WNT DRAGONSKIN GÜHRING GÖNEN GÜVENTEK MX POWER RTECH
İÇİNDEK İçindekiler
6
İÇİNDEKİLER EDİTÖR – KÜNYE
KESİCİ TAKIM SEKTÖRÜNDE KALİTE ARTIYOR..
8
16
WNT ÖNASYA KESİCİ TAKIMLAR TÜRKİYE ÜLKE MÜDÜRÜ OSMAN UÇAN:
EFSANEVİ PERFORMANS SINIRLARI ZORLAR
TEZMAKSAN’A 3 YILDIZ BELGESİ
20
EURO BÖLGESİ’NDE ILIMLI EKONOMİK BÜYÜME BEKLENİYOR
24
ISCAR PAZARLAMA MÜDÜRÜ SERKAN EKİNCİ:
“HAYATIN HER ALANINDAYIZ”
4 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
KİLER 28
KESME KENARI YÜZDE OTUZ DAHA FAZLA PARÇA İŞLEME
İçindekiler-Reklam İndeksi
İNDEX MAKİNA TAKIM ENDÜSTRİ - Ön Kapak MAKİNA TAKIM ENDÜSTRİ - Öniçkapak MAKİNA TAKIM ENDÜSTRİ - 3. Sayfa
FREZELEME PROSESİNİN
WNT - Arka Kapak
BİR PARÇASI OLARAK
GUHRİNG - Arka Kapak İçi
HASSAS TAKIM TUTUCULAR
34
36
SANDVİK COROMANT GELİŞMİŞ KESME SIVISINI SUNAR
40
TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR
MX POWER - 7. Sayfa WNT - 9 . Sayfa GUHRİNG - 11 . Sayfa GÖNEN - 12 - 13. Sayfa RTECH - 15. Sayfa MAKTEK - 17. Sayfa GÜVENTEK - 18 - 19. Sayfa METAV - 23. Sayfa 3 M - 25 . Sayfa İSCAR - 27. Sayfa EURO BLECH - 29 . Sayfa İNFORMATİK -31 . Sayfa REDOKS - 33. Sayfa MOLD EXPO 39. Sayfa KONMAK - 41. Sayfa 3 M AŞINDIRICILAR - 43. Sayfa WİN METAL WORKİNG - 45. Sayfa WİN AUTOMATİON - 47 . Sayfa SANTEK - 49 . Sayfa WORLD MEDİA - 50. Sayfa
Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
5
Editör - Künye
EDİTÖR ilker kaplan
Yayın Türü Yaygın Süreli Yayıncı Dünya Medya Basın Yayın Reklam Tanıtım Hizmetleri İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İlker Kaplan Reklam ve İdari İşler Müdürü Hatice Karabay 0 505 400 94 33 Halkla İlişkiler Müdürü Ayşe Savranoğlu Muhasebe Müdürleri Sevda Öncü Düzgün Turgut
KESİCİ TAKIM SEKTÖRÜNDE KALİTE ARTIYOR... Kedilmesi esici takımın üretilmesi esnasında dikkat gereken en önemli özellikler arasında kırılma direnci (tokluk), plastik veya termal deformasyon direnci ve aşınma direnci yer alır. Diğer taraftan kesici takım üzerinde oluşabilecek kırılmalar, çatlak oluşumu ve krater oluşumu gibi olumsuz etkenlerin de dikkate alınması gerekir.
Yukarıda sayılan istenmeyen mekanizmalara karşı kesici takımın direncini belirlemek için belirli testler geliştirilmiştir. Bu testler birbirine uyan iş parçası ve takım malzemesi için yapılarak bunun sonucunda elde edilen hasar mekanizmaları değerlendirilir. Malzemenin temel fiziksel özelliklerinin hasar mekanizmalarına ne tür bir etkide bulunduğu böylece ortaya çıkarılır. Türkiye’de üretim yapan ve ya dünyanın önde gelen markalarını ülkemize getiren kesici takım firmaları bu kuralları uygulamada ve kalite standartlarında önemli bir yerdeler. Gelişim ise her geçen gün sürüyor. Biz de yayınımızla bu gelişimi destekleyen bir konunmdayız. Onun için öncü kesici takım firmalarımıza sayfalarımızda yer açıyoruz. Sektörün ilk ve tek gerçek anlamda dergisinde yerinizi ayırtın. Bizden söyleme... İLKER KAPLAN
6 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
Yazı İşleri Simgenur Savranoğlu Grafik Tasarım Ezgi Kamburoğlu Abone Sorumlusu Defne Deniz Kaplan Beste Kamburoğlu Fotoğraf Editörleri Murat Çapkın Sinan Temur Ahmet Hakan İlhan İnsan Kaynakları Müdürü Sibel Şanlı İletişim Danışmanı Alper Tuna Bilişim Sorumlusu Kerem Mercan Bölge Temsilcileri Hakan Kasım (Ankara) Ercan Boyacı (İzmir) Umut Yıldız (Bursa) Yasin Ferah (Kayseri) Mustafa Aydınkafa (Konya) Mehmet Çoban (G.Antep) Ali Dülger (Aydın) Mansur Oral (Sakarya ) Okan Tüfek (Kırklareli) Şafak Çapak (Edirne) Avrupa -Almanya - Temsilcisi Pınar Açıkgöz Sosyal Medya Fatma Kurşun Dağıtım Ali Savranoğlu Zafer Kamburoğlu Genel Koordinatör Süleyman Kaplan Hüsniye Kaplan Katkıda Bulunanlar Meryem Savranoğlu Fatma Kaplan Selda Kamburoğlu Dağıtımcı ARAS Kurye - Yurtiçi Kargo - PTT Kargo Matbaa Anka Matba Yönetim Yeri Akşemsettin Mh. Güneş Sk. No: 48 D :10 Eyüp / İstanbul Tel - Fax : 0 212 427 00 15 Tel: 0 505 400 94 34 www.makineotomasyondergisi.com makineotomasyondergisi@gmail.com Kesici Takımlar Dergisi Basın Meslek İlkelerine Uymaya Söz Vermiştir. İçeriğindeki yazınsal ve görsel malzemeler, izin alınmaksızın; yazılı, görsel, işitsel ve elektronik medyada kullanılamaz. Reklamların hukuki sorumluluğu reklamveren firmaya aittir.
www.mxpower.com.tr
KARBÜR - MATKAP - FREZE - RAYBA - BİLEME VE ÖZEL TAKIM İMALATI Oniki Seneyi aşkın bir süredir Kesici Takım Sektöründe Takım Dünyası olarak faaliyetteyiz. 2012 yılına kadar yalnızca satış odaklı olarak faaliyet yürüten firmamız. Bu tarihten itibaren Karbür, Matkap, Freze, Rayba bileme ve özel takım üretimine başladı. Kaydettiğimiz büyüme ekseninde, 2015 yılının başında; Üretim, showroom ve ofislerimizin olduğu Metal İş Sanayi Sitesi’ndeki yeni yerimize taşındık. MX Power Markamızla iş partnerlerimize daha iyi hizmet vermenin haklı gururunu yaşıyoruz...
MXPower KESİCİ TAKIM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
İ.O.S.B Metal İş Sanayi Sitesi 5 . Blok No : 50 Başakşehir - İkitelli / İstanbul Tel: 0 212 549 35 74 - Fax: 0 212 549 35 73 www.mxpower.com.tr - info@mxpower.com.tr
Sektör
EFSANEVİ PERFORMANS SINIRLARI ZORLAR
D ragonskin sil kaplama Efsane
HAZIRLAYAN WNT ÖNASYA KESİCİ TAKIMLAR SAN. TİC. LTD. ŞTİ. TÜRKİYE ÜLKE MÜDÜRÜ OSMAN UÇAN
(04.12.1975 tarihinde Amasya ‘da dünyaya gelen Osman Ucan Evli 2 cocuk babası 1977’den beri Avusturya da ikamet ediyor) Adres: Şerifali Mah. Hattat Sok. No:16/2 Ümraniye / İstanbul Telefon: 0 216 526 63 05 Fax: 0 216 526 63 08 Email: info.wnt.tr@wnt.com Web: www.wnt.com www.toolingcenter.com Ücretsiz Destek Hattı: 0 800 261 42 43
8
– Yeni neteknolojisi… geri döndü ...
Mitolojide ejderha gücü ve yenilmezlik efsanesi insanlık tarihi kadar eskidir. WNT yeni nesil farklı ölçüdeki Dragonskin ile bu sihirli gücü gerçeğe dönüştümekte. Bu üstünlüğün sırrı yıllara dayanan tecrübemizle sürekli yeni ve benzersiz kaplama işlemleri geliştirme iddiamızda yatıyor. Toz metal tekniğindeki tecrübemiz ve sürekli yenilikçiliğimizle sizler için metal işleme alanında ulaşılmamış bir performansa eriştik.. Ejderha derisi gibi yara almaz yeni Dragonskin kaplama, WNT teknolojisi ile aşılamaz katmanlara sahip olarak aşınmaya karşı maksimum koruma ve en zorlu koşullar için geliştirildi. Ortaya çıkan çok sert ve aşılamaz yüzey saten gibi zarif bir görünüşe sahiptir ve yeni bir çığır açmaktadır. Ultra modern yüksek performans altyapı ie eşi görülmedik yapıda kaplama birleşimi yüksek kesme hızlarına ve artırılmış proses güvenliğine imkan tanır.! Performansı % 80’e kadar artırdığı kanıtlanmış yeni Dragonskin kaplama teknolojisi önemli bir rekabet avantajı sunuyor. ÖZEL
KATMAN
YAPISI
Pürüzsüz yeni yüzey altında çok sayıda katman vardır. Yeni teknoloji ile alt katman daha dayanıklı hale getirilmiştir. En üst katman ile diğer katmanlar arasındaki yapışma kabiliyetinin artırılması
Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
sayesinde toplam kaplama kalınlığı artırılabilmiştir.
Yeni Dragonskin kaplamasının size faydası – Uzun ömür / takım ömrü – Yüksek proses emniyeti –Geniş uygulama alanı EN UYGULAMA
GELİŞMİŞ YÖNTEMİ
– Mükemmel talaş akışı sayesinde uç ömründe artış – Azaltılmış kesme kuvve – Talaş yapışmasında azalma – Farkedilir şekilde azalan aşınma sayesinde parça maliyetlerinde düşüş
Modern uygulama teknolojileri sayesinde elde edilen mükemmel pürüzsüz yüzey talaş ve temas yüzeyi arasındaki sürtünmeyi azaltan olumlu bir etki yapar. Sonuç : Aşınma azalırken ömür artar.
Giriş
KESİCİ TAKIMLAR Kesici
takımlar, iş parçalarının şekillendirilmesinde kullanılan yüksek kaliteli, yüksek boyut hassasiyetli ve çoğu ileri teknoloji ürünü olan malzemelerden üretilirler. İşlenecek parçanın özellikleri, kullanılabilecek kesici takım malzemelerine sınırlandırmalar getirdiği gibi, takımın kullanım şartları da takım malzemesi seçimini büyük çapta etkiler. Kesici takım malzemelerinden istenen ortak özellikler ise sertlik ve sıcak sertlik, aşınma direnci, tokluk ve ekonomiktir. Uygun takım malzemesinin seçimi ile kesici takım - iş parçası malzemeleri arasında sürtünme sonucu olusan yüksek sıcaklık asınma mekanizmalarının (difüzyon, aksidasyon vb.) bertaraf edilmesi ile yüksek kesme hızlarına ulasılır. Böylece takım ömrü ve üretim hızı artırılarak ekonomiklik sağlanır. Takım malzemeleri üç ana grupta toplanabilir: Metal esaslı, karbür esaslı ve seramik esaslı takım malzemeler. Günümüzde yaygın olarak kullanılan takım malzemeleri yüksek hız çelikleri ve semente karbürlerdir. Yüzey kalitesinin iyileştirilmesi ve takım ömrünün artırılmasına yönelik çalışmalar sonucunda, kübik bor nitrür (CBN) ve elmas kaplanmış takımlar da kullanılmaya başanmıştır.
