ENDÜSTRi 4.0 Üretim Teknolojileri - Robotik - Endüstri 4.0 Uygulamaları Dergisi - Eylül - Ekim 2018 Yıl : 2 Sayı : 6 Fiyat : 20 TL
HABERLER
RÖPORTAJ
*SCHUNK
*FESTO - FİKRET KEMAL AKYÜZ
*SCHEMARSHALL
*OMRON - ALİ ÖNAL *QUALİST - EMRE UZUNCAKARA
MAKALE *UNIVERSAL ROBOT *ROCKWELL *CDT *DASSAULT SYSTEMES
lama
EDİTÖR ilker kaplan Döviz Kuru ve Üretim...
G
Yayın Türü Yaygın Süreli
Yayıncı Dünya Medya Basın Yayın Reklam Tanıtım Hizmetleri İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İlker Kaplan 0 505 400 94 34 İdari İşler Müdürü Hatice Karabay 0 505 400 94 33 Reklam Müdürleri Ziya Alkan 0 546 675 59 49 Ayhan Üstüner 0 535 352 50 59 Muhasebe Müdürleri Sevda Öncü Düzgün Turgut 0 542 292 83 85
eçtiğimiz sayıda söylediklerimizi birkaç haftadır yaşıyoruz. Bu şekilde devam edersek bri kaç hafta içinde yeniden yaşayacağız. Onun için geçtiğimiz ay yazdıklarımızı aynı şekilde tekrarlıyoruz. Tarih ders çıkarılmazsa tekerrür eder.
Halkla İlişkiler Müdürü Ayşe Savranoğlu
Başlarken son dönemde yaşanan döviz kurlarındaki dalgalanma üzerine bir kaç cümle etmekte fayda olduğunu düşünüyorum. Türkiye ekonomisi ağırlıklı olarak ithalata dayalı bir özellikte. Üretim düştükçe de ithalat artmakta...Arz - Talep dengesinin arasındaki makas açıldıkça; ithalat ve ihracat arasındaki makasta aleyhimize açılmakta.
Grafik Tasarım Ezgi Kamburoğlu Metecan Şahin
Katma değer yaratan ürünler ortaya koyarak dünya piyasalarında yer edinmediğiniz sürece de para biriminiz dünyanın tüm para birimleri karşısında değer kaybeder. Ayrıca İhracatınıza dayalı döviz rezervinizi belirli bir dirençte tutamazsanız. İçeride ihtiyaçlarınızı karşılamak için karşılıksız para basmaya kalktığınızda da para biriminiz dünyanın para birimleri karşısında değer kaybeder. Hepimiz birden yoksullaşırız. İçeride faizleri artırmanızda palyatif bir çözümdür. Geçici bir süre paranızın değerini korur. Sonrasında daha büyük bir düşüşle karşılaşırsınız. İşte ekonominin ABC’sidir bu... Onun için ‘dışgüçler’ söylemi çok da geçerli bir söylem değildir. Oyunu kurallarına göre oynamak zorundasınız. Oyunu kurallarına göre oynamazsanız, oyunun dışında kalırsınız. Geçen yazılarımızda da vurguladığımız gibi, hiçbir katma değer yaratmayan inşaat sektörüne gerçekleştirilen yatırımların ülkemizi getirdiği nokta ortada; artık üretim sektörüne ağırlık vermek gerekiyor. Bir zihniyet değişimi gerekiyor. Yoğun bir fuar dönemini geride bıraktık. Mayıs 2018’de KONMAK - KONYA 2018, SANTEK KOCAELİ 2018, TOSS+EXPO - İŞGÜVENLİĞİ 2018 fuarlarına katıldık ve bu fuarlardaki standımızdan geniş çaplı dergi dağıtımlarımızı yaptık. Ayrıca yurtdışında da; Hannover Messe - Almanya fuarına katıldık. Katılımcı, ziyaretçi ve tüm parametreler açısından verimli bir fuar geçirdiğimizi söylemeliyim. 19-21 Haziran’da da yine Almanya’da Berlin’de Cwieme Berlin 2018 Fuarındaydık. Münihte’de Automatica’da da boy gösterdik. Yoğunluk Yeniden Başlıyor Ekim 2018 de EMO - Milano - İtalya fuarlarında da okur ve firmalarmızla buluşacağız. Bu fuarda da dergilerimizin geniş ölçekli dağıtımını gerçekleştireceğiz. World Media Group olarak; Maktek 2018 İstanbul’da da standımızla yer alacağız.
Editör - Künye
Yazı İşleri Simgenur Savranoğlu
Abone Sorumlusu Defne Deniz Kaplan Beste Kamburoğlu Fotoğraf Editörleri Murat Çapkın Sinan Temur İnsan Kaynakları Müdürü Sibel Şanlı İletişim Danışmanı Alper Tuna Bilişim Sorumlusu Kerem Mercan Bölge Temsilcileri Çetin Sülün (Ankara) Mesut Karabay (İzmir) Umut Yıldız (Bursa) Avrupa -Almanya - Temsilcisi Pınar Açıkgöz Sosyal Medya Fatma Kurşun Dağıtım Ali Savranoğlu Zafer Kamburoğlu Genel Koordinatör Süleyman Kaplan Hüsniye Kaplan Katkıda Bulunanlar Meryem Savranoğlu Fatma Kaplan Selda Kamburoğlu Dağıtımcı Aras Kurye - PTT - Yurtiçi Kargo Yönetim Yeri Akşemsettin Mah. Güneş Sokak No: 48 D :10 Eyüp / İstanbul Tel:0 850 532 94 68 Fax : 0 212 427 00 15
www.endustri40dergisi.com Sektörün Lokomotif Firmaları Yayınlarımızda… www.kesicitakimlardergisi.com World Media olarak sektörün lokomotif firmalarına sayfalarımızda www.worldmedyatv.com yer veriyoruz ve kapak – dosya – fokus – inceleme- sektör www.makineotomasyondergisi.com konularımızla sektörlere yol gösteren çalışmalara imza atıyoruz. makineotomasyondergisi@gmail.com Bu yolda bizimle yürüyen firmalarımıza de teşekkür ediyoruz. worldmediareklam@gmail.com Sektörün detay yayıncılık yapan dergilerinde yerinizi ayırtın. Katıldığımız fuarlarda ve yıllık planlamamızda sayfalarınızı Endüstri 4.0 Dergisi Basın Meslek İlkelerine Uymaya Söz Vermiştir. İçeriğindeki yazınsal ve ayırtabilirsiniz. Bizden söylemesi... görsel malzemeler, izin alınmaksızın; yazılı,görsel, İLKER KAPLAN işitsel ve elektronik medyada kullanılamaz. Reklamların hukuki sorumluluğu reklamveren firmaya aittir. Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 5 - 2018
3
İçindekiler
3
İÇİND
İÇİNDEKİLER EKONOMİYE DİKKAT!!!
KANDAN ÖZGÜR GÖK
COBOT’LAR HERKES İÇİN ULAŞILABİLİR
6
10 ROBOT MESLEKTAŞLAR İLE GÜVENLİ ÇALIŞMA
22 MERKEL İLE YARININ ROBOT ELINDEN İNSAN ELİNE
CENK CEYLAN DİJİTAL 16 DÖNÜŞÜMÜN SOSYAL HAYATA ETKİLERİ ÇALIŞTAYINDA KONUŞTU
FİKRET KEMAL AKYÜZ:
“ENDÜSTRİ 4.0 İLE İLGİLİ ALMANYA’DA OLUŞAN BAZI STANDARTLAR VAR”
4 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
28
DEKİLER 30
İçindekiler
ALİ ÖNAL:
“I AUTOMATİON KONSEPTİ”
İNDEX İnfoma - Ön iç Kapak
Koç Sistem - Arka Kapak Festo - Arka İç Kapak
32 Emre UzunCakaraca: “QUALIST YAZILIMLARI ÜRETTİ
DRAGONFLY 2020 PRO 3D YAZICI TÜRKİYE’DE 38 KULLANIMA HAZIR!
