Kruiden bij darm ongemakken in de zomer

KRUIDEN BIJ DARMONGEMAKKEN IN DE ZOMER

De darmen en de darmflora spelen een belangrijke rol bij het in stand houden van de gezondheid van ons lichaam. In de zomer wordt dit prachtige samenspel nogal eens op de proef gesteld. We eten anders, onregelmatiger en wat veel mensen niet weten, is dat kruiden nogal eens een stoorzender kunnen zijn.

Door Marie José ten Velde, herbalist en NVF-lid en Gerben Hoogsteen, fytotherapeutisch arts en voorzitter NVF

ENORME CAPACITEIT

Om de opname van voedingsstoffen mogelijk te maken produceert het lichaam diverse spijsverteringssappen, waaronder speeksel en gal. Deze sappen breken voedingsstoffen af tot kleinere deeltjes die door het dunne darmslijmvlies kunnen worden opgenomen De zes meter lange dunne darm bevat plooien met uitstul pingen erop, de darmvlokken. Als je de dunne darm uit zou leggen, kom je tot een oppervlak van maar liefst 150-200 vierkante meter groot. Die enorme capa citeit zorgt ervoor dat er zo min mogelijk van de belangrijke voedings stoffen in de dunne darm verloren gaan. De grote hoeveelheid vocht die nodig is voor de aanmaak van de spijsverterings sappen, moet zoveel als mogelijk door het lichaam worden opgenomen. Dat gebeurt al voor een groot gedeelte in de dunne darm. Maar de dikke darm – met een lengte van een meter –is nodig om het resterende vocht uit de spijsverteringsresten te halen en om de overgebleven voedselresten af te voeren.

In de zomer is ons eetpatroon vaak anders, onregelmatiger en soms zelfs onveilig. Op vakantie in een ander land bijvoorbeeld, maar ook tijdens picknicks en barbecueavonden. Hierdoor kunnen verschillende ongemakken in de darmen ontstaan.

OVERPRIKKELING

Verbrand vlees of onvoldoende verwarmd voedsel zijn natuurlijk berucht, maar er zijn nog meer boosdoeners die onze darmen van slag kunnen brengen. Het gaat dan om ver schillende tuinkruiden en specerijen bedoeld voor het op smaak brengen van ons voedsel of het stimuleren van onze spijsverterings organen. De bitterstoffen en etherische oliën die in deze kruiden aanwezig zijn, worden niet door iedereen goed verdragen. Bovendien kan de dose ring van belang zijn. Overdaad schaadt, waardoor er bij sommige mensen een overprikkeling van de darmen ontstaat, met gasvorming, een opgeblazen gevoel en krampen als gevolg.

PEPERMUNT EN KAMILLE

Maar kruiden kunnen de darmen ook helpen. Twee kruiden die na een te over dadige maal tijd goed kunnen helpen, zijn pepermunt en kamille. Pepermunt wordt in Europa al eeuwenlang gebruikt als ondersteuning voor de darmen. Het blad van deze plant bevat de etherische oliën menthol en menthon, alsmede flavonoïden en fenolcarbonzuren. Wetenschappelijk onderzoek bij proefdieren laat zien dat pepermunt zorgt voor een spasmolytische werking op de darmen, waardoor de krampen verminderen. Peper munt is in Nederland overal verkrijg baar als thee en tinctuur. De dosering van de thee is 1,5-3,0 gram per 150 ml kokend water. Je kunt het tot driemaal per dag nemen. De pepermunttinctuur kan ook tot driemaal per dag ingenomen worden. Het maximale aantal druppels per week is 20-40. Let bij pepermunt wel op dat je het niet adviseert aan mensen die last hebben van zuur bran den (reflux) en/of galstenen. Pepermunt werkt namelijk niet alleen ontkrampend op de darmen, maar ook op de sluitspier tussen de maag en de slokdarm. En omdat het ook een galafdrijvend effect heeft, kan peper munt ook tot problemen leiden bij patiënten met galstenen. Geef pepermunt ook niet aan kinderen onder de 4 jaar en aan vrouwen die zwanger zijn of borst voe ding geven, omdat er te weinig gegevens over eventuele bijwerkingen bekend zijn. Het andere kruid wat ook langdurig in Europa gebruikt wordt bij darmklachten, is het veelzijdige kruid kamille, beschikbaar als thee, tinctuur of droog extract. Uit we ten schappelijk onderzoek met proef dieren en beperkt onderzoek met mensen blijkt dat kamille een ontstekingsrem men de en spas molytische, ofwel krampstillende, werking op de darmen heeft. Daardoor heeft de HMPC van de EMA het goed gekeurd voor klachten als darmkrampen en gasvorming.

LOOISTOFFEN BIJ VOEDSELVERGIFTIGING

Een ander probleem dat bijvoorbeeld na een gezellige barbecue kan optreden, is diarree door een voedselvergiftiging of infectie. Dat komt vaker voor dan je denkt. Op de website van het Voedingscentrum kun je lezen dat elke dag 2000 Neder lan ders een voedsel vergiftiging of -infectie oplopen. Zoals zo vaak, geldt ook hier: preventie is het beste geneesmiddel. Dat betekent de ver pak king checken, gekoelde producten kopen, producten gekoeld bewaren (onder de 4 graden) en de handen veelvuldig was sen bij de bereiding, evenals de plank en het mes. Daarnaast gaat het om het scheiden van rauw en gaar voedsel en om voldoende verhitting van het voedsel. Als er dan toch darmklachten met diarree ontstaan, heeft de natuur een waardevolle plant in haar assortiment klaar staan. Het gaat om de wortelstok van de Poten tilla erecta of Tormentilla, verkrijgbaar als tinc tuur. Het bijzondere aan deze plant is dat het veel looistoffen bevat (15-20%). Juist die

MEER INFORMATIE OVER FYTOTHERAPIE

De Nederlandse Vereniging voor Fyto thera pie (NVF) maakt zich als wetenschappelijke vereniging sterk voor kwaliteit en betrouw baarheid van plantaardige geneesmiddelen, met respect voor natuur en welzijn. De NVF fungeert ook als netwerk voor professionals. Ze kunnen er terecht met vragen en voor verdieping en belangenbehartiging. www.fyto.nl

Je kunt zelf ook veel informatie vinden op de website van de European Medicines Agency (EMA). Het EMA Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC) heeft sinds de oprichting in 2004 al meer dan 150 verschillende plantenmonografieën uitgebracht. Ze zijn voor iedereen vrij toegankelijk en bevatten alle informatie die je over een plant nodig hebt, zoals bereiding, indicatie, dosering, interacties en bijwerkingen.

Uiteraard vind je ook bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen meer informatie en wel onder de zoekterm ‘kruiden’ (www.CBG-meb.nl).

looistoffen staan bekend om hun samen trek kende werking op het darm slijm vlies. Looistoffen binden zich aan eiwitten, waar door er een looistof-eiwit complex ontstaat. Dat complex heeft een afdekkende en samentrekkende werking op het darmslijm vlies. Hierdoor wordt er minder vocht in de darmen verloren en wordt opname en effect van toxines geremd. Daardoor is deze plant uitstekend toepasbaar bij diarree, het gebruik is 3 tot 4 maal daags 15 tot 20 druppels. Let echter wel op voor uitdrogings gevaar bij kinderen onder de 2 jaar en senioren boven de 70, met name bij koorts. Het is dan verstandig om de huisarts te raadplegen. Dat geldt ook voor zwangere vrouwen en voor mensen met chronisch medicatiegebruik of bloed bij de ontlasting. <