ΑΕΛΛΩ - τεύχος 31 by Yacht Club of Greece

Design by Mediaship

Charter M anagement Management Brokerage Brokerage Construction

( (! >dh^ÒYdj HigZZi ! >dh^ÒYdj HigZZi & &+, ,, :aa^c^`d +, ,, :aa^c^`d 6 6i]Zch! <gZZXZ i]Zch! <gZZXZ I IZa/ Za/ ( (%'&% ..& %,'' %'&% ..& %,'' ; ;Vm/ Vm/ ( (%'&% ..* -++( %'&% ..* -++( YY^Whj[h6WjWbWdjW]ebZ[doWY^ji$Yec ^Whj[h6WjWbWdjW]ebZ[doWY^ji$Yec m mmm$WjWbWdjW]ebZ[doWY^ji$Yec mm$WjWbWdjW]ebZ[doWY^ji$Yec

editorial

πειτα από υποχρεωτική διακοπή της εκδόσεως του

«ΑΕΛΛΩ» λόγω πολλαπλών δυσκολιών, η έκδοση

του προηγουμένου τεύχους, του μηνός Απριλίου, κατά γενική ομολογία εσημείωσε επιτυχία λόγω του περιεχομένου του και της άψογης εμφανίσεώς του. Η αναδρομή, εξάλλου, στην ιστορία των κλασικών σκαφών και σε αυτήν των πανέμορφων σκαφών τύπου Dragon επανέφερε στη μνήμη μας το πρώτο Χρυσό Μετάλλιο στην ιστιοπλοΐα, που κατέκτησε η χώρα μας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960, στον κόλπο της Νεαπόλεως, με το Dragon «ΝΗΡΕΥΣ», με κυβερνήτη τον τότε Διάδοχο Κωνσταντίνο και πλήρωμα τους Οδυσσέα Εσκιτζόγλου και Γεώργιο Ζαΐμη. Εις το παρόν τεύχος δίνονται λεπτομέρειες όχι μόνον των εκδηλώσεων, που ο Όμιλος διοργάνωσε εορτάζοντας τα 50 χρόνια αυτού του Μεταλλίου, αλλά και της νίκης αυτής στην ιστιοπλοΐα, που απετέλεσε την απαρχή μεγάλων επιτυχιών στο ευγενές αυτό άθλημα. Ο ΝΟΕ τιμά τις παραδόσεις και διδάσκει στη νεολαία μας, στις Σχολές Ιστιοπλοΐας που διαθέτει, την ευγενική άμιλλα, τη σκληρή δουλειά, τον σεβασμό στην προσπάθεια των άλλων και, προπάντων, τον σεβασμό στο περιβάλλον και τις θάλασσές μας. Στις αγωνιστικές του ομάδες επιδιώκει, μέσα από την υπομονή, την επιμονή και τη σκληρή προσπάθεια των αθλητών, να μιμηθούν το παράδειγμα των Ολυμπιονικών, που πρόσφατα τιμήσαμε! Τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας αρχίζουν πλέον να γίνονται ορατά σε επίπεδο τόσο Παγκοσμίου Πρωταθλήματος όσον και Ολυμπιακών Αγώνων.

Ιούλιος 2011

Αθλητές μας στα 470 και στα 420 δικαιώνουν τις προσπάθειές τους, δεδομένου ότι σε διεθνείς αγώνες, το τελευταίο τρίμηνο, διακρίθηκαν και ανέβηκαν στο βάθρο, κάνοντας υπερήφανους τον Όμιλό μας και όλους όσοι ασχολούνται με την ιστιοπλοΐα! Η επικοινωνία με τα μέλη μας, μέσω του ερωτηματολογίου που πρόσφατα εστάλη και των απαντήσεων που ελάβαμε, ικανοποιεί κατά μεγάλο ποσοστό τις προσπάθειες που καταβάλλει το Δ.Σ. και το προσωπικό του Ομίλου για συνεχείς βελτιώσεις, που συντελούνται προς όφελος της καλλίτερης λειτουργίας του ΝΟΕ. Μέσα στις τόσες δυσκολίες στον οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό τομέα που διέρχεται η χώρα μας, να μου επιτρέψουν τα αγαπητά μέλη μας να υπενθυμίσω ότι έχουμε περάσει πολλά και έχουμε αντεπεξέλθει με επιτυχία ως λαός και ως έθνος. Αυτό θα γίνει και τώρα. Εύχομαι σε όλα τα μέλη, τους φίλους και τις οικογένειές τους καλό καλοκαίρι και καλήν υγείαν.

Με φιλικούς χαιρετισμούς

Αλέξανδρος Παπαδόγγονας Αντιναύαρχος Π.Ν. (ε.τ.) Τέως Βουλευτής - Υπουργός Πρόεδρος ΝΟΕ

περιεχόμενα

ΑΕΛΛΩ

Editorial Προέδρου ΝΟΕ

Εκδηλώσεις ΝΟΕ 50 ετών από την κατάκτηση του πρώτου Χρυσού Ολυμπιακού Μεταλλίου στην ελληνική ιστιοπλοΐα

Καπετάν Παναγιώτης Τσάκος: «“Όχι” στον αφελληνισμό της ναυτιλίας μας»

Αντώνης Ρίζος Θαλασσινές ψηφίδες μνήμης

Η ίδρυση του ΝΟΕ και η συμβολή αυτού στην ανάπτυξη της ιστιοπλοΐας στην Ελλάδα

Ο Ευρυβιάδης και η Ναυμαχία της Σαλαμίνας

Ένα προσκύνημα στο Άγιο Όρος

Η νομική κάλυψη των ναυτικών ομίλων κατά τη διοργάνωση ιστιοπλοϊκών αγώνων

Αφιέρωμα στην τριήρη «Ολυμπιάς»

Η ιστορία του καταδρομικού «Έλλη»

Μινωική θαλασσοκρατία: Εθνικός μύθος ή ιστορική πραγματικότητα;

Corporate Match Race

Αθλητική δραστηριότητα

Ελληνική κλάση σκαφών τύπου Dragon

Επαμειβόμενο κύπελλο

Πρώτες βοήθειες στο ιστιοπλοϊκό σκάφος

Επιλέγω ναυτιλία

Μειωμένος ο ρυθμός απολύσεων στη ναυτιλία

Posidonia Sea Tourism Forum

Τα ετήσια βραβεία της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών

Γεύση και οίνος

Εκδηλώσεις ΝΟΕ

102

Φωτογραφική ανάμνηση

106

Α Ε Λ Λ Ω

Τ Ο

Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο

Τετραμηνιαία έκδοση του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος Καραγιώργη Σερβίας 18, 185 33 Πειραιάς, Τηλ.: 210.4179730, Fax: 210.4124177, website: www.ycg.gr, email: noe@ycg.gr Πρόεδρος Δ.Σ.: Αλέξανδρος Παπαδόγγονας Επιτροπή εκδόσεως και συντάξεως του περιοδικού: Πρόεδρος: Βασίλειος Γιαννακάκος, Γενικός Έφορος ΝΟΕ Γεώργιος Δεσποτόπουλος, Αναπληρωτής Έφορος Ναυτ. Δραστηριότητος ΝΟΕ Γεώργιος Κυρίμης, Σύμβουλος ΝΟΕ Πλάτων Κεχαγιάς, Μέλος ΝΟΕ Θεμιστοκλής Λεμπεσόπουλος, Μέλος ΝΟΕ

Ιούλιος 2011

Τ ω Ν

Μ Ε Λ ω Ν

Τ Ο Υ

Ν Ο Ε

Εκδίδεται από τις Εκδόσεις Κ.Ι. Παπαμιχαλάκης Αλωπεκής 27-29, 106 75 Αθήνα, Τηλ.: 210.7235735/6/7, Fax: 210.7240000, email: cp@dde.gr Eκδότης: Κωνσταντίνος Ι. Παπαμιχαλάκης Διόρθωση κειμένων: Γιάννα Αρβανίτη Ατελιέ - Σελιδοποίηση: Χριστίνα Κολοκοτρώνη Φωτογραφίες τεύχους: Δημήτρης Κουμαράς, Α - Press Νίκος Αναγνωστόπουλος, Λάκης Γιακουμής, dreamstime.com, ιστορικό αρχείο ΝΟΕ. Ηλεκτρονικό μοντάζ - Εκτύπωση: ΑΦΟΙ Παπαφωτίου ΕΠΕ Διανομή: ISS

Και όμως ήταν μία καθαρά αθλητική εκδήλωση! Επ’ ευκαιρία της συμπληρώσεως των 50 ετών από την κατάκτηση του 1ου Ελληνικού Ολυμπιακού Χρυσού Μεταλλίου στην ιστιοπλοΐα, στην Ολυμπιάδα της Ρώμης το 1960, ο ΝΟΕ τίμησε όλους τους Ολυμπιονίκες από τότε μέχρι σήμερα και ανέδειξε στους φίλους της ιστιοπλοΐας τη σημασία της προσπάθειας όλων αυτών που συνέβαλαν στην πρόοδο της αγωνιστικής και ψυχαγωγικής ιστιοπλοΐας.

ΑΕΛΛΩ

Εκδηλώσεις Του Γεωργίου Δεσποτόπουλου, Πλοίαρχου Π.Ν. (ε.α.), Αναπληρωτού έφορου ναυτικής δράσης

σο και αν προσπάθησαν τα ΜΜΕ να προσδώσουν κοινωνική ή οποιαδήποτε άλλη διάσταση στην εκδήλωση και, κυρίως, να την υποβαθμίσουν σε ένα «κοσμικό» γεγονός, ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος εστίασε τις εκδηλώσεις του στα καθαρά αθλητικά τους πλαίσια. Για τον σκοπό αυτό, εξέδωσε ένα φυλλάδιο που μοιράστηκε σε όλους, ιδίως στα παιδιά, το οποίο περιγράφει τις προσπάθειες όλων των αθλητών, Ολυμπιονικών ή μη, που με τιμή και ήθος εκπροσώπησαν την ελληνική σημαία στο αγώνισμα της ιστιοπλοΐας μέχρι σήμερα! Οι εκδηλώσεις, που προγραμματίστηκαν και

εκτελέσθηκαν, με άψογο μάλιστα τρόπο, από τον ΝΟΕ το διήμερο 21 και 22 Μαΐου, περιελάμβαναν τις ακόλουθες δραστηριότητες: Το πρωί της 21ης Μαΐου έγινε ο προγραμματισμένος αγώνας των Κλασικών Σκαφών με απόλυτη επιτυχία και ρεκόρ συμμετοχής. Από τις 11 το πρωί, τα θαυμάσια από κάθε άποψη αυτά σκαριά έδωσαν το «παρών» με πλήρη ιστιοφορία και χάρισαν ένα θέαμα που σπάνια απολαμβάνουμε. Έπλευσαν καμαρωτά, έστω και με το λίγο αεράκι που ο Αίολος με «τσιγκουνιά» χάρισε στον Φαληρικό όρμο. Στα παλαιά αυτά «έργα τέχνης», πολλά από τα οποία κατασκευάστηκαν πριν καν γεννηθούμε (1920, 1930 κ.λπ.), επέβαιναν διεθνούς φήμης Έλληνες ιστιοπλόοι, Ολυμπιονίκες και αθλητές του ΝΟΕ, καθώς και άλλων ομίλων. Σε ένα από αυτά, μάλιστα, στο «GLARAMARA», ιδιοκτησίας του Γιώργου Ανδρεάδη, α’ αντιπροέδρου του ΝΟΕ, κυβερνήτης ήταν ο χρυσός Ολυμπιονίκης της Ρώμης, ο βασιλεύς (τότε διάδοχος) Κωνσταντίνος - ναύαρχος του ΝΟΕ. Επέβησαν, όμως, και ερασιτέχνες ιστιοπλόοι, που δεν έχασαν τη σπάνια αυτή ευκαιρία να δοκιμάσουν τις ικα-

για τα

50 χρόνια

νότητές τους σε αυτά τα δύσκολα από πλευράς χειρισμών σκάφη. Ο αγώνας, παρά το λίγο αεράκι, διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία. Έλαβαν μέρος τα ακόλουθα κλασικά και παραδοσιακά σκάφη, κατά σειρά τερματισμού, αφού ελήφθησαν υπ’ όψιν οι διορθωμένοι χρόνοι που λογίζονται σε τέτοιου είδους αγώνες: 1. «FLAMINGO» του Αντώνη Νικολάρα 2. «GLARAMARA» του Γιώργου Ανδρεάδη 3. «CANDIDA» του Ανδρέα Μαρτίνου 4. «LARNE» του Αλ. Κέδρου 5. «FLEURT JE»του Φινλανδού Rabbe Gronblom 6. «ΘΕΛΓΙΝΟΣ» του Ανδρέα Ποταμιάνου 7. «TAI-MO-SHAN» του Χρήστου Σκλαβούνη 8. «ΚΥΡΙΑ ΝΙΚΗ» του Γ. Φυρίππη 9. «AMAZON» του Δημήτρη Μπάκου 10. «ΚΑΡΤΕΡΙΑ» του Κώστα Περατικού

Μετά το πέρας των αγώνων, ο ναύαρχος του ΝΟΕ, μαζί με τη σύζυγό του, βασίλισσα ΆνναΜαρία, μετέβη στις εγκαταστάσεις του ΝΟΕ, όπου παρουσία δεκάδων μελών του ομίλου, Ολυμπιονικών και γονέων των αθλητών, επέδωσε και στους 50 ενεργούς μικρούς και νέους αθλητές του αθλητικά μπλουζάκια και καπελάκια με το ανανεωμένο σήμα της αγωνιστικής ομάδος του ΝΟΕ. Στη συνέχεια, απένειμε το κύπελλο ομίλου αγωνιστικότητας

Εκτός συναγωνισμού έτρεξαν και τα ακόλουθα σκάφη: - «STEELHEAD» του Δημήτρη Παντελεημονίτη - «SAMADHI II» του Νικολάου Σταυρόπουλου - «SEA JOY» του Γιώργου Προκοπίου - «WINSTON CHURCHILL» του Σ. Ευσταθίου - «CHRISTIANNA B.» του καπετάν Παναγιώτη Τσάκου Ιούλιος 2011

στο καλύτερο αγωνιστικό πλήρωμα για το 2010. Με ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. του ΝΟΕ, αυτοί ήταν οι Αλέξανδρος και Γεώργιος Καββάς, οι οποίοι διακρίθηκαν τόσο σε πανελλήνιους όσο και σε παγκόσμιους αγώνες, με σκάφη τύπου 420. Στη συνέχεια, συγκινητική ήταν η στιγμή όταν ο 10χρονος αθλητής των Optimist Ιωάννης Μαυράγγε-

ΑΕΛΛΩ

λος επέδωσε με τη σειρά του ανάλογο υλικό με το ανανεωμένο σήμα της αγωνιστικής ομάδος του ομίλου στον πρώτο χρυσό Ολυμπιονίκη με τα λόγια: «Μεγαλειότατε, χρόνια πολλά για την εορτή σας. Οι αγωνιστικές ομάδες του ΝΟΕ θα το θεωρούσαν τιμή τους να φέρετε το σήμα του ομίλου μας». Τέλος, ο πρόεδρος του ΝΟΕ Αλέξανδρος Παπαδόγγονας, εκ μέρους του διοικητικού συμβουλίου, παρέδωσε στον βασιλέα Κωνσταντίνο, τέως βασιλέα των Ελλήνων, επ’ ευκαιρία της ονομαστικής του εορτής, πλακέτα με το διακριτικόν σήμα του ναυάρχου του ΝΟΕ. Στην αντιφώνησή του, ο βασιλεύς ευχήθηκε «χρόνια πολλά» στους εορτάζοντας και εξέφρασε τη χαρά του που παρευρίσκεται μαζί με τα μέλη του ΝΟΕ και ιδίως με τους μικρούς του αθλητές! Την Κυριακή 22 Μαΐου, ήταν προγραμματισμένος ο πλους πέριξ σημαντήρων από σκάφη τύπου Dragon. Αξιοσημείωτον ήταν ότι η εκκίνηση εδόθη από το παρατηρητήριο αγώνων του ΝΟΕ, πάνω στον λόφο, με σήμανση χρόνου με τις παραδοσιακές μαύρες μπάλες και κανονιοβολισμούς, γεγονός που είχε να γίνει πλέον των 30 ετών. Οι βασιλεύς Κωνσταντίνος, Οδυσσεύς Εσκιτζόγλου και Γεώργιος Ζαΐμης επέβησαν του Dragon «ΠΡωΤΕΥΣ» (το ίδιο όνομα έφερε και το Dragon του αείμνηστου πατρός του βασιλέα, Παύλου) και γρήγορα προσαρμόστηκαν με τη νέα τεχνολογία των σκαφών, παρά τα χρόνια που πέρασαν.

Αυτή η πρώτη κοινή εμφάνιση με Dragon του Χρυσού Ολυμπιακού πληρώματος της Ρώμης, από το 1964, χάρισε σε όλους τους παρευρισκόμενους στιγμές συγκινήσεως. Ο πλους διεξήχθη με απόλυτη επιτυχία και εξελίχθη τελικά σε άτυπο αγώνα, χωρίς όμως την έκδοση αποτελεσμάτων. Στη συνέχεια, όλοι οι συμμετέχοντες, μαζί με τους μικρούς αθλητές του ΝΟΕ που πλαισίωσαν τον αγώνα και πολλούς Ολυμπιονίκες που παρευρέθησαν, τίμησαν τα σουβλάκια στον νεώσοικο, μια παράδοση που τηρείται ευλαβικά για πολλά χρόνια μετά από αγώνες του ομίλου. Εκεί ο πρόεδρος του ομίλου έδωσε αναμνηστικά ομοιώματα του Dragon σε όλα τα συμμεθεξάντα σκάφη. Όλοι έβγαλαν φωτογραφίες μπροστά στο Ολυμπιακό σκάφος της Ρώμης «ΝΗΡΕΥΣ», που ευρίσκεται (ως μουσειακό κομμάτι πια) μέσα στον νεώσοικο του ΝΟΕ, για να θυμίζει σε όλους τους αθλητές και τους μαθητές ιστιοπλοΐας το πρώτο ελληνικό κατόρθωμα! Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος, με τη σύζυγο του βασίλισσα Άννα-Μαρία και την αδελφή του πριγκίπισσα Ειρήνη, παρέμεινε επί δίωρο στον χώρο, συνομίλησε με όλους, μικρούς και μεγάλους, μέσα σε μια ζεστή και ευχάριστη από κάθε άποψη ατμόσφαιρα. Το βράδυ της ίδιας ημέρας (στο επίσημο δείπνο), μέσα στις κατάμεστες από μέλη και φίλους τους αίθουσες του ΝΟΕ (ρεκόρ συμμετοχής σε εκδηλώσεις), τιμήθηκαν και οι δεκαοκτώ Ολυμπιονίκες. Όλοι μας, κάποιες φορές στη ζωή μας, βιώσαμε στιγμές υπέρτατης ευτυχίας, όταν μετά από σκληρές προσπάθειες, επιμονή, υπομονή και εργασία, κατορθώσαμε να πετύχουμε τον στόχο μας με επιτυχία! Ζήσαμε στιγμές, ώρες, ημέρες, Ιούλιος 2011

ίσως και μήνες, τα βλέμματα θαυμασμού, επιδοκιμασίας και χαράς των δικών μας ανθρώπων και των συνεργατών μας, απολαμβάνοντας αυτό το υπέροχο συναίσθημα της επιτυχίας! Ελάχιστοι άνθρωποι, όμως, είχαν το προνόμιο -που το απέκτησαν έπειτα από σκληρές προσπάθειες- να βιώσουν την επιδοκιμασία και τον θαυμασμό για το επίτευγμά τους από ένα ολόκληρο έθνος! Αυτοί, στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι η κατηγορία των Ολυμπιονικών. Είχαμε την τιμή και τη χαρά να δούμε ανάμεσά μας 18 από αυτούς, που τα τελευταία 50 χρόνια χάρισαν σε όλους τους Έλληνες στιγμές έξαρσης και εθνικής υπερηφάνειας, γιατί με τις προσπάθειές τους και τις επιτυχίες τους στην ιστιοπλοΐα μάς έκαναν όλους να βροντοφωνάξουμε σε όλον τον κόσμο: «Αυτοί είμαστε, αυτοί είναι οι Έλληνες!». Έξι από αυτούς είχαν επιπλέον το προνόμιο να μας καθηλώσουν -όπου και να ευρισκόμεθα, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, όλους όσοι αισθάνονται και έχουν ελληνική εθνική συνείδηση- ακούγοντας τον Εθνικό μας Ύμνο και

βλέποντας την ελληνική σημαία να υψώνεται ψηλότερα απ’ όλες τις άλλες. Τρεις δε από αυτούς είχαν το προνόμιο και την ευτυχία να είναι ΑΥΤΟΙ που, με την επιτυχία τους, είναι οι ΠΡωΤΟΙ που το κατόρθωσαν και άνοιξαν τον δρόμο για τους υπόλοιπους 15 - και ελπίζουμε και για πολλούς ακόμη στο μέλλον. Ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος, ως ένας από τους πρωτοπόρους ομίλους στα ιστιοπλοϊκά αγωνιστικά δρώμενα της πατρίδος μας, συναισθανόμενος και ανταποκρινόμενος με ευθύνη πάντα στις απαιτήσεις, προκλήσεις και υποχρεώσεις του, αποφάσισε, επ’ ευκαιρία της συμπληρώσεως 50 ετών από την κατάκτηση του 1ου Ελληνικού Χρυσού Ολυμπιακού Μεταλλίου στην Ιστιοπλοΐα, στην Ολυμπιάδα της Ρώμης το 1960, να τιμήσει όλους τους Ολυμπιονίκες της ιστιοπλοΐας τα τελευταία 50 χρόνια, γιατί με τα επιτεύγματά τους έδωσαν τη δυνατότητα σε χιλιάδες νέους να τους μιμηθούν και να τους ακολουθήσουν στον δρόμο που αυτοί χάραξαν και άνοιξαν. Νέους που προσπάθησαν και πάλεψαν, με στόχο την επιτυχία, με ήθος, άμιλλα και αξιοπρέπεια, για να διακριθούν διεθνώς στον υγρό στίβο. Ο ΝΟΕ, αλλά και όλοι οι ναυτικοί όμιλοι, αισθανόμαστε δίπλα μας και τους 18 Ολυμπιονίκες, γιατί πρέπει να είναι πάντα τα πρότυπα για τους νέους μας, για τα παιδιά μας. Αυτοί είναι: ➤ Δεληγιάννης Δημήτριος, 6ος Ολυμπιονίκης στο Λος Άντζελες το 1984, με σκάφος τύπου Soling. Συμμετείχε σε 3 Ολυμπιάδες.

ΑΕΛΛΩ

➤ Σπυρίδης Γεώργιος,6ος Ολυμπιονίκης στο Λος Άντζελες το 1984, με σκάφος τύπου Soling. Συμμετείχε σε 1 Ολυμπιάδα. ➤ Πελεκανάκης Λεωνίδας, 6ος Ολυμπιονίκης στο Λος Άντζελες το 1984, με σκάφος τύπου Star. Συμμετείχε σε 3 Ολυμπιάδες. ➤ Κουλιγκάς Παναγιώτης, 5ος Ολυμπιονίκης στο Μεξικό το 1968, με σκάφος τύπου Finn. Συμμετείχε σε 2 Ολυμπιάδες. ➤ Παπαθανασίου Αιμίλιος, 5ος Ολυμπιονίκης στην Αθήνα το 2004, με σκάφος τύπου Finn. Συμμετείχε σε 3 Ολυμπιάδες. ➤ Μπούκης Δημήτριος, 4ος Ολυμπιονίκης στην Ατλάντα των ΗΠΑ το 1996, με σκάφος τύπου Star. Συμμετείχε σε 3 Ολυμπιάδες. ➤ Κραβαριώτη Βιργινία, Χάλκινο Μετάλλιο στο Πεκίνο το 2008, με σκάφος τύπου Yngling. Συμμετείχε σε 1 Ολυμπιάδα. ➤ Παπαδοπούλου Σοφία,Χάλκινο Μετάλλιο στο Πεκίνο το 2008, με σκάφος τύπου Yngling. Συμμετείχε σε 1 Ολυμπιάδα. ➤ Ραπανάκης Αριστείδης, Χάλκινο Μετάλλιο στη Μόσχα το 1980, με σκάφος τύπου Soling. Συμμετείχε σε 1 Ολυμπιάδα. ➤ Γαβρίλης Τάσος, Χάλκινο Μετάλλιο στη Μόσχα το 1980, με σκάφος τύπου Soling. Συμμετείχε σε 1 Ολυμπιάδα. ➤ Τάσος Μπουντούρης, 6η θέση στην κατηγορία Finn, 1976, Μόντρεαλ. ➤ 6η θέση στην κατηγορία Soling, 1984, Λος Άντζελες.

4η θέση στην κατηγορία Star, 1996, Ατλάντα. ➤ Χάλκινο Μετάλλιο στη Μόσχα το 1980, με σκάφος τύπου Soling. Συμμετείχε σε 6 Ολυμπιάδες. ➤ Ηλίας Χατζηπαυλής, 6η θέση στην κατηγορία Star, 1984, Λος Άντζελες. ➤ Ασημένιο Μετάλλιο στo Μόναχο το 1972, με σκάφος τύπου Finn. Συμμετείχε σε 4 Ολυμπιάδες. ➤ Αιμιλία Τσουλφά,Χρυσό Μετάλλιο στην Αθήνα το 2004, με σκάφος τύπου 470. Συμμετείχε σε 3 Ολυμπιάδες. ➤ Σοφία Μπεκατώρου, Χάλκινο Μετάλλιο στο Πεκίνο το 2008, με σκάφος τύπου Yngling. ➤ Χρυσό Μετάλλιο στην Αθήνα το 2004, με σκάφος τύπου 470. Συμμετείχε σε 3 Ολυμπιάδες. ➤ Νικόλας Κακλαμανάκης, 6η θέση στο Σίδνεϊ το 2000, με σκάφος τύπου Mistral. ➤ Ασημένιο Μετάλλιο στην Αθήνα το 2004, με σκάφος τύπου Mistral ➤ Χρυσό Μετάλλιο στην Ατλάντα το 1996, με σκάφος τύπου Mistral. Συμμετείχε σε 5 Ολυμπιάδες. ➤ Γιώργος Ζαΐμης,Χρυσό Μετάλλιο στη Ρώμη το 1960, με σκάφος τύπου Dragon. ➤ Οδυσσέας Εσκιτζόγλου, Χρυσό Μετάλλιο στη Ρώμη το 1960, με σκάφος τύπου Dragon. ➤ Διάδοχος Κωνσταντίνος, Χρυσό Μετάλλιο στη Ρώμη το 1960, με σκάφος τύπου Dragon. ➤

Οι περίπου 500 καλεσμένοι παρακολούθησαν, μέσω γιγαντοοθονών, την απονομή επάθλων στα κλασικά σκάφη. Συγκίνηση σε όλους προκάλεσε η βράβευση των 14 παρόντων Ολυμπιονικών, οι οποίοι, ανεξαρτήτως ηλικίας, τίμησαν με την παρουσία τους αυτή την ωραία εκδήλωση. Παρέστησαν, εκτός των τριών Ολυμπιονικών της Ρώμης, και οι χρυσοί Ολυμπιονίκες, Αιμιλία Τσουλφά, Σοφία Μπεκατώρου και Νικόλαος Κακλαμανάκης, οι χάλκινοι Ολυμπιονίκες Βιργινία Κραβαριώτη, Σοφία Παπαδοπούλου, Αριστείδης Ραπανάκης, Τάσος Γαβρίλης και Τάσος Μπουντούρης, καθώς και οι κατέχοντες την 5η και 6η θέση Παναγιώτης Κουλιγκάς, Δημήτρης Δεληγιάννης και Γεώργιος Σπυρίδης. Μίλησαν τόσο ο χρυσός τότε διάδοχος Κωνσταντίνος όσο και οι Κακλαμανάκης και ΜπεΙούλιος 2011

κατώρου. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής Σ. Καπράλος υπενθύμισε στους παρισταμένους ότι η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή έχει σε ιδιαίτερη εκτίμηση την ιστιοπλοΐα, καθ’ όσον στην Ολυμπιάδα της Αθήνας η αφή στην τελετή ενάρξεως και το σβήσιμο στην τελετή λήξεως της Ολυμπιακής φλόγας έγιναν από ιστιοπλόους, τους Νίκο Κακλαμανάκη και τη Σοφία Μπεκατώρου. Αυτό είναι μοναδικό σε όλες τις Ολυμπιάδες! Ο πρόεδρος του ΝΟΕ Αλέξανδρος Παπαδόγγονας μαζί με τα λοιπά μέλη του Δ.Σ. ήταν σε όλες τις εκδηλώσεις. Στο τέλος, ως οικοδεσπότης, επέδωσε στο χρυσό πλήρωμα του 1960 επάργυρα μοντέλα του σκάφους «ΝΗΡΕΥΣ». Θερμές ευχαριστίες απηύθυνε σε αυτούς που με την οικονομική τους ενίσχυση βοήθησαν να πετύχει αυτή η -από κάθε πλευρά- αθλητική εκδήλωση. Τους αναφέρουμε τιμώντας τους και προτρέποντας τα μέλη μας -και όχι μόνο- να τους μιμηθούν:

Όλη η ιστορία της αγωνιστικής ιστιοπλοϊας ήταν εκεί

❯ Ο Γεώργιος Προκοπίου, μέλος του Δ.Σ. του ΝΟΕ ❯ Ο Γεώργιος Ανδρεάδης, α’ αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του ΝΟΕ ❯ Το ίδρυμα Μαρίας Τσάκου ❯ Ο Μάρκος Νομικός, μέλος του ΝΟΕ ❯ Η εταιρεία Atalanta Golden Yachts ❯ Ο Κωνσταντίνος Γουλανδρής ❯ Ο Σπύρος Κοκοτός, μέλος του Δ.Σ. του ΝΟΕ ❯ Η εταιρεία P.L. Ferrari Insurance Brokers ❯ Η Αναστασία Κόντη, μέλος του ΝΟΕ ❯ Ο Νικόλαος Τσαβλίρης, μέλος του ΝΟΕ ❯ Ο Ιάσων Στράτος, μέλος του ΝΟΕ ❯ Η εταιρεία Αφοί Ξηρομερίτη

ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Στην ομιλία του, ο τέως βασιλεύς των Ελλήνων Κωνσταντίνος αποκάλυψε για πρώτη φορά δημοσίως τι τον έκανε να ασχοληθεί με την ιστιοπλοΐα. Όταν ήταν 18χρονος, είχε αποφασίσει να κατέβει στους Ολυμπιακούς Αγώνες με το άθλημα της ιππασίας! Τον απέτρεψε ο πατέρας του, βασιλεύς Παύλος, γνωρίζοντάς του ότι ένας διάσημος τότε ιππέας, ύστερα από κάποιο ατύχημα που είχε, δεν μπορούσε πια να κάνει παιδιά. Οπότε, εφόσον δεν είχε αποκτήσει ακόμα ούτε αδελφό ούτε παιδιά, το καλύτερο που είχε να κάνει ήταν να αλλάξει άθλημα! Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος εξέφρασε την αισιοδοξία του για το μέλλον της ιστιοπλοΐας. 14