III. Endüstri 4.0 Zirvesi - 7. Sayfa Altıum - 9 . Sayfa Koç - 11 . Sayfa
Festo - 13 . Sayfa
Elk Motor - 15 . Sayfa Sandvik - 17 . Sayfa Omron - 19 . Sayfa ETG - 23 . Sayfa
Durmazlar - 25 . Sayfa Rockwell - 29. Sayfa
42
TÜSİAD YÖNETİM KURULU ANKARA’DA TEMASLARDA BULUNDU
UTL - 31. Sayfa
EMS - 33. Sayfa
Siemens - 35 . Sayfa
Schneider - 37 . Sayfa Altıum - 39 . Sayfa
Digibas - 46-47. Sayfa Maktek - 49. Sayfa
World Media Group - Abone - 50 . Sayfa
Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
5
Makale
UNİVERSAL ROBOT SATIŞ GELİŞTİRME MÜDÜRÜ KANDAN ÖZGÜR GÖK:
COBOT’LAR HERKES İÇİN ULAŞILABİLİR Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Maden Mühendisliği ve ikinci ana dal olarak Makine Mühendisliğinden 2003 yılında mezun olan Kandan Özgür Gök, 2011’de Gebze Teknik Üniversitesinde İşletme üzerine MBA yaptı. Bir süre yurtdışı tecrübesinin ardından Türkiye’ye dönerek sektörün önde gelen yerli ve uluslararası robotlu otomasyon şirketlerinde farklı pozisyonlarda çalışan Gök, yaklaşık 15 yıldır robotik otomasyon, mekatronik, pnömatik, hidrolik konularında uzmanlaştı. 2017 sonuna doğru iş birliğine dayalı robotlar üzerine faaliyet yürüten Universal Robots’un Türkiye merkezini kurma görevini üstlenen Gök, aynı zamanda Yunanistan, İsrail ve Ortadoğu Ülkeleri’nden de sorumlu olacak. Universal Robots Türkiye Satış Geliştirme Yöneticiliğine atanan Gök, Universal Robots’un insan makine iş birliğine dayalı çalışma konsepti ve ileri teknolojisiyle çeşitli endüstri kollarında kullanıcılara önemli avantajlar sağlayan çalışmalara devam edecek. 6 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Universal
Robots’un
programlama
uzmanlığı
Cobot’ları
robot
gerektirmeyecek kolay
şekilde
programlanabilir
olması, hızlı kurulum, esnek konumlandırma ve iş birliğine dayalı (Collaborative) yapısı sayesinde
endüstride,
üniversitelerde,
vb.
pek
çok alanda verimli şekilde kullanılabiliyor. Profesyonel kullanıcıların yanı sıra robot teknolojisine
dair
hiçbir
altyapısı olmayan insanlar tarafından
da
rahatlıkla
tercih edilebiliyor. KOBİ’ler
de
robot
teknolojisine geçiyor Cobot’lar,
endüstri
alanındaki
büyük
işletmelerle birlikte KOBİ’ler
düşük üretim adetleri için
için de oldukça işlevsel.
hızlı
KOBİ’ler
ölçekli
verebilmeyi önemsedikleri
üretim yapmadıkları için
gözlemleniyor. Bu çerçevede
robot teknolojilerine yatırım
iş birliğine dayalı kolaboratif
yapmak ve bu teknolojileri
robotlar küçük işletmeler
kullanmak
için de daha fazla talep
geri
büyük
konusunda
duruyorlardı.
değişimlere
cevap
Bu
görecek ve geleceğin iş
algı, Universal Robots ile
modeli kolaboratif robotta
kırılmaya başladı. Özellikle,
olacak.
günümüz üretim süreçlerinin değişime uğrayarak esnek
2021 yılına kadar kolaboratif
bir hale gelmesi ihtiyacı,
robot kullanımları (2015’ten
KOBİ’leri de kolaboratif robot
2021 yılına kadar) yüzde 75
teknolojilerini
kullanma
oranında artış sağlayacak.
yönünde
bir
değişime
Kolaboratif
zorluyor.
Son
dönemde
mucidi
robotun
olan
Universal
KOBİ’lerin robot teknolojileri
Robots, geleceğin insan-
kullanma
makine iş birliğinde olduğu
eğilimlerine
bakıldığında; sadece yüksek
vurgusundan
adetlerde
artan bu pazar ve bununla
aynı
kalitede
hareketle,
üretim yapmanın dışında
birlikte
gerçek anlamda esnekliğe
ihtiyaçlara cevap verecek
ihtiyaç
çalışmalarını sürdürüyor.
duyduklarını,
kaliteden ödün vermeden,
oluşacak
yeni
World Media
“yapay zeka - nesnelerİn İnternetİ / IOT”
I I . ENDÜSTRİ 4. 0 ZİRVESİ 5 - 6 ARALIK 2018 ( ÇARŞAMBA - PERŞEMBE ) HILL OTEL - TAKSİM / İSTANBUL
*Otomotiv
*Otomasyon
*Kesici Takım
*Robotik
*Elektrik
* Ana Sanayi
* Proses
*Tutucular
* İş güvenliği
* Plastik
*TedarikSanayi
*Redüktör
* Aşındırıcılar
* Metal İşleme
*Pano
*Jant - Lastik
*Makine
*Rulman
* Borulama
*Elektronik
*Amortisör
* Cad CamCae
* Kalıp
* Chip
*Kaynak
Sponsorluk için temas kurabilirsiniz : 0 505 400 94 34 - 0 505 400 94 33 - 0 546 675 59 49 www.endustri40dergisi.com - makineotomasyondergisi@gmail.com - worldmediareklam@gmail.com World Media Group - Elektrik Dergisi / Mart - Nisan 2018 77
Makale
Türkiye’deki
KOBİ’ler
Cobot’lar
platforma taşıyor, yani Cobot’lar,
için Cobot’larıyla sunduğu esnek
otomasyonu herkes için ulaşılabilir
konumlandırma, kolay programlama
hale getiriyor. Bu da küçük üretim
ve insan-makine iş birliğine dayalı
Cobot’lar, Türkiye’de de en büyük
adetlerine fakat yüksek çeşitliliğe
konseptini destekleyen Universal
ölçekli fabrikalardan KOBİ’lere kadar
sahip KOBİ’lerden, yüksek miktarda
Robots Akademi ve UR+ platformu
önemli avantajlar sağlıyor. Universal
üretim yapan büyük işletmelere kadar
ile otomasyonu herkes için erişilebilir
Robots
teknolojik
geniş bir yelpazede esneklik sağlıyor.
hale getiriyor.
üretimi herkesin ulaşabileceği bir
Universal Robots bu imkânı sağlamak
sayesinde üretimini artıracak
Cobot’larla,
8 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Makale
ROBOT MESLEKTAŞLAR İLE GÜVENLİ ÇALIŞMA
Schmersal, automatica 2018’de sanayi robotları için güvenlik çözümlerini sundu.
Schmersal optoelektronik güvenlik çözümleri robot çalışma alanları için ekonomik erişim güvenliği sağlıyor.
Robotlar
Endüstri 4.0’ın
omurgasıdır
ve
dünya
çapında
yükseliştedir.
Üretimde robot sistemlerinin kullanılması için katı güvenlik istemlerine uyulması şarttır. Schmersal Grubu automatica 2018’de
sanayi
robotları
için güvenlik bileşenlerine ve 10 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
sistemlerine
yönelik
çok yönlü, koordineli bir
güvenlik tertibatları
program sunuyor. Bu ürünler sayesinde
çeşitli
robot
Schmersal, farklı talepleri
çalışma yerleri, insanların
karşılayan ve sınırlı yer
korunacağı aynı zamanda
gereksiniminde
tesislerin
üretkenliğinin
çalışma yerleri için ekonomik
artacağı yapıda güvenilir
erişim emniyetini sağlayan
ve etkili yapıda emniyete
emniyet ışık perdeleri ve
alınabiliyor.
ışık bariyerlerine yönelik
robot
çeşitli yapı serileri geliştirdi. Optoelektronik ve dokunsal
Vericiden gönderilen ve alıcı
Makale
Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 3 - 2017
11
Röportaj tarafından değerlendirilen kızılötesi
manipülasyon emniyeti sunuyor. Bu
kolayca yapılandırılan Protect SRB-
ışınlardan
güvenlik
güvenlik kilidinin D varyantında iki
E serisinin çok fonksiyonlu emniyet
alanı. Bir nesne veya bir kişi bu
güvenlik fonksiyonu tek bir emniyet
röle modülleri sunuluyor.
koruyucu alanı geçtiğinde makineyi
şalteri
durdurmak için hemen bir Stop
AZM201-D, bu nedenle özellikle
Schmersal’ın
sinyali tetikleniyor.
robot çalışma alanlarının kurulumu
güvenlik kumandası, daha karmaşık,
için
bireysel
oluşan
bir
ile
gerçekleştirilmiştir.
uygundur.
BDF200-SD
modüler
güvenlik
PSC1
çözümlerinin
Schmersal emniyet devresi paspasları,
modelinde entegre SD arayüzü (SD =
programlanmasını
sadece girişlerin değil tüm çalışma
Seri teşhis) bağlı bulunan komut ve
sadece bağlı sensörlerin güvenli
alanının denetimini mümkün kılıyor.
bildirim cihazlarının güvenli olmayan
sinyallerini
Bir arka plan koruması sağlanıyor;
teşhis sinyalleri de bir SD ağ geçidi
kalmıyor, aynı zamanda güvenli
böylece operatörlerden biri tehlike
üzerinden kumandaya aktarılabiliyor.
olmayan teşhis sinyallerini de standart
alanında bulunduğu sürece makine
Durum ve teşhis bildirimleri, önleyici
bir veri yolu sistemi üzerinden bir
çalıştırılamıyor.
onarımlar için kullanılabiliyor ve bu
otomasyon kumandasına veya BT
sayede makine kullanılabilirliğinin
ortamına yönlendirebiliyor. Üniversal
artmasına katkı sağlıyor.
bir
Güvenlik kilidi AZM201 / Kumanda alanı
BDF200-SD
BDF200-SD Sinyal
halinde
çözümler
kodlu
AZM201
PSC1
değerlendirmekle
arayüzü
üzerinden
kullanıcı PSC1 modelinde yazılım
kumanda alanı ile kombinasyon yüksek
iletişim
sağlıyor.
değerlendirmeye
yönelik
RFID kilidi sayesinde robot çalışma
aracılığıyla kolayca alan protokollerini seçebiliyor ve ayarlayabiliyor. Böylece örneğin, duruş sürelerini önlemek
alanlarında koruyucu kapılar için
Güvenlik devrelerinin karmaşıklığına
veya
kişisel, kullanıma hazır güvenlik
göre, Schmersal güvenilir sinyal
artırmak için önem teşkil eden
çözümleri monte edilebiliyor. AZM
değerlendirmesi için farklı çözümler
sinyaller değerlendirilebiliyor.
