Podlaskie Agro Nr 1 (126)/2023

Anna i Marek Sienkiewiczowie z Czarnej Wsi Kościelnej, laureaci AgroLigi 2022

Q AKTUALNOŚCI

W NUMERZE:

Q Pierwsza Podlaska Aukcja Bydła Hodowlanego str. 4

Q Ministerstwo rolnictwa wspiera gospodynie str. 6

Q Noworoczna Gala Agrobiznesu w Warszawie str. 8

Q HODOWLA

Q Zaburzenia rozrodu w stadach mlecznych str. 10

Q Stadnina w Janowie Podlaskim hoduje krowy str 12

Q UPRAWY

Q Przegląd odmian kukurydzy na ziarno str. 18

Q MASZYNY

Q Nowa oferta w firmie Max-Rol str. 26-27

Q WARTO WIEDZIEĆ

Q Wizyta u laureatów AgroLigi 2022 str. 28

Q Zmiany w skierowaniach na rehabilitację KRUS str. 30

Q Koło Gospodyń Wiejskich w Spiczkach str. 32

Q MOTORYZACJA

Q Kup quada i odzyskaj VAT str. 24

Q ZDROWIE

Q Metody zatrzymywania krótkowzroczności str. 36

Q ROZRYWKA

Q Krzyżówka str. 37

Q Humor str. 38

Zdjęcie na okładce: Anna i Marek Sienkiewiczowie fot. prywatne archiwum państwa Sienkiewiczów

DRODZY CZYTELNICY

Oddajemy w Państwa ręce pierwsze tegoroczne wydanie Podlaskiego Agro. Choć teoretycznie mamy zimę, aura jest jednak bardziej jesienna – deszczowa, ponura i nostalgiczna. By wyrwać się choć na chwilę z tego marazmu proszę wrócić na naszą okładkę. Od razu lepiej, prawda?

Witają Państwa Anna i Marek Sienkiewiczowie z Czarnej Wsi Kościelnej, nasi ubiegłoroczni laureaci AgroLigi, których udało się nam odwiedzić pod koniec ubiegłego roku. To bardzo pozytywni i gościnni ludzie, kultywujący nasze polskie tradycje. Ich dumą są kiszonki, które zostały wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Więcej o pani Ani i panu Marku oraz ich wyrobach w artykule „Jak u mamy”.

Pozostając w temacie polskich tradycji piszemy o starcie pilotażowego programu „Cyfrowe Koła Gospodyń Wiejskich”. Program ten realizowany jest w dwunastu miejscach w Polsce. Powiat łomżyński jest pierwszym w naszym województwie. Dzięki niemu do kół gospodyń wiejskich trafiło pierwszych dwanaście tabletów. – Chcemy umożliwić członkom kół promowanie swojej działalności w Internecie. W dzisiejszych czasach niektórzy zapominają o tradycjach i wartościach, w których wyrośliśmy, a które są naszą siłą. Doceniajmy kulturę, tradycje, lokalne smaki, zwyczaje i twórczość. Polska słynie z tych korzeni – mówił Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, który razem z Markiem Olbrysiem, wicemarszałkiem Województwa Podlaskiego, przekazywał pierwsze laptopy. Podlaskie Agro podpisuje się pod tymi słowami. Nasze polskie tradycje są niezwykle cenną spuścizną, pozostawioną nam przez przodków. Nie pozwólmy im zginąć! Serdecznie zapraszamy koła gospodyń wiejskich do kontaktu z nami. Chętnie Was odwiedzimy i opiszemy Waszą działalność.

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok www.podlaskieagro.pl, e-mail: biuro@podlaskieagro.pl

 p. o. Redaktor naczelny: Marzena Bęcłowicz, mbeclowicz@skryba.media.pl, tel. 505 105 970

 Redakcja: Barbara Klem

 DTP: Jan Kitszel

 Kierownik biura reklamy: Sebastian Rutkowski tel. 503-039-455

Justyna Ostaszewska tel. 791-792-016

Joanna Kaczanowska-Sawicka tel. 662-234-788

Andrzej Niczyporuk tel. 501-303-181

 Wydawca: Wydawnictwo Skryba  Druk: Bieldruk Białystok  Nakład: 16.000 egz.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

Uzupełnić wszystkie niedobory

Linia produktów ProVit H

• Mieszanka paszowa uzupełniająca mineralna z dodatkiem żywych kultur drożdży.

Informujemy też Państwa, że Podlaskie Agro, kolejny raz zostało patronem medialnym imprez organizowanych przez Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie. Pierwsza odbędzie się w dniach 1-2 kwietnia i będą to Wiosenne Targi Ogrodnicze oraz Podlaskie Targi Odnawialnych Źródeł Energii. Pełny kalendarz imprez opublikujemy w kolejnym – marcowym – wydaniu naszej gazety. Już dziś cieszymy się na możliwość uczestniczenia w tych wydarzeniach i przede wszystkim – na spotkania z naszymi Czytelnikami i reklamodawcami. Marzena Bęcłowicz, p o redaktora naczelnego

Z perfekcyjnym Selenem dla krów o wysokiej wydajności!

• Dla długotrwałej wysokiej wydajności w laktacji. Wspiera funkcjonowanie żwacza.

• Z efektywnym dodatkiem biotyny i wysokoprzyswajalnymi mikroelementami w postaci chelatów glicynowych.

Bydło pod młotek

Cieliczka z Podlasia, która była wystawiona za tysiąc złotych, z dobrym rodowodem, została sprzedana do województwa mazowieckiego za... Za trzy razy więcej – 3 tys. zł. Pod młotek poszło 29 zwierząt. Była okazja powalczyć o „hodowlane perełki”. Prezentowane sztuki pochodziły z topowych podlaskich gospodarstw. Nowych właścicieli znalazła ponad połowa wystawionych zwierząt.

Do Sokół przyjechali hodowcy z całego regionu i nie tylko. Aukcję zorganizowano w nowo wybudowanym Centrum Wystawienniczo-Targowym w Sokołach. To premiera obiektu w tym charakterze, ale jakże udana. Infrastruktura jest idealna do przeprowadzenia aukcji bydła hodowlanego, niezależnie od panujących warunków atmosferycznych.

O obiekcie pisaliśmy już w poprzednich wydaniach, przypomnijmy więc tylko krótko: to ponad 1,3 tys. m² w dwóch ogrzewanych halach, pomieszczenia biurowe, trybuny, boksy, odnawialne źródła energii oraz zaplecze sanitarno-techniczne. Centrum spełnia wszystkie wymogi do prowadzenia handlu zwierzętami. Rolnicy podkreślają, że właśnie takiego miejsca potrzebowali.

Podlaska Aukcja Bydła Hodowlanego odbyła się z inicjatywy Podlaskiego Związku Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Wszystkie wystawione sztuki pochodziły ze stad objętych oceną wartości użytkowej Federacji. Hodowcy przywieźli 18 jałowic, najwięcej bo po pięć pochodziło ze stad

państwa Żochowskich i Tomasza Cieślika. Dziesięć cieliczek przywiózł Tadeusz Stelęgowski. Można było wylicytować również buhaja hodowlanego Hager ST – jego cena wywoławcza to 12 tys. zł.

Zwierzęta oglądano na stanowiskach tuż przed licytacją. Następnie, odpowiednio przygotowane, zaprezentowano na ringu. Aukcję poprowadził Mieczysław Kopiczko z Tomaszem Kostro – z Federacji. Emocje towarzyszące wartkiej licytacji z pewnością podniosły temperaturę w hali. Najwyżej wylicytowana jałówka to Roksana 32 Macieja Żochowskiego. Kosztowała 12.300 zł, przy cenie wywoławczej

9.500 zł. Dobrą cenę, bo 11.600 zł, uzyskała również Veela771 Anny Żochowskiej. Cieliczki licytowano nawet po 3 tys. zł, wszystkie znalazły nowych właścicieli.

Oddane w tym roku do użytku hale w Sokołach służą nie tylko hodowcom.

– Obiekt jest wielofunkcyjny – potwierdza

Józef Zajkowski, wójt gminy Sokoły. – Odbył się już tu handel żywnością ekologiczną i kilka konferencji. Na taki charakter obiektu

jesteśmy nastawieni i jesteśmy z niego dumni. Goście przyjechali z całej Polski, a bydło sprzedawali nasi lokalni rolnicy – to kolejna wartość dodana. Kiedy otwierałem Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Dworakach Staśkach, to przez pierwsze lata było tam po kilkoro pacjentów. Ludzie nie wierzyli, że to dobra inwestycja, a ja mówiłem, że ma charakter rozwojowy. Dziś przebywa tam 160 osób i jestem z tego powodu przeszczęśliwy. Poprzez Centrum spełniłem swoje kolejne marzenie. Dziesięć lat temu obejrzałem aukcje w Niemczech, byłem tam z grupą ludzi: z projektantem, architektem, informatykiem. Gdy po powrocie do Polski pojechaliśmy z takim pomysłem do Federacji do Jeżewa, to się z nas śmiali. Powiedziałem, że ja to i tak zbuduję, i zbudowałem. Jestem spełniony. Mamy to, o co mi chodziło. Mogą z tego korzystać rolnicy z Podlasia i spoza regionu. No i oczywiście nie same aukcje bydła będziemy organizować.

Pierwsza Podlaska Aukcja Bydła Hodowlanego odbyła się w grudniu 2022 r. w Sokołach

To pierwsza taka licytacja w tej części Polski. Do Sokół przyjechali hodowcy z różnych stron regionu i kraju.

Ministerstwo rolnictwa wspiera koła gospodyń wiejskich

Cyfrowe gospodynie

Pierwszych dwanaście tabletów z ponad stu, trafiły do kół gospodyń wiejskich. Przekazali je 23 stycznia w Jedwabnem Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z Markiem Olbrysiem – wicemarszałkiem Województwa Podlaskiego. To na naszym terenie start pilotażowego programu „Cyfrowe Koła Gospodyń Wiejskich”.

– Koła gospodyń, rosną jak grzyby po deszczu i w małych społecznościach często tworzą twórcze i aktywne „służbowe małżeństwa” z jednostkami OSP – mówił Marek Olbryś. – Cyfryzacja da im jeszcze lepszy dostęp do wiedzy, możliwość komunikowania się ze światem, odbywania szkoleń, będzie dodatkowym czynnikiem integracji społecznej.

Pilotażowy program szkoleń i bezpłatnego przekazywania tabletów kołom realizowany jest w dwunastu miejscach w Polsce. Powiat łomżyński jest pierwszym w województwie podlaskim.

– Chcemy zaktywizować panie i panów z kół i umożliwić im promowanie swojej działalności w Internecie – informował Adam Andruszkiewicz, który jest także podlaskim posłem. – Jeżeli to przyniesie dobre skutki, program będzie rozszerzany. W dzisiejszych czasach niektórzy zaczęli zapominać o tradycjach i wartościach, w których wyrośliśmy, a które są siłą Polski. Zaczynamy doceniać kulturę, tradycję, lokalne smaki, zwyczaje, twórczość. Polska słynie z tych korzeni, które dają nam siłę. Poseł Kazimierz Gwiazdowski wskazał, że rozwój kół będzie jeszcze bardziej wspierany przez rząd.

– Będzie to od 8 do 10 tys. zł zależnie od liczebności kół. Koła to jedno ze źródeł rozwoju małych gmin i wsi i nie tylko w zakresie kultury i oświaty, ale także inicjatyw społecznych czy inwestycji. Kiedy już mówimy

Redakcja „Podlaskiego Agro” popiera inicjatywę i chcę nas samych pochwalić, bo od dobrych paru lat wspieramy koła gospodyń wiejskich. Mamy dla was miejsce i w każdym wydaniu gazety prezentujemy jedno z kół z naszego regionu. Przypominamy więc, zgłaszajcie się do nas.

o cyfryzacji, to ja też z przyjemnością „lajkuję” koła, a do tego w Mścichach należę.