ΑΕΛΛΩ

Αυτή η αισιοδοξία πηγάζει από τα βλέμματα των μικρών αθλητών του ΝΟΕ που αντίκρισε, όταν τους βράβευε την προηγούμενη ημέρα. Στην ιστιοπλοΐα το μόνο που έχει αλλάξει από την εποχή του είναι η τεχνολογία. Όλα τα άλλα παραμένουν τα ίδια. Καινούργια σκάφη με απεριόριστες δυνατότητες, που χρειάζονται τον ίδιο κόπο, το ίδιο πείσμα, την ίδια επιμονή και υπομονή από τους νέους αθλητές! Στην τελετή παρουσίασης των αθλητών στον ναύαρχο του ομίλου και στα μέλη του ΝΟΕ παρέστησαν όλοι οι αθλητές του ομίλου, πλην αυτών που την ίδια ώρα έγραφαν εξετάσεις ή ασθενούσαν! Η εκδήλωση αυτή καθιερώθηκε να γίνεται κάθε χρόνο, δεδομένου ότι τα μέλη του ομίλου μας πρέπει να τιμούν τους αθλητές που εκπροσωπούν τον ΝΟΕ σε όλες τις αγωνιστικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το επαμειβόμενο κύπελλο αγωνιστικότητας επανήλθε και θα επιδίδεται σε αθλητή/αθλήτρια ή πλήρωμα του ΝΟΕ που, με τις επιδόσεις, τη συμπεριφορά και το ήθος, θα είναι το πρότυπο των υπολοίπων. Αθλοθέτης είναι του μέλος του ΝΟΕ και παλαιό μέλος του Δ.Σ. Θεμιστοκλής Λεμπεσόπουλος εις μνήμην του πατρός του! Τα χρήματα που τυχόν περίσσεψαν από τις εκδηλώσεις θα διατεθούν εξ ολοκλήρου υπέρ της ναυταθλητικής δραστηριότητας του ομίλου. Και οι ανάγκες, ιδίως τις εποχές που διανύουμε, είναι μεγάλες και επιτακτικές! Οι κρατικές χορηγίες μηδενίσθηκαν και οι δραστηριότητες των αθλητών μας εξαρτώνται πλέον καθαρά από τις χρηματοδοτήσεις του ομίλου. Τέλος, μη λησμονούμε ότι βρισκόμαστε σε προ-Ολυμπιακή χρονιά και τουλάχιστον ένας αθλητής μας, ο Παναγιώτης Καμπουρίδης, δίνει τη μάχη της προκρίσεως στην κατηγορία σκαφών 470, με πολύ μεγάλες πιθανότητες, εφόσον προκριθεί, να στεφθεί Ολυμπιονίκης. Η προσπάθειά του, εκτός από κόπο, χρειάζεται και την οικονομική ενίσχυση, ιδίως τη δική μας! Αξίζει να αναφερθεί ότι η οργανωτική επιτροπή εξεπλάγη ευχάριστα όταν διαπίστωσε τη μαζική συμμετοχή των κλασικών και παραδοσιακών σκαφών, οι ιδιοκτήτες των οποίων με μεγάλη ευχαρίστηση δήλωσαν συμμετοχή σε έναν μικρό -από απόψεως αποστάσεως και

χρόνου- αγώνα, αλλά με τόσο μεγάλη σημασία και συμβολισμό για την ιστιοπλοΐα! Τα σκάφη τύπου Dragon από τότε που έπαψαν να είναι ολυμπιακή κλάση εξαφανίστηκαν από την Ελλάδα, ενώ στον υπόλοιπο κόσμο και ιδίως στην Ευρώπη ζουν και βασιλεύουν! Το 2010 είχαν μετρηθεί παγκοσμίως πάνω από 1.400! Την κλάση στην Ελλάδα αναβίωσε ο ΝΟΕ, με πρωτοβουλία του μέλους του, Αντώνη Νικολάρα, ο οποίος είναι και ο πρόεδρος της Ελληνικής Κλάσεως Dragon. Έτσι, τα υπέροχα αυτά σκαριά σιγά-σιγά αυξάνονται και εδώ και, αισίως, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα φθάσουν σε διψήφιο νούμερο! Εντύπωση έκανε σε όλους η απλότητα, η μετριοφροσύνη και το ήθος όλων των Ολυμπιονικών που παρέστησαν στις εκδηλώσεις. Πολλοί ιστιοπλόοι τούς συναντούν αρκετά συχνά τόσο στη θάλασσα όσο και στα διάφορα στέκια του Τουρκολίμανου. Όλοι τους αναγνωρίζουν και ευχαριστούν τους Έλληνες και την πατρίδα για την αγάπη και τις τιμές που τους έδωσαν (σε άλλους περισσότερες, σε άλλους λιγότερες) και όλοι τους θα ήθελαν να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για το καλό της ιστιοπλοΐας. ΕΜΕΙΣ δεν θα πρέπει να τους ξεχάσουμε και σε κάθε ευκαιρία θα πρέπει να τους έχουμε δίπλα μας και πάντα να αναγνωρίζουμε πως με τις προσπάθειές τους σήκωσαν την Ελλάδα και τα αγωνιστικά ιστιοπλοϊκά δρώμενα ψηλά! Τα παιδιά μας αυτούς πρέπει να έχουν πρότυπα, αυτούς πρέπει να προσπαθήσουν να μιμηθούν, όχι για να μας φέρουν μόνο κάποιο μετάλλιο, αλλά για να μάθουν ότι τίποτα στη ζωή δεν έρχεται χωρίς κόπο, προσπάθεια, υπομονή και επιμονή! Το Δ.Σ., μέσα από τις στήλες του «ΑΕΛΛω», θα ήθελε να ευχαριστήσει όλους αυτούς μέλη, προσωπικό, προπονητές, αθλητές- που με κάθε τρόπο συνέβαλαν στην επιτυχία αυτών των εκδηλώσεων. Όλοι τους απέδειξαν για ακόμη μία φορά την αγάπη τους για τον όμιλο και ότι με τη συνεργασία μπορούμε να πετύχουμε κάθε στόχο και σκοπό. Για να μην αδικηθεί κάποιος, δεν θα αναφέρουμε ονομαστικά κανέναν, αλλά διαβεβαιώνουμε τα μέλη μας ότι σε όποιον ζητήθηκε να προσφέρει, αυτός το έκανε με μεγάλη του χαρά και προθυμία! Ιούλιος 2011

Και για να θυμηθούμε λίγο τα παλιά! Στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 1896, είχαν προγραμματισθεί «Ναυτικοί Αγώνες», οι οποίοι θα άρχιζαν την 1η Απριλίου στον όρμο Φαλήρου. Αλλά, λόγω ισχυρής θαλασσοταραχής (ισχυροί νοτιάδες), οι αγώνες ματαιώθηκαν, προς μεγάλη απογοήτευση του πλήθους των Αθηναίων που είχε συγκεντρωθεί για να τους παρακολουθήσει. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα των ιστιοπλοϊκών αγώνων δεν έχουν διασωθεί. Γεγονός, όμως, από μαρτυρίες που υπάρχουν είναι ότι οι Έλληνες προσδοκούσαν με μεγάλη ανυπομονησία τη διεξαγωγή τους, δεδομένου ότι οι αναμετρήσεις εις τη θάλασσα ήταν ανέκαθεν μέσα στην ιδιοσυγκρασία της φυλής μας και, στην πρόσφατη ανεξαρτησία της Ελλάδος, μεγάλη συμβολή είχε ο ναυτικός αγώνας των Ελλήνων.

Συνέντευξις του Βασιλέως στον Kωνσταντίνο I. Παπαμιχαλάκη

Έχουν περάσει 50 χρόνια από την κατάκτηση του πρώτου Χρυσού Ολυμπιακού Μεταλλίου στην Ιστιοπλοΐα (σε οποιοδήποτε άθλημα, από το Χρυσό του Κωνστ. Τσικλιτήρα στους Ολυμπιακούς της Στοκχόλμης, το 1912) από εσάς και το πλήρωμά σας. Πώς αισθάνεσθε, αναπολώντας εκείνη την εποχή; Συγκίνηση, υπερηφάνεια και το αίσθημα ότι προσφέραμε μια σημαντική υπηρεσία στο Έθνος.

Ενθυμείστε κάποιο χαρακτηριστικό συμβάν κατά τη διάρκεια των Αγώνων που να περιγράφει και τον βαθμό δυσκολίας επίτευξης του στόχου; Ο βαθμός δυσκολίας δεν περιγράφεται με ένα συγκεκριμένο συμβάν. Ο καθημερινός αγώνας και η προσήλωση, όμως, χαράζουν τον αθλητή και μετά το πέρας των Αγώνων.

Η ενασχόλησή σας με το άθλημα ξεκίνησε το 1956 και καταφέρατε μέσα σε τέσσερα χρόνια να φθάσετε στο κορυφαίο επίπεδο. Σε αυτό τι ρόλο διαδραμάτισε ο πατέρας σας, βασιλεύς Παύλος, που ήταν και αυτός δεινός ιστιοπλόος; Δεν υπήρξε συγκεκριμένη ημερομηνία. Η ιδέα της ιστιοπλοΐας μού άρεσε από την πρώτη 16

ΑΕΛΛΩ

μου επαφή με το άθλημα, όταν ο πατέρας μου με πήγε σε έναν αγώνα στην Αλεξάνδρεια, τον καιρό που βρισκόμασταν ακόμα στην εξορία, όταν ήμουν ακόμα 3-4 ετών.

Πείτε μας τι σας φέρνει στο μυαλό ο Βασιλικός Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος εκείνης της εποχής, πώς ήταν οι εγκαταστάσεις του και πώς έχει βοηθήσει ουσιαστικά εσάς, αλλά και τη διάδοση του αθλήματος στη χώρα; Ο Βασιλικός Ναυτικός Όμιλος τότε και ο σημερινός Όμιλος έπαιζε και συνεχίζει να διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διάδοση του αθλήματος και στην υποστήριξη των νέων αθλητών.

Πώς βλέπετε την ιστιοπλοΐα σήμερα; Έχει αλλάξει κατά πολύ το άθλημα; Kαι τι έχετε να συμβουλέψετε τους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με αυτό; Η χώρα μας έχει πολλούς, καλούς νέους αθλητές, που πλαισιώνονται από τους παλιούς, οι οποίοι αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση. Οι αγώνες σήμερα είναι το ίδιο δύσκολοι. Για να φτάσει ο νέος ιστιοπλόος σε διεθνές επίπεδο, χρειάζεται αφοσίωση, σκληρή προπόνηση και πολλή υπομονή.

ημερολόγιο γέφυρας

ΑΕΛΛΩ

«Όχι»

στον αφελληνισμό της ναυτιλίας μας

Με την ευκαιρία της βραβεύσεώς του από το Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Τεχνολογίας ως «πανάξιος συνεχιστής της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας», ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος έκρουσε για ακόμη μία φορά τον κώδωνα του κινδύνου για τη χαμηλή προσέλκυση των νέων της Ελλάδος στο ναυτικό επάγγελμα. Του Θεμιστοκλή Λεμπεσόπουλου, Μέλους ΝΟΕ

ε εκδήλωση που διοργανώθηκε προς 2009 έφτασε τα 18 δισ. ευρώ καθαρά, «κανείς όμως δεν το παίρνει είδηση», όπως τιμήν του, ο καπετάν Παναγιώτης Τσάχαρακτηριστικά είπε. κος, γνωστός για το βαρυσήμαντο Αναφερόμενος στον τομέα της ελληνιέργο του στη διάδοση του ελληνικού πνεύκής ναυπηγικής βιομηχανίας, ο καπετάν ματος ανά τον κόσμο, συγκέντρωσε την Τσάκος επεσήμανε μεταξύ άλλων: «Στην προσοχή όλων των παρευρισκομένων, μιΕλλάδα, δυστυχώς, δεν παράγουμε πλέον λώντας με το ασίγαστο πάθος που τον διαπλοία. Εάν όμως δεν παράγουμε και τίποτα κρίνει και τη μεγάλη του αγάπη για τη από τα τεχνικά εργαλεία των πλοίων, τότε ναυτική κουλτούρα, για την κατάσταση της θα ξεχάσουμε ακόμη και τον χειρισμό ελληνικής ναυτιλίας. «Σε δύο παράγοντες τους». Και πρόσθεσε: «Πώς γίνεται να είστηρίχτηκε η ελληνική ναυτιλία», είπε μεμαστε πρώτοι σε ποσότητα και σε ποιότητα ταξύ άλλων. «Στον Έλληνα ναυτικό και στη ναυτιλία και να δεστον Έλληνα πλοιοκτήτη - καραβοκύρη. «Κι ας μην μπορούμε χόμαστε να είμαστε τελευταίοι σε όλους τους Αν δεν συνεχίσουμε να ανανεώνουμε τη ναυτι- να ξανακατασκευάσουμε άλλους τομείς; Πώς δυνατόν εμείς που λία μας με έμψυχο δυολόκληρη την τριήρη, είναι απολαμβάνουμε τους ναμικό, με νέους στους ας κατασκευάσουμε καρπούς των προηγουοποίους εμείς οφείμένων γενεών, των γολουμε να μεταδίδουμε τουλάχιστον νιών μας, να αφήνουμε το δικό μας πάθος και την οικονομία της τη δική μας αγάπη, τότε τα κουπιά της χώρας σε αυτή την καη ναυτιλία μας θα ή τα ιστία της» τάσταση; Στο Πέραμα, αφελληνιστεί», τόνισε τα ναυπηγεία μας να ο μεγάλος Έλληνας καπουλιούνται για ένα ευρώ και να μη βρίπετάνιος, συνεχίζοντας: «Μπορεί τα ελλησκουν αγοραστή; Τι άλλο έχουμε χάσει νόκτητα πλοία να εξακολουθήσουν να παρά τη θέλησή μας; Ας ψαχτούμε». πλέουν για πολλές γενεές μεταξύ ΚαρδαΚλείνοντας με μια ευχή-προτροπή, ο μύλων και Μοντεβιδέο, εάν όμως στα καπετάν Παναγιώτης Τσάκος είπε: «Ας ξαπλοία είναι ξένοι, τότε θα κοπεί ο συνδετιναενώσουμε τις προσπάθειές μας, ώστε κός κρίκος με τον εθνικό κορμό». κι ας μην μπορούμε να ξανακατασκευάΕπικαλούμενος τους αριθμούς, για να σουμε ολόκληρη την τριήρη- να καταυπενθυμίσει στους «έχοντες ασθενή σκευάσουμε τουλάχιστον τα κουπιά της ή μνήμη» τι εστί ελληνική ναυτιλία για την οιτα ιστία της. Ελάτε να ξαναγαπήσουμε τη κονομία αυτής της χώρας, ο καπετάν Τσάθάλασσα και τη ναυτιλία». κος επεσήμανε ότι το ναυτιλιακό συνάλλαγμα που εισήλθε στη χώρα μας το Πηγή: Περιοδικό «Εφοπλιστής» Ιούλιος 2011

τέχνη

Γριά της Άνδρου

ΑΕΛΛΩ

Θαλασσινές ψηφίδες μνήμης

Απεικονίζοντας μαγευτικά «Ναυτικά θέματα» και προσωπικά βιώματα με την τέχνη του ψηφιδωτού, ο Αντώνης Ρίζος συναρμολογεί μικρά ποικιλόχρωμα κομμάτια-ψηφίδες από φυσικά γήινα υλικά και δίνει ζωή σε γοργόνες, δελφίνια, θαλασσινές θεότητες, ιστορικά μνημεία, αρχαία ψηφιδωτά, φάρους, βάρκες και πολλά άλλα. Του Bασιλείου Γιαννακάκου, Υποναύαρχου Π.Ν. (ε.τ.), Γενικού έφορου ΝΟΕ

έννημα θρέμμα της Κύθνου, ο Αντώνης Ρίζος, αφού φοίτησε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, υπηρέτησε στο Πολεμικό μας Ναυτικό επί 35 χρόνια, έχοντας περισσότερα από αυτά στη θάλασσα. Όταν αποστρατεύθηκε, το 1994, παρά τις σπουδές και την εξειδίκευσή του στον τομέα των Ναυτικών Τηλεπικοινωνιών, αποφάσισε να ακολουθήσει την καλλιτεχνική του φύση και τις ανησυχίες του στα εικαστικά. Έτσι λοιπόν, για ακόμη μία φορά στη ζωή του, κάθισε στα θρανία για δύο χρόνια, στο Κέντρο Γραμμάτων και Τεχνών «Άποψη» της Δήμητρας Τσούχλου, όπου και σπούδασε την τέχνη του ψηφιδωτού κοντά στους δασκάλους του, Νικόλα Τόλη και Μάτω Ιωαννίδου. «Πάντα ήμουν λάτρης της τέχνης. Ζωγράφιζα από παιδί. Εξάλλου, κάτι δεν πρέπει να μου είχε χαρίσει και ο Θεός; Στις σχολές αυτές, οι “ειδικοί” σε κατευθύνουν και βάζουν σε παραγωγική τάξη και παιδεία τις ικανότητές σου, δίνοντάς σου γερές βάσεις. Την περίοδο της φοιτήσεώς μου στην “Άποψη” αλλά και μετά, ταξίδευα συχνά στο Λονδίνο για να βλέπω τον γιο μου που σπούδαζε και έτσι είχα την ευκαιρία να γυρίζω σε αξιόλογα βιβλιοπωλεία, όπου προμηθεύτηκα πολύ ενδιαφέρουσα και εξειδικευμένη βιβλιογραφία για τα ψηφιδωτά. Από εκεί, πιστεύω πως πήρα ακόμη ένα 30% των γνώσεων, γιατί το υπόλοιπο που απέκτησα προέρχεται από τη συνεχή ενασχόληση, τη σκληρή δουλειά και την

εμπειρία που μου έδωσαν όλα αυτά», λέει ο ψηφοθέτης και συνεχίζει: «Αυτό που κέντρισε το ενδιαφέρον μου και στράφηκα προς τα ψηφιδωτά είναι το ότι πρόκειται για μία αρχαία ελληνική τέχνη που ξεκίνησαν οι πρόγονοί μας 4.000-5.000 χρόνια π.Χ. Για την Ιστορία, να προσθέσω ότι, κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, οι Ρωμαίοι διδάχθηκαν

και υιοθέτησαν τα μυστικά της τέχνης αυτής από τους Έλληνες και έτσι το ψηφιδωτό συνέχισε να μεγαλουργεί. Στο απόγειό του έφτασε κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπου, εκτός από τα δάπεδα, τα ψηφιδωτά μπαίνουν στις εκκλησίες, όπου γεννιούνται τα επιτοίχια ψηφιδωτά, καθώς και τα φορητά (αναθήματα), ενώ στην

Ευρώπη Ιούλιος 2011

Καλλιρόη της Κύθνου

τέχνη εδραιώνονται δυναμικά το χρωματιστό γυαλί (σμάλτα), οι πολύτιμοι λίθοι και οι χρυσές ψηφίδες. Δυστυχώς για τους Έλληνες, ακολουθούν 400 χρόνια σκλαβιάς και σκοταδισμού, με αποτέλεσμα η τέχνη του ψηφιδωτού να ανασχεθεί δραστικά στην Ελλάδα -σχεδόν να πεθάνει θα έλεγα- και έτσι η δραστηριότητα γύρω από αυτήν την όμορφη τέχνη να «περάσει» σε άλλα κέντρα, κυρίως στην Ιταλία. Βεβαίως τώρα, η τέχνη του ψηφιδωτού έχει εντατικότερα δραστηριοποιηθεί πάλι στη χώρα μας, όμως πιστεύω πως δεν κατέχει την υψηλή θέση που θα ήθελαν η ιστορία της και η ελληνικότητά της».

Νέα έργα και πρωτοποριακές τεχνικές Στα 15 χρόνια της ενασχολήσεώς του με την τέχνη του ψηφιδωτού, ο Αντώνης Ρίζος έχει ψηφοθετήσει περισσότερα από 180 ψηφιδωτά. Οι δημιουργίες του εμπεριέ22

ΑΕΛΛΩ

χουν κλασική τεχνική (άμεση - έμμεση ψηφοθέτηση), καθώς και τεχνικές ιδίας ανησυχίας, όπως διαφανή και τρισδιάστατα ψηφιδωτά, «με παγκόσμια πρωτιά τεχνοτροπίας πάνω σε αυτά», όπως αναφέρει ο ίδιος ο καλλιτέχνης. Παρουσίασε την πρώτη του έκθεση το ’95 και έκτοτε έχει κάνει 16 ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, προχωρώντας παράλληλα σε εικαστικές παρεμβάσεις σε χώρους, με θέμα το ψηφιδωτό. Οι ατομικές εκθέσεις του παρουσιάζουν πάντα περισσότερα από 30 έργα καθώς, όπως υποστηρίζει, «το θεωρώ ασέβεια να καλέσω τον κόσμο όπου, αυτοί που θα με τιμήσουν, θα δουν λιγότερα έργα και συνεπώς υποδεέστερο όγκο/ποικιλία εργασίας, πονημάτων, θεμάτων και τεχνοτροπιών. Κάθε έκθεση έχει την ίδια αγωνία και ανησυχία, σαν να ξεκινάς από την αρχή. Παρουσιάζω πάντα καινούργια έργα και μαζί με τις κλασικές έχω και πρωτοποριακές τεχνοτροπίες, πάντα αποδεκτές, όπως φαίνεται από την ανταπόκριση του ημε-

ρήσιου Τύπου, των επισκεπτών, αλλά και τα γραπτά σχόλιά τους».

Η φιλοσοφία της τέχνης Ποιος είναι ο ορισμός της τέχνης για έναν καλλιτέχνη; «Το φυσικό περιβάλλον μας είναι όλο μια τέχνη. Τέχνη σημαίνει αυτό που κάνεις να είναι καλαίσθητο, λειτουργικό, όμορφο, τρυφερό και αυτό επιτυγχάνεται μόνο αν λειτουργείς με τη φιλοσοφία αυτή. Το ίδιο κάνει η φύση όταν μας “βάζει να τη θαυμάζουμε, είτε βλέποντας τα τοπία της, είτε τα στοιχεία της, είτε τα όντα της θάλασσας. Τέχνη είναι η πεμπτουσία της ζωής. Κάτω από αυτήν τη φιλοσοφία θέλω να προσπαθώ πάντα για το καλύτερο». Διόλου τυχαίο, αν αναλογιστεί κανείς ότι στην τελευταία έκθεση του Αντώνη Ρίζου, τον Νοέμβριο του 2009 στο πολιτιστικό κέντρο «Φλοίσβος» του δήμου Παλαιού Φαλήρου με 38 ψηφιδωτά, η επιτυχία ξεπέρασε το 90%.

Από το «καταφύγιό» του στην Κύθνο, με θέα το απέραντο γαλάζιο, προσανατολισμένο πάνω στον Γραίγο, ο Αντώνης Ρίζος αντλεί έμπνευση και αστείρευτη θεματολογία από τη θάλασσα για τα «Ναυτικά θέματά» του.

«Τα έργα μου και το πέλαγος» Από το «καταφύγιό» του στην Κύθνο, με θέα το απέραντο γαλάζιο, σε έναν γκρεμό που κατεβαίνει με 35 μοίρες γωνία προς την αφρισμένη θάλασσα, προσανατολισμένο πάνω στον Γραίγο, ο Αντώνης Ρίζος αντλεί έμπνευση και αστείρευτη θεματολογία για «Ναυτικά Θέματα» από τη θάλασσα. Όπως χαρακτηριστικά λέει και ο ίδιος, «τα έργα μου και το πέλαγος… Όταν δουλεύω, νιώθω στην κυριολεξία χαμένος. Δεν θέλω να σκέφτομαι τίποτα και να ξεφεύγω. Είμαι μέσα στο έργο μου και ταξιδεύω μαζί του. Πολλές φορές με βασανίζει και στον ύπνο μου! Αυτό είναι κάτι που θεωρώ μεγάλο στοιχείο δύναμης και που η Κύθνος μού το προσφέρει απλόχερα, έχω δηλαδή τα απαραίτητα για να διαλέγομαι και να τα βάζω με τα στοιχεία και τα στοιχειά της θάλασσας, βγάζοντας στο καβαλέτο βιώματα με εργαλείο τις ψηφίδες μου». Κατά την περίοδο προετοιμασίας για έκθεση, ο Κυθνιώτης καλλιτέχνης δουλεύει γύρω στις 16 ώρες την ημέρα, με πειθαρχία, μεγάλη ακρίβεια και σεβασμό στους κανόνες της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Και όλα αυτά σε συνδυασμό με μεγάλη αγάπη και υπομονή, αλλιώς, όπως λέει και ο ίδιος, τα έργα σου δεν θα αρέσουν. «Πoτέ δεν αποκλίνει το μυαλό μου από τον απαράβατο όρο του ψηφιδωτού, ότι αυτό είναι μια παράσταση που αποτελείται αποκλειστικά από γήινα υλικά, όπως αυτά υπάρχουν στη φύση, δηλαδή Ιούλιος 2011

μάρμαρο, πέτρες, σμάλτα, οπτή γη, μέταλλα, γυαλί, πορσελάνες, όστρακα, βότσαλα, πολύτιμοι λίθοι, χωρίς κανένα από αυτά να βάφεται εκ των υστέρων». Οι ώρες της ανάπαυλας βρίσκουν τον Αντώνη Ρίζο στο σαλόνι του σπιτιού του, μπροστά σε ένα από τα πιο αγαπημένα του έργα. Μια γοργόνα, την αδελφή του Μεγαλέξανδρου, φτιαγμένη κατά 70% από αμέθυστο, πάνω σε ένα μπρούτζινο φινιστρίνι 95x80 εκ. από διαλυμένο πλοίο του 1900. «Την έχω τοποθετήσει πάνω σε 4 παλαιά ακροκέραμα σαν τραπεζάκι, για να μας κάνει παρέα κάθε μέρα και να ρωτάει διαρκώς… Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω ότι πολύ αγάπησα και το έργο

Φάρος στο Ρέθεμνος & Φραγκοκάστελο

μου “ΑΕΛΛω ΙΙ”, που ταξιδεύει αγέρωχα με πλήρη ιστιοφορία, με δύναμη γύρω στα 4, και το οποίο μου πήρε σχεδόν δύο μήνες να το περατώσω, για να πάρει τη θέση του μπροστά στους καναπέδες του σαλονιού του ΝΟΕ. Έμπνευση που έχει να κάνει με το πρώτο σκάφος, δηλαδή το σκάφος του ιδρυτού του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος». Η σχέση του με τη θάλασσα; «Γεννήθηκα στη θάλασσα, πήγα σχολείο κοντά στη θάλασσα, είχα μια συναρπαστική καριέρα γεμάτη από θάλασσα και όταν τελικά έπιασα στεριά, έχτισα το σπίτι μου στην Κύθνο, δίπλα στη θάλασσα! Πιο πολύ δεν γίνεται». 23

ΑΕΛΛΩ

Το χρονικό

της ιδρύσεως

τουNOE

Σύντομο χρονικό της ιδρύσεως του ΝΟΕ και η συμβολή του εις την ανάπτυξιν της ιστιοπλοΐας και της περιοχής του Μικρολίμανου. Του Θεμιστοκλή Λεμπεσόπουλου, Μέλους ΝΟΕ

ταν απεφασίσθη η αγορά του λόφου Κουμουνδούρου αντί του ποσού των 1.750.000 δραχμών, άρχισαν στις 27/4/1934 και οι ενέργειες αξιοποιήσεως του λιμενίσκου Μουνιχίας. Εστάλη κατ’ αρχάς έγγραφο στην Υδρογραφικήν Υπηρεσία για εκβάθυνση του λιμενίσκου και λιμενοποιήσεως του όρμου Μουνιχίας και στις 11/5/1934 αποφασίζεται να μπουν βά-

Ιούλιος 2011

σεις από μπετόν στις ξέρες «Μυρμήγκια», για να τοποθετηθεί φάρος από το υπουργείο Ναυτικών. Στις 24/5/1934, αποφασίζεται η ανέγερσις Εντευκτηρίου του Ομίλου και έτσι αρχίζει ένας οικοδομικός οργασμός στην περιοχή. Κατεδαφίζεται το παλαιό κτίσμα, διαμορφώνεται ο χώρος, ανεγείρεται καινούργιο κτίριο και, αφού μεταφέρονται πέτρες από τη νήσο «Στα25

λίς» (Κουμουνδούρου), κατασκευάζεται μόλος για την προστασία του λιμένος. Έτσι δημιουργούνται καινούργιες θέσεις ελλιμενισμού ιστιοφόρων σκαφών μελών του Ομίλου, αλλά και άλλων. Βλέπουμε τελικά να δημιουργείται ένας ασφαλής λιμένας διά τους επαγγελματίες ψαράδες, ανοίγουν θέσεις εργασίας διά τους μόνιμους κατοίκους, δημιουργούνται τα πρώτα καρνάγια (του μπαρμπαΔημοσθένη και του μαστρο-Γιώργη), όπου βγάζουν τα μικρά σκάφη στη στεριά διά διαφόρους λόγους εργασίας, όπως έβγαζαν τις τριήρεις προ χιλιάδων ετών. Στη περιοχή του Νέου Φαλήρου, που έχει καθιερωθεί πλέον ως ο χώρος για τα μπάνια των Αθηναίων, κατέβηκε και ο «ηλεκτρικός» και έχει κτιστεί ξενοδοχείο και θέατρο. Ο ΝΟΕ αρχίζει να τραβάει τον κόσμο προς το Τουρκολίμανο, ανοίγουν οι πρώτες ταβέρνες («Παπαντώνη», «Κυρά Δήμητρα» και «Κανάρης»), που σερβίρουν την ξακουστή μαρίδα Φαλήρου. Αρχίζουν οι πρώτοι αγώνες με επαγγελματικά σκάφη, που διοργανώνει ο δήμαρχος Αθηναίων Κοτζιάς, με χρηματικά έπαθλα (2.000 δρχ. για τον πρώτο, 1.000 δρχ. για τον 26

ΑΕΛΛΩ

Άλλαξε εμφάνιση, τρόπο λειτουργίας, αλλά εξακολουθεί να τηρεί τις παραδόσεις και να ενδιαφέρεται, αλλά και να αγωνίζεται για τον αθλητισμό και ιδιαιτέρως για την ιστιοπλοΐα.

δεύτερο και 500 δρχ. για τον τρίτο). Σε συνεργασία με την Ελληνική Θαλασσία Ένωση (ΕΘΕ), γίνονται αγώνες με τα σκάφη του Ομίλου στις διαδρομές Φάληρο - Σπέτσες και Φάληρο - Σύρος. Δημιουργείται η δυνατότητα ατέλειας σκαφών, δηλαδή να έρχονται σκάφη από το εξωτερικό, να τρέχουν σε αγώνες και να επανεξάγονται χωρίς να πληρώνουν δασμούς. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται οι πρώτοι διεθνείς αγώνες με σκάφη τύπου Star. Έχει πλέον αρχίσει να πνέει ούριος άνεμος στην ιστιοπλοΐα, με την αγορά σκαφών τύπου Star τόσον από τον Όμιλο όσο και από ιδιώτες. Αρχίζουν έτσι να κατεβαίνουν στον Όμιλο όλο και περισσότεροι Αθηναίοι, γεγονός που απαιτεί μεγαλύτερη ανάπτυξη της περιοχής. Έτσι, ανοίγει το πρώτο πρατήριο πετρελαίου και βενζίνης διά τα ελλιμενιζόμενα σκάφη. Στις 22/2/1936, ο ΝΟΕ αναλαμβάνει από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ) την πλήρη διαχείριση του λιμένος Μουνιχίας. Η δημιουργία, πλέον, αρκετών ιστιοπλοϊκών ομίλων είναι γεγονός και αναφύεται η ανάγκη ιδρύσεως ανεξάρτη-

της Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, που μέχρι τότε υπήγετο στην ΕΘΕ και στην Κολυμβητική Ομοσπονδία. Ιδρύεται, λοιπόν, με επικεφαλής τον ΝΟΕ η Ελληνική Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία (ΕΙΟ), όπως και το Ελληνικό Κέντρο Ιστιοπλοΐας Πειραιώς (ΕΚΙΠ). Ο ΝΟΕ βοηθά άλλους νέους ομίλους και ο λιμένας Μουνιχίας είναι πλέον το κέντρο της ιστιοπλοΐας. Ο ΝΟΕ, πλέον, έχει αποκτήσει μεγάλη αίγλη και πολλά μέλη συχνάζουν στα εντευκτήρια ή φέρνουν τις θαλαμηγούς τους στο λιμάνι. Έτσι δημιουργείται ένας πυρήνας εργασίας από νέα παιδιά, τόσο από την Αθήνα όσο και από κατοίκους της περιοχής του Μικρολίμανου. Ο ΝΟΕ βοηθά αποφασιστικά τα υπουργεία Οικονομικών, Τουρισμού, δίνοντας λύσεις σε χρόνια θέματα που ταλαιπωρούν τόσο τους επαγγελματίες όσο και τους ιδιώτες κατόχους σκαφών, μικρών ή και μεγάλων. Πολλοί όμιλοι του εξωτερικού απευθύνονται στον Όμιλο διά πληροφορίες ναυτικής φύσεως και πολλοί αδελφοποιούνται με αμοιβαίες χρήσεις των ομίλων. Ο Όμιλος συμβάλλει με την πείρα του σε πολλά Ιούλιος 2011

νομοσχέδια σε διαφόρους κλάδους, που αφορούν στον θαλάσσιο τουρισμό. Το Μικρολίμανο γίνεται χώρος συναντήσεως αξιόλογων ανθρώπων, ιδιαίτερα στον ΝΟΕ, και με την παρουσία της βασιλικής οικογένειας, στις παντός είδους εκδηλώσεις, αλλά και στους ιστιοπλοϊκούς αγώνες που γίνονται.

