Ya lo se 1 Podręcznik

Ya lo sé

Podręcznik do języka hiszpańskiego dla szkół ponadpodstawowych

Małgorzata Spychała-Wawrzyniak

Xavier Pascual López

Marcin Koliński

Redakcja:

Piotr Szkółka

Lección

Korekta językowa (język hiszpański): Cristina González

Korekta merytoryczna: Kinga Rzegocka-Stasiak, Israel Sóstenes Pelcastre

Słowniczek: Wydawnictwo Draco

Layout i opracowanie graficzne: Laura Drygalska-Santiago

Ilustracje:

Milena Malis, Mikołaj Drużkowski

Skład:

Headout Agencja Reklamowa, Wydawnictwo Draco

Projekt okładki: Emilia Herok

Zdjęcia wykorzystane na okładce: KellySHUTSTOC, Rainer Lesniewski

Pomysł na okładkę: Małgorzata Spychała-Wawrzyniak

Podstawa programowa III.2.0

Podręcznik został dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego na podstawie opinii rzeczoznawców: dra Aleksandra Wiatera, dr Renaty Majewskiej i dr Barbary Pędzich. Etap edukacyjny: III

Typ szkoły: ponadpodstawowa Rok dopuszczenia: 2024

Numer ewidencyjny w wykazie MEN:

Wydawnictwo dołożyło wszelkich starań, aby odnaleźć posiadaczy praw autorskich do wszystkich utworów zamieszczonych w podręczniku. Pozostałe osoby prosimy o kontakt.

Copyright© by Wydawnictwo Draco Sp. z o.o. ul. Rakowicka 15A/U2 31-511 Kraków Kraków 2024 I wydanie redakcja@wydawnictwodraco.pl ISBN: 978-83-66834-87-3

Spis treści

Funciones Léxico Gramática

• Saludar

• Despedirse

• Presentarse y preguntar por el nombre

• Decir y preguntar la edad

• Indicar y preguntar por la nacionalidad

• Indicar cantidad

• Deletrear

• Presentar a alguien

• Indicar la edad

• Indicar el lugar del trabajo

• Preguntar e indicar la cantidad

• Preguntar e indicar la fecha

• Presentarse a sí mismo

• Expresiones de supervivencia y léxico básico de la clase

• Nombre y apellido

• Países

• Nacionalidades

• Pronombres personales de sujeto

• Verbos llamarse, ser, tener

• Interrogativos (cómo, de dónde, cuántos/as)

• Género de los sustantivos y del artículo determinado

• Género y número de los adjetivos de nacionalidad

• Números hasta 20

• Oraciones negativas (no)

• Idiomas

• Estudios

• Los días de la semana

• Los meses del año

• Lugares de trabajo

• Muebles

• Objetos de clase

• Expresiones espaciales

• Decir la hora

• Decir a qué hora

• Explicar qué se hace habitualmente

• Hablar de horarios

• Indicar existencia y cantidad

• Pedir un objeto

• Las horas y las partes del día

• Rutina diaria

• La clase

• Las asignaturas y las notas escolares

• Presente de indicativo regular (verbos -ar)

• Verbos pronominales (dedicarse)

• Verbo estar

• Verbo poder (o:ue)

• Interrogativos (qué, cuántos/as, cómo, dónde, de dónde, a qué, por qué)

• Preposiciones

(en, al, del)

• Artículos determinados e indeterminados

• Adjetivos posesivos (singular)

• También / tampoco

• Números hasta 100

• Presente de indicativo regular (verbos -ar, -er)

• Verbos pronominales

• Verbos irregulares (hacer, empezar)

• Verbo hay

• Artículo indeterminado

• Plural de los sustantivos

• Adjetivos posesivos (singular y plural)

• Orden de las preguntas

• Interrogativos (qué, a  qué, por qué, cuántos/as)

Comunicación y mediación intercultural ¿A que no sabes?

• El español en el mundo

• Estilo formal y estilo informal

• Saludos en España

• Estilo formal y estilo informal

Pronunciación y ortografía

• El alfabeto

• El acento

• La hora en contextos oficiales

• Las comidas del día en España

• Uso del tiempo en España

• j, h

• c, qu, k

s, z, c

r, rr

• Las notas en España • g, gu

• Indicar la edad

• Establecer relaciones familiares

• Hablar de la profesión y de lugares de trabajo

• Presentar a una persona

• Indicar con qué frecuencia se realiza una acción

• Indicar la fecha

• Proponer, aceptar las propuestas

• Describir el aspecto físico de una persona

• Describir el carácter de una persona

• Expresar opinión

• Expresar gustos

• Presentarse y presentar sus aficiones

• Conversar en una tienda de ropa

• Decir y preguntar el precio de un objeto

• La familia

• Las mascotas

• Las profesiones

• Lugares de trabajo

• Las horas y los horarios de trabajo

• La rutina diaria

• Los meses del año

• Las Navidades

• Presente de indicativo regular (verbos -ar, -er)

• Verbos irregulares en presente de indicativo (empezar, querer, saber)

• Números (edad, fechas)

• Preposiciones de, en, a

• Plural de los sustantivos

• Presencia y ausencia de artículo determinado con fechas

• Presencia y ausencia de artículo indeterminado con el verbo tener

• Pronombres demostrativos (este/a)

• Expresiones de frecuencia

• Oraciones negativas (no, nunca)

• Partes del cuerpo

• Adjetivos de descripción física

• Adjetivos de carácter

• Aficiones y actividades de tiempo libre

• La ropa

• Promociones especiales

• Operaciones matemáticas

• Describir platos

• Expresar gustos sobre comida

• Pedir en un restaurante

• Pedir la cuenta

• Comprar en una tienda

• Quedar con alguien

• La comida

• El restaurante, el bar

• Los cubiertos

• Tiendas de comestibles

• Medidas

• Lugares de la ciudad

• Medios de transporte

• Presente de indicativo regular (verbos -ar, -er, -ir)

• Verbos irregulares en presente de indicativo (ser, tener, costar)

• Verbos gustar, parecer, quedar bien/mal con pronombre

• Pronombres de objeto indirecto (singular)

• Números hasta 2 000 000

• Estructuras comparativas

• Artículo determinado e indeterminado

• Verbos irregulares en presente de indicativo (querer, poner, poder, costar, ir)

• Verbo gustar

• Pronombres de objeto indirecto (singular)

• Contraste ser/estar/ haber

• Ordinal primer/o

• Tratamiento de tú y usted

• Preposiciones con, de, en, a

Comunicación y mediación intercultural ¿A que no sabes?