201, entegre edilmiş RFID teknolojisi
sunuyor. Daha küçük robot sistemleri
sayesinde gereksinimlere uygun bir
için, farklı uygulamaları kapsayan ve
12 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
sistem
kullanılabilirliğini
Seminer
ROCKWELL AUTOMATİON DİJİTAL DÖNÜŞÜM YOLCULUĞUNU ANLATTI “Dijital Dönüşüm” seminerine sektörün önde gelen isimleri ve Rockwell Automation bölge direktörleri katıldı. Endüstri devrimi ile birlikte makinelerin üretimde yer almaya başlaması ve hızla gelişen bir dönüşümün tartışıldığı etkinlik Antalya Rixos Tekirova’da gerçekleşti.
Rockwell Automation tarafından düzenlenen “Dijital Dönüşüm” semineri 27 Nisan Cuma günü gerçekleştirildi. Seminerde, endüstri sektörüne yönelik teknolojik gelişmeler, en son çözümler ve güvenlik optimizasyon konuları ele alındı. “Dijital Dönüşüm” seminerine sektörün önde gelen isimleri ve Rockwell Automation bölge direktörleri katıldı. Endüstri devrimi ile birlikte makinelerin üretimde yer almaya başlaması ve hızla gelişen bir dönüşümün tartışıldığı etkinlik Antalya Rixos Tekirova’da gerçekleşti.
Seminerde dijital dönüşümü anlatan Rock-
well Automation Türkiye Ülke Direktörü Cenk Ceylan; “Endüstri Devrimi makineler üretimde yer almaya başladı ve bu durum tüm dünyada her şeyi değiştirdi. Günümüzde, neredeyse bir yüzyıl sonra dördüncü endüstri devrimine geçiyoruz. Bu aşama tam bir dijital dönüşümdür. Bu nedenle Rockwell Automation olarak kollarımızı sıvadık. Uzun süreden beri teknoloji profesyonellerimiz analiz, büyük veri, endüstriyel ağlar, bulut ve güvenlik becerileri gibi konular için hazırlıklı hale getiriyoruz. Çünkü biliyoruz ki dijital dönüşüme ayak uyduramayanlar çağın gerisinde kalmaya mahkumdurlar” dedi. Endüstriyel iletişim ve veri analizi konusunda yeterli iş gücü gerekli Gelişen teknolojinin getirisi Endüstri 4.0’ın, bilime sağladığı katkıyı ve dijital dönüşümün etkilerinin tartışıldığı seminerde; The Connected Enterprise, Madenlerde Güvenlik
14 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Sistemleri, Sektörün İş Modelleri ve Operasyonel Mükemmellik, Endüstri 4.0 altyapısı ve Connected Enterprise ve Bütünleşik Network Servisleri, ThinManager ile Cihaz ve İçerik Yönetimi, Otomasyonda Büyük Veri Analizi ve Yapay Zeka uygulamaları ele alınarak değerlendirildi. Endüstri devrimlerinin insanların, mesleklerinde ilkel çalışma yöntemlerinden sıyrılmalarına vesile olduğunu belirten Cenk Ceylan; “Endüstri 4.0’da, makineleşmenin el işçiliğini geride bıraktı fakat makineleşmenin dilinden anlayan ve ayak uyduran bir çalışma tarzını benimsemiş çalışanlara ihtiyaç duyuluyor. Çünkü elimizde teknoloji var, vizyon var. Sahip olamadığımız kaynak ise güvenlik, bulut, endüstriyel iletişim ve veri analizi konularında becerileri olan yeterli sayıda kişi. Bu dijital dönüşümü desteklemek için gereken beceriler bugün ortaya çıkmış değil. Üretim sektörünü bu kişilerin çalışmak isteyecekleri bir alan haline getirmeye odaklandık” dedi.
Seminer
ROCKWELL AUTOMATİON ÜLKE DİREKTÖRÜ CENK CEYLAN DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜN SOSYAL HAYATA ETKİLERİ ÇALIŞTAYINDA KONUŞTU Dijital Dönüşüm ve Yapay Zeka Çalıştaylar Nişantaşı Üniversitesi’nde gerçekleşen Dijital Dönüşümün Sosyal Hayata Etkileri Çalıştayına konuk olan Rockwell Automation Türkiye Ülke Direktörü Cenk Ceylan, yakın gelecekte nesnelerin interneti sistemlerinin (IoT) üretimdeki değerinin çok büyük olacağına dikkat çekti. 50 sene sonra mesleklerin değişeceğini belirten Ceylan, dijital dönüşümün faydalarından bahsetti.
16 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Serisi kapsamında düzenlenen Dijital Dönüşümün Sosyal Hayata Etkileri Çalıştayı Nişantaşı Üniversitesi’nde gerçekleşti. Marmara Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öztemel ile Rockwell Automation Türkiye Ülke Direktörü Cenk Ceylan’ın konuşmacı olarak yer aldığı çalıştayda Endüstri 4.0’dan yapay zekaya, dijital dönüşümden nesnelerin interneti (IoT) sistemlerine kadar pek çok konu konuşuldu. Gelişen teknoloji ile birlikte meslek gruplarında da farklılığa gidileceğini vurgulayan Rockwell Automation Ülke Direktörü Cenk Ceylan; ‘’ Enerjiye olan ihtiyaç gün geçtikçe artıyor. Enerji talebi ise fabrika kurarak karşılanmayacak. Üretim kapasitesinin çok daha verimli kullanılması için önümüzdeki süreçte nesnelerin interneti (IoT) sistemlerinin çok büyük katkısı olacak. Bugün dijital dönüşümün yöneticiler tarafından da desteklendiğini ve global yöneticilerin yüzde 87’sinin de bu dönüşümün gerekliliğine inandığını söyleyebiliriz’’ dedi. Konuşmasında yeni mesleklerin ortaya çıkacağına değinen Ceylan; ‘’Endüstri 4.0 ile makineler bir ağa bağlanıyor. Bu ağ sayesinde veri analizi yapmak için anlık veri toplanıyor. Makineler akıllı veri kaynağı olarak kullanılıyor. Kapasite, kullanım analizinin anlık olarak yapıldığı üretim tesislerinde verimlilik üst seviyelere çıkıyor. Dijital dönüşümle birlikte önümüzdeki 50 yılın mesleklerinde de farklı dönüşümler olacak. Dijitalleşme ile birlikte siber psikolog, veri çöpçüsü gibi yeni meslekler ortaya çıkacak’’ dedi.
Makale
YENİ NETWORK REHBERİ İLE CLOUD VE MOBİL TEKNOLOJİLERİ GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE KULLANIN Operatörün
Yeni network tasarım rehberi şirketlerin endüstriyel IoT’nin faydalarını fark etmelerini ve bunu en başarılı endüstriyel güvenlik uygulamalarını kullanarak yapmalarını sağlar.
