Paradox Jaarverslag 2018 by Paradox

Paradox Jaarverslag 2018 Explore & Share

Paradox – Postbus 113 – 1135 ZK Edam (NL) 2

Paradox Jaarverslag 2018 Explore & Share

1. Voorwoord 6 2. Verslag en evaluatie programma 2018 2.1 Nieuwe projecten in 2018 2.2 Projecten in ontwikkeling 2.3 Reizende producties in 2018 2.4 Educatieve programmering 2.5 Onderscheidingen 2.6 Paradox producties in de media 2.6 Kwantitatieve analyse

9 9 21 23 29 31 32 33

3. Organisatie 35 3.1 Bestuur en Raad van Commissarissen 3.2 Medewerkers: jong, betrokken en internationaal 3.3 Huisvesting: lage overhead 3.4 Netwerk 3.5 Bezoldiging

4. Profielschets Paradox 4.1 Korte historie en doelstelling 4.2 Missie en visie: explore & share 4.3 Projecten 4.4 Auteurs 4.5 Maatschappelijke onderwerpen 4.7 Breed publiek 4.8 Museaal en vakinhoudelijk bereik 4.9 Internationaal bereik 4.10 Footloose 4.11 Verbondenheid met educatie: Z-Lab 4.12 Bevordering vakgebied en vernieuwing 4.13 Financiering: programmasubsidies noodzakelijk

35 35 37 37 37

38 38 38 39 39 39 40 40 41 41 41 41 42

5. Jaarrekening 43 5.1 Toelichting financiën Bestuur en Raad van Commissarissen 2018 5.2 Vermogensopstelling per 31 december 2018 5.3 Categoriale exploitatierekening 2018 5.4 Toelichting op de vermogensopstelling per 31 december 2018

43 44 45 46

Bijlage I – Visitors Paradox

Bijlage II – Venues

Bijlage III – Media

1. Voorwoord ‘Kansrijke projecten worden gedurende kortere of langere tijd door Paradox gemonitord en worden meestal ook actief onderzocht’, schreven wij in de beleidsnota 2018-2019. ‘Het besluit tot realisering is vervolgens het resultaat van het vinden van het ultieme concept, de toezegging van een venue, het verkrijgen van uitzicht op financiering en het vinden van de juiste vormgevers, schrijvers of kunstenaars.’ ‘Andere projecten daarentegen komen snel tot ontwikkeling omdat er van meet af aan concrete partners en/of financiers zijn of omdat we, omwille van de actualiteit, heel snel moeten schakelen. Niet zelden moeten dan risico’s m.b.t. afzet en financiering worden genomen. Meestal loopt dat goed af, een andere keer minder, it is all in the game, het hoort bij de rol van producent die onderwerp-gestuurd ook mede op actualiteit selecteert. Het hoeft geen betoog dat snel reageren meer in de aard van het web ligt dan van de musea. Toch viel dat nogal eens tegen; ook het ontwikkelen en bouwen van custom made projectwebsites is tijdrovend en kostbaar en daarmee snel (te) langzaam.’ Heel blij waren we eind 2017 dan ook met de aangekondigde samenwerking met de ontwikkelaars van Slices (die toen nog onder de naam Journeyy opereerden), een Amsterdamse startup die storytelling op het web een heel stuk eenvoudiger maakt en daarbij met name kiest voor optimalisering op mobiele apparaten (die inmiddels op het internet de dienst uitmaken). Slices redde het langlopende project 48 Stories dat – 70 jaar na de Nakba / de stichting van de staat Israël – de geschiedenissen vertelt van Palestijnse bannelingen uit 1948. Het ambitieuze project dreigde te kapseizen nadat bleek dat de financiering bij diverse partijen te veel reserves opleverde. Dankzij Slices en (onvoorziene) crowd sourcing m.b.t. de inhoud is hernieuwd aandacht gevraagd voor de tragische zaak van de Palestijnen: via de app (als online monument) en via de media (door persaandacht). Maar ook door partijen als de UvA, de moedige Israëlische organisatie Zochrot en de in Nederland gevestigde Lutfia Rabbani Foundation met elkaar in contact te brengen. Dat levert, naar het zich nu laat aanzien, een continuering op van de gerealiseerde web-omgeving. 48 Stories werd in mei gelanceerd. Een paar maanden later was het de beurt aan een ander web-project gemaakt met Slices, Notes from Aleppo. Deze episode-vertelling met fotograaf Issa Touma focust op de na-oorlogse werkelijkheid van het leven in de grootste stad van Syrië, Aleppo. Wie bekommert zich om de wederopbouw van de stad waarnaar steeds meer mensen – ondanks het feit dat in andere delen van het land nog gevochten worden – terugkeren? Notes from Aleppo is het online vervolg op onze film(co)producties Greetings from Aleppo en 9 Days – From My Window in Aleppo. De laatste productie was via het YouTube kanaal van distributeur Journeyman in 2018 goed voor maar liefst 2,8 miljoen views. Het leverde een enorme bijdrage aan het totaal van 3,5 miljoen contacten met Paradoxuitingen in 2018. Dat houdt in dat buiten 9 Days altijd nog zo’n 653.000 mensen op andere wijze een Paradox productie zagen. Daarvan waren bijna 318.000 web-bezoeken (72% buitenland), bijna 90.000 andere filmbezoeken (93% buitenland) en ruim 245.000 tentoonstellingsbezoeken waarvan 55% in het buitenland. Wat tentoonstellingen betreft: het was een plezier om met Hans van der Meer, Stedelijk Museum Alkmaar en vormgevers Kummer & Herrman aan het betekenisvolle project over verduurzaming in de agrarische sector te werken. Het grotere verhaal was opgehangen aan het Nederlands symbool bij uitstek: de koe. Het vertaalde zich in een succesvolle tentoonstelling en een zorgvuldig gemaakt boek: Het moet anders – de veranderende wereld van de Nederlandse koe. Het project vervult – naar wij hopen – een wezenlijke en genuanceerde bijdrage aan de maatschappelijke discussie op dit punt.

Nuance in het maatschappelijk debat vanuit een kritische vraagstelling, werkend met documentaire auteurs, is en blijft voor Paradox het belangrijkste vertrekpunt bij de keuze van projecten. Een zo groot mogelijk bereik door het bespelen – waar mogelijk – van meerdere platforms tegelijkertijd, sluit daar bij aan. Maar absolute aantallen zijn niet zaligmakend. Sommige verhalen beginnen klein maar kennen een heel lang leven, andere pieken snel maar zijn daarna weer snel vergeten. Een krankzinnige piek, zoals met 9 Days, valt niet te plannen. En, het zij nogmaals gezegd: het is aan ons om producties te ontwikkelen en onder te brengen bij geschikte partners maar vervolgens is het ook de verdienste van diezelfde partners om er ook een publiekssucces van te maken: dank collega’s, wij kijken uit naar nieuwe gezamenlijke uitdagingen! Bas Vroege directeur/bestuurder

Hans van der Meer

Het moet anders tentoonstelling / app / editorial / boek

Debat â&#x20AC;&#x2DC;Door de ogen van de koeâ&#x20AC;&#x2122;, Pakhuis de Zwijger

Stedelijk Museum Alkmaar

2. Verslag en evaluatie programma 2018 2.1 Nieuwe projecten in 2018 Het moet anders – Hans van der Meer tentoonstelling:

De koe, het grazen voorbij, Stedelijk Museum Alkmaar (30/06-28/10/2018) boek: Het moet anders – de veranderende wereld van de Nederlandse koe debat: Pakhuis de Zwijger, Door de ogen van de koe, 08/10/2018 VPRO-tegenlicht in het kader van Worsteling van de Groenmens, 20/09/2018 app: tien afleveringen n.a.v. de column in De Volkskrant (2016) curator: Bas Vroege project manager: Hannah Hagen ontwerp: Kummer & Herrman funding: Mondriaan Fonds (publicatie), Prins Bernhard Cultuurfonds, Stedelijk Museum Alkmaar Van der Meers fascinatie voor het boerenbedrijf en specifiek de melkveehouderij, zat er al vroeg in en is nooit verdwenen; tijdens zijn studententijd was hij een blauwe maandag biologische boer en tegenwoordig past hij twee keer per jaar op de boerderij van een vriend. Op uitnodiging van het Nederlands Fotomuseum maakte van der Meer in 2016 een fotoserie geïnspireerd op het fotoboek Rundvee van Cas Oorthuys uit 1948. Een selectie van beide fotografen was dat jaar te zien in het Fries Museum, als eerste tentoonstelling in de reeks De Mix. Het onderwerp liet van der Meer niet los, en hij zette het project voort. In Het moet anders kijkt hij via koeien naar de melkveehouderij, dierenwelzijn, hi-tech voedselproductie en de gevolgen voor het milieu. De beelden vormen de aanleiding voor een serie overdenkingen waarin de complexiteit van het moderne melkveebedrijf naar voren komt. In aanvulling hierop vraagt hij melkveehouders en vernieuwers welke kant we volgens hun op zouden moeten gaan. Boek Het eerste exemplaar van Het moet anders werd uitgereikt aan boer en vriend Jaap Hemke uit Aartswoud tijdens de opening van de tentoonstelling De koe, het grazen voorbij in het Stedelijk Museum in Alkmaar op 30 juni 2018. Het boek bestaat uit combinaties van beelden en korte teksten van Hans van der Meer die de lezer/kijker nieuwsgierig moeten maken naar de aard van het onderwerp in beeld. Gaandeweg wordt, op vaak ironische wijze, duidelijk gemaakt dat we eigenlijk helemaal niet begrijpen waar we naar kijken; de veehouderij is een complex bedrijf met een al even ingewikkelde relatie tot landschap, erfgoed en natuur. Een bedrijfstak die worstelt met economische haalbaarheid (rendement) versus duurzaamheid. Een aantal beelden in het boek werd voorzien van een QR-code die door het maken van een scan met een smartphone een filmpje kan oproepen. Beeld/ tekst-combinaties (waarvan een aantal eerder in als column de Volkskrant verscheen) worden soms doorsneden door interviews met vernieuwers in de sector. Het boek werd vormgegeven door Kummer & Herrman en uitgegeven door Paradox. Een vijftigtal exemplaren werd door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aangeschaft.

Tentoonstelling Ook het ontwerp tentoonstelling was afkomstig van Kummer & Herrman, in nauwe samenwerking met Paradox. Spijtig genoeg voerde het museum een andere dan de boektitel voor de tentoonstelling: De koe, het grazen voorbij. Het Stedelijk Museum Alkmaar vond de boektitel te activistisch van toon. Dominant aanwezig in de ruimte was het 4 meter brede billboard met panoramische projectie van de 300 koeien van Siem de Boer uit Edam die terugkeren naar de stal. Dat duurt een minuut of twintig. In de tijd van zijn vader, die 30 koeien had, ging dat aanzienlijk sneller. Ook dit, op het eerste gezicht geruststellende, beeld werd ingezet om vragen op te roepen: prachtig gezicht al die koeien in het landschap (en ze geven nog een gruwelijke hoeveelheid melk ook) maar het CO2 equivalent van hun uitstoot staat gelijk aan die van evenzovele middenklasse auto’s die 15000 km per jaar rijden... De onmisbare teksten van Van der Meer waren in de tentoonstelling onder de foto’s aangebracht op een plank op kniehoogte. Het vormde de perfecte oplossing voor het gewenste gedrag: eerst kijken (en proberen te begrijpen wat je ziet) en dan lezen. Audiotour, KoeKist Bij de tentoonstelling werd een audiotour geproduceerd, met o.a. twaalf meningen over de huidige zuivelproductie, het gebruik van zuivel en de positie van de koe. Deze audiotour werd door het publiek lovend ontvangen. ‘Niet een praatje bij het plaatje, maar achtergrondinformatie over deze ingewikkelde materie, bij de bijna romantische beelden van de tentoonstelling.’ Daarnaast heeft het museum een gevarieerd programma aan activiteiten aangeboden; met familieworkshops, gallery talks en diverse activiteiten met partners in de stad. Onder andere pop-ups op de lappendag in Alkmaar en de Landbouwdagen in Opmeer en een programma met het filmhuis en op de wekelijkse Kaasmarkt in Alkmaar. Bezoekers konden reageren op stellingen die in filmpjes waren verwerkt. Hiervoor werd de interactieve KoeKist ingezet. Op deze manier kwamen veel meer mensen in aanraking met de ontwikkelingen in de melkveehouderij en de zoektocht naar duurzame oplossingen dan alleen de museumbezoekers. De tentoonstelling trok 19.951 bezoekers, via de randprogrammering werden nog zo’n 23.000 mensen bereikt. VPRO meet-up Alkmaar 20/09/2018 In het kader van de televisie-uitzending Worsteling van de Groenmens werd door de VPRO Het moet anders uitgangspunt voor vragen als: Hoe kunnen we schade en ellende aan het klimaat beperken? Is consuminderen de oplossing; stoppen met het eten van vlees, het kopen van luxegoederen en citytrips? En hoe krijgen we de broodnodige gedragsverandering voor elkaar zonder veel comfortverlies? Sprekers waren: Hans van der Meer, Henneke Hagen (researcher Tegenlicht), Marije van Gent (gedragspsycholoog), Marcel Maassen (marketeer, researcher, schrijver), Wendy Walrabenstein (econoom, veganist en diëtist), Jan Splinter (natuurvleeshandelaar), David Stomph (internetondernemer, vegan, vliegt niet, koopt geen nieuwe laptop meer vanwege de uitzending), Bart van Opzeeland (campagneleider voedsel, Milieudefensie) en Nico Verduin (voorzitter LTO Noord en veehouder). Gespreksleider was Mena Leila. Pakhuis de Zwijger 08/10/2018 Op deze door Paradox in De Zwijger georganiseerde avond ging het gesprek over de nieuwe landbouwvisie en de gevolgen voor de melkveehouderij. Dit alles vanuit het perspectief dat zo bepalend is voor de Nederlandse identiteit: de koe. Samen met verschillende melkveehouders werd het gesprek gevoerd over wat het betekent om nu boer te zijn, hoe verschillend je kan ‘boeren’ en wat de landbouwvisie van Minister Schouten voor ze betekent.

