CAD/CAM/CAE/PLM CAD/CAM/CAE/PLM - ENDÜSTRİYEL YAZILIM TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ - YIL : 2 SAYI : 2 FİYAT 10 TL 2016 / 2 TÜRKİYE’NİN CAD/CAM/CAE/PLM ENDÜSTRİYEL YAZILIM TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ
DOSYA KATI MODELLEME 3D TEKNOLOJİLERİ CAD/CAM/CAE/PLM ENDÜSTRİYEL YAZILIM SEKTÖRÜNDE FİRMALAR LANSMANLAR PENTA 3B
MAKALELER *ÜRÜN YAŞAM DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ (PLM) *CAD/CAM YAZILIMLARI NASIL SEÇİLMELİ?
RÖPORTAJLAR SİEMENS NAMIK ÖZKAN DİNLER
www.worldmedyatv.com Ekonomi, Sanayi, Otomotiv sektörünün internet televizyonu...Yakında ...
www.ekonomiknokta.com Ekonomi ve Sanayi sektörünün haftalık internet gazetesi...
www.makineotomasyondergisi.com Makine Otomasyon ve Sanayi sektörünün aylık dergisi...
www.tuningworld.com.tr Otomobil, otomobil yan sanayi ve tuning sektörünün dergisi...
Editör - Künye
Yayın Türü Yaygın Süreli
EDİTÖR ilker kaplan
Yayıncı Dünya Medya Basın Yayın Reklam Tanıtım Hizmetleri İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İlker Kaplan Reklam ve İdari İşler Müdürü Hatice Karabay Halkla İlişkiler Müdürü Ayşe Savranoğlu Muhasebe Müdürleri Sevda Öncü Düzgün Turgut
Ö
İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER ...
Yazı İşleri Simgenur Savranoğlu Grafik Tasarım Ezgi Kamburoğlu Abone Sorumlusu Defne Deniz Kaplan Beste Kamburoğlu
ncelikle ilk sayımıza gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederiz. Bu yılda sektörün gelişimini takip edip aktarmaya devam Fotoğraf Editörleri Murat Çapkın edeceğiz. Hep birlikte nice yıllara... Sinan Temur Bilim ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak bilgisayar İnsan Kaynakları Müdürü teknolojisi de gelişmektedir. Bilgisayarların üretim makiSibel Şanlı nelerine bağlanması ve bilgisayar kontrollü üretim makiİletişim Danışmanı nelerinin makine sanayi ve üretim sektöründe kullanılması Alper Tuna üretim sektörünün hızlı bir şekilde gelişmesini sağlamıştır. Bilişim Sorumlusu Üretim sektörleri hız, kalite, kontrol, maliyet, kâr, zaman vb. Kerem Mercan yönden son derece olumlu bir gelişme sağlamıştır. Üretim Bölge Temsilcileri Çetin Sülün (Ankara) sektöründe kullanılan genel bilgisayar destekli sistemler: Mesut Karabay (İzmir) * CAD (Computer Aided Design - Bilgisayar Destekli Umut Yıldız (Bursa) Mehmet Çoban (Gaziantep) Tasarım) * CNC (Computer Numerical Control - Bilgisayarlı Sayısal Avrupa -Almanya - Temsilcisi Pınar Açıkgöz Denetim) Sosyal Medya * CAM ( Computer Aided Manufacturing - Bilgisayar DestekFatma Kurşun li Üretim) Dağıtım Bilgisayar kontrollü üretim tezgâhları (CNC) gelişen teknoloAli Savranoğlu jide üretimin vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Buradaki Zafer Kamburoğlu en önemli sebep bu tezgâhlarla üretimin hızlı, hatasız, kısa Genel Koordinatör Süleyman Kaplan zamanda seri şekilde ölçü tamlığında yapılmasıdır. Ayrıca Hüsniye Kaplan verilerin dijital veri hâline getirilerek saklanması daha sonra Katkıda Bulunanlar istenildiği kadar kullanılmasıdır. Bilgisayar bağlantılı esnek Meryem Savranoğlu üretim sistemlerinde birçok tezgâh bir merkezden konFatma Kaplan Selda Kamburoğlu trol edilebilmekte, bilgi aktarımı yapabilmekte ve üretim Dağıtımcı durumlarını kontrol edebilmektedir. CNC teknolojili tezgâhAras Kurye - PTT - Yurtiçi Kargo lar, CAD tasarım programları, CAM bilgisayar destekli modelleme ve üretim bugün üretim teknolojilerinin temelini Yönetim Yeri oluşturmaktadır. Kullanılan en basit ev araç ve gereç endüsAkşemsettin Mah. Güneş Sokak No: 48 D :10 trisinden otomotiv teknolojisine, uzay araştırmalarından Eyüp / İstanbul bilimsel deney ve araştırmalara kadar hemen hemen her Tel:0 850 532 94 68 Fax : 0 212 427 00 15 alanda kullanılmaktadır. Özellikle makine imalat sektörü, makineotomasyondergisi@gmail.com kullanılan bu sistemlerin en başında gelmektedir. Bu ürewww.makineotomasyondergisi.com tim sektöründe çalışan yetişmiş teknik elemanların kendi alanlarında iyi derecede temel bilgisayar bilgisi, temel çizim Cad / Cam / Cae / PLM Dergisi Basın Meslek İlkelerine Uymaya Söz Vermiştir. İçeriğindeki yazınsal ve görsel malzemeler, ve modelleme, bilgisayar destekli üretim bilgisine ihtiyaçları izin alınmaksızın; yazılı, görsel, işitsel ve elektronik medyada vardır. Bu alanlarda yeterli bilgiyi alan ve kendini yetiştiren kullanılamaz. Reklamların hukuki sorumluluğu reklamveren firmaya aittir. teknik elemanlar hemen hemen bütün üretim sektörlerinde istihdam olanağına sahip olabilmekte ve iş hayatına başlayabilmektedir. Elinizdeki yayın ile ihtiyacını olan bilg-
ileri sektörün profesyonellerinden öğrenebileceksiniz. 4
CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
World Media
www.worldmedyatv.com Gelecek sayımızda yayınlanmasını istediğiniz ürün ve etkinlik haberlerinizi, world dosyası ve yüksek çözünürlüklü jpeg dosyalarıyla zenginleştirerek yazı işlerimize gönderebilirsiniz.
KAPAK KONUSU
www.makineotomasyondergisi.com
Türkiye sektörel anlamda üretime dönük faaliyetlere önem vermek ve ekonomisini buna göre şekillendirmek zorunda. Bu bilimsel aklın egemen kılınması ve detaylı çalışmaların yapılmasını zorunlu hale getiriyor. Biz de bir çok sektöre hitap eden yayınlarımızla spesifik konuları masaya yatırıyoruz. Derinlemesine ele alıyoruz.
DOSYA KONUSU
Sizde
Sektör teknolojilerindeki yeni gelişmeler, çözümler, kullanım alanlarındaki yeni eğilimler ve bunun Dergilerimizde işletme yerinizi maliyetlerine etkisini mercek altına ayırtın hedef alıyoruz. Sektörün lokomotif kitlenizi ulaşın! firmlarının görüşlerine başvuruyoruz. Röportaj - haber - makale olarak detaylı bir şekilde sektörlere fokusluyoruz.
WORLD MEDİA BÜNYESİNDE YAYINLANAN DERGİLER - GAZETELER
www.tuningworld.com.tr
MAKİNE & OTOMASYON DERGİ MEKANİK TESİSAT & BORULAMA DERGİSİ Haber İletişim İlker Kaplan CAD / CAM/ CAE / PLM DERGİSİ Genel Yayın Yönetmeni 0 505 400 94 34 makineotomasyondergisi@gmail.com
KAMPANYA !!! 7 Yayınımıza Basılı abonelik 250 TL Dijital abonelik 100 TL
AUTO TUNİNG WORLD DERGİSİ
Reklam İletişim Hatice Karabay CAD / CAM/ CAE / PLM DERGİSİ Reklam Koordinatörü 0 505 400 94 33 makineotomasyondergisi@gmail.com
www.ekonomiknokta.com
RULMAN & LİNEER DERGİSİ
EKONOMİK NOKTA GAZETESİ
CAD CAM/CAE PLM DERGİSİ
KESİCİ TAKIM DERGİSİ
CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
5
İçindekiler
10
İÇİNDEK İÇİNDEKİLER
TEBİS VERSİYON 3.5 SÜRÜM 7 İLE ULTRA VERİMLİLİK
WIN EURASIA METAL WORKING’DE DEĞİŞİM ZAMANI
16
SOLIDWORKS PLASTİK İLE ÇÖKÜNTÜ 0LUŞUMLARINDAN KAÇININ 6 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
14
LASYS MEETS TURKEY
20
KİLER
CAD/CAM YAZILIMLARI NASIL SEÇİLMELİ?
30
BİLGİSAYARLI GÖRÜNTÜ YARDIMIYLA RULMAN HATALARININ DENETİMİ
İndex
İNDEX Altar Autodesk - Arka Kapak
Redoks - Ön Kapak İçi
Win Metal 2016- Arka Kapak İçi
World Medya TV - 3. Sayfa
World Medya - 5. Sayfa
Metav - 9 . Sayfa
Maktek - 11. Sayfa
32
Siemens Tezgah İthalatçıları ve Son Kullanıcıları Sorumlusu
Hannover Messe - 13. Sayfa
Lasys Meets Turkey - 15. Sayfa
Santek - 17 . Sayfa
Özkan Dinler:
“CAD /CAM SEKTÖRÜ SON YILLARDA ÖNEMLİ GELİŞİM VE AŞAMALAR KAYDETTİ”
38
CPI - 21. Sayfa
Win Metal Working - 23 . Sayfa
Win Automation - 25 .Sayfa
Mold Expo - 27. Sayfa
THK - 35. Sayfa
CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016 7
Makale
TEBİS VERSİYON 3.5 SÜRÜM 7 İLE ULTRA VERİMLİLİK
Tebis AG Model ve kalıp imalat sektörü için 3D CAD/ CAM sistemlerinin önde gelen sağlayıcılarından olan Tebis AG, 1984 yılında kurulmuştur. Üretimi yoğun endüstri kolundaki firmalar Tebis yazılımını CAD/ CAM süreç zincirini organize etmek ve işletmelerinde güvenilir, sağlam bir platform oluşturmak için kullanmaktadır. Dünya’da yaklaşık 2.000 firmada 8.200’den fazla Tebis CAD/ CAM sistemi kurulu bulunmaktadır. Bu sayı, otomotiv firmaları, yan sanayileri, model ve kalıp imalatçıları ile havacılık ve endüstri mühendisliği sektöründeki firmaları içermektedir. Tebis CAD/CAM ve Viewer istasyonları bu sektörlerde yüksek verimli tasarım ve üretim zincirinin sağlam bileşenleri olarak kabul görmektedir. Tebis, modüllerinin öğrenmesi ve kullanması kolay olması gerçeğine ilaveten, sistem, yüksek kalite ve karmaşık parçaları işleyebilirliği ile ayırt edilmektedir. www.tebis.com Redoks Mühendislik Redoks firması tasarım, mühendislik ve imalat alanlarında dünyada yaygın olarak kullanılan en gelişmiş ürünlere dayalı çözümleri ülkemiz yararına kullanıma sunarak işletmelerde kalite, verimlilik ve karlılığın artırılması amacıyla kurulmuş olup Bursa ve İstanbul ofislerinde hizmet vermektedir. İmalat sektörüne yönelik çözümler sunan kendi alanlarında öncü firmaların Türkiye temsilciliğini yürütmekte olup, 2002 yılından beri Tebis CAD/CAM yazılımları Türkiye temsilcisidir. www.redoks.com.tr
CAD/CAM uzmanı Tebis, geleneksel open-house etkinliğinde ultra-güçlü fonksiyonlar içeren yeni sürümü V3.5R7’yi tanıttı. Özellikle slot işleme konsepti ve NC takımyollarının arka plan hesaplanması Tebis kullanıcılarının daha da verimli olmasını sağlamaktadır.
