NR 5(22)/2021
ISSN
2720 - 0582
GRUDZIEŃ 2021
Aligator WWW.CYNKOMET.PL
AKTUALNOŚCI W NUMERZE
Z wizyta u mistrzów Agroligi
Od 1 stycznia 2022 r. zmieniają się zasady regulowania składek KRUS dla rolników – płatników podatku od towarów i usług (VAT). Udostępnione zostaną specjalne rachunki bankowe, po dwa dla każdego Oddziału Regionalnego KRUS, jeden dla wpłat na ubezpieczenie społeczne rolników, drugi dla wpłat na ubezpieczenie zdrowotne. Przy realizacji płatności, wskazać należy wyłącznie nowe numery rachunków, a także identyfikator płatnika składek (numer UNO) lub pełne dane osobowe.
– str. 4-6
Produkty Mlekpolu nagrodzone
– str. 6
Prezentacja doju grupowe DeLaval
– str. 8
Jak wyeliminować pasożyty ze stada – str. 10 Rolnictwo precyzyjne
– str. 12-14
Kto dostanie 14 emeryturę
– str.16
Nowe rozrzutniki z Cynkometu
– str. 16
Zatrudniasz pracowników
sezonowych?
– str. 20
Quad do pracy w gospodarstwie
– str. 22
Jak skutecznie odciążać kręgosłup
- str. 23
Zdrowie i uroda
– str. 24
Krzyżówka
– str. 25
Rozrywka
– str. 26
Zdjęcie na okładce: Rodzina Państwa Wałejko z gm. Wiżajny Zdjęcie z archiwum rodzinnego
Wsparcie publiczne
Jeszcze do 10 grudnia producenci rolni mogą składać wnioski o udzielenie pomocy o charakterze pomocy de minimis w rolnictwie. Wnioski należy złożyć do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego. Pomoc może zostać przyznana osobom, które w latach 2018-2020 co najmniej przez rok utrzymywali bydło mleczne i co najmniej raz, w tym czasie, nie otrzymali zapłaty za mleko od podmiotu, w związku z wydaniem postanowienia o ogłoszeniu upadłości podmiotu.
– str.18
„Rolna” oferta Prefbet Śniadowo
Składki KRUS inaczej
A to ciekawe
Bydło Angus, znane jako Aberdeen Angus, jest uznawane za drugą, obok rasy hereford, najbardziej liczną wśród mięsnych ras bydła na świecie. Rasa ta pochodzi z płn.-wsch. Szkocji i po raz pierwszy została sprowadzona do Stanów Zjednoczonych na początku lat 70-tych XIX w. Powstała na bazie lokalnego bezrogiego bydła wykazującego przystosowanie do trudnych warunków klimatycznych. To bydło średniego kalibru. Krowy ważą 550-600 kg i mają wysokość w kłębie ok. 125 cm, buhaje: ok. 900 kg i 130 cm. Cechą charakterystyczną rasy Źródło: PFHBiPM jest jednolite czarne lub czerwone umaszczenie. Zebr. BK
ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72 Redaktor naczelny: Barbara Klem, klem@skryba.media.pl Redakcja: Marzena Bęcłowicz, Artur Golak DTP: Jan Kitszel Kierownik Biura Reklamy: Sebastian Rutkowski 503-039-455 Reklama: Justyna Ostaszewska 791-792-016 Andrzej Niczyporuk 501-303-181 Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788 Wydawca: Wydawnictwo Skryba Druk: Bieldruk Białystok
Jest taki czas, co łzy w śmiech zmienia, jest taka moc, co smutek w radość przemienia, jest taka siła, co spełnia marzenia... To właśnie magia Świąt Bożego Narodzenia. Dużo zdrowia i samych serdeczności w Nowym 2022 Roku życzy Państwu redakcja „Mlecznego Agro”
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.
MLECZNE AGRO
3
AKTUALNOŚCI Stanisława i Walenty Wałejko ze wsi Leszkiemie, w gm. Wiżajny – wieloletni dostawcy Mlekpolu , laureaci Agroligi `2021
Z wizytą u mistrzów
Nie dla pucharów wystartowali w Agrolidze. Chcieli pokazać to, w co zainwestowali całe życie. Nagrody są bardzo miłe, jednak docenienie ciężkiej pracy, daje większą satysfakcję. Efekt tej pracy to 250 ha ziemi i 400 krów. A... tak dużego gospodarstwa nie planowali, ani tych laurów... Ale po kolei. Nasi gospodarze mieszkali w Australii i nawet zamierzali tam zostać. W 1994 r. podjęli decyzję powrotu do Polski i przejęcia gospodarstwa po rodzicach. Sprawdzali się w innych zawodach, ale ostatecznie postawili na rolnictwo. I jak widać – był to strzał w dziesiątkę. 18-hektarowe gospodarstwo było prowadzone w sposób wielokierunkowy. – K ilka k rów, dwa konie, trak tor sześćdziesiątka i kilka podstawowych maszyn – rysuje obraz ówczesnego gospodarstwa nasz rozmówca. – Moim rodzicom to wystarczyło. Wychowali i wykształcili z niego piątkę dzieci. Jednak czasy się zmieniają i rozwoju nie da się zatrzymać. Pan Walenty z żoną postanowili iść z duchem czasu. Wybudowali dom, bo to pr zecież f undament pr z y zakładaniu rodziny. Kolejne inwestycje skierowali w gospodarst wo. Kupowali maszyny, urządzenia i jałówki hodowlane m. in. z Holandii. Nabyli ziemię w okolicy, część brali w dzierżawę, by powiększyć areał. Tu los trochę pomógł. Agencja Własności Rolnej, miała do sprzedaży w jednym kawałku 200 ha z budynkami popegeerowskimi. To było cztery razy więcej niż zamierzali kupić. Stanęli na rozstaju dróg i wyruszyli naprzeciw wyzwaniu. Do zagospodarowania tak dużego kawałka ziemi trzeba było dobrze się przygotować. rozbudowywać budynki i powiększać stado. Hodowlę skierowali
4
||
To wyróżnienie i publiczne docenienie wysiłków i osiągnięć w naszej wojaczce rolników – opowiada
Walenty Wałejko, laureat Agroligi 2021. Na zdjęciu z rodziną.
w kierunku c z ystej rasy holsz t yńskofryzyjskiej. Rozważali także uprawę zbóż, lecz niska opłacalność uprawy na tutejszych ziemiach spowodowała, że postawili wszystko na hodowlę bydła. – Obecnie mamy 180 krów dojnych, a doliczając całą „młodzież” – ok. 400 – opowiada z uśmiechem mój rozmówca. – Wszystkiego się można nauczyć, jeśli jest do tego chęć. I mówi prawdę. Ani on, ani żona nie mają wykształcenia rolniczego, a mimo to o efektach ich wieloletniego działania jest głośno. Metodą prób i błędów, a także uczestnicząc w kursach, czytając czasopisma rolnicze i słuchając rad życzliwych osób, naucz yli się wiele o uprawie, ż y wieniu zwierząt, rozrodzie, produkcji mleka wysokiej jakości. Na początku wiedzą dzielili się z nimi rodzice i babcia pana Walentego. Państwo Wałejko zaczynali od ręcznego dojenia krów, potem przeszli na bańkową dojarkę, potem z rurociągiem. Coraz bardziej usprawniali sobie pracę. Przyznają, że zawsze śledzili najnowsze wynalazki techniki. W 2002 r. przyszła kolej na większą inwestycję. Była to obora wolnostanowiskowa na głębokiej ściółce z halą udojową typu „rybia ość” – przestrzeń na sto sztuk bydła. O wspó łprac y z Mlek polem mówią, że to już historia, historia... Kiedy się zaczęła?
Aż muszą się dobrze zastanowić. Na początku lat 2000. – Bardzo cenimy tę mleczarnię – mówi pan Stanisław. – To silny podmiot, lider, zawsze był wiodącą spółdzielnią, zarówno jeśli chodzi o cenę mleka, jak i współpracę. Nigdy nie zdarzyły się opóźnienia w płatnościach, jak mówi prezes Borawski: wolę zapłacić mniej, ale zawsze na czas i tego się trzymają. Nie mam nic do zarzucenia. – Wyglądało to wszystko już bardzo dobrze. Można było się w tym miejscu zatrzymać, ale nasza młodzież jest ambitna – słychać dumę w głosie pana Walentego. – Najmłodsza córka, Magda jest jeszcze w szkole podstawowej. Starsze dzieci skończyły studia na kierunkach rolniczych i zootechnicznych. Zdecydowały, że zostaną w gospodarstwie i tutaj spożytkują zdobytą wiedzę i umiejętności. Monika z mężem Łukaszem są zootechnikami. Zięć jest z Gdańska, ale również zdecydował się na wiejskie życie, na Suwalszczyźnie. Zajmują się stadem na poziomie rozrodu, warunków zoohigienicznych, korekcji racic, odchowu cieląt, czyli codzienną obsługą stada. Syn Dominik, który urodził się w Australii, również związał się z rodzinnym biznesem. Absolwent studiów rolnych zajmuje się sprawami żywieniowymi. Na jego głowie C.D. NA STR. 6
MLECZNE AGRO
REKLAMA
Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku życzy marka
MLECZNE AGRO
5
AKTUALNOŚCI
||
W gospodarstwie używane są roboty udojowe
C.D. ZE STR. 4
są dawkowanie i przygotowywanie paszy dla zwierząt, jest fachowcem w tym co robi. Żona Dominika – Aleksandra uczy w miejscowej szkole podstawowej. Drugi syn, Piotr wspiera rodzinę w pracach przy obsłudze zwierząt, w uprawie i zbiorze pasz. Idąc za pomysłami młodego pokolenia, pan Wałejko zmienia gosp o dar s t wo. Roz w ija je, s t aw iając na robotykę. – Roboty udojowe to fajna rzecz, ale dla nas to zupełna nowość – opowiada. – Obiekt z trzema robotami udojowymi funkcjonuje już od sześciu lat. Jest to system całodobowego nadzoru a do tego kosztowny i jak się okazało, niestety, energochłonny i musieliśmy wszystkiego się nauczyć. Stado zanim stało się tzw. „robotowe”, minęły
Nowa
linia
Dipów
||
Nowoczesna obora wolnostanowiskowa (34x85 m) na głębokiej ściółce z halą udojową typu „rybia ość”
firmy DeLaval.