Dat dit vraagstuk een complex probleem is, werd ook deze avond weer duidelijk. Met de nieuwe landbouwvisie van onze minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, moet de omslag naar een duurzamer model, de zogeheten kringlooplandbouw, zo snel mogelijk plaatsvinden. Voor boeren moet het uitgangspunt voortaan zijn: produceren met zo min mogelijk grondstoffen in plaats van tegen een zo laag mogelijke kostprijs. Europese regels zijn onduidelijk en/of zijn in strijd met Nederlandse regels. Nieuwe en oude investeringen in het boerenbedrijf staan daarmee onder druk. Carel de Vries van Courage ziet het als een onomkeerbaar proces: ‘Omstandigheden veranderen, eisen veranderen, inzichten veranderen en de hele samenleving verandert, dus het wordt ook anders voor de boeren. Voor alle boeren worden op dit moment duurzaamheidscertificaten ontwikkeld, deze gaan over klimaat, biodiversiteit, waterkwaliteit. De criteria in deze certificaten zullen omgezet worden in instrumenten, welke in de nabije toekomst uitgerold worden.’ Sprekers: Hans van der Meer, Siem de Boer (melkveehouder, Edam), Carel de Vries (directeur Courage, innovatieorganisatie van de melkveesector, Wageningen), Sjaak Hoogendoorn (biologische boer, Ilpendam). Evaluatie Het moet anders leverde (en levert) in de vele gedaantes die het project kende, een nuttige bijdrage aan het maatschappelijke debat rond de verduurzaming van de (Nederlandse) agrarische sector. De focus op de veehouderij (met als herkenbaar boegbeeld de koe) was voor de herkenbaarheid (en daarmee publieke aandacht) uitermate nuttig. Het boek zal daarom ook de komende jaren een bijdrage blijven leveren aan het debat. Opmerkelijk was het begrip dat de boeren die deelnamen aan de debatten in dit kader ten deel viel. Sommigen van hen gingen er met knikkende knieën heen maar voelden zich na afloop zonder uitzondering gehoord. De afwegingen die zij voortdurend moeten maken waren voor het (veelal stads)publiek ervaarbaar geworden. Daarnaast leverde het project ook nog eens bijzondere fotografie op. Op 17 juni 2019 presenteerde de minister van Landbouw, Carola Schouten haar nieuwe landbouwbeleid onder de titel Op weg met nieuw perspectief. „Niet langer zo veel mogelijk zo goedkoop mogelijk produceren”, aldus Schouten, „maar produceren met zo min mogelijk verlies aan grondstoffen en een zorgvuldig beheer van bodem, water en natuur.” Voor menigeen gaat de visie nog niet ver genoeg maar het is een opmerkelijke stap in een maatschappelijk debat waaraan ook Het moet anders bijdraagt.

Face to Face tentoonstelling: (visuele) podcast:

Nationaal Archief, 14/09/2018-03/02/2019 7 verhalen van schrijvers en podcasters: Nele Eeckhout, Siona Houthuys en Mirke Kist (AudioCollectief SCHIK), Wilfried de Jong, Onias Landveld ontwerp: Kummer & Herrman online software platform: Slices curators: Elwin Henderikse (NA), Bas Vroege project manager: Karijn Delen (NA) funding: Nationaal Archief (tentoonstelling), Paradox (online) Het Nationaal Archief (NA) is met circa 15 miljoen beelden de grootste fotocollectie van Nederland. Daarnaast bewaart het een schat aan documenten afkomstig uit o.a. de media, de overheid zowel als het koninklijk huis. Het archief maakte daaruit tweemaal eerder (2015, resp. 2016) tentoonstellingen voor een groot publiek. In 2016-2017 werkte het NA aan een tentoonstelling over de portretten in haar collectie. Paradox werd gevraagd daar een concept voor te ontwikkelen en de productie te begeleiden.

Audiocollectief SCHIK, Onias Landveld, Wilfried de Jong, Nationaal Archief

Face to Face tentoonstelling / visual podcasts

Voor Bas Vroege die namens Paradox daar primair bij betrokken was stond het gevoel van betrokkenheid bij het NA – vooral ook voor een jong en cultureel meer divers publiek – voorop; het archief is van ons allemaal! Daartoe zou de tentoonstelling maatschappelijk relevant moeten zijn door de geschiedenis op een actieve manier te ondervragen en gebruik te maken van ambassadeurs met een sterke publieke présence. Geschiedenis als dynamisch gegeven Waar kijken we naar, wiens geschiedenis wordt uitgedragen, vanuit welk perspectief zijn gebeurtenissen vastgelegd, verzameld, van commentaar voorzien en geordend? Het maatschappelijk debat rond het Nederlandse koloniale verleden vastgelegd in straatnamen, onderwijsinstellingen, standbeelden e.d. roept deze vragen nadrukkelijk op. Maar de historische Werdegang is nergens zo herkenbaar als in portretten van onze helden, om het even of het gaat om politici, schrijvers, kunstenaars, sporters of zakenmensen. ‘Wat hebben Witte Huis-stagiaire Monica Lewinsky en diva en (vermeende) spionne Mata Hari gemeen? En wat moet schrijver Harry Mulisch naast comandante Fidel Castro? De overeenkomsten tussen boksers Bep van Klaveren en Regilio Tuur lijken een duidelijker verhaal, maar is daarmee alles gezegd?’ Face to Face bestond uit 45 montages van steeds twee beelden. Waar twee beelden op elkaar botsen ontstaat een derde beeld in het brein van de kijker. Dat associatieve derde beeld brengt ook andere verhalen en geschiedenissen aan het licht. Welke? Dat hangt sterk af van de achtergrond, de ervaringen, de specifieke kennis en de persoonlijkheid van de beschouwer. Face to Face nodigde de bezoeker uit die ervaring zelf te beleven. ‘Kijk, verwonder of verbaas je’, luidde het motto. ‘Of maak je kwaad, het ligt allemaal in de montages besloten: het combineren van twee beelden maakte dat de geportretteerden niet zelden in een geheel ander daglicht komen te staan. En kijk nog een keer na het lezen van de achtergrondteksten en het bekijken van de met de beelden of geportretteerden verbonden brieven, historische documenten, boeken, tijdschriftartikelen en andere foto’s. Bij elk beeld, bij elk hier verzameld document moet de vraag gesteld worden waar we naar kijken, wiens geschiedenis wordt verteld en vanuit welk perspectief, met welke motieven een gebeurtenis is vastgelegd’ aldus de zaaltekst. Ontwerp De tentoonstellingsvormgeving was in handen van Kummer & Herrman dat de aanbestedingsprocedure met in totaal drie bureaus (standaard bij het NA) won. Met hen werd een concept ontwikkeld waarin steeds twee (kleine!) vintage drukken ingelijst in een vitrine werden getoond met daaromheen een schil van blow-ups van perifeer materiaal, (soms) aangevuld met documenten. Het leverde als zodanig al een buitengewoon gelaagd en levendig geheel op dat meervoudige interpretaties toeliet. Op ieder van de 45 consoles was een audio-symbool toegevoegd. Dwars door de ruimte liep een lang projectiescherm waarin de 90 originele beelden in steeds wisselende combinaties met elkaar werden getoond. Alsof de geschiedenis voortdurend werd bevraagd. Ambassadeurs en (visuele) podcasts Als ambassadeurs werden schrijver Wilfried de Jong, dichter Onias Landveld en de prijswinnende podcasters AudioCollectief SCHIK (Nele Eeckhout, Mirke Kist en Siona Houthuys) uitgenodigd. Met hun persoonlijke bagage als vertrekpunt, leverden ze hun eigen interpretaties van de geschiedenis. De betekenis van sommige beelden in Face to Face lieten ze kantelen op basis van feiten, andere op basis van speculatieve aannames. Weer andere geschiedenissen worden op basis van dezelfde tactieken ontkracht en verworpen of juist toegevoegd aan het collectieve geheugen. Hun diversiteit en individualiteit als aanvulling op de institutionele degelijkheid van het NA. ‘Podcast’ was de door Paradox geprefereerde aanduiding voor de verhalen die middels headsetjes – die normaal gesproken voor educatieve audiotours worden ingezet – werden aangeboden. 13

�� DINSDAG �� MEI

TROUW DINSDAG 15 MEI 2018

PALESTIJNEN Voor de Israëliërs markeert mei 1948 het uitroepen van hun eigen staat. De Palestijnen herdenken vandaag voor de zeventigste maal dat ze voor die staat moesten wijken. Het project ‘48 Stories’ vertelt hun verhaal.

�

TROUW DINSDAG 15 MEI 2018

FOTO’S KADIR VAN LOHUIZEN, NOOR

tekst Romana Abels

Laura Boushnak / Tanya Habjouqa, Rula Halawani / Khaled Jarrar, Kadir van Lohuizen / Ali Noureldine, Ezz Al Zazoon / Yasmine Omari / Sarka Vancurova

Ontheemd sinds 1948 eder jaar herdenken Palestijnen overal ter wereld de Nakba, de volksverhuizing van Palestijnen die volgde op het uitroepen van de staat Israël in 1948. Palestijnen kwamen overal terecht: van Honduras tot Zweden, van Chili tot de Verenigde Staten. De meesten hopen ooit nog terug te mogen keren, maar de kans daarop lijkt niet heel groot. ELECTORALE project ‘48 Stories’ presenteert hun TRUC IN VS Het verhalen op een website en in een app. Zes fotografen, onder wie de NederlanSchuiven met der Kadir van Lohuizen en de Palestijnse n Halawani, hebben archiefbeelden districtsgrenzeRula gecombineerd met nieuwe foto’s van deze mensen. In korte teksten, met in P4 beeld ook informatie over de locaties die worden genoemd, worden de verhalen tot leven gebracht.

VERDIEPING

AAN DE KANT RAËL VOOR IS denken Nakba Palestijnen her

FILOSOFIE

Ik zeg altijd tegen DE FILOSOOF mijn kinderen: mijn BIEDT HULPbloed is Jordaans, maar Zo zorg je datmijn ziel is Palestijns een debat niet ontspoort Fakhri Eltelawi P10 CULTUUR AFSCHEID VAN DE AANWINST Grande finale met een duik in het archief

FOTO RULA HALAWANI

P14

Lancering in Pakhuis de Zwijger

Expositie Cinéma Galeries Brussel

�

Fakhri Eltelawi (88)

Victoria Larach (80)

Vader van 9 jongens en 3 meisjes. Woont in vluchtelingenkamp al-Baqa’a in Jordanië.

Ex-onderwijzeres. Moeder van drie kinderen. Woont in Honduras.

“Het meest mis ik de kippen. Ik speelde altijd met de kippen. Ik rende ze achterna, ik ving ze. En ik mis de bruiloften, als de mannen op paarden rond het dorp reden en de bruidegom, ook te paard, door het hele dorp werd toegezongen. “Nu woon ik al zo lang in Jordanië dat het mijn thuis is geworden. Ik zeg altijd tegen mijn kinderen: mijn bloed is Jordaans, maar mijn ziel is Palestijns. “In 1948 verloor ik in zekere zin mijn leven en dat van mijn kinderen. Ik had een schitterend leven. We waren boeren in Palestina, met een heleboel land en een gelukkig leven. Maar toen kwamen ze ons dorp in, de zionisten, ze begonnen te schieten op mensen en dieren. “We sprongen op onze paarden en vluchtten. Eerst dachten we dat het voor een paar dagen zou zijn, maar het werden weken, maanden, jaren, waarin we in een vluchtelingenkamp in Jordanië terechtkwamen, overvol. Het stikte er van de luizen, van de besmettelijke ziekten. Zoveel mensen stierven. “Het enige dat ik nog heb uit mijn dorp is een muntje. Ik hou het altijd bij me en als ik doodga geef ik het aan mijn kinderen. Die kunnen ermee terugkeren, ooit.”

“In 1948 was ik tien jaar. We woonden in Beit Jala. Mijn vader had een winkeltje in huishoudelijke artikelen in Jeruzalem, maar toen niet meer. Ik weet nog dat we weinig te eten hadden en dat mijn vader in één klap zijn vele Joodse vrienden kwijtraakte. “Nu woon ik in Honduras. Ik ben hierheen verhuisd in 1962, met mijn man Ricardo. Hij kwam hiervandaan. Ik schrok me een ongeluk toen we hier aankwamen. Het was stervensheet. Sommige straten waren niet eens geplaveid. Ik sprak geen woord Spaans. In het begin had ik vreselijk veel heimwee. Heel langzaam ben ik me hier thuis gaan voelen. Ik ben nog een paar keer teruggeweest in Palestina. De eerste keer was in 1967, toen ik had bedacht dat mijn dochter daar naar school zou moeten. Zijzelf had er helemaal geen trek in, dus we kwamen weer terug. Een paar dagen later begon de Zesdaagse Oorlog. “De laatste keer dat ik mijn familie daar bezocht, was in 2013. Ik vind het verdrietig om de checkpoints te zien, de muur, te zien hoe ze de mensen behandelen, hoe de mensen daar lijden. Ik zou willen dat er tijdens mijn leven nog vrede komt. Dat kan.”

FOTO’S RULA HALAWANI

48 Stories Ik zou willen dat er tijdens mijn leven nog vrede komt. Dat kan.

web-app / tentoonstelling Victoria Larach

BEELDVERHAAL Op Trouw.nl vindt u een beeldverhaal over ‘48 Stories’. Volg het vanaf vandaag op 48stories.org, met elke twee weken twee nieuwe verhalen. Het project wordt vrijdagavond gepresenteerd in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Meer informatie op dezwijger.nl.