Sürüm
7 ile birlikte Tebis kullanıcıları NC hesaplamalarını arka planda 64 bit tabanda çalıştırırken, aynı zamanda aynı veya başka bir CAD dosyası üzerinde de çalışmaya devam edebilir. Örneğin, Tebis bir kaba boşaltma için takımyollarını hesaplarken NC programcısı işine devam ederek paralelinde başka parçaları import edebilir veya geometrileri düzenleyip diğer üretim dosyaları için hazırlık yapabilir. Arka plan hesaplaması sayesinde NC programlayıcısı işini çok daha hızlı yapabilir ve değişikliklere isteklere karşı daha esnek ve hızlı cevap verebilir. Slot işleme için yeni ve en iyi şekilde harmonize edilmiş fonksiyonlar süreleri azaltmaktadır. Güçlü analiz fonksiyonları otomatik olarak slot işleme için uygun bölgeleri tanımakta ve bu bölgeleri taban, yan yüzey ve radyüs gibi slot işleme için uygun mantıksal bölgelere ayırmaktadır. Bu yapılandırılmış parçaları kullanan sistem, herhangi bir takımı kullanarak kaba işleme için merkezden geçen takımyolları, ve formlu kesiciler kullanarak finiş işleme için slot genişliğine uygun hassas takımyolları hesaplamaktadır. Slot işleme sıralaması kolaylıkla tanımlanabilmekte ve kesintisiz işlenebilmektedir. Sonuç: hızlı işlem ve olağanüstü yüzey kalitesi. Tebis 3 eksen takım yollarını 5
8 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
eksen simultane takım yoluna çevirmek için kullanılan “3to5 axis converter” slot işleme fonksiyonuna entegre edildi. Mükemmel çarpma önleme fonksiyonu sürüm 7’de daha da iyileştirildi: Bundan sonra, 5 eksen hesaplamada otomotik çarpma önleyici sadece kesici ile parça arasında değil parça ile tutucu arasındaki çarpmaları da kontrol etmektedir. 3 ekseni 5 eksene çevirme fonksiyonunda dönme eksenlerini sabitleyerek dinamik hareketleri limitleyebilir ve yüzey kalitesini iyileştirebilirsiniz. Genişletilmiş HSC nokta dağılımı modern kontrol ünitesine sahip dinamik makinalarda daha da iyi yüzey kalitesini sağlamaktadır. Tebis, 30 yıldır müşterilerinin gereksinimlerine odaklanmıştır: Hızlı ve esnek süreçlerden en üst seviye kalite. V3.5R7 müşterilerin mümkün olan en yüksek kalite ve verimlilik ile üretim hedeflerini desteklemektedir. R7 deki diğer yeni fonksiyonlar CAD/CAM yazılımı ile çalışmanın daha da kullanıcı dostu olduğunu desteklemektedir.
Etkin bir slot işleme için Tebis özel CAD komutları içermektedir. Tek bir tıkla, yüzeyleri taban, yan yüzey ve radyüs gibi
anlamlı bölgelere ayırabilir ve otomatik olarak slot sıralaması oluşturabilirsiniz.
Bağlantılı slot sıralaması duraksama olmaksızın işlenebilir. Sistem temel olarak merkez çizgiyi kullanmaktadır. Gerektiğinde, trochoidal yöntemi tercih edilerek tam yükte hızlı kaba boşaltma da sağlanabilir.
Kalıp imalatında karmaşık ve zor yapıdaki yüzeyler için en iyi sonuçları elde edebilirsiniz. Nokta dağılımı optimize takım yolları için temeldir.
Güncel
SUALTI ROBOTİK GRİPPER BULUŞUNDA TÜRK İMZASI
Gedik
Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mekatronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Yrd.Doç.Dr.Savaş DİLİBAL, nikel-titanyum şekil bellekli alaşımların üretimi ve robotik uygulamalarda kullanılması konusunda 1996 yılından bugüne akademik çalışmalarını sürdürmektedir. Yrd.Doç. Dr.Savaş DİLİBAL manipülatör eklem hareketleri, robotik el ve gripper sistemleri ile ilgili birçok prototip geliştirmiştir. Bunlardan bir tanesi de İTÜ`de geliştirdiği ITUHand robot eldir. Konu ile ilgili olarak, 20092010 yıllarında İllinois Üniveristesi Makine Mühendisliği Bölümünde doktora sonrası eğitimini tamamlamıştır. 20122014 yılları arasında NASA Glenn Araştırma Merkezinde Boeing tarafından üretilen ses-altı, sabit-kanat uçaklarda nikel-titanyum şekil bellekli alaşımların mekatronik aktuatör sistemi olarak kullanılması konusunda yürütülen NASA projesinde (NASANNX11AI57A) araştırmacı 10 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
olarak görev yapmıştır. Proje kapsamında tel, levha, tüp ve bar şeklinde birçok NiTi şekil bellekli alaşımın izotermal ve izobarik koşullarda kuvvet, yer değiştirme ve kontrol değerlerini incelemiştir. Florida Atlantik Üniversitesi Robotik Laboratuvarında çalışan Yrd.Doç.Dr.Erik D.Engeberg ile birlikte aldıkları patentte sualtı robot sistemlerde kullanılabilecek iki ayrı mekatronik gripper prototipi geliştirmiştir. Nikel-titanyum (NiTi) şekil bellekli alaşımlar kullanılarak geliştirdikleri robotik gripper prototipleri için uluslararası patent (US 2015028994A1) alınmıştır. Patentte geliştirilen 1.02 Hz frekansla aktif olarak sualtında çalışabilen gripper sistemi bugüne kadar geliştirilen gripper sistemlerine güçlü bir alternatif oluşturmaktadır. Geliştirilen gripper sistemi hafif, sessiz, korozyon
dayanımı yüksek ve kompakt olarak çalışabildiğinden dolayı geleneksel gripper sistemlerine göre birçok üstün yönü bulunmaktadır. Patentte yer alan robotik gripper mekanizması bugüne kadar geleneksel olarak kullanılan hidrolik, pnömatik veya elektrik motor sistemleri ile çalışan gripper mekanizmalarından farklı olarak nikel-titanyum (NiTi) şekil bellekli alaşımlar kullanılarak geliştirilmiştir. Gripper mekanizması içerisinde kullanılan nikel-titanyum şekil bellekli alaşımlar, fleksör/ekstansör kas yapısına benzer şekilde tutma/bırakma işlemini ısıtma ve soğutma ile antagonistik olarak gerçekleştirmektedir. NiTi şekil bellekli alaşımların gömülü olduğu sistem katmanlı üretim metoduyla 3D printer CAD model ile üretilmiştir. Geliştirilen gripper kontrol sistemi kapalı çevrimli pozisyon geri beslemeli akım kontrolü kullanılarak yapılmıştır.
Ayın Konuğu
CAD / CAM / CAE / PLM / Ekim - Kasım - Aralık 2015 11
Fuar
11-14 Şubat 2016 tarihleri tarihleri arasında Tüyap’ta gerçekleşecek olan WIN EURASIA Metalworking’in 2016 yılı yenilikleri İstanbul’da düzenlenen ( 08.12.2015) basın toplantısında açıklandı. Dünyanın en büyük fuar şirketleri arasında yer alan Deutsche Messe’nin Türkiye’deki iştirakı olan Hannover Fairs Turkey Fuarcılık’ın Genel Müdürü Alexander Kühnel’in moderasyonunda gerçekleşen toplantıya, Makina İmalatçıları Birliği (MİB) Yönetim Kurulu Başkanı Sevda Kayhan YILMAZ, Genel Galvanizciler Derneği Genel Sekreteri S.Burcu AKMAN, ERBA Mühendislik Makina Sanayi Kurucu Ortağı Ahmet ÖZCAN ve Hannover Fairs Turkey Genel Müdür Yardımcısı Belkıs ERTAŞKIN konuşmacı olarak katıldı.
WIN EURASIA METALWORKING’DE DEĞİŞİM ZAMANI
H annover Fairs Turkey Genel Müdürü Alexander
Kühnel yaptığı konuşmada şunları belirtti: “Bu yıl WIN EURASIA Metalworking fuarında değişim zamanı. 2002 yılından beri Bileşim Fuarcılık A.Ş. ile ortak olarak düzenlenen WIN Eurasia Metalworking ve WIN Eurasia Automation fuarlarının tüm hisselerini Hannover Fairs Turkey satın aldı. Buradan da anlaşıldığı üzere artık ulusal ve uluslararası satışlar da dahil olmak üzere tüm organizasyondan %100 olarak bizler sorumluyuz. Bu durum neticesinde sorumluluğumuz daha da arttı. Sektöre daha fazla nasıl yenilik getirebiliriz, neler yapabiliriz sorusunu kendimize daha fazla sormaya başladık’’ diyen Kühnel fuarda bu yıl gerçekleşecek yenilikleri anlatmak üzere sözü Hannover Fairs Turkey Fuarcılık Genel Müdür Yardımcısı Belkıs ERTAŞKIN’a bıraktı.
12 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
YENİ ÜRÜN GRUPLARI VE YENİ ÖZEL BÖLÜMLER WIN EURASIA Metalworking kapsamında düzenlenen Metalworking Eurasia ve Surface Treatment Eurasia fuarlarındaki yeni gelişmelere değinen Ertaşkın ‘’WIN Eurasia Metalworking’te bu yıl birçok değişim mevcut. Öncelikle ürün grupları açısından bir genişleme söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. Bu yıl sac işleme teknolojileri, yüzey işlem teknolojileri ve kaynak teknolojilerinin yanı sıra ham madde;tel, boru, parça işleme; ve onarım ve atölye ekipmanlarını da ürün gruplarımıza dahil ettik. Bu sayede fuarımızın katılımcı portföyünü de daha fazla genişletmeyi planlıyoruz. Fuarımızı organize ederken bir diğer amacımız ise daha fazla bilgi aktarımı sağlayacak elverişli bir ortam yaratabilmek. Bunu gerçekleştirebilmek için fuarımızda çeşitli özel
bölümler oluşturuyoruz. Geçtiğimiz yıl, Parts2Clean’in yanı sıra ,Robotics ve safe@work alanında yeni çalışmalar gerçekleştirdik. Bu yıl bir yandan bu özel bölümleri güçlendirerek devam ettireceğiz, diğer yandan da “Otomotiv Endüstrisinde Sac Levha İşleme Süreçleri konulu” yeni odak konumuz etrafında ayrı bir özel bölüm oluşturacağız.” dedi. Hedef ülke ve sektörler kapsamında gerçekleşen uluslararası ziyaretçi ve tanıtım çalışmalarının kapsamını da genişlettiklerini ve tüm bunların sonucunda katılımcılar için etkin bir uluslararası iş platformu yaratmayı hedeflediklerini belirten Ertaşkın; “Deutsche Messe’nin 120’yi aşkın ülkedeki temsilcilik ağı aracılığıyla aktif bir tanıtım çalışması sürdürüyoruz ayrıca 21 ülkede satın almacı delegasyonu organizasyonu gerçekleştiriyoruz,” diye belirtti.