• Partes del día en España

• La siesta

• Horarios de trabajo en España

• Las Navidades en España

• El Día de Muertos en México

• Otras fiestas (Sanfermines, Fallas)

• El tuteo en España

• El estilo formal

• Comprar ropa

• Uso de la letra x en lengua escrita informal

• Los servicios en lugares públicos

Pronunciación y ortografía

• ch, h

• ñ, ñi, ni

• Platos típicos de España y México

• Los churros

• Dos platos y postre

• El menú del día

• El pan y los huevos en España

• El oso y el madroño

• ll, y

• b, v

0

Lección

Me llamo Marta. ¿Y tú?

Mam na imię Marta. A ty?

01 Escucha y trata de leer los diálogos. Escribe en el cuaderno a qué situaciones corresponden: a. formal b. informal.

Posłuchaj dialogów i spróbuj je przeczytać. Zapisz w zeszycie, której sytuacji odpowiadają: 1. formalnej, 2. nieformalnej.

¡Hola! ¡Buenos días!

¿Cómo te llamas?

¡Buenos días! Mi nombre es Juan.

¿Y usted? ¿Cómo se llama?

¡Buenos días!

¿Cómo se llama usted?

Y tú, ¿cómo te llamas? En parejas, reproducid el diálogo del ejemplo con vuestros nombres. A ty, jak masz na imię? W parach odtwórzcie dialog z przykładu, podając swoje imiona.

Ejemplo: –¿Cómo te llamas? –Me llamo Natalia. Y tú, ¿cómo te llamas?

Znaki zapytania i wykrzykniki

W języku hiszpańskim stawiamy odwrócony znak zapytania i wykrzyknik na początku zdania: ¿? ¡!

¿A que no sabes ? ? ?

Język hiszpański na świecie

Szacuje się, że językiem hiszpańskim posługuje się ponad 500 milionów ludzi. Jest drugim (po chińskim) najczęściej używanym językiem ojczystym na świecie i oficjalnym w 21 krajach. W Stanach Zjednoczonych jest drugim najczęściej używanym językiem.

Źródło: Instytut Cervantesa (2022)

¡Hola! ¿Qué tal? Cześć, jak się masz?

Me llamo Marta. Mam na imię Marta. Mi diccionario

¡Adiós, hasta luego! Cześć, do zobaczenia!

¿Cómo te llamas? Jak się nazywasz?

¡Hola! Me llamo Marta. ¿Y tú?

Unidad 1 Bienvenidos al

¿Tal vez ya conoces algunas palabras en español? Trata de unir los dibujos con su significado en tu cuaderno. Może znasz już jakieś hiszpańskie słowa? Spróbuj dopasować w zeszycie ilustracje do wyrazów.

el autobús

02 Escucha y repite estas expresiones de saludo y despedida. Posłuchaj i powtórz powitania i pożegnania.

• ¡Hola! • ¡Buenos días! • ¡Buenas tardes!

• ¡Buenas noches!

• ¡Adiós! • ¡Hasta luego! • ¡Hasta mañana!

• ¡Adiós, buenas tardes! • ¡Buenas noches!

En grupos, con ayuda del mapa y de Internet, decid en polaco en qué países del mundo se habla español. W grupach, korzystając z mapy i Internetu, powiedzcie po polsku, w jakich krajach mówi się po hiszpańsku.

¿A que no sabes…?

W Hiszpanii, witając się z kimś, mówimy: ¡Hola! – przez cały dzień. ¡Buenos días! – do czasu obiadu, czyli do ok. godz. 14:00 ¡Buenas tardes! – do ok. 21:00 ¡Buenas noches! – po 21:00

México

Lección

¿Dónde está mi guitarra?

Gdzie jest moja gitara?

18 Mira los dibujos y escucha a Juan. Luego, di dónde deja Juan al final su guitarra. Spójrz na ilustracje i posłuchaj nagrania. Następnie powiedz, gdzie Juan zostawia swoją gitarę. Ejemplo: La guitarra está…

delante de debajo de en

al lado de encima de detrás de

POD ER (O:UE) móc

SER (być)

Singular (l. pojedyncza) Plural (l. mnoga)

yo puedo tú puedes él, ella, usted puede

A+EL = AL DE + EL = DEL

La guitarra está al lado del ordenador. Gitara jest / znajduje się obok komputera.

nosotros/as podemos vosotros/as podéis ellos, ellas, ustedes pueden

también ≠ tampoco

también puede estar też może być / znajdować się

tampoco puede estar też nie może być / znajdować się

Ejemplo: Su bolígrafo está en la mesa. 2

Esta es la mesa de Nico. Mira el dibujo y responde a las preguntas en tu cuaderno.

To jest stół Nico. Przyjrzyj się ilustracji i odpowiedz na pytania w zeszycie.

3

mi mój, moja bolígrafo/carpeta tu twój, twoja bolígrafo/carpeta su jego, jej bolígrafo/carpeta

1. ¿Dónde está su bolígrafo? ¿En la mesa o debajo de la mesa?

2. ¿Dónde está su cuaderno? ¿Al lado del diccionario o en la mochila?

3. ¿Dónde está su mochila? ¿Debajo de la mesa o encima de la mesa?

4. ¿Dónde está su móvil? ¿En la mochila o en la mesa?

mis moje bolígrafos /carpetas tus twoje bolígrafos/carpetas sus jego, jej bolígrafos/carpetas

Escribe en tu cuaderno estas oraciones eligiendo la forma adecuada del adjetivo posesivo.

Zapisz zdania w zeszycie, wybierając odpowiednią formę przymiotnika dzierżawczego.

Ejemplo: –¿El cuaderno de Nico está debajo de la mesa?

–No, su cuaderno está encima de la mesa.

–¿El bolígrafo de Nico está en la mesa?

–No su/tu bolígrafo está debajo de la mesa.

4

–La mochila de Ana está al lado de la ventana.

–No, tus/su mochila está encima de la mesa.

–Ana, ¿es tu/tus mochila?