Podczas potkania w Jedwabnem swoje „wizytówki” przygotowało siedem kół z gmin Jedwabne, Piątnica i Łomża. Były wspaniałe smakołyki, plastyczne i rękodzielnicze

– Działalność w kole daje nam satysfakcję. Częściej się spotykamy, rozmawiamy, coś wspólnie robimy. Tablety to jak najlepszy pomysł, ale przede wszystkim zależy nam na nauce. Niektóre z nas nie potrafiły obsługiwać takich urządzeń i dopiero teraz bardzo wiele się nauczyły – mówiła Dorota Milewska z KGW Kuczewianki Kucze

Wielkie, a Marta Arciszewka z Orlikowa uważa, że to pomoże w rozwoju jej koła.

Janina Rogowska z koła Grądowiacy też jest zachwycona cyfrowym programem i działalnością kół. – Po pracy to jest drugie życie, a dla nas emerytów, to jest w ogóle odskocznia od rzeczywistości. Te nowe umiejętności są dla nas bardzo ważne. Mam 70 lat i nie umiałam nic, a dzisiaj umiem zrobić i przesłać zdjęcie, znaleźć odpowiednią stronę – powiedziała

BarBara kleM

Fot województwo podlaskie

Rozmawiają gołębiarze, zapraszamy psy, koty, kury... (uśmiech).

Warunki doceniają rolnicy, którzy zimą mają więcej czasu na wyjazdy, wystawy, konferencje i aukcje. Tego typu wydarzenia na zewnątrz, przy takiej pogodzie są niemożliwe. 11 grudnia przeszedł do historii

– to był ważny dzień dla podlaskich hodowców. To doskonała promocja gospodarstw i możliwość zaprezentowania materiału hodowlanego. Pierwszą aukcję hodowcy zaliczają do udanych i już zaplanowali kolejną. Druga Podlaska Aukcja Bydła Hodowlanego w Centrum Wystawienniczo-Targowym w Sokołach odbędzie się 19 lutego 2023 r. W imieniu organizatorów, serdecznie zapraszamy

wszystkich zainteresowanych, szczególnie sprzedających i biorących udział w licytacji. Zachęcamy do zgłaszania sztuk bydła, które wezmą udział w aukcji w kilku kategoriach: krowa, jałowica cielna, cieliczka, buhaj hodowlany, a także jako nowość, odbędzie się aukcja zarodków z polskich hodowli.

Szczegóły: tel. 502 489 215

Marlena zareMBa, pFHBipM region oceny wscHód

Noworoczna Gala Agrobiznesu w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Przepis na współpracę

Najlepsi rolnicy i agroprzedsiębiorcy z całego kraju pojawili się 19 stycznia br., po trzyletniej przerwie wynikającej z pandemii, w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie na Noworocznej Gali Agrobiznesu oraz poprzedzających ją konferencjach pt. Konfrontacje „Drogi do AgroSukcesu”.

Na tegorocznej Gali Agrobiznesu nie zabrakło czołowych polskich rolników oraz przedstawicieli polskiego agrobiznesu – laureatów ogólnopolskich konkursów Agroprzedsiębiorca RP i AgroLiga, reprezentantów wielu instytucji centralnych i regionalnych związanych z sektorem gospodarki żywnościowej oraz m.in. przedstawicieli Kancelarii Prezydenta RP, parlamentu, doradztwa rolniczego, dyplomacji, mediów ogólnopolskich i regionalnych. Gośćmi honorowymi byli m.in. ministrowie rolnictwa – absolwenci SGGW. Liczną reprezentację miało także nasze województwo, ponieważ ponad sto osób skorzystało z zaproszenia Andrzeja Remisiewicza, wiceprezydenta Stowarzyszenia AgroBiznesKlub, przedsiębiorcy i właściciela firmy Trans-Rol i zjawiło się na uroczystości.

Konfrontacje „Drogi do AgroSukcesu” są cyklem spotkań prowadzonych na siedmiu wydziałach SGGW, podczas których zasłużeni rolnicy, przedsiębiorcy i samorządowcy rozmawiają o różnych zagadnieniach związanych z nowoczesnym rolnictwem, a także o źródłach ich sukcesów gospodarczych. Można było spotkać się z Moniką i Tomaszem Cieślikami oraz rodziną państwa Żochowskich, którzy opowiedzieli

o swoich gospodarstwach oraz o ważnej inicjatywie dążącej do rozpropagowania produkcji i konsumpcji mleka A2. Józef Zajkowski, wójt gminy Sokoły, przedstawił zasady funkcjonowania nowo otwartego Centrum Wystawienniczo-Targowego w Sokołach oraz opowiedział o inicjatywie pn. Rolnicza Dolina Wodorowa. Podczas spotkania prowadzonego przez Andrzeja Remisiewicza, można było porozmawiać ze Stanisławem Najdą, twórcą i współwłaścicielem firmy Sonarol, który z Mariuszem Kornegą, dyrektorem handlowym odpowiedzialnym za zakład produkcji maszyn rolniczych opowiedzieli o drodze do sukcesu.

– Spotkania były okazją do nawiązania ściślejszej współpracy Uczelni, a przede wszystkim studentów z przedsiębiorcami – mówił Andrzej Remisiewicz, współorganizator wydarzenia.

Po zakończonych konferencjach uczestnicy spotkania zebrali się w Auli Kryształowej SGGW, gdzie odbyła się oficjalna część Gali. Wydarzenie rozpoczęło się od nagrodzenia laureatów Konkursu Agroprzedsiębiorca RP 2022-2023. Ogłoszono też Ranking AgroKlasa ODR 2022, w którym jedno z pierwszych miejsc zdobyły Wiadomości Rolnicze wydawane przez Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie.

Galę uświetnił występ zespołu Harmonica z Sokół. Artyści pojawili się tam na zaproszenie Andrzeja Remisiewicza. Ich występ wywarł ogromne wrażenie nie tylko na polskich gościach, ale także na przedstawicielach ambasad innych państw.

Reprezentację województwa podlaskiego wspierali swoją obecnością Tomasz Madras i Bogusława Szczerbińska, wicewojewodowie podlascy, Jadwiga Zabielska, dyrektor Podlaskiego Oddziału KOWR, Katarzyna Roszkowska, p.o. dyrektora ARiMR w Łomży oraz burmistrzowie, wójtowie i samorządowcy z województwa podlaskiego.

Warto dodać, że Grażyna i Andrzej Remisiewicz wspólne wyjazdy na wiele wydarzeń związanych z rozwojem i promocją polskiego rolnictwa organizują od 2007 r. Robią to z serca, a możliwość wspólnego spotkania z innymi sprawia im ogromną przyjemność.

– Przez te 15 lat, na różnego rodzaju uroczystościach, było z nami ok. 4,5 tys. osób. Żeby je organizować, trzeba być fanatykiem albo prawdziwie kochać ludzi. Odważę się sobie i żonie przypisać to drugie. Prawdziwie kochamy drugiego człowieka. Lubimy też dzielić się z innymi, nie tylko brać, ale i dawać. Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy przyjęli nasze zaproszenie, a szczególne słowa wdzięczności kierujemy do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, który sfinansował przejazd dwóch autokarów do Warszawy – podsumował Andrzej Remisiewicz. tekst i Fot joanna czarkowska, trans-rol

Część reprezentacji naszego województwa na Noworocznej Gali Agrobiznesu w SGGW w Warszawie.

Laureaci, po odbiór wyróżnień, przechodzili przez szpaler tworzony przez wcześniejszych laureatów konkursu, w tym m.in. Grażynę i Andrzeja Remisiewicz – Wybitnych Agroprzedsiębiorców 2020-2021.

Zaburzenia rozrodu w stadach mlecznych

Stołówka, a porodówka

Każdy błąd żywieniowy lub hodowlany pociąga za sobą konsekwencje, w postaci obniżenia zdrowotności stada, parametrów mleka czy też rozrodu. Warto myśleć strategicznie i zarządzać stadem odpowiedzialnie.

Dzisiejszy rynek i cała rzeczywistość gospodarcza wymusza na hodowcach podejmowanie działań ukierunkowanych na tworzenie i wzrost wartości ich gospodarstw. Maksymalizacja zysków z prowadzonej działalności stała się nadrzędnym celem. Jednocześnie praca nad tymi zyskami może posłużyć do zdobycia innej ważnej korzyści – rozwoju. Dążąc do celu, hodowcy bydła mlecznego zmuszeni są podejmować ważne, a niekiedy kluczowe ekonomicznie decyzje.

Przy wszystkich zaburzeniach rozrodu pojawiają się wspólne mianowniki:

„ ujemny bilans energii

„ ilość i rodzaj białka w dawce pokarmowej

„ żywienie mineralno-witaminowe

Jako doradca żywieniowy Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, spotykam się często z problemem rozrodu w stadach mlecznych. Wysoka wydajność krów, dodatkowo niezrównoważona żywieniowo, może oddziaływać negatywnie na ich zdrowie i obniżać płodność. Jak bardzo ten temat jest ważny, potwierdzają różne zestawienia i analizy, wskazujące, że brakowanie krów z powodu zaburzeń płodności wynosi aż 35-40%. Stan rozrodu odzwierciedla przypadki różnych nieprawidłowości występujących w stadzie. Warto więc go monitorować i analizować na bieżąco. Nieregularne wycielenia, przedłużający się okres międzywycieleniowy istotnie pogarszają efektywność produkcji. Jeśli chcemy uzyskiwać dochody z mleka musimy nauczyć się przede wszystkim liczyć. Dotyczy to zarówno cen pasz, jak i leczenia czy inseminacji.

Prowadząc analizę swojego stada szybko dojdziemy do wniosku, że lepiej zapobiegać pewnym zdarzeniom, niż ponosić koszty leczenia. Na pewnych etapach produkcji nie warto oszczędzać. Jeżeli ma to miejsce, to jest to oszczędność tylko pozorna. Pamiętajmy, że właściwe zarządzanie rozrodem eliminuje zwiększone koszty weterynaryjne. Również straty związane ze zwiększonym użyciem nasienia lub mniejszą liczbą cieląt oraz wydłużającym się okresem nieprodukcyjnym. Co więcej niepłodność wiąże się z eliminacją sztuk i koniecznością remontu czyli odtwarzania stada,. To dodatkowe koszty zakupu zwierząt na rynku.

Ponieważ płodność jest cechą o niskiej odziedziczalności (ok. 20%), największy wpływ (ok. 80%) na zaburzenia rozrodu mają szeroko rozumiane czynniki środowiskowe. W tym czynnik pokarmowy uważany jest za jeden z najistotniejszych. Poniżej przedstawiam dwa zaburzenia zależne od żywienia krów.

Brak rui, ciche ruje

Zaburzenia w przebiegu rui są szczególnie dokuczliwe w okresie pierwszych miesięcy po porodzie. Okres bezrujowy jest najczęściej następstwem nieprawidłowego żywienia krów. W szczególności niedostatecznego pokrycia zapotrzebowania na energię. Braki

energii są powodem między innymi nieczynności jajników (jajniki są wtedy małe, gładkie, twarde, podobnej wielkości, bez wyczuwalnych pęcherzyków, co powoduje niski poziom progesteronu we krwi).

Niedostateczne pokrycie zapotrzebowania na mikroelementy (np. selen, jod, cynk) oraz witaminy (głównie A, E, beta karoten) związane jest ze znacznym pogorszeniem funkcjonowania układu odpornościowego. Wynikiem tych zaburzeń mogą być infekcje dróg rodnych, stany zapalne błony śluzowej macicy, prowadzące do powstania tzw. ciałka żółtego przetrwałego, a w konsekwencji do wydłużenia okresu bezrujowego.

