Bu yılki Venedik Mimarlık Bienali için küratörü David Chipperfield'ın belirlediği Ortak Zemin teması, farklı yorumlara açık tarifi yüzünden yeni argümanlar yarattı. Korhan Gümüş, Nilüfer Kozikoğlu ve Görkem Volkan da bu argümanları çoğaltmak adına görüşlerini paylaştılar. TBWA Maya Uptown Sipopo Kongre Merkezi ERGİNOĞLU & ÇALIŞLAR MİMARLIK TABANLIOĞLU MİMARLIK A TASARIM MİMARLIK BIOMORHIS CAN YALMAN GUALLART ARCHITECTS YAZILARIYLA LEVENT ŞENTÜRK OSM AN ŞİŞM AN STUDIO 7.5 URBAN THINK TANK YİRMİBİR M İ M A R L I K TASA R I M M E KA N SAY I 1 1 5 A R A L I K 1 2- O CA K 1 3 11(KIBRIS 12) xxi.com.tr Ortak Zemin: Kime Göre? XXI < MİMARLIK TASARIM MEKAN < SAYI 115 < ARALIK 12-OCAK 13 < ALATAŞ < AUTOBAN < ELLENBERGER < ERÖZÜ < MİDEK/ERA < URBANUS < UYSALKAN < İSTANBUL TASARIM BİENALİ xxi.com.tr XXI < MİMARLIK TASARIM MEKAN < SAYI 113 < EKİM 2012 < A TASARIM < BIOMORHIS < ERGİNOĞLU & ÇALIŞLAR < GUALLART < STUDIO 7.5 < TABANLIOĞLU < URBAN THINK TANK < YALMAN < VENEDİK MİMARLIK BİENALİ YİRMİBİR MİMARLIK TASARIM ME KAN SAYI 113 E K İM 2 012 11( K IBRIS 12) Bir Bienal İki Bakış İpera 25 İELEV 125. Yıl İlköğretim Okulu ALATAŞ ARCHITECTURE ERÖZÜ MİMARLIK AUTOBAN ELLENBERGER DESIGN STUDIO MİDEK/ERA URBANUS YAZILARIYLA GÜ LS Ü M BAY DA R KORHAN G Ü M Ü Ş LEVENT ŞE N TÜ R K OS MAN Ş İ ŞM A N UYSALKAN MİMARLIK yayınları o anlamda bu koşulları yayınladıkları işler üzerinden görünür kılıyor olabilirler; ama o koşullar tarafından güdülenmezler, bağımsızdırlar. Mimarlık kökenlisin. Dergiciliğe nasıl başladın? Henüz Taşkışla’da mimarlık okurken pratik alandan daha çok mimarlığın yazınsal alanında kalmak istediğimi biliyordum. Tasarladığım projelerin inşa edileceğini düşünmek bana çekici gelmiyordu; onun yerine binaların tasarlanma öykülerini okumak, bir binaya baktığımda ardındaki fikirleri deşifre etmeye çalışmak daha ilginç geliyordu. Hala da öyle. Akademisyen olmanın dışında, yazınsal alanda nasıl üretimde bulunabileceğimi düşünürken, zaten takip ettiğim XXI geldi aklıma. Telefon açıp XXI’de çalışmak istediğimi söyledim, tesadüfen onlar da birilerini arıyorlarmış. Cuma öğlendi aradığımda, öğleden sonra görüştük ve Pazartesi başladım. Dergiciliğe değil de, belki XXI’e başlamamın öyküsü bu. Bir önceki soru kapsamında, mimarlık dergilerinin pek çoğunda neredeyse her şeyin toz pembe olduğu bir mimarlık ortamı varmış gibi. Örneğin; Taksim Meydanı ve Gezi Parkı alanı dönüştürülmekte iken konunun uzmanları olan mimarların ve planlamacıların tam anlamıyla sürece dahil edilemedikleri sorunu göze çarpabiliyor, bu durumu bir yayın olarak siz ne kadar yansıtabiliyorsunuz? XXI dergisi olarak Ekim 2011 sayınızda konuyu erkenden ele almıştınız; şantiye başladı, son durumla ilgili bir çalışmanız var mı? Mimarların ve plancıların kentsel kararlardan aforoz edilmiş olması, tartışmaların mimarlık ve kent ekseninden kayarak politik ve ideolojik olana geçişiyle sonuçlandı. Taksim Topçu Kışlası, Çamlıca Camisi, Haliç