Paradox Jaarverslag 2019 by Paradox

Paradox Jaarverslag 2019 Explore & Share

Paradox – Postbus 113 – 1135 ZK Edam (NL)

Paradox Jaarverslag 2019 Explore & Share

1. Voorwoord

2. Verslag en evaluatie programma 2019

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Nieuwe projecten in 2019 Projecten in ontwikkeling Reizende producties in 2019 Educatieve programmering Paradox producties in de media Kwantitatieve analyse

3. Interactie met vakgebied 3.1

Ydoc

4. Organisatie 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Bestuur en Raad van Commissarissen Medewerkers: jong, betrokken en internationaal Huisvesting: lage overhead Netwerk Bezoldiging

9 25 25 32 34 36

39 39 41

43 43 43 45 45 46

5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13

Korte historie en doelstelling Missie en visie: explore & share Projecten Auteurs Maatschappelijke onderwerpen Breed publiek Museaal en vakinhoudelijk bereik Internationaal bereik Footloose Verbondenheid met educatie: Z-Lab Bevordering vakgebied en vernieuwing Financiering: programmasubsidies noodzakelijk

6. Jaarrekening 6 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7

Vermogensopstelling per 31 december 2019 Categoriale exploitatierekening 2018 Toelichting op de vermogensopstelling per 31 december 2019 Toelichting op de vermogensopstelling per 31 december 2019 Totaaloverzicht exploitatie Controleverklaring accountant

46 46 47 47 47 48 48 48 49 49 49 49 50

50 50 52 53 54 58 64 66

Bijlage I – Visitors Paradox

Bijlage II – Venues

Bijlage III – Media

1. Voorwoord Drie projecten stonden centraal in 2019: Notes from Aleppo met Issa Touma, Suppressed by the Saviour met Hester den Boer en Welkom Today met Ad van Denderen, Lebohang Tlali en Margalith Kleijwegt. En gezamenlijk zijn ze uitermate representatief voor de Notes from Aleppo is een geslaagd voorbeeld van een met beperkte middelen gemaakte geschetst. De gekozen episoden-structuur was plezierig voor zowel de lezer als de maker (Touma) die het razend druk had (en heeft) om zijn leven in de zwaargehavende stad weer op orde te krijgen. Het project vormde een vervolg op de eerder met Touma 9 Days – From My Window in Aleppo en Greetings from Aleppo waarin was. Notes from Aleppo werd – naast de programmasubsidie van het Mondriaan Fonds - mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Filmfonds en het Fonds Creatieve Industrie verheugd waren wij met de aandacht die de web app in 2019 kreeg vanuit de wereld van tentoonstelling van Notes en wijdde een hele avond aan onze producties met Issa Touma. Dat was een fantastisch eerbetoon. Maar het jaar opende in januari met een andere web app: Suppressed by the Saviour. Atlas Contact verschenen studie naar de wederopleving van de verering voor Stalin in het en fotograaf Hester den Boer onder de titel Onderdrukt door de verlosser. Voor de publicatie van een fotoboek kregen wij de handen bij het Mondriaan Fonds op basis van dubieuze argumentatie niet op elkaar. De krachtige tentoonstelling bij De Melkweg en de web app werden met aanvullende middelen van het Amsterdams Fonds voor de Kunst

bereikt. Welkom Today, is een wonderschoon verhaal geworden: hoe een fotoboek iemands leven kan veranderen. Dat laatste gold voor Lebohang Tlali die Van Denderen’s fotoboek over zijn stad en township ontdekte en hem, meer dan tien jaar later, vroeg of het mogelijk was naar de plaats van handeling. Het leidde tot workshops op een drietal scholen in de Zuidtoonden beelden van alle betrokkenen op gelijkwaardige wijze: van workshopstudenten tot de lokale krant, van beelden uit fotoalbums tot (herzien en nieuw) materiaal van Van Denderen, aangevuld met portretten van Tlali. Daarmee werd het een schoolvoorbeeld van een multivocale (inclusieve) documentaire. De workshops vonden ook in Amsterdam plaats op een tweetal scholen in een samenwerking met het CBK Zuid-Oost en leidden op hun beurt weer tot zowel een tentoonstelling als fotostudio’s in de openbare ruimte. De eerste, met Amsterdamse scholieren, vond plaats tijdens het Kwaku Zomerfestival; de tweede met Zuid-Afrikaanse leerlingen vond plaats in het Stedelijk Museum tijdens Unseen. In deze studio’s werden geportretteerden uitgenodigd uitspraken te doen over segregatie. Opeens is het verschil

daarvoor: voor het jaarprogramma was van de zijde van het Mondriaan Fonds niet langer €180.000 maar nog slechts €150.000 beschikbaar. In de jaren daarvoor was er al een keer een kaasschaaf van €20.000 overheen gegaan. Het gaat ten koste van de twee essentiële kenmerken van onze praktijk: investeren in de ontwikkeling van verhalen over De verwachting is dat dat vanaf 2020 sterk gevoeld zal worden en al helemaal als het bezwaar dat wij aantekenden tegen de negatieve beschikking van het Mondriaan Fonds voor ons programma voor 2020-2022 niet zou worden gehonoreerd. Dan valt de organisatie terug op louter projectsubsidies waarin de voorbereiding en de promotie voor (internationale) verspreiding niet kunnen worden meegenomen: fataal beeldende kunst. Bas Vroege

Hester den Boer

Onderdrukt door de verlosser boek / tentoonstelling / app / debat

2. Verslag en evaluatie programma 2019 2.1 Nieuwe projecten in 2019 Suppressed by the Saviour – Hester den Boer

- online software platform: - ontwerp: Kummer & Herrman De Groene Amsterdammer

Tijdens het bewind van Stalin werden miljoenen mensen in Goelag-kampen heeft daar persoonlijk mee te maken gehad en de impact op de samenleving was gigantisch. Tijdens de Sovjet-Unie was het verboden om hierover te praten of schrijven. gemaakt aan de confrontatie met het verleden. Maar in de chaos van de jaren negentig vervaagde de interesse en ook de autoriteiten stelden zich terughoudend op. Elke vorm van berechting van de daders is uitgebleven, een echte afrekening met het verleden heeft

belangrijk deel zelf gecreëerde) oorlogsdreiging en de economische crisis zorgen voor een beleid waarin kritiek op de overheid niet wordt getolereerd en waarin de nadruk ligt op de heroïsering van de vaderlandse geschiedenis om zo het patriottisme onder de Tegelijkertijd komt de herinnering aan de stalinistische terreur in de taboesfeer terecht. in beeld te brengen hoe het stalinisme de laatste jaren een revival beleeft. Ze bezocht voormalige goelagkampen en ballingsoorden in Siberië en sprak met oud-gevangenen die in sommige gevallen ondanks alles Stalin zijn blijven vereren. Maar ze sprak ook is gebeurd en met onderzoekers van de Stalin-terreur (Memorial m.n.) die worden aangemerkt als buitenlandse agenten. Sommigen van hen worden actief vervolgd op geconstrueerd of anderszins dubieus bewijsmateriaal. Hoe kan het dat mensen blijven geloven in een leider die miljoenen mensen de dood in

het Mondriaan Fonds, werd echter afgewezen. De weinig steekhoudende argumentatie hiervoor gold het journalistieke karakter van het werk i.c.m. het feit dat deze jonge

auteur nog (te) weinig aan de weg zou hebben getimmerd. Het aangetekende beroep werd afgewezen. De casus werd daarmee een schoolvoorbeeld van de worsteling van problematische ministeriële beslissing uit de jaren tachtig, onderdeel uitmaakt van de

Tentoonstelling in Melkweg Expo Suppressed by the Saviour werd gelanceerd op 11 januari 2019 met een drukbezochte geschiedenis centraal. In het tentoonstellingsontwerp werden op een slimme manier onderwerp te verbeelden. Landschappen van massagraven, voormalig goelagkampen of heroïsche oorlogstandbeelden, vormden een monumentale ondergrond waarop ingelijste

achtergrond leunden. Een monitor met open geluid toonde het voorlezen van de duizenden namen van van deze indrukwekkende manifestatie was op 29 oktober 2018 gemaakt bij het Solovski KGB was gevestigd. In 2019 dreigde de bijeenkomst verboden te worden.