Ciche ruje, to brak lub bardzo słabo widoczne zewnętrzne objawy popędu płciowego. Po raz kolejny głównym czynnikiem żywieniowym, wpływającym

Powodzenie w rozrodzie zależy w głównej mierze od zasuszenia. To tam zaczyna się kolejna laktacja i kolejny cykl rozrodczy.

na występowanie cichych rui, jest deficyt energii w okresie okołoporodowym. Następstwem tego jest mniejsza częstotliwość uwalniania GnRH, ograniczone uwalnianie hormonów gonadotropowych, osłabiony wzrost pęcherzyków jajnikowych, mniejsza synteza estrogenu, a więc brak dostatecznie wyraźnych objawów rui. Trzeba w tym miejscu zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Do syntezy estrogenu konieczny jest cholesterol. Ten z kolei produkowany jest właśnie w wątrobie. Zaburzenia metaboliczne, głównie o podłożu energetycznym (stłuszczenie wątroby, ketoza) mogą być przyczyną małej syntezy cholesterolu a tym samym estrogenów.

Kolejnym powodem cichych rui może być nadmiar białka ogólnego w dawce pokarmowej. Wynika to przede wszystkim z negatywnego wpływu amoniaku i mocznika w procesach rozrodu. Detoksykacja

amoniaku w wątrobie wymaga udziału energii, co pogłębia jej ujemny bilans. Ważna jest bezwzględna zawartość białka ogólnego ale także rodzaj białka.

Zamieranie zarodków

Obok zaburzeń

cyklu rujowego, zamieranie zarodków stanowi jeden z najważniejszych problemów w rozrodzie. Zwróćmy uwagę, że aż ok. 80% wszystkich przypadków śmierci zarodków dotyczy przypadku ich wczesnego zamierania (do 16-19 dnia ciąży). Natomiast ok. 1015% strat odnosi się do późnego zamierania zarodków (do 42 dnia ciąży). Z żywieniowego punktu widzenia największy wpływ na zamieranie zarodków ma ujemny bilans energii. Powoduje on przede wszystkim zmniejszoną ilość progesteronu we krwi (hormon utrzymujący ciążę) oraz obecność we krwi ciał ketonowych – „trujących” dla zarodka. Nadmiar białka (zwiększany często nieświadomie ponieważ nieznana jest zawartość białka w paszach) powoduje zwiększenie koncentracji amoniaku i mocznika we krwi.

To zaś może obniżać pH błony śluzowej macicy i zmniejszać szanse na implantację i przeżycie zarodka. Żywienie mineralno-witaminowe zmniejsza prawdopodobieństwo zamierania zarodków.

Dlatego szczególną uwagę należy

zwrócić na prawidłowe bilansowanie zawartości antyoksydantów – witamina E, selen. Nie można pominąć możliwych niedoborów cynku, jodu czy miedzi istotnych dla układu odpornościowego krów.

Reasumując. Przy pojawiających się kłopotach z rozrodem konieczna jest analiza parametrów mleka. Nic prostszego, jeśli hodowca współpracuje z PFHBiPM. Organizacja ta, prowadzi ocenę wartości użytkowej w kierunku cech produkcji mleka, i w ramach realizowanej usługi dostarcza hodowcom narzędzia niezbędne w efektywnym zarządzaniu stadem, w tym rozrodem krów mlecznych. W ofercie dostępne są dwa bezpłatne Raporty Wynikowe – stad i próba oraz odpłatne, specjalistyczne, bo nakierowane na analizę konkretnych aspektów w chowie krów – rozwód (RW-3) i żywienie (RW-11). Monitoring i prowadzona przez PFHBiPM ocena parametrów mleka i wskaźników rozrodu opiera się o rzetelne dane każdej krowy w stadzie. Wspomniane powyżej raporty są doskonałym i łatwym do interpretacji materiałem odzwierciedlającym przemiany zachodzących w organizmie krowy.

Hodowco, kwestie rozrodu krów to „temat rzeka”. Warto w swoim stadzie notować, analizować i kalkulować. Jeżeli jednak problemy się powtarzają i trudno ci samodzielnie sobie z nimi poradzić, nie możesz znaleźć sposobu na ich eliminację, skontaktuj się z doradcami PFHBiPM. Służymy pomocą i wsparciem.

tekst: anna jatkowska doradca ds żywienia pFHBipM zdjęcia: pFHBipM

Wiarygodne, powtarzalne i porównywalne informacje są dzisiaj niezbędne, a kompleksowa wiedza o stadzie konieczna, bo pozwala reagować. Dzięki raportom łatwo odnajdujemy „słabe punkty” i miejsca gdzie ewentualnie popełniamy błąd.

Błędy żywieniowe i ich konsekwencje, mogą skutkować problemami z rentownością gospodarstwa.

kiszonka

gotowa

11C33 – z technologią stabilizacji tlenowej Rapid React™ przeznaczony do zakiszania całych roślin kukurydzy.

Przyspiesza fermentację zakiszanego materiału oraz zapewnia stabilność tlenową po otwarciu silosu.

Kiszonkę cechuje wysoka smakowitość oraz świeży przyjemny zapach.

Skarmianie można rozpocząć już po 7 dniach od przygotowania!

HODOWLA

Hodowla krów mlecznych w Janowie Podlaskim

Nie tylko konie

Stadnina Koni Janów Podlaski słynie głównie z hodowli koni czystej krwi arabskiej, których ma prawie 350 oraz –mniej znanych w świecie, choć równie znakomitych i niezwykle utalentowanych sportowo – koni rasy angloarabskiej i tu przykładem jest Artemor – złoty mistrz olimpijski z Moskwy w 1980 r. Ale... kto pracuje na te konie?

Takim, trochę zaczepnym pytaniem, chcielibyśmy pokazać Wam kulisy Stadniny. Bo tam na zapleczu, nie podziwiane tak, jak konie, pracują krowy. „Nasze” krowy mleczne. I o nich będzie ta świąteczna historia.

Ważnym strategicznie działem w janowskiej Stadninie jest bez wątpienia hodowla bydła. Znajduje się tu stado ponad 640 sztuk bydła popularnej w Polsce holsztyńsko-fryzyjskiej rasy mlecznej, w tym 310 krów dojnych o średniej wydajności 10.500 kg mleka. Docelowo planowane jest zwiększenie obsady do 360 sztuk. Bydło utrzymywane jest w oborach wolnostanowiskowych. Krowy dojne „mieszkają” w głównej oborze na 300 legowisk i dodatkowej małej – na 48 sztuk. Obora wyposażona jest w halę udojową typu rybia ość 2x12 stanowisk firmy DeLaval. Andrzej Król, główny zootechnik ds. hodowli bydła

w Janowie Podlaskim ze swoim zespołem, nieustannie opiekują się krowami i utrzymaniem wysokich parametrów mleka, ponieważ mają one bezpośredni wpływ na uzyskiwaną cenę za mleko. Obecnie tłuszcz to 4,1-4,24%, białko 3,55-3,69%, liczba komórek somatycznych 250-350 tys., a ogólna liczba bakterii 10 tys. Zwracają oni szczególną uwagę na właściwe żywienie wysoko wydajnych krów, by w pełni wykorzystać ich potencjał produkcyjny. Krowy karmione

są dwa razy dziennie, całkowicie wymieszaną dawką TMR. Zawiera ona:

kiszonkę z kukurydzy, kiszonkę z traw, kiszonkę z lucerny, kiszone ziarno kukurydzy, śruty (sojową, rzepakową i z pszenżyta), glicerynę, dodatki mineralno-witaminowe i buforujące (kreda pastewna,kwaśny węglan sody) według ustalonych dawek dla poszczególnych grup technologicznych. Stadnina to również gospodarstwo rolne o powierzchni ponad 1.700 ha, którego zadaniem jest produkcja pasz na własne potrzeby. Rocznie dla samego bydła w Stadninie Koni Janów Podlaski, przygotowywana jest z upraw własnych kiszonka z kukurydzy – 5 tys. ton, kiszonka z traw – 2 tys. ton, kiszonka z lucerny 2 tys. ton, śruta z pszenżyta 400 ton, kiszone ziarno z kukurydzy 500 ton. W ramach poprawy dobrostanu zwierząt, w 2021 r. przeprowadzony został remont głównej obory. Wymieniono blaszany dach na izolowaną płytę wielowarstwową. Zainstalowano również nowe maty legowiskowe i wygrodzenia (agrafki). W oborze zamontowane są poidła o dużej pojemności (podgrzewane zimą) i wentylatory poprawiające mikroklimat

Pełny przegląd stada pod kątem identyfikacji, wydajności, kontroli zdrowia zapewnia system zarządzania stadem Delpro. Do wykrywania rui służą respondery firmy Gea.

Cielęta utrzymywane są w indywidualnych budkach pod zadaszoną wiatą, osłoniętą od wiatrów siatkami przeciwwietrznymi.

w okresie upałów. Krowy zasuszone oraz jałówki cielne utrzymywane są w przestronnej oborze powstałej po adaptacji wiaty na słomę.

Bydło jest pod kontrolą użytkowości mlecznej prowadzoną przez Polską Federację Hodowli Bydła i Producentów Mleka. Za doradztwo żywieniowe odpowiada przedstawiciel firmy Blattin King. Andrzej Król zwraca szczególną uwagę na żywienie cieląt i młodzieży wychodząc z założenia, że dobrze odchowane jałówki, to droga do wysokowydajnych krów. Cielęta pojone są przez pięć dni mlekiem matki, a następnie preparatem mlekozastępczym. Od urodzenia cielęta mają dostęp do wody w wiaderkach i paszy stałej typu musli i starter.

Tyle o krowach, to wiedza – której, jak zakładam – nie mieliście. Nie można jednak o Janowie bez koni. Tak więc... Koń arabski hodowany w Stadninie słynie ze swojej urody i wdzięku, a także dzielności. Wśród największych sław pokazowych znajdują się między innymi czempioni świata czy Europy. Imiona takie jak Pianissima, Pinga, Euzona, Barok, Piaff czy Pogrom znane są nie tylko hodowcom koni arabskich. To tutaj urodził się pierwszy rekordzista polskich aukcji, niezwykle urodziwy i szlachetny syn Czorta, sprzedany do USA w 1981 r. za kwotę 1.000.000,00 $ ogier EL Paso. Janowskie araby odnoszą również sukcesy na torach wyścigowych, wygrywając najsłynniejsze gonitwy takie jak Oaks, Derby arabskie czy Porównawcza. Do grona najwybitniejszych koni wyścigowych zaliczyć można między

innymi: Bandolero, Saszetkę, Sarmację, Suzanę, Severusa czy Salsę.

Stadnina przyciąga nie tylko miłośników koni arabskich, ale również turystów podziwiających jej XIX-wieczny zespół stajni, z najsłynniejszą stajnią „Zegarową” rozpoznawaną na całym świecie. Spacer po stadninie z przewodnikiem pozwala odwiedzić „tatusiów” stadniny w Stajni Czołowej. Jak również obejrzeć niezwykłe nagrody, takie jak złote siodła, znajdujące się w Izbie Pamięci. Można również umówić się na lekcję jazdy konnej lub obejrzeć odleglejsze zakątki, niezwykle malowniczo położonej stadniny, podczas przejażdżki bryczką. Urok miejsca jak również niezwykłość i charyzma hodowanych tu koni zachwyci każdego. tekst: BarBara kleM i agnieszka tokajuk zdjęcia: stadnina koni janów podlaski

C.D. ZE STR. 14

Imiona takie jak Pianissima(pierwsza od lewej), Pinga (po środku), Euzona, Barok, Piaff czy Pogrom (pierwszy od prawej) znane są nie tylko hodowcom koni arabskich.

