﺟﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﻟەﺑەر ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ھەرێﻢ. دووەم ،ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﺎت ،واﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑەردەﺳﺖ دەﺑﻮو ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪوم .ﺳــێﯿەم ،ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﻮو ﺑﯚ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھەڵﺒﮋاردن و راﭘﺮﺳﯽ ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟەوەی ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﺶ ﺑﻮو ﺑﯚ دەﻧﮕــﺪەران ،ﺑەم ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن ژﯾﺮاﻧەﺗﺮ ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟە رێﻜەوﺗەﻛە ﻛﺮدەوە. ﺣﯿﻜﻤەﺗــﯽ ﺋەم رێﻜەوﺗــە ﻟەوەداﯾە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ﻟە ﺳــەرووی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺗﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوەﯾە. ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻣﯿﻠەﺗێﻜەوە ھەﯾە .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺗەواوی ﭘﺮۆﺳەی ﺑەدەوڵەﺗﺒﻮون ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ و ﺳەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﻜﺎﻧﺰﻣە .ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧەی ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺑەﺑێ ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯿﺶ دەوڵەت رادەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ راﺳﺘﻦ ،ﺑەم ﮔﺸﺘﭙﺮﺳﯽ ﭼەﻛێﻜﯽ ﺑەھێﺰە ﺑﯚ رەواﻧﺪﻧەوەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﮔﻮﻣﺎﻧە دروﺳــﺘﻜﺮاواﻧەی ﺑﺎس ﻟە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﺑﻮون دەﻛەن ﺑﯚ ﻛەس و ﮔﺮوﭘێﻚ. ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻋەﺑﺎدی ﺗﯿﺸــﻜﯽ دەﺧﺴﺘە ﺳەر ﺋەوەی ھەﻣﻮو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵ دەوڵــەت ﻧﯿﻦ و ﺋەﻣە ﭘﯿﻼﻧﯽ ﮔﺮووﭘێﻜە ﻧەك ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن! ﺑﯚﯾە ﮔﺸﺘﭙﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋﯿﺮادەی ﺑەھێﺰ و ﺳەرﺗﺎﺳــەرﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﺴــﺘﻨەڕووی دەﻧﮕــﯽ ﯾەﻛﻼﯾــﻜﺎری ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە ﺑﯚ ﺋەم ﻛەﺳﺎﻧە ﻛﺎرێﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ،ﺋەﻣە ﺟﮕەﻟەوەی ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿــﺶ دەﺑێﺘە ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺑەھێﺰ ﺑــﯚ ﺋﺎﯾﻨﺪەی ھەرێﻢ ﻟەﮔەڵﯿﺎن. ﻟە دوای ﺳﺎڵﯽ 1952ەوە ،رێﻜﺨﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺧﯚی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ھــەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێــﻚ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﺑﻮون .ﺑﯚﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﻟەﻣڕۆوە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻓەرﻣﯽ ﯾﻮﺋێﻦ و وﺗﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺖ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﻟە ﻧﺰﯾﻜەوە ﺋﺎﮔﺎدارﺑﻮون ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە. ﺋێﻤە ﺑەرەو ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەﻛﯽ روون ھەﻧــﮕﺎو دەﻧێﯿﻦ ،ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾەك ﺧەوﻧﯽ ھەزاران ﺳﺎڵﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﻛە ،ھەرﯾەك ﻟە ﺋێﻤە ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧە ﺋەوﯾﺶ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧە ﺑە ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺟــﺎ ﺑەھەر ﺋﺎﻣــﺮاز و رێﮕەﯾەك ﺑێﺖ ،ﺑەرەو ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﯽ ﺗﺎ ھەﺗﺎی دەڕۆﯾﻦ و ﻟەژێﺮ ﭼەﭘﯚﻛﯽ و ﺳﺘەﻣﻜﺎری رزﮔﺎر دەﺑﯿﻦ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑەﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿەوە دەﺑﯿﻨە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی دەوڵەﺗێﻚ ﺑەﻧﺎوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن .ﺋــەو رۆژە ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوەﺗەوە ﻛە ﭘﺎﺳﭙﯚرﺗێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎن دەرﺑﻜەﯾﻦ و ﺑەھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺑڵێﯿﻦ ھﺎووﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻢ .ﺋﺎﻣــﺎدەی ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯿﻦ ﺑەﻧــﺎوی دەوڵەت ﻧەك ھەرێﻤێﻜﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮاو .ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧە ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻜەﯾﻦ و ﭘﺮس ﺑەھﯿﭻ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﻛەن. 25ی ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەر رۆژێﻜﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزە ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ وﺗێﻚ ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﻣﺎﻓێﻜــﯽ زەوﺗﻜﺮاو و ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛە ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﺧﻮێﻨﯽ ﺑﯚ دەڕێﮋێﺖ .ﻟە دوای ﺋەم رێﻜەوﺗــە و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﯿﺘﺮ ﮔەل رزﮔﺎر دەﺑێ ﻟە ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ و ﺋەﻧﻔﺎل و ﺳﺘەﻣﻜﺎری .ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەم ﻗەوارە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻧﺎدەوڵەﺗﯿﯿە ھەﻣﯿﺸە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ﺧﺎڵﯽ ﺳــﻔﺮی ﻟێ دەﻛﺮێﺖ .ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھەڕەﺷە ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗە ،ﺋەﮔەر ﺑﻮوﯾﻦ ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ دەوڵەت ﺑﺎزﻧەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺑەھێﺰ دروﺳــﺖ دەﺑێ ﻟــەڕووی ھەرێﻤــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻛــە ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ھەڵﻮەﺷــﺎﻧﺪﻧەوە ﯾﺎن دەﺳــﺘﺘێﻮەردان و ﻟﻜﺎن ﺑە دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ دەﻛﺮێـﺖ ﻟەﻧﺎو ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﺑﺎزﻧە دەوڵەﺗﯿﯿە ﭘەرە ﺑﺪرێ ﺑە ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەداﻣەزراوەﯾﯽ ﺑﻮون و ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ داﻣەزراوەی ﺷەرﻋﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ. 25ی ﺳێﭙﺘێﻤﺒەر دروﺳــﺘە ﻛﺎت ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە و دەﺑێ ھەﻣﻮو ھەوڵێﻚ ﺑﺨﺮێـــﺘە ﮔەڕ ﺑــﯚ ھێﻤﻨﻜﺮدﻧەوەی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەك و ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑــﯚ دوورﻛەوﺗﻨەوە ﻟــەو ﺑەرﻧﺎﻣە و دروﺷﻤﺎﻧەی دژی ﭘﺮۆﺳەﻛەن. ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻧﯚﭬێﻤﺒەر ﺑﯚ ﻛﺎری دەﺳﺘﺎودەﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ دەﺳــەت و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺣﻮﻛﻤﺪاری ﺧﻮﻟێﻜــە ،ﺑەم ”ﺑەڵێ“ی ﺗﯚ ﺑﯚ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎھەﺗﺎﯾﯿﯿە ﻛــە ﺗﺎك ﺑەﺗﺎﻛﻤﺎن ﺑەﺑــێ ﺟﯿﺎوازی ﻧەﺗــەوە ،ﺋﺎﯾﻦ ،ﻣەزەو و ﻛﻮﻟﺘﻮور ،ﺷــﺎﻧﺎزی ﭘێﻮە دەﻛەﯾﻦ و ﻟەژێﺮ ﺳــێﺒەرﯾﺪا ﭘێﻜەوە دەژﯾﻦ ﺑە ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ .ﺑەڵێ ﺑﯚ رزﮔﺎرﯾﯽ ﻛﯚﺗﺎ.
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺷــێﺦ ﺗەھــﺎ ﻣﺤەﻣەد ﺷــﺤﺎزە ﻟﮫێﺒــﯽ ﺳــەرۆك ھــﯚزی ﻟﮫێﺐ ﻛە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻣەﺧﻤﻮور و ﮔﻮێڕ و ﻗەراج /رۆﺋــﺎوای ھەوﻟێﺮ/ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻦ ،ﺑﺎس ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛــەی دەﻛﺎت و دەڵێﺖ، وەك ﻋەرەﺑﯽ ﺋەو دەﭬەرە ﺑە ﮔەرﻣﯽ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻟەو ﺑڕﯾــﺎرە ﻣێﮋووﯾﯽ و ﺳــەﺧﺘە دەﻛەﯾﻦ ﻛــە ﻛﻮرد ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎردا داوﯾەﺗﯽ ﺑﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ وادەی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. رۆژی ﺣەوﺗــﯽ ﺣﻮزەﯾــﺮان/ ﯾﯚﻧﯿــﯚی 2017ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،رۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘەﻣﺒەری داھﺎﺗﻮوﯾﺎن وەك رۆژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”ﻣﺎﻧــەوە ﯾــﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێــﺮاق“ دﯾــﺎری ﻛــﺮد .ﺧەڵﻜﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﺑە ﺗــﺎك و ﻛﯚﻣەڵ ﺑەﺟــﯚری ﺟﯿﺎواز ﺧﯚﺷــﺤﺎڵﯽ دەردەﺑڕن .ﻟە ﻧێﻮاﻧەدا ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ھــﯚزی ﻋەرەﺑﯽ ھــەن ﻛــە دەﻛەوﻧە ﺳــﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺟێﻨﺎﻛﯚك، ﺋەواﻧﯿﺶ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە. ﺷێﺦ ﺗەھﺎ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،داوا دەﻛەﯾﻦ ﺋەو ﺑڕﯾــﺎرە ﯾەﻛﻼﻛەرەوە ﺑێــﺖ و ﭘﺎﺷــﮕەزﺑﻮوﻧەوەی ﺗێﺪا ﻧەﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﭘەﯾﺎﻣــﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛــﻮرد ﺋەوەﯾــە ﺑەﺷــﺪاری ﺑە ﻧەﺗــەوەی ﻋەرەب ﻟــە ﻣەﺧﻤــﻮور و ﮔﻮێــڕ و ﻗەراج ﻟەو ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا ﺑﻜــەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺮﺳــﻤﺎن ﻟەوە ھەﯾە ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺋێﻤە ﻧەﮔﺮێﺘەوە ،ﺑەﭘﺎﺳﺎوی ﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻟەﺳــەر ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ﻛە ﺋێﻤەی ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﻟەﺳەر چ ﭘێﻮەرێﻚ ﺋەو ﺣﯿﺴﺎﺑەﻣﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە، ﻟەو ﻛﺎﺗەی ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣەﺧﻤﻮور ﻟەوەﺗــەی داﻣــەزراوە ﺳــەرﺑە ﻟﯿــﻮای ھەوﻟێــﺮ ﺑــﻮوە ،ھەروەھﺎ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ﺑﺎری ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯽ ﺋێﻤە و ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە ھەر
ھەﻣﻮوی ﻣەﺧﻤﻮور/ھەوﻟێﺮە. ﺷــێﺦ ﺗەھــﺎ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــەوەدا ﻛــە ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻣەﺧﻤﻮور ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﻧﯿﯿە، ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــەﻛﺎن دەﺑەن ﺑﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو ﭘەﯾﺎﻣە ﺑە ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەوەی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻋەرەﺑــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤەش ﺑﮕﺮێﺘەوە .دوواﺗﯽ ﻛﺮدەوە ”ﭘەﯾﺎﻣەﻛەﻣــﺎن زۆر ﺗﻜﺎﻛﺎراﻧەﯾــە و ھــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺷــەﻗﺎﻣە و ﺗﻜﺎﯾە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋێﻤــەش ﺑﮕﺮێﺘەوە ﻛە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟە رۆژی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ و ﻟە رۆژی دوای ﺋــەوەش دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﺑﯚ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ”ﺑەر ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮓ دﯾﺪارێﻚ ھەﺑﻮو
ﻛە ھەردوو ﮔەورە ھﯚزی ﻋەرەﺑﯽ ﻟﮫێﺒﯽ و ﺳــەﺑﻌﺎوی و دوو ﮔەورە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻮون، ﺋەوﻛﺎت ﻟە ﺑەردەم ﺧەڵﻜەﻛە ﮔﻮﺗﻢ ﺋێﻤە ﺑەرەو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﭼﯿﻦ ،واﺗە ﺑەر ﻟە دﯾﺎرﻛﺮدﻧﯽ وادەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم، داوام ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﺑــﻮوان ﻛﺮد ﺋەﮔەر ﻟەﮔــەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﻦ ﭼەﭘڵە ﻟێ ﺑﺪەن ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300ﺳــەرۆك ھﯚز و ﭘﯿﺎوﻣﺎﻗﻮوﻧــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوی ﺋەو دوو ھﯚزە ﭼەﭘڵەﯾﺎن ﻟێ دا ،ﺋەوەش ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە دەﻛەن“ ﺳــەرۆﻛﯽ ھﯚزی ﻟﮫێﺐ وای ﮔﻮت. ﺋەوەﯾﺸﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﻛە ﺧﻮاﺳﺘﯿﺎن ﺋەوەی ﻟەژێﺮ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا
ﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە 2003ەوە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟەژێــﺮ ﺋــەو ﺋﺎﯾە ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﺪا ژﯾﺎوﯾﻦ” ،ﺗﺮﺳﯽ ﺋەوەﻣﺎن ھەﯾە ﻛە ﺑﭽﯿﻨە دەرەوەی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی و ﺋەو ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــە ﻟە دەﺳﺖ ﺑﺪەﯾﻦ ﻛە ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ ﺋێﻤەی ﻓەراھەم ﻛﺮدووە“. ﺳــەرۆﻛﯽ ھــﯚزی ﻟﮫێــﺐ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،رەﻧﮕە ﺑەﻏﺪا ﭘﺎﺳــﺎوی ﺋەوە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﻨێﺘــەوە ﻛــە ﻟــە دەﺳﺘﻮوردا ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ ﻧەﻛﺮاوە ،ﺑەم ﻛﺎم ﺑڕﮔەی دەﺳــﺘﻮور ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھەرێﻢ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮاوە. ﺷــێﺦ ﺗەھﺎ دەﭘﺮﺳێ ”ﻣﺎدەی 140 ﻛە 14ﺳــﺎڵە ھەﯾــە ﻛﻮاﻧێ ،ﺋەی ﻣﻮوﭼەی ﭘێﺸﻤەرﮔە؟“ ھەر ﺧﯚی ﻟە وەﻣــﺪا دەڵێ ”ﺑــﺎ ﺑەﻏﺪا ﺋەو ﺑڕﮔﺎﻧەﻣــﺎن ﺑﯚ ﺑﺎس ﺑــﻜﺎت ﻛە ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ھەرێﻢ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮان، ﺋەوەﯾــﺎن ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎرەﺳــەرە ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ،ﺋەﮔەر ﺋەو ھەﻧﮕﺎوە ﻧەھﺎوێﯿــﻦ ،ﺋــەوە ﺑەﻏــﺪا ﻟــە ﺧﯚدزﯾﻨەوە و ﻛﺎﺗﻜﻮﺷﺘﻦ ﺑەردەوام دەﺑێــﺖ ﻟە ھەﻣــﻮو ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھەرێﻢ“.
ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ”ﺑەڵێ“ ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەڵێﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ:
ھەﻣﻮوان ﺑە ﭘﯿﺮ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿەوە ﺑڕۆن وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھﯚﺷﯿﺎر ﻋەﻟﯽ رۆژی 7ی ﺣﻮزەﯾﺮان/ﯾﯚﻧﯿﯚی 2017 ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،ﺑڕﯾــﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟــە رۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەری ﺋەﻣﺴﺎڵ درا .ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەوە ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯽ دەردەﺑڕن. ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﭘێﯿﺎن واﯾە، ڕۆژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ڕۆژێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮوان ﻟــەو ڕۆژەدا ﺑە دەﻧﮕﯽ ”ﺑەڵێ“ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن و ﺑە ھەﻣﻮو وﺗﺎﻧﯽ ﺑﺴــەﻟﻤێﻨێﺖ ﻛە ﻛﻮردﯾــﺶ ﻣﺎﻓﯽ ھەﯾــە ﺑﺒێﺘە دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ. ﻣﻮﺣﺴﯿﻦ ﻣەﻧﺴــﻮور ﺑﺮای ﺷەھﯿﺪ ﻟﯿﻮا ﺣﻮﺳێﻦ ﻣەﻧﺴﻮور ﻛە ﻟە ﺷەڕی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺷەھﯿﺪ ﻛﺮا ،ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ھﯿﭻ ﻛەس ﻧﯿﯿــە ﺣەز ﺑەوە ﻧــەﻛﺎت و ﺋﺎواﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ وﺗەﻛەی ﻧەﺑﯿﻨێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮواﻧﯿﺶ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺋەو ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە ﺑﻜەن“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻛەﺳــێﻚ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﭘێﻨﺎو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و
ﺧﺎﻛەﻛەی ﺑەﺧﺖ ﻛﺮد ،ﻣﺎﻧﺎی ﺋەوە دەﮔەﯾەﻧێﺖ ھەﻣــﻮو ﺑڕواﯾەﻛﯽ ﺑە ﻧەﺗەوەﻛەی ھەﺑﻮوە ،ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﺋەوە ﺟەﻧﮕﺎون و ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻛﻮﺷﺖ داوە ﺗﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوور ﺑێﺖ ﻟە دەﺳــﺘﯽ داﮔﯿﺮﻛەر و ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ“. ”ﺋﺎﻣﺎدەﯾﻦ ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﺳەر ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺑە ﻛﻮﺷــﺖ ﺑﺪەﯾﻦ و ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣــە“ ،ﺑﺮاﻛەی ﺷــەھﯿﺪ ﻟﯿﻮا ﺣﻮﺳێﻦ ﻣەﻧﺴﻮور وای ﮔﻮت. ﺑﺮاﯾەﻛەی ﺷــەھﯿﺪ ﻟﯿﻮا ﺣﻮﺳــێﻦ ﻣەﻧﺴــﻮور ،ھﺎوﺷێﻮەی زۆرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان رەﺧﻨە و
ﮔﻠەﯾﯽ ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ھەﯾە ﺑەوەی ”وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟە ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﻧەداوەﺗەوە“. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﻣﺤەﻣــەد ﭘێﺸــﻨﻮێﮋی ﻣﺰﮔەوﺗــﯽ ﻣــەﻻ ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻤﯽ ﻣﻮدەڕﯾﺲ ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ھەﻣﻮوان ﺑــە ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧەوە ﻟەﮔەڵ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﻦ و ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸەوە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑە رژدی ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەوە ﺑﻜەن“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺟێﮕەی دڵﺨﯚﺷــﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ھەوڵ و ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧەی ﻟــە ڕاﺑﺮدوو ھەﻣﻮو
ﻻﯾەك داوﯾﺎﻧە ﻟە ﭘێﻨﺎو ﮔەﯾﺸــﺘﻨە ﺑــە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و دواﺟﺎرﯾــﺶ دڵﺨﯚﺷــﻜەرە ﻛــە ﺋەﻧﺠﺎﻣێﻜــﯽ ھەﺑــﻮوە ،ﺑــەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێﯿﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﯾەﻛﺪەﻧــﮓ ﺑﻦ ﺑﯚ ﺋــەو ڕۆژە و ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﺧﯚﻣﺎن رێﻚ ﺑﺨەﯾﻦ“. ﺋــﺎوات ﺣﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ ﻧﻮێﻨــەری زەردەﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ ”وﺷــە“ی ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﺑەﻏﺪاد ﺟﯿﺎ ﺑﺒﯿﻨەوە و ژێﺮدەﺳﺘەی ﺑەﻏﺪا ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛەﯾﻦ، ﺑەﻏﺪا ﺑﻮوە ھــﯚی ﺋەوەی ﻣﻮوﭼە و ﭘﺎرەی ھەرێﻢ ﺑﺒڕێﺖ و ﻟە ڕاﺑﺮدووش ﺑــە ھەﻣــﺎن ﺷــێﻮە ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و
ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧەوﻧێﻜﯽ ﻣێﮋﯾﻨــەی ﻛــﻮردە ،ﭼﯿﺘــﺮ ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﻣﺎن ڕاﺑﮕەﯾەﻧﯿﻦ“. ﺋــەو دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺗــەواوی ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﻛەﯾــﻦ و داواش ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﻛەﯾﻦ ﻟــەو ڕۆژەدا ھەﻣــﻮوان دەﻧﮓ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺪەن ،ﺑﺎ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەو ڕۆژەدا ﺑﺒﻨە ھەوێﻨﯽ ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎن و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن، ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎوﺧﯚی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎش ﺑﻜەن و ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ڕێﻚ ﺑﺨەن ﺑﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻜﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮو“. ﻣەوﻟﻮود ﺣەﻣەﺷەرﯾﻒ ﺑﺮاﯾەﻛﯽ ﻟە ﺷــەڕی دژ ﺑە ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوە ،ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ، ”ﺋەو ھەﻣﻮو ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾەی ﻛە ﺧﻮێﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﻧەﺗەوە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دوژﻣﻦ و ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎن ﺑەﺧﺸــﯿﻮە ،ﺋﺎوات و ﺧﻮﻟﯿﺎﯾﺎن ﺋەوە ﺑﻮوە ﻛە ڕۆژێﻚ ﻟە ڕۆژان ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ڕۆژی ﺧﯚی ﺑــﮕﺎت و ھەﻧﮕﺎو ﺑەرەو ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﺑﻨێﺖ“ .زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ھەﻣﯿﺸــە ھﯿﻮاﻣﺎن ﺑــەوە ھەﯾە ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮕﺎﺗە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑﺒێﺘــە دەوڵەﺗێﻚ ﻟــە دەوڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺶ ڕۆﺣﯽ ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳﻮودە دەﻛﺎت“.
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﺑﯚﭼﯽ 9 - 25؟
ھﯚزی ﻟﮫێﺐ :دەﻣﺎﻧەوێ ﻟەژێﺮ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺑﯿﻦ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﺷﻮوﺗﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑﮫێڵێ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﺑەرھەم دێﻨﻦ ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێﺸﺎﻧەی رووﺑەڕووی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘەوە، ﺳــﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎﻧە ﻟە ﺑﺎزاڕە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ،ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯿەوە ،ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧــەوەی ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺋەوە ﻛێﺸــەی ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﺑــﻮاری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە. ﻟەژێﺮ ﻛەﭘﺮەﻛەی ﺑﺎرزان ﺣەﺳەن ﻟەﺳــەر ﺷﯚﺳــﺘەی ﺋەو ﺷەﻗﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﯿەی ﻟــە ﮔەڕەﻛــﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ھەوﻟێــﺮەوە ﺑەرەو ﺑﻨەﺳــوە دەﭼێﺖ ،ﺳێ ﺟﯚری
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺋێﺴــﺘە ژﻣﺎرەﯾەك ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﭼــە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــە ﭼﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺟﯚرێﻜــﯽ ﻧﻮێــﯽ ﺷــﻮوﺗﯽ ﺳــەرﻗﺎڵ ﻛــﺮدووە ﻛە ﺑــە ”ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ“ ﻧﺎو دەﺑﺮێﺖ .ﺷﺎرەزاﯾەﻛﯽ ﺑﻮارەﻛە رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺋەو ﺟﯚرە ﺷــﻮوﺗﯿﯿە ﻟەﮔەڵ ﺧﺎك و ﺋﺎوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎوە.
ھەوﻟێــﺮ /ﻟــە زەوﯾﯿەﻛەی ﺧﯚی ﺷــﻮوﺗﯽ ﺑەرھــەم دێﻨێــﺖ. ﺑە“وﺷە“ی ﮔﻮت ”ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺷﻮوﺗﯽ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ھەﺑﻮوە“. ﺋەو ﺟﻮوﺗﯿﺎرە ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر ھﺎوﺷــێﻮەی ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﺑــﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﭼﺎﻧﺪووە .وەك ﺧﯚی دەڵێ” ،ﻟەﺳــەر ڕووﺑەری ﺣەوت دۆﻧﻢ زەوی ﺷــﻮوﺗﯿﻢ ﭼﺎﻧﺪووە و ﯾەك دۆﻧﻤﻢ ﺑﯚ ﺷﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﺗەرﺧــﺎن ﻛﺮد ،ﺋەﮔــەر دڵﻨﯿﺎ ﺑﯿﻦ ﻟەوەی ﺑەرھەﻣەﻛەی ﺑﺎش دەﺑێﺖ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﺷﻮوﺗﯿﯿە دەﭼێﻨﯿﻦ“.
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن دەﺳــەﺗﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە رۆژەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﺗﺎی ﺧﯚﯾﺪاﯾە و دوای ﺋەوەی ﺳەرﺟەم ﻧﺎوﭼــەﻛﺎن ﻟــە ﭼەﻛﺪاراﻧــﯽ داﻋــﺶ ﭘﺎك دەﻛﺮێﻨــەوە ،ﻧﯚرەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە دێﺖ ،ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ زەﺑەﻻح و ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵ ھەﯾە ﺗــﺎ دۆﺧــﯽ ﻧﺎوﭼە رزﮔﺎرﻛﺮاوەﻛﺎن ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮوری، ﺗەﻧﺎھﯽ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ،ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺒێﺘەوە .ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﮔەر ﺑــە ورﯾﺎﯾــﯽ ﺑﺠﻮوڵێﺘەوە، دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ ﺧێﺮا ﺑە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەی ﺑﺪاﺗەوە.
