Het Accent - Klemtonen op cultuur in Vlaanderen + Het Accent op Davidsfonds Academie

Davidsfonds vzw Sluisstraat 79 bus 03.01 3000 Leuven

Het Accent

Afgiftekantoor Leuven MassPost • P925845

Tweemaandelijks ledenblad van Davidsfonds dec 2021

“Een tentoonstelling is theater waarbij de acteurs stilstaan en het publiek beweegt”

K L E M TO N E N O P C U LT U U R I N V L A A N D E R E N

05

Davidsfonds Bocholt geeft om erfgoed

Onze missie

Het is de missie van Davidsfonds om in de 21ste eeuw, vertrekkend vanuit onze Vlaamse en christelijke wortels, de mensen in Vlaanderen en Brussel duurzaam samen te brengen rond onze Nederlandse taal, cultuur, kunst, geschiedenis en gedeeld erfgoed.

08

De boekenkast van filosofe Alicja Gescinska

10

Sigiswald Kuijken maakt oude muziek springlevend

Jan Van der Stock, pag. 06 ¦

12

De bezielers van de De Roets-kalender

13

Dirk Brossé maakt muziekproject rond rouw en verlies

De vrouw die de paus advies geeft Professor Bénédicte Lemmelijn (KU Leuven) is de eerste Belgische vrouw die deel uitmaakt van de Pauselijke Bijbelcommissie. Precies een jaar al geeft ze vanuit haar expertise – het Oude Testament – advies aan het Vaticaan. “Het is logisch dat Rome naar onze faculteit kijkt voor advies”, zegt Lemmelijn.

“We hebben een goede band met de Kerk, maar we blijven kritisch. Zoals dat hoort als wetenschappelijke instelling.” Dat ze als vrouw een pioniersrol opneemt, relativeert Lemmelijn enigszins: “Ik denk er niet bij na dat ik dingen ‘als vrouw’ doe.”

Verkoopprijs per exemplaar: € 5 – Verkoopprijs jaarpakket van 6 nummers: € 24

Lees op pag. 11 ¦

U ZIJT WELLEKOME

Gelovigen delen hun waarden

N

aar aanleiding van Kerstmis nodigde Davidsfonds mensen van verschillende geloofsgemeenschappen in Vlaanderen uit om een maaltijd te delen en te praten over hun waarden en wat ze belangrijk vinden. Rooms-katholieken, protestanten, orthodoxe christenen, boeddhisten, joden en moslims ‘zonden’ op 15 november elk een vertegenwoordiger naar de Sint-Martinuskerk van Ganshoren.

 Hou onze nieuwsbrieven en onze blog deze maand in de gaten voor het videoverslag van deze inspirerende avond.

HetAccent-November2021-v9.indd 1

In het hart van Het Accent vind je de cursusgids van Davidsfonds Academie .

Ontdek welke dagevenementen en boeiende cursussen er in jouw buurt plaatsvinden.

Houd de krant bij of surf naar davidsfondsacademie.be als je het aanbod op een later moment wil herbekijken.

Gezocht: leerkrachten om kinderen uit buurlanden Nederlands te leren “Niet minder dan 400.000 kinderen uit onze buurtaalregio’s volgen het vak Nederlands in het reguliere onderwijs”, zegt Kris Van de Poel, algemeen secretaris van de Taalunie. Helaas zijn er – ook daar – te weinig leerkrachten.

Het idee Taal is Toekomst, waar Davidsfonds zich voor inzet, leeft tot buiten de grenzen van Vlaanderen. In Frankrijk, Wallonië en Duitsland groeit het besef dat Nederlands leren extra kansen biedt op de arbeidsmarkt. “Het Nederlands is populairder dan we denken”, zegt Van de Poel. Alleen: het aantal leerkrachten staat niet in verhouding tot het aantal leerlingen.

Gelukkig neemt de Taalunie het initiatief om daarop een antwoord te formuleren.

Lees op pag. 03 ¦

17/11/2021 07:45

NEEN, we zijn nog lang niet klaar … en we willen dat nu eens van de daken schreeuwen

Al meer dan dertig jaar zorgen wij voor kinderen met kanker. Sommige van onze

Residentie Koester – is van start gegaan in november 2020 in de buurt van het

projecten lopen al bijna even lang en toch blijven ze nog altijd actueel en nodig,

Gentse UZ. We bieden er overnachtingsmogelijkheid in moderne, huiselijke

elke dag, in gans Vlaanderen. Maar er zijn ook nieuwe uitdagingen, gekoppeld aan

appartementen aan families met een kind in ambulante behandeling die – om

nieuwe therapieën of aan onze leefwereld van vandaag, wij evolueren mee met de

verschillende redenen - niet tussen twee behandelingen naar huis kunnen. Een

noden van onze kinderen en gezinnen en proberen die in te vullen.

warme, gezellige en comfortabele “thuis” dicht bij het ziekenhuis. Sinds november bijna doorlopend bezet.

We beseffen echter wel dat we meer moeten vertellen over onszelf en niet discreet in de coulissen blijven, zoals we bijna altijd deden. We moeten jullie – onze enige

Studio Nona – ontstaan uit een idee van zeer betrokken ouders. Hoe houd je dat

bron van inkomsten - meer informeren over wat we doen met die centen. We orga-

kind, dat maanden thuis is in behandeling of palliatief, nog bezig? Hoe zorgen we

niseren immers geen grootscheepse crowdfunding of sms-acties, we komen liever

even voor afwisseling of een hoogtepunt ? Wij zorgen met professionele mensen

niet met spectaculaire verhalen in de krant of op tv, we maken geen misbaar, we

voor aangepaste ontspanning op maat van het kind, bij dat kind thuis… Zo hebben

doen het gewoon…elke keer weer, in stilte.

de ouders even vrij en doorbreken we de sleur.

Daarom willen we toch nog even vertellen waar we voor staan en beginnen graag

En dan zijn er nog al die andere acties en projecten, de thuiszorg en het extra

met de jongste projecten…

personeel, het wetenschappelijk werk dat we sponsoren of de artsen in opleiding waarvoor we de kosten dragen. De Belgische of Europese onderzoeks-

SuperKrachtig-Lekker – enkele jaren geleden opgezet door een bezorgde mama

projecten waar we aan deelnemen… je kan het allemaal nalezen op onze website:

is het nieuwste project onder de Kinderkankerfonds paraplu. Men beseft het mis-

www.kinderkankerfonds.be.

schien niet, maar chemo beïnvloedt ook bij kinderen de eetlust en smaak en dat leidt dikwijls tot ondervoeding bij onze patiëntjes. KKF wil dat probleem op een

Daarvoor hebben we jouw hulp nog altijd nodig!

wetenschappelijke manier in kaart brengen en er tegelijkertijd wat aan doen.

We organiseren kookmomenten met de kinderen waar lekkere voedzame dingen spelenderwijs worden klaargemaakt. We investeren in betere eet-beleving zodat onze kinderen weer “goesting” krijgen en naast hun therapie toch ook de nodige

Meer info voor jou, je bedrijf of je organisatie via:

bouwstenen aangereikt krijgen. We willen daarom op de kinderkankerafdeling ook

www.kinderkankerfonds.be – 09.4300110

investeren in een gezellige ruimte met een leuke grote keuken waar de ouders

Wil je ons meteen helpen? BE31 2850 3053 8255

elkaar ook kunnen ontmoeten en waar vooral onze kinderen hun voedingspatroon

Giften vanaf € 40 zijn fiscaal aftrekbaar

kunnen bijtimmeren en er zich nog bij amuseren ook.

HetAccent-November2021-v9.indd 2

17/11/2021 07:45

TAAL IS TOEKOMST

03

Het Nederlands over de grenzen heen

Trots op het Nederlands? We zijn het veel te weinig. Daarom blijft Davidsfonds inzetten op Taal is Toekomst. Taal blijft hét verbindende element. Als polyglotte Vlamingen spreken we vaak drie of vier talen waarbij we de kracht van onze eigen moedertaal onderschatten.

Een kracht die ze in onze buurlanden (en bij uitbreiding zelfs de wereld) wel zien. In de grensgebieden met Duitsland en Frankrijk zijn er zo veel kinderen die Nederlands willen leren dat ze leerkrachten tekortkomen. Gelukkig haalt de Taalunie alles uit de kast om het Nederlandstalig onderwijs in die regio’s – en daarbuiten – te ondersteunen.

Tekst: Jolien Vandeven - foto: Thomas De Boever

HetAccent-November2021-v9.indd 3

17/11/2021 07:45

04

TAAL IS TOEKOMST

Even wat kadering. De Taalunie is bij verdrag opgericht in 1980 en is als intergouvernementele organisatie uniek in haar soort. De organisatie heeft drie lidstaten: Vlaanderen, Nederland en associatiepartner Suriname. En er is een samenwerkingsverdrag met Zuid-Afrika.

Kris Van de Poel, algemeen secretaris van de Taalunie, vertelt: “De meeste mensen kennen de Taalunie van het Groene Boekje en de Algemene Nederlandse Spraakkunst, het uitvoerige naslagwerk over de Nederlandse grammatica. Maar een andere belangrijke taak van de Taalunie is het Nederlands ondersteunen in het buitenland. Dat is een taak die door het verdrag aan de Taalunie is toebedeeld.”

400.000 leerlingen Dat ‘buitenland’ wordt opgesplitst in twee delen. Je hebt de buurtaalregio’s die aan het Nederlandse taalgebied grenzen (Wallonië, deelstaten van Duitsland, het noorden van Frankrijk) en de rest van de wereld.

Specifiek aan de buurtaalregio’s is dat daar Nederlands gegeven wordt in het reguliere onderwijs, terwijl het in de rest van de wereld vooral over het hoger onderwijs en niet-academische opleidingen gaat.

Kris: “Zo’n 400.000 leerlingen volgen Nederlands in de buurtaalregio’s. Wereldwijd komen daar nog eens 13.000 studenten bij die het Nederlands als een academisch domein bestuderen: taal, literatuur en cultuur. De Taalunie zorgt voor de ondersteuning van projecten, nascholing en didactisch materiaal. Maar wij stippelen zelf niet het beleid daarvoor uit. Die verantwoordelijkheid blijft bij de onderwijsministeries van de landen in kwestie.”

Verliefd op het Nederlands Een van de leerkrachten die de Taalunie ondersteunt is Uta Maria Cyprian.

Zij is als Duitse met een Nederlander

Wie is wie?

Kris Van de Poel Ò hoogleraar taalkunde aan de Universiteit van Antwerpen l sinds maart 2020 algemeen secretaris van de Taalunie c favoriete Nederlandse woord: appelblauwzeegroen, “want dat woord bestaat alleen in Vlaanderen, in Nederland begrepen ze niet waar we dat vandaan haalden” Uta Maria Cyprian Ò lerares in een basisschool l enthousiaste ambassadeur van buurtaalles en het Nederlands c favoriete Nederlandse woord: gezellig, “want dat is het Nederlands zelf ook, echt een gezellige taal”

HetAccent-November2021-v9.indd 4

getrouwd en raakte door haar man gefascineerd door de Nederlandse taal en cultuur. Intussen is ze al jaren aan de slag als lerares in een Duitse basisschool in Münster. Ze geeft daarnaast ook Nederlandse buurtaalles.

Uta: “Ik vind het heel belangrijk om in de grensstreek open te staan voor de taal en cultuur van de buurlanden. Alleen zo gaan de grenzen in je hoofd weg en zie je die grens als een kans in plaats van een beperking. Ik geniet er dan ook echt van om les te geven en samen te werken met de Taalunie. En dat kan natuurlijk alleen als je ook Nederlands spreekt. Mijn man was bijvoorbeeld militair in Nederland en leerde Duits via mij. Intussen werkt hij in Duitsland. Zonder taal had hij die stap niet durven te zetten.”

Het Nederlands geeft kansen Een taal opent deuren. En dat besef groeit meer en meer bij de ouders van vandaag.

De klassen van Uta Maria zitten dan ook goed vol met nieuwsgierige taalleerders.