UPRAWA

Jakie odmiany kukurydzy na ziarno na nadchodzący sezon polecają współpracujące z nami firmy

Która sypie najlepiej

W ostatnim wydaniu Podlaskiego Agro przygotowaliśmy Państwu przegląd odmian kukurydzy na kiszonkę polecanych na nadchodzący sezon. Tym razem przyjrzymy się odmianom kukurydzy na ziarno. Zapraszamy!

HR SMOLICE

czemu jest odporna na wyleganie. Cechuje ją bardzo wysoki udział ziarna w masie kolb. W badaniach rejestrowych osiągnęła najwyższy plon ziarna wśród odmian o FAO 200/210. Dobrze sprawdza się na słabszych stanowiskach. Odmiana o bardzo wysokiej odporności na fuzariozy (nr 2!) oraz najniższym porażeniu przez omacnicę prosowiankę w 2-leciu doświadczeń rejestrowych.

FARMSAT

jedno gospodarstwo. Z tą odmianą można osiągnąć zadziwiająco wysokie plony.

PIONEER

SM Wawel (FAO 230) – odmiana średnio wczesna typu single-cross. Roślina dość niska, kolba w typie fix z 16-18 rzędami ziarna typu semi dent. Ma najwyższy udział ziarna w masie kolby spośród wszystkich odmian wpisanych do krajowego rejestru w 2021 r., co przekłada się na wysoki plon ziarna (104,5% wzorca). Odmianę charakteryzuje bardzo dobra sztywność łodyg, dobry stay green, dobra odporność na fuzariozę kolb, bardzo mała podatność kolb i łodyg na porażenie głownią guzowatą, a także bardzo dobry wczesny wigor siewek i tolerancja na zmienne warunki glebowo-klimatyczne.

SM Vistula (FAO 210/220) – średni plon odmiany w badaniach rejestrowych przewyższał średni plon wzorca w grupie odmian wczesnych, średnio wczesnych i średnio późnych. Jest to dmiana semi flint/semi dent, co oznacza, że dobrze sprawdzi się i podczas chłodnej wiosny, i podczas korzystniejszej dla kukurydzy pogody. Charakteryzuje się wysoką sztywnością łodyg, bardzo dobrze znosi stanowiska słabe. Dodatkowo niskie FAO gwarantuje możliwość opóźnionych zasiewów lub wcześniejszego zbioru, pozwalającego na siew zbóż ozimych i zbiór suchego ziarna, bez względu na przebieg pogody.

SM Polonia (FAO 200/210) – odmiana semi flint, gwarantująca bardzo dobry wigor wiosenny. Łodygi są sztywne, dzięki

Farmoritz – odmiana uniwersalna z wysokim plonem ziarna i produktywnością biogazu. Intensywny stay green umożliwiający osiąganie idealnej dojrzałości ziarna przy zachowaniu zieloności i zdrowotności pozostałych części roślin. Świetnie znosi warunki stresowe i dopasowuje się do stanowiska. Mniejszą obsadę lub warunki stresowe potrafi zrekompensować dłuższą kolbą. Jednym słowem petarda! Nr 1 naszej sprzedaży.

Farmpower – odmiana o ogromnym potencjale, szczególnie na zasobnych stanowiskach. Kukurydza o imponującym pokroju, z szeroką blaszką liściową, dająca wybitne plony suchej masy i ziarna. Świetny wigor początkowy, bardzo dobra odporność na fuzariozę oraz głownię kolb i łodyg.

Farmurphy – absolutny idol we wczesnym wigorze. Wschodzi niezawodnie, nawet w najcięższych warunkach. Wykazuje się niezwykłym potencjałem plonowania i zaskakuje nie

P7515 (FAO 220 – 230) – wczesny dent na ziarno i kiszonkę. Odmiana wykazuje ponadprzeciętną tolerancję na okresowe niedobory wody oraz odporność na chwilowe spadki temperatury. Cechy charakterystyczne tej odmiany to wysoka zdrowotność, strawność całej rośliny oraz wysoka zawartość skrobi. Rośliny są średnio wysokie, mają mocne i zdrowe łodygi. Odmiana odporna na wyleganie.

P8307 (FAO 230-240) – średniowczesna odmiana w typie ziarna flint/dent. Znakomity, wysoko wydajny mieszaniec o ponadprzeciętnej tolerancji na suszę oraz odporności na choroby. Łodygi i liście bardzo zdrowe, odporne na Helminthosporium turcicum – grzyb powodujący żółtą plamistość liści kukurydzy. Odmiana charakteryzuje się bardzo dobrym wzrostem początkowym.

P8329 (FAO 240–250) – średniowczesny mieszaniec typu flint/dent. Bardzo dobrze i pewnie plonuje. Nr 1 COBORU PDO grupa średniowczesna za dwulecie 2020-2021 +3,0 dt/ha wzorca. Rośliny wysoce tolerancyjne na Fusarium łodyg i kolb oraz na Helminthosporium turcicum. Mało porażana przez głownię guzowatą kukurydzy. Bardzo dobra stabilność łodyg, rośliny średnio wysokie o dobrym stay green.

SM WAWEL

LEGENDARNY PLON ZIARNA

• NR 1 w plonie ziarna – 111% wzorca (126,6 dt/ha)

• NR 1 w plonie CCM – 111% wzorca (219 dt/ha)

• Mocny Stay-Green

• Odporny na wyleganie

• Rekomendowany do uprawy w całym kraju

Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR

Na podstawie badań rejestrowych COBORU

UPRAWA

siewu – temperatura gleby >8 st. C, zapewniają szybki i mocny wzrost we wczesnych etapach rozwoju rośliny. Ponadto wysoka zawartość skrobi, energetyczność i lekkostrawność sprawiają, że wyprodukowana z niej kiszonka zachowuje wysokie parametry jakościowe.

KWS

KWS Emporio (FAO 210) – mieszaniec pojedynczy, spodziewana rejestracja w Polsce – 2023 r. Bardzo wczesny mieszaniec z potencjałem plonowania na poziomie grupy średniowczesnej. Ziarno flint/dent. Szybki rozwój początkowy sprawia, że z powodzeniem może być uprawiany na każdym typie gleb. Rośliny dojrzewają równomiernie z ziarnem. Rekordowo wysoki plon, średnio + 11,0 dt/ha w dwuleciu doświadczeń rejestrowych. W SDOO Krzyżewo średni plon wyniósł +18,9 dt suchego ziarna na ha w stosunku do wzorca, czyli 140,7 dt/ha. Odmiana o bardzo dobrej zdrowotności pod kątem porażenia Fusarium i głownią guzowatą kukurydzy.

KWS Salamandra (FAO 230) – mieszaniec pojedynczy, rejestracja w Polsce 2018 r. Nr 1 w PDO 2020. Odmiana o wysokich zdolnościach adaptacyjnych. Toleruje okresowe niedobory wody w okresie kwitnienia. Wyraźny efekt stay-green predysponuje tę odmianę również do uprawy na kiszonkę. Odmiana znajdowała się na Liście Odmian

Zalecanych do uprawy na terenie województwa podlaskiego w 2022 r. Średnie plony w doświadczeniach PDO 2020-2022 w SDOO

Krzyżewo i ZDOO Marianowo to 119,2 dt/ha

Kidemos (FAO 260) – mieszaniec pojedynczy, rejestracja w Polsce 2019 r. Mieszaniec z pogranicza grup średniowczesnej i średniopóźnej. Ziarno w typie dent, bardzo dobrze oddaje wodę na polu, jak i w trakcie suszenia. Nr 1 w plonie ziarna w doświadczeniach rejestrowych. Mieszaniec z grupy odmian ClimaControl o podwyższonej

tolerancji na okresowe niedobory wody w trakcie wegetacji. Udaje się na każdym typie gleby, ale aby w pełni wykorzystać potencjał tego mieszańca zalecamy siew w gleby dobrze ogrzane, utrzymane w wysokiej kulturze. W doświadczeniach PDO w Krzyżewie ponad 12 t suchego ziarna na ha (122,9 dt/ha – PDO 2020-2021)

LIDEA

Chianti CS (FAO 240) – odmiana ziarnowa o ziarnie typu flint. Została zarejestrowana we Włoszech w 2018 r. Jest odmianą uniwersalną glebowo, jednak jak pokazują ostatnie lata, w szczególności 2022 r, odmiana ta bardzo dobrze radzi sobie w trudnych warunkach uprawy, na glebach lekkich oraz w warunkach suszy. Jest to efekt cech ziarna flint, które daje kukurydzy lepszą tolerancję na stres tj. zimno i susza. Nasiona cechuje mocny wigor więc lepiej się ukorzeniają. Odmiana jest mieszańcem pojedynczym. Wyrównane rośliny posiadają wysoką tolerancję na choroby takie jak fuzarioza kolb oraz głownia kukurydzy.

ES Inventive (FAO 240) – typowa odmiana ziarnowa z genetyki Lidea Tropical Dent. Odmiany z tej linii genetycznej wyróżniają się cechami takimi jak stabilny i wysoki plon ziarna oraz szybkie dosychanie ziarna na polu, a także sprawne oddawanie wody w suszarni. Wszystkie te cechy mają potwierdzenie w wynikach zbiorów. Przez pięć lat badań rejestrowych i porejestrowych (PDO) w COBORU odmiana ta uzyskiwała czołowe wyniki plonowania. Uzyskała drugi najwyższy plon w badanach rejestrowych w latach 2016-2017, a także zajmowała miejsca na podium w trzech kolejnych latach 2018-2020 badań porejestrowych (PDO), kolejno 1, 2 i 3 miejsce pod względem plonu. W 2018 r. uzyskała w badaniach PDO najniższą wilgotność ziarna podczas zbioru. Odmiana jest mieszańcem pojedynczym o ziarnie typu dent. Najlepiej swój bardzo wysoki potencjał plonowania pokazuje

na stanowiskach średnich i lepszych, a obok wysokiego plonu ziarna i szybkiego dosychania odmianę cechuje mocny wczesny wigor, odporność na wyleganie korzeniowe oraz wysoka tolerancja na choroby takie jak głownia kukurydzy czy fuzarioza kolb. Grigri CS (FAO 240-250) – jest mieszańcem pojedynczym. Odmiana posiada ziarno w typie flint, które doskonale nadaje się na przemiał, do produkcji grysu. Doskonale sprawdza się na wszystkich typach stanowisk glebowych. Została z powodzeniem zarejestrowana w Polsce w roku 2020, a w samych badaniach rejestrowych uzyskała plon wysokości 103% wzorca, wydając średnio plon o ponad 300 kg/ha wyższy od odmian wzorcowych. Posiada średniowysokie rośliny o nisko zawieszonej kolbie, co bardzo dobrze zabezpiecza je przed wyleganiem zarówno w okresie kwitnienia, jak i bezpośrednio przed zbiorem. Ponadto rośliny charakteryzują się niską podatnością na popularne w uprawie kukurydzy choroby, m.in. fuzariozę kolb oraz głownię guzowatą kukurydzy. Dodatkowo ziarno typu flint zapewnia roślinom wysoką odporność na warunki stresowe, takie jak chłód oraz susza w fazie wschodów.

PROCAM

ES Perspective (FAO 240) – odmiana w typie dent z grupy średnio wczesnej, hodowli Lidea. Charakteryzuję się bardzo wysokim i stabilnym plonowaniem w latach i w różnych warunkach uprawy. Jako odmiana tropical dent bardzo dobrze znosi warunki suszy oraz wysokie temperatury, gwarantując bardzo dobre oddawanie wody z ziarna. Odmiana o dobrym wigorze wzrostu i bardzo dobrej zdrowotności roślin. Wybitna pod względem odporności na choroby łodygi oraz liści, niezwykle stabilna. Najistotniejszą zaletą tej odmiany, obok ponad wzorcowego plonu ziarna, jest bardzo niska wilgotność w momencie zbioru. To najsuchsza odmiana

UPRAWA

w grupie w doświadczeniach PDO w roku 2019 i 2020. Określana jako bardzo stabilna, ekonomiczna i niezawodna w wysokodochodowej uprawie. Polecana na średnie i dobre stanowiska, dobrze nagrzewające się.