Om zowel het rijke beeldmateriaal, alsook het onderzoek aan een breder en internationaal publiek aan te reiken werd zowel een fotoboek geambieerd als een online vertelling. Het boek kwam er, zoals aangegeven niet, reden te meer om vol in te zetten op een online versie daarvan. Het werd in navolging van de goede ervaringen met Notes from Aleppo en 48 Stories, een web-app gerealiseerd i.s.m. Slices. In deze online vertelling worden korte verhalen uitgezet, die gebaseerd zijn op de elf hoofdstukken uit het boek. De verhalen steeds meer afgesloten van onafhankelijke berichtgeving over het verleden zowel als het

maar werkt – met een minimale redactie – zo goed en zo kwaad als dat gaat, online

#1: Kolpasjevo – Een vergeten massagraf in Siberië #2: Vorkoeta #4: Karelië – Onderzoek monddood maken #5: – Die man die de oorlog won #6: Tomsk – Gedeporteert of verbannen naar Siberië

Krasnojarskop staan op stapel voor de tweede helft van 2019 en begin 2020.

Ad van Denderen, Lebohang Tlali, Margalith Kleijwegt

Welkom Today

boek / tentoonstelling / buitententoonstelling / educatie / debat / workshops/ krant

Gesprek bij Melkweg Cinema i.s.m. De Groene Amsterdammer Op 16 januari vond bij in Melkweg Cinema een gesprek plaats over de erfenis van Stalin Valiulina (auteur) en Hester den Boer. Moderator was Xandra Schutte (hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer). kunstenaars en wetenschappers met betrekking tot de erfenis van Stalin in het huidige De samenwerking met De Groene Amsterdammer, waar wij altijd wat voorzichtig mee zijn gasten op maar ook de publicatie van een tweetal verhalen in de printversie van het blad en de overname van een tweetal van de online verhalen binnen hun omgeving. Evaluatie tv als in de pers werd opvallend veel ruimte gegeven aan het project resp. de inzichten in Fantastisch was de spreiding over radio, tv, print en online maar zeker ook dat de aandacht niet alleen kwam van usual suspects als De Groene Amsterdammer, NRC en VPRO Boeken maar ook van De Telegraaf en het radioprogramma Het Gesprek. De eerste De Groene Amsterdammer. De tentoonstelling werd bezocht door ca. 1200 mensen. Iets minder dan vooraf door niet direct aansloot bij het (jonge) publiek van de instelling en dat de presentatie door hen op het eerste gezicht als iets te ‘uitleggerig’ werd ervaren. De gemiddelde leeftijd (achteraf) als ongunstig betiteld. Deze beperkingen in bereik werden overigens meer dan gecompenseerd door de mediaoptredens van Hester den Boer. Ook de overname van de TV2 zowel als De Groene Amsterdammer vormen een mooi resultaat van het project.

Welkom Today – Ad van Denderen, Lebohang Tlali, Margalith Kleijwegt -

Boek: Welkom Today. Terug naar Zuid-Afrika / Revisiting South Africa, met

Buitententoonstelling en fotostudio: CBK Zuidoost, Kwaku Summer Festival

Debat: Sunday Seminar, and Uncertain Endings Today en debat

Political Art Welkom

Olga Victorie (sinds mei 2019)

Boekomslag en spreads uit Welkom Today.

Amsterdam, Kwaku Summer Festival, Oliewenhuis (Bloemfontein, ZA), Market Bernhard Cultuurfonds, Amsterdams Fonds voor de Kunst, Fonds 21, Marlene Dumas B.V., Gemeente Amsterdam - Stadsdeel Zuidoost, Fonds Anna Cornelis, “Voor mij documenteert uw boek niet alleen een wezenlijk moment in de geschiedenis van Zuid-Afrika, maar zegt het juist ook iets over het heden. Ik zou uw foto’s daarom graag terug willen brengen.” – Lebohang Tlali (ZA, 1978), fotograaf. plots een vervolg. In deze reportage legt hij de laatste dagen van apartheid vast in het van Tlali, die opgroeide in het naastgelegen township Thabong en het boek toevallig ontdekte op de kunstacademie in Kaapstad. Welkom Today is het resultaat van hun ontmoeting en bijzondere samenwerking. Denderens foto’s zijn dan voor het eerst te zien op de plek waar ze gemaakt zijn. De kritisch documentair fotograaf kijkt inmiddels met een andere blik naar zijn werk. Ook zijn Tlali en Van Denderen benieuwd hoe de born-free-generatie nu zelf naar hun gemeenschap kijkt. Om dat te onderzoeken geven ze workshops op middelbare scholen verbeelden: het verleden, heden en hoop voor de toekomst. Daarmee geeft Lebo bij te dragen aan kritisch burgerschap. Welkom Today is een meerstemmige vertelling over de post-apartheidsperiode in uiteenlopende perspectieven, generaties en geschiedenissen met elkaar verweven. Via oude en nieuwe foto’s van Van Denderen, Tlali en hun workshopdeelnemers tot foto’s uit familiealbums, krantenarchieven, en verhalen van schrijver Margalith Kleijwegt. Wie ben ik in 2017? blijft een erfenis. Het verzoeningsproces van Mandela voldeed niet aan de verwachtingen; veel Zuid-Afrikanen zijn tegenwoordig ronduit negatief over de uitkomst. Bijgevolg is weerstand tegen verandering gebruikelijk. Economische ongelijkheid is pijnlijk zichtbaar in de nog bestaande townships en veroorzaakt een scheiding tussen mensen op basis van

hebben het vertrouwen in hun politici verloren. De mijnen zijn duurder geworden omdat werk. Maar de studenten waarmee we in de workshops werkten - velen van hen niet op de hoogte van het verleden van de apartheid - zijn optimistisch en vol energie. Hun optimisme is besmettelijk, zwart-witte kinderen herhalen dezelfde boodschap: ‘We zien geen kleur en onze generatie wil verder. Samen. Ik wou dat onze ouders ons zouden toelaten, we zijn het zat met de negatieve verhalen uit het verleden. Geef ons een kans. ‘

Tentoonstelling Welkom Today in het Stedelijk Museum Amsterdam.

Teto High, de voormalige middelbare school van Tlali in de gemeente Thabong, Goudveld Hoër, een Afrikanerschool, overwegend wit. Zestig studenten, in de leeftijd van 14 tot 18 jaar, volgden de vijf weken durende cursus empowerment: om over jezelf te leren door je eigen leven te documenteren, en om droom over de toekomst door hoop en dromen te visualiseren. De workshops die twee keer per week werden gegeven door Tlali en Van Denderen enthousiasme en de gedrevenheid van de studenten was hartverwarmend, de beelden leidde tot nieuwe ontmoetingen en uitwisselingen. ‘Ik schaamde me altijd voor de gemeente Thabong. De overal rotzooi. Maar als ik rondloop met mijn camera, Ik zie er een zekere schoonheid in. Ik voel zelfs trots. ‘ De foto’s van Van Denderen uit de vroege jaren negentig waren een hulpmiddel om het verleden naar voren te brengen. Het team slaagde erin een veilige en intieme omgeving te creëren waarin niet alleen het heden, maar ook het erfgoed en het verdriet onderzoek te creëren. Hoe de studenten over hun leven spraken, was zowel ontroerend als inspirerend. Vaak waren ze ronduit dapper om zichzelf en hun omgeving in al zijn kwetsbaarheid te tonen. Zoals een van de studenten tegen Van Denderen zei: ‘Iedereen denkt dat Welkom een klootzak is, wil ik

Gerards. Het was de eerste keer dat studenten van deze scholen samenwerkten. Vanwege de locatie, taal en culturele instellingen kunnen deze kinderen elkaar nauwelijks ontmoeten, leren of met elkaar omgaan. De workshop was een belangrijke stap in de ontwikkeling waar deze generatie van droomt: samen een toekomst. De dag eindigde met de schoolbus van Goudveld Hoër die de nu swingende kinderen van Teto High terugvoerde naar Thabong. Educatie en cultureel erfgoed Met hoge werkloosheidspercentages en weinig kansen in het verschiet, kan het voor de Zuid-Afrikaanse ‘born free generation’ moeilijk zijn om ambitieus en gemotiveerd te kant is er een constante druk om te voelen gelukkig voor het geboren zijn na apartheid. Aan de andere kant moeten jongeren omgaan met de strijd uit een verleden waar ze nooit deel van uitmaakten en vaak ook geen kennis van hebben, zoals bleek tijdens de workshops. Het workshopprogramma speelt een centrale rol in het project. Hoewel het educatief wordt genoemd, is het ook van groot belang voor de productie van het project: de workshops genereren beeldmateriaal over het huidige leven van de regenbooggeneratie door de jongeren zelf. En het opent de deuren naar de persoonlijke geschiedenis (albums) die inwoners (zoals hun ouders) van hun verleden hebben en zo het culturele erfgoed van een slecht gedocumenteerde gemeenschap behouden en bijdragen.