“De kinderen in mijn les blijven allemaal vrijwillig een lesuur langer om Nederlands te leren. Ik pak de les heel speels aan en het is ongelooflijk hoe ze het Nederlands opzuigen. We zien zelfs dat de kinderen, bij het afronden van de basisschool, samen met hun ouders actief op zoek gaan naar een school die Nederlandse les geeft. We zijn intussen ook een tweede lerares aan het bijscholen.”

Kris: “Ook in Wallonië en Frankrijk groeit het besef dat het Nederlands kansen geeft. Het geeft je een aantal voordelen op de arbeidsmarkt, maar je leert ook een andere cultuur kennen. Die ervaringen zijn alleen maar verrijkend en interessant.”

Uta: “Door de Taalunie zijn er de financiële middelen om jonge enthousiaste collega’s op een hoog niveau bijscholing te geven. Ze krijgen soms zelfs meteen de kwalificaties om in het voortgezet onderwijs Nederlandse les te geven. Dat is alleen mogelijk als ze zien hoe taal in de grensstreek leeft en wat het met de kinderen en hun ouders doet. Helaas zijn er nog altijd te weinig leerkrachten voor alle aanvragen van de scholen.”

“De Taalunie is niets zonder de mensen in het veld”, gaat Kris verder. “Naar hen willen we luisteren. Hen willen we helpen.

Alleen zo kunnen we het Nederlands als taal dynamisch houden voor iedereen.

Maar dat kan alleen als je een duwtje in de goede richting geeft. Ik ben dan ook heel blij dat Vlaanderen en Nederland die verantwoordelijkheid bij de Taalunie hebben gelegd. Zo heb je meer impact en werk je meteen op grotere schaal.”

Kris: “In Frankrijk en Wallonië zien we dezelfde uitdaging. We zitten daar actief mee aan tafel om oplossingen te zoeken. Meer budget kan helpen om meer activiteiten te organiseren, meer mensen mee te nemen in het verhaal. Al onze nascholingen zijn gratis en gecertificeerd. Hoe beter we de vinger aan de pols houden, hoe meer mensen we kunnen inzetten.”

Uta: “Binnenkort zitten we met zeventien onderwijzers samen voor een bijscholing waarin we aan de slag gaan met nieuwe methodieken en pedagogiek. Dat kan alleen dankzij de Taalunie. Ik zie ook de interesse stijgen. Zelfs uit andere deelstaten willen scholen weten hoe ze buurtaalles kunnen organiseren en ze hopen ook Euregioschool te worden. Het is dan ook

ongelooflijk hoe scholen van die verrijking profiteren. Ze zijn echt trots op de winst die de kinderen uit die taallessen boeken.”

Kris: “Het Nederlands is populairder dan we denken. We mogen dus terecht trotser zijn op onze taal. STEM-vakken (exacte wetenschap, technologie, engineering en wiskunde, red.) krijgen meer en meer aandacht, maar taal is een enorm machtig instrument. Er zijn geen raketten naar de maan, geen ‘Sustainable Development Goals’ zonder taal. Taal is ons vervoermiddel. Taal is ook een wetenschap. En taal studeren kan even spannend zijn als wiskunde of techniek studeren. Als we daar meer op inzetten, kunnen we de grenzen opengooien. Dat kan alleen maar interessant zijn. Als ik kijk naar alle enthousiaste leerkrachten in de buurtaalregio’s, dan moet dat haalbaar zijn.”

17/11/2021 07:45

MEDERWERKER AAN HET WOORD

Ovenburen rond de bakoven Hun broodje is gebakken. Davidsfonds vrijwilliger Ann Rombaut zette met Giel Creemers, Toon Verlaak en de andere Molenvrienden een project op poten via ‘Geef om erfgoed’. En met succes! De benodigde 15.000 euro werd behaald en zullen ze gebruiken om een traditionele bakoven te bouwen. Zij hopen dat hun verhaal andere erfgoedliefhebbers inspireert om hetzelfde te proberen.

Tekst en foto: Kenneth Emmers

Ann: “De naam Ovenburen komt uit het verleden. In de tijd van de buskruitfabriek woonden er vele mensen in arbeiderswoningen in de naaste omgeving.

Per vijf huizen was er een bakoven voorzien, waar de vrouwen uit de buurt een keer per week samenkwamen. Dan werd er ovenvers brood gebakken, maar vooral veel gebabbeld. Dat moment samen noemde men in die tijd ‘ovenburen’.”

Welke rol speelde Davidsfonds in dit verhaal?

Toon: “Meer dan de helft van de groep van vzw Molenvrienden bestaat uit Davidsfonds leden. Er is dus al een heel nauwe band met de organisatie.

De plaatselijke afdeling zette dan ook met plezier mee haar schouders onder dit project. Zowel op financieel gebied als op het vlak van promotie konden

we op hun steun rekenen. Tijdens de activiteiten van Davidsfonds Bocholt mochten we bijvoorbeeld altijd reclame maken.”

Ann: “Zelfs het Nationaal Secretariaat droeg ons project een warm hart toe.

Met een aankondiging in de nationale nieuwsbrief kreeg de bakoven veel aandacht. En nu verschijnen we ook nog in Het Accent, dat bij alle leden in de bus valt. Die erkenning doet deugd.”

Hoe zijn jullie bij ‘Geef om erfgoed’ terechtgekomen?

Ann: “‘Geef om erfgoed’ is een initiatief van Erfgoed in de Praktijk, waarvan Davidsfonds partner is. Dat is een online platform, dat ontstond dankzij financiele steun van CERA, waar je een crowdfundingcampagne kan opstarten. Dat is een manier om geld op te halen bij je achterban. Het idee is dat vele kleine particulieren hun steentje bijdragen om zo een groter bedrag te verzamelen voor het project. Als het beoogde bedrag

“Kleine particulieren dragen hun steentje bij aan een groter project”– Ann

05

uiteindelijk niet gehaald wordt, krijgen alle investeerders hun geld terug.”

“Tijdens het netwerkmoment van Erfgoed in de Praktijk kwamen we er een eerste keer mee in aanraking. We waren meteen enthousiast en namen contact op met Valerie Vermassen van Davidsfonds. Zij heeft ons verder in de juiste richting gestuurd.”

Welke tip heb je voor iemand die zelf een project wil opstarten via ‘Geef om erfgoed’?

Ann: “Zorg er in de eerste plaats voor dat je een goede groep hebt die gemotiveerd is en die er samen voor gaat.”

Giel: “Schrijf duidelijk je visie en doel neer. Dit project vraagt de nodige tijd en toewijding van de groep, dus is het belangrijk om te weten waarom je het doet. Als je dat op voorhand op papier vastlegt, is voor iedereen de richting duidelijk. Dat draagt absoluut bij tot de motivatie.”

 Meer lezen over ‘Growfunding’ en

‘Geef om erfgoed’? Surf dan snel naar cultuurenco.blog.

“Schrijf duidelijk je visie en doel neer. Het is belangrijk om te weten waarom je het doet” – Giel

HetAccent-November2021-v9.indd 5

17/11/2021 07:45

06

KNALFESTIVAL

CURATOR JAN VAN DER STOCK STELT ‘VERBEELDING VAN HET UNIVERSUM’ VOOR

“Ook voor het verhaal van de kosmos geldt: minder is meer” Niets minder dan de kosmos is het onderwerp van de cultuurhistorische tentoonstelling Verbeelding van het universum in Museum M (Leuven). Drie jaar werkte professor Jan Van der Stock samen met zijn team Illuminare – Studiecentrum voor middeleeuwse en renaissancekunst van de KU Leuven aan de realisatie. “Elk stuk dat we tonen, is een heel verhaal op zich.”

Tekst: Dirk Remmerie – Foto: Thomas De Boever

Denk eraan omhoog te kijken, naar de sterren, en niet naar beneden, naar je tenen. Probeer om wat je ziet te begrijpen en sta verwonderd over het bestaan van het universum. Wees nieuwsgierig. Het (vrij vertaalde) citaat is van de wereldvermaarde kosmoloog Stephen Hawking (1942-2018) en verwelkomt je in de Verbeelding van het universum. De prestigieuze tentoonstelling maakt deel uit van KNAL! Stadsfestival van de Big Bang in Leuven – een eerbetoon aan priester-professor Georges Lemaître (1894-1966), de grondlegger van de oerknaltheorie (1931).

De negentigste verjaardag van zijn omschrijving van het uitdijende heelal – die intussen bekendstaat als de Big Bang-theorie (destijds een spotnaam, overigens) – staat centraal in een artistiek-wetenschappelijk festival rond het ontstaan van de kosmos.

Het snijvlak van wetenschap en kunst loopt dan ook als een rode draad door Verbeelding van het universum, de op-

zienbarende tentoonstelling die loopt in Museum M en gecureerd werd door professor Jan Van der Stock. “Uitgangspunt is de eeuwige verwondering, de ervaring die iedereen die opkijkt naar de sterren wel eens heeft: waar ben ik? Wat is dit allemaal?”

Hoe vertel je in hemelsnaam het verhaal van een zo onmetelijk onderwerp als het universum in enkele museumzalen?

Jan Van der Stock: “Het adagium ‘minder is meer’ bewijst voor Verbeelding van het universum nog maar eens zijn waarde. Omdat de voorstelling van het heelal onmogelijk te vatten is vanuit alle invalshoeken en culturen, hebben we ons geconcentreerd op de westerse traditie. In de praktijk komt het erop neer dat ik een groot blad papier voor me leg en er met een stift een paar krachtlijnen op uitteken. De vraag die me dan – en gedurende het hele proces dat erop volgt – bezighoudt: hoe moet je iets zo complex als de verbeelding van het universum op een redelijk behapbare

manier voorstellen zodat elke geïnteresseerde het begrijpt, zonder simplistisch te worden? Eigenlijk moet je komen tot een concept waarvan de bezoeker niet merkt dat er een concept achter zit. Er moet een soort vanzelfsprekendheid uitstralen die mensen doet zeggen: ‘Maar natuurlijk…’

Terwijl je als curator weet dat het zo ‘natuurlijk’ niet is, dat je de Verbeelding van het universum op tientallen verschillende manieren kunt aanpakken.”

“Een concept uitwerken waarvan de bezoeker niet merkt dat er een concept achter zit: dat is het doel”

© Museum M

HetAccent-November2021-v9.indd 6

“Ook al lijstten mijn medewerkers, collega’s en ik in het begin wel duizend stukken op die niet zouden misstaan op de tentoonstelling, toch was het doel om nooit meer dan honderd catalogusnummers over te houden. Bij de keuze van de stukken komt het erop aan om het wenselijke op het haalbare af te stemmen. Sommige stukken zijn onhaalbaar, andere komen onverwacht toch binnen handbereik. Van bij het begin werk ik met een powerpoint

waarop alle beelden staan. Mocht je mijn lijst van drie jaar geleden naast de uiteindelijke tentoonstelling leggen, zou je merken dat je heel flexibel moet zijn in de realisatie. Een expo groeit. Ik sta er ’s morgens mee op en ga er ’s avonds mee slapen. Dag en nacht ben ik bezig om het te verfijnen.”

Wat maakt dat het soms niet haalbaar is om een object tot in de tentoonstellingszaal te krijgen?

“Dat is in eerste instantie technisch. Als een conservator of restaurateur zegt dat iets niet kan reizen, dan is dat zo. Daar ga ik nooit over discussiëren. Wij gaan niet bijdragen tot het vernietigen van het patrimonium. Dat is een belangrijke stelregel.

Een tweede beperking is van financiële aard. Ik had graag een aantal stukken uit de Verenigde Staten laten overkomen, maar in volle coronatijd voelde ik dat dat moeilijk zou worden en ook een financiele aderlating zou betekenen. Voor die voorwerpen hebben we alternatieven gevonden die even goed zijn om het verhaal te vertellen. Maar vaak is het ook een kwestie van frak uit en knokken als blijkt dat het geen sinecure is om een cruciaal werk te laten overkomen.”

17/11/2021 07:45

KNALFESTIVAL

07

“De tentoonstelling is als een symfonie van topstukken.

Een object is nooit zomaar een illustratie” Hoe is de tentoonstelling na al dat wikken en wegen uiteindelijk opgebouwd?

“Vertrekpunt is de eeuwige verwondering.