“2023 YILINDA HEDEF 100 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT GERÇEKLEŞTİRMEK” Makina İmalatçıları Birliği (MİB) Yönetim Kurulu Başkanı Sevda Kayhan YILMAZ ise fuarın sektöre katkısını şu sözlerle ifade etti ‘’Türk makine sektöründe ihracatımızı 7 katına , ithalatımızı ise diğer sektörler arasında önemli bir noktaya taşıyarak büyük başarılara imza atıyoruz. Bu başarıda bizim çalışmalarımızın yanı sıra fuarların büyük katkısını göz ardı edemeyiz. Şu anda Türkiye’nin ihracatında Türkiye’nin makinacıları %10 pay alırken Makina İmalatçıları Birliği olarak amacımız bunu %20’ye çıkarmak. Hedefimiz ise 2023 yılında 100 milyar dolar ihracat gerçekleştirmek. İhracatta Almanya’yı çok önemsiyoruz. Dünya makine ihracatında Türkiye 2002 yılında %0.2 pay alırken 2014 yılında %0.6 pay alarak 7 basamak üst
sıralara çıktı. Almanya ise bu paydada birinci sırada yer alarak her zaman yerini koruyor. Çünkü teknoloji ve güvenirlilik konusunda Almanya’nın yeri tartışılmaz. Bizde bu işbirliği içerisinde Türkiye makinacıları olarak iş güvenliğini ön plana çıkararak güvenilir bir partner olduğumuzu vurgulayacağız.’’ diye belirtti. “FUARIN SEKTÖRÜMÜZE GÖZARDI EDİLEMEZ”
KATKISI
Toplantıda konuşmacı olarak yer alan Genel Galvanizciler Derneği (GALDER) Genel Sekreteri S.Burcu AKMAN “Dernek olarak sıcak daldırma galvaniz firmalarını tek çatı altında topluyoruz. Sektörümüzün gelişmesi ve büyüyerek pazarda olması gereken yere ulaşması için çalışıyoruz. Bu bağlamda WIN EURASIA Metalworking kapsamında düzenlenen Surface Treatment Eurasia fuarında yer almanın sektörümüzün tanıtımı için önemli adımlardan biri olduğuna inanıyoruz. Bildiğiniz gibi fuar et-
Fuar kinlikleriyle de zengin bir program sunuyor. Biz de dönem dönem dernek olarak güncel konularda gerçekleştirdiğimiz seminerlerle bu etkinliklerde yer alıyoruz’’ diye belirtti. Fuar katılımcılarından ERBA Mühendislik Makina Sanayi Kurucu Ortağı Ahmet ÖZCAN ise ‘’WIN Eurasia Metalworking’in sektörümüze göstermiş olduğu olumlu etkisini göz ardı edemeyiz. Her yıl düzenli olarak yer aldığımız fuar her geçen yıl daha da gelişerek, dünyanın önde gelen katılımcılarını bir araya getirerek sektöre büyük katkı sağlıyor,” diye ifade etti.. Metal işleme ve yüzey işlem konularında dünyanın çeşitli noktalarında (Çin, Hindistan, Almanya, Brezilya, Rusya) fuarlar düzenleyen Deutsche Messe’nin, 2016 endüstri etkinliklerinin ilk durağı WIN EURASIA Metalworking olacak. Bu fuarı, 17-20 Mart tarihleri arasında Tüyap’ta düzenlenecek WIN EURASIA Automation takip edecek.
Fuar Messe Stuttgart Türkiye’de iş olanaklarını teşvik ediyor – İstanbul „Otomotiv“ günleri
LASYS MEETS TURKEY
Messe Stuttgart LASYS ihtisas fuarı çerçevesinde “LASYS meets…“ sloganı ile lazer teknolojilerini global çapta güçlendirmeyi hedefliyor. 2015 yılının Ekim ayında başlatılan “LASYS meets AMB China“ etkinliğinden sonra 31 Mart 2016 tarihinde “LASYS meets Turkey“ etkinliğinin startı verilecek. Uluslararası Lazer Malzeme İşleme Fuarı bu tarihte İstanbul’da “Otomotiv“ günleri etkinliğini düzenleyecek.
Messe Stuttgart Türkiye’de
iş olanaklarını teşvik ediyor – İstanbul „Otomotiv“ Günleri Messe Stuttgart LASYS ihtisas fuarı çerçevesinde „LASYS meets…“ sloganı ile lazer teknolojilerini global çapta güçlendirmeyi hedefliyor. 2015 yılının Ekim ayında başlatılan „LASYS meets AMB China“ etkinliğinden sonra 31 Mart 2016 tarihinde LASYS meets Turkey“ etkinliğinin startı verilecek. Uluslararası Lazer Malzeme İşleme Fuarı bu tarihte İstanbul’da „Otomotiv“ günleri etkinliğini düzenleyecek. Bu etkinlik çerçevesinde özellikle otomotiv sektörü kullanıcılarına yönelik hazırlanan bir sunum ve CVK Hotels & Resorts Park Bosphorus İstanbul otelinin sergi salonlarında yapılacak tanıtımlar gerçekleşecek. Sunum programı ve sergi kapsamında Türkiye’deki otomobil üreticileri ve otomotiv tedarikçi firmaları
14 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
uluslararası lazer imalat sistemleri hakkında bilgi edinebilecekler. Ayrıca lazer teknolojileri konulu sunumlar da katılımcılara somut lazer malzeme işleme çözümleri ve avantajları hakkında faydalı bilgiler sunacaktır. Bu etkinlikte lazer teknolojilerinin çok geniş kullanım olanakları gösterilecektir. Lazer ile işaretleme, kesme, yüzey işleme, katkılı imalat gibi kullanım alanları sadece bunlardan bazılarıdır. Bunun yanında lazer pazarının gelişimi hakkında da bilgiler sunulacaktır. Messe Stuttgart Endüstri Departmanı Müdürü Sayın Gunnar Mey: „Türkiye, lazer teknolojileri üreticileri ve tedarikçilerinin ilgisini çekebilecek bir yatırım ülkesidir. Otomobil sanayisi büyümenin lokomotif sektörüdür“ diyor. Ve ekliyor: Messe Stuttgart olarak gerçekleştireceğimiz bu etkinlik ile lazer teknolojisi üreten firmaların, çok çeşitli iş
olanakları sunan, yüksek gelişme hızına ve cazip bir pazara sahip olan Türkiye piyasasına girmelerini mümkün kılıyoruz.“ Messe Stuttgart Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Sayın Ufuk Altıntop: „Türkiye’de kurulu 13 OEM otomobil fabrikası yılda bir milyondan fazla araç üretiyor ve bu üretim rakamı ile Türkiye’yi dünyanın 16ncı büyük otomobil üreticisi kılıyor. Dünyanın en büyük 100 otomotiv tedarikçisinden 35’i Türkiye’de faaliyet gösteriyor. Türkiye’den dünyaya ihraç edilen otomotiv parçaları 3 milyar ABD Doları sınırını aştı ve gelecekte bu alanda yapılacak yatırımlar daha da artacaktır. Bütün bu gelişmeler ve rakamlar otomotiv sanayisinin Türkiye’de ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Büyüme trendi içinde bulunan bu sektörün oyuncuları, üretimleri için ekonomik
Fuar
Messe Stuttgart Endüstri Departmanı Müdürü Gunnar Mey LASYS Kıdemli Proje Müdürü Cornelia Schlingelhoff
açıdan daha verimli teknolojilere gerek duymaktadır. Bu oktada lazer üretim teknolojilerinin tanıtımı Türkiye pazarı için çok önemli ve yatırım kararlarını etkileyecek bir unsurdur. LASYS fuarı 2016 yılının Mart ayında Türkiye’de gerçekleştireceği etkinlik ile geleceği birlikte tasarlamak için çok faydalı temasların kurulmasını sağlamayı hedefle İstanbul’da düzenlenecek “Otomotiv“ günleri çerçevesinde ürün tanıtımına katılmak ve sunum programına konuşmacı göndermek isteyen firmalar LASYS Kıdemli Proje Müdürü Sayın Cornelia Schlingelhoff’a başvuru yapabilir (cornelia. schlingelhoff@messe-stuttgart.de). Etkinliğe katılmak isteyen ziyaretçiler lasys-turkey@ messe-stuttgart.com.tr adresinde kayıt yaptırabilir. 16 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
Messe Stuttgart Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Ufuk Altıntop
31 Mart 2016 tarihinde İstanbul’da düzenlenecek “Otomotiv“ günleri hakkında ayrıntılı bilgi için bakınız: www. lasys-messe.de/lasys-meets LASYS fuarı hakkında LASYS fuarı, lazer malzeme işleme alanında sistem çözümlerine odaklanan tek uluslararası ihtisas fuarıdır. Fuarın 2008 yılında düzenlenmeye başlanmasından bugüne kadar en yeni lazer sistemleri, tesisleri ve metotları başarı ile tanıtıldı. Sektör ve malzeme işleme dışında LASYS fuarı özellikle uluslararası sanayi kuruluşlarının karar alma mercilerine hitap etmektedir. Fuarın merkezinde denemiş ve kendini kanıtlamış yenilikçi teknolojiler, uygulamalar ve sanayi üretiminde lazer kullanım olanakları
bulunmaktadır. Stuttgart Fuar Alanında LASYS 2016 fuarı ile aynı tarihlerde ziyaretçiler için sinerjiler oluşturabilecek diğer ihtisas fuarları da düzenlenecektir. Bu fuarlar Automotive Testing Expo Europe ile birlikte Automotive-Shows, Engine Expo, Automotive Interiors Expo, Global Automotive Components and Suppliers Expo e Autonomous Vehicle Test & Development Symposium ile O&S, Uluslararası Yüzey ve Katmanlar Fuarı, Uluslararası Sanayi Parçaları ve Yüzey Temizleme fuarı olan parts2clean fuarlarıdır. VDMA Birliği, LASYS fuarının fikirsel sponsorudur. LASYS fuarı 31 Mayıs - 02 Haziran 2016 tarihleri arasında Stuttgart Fuar Alanında düzenlenecektir. Ayrıntılı bilgiler için internet adresi www.lasysmesse.de.