Goudveld HoĂŤrskool (Zuid Afrika).

studenten hun inspanningen zullen voortzetten en dus ook zullen bijdragen aan het project. En dat sommigen van hen in de voetsporen van Lebohang Tlali kunnen treden en een meer inclusieve rol voor zichzelf in de samenleving kunnen vervullen. Tentoonstelling op straat, Welkom Welkom Today is ontstaan uit de zoektocht van Tlali om de foto’s van Van Denderen terug te brengen naar de plaats waar ze zijn gemaakt. Het werk laat zien hoe het werd uitgeroepen, het jaar waarin de apartheidswetten werden uitgevaardigd. Het boek had een aanzienlijke impact op het leven van Tlali. De pop-uptentoonstellingen onder de inwoners van de stad. Er zijn geen musea of artistieke ruimtes waar mensen zich vrij kunnen uiten of nadenken over hun verleden. Dit maakte het des te belangrijker om het werk van Van Denderen in openbare ruimtes met de gemeenschap te delen. Het Welkom Today-team slaagde erin om de foto’s op een groot digitaal scherm te buitenmuur van het Thabong-winkelcentrum en op billboards op het drukke stadhuisplein. Boek : Welkom Today - Revisiting South Africa Welkom Today het perspectief van de jongere (born free) generatie geeft het boek een persoonlijke kijk op de roerige recente geschiedenis van Zuid-Afrika. Hun leefwereld lijkt soms ver af te staan van de herinneringen en opvattingen van hun ouders. Twee families, de Kahns en Mosimane’s, werden ruim 25 jaar na Welkom in Suid-Afrika opnieuw bezocht. Andere ontmoetingen ontstonden door de workshops. De verhalen van acht families de hoofdpersonen en maakte portretfoto’s van de anderen. Ad van Denderen dook hun familiealbums in. Samen levert dat een intiem beeld op van een gemeenschap die het gewicht van het verleden draagt. acht familiehoofdstukken en de acht beeldverhalen over betekenisvolle plekken zoals archief centraal staat, brengen de beeldhoofdstukken verschillende visies op dezelfde plek samen – aan de hand van oude en nieuwe foto’s van Ad van Denderen, portretten van Lebohang Tlali, foto’s van scholieren, familiealbums, nieuws- en archiefbeelden. Het boek is in twee edities verschenen, elk in een oplage van 1000: Welkom Today. Terug naar Zuid-Afrika Contact) en Welkom Today. Revisiting South Africa (Engelstalig, coverbeeld Lebohang Welkom Today uit aan de burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, tijdens de feestelijke opening van de tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam. De opening werd door ruim en de Open Schoolgemeenschap Bijlmer. Het boek is niet alleen gepresenteerd in het Stedelijk, maar maakt ook deel uit van de tentoonstelling: een van de zalen is ingericht als leeszaal, met portretten en verhalen van de acht karakters. Op 10 juli vond een tweede boekpresentatie plaats in het Zuid-Afrikahuis in Amsterdam, met een inhoudelijke discussie met de makers.

Educatie en workshopkrant Amsterdam Educatie neemt een centrale plek in in het werk van Lebohang Tlali en Welkom Today in het bijzonder. De meerwaarde van dit project is de inclusieve benadering: het verhaal het perspectief van de jongere generatie. Om dat gesprek – over verleden, heden en een mogelijke toekomst – op gang te brengen organiseerden Tlali en Ad van Denderen in

weinig vanaf bleken te weten. Ook na de workshops bleven ze foto’s met elkaar delen observaties. De workshops droegen niet alleen bij aan de technische en creatieve ontwikkeling van de jongeren, maar leverden ook een rijke bron aan beeldmateriaal op. Via de scholieren konden Van Denderen, Tlali en Kleijwegt ook in contact komen met uiteenlopende families, die zo genereus waren hun verhalen en familiealbums met hen te delen. Museum Amsterdam en CBK Zuidoost een lesprogramma op Amsterdamse middelbare scholen. Het uitgangspunt was om, aan de hand van Welkom Today, de geschiedenis van en de Open Schoolgemeenschap Bijlmer mee aan de workshops, onder leiding van creatieve broedplaats Heesterveld gingen de scholieren in teamverband aan de slag. De foto’s van hun buurt vormden de aanleiding van een gesprek over gescheiden werelden in Amsterdam. De workshops vonden bewust plaats voorafgaand aan de opening van de tentoonstelling, om de resultaten ervan mee te kunnen nemen in het eindresultaat. De foto’s van de Zuid-Afrikaanse scholieren vormen een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling en het boek, en zijn bovendien – samen met het werk van de Amsterdamse scholieren – gebundeld in een workshopkrant. Deze tweetalige krant deelnemende scholen en gratis verkrijgbaar via het Stedelijk, CBK Zuidoost en Kwaku Summer Festival. Tentoonstelling Stedelijk Museum en vervolg De tentoonstelling Welkom Today Museum Amsterdam en reist in 2020 door naar Zuid-Afrika, naar het Oliewenhuis,

het boek geeft de tentoonstelling een gelaagde kijk op Zuid-Afrika. Het oorspronkelijke boek, Welkom in Suid-Afrika (1991), is op een doorlopende plank te zien. Aan de wand is gekozen voor een hedendaags, meervoudig perspectief: met archiefbeelden, foto’s van scholieren, Tlali en Van Denderen. Daarmee worden de gescheiden werelden van elkaar gebracht. In zes zalen worden verschillende thema’s uitgelicht: het werken in de mijn en het verval van de mijnindustrie; de sporen van apartheid en de industrie op het landschap (audiovisueel werk); het openbare leven in het stadscentrum; economische ongelijkheid en bezit; familieherinneringen (een leeszaal gewijd aan de acht karakters uit het boek); de nog altijd gescheiden werelden van de townships, de buitenwijken en de van de foto’s en het lezen van de familieverhalen. Ook staan mensen uitgebreid stil bij het monumentale videowerk met foto’s en citaten van de Zuid-Afrikaanse scholieren.

Boven: Kwaku Conversation, Bijlmer Zuid(oost), CBK Zuidoost, Amsterdam.

Bij de tentoonstelling worden verschillende ontvangsten georganiseerd, o.a. voor de Welkom Today deel Welkom Today verschenen, onder andere in De Groene Amsterdammer Vrij Nederland (interview door Mischa Cohen en beeldverhaal), Camera Austria (verschijnt in augustus), de Volkskrant (interview door Karolien Knols, als hoofditem van de cultuurbijlage) en het NRC Handelsblad bekroonde het project met 4 sterren (recensie

Fotostudio’s over segregatie Als onderdeel van de tentoonstelling Welkom Today in het Stedelijk Museum Amsterdam, en om samen het onderwerp segregatie in onze samenleving te onderzoeken. Een Amsterdam. Onder leiding van Tlali maakten ze portretten en vroegen mensen om hun blik op segregatie in de samenleving te delen aan de hand van de vraag: ‘Leven wij in Daarnaast was ruimte om deze keuze te onderbouwen. Door een achtergrondkleur voor het portret te kiezen, spraken de geportretteerden zich ook via het beeld uit voor een van de drie richtingen: groen (ja), wit (nee), grijs (neutraal). In ruil voor hun statement kregen ze een print van het portret. Kwaku Foto Studio stond in juli 2019 tijdens het Kwaku Summer festival in Amsterdam Zuid-Oost. Deze locatie werd gekozen vanwege de culturele diversiteit (op het festival?). Meer dan veertig deelnemers met diverse culturele achtergronden werden in de studio geportretteerd. Hun portretten en statements waren direct na het festival nog twee weken te zien in een pop-up tentoonstelling in een zeecontainer bij CBK Zuidoost. In september bezocht een delegatie uit Zuid Afrika, bestaande uit docenten en leerlingen

van de studio op het Kwaku Summer Festival, zowel vanwege de achtergrond van de geportretteerden als hun statements. Verspreid over twee ochtenden werden bij elkaar zevenendertig mensen vastgelegd.

verschillende plekken wereldwijd reizen en dienen als platform voor jonge mensen om uitkomsten van studio’s te monitoren maar het creatieve proces is in handen van de scholen, organisaties en partners die de individuele studio’s organiseren. Buitententoonstelling in Zuidoost De tentoonstelling in het Stedelijk was in de eerste plaats gericht op de verhalen van de Zuid-Afrikaanse gemeenschap en wierp een kritische blik op de veranderingen in