–Sí, es mi/mis mochila.

–Mario, ¿dónde están tus cosas?

–Mi/Tu móvil está en mi mochila y mis/ sus carpetas ya están en la mesa.

Ahora mira tu mesa en clase o en casa y escribe en tu cuaderno las respuestas a estas preguntas.

Utiliza las preposiciones del ejercicio 1.

Spójrz teraz na swoje biurko w klasie lub w domu i zapisz w zeszycie odpowiedzi na podane pytania. Użyj przyimków z ćwiczenia 1.

Ejemplo: ¿Dónde está tu móvil?

Mi móvil está al lado de la mochila.

1. ¿Dónde está tu mochila?

2. ¿Dónde está tu bolígrafo?

3. ¿Dónde está tu libro de español?

4. ¿Dónde está tu cuaderno?

5. ¿Dónde está tu lápiz?

SER (być)

Singular (l. pojedyncza)

Plural (l. mnoga)

Przymiotniki dzierżawcze

12

Lección

1

¡Uy, qué tarde! ¡Ya me levanto!

Ojej, ale późno! Już wstaję!

Elige tres relojes y escribe en tu cuaderno las horas que muestran. Luego di las horas a tu compañero/a y él/ella señala los relojes con estas horas.

Wybierz trzy zegary i zapisz w zeszycie wskazywane przez nie godziny. Powiedz zapisane godziny swojemu koledze lub swojej koleżance, aby mógł/mogła wybrać zegar, który je wskazuje. 1 2 3 4 5 6

2

En parejas, mirad lo que hace Nico los sábados. Cada uno/a formula tres preguntas en su cuaderno como en el ejemplo. Luego, lee las preguntas y tu compañero/a las responde. Recuerda que en España se utiliza el reloj de 12 horas en situaciones informales.

Dobierzcie się w pary i zapoznajcie się z sobotnim planem zajęć Nico. Zanotujcie po trzy pytania dotyczące tego planu i zadawajcie je sobie nawzajem. Pamiętajcie, że w sytuacjach nieformalnych w Hiszpanii używa się zegara 12-godzinnego.

Ejemplo: –¿A qué hora cena Nico con Paula y Juan?

–Nico cena con Paula y Juan a las ocho y media.

–¿A qué hora tiene Nico la clase de francés/ el partido/ una pausa?

9:00 10:00 12:00 14:00 14:45 16:15 18:30 20:30

SÁBAD O desayuno clase de francés pausa comida descanso paseo con el perro partido de fútbol cena con Paula y Juan

Szyk zdania w pytaniach

W pytaniach rozpoczynających się od ¿a qué hora?, ¿dónde?, ¿por qué…? (o której godzinie?, gdzie?, dlaczego…?) należy zmienić szyk zdania.

Eva cena a las 21:00. Pedro trabaja en casa.

¿A qué hora cena Eva? ¿Dónde trabaja Pedro?

¿A que no sabes ? ? ?

Hiszpanie zazwyczaj jedzą niewielkie

DESAYUNAR jeść śniadanie

Singular (l. pojedyncza)

yo desayuno tú desayunas él, ella, usted desayuna

SER (być)

Plural (l. mnoga)

nosotros/as desayunamos vosotros/as desayunáis ellos, ellas, ustedes desayunan

• cenar (jeść kolację) • descansar (odpoczywać) • pasear (spacerować) • escuchar (słuchać)

śniadanie (el desayuno) pomiędzy 7:30 a 10:30 (np. jogurt, ciastko lub grzankę z pomidorem). Jeśli jedzą śniadanie wcześnie, wówczas około 11:30 jest czas na drugie śniadanie (el almuerzo).

Obiad (la comida), czyli najważniejszy posiłek dnia, jada się między godziną 14:00 a 16:00. Wielu Hiszpanów idzie na obiad do domu, by potem ponownie wrócić do pracy.

Kolacja (la cena) jest lżejsza i rozpoczyna się między 21:00 a 22:00.

COMER jeść, jeść obiad

Singular (l. pojedyncza)

yo como tú comes él, ella, usted come

• beber (pić)

• correr (biegać)

SER (być)

Plural (l. mnoga)

nosotros/as comemos vosotros/as coméis ellos, ellas, ustedes comen

• leer (czytać)

el pan con aceite y tomate chleb z oliwą i pomidorem

3b

4a

Unidad 3

27 Lee y escucha el diálogo. Di en polaco qué deciden hacer mañana Nico y Paula. Przeczytaj dialog i wysłuchaj nagrania. Powiedz po polsku, co planują robić jutro Nico i Paula.

–Hola, Paula. ¿Qué tal? ¿Todo bien?

–Hola, Nico. Sí, todo bien. ¿Y tú, estás bien? ¿Qué haces? ¿Todavía estás en casa?

–Sí. ¿Por qué?

–Porque ya son las diez menos cuarto y todavía no estás en la escuela. ¿Pasa algo?

–¡Uy, qué tarde! Últimamente me acuesto tarde. Ya me levanto. Oye, ¿comemos a la una y media?

–Lo siento, hoy no puedo. Ya tengo otros planes.

–¿Y mañana?

–¿Mañana? Sí, perfecto.

–De acuerdo. Entonces, hasta mañana.

–Vale, hasta mañana.

Ahora responde oralmente a estas preguntas. Teraz odpowiedz ustnie na pytania.

1. ¿Por qué llama Paula a Nico? Porque Nico no está…

2. ¿Por qué Nico no está en la escuela? Porque está…

3. ¿Por qué Nico y Paula no pueden comer juntos esta tarde? Porque Paula tiene…

Responde a las siguientes preguntas en tu cuaderno. Odpowiedz w zeszycie na poniższe pytania.

Ejemplo: –¿A qué hora te levantas el lunes?

–El lunes me levanto a las siete de la mañana.

a. ¿A qué hora te levantas el martes?

b. ¿A qué hora desayunas el sábado?

c. ¿A qué hora cenas el domingo?

d. ¿A qué hora comes hoy?

e. ¿A qué hora te acuestas el viernes?

4b

Ahora haz oralmente las preguntas del ejercicio anterior a tu compañero/a.

A teraz zadaj ustnie pytania z poprzedniego ćwiczenia swojemu koledze lub swojej koleżance.