śmietanowych
c z ter y lata. Żeby utr z ymać produkcję mleka na wysokim poziomie ilościowym i j a k o ś c i o w y m w s z y s t k i e e l e m e n t y, począwszy od genetyki poprzez żywienie, zoohigienę, a skończywszy na zwykłym zamiataniu miotłą, muszą wspó łgrać. Obecnie wydajność stada wynosi ponad 12.000 l od jednej krowy. Parametry mleka to: białko 3,4%, a tłuszcz 3,8%. Koszty, które ponosi się, będąc na tak w ysokim poziomie są ogromne, a więc i wynagrodzenie powinno być adekwatne do pracy, a najczęściej tak nie jest. Młode pokolenie liczy dziś jednak trochę inaczej. Dla nich rolnictwo to biznes, który powinien się opłacać, by wiązać z nim przyszłość. Kiedyś to nawet jak się nie kalkulowało, to człowiek w tym trwał z sentymentu – dodaje pan Walenty.
Plany na przyszłość? – Jestem jeszcze młody, do emerytury trochę mi zostało – śmieje się pan Walenty. – Snuję plany na przyszłość z następcami. A oni liczą na poprawę koniunktury w rolnictwie. Nie planują większej ekspansji, jeśli chodzi o liczebność stada. Od kilku lat zaczęliśmy sprzedawać nadwyżki hodowlane. I to planują rozwijać, jako jedną z form prz ychodu w gospodarstwie. Pytani jakie mają sposoby na spędzanie wolnego czasu mówią, że korzystają z faktu, iż jest ich w gospodarstwie cała gromadka, więc na wakacje mogą wyjeżdżać „po kolei”, po to, by ktoś zawsze mógł dopatrzeć dobytku. Życzymy kolejnych sukcesów w realizowaniu planów. Tekst: Agnieszka Tokajuk
Zdjęcia: z archiwum
państwa
Wałejko
Mlekpolu z Certyfikatem Dobry Produkt 2021
Podbija podniebienia
Dipy śmietanowe typu crème fraiche otrzymały Certyfikat „Dobry Produkt” w corocznym konkursie, wyłaniającym najlepsze wyroby branży FMCG. Organizatorem plebiscytu jest Grupa PTWP SA – wydawca magazynu Rynek Spożywczy oraz portali dlahandlu.pl, horecatrends.pl i portalspozywczy.pl. Nowa linia Dipów śmietanowych typu crème fraiche, którą cechuje śmietanowy smak, pojawiła się na rynku w trzech odsłonach smakowych: z czosnkiem i ziołami, karmelizowaną cebulką i cheddarem oraz pomidorami, papryką i chili. Te zaskakujące połączenia śmietany z charakterystycznymi dodatkami dają pyszny efekt, który warto w ykorzystać w codziennym gotowaniu, urozmaicając kuchnię. 6
– Już od ponad 40 lat wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom konsumentów – komentuje Dorota Grabowska, kierownik marketingu SM Mlekpol. – Co roku rozszerzamy nasz asortyment o oryginalne propozycje. Tego lata postawiliśmy na smakową nowość. Dlatego niezmiernie nam miło, że nasza linia Dipów śmietanowych typu crème fraiche podbiła serca i podniebienia polskich konsumentów, którzy coraz chętniej eksperymentują i szukają kulinarnych inspiracji, czerpiąc z dobrodziejstw kuchni świata. Tym bardziej cieszy także pozytywna opinia i odbiór przedstawicieli branży FMCG, czego dowodem jest przyznany nam Certyfikat Certyfikaty zostały przyznane przez jury składające się z ekspertów, szefów kuchni,
||
Dipy śmietanowe to nowoczesna i oryginalna
nowość od SM Mlekpol, która jako pierwsza wprowadziła na polski rynek specjał znany
z wykwintnej kuchni francuskiej
influencerów kulinarnych oraz dziennikarzy zajmujących się tematyką spożywczą i kulinarną. Tytuł ten to wskazówka dla konsumentów, która ułatwia dokonywanie wyborów zakupowych przy sklepowej półce. Oprac. BK
Fot. Mlekpol
MLECZNE AGRO
HODOWLA 6
października odbyła się internetowa prezentacja doju grupowego, zorganizowanego przez firmę
Mleko all-inclusive
DeLaval
Konferencja online prosto z południa Włoch. Osiem robotów udojowych. Każdy jest w stanie „obsłużyć” dziewięć krów w godzinę, co daje 72 na godzinę. Sesję nadzoruje tylko jeden pracownik. Prezentujemy nowy koncept systemu udojowego firmy DeLaval, który nosi nazwę „VMS Batch”.
350 ha gospodarstwo znajduje się Montalto Uffugo w regionie Kolabrii, znanej m.in. ze znakomitych serów. Jedna z dziesięciu, najlepsz ych we Włoszech, farm należ y do Renato Aceto. Jest on właścicielem gospodarstwa o nazwie Societa Agricola F.LLi Aceto, nastawionego na produkcję mleka. W czasie pokazu można było obejrzeć dorobek jego życia i zadać mu pytania. Renato twierdzi, że od małego kochał zwierzęta, a krowy to nie tylko jego praca, ale przede wszystkim pasja. Farma podzielona jest na dwie części. Główna obora mieści tysiąc sztuk, a druga – 240. Jednak osiem aparatów daje możliwość dojenia 480 krów w sześć i pół godziny, doliczając 30 min. na czyszczenie i serwis. Plan jest by osiągnąć takie wyniki do stycznia 2022r. Początki były ostrożne, zaczęło się bowiem od dojenia 50 krów. – Pierwszego dnia trzeba było zachęcać krowy – opowiada właściciel. – Ale kolejny raz było już o wiele łatwiej. Stracili ok. 1-1,5 kg mleka/szt./dzień, w pierwszych czterech dniach. Ale odbili się w przeciągu tygodnia i produkcja wzrosła. Na początku dojenie odbywało się dwa razy dziennie, teraz robią to trzy razy na dobę, o: czwartej rano, w południe i o 19-tej. Każda sesja zajmuje ok. 3 godz. i 15 min. Po każdej odbywa się czyszczenie. Jeden operator potrzebny jest do obsługi każdej sesji, podczas, której obecnie dojonych jest 240 krów. Tylko na drugą sesję właściciel przydziela drugiego pracownika, który odpowiedzialny jest za dodatkowe zadania w oborze. Gdy podwoi się liczba krów, proporcjonalnie wzrośnie czas dojenia, ale liczba operatorów pozostanie taka sama.
||
Gospodarstwo Renato Aceto korzysta z ośmiu robotów udojowych. Krowy dojone są partiami.
Operator nadzoruje przejście krów do części, w której w tym samym pomieszczeniu mogą przebywać krowy z różnych grup. Następnie zwierzęta już same podchodzą do robotów udojow ych. Po w yjściu pr zechodzą do korytarza o szerokości 1 m, w którym nie mogą się wyprzedzać. Prowadzi on do zmechanizowanej i zaprogramowanej bramki, która kieruje je tak, by wróciły do odpowiedniej grupy w oborze. Jeśli chodzi o obszar potrzebny na instalację DeLaval VMS system, to robiąc kalkulacje należy zarezerwować ok. 2,3 m² na krowę. Sy s tem spodoba ł się w łaścicielowi i krowom tak bardzo, że osiem robotów to dopiero początek. Wiosną 2022 r. rolnik planuje zmodernizować drugą część obory i z ainst alować kolejnych 18 robotów. Docelowo w trybie doju VMS, partiami będzie dojonych ponad tysiąc krów. Systemu udojowy VMS Batch firmy DeLaval to rozwiązanie dla dużych gospodarstw. Nowy koncept automatycznego systemu udojowego pozwala hodowcom mleka na połączenie zalet: robota udojowego, dużej hali i karuzeli udojowej. Dzięki tej koncepcji duże stada mogą czerpać korzyści z robota udojowego, bez wprowadzania dużych zmian w codziennym
||
Renato Aceto (po prawej) właściciel gospodarstwa
Societa Agricola F.LLi Aceto we Włoszech.
8
zarządzaniu. Zapewnia to znacznie wyższą wydajność, ponieważ rolnik może polegać na automatyce. Na pytania o plusach systemu właściciel farmy odpowiada, że łączy on zalety robota udojowego i ich tradycyjnej konfiguracji. – Po sześciu miesiącach używania jesteśmy zadowoleni – mówi właściciel. – Osiągnęliśmy zamierzony cel, bez wprowadzania większych zmian w strategii żywienia i reprodukcji. Gospodarz podkreśla, że ogromnym atutem zainstalowania systemu DeLaval VMS jest zredukowanie ilości operatorów i przede wszystkim poprawa warunków życia krów. Seria DeLaval VMS otwiera nowe możliwości dla właścicieli dużych stad. System DeLaval InSight znajduje strzyki bez żadnego wsparcia, dzięki czemu ta nowa technologia jest w stanie regularnie i nie przerwanie wydoić dużą liczbę krów. Z pomocą niewielkiego dostosowania w oprogramowaniu rolnicy mo gą kor z y s t ać z op cji tr y bu, k tóra umożliwia im zdalne sterowanie wieloma stacjami. Klienci mogą również skorzystać z kolejnego programu jakim jest DeLaval InService All-inclusive, co oznacza, że rolnik może zapisać się do planu serwisowego, aby zapewnić, że maszyna będzie działać ze 100% wydajnością przez długi czas. Agnieszka Tokajuk
Zdjęcia: Firma DeLaval
MLECZNE AGRO
FAO 250
SM PERSEUS HEROS WŚRÓD ODMIAN KISZONKOWYCH!