ετσι φτασαμε στη σημερινη εποχη Τα χρόνια πέρασαν, ο Όμιλός μας ιδρύθηκε ως Ναυτικός Όμιλος Αθηνών (ΝΟΑ), εν συνεχεία έγινε Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος (ΝΟΕ), αργότερα Βασιλικός Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος (ΒΝΟΕ)

και πάλι ΝΟΕ. Ο λιμένας Μουνιχίας έγινε Τουρκολίμανο και αργότερα Μικρολίμανο. Το υπουργείο Ναυτικών κατηργήθη. Άλλαξε το πολίτευμα. Οι δραχμές έγιναν ευρώ. Όμως, παρά τις αλλαγές και το πέρασμα του χρόνου, ο ΝΟΕ υπάρχει στον λιμένα της Μουνιχίας (ή Μικρολίμανο), έχει επαφές με όποια υπηρεσία απαιτηθεί, συναλλάσσεται με ευρώ, ο βασιλεύς (και η οικογένειά του) εξακολουθεί να έρχεται εκεί όπου έμαθε ιστιοπλοΐα, ώστε μετέπειτα να γίνει Χρυσός Ολυμπιονίκης. Άλλαξε εμφάνιση, τρόπο λειτουργίας, αλλά εξακολουθεί να τηρεί τις παραδόσεις και να ενδιαφέρεται, αλλά και να αγωνίζεται για τον αθλητισμό και ιδιαιτέρως για την ιστιοπλοΐα. Εν κατακλείδι, όλοι αναγνωρίζουν την προσφορά του ΝΟΕ τόσο στην ιστιοπλοΐα όσο και στην ανάπτυξη της περιοχής. Όσον αφορά, δε, εις την φυσική του ομορφιά, δικαίως θεωρείται το καλύτερο... μπαλκόνι, τουλάχιστον της Ελλάδος. 27

Γεωργίου Εμμανουήλ Χαραμή Καθηγητού Πανεπιστημίου, Γενικού Γραμματέως ΝΟΕ

Αναδημοσίευσις εκ των «Λακωνικών Σπουδών» , τόμος ΙΘ’ (2010), σελ. 409-428. 28

ΑΕΛΛΩ

ΕΥΡΥΒΙΑΔΗΣ:

«ΜΕΝΟΜΕΝ» (ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ) Εισαγωγή Η εργασία αυτή σκοπεί εις την αποκατάσταση της ιστορικής αληθείας, ως προς το ποιος ήταν ο αναμφισβήτητος αρχηγός των Ελλήνων στη Σαλαμίνα, και εμμέσως σκιαγραφεί τους χαρακτήρες, αφενός του σεμνού και λιτού Σπαρτιάτη και αφετέρου του διαρκώς «ελισσομένου» Αθηναίου. Όλοι οι ιστορικοί παραδέχονται ότι η Ναυμαχία της Σαλαμίνος, τον 5ο π.Χ. αιώνα, έσωσε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, όπως η Ναυμαχία της Ναυπάκτου, τον 16ο μ.Χ. αιώνα, έσωσε τον χριστιανισμό. Η Ναυμαχία της Σαλαμίνος, όμως, διεξήχθη μέσα σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο συγκινη-

σιακό πλαίσιο. Οι σκηνές που έβλεπαν από κοντά τα γυναικόπαιδα και οι γέροντες της Αθήνας από την παραλία της Σαλαμίνος, όπου είχαν καταφύγει, πρέπει να είναι από τις πλέον συγκινητικές στην ιστορία της ανθρωπότητος. Με την αγωνία του θανάτου στο βλέμμα και στην ψυχή τους, παρακολουθούσαν την τρομερή σύγκρουση των δύο στόλων. Την ίδια αγωνία είχαν οι κάτοικοι της Αιγίνης και των Μεγάρων, μόνο που εκείνοι δεν είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθούν την ναυμαχία. Εγνώριζαν, όμως, ότι σε περίπτωση νίκης των Περσών, η καταστροφή των πόλεών τους θα ήταν θέμα ωρών. Οι κάτοικοι της Πελοποννήσου πρέπει να ένιωθαν

κάπως καλύτερα με τον ελληνικό στρατό στον Ισθμό. Οι κάτοικοι των πόλεων που είχαν ήδη κατακτηθή θα έτρεφαν μια μικρή ελπίδα για τη νίκη των ελληνικών πλοίων και την πιθανή απελευθέρωσή τους από τον μηδικό ζυγό. Και πόσο μεγάλη, πόσο απερίγραπτη θα ήταν η χαρά όλων μετά τη νίκη. Ο Λόρδος Βύρων (Δον Χουάν, ΙΙΙ, 86, «Ο Ελληνικός Ύμνος») κατάφερε σε λίγους στίχους να αποδώση τέλεια την εικόνα της ναυμαχίας: «Στην κορφή του βράχου, στην θυγατέρα όλων των θαλασσών, στη Σαλαμίνα, αντικρυστά, κάθεται ένας βασιλιάς. Τα πάντα είναι δικά του, οι μαχητές, οι στόλοι του, στα πόδια του, μπροστά του. Μόλις χαράζει, η μέρα τους μετράει. Μα σαν ο ήλιος βασιλεύει, το ερώτημα “που πήγαν άραγε” τον τυραννάει».

1. Κακεντρεχής Υποκειμενικότης Έναυσμα για την εργασία αυτή απετέλεσε το ακόλουθο κείμενο της σελίδος 480 του Η’ τόμου του Νεωτέρου Εγκυκλοπαιδικού Λεξικού «ΗΛΙΟΣ»: «Ευρυβιάδης ο Ευρυκλείδου, Σπαρτιάτης Ναύαρχος (5ος αιώνας π.Χ.). Μολονότι ούτε βασιλεύς ήτο ούτε εκ βασιλικού γένους, η Σπάρτη ανέθεσε εις αυτόν κατά την εισβολήν του Ξέρξου (480 π.Χ.) την αρχηγίαν του Σπαρτιατικού στόλου. Αν και ο Σπαρτιατικός στόλος απετελείτο μόνο εκ 10 τριήρεων εις το Αρτεμίσιον και 16 εις την Σαλαμίνα, εις τον Ευρυβιάδη ανετέθη το αξίωμα του αρχιναυάρχου όλων των ελληνικών ναυτικών δυνάμεων. Ασθενούς χαρακτήρος και περιωρισμένης αντιλήψεως παρεσύρετο ότι δε υπό του πείσμονος Αδειμάντου Ναυάρχου των Κορινθίων. Δια να παραμείνη και να ναυμαχήση εις το Αρτεμίσιον εδωροδοκήθη υπό του Θεμιστοκλέους αντί 5 ταλάντων (και ο Αδείμαντος αντί 3 άλλων) εκ των 30 ταλάντων που προσέφερον οι Ευβοείς εις τον Αθηναίον Ναύαρχον. Ως ελέγετο κατά το πολεμικόν συμβούλιον προ της Ναυμαχίας της Σαλαμίνος υψώσας την ράβδον του, δια να κτυπήση τον Θεμιστοκλή επιμένοντα να μείνη εκεί ο ελληνικός στόλος και να πολεμήση τον περσικόν, ήκουσε την παροιμιώδη απάντησιν “Πάταξον μεν άκουσον δε”. Ιούλιος 2011

Μετά το τέλος του αγώνος εις τον Ευρυβιάδη απενεμήθη, επιμονή των Λακεδαιμονίων και των άλλων Πελοποννησίων, το αριστείον, εις δε τον Θεμιστοκλή μόνον το βραβείον “Σοφίας και δεξιότητος”». Είναι καταφανής η μεροληψία υπέρ του Θεμιστοκλή. Εάν είναι δυνατόν να πιστέψουμε ότι η Σπάρτη, της οποίας ο βασιλεύς Λεωνίδας είχε σταλεί στις Θερμοπύλες, ο αδελφός του Κλεόμβροτος εις τον Ισθμό ως αρχιστράτηγος των Ελλήνων και ο έτερος βασιλεύς Λεωτυχίδας έπρεπε να φυλάττη την Σπάρτη, δεν είχε έναν μη «ασθενούς χαρακτήρος και περιωρισμένης αντιλήψεως» ηγέτη να στείλη στην Σαλαμίνα! Η αναζήτηση σε άλλες πηγές απέδωσε περίπου τα ίδια αποτελέσματα. Εις το Επίτομον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν του Ελευθερουδάκη, σελ. 1.235, αναφέρεται : «Ευρυβιάδης, Σπαρτιάτης Ναύαρχος, αρχηγός του ελληνικού στόλου το 480 π.Χ. κατά την εις Ελλάδα εκστρατείαν του Ξέρξου». Αυτά τα ολίγα μόνο, ενώ για τον Θεμιστοκλή αφιερώνεται περισσότερον από μία πυκνογραμμένη σελίδα. Το ίδιο συμβαίνει και με όλες σχεδόν τις σύγχρονες εγκυκλοπαιδείες. Ο W. Durant εις την Παγκόσμιον Ιστορίαν του Πολιτισμού, Τόμος Β’, σελ. 250-253, εις το κεφάλαιον «Σαλαμίς» δεν αναφέρει ούτε το όνομα του Ευρυβιάδη. Επίσης, εις το Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας, του Αλ. Ραγκαβή, Εκδ. Αν. Κωνσταντινίδης 1888, Τομ. Α’, σελ. 317 αναφέρεται: «Ευρυβιάδης, υιός του Ευρυκλείδου, Σπαρτιάτης αρχηγός του ελληνικού στόλου κατά του Ξέρξου. Μετά την εν Σαλαμίνι ναυμαχίαν, εις ην ολίγον συνετέλεσεν, οι Σπαρτιάται τω απέδωκαν τα πρωτεία της ανδρείας, τα δε της φρονήσεως εις τον Θεμιστοκλήν». Σε αντίθεση με τα ανωτέρω και κυρίως για την «δωροδοκία» του Ευρυβιάδη και την «προσφοράν» των 30 ταλάντων εις τον Θεμιστοκλή, αξίζει να παρατεθή η άποψη του Ηροδότου (από την Ηροδότου Ιστορία, Βιβλίον Η’ 4 και 5, σε μετάφραση Αδ. Θεοφίλου): «Οι Έλληνες, λοιπόν, που είχαν έλθει στο Αρτεμίσιον, όταν είδαν ότι πολλά πλοία κατέβηκαν στις Αφέτες, ότι η χώρα ήταν γεμάτη στρατεύματα κι ότι τα σχέδια των βαρβάρων πετύχαιναν περισσότερο παρ’ όσο είχαν υποθέσει, φοβήθηκαν και λογάριαζαν να φύγουν από το Αρτεμίσιο στο εσωτερικό της Ελλάδος. Όταν όμως οι Ευβοείς κατάλαβαν ότι γίνονταν τέτοιες σκέψεις, παρακάλεσαν τον Ευρυβιάδη να περιμένη λίγο ακόμα, ωσότου στείλουν σε 29

Συνήθως, αν όχι πάντοτε, η επιτυχία δοξάζει τον αρχηγόν και η αποτυχία χρεώνεται εις αυτόν. Μεγάλη εξαίρεση σ’ αυτόν τον κανόνα αποτελεί η Ναυμαχία της Σαλαμίνος.

2. Αρχαίοι Ιστορικοί και η Αξιοπιστία τους

ασφαλές μέρος τα παιδιά τους και τους υπηρέτες τους. Επειδή όμως δεν τον έπεισαν, πήγαν στον στρατηγό των Αθηναίων, τον Θεμιστοκλή, και τον έπεισαν δίνοντας τριάντα τάλαντα να μείνη ο στόλος μπροστά στην Εύβοια και να ναυμαχήση. Να τι έκαμε κατόπιν ο Θεμιστοκλής για να κρατήση εκεί τους Έλληνες. Από τα τριάντα τάλαντα δίνει πέντε στον Ευρυβιάδη, λέγοντας δήθεν πως είναι από τα δικά του…Θαμπωμένοι από τα δώρα, όλοι αυτοί άλλαξαν γνώμη, έτσι που και η επιθυμία των Ευβοέων εκπληρώθηκε κι ο Θεμιστοκλής κέρδισε, χωρίς να ξέρη κανένας ότι αυτός κράτησε τα υπόλοιπα. Γιατί όλοι όσοι πήραν χρήματα πίστευαν ότι τα είχαν στείλει από την Αθήνα γι’ αυτόν τον σκοπό».

1 Κ. Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδ. Ελευθερουδάκη, Αθήναι 1925, Εκδ. 5η, Βιβλίον Τρίτον, σελ. 89.

ΑΕΛΛΩ

Εις την σύγχρονη εποχή, ο Σ. Καργάκος, εις την Ιστορίαν του της Αρχαίας Σπάρτης, Τομ. Β’, σελ. 333 κ.επ. αναφέρει: «Οι αρχαίες πηγές δεν παρέχουν άλλες πληροφορίες για τον Ευρυβιάδη. Ξέρουμε μόνο ότι ήταν γιος του Ευρυκλείδα. Ακόμη, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, ενώ δεν ήταν βασιλιάς, βρέθηκε να διοικεί τον στόλο της Σπάρτης στο Αρτεμίσιο και στη Σαλαμίνα. Τούτο μάλλον οφείλεται στο ότι ένας βασιλιάς έπρεπε να βρίσκεται απαραιτήτως στη Σπάρτη (Λεωτυχίδας Β’), ενώ ο άλλος (Λεωνίδας) μετείχε στην εκστρατεία. Για να του δοθεί η ναυαρχία, πρέπει να ήταν άνθρωπος αναγνωρισμένης αξίας. Πάντως, το επόμενο έτος, τη διεύθυνση του στόλου ανέλαβε ο Λεωτυχίδας».

Η κυριώτερη και πλέον αξιόπιστη πηγή για τους Περσικούς Πολέμους είναι ο Ηρόδοτος. Ο Ηρόδοτος ανέθεσε εις τον εαυτό του την αποστολή να είναι ο ιστορικός αυτών των πολέμων. Δυστυχώς όμως το έργον του επολεμήθη υπό πολλών. Ο Πλούταρχος εις την πραγματείαν του «Περί της Ηροδότου κακοηθείας» αγωνίζεται να αποδείξη ότι ο Ηρόδοτος έχει πέσει σε πολλά λάθη και λέγει και πολλά ψέματα. Κυρίως αγανακτεί για τα όσα ιστορεί ο Ηρόδοτος για τους Θηβαίους. Ο Ηρόδοτος ήταν σύγχρονος της Μάχης των Θερμοπυλών και της Ναυμαχίας της Σαλαμίνος. Ο Πλούταρχος ήταν Βοιωτός (Χαιρωνεύς), έζησεν 6 αιώνες μετά και προσπάθησε να αποκαταστήση την τιμήν των προγόνων του, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι αρχηγός των Θηβαίων εις τις Θερμοπύλες δεν ήταν ο Λεοντιάδης, αλλά ο Ανάξανδρος, και ότι ήταν τελείως παράλογον ο Ξέρξης να επιβάλη εκείνο το όνειδος της στίξεως εις τους φίλους του. Δυστυχώς, το γεγονός της αμφίβολης διαγωγής και της παραδόσεως των Θηβαίων είναι γεγονός ιστορικώς αναμφισβήτητον και σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί ο Πλούταρχος να θεωρηθή περισσότερον αξιόπιστος από τον πατέρα της ιστορίας. Επίσης, το περίφημον «Πάταξον μεν, άκουσον δε», το αναφερόμενον υπό του Πλουτάρχου και στην συνέχεια και υπό πολλών άλλων, δεν αναφέρεται πουθενά εις την ιστορίαν του Ηροδότου, οπότε συμπεραίνεται ότι δεν ελέχθη ποτέ. Και δεν θα μπορούσε να έχη συμβή ένα τέτοιο γεγονός γιατί η προσωπικότης του Ευρυβιάδη δεν θα το επέτρεπε. Σχετικώς, ο Παπαρρηγόπουλος1 λέει: «Αλλ’ ο Ηρόδοτος είναι πάλιν αξιοπιστότερος του Πλουτάρχου, όχι μόνον διότι, ως πλησιέστατος εις τα πράγματα και τα πρόσωπα, ηδύνατο να γνωρίζη αυτά ασφαλέστερον, αλλά και διότι η ολιγώτερον τραγική έκθεσίς του είναι καθ’ εαυτήν πιθανωτέρα. Τω όντι αφ’ όλων των περιστάσεων της συζητήσεως ταύτης εξάγεται ότι ο Ευρυβιάδης ουδεμίαν είχεν αφορμήν προσωπικής δυσαρεσκείας κατά του Θεμιστοκλέους, και εξ εναντίας μάλιστα εφαίνετο μάλλον πάντοτε αποκλίνων προς την γνώμην αυτού. Οθεν αναγκαζόμεθα, αν και με λύπην μας, να συμπεράνωμεν ότι το

πολυθρύλητον εκείνο “πάταξον μεν, άκουσον δε” δεν ερρήθη πιθανώτατα ποτέ υπό του Θεμιστοκλέους και επανερχόμεθα εις την αφήγησιν ημών, ακολουθούντες κατά γράμμα τον πατέρα της ιστορίας». Κύριο γνώρισμα του αληθινού / δυνατού ηγέτη είναι η αυτοπεποίθηση και η αταραξία / ηρεμία, και ο Ευρυβιάδης ήταν αληθινά δυνατός ηγέτης. Οι «απίθανες» λεπτομέρειες του Πλουτάρχου και η προσπάθειά του να κάνη τους μύθους της εποχής του να συμφωνήσουν με το ιδανικό της ηρωικής εποχής των μηδικών πολέμων μειώνουν κατά πολύ την αξία της ιστορίας του. Ο Θουκυδίδης σε κανένα σημείο των έργων του δεν αντικρούει τον Ηρόδοτο, όσον αφορά τα γεγονότα των Περσικών Πολέμων. Ο Διόδωρος πήρε αυτούσια την ιστορία της ναυμαχίας από τον Έφορο, μαθητή του Ισοκράτη. Ο Έφοροςδεν ενδιαφέρεται να μελετήση ή να επιβεβαιώση τα γεγονότα και απλώς κάνει μια κακή αντιγραφή της ιστορίας του Ηροδότου. Ο Αισχύλος συμμετείχε σε όλες σχεδόν τις μάχες των Περσικών Πολέμων. Ήταν παρών στον Μαραθώνα με τον αδελφό του, τον Κυναίγειρο, στην Σαλαμίνα και στις Πλαταιές και, σύμφωνα με τον Παυσανία, και στην Ναυμαχία του Αρτεμισίου. Όταν, λοιπόν, ο Αισχύλος έγραψε την τραγωδία του, οι αναμνήσεις του από τους πολέμους ήταν έντονες. Ο Σίλερ έχει δίκιο όταν λέει ότι ο Ηρόδοτος, γράφοντας την ιστορία του, είχε μπροστά του τους «Πέρσες» του Αισχύλου2. Ο Κτησίας ο Κνίδιος κατά πάσα πιθανότητα δίδει την περσική παράδοση για τους Περσικούς Πολέμους. Δεν μπορεί να είναι όμως αξιόπιστος ένας ιστορικός που ισχυρίζεται ότι είδε με τα μάτια του στην αυλή του Αρταξέρξη τον Μαρτιχόρα, ένα τέρας με κεφαλή ανθρώπου, σώμα λέοντος και ουρά σκορπιού3. Ο Ηρόδοτος βγήκε νικητής από όλες τις δοκιμασίες. Ο ιστορικός Ιώσηπος4 λέει ότι ο Ηρόδοτος εδέχθη επίθεση από όλους ανεξαιρέτως. Από τον 4ο αιώνα υπήρξε στόχος της κακεντρεχείας πολλών ιστορικών, φιλοσόφων και λογίων, ενώ στην σύγχρονη εποχή η κριτική υπήρξε μερικές φορές πιο σκληρή από το γεμάτο κακία λιβελογράφημα του Πλουτάρχου5. Παρ’ όλα αυτά, ο χρόνος και η πρόοδος της ιστορικής κριτικής κατέληξαν να τον αποκαταστήσουν σχεδόν πλήρως και να τον δικαιώσουν, προς μεγάλη μας ευγνωμοσύνη6. Ιούλιος 2011

3. Ανωτάτη Διοίκηση των Στόλων Το ασιατικό ναυτικό δεν είχε ομοιογένεια. Αντίθετα, εις το ελληνικό επικρατούσε απόλυτη πειθαρχία και αφοσίωση προς τους ναυάρχους της πόλης τους. Τα πληρώματα της Αθήνας, της Σπάρτης, της Κορίνθου, της Αιγίνης κ.λπ. επίστευαν απολύτως εις το ότι, υπακούοντας εις τον ναύαρχό τους, υπακούουν εις τις προσταγές της πόλεώς τους. Εις τα ελληνικά πληρώματα το ηθικόν ήταν πολύ υψηλό. Δεδομένου ότι οι ψυχές και όχι τα όπλα κερδίζουν τις μάχες, η μεγάλη δύναμη του ελληνικού στόλου ήταν τα επίλεκτα πληρώματα. Εις την θάλασσα, πιο πολύ από την στεριά, αυτό που μετράει πιο πολύ είναι οι άνθρωποι και όχι τα μέσα. Ο αρχιναύαρχος των Ελλήνων έπρεπε να πείση τους ναυάρχους όλων των συμμαχικών πόλεων για τις αποφάσεις του. Αυτό και μόνο δείχνει τις μεγάλες δυσκολίες που είχε να υπερκεράση ο Ευρυβιάδης. Ο Ευρυβιάδης ηγείτο εις ένα συμβούλιο, που δεν ήταν το πειθήνιο επιτελείο που «εσυμβούλευε» τον Ξέρξη. Η ανωτάτη διοίκηση των Περσών είχε απόλυτη συνοχή, αφού επικεφαλής ήταν ο ίδιος ο Ξέρξης, που διηύθυνε τον στόλο του μέσω των ναυάρχων του, οι οποίοι ήταν εκτελεστικά όργανα των λεπτομερών διαταγών του. Ο Ευρυβιάδης, παρά τους περιορισμούς που αναφέρθηκαν προηγουμένως, ήταν ο πραγματικός αρχιναύαρχος των Ελλήνων και τονίζεται ότι ούτε μια κίνηση του στόλου δεν έγινε ποτέ χωρίς διαταγή του. Επίσης, είναι απολύτως παραδεκτό ότι όλοι οι ναύαρχοι του ελληνικού στόλου ήταν αξιοθαύμαστοι από την στιγμή που ξεχνούσαν τις διαφορές τους λόγω των ιδιαίτερων συμφερόντων των πόλεών τους και αποδεικνύονταν ικανοί και τολμηροί αρχηγοί στη μάχη.

4. Συνοπτική Περιγραφή (Αποσπάσματα από την Ηροδότου Ιστορία, Βιβλίον Η’ - Ουρανία)

«42. ...Ναύαρχος πάλι ήταν ο ίδιος που ήταν και στο Αρτεμίσιο, ο Σπαρτιάτης Ευρυβιάδης του Ευρυκλείδα, μολονότι δεν καταγόταν από βασιλικό γένος, κι ενώ οι Αθηναίοι είχαν δώσει πολύ περισσότερα και καλύτερα πλοία. 49. Όταν έφτασαν από τις παραπάνω πόλεις οι στρατηγοί στη Σαλαμίνα, έκαμαν σύσκεψη. Ο Ευρυβιάδης πρότεινε να πη ο καθένας τη γνώμη του, ποιο μέρος απ’ όσα κατείχαν ακόμα νόμιζε καταλληλότερο για να γίνη η

2 Κ.Ράδος, Η Ναυμαχία της Σαλαμίνος, Εκδ. Ενάλιος, Αθήναι 2004, σελ. 31.

3 Κτησίας, Ινδικά, 67. Αιλιανος Περί ζώων ιδιότητος, IV, 21.

4 Ιώσηπος, Κατά Απίωνος, 1.3. 5 Πλούταρχος, Περί της Ηροδότου κακοηθείας.

6 Κ.Ράδος, Η Ναυμαχία της Σαλαμίνος, σελ. 21.

ναυμαχία. Γιατί είχαν αφήσει πια την Αττική και γινόνταν λόγος για τ’ άλλα μέρη. Οι περισσότεροι που μίλησαν πρότειναν τον Ισθμό, για να ναυμαχήσουν μπροστά στην Πελοπόννησο. Το υποστήριζαν δε γιατί αν νικώνταν στη Σαλαμίνα, θα πολιορκούνταν σε νησί, χωρίς να ελπίζουν σε καμμία βοήθεια, ενώ από τον Ισθμό θα μπορούσαν να καταφύγουν στους δικούς των. 50. Κι ενώ αυτά σκεφτόταν οι Πελοποννήσιοι στρατηγοί, ήρθε κάποιος από την Αθήνα φέρνοντας την είδηση ότι ο βάρβαρος έφτασε στην Αττική κι έβαλε παντού φωτιά… Έκαψε δε ο βάρβαρος τις πόλεις των Θεσπιέων και των Πλαταιέων, αφού έμαθε από τους Θηβαίους ότι εκείνοι δεν εμήδισαν. 56. Οι Έλληνες που ήταν στη Σαλαμίνα, μόλις έμαθαν το τι έγινε στην ακρόπολη, τόσο ταράχτηκαν, που μερικοί από τους στρατηγούς δεν περίμεναν να ληφθή απόφαση πάνω στο ζήτημα που συζητούσαν, αλλά έτρεξαν στα πλοία τους κι έκαναν πανιά για να φύγουν. Όσοι απόμειναν, αποφάσισαν να ναυμαχήσουν μπροστά στον Ισθμό. Στο μεταξύ νύχτωσε, κι οι στρατηγοί μετά τη διάλυση του συνεδρίου πήγαν στα πλοία τους. 57. Όταν ο Θεμιστοκλής ήρθε στο πλοίο, τον ρώτησε ο Αθηναίος Μνησίφιλος7 τι αποφασίσθηκε στο συνέδριο. Μόλις άκουσε ότι αποφασίσθηκε να φέρουν τα πλοία στον Ισθμό και να ναυμαχήσουν κοντά στην Πελοπόννησο, είπε: “Αν απομακρύνουμε τα πλοία από τη Σαλαμίνα, δεν θα ναυμαχήσης πια για καμμιά πατρίδα, γιατί όλοι τότε θα το σκάσουν στις πόλεις τους, και ούτε ο Ευρυβιάδης ούτε κανένας δεν θα μπορέση να τους συγκρατήση ώστε να μη σκορπίση ο στρατός. Κι έτσι η Ελλάδα θα χαθή από την ανοησία των αρχηγών της. Αν υπάρχη ακόμα τρόπος, τρέξε και προσπάθησε να ματαιώσης την απόφαση, κάμε ό,τι μπορείς να πείσης τον Ευρυβιάδη ν’ αλλάξη γνώμη και να μείνουν αυτού”.

7 Ο Μνησίφιλος ήταν φίλος του πατέρα του Θεμιστοκλή.

58. Η συμβουλή αυτή άρεσε εξαιρετικά στον Θεμιστοκλή, και χωρίς ν’ αποκριθή τίποτε, πήγε στο πλοίο του Ευρυβιάδη. Όταν έφτασε, είπε ότι ήθελε να του μιλήση για κάποια κοινή υπόθεση. Ο Ευρυβιάδης του είπε ν’ ανέβη στο πλοίο, αν ήθελε να του μιλήση. Ο Θεμιστοκλής κάθησε κοντά του και διηγήθηκε όσα άκουσε από τον Μνησίφιλο... ώσπου τον έπεισε να βγή από το πλοίο και να συγκαλέση τους στρατηγούς σε νέα σύσκεψη».

8 Ιστορία Ελληνικού Εθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1971, Τόμος Β΄, σελ. 336.

Εις την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών αναφέρεται το ακόλουθο

ΑΕΛΛΩ

σχόλιο8: «Ο Θεμιστοκλής ακολούθησε, κατά τον Ηρόδοτο, τη συμβουλή του Μνησιφίλου και πέτυχε να μεταπείση τον Ευρυβιάδη, ο οποίος συνεκάλεσε νέα συνεδρίαση των στρατηγών» (Η εκδοχή αυτή δεν είναι δυνατόν να γίνη δεκτή, γιατί αποδίδοντας την ιδέα στον Μνησίφιλο αφαιρεί από τον Θεμιστοκλή μέρος από τη δόξα και την τιμή για το σχέδιο της ναυμαχίας). Μία ακόμη μεγαλύτερη μεροληψία στη σύγχρονη εποχή υπέρ του Θεμιστοκλή. Και πάλιν εις τον Ηρόδοτο: «59. Όταν συγκεντρώθηκαν, προτού εκθέση ο Ευρυβιάδης τον λόγο για τον οποίο τους κάλεσε, ο Θεμιστοκλής άρχισε να μιλάη πολλά για να επιτύχη τον σκοπό του. Ενώ μιλούσε, ο Κορίνθιος στρατηγός Αδείμαντος του Ωκύτου του είπε: “Θεμιστοκλή, στους αγώνες όσοι ξεκινούν προτού δοθή το σύνθημα, τρώνε ξύλο”. Κι ο Θεμιστοκλής του αποκρίθηκε: “Κι εκείνοι όμως που μένουν πίσω, δεν παίρνουν στέφανο”. 60. Απάντησε βέβαια κάπως μαλακά στον Κορίνθιο, στον Ευρυβιάδη δε, δεν είπε τίποτε πιά από κείνα που έλεγε προηγουμένως, ότι δηλαδή αν φύγουν από τη Σαλαμίνα, θα διασκορπιστούν εδώ κι εκεί, γιατί δεν θεώρησε πρέπον να κατηγορήση τους συμμάχους που ήταν παρόντες. Μεταχειρίστηκε λοιπόν άλλα επιχειρήματα και είπε: “α’ Στο χέρι σου είναι τώρα να σώσης την Ελλάδα, αν πεισθής στα λόγια μου και ναυμαχήσης μένοντας εδώ, χωρίς ν’ ακούσης εκείνους που σου προτείνουν να φέρουμε τα πλοία στον Ισθμό. Άκου και σύγκρινε τις δύο γνώμες. Αν ναυμαχήσης στον Ισθμό, θα ναυμαχήσης σε ανοιχτό πέλαγος, πράγμα που βέβαια καθόλου δεν συμφέρει σε εμάς. Γιατί, ακόμα κι αν έχουμε καλή έκβαση, θα χάσουμε όμως τη Σαλαμίνα, τα Μέγαρα και την Αίγινα. Κι έπειτα το εχθρικό πεζικό θ’ ακολουθήση τον στόλο. Έτσι θα τους τραβήξης στην Πελοπόννησο και θα θέσης σε κίνδυνο όλη την Ελλάδα. β’ Αν κάμης όμως αυτά που λέω, να τι ωφέλειες θα ’χης. Πρώτα - πρώτα, ναυμαχώντας σε στενό μέρος με λίγα πλοία εναντίον πολλών, αν ο πόλεμος πάρη την εξέλιξη που παίρνει σε τέτοιες περιστάσεις, εμείς θα υπερισχύσουμε πολύ, γιατί σε μας συμφέρει να ναυμαχήσουμε σε στενό μέρος, όπως συμφέρει σ’ εκείνους να ναυμαχήσουνε σε ανοικτή θάλασσα. Επί πλέον, έτσι σώζεται η Σαλαμίνα, όπου έχουμε τα παιδιά και τις γυναίκες μας, και εξ άλλου πετυχαίνουμε κι εκείνο που τόσο επιθυμείς. Μένοντας εδώ θα ναυμαχήσης και για την Πελοπόννησο, όπως θα το ’κανες στον Ισθμό, αν σκέπτεσαι λογικά,

και δεν θα φέρης τους βαρβάρους στην Πελοπόννησο. γ’ Αν μάλιστα γίνουν και όσα ελπίζω εγώ και νικήσουμε με το ναυτικό μας, ούτε στον Ισθμό θα σας έρθουν οι βάρβαροι, ούτε θα προχωρήσουν πέρα από την Αττική, αλλά θα φύγουν άτακτα και θα ’χουμε κέρδος ότι θα σωθούν τα Μέγαρα, η Αίγινα και η Σαλαμίνα, όπου καθώς λέει κι ο χρησμός, θα νικήσουμε τους εχθρούς. Όταν οι άνθρωποι σκέπτονται λογικά, η επιτυχία τις περισσότερες φορές είναι βεβαία, ενώ όταν δεν σκέπτονται σωστά, τότε ούτε ο Θεός δεν θέλει να τους βοηθήση”. 61. Ενώ μιλούσε ο Θεμιστοκλής, ο Κορίνθιος Αδείμαντος καταφέρθηκε πάλι εναντίον του, λέγοντας ότι πρέπει να σωπάση ο άνθρωπος που δεν έχει πατρίδα… Και αυτά τα έλεγε, γιατί η Αθήνα είχε κυριευθή και κατεχόταν από τους βαρβάρους. Τότε ο Θεμιστοκλής δεν μπόρεσε πια να κρατηθή [...] Υπογράμμισε ότι, όσο οι Αθηναίοι έχουν διακόσια πλοία με τέλεια πληρώματα, και πόλη έχουν και γη μεγαλύτερη από τη δική τους, γιατί κανένας από τους Έλληνες δεν θα μπορέση ν’ αποκρούση την επίθεσή τους. 62. Ύστερα απ’ αυτά γύρισε πάλι προς τον Ευρυβιάδη: “Αν μείνης εδώ, θα φανής δίκαιος άντρας. Αν όχι, θα χάσης την Ελλάδα, γιατί η τύχη του πολέμου εξαρτάται απ’ αυτά τα πλοία. Πρόσεξε όμως, αν δεν τα κάμης αυτά, εμείς Ιούλιος 2011

όπως είμαστε, παίρνοντας τα παιδιά και τις γυναίκες μας, φεύγουμε για τη Σίρι της Ιταλίας που είναι από παλιά δική μας και οι χρησμοί λένε πως πρέπει να αποικιστή από μας, όσο για σας, όταν χάσετε τέτοιους συμμάχους, θα θυμηθήτε τα λόγια μου”. 63. Σαν είπε αυτά ο Θεμιστοκλής, άλλαξε γνώμη ο Ευρυβιάδης, γιατί φοβήθηκε, νομίζω, μήπως, αν φέρη τα πλοία στον Ισθμό, τους αφήσουν οι Αθηναίοι και φύγουν. Κι αν τους άφηναν οι Αθηναίοι, οι υπόλοιποι δεν θα ήταν πια ικανοί ν’ αντιταχθούν στους εχθρούς. Κι έτσι δέχτηκε τη γνώμη να μείνουν αυτού και να ναυμαχήσουν. 64. Έτσι λοιπόν, μετά τις λογομαχίες αυτές, προετοιμάζονταν να ναυμαχήσουν στη Σαλαμίνα, αφού το ενέκρινε ο Ευρυβιάδης... 71. Την ίδια νύχτα το πεζικό των βαρβάρων βάδισε προς την Πελοπόννησο, αν και είχαν παρθή όλα τα μέτρα για να μην περάσουν σ’ αυτήν από την ξηρά. Πραγματικά, μόλις έμαθαν οι Πελοποννήσιοι τον θάνατο του Λεωνίδα και των άλλων στις Θερμοπύλες, σπεύδοντας από τις πόλεις, στρατοπέδευσαν στον Ισθμό. Επικεφαλής στρατηγός ήταν ο Κλεόμβροτος του Αναξανδρίδα, αδελφός του Λεωνίδα. Μόλις στρατοπέδευσαν στον Ισθμό, αμέσως περιχαράκωσαν τη Σκιρωνίδα οδό. Κατόπιν 33

μωρήσουν για όσα έπαθαν από αυτούς στο Αρτεμίσιο10...