Recuerda

la mañana – poranek por la mañana – rano a las ocho de la mañana – o 8:00 rano mañana – jutro hasta mañana – do jutra

Mi diccionario

el desayuno desayunar

la comida comer

Mi diccionario

¿qué? – co?

todavía (no) – jeszcze (nie) en casa – w domu ¿por qué? – dlaczego?

porque… – dlatego, że… últimamente – ostatnio tarde – późno lo siento – przykro mi ya – już de acuerdo/vale – w porządku, OK entonces – więc

(l. pojedyncza) Plural (l. mnoga)

yo hago tú haces él, ella, usted hace

yo me acuesto tú te acuestas él, ella, usted se acuesta

nosotros/as hacemos vosotros/as hacéis ellos, ellas, ustedes hacen

nosotros/as nos acostamos vosotros/as os acostáis ellos, ellas, ustedes se acuestan

yo me levanto tú te levantas él, ella, usted se levanta

nosotros/as nos levantamos vosotros/as os levantáis ellos, ellas, ustedes se levantan

la cena cenar

el descanso descansar

pasear con el perro

3a

Singular

HACER robić

Singular (l. pojedyncza)

Plural (l. mnoga)

LEVANTARSE wstawać

Singular (l. pojedyncza) Plural (l. mnoga)

ACOSTAR SE (O:UE) kłaść się spać

14

Lección

En mi mochila hay siete libros

W moim plecaku jest siedem książek

Mira esta mochila y describe oralmente qué hay en ella. Usa el diccionario de la página 43. Spójrz na ten plecak i opisz ustnie, co w nim jest. Skorzystaj ze słownika (str. 43).

Ejemplo: En la mochila de Nico hay cinco rotuladores, también hay…

HAY jest, znajduje się

Forma hay (jest, znajduje się) pochodzi od czasownika haber. Używamy jej do wyrażenia istnienia jakiejś osoby lub rzeczy; również w pytaniach.

Z formą hay używamy:

• rodzajnika nieokreślonego (un, una, unos, unas), jeśli mówimy o kimś/czymś po raz pierwszy,

–¿Qué hay en la mesa?

–En la mesa hay un lápiz y unos bolígrafos.

• liczebnika

–¿Cuántos profesores hay en tu colegio?

–En mi colegio hay 27 (veintisiete) profesores.

29 Mira las fotos de dos mesas. Escucha lo que dice Nico y di qué mesa es la suya. Después, di si Nico está contento del aspecto de su mesa. Spójrz na zdjęcia przedstawiające dwa stoły. Posłuchaj, co mówi Nico i  powiedz, który stół jest jego. Potem powiedz, czy Nico jest zadowolony z tego jak wygląda jego biurko.

3

un bolígrafo dos bolígrafos una mochila dos mochilas un profesor dos profesores

30 Lee y escucha el diálogo. Responde a las preguntas en tu cuaderno. Przeczytaj dialog i posłuchaj nagrania. Odpowiedz na pytania w zeszycie.

–Hola, Marta. ¿Qué tal?

–Hola, Nico. Muy bien, gracias.

–¿Empezamos la clase ya? ¿Qué hora es?

–Son las 8:10, empezamos en 5 minutos.

–Perdona, Marta, ¿me dejas un bolígrafo?

–Sí, claro.

–¿Y tienes un sacapuntas?

–Sí, aquí tienes.

–Gracias

–De nada. ¿Y tú tienes unas tijeras?

–No, lo siento

Preguntas

1. ¿A qué hora empiezan la clase?

2. ¿Qué necesita Nico?

3. ¿Qué necesita Marta?

Rodzajniki nieokreślone un, una, unos, unas

¿Tienes un lápiz? Czy masz ( jakiś) ołówek?

En la mesa hay una mochila. Na stole jest ( jakiś) plecak.

¿En tu mesa hay unas tijeras? Czy na twoim stole są ( jakieś) nożyczki?

4

Unidad 3 Hoy

En parejas. Cado uno/a elige un estuche. Basándoos en el diálogo anterior, escribid un nuevo diálogo con las expresiones subrayadas. Después leedlo en voz alta. W parach. Jedna osoba wybiera jeden piórnik, a druga drugi. Następnie ułóżcie dialog podobny do tego z poprzedniego ćwiczenia. Na koniec przeczytajcie go z podziałem na role.

5 1 2

Mira el dibujo y, en tu cuaderno, escribe el plural de cada objeto señalado. Spójrz na ilustrację i napisz w zeszycie nazwę każdego wskazanego przedmiotu w liczbie mnogiej.

Ejemplo: el ordenador – los ordenadores

6

la puerta

la pizarra

la planta la flor el reloj el cartel el cuaderno

la papelera

la pizarra digital la silla la mesa la ventana el ordenador el televisor el libro

En parejas, elegid las formas correctas de cuántos/cuántas y responded a las preguntas en vuestros cuadernos. W parach uzupełnijcie poprawne formy cuántos/cuántas i odpowiedzcie na pytania w zeszytach.

1. ¿Cuánt sill hay en vuestra clase?

En nuestra clase hay…

2. ¿Cuánt pizarras hay en vuestra clase?

3. ¿Cuánt mesas hay en vuestra clase?

4. ¿Cuánt estudiantes hay en vuestra clase?

5. ¿Cuánt ordenadores hay en vuestra clase?

Przymiotniki dzierżawcze

Singular (l. pojedyncza)

Zaimek pytajny

¿Cuánto/Cuánta/Cuántos/Cuántas? – Ile?

Zaimek cuánto w języku hiszpańskim odmienia się przez rodzaj i liczbę.

¿Cuánta agua bebes normalmente? Ile wody pijesz zazwyczaj?

¿Cuántos/as bolígrafos/carpetas tienes? Ile masz długopisów/teczek?

6. ¿Cuánt ventanas hay en vuestra clase? el libro las tijeras las gafas la agenda el rotulador el papel los auriculares el bolígrafo el estuche el lápiz la goma la carpeta el sacapuntas el teléfono móvil

SER (być)

Plural (l. mnoga) nuestro/nuestra (nasz/nasza) vuestro/vuestra (wasz/wasza) su (ich)

nuestros/nuestras (nasi/nasze) vuestros/vuestras (wasi/wasze) sus (ich)

Mi diccionario

15

Lección

1

Comunicación en acción y pronunciación

Komunikacja w działaniu i wymowa

W parach przetłumaczcie zdania i zapiszcie je w swoich zeszytach.