De prehistorische mens, de Babyloniërs, de oude Egyptenaren, Grieken en Romeinen… Allen hebben objecten gemaakt die hun verwondering, hun vragen over de kosmos verbeeldden. Doorheen de tijd formuleerde de mens ook antwoorden op die vragen: mythologische, religieuze, artistieke en wetenschappelijke antwoorden. In de Joods-christelijke traditie is dat Genesis. De Grieken en Romeinen hadden mythologische verhalen. En dan is er de wetenschap: bij Aristoteles en Ptolemaeus stond de aarde in het centrum van het universum. Men wist toen al dat de aarde een bol is. Het idee van een platte aarde waar je vanaf kunt vallen is toch vooral een 19de-eeuwse romantische voorstelling van ‘de domme middeleeuwers’. Tussen haakjes: ook nu nog zijn er mensen die denken dat onze planeet een platte schijf is. De wetenschappelijke kennis van de Grieken keerde via Arabische wetenschappers en de Latijnse vertaling van hun werk weer in de Europese kennis.

Het geocentrische wereldbeeld bleef gemeengoed tot ver in de 16de eeuw.”

“Wanneer Copernicus, Kepler, Galileo Galilei en Newton aantonen dat het heliocentrisme (de zon in het centrum) een veel correctere opvatting is van het universum, spreken ze nog steeds van een statisch en gesloten heelal. Zelfs Einstein dacht in 1927 nog dat hij Lemaître de les moest lezen, toen die het had over het uitdijende, dynamische heelal dat ooit moest begonnen zijn bij ‘l’atome primitif’, de singulariteit. Binnen enkele weken staat de lancering van de James Webb ruimtetelescoop gepland, de opvolger van de Hubble. En ook nu kan je ervan op aan dat nieuwe instrumenten ons begrip van het heelal fundamenteel zullen veranderen.”

Welke zijn de absolute topstukken die over de eindmeet zijn geraakt?

“Verbeelding van het universum telt uiteindelijk 83 catalogusnummers. Slechts 83. Dat betekent: elk object telt. De tentoonstelling is als een symfonie van topstukken. Een object is nooit zomaar een illustratie. Ik zeg graag dat de kunststukken mijn acteurs zijn en dat je een tentoonstelling moet zien als een theatervoorstelling waarbij de acteurs stilstaan en het publiek

HetAccent-November2021-v9.indd 7

© Museum M

beweegt en zijn eigen verhaal maakt aan de hand van wat de curator bedoeld heeft.”

Jan Van der Stock (°1959) l Heeft 37 jaar ervaring – ook internationaal – met het maken van tentoonstellingen.

“Met zowat om de vier jaar een klepper van formaat.” Als curator gaf hij gestalte aan onder meer Op zoek naar Utopie, Hieronymus Cock, Rogier van der Weyden. Ò Gewoon hoogleraar aan de KU Leuven.

Doceert over kunst van de middeleeuwen en de renaissance, grafische kunsten, iconografie, iconologie en curatorship.  Directeur van Illuminare – Studiecentrum voor middeleeuwse en renaissancekunst, KU Leuven  Doceert bij gelegenheid aan Davidsfonds Academie en publiceerde bij Davidsfonds Op zoek naar Utopia (2016) en Rogier van der Weyden 1400-1464.

De passie van de meester (2009).

“De drie 16de-eeuwse wandtapijten – de enige die nog overblijven uit een reeks van vijf die bekendstaat als ‘De sferen’ – zullen visueel zeker de meeste aandacht naar zich toe zuigen. Ze komen uit Madrid en werden tussen 1530 en 1535 gemaakt in een Brussels atelier in opdracht van het hof van Portugal. Naar alle waarschijnlijkheid zijn ze ontworpen door Bernard van Orley. De tapijten zijn een combinatie van de wetenschap, kunst en het wereldpolitieke situatie van dat moment. Het is een verbluffende synthese van de kennis en de politieke ambities van de koning van Portugal.”

“Dat iets niet groot hoeft te zijn om indruk te maken, bewijzen de Denkers van Hamangia. De iconische beeldjes van een man en een vrouw die al denkend omhoogkijken staan op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Met reden: de meesterwerkjes zijn wel zevenduizend jaar oud en behoren tot de oudste prehistorische beelden die vorm geven aan de menselijke verwondering en introspectie. De

‘denkers’ – de naam is een knipoog naar Le penseur van Rodin – zijn van gebakken klei en werden in 1956 gevonden in een necropolis in het Roemeense Cernavoda.”

“En nu we toch bezig zijn de krenten tussen de andere krenten te benoemen: catalogusnummer 1 is ook een pareltje – een werk dat mij al sinds mijn studententijd fascineert. Het is het ‘zwart vierkant’ van de befaamde Engelse astroloog Robert Fludd (1574-1637) en doet denken aan het Zwart Vierkant van Malevitsj. Het is een gravure met een zwart vlak waarlangs de vier zijden ‘Et sic in infinitum’ (en zo tot in het oneindige) staat gegraveerd.

Esthetisch misschien niet overweldigend, maar qua visie subliem.”

 De tentoonstelling Verbeelding van het universum in Museum M in Leuven en de complementaire expo Voorbij de Oerknal in de nabijgelegen Universiteitsbibliotheek zijn te bezoeken tot 16 januari 2022.

Davidsfonds leden krijgen korting op hun toegangsticket.

17/11/2021 07:45

08

DE BOEKENKAST

“Lezen is een intieme bezigheid”

“Niemand moet zich bemoeien met de intieme bubbel die lezen is”

Lezen, lezen en nog eens lezen “Ik lees verschillende boeken tegelijkertijd. Ik zit nu in de Librisjury, dus dat betekent dat ik alle Nederlandstalige fictiewerken van 2021 moet lezen. Dan blijft er weinig tijd over voor romans naar keuze. Al ga ik vandaag toch De onschuldigen van Burhan Sonmez uitlezen, een boek dat eens niet in de stapel van de Libris ligt. Gloed van Sandor Marai is nog zo’n boek. Ik las het al een paar keer en zal het nog lezen.

Het is prachtig: ik heb het zelfs twee of drie keer in mijn boekenrek staan.”

Esthetisch leren “Ik ben aangetrokken tot boeken waarvan ik denk te kunnen leren. Ik wil er dingen uithalen voor mezelf en er iets aan hebben als mens: mijn rugzak vullen met kennis en inzichten, maar wel op een esthetische manier. Dus niet alleen wát een auteur zegt, maar ook hoe hij het zegt, is belangrijk. Ik lees zelden boeken waar ik niets uithaal ter ontspanning. Er zijn auteurs die bekendstaan als literair met een hoofdletter L die ik maar ‘plattekes’ vind. En dan heb je boeken waarover een beetje minachtend wordt gedaan die ik wel knap vind. Ik ben te nieuwsgierig om die laatste soort af te schrijven.”

Intieme bubbel “Ik ben niet geïnteresseerd in recensies. Wat doet het ertoe dat meneer huppeldepup dat ene boek goed vindt?

Het gaat erom wat jij ervan vindt. Lezen is een heel intieme bezigheid. Je spendeert veel tijd aan een boek, je trekt je terug op een knusse plek en laat de woorden van iemand anders binnen in je hoofd. Ik vind niet dat andere mensen zich moeten bemoeien met met wie ik in die intieme bubbel stap als lezer. (lacht) Mond-aan-mondreclame vind ik wel mooi. Als een vriendin zegt dat ik iets moet lezen, zal ik dat doen.

Dat is anders.”

Bepaal je eigen einde “Meestal koop ik in musea postkaarten, van een mooi schilderij bijvoorbeeld. Dat zijn ideale boekenleggers.

Ik geraak ze wel voortdurend kwijt.

Niet dat ik ze niet meer weet liggen, maar ik laat ze vaak in het boek steken.

Soms lees ik bijvoorbeeld niet verder wanneer ik een verhaal mooi vind zoals het op dat moment is. Dan ben ik blij dat het daar eindigt, lees ik niet meer verder en blijft het kaartje steken. Van een intieme relatie hoeft niemand te zeggen wanneer die zou moeten eindigen, zelfs de auteur niet.” (lacht) Tekst: Laura Huygen - Foto: Steven Lepez

Naam en beroep:: Alicja Gescinska is filosofe, schrijfster en tv-maakster l Leeftijd: 30  Hoeveel boeken in je boekenkast?

“Een heel ruwe schatting: zo’n 3000-tal.”  Waar staat je boekenkast? “Overal. Er is een kast fictie, een kast theater en poëzie, kasten filosofie en geschiedenis in mijn bureaus, er zijn de boeken van de kinderen …

Zelfs de logeer- en slaapkamer staan vol: in elke kast en kamer staan boeken, boeken, boeken.”

“Cultuur, dat is een levenshouding” Tekst: Laura Huygen

E

lke editie van Het Accent vragen we onze lezers hoe zij cultuur schenken. Davidsfonds leden die reageren, laten we hier hun verhaal vertellen. Deze keer is het aan Dries Cottenier van de afdeling in Aalbeke, die Davidsfonds een warm hart toedraagt.

“Als je anderen aanvaardt, dan schenk je eigenlijk ook cultuur”

HetAccent-November2021-v9.indd 8

Dries: “Voor mij is cultuur een heel breed en algemeen begrip.

Ik ben een fervente lezer en lees het ene boek na het andere uit, maar ik beschouw cultuur eerder als een levenshouding. Dat heb ik

meegekregen van mijn leraar uit het zesde leerjaar, Louis Corne.

Hij was toen hét boegbeeld van de Aalbeekse Davidsfonds afdeling, die hij met succes uitbouwde. Louis leerde me dat cultuur een kwestie is van streven naar verfijning, bewust zoeken naar dat ietsje meer. Het is een persoonlijke levensstijl.”

Cultuur is … elkaar aanvaarden “Cultuur is iets wat beleefd wordt in een groep van mensen, ook op multicultureel niveau. Door

anderen te aanvaarden, schenk je cultuur. Wie bijvoorbeeld vriendelijk is naar klanten toe, schenkt cultuur. Met cultuur samen beleven kan je mensen heel gelukkig maken.”

bouw van cultuur. En ik ben daarbovenop supergelukkig met het succesvolle initiatief van de Leeswolven, dat leerlingen aanspoort om boeken te lezen.”

Cultuur is … meewerken aan Davidsfonds

initiatief De Leeswolven op cultuurenco.blog.

“Het feit dat ik meewerk aan Davidsfonds zie ik ook als een vorm van cultuur schenken. Iemand die positief en interactief meewerkt op de vergaderingen, werkt voor mij mee aan de op-

 Ontdek meer over het

 Hoe schenk jij cultuur?

Laat het ons weten via communicatie@davidsfonds.be en wie weet schitter jij in onze volgende editie.

17/11/2021 07:45

EXPO De straat op Een

,

Het Huis van Alijn wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Stad Gent

carnavals optocht,

,

foto ©Miguel Discart

of .

Waarom kom jij de straat op?

30.10’21-08.05’22 HetAccent-November2021-v9.indd 9

17/11/2021 07:45

10

DAVIDSFONDS CULTUURREIZEN

Oude muziek springlevend Wordt er vandaag muziek gemaakt die de tand des tijds zal doorstaan en binnen 300 jaar nog het beluisteren waard is? We kunnen het ons moeilijk voorstellen. Toch zijn de werken van J.S. Bach vandaag nog steeds springlevend. Hoe dat komt? We vragen het aan Sigiswald Kuijken, die een grote liefde heeft voor ‘oude muziek’.

Tekst: Sara De Winter – foto’s: Lemmert Photography

La Petite Bande brengt barokmuziek. Wat maakt dat die ‘oude’ muziek na 300 jaar nog steeds mensen aanspreekt?

Kuijken: “De barokmuziek is geworteld in de renaissancemuziek, die heel evenwichtig was.

Bij barokmuziek was er al wat meer ruimte voor de individualistische expressie en een grotere persoonlijke originaliteit. Toch doet in onze moderne tijd die muziek nog steeds heel harmonisch en evenwichtig aan. Het is voor velen dan ook een soort weldoende kuur tegen de dagelijkse stress en gejaagdheid.”