Makale
SOLIDWORKS PLASTİK İLE ÇÖKÜNTÜ 0LUŞUMLARINDAN KAÇININ
Çöküntülü Plastik Parça
P lastik Enjeksiyon parçaları yüzeylerinde sıklıkla
çöküntü veya aşınmalarla karşılaşabilirsiniz. Bu izler oldukça küçük olmasına rağmen dikkat çekici birşekilde bakıldığında parça yüzeyinden farklı açılardan ışığı yansıtarak görünürler parka yüzeyindeki sürekliliği bozarlar. Bu çöküntüler üretilen parçanın fiziksel sertliği, dayanıklılığı ve işlevselliğini etkilemez fakat önemli görsel ve kalite kusurları olarak ortaya çıkarlar. Nedenler; Yüksek hacimsel daralma Yetersiz malzeme kompanzasyonu Parçaya girişin(Gate) erkenden donması Kısa ütüleme(packing) veya soğutma süresi Yüksek ergime noktası veya kalıp sıcaklıkları Yüksek ci18 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
dar kalınlığı(özellikle feder bölgelerinde) Enjeksiyon malzemesi Çöküntülerin Çözümü
Proccesing Aracı – Packing Pressure
Solidworks Plastics Simulasyon yazılımı kullanılarak, tasarımcılar veya mühendisler kalıp parçalarındaki kusurları daha kalıp tasarlanmadan görüp yüksek maliyetli revizyon işlemlerini azaltabilirler. Şimdi SolidWorks Plastics ile alışıla gelmiş bu hatalardan bazılarını nasıl düzelteceğimizi inceleyelim. Ütüleme(Packing) Sürecini Optimize Etmek
Parça Geliştirmek
Tasarımını
Çöküntüleri ortadan kaldırmada en etkili yol; ütüleme(packing) basıncını optimum değerlere getirmektir. Bu yol Solidworks Plastics aracılığıyla basitce düzeltilebilir. Post
Çöküntüler nispeten kalıp parçasının cidar kalınlığının yüksek olan bölgelerinde meydana gelir.
Makale
Enjeksiyon Konumu
Solidworks Plastics, Solidworks ile entegre bir şekilde çalışarak parça geometrisinde bulunan cidar kalınlığı, yükseklik, genişlik ve uzunluk gibi ölçülerde değiştirmeleri hızlı bir şekilde yapmamıza olanak sağlar. Sonuç olarak her analiz işlemi için analiz sınır şartlarını tekrardan tanımlamamıza gerek kalmaz ve bu bize büyük bir zaman kazancı sağlar.
Aile kalıplarında, tüm boşlukların aynı anda doldurulması oldukça önemlidir. Yanlış ayarlanmış yolluk sistemi; kanalların zamanından önce donmalarına neden olabilir. Solidworks Plastics kullanarak, yolluk sistemi otomatik olarak dengelenebilir ve kalıp boşluğunun dolması için gerekli süre yazılım tarafından optimize edilerek bulunabilir.
Malzeme Enjeksiyon Konumunu Değiştirmek
SOLIDWORKS PLASTICS
Solidworks Plastics kullanıcılara birden fazla simülasyon senaryosu arasında en uygun sonuca ulaşmayı sağlar. Bu sonuca ulaşmak için giriş noktasındaki malzemenin donma süresini ve paketleme sürelerini karşılaştırabilirsiniz. Yolluk Sistemi Optimizasyonu
Solidworks Plastics, enjeksiyon simulasyonunu direk olarak parça tasarımcılarına kolayca ileterek, gelişmiş CAE analizine olanak sağlar. Aynı zamanda tasarım sırasında hızlı bir şekilde üretimi değerlendirmenizi sağlayarak , döküm üzerinde tekrar çalışma maliyetlerini düşürüp parça kalitesini artırır ve pazara çıkış süresini hızlandırır.
CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016 19
Makale
ÜRÜN YAŞAM DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ (PLM) PLM genellikle bir teknoloji gibi tanımlansa da aslında firmaların daha inovatif ve üretken hale gelmesi için birden fazla teknolojiyi (farklı türde yazılımları) uygulama stratejisi olduğunu söylemek daha doğrudur. Bu teknolojiler, imalat sanayinde çalışan firmaların tasarım ve imalat mühendisleri tarafından oluşturulan fikri mülkiyet haklarını elde etmesine, kullanmasına ve bunların üzerine yenilerini inşa etmesine imkân tanır ve tüm bu sayılanlar da bir ürünün kavram aşamasından ömrünün sonuna kadar devam eder. CAD kullanan mühendislerin ortak şikâyeti tasarımları için ihtiyaç duydukları verileri bulmakta çektikleri güçlüktür. Dosyaların, model resimlerinin arasından doğrusunu bulmak için çok fazla zaman harcamaları gerekir. Bu güçlük tüm işletmeyi etkiler; imalat mühendisleri bu tür verilere dayanarak araçları tasarlar ve imal eder, mühendislik departmanı dışındakiler örneğin finansçılar da belli bir konfigürasyona göre maliyet verilerini hesaplamaya çalıştıklarından benzer sorunlar yaşarlar. PLM, bu problemin üstesinden gelmek için tasarım mühendislerini, imalat mühendislerini, bakım mühendislerini ve malzemelerden, şartlardan,
20 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2015
maliyetlerden, satışlardan ve pazarlamadan sorumlu mühendislik dışı personeli ve departmanları bir araya getirir. PLM, bir çalışanın firmadan ayrılması halinde bilgilerinin geride kalmasını da sağlar. Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi (PLM) Nedir? Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi bir imalat firmasının bir ürününe ilişkin bilgilerin ürünün fikir aşamasından bertarafına kadar hem firma içinde hem de tedarik zincirindeki ortakları arasında hazırlandığı, tanımlandığı, yönetildiği ve iletildiği bir süreçtir. PLM bir ürünün kavram (fikir) aşamasından tasarım aşamasına (Elektrik ve Mekanik CAD), ölçeklendirme aşamasından (Ürün Veri Yönetimi) üretim aşamasına (İşletme Kaynak Planlaması ve Müşteri İlişkileri Yönetimi gibi diğer sistemler) ve bertarafına kadar tüm aşamalarını kapsar.PLM; Yeni Ürün Geliştirme iş sürecini mümkün kılan bir dizi yazılıma verilen ortak addır. PLM dört ana Alana ayrılır • Ürün ve Portföy Yönetimi (PPM) • Bilgisayar Tasarım (CAD) •
İmalat
Destekli Planlaması
(MPM) • Ürün (PDM
Veri
Yönetimi
PLM’nin merkezinde ürünle ilgili tüm verilerin ve bu enformasyon ve bilgiye erişimde kullanılan teknolojinin oluşturulması ve merkezden yönetilmesi yer alır. PLM, bir disiplin olarak CAD ve PDM gibi araçlardan doğmuştur ancak daha ziyade, bir ürünün ömrünün tüm aşamaları boyunca bu araçların yöntemler, çalışanlar ve süreçlerle entegrasyonu olarak görülebilir. PLM yalnızca bir yazılım teknolojisi değildir, aynı zamanda bir iş tratejisidir. Bir PLM sistemi ürünle ilgili tüm bilgileri güvenli bir merkezi yerde saklar, birden fazla kullanıcının verilere aynı anda erişmesine imkân tanır, değişiklik türleri için şablonlar sunar, önceden tanımlanmış gözden geçirme iş akışlarını, bunları onaylayacak departmanları ve ilgili gözlemcileri içerir, tüm görevleri belirler, maliyetleri otomatik olarak hesaplar ve bir kişinin onay vermesi ve o onayın bir sonraki kişiye bildirilmesi arasında boşluk olmaması için e-postayı kullanır. Genellikle masanızın başından ayrılmadan bir değişikliği geri çekebilir, üzerinde çalışabilir ve yeniden sunabilirsiniz. Neden PLM kullanalım?
Makale Her ticari işletme ürünlerini, müşterilerini, personelini, tedarik zincirini ve finansmanını mümkün olduğunca başarılı şekilde yönetmelidir. Malzeme İhtiyaç Planlamasım (MRP)/ İşletme Kaynak Planlaması (ERP) ve Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) insanları, üretimi ve kârı yönetmekte kullanılan yerleşik ve iyi bilinen çözümlerse de son 10 yılda ürün verilerini merkezileştirmek ve kontrol etmek için yoğun bir çaba gösterildi. PLM, imal edilen malların tanımı, tasarımı, doğrulanması, üretimi, desteklenmesi ve nihayetinde bertaraf edilmesiyle ilgili tarihi verilerin, mevcut konfigürasyonların ve planlanan değişikliklerin yönetilmesi için çok geniş bir vizyon sunar. PLM hem • Bir ürünü etkileyen tüm bilgilerin bir “deposu” hem de • Ürün paydaşları (pazarlama, mühendislik, imalat ve saha hizmetleri başta olmak üzere) arasında resmi bir iletişim kanalıdır. PLM sistemi, pazarlamadan ve tasarımdan gelen tüm ürün bilgilerinin bir araya geldiği ilk yerdir ve bu bilgiler buradan üretim ve destek departmanlarının kullanabileceği şekilde çıkar. Mevcut PLM çözümleri normalde daha önceden var olan Belge Yönetim Sistemin (DMS), Ürün Veri Yönetimi (PDM) ve Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) dosya yönetim sistemlerinin kabiliyetlerini bir araya getirir. 22 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
alıp gönderilirken zaman kaybedilir.