10 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
CUTTİNG TOOLS Cutting tools which are form the work pieces, are made by usally high technology materials which have high quality and high precision in dimension. The properties of work pieces and service conditions of the tools were limited. The selections of tool material to machine in a spesific material. Cutting tool materials are required common properties following. Hardness and red hardness, wear resistance, toughness and cost both in production and in cutting operation. By choosing of correct cutting tool and by eliminating of high temperature wear due to friction between tool and work piece, high cutting rate are obtained. Thus by increasing tool life and cutting rate, production costs are decreased. Tool materials are classified into thee main groups: Metal base tools, carbide base tools and ceramic base tools. Today, high speed steels and cemented carbides are commonly used tool materials.
Fuar
WIN EURASIA METAL WORKİNG 2016
11-14 Şubat 2016 tarihleri arasında 21.’si düzenlenecek Sac İşleme ve Yüzey İşlem Teknolojileri Zincirinin Tamamı Bu Platformda. Fuar olan WIN bu yıl %100 Deutsche Messe markası altında düzenleniyor. Sac işleme ve yüzey Eurasia Metal işlem teknolojileri tek çatı altında buluşuyor. Working, metal işleme ve yüzey işlem sergileyecekler. sağlığı ve güvenliği ile ilgili sanayiinin üyap Fuar ve Kongre sunumlar gerçekleşirken, liderlerini Merkezi’nde düzenlenecek Surface Treatment Eurasia fuarı diğer yandan iş sağlığı ve ağırlamaya olan WIN Eurasia Metal kapsamında ise yüzey temizliği güvenliği konusunda yüksek hazırlanıyor. Working, Metal Working ve ön işlem ekipmanları; boya risk taşıyan imalat sanayiine 2002 yılından (Metal İşleme) ve Surface ve plastik kaplama sistemleri; yönelik kişisel koruyucu beri Bileşim Treatment (Yüzey İşleme) galvanizasyon sistemleri; özel ekipmanlar sergilenecek. Fuarcılık A.Ş. fuarlarını aynı çatı altında yüzey kaplama teknolojileri; Robotik Forum’da ise ile ortak olarak bir araya getirecek. Metal boya, cila ve kaplama robotik teknolojilerin üretim düzenlenen Working Eurasia kapsamında malzemeleri sunulacak. süreçlerindeki artan önemine fuar, tüm his- ziyaretçiler sac levha işleme Parts2Clean markası altında odaklanılacak ve sektörün lider selerin satın teknoloji zincirinin tamamına oluşturulacak uluslararası firmalarının robotik çözümleri alınması sonu- ulaşabilecek: Sac levha, yarı pavilyon kapsamında ise ziyaretçilere tanıtılacak. cunda bu yıl mamul ve tam mamul; işleme, endüstriyel parça ve yüzey %100 Deutsche ayırma, şekillendirme, esnek temizleme teknolojileri bir Uluslararası bir buluşma Messe AG sac levha işleme, birleştirme, arada sergilenecek. noktası markası olarak kaynak, yüzey işleme, tel, ziyaretçileriyle boru ve parça işleme, karma WIN Eurasia Metal Working, WIN Eurasia Metal Working; buluşacak. yapıların işlenmesi, aletler, özel forum ve sergi alanlarıyla ev sahibi Türkiye’nin yanı
T
makine elemanları, kalite kontrol, onarım ve atölye ekipmanlarına odaklanılacak. Son teknolojilerin ön plana çıkacağı etkinlikte katılımcılar; demir-çelik, alüminyum, metal, otomotiv gibi çeşitli sektörlerin üretim süreçlerini daha etkin hale getirmeye yönelik ürün ve hizmetleri
14 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
da sektöre öncülük etmeye devam edecek. İlk kez geçtiğimiz yıl düzenlenen Safe@Work özel bölümü ve Robotik Forumu bu yıl da fuar çatısı altında gerçekleşecek. Yurtdışından ve yurtiçinden iş sağlığı ve güvenliği firmalarını ağırlayacak olan Safe@Work kapsamında, bir yandan iş
sıra, tüm Avrasya ekonomik bölgesi için sektörlerinin en önemli buluşması olarak öne çıkıyor. Katılımcı firmalara yeni pazarlara ulaşmanın en etkin yolunu sunan fuar boyunca, Avrupa, Rusya, Afrika ve Ortadoğu’dan birçok satın almacı ağırlanıyor.
Haber
TEZMAKSAN’A 3 YILDIZ BELGESİ
24. Kalite Kongresi, 2015 Türkiye Mükemmellik Ödüllerin de Tezmaksan Makina Mükemmellikte 3 Yıldız Yetkinlik Belgesini Aldı.
Tİşadamları ürk Sanayicileri ve Derneği (TÜSİAD)
ile Türkiye Kalite Derneği (KalDer) tarafından, 17-18 Kasım’da İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenen KalDer 24. Kalite Kongresi, 2015 Türkiye Mükemmellik Ödülleri sahiplerini buldu. EFQM (European Foundation
16 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
for Quality Management) ödül konseptinin 2. basamağı olan “Mükemmellikte 3 Yıldız Yetkinlik” belgesini almaya hak kazanan Tezmaksan makina , 2005 yılından itibaren başlamış olan kurumsallaşma , müşteri memnuniyeti, kaliteli ürünler, kaliteli hizmet ve devamlı gelişim konusunda kararlılığını devam ettiren çalışmalarını bu ödül ile tescillemiş oldu.
Ödülü Tezmaksan Makina adına Yönetim Kurulu Başkanı Sn Mustafa Aydoğdu aldı. Toplam 27 firmanın da “Mükemmellilikte Kararlılık ve Mükemmellilikte Yetkinlik Belgesi” aldığı ödül töreni, toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.
Fuar
EURO BÖLGESİ’NDE ILIMLI EKONOMİK BÜYÜME BEKLENİYOR Christoph Miller Petra Cullmann Demet Tezulaş
26 Kasım 2015 tarihinde İstanbul Kalyon Otel’de yapılan METAV Basın Toplantısı çerçevesinde Alman Takım Makineleri Üreticileri Birliği (VDW/Frankfurt am Main) Fuar Sorumlusu Christoph Miller, Messe Düsseldorf Direktörü Petra Cullmann, Messe Düsseldorf Türkiye Temsilcisi Demet Tezulaş ve basın mensuplar katıldı.
2 3 – 27 Şubat 2016 tarihleri arasında düzenlenecek olan
METAV, 19. Uluslararası Metal İşleme Teknolojileri İhtisas Fuarı için Avrupa pazarı belirleyici rol oynuyor. METAV Fuarı’na gelecek ihtisas ziyaretçilerinin yaklaşımları ve yatırım eğilimleri açısından Avrupa ekonomisinin içinde bulunduğu durum önemli bir ölçü oluşturuyor. Göstergeler Avrupa ekonomisinin ılımlı bir büyüme eğilimi gösterdiğini ortaya koyuyor. İngiliz iktisadi araştırma 20 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
kuruluşu Oxford Economics içinde bulunduğumuz yıl için % 1,2 oranında ve hatta 2016 yılı için de yüzde 1,9 oranında bir Gayrısafi Yurtiçi Hasıla artışı bekliyor. Euro’nun Amerikan doları karşısında belirgin oranda değer kaybına uğramış olması ve ham petrol fiyatlarındaki ciddi düşüş olumlu yöndeki gelişmenin itici gücünü oluşturan unsurlar arasında sıralanıyor. Bu gelişmelerden özel tüketimin ve firmaların aynı ölçüde yararlanacakları belirtiliyor. Avrupa sanayi ayrıca, fiyat açısından rekabet koşullarının
olumlu yönde gelişmiş olmasına ve dolayısıyla Euro Bölgesi dışındaki satış olanaklarının da yükselmiş olmasına dayalı olarak güç kazanmış bulunuyor. Kredi faizleri düşük düzeyini korumaya devam ettiği ve bankaların artan kredi taleplerine yanıt vermeye hazır oldukları görülüyor. Son olarak da Ukrayna/Rusya anlaşmazlığına ve Yunanistan’ın Euro Bölgesi’nden çıkma olasılığına ilişkin endişeler de arka plana kaymış bulunuyor.
Fuar
METAV 2016 FUARI‘NIN YENI BÖLÜMÜ: MOULDING AREA METAV’ın yeni konseptinde bu ler fuarın „Moulding Area“ 2 3 Şubat 2016 günü METAV branşın öneminin vurgulanıyor bölümünde kendi uzmanlık düğmeye basıyor. Düsseldorf kenti beş gün süreyle yine metal işleme teknolojilerine ilgi duyan uluslararası uzmanların buluşma yeri olacak. Aralarında takım ve kalıp üretimi sektörlerinden gelen katılımcı ve ziyaretçilerin de bulunduğu uzmanlar, fuarın yeni bölümünü oluşturan „Moulding Area“ bölümünde „Power your Business“ sloganıyla ticari ilişkilerin canlandırılması için gayret gösterecek.
Katılımcılar arasında Avusturya Wolfurt’tan Meusburger Georg GmbH & Co KG firması da bulunuyor. Firmanın satış müdürü L utz Schaller fuarın yeni bölümüne ilişkin olarak şu açıklamayı yapıyor: „Takım ve kalıp üretimi metal sanayinin önemli bir unsurunu oluşturur. Aynı husus bu sanayi dalının müşterileri için de geçerlidir.
olmasından büyük memnuniyet duyuyoruz.“ Lutz Schaller ayrıca „ Moulding Area“ bölümünün fuarın ürün yelpazesine entegre edilmiş olduğunu ve bu bölümde ağırlıklı olarak CAD-teknolojileri, üretim yöntemleri ve kalite güvenliğinin ele alınacağını belirtiyor ve bu nedenle METAV 2016 Fuarı’nda yeni standartlar belirlemek istediklerini belirtiyor. METAV Fuarı’nın organizatörü Alman Takım Makineleri Üreticileri Birliği (VDW) genel sekreteri Dr. Wilfried Schaefer de aynı görüşü paylaşıyor. Dr. Schaefer fuarın temalı bölümlerinin ziyaretçilere sunduğu sinerjiyi şu sözlerle anlatıyor : „Yaptığımız anketler sonucunda METAV Fuarı’na gelen her beş ziyaretçiden birinin takım, kalıp ve model üretimine ilgi duyduğunu biliyoruz. Bu konularla ilgilenen-
alanlarına lişkin olarak –gerek metal gerekse plastikler için – geliştirilmiş olan uygulamaları ve çözümleri görebilecekler. Fuarın diğer konu bölümleri ise kendilerine ek bilgi sunacak. Örneğin artık günümüzde karmaşık geometrik şekiller katmanlı üretim yöntemleriyle imal edilebiliyor. Bu alandaki olanaklar „Additive Manufacturing Area“ kapsamında ele alınacak“. Üretim teknolojilerinden de öteye uzanan ölçüm teknikleri ise „Quality Area“ bölümünde işlenecek. Böylesine kapsamlı bir sunumu başka hiçbir etkinlikTakım ve kalıp te görmek mümkün değildir.“ üretimi konuları Bad Lippspringe‘ de yerleşik, kalıcı bir şekilde Mastercam olarak da tanınan METAV Fuarı’na Intercam Deutschland GmbH entegre ediliyor. genel müdürü Andreas Stute de fuarın yeni konseptinin kendilerini motive ettiğini belirterek, şu açıklamayı yapıyor:
Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015 21
Fuar
Fuarın “Moulding Area“ bölümü Alman Makine ve Tesis Üreticileri Birliği (VDMA) bünyesindeki Hassas Aletler İhtisas Birliği’ne bağlı olarak faaliyet gösteren Takım Üretimi Bölümü’nün desteğiyle organize ediliyor. Hassas alet üreticileri geleneksel olarak METAV Fuarı’nın ikinci büyük katılımcı grubunu oluşturuyor.