• Bardzo wysoki i stabilny plon
suchej masy – 105 % WZORCA (206,5 dt/ha)
• Wysokie bogato ulistnione
rośliny o bardzo dobrej strawności
• Znakomita adaptacja do
zmiennych warunków glebowo-klimatycznych
• Bardzo dobry wczesny wigor
Na podstawie badań rejestrowych COBORU
Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR www.hrsmolice.pl
Kontakt region 1. 784 915 508 region 2. 538 819 893 region 3. 538 819 890 region 4. 538 819 901
2
1 3
4
HODOWLA Jak
wyeliminować ekto- i endopasożyty
Okradają po cichu
Niełatwo je dostrzec, a jednak szkodzą. Zarówno zwierzętom, jak i kieszeniom hodowców. Ekto- i endopasożyty. Warto wiedzieć nie tylko jakie dają objawy, ale również co robić, by nie dopuścić do ich występowania, zanim doprowadzą do podklinicznych i klinicznych postaci parazytozy. W tej pierwszej występuje podwyższona zawartość eozynofilów we krwi, matowa sierść, podkliniczne zapalenia układu oddechowego lub gruczołu mlekowego. Podwyższona jest również liczba komórek somatycznych, co nie wskazuje jednoznacznie na zarobaczenie. Podczas klinicznej parazytozy mogą pojawiać się wyłysienia, strupy, otarcia (ektopasożyty) lub biegunki, zahamowany wzrost, a w skrajnych przypadkach zaleganie. Inwazje pasożytów, tylko w niektórych przypadkach, objawiają się widoczną chorobą. Natomiast najczęściej objawy są słabo zauważalne, szczególnie jeśli zwierzęta są na stałe na pastwisku. Pierwsze symptomy, które odczujemy finansowo, to spadek apetytu i obniżenie masy ciała, wynikające z rozprzestrzenienia się pasożytów w układzie pokarmowym. A masa ciała przecież wpływa na cenę tuszy, jaką uzyskamy w skupie żywca, tak więc jesteśmy okradani po cichu. Nawet możemy sobie z tego nie zdawać sprawy, co dzieje się w organizmie naszych zwierząt. Kolejne, często spotykane oznaki, to kaszel, katar i duszność, które będą traktowane jak bakteryjne lub wirusowe zapalenie płuc i leczone antybiotykiem. Obserwując zarażone stado, poza pojedynczymi sztukami, wydaje się, że wszystko
10
jest w porządku. Krowy prawie normalnie pobierają pokarm i prawie normalnie wyglądają. Natomiast dziennie może być nawet kilka litrów mleka od każdej sztuki mniej. Pasożyty potajemnie zubożają zysk właściciela w postaci tej zmniejszonej produkcji mleka bądź mięsa. To jest bardzo często niedoceniane zjawisko, ponieważ skoro zwierzęta pasą się to znaczy, że nie są klinicznie chore, ale produkcję mają niższą niż potencjalnie mogłyby mieć. W związku z tym, można postawić tezę, że to pasożyty okradają właściciela zwierząt ze złotówek z jego kieszeni. Jak zbadać poziom inwazji pasożytów w stadzie? Najlepszą metodą jest badanie parazytologiczne zwierząt. Polega ono na badaniu próbek kału i może być wykonywane prze cały rok. Badanie powinniśmy robić kilka razy w roku, ponieważ możliwość wykazania obecności pasożytów uzależniona jest od ich dojrzałości płciowej. Pasożyty tylko w określonym stadium rozwoju wydalają jaja lub larwy z kałem. Laboratoria, zajmujące się badaniem parazytologicznym, dokonują analizy określonych gatunków, podają ich listę oraz nasilenie inwazji. Jest to podstawą do odpowiedniego doboru leków przeciwpasożytniczych. Inną metodą sprawdzenia stanu zarobaczenia stada może być informacja z rzeźni, w której dokonuje się uboju zwierząt należących do stada. W wynikach sekcyjnych powinny znaleźć się informacje o liczbie pasożytów i ich gatunkach. Sposób ten ma jednak swoje ograniczenia. Dotyczy tylko wybranych pasożytów (np. motylica wątrobowa, nicienie płucne, wągry bydlęce), które są uwzględniane w badaniu poubojowym. Obecność innych pasożytów nie podlega rejestracji, a inwazje istotne dla zdrowia bydła nie są diagnozowane. Jelita przeżuwaczy poubojowo nie są otwierane, w całości podlegają utylizacji. Odrobaczanie powinno się wykonywać wiosną i jesienią (przed wyjściem na pastwisko i po powrocie do obory), zaś w sytuacji intensywnej inwazji lekarz weterynarii zaleca zabieg co kwartał. Warto pamiętać, że bydło niekorzystające z pastwiska także jest narażone na inwazję pasożytów. Odrobaczanie możemy zacząć u cieląt w wieku 3-4 tygodni, bo są podatne na zarażenie od narodzin. Cykl rozwojowy pasożytów trwa średnio 2-4
tygodnie, a preparaty zwalczają postacie dorosłe, dlatego odrobaczanie wcześniej nie ma większego sensu. Najczęściej u cieląt obserwuje się nicienie płucne, co daje specyficzne objawy, m.in. kaszel. Odrobaczanie bydła jest niedocenianą formą profilaktyki. Pasożyty potajemnie wyniszczają organizm, korzystając z dobrodziejstw, które tam się znajdują oraz rozmnażają się i zarażają kolejne osobniki w stadzie. Odrobaczanie bydła jest zabiegiem profilaktycznym lub leczniczym. Oczywistym jest, że zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć, ale nie wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego dlaczego jest to takie ważne. Lekarze weterynarii często mówią podczas wywiadów, że hodowcy nie chcą stosować jakiejkolwiek profilaktyki. „Jeśli nie ma objawów klinicznych to właściwie po co wydawać pieniądze”. Wyjaśniając logikę profilaktyki trzeba pamiętać o tym, że pasożyt to „cichy zabójca” i jeszcze do tego złodziej. Na naszym rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających dość ograniczoną liczbę substancji czynnych, dzięki którym skutecznie można zwalczyć większość robaczyc. Jednak zawsze największym problemem jest zachowanie okresu, w którym nie należy spożywać produktów po zabiegu. Jest to nie tylko karencja na mleko, ale również na mięso. Tylko jedna z tych substancji aktywnych charakteryzuje się zerową karencją na mleko, jest to eprinomektyna należąca do grupy makrocyklicznych laktonów. Niestety posiada karencję 10-dniową na tkanki jadalne. Jakie są korzyści wynikające z odrobaczania? Potrafi je zapewne wymienić każdy, kto kiedyś walczył z robaczycami w stadzie. Ale warto je przypomnieć: lepsze przyrosty, większe spożycie paszy, lepsza wydajność mleczna i mięsna, silne i zdrowe cielęta. Skoro można uzyskać takie efekty, to chyba nie warto ryzykować i należy zabezpieczyć swoje stado.
QQlek. wet.
Michał K amiński
QQtech. wet.
B łażej Kochanowski
Gabinet weterynaryjny w Poświętnem, k.Łap
MLECZNE AGRO
SM KURANT FAO 250
Stworzony by wygrywać ! Plon
Niezawodność
Wigor
Wysoki plon świeżej masy w doświadczeniach PDO COBORU:
Strawność
Tolerancja
2021 rok – 680 dt/ha = 103% 2018 rok – 619 dt/ha = 108% 2017 rok – 663 dt/ha = 113%
Flagowa odmiana kiszonkowa uhonorowana przez branżowych ekspertów, producentów oraz sympatyków kukurydzy podczas Targów Polagra Premiery 2020
UPRAWA Rolnictwo
precyzyjne
–
czy zdecydować się na elektroniczne wspomaganie prac polowych
Z dokładnością w centymetrach
Nawet ci, co mają kilkudziesięciohektarowe gospodarstwa, chcą wykorzystać każdy skrawek ziemi. Dziś nie ma miejsca na marnowanie – ani pola, ani nasion, nawozów, paliwa, ani, tym bardziej, pracy człowieka. Nie można pozwolić, aby niechcący dwa razy obsiać część pola, czy przegapić inną i nie zastosować na niej nawozów (lub środków ochrony roślin). Rolnictwo XXI w. ma być proste, ale efektywne. Z pomocą przychodzi technologia.
Innowacyjne rozwiązania, które potrafią wydajnie zarządzać gospodarstwem, to wizja, którą stawiają sobie za cel wynalazcy maszyn XXI w. Ulepszenia mają polegać na zmniejszeniu ilości spalonego paliwa i poświęconego czasu, a jednocześnie osiągnięciu większych efektów. Technologia obecna jest we wszystkich
Przykład: jazda po łuku z opryskiwaczem. Podczas skrętu lanca od strony wewnętrznej pokonuje krótszą drogę, niż ta po zewnętrznej, jeśli przepływ byłby stały wewnętrzna strona łuku otrzymałaby zbyt dużą dawkę oprysków, a zewnętrzna – zbyt małą. System redukuje lub zwiększa dawkę w zależności od sytuacji. Jeśli pozwala na to opryskiwacz, zmieniane są natężenia przepływu na pojedynczych dyszach lub całych sekcjach.
Nowy, ergonomiczny, wielofunkcyjny podłokietnik w flagowym ciągniku Steyr – Terrus 6300 CVT. Z jego poziomu sterujemy wszystkimi systemami ciągnika. Centrum dowodzenia zoptymalizowane pod kątem wygody oraz funkcjonalności.
System zarządzania flotą ciągników, z jego poziomu, dzięki telematyce zarządca ma dostęp do parametrów pracy ciągników w czasie rzeczywistym. Komplet informacji pozwala efektywnie zarządzać ciągnikami podczas pracy i optymalnie rozłożyć nakład sił i środków.
12
dziedzinach naszego życia. Wielkimi krokami wkracza także w rolnictwo. Prekursorzy świadomie decydują się na udoskonalenie swojej pracy poprzez prowadzenie gospodarowania wspomaganego komputerowo.
Uprawa bez pomyłek
nachylenie terenu. Wie, że ziemia na dole jest lepiej nawodniona niż ta na górze. Mapa powstaje podczas pierwszych zabiegów, jest zapamiętywana w internetowej „chmurze”. Dane są analizowane i na ich podstawie opracow y wany jest najkor z ystniejsz y plan działania na dany sezon. Od tej pory mapa jest w pamięci komputera i rolnik wjeżdżając na pole ma za zadanie jedynie wybrać odpowiedni areał, zabieg, jaki będzie w tym miejscu stosowany i z jakiej maszyny będzie korzystał. Rozszerzenia i moduły oprogramowania umożliwiają poziomowanie pola we współpracy z innymi maszynami. Jest także możliwość wykonania badań ziemi. Informacje te wprowadza się do systemu, który przetwarza dane i tworzy statystyki wykorzystywane podczas użytkowania pola. Jeśli jakiś fragment jest niewystarczająco nawieziony, to maszyna wyposażona w system Isobus, będzie sama zwiększała dawkę na tym kawałku, a zmniejszała tam, gdzie jest tego nawozu za dużo. Plusem jest to, że operator zupełnie nie zajmuje się prowadzeniem ciągnika, bo dzieje się to automatycznie. Zawsze są utrzymane te same ścieżki. Można zaprogramować pod ten system wiele maszyn, w zależności jaki zabieg wykonujemy: czy jest to przygotowanie pod siew, czy też już sam siew, a może zbiór plonów.