αποφάσισαν κι άρχισαν να χτίζουν τείχος από το ένα ως το άλλο άκρο του Ισθμού…

9 Δεν είχε όμως ληφθεί απόφαση, η οποία να έχη εγκριθή από τον Ευρυβιάδη. 10 Οι Πέρσες, σύμφωνα με το σχέδιό τους, επεχείρησαν να αιφνιδιάσουν τους Έλληνες. Κινητοποίησαν τη νύκτα τον στόλο τους και μπήκαν στο στενό. Οι κινήσεις εκτελέσθηκαν αθόρυβα μέσα στο σκοτάδι, γιατί η σελήνη ήταν στο τελευταίο τέταρτο και θα ανέτελλε στις 2 μετά τα μεσάνυκτα. 11 Αν δεν έρχονταν ο Αριστείδης ή οι Τήνιοι ο ελληνικός στόλος θα αιφνιδιαζόταν. Πιθανόν να αιφνιδιαζόταν και ο Θεμιστοκλής γιατί δεν θα περίμενε τόσο άμεση ανταπόκριση των Περσών στο μήνυμά του μέσω του Σίκιννου. Αλλά και στην περίπτωση που ο Θεμιστοκλής ήταν βέβαιος για την άμεση κίνηση των Περσών, πάλιν ο αιφνιδιασμός των Περσών θα επετυγχάνετο γιατί ο Θεμιστοκλής δεν θα μπορούσε να ενημερώση τους Έλληνες για την αποστολή του Σίκιννου.

ΑΕΛΛΩ

74. ...Κι εκείνοι πάλι στη Σαλαμίνα, αν και μαθαίνανε αυτές τις ετοιμασίες, ήταν όλο φόβο, όχι τόσο γι’ αυτούς τους ίδιους όσο για την Πελοπόννησο. Και στην αρχή μεν περιοριζότανε η γκρίνια μεταξύ τους [...] Στο τέλος όμως η αγανάκτηση ξέσπασε, κι έγινε συνέλευση, όπου τα είπαν όλα φανερά. Άλλοι έλεγαν ότι έπρεπε να φύγουν για την Πελοπόννησο και να πολεμήσουν γι’ αυτήν, κι όχι να μείνουν στη Σαλαμίνα και να πολεμήσουν για κατακτημένη χώρα. Οι Αθηναίοι όμως, οι Αιγινήτες και οι Μεγαρείς έλεγαν ότι έπρεπε να μείνουν εκεί να πολεμήσουν. 75. Τότε ο Θεμιστοκλής, επειδή επικρατούσε η γνώμη των Πελοποννησίων9, έφυγε κρυφά από την συγκέντρωση και βγαίνοντας στέλνει άνθρωπο με πλοίο στο στρατόπεδο των Μήδων δίνοντας εντολή τι έπρεπε να πη. Ο άνθρωπος αυτός ονομαζότανε Σίκιννος κι ήταν οικέτης και παιδαγωγός των παιδιών του Θεμιστοκλή, που μετά τα γεγονότα αυτά τον έκαμε Θεσπιέα (επειδή οι Θεσπιείς δεχότανε νέους πολίτες) και τον πλούτισε. Μόλις έφτασε αυτός στους βαρβάρους, είπε τα εξής στους στρατηγούς τους: “Ο στρατηγός των Αθηναίων μ’ έστειλε κρυφά από τους άλλους στρατηγούς γιατί ενδιαφέρεται για τον βασιλιά και θέλει να νικήσετε εσείς κι όχι οι Έλληνες για να σας πώ ότι οι Έλληνες φοβήθηκαν κι αποφάσισαν να φύγουν. Τώρα είναι ευκαιρία να πετύχετε λαμπρότατο κατόρθωμα, αν δεν τους αφήσετε να φύγουν”. 76. ...Ο σκοπός τους (των Περσών) ήταν να μην αφήσουν διέξοδο στους Έλληνες, αλλά να τους κλείσουν στην Σαλαμίνα και να τους τι-

79. Κι ενώ οι στρατηγοί φιλονικούσαν, ήρθε από την Αίγινα ο Αριστείδης του Λυσιμάχου [...] Μόλις ήρθε στον τόπο του συνεδρίου, κάλεσε έξω τον Θεμιστοκλή [...] Μόλις βγήκε ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης του είπε τα εξής: “Ας αφήσουμε τις έχθρες μας για άλλη περίσταση κι ας αγωνιστούμε τώρα ποιος από τους δύο μας θα μπορέση να ωφελήση περισσότερο την πατρίδα. Σου λέω λοιπόν ότι είτε λίγα είτε πολλά ειπούνε οι Πελοποννήσιοι για την φυγή τους από δω, είναι το ίδιο, γιατί το είδα με τα ίδια μου τα μάτια και σε βεβαιώνω ότι οι Κορίνθιοι και ο Ευρυβιάδης, είτε το θέλουν είτε όχι, δεν θα μπορέσουν να φύγουν. Περικυκλωθήκαμε από τους εχθρούς. Έμπα μέσα, λοιπόν, και πές τους ολ’ αυτά τα νέα”. 80. Ο Θεμιστοκλής αποκρίθηκε: “Οι συμβουλές σου είναι ωφέλιμες και οι ειδήσεις σου εξαιρετικές, γιατί με βεβαιώνεις πως είδες εκείνο που ήθελα για γίνη. Να ξέρης, όμως, βοήθησα και γω να κάμουν αυτό οι Μήδοι [...] Έμπα μέσα τώρα ο ίδιος και πες τους νέα, γιατί, αν τους τα πω εγώ, θα υποθέσουν ότι τα ’φτιασα με το μυαλό μου, και θα νομίζουν ότι οι βάρβαροι δεν έκαμαν τίποτα. Πές τους το λοιπόν, κι αν πεισθούν, έχει καλώς, αν δεν το πιστέψουν, το ίδιο μας κάνει, γιατί δεν θα μπορέσουν πια να φύγουν, αφού, όπως λες, είμαστε περικυκλωμένοι”. 81. Τότε μπήκε ο Αριστείδης και διηγήθηκε πως ήρθε από την Αίγινα χωρίς να τον δούν τα εχθρικά πλοία που είχαν περικυκλώσει τον ελληνικό στόλο. Τέλος, τους συμβούλεψε να ετοιμαστούν για άμυνα. Αυτά είπε ο Αριστείδης κι έφυγε, αλλά εκείνοι τ’ αμφισβητούσαν, γιατί πολλοί στρατηγοί δεν πίστευαν την είδηση. 82. Ενώ λοιπόν αυτοί δεν πίστευαν τα όσα τους είπε ο Αριστείδης, ήρθαν μερικοί Τήνιοι αυτόμολοι, που αρχηγός τους ήταν ο Παναίτιος του Σωσιμένη, και τους είπαν όλη την αλήθεια11. Για την εκδούλευσή τους αυτή τ’ όνομά τους γράφτηκε στον τρίποδα που αφιερώθηκε στους Δελφούς, ανάμεσα στα ονόματα εκείνων

που κατάστρεψαν τον βάρβαρο. Με το πλοίο των Τηνίων και το άλλο από τη Λήμνο που αυτομόλησε πρωτύτερα, ο αριθμός του ελληνικού στόλου συμπληρώθηκε σε τριακόσια ογδόντα πλοία. 83. Δίνοντας πίστη στους Τηνίους, ετοιμάστηκαν να ναυμαχήσουν.

5. Επιλογή του Χώρου της Ναυμαχίας Στην ξηρά η ανωτερότης των Ελλήνων ήταν ακαταμάχητη, στην θάλασσα όμως φαίνεται ότι Έλληνες και Πέρσες είχαν σχεδόν ισότιμες γνώσεις και ικανότητες, και ο οπλισμός ήταν σχεδόν ο ίδιος. Όταν τα περσικά στρατεύματα άρχισαν να βαδίζουν εναντίον των Αθηνών, ο αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού, ο Κλεόμβροτος, αδελφός του Λεωνίδα, αποφασισμένος να αμυνθή, οχυρώθηκε εσπευσμένα στον Ισθμό. Πράγματι, μετά την πτώση των Θερμοπυλών, η μόνη αμυντική γραμμή για τους Έλληνες ήταν ο Ισθμός καθ’ όσον αυτό επέβαλαν οι στρατηγικές αντιλήψεις της εποχής. Ο Ευρυβιάδης σχεδιάζει να παρατάξη τον στόλο κοντά στον Ισθμό, ώστε ο στρατός της ξηράς να είναι κοντά του για να τον στηρίξη από την παραλία. Αυτή η παράκτια μάχη συναντάται κάθε στιγμή στους πολέμους των αρχαίων12. Ο αρχιστράτηγος των Περσών Αχαιμένης τονίζει εις τον Ξέρξη: «Το ναυτικό θα βοηθήση τον στρατό ξηράς, και ο στρατός το ναυτικό, αφού και τα δύο πορεύονται αντικρυστά13». Σε αυτή την τακτική, της παράκτιας μάχης, κάθε παράταξη προσπαθεί να αφαιρέση από την άλλη το παραπάνω πλεονέκτημα. Έτσι υποστηρίζεται ότι ο Ξέρξης πολιορκεί και επιτίθεται στον ελληνικό στόλο στην Σαλαμίνα για να εμποδίση την ένωσή του με τον στρατό του Κλεομβρότου στις Κεγχριές14. Εάν αυτή η άποψη είναι ορθή, τότε ήταν αχρείαστες όλες οι προσπάθειες του Θεμιστοκλή για να γίνη η ναυμαχία στην Σαλαμίνα. Η Αρτεμισία, η βασίλισσα της Αλικαρνασσού, στο συμβούλιο που συνεκάλεσε ο Ξέρξης στο Φάληρο, πρότεινε το εξής σχέδιο15: «Αν δεν βιασθής να δώσης ναυμαχία, αλλά κρατήσης τα πλοία σου εδώ, μένοντας κοντά στη στεριά ή προχωρήσης στην Πελοπόννησο, εύκολα θα επιτύχη ο σκοπός της εκστρατείας σου. Γιατί οι Έλληνες δεν μπορούν να αντισταθούν πολύ χρόνο, αλλά θα τους διασκορπίσης και ο καθένας θα φύγη στην πόλη του, γιατί ούτε τροφές έχουν σε αυτή τη νήσο, όπως έχω πληροφορηθή, ούτε είναι φυσικό, αν συ προχωρήΙούλιος 2011

σης με τον στρατό σου εναντίον της Πελοποννήσου, να μείνουν ακίνητοι όσοι έχουν έλθει από εκεί, ούτε θα ενδιαφερθούν να ναυμαχήσουν για τους Αθηναίους. Αν όμως βιασθής και πολεμήσης αμέσως, φοβούμαι μήπως, αν πάθη κακό ο στόλος, ζημιωθή το πεζικό». Ο Ξέρξης όμως υιοθέτησε άλλο σχέδιο, γιατί πιθανώτατα βιαζόταν να αποσπάση τη νίκη, προτού έλθη ο χειμώνας, και γιατί θεώρησε ως μοναδική ευκαιρία το γεγονός ότι οι Έλληνες κλείσθηκαν μόνοι τους στη Σαλαμίνα. Από την ξηρά ήδη οι Πελοποννήσιοι που στρατοπέδευσαν στον Ισθμό έφραξαν τον δρόμο που ωδηγούσε από τα Μέγαρα στον Ισθμό («συγχώσαντες την Σκιρωνίδα οδόν») και άρχισαν να τειχίζουν τον Ισθμό. Αλλά και τα Μέγαρα δεν ήταν εύκολο να καταληφθούν, γιατί είχαν ισχυρό τείχος και ήταν ενωμένα με τείχος με το επίνειό τους, τη Νίσαια. Πάντως οι Πέρσες δεν επεχείρησαν να τα καταλάβουν. Έτσι αν μπορούσε να αποδειχθή ότι πράγματι η προέλαση από ξηράς προς τον Ισθμό ήταν δύσκολη ή αδύνατη επιχείρηση, τότε η απόφαση του Ξέρξη να ναυμαχήση στην Σαλαμίνα ίσως ήταν μονόδρομος γι’ αυτόν. Η κατάληψη της Σαλαμίνος από τους Πέρσες, μετά την καταστροφή του ελληνικού στόλου, θα άνοιγε ασφαλώς τον δρόμο για τον Ισθμό. Ο διπλός αντικειμενικός σκοπός των Περσών, δηλαδή από το ένα μέρος η καταστροφή του ελληνικού στόλου με αιφνιδιασμό και από το άλλο η κατάληψη της Σαλαμίνος, εξηγεί την είσοδο του περσικού στόλου στο στενό τη νύκτα16. Όπως ορθά παρατηρεί ο R. Custance17, για να μπορέση ο στόλος του βασιλέως να φθάση στον Ισθμό έπρεπε ή να καταστρέψη τον ελληνικό στόλο που είχε συγκεντρωθή στη Σαλαμίνα ή να αφήση στον Σαρωνικό μια δύναμη για να εξουδετερώση την δράση του, αφού αλλιώτικα ο πολύ σημαντικός ανεφοδιασμός των Περσών από τη θάλασσα θα μπορούσε να διακοπή. Αν όμως εδίχαζε τον στόλο, θα έχανε την μεγάλη αριθμητική υπεροχή. Δεν απέμενε λοιπόν άλλη λύση από την αναμέτρηση στην Σαλαμίνα. Οι δύο προηγούμενες παράγραφοι συνηγορούν και πάλιν εις το ότι ίσως δεν ήταν αναγκαίες οι προσπάθειες του Θεμιστοκλή για να γίνη η ναυμαχία στην Σαλαμίνα. Εις το ερώτημα εάν ο Θεμιστοκλής ήταν Πελοποννήσιος θα επέλεγε την Σαλαμίνα, η πλέον πιθανή απάντηση είναι όχι. Αυτό ίσως δείχνει ότι δεν ήταν μόνον η στρατηγική σκέψη το κριτήριο για την επιλογή του (δηλ. την επιλογή του Μνησίφιλου), αλλά κυρίως η αγάπη για την πόλη του. Σε αυτό συνηγορεί και το ότι πριν την συνάντησή του με τον Μνησίφιλο (στην πρώτη

12 Ο Κόνων δεν τολμά να επιτεθή εις τον Λύσανδρο, στην Λάμψακο, επειδή αυτός είχε εκεί την στήριξη του στρατοπέδου του, και γυρίζει άπρακτος, κάθε φορά, εις τους Αιγός ποταμούς. Παρομοίως ο Αγαθοκλής κατά την περίφημη εκστρατεία του στην Καρχηδόνα, όταν συναντά τον εχθρό στ’ ανοικτά αποφεύγει να τον αντιμετωπίση.

13 Ηροδότου Ιστορία, Μεταφρ. Αδ.Θεοφίλου, Εκδ.Επιστημονική Εταιρεία των Ελληνικών Γραμμάτων ‘Πάπυρος΄, Αθήναι 1976, Βιβλίο VII, 236 : και πας ο ναυτικός στρατός τω πεζω αρήξει και ο πεζός τω ναυτικώ ομού πορευόμενος.

14 Διόδωρος, ΧΙ, 17, 2. 15 Ηρόδοτος, VII, 68. 16 Εκδοτική Αθηνών, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τομ. Β’, σελ. 334.

17 Ομοίως, ως άνω.

σύσκεψη των Ελλήνων ναυάρχων) δεν είχε φέρει αντίρρηση για την μετάβαση του στόλου εις τον Ισθμό. Μετά τους σκληρούς λόγους του Θεμιστοκλή για αποχώρηση των Αθηναίων18, όλοι οι ναύαρχοι έμειναν άναυδοι. Ακόμη και ο Κορίνθιος Αδείμαντος εσιώπησε. Περισσότερον όμως όλων ο Ευρυβιάδης. Ο ευγενής και συνετός Σπαρτιάτης έβλεπεν εις την απειλήν του Θεμιστοκλή την καταστροφήν της Ελλάδος, και απεφάσισεν την παραμονή του στόλου στην Σαλαμίνα - πιθανώς ο Δωριεύς αρχιναύαρχος θα εκοινοποίησε την απόφασή του εις τους ναυάρχους μονολεκτικώς «Μένομεν».

18 Ηρόδοτος, VIII, 62. 19 Ι.Βολωνάκης, Της Αρχαίας Ελλάδος οι Μεγάλοι Ηγέται, Εκδ. Γεωργιάδη, Αθήναι 1997, σελ. 117.

20 Κ.Ράδος, Η Ναυμαχία της Σαλαμίνος, σελ. 269-71. 21 Σύμφωνα με την Σπαρτιατικήν τακτική, να μην καταδιώκεται ο αντίπαλος, όταν εγκαταλείπη το πεδίον της μάχης. (Αυτό εγένετο για δύο λόγους, πρώτον γιατί ο καταδιωκόμενος θα αναγκασθή να σταματήση και να πολεμήση για την ζωή του και τότε θα είναι διαφορετικός από πριν και δεύτερον, γνωρίζοντας ο αντίπαλος ότι εάν εγκαταλείψη το πεδίον της μάχης δεν θα καταδιωχθή, πιο εύκολα θα έπαιρνε την απόφαση για εγκατάλειψή του).

22 Την επομένη της ήττας του στη Σαλαμίνα, ο Ξέρξης διέθετε ακόμη στο Φάληρο ένα αριθμό πλοίων μεγαλύτερο, από εκείνον του ελληνικού στόλου. Γι’ αυτό οι στρατηγοί δεν θεώρησαν φρόνιμο να διακινδυνεύσουν εκτός των στενών τα κεκτημένα αποτελέσματα. Άλλωστε, τα ελληνικά πλοία και τα πληρώματα ήταν πολύ καταπονημένα, κι όταν μετά από μερικούς μήνες, όταν πέρασε ο χειμώνας, αποφάσισαν να επιχειρήσουν μια εκστρατεία επιθετική, δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν υπό τον Λεωτυχίδα, πάνω από 110 καλές τριήρεις.

ΑΕΛΛΩ

Κατά τον Βολωνάκη19 ο Ευρυβιάδης «ως Ελλην αρχηγός, εξεγερθείσης της φιλοτιμίας του υπέρ της Ελλάδος, και καταπεισθείς από τα επιχειρήματα του Θεμιστοκλέους, αυτοπροαιρέτως, χωρίς να ζητήση μηδενός άλλου την γνώμην ενέκρινε την πρότασιν του Αθηναίου αντιπροσώπου και διέταξεν ότι θα μείνουν εις την Σαλαμίνα και ότι εις αυτήν θα αγωνισθούν δια το έπαθλον της Ελλάδος. Μεθ’ ο δε έλυσεν την συνεδρίασιν...». Οπωσδήποτε ο Ευρυβιάδης20, έχοντας πλήρη συνείδηση της ευθύνης του, αντί να παρασυρθή σε κινήσεις ασυλλόγιστες, δείχνει συναινετικό πνεύμα και ξέρει πώς να χειριστή τον Θεμιστοκλή. Φοβούμενος δε ότι θα έβλεπε τον στόλο που είχε υπό τις διαταγές του να μειώνεται κατά το ήμισυ, απεφάσισε να μείνη και να πολεμήση στη Σαλαμίνα. Και τότε έδωσε τις διαταγές να ετοιμαστούν για τη μάχη. Oλοι προσευχήθηκαν στους ήρωες της Σαλαμίνος, Αίαντα και Τελαμώνα, ενώ μια τριήρης απέπλευσε για την Αίγινα για να ζητήση τη συνδρομή των Αιακιδών.

6. Μετά την Ναυμαχίαν Τα μετά την Ναυμαχίαν περιγράφονται λεπτομερώς υπό του Ηροδότου (Βιβλίον Η’) ως ακολούθως: «97. Όταν ο Ξέρξης είδε τη μεγάλη καταστροφή, φοβήθηκε μήπως κανένας από τους Ίωνες συμβουλεύση τους Έλληνες, ή αυτοί μοναχοί το σκεφθούν, να πάνε στον Ελλήσποντο για να λύσουν τις γέφυρες, κι έτσι αυτός αποκλεισμένος στην Ευρώπη θα κινδύνευε να χαθή. Γι’ αυτό αποφάσισε να φύγη... 108. Άμα ξημέρωσε κι είδαν οι Έλληνες το πεζικό να μένη στις θέσεις του, νόμιζαν ότι και τα πλοία ήταν στο Φάληρο, και με την ιδέα

ότι θα ναυμαχήσουν, ετοιμάζονταν για άμυνα. Όταν όμως έμαθαν ότι έφυγαν, αποφάσισαν αμέσως να τα καταδιώξουν, αλλά δεν τα βρήκαν, μ’ όλο που έφτασαν ως την Άνδρο. Όταν έφτασαν εκεί συγκρότησαν συμβούλιο. Ο Θεμιστοκλής υποστήριξε τη γνώμη να πλεύσουν ανάμεσα από τα νησιά και κυνηγώντας τα εχθρικά πλοία να πάνε κατ’ ευθείαν στον Ελλήσποντο και να καταστρέψουν τις γέφυρες. Ο Ευρυβιάδης όμως υποστήριξε τα αντίθετa21, λέγοντας ότι αν χαλάσουν τις γέφυρες, αυτό θα ήταν το μεγαλύτερο κακό που θα μπορούσαν να κάμουν στην Ελλάδα. Γιατί αν ο Πέρσης, αποκλεισμένος, αναγκαστή να μείνη στην Ευρώπη, δεν θα καθήση βέβαια ήσυχος, γιατί αν μείνη άπρακτος, δεν θα μπορέση να έχη καμία επιτυχία, και η απραξία θα του αφαιρούσε την ελπίδα της επιστροφής και θα έφθειρε το στρατό του από την πείνα. Αν όμως προβή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις και ενεργήση αποφασιστιστικά, είναι δυνατόν να υποτάξη την Ευρώπη ολόκληρη, πόλη προς πόλη και έθνος προς έθνος, είτε κυριεύοντας αυτά είτε με συνθηκολογήσεις. Τότε θα έχη στη διάθεσή του για τη διατροφή του στρατού του τη χρονιάτικη σοδειά των Ελλήνων. Τώρα όμως που νικήθηκε στη ναυμαχία δεν θα μείνη βέβαια στην Ευρώπη, και πρέπει να τον αφήσουν να φύγη ωσότου φτάση στο βασίλειό του. Μετά, τους συμβούλευε να φροντίσουν να συνεχίσουν τον αγώνα για να βλάπτουν την χώρα του. Τη γνώμη αυτή του Ευρυβιάδη την ενέκριναν και οι στρατηγοί των άλλων Πελοποννησίων22. 109. Όταν ο Θεμιστοκλής είδε ότι δεν θα πείση τους περισσότερους να πλεύσουν στον Ελλήσποντο, άλλαξε σχέδιο κι είπε τα εξής στους Αθηναίους: “Κι από την πείρα μου ξέρω και πολλές φορές έχω ακούσει να λένε ότι άνθρωποι που απελπίστηκαν, ύστερα από την ήττα τους, πολέμησαν για δεύτερη φορά κι επανόρθωσαν την αρχική ζημιά. Λοιπόν κι εμείς, αφού για ανέλπιστο καλό μας σώσαμε τους εαυτούς μας και την Ελλάδα, απομακρύνοντας ολόκληρο σύννεφο από ανθρώπους, ας μην τους κυνηγήσουμε τώρα που φεύγουν. Δεν τα κατορθώσαμε εμείς αυτά, αλλά οι Θεοί και οι ήρωες που ζήλεψαν, γιατί ένας άνθρωπος θέλησε να βασιλεύση και στην Ασία και στην Ευρώπη… Τώρα λοιπόν που βελτιώθηκε η κατάσταση, ας μείνουμε στην Ελλάδα κι ας φροντίσουμε για μας τους ίδιους και για τις οικογένειές μας, ας χτίσουμε πάλι τα σπίτια μας, ας σπείρουμε τα χωράφια μας, αφού διώξαμε εντελώς τον βάρβαρο. Και μόλις έρθη η άνοιξη, πλέουμε για τον Ελλήσποντο και την Ιωνία”.

Τα έλεγε αυτά για να υποχρεώση τους Πέρσες, ώστε, αν του συμβή ποτέ τίποτα από τους Αθηναίους, να βρη εκεί καταφύγιο. Πράγμα που συνέβη.

τις γέφυρες στον Ελλήσποντο. Τώρα μπορείς να φύγης με την ησυχία σου”. Ύστερα οι απεσταλμένοι γύρισαν πίσω.

110. Ενώ ο Θεμιστοκλής λέγοντας αυτά εξαπατούσε τους Αθηναίους, εκείνοι επείσθηκαν. Γιατί, αφού από πριν πίστευαν ότι είναι σοφός και φάνηκε πραγματικά με νου και φρόνηση, ήταν πρόθυμοι, χωρίς να πονηρεύωνται, να πιστεύουν σ’ όσα έλεγε. Όταν λοιπόν βεβαιώθηκε ότι τα πίστεψαν, έστειλε με πλοιάριο ανθρώπους που τους είχε κάθε εμπιστοσύνη, ότι όσο σκληρά βασανιστήρια κι αν υποστούν, θα κρατήσουν μυστικά όσα τους παράγγειλε να πουν στον βασιλιά. Μ’ αυτούς ήταν πάλι κι ο δούλος του ο Σίκιννος. Όταν αυτοί έφτασαν στην Αττική έμειναν στο πλοιάριο, εκτός από τον Σίκιννο που ανέβηκε στον Ξέρξη και του είπε: “Ο Θεμιστοκλής του Νεοκλή, στρατηγός των Αθηναίων κι απ’ όλους τους συμμάχους ο ανδρειότερος κι ο σοφώτερος, με στέλνει να σου διαβιβάσω ότι επιθυμώντας να σου φανή χρήσιμος εμπόδισε τους Έλληνες που ήθελαν να καταδιώξουν τα πλοία σου και να χαλάσουν

Επίλογος

Ιούλιος 2011

Σχετικώς με τον Θεμιστοκλή, ο Παπαρρηγόπουλος23 σημειώνει: «Ο Θεμιστοκλής επολιτεύθη επί του προκειμένου εις τρόπον τοσούτον ακροσφαλή, ώστε από λεπτού νήματος εξηρτάτο να αναδειχθή σωτήρ της πατρίδος ή προδότης αυτής. Τωόντι, επειδή οι Έλληνες ενίκησαν, το στρατήγημα αυτού επηνέθη και εθαυμάσθη. Εάν όμως ενικώντο, όπερ δεν ήτο αδύνατον, είναι πρόδηλον ότι ο Θεμιστοκλής ήθελε λογισθή ως αίσχιστος προδότης. Δεν λέγομεν, ως άλλοι τινές, ότι εν τη απελπιστική ταύτη των ελληνικών πραγμάτων καταστάσει ηθέλησε πιθανώτατα, δια της διφορουμένης εκείνης αποστολής, να εξασφαλίση εαυτόν καθ’ εκατέραν της τύχης ροπήν. Αλλ’ είναι βέβαιον ότι ο άνθρωπος όστις περί Αρτεμίσιον εδωροδοκήθη ίνα εκπληρώση το καθήκον, και πάλιν ο άνθρωπος όστις εν Σαλαμίνι επρο-

23 Κ. Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Βιβλίον Τρίτον, σελ. 92.

κατάληψη της νησίδος και εβελτίωσε την θέση των Ελλήνων που περίμεναν μια νέα επίθεση.

σποιήθη προδοσίαν ίνα σώση την πατρίδα βραδύτερον κατηγορήθη, και δικαίως, ότι πραγματικώς επρόδωσε την Ελλάδα. Τοσούτον ολισθηρά είναι η οδός ην βαδίζουσι πολλάκις οι άνθρωποι οι έχοντες τας ηθικάς του Θεμιστοκλέους αρχάς».

24 Ομοίως ως άνω, σελ. 96. 25 Κ. Ράδος, Η Ναυμαχία της Σαλαμίνος, σελ. 352.

26 Ι. Βολωνάκης, Της Αρχαίας Ελλάδος οι Μεγάλοι Ηγέται, σελ. 134-5.

27 Πλούταρχος, Θεμιστοκλής, 28. 28 Θουκιδίδης, Α 138. 29 Κ.Ράδος, Η Ναυμαχία της Σαλαμίνος, σελ. 167.