PLM’nin faydaları PLM yazılımı çalışanların ürünlerin nasıl tasarlandığını, inşa edildiğini ve sunulduğunu anlamasına yardım eder. Çoğu kullanıcı ürünle ilgili tüm bilgilere merkezi erişim sağlanmasını ister ve bu sayede daha üretken ve verimli hisseder. PLM’nin faydası aslında oldukça somuttur ve kolaylıkla gösterilebilir. Gelirleri arttırır süresini kısaltır
Tasarım
PLM tüm tasarım verilerine anında erişim sağlayarak, verileri kullananların bu verileri, tasarımcıların dikkatini dağıtmadan aynı anda gözden geçirmesine imkân vererek, hasarlı dosyaları kaldırarak, güncel maliyetler içeren güvenilir Malzeme Listeleri hazırlayarak ve mevcut kalemleri mümkün olduğunda yeni tasarımlarda kullanarak tasarım çabalarının boşa gitmesini engeller. Firmalar, pazarlama aşamasına kadar olan süresindeki kısalmanın %75’e kadar çıkabildiğini rapor ediyorlar. Bu sayede yeni ürünü bir kaç ay önceden piyasaya ürüp, rakiplerinden pazar payı alabiliyorlar. Piyasaya çıkışı ve değişiklik döngülerini hızlandırır PLM’nin en belirgin etkisi, ürün çıkarma ve değişiklik işlemlerinde sağladığı verimliliktir. Otomasyon içermeyen bir süreçte genellikle çok fazla belgenin toplanması, değişiklik emirlerinin tekrar tekrar ve kimi zaman yanlış çıkarılması söz konusudur ve çok fazla eposta mesajı
Ürün birim azaltır
maliyetini
Daha kapsamlı ve daha az sıkıntı yaratan bir dayanışma sağlanır. Hazırlanan tasarımların güncel bir şekilde görülebilmesi, tasarımların erken safhada ve sık sık kontrol edilmesini sağlar, bu sayede ürün tasarımında yer alan tüm paydaşlar zamanında geri bildirimde bulunabilir. Bu bilgi tek bir yerde bulunduğundan tasarımcılara sürekli talepte bulunulmasına gerek kalmaz, bu sayede tasarımcıların dikkati dağılmaz. Üretim deneyimini arttırır Ürünün piyasaya erken sürülmesi üretimin daha uzun sürmesini sağlar ve üretim denetimini arttırdığı için maliyetlerin daha hızlı ve sürekli azaltılmasına imkân verir. Üretimde yeniden işlenen parçaları ve hurdaları azaltır Değişikliklerden etkilenen tüm taraflar değişiklikleri çevrim içi gözden geçirirler, bu da gözden geçirme ve onay aşamalarının kağıt kullanılan süreçlere göre daha hızlı ve kapsamlı olmasını sağlar. Öte yandan, PLM’de yer alan malzeme listeleri güvenilirdir ve bu listelere üretimle ve muayene süreçleriyle ilgili bilgiler eklenebilir. Genel Giderleri azaltır Yönetmeliklerden ve sözleşmelerden doğan şartların yerine getirilme-
Makale
sini kolaylaştırır. Geliştirme veya üretim süreciniz üçüncü bir tarafça denetlenecekse, PLM süreci gözden geçirme ve kabul işlemlerini basitleştirebilir. Süreciniz ticari sınıf belgelendirme ve sistem konfigürasyon raporlarına dayandığında sürecinizi belgelendirmek daha kolaydır, özellikle PLM perakendecisi yönetmelik konularına hassassa ve şartlara uyması gereken ürünlerin tasarlanmasında deneyim sahibi ise işler daha da kolaylaşır. Bir ürünün çevresel etkisini azaltır ve gerekirse bu konuda rapor üretir. Resmi yönetmelikler hem ürünlerin içinde yer alan malzeme türlerini sınırlar hem de çevresel etki raporlarının hazırlanmasını gerektirir. Manüel hesaplamalar, özellikle tehlikeli maddeler için yapılanlar çok fazla zaman alabilir, çok isabetli olmayabilir ve hatalar içerebilir. PLM sistemleri bir malzeme listesindeki ürün malzeme kompozisyonunu otomatik olarak hesaplayarak, rapor eder. Her maddenin veya malzemenin mevcut önetmeliklere göre tüm güncellenmiş şartnamelerini içerdiğinden hesaplama ve aporlama çok basitleşir. Süreçteki idari masrafları ve sekreterlik masraflarını azaltır Çalıştığınız sektöre bağlı olarak her 8 ila 12 mühendis ve tasarımcı için, manüel bir belge kontrolü ve değişiklik yönetim sürecinde bir değişiklik analiz uzmanına, idareciye, belge kontrol sorumlusuna veya sekretere ihtiyaç vardır. PLM sistemi ile bu oranı
24 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
20:1 hatta daha fazla azaltabilirsiniz PLM’yi nasıl kullanabilirsiniz? Yeni bir ürünün tasarımı üzerinde çalıştığınızı ve PLM’nin faydalarından haberdar olduğunuzu düşünelim. Yapacağınız ilk şey piyasada bulunan farklı PLM yazılım paketlerinden birini satın almak olurdu. Daha öncede söylediğimiz gibi bu tür yazılımlar, yeni bir ürünün geliştirilmesi için ihtiyaç duyulan diğer tüm yazılımları (CAD, ERP, CRM vs.) entegre eder. Ancak müşterilerinizin veya tedarikçilerinizin aynı veya benzer PLM yazılımı kurmasına gerek olmaz çünkü müşterileriniz ile tasarımı interaktif bir şekilde kontrol etmek ve fikirlerini almak için sınırlı erişimi olan internet platformundan faydalanabilirsiniz bu sayede kurye, e-posta mesajı vs. alıp vermenize gerek olmaz veya tasarımınızı dışarıdan imal ettirecekseniz tedarikçilerinizle de bu şekilde bilgi alışverişinde bulunabilirsiniz. PLM’yi nerede kullanabiliriz? Neredeyse tüm PLM çözümleri mühendislik firmaları üzerinde odaklanır. Bu tür firmala maliyetleri ve diğer giderleri azaltan inovatif ürünler oluşturmak için bu tür çözümleri benimseyen ilk firmalardır. Bugünlerde PLM çözümlerinden fayda sağlayan KOBİ’lerin sayısı da hızla artıyor. Şimdi sıra sizde – PLM ihtiyaçlarının göstergeleri Kendinize şu soruları sorun 1. Firmanız CAD sistemleri-
yle hazırlanmış taslakları ve modelleri yönetiyor mu? 2. Mühendislik Değişiklik Emirleri manüel prosedürler ile mi yönetiliyor? 3. Mühendisleriniz doğru bilgiyi ararken ya da yanlış versiyonlarla çalışırken zaman kaybediyor mu? 4. Tedarikçileriniz, firma dışı uzmanlarınız ve müşterileriniz ile akıcı bir iletişim içinde misiniz? 5. Firmanız web üzerinden firma dışı uzmanlarla işbirliği yapıyor mu? 6. Firmanızda “bilgi adaları” (mühendislik, pazarlama, üretim, kalite vs.) var mı ve bunların arasında iletişim problemleri bulunuyor mu? 7. Firmanızın tasarımların ve üretimin dağıtımını yapması gerekiyor mu? 8. Firmanız önceki tasarımlardan mümkün olduğunca faydalanıyor mu? 9. Firmanız, dışarıdan işbirliği yaptığı taraflarla haberleşmek için hızlı kurye hizmetinden faydalanıyor mu? 10. Çalışma ekipleri sık sık değiştiriliyor mu? 11. Firmanız sık sık yeni ürünler çıkarıyor mu? 12. Projelerinizde önemli gecikmeler yaşanıyor mu? 13. CAD 2D’den CAD 3D’ye çalışmanız gerekiyor mu? 14. Malzeme Listesini yönetmekte güçlük çekiyor musunuz? 15. Rakipleriniz piyasaya sizden daha fazla mı ürün çıkarıyor? Yukarıdaki soruların 3’üne veya daha fazlasına verdiğiniz yanıtlardan memnun değilseniz kesinlikle PLM çözümünden fayda sağlayabilirsiniz.
Makale Vaka Çalışması Sanyo Electric Co. Ltd. Electric Life Solutions Company18 emisyonu azaltılmış elektrikli süpürgeler, negatif iyon üreten fanlar gibi inovatif elektrikli aletler tasarlıyor ve üretiyor. Firma, çalışanlarının verimliliğini arttırmayı ve ürünlere ve süreçlere ilişkin bilgilerin tüm firma çapında kolayca erişilebilir olmasını hedefliyordu. Yöneticiler bir PLM çözümü uygulamayı düşündüler. Bu çözümde mühendislik sistemleri, malzeme listesi ve farklı komponentlere maliyet atayan bir sistem bulunuyordu. Bunun için de firmanın tasarım, imalat, kalite kontrol vs. gibi tüm alanlarının erişebildiği bir bilgi akışı gerekiyordu. PLM çözümlerinin uygulanması firmadaki farklı çalışma gruplarının daha iyi bir işbirliği içinde çalışması anlamına da geli-
yordu. Ticari zorluklar: • İnovatif elektrikli aletler yaratmak • Tüm departmanların ürün bilgilerine erişebilmesini sağlayarak verimliliği arttırmak Başarının anahtarları: • Ürünle ilgili bilgileri yönetmek için PLM çözümünün kurulması • Ürünün geliştirilmesiyle ilgili tüm departmanlarla (tasarım, imalat, kalite kontrol, satış…) bilgi arasında bağlantı kurmak için PLM çözümünü kullanmak Sonuçlar: • Tasarım, malzeme, kalite kontrol ve imalat çalışma grupları, daha fazla işbirliği yapılması gereken ürünle ilgili bilgilere doğrudan ulaşabiliyor. • Bilgiye daha hızlı ulaşıldığı için verimlilikte artış söz konusu. •
Ürün
Terimler Sözlüğü Proje Portföy Yönetimi (PPM) proje yöneticileri ve proje yönetim kuruluşları tarafından birden fazla önemli özelliğe dayanarak bir grup mevcut veya önerilen projenin analiz edilmesinde ve birlikte yönetilmesinde kullanılan yöntemleri tarif etmek için kullanılan bir terimdir. PPM sürecinin temel hedefi; kuruluşun genel hedeflerine (bu hedefler genellikle ekonomik ölçüler iş stratejisi hedefleri veya teknik strateji hedefleri şeklinde ifade edilir) en iyi şekilde ulaşılmasını ve bir yandan da yönetimin veya dış faktörlerin getirdiği sınırlamaların dikkate alınmasını sağlayacak şekilde önerilen projelerin optimal karışımını ve sıralamasını tespit etmektir. Bir PPM sürecinde analiz edilen projelerin tipik özellikleri arasında projenin toplam beklenen maliyeti, nadir kaynakların (insan kaynakları veya diğer kaynaklar) tüketimi, beklenen süre ve yatırım takvimi, elde edilecek faydaların niteliği, üyüklüğü ve
26 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
çalışan tüm departmanlar iş akışlarını görebiliyor • Gelecekteki uluslararası geliştirme stratejileri belirlendi. Önemli noktaların özeti Ürün Yaşam Döngüsü Yönetimi bir imalat firmasının bir ürününe ilişkin bilgilerin o ürünün fikir aşamasından bertarafına kadar hem firma içinde hem de tedarik zincirindeki ortakları arasında hazırlandığı, tanımlandığı, yönetildiği ve iletildiği bir süreçtir. Bir firma PLM’den fayda sağlayabilir çünkü PLM satış gelirlerini arttırabilir, ürün birim maliyetlerini azaltabilir ve idari harcamaları ve sekreterlik masraflarını azaltabilir. Çok uluslu mühendislik firmaları tarafından yaygın şekilde kullansa da bugünlerde bu tür çözümleri uygulamaya başlayan KOBİ’lerin sayısı hızla artıyor.