Amsterdam lieten zien, leent Welkom Today zich ook voor een breder, publiek debat over segregatie. Om die reden werd niet alleen gekozen voor een museale tentoonstelling in het centrum van de stad, maar ook voor een toegankelijk publieksprogramma in de Bijlmer. Welkom Today @ Zuid(oost) levendig zomerprogramma in Amsterdam Zuidoost gericht op jongerenparticipatie en zijn diverse signalen dat veel van hen minder binding voelen met de maatschappelijke jongeren uit de verschillende stadsdelen daar tegenaan? Op welke manier beleven zij sociale en culturele binding in de wijk? En wat zijn hun ideeĂŤn over de toekomst? Het zomerprogramma Welkom Today @ Zuid(oost) stelde het perspectief van jongeren centraal en nodigde hen uit om hun visie te verbeelden en hun stem te laten horen over deze maatschappelijk pregnante vraagstukken. Welkom Today @ Zuid(oost) omvatte een buitententoonstelling in een container voor de ingang van het CBK Zuidoost en op de route naar het Kwaku Summer Festival; publieksactiviteiten). Dit onderdeel van het project werd mede mogelijk gemaakt door het Stadsdeel Zuidoost. Publieksactiviteiten Amsterdam Sunday Seminar In het openingsweekend vond in het auditorium van het Stedelijk een uitverkocht paneldebat plaats over het belang van meerstemmigheid in hedendaagse documentaire leggen. Tegenwoordig trekken steeds meer fotografen hun positie als beeldmaker in twijfel. In plaats van het spreken over een gemeenschap of cultuur, verkennen fotografen nieuwe manieren om in gesprek te gaan met hun onderwerpen en mensen te betrekken bij de manier waarop ze in beeld gebracht worden. Hoe kijken mensen naar zichzelf, hun geschiedenis en gemeenschap? En hoe kan visuele representatie inclusiever worden gemaakt? Fotografen Susan Meiselas (US, 1948, Magnum-fotograaf en recente en Khalid Amakran werden gevraagd om vanuit hun eigen perspectief en ervaring op de tentoonstelling te reageren. Het gesprek werd ingeleid en gemodereerd door co-curator Political Art and Uncertain Endings Tijdens deze avond gingen kunstenaars en fotografen Ad van Denderen, Lebohang Tlali, kunnen leveren op de geschiedenis van Afrika, een continent waar zij zelf niet thuis zijn. aan hun bevoorrecht perspectief? Bij de discussie werden fragmenten vertoond uit het 10 Drawings for Projection Boekpresentatie Welkom Today en debat Tijdens deze tweede boekpresentatie van Welkom Today gingen de makers Ad van Denderen, Lebohang Tlali en Margalith Kleijwegt in gesprek met UvA-hoogleraar Margriet Afrika. Kwaku Conversation: Access to the City, Hoe ervaren jongeren hun verbinding of scheiding met andere culturele groepen in hun buurt en stad? Hoe toegankelijk zijn instituten en culturele platforms voor hen?

toegang tot de stad vanuit een divers en jong perspectief. Tijdens het debat kwamen actuele maatschappelijke vraagstukken ter sprake; van visuele representatie en ‘recht van vond plaats als onderdeel van het openingsweekend van het Kwaku Summer Festival en

2.2 Projecten in ontwikkeling daarvan is het enigszins arbitrair welke projecten in een kalenderjaar worden opgeleverd. Aan Welkom Today werd al in 2015 begonnen, de basis voor Suppressed by the Saviour werd in 2018 gelegd. Notes from Aleppo de credits voor de in 2019 opgeleverde (en in 2.1 genoemde) projecten komen ook toe aan 2018 en eerder. Andersom houdt dit in dat in het kalenderjaar 2019 ook werd gewerkt aan projecten die N_O_W_H_E_R_E noemen, het omvangrijke project fotograaf Frank van der Salm en AI specialisten van de UvA dat januari 2021 op de rol staat.

2.3 Reizende producties in 2019 Notes from Aleppo – Issa Touma web-app: , 9 episodes gerealiseerd online software platform: Slices vormgeving: Marcel de Vries

video editor: Thomas Vroege

In de periode 2014-2016 keerde fotograaf Issa Touma op regelmatige basis terug naar zijn geboortestad Aleppo en legde ontmoetingen vast met medebewoners van de door oorlog verscheurde stad. Hij ruimt een niet-ontplofte bom op in het appartement van zijn ouders en bezoekt bevriende kunstenaars wier werk hij verzamelt voor een aanstaande openbare weg schoonmaakt. Greetings from Aleppo bewoners van de stad die nooit lijken te zijn opgehouden hun leven zo gewoon mogelijk te vervolgen. Greetings from Aleppo was een vervolg op 9 Days – From My Window in Aleppo

Issa Touma

Notes from Aleppo multimedia vertelling op het web

in 2012 de revolutie werd gestolen door de jihadisten. In beide documentaires werkte 9 Days december 2016. Greetings from Aleppo Aleppo na de oorlog: hoe verder? wat horen we nu nog over de stad nu de jihadisten zijn verjaagd en er geen bommen meer vallen? Hoe gaat het verder met de mensen die zijn gebleven en degenen die terugkeren om hun bestaan weer op te bouwen? Opmerkelijk genoeg lijken de talrijke aantal milities te controleren en (deels) te ontwapenen. Maar wie gaat de wederopbouw

een lang en moeizaam proces waarvan de burgers (weer) de dupe zullen zijn. Voor de meeste media is dit niet spectaculair genoeg om te volgen.’ geesten herbergde (en herbergt) – kan bijdragen bij aan een (ander) politiek draagvlak zal hebben op terugkeerkansen voor mensen. Maar om de snel wisselende omstandigheden te kunnen volgen werd gekozen voor een online vorm met episodes. Experimentele software gericht op het ontwikkelen van multimediale verhalen. Uitgangspunt: het ontwikkelen van een directe vorm voor met name mobiele media, gepositioneerd tussen de rafelige directheid van sociale media en de overgeproduceerdheid (voor online gebruik) van webdocumentaires.

formuleren op: enerzijds de behoefte van (vooral jonge) gebruikers van mobiele media naar verhalen die over een langere periode te volgen zijn en anderzijds de te hoge kosten en productietijd van multimediale nieuwsvoorzieningen die daardoor vrijwel uitsluitend geschiktheid willen onderzoeken om zo de software in een cruciale fase van ontwikkeling nog te kunnen bijsturen. prachtige The Migrant de meer journalistieke omgeving die voor ons belangrijk was en die ook de ontwikkelaars

#1 Returning to Aleppo – Terugreis naar Aleppo in december 2016. #2 Home, Sweet Home – Issa zoekt, na lange aarzeling, zijn appartement op. The Sound of Bullets – Ontmoeting met het Filippijnse huismeisje dat bleef tijdens de oorlog.

#4 The End of Hotel Baron – Facebook meldt de vernietiging van het legendarische hotel. Issa checkt. #5 Tree of Hope – Kerstmis in Aleppo als multicultureel evenement. #6 Café of Girlfriends – De ontwaking van een nieuwe, vrijgevochten generatie. The Last Doctor Alive – Dokter Mido en de dokters die in Aleppo bleven tijdens de oorlog. #8 Test of Endurance schadevergoeding. #9 Open Air Cinema Missers en onderscheidingen Een van de sterke punten van Slices vormt het gegeven dat afzonderlijke episodes kunnen worden uitgevent naar mediapartners in wier online omgeving ze vrijwel zonder moeite kunnen worden geïntegreerd. Op deze wijze kan niet alleen het bereik van de verhalen aanzienlijk worden vergroot maar het zou ook (begrote) inkomsten moeten De Correspondent 9 Days en Greetings from Aleppo overnam leek de aangewezen partner hiervoor en gedroeg zich geruime tijd ook zodanig. Twee weken voor de geplande lanceerdatum zat er plotseling zand in de machine; de redactie maakte zich zorgen over de onafhankelijkheid van Touma. Er zouden vragen van lezers kunnen essentiële vragen die grondig onderzocht moeten worden voordat er gepubliceerd wordt. Als je erachter komt dat er iets fout zit heb je je publiek iets uit te leggen over de eerdere samenwerking. Maar je doet ook een belangwekkende onthulling die veel meer partijen aangaat. Maar het onderzoek vond – voor zover ons bekend bij De Correspondent – niet plaats. Maar de samenwerking m.b.t. Notes werd wel opgezegd, een buitengewoon onbevredigende (want journalistiek luie) gang van zaken. te wijken naar een alternatief medium en ging het project zonder co-publicerende mediapartner van start. Het was spijtig voor de inkomstenkant van het project maar vooral ook voor het internationale bereik van de verhalen. Latere pogingen elders voet aan de grond te krijgen hebben op dat punt geen resultaat opgeleverd, media hebben moeite met het voorgestelde samenwerkingsmodel zo lijkt het. Doorzetten (ook met nieuwe projecten) of het model loslaten? Dat wij vooralsnog neigen tot het eerste wordt mede ingegeven door het succes dat Notes from Aleppo had onder vakgenoten. Het project kreeg een prijs in de categorie Notes in 2019 genomineerd voor een Gouden Kalf in de categorie ‘Interactive’. wijden en het organiseerde een hele avond gewijd aan de drie producties die we sinds 2015 met Touma maakten. Lancering in Pakhuis de Zwijger 22/10/2018 in het gezelschap van Issa Touma en verschillende sprekers: Besan Zarar (onafhankelijk Internationale Betrekkingen, UvA), Huib de Zeeuw (freelance journalist, gespecialiseerd in het Midden-Oosten). Gespreksleider was journalist Chris Keulemans. vertelde over haar ervaringen als journalist en activist wanneer je thuisland verandert