“ Ziyaretçiler „Moulding Area“ kapsamında verimli bir ürün gelişimi ve üretim için gerekli tüm bilgileri bulabilecekler. Biz de bu nedenle tüm inovasyonlarımızı METAV Fuarı’nda tanıtıyoruz“. Moulding Area takım ve kalıp üretiminin tasarımdan prototiplemeye ve seri üretime kadar uzanan tüm aşamalarını kapsıyor. METAV 2016 Fuarı’nda ilk kez yer alacak olan Moulding Area için bu sektöre ilişkin ürün listesine 90 yeni ürün daha eklenmiş bulunuyor. Takım ve kalıp üretimi sektörü plastik, metal ve camdan karmaşık geometrik şekillere sahip ürünler yaratabilmek için yepyeni çözümler sunuyor. Teknik kalıp tasarımı, yüzey yapıları, kinematik ve termik değerlendirmeler ve tasarımdan başlayarak prototipleme ve seri üretime uzanan üretim aşamaları da yine bu bölümde ele alınacak konular arasında bulunuyor. „Moulding Area“ kapsamında ayrıca farklı üretim yöntemlerinde kullanılan gereçler ve kalıplar, şekillendirme yöntemleri ve düzenek ve ayar
22 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
ünitesi üretim konseptleri de tanıtılacak. C – Teknolojileri sunan katılımcı firmalar da yine bu bölümde konstrüksiyon, hesaplama yöntemleri ve simulasyon alanlarındaki çözümlerini sunacaklar. Fuarın „Moulding Area“ bölümü Alman Makine ve Tesis Üreticileri Birliği (VDMA) bünyesindeki Hassas Aletler İhtisas Birliği’ne bağlı olarak faaliyet gösteren Takım Üretimi Bölümü’nün desteğiyle organize ediliyor. Hassas alet üreticileri geleneksel olarak METAV Fuarı’nın ikinci büyük katılımcı grubunu oluşturuyor.
ziyaretçilere takım ve kalıp üretiminde kullanılan yenilikçi üretim yöntemleri hakkında kapsamlı bilgi aktaracak“. Nitekim artık takım üretiminde geleneksel yöntemlerin yanısıra yeni proses teknolojileri de uygulanmaya başladı. Tasarım yüzeylerinin hassas yapıları için lazer destekli üretim yöntemi uygulanması veya yüzeye yakın soğutma kanalları elde edebilmek için aditif yöntemler uygulanmasını da burada örnek olarak gösterebiliriz. Heseding bu tür yenilikçi teknolojilerin takım üretimi alanında rekabet avantajı sağlayacağını belirtiyor.
1980 yılında METAV Fuarı’nın hayata geçirilmesinde öncülük yapan Hassas Aletler İhtisas Birliği halen fuara fikir desteği vermeyi sürdürüyor. Hassas Aletler İhtisas Birliği genel sekreteri Markus Heseding fuar bünyesinde yer alan Moulding Area için şu açıklamayı yapıyor: “Bir tarafta takım ve kalıp üreticileri METAV bünyesinde müşterilerine talepler doğrultusunda optimize edilmiş takım teknolojileri sunarken, diğer tarafta METAV Fuarı takım ve kalıp üretimi sektörlerinden gelecek
METAV Fuarı metal işleme teknolojilerinin tüm aşamalarını ele alıyor. Katmanlı Üretim (Additive Manufacturing), Takım ve Kalıp Üretimi (Moulding), Kalite Güvenliği (Quality) ve Tıp Teknolojileri (Medical) konuları da bundan böyle kendi nomenklatürleriyle fuarın kalıcı bölümlerini oluşturacak. Bu bölümlerde de katılımcı firma standlarının yanısıra toplu katılım standları da yer alacak. Her bölümde ayrıca güncel konuların ele alınacağı forumlar oluşturulacak.
Güncel
ISCAR PAZARLAMA MÜDÜRÜ SERKAN EKİNCİ: “HAYATIN HER ALANINDAYIZ”
Tekyaz Tarafından Wow Otel’de; Solid Works 2016 sürümlerinin tanıtımı gerçekleştirildi. Siemens, Promis ve Iscar’ın da destek verdiği etkinlik 14 Kasımda yoğun bir katılımla hayata geçirildi.
ISerkan scar Pazarlama Müdürü Ekinci: “Hayatın her alanındayız” İscar Pazarlama Serkan Ekinci
24 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
Müdürü burada
gerçekleştirdiği sunumda; “İscar olarak talaşlı imalat alanında tüm sektörlere hizmet ediyoruz. Hayatın her alanında bizim ürünlerimizin ortaya çıkardığı parçalar
kullanılıyor. Bu sektörlerin başlıcaları; Otomotiv, rulman, saat, medikal, bağlantı elemanları, havacılık, kuyumculuk, saat, kilit ve bilgisayar” dedi.
Makale
Kesici Takımlar & Tutucular / Temmuz - Ağustos - Eylül 2015 25
Güncel
Edevam kinci sözlerine şu şekilde etti: “ISCAR Türkiye
Siemens ve Promis yetkilileri tarafından gerçekleştirilen sunumlar ardından Iscar Pazarlama Müdürü Serkan Ekinci sunumunu gerçekleştirdi.
Gebze Organize Sanayi Bölgesinde konumlanmış olup Türk Sanayisine talaş kaldırma teknolojisinin en ileri yenilikleriyle hizmet vermektedir. ISCAR Türkiye, kendi bünyesinde yetiştirilmiş ve eğitilmiş profesyonel mühendis kadrosuyla, tüm ülke çapında müşterilerine kusursuz bir servis ağıyla hizmet vermektedir. Ayrıca bu konularında uzman profesyonel kadro minimum maliyet ile maksimum üretim sağlayacak önerilerde bulunmaktadır. ISCAR Türkiye, giderek artan özel takım gereksinimlerini karşılamak amacıyla kendi tasarım ve
26 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
üretim faaliyetlerini kurulduğu günden beri sürdürmektedir. Özel takım tasarım ve imalat faaliyetleri Iscar Türkiye ve Iscar Ltd. (İsrail) AR&GE departmanı tarafından koordinasyon içinde bağlantılı online bilgisayar sistemleri aracılığı ile sürdürülmektedir. 1992 Yılından bu yana Türkiye’de faaliyetlerini sürdüren İscar, 60 Yılllık tecrübesi ve 6 bin çalışanı ile çok uluslu bir şirket haline geldi.” Türkiye pazarında 1. Sırada yer alan ve özel takım imalatı yapan İscar’ın Pazarlama Müdür Serkan Ekinci Sözlerini şu şekilde noktaladı: “ Iscar Türkiye ve Iscar Ltd.’de üretilen imalata göre özel tasarlanmış takım ve uçlar Türkiye’deki müşterilerimizin özel imalat
ihtiyaçlarına anında karşılık verebilmektedir. ISCAR Türkiye ayrıca sürekli bilgi akışı anlayışı içerisinde müşterileri ve bayileri için hem Türkiye hem de İsrail’de düzenlediği uygulamalı eğitim seminerleriyle metal kaldırmadaki en son yeniliklerin ve tekniklerin aktarılmasını sağlar. Ayrıca Türkiye’deki Üniversitelerde de bu bilgi aktarımını gerçekleştiren İscar bilimle – sanayinin buluşması için de çaba sarf ederek. Öğrencilerin gelişimine katkı sunmaktadır. En son yeniliklerin size iletilmesi üretim harcamalarınızın minimum düzeye indirilmesi için yapmanız gereken tek şey ISCAR Türkiye’ye telefon, faks yada e-mail ile ulaşmaktır.”
Vitrin Beyond Drive, çelikleri, paslanmaz çelikleri, dökme demirleri ve yüksek ısıl alaşımlarını kapsayan çoğu kritik tornalamalarda iyileştirilmiş performans ve daha uzun kullanım ömrünü sağlamak üzere özel olarak t a s a r l a n m ı ş t ı r.
KESME KENARI YÜZDE OTUZ DAHA FAZLA PARÇA İŞLEME
K ennametal´in Yeni BeyondTM Drive™ ´ı performansı
arttırıyor ve aşınma farkındalığını iyileştiriyor. Yeni Beyond Drive´ın gelişmeler kesme kenarından tasarım ve daha iyi yaralanma ve kesme performans avantajlarına yük- kenarı başına çok daha fazla iş seltilen rijitliğin parçası işleme anlamına geliyor. Kennametal´in Beyond eklenmesi Kennametal´in Drive ürünü bir dizi kalite ve geometriler sunuyor. Ürün KM4X™ işmili grubunun tamamı aşınmayı bağlantısı ile etkin bir şekilde gösteren ilgilidir. bronz renkli, aşınma direncini arttıran bir TiOCN üst kaplamaya sahiptir. Uygulama testlerindeki daha uzun takım ömrünün ve geliştirilmiş kesme kenarın önemli ölçüde kullanımıyla Kennametal´in piyasaya yeni sürülen Beyond DriveTM kesici uç ürün grubu, tornalamada yeni altın standardı olarak adlandırılmaktadır. Yeni bir titanyumoksit karbonitrit dış kaplama (TiOCN) eklemek sadece daha düşük sıcaklıklar ve daha uzun takım ömrü için aşınma ve aşındırıcı direncini artırmaz, ayrıca bronz renk siyah yüzeyli kesici uçlara göre 28 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
etkin bir aşınma göstergesi sağlar. Aşınmanın zamanında fark edilememesi nedeniyle iş süreci güvenilirliği açısından kesici uçların gereğinden daha erken sürede değiştirilme alışkanlığına bir son verilmiş olup, artık operatörler zorlu koşullarda bile kesme kenarı başına ciddi oranda daha uzun kullanım ömrü sağladıklarını rapor etmektedir. Saha testleri uygulamaya bağlı olarak kesme kenarı başına %30 daha fazla iş parçasının işlendiğini göstermektedir. Beyond Drive işlenen değişik malzemelere ve tornalama koşullarına uygun kolay seçilebilen ve kullanılabilen tümüyle yeni kalite ve geometrileri kapsayan ürün grubudur. Beyond Drive tarafından karşılanan özel müşteri istekleri arasında, gerek aşınmanın önceden fark edilme özelliğinin geliştirilmesi ve gerekse zorlu uygulamalarda çentik aşınmasının ve zor işlenebilen malzemelerde krater aşınmasının azaltılması yer almaktadır. Maliyetlerin düşürülmesi, tüketimin azaltılması ve kesme kenarı başına daha yüksek kalitede çok sayıda iş parçası işlenmesiyle taşımacılık, enerji, genel mühendislik ve benzer sektörlerdeki imalatçılar verimlilik ve arttırılan kapasite açısından çok büyük gelişme sağlamaktadırlar. Örneğin Beyond Drive MR (orta kaba işleme) kesici uç, kesme kuvvetlerini azaltmak ve takım ömrünü uzatmak için yumuşak eğimli kesici kenarla çalışan yüksek bir pozitif talaş açısına sahiptir. Kennametal tornalama uzmanı Lothar Un-
glaub göre; “ Bu özellik talaş akışı açısından daha önce hiç görülmemiştir” . Değiştirilebilir çift kenarlı kesici uçlar yüksek kesme kuvvetlerinden olumsuz etkilenir ve genelde daha az dayanıklılık gösterirler. MR tiplerin yükle teması olmayan kesme sırtı profili yüksek pozitif talaş açısına rağmen son derece sağlam ve dayanıklı bir kesici uç gövdesinde sonuç verir. Çok derin delik kesme uygulamalarında bile tornalama işlemleri daha güvenli ve daha sürdürülebilir olup, takım tezgahında ve iş parçasında daha düşük baskı gösterir. Ayrıca MR kesici uçlar soğutma sıvısını etkin bir şekilde kesme kenarına kadar aktaran içten soğutma özelliğine sahiptir. Geliştirilmiş ısı kontrolü pürüzsüz kesme ve yükseltilmiş takım ömrü demektir. Beyond Drive´ın tasarım ve performans avantajlarına yükseltilen rijitliğin eklenmesi Kennametal´in KM4X™ işmili bağlantısı ile ilgilidir. Takım tezgahı ölçüsüne uygun doğru işmili bağlantısının seçilmesi tüm sistemin verimliliğini en uygun hale getirir. KM4X sisteminin yüksek bağlama kuvveti ve sağlam yapıda bağlantı ve son derece yüksek rijitlikte birleşimi burulma yeteneği için büyük oranda arttırılmış performans sağlar. KM4X yüksek mukavemetli malzemelerin tornalanması gibi kritik işlemlerde kullanılmak üzere işmili gücü ve torkunun maksimum kullanılabilirliğini sağlayarak diğer bağlantılarda mevcut olan burulma yeteneğini sınırlamalarını ortadan kaldırır.