ﺋەﺣﻤەدی ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺑڕﯾﺎردەری ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق:
ﺷــﭭﺎن ﺟەﻋﻔــەر ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﺷﺎرەدێﯽ ﭘﺮدێ 40/ﻛﻢ ﺑﺎﺷﻮوری
ﺷــﻮوﺗﯽ ﺑــە ﻗەﺑــﺎرە و رەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﺎوازەوە ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺧﺮاوﻧەﺗە روو .ﺑــﺎرزان ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ”ﻟەﭘــﺎڵ ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ و ﺷﻮوﺗﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ،ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺷــﻮوﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ دەﻓﺮۆﺷﯿﻦ ،ﺧەرﯾﻜە ﺋەو ﺷﻮوﺗﯿﯿە رەواﺟﯽ ﺑﺎش ﭘەﯾﺪا دەﻛﺎت“. ﺋــەو ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرە ﮔەڕۆﻛــە، ﺷــﻮوﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت دەﻛڕێﺖ ﻛــە ﺑەرھەﻣﯽ ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿــﺎن ھەﯾە و دەڵــێ” ،ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜــە ھــەم ﺳــﻮورە و ھــەم ﺷﯿﺮﯾﻦ“. دڵﺸــﺎد ﻋەزﯾﺰ ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺧﺎوەن دووﻛﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﻋەﻟــﻮەی ھەوﻟێﺮ، ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋــەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ”ﺋەﻣﺴــﺎڵ ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟــە ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺷﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯿﯿﺎن ﭼﺎﻧــﺪووە و ﺑەرھەﻣەﻛــەی زﯾﺎﺗﺮ
ﺑﻮوە“. ”ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ﺑە ﻧﺮﺧﯽ 200-250دﯾﻨــﺎر دەﭼێﺘە ﺳــەر ﻗەﭘﺎن و ﺋەم ﻧﺮﺧــە ﺑەڕێﮋەی 75 دﯾﻨﺎر ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﺷﻮوﺗﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ/ ﺋەو ﺷﻮوﺗﯿﯿەی ﭘێﺸﺘﺮ ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺑەرھەﻣﯿﺎن دێﻨــﺎ ،/ﮔﺮاﻧﺘﺮە ،ﺑەم ﺋەو ﺷﻮوﺗﯿﯿە ﺧەﺳــﺎرەی ﻧﯿﯿە و ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺷــﻮوﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺑﺎش و ﺑێ ﻛێﺸەﯾە“ ﻋەزﯾﺰ وای ﮔﻮت. ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻛێﺸﺎﻧەﯾە رووﺑــەڕووی ھــەر ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﻛﻮرد دەﺑێﺘەوە ﻟە ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی
ﺑەرھەﻣەﻛەی. ﻏەرﯾــﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺳﺎﻧە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ، وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺑﺎج دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﺑەرھەﻣﯽ ھﺎوردە و ﺷﻮوﺗﯿﺶ ﯾەﻛێﻜــە ﻟــەو ﺑەرھەﻣﺎﻧەی ﺑڕێﻚ ﺑﺎﺟﯽ دەﺧﺮێﺘە ﺳەر“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺷﻮوﺗﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﭘێ دەﮔﺎت ،ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك ﺑــڕی 250دﯾﻨﺎر ﺑﺎج دەﺧﺮێﺘە ﺳەر ﺷﻮوﺗﯿﯽ ھﺎوردە
ﺷﻮوﺗﯽ ﻓﺮۆﺷێﻚ:
ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوە ﻧﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەم ﺳﻮورە و ھەم ﺷﯿﺮﯾﻦ
و ھەر ﺋەم ڕێﮕەﭼﺎرەﯾەش ھەﯾە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ“. ﺳــﯿﺎﻣەﻧﺪ ﻛﺎﻛە ﺷــﺎرەزای ﺑﻮاری ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺑەراو، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی روون دەﻛﺎﺗەوە، ”ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﻣێﮕﺎ ﯾــﺎن ﺋەﻣەرﯾﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ھەﯾە و ﺑەﭘێــﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەﻛﺎن ﺑــﯚ ﻛەﺷــﻮھەوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﮔﻮﻧﺠــﺎوە ،ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﯚڕن و ﺋەو ﺟﯚرە ﺷــﻮوﺗﯿﯿە ﺑﭽێﻨﻦ ﻛە ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ دەدات“. ﻛﺎﻛــە دەڵــێ” ،ھــەر ﺑﺮﻛێﻚ ﻟە ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﻣێﮕﺎ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺳــێ ﺷــﻮوﺗﯽ ﺑــﺪات ،ﺟﮕەﻟــەوەی ﺷــﻮوﺗﯿﯿەﻛە رەﻧﮕێﻜــﯽ ﻧەﮔﯚڕی ھەﯾــە و دوو ھێﻨﺪەی ﺷــﻮوﺗﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧــە ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺎﻧــەوەی ھەﯾە، ﻛێﺸﯽ دەﮔﺎﺗە ﺳەرووی 18ﻛﯿﻠﯚ و ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺋﺎوی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎن“.
ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﺷێﺘەوە
ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﻟــە ﻋێﺮاق ﺑــﺎس ﻟە زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺟەﻧــﮓ دەﻛﺮێﺖ و ﻟێﺪواﻧــﯽ ﺟﯿــﺎواز ﻟــەو رووەوە دەدرێﺖ ،ھەﻧﺪێــﻚ ﺑەرﭘﺮس ﯾﺎن دەزﮔە ﺑﺎس ﻟە زﯾﺎﻧــﯽ 100ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری و ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎرﯾــﺶ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە زﯾﺎﻧﯽ 35ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری دەﻛﺮێﺖ. ﻟــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی داﻋــﺶ داﮔﯿﺮی ﻛﺮدﺑــﻮون ،ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟــە ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــﺎن ﻟەﻧﺎو ﺑﺮا و ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆرﯾــﺶ ﺑەھﯚی ﺋــەو ﺟەﻧﮕە وێــﺮان ﻛــﺮا ﻛە ﺑﯚ رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺳــﻮﭘﺎی ﻋێــﺮاق و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن دا. ﻟــە ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەدا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﺋەو ﺋەرﻛەی دەﻛەوێﺘە ﺳەرﺷﺎن ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ
ﺧﯚم ﻟە ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﮔﻮێﻢ ﻟێ ﺑﻮو ﻛە ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە 35ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە. ﺑــە داھﺎﺗەﻛــەی ﯾــﺎن ﻗــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﯾﺎرﻣەﺗﯽ وﺗﺎن، ﻧﺎوﭼــەﻛﺎن ﺋــﺎوەدان ﺑﻜﺎﺗــەوە. ﺳﺎﻧێﻜﯽ زۆری دەوێﺖ ﺗﺎ ﻣﻮوﺳڵ و ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺋﺎوەدان ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﺑﺎری داراﯾﯽ و ﻗەرزی ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺳﺎڵ ﺑە ﺳﺎڵ ﻗﻮرﺳﺘﺮ دەﺑێﺖ. ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺧێﺮوﺑێﺮی داھﺎﺗﯽ ﻋێﺮاق ھﯿﭻ ﭘﺸﻜێﻜﯽ ﺑەرﻧەﻛەوت و ﻧﺎﺷــﻜﺮێﺖ ﻟە زﯾﺎﻧەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑە ﺑﺮاﺑەش .ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋێﺴﺘە ﻟە داھﺎﺗەﻛەی ﭘﺸﺖ ﺑە ﺧﯚی دەﺑەﺳﺘێﺖ .ﺋەﮔەر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺋەوە ﺑﻜﺮێﺖ دۆﺧﯽ ﺑەر ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2014ﺑێﺘە ﺋﺎراوە و ھەوﻟێﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺑﻮدﺟەﻛەﯾﺎن ﯾەك ﺑﺨەن، ﺋەوا دﯾﺴــﺎن ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﻧــﯽ ﭘــێ دەﮔﺎت ﭼﻮﻧﻜە ﻟەو داھﺎﺗە ﮔﺸــﺘﯿﯿەی ﻛە ﭘﺸﻜێﻜﯽ ھﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﺑڕە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛــﯽ زۆر دادەﺑــڕن ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻋێﺮاق. ﻣــﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﻋێــﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮدﺟەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺟﯿﺎ ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺋەﻣﺴــﺎڵﯿﺶ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑەڕێﻮەﯾــەوە و ﭘــێ
دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺪو ﭘﺸﺪەری ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری:
ﺋەﮔەر رۆژێــﻚ ﻋێﺮاق و ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮدﺟەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗێﻜەڵ ﺑﻜەﻧەوە ،ﺋەوا زﯾﺎﻧەﻛە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە.
دەﭼێﺖ ﺑە ﯾەﻛﺠــﺎری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ﺟﯿﺎ ﺑﺒێﺘەوە. دﻛﺘﯚر ﻋەﺑﺪو ﭘﺸﺪەری ﭘﺴﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛــﺮد ﻛە ﺋەﮔــەر رۆژێــﻚ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮدﺟەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺗێﻜــەڵ ﺑﻜەﻧــەوە ،زﯾﺎﻧەﻛەی ﺑﯚ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەو ﻛﺎﺗەدا دەﺑێﺖ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﻜﺎت ﻟە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻋێﺮاق. ﻟــەو ﻛﺎﺗەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داھﺎﺗﯽ ﻧەﺑــﻮو و ﻋێﺮاق ھەﯾﺒــﻮو ،ھەرێﻢ ﻟــە داھﺎﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑێﺒــەش ﻛــﺮا و ﺋێﺴــﺘەش ﻛــە ﻋێــﺮاق ﺧەرﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی زۆر دەﺑێﺖ ،ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺸﺪەری ”ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺋەو ﺧەرﺟﯿﯿﺎﻧە“. ﭘێــﺶ ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺑــە ﻧﺎوی ﺑﻮدﺟەی ﺳﯿﺎدی و ﺳﻮﭘﺎ و ﺧﯚراك و دەرﻣﺎن و ﺷﺘﯽ ﺗﺮ ،ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﭘﺸــﻜﯽ ﺑﻮدﺟــەی ﻋێﺮاق ﻛەم دەﻛﺮاﯾەوە و ﭘﺎﺷــﺎن ﭘﺸﻜﯽ % 17ی ﺑﻮدﺟــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەوەی ﺗﺮ دەدرا ،ﻟە داھﺎﺗﻮوﺷــﺪا ﺋەﮔەر ﭘــﻼن ھەﺑێﺖ ﺳــﺎﻧە ﺑە ﻣﻠﯿﺎران دۆﻻر ﺑــﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ،دﯾﺴﺎن ﻟە ﭘﺸﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛەم دەﺑێﺘەوە. ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ھەﻣــﻮو ﺟــﯚرە ﭘەرەﭘێﺪاﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺳــﻮودی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ھەﯾــە و ﺋەﮔەر دەﺳﺖ ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﻜﺮێﺖ
و ﭘــﺎرە ﺑڕژێﺘە ﺑــﺎزاڕەوە ،ﺋەوا ﻟە دەﺳﺘﯽ ﻛﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ،ﺧﺎوەن ﻛﺎرﮔە و ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗــﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻟێﯽ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ“. ﻛەرەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ زۆرﺑــەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟــە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋێﺮان ﯾﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺮێﻦ و ﻟە ھەرﺳێ ﺣﺎڵەﺗﯿﺸﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻮودﻣەﻧﺪی ﺳەرەﻛﯽ دەﺑێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺳــەرﺟەم رێﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺗێﺪەﭘەڕن. ﺟﮕەﻟەﻣە ،ﺳــەرﺟەم ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯿﺶ ،ﺑﻠﯚك ،ﻗﯿــﺮ و ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزی و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼــﺎﻻك دەﺑﻦ و ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدۆزرێﺘەوە. ﺋەو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳە داوا دەﻛﺎت ﻛﺎرﮔە
ﻟە دەﺳﺘﯽ ﻛﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن ،ﺧﺎوەن ﻛﺎرﮔە و ﺑەڵێﻨﺪەراﯾەﺗــﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن، ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳڵﺪا ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ. و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮرﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺑەرزﻛﺮدﻧەوەی ﻛﻮاﻟێﺘﯽ ﺑەرھەم، ﺳــەرداﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ،ﻧﺮﺧﯽ ﮔﻮﻧﺠــﺎو ،ھەوڵﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺪەن ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﭘﺸﻜﯽ ﺷێﺮی ﻗﺎزاﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەرﻛەوێﺖ. ﻟــە ﻻﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮەوە ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷﯿﺪ ﺑڕﯾﺎردەری ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،دەڵێﺖ، ﻛە ﺧــﯚی ﮔﻮێــﯽ ﻟــە ﺣەﯾﺪەر
ﻋەﺑﺎدی ﺑــﻮوە ﻛــە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻋێﺮاق ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە 35 ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە. ﺋــەو رووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ﻛە ﺋەو ژﻣﺎرەﯾــە ﺧەﻣﻧﺪﻧــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە زﯾﺎﻧەﻛﺎن ھﯽ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﻦ و ﺑەﺷێﻜﯿﺸــﯽ ھــﯽ ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯿە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺳێ ﭘﺎوﮔە ﻟەﻧﺎو ﭼــﻮون ﻛە دووﺑﺎرە
دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ زۆری دەوێﺖ و ﺑەم زوواﻧە ﻋێﺮاق ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﯚﯾﺎن ﺗەرﺧﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت. ﺋەﺣﻤەد ﺣﺎﺟﯽ رەﺷــﯿﺪ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوەش ﻛﺮد ”ﻋێﺮاق ﭘﯿﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻗەرزێﻜﯽ زۆری ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ھەﯾە و ﺧﺎڵﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﺑــﯚ ﻋێﺮاق دراوە ﯾەدەﮔەﻛەﯾەﺗﯽ ،ھەڵﺒەت ﻋێﺮاق ﺑەﺑێ ﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەش ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﺪاﯾــە و وا ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺋەو ﺑﻮدﺟە زۆرە ﺑﯚ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت“. ھێﺸﺘﺎ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻧەﻛﺮدووە ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــەی ﺟﻮووە و ﺋەﮔەر ﻛﯚﺗﺎ ﺑە داﻋﺶ ﺑێﺖ و دەﺳــﺖ ﺑە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﭘێــﯽ ھەڵﺒﺴﺘێﺘەوە.
ﺟﻮوڵەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﻣەرزی ﺷﯚﺷﻤێ ھەڵﺪەﻛﺸێ ﻧﯿﻤﭽە ﻓەرﻣﯿﯿە ،ﺋێﻤە ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ھەوڵﯽ زۆرﻣﺎن داوە ﺑﻜﺮێﺘە ﻣەرزێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺑەﺋﺎﮔﺎداری ﺳەرووی ﺧﯚﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﻓەرﻣﺎﻧﮕە و دەزﮔە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەﻣﺎن، دوو ﺟﺎر ﺳەرداﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﻤﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺋەو
ﻣەﺑەﺳــﺘە ،ﺑەم ﺑەﻓەرﻣﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﻣەرزە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ڕەزاﻣەﻧﺪی ﺑەﻏــﺪا و ﭼەﻧــﺪ داﻣەزاروەﯾەﻛﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ھەﯾە ،ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑڕﯾﺎر ﻧەدراوە ﺑﯚ ﺑەﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ“. ”ﺋێﺴﺘە ﻣەرزەﻛە ﻧﯿﻤﭽە ﻓەرﻣﯿﯿە، ﺑەم ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی
داراﯾــﯽ ،ھەﻣــﻮو ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛــﯽ ﻓەرﻣﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺳــﻮودی ﻟــێ ﺑﺒﯿﻨﻦ و ﺋێﺴــﺘەش ﺧەڵﻜێــﻚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﺷــﺘﻮﻣەﻛﯽ ﺧﯚراﻛﯽ و ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزی و ﻛەﻟﻮﭘەل ﻟەو ﻣەرزەوە دەﻛەن“ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﯿﺎرە وای ﮔﻮت.
ﺳﺮوﺷﺖ ﺗەﻟﺒەﻧﺪ دەﻛﺮێﺖ
ﮔﺮد و دەﺷﺘﯽ ﻗەدزێ ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺗەﻟﺒەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﮔﺮد و دەﺷــﺘﺎﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻗەدزێ وەك ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺳــەری ھەڵﺪاوە و ﺗﺎ دێﺖ ﺋەو ﺳﺮوﺷــﺘە ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە ﭘﺎوان دەﻛﺮێﺖ و ﺧﺎﻧﻮو و ﭬێﻼﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻨﯿﺎت دەﻧﺮێﺖ. ﻛﺎﺗێﻚ ﻛەﺳــێﻚ ﻧﯿﯿــە ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﺑﻜﺎت ،ڕۆژاﻧە ژﻣﺎرەی ﺗەﻟﺒەﻧﺪەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ .ﺷﺎرەواﻧﯽ ﺋەو ﭬێﻼﯾﺎﻧە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼﻧﯽ ﺧﯚی دەردەھﺎوێــﺖ و ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺑــێ دەﺳــەﯾەﺗﯽ ﺧﯚی رادەﮔەﯾەﻧێ، ﺑەم ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿــەت ﭘێﯽ واﯾە ”ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋەواﻧە ھﯿﭻ ﻧﯿﻦ“. ﺷــﺎرۆﻛەی ﻗــەدزێ ﺑەھــﯚی ھەڵﻜەوﺗــەی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ ،ﺑەرزی و ﻛﻮێﺴــﺘﺎﻧﯽ ﻧﺰﯾــﻚ ﺳــﻨﻮور، ﻛەﺷــﻮھەواﻛەی ﺑە ﺑــەراوردی ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەﻟێﻚ ﻓێﻨﻜﺘﺮە ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺋەو ﻛﺎﺗﺎﻧەی ھەوﻟێﺮی ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ ﻟەﺑەر ﺗﯿﻨﯽ ﺧــﯚری ﺳــەرووی 45ﭘﻠــەوە داھێــﺰاوە ،دارەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﻗەدزێ ﺑە ﺷﻨەی ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﭘﻠەی 32ەوە ڕادەژێ .ﺧــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەرەوە و ﻗەدﭘــﺎڵ ﭼﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ، ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﭘﻠــەی ﮔەرﻣﯿﯿﺎن ﻟە 28 ﺗێﻨﺎﭘەڕێﺖ. ﺋــەو ﻛەﺷــﻮھەواﯾە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺳــەوزی دڵﮕﯿــﺮی ﺑــە ﺷــﺎرۆﻛەﻛە داوە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە ﺋﺎرەزووەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑەو ﺳﺮوﺷﺘە ﮔەﯾﺸﺘﻮوە ،ﺳەوزاﯾﯿﯿەﻛﺎن ڕەﻧﮓ ﺳﻮور و زەرد و ﻗﺎوەی و ڕەﺳﺎﺳﯽ ﻛﺎڵﯽ ﺑﻠﯚﻛــﯽ ﺋەو ﺧﺎﻧﻮو و ﭬێﻼﯾﺎﻧە دەﭼﻨــەوە ﻛە ﻟەﺳــەرﯾﺎن ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاون .ﻛــە ﻟە ھەﻣــﻮو ﻻﯾەﻛەوە دەوری ﺷﺎرەﻛەی ﺗەﻧﯿﻮە.
ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺷــﺎرەوە ڕووە و ﺟﯚﻟﻼﻧــﺎن ھەڵﺪەﻛﺸــێﯿﺖ، ﺗەﻟﺒەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺒەر و ﺋەوﺑەری ﺷــەﻗﺎﻣە ﺗەﺳــﻜەﻛە ﺑەﺧێــﺮت دێﻨــﻦ ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ھــەر ﻣەﺗﺮ و ﻧﯿﻮێــﻚ ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛەوە دوورن. ﺗــﺎ ﺑــەرەو ﺳــەرﺗﺮ ﺑــڕۆی ھەر ﺳﺮوﺷــﺘە و ﺗەﻟﺒەﻧﺪ ﻛــﺮاوە ،ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺷەﻗﺎﻣەﻛە ﺋەوە ﺧﺎﻧﻮون و ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛﯽ داﮔﯿــﺮ ﻛﺮدووە .ﺗﺎ دێﺖ ژﻣﺎرەﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ و ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋــەو ﮔﺮد و دەﺷــﺘﺎﯾﯿﯿﺎﻧەی ﺗﺎﺑﻠﯚی ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯿﺎن ﺑە ﺗەﻟﺒەﻧﺪی ﭘەرژﯾﻨەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ھەڵﻮاﺳﺮاوە. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەﺳێﻚ ﻧﯿﯿە ڕێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ ﺑﻜﺎت و ﺧﯚ ﻟەو ﺳﺮوﺷﺘە ﺑﻜﺎﺗە ﺧﺎوەن ،ﺧەڵﻜﯽ ﺑێ ﺗﺮس ﺧەرﯾﻜﯽ دروﺳﺘﻜﺮدن و دﯾﻮار ھەڵﭽﻨﯿﻨﻦ، ﺧﯚ ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺗﺎزە ﺧەرﯾﻜﯽ ﭼەﻗﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەرژﯾﻨﻦ .ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﺑەﭘێــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ،زێﺪەڕۆﯾﯿﻦ و ﺳەرﭘێﭽﯽ ﺳەر ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼن و زەوی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ ،ﺑەﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﺷــەﻗﺎﻣەﻛەوە ﻧﺰﯾﻜــﻦ ﻛە ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷﻮێﻨێﻜﯿﺎن ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﺳەﯾﺮاﻧﻜەران ﻧەھێﺸﺘﻮوەﺗەوە. ڕۆژی ھەﯾﻨﯿﯿە و ﺳﺎﻣﺎن ﻣﺤەﻣەد
ﺳەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯽ ﻗەدزێ:
ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷﺎرەواﻧﯿﺪا ڕێﮕەﻣﺎن ﺑە ھﯿﭻ ﺗەﻟﺒەﻧﺪێﻚ ﻧەداوە و ﺋەوەﯾﺸﯽ ھەﺑﻮوە ﻻﻣﺎن داوە
ﻟەﮔەڵ ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﺑﯚ ﭘﺸــﻮودان ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە دەرەوەی ﺷــﺎر، ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺋــەوان دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ﺷــﺎر و ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ و ﺷــەﻗﺎم دوور ﺑﻜەوﻧەوە ،ﺑەم ھەر ﮔﺮد و دەﺷﺖ و دۆڵێــﻚ ﻛە ڕووی ﺗــێ دەﻛەن، ﺗەﻟﺒەﻧﺪ ﻛــﺮاوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻦ ﺗێﯿﺪا ﺑﺤەوێﻨــەوە .ﺋەوان ﻟــە ﻧﺎﭼﺎرﯾﺪا دەﺑێﺖ ﭼەﻧﺪ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺟﺎراﻧﯿﺎن ھەورازﺗﺮ ﺑڕۆن، ﺋﺎﺧﺮ ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﭘﺎر ﺳەﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺗێــﺪا دەﻛــﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧــﺪ ﭬێﻼﯾەﻛﯽ ﻛەﺷﺨە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ﻛە ﻟەﻧﺎو زەوﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەرﻓﺮاواﻧﺪا و ﺑە ﺷﻮورە ﭘﺎوان ﻛﺮاون. ﺳــﺎﻣﺎن ﻛە ﻟە داﺧــﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو زێﺪەڕۆﯾﯿﯿە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻟەو ﺳﺮوﺷﺘە ﺟﻮاﻧە ﭼێﮋ وەرﺑﮕﺮێ ،ﺑە“وﺷــە“ دەڵێﺖ ”ھەر ﺳەﯾﺮاﻧﮕە ﻣﺎﺑﻮو ﻟێﻤﺎن داﮔﯿﺮ ﺑﻜەن “.ﺋەو ﻛە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﮔەڕەﻛﯽ ھەژار و دەوڵەﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺷﺎرەﻛﺎن دﯾﻮە ،ﺳەری ﻟەوە دەرﻧﺎﭼێــﺖ ﭼﯚن دەﺑێــﺖ ﻟە ﻧﺎو ﺳﺮوﺷﺘﯿﺸــﺪا ھەژار و دەوڵەﻣەﻧﺪ ﻟێﻚ ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﻨەوە. ﻟــە ﺑەراﻣﺒــەردا ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ھێﻤﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﻗــەدزێ ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﺋەو ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿﺎﻧە ﻟــە دەرەوەی ﺳﻨﻮوری ﻣﺎﺳﺘەرﭘﻼﻧﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯿە. و ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ”ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺷــﺎرەواﻧﯿﺪا ڕێﮕەﻣــﺎن ﺑــە ھﯿﭻ ﺗەﻟﺒەﻧﺪێــﻚ ﻧەداوە و ﺋەوەﯾﺸــﯽ ھەﺑــﻮوە ﻻﻣــﺎن داوە ،ﺟﮕــە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻗەدەﻏەﻛﺮاوی ﺷﺎرەواﻧﯽ
ﻧەﺑێــﺖ ﻛــە ﭘێﻨــﺞ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی دەوری ﺳــﻨﻮوری ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼﻧە و ﺋــەوەش ﺗەﻧﯿﺎ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻟێﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ وەك ھەﻣﻮو ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻛە ڕەﻧﮕە ﻟە دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا ﻧەﻣﺎﺑێﺖ“. ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ھێﻤﻦ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــەو ﺳــەرﭘێﭽﯿﯿﺎﻧە ﺋــﺎﮔﺎدار ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ دەﺳــەﺗﯽ ﺑەﺳەر ﺳﻨﻮوری ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼﻧﺪا دەﺷﻜێﺖ و ﻟەوێﻮە ﺑەدوا دەڵێ” ،ﭘێﻢ ﻧﺎﭘﺎرێﺰرێﺖ“. ﺑەم ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻗەدزێ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋەو ﺳﻨﻮورە دەﺧﺎﺗەوە ﺋەﺳﺘﯚی ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﺳــەرﭼڵ ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻗەدزێ ﺑﯚ ”وﺷە“ ڕای دەﮔەﯾەﻧێ ،ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﺋەو دﯾﺎردەﯾە ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾــە ،ﻟە ﻗەدزێــﺶ ﻛەم ﻧﯿﯿە. ﺑەم ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑەﭘێﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎن و ﺷﺎرەواﻧﯽ، ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی دوای ﺳﻨﻮوری ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼﻧﯽ ﺷﺎر ،ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋەو ﺳﺮوﺷﺘە ﻟەﺳەر ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿە ﻛە ﺳەرﭘێﭽﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەﻣﻮوی ﻟەو ﺳﻨﻮورەدان. زۆرﺑــەی ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧــەی ﻛﺮاون ﺑە ﭬێﻼ ،ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ و ﻟەﻻﯾەن ھەﻧﺪێ ﻛەﺳــەوە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺗەﻟﺒەﻧــﺪ ﻛــﺮاون .ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ”ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﻣــﺎن ڕێــﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻧەوزاد واﻟﯽ ﺋەﻧﺪازﯾﺎر و ﻟێﭙﺮﺳﺮاوی ھﯚﺑەی ﻛەرەﻧﺘﯿﻨەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻣەرزی ﺷﯚﺷــﻤێ ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا رێﮋەﯾەﻛﯽ
ﻟــەم ﺑەدواداﭼﻮوﻧەی ”وﺷــە“دا دەرﻛەوﺗــﻮوە ،ﻟە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 16 ھەزار ﺗﯚن ﺑڕی ھــﺎوردە ﺑەراورد ﺑە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﻮوە .ﺣەﻣﯿﺪ ﺑﺎرام ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑﯿــﺎرە، ﺑە“وﺷە“ دەڵێ” ،ﻣەرزی ﺷﯚﺷﻤێ
15
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
وﺷە/ﺷەﻓﯿﻖ ﺑﺎﻧﯿﺸﺎری ﻣەرزی ﺷﯚﺷــﻤێ ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣەرزی ﻧﯿﻤﭽــە ﻓەرﻣﯿﯿــە ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەڵەﺑﺠە ﻛە دەﻛەوێﺘە ﻧﺎوﭼەی ھەوراﻣــﺎن ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺷﺎرەدێﯽ ﺗەوێڵەوە ﻧﺰﯾﻜە و ﻟە ﺋێﺮاﻧﯿﺸەوە ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺳﻨﻮوری ﮔﻮﻧﺪی ﺷﯚﺷﻤێﯽ ﺳەرﺑە ﺷــﺎری ﭘﺎوە .ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑــەراورد ﺑەﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوو ھﺎوردەﻛﺮدن ﻟەو ﻣــەرزەوە ﺑەڕێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە.