Marijn Heemskerk

BITTER Chocolate Stories

Evaluatie beantwoord worden. Het voorlopige antwoord lijkt echter nee. Maar hoe moeten de professionals uit die wereld in vertegenwoordigd zijn) dan geïnterpreteerd worden? Als schaamte of als aanmoediging om door te gaan? Hoe dan ook kan geconstateerd worden dat de vertellingen inmiddels een substantieel bereik hebben gehad dat de komende jaren nog wel zal blijven groeien. Het aantal einde van het project ook al werd oorspronkelijk uitgegaan van het dubbele aantal. De lagere inkomsten (door het wegvallen van mediaverkopen) als hogere kosten spelen in die beslissing een belangrijke rol. De weerbarstigheid van het leven in een stad met beperkt internet en steeds uitvallende stroomvoorziening eiste zijn tol. Hierdoor was het vaak moeilijk tot onmogelijk om tijdig nieuw materiaal te ontvangen en adequaat overleg te voeren. Het oorspronkelijke plan om in een tweewekelijks schema nieuwe episodes te publiceren kwam daardoor al snel te vervallen. Touma, tot slot, bleek grote moeite te door de spontane werkwijze met beperktere in beeld gebrachte problematiek, niet zo’n rol gespeeld. instellingen in binnen- en buitenland. De duur is afhankelijk van de vraag i.c.m. de kosten van opslag. De verkoopinspanning is in capaciteit gelimiteerd, de daarmee gemoeide kosten worden doorgaans niet goedgemaakt door de opbrengst van de reizende Maar we zien het ook als onze plicht de ontwikkelde inzichten met een zo groot mogelijk publiek te delen. De volgende – eerder ontwikkelde – projecten werden in 2019 opnieuw getoond:

BITTER Chocolate Stories – Joana Choumali, Marijn Heemskerk

BITTER Chocolate Stories toont op onconventionele wijze de oorzaken en gevolgen van kinderarbeid in de cacaoteelt op de plantages in Ghana en Ivoorkust. De tentoonstelling

tekst combinaties van aan (vaak gedwongen) arbeid ontsnapte kinderen. De vertelling werd gecompleteerd met dronebeelden van plantages, voorwerpen, tekeningen en infographics. Het Tropenmuseum in Amsterdam toonde de tentoonstelling in 2018 vrijwel in haar oorspronkelijke vorm, zij het iets beperkt in omvang. Het feit dat er meer dan 2 miljoen kind arbeiders op de cacaoplantages in Ghana en Ivoorkust werken, is aanleiding om bezoekers direct met deze kind arbeiders (virtueel) in contact te brengen. ‘Tienduizenden

De tentoonstelling brengt de problematiek direct in relatie tot onze eigen chocoladeconsumptie; ‘Zij zorgen ervoor dat wij, de chocoladeconsumenten, die duizenden kilometers verderop wonen, kunnen genieten van chocolade.’ De kijker wordt

geconfronteerd met de verhalen van de kinderen, hun ouders, van de cacaoboeren, en de mensen die zich inzetten om kinderarbeid te stoppen. Zes kinderen vertellen in deze presentatie hun verhaal: Valerie, Mohamed, Catherine, Bassirou, Sarata en Issaka.

Greetings from Aleppo – Issa Touma

Greetings from Aleppo die in twee stukken is gescheurd. Greetings from Aleppo was te zien als onderdeel van de Age old cities.

The Indelible image - Koen Wessing

GAM in Santiago de Chile werd ontwikkeld , waar het in 2011 en 2012 (twee maal!) werd ondergebracht in hun vestiging in het kasteel van Tours. Het was een waardig Frans eerbetoon aan de in 2011 overleden meester van de documentaire. De tentoonstelling uit aanpassingen in de audiovisuele componenten. Maar evengoed was het fantastisch te ervaren hoe deze productie van acht jaar geleden nu, niets aan zeggingskracht had ingeboet, getuige ook de reacties van de Franse media.

2.4 Educatieve programmering gaat het eerst en vooral om het overdragen van de verworven inzichten in het vak in de afgelopen 24 jaar. Dat gebeurt incidenteel in grote samenwerkingsprojecten als door ons geïnitieerde lezingen en debatten, richten we ons (ook) tot een meer algemeen publiek en participeren we graag in door derden georganiseerde evenementen.

In het kader van het vak Editorial and Curatorial Training, gedoceerd door Bas Vroege,

presentatieplatforms. Hetzelfde principe wordt bij gelegenheid toegepast bij het

Aan deze academische onderwijsactiviteiten werd in 2019 door vier (internationale) ‘Leidse’ studentendeelgenomen.

Z_Lab en lunchmeetings MA University Leiden, Edam

2.4.2 Lezingen en debatten Incidenteel, in de vorm van door ons geïnitieerde lezingen en debatten, richten we ons (ook) tot een meer algemeen publiek en participeren we graag in door derden georganiseerde evenementen. De belangrijkste evenementen staan vermeld bij de Suppressed by the Saviour Welkom Today

Boekpresentatie Welkom Today Kwaku discussion – Hoe ervaren jongeren hun relatie tot andere culturele groepen in hun

keuze:

2.4.3 Lunchmeetings

in een voorbereidend stadium verkeren. De bijeenkomsten worden gebruikt om standpunten en inzichten uit te wisselen. Incidenteel leidt zo’n presentatie tot een

2.5 Paradox producties in de media als online.

Suppressed by the Saviour

Land van sneeuw en terreur. Op de restanten van de

goelag,

Onderdrukker toch vereerd, Onderdrukker toch vereerd Stalin aan de muur, From Solovkov to Kolymna. Geography of evil., Onderdrukt door de verlosser, de erfenis van de Stalin-terreur Stalin, man van orde en rust, is weer alomtegenwoordig in Rusland, Hester den Boer onderzoekt het Stalinistische verleden Alleen de grote Stalin kan ons beschermen tegen het kwaad, Waarom Stalin in toenemende mate wordt bewonderd door miljoenen Russen, Historische Boeken met Wim Berkelaar, Stalin hangt weer aan de muur,

Het Moet Anders

Deze koe moet de landbouw in zompig veengebied redden

Notes from Aleppo

Issa Touma toont de oorlog onder zijn raam, De kapper die bleef knippen in belegerd Aleppo,

Bitter Chocolate Stories

Welkom Today

Wij jongeren geloven wél in de toekomst’ Het onstuitbare optimisme van de Zuid-Afrikaanse

jeugd, Fotograaf Ad van Denderen keert na 27 jaar terug naar Zuid-Afrika: Bizar dat je daar aan een klas moet gaan uitleggen wat apartheid is, Welkom Today: Ad van Denderen, Lebohang Tlali en v.a Leesfragment: Welkom Today Apartheid-stadje Welkom, Goudmijnstad in verdeeld Zuid-Afrika, 1990-2019, Zwart en wit in Welkom, Welkom Project Launched, Welkom Today: On Collaborative Practice in Contemporary Photography, WELKOM Today – ZuidAfrika in Amsterdam, Vele blikken op Zuid-Afrika komen samen in Welkom Today, Welkom: tussen hoop en machteloosheid Welkom Today Welkom in zwart-wit en kleur, "Ich glaube, wir haben aus dieser Zeit alle Narben davongetragen”, Exhibition Review: Welkom Today. Ad van Denderen. Lebohang Tlali Review of Welkom Today, Tand des tijds,