Mack Brooks Exhibitions Ltd Romeland House, Romeland Hill, St Albans, Herts AL3 4ET, Great Britain Tel: +44 (0)1727 814400, Fax: +44 (0)1727 814501, Email: press@mackbrooks.co.uk
Makale
CNC İşleme Merkezleri İle Uyumlu
ASİMETRİK DOĞRUSAL DELİK İŞLEME ÇÖZÜMÜ
Raybanın hassas son işleme yapılmış yüzeyli deliklere girişi ve çıkışı yumuşak ve hassas bir şekilde yapılmalıdır; bu şarta uyulmadığında geriye çıkma izleri oluşacak ve, veya kesme kenarlarında hasar meydana gelecektir. Bu tip bir deliğin işlenmesi için diğer bir yaygın seçenek ise doğrusal delik işlemedir (seçenek 2.0). Bu seçenekte çözümlenmesi gereken temel sorun, kesici bıçakların ve takımın kılavuz tamponların daha küçük çaplı deliklere sahip hassas son işlenmiş şaft yataklarından nasıl geçeceğidir.
K ennametal’in yeni asimetrik doğrusal delik işleme
çözümü, işleme dayanıklılığını, iş süreci hızlarını ve delik kalitesini artırır, takım bakımını azaltır ve kullanım süresini kısaltır.Krank deliklerinin delinmesi gereken, sıralı beş şaft yataklı küçük bir motor bloğu düşünün. Çoklu şaft yataklı krank deliğinin hassas son işlemesi için alışagelmiş geleneksel düşünce tarzına göre, örneğin; aşağıda belirtilen yöntemle önerilen çoklu kesici uçlu bir raybayı kapsar (burada seçenek 1.0 olarak tanımlanmıştır); - Bir pilot rayba ilk şaft yatağına hassas son işleme yapar - Çoklu kesici uçlu rayba ilerletilerek 2.nciden 5.nci şaft yatağına kadar yarı hassas işlemeyi ve hassas son işlemeyi gerçekleştirir - Daha sonra rayba geri çekilir. Bu tür bir iş sürecinin avantajı,
30 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
yatay eksenli veya çok eksenli CNC işleme merkezlerinde kolay uygulanabilirliği ve işe özgü bağlama donanımlı özel delik işleme tezgahına gerek duyulmamasıdır. Bununla birlikte, işlenecek parçanın boyutuna bağlı olarak, işleme takımının yeterli rijitliğe sahip olması gerekir; aksi durumda istenen kalitede işleme yapılamaz. Ayrıca, raybanın hassas son işleme yapılmış yüzeyli deliklere girişi ve çıkışı yumuşak ve hassas bir şekilde yapılmalıdır; bu şarta uyulmadığında geriye çıkma izleri oluşacak ve, veya kesme kenarlarında hasar meydana gelecektir. Bu tip bir deliğin işlenmesi için diğer bir yaygın seçenek ise doğrusal delik işlemedir (seçenek 2.0). Bu seçenekte çözümlenmesi gereken temel sorun, kesici bıçakların ve takımın kılavuz tamponların daha küçük çaplı deliklere sahip hassas son işlenmiş şaft yataklarından nasıl geçeceğidir. CNC Takım tezgahları üreticileri sahip
oldukları geleneksel doğrusal delik işleme baraları ve “ karşı rulman “ özellikli donanımları ile bu ikileme çözüm buldular. İş süreci aşağıda tanımlandığı gibidir; - Takım tezgahı iş parçası alanı silindir bloğunu yukarıya doğru kaldırır - Doğrusal delik işleme barası bileşen boyunca karşı taraftaki uçta bulunan bir rulman içine doğru ilerler - Silindir bloğu ayarlanarak aşağıya doğru indirilir ve bağlanır - Krank delikleri yarı hassas ve hassas son işlenir - Silindir bloğu yukarıya kaldırılır ve delik işleme barası geri çekilir İş süreci giriş ve çıkış işlemlerini hızlandırır ve takım her iki uçtan desteklendiğinden, hassas son işlemeli deliğin geometri kalitesi 1.0 seçeneği raybalama uygulamasına karşın daha geliştirilmiştir. Bir diğer taraftan, kaldırma
Makale
Hem kesici uçlar ve hem de asimetrik delik işleme barası, kesici uçların doğrudan delik işleme barası gövdesine bağlanacak şekilde tasarlanmıştır. Bu özellik kartuş ihtiyacını ve kartuşların gerektirdiği ek tolerans ve alan ihtiyacını ortadan kaldırır.
işlevsellikleri özel bağlama ve CNC kontrolü gerektirir ve bağlama donanımında bulunması gereken karşı rulman, geri tarafta yapılabilecek herhangi bir işlemeyi imkansız kılar. Döner tablalı ve, veya yönü değiştirilebilir işmilline sahip çok eksenli takım tezgahları daha gelişmiş delik işleme baralarıyla birlikte doğrusal delik işleme 2.1 seçeneğine katkı sağlar, genişletilebilir kılavuz tamponlar ile aşağıda belirtilen iş süreçleri gelişmeleri takip edilir. - Bir pilot rayba 5.nci şaft yatağının içine sokulur ve hassas son işleme yapılır - Bileşen (veya tezgah tablası) 180 derece döndürülür - İşleme merkezi, X ve Y eksenleri ayarlanarak delik işleme barası merkezden kaçık ilerletilir - Kılavuz tamponlarına sahip delik işleme barası 5.nci şaft yatağının içine doğru ortalanır Kılavuz tamponlar genişletilir - 1.nci şaft yatağında 4.ncü şaft yatağına kadar yarı hassas ve hassas son işleme yapılır - Kılavuz tamponlar kapatılır Delik işleme barası merkezden kaçık geriye çekilir Seçenek 2.1, takım tezgahının çok eksenli ayarlanabilirliği sayesinde uygulanabilir. Bu özellik, her tür kaldırma veya karşı rulman işlevlerini ve takımı her iki uçtan destekleyen 2.0 seçeneğinin ihtiyacını ortadan kaldırarak 1.0 seçeneğinin avantajlarını korur. Olumsuz tarafı ise, bu tip delik işleme barasının karmaşık iç mekaniğinin pahalı ve zor kullanılabilir olmasıdır. Yetersiz yağlamalı kullanım hassas iç mekaniğini zarar görmesine neden olabilir ve sıkı bir şekilde denetlenmezse, takımın işlenen parça içinde
32 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
sıkışması veya burulması tezgaha, bağlama donanımına, takıma veya iş parçasına zarar verebilir. Kennametal mühendislik kadrosu, büyük bir otomobil üreticisinin motor bloğu operasyonları ile işbirliği bağlamında 3.0 seçeneğini, yani asimetrik doğrusal delik işleme uygulamasını geliştirdi. Bu oluşum raybalama ve doğrusal delik işlemenin avantajlarını korurken, aynı zamanda her ikisinin olumsuz eğilimlerini de gerçek anlamda ortadan kaldıran bir geometrik gelişmedir. En gelişmiş çözümlerde olduğu gibi, temel prensip oldukça basittir. Normal kılavuz çapları dolu malzemeden veya deliğe giriş veya çıkış işlemi sırasında delik duvarından herhangi bir boşluk açısı yapmasını engelleyen 3 ya da daha fazla kılavuz tampondan oluşur. Kennametal çözümü, tipik bir konumsal ayarlanabilir kılavuzlu raybalara benzer bir kurulumda kılavuz tamponları destekler; ancak kural gereği kesme kenarına 180°’ lik açıyla yerleştirilen kılavuz tamponları öyle bir şekilde döndürülür ki, ortaya çıkan tasarım kılavuz parçasının işlenmemiş ham deliklerden bile boydan boya serbestçe girip ve çıkmasını sağlar. Bu geometri baranın, dış merkezli bir hat üstünde yer alan işlenmemiş deliklerden bile geçmesine izin verir. İş süreci aşağıda anlatıldığı gibidir; - Bir pilot rayba 5.nci şaft yatağının içine sokulur ve hassas son işleme yapılır - Bileşen (veya tezgah tablası) 180 derece döndürülür - Asimetrik delik işleme barası işleme merkezinin X ve Y eksenleri kullanılarak merkezden kaçık olarak içeri sokulur -Takım merkeze getirilir ve 1.nci şaft yatağında 4.ncü şaft yatağına kadar eşzamanlı
hassas son işleme yapılır -Takım, merkezden kaçık olarak hızlı bir şekilde geri çekilerek çıkarılır. Bu tip bir asimetrik doğrusal delik işleme, önceki doğrusal delik işleme çalışmalarının tüm avantajlarını taşır, yüksek maliyetli kaldırma işlevleri, engelleyici karşı rulmanlar veya kritik mekanizmalara gerek olmaksızın takımın her iki uçtan desteklenmesi ve yüksek kaliteli hassas delikler. Ayrıca, geleneksel işleme merkezleri üzerinden yüksek hızda tam giriş ve çıkış hareketlerinin yapılmasına olanak sağlayarak iş sürecine verimlilik katar. Doğal olarak, bu dış merkezli delik işleme barası çözümü ile birlikte sunulan ve bir Kennametal çözümü olan değiştirilebilir kesici uçlar da gelişmiş düzeydedir. Yüksek hassasiyetli RI8 kesici uçlar yüksek ilerleme hızı sağlayan önceden tanımlanan vida dişi sırtı konik sekiz kesme kenarına sahiptir. Çap, 1 mikron hassasiyete kadar ayarlanabilir. Konik bağlama vidasının sağladığı yüksek bağlama kuvveti, her tür çökme etkisini önler. Hem kesici uçlar ve hem de asimetrik delik işleme barası, kesici uçların doğrudan delik işleme barası gövdesine bağlanacak şekilde tasarlanmıştır. Bu özellik kartuş ihtiyacını ve kartuşların gerektirdiği ek tolerans ve alan ihtiyacını ortadan kaldırır. Özetle, bu asimetrik doğrusal delik işleme çözümü sürdürülebilir işleme sağlamlığını ve iş süreci hızlarını artırır, takım bakımını azaltır ve kullanım süresini kısaltır; Aynı zamanda CNC işleme merkezleri ile uyumlu olduğundan sorunsuz kullanılabilen, iş süreçlerinde iyileştirme arayışında olan tüm üreticilerin bir şeyler bulacağı bir çözüm.
Makale
Frezeleme Prosesinin Bir Parçası Olarak HASSAS TAKIM TUTUCULAR Ftaşlama, rezelemenin parlatma
artık veya aşındırma tarafından takip edilmediği hassas uygulamaların sayısı sürekli olarak artmaktadır. Bu uygulamalarda takım tutucu sistemleri birçok görev yürütmektedirler: Takımların mutlak salgı hassasiyetini sağlar, titreşimleri telafi eder ve hem yüksek geometrik hassasiyeti hem de mükemmel yüzey kalitesini garanti ederler. Saat endüstrisinde, makine yapımında veya medikal teknolojide, tüm işleme disiplinlerinde şirketler süreçleri kolaylaştırmak üzere etkili yöntemler araştırmaktadırlar. Tesviyecilerin yüzeylerde el ile son işlemi yaptığı yerde, özellikle ultra hassas işleme
34
Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
proseslerini kullanan üreticiler bu alanda öncüdürler. Hassas geometri ile ayna gibi yüzeyler Hassas işleme ile ulaşılan kalite seviyesi günümüzde tecrübeli kullanıcıları bile etkilemektedir. Çoğunlukla yakalanan kalite aşındırma, taşlama, parlatma veya lazer ışını işleme sonuçlarına eşit olarak ulaşılabilen kalitedir ve çok daha hızlı ve bu nedenle daha ekonomiktir. ETH Zürih’te bulunan aerostatik olarak yüzey kılavuzlu ultra hassas işleme merkezi ile yapılan test serileri satır satır frezeleme ile Ra > 25 nm ve yüzey frezeleme ile Ra < 3 nm devamlı yüzey kalitesine ulaşılabildiğini gösterdi. Bu seviyedeki kalite parlatılmış yüzeylere uygundur ve yüksek-hassasiy-
et geometri de gösterebilir. Geçmişte yüksek parlaklıkta plastik parçaların enjeksiyon kalıpları öncelikle frezelenir ve daha sonra karmaşık parlatma prosesleri uygulanırken, bugün hassas işleme prosesleri ile düzgün ve pürüzsüz yüzeyli parçaların üretimi mümkündür. Demir dışındaki metallerde bile etki çok belirgindir: örneğin lazer optiklerde kullanım için uygun olan ve geometrik olarak hassas, ayna gibi yüzeylere ulaşmak mümkündür. Sonuç, çeşitli etkilerin birleşimidir: taşlama ve parlatma sırasında konveksiteler oluşurken ya da köşeler yuvarlatılırken oluşan riskleri azaltmakta, hassas işleme esnasında uygulanan zaman alıcı prosesleri de ciddi oranda kısaltmaktadır.