ΑΕΛΛΩ

Συμπληρώνει δε24: «Ο Θεμιστοκλής έσωσε την Ελλάδα εν Σαλαμίνι, όχι διότι ηνάγκασε τους Ελληνας να ναυμαχήσωσιν ενταύθα. Τούτο του Θεμιστοκλέους το πολίτευμα είναι δεκτικόν συζητήσεως, το δ’ αναμφισβήτητον είναι ότι αυτός κατεσκεύασεν εγκαίρως τας πολλάς των Αθηναίων τριήρεις». Ο δε ναύαρχος Jurien de la Graviere25 υποστηρίζει ότι «αν κάποιος είχε μια ευφυή έμπνευση τη μεγάλη ημέρα της Σαλαμίνας, πρέπει να την αναζητήσουμε εκεί όπου υπήρξε πραγματικά, δηλαδή στην απόφαση του Αριστείδη». Αληθώς, η πορεία των γεγονότων ωδήγησε στην

Είναι γνωστόν ότι ο Θεμιστοκλής εκλήθη εις την Σπάρτην σε πανελλήνιο συνέδριο για να απολογηθή, αλλά δεν επαρουσιάσθη. Οι Αθηναίοι απεφάσισαν ερήμην να καταδικάσουν τον «προδότην» φυγάδα26. Τον κατεδίκασαν εις θάνατον και του εδήμευσαν την περιουσίαν, η οποία ανήρχετο εις το τεράστιον ποσόν των 100 ταλάντων. Εάν λοιπόν ληφθή υπ’ όψιν ότι ήρχισε το πολιτικόν του στάδιον με μόνον 3 τάλαντα, αντιλαμβάνεται κανείς πόσον μεγάλες ήσαν οι δωροδοκίες και αι καταχρήσεις τις οποίες επραγματοποίησεν. Αδυναμία του ο πλούτος και η εξουσία. Ο Θεμιστοκλής εις την Έφεσον εζήτησεν αναγκαστικώς προστασίαν από τον Αρταξέρξην, τον υιόν του Ξέρξη. Ο Αρταξέρξης όχι μόνον του προσέφερεν άσυλον και προστασίαν διαμονής, αλλά και τον προσεκάλεσε δια να τον τιμήση και εις τα Σούσα. Ο Αρταξέρξης τόσον τον εθαύμαζε ώστε τον διώρισε σατράπην και του παρεχώρησε πάντα τα αγαθά της Μαγνησίας, της Λαμψάκου και της Μυούντος. τον είχε ομοτράπεζόν του, τον έπαιρνε μαζί του εις τα κυνήγια και εξέφραζε τον θαυμασμόν του με την φράση27 «Έχω Θεμιστοκλήν τον Αθηναίον». Ο Θεμιστοκλής μέχρι το 460 π.Χ. ήταν σατράπης της Μαγνησίας28. Τότε όμως επανεστάτησεν η Αίγυπτος εναντίον της Περσίας και προς βοήθειάν της ήλθαν οι Αθηναίοι. Ο Αρταξέρξης εζήτησε την βοήθειαν του Θεμιστοκλή και ο Θεμιστοκλής δια να μην στραφή εναντίον του Κίμωνος, ο οποίος ηγείτο του στόλου των Αθηναίων, και δια να μην φανή αχάριστος προς τον Αρταξέρξην ηυτοκτόνησε. Αντιθέτως με τον Θεμιστοκλή, ο Ευρυβιάδης μετά την Ναυμαχίαν έζησεν ήρεμα εις την Σπάρτη, τιμώμενος μέχρι τον θάνατό του από τους Σπαρτιάτες και όχι μόνον. Ο Κ. Ράδος29 σημειώνει: «Ο Ευρυβιάδης είχε το προσόν ότι ήξερε να ακούει και να χειρίζεται τους Αθηναίους. Άλλωστε και ο Θεμιστοκλής απευθύνεται σ’ αυτόν ως σε αρχιστράτηγο. Ούτε για μια στιγμή δεν σκέπτεται να αμφισβητήσει το υψηλό του αξίωμα».

Δεν πρέπει επίσης να παραβλέπεται το ότι για τον Θεμιστοκλή η Σαλαμίνα ήταν μοναδική επιλογή, καθόσον εάν η Ναυμαχία εγένετο στον Ισθμό, και στις δυο περιπτώσεις, νίκης ή ήττας, ο πληθυσμός της Αθήνας εις την Σαλαμίνα θα εξολοθρεύετο, κατά το πέρασμα των Περσών προς τον Ισθμό, ενώ για τον Ευρυβιάδη προείχε η ευθύνη για την σωτηρία της Ελλάδος, και έπρεπε να «ζυγίζη» τις προτάσεις των ναυάρχων πριν από την λήψη της αποφάσεώς του. Ο Παυσανίας, εις τα μέσα του 2ου μ.Χ. αιώνος, κατά την περιήγησή του εις την Σπάρτη διεπίστωσε ότι οι Σπαρτιάτες διατηρούσαν ζωντανή την ανάμνηση των Μηδικών Πολέμων. Εις τα «Λακωνικά» (Βιβλίον Γ’, 14-16) περιγράφει: «Εκ δε της αγοράς προς ήλιον ιόντι δυόμενον, τάφος κενός Βρασίδα τω Τέλλιδος πεποίηται. Απέχει δε ου πολύ του τάφου το θέατρον, λίθου λευκού, θέας άξιον. Του θεάτρου δε απαντικρύ [...] μνήμα έστι, το δε έτερον Λεωνίδου [...] Λακεδαιμόνιοι δε και Λυκούργω τω θεμένω τους νόμους οία δη θεώ πεποιήκασι και τούτο ιερόν, του ναού δε απαντικρύ μνήμα Θεόπομπου του Νικάνδρου, το δε Ευρυβιάδου Λακεδαιμονίων τριήρεσιν επ’ Αρτεμισίω και Σαλαμίνι ναυμαχήσαντος προς Μήδους…». Ο ασθενούς χαρακτήρος και περιωρισμένης αντιλήψεως(!) Ευρυβιάδης, κατά το Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν «ΗΛΙΟΣ» και κατά κάποιους από τους αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς, ετιμάτο ακόμη υπό των Σπαρτιατών 6 αιώνες μετά και ο τάφος του ήταν «δίπλα» εις τον «ναόν» του Λυκούργου και εις το Λεωνιδαίον.

Πιστεύεται ότι όλες οι προαναφερθείσες αναφορές έχουν ήδη σκιαγραφήσει τις προσωπικότητες του Ευρυβιάδη και του Θεμιστοκλή. έχουν αναδείξει τον αναμφισβήτητον ηγέτη του ελληνικού στόλου και έχουν αποδείξει την κυρίαν συμβολήν του Θεμιστοκλή, η οποία συνίσταται εις την ναυπήγηση, κατόπιν επιμονής του, των 180 τριήρεων, που παρέταξε η Αθήνα εις το σύνολο των 380 του ελληνικού στόλου30. Prof. George Emmanuel Haramis Secretary General Yacht Club of Greece EURIVIADES (“MENOMEN”) (SALAMIS’ SEA-BATTLE)

Abstract: This paper aims at reestablishing the historical truth in regard to who the indisputable leader of the Greeks in Salamis was and at second hand it outlines the characters; that of the modest and frugal Spartan and that of the constantly “diverting” Athenian. The following unities as well as an Introduction and the Epilogue are included throughout this paper: 1. Malicious Subjectivity. 2. Ancient Historians and their Credibility. 3. Supreme Fleets’ Command. 4. Concise Description (Necessary Extracts from Herodotus’ History). 5. Selection of the Sea-Battle Place. 6. After the Sea-Battle. It is believed that through this essay, Euriviades is restored where he should be by the Hellenic History and not where he was placed by many ancient historians who, sadly, were also followed by many historians of subsequent and contemporary time as well.

30 Έναντι των 1.207 του περσικού στόλου.

Ιούλιος 2011

οδοιπορικό

Ι.Μ. Γρηγορίου

ΑΕΛΛΩ

Προσκυνημα στο

Άγιο Όρος

Άγιο Όρος. Τόπος ιερός. Τόπος ευλογημένος. Τόπος προσευχής, περισυλλογής και ηρεμίας. Το περιβόλι της Παναγιάς. Του Ματθαίου Δημητρίου, Πλοιάρχου Π.Ν. (ε.α.)

«Τώρα οδοιπόρος τραβάω για τ’ Άγιον Όρος»

Νίκος Γκάτσος

χω την ευλογία, από τον Σεπτέμβριο του 1997 που έκανα το πρώτο μου προσκύνημα με κάποιους φίλους από τον Σύλλογο Φίλων του Σιδηροδρόμου, να έχω επισκεφτεί το Άγ. Όρος 32 φορές. Το να παρακολουθήσεις ακολουθίες Χριστουγέννων, Μεγάλης Εβδομάδος, Αναστάσεως, Λιτανεία της Εικόνας του «Άξιον Εστί» του Πρωτάτου και της «Παναγίας Φοβεράς Προστασίας» της Ι.Μ. Κουτλουμουσίου στις Καρυές, κουρά μοναχού, Πανηγύρεις Ι. Μονών, αλλά και τις καθημερινές Ακολουθίες του Μεσονυκτικού, των ωρών, του Όρθρου, της Θείας Λειτουργίας, των Παρακλήσεων, του Εσπερινού και του Αποδείπνου, όλες βάσει του τυπικού του Αγ. Όρους, είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία, είναι πράγματι ευλογία. Κάθε φορά που ανεβαίνω στο Άγ. Όρος, κάτι καινούργιο ανακαλύπτω, κάτι μαθαίνω. Πώς μπορεί, όμως, να φτάσει εκεί κάποιος για πρώτη φορά αν δεν πάει με κάποιον που να ξέρει την απαιτούμενη διαδικασία και ο οποίος θα κανονίσει τα πάντα γι’ αυτόν; Αν μου πείτε «σκοπεύω να πάω την άλλη εβδομάδα στην Παταγονία ή στο Βλαδικαυκάς», θα σας ευχηθώ «καλό ταξίδι» και θα είμαι βέβαιος ότι θα το πραγματοποιήσετε μέσω κάποιου γραφείου ταξιδίων. Αν, όμως, μου πείτε «σκοπεύω να πάω την άλλη εβδομάδα στο Άγ. Όρος για πρώτη φορά και μόνος μου», θα χαμογελάσω και θα σας πω «αν πας, γράψε μου!». Γιατί; Διότι το να πάτε και να κινηθείτε στο Όρος θέλει μια διαδικασία και πρέπει να γνωρίζετε κάποιες λεπτομέρειες που, αν δεν τις ξέρετε, δεν θα πάτε ή και, αν πάτε, μπορεί να συναντήσετε δυσκολίες που να σας χαλάσουν την καλή διάθεση και την ηρεμία που αναζητάτε.

Ιούλιος 2011

Ι.Μ. Ξενοφώντος

Θα προσπαθήσω, λοιπόν, να σας δώσω όσο καλύτερα και λεπτομερέστερα μπορώ πληροφορίες για το τι πρέπει να κάνει κάποιος για να πάει, να κινηθεί και να διαμείνει στο Άγ. Όρος.

Π ροετοιμασια

ται να μπείτε από Ιερισσό, πρέπει να το έχετε αναφέρει στο «Γραφείο προσκυνητών», αλλά επ’ αυτού θα επανέλθουμε. Έχοντας εξασφαλίσει το διαμονητήριο, πρέπει να κάνετε ένα σχέδιο για το ποιες Μονές θέλετε να επισκεφτείτε και να διανυκτερεύσετε. Πρέπει, λοιπόν, να αρχίσετε να τηλεφωνείτε ή να στέλνετε fax στις Μονές για να κανονίσετε αν και ποια από τις τρεις ημέρες μπορούν να σας δεχθούν. Τηλεφωνήματα δέχονται ορισμένες ώρες της ημέρας, συνήθως 11:30 με 13:30. Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει από μία - για τους πολύ τυχερούς - μέχρι και αρκετές ημέρες. Τώρα, η τρίτη ενέργεια είναι να τηλεφωνήσετε στο ναυτιλιακό γραφείο «Αγιορείτικων γραμμών» (τηλ.: 23770 21041 και 71149) για να ενημερωθείτε για τα δρομολόγια, να αποφασίσετε με τι πλοίο (κανονικό ή ταχύπλοο) θα ταξιδέψετε και να σας δώσουν αριθμό κρατήσεως για την ημερομηνία του ταξιδίου σας. Έχοντας, λοιπόν, εξασφαλίσει πλοίο και αριθμό κρατήσεως, ημερομηνία εισόδου, διαμονητήριο και παραμονή στις Μονές, να εύχεσθε στην Παναγία να σας έχει καλά μέχρι τότε και να μην έχει κανένα απαγορευτικό απόπλου - όπως μου έχει τύχει παλαιότερα - ώστε να πραγματοποιήσετε το όνειρό σας και το προσκύνημά σας.

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, το οδοιπορικό μας. Για να μπείτε στο Άγ. Όρος είναι απαραίτητο να εφοδιαστείτε με το «διαμονητήριο», το διαβατήριο δηλαδή, το οποίο σας επιτρέπει αφενός μεν την είσοδό σας στο Όρος, αφετέρου δε τη διαμονή σας για τρεις διανυκτερεύσεις σε τρεις Μονές (μία κάθε βράδυ). Επειδή τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των επισκεπτών/προσκυνητών συνεχώς αυξάνεται, ιδίως από την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο, και ο αριθμός των επισκεπτών που μπορούν να μπουν κάθε μέρα είναι περιορισμένος (περίπου 120 άτομα), πρέπει εγκαίρως, πιθανώς και δύο μήνες νωρίτερα, να φροντίσετε για την έκδοση του διαμονητήριου. Πώς γίνεται αυτό; Με ένα τηλεφώνημα στο «Γραφείο προσκυνητών» στη Θεσσαλονίκη, στο τηλ.: 2310 252575. Ο αρμόδιος του γραφείου θα σας πει αν μπορείτε να μπείτε την ημερομηνία που επιθυμείτε ή, αν δεν υπάρχουν θέσεις, την πλησιέστερη ημερομηνία όπου υπάρχουν. Αν σας εξυπηρετεί η ημερομηνία, δίνετε τα στοιχεία που ζητούν (τα λέει πριν από τη συνομιλία μαΤο διαμονητήριο σας επιτρέπει γνητοφωνημένο μήνυμα) και είστε βέβαιοι ότι τη μέρα αυτή αφενός μεν την είσοδό σας στο Όρος, θα βρείτε το διαμονητήριο, το πρωί από τις 07:30, στο «Γρα- αφετέρου δε τη διαμονή σας για τρεις φείο προσκυνητών» στην Ουραδιανυκτερεύσεις σε τρεις Μονές νούπολη ή στην Ιερισσό, αναλόγως από πού θέλετε να μπείτε στο Άγ. Όρος. Αν πρόκει? 42

ΑΕΛΛΩ

Προσοχή: όλες σχεδόν οι Μονές, λόγω του μεγάλου αριθμού προσκυνητών, δεν δέχονται να διανυκτερεύσετε αν δεν έχετε κλείσει πρωτύτερα και αυτό είναι κάτι που τηρούν ευλαβικά. Υπάρχει, δηλαδή, πιθανότητα εάν πάτε χωρίς τηλεφώνημα στη Μονή, να σας πουν ότι δεν μπορείτε να διανυκτερεύστε, γιατί δεν έχετε

κλείσει και τότε αρχίζουν τα δύσκολα έως πολύ δύσκολα. Παρακάτω θα βρείτε συγκεντρωμένους τους αριθμούς τηλεφώνων και fax των είκοσι Μονών του Αγ. Όρους.

Μεχρι

ουρανουπολη ή ιερισσο Έφτασε η μεγάλη στιγμή να ξεκινήσετε για το Άγιο Όρος. Πώς θα πάτε, από πού και με τι μέσο; Σιγά - σιγά, όλα θα απαντηθούν. Στο Όρος μπαίνετε μόνο με πλοίο από Ουρανούπολη ή Ιερισσό. Ας φτάσετε πρώτα εκεί και μετά βλέπουμε. Υπάρχουν τρεις λύσεις: Από Θεσσαλονίκη μέχρι την Ουρανούπολη ή την Ιερισσό με Ι.Χ. όχημα, λεωφορείο (ΚΤΕΛ Χαλκιδικής, τηλ.: 2310 316575) ή με ταξί. Η απόσταση είναι περίπου 130 χλμ. Μπορείτε να ακολουθήσετε τρεις διαδρομές. Πρώτη: Από τη Θεσσαλονίκη, παίρνετε τον περιφερειακό με κατεύθυνση προς Χαλκιδική και ακολουθείτε τη διαδρομή Θέρμη - Βασιλικά - Γαλάτιστα (όχι από μέσα) - Άγιος Πρόδρομος - Αρναία - Παλαιοχώρι - Στάγειρα - Στρατονίκη - Στρατώνι (όχι από μέσα) Ιερισσός - Νέα Ρόδα - Ουρανούπολη. Δεύτερη: Ακολουθείτε την ίδια διαδρομή, αλλά μετά την Αρναία στρίβετε δεξιά στο Παλαιοχώρι προς Μεγάλη Παναγιά - Γομάτι - Ιερισσό - Νέα Ρόδα - Ουρανούπολη. Τρίτη: Από Θεσσαλονίκη, μπαίνετε στην Εγνατία, με κατεύθυνση προς Καβάλα και αργότερα, πάντα με την ίδια κατεύθυνση -προσοχή, όχι Χαλκιδική- περνάτε τη λίμνη Βόλβη και βγαίνετε από την έξοδο Ρεντίνα ή την επόμενη, Σταυρός. Ακολουθείτε τη διαδρομή Ρεντίνα - Σταυρός - Ολυμπιάδα - Ιερισσός - Ουρανούπολη. Κάθε διαδρομή μετά τη Θεσσαλονίκη έχει τις ομορφιές της και τις μικρές δυσκολίες της. Προτιμότερη κατά σειρά η τρίτη διαδρομή, μετά η δεύτερη και τελευταία η πρώτη.

Ουρανουπολη Φτάνοντας στην Ουρανούπολη, πηγαίνετε σε κάποιο από τα πολλά ξενοδοχεία. Καλό θα είναι να έχετε κάνει κράτηση, ειδικά το καλοκαίρι. Θα σας συνιστούσα το ξενοδοχείο να είναι κοντά στο «Γραφείο προσκυνητών» και στο λιμανάκι, ώστε να μην αναγκαστείτε να περπατήσετε για πολλή ώρα φορτωμένοι με τον σάκο σας την επόμενη ημέρα. Αναφέρω ενδεικτικά κάποια από τα πλησιέστερα στο «Γραφείο προσκυνητών»: «Ξενία» - τηλ.: 23770 71412, «Πύργος» - τηλ.: 23770 71281, «Ξένιος Ζευς» - τηλ.: 23770 71274, «Ακρογιάλι» - τηλ.: 23770 71201. Στην Ουρανούπολη, υπάρχει και φυλασσόμενος δημοτικός χώρος σταθμεύσεως. Το βράδυ μπορείτε να δειπνήσετε σε κάποια από τις αρκετές ταβέρνες και τα εστιατόρια της περιοχής. Βέβαια, ο «Κρητικός» στο δεξί σας χέρι, όπως κατεβαίνετε τον κεντρικό δρόμο της Ουρανούπολης προς τον Πύργο, κατέχει -κατά την άποψή μου- τα σκήπτρα. Κοιμηθείτε σχετικά νωρίς, γιατί από την επόμενη μέρα αρχίζει «αγιορείτικο» πρόγραμμα. Το «Γραφείο προσκυνητών», που βρίσκεται στον κάθετο προς τον κεντρικό δρόμο, απέναντι από το δημοτικό parking, ανοίγει στις 07.30. Εκεί, θα προμηθευτείτε, με την επίδειξη της ταυτότητός σας και με καταβολή 25 ευρώ, το διαμονητήριο. Εν συνεχεία, πηγαίνετε στο γραφείο των Ιούλιος 2011

Ι.Μ. Ξηροποτάμου

Στη Μονή σάς υποδέχεται ο Αρχοντάρης και, αφού σας κεράσει καφέ, τσίπουρο και λουκούμι, σας ενημερώνει για το πρόγραμμα και σας δίνει τα δωμάτιά σας «Αγιορείτικων γραμμών», στον παραλιακό πεζόδρομο κοντά στον Πύργο, δίνετε τον αριθμό κρατήσεως και παίρνετε το εισιτήριό σας για το πλοίο.

Π λοια Για να μπείτε στο Άγιο Όρος από την Ουρανούπολη υπάρχουν οι εξής τρόποι: Α) Με το κλασικό ferry boat. Ξεκινάει καθημερινώς στις 09:45 και περίπου σε 2 ώρες και με εισιτήριο 7 ευρώ φτάνετε στη Δάφνη, έχοντας «πιάσει» στους ενδιάμεσους αρσανάδες και Ι. Μονές της δυτικής πλευράς της χερσονήσου του Άθω. Αυτοί είναι με τη σειρά: Γιοβάντσα (ο αρσανάς της Ι.Μ. Χιλιανδαρίου), αρσανάς Ι.Μ. Ζωγράφου, αρσανάς Ι.Μ. Κωνσταμονίτου, Ι.Μ. Δοχειαρίου, Ι.Μ. Ξενοφώντος, Ι.Μ. Αγίου Παντελεήμονος, Δάφνη. Από τη Δάφνη, περίπου μισή ώρα μετά την άφιξη του F/B, ξεκινάει άλλο ferry, το «ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ», και φτάνει μέχρι τη Σκήτη της Αγίας Άννας, με ενδιάμεσες στάσεις στις Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας, Γρηγορίου, Διονυσίου, Αγίου Παύλου, Νέα Σκήτη. Το εισιτήριο το βγάζετε στο πλοίο. Β) Με ταχύπλοο (κανονικό δρομολόγιο). Πρόκειται για μικρά ταχύπλοα, περίπου 40 θέσεων. Τηλ.: 23770 21041, 23770 71149. Τιμή εισιτηρίου 12 ευρώ. 43

Ο «Αναγνώστης», στην Τράπεζα

Γ) Με ταχύπλοο (ταξί). Μικρότερα ταχύπλοα, τα οποία, κατόπιν συνεννοήσεως και συμφωνίας ως προς την τιμή, σας πηγαίνουν όπου θέλετε στη δυτική πλευρά. «Πορταΐτισσα», τηλ.: 6974 060744 και «Αρχάγγελος», τηλ.: 23770 2603 και 6972081146. Για να μπείτε από Ιερισσό για τις Ι. Μονές της ανατολικής πλευράς, σας εξυπηρετεί ταχύπλοο (τηλ.: 6974 060747), που ξεκινάει καθημερινώς στις 08:35 και φτάνει με ενδιάμεσες στάσεις μέχρι την Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Πολλές φορές δεν εκτελούνται τα δρομολόγια λόγω καιρού. Τηλ. Λιμεναρχείου Ιερισσού: 23770 72576. Για πρώτη φορά, θα σας συνιστούσα να χρησιμοποιήσετε το κλασικό ferry, ώστε μέχρι τη Δάφνη να απολαύσετε το τοπίο, να δείτε από κοντά τις διάφορες Ι. Μονές και να βγάλετε ωραίες φωτογραφίες.

Δαφνη - Καρυεσ Από τη Δάφνη, μετά την άφιξη του ferry, ξεκινούν συνήθως δύο πούλμαν που μεταφέρουν τους προσκυνητές στις Καρυές. Η διαδρομή διαρκεί περίπου 25 λεπτά και το εισιτήριο κοστίζει 3 ευρώ. Λίγο μετά τη Δάφνη, κάνει στάση για την Ι.Μ. Ξηροποτάμου. Στην πλατεία των Καρυών περιμένουν ταξί, μικρά δηλαδή λεωφορεία, τα οποία με αμοιβή ανάλογα με τον αριθμό των επιβατών και την απόσταση της Μονής όπου θέλετε να πάτε, σας μεταφέρουν σε όλες σχεδόν τις Μονές .Υπάρχει «Γραφείο κινήσεως αυτοκινήτων» (τηλ.: 23770 23266 και 24121), καθώς και ανεξάρτητοι μοναχοί με αυτοκίνητα που σας μεταφέρουν κατόπιν συνεννοήσεως, όπως οι Πατ. Αβέρκιος - 23770 23745, 6945 738336, Πατ. Ευθύμιος - 23770 23798, 6977 661497, Πατ. Μακάριος - 23770 23267, 6977 938300, Πατ. Στέφανος - 23770 23680, Πατ. Χριστόφορος - 23770 23634, Πατ. Ιλαρίων - 23770 23305, 6977 801151. Όπως βλέπετε, δυστυχώς για την ησυχία και την ηρεμία του Όρους, αλλά πιθανώς ευτυχώς για τους προσκυνητές, κυκλοφορούν πλέον αρκετά αυτοκίνητα και πλοία και η μετάβαση στις Ι.Μ. έχει γίνει αρκετά εύκολη και σχετικά ξεκούραστη, γι’ αυτό και έχει αυξηθεί υπερβολικά ο αριθμός των επισκεπτών. Εννοείται η απαγόρευση κυκλοφορίας κάθε Ι.Χ. αυτοκινήτου. 44

ΑΕΛΛΩ

Εσωτερικό Καθολικού Ι.Μ. Ξενοφώντος

Καρυεσ Στις Καρυές, όπου είναι και η πρωτεύουσα του Αγ. Όρους και το Διοικητικό Κέντρο, θα βρείτε καταστήματα εργοχείρων και εκκλησιαστικών ειδών, παντοπωλείο, πανδοχείο (τηλ.: 23770 24114), βιβλιοπωλεία, φούρνο, εστιατόριο, υποκατάστημα της Αγροτικής Τραπέζης, Κέντρο Υγείας (τηλ.: 23770 23217, 6944 586605 και 6944 959682), ΕΛΤΑ, ΟΤΕ. Στις Καρυές συνιστάται επίσκεψη στον Ιερό Ναό του Πρωτάτου, με αγιογραφίες του Μανουήλ Πανσέληνου και να προσκύνημα της εικόνας της Παναγίας «Άξιον Εστί». Επίσης, μεγάλο ενδιαφέρον έχει η Σκήτη του Αγ. Ανδρέα (Σαράι), στην οποία μπορείτε και να διανυκτερεύσετε κατόπιν συνεννοήσεως που θα έχετε κάνει στο στάδιο της προετοιμασίας του ταξιδιού σας (τηλ.: 23770 23824 και 23810). Κοντά επίσης στις Καρυές, περίπου 15 λεπτά με τα πόδια, είναι και η Ι.Μ. Κουτλουμουσίου.

Τι θα παρετε μαζι σασ

Μην πάρετε πολλά πράγματα και η καλύτερη λύση είναι σακίδιο πλάτης. Ανάλογα βέβαια και με την εποχή, πάρτε κάποια εσώρουχα, πιζάμες, κάλτσες, πουκάμισα, πουλόβερ ή φούτερ, μπουφάν, παπούτσια για περπάτημα (τον χειμώνα θεωρώ ότι είναι απαραίτητο ένα ζευγάρι μποτάκια), αδιάβροχο ή μικρή ομπρέλα, καπέλο ή σκούφο και φακό. Ιδιαίτερα εξυπηρετικό θα είναι ένα δημοσιογραφικό γιλέκο με πολλές τσέπες. Πάρτε, επίσης, τα φάρμακά σας, τα ξυριστικά σας (όχι απαραίτητα), το κινητό σας, τη φωτογραφική μηχανή σας, σεντόνια και μαξιλαροθήκη.

Π ρογραμμα ι. μονων Σας συνιστώ να ακολουθήσετε το πιθανώς λίγο βαρύ πρόγραμμα των Ι. Μονών, δεδομένου ότι είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Φτάνοντας στη Μονή, πηγαίνετε στο «Αρχονταρίκι», όπου σας υποδέχεται ο Αρχοντάρης και αφού σας κεράσει συνήθως καφέ, τσίπουρο και λουκούμι, σας ενημερώνει για το πρόγραμμα και σας δίνει τα δωμάτιά σας. Πιθανώς να κοιμηθείτε μαζί και με άλλους. Ανάλογα με την εποχή -το καλοκαίρι αργότερα, τον χειμώνα νωρίτερα το απόγευμα- θα πάτε στον Εσπερινό (διαρκεί περίπου 1 ώρα) και αμέσως μετά στην Τρά-

«Κτητορικό Μνημόσυνο»

Η «Τράπεζα» στην Ι.Μ. Ξενοφώντος

➤ Μην απογοητευτείτε ποτέ για κάτι που πιθανώς να πάει στραβά. Η Παναγία θα σας βοηθήσει και θα βρείτε λύση. ➤ Προσπαθήστε να μπείτε στο πνεύμα του Όρους, ρωτώντας και ερευνώντας. ➤ Μην περιμένετε με την πρώτη φορά να δείτε τους «θησαυρούς» των Μονών. Υπάρχουν πολλά ωραία βιβλία, που αναφέρονται σ’ αυτούς. ➤ Αγοράστε πριν πάτε ένα βιβλίο-οδηγό για το Άγ. Όρος. Θα ενημερωθείτε κυρίως για τις Μονές και θα σας βοηθήσει πολύ. ➤ Να εύχεστε να μη βρέχει. Είναι ό,τι χειρότερο για το ταξίδι σας. ➤ Μην περιμένετε να τα δείτε όλα και να μάθετε τα πάντα για το Άγ. Όρος με την πρώτη φορά. Μετά από 32 προσκυνήματα, «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». ➤ Σε πολλές Μονές υπάρχει μοναχός ιατρός. Αν, ο μη γένοιτο, σας συμβεί κάτι, αναζητήστε τον για να σας βοηθήσει. ➤ Βρείτε ευκαιρία να περπατήσετε λίγο μέσα στη φύση του Αγ. χρησιμεσ συμβουλεσ/ Όρους. Είναι κάτι το ανεπανάληπτο. Μπορείτε π.χ. από μια Μονή να επισκεφτείτε και να προσκυνήσετε και μία άλλη, ισχυοντεσ Κανονεσ όπως π.χ. από την Ι.Μ. Ξενοφώντος την Ι.Μ. Δοχειαρίου, από την Ι.Μ. Καρακάλλου την Ι.Μ. Φιλοθέου, από την Ι.Μ. Παν➤ Στο Άγ. Όρος δεν επιτρέπεται η βιντεοσκόπηση. τοκράτορος την Ι.Μ. Σταυρονικήτα. ➤ Η φωτογράφηση επιτρέπεται, όχι όμως εντός του Ναού. Αν ➤ Ανεπανάληπτη εμπειρία είναι και να περπατήσετε σε θέλετε να φωτογραφήσετε μέσα στον Ι. Ναό, δεν είναι και σκιερά μονοπάτια, να μπορέσετε να συλλογιστείτε ήρετόσο εύκολο. Πρέπει να πάρετε «ευλογία», δηλαδή άδεια μοι, ενώ τα μόνα decibel που θα φτάνουν στα αφτιά σας από τον Ηγούμενο. Επίσης, δεν φωτογραφίζουμε μοναχούς να είναι από το κελάηδημα των αηδονιών, το γάργαρο χωρίς την άδειά τους. νερό που τρέχει σε κάποιο ρυάκι ή το πάφλασμα από το ➤ Σε όλες σχεδόν τις Ι. Μονές υπάρχει καρτοτηλέφωνο. Η κυματάκι στην ακρογιαλιά. χρήση των κινητών επιτρέπεται, εκτός φυσικά εντός των ➤ Το κάπνισμα σε ορισμένες Μονές επιτρέπεται σε ειδικούς Ναών και της Τράπεζας. Σε πολλές Μονές, το βράδυ υπάρχει χώρους, π.χ. στο «Αρχονταρίκι». Σε άλλες όχι, και πρέπει ρεύμα μόνο από συσσωρευτές, γι’ αυτό φροντίστε να φορνα βγείτε εκτός Μονής για να καπνίσετε. τίζετε τα κινητά σας κατά τη διάρκεια της ημέρας. ➤ Μην περιμένετε ότι στις Μονές θα βρείτε ενδιαιτήσεις ➤ Τον Ηγούμενο τον προσφωνούμε «Γέροντα», τους μοναχούς και περιποίηση πεντάστερου ξενοδοχείου ή chalet. Πολ«Πάτερ» και κάθε φορά που τους συναντάμε, αντί για καλές διαθέτουν ανέσεις και ευκολίες (ντους, ζεστό λημέρα ή οτιδήποτε άλλο, λέμε «ευλογείτε» και αυτός ανκρύο νερό, καινούργια σεντόνια ταποκρίνεται «ο Κύριος» και μαξιλαροθήκες, ατομική δηλαδή, όχι εγώ, αλλά ο Κύριος. ➤ Ποτέ δεν ρωτάμε μοναχό τι ήταν Βρείτε ευκαιρία να περπατήσετε λίγο πετσέτα), άλλες όμως όχι. Υπάρχουν Μονές που δεν έχουν πριν, πώς βρέθηκε εκεί και μέσα στη φύση του Αγ. Όρους. ούτε καθρέφτη στους νιπτήρες. άλλες τέτοιες ενοχλητικές γι’ αυΑυτό δεν είναι θέμα τσιγγουνιάς τούς ερωτήσεις. Είναι κάτι το ανεπανάληπτο ή ανέχειας, αλλά θέμα αντιλή➤ Αν δεν ξέρετε κάτι, κάντε αυτό ψεως. Στο Όρος δεν πηγαίνουμε που κάνουν οι άλλοι. πεζα, δηλαδή την τραπεζαρία, για φαγητό. Στην Τράπεζα δεν μιλάμε, ακούμε τον Αναγνώστη να μας διαβάζει από βίους Αγίων, βάζουμε νερό και κρασί στα ποτήρια μας μόνον όταν χτυπήσει ένα κουδουνάκι και πουν «δι’ ευχών» και τρώμε αρκετά γρήγορα, γιατί μόλις χτυπήσει ο Ηγούμενος το καμπανάκι, τέρμα όλα. Όποιος πρόλαβε έφαγε. Αμέσως μετά το φαγητό, πηγαίνετε ξανά στον Ναό (το Καθολικό) για το Απόδειπνο και το προσκύνημα των Ιερών Λειψάνων, διάρκειας περίπου μισής ώρας. Μετά, ελεύθερη ώρα μέχρι τη δύση του ηλίου. Μπορείτε να βγείτε έξω από τη Μονή, αλλά προσοχή, γιατί μόλις χτυπήσει το καμπανάκι ο Πορτάρης, κλείνουν οι πόρτες της Μονής και μένετε έξω και... σας τρώνε οι λύκοι. Τα ξημερώματα, Όρθρος, Θ. Λειτουργία, διάρκειας περίπου 3 ωρών, και μετά Τράπεζα. Συνήθως την προλαβαίνετε πριν την αναχώρησή σας για την επόμενη Ι. Μονή, με όποιο μέσο έχετε προγραμματίσει (ταξί, πλοίο, πεζοπορία).