2.6 Kwantitatieve analyse Tentoonstellingen en publicaties

Welkom Today en

Suppressed by the Saviour. Suppressed by the Saviour is een uitdagende presentatie geworden die voornamelijk wordt gedragen door verschillende formaten en uitvoeringen van geprint materiaal: van ingelijst in combinatie met teksten tot metershoog fotobehang, aangevuld met een videoregistratie en geprojecteerde teksten. Het leverde een indrukwekkende installatie op in de geheel vernieuwde tentoonstellingsruimte van De Melkweg in Amsterdam. Het

de opening van de tentoonstelling. Die combinatie was spannend en complementair en pakte in de media heel goed uit: Hester den Boer kwam o.a. bij VPRO boeken op Radio 1 en ook De Groene Amsterdammer besteedde er zowel in print als online aandacht aan. Samen met De Groene werd bovendien een succesvol debat georganiseerd in De Melkweg. Het directe bereik bij De Melkweg was met ca 1200 bezoekers relatief gering maar het feitelijke bereik - niet opgenomen in de bijlage â&#x20AC;&#x201C; was vermoedelijk minimaal Dat laatste kan vermoedelijk niet gezegd worden van het bereik van Welkom Today, omdat het mediabereik niet minstens even groot was maar op basis van het door het Welkom Today en de Engelstalige met Kehrer Verlag. De tentoonstelling gaat in 2021 op reis naar ZuidAfrika. Veelbetekenend was dat (de auteurs van) het project niet alleen een rol vervulden in het tweetal door ons en partners (Stedelijk, CBK Zuidoost, Kwaku) georganiseerde tot Fotodok. Ook deze getallen zijn in onze verantwoording niet meegenomen.

De presentaties rond de online productie Notes from Aleppo in tentoonstellingen van

BITTER Chocolate Stories (over kinderarbeid in de cacao) was een groot deel van 2019 in het Tropenmuseum te zien en reisde daarna naar het Afrika Museum in Berg en Dal. The Indelible Image

Hoewel de factor toeval een bijdrage levert aan deze enorme sprong kunnen we niet om de zorg heen dat hier de invloed wordt gevoeld van het veel lagere beschikbare budget voor verkoop van producties.

Films Britanya van Marjoleine Boonstra, die in delen werd ontwikkeld als onderdeel van Go No Go onderdeel waren de reizende productie European Fields beschikbaar kwamen. 9 Days â&#x20AC;&#x201C; From My Window in Aleppo en het vervolg daarop: Greetings from Aleppo 9 Days â&#x20AC;&#x201C; From My Window in Aleppo won in 2018 een European Film Award en was online ongekend de festival- en broadcastperiode voor beide producties is echter voorbij. Optisch 9 Days alleen was in 2018 al goed voor ruim 2,8 miljoen online views, een niet te plannen (en vermoedelijk onherhaalbaar) succes.

Web

Over het online bereik van 9 Days en Greetings from Aleppo hebben we hierboven al Notes from Aleppo 2018. Het bereik blijft met 8050 kijkers echter enigszins teleurstellend. Ook hier speelt gebrekkige promotie ons parten. Maar ook de bereidheid van media om in te stappen is (vooralsnog) gering. TV2 uit Tomsk bij de online vertaling van Suppressed by the Saviour. Maar het aantal De Groene Amsterdammer op hun website doorplaatste. Beide getallen zijn dan ook niet in het totaal opgenomen.

feit dat de oude, baanbrekende Flash-gebaseerde websites (>Play, Go No Go, The Last Days of Shishmaref, So Blue So Blue, Why Mister Why) voor weinigen meer bereikbaar

eerste twee maanden van 2020 laten zien dat ruim 12.000 bezoekers onze homepage van 2018. Hoe dan ook: de tabel gaat evenwel uit van het eerstgenoemde (lagere) aantal. Het leidt lager). Dit betekent een gemiddelde van 866 online bezoekers per dag. Van dit aantal is

Afsluitend hoger dan de 500.000 waarop was ingezet en is daarmee zondermeer goed te noemen. Een gedetailleerd overzicht van bezoekersaantallen is toegevoegd als Bijlage I, een compacte weergave per platform is hieronder afgebeeld.

3. Interactie met het vakgebied 3.1 Ydoc die van de documentaire. Het aandeel en de impact daarvan zullen de komende jaren

gespecialiseerde boekhandel, zoveel is duidelijk. Dat kan alleen online. wereldwijd publiek kunnen aanbieden. Solo zijn ze - een handvol uitzonderingen daargelaten - te klein om een eigen b2c-kanaal succesvol te runnen.

documentaire betreft en vormen dan ook de basis van de informatiestructuur voor de site, die wordt beschouwd als een beta-versa van wat nodig is om succesvol op eigen benen te kunnen staan. YdocApps, YdocStore en YdocDB

op een digitaal platform gerepresenteerd kunnen worden. Ze kunnen op meerdere

aan te bieden. Zowel de BookApps als de FilmApps zijn in juni 2019 de online stores verdwenen wegens incompatibiliteit met de laatste software. Eerder al was dat ook het lot to-date houden van de apps (noodzakelijk bij OS updates) was te arbeidsintensief en vraagt om een alternatieve aanpak van applicaties die gezamenlijk in dezelfde kiosk (schil) draaien. Daarvoor zijn vooralsnog geen middelen beschikbaar.

die niet (meer) verhandeld worden vinden hier een plaats. De geschiedenis van (inmiddels) wordt hier verteld. Haalbaarheidsstudie naar de toekomst van Ydoc Dit gebeurde onder begeleiding van een stuurgroep waarin zitting namen: Lars Boering

het proces was onderzoek naar de omvang van de wereldwijde markt voor fotoboeken 28 miljoen op jaarbasis. Fabrique onderkende in het rapport de noodzaak voor de sector om tot een online samenwerkingsmodel te komen, maar constateert tegelijkertijd dat organisaties terughoudend zijn vanwege hun eigen economische kwetsbaarheid; men kan zich geen zeperds veroorloven. En dus wordt de kat uit de boom gekeken, alleen succes telt. ontwikkeld maar direct een heel pakket diensten moet kunnen aanbieden om zowel naar aanbieders als afnemers succesvol te kunnen worden. De daarvoor noodzakelijke investeringen lijken vooralsnog niet voorhanden. vorm van promotie wisten in 2018 nog altijd ruim 122.000 bezoeken (waarvan 40.000 unieke) de weg te vinden - mag geconstateerd worden dat de site in een grote behoefte

naar een zelfstandige positie voor de in gesprek met cultuurminister Ingrid van Engelshoven. Ze missen in het recent uitgebrachte doorgedrongen tot in alle haarvaten van de samenleving.’ Zo meldt het persbericht van het

de visuele communicatie is gegroeid, zowel binnen de kunsten als daarbuiten. In de media, verschijnselen naar concrete beelden, prikkelt mensen de eigen rol daarin te onderkennen en die wezenlijk anders is dan op basis van taal alleen.’

als ideeënbron, netwerkplaats, pleitbezorger en aanspreekpunt. ‘Maar de duurzame bestendigheid van een betekenisvol beleid vraagt ook om een gericht beleid van uw ministerie. Beleid dat ontwikkelingen van onderop versterkt en dat wordt ontwikkeld samen overheid en ondersteunende fondsen van inhoudelijke kennis en advies voorzien.’, zo besluiten zij de brief.

Inmiddels (juli 2019) is het platform operationeel en hebben ook Museum Hilversum en de Zilveren Camera zich bij het initiatief aangesloten. Belangrijkste inzet: een zelfstandige positie Ghettoïsering of emancipatie? essentiële verbanden van het medium met populaire cultuur, de commercie, de wetenschap, beeldende kunst leidt tot ‘ghettoïsering’: alleen datgene wat gevalideerd kan worden vanuit het perspectief van de beeldende kunst wordt erkend. Het houdt een dramatische reductie van het begrip van het medium in.

element van de noodzakelijke emancipatie van het medium. Dat had van alles te maken met de orde was geweest. Het streven naar erkenning als zelfstandige discipline was toen al aan de orde maar vanuit genoemde uitsluiting lag de focus op de relatie met de beeldende kunst. Die status binnenhalen leek toen een groot goed, nu moet je constateren dat de echte emancipatieslag nog gemaakt moet worden; het medium moet naast de beeldende kunst, Focus op ontwikkeling van het medium van binnenuit het Mondriaan Fonds, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, het Filmfonds en het al deze fondsen zaken gedaan. Maar is dat wel zo? praktijken relevant geachte relaties aangaat en niet uitsluitend of zelfs primair met de vormgeving. Ook die steken bij gelegenheid over naar een ander fonds wanneer daartoe door de aard van het project aanleiding bestaat ondanks het feit dat ze over een eigen titel in het bestel met bijbehorend fonds beschikken. Die beweging is en blijft essentieel voor alle

worden en welke niet. Dat is een verantwoordelijkheid waar de discipline zelfstandig inhoud aan moet kunnen geven, je kunt dit niet het toevallige product laten zijn van de gezamenlijke agenda’s van andere vakgebieden hoe aardig dit op momenten ook uit lijkt te kunnen pakken. De focus op de eigenheid van het vakgebied zal overigens onmiddellijk leiden tot sterk kunst zitting zullen hebben. Daarmee verruimt het gezelschap dat zich uitspreekt over

4. Organisatie 4.1 Bestuur en Raad van Commissarissen Het kent daarmee het fenomeen van aan programmaâ&#x20AC;&#x2122;s meewerkende (en bezoldigde) van Commissarissen. De organisatie is klein en plat. De penningmeester van het bestuur draagt de stichting in het dagelijks functioneren en wordt bijgestaan door junior en senior

aan de Vrije Universiteit en universitair hoofddocent Cultureel erfgoed aan de Universiteit

meewerkende bestuursleden.