1. Jak się nazywasz?

2. Ile masz lat?

3. Skąd jesteś?

4. O której godzinie wstajesz?

2

5. O której godzinie jesz obiad?

6. Odpoczywam po południu, o 17:00.

7. O której kładziesz się spać?

8. Nasz kolega nazywa się Juan, ma 16 lat, jest z Madrytu, wstaje o 7:00 rano i odpoczywa o 5:00 po południu.

31 Posłuchaj dialogów i uzupełnij rubryki w swoim zeszycie.

Diálogo 1

Nombre: Es de:

Edad:

Desayuna a las Come a las

Diálogo 2

Nombre:

Es de:

Edad:

Se levanta a las… Empieza las clases a las…

Diálogo 3

Nombre: Es de:

Edad: Termina las clases a las Descansa a las

W parach przygotujcie na kartce plan typowego dnia wymyślonej osoby. Uwzględnijcie godziny i pięć czynności. Następnie zaprezentujcie go reszcie klasy (możecie zagrać w kalambury).

4 W grupach wybierzcie cztery różne pytania i poszukajcie w Internecie informacji, aby przedstawić odpowiedzi klasie (możecie zagrać w kalambury, pozostali uczniowie odgadują czynności i godziny po hiszpańsku). Skorzystajcie ze słowników.

a. ¿A qué hora empieza a funcionar el metro en Madrid?

b. ¿A qué hora termina de funcionar el metro en Barcelona?

c. ¿A qué hora empieza la siesta en España?

d. ¿A qué hora cenan los españoles?

e. ¿A qué hora terminan normalmente las clases los niños en España?

f. ¿A qué hora puedes visitar el Museo del Prado en Madrid?

g. ¿Cuándo, a qué hora y dónde es el concierto de tu grupo favorito?

h. ¿Cuántos países hay en la Unión Europea y en la ONU (Organización de las  Naciones Unidas)?

i. ¿Cuántas comunidades autónomas hay en España?

j. ¿Cuántos voivodatos hay en Polonia?

k. ¿Cuántas ciudades con metro hay en España y en Polonia?

Dobierzcie się w pary i przyjrzyjcie się grafice przedstawiającej wykorzystanie czasu w Hiszpanii. Następnie zaprojektujcie w zeszytach podobną grafikę, ale dotyczącą Polski. Porozmawiajcie w klasie na temat podobieństw i różnic między nimi.

6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 00:00

Dormir

Desayuno*

Trabajo Trabajo

Comida

Cena TV e Internet

Dormir

*Variable: de 7.30–8:30 a 10.00–10:30 Fuente. Eurostat

8

32 Nico opowiada o swoim dniu. Posłuchaj nagrania i zanotuj w zeszycie czynności w kolejności, w jakiej są wykonywane, oraz dopasuj do nich godziny. Ejemplo: 5e – Nico se levanta a las siete menos cuarto.

pasear con el perro

escuchar música

desayunar

hablar con los amigos

empezar las clases cenar acostarse

Spójrz jeszcze raz na powyższe ilustracje i opisz ustnie w pierwszej osobie każdą czynność, podając godzinę.

Ejemplo: Me levanto a las seis y media. Escucho música a las nueve de la noche.

Teraz ustnie przeprowadźcie wywiad z waszym nauczycielem lub waszą nauczycielką. Każdy uczeń zadaje pytanie dotyczące czynności z ćwiczenia 5.

Ejemplos: ¿A qué hora se levanta (usted)?

¿A qué hora desayuna (usted)?

¿A qué hora come (usted)?

33 Posłuchaj, jak dziewczyna opowiada, co nosi w plecaku i zanotuj w zeszycie numery właściwych ilustracji. Zwróć uwagę na liczbę przedmiotów.

W języku hiszpańskim, zwracając się do kogoś na pan/pani, podobnie jak w języku polskim, użyjemy 3. osoby liczby pojedynczej (on/ona/pan/pani).

¿A qué hora se levanta?

O której godzinie (on/ona/pan/pani) wstaje?

34 Wymowa. Posłuchaj nagrania i przeczytaj na głos podane wyrazy.

ga | gata

ce-se | cena, semana ra/rra | ratón, hora, pizarra

je-ge-gue | jirafa, genial, guerra ci-si | cielo, silla re | reloj, auriculares, trece go | gorro, goma zo-so | zoo, sol ri | ritmo, Caribe gu | gusto zu-su | zumo, suma ro/rro | rosa, pero, perro ru | rutina, grupo ar/er | desayunar, comer

16

Lección

1

Mi familia es muy grande

Moja rodzina jest bardzo duża

35 Mira el árbol genealógico y escucha lo que dice Nico sobre su familia. Anota en tu cuaderno cuántos años tienen los padres y los hermanos de Nico.

Spójrz na drzewo genealogiczne i posłuchaj, co Nico mówi o swojej rodzinie. Zapisz w zeszycie, ile lat mają rodzice i rodzeństwo Nico.

Ejemplo: Sara tiene 47 años.

el tío Manuel (49 años) la tía Ana

los primos

Daniel, Nuria y Julia (18, 16 y 8 años)

las primas Elena y Carla (10 años)

1. Luis tiene años.

2. Sonia tiene años.

3. Alejandro tiene años.

la

YO (15 años)

la hermana Sonia ( años)

2

Ahora responde a las preguntas oralmente. Teraz odpowiedz ustnie na pytania.

Ejemplo: Daniel tiene dieciocho años.

a. ¿Cuántos años tienen los primos Daniel, Nuria y Julia?

b. ¿Cuántos años tienen las hijas de Ana?

c. ¿Cuántos años tienen los hermanos de Sara?

d. ¿Cuántos años tienen los padres de Luis?