Online vertellingen Wie zich een jong (en diverser) publiek toewenst zal (ook) online (met focus op mobiel) moeten werken, zo luidde ons advies vooraf aan het NA. Vooraf was vastgesteld dat online bezoekers die zich tot de inhoud zouden verhouden voor het archief net zo waardevol zouden zijn als fysieke bezoekers. Mede om die reden waren de verhalen van de ambassadeurs eveneens voorzien als online-vertellingen: visuele podcasts. Door een combinatie van capaciteitsproblemen, onverwacht grote copyright issues, budgettaire beperkingen en onbekendheid met (de potentie van) het fenomeen bij het NA kwam van die ambitie helaas weinig terecht. Voor Paradox was het experiment echter de moeite waard waardoor alsnog van iedere auteur één tot twee online vertellingen het daglicht zagen: Veroordeeld – Nele Eeckhout / AudioCollectief SCHIK over Monica Lewinsky en Mata Hari Verboden heimwee – Mirke Kist / AudioCollectief SCHIK over Hella Haasse en een anonieme Javaanse man Strijd – Siona Houthuys / AudioCollectief SCHIK over Nina Simone en James Baldwin Winnaar – Onias Landveld over Martin Luther King en Nelson Mandela Thuis – Onias Landveld over een Saramakaans en een Nederlands meisje Geen partij – Wilfried de Jong over Bep van Klaveren en Regilio Tuur Greetings – Wilfried de Jong over paus Johannes Paulus II en een Indiase vrouw Evaluatie Face to Face stond niet in de beleidsnota 2018-2019 zoals die in september 2017 werd ingediend, de gesprekken daarover ontstonden pas in het najaar. Voor Paradox vormde het een uitdaging de handdoek van het Nationaal Archief op te pakken. Wat kan de meerwaarde van onze aanpak zijn wanneer louter met archiefmateriaal wordt gewerkt en toch maatschappelijke issues van vandaag aan de kaak worden gesteld? De uitwerking van de tentoonstelling met conservator Elwin Hendrikse en vormgevers Kummer & Herrman maakte ons en het NA gelukkig. De publieksdoelstelling werd evenwel maar gedeeltelijk gehaald. Dat laatste werd veroorzaakt door een aantal (externe/NA) factoren: de beoogde online-omgeving werd slechts beperkt gerealiseerd (louter op basis van de inzet van Paradox) en de communicatie was ongelukkig. Het NA worstelde op dat punt met de implementatie van de nieuwe huisstijl.

48 Stories – Mapping the Palestinian Diaspora

48stories.org

web-app:

48stories.org, 11 episodes gerealiseerd, 3 episodes verwacht ontwerp: Kummer & Herrman online software platform: Slices tentoonstelling: Cinéma Galeries, Brussel (BE), 05/06-10/06/2018, iMPACT DOC, Amsterdam, 18/9/2018-19/04/2019 video editing: Peter Claassen debat: Pakhuis de Zwijger, Amsterdam,18/05/2018 presentatie: iMPACT DOC, Amsterdam, 22/09/2018 partner: NOOR editor en project manager: Kaat Celis, Réka Szentirmay funding: Prins Claus Fonds, Stimulerings Fonds voor de Creatieve Industrie, Leonhard Woltjer Stichting, Lutfia Rabbani Foundation Voor Israëliërs markeert het jaar 1948 de oprichting van de staat Israël. Voor Palestijnen symboliseert het de Nakba (Arabisch voor ‘catastrofe’). De gebeurtenissen rond 1948 hebben tot gevolg gehad dat ruim 700.000 Palestijnen uit hun steden, dorpen en huizen

werden verdreven. Vandaag de dag is dit aantal uitgegroeid tot meer dan zeven miljoen en vormt daarmee een van ’s werelds oudste en grootste vluchtelingen gemeenschappen. 48 Stories presenteert persoonlijke verhalen van Palestijnen die in 1948 ontheemd zijn geraakt, alsmede/dan wel de verhalen van hun nakomelingen. Het verhaal van hun ballingschap en de cultuur zoals deze voor 1948 in Palestina bestond, leeft krachtig in de herinneringen en verhalen van hen die de feitelijke gebeurtenissen mee hebben gemaakt. Deze herinneringen en verhalen blijven resoneren in opvolgende generaties, die op hun beurt het aanhoudende conflict ervaren. Het maakt de Nakba niet alleen een gebeurtenis uit het verleden maar een aanhoudende ervaring die nog steeds leeft. Sommigen van hen wonen in de Gazastrook of de Westelijke Jordaanoever, sommigen in Israël, maar de overgrote meerderheid woont verspreid over de hele wereld: Palestijnen hebben zich gevestigd van Honduras tot Zweden en van Chili tot de Verenigde Staten. Ze hebben nieuwe levens opgebouwd als winkeleigenaren, dokters, politiek activisten en universiteitsprofessoren. Hoewel zij verspreid zijn over landsgrenzen en regio’s delen zij eenzelfde wens; het verkrijgen van het ‘right of return’. Velen van hen zijn inmiddels geassimileerd in een nieuw thuisland. Dat maakt het onwaarschijnlijk dat ze ooit daadwerkelijk terug zullen keren; het is de tragedie van alle in diaspora levende gemeenschappen. Maar voor diegenen die in principe wel terug zouden willen keren verhindert het voortdurende Israëlisch-Palestijnse conflict dat. Team De fotografen in dit project bezochten nog levende bannelingen van de Nakba en maakten een portret van hun leven. Door middel van persoonlijke bezittingen, foto’s, archiefmateriaal, documenten, tekst, video- en geluidsfragmenten wordt hun verleden concreet gemaakt. Daarbij is dankbaar gebruik gemaakt van de (nog steeds groeiende) online documentatie van het geconfisqueerde Palestijnse erfgoed door de kritische Israëlische burgerrechtenbeweging Zochrot.

48stories.org

Aan de verhalen werd de afgelopen jaren gewerkt door een groep (vooral jonge) Palestijnse fotografen (gefinancierd door het Prins Claus Fonds) aangevuld met een tweetal fotografen van het agentschap NOOR, dat partner was in het project. 48 Stories werd geproduceerd in samenwerking met NOOR, Palestijnse en andere fotografen uit het Midden-Oosten, ontwerpers Kummer & Herrman, Slices en Paradox Afleveringen 48stories.org #1 The Story of Dr. Ernest Far, Bonn (DE) – Ali Noureldine #2 The Story of Latifeh Ahmed Muhammad Sharbaji, Ein Al-Basha (JO) – Rula Halawani #3 The Story of Mustafa El-Masri, Camp Al-Baqa (JO) – Rula Halawani #4 The Story of Kakhri Yousef Mohammed Eltelawi, Camp Al-Baqa (JO) – Rula Halawani #5 The Story of Elias Larach, San Pedro Sula (HN) – Kadir van Lohuizen #6 The Story of Victoria Larach, San Pedro Sula (HN) – Kadir van Lohuizen #7 The Story of Afife Kahwagi, Santiago (CL) – Kadir van Lohuizen #8 The Story of Umm Omar, Camp Jabalia (Gaza) – Ezz Al-Zanoon #9 The Story of Ismaïl Ibrahim Jikhlab, Beirut (JO) – Sarka Vancurova #10 The Story of Marie Hanna Assad Aboud Bishara, Nazareth (IS) – Tanya Habjouqa #11 The Story of Amne Omari, Sandala (IS) – Yasmine Omari Lancering 48 Stories in Pakhuis de Zwijger Op 18 mei 2018 presenteerden NOOR en Paradox de web-app in de grote zaal van Pakhuis de Zwijger in combinatie met een gesprek met fotografen en wetenschappers. Sprekers waren Tanya Habjouqa, fotograaf (JO, gevestigd in PS), Kadir van Lohuizen, fotograaf en journalist (NL) en dr. Ihab Saloul, assistent professor culturele studies aan de Universiteit van Amsterdam (PS/NL); Debby Farber, curator Zochrot, Tel Aviv; Ezz al Zanoon, onafhankelijk fotograaf en filmmaker. Gespreksleider was Bertan Selim, editor, mentor en curator (MK/NL).

Tentoonstelling in Cinéma Galeries, Brussel 48 Stories werd in juni 2018 gepresenteerd als onderdeel van het festival Palestine with Love in Cinéma Galleries, Brussel. Het festival eert de cinema van de weerstand, met films en documentaires die ertoe hebben bijgedragen dat Palestina vandaag nog steeds op de agenda staat, aldus de organisatie. Paradox werd uitgenodigd een installatievorm van de web-app te ontwikkelen. We gaven graag gevolg aan deze onverwachte vraag. Presentatie bij iMPACT DOC Op 22 september opende een pop-up tentoonstelling in iMPACT DOC, tijdens de Unseen Open Gallery Night gewijd aan de discussie over transformaties in de documentaire praktijk. Sprekers: Bas Vroege (Paradox), Clément Saccomani (NOOR) en Sanne de Wilde (fotograaf, NOOR). iMPACT DOC is een platform dat zich richt zich op de urgentie en noodzaak van sociale en ecologische verandering om (toenemende) ongelijkheid, uitbuiting en klimaatverandering te bestrijden en het enorme misverstand en de verkeerde voorstelling van ‘de ander’ te overwinnen. Evaluatie In zijn uiteindelijke vorm is 48 Stories een afgeslankte versie van het oorspronkelijke, 48 verhalen omvattende, project. Dat idee, met een zeer uitgebreide app met GPS functionaliteit en een groter aantal fotografen voorzien van een stevig reisbudget bleek om meerdere redenen extreem lastig te realiseren; de wereld is moe van de Palestijnse zaak. Dat geldt zowel voor het Westen als het Midden-Oosten. En toch was en is het een verhaal dat nu verteld moet worden, op het moment dat de laatste verdrevenen van het eerste uur nog in leven zijn en een oplossing van het conflict verder weg lijkt dan ook. Geweldig was dat dagblad Trouw zowel de cover als het openingsartikel van de bijlage aan 48 Stories wijdde (en daarmee de Palestijnse zaak). Uitermate wrang was het feit dat de voorpagina van dezelfde dag het beeld toonde van de protesterende Palestijnse jongeren aan de grens met Israël waarbij slachtoffers vielen. Wel maakte het de relevantie van het project direct zichtbaar voor een groot publiek door achtergrondmateriaal te tonen. Het gemis aan financiering vooraf (en daarmee een kleiner aantal verhalen) wordt inmiddels enigszins gecompenseerd door spontane actie: inmiddels zijn al twee verhalen aan de web-app toegevoegd afkomstig van Palestijnen (in diaspora) die overeenkomstig materiaal hadden verzameld. Wij zullen dit materiaal ook in de toekomst, na verificatie en geschikt bevinding, in principe blijven toevoegen. Daarmee krijgt het project een crowd sourced kant.

notesfromaleppo.today

Notes from Aleppo – Issa Touma web-app:

notesfromaleppo.today, 5 episodes gerealiseerd, 4 verwacht online software platform: Slices vormgeving: Marcel de Vries lancering en debat: Pakhuis de Zwijger, 11/10/2018 redactie: Tan Tunali, Lys Romero, Thomas Vroege line producer / project manager: Lys Romero video editor: Thomas Vroege funding: Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Nederlands Filmfonds In de periode 2014-2016 keerde fotograaf Issa Touma op regelmatige basis terug naar zijn geboortestad Aleppo en legde ontmoetingen vast met medebewoners van de door oorlog verscheurde stad. Hij ruimt een niet-ontplofte bom op in het appartement van zijn ouders en bezoekt bevriende kunstenaars wier werk hij verzamelt voor een aanstaande tentoonstelling in Singapore. Vanaf het balkon filmt Touma hoe een straatveger de openbare weg schoonmaakt.

Issa Touma

Notes from Aleppo multimedia vertelling op het web

De film Greetings from Aleppo, die Paradox met Touma maakte is een eerbetoon aan de bewoners van de stad die nooit lijken te zijn opgehouden hun leven zo gewoon mogelijk te vervolgen. Greetings from Aleppo was een vervolg op 9 Days – From My Window in Aleppo, waarin Touma, filmend vanuit het raam van zijn appartement, laat zien hoe in 2012 de revolutie werd gestolen door de jihadisten. In beide documentaires werkte Touma samen met de Nederlandse filmmakers Thomas Vroege en Floor van der Meulen. 9 Days was te zien in meer dan 70 festivals over de hele wereld, ontving de Korte Film Award van het British Film Institute, evenals de European Film Award voor korte films in december 2016. Greetings from Aleppo ging begin 2017 in première op het International Film Festival Rotterdam. Aleppo na de oorlog: hoe verder? In 2017 lijkt Aleppo totaal uit het nieuws te zijn verdwenen. Citerend uit de aanvraag: ‘(..) wat horen we nu nog over de stad nu de jihadisten zijn verjaagd en er geen bommen meer vallen? Hoe gaat het verder met de mensen die zijn gebleven en degenen die terugkeren om hun bestaan weer op te bouwen? Opmerkelijk genoeg lijken de talrijke Russische MPs vooralsnog de veiligheid te garanderen en in staat te zijn het grote aantal milities te controleren en (deels) te ontwapenen. Maar wie gaat de wederopbouw financieren? Niet de Russen: het ontbreekt ze aan middelen en vermoedelijk hebben ze ook andere prioriteiten. Niet de Amerikanen, de Europeanen of de Turken die eerst Assad weg willen hebben. Hetzelfde geldt voor Turkije. Saudi-Arabië en Qatar steunden de jihadisten. Kortom: het zal van de Syriërs zelf moeten komen. Dat wordt vermoedelijk een lang en moeizaam proces waarvan de burgers (weer) de dupe zullen zijn. Voor de meeste media is dit niet spectaculair genoeg om te volgen.’ Een beter begrip van de samenleving in Syrië en Aleppo – dat relatief veel seculiere geesten herbergde (en herbergt) – kan bijdragen bij aan een (ander) politiek draagvlak voor deze regio en daarmee ook voor de herontwikkeling daarvan die zeker ook effecten zal hebben op terugkeerkansen voor mensen. Het ontwikkelen van een derde film viel (en valt, anno 2019, nog altijd) te overwegen. Maar om de snel wisselende omstandigheden te kunnen volgen werd gekozen voor een online vorm met episodes. Experimentele software Met de makers van het software platform Fairytale werd een samenwerking aangegaan gericht op het ontwikkelen van multimediale verhalen. Uitgangspunt: het ontwikkelen van een directe vorm voor met name mobiele media, gepositioneerd tussen de rafelige directheid van sociale media en de overgeproduceerdheid (voor online gebruik) van webdocumentaires. Fairytale (ontwikkeld met subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek) richtte zich op die (veronderstelde) sweet spot. Fairytale probeert een antwoord te formuleren op: enerzijds de behoefte van (vooral jonge) gebruikers van mobiele media naar verhalen die over een langere periode te volgen zijn en anderzijds de te hoge kosten en productietijd van multimediale nieuwsvoorzieningen die daardoor vrijwel uitsluitend door grote nieuwsmedia wordt gebezigd. De ontwikkelaars van Fairytale merkten Greetings from Aleppo aan als één van de pilots waarmee ze het nieuwe platform op geschiktheid willen onderzoeken om zo de software in een cruciale fase van ontwikkeling nog te kunnen bijsturen. Fairytale bleek te zeer op videogebaseerde vertellingen gericht. Perfect geschikt voor het prachtige The Migrant van Anaïs Lopez (van de collega’s van Prospektor) maar niet voor de meer journalistieke omgeving die voor ons belangrijk was en die ook de ontwikkelaars voor ogen stond: Fairytale werd omgebouwd en omgedoopt tot Slices.