4.2 Medewerkers: jong, betrokken en internationaal In 2019 waren 12 verschillende mensen (parttime) actief betrokken bij onderhanden projecten, vormgevers en editors niet meegerekend. Alle medewerkers werken op De achtergrond van de freelancemedewerkers varieert van mensen die een eigen kunstenaarspraktijk hebben, dan wel een voltooide universitaire opleiding en die zich als researcher, freelance curator, communicatiemedewerker of tekstschrijver op de markt begeven.

Het verloop van medewerkers is relatief groot, wat verband houdt met de schaal van de organisatie, de arbeidsvoorwaarden en, tot op zekere hoogte ook, de goedkope maar daarvan echter lastig.

bestuurslid was verantwoordelijk voor sales & reizende tentoonstellingen (tot oktober hij als projectmanager aan o.a. BITTER en N_O_W_H_E_R_E. Hij studeerde architectuur. begeleidde zij succesvol het boek Het moet anders, in tweede helft van 2019 is zij o.a. actief als projectmanager voor N_O_W_H_E_R_E.

curator voor Welkom Today. Communicatie totdat persoonlijke omstandigheden dit onmogelijk maakten. Kirstie Crail (GB) is de eerste native English speaker in het veeltalige team. Zij nam per Notes from Aleppo succesvol geproduceerd, zij is Suppressed by the Saviour. Today Saviour.

Welkom Suppressed by the

projectleider voor X25.

4.3 Huisvesting: lage overhead voorziet in de huisvestings- en een deel van de opslagbehoeften. Grote tentoonstellingen De boekenvoorraad is verdeeld over de eigen opslag, het CB (via een collectieve administratief) beheert en de verzending regelt. Het boven de opslag gelegen kantoor met eenvoudige montagestudio voorziet adequaat in de ruimtebehoefte, de huisvesting is bovenal goedkoop. Daarmee gaan de beschikbare middelen vĂłĂłr alles in de producties zitten en niet in overhead. Haag, Utrecht) naar Edam. Uiteraard wordt thuiswerken ondersteund. Maar de afstand kost tijd, geld en (soms een stukje) motivatie. Een meer centrale ligging, bijvoorbeeld Amsterdam en klustering van kantoorruimte van collega instellingen heeft nog altijd onze onmogelijk om lang lopende contracten aan te gaan.

4.4 Netwerk Bestuurs- en raadsleden maar ook de bovengenoemde freelancers brengen hun

is host van de Donkere Kamer.

4.5 Bezoldiging De stichting kent geen vaste arbeidscontracten en werkt uitsluitend op projectbasis met freelancers. De algemene leiding van de stichting is in handen van meewerkend

geen honorarium.

5. 5.1 Korte historie en doelstelling internationale uitwisseling van inzichten op dit gebied. Als instrumenten daartoe worden in de statuten genoemd: - het organiseren van tentoonstellingen en manifestaties - het organiseren van educatieve activiteiten - het uitgeven, of doen uitgeven van publicaties en audiovisuele programmaâ&#x20AC;&#x2122;s - het uitbrengen van beleidsadviezen - het initiĂŤren, bemiddelen, begeleiden en adviseren met betrekking tot opdrachten -

aanbreken met heel andere mogelijkheden om met publiek in dialoog te gaan. Tegelijkertijd leefde de verwachting dat de grotere instellingen op het vakgebied niet geĂŤquipeerd zijn op intensieve productionele samenwerking met beeldmakers om zo met regelmaat zelfstandig richtinggevende projecten te ontwikkelen.

5.2 Missie en visie: explore & share Die staan voor het streven om door middel van vernieuwende en verrassende kennis te laten maken met actuele maatschappelijke fenomenen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van relevante multimediale technieken en communicatiemiddelen. voor de maatschappelijke onderwerpen in binnen- en buitenland die worden benoemd en ondervraagd (local to global), het geldt nadrukkelijk ook voor de wijze waarop verhalen worden verteld: vernieuwing van het vakgebied staat hoog in het vaandel. De inzichten die op dat punt zijn verworven worden via educatieve trajecten, waarin de uitwisseling met professionals voorop staat, gedeeld.

Dat laatste aspect sluit nauw aan bij de visie van de instelling: vanuit de noodzaak tot denkbare (multimediale c.q. multiplatform) oplossingen te realiseren. Dat kan uitsluitend op basis van matchmaking van professionals afkomstig uit diverse disciplines onderling,

maatschappelijke onderwerpen die zich middels diverse, vaak met elkaar verbonden,

5.3 Projecten een plan (in welke staat van uitwerking ook) van een beeldmaker aan ten grondslag. Samenwerking ontstaat als het vertrouwen bestaat dat dit een inhoudelijke, communicatieve of artistieke meerwaarde oplevert voor de betrokkenen. De daarna gaat het project in diverse gedaantes de wereld in. hebben, is de stichting actief in de ontwikkeling van (overzichts)tentoonstellingen die de vinger proberen te leggen op maatschappelijke ontwikkelingen die hand in hand gaan met artistieke ontwikkelingen en waarbij ook op een meta-niveau naar het vak wordt gekeken. Daarmee kennen ze een (neven) focus op professioneel geïnteresseerden. Een andere terugkerende activiteit is het restaureren of digitaal reconstrueren van audiovisuele producties die voor de ontwikkeling van het vak en de relatie met andere analoge apparatuur.

5.4 Auteurs Mensen moeten niet alleen in staat zijn een verhaal neer te zetten, ze moeten ook de ambitie en de capaciteiten bezitten daarvoor eigentijdse vormen te bedenken en conventies te heroverwegen. Daarnaast moeten ze in staat en bereid zijn in teamverband op interessante wijze tot elkaar, welke combinatie levert een meerwaarde op en – last but not least in het leven van iedere producent – welke ego’s kunnen met elkaar door

5.5 Maatschappelijke onderwerpen aantal registraties van ons dagelijkse bestaan via kiekjes zijn moeilijk meer te trekken.

op basis van visueel prikkelende montages van qua herkomst vaak ongelijksoortig het onderwerp worden geconfronteerd met het werk van getalenteerde beeldmakers en vormgevers en daarmee ook met de kunsten in bredere zin.

5.6 Platforms (web, app, tentoonstelling,

commercie noemt de interactie tussen print, internet en televisie een multimedia-aanpak. Omdat onderdelen als tentoonstellingen en websites in onze producties op zichzelf al een multimedia-aanpak kennen, spreken wij van een multi-platform benadering van is dat al deze uitingen op zichzelf moeten kunnen functioneren en elkaar daarnaast als aanvullende betekenisdragers binnen de constellatie van een tentoonstelling moeten kunnen versterken.

5.7 Breed publiek Voor alle producties geldt dat veel aandacht wordt besteed aan concept en vormgeving. vooral ook een jonge doelgroep aanspreken. In het algemeen kan worden gesteld dat wordt gekozen voor een heldere vorm met nadruk op de beleving van beelden. Door het hanteren van montageprincipes, het combineren van media of bronnen, worden vragen opgeroepen die mensen nieuwsgierig maakt naar de achtergronden van het getoonde. Zaalteksten worden bij voorkeur tot een minimum beperkt, achtergrondinformatie wordt bij voorkeur interactief (en dus gelaagd) aangeboden. Vrijwel zonder uitzondering wordt

kijken. Daarmee ontstaat een interessante dialoog en staan de gehanteerde platforms niet alleen naast elkaar maar raken ze ook op een interessante manier met elkaar verknoopt.

5.8 Museaal en vakinhoudelijk bereik auteurschap van de beeldmakers en de actualiteit van de vormgeving hun weg te vinden en volkenkundige musea, (wetenschappelijke) congressen, erfgoedorganisaties en scholen. De combinatie van de platforms zorgt bovendien voor een veel groter publieksbereik dan afzonderlijke onderdelen ooit kunnen behalen. Met de ontwikkeling van web apps is ook het zich vernieuwende journalistieke terrein onderdeel van het manifestatiebereik.