Ιούλιος 2011

Το διαμονητήριο σας επιτρέπει αφενός μεν την είσοδό σας στο Όρος, αφετέρου δε τη διαμονή σας για τρεις διανυκτερεύσεις σε τρεις Μονές ? 46

ΑΕΛΛΩ

Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας

για υψηλό τουρισμό. Εκεί επικρατούν η απλότητα και η ταπείνωση. ➤ Σκόπιμο θα είναι να αγοράσετε στη Δάφνη ή στις Καρυές ένα αγιορείτικο ημερολόγιο τσέπης. Έχει πολλές πληροφορίες και θα σας φανεί χρήσιμο. ➤ Αν δεν μπορείτε να κάνετε χωρίς να φάτε κρέας τρεις μέρες, μην ξεκινήσετε για το Όρος. Τις πρωτεΐνες εκεί τις παίρνουν από τα ψάρια και τα όσπρια. Τετάρτη και Παρασκευή, το φαγητό δεν έχει ούτε λάδι, είναι όμως πεντανόστιμο.

Επιστροφη Αν φύγετε από Καρυές για Δάφνη, τα λεωφορεία ξεκινούν κατά τις 10:15. Από τη Δάφνη έχει ταχύπλοο για Ουρανούπολη χωρίς ενδιάμεσες στάσεις στις 09:35, στις 11:00, στις 12:00, στις 13:30, στις 14:45 (Σάββατο 14:15, Κυριακή 13:15) και στις 15:45. Το συμβατικό ferry boat ξεκινάει στις 12:15 με ενδιάμεσες στάσεις, όπως και στην είσοδο. Για τα δρομολόγια πάντα να συμβουλεύεστε τα Λιμεναρχεία και τους πίνακες δρομολογίων στη Δάφνη και την Ουρανούπολη. Προ της επιβιβάσεως στο πλοίο στη Δάφνη, περνάτε από τελωνειακό έλεγχο. Προσοχή: Αν, μπαίνοντας στο Αγ. Όρος έχετε μαζί σας κάποιο βιβλίο εκδόσεως άνω των 50 ετών, πρέπει να το δηλώσετε γιατί κατά την έξοδό σας, αν το βρουν, θα το κατάσχουν. Σας εύχομαι καλό προσκύνημα.

ι.μ. αγ. ορουσ Πρόθεμα: 23770 Ι. ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ ΙΒΗΡΩΝ ΧΙΛΙΑΝΔΑΡΙΟΥ (ΣΕΡΒΙΚΗ) ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ (ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ) ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ ΚΑΡΑΚΑΛΛΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑΣ ΑΓ. ΠΑΥΛΟΥ ΣΤΑΥΡΟΝΙΚΗΤΑ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ (ΡΩΣΙΚΗ) ΚΩΝΣΤΑΜΟΝΙΤΟΥ

ΤΗΛ. 22586 41488 23643 23797

FAX 23013 41462 23248 23494

23237 23226 23253 23251 23247

23686 23731 23685 23733 23271

23245 23225 23256 23254 23250 23255 23633 23218 23229 23252

23271 23746 23674 23707 23355 23631 23671 23653 23682

23228

Πρώτη δημοσίευση «ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ» Φεβρουάριος 2011 Ιούλιος 2011

νομικη καλυψη ναυτικων ομιλων Η νομική κάλυψη των ναυτικών ομίλων κατά τη διοργάνωση ιστιοπλοϊκών αγώνων. Του Επαμεινώνδα Λαμπαδάριου, Δικηγόρου Παρ’ Aρείω Πάγω, B’ Aντιπροέδρου NOE Στη συγγραφή του κειμένου συνετέλεσε η Λία Bιντζηλαίου, δικηγόρος LL.M.

πως είναι γνωστό, ο Όμιλός μας, αλλά και πολλοί άλλοι όμιλοι διοργανώνουν κατά καιρούς αγώνες ιστιοπλοΐας, είτε Τριγώνου είτε Ανοικτής Θαλάσσης, με συμμετοχή ιστιοπλόων κάθε ηλικίας. Εν όψει των διοργανώσεων αυτών, συχνά προκύπτει το ερώτημα: «Έχει ευθύνη ο διοργανωτής όμιλος σε περίπτωση κάποιου ατυχήματος κατά τη διάρκεια του αγώνα και, εάν ναι, τι πρέπει να κάνει για να την περιορίσει;». Στο σύντομο αυτό σημείωμα, θα προσπαθήσω να απαντήσω στο ερώτημα αυτό και να παραθέσω τους βασικούς κανόνες που πρέπει να ακολουθούν οι διοργανωτές όμιλοι, ώστε να αποκλείσουν στο μέτρο του δυνατού τις τυχόν ευθύνες τους.

Α. ΕΙΝΑΙ ΙΣΧΥΡΗ Η ΡΗΤΡΑ ΠΕΡΙ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΩΝ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΟΜΙΛΩΝ ΣΕ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

Ένας από τους πιο κοινούς (αλλά και απαραίτητους) όρους που απαντάται σε Προκηρύξεις Ιστιοπλοϊκών Αγώνων, είτε αφορούν αγώνες Ανοικτής Θαλάσσης είτε αγώνες Τριγώνου, είναι ο όρος περί ευθύνης του διοργανωτή ναυτικού ομίλου και των επιτροπών των αγώνων - ή καλύτερα ο όρος περί ελλείψεως οποιασδήποτε ευθύνης τους. Ο όρος αυτός, ο οποίος είναι συνήθως αρκετά απόλυτος στη διατύπωσή του, μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση ότι είναι ιδιαίτερα ευνοϊκός για τον ναυτικό όμιλο, ίσως ακόμη και ότι είναι άδικος ή καταχρηστικός, ιδίως μάλιστα εάν σκεφτεί κανείς ότι ο όμιλος φέρει την ευθύνη της διοργάνωσης και διεξαγωγής του αγώνα. Εάν όμως προβεί κάποιος σε μια προσεκτική μελέτη της νομοθεσίας, των Διεθνών Κανόνων Ιστιοπλοΐας, αλλά και των υπόλοιπων όρων που συνήθως υπάρχουν στις σχετικές προκηρύξεις, θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη ευθύνης των διοργανωτών ομίλων για ατυχήματα, περιουσιακές ή προσωπικές ζημίες κατά τη διάρκεια των αγώνων είναι μια γενικώς αποδεκτή και ισχυρή διάταξη. Το σύνολο σχεδόν των προκηρύξεων ιστιοπλοϊκών αγώνων ορίζουν ως εφαρμοστέους κανόνες της διοργανώσεως τους Διεθνείς Κανόνες Αγώνων Ιστιοπλοΐας RRS της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ιστιοπλοΐας (ISAF Racing Rules of Sailing). Οι κανόνες αυτοί αναθεωρούνται και δημοσιεύονται κάθε τέσσερα χρόνια και καθιερώνουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα ειδικών κανονισμών, οι οποίοι ρυθμίζουν με λεπτομέρεια όχι μόνο πρακτικά θέματα, όπως η ερμηνεία των ιστιοπλοϊκών σημάτων, το σύστημα βαθμολογήσεως και οι ποινές των συμμετεχόντων αθλητών, αλλά γενικότερα κάθε πτυχή του αγώνα, όπως οι προδιαγραφές ασφαλείας των αθλητών, ο απαραίτητος εξοπλισμός του σκάφους, το

ΑΕΛΛΩ

ελάχιστο περιεχόμενο της προκηρύξεως, το σύστημα επιλύσεως τυχόν διαφορών που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια του αγώνα κ.ο.κ. Μάλιστα, η αυτοτέλεια αυτού του συστήματος κανόνων της ISAF, έναντι των ρυθμίσεων του κοινού δικαίου, ενισχύεται από τον Θεμελιώδη Κανόνα 3 («Αποδοχή Κανόνων»), ο οποίος ορίζει ρητά ότι: «Με τη συμμετοχή του σε έναν αγώνα που διεξάγεται σύμφωνα με αυτούς τους κανόνες, κάθε αγωνιζόμενος και ιδιοκτήτης σκάφους συμφωνεί ότι: (a) Θα διέπεται από τους κανόνες, (β) θα αποδέχεται τις ποινές που επιβάλλονται και κάθε άλλη ενέργεια που λαμβάνεται σύμφωνα με τους κανόνες, που υπόκεινται στις διαδικασίες εφέσεως και αναθεωρήσεως που προβλέπονται σ’ αυτούς, ως την τελική διευθέτηση για κάθε θέμα που προκύπτει από τους κανόνες και (γ) όσον αφορά τέτοια απόφαση, να μην καταφεύγει σε κανένα άλλο δικαστήριο ή ένδικο μέσο». Ειδικά σε ό,τι αφορά το ζήτημα της ευθύνης για ατυχήματα και περιουσιακές ζημίες κατά τη διάρκεια αγώνων, οι Διεθνείς αυτοί Κανόνες προβλέπουν ρητά ότι: «Η ευθύνη για την απόφαση ενός σκάφους να συμμετάσχει σε έναν αγώνα ή να συνεχίσει να αγωνίζεται είναι αποκλειστικά δική του» (Θεμελιώδης Κανόνας 4 - «Αποδοχή για Συμμετοχή σε Αγώνα»), ενώ ο Θεμελιώδης Κανόνας 1 «Ασφάλεια» υποχρεώνει τους συμμετέχοντες αφενός μεν να είναι εξοπλισμένοι με τα απαραίτητα σωστικά μέσα, αφετέρου δε να παρέχουν οποιαδήποτε βοήθεια σε οποιοδήποτε πλοίο ή άτομο συμμετέχει. Περαιτέρω, όταν πρόκειται για Αγώνες Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θαλάσσης, η ISAF έχει θεσπίσει ειδικούς κανονισμούς ασφαλείας (ISAF Offshore Special Regulations), οι οποίοι εφαρμόζονται σωρευτικά με τους RRS και εγκαθιδρύουν πολύ υψηλές προδιαγραφές ασφαλείας, που πρέπει να τηρούνται από τους αθλητές και τα σκάφη, οι οποίοι περιγράφονται με λεπτομέρεια. Μάλιστα, ως προς το θέμα της ευθύνης των συμμετεχόντων, η σχετική διατύπωση είναι ακόμη πιο αυστηρή: «Η ασφάλεια του σκάφους και του πληρώματος είναι αποκλειστική και αναπόφευκτη ευθύνη του κυβερνήτη, ο οποίος πρέπει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να εξασφαλίσει ότι το σκάφος είναι πλήρως και εξ ολοκλήρου αξιόπλοο και είναι επανδρωμένο με έμπειρο πλήρωμα, που έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα και είναι σωματικά ικανό να αντιμετωπίσει κακές καιρικές συνθήκες […] Η θέσπιση των κανόνων αυτών, η χρήση τους από τον διοργανωτή του αγώνα ή η επιθεώρηση του σκάφους σύμφωνα με τους παρόντες κανόνες, σε καμία περίπτωση δεν περιορίζουν ή μειώνουν την πλήρη και απεριόριστη ευθύνη του κυβερνήτη» (Άρθρο 1.02). Επιπροσθέτως, στις περισσότερες προκηρύξεις αγώνων Ανοικτής Θαλάσσης, προβλέπεται ότι από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου, σε αντικατάσταση του μέρους 2 των κανόνων RRS, θα εφαρμόζεται ο Διεθνής Κανονισμός Αποφυγής Συγκρού-

Ιούλιος 2011

σεων στη Θάλασσα, ο οποίος επιβάλλει τον ύψιστο βαθμό επιμέλειας σε κάθε πλοιοκτήτη, πλοίαρχο και πλήρωμα σκάφους για την τήρηση των προβλεπομένων κανόνων χειρισμού, πλεύσεως και ασφάλειας των σκαφών. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις Προσθήκες της Ελληνικής Εθνικής Αρχής (ΕΙΟ) στους Διεθνείς Κανόνες Ιστιοδρομιών, σύμφωνα με τον Κανόνα 86.1(α) των RRS για τους αγώνες Ανοικτής Θαλάσσης, αλλά και σύμφωνα με το ά. 8 Ν. 2743/99, τα αγωνιζόμενα σκάφη πρέπει να διαθέτουν ασφαλιστική κάλυψη αστικής ευθύνης, για θανάτους και σωματικές βλάβες, καθώς και υλικές ζημίες επιβαινόντων και τρίτων, από πρόσκρουση, σύγκρουση, ναυάγιο ή οποιαδήποτε άλλη αιτία, καθώς και πρόκληση θαλάσσιας ρύπανσης, η οποία να καλύπτει ρητά και τη συμμετοχή του σκάφους σε αγώνες ιστιοπλοΐας ή η αστική ευθύνη να καλύπτεται σύμφωνα με το Institute Yacht Clauses Cl 11. Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο πρέπει να προσκομίζεται από τον κυβερνήτη του

ΑΕΛΛΩ

σκάφους στον διοργανωτή όμιλο πριν από τον αγώνα, κατά τις ειδικότερες προθεσμίες της προκηρύξεως. Συνεπώς, από όλα τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο διοργανωτής όμιλος, καθώς και οι επιτροπές των αγώνων, κατ’ αρχήν, δεν φέρουν ευθύνη για την πρόκληση υλικών ζημιών ή βλάβης προερχόμενης από τραυματισμό ή θάνατο προσώπου στους μετέχοντες ή τρίτους, δεδομένου ότι η ευθύνη αυτή ανήκει πρωτίστως στους ίδιους τους συμμετέχοντες και ιδιαίτερα στον κυβερνήτη του σκάφους, και δευτερευόντως στον πλοιοκτήτη, ο οποίος πρέπει να έχει φροντίσει για τη νόμιμη ασφάλιση του σκάφους, προκειμένου να αποκατασταθούν τυχόν ζημίες που τυχόν θα προκληθούν κατά τη διάρκεια του αγώνα. Κατά συνέπεια, η σχετική ρήτρα των προκηρύξεων που απαλλάσσει τον διοργανωτή όμιλο από κάθε ευθύνη είναι κατ’ αρχήν νόμιμη και σύμφωνη με το γράμμα και το πνεύμα των Διεθνών Κανόνων Ιστιοπλοΐας.

Β. ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

Το ανωτέρω συμπέρασμα, όμως, δεν μπορεί να αποκλείσει τελείως ευθύνες των ομίλων σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Πιο συγκεκριμένα: i) Αστική ευθύνη Η ευθύνη του διοργανωτή ναυτικού ομίλου, ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλεισθεί εάν ο ίδιος παραβιάσει τους Κανονισμούς της ISAF και, ως εκ της παραβάσεως αυτής, προκληθεί ζημία σε συμμετέχοντα ή τρίτο. Στην περίπτωση αυτή, ο όμιλος δεν θα μπορεί να επικαλεστεί την απαλλακτική ρήτρα της προκηρύξεως και ενδέχεται να φέρει αστική ευθύνη, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεώσεως αποζημιώσεως, έναντι των ζημιωθέντων. Κάτι τέτοιο μπορεί να ανακύψει, για παράδειγμα, σε περίπτωση που η προκήρυξη του αγώνα δεν είναι σύμφωνη με τα σχετικά πρότυπα της ISAF, κατά παράβαση του Κανόνα 89.2 των Διεθνών Κανονισμών RRS, ή όταν οι οδηγίες πλου είναι ασαφείς ή επικίνδυνες ή υποδεικνύουν μια επισφαλή διαδρομή ή εάν πληρούνται τα αντίστοιχα πρότυπα οδηγιών, κατά παράβαση του αντίστοιχου Κανόνα 90.2. Ακόμη όμως και σε περίπτωση που η προκήρυξη ή οι οδηγίες πλου είναι σύμφωνες με τα πρότυπα των Διεθνών Κανόνων της ISAF, ο διοργανωτής όμιλος ενδέχεται και πάλι να φέρει αστική ευθύνη εάν δεν άσκησε αποτελεσματικό έλεγχο συγκεκριμένων δικαιολογητικών, όπως π.χ. των αθλητικών ταυτοτήτων των ιστιοπλόων που πιστοποιούν την ικανότητά τους να αγωνισθούν ή του ασφαλιστηρίου συμβολαίου που εγγυάται την αποκατάσταση τυχόν προκληθείσας ζημίας ή την ακρίβεια της καταστάσεως του πληρώματος ή την επάρκεια των σωστικών μέσων και συστημάτων ασφαλείας του σκάφους κ.τ.λ. Στις περιπτώσεις αυτές, εάν προκληθεί ζημία κατά τη διάρκεια του αγώνα, ο διοργανωτής όμιλος θα φέρει ευθύνη για την αποκατάστασή της, εφόσον αποδειχθεί η αμέλεια ή παράλειψίς του και το ότι η υπαίτια αυτή παράλειψις ελέγχου ήταν η αιτία της πρόκλησης της ζημίας. Με άλλα λόγια, δεν είναι επαρκές ο διοργανωτής όμιλος να έχει τηρήσει τις τυπικές προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή του αγώνα, αλλά πρέπει να καταβάλει κάθε εύλογη προσπάθεια να εξακριβώσει ότι οι προϋποθέσεις πράγματι τηρούνται. Δεν αποτελεί επαρκή άμυνα του ομίλου αυτό που συχνά συμβαίνει, δηλαδή να αναφέρεται σαν δικαιολογία «εμείς το γράψαμε στην προκήρυξη, αλλά αυτοί δεν το τήρησαν». Τέλος, είναι αυτονόητο ότι ο διοργανωτής ναυτικός όμιλος θα φέρει ευθύνη σε περίπτωση δολίων ενεργειών των εργαζομένων του, οι οποίες προκάλεσαν ζημία, καθώς, κατά ρητή διάταξη του κοινού δικαίου (ΑΚ 332), η ρήτρα περί περιορισμού της ευθύνης για ενέργειες που τελέσθηκαν με πρόθεση είναι άκυρη. ii) Ποινική ευθύνη Σε ό,τι αφορά τις ποινικές ευθύνες που ενδέχεται να αναζητηθούν από τις Αρχές σε περίπτωση ατυχήματος, ο όμιλος,

Ιούλιος 2011

στην πράξη, δεν διατρέχει κίνδυνο να καταδικασθεί - τουλάχιστον ως νομική οντότητα. Ειδικότερα: Γενική αρχή του ποινικού δικαίου είναι η αρχή της υποκειμενικής (και όχι αντικειμενικής) ευθύνης, φυσικού (και όχι νομικού) προσώπου. Με άλλα λόγια, σε αντίθεση με το αστικό δίκαιο, όπου ενίοτε ακολουθείται το σύστημα της αντικειμενικής ευθύνης, στον χώρο του ποινικού δικαίου και δεδομένης της ιδιαίτερης κοινωνικής απαξίας του «εγκλήματος», η άδικη πράξη καταλογίζεται μόνον στον δράστη και μόνον εάν αυτός ενήργησε με πρόθεση ή επέδειξε εγκληματική αμέλεια. Συνεπώς, σε περίπτωση περιουσιακής ζημίας, απλής ή βαρείας σωματικής βλάβης ή ακόμη και θανάτου κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, τυχόν ποινικές ευθύνες θα αναζητηθούν μόνο από τα πρόσωπα (υπάλληλοι / μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ομίλου / μέλη επιτροπής αγώνων κ.τ.λ.), που ενεπλάκησαν ενεργά στις πράξεις ή παραλείψεις οι οποίες οδήγησαν στο ζημιογόνο αποτέλεσμα, και όχι από τον ναυτικό όμιλο ως συλλογική οντότητα (νομικό πρόσωπο). Στην πράξη, ωστόσο, ο καταλογισμός αυτός θα είναι εξαιρετικά δύσκολος για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, εάν οι υπεύθυνοι του ναυτικού ομίλου τήρησαν τους ειδικούς Κανονισμούς της ISAF σε όλα τα στάδια του αγώνα (προκήρυξη - οδηγίες πλου - αποτελεσματικός έλεγχος δικαιολογητικών - διοργάνωση κ.ο.κ.), θα είναι σχεδόν αδύνατον να τους καταλογισθεί υπαιτιότητα, οποιουδήποτε βαθμού, για τυχόν προκληθέν ατύχημα. Δεύτερον, τα «εγκλήματα» που ενδέχεται να στοιχειοθετηθούν κατά τη διάρκεια ενός αγώνα είναι σχεδόν αποκλειστικά εγκλήματα αποτελέσματος (φθορά ξένης ιδιοκτησίας, βαρεία ή απλή σωματική βλάβη, ανθρωποκτονία). Στα εγκλήματα αυτά, ο ποινικός νόμος απαιτεί -μεταξύ άλλων- την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της καταλογιστικής πράξης ή παράλειψης και του προκληθέντος αποτελέσματος. Σε περιπτώσεις, όμως, που το θύμα ενός τέτοιου γεγονότος θέτει εαυτό σε κατάσταση αυτο-διακινδύνευσης, όπως εν προκειμένω (π.χ. οι συμμετέχοντες ιστιοπλόοι εν γνώσει τους και με ατομική ευθύνη λαμβάνουν την απόφαση συμμετοχής στον αγώνα), η αιτιώδης διαδρομή μεταξύ της πράξης ή παράλειψης των προσώπων που διοργανώνουν την επικίνδυνη δραστηριότητα και του προκληθέντος αποτελέσματος κατά κανόνα διακόπτεται, με αποτέλεσμα να μην καταλογίζονται στην πράξη ποινικές ευθύνες στους τελευταίους. ως γενικό συμπέρασμα, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι εάν ο οργανωτής όμιλος τηρήσει με κάθε επιμέλεια τους Διεθνείς Κανονισμούς και πραγματοποιήσει σωστό και αποτελεσματικό έλεγχο συμμορφώσεως των συμμετεχόντων σκαφών με τους Κανονισμούς αυτούς (ιδίως των κανόνων ασφαλείας), δεν υφίσταται κατ’ αρχήν θέμα ευθύνης του ομίλου για συμβάντα κατά τη διάρκεια αγώνων. Ανεξάρτητα, όμως, από το συμπέρασμα αυτό, οι όμιλοι θα πρέπει να διατηρούν ασφαλιστική κάλυψη για αστική ευθύνη έναντι τρίτων για κάθε ενδεχόμενο.

ιστορία

ΑΕΛΛΩ

η τριήρης

«οΛυμΠΙασ» Η κατασκευή μιας τριήρους αποτέλεσε όνειρο για τους μελετητές από την περίοδο της Αναγεννήσεως. Μετά την πρώτη αλλά μάταιη προσπάθεια, από τον Ναπολέοντα Γ΄, κατασκευής ενός αντιγράφου του μυθικού πλοίου σε φυσικό μέγεθος, βασισμένου στην αθηναϊκή τριήρη, το 1987, η τριήρης «ολυμπιασ» πλέει κωπηλατούμενη από 170 άνδρες, προσκαλώντας μας σε ένα νοερό ταξίδι στην ένδοξη ιστορία του Αρχαίου Ελληνικού Έθνους. Του Βασιλείου Γιαννακάκου Υποναύαρχου Π.Ν. (ε.τ.) , Γενικού έφορου ΝΟΕ

τριήρης «ΟΛΥΜΠΙΑΣ» ως αντίγραφο της «Αθηναϊκής Τριήρους» του 5ου π.Χ. αιώνα κατασκευάστηκε από το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, στο πλαίσιο της πειραματικής αρχαιολογίας. Η κατασκευή της έγινε εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα ξεκινώντας το Μάιο του 1985 και περατώθηκε με την καθέλκυσή της στις 23 Ιουλίου 1987. Παρελήφθη στις 26 Αυγούστου 1987 από το Πολεμικό Ναυτικό που διέθεσε και τα απαραίτητα κονδύλια.

α σχέδια για την κατασκευή της παρασχέθηκαν από την ομάδα «Trireme Trust» της Βρετανίας και βασίστηκαν σε σχετικές μελέτες πειραματικής αρχαιολογίας και ναυπηγικής των Βρετανών ναυπηγών Κόουτς και Μόρισον, αλλά η ακρίβεια των υπολογισμών τους αμφισβητήθηκε έντονα από άλλους ερευνητές. Η κυριότερη διχογνωμία αφορούσε το μήκος του πλοίου, καθώς υπήρχε σύγχυση ως προς το πρέπον μετρικό σύστημα, το κλασσικό ή το ελληνιστικό. Τελικά επιλέχθηκε το μήκος των 37

Ιούλιος 2011

μέτρων, με βύθισμα 1,3 μέτρα, με αποτέλεσμα το σκάφος να έχει μέγιστη ταχύτητα με κωπηλασία 7 κόμβων. Οι διαφωνούντες ερευνητές υπολογίζουν ότι θα έπρεπε να έχει μήκος 40 μέτρων. ωστόσο η διαδικασία κατασκευής του πλοίου και αργότερα η πρακτική χρήση του, πρόσθεσαν χρήσιμη εμπειρία στους ερευνητές γενικά, δίνοντας τέλος στις διάφορες αντιγνωμίες.

α πρώτα έτη, η τριήρης χρησιμοποιήθηκε για πλόες στο πλαίσιο πειραματικής αρχαιολογίας, δηλαδή στο πλαίσιο εκτελέσεως δοκιμών ώστε να καθοριστούν τα χαρακτηριστικά πλεύσεώς της (ταχύτητα, ελικτικά στοιχεία, κλπ.), η αντοχή της, να γίνουν κατανοητές οι συνθήκες διαβιώσεως του προσωπικού της, καθώς επίσης και να κατανοηθεί πληρέστερα η τακτική που εχρησιμοποιείτο κατά τη μάχη.

όγω της συχνής χρήσεως της τριήρους, της πλεύσεώς της σε γλυκά ύδατα όταν μεταφέρθηκε στη Βρετανία το 1993 στο πλαίσιο εκδηλώσεων για τα 2.500 χρό53

νια από τη γέννηση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, και του τρόπου σχεδιάσεως και κατασκευής της, προκλήθηκαν σημαντικές φθορές στο σκάφος της. Από το θέρος του 1995 μέχρι το φθινόπωρο του 1996, εκτελέστηκαν μεγάλης εκτάσεως επισκευές και συντήρηση στο ξύλινο σκάφος της, οι οποίες και πάλι καλύφθηκαν από τον προϋπολογισμό του Π.Ν. και αποκαταστάθηκαν όλα τα ευρήματα φθορών που είχαν παρουσιαστεί.

ο 1997, το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) αποφάσισε τη χρήση της μόνο ως έκθεμα και όχι για πλόες. Έτσι, η «ΟΛΥΜΠΙΑΣ» τον Ιούνιο 1997 μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου συμμετείχε ως έκθεμα σε ειδική εξέδρα στις εκδηλώσεις «Θεσσαλονίκη ’97Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ευρώπης».

ο Μέλος του Ομίλου μας Θέμης Λεμπεσόπουλος είχε την ιδέα να μεταφερθεί η Φλόγα στον Πειραιά δια θαλάσσης με την Τριήρη «Ολυμπιάς». Την ιδέα αυτή την συζήτησε με τον τότε Πρόεδρο Ανδρέα Ποταμιάνο ο οποίος και την ενέκρινε και έτσι άρχισε ένας αγώνας με τον χρόνο για την υλοποίησή της. Οργανώθηκε μια επιτροπή από τους Ανδρέα Ποταμιάνο, Θέμη Λεμπεσόπουλο, Νίκο Σταυρόπουλο ,από τον ΝΟΕ, τον Χρήστο

ΑΕΛΛΩ

Δρακόπουλο από τον Δήμο Πειραιά, την Αναστασία Παλούμπη από το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, τον τότε Αρχιπλοίαρχο Κυριάκο Κυριακίδη ΠΝ από το Πολεμικό Ναυτικό και τον κ. Νίκο Ταβουλάριο από τα Ναυπηγεία Ελευσίνος.

όγω εκτεταμένων φθορών που παρουσιάστηκαν στο σκάφος και καθόσον η τριήρης ήταν εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες και στο πλαίσιο απαιτήσεως ενεργοποιήσεώς της για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004, αποφασίσθηκε η εκτέλεση γενικής επισκευής της. Το 2002 τα Ναυπηγεία Ελευσίνας (ΝΒΕΕ) μέσω του κ. Νίκου Ταβουλάριου προσφέρθηκαν να αναλάβουν την επισκευή της τριήρους άνευ κόστους. Το

Π.Ν. απεδέχθη την προσφορά και η τριήρης μεταφέρθηκε στους χώρους των Ναυπηγείων. Στο πλαίσιο της επισκευής, αντικαταστάθηκε το σύνολο της ξυλείας των υφάλων του πλοίου και προστέθηκαν ενισχύσεις ώστε να αυξηθεί η ακαμψία του. Για τη σύνδεση και στεγανοποίηση της ξυλείας, ακολουθήθηκαν σύγχρονες μέθοδοι κατασκευής ξύλινων πλοίων, προκειμένου να εξασφαλισθεί η μακροβιότητα της κατασκευής. Επιπροσθέτως, αντικαταστάθηκε η ξυλεία στο 01 κατάστρωμα και επισκευάσθηκαν οι ιστοί και τα πηδάλια.

τριήρης καθελκύστηκε και πάλι την 14η Μαΐου του 2004 και παρέμεινε στα ΝΒΕΕ επί δέκα ημέρες για έλεγχο στεγανότητος. Παράλληλα, το Π.Ν. ανέλαβε τον εξοπλισμό της και την εκτέλεση των ελέγχων ευσταθείας. Με μέριμνα της ως άνω επιτροπής, «επεστρατεύθει» ο παλιός της Κυβερνήτης Νίκος Παπαδάς, και αφού ελύθησαν όλα τα τεχνικά προβλήματα, ο Δήμος Πειραιώς δημιούργησε ένα γραφείο ευρέσεως πληρώματος και έτσι μαζεύτηκαν 200 κωπηλάτες οι οποίοι άρχισαν να προπονούνται τακτικά δια να μπορέσει να πλεύση η «Ολυμπιάς».

εταιρεία Τσάκος με τον Καπετάν Παναγιώτη, ανέλαβε να ντύσει ομοιόμορφα αυτούς τους κωπηλάτες και έτσι παρά τις αντιρρήσεις ορισμένων η ιδέα άρχισε να υλοποιείται.

πό τις 9 Ιουλίου 2004 , το πλοίο διετέθη στο Δήμο Πειραιώς, για να καλύψει τις ανάγκες εκδηλώσεων των Ολυμπιακών Αγώνων.

τριήρης έπλευσε στην περιοχή της δεξαμενής Βασιλειάδη και στις 11 Αυγούστου 2004 , ο Κυβερνήτης παρέλαβε την αναμμένη δάδα από τον κ. Θ.Αγγελόπουλο και μετέδωσε την φλόγα στον βωμό που υπήρχε στην πλώρη του σκάφους.