Ten pr z yszłościow y st yl nosi naz wę rolnictwa precyzyjnego. Jest to kolejny krok w rozwoju rolnictwa, który ma jeszcze bardziej zautomatyzować jego procesy. Telematyka to połączenie telekomunikacji z informatyką. Umożliwia ona pobranie, gromadzenie danych roboczych maszyn w czasie rzeczywistym, za pośrednictwem sieci komórkowej. Główną cechą, która odróżnia rolnictwo precyzyjne od tradycyjnej uprawy roli, jest prowadzenie ma s z y ny p o p olu p r ze z a u to mat y kę. Dotychczas to rolnik był odpowiedzialny za zachowanie dokładności i precyzji podczas wszystkich etapów: wysiewania, nawożenia i zbiorów. To na jego barkach ciąż yła odpowiedzialność za jakiekolwiek pomyłki podczas manewrowania. Te r a z m o ż e m y m i e ć d o c z y n i e n i a z ciągnikami w yposażonymi w antenę. Za pomocą fal radiowych i sieci komórkowej GSM, masz yna w yznacza sobie ścieżki na polu. Dzieli je na fragment y z wane rastrami i precyzyjnie prowadzi, za każdym razem tą samą trasą. Eliminuje to możliwość pomyłek takich jak zasianie dwa razy tego To nie takie trudne samego kawałka ziemi lub pozostawienia Z ac z y nając pr z ygodę z r olnic t wem niezasianych fragmentów. Technologia dąży p r e c y z y jny m , m oż n a z a o p a t r z yć s i ę do skonstruowania maszyn, które nie będą w zewnętr zne systemy wspomagające potrzebowały człowieka, by nimi zarządzał. m a s z y n y, k t ó r e j u ż m a m y w s w o i m Na razie jednak rola człowieka jest bardzo gospodarstwie. Bogatszy pakiet oferują ważna i to on jest mózgiem całej operacji. cią gnik i i mas z y ny, k tór e fabr yc znie Maszyny robią to co my im „rozkażemy”. są w yposażone w oprogramowanie. Trzeba więc ciągnik zaprogramować, Np. ciągniki Steyr używają systemu S-tech. Jest żeby znał swoje zadanie. Robi się to, wiele jego konfiguracji, które można stosować podając komputerowi dane i parametry w zależności od potrzeb gospodarstwa. powierzchni, na której ma pracować. Nosi Opryskiwacze i siewniki, które używamy to nazwę mapowania. Podczas pierwszego w połączeniu z takim zautomatyzowanym przejazdu, tworzone są mapy pola, potrzebne ciągnikiem, również mają system łączności do zarządzania zasobami areału i analizą (Isobus) z ciągnikiem. System modułowy danych. Ustalane jest, w jaki sposób ciągnik umożliwia wymianę informacji pomiędzy będzie jeździł, aby jak najmniej razy musiał wieloma maszynami. Podczas plonów możliwa zawracać. System poradzi sobie tak że w terenach pagórkowatych, rozpoznaje C.D. NA STR. 14 MLECZNE AGRO
REKLAMA
MLECZNE AGRO
13
UPRAWA C.D. ZE STR. 12
jest weryfikacja danych. Kombajn wyposażony w taki system potrafi sprawdzić gęstość łanu, a także ilość zboża skoszonego z hektara. Wyciągane są logarytmy, sprawdzana jest ilość zebranego materiału w stosunku d o da w kowa nych n a wozów. Poz wa la to na zweryfikowanie informacji i jeszcze lepsze przygotowanie na kolejny sezon.
Oszczędności, oszczędności
Zalet rolnictwa precyzyjnego, które zapewnia lepsze wyniki przy minimalnym wysiłku, jest wiele. Rozwiązanie to zdecydowanie poprawia komfort pracy dzięki wiodącym układom prowadzenia i sygnałom korekcyjnym. Chociażby sam fakt, że ciągnik prowadzi się sam i można skoncentrować się na tym, czy maszyna pracuje właściwie. Kluczowe jest ograniczenie nakładów dzięki funkcjom zmiennego dawkowania. Wyeliminowana jest możliwość niepotrzebnego zasiania lub opryskania dwa razy tego samego kawałka ziemi. To ważne, bo taka pomyłka może spowodować wypalenie fragmentu plonów. Wyklucza też pozostawienie pustego pola, gdyż maszyna zapamiętuje, gdzie jeszcze nie było zasiane. Dokładność dochodzi do max 2,5 cm. Oszczędność dostrzegalna jest w ilości materiału siewnego i nawozu, gdyż oba produkty są dawkowane automatycznie. Można bez obawy pracować nocą, czy też nie martwić się słabą widocznością z tyłu, gdy się kurzy. Nie pominiemy i nie zdublujemy ani centymetra. Poprawa efektywności i produktywności to kolejne atuty. Maksymalnie wykorzystamy powierzchnię, dzięki najnowszemu mapowaniu plonów i zautomatyzowanej pracy maszyn. Ruchy maszyny, takie jak zawracanie lub cofanie mogą zostać nagrane i odtwarzane później. Dzięki systemom takim jak S-Turn II oraz EasyTronic 2 jazda na uwrociach również może zostać zautomatyzowana. Sekwencje ruchów i czynności są programowane przy pierwszym manewrze, później wystarczy tylko przycisnąć
KRUS Oddział Regionalny w Białymstoku
przycisk, a ciągnik rekonstruuje nasz manewr.
Pracuje nawet, gdy nie ma zasięgu
Nie ma żadnych ograniczeń, jeśli ch o d z i o u p r a w y, na któr ych można Dealerem ciągników Steyr, wyposażonych w systemy rolnictwa precyzyjnego, stosować rolnictwo na rynku podlaskim jest firma Moto-Agro z Białegostoku. precyzyjne. Korzyści są proporcjonalne do wielkości uprawianego kiedy skończy się paliwo, za ile trzeba wysłać pola. Im większy areał, tym większe oszczędności kogoś z materiałem siewnym lub że zbliża się pieniężne i czasowe zaobserwujemy w skali roku. przegląd. Jest to jak strategiczna rozgrywka Zaletą korzystania z GPS amerykańskiego w szachy na ekranie monitora. Zarządca systemu i glonassu – rosyjskich satelitów, jest odpowiedzialny jest za sprawy logistyczne, to, że zawsze jest się w zasięgu. Z każdej z tych a informacje dostarcza mu system. sieci krąży nad naszym województwem, ok. 20 satelitów. System S-tech, z którego korzystają Ile to kosztuje ciągniki Steyr, do poprawnego działania Cenowo, oczy wiście wszystko zależy potrzebują trzech satelitów, gdyż działają od zaawansowania systemu, na który się na zasadzie trójkąta, tak zwanej trilateracji. decydujemy. Najprostsze systemy, które System jest przygotowany na różne awaryjne nie ingerują w pracę ciągnika, zaczynają się sytuacje. Gdyby pod wpływem warunków od 5 tys. zł. Te najbardziej zaawansowane pogodowych sygnał zostałby zaburzony, dochodzą do 150 tys. zł. To sporo, ale to w nich to oprogramowanie x-fill, umożliwia ciągnikowi jest przyszłość rolnictwa. Kto jednak nie chce pracę przez 20 min. bez żadnych zakłóceń. na początek inwestować tak dużo, może Dlatego w przypadku słabego zasięgu na polu skorzystać z oferty pośrodku. Istnieją oferty ten system też się sprawdza. w przedziale cenowym do 40 tys. zł, które Mając wiele mniejszych pól i rodzajów są dobrym fundamentem. Umożliwiają one uprawy, wystarczy, że wybierzemy numer bowiem rozbudowę sprzętu i udoskonalania działki, która nas interesuje i na monitorze maszyn. Kiedy stwierdzimy, że jesteśmy gotowi ujrz ymy historię całej upraw y. Ważne na kolejne stopnie mechanizacji, można jest, że rolnik wykorzystujący ten system dokupować kolejne moduły. Abonamenty nigdy nie jest pozostawiony sam sobie. umożliwiają lepsze dokładności. Zawsze może liczyć na pomoc fachowców I nwes t ycje w r olnic t wo pr e c y z y jne z serwisu. Bo dostęp do danych zapisanych pojawiają się gospodarstwach, gdzie rolnicy w wykorzystywanym systemie ma rolnik, dealer dokształcają się, rozwijają kwalifikacje i szukają i koncern produkujący maszyny, który zapewnia nowoczesnych rozwiązań. Jest to metoda, całodobową obsługę. W pamięci serwerów, która patrzy w przyszłość, w przyszłość, w „chmurze” nasze dane są bezpieczne. Jeśli w której człowiek pracuje mądrze, a nie ciężko. ktoś ma wiele ciągników, jest możliwość Agnieszka Tokajuk korzystania z systemu zarządzania flotą, nie Konsultacja merytoryczna i zdjęcia: wychodząc z biura. Komputer informuje, Moto-Agro Białystok
informuje
Komu czternastka
Nawet 1.250,88 zł, może wynieść „czternastka” jeśli wysokość emerytury lub renty nie przekracza 2.900 zł. Druga opcja, to owe 1.250,88 zł, pomniejszone o różnicę pomiędzy wysokością emerytury lub renty, a kwotą 2.900 zł. Natomiast pomniejszone nie więcej niż o kwotę najniższej emerytury, jeżeli wysokość emerytury lub renty przekracza 2.900 zł. Nie otrzymają „czternastki” ci, których emerytura jest równa lub wyższa niż 4.150,88 zł. Aby ją otrzymać, należy 31 października 2021, posiadać prawo do: emerytury rolniczej, renty rolniczej z tytułu niezdolności 14
||
do pracy, renty rodzinnej, okresowej emerytury rolniczej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. Nie trzeba w tej sprawie składać żadnych wniosków. Uprawnieni do tych pieniędzy, powinni otrzymać je w listopadzie. Natomiast w przypadku emerytur i rent wypłacanych kwartalnie, świadczenia te zostaną wypłacone w styczniu 2022 r. Należy pamiętać, że przy ustalaniu wysokości świadczenia, uwzględnia się kwotę brutto, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, Również przed dokonaniem zawieszenia części uzupełniającej w związku z niezaprzestaniem prowadzenia działalności rolniczej. Z czternastki będzie potrącony jedynie podatek dochodowy i składka na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Oprac. AT
MLECZNE AGRO
UPRAWA Nowe
rozrzutniki z C ynkometu
Pół godziny i na pole
Innowacyjną serię rozrzutników z funkcją samoładowania wprowadza na rynek Cynkomet, producent maszyn rolniczych z Czarnej Białostockiej. Rolnicy doceniają zalety nowej technologii: prostą obsługę chwytaka, która nie wymaga żadnych specjalistycznych szkoleń ani uprawnień. W fazie końcowej są prace projektowe, dotyczące rozrzutnika NRN-Aligator, który wyróżnia się obniżonym punktem wysokości załadunku i zwiększoną szerokością, co gwarantuje większą stabilność maszyny nawet w najcięższych warunkach pracy.