Tonifi CS (FAO 240) – odmiana z hodowli Lidea należąca do grupy średnio wczesnej. Typowa odmiana na ziarno o bardzo wysokim i powtarzalnym w latach plonowaniu. Cechuje się szybkim wzrostem początkowym w różnych warunkach. Rośliny średnio wysokie o wybitnej zdrowotności, co przyczynia się do niskiej skłonności do wylegania. Odmiana tworzy wyrównane i dobrze zaziarnione duże kolby flex, z ziarnem w typie mocnego flinta, które idealnie sprawdza się w przeznaczeniu na grys. Jest to odmiana sprawdzona w wielu sezonach, wyróżniająca się najwyższą stabilnością i wysoką produkcją ziarna, które przynosi dodatkowy wysoki dochód w sprzedaży na cele młynarskie.

LG 31.224 (FAO 240) – mieszaniec trójliniowy dedykowany do uprawy na wczesną kiszonkę lub ziarno. Odmiana zarejestrowana w 2021 r. w Polsce na kiszonkę. Jest stabilna i regularna w bardzo wysokim plonowaniu. Oprócz wysokich plonów świeżej masy gwarantuje też bardzo duże plony ziarna, przez co jest odmianą uniwersalną i często jedynym wyborem w gospodarstwach o wielokierunkowej produkcji. Wyróżnia się bardzo dużym udziałem ziarna w masie ogólnej, ponad 55% udziału kolb w plonie ogólnym suchej masy. Tym samym gwarantuje wysoką zawartość skrobi oraz pożądaną strawność. Odmiana o bardzo dobrym wigorze początkowym, silnym efekcie stay green oraz wysokiej tolerancji na niedobory wody oraz warunki stresowe. Odmiana o sprawdzonej, bardzo wysokiej zdrowotności oraz odporności na wyleganie. Rekomendowana do uprawy na terenie całego kraju.

RAGT

RGT Metropolixx (FAO 230) – mieszaniec trójliniowy o ziarnie typu flint/dent. Rośliny średnio wysokie z regularnymi kolbami. Charakteryzuje się bardzo wysokim i stabilnym plonowaniem w każdych warunkach, niezależnie od rodzaju gleby i potencjału stanowiska. Odmianę cechuje dobra wymłacalność i dobre oddawanie wody z ziarna. Zarówno kolby, jak i części wegetatywne roślin, są bardzo zdrowe. Lubi zagęszczony

siew. We wszystkich oficjalnych badaniach COBORU ma jedną z najbardziej regularnych wydajności.

na słabych stanowiskach, gdzie często dochodzi do okresowych deficytów wody. Toleruje okresy bardzo wysokich temperatur. Rośliny tej odmiany cechują się wysokim wigorem początkowego wzrostu oraz bardzo dobrą zdrowotnością. Rośliny wysokie o sztywnej łodydze oraz wysokiej tolerancji na choroby fuzaryjne kolb i Helmintosporiozę. Rośliny kwitną wcześnie, dzięki temu jest dłuższy czas na nalewanie i wykształcenie dorodnego ziarna. Ziarno typu flint/ dent. Kolba typu flex o 16 rzędach w kolbie i 34-40 ziarnach w rzędzie.

RGT Greatful (FAO 240) – mieszaniec pojedynczy, o ziarnie typu flint/dent. Rośliny średniej wysokości, mocno ulistnione. Odmiana o bardzo wysokim potencjale plonowania, radząca sobie w każdych warunkach klimatyczno-glebowych, o wysokiej zdrowotności zarówno roślin, jak i kolb. Posiada bardzo dobry start początkowy. Osiąga stabilne plony niezależnie od klasy gleby i rejonu uprawy, co potwierdziły wyniki badań COBORU w każdej serii doświadczeń. W badaniach przeprowadzonych przez niemieckie BSA zarówno w plonie ziarna, jak i kiszonki odmiana osiągnęła bardzo wysokie noty (BSA 8).Wyróżnia się możliwością różnych kierunków użytkowania – na ziarno, kiszonkę, CCM i biogaz, co jest jej dodatkowym plusem.

RGT Alyxx (FAO 230) – mieszaniec pojedynczy, o ziarnie typu flint/dent z gamy stressless. Rośliny średniej wysokości o bardzo regularnych kolbach. Odmiana o bardzo wysokim potencjale plonowania, radząca sobie w każdych warunkach klimatyczno-glebowych, o wysokiej zdrowotności zarówno roślin, jak i kolb. Wysoka odporność na fuzariozę kolb to dodatkowy atut pozwalający na zbiór wysokiej jakości plonu, szczególnie w przypadku mokrych żniw. Bardzo korzystna struktura kolb czyni ją również przydatną w uprawie na CCM.

SAATEN UNION

Sumumba (FAO 250) – nowa propozycja mieszańca kukurydzy ziarnowej z grupy średnio-wczesnej. Prowadzone doświadczenia zarówno w badaniach ścisłych COBORU, jak i na demonstracjach polowych u producentów rolnych potwierdzają wysoką wydajność tej odmiany. Adaptuje się do zmiennych warunków glebowo-klimatycznych w Polsce, osiągając przy tym wysokie i stabilne plony. Doskonale radzi sobie nawet

Pumori (FAO 220) – typowa odmiana ziarnowa, należącą do grupy wczesnej. Ma bardzo dobrą zdolność adaptacyjną. Bardzo dobrze sprawdza się na glebach bardzo dobrych, jak i słabszych i stresowych. Charakteryzuje się nie tylko wysokim i stabilnym plonem, ale również bardzo dobrym oddawaniem wody i wymłacalnością. Koby bardzo dobrze zaziarnione, typu flex o ilości 14-16 rzędów w kolbie i 32-38 ziarniakach w rzędzie. Ziarno typu flint/dent. Rośliny są średnio wysokie o sztywnej łodydze. Odmiana zdrowa, wykazuje szczególną tolerancję na głownię guzowatą i choroby fuzaryjne kolb i łodyg. Rośliny o dobrym wigorze początkowego wzrostu z tolerancją na chłodne i suche okresy wiosenne. Horizonte (FAO 200) – ziarnowy, wczesny mieszaniec typu dent. Jest to wysoko plonująca odmiana w grupie wczesnej. Odznacza się wysoką tolerancją na stresowe warunki glebowo-klimatyczne. Bardzo dobrze dopasowuje się do różnych warunków uprawy w całej Polsce, oprócz zimnych i wilgotnych stanowisk. Może być uprawiana z powodzeniem na słabszych glebach i w warunkach z okresowymi niedoborami wody. Wykształca średniowysokie rośliny o bardzo dobrej odporności na wyleganie. Jej główną cechą agronomiczną jest szybka dojrzałość i szybkie oddawanie wody. Dzięki temu wilgotność ziarna podczas zbiorów jest bardzo niska. zeB. MB, Fot arcHiwuM producentów

Nowa siedziba

W ostatnich miesiącach firma Max-Rol poszerzyła ofertę o przyczepy samozbierające Schuitemaker i małe ciągniki Solis. Pięciokrotnie powiększona powierzchnia siedziby to większy sklep, wygodniejszy serwis i komfortowa przestrzeń socjalno-biurowa dla pracowników. Firma Max-Rol zaprasza na zakupy do nowej siedziby w Jeżewie Starym 1A.

W tym roku firma Max-Rol obchodzi okrągły jubileusz 15-lecia istnienia. Do niedawna mieściła się w wynajmowanych pomieszczeniach. Od dobrych kilku lat właścicielom „chodził” po głowie pomysł budowy własnego obiektu.

– Rozwój firmy i ogólna sytuacja w rolnictwie zmusiły nas do stworzenia nowych warunków obsługi klienta – mówi Tomasz

Pogorzelski, współwłaściciel firmy Max-Rol. – Ważne są również miejsca pracy dla naszej załogi. Na to wszystko potrzebowaliśmy więcej miejsca.

Plany spełniły się w połowie roku 2021. Na blisko hektarowej działce, sąsiadującej z S8 powstał nowoczesny budynek o powierzchni tysiąca metrów kwadratowych. Dziś całość jest zagospodarowana.

W lipcu 2021 r. przenieśliśmy się do nowej siedziby – wspomina Tomasz Pogorzelski. – Pozwoliło to nam na poszerzenie asortymentu sprzedawanych maszyn, jak również części zamiennych i rozwój serwisu. Zatrudniamy obecnie 20 osób, w tym sześciu mechaników.

Nowy budynek jest prawie równo podzielony na sklep, serwis i biuro. Więcej miejsca

Patrząc na zapełniony maszynami plac przed siedzibą Max-Rolu uspokajamy nieco Czytelników: – Mamy zapasy, zapraszamy na zakupy – zachęca Tomasz Pogorzelski. – Najdłużej czeka się na niektóre maszyny specjalistyczne typu prasy, czy prasoowijarki.

Max-Rol Jeżewo Stare oferuje

...i małe ciągniki Solis.

W ostatnich miesiącach Max-Rol poszerzył ofertę o przyczepy samozbierające Schuitemaker...

Nowy serwis to przestronna, ogrzewana hala i... pełne ręce roboty. Zlecenia przyjmowane są z dużym wyprzedzeniem. To dobrze świadczy o profesjonalnej obsłudze klientów

Nowa siedziba, to lepsze warunki pracy. – Lepiej się pracuje, wygodniej, a i klienci inaczej nas postrzegają – oceniają pracownicy. Przestronne biuro rzeczywiście zachęca do spokojnych rozmów na tematy poważnych zakupów

kompleksową obsługę rolnictwa

Firmę Max-Rol widać „jak na dłoni” z drogi S8 Białystok-Warszawa. Nawet jadąc przypadkiem, można łatwo zjechać z ekspresówki i obejrzeć ofertę

W nowym budynku znalazło się miejsce na salę szkoleniowo-konferencyjną. Ciągłe zmiany i nowości na rynku maszyn wymagają doszkalania się pracowników

nowe możliwości!

na sklep pozwala na lepszą ekspozycję towarów i wygodniejsze zakupy dla klientów. Rolnik ma bezpośredni kontakt z wystawionym asortymentem i może go dokładnie obejrzeć. Podobnie z maszynami na placu na zewnątrz. Tu ofertę maszyn i ciągników rolniczych kilkunastu producentów krajowych i zagranicznych poszerzyły przyczepy do zbioru traw Schuitemaker i małe ciągniki Solis do zadań komunalnych, czy dedykowane do mniejszych gospodarstw.

Świadczony serwis gwarancyjny i pogwarancyjny obejmuje naprawy, przeglądy, pierwsze uruchomienie. Max-Rol zatrudnia

wykwalifikowanych serwisantów, posiadających autoryzacje producentów sprzętu rolniczego wielu marek. Mechanicy regularnie uczestniczą w szkoleniach organizowanych przez producentów, co gwarantuje pełną i aktualną wiedzę na temat serwisowanych maszyn oraz zapewnia wysoki poziom satysfakcji klientów.