Mi diccionario

los abuelos – dziadkowie los hermanos – rodzeństwo los hijos – dzieci los padres – rodzice los primos – kuzynostwo los suegros – teściowie

tía Paula (37 años)

el hermano Alejandro ( años)

las mascotas

Mi diccionario

el/la cuñado/a – szwagier/szwagierka los/las gemelos/as – bliźniacy/bliźniaczki el/la hermano/a – brat/siostra

el/la hijo/a – syn/córka el marido (el esposo) – mąż la mujer (la esposa) – żona el/la nieto/a – wnuczek/wnuczka el/la primo/a – kuzyn/kuzynka el/la sobrino/a – siostrzeniec/bratanek siostrzenica/bratanica el/la suegro/a – teść/teściowa

el abuelo José (73 años) la abuela Pilar (70 años)

el abuelo Antonio (75 años) la abuela María Luisa (73 años)

el padre Luis ( años) la

(42 años)

madre Sara ( años)

3

4

Unidad 4 Cada familia

Mira otra vez el árbol del ejercicio 1 y completa las siguientes oraciones en tu cuaderno. Luego, verifica las respuestas con tus compañeros y compañeras. Spójrz ponownie na drzewo genealogiczne z ćwiczenia 1. i uzupełnij poniższe zdania w zeszycie. Następnie porównaj swoje odpowiedzi z kolegami i koleżankami.

Ejemplo: Nico es el nieto de José, Pilar, Antonio y María Luisa

1. Daniel y Nuria son los hijos de y los sobrinos de

2. Nico es el nieto de .

3. Manuel es el hermano de y el cuñado de .

4. Sara es la mujer de y la tía de .

5. José es el padre de , el abuelo de y el suegro de .

6. Luis es el marido de y el hermano de

En tu cuaderno, escribe estas palabras y añade el plural. Zapisz te słowa w zeszycie i dodaj liczbę mnogą.

Ejemplo: el hijo – los hijos

el hermano – los la hermana – las

5

Przyimek de

Określa przynależność lub pochodzenie.

Este lápiz es de Juan.

Ten ołówek jest Juana.

Elena es la hermana de Carla.

Elena jest siostrą Carli.

Elena y Juan son de España.

Elena i Juan są z Hiszpanii.

la prima –el primo –

En parejas. Cada uno/a elige tres miembros de su familia. Haz oralmente las siguientes preguntas a tu compañero/a sobre cada una de las personas que ha elegido y toma notas en tu cuaderno. Luego intercambiad los roles. W parach. Każda osoba wybiera troje członków swojej rodziny. Zadaj ustnie koledze lub koleżance poniższe pytania dotyczące wybranej osoby i zrób notatki w zeszycie. Następnie zamieńcie się rolami.

Ejemplo: ¿Quién es? (Kto to jest?) Es mi hermana.

¿Cómo se llama? Se llama Basia.

1. ¿Quién es?

2. ¿Cómo se llama?

3. ¿Cuántos años tiene?

4. ¿Tiene hermanos o primos?

5. ¿Cuántos hermanos o primos tiene?

6. ¿Cómo se llaman sus hermanos o primos?

7. ¿Tiene mascotas?

8. ¿Qué mascotas tiene? ¿Cómo se llaman?

Mi diccionario

la nieta –el nieto –LA FAMILIA

TENER + rzeczownik

Czasownik tener (oraz forma hay)

• Zazwyczaj nie używamy rodzajników z rzeczownikami w liczbie mnogiej.

Tienes primos. Tiene abuelos.

Masz kuzynów. Ma dziadków.

Tienes clases. Tiene lápices.

Masz lekcje. Ma ołówki.

Tiene mascotas.

Ma zwierzęta.

• Z rzeczownikami w liczbie pojedynczej rodzajnik un/una jest używany w znaczeniu liczebnika

Tiene un primo y dos primas.

Ma jednego kuzyna i dwie kuzynki.

Tiene una tía y tres tíos.

Ma jedną ciocię i trzech wujków.

Tiene una mascota.

Ma jednego zwierzaka.

hámster

mascotas

G Gramática

Gramatyka

Verbos | Czasowniki

W tym rozdziale przypomnieliśmy odmianę czasowników regularnych w czasie teraźniejszym z końcówkami -ar (comprar, necesitar), -er (comer) oraz odmianę czasowników nieregularnych (querer i poder).

yo tú él, ella, usted nosotros/as vosotros/as ellos, ellas, ustedes

COMPRAR kupować

NECESITAR potrzebować

COMER jeść

QUERER (E:IE) chcieć

PODER (O:UE) móc

compro compras compra compramos compráis compran necesito necesitas necesita necesitamos necesitáis necesitan como comes come comemos coméis comen quiero quieres quiere queremos queréis quieren puedo puedes puede podemos podéis pueden

Poznaliśmy odmianę i użycie czasowników (odmienia się podobnie jak ) i (w żadnej osobie nie ma akcentu).

PONER kłaść, nakładać IR iść, jechać

él, ella, usted nosotros/as vosotros/as ellos, ellas, ustedes pongo pones pone ponemos ponéis ponen voy vas va vamos vais van

Przypomnieliśmy również użycie czasownika (lubić, podobać się).

LICZBA POJEDYNCZA l té con limón. a

CZASOWNIK (w bezokoliczniku) gusta beber café con leche. gusta comer churros.

me (mi) • te (tobie) • le ( jemu, jej)

• nos (nam) • os (wam) • les (im)

LICZBA MNOGA

Me gustan los cereales. Te gustan los bocadillos de queso y tomate.

gustan – podobają się

me (mi) • te (tobie) • le ( jemu, jej)

• nos (nam) • os (wam) • les (im)

Kiedy chcemy doprecyzować, o kim mówimy, możemy dodać tzw. zaimki akcentowane: a mí (mnie/mi), a ti (tobie/ci), a él/ella/usted (jej, jemu, panu/pani).

A mí me gusta tu casa. A mi to się podoba twój dom. A ti te gusta comer gazpacho. A ty to lubisz jeść gazpacho.

A usted le gusta beber una taza de café después de comida. A pan/pani to lubi wypić filiżankę kawy po obiedzie.

Unidad 6 El aceite de oliva todo mal

Czasownik ir (iść, jechać) łączy się najczęściej z przyimkami a, en.

Dodajemy przyimek a, gdy wskazujemy kierunek

Voy a la cafetería. Idę do kawiarni.

IR iść, jechać

¡Ojo!

Dodajemy przyimek en, gdy wskazujemy środek transportu

Voy en coche. Jadę samochodem.

a la parada de autobús en tranvía

a la estación de trenes en autobús

a la estación de metro en tren

Voy de compras. – Idę na zakupy.