We r s j e p r o t o t y p o w e r oz r z u t n i kó w k o l e j n e g o c i ą g n i k a samozaładowcz ych powstał y powstał y z ładowaczem, czy też w Ce n t r u m B a d a w c zo - Roz w o j o w e g o ładowarki teleskopowej. – Jednym z głównych Te c h n o l o g i i R o l n i c z y c h Cy n k o m e t u n a p o c z ą t k u t e g o r o k u , a p o s e r i i założeń tego projektu testów polowych, zostały wprowadzone była nie tylko wygoda do sprzedaży. Opracowywanie i wdrażanie użytkowania, ale szeroko now ych roz wiąz ań technologic znych, rozumiana ekonomia, usprawniających pracę gospodarstwach co potwierdziły rolnych to priorytet w działalności Centrum. szczegółowe kalkulacje Ef e k te m t ych p r a c j e s t in n owa c y jn a – m ó w i M a r i u s z seria rozrzutników samozaładowcz ych D ą b r o w s k i , p r e z e s o ł a d o w n o ś c i a c h 3 , 5 o r a z 6 t o n Cy n ko m e t u . – N o w e i pojemnościach odpowiednio: 3,2 i 6,7 m³. rozrzutniki poz walają Czas ładowania pełnej skrzyni dla rozrzutnika 3,5 tony wynosi 20-25 min., Obie maszyny powstały na bazie popularnych rolnikowi zaoszczędzić a skrzyni dla rozrzutnika samozaładowczego 3,5 tony – od 30 do 40 min. i sprawdzonych modeli: N-233 dla rozrzutnika c z a s i p i e n i ą d z e 3,5- tonowego i N-221 – dla 6-tonowego. potrzebne na zakup maszyn towarzyszących stali działaniem nawozów. Obie wersje mają Zos t a ł y one dodatkowo w ypos ażone załadunkowi, paliwa czy opłacenie operatora. także hydraulicznie unoszoną ścianę grodziową, w ładowacz – obracane, teleskopowe ramię To szczególny projekt, który stanowi swoiste oddzielającą ładunek w skrzyni od adaptera z chwytakiem do obornika. To przełomowe uwieńczenie bogatej tradycji produkcji rozrzutnika. Maszyna w wersji 6-tonowej, rozwiązanie, dzięki któremu przy załadunku maszyn rolniczych w Czarnej Białostockiej. prócz standardowej funkcji rozrzutnika, obornika nie ma potrzeby wykorzystywania Nie każdy bowiem wie, że RT 1 – pierwszy po zamontowaniu nadstaw z tylną klapą rozrzutnik obornika w naszym kraju, powstał hydrauliczną może dodatkowo pełnić funkcję właśnie w tym miejscu w latach 50. i był samowyładowczej przyczepy objętościowej. wówczas przełomowym produktem, który Z kolei ARN Aligator oferowany w dwóch całkowicie zmienił pracę w gospodarstwach ładownościach 8 lub 10 ton oraz w dwóch rolnych. Historia zatoc z yła ko ło, dziś opcjach – jednoosiowej na kołach 550/60-22,5 w p r owa d z a my do p r o dukcji s e r y jn e j lub 600/50-22,5 oraz dwuosiowej Tandem maszyny, które mają równie silny potencjał, na kołach 500/50-17 lub 400/60-15,5. Wykonany jest na bazie renomowanych komponentów: Husqvarna Construction wprowadza by tę pracę zmienić. Wa r to d o d a ć , że p r a k t yc z n i e c a ł a osie ADR, przekładnie Mobex i hamulce w yjątkową ofer tę leasingu, k tór y daje możliwość sfinansowania maszyn z jej oferty. konstrukcja maszyn jest ocynkowana ogniowo, Haldex. W wersji 8- i 10-tonowej zastosowano Jest pierwszą firmą na rynku, która w ramach co zdecydowanie lepiej niż powłoka lakiernicza, dwie przekładnie napędu przenośnika leasingu umożliwia finansowanie także zabezpiecza maszyny przed szkodliwym dla skrzyni ładunkowej oraz łańcuch przenośnika 14x50, dot ychc z as mniejszych maszyn, narzędzi i akcesoriów. charakterystyczne tylko Leasing Husqvarna to propozycja skierowana dla maszyn o ładowności zarówno do dużych i małych klientów, którzy powyżej 10 ton. rozbudowują park maszyn budowlanych. Pier wsz a masz yna W ramach oferty leasingowej sfinansować zeszła z linii produkcyjnej można mniejsze ur ządzenia takie jak i jest w trakcie testów np. przecinarki, czy odkurzacze budowlane oraz poligonowych u okoliczdobrać dedykowane im akcesoria. Jest to również nych rolników. O ich dobra oferta dla wszystkich, którzy potrzebują efe k t ach pr o duce nt urządzeń budowlanych od ręki, bez zajmowania obiecuje informować się formalnościami. Leasing realizowany jest na stronie internetowej we współpracy z międzynarodową grupą i facebook`u specjalizującą się w finasowaniu maszyn i urządzeń firmą Peac Finance. Oprac. BK,
||
Nowość –
leasing maszyn
Oprac. BK
16
||
Aligator trafi do oferty handlowej Cynkometu jeszcze w tym roku
Zdjęcia: Cynkomet
MLECZNE AGRO
PORADY Co pracownicy
sezonowi i co my o nich wiedzieć powinniśmy
Prawo nie jest sezonowe
Mobilni pracownicy sezonowi mają prawo do uczciwych warunków pracy. Mają takie same prawa pracownicze i socjalne, jak pracownicy lokalni. Tymczasowy charakter ich pracy powoduje, że są bardziej narażeni na niepewne warunki, oszustwa, czy nadużycia. Co oni sami i co rolnicy – jako pracodawcy – muszą wiedzieć.
Państwowa Inspekcja Pracy włącz yła się w ogólnopolską akcję informacyjną, skierowaną do pracowników sezonowych. A Europejski Urząd ds. Pracy (ELA) uruchomił kampanię pn. „Prawa przez cały rok”. Ponieważ w gospodarstwach rolnych zatrudniacie Państwo coraz częściej cudzoziemców, proszę o wnikliwą lekturę artykułu. Wiedza ta przyda się Wam. Aby legalnie wykonywać prace, zakwalifikowane prawnie jako sezonowe, cudzoziemiec spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii ma obowiązek posiadać zezwolenie na pracę sezonową, oznaczone literą „S”. Zezwolenie to jest wymagane, jeśli będzie on świadczył pracę w ramach rodzajów działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), z którymi przepisy prawa łączą wykonywanie pracy sezonowej. Są to wybrane rodzaje działalności w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt. Zezwolenie na pracę sezonową cudzoziemca wydaje starosta, właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy, po złożeniu przez niego pisemnego wniosku według urzędowego wzoru (w postaci papierowej lub elektronicznej) i innych wymaganych dokumentów oraz dokonaniu obowiązkowej wpłaty w wysokości 30 zł. Organem odwoławczym jest minister właściwy do spraw pracy. Cudzoziemiec musi – oczywiście – legalnie przebywać w Polsce. Wiza, wydana w celu wykonywania pracy sezonowej, jest oznaczona symbolem „05b”. Dopuszczalne są także inne dokumenty pobytowe, z wyłączeniem pobytu o charakterze turystycznym (wiza „01”) oraz te, w celu korzystania z ochrony czasowej (wiza „20”). Cudzoziemcy z uprawnionych państw, mogą również wykorzystać pobyt w ruchu bezwizowym (ograniczony do 90 dni w ciągu każdych 180 w całej strefie Schengen). Jednak m.in.w przypadku obywateli Ukrainy, Mołdawii i Gruzji do tego celu wymagany jest paszport biometryczny. O d w j a z d u c u d zoz i e m c a d o Po l s k i do wydania przez starostę zezwolenia na pracę sezonową, może upłynąć trochę czasu. Przepisy umożliwiają więc podjęcie pracy jeszcze przed wydaniem zezwolenia. Za legalną uważa się bowiem pracę od dnia, w którym pracodawca 18
pr zedstawił staroście kopię ważnego pracy, a w zakresie nieobjętym ustawą z 20 dokumentu pobytowego cudzoziemca oraz grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym złożył oświadczenie o jego zgłoszeniu się rolników, gdzie została uregulowana ta umowa, w celu wykonywania pracy, do dnia doręczenia stosuje się do niej przepisy Kodeksu cywilnego. Przez nawiązanie umowy o pomocy przy decyzji starosty w sprawie zezwolenia na pracę zbiorach pomocnik rolnika zobowiązuje sezonową. Ułatwieniem dla pracodawców jest to, się do świadczenia pomocy przy zbiorach że zezwolenie na pracę sezonową nie określa produktów rolnych, tj. chmielu, owoców, stanowiska lub rodzaju pracy. Wobec tego warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, rolnik może powierzać cudzoziemcowi w określonym miejscu w gospodarstwie wszystkie rodzaje prac uznanych przez rolnika i przez określony czas, a rolnik prawo za sezonowe, k tóre w ystępują do zapłaty umówionego wynagrodzenia w jego gospodarstwie, w ramach podklas za świadczoną pomoc. Umowę zawiera PKD w ymienionych w rozpor ządzeniu się na piśmie przed rozpoczęciem pracy. Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Umowy tego rodzaju mogą być zawierane Wyjątkowo, takim osobom, można też przez obywateli polskich, a także przez powierzyć inne prace, gdy są spełnione cudzoziemców, k tór z y są uprawnieni łącznie następujące warunki: cudzoziemiec jest do wykonywania pracy na terytorium RP obywatelem Ukrainy, Białorusi Rosji,Mołdawii, na podstawie art. 87 ustawy z 20 kwietnia Gruzji lub Armenii; okres wykonywania tej 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach pracy nie przekracza łącznie 30 dni w ciągu rynku pracy lub są zwolnieni na podstawie ważności zezwolenia; pracodawca wypłaca pr zepisów szc zególnych z obowiązku cudzoziemcowi wynagrodzenie nie niższe niż posiadania zezwolenia na pracę. Pomocnik rolnika to osoba pełnoletnia, określone w wydanym dla niego zezwoleniu oraz cudzoziemiec nie w ykonuje pracy z którą rolnik zawarł umowę o pomocy przy zbiorach, podlega ubezpieczeniom w charakterze pracownika tymczasowego. Jeżeli pracodawca zapewnia zakwaterowanie sp o ł e c z ny m r o ln ików (w K RUS ), t z n . cudzoziemcowi (nie ma takiego prawnego ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu obowiązku), to jest zobowiązany zawrzeć i macier z yńskiemu, jednak w zakresie z nim odrębną umowę w formie pisemnej, ograniczonym wyłącznie do jednorazowego określającą warunki najmu lub użyczenia o ds zko dowania z t y tu ł u s t a ł e go lub kwatery mieszkalnej. Przed podpisaniem długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo umowy najmu pracodawca ma obowiązek śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej przedstawić cudzoziemcowi jej tłumaczenie lub rolniczej choroby zawodowej. Rolnik na język dla niego zrozumiały. Niedopełnienie zgłasza do ubezpieczenia swojego pomocnika tych wymogów jest wykroczeniem zagrożonym w ciągu siedmiu dni od zawarcia umowy, karą grzywny od 200 zł do 2.000 zł. Ponadto lecz nie później niż przed upływem okresu, czynsz najmu kwatery mieszkalnej nie może na który została zawarta ta umowa. Składkę być potrącany z wynagrodzenia cudzoziemca. na ubezpieczenie za pomocnika rolnika należną Rodzaj umow y, na podstawie k tórej za dany miesiąc opłaca rolnik w terminie do 15. konkretny cudzoziemiec może wykonywać dnia następnego miesiąca. pracę uznaną przez prawo za sezonową, opracowała A gnieszka Tokajuk określa wydane dla niego zezwolenie na pracę Na podst. informacji Państwowej Inspekcji Pracy typu „S”. Jedną z takich umów może być umowa o pomocy przy zbiorach. Jest to nowy MOŻESZ ZAPYTAĆ rodzaj umowy (obowiązuje od 18 maja Infolinia OIP w Białymstoku 2018 r.), który ma zastosowanie w rolnictwie. z telefonów komórkowych 459-595-408 Z przepisów wynika, że umowa o pomocy z telefonów stacjonarnych przy zbiorach jest umową cywilnoprawną – 801-002-408 wykonywanie czynności na jej podstawie nie w dni robocze 9:00 – 15:00 stanowi zatrudnienia w rozumieniu Kodeksu MLECZNE AGRO
REKLAMA
MLECZNE AGRO
19
BUDOWNICTWO Prefbet Śniadowo
inwestuje i rozszerza ofertę skierowaną do rolnictwa
Inwestycje w rozwój
Nowy węzeł betoniarski, produkujący beton z jonami srebra. Tak, tak, to nie kaczka dziennikarska. W Śniadowie będzie powstawała mieszanka antymikrobiologiczna, przeznaczona na elementy do budynków inwentarskich: płyty, ruszta i ściany typu „t” i „l” do silosów na kiszonki. – Inwestycja w kierunku produkcji elementów Odbiorcą niemal 40% produkcji Prefbetu jest wieś. W budownictwie inwentarskim furorę wielkowymiarowych ma zakończyć cykl robią Termobloczki z wkładką styropianową. inwestycyjny w tym segmencie – wyjaśnia Od niedawna system wzbogacono o element prezes. – Podzielona jest na etapy. Pierwszy narożny również z izolacją, a cała produkcja już gotow y, to udoskonalanie w yrobu została przeniesiona do unowocześnionego poprzez dokładność wymiarów, co zapewnia zakładu. Dzięki temu elementy są bardziej nowoczesna krajalnica. Pozwala ona na krojenie gładkie, a – w konsekwencji – ściany bardziej elementów o różnych profilach (pióro-wpust). Ma możliwości, aby co odlew zmieniać nie tylko jednolite. – To ma być specjalny beton z domieszką asortyment, ale również profile. Jest w pełni zawierającą środki, k tóre zapewniają zautomatyzowana, sterowana komputerowo, zwiększoną odporność mikrobiologiczną pozwala na perfekcyjną tolerancję wymiarową – mówi Jerz y Michalak, prezes Prefbet i idealne profilowanie powierzchni czołowych. Śniadowo. – Realizację tego pomysłu Działa też nowy separator. Czasami bloczki zaczęliśmy w listopadzie br. Produkcja sklejają się w procesie krojenia. Przez dobrą będzie dostosowana do potrzeb r ynku separację uniknęliśmy tego problemu, a poza lokalnego, bo rolnicy inwestują i pytają tym zoptymalizowaliśmy proces autoklawizacji, o nowe technologie, poprawiające właściwości bo penetracja pary poprzez wyrób jest betonu. Przy okazji chciałbym zaapelować lepsza. Krótszy cykl, czyli de facto, większa do inżynierów, którzy projektują obiekty wydajność linii bez dodatkowych nakładów. inwentarskie, chętnie nawiążemy współpracę. Jedno urządzenie, jeden proces a zwiększenie Zanim jednak „srebrny” beton rusz y i jakości, i wydajności. Ostatnim etapem inwestycyjnym zakresie na podlaskie wsie, przypominamy z jakiej oferty stale możecie skorzystać w Śniadowie. produkcji ABK, będzie, przeprowadzona pod Prefbet działa bowiem wielokanałowo, koniec 2022 r., modernizacja oddziału dozowni. wyróżnia go wielość asortymentu. Produkcja Zasadniczym jej celem będzie zastosowanie skupiona jest w trzech działach: dominujący najnowszych urządzeń i systemów sterowania jest beton komórkowy, obok rozwija się oraz optymalizacja procesu dozowania, mająca prężenie produkcja betonu i tzw. elementów na celu zwiększenie dokładności dozowania drobnych z betonu, no i z w ydajnością surowców i zapewnienie powtarzalności 50 tys. m³ rocznie pracuje zakład produkcji procesu, jak również zmniejszenie zużycia energii w procesie produkcyjnym. Linie te wyrobów silikatowych. – Inwestowanie w zakładzie produkcji będą pracowały również przy elementach silikatów już zakończyliśmy – mówi prezes. wielkowymiarowych. Dlaczego pomysł na taką – W tym roku uzupełniliśmy ofertę o dwa produkcję? – Analizując trendy w budownic t wie nowe asortymenty, które są, szczególnie teraz, poszukiwane na rynku. To elementy ścienne i c i ą g ł y b r a k w y s t a r c z a j ą c e j i l o ś c i o gr. 8 i 25 cm. Sprawiły, że praktycznie oferta wykwalifikowanych pracowników w branży, asortymentowa w silikatach jest pełna, a więc widzimy s z anse r oz woju te chnolo gii o mniejszej pracochłonności – mówi prezes. zamknięta. Naj w ię cej zmian by ł o i tr wa na dal – Obserwuję to na zachodzie Europy, gdzie w produkcji betonu komórkowego. Spółka pomimo, iż inwestorów stać na dużo większe planuje uruchomienie produkcji innowacyjnych domy, to pragmatyzm skłania do rozwiązań wyrobów – wielkowymiarowych elementów kompak tow ych i energooszc zę dnych. z b r o j o n y c h z b e t o n u ko m ó r ko w e g o My również chcemy wyjść z propozycją do budowy domów modułowych. Pod tym pr z ygotowania materiałów ściennych kątem realizowanych jest kilka programów, do do m ów o p ow ie r zch ni u ż y tkowe j które – przy okazji – wnoszą innowacje ok. 120 m². Do tego opracowujemy specjalne do „z w ykł ych” procesów, wpł yną m.in. formaty ścian z betonu komórkowego, które posłużą do modułowej i, co najważniejsze, na zmniejszenie zużycia energii itd. 20
Korzystając z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, życzę wszystkim zdrowia i odnajdywania radości w każdym dniu. Jerzy Michalak, prezes Prefbet Śniadowo
mniej pracochłonnej oraz prostej i szybkiej budowy. Do klientów skierujemy ofertę projektową, gdzie nasze elementy byłyby zawarte już w gotowych projektach. Koniec roku, to czas na spojrzenie wstecz i próby oceny. Jak minął 2021 w Prefbecie? – Żeby nie sytuacja zewnętrzna i epidemia, która nas wszystkich „dusi”, to bieżący rok byłby chwalebny i byłbym w pełni zadowolony – ocenia Jerzy Michalak. – Nie wiem na ile pandemia miała wpływ na to, że ludzie zmienili zainteresowania i przekierowali się na budownictwo mieszkaniowe. W ostatnich miesiącach sprzedaż przewyższa wielkość produkcji. Nie dość, że pozbyliśmy się zapasów, to nie możemy nadążyć z zaspokojeniem rynku. Idziemy pełnym frontem, mam nadzieję, że to się w przyszłym roku nie skończy. Jeszcze kilka słów o Prefbecie poza budownictwem... – Dalej sponsorujemy klub lekkoatletyczny „Luks”, od niedawna z Sonarolem Jedwabne, dzięki czemu budżet jest znacznie większy – odpowiada prezes. – Nie ma miesiąca, czy tygodnia, żeby Klub nie odnotowywał sukcesów. Miło mi jak np. Joanna Fiodorów, która u nas miała początek swojej kariery, została medalistką mistrzostw świata. Biegacz, Piotr Łobodziński bije wszelkie rekordy. Ale jest nowy narybek, zawsze byliśmy mocni w 400 m i w sztafetach, w kategoriach młodzieżowych. Tu zajmujemy czołowe miejsca w Polsce. Czasem, jak jestem w kraju, to ktoś pyta: a co ty jeszcze klub sportowy masz? Muszę powiedzieć, że z tego powodu w niektórych regionach jesteśmy popularniejsi niż Prefbet. Poza tym, zawsze jesteśmy otwarci na biedę ludzką i kataklizmy. Tekst i zdjęcia: Barbara Klem
PODLASKIE AGRO
Producent Termobloczka TR
Oddział Śniadowo, tel. 86 217 62 95 Oddział Łomża, tel. 86 218 06 72 Oddział Zambrów, tel. 86 475 04 24
www.prefbet.pl
Termobloczek TR – to pierwszy na polskim rynku bloczek z betonu zwykłego z wkładką styropianową. Standardowo obory muruje się ze zwykłego pustaka i ociepla styropianem. Termobloczek TR to takie 2w1 – z zewnątrz beton, w środku styropian. Betonowa część wykonana jest z materiału o wytrzymałości 20MPa, umiejscowiona w środku izolacja ze styropianu EPS 100 o gęstości min. 20KG/m3. Użycie termobloczka gwarantuje przyspieszenie prac budowlanych i pozwala na oszczędności.
Z termobloczkiem wybrałem się do projektanta – mówi rolnik. – Powiedział, że śmiało mogę budować. Policzyłem koszty- z jednej strony cena termobloczka, z drugiej koszt pustaków i styropianu w przypadku standardowej budowy. Wziąłem pod uwagę krótszy czas realizacji – w przypadku użycia termobloczka i wyszło mi jasno co powinienem zrobić. Zwierzęta mają za sobą zimę w nowej oborze i nie narzekam.