πό την συνοδεία του Κρητικού σκάφους και του πλοίου της Κυρήνειας , έπλευσε στο κέντρο του λιμένος Πειραιώς, όπου ο επιβαίνων της τριήρους εκπρόσωπος του Δήμου Πειραιώς κ. Χρ. Δρακόπουλος, παρέδωσε την φλόγα στον Δήμαρχο κ. Χρ. Αγραπίδη.

την τριήρη επέβαινον εκ μέρους του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος, ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος και ο Θέμης Λεμπεσόπουλος .

Ιούλιος 2011

Το πλοίο διατέθηκε για να καλύψει τις ανάγκες εκδηλώσεων των Ολυμπιακών Αγώνων στον δήμο Πειραιά και μετέφερε την Ολυμπιακή Φλόγα το βράδυ της 11ης Αυγούστου 2004 R

«Ολυμπιάς» παρέμεινε δια λίγο διάστημα στο Πασαλιμάνι και κάθε μέρα την επισκέπτονταν αρχικά πέντε ( 5 ) και αργότερα δέκα (10 ) πούλμαν με τουρίστες την ημέρα. Ακολούθησε η συμμετοχή της στο Classic Week 2004

ελικά η τριήρης παρά τις ενέργειες του Δήμου Πειραιώς, του ΝΟΕ και άλλων φορέων, όπως παραχωρηθή η χρήσις στον Δήμο ο οποίος θα επεβαρύνετο με το κόστος της συντηρήσεώς της , να παραμείνει ως έκθεμα κάπου στο Πασαλιμάνι ή Μικρολίμανο και να κινείται κάθε καλοκαίρι κωπηλατώντας ως ένα τουριστικό και ιστορικό γεγονός, παρελήφθη την 15η Σεπτεμβρίου 2004 και πάλι από το Πολεμικό Ναυτικό.

ο Σεπτέμβριο του 2004, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το υψηλό κόστος συντηρήσεως που είχε κατά το παρελθόν, το μεγάλο αριθμό ατόμων που θα έπρεπε να απασχολούνται σε αυτήν, τόσο για την καθημερινή συντήρησή της, όσο και για τους πλόες της, καθώς επίσης και το ότι δεν διεφαίνετο να υπάρχει πρακτικό όφελος για το Πολεμικό Ναυτικό από τη χρήση της για πλόες, αποφασίστηκε από το ΑΝΣ, η τοποθέτηση της τριήρους ως έκθεμα στον ειδικά διαμορφωμένο στεγασμένο χώρο στο Πάρκο Ελληνικής Ναυτικής Παραδόσεως στο Τροκαντερό του Παλαιού Φαλήρου. Ένα χώρο ιστορικής σημασίας. Επισημένεται, ότι ο όρμος του Φαλήρου αποτελούσε τον αρχαιότερο ναύσταθμο της πόλης των Αθηνών, πριν αυτός να μεταφερθεί στη διάρκεια των 55

Μηδικών Πολέμων στον κλειστό και επομένως επιχειρησιακά ασφαλέστερα προασπισμένο όρμο του Πειραιά. Οι αρχαίοι Αθηναίοι μπορούσαν να βλέπουν τις τριήρεις του στόλου τους -τα ξύλινα τείχη της πόλεώς τους- όπως αυτές ονομάστηκαν, από την Ακρόπολη, όπως αντίστοιχα και οι σημερινοί επισκέπτες της τριήρους μπορούν από τη θέση του στεγάστρου της να ατενίζουν την Ακρόπολη να δεσπόζει πάνω από την Αθήνα, συνδέοντας έτσι τα δύο αυτά μοναδικά μνημεία του Αθηναϊκού πολιτισμού στην κοινή τους ιστορία.

τριήρης υπάγεται πλέον στο Θ/Κ «ΑΒΕΡωΦ» ως οργανικό τμήμα του. Το στέγαστρό της προσομοιάζει με το σχήμα ενός αρχαίου νεώσοικου και η θέση της είναι κοντά στη θάλασσα.. Η κατάλληλη στέγαση και προστασία από τις καιρικές συνθήκες, εκτιμάται ότι εξασφαλίζει τη μακρύτερη παραμονή της σε καλή κατάσταση, με πολύ χαμηλότερο απαιτούμενο κόστος για τη συντήρησή της.

κτός από το καθεαυτό σκάφος , αριθμός των κουπιών ειναι στις θέσεις τους σε έκταση, ενώ τα υπόλοιπα ευρίσκονται σε απόθεση στη βάση στηρίξεώς της στο μόνιμο στέγαστρο και όλα τα άλλα εφόλκιά της φυλάσσονται σε κατάλληλο χώρο του ΠΝΜ Θ/Κ «ΑΒΕΡωΦ» συντηρούμενα και αυτά ανελλιπώς .

ΑΕΛΛΩ

τριήρης ανελκύθηκε και τοποθετήθηκε στο συγκεκριμένο χώρο την 25η Νοεμβρίου 2005, αποτελώντας ένα εξαιρετικό αξιοθέατο για τους επισκέπτες, με ιδιαίτερη αναφορά στο σημαντικό ρόλο και την αξία των Αθηναϊκών Τριήρων που έλαβαν μέρος στην ιστορική Ναυμαχία της Σαλαμίνος το 480 π.Χ.

την καθημερινότητά μας, η απεικόνιση μιας τριήρους στην ελληνική έκδοση του κέρματος του ενός λεπτού του Ευρώ, εξακολουθεί να μας υπενθυμίζει την ισχυρή δύναμη του στόλου της Αθηναϊκής Δημοκρατίας των κλασικών χρόνων και την πρωτοπορία της Αρχαίας Ελληνικής Ναυπηγικής.

Οι σημερινοί επισκέπτες μπορούν από τη θέση του στεγάστρου της τριήρους να ατενίζουν την Ακρόπολη να δεσπόζει πάνω από την Αθήνα

η σημερινή, αλλά και η μελλοντική πορεία του μυθικού αυτού πλοίου, που κυριάρχησε στη μεσόγειο για περισσότερο από 10 αιώνες.

εδομένου ότι η τριήρης «ΟΛΥΜΠΙΑΣ» αποτελεί ένα μοναδικό σκάφος αυτού του είδους παγκοσμίως, πρέπει να διατηρείται συνεχώς στην απαιτούμενη άριστη οπτική και λειτουργική κατάσταση, ώστε οι επισκέπτες της να απολαμβάνουν αυτό το ζωντανό μνημείο του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού, της ναυπηγικής και της ναυτικής μας παραδόσεως.

ο Πολεμικό Ναυτικό, έχει αναλάβει την απόλυτη ευθύνη και την οικονομική επιβάρυνση για την απαραίτητη συντήρησή της.Λόγω της ιδιαιτερότητας της ξύλινης κατασκευής της τριήρους, το Πολεμικό Ναυτικό σε συνεργασία με την τεχνική ομάδα πειραματικής αρχαιολογίας και ναυπηγικής του J. F. Coates, αλλά και τους αν-

τίστοιχους τεχνίτες των Ελληνικών Ναυπηγείων Δ. Τζακάκου στο Πέραμα όπου ναυπηγήθηκε και της Ελευσίνας (ΝΒΕΕ) όπου επισκευάσθηκε, έχει εκπονήσει μια ειδική Τεχνική Οδηγία, η οποία περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες εργασίες και τις ανάλογες επιθεωρήσεις, ώστε το σκάφος να διατηρείται σε αρίστη κατάσταση. Βασει αυτής, η γενική συντήρηση εκτελείται από το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό που υπηρετεί στο ΠΝΜ Θ/Κ «ΑΒΕΡωΦ» και περιλαμβάνει μια σειρά από ημερήσιες, εβδομαδιαίες, μηνιαίες και ετήσιες εργασίες, όπως π.χ. από την πλύση και καθαρισμό του σκάφους, τη βαφή με ειδικό βερνίκι των ξύλινων επιφανειών, τον έλεγχο των τάσεων και κυρτώσεων των δοκών (με ειδικό δυναμόμετρο). Η κατάσταση των ξύλων του σκάφους είναι γενικά καλή.

ε καθημερινή σχεδόν βάση, στις οργανωμένες επισκέψεις όπως σε μαθητές σχολείων ή πολυμελείς ομάδες, γίνεται εξειδικευμένη παρουσίαση από κατάλληλο συνοδό-ξεναγό του ΠΝΜ Θ/Κ «ΑΒΕΡωΦ» στο χώρο εκθέσεως της τριήρους. Περιλαμβάνει τα βασικά χαρακτηριστικά της κατασκευής της, την επάνδρωση και τον εξοπλισμό της, τις δυνατότητές της, αλλά και τα βασικά ιστορικά στοιχεία της τακτικής της χρησιμοποιήσεως στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. Τα εν λόγω στοιχεία της παρουσιάσεως, οι ελεύθεροι μεμονωμένοι επισκέπτες μπορούν να πληροφορηθούν από συνοπτικούς ενημερωτικούς πίνακες στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, οι οποίοι βρίσκονται αναρτημένοι στο χώρο της. Οι παρουσιάσεις αυτές θα είναι σύντομα διαθέσιμες και στην ειδική ιστοσελίδα της τριήρους, με άμεση πρόσβαση ή μέσα από τις ανάλογες σελίδες του Πολεμικού Ναυτικού και του ΠΝΜ Θ/Κ «ΑΒΕΡωΦ».

ο ενδιαφέρον και η ανταπόκριση του κοινού που επισκέπτεται την τριήρη , είτε σαν μέρος μιας συνδυασμένης επισκέψεως στο Άλσος και το Θ/Κ «ΑΒΕΡωΦ», είτε αποκλειστικά γι αυτήν, ειδικά από ξένους επισκέπτες είναι μεγάλο. Μέσω των επισκεπτών αλλά και των Ελληνικών και ξένων ΜΜΕ που ασχολούνται με την τριήρη, μεταφέρεται η μοναδικότητα και η σημασία του ιστορικού αυτού πλοίου σε ευρύτερες ομάδες κοινού. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, πολλές χιλιάδες άτομα ετησίως επισκέπτονται την τριήρη. τριήρης «ΟΛΥΜΠΙΑΣ» είναι πλέον δυστυχώς ένα επίγειο σταθερό έκθεμα στη μόνιμη θέση της.

Ιούλιος 2011

ν και σήμερα δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο να πλεύσει και πάλι, απλώς αναφέρεται ότι ή μετακίνησίς της στη θάλασσα, είναι μια λεπτή, εξειδικευμένη και δαπανηρή διαδικασία, διότι θα χρειασθεί να αφαιρεθεί το στέγαστρό της, να γίνει κατάλληλη ανάρτηση και μεταφορά της στο νερό με ειδικούς γερανούς ξηράς, ως και αντίστοιχο πλωτό. κτιμάται, ότι με τη διαρκή συντήρηση που γίνεται, το σκάφος θα μπορούσε, εφ’ όσον υπάρξει κάποιος λόγος, να πλεύσει για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε καλές συνθήκες θαλάσσης. Όμως, όπως και για κάθε άλλο ξύλινο πλοίο που έχει παραμείνει για πολύ καιρό «άβρεχτο και αταξίδευτο», θα χρειαστεί να δοκιμαστεί μόλις επιστρέψει στη θάλασσα και να αποκατασταθούν τυχόν θέματα στεγανότητας. τους δύσκολους καιρούς που δημιουργεί η τρέχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση, το κόστος της συντηρήσεως της τριήρους ως εκθέματος είναι σχετικά μικρό, ιδιαίτερα αν αναλογισθούμε την ιστορική αξία και σημασία της και δεν επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του Πολεμικού Ναυτικού με περισσότερα από 3.000-5.000 Ευρώ ετησίως. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι δαπάνες για τα πάγια ειδικά υλικά συντηρήσεως και τα έντυπα ενημερωτικά φυλλάδια για τους επισκέπτες. Το κόστος τυχόν εργασιών μικρής ή μεγαλύτερης εκτάσεως επισκευών, εξετάζεται κατά περίπτωση.

τόχος του Πολεμικού Ναυτικού, είναι μέσα από την κατάλληλη συντήρησή της, η τριήρης «ΟΛΥΜΠΙΑΣ», το μοναδικό αυτό πλοίο, να διατηρηθεί και στο μέλλον σαν αξιοθέατο έκθεμα-μνημείο της ναυπηγικής, της ιστορίας και της ναυτικής παραδόσεως και τακτικής. Θα θυμίζει στις επόμε-

νες γενιές, ότι οι Σαλαμινομάχοι με τις τριήρεις τους ως «Ξύλινα Τείχη», υπεραμύνθηκαν τα πάτρια εδάφη και εδραίωσαν την «Αθηναϊκή Ναυτική Υπεροχή», ως θεματοφύλακα αναπτύξεως των πραγματικώνδημοκρατικών πολιτικών και κοινωνικών αξιών, της φιλοσοφίας και των τεχνών που πρέπει να διέπουν και σήμερα τον λεγόμενο πολιτισμένο κόσμο.

ελειώνοντας την παρουσίαση της τριήρους, επιθυμώ να εκφράσω την ευχή να υλοποιηθεί ένα .......Όνειρο:

« Να βρεθούν, ....... λέει , ........οι κατάλληλοι φορείς, οι οποίοι θα αναλάβουν: Q τις σχετικές μελέτες, Q τα πάσης φύσεως έξοδα, Q την ασφαλή φύλαξη, Q την ορθή συντήρηση, Q την επάνδρωση, Q την εύκολη και ασφαλή καθέλκυση και ανέλκυση Q και ότι άλλο απαιτηθεί, ώστε η « ΟΛΥΜΠΙΑΣ », να ξαναζωντανέψει και να την δούμε και πάλι, να πλέει υπερήφανη στα Ελληνικά νερά και όχι μόνον. Με σκοπό όπως: Q Εκπροσωπεί την Ελλάδα τόσο στους Ολυμπιακούς αγώνες, όσο και σε Ιστορικοπολιτιστικές εκδηλώσεις. Q Γίνεται , δια της χρήσεως, αντικείμενο μελέτης αρχαιολογίας και αρχαιολογικής τεχνογνωσίας , από φοιτητάς ελληνικών ή ξένων πανεπιστημίων. Q Και ότι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί, ώστε να ζήσει εις τον αιώνα, μεταδίδοντας ναυτοσύνη και Ελληνικό φώς. Όνειρο;; Πιθανόν και όχι. 57

Από το ημερολόγιον του δρος μηχανολόγου ηλεκτρολόγου σταύρου ν. Κοσμάτου, προξένου της Ιταλίας επί τιμή, διατελέσαντος γραμματέως της εις Ρώμην Ναυτικής Αποστολής του ΓΕΝ, διά την παραλαβήν του καταδρομικού «ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ».

Η ιστορία του «ΕυΓΕνΙοσ της σαΒοΪασ»

τυχα της τιμής όπως ο κύριος Ν. Κοσμάτος μου αφιερώσει ένα αντίτυπο του «ημερολογίου» του, που τηρούσε όταν υπηρετούσε στην πρεσβεία μας στη Ρώμη. Πήρα μόνος μου την πρωτοβουλία να επιλέξω τα πιο ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες μας κομμάτια και να προβώ στις αναγκαίες διαμορφώσεις και προσαρμογές. Ελπίζω να με συγχωρέσει. Β.Γ.Γ.

λίγη ιστορία της εποχής «ως γνωστόν, τις 15 Αυγούστου 1940, ημέραν μεγάλης χριστιανικής εορτής, την πρωίαν και περί ώραν 08.30 εις την νήσον Τήνον ετορπιλλίσθη ανάνδρως υπό υποβρυχίου “αγνώστου εθνικότητος”, το αγκυροβολημένον εντός του λιμένος (εν μεγάλω σημαιοστολισμώ), πολεμικόν μας πλοίον εύδρομον Β.Π. “ΕΛΛΗ”. Τούτο είχεν σταλή υπό της κυβερνήσεως διά να συμμετάσχη εις τας εκδηλώσεις του εορτασμού της Μεγαλόχαρης, όπου κατ’ έτος 58

ΑΕΛΛΩ

Επιμέλεια Βασίλειος Γ. Γιαννακάκος, Υποναύαρχος Π.Ν. (ε.τ.) , Γενικός έφορος ΝΟΕ

συγκεντρώνει προσκυνητάς από όλην την Ελλάδα. Υπήρξαν θύματα και πολλοί τραυματίες, κατά τας εφημερίδας της εποχής. Στην αναφοράν τού ειδικώς αποσταλλέντος υπό του ΓΕΝ αντιπλοιάρχου Β.Ν. Σπυρίδωνος Πατσιφά, αναφέρονται 1 νεκρός και 24 τραυματίαι ως και μία γυναίκα αρμενικής καταγωγής, που ευρίσκετο στην προκυμαία, όπου εξερράγησαν άλλες δύο αστοχήσασες τορπίλλες. Συνεκλονίσθη τότε το πανελλήνιον, ενώ οι πάντες αντελήφθησαν την ιταλικήν ταυτότητα του υποβρυχίου. Η κυβέρνησις όμως ετήρησε απόλυτον σιγήν, αναφέρουσα τον τορπιλλισμόν υπό υποβρυχίου ευρισκομένου εν καταδύσει “αγνώστου εθνικότητος”. Τούτο, διά να αποφύγουμε τον πόλεμον μετά

της Ιταλίας που τον επεδίωκε. Διά τον άναδρον τορπιλισμόν της “ΕΛΛΗΣ” εν καιρώ ειρήνης, από προσφάτως δημοσιευθέντα αρχεία του ιταλικού ΓΕΝ, θα πληροφορηθώμεν ότι ωφείλετο σε προσωπικήν εντολήν του B. Mussolini προς τον αρχηγόν του ιταλικού Ναυτικού, ναύαρχον Domenico Cavagnari, συνιστών διά τορπιλισμόν ενός ελληνικού πολεμικού πλοίου κ.λπ. Τούτος μετεβίβασεν την εντολήν εις τον ναυτικόν διοικητήν Δωδεκανήσου, ναύαρχον Luigi Biancheri, όστις και ανέθεσεν την εκτέλεσιν της εντολής στον κυβερνήτην του υποβρυχίου “DELFINO”, υποπλοίαρχον Tzuzepe Aicardi. Επίσης αναφέρεται ότι την απόφασιν του Mussolini αγνοούσε τόσον ο κόμης Chiano, υπουργός των Εξωτερικών της Ιταλίας, όστις αντέδρασε, ως επίσης και ο Cesare De Vecchi, κυβερνήτης της Δωδεκανήσου. Το υποβρύχιον “DELFINO” θα αλλάξει στη συνέχεια κυβερνήτην και, όντας τυχερό, επέζησεν του Β’ Π. Πολέμου. Στις 23 Μαρτίου 1943, όμως, από λανθασμένο χειρισμό του υπάρχου του, θα προσκρούση και θα βυθίσει αύτανδρο βοηθητικόν σκάφος του ιταλικού στόλου, με επιβαίνοντας 28 αξιωματικούς και ναύτες, άπαντες απολεσθέντες.

Τερματισθέντος του πολέμου, διά της Συνθήκης των Παρισίων (10 Φεβρουαρίου 1947), ο πολεμικός στόλος της ηττηθείσης Ιταλίας ετέθει εις την διάθεσιν των Συμμάχων. Στην Συνθήκη Ειρήνης στο Παρίσι, εσχηματίσθει αρμοδία Διασυμμαχική Επιτροπή διά την διανομήν μεταξύ των Συμμάχων του ιταλικού στόλου. Από ελληνικής πλευράς συνεστήθη τεχνική επιτροπή υπό τον πλοίαρχον Π. Κώνστα Β.Ν., διά την επιλογήν του ικανοτέρου πολεμικού πλοίου του ιταλικού στόλου διά τας δικάς μας ανάγκας, εις αντικατάστασιν της “ΕΛΛΗΣ”. Εζήτησεν τότε η Αποστολή την παραλαβή ενός καταδρομικού εκ των πέντε διαθεσίμων και κατέληξαν στο “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ”».

η ιστορία του «ευγενιοσ της σαβοΪασ» «Το όνομα του καταδρομικού εδόθη προς μνήμην του πρίγκηπος Ευγένιου της Σαβοΐας (ήτο του κλάδου Savoia Carignano - Soisson), όστις υπήρξεν μέγας στρατηλάτης της Αυστριακής Αυτοκρατορίας (1663-1736) και το όνομά του εδόθη προς τιμήν του σε 4 πολεμικά πλοία των κρατών της Αυστρίας, Γερμανίας (κλάσις ΗΙΡΡΕΚ), Μεγάλης Βρετανίας (κλάσις LORD CLIVE) και φυσικά της Ιταλίας σαν τέκνον της. Ο Ευγένιος ήτο ο υιός του Μαυρικίου της Σαβοΐας και της κόμισσας Ολυμπίας Mancini Mazzarino, (ανηψιάς του περίφημου Καρδιναλίου Μαζαρίνου). Το καταδρομικόν “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ” ναυπηγήθει το 1936, ήτο το τρίτον ναυπηγηθέν της σειράς CONDOTTIERI, και είχε τα κάτωθι χαρακτηριστικά: Εκτόπισμα: 10.357 τόννοι, 10.843 τ. με πλήρες φορτίον Μήκος: 186,9 μ. Πλάτος: 17,5 μ. Βύθισμα: 6,5 μ. Μεγίστη ταχύτης: 36,5 κόμβοι Ιούλιος 2011

Η αναχώρησις του πλοίου για την Ελλάδα καθορίσθη διά την νύκτα της 29ης Ιουνίου 1951. Ημέρα εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, όπου στην Ιταλίαν εορτάζονται με ιδιαιτέραν τελετουργίαν.

Πλήρωμα: 27 αξιωματικοί 551 υπαξιωματικοί και ναύτες 8 πυροβόλα των 152/53 mm 6 πυροβόλα των 100/47 mm 20 πολυβόλα των 37/54 mm 2 εκτοξευτήρες βομβών βάθους 6 τορπιλοσωλήνες των 533 mm (στις δύο πλευρές) 2 αεροπλάνα Το “MONTECUCCOLI” και ο “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ” μας “επεσκέφθηκαν” στις 18 Δεκεμβρίου του 1940 στην Κέρκυρα και βομβάρδισαν την πίσω πλευρά του βουνού Παντοκράτωρ, “ποιος ξέρει γιατί”. Ζημιές δεν προκάλεσαν διότι δεν υπήρχε τίποτε παρά μόνο το βουνό. Ο “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ” είχε λάβει μέρος στην Ναυμαχίαν της Punta a Stilo, νοτίως της Καλαβρίας, στις 16 Ιουνίου 1942. Συμμετείχε συνολικά σε 25 νηοπομπές προς το αφρικανικόν μέτωπον κ.λπ. Εθεωρείτο ηρωικόν πολεμικόν πλοίον από τους Ιταλούς αξιωματικούς.

O “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ” είχεν υποστεί τις 4 Δεκεμβρίου 1942 αεροπορικήν επίθεσιν ενώ ήτο αγκυροβολημένος διά συντήρησιν στον λιμένα της Νεαπόλεως, με ζημίας στην πλώρη, επιδιορθωθείσας σε 40 ημέρες. Είχεν, δε, 17 θύματα και 46 τραυματίας. Σε αυτήν την επίθεσιν κατέρριψε δύο βομβαρδιστικά των ΗΠΑ. Μετά την Συνθήκην της Ιταλίας και την παράδοσιν του ιταλικού στόλου, υπήρξε συνεργασία, ως ανεφέρθη, του ιταλικού Π. Ναυτικού μετά των Συμμάχων. Την 29 Φεβρουαρίου 1944 ο “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ”, επιστρέφων εις τον Τάραντα, προσέκρουσε σε νάρκη της προστασίας της εκεί ναυτικής βάσεως, που είχε αποσπασθή από το αγκυροβόλιό της. Υπέστη σοβαράς ζημίας στο πρωραίο τμήμα και κατεστράφη ο πρυμναίος μειωτήρας. Ο κυβερνήτης, πλοίαρχος Romeo Oliva, αφού το προσάραξε στην αμμουδιά, στην νότιαν ακτήν του Τάραντος, έδωσεν εντολήν εγκαταλείψεως του σκάφους, εγκαταστήσας φυλάκιον καραμπινιέρων προς διαφύλαξιν. Σε λίγο χρονικό διά59

στημα ό,τι ήτο δυνατόν να μεταφερθεί από το σκάφος είχε κλαπεί. Με την κατάρρευση της Ιταλίας, ο “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ” παρεδόθει μετά του λοιπού ιταλικού στόλου στους συμμάχους μας στη Μάλτα, στις 10 Σεπτεμβρίου 1943. Οι αξιωματικοί του ιταλικού Ναυτικού έφεραν βαρέως την παράδοσιν του στόλου των, είχον δε, κατά την παράδοσιν, ανυψώσει στα άλμπουρα μαύρες σημαίες, εις ένδειξιν πένθους. Η Αγγλία, οι ΗΠΑ, ακόμη και η Γαλλία, στην συνέχεια, αρνήθησαν την παραλαβήν των ιταλικών πολεμικών. Τους ήρκεσε η παράδοσις ολοκλήρου του ιταλικού στόλου στη Μάλτα. Μόνον η Ρωσία θα επωφεληθή την Συνθήκην».

ο αγώνας αρχίζει «Η ελληνική αποστολή παραλαβής, της οποίας προΐστατο ο πλοίαρχος Β.Ν. Π. Κώνστας, μετέβη στον Τάραντα, όπου οι αρμόδιοι του ιταλικού Ναυτικού τη συνόδευσαν στην τοποθεσία όπου ευρίσκετο αραγμένο το καταδρομικόν. Οποία ήτο η έκπληξις και απογοήτευσις των αξιωματικών μας, όταν ευρέθησαν ενώπιον ενός εγκαταλελειμμένου, τραυματισμένου και λεηλατημένου πλοίου. Μετά από διαπραγματεύσεις, η ιταλική κυβέρνησις ανέλαβε την ευθύνην όπως μας παραδοθεί το πλοίον εν πλήρη λειτουργία και πολεμικήν ετοιμότητα. Προς εγγύησιν τούτων θα υπογραφή συμφωνητικόν τον Σεπτέμβριο 1948 στο San Remo, μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών της Ιταλίας, κόμητος Carlo Sforsa, και του εις Ρώμην Έλληνος πρέσβεως Δημητρίου Καψάλη, ως προς την αποκατάστασιν των βλαβών κ.λπ. και παράδοσιν του καταδρομικού σε πλήρη πολεμικήν ετοιμότητα, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Το πλοίον ερυμουλκήθη στα Ναυπηγεία TOSΙ του Τάραντος διά την επισκευήν του, εις δε τα Ναυπηγεία ANSALDO της Γέ60

ΑΕΛΛΩ

νοβας ανετέθη η σύμβασις διά την κατασκευήν νέου πρυμναίου μειωτήρος. Ήδη στην Αθήνα είχεν σχηματισθή η τεχνική αποστολή διά την παρακολούθησιν των εργασιών και του συμφώνου: Αρχηγός της αποστολής ήτο ο κυβερνήτης του Υ/Β “ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ”, Πλοίαρχος Β.Ν. Μίλτων Ιατρίδης, ο αντιπλοίαρχος Β.Ν. ναυπηγός Κώστας Αράπης (ο κύριος αυτουργός της διασώσεως του Β.Π. “ΑΔΡΙΑΣ”), ο πλωτάρχης Β.Ν. μηχανικός Νώτης Τζιμέας και ο νέος τότε υποπλοίαρχος Β.Ν. μηχανικός ηλεκτρολόγος Κώστας Ζωτιάδης. Στην αποστολήν, που ονομάσθη ΝΤΑΠ (Ναυτική Τεχνική Αποστολή Παρατηρητών), εδόθη διπλωματική ιδιότητα. Εδώ αξίζει να σημειωθεί και μια σύμπτωσις: Η παραλαβή του “ΑΒΕΡωΦ” το 1911 εγένετο υπό του πλοιάρχου Β.Ν. μηχανικού Ιωάννου Αράπη, πατέρα του αντιπλοιάρχου Β.Ν. Κώστα Ι. Αράπη, ο οποίος τώρα ευρίσκετο εις τον Τάραντα, για την παραλαβή του “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ”. Εκείνη την εποχή υπηρετούσα εις το γραφείο Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στη Ρώμη. Ήμουν συγχρόνως φοιτητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ρώμης και μου επροτάθη -σε συνεννόηση με την πρεσβεία- υπό του πλοιάρχου Μιλτ. Ιατρίδη Β.Ν. να μεταταχθώ εις την ΝΤΑΠ ως γραμματεύς της αποστολής, την οποίαν και απεδέχθην αμέσως. Έτσι, μόλις οργανώθηκε το γραφείον μας, οι Κωνστ. Αράπης, Νώτης Τζιμέας και Κώστας Ζωτιάδης εγκατεστάθησαν μονίμως στον Τάραντα. Τότε στην Αθήνα ήρχισεν αρθρογραφία εφημερίδων σχετικά με το θέμα, εάν η παραλαβή του καταδρομικού “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ” θα ήτο συμφέρουσα για την Ελλάδα, διότι ήτο μεγάλο πλοίον με πολυπληθές προσωπικόν, πολυδάπανον κ.λπ. Ανεπισήμως τότε, είχε προταθεί όπως, αντί του συγκεκριμένου πλοίου, μας παραχωρηθεί εν εκ των δύο υπερω-

κεανίων (το “VULKANIA” και το “SATURNA”), που εκτελούσαν την γραμμήν Πατρών - Ν. Υόρκης, ή εν μεγάλο αντιτορπιλλικόν με δύο βοηθητικά του στόλου, καθώς και εν πλωτόν συνεργείον εις αντικατάστασιν του ιστορικού μας “ΗΦΑΙΣΤΟΥ” που εβυθίσθη το 1941. Ο αρχηγός του ΓΕΝ, Ναύαρχος Π. Αντωνόπουλος Β.Ν. και ο Μίλτων Ιατρίδης, όμως, ήσαν τελείως αντίθετοι. Υπεστήριζον ότι σ’ ένα Πολεμικόν Ναυτικόν πρέπει πάντοτε να υπάρχη και το μεγάλον πλοίον, που χρειάζεται διά την περαιτέρω εκπαίδευσιν των αξιωματικών. Οι εργασίες στα ναυπηγεία δεν μπορούμε να πούμε ότι εγένοντο με γοργόν ρυθμόν, καίτοι η αποστολή επίεζε για τους χρόνους - προφορικώς και εγγράφως. Πάντοτε υπήρχε, όμως, κάποια δικαιολογία γενικού χαρακτήρος. Βέβαια, τότε η Ιταλία, εξερχόμενη του πολέμου κατεστραμμένη, ευρίσκετο προ μεγάλων προβλημάτων, αλλά ήτο η μόνη χώρα που εξεπλήρωσε έναντι της Ελλάδος όλες της τις υποχρεώσεις τις απορρέουσας εκ της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων. Στον Τάραντα, εν τω μεταξύ, οι εργασίες στα Ναυπηγεία TOSI προχωρούσαν. Αποξήλωσαν (άνευ δικής μας εγκρίσεως) τον καταπέλτην του αεροσκάφους, τους τορπιλλοσωλήνες και τις τροχιές ποντήσεως ναρκών. Έλεγον ότι αυτά εγένοντο προς όφελος του σκάφους, διότι έκτοτε είχε αλλάξει η ναυτική τεχνολογία. Θα τοποθετούσαν προς το τέλος νέα, καινούργιας τεχνολογίας. Τα πάντα διεβιβάζοντο κανονικώς στην Αθήνα διά τού διπλωματικού ταχυδρόμου. Στην Γένοβα η κατασκευή καινούργιου πρυμναίου μειωτήρος καθυστερούσε. Υπήρχον αρχικώς, αλλά και προς το τέλος, πάντα προβλήματα οικονομικής και γραφειοκρατικής διαδικασίας, τα οποία όμως ελύοντο συν τω χρόνω. Προς τα τέλη του 1950, ο πρυμναίος μειωτήρ ήτο έτοιμος, μηχάνημα μακρύ-

τατον και ογκώδες, που τώρα έπρεπε να μεταφερθή από την Γένοβα στον Τάραντα περί τα 1.100 χιλιόμετρα. Κατ’ αρχήν ετοποθετήθη σε ειδικό προς τούτο φορτηγό (μήκους άνω των 15 μ.). Στη συνέχεια επελήφθη διά την ασφάλειαν της μεταφοράς το Αρχηγείον της Ιταλικής Αστυνομίας, το οποίον διέθεσε τέσσαρας μοτοσυκλετιστάς της Τροχαίας που θα εναλλάσσοντο σε κάθε νομόν, όπου διήρχετο η πομπή. Τότε δεν υπήρχον στην Ιταλία οι αυτοκινητόδρομοι της σήμερον. Τέλος, το μηχάνημα έφθασε στα Ναυπηγεία του Τάραντος. Ή τοποθέτησις και αι εξετάσεις, των ελέγχων, των δοκιμών και της γενικής επιθεωρήσεως, θα συνεχιστούν με πρόβλεψιν την τελική παράδοσιν του καταδρομικού στα τέλη του Ιουνίου του 1951. Αλλά, πώς θα εγένετο η μεταφορά του πλοίου στην Ελλάδα; Όχι βέβαια όπως ήταν φυσικό από προσωπικό του Ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού! Προς τούτο, με την συνεργασίαν του ιταλικού ΓΕΝ, προέβημεν στην πρόσληψιν ικανού αριθμού απαραιτήτων Ιταλών ναυτικών με ετησίαν σύμβασιν, εκ των υπηρετησάντων κατά την διάρκειαν του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στα καταδρομικά της σειράς CONDOTTIERI. Έτσι υπεγράφησαν συμβάσεις περίπου σε 140 ειδικευμένους ναυτικούς».