Aşınmasız sıkma Pens adaptörlü veya shrink takım tutucular gibi klasik takım tutucu sistemleri, genellikle bu kadar geniş işleme proseslerinde yetkin değildirler. Kullanıcılar, sıkma yüzlerindeki ufak yabancı malzemelerden dolayı meydana gelen taşlama izlerinden, zarar gören takımlardan, iş parçasındaki hatalı ölçümlerden ve eşmerkezlilik hatalarından sürekli yakınmaktadırlar. Bununla birlikte, SCHUNK TRIBOS poligonal sıkma teknolojisi ileSCHUNK’tan patentli standart versiyonlar bile 2.5 x D boyda < 0.003mm salgı ve tekrarlanabilirlik hassasiyeti ile 25,000 devir/dk’da 2.5G balans değerini yakalayabilecek özelliklere sahiptir. TRIBOS poligonal takımtutucular hareketli parçalara sahip olmadığından ve mekanik olarak hassas olmamaları nedeniyle bakım ve onarım gerektirmeden ve aşınmadan sıkma sağlarlar. Hatta birkaç bin sıkma uygulamasından sonra bile malzemede yıpranma görülmez. Aynı zamanda, mükemmel titreşim söndürme imkanı sunarlar. Hidrolik takım tutucu ile, takım değiştirme birkaç saniye içerisinde minimal temizleme ile yapılır ve stabil proses sağlanır. Türüne bağlı olarak, h6 kalitesindeki bütün takım şaftları ile uyumlu takım tutucular, 205,000 rpm devire kadar test edilmektedirler. Hatta 1 mm’den başlayan çok küçük çaptaki takımlar bile proses stabilitesini sağlayarak sıkılabilir ve değiştirilebilirler.
serileri de stoklardadır. Ultra hassas takım tutucular; stabilite ve yüzey kalitesi ile ilgili olarak en fazla titizlik gerektiren işlerde, uygulama için üstün özellikler sunmaktadırlar. Mikro işlemede konvansiyonel olarak balansı alınmış takım tutucular ile karşılaştırıldığında, takım ömrü de ayrıca iyileştirilmiştir. Hacimsel işlemede takım izlerinin azaltılması Takım tutucuların hacimsel işlemede yüzey kalitesi üzerinde önemli etkisi olduğu tezi Karlsruhe’deki Wbk Enstitüsü Üretim Teknolojisinde Prof. Dr.Ing. Jürgen Fleischer gözetimi altında yürütülen ve 2014 yılında sunulan bir çalışma ile doğrulanmıştır. Birçok takım tutucu çeşitli makinalarda yapılan frezeleme operasyonlarında test edilmiştir. SCHUNK yüksek performans hidrolik takım tutucu TENDO E-compact ile, shrink tutuculara göre %300’e kadar daha uzun takım ömrüne ulaşılabildiği görülmüştür. Özellikle önemli: sadece bir istisnai durum haricinde SCHUNK TENDO E-compact hidrolik takım tutucu, shrink takım tutuculardan herzaman daha iyi yüzey kalitesi sağlamıştır. Kanalların derinliği arttıkça, takım izlerinin etkisi daha da artmıştır.
Makale Hidrolik genleşme teknolojisinin sönümleme özellikleri, daha iyi yüzey kalitesinde olduğu gibi daha uzun takım ömrü ile sonuçlanır. Benzer yüzey kalitesinde bile daha yüksek kesme ve ilerleme değerlerine ulaşmak mümkündür. 5-eksenli işleme için iki kat daha etkili Yüksek-hassasiyetli 5-eksenli işleme için SCHUNK TENDO E-compact hidrolik takım tutucular ile SCHUNK uzatmaları daha etkili sıkma üniteleri üretmek üzere bir araya getirilebilmektedirler. Minimal etkileşen yüzeyler durumunda hidrolik takım tutucular işleme boyunca oluşan titreşimleri sönümlemek için uzatmalara sağlam bir destek sağlamaktadırlar. Salgı hassasiyeti ve titreşim sönümleme özelliği birleşimi kesici takımı korur, takım ömrünü uzatır ve muhteşem iş parçası yüzeyi sağlar. Klasik takım değiştirme için, TENDO hidrolik takım tutucular sadece konvansiyonel Allen anahtarı gerektirir. TRIBOS SVL için ise; basit, manuel olarak çalıştırılan sıkma aparatı yeterlidir. Tüm sıkma işlemi birkaç saniye içerisinde tamamlanmaktadır. Her iki sıkma aleti de hem bakım gerektirmez hem de kirlilikten etkilenmezler.
Mikro kalıpçılık, optik sanayi, medikal teknoloji, metal para, saat ve mücevherat piyasalarından gelen yüksek talebe bağlı olarak; SCHUNK son zamanlarda standart ürün hattını, ultra hassas balanslı SCHUNK TRIBOS poligonal takım tutucularını da içerecek şekilde genişletmiştir. 60,000 devir/dk’da G0.3 balans değeri ile sıkma çapları 0.5 mm ile başlayan HSK-E 25, HSK-E 32, ve HSK-F 32 arayüzlü TRIBOS-Mini ve TRIBOS-RM Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
35
Yeni ürün
SANDVİK COROMANT GELİŞMİŞ KESME SIVISINI SUNAR
Sandvik Coromant, hassas delik işleme için yeni yüksek hassaslıkta kesme sıvısı çözümünü sunar. Sandvik Coromant, sorunsuz işleme ve kapalı delik toleransı için çığır açan bir yüksek hassaslıkta (HP) kesme sıvısı takımı olan CoroBore® 826’yı piyasaya akım veya fener mili sürerek hassas delk çevresinde talaş sarması işleme teknolojisinin gelişmesinde bir adım nedeniyle tezgah duruşları hassas delik işlemede en çok daha atmıştır.
T
karşılaşılan problemlerden biridir. CoroBore® 826 HP üzerindeki yüksek hassaslıkta nozul ile kesme sıvısı jetini talaşı etkin şekilde kontrol etmek ve kırmak için kesici kenara yönlendirir. Sonrasında talaşlar kolayca delikten boşaltılabilir. Takım çapının kullanıcı dostu adımlı ölçek ayarı ile birlikte hassas delik işleme için mükemmel takım
36 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
sunar. CoroBore® 826 HP, 36–1260 mm (1,417– 49,606 inç) aralığındaki gereksinimler için ilk tercih edilen ideal hassas delik işleme takımıdır. Proses tekrarlanabilirliği için optimize edilmiştir, mükemmel yüzey kalitesi ve dar delik toleransı sağlar. Kullanıcıların belirli gereksinimleri için optimum CoroBore® 826 HP hassas delik işleme çözümünü bulmalarını kolaylaştırmak için Sandvik
Coromant, geniş kapsamlı delik çapları için montaj kitleri sunmaktadır. Entegre Coromant Capto® çözümü 35,45-91,65 mm (1,3963,608 inç) olan küçük çaplı delik işleme için idealdir. 91,35-154,65 mm (3,596 -6,089 inç) aralığındaki çaplar için en uygun olan dahili karşı ağırlığa sahip modüler çözümdür. Geniş çaplı delik işleme için, 154– 1260 mm (6,063–49,606 inç), belirli ihtiyaçlara göre ayrı bir hassas delik işleme kafası, esnek CoroBore XL sistemi ile birleştirilebilir.
Yeni ürün
SANDVİK COROMANT GC3225 VE GC3210 Sandvik
Coromant, döküm demir işleme için iki yeni kalite çıkardı. GC3225 ve GC3210, hem gri hem de sfero döküm demir malzemeler için tüm döküm demir tornalama operasyonlarını kapsayan yeni bir uç kalite zinciri oluşturuyor. GC3225, döküm demir tornalama uygulama alanında Sandvik Coromant’ın ilk tercihidir. En zor koşullarda bile güvenli ve sorunsuz işleme sağlamak üzere tasarlanmıştır. GC3210, iyiden ortalamaya kadar işleme koşullarında tüm döküm demir malzemelerde tornalama
yapmak için uygun yüksek yanak aşınması dayanımı olan bir kalitedir. Darbeli kesimlerde, yüksek kesme hızlarında, ıslak veya kuru işlemede, işlenmiş yüzeyde veya hafif dökme kabukta güvenilirlik ve verimliliği arttırır. Performansı optimize etmek için gereken kenar çizgisi güvenliği ve aşınma direnci sağlamak için GC3225 ve GC3210, ince taneli sert bir alt tabaka ile CVD kaplama özelliği gösterir. Ayrıca yenilikçi tasarımları hafif kesme işlemini kolaylaştırmak için optimize edilmiş mikto-geometriler kullanır böylece, kesme kuvvetini düşürerek takım ömrünü
uzatır. Müşterilere yapılan test sonuçları dikkate değer sonuçlar gösteriyor. Diğer kesici uçlar artık kesemediğinde bile GC3225 işinizi hala sürdürmeye devam eder. Sfero dökme demirin işlenmesinde bu ucu kullanarak rakip kalite ile kıyaslandığında takım ömrünün %70 artırılması mümkün olmuştur. GC3210, farklı kutu kapaklarının işlenmesinde test edilmiş ve bazı olağanüstü sonuçlar vermiştir. Bir rakip kalitesi yerine GC3210 kullanımına geçildikten sonra, takım ömrünün %38 artırılması mümkün olmuştur.
Sandvik GC3225 ve GC3210 – İki kalite tüm döküm demir tornalama operasyonlarını kapsar.
Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım Aralık 2015
37
Yeni ürün
Sandvik Coromant gelişmiş delik kalitesi ve daha uzun takım ömrü sunacak şekilde değiştirilebilir kesici uç özelliklerini genişletiyor
Sandvik Coromant, talaşlı imalat sanayisine yönelik kesici takımların, takım çözümlerinin ve imalat bilgisinin dünya çapında lider tedarikçisidir. Araştırma ve geliştirmeye yapmış olduğu kapsamlı yatırımlarla talaşlı imalata eşsiz yenilikler kazandırmış ve müşterileri ile birlikte yeni verimlilik standartları oluşturmuştur. Bu kazanımları, dünyanın belli başlı otomotiv, havacılık ve enerji imalatçıları ile birlikte çalışarak sağlamaktadır. 8000 çalışanıyla dünyanın 130 ülkesinde sizlerle birliktedir. Sandvik global endüstriyel grubunun bir parçası olan Sandvik Talaşlı İmalat Çözümleri’nin bir iş koludur.
SANDVİK COROMANT İLE GELİŞMİŞ DELİK KALİTESİ
SçaplıandvikdelikCoromant geniş oluşturma
önemli oranda iyileştirilmiş bir kesici uç takım ömrü sağlar.
U-drill evrimindeki en son yenilik olan güçlendirilmiş CoroDrill 880 matkap çapının dört veya beş katına kadar uygulamalarda önceki ürününden %30 daha tok olan geliştirilmiş bir matkap gövdesine sahiptir. Bu daha güvenilir bir delik delme deneyimi ve çok daha yüksek delik kalitesi sunar. Ek olarak, geliştirilmiş matkap gövdesi ile çelik ve döküm demir için geliştirilmiş Sandvik Coromant kalite zincirinin birleştirilmesi
Testlerde, rüzgar gücü endüstrisi için döner halkalar üreten bir müşteri matkap çapının beş katı delikler gereken uygulamalarda CoroDrill 880 için yeni ve iyileştirilmiş takım gövdesini denedi. Eski takım gövdesi kullanılırken 42CrMo4’de delik delinmesi, delik ölçüsü zamanla azaldı ve bir kullanım süresi sonrasında ölçüsünden küçük delinen deliklere neden oldu. Yeni, daha güçlü takım gövdesi ile CoroDrill 880 çok daha uzun süreli kullanımlarda doğru ölçüde delikler üretti. Ek olarak, müşteri takım ömrünün %975 oranında arttığını gördü. Kesici uç kalitelerinden ikisi, GC4324 ve GC4334, daha yüksek aşınma dayanımı için Inveio™ kaplaması ile tasarlanmıştır. Üçüncüsü, GC4344, Zertivo™ teknolojisi ile üretilmiştir ve optimum kaplama
uygulamalarında üretim ekonomisini önemli oranda iyileştirecek CoroDrill® 880 değiştirilebilir matkap güçlendirilmiş ürün grubunu piyasaya sundu. En son CoroDrill 880 takım gövdesi, optimum kesici kenar bütünlüğü sunan şirketin yeni Zertivo™ teknolojisi dahil olmak üzere çok sayıda kesici uç kalitesi ile uyumludur.