Waar komt de naam La Petite Bande vandaan?

“Aan en rondom het hof van Lodewijk XIV leefden heel veel musici, die soms in groten getale werden samengeroepen, als een Grande Bande de musiciens. Bij meer kwaliteitsvolle uitvoeringen werden de beste muzikanten uit die groep gevraagd – La Petite Bande des musiciens.

Toen we voor de eerste keer samenkwamen voor een opname van Le Bourgeois Gentilhomme van Lully en Molière – een werk dat aan het hof van Louis XIV het licht zag – noemde opnameleider

Gustav Leonhardt ons ‘La Petite Bande’. Die naam is gebleven.”

Gebeuren er doorheen de eeuwen niet zo veel veranderingen dat je niet meer kan spreken van ‘oude muziek’?

“Uiteraard verandert muziek over de generaties heen en wordt er ook heel bewust ‘bewerkt’. Maar het is wel mogelijk om de originele bronnen te bestuderen en daar nauw bij aan te sluiten. We gebruiken ook zo veel mogelijk originele instrumenten of goede kopieën uit de tijd van de muziek die we spelen.”

“Het is een uitvoering met precies de bezetting die Bach zelf hanteerde”

Wat mogen we verwachten van jullie uitvoering van de Mattheuspassie in Amsterdam?

“De Mattheuspassie is een monument naar vorm en inhoud – een van de uitgebreidste werken uit zijn tijd. Wij baseren ons op Bachs origineel handschrift en op wat bekend is over zijn eigen uitvoeringswijze. Dit is dus een uitvoering met precies de bezetting die Bach zelf hanteerde.”

“Bachs Mattheuspassie is dubbelkorig. Er musiceren dus twee groepen naast elkaar. Er is geen koor in de huidige betekenis van het woord, maar twee groepen met elk vier zangsolisten. Ook de bezetting van het orkest is precies wat de originele partijen voorschrijven: tweemaal zes strijkers en vier blazers, met een orgel voor elke groep. Door het kleinere aantal uitvoerders wordt een grotere eenvoud en transparantie bereikt.”

Sigiswald Kuijken studeerde viool aan de conservatoria van Brugge en Brussel en verdiepte zich in de bouw en speeltechnieken van oude instrumenten. Zo introduceerde hij de meer authentieke barokvioolspeelwijze waarbij het instrument niet onder de kin wordt geklemd, maar vrij op de schouder ligt.

La Petite Bande, het barokorkest dat Sigiswald oprichtte, viert in 2022 zijn 50-jarig jubileum met een intieme uitvoering van de Matthäus-Passion van J.S. Bach.

Reis op 3 april 2022 met Davidsfonds Cultuurreizen mee naar Het Concertgebouw van Amsterdam om daar getuige van te zijn.

 Meer info over deze dagreis op www.cultuurreizen.be/nl/muziekreizen

HetAccent-November2021-v9.indd 10

Nog meer J.S. Bach door een geweldig ensemble?

Op 5 februari 2022 wordt Bachs geliefde Hohe Messe uitgevoerd in het Concertgebouw van Amsterdam door de bekende Philippe Herreweghe en Collegium Vocale Gent, met topsolisten als Alex Potter, Miriam Feuersinger en Peter Kooij.

Niet te missen! In de namiddag, voor het concert, staat ‘het beste van het Rijksmuseum’ in Amsterdam op het programma.

Een vleugje oudheid en piano in Leiden Op 2 februari brengt Waldo Geuns de Goyescas van Enrique Granados in De Leidense Salon. De Spaanse componist bracht daarmee een eerbetoon aan die andere Spaanse kunstenaar, Francisco Goya. Een kolfje naar de hand van Waldo, die zich al meermaals op het Spaanse klavierrepertoire van het fin de siècle heeft gestort. Voorafgaand aan het pianorecital brengen we een bezoek aan het Rijksmuseum met Egyptologe Marleen Reynders en oudhistoricus Robert Nouwen.

 Meer info over deze dagreizen op www.cultuurreizen. be/nl/muziekreizen

17/11/2021 07:45

BÉNÉDICTE LEMMELIJN

11

DAVIDSFONDS LID & GEWOON HOOGLERAAR BÉNÉDICTE LEMMELIJN ADVISEERT DE PAUS IN DE BIJBELCOMMISSIE

“Al besef ik het zelf niet altijd, ik maak wel degelijk een verschil” In december zetelt Gewoon Hoogleraar Bénédicte Lemmelijn precies een jaar in de Pauselijke Bijbelcommissie. Vanuit haar expertise over het Oude Testament verstrekt ze, in overleg, advies aan de paus over het standpunt van de Kerk wat betreft Bijbelse onderwerpen in onze actuele context. Lemmelijn is de eerste Belgische vrouw die die eer te beurt valt.

Tekst: Daan Paredis – Foto: Jan Crab

D

e theologische faculteit van de KU Leuven behoort tot de grootste en meest invloedrijke ter wereld. Dat de paus hier aanklopt voor advies, is dus niet zo verwonderlijk. “Voor mij wel, hoor”, zegt Lemmelijn. “Ik had het helemaal niet verwacht! Enerzijds is het logisch dat ze naar onze faculteit kijken. Ik ben niet de eerste bijbelwetenschapper van hier die in de Bijbelcommissie zetelt, maar de vorige leden waren priesters en dat is al een hele poos geleden. Anderzijds heeft onze faculteit – zoals dat hoort voor een wetenschappelijke instelling – de reputatie van kritisch-loyaal te zijn ten aanzien van de kerk. We hebben een goede band met de Kerk, daar niet van, maar in eerste instantie blijven we een instituut dat kritisch denken hoog in het vaandel draagt.

In de loop van de geschiedenis mochten kritische stemmen niet altijd meedenken in kerkelijke zaken. Het is mooi dat dat nu wel kan. En dat ik daar persoonlijk in mag meewerken, stemt me dankbaar. Het is, in gelovige termen uitgedrukt, een ‘genade’.”

Maar zoals zo dikwijls het afgelopen jaar stak corona stokken in de wielen, ook bij de Bijbelcommissie. “Ik heb de paus dus

HetAccent-November2021-v9.indd 11

“Ik besef dat wat ik zeg vaak niet zonder effect is”

nog niet ontmoet, maar dat komt nog wel. Hij zal sowieso aanwezig zijn op de jaarlijkse vergadering. Mijn benoemingsbrief had hij persoonlijk ondertekend, dat is toch ook bijzonder.”

Het enige meisje Lemmelijn speelt als vrouw een pioniersrol in haar domein. Ze was lang de enige vrouwelijke professor aan de faculteit Theologie en Religiewetenschappen (maar niet de eerste), was de eerste vrouwelijke vicedecaan aan de faculteit, is de eerste vrouwelijke gewoon hoogleraar, de eerste vrouwelijke coördinator van haar onderzoekseenheid en de eerste vrouwelijke voorzitter van de facultaire beoordelingscommissie. “Ergens is het natuurlijk uniek, dat besef ik wel, en mijn vrouw-zijn doordringt natuurlijk ook alles wat ik zeg, denk, doe en onderzoek, maar ik denk er niet bij na dat ik dingen ‘als vrouw’ doe. Vanuit mijn persoonlijke be-

leving is ‘vrouw zijn’ gewoon constitutief voor wie ik ben. Wat ik doe en denk komt vanuit mijn gehele persoon. Op het vlak van mijn puur wetenschappelijk onderzoek, voegt ‘vrouw zijn’ niet per se een extra dimensie toe.”

maar omdat ik weet dat ik op bepaalde stoelen iets kan veranderen, ga ik daar wel zitten. Als vicedecaan internationalisering kon ik bijvoorbeeld voor de internationale studenten best wat verbeteren. Dat ik een verschil kan maken, is een motivatie om dergelijke functies te aanvaarden.”

“Als het gaat om zingeving en beleving van de werkelijkheid, geloof ik wel dat ik alles vanuit een ander perspectief bekijk dan de meeste leden van de Bijbelcommissie, waar celibataire priesters de meerderheid vormen. Als vrouw, moeder, echtgenote, professor, promotor van studenten, wanneer ik lezingen geef: ik sta met mijn twee voeten in de dagelijkse realiteit. Ik poets in huis of werk in de tuin, ik doe boodschappen, maak eten en dek de tafel. Als ik over dienstbaarheid spreek, weet ik wat dat is.

Een celibataire priester die op z’n wenken bediend wordt, bekijkt de wereld wellicht vanuit een ander perspectief.”

Stoelen Lemmelijn neemt bepaalde functies aan vanuit een motivatie om het voor toekomstige (vrouwelijke) collega’s makkelijker te maken. “Als ik alleen aan mezelf dacht, had ik verschillende stoelen geweigerd,

 Benieuwd naar welke rol Lemmelijn in de Bijbelcommissie wil spelen, haar argument tegen fundamentalisme en wat het verband is tussen de Libelle en de Bijbel? Lees dan snel meer op cultuurenco.blog.

17/11/2021 07:45

12

DE ROETS

Vlaamse Roets wereldwijd Elk jaar verschijnt een kalender die anders is dan alle andere: De Roets. Je ontdekt er elke week markante mensen en historische verhalen uit onze contreien in. Wist je dat De Roets al bestaat sinds 2005? Dat de kalender wereldwijd gekocht en gelezen wordt? Bezielers Jo Vranckx en Herman Brijsinck vertellen over hun kalenderkindje.

Tekst: Laura Huygen - foto: Jan Crab

Herman: “Het verhaal van De Roets begon een twintig jaar geleden. Op de toenmalige BRT werden enkele nieuwe journalisten aangenomen. Tijdens die sollicitatiegesprekken moest de jury af en toe behoorlijk slikken. Of een kandidaat wist wie Peter Benoit was? Het antwoord: een dj. Simon Stevin? De naam van een druk pleintje in Brussel, maar geen idee waarom dat zo heette. En Maria van Bourgondië? Een Nederlandse modeontwerpster.

Waaraan lag dat gebrek aan basiskennis? We konden erover blijven zeuren, of we konden er iets aan doen.”

‘roots’ meegeven. We hebben puzzels speciaal voor de kinderen en krijgen daar geregeld reacties op: ‘Beste meneer of mevrouw Roets, ik vond twee woordjes niet, maar mijn opa heeft geholpen.’ Dat is toch schitterend?

Met het wedstrijdpuzzeltje kunnen ze ook een prijs winnen en dat vinden ze geweldig, die klein mannen.”

Herman: “Tien jaar geleden kreeg ik een mailtje van iemand uit Eritrea die me vroeg of we niet eens iets over Charlepoeng wilden schrijven. Een Erasmusstudent in Frankrijk legde uit wat het Goudblommeke in Papier is aan een kotgenoot die dat op De Roets had zien staan.

En een professor aan Berkeley Universiteit in Californië heeft De Roets ophangen. Waar weten we niet, maar elk jaar opnieuw moet hij De Roets hebben. Voor veel Vlamingen in de wereld is De Roets een dagelijks knipoogje naar Vlaanderen. Het zou je trouwens verbazen hoeveel markante Vlamingen het in het buitenland gemaakt hebben. Wist je dat Frans Rombouts uit Hasselt in 1679 burgemeester van New York werd? Er werd daar zelfs een avenue naar hem genoemd.”

Jo: “Zo groeide het idee om via een ideëel project interesse te wekken in het boeiende en inspirerende van onze geschiedenis. Om mensen te laten delen in het verrassende en verrijkende van onze ‘roots’. Vandaar de historische kalender De Roets. Voor mij kwamen mijn twee grote passies erin samen: geschiedenis en het Nederlands.”

‘Roots’ met een missie Herman: “Met De Roets willen we Vlamingen bewust maken van onze dikwijls bewogen geschiedenis. Niet alleen om de toenemende gaten in onze culturele bagage te dichten, maar om te inspireren. Naast klinkende namen komen er ook heel wat onbekende aan bod, uit heden en verleden. Zo kon je het verhaal lezen van de Flandrien Briek Schotte, de zoon van een potige West-Vlaamse keuterboer, naast dat van Philippe Thys, de onbekende Vlaming die wel driemaal de Ronde van Frankrijk won.”