geliştirmede zamanlaması ve portföydeki diğer projelerle ilişki veya karşılıklı bağımlılık eviyesi yer alır. (Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Project_Portfolio_Management) İmalat Süreç Yönetimi (MPM) imalatta kullanılan teknolojiyi ve yöntemleri bir araya getirir ve ERP/MRP işlerin ne zaman yapılacağını tanımlarken MPM ne zaman yapılacağını tanımlar. (Kaynak: http://en.wikipedia.org/ wiki/Manufacturing_Process_Management) Belge Yönetim Sistemi (DMS) elektronik belgeleri ve/veya kağıt belgelerin görüntülerini izlemek ve depolamak için kullanılan bir bilgisayar sistemi (veya bilgisayar sistemleri serisi) (Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/EDMS) Malzeme Listesi satılabilir bir nihai ürün elde etmek için ihtiyaç duyulan parçaları, komponentleri ve hammaddeleri tarif etmek için kullanılan bir terimdir. (Kaynak: http:// en.wikipedia.org/wiki/Bill_of_materials)
Makale
CAD/CAM YAZILIMLARI NASIL SEÇİLMELİ? İgözde malat
YAZAN ALPER ŞAHİN Satış ve Pazarlama Yöneticisi
işletmelerinin en süreci kuşkusuz imalat ve bu sürecin çıktısı ürünlerimiz ile kazanç elde ediyoruz. Her gün büyüyen, küreselleşen bir pazarda artık hataya yer yok. Hayatta kalabilmek için her gün bir öncekine göre daha verimli ve daha hızlı çalışmak zorundayız. Üretim sürecimizi doğru planlamak, yanlış yapmamak için ürünümüzün ve imalatımızın doğru tasarlanması gereklidir. Eğer tasarım esnasında imalat sürecini ne kadar hesaba katabilirsek, olası problemleri imalat esnasında karşımıza çıkmadan çözebilirsek artık o kadar verimli ve başarılı bir işletmeyiz. Bu sayede her geçen gün yükselen PLM (ürün yaşam çevrimi yönetimi) felsefesi ve bunun önemi ortaya çıkmış oluyor. İlk kez 1950’lerin ortalarından Amerikan hava kuvvetleri için MIT’nin geliştirdiği CAD sistemi “SAGE” den (Semi Automatic Ground Environment) günümüze kadar birçok CAD/CAM sistemi geliştirildi. Yaklaşık 25 yıldır ticari hayatımızda yer alan CAD/CAM yazılımları artık hayatımızın olmazsa olmazı haline geldi. CAD/ CAM endüstrisinin bu hızlı gelişimi ile geçmişte kullandığımız 2 boyutlu teknik resimlerin yerini 3 boyutlu modeller alıyor. Başta havacılık endüstrisi olmak üzere, işletmeler
28 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
2 boyutlu teknik resimler hazırlamadan, tolerans ve ek açıklamaların 3 boyutlu geometri üzerine ekleyerek çalışabiliyorlar. Teknik resmi hazırlama süresinin 3 boyutlu geometriyi tasarlamaya nazaran çok daha uzun sürdüğü düşünülürse bu çalışma modeli çok verimli sonuçlar doğuruyor. En değerli sürecimizi emanet ettiğimiz, bizim daha verimli çalışmamızı sağlayan CAD/CAM yazılımlarını seçerken neye dikkat etmeliyiz. Bu konuda bir yazılım önerisinden çok bir şablon sunmak en doğrusu olacaktır. Her ne kadar CAD ve CAM yazılımları farklı uzmanlık alanları olsa da, aşağıdaki şekilde genellenebilir. 1- Yazılımın Teknik Kabiliyeti CAD/CAM yazılımlarını yaptığınız işte size sunduğu özel kabiliyetleri d e ğ e r l e n d i re b i l i rs i n i z . Tasarım ve imalat esnasında size sunulan fonksiyonlar ya da mevcut yapınızda en çok problem yaşadığınız noktaları inceleyebilirsiniz. Yazılım firmalarından alacağınız demolar ve referanslar ile görüşerek kullanım kolaylığı ve yazılımın size sunduğu esneklikleri öğrenmeye çalışabilirsiniz. Gerekirse tezgâhınızda bir parçanın kesilmesini ya da zorlandığınız bir parçanın modellenmesini talep edebilirsiniz. Bu tip çalışmalar
CAD/CAM yazılımları hakkında duyduklarınız ya da hissettiklerinizden öte daha gerçekçi sonuçları görmenizi sağlayacaktır. 2- Teknik Destek Bir yazılımın ayakta durmasını sağlayan şey teknik destektir. Eğer problem yaşadığınızda bunu çözebilecek bir muhattap bulamıyorsanız hangi yazılım ile çalıştığınızın bir önemi olmayacaktır. Konusunda yetkin, iş süreçlerinizi genel olarak bilen ve size sağlayacağı en önemli katma değerin teknik destek olduğunu anlatmaya çalışan firmalar ile daha uzun ömürlü bir iş ilişkisi kurabilirsiniz. Bir yazılımın işletmede efektif olarak kullanılması ya da kullanılamamasının arkasında verilen destek vardır. 3- Toplam Satın Alma Maliyeti Toplam satın alma maliyeti birçok kalemden oluşur. Yazılımın ilk edinim maliyeti Yazılımın 5 yıllık bakım maliyeti (Süre olarak yazılım ömrüne paralel bir süre tercih edebilirsiniz.) Eğitim, teknik destek maliyetleri (problem çözme, post processor…) Verimlilik
Makale Eğer bir CAM programı tercihi yapacaksanız;
nel formatlarda veri yazma başarısı da çok önemlidir.
CAM metodolojileri ile tezgâhınızı çalıştırma verimi
4- Entegrasyon
CAM yazılımından kaynaklanabilecek olası çalışma hataları incelenmelidir. Bazen tezgâhınızda olan bir kazanın maliyeti CAM yazılımı maliyetinin çok üzerinde olabilir. Bu nedenle yanlış bir CAD/CAM yazılımı kullanma maliyeti, satın alma maliyetinin çok üzerindedir. Eğer bir CAD programı tercihi yapacaksanız, tasarım esnasında size sağladığı fonksiyonlar incelenmelidir. Kati-yüzey entegrasyonu, tasarım hızı, veri okumayazma kabiliyetleri vb. kriterler değerlendirilebilir. Günümüzde çoğu kez farklı CAD/CAM sistemleri arası veri transferi yapmak durumunda kalmışızdır. Bu nedenle CAD sisteminin kendi data formatından iges, step, parasolid gibi ge-
Müşterilerinizin sistemleri ve sizin onlarla olan iş ilişkiniz de yazılım tercihinizi etkileyecektir. Eğer co-designer olarak çalışacaksanız yani müşterinizin tasarım işini de üstlenmişseniz ya da CAM’i yapılmış dataları alıp işleyecekseniz, belli müşterilerle çalışma hedefiniz var ise onların sistemlerini dikkate almanız gerekiyor. Aksi halde bir projeyi alabilmek, hedeflediğiniz endüstride yer almak ya da bir müşteri ile çalışabilme yeterliliğini elde edebilmek için ek bir yazılım daha almak durumunda kalabilirsiniz. Bu durumda eski yatırımınız atıl olacaktır. 5-Gelecek İhtiyaçlarınıza Uygunluğu CAD/CAM yazılımı seçimi yaparken hem bugünkü ihtiyaçlarınızı hem de gelecekteki ihtiyaçlarınızı değerlendirmelisiniz. Örneğin bugün 5 eksen çalışmıyorken, bir kaç
yıl sonra buna ihtiyaç duyduğunuzda mevcut yazılımınızın size çözüm sunmasını bekleyeceksiniz. Bugün CAD/CAM datalarınızı yönetmiyorken, 5 yıl sonra bunu yönetmeden çalışamaz duruma gelebilirsiniz, diğer sistemler ile CAD/CAM sisteminizi entegre etmek durumunda kalabilirsiniz. CAD sisteminizi kullanarak maliyet hesaplama, teklif verme, online çalışabilme fonksiyonlarına ihtiyaç duyabilirsiniz. Özetle, yukarıda sayılan ve size özel birçok kıstas ile yazılım değerlendirmesi yapabilirsiniz. Ancak CAD/ CAM sistemleri hemen hemen paket yazılımlardır, işletmenize sağlayacağı fayda bu yazılımları başarıyla kullanacak kişilerin performansı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle CAD/ CAM personelinin seçimi ve kabiliyetleri işletmenizin başarısını doğrudan etkileyecektir.
.
Size seçim sÜrecinizde başarılar dilerim.
CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016 30
Teknik Makale
BİLGİSAYARLI GÖRÜNTÜ YARDIMIYLA RULMAN HATALARININ DENETİMİ
Arda MOLLAKÖY Çankaya I. Giriş Üniversitesi elektrik Elektronik ve Haberleşme Rulmanlar, motorlarından otomoMühendisliği 0814046@student.cankaya. billere kadar hareketli makine parçası içeren edu.tr çok sayıda üründe sürtünmeyi en aza indirgeyerek enerji kayıplarını azaltmak amacıyla yaygın kullanılmaktadır. Emre YENGEL Çankaya olarak Rulmanların standartlara Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği uygun olarak üretilmesi, e.yengel@cankaya.edu.tr bunları içeren ürünlerin kalitesini ve ömrünü doğrudan etkilemektedir. Üretim hattının son aşaması olan Sibel ÇİMEN Çankaya Üni- kalite kontrol, kontrolörler tarafından yapılmakta versitesi Elektronik ve Haberleşme olup; bu kontrollerin güvenilirliği ise sadece Mühendisliği c0814016@student.can- kontrolörlerin deneyimine bağlı olmayıp, kontrol kaya.edu.tr sırasındaki konsantrasyon seviyelerine de bağlıdır. Video tabanlı rulman deBehçet Uğur TÖREYİN netim sistemi, kontrolörÇankaya Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme lerin iş yükünü azaltacak ve hatalı rulmanların tespit Mühendisliği toreyin@cankaya.edu.tr oranını arttıracak yardımcı bir araç olacaktır. Bu
çalışmada
30 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
tasarla-
nan video tabanlı sistem ile yılda yaklaşık olarak 10 milyon adet üretilen ORS-680106 tipi rulmanlara ait plastik muhafaza kapaklarının kontrolü gerçekleştirilmiştir. Kontrol sonucunda kapaklarının takılı olup olmadığı ve takılı ise düz mü ters mi takılı olduğu belirlenmiştir. II. Video Tabanlı Rulman Tespit Yöntemleri Literatürde yer alan bilgisayarlı görü tabanlı rulman denetimi sistemleri, Şekil. 1’de görüldüğü gibi, denetimi yapılacak rulman örneği, örneğin aydınlatılması için ışık kaynağı, görüntüyü yakalamak için kamera ve görüntü işlemeyi gerçekleştirecek yazılımın koştuğu donanımdan oluşmaktadır [1,2,3] . Görüntünün yakalanması aşamasında dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir: sabit ışık kaynağı ile aydınlatma,
gölgeden, aşırı parlaklıktan ve hareketli nesnelerden kaçınmak [2]. Bu hususlar dikkate alınarak, tasarlanan sistemde sabit bir ışık kaynağı ile aydınlatma yapılmalıdır. Literatürde bilgisayarlı görüye dayalı benzer bir uygulamada, çizgi-taramalı (line-scan) kameralar kullanılmıştır [4]. Gerçekten de, özellikle hızlı akan üretim hatlarındaki parçaların çözümlemesi amacıyla çizgi-taramalı kameralar birçok farklı uygulamada yaygın olarak kullanılmaktadır [5]. Yakalanan rulman görüntüleri, siyah/beyaza çevrilip, sonraki çözümleme işlemleri bu resimler üzerinde gerçekleştirilebilir [6]. Bu dönüşüm için en uygun eşik değerleri belirlenir [1, 6, 7]. denetim sistemi. Sistem, denetimi yapılacak rulman, ışık kaynağı, kamera ve görüntü işleme algoritmasının çalıştırıldığı bilgisayardan oluşmaktadır.
