Homo Romanus I by WydawnictwoDraco

Janusz Ryba Elżbieta Wolanin Aleksandra Klęczar

Homo Romānus zeszyt ćwiczeń do języka łacińskiego i kultury antycznej

MODŬLUS I

Homo viātor

Lectio prima: LINGUA LATĪNA I Ułóż wydarzenia mitologiczne w porządku chronologicznym. Zacznij od najwcześniejszego – 1. 1

A. Askaniusz, syn Eneasza, założył miasto Alba Longa. B.

Bogini Wenus przekazała synowi wolę bogów – miał założyć nową Troję.

C. Eneasz dotarł do królestwa Latinusa. D. Kosz z noworodkami utknął na mieliźnie u stóp Palatynu. E.

Na dany przez Romulusa znak mężczyźni porwali kobiety.

Romulus wyznaczył asylum, w którym schronili się złodzieje i przestępcy.

G. Trojanie zostali przyjęci przez Dydonę, królową kartagińską. H. Westalka Rea Sylwia urodziła synów boga Marsa. I.

W świecie podziemnym Anchizes pokazał synowi przyszłe losy jego potomków.

II Uzupełnij fragmenty tekstu. Wpisz brakujące wyrazy. A „Koszyk zaczepił się o pień drzewa i tak został, aż i płakały. Płacz posłyszała

wrócił do swojego łożyska. Dzieci były głodne i przyszła je nakarmić. Codziennie zjawiała się o tej samej porze i podawała im

swe sutki do ssania. Ale (...) miała własne dzieci i zdarzało się, że bliźniętom przynosiła w wymionach bardzo mało mleka. Wtedy zlatywał pasterz królewski

, ptak Marsa, i rzucał chłopcom owoce i jagody leśne. Pewnego dnia spostrzegł te dziwy ” J. Parandowski, Mitologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1987, s. 243

B „A on kazał sobie podać pług, zaprzągł parę wołów i dookoła Palatynu oborał przestrzeń, na której miała stanąć Szeroka bruzda oznaczała granice przyszłego miasta i niejako pierwszy jego wał obronny. Przez cały ten czas chodził po polu i pogwizdywał. Na koniec zatrzymał się nad rozoraną ziemią i zaczął się śmiać. „Silne miasto budujesz!” – zawołał do brata i przeskoczył przez bruzdę. Ale

nie był już w tej chwili pastuchem (…). Był już królem Rzymu,

protoplastą wszystkich jego władców, wodzów i dyktatorów. Dobył miecza i zabił

”

J. Parandowski, Mitologia, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1987, s. 243

IV quattuor

Lectio prima:

LINGUA LATĪNA

III D o poszczególnych postaci, uwzględnionych w drzewie genealogicznym, przypisz zgodne z mitem określenia. Niektóre określenia pasują do więcej niż jednej osoby. Aeneas

PASTERZ

Proca

Numitor

Amulius

OFIAR A SPORU Z BR ATEM

BÓG WOJNY

KRÓL MIASTA ALBA LONGA

UZURPATOR

PROTOPLASTA RZYMIAN

WESTALKA

OJCIEC ZAŁOŻYCIELA RZYMU

WYCHOWANEK WILCZYCY

Mars

Rhea Silvia WYGNANY WŁADCA

Romulus

DZIECKO ZNALEZIONE NAD TYBREM

Remus

Eneasz (Aeneas)

Prokas (Proca) Amuliusz (Amulius) Numitor Rea Sylwia (Rhea Silvia) Mars Remus Romulus

IV U zupełnij zdania. 1. Matka Eneasza miała na imię

, a ojciec

2. Mścicielem królowej Dydony miał być

3. Kraina, w której panował Latinus, nazywała się

4. Lingua Latina to język, którym posługiwali się

5. Rzym został założony w roku

przed Chrystusem.

V N apisz cyframi arabskimi liczebniki. Zaznacz tabliczkę, na której jest zapisany rok powstania Rzymu. CDXLIII

DCCLIII

DCXLIII

MDLXIII

quinque V

Lectio prima

LINGUA LATĪNA

VI Wykonaj zadania wymienione pod ilustracjami.

e d f

AA P rzyporządkuj tytułom obrazy.

Obok cyfr napisz literę oznaczającą ilustrację.

łóż wydarzenia przedstawione na BA U

ilustracjach w porządku chronologicznym. Zacznij od najwcześniejszego – 1.