kaliteyi iPad üzerinden kontrol etmesi veya yöneticilerin farklı fabrikaların üretimini karşılaştırması olsun, mobil ve cloud bağlantı artık endüstriyel operasyonların yeni normali. Fakat bu yeni bağlantılar, ürün tariflerini çalmak veya bir tesisin kontrolünü ele geçirmek gibi kötü niyetli siber saldırılar sırasında kullanılabiliyor. Rockwell Automation ve Cisco’nun yayınladığı yeni network tasarım rehberi, şirketlerin en başarılı güvenlik uygulamalarını kullanarak mobil aygıtları birbirlerine bağlamalarına ve uçtan uca cloud bağlantısallığı kullanmalarına yardımcı olur. Rehber şirketlere kablolu ve kablosuz ağ yapılarında cloud ve mobil endüstriyel IoT çözümlerinin en başarılı uygulamalarını sunuyor. Bu ücretsiz kaynak Birleşik Tesis Genelinde Ethernet (Converged Plantwide Ethernet- CPwE) programının
18 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
son eklentisi. Güvenli Mobil Bağlantılar Yeni Kimlik ve Mobilite Hizmetleri rehberi, şirketlerin mobil aygıtları, güvenlik risklerini yönetecek şekilde bağlamasına yardımcı oluyor. Cisco ISE platformunu temel alan rehber, mobil bağlantıları üç seviyede – aygıt, uygulama ve kullanıcı kimlik belirleme, yetkilendirme ve duruş sayesinde endüstriyel güvenliği destekler. Rehber ayrıca kullanıcıların birleşik ve özerk WLAN mimarileri kurmalarına ve selfservis kablosuz erişimi yönetmelerine yardımcı olur. Rockwell Automation küresel teknoloji ve iş geliştirme Müdürü Gregory Wilcox “Mobil aygıtlar üretimi nasıl gördüğümüzü ve yönetme şeklimizi değiştiriyor” dedi ve şu değerlendirmeyi yaptı: “İşçiler ekipmandan uzak olsalar bile daha iyi üretim kararları verebilmek için tabletlerinden analitik
verilere erişim sağlıyor. Rockwell Automation’ın sunduğu FactoryTalk TeamONE mobil uygulaması gibi inovasyonları akıllı telefonları aracılığıyla işbirliği yapmak için kullanıyorlar. Kimlik ve Mobilite Hizmetleri rehberi güçlü bir güvenlikten ödün vermeden bu yetkinliklerin gerçeğe dönüşmesine yardımcı oluyor.” Cloud’a bağlan Yeni Cloud Connectivity kılavuzu, FactoryTalk Analytics for Machines gibi, fabrikadan bulut tabanlı uygulamalara daha güvenli bir bağlantı kurmak için FactoryTalk Cloud ağ geçidinin kullanılmasına yönelik rehberlik sağlar. Bu uçtan uca bağlantı, uzaktan izleme ve destek gibi yetkinliklerin kullanılması için şarttır. Tasarım kılavuzu, küçük ve büyük ölçekli şirketler için dikkate alınması gereken çeşitli güvenlik önlemlerini ele almaktadır. Cisco, Endüstriyel Çözümler
Makale Grubu kıdemli direktörü Todd Gurela “Endüstriyel şirketler bazen verinin cloud’a gitmesi için gereken yolu inşa etmeye odaklanıyor ve bu sırada çok kritik güvenlik ihtiyaçlarını gözden kaçırabiliyor” dedi ve şu değerlendirmeyi yaptı: “Cloud Connectivity tasarım rehberi, şirketlerin hem veri yollarını hem de tesis ağını siber tehditlere karşı korurken uçtan uca bulut bağlantısı kurmasına yardımcı olacak” dedi. Endüstriyel Güvenliği Güçlendirin Rockwell Automation ve Cisco da son zamanlarda CPwE endüstriyel güvenlik tasarım rehberini genişletti. Yeni Endüstriyel Güvenlik Duvarı rehberi, endüstriyel güvenlik duvarları için çeşitli kullanım durumları sağlar ve uygulama gereksinimlerini, teknolojileri ve tasarım hususlarını ele alır. Örneğin, makine üreticileri, fabrika genelinde trafiğin makinelerinin performansını kesintiye uğratmasını önlemek için güvenlik duvarlarının nasıl kullanılacağını öğrenebilir. Daha önce piyasaya sürülen Industrial Demilitarized Zone (Endüstriyel
20 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Silahsızlandırılmış Bölge - IDMZ) rehberi, Rockwell Automation’dan FactoryTalk VantagePoint ve FactoryTalk ViewPoint yazılımlarını kullanmak için yeni uygulamalarla güncellendi. Yeni CPwE tasarım rehberi Rockwell Automation web sitesinden indirilebilir. CPwE içeriği, endüstriyel operasyonların ölçeklenebilir, güvenilir, güvenli ve geleceğe hazır, tesis geneli bir endüstriyel ağ altyapısını tasarlamasına ve dağıtmasına yardımcı olmayı amaçlar. Bütünsel ve çeşitli çok katmanlı bir yaklaşım uygulayan CPwE endüstriyel güvenlik çerçevesi, IEC-62443 ve NIST 800-82 gibi endüstriyel güvenlik standartlarına uyumludur. CPwE testi ve doğrulaması, Cisco Valide Design (CVD) ve Cisco Reference Design (CRD) metodolojilerini takip eder. Cisco, Rockwell Automation PartnerNetwork programının bir Stratejik Ortaklık üyesidir. İki şirket, tesis ve şirket arasındaki boşluğu, eğitim, ağ tasarımı ve ürünler yoluyla ortak bir ağ altyapısıyla köprülemek için birlikte çalışıyor.
Rockwell Automation ve Cisco, ağ güvenliği çözümlerini Almanya’nın Hannover kentinde 23-27 Nisan tarihleri arasında Hannover Messe 2018’de sergileyecek. Salon 6, G30 standında Cisco standını ziyaret edin. Rockwell PartnerNetwork Hakkında
Automation Programı
Rockwell Automation PartnerNetwork programı, global üreticilere, fabrika çapında optimizasyon sağlamak, makine performansını geliştirmek ve sürdürülebilirlik hedeflerini karşılamak için en iyi üretim çözümlerini geliştirmeye, uygulamaya ve desteklemeye odaklanmış ortak bir şirket ağına erişim olanağı sunar. Cisco hakkında Cisco (NASDAQ: CSCO), daha önce bağlantısız olanları bağladığınızda şaşırtıcı şeylerin gerçekleşebileceğini kanıtlayarak şirketlerin yarının fırsatlarını yakalamasına yardımcı olan, IT alanında dünya lideridir. Devam eden haberler için lütfen http://thenetwork.cisco.com adresini ziyaret edin.
Haber
ALMANYA BAŞKANI MERKEL İLE HANNOVER MESSE FUARI’NDA YARININ ROBOT ELINDEN İNSAN ELİNE
Robotlar ile işbirliği ve hareketler ile kontrolü nasıl olur? Almanya Başkanı Angela Merkel Hannover Messe 2018’in açılış gününde etkileleyici bir uygulama ile ilk elden bu durumu tecrübe etti. Angela Merkel ve Meksika Başkanı Enrique Peña Nieto ve eşi Angélica Rivera, IBG Otomasyon standından, SCHUNK robot eli ile etkileşime geçti. Tutucu Sistemleri ve İş Bağlama Teknolojileri alanında lider 5-parmaklı robot eli, Alman Sosyal Kaza Sigortası tarafından işbirlikçi kullanım için onaylanmış dünyanın ilk robotik tutucusudur.
22 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Haber
Hareketli
görünümün arkasında yatan gerçek teknoloji: Geleceğin endüstriyel ve hizmet robot uygulamalarında programlama bilgisi olmadan, yalnızca kullanıcının hareketleri ile robotları kontrol etmek, etkileşime geçmek ve konfigüre etmek mümkün olabilecektir. IBG Automation uzmanları tam olarak bu uygulamayı geliştirmiştir. Robotlar hareketler yada konuşma ile kontrol edilebilmekte ve hareketler gerçek zamanlı hesaplanmaktadır. 3D kamera kullanılarak, sistem kullanıcının el ve kol hareketlerini takip ve birebir taklit edebilmektedir. Robotun hareketleri genel olarak kullanıcının el hareketleri ile kontrol edilmektedir. Bu teknoloji, gelecekte robot ve insanların birlikte yakın çalışmalarına olanak sağlamayacaktır. Örnek olarak, iş parçalarını robot ellerine yerleştirmek ve geri çekmek mümkün olacaktır.
‘Gelecek Adım İnsan/Robot işbirliği’ , manuel işlerin gerektiği ve yüksek kalite gerekliliğinin olduğu tüm proseslerde kullanılabilmektedir. İlk kez, zaman ve alan ayrımı olmadan insan ve robot arasında tam bir işbirliği oluşması sağlanabilmektedir. Kullanıcı bakım ve dönüştürme sırasında bilgi alımı yaparken ve parametleri düzenlerken serbest bir şekilde hareket ederek robotu ve tüm otome edilmiş sistemi, bireysel fonksiyonları akıllı saat/akıllı telefon yardımı ile kontrol edebilir. Böylece kullanıcı herhangi bir terminale bağlı olmak zorunda değildir. Sistem kullanıcının çalışma alanı ve yenilikçi robot teknolojisini entegre ederek geleceğe endeksli işbirlikçi bir çevre oluşmasını sağlar. Yetenekli Tutucu Eli Yardım ve hizmet robot uygulamaları için tasarlanmış SCHUNK SVH
Mekatronik tutucu eli boyut, şekil ve hareketlilik açısından insanlara yüksek oranda benzemektedir. Robot elindeki 5 parmak tüm tutma operasyonlarını toplamda 9 sürücü sayesinde gerçekleştirebilmektedi r. Ön falanksların elastik yüzeyleri, iş parçalarının düzgün şekilde tutulmasına yardımcı olmaktadır. Robot eli birçok hareketi taklit edebildiğinden dolayı, insanlar ve hizmet robotları arasındaki fiziksel iletişim oldukça kolaylaşmıştır. Böylece programlama basit hale getirilmiş, ve robotların insanlar ile birlikte çalışabileceği bir ortam oluşturulmuştur. Robot eli insanlara zarar vermeyecek, yaralamayacak şekilde tasarlanmıştır. Açık ve kapalı döngü kontrolünde olduğu gibi güç elektronikleri de robot kolu ile tam entegredir. Bu durum özellikle kompakt çözümlerin başarılmasını sağlamaktadır.
Makale
ÜRETKEN TASARIM ÜRETİM SEKTÖRÜNDE OYUNUN KURALLARINI DEĞİŞTİRİYOR
Üretken Tasarım (Generative Design), bir ürünün işleviyle ilgili fiziği temel alan tasarımlar yaratıyor. Bu biçim bulma süreci genellikle, tasarımlara yön veren algoritmalar kullanılmadan mümkün olmayan organik şekiller geliştirerek doğanın çözümlerini kopyalıyor. Bunlar, işlevlerine göre optimum hale getirilmiş birçok yineleme ve çıktı tasarımı ile gelişiyor.