ﺑەرﭼــﺎو ھﺎوردەﻛــﺮدن زﯾــﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺳەرووی 18 ھەزار و 500ﺗﯚن ﻛﺎ ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ھﺎوردە ﻛﺮاوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺷــەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺗەﻧﯿﺎ دوو ھەزار و 121ﺗﯚن ھﺎوردە ﻛﺮاﺑﻮو“. ﻟەﺑــﺎرەی ﺟــﯚری ﺷــﻤەﻛە ھﺎوردەﻛﺮاوەﻛﺎﻧــەوە رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺋەوەی دێﺘــە ﻟەﻻی ﺋێﻤە ،زﯾﺎﺗﺮ ﺑەرھەﻣە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿە و ﺋێﻤە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛەﯾﻦ، ﺟﮕەﻟەوەی ﺣــەوت ھەزار و 650 دەﺳــﻜﯽ ﺧﺎﻛەﻧﺎز ﻟــەو ﻣەرزەوە ھﺎوردە ﻛــﺮاون ،ﺑەم ھﯿﭻ ﻛﺎ و ﺷﻤەﻛێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣەرزی
ﺷﯚﺷــﻤێﻮە ھەﻧــﺎردەی ﺋێــﺮان ﻧﺎﻛﺮێﺖ“. واﻟــﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺳــەرووی 22 ھەزار ﺗﯚن ﻟە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻣﺎﺗە، ﻛﻮوﻟەﻛە ،ﺑﺎﻣﯿە ،ﻛەﻟەرﻣﯽ ﺳﻮور و ﭼەﻧﺪ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﺋێﺮان ﮔێڕاوەﺗەوە ﻛە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ ﭘێﻮە ﺑﻮوە و ﺑــە ﻛەڵﻜــﯽ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن ﻧەھﺎﺗﻮون ،ﻟە ﻛﯚی ﺋەو دەﺳــﻜە ﺧﺎﻛەﻧﺎزاﻧەﯾــﺶ ھــﺎوردە ﻛﺮاون، 200داﻧەﯾــﺎن ﮔێڕاوەﺗــەوە ﻛە ﺑە ﺗﻮێﻜڵەوە ھێﻨــﺮاون ،ﭼﻮﻧﻜە وەك دەڵێ” ،ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺑێﺖ ﻛﻠﻜە ﺧﺎﻛەﻧﺎز ﺑە ﺗﻮێﻜڵەوە ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟەژێﺮ ﺗﻮێﻜڵەﻛەوە ﺋەﮔــەری ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣێﺮووﻟە و زﯾﻨﺪەوەری ﮔﯿﺎﻧﺒەﺧﺶ ھەﯾە“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺑە ھﯿﭻ زەوﯾﯿەك ﻧــەداوە ﺗەﻟﺒەﻧﺪ ﺑﻜﺮێﺖ و ﺧﺎﻧﻮوی ﺗێﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەواﻧە ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ“. ﺳــەرﭼڵ ﺋەﺣﻤەد ﺋەو ﺗەﻟﺒەﻧﺪاﻧە ﺑــە ﺳــەرﭘێﭽﯿﯽ و ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و زێﺪەڕۆﯾﯽ ﺑﯚ ﺳــەر زەوﯾــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻟــە ﻗەڵەم دەدات و ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛــە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛەﯾﺎن دەﺳەﺗﯽ ﺳﺰاداﻧﯽ ﺳــەرﭘێﭽﯿﻜﺎراﻧﯽ ﻧﯿﯿە، ﭼﻮﻧﻜە دەڵێ ”ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎدەﺳﺘﯽ ﺗێﺪان و دەﺳەﺗﻤﺎن ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا ﻧﺎﺷــﻜێﻦ“ .ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧەﯾﺶ ﺑە ﺑڕوای ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەرەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ، ﺋەﮔەر ھەڵﮕﺮﺗﻨەوەی ﺗەﻟﺒەﻧﺪەﻛﺎن ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺋەواﻧەی ﺋەو ﺳﻨﻮورە ھێﻨﺪە ﻗﻮرس ﻧﯿﻦ. ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ﺑﺎﯾــﺰ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــﯽ ﻗــەدزێ ،ھﺎوﺷــێﻮەی دوو ﺑەڕێﻮەﺑەرەﻛــەی ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــە ﭬێﻼﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ و دھــﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەدات ﻛــە ھﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛەی، ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻛەﻣــﻦ ﻟە ﺋــەوان و دەڵــێ” ،زﯾﺎﺗﺮﯾــﻦ ﺗەﻟﺒەﻧﺪەﻛﺎن ﺑەر ﻟــە دەﺳــﺘﺒەﻛﺎرﺑﻮوﻧﻢ ﻛﺮاون و ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻣﻨــﺪا ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺳەرﭘێﭽﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺋەواﻧﯿﺶ ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻮوﻧەﺗە ﺑەر و رێﻮﺷﻮێﻦ وەرﮔﯿﺮاوە و زۆرﯾﺸﻤﺎن ڕاﮔﺮﺗﻮون“. ﺑﺎﯾــﺰ ﮔﻠەﯾــﯽ ﻟە ڕۆﺗﯿﻨــﯽ زۆری ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎن ھەﯾــە و ڕووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ﻟــەڕووی
ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﯿەوە رێﻮﺷﻮێﻦ دەﮔﺮﻧە ﺑەر، ڕۆﺗﯿﻨەﻛﺎن زۆرن و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜﯽ ﭘێ دەﭼێﺖ ،ﺑەو ھﯚﯾەوە ﺗﺎ ڕێﻜﺎرە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﺗەواو دەﺑﻦ ،ﻛﺎﺑﺮا ﺧﺎﻧﻮوەﻛەی ﺗەواو ﻛﺮدووە. ﺋەو دەڵێ” ،ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ھەﯾە ڕێﻜﯽ ﺑﺨﺎت و دەﺑێﺖ رێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ﻟە دەﺳﺘڕۆﯾﺸﺘﻮوەﻛﺎﻧەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑــﻜﺎت“ .ﺋەو ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣــە ﭘێﯽ واﯾە ﺋەﮔەر ﭘێﻨﺞ ﺑەرﭘﺮس رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺑﮕﺮێﺘە ﺑــەر ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ھەﻣﻮوی ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺖ. ﻣێﮋووی ﺗەﻟﺒەﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 15ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﺑەرﭘﺮس و دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺋەو ھەرێﻤە ،ﺋــەو ﺋﺎوەﯾﺎن ڕﺷــﺖ و ﺋێﺴﺘەﺷــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑێﺖ ﺋەواﻧەی ﺧــﻮارەوە ﭘێﯽ ﻟێ دەﺧﺸــێﻨﻦ. ﺋــەوﻛﺎت ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ” 2006ھــەر ﻛەﺳــێﻚ زەوﯾــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺑﻔﺮۆﺷــێﺖ ،ﯾﺎﺧــﯚ زێﺪەڕۆﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗە ﺳــەر ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟێﭙێﭽﯿﻨــەوەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜﺮێﺖ و
ﻛــە زۆرﺑﻮوﻧــﯽ ﺗەﻟﺒەﻧﺪﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــەو زەوﯾﯿﺎﻧــە ﺑﻮوەﺗــە ھــﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەﻛﺎن. ڕۆﺳــﺘﯽ ﺑــﯚ ”وﺷــە“ ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﻻﯾەن ﯾەك ﻛەﺳــەوە ﺑــەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ و ڕێــﯽ ﭘێ ﺑﺪرێــﺖ .ﺑﯚﯾە ﺋەرﻛﯽ وەزارەﺗەﻛﺎﻧــە ﻟــە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﭙێﭽﻨەوە و ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺷێﻮێﻨﺮێﺖ“ ﺑەﭘێــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ژﻣــﺎرە 2654 ـــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﺋــﺎو، ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﻟەﻧﺎو زەوﯾﯿە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011 ڕاﮔﯿﺮاوە ،ﺑەم ﺋەو ﺑڕﯾﺎرەش ﻧەك ھــەر ﻧەﺑﻮوەﺗە ھــﯚی ڕێﮕﺮی ﻟە ﺑەردەم ﺋەو ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎراﻧە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوان ﺳــﻨﻮوری ڕێﮕەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑەزاﻧــﺪووە ﻛە دەﺑــێ 50ﻣەﺗﺮ ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧەوە دوور ﺑﻦ. ﻧەك ھــەر ﺋەوە ،ﺑەڵﻜــﻮ ﺋەﮔەر ﺑە ﺑەر ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼن و ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﺎرﯾﺶ ﺑﻜەون ،دەﺑێﺖ ﻗەرەﺑﻮو ﺑﻜﺮێﻨەوە .ﭘێﺸــﺘﺮ ﺷــﻮان ﯾﻮﺳﻒ
ﺳەرﭼڵ ﺋەﺣﻤەد:
ﺧەڵﻜــﯽ ﺑﺎدەﺳــﺘﯽ ﺗێــﺪان و دەﺳەﺗﻤﺎن ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا ﻧﺎﺷﻜێﻦ زەوﯾﯿەﻛەﯾﺸﯽ ﻟێ ﺑﺴﺘێﻨﺮێﺘەوە“. ﺟﯿﺎ ﻟەوەش ﻟە ﺳەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎڵﯽ 2016دا و ﻟــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛەی ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ھەرێﻢ ،ﺑە ﺑڕﯾﺎری ژﻣــﺎرە ھەﺷــﺘﯽ ﺳــﺎڵﯽ 2016 ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە زێﺪەڕۆﯾﯽ ﻟەﺳەر ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ داﻣەزرا و رێﻮﺷﻮێﻨﯿﺶ ﮔﯿﺮاﯾە ﺑەر. ﻛەﭼﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻟە ﺷــﺎر و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ، ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻦ ﺑەو زەوﯾﯿﺎﻧەوە دەﻛﺮێﺖ و ﻟە ڕێﮕەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺷــﺎر ﺗﺎﺑﻠﯚﯾﺎن ﭘێﻮە ھەڵﻮاﺳﺮاوە و ﻟەﺳەرﯾﺎن ﻧﻮوﺳﺮاوە ”ﺋەو زەوﯾﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﻦ.“. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی دەﺳﺘەی ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار ﻧﺎدر ڕۆﺳــﺘﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮای دەﻛﺎت
ﺑەڕێﻮەﺑەری ھﻮﻧەری ﺷــﺎرەواﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑە ”وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﺑﻮو، زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ” 200ﻣەزرەﻋەﯾــﺎن“ ﻗەرەﺑﻮو ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺧﺮاوﻧەﺗە ﺳەر ﺳﻨﻮوری ھەوﻟێﺮەوە و ﺗێﻜﯿﺎن داون. ﺋێﺴﺘە ﺳــﺎﻣﺎن ﻛە ھەر ﺟﺎرە و ﺑﯚ ﺣەواﻧــەوە ڕوو دەﻛﺎﺗە دەﺷــﺖ، ﻧﺎﭼــﺎرە دوورﺗﺮ ﺑڕوات و ﺗﺮﺳــﯽ ﺋەوەی ھەﯾە ڕەﻧﮕە ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺗەﻟﺒەﻧــﺪەﻛﺎن ﺷــﻮێﻨێﻚ ﺑﯚ ﺳــەﯾﺮاﻧﻜەران ﻧەھێڵﻨەوە .ھێﻤﻦ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﺶ ﭘێﯽ واﯾە” ،ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑﺎج و ﺳﺎﻧەی ﻗەﺑە ﺑﺨﺎﺗە ﺳەر ﺑﺎﺧەﻛﺎن، ﻛــەس ﺑﺎخ دروﺳــﺖ ﻧــﺎﻛﺎت و ﺋەوەﯾﺸﯽ ھەﯾە ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﻨەوە“.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ﻣەھﺎﺑﺎد ﻗەرەداﻏﯽ
ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ
ڕﯾﻔڕاﻧﺪۆم و ﭼەﻗﺎوەﺳﻮوﯾﯽ!
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﺳﯿﺎﺳەت ﺑە ﺳﯚز و ھەڵﭽﻮون ،ﺑە ﭼەﻟەﺣﺎﻧێﯽ ﺳەر ﺷﺎﺷە ،ﺑە ﺷﯿڕە ﺷﯿڕی ﮔﯚڕەﭘﺎﻧەﻛﺎن ،ﺑە ﻛەﻓﻮﻛﻮڵ و ﺧﯚﮔﯿﭭﻜﺮدﻧەوە ،ﺑە ﺟﻮﯾﻨەوەی ﻗﺴــەی ﺳــﻮاو، ﺑــە ﻟێﺪاﻧەوەی ﻗەواﻧﯽ ﻛــﯚن ﻧﺎﻛﺮێﺖ .وەك ﺋەوەی ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﺧەڵﻜﯽ ﻛەﻣﺌەزﻣﻮون و ﻧﺎﺷﺎرەزا، ﺑە ﭘﺎڵﭙﺸــﺖ و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛﺎراﻛﺘەرﮔەﻟێﻚ ﻛە ھێﺸﺘﺎ ﮔﺮێﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﯿﺎن ﻧەﻛﺮاوەﺗەوە ،ﻟێﺮە ﻛﺮدووﯾﺎﻧەﺗە ﻣﯚدێﻠﯿﻜــﯽ ﺑــﺎو و ﺧەرﯾﻜــە ﻛﯚﻣەڵﮕــە ﺑــەرەو دووﻛەرﺗﺒﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮﺳــﻨﺎك دەﺑەن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﭼﺮﻛەﺳﺎﺗێﻜﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﺪا ﻛە ﺋﯿﺘﺮ ﻛﻮرد ﺗﺎ دێﺖ ﻟە ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛەی ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە. ﺑەداﺧەوە ،ﺋەوەی ﺑــەرەی دژە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣــەڵ ،ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺳــێﺒەر و ﭘﺎﺷــﻜﯚﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺋەو ﻛەﻣﭙﯿﻨﭽﯿﯿﺎﻧــەی ھێﺸــﺘﺎ ﺑەﻧﺠﯽ 17ی ﺷــﻮﺑﺎت ﺑــەری ﻧــەداون ،ﻟەﮔەڵ ھەﻧﺪێ واﻋﯿــﺰی دﻧﯿﺎی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ،ﺑە ﭘﺎﺳــﺎوی ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑێــﺪادی دەﯾﻜەن )ﻛە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗــﺪا دەﻣﺎﻣﻜە ﺑﯚ ﮔﺮێﯿەﻛﯽ دەرووﻧﯽ ﻛﻮﺷــﻨﺪە ،ﮔﺮێﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی و ژﯾــﺎن ﺑــە ﺑەرداﻛﺮدﻧــەوەی ڕﻗــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﺷەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی ڕاﺑﺮدوو ﺑﯚ ﺋەﻣڕۆ!( ،ڕێﻚ ﺋەوەﯾە داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﺑە ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯿﯿەوە ﺑڵێﻦ :ﺋﯚﺧەی ،ﺑە دەﺳﺘﯽ ﺋێﻤە ﻧﯿﯿە ،وەﻟێ ﭘڕ ﺑە دڵﯽ ﺋێﻤەﯾە! ﺋەوەی ﺋەم ﭘێڕە دەﯾﻜەن ،ﺋەﮔەر ﻟەﺑﺎری دەرﺑڕﯾﻨﺪا ڕاﺳــﺘﯿﺶ ﺑێﺖ ،وەﻟێ ﻟە ﺑﺎری ﻣﺎﻧﺎ و ﻣەﺑەﺳــﺘﺪا ﭘێﻜﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺗﺮە ،ﯾــﺎن وەك ﺋەوەی ﻋەرەب دەڵــێ )ﻛﻠﻤە ﺣﻖ ﯾﺮاد ﺑﮫﺎ ﺑﺎﺗــﻞ!( .دەﻧﺎ ﺣﯿﻜﻤەت ﻟــە ﭼﯿﺪاﯾە دژاﯾەﺗﯿﺖ ﺑﯚ ﻛــەس و ﺣﺰﺑێﻚ ﺑﻜەﯾﺘە ﭘﺎﺳــﺎو و ﺑﯿﺎﻧﻮوی دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎوات و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻟە ﻣێﮋﯾﻨــەی ﻧەﺗەوەﻛەت و ﺋــەو دژاﯾەﺗﯿﯿەش ﺑە ھەﻧﺪێ ﭼەﻣﻚ و دەﺳﺘەواژە و دروﺷﻤﯽ ﻓﻮودراوی ﺑەﻧﺎو )داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺧەڵﻚ ،دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ، دادوەری و ﭼﯽ و ﭼﯿﺘﺮ( ﺗــﺮش و ﺧﻮێ ﺑﻜەﯾﺖ و ھەرزاﻧﻔﺮۆﺷﯽ ﺑﻜەﯾﺖ؟ دەی ﺋﺎواژووﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎﻧﺎ و ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻗﺴــە و ﻟێﺪواﻧەﻛﺎن ﻟە دەرەوەی ﺳﯿﺎﻗﯽ دەﻻﻟﯽ و زﻣﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑە ﻣﯿﺰاﺟــﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی ﺧــﯚت ،رێﻜﻼﻣﻜﺮدن ﺑﯚ ﻛﺎی ﺑﺎزاڕی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻋەرەﺑﯽ و ﭼەواﺷــەﻛﺎری ،ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﮔﻮزارﺷــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎزاداﻧە ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی )ﺋﯿﺘــﺮ ھەڵﻮێﺴــﺘﯿﺎن ھەرﭼﯿﯿەك ﺑێــﺖ!( ،ﻛەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺧەﻣﺨــﯚری ﺧەڵﻚ و داﻛﯚﻛﯿﻜﺮدن ﻟە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿــﺎن و ﺑڕواﺑﻮون ﺑە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ و ﺑەھﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ و ﺋﺎزادﯾﯽ ھەﯾە؟ ﺋﺎﺧﺮ ھﺎﺗﻨە ﻧﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ڕﻛﺎﺑەرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ھەر ﺑە ﻗﺴــە ﻓڕێﺪان ،ﺑە ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺗەﻟﯽ ھەﺳﺖ و ﺳﯚز، ﺑە ﺳــﻮارﺑﻮوﻧﯽ ﺷەﭘﯚﻟﯽ ﻧﺎوە ﻧﺎوەی ﺑێﺰارﯾﯽ ﺧەڵﻚ، ﺑە ﺧﺘﻮوﻛەداﻧــﯽ ﺗﻮوڕەﯾﯽ ،ﺑە ﺗﯚﺧﻜﺮدﻧەوەی ڕﻗﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ،ﺑە ﺑەﺷــەﯾﺘﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺑێ ﭼەﻧﺪوﭼﻮوﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﻧﺎﻛﺮێ! ﻛﺎﺗــێ دێﯿﺘــە ﻧﺎو ﮔەﻣەﻛــە ،واز ﻟە ﺧــﯚت ﺑێﻨە ﻗەﺑــﺎرە و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﺖ ﭼەﻧﺪە ﻛــە وەك )ﺑﯚﻗەﻛە!( ﺳــێﺒەری ﺧﯚﺗﺖ ﻟەﺑەرﭼﺎودا ﻟــێ زل ﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێــﺶ ﺋەوە دەﺑێ ﻗەﺑﺎرەی ھێــﺰ ،ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﺎﺑﻮوری، ﺋﯚﺗﯚرﯾﺘەی ﺟەﻣﺎوەری ،ﺗﯚڕی ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دەرەﻛﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻗﻮوﯾﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ و ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ھەﻧﻮوﻛەﯾﯽ ،ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەرەﻛەت و زۆر ﺷﺘﯽ ﺗﺮی ﺑﺨﻮێﻨﯿﺘەوە. ﺑــە ﭘێﭽەواﻧــەوە ،ﺋەﮔەر ھــەر ﺳــﻮاری ﻛەﻟﯽ ھەرزەﻛﺎرﯾﯽ ﺧﯚت ﺑﻮوﯾﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ﺳەرت دەﭼێﺘەوە ڕەﺷــﯽ ﺑﺎوﻛﯽ ﺧﯚت .وەﻟێ ﻟەوە ﻧﺎﺧﯚﺷﺘﺮ ﺋەوەﯾە، ﻟەﮔــەڵ ﺳــەرﭼﯿﺨﯽ و ﭼەﻗﺎوەﺳــﻮوﯾﯽ ﺧﯚﺗﺪا، ﺧەڵﻚ و ﺋەواﻧەش ﺑێﮫﻮودە و ھﯿﻮاﺑڕاو دەﻛەﯾﺖ ﻛە ڕۆژﮔﺎرێﻚ ﭘﺸــﺖ و ﭘەﻧﺎت ﺑﻮون ،ﯾﺎن ﺋﻮﻣێﺪێﻜﯿﺎن ﻟەﺳەرت ھەڵﭽﻨﯿﺒﻮو! ﺑــە ﻛﻮرﺗﯽ و ﺑە ﻛﻮردی ،ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻜﺮدن ﺑە ﺟڕت و ﭼەﻗەﻧــە و ھەرزەﮔﯚﯾــﯽ ،ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛەی ﺋەوەﯾە: ڕۆژﮔﺎرێــﻚ دێــﺖ ،ﺋــەو ﺧــﺎوەن ﺋەزﻣﻮوﻧﺎﻧەش ﭘەﻧﺠەی ﭘەﺷــﯿﻤﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەزن ﻛە ﺷەڕی ﻣێﮋووﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑــە وەﻛﺎﻟەت ﺑە ﺋێﻮە دەﻛەن و ﻟە ژێﺮەوە ڕﯾﺸــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن داوەﺗە دەﺳــﺘﯽ ھەرزەﮔﯚﯾﯽ و ﭼەﻗﺎوەﺳﻮوﯾﯽ ﺋێﻮە!
”داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“
ﺋەو ﻣﺎﻓە ڕەواﯾەی ﺧەوﻧﻤﺎن ﭘێﻮە دەدی ﺧەرﯾﻜە ﺑێﺘە دی!
ﺑڕواﻧﯿﺘە ﻣێﮋوو ،دەﺑﯿﻨﯿﺖ زۆرﯾﻨەی وﺗــﺎن ﭼــﯚن داﻣــەزراون و ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻛﺎت ﭼﯚن ﮔﯚڕان ﺑەﺳەر ﻧەﺧﺸــەی دﻧﯿﺎدا ھﺎﺗﻮوە و وت ﻟەﺳەر ﻧەﺧﺸە ﺳڕاوەﺗەوە و وﺗﯽ ﻧﻮێ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳەر ﻧەﺧﺸەی دﻧﯿﺎ. ﺟەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان وﺗﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﺟەﻧﮕە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻧەﺧﺸەﻛﺎن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﻧەﺧﺸەی ﻧﻮێ ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﮔەﻻن و وﺗﺎﻧﯽ ﺑــﺮاوەی ﺟەﻧﮓ و ﻟە دژی وﺗﺎﻧﯽ دۆڕاوی ﺟەﻧﮓ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﺎﻛێﻚ ﺑــﻮوە ﺋەﮔەر ﻧﺎوەﻛەی ﺑەﻧــﺎوی ﻧەﺗەوەﻛەﯾەوە ﻧەﺑﻮواﯾە ،دەﻣێﻚ ﺑــﻮو ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ھﺎﺗﺒﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەردەوام ﻟە ﻧێﻮان ﺑەرداﺷــﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯿەﺗــەﻛﺎن ﻟــە ﻣێــﮋووی ﻛــﯚن و وﺗﺎﻧﯽ ﻛﯚﻟﯚﻧﯿﺎﻟﯿﺴــﺖ ﻟە ﻣێﮋووی ﻧﻮێﺪا، ھــﺎڕدراوە و ﻛــەرت و ﭘــەرت ﻛــﺮاوە .ﭼــﻮار ﻛەرﺗﻜﺮدﻧەﻛەی دوای ﺟەﻧﮕــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﯾەﻛەم و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧەﻛەی ﺑەﺳەر ﭼﻮار وﺗﯽ ﺗﺮدا ھێﻨﺪ ﻛﻮﺷﻨﺪە و ﺗﺮﺳﻨﺎك ﺑﻮو ،ﺳەدەﯾەﻛە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە دۆﺧــﯽ ﮔﯿﺎﻧــە و ﻧەﺗەوەی ﻛﻮردی ﻟە دۆﺧﯽ ھەﻧﺎﺳەﺳﻮاری ﺑەردەواﻣﺪا ھێﺸــﺘﻮوەﺗەوە .ﺑەڵێ ﺳــەدەﯾەﻛە ﻛﻮرد ﮔﯿﺎن دەدات و ﺋێﺸﯽ ﻣەرگ دەﭼێﮋێﺖ ﻟە دەﺳﺘﯽ دەوڵەﺗە داﮔﯿﺮﻛەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑەﺳەردا داﺑەش ﻛﺮا ”ﻋێﺮاق ،ﺋێﺮان ،ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺳﻮورﯾﺎ“، ﺑﯚ ﺋەﻣەش ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪەﻛﺎن ﺑەڵﮕەی ﺑەرﺟەﺳﺘەن. ﻟە ﺳﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧەدا ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەو دۆﺧﯽ
ﮔﯿﺎﻧﺪاﻧﯿﺸــﺪا ﻧەﯾﺎﻧﮫێﺸــﺘﻮوە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻤﺮﯾﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ دەﯾــﺎن ھەوڵﯽ ﻟە ڕەﮔﻮرﯾﺸــەوە ھەڵﻜێﺸﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دراوە و ﭼەﻧﺪان ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪ ﻛﺮاوﯾﻦ .ﻣێﮋووی ﺋێﻤە ﻟەم 100ﺳﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت وەك ﺗﺎﭬﮕــە ﺧﻮێﻨﯽ ﻟــێ ﭼﯚڕاوە. ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژﯾﻤــﺎن ،ﺗﻮاﻧﺪﻧــەوەی زﻣﺎن و ﻛﻮﻟﺘــﻮور و ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕﻣﺎن،
ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ رەﮔەزﭘەرﺳﺘﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧەدا، ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻟــەو دۆﺧــﯽ ﮔﯿﺎﻧﺪاﻧﯿﺸــﺪا ﻧەﯾﺎﻧﮫێﺸﺘﻮوە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻤﺮﯾﻦ ﺑەرﺟەﺳﺘەﺗﺮﯾﻦ دێڕەﻛﺎﻧﯽ دﯾﺮۆﻛﯽ ﺋێﻤە ﺑﻮون و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ دەرووﻧﯽ ﻗﻮوڵﯿﯽ ﻟەﺳــەر ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ ﺗﺎك ﺑە ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﻤــﺎن داﻧﺎوە” .ﺋەوان“ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ”ﻧەﺗەوەی ﺳەردەﺳــﺖ“ ﺑﻮوﻧــە و ﺑەھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ داﭘڵﯚﺳێﻨەر ”ﺋێﻤە“ﯾﺎن وەك ”ﻧەﺗــەوەی ﺑﻨﺪەﺳــﺖ“ ﭼەوﺳﺎﻧﺪووەﺗەوە. ﭼەﻧــﺪان ﺷــﯚڕش ﻟــە ﭘێﻨﺎوی رزﮔﺎری ﻧەﺗــەوە و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﺪا ھەڵﮕﯿﺮﺳــﺎوە و داﻣﺮﻛێﻨﺮاوەﺗەوە. ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر راﭘەڕﯾﻮﯾﻦ و ﺳەرﻛﻮت ﻛﺮاوﯾﻦ ،ﺗﺎ دوا ﺟﺎر و ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدوو راﭘەڕﯾﻨێﻚ دەرﻓەﺗﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ
ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺗﯿﻒ
دەوڵــەت ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿە ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ﻟە ﻣەزەو و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺟﯿﺎ و ھﺎوﺷێﻮەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯿــﺎن ھەﯾە، ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﺎی ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ھەﯾــە و ھەروەھﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ داﻧﯽ ﭘﯿﺎدا ﻧﺎﺑێ .ﻟەﻧﺎو دەوڵەﺗەﻛەﯾﺸــﺪا ﺧﯚی ﯾﺎ ﺧەڵﻜەﻛــەی ﺟﯚری ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ دﯾﺎری دەﻛەن ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﯾﺎﺧﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﯾﺎ ﭘﺎﺷــﺎﯾەﺗﯽ ﺑێ. ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﺣﻮﻛﻤەﯾﺸﺪا ﭼەﻧﺪان ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎی ھەﯾە ﻛە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜەﻛە رێﻚ دەﺧﺎ .ﻛﻮرد ﯾەﻛەم و دووەﻣﯽ ﻟە ﻣێــﮋە ھەﯾە ،ﺑەم ﺳــێﯿەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺑــﻮوە و ﭼﺎوەڕواﻧﯿﺶ ھﯿﭽﯽ ﻟێ ﭘەﯾﺪا ﻧەﺑﻮوە و ﻧﺎﺑێ. ﻛــەس و ھﯿﭻ ﻻﯾــەك ﻧەھﺎﺗﻮوە و ﻧﺎﯾەت ﺑڵــێ ﺋەی ﻛــﻮرد ﻓەرﻣﻮو ﺋەوە دەوڵــەت .دەﻣێﻨێﺘەوە ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری ﺧﯚی ﭘێﯽ ھەﺳــﺘێ و دڵﻨﯿﺎﯾﯽ و ﺑەرﭼﺎوڕووﻧــﯽ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗە روو و ﯾەﻛﻼی ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﺑﻮوﻧــﯽ ھﯿﭻ ﮔﺮﻓﺘێﻚ ﺑﯚ ﺧﯚی و دەوروﺑەر و ﮔەﻻن ﭼێ ﻧﺎﻛﺎ ،ﺑﮕﺮە ﻗﺎزاﻧﺠﯿﺎن ﭘێ دەﺑەﺧﺸێ. ﺋەوەی ﻛە ھەﯾە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە داﺑەش ﻛﺮاوەﺗە ﺳەر ﭼﻮار دەوڵەﺗﯽ دژ ﺑەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺟﯚر و ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ، ﺑــەردەوام ﻛەﻣﯿﻨە ﭼەوﺳــﺎوەی ﺋەو ﭼــﻮار دەوڵەﺗە ﺑــﻮون ،ﺋەﮔەر ﻻﯾەﻛﯿﺶ ﺳــەری دەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﺑەرز ﻛﺮدﺑێﺘەوە ،ﺋەوا ﺳــێ ﻻﯾەﻧە دژ ﺑەﯾەﻛەی ﺗﺮ ،ﻛﯚك ﺑﻮوﻧە ﻟەﺳەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑە دەوڵەت. ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻛــﻮرد ﻟــە ھــەر
ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﻤﭽە ﺋﺎزاد ،ﻧﯿﻤﭽە دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﻧﯿﻤﭽە ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺑﯚ رەﺧﺴﺎﻧﺪﯾﻦ. 100ﺳــﺎڵە ﺑە دوای دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺑەھێﺰی ﺋﺎزادی ﺗەواو ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﯾەﻛﺠﺎرﯾــﺪا دەﮔەڕێﯿــﻦ .ﺑەم ﺗﺎ واﺑەﺳــﺘەی وﺗﯽ ﺳەردەﺳــﺖ ﺑﯿــﻦ ﻧــە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﻛﻤﺎن ﮔەﺷــە دەﻛﺎت ﻧە دەﺑﯿﻨە ﺧﺎوەﻧﯽ
ﭼــﻮار ﭘﺎرﭼەﻛــەدا ﻛەﻣﯿﻨــە و ﻧﺎ دەﺳــەﺗﺪار ﺑــﻮون ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەراﻣﺒەر ﺑﭽەوﺳــێﻨﻨەوە ،ﺑﮕﺮە ﺑە ﭘێﭽەواﻧەﯾﺸــەوە ﭼەوﺳﺎوﻧەﺗەوە ﻟەﺳەر دەﺳﺘﯽ ﺋەو ﭼﻮار ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﻧﺎدﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە .ﻛــﻮرد ﺑەرﮔﺮی ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺧــﯚی ﻛﺮدووە ،ژﯾﺎن و ﻓەرھەﻧــﮓ و ﻛﻮﻟﺘــﻮوری ﺧﯚی ﭘﺎراﺳــﺘﻮوە ،ﺋێﺴــﺘەش دەﯾەوێ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا دەوڵەت داﺑﻤەزرێﻨێ ،ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘەش ھەﻧﺪێ ﺧﺎڵﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە. ﯾەﻛەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1992ەوە ﺧﯚی ﺧــﯚی ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت ،ﺳــەرەڕای ﻧﺎﺳﯿﺴﺘەﻣﺎﺗﯿﻜﯽ و ﻛﺎری ﻣﯿﺰاﺟﯽ، ﺑــەم ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺑــە ﺧﺮاﭘﯿﺶ ﺑێﺖ ،ﺋﯿﺪارەی ﺧﯚی ﺑﻜﺎت ﻛە ﺋەو ﺋﯿﺪارەﯾــە ﺟێﯽ ﺗﺎﻧــەی ھەﻣﻮواﻧە و ھەﻣﻮو رەﺧﻨــەی ﺗﻮﻧﺪﻣﺎن ﻟێﯽ ھەﯾە و درەﻧﮕە دەﺑێ ﺳﯿﺴﺘەﻣﺎﺗﯿﻚ ﺑﻜﺮێــﺖ و ﻣﺎﻓﯽ ھﺎووﺗــﯽ ﺗﯿﺎدا ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑێﺖ ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻛە ﺑە ڕاﺳﺘﯽ ﺋێﺴﺘە ﺑە داﺧەوە ﻟەو دۆﺧە ﺧﺮاﭘەداﯾە. دووەم ،ﺋەم ﺑەﺷــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺑﻮوەﺗە ﺳەرﺋێﺸــە و ھەڕەﺷــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ ،ﺑﮕﺮە ﺑەردەوام ھەوڵــﯽ ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻛێﺸە ﺑﻮوە ﻟە ھەر ﭼﻮار دەوڵەﺗەﻛە، ﺋەﻣە دروﺷــﻢ ﻧﯿﯿە و ﺑــە ﻛﺮدار و دﯾﻜﯚﻣێﻨﺖ ﻛﺮاوە ،ھەﻣﻮوﯾﺸــﻤﺎن ﭼەﻧﺪان ﺑەڵﮕە و دﯾﻜﯚﻣێﻨﺘﻤﺎن ﻻﯾە و ﻻی ﺑەراﻣﺒەرﯾﺶ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ھەﯾە. ﺳێﯿەم ،ﻟەڕووی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﺸەوە، ﺑە ھەﻣﻮو ﺋەو رەﺧﻨﺎﻧەوە ﻛە ھەﻣﺎﻧە ﻟەﺳــەری ،ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری
ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەﯾەك .ﮔﻮﻣﺎن ﻟەوەدا ﻧﯿﯿە ﻛە ﻟە دﻧﯿــﺎی ﻣﯚدێﺮﻧﺪا ﭘﺮﺳــﯽ ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە ﺳــەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﭘﺮس و ﺑﺎﯾەﺧﺪارﺗﺮﯾﻨﯿﺎﻧــە .دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ،ﻣﺎﻓێﻜﯽ ڕەوای ھەﻣﻮو ﻧەﺗەوەﯾەﻛە ﻛە ﺧﺎﻛﯽ ھەﯾە و ﺋەم ﻣﺎﻓە ﻟــە ﯾﺎﺳــﺎ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜێﻚ ﭼەﺳﭙﺎوە ،دەﻣێﻨێﺘەوە ﻧەﺗەوەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺧﻮازﯾﺎری ﺑﻦ و دەرﻓەﺗەﻛﺎن ﻟەﺑﺎر ﺑــﻦ ﺑــﯚ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺧﻮاﺳﺘە. ﺑﯚ ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد و ﺋەم ﺑەﺷــەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﭼەﻧــﺪ ﺳــﺎڵێﻜە زەوﯾﻨەی ﺋــەو دەرﻓەﺗە ﺑﺎﺷــﺘﺮ و ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەڕەﺧﺴــێﺖ.
ﻧەﺧﺸــەی دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻟەﻧــﺎو ﻣێﺸــﻚ و دڵــﯽ ھەﻣــﻮو ﻛﻮردێﻜــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﭙەروەردا ھەڵﻜﯚڵﺪراوە و ﺋەو ﻣﺎﻓە ڕەواﯾە ﺑﻮوە ﻛە 100ﺳﺎڵ ﺧەوﻧﻤﺎن ﭘێﻮە ﺑﯿﻨﯿﻮە و ﺋێﺴﺘە ٢٥ی ﺋەﯾﻠﻮول وەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛﺮاوە ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟەﭘێﻨــﺎوی ھێﻨﺎﻧــە دی ﺋەو ﻣﺎﻓە ڕەواﯾە .ﺷەڕی داﻋﺶ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە دەوروﺑــەری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﻤــەدا ،ھﯚﻛﺎرێﻜە ﺑــﯚ ڕەﺧﺴــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــەو دەرﻓەﺗە، ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــە ﺑﺮاوەﯾــﯽ و ﺳــەرﺑەرزاﻧە ﻟەم ﺟەﻧﮕەدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻮو .ﺟﮕە ﻟەوەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ڕاﺑﺮدووی ﺋەم ﻧەﺗەوەﯾە ،ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪەﻛﺎن و ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛە ﺧﯚ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن دەدەن ،دەﻣﺎﻧﻜەﻧە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋــەو ﺑەڵﮕﺎﻧەی ﻛە داوای ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻜەﯾﻦ. ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﺑﯚﭼﻮون ﻟەﺳــەر ھەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ڕەوا و ﺑێ زﯾﺎﻧە، ﺑەم ﺟﯿﺎوازی ﻟە ﺑﯚﭼﻮون ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻓــﯽ دەوڵەﺗﺨــﻮازی ﺑــە ھەر ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ ﺑێﺖ ،دەﺑێﺖ وەك ﻛﻔﺮ ﺗێﯽ ﺑڕواﻧﯿﻦ .ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﺎری ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ﺗﺎك ﺑە ﺗﺎﻛﯽ ﺋەم ﻛﯚﻣەڵەی ﺋێﻤــە ،ﺑەم ﺋەﻣە ﭘﺎﺳــﺎو ﻧﯿﯿە ﺑﯚ دەوڵەﺗﻨەوﯾﺴﺘﻦ. ﮔەﻧﺪەڵــﯽ ﻗەوارەﻛــەی ھــەر ﭼەﻧﺪێــﻚ ﺑێﺖ ﻧەﻓــﺮەت ﻟێﻜﺮاوە ﻻی زۆرﺑەﻣﺎن و دژی دەوەﺳﺘﯿﻦ، ﺑەم دژوەﺳــﺘﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﺨﻮازی ﻧﺎﺑێﺖ ﻟەﺑﺮی دژوەﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ داﺑﻨﺮێﺖ.
دﻧﯿﺎ ﭘێﺶ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳــەﺧﺘﺪا ﺑﻮوە و ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ دﻧﯿﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑەردەواﻣــە و وﺗێﻜــﯽ ﺧﺎوەن ﻛﻮﻟﺘــﻮوری دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ھەزار ﺳــﺎڵەی وەك ﯾﯚﻧــﺎن ،ﺗەﻧﮕــﮋە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛەی ﻟە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﺪا ﺑﻮو زۆر ﻟە ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ ﺑﻮون. ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺒێﺘە دەوڵەت دەرﻓەﺗﯽ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑەردەﻣﺪا دەﻛﺮێﻨەوە .رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ڕووداوی ﻧــﺎو ﻣێــﮋووی ﺋێﻤەﯾە، دووﺑەرەﻛﯽ و داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵ ﺑﯚ ﺳــەر ﺑەرەی ”ﺑەڵێ و ﻧەﺧێﺮ“ ﺑەھــﯚی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗەﺳــﻜﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯿــەوە ،ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜە ﻣێﮋوو ﺗﯚﻣﺎری دەﻛﺎت و ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻗەت ﻟــە )ﻧەﺧێﺮ(ﮔﯚﻛﺎن ﻧﺎﺑــﻮورن .ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﺑێﺖ ﺑــە ھﯿﭻ ﭘﺎﺳﺎوێﻚ ﻛﻮردێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەر )ﻧەﺧێﺮ( ﺑە ﻣێﺸﻜﯿﺪا ﺑێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﺎﺑێﺖ ﺑﮫێڵﯿــﻦ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ راﮔﻮزەرﯾﺶ ﺑە ﻣێﺸﻜﻤﺎﻧﺪا ﺑێﺖ ﺑﯚ ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەو ﺟﯚرە. ”ﺑەڵێ“ ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھێﻨﺪە ﺑەھێﺰ و وزەﺑەﺧﺶ ﺑێﺖ ،ھــەر ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە وێﻨﺎی دەوڵەﺗەﻛەﻣــﺎن ﺑﺨﺎﺗە ﺑەرﭼﺎو ﻛە ﭼﯚن ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا ﺋــﺎی ﺋێﻤەﯾــﺶ ھەڵﺪەﻛﺮێﺖ و دەﺑﯿﻦ ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ دﻧﯿﺎ. ﺋێﺴــﺘە و ﻟەم دۆﺧــەدا ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭘەراوێﺰی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﻦ، دەﺑــێ ﺑەو ”ﺑەڵێ“ﯾە ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣەی ﺧﯚﻣــﺎن ﺑــە دەﺳــﺘﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﻨﻮوﺳــﯿﻦ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﻣﺎن دﯾﺎری ﺑﻜەﯾﻦ.
ﺧﻮێﻨﯽ ڕژاوی 100ﺳﺎڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺑــەراورد ﺑەو ﭼﻮار دەوڵەﺗەی ﻛــە داﺑەش ﻛﺮاوﯾﻦ ﺑە ﺳەرﯾﺎﻧﺪا ،ﻛﻮرد ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﭼﺎﻻﻛﺘﺮە و ﺋﺎزادی زۆرﺗﺮی دەﺳﺘەﺑەر ﻛﺮدووە. ﭼــﻮارەم ،ﻛــﻮرد ﻟــەو ﻣــﺎوەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯿــﺪا ﺟێــﯽ ﺣەواﻧەوەی ھەﻣــﻮو ھەڕەﺷــە ﻟێﻜﺮاوێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﺋﺎﯾﯚﻟﯚژی و ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺑــﻮوە ،واﺗە ﺷــﻮێﻨﯽ ﺣەواﻧەوە و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯿﺎن ﺑﻮوە و ھﯿﭻ ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯽ ﺗﯿــﺎدا ﻧەﺑﻮوە و ﺑﮕﺮە ﺟێﯽ ﺣەواﻧەوەﯾﺸﯿﺎن ﺑﻮوە. ﭘێﻨﺠــەم ،ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟــەم رووەوە ﺑــە ﺑﺎﺷــﯽ ﺧــﯚی ﺑەڕێﻮە ﺑــﺮدووە و دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎری رەﺧﺴــﺎﻧﺪووە و ﺳــەرﭼﺎوەی داھﺎﺗﯽ زﯾﺎد ﻛــﺮدووە ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻛﺎی ﺧﺮاﭘــﯽ وﺗــﺎن زۆر دێﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺳــﺎغ دەﻛﺮێﺘەوە، ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺑــە ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯽ و زۆرﯾﺸــﯽ ﺑە ھەڵﻨەﺳــﺎن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺋەو
ﺳﺘﺎﻓﺎﻧەی ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﻦ. ﺷﺸەﺷــەم ،ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧــەوت و ﻛﺎﻧﺰای ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻟە ﺧﺎﻛەﻛەﯾﺪا و وەﺑەرھێﻨــﺎن ﺗﯿﺎﯾــﺪا ،واﺗــە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿەﻛﯽ ﻧەوﺗــﯽ و ﻏﺎزﯾﯽ ھەﯾە ،ﭼەﻧﺪان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ ھﺎﺗﻮون و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑەﺷــﺪارن، ﺋەﻣــەش ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ ﺗــﺮی ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧەی ﺗێﺪاﯾە ﻛە ھەم وﺗە زﻟﮫێﺰ و ھەم ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻮودﻣەﻧﺪ دەﺑﻦ و ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑەﯾــەك دەﮔەﯾەﻧﻦ .ﺑەم ﻟەم ﺑــﻮارەدا ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﺎوی ﻟە زﯾﺎﺗﺮ و ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛــە دەﺑﯿﻦ ﺑە دەوڵەت، دەﺑێــﺖ زۆر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑــەم ﻛەرﺗﯽ وزەﯾــە ﺑﺪرێﺖ و ﺑە ﻛــﺮدار ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﭘێ ﺑﺒﻮوژێﻨﻨەوە. ﺣەوﺗەم ،ﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە، ﺋــەم ھێــﺰە ﺑــەردەوام ھەوێﻨﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺑﻮوە ﻟە وﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ دراوﺳــێ و ھﯚﻛﺎرێــﻚ ﺑــﻮوە ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی وﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮ و ﻟەم دواﯾﯿەﺷــﺪا ﺑﻮو ﺑە ﺗﺎﻛــە ھێﺰی
ﻛﻮرد ﺑەرﮔــﺮی ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺧــﯚی ﻛــﺮدووە ،ژﯾﺎن و ﻓەرھەﻧﮓ و ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺧﯚی ﭘﺎراﺳﺘﻮوە ،ﺋێﺴﺘەش دەﯾەوێ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا دەوڵەت داﺑﻤەزرێﻨێ
رووﺑەڕووی ﻣەﯾﺪاﻧﯽ دژی داﻋﺶ و وەﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟــە ﭘێﺸــڕەوی و ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا داﻋﺶ ﺟﯚرێﻚ ﺧــﯚی ﻧﻮاﻧﺪﺑﻮو ﺷــەڕ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ﺧەڵﻚ ﻟە ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ ﺗﺮﺳﯽ ﻟێ ﻧﯿﺸﺘﺒﻮو .ﺑەم ﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟﻮوﺗﯽ ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺷﻜﺎﻧﺪ و ﺑە دﻧﯿﺎی ﮔﻮت ﺋﺎرام ﺑﮋﯾﻦ. ﻛەواﺗــە ھــﯚﻛﺎرە ﺋەرێﻨﯿﯿــەﻛﺎن زۆرن ﻛــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ دواﯾﯿﻦ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚی ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﺑﺪاﺗەوە ﺧەڵﻜەﻛەی ﺧــﯚی و رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم راﺑﮕەﯾەﻧێ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی دﯾﺎری ﺑﻜﺎت. دەﻣێﻨێﺘــەوە ھەﻧﺪێــﻚ ھێــﺰی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛــە وەك ﺋﯚﭘﯚزﺳــﯿﯚن دەردەﻛەون ،ﺋەوان ﺋەم ﭘێﺸــﮫﺎﺗە ﮔﺮﻧﮓ و ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ﺑە دەﺳﺘﻜەوت ﻧﺎزاﻧــﻦ ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﺧﯚﯾﺎن دەﺳــﺘﯿﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻧەﺑــﻮوە .ﺟﺎرێ وت ﻣﺎﻓــﯽ ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە و ھﯿــﭻ ﺧێﺰاﻧێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە ﻛەم ﺗــﺎ زۆر ﺧﻮێﻨﯽ ﺑﯚ ﻧەڕﺷــﺘﺒێ ،ﭼەﻧﺪان ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ و ﺷێﻮازی دڕﻧﺪاﻧە ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺧەڵﻜەﻛەﯾــﺪا ﻛﺮاوە ،ﺑﯚﯾە ﺷــﺘﯽ ﺑﭽﻮوك دەﻛﺮێﺘــە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺷــﺘﯽ ﮔەورە ،ﺷــێﻮازی ﺣﻮﻛﻢ و ﻧﺎڕێﻜﯿــﯽ ﺳﯿﺴــﺘەم ھەﻣﻮوﻣﺎن رەﺧﻨەﻣــﺎن ﻟێﯽ ھەﯾــە ،ﺋەرﻛﯽ ھەﻣﻮوﻣﺎﻧــە دوای دەوڵەت ﭼﺎﻛﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەم دەوڵەت ﭼﺎرەﻧﻮوﺳە و ﻧﺎﺑەﺳﺘﺮێﺘەوە ﺑە ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﭽــﻮوك ﯾﺎ ﮔــەورەوە، ﭼﻮﻧﻜە دەوڵەت ﺧﻮێﻨﯽ رژاوی 100 ﺳﺎڵﯽ ﻣﯿﻠەﺗێﻜە .
وﺗﺎر ﺑﺮاﯾﻢ ﻣەﻻ
ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻧێﻮان ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ
ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘڕۆﺳــەﯾەﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە و ﻣﺎﻓﯽ ڕەوای ھەر ﮔەﻟێﻜە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺪات ،ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دووەم ﻧەﺗــەوەی ﺑێ دەوڵەﺗە ﻟــە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﺪا ﻛە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻧﯿﯿە، ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەوێﺘە ﻧﺎو ﺟەرﮔەی ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻛە ﺳەﻧﺘەری ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎﯾە. ﺑﯚﯾە ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ھەرﮔﯿﺰ ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺘﻮوە ﻛﻮرد ﺧــﺎوەن دەوڵــەت و ﻗەوارەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺧﯚی ﺑێﺖ .ﺋەﮔەرﭼﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎز و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺳــەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﭘﺮﺳﯿﺎری ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ دەﺑێــﺖ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم؟ ﻟەو ﺑﻮارەدا دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ھﯿﭻ ﻛﺎت وەك ﺋێﺴــﺘە ﺑﺎرودۆخ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟەﺑﺎر ﻧەﺑﻮوە، ﺗەﻧﯿــﺎ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﻻﯾەﻧــەﻛﺎن ﯾەﻛﺪەﻧﮓ و ھﺎوھەڵﻮێﺴــﺖ ﻧﯿﻦ، ﺑەﺟﯚرێﻚ ھەر ﺣﺰﺑە و ﻟە ڕواﻧﮕەی دەﺳﺘﻜەوت و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾەوە ﺳــەﯾﺮی ﭘﺮۆﺳــەﻛە دەﻛﺎت و ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن وەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺎن وەك ﺋﺎﻣــﺮاز ﻟێﻜــﯽ دەدەﻧــەوە .ﺑەم وەك ﺋەرﻛێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛێﺸــەﻛﺎن وەﻻ ﺑﻨﺮێﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﻣﺎوەی 100 ﺳــﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮوﯾﺸﺪا ھەﻟێﻜﯽ ﻟەم ﺟﯚرە دووﺑﺎرە ﻧﺎﺑێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚدەﻧﮕﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﯚﺗﺎی ﺑەو وێﻨەﯾــە ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ﻛە وا دەردەﻛەوێﺖ ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺳــﺎزاﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ، ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھێــﺰە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑە دوو ﺑەرەوە ﺑە ﺟﯚرێﻚ ھێﺰەﻛﺎن ﺳــەﻧﮕەر ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ دەﮔﺮن .ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻢ وێﻨﺎی ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە دەﻛەن ﺑە ﺷﻜﺴﺘﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ .ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕە ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ ﻓﯚڕﻣــﯽ ﺋەو دەوڵەﺗــەی دوای ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دێﺘە ﺋﺎراوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻓﯚڕم ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەت ﺋەوەﯾە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻣﯚدێــﺮن ﺑێــﺖ ،ﺑــەو ﭘێﯿەی ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردووە و زۆرﺑــەی دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻟە دەرەوەی ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم دروﺳﺖ ﺑﻮون ،ﺟﮕە ﻟە ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ. دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﻟە 100ﺳﺎڵﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﮔەورەی ﻓەراھەم ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﻣﯿﻠەﺗﺎن، ﺑﯚﯾە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ ﺋەم ﺟﯚرە ﻣﯚدێﻠە دووﺑﺎرە ﺑﻜەﻧــەوە .ﻛﻮرد و ﺳــەرﺑەﺧﯚﺧﻮازی دوو دەﺳــﺘەواژەی ﻟێــﻚ ﮔﺮێــﺪراون ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﻣێﮋووﯾﯿﯿە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە. ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻗﻮرس ﻧﯿﯿــە ھێﻨﺪەی ﺳــەﺧﺘﯽ دەرﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛە ،وەك ﭼﯚن ﭘﺮۆﺳەﻛە ﺋەوەﻧﺪەی ﺧﯚی ﻧەﯾــﺎر و ﺳەرﺳــەﺧﺘﯽ ھەﯾــە ھەم ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ و ھەم ﻟە دەرەوە .ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛﺎرداﻧەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺖ ﺧﻮاﺳــﺖ و داواﻛﺎری ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳــەرەڕای ﺗەﻧﮕﭙێﮫەڵﭽﻨﯿﻨﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﻟە ﺟەﻧﮕێﻜﯽ ﺳــەﺧﺘﺪاﯾە ﺑەراﻣﺒــەر ﺗﯿﺮۆر ﻛە ﺋەﻣــەش دەﻛﺮێﺖ وەك دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑێﺘە ﺳەﯾﺮﻛﺮدن. ﺋەﻧﺠﺎﻣﮕﯿﺮی ﻟە ﻛﯚی ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺋەوەﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە زەوﯾﻨەﺳــﺎزی ﺑﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛەی ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻛﺮاوە و ﺣﺰﺑەﻛﺎن دەﺳﺘﯿﺎن ﻟە ڕق و ﻛەﻟەڕەﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەڵﻨەﮔﺮﺗﻮوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﺑەرﮔێﻜﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑﻜﺮێﺘە ﺑەر ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﺣﺰب ﻧﯿﯿە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەرھەﻣﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ دەوڵــەت ﺑێــﺖ ﻧــەك ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟــەی ﮔەل و ﺳەرﺋێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﯾەك ﮔﻮﺗﺎری و ﯾەﻛڕﯾﺰی ﮔــەل و ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛــﻮرد ،ﻣەرﺟﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﺋەو ﭘﺮۆﺳــە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزەﯾە. ھەرﭼەﻧــﺪە ﮔﻮێ ﻟە ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﻧەﮔﯿﺮێــﺖ ،ﺑــەم ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮔەل ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜەﯾﻦ.
ﺣەﻣەی ﺷﺎﺳﻮاری
ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ ﺧﻮداش وەﺑﯿﺮم ﻧﺎﭼێﺘەوە! ﻟە ﺑﯿﺮم دێﺖ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوم و ﺗﺎرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺷەو ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳەر دﻧﯿﺎدا راﻛێﺸﺎﺑﻮو، ﻛﺎﻛــﻢ ﮔﻮﺗــﯽ :دا وەرە ﺧﻮﺷــﻜﯽ ﻧﺎزدارم ﺳــەر وەﺳەر ﺑﺎﺳﻜﯽ ﻛﺎﻛﺖ ﺑﻜە و ﺗەﻧﯿﺎﯾﯿﻢ ﺑڕەوێﻨەوە و ﺗﺎ ﺧەو دەﺑێﺘە ﻣﯿﻮاﻧﯽ ﭼﺎوە ﮔەﺷــەﻛﺎﻧﺖ، ﭼﯿﺮۆﻛێﻜﯽ ﻧﻮێــﺖ ﺑﯚ ﺑﺎس دەﻛەم، ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺳەرﭼﺎوەﮔﺮﺗﻮو ﻟە دەﺳﺘﯽ ﻗڵەﺷــﺎو و ﺑﺴﻜﯽ ﺳــﭙﯽ و ﭘﺸﺘﯽ ﭼەﻣﺎوﯾﺪاﯾە ،ﺷەرم ﻧەﺗﮕﺮێ ﺋﻮﻣێﺪی دواڕۆژم ،ﺗﺎ ﭼﺎوە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﺖ ﻗﻮرﺳﯽ ﺧەو دەﺑێﺖ ﻟەﮔەڵﻤﺪا ھﺎودەم ﺑە و ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﺑﻜە و ﺑﺎ ﻟە ﯾەك ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ و ﻧەﺑێﺘە ﻣﻮﻋێﺰە و ﻣﺎﻧﺪووت ﺑﻜﺎت. ﺋــەم ﺳﺮوﺷــﺘەی ﻟــە ﺑﺎوەﺷــﯽ ﮔﺮﺗﻮوﯾــﻦ ،ﺋەم زەوی و دەﺷــﺖ و ﺷــﺎخ و ﭼﯿﺎﯾﺎﻧە ،ﺋەم ﻛﺎﻧﯽ و رووﺑﺎر و ﭼەﻣﺎﻧە ،ﺋەم ﻛﯚخ و ﻛەﭘﺮ و ﮔﻮﻧﺪ و ﺷــﺎراﻧە ﺑە ﻗەدەر ﻣﺮۆﭬەﻛﺎن ﭘﺎن و ﺑەرﯾﻨــە و زۆرە ﻛە ھەﻣﻮوان ﺗێﺪا ﺟێﻤﺎن ﺑێﺘەوە و ﺗێﺪا وەﺣەﺳــێﻦ، ھــەر ھەﻣﻮوﻣــﺎن ﺗێﺮ و ﺗەﺳــەل دەﻛﺎت ،ﺑەو ﻣەرﺟەی دەﺳــﺘﯽ ﺗێ ﻧەﺑــﺮێ و ﻟە ﺧﺸــﺘە دەر ﻧەﻛﺮێ و رەوﺗﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻟێــﻚ ﻧەﺗﺮازێﺖ! ﺋﺎزﯾﺰەﻛــەم وەك ﭼــﯚن ﭘﺎڵﺖ وێ داوم و ھەﺳــﺖ ﺑــە ﺋﺎراﻣــﯽ و ھێﻤﻨﺎﯾەﺗــﯽ دەﻛەی ،وەك ﭼﯚن ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺳەرت وەﺳەر ﺑﺎﺳﻜﯽ ﻛﺎﻛﺖ ﻛﺮدووە ،ﺋــﺎواش وردە وردە ﭼﺎوەﻛﺎﻧﺖ وەﺳەر ﯾەك ﻧێ و ﺑﭽﯚرە ﻧــﺎو دﻧﯿﺎی ﭼﯿﺮۆﻛەﻛە و ﺳــەﯾﺮی ﺷﺎﺷەی ﺧەﯾﺎوی ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﺑﻜە . ﺧﻮﺷﻜە ﻧﺎزەﻧﯿﻨە دڵﭙڕ ﻟە ﺋﺎواﺗەﻛەم، ﯾەك ﻟــە ﺑﻮوﻧەوەرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەر ﺋەم زەوﯾﯿە ،ﻣﺮۆﭬــە .ﻣﻨﻢ ،ﺗﯚی ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮە ،ﺋــەوەی ﻟێﻜﻤﺎن ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ﻟە ﺑﻮوﻧەوەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،دەڵێﻦ :ﺋێﻤە ﺧﺎوەن ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾﻦ! ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺑﯿﺮ دەﻛەﯾﻨــەوە داﯾﻢ ﻟــە ھەوڵﯽ دەﺳــﺘەﺑەرﻛﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ! ﻟەﺑەر ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە ﺗﻮاﻧﺮاوە زاﻧﺴﺖ و ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿﺎ ﺑەوﭘەڕی ﮔەﺷــەی ﺧﯚی ﺑﮕﺎت و ﺗﺎزە ﺑەوە ﮔەﯾﺸﺘﻮون ﻛە ﻣێﺸــﻜﯽ ﻣﺮۆڤ ﺗﻮاﻧﺎی ﺳەدان ﻗﺎت زﯾﺎﺗﺮ ﻟە وەﮔەڕﺧﺴﺘﻨﯽ ھەﯾە. ﯾەك دەڵێﺖ :ﺳــەرﭼﺎوەﻛەی ﻛﺎری ﺧﻮاﯾە و ﻟــە ﻛﺘێﺒﺎﻧﯽ ﺧــﻮدا ﺑﺎس
ﻛــﺮاوە ،ﯾەك دەڵێﺖ :ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ،ﺗﻮێﮋﯾﻨەوە ،ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ھﺎﺗﻮوەﺗە دی ،ﺑەم دەﺑﯿﻨﯽ ھەژار ھەروا ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە! دەزاﻧﯽ ﺑﯚ؟ ﺑﺎواﻧەﻛــەم ،ﺋﻮﻣێﺪی ژﯾﻨﯽ ﻛﺎﻛەت، دەﺳــﺘێﻮەردان و ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ھەر ﺷــﺘێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ دەﺑێﺘە ھﯚی ﺋەوەی ﻟە ﻗــەوارەی ﺧﯚی ﺑﻜەوێﺖ و ﺑەھﯿــﭻ ﻛﻠﯚﺟێ ﺟێــﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺧﯚی ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ،ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﭘێﻨﺎﺳەﻛﺮدن ﻟەﺳەر ﻣﺮۆڤ ﺑە ﺑﯿﺮی ﺟﯿﺎواز ﺟﯚرێﻚ ﻟە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﭘێــﻮە دﯾــﺎرە! ﺟﯿــﺎوازی ﻣــﺮۆڤ ﻟەﮔەڵ ﺑﻮوﻧەوەرەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەدا ﻧﯿﯿــە و ھەرﯾەك ﻟە ﭘێﻜﮫێﻨــەری ﺟەﺳــﺘەی دەوری ﺧﯚی ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘێﻨﺎﺳەﻛەدا ھەﯾە .ﺟﯿﺎ ﻟــەوەی ﻗەﺑﺎرەی ﭼﯚﻧە و ﻟە ﻛﻮێ ژﯾﺎوە و ﭼــﯚن ﭘەروەردە ﻛﺮاوە .ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﺋەوەی ھﺎوڕا و ھﺎوﺑەش و ﻟێﻚ ھﺎﻻوە ﺑﺎری دەرووﻧــﯽ ﻣﺮۆﭬەﻛەﯾــە و ﯾەك ﻟە ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﮔــەی دەرووﻧﯽ ﻣﺮۆﭬە ﻛە ﺳەرەﻛﯽ و ﮔﺮﻧﮕە ،ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺮۆڤ ھەرﭼەﻧﺪە ﺋــﺎوە و ﺑەرﯾﻦ ﺑێــﺖ ﺋەﮔــەر ﺋــﺎوڕ ﻟــە دەرووﻧﯽ ﻧەدرێﺘەوە ،دەﺗﻮاﻧێﺖ رووﺧﺴﺎرێﻜﯽ ﻧﺎﺣــەز و رەﺷــﺘﯽ ھەﺑــێ ،ﺋــﺎی ﺧﻮﺷــﻜە ﺋﺎزﯾﺰەﻛەم ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﭼەﻧــﺪە ھەژارﯾﻦ ،ﺋەوەی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛەم ھﯿﭽﯽ ﻟە ﺑەرﻛﯽ ﺧﯚم دەرم ﻧەھێﻨــﺎوە ،ﺑەھﯚی ﻧــەداری و ژێﺮ ﭼەﭘﯚﻛەﯾــﯽ ھەرﯾەﻛە ﻟــە ﺑڕﮔەی زاﻧﺴــﺘﯽ ﺑە ﭼﯿــﺮۆك و ﻣەﺗەڵ ﻟە ﺑﺎو ﺑﺎﭘﯿﺮان ﺳــﯿﻨە ﺑە ﺳــﯿﻨە ﺑﯚﻣﺎن ﻣﺎوەﺗەوە. ﻟەم ﺑــﻮارەدا ﻛــﻮرد دەڵێﺖ :ﺑﯿﮕﺮی ﻣﺸــﺘێﻜە و ﺑەرﯾﺪەی دەﺷــﺘێﻜە. ﻓەرھەﻧﮓ و زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺗﺎ ﺑڵێﯿﺖ دەوڵەﻣەﻧﺪە و ﺑﯚ ھەر ﺑﺎﺑەﺗێﻚ وﺷە و ﻧﺎوی ﭘڕ ﺑە ﭘێﺴــﺘﯽ ﺧﯚی ھەﯾە ﻛە ﺑە دەﮔﻤــەن ﻟە زﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەدی دەﻛﺮێ ،ﺑەم ﭼــﯚن ﺑێ ﺧﺎوەﻧﯿﻦ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺧﯚﻣﺎن ﭘێ ﺑﭽﻮوك و ﺑﮕﺮە ﭘــێ ﻧەزاﻧە؟ ﺋەم ﭼﯿﺮۆﻛــە دوور و درێــﮋە و ﺗﺎ دڵﺖ ﺑﺨﻮازێ ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێ ،دەزاﻧﻢ ﭼﺎوە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﺖ ﻗﻮرﺳﯽ ﺧەو ﺑﻮوە، ﺑﯚﯾە ﻛﺎﻛﯽ ﺧﯚت ﺑﺎﺳﻜﯽ ﺑێ ھێﺰی
ﻗﻮﺑﺮوﺳــﯿﯿەﻛﺎن ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﺎن ﻟەﺳــەر ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەی دوو ﺑەﺷە )ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﯿـە(ﻛەی وﺗﯿﺎن ڕێﻜﺨﺴﺖ ،دەرەﻧﺠﺎم ﯾﯚﻧﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮﺑــﺮس ﺑــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە % 76ی دەﻧﮓ ﭘﺮﺳﻜەﯾﺎن ڕەت ﻛــﺮدەوە، ﻛەﭼﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی % 65ی ﺗﻮرﻛە ﻗﻮﺑﺮوﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺑەڵـێ دەﻧﮕﯿﺎن ﺑﯚ دا! ﻟە ﺳﺎڵـﯽ 1986دا ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆم دەﻧﮕﯿﺎن دا ﻟەﺳــەر
ﻟــە ھــەردوو ﺟﺎرەﻛــەدا ﮔەل ﺑە ﭘێﭽەواﻧــەی زۆر ﻟــە ﺧﻮاﺳــﺘە ﺳﯿﺎﺳـــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ،ﺑە ﻧەﺧێــــﺮ دەﻧﮕـﯽ دا .ﭘﺎﺷﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو UKوﺗێﻜــﯽ ﻣــەزن و ﺧــﻮدان ﭘﺎﺳﭙﯚرﺗێﻜﯽ ﺑەھێــــﺰ و دراوێﻜﯽ ﺳەﻧﮕﯿـــﻦ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و ﺟﻮوڵـەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿــﯽ ﺑﺎﺷــە و ﺳــﻨﻮورێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳـــﯿﯽ و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿــﯽ ﭘﺎرێـــﺰراوﯾﺸﯽ ھەﯾە ،ﻟە ﺳەرووی
ﺑە دڵ دەڵێﻢ ﺑەڵـێ ﺑﯚ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽ ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆم و ﺑﯚ ﺑە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋەم ﻣﺎﻓە و ﻓەراھەﻣﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﻣﺎﻧــەوەی وﺗەﻛەﯾــﺎن ﻟــە )ﻧﺎﺗﯚ (NATOدا .ﻧەروﯾﺠﯿــــﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ دوو ﺟــﺎر ،ﻟــە ﺳــﺎﻧﯽ 1973و 1993دا ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆﻣﯿــﺎن ﺑﯚ ﭼﻮوﻧە ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ڕێﻜﺨﺴــﺖ،
ﺋەﻣﺎﻧەﯾﺸەوە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎﻧە، ﻛەﭼــﯽ ﺳــﻜﯚﺗﻠەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻛــە ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﻣێــﮋووﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﭘﺎﺷﺎﻧﺸﯿـﻨەن ﻟە ﺳﺎڵـﯽ 2014دا
ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﯚدوورﺧﺴﺘﻨەوە ﺋەﻧﺠﺎم دا و ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﺶ ﻧەﺑﻮون. ﻛێﻮﺑﯿﻜﯿــــە ﻓﺮاﻧﻜﯚﻓﯚﻧﯿـەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1995دا ﺑــە ھﯿــﻮای ﻣﺎڵﺠﯿﺎﻛﺮدﻧەوە ﻟە ﺋەﻧﮕﻠﯚﻓـﯚﻧەﻛﺎن ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺎن ﺑــﯚ ﭼﻮوﻧە دەرەوە ﻟە ﻧﺎﯾﺎﺑﺘﺮﯾﻦ ”وﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﺳﯚﺳﯿﺎل“ ﺳــﺎز ﻛﺮد ،ﺳەرﺑﺎری ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟــــــــــە % 49ی دەﻧﮕﯽ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن، ﺷﻜﺴﺘﯿﺎن ﺧﻮارد. ﻟــە ﺳﺎڵـــﯽ 1919ھەﻣــﺎن ﺋــەو ﻛێﻮﺑﯿﻜﯿﺎﻧــەی ﻛەﻧــەدا ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆﻣێﻜﯿــﺎن ﻟەﺳــــەر ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ”ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺧﻮاردﻧــەوەی ﺋەﻟﻜﺤﻮﻟﯿـــﯽ ﻟەﺳەر ﺷــەﻗﺎﻣەﻛﺎن“ ڕێﻜﺨﺴﺖ و ”ﺑەڵـــێ“ ﺑە % 78ی دەﻧﮕەﻛﺎن ﺳەرﻛــەوت. ﻟــە ﻛﯚﺗﺎدا ﺑــە دڵ دەڵێﻢ ﺑەڵـــێ ﺑــﯚ ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺳــﺎزﻛﺮدﻧﯽ ڕێﻔێﺮاﻧــﺪۆم و ﺑﯚ ﺑــە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﺳﯿﺎﺳــــﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەم ﻣﺎﻓــە و ﻓەراھەﻣﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن .ﺑەڵـــێ ﺑﯚ ڕێـﻔێﺮاﻧﺪۆﻣﯽ 25ی ﺳێﭙﺘێﻤﺒەری .2017
ﺑﻨﻮو ﻧﺎزدارەﻛەی ﻛﺎﻛﺖ ﻛﺮدووەﺗە ﺳــەرﯾﻨﺖ ﺗــﺎ ﺧەوێﻜﯽ ﺧﯚﺷــﺖ ھەﺑێﺖ ،دەزاﻧﻢ ھەژاری ﻣەودای وەت ﻧﺎداﺗێ ﺧەوی ﺧﯚﺷﺖ ھەﺑێــﺖ ،ھەروا ﭼــﺎوە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﺖ ﻟەﺳەرﯾەك داﻧێ و وردە وردە درێﮋە ﺑە ﭼﯿﺮۆﻛەﻛە دەدەم ﺗﺎ ﺧەوەﻛەت ﻟێ ﻧەزڕێ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺑە ﮔﻮﺗﻨەوەی ﺋەم ﭼﯿﺮۆﻛە ھەﻧﺎﺳــە ﺳــﺎردﯾﻢ ﻻ ﻣﯿﻮاﻧە و ﺗﺎڵﯽ ﺳــﭙﯽ ﻟە رووﺧﺴﺎرم دەﭼێﻨێ ،وەك ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎن ھەر ﻟە ﮔەﻧﺠﯿەﺗﯽ ﭘﯿــﺮی ﻻﯾﺎن دەﺑێﺘە ﻣﯿــﻮان و ﺑە ﺋەزﻣﻮون و زاﻧﺴــﺘەوە ھەﺳﺖ ﺑە ھەژاری ﻛﻮرد دەﻛەن . ﺋەرێ ﺑﺎواﻧﻢ ﮔﻮێﯽ ﻧﺎدەﻣێ و ﺑﺎﺳﻜﻢ ﺳــڕ ﻧﺎﺑێﺖ ﺑەس ﺗﯚ ﺧەوی ﺧﯚﺷﺖ ﺑێــﺖ .ﭼــﺎو ﺟﻮاﻧە ﻗــﮋ ﺧﺎوەﻛەی ﻛﺎﻛە ،ﻛــە دەس ﺑﺮاﯾە ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻣﺮۆڤ ،ﻋەﺷــﻖ و ﺳﯚز و ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯽ و ﺑڕوا و ﺋەﺧﻼق ،ﺗﺎ ھﺎت روو ﻟە ﻛــﺰی ﭼﻮو و ﻧەﻓﺲ و ﺗەﻣﺎح و ﭼﺎوﭼﻨﯚﻛﯽ ﺟێﯽ ﮔﺮﺗەوە؟ وردە وردە ﺑە ﻧﺎوی ﯾﺎﺳﺎﮔەﻟﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺧﻮداﯾﯽ ،ﺑە ﻧﺎوی زاﻧﺴﺘﯽ ﮔەﺷەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﮔەﺷەی ﺋەو ﺗﻮێﮋە ﻧەﻓﺴﭙەرەﺳﺘﺎﻧە ﺧﯚی ﮔــﺮت و ﭼﯿﻨﯽ ھەژار ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮو .ﻛﯚﯾﻠەی ﻟێ ﻛەوﺗەوە ،ﭘﺎﺷــﺎن رەﺷــﺎﯾﯽ و رەﻋﯿەﺗﯽ ﻧــﺎو ﻟێ ﻧﺮا و ﺋەﻣڕۆش ﻛﺮێــﻜﺎر و زەﺣﻤەﺗﻜێﺶ. ﺋەم ﭼﯿﻨە ﻟە ﺧﯚﺑﺎﯾﯽ و ﻧەﻓﺴﭙەرﺳﺘە ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﭘێﯿﺎن دەڵێﻦ :ﺳەرﻣﺎﯾەدار ﻟــە ھەﻧﺎردەﻛﺎﻧــﯽ ﺧــﻮاوە ﺑﻮوﻧە ﻣﯿﻌﻤﺎری داڕﺷﺘﻨﯽ ﻓێڵ و ﺗەڵەﻛە و ﺋﯿﺴﻢ و ﻣﯿﺴﻤﺎن. زاﻧﺴــﺖ و ﺗەﻛﻨەﻟﺮۆﺟــﺎﻛﺎن ﻛــە ﺳــەرﭼﺎوەی ﺑﯿــﺮ و ھــﺰری ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻣﺮۆﭬە ﺑە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺑەرز ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،ﺑەم ﻗەﺗﯿﺴﯽ دەﺳﺘﯽ دواﻛەوﺗﻮواﻧﯽ ﻧەﻓﺴﻦ! ﭼﺎوﭼﻨﯚﻛﯽ و ﮔوی ﺋەﻣﺎﻧــە ھێﻨﺪە ﭘﯿﺲ و ﺑە دوور ﻟە زاﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛە رەﺣﻢ ﺑە ﯾەﻛﺘﺮﯾــﺶ ﻧﺎﻛەن و دەﺑﯿﻨﯽ ﺋەم دﻧﯿﺎﯾە ﭘﺎﻧﻮﺑەرﯾﻨە ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﯽ ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﭘﺸﺘﯽ ﭘەردەی ﺋەژﻣﺎر ﻛﺮاو دەﺳــﻮوڕێﺘەوە و ﻛﯚﻣەڵﮕەی ھەژاران ﺑەﺣﺮێﻜــﯽ ﻣەزﻧە و ﻛﻮرد ﻟــە ﺳــەرەﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧە. ﻛﯚﻣەڵێﻜــﯽ ﻧەﻓﺴﭙەرﺳــﺖ ﺑــە ﻧﺎوی زاﻧــﺎ ،ﺑە ﻧﺎوی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮان.
ﺑــە ﻧــﺎوی ﻣــەﻻی دوازدە ﻋﯿﻠﻢ. ﻟەﺳەرﺷــﺎﻧﯽ ھەژاران ھەڵﺘﺮوﻛﺎون و دەﺑێ ھەژاری داﻣــﺎوی ﻛﻮرد ﻟە زەوی ﺳــەﺧﺖ و دژوار ﺑەرھــەم ﺑەدی ﺑێﻨێ و ﺑە ﺳــﺎﻧﺎﯾﯽ ﺳــﻜﯽ ﻣــﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵــﯽ داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯽ ﭘێ ﺗێــﺮ ﺑــﻜﺎت .ﺟﺎﺷــﻘەڵەﻣﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚ ﭼڵﻜﺎوﺧﯚرﯾﯿﺎن ﺳــەرﺧﯚﻧەی ﻛﻮرد دەﻛەن ﺑێﺘە ﻣەﯾﺪان ﺑﯚ ﻣﺎﭬﯽ رەوای ”ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ“ داو دەﻧێﻨــەوە و ﺧەڵﻚ ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ دادەﺑڕن. ﻛﭽــە ﭼــﺎو ﺟﻮاﻧەﻛــەی ﺑەﺟێ ﻣﺎوی ﺑﺎوﻛﯽ ﻟە ﺳــێﺪارە دراوﻣﺎن، ﺷــەرﻣەزارم ﻧﺎﺗﻮاﻧــﻢ ھەﺳــﺘﯽ ﺑﺎوﻛﺎﯾەﺗﯿﺖ ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸــﻢ ،ﻣﻨﯿﺶ وەك ﺗﯚ ھەﺗﯿــﻮ ﻛەوﺗﻮوم ،ﻟە ﺑﺎوك و ﺳەرﻛﺮدەی ﻛﺎرێﺰﻣﺎی ﻛﻮرد ،ﺧﻮدا ﺧﻮداﻣە ﺧەوت ﻟێ ﺑﻜەوێﺖ و ﺗﺎ ﺑە ﺋەرﻛﻢ راﺑﮕەم ﺑــﯚ ﺑﮋێﻮی ﺗﯚی ﺋﺎزﯾﺰ و داﯾﻜﯽ ﭘﺮﭼڕەﻧﮕﯿﻨﯽ ﺑەﻓﺮﺋﺎﺳﺎ ،ﻟە ﺗﺎرﯾﻜﯽ ﺷەوەزەﻧﮓ ﻛەڵﻚ وەرﮔﺮم، ﻣﻦ ھەژارم و وەك ﻧەﻓﺴﭙەرﺳﺘەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﻧﻮێﻨﯽ ﺑە ﻟﯚﻛــە ھەﻻﺟﯿﻜﺮاو ﻟێ وەرﻧﺎﻛەوم ،ﭘﯿﺸــەی ﺑە ﻣﯿﺮات ﻣﺎوەی ﺑﺎوﻛﻤﺎن درێﮋە ﭘێ دەدەم و ﻛﯚڵﺒەری دەﻛەم. ﺑﻨﻮو ﺋﺎزﯾﺰم ﺧەوی ﺧﯚﺷــﺖ ﺑێﺖ. ﻛﻮرد ھەرﭼەﻧﺪ ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﻟە ﻣێﮋ ﻧﯿﯿە دەرﻓەﺗﯽ ﺋەوەی ﺑﯚ ﻧەھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێــﺶ زاﻧﺴــﺖ و ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەﻛﺎن ﻣێﮋووی وەك ﺧــﯚی رێﻚ ﺑﺨﺎﺗەوە و ﻧەوەی ﻧﻮێﯽ ﻟێ ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﻜﺎ ﺗﺎ ﻟە داوی ﻧەﻓﺴﭙەرﺳــﺘﺎن ﺑەدوور ﺑێﺖ، ﺑەم ﺑە ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯿﯿەوە ھﺎوڕا ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ژێــﺮ ﭼەﭘﯚﻛەﯾﯽ ﺑە ﺑﺎﻣﺎﻧﺪا ﺑڕاوە ،ﻟە دووﺗﻮێﯽ ھﻮﻧەرەﻛﺎن وەك ﺷــﯿﻌﺮ و ﻻوك و ..ﺳــﯿﻨە ﺑە ﺳﯿﻨە ﮔەل ھەوڵــﯽ داوە ﻛە زاﻧﺴــﺖ و ﺋەزﻣﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێ و ﺑﺎﯾەﺧﯽ زۆری ﭘــێ داوە ،ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ ﺑــە ﺳﺎﭼﻮواﻧﻤﺎن ﻟە ﺑﯿﺮ ﻣەﻛەن ،ﺋەﻣﺎﻧە ھەرﯾەك ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ زﯾﻨﺪوون ،ﺋەو ﺳﺮوﺷﺘەی ﻟەﺳەری دەژﯾﺖ و وەك داﯾﻜێﻜﯽ دڵﺴﯚز ﻟە ﺑﺎوەﺷﯽ ﮔﺮﺗﻮوی و دەﺗﮋﯾەﻧێــﺖ ﺗﺎ ﻟەژێﺮ ﭘﯚﺳــﺘﺎڵﯽ رەﺷــﯽ داﮔﯿﺮﻛەر رزﮔﺎری ﻧەﺑێﺖ، ھەر رەﻧﺠەڕۆﯾﺖ ،ﻓﺮﯾﻮی زڕە ﻛﻮرد و ﺟﺎﺷﻘەڵەﻣﺎن ﻣەﺧﯚ ،ﺋەواﻧە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﻧەﻓﺴﭙەرﺳﺘﻦ و ﺑێ وێﮋدان.
ﻛﻮرد دەڵێﺖ :وەك ﻧﯿﺴــﻜﻦ و ﺑەرو رووﯾــﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﯿە ،ﺟڵەوی ﺳــﻮاران ﺋەﮔەر وەدەس ھــەژاران ﻧەﺑێﺖ و ورﯾﺎ ﻧەﺑێﺖ ،ﺳەرەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺧﻮێﻨڕژاﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە .ﺑﯚﯾە دەڵێﻦ: ﭘێــﺶ ﺳــﻮارەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻧﺎوەﺳــﺘﺎن و دەﮔﻠێــﻦ .ھــﺎواری زﯾﻨﺪاﻧــﯽ و ﻟــە ﺳــێﺪارەدراوان ،ﻓەﻗﯿــﺮی و ﺋﺎوارەﺑــﻮون ،ﺟﯿﻨﯚﺳــﺎﯾﺪ و زۆر ﺳﺘەﻣﻜﯽ ﺗﺮ ،ﺑە ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎﮔﺎت و ﺋەو رەوﺗە ﺑە ﺳــەﻗەﺗﯽ ﺑﯚ ﻧەوەی ﻧﻮێ ﺑەﺟێ دێڵﯿﻦ. ﺧﻮﺷﻜە ﺋﺎزﯾﺰەﻛەم ،ﺧﻮﺷﻜە ﺧﺎوەن ھەﺳــﺖ و ﻣــﺮۆڤ دۆﺳــﺘەﻛەم، ﺧﻮﺷﻜە دڵﭙڕ ﻟە ھﯿﻮا و ﻧﺎزدارەﻛەی ﻛﺎﻛــﺖ ،ﺑﻨــﻮو ﺧەوی ﺧﯚﺷــﺖ ﺑێــﺖ ،ﻛﺎﺗﯽ ﺋــەوە ھﺎﺗــﻮوە ﺑڕۆم، ﺋەﮔەر ﮔەڕاﻣەوە ﻣﻠﻮاﻧﻜەی ﺷــﯿﻨﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﺖ ﺑﯚ دەﻛڕم ،ﭘﻠﭙﻠە و ﺑﺎزﻧەت ﺑﯚ دەﻛڕم و دەﺗﻜەﻣە ﺑﻮوﻛەﺷﻮوﺷە و دەﺗڕازێﻨﻤەوە ،ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻧﻮێﺖ ﺑﯚ دەڵێﻤەوە و ھــەوڵ دەدەم ﺑەدوور ﺑﯿﺖ ﻟــە ﻗەﻧﺎرە و ﭘەت ،ﺑەدوور ﺑﯿﺖ ﻟــە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋی و دەﺳــﺘﺪرێﮋﯾﯽ ﻧەﻓﺴﭙەرﺳــﺘﺎن و ﺑــەدوور ﺑﯿﺖ ﻟە ﻻﻗەﻛﺮدن ،ﺑەدوور ﺑﯿﺖ ﻟە رەﺷــﺖ و ﭘﯿﺴﯽ و ﻟەﮔەڵ ﺳﺮوﺷﺘﺪا ھﺎودەم ﺑﯿــﺖ .ﮔﻮﻓﺘﯽ ﻛﺎﻛﯽ ھــەژارت درۆ ﻧﯿﯿــە ،وەك ﮔﻮﻓﺘﯽ ﺑﺎﺑــە ،ھەروەك ﮔﻮﻓﺘﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛە ﮔﯿﺎن ﺑەﺧﺖ دەﻛەن ﺑﯚ ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﻛﺎری و ﻧﺎﺑﻨە داردەﺳﺘﯽ ﺟﺎﺷﻘەڵەﻣﺎن و ھەر ﻛﻮرد دەﺑﻦ .دڵﻨﯿﺎﺑە دڵﺨﯚﺷﺖ دەﻛەم. ﺋەﮔــەر ﻧەﮔەڕاﻣەوە ﻟێــﻢ ﺑﺒﻮورە، ﭼﯿﺮۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﻛــﺖ ﻟەﺑﯿﺮ ﻣەﻛە و ﺑﯿﻜەرە ﭼﺮای ﺳــەر رێﺖ ،دڵﮕﯿﺮ ﻣەﺑە ،ﺋەم ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎی ﺑە ﻣﯿﺮات ﻣﺎوە، ﺋەﮔەر ورﯾــﺎ ﻧەﺑﯿﺖ ﺑﯚت ﺑەردەواﻣە، ﻣﺎرﮔﺮﯾﺖ ،ﻟەﯾﻼ ،ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﺗەوارەﻛﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردەواری ﻛەم ﻧﯿﻦ، ﻧﺎﺋﻮﻣێﺪ ﻣەﺑە و ﭼﺎوت ﺑﻜەوە و ورﯾﺎی ﺧﯚت ﺑــە ،ﻟە دوژﻣــﻦ و داﮔﯿﺮﻛەر ﭘﯿﺴﺘﺮ و ﮔوﺗﺮ ﺟﺎﺷﻘەڵەﻣەﻛﺎﻧە و ﻓﺮﯾﻮی ﺋﯿﺴــﻢ و ﻣﯿﺴﻤﯿﺎن ﻣەﺧﯚ و ھەروەك ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردەواری ﭘﺎك و ﺑێ ﮔەرد ﺑە ،ﻛﻮرد ﺑە و ﻟەﮔەڵ واﻗﯿﻊ ھەﻧﮕﺎو ﺑﻨێ و ھەژارﯾﺖ ﻗەت ﻟە ﺑﯿﺮ ﻣەﻛە ،ﺑﻨﻮو ﺧﻮﺷﻜﯽ ﺟﻮاﻧﻢ ﺧەوی ﺧﯚﺷﺖ ﺑێﺖ .
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻛﺎرداﻧەوەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا
ﯾەك ﻟە ﺧﺎڵــــە ﻧەرێــــﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻣێــﮋووی 26ﺳﺎڵــەی ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺧﯚﺑەڕێــــﻮەﺑﺮدن ﻟە ھەرێــــﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ڕێﻜﻨــــەﺧﺴﺘﻨﯽ ﭼەﻧﺪﺟﺎرەی رێــﻔێــﺮاﻧﺪۆﻣــــە، ﭼﻮﻧﻜــــە ڕێــــﻔێﺮاﻧﺪۆم ﯾەك ﻟە ﺑەڵﮕــــە ھەرە ﻛﯚﻧﻜﺮێـﺘﯿﯿـەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘﺮاﻛﺘﯿــﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕــــەﯾەﻛﺪا. ڕێﻔێـــﺮاﻧﺪۆم ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜێـﻜﯽ دﯾﻤﯚﻛﺮاﺳﯿــــﯽ ﻧﯿـﯿـــە ﺑــە ﺋﻮﻣێــــﺪی ﺑەدەﺳﺘﮫێـــﻨﺎﻧﯽ ڕەواﯾـﯽ و ﺳەروەرﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧــەوەی ﻟەﭘێﻨــﺎو ﭘﺮﺳــێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ،ﺑـــەڵﻜﻮ ﮔەواھﯿﯿەﻛــﯽ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺑەرﺟـەﺳﺘەﯾـــە ﺑــﯚ ﺟێﮕﯿﺮﯾــﯽ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ دادﭘــــەروەرﯾﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿــﯽ و ﺟﯚرێﻜە ﻟە ﭘێﻮەر ﺑﯚ ﺳەﻧﮕــﯽ ﻣﺎﻓە ﺑﻨەڕەﺗﯿﯿـەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿــــﺒﻮون. ڕێﻔێــﺮاﻧﺪۆﻣﺪا ،ﭼﻮن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﺎزادی ﺳﯿﺎﺳـــﯿﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺪا، ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿـــﯽ ﺋـﯚﺗـﯚﻧـــﯚم، ﭼێﮋوەﻧﺪە ﻟە واﺗــﺎ واﻗﯿﻌﯿﯿــەﻛﺎﻧﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳـــﯿﯽ و ﻟە ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪن و ﻟە ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ دەﻧﮕـﯽ ﺧﯚی ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕـەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ
ـ ﻛﺎرﮔێــڕﯾﯿﺪا. ﺑەﭘێــﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﺋﺎﻣــﺎری ڕۆژﻧﺎﻣەواﻧﯿـــﯽ ،ﺗــﺎ ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺳــﺎﻧﯽ ﻧەوەﺗــەﻛﺎن ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 800ﺟﯚر رێﻔێــــﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟەﻧــﺎو دﻧﯿــﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿﺪا ڕێﻜﺨﺮاﺑﻮون .ڕێﻔێـﺮاﻧﺪۆم ھەﺑﻮوە ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ھەرێﻤێﻜﯽ ﺑﭽﻜﯚﻟە ﺑــﻮوە ﻟە وﺗــﯽ ﺑﭽﻮوك، ھەﯾﺸــﺒﻮوە ﺧــﯚی وﺗێﻜــﯽ ﺑەھێــــﺰ و دەوڵــــەﻣەﻧﺪ ﺑــﻮوە ﻟــــێ ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺳــﺎز ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺋــەوەی زەﻧﮕﯿــــﻨﯽ و ﭘێﮕەی ﺳﯿﺎﺳـــﯿﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯿەﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳـــﯿﯽ ﮔەورەﺗــﺮ ﻟــە ﺧﯚی ،وەك ﭼــﯚن وﺗﺎﻧﯽ ﻣەزﻧﯽ ﺋەوروﭘﺎﯾـﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺴﺘە ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ. ﻧەﻣﺴﺎﯾﯿـﯿەﻛﺎن ،ﻟە ﺳﺎڵــﯽ 1978دا ﺑە ڕێﻔێﺮاﻧﺪۆم ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋەﺗﯚﻣﯿـــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿــﺎن ڕەت ﻛــﺮدووە ،ﻟــێ ﻟە ﺳﺎڵـــﯽ 1994ﺧﯚﯾــﺎن ﻛﺮد ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻛە زۆر ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﯾەﻛێﺘﯿﯿە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺋەﺗﯚﻣﯿـﯽ ﺗﺎﯾﺒــەﺗﯿﻦ ،ﻟە ﺳﺎڵـــﯽ 2004دا و ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن، ﻧەﺗــەوە
رێﻔێﺮاﻧﺪۆم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد
17
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
دﯾﻤەن زەﻧﺪی:
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﻟە رێﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎوە ﻣەﯾﻨەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑە دﻧﯿﺎ دەﮔەﯾەﻧﻢ
وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎر دﯾﻤــەن زەﻧﺪی ﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1990ﻟە ﺷﺎری ﺳﻨەی رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺗــﺎران دەژی. ﺑەﺷــﺪاری ﭼەﻧــﺪان ﻓﯿﻠﻤــﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻛﺮدووە ﻛە دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ڕەﺷەﺑﺎ“ ﺑﻮو و ﺗﯿﺎﯾــﺪا رۆڵﯽ ﻛﭽــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەك دەﺑﯿﻨێﺖ ﻛە ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە دەﺳﺘﺪرێﮋی ﻛﺮاوەﺗە ﺳەر .ﺋەو ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﻛﺎر و ﺑەرﻧﺎﻣە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺧﺎﺗە ڕوو. وەك ﺳــەرەﺗﺎﯾەك ﺋەﮔەر ﺧﯚت ﺑﻨﺎﺳێﻨﯽ؟ ﻣﻦ دﯾﻤەن ﻣﺤەﻣەد ﻋەﻟﯽ زەﻧﺪی، ﻛﭽــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێــﮋی ڕۆژھەﺗﯽ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻢ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎران ﻟــە ﺑﻮاری دەرھێﻨەرﯾﯽ ) (directorدەﺧﻮێﻨﻢ و ﭘێﺸــﺘﺮﯾﺶ ﻟە ﻣﮫﺎﺑــﺎد و ورﻣێ ﺑەﺷﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﻢ ﺗەواو ﻛﺮدووە. دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﺖ ﺑﯚ ﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﭘێــﺶ ﺋەوەی دەﺳــﺖ ﺑە ﻛﺎری ھﻮﻧــەری ﺑﻜــەم ،زۆر ﺣــەزم ﻟە ﺷــﺎﻧﯚی ﻣﻨﺪاڵ و ﺑــﻮوك ﺑﻮو ﻛە ﺋەوﻛﺎت ﺗەﻣەﻧــﻢ زۆر ﺑﭽﻮوك ﺑﻮو، دواﺗــﺮ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2011ھﺎﺗﻤە ﻧﺎو دﻧﯿﺎی ھﻮﻧەرەوە و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2011 ﻟە ﺷﺎﻧﯚﮔەرﯾﯿەوە دەﺳﺘﻢ ﭘێ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ ،2013ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013دا ﯾەﻛــەم ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮی و ﺳﯿﻨەﻣﺎم دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮد و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﭼەﻧﺪان دراﻣﺎ
و ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﻢ ﻛﺮدووە و ﭼەﻧﺪان ڕۆڵﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺸﻢ ﺑﯿﻨﯿﻮە. ﺑەﺷﺪارﯾﺖ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷﺎﻧﯚﮔەری و دراﻣــﺎ و ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﺪا ﻛﺮدووە؟ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﭘێﻨــﺞ ﺷــﺎﻧﯚم ﻟــە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺗﺎران ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺳێ دراﻣﺎ ﻟە ورﻣێ ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوم ،ﺟﮕە ﻟەوەش ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷــﺎری ﺳــﻨە ﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤێﻜﻢ ھەﯾــە ﻟــە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺳــﯚران ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ و ﻟە ﺷﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺗﺮی ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﻢ ھەﯾە ﻟە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﯿﻼن ﺳەﻋﺪی، ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷﺪاری دوو ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﻢ ﻛﺮدووە ﻛە ﯾەﻛﯿﺎن ﻟە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷەوﻛەت ﺋەﻣﯿﻦ و ﺋەوﯾﺘﺮ ﺑەﻧﺎوی ”ڕەﺷــەﺑﺎ“ ﻟە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺣﻮﺳێﻦ ﺣەﺳەن ،ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺷــﺎری ﻣﺎردﯾﻦ ﺑەﺷــﺪاری ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﻢ ﻛﺮدووە ﻟە دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷــەھﺮام ﻋەﻟﯿــﺪی ،ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑەﺷــﺪاری ﭼەﻧﺪ ﻓﯿﻠﻤێﻜﻢ ﻛﺮدووە ،ﺳەرەڕای ﺋــەو ﻛﺎراﻧەﺷــﻢ دووﺟــﺎر ﻛﺎری
ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺎری ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿــﻢ ﻛﺮدووە. ﻟە ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ڕەﺷەﺑﺎ“ چ ڕۆڵێﻜﺘﺎن ھەﺑﻮو؟ ﻟــەم ﻓﯿﻠﻤــەدا ڕۆڵﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﻛﭽــە ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛــﻢ ﺑﯿﻨــﯽ ﻛە ﭼــﯚن دەﻛەوێﺘە دەﺳــﺖ داﻋﺶ و دەﺳــﺘﺪرێﮋی دەﻛﺮێﺘە ﺳەر و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﭘێﻮە دەﻛەن ،ھەروەھﺎ ﺋەو ﻛﭽە ﻟــە ڕووی دەرووﻧﯿﯿەوە ﻧەﺧﯚﺷە ﺑەھﯚی ﺋەو ﻛﺎرە دڕﻧﺪە و ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻨﺎﻧەی ﻛە داﻋﺶ ﺑەراﻣﺒەری ﺋەﻧﺠﺎم داﺑﻮون. دﯾﻤەﻧﯽ دەﺳﺘﺪرێﮋﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﻓﯿﻠﻤەﻛەدا ﻧەﺑﻮو؟ ﻧەﺧێﺮ دەرھێﻨەر ﺋــەم وێﻨەﯾەی ﻧەھێﻨﺎﯾە ﻧــﺎو ﻓﯿﻠﻤەﻛەوە ،ﺋەﮔەر ﺋــەم وێﻨەﯾەﺷــﯽ ﺑﮫێﻨﺎﺑﺎﯾــە ﻧﺎو ﻓﯿﻠﻤەﻛــە ﻣﻦ رەﺗــﻢ دەﻛﺮدەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻛەس ﺑەو رۆﻧە ﻧەﺑﻮوەﺗە ﺋەﻛﺘەر ،ھەروەھﺎ ﺋەﮔەر ﺑﻤەوێﺖ ﺑەﺷــﺪاری ﻟــە ﻓﯿﻠﻤێــﻚ ﯾــﺎن دراﻣﺎﯾەك ﺑﻜەم ،ﺳــەرەﺗﺎ دەﺑێﺖ ﺑﺰاﻧــﻢ چ ڕۆڵێﻜﻢ ﭘــێ دەدرێﺖ، ﺋەﮔــەر ڕۆڵەﻛەم ﺑــەدڵ ﻧەﺑێﺖ ﺑەﺷــﺪاری ﻧﺎﻛەم ،ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا
ﻣﻨــﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎر ﺑﯚ ﺋــەوە ﻛﺎر ﻧﺎﻛەم ﺧﯚم ﺑەﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ ﺑﻜەم ،ﺑەڵﻜﻮ دەﻣەوێﺖ ﺑەﺷﺪاری ﻟە ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾەك ﺑﻜەم ﻛە ﻗﺴــەی ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ دﻧﯿﺎ ھەﺑێﺖ و ﻣەﯾﻨەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻧﯿﺸــﺎن ﺑــﺪەم و ﭘێﯿﺎن ﺑڵێﻢ چ ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﯿەك ﺑەﺳەر ﻣﯿﻠەﺗەﻛەم ھﺎﺗﻮوە. ﺋەم ﻓﯿﻠﻤە ﻟە ﭼەﻧﺪ وت و ﻟە
ﭘێﺸﻜەش ﺑەھەﻣﻮو ﻛﭽﺎن و ژﻧﺎﻧﯽ ﺋێﺰﯾﺪی ﻛﺮد. ﻓﯿﻠﻤەﻛە ﻟە ﻛــﻮێ وێﻨەی ﺑﯚ ﮔﯿﺮاوە؟ ﺋەو ﻓﯿﻠﻤە ﺑەﺷێﻜﯽ وێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ﻻﻟﺶ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﻟە زوﻣﺎر ﮔﯿﺮاوە ،ھەروەھﺎ ﺑەﺷە زۆرەﻛەی ﻟە ﻛەﻣﭙﯽ ﺋێﺰﯾﺪﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺷﺎری دھﯚك وێﻨەی ﺑﯚ ﮔﯿﺮاوە.
دووﺟﺎر ﻛﺎری ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺎری ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧﯿﻢ ﻛﺮدووە ﭼەﻧﺪ ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﺪا ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮا؟ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ”ڕەﺷــەﺑﺎ“ ﻟــە ﭼەﻧﺪان ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ وﺗﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻛﺮا ،وەك ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﺗﺎران و دوﺑەی ،ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪان وﺗﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﺳــﯿﺎ و ﺋەوروﭘﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ، ﺋــەوەی زۆر دڵﺨﯚﺷــﯽ ﻛــﺮدم ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻟﯚس ﺋەﻧﺠﻠﯚس ﺑﻮو ﻟە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻛە ﻟەو ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵەدا ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻛﭽە ﺋەﻛﺘەرم ﭘێ ﺑەﺧﺸﺮا ،ﻣﻨﯿﺶ ﺋەو ﺧەﺗەم
ﺟﮕە ﻟە ﺳــﯿﻨەﻣﺎ و دراﻣﺎ ﺣەز ﺑــە چ ﺑﻮارێﻜــﯽ ﺗــﺮی ھﻮﻧەری دەﻛەﯾﺖ؟ ﺣەز ﺑەھەﻣــﻮو ﺑﻮارێﻜﯽ ھﻮﻧەری دەﻛــەم ،ﺑــەم ﻟە ھەﻣــﻮوان زﯾﺎﺗــﺮ ﺣــەز ﺑــە دەرھێﻨەرﯾﯽ و ﺳــﯿﻨەﻣﺎﻛﺎری و ﻓﯿﻠﻤــﯽ دۆﻛﯿﯚﻣێﻨﺘﺎری دەﻛەم ،ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤێﻜﯽ دۆﻛﯿﯚﻣﯿﻨﺘﺎرﯾﻢ ﻛــە ﺗەواوم ﻛﺮد، دەﯾﻨێﺮم ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە
ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵەﻛﺎﻧﺪا. دەﺗەوێ ﻟە ڕێﯽ ھﻮﻧەرەﻛەﺗەوە ﺑە ﻛﻮێ ﺑﮕەی؟ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﻢ ﺋەوەﯾــە ﻟــە ڕێــﯽ ھﻮﻧەرەﻛەﻣــەوە ﺑﺘﻮاﻧــﻢ ﻛﺎر ﻟەﭘێﻨــﺎو ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﺑﻜــەم، ھەروەھــﺎ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪێﻜــﯽ ﺑﺎش و ﺳــەرﻛەوﺗﻮوﺑﻢ ﻟــە ﺑﻮارەﻛەی ﺧﯚﻣﺪا ،ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗــﺪا ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﻣێﮋووﯾەك ﺑﯚ ﺧﯚم دروﺳﺖ ﺑﻜەم و ﻣﺮدم وەك ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺷێﺮﻛﯚ ﺑێﻜەس ﻧﺎوم ﺑە ﮔەورەﯾﯽ و درەوﺷــﺎوەﯾﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە. ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﺖ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪاﯾە ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺑﻮاری ﺳﯿﻨەﻣﺎ و دراﻣﺎدا؟ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﭘڕۆﭬەی ﺷﺎﻧﯚﮔەرﯾﯿەﻛﻢ ﻟە ﺗﺎران ،ﻟەﺑﺎرەی ﭘڕۆژەی ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺳــﯿﻨەﻣﺎﯾﯿﺶ ﭼەﻧــﺪان ﻛەس و دەرھێﻨەر داواﯾــﺎن ﻟێ ﻛﺮدووم و ﻗﺴــەﻣﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻟەﮔەڵﯿﺎن ڕێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮوم و ﺟﺎرێ ھﯿﭻ دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ،ھەروەھﺎ ﻟە دوای ﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤﯽ ”ڕەﺷەﺑﺎ“ زۆر ﻛﻮرﺗە ﻓﯿﻠــﻢ و دراﻣﺎی ﺗﺮم ﺑﯚ ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﻛﺮاوە ،ﺑەم ﺧﯚم ﺑەدوای ﻧەﭼﻮوم.
ﭼﺮا ﭼﯚڵﯽ :ﺷﺎﻧﯚ دوو ﺑﺎڵﻢ ﭘێ دەدا ﺑﯚ ﻓڕﯾﻦ
ﺣەزم ﻟەﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻦ و ﮔﯚراﻧﺒێﮋی ﻧﯿﯿە وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﭼﺮا رەﺳــﻮوڵ ﺋەﺣﻤــەد ﭼﯚڵﯽ ﻧﺎﺳــﺮاو ﺑە ”ﭼﺮا ﭼﯚڵﯽ“ ﯾەﻛێﻜە ﻟە دەﻧﮓ و ڕەﻧﮕــە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺑﻮارێﻜﯽ ﺟﯿــﺎوازی ھﻮﻧــەری و ﺋەدەﺑﯿﺪا ﻛﺎر دەﻛﺎت .ﺋــەو ﻟــە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷــە“دا ھەڵﻮەﺳــﺘە ﻟەﺳــەر ﻛﺎر و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ دەﻛﺎت و رای دەﮔەﯾەﻧێ ﻛە ﺷــﺎﻧﯚی ﺑﺎڵﯽ ﭘێﺪەدات ﺑﯚ ﻓڕﯾﻦ. ﭼﺮا ﺋەوەش ﻧﺎﺷﺎرێﺘەوە ﻛە ﺣەزی ﻟێﻨﯿﯿە ﺑﺒێﺖ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ و ﺧﯚی زۆر دەﭘﺎرێﺰ ﻟە ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻦ. ﻟــە ﻛەﯾــەوە دەﺳــﺘﺖ ﺑــە ھﯚﻧﯿﻨەوەی ﺷﯿﻌﺮ ﻛﺮدووە؟ ﻟەﺳــﺎڵﯽ 2009ەوە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺷﯿﻌﺮم و ﺳــەرەﺗﺎ ﺑﯚ ﻣﻨﺪان ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣە. ﯾەﻛەم ﺷﯿﻌﺮت ﺑﯚ ﻛێ ﻧﻮوﺳﯽ و ﻛﺎرداﻧەوەی ﭼﯽ ﺑەدوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎ ﻟەﻻﯾەن ﺑﻨەﻣﺎڵەﻛەت؟ ﯾەﻛەم ﺷــﯿﻌﺮم ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛەم ﻧﻮوﺳــﯽ ﻛە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی واﻧەی ﭘێ دەﮔﻮﺗﻢ ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎوﻛﻢ ﭘێﯽ زاﻧــﯽ ﺗﻮوڕە ﺑــﻮو ﻟێﻢ ،ﭘێﯽ ﮔﻮﺗــﻢ ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺋــەوە ﻛﺎرە ﻧەﻛەم ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﻧﺎ ﻛە ﺣەزی ﺑە ﺑەھﺮەﻛەم ﻧەﺑﻮو ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەم ھەﺑــﻮو ،ﺋەﮔەر داواﺷﻢ ﻟێ ﺑﻜﺮێ ﺑوی ﺑﻜەﻣەوە ﺋەو ﻛﺎرە ﻧﺎﻛەم ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ و ﻛﺮﭼﻮﻛﺎڵە. ﺣەز دەﻛەﯾﺖ ﺷــﯿﻌﺮی ﺋﺎزاد ﺑﻨﻮوﺳﯿﺖ ﯾﺎن ﺑە ﺳەروا و ﻛێﺶ؟ ھەﺳــﺖ ﺑەﻛﯚﯾﻼﯾەﺗــﯽ دەﻛەم ﻛﺎﺗێــﻚ وەزن و ﻗﺎﻓﯿە ﺑەﻛﺎر دێﻨﻢ،
ﺧﯚم ﻟــەوە رزﮔﺎر ﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە وﯾﺴﺘﻢ ﺋﺎزادﺑﻢ ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا. دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺋێﺴــﺘەم و ﻟەم ﺳــەردەﻣەدا ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ زۆر ﻛەﺳﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ، ﭼﯽ ﺋێﻮەی ﻛﺮد ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮ؟ ﻟــە ﺗەﻣەﻧێﻜﯽ ﺑﭽــﻮوك و ﻛەﻣﺪا دەﺳﺘﻢ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺷﯿﻌﺮ ﻛﺮدووە، ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﻢ ﺑــﯚ رەﮔــەزی ﺑەراﻣﺒەر وای ﻟێ ﻧەﻛﺮدووم ﺷﯿﻌﺮ ﺑﻨﻮوﺳــﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوﻛﺎﺗە درﻛﻢ ﺑە رەﮔــەزی ﺑەراﻣﺒەر ﻧەﻛﺮدووە، ﺗەﻣەﻧﻢ 12ﺳــﺎن ﺑــﻮو ،ﺣەزی ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە واﯾﺎن ﻛﺮد ﺷــﯿﻌﺮ ﺑﻨﻮوﺳﻢ و وﺷــەی ﺟﻮان ﺑﺪۆزﻣەوە. ھﻮﻧــەری ﻧﻮاﻧــﺪن و دﻧﯿﺎی ﺷﯿﻌﺮ و ﺋەدەب ﻛﺎﻣەﯾﺎن ﭘﯿﺸەی ﺳــەرەﻛﯿﺘﺎﻧە و ﻟەﮔەڵ ﻛﺎﻣەﯾﺎن
دڵﺨﯚﺷﯽ؟ ﺣەز و ﺋــﺎرەزووم ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺷــﯿﻌﺮە ،ﺑەم ﺋەواﻧە ﭘﯿﺸــەی ﻣــﻦ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﯿﺸــەی ﻣﻦ ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺎرﯾﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﻮاری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﻢ ﺗەواو ﻛﺮدووە و ﺷﺎرەزام ﻟە ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺎری و ﭘەﯾﺎﻣﻨێﺮی و ﺑێﮋەری ،ﻟەﮔەڵ ﺷﺎﻧﯚدا دڵﺨﯚﺷﻢ و وا ھەﺳــﺖ دەﻛەم ﺑــﺎڵ دەﮔﺮم دەڕۆم ﺑﯚ ﺋەوﭘــەڕی دﻧﯿﺎ ،ﺋەﮔەر دەرﻓەﺗﻢ ھەﺑێﺖ ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﺷﺎﻧﯚ دەﺳﺖ ﺑەﺧﻮێﻨﺪن دەﻛەﻣەوە.
ﺷﯿﻌﺮ ﺑﯚ ﻛێ دەﻧﻮوﺳﯽ؟ ﺷﯿﻌﺮ ﺑﯚ ﺧﯚم دەﻧﻮوﺳﻢ ،ﺋﺎﺳﻮودە دەﺑﻢ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺎﺧﻢ دەﺧەﻣە ﺳــەر ﭘەڕەﯾەك ،ﺋەوە ھەﺳﺖ و وﯾﺴﺘﯽ ﻣﻨە. ﻟە ﻛﺎری ﻧﻮاﻧﺪن و ﺷﺎﻧﯚﮔەری چ رۆڵێﻜﺖ ﻗﺒﻮوڵە و ﭼﯚن ﺑﺎس ﻟە ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ﺟەﺳﺘە دەﻛەﯾﺖ؟ ﺣەز دەﻛەم ﻛﺎر ﻟەو دەﻗە ﺷﺎﻧﯚﯾﯿەدا ﺑﻜەم ﻛە ﺧﯚم ﻧﻮوﺳەرﯾﺎﻧﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە وا ھەﺳــﺖ دەﻛــەم ﺑەﺗــەواوی ﺋــەوە ﺑەرﺟەﺳــﺘە دەﻛــەم ﻛە ﺧــﯚم دەﻣەوێﺖ ،ﺑــەم ڕﻗﻢ ﻟە ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨــە ،ﭘێــﻢ واﯾە ﺑەﺑێ ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻦ دەﺗﻮاﻧﻢ دﯾﻤەﻧێﻜﯽ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺶ دروﺳﺖ ﺑﻜەم. ﺣەز دەﻛەﯾﺖ ﻟە چ ﺑﻮارێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛﺎر ﺑﻜەﯾﺖ؟ ﺣەزم ﻟە ھﯿــﭻ ﺑﻮارێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿە، ﺋەﮔەر ﺑﯚم ﺑڕەﺧﺴــێﺖ ﺳــەﻓەر دەﻛــەم و ﺑــﯚ ھەﺗﺎھەﺗﺎﯾــە وەك ﺷﺎﻧﯚﻛﺎر دەﻣێﻨﻤەوە. وەك ﻛﭽێــﻚ ڕۆژاﻧــە ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﮔﺮﺗە ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯽ ﺑەدەﻧــﮓ و ڕەﻧﮕــﯽ ﺧــﯚت ﺑو دەﻛەﯾﺘــەوە ،ﺋــەو دەرﻛەوﺗﻨﺎﻧە ﻛێﺸەی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻧەﻛﺮدووی؟ ھەﺳــﺖ ﺑەﺑﻮوﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻧﺎﻛەم ﻟــە ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﮔﺮﺗــە ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿەﻛﺎﻧﻢ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧەﭘڕژاوﻣەﺗە
ﺷــﯿﻌﺮ ﺑﯚ ﺧﯚم دەﻧﻮوﺳﻢ، ﺋﺎﺳﻮودە دەﺑﻢ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺎﺧﻢ دەﺧەﻣە ﺳەر ﭘەڕەﯾەك
ﺳەر ﻛﺎرێﻜﯽ ھەڵە ،ﺑﯚﭼﯽ ﺑﺘﺮﺳﻢ، ﻧەﺧێﺮ ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ھەﺳﺖ ﺑە ﺗﺮس ﻧﺎﻛــەم ،ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﻛﺎراﻧە ﻧﺎﻛەم ﻛە ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛەﻛﺎن و دوور وﺗەﻛﺎن دەﯾﻜەن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻣﻦ دژاﯾەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻦ ﻧﺎﻛەم و ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑــە ھﺎوڕەﮔەز و ﺋەوﯾﺘــﺮ ﻧﺎﻛەم و ﺟﺎڕی ﺧﯚڕووﺗﻜﺮدﻧــەوە ﻧﺎدەم و ﻧەﺑﻮوﻣەﺗە ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﻟە ﺑەردەم ﭘێﺸــﻜەوﺗﻨﯽ ھﻮﻧەری ﻛﻮردی، ﻛەواﺗە ﻟە ﭼﯽ ﺑﺘﺮﺳﻢ؟ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھەوڵ دراوە دوورت ﺑﺨەﻧەوە ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺖ؟ ﺑەڵــێ ھەوڵﯿــﺎن داوە دوورم ﺑﺨەﻧەوە ﻟە ﻛﺎری ﺷــﺎﻧﯚﯾﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﭘێﯿﺎن زﯾﺎﻧــە ﭘﺎرە ﺑﯚ ﺷــﺎﻧﯚ ﺧەرج ﺑﻜــەن ،ﺧەڵﻜﯽ ﺷﺎرەﻛەم ﺷــﺎﻧﯚﯾﺎن ﺧﯚش ﻧﺎوێﺖ ﺗەﻧﺎﻧەت دەرھێﻨەرەﻛﺎﻧﯿﺶ ،ﺋەﮔەر ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑﻮﯾﺴﺘﺎﯾە ﻧەﯾﺎﻧﺪەھێﺸﺖ ھﯚڵﯽ ﺷﺎﻧﯚ ﺑﯚ ڕۆژێﻚ ﺑە 200دۆﻻر ﺑێﺖ ،ﺋەﻣە زۆر ﮔﺎڵﺘەﺟﺎرﯾﯿە. ڕۆژاﻧــە ﭼــﯚن ﻛﺎت و ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﺖ داﺑــەش دەﻛەﯾﺖ؟ ﺋێﺴــﺘە زﯾﺎﺗــﺮ ﺧــﯚم و ﺑەﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺳەرﻗﺎڵ ﻛﺮدووە ،ھەوڵﻢ دا ﺑﯚ ﯾەﻛــەم ڕۆژی ﺟەژن ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﯽ ﺷﺎﻧﯚﯾﯿﻢ ھەﺑێﺖ ،ﺑەم دەرﻓەت ﻧەڕەﺧﺴﺎ ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧﯿﺸﻢ ﺑﯚ ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟەوێ ﺑەﺷێﻮەی ڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر ﭘێﺸﻜەش دەﻛەم و ﺑﯿﺮ دەﻛەﻣــەوە ﭘڕۆژەی
داھﺎﺗﻮوم ﭼﯽ ﺑێﺖ. ﺑﯚﭼــﯽ ھﯿــﭻ ﻧﺎﻣﯿﻠﻜەﯾەﻛﯽ ﺑوﻛﺮاوەی ﺷﯿﻌﺮﯾﺖ ﻧﯿﯿە؟ ﭼﻮﻧﻜە ﻧەﻣﻮﯾﺴﺘﻮوە. زﯾﺎﺗــﺮ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﺖ ﻟە راﻧﯿە ﺑەدی دەﻛﺮێﺖ ،ھەوڵﺖ ﻧەداوە ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭼﺎﻻك ﺑﯿﺖ؟ ھەوڵﻢ ﻧەداوە ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﻢ ﺑﺒەﻣە دەرەوەی ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﭼﻮﻧﻜە
ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟە ﺋێﺴﺘە زﯾﺎﺗﺮ ﺑەھێﺰ و ﺋﺎﻣﺎدەﺗﺮ ﺑﻢ. ﺣــەز دەﻛەﯾــﺖ ﺑﺒﯿــﺖ ﺑە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ؟ ﻧەﺧێــﺮ ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧــﺎ ﻛە دەﻧﮕﻢ ﺧﯚش ﻧﯿﯿــە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﯾەﻛێﻚ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺣەز و ﺧﻮﻟﯿﺎﻛﺎﻧﻢ. ﺧﺎوەن چ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ؟ دﯾﭙﻠﯚﻣﻢ ﻟە ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪن. ﭼﯚن وەﺳــﻔﯽ ﺧﺎﺗﻮو ﺳێﺮای دﯾﺰاﯾﻨــەری ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯽ ﻛﻮردی دەﻛەﯾﺖ ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺖ ﻟەﮔەڵ ﺋەوە؟ ﺧﺎﺗــﻮو ﺳــێﺮا ﺧﺎﺗﻮوﻧێﻜــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە و ﻟەﮔەڵﯿــﺪا ﺗەﻧﯿﺎ وەك ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺎر ﻛﺎر دەﻛــەم، ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەﻧﻮوﺳﻢ و ﭘێﺸﻜەﺷﯽ دەﻛەم، ﺧﺎﺗﻮو ﺳێﺮا دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻧﻤﺎﯾﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺒﺎﺗە دەرەوە ،ﻟەو ﺑﺎوەڕەدام ﺳەرﻛەوﺗﻮو دەﺑێﺖ. ﺑﯚﭼﯽ ﻛﺎر دەﻛەﯾﺖ؟ ﺑﯚ ﺧﺰﻣەت و ﺋﺎرەزووی ﺧﯚم ﻛﺎر دەﻛەم ،ﺑەم ڕاﺳﺘﯽ ﺋەوەﯾە ﺋەﮔەر ﺣــەزم ﻟە ﻛﺎرەﻛەم ﻧەﺑﻮواﯾــە ،ﻟــەو ڕووەوە ﺧﺰﻣەﺗﯿﺸﻢ ﻧەدەﻛﺮد. ﺋەﮔــەر داوات ﻟــێ ﺑﻜــەن واز ﻟــە ﻛﺎری ھﻮﻧەری دێﻨﯿﺖ؟ ھەﺳــﺖ ﺑەﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ دەﻛەم ﻛﺎﺗێﻚ ﻟە ھﻮﻧەر ﻛﺎر دەﻛەم ،ﺷﺎﻧﯚ دوو ﺑﺎڵﻢ ﭘێ دەﺑەﺧﺸێﺖ و وا دەﻛﺎت ﺑﻔڕم ،ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺋەﮔەر داوام ﻟێ ﺑﻜەن واز ﺑێﻨﻢ، وا دەﻛەم ﻟێﻢ ﺗێﺒﮕەن.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
دڵﮕەش ﻗﺎدر:
وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل دڵﮕەش ﻗﺎدر ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1976ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﭘﺎﺷــﺎی ﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮە ژﻧە ﻧﺎﺳــﺮاوەﻛﺎن و ﺑە ”دڵﯽ ڕۆژھەت“ دەﻧﺎﺳﺮێﺖ .ﺋەو ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛﺎری ﻧﻮاﻧﺪن دەﻛﺎت و ﺑﯚ داھﺎﺗــﻮوش دەﯾەوێﺖ ﺑﺒێﺘە ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾەﻛﯽ ﮔەﺷﺎوەی ﺑﻮاری ﺳــﯿﻨەﻣﺎ .ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟە ژﯾﺎن و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﺘﺎن ﺑﯚ ﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﻤەوە ﻗەڵەم و ﺷــﯿﻌﺮم
ﻛﺮﭼﻮﻛﺎڵ ﺑــﻮون ،ھــﺎوﻛﺎت ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ھەرزەﻛﺎرﯾﯿەوە دەﺳــﺘﻢ ﺑە ﺷﯿﻌﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻛﺮدەوە ،ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەش دﯾﺴــﺎن ﺳــەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮوم ،ﺗﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻤە ﺗەﻣەﻧﯽ 25 ﺳﺎڵﯽ ﺋﯿﺘﺮ ھەﺳﺘﻢ ﻛﺮد ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻢ ﻛﺎﻣڵ ﺑــﻮون و وردە وردە ﺟﻮاﻧﺘﺮ دەﻣﻨﻮوﺳﯽ. ﺑﯚﭼﯽ ﺑە ”دڵــﯽ ڕۆژھەت“ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﺖ دەرﻛﺮدووە؟ دڵﯽ ڕۆژھەت ﺋــەو ﻧﺎوە ﺑﻮو ﻛە ﺗﻮاﻧــﯽ ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻢ ﺑﭙﺎرێــﺰێ و ﺑﻤﮫێڵێﺘەوە ،ھەروەھﺎ ڕۆژھەت ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەﯾەﻛﯽ زۆری ﻟەﺳــەرم ھەﯾە ﻟــە ڕووی ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی و
دەﻣەوێﺖ ﺑﺒﻤە ﺋەﺳﺘێﺮەﯾەﻛﯽ ﮔەﺷﺎوەی ﺑﻮاری ﺳﯿﻨەﻣﺎ ﺧﯚش وﯾﺴــﺘﻮوە و ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮوم ﻛﺘێﺒﯽ زۆرێﻚ ﻟە ﺷﺎﻋﯿﺮەﻛﺎﻧﻢ ھەﺑــﻮو ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دﯾﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﻧــﻊ ،ﻧﺎﻟﯽ و ﻣەﺣﻮی ،ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ 10ﺳــﺎڵﯿﯿەوە ھەﻧﺪێﻚ ﺷــﯿﻌﺮم دەﻧﻮوﺳــﯽ ،ﺑــەم ﭘێــﻢ واﺑﻮو
ھﻮﻧەری و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷــﺘﯽ ﺗﺮەوە ﻛە زۆر ﻟەﻻم ﺟﻮاﻧە وەك ﻛﻮﻟﺘﻮور و داﺑﻮﻧەرﯾﺖ ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺑﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻢ ﻟە ﺑﻨﭽﯿﻨــەدا ﺧەڵﻜﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ،ھەر ﺋەو ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿە وای ﻟێ ﻛﺮدووم
ﻛە ﺋەو ﻧﺎزﻧﺎوە ﺑﯚ ﺧﯚم ھەڵﺒﮋێﺮم. ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪ ﺳــﯿﺪﯾﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﺖ ﺑو ﻛﺮدووەﺗەوە؟ ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ھەوڵێﻜﯽ زۆرم ﻟەﮔەڵ دراوە ﺑــﯚ ﺋــەوەی ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﺷﯿﻌﺮی ﺑو ﺑﻜەﻣەوە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸﺪا ﭘﺎرﺳﺎڵ ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯿﺎن ﺑە ﻧﺎوی ”ﻧــﺎزی ژن و ﭘەﭘﻮوﻟەﯾەك“ ﺑــﯚ ﻛﺮدم ﻛــە ﻟە 14ﺗــﺮاك ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮو ،ﺑەم ﺑەدڵﻢ ﻧەﺑﻮو و ﺑوم ﻧەﻛﺮدەوە ،ﺋێﺴــﺘە ﺋەﻟﺒﻮوﻣێﻜﯽ ﺗــﺮم ﺑەﻧــﺎوی ”ﻧﺎزی ژﻧێــﻚ“ ﻟە ﺑەردەﺳﺘﺪاﯾە و ﻟە ﭘێﺶ ﺟەژن ﯾﺎن دوای ﺟەژن دەﻛەوێﺘە ﺑﺎزاڕەوە. ﺷــﯿﻌﺮ ﺑــە ﭼەﻧــﺪ زﻣــﺎن دەﻧﻮوﺳﯽ؟ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ داﯾﻚ دەﻧﻮوﺳــﻢ، ﺑەم ﭼەﻧﺪ ﺷــﯿﻌﺮﯾﻜﻢ ﻟەﻻﯾەن ﻛﭽــە ﺧﻮێﻨﺪﻛﺎرێﻜﯽ ﻓﺎرﺳــەوە ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺗــﺎران وەرﮔێڕدراوەﺗە ﺳەر زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ و ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەی ﻟە ﺑەﺷــﯽ زﻣﺎن و ﺋەدەب ﻟە زاﻧﻜﯚی ﺗﺎران. ﺑﯚﭼــﯽ ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧەن؟ ﻋەﺷﻖ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚری ﻧﺎو ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻤە
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
ﻋەﺷﻖ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚری ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻤە و ڕەﻧﮕﺪاﻧــەوەی ﮔــەورەی ھەﯾە ﻟەﺳەر ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻢ ،ﺋەﮔەر ﻋەﺷﻖ ﻧەﺑێــﺖ ،ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺋەو وﺷــﺎﻧە ﺑﻨﻮوﺳــﻤەوە ،ھەروەھﺎ ﻋەﺷــﻖ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻧﺎﺑەﺳــﺘﻤەوە و ھەﻣﯿﺸە ﻟە ھﺰری ﻣﻨﺪا زﯾﻨــﺪووە ،واﺗــﺎ ﺋەﮔەر ﺋەو ﻛەﺳە ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﺑەردەﺳﺖ ﺑێﺖ ﯾﺎﺧﻮد ﻧەﺑێﺖ ،ﻋەﺷﻘەﻛەی ﻟەﻻم ھەر ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ﻛەﺳەﻛە ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ زﯾﻨﺪووی ﺑﯚ ﻧﺎﻛەم ،ﺑەم ﺋەﮔەر ﺋەو ﻟەﻻم داﻧﯿﺸێﺖ و ﻣﺎﭼﻢ ﺑﻜﺎت و ﺧﯚﺷــﯽ ﺑﻮێﻢ و دەﺳﺖ ﺑە ﻗﮋﻣﺪا ﺑێﻨێﺖ و ﻟەﻻم ﺑﺨەوێﺖ ،ﺋەو ﻛﺎﺗە ﺑەزﯾﻨﺪووی ﺣﯿﺴﺎب دەﻛەم، ﻛەواﺗە ﺋەو ﻛەﺳە وەك ﻻﺷە ﺧﯚی ﻧﯿﯿە و ﻣﺮدووە ،ﺑەم ﻋەﺷﻘەﻛەی ھەر ﻟەﻻم زﯾﻨــﺪووە ،ﺑﯚﯾە ﺟﻮاﻧﯽ ﻋەﺷﻖ ﻟەوەداﯾە ﻛە ﭘێﯽ ﻧﺎﮔەی ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻋەﺷﻖ وەك ﻣﺮدن و ﻟە داﯾﻜﺒﻮوﻧە ،ﻟەﺑەر ﺋەوەی ﺗﺎم ﻟە ﺧﯚﺷﯽ و ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﯿەﻛەی دەﻛەﯾﺖ.
ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﺘﺪا زۆر ﺑە ژﻧﺪا ھەڵﺪەڵێﯿﺖ؟ ژن ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ژﯾﺎﻧە و ﭘﯿﺎوان ﺑەﺑێ ژن ھﯿﭽﯿــﺎن ﭘێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺑێ ژن ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﻨﺪاڵێﻚ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ،ھەرﭼەﻧﺪە ژﻧﯿﺶ ﺑەﺑــێ ﭘﯿﺎو ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋــەوە ﺑﻜﺎت، واﺗﺎ ﺗەواوﻛــەری ﯾەﻛﺘﺮن ،ﺑەم ﮔەورەﯾﯽ ژن ﻟەوەداﯾە ﻛە زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗــە ﺳەرﺷــﺎن، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ژن وەك ﭘەرﺳﺘﮕەﯾەك ﺳــەﯾﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەم دﻧﯿﺎﯾە ﻟەﺳەر ژن وەﺳــﺘﺎوە ،ھەروەھﺎ ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ﭘەﯾﻜەرێﻚ ﺑﯚ ژن دروﺳﺖ ﻛﺮاوە و ﺧەڵﻜەﻛەی دەﭼﻦ ﻣﺎﭼﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣێﯿﯿﻨەی ﺋــەو ﭘەﯾﻜەرە دەﻛەن و زۆر ﺑە ﭘﯿــﺮۆزی دادەﻧێﻦ ،ﺋەوەش ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺋەوەﯾە ﻛە ﺋەوە ﻧەﺑێﺖ ﺋەو ژﯾﺎﻧەش ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎﺑێﺖ. ﺟﮕە ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﻧﻮوﺳﯿﻦ ،وەك
ﺋەﻛﺘەرێﻚ ﺑەﺷﺪاری دراﻣﺎﯾەﻛﺘﺎن ﻛﺮدووە ،ﺋەو دراﻣﺎﯾە ﺑە ﻧﺎوی ﭼﯿﯿە و ﻛەی ﭘەﺧﺸﯽ دەﻛەن؟ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟــﺎر وەك ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺎزە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧﻮاﻧﺪن ﻟــە دراﻣﺎﯾــەك دەﻛــەم ﺑەﻧﺎوی ”ﺷــەوﭼەرەی ڕەﻣــەزان“ و دراﻣﺎﻛــە 30ﺋەڵﻘەی ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێــﺖ و ﺗﯿﺎﯾــﺪا ڕۆڵێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﻢ ﭘێ دەدرێــﺖ ،واﻣﺎن داﻧﺎﺑــﻮو ﺋــەم دراﻣﺎﯾە ﺑــﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕەﻣەزان ﭘەﺧــﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑەم ﺑە داﺧێﻜــﯽ زۆرەوە ھﯿﭻ ﻛەﻧﺎڵێﻚ ﭘــﺎرەی ﺋەوەی ﻧەﺑﻮو ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺋێﻤە ﺑــﻜﺎت و ﺋــەو دراﻣﺎﯾەﻣﺎن ﻟــێ وەرﺑﮕﺮن ،ﻟە ﻛﯚﺗــﺎدا ﻛەﻧﺎڵﯽ KNNدراﻣﺎﻛەی ﻟــێ وەرﮔﺮﺗﯿﻦ، دﯾﺴــﺎن ﺑە داﺧەوە ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻧەوﺷﯿﺮوان ﻣﺴــﺘەﻓﺎی ﺑەﺳەردا ھــﺎت و ﻟەﺑەرﺋــەوە ﻟــە ﻣﺎﻧﮕﯽ ڕەﻣەزان ﭘەﺧﺶ ﻧەﻛﺮا ،ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋــەوە دەﻛەﯾﻦ دوای ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ
ﭘﺮﺳــەﻛە ﺋەم دراﻣﺎﯾە ﺑﯚ ﺑﯿﻨەران ﭘەﺧﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە دراﻣﺎﯾەﻛﯽ زۆر ﺧﯚﺷــە و ﻛﺎری ﺟﻮاﻧــﯽ ﺑــﯚ ﻛــﺮاوە ،ھەر ﺋەڵﻘەﯾەﻛﯽ ﻟەﺳــەر ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺟﯿﺎوازە و ﺑە ﺑەﺷــﺪاری ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻧﺎﺳــﺮاوە. دراﻣﺎﻛە ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﯚڕش ﻗﺎدرە ،ﻟە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ ﭘڕۆﭬەﻛﺮدﻧﻢ ﺑﯚ ﺷــﺎﻧﯚﮔەرﯾﯽ ”ﻛﭽﺎﻧــﯽ ﮔەڕەك“ ﻟەﮔەڵ ھەﻣــﺎن ﮔــﺮووپ ﻛە ﺑﯚ ﺟەژن ﻟە ﺳەﻋﺎت ھەﺷﺘﯽ ﺷەو ﻟە ھﯚڵﯽ ﺗەوار ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ دەﻛەﯾﻦ. دوا ﺣەز و ﺋﺎواﺗﺘﺎن ﭼﯿﯿە؟ ﭘێﺸــﺘﺮ زۆر ﺣەزم دەﻛــﺮد وەك ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎر ﺧــﯚم ﻟە ﺷﺎﺷــەﻛﺎن ﺑﺒﯿﻨﻢ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﺣەزەم ﻧەﻣﺎوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻦ ﺋەوەی ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە ﻛــە ﺑــەدوای ﺋەم ﺣەزەم ﺑﻜەوم ،ﺑــەم دەﻣەوێﺖ ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺑﺒﻤە ﺋەﺳــﺘێﺮەﯾەﻛﯽ ﮔەﺷﺎوەی ﺑﻮاری ﺳﯿﻨەﻣﺎ.
ﺳﺎرای ﭘﺎﯾﺰ :ﻛەﺳێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻤﺪا ﻧﯿﯿە
ﻛﺎﺗێ ژن دەﺳﺖ دەداﺗە ﻗەڵەم دەﺑێﺖ ﺧﯚی ﺑێﺖ وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ﺳﺎرای ﭘﺎﯾﺰ ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺑێﺪەﻧﮕە و ﻟە دوورەوە ھەﺳﺘﯽ ﺧﯚی وەك ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻚ دەﻧﻮوﺳێﺘەوە .ﺧﺎوەن ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ژﻧﺎﻧەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا و وەك ﺋەزﻣﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﺷﯿﻌﺮی دەرﻛەوﺗﻮوە. ﺳــﺎرای ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا، ھەڵﻮەﺳﺘە ﻟەﺳەر ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت ،ﻻی ﺋــەو ”ﭘﺎﯾــﺰ ﻣﺎﻧــﺎی زەردﺑﻮوﻧــﯽ ﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺧــەم و وەرﯾﻨــﯽ ﺋﺎزارەﻛﺎﻧــە، ﺧﯚﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧە ﺑــﯚ ﻧﻮێﺒﻮوﻧەوە ﺑەرەو ﺟﻮاﻧﯽ و ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ“. دەﺳــﺘﭙێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺷــﯿﻌﺮ ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ھەﻣﯿﺸــە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﯾەﻛــەم ﺷﯿﻌﺮﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﭼێﮋی ﺧﯚی ھەﯾە. ﭘێــﻢ واﻧﯿﯿــە ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﺋەو ﭼﺮﻛەﺳــﺎﺗە ﻟەﯾﺎد ﺑﻜــﺮێ ﻛە ھەوڵــﯽ ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ دەدەی ،ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ دێــڕ ﻛــە ﻧﻮوﺳﯿﻢ ﺑﯚ 28ﻛەﺳەﻛە ﺑﻮو ﻛە ﻟە ڕێﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻛﻮژران ،ﺳــﺎڵﯽ 1998ﺑــﻮو زۆر ﻣﻨــﺪاڵ ﺑﻮوم. دواﺗــﺮ ﺳــﺎڵﯽ 2001ﺋــەو دوو ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەی ﻟە ھەوﻟێﺮ ڕووﯾﺎن دا .ﺋەم دوو ﺋەزﻣﻮوﻧە ﺑەداﺧەوە ﻓەوﺗﺎن ،ﺑەم ﺷﯿﻌﺮی )دووری( ﺑە ﯾەﻛەﻣﯿﻦ دەروازەی ﻧﻮوﺳﯿﻦ دادەﻧێــﻢ ،ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ھەﻧﮕﺎوە ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ ھەزاران ﻣﯿﻞ. ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺷــﯿﻌﺮ، ﺑەﭼﯚﻛﺪاھﺎﺗﻨــﯽ ﺣەﻗﯿﻘەﺗە ﻟە ﺑــەردەم ﺧەﯾﺎڵێﻜــﯽ ﻧﺎﻛﯚﺗﺎدا،
ﭼﺮﻛەﺳــﺎﺗﯽ ﮔەڕاﻧەوەﯾــە ﺑــﯚ ﺧــﯚت ،ﺑــە ڕاﺑﺮدووﻛﺮدﻧــﯽ ھەﻣﻮو ﺳــەﻋﺎت و ڕۆژ و ﺷەوە ﺗێﭙەڕﺑــﻮوەﻛﺎن و وەﺳــﺘﺎﻧە ﻟە ﺋێﺴﺘەﯾەﻛﯽ ﺋەﺑەدﯾﺪا. ﺷﯿﻌﺮی ﻛﻮردی ﺋێﺴﺘە ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ﺑەردەوام ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ھەﺑێﺖ ،ﻟەﮔەڵ ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ھەر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎﯾەﻛﯿﺸــﺪا دووﺑﺎرە ﺑﯿــﺮی ﻧــﻮێ و ھەوڵــﺪان ﺑﯚ ﺟێﮕﺮەوەﯾەﻛــﯽ ﻧﻮێﺘــﺮ ھەﯾە، ﺋێﺴــﺘە دەﺑﯿﻨﯿﻦ وەك ﺷەﭘﯚﻟﯽ دەرﯾــﺎ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ھــەن ﻛــە ﻧﺎﻛــﺮێ ھەﻣﻮوﯾــﺎن ﺑﺨەﯾﻨــە ﻗﺎڵﺒــﯽ ﺷــﯿﻌﺮەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەﻛــﯽ ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﺪا ﺧﻮل دەﺧﯚن ،ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەﺷﺪا
ﻛەﺳﺎﻧێﻚ ھەن ھەوڵﯽ دۆزﯾﻨەوە و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺷﯿﻌﺮ دەدەن و ﺋﺎزادی دەﻛەن ﻟە ﭘێﻮەرە ﺗەﻗﻠﯿﺪﯾﯿەﻛﺎن، ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﺸــﯿﺎن ھەﺑــﻮوە ﺗــﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەﺳەر ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑەم ﮔﯚڕاﻧە ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛە ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەدﯾــﺎر دەﻛەوێﺖ ﻛە ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا ﻛێ دەﺑێﺖ ﺑە ﭘێﺸەﻧﮓ.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﺑــەردەوام ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دەﻛﺮێﺖ ﻛــە ﺷــﯿﻌﺮی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺷﯿﻌﺮی ﭘﯿﺎواﻧﺪاﯾــە .ﺑﯚﭼﻮوﻧــﺖ ﭼﯿﯿە ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە؟ دەﻛﺮێ ﺋەم ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺑﯚ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھــﯚﻛﺎر ﺑﮕەڕێﻨﯿﻨــەوە ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەواﻧــە ﺋــەو ﺑەراوردﻛﺎرﯾﯿە ﻟە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﻧێﻮان ڕێﮋەی ﻛەﻣﯿﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮی ژن و ﺷﺎﻋﯿﺮی ﭘﯿﺎودا ،ﺗﺎ ڕادەﯾەك دەﻛﺮێــﺖ ھــەر ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﻚ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺧــﯚی ھەﺑێــﺖ، ﺧﺎڵێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋــەو ﻛﯚﺗﻮﺑەﻧﺪاﻧەی ژﻧﯿــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪ ﻛــﺮدووە و ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﺎﻧەی دێﻨە ڕێﮕەی ژن و ﻟە ﺑــەردەم ﭘﯿــﺎودا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿــە ،ﺧﻮدی ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻛە ﺋەﻣە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎﻧــە ،ﻛﺎﺗێــﻚ ژﻧێــﻚ دەﺳــﺖ دەداﺗە ﻗەڵــەم دەﺑێﺖ ﺧﯚی ﺑێﺖ ،ﺧﻮدی ﺧﯚی ﻟەھەر ﺷــﯿﻌﺮێﻜﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ ھەﺑێﺖ، ﺷــﯿﻌﺮێﻚ ﺑێــﺖ ھەڵﻘــﻮوی ھەﺳــﺘﯽ ﺧﯚی ﺑێﺖ ،ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻨﻮوﺳــێﺘەوە، ﻛە ﻟەو ﺑﺎوەڕەدام ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﺗﺎ ڕادەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﺷﺎﻋﯿﺮە ژﻧەﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە وەك ژﻧێﻚ ﺑﻨﻮوﺳــﻦ و ﻛﺎرﯾﮕەری ﺷــﯿﻌﺮی ﭘﯿﺎواﻧە زۆر ﻛەم ﺑێﺘەوە. ﺋﺎﯾﺎ وەك ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ ﺷــﯿﻌﺮ ﺑﯚ ﻛێ دەﻧﻮوﺳــﯿﺖ ،ﻛەﺳێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ھەﯾە ﺷــﯿﻌﺮی ﺑﯚ ﺑﻨﻮوﺳﯽ؟ وەك ھەر ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳەرەﺗﺎ ﺑﯚ ﻛەﺳێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﺑﻮوﺑێﺖ،
ﺑەم ﻣﻦ ﻛﺎﺗێﻚ دەﺳــﺘﻢ داﯾە ﻗەڵــەم و دواﺗــﺮ وەك ﭼــﯚن ﻣﻨﺪاڵێﻚ ﻟە ﺳــﺎواﯾﯿﯿەوە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘــێ ﻧەدەﯾﺖ ﮔەﺷــە ﻧــﺎﻛﺎت و دەﭘﻮوﻛێﺘــەوە ،ﺷــﯿﻌﺮﯾﺶ ﺑەھەﻣﺎن ﺷــێﻮەﯾە .ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﭘەروەردەﻛﺮدﻧە، ﺑﯚﯾــە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ﻛەﺳــێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو ﺑﻮوﻧــﯽ ﻧﯿﯿــە ﻟــە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻤﺪا ،ﺑەڵﻜــﻮ زادەی ﮔەڕاﻧە ﺑەﺷــﻮێﻦ ﺟﻮاﻧﮕەراﯾﯽ ﺑﯚ
ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﻢ زادەی ﮔەڕاﻧە ﺑەﺷــﻮێﻦ ﺟﻮاﻧﮕەراﯾﯽ ﺑﯚ ﺷﯿﻌﺮی و ﻛەﺷﻔﻜﺮدﻧﯽ وﺷە و ڕﺳﺘە ﻧەﮔﻮﺗﺮاوەﻛﺎن ﺷﯿﻌﺮی ،ﻛەﺷــﻔﻜﺮدﻧﯽ وﺷە و ڕﺳﺘە ﻧەﮔﻮﺗﺮاوەﻛﺎن ﻛە ﭘێﻢ واﯾە ﺋەﻣە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻣﻦ ﺑێﺖ. ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا ڕەﺧﻨەﮔﺮان و ﺋەدﯾﺒﺎن ﮔﻠەﯾﯽ ﺋەوە دەﻛەن ﻛە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ڕێﮋەی ژﻧە ﺷــﺎﻋﯿﺮﻣﺎن ﻛەﻣە ﻟە ﭼﺎو ﭘﯿﺎو ،ﺋەﻣە ﺑﯚﭼﯽ؟ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﯚﺳﭗ ھەن ﻟە ﺑەردەم دەرﻛەوﺗﻨــﯽ ژﻧــﯽ ﺷــﺎﻋﯿﺮدا. ھەروەھــﺎ ژﻧﺎﻧﯽ وﺗــﯽ ﺋێﻤە ﻛەﻣﺘﺮ ھەﻟــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوە و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ڕەﺧﺴﺎوە ،دەﯾﺎن ھﯚﻛﺎری ﺋﺎﺷﻜﺮاو ﻧﮫێﻨﯽ ﺗﺮ ھەن ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺧــﻮدی ﺗﺎﻛێﺘﯽ ژﻧەوە ھەﯾە، ﺑﻮوﻧﯽ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺑەژﯾﺎن و ﻣﻨﺪاڵ
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
و ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺎﯾەﺧﺪان ﺑەﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﻛەﻣﺘــﺮ ﺗێﻜەوﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ دﻧﯿﺎی ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﺪا، ھەر ﯾەﻛێﻜﯿﺶ ﻟــەم ھﯚﻛﺎراﻧە ڕێﮋەﯾﯿــﻦ ﻟــە ﻛەﺳــێﻜەوە ﺑﯚ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ دەﮔﯚڕێﻦ.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (191ﭼﻮارﺷەم2017/ 6/ 21 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﯾەﻛەم ﻛﺘێﺒﯽ ”وﺷﻪ“
ﭼﺮا ﭼﯚڵﯽ:
ﺣەزم ﻟەﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻦ و ﮔﯚراﻧﺒێﮋی ﻧﯿﯿە
ﻧﺎوی ﻛﺘێﺐ :ﺑەراوردی دوو ﻟە ﭘﯚﻟێﻨﻜﺮدﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺮدار ﻟە ﻧێﻮان زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی )ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ( و ﻓﺎرﺳﯿﺪا ﺑﺎﺑـــــــەت :رێﺰﻣﺎن ﻧﻮوﺳــــەر :ﺳەرﺑەﺳﺖ ﻗﺎدر ﺣەﻣە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﺘێﺒﺨﺎﻧەﻛﺎن دەﺳـــــﺖ دەﻛـــــەوێـﺖ
18 دﯾﻤەن زەﻧﺪی:
ﻟە رێﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎوە ﻣەﯾﻨەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑە دﻧﯿﺎ دەﮔەﯾەﻧﻢ
18 ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﯿﺐ
ھەرﭼەﻧــﺪە ﺑەردەواﻣﯿــﺶ ﺑﺘەوێ ﺧﯚت ﻟە ﭼﻮوﻧەوەﺳــەر ﺑﺎﺳﻮﺧﻮاﺳﯽ ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺪەﯾﺘەوە ﻻ ،ھەﻧﺪێﻜﺠــﺎر ﻟﻮوت و ﺑﺰووت ”ﻛﻮردواﺗەﻧــﯽ“ ﻧﺎﭼﺎری ﻗﺴــە و دەرﺑڕﯾﻨــﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧــەوەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﺎﻧەی ﺧﯚت دەﺑﯿﺘەوە. ﺑﺎﺷــە ﺑﯚﭼــﯽ ﺋێﻤــە ﺧﯚﻣﺎن دەدەﯾﻨــە ﻻ؟ ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻟەم ﻛﻮردەوارﯾﯿــەدا راﻧەھﺎﺗﻮوﯾﻦ ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﯿﺮ ﺑﻜەﯾﻨەوە و ﺑﺪوێﯿﻦ. ﺋەو ﭘێﺸــەﻛﯿﯿە ﺑێﺰارﻛەرەم ﺑە ﺑﯚﻧەی ﺑﺎﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﯚﻣەوە ﻧﻮوﺳﯽ، ﻛە ﻧﺎوﺑەﻧﺎوێﻚ ﺳەرھەڵﺪەداﺗەوە و دادەﻣﺮﻛێﺘــەوە .دەﺳــەﺗﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ،وای ﻓێﺮﻛﺮدووﯾــﻦ ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳــێﻜﺪا ﯾﺎن )ﻟەﮔەڵ( ی ﺗــەواو ﯾﺎن )ﺑەرھەڵﺴــﺖ(ی ﺗەواو ﺑﯿﻦ .وەك ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە، ﺋەو ﻛەﺳەی ﻟەﮔەﻷ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا ﺑێﺖ ”ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەر“ و ﺋەوەی ﻟێﯽ ﻻر ﺑێﺖ ”ﺧﯚی ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە“ ﺑێﺌەوەی ﯾەﻛێﻚ رووﻧﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە ﺋێﻤە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻤــﺎن ﺑﯚﭼﯿﯿە؟ ﺋەﮔــەر ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺟﻮداﯾﯿﯿــە ﻟە ﻋێــﺮاق ،ھﯿﭽﯽ ﭘێ ﻧــﺎوێ زۆرﯾﻨــە ﻟەﮔەڵﺪاﯾە و ﺑــە ﺑەڵێ دەﻧﮕﯽ ﺑــﯚ دەدات، ﺋەﮔەرﯾــﺶ ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ﻻﺑەﻻﯾە ”وەك وﺗــﻢ“ ﺧﯚﻣﺎن ﻟە ﺑﺎﺳــﯽ ﺑﺪەﯾﻨە ﻻ ﺑﺎﺷﺘﺮە.
رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻛﺮدەوەﯾەﻛــە ﻟــە ﺟــﯚری ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ، دەﺑێ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣێﻜﯽ ھەﺑێ و ھﯚك و ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾﺸﯽ زۆر ﺑﯚ ﺑﺪۆزﯾﺘەوە، ﻛە ﺑﯚ ﺑﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور دۆزﯾﻨەوەﯾــﺎن ﺳــﺎﻧﺎﯾە .ﻟــە ﺑﯿﺴﺘەﯾﻠﯽ ﺳــەﺗەی ﭘێﺸﻮوەوە )واﺗە ﻟــە داﻣەزراﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە( ،ﺗــﺎ ﺋەم ﺳــﺎﺗەی ﺋێﺴــﺘە ،ﻧﺎوﭼەی ﻛــﻮردەواری ﺑە ھەﻣــﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﻛﻮرد و ﻧﺎﻛﻮردﯾــەوە ﺗﺎو ﻟە ﮔﺸــﺖ رووەوە ﺑــە دەﺳــﺘﯽ ﺑەﻏــﺪا دەﻧﯚﺷــێ .ﺗﺎ رووﺧﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺳەدام ﺣﻮﺳــێﻨﯿﺶ ﻟە 2003دا، ﺑﻮاری داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﺪن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا رووﻧﺘﺮ ﺑﻮو ھەرﭼەﻧﺪە رێﮋﯾﻤێﻜﯽ دڕﻧﺪە ﺑﻮو .دوای ﺳەدام ﺑڕﯾﺎری ﺑەﻏــﺪا ﻻی ﺧــﯚی ﻧەﻣﺎوە ﻻی ﺗﺎراﻧە .ﺑەﺷە ﺳــﻮﻧەﻛەش ﺳەر ﺑــە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺳــﻌﻮودﯾەﯾە. ﻻﯾەﻧێﻚ ﻧﯿﯿــە ،ﺋێﻤــە ﻟە ھﯿﭻ ﭘﺮﺳێﻜﺪا داﻧﻮﺳــﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەﯾﻨەوە .ﺟﮕە ﻟەوە ،ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧەی ﻋێﺮاق ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧەی ھەرێﻤﯽ ،ﺑەﺷــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەﻛە ﻟەو ﻣﻠﻤﻼﻧەﯾەدا ﻻﯾەن ﻧﯿﯿە .ﭘێﻨﺎﺳەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی ﺗەواوی رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘەوە ،ﭘێﻨﺎﺳەﯾەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺑــە ﻻی داوﻧەرﯾﺘــﯽ رۆﺋﺎواﯾﯿﺪا
ﻟەﺑﺎرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻻر ﺑﻮوەﺗەوە وەك :دﯾﻤﯚﻛﺮاﺳــﯽ و ﻣﺎﻓــﯽ ﻣــﺮۆڤ و دەرﺑڕﯾﻦ و ﺑــﺎوەڕ و ﺗــﺪ .ﺑﯚﯾــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺮﺳﯽ ﺗێﻜﺪاﻧﯽ ﻧەﺧﺸەی ﻋێﺮاق ﻧﯿﯿــە وەك ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﺪا ﮔﻮێﻤﺎن ﻟێ دەﺑێﺖ ،ﺑﮕﺮە ﭘﺮﺳﯽ ﭘێﻨﺎﺳــەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــە ،ﻛە ﻋێﺮاق ﻟــە ﻣﻠﻤﻼﻧەی ﺧﻮێﻨﺎوﯾﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻧێﻮان ھەردوو ﺑەرەی ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺋێﺮاﻧﺪا ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ رەﻧﮕــە ﺑﻜەوێﺘەوە ﻧــﺎو ﺑﺎﮔەڕ و ﮔەردەﻟﻮول ،ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەﻛەی وا ﻧﺎﺑێﺖ .وێڕای ﺋەواﻧەی ﺳەرەوە، دەﺑێ ﻟە ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا ﺑە رووﻧﯽ ﺑﺎس ﻟــە ﻣﺎﻓﯽ ﻛەﻣە ﭘێﻜﮫﺎﺗەی وەك ﺋﺎﺷﻮور و ﻛﻠﺪان و ﺗﻮرﻛﻤــﺎن ﺑێﺘــەوە ﻛــﺮدن. ﺋــەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑﺎﻧﮕەواﺷــە ﻧﯿﯿە ﺑﮕﺮە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ و راﺳــﺘﯿﯿەﻛە ﺑﯚ داھﺎﺗﻮوی ﺧﯚﻣــﺎن ﮔﺮﯾﻨﮕە .ﺑﯚ ﺋەوەﺷــە دﻧﯿﺎی ﭘێﺸﻜەوﺗﻮوت ﻟێ ﻧەﺑێﺖ ﺑە رێﮕــﺮ .ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ، ﭘێﻨﺎﺳــەی دەوڵەﺗە ﻛﻮردﯾﯿەﻛە دەﺑێ ﺑــە رووﻧﯽ ﻟەو ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەدا ﻛەوﺗﺒێﺘــە روو ﺋەﮔەرﻧﺎ ھەﻧﺪێﻚ ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﻟەواﻧەﯾــە دەﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﻧەدەن. ﺋەﮔــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ راﻛێﺸــﺎﻧﯽ ھێڵﯽ ﺳــﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧەﺧﺸــە ﺑێــﺖ ﺋەوا دەﺑێ ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛﺎرێﻜﯽ
ﺋﺎﺳــﺘەﻣە .ﮔﯚڕﯾﻨــﯽ ﻧەﺧﺸــە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ زﻟﮫێﺰاﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ﻟەﮔــەڵ ﯾەﻛﺘــﺮدا روو دەدات .ﺧﯚﻣــﺎن دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﭼﯚن رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛەی ﻧﯿﻮەدوورﮔەی ﻗﺮم و ﺧﯚداﻧەﭘﺎڵ رووﺳﯿﺎ ﻟە 16ی ﺋﺎداری 2014دا چ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﺑــە دوای ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨــﺎوە .ﯾﺎن رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﺑﺮێﻜﺰت ﺳــﺎڵێﻚ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە ﻟە 26ی ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2016دا ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﺳــﭗ ﻟە ﭘێﺶ ﺟێﺒەﺟێﺒﻮوﻧﯿﺪاﯾە ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻻﯾەﻧەﻛەی ﺗﺮ ،واﺗــە ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺣەز ﻧــﺎﻛﺎت ﺑە ﺋەرێﻨﯽ ﺑەﭘﯿﺮ ﺟﻮداﺑﻮوﻧەوەی ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎوە ﺑﭽــێ .ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿــﺎ ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺑە ﺑﺎﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺳﻜﯚﺗڵەﻧﺪا ﻧﺎڕەﺣەﺗــە .ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ دەﺷــێ ﺑڵێﯿﻦ وێڕای ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھــﯚك و ﺑﯿﺎﻧــﻮوی واﺗەﻧﯿﺖ زۆر ﺑﻦ ،ھێﺰی دەرەﻛﯿﺸــﺖ دەﺑێ ﻟە ﭘﺸــﺘﺪا ﺑێﺖ ،ﯾﺎن ھەر ﻧەﺑێ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان وەك ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاﻗﯽ ﺋێﺴــﺘە ھێﺰی ﺋەوەﯾﺎن ﻧەﻣﺎﺑێ ﺑە ڕووی ﺟﻮداﺑﻮوﻧەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑێﻨەوە. ﺧﺎڵێﻜــﯽ ﺗﺮ ،ﻛــە ھەرەﮔﺮﯾﻨﮕە ﻟــەو ﭘﺮﺳــەدا ،دەﺑــێ ﺑڕﯾﺎری ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دەﻧﮕﺪان ﺑە ﺑەڵێﺪا ،دەﺳــﺒەﺟێ ﺑﻜەوێﺘە واری ﻛﺮدەوەﯾــﯽ .رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم
ﺗێﮕەﯾﯿﻨێﻜــﯽ رووﻧــە و ھﯿــﭻ )ﺋﯿﻠﺘﯿﺒﺎس(ێــﻚ ﭘێﻜەڵــﯽ ھەڵﻨﺎﮔﺮێ ،ﻧﻤﻮوﻧــە ﺋەوەی ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻗﺮﻣﺪا رووی دا ﯾﺎن ﺋەوەی ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺑﺮێﻜﺰﺗﺪا روودەدا .ﻟــە 8ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2014دا ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺳﻜﯚﺗڵەﻧﺪا دەﻧﮕــﯽ ﻧەھێﻨﺎ و ﺗــﺎ رووداﻧﯽ ﺑﺮێﻜﺰﯾــﺖ ﺑﯿﺎﻧﻮوێﻜﯽ ﻧەﻣﺎﺑﻮو ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﯽ ﺟﻮداﺑﻮوﻧەوە .ﻟە ﺑﺎرێﻜﺪا ھﺎﺗــﻮو ﺑــە ھﯚی ﭘﭽــڕ ﭘﭽڕﯾﯽ رﯾﺰی ﻧﺎوەﺧــﯚوە ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەڵێﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ھێﻨﺎ ﻟە ﻧــﺎ ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋــەو ﻣﺎﻓەی ﻧﺎﺑێﺘــەوە ﻣەﮔەر ﻛﺎرەﺳــﺎﺗﯽ ﻟە ﮔﻮێــﻦ ھەڵەﺑﺠــە و ﺋەﻧﻔــﺎل و ﺷــﻨﮕﺎل روو ﺑﺪەﻧەوە و ﺑﺒﻨەوە ﺑە ﺑﯿﺎﻧــﻮو .ﻣﺎﯾــەی داﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ھﯿﻮاﯾە ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ زﻟﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑڵێ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻧﯿﯿــە. ﯾــﺎن ﺑڵــێ ﻧﺎوﭼەی ﻛێﺸــەدار ﻧﺎﮔﺮێﺘــەوە .ﺋەﮔەر ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾﻠە ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ،ﺋەوە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵێﻜە ﺣەﻧﺎن ﻓەﺗــﻼوی ھﺎوار دەﻛﺎت: ﻛﻮرد ﺑﯚ ﻟە ﻛﯚڵ ﻧﺎﺑﻨەوە؟ ﺳەدام ﺣﻮﺳــێﻨﯿﺶ ﻟــە 11ی ﺋﺎداری 1974دا ﺳــﻨﻮوری ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەی ﺋﯚﺗﯚﻧﯚﻣﯽ ﻛێﺸﺎﺑﻮو. رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،دوا ﭼﺎرەﺳــەر و ﺗەﻧﯿﺎ ﭼﺎرەﺳــەرە
ﻧــەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــﯚ ﻛﻮرد ﺑﮕــﺮە ﺑﯚ ﺋەواﻧەی ﺗﺮﯾﺶ ،ﻛە ﻟەو ﺧﺎﻛەدا ھﺎوﺑەﺷــﻦ .ﻋێﺮاق ﻟــە ﻣﺎوەی ﻧەوەت ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗــﺮدا ھﯿﭽﯽ ﻧەھێﺸــﺘەوە ﺑــە ﻛﺮﯾﺴــﺘﯿﺎﻧﯽ ﻧەﻛﺎت ﻟە ﻛﻮﺷــﺘﺎری ﺳێﻤێﻠەوە 1933ﺗــﺎ دەﮔﺎت ﺑــەوەی ﻟــە ﺳــﺎﯾەی داﻋﺸــﺪا ﻟە 2014ەوە ﻟــە ﻧەﯾﻨــەوا ﭘێﯿــﺎن دەﻛەن. ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﺶ ھەروەھﺎ .ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﻓەﯾﻠﯽ و ﺋێﺰﯾﺪی و ﺷــەﺑەك ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﻧﺎو دەﺑەﯾﻦ ھەرﭼەﻧﺪە ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﺷﯿﺎن ھەﯾە .ﻣێﮋووی ﺋەو ﻧەوەت و ﺋەوەﻧﺪە ﺳﺎڵە ﺑەﺳە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﻮو ﺑﯿﺎﻧﻮوێﻜــﯽ ھەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺑﺎﺳــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺑﻮون ﺑە دەوڵەت، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﺑﯿﺎﻧﻮواﻧــەش ﻧەﺑﻮوﻧﺎﯾە ﺋەو ﻣﺎﻓە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھــەر رەوا ﺑﻮو .ﺳــەرەڕای ﺋەو ﻛﺮێﺘﯿﯿەی ﻟە راﺑــﺮدوودا رووی داوە ،داھﺎﺗــﻮوش ھەڵﮕــﺮی ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺑەﯾەﻛەوە ھەڵﻨەﻛﺮدﻧە. ﺑــە ﻛﻮرﺗﯽ ﺑﻮارێــﻚ ﻧەﻣﺎوەﺗەوە ﺑﯿﺎﻧﻮو ﺑێ ﺑــﯚ ﻋێﺮاﻗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﺑەم ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەڵێ ﻟە ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا وﺗﺎرە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﯿەﻛەی ﺧﯚی ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﯚ ﻧﺎوەﺧﯚی ﻋێﺮاق و رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و رای ﮔﺸﺘﯿﯽ دﻧﯿﺎ
ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﮔەڕ ،ﻛێﺸەی ﺋەو: دێﮕەڵەﯾــە ﺑەودﯾﻮدا .دێﮕەڵەش ﺑەودﯾﻮدا ،ﺑﺎری ﺑەرھەڵﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ وا ﻧەرێﻨﯿﯿﺎﻧەی ﮔﺮﺗﻮوە ﺑەزەﯾﯿﺖ ﭘێﯿﺪا ﺑێﺘەوە. راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ )دێﮕەڵــە ﺑەودﯾﻮدا( ﺑﺎرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧەی ﻧﺎﭘــەڕژای ھەﯾــە و رۆژﺑــەڕۆژ ﭘەرەدەﺳــﺘێﻨێ .ﺋەﻣەﯾــە ﺋﯿﺘﺮ رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ،ﺑە ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺳــەرﻛﺮدەی ﻣێﮋووﯾﯽ )ﺟﯚری ﻣﺎﻣﺠــەﻻل و ﻧەوﺷــێﺮوان ﻻﯾەﻧﮕﺮەﯾﻠﯿــﺎن ﻣﺴــﺘەﻓﺎ(، دووﭼــﺎری ﭘەڕەوازەﯾــﯽ و ﺳەرﻟێﺸێﻮان دەﺑﻨەوە و رێﮕەی راﺳــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺑەرھەڵﺴﺘﯽ و وﺷــەی ﻧﺎ ﺑــە دەﺳــەﺗﺪا دەﺑﯿﻨﻨــەوە ،ﻛــە ھەﻧﺪێﻚ ﺟﺎر ﭘێﭽەواﻧەﻛــەی ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﺑﯚﯾﺎن وەك ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﺋەو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەی ﺗﺎوﺗﻮێﯽ دەﻛەﯾﻦ .دەﺳەﺗﯿﺶ، ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ دێﮕەڵەﯾە ﺑەﻣﺪﯾﻮدا، رەﻧﮕە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺗەﺳﻜﯽ ﺧﯚی ﻟەو ﻧﺎﯾەی ﺋەواﻧﺪا دەﺳــﺖ ﻛەوﺗﺒــێ .ﺑﮫﺎﺗﺎﯾــە و دێﮕەڵــە ﺑەودﯾــﻮدا ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋــەو ﻧﺎ ﺑــەردەوام ﺑــێ ﻟێﻜﺪاﻧەوەﯾەی ﺧﯚی ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺮﺳێﻜﺪا ،ﺟﺎرێﻚ )ﺑــﺎ و ﺋــﺎ(ی ﺑﻮﺗﺎﯾە ،ﻧﯿﺸــﺎﻧەی زﯾﺎﺗﺮی ﻟەم دﯾﻮەدا ﭘێﻜﺎﺑﻮو.