BLOCZEK I STYROPIAN W JEDNYM trwała trwała elewacja elewacja
szybka szybka budowa budowa
ciepła obora
MOTORYZACJA Polaris Sportsman
praktyczny pojazd do pracy w gospodarstwie
Quadem przez pola
Jesień to czas wytężonych i nasilonych prac w gospodarstwie rolnym, które wykonywane są przez kilkanaście godzin dziennie. Szybko zapadający zmrok, krótki dzień, dłuższa noc sprawiają, że poszukujemy takich rozwiązań, które w znacznym stopniu pozwolą nam zaoszczędzić czas. Doskonałym przykładem takiej pomocy jest quad Polaris Sportsman 570, który nie boi się pracy.
Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji UTV lub poznać ofertę quadów i pojazdów UTV wraz z dedykowanymi do nich akcesoriami, skontaktuj się z autoryzowanym punktem sprzedaży i napraw quadów w województwie Podlaskim Andzik, Anna Bereziecka, w jednej z dwóch lokalizacji: ul. Hetmańska 67, 15-727 Białystok ul. Jana Pawła II 26 lok. U3, 19-300 Ełk telefon: 515 122 959 e-mail: andzik.rowery@gmail.com na temat możliwości jakie dają pojazdy
Co w nim jest takiego, że przykuje oko każTo co wyróżnia Polarisa Sportsman spo- na rynku rozsiewacze wiosną wykorzystamy dego rolnika? Przede wszystkim to, że jest śród innych quadów to możliwość doposa- do siania lub też rozsypywania nawozów. Jeśli to quad wyposażony w homologację drogową, żenia go w dodatkowe akcesoria czyniąc go większość naszego podwórka stanowią traco oznacza, że bez problemu możemy nim jeź- pojazdem jak najbardziej wszechstronnym, wy oraz rośliny to nic nie stoi na przeszkodzić po publicznych drogach – oczydzie, aby opryskać je za pomocą spewiście jeśli posiadamy prawo jazdy kacjalnych opryskiwaczy zaczepianych pod quada. Prawdziwą zmorą jesieni tegorii B. Hak holowniczy ułatwi nam są leżące na całym placu liście – gdy transport dodatkowych przedmiotów. podłączymy do niego zamiatarkę bęCo ważne przy haku znajduje się wiązka do podłączenia, a więc zarówno dziemy mogli w prosty sposób usunąć nasz pojazd jak i przyczepa będzie je z naszej kostki lub asfaltu. Wcześw pełni oświetlona. Praca w gosponiej wspomniana wyciągarka przyda nam się również podczas prac leśnych. darstwie, to nieustanne poruszanie się Za jej pomocą wyciągniemy powalone po obłoconej nawierzchni, koleinach drzewa z miejsc ciężko dostępi często nierównych drogach prowadzących na pole. Przełączany Na quadzie Sportsman 570 zasiądą dwie osoby, więc w razie potrzeby może nych. Jak widać quad to już nie elektrycznie napęd 2x4/4x4 z zatylko zabawka do rekreacyjnej służyć jako środek na weekendowe wycieczki. wieszeniem opartym na kolumnie McPherso- użytecznym i niezastąpionym w pracach do- jazdy. Jest to pojazd z całą pewnością całona ze skokiem ponad 20cm sprawi, że droga mowych. Ogranicza nas tak naprawdę wy- roczny, w każdej porze roku znajdzie się spodo pracy będzie czystą przyjemnością. Polaris obraźnia oraz pomysł do czego miałby być sób na ich wykorzystanie. Sportsman 570 to pojazd wyposażony w jed- najczęściej wykorzystywanym. Absolutnie Quady ATV to coraz częściej nieodzowny nostkę o pojemności 567 cm³ i mocy 44 KM. koniecznym jest wyposażenie go w fabrycz- element wyposażenia gospodarstwa rolneElektryczne wspomaganie kierownicy (EPS) ną wyciągarkę z siłą udźwigu 2500 lbs, tak go. Zastosowań jego jest wiele, nawet nie oraz system hamowania silnikiem (EBS) to sy- aby można było do niego zamontować pług, sposób wszystkie wymienić. Zakup Polarisa stemy, które wpływają na większą kontrolę który może nam służyć do podgarniania pa- Sportsman 570 to decyzja, której nie sponad pojazdem, nawet podczas jazdy po nie- szy dla zwierząt. Za pomocą Sportsmana 570 sób żałować. wyposażonego w pług szybko i sprawnie odrównym, często stromym terenie. Opracowała Agnieszka Tokajuk śnieżymy nasze gospodarstwo. Dostępne Zdjęcie: Andzik
||
22
MLECZNE AGRO
WARTO WIEDZIEĆ Kręgosłup – dlaczego tak nam czasami doskwiera i jak temu zapobiegać
Ała jak boli
Dolegliwości związane z kręgosłupem – problem, który coraz częściej dotyka nie tylko osoby starsze, ale też młodych. Warto zastanowić się nad profilaktycznym podejściem do tematu. Dobrymi poradami i historią z życia wziętą podzielił się Bartłomiej Królik z Powiatowej Inspekcji Pracy w Białymstoku.
Parę lat temu poznałem rolnika. Pan Jan, od ponad 20 lat wspólnie z żoną, prowadzi gospodarstwo rolne nastawione na produkcję mleka. Kilkadziesiąt hektarów i 40 krów wymaga wielu godzin pracy dziennie. W sezonie prac polowych często trzeba pracować ponad 12 godzin. Od wielu lat pan Jan narzeka na bóle kręgosłupa. Aby zmniejszyć dolegliwości łyka tabletki i stosuje maści kojące. Jego sąsiad już od kilku lat nie pracuje w gospodarstwie. Po operacji kręgosłupa na szczęcie chodzi, ale pracować już nie może. Podejście pana Jana jest takie, że bóle kręgosłupa są nie do uniknięcia przy pracy w gospodarstwie. Ja natomiast staram się mu wytłumaczyć, że owszem w gospodarstwie nie da się uniknąć obciążania kręgosłupa. Natomiast można pracować w sposób mniej szkodliwy dla niego. A co za tym idzie i dla nas. Dbanie o kręgosłup powinno być obowiązkiem
||
Taczki czy wózek pomagają przemieszczać ciężary. Należy pamiętać, żeby ich nie przeładowywać. Łatwiej jest wozić taczkę po powierzchni utwardzonej niż miękkiej.
każdego, zwłaszcza rolników. Ale jak to robić, gdy tyle rzeczy do zrobienia? Oddaję w wasze ręce krótką instrukcję obsługi (uśmiech). Jedną z przyczyn bólów kręgosłupa jest niewłaściwe i nadmierne dźwiganie ciężarów. Pan Jan powie, że w gospodarstwie trzeba dźwigać. Że inaczej się nie da wykonać np. karmienia zwierząt. Jednak ciężary jednorazowo przenoszone mogą być mniejsze np. poniżej 25 kg, a nie 50 kg. Dźwiganie należy zastępować wożeniem wykorzystując do tego całą gamę obecnie produkowanych taczek i wózków. Ponadto, jeżeli trzeba przenieść coś w rękach powinniśmy równomiernie rozłożyć ciężar. Bardzo ważne jest również właściwe podnoszenie ciężaru. Pamiętajmy, że w czasie podnoszenia balastu pracować muszą nogi, a nie plecy (kręgosłup lędźwiowy – tu najczęściej boli!). I jeszcze jedna bardzo ważna sprawa. Przenosząc ciężar niesiemy go jak najbliżej siebie. Noszenie ciężarów pod pachą czy na ramieniu bardziej obciąża kręgosłup i jego skomplikowaną budowę. W większych gospodarstwach wskazane są rozwiązana eliminujące dźwiganie. Dotyczy
to na przykład przygotowania pasz treściwych. Taki ciąg jak magazyn zboża – młynek – mieszalnik pasz – silos lub worki – wózki – koryto, można zorganizować tak, aby nie dotykać zboża rękami. Zboże z magazynu zasysamy ssawą pneumatyczną do młynka, z młynka do zboża rurą do mieszalnika paszowego. Z mieszalnika podajnikiem ślimakowym do silosu lub na wózki paszowe. Z silosu paszowego do koryta rurociągiem lub automatem zadającym paszę. Takie rozwiązanie wymaga właściwej organizacji w gospodarstwie co wiąże się z inwestycją czasową. Jednak warto inwestować w innowacyjne rozwiązania, które pomogą nam uniknąć znacznych obciążeń kręgosłupa. Trudno było się memu znajomemu Jankowi przekonać do tych kilku prostych rad. W końcu jednak pomogło mu to zmniejszyć obciążenie kręgosłupa, na tyle, aby plecy bolały go mniej i rzadziej. Spróbujcie Państwo pójść w ślady Jana. Polecam stosowanie zasad w czasie swojej pracy. Dolegliwości znikną lub będą mniejsze, czego Państwu życzę. Zdjęcia i tekst: Bartłomiej Królik
Główny
specjalista
OIP Białystok
PRAWIDŁOWO
||
NIEPRAWIDŁOWO
Noszenie jednego wiadra mocniej obciąża kręgosłup jak noszenie dwóch wiader.
PRAWIDŁOWO
||
Podnoszone ciężary najlepiej transportujemy
z przodu ciała, trzymając blisko siebie.
MLECZNE AGRO
||
NIEPRAWIDŁOWO
Mimo identycznego ciężaru podnoszonego obciążenie pleców (kręgów lędźwiowych) może wzrastać nawet
pięciokrotnie. Dźwigamy 25 kg kręgosłup jest obciążony jakbyśmy podnosili 125 kg. Jakaż wielka różnica!
23
ZDROWIE I URODA Życie
może być piękne i pełne pasji w każdym wieku
Menopauza – naturalnie
Menopauza to naturalny etap życia kobiety. Pojawia się zazwyczaj ok. 50. roku życia i choć trudno go nie zauważyć, można sobie poradzić z jego mniej przyjemnymi konsekwencjami. Poza konsultacją ze specjalistą, który wytłumaczy zmiany jakie zachodzą w ciele kobiety i ustali odpowiednie postępowanie, pomyślmy również o naturalnej suplementacji wspierającej. Naturalne wsparcie
takie jak chrom pomagają utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi.
Ustanie miesiączkowania, nagłe uderzenia gorąca, pocenie, znużenie, problemy z zasypianiem, rozdrażnienie. To najczęściej wymieniane objawy w okresie menopauzy, a zdecydowana większość z nich może wpływać na nasze codzienne funkcjonowanie. Trudno sobie z nimi radzić nie sięgając po pomoc. Przede wszystkim tę specjalistyczną. Wsparciem służyć mogą też naturalne suplementy diety, które przyczyniają się do złagodzenia niektórych objawów towarzyszących przechodzeniu przez ten wyjątkowy okres. Zawarte w nich ekstrakty roślinne w połączeniu z witaminami i minerałami wspierają prawidłowe funkcjonowanie kobiecego organizmu.