2017 yılında ik Dassault Systèmes Türkiye Ülke Müdürü Elif Gürdal GD’nin teknolojilerinden biri Topoloji Optimizasyonu (TO). Bu teknoloji, tasarımları bir boşluk zarfında ve gerilim de dahil olmak üzere bir dizi sınır koşulunda optimum hale getiriyor. Bu faktörler, örneğin çoklu fizik simülasyonu için Dassault Systèmes SIMULIA markasının uygulamasının Sonlu Eleman Analizi (FEA) çözümleri kullanılarak hesaplanıyor. 24 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Topoloji optimizasyonu yeni bir teknoloji değil ancak 3D tasarım simülasyonunun gelişimi ve 3D baskı donanımlarındaki yenilikler GD’yi, birçok imalat uygulaması için pratik hale getirdi. Geçmişte kendi bulutundaki TO, bileşenler ve tertibatlar için optimum şekiller üretmekteydi; ancak bu tasarımları gerçek dünya geometrisine dönüştürmek genellikle mümkün değildi. Başka bir ifadeyle, dijital çıktı teorik olarak mükemmel olsa da fiziksel bir ürün olarak üretmek mümkün değildi.
GD bu durumu değiştirdi; çünkü TO’nun ürettiği çıktılardan 3D bilgisayar destekli tasarım (CAD) geometrisini otomatik olarak yaratıyor. Bu bir oyun değiştiricidir; çünkü artık GD’den elde edilen optimum tasarım çıktılarının üretiminin pratik olduğunu biliyoruz. Bu ilerleme, tasarımcıların sadece CAD kullanarak tasarımları dijital olarak değiştirmelerine değil, aynı zamanda herhangi bir değişikliğin gerekli koşul sınırları içinde yapılıp yapılmadığını kontrol etmelerine olanak tanıyor.
Makale
Çeşitli polimerleri ve metalleri işleyebilen Katmanlı Üretim (Additive Manufacturing) için endüstriyel 3D yazıcıların kullanılması, GD’nin uygulanabilirliğini arttırdı. Genellikle tasarım çıktısı, klasik araç veya dökümlerle üretilemez. Bunun yerine bir 3D yazıcı, dijital temsilinin tamamen doğru bir fiziksel kopyasını üretmenin mükemmel bir yolu. Bu, daha önce imkansız olan şekillerin artık herhangi bir metal veya alaşımla ve bir dizi plastikle üretilebileceği anlamına geliyor. Polimer yazıcılarda malzeme, gerilim
noktalarında işlevselliği genişletmek için baskı sırasında değiştirilebiliyor. Bununla birlikte GD, 3D yazıcıların çıktıları ile sınırlı değildir; çünkü onu destekleyen teknoloji geleneksel üretim özelliklerini karşıladığından, sadece işlenebilen veya döküm ürünler üretiliyor.
ürünleri nasıl etkilediğini araştırmaya ve keşfetmeye odaklanmış durumda Bu, bir partikül veya molekül seviyesinde termofiziksel davranışı ve metalin tozdan sıvıya ve katıya nasıl faz değiştirdiğini ve bunların nihai ürün davranışı ve performansına etkisini içeriyor.
Malzeme Geliştirmeleri
Bu alanda malzemeler ve üretim birleşir, aynı zamanda simülasyon önemli bir rol oynar. Malzeme kitaplıkları, tasarımcılar ve mühendislerin ürün yaşam döngüsünün tüm aşamalarında malzeme özelliklerini anlayabilmeleri ve bunlarla
Malzemeler GD ve Katmanlı Üretimi’n gelişiminde kilit bir rol oynuyor. Güncel malzeme bilimi, malzemelerin süreçlerde nasıl davrandığını ve özelliklerinin bitmiş
Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
25
Makale
çalışabilmeleri için geliştiriliyor. Bu, tasarım aşamasında ele alındığında, teknik ve ticari faydalara götüren yeni bir biliş seviyesi sağlıyor. Bu teknoloji, üretimin çalışma ve insanların düşünce şekillerini değiştiriyor. ‘Tasarım’, ‘mühendislik’ veya ‘üretim’ ile sınırlı olmak yerine GD, yetenekli kişilerin departman ‘silolarından’ çıkmasına yardımcı oluyor. En yenilikçi şirketlerde insanlar, atomik parçacıklardan büyük ölçekli tertibatlara kadar yenilikçilik üretmek için bilgiyi birleştiriyor ve paylaşıyor. GD’nin fayda sağlaması için tüm departmanları ve paydaşları, Dassault Systèmes´ 3DEXPERIENCE platformu gibi bir ortak kurumsal platform üzerinde çalışmalı. İnsanlar bireysel ya da departman rolleri için geliştirilmiş farklı yazılım uygulamalarını kullanmaya devam ediyorlar; ancak zaman içinde ‘gerçeğin tek kaynağına’ dönüşen canlı verilerin tam anlamıyla sürekliliği ve alışverişi sadece, birleşik ve evrensel olarak kullanılabilir bir platform oluşturularak sağlanabiliyor. CATIA veya SOLIDWORKS gibi tasarım ve simülasyon uygulamalarından 3D model bilgilerinin paylaşılması, güncellemelerin hızlı olduğu ve herkesin aynı anda ulaşabildiği 26 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
anlamına geliyor. Bu, daha yüksek verimlilikten doğan bir üretkenlik artışı sağlıyor, israfı ve hataları azaltıyor ve insanların bireysel ve grup uzmanlıklarını geliştirme ve kullanmaları için daha fazla zaman harcamalarına olanak veriyor. Bu şekilde çalışmanın avantajları GD’yi benimseyen endüstrilerde açıkça görülebiliyor. Örneğin, teknolojideki ilerlemelerin çoğuna yön veren havacılık sektörü hafif bileşenlere ihtiyaç duyduğundan GD’yi memnuniyetle karşılamıştır. Katmanlı üretim sayesinde malzeme maliyeti azalırken, yaklaşık %30-60 oranında ağırlık tasarrufu sağlanıyor. Tasarım Tercihlerinin Artıları ve Eksileri GD üreticilere daha fazla seçim şansı sunuyor. Üreticiler seçeneklerini dikkatli bir şekilde hesaplamalılar ve kendilerine şu soruları sormalılar: 3D baskı için fazladan harcanan zaman, malzeme tasarrufuna karşılık geliyor mu? 3D baskıda kullanılan destekleyici yapıların kesilmesi gibi proses sonrası işlemler, nihai ürünü gerilme yığılması ve dayanıklılık açısından etkiler mi? Ürün yeniden işlenebilir ve/veya cilalanabilir mi? Bu artılar ve eksileri tartılmalı ve malzemelerin her üretim senaryosunda en
iyi şekilde kullanılabileceği yollarla birlikte ele alınmalı. İnşaat ve otomotiv endüstrilerinden Dassault Systèmes müşterileri arasında GD, daha az ağırlık ile öncü olmasına karşılık daha karmaşık tasarımlar üretmeyi kolaylaştırıyor. 3D baskı birçok ürün, yapı ve üretimde ‘Malzeme Listesini’ (BOM) azaltabildiğinden, parça sayısının azalması bir diğer faydası. Köprü ve binalar, rüzgar yükünün üstesinden gelecek şekilde optimum hale getirilmiş şekillerle tasarlanırken, tıbbi ekipman üreticileri daha verimli prosedürler ve daha iyi sağlık hizmetleri sonuçlarına götüren yeni donanımlar üretebiliyor. Dassault Systèmes’in birlikte çalıştığı endüstriyel ekipman şirketleri, spor ürünleri ve ayakkabı üreticileriyle birlikte GD’yi benimsiyor. Bu kullanıcılardan en yenilikçi olanı GD iş akışlarını, birlikte çalışma ve sürdürülebilir yenilikçiliği teşvik eden 3DEXPERIENCE platformunda tasarım, mühendislik ve üretimde malzemelerden geçen dijital bir iş parçacığına dayandırıyor. Simülasyon teknolojisi üretimi daha basit, daha verimli ve daha üretken hale getirdikçe GM’nin gelişimi durdurulamayacak.
Makale
Üretken Tasarımdan En İyi Şekilde Faydalanmak için 12 Önemli İpucu: 1. Tasarım ve üretim arasındaki engelleri yıkarak ‘silo kafa yapısını’ değiştirin. 2. Tek bir birleştirilmiş dijital platform üzerinde tasarlayın, mühendisliği yönetin ve üretin. 3. Süreçleri önceden simüle ederek hatalardan kaçının ve daha iyi planlayın. 4. ‘Performans için baskı’
ürün işlevinin bir numaralı öncelik olmasını sağlar. 5. Malzeme kitaplıklarını kullanarak bilimden faydalanın. 6. İnsanların yazılım uygulamaları yerine işlerine odaklanmaları için dijital bir iş süreci oluşturun. 7. Sadece ürünleri değil aynı zamanda üretim ve baskıyı optimum hale getirmek için simülasyon kullanın. 8. Birlikte çalışabilmeleri ve birlikte yenilikler yapabilmeleri için departmanlar ve insanlar arasında
bağlantı kurun. 9. Tasarım ve üretim arasında bağlantı sağlamak verimliliğin anahtarıdır. 10. Tüm süreçleri ve paydaşları birbirine bağlayan genişletilmiş bir kurumsal platform kullanarak geleceğe hazır üretimden faydalanın. 11. 20 farklı yazılım aracı yerine tek bir çözüm kullanarak bütüncül bir yaklaşım edinin. 12. 3D simülasyonla sonuçları tahmin edin.
Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
27
Röportaj
FESTO MÜŞTERİ ÇÖZÜMLERİ MÜDÜRÜ FİKRET KEMAL AKYÜZ:
“ENDÜSTRİ 4.0 İLE İLGİLİ ALMANYA’DA OLUŞAN BAZI STANDARTLAR VAR”
B ize önce biraz kendinizden, Festo’da ne iş yaptığınızdan bahsedin isterseniz ?
Adım Fikret Kemal Akyüz, Festo’da Müşteri Çözümleri Müdürüyüm. Festo’da 20 yıllık çalışanım. Başlangıç olarak software yazmayla başladım, sonra projeleri yönettim, daha sonra projelerin tamamıyla ilgilenmeye başladım. En son teknik müdürüydüm daha sonra ismi ve karakteri değişince müşteri çözümleri müdürlüğünde görevime devam etmekteyim. Festo’nun Endüstri 4.0 ile ilgili vizyonuna misyonuna değinelim. Sonra da Festo’nun Endüstri 4.0 çerçevesinde ne işler yaptığından bahsederek kısa bir değerlendirme yapalım ? 28 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Festo, Endüstri 4.0 konusunda çok yoğun bir şekilde çalışmakta. Almanya’da da bu alanda çalışan bir çok devlet kurumu ve üniversite endüstri organizasyonları içerisinde yer almakta ve bu konuda aktif rol oynamaktadır. Kendi açısından baktığımda Festo; bir çok Alman Firması gibi aktif olarak endüstri 4.0’a yoğunlaşmakta. Günümüzde; geleceği tam kestiremediğimiz, her şeyi tahmin edemediğimiz bir ortam söz konusu. Bu ortamda bir çok firma benim gördüğüm hem Türkiye’de hem Almanya’da geleceği tam kestiremediği için kendisine bir yol haritası çizmeye çalışıyor. Bir çıkış yolu ya da yön bulmaya çalışıyor. Bu anlamda Festo da bazen düşüncelere kapılıp çalışıyor. Gördüğüm kadarıyla müşterilerimiz; Endüstri 4.0 – dijitalleşmeyle- beraber hangi hizmetleri, hangi servisleri
verirsek, onları kazanabiliriz, onları daha verimli hale getirebiliriz diye düşünüyor ve çalışıyor. Tabi bunun yanında Endüstri 4.0 ile ilgili Almanya’da oluşan bazı standartlar var. Belki benim sormadığım sizin Endüstri 4.0 ile ilgili söylemek istediğiniz son bir şey vardır \ varsa alalım lütfen… Endüstri 4.0’ı şöyle görüyorum aslında; Endüstri 4.0 bir anlamda kötü işlerden, en dipteki temel işlerden insanların yavaş yavaş çekilmesi anlamına geliyor. Yani ağır işlerden mi ? Günümüzde gençlerin sevmediği işlerden, ağır işlerden; otomasyon ve endüstri 4.0 ile insanlar yavaş yavaş çekiliyor bunun yerini robot ve akıllı fabrikalar alıyor.
Röportaj
OMRON OTOMASYON SİSTEMLERİ ÜRÜN PAZARLAMA MÜDÜRÜ ALİ ÖNAL:
“I AUTOMATİON KONSEPTİ”
Ö ncelikle bize kendinizden bahseder misiniz? İsmim Ali Önal Omronda otomasyon sistemleri ürün pazarlama müdürü olarak çalışıyorum. Elektrik elektronik mühendisiyim. Yaklaşık 8-9 senelik de bir otomasyon sistemleri konusunda tecrübem var. Bu şekilde genelde Endüstri 4.0 ve otomasyon konusunda kullanıcılarımıza ve Türkiye’deki otomasyon dünyasına fayda ve ek değerler sağlamaya çalışıyoruz. Omron Otomasyonu’nun; Endüstri 4.0 ile ilgili vizyonunu, misyonunu, hedeflerini, yapmış olduğu ar-ge çalışmalarını aktarır mısınız ? Omron, gelirlerinin yüzde 7’sini Ar-Ge çalışmalarına ayıran bir firma. Amacı her 30 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
zaman yenilikçi ürünler üreterek, teknolojik ürün portföyünü geliştirmek. Bu alanda otomasyon konusunda; hem sensör, hem kontrolcü robot, robotik sürücü ve motor konularında yenilikçi ürünler sağlamakta. Hiç şüphe yok ki şu anda veri toplama, haberleşme konuları çok önem kazandı. Bu konularda da yenilikçi ürünler sağlamaya çalışıyoruz. Onun I automation diye bir konsepti var. I automation konseptinde 3 tane ana konu var. İnovatif, interaktif ve diğer cihazlarla daha fazla entegre sistemler yaratmak. Zaten Endüstri 4.0 ‘ın amacı bu... İnovasyon aslında bu üç tane iyiyi bir araya getirerek geliyor. Bu konuların üzerinde daha fazla durarak hem bu konuyu kullanıcılara ilgilenen insanlara daha iyi bir şekilde anlatmış oluyoruz, hem de daha inovatif ürünler üretebilmiş oluyoruz.
Röportaj
Qualist Ürün ve Proje Satış Direktörü Emre Uzuncakaraca:
“Qualist yazılımları ürettİ”
Ö ncelikle kısaca kendinizden ve firmanızdaki görevinizden bahseder misiniz?
İsmim Emre Uzuncakaraca, Qualist firmasında ürün ve proje satış direktörüyüm. Yaklaşık 12 seneden fazla bir iş deneyimim var ve bunların 10 senesi zaten satış ve pazarlama üzerineydi. Aslında Qualist firmasıyla beraber hem Türkiye’de hem de yurt dışında yatırımlarımızı ve işlerimizi arttırmak istiyoruz. Qualist firmasının Endüstri 4.0’daki hedefinden, 32 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
planlarından, projelerinden, vizyonu ve misyonundan biraz bahseder misiniz ? Endüstri 4.0 kapsamındaki Qualist aslında kendi ihtiyacı doğrultusunda ortaya çıkan yazılımları üretti. Daha sonra bu yazılımlar geliştirilerek ticari bir anlam ifade etti ve ilk başta sürekli üretim hatları üzerinde yapılan bu yazılımlar şimdi dağıtım üretim hatlarında çözümler sağlıyor. Buna ek olarak tamamlayıcı ürünlerle de yeni teknoloji ürünlerle de mevcut yazılımlarımızı aslında daha çok güçlendiriyoruz. Arttırılmış gerçeklikte bunlar-
dan bir tanesi… Endüstri 4.0 ile ilgili son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mi ? Endüstri 4.0 dan ziyade az önce söylediğime bir şey eklemek isterim. Arttırılmış gerçeklikten bahsettim. Ancak bu sadece yapmak istediğimiz işin bir kısmı. Bizim yapmak istediğimiz aslında üretimi teknolojiyle tamamen birleştirmek. Katma değer sağlayabileceğimiz bir çok noktada yazılım ve çözüm hizmetleri sunabilmek.
Güncel
BACK TO THE FUTURE: GELENEĞİNİN GİRİŞİMCİ RUHU TETİKLEMESİ
15 yaşında başarılı bir öğrenci düşünür ve devrimsel nitelikte yeni bir ürün geliştirir. Bu artık hep var olan birşey. Fakat o irketin DNA’sının bir zaman çok farklıydı kısmı her zaman AR-GE çünkü 1893 yılında oldu - işleri yapmak için gerçekleşen bir yeni ve daha iyi yollar bulolaydan bahsedi- mak oldu. İlk günlerde, yeni yoruz. Bu çığır icatlarından bazıları, biraçan geliştiricinin çok kişinin düşündüğünün adı Lynde Bradley. aksine, kendi en çok satan 16 yaşındayken, ürünlerini bile değiştirdi. elektrikle çalışan Her yeni teknolojik devrim bir rüzgar per- yaşandığında bunu hemen vanesi için ilk değerlendirip bünyesine kapatentini alır ve tan şirket, inovasyonun hep ailesinin dokto- ön cephesinde oldu, bunun runu teknolojiye yanında kendi geleneğini de olan yatkınlığıyla inşa etti. etkiler. Doktor Stanton Allen, Devrim değil, evrim bu gencin yeni Aynı şekilde, Sanayi 4.0 filizlenen şirketine da bir evrimdir, daha önce 1000 dolar yatırır yapılmış olanı yok etme ve birkaç yıl sonra anlamında bir devrim – birçok başarılı değildir. Üretim süreçleri icadın ardından ve sistemleri organik olarak - Allen-Bradley gelişir, başarısı kanıtlanmış şirketi doğar. olan teknolojilere yenilerini Allen-Bradekler ve geçmiş deneyimley, hem dünya lere inovasyon getirir. İşte savaşlarından bu, Rockwell Automation hem de Büyük Integrated Architecture’ın Bunalımdan arkasındaki motivasyondur: hayatta kalıp, Çok disiplinli bir otomasyon 1980’lerde, aynı mimarisi platformu ve Ethderecede girişimci erNet / IP tabanlı ağ. arayüolan Rockwell In- zleri ve yerleşik uyumluluğu ternational grubu temel alan şirketler, sistemtarafından satın lerini gerektiğinde ne zaalınır. man ve nasıl isterlerse o
Ş
şekilde modernleştirebilir ve iyileştirebilir. 34 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Modüler ağ yapısı ile esneklik ve çeviklik Şirket büyüdükçe, Lynde Bradley ve ortakları, şirketlerin gelişen tüketim toplumunu kucaklamasına yardımcı olacak yeni tekniklerin nabzını tuttu. Aynı şekilde, EtherNet / IP, firmaların tüketici beğenilerinde sık sık görülen değişimlere uyum sağlamasına yardımcı olan, güçlü ve hızlı tepki verebilen bir üretimin temelidir.