Jo: “We wilden geen saaie encyclopedische overzichten, geen hoogdravende betogen, maar verrassende invalshoeken, toffe anekdotes en plezierige weetjes. Het moeilijkste is om een heel verhaal in een klein weetje te gieten, op zo’n manier dat het zinvol blijft. Onze weetjes komen overal vandaan. Veel lezers bezorgen ons tips, we horen op de radio een naam die ons boeiend lijkt, maar ook een simpel straatnaambordje kan al voldoende zijn.”

HetAccent-November2021-v9.indd 12

“Het is verbazingwekkend hoeveel Vlamingen het in het buitenland gemaakt hebben” Oud, jong en wereldwijd

 OPROEP: Wil je graag meewerken aan de toe-

Jo: “Ons publiek is gevarieerd. Davidsfonds leden zijn vaak trouwe lezers die de smaak doorgeven aan vrienden en kennissen. Er is ook interesse bij heemkundige kringen, bij serviceclubs, bij leerkrachten – eigenlijk bij iedereen die geboeid op zoek is naar het verleden. En grootouders willen de laatste jaren steeds meer hun kleinkinderen via De Roets het verrassende van onze

komstige Roets? Of je nu een weetje hebt, graag schrijft of goed bent met Excel, alle hulp is welkom.

Mail naar contact@roetsinfo.eu. De Roets is ook het ideale kerstcadeau. Bestel drie exemplaren aan een voordeelprijs en je krijgt het lidmaatschap van Davidsfonds er bovenop. Alle info op www.davidsfonds.be.

17/11/2021 07:45

13

Foto: © Lara Herbinia

DIRK BROSSÉ

Oneindig ontroerd Dirk Brossé, het is een klinkende naam die weinig introductie hoeft.

En toch: hij is dirigent, componist, muzikant en muziekkenner. Maar als je met hem praat, ontdek je dat er ook een filosoof en antropoloog in hem schuilt. Zijn wens? Bekoren, ontroeren en – als het zou kunnen – onsterfelijk zijn.

enorme helende kracht. In ONTroerd combineren we de kracht van muziek met de kracht van het woord. En we hopen dat de mensen na afloop met een positief gevoel naar buiten lopen. Dat ze dankbaar zijn voor het leven en dat ze elke dag leven alsof het de laatste is. Dat is ook mijn persoonlijke slogan.”

Frances: “Muziek zorgt er vaak voor dat een triest moment toch mooi wordt. Als ik zing op een begrafenis, komen de mensen me vaak uitvoerig bedanken.

Muziek is echt een meerwaarde bij het rouwproces.”

Hoge noot/d Het idee voor ONTroerd kreeg al vorm voor de pandemie, maar die laatste heeft de nood voor dit soort initiatieven alleen maar versterkt. Veel mensen worden pas geconfronteerd met de dood als die voor hun eigen deur staat. Terwijl Brossé, als zoon van een begrafenisondernemer, er letterlijk mee opgroeide.

Dirk: “Ik spreek uit ervaring als ik zeg dat het een voordeel is om op jonge leeftijd geconfronteerd te

Tekst: Jolien Vandeven

HetAccent-November2021-v9.indd 13

“Rouw, verlies, de dood … Het zit in geen enkel lessenpakket”, zegt Frances. “Zelfs filosoferen met kinderen zou al een eerste stap kunnen zijn.” Dirk vult aan: “Ik vind het heel boeiend hoe verschillende culturen denken over de dood. Een van de mooiste visies is die van de Egyptenaren. Zij geloven dat ze met de boot letterlijk naar het hiernamaals varen.

Zelfs mensen die niet geloven, denken dat er iets is na de dood. Ik behoor tot de kleine groep atheïsten die denkt dat er niets is. Maar wie zegt dat ik gelijk heb? We spelen nog altijd muziek van Beethoven en Bach, we lezen nog altijd Shakespeare. Wanneer ik naar Beethoven luister, heb ik het gevoel dat hij fysiek naast mij in de zetel zit. Als ik een partituur dirigeer, heb ik het gevoel dat hij meespeelt in het orkest. Dat is natuurlijk persoonlijk, maar het karakter en het brein van Beethoven, dat wat hij gemaakt heeft, kan nog altijd tot leven geroepen worden. Het is een heel dunne lijn.”

Leven na de dood of niet, we laten allemaal graag onze stempel achter. We willen elk op onze eigen manier iets achterlaten. De ene hoopt dat hij voortleeft in zijn kinderen of kleinkinderen, Brossé wil graag nog een groot requiem componeren.

Foto: Wouter Maeckelberghe

Dirk: “Er zijn in de muziekgeschiedenis meer dan 1.600 requiems gecomponeerd. Veel componisten zijn dus over de tijdsgrenzen heen bezig geweest met verlies te verklanken. Zoals Nietzsche zei: ‘Daar waar het woord eindigt, begint de muziek.’ Muziek heeft een

worden met de dood. Je geeft je leven een andere invulling. We zouden er meer bewust van moeten zijn dat de dood inherent verbonden is met het leven.

Het kan je leven alleen maar interessanter maken.

Ik zou dit soort voorstellingen graag uitbreiden en ook naar scholen brengen. Wie weet leren we dan op een minder agressieve en boeiendere manier met elkaar omgaan.”

Stempel drukken

Ik ontmoet Dirk Brossé en sopraan Frances Dhondt middenin de botanische tuin in Antwerpen. Daar kondigde Brossé aan dat hij samen met uitvaartnetwerk Sereni een muziektheatervoorstelling ONTroerd ontwikkelde. Dirk Brossé speelt al veertig jaar met het idee voor een muziekproject rond rouw en verlies.

Wat eerst een cd met begrafenismuziek zou worden, is nu een concertreeks. Want het thema blijft taboe.

De dood is nochtans van alle tijden, net als muziek.

Helende kracht

“Muziek zorgt ervoor dat een triest moment mooi wordt”

“Als ik naar Beethoven luister, zit hij voor mijn gevoel naast me in de zetel”

Dirk: “Mijn grootste frustratie is dat we als mens niet onsterfelijk zijn. Maar men is ermee bezig, met een ‘bionische’ mens. Dat zou toch fantastisch zijn? Alhoewel … (denkt na) Met ouder te worden merk ik dat iets in je binnenste soms zegt: het is genoeg geweest. Ik kan me voorstellen dat dat met het leven zelf ook zo is. Als je op het einde van je cyclus bent, is het goed geweest. Maar als je in de volle kracht van je leven zit, dan denk je ‘verdorie, ik wil 1.000 jaar worden’.”

17/11/2021 07:45

DE MINNAAR

De Minnaar

14

Wat doet jouw culturele hart harder kloppen? Dat vragen we in elk nummer aan een cultuurliefhebber.

Maak kennis met Bert Vissers van Davidsfonds Borgerhout.

Tekst: Marjolein Goris – Foto: Thomas De Boever

HetAccent-November2021-v9.indd 14

Origineel uit de hoek komen “Cultuur moet uitdagen, je ideeën op losse schroeven zetten. Ze moet je doen nadenken over gisteren, vandaag en morgen. Het is nooit gemakkelijk om origineel uit de hoek te komen in een grootstad, maar een activiteit appelleert wanneer die zelf in elkaar is gestoken en wanneer het bestuur er zijn nek voor uitsteekt. Toast Literair met een interview over het boek Klank van Thomas Serrien en een optreden met Hannes D’Hoine op contrabas, met elektronische soundscape, was zo’n gedurfde activiteit

“Een activiteit appelleert wanneer die zelf in elkaar is gestoken en het bestuur er zijn nek voor uitsteekt”

Wie is Bert Vissers? l Leeftijd: 39 jaar � Beroep: freelance vormgever en beleidsmedewerker communicatie en infrastructuur bij de Academie van Hoboken � Partner: Yannick Bochem � Kinderen: Eli (5) en Tilda (2) � Davidsfonds: vrijwilliger bij Davidsfonds Borgerhout

waarvoor we als bestuur buiten onze comfortzone zijn gestapt.”

Israël en de Palestijnse gebieden “Ik zou graag eens een cultuurreis maken naar Israël en de Palestijnse gebieden. De versmelting van verschillende culturen en godsdiensten moet fantastisch aanvoelen en tegelijkertijd enorm bevreemdend zijn door de geopolitieke en religieuze verhoudingen en spanningen. Een vriendin met Joodse roots heeft me kennis laten maken met de keuken en cultuur.

Sindsdien ben ik erdoor gefascineerd.”

Culturele zonde “Absoluut Venetië en de Biënnale van Venetië. Ik houd enorm van de (vergane) glorie van de stad en haar omgeving.

Voor mij is il giardino gewoonweg fantastisch in mei. Vaak verblijven we in het Lido met zijn lange stranden om van daaruit naar de biënnale te gaan.

De stad en de omgeving blijven iets magisch hebben.”

Cultuurcitaat “Kunst leert ons niets, behalve de betekenis van het leven.” – Henry Miller

17/11/2021 07:45

NAWOORD

15

PARTNERS

De diepere waarde

Cultuuragenda

K

erst is de belofte dat alles nieuw wordt, als we dat toelaten in ons hart. Er zijn heel veel mensen die het afgelopen jaar verdriet en verlies hebben geleden, vereenzaamd zijn, gekwetst zijn. Maar we moeten blijven geloven in een zon die iedere dag opnieuw opkomt en uitkijkennaar de hoop van een nieuwe dag. Kerstmis betekent voor mij hetzelfde: het zicht op verlossing. Mensen die samenzitten rond het vlammetje, de warmte voelen van elkaars aanwezigheid en de belofte dat we er iedere dag voor elkaar zijn. Ik wil dat mensen weten dat Davidsfonds er ook is, voor iedereen.

Hoe? Door onze christelijke waarden uit te dragen en ze actief te beleven. Ik heb het niet alleen over de waarden uit de tien geboden, maar ook over inclusiviteit, bescherming van de zwaksten en anderen behandelen zoals je zelf behandeld wil worden. De beleving daarvan staat los van dogma’s en re-

Strook

gels van een instituut. We omhelzen de diepere waarden die aan de grondslag liggen van het geloof. ook de rituelen die de Kerk aanbiedt, kunnen je in contact brengen met een diepere ‘ik’ en een brug slaan met wat je overstijgt.

Ze zijn zeker niet minder waard dan de huidige ‘New Age’-beleving. We moeten daarom voorbij de uitwendige beleving kijken en ons afvragen: “Wat is de diepere bedoeling?” Misschien leren we zo wel nieuwe tradities te bouwen die iedereen ten goede komen.

Peter De Wilde Nationaal voorzitter Davidsfonds

Beethoven superstar!

Gekrijs! is een muzikale familievoorstelling van Symfonieorkest Vlaanderen over een doodgewoon kereltje uit Bonn dat uitgroeide tot de meest uitgevoerde componist aller tijden... Ludwig van Beethoven. Poëzie, slapstick, en poppentheater: je komt ogen en oren te kort. Oefen thuis alvast je stembanden, want dat zou wel eens nuttig kunnen zijn om het Gekrijs te overstijgen. In Brugge, Antwerpen, Gent en Turnhout.  Meer info en tickets: www.symfonieorkest.be

Stefaan De Croock (1982) alias Strook is een Belgische hedendaagse kunstenaar. Hij behaalde een master in de beeldende kunsten op Sint-Lucas in Gent. Tot op vandaag blijft hij zijn grenzen letterlijk en figuurlijk verleggen.

Het centrale thema van zijn oeuvre kan teruggebracht worden naar ‘tijd’, een gegeven dat Strook altijd geïnspireerd heeft. Het is merkbaar in zijn gekozen ruwe materiaal. In het kader van ‘Mind the Artist’ van Musea Brugge zal Stefaan op zoek gaan naar gepatineerde materialen in en rond enkele erfgoedlocaties in Brugge.  Meer info en tickets: www.museabrugge.be.  We mogen vijf duotickets weggeven voor deze interessante expo.

Surf naar www.davidsfonds.be/ wedstrijden en waag je kans!