– Zajęliśmy się też sprzedażą maszyn używanych m.in. ładowarek teleskopowych i ciągników rolniczych – uzupełnia Tomasz Pogorzelski. – W naszej ofercie znajduje się wszystko co jest związane z rolnictwem: maszyny od agregatów po ciągniki i ładowacze,

serwis (mobilny i stacjonarny) oraz części zamienne. Nie wyposażamy jedynie obór. Poza rolnictwem współpracujemy z firmami komunalnymi na terenie województwa podlaskiego, dostarczamy im sprzęt do odśnieżania i utrzymania czystości dróg i terenów zielonych. Mimo niepewnej sytuacji gospodarczej w kraju Max-Rol nie narzeka na wyniki. – Ubiegły rok zakończyliśmy dobrze – ocenia szef firmy. – Problemy oczywiście były. Duże podwyżki cen maszyn i problemy z ich dostawą. Sytuacja się ustabilizowała i – mam nadzieję – że tak już pozostanie.

tekst i zdjęcia BarBara kleM

Sprzedaż maszyn: tel. 85 718 17 69

Części zamienne: tel. 85 732 03 97

Sklep oferuje bogaty asortyment części zamiennych do ciągników i maszyn rolniczych. Prowadzi również sprzedaż materiałów eksploatacyjnych

Obniż koszty azotu siejąc COUNTRY

Mieszanki COUNTRY zawierają motylkowe przyswajające azot atmosferyczny

• COUNTRY E 2026 życice trwałe z koniczyną białą i czerwoną to najwyższa jakość paszy objętościowej

• COUNTRY E 2031 mieszanka traw, koniczyn i ziół o wysokim plonie masy i białka

• COUNTRY F 2057 lucerny z miękkolistną kostrzewą trzcinową o dużym wigorze na trudne stanowiska

• COUNTRY F 2060 znana mieszanka lucern PowerMix, bogata w białko

NIE TYLKO MLEKO: Z wizytą u laureatów AgroLigi 2022’ w kategorii firma

Jak u mamy

Anna i Marek Sienkiewiczowie prowadzą rodzinne gospodarstwo w miejscowości Czarna Wieś Kościelna położonej w samym sercu Puszczy Knyszyńskiej. Specjalizują się w kiszeniu kapusty i ogórków.

Do AgroLigi wytypował ich Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Gospodarze zgodnie twierdzą, że zdobycie wyróżnienia laureata w kategorii firma było bardzo przyjemne.

– To przede wszystkim docenienie – dodaje pani Anna. – Że my, wśród takich wielkich gospodarstw i firm zostaliśmy zauważeni. Jest to dla nas ważne.

Najcenniejsze jest dla nich jednak dobre słowo, które słyszą od swoich klientów. Ta nagroda odzwierciedla życzliwe pochwały, które kierowane są w ich stronę. Chętnie opowiadają jak produkują, wymyślają receptury i eksperymentują z nimi, żeby wszystko dobrze smakowało. Miłe komentarze cieszą ich przede wszystkim: „wiesz to było bardzo dobre, rób tego więcej”, „piłam Wasz sok na przyjęciu, był bardzo smaczny”.

Zdarzają się klienci, którzy przyjeżdżają do nich, bo ktoś kiedyś dał im butelkę soku w prezencie. Tak im posmakowało, że zdecydowali się odszukać miejsce w Czarnej Wsi Kościelnej i dokupić jeszcze kilka buteleczek czy słoików.

– Takie zdarzenia są dla nas największym uznaniem, docenieniem i największą zapłatą – zapewnia pani Anna. – Jeżeli ktoś specjalnie

tu przyjedzie. Osobiście się zjawi, bo tak mu posmakował nasz produkt.

A produkty państwa Sienkiewiczów można kupić nie tylko bezpośrednio od nich. Czasami wystawiają się na jarmarkach i festynach. W Białymstoku, można je znaleźć w niektórych punktach, małych sklepikach ze zdrową lub regionalną żywnością. W swoim repertuarze przysmaków mają serie limitowane.

– Na wiosnę dokupujemy trochę warzyw – tłumaczy pani Anna. – Nie sposób tyle wyhodować i kisić. Na wszystko trzeba czasu. Ale np. rzodkiewek, czy zielonych pomidorów, kisimy tylko tyle ile mamy swoich.

A jak to się wszystko zaczęło?

Kisimy tak jak przekazały nasze babcie i mamy – mówią krótko gospodarze Anna i Marek Sienkiewiczowie.

Prowadzą oni 6,5 ha gospodarstwo rodzinne, które 30 lat temu, pan Marek przejął po rodzicach. Na początku uprawiali oni po troszeczkę wszystkiego. Mieli też, jak to kiedyś na wsi bywało i krowę, i konia na własne potrzeby. Przy pomocy rodziców zaczęli uprawiać również: porzeczkę, truskawkę, ogórki. Jednym słowem, wszystko to co na dany okres się opłacało. Przyszedł czas, jak opowiadają właściciele

www.dsv-polska.pl

do ubijania kapusty. To ona sprawia turystom i uczestnikom warsztatów najwięcej frajdy.

Uczą pieczenia tradycyjnego chleba na zakwasie i oczywiście kiszenia kapusty. Od początku, poprzez szatkowanie, aż po ubijanie jej nogami w beczce. Pan Marek zbiera stare, tradycyjne sprzęty. Mają w Warsztatowni drewnianą beczkę

Nasiona motylkowych zaszczepione w technologii DynaSeed

gospodarstwa, gdy ich zbiory nie przynosiły zysków. Szukali sposobu jak zarobić. Oboje pracowali również zawodowo w Białymstoku, a gospodarstwo było ich dodatkowym źródłem dochodów.

Nie było łatwo – mówi pani Anna, wspominając początki.

Po otwarciu kwaszarni musieli pracować wieczorami, po pracy. Uczyli się, eksperymentowali, ale głównie bazowali na przepisach babci i mamy.

– Jednak zawsze to inaczej, jak się samemu zacznie coś robić – opowiada pani Anna. –Kiedyś każdy jakoś umiał kisić. Nie było internetu. Ale kisiło się co roku, w domu, więc znało się przepisy. Po prostu mama mówiła rób tak i tak. Tu trzeba poszatkować, i tyle posolić.

Teraz małżeństwo przekazuje rodzinne tajniki kiszenia swoim dzieciom. Córka Natalia udziela się w biznesie na pełen etat.

Syn Tomasz również pomaga – dodaje pani Anna. Wnuki na razie nie chcą – uśmiecha się.

Przetwórstwo odbywa się według tradycyjnych metod kiszenia i przechowywania. Receptura nie zmienia się od wielu lat, dzięki czemu smak i jakość produktów są wyjątkowe. Kapusta jest kiszona tylko z dodatkiem soli, bez nowoczesnych dodatków chemicznych, bez konserwantów, czy przyspieszaczy fermentacji. W specjalnej ofercie Kiszenia z Tradycją, znajduje się jedyna w swoim rodzaju, kapusta kiszona w główce, która została 2016r. wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Mogą tam być wpisane te produkty, których produkcja ma udokumentowaną przynajmniej 25-letnią tradycję. Taką też dokumentację ma drugi produkt państwa Sienkiewiczów, wpisany na listę w roku

2018r. zdrowotny sok z kiszonego buraka./ kwas buraczany/We wrześniu 2022r. kapusta kiszona w główce dostała Perłę – nagrodę w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów, w którym wyroby Państwa Sienkiewiczów regularnie zdobywają

nagrody

A przepis na kapustę kiszoną w główce jest taki:

– Kładzie się ją na dnie beczki i przykrywa kapustą poszatkowaną, wymieszaną z solą – wyjaśnia pani Anna. – Szatkowana puszcza sok i w nim kisi się kapusta w główce. Obie kiszonki, ta szatkowana kiszona i ta w główce, mają zupełnie różny smak.

Według zapewnień pana Marka kapusta z beczki kiszona w główce może leżeć – byle w chłodzie – nawet kilka lat. Jest też jedną z wizytówek Podlaskiego.

To w małej przetwórni koło domu produkują kiszonki. Tą drewnianą chatę, nazywają Warsztatownią Czerwone Korale. Tu też prowadzą zajęcia dla zainteresowanych kiszeniem. Kiszonki są ich dumą. Potrafią zakisić wiele rzeczy. Najważniejsze to kapusta i sok z buraków kiszonych. Ale są też kiszone rzodkiewki czy zakwas wielowarzywny. Do dzisiejszych receptur dochodzili przez całe lata, oparli je na tradycyjnych przepisach otrzymanych od babci i mamy.

Kiedyś nasze babcie musiały jakoś przetrwać zimę i przechować warzywa, a lodówek nie było – opowiada pan Marek. – Kapusta ścięta w październiku w miarę dobrym stanie mogła przeleżeć tylko do grudnia, a potem zaczynała rosnąć. I tak zaczęło się kiszenie kapusty – wyjaśnia.

Jeszcze do niedawna wszystko robiło się ręcznie, szatkowało, ubijało. Dziś właściciele

Podczas uroczystości AgroLigi 2022’ firma Kiszenie z tradycją otrzymała tytuł laureata.

WARTO WIEDZIEĆ

Zmiany w skierowaniach na rehabilitację KRUS

Odpocznij na zdrowie

Od 1 stycznia br. możliwość skorzystania z 21-dniowego turnusu rehabilitacyjnego uzyskały osoby uprawnione do emerytury rolniczej, a z 7-dniowego turnusu regeneracyjnego – osoby ubezpieczone, będące opiekunami osób niepełnosprawnych. O czym informuje Jacek Jarmołowicz, dyrektor Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Białymstoku.

Zapewnienie rolnikom uprawnionym do świadczeń Kasy możliwości korzystania z rehabilitacji leczniczej jest jednym z ustawowych zadań KRUS. Wynika to z Ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z 28 kwietnia 2022 r. Turnusy prowadzone są we własnych Centrach Rehabilitacji Rolników KRUS w: Horyńcu Zdroju, Iwoniczu Zdroju, Jedlcu k/Kalisza, Kołobrzegu, Szklarskiej Porębie i Świnoujściu.

Rehabilitacja lecznicza przeznaczona dla osób pobierających emeryturę rolniczą ma poprawić ich stan zdrowia, a turnusy regeneracyjne dedykowane dla opiekunów osób niepełnosprawnych mają na celu poprawę ich kondycji psychofizycznej i jakości życia. Z rehabilitacji leczniczej można korzystać nie częściej niż co 12 miesięcy. Osobom, które mają ustalone prawo do zasiłku chorobowego z tytułu czasowej niezdolności do pracy trwającej ponad

180 dni, a także osobom mającym ustalone prawo do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym – świadczenie rehabilitacyjne można przyznać po upływie sześciu miesięcy od dnia zakończenia poprzedniej rehabilitacji. Pierwszeństwo w skierowaniu na rehabilitację leczniczą mają osoby, dla których potrzeba rehabilitacji jest uzasadniona następstwem wypadku przy pracy rolniczej.

Odbycie turnusu rehabilitacyjnego jest dobrowolne i w niczym nie ogranicza prawa rolnika do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego rolników z wyjątkiem prawa do zasiłku chorobowego za okres przebywania w zakładzie rehabilitacji leczniczej. Co istotne – korzystanie z rehabilitacji za pośrednictwem KRUS nie pozbawia rolników prawa do leczenia uzdrowiskowego, finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Pobyt na turnusie dla rolnika, osoby uprawnionej do emerytury rolniczej oraz osoby ubezpieczonej będącej opiekunem osoby niepełnosprawnej jest bezpłatny.

Szczegółowe informacje o rehabilitacji leczniczej można uzyskać w Oddziale Regionalnym KRUS w Białymstoku i podległych mu placówkach terenowych oraz na stronie internetowej Kasy: www.krus.gov.pl oprac. Bk

mówią, że mają trochę łatwiej, bo jest np. mechaniczna wycinarka głąbów, czy szatkownica. Jednak to i tak ciężka praca, jak tłumaczy gospodarz. Ręcznie, drewnianym ubijakiem ubijają kapustę. Należy ją potem poprzerzucać do beczek, a po zakiszeniu pakować w wiaderka. Na dodatek pamiętać trzeba o etykietach, oznaczeniach i wszystkich pozostałych procedurach.