38 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
ve alt tabaka bağlama özellikleri sayesinde üstün kenar çizgisi güvenliği sunmaktadır. Bu üç kalite tüm ISO P ve ISO K malzemeler ve çok sayıda uygulama için çözümlerle tüm kalite zincirini tamamlar: • GC4324: Dengeli koşullar için verimlilik artırıcı • GC4334: İyi ve ortalama koşullarda ilk tercih • GC4344: Zorlu koşullarda mükemmel performans Yeni kalite konumlandırması başlangıçtan itibaren doğru kalitenin seçilmesini kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmıştır. CoroDrill 880 ürün grubu raftaki ürünlerde 12 ile 84 mm (0,472-3,307 inç) arasındaki delik çaplarını, mühendislik çözümleri ise 129 mm (5,078 inç)’e kadar ölçüleri kapsar. Matkaplar H12–13 toleranslarında delikler üretir ve matkap çapının beş katına kadar olan delikler için uygundur.
Makale
TALAŞLI İMALATTA KULLANILAN KESİCİ TAKIMLAR
Talaş kaldırma esnasında oluşan kuvvetler, basınç, sürtünme, ısı oluşumu ve aşınma gibi olaylar ile birlikte ekonomiklikte dikkate alınırsa bir kesici takım, yüksek sıcaklıklarda aşınmaya karşı dayanıklı ve iyi bir kimyasal kararlılığa, ısı
Tyapıları, akım malzemeleri, iç ömürleri, imalat
birikiminin önlenmesi için şekilleri, ve mekanik özelyüksek ısı iletim yeteneğine, liklerine göre; Karbon çelikleri ve takım çelikleri, ucuz olması yanında darbe Yüksek hız çelikleri, Sert maden uçlu kesiciler, Seraetkisine karşı yeterli dere- mikler, Sermetler, Siyaloncede tok olma özelliğine lar, Coroniteler, Elmaslar ve Kübik Bor Nitrürler olasahip olmalıdır. Ancak rak gruplandırılabilirler. bütün bu özelliklere sahip bir kesici yoktur. Çünkü bu
1.GİRİŞ
Kesici takımlar, bir takım özellikler birbirleriyle ters tezgahına tespit edilerek endüstriyel bir ürüne düşebilmektedir. şekil veren aletlerdir. Bu şekil verme işlemi Teknolojinin gelişmesi, genellikle malzemeden değişik kesici takımları talaş kaldırılarak meydana Değişik geliştirmeyi gerekli kılmıştır. gelmektedir. makine ve makine Neticede, daha yüksek tok- parçalarının imalatını sağlamak için kullanılan luk özelliğine sahip olması, kesici takımın, talaş esnasında daha iyi aşınma direncine kaldırma oluşan yüksek zorlamaları sahip olması ve daha yüksek karşılaması zorunludur. Günümüz sanayisindeki ısıya dayanması için karrekabet ortamı, gelişen nedeniyle bürlü takım malzemeleri teknoloji meydana gelen talaş geliştirilmiştir (1). kaldırma yöntemlerinin çeşitliliği ve farklılıkları sonucunda metalik ve 40 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
metalik olmayan çok sayıda kesici takım malzemesinin geliştirilmesini sağlamıştır. Halen dünyanın çeşitli yerlerinde farklı çevre şartlarında talaş kaldırma işlemleriyle değişik makinelerin üretimi sağlanmaktadır. Bir çok uygulama için birden fazla takım malzemesi uygun olabilir. Sonuç olarak takım seçimi malzemenin kolay temin edilebilirliği ve ekonomikliliğine bağlıdır. Bu gereksinimleri karşılamak için yeni takım malzemeleri araştırılmış ve çok sayıda malzeme denenmiştir(1). Ticari olarak bugün mevcut takım malzemelerinin değişik uygulamalarındaki performansları; takım ömrüne, talaş kaldırma miktarına, yüzey hassasiyetine, ve takım maliyetine bağlı olarak değişmektedir. 2. KESİCİ MALZEMELERİ
TAKIM
Kesici takım malzemeleri ; iç yapıları, ömürleri, imalat şekilleri, mekanik ve fiziksel özelliklerine göre aşağıdaki
gibi sıralanabilirler: – Karbon çelikleri ve takım çelikleri, – Yüksek hız çelikleri, – Sert maden uçlu kesiciler, – Seramikler, – Sermetler, – Siyalonlar, – Coroniteler, – Elmaslar, – CBN, – PCBN.Talaş kaldırma işlemlerinde , ya tornalama ve delme işleminde olduğu gibi tek noktalı takımlarla sürekli kesme işlemi , ya da frezeleme işleminde olduğu gibi çok uçlu takımlarla sürekli olmayan kesme işlemi yapılır. Sürekli kesme işleminde kesici uçta yüksek sıcaklıklar oluşurken süreksiz kesme işleminde ise kesici uçlar darbeli yüklere maruz kaldığından daha büyük kuvvet ve sıcaklık değişmeleri meydana gelir. Bu olumsuzlukları en aza indirgemek için istenilen yüzey kalitesine ve malzemenin iç yapısına göre uygun devir ve kesme hızları verilmelidir (1). Takımın, sürekli dönme çevriminden de oluşan
Makale ısıtma ve soğutma etkisini yenmesi için yeterli darbe direncine sahip olması gerekir. Kesici takımın bu darbe direnci düşükse takım ucu hızlı bir şekilde aşınır .Tüm bu olaylar ekonomiklikle beraber dikkate alınırsa kesici takımda aranan özellikler şöyle sıralanabilir (1): – Aşınmaya ve şekil değiştirmeye dayanıklı olması için yüksek sertlik, – Kırılmaya ve özellikle darbelere karşı yüksek tokluk, – Oksidasyona dayanıklı olması için yüksek kimyasal kararlılık, – Yüksek kızıl sertlik ve termik darbelere karşı yüksek mukavemet. 3. KARBON ÇELİKLERİ ve TAKIM ÇELİKLERİ Endüstri devriminin başlangıcından beri talaş kaldırma işlemlerinde sadece karbonlu çelikler kullanılmaktaydı. Bu yaklaşık % 0.82 karbon içeren demir alaşımından oluşmakta ve çelik yapmayı kolaylaştırmak için manganez, silis, sülfür ve fosfor gibi diğer alaşım elementleri katılmaktaydı. Karbonlu takım çeliği 835o C ile 850o C arasında kızıl sıcaklıkta sertleştirilir ve bunu oda sıcaklığına kadar çok hızlı suda soğutma takip etmekteydi. Bu ani soğuma neticesinde sertleştirme esnasında malzemenin iç ve dış kısımlarında çatlama eğilimi meydana gelebilmektedir. Diğer alaşımlı çeliklere göre aşınmaya karşı dayanımları daha düşüktür (1). Alaşımlı takım çeliklerinde; karbonlu takım çeliklerinin kesme özelliklerini iyileştirmek amacıyla alaşım elementleri ilave edilerek mukavemet özellikleri ve kritik soğuma hızları değiştirilebilir. Alaşım elementleri olarak; az miktarda tungsten (W), krom (Cr), vanadyum (V), kobalt (Co), nikel (Ni), molibden (Mo) ve manganez (Mn) katılır. 4. YÜKSEK HIZ TAKIM ÇELİKLERİ (HSS) 20. yüzyılın başından beri bilinen ve sürekli geliştirilen kesici takım grubu olup diğer takım malzemelerine nazaran düşük maliyeti ve işlenebilme özelliği nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Yüksek hız çelikleri, yerini birçok uygulamada toz metalürjisi tekniği ile üretilen, daha yüksek hızlarda kesme işlemi yapabilen ve aşınma dirençleri daha yüksek olan sert metallere 42 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
bırakmıştır. Fakat yüksek hız çelikleri tokluk değerlerinin yüksek olması sebebiyle bazı talaşlı imalat yöntemlerinde önemini yitirmemiştir. Yüksek hız çelikleri, genelde helisel matkap, azdırma çakıları, kılavuzlar, parmak freze gibi kesici takım malzemelerinde kullanılırlar (2). Hız çelikleri, yüksek alaşımlı asal çeliklerdir. 600oC sıcaklığa kadar sertliklerini muhafaza ederler. Yüksek kesme hızlarında (30/50 m/ dak) talaşlı imalatta kullanılan kesici takımlardır. Yüksek hız takım çelikleri T ve M olmak üzere iki gruptan oluşmaktadır. Bunlar ilk alaşım olan Tungsten ve Molibden yüzdesine göre belirlenir. T serisi %12-20 tungsten ve diğer alaşım elementi olarak Vanadyum ve Kromla birlikte kobalttan oluşurken M serisi yaklaşık %3.5-10 Molibden ile diğer alaşım elementleri olarak Kobalt, Krom ve vanadyum içerir (1,2). Genel olarak, M serisi, T serisinden daha yüksek abrasyon aşınma direncine sahip olmakla birlikte daha ucuz ve ısıl işlemde daha az bozulma göstermektedir. 4.1. Yüksek Hız Çeliklerinin Genel Özellikleri M ve T türüne bakılmaksızın yüksek hız takım çelikleri kendi aralarında fiziksel olarak birçok benzerliklere sahiptirler. Bunlar şöyle sıralanabilirler. – Hepsi yüksek alaşım içeriğine sahiptirler. – Genellikle 64 Rc sertliğine müsaade etmesi için yeterli oranda C içermektedir. – Merkezden yüzeye üniform sertliğe sahiptir. – Hepsi yüksek sıcaklıklarda sertleştirilebilir (1,3). 5. SERT MADEN UÇLU KESİCİLER (SİNTERLENMİŞ KARBÜRLER) Sert maden uçlar, sıcaklığa dayanıklı takım malzemesi olup sert karbür parçacıkları ve sünek metallerle birleşmesiyle üretilir. Bu malzemeler, ilk olarak 1920’li yıllarda Almanya’da elmas kullanımının pahalı olmasından dolayı ve yeterli aşınma dirençli kalıp malzemesi üretmek amacıyla geliştirilmiştir. Önce tungsten karbür (WC) ile kobalt bağlayıcı kullanılarak üretilmiştir. Fakat birçok hatalara sahip kaba bir yapı gözlenerek kesici takım ve kalıp malzemesi olarak tatmin edici bulunmamıştır. 1923
yılında Fransa’da toz metalürjisi tekniği ile ince tungsten karbür tozlarla az miktarda demir, nikel veya kobalt tozları karıştırılarak preslenmiştir. Sonra yaklaşık 1300oC de sinterlenmiştir. O zamandan beri esası WC_Co esaslı karbürlü malzemeler, farklı malzemeler ve kesme operasyonları için değişik tipleri olan karbürler geliştirilmiştir. Karbür, üretiminin yaklaşık %50 talaş kaldırma işlemlerinde kullanılmaktadır. Bu malzemeler “ sinterlenmiş karbür “ olarak da adlandırılır. Bunlar iyi aşınma direnci gösterdiklerinden 40 m/dak’dan 350 m/dak kesme hızına kadar sertliğini ve kesiciliğini kaybetmeden etkili şekilde kullanılabilmektedir (1,3). 5.1. Sinterlenmiş Karbür Tungsten karbür veya sert metal olarak da adlandırılan sinterlenmiş karbürler 1930’larda geliştirilmiştir. Bu malzeme, bir bağlayıcı metal içerisinde %90 sert karbür parçacıklı bir toz metalürjisi ürünüdür (4). Günümüzde sinterlenmiş karbürlerin iki çeşidi yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlar: Tungsten karbür + kobalt alaşımlı düz karbür uçlar (WC+Co), Tungsten karbür + kobalt + titanyum karbür + tantalum karbürlü uçlardır(WC+Co+TiC+TaC) 5.1.1. Sinterlenmiş Karbürlerin Sınıflandırılması Sinterlenmiş karbürler için dünyaca kabul edilen bir sistem yoktur. Bileşimlerine, mikro yapılarına, fiziksel özelliklerine göre değil, kullanıcı ve üretici tarafından yapılan uygulama kod sistemine göre sınıflandırılır. Avrupa ve Japonya’da kabul edilmiş ISO sınıflandırma sistemine göre malzemeler üç gruba ayrılır. Bunlar, P, M, K harfleri ve bu harflerin sonuna gelen rakamlardır. – P serisi (mavi): Yüksek alaşımlı, tungsten karbürlü takım olup uzun talaş çıkaran malzemelerin işlenmesinde kullanılır. – M serisi (sarı): Alaşımlı tungsten karbürlü takım olup titanyum oranı P serisinden azdır. Çelikler ve dökme demirlerin işlenmesinde kullanılır. – K serisi (kırmızı): Düz tungsten karbür kobalt alaşımlı takım olup, dökme demir, demir olmayan metaller ve metal olmayan malzemelerin işlenmesinde kullanılır (1,3).