Makine üreticileri, daha iyi makineler inşa etmek ve rekabetçi avantajlarını artırmak için, üreticiler ise üretkenliği ve varlık performansını artırmak için bilgiyi kullanır. EtherNet / IP, üretim durumunu tam olarak görmek için bilgi teknolojileri (IT) ve operasyon teknolojilerini (OT) bir araya getirmenin anahtarıdır.
Rockwell Automation’ın deneyiminde, EtherNet / IP, tesis geneli ağ, mantıksal bir topoloji ile yapılandırıldığında belirli avantajlar sağlar. Önemli olan ağı bölgelere ayırmak ve lokasyonları, işlevleri, kullanılabilirliği ve performansına bağlı olarak mantıksal topolojideki gerekli otomasyon ve kontrol sistemlerini, sunucuları ve diğer cihazları kullanmaktır. Bu şekilde, bir cihaz veya bölge, topolojinin geri kalanını bozmadan değiştirilebilir. Her makine veya cihaz aynı anda bilgi üretir – bu bugün Endüstri 4.0’ı ileriye götürmek için çalışan makine üreticileri için standart bir gereksinimdir.
Mevcut üretim sistemlerini söküp, yeni akıllı makinelerle değiştirmeye hiçbir üreticinin gücü yetmez. Daha önce gördüğümüz gibi, bütüm mesele evrimdir, devrim değil. İnsanlar, süreçler ve teknolojiler (hem IT hem de OT) dahil, operasyonun tüm yönlerini dikkate alan üreticiler, bir yol haritası çizerek, şirketlerini geleceğe taşıyacaklar.
Modernleştirin ve yükseltin, “söküp yenisini almayın”
Varlıkları, sadece genel yol haritasıyla tutarlı bir şekilde günceller veya değiştirirler. EtherNet / IP gibi standartlaştırılmış bir omurga ile, bu birkaç yıl öncesinden bile daha kolay yapılabilmektedir. Daha eski makineler, yeni teknolo-
Güncel jilerle modernleştirilebilir, aynı zamanda kolaylaştırılmış süreçlerle sorunsuzca entegre edilebilir. Şirketler tesis sistemlerini mobil kabiliyet ve analitik gibi yeni teknolojilerle geliştirerek, yeni gelir akışlarını ortaya çıkarabilir. Eski ve yeni teknolojileri birbirine bağlamanın yanı sıra, açık bir altyapı, makinelerin, kontrol sistemlerinin ve cihazların farklı tedarikçilerke etkileşimini kolaylaştırır. Bu düşünceyle, Rockwell Automation kısa süre önce ABB, Belden, Bosch Rexroth, B & R, Cisco, Hilscher, KUKA, Ulusal Aletler, Parker Hannifin, Phoenix Contact, Pilz, Schneider Electric, TTTech ve WAGO (birlikte Shapers olarak bilinir) grubuna Endüstriyel operasyonlarda gerçek zamanlı ve sensör-bulut uygulamaları için bir iletişim çözümü oluşturmak için katıldı. Bu çözüm, farklı satıcı teknolojilerine ve zamana duyarlı ağ (TSN) standartları arasında bilginin kolay ve güvenli bir şekilde paylaşılmasını sağlayan OPC UA protokolüne dayanacaktır. Bu, birleşik endüstriyel ağlarda esnekliğin geliştirilmesine yardımcı olur. AI ve mobil teknoloji Bilgilerin toplanması ve iletilmesi sadece ilk adım. Bu nedenle Rockwell Automation, personelinin operasyonlarında neler olup bittiğini anlamalarına yardımcı olmak için FactoryTalk Analytics platformuna yeni yapay zeka (AI) yetenekleri eklemiştir. Factory Talk Analytics, farklı cihaz veya sistemlerden çoklu veri kaynağını bağlayabilir. Kullanımı kolay olacak şekilde tasarlandığından, personelin IT ekiplerine veya veri analiz uzmanlarına kendileri için analizler üretmesini istemesine gerek yoktur. Karar verme süreçlerini hızlandırmak için gerçekçi sorular sorabilir, araştırmalar yapabilir, 36 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
cevapları alabilir ve sonuç tablolarını başkalarıyla paylaşabilirler. Analitik teknolojiye mobil teknoloji eklemek, bir sorun olduğunda uzman çalışanlara otomatik uyarı gönderilmesini sağlar. Bunlardan biri de, çalışanların bilgiyi paylaşmasına, canlı tanıları görüntülemesine, makine alarmlarıyla etkileşime girmesine ve cihazlarda sorun gidermesine olanak veren FactoryTalk TeamONE uygulamasıdır. Açık bir EtherNet / IP ağı, burada da tüm makineleri ve cihazları temel alan, entegrasyonu kolaylaştıran temeldir. Endüstri 4.0 yolunda şirketleri yönlendirmek için Bağlı Hizmetler Bazı üreticiler dijital dönüşüm girişimlerini geliştirmek istediklerinde bir yol haritası veya strateji oluşturmaya başlamak için ihtiyaç duydukları dahili uzmanlığa sahip değildir. İşte bu yüzden Rockwell Automation, yazılım odaklı Connected Services’i üretmek için bir yüzyıllık bilgi ve deneyimden yararlandı. Bunlar arasında endüstriyel altyapı değerlendirme, tasarım, uygulama, Hizmet Altyapısı (IaaS) de dahil uzaktan varlık izleme ve görüntüleme, uzaktan makine takibi ve bakımı, siber güvenlik tehdit algılama ve kurtarma, eğitim ve danışmanlık dahil olmak üzere destek ve izleme yetenekleri yer almaktadır. Kullanıcıların varlık kullanımı ve üretkenliğini arttırmak için üretim verilerine erişmelerine ve kullanmasına yardımcı olurken, riskleri ve pazara sürülme süresini azaltırlar, ayrıca yazılım desteklidirler ve mevcut uygulama ve ürün destek hizmetlerinin üzerine inşa edilirler. İlginç bir gelişme de, bu Bağlı Hizmetler şu anda Rockwell Automation’da en hızlı büyüyen iş
segmentidir. Önce güvenlik Bağlı Hizmetler’le olduğu gibi, Rockwell Automation müşterilerinin makine ve cihaz güvenliğini geliştirmek için uzun yıllar biriktirdiği deneyimlerinden yararlanmıştır. Rockwell Automation yıllar geçtikçe şirketlerin çalışanlarını korumasına ve düzenlemelerle uyumunu otomatikleştirilmesine ve arıza sürelerinin en aza indirilmesine yardımcı olan akıllı güvenlik konseptlerini de kapsayacak şekilde genişletti. EtherNet / IP üzerinden veri paylaşımı güvenliğin tam kalbini oluşturuyor. Operatörler, üretim verilerinin sıklığı, süresi, zamanı ve yerine ilişkin daha fazla görünürlük elde eder ve bunu güvenlikle birleştirir. Bu herkes için kazan-kazan bir durumdur. Bugün, şirket endüstriyel güvenlik konusunda dünya lideri konumundadır. Sonuç Başarılı ve köklü bir şirket olmanın sırrı inovasyon, evrim ve sınırları daha da zorlamak konusuna ilişkin bilgi birikimini deneyimle desteklemektir. Birinci sınıf bir şarap bağındaki sarmaşıklar gibi, en eski bitkiler en derin köklere sahiptir ve bu bitkilerden en yüksek kalitede şarap üretilir. “Başarılı öğrenci çocuk Lynde Bradley’in günlerinden beri, Rockwell Automation her zaman - çok derin köklerine dayanarak - en öncü teknolojileri üretmeyi hedeflemiştir.
Güncel
DRAGONFLY 2020 PRO 3D YAZICI TÜRKİYE’DE KULLANIMA HAZIR!
CDT Bilgi Teknolojileri’nin Beykoz’daki yeni ofisine kurularak hizmete hazır hale gelen DragonFly 2020 Pro 3D yazıcının tanıtımı yapıldı. CDT’nin Türkiye, Ortadoğu ve Orta Asya pazarı temsilciliğini üstlendiği Dragonfly 2020 Pro, haftalar sürebilen prototip üretim sürecini saatlere indirerek tasarımın sonucunu kısa sürede görebilmeyi sağlıyor.