A to wszystko dla zdrowia. Kiszonki dobrze bowiem wpływają na florę bakteryjną, której prawidłowy skład ma znaczenie dla wielu parametrów zdrowia. Pozytywnym efektem jedzenia produktów fermentowanych jest również zwiększenie biodostępności żelaza. Są one bogate w błonnik oraz zawierają niewielką ilość kalorii, dlatego mogą pomóc w profilaktyce niektórych rodzajów nowotworów. Ponadto są też źródłem wielu witamin, na przykład witaminy C. Produkty te są bardzo cenne, szczególnie w okresie zimowym. Dlatego też wszystkim polecamy kiszonki od państwa Sienkiewiczów. Są pyszne – sama próbowałam. Smacznego.

tekst: agnieszka tokajuk

źródło uMwp

zdjęcia: z arcHiwuM państwa sienkiewiczów

C.D. ZE STR. 29

63-800 Gostyń, ul. Ogrodowa 6 tel. 65 572 50 90, 65 572 94 81 email: biuro@zuptor.pl www.zuptor.pl

MIESZALNIA PASZ Z GNIOTOWNIKIEM WYDAJNOŚĆ 3 t/h

LINIA DO PRODUKCJI PASZY WYDAJNOŚĆ 1 t/h

LINIA ROZDRABNIAJĄCO-MIESZAJĄCA WYDAJNOŚĆ 2 t/h

WARTO WIEDZIEĆ

życia prężnie działającego Koła Gospodyń Wiejskich w Spiczkach

Kreatywne babki

To młode Koło, zostało założone 30 marca 2022 r. Babeczki od samego początku obrały sobie jasne cele i podążają w ich kierunku. To grupa niesamowitych kobiet z talentami i dobrą energią.

Mają zapał do pracy twórczej i chętnie działają na rzecz wsi. Założycielką i przewodniczącą Koła jest Maryla Babulewicz, animator kultury, pedagog kulturoznawca, artysta plastyk, autorka wystaw artystycznych. Nieustannie dokłada starań, by pozyskiwać środki finansowe na działalność Koła. Sama też inicjuje warsztaty rękodzieła artystycznego. Ich najważniejszym celem jest prowadzenie działalności społeczno-wychowawczej i oświatowo-kulturalnej oraz wspieranie rozwoju przedsiębiorczości kobiet.

Mimo krótkiego czasu istnienia, mają na swoim koncie kilka udanych spotkań, m. in. z prof. Mikołajem Aleksiejukiem. Organizowały również wernisaże, wystawy, warsztaty rękodzieła artystycznego. Ich produkt lokalny zadebiutował na festynie w Malinnikach 4 czerwca 2022 r. Była to również

Wszystkie

okazja, by pierwszy raz zaprezentować swoje najlepsze wypieki i ciasta. W lipcu br. Koło wzięło udział w Orlańskich spotkaniach. Natomiast 14 sierpnia reprezentując gm. Orla na Dożynkach wojewódzkich i Podlaskim Święcie Chleba w Ciechanowcu, uczestniczyło w konkursie na Najładniejsze stoisko dożynkowe, przygotowane przez koła gospodyń wiejskich z terenu woj. podlaskiego. Mają też na swoim koncie czyny społeczne, do których ochoczo włączają się mieszkańcy wsi – sołtys wsi, rodziny członkiń i osoby niezrzeszone w Kole. Spotykają się z wielką życzliwością społeczności lokalnej, co przejawia się nie tylko w miłych słowach i gratulacjach z okazji udanych imprez, ale także w pomocy jaką od niej uzyskują. Starają się odwdzięczyć poprzez organizację imprez, na które sąsiedzi licznie przybywają całymi rodzinami. Życzliwość odczuwają także w relacjach

z władzami samorządowymi i dyrekcją Gminnego Ośrodka Kultury w Orli. 19 września br. Kreatywne babki zorganizowały Piknik rodzinny. Była to akcja w ramach projektu Łączy nas natura – cykl działań lokalnych. Znalazły się na nim: zabawy i animacje dla dzieci, konkursy z nagrodami, odbyła się potańcówka i wspólny śpiew przy akordeonie. Przygotowano słone i słodkie przekąski, przysmaki z ogniska i kuchnię polową. Zaproszeni goście, dowiedzieli się o zadaniach Koła w ramach projektu. Zadeklarowały się one do założenia ogrodu wokół świetlicy w Spiczkach, realizacji pleneru malarskiego i warsztatów batiku. Są wdzięczne za wsparcie ze strony władz i sponsorów. W krótkim czasie, wokół świetlicy w Spiczkach powstał piękny ogród. Zakupione zostały meble ogrodowe. Dzięki wspólnemu wysiłkowi mieszkańców powstała zielona przestrzeń. Wieś zyskała nową ogólnodostępną przestrzeń do odpoczynku, integracji i rozrywki. Bardzo ważnym elementem projektu była wspólna praca, która zacieśniła więzi międzysąsiedzkie. Również świetlica została urządzone rękoma KGW. Nad wystrojem czuwała przewodnicząca Koła.

Przed nami wiele wyzwań, wypatrują je one z iskierką zadowolenia w oku. Bowiem, jak same mówią wszystkie działania, które realizują, przynoszą im ogromną satysfakcję.

tekst i zdjęcia: kgw kreatywne BaBki

Z

swoje działania uwieńczają w kronice, która kryje wiele interesujących wpisów i zdjęć. Zapisują tam fantastyczne wspomnienia i wrażenia z różnych okoliczności tj. np. z Dnia Kobiet, ze spotkań z ciekawymi ludźmi, z wernisaży i warsztatów.

Wypracowały już swój produkt lokalny, którym są wiklinowe wianki z kompozycją lnianych kwiatów. Każdy z nich jest jedyny w swoim rodzaju – niepowtarzalny.

MOTORYZACJA

Decydując się na zakup ciągnika rolniczego możesz uzyskać pełne odliczenie podatku

Kup quada i odzyskaj VAT

PEŁNA

Kupno pojazdu wiąże się z poniesieniem dużych kosztów, na które wiele osób nie może sobie pozwolić. Niewiedza i nieznajomość przepisów prawnych sprawiają, że niektórzy rolnicy nie zdają sobie sprawy z faktu, że mogą odzyskać część pieniędzy z zakupu pojazdu. Jak to możliwe? Wyjaśniamy.

Przepisy prawne pozwalają na pełne odliczenie VAT w przypadku zakupu quada z homologacją na ciągnik rolniczy. Oznacza to, że osoby prowadzące własne gospodarstwa, rozliczając się w Urzędzie Skarbowym, mogą odliczyć podatek VAT w wysokości 23% (ponad 1/5 wartości pojazdu). Tak dużą kwotę można przeznaczyć następnie na działalność gospodarczą i rozwój swojego gospodarstwa, np. kupując dodatkowy sprzęt lub paszę dla zwierząt.

Osobom, które chcą skorzystać z ulgi podatkowej polecamy zakup quada Polaris Sportsman 570 EPS. To doskonały przykład maszyny, która jest często kupowana przez rolników i przedsiębiorców. Swoją popularność zawdzięcza wysokiej jakości wykonania – jest to marka premium wśród quadów. Nic więc dziwnego, że po pojazdy Polaris sięga coraz więcej osób, dla których liczy się dobra jakość i niezawodność sprzętu.

Quad Polaris Sportsman 570 EPS posiada homologację na traktor T3b, dlatego bez problemu uda się odzyskać podatek VAT z jego zakupu. Dodatkowo wyposażony jest w kulę haka holowniczego, do której można podczepić przyczepę – co jest niezwykle przydatne w przypadku pracy na roli – i załadować zboże, paszę, drewno czy narzędzia.

Wyposażając dodatkowo pojazd w pług, wykorzystać go można nie tylko przy odśnieżaniu, ale również przy odgarnianiu paszy, czy usuwaniu nieczystości w oborze. To doskonałe rozwiązanie pozwala na zaoszczędzenie czasu – zamiast używania łopaty i ręcznego przerzucania można wykorzystać pług i znacznie szybciej poradzić sobie z pracą w gospodarstwie. Dobre wykorzystanie sprzętu pozwala na szybsze uporanie się z obowiązkami i znalezienie większej ilości czasu na przyjemności.

Quad to przydatne narzędzie pracy – mały, zwrotny, a przy tym o wystarczającej mocy, by sprawnie wspomagać pracę w gospodarstwie rolnym. W Polsce, z roku na rok, rośnie popularność tego jakże pożytecznego pojazdu. Jeśli jeszcze nie jesteś przekonany co do jego mocy umów się z dealerem na jazdę testową i przekonaj się, że posiadając quada można zdziałać znacznie więcej. oprac. MB, Fot andzik

Rzeczywista kwota zakupu quada dla rolników prowadzących działalność gospodarczą, jest o 23% mniejsza niż w przypadku prywatnej osoby.

ZDROWIE

Metody korekcji i spowalniania postępu krótkowzroczności u dzieci

Zatrzymać krótkowzroczność

Smartfony, tablety, laptopy są obecnie częścią życia naszych pociech. Niestety praca na tzw. bliskich odległościach, dodatkowo w zamkniętych pomieszczeniach, jest w ich przypadku istotnym czynnikiem ryzyka powstawania i rozwoju krótkowzroczności. Najnowsze badania wykazują, że nawet co drugi uczeń ma problem ze wzrokiem.

– Z krótkowzrocznością mamy do czynienia, gdy równoległe promienie światła, przy rozluźnionej akomodacji (obserwacji dalekich przedmiotów) ogniskują się przed siatkówką. Wtedy do ostrego, wyraźnego widzenia niezbędna jest soczewka rozpraszająca (minusowa) – tłumaczy dr Andrzej Malinowski, optometrysta, specjalista optometrii klinicznej z salonu EliteOptyk Malinowscy. – Im wcześniej pojawia się krótkowzroczność, tym dłuższy jest czas, w którym wada powiększa się i zachodzi to bardziej dynamicznie oraz osiąga ostatecznie wyższe wartości.

Progresję krótkowzroczności można spowolnić za pomocą farmakoterapii (przy użyciu niskich stężeń atropiny) lub wykorzystując metody optyczne. Najbardziej tradycyjna opcja to ortokeratologia, czyli twarde soczewki kontaktowe zakładane na noc, które podczas snu odkształcają rogówkę, zmieniając jej moc łamiącą. Dzięki temu w ciągu dnia nie jest wymagana korekcja optyczna. Drugą metodą jest stosowanie miękkich multifokalnych soczewek kontaktowych, z pełną wartością korekcji do dali w części centralnej soczewki i addycją w części obwodowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskujemy pełną korek-

roku soczewka ta dostępna jest w naszych salonach – mówi dr Malinowski.

Najnowszym rozwiązaniem w kontroli krótkowzroczności są soczewki okularowe z technologią D.I.M.S., tzw. technologią rozogniskowania peryferyjnego za pomocą kilkuset segmentów umieszczonych na soczewce, w sposób przypominający plaster miodu.

Mowa o soczewce okularowej MiYOSMART, która w 2021 r. została wprowadzona na polski rynek. Soczewka ta, poza częścią centralną o średnicy niemal 1 cm, ma wbudowanych blisko 400 równomiernie rozłożonych mikrosegmentów, z których każdy powoduje rozogniskowanie krótkowzroczne. Każdy z segmentów ma moc rozogniskowania 3,5 dioptrii – wyjaśnia dr Andrzej Malinowski.

Dzięki doskonałej koncepcji i innowacyjnej technologii produkcji soczewka MiYOSMART nie różni się znacznie od standardowej soczewki jednoogniskowej. Skuteczność jej działania wykazano podczas 3-letnich badań klinicznych, które wykazały, że postęp krótkowzroczności u dzieci ją noszących był średnio o 60% mniejszy, w porównaniu z korekcją okularową jednoogniskową.