Makale 5.2. Kaplamalı Sinterlenmiş Karbürler Kaplama; kesme kuvvetini, oluşan ısıyı, ve aşınmayı büyük oranda azaltarak geçici bir yağlayıcı görevi yapmaktadır. Bu, özellikle daha kaliteli yüzey elde edilmek istenildiğinde daha yüksek hızların kullanılmasına imkan sağlar(1). Kesici takım malzemelerindeki en önemli gelişme, takımların yüzeylerinin birkaç mikron kalınlığındaki tabaka ile kaplanmasıdır. Kesici takımların yüzey kaplamalarında yaygın olarak dört farklı kaplama malzemesi kullanılmaktadır. En belli başlı kaplama malzemeleri titanyum karbür (TiC), titanyum nitrür (TiN), titanyum karbonitrür (TiCN), alüminyumoksit (Al2O3)’tir. Titanyum nitrür kaplamalar aşınma etkisini azaltmaktadır. Oksidasyona karşı direncin gerekli olduğu uygulamalarda titanyum alüminyum nitrür (TiAlN), sert malzemelerin işlenmesinde titanyum karbür nitrür (TiCN) kaplamalar en iyi özelliklere sahiptirler. Korozyona karşı direncin gerekli olduğu uygulamalarda ise daha kalın seramik kaplamalar kullanılmaktadır (5). Kaplamalı takımlarla yapılan işlemlerde, yüksek hızda aşınma direncinin yükselttiği ve takım ömrünün 2-3 kat arttırdığı görülmektedir. Bir çok kullanıcının takım ömrünü azaltmadan kesme hızını %25-50 arttırarak ekonomik açıdan büyük avantaj sağladığı görülmektedir (1,3). 6. SERAMİK KESİCİLER Seramik malzemeler yüksek sıcaklıklara karşı dayanıklı olan inorganik, metal olmayan malzemelerdir. Seramik kesicilerin dar olan kullanım alanları katkılı seramiklerin, seramik matrisli kompozitlerin ortaya çıkarılmasıyla artmaya başlamıştır (2,6). Karbür esaslı kesici uçlar 800oC sıcaklıklara kadar yüksek performans göstermektedir. Fakat daha fazla sıcaklık yükselmelerinde sertlik düşmektedir. Yüksek sıcaklıklara karşı dayanma direnci dikkate alındığında seramikler, çok daha iyi performans göstermektedirler. Çünkü bu kesiciler sertliklerini yaklaşık 1200oC’ye kadar koruyabilmektedirler. Fakat bununla birlikte seramik kesiciler, diğer kesicilere oranla daha sert ve 44 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
dolayısıyla da daha kırılgan bir yapıya sahip olduğundan bu kesiciler, sürekli talaş kaldırma işlemlerinin olduğu yerlerde, sert metallerin son bitirme pasolarında tercih edilmektedir (1,2,3). Seramik takımlar sert, yüksek kızıl sertliğine sahip, iş parçası malzemesi ile reaksiyona girmeyen takımlardır. Uzun bir takım ömrüne sahiptirler ve yüksek kesme hızlarında talaş kaldırabilirler. Metalik olmayan seramiklerin özelliklerinde çeliklere göre bazı temel farklılıklar mevcuttur: – Yoğunlukları çeliğin üçte biridir, – Çok yüksek basma mukavemetine sahiptirler, – Çeliklerde söz konusu olan plastik uzama seramiklerde söz konusu değildir, – Çok daha kırılgandırlar, – Saf seramiğin elastikiyet modülü çeliğin yaklaşık iki katıdır, – Çeliğin ısıl iletim katsayısının yüksek olmasına karşın seramikler çok düşük ısıl iletim katsayısına sahiptirler (4). Seramikler, yüksek sıcaklıklarda iyi oksidasyon direnci, takım aşınma miktarını azalttığı ve iyi sıcak sertlik performansları nedeniyle istenilen takım malzemeleridir. Bu özellikler işlenmesi zor olan malzemelerin 300 m/dak. kesme hızından daha büyük hızlarda kullanılmasını mümkün kılmaktadır. Örneğin, araba frenleri ve kavramalar 600 m/dak kesme hızıyla başarılı bir şekilde işlenmektedir. Bunun dışında bu takımlarla alüminyum alaşımları 910 m/dak magnezyum alaşımları 3000 m/dak da kullanılmaktadır (1,3). Seramik kesicilerin esasını alüminyum oksit (Al2O3) oluşturmaktadır. Bunun yanında magnezyum oksit (MgO), Yitrum oksit (Y2O3), zirkonyum oksit (ZrO), Krom oksit (CrO), vb. malzemeler farklı özellikteki seramiklerin elde edilmesinde kullanılmaktadır. Bugün gelinen nokta itibariyle çeşitli seramik kesici türleri geliştirilmiştir. Seramik kesicileri temel olarak üç sınıfta incelemek mümkündür (1). – Al2O3 içeren seramikler, a) Saf oksit esaslı, b) Katkılı alüminyum oksit esaslı, c) Alüminyum oksit esaslı takviyeli, – Silisyum nitrür (Si3N4) içeren seramikler, – Kaplamalı seramikler (1). Seramik kesici takımlar, öncelikle tornalama ve delik delme
işlemlerinde tercih edilmekte olup bu seramiklerin farklı uygulama alanları aşağıda gösterilmektedir. Yüksek sıcak sertliği ve kimyasal kararlılığı nedeniyle seramikler işlenmesi güç olan malzemelerin 300 m/dak ve daha büyük kesme hızlarında bitirme işlemlerinde kullanılmaktadır. Yüksek talaş kaldırma miktarı da rijit tezgahlarla ve sürekli kesmeyle mümkündür. Seramik kesici takımların ilk akla gelen uygulama alanları şunlardır: – Çelikler ve dökme demirler, – 66 Rc’ye kadar çelikler, – Nikel esaslı süper alaşımlar (1). 7. SERMET KESİCİ TAKIMLAR Sermet, sert partikül olarak tungsten karbür yerine titanyum karbür (TiC), titanyum karbonitrür (TiCN) ve/veya titanyum nitrür (TiN) gibi titanyum esaslı karbürlerin kullanıldığı sinterlenmiş karbürlerin genel adıdır. Sermet ismi SERamik ve METal den gelmektedir. Bunun nedeni metal bağlayıcı içerisindeki seramik parçacıklardır. Bir toz metalurjisi ürünü olan sermetlerin sinterlenmiş karbür ve tüm sert metallerin sermet olduğu tartışılabilir ancak pratikte sermet tungsten değil titanyum karbüre dayalı sinterlenmiş karbürleri içeren bir malzeme grubudur (2,3,4). Sermet kesici takımların en genel özellikleri: – Yüksek (ve belirli bir dereceye kadar düşük) kesme hızı yeteneği, – Uzun takım ömrü boyunca sağladığı yüksek hassasiyet, – Yüksek kaliteli bir yüzey oluşturmasıdır (7). Sermetler, kesme hızı bakımından kaplamalı karbürlü takımlardan daha iyi performans göstermekte ve kesme hızında yaklaşık üst sınır olarak %100 artış sağlayarak 340 m/ dak’ya kadar ulaşabilirken karbürlü takımlar ise yaklaşık 160 m/dak civarında kalmaktadır. Kaplamalı takımlarda ise bu değer yaklaşık 240 m/dak’a yaklaşmaktadır. Seramiklerle karşılaştırıldığında ise karbürlü takımlarda ilerleme miktarı aralığının 0.08 mm/dev ile 0.30 mm/ dev iken bu değer seramiklerde daha dar aralıklarda olup 0.12 mm/dev ile 0.24 mm/dev arasında değiştirdiği görülebilir. Bu nedenle, bu takımlar, kaplamalı takımlar ve seramikler arasında dengeyi sağlamaktadır (1). Sermet kesici takımların değişken
Makale sıcaklıklar sonucu ortaya çıkan ısıl çatlaklara karşı duyarlı kılan sınırlı ısıl iletkenlikleri vardır. Soğutma sıvısının kullanılmadığı işlemlerde başarıyla kullanılırlar. Soğutma sıvısı kullanılacaksa sıcaklık değişimlerinin önüne geçilmesi için, soğutma sıvısının doğru ve yeterli miktarlarda kullanıldığı işlemlerde kullanılmalıdır (7). İlerleme ve talaş derinliğinin çarpımı olan talaş alanı, kalite için özel sınırlar içinde tutulmalıdır. Kaplamalı sinterlenmiş karbürlere göre, sermetler daha sınırlı bir talaş alanına sahiptirler. İdeal olarak en iyi verimliliğin sağlanması için yüksek ilerleme ve düşük talaş derinliği değerleri tercih edilmelidir. Gerçek kesme verilerine bağlıdır, ancak 0.35 mm/dev civarındaki ilerlemeler genellikle ilerleme için sınır değerleridir (7). Sermet kesiciler, paslanmaz çelik ve sertleştirilmiş çeliğin süreksiz olarak kaba işlenmesinde, sinterlenmiş karbüre göre yeterli olmayan tokluk nedeniyle takımın vaktinden önce kırılmasına sebep olduğundan dolayı tercih edilmezler. (1). 8. SİYALONLAR Siyalonlar, silisyum alüminyum oksinitrür (Si-Al-O-N) bileşiminden oluşan silisyum nitrür esaslı kesici takım malzemeleridir. Bunların üretiminde yaklaşık %88 alüminyum nitrür (AlN) ve %13 alümina (Al2O3) ile birlikte %10 yitrum oksit (Y2O3) tozları karıştırılarak kurutulmaktadır. İstenilen şekil ve boyutta yaklaşık 1800oC de 1 saat süreyle sinterlenerek preslenir (1,3). Seramik kesici takımlar yüksek sıcaklıklara dayanma yeteneği nedeniyle sinterlenmiş karbürlerden çok daha yüksek hızlarda kullanılabilmektedir. İyi bir bitirme yüzeyi gerektiğinde alüminyum oksit esaslı seramikler sıkça kullanılmaktadırlar. Ancak, kaba talaş kaldırma işlemlerinde özellikle aralıklı kesme işlemlerinde veya yarı bitirme işlemleri için siyalon kesicilerin seçilmesi gereklidir. Yüksek aşınma miktarlarına rağmen siyalon takımlar kopmaya karşı güvenilir ve ani uç kırılması oluşturmaz. Bu nedenle takım ömrü oldukça uzun sürmektedir (1). Nikel esaslı alaşımların kaba talaş kaldırılmasında siyalon malzemeler, karbürler veya alüminyum oksit 46 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