Oplossing kruiswoordpuzzel Het Accent sept. - okt. 2021: weekkalender

Oplossing: het geheugen van de Lage Landen

WIN

Mail je antwoord met je naam en adres naar wedstrijd@davidsfonds.be en win een exemplaar van De Roets kalender van 2022. Je kan je oplossing insturen tot en met 23 december 2021. Succes! markante mensen en historische verhalen

2022

oplossing: MODEREIS

Verantwoordelijke uitgever: Kris Opdedrynck (handelend in naam van een vennootschap) Eindredactie: Jolien Vandeven Concept, coördinatie & redactie: XPAIR Communication

HetAccent-November2021-v9.indd 15

Lay-out: Maarten Deckers Drukkerij: Van der Poorten Reclameregie: Publicarto Contact: communicatie@davidsfonds.be

17/11/2021 07:45

‘Hoe kan ik zelf bepalen wie wat van mij erft?’

U leest het in onze gratis gids!

Een testament zorgt ervoor dat uw nalatenschap volgens uw wensen wordt verdeeld. Het geeft u controle over wie wat krijgt en voorkomt problemen bij nabestaanden. Stel het opmaken van een testament dus niet uit. Vraag nu onze gratis gids aan met 21 veelgestelde vragen (en antwoorden) over nalaten, testament en schenken.

✁ Ja, ik ontvang graag de gratis gids over nalatenschap en testament.

Bestel de gids via komoptegenkanker.be/nalaten of vul deze antwoordstrook in.

De heer Voornaam

Mevrouw Naam

Straat Postcode

Nummer

Bus

Gemeente

Vragen? Contacteer ons via testament@komoptegenkanker.be of op 02 227 69 69.

Wij gaan zorgvuldig met uw gegevens om en verstrekken ze nooit aan derden. Kijk op komoptegenkanker.be/privacybeleid voor meer informatie.

HetAccent-November2021-v9.indd 16 1056.3122-advertentie 297x420-DAVIDSFONDS-CM.indd 1

DF_4_21

Stuur de ingevulde antwoordstrook in een gefrankeerde envelop naar: Kom op tegen Kanker vzw, Koningsstraat 217, 1210 Brussel.

17/11/2021 23/10/2021 07:45 14:02

12/2021

Academie

Davidsfonds Academie verdiept je kennis en verbreedt je blik. Onze deskundige docenten dompelen je onder in een boeiende en verrassende wereld vol geschiedenis, kunst, muziek, actualiteit en zingeving.

LEER MEER, BELEEF MEER, LEEF MEER

H

eb je zin om bij te leren? Of om nieuwe domeinen te ontdekken? Wil je graag met medecursisten en docenten in dialoog gaan over onderwerpen die je na aan het hart liggen of waar je heel nieuwsgierig naar bent? Bij Davidsfonds Academie ben je aan het juiste adres. Bovendien is er geen enkele voorkennis vereist.

Of het nu gaat over oude culturen of actualiteit, muziek, kunst, zingeving of wetenschap: onze docenten maken je wegwijs in diverse boeiende onderwerpen.

VOORJAARSAANBOD 2022

Cursussen en dagevenementen

Kom jij ook? Op het kaartje hieronder zie je in één oogopslag welke thema’s we in jouw buurt aanbieden. De cursussen op de volgende pagina’s staan ingedeeld per thema. Heb je een cursus gevonden die je graag wil volgen? Surf dan naar de nieuwe website davidsfondsacademie.be om je in te schrijven of om meer informatie over de cursus te krijgen. Tot binnenkort!

Foto: Jan Crab

Vind een cursus in je buurt!

Brecht ● Hoogstraten ●

Kapellen ● Knokke-Heist ● Oostende ●

Brugge ●●●

Beveren ●

Eeklo ●

Dendermonde ●

De Pinte ● Deinze ●

Waregem ●

Geel ● Bocholt ●

Onze-Lieve-Vrouw-Waver ●

Maaseik ●

Bonheiden ● Aarschot ●

Aalst ●

Diest ●

Genk ● Hasselt ●

Strombeek-Bever ●

Oudenaarde ●

Leuven ●

Zottegem ●

Ieper ●

Puurs ●

Wetteren ●

Roeselare ●

Kasterlee ●

Aartselaar ●

Gent ●●

Torhout ● Lichtervelde ● Tielt ●

Schoten ● Schilde ● Antwerpen ●●● Wijnegem ● Mortsel ●

Sint-Niklaas ●

Landegem ● Koksijde ● Diksmuide ●

Turnhout ●

Brasschaat ●●

Kortrijk ●

Brussel ●●

Ninove ●

Beersel ●

Overijse ●

Tienen ●

Sint-Truiden ●

Tongeren ●

Halle ●

Thema's Alle cursussen vind je ook op onze website: www.davidsfondsacademie.be

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 1

● ● ●

Dagevenementen: B Actualiteit: B-C Europa: C-D

● ● ●

Wereld: D Oudheid: E Kunst: E-F

● ● ●

Muziek: F Wetenschap: F-G Zingeving & maatschappij: G

17/11/2021 07:33

MARCEL BROODTHAERS YVES KLEIN CLAES OLDENBURG ARMAN GERHARD RICHTER

30.Nov.2021

Mei.2022

© 2021 Universiteitsbibliotheek Gent

DAVIDSFONDS ACADEMIE CURSUSGIDS

Water man at Kalpinypa , Johnny Warangkula Tjupurrula (ca. 1925-2001), 1973, © Vincent Girier-Dufournier/Fondation Opale

B

● De gerestaureerde Boekentoren

DAGEVENEMENTEN

Henry van de Velde. Artistieke duizendpoot Za. 12 maart van 10 tot 16.15 uur n Gent, Boekentoren Johanna Kint en Sylvia Van Peteghem € 48 - € 38 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. bezoek Belvédère en stadswandeling Fac. broodjeslunch met soep i.s.m. UGent Cursuscode: GT22-108

POP ART

© SMAK

Cursussen op één dag, die ervoor zorgen dat je een evenement intens beleeft. Vakspecialisten geven je tijdens lezingen of rondleidingen extra informatie. Zo haal je nog meer uit je tentoonstellings- of concertbezoek. Ook theater staat op het programma.

Van WARHOL tot PANAMARENKO FAMILIEDAG: KINDEREN TOEGELATEN!

● POPART. Van Panamarenko tot Warhol

© Jesse Willems & Antwerp Symphony Orchestra

VOORSTELLING INBEGREPEN

● Yellow

VOORSTELLING INBEGREPEN

● Theatervoorstelling ‘April’

De rol van de media Wo. 30 maart van 15.30 tot ca. 21.30 uur n Antwerpen, Bourlaschouwburg Peter Verlinden en Guy Cassiers € 56 - € 50 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. ticket voorstelling (t.w.v. € 27) i.s.m. Toneelhuis Cursuscode: AW22-101

● Zarathustra

Do. 3 feb. van 16 tot ca. 21.30 uur

n

l

©: zie onderaan pagina

Anima Eterna Brugge © Pressiana Petia

€ 110 - € 104 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. warme maaltijd en concertticket rang 1 (t.w.v. € 55) i.s.m. Antwerp Symphony Orchestra Cursuscode: AW22-109

VOORSTELLING INBEGREPEN

● Toots 100 ● Before Time Began

Kunst en leefwereld van Aboriginals Za. 19 feb. van 9.30 tot ca. 16 uur n Brussel, Museum Kunst & Geschiedenis Georges Petitjean, Paulina Van der Zee, Joris Capenberghs € 90 - € 80 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. broodjeslunch, ticket en receptie voor de expo i.s.m. Museum Kunst & Geschiedenis Brussel Cursuscode: BK22-104

� Alle info en inschrijvingen: www.davidsfondsacademie.be Vragen?  016 31 06 70  academie@davidsfonds.be

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 2

NIEUW

● Na Trump komt Biden en misschien ook omgekeerd

Analyse van een presidentschap in hypergepolariseerd Amerika Vr. 28 jan., 4 en 18 feb. van 14 tot 16 uur n Sint-Niklaas, Bibliotheek Bart Kerremans € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: SN22-157

Koninklijke Bibliotheek van België, Brussel

n Antwerpen, Koningin Elisabethzaal Docent n.t.b.

De h-Moll-Messe als samenvatting van een muzikale tijd Vr. 21 jan. van 10.30 tot 21.30 uur Brugge, Concertgebouw Ignace Bossuyt € 88 - € 78 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. broodjeslunch en concertticket rang 1 (t.w.v. € 48) Extra: facultatief concert op 22 jan. rang 1 (t.w.v. € 36) Prijs met fac. concert € 117 - € 107 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. Concertgebouw Brugge Cursuscode: BG22-102

€ 76 - € 66 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. concertticket rang 1 (t.w.v. € 48) i.s.m. Concertgebouw Brugge Cursuscode: BG22-103

Cursussen over actuele onderwerpen: thema’s die zich vandaag afspelen of historische thema’s die opnieuw relevant zijn.

VOORSTELLING INBEGREPEN

VOORSTELLING INBEGREPEN

Za. 14 mei van 14 tot 21.30 uur

n Brugge, Concertgebouw Jan Devlieger en Guido Latré

ACTUALITEIT

De Vlaamse collaboratie tijdens W.O.II Do. 6 jan. van 15.30 tot ca. 21.30 uur n Gent, NTGent Schouwburg Bruno De Wever € 72 - € 66 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. broodjesmaaltijd en ticket rang 1 (t.w.v. € 28) i.s.m. NTGent Cursuscode: GT22-106

● Bachacademie 2022

● John Dowland en zijn tijd

© Kurt Van der Elst

© Michiel Devijver

Zo. 30 jan. van 10.30 tot 16 uur n Gent, SMAK Philippe Van Cauteren € 68 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) € 25 (kinderen tot 18 jaar) Incl. ticket expo en gidsen in de expo i.s.m. SMAK Cursuscode: GT22-107

VOORSTELLING INBEGREPEN

De verjaardag van een jazz-legende Vr. 6 mei van 10 tot ca. 15.30 uur n Brussel, KBR Vanessa Braekeveld € 45 - € 35 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. ticket expo en ticket middagconcert (t.w.v. € 5) Fac. warme lunch Prijs met warme lunch: € 75 - € 65 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. KBR Cursuscode: BK22-105

 Davidsfonds Cultuurnetwerk  Cultuurenco.blog @Davidsfonds davidsfonds.cultuurnetwerk

● Alles wat je wil weten over

de Belgische staatsstructuur

(maar nooit durft te vragen) Do. 3 en 10 feb. van 14 tot 16.30 uur n Sint-Truiden, CC De Bogaard Dave Sinardet € 44 - € 39 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: ST22-158 Di. 15 en 22 feb. van 19.30 tot 22 uur

n Bonheiden, CC ’t Blikveld Dave Sinardet

€ 44 - € 39 (met Davidsfonds Lidkaart)

Cursuscode: BO22-122

Afbeelding Before Time Began: Women’s Law alive in our Country, Collaborative women's painting, 2018, © Vincent Girier-Dufournier/Fondation Opale

17/11/2021 07:34

DAVIDSFONDS ACADEMIE CURSUSGIDS

● 32 jaar na de eenmaking van Duitsland Is de muur helemaal gesloopt?

Di. 15 en 22 feb. van 20 tot 22 uur n Brasschaat, Ons Middelheem Rik Tyrions € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: BR22-111

C

● De katharen

Vrienden van God Do. 27 jan., 3, 10 en 24 feb. van 14 tot 16 uur n Ninove, CC De Plomblom Mieke Felix € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: NI22-148

Frankrijk in een notendop © Shutterstock

● Frankrijk in een notendop

Congo, Rwanda, Burundi en België meer dan 60 jaar later Do. 17, 24 en 31 maart van 19.30 tot 22 uur n Schoten, CC Kasteel van Schoten Peter Verlinden € 56 - € 50 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: SO22-156

● De lange schaduwen van het verleden

Hitler, het nationaalsocialisme en de Duitse geschiedenis Di. 1 en ma. 7 feb. van 20 tot 22 uur n Brasschaat, Ons Middelheem Georgi Verbeeck € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: BR22-113

NIEUW

EUROPA

● Vrijheid en gelijkheid of de dood!