notesfromaleppo.today

Afleveringen notesfromaleppo.today #1 Returning to Aleppo – Terugreis naar Aleppo in december 2016. #2 Home, Sweet Home – Issa zoekt, na lange aarzeling, zijn appartement op. #3 The Sound of Bullets – Ontmoeting met het Filippijnse huismeisje dat bleef tijdens de oorlog. #4 The End of Hotel Baron – Facebook meldt de vernietiging van het legendarische hotel. Issa checkt. #5 Tree of Hope – Kerstmis in Aleppo als multicultureel evenement. #6 Café of Girlfriends – De ontwaking van een nieuwe, vrijgevochten generatie. #7 The Last Doctor Alive – Dokter Mido en de dokters die in Aleppo bleven tijdens de oorlog. #8 Test of Endurance – Touma test de Syrische bureaucratie op zoek naar schadevergoeding. #9 Open Air Cinema – Het verhaal van de 15 maal getroffen bioscoop Al-Khayam. Missers en onderscheidingen Een van de sterke punten van Slices vormt het gegeven dat afzonderlijke episodes kunnen worden uitgevent naar mediapartners in wier online omgeving ze vrijwel zonder moeite kunnen worden geïntegreerd. Op deze wijze kan niet alleen het bereik van de verhalen aanzienlijk worden vergroot maar het zou ook (begrote) inkomsten moeten opleveren en zo bijdragen aan de exploitatie van het project. De Correspondent dat eerder enthousiast de films 9 Days en Greetings from Aleppo overnam leek de aangewezen partner hiervoor en gedroeg zich geruime tijd ook zodanig. Twee weken voor de geplande lanceerdatum zat er plotseling zand in de machine; de redactie maakte zich zorgen over de onafhankelijkheid van Touma. Er zouden vragen van lezers kunnen komen. Hoe was het al die jaren mogelijk geweest dat hij het land in een uit reisde? Was hij geen protegé van het regime? Het zijn en waren voor iedere journalistieke organisatie essentiële vragen die grondig onderzocht moeten worden voordat er gepubliceerd wordt. Als je erachter komt dat er iets fout zit heb je je publiek iets uit te leggen over de eerdere samenwerking. Maar je doet ook een belangwekkende onthulling die veel meer partijen aangaat. Maar het onderzoek vond – voor zover ons bekend bij De Correspondent – niet plaats. Maar de samenwerking m.b.t. Notes werd wel opgezegd, een buitengewoon onbevredigende (want journalistiek luie) gang van zaken. Met de geplande lancering in Pakhuis De Zwijger voor de deur ontbrak de tijd uit te wijken naar een alternatief medium en ging het project zonder co-publicerende mediapartner van start. Het was spijtig voor de inkomstenkant van het project maar vooral ook voor het internationale bereik van de verhalen. Latere pogingen elders voet aan de grond te krijgen hebben op dat punt geen resultaat opgeleverd, media hebben moeite met het voorgestelde samenwerkingsmodel zo lijkt het. Doorzetten (ook met nieuwe projecten) of het model loslaten? Dat wij vooralsnog neigen tot het eerste wordt mede ingegeven door het succes dat Notes from Aleppo had onder vakgenoten. Het project kreeg een prijs in de categorie ‘Digital Storytelling’ van World Press Photo en werd genomineerd voor ‘Interactive of the Year’. Door de filmcollega’s van het Nederlands Filmfestival werd Notes in 2019 genomineerd voor een Gouden Kalf in de categorie ‘Interactive’. Filmmuseum EYE zou in 2019 bovendien een pop-up tentoonstelling aan het project wijden en het organiseerde een hele avond gewijd aan de drie producties die we sinds 2015 met Touma maakten.

Lancering in Pakhuis de Zwijger 22/10/2018 De lancering van de app vond plaats in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam op 22 oktober, in het gezelschap van Issa Touma en verschillende sprekers: Besan Zarar (onafhankelijk journalist, afkomstig uit Syrië), Paul Aarts (Midden-Oosten specialist, docent Internationale Betrekkingen, UvA), Huib de Zeeuw (freelance journalist, gespecialiseerd in het Midden-Oosten). Gespreksleider was journalist Chris Keulemans. Paul Aarts gaf een korte historische achtergrond van het conflict, Besan Zarar vertelde over haar ervaringen als journalist en activist wanneer je thuisland verandert in een conflictgebied. Huib de Zeeuw ging met Keulemans in gesprek over oorlogsverslaggeving vanuit een Westers perspectief. Evaluatie Of de wereld van de online journalistieke media (al) klaar is voor dit type online vertellingen – gemaakt door een externe producent – kan helaas nog niet definitief beantwoord worden. Het voorlopige antwoord lijkt echter nee. Maar hoe moeten de nominaties van jury’s uit zowel de wereld van de fotojournalistiek als van de film (waar professionals uit die wereld in vertegenwoordigd zijn) dan geïnterpreteerd worden? Als schaamte of als aanmoediging om door te gaan? Hoe dan ook kan geconstateerd worden dat de vertellingen inmiddels een substantieel bereik hebben gehad dat de komende jaren nog wel zal blijven groeien. Het aantal afleveringen stijgt in 2019 van drie naar in totaal negen. Dat markeert het (voorlopige) einde van het project ook al werd oorspronkelijk uitgegaan van het dubbele aantal. De afleveringen zijn gemiddeld echter ca. 50% substantieel langer dan gepland. Zowel lagere inkomsten (door het wegvallen van mediaverkopen) als hogere kosten spelen in die beslissing een belangrijke rol. De weerbarstigheid van het leven in een stad met beperkt internet en steeds uitvallende stroomvoorziening eiste zijn tol. Hierdoor was het vaak moeilijk tot onmogelijk om tijdig nieuw materiaal te ontvangen en adequaat overleg te voeren. Het oorspronkelijke plan om in een tweewekelijks schema nieuwe episodes te publiceren kwam daardoor al snel te vervallen. Touma, tot slot, bleek grote moeite te hebben in de ontwikkeling en realisatie van de verhalen. Bij de eerdere films had dat, door de spontane werkwijze met beperktere in beeld gebrachte problematiek, niet zo’n rol gespeeld.

2.2 Projecten in ontwikkeling Paradox projecten kennen een ontwikkeltijd van gemiddeld twee tot drie jaar. Als gevolg daarvan is het enigszins arbitrair welke projecten in een kalenderjaar worden opgeleverd. Aan 48 Stories werd – met het oog op publicatie in 2018 – al in 2014 begonnen, de basis voor Het moet anders werd in 2016 gelegd. Notes from Aleppo werd – als webproject – in kortere tijd gerealiseerd; gestart werd begin 2017. Met andere woorden: de credits voor de in 2018 opgeleverde (en in 2.1 genoemde) projecten komen ook toe aan 2017 en eerder. Andersom houdt dit in dat in het kalenderjaar 2018 ook werd gewerkt aan projecten die voor 2019 en later op de rol staan. Nadrukkelijk willen we hier de tentoonstelling en webapp Suppressed by the Saviour met Hester den Boer noemen, die in januari 2019 zal worden/werd gelanceerd. Maar ook aan Voyage à Dakar met Judith Quax respectievelijk Welkom Today, het omvangrijke project met Lebohang Tlali, Ad van Denderen en Margalith Kleijwegt over de post-apartheidsperiode in Zuid-Afrika waarvoor in 2017 al workshops in de Vrijstaat werden georganiseerd.

Andrea Stultiens

Ebifananyi boek / apps / tentoonstelling

2.3 Reizende producties in 2018 Paradox producties blijven gedurende een beperkte periode beschikbaar voor instellingen in binnen- en buitenland. De duur is afhankelijk van de vraag i.c.m. de kosten van opslag. De verkoopinspanning is in capaciteit gelimiteerd, de daarmee gemoeide kosten worden doorgaans niet goedgemaakt door de opbrengst van de reizende producties en de mogelijkheden tot specifieke ondersteuning zijn uitermate beperkt. Maar we zien het ook als onze plicht de ontwikkelde inzichten met een zo groot mogelijk publiek te delen. De volgende – eerder ontwikkelde – projecten werden in 2018 opnieuw getoond:

Ebifananyi – Andrea Stultiens Tentoonstelling: FOMU, Antwerp (BE), 27/10/2017-18/02/2018 Uganda Museum Kampala (UG), 08/08-24/08/2018 Photo festival Thessaloniki (GR), 29/09-30/11/2018 Photoville Brooklyn, NY (US), 13/09-23/09/2018 KABK, Den Haag (NL), 08/11-01/12/2018 Ebifananyi is een bijzonder en langlopend project waarin (academisch) onderzoek en (re) presentatie met elkaar verbonden zijn. Het levert een totaal ander beeld op van een nietwesterse samenleving dan de traditionele documentaire methode. Het past daarmee naadloos in het streven van Paradox de documentaire praktijk te ondervragen en daarmee ook te vernieuwen. In dit geval niet zozeer door vorm of beeldtaal maar door de (transparante) methode. Het zelfstandige naamwoord ‘Ebifananyi’ is afgeleid van het werkwoord Kufanana, en betekent gelijk zijn aan. Het is het Luganda-woord voor foto’s, maar ook voor tekeningen en schilderijen, waarbij de nadruk ligt op de kwaliteit van de gelijkenis. Acht Oegandese fotocollecties met zeer diverse vertrekpunten in staan in dit project van Andrea Stultiens centraal. Haar rol in dit project begeeft zich in de driehoek tussen kunstenaar, curator en onderzoeker. Het voor het publiek beschikbare visuele materiaal over het verleden van Oeganda was, tot HIPUganda zijn activiteiten begon, beperkt tot collecties in het westen en enkele verspreide individuele foto’s uit Oeganda. Dankzij de inspanningen van HIPUganda is dit in de afgelopen zes jaar aanzienlijk veranderd, waardoor een meer divers collectief geheugen in relatie tot het Oost-Afrikaanse land is ontstaan, waarin lokale kennis en kennis uit het westen elkaar aanvullen. Zo kunnen hernieuwde opvattingen ontstaan over een verleden, dat tot dan toe eenzijdig werd afgebeeld. Dit geeft zowel een beter beeld over de geschiedenis van Oeganda als ook de manier waarop wij in Europa tegen het koloniale en postkoloniale verleden aankijken. Met FOMU Antwerpen ontwikkelde Paradox de eerste overzichtstentoonstelling van Ebifananyi, speciaal ontwikkeld voor deze specifieke tentoonstellingsruimte en locatie. Conform de gang van zaken in de jaren voordat de overzichtstentoonstelling er kwam, maakte Stultiens ook in 2018 een reeks deeltentoonstellingen op diverse plekken in de wereld. De laatste in de reeks, die op de KABK in Den Haag, maakte deel uit van haar doctoraat.

Olivier van Breugel & Simone Mudde

Mono Men tentoonstelling

BITTER Chocolate Stories – Joana Choumali, Marijn Heemskerk Pop-up expo: Tony’s Super Store, Beurs van Berlage, Amsterdam, 23/04-17/06/2018 Tentoonstelling: Tropenmuseum, Amsterdam, 19/09/2018-08/09/2019 BITTER Chocolate Stories toont op onconventionele wijze de oorzaken en gevolgen van kinderarbeid in de cacaoteelt op de plantages in Ghana en Ivoorkust. De tentoonstelling (en het begeleidende boek) werden in 2017 door Paradox ontwikkeld op uitnodiging van Tony’s Chocolonely, met volledige redactionele vrijheid. De Ivoriaanse fotograaf Joana Choumali en de Nederlandse journalist Marijn Heemskerk werkten samen aan portret/ tekst combinaties van aan (vaak gedwongen) arbeid ontsnapte kinderen. De vertelling werd gecompleteerd met dronebeelden van plantages, voorwerpen, tekeningen en infographics. Het Tropenmuseum in Amsterdam toonde de tentoonstelling in 2018 vrijwel in haar oorspronkelijke vorm, zij het iets beperkt in omvang. Het feit dat er meer dan 2 miljoen kind arbeiders op de cacaoplantages in Ghana en Ivoorkust werken, is aanleiding om bezoekers direct met deze kind arbeiders (virtueel) in contact te brengen. ‘Tienduizenden kinderen zijn slachtoffer van gedwongen arbeid en mensenhandel voor de productie van cacao. Wie zijn deze kinderen en waarom werken ze daar?’ De tentoonstelling brengt de problematiek direct in relatie tot onze eigen chocoladeconsumptie; ‘Zij zorgen ervoor dat wij, de chocoladeconsumenten, die duizenden kilometers verderop wonen, kunnen genieten van chocolade.’ De kijker wordt geconfronteerd met de verhalen van de kinderen, hun ouders, van de cacaoboeren, en de mensen die zich inzetten om kinderarbeid te stoppen. Zes kinderen vertellen in deze presentatie hun verhaal: Valerie, Mohamed, Catherine, Bassirou, Sarata en Issaka.