επιτέλους... παραλαβή και αναχώρησις «Τελικά, εγένετο μία αρίστη εργασία και πρέπει να μνημονευθεί ότι το ιταλικόν Ναυτικό μάς συμπεριφέρθη πάντοτε άριστα, καίτοι μερικές φορές από βιασύνην μας, ξεφεύγαμε των συνηθειών τού πρωτοκόλλου των. Ο “ΕΥΓΕΝΙΟΣ της ΣΑΒΟΪΑΣ” μας παρεδόθη τελείως νέος - καινουργής. Η αναχώρησις του πλοίου για την Ελλάδα καθορίσθη διά την νύκτα της 29ης Ιουνίου 1951. Ημέρα εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, όπου Ιούλιος 2011

στην Ιταλίαν εορτάζονται με ιδιαιτέραν τελετουργίαν. Το προσληφθέν προσωπικόν των Ιταλών ναυτικών είχεν πρότινος αναλάβει καθήκοντα. Την 28ην μου εδόθη η εντολή όπως μεταβώ εις Τάραντα και παραδώσω τα ναυτικά έγγραφα, τα σχετικά με την άφιξη του καταδρομικού στην Ελλάδα και εν συνεχεία να παραμείνω και να παρακολουθήσω τα της αναχωρήσεώς του και να στείλω τα σχετικά τηλεγραφήματα (ώρας αναχωρήσεως κ.λπ. ) εις το ΓΕΝ στην Αθήνα, το γραφείον μας στην Ρώμην και την πρεσβείαν. Την 29ην Ιουνίου, μόλις νύκτωσε και η πόλις ηρέμησε, συνεργείον του Ναυπηγείου εκ μηχανοτεχνιτών οξυγονοκολλητών και μπογιατζήδων ήρχισεν την αποξήλωσιν των γλυπτών μπρούτζινων ιταλικών επιγραφών του ονόματος του πλοίου και τον αστέρα της Ιταλίας, που έχουν στην πλώρη όλα τα πολεμικά πλοία του ιταλικού Π. Ναυτικού. Τούτο εγένετο κατά την νύκτα για να μη θιγούν τα πατριωτικά συναισθήματα στον κόσμο του Τάραντα. Ευρισκόμην πλησίον της αποβάθρας με ενοικιασμένον αυτοκίνητον, παρακολουθών την τελευταίαν εργασίαν, περί μετά την δωδεκάτην. Με εντυπωσίασαν δύο γεροντάκια τεχνίτες. Την ώραν που τελείωσαν την αποξύλωσιν, με μεγάλη συγκίνηση χαιρέτησαν το πλοίον, λέγοντας “Ciao, Eugenio, buona fortuna” (“Γεια σου, “Ευγένιε”, καλή τύχη”). Παρακολουθώντας από την αποβάθρα αυτούς τους αγαθούς ανθρώπους στον πόνον τους, (έχαναν αγαπητόν τους πλοίον), μου ήρθε σκέψις... εάν εμείς χάναμε τον πόλεμον και μας έπαιρναν τον “ΑΒΕΡωΦ”, αλλά μετά συνήλθα σκεπτόμενος την 15ην Αυγούστου 1940, την “ΕΛΛΗ” μας. Εμείς οι νησιώτες έχομεν μίαν ιδιαιτέραν ευαισθησίαν διά τα πολεμικά μας πλοία. Ευθύς ότε τα ρυμουλκά απεμάκρυναν το πλοίο, αναχώρησα διά την κινητήν γέφυραν στο κέντρον της πόλεως του Τάραντα, αναμένοντας την έξοδον του καταδρομικού. Ήταν η ώρα 02.15

περίπου, της 30ής Ιουνίου 1951. Η νέα μας “ΕΛΛΗ” εξήρχετο ήρεμα, διασχίζουσα τον γαλήνιον πορθμόν “χωρίς φωτισμόν” προς το ανοικτό πέλαγος. Παρακολουθούσα την απομάκρυνση μέχρι που το σκάφος εχάθη στον νυκτερινό ορίζοντα. Μετέβην στο διανυκτερεύον τηλεγραφείον του Τάραντος και διαβίβασα τα τηλεγραφήματα, συμπληρώνων την ώραν απόπλου. Θυμάμαι ακόμη μέχρις σήμερον, στην ησυχία της νύκτας, το θρόισμα του κυματισμού του ωραίου αυτού σκάφους στην έξοδόν του».

Όλα κάποτε τελειώνουν «Μετά την παραλαβήν του καταδρομικού, η Ναυτική Τεχνική Αποστολή επέστρεψε στας Αθήνας. Ο Κώστας Αράπης (μετά την αποστρατεία του) ήτο περιζήτητος ναυπηγός εις την νεοαναγεννημένην τότε ελληνικήν Εμπορικήν Ναυτιλίαν, ο Νώτης Τζιμέας θα αναλάβη τεχνικός διευθυντής των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Ο Κώστας Ζωτιάδης θα μείνει στο Β.Ν. μέχρις εξαντλήσεως της ιεραρχίας. Ο Μίλτων Ιατρίδης ανέλαβε πρόεδρος του ΟΔΙΣΥ, με τον οποίον είχον εβδομαδιαίαν επαφήν, μέχρι την μαύρην ημέραν του ατυχήματος (αυτοκινητικού) στην περιοχή Ελευσίνος. Ο Γεώργιος Καρβέλης, μετά την προαγωγήν του ως ναύαρχος, ανέλαβεν την οργάνωσιν του Κυπριακού Πολεμικού Ναυτικού. Θα παραμείνω στην πρεσβεία της Ρώμης μέχρι τον Οκτώβριο του 1952, όπου μετά θα αναχωρήσω διά την λήψιν του διδακτορικού μου διπλώματος στο Πανεπιστήμιο της Πίζης. Τότε θα αρχίσει δι’ εμέ μια νέα ζωή, αλλά με ένα τεράστιο background εμπειριών και χάρις στους εξαίρετους φίλους και ήρωες του Β’ Π. Πολέμου του Βασιλικού Ναυτικού μας. Δι’ εμέ προσωπικώς υπήρξε μια τεράστια και πολύ ωραία εμπειρία». 61

ιστορία

μΙνωΙκη

ΘαΛασσοκραΤΙα Εθνικός μύθος ή ιστορική πραγματικότητα; Η αρχή της ιστορίας της Κρήτης χάνεται εκεί όπου η πραγματικότητα συναντά τον μύθο. Της Μαρίας Πετρακοπούλου

ΑΕΛΛΩ

Ιούλιος 2011

θεός Δίας, που είχε γεννηθεί σε ένα από τα σπήλαια της Κρήτης, διέκρινε από το ιερό του βουνού της Ίδης, σε μια ακτή της μακρινής Ασίας, τη νεαρή Ευρώπη. Με τη μορφή λευκού ταύρου πλάνεψε την πριγκίπισσα και γεννήθηκαν τρία παιδιά, ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδών. Ο Μίνωας, ο πιο ισχυρός από τους τρεις γιους, ίδρυσε μια πανίσχυρη θαλασσοκρατία και συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός πολύ σημαντικού πολιτισμού. Τα Χανιά κατέχουν τη θέση της αρχαίας Κυδωνίας, όπως απέδειξαν οι ανασκαφές στον λόφο Καστέλι, όπου βρέθηκε μινωικός οικισμός. H Κρήτη κατοικήθηκε πρώτη φορά κατά την πρώιμη Νεολιθική περίοδο (57002800 π.Χ.). Ακολουθεί η Μινωική περίοδος (2800-1100 π.Χ.), η οποία διαιρείται σε Προανακτορική (2800-1900 π.Χ.), Παλαιοανακτορική (1900-1700 π.Χ.), Νεοανακτορική (1700-1400 π.Χ.) και Υστεροανακτορική (1400-1100 π.Χ.). Ένα διώροφο μινωικό κτίριο με περίπου 100 δωμάτια, που οι τοίχοι του σώζονται μέχρι 2,50 μ. ύψος, το βαπτισμένο από αρχαιολόγους «Kεντρικό Kτίριο της Zωμίνθου», γιατί περιβάλλεται από σπίτια, το νεκροταφείο του κι ένα ιερό, σ’ ένα μινωικό, απείραχτο σχεδόν από το χρόνο περιβάλλον, είναι ένας θησαυρός που έσωσε ο θεός της Kρήτης. Πολύ περισσότερο γιατί βρίσκεται στα βουνά και στο κέντρο της διαδρομής Kνωσού - Ιδαίου Άντρου, απ’ όπου έπαιρνε ο Mίνωας -κατά τους μύθους- κάθε εννιά χρόνια τους νόμους από τον ίδιο τον Δία, δηλαδή στον Ψηλορείτη, απ’ όπου άντλησε η Kρήτη στους αιώνες το δυναμικό αίσθημα της ελευθερίας.

οι Κυριαρχοι των θαλασσων Κατά την Παλαιοανακτορική περίοδο, σημειώνεται η μέγιστη πολιτιστική άνοδος. Η αρχιτεκτονική, η κεραμική και η σφραγιδογλυφία εμφάνιζαν διαρκή πρόοδο. Η καταστροφή, το 1700 π.Χ., δεν επέφερε διακοπή του πολιτισμού στην περιοχή. Οι ζημιές επανορθώθηκαν σε μικρό χρονικό διάστημα και ο μινωικός βίος εισήλθε σε περίοδο μεγαλύτερης ακμής (Νεοανακτορική περίοδος). Οικοδομήθηκαν νέοι οικισμοί, όχι μόνο στις παραθαλάσσιες περιοχές, αλλά και σε άγονα ηπειρωτικά μέρη (Μύρτος Ιεράπετρας, Μόχλος, Ζάκρος, Παλαίκαστρο, Χαμαίζι), ανάκτορα, μέγαρα, πολυτελείς αγροικίες και κυρίως δημιουργήθηκαν σπουδαίες ναυτικές βάσεις -στην Ιεράπετρα, στον Μακρύ Γιαλό, στη Ζάκρο, στο Παλαίκαστρο και στον Μόχλο- εξασφαλίζοντας τόσο τη σύνδεση με την Ανατολή και την Αίγυπτο όσο και την εδραίωση της μινωικής θαλασσοκρατίας. Οι Μινωίτες ήταν κυρίαρχοι των θαλασσών και αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι όλοι οι οικισμοί ήταν ατείχιστοι, διότι υπήρχε συστηματική οργάνωση του στόλου, ικανή να προστατεύσει την Κρήτη από πειρατικές επιδρομές και να εξασφαλίσει διαρκή ειρήνη. Οι ατείχιστες πόλεις της Κρήτης προϋποθέτουν αδιάκοπη επαγρύπνηση του ναυτικού. Το ανεπτυγμένο μινωικό κράτος στηρίζεται στην κυριαρχία των θαλασσών και, μέσω αυτής, στο εμπόριο με τους λαούς της ανατολικής Μεσογείου. Η ναυτική δραστηριότητα συνδέεται με τη δημιουργία «αποικιών», κυρίως στην περιοχή του Αιγαίου και ειδικότερα στις Κυκλάδες. Στην Υστερομινωική εποχή κυριαρχεί ο ισχυρός κρητικός στόλος σε όλες τις ακτές της ανεπτυγμένης Μεσογείου, από τη Μικρά Ασία, μέχρι τη Σικελία και την Ισπανία. 64

ΑΕΛΛΩ

Ξαφνικά, όμως, φαίνεται να επέρχεται στην Κρήτη η καταστροφή. Κατά τις σύγχρονες ανασκαφές, ανακαλύπτουν οι αρχαιολόγοι σε πολλά σημεία του νησιού αλλεπάλληλα ίχνη καταστροφών, καταρρεύσεις και πυρκαγιές, με ασαφείς ενδείξεις διαφορετικών χρονολογιών. Είναι άγνωστο ποια γεγονότα προκάλεσαν την καταστροφή των ανακτόρων της Κνωσού. Ίσως να οφείλεται σε επιδρομές Αχαιών από την Πελοπόννησο, ίσως όμως αλλεπάλληλοι σεισμοί και συνεπακόλουθες πυρκαγιές να ήταν οι κυριότερες αιτίες. Μία άλλη εκδοχή είναι ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (Σαντορίνης), ίχνη από την τέφρα του οποίου έχουν εντοπιστεί τη σύγχρονη εποχή ακόμη και στους πάγους του Βόρειου Πόλου, προκάλεσε, μαζί με ένα ισχυρό παλιρροϊκό κύμα (τσουνάμι), μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές, πιθανόν και την οριστική εξαφάνιση του μινωικού πολιτισμού. Νεότερες γεωλογικές αναλύσεις, αλλά και οι μελέτες στα δένδρα της Βρετανίας (χρονολόγηση με εξέταση ετήσιων δακτυλίων των κορμών) δείχνουν ότι η έκρηξη του ηφαιστείου πρέπει να συνέβη πριν από την κατάρρευση του μινωικού πολιτισμού. Ο έλεγχος του εμπορίου ήταν εξ ολοκλήρου δικαιοδοσία των ανακτόρων. Εκεί συλλέγονταν τα προϊόντα της αγροτικής παραγωγής και της βιοτεχνίας και κατόπιν κατευθύνονταν προς τις εγχώριες και τις ξένες αγορές. Οι ανταλλαγές προϊόντων με μακρινές χώρες, απ’ όπου οι Μινωίτες προμηθεύονταν τις πρώτες ύλες, εξυπηρετούνταν από την άριστα οργανωμένη ναυτιλία και την ίδρυση εμπορικών σταθμών σε σημαντικά λιμάνια της Μεσογείου. Είναι δε πολύ πιθανό οι Μινωίτες να

είχαν αναλάβει και ένα μέρος του διεθνούς διαμετακομιστικού εμπορίου, μεταφέροντας μαζί με τα δικά τους προϊόντα και αυτά άλλων χωρών. Ο Άγγλος μελετητής J. Killen έγραψε ότι το εμπόριο του μαλλιού στην Kνωσό ισοδυναμούσε με αυτό της μεσαιωνικής Αγγλίας.

μεγαλοι ανδρεσ Τα αρχαιολογικά τεκμήρια για τη μινωική θαλασσοκρατία μάς αποκάλυψε πρώτος ο Arthur Evans, που έβαλε τη μεγάλη σφραγίδα του στην ιστορία της μινωικής έρευνας το 1900 μ.Χ. Δεύτερος μετά τον Arthur Evans, ο μεγάλος της μινωικής αρχαιολογίας Σπυρίδων Mαρινάτος, ο προπολεμικά ήδη δημιουργός του γνωστότερου -ασφαλώς, παγκόσμια- κτιριακού συγκροτήματος του Ηρακλείου, του 20ού αιώνα, του διάσημου δηλαδή Mουσείου Ηρακλείου. O Mαρινάτος υπερασπίστηκε σ’ ολόκληρη τη ζωή του την ιδέα της μινωικής θαλασσοκρατίας και εργάστηκε ιδιαίτερα για τη μελέτη του μινωικού ναυτικού. Kλασική παραμένει επί εβδομήντα και πλέον χρόνια η μελέτη του «La marine cretomycenienne» (Μελέτη του κρητομυκηναϊκού ναυτικού). O δεύτερος μεγάλος Έλληνας της μινωικής αρχαιολογίας, ο Νικόλαος Πλάτων, δημιουργός της έκθεσης του Mουσείου Ηρακλείου, παμμινωιστής, όπως και ο Arthur Evans, υπερέβαλε στην προσπάθεια κατάδειξης της μινωικής ακτινοβολίας. Ένας σπουδαίος πρώιμος μυκηναϊκός τάφος, που ανάσκαψε ο Πλάτων προπολεμικά ως νεαρός αρχαιολόγος στη Σκόπελο, στην χαρακτηριστική θέση Στάφυλος, θεωρήθηκε ο τάφος του Σταφύλου, του μυθικού γιου του Mίνωα, οικιστή -κατά τον μύθο της Πεπαρήθου- της Αρχαίας Σκοπέλου. Xρόνια αργότερα στην Kρήτη, σ’ ένα άρθρο του γι’ αυτή την ανασκαφή, ο Πλάτων μίλησε για τον «μινωικό αποικισμό της Πεπαρήθου», που δεν τεκμηριώθηκε όμως, γι’ αυτό κι ο κρητικός αποικισμός της Σκοπέλου παρέμεινε μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. O Στάφυλος δεν ήταν ο μοναδικός γιος του Mίνωα που αποίκισε ένα νησί του Αιγαίου. O αδελφός του, σχετικός πάλι στο όνομα με το κρασί, ο Οινοπίων, ήταν κατά τους μύθους αποικιστής της Xίου και είναι γνωστή ακόμη η σχέση της αδελφής τους, της Αριάδνης, με τη Nάξο. Ένας εγγονός του Mίνωα, ο Mίλητος, αποίκισε κατά τον μύθο τη μικρασιατική Mίλητο.

λυψή του, δεν ρωτούσε απευθείας για το πρόσωπο, αλλά ζητούσε τη λύση ενός αινίγματος: Πώς μπορούσε να περάσει κανείς μια κλωστή σ’ ένα κέλυφος σαλιγκαριού. Όταν μόνο ο Kώκαλος, ο βασιλιάς της Σικελίας, του έδωσε την απλή απάντηση, πως έπρεπε να δέσει την κλωστή σ’ ένα μυρμήγκι, τότε κατάλαβε ο Mίνωας ότι ο Δαίδαλος έδωσε τη λύση, επομένως κρυβόταν στη Σικελία. Παραμύθι, σκέπτεται αυτόματα κανείς. Γιατί όμως στην ελικοειδή κίνηση του μυρμηγκιού στον κοχλία ενυπάρχει η βασική αρχή της μινωικής τέχνης, η λεγόμενη συστροφή, όπως π.χ. στον περίφημο καμαραϊκό ρυθμό ή και στη μινωική σφραγιδογλυφία, όπου όλα τα θέματα στριφογυρίζουν; Άραγε, μια πόλη στη Σικελία, η γνωστή Ηράκλεια Mινώα, κοντά στον Aκράγαντα, δέχθηκε κάποτε κάποιους Mινωίτες;

απανταχου μινωιΚη παρουσια

Αξιοσημείωτο είναι το χαρακτηριστικό τοπωνύμιο Mινώα, που είχαν στην αρχαιότητα πάμπολλοι οικισμοί σε διάφορα νησιά του Αιγαίου, όπως η Σίφνος, η Πάρος και η Σάμος, αλλά και παράλιες θέσεις της ηπειρωτικής Ελλάδας, στη Λακωνία, τη Μονεμβασία και τα Mέγαρα, τοπωνύμια που παραπέμπουν κατευθείαν στη μινωική Κρήτη. Επηρεασμένος προφανώς από τους μύθους, ο Απολλώνιος ο Ρόδιος ονόμασε τις Κυκλάδες «Mινωίδες Nήσους, επεί Mίνως εβασίλευσε των νήσων θαλασσοκρατών». Για τους παμμινωιστές, κάθε Mινώα ήταν και μια μινωική αποικία, πράγμα που δεν είναι βέβαια αλήθεια. Στο βιβλίο της Λ. Mαραγκού για την ανασκαφή της στη Mινώα της Αμοργού, που κυκλοφόρησε πρόσφατα, δεν υπάρχει κανένα πραγματικό μινωικό στοιχείο. Κάποιοι ερευνητές στηρίχθηκαν στον Θουκυδίδη, που είχε γράψει: «Mίνως γαρ παλαίτατος, ων ακοή ίσμεν ναυτικόν εκτήσατο και της νυν ελληνικής θαλάσσης επί πλείστον εκράτησε και των Kυκλάδων νήσων ήρξε τε και οικιστής πρώτος εγένετο, Kάρας εξελάσας και τους εαυτού παίδας ηγεμόνας εγκαταστήσας. Το τε ληστικόν, ως εικός, καθήρει εκ της θαλάσσης εφ’ όσον εδύνατο, του τας προσόδους μάλλον ιέναι αυτώ». Δηλαδή: «O Mίνωας είναι ο παλαιότερος, κατά την παράδοση, που απέκτησε ναυτικό και κατέκτησε αυτήν που ονομάζεται τώρα ελληνική θάλασσα και κατέλαβε Η Κρήτη ευλογήθηκε από τον θεό της να είναι, κατά τον Όμηρο, το μεγαλύτερο μέρος από τα νησιά των Kυκλάδων, τα οποία μια «χώρα μέσω οίνοπι πόντω», μια ήπειρος στη μέση της κυβέρνησε και έγινε ο πρώτος οικιστής τους, αφού εξεδίωξε λαμπερής, πορφυρής θάλασσας, με άλλα λόγια στη μέση της τους Kάρες και εγκατέστησε τα δικά του παιδιά ηγεμόνες. Όσο θάλασσας που είναι στη μέση των μπορούσε καθάρισε ακόμη τη θάηπείρων, όπως σημαίνει η λέξη λασσα από τους ληστές, για να «Μεσόγειος». Ο Όμηρος, επίσης, παίρνει ο ίδιος τις προσόδους». θέλει τον Σαρπηδόνα, αδελφό του Ήδη στα χρόνια του Evans, μιMίνωα, να βασιλεύει στις ακτές της νωικά ευρήματα είχαν έρθει στο Λυκίας, στη νοτιοδυτική M. Ασία. φως στη Mήλο, όχι μόνο κεραμική, Ο Διόδωρος μας αναφέρει για αλλά και τοιχογραφίες, ευρήματα τον αλλόκοτο τρόπο που ο Mίνωας δηλαδή που έριχναν το βάρος τους ανακάλυψε τον φυγάδα Δαίδαλο σε στην πλευρά των παμμινωιστών, μια εκστρατεία του στη Σικελία. τουλάχιστον για τη μινωική διείσΓνωρίζοντας ο Mίνωας την δυση σ’ ένα κοντινό στην Kρήτη νησί. εξαιρετική ευφυΐα του Δαίδαλου, Kι αμέσως μετά τον πόλεμο, ποικίστις επισκέψεις του σε ποικίλες λες ανασκαφές πρόσθεταν σιγάO βασιλικές αυλές για την ανακάσιγά κρίκους σε μια νησιώτικη

Ο Μίνωας, ο πιο ισχυρός από τους τρεις γιους του Δία και της Ευρώπης, ίδρυσε μια πανίσχυρη θαλασσοκρατία και συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός πολύ σημαντικού πολιτισμού

Ιούλιος 2011

Η Κρήτη ευλογήθηκε από τον θεό της να είναι, κατά τον Όμηρο, μια «χώρα μέσω οίνοπι πόντω», μια ήπειρος στη μέση της λαμπερής, πορφυρής θάλασσας

ΑΕΛΛΩ

Η ναυτική δραστηριότητα συνδέεται με τη δημιουργία «αποικιών», κυρίως στην περιοχή του Αιγαίου και ειδικότερα στις Κυκλάδες

κτίριο στην Αίγυπτο, την 2η χιλιετία αλυσίδα. Οι Άγγλοι βεβαίωναν τη π.Χ., κατάκοσμο με μινωικές τοιμινωική παρουσία στη θέση Kαστρί, χογραφίες, αφήνει ελεύθερη τη στα Kύθηρα, ήδη στην τρίτη χιλιετία φαντασία. Κανείς δεν περίμενε π.X. και τον πλήρη εκμινωισμό του ένα τέτοιο εύρημα σ’ αυτόν τον νησιού στη δεύτερη χιλιετία. Αμεριχώρο. Με το τέλος του 20ού κανοί αρχαιολόγοι που δούλεψαν αιώνα, ο αλλοτινός μύθος της μιγια χρόνια στην Κέα πρόσθεταν νωικής θαλασσοκρατίας γίνεται πολλά νέα ευρήματα. Mινωικά πραγματικότητα. Κρητικές, οι Μιστοιχεία έγιναν γνωστά στη Ρόδο. O νωικές Γραμμές διαπλέουν τη ΜεΣποραδικά μινωικά ευρήματα έρσόγειο κι ένα νεότευκτο σκαρί, με χονταν στο φως στην Αίγινα, αλλά το πολυσήμαντο όνομα «Μινώα», διέπλευσε το Αιγαίο, αν και και στον Μαραθώνα, στην Αττική, στην αργολική Λέρνα και στη από την Κυδωνία και όχι από το κύριο μινωικό λιμάνι της μιθεσσαλική Iωλκό. νωικής Κρήτης και της Κνωσού, την Αμνισό, ή το μινωικό λιμάνι Κατά την ανασκαφή στις Αρχάνες το 1965, o Γιάννης Σατης πεδιάδας της Μεσαράς, τον Κομμό». κελλαράκης είχε ανακαλύψει στο μινωικό νεκροταφείο, στο Φουρνί, τον πρώτο αιγυπτιακό σκαραβαίο και λίγο αργότερα έναν συροπαλαιστινιακό σφραγιδοκύλινδρο. Σ’ έναν μινωικό τάφο των μέσων της δεύτερης χιλιετίας π.Χ., ανακαλύφθηκε από τον ίδιο αρχαιολόγο την ίδια χρονιά ένα ακέραιο αιγυπτιακό λίθινο αγγείο της τρίτης χιλιετίας, παρόμοιο με άλλα του θησαυροφυλακίου της Ζάκρου που είχαν ήδη ανασκαφεί. Το τεχνολογικό επίτευγμα εκείνης της εποχής, που διέδωσε τον Το αγγείο αυτό δεν είχε βέβαια την ιστορική σημασία ενός μινωικό πολιτισμό στις τέσσερις άκρες του κόσμου, υπάρχει σύγχρονου σχεδόν ευρήματος του Στέλιου Αλεξίου στον Καξανά και βεβαίως το όνομά του δεν θα μπορούσε παρά να έχει τσαμπά, του λίθινου αμφορέα με τη βασιλική δέλτο του κραάμεση σχέση με την ιστορία. Βαφτίστηκε «Μινώα» από τον Πρόταιού Φαραώ Τούθμωση του Γ’. Ο 20ός αιώνας έκλεισε και με εδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο. Η τελική απόφαση νέα εξωκρητικά, σημαντικά πάλι ευρήματα σχετικά με τη μιγια την επιλογή του ονόματος «Μινώα» ελήφθη προκειμένου νωική θαλασσοκρατία. Ο Δ. Μάτσας ανακάλυψε στη μακρινή να παραπέμπει χωρίς ιδιαίτερη σκέψη στη μινωική θαλασσοΣαμοθράκη τα ίχνη των Μινωιτών εμπόρων, όχι μόνο σφρακρατορία. Με τους είκοσι τέσσερις κωπηλάτες του, τον κυβεργίσματα, αλλά ακόμη και δείγματα της μινωικής γραφής. Το νήτη και τους δύο πηδαλιούχους, είχε τη δυνατότητα να πέρασμα στη Μαύρη Θάλασσα είναι από κει προφανές. αναπτύξει ταχύτητα έως 4 μίλια την ώρα. Πριν από τρεισήμισι Ο W. Niemeier, διευθυντής τώρα του Γερμανικού Αρχαιολοχιλιάδες χρόνια η ναυσιπλοΐα καθοριζόταν από παράγοντες γικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, απέδειξε περίτρανα τη μινωική διαδιανόητους σήμερα. Πρωταγωνιστές ήταν αυτά τα μικρά είσδυση στη Μ. Ασία. Στις ανασκαφές του στη Μίλητο ήρθαν στο σκάφη, που οι απεικονίσεις τους έχουν φθάσει ώς εμάς μέσα φως πάμπολλα μινωικά στοιχεία, κεραμικά, λίθινα, λείψανα τοιαπό κάποιες παραστάσεις μόνο, όπως αυτές του Ακρωτηρίου χογραφιών, ακόμη και στοιχεία της μινωικής Γραμμικής Α’ Γρατης Θήρας. Και ένα τέτοιο σκάφος, που όμοιά του αποτελούσαν φής. Μινωικά στοιχεία ήρθαν στο φως πρόσφατα στις Ερυθρές, τον στόλο του Μίνωα, κατασκεύασε το Ναυτικό Μουσείο Χανίων, απέναντι από τη Χίο. Πάλι ο W. Niemeier, σε μια ανασκαφή στο στο πλαίσιο ενός προγράμματος, από ειδική ομάδα ερευνητών Tell Gabri του Ισραήλ, αποκάλυψε τοιχογραφημένα δάπεδα που της αρχαίας ναυπηγικής. Απώτερος στόχος ήταν το παρθενικό μπορεί να είχαν κατασκευαστεί από Μινωίτες. Πριν από λίγο ταξίδι του πλοίου να γίνει το 2004, την εποχή των Ολυμπιακών καιρό ανακοινώθηκε η επισήμανση σημείων της Γραμμικής Α’ Αγώνων, ακολουθώντας μια πορεία παραπλήσια με εκείνες της Γραφής, σε δύο όστρακα της Τροίας, ενώ εντελώς πρόσφατα, σ’ μινωικής εποχής: Από την Κρήτη στην Πελοπόννησο -τη Μονεμένα πιθάρι που ήρθε στο φως στο Tel-Haror της Παλαιστίνης, βρέβασία συγκεκριμένα-, από εκεί στη Σαλαμίνα και τέλος στον θηκαν πάλι σημεία της Γραμμικής Α’ Γραφής. Μινωικά στοιχεία Πειραιά. «Πρόκειται για μια πιστά ανακατασκευασμένη και τεκήρθαν επίσης πρόσφατα στο φως στην Qatna της Συρίας από τον μηριωμένη από όλες τις απόψεις εκδοχή ενός μινωικού πλοίου, R. Pfalzner. Κατά μια ειρωνεία της τύχης, ένα σημαντικότατο εύγια την οποία επιδιώχθηκε ο μέγιστος επιστημονικά δυνατός ρημα για τη μινωική θαλασσοκρατία στο Αιγαίο ήρθε στο φως στη βαθμός αυθεντικότητας», λέει ο διευθυντής του προγράμματος, Θήρα. Αναφέρομαι στα σφραγίσματα, τα πήλινα δηλαδή αποτυπλοίαρχος κ. Απόστολος Κούρτης, καθηγητής στην έδρα Ναυτιπώματα σφραγίδων σε πηλό, σφραγισμένα από μεταλλικά μικής Ιστορίας της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων. Αν λοιπόν τα αρνωικά δαχτυλίδια και με παραστάσεις γνωστές από διάφορα χαιολογικά ευρήματα -απεικονίσεις των πλοίων, αλλά και όμοια σφραγίσματα που βρέθηκαν σε διάφορα μέρη της Κρήτης, πινακίδες της Γραμμικής Β’ Γραφής από τις Μυκήνες, όπου αναπου ασφαλώς σφράγισαν κάποια αγαθά ή και οδηγίες που δόφέρεται η λέξη ΝΑ-U-DO-ΜΟ, δηλαδή ναυπηγός- αποτελούν τις θηκαν στην ευρεία επικράτεια της μινωικής θαλασσοκρατίας. πηγές της έρευνας, η εφαρμογή μιας σύγχρονης μεθοδολογίας Ο Σακελλαράκης αναφέρει: «Το πιο σπουδαίο εύρημα εμπειρογνωμικής προσέγγισης, όπως χαρακτηρίζεται, αποσκοέγινε από έναν Αυστριακό, τον M. Bietak, στην Αίγυπτο. Στην πεί στην εξαντλητική έρευνα όλων των παράλληλων παραμέαρχαία Άβαρι και σημερινό Tell-el-Daba, ο M. Bietak βρήκε τρων που έχουν σχέση με το