Cursussen over de Europese geschiedenis, van de oudheid tot vandaag. Van de katharen, middeleeuwse ridders, Firenze en Franse heersers tot oorlogsvluchtelingen en het Verenigd Koninkrijk.

De Franse periode door de ogen van Pierre Goetsbloets Ma. 14 feb. 14 – 16 uur

n Zottegem, Lokaal Dienstencentrum Brecht Deseure

€ 22 - € 18 (met Davidsfonds Lidkaart)

Cursuscode: ZT22-168

Di. 15 feb. van 14 tot 16 uur

n Kapellen, Zaal ‘t Kerkske Brecht Deseure

● Te wapen!

€ 22 - € 18 (met Davidsfonds Lidkaart)

© Dirk Trachet

Europa’s vergeten krijgskunsten Wo. 26 jan., 2, 16 en 23 feb. van 15 tot 17 uur n Halle, Heilig Hart & College Bert Gevaert € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: HA22-135

Cursuscode: KP22-139

Do. 17 feb. van 14 tot 16 uur

n Beersel, CC De Meent Brecht Deseure

€ 22 - € 18 (met Davidsfonds Lidkaart)

Cursuscode: BE22-119

Museum van de stad Brussel - Broodhuis

● De koloniale erfenis

Koninklijke Bibliotheek van België, Brussel

NIEUW

Een geschiedenis van grote mannen Di. 15, 22 feb., 8, 15, en 22 maart van 14 tot 16 uur n Brecht, GC Brecht Hans Cools € 82 - € 72 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: BC22-123

● Het strijdtoneel van Europa

De Zuidelijke Nederlanden onder Spaans, Oostenrijks en Frans bewind Di. 22 feb., 8, 15 en 22 maart van 14 tot 16 uur n Ieper, CC Het Perron Edward De Maesschalck € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: IE22-138

● Vluchtelingen, oorlogsvrijwilligers, brievensmokkelaars en spionnen

NIEUW

De Eerste Wereldoorlog aan de Belgisch-Nederlandse grens Wo. 23 feb., 9, 16 en 23 maart van 14 tot 16 uur n Koksijde, CC Casino Alex Vanneste € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: KO22-141

● Het middeleeuwse millennium

Een kijk vanuit de Vlaamse bodem Do. 27 jan., 3, 10 en 17 feb. van 14 tot 16 uur n Brugge, ZoWe Vormingscentrum Wim Declercq € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: BG22-124 De katharen © Shutterstock

Beelden: © Shutterstock indien anders aangegeven

 Alle gegevens over data, aanvangstijden, locaties, sprekers, prijzen, e.a. zijn onder voorbehoud van wijziging. We houden altijd rekening met de geldende coronamaatregelen. Op www.davidsfondsacademie.be vind je de meest recente informatie.

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 3

17/11/2021 07:34

D

DAVIDSFONDS ACADEMIE CURSUSGIDS

WERELD Mary Shelley: Wikimedia Commons

Diepgaande cursussen over landen en culturen, ook buiten Europa. Met aandacht voor geschiedenis én actualiteit.

NIEUW

● Mary Shelley

● Wanneer hout goud wordt!

Wetenschappelijk en literair Europa in de 19de eeuw Ma. 7, 14, 21 en 28 maart van 14 tot 16 uur n Knokke-Heist, CC Scharpoord Magda Michielsens € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: KN22-140

De transformatie van de Zuid-Nederlandse bossen in de 18de en 19de eeuw Ma. 21 en 28 maart van 14 tot 16 uur n Diksmuide, Zaal Horizon Sander Berghmans € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: DK22-130

Land van tegenstellingen Wo. 26 jan., 2 en 9 feb. van 14 tot 16.30 uur n Torhout, CC De Brouckère Prakash Goossens € 56 - € 50 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: TH22-163

● Rusland in de kijker

Dabro pazjalovatj! (Welkom!)

Di. 8, 15 en 22 maart van 14 tot 16.30 uur n Tielt, Hotel Shamrock Emmanuel Waegemans € 56 - € 50 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: TI22-160

Paul Hamann CC BY SA 4.0 Wikimedia Commons

©: zie onderaan pagina

NIEUW

● Landverhuizers

● Waarom België geen republiek is

Belgen op zoek naar een 'nieuwe wereld' Do. 27 jan., 3 en 10 feb. van 15 tot 17 uur n Roeselare, VTI John Everaert € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: RO22-154

Het ontstaan van België Wo. 31 maart van 14 tot 16 uur n Brussel, Muntpunt Els Witte € 22 - € 18 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: BK22-125

© Pixabay

Hoe de Zwarte Dood Vlaanderen en Europa veranderde Za. 19 en 26 maart van 10 tot 12 uur n Gent, IVV Sint Vincentius vzw - locatie MOL Joren Vermeersch € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: GT22-134

● India in beeld

Michelangelo en Brunelleschi achterna Ma. 21 en 28 maart van 14 tot 16.30 uur n Schilde, GC Werf Marc Permeke € 44 - € 39 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: SL22-155

© Pixabay

● Het Firenze van familie De’ Medici

Groot-Brittannië en Ierland: historisch en actueel Wo. 9, 16, 23 en 30 maart van 14 tot 16 uur n Hasselt, CC Hasselt Guido Latré € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: HS22-136

● 1349

Tussen traditie en moderniteit Ma. 7, 21 en 28 maart van 19.30 tot 21.30 uur n Deinze, Buurtcentrum De Rekkelinge Tom Bruyer € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: DZ22-127

Bron: Library of Congress

● Het Verdeelde Koninkrijk

● Het moderne Israël

NIEUW

● Kroatië

Schoonheid en tragiek Ma. 31 jan., 7, 14 feb. van 14 tot 16 uur n Landegem, OC Ter Kale Johan de Boose € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: LA22-143

● China in de kijker

Het karakter van China Wo. 9, 16 en 23 feb. van 14 tot 16.30 uur n Strombeek-Bever, CC Strombeek Wim Polet € 56 - € 50 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: SB22-159

● De Eerste Wereldoorlog en het Midden-Oosten

De Grote Oorlog voor de beschaving?

Za. 12, 19 en 26 maart van 10 tot 12 uur

n Lichtervelde, OC De Schouw Pieter Trogh

€ 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. In Flanders Fields Museum Cursuscode: LT22-145 Wo. 16, 23 en 30 maart van 14 tot 16 uur

n Turnhout, Sint-Victorinstituut Pieter Trogh

€ 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. In Flanders Fields Museum Cursuscode: TU22-164

China in de kijker ©Pixabay

� Alle info en inschrijvingen: www.davidsfondsacademie.be Vragen?  016 31 06 70  academie@davidsfonds.be

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 4

 Davidsfonds Cultuurnetwerk  Cultuurenco.blog @Davidsfonds davidsfonds.cultuurnetwerk

Afbeelding Waarom België geen republiek is: Aftocht van de Nederlandse cavalerie in de Vlaamsesteenweg in Brussel in 1830 (schilderij J. van Severdonck). Musea van de Stad Brussel - Stadhuis

17/11/2021 07:34

DAVIDSFONDS ACADEMIE CURSUSGIDS

E

● Keizers aan de Nijl

Egypte na de farao’s Vr. 25 feb., 11, 18 en 25 maart van 14 tot 16 uur n Maaseik, Zaal Grevenberg Willy Clarysse € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: MA22-146

Cursussen over kunst en literatuur. Laat je verrassen door prachtige glasramen of de Antwerpse vossenstreken van Reynaert en geniet van de Wintertuin Ursulinen. Ook de kunst van restauratie komt aan bod.

Keizers aan de Nijl © Shutterstock

© ’De vos en de ooievaar’ van Karel Verlat (privécollectie)

KUNST

NIEUW

OUDHEID

● Vossenstreken

Cursussen over oude volkeren en beschavingen. Ontdek het oude Egypte, Mesopotamië en andere culturen. Leer ook alles over het hellenisme en de band tussen klassieke oudheid en actuele kunst.

● De exodus ontrafeld

Bijbelverhalen in hun context Do. 27 jan., 3, 10 en 17 feb. van 13.30 tot 16 uur n Oudenaarde, Walburgacentrum Marleen Reynders € 68 - € 60 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: OU22-151

Antwerpen en de Reynaert Za. 19 feb., 12 en 19 maart van 10 tot 12 uur n Antwerpen, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience Rik Van Daele € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience Cursuscode: AW22-117

NIEUW

● Handel, hanzen en gotiek

Geschiedenis en cultuur van de late middeleeuwen Do. 6 en 20 jan., 10 en 17 feb., 10 en 24 maart van 19.30 tot 22 uur n Bocholt, bibliotheek De Priool Jan Vaes € 95 - € 85 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: BH22-121

● De Etrusken

De grote voorgangers van de Romeinen Do. 10, 17 en 24 feb. van 14 tot 16 uur n Beveren, CC Ter Vesten Koen Wylin € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: BV22-120

● Het hellenisme

NIEUW

● De (on)zin van kunst

Di. 22 feb. van 14 tot 16 uur

n Dendermonde, Belgica BiS Kris Stroobants

● Kunst bewaren voor de toekomst

De eerste universele cultuur Ma. 21 feb., 7 en 14 maart van 14 tot 16.30 uur n Waregem, CC De Schakel Hans Hauben € 56 - € 50 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: WA22-165

Geschiedenis en ethiek van conservering en restauratie Vr. 28 jan., 4 en 11 feb. van 14 tot 16 uur n Tongeren, Gallo-Romeins Museum Anne van Grevenstein € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. Gallo-Romeins Museum Cursuscode: TO22-162

€ 22 - € 18 (met Davidsfonds Lidkaart)

Cursuscode: DE22-128

● Langs Tigris en Eufraat

Paul Van Ostaijen: Wikimedia Commons, public domain

De cultuur van het oude Mesopotamië Do. 3, 10, 17 en 24 feb. van 14 tot 16 uur n Diest, CC Begijnhof Michel Tanret € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: DI22-129

● Actuele kunst en klassieke oudheid

● Kunst en crisis aan het begin van de 20ste eeuw

Een verrassende herontdekking van de klassieken Di. 8 en 15 feb. van 14 tot 16 uur n Aartselaar, CC ‘t Aambeeld Felix Claus € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: AR22-116

Paul Van Ostaijen en zijn beeldende tijdgenoten Di. 8 en 15 maart van 14 tot 16 uur n Genk, C-Mine Cultuurcentrum Johanna Kint € 22 - € 18 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: GK22-133 Het Hellenisme © Tasama

Beelden: © Shutterstock indien anders aangegeven

 Alle gegevens over data, aanvangstijden, locaties, sprekers, prijzen, e.a. zijn onder voorbehoud van wijziging. We houden altijd rekening met de geldende coronamaatregelen. Op www.davidsfondsacademie.be vind je de meest recente informatie.

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 5

17/11/2021 07:34

F

DAVIDSFONDS ACADEMIE CURSUSGIDS

MUZIEK Cursussen over componisten en hun werk.

Over Bach, Händel en Wagner. Je leert muziekstijlen herkennen en pikt geregeld een topconcert mee.