1. G. D. Tiepolo, Koń trojański.

2. C. C. Nahl, Porwanie Sabinek.

3. F. Barocci, Eneasz opuszcza płonącą Troję. 4. P. P. Rubens, Romulus i Remus karmieni przez wilczycę. 5. J. L. David, Interwencja Sabinek.

zupełnij zdanie. CA U Wydarzenia na terenie Italii są przedstawione na ilustracjach oznaczonych literami:

6. J. Stallaert, Śmierć Dydony.

VII Przeczytaj tekst i odpowiedz na pytania zgodnie z jego treścią. ZAGADK A ŚMIERCI ROMULUSA Otóż [Romulus] rozzuchwalony swymi osiągnięciami zachowywał się w sposób trudny do zniesienia. Odstąpił od demokratycznego sposobu rządzenia i zamienił go w monarchię (…). Nosił tunikę farbowaną w prawdziwej purpurze morskiej, a na nią zakładał togę, również obramowaną purpurą. Siadał na tronie z poręczami i udzielał posłuchań (…). Zniknął zaś w nony miesiąca obecnie nazywanego Iulius [lipiec] (…). Na temat jego śmierci nie pozostawiono żadnej wzmianki pewnej czy takiej, co do której panowałaby zgoda. (…). Po nagłym zniknięciu Romulusa nie zobaczono już ani jednej części jego ciała, ani resztek odzieży. Stąd jedni wyobrazili sobie, że w świątyni Wulkana [boga ognia] senatorowie zaatakowali go i zabili, następnie poćwiartowali ciało i schowawszy każdą część w fałdzie szaty, wynieśli. Inni sądzą, ze zniknięcie nie nastąpiło ani w świątyni Wulkana, ani w obecności senatorów, tylko doszło do niego na zewnątrz, kiedy Romulus przewodniczył zgromadzeniu przy tak zwanym Kozim Bagnie. Oto nagle nastąpiły w przyrodzie wypadki zdumiewające i trudne do opowiedzenia (…): zgasło światło słońca i zapanowała noc (…), przepełniona straszliwymi piorunami, ulewą i uderzeniami wichru, które runęły ze wszystkich stron. Wśród takich okoliczności pospolity tłum rozbiegł się w popłochu, natomiast ludzie możni stłoczyli się jedną gromadę. A kiedy już uspokoiła się wzburzona natura i zaświeciło słońce, ludzie zaczęli powracać na to samo miejsce, bo gorąco pragnęli odnaleźć króla.

VI sex

Lectio prima

LINGUA LATĪNA

Tymczasem możni nie pozwalali ani przeprowadzać dochodzeń, ani się do nich wtrącać, zachęcali tylko wszystkich do okazywania czci i do zbożnego szacunku wobec Romulusa, który wszak został wzięty między niebian i z dobrego króla przemienił się dla nich w życzliwe bóstwo. Wielu dało się przekonać i ułagodzić, z radością też zwracali się doń z prośbami i ufną nadzieją. Byli jednak i tacy, którzy z goryczą i oburzeniem przyjmowali tę sprawę, niepokoili patrycjuszy i oszczerczo ich spotwarzali, że to oni zwodzą tępy lud, a sami własnymi rękami zamordowali króla. Wśród tego zamętu Juliusz Proklus, jeden z pierwszych rodem patrycjuszy wśród kolonistów, którzy przybyli z Alby, kiedyś zaufany powiernik samego Romulusa, wyszedł na forum i dotykając najświętszych przedmiotów, przysiągł wobec wszystkich, że nagle, gdy szedł sobie drogą, dostrzegł zbliżającego się naprzeciw Romulusa. Wydawał mu się, jak nigdy przedtem, piękny i nadzwyczajnego wzrostu, przystrojony był we wspaniałą i lśniącą zbroję. Przerażony tym widokiem Proklus wykrztusił: „Królu, dlaczego nas opuściłeś i pozwoliłeś, by skierowano przeciw nam niesprawiedliwe i ciężkie oskarżenia? Dlaczego osierociłeś całe miasto, pozostawiając wszystkich w głębokim żalu?”. A ów tak odpowiedział: „Bogowie postanowili, Proklusie, abyśmy tylko tak długo przebywali wśród ludzi, póki nie założymy miasta, którego przeznaczeniem będzie sprawowanie rządów i osiągnięcie jak największej sławy, potem mamy natychmiast wracać do niebian, bo stamtąd się wywodzimy. Pozdrów więc Rzymian i powiedz im, że jeżeli będą postępować roztropnie i odważnie, dojdą do najwyższej, jaka dostępna jest śmiertelnym, potęgi. A ja pod imieniem Kwiryna pozostanę wśród was, jako życzliwy duch opiekuńczy”. Słowa te Rzymianie uznali za wiarygodne ze względu na autorytet mówiącego i złożoną przysięgę. Ponadto wszystkich ogarnął jakiś boski nastrój, podobny do szaleńczego natchnienia. Nikt już się nie sprzeciwiał, porzucono wszelkie podejrzenia i oszczerstwa, a do Kwiryna zaczęto się modlić i czcić go jako boga. Plutarch z Cheronei, Żywoty równoległe: Romulus, przeł. K. Korus, Prószyński i Spółka 2004, s. 180-182 (wybór)