Köprüsü gibi yapıların mimarlık bağlamında tartışılması, üzerindeki ideolojik baskı nedeniyle imkansızlaşmış halde. Yayınların çoğunda, sizin deyişinizle, "Mimarlık ortamının, her şey toz pembeymiş gibi" aksedilmesinin nedeni de bu. Diğer yandan, bu konular üzerine çok sayıda toplantı, konferans düzenleniyor. Ancak, mevcut projelere yönelik alternatifler üretme konusunda mimarlık toplumu olarak pek de iyi olduğumuzu söyleyemem. XXI’de Taksim’in dışında, Yenikapı, küreselleşme gibi konular üzerine de dosyalar yaptık. Bu dosyalar zaten Eylül 2011’den beri XXI’in ana omurgasını oluşturuyor. Bu konulara eleştirel yaklaşmanın ve her türden ön yargılı fikrin sorgulanmasının önemine inanıyoruz. Bunun için Çamlıca Camisi için açılan yarışmaya alternatif bir yarışmayı Facebook üzerinden açtık: Absürt Fikirlere Çağrı: Alternatif Çamlıca Camisi Yarışması. Konuya biraz daha mizahi olarak yaklaşan ve Çamlıca Tepesi’ne cami yapılması fikrinin absürtlüğünü projeler üreterek görünür kılan bir yarışma oldu. Bu tarz yarışmaları sürdürmek gündemimizde. Çünkü, mimarların sürekli olarak inşaat yapılmasına karşı duran profesyoneller olarak lanse edilmesi, böyle anılması sorunların çözümünden iyice uzaklaşılmasına neden oluyor. Mimar, imar edendir; mesleğinin tanımı gereği imara karşı olması oksimoron bir durum yaratıyor. Bu nedenle, absürt de olsa, proje geliştirmenin, üreterek eleştiride bulunmaya katkı sağlayacağını umuyoruz. Peki, Türkiye’de mimari ve tasarım alanında yapılan dergicilik de bu iki mesleğin kendileri kadar sıkıntılı mı ilerliyor? Ben Kasım 2004’ten beri XXI’deyim. Mimarlık ve tasarım alanlarının dertleri de, yayıncılığın sıkıntıları da bu sekiz sene içinde çok değişti. Ama hem mimarlık ve tasarımda, hem de dergicilikte sıkıntı olarak tanımlanan iki sabit var: Anlaşılamamak ve bütçe yetersizliği. Mimarlar ve tasarımcılar da bundan şikayetçi, bizler de. Ama en nihayetinde eğer işinizi yapmak istiyorsanız, bu sıkıntıları birer veri olarak ele alıp devam etmeniz gerek. Mimarlığın otonomisi yüzyıllardır tartışılan bir konu. Mimarlıkta sosyo-politik rol bazen ütopik bir noktaya götürülürken, bazen de tamamıyla çalışma alanı dışında görülüyor. Peki, kulvarınızda bulunan yayınların otonomisi için ne düşünüyorsun? Açıkçası, mimarlık ve tasarım yayınlarının özerkliği ile ilgili bir endişem yok. Hem yurt dışında hem de Türkiye’de çıkan mimarlık ve tasarım yayınlarına bakarsanız, belirli bir topluluk için, neredeyse yine o topluluk ya da o topluluğun temsilcisi olduğu söylenebilecek bir grup tarafından içeriğinin sağlandığını görürsünüz. Gizli bir ajandaları, alttan alta hizmet ettikleri güç odakları yoktur, çünkü kitleleri zaten sınırlıdır. Diğer yandan, mimarlığın mevcut sosyal, ekonomik ve politik koşullardan bağımsız olarak üretilebileceğini düşünmek olanaksız. Bu koşullar mimarlığın tabii ki parçaları, onu bazen mümkün kılan, bazen de imkansızlaştıran bu koşullar. Mimarlık 67