Mono Men – Olivier van Breugel en Simone Mudde Tentoonstelling: Fotodok (als onderdeel van Why Work?), 11/03-27/05/2018 Fotodok beoogde met Why Work? een gesprek over de toekomst van werk te entameren: ‘Het belang van werk voor onszelf, onze samenleving en toekomst staat wereldwijd op de agenda. Het tempo waarmee onze dagelijkse werkomgeving verandert, is ongeëvenaard. Economen verwachten dat over 20 jaar 50% van de banen zoals we die we nu kennen, niet meer bestaat. Hoe ons werkende leven er over 10 jaar uitziet, is moeilijk te voorspellen. Daarvoor is de invloed van ontwikkelingen als kunstmatige intelligentie, of de deregulering van de traditionele arbeidsmarkt door de Ubers van deze wereld te abstract. Het spectrum is zeer breed en loopt van de ideeën van de Amerikaanse president Trump, grotendeels gericht op het idee dat de traditionele arbeider Amerika weer groots kan maken, tot experimenten met het basisinkomen in bijvoorbeeld Nederland en Finland.’ Mono Men past als geen ander project in dit visuele onderzoek. Het oorspronkelijke ontwerp van de installatie bestaat uit een serie monumentale video’s die tonen hoe in Japan omgegaan wordt met werk en pensionering. Met pensioen gaan (teinen) in Japan betekent niet hetzelfde als in Europa. Teinen markeert het einde van lifetime employment, maar niet een volledige terugtrekking uit de beroepsbevolking. Deze overgangsregeling is bedoeld om banen vrij te maken voor jongere werknemers. Pensioen is in Japan bovendien verwant aan sociaal isolement; de hele carrière wordt zes dagen per week gewerkt en het grootste deel van het sociale leven draait om werk. Met Mono Men brengen Simone Mudde en Olivier van Breugel een klein, alledaags onderwerp in beeld, dat een groter fenomeen onderzoekt wat ook over eindeloosheid en verveling gaat. Voor de beperkte ruimte van Fotodok ontwikkelde Paradox een table top variant bestaande uit monitoren die op een oppervlak van gestapelde pallets waren neergezet.

Studio Aleppo [Den Haag], Spuiplein

Koos Breukel / Juuso Westerlund / Robin de Puy / Ostkreuz Agentur

Studio Aleppo fotostudio / tentoonstelling / website

Studio Aleppo [Helsinki] wint TAKU Production of the Year award

Studio Aleppo, Picturing (new) European Citizens – Robin de Puy Buitententoonstelling: Spui, Den Haag 20/12/2017-07/01/2018 In de buitententoonstelling Studio Aleppo op het Spuiplein in Den Haag stellen 28 inwoners uit Den Haag zich aan het publiek voor. Sommigen zijn nieuwkomers, terwijl anderen hier al lang wonen. De portretten, gemaakt door fotografe Robin de Puy, dagen je uit om stil te staan bij jouw beeld van ‘de vluchteling’. De portretten werden al eerder gemaakt en waren te zien tijdens het pop-up weekend dat Paradox samen met Humanity House realiseerde in oktober 2017. Eind december 2017, begin januari 2018 was een selectie van deze prachtige zwart-wit beelden levensgroot te bewonderen op het Spuiplein in Den Haag. Met als doel om (letterlijk) op straat (h)erkenning te creëren tussen oude en nieuwe inwoners van Den Haag. De Puy zegt over het project: ‘Het is grappig dat de meeste mensen altijd uitgaan van verschillen tussen oude bewoners van een land en vluchtelingen. Ik denk dat er veel meer overeenkomsten zijn dan verschillen. Door iedereen op dezelfde manier in de studio te fotograferen, hoop ik dat mensen zich herkennen in elkaar. Identificatie zorgt, denk ik, voor meer begrip.’

Poppy, Trails of Afghan Heroin – Robert Knoth en Antoinette de Jong Lianzhou Foto Festival 2018, Lianzhou, Guangdong (CN), 01/12/2018-04/01/2019 De vierscherms video-installatie Poppy uit 2014 was onderdeel van het nevenprogramma van het Lianzhou Foto Festival 2018. Het thema The Wind of Time van Lianzhou Foto Festival 2018 onderzocht hoe we onze wereld hebben omgevormd om te kunnen voldoen aan onze moderne behoeften, technologische ambities, en geglobaliseerde en liberale idealen. En, hoe deze nieuwe moderne wereld op zijn beurt ons gevormd heeft. Het heeft invloed gehad op onze kijk op arbeid en handel, de manier waarop we met elkaar omgaan en onze interactie met en het in beslag nemen van ruimte. Poppy onthult de relatie tussen ‘verre’ plaatsen zoals Kandahar, Bishkek en Tirana, en de dagelijkse gebeurtenissen in onze eigen wijken, zoals straatcriminaliteit, drugsverslaving en zelfs terrorisme. Door de plaatsen met elkaar te verbinden, onthullen Knoth en De Jong de steeds complexere patronen van onze geglobaliseerde wereld.

Greetings from Aleppo – Issa Touma Greetings from Aleppo toont het leven van alledag in de Syrische miljoenenstad Aleppo die in twee stukken is gescheurd. De film uit 2017 toerde ook in 2018 nog, langs een aantal internationale festivals: REGARD – Saguenay International Short Film Festival (CDN), 14-18/3/2018 Glasgow Short Film Festival (GB), 14-18/3/2018 Kurzfilmwoche Regensburg (DE), 14-21/3/2018 Mecal Pro, International Short Film and Animation Festival (ES), 15/3-2/4/ 2018 Fribourg International Film Festival (CH), 16-24/3/2018 Valencia International Film Festival Cinema Jove (ES), 22-29/6/2018 Arab Cinema Festival (FR), 28/6-8/7/2018 WARM Festival, Serajevo (BA), 27-30/6/2018 Festival International du Film des Droits de l’Homme de Guadeloupe (FR), 12-19/10/2018 dokumentART, European Film Festival (DE), 17-21/10/2018 Kurzfilmfestival Kufstein (DE), 21-22/11/2018

Z-Lab en lunchmeetings MA Leiden, Edam

Greetings from Aleppo was tevens te zien als onderdeel van de tentoonstelling: Age old cities. A journey from Palmyra to Mosul, Institut du monde arabe, Parijs (FR), 10/10/2018-02/10/2019 Het Institut du monde arabe kocht de film tevens aan voor haar collectie.

2.4 Educatieve programmering Paradox ontwikkelt in principe alleen activiteiten voor een professioneel publiek. Daarbij gaat het eerst en vooral om het overdragen van de verworven inzichten in het vak in de afgelopen 24 jaar. Dat gebeurt incidenteel in grote samenwerkingsprojecten als bijvoorbeeld Photostories, structureel in het samenwerkingsverband Z_Lab met de Universiteit Leiden en Fondazione Fotografia in Modena (IT). Incidenteel, in de vorm van door ons geïnitieerde lezingen en debatten, richten we ons (ook) tot een meer algemeen publiek en participeren we graag in door derden georganiseerde evenementen.

2.4.1 Z_Lab: interactie met (curatorial) master onderwijs In het kader van het vak Editorial and Curatorial Training, gedoceerd door Bas Vroege, worden projecten die door fotografen bij Paradox worden aangemeld regelmatig ingebracht in de onderwijssituatie aan de Master Film and Photographic Studies van de Universiteit Leiden (MaFPS). Teams van studenten werken in dit kader parallel aan mogelijke oplossingen voor het vertalen van het werk naar één of meer presentatieplatforms. Hetzelfde principe wordt bij gelegenheid toegepast bij het curatorial master onderwijs van Fondazione Fotografia in Modena (IT). In 2018 werd door de Leidse studenten gewerkt aan projecten van de Indiase fotograaf Arko Datto en de Japanse fotograaf Kazuma Obara. Met Datto werd gewerkt aan modellen voor een (buiten)tentoonstelling over de gevolgen van klimaatverandering in het oosten van India en Bangladesh. Kazuma Obara ontwikkelde een indrukwekkend kunstenaarsboek dat het dominante narratief van Japan in WOII (waarin de slachtofferrol, gecultiveerd na Hiroshima en Nagasaki, domineert) corrigeert. Sommige studenten werkten aan een handelseditie van het boek, anderen aan een online versie. In beide gevallen was de uitdaging het (noodgedwongen) loslaten van de tactiele kwaliteiten van de oorspronkelijke vertelling. Beide fotografen kwamen met Paradox en MaFPS/Z_Lab in aanraking door toedoen van het waardevolle uitwisselingsprogramma van de collega’s van Docking Station. Aan deze academische onderwijsactiviteiten werd in 2018 door 16 (internationale) ‘Leidse’ en 6 studenten uit Modena deelgenomen.

2.4.2 Lezingen en debatten Incidenteel, in de vorm van door ons geïnitieerde lezingen en debatten, richten we ons (ook) tot een meer algemeen publiek en participeren we graag in door derden georganiseerde evenementen. De belangrijkste evenementen staan vermeld bij de desbetreffende projecten. Ze staan hier nog een keer opgesomd: -- Door de ogen van de koe, Pakhuis de Zwijger, Amsterdam, 08/10/2018 -- 48 Stories, Pakhuis de Zwijger, Amsterdam, 18/05/2018 -- 48 Stories, iMPACT DOC, Amsterdam, 22/09/2018 -- Notes from Aleppo, Pakhuis de Zwijger, Amsterdam, 11/10/2018

GREETINGS FROM ALEPPO a film by Issa Touma, Thomas Vroege & Floor van der Meulen

Issa Touma

Greetings from Aleppo film

Camera & Narration: Issa Touma | Directed & Edited: Thomas Vroege, Floor van der Meulen | Sound Design: Tom Jansen Music: Darius Timmer | Translations: Susan Osman, Herman Te Loo | Producers: Jos de Putter, Bas Vroege Produced by: DeepFocus WebDocs, Paradox | Festival Distribution: Wouter Jansen â&#x20AC;&#x201C; Some Shorts WORLD PREMIERE IFFR 2017

Premiere, Internationaal Filmfesival Rotterdam

DIG Awards ceremonie

Daarnaast vond nog een aantal andere ontmoetingen plaats. We maken daaruit een keuze: -- Face to Face – lezing voor vrienden van het Nationaal Archief over het concept en de uitwerking, 12/09/2018 -- Face to Face – ontmoeting met masterstudenten Photography & Society van de KABK, 05/12/2018 -- Het moet anders – fotograaf Hans van der Meer gaf tweemaal een rondleiding door de tentoonstelling in het Stedelijk Museum Alkmaar, 24/07/2018 en 31/08/2018 -- Opening Free or Safe in Gavle Konstencentrum, (ZW) – Issa Touma vertelde over zijn werk, 15/06/2018 -- Opening Artists at Risk Pavilion: Mutatis Mutandis, Berlijn (DE ) – Issa Touma, 08/09/2018 -- Artist Talk Issa Touma, Vendsyssel Kunstmuseum, Hjorring (DK), 20/04/2018 Overig De Koe, het grazen voorbij – Het Stedelijk Museum Alkmaar ontwikkelde voor deze tentoonstelling een(V)MBO-pilot, waarin leerlingen werden aangezet tot denken, geïnspireerd om nieuwe ideeën te ontwikkelen en waarin de leerlingen reflecteren op zichzelf en de wereld. De leerlingen luisterden in de tentoonstelling naar meningen van gevestigde en toekomstige boeren, van ondernemers, tv-persoonlijkheden, koeienpsychologen en politici. Op basis van deze uiteenlopende meningen vormden zij tijdens een interactief spel en discussies hun eigen mening.

2.4.3 Lunchmeetings Sinds 2015 kent Paradox fenomeen ‘lunch meetings’. Dit zijn informele bijeenkomsten tussen de staf van Paradox en beeldmakers met betekenisvolle projecten die (doorgaans) in een voorbereidend stadium verkeren. De bijeenkomsten worden gebruikt om standpunten en inzichten uit te wisselen. Incidenteel leidt zo’n presentatie tot een concrete samenwerking in direct Paradox-verband, soms tot een samenwerking voor Z_Lab in Modena of Leiden. In 2018 vonden meetings plaats met fotografen Saskia Vredeveld en Tine de Wilde en curatoren Kaat Celis (BE) en Aleksandra Kononiuk (PL).

2.5 Onderscheidingen Ebifananyi – Nominatie KasselPhotobook award Sinds 2008 vragen de organisatoren van het KasselPhotobook Award festival aan experts om hun favoriete fotoboek van het voorgaande jaar te noemen en om hun keuze te rechtvaardigen. Uit deze nominaties door gerenommeerde juryleden van over de hele wereld, wordt een selectie gemaakt van 30 boeken per jaar. BITTER Chocolate Stories – ADCN Award Op 17 april won BITTER Chocolate Stories een bronzen ADCN Award in de categorie redactioneel ontwerp. De prijzen worden vastgesteld door de leden van ADCN, die bestaan uit artdirectors, copywriters, grafische ontwerpers, digitale ontwerpers, filmregisseurs, fotografen en creatieve producenten, planners en technologen. Over BITTER Chocolate Stories zegt de jury: ‘Alles voelt goed op elkaar afgestemd. Het boek zit zeer goed in elkaar en de toegevoegde campagne versterkt het geheel. De posters trekken je naar het verhaal in het boek.’ Greetings from Aleppo – DirectorsNL Award Op 26 maart werden in Boom Chicago in Amsterdam in zeven categorieën de DirectorsNL Awards uitgereikt. Meer dan 2000 regisseurs brachten hun stem uit, op de meest opmerkelijke regieprestaties van 2017. Thomas Vroege, Floor van der Meulen en Issa Touma ontvingen de regieprijs in de categorie korte film voor Greetings from Aleppo. De prijs heeft extra waarde omdat de erkenning uit de vakwereld komt.