1. Jakie możliwe wersje okoliczności śmierci Romulusa przytacza Plutarch? 2. Jaki był według Plutarcha stosunek patrycjuszy do króla? Z czego on wynikał? 3. Jak do władcy odnosił się lud? Jakie były reakcje ludu po zaginięciu Romulusa? 4. Jakie elementy nadprzyrodzone, związane ze zniknięciem Romulusa, opisuje Plutarch? 5.

Jak wygląda, według Plutarcha, geneza kultu Kwiryna?

6. Którą wersję okoliczności zniknięcia króla ostatecznie zaakceptowano w Rzymie? Dlaczego uznano ją za wiarygodną?

A. Carracci, Romulus pojawia się przed Proklusem, XVI w., fresk, Palazzo Magnani, Bolonia, Włochy

VIII Na podstawie tekstu Plutarcha zawartego w poprzednim ćwiczeniu oraz zamieszczonych tekstów kultury, napisz wypracowanie na temat: Ocena postaci i roli dziejowej Romulusa przez Rzymian, i twórców późniejszych.

1. J. A. D. Ingres, Romulus zwycięzca (tempera na płótnie, 1812, 276 x 530 cm, Luwr).

2. Horacy, Epoda 7, przeł. Lucjan Rydel (wiersz Horacego odnosi się do czasów wojen domowych i konfliktów wewnętrznych w Rzymie). Gdzież wy, gdzież tak na oślep gnacie, okrutnicy, I miecz na co goły w prawicy? Mało jeszcze na polach i na morzu mało Łacińskiej krwi wam się przelało? (…) Obłęd ślepy czy moc was jaka czarna miecie Czy zbrodnia? I cóż odpowiecie? Milczą, bladość im sina powlokła oblicza i myśl w nich zdrętwiała zbrodnicza. Tak jest: Rzymian wir okropny losów porywa i rzeź bratobójcza straszliwa, Odkąd wsiąkła niewinna krew Remusa w ziemię Co wnuków do zguby pcha plemię.

septem VII

Lectio prima

LINGUA LATĪNA

IX Podkreśl nazwy państw, w których mówi się w którymś z języków romańskich. Argentina, Armenia, Dacia, Germania, Graecia, Hispania, Italia, Lusitania, Polonia

X Korzystając ze słowników i dostępnych źródeł internetowych, dobierz do współczesnych polskich nazw krajów ich odpowiedniki łacińskie, a następnie wpisz te nazwy na mapę. nazwa łacińska

nazwa polska

A) Graecia

1. Szwecja

B) Lusitania

2. Iran

C) Livonia

3. Portugalia

D) Parthia

4. Szwajcaria

E) Suecia

5. Izrael

F) Aegyptus

6. Rumunia

G) Helvetia

7. Irlandia

H) Iudaea

8. Egipt

I) Dacia

9. Grecja

J) Hibernia

10. Łotwa

XI Korzystając ze słowników i dostępnych źródeł

internetowych, wpisz do tabeli współczesne odpowiedniki podanych łacińskich nazw miast i rzek Europy. nazwa łacińska Vindobŏna Lovanium Ister

nazwa polska

XII Przeczytaj wyrazy, zaznacz akcent. accipĭter, antīquus, caecus, circumcirca, eādem, epitaphium, incŏla, lacrimōsus, libertas, numquam, phoenix, praeterea, quadrīga, sanguis, senex, taciturnus, thesaurus, unguentum, viatĭcus

Augusta Treverōrum

XIII Podziel na sylaby wyrazy.