S oczewki okularowe MiYOSMART dostępne są we wszystkich salonach EliteOptyk Malinowscy.

W Białymstoku:

ul. Sienkiewicza 22 tel. 85 675 24 30

CH Auchan ul. Hetmańska 16 tel. 85 874 94 09

Alfa Centrum ul. Świętojańska 15 tel. 85 677 20 90

W Bielsku Podlaskim:

ul. Mickiewicza 58/12 tel. 85 730 55 65

cję krótkowzroczności w części centralnej siatkówki oraz rozogniskowanie obwodowe krótkowzroczne.

– W 2019 r. amerykańska Agencja ds. Leków i Żywności (FDA) zaaprobowała jednodniową, dwuogniskową soczewkę MiSight do kontroli krótkowzroczności. Od ubiegłego

– Jest to jedna z najlepszych metod kontroli krótkowzroczności wśród wszystkich dostępnych. Progresja wady wzroku została całkowicie zahamowana u 21,5% dzieci noszących soczewki MiYOSMART – mówi dr Malinowski.

Pracownicy salonów EliteOptyk Malinowscy, jako jedni z pierwszych w Polsce, przeszli wdrożenie i certyfikację z dopasowania tej innowacyjnej soczewki. W chwili obecnej mają już ponad roczne doświadczenie w ich aplikacji.

– Nasze obserwacje potwierdzają wysoką skuteczność tego typu korekcji. U większości naszych pacjentów zgłaszających

się na kontrolę po roku stosowania soczewek MiYOSMART, odnotowaliśmy wzrost wady jedynie o -0,25 D, przy czym wcześniejszy wzrost wynosił nawet -0,5 D co pół roku – mówi specjalista z salonu EliteOptyk Malinowscy.

Soczewki okularowe MiYOSMART to rozwiązanie, z którego korzystać mogą nawet najmłodsi pacjenci, z początkową krótkowzrocznością. Zalecany wiek stosowania tej soczewki to 6-18 lat.

– Wybierając salon optyczny warto pamiętać, jak ważne jest przeprowadzenie odpowiedniego badania z użyciem dobrego sprzętu, obsługiwanego przez doświadczonego specjalistę. W salonach EliteOptyk Malinowscy zależy nam na ciągłym podnoszeniu kwalifikacji pracowników, stąd przeprowadzane są częste szkolenia i certyfikacje. Inwestujemy w sprzęt najnowszej generacji i w swoją wiedzę. Dzięki temu od ponad 30 lat świadczymy usługi na najwyższym poziomie. Naszym priorytetem jest zadowolony pacjent i klient – dodaje dr Andrzej Malinowski.

oprac. MB, Fot eliteoptyk Malinowscy

Doktor Andrzej Malinowski, optometrysta, specjalista optometrii klinicznej z salonu EliteOptyk Malinowscy

Łączy komputer ze światem

Pomoc materialna

wnik kolejowy

Dobrobyt

Nielot w zoo

Knowanie, spisek

Zastój

Część pieca hutniczego

Wysuszona trawa

Dawny student

Dzieło zduna

Pierwszy człowiek w kosmosie

Szereg dźwięków

Salutuje majorowi

Żona Pigmaliona

Jadłospis

Naciąganie, nizanie

Życiodajna komórka

Gazik z Rumunii

Topliwa masa

Tajemnicza litera

Zapalenie migdałków

Wada w polewie kafli

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy trzy i nagrodzimy książkami ufundowanymi przez Wydawnictwo Bernardinum. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem biuro@podlaskieagro.pl. Na rozwiązania czekamy do końca lutego br.

Uwaga!

... Konopnicka

Brana przez krawca

W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika.

Kwiatostan wierzby

Kain dla Abla

Kwitnie w maju

Odcień brązu

Odezwa do społeczeństwa

Silny argument

Dba o środowisko naturalne

Szkło powiększające

Karmi młode mlekiem Kompan Portosa

Oszklony taras

Srebrzysty metal, aluminium

Z SZACUNKU DO LUDZI I MIŁOŚCI DO GÓR

Przyjęcie bez tańców

Szereg okresowych zjawisk

ście do czołgu Paleozoik Materiał wybuchowy Preis, aktorka Model Opla Kation lub anion Upięte włosy Pistolet polskiej konstrukcji Ważny w wierszu Chwila Halucynacja, przywidzenie 1000 kg Łęcka z "Lalki" Rakieta świetlna Dźwignia z rączką Ładunek na spadochronie Aromatyczna przyprawa "Słodki" lokal Poranne wstawanie Niejedna nad morzem Błyszcząca tkanina Zasypka osuszająca 9 10 11 8 3 5 13 6 12 1 14 2 4 7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Jedzie do pożaru

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Naturalne składniki.

Biegnie Pan Jezus po jeziorze i woła:

Tato, daj popływać!

Po czym poznać bardzo starego człowieka?

– Po tym, że jak wychodzi z muzeum, to włącza się alarm. ***

Jaki sprzęt alpinistyczny dostał Pan Jezus jak się urodził?

Od Patriarchów czekany. ***

– Jakie są ulubione słodycze informatyka?

– To wi-fi.

Przychodzi baba do lekarza i mówi:

– Boli mnie tu, tu, tu, tu, tu, tu i tu.

– A to doskonale się składa, bo ja jestem lekarzem od siedmiu boleści.

Wychodzi rano baca przed chałupę, przeciąga się i woła:

Eeech góry moje pikne!

A echo z przyzwyczajenia:

– Mać… mać… mać... ***

Nauczycielka zwraca się do hałasujących uczniów:

– Ostatnia ławka, za drzwi!

Krzesła też?

UŚMIECH PROSZĘ

– Czy jest pan przesądny? –pyta ortopeda pacjenta.

Nie.

– To dobrze, bo od jutra będzie pan wstawał tylko lewą nogą. ***

Mówi lekarz do pacjenta:

– Mamy już pańskie wyniki badań.

– Dobrze. Proszę mówić szybko, bo nie mam całego dnia.

– Ooo... Kto panu powiedział?

Rozmowa o pracę:

– Ile będę zarabiał?

– Na początek dostanie pan 2.000 zł, a później będzie więcej.

Ok. To ja przyjdę później.

Prowadzący teleturniej mówi do gracza:

– Proszę wymienić jednego polskiego polityka.

Na to gracz:

Najchętniej wymieniłbym wszystkich.

Mama pyta Jasia:

– Synku, co będziesz robił zanim wrócę?

– Albo pobawię się kolejką, albo z nianią.

– A od czego to zależy?

Od tego, co wybierze tata.

Poszedłem oddać krew. Nigdy więcej! Zaczęli zadawać mi tyle pytań:

– A czyja to krew? A skąd? A dlaczego w wiadrze? ***

Pacjent pyta doktora:

– Panie doktorze, co się dzieje po śmierci?

Zmieniamy pościel. ***

Czarny humor.

– Ile dni wolnego ma górnik po śmieci?

– Trzy, a potem z powrotem pod ziemię. ***

– Czy wiesz jak utrzymać idiotę w niepewności?

– Jak? – Później ci powiem. ***

Po udanej imprezie w Kanie Galilejskiej, wszyscy leżą skacowani. Nagle słychać głos z końca sali:

– Wody... Czy mógłby ktoś przynieść wodę?

Ktoś inny odpowiada:

– Byle nie Jezus! ***

– Jak odróżnić kurę od koguta?

– Jak rozsypiesz ziarno to kogut będzie dziobał, a kura będzie dziobała.

***

Przychodzi facet do księdza i mówi: – Ojcze cały dzień słyszę głos, który mówi mi co mam robić. Czy jestem opętany?

– Nie synu, jesteś żonaty. ***

Przychodzi baba do lekarza i mówi: – Panie doktorze, zjadłam całe opakowanie tych czopków i nic mi nie pomogły.

– Pani zjadła czopki?

– A co? Miałam je sobie w tyłek wsadzić? ***

Przychodzi baba do lekarza, a lekarz mówi: – No i po co pani znowu przyszła? Już cała Polska się z nas śmieje. ***

– Tato chcę zrobić obiad. Gdzie jest to coś do obierania ziemniaków?

Właśnie wyszło na zakupy. ***

Rozmawiają dwie kangurzyce:

– Nie myślałaś może o dziecku?

– To nie na moją kieszeń… ***

Powiedziałbym ci kawał o Poczcie Polskiej, ale się boję, że do ciebie nie dotrze.

zeBrała MB

IZOLACJA OBÓR, CHLEWNI I KURNIKÓW TO JEDNO Z GŁÓWNYCH

ZASTOSOWAŃ PIANKI POLIURETANOWEJ

WE WSPÓŁCZESNYM, NOWOCZESNYM ROLNICTWIE I HODOWLI:

• Zabezpiecza natryskiwane powierzchnie przed gazami (jest gazosz dachowego oraz butwienia drewna.

• Nienasiąkliwa, zabezpiecza przed roszeniem i kapaniem wody.

• Możliwość zastosowania wewnątrz i na zewnątrz - dach, elewacja,

• Środowisko niekorzystne gryzoniom.

• Szybka realizacja, możliwość adaptacji starych obiektów bez kon budowy nowych budynków.

• Doskonałe parametry izolacyjne ( temperatury wewnątrz obiektu przy minimalnym zużyciu energii.

Zatrzymaj korozję i wydłuż życie swego dachu w budynku inwentarskim!!

Zadzwoń i dowiedz się więcej!

Gwarancja ceny do 6 miesięcy!!

Zadzwoń

Od lat świadczymy usługi skierowane do hodowców drobiu, trzody chlewnej i bydła. Posiadamy wyspecjalizowaną kadrę i bogate zaplecze techniczne, co pozwala nam z powodzeniem zaspokoić potrzeby naszych klientów. Nasza oferta jest dostosowana do wymagań zarówno dużych producentów rolnych jak i niewielkich, rodzinnych gospodarstw. We współpracy stawiamy na partnerstwo i zaufanie, które jest podstawą do dalszych działań.

ŚWIADCZYMY NASTĘPUJĄCE USŁUGI:

• MYCIE – duży wybór środków myjących, piany aktywne do mycia hal, chl ewni, maszyn, kostki brukowej

• MYJKI/SERWIS - zimno i gorąco wodne, nowe, używane, lance teleskopowe, akce soria

• DEZYNFEKCJA - skuteczne preparaty o szerokim spektrum działania, preparaty do dezynfekcji budek cielęcych

• DERATYZACJA - trutki, żywołapki, karmniki, chwytacze i inne, w tym nietypo we urządzenia sprowadzane na życzenie klienta

• DEZYNSEKCJA - rolki, sznury i preparaty na muchy

• USŁUGI - wysoka jakość, wyspecjalizowana kadra, kompleksowe mycie, de zynfekcja na mokro, zamgławianie

Stosowane przez nas preparaty są odpowiednie do użycia w kurniku, chlewni i oborze. Bezpieczne i skuteczne w działaniu.

i umówi się na wycenę!!

PAKIET KOMFORT ZA 1 ZŁ NIEDOŚCIGNIONY POZIOM WYGODY.

X7 SWB P6-DRIVE . NAJWYŻSZY

Najlepszy w klasie komfort teraz dostępny za 1 zł w Pakiecie Comfort! W skład pakietu wchodzi m.in.: l niezależne zawieszenie kół na przedniej osi l amortyzowana kabina l fotel pneumatyczny l automatyczna skrzynia biegów P6-Drive l prędkość maksymalna 50km/h.

Odwiedź Dealera McCormick i zamów swojego McCormick X7 SWB z Pakietem Komfort już dziś! Promocja trwa tylko 31.03.2023.

o charakterze wyłącznie poglądowym.