2.6 Paradox producties in de media Verschillende Paradox projecten kregen in 2018 veel aandacht in de media, zowel in print als online. Daarnaast was er belangstelling voor de organisatie als geheel en haar track record. Om met de laatste categorie te beginnen: -- Pf Magazine, Maak plaats tussen al dat papier!, 08/2018 -- Artco, Dutch Contemporary Photography Scenes (TW), 06/2018 -- Photonews, Zeitung für Fotografie (DE), Frisch und fokussiert: Bas Vroege und die Stiftung Paradox, 05/2018 -- Puurzaam, “Radicalisering zit in ons allemaal”, 2018

Hieronder een keus uit de publicaties per project Het moet anders -- Pf Magazine, Hans van der Meer – Het moet anders/Time to change, 08/2018 -- Noordhollands Dagblad, “Ik zie mijn foto’s meer als vragen”, 02/07/2018 -- De Boerderij, Fotograaf brengt leven moderne koe in beeld, 22/07/2018 -- De Correspondent, Lactose-intolerantie is de regel, niet de uitzondering. En meer melkwaarheden die eigenlijk iedereen moet weten, 28/07/2018 -- De Volkskrant – Sir Edmund, boek aanbeveling, 23/08/2018 -- Seasons, De koe, het grazen voorbij, 25/08/2018 -- Het Parool, Het gras is niet altijd groener, 15/09/2018 -- NH Radio, 03/08/2018 -- RTV Rijnmond, 15/09/2018 Greetings from Aleppo (in: Age old cities – A journey from Palmyra to Mosul) -- Le Monde, Exposition: voyage en 3D dans de cités millénaires en péril, 15/10/2018 -- Le Figaro, Cités millénaires – voyage virtuel de Palmyre a Mossoul, 10/2018 -- Télérama, Les cités millénaire du monde arabe sauvées par des images numériques?, 10/2018 -- RT Suisse, Villes millénaires, leur destruction sera-t-elle suivie de leur résurrection?, 12/2018 -- Le Parisien, Dans les ruines de Palmyre et Mossoul, 10/2018 -- Club innovation culture Francaise, Avec l’exposition <cités millénaires> L’Institute du Monde Arabe invite a un visite immersive de 4 joyaux du patrimoine de l’humanité, 10/2018 -- Le Point, Palmyre et Mossoul comme vous ne verrez (plus) jamais, 10/018 -- France Culture, Palmyre, Alep, Mossoul: les enjuex la numérisation du patrimoine menace, 10/2018 Face to Face -- De Volkskrant, Cruijff als provo én rolmodel: expositie Face to Face toont hoe je met oude portretfoto’s nieuwe verhalen toont, 23/10/2018 -- Den Haag Centraal, Face to Face in Nationaal Archief maakt verhalen los, 25/10/2018 Ebifananyi -- Jegens & Tevens, Foto’s die op iets anders lijken, 23/11/2018 48 Stories -- Trouw – De Verdieping, Aan de kant voor Israël, Palestijnen herdenken Nakba, 15/05/2018

2.6 Kwantitatieve analyse Tentoonstellingen en publicaties De grootste productie in 2018 betrof Het moet anders met filmer/fotograaf Hans van der Meer waaraan ook in 2016 en 2017 al stevig was gewerkt. Het Stedelijk Museum Alkmaar nam de productie van de tentoonstelling (onder de naam De Koe – Het grazen voorbij) ter hand, Bas Vroege opereerde als cucrator en nam de vormgevers van het boek, Kummer & Herrman, mee. De samenwerking resulteerde in een sterke presentatie met een stevig publieksbereik van 41.951 bezoekers resp. deelnemers aan de, goed ontwikkelde, educatieve programma’s. Onverwacht, eervol en uitdagend was de uitnodiging van het Nationaal Archief om ons licht te laten schijnen op een tentoonstelling rond portretten uit de 15 miljoen stuks grote fotocollectie. Face to Face werd goed ontvangen maar het publieksbereik daarvan viel met 6.162 bezoekers te mager uit. Problemen met de communicatie en onverwachte copyrightproblemen met de inzet van door ons voorgestelde visuele podcasts speelden naar alle waarschijnlijkheid een grote rol. Heel blij waren wij met de overname door het Tropenmuseum van onze productie BITTER Chocolate Stories. Eind 2017 moesten we nog melden dat de tentoonstelling in de Beurs van Berlage te weinig bezoekers had getrokken maar in 2018 werd dat geheel gecorrigeerd door de langdurige programmering op de prachtige plek die het Tropenmuseum voor dit soort projecten nu eenmaal is. Naar schatting 35.000 bezoekers zagen de ontroerende verhalen van de kinderen die ontsnapte aan arbeid op de cacaoplantages in Ivoorkust. Zeer veel bezoekers (81.184) trok de tentoonstelling Age old cities. A journey from Palmyra to Mosul in het Institut du monde arabe in Parijs. Zeer vereerd waren wij door de aankoop van onze film Greetings from Aleppo door het museum dat de productie een prominente plek in de tentoonstelling gaf. Verrassend was de uitnodiging van Cinema Galéries in Brussel om het zojuist gelanceerde webproject 48 Stories een fysieke verschijningsvorm te geven. Wij gingen er graag op in. Het totaal aantal bezoekers voor Paradox tentoonstellingen lag in 2018 op 248.852 bezoekers, waarvan 110.703 in Nederland. Dat was 48% lager dan in 2017 toen ons aandeel in de reizende oeuvretentoonstelling van Ed van der Elsken zorgde voor exceptioneel hoge bezoekersaantallen. Maar zowel toen als nu moet opgemerkt worden: als producent zijn wij helemaal nergens zonder de samenwerking met inspirerende (museale) partners.

Films Dat gezegd hebbende: het totaal aantal online views van onze co-productie met Deep Focus Webdocs, 9 Days – From My Window in Aleppo met de Syrische fotograaf Issa Touma is nog altijd niet getemd. In 2018 zagen maar liefst 2,8 miljoen mensen de film op het YouTube kanaal van distributeur Journeyman. Het levert bizarre cijfers op. Opvolger Greetings from Aleppo werd door de BBC aangekocht voor hun Arabische netwerk met naar schatting 85.000 kijkers. En de film toerde nog langs een tiental festivals.

Web Opmerkelijk is het aantal bezoekers dat de site van Ydoc nog altijd trekt: 122.259 op jaarbasis en dat terwijl het initiatief wacht op betere tijden. De database van online vertellingen speelt er ongetwijfeld een belangrijke rol in. De nieuwe sites die gebruik maken van Slices als engine voor de op mobiel gerichte vertellingen kennen een aarzelend begin. Dat heeft vooralsnog van alles te maken met het ontbreken van mediapartners en de beperkte publicitaire slagkracht die wij als kleine organisatie nu eenmaal bezitten.

Afsluitend Het totaal aantal bezoekers online zowel als offline lag in 2018 met 3,5 miljoen bezoekers extreem hoog. Maar ook als we daar de 2,8 miljoen online views van 9 Days aftrekken, blijft er nog altijd een zeer hoog (en onmogelijk te continueren) aantal van ruim 700.000 mensen over dat in 2018 kennis nam van een Paradox productie. Een gedetailleerd overzicht is beschikbaar als Bijlage I, een compacte weergave is hieronder afgebeeld. Visitors Paradox

2018 NL

Other

2017

All Change

Other

All

Websites Total project sites

( 30,612) ( 175,248) ( 205,860)

( 50,985) ( 139,073) ( 190,058)

X home & social media Total X home & social media

( 57,779) (

54,203) ( 111,982)

40%

( 27,021) (

Total visitors websites

( 88,391) ( 229,451) ( 317,842)

18%

( 78,006) ( 191,995) ( 270,001)

28%

72%

100%

2,888) (

52,922) (

29%

71%

2,548) (

8,532) (

79,943)

100%

Film Total film screenings

(

2,888)

-74%

Total online movies

( 214,693) ( 2,636,784) ( 2,851,478)

-) (

67%

Total viewers TV broadcasts

(

Total visitors film

( 215,118) ( 2,724,247) ( 2,939,366)

425) ( 7%

84,575) ( 93%

85,000)

( (

60%

11,080)

( 86,659) ( 1,617,128) ( 1,703,787) -) ( 120,000) ( 120,000)

( 89,207) ( 1,745,660) ( 1,834,867)

100%

95%

7,450) (

77,147) (

100%

Exhibitions Total solo exhibitions or full installations part of group show or festival Total smaller presentations or installations part of group show Total coproductions or contributions to 3rd party productions Total other presentations Total visitors exhibitions

( 83,933) (

95,149) ( 179,082)

112%

(

18,020)

40,000)

58,020)

-83%

( 297,500) (

-100%

-) (

9,231) (

9,231)

8750

-78%

( 35,000) (

3,900) (

38,900)

( 110,703) ( 135,149) ( 245,852)

-48%

( 339,950) ( 133,828) ( 473,778)

45% TOTAL

55%

100%

( 414,212) ( 3,088,848) ( 3,503,060)

(

72% 36%

84,597)

43,550) ( 341,050)

28%

100%

( 507,163) ( 2,071,483) ( 2,578,646)

3. Organisatie 3.1 Bestuur en Raad van Commissarissen Paradox is een stichting opgezet via het zogenaamde cultural governance model. Het kent daarmee het fenomeen van aan programma’s meewerkende (en bezoldigde) bestuurders. Dit eerstelijns bestuur wordt bijgestaan en gecontroleerd door een Raad van Commissarissen. De organisatie is klein en plat. De penningmeester van het bestuur draagt de stichting in het dagelijks functioneren en wordt bijgestaan door junior en senior projectmanagers, één of meer stagiaires of een incidentele projectmedewerker. De Raad van Commissarissen van de stichting bestond op 31 december 2018 uit Bert Mennings (senior relatiemanager Cobra Museum, Amstelveen, voorzitter), Rob van der Laarse (hoogleraar Erfgoed van de Oorlog ‘Westerbork leerstoel’ aan de Vrije Universiteit en universitair hoofddocent Cultureel erfgoed aan de Universiteit van Amsterdam) en Mike Ackermans (editor in Chief, Centraal Bureau voor de Statistiek). Curator/producent Bas Vroege (oprichter in 1993) vormt samen met en Agnes Wijers (Cultural Connections) het (dagelijks) bestuur van de stichting. Vroege is penningmeester, Wijers is voorzitter/secretaris. Zij zijn zgn. meewerkende bestuursleden.

3.2 Medewerkers: jong, betrokken en internationaal In 2018 waren 10 verschillende mensen (parttime) actief betrokken bij onderhanden projecten, vormgevers en editors niet meegerekend. Alle medewerkers werken op freelancebasis, Paradox kent geen (vaste) arbeidscontracten. De achtergrond van de freelancemedewerkers varieert van mensen die een eigen kunstenaarspraktijk hebben, dan wel een voltooide universitaire opleiding en die zich als researcher, freelance curator, communicatiemedewerker of tekstschrijver op de markt begeven. Paradox vervult een niet onbelangrijke rol in het introduceren van jonge mensen in het veld. Sterk aanwezig onder de (ex-)medewerkers zijn afgestudeerde master studenten Film- en Photographic Studies van de Universiteit Leiden (MaFPS). Dit houdt direct verband met de interactie met Z_Lab waarbinnen Paradox en het editorial/curatorial programma (ECTP) van de opleiding samenwerken (Bas Vroege is daar docent). Het verloop van medewerkers is relatief groot, wat verband houdt met de schaal van de organisatie, de arbeidsvoorwaarden en, tot op zekere hoogte ook, de goedkope maar excentrische ligging. Financiering op (maximaal) tweejarige basis maakt verbetering daarvan echter lastig. In 2018 waren de volgende personen actief betrokken bij Paradox projecten: -- Bas Vroege, curator/producent, (meewerkend) bestuurslid. -- Agnes Wijers, projectmanager in de culturele sector was als (meewerkend) bestuurslid verantwoordelijk voor sales & reizende tentoonstellingen tot oktober 2018. Vanaf die datum beheert zij de portefeuille HRM. -- Lisette Swier is actief als office magager. -- Anne Ruygt studeerde Kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden. Ze werkte in het begin van 2018 aan PR & Communicatie en als projectleider voor Welkom Today. -- Manon Bovenkerk is filmproducent. Zij startte in oktober 2018 als medewerker PR & Communicatie.

-- Tiago Rosado (PT) studeerde architectuur. Hij begon in 2015 als projectmanager voor Ydoc, in 2018 werkte hij als projectmanager aan o.a. N_O_W_H_E_R_E en BITTER Chocolate Stories. -- Hannah Hagen (MaFPS, Universiteit Leiden) is projectmanager. In 2018 begeleidde zij o.a. het project Het moet anders. -- Lys Romero (MX) is opgeleid als journalist en voltooide MaFPS, Universiteit Leiden. Zij was gedurende 2018 o.a. redactielid en line producer voor Notes from Aleppo. -- Réka Szentirmay (HU), ook MaFPS) werkte in 2018 als editor aan 48 Stories en Suppressed by the Saviour. -- Line Matson (SE) studeerde aan Brighton University en was als stagiaire actief voor Ydoc.

3.3 Huisvesting: lage overhead De stichting is gehuisvest op het industrieterrein van Edam waar een opslag/kantoorunit voorziet in de huisvestings- en een deel van de opslagbehoeften. Grote tentoonstellingen staan (nabij) opgeslagen bij de firma Yusen. De boekenvoorraad is verdeeld over de eigen opslag, het CB (via een collectieve aansluiting van de Vrije Uitgevers) en Hexspoor (Boxtel) dat de YdocStore (fysiek en administratief) beheert en de verzending regelt. Het boven de opslag gelegen kantoor met eenvoudige montagestudio voorziet adequaat in de ruimtebehoefte, de huisvesting is bovenal goedkoop. Daarmee gaan de beschikbare middelen vóór alles in de producties zitten en niet in overhead. Grote handicap is evenwel de ligging: op één enkele persoon na (Bas Vroege) reizen medewerkers allemaal vanuit Amsterdam (een enkeling verder: Rotterdam, Leiden, Den Haag, Utrecht) naar Edam. Uiteraard wordt thuiswerken ondersteund. Maar de afstand kost tijd, geld en (soms een stukje) motivatie. Een meer centrale ligging, bijvoorbeeld Amsterdam en klustering van kantoorruimte van collega instellingen heeft nog altijd onze voorkeur. De korte termijn financiering (1 tot 2 jaar) van de activiteiten maakt het echter onmogelijk om lang lopende contracten aan te gaan.