SER

• Pochodzenie

• Przynależność, zawód

BYĆ A

al cine (al = a+el) en avión

en bicicleta

• Położenie

Soy de España. Jestem z Hiszpanii.

El coche es de Juan. Samochód jest Juana. Somos camareros. Jesteśmy kelnerami.

• Czas

Es la una de la tarde. Jest pierwsza po południu.

• Cechy stałe

Mis amigos son altos. Moi przyjaciele są wysocy.

Wyjątek! a pie – pieszo

Polskiemu czasownikowi być w języku hiszpańskim odpowiadają czasowniki: ser, estar oraz forma hay od czasownika haber

ESTAR

Estoy en casa. Jestem w domu. Madrid está en España. Madryt jest w Hiszpanii.

• Stan przejściowy Juan está cansado. Juan jest zmęczony.

HAY EN

HAY

• Podmiot nieokreślony, niekonkretny

En la escuela hay un bar. W szkole jest bar.

• Liczba przedmiotów i osób

En la clase hay 8 mesas y 15 estudiantes. W klasie jest 8 stołów i 15 uczniów.

D Diccionario visual

Słownik obrazkowy

El desayuno | Śniadanie

las magdalenas

las galletas

la leche

el aceite de oliva

la fruta

el jamón

la mantequilla

el vaso

el zumo de naranja

el queso

la sal

el café

la cuchara el tenedor

el plato

el pan

los cereales

la taza

el té

la cucharilla

el tomate

el cuchillo el yogur

la servilleta

la salchicha

los huevos revueltos

La comida | Obiad

la cebolla

la patata el ajo

la verdura el pescado la carne el pollo el pastel

la ensalada

el panecillo

el bocadillo

la sopa

2

A Autoevaluación

Samoocena

Wybierz właściwą odpowiedź, aby ułożyć logiczny dialog. Odpowiedzi zapisz w zeszycie.

1. ¿Qué desayunas normalmente?

a. Cereales con yogur. b. Gazpacho.

c. Croquetas de pescado.

2. ¿Qué platos son típicos de México?

a. La paella y el gazpacho.

b. La tortilla de patatas y las enchiladas.

c. Los burritos y los tacos.

3. ¿Qué quieres tomar de primero?

a. Ensalada mixta.

b. Albóndigas con tomate.

c. Pescado asado.

4. ¿Qué quieres tomar de segundo?

a. Sopa de verduras.

b. Salmón a la plancha.

c. Churros con chocolate.

5. ¿Quieres tomar postre?

a. Sí, un helado, por favor.

b. No, un flan, por favor.

c. Sí, café con leche.

6. ¿Dónde puedo comprar naranjas?

a. En la panadería.

b. En la frutería.

c. En la carnicería.

7. ¿Qué le pongo hoy?

a. Muchas gracias

b. Podemos ir en tranvía.

c. Una docena de huevos y un kilo de tomates.

8. ¿Vamos al cine esta tarde?

a. Tienes que ir en autobús.

b. Sí, claro, pero no puedo.

c. Sí, claro, ¿a qué hora quedamos?

9. ¿Dónde quedamos?

a. A las seis de la tarde.

b. En mi casa, ¿vale?

c. En metro, son solo dos minutos.

10. ¿Cómo puedo ir hasta tu casa?

a. Puedes ir en avión.

b. Puedes comprar verdura.

c. Puedes ir en tranvía.

11. Oye, ¿A qué hora quedamos?

a. Tengo el billete de 50 euros.

b. A las 10 de la mañana. ¿Vale?

c. En la Puerta del Sol.

12. Hoy vamos al cine ¿no?

a. Sí, ya tengo dos billetes.

b. Gracias, pero no tengo hambre.

c. Sí, ya tengo dos entradas.

Poprawne odpowiedzi znajdziesz na str. 99.

Zastanów się, co już potrafisz po hiszpańsku. Sprawdź poprawność odpowiedzi w poprzednim ćwiczeniu i napisz w zeszycie, nad którymi punktami z tabeli musisz jeszcze popracować.

z

1 Znam słownictwo związane z jedzeniem, w tym niektóre typowe potrawy z Hiszpanii i Meksyku. 1, 2, 3, 4, 5, 6

2 Wiem, jakie potrawy jada się na śniadanie, obiad (pierwsze i drugie danie oraz deser) i kolację. 1, 3, 4, 5

3 Potrafię przeprowadzić krótką rozmowę w restauracji oraz złożyć zamówienie. 3, 4, 5

4 Znam nazwy różnych sklepów. Umiem zrobić zakupy i porozmawiać ze sprzedawcą. 6, 7

5 Znam nazwy różnych środków transportu. 7, 8, 10

6 Potrafię umówić się z kolegą lub koleżanką na spotkanie. 8, 9, 10, 11

7 Umiem poinformować, jak dotrzeć do danego miejsca. Potrafię odróżnić nazwy biletów. 12

Jakie są twoje postępy? Oceń je na podstawie poprawnych odpowiedzi z ćwiczenia 1.

3

6–7 puntos ¡Genial! Ya lo sé (casi) todo de esta unidad. Super! Już umiem (prawie) wszystko z tego działu.

4–5 puntos En general, bien, pero tengo que repasar algunas cosas. Ogólnie dobrze, ale powinienem/powinnam powtórzyć kilka rzeczy.

0–3 puntos ¡Uy! Tengo que ponerme las pilas. Oj, muszę wziąć się do pracy.