Nano
Dimension tarafından üretilen DragonFly 2020 Pro, ilk kez katmanlı üretim yoluyla elektronik ürünler geliştirebilmenin yolunu açtı. Piyasaya sunulduğundan beri tüm dünyada birçok inovasyon ödülüne değer görülen DragonFly 2020 Pro; otomotivden sağlığa, havacılıktan telekomünikasyona, tüketici elektroniğinden savunma sanayiine pek çok sektörde 38 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
elektronik ürünlerin prototipinin çok hızlı yapılmasına imkân tanıyarak iş süreçlerini kısaltıyor ve üretimi hızlandırıyor. Toplantının açılış konuşmasını yapan CDT Bilgi Teknolojileri Genel Müdürü Alpay Göğüş; müşterilerinin elektronik bileşen tasarım, prototip yaratma ve üretiminde karşılaştıkları zorlukları aşmasında anahtar çözümün
Nano Dimension olduğuna inandıklarını belirterek Nano Dimension ürün ve çözümleriyle müşterilerine tüm ürün geliştirme döngülerini kontrol edebilme, verimliliklerini arttırma ve piyasaya giriş sürelerini hızlandırma olanağı sunacakları için sevindiklerini söyledi. CDT Bilgi Teknolojileri İş Geliştirme Yöneticisi İbrahim Göğüş ise DragonFly 2020 Pro ile gerçekleştirecekleri
Güncel
çalışmalara dair duyduğu heyecanı dile getirerek elektronik tasarım otomasyonu alanında yaşanacak çok katmanlı üretim yaklaşımlarından bahsetti. “Hayatımızda yer alan tüm elektronik cihazların tasarımı içlerindeki baskı devre kartların düz olması zorunluluğundan dolayı belirli kalıplara hapsolmuş idi. DragonFly 2020 Pro 3D yazıcının sunduğu her şekilde PCB üretebilme imkânıyla bu kalıplar kırılabilecek ve görmeye alıştığımız tasarımların dışına çıkılabilecek. Mesela bir tasarımcı
dikdörtgen prizma şeklinde bir televizyon üretmeyi düşünebilecek. Tasarım sürecine sunduğu sınırsız hayal gücü imkânının yanı sıra PCB prototipinin üretilip kontrollerinin yapılması ve bir hata varsa giderilip yeniden üretilmesi aşamalarının saatler bazına indirilmesi de üretim sürecini hızlandırıyor ve maliyetleri düşürüyor. 3D yazıcı kullanımı (katmanlı üretim teknolojisi) mekanik uygulamalarda artık olgunlaştı ve seri üretim için, son tüketici ürünlerinin kişiselleştirilmesi için kullanılabilir hale geldi. Elektronikte ise kullanılacak malzemelerin
ileri teknoloji ihtiyacı nedeniyle bu gelişim yaşanamamıştı. Nano Dimension bu alandaki açığı kapatarak önemli bir gelişme yaşanmasının öncüsü oldu.” İbrahim Göğüş, DragonFly 2020 Pro 3D ile karmaşık geometrilerde tasarımlar hazırlayabilme ve deneme yapabilme özgürlüğü, farklı şekil, boyut ve esneklikte ihtiyaca göre üretim yapabilme, pazara daha hızlı ürün sunabilme gibi katma değer sağlayan bir ürün sunmanın heyecanını yaşadıklarını sözlerine ekledi.
Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018 39
Güncel
Etkinlikte konuşma yapan Nano Dimension Ürün Müdürü Robert Even, DragonFly 2020 Pro ile kullanıcılara düşük maliyetli ve güvenli ürün geliştirme fırsatı sağladıklarını aktardı. Ar-Ge çalışmalarını özenle sürdürdüklerini ve bünyelerinde bulunan 90 çalışanın 60’ının Ar-Ge alanında görev yaptığını belirten Even, bu konuya gösterdikleri önemi vurgulayarak yazılım ve nano mürekkep konusunda da çalışmalarını titizlikle yürüttüklerini belirtti. Even, şu anda yazıcıdan dünyada 12 adet bulunduğunu ve yoğun bir ilgi gördüklerini sözlerine ekledi.
40 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Güncel
TÜSİAD YÖNETİM KURULU ANKARA’DA TEMASLARDA BULUNDU
TÜSİAD
Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik başkanlığındaki TÜSİAD Yönetim Kurulu Heyeti 26 Temmuz perşembe günü Ankara’da temaslarda bulundu. Heyet temaslar kapsamında göreve yeni atanan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 42 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan ile Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ziya Selçuk’u ziyaret etti. Görüşmelerde Türk iş dünyasının gündemindeki konuların yanı sıra ilgili bakanlıkların çalışma alanları ile ilgili TÜSİAD önerileri paylaşıldı.
Temaslar ile ilgili bir açıklama yapan TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik şu ifadeleri kullandı. “Göreve yeni atanan Sayın Bakanlarımıza başarılar diliyoruz. Temaslarımız çerçevesinde Sayın Bakanlarımızla son derece verimli görüşmeler gerçekleştirdik.
Güncel
Görüşmelerimizde, turizm çeşitliliği ve dijital araçlar kullanılarak turizm potansiyelimizin artırılması; elektrik, doğal gaz ve yenilenebilir enerji piyasalarının işleyişi yanı sıra enerjide teknoloji ve inovasyon; sanayinin dijital dönüşümü, TÜSİAD SD2 Programı; ulaştırma ve haberleşme altyapısı; eğitim alanında 21. Yüzyıl becerilerinin geliştirilmesi kapsamında STEM+A, düşünme becerileri ve sosyal duygusal beceriler konularındaki çalışmalarımızı, önerilerimizi ve projelerimizi aktardık. Üyesi olduğumuz BusinessEurope ve Global Business Coalition görüşlerini de aktararak, küresel iş dünyasının gündemi hakkında bilgi verdik. TÜSİAD gündeminde yer alan bu konuların Sayın Bakanların da gündeminde olmasından memnuniyet duyduk. Önümüzdeki günlerde de devam edecek bu verimli istişare toplantıları ile ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına destek olmayı hedefliyoruz.”
Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018 43
III. Endüstri 4.0 Zirvesi
WORLD MEDIA GROUP III. ENDÜSTRİ 4.0 ZİRVESİ 2019 GÖRÜŞMELER SÜRÜYOR
44 Endüstri 4.0 Dergisi - Sayı 6 - 2018
ENDÜSTRİ 4. 0 ZİRVESİ ENDÜSTRİ 4. 0 DERGİSİ WORLD MEDIA GROUP ORGANİZASYONLARIDIR .... Sponsorluk ve Reklam için temas kurabilirsiniz : 0 505 400 94 34 - 0 505 400 94 33 - 0 546 675 59 49 www.endustri40dergisi.com - makineotomasyondergisi@gmail.com - worldmediareklam@gmail.com
www.worldmediagroupe.com Ekonomi, Sanayi, Otomotiv sektörünü; dergilerimizi ve internet sitelerimizi tek çatı altında toplayan web adresimiz.
www.makineotomasyondergisi.com Makine - Otomasyon - Elektrik Elektronik Sanayi sektörünün aylık dergisi...
www.kesicitakimlardergisi.com Kesici Takımlar ve Tutucular sektörünün ilk ve tek dergisi...
www.endustri40dergisi.com
WORLD MEDIA GROUP BÜNYESİNDE YAYINLANAN DERGİLER Haber İletişim İlker Kaplan WORLD MEDİA Genel Yayın Yönetmeni 0 505 400 94 34 makineotomasyondergisi@gmail.com
Reklam İletişim Hatice Karabay WORLD MEDİA Reklam Koordinatörü 0 505 400 94 33 makineotomasyondergisi@gmail.com
Reklam İletişim Ziya Alkan WORLD MEDİA Reklam Müdürü 0 546 675 59 49 worldmediareklam@gmail.com
Dergilerimizde yerinizi ayırtın, hedef kitlenizi ulaşın!...
www.endustri40dergisi.com
www.makineotomasyondergisi.com
www.worldmediagroupe.com
www.kesicitakimlardergisi.com
World Media Bünyesinde yayınlanan Dergilere abone olmak için aşağıdaki hesap numaralarına istediğiniz dergilerin Yıllık abone ücretlerini yatırabirsiniz. İsim soyisim ve adresinizi dekont fotokopisiyle birlikte makineotomasyondergisi@gmail.com adresine mail ya da 0 212 427 00 15 numaraya faks’a gönderebilirsiniz. Ayrıca Aboneliğinizi mail order sistemiyle kredi kartınızdan ödeyerekte yapabilirsiniz.
*Kredi kartınızın ön yüzündeki 16 rakam: .......................................................................... *Kredi kartınızın son kullanma tarihini ay / yıl : ................................................................. *Kredi kartınızın arka yüzündeki üç haneli güvenlik numarası: ..........................................
ABONE FORMU Ad
:...............................................................................................
Soyad
:...............................................................................................
Adres
:...............................................................................................
ABONE FORMU
...............................................................................................
İlçe
:...............................................................................................
Şehir
:...............................................................................................
Posta Kodu
:...............................................................................................
Telefon
:...............................................................................................
Faks
:...............................................................................................
:...............................................................................................
Tarih
İmza
Dergi
İsmi
-
Yıllık Abone Ücreti
Makine & Otomasyon Robotic: Auto Tuning World: Kesici Takımlar Tutucular : Endüstri 4.0 : Elektrik : Rulman & Lİneer: Endüstriyel Borulama: Cad / Cam / Cae / Plm :
120 TL 120 TL 120 TL 120 TL 120 TL 120 TL 120 TL 120 TL
+ + + + + + + +
KDV KDV KDV KDV KDV KDV KDV KDV