Naturalna suplementacja
uderzenia gorąca, czy pocenie się. Ekstrakty z szyszek chmielu przyczyniają się do zmniejszenia niepokoju i drażliwości. Szafran pomaga w relaksacji oraz utrzymaniu dobrego nastroju. Lignany, obecne w nasionach lnu, wspierają utrzymanie regularnych i powszechnych wzorców oddawania moczu. Witaminy z grupy B wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego i odpornościowego. Witamina C zwiększa przyswajane żelaza, a pomagając Naturalne ekstrakty Znane ze swoich dobroczynnych właściwo- w produkcji kolagenu dba o skórę, kości, zęby ści wyciągi roślinne z koniczyny czerwonej i dziąsła. Witamina D przyczynia się do utrzypomagają zachować spokój oraz zmniejszają mania zdrowych kości i mięśni zaś minerały
PROFESJONALNA MASKA DO RĄK
GDY DRWAL IDZIE NA BAL
Maska do rąk Kosmetyki do pielęgnacji zarostu marki w postaci nasączo- Roomcays stworzone na bazie naturalnych n y c h r ę k a w i c z e k sur owców, b e z z b ę dnych d o da tków marki LC+ jest do- i parabenów, są źródłem składników skonałą domową al- odżywczych i pięknego, męskiego zapachu. ternatywą dla zabie- Zawarte w nich olejki – arganowy i jojoba gów wykonywanych – oraz masło karite odznaczają się silnym w gabinetach kos- działaniem pielęgnacyjnym, dzięki czemu metycznych. Sekre- zarost wygląda prosto jak z barberskiego tem jej skuteczności salonu. jest skoncentrowany Fot. Roomcays skład. Innowacyjna formu ła z kolage nem i elastyną przywraca skórze sprężystość i spowalnia procesy starzenia skóry. Mocznik działa nawilżająco i zmiękczająco, likwiduje uczucie przesuszenia i szorstkość, a arbutyna wyrównuje koloryt skóry i rozjaśnia przebarwienia. Maska działa również wzmacniająco na paznokcie. Fot. LC+
24
S u p l e m e n t d i e t y Ja s n u m to kompozycja starannie dobranych ekstraktów roślinnych oraz witamin, dostępny w trzech wariantach dopasowanych do konkretnych potrzeb. Pozbawiony konserwantów, substancji wypełniających i barwników syntetycznego pochodzenia. Ekstrakt z koniczyny czerwonej zawarty w Jasnum pomaga łagodzić uderzenia gorąca, pocenie się i niepokój, przyczynia się również do skrócenia czasu zasypiania. Wyciąg ze znamion szafranu w preparacie Jasnum Mood poprawia nastrój, ułatwia utrzymanie równowagi emocjonalnej oraz pomaga zmniejszyć zmęczenie. Esencja z lnu zwyczajnego w Jasnum Uro wspiera funkcjonowanie kobiecego układu moczowego. Oprac. MB, Fot. Jasnum
AKTYWNY WYRÓB MEDYCZNY
Myco help pł yn przeciw grzybicy paznokci to wygodny w użyciu preparat, który wykazuje działanie ściągające i keratolityczne, a tak że chroni przed wtórnym nadkażeniem, uniemożliwiając przenikanie drobnoustrojów do gojącej się skór y. Łagodzi objawy infekcji oraz nieprzyjemny z a p a ch ch a r a k te r y s t yc z ny dla f l o r y patogennej. Substancje zawarte w płynie t worzą ochronną barierę – izolują miejsce zastosowanego preparatu, a t y m s amy m obs z ar w y s tę p owania zmian od szkodliwych, czy drażniących czynników zewnętrznych. Fot. Myco
help
MLECZNE AGRO
ROZRYWKA Ryba morska
Krasomówca
Wioska
9 Dźwiga za pieniądze
Odgłos morza
Lodowy szpikulec
Zakrywa dziurę
Uparte zwierzę pociągowe
Mądrość płynąca z bajki Szkic
12
16
Łańcuch górski ze Śnieżką Arena grzybobrania
Zatarg, kłótnia Zespół pracowników
1
Ramka okularów
Głos kobiecy
15
Wróżba, przepowiednia
18
Kraina szczęśliwości
Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy trzy i nagrodzimy produktami Na czele marki Bostik. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres wyścigu redakcji lub mailem mleczne@skryba.media.pl. Na rozwiązania czekamy do końca grudnia 2021 r. Uwaga! W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, Cios imię, nazwisko i adres uczestnika. osta-
7
teczny
11 Film Akiry Kurosawy W oku Hutniczy się kręci ubytek
Ujemne saldo na koncie Ścisk
Jednostka długości
5
Płynie przez Piłę
Liryk Cienki, ostry krzyk
Kuzynka kruka Duchowny prawosławny
Budynek Hans, miesz- malarz, kalny dadaista Rozległa łąka
2
10 19
14 Zwierzę z bródką
Filtruje krew
Końcowy fragment sonaty
17
Sędziwy mężczyzna
3
Zespół komórek organicznych
2
3
4
5
6
7
W ręku kelnera
Antyhit Wyspa chorwacka
6 20
Rodzaj harmonii Obieżyświat
1
Casillas, Szczod- Słynny brammatemary karz Hityk prezent szpański grecki
Owoc tropikalny
Falujące zboże
4
Deska z wiązaniem
Z gondolą w powietrzu
Reklama świetlna
21 Orzeł w koronie
8
Krzywa stożkowa
13
Regresja ewolucyjna OgroOkręt dzenie Jazona
Kawalerzysta Pomieszczenie Wilhelmi Droga lub wśród dla krów Bratny drzew
Nocny motyl
Biletowa na dworcu
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Smaki Sycylii.
Część spodni Prawy dopływ Tanwi
Starcie zbrojne
BOSTIK FIXPRO
Akwaria, Witryny to silikonowy, wodoodporny klej montażowy marki Bostik dedykowany do łączenia elementów akwariów, terrariów, gablot, regałów, witryn i mebli szklanych. Tworzy trwałą, elastyczną spoinę odporną na zanurzenie i promieniowanie UV. Klej jest szczególnie polecany do wodoodpornego klejenia i uszczelniania konstrukcji szklanych oraz uszczelniania złączy w połączeniach ze szkłem, metalami (zabezpieczonymi antykorozyjnie) i ceramiką, gdzie wymagana jest odporność na wodę, np. szklanych paneli, pustaków szklanych oraz uszczelniania i spoinowania elementów fasadowych. Fot. Bostik MLECZNE AGRO
25
ROZRYWKA UŚM I ECH PROSZĘ ***
Blondynka spóźnia się do pracy. Zdenerwowany szef dzwoni do niej i mówi: – Gdzie jesteś? – Jadę do pracy, korek jest. – A jak długi? – Nie wiem, bo jadę pierwsza. ***
Uszy są po to, by śmiać się od ucha do ucha ***
– Tatusiu, czy ty wiesz, że mama jest lepszym kierowcą od ciebie? – Chyba żartujesz? – Uwierz mi. Sam mówiłeś, że przy zaciągniętym hamulcu ręcznym samochód nie ruszy z miejsca, a mama wczoraj przejechała prawie 15 kilometrów!
***
Przychodzi krowa do lekarza – uśmiech od ucha do ucha. – Co pani taka rozbawiona? – Nie wiem. To chyba po trawie. ***
Właśnie dowiedziałam się, że jestem piękna, inteligenta i bogata, tylko przechodzę to bezobjawowo.
Przychodzi kura do kury: *** – Dzień dobry, jest mąż? Spotkanie w lesie – lew zbiera *** – A jest, jest – jak zwykle, grze- towarzystwo i mówi: Mąż wchodzi na wagę łazien– Teraz podzielimy się: mą- kową i z całej siły wciąga brzuch. bie przy aucie. *** dre zwierzaki na prawo, a ładne Żona patrzy na to z politowaniem i pyta: Dwie muchy grają w piłkę nożną na lewo. – Myślisz, że ci to pomoże? I tak sowa biegnie na prawo, w filiżance. Po jakimś czasie jedna – Oczywiście, że pomoże. Tylmówi do drugiej: staraj się bardziej, inne zwierzaki za nią. Pozostałe bo za tydzień gramy w pucharze. na lewo, a żaba została na środku ko w ten sposób mogę zobaczyć – No i co ty żaba robisz? ile ważę. *** – No przecież się nie rozdwoję!!! Do Nowaków przyjechała w od*** wiedziny babcia: *** Ktokolwiek uważa, że pieniądze – Wnusiu, dobrze się chowasz? szczęścia nie dają... Koń pyta drugiego (ślepego): – Staram się – wzdycha Pawe– Proszę przelać je na moje – Bierzesz dziś udział w biegu konto. łek – ale mama i tak zawsze mnie z płotkami? – Nie widzę żadnych znajdzie i wykąpie. *** przeszkód. *** Na kursie praU weterynarza dzwoni telefon. *** wa jazdy – Panie doktorze, naszą Misię uc zeń py t a Na miejscu ukąsiła pchła! instruktora: zjawia się – Czy to pies, czy to kot? – Ile jeszcze policjant. – Owad, panie doktorze, owad! żebym dobrze – No to komu jeździł? m a m d a ć *** – Trzy. mandacik? Pani pyta dzieci w szkole: – Godziny? Na to krowa: – Jak i jes t naj więk s z y las – Nie auta. – Muuuu na świecie? Jesienne odloty – Las Vegas – odpowiada Jasio.
26
***
Zima, pada śnieg. Po lesie chodzi podenerwowany niedźwiedź. To złamie choinkę, kopnie w drzewo, pogoni wilka – ogólnie – mocno wkurzony. Chodzi i gada: – Po co ja piłem tę kawę we wrześniu… ***
Py ta gospodarz nowego sąsiada: – A krowy macie? – Mamy. – A świnie chowacie? – A przed kim? ***
Trzy koleżanki z biura przychodzą w odwiedziny do czwartej, leżącej w szpitalu. – I co, dajecie sobie radę beze mnie? – pyta chora. – Podzieliłyśmy twoją robotę i jakoś leci. Zosia robi na drutach, Jola parzy kawę, a ja zabawiam szefa. ***
Przychodzi baba do lekarza i mówi: – Panie doktorze, mam nadciśnienie, niedowład prawej ręki, reumatyzm, sklerozę, miażdżycę i cukrzycę.. – O jej. A jest coś, czego pani nie ma? – N i e m a m z ę b ó w, p a n i e doktorze.
MLECZNE AGRO
33
34
tel. 606 100 314
Prasoowijarki, prasy, owijarki, kosiarki, zgrabiarki
Kontakt w sprawie maszyn: tel. 606 100 314
www.bmdanex.pl
e-sklep: www.edanex.pl