5.9 Internationaal bereik

tentoonstellingsproducties hadden 14 (voornamelijk vanwege hun ontwerp) een

beeldmakers en ontwerpers een substantiĂŤle bijdrage leveren aan hun internationale

5.10 Footloose De productie van de projecten vindt plaats in c.q. vanuit het kantoor van de stichting partijen (venues) in binnen- en buitenland, variĂŤrend van klein, kritisch en alternatief dierbaar, het programma vaart er wel bij.

educatieve programmaâ&#x20AC;&#x2122;s van instellingen worden vaker niet dan wel scherp aangepast op de inhoud van een reizende tentoonstelling, etc.

5.11 Verbondenheid met educatie: Z-Lab doceert het vak editorial and curatorial training dat onderdeel is van de Master in Film teams van studenten ieder studiejaar bij aan een aantal projecten van beeldmakers adviseurs voor projecten in wording: hoe kan een verhaal worden neergezet, met welke middelen, via welke platforms.

5.12 Bevordering vakgebied en vernieuwing Bij gelegenheid of wanneer daar aanleiding toe bestaat, zet de stichting zich in voor de

De vernieuwing van het vakgebied en het nadenken daarover is een wezenlijk kenmerk

5.13 Financiering: programmasubsidies noodzakelijk

(aanvullende) projectaanvragen bij andere fondsen en sponsoren. Het VSBfonds,

De overige inkomsten van de organisatie komen uit de verhuuropbrengst van tentoonstellingen, bijbehorende apparatuur en de verkoop van boeken en apps. eigen activiteiten, verleend. middelen kan geïnvesteerd worden in (soms risicovolle) toekomstige projecten. In niet in gefaseerde projectinvesteringen. Alleen onder die voorwaarden ook kan adequaat worden ingespeeld op de actualiteit. In dergelijke situaties is aanvullende fundraising bij fondsen tijd technisch onhaalbaar en moet manifestatieruimte soms

journalistiek).

6. Jaarrekening Raad van Commissarissen 2019 toegevoegd aan de continuïteitsreserve die daarmee einde jaar €86.880 bedraagt.

betrokkenheid van de directeur bij substantiële delen van de productie van het omvangrijke project Welkom Today leidde tot een directe toerekening van een deel van gerealiseerde kosten in 2018. Het betekende een aderlating met betrekking tot met minder reizende producties, wat zeer te betreuren valt. Het was een direct gevolg van de daling in de subsidie-inkomsten van het Mondriaan Fonds voor de periode 20182019 van €180.000 naar €150.000 die niet op andere wijze te compenseren viel of we hadden moeten snijden in de producties zelf.

Het had direct te maken met de omvang die het project Welkom Today in de uiteindelijke vorm, met o.a. tentoonstellingen in Amsterdam Zuid-Oost en het Stedelijk Museum en een omvangrijke uitgave met twee co-uitgevers, Kehrer Verlag uit Duitsland en Atlas Veel bescheidener van omvang was de andere nieuwe productie in 2019: Suppressed by the Saviour realiseerde. Veel dank zijn we verschuldigd aan de partijen waarmee we samenwerkten en, in dit Fonds ging het in 2019 om private donaties en sponsoring (zonder naamsvermelding) zowel als bijdragen van het Amsterdams Fonds voor de Kunst, Fonds 21, VSBfonds en voor 2019 bijgedragen aan de het afgelopen jaar uitgebrachte producties.

gevolgen van het Corona-virus. Daarnaast zal de bijdrage van het Mondriaan Fonds gegegens hebben aanleiding gegeven tot sterke beperking van het aantal te realiseren van de omvang van contracten van projectmedewerkers en het (voorlopig) niet vervullen van een vacature. In combinatie met de omstandigheid dat 2020 sowieso in het teken stond van de ontwikkeling van een grote produktie gepland voor januari 2021, waarvan

Edam, 16 maart 2020 Namens het Bestuur:

Namens de Raad van Commissarissen:

Jaarverslag 2019 Paradox

6.2 Vermogensopstelling per 31 december 2019

2. VERMOGENSOPSTELLING PER 31 DECEMBER 2019 (na toevoeging overschot aan reserves) 31 december 2019 ACTIVA

€

31 december 2018 €

€

Materiële vaste activa

9.994

15.487

Totaal vaste activa

9.994

15.487

Debiteuren Omzetbelasting Vooruitbetaalde kosten

641

6.961

17.774

24.233

185

4.636

Nog te ontvangen bedragen

17.109

Nog te ontvangen subsidies

91.533

98.816

Vlottende activa

127.242

134.646

Liquide middelen

34.288

59.970

Totaal vlottende activa

161.530

194.616

TOTALE ACTIVA

171.524

210.103

PASSIVA Continuïteitsreserve Overige reserve

86.880

84.076

Totaal eigen vermogen

84.076

Onderhanden werk

36.600

78.672

Crediteuren

25.039

25.436

Overige schulden

23.005

21.919

Totaal kortlopende schulden

86.880

84.644

126.027

171.524

210.103

Jaarverslag 201 Parado

6.3 Categoriale exploitatierekening 2019

3. CATEGORIALE EXPLOITATIEREKENING 2019

2019

2018

Realisatie

Begroting

Realisatie

€

BATEN Publieksinkomsten publieksinkomsten

131.792

60.000

108.608

sponsorinkomsten

17.762

25.000

22.520

overige inkomsten

61.183

100.000

210.737

185.000

231.128

150.000

projectsubsidies

98.508

50.000

88.703

Totaal subsidies

248.508

200.000

238.703

TOTAAL BATEN

459.245

385.000

469.831

beheerlasten personeel

85.467

97.500

124.356

beheerlasten materieel

55.584

60.000

62.978

141.051

157.500

187.334

activiteitslasten personeel

186.977

122.500

180.891

activiteitslasten materieel

171.068

105.000

169.065

Totaal activiteitlasten

358.045

227.500

349.956

TOTAAL LASTEN

499.096

385.000

537.290

Totaal publieksinkomsten Subsidies/bijdragen programmasubsidies

LASTEN Beheerlasten

Totaal beheerlasten Activiteitslasten

Mutatie onderhanden werk Resultaat voor financiële baten en lasten Diverse baten en lasten Financiële baten en lasten

42.072 2.221

62.825 -

-4.634

812

-229

-316

Resultaat

2.804

-4.950

Mutatie Continuïteitsreserve

2.804

-4.950

6.4 Toelichting op de vermogensopstelling per 31 december 2019 6.4.1 Waarderingsgrondslagen Algemeen cultuursubsidies instellingen. Alle bedragen zijn in gehele euroâ&#x20AC;&#x2122;s.

De materiĂŤle vaste activa zijn gewaardeerd op verkrijgingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen welke zijn gebaseerd op de geschatte economische levensduur en rekening houdend met eventuele restwaarden. Onder handen werken Onder handen werken is het verschil tussen de reeds gerealiseerde opbrengsten minus de kosten uit hoofde van een project. De kosten worden uitsluitend verantwoord indien er zekerheid bestaat omtrent de dekking. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd op nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid. Liquide middelen en kortlopende schulden Liquide middelen en kortlopende schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Schulden Schulden worden gewaardeerd op nominale waarde tenzij anders is bepaald. Grondslagen voor resultaatbepaling Ten aanzien van de posten begrepen in het resultaat geldt dat baten slechts zijn genomen indien en voor zover deze in het boekjaar zijn verwezenlijkt en dat met lasten is rekening gehouden die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar. De toerekening van de uitvoeringskosten naar de hoofdactiviteiten geschiedt op basis van een schatting van de urenbesteding per medewerker per project, gecorrigeerd voor

6.7 Controleverklaring accountant

Bijlage I â&#x20AC;&#x201C; Visitors Paradox

Bijlage II â&#x20AC;&#x201C; Venues Musea en presentatielocaties -

Co-uitgevers boeken - Kehrer Verlag (DE)

Bijlage III – Media Media – print - De Groene Amsterdammer - Gooi- en Eemlander - Telegraaf - Tubantia de Twentsche Courant - Trouw - Focus Magazine - Oog Voor Afrika - Volkskrant - Vista (ZA) - Camera Austria Media – Online - De Groene Amsterdammer - Volkskrant - Athenaeum website - Aesthetica Magazine - Stedelijk Studies - De Leesclub van Alles - Litnet - Zeit Online Radio/TV - OVT radio 1