3.4 Netwerk Bestuurs- en raadsleden maar ook de bovengenoemde freelancers brengen hun netwerken mee die van groot belang zijn voor Paradox en waaruit meer dan eens kruisbestuivingen plaatsvinden. Bas Vroege is lid van de Raad van Advies van het Three Shadows Photography Art Centre (Beijing en tevens als docent verbonden aan de Master Film and Photographic Studies van de Universiteit Leiden (MaFPS). Anne Ruygt is host van de Donkere Kamer.

3.5 Bezoldiging De stichting kent geen vaste arbeidscontracten en werkt uitsluitend op projectbasis met freelancers. De algemene leiding van de stichting is in handen van meewerkend bestuurslid Bas Vroege (penningmeester). Voor zijn werkzaamheden in dat kader ontving hij in 2018 €43.590 (ex BTW). Het tweede meewerkende bestuurslid is Agnes Wijers (secretaris), verantwoordelijk in 2018 voor verkoop en HRM. Zij ontving in 2018 voor haar activiteiten in totaal €35680 (ex BTW). De leden van de Raad van Commissarissen ontvangen voor hun inzet geen vergoeding.

4. Profielschets Paradox 4.1 Korte historie en doelstelling Paradox werd in 1993 in Rotterdam opgericht. Doelstelling van de organisatie is de bevordering van ontwikkelingen in de fotografie en daarmee verwante media en de internationale uitwisseling van inzichten op dit gebied. Als instrumenten daartoe worden in de statuten genoemd: -- het organiseren van tentoonstellingen en manifestaties -- het organiseren van educatieve activiteiten -- het uitgeven, of doen uitgeven van publicaties en audiovisuele programma’s -- het uitbrengen van beleidsadviezen -- het initiëren, bemiddelen, begeleiden en adviseren met betrekking tot opdrachten -- het optreden als oprichtster en/of bestuurslid van andere rechtspersonen De stichting werkte aanvankelijk samen met de stichting Perspektief Magazine, die een tijdschrift onder dezelfde naam publiceerde. Reden voor oprichting van Paradox was de overtuiging dat in combinatie met nieuwe media voor de fotografie een tijdperk zou aanbreken met heel andere mogelijkheden om met publiek in dialoog te gaan. Tegelijkertijd leefde de verwachting dat de grotere instellingen op het vakgebied niet geëquipeerd zijn op intensieve productionele samenwerking met beeldmakers om zo met regelmaat zelfstandig richtinggevende projecten te ontwikkelen.

4.2 Missie en visie: explore & share Sinds 2014 wordt de missie van Paradox samengevat met de begrippen: Explore & Share. Die staan voor het streven om door middel van vernieuwende en verrassende documentaire fotografie op een kritische maar genuanceerde manier doelgroepen kennis te laten maken met actuele maatschappelijke fenomenen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van relevante multimediale technieken en communicatiemiddelen. Lens-based slow journalism vormt het belangrijkste voertuig. Explore & Share geldt zowel voor de maatschappelijke onderwerpen in binnen- en buitenland die worden benoemd en ondervraagd (local to global), het geldt nadrukkelijk ook voor de wijze waarop verhalen worden verteld: vernieuwing van het vakgebied staat hoog in het vaandel. De inzichten die op dat punt zijn verworven worden via educatieve trajecten, waarin de uitwisseling met professionals voorop staat, gedeeld. Dat laatste aspect sluit nauw aan bij de visie van de instelling: vanuit de noodzaak tot voortdurende vernieuwing van de documentaire fotografie, streeft Paradox er naar, om met een internationaal netwerk van professionals, voor visual storytellers de best denkbare (multimediale c.q. multiplatform) oplossingen te realiseren. Dat kan uitsluitend op basis van matchmaking van professionals afkomstig uit diverse disciplines onderling, zowel als in de online en offline ontmoetingen met de bezoeker. Of in andere woorden: Paradox ontwikkelt projecten met (documentaire) auteurs over maatschappelijke onderwerpen die zich middels diverse, vaak met elkaar verbonden, platforms (website, tentoonstelling, boek, film, educatief programma, web, app) tot een breed publiek verhouden. Publicaties worden bij voorkeur uitgezet bij uitgevers. Tentoonstellingen hebben een internationaal bereik. Sinds 2012 onderhoudt Paradox tevens het online platform voor de documentaire Ydoc.

4.3 Projecten Projecten kunnen ontstaan op initiatief van de organisatie zelf, vaak ligt daaraan een plan (in welke staat van uitwerking ook) van een beeldmaker aan ten grondslag. Samenwerking ontstaat als het vertrouwen bestaat dat dit een inhoudelijke, communicatieve of artistieke meerwaarde oplevert voor de betrokkenen. De samenwerking is intensief en beloopt 1 tot 3 jaar voor wat betreft de ontwikkeling, daarna gaat het project in diverse gedaantes de wereld in. Naast de projecten die een tamelijk concreet maatschappelijk thema als uitgangspunt hebben, is de stichting actief in de ontwikkeling van (overzichts)tentoonstellingen die de vinger proberen te leggen op maatschappelijke ontwikkelingen die hand in hand gaan met artistieke ontwikkelingen en waarbij ook op een meta-niveau naar het vak wordt gekeken. Daarmee kennen ze een (neven) focus op professioneel geïnteresseerden. Een andere terugkerende activiteit is het restaureren of digitaal reconstrueren van audiovisuele producties die voor de ontwikkeling van het vak en de relatie met andere media (i.c. film) van grote betekenis zijn maar niet of moeilijk meer kunnen worden getoond als gevolg van fysieke achteruitgang of de niet, of steeds moeilijker beschikbare analoge apparatuur.

4.4 Auteurs Als producent hecht Paradox aan de intensieve samenwerking met kwalitatief sterke auteurs (kunstenaars, fotografen, filmmakers, vormgevers, onderzoeksjournalisten). Mensen moeten niet alleen in staat zijn een verhaal neer te zetten, ze moeten ook de ambitie en de capaciteiten bezitten daarvoor eigentijdse vormen te bedenken en conventies te heroverwegen. Daarnaast moeten ze in staat en bereid zijn in teamverband te opereren. Per project wordt gekeken naar de juiste samenstelling van de crew: welke beeldmakers, welke vormgevers te benaderen? Wat verhoudt zich inhoudelijk en artistiek op interessante wijze tot elkaar, welke combinatie levert een meerwaarde op en – last but not least in het leven van iedere producent – welke ego’s kunnen met elkaar door één deur?

4.5 Maatschappelijke onderwerpen Fotografie is in de plaatjesmaatschappij waarin wij leven alomtegenwoordig. De grenzen tussen journalistieke, artistieke, commerciële toepassingen en het explosief gegroeide aantal registraties van ons dagelijkse bestaan via kiekjes zijn moeilijk meer te trekken. Dat heeft grote consequenties voor betekenisgeving en beeldvorming. Paradox probeert op basis van visueel prikkelende montages van qua herkomst vaak ongelijksoortig beelden tekstmateriaal vragen op te roepen. Niet onbelangrijk is dat (jonge) kijkers via het onderwerp worden geconfronteerd met het werk van getalenteerde beeldmakers en vormgevers en daarmee ook met de kunsten in bredere zin.

4.6 Platforms (web, app, tentoonstelling, boek, film, educatief programma) Paradox is producent van lens-based documentaire projecten met de nadruk op fotografie, die zich manifesteren in de vorm van boeken, tentoonstellingen, websites, films, educatieve programma’s, apps, lezingen en workshops. De krantenwereld en de commercie noemt de interactie tussen print, internet en televisie een multimedia-aanpak. Omdat onderdelen als tentoonstellingen en websites in onze producties op zichzelf al een multimedia-aanpak kennen, spreken wij van een multi-platform benadering van onze producties. Projecten bestaan vaak èn als tentoonstelling èn als website èn als boek èn als film en worden voorzien van een educatief programma. Essentieel daarbij is dat al deze uitingen op zichzelf moeten kunnen functioneren en elkaar daarnaast als aanvullende betekenisdragers binnen de constellatie van een tentoonstelling moeten kunnen versterken.

4.7 Breed publiek Voor alle producties geldt dat veel aandacht wordt besteed aan concept en vormgeving. Niet alleen dienen alle onderdelen dezelfde visuele identiteit te bezitten, ze moeten vooral ook een jonge doelgroep aanspreken. In het algemeen kan worden gesteld dat wordt gekozen voor een heldere vorm met nadruk op de beleving van beelden. Door het hanteren van montageprincipes, het combineren van media of bronnen, worden vragen opgeroepen die mensen nieuwsgierig maakt naar de achtergronden van het getoonde. Zaalteksten worden bij voorkeur tot een minimum beperkt, achtergrondinformatie wordt bij voorkeur interactief (en dus gelaagd) aangeboden. Vrijwel zonder uitzondering wordt bij de grotere projecten gebruik gemaakt van gespecialiseerde ontwerpers (grafisch, 3D en interactief) voor de afzonderlijke platforms. De visuele identiteit per project is doorgaans in handen van de grafisch vormgever. Kenmerk van zowel de vormgevers als curator/producer is de bereidheid èn behoefte om over de grenzen van hun discipline te kijken. Daarmee ontstaat een interessante dialoog en staan de gehanteerde platforms niet alleen naast elkaar maar raken ze ook op een interessante manier met elkaar verknoopt.

4.8 Museaal en vakinhoudelijk bereik Paradox projecten weten door hun maatschappelijke oriëntatie, in combinatie met het auteurschap van de beeldmakers en de actualiteit van de vormgeving hun weg te vinden naar fotografie – en kunstinstellingen, fotografie, mediakunsten filmfestivals, historische en volkenkundige musea, (wetenschappelijke) congressen, erfgoedorganisaties en scholen. De combinatie van de platforms zorgt bovendien voor een veel groter publieksbereik dan afzonderlijke onderdelen ooit kunnen behalen. Met de ontwikkeling van web apps is ook het zich vernieuwende journalistieke terrein onderdeel van het manifestatiebereik. Met recht kan gesteld worden dat Paradox producties zich bevinden in de driehoek tussen de visuele kunsten (film, fotografie, beeldende kunst), de journalistiek en de geschiedenis/het erfgoed.

4.9 Internationaal bereik Paradox was in de afgelopen 25 jaar als zelfstandig producent verantwoordelijk voor 66 projecten en/of publicaties en trad in 19 situaties op als co-producent. In totaal ging het om 195 tentoonstellingen, waarvan 113 in het buitenland. Van het totaal van 63 tentoonstellingsproducties, kenden 14 (meestal door hun opzet) een vertoning die zich tot Nederland beperkte. Kortom 79% van de producties bereikt het buitenland en wordt daar twee tot drie keer getoond (naast een vertoning in Nederland). Daarmee kan gesteld worden dat Paradox producties (voor een beperkte groep) Nederlandse beeldmakers en vormgevers een substantiële bijdrage leveren en hebben geleverd aan hun internationale carrière.

4.10 Footloose De productie van de projecten vindt plaats in c.q. vanuit het kantoor van de stichting in Edam. Geprogrammeerd wordt er niet in Edam, dat gebeurt uitsluitend bij externe partijen (venues) in binnen- en buitenland, variërend van klein, kritisch en alternatief tot prestigieus en/of mainstream. Het programmeren op verschillende locaties is ons dierbaar, het programma vaart er wel bij. Maar het footloose-karakter dat Paradox uniek maakt, kent ook schaduwkanten: het is met tentoonstellingen lastig/onmogelijk een eigen publiek op te bouwen, de zichtbaarheid van Paradox – te gast bij instellingen – laat regelmatig te wensen over, educatieve programma’s van instellingen worden vaker niet dan wel scherp aangepast op de inhoud van een reizende tentoonstelling, etc.

4.11 Verbondenheid met educatie: Z-Lab Paradox kent een sterke verbondenheid met het academisch onderwijs. Bas Vroege doceert het vak editorial and curatorial training dat onderdeel is van de Master in Film and Photographic Studies van de Universiteit Leiden. Onder de naam Z-Lab dragen teams van studenten ieder studiejaar bij aan een aantal projecten van beeldmakers die met Paradox in zee willen of dat al zijn. Ze opereren als praktische researchers en adviseurs voor projecten in wording: hoe kan een verhaal worden neergezet, met welke middelen, via welke platforms. Sinds 2014 wordt de Z_Lab formule ook toegepast bij curatorenopleiding van Fondazione Fotografia in Modena (IT).

4.12 Bevordering vakgebied en vernieuwing Bij gelegenheid of wanneer daar aanleiding toe bestaat, zet de stichting zich in voor de positie van het vak. In 2014 was de stichting nauw betrokken bij de lobby van collegauitgevers en het Mondriaan Fonds om het Ministerie van OCW te overtuigen van de noodzaak van het herstel van de bijdragen aan kunsten fotografiepublicaties. De vernieuwing van het vakgebied en het nadenken daarover is een wezenlijk kenmerk van Paradox. Dit vertaalde zich in het verleden bijvoorbeeld in het participeren in de congressen PhotoStories 1 en 2 en de oprichting van Ydoc, beide gericht op de zich vernieuwende storytelling praktijk.