Lugdūnum

aedificium, aquaeductus, colloquium, constituěre,

Tamĕsis

frequentia, provincia, quaestor, quattuor

Brunna Padus Tanăis

XIV Uporządkuj wyrazy według znaczeń. Wpisz je do tabeli.

Dublinium

agnus, avus, crocodīlus, elephantus, filius, frater, leo,

Amstelodāmum

mater, pater, parentes, tigris

Resovia Rhenus

animalia

Basilea Nicaea Vistula Posonium Londinium Rhodănus Moscovia

VIII octo

familia

Homo viātor

MODŬLUS I

Lectio secunda: DE EURŌPĀ I Uzupełnij tabelę, wpisując brakujące informacje. formy podstawowe rzeczownika

rodzaj rzeczownika

znaczenie rzeczownika

puella, -ae mieszkaniec ojczyzna lingua, -ae divitiae, -ārum Europa nauta, -ae córka Ateny dea, -ae

II Określ przypadek, liczbę i rodzaj wymienionych form, a następnie je przetłumacz. 1. villae: 2. linguārum: 3. agricŏlas: 4. poētis: 5. incŏlă: 6. viam: 7. terris: 8. Afrĭcā: 9. advĕnae: 10. Syracūsis:

III Dopisz końcówki zgodnie z informacją zawartą w nawiasie. terr de puell

(gen. pl.), puell (acc. sg.), vit (nom. pl.), silv

(gen. sg.), naut (abl. sg.), histori (abl. sg.), amīc

(acc. sg.), lingu (dat. sg.), incol (acc. pl.), insŭl

(dat. sg.), (gen. pl.), (voc. sg.)

IV Dopisz do rzeczowników formę przymiotnika Romānus, -a, -um w takim samym przypadku i liczbie, a następnie przetłumacz wyrażenia. 1. viae

(nom. pl.) -

2. puellā

3. provinciis

4. deārum

5. terrae

(dat. sg.) novem IX

Lectio secunda:

DE EURŌPĀ

V Zamień liczbę (pojedynczą na mnogą lub mnogą na pojedynczą). A. singulāris na plurālis

B. plurālis na singulāris

de deā Graecā -

poētae et scribae -

puellam bonam -

villas magnas -

in silvā magnā -

in provinciis Romānis -

terra finitĭma -

multis deis -

historiae notae (gen. sg.) -

filiae meae -

VI Uzupełnij zdania poprawną formą czasownika sum, esse. 1. In Eurōpā multae terrae

6. Athēnae clarae

2. Iulia, amīca mea

7. (Nos) puellae bonae

3. Via Appia in Italiā

8. Sicilia insŭla magna

4. Iulia Octaviae amīca

9. Iulia,

5. Incŏlae Graeciae saepe agricŏlae

10. In Eurōpā variae linguae

ne Octaviae filia? .

VII Zamień liczbę (pojedynczą na mnogą lub mnogą na pojedynczą) we wszystkich wyrazach, które mogą ulec zmianie i zachowają sens logiczny.

1. Tua villa est magna et pulchra. –

2. Octaviae filiae puellae bonae sunt. –

3. Incŏlae Poloniae sumus. –

4. Ubi est Terentiae filia? –

5. Amīca mea es. –

6. In Graeciā poētae sunt. –

7. Amīca mea puella Graeca est. –

8. Estisne puellae Romānae? –

9. Ubi est patria poētae? –

10. Linguae antīquae pulchrae sunt. –

VIII Zakreśl poprawne uzupełnienie każdego zdania. 1. Historia Eurōpae antīquae 2. Sicilia et Sardinia 3. Afrĭca

notae / notā / notă

insŭlis / insŭlae / insŭla

terra / terram / terrae

4. In Italiā multae viae Romānae 5. Graecia patria

est.

sunt.

magna est. est / sunt / esse .

poetārum / poētis / poēta

est.

IX Uzupełnij zdania poprawną formą słowa podanego w nawiasie. 1. Lingua Graeca est lingua 2.

Graeciae antīquae nota est. (historia, -ae)

3. In Eurōpā multae 4. Iulia et Octavia 5. Diana X decem

Graeciae. (incŏla, -ae) sunt. (lingua, -ae) sunt. (amīca, -ae)

silvārum est. (dea, -ae)

Lectio secunda:

DE EURŌPĀ

X Przetłumacz na język łaciński. 1. Język łaciński jest piękny. 2. J estem córką Terencji. 3. N aszą ojczyzną jest Polska. 4. Jesteśmy przyjaciółkami Julii. 5. A tena jest boginią grecką.