Literatürdeki benzer çalışmalarda görüldüğü üzere kutupsal koordinattan dikgen Kartezyen koordinata dönüşüm rulman denetlemeleri için etkili bir yöntemdir [4]. Koordinat dönüşümü yapıldıktan sonra rulmanlara ait öznitelik vektörleri çıkarılıp rulmanların hatalı olup olmadığına karar verilmiştir. III. Önerilen Yöntem Bu çalışmada önerdiğimiz yöntemle mevcut yöntemlerden biri taban teşkil edecek şekilde alınarak üzerine kapak var/yok, ters kapak durumlarını irdeleyen bir yöntem oluşturulmuştur. TIS DFK 72BUC02 model numaralı CMOS kamera ile rulman imgeleri kaydedilmiştir. Bu rulman imgeleri işlenmek için MATLAB’a aktarılmıştır.
Alınan imgeler ilk olarak siyah/beyaz formata çevrilip arka plandan ayırt edilerek rulman orijinal boyutlarında kesilmiştir. Rulmanların denetlemesinde ilk aşama olan öznitelik vektörlerinin çıkarılması, elde edilen görüntülerden ayrıt ve köşe sezimi yardımı ile kestirilecek rulmanların dik Polar – Kartezyen koordinat dönüşümleri gerçekleştirilmiştir. Polar – Kartezyen koordinat dönüşümleri için Hough Dönüşümü kullanılmıştır [8]. Hough Dönüşümü sayısal görüntü işlemede matematiksel olarak ifade edilebilen şekillerin varlığının, yerinin, açılarının bulunmasında kullanılabilir. Hough Dönüşüm yöntemi köşe sezim bilgisi elde edilmiş gri-seviye imgeler üzerine uygulanır. Yöntem imge uzayındaki bilgiyi parametre uzayına taşıyarak
Teknik Makale şekil bulma problemini bir yoğunluk bulma problemine dönüştürür [9]. Bu yöntemin rulman imgeleri üzerine uyarlanması durumunda şekil bilgileri r, a ve b olmak üzere 3 parame- Bu makalede, rulman üretim hattının son tresi bulunan bir daire denbasamağını teşkil eden kleminden (1) elde edilir. gözle kalite kontrolüne yardımcı olmak üzere r2 = (x - a)2 + ( y - b)2 (1) bilgisayarlı görü tabanlı bir kalite kontrol sistemi Eşitlik (1)’deki denklemde önerilmektedir. Kamera a ve b dairenin merkezini, x kullanılarak çekilen rulve y yönleri, r ise dairenin man imgeleri, geliştirilen görüntü işleme yönyarıçapını temsil etmek- temleri ile denetlenmiş tedir. Dairenin parametrik ve rulmanların üretim standartlarına uygunluğu ifadesi ise belirlenmiştir. Bu yöntemler yardımıyla x = a + r cosq (2) rulman kapaklarının y = b + r sinq (3) kalite kriterlerine uygunluğunu tanımlayan parametrelere göre Elde edilen öznitelik vektörlerine bağlı kalınarak sınanmıştır. Çalışmaya ilişkin ilk sonuçlar rulmanların kapaklı/ sistemin üretim hattında kapaksız/ters kapaklı ayrımı kontrolörlere yardımcı yapılmıştır. olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
Şekil 2’de bu yöntemin adımları akış diyagramında gösterilmiştir.
Şekil 2: Önerilen Yöntem Akış Diyagramı
IV. Deneysel Bulgular Ayrımı yapılmak istenen 680106 ve 6203NC3 tipi rulmanlardan sorunsuz/kapaksız/ters rulman örneklerinin her biri için CMOS kamera 2595x1944 piksel çözünürlükteki görüntüleri alınmış ve MATLAB ortamına aktarılmıştır. Bu görüntülerden sorunsuz rulman örnekleri Şekil 3(a) ve Şekil 3(b)’de, kapaksız rulman örnekleri Şekil 4(a) ve Şekil 4(b)’de, ters kapaklı rulman örnekleri Şekil 5(a) ve Şekil 5(b)’de görülmektedir. Bu imgelerdeki iç ve dış yarıçap sınırları Hough Dönüşümüne göre belirlenmiş ve bu sınırlar kullanılarak Polar-Kartezyen koordinat dönüşümü ile yatay düzleme aktarılmıştır. Bu aktarım sonucu sorunsuz rulman örneği Şekil 3(c) ve Şekil 3(d)’de, kapaksız rulman örneği Şekil 4(c) ve Şekil 3(d)’de, ters kapaklı rulman örneği Şekil 5(c) ve Şekil 5(d)’de görülmektedir.
CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016 31
Teknik Makale A. Rulman Örnekleri
Şekil 3(a): 680106 Tipi Sorunsuz Rulman Örneği
Şekil 3(b): 6203NC3 Tipi Sorunsuz Rulman Örneği
Şekil 3(c): 680106 Tipi Sorunsuz Rulmanın Polar – Kartezyen Koordinat Dönüşümü Şekil 3(d): 6203NC3 Tipi Sorunsuz Rulmanın Polar – Kartezyen Koordinat Dönüşümü
Şekil 4(a): 680106 Tipi Ters Kapaklı Rulman Örneği
Şekil 4(b): 6203NC3 Tipi Ters Kapaklı Rulman Örneği
Şekil 4(c): 680106 Tipi Ters Kapaklı Rulmanın Polar – Kartezyen Koordinat Dönüşümü
Şekil 4(d): 6203NC3 Tipi Ters Kapaklı Rulmanın Polar – Kartezyen Koordinat Dönüşümü
Şekil 5 (a): 680106 Tipi Kapaksız Rulman Örneği
Şekil 5 (b): 6203NC3 Tipi Kapaksız Rulman Örneği
Şekil 5 (c): 680106 Tipi Kapaksız Rulmanın Polar – Kartezyen Koordinat Dönüşümü
Şekil 5 (d): 6203NC3 Tipi Kapaksız Rulmanın Polar – Kartezyen Koordinat Dönüşümü
32 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
Şekil 6 ve Şekil 7’de gösterilen grafiklerde 680106 tipi ve 6203NC3 tipi rulmanlar için Polar – Kartezyen formunda elde edilen rulman imgelerinin yatay ve düşey eksendeki piksellerinin renk değerlerinin toplamını gösterilmiştir. Grafiklerde sorunsuz rulman, ters kapaklı rulman ve kapaksız rulman için piksel renk değerlerinin toplamı ayrı ayrı görünmektedir. Birinci kolondaki grafikler düşey, ikinci kolondaki grafikler ise yatay eksendeki piksellerin renk değerlerinin toplamını ifade etmektedir. 680106 tipi rulmanlar için elde edilen grafiklerden de görüldüğü üzere, kapağın olma ve olmama durumu karşılaştırıldığında yatay ve düşey eksenlerdeki piksellerin toplamlarında belirgin farklılıklar görülmektedir. Sorunsuz rulman ve ters kapaklı rulmanların grafikleri arasındaki fark kapak olma durumu ve olmama durumunun grafikleri arasındaki fark kadar belirgin olması beklenemez.
Bu da kontrast farkının kapak olma ve olmama durumunda daha büyük olmasından kaynaklanmaktadır. Buna rağmen çok büyük farklılıklar olmasa da sorunsuz rulman ve ters kapaklı rulman grafikleri arasındaki farklılıklar da grafikler aracılığı ile gözlenebilmektedir. 6203NC3 tipi rulmanlar ele alındığında ise her üç durum da net bir şekilde farklılıklar göstermektedir. 680106 tipi rulmanlarda kapaklı rulman ve ters kapaklı rulman grafikleri arasında kontrast farkı fazla olmamasına karşın 6203NC3 tip rulmanlardaki fark diğer tip rulmanlara göre daha fazladır. Bu sebepten ötürü sorunsuz ve ters kapaklı rulmanlar için elde edilen grafikler farklılıklar göstermektedir. Her ne kadar aralarında kontrast farkı fazla olsa da, kapaklı ve kapaksız rulmanlar grafikleri karşılaştırıldığındaki kontrast farkı çok daha büyüktür. Bu fark grafikler aracılığıyla da gözlenmektedir.
Teknik Makale
Şekil 6: 680106 Tipi Farklı 3 Rulmana ait Polar – Kartezyen dönüşümü sonrası dikey ve düşey eksen piksel toplamları
Şekil 8: 680106 Tipi Farklı 3 Rulmana ait Histogram Verileri Şekil 7: 6203NC3 Tipi Farklı 3 Rulmana ait Polar – Kartezyen dönüşümü sonrası dikey ve düşey eksen piksel toplamları CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
33
Teknik Makale Şekil 6 ve Şekil 7’ de gösterilen grafiklerdeki veri dağılımlarını göstermek için histogram yöntemi [7] kullanılmış ve bu
grafiklerin RGB kanallarından “R” (kırmızı) kanalına bağlı histogram grafikleri 680106 tipi rulmanlar için Şekil. 8’de,
6203NC3 tipi rulmanlar için de Şekil.9’da gösterilmiştir.
Şekil 9: 6203NC3 Tipi Farklı 3 Rulmana ait Histogram Verileri Bunlara bağlı olarak ortalama değer ve standart sapma değerleri de bulunmuş ve şu değerler elde edilmiştir:
Teşekkür Sorunlarını ve rulman örneklerini bizlerle paylaştıkları için Ortadoğu Rulman Sanayi A.Ş. (ORS)’ye teşekkür ederiz. 34 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
Tablo 1: Farklı tip rulman örneklerine ait kırmızı renk kanalı dağılımlarından elde edilen ortalama değer ve standart sapma değerleri
V. Sonuç Bu çalışmada rulman denetimi için bilgisayarlı görü tabanlı bir sistem önerilmiştir. Sistem, rulmanların kapaklı/kapaksız/ters kapaklı olma durumlarına göre rulmanları sınıflandırabilen bir yordama dayanmaktadır. Sisteme ait ilk deneysel bulgular uyarınca, geliştirilen yordamın hedeflenen sonuçları verdiği gözlenmiştir.
Bununla birlikte, sistemin gerçek bir rulman üretim hattına uyarlanabilmesi için farklı aydınlanma şartlarında çalışabilir ve değişik hata tiplerini kapsayacak şekilde geliştirilmesi gerekmektedir. Araştırmaların bu yönde yoğunlaştırılıp sistemin fabrika ortamında işlerlik kazanabilmesine çalışılacaktır.
Kaynaklar
Lefcourt, A. M., Chan, D. E., “Red to far-red multispectral fluorescence image fusion for detection of fecal contamination on apples”, Journal of Food Engineering, Volume 108, Issue 2, 2012.