4.13 Financiering: programmasubsidies noodzakelijk De non-profit organisatie functioneerde tot 2009 volledig op basis van projectfinanciering. Voor de periode 2009-2011 ontving de stichting voor het eerst een programmeringssubsidie van de Mondriaan Stichting. In 2016-2017 sloot de Adessium Foundation zich daarbij aan. Projecten worden gefinancierd op basis van (aanvullende) projectaanvragen bij andere fondsen en sponsoren. Het VSBfonds, Fonds 21, het Prins Bernhard Cultuurfonds en het AFK komen op de lijst van financiers prominent voor. De overige inkomsten van de organisatie komen uit de verhuuropbrengst van tentoonstellingen, bijbehorende apparatuur en de verkoop van boeken en apps. Incidenteel draagt de verkoop van films, werken of installaties, gecoproduceerd met kunstenaars, bij aan de inkomsten of worden specifieke diensten, gelieerd aan de eigen activiteiten, verleend. De programmasubsidies zijn voor Paradox van zeer groot belang. Alleen met deze middelen kan geĂŻnvesteerd worden in (soms risicovolle) toekomstige projecten. In afwijking van de gang van zaken bij film, voorziet de beeldende kunst doorgaans niet in gefaseerde projectinvesteringen. Alleen onder die voorwaarden ook kan adequaat worden ingespeeld op de actualiteit. In dergelijke situaties is aanvullende fundraising bij fondsen tijd technisch onhaalbaar en moet manifestatieruimte soms worden gehuurd. Om inhoudelijk op de ingeslagen weg voort te gaan moet Paradox de komende jaren op zoek naar meer/alternatieve programmasubsidies en zich daarbij sterker oriĂŤnteren op andere sectoren dan de beeldende kunst (i.c. film en journalistiek).

5. Jaarrekening 5.1 Toelichting financiën Bestuur en Raad van Commissarissen 2018 De publieksinkomsten waren in 2018 met €108.608 ruim tweeëneenhalf maal zo hoog als begroot. Het verschil is toe te schrijven aan onze rol in de tentoonstelling FACE to FACE die met het Nationaal Archief werd geproduceerd. Maar ze komen niet in de buurt van de €300.566 in 2017 wat destijds het gevolg was van het volledig door een externe partij gefinancierde BITTER Chocolate Stories. Ook de overige inkomsten lagen met 100.000 een derde hoger dan begroot. Hiervoor verantwoordelijk was de productie De Koe in het Stedelijk Museum Alkmaar, een ruimtelijke vertaling van de onze boekproductie Het moet anders. Aan de kostenkant vallen de beheerlasten personeel op die met €124.536 ruim een kwart hoger uitvallen dan begroot (€97.500). Het verschil wordt vooral veroorzaakt door hogere managementkosten en is een combinatie van minder direct aan projecten toegerekende personele kosten, een grotere productie-inspanning als gevolg van de (extra) omvang van eerdergenoemde, niet zodanig begrote producties en te hoge managementkosten. Die laatste zijn met ingang van 2019 aangepast. De activiteitslasten materieel lagen op het niveau van 2017 en waren daarmee ruim 69% hoger dan begroot. Ze volgden de later toegevoegde respectievelijk groter uitgevoerde producties. Paradox sluit 2018 af met een (klein) negatief resultaat van €4.950 dat wordt onttrokken aan de continuïteitsreserve. Die komt daarmee einde jaar uit op €84.076.

5.2 Vermogensopstelling per 31Â december 2018

5.3 Categoriale exploitatierekening 2018

5.4 Toelichting op de vermogensopstelling per 31 december 2018 5.4.1 Waarderingsgrondslagen Algemeen De jaarrekening is gebaseerd op de Richtlijn uit het Handboek verantwoording cultuursubsidies instellingen. Alle bedragen zijn in gehele euro’s. Waarderingsgrondslagen voor de vermogensopstelling Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op verkrijgingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen welke zijn gebaseerd op de geschatte economische levensduur en rekening houdend met eventuele restwaarden. Onder handen werken Onder handen werken is het verschil tussen de reeds gerealiseerde opbrengsten minus de kosten uit hoofde van een project. De kosten worden uitsluitend verantwoord indien er zekerheid bestaat omtrent de dekking. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd op nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid. Liquide middelen en kortlopende schulden Liquide middelen en kortlopende schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Schulden Schulden worden gewaardeerd op nominale waarde tenzij anders is bepaald. Grondslagen voor resultaatbepaling Ten aanzien van de posten begrepen in het resultaat geldt dat baten slechts zijn genomen indien en voor zover deze in het boekjaar zijn verwezenlijkt en dat met lasten is rekening gehouden die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar. De toerekening van de uitvoeringskosten naar de hoofdactiviteiten geschiedt op basis van een schatting van de urenbesteding per medewerker per project, gecorrigeerd voor magazijnruimte en/of kapitaalsbeslag.

5.4.2 Toelichting op exploitatierekening 2018

5.4.3 Niet uit balans blijkende rechten en verplichtingen Huurovereenkomst kantoor- en opslagruimte Er is een huurovereenkomst aangegaan voor het bedrijfspand aan de Nijverheidsstraat 24 in Edam. De jaarlijkse huurlast bedraagt op dit moment 11.330 euro. De huurovereenkomst is in 2018 opnieuw geformaliseerd en heeft een looptijd tot 1 mei 2023.

5.5 Toelichting op de exploitatierekening 2018 5.5.1 Toelichting opbrengsten

5.5.2 Toelichting per kostensoort

5.5.3 Projectoverzicht 2018

5.6 Totaaloverzicht exploitatie

5.7 Controleverklaring accountant

Bijlage I â&#x20AC;&#x201C; Visitors Paradox Visitors Paradox

2018 NL

Other

2017

All Change

Other

All

Websites a-n-g-r-y.nu

( 10,219) (

7,279) (

17,498)

-18%

gonogo.nl

(

101) (

546) (

647)

77%

( 11,096) ( (

190) (

10,242) ( 175) (

21,338) 365)

ihearyou.me

(

825) (

9,886) (

10,711)

-23%

(

1,598) (

12,294) (

13,892)

mewe.nu

(

3,070) (

2,064) (

5,134)

37%

(

2,371) (

1,380) (

3,751)

play-record.nl

(

21) (

587) (

608)

660%

(

26) (

54) (

80)

sobluesoblue.nl

(

12) (

654) (

666)

1803%

(

11) (

24) (

35)

viapanam.org

(

7,892) (

19,995) (

27,887)

-9%

(

3,325) (

27,463) (

30,788)

whymisterwhy.com

(

34) (

707) (

741)

196%

(

80) (

170) (

250)

thelastdaysofshishmaref.com

(

19) (

171) (

190)

-70%

(

204) (

433) (

637)

chickensscaredbytorpedo.org

(

148) (

10,399) (

10,547)

-54%

(

23) (

22,904) (

22,927)

hetmoetanders.nl

(

537) (

2,817) (

3,354)

studioaleppo.eu

(

250) (

750) (

1,000)

notesfromaleppo.today

(

1,226) (

2,276) (

3,502)

Face to Face (visual podcasts)

(

293) (

544) (

837)

48stories.org

(

98) (

181) (

279)

ydocfoundation.org

(

5,868) ( 116,391) ( 122,259)

27%

( 32,062) (

63,933) (

95,995)

Total project sites

( 30,612) ( 175,248) ( 205,860)

( 50,985) ( 139,073) ( 190,058)

X home & social media paradox.nl

( 42,170) (

30,788) (

72,958)

www.facebook.com/paradoxprojects/

( 15,610) (

23,414) (

39,024)

-9%

( 27,021) (

52,922) (

79,943)

Total X home & social media

( 57,779) (

54,203) ( 111,982)

40%

( 27,021) (

52,922) (

79,943)

Total visitors websites

( 88,391) ( 229,451) ( 317,842)

18%

( 78,006) ( 191,995) ( 270,001)

28%

72%

100%

29%

71%

100%

Film Screenings 9 Days - From My Window in Aleppo @ film festivals

(

9 Days - From My Window in Aleppo @ other venues

(

2,888) (

2,888)

(

1,600)

-) (

2,888) (

2,888)

-74%

(

2,548) (

(

1,000)

Greetings from Aleppo @ film festivals Greetings trailer opening IFFR @ De Doelen Total film screenings

(

-100%

(

-19%

593) ( 356) (

5,333) (

5,925)

(

3,200) (

3,555)

(

1,600)

8,532) (

11,080)

(

1,000)

Online film views 9 Days - From My Window in Aleppo (De Correspondent)

(

550)

-45%

9 Days - From My Window in Aleppo (Journeyman Pictures - Youtube)

( 213,793) ( 2,636,784) ( 2,850,578)

550)

70%

9 Days @ Channel 4 350)

(

350)

Greetings from Aleppo (De Correspondent)

(

Total online movies

( 214,693) ( 2,636,784) ( 2,851,478)

( 84,059) ( 1,597,128) ( 1,681,187) ( (

67%

20,000) (

20,000)

(

1,600)

( 86,659) ( 1,617,128) ( 1,703,787)

TV broadcasts 9 Days @ Channel 4, Jan 2

( 120,000) ( 120,000)

Greetings @ BBC Cinema Badila

(

425) (

84,575) (

85,000)

Total viewers TV broadcasts

(

425) (

84,575) (

85,000)

Total visitors film

( 215,118) ( 2,724,247) ( 2,939,366) 7%

93%

100%

a ( 60%

-) ( 120,000) ( 120,000)

( 89,207) ( 1,745,660) ( 1,834,867) 5%

95%

100%

Visitors Paradox

2018 NL

Other

2017

All Change

Other

All

Exhibitions Solo exhibitions or full installations part of group show or festival Face to Face @ Nationaal Archief, The Hague (NL)

(

6,162)

48 Stories @ Cinema Galeries, Brussels (BE) 48 Stories @ Unseen iMPACT (pop-up exhibition)

( (

(

6,162)

1,500) (

1,500)

(

295)

Ebifananyi @ FOMU, Antwerp (BE)

(

12,115) (

12,115)

Ebifananyi @ Uganda Museum Kampala

(

350) (

350)

Ebifananyi @ KABK The Hague (NL)

(

525)

(

525)

Het moet anders/ De koe etc @ Stedelijk museum Alkmaar (NL)

( 41,951)

(

41,951)

Bitter Chocolate Stories @ Tropenmuseum Amsterdam (NL)

( 35,000)

(

35,000)

81,184) (

81,184)

Greetings from Aleppo @ Institut du monde Arabe, Paris (FR) Total solo exhibitions or full installations part of group show or festival

( ( 83,933) (

95,149) ( 179,082)

b 112%

(

7,450) (

77,147) (

84,597)

Smaller presentations or installations part of group show Bitter Chocolate Stories @ Tony's Store, Beurs van Berlage (NL) Ebifananyi @ Photo Festival Thessaloniki

2,520)

13,500)

Ebifananyi @ Photoville Brooklyn NY (US)

20,000)

Voyage a Dakar @ Photoville Brooklyn NY (US)

20,000)

Mono Men @ Fotodok (as part of Why Work) Total smaller presentations or installations part of group show

2,000)

18,020)

40,000)

58,020)

-83%

-100%

( 297,500) (

43,550) ( 341,050)

Coproductions or contributions to 3rd party productions Ebifananyi as part of the Camera Exposed @ V&A London Total coproductions or contributions to 3rd party productions

(

9,231) (

9,231)

-) (

9,231) (

9,231)

3,900) (

38,900)

Special projects / outdoor presentations Studio Aleppo @ Spui, The Hague (outdoor exhibition) (NL) Total other presentations Total visitors exhibitions

8,750) 8750

8750

-78%

( 35,000) (

( 110,703) ( 135,149) ( 245,852)

-48%

( 339,950) ( 133,828) ( 473,778)

45%

TOTAL

8,750) 0

55%

100%

( 414,212) ( 3,088,848) ( 3,503,060) 12%

88%

72%

( 507,163) ( 2,071,483) ( 2,578,646) ( 164,665) ( 1,809,123) ( 1,973,788)

20%

( 303,084) ( 2,866,235) ( 3,169,320)

85%

OFFLINE

( 111,128) ( 222,612) ( 333,740)

-122%

a. Estimates (no numbers made available) b. No separate numbers for individual shows > share in total programme

100%

36%

100%

ONLINE

Notes

28%

80%

100%

( 342,498) ( 262,360) ( 604,858)

Bijlage II – Venues Musea en presentatielocaties -- Cinema Galeries, Brussel (BE) -- FOMU, Antwerpen (BE) -- Fotodok, Utrecht (NL) -- iMPACT DOC, Amsterdam (NL) -- Institut du monde arabe, Parijs (FR) -- KABK, Den Haag (NL) -- Nationaal Archief, Den Haag (NL) -- Pakhuis de Zwijger, Amsterdam (NL) -- Photo Festival Thessaloniki (GR) -- Photoville Brooklyn, New York (US) -- Stedelijk Museum Alkmaar (NL) -- Tony’s shop @Beurs van Berlage, Amsterdam (NL) -- Tropenmuseum, Amsterdam (NL) -- Uganda Museum, Kampala (UG) -- Lianzhou Foto Festival 2018, Lianzhou, Guangdong (CN) Buitenlocaties -- Spuiplein, Den Haag (NL) Film festivals: -- REGARD – Saguenay International Short Film Festival (CDN) -- Glasgow Short Film Festival (GB) -- Kurzfilmwoche Regensburg (DE) -- Mecal Pro, International Short Film and Animation Festival (ES) -- Fribourg International Film Festival (CH) -- Valencia International Film Festival Cinema Jove (ES) -- Arab Cinema Festival (FR) -- WARM Festival, Sarajevo (BA) -- Festival International du Film des Droits de l’Homme de Guadeloupe (FR) -- dokumentART, European Film Festival (DE) -- Kurzfilmfestival Kufstein (DE) Co-uitgevers boeken -- HIPUganda (UG) -- Kettler Verlag (DE)

Bijlage III – Media Media – print -- Den Haag Centraal -- Pf -- Het Parool -- Trouw -- Puurzaam -- Le Monde -- Le Figaro -- Noordhollands Dagblad -- De Boerderij -- Télérama -- RT Suisse -- Le Point -- Photonews, Zeitung Für Fotografie -- Artco Media – Online -- De Correspondent -- Journeyman Pictures – Youtube -- Seasons -- Jegens&Tevens Radio/TV -- NH Radio -- RTV Rijnmond -- TF1

Paradox – Postbus 113 – 1135 ZK Edam (NL)