XI Na podstawie wiedzy o tworzeniu rzymskich imion uzupełnij zdania. 1 Bogaty Rzymianin, Marek Waleriusz Falto, poślubił jedyną córkę senatora Lucjusza Kalpurniusza, . Para ta miała dwie córki: starsza nazywała się a młodsza

2 Marcja, córka oficera Gajusza

trzykrotnie wychodziła za mąż. Z pierwszego małżeństwa z Aulusem Korneliuszem Lentulusem, miała dwóch synów: Aulusa

oraz Gnejusza

Jako wdowa wyszła drugi raz za mąż za Kwintusa Decjusza, z którym miała córkę i syna Decymusa

. Małżeństwo to zakończyło się rozwodem. Marcja poślubiła

następnie Lucjusza Fabiusza i została macochą jego córki,

3 Polityk Publiusz Leliusz nie miał dzieci; adoptował więc syna swojego kuzyna Sestiusza. Chłopiec ten nazywał się Publiusz . Po adopcji młody człowiek zyskał, zgodnie z prawem, nowe nazwisko. Od tej pory nazywał się Publiusz Leliusz Sestianus.

XII Odpowiedz na pytania. 1. Czy dwie Rzymianki, Fabia i Terencja, mogą być siostrami? 2. Czy córka Marka Tulliusza Cycerona odziedziczy przydomek „Cyceron”? A czy odziedziczy go jej brat? 3. Co możemy powiedzieć, na podstawie samego imienia, o Rzymiance imieniem Klodia Tertia?

undĕcim XI

Lectio secunda:

DE EURŌPĀ

XIII Przeczytaj tekst i na jego podstawie wykonaj polecenia. Ojciec Augusta, Gajusz Oktawiusz, od wczesnych lat cieszył się powszechnym poważaniem i wielkie posiadał dostatki (...). Wychowany wśród wielkiego dostatku, łatwo osiągnął zaszczytne urzędy i sprawował je wybornie. (…). Pierwej nim zdążył zgłosić swoją kandydaturę na konsula, zmarł nagle. Pozostawił dzieci: Oktawię Starszą, którą mu urodziła Ancharia, oraz Oktawię Młodszą i Augusta po małżonce Atii. Atia była córką Marka Atiusza Balbusa i Julii, siostry Gajusza [Juliusza] Cezara. Balbus (…) wielu miał w rodzie przodków senatorów (…), spokrewniony był blisko z Pompejuszem Wielkim (…). Urodził się August za konsulatu Marka Tulliusza Cycerona i Gajusza Antoniusza (…). Jako niemowlęciu [imieniem Gajusz Oktawiusz] nadano mu przydomek „Turyn”. (…) Następnie [po adopcji przez Gajusza Juliusza Cezara] przyjął nazwisko „Gajusz [Juliusz] Cezar [Oktawian], a później [przydomek] August. Na podstawie: Gajusz Swetoniusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, tom I, przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska, Wrocław–Warszawa 2004, s. 95-98 (wybór).

Narysuj drzewo genealogiczne rodu Oktawiana Augusta.

Napisz pełne imiona Oktawiana Augusta w następujących okresach jego życia: a) zaraz po urodzeniu, . b) p o adopcji przez Juliusza Cezara, . c) po uzyskaniu zaszczytnego przydomka za zasługi dla państwa. .

Objaśnij, jak zmieniało się imię Rzymianina w przypadku adopcji i przyjęcia do innego rodu.

XII duodĕcim

Homo viātor

MODŬLUS I

Lectio tertia: IN VIĀ I Dopisz końcówki czasowników zgodnie z informacją zawartą w nawiasie. narra leg

(3 sg.), leg (3 pl.), cupi

vide

(3 sg.), cupi

(1 pl.), cupi

(3 pl.), vide

(1 sg.), vide

(2 sg.), dormi

(2 pl.), narra

(inf.),

(1 pl.), leg

(inf.), dormi

(2 sg.),

(3 pl.)