NIEUW – CONCERT INBEGREPEN

● Georg Friedrich Händel in Italiaanse contreien

Vr. 25 feb. en 4 maart van 14 tot 17 uur

© Cedric Verhelst

n Brugge, Concertgebouw Yves Senden NIEUW – VOORSTELLING INBEGREPEN

● Dansen met Bach

Suites, partita’s en ouvertures Wo. 12, 19, 22 jan. en 2 feb. van 14 tot 16.30 uur n Antwerpen, AMUZ Lieven Baert en Yves Senden € 92 - € 84 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. concerttickets op za. 12 feb. om 11 en 13 uur, rang 1 (t.w.v. € 36) Fac. concertticket op zo. 13 feb. om 11 uur, rang 1 (t.w.v. € 20) Prijs met fac. Concert: € 107 - € 99 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. AMUZ Cursuscode: AW22-118

● Kleurrijke parels

Geheimen van glasramen Wo. 9, 16, 23 en 30 maart van 14 tot 16 uur n Leuven, Abdij van Park Aletta Rambaut € 72 - € 64 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. geleid bezoek aan historische ruimten en pandgangen op woe. 20 april Fac. wandeling langs Leuvense glasramen o.l.v. de docente op woe. 27 april Prijs met fac. wandeling € 87 - € 79 (met Davidsfonds Lidkaart) I.s.m. Parcum en Abdij van Park Cursuscode: LE22-144

€ 101 - € 95 (met Davidsfonds Lidkaart) Incl. concertticket op za. 5 maart, rang 1 (t.w.v. € 59) i.s.m. Concertgebouw Brugge Cursuscode: BG22-110

NIEUW

● Bach en zijn Bijbel

De weerspiegeling van Bachs geloof Di. 29 maart van 14 tot 16 uur n Wijnegem, GC ‘t Gasthuis Dick Würsten € 22 - € 18 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: WI22-167 NIEUW

● De opera’s van Richard Wagner

● Van art nouveau tot art deco en modernisme

Architectuur, interieurs en levenskunst Wo. 16, 23 en 30 maart van 14 tot 17 uur n Onze-Lieve-Vrouw-Waver, Wintertuin Ursulinen Jos Vandenbreeden € 59 - € 53 (met Davidsfonds Lidkaart) Fac. uitstap op wo. 20 april. Afspraken worden ter plaatse gemaakt. i.s.m. Wintertuin Ursulinen Cursuscode: OW22-149

© The Phoebus Foundation

NIEUW

Een multimediale vertelling Ma. 7, 21, 28 maart en 4 april van 14 tot 16.45 uur n Kasterlee, OC Kasterlee Piet Lamberts-Van Assche € 68 - € 60 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: KL22-112

WETENSCHAP NIEUW

● Zot van Dimpna

Facelift van de Ierse prinses in Geel Do. 21 en 28 april van 14 tot 16 uur n Geel, Wijnhuis Sven Van Dorst, Niels Schalley € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) i.s.m. The Phoebus Foundation Cursuscode: GE22-132

● Op weg naar muzikale kennis

Actief luisteren Di. 8, 15, 22 feb. en 8 maart van 14 tot 16 uur n Eeklo, OC ‘t Kerkplein Jasper Gheysen € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: EE22-131

Cursussen over wetenschappelijke onderwerpen zoals ons DNA, de veranderingen op de Noordpool en de geschiedenis van onze aarde, op een heel begrijpelijke manier. Of ontdek de ruimte samen met je (klein)kinderen.

● Het genetisch geheugen

© Guillermo Kahlo

Wat DNA ons leert over ons verleden Do. 27 jan., en 3 feb. van 14 tot 16 uur n Mortsel, Zaal ‘t Parkske Maarten Larmuseau € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: MO22-147

● Magie, filosofie, wetenschap

● Vrouwelijke kunstenaars

De geschiedenis van de medische vooruitgang Vr. 28 jan., 4, 11 en 18 feb. van 14 tot 16 uur n Overijse, GC Den Blank Robert Rubens € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: OV22-152

van 1850 tot vandaag

Vr. 18, 25 maart, 1, 22 en 29 april van 14 tot 16 uur

n Aalst, CC De Werf Christiane Struyven

€ 82 - € 72 (met Davidsfonds Lidkaart)

Cursuscode: AL22-114

Magie, filosofie, wetenschap ©Shutterstock

� Alle info en inschrijvingen: www.davidsfondsacademie.be Vragen?  016 31 06 70  academie@davidsfonds.be

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 6

 Davidsfonds Cultuurnetwerk  Cultuurenco.blog @Davidsfonds davidsfonds.cultuurnetwerk

Beelden: © Shutterstock indien anders aangegeven

17/11/2021 07:34

G

© Pixabay

© Pixabay

DAVIDSFONDS ACADEMIE CURSUSGIDS

● De laatste dans van de ijsbeer?

● Jezus, Boeddha of Brahman …

De veranderingen in het Noordpoolgebied Di. 1, 8, 15 en 22 feb. van 14 tot 16 uur n Oostende, De Grote Post Louis Beyens € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: OO22-150

Hoe wereldreligies zich verhouden tegenover elkaar Do. 17, 14 feb., 10 en 17 maart van 14 tot 16 uur n Hoogstraten, Klein Seminarie Jan Van Eycken € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: HO22-137

● Hoe omgaan met diversiteit

in een seculiere samenleving?

Samenleven met gezond verstand Wo. 16, 23 en 30 maart van 14 tot 16 uur n Wetteren, CC De Poort Patrick Loobuyck € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: WE22-166

NIEUW – FAMILIE

Countdown!

Alles wat je wil weten over ruimtevaart. Een leerrijke vertelnamiddag voor jong en ouder Datum: zie website n Tienen, CC De Kruisboog Stijn Ilsen € 22- € 18 (met Davidsfonds Lidkaart) € 3 (kinderen tot 18 jaar) Cursuscode: TN22-161

●

● Hoe dieren de wereld zien

Het dierenrijk door een andere bril Ma. 21 feb. en 7 maart van 14 tot 16 uur n Puurs, CC Binder Frank Goes € 42 - € 37 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: PU22-153

ZINGEVING & MAATSCHAPPIJ Ga dieper in op religies, duik in de wereld van technologie en artificiële intelligentie en sta stil bij maatschappelijke evoluties.

Rafael Farga i Pellicer Wikimedia Commons

NIEUW

● Het curriculum vitae van de aarde

Vier miljard jaar geschiedenis en nu?

Vr. 18, 25 maart, 1, 22 en 29 april van 14 tot 16 uur n Aarschot, Aleydistheater Noël Vandenberghe € 82 - € 72 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: AA22-115

● Voorbij staat en markt

Van Bakoenin tot de Commons?

Di. 15, 22 feb., 8 en 15 maart van 14 tot 16 uur n De Pinte, OC Polderbos Ludo Abicht € 66 - € 58 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: PI22-126

NIEUW

● Technologie en artificiële intelligentie Wat is het en wat zijn de problemen?

Vr. 18, 25 maart en 1 april van 14 tot 16 uur n Kortrijk, OC De Lange Munte Lode Lauwaert € 54 - € 48 (met Davidsfonds Lidkaart) Cursuscode: KT22-142

 Alle gegevens over data, aanvangstijden, locaties, sprekers, prijzen, e.a. zijn onder voorbehoud van wijziging.

We houden altijd rekening met de geldende coronamaatregelen. Op www.davidsfondsacademie.be vind je de meest recente informatie.

Mogen we jou binnenkort verwelkomen op onze cursussen?

Schrijf je in!

Vragen?

Onze najaarscursussen 2021

Ons digitaal aanbod

Surf naar davidsfondsacademie.be of scan deze QR-code en betaal makkelijk online.

Lukt je online inschrijving niet? Mail naar academie@davidsfonds.be en we helpen je met plezier verder. Opgelet! Ons nieuw rekeningnummer is BE98 4310 0693 8193. Vermeld bij inschrijving per overschrijving altijd de cursuscode die bij de cursus vermeld staat.

Wil je ook dit najaar van cultuur genieten?

Onze najaarscursussen lopen nog door in november en december. Je vindt ze op onze website davidsfondsacademie.be of in Het Accent van september.

We blijven webinars en e-cursussen toevoegen aan ons aanbod. Surf naar onze website davidsfondsacademie.be en ontdek het hele digitale programma.

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 7

17/11/2021 07:34

H

DAVIDSFONDS ACADEMIE CURSUSGIDS

VERHALEN VAN DUIZENDEN JAREN OUD

Een kennismaking met het Aboriginal-geloof De Aboriginal-cultuur is een van de oudste ononderbroken culturen ter wereld. Toch weten velen weinig over de inheemse Australische bevolking. De oudste sporen van hun leven gaan tot wel 60.000 jaar terug. Hoe komt het dat de cultuur van toen vandaag nog steeds springlevend is?

Tekst: Marjolein Goris – foto: Thomas De Boever

Een schepping die blijft duren “Aan de basis van het Aboriginal-geloof ligt de Droomtijd”, vertelt Georges Petitjean, curator van de tentoonstelling Before Time Began in het Museum Kunst & Geschiedenis in Brussel. “Dat is een scheppingsdimensie waarin leven gecreëerd wordt door voorouderlijke Droomwezens.”

In Centraal-Australië geloven de Aboriginal-clans dat de voorouderlijke wezens onder de grond leven. “Op het moment van de schepping kruipen de Droomwezens uit de aardkorst en reizen ze over het land. Tegelijkertijd zingen ze: terwijl ze dat doen, worden er dingen geschapen. Bovendien laten ze sporen achter in het landschap. Waar ze even neerliggen, ontstaat een vallei en waar er een deuk in een rots zit, heeft een gevecht plaatsgevonden. Sommigen veranderen gaandeweg in het landschap, anderen kruipen terug onder de aardkorst waar ze in een nog actieve slaap verkeren en zien wat er boven hen gebeurt. De schepping

Droomtijd?

De term Droomtijd komt voort uit

een slechte vertaling van een Aboriginal-begrip. Het heeft namelijk niets te maken met dromen of tijd. Een andere Engelse benaming voor de Droomtijd is ook wel Everywhen.

“De krachten van de Droomwezens zijn nog altijd aanwezig in het landschap” stopt dus niet, de actieve krachten van de Droomwezens zijn nog steeds aanwezig in het landschap. In de Droomtijd zit zowel het verleden als het heden vervat.”

Een traditie van duizenden jaren Geïnitieerde Aboriginals kunnen de plaatsen waar de Droomwezens geweest zijn herkennen en leveren de verhalen over aan volgende generaties. “Rond de leeftijd van veertien begint de initiatiecyclus die ongeveer dertig jaar zal duren. Vanaf dan zing je als oudere de gezangen van de Droomwezens mee.”

Verhalen die via mondelinge overlevering verder leven, verschillen vaak van elkaar, maar dat is bij de Aboriginals niet zo. “Het is geen individuele gebeurtenis, maar een groepsgebeuren, zodat er controle is over wat er gezongen wordt. Ze mogen geen enkele fout maken, maar moeten de gedichten die ze van hun vaders, grootvaders en voorouders leerden exact nazingen.” Er zijn nog elementen die een juiste overlevering stimuleren.

“De gezangen worden ondersteund met ritme en clapping sticks. Bovendien beelden ze de verhalen uit aan de hand van

grondschilderingen en rituele dansen. Al die elementen zorgen ervoor dat ze weinig fouten maken. En als er toch iemand een fout maakt, wordt die uit de groep gezet.”

“Als een Aboriginal een fout zingt, wordt die uit de groep gezet”

Aboriginal-kunst van vandaag De eerste contacten tussen Westerlingen en Aboriginals vonden in de uitgestrekte woestijngebieden van West-Australië pas plaats in de jaren '70-'80. Toen zijn sommige Aboriginals op andere materialen beginnen te schilderen, zoals panelen of doeken.

Het grote thema van hun kunst blijft de Droomtijd, omdat die alomtegenwoordig is: de Droomtijd en het gewone leven lopen namelijk door elkaar. Zo verschenen er 150 jaar geleden rotsschilderingen van mensen met geweren en zal je in de hedendaagse kunst ook elementen zoals auto’s terugvinden. “De kunst van nu is niet geïnspireerd op die van 5.000 jaren geleden. Het is er een directe voortzetting van”, zegt Georges.

 Bewonder hedendaagse Aboriginal-kunst over de Droomtijd van dichtbij in de expo Before Time Began tijdens het dagevenement van Davidsfonds Academie op zaterdag 19 februari in het Museum Kunst & Geschiedenis in Brussel. Doorheen lezingen en keuzesessies kom je meer te weten over Aboriginals, hun cultuur en hun kunst. Schrijf je in op davidsfondsacademie.be.

 Lees het blogbericht op cultuurenco.blog waar we alvast

een kijkje in de expo gingen nemen.

Tickets & info: www.amuz.be

Verantwoordelijke uitgever: Kris Opdedrynck (handelend in naam van een vennootschap) Eindredactie: Jolien Vandeven Concept, coördinatie & redactie: XPAIR Communication

BijlageAcademie-November2021-v8.indd 8

Lay-out: Maarten Deckers Drukkerij: Van der Poorten Reclameregie: Publicarto Contact: communicatie@davidsfonds.be

17/11/2021 07:34