içeren seramiklere göre çok iyi performans gösterirler. Siyalon kesiciler kullanılarak kesme hızı, karbürlerle karşılaştırılarak % 150200 arttırılabilmektedir (1). 9. CORONİTE Coronite yüksek hız çeliğinin tokluğu ile sinterlenmiş karbürün aşınma direncini bir araya getiren yeni bir kesici takım malzemesidir. Coronite parmak frezelerin bu alandaki benzerlerinden daha hızlı talaş kaldırmalarını, daha uzun ve güvenilir bir takım ömrüne sahip olmalarını, daha iyi bir yüzey kalitesi elde etmelerini sağlar. Bu takım malzemesi daha çok çelik işleme için geliştirilmiş bir malzeme olmasına karşın titanyum ve çeşitli hafif alaşımların işlenmesinde de iyi sonuçlar verir (4). Coronite takımlara, yeni bir takım malzemesi özelliklerini kazandıran tane büyüklüğüdür. Bu özellikler çok küçük (0.1 mikron) titanyum nitrür tanelerini üreten gelişmiş teknoloji sayesinde elde edilir. Özel bir tekniğin kullanılmasıyla küçük TiN taneleri çelik matrislerin içerisine %35 ila %60 oranında bir hacim kaplayacak şekilde dağıtılır (4). Küresel uçlu parmak frezeler dışında hiçbir parmak freze tümüyle coronite malzemeden yapılmaz. Bu takımlar üç kısımdan oluşmaktadır: – Çelik bir çekirdek, – Çapın %15’i kalınlığında bir coronite tabakası, – Yaklaşık 2 mikron kalınlığında bir TiCN veya TiN kaplama (4). 10. ELMAS TAKIMLAR Elmas uçlu takımlar, çok yakın toleranslı ve yüksek hassasiyet gereken metal olmayan ve demirsiz malzemeleri işlemek için kullanılırlar. Bunlar gevrek olduğundan şoka ve kesme basıncına karşı karbürlü kesiciler kadar dirençli olmadığından esas olarak bu malzemeler son bitirme yüzeylerinin işlenmesinde kullanılan takımlardır (8). Elmas kesici takımlar genellikle demir içermeyen metalik malzemeler ve metal olmayan malzemelerin işlenmesinde kullanılmaktadırlar (1). Elmas kesici takımlarla daha verimli işlem yapabilmek ve takım ömrünün uzun olması için aşağıdaki kurallar dikkate alınmalıdır. – Elmas kesicilerde uç açısı maksimum olacak şekilde yaklaşık
90o tasarlanmalıdır, – Bu kesicilerle ayar yapılırken her zaman dikkatli olmalı, – Takım, iş parçası ekseninde ayarlanarak kullanılmalı, – İş parçası karbürlü takımla kaba işlenmeli ve ince işleme için elmaslar kullanılmalı, – Takım iş parçasına dalma işlemi her zaman iş parçası dönerken başlamalı ve kesme işlemi yapılırken asla tezgah durdurulmamalı, Tezgah titreşimden uzak olmalı ve kesici uçlar her zaman ayrı kutularda kauçuk koruyucular arasında muhafaza edilmelidir (8). Elmas uçlu takımlarla genellikle çok az ilerleme ve yüksek kesme hızlarında çok az talaş derinliğinde çok verimli şekilde kesme işlemi yapılır. Bunlar takım/talaş ara yüzeyinde oluşan sıcaklık 860oC’yi aşan malzemelerde tavsiye edilir. Her çeşit malzeme ve tezgah için ideal kesme hızları mevcut bulunmaktadır. Elmas takımlar için minimum kesme hızı 86-90 m/dak olmalıdır. Her iş için tezgah şartları maksimum kesme hızını belirler. Bazı uygulamalarda 3000 m/dak’ya kadar kesme hızlarına ulaşılabilmektedir. Elmas kesici takımların, uygun şartlar ve takım tezgahının rijitliği gibi takım performansına etki eden faktörlerin iyi derecede olması göz önünde bulundurulduğundaki avantajları şöyle sıralanabilir: – Yüksek kesme hızlarında kesme yapabilmesi ve diğer takımlara göre üretimin 10-15 kat arttırılabilmesi, – 0,128 µm ve daha az yüzey hassasiyeti kolaylıkla elde edilebilmesi, çoğu zaman iş parçası üzerinde gerekli diğer yüzey bitirme işlemlerini gerektirmemesi, – Çok sert ve abrasyona dirençli olduğundan, abrasive malzemelerin işlenmesinde daha uzun takım ömrü elde edilmesi, – 0.012 mm’ye kadar düşük talaş derinliğinde hem iç hem de dış yüzey tornalama işlemi yapabilmesi, – Daha yakın toleranslı parçalar üretebilmesi ve kesici uç üzerinde metalik parçaların kaynak olması veya yapışmasının önlenmesidir (1). 11. KÜBİK BOR NİTRÜR (CBN) Kübik bor nitrür, elmastan sonra gelen ikinci en sert kesici takım malzemesidir. Çok yüksek sertlik, çok yüksek kızıl sertlik (2000oC), mükemmel aşınma direnci ve işleme esnasında genellikle iyi kimyasal
Makale kararlılık gibi özellikleri sayesinde mükemmel bir kesici takım malzemesidir (2,4). CBN kesici takımlar çok yüksek basınç ve sıcaklıklar altında özel seramik bağlayıcı malzemelerin karışımının sinterlenerek yapıldığı kesici takım malzemeleridir. Dövme çelik, sertleştirilmiş çelik, dökme demir, yüzeyi sertleştirilmiş iş parçaları ve ısıl dirençli alaşımlar CBN takımların yaygın olarak kullanıldığı malzemelerdir (4). CBN kesici takımlar, sertlikleri 48 HRc’nin üzerinde olan sert iş parçası malzemelerinde uygulanmaktadır. İş parçaları çok yumuşaksa takım aşırı şekilde aşınır. Malzeme ne kadar sertse takım aşınması o derece azdır. CBN kesici takımlar, sağladıkları mükemmel yüzey kaliteleri sayesinde tornalama işlemlerini taşlama işlemlerine alternatif hale getirmişlerdir (4). 12. ÇOK KRİSTALLİ KÜBİK BOR NİTRÜR (PCBN) Çok kristalli kübik bor nitrür uçlar ile daha yüksek kesme hızlarında, daha fazla talaş derinliğinde kesme yapılabilmekte ve sertliği 35 HRC den daha yüksek sertlik derecesindeki malzemeler işlenebilmektedir. Çok kristalli kübik bor nitrürlerin temel özellikleri aşağıdaki gibi özetlenebilmektedir:
– Yüksek sertlik, – Yüksek abrasyon direnci, – Yüksek basma dayanımı, – Yüksek termal iletkenlik (1). Bu takımlar düz tornalama, alın tornalama, delik büyütme, profil tornalama ve frezeleme işlemlerinde de başarılı olarak kullanılmaktadır. Bu takımlar aşağıdaki malzeme gruplarının işlenmesinde kullanılmaktadır. – Sertliği 45 – 65 HRC olan malzemeler, AISI 4340, 8620, M2 ve T15 gibi sertleştirilmiş çelikler ve nikel esaslı sert malzemeler – Brinell sertliği 180 – 240 olan dökme demirler, abrasiv demirli metaller ve nikel dirençli malzemeler, – Sertleştirilmiş parçaların bitirme işlemlerinde, tipik olarak takım çelikleri veya talaş derinliği 0.5 mm’ den az ve 0.2 mm’ lik yüzeyi sertleştirilmiş parçalar, – Jet motoru parçaları gibi uzay endüstrisinde kullanılan yüksek nikel alaşımlı süper alaşımlar (1). Kaba dereceli PCBN takımla yapılan kesme işleminde başlıca uygulanan malzemeler ve işleme parametrelerini şöyle özetlenebilir (1). – Sert nikel alaşımları, – YHÇ takımları, – Soğuk iş takım çelikleri, – Cr-Ni’li çelikler, – Kobalt esaslı ve nikelli sert yüzeyli alaşımlar,
– Beyaz dökme demirler, – Esmer dökme demirler işlenebilmektedir.
vb.
13.SONUÇ ve İRDELEME İnsanoğlunun değişik ihtiyaçları sonucu değişik türde ürünler ortaya çıkmış ve ürünlerin ihtiyaçları karşılayabilmesi için çok çeşitli malzeme türleri bulunmuştur. Bu malzemeleri işleyebilme ihtiyacından ötürü de çok çeşitli kesici takımlar keşfedilmiştir. Talaşlı imalat sektörü işleyen ve işlenen malzeme olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Bu çalışmada, değişik hammaddeleri işleyebilmek için kullanılan kesici takımlar incelenmiştir. İşlenen malzemeye göre kesici takım seçimi çok önemli bir faktördür. Talaşlı imalat sektöründeki diğer önemli bir faktör ise rekabeti sağlayabilmek için zaman tasarrufu yapmaktır. Üretim zamanının kısaltılması ham maddeye göre uygun bir takım seçmekle mümkündür. 50 yıldan daha fazla bir süre önce HSS takımlar ile 20-30 m/dak’lık kesme hızları yeterli görülmekteyken günümüzde 500-600 m/dak’lık kesme hızlarına ulaşılmıştır. İlerleyen yıllarda şüphesiz bu kesme hızları geliştirilen takım ve kaplama türleriyle daha da yüksek seviyelere çıkacaktır.
KAYNAKLAR 1. ŞAHİN Y. ,Talaş Kaldırma Prensipleri ,Cilt 1. ,Gazi Kitapevi Ekim 2003 2. CAN Ahmet, AISI 5140 Çeliğinin Sermet , PVD İle Tı AIN – CUD İle TIN Kaplanmış Kesici Uçlarla Tamamlanmasında Kesme Değişkenleri, Kaplama Cinsi ve Takım Aşınmasının Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisinin Deneysel İncelenmesi,Yüksek Lisans Tezi,Gazi Üniversitesi, Temmuz 2003 3. ŞAHİN Y., Talaş Kaldırma Prensipleri , Cilt 1., Nobel Yayın Dağıtım , 2000 ANKARA 4. ÇAKIR M. C., Modern Talaşlı İmalatın Esasları,Ceylan Matbaacılık , Mayıs 1999 5. HABALI K. ,Kesici Takım Kaplama Malzemesinin Takım-Talaş Ara Yüzey Sıcaklığı Üzerindeki Etkisinin Deneysel Olarak Araştırılması,Doktora Tezi,Gazi Üniversitesi,Nisan 2003 6. ŞAHİN Y. , İmal Usulleri ,Gazi Kitapevi , Haziran 2003 7. ÇAKIR M. C. , Modern Talaşlı İmalat Yöntemleri, Rota Ofset ve Matbaacılık, Bursa 2000 8. KRAR S.F.,OSWALD J.W., AMAND J.E.,Techonology Of Machine Tools,Third Editions. Yazar: Semih SEYMEN – Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Bölümü Kalıp Ana Bilim Dalı
48 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
World Media
Gelecek sayımızda yayınlanmasını istediğiniz ürün ve etkinlik haberlerinizi, world dosyası ve yüksek çözünürlüklü jpeg dosyalarıyla zenginleştirerek yazı işlerimize gönderebilirsiniz.
KAPAK KONUSU
Türkiye sektörel anlamda üretime dönük faaliyetlere önem vermek ve ekonomisini buna göre şekillendirmek zorunda. Bu bilimsel aklın egemen kılınması ve detaylı çalışmaların yapılmasını zorunlu hale getiriyor. Biz de bir çok sektöre hitap eden yayınlarımızla spesifik konuları masaya yatırıyoruz. Derinlemesine ele alıyoruz.
DOSYA KONUSU
Sizde
Sektör teknolojilerindeki yeni gelişmeler, çözümler, kullanım alanlarındaki yeni eğilimler ve bunun Dergilerimizde işletme yerinizi maliyetlerine etkisini mercek altına ayırtın, doğru alıyoruz. Sektörün lokomotif hedef firmlarının görüşlerine başvuruyoruz. kitlenizi ulaşın! Röportaj - haber - makale olarak detaylı bir şekilde sektörlere fokusluyoruz.
WORLD MEDİA BÜNYESİNDE YAYINLANAN DERGİLER - GAZETELER
MAKİNE & OTOMASYON DERGİ MEKANİK TESİSAT & BORULAMA DERGİSİ Haber İletişim İlker Kaplan Kesici Takım Dergisi Genel Yayın Yönetmeni 0 505 400 94 34 makineotomasyondergisi@gmail.com
RULMAN & LİNEER DERGİSİ
KAMPANYA !!! 7 Yayınımıza Basılı abonelik 250 TL Dijital abonelik 100 TL
EKONOMİK NOKTA GAZETESİ
50 Kesici Takımlar & Tutucular / Ekim - Kasım - Aralık 2015
AUTO TUNİNG WORLD DERGİSİ
Reklam İletişim Hatice Karabay Kesici Takım Dergisi Reklam Koordinatörü 0 505 400 94 33 makineotomasyondergisi@gmail.com
CAD CAM/CAE PLM DERGİSİ
KESİCİ TAKIM DERGİSİ