II Dopisz końcówki zgodnie z przekładem. faci

– robisz, canta

– śpiewamy, sede

curr

– biegnie, sede

– siedzimy, faci

curr

– biegną, canta

– śpiewają

– siedzieć, dormi

– śpią,

– robi, numera

– liczycie,

III Uzupełnij tabelę, wpisując brakujące formy. bezokolicznik

rozkaz

zakaz

sedēre canta / cantāte dormīre noli currĕre / nolīte currĕre noli legĕre / nolīte legĕre vide / vidēte facĕre numerāre cupĕre noli narrāre / nolīte narrāre

IV Obok dicĕre oraz cantāre napisz analogiczne formy gramatyczne wymienionych czasowników. dico, -ĕre

scio, -īre

amo, -āre

facio, -ĕre

maneo, -ēre

sum, esse

scribo, -ĕre

video, -ēre

audio, -īre

dicunt dicis dicĭte dicĭmus dicit canto, -āre cantātis cantāre cantant canta cantāmus

tredĕcim XIII

Lectio tertia:

IN VIĀ

V Uzupełnij każde zdanie poprawną formą orzeczenia. 1. Poēta

. (scribo, -ĕre)

2. Puellae non

6. Nos legĕre

. (dormio, -īre)

3. Ego et amīca mea

7. Magistra

. (canto, -āre)

4. Puellae,

. (sedeo, -ēre)

8. Vos saepe

! (lego, -ĕre)

5. Iulia, domi

. (cupio, -ĕre)

. (labōro, -āre)

9. Copiae Romānae

? (maneo, -ēre)

10. Puella

. (vinco, -ĕre) . (rideo, -ēre)

VI Zamień liczbę (pojedynczą na mnogą lub mnogą na pojedynczą) we wszystkich wyrazach, które mogą ulec zmianie i zachowają sens logiczny.

1. Linguam Latīnam cognoscĭmus. –

2. Puellae Romānae deam colunt. –

3. Cupisne musĭcam audīre? –

4. Agricŏla villam pulchram habet. –

5. Puellae, magistras salutāte! –

6. Amīcam semper adiŭvo. –

7. Nautae multas terras visĭtant. –

8. Magistra fabŭlam de Romā antīquā narrat. -

9. Littĕras saepe scribis. –

10. Puella cantilēnam cantat. –

VII Uzupełnij dialog. Octavia: Iulia:

, Iulia! (salveo, -ēre) ! (salveo, -ēre)

Octavia: Quid

? (facio, -ĕre)

Iulia:

. (lego, -ĕre / disco, -ĕre)

Octavia: Quid

? (lego, -ĕre)

Iulia: De Romā antīquā Octavia:

, praecipue de claris viis Romānis. (lego, -ĕre) mihi de viis Romānis. (narro, -āre)

Iulia: In Italiā multae viae Romānae et Capuam Octavia:

. Praecipue nota est Via Appia, quae Romam

. (sum, esse / iungo, -ĕre) alias vias?

Iulia: M agistra nostra saepe de viis Romānis

! (scio, -īre / enumĕro, -āre) et

viam Aureliam, viam Flaminiam, viam Tiburtīnam aliasque. (narro, -āre / enumĕro, -āre) Octavia: H istoriam antīquam , Iulia! (valeo, -ēre) Iulia:

XIV quattuordĕcim

, amīca! (valeo, -ēre)

et de Romā discĕre

. (amo, -āre / cupio, -ĕre)

Lectio tertia:

IN VIĀ

VIII Przetłumacz wyrażenia. 1. in villā rustĭcā habitāre

2. diu navigāre 3. cotidie ambulāre 4. in Siciliam venīre 5. Athēnis vivĕre 6. multas terras visitāre 7. vitam laetam agĕre 8. ad oras Italiae venīre 9. vitam urbānam describĕre 10. linguam Latīnam bene scīre

IX Wykorzystując wyrażenia z ćwiczenia VIII, uzupełnij zdania. 1. Cupio

2. Iulia et Octavia

3. Poēta Scopas

4. Agricŏla

5. Nautae

X Przetłumacz na język łaciński. 1. Pragnę poznać wiele języków.

2. Poeta wraz ze swoją córką odwiedza Rzym.

3. Julia pisze wiele listów.

4. Rolnicy często pracują.

5. Czytam o starożytnej Grecji.

XI Określ wspólną cechę zestawionych wyrazów i przekreśl ten wyraz, który nie pasuje do pozostałych. 1. Tiburtīna, Flaminia, Cassia, Capua, Aurelia 2. agricŏla, filia, incŏla, poēta, Scopas 3. venīre, vivĕre, praecipue, habitāre, docēre 4. scribĭmus, scribis, scribit, scribĭte, scribunt 5. placēre, facĕre, cupĕre, cognoscĕre, agĕre

quindĕcim XV

Homo Rom Ä nus

ISBN 978-83-947512-2-7

9 788394 751227