V Verbos

Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym (presente indicativo)

Czasowniki regularne zakończone na -ar, -er, -ir

CENAR

jeść kolację

COMPRAR kupować

DESAYUNAR jeść śniadanie

DESCANSAR odpoczywać

DESEAR życzyć sobie

ENTRENAR trenować

ceno compro desayuno descanso deseo entreno

cenas compras desayunas descansas deseas entrenas

cena compra desayuna descansa desea entrena

cenamos compramos desayunamos descansamos deseamos entrenamos

cenáis compráis desayunáis descansáis deseáis entrenáis

cenan compran desayunan descansan desean entrenan

ESCUCHAR słuchać ESTUDIAR uczyć się HABLAR mówić LLEVAR nosić, mieć na sobie NECESITAR potrzebować PASEAR spacerować

escucho estudio hablo llevo necesito paseo escuchas estudias hablas llevas necesitas paseas

escucha estudia habla lleva necesita pasea escuchamos estudiamos hablamos llevamos necesitamos paseamos escucháis estudiáis habláis lleváis necesitáis paseáis

escuchan estudian hablan llevan necesitan pasean

PRESENTAR przedstawiać

QUEDAR pasować

TERMINAR kończyć

TOMAR jeść, pić, brać

TRABAJAR pracować presento quedo termino tomo trabajo presentas quedas terminas tomas trabajas presenta queda termina toma trabaja presentamos quedamos terminamos tomamos trabajamos presentáis quedáis termináis tomáis trabajáis presentan quedan terminan toman trabajan

BEBER pić

COMER jeść

CORRER biegać

CREER uważać, sądzić, wierzyć

LEER czytać VIVIR mieszkać, żyć

bebo como corro creo leo vivo bebes comes corres crees lees vives bebe come corre cree lee vive bebemos comemos corremos creemos leemos vivimos bebéis coméis corréis creéis leéis vivís beben comen corren creen leen viven

D Diccionario

Słowniczek

A

¿A qué hora quedamos? – O której godzinie się umawiamy?

¿A que no sabes? – tu: Nie zgadniesz!

¿A qué te dedicas? – Czym się zajmujesz? a la derecha – na prawo a la izquierda – na lewo a medianoche – o północy a mediodía – w południe a menudo – często a partir de – od a pie – pieszo a veces – czasami abogado/a, el/la – adwokat/adwokatka abril, el – kwiecień abuela, la – babcia abuelo, el – dziadek abuelos, los – dziadkowie acción, la – akcja aceite de oliva, el – oliwa z oliwek acento, el – akcent acompañar – towarzyszyć, odprowadzać *acostarse (o:ue) – kłaść się spać actividad, la – aktywność, czynność adecuado/a – odpowiedni/odpowiednia adelante – proszę wejść adiós – do widzenia adivinar – zgadywać adjetivo, el – przymiotnik aeropuerto, el – lotnisko afirmación, la – twierdzenie agenda, la – kalendarz agosto, el – sierpień agua sin gas, el – woda niegazowana agua, el – woda ahora – teraz ajo, el – czosnek al fondo – w głębi al lado de – obok albañil, el/la – murarz/murarka albóndigas con tomate, las – klopsiki w pomidorach alcohol, el – alkohol alegre – wesoły(-a) alemán, el – język niemiecki alemán/alemana – Niemiec/Niemka Alemania – Niemcy

alfabeto, el – alfabet algo – coś, czegoś almuerzo, el – drugie śniadanie, lunch alto/a – wysoki(-a) alumno/a, el/la – uczeń/uczennica amarillo – żółty amigo/a, el/la – przyjaciel/przyjaciółka añadir – dodawać analizar – analizować Año Nuevo, el – Nowy Rok año, el – rok anotar – notować anterior – poprzedni/poprzednia antiguo/a – stary(-a), dawny(-a) antipático/a – antypatyczny/a antipático/a – niesympatyczny(-a) anuncio, el – ogłoszenie *aparecer – pojawiać się apellido, el – nazwisko *apetecer – mieć ochotę (me apetece –mam ochotę) aprobado – ocena dostateczna; zdany (egzamin)

aquí – tutaj aquí tienes – proszę (gdy dajemy) árbol de Navidad, el – choinka árbol genealógico, el – drzewo genealogiczne Argentina – Argentyna argentino/a – Argentyńczyk/ Argentynka armario, el – szafa arquitecto/a, el/la – architekt/ architektka arroz, el – ryż artículo, el – rodzajnik; artykuł asignatura, la – przedmiot nauczania asociado a – powiązany z aspecto físico, el – wygląd zewnętrzny auriculares, los – słuchawki ausente – nieobecny(-a) autobús, el – autobús autoevaluación, la – samoocena avión – samolot ayuda, la – pomoc ayuntamiento, el – ratusz azafato/a, el/la – steward/stewardesa azul – niebieski(-a)

B

baguete, la – bagietka bajo/a – niski(-a) banco, el – bank bañista, el/la – kuracjusz/kuracjuszka bar, el – bar barato/a – tani(-a)

barba, la – broda barra de pan, la – bochenek chleba (także bagietka) barra, la – bochenek, bagietka basarse en – opierać się na bastante – dosyć beber – pić bebida, la – napój belén de Navidad, el – szopka bożonarodzeniowa

belga – Belg/Belgijka Bélgica – Belgia beso, el – pocałunek biblioteca, la – biblioteka bicicleta, la – rower bien – dobrze bienvenidos a – witajcie w bigote, el – wąsy billete de metro, el – bilet na metro Biología, la – biologia (przedmiot szkolny)

blanco/a – biały(-a), siwe (o włosach) blusa, la – bluzka boca, la – usta bocadillo, el – kanapka bolígrafo, el – długopis bolsa, la – torba bombones, los – pralinki bonito/a – ładny(-a) bosque, el – las botella, la – butelka buenas noches – dobry wieczór / dobranoc buenas tardes – dzień dobry (po południu) /do widzenia buenos días – dzień dobry (rano) burritos, los –tortille z mąki pszennej z farszem buscar – szukać

Ya lo sé

Ya lo sé to czteroczęściowa seria podręczników przeznaczonych do nauki języka hiszpańskiego w szkołach ponadpodstawowych.

• Materiał został podzielony na sześć działów, z których każdy składa się z pięciu lekcji.

• Każda lekcja mieści się na dwóch stronach i przewidziana jest do realizacji na jednej bądź dwóch godzinach.

• Rozdziały Comunicación en acción zawierają zadania komunikacyjne do wyboru przez nauczyciela.

• Wszystkie polecenia są w wersji hiszpańskiej i polskiej, z wyjątkiem zamykających każdy dział lekcji poświęconych komunikacji oraz wymowie, a także autoewaluacji.

• Po każdym dziale uczeń znajdzie strony z podsumowaniem gramatycznym, słownikiem obrazkowym oraz samooceną.

Przykładowa realizacja podstawy programowej III.2.0/III.2.

Klasa I

Klasa II

Klasa III

Klasa IV

Ya lo sé 1

Ya lo sé 2

Ya lo sé 3

Ya lo sé 4

A1

A1+

A2

A2/A2+