[1] Deng, S., Cai, W., Xu, Q., Liang, B., “Defect detection of bearing surfaces based on machine vision technique”, International Conf. on Computer Application and System modeling, pp. 548-554, 2010. [2] Wu, Q., Lou, X., Zeng, Z., He, T., “Defects inspecting system for tapered roller bearings based on machine vision”, International Conf. on Electrical and Control Engineering, pp. 667-670, 2010. [3] Shen, H., Li, S., Gu, D., Chang, H., “Bearing defect inspection based on machine vision”, Measurement, 45, 719-733, 2012. [4] Chiou, Y., Li, W., “Flaw detection of cylindrical surfaces in PU-packing by using machine vision technique”, Measurement, 42, 989-1000, 2009. [5] Yang, C. C., Kim, M. S., Kang, S., Cho, B. K., Chao, K.,
[6] Gonzalez, R. C., Woods, R. E., Eddins S.L., Digital image processing using Matlab (2nd ed.). USA: Gatesmark, 2009. [7] Otsu, N., “A threshold selection method from graylevel histogram”, IEEE Trans. Syst. Man Cybern., 9, 64-66, 1979. [8] Jain, L., Mahor, D., “Apllication of Hough transform for finding parametric curves, International Journal of Computer Applications in Engineering Sciences, 1(2), 100- 103, 2011. [9] Boztoprak, H., “Gerçek Zamanlı Taşıt Plaka Tanıma Sistemi”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 2007.
Röportaj
Siemens Tezgah İthalatçıları ve Son Kullanıcıları Sorumlusu Özkan Dinler:
“CAD /CAM SEKTÖRÜ SON YILLARDA ÖNEMLİ GELİŞİM VE AŞAMALAR KAYDETTİ”
Siemens Tezgah İthalatçıları ve Son Kullanıcıları Sorumlusu Özkan Dinler: “Cad /Cam sektörü son yıllarda önemli gelişim ve aşamalar kaydetti. Bugün çevremize şöyle bir baktığmızda neredeyse birçok ürünün plastik olsun, metal olsun bir kalıptan çıktığını görmekteyiz. Üretim öncesinde de parçalar CAM ortamında CNC makina ile birlikte Simüle edilerek maksimum verimlilik sağlanmakta.”
S
ektöre girişiniz nasıl oldu ve Siemens’te göreve ne zaman başladınız? Çalışmalarınızdan biraz bahseder misiniz? 1994 yılında Makine Mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra; Japon 36 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
CNC takım tezgahlarının ithalatını yapan bir firmada iş hayatına atıldım. Burada teknik servis departmanında tezgahların kurulumu, devreye alınması ve eğitimlerinin verilmesinde görev aldım. 9 yıl burada çalıştıktan sonra, 2007 yılında Siemens’te göreve başladım.
2007-2011 yılları arasında Siemens’in Hareket Kontrol Sistemleri departmanında Sinumerik ürünlerinin tanıtılması ve eğitimlerinin verilmesi konularında görev aldım. Son üç yıldır da faal olarak CNC Tezgah İthalatçıları / Son Kullanıcılardan ve TAC(Technology- Application
Röportaj
Center) sorumlusu olarak Can Kurban Bey ile birlikte göreve devam etmekteyim. Yedi yıldır Siemens’te eğitimlerde görev aldığınızı söyleyebiliriz değil mi? Yedi yılda, 1000’e yakın uzmana eğitim verdik. Eğitim verdiğimiz uzmanlar arasında Meslek Liseleri ve Üniversite öğretim elemanları, CNC tezgah üreticileri ve ithalatçıları ile birçok CNC son kullanıcıları yer almaktadır. Bu eğitimlerin çoğunu TAC eğitim merkezimizde son sistem eğitim setlerinde gerçekleştiriliyor. Siemens kontrol ünitelerinin CNC takım tezgahlarında uygulanması konusunda verdiğimiz eğitimler oldukça verimli geçmektedir. Sizinle geçtiğimiz günlerde Teknolojik Yazılımlar Firması’nın gerçekleştirdiği geniş çaplı seminerde bu konuya değinmiştik. Verdiğiniz eğitimleri detaylandırır mısınız? Her yıl Avrupa ve Uzakdoğu ülkelerinden binlerce CNC takım tezgahı ithalatı yapılmaktadır. Gelen bu tezgahlarda Sinumerik adını verdiğimiz Siemens’in Kontrol Üniteleri de bulunmaktadır. Bu kontrol ünitelerinin devreye alınması, kullanımı ve programlanması, servis desteği konularında verilecek eğitimlerde bizler
devreye giriyoruz. Türkiye’de Takım tezgahı ithalatı gerçekleştiren firmaların satış, servis ve ürün sorumlularına Sinumerik ile ilgili eğitimleri TAC’ta veriyoruz. Yeri geliyor direk son kullanıcıya giderek de tezgah başında eğitimlerde verebiliyoruz. Cad/Cam Sektöründeki gelişimi nasıl değerlendiriyorsunuz? Siz Siemens birimi olarak bu sektörün neresindesiniz? Cad /Cam sektörü son yıllarda önemli gelişim ve aşamalar kaydetti. Bugün çevremize şöyle bir baktığmızda neredeyse birçok ürünün plastik olsun, metal olsun bir kalıptan çıktığını görmekteyiz. Üretim öncesinde de parçalar CAM ortamında CNC makina ile birlikte Simüle edilerek maksimum verimlilik sağlanmakta. Bugün piyasada birçok Cad/Cam yazılım firması bulunmaktadır. Siemens bu sektörde Siemens NX ve PLM software yazılımları ile özellikle üretim ve hizmet sektörlerine çözüm sunmaktadır. Bizde bu CAD/CAM-CNC proses zincirinde SINUMERIK kontrol ünitesi ile CNC takım tezgahları sektörüne hizmet vermekteyiz. CAD ortamında tasarımı yapılan ve CAM ortamında da sisteme uyumlu post processor ile takım yolları oluşturulan parça programı CNC takım tezgahında üretilirken, SINUMERIK kontrol
ünitesinde standart olarak sunulan işleme fonksiyonları ile maksimum verimlilik sağlanır. SINUMERIK kontrol üniteleri piyasadaki birçok CAD/CAM yazılımı ile uyum göstermektedir. CAD/CAM yazılım firmaları ile TAC’ta ortaklaşa Workshop’lar düzenlenerek, son kullanıcılara ilk elden sektördeki gelişmelerden ve yeniliklerden haberdar edilmektedir. Ayrıca bütün CAD/CAM yazılımı yapan firmalarada Post Processor’lerini geliştirebilecekleri ortam ve desteği sağlıyoruz. Bizim sorularımız bitti sizin son olarak eklemek istediklerinizi alalım? CNC makine sektörü pazarın ihtiyaçlarına göre her geçen gün gelişmekte ve yenilenmektedir. Bu gelişmeler paralelinde Siemens olarak OEM’lere ve Dealer’lere en üst seviyede destek vererek sektörün gelişimine katkı sağlamaktır. Bu bağlamda paydaşlarımızla ortaklaşa Workshop’lara önümüzdeki dönemde de devam etmeyi ve sizleri de bu workshoplarda görmekten memnuniyet duyacağımızı belirtmek isterim. Bize zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz. Biz teşekkür ederiz…
CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 37
Yeni Ürün
AUTOCAD MECHANİCALI LİSANSLI SATIN ALMAK İÇİN SON GÜNLER…
Penta hakkında: Kurulduğu 1990 yılından bugüne Türkiye’de teknoloji dağıtıcısı ana şirketler arasında daima ilk sıralarda Autodesk lisanslama modelini değiştireceğini ve “kullandığın süre kadar yer alan Penta, sektör öde” modeline geçeceğini duyurdu. içerisindeki yerini sürekli büyütmektedir. İş ortaklarını her geçen gün yeni katma değerler yaratmayı sürdürerek destekleyen Penta, sektörün çözüm odaklı kurumu olarak ayrıca öne çıkmaktadır. Ülke geneline yayılmış 5000’e yakın bayisi bulunan Penta iş ortakları aracılığı ile aralarında Acer, Adobe, Asus, Autodesk, Casio, Dell, D - Link, Epson, Exper, HP, Huawei, IBM, Inform, Intel, Kaspersky, Lenovo, Logitech, Maxell, Microsoft, MSI, OKI, Samsung, Sandisk, Seagate, Sony, Targus, Toshiba, TP – LINK, Trust, Unify, Verbatim, Wacom, Xerox ve Zyxel’in de bulunduğu 100’ü aşkın küresel görünümler oluşturun, productivity/1771_ markanın ürünekanizma tasarımını • Akıllı ölçülendirme A u t o d e s k _ A u t o C a d _ lerini tüm Türkiye’ye dağıtmaktadır. www. AutoCAD’e göre %80 araçları size zaman M e c h a n i c a l _ E l e c t r i c a l _ penta.com.tr hızlandıran AutoCAD
M
AUTODESK Autodesk Inc. üç boyutlu tasarım, mühendislik ve eğlence yazılımları alanında lider bir kuruluştur. Akademi Ödüllerinde En İyi Görsel Efekt ödülünü kazananlar dahil olmak üzere; imalat, mimarlık, inşaat, yapı, medya ve eğlence endüstrilerindeki müşterileri, fikirlerini tasarlamak, görselleştirmek ve simüle etmek için Autodesk yazılımını kullanıyor. Autodesk, AutoCAD yazılımını 1982 yılında piyasaya sürdüğünden bu yana, dünya piyasaları için en son teknoloji yazılım ürünlerinden oluşan en geniş portföyü geliştirmeye devam ediyor.
Mechanical’a sahip olma şansı 26 Ocak 2016 tarihi itibariyle sona eriyor.
Şimdi kalıcı lisansınızı Autodesk Abonelik ile birlikte satın alarak değişimden etkilenmeyin ve aboneliğiniz süresi boyunca en güncel sürüme sahip olmaya devam edin. Autodesk® AutoCAD® Mechanical ile • Standart parçaların 2B çizimlerine hızlıca ulaşın, • Teknik resimlerinize tüm standart parçaları kolayca ekleyin, • 700,000+ standart parça ile detaylı imalat resimleri çıkarın, • Detaylandırma araçları ile birlikte detaylı
38 CAD / CAM / CAE / PLM / Ocak - Şubat - Mart 2016
kazandırsın, • Otomatik Malzeme Listeleri ile ERP ve PDM sistemleri ile entegre olun, • Uluslararası standartlara uygun olarak imalat resimlerini oluşturun, • Çizim yaparken Mühendislik hesaplamalarını göz ardı etmeyin, • Makina elemanı oluşturucuları ile çalışacağına emin olacağınız sistemler çizin, • 2B Sonlu Elemanlar Çözümü ile konsept hesaplamaları kontrol edin, • Autodesk Inventor ile senkronize çalışma imkanından faydalanın.
Bu farkları ve fazlasını izlemek için bu linke (http:// download.autodesk.com/ u s /a u t o c a d m e c h a n i c a l /
To o l s _ A u to C A D _ Mechanical_Tool_051107_ 1179162976849/fla/ ) tıklayabilirsiniz. Detaylı bilgi için autodesk@ penta.com.tr adresinden bilgi alabilirsiniz. http://www.autodesk.com. tr/campaigns/global-promoperpetual?mktvar004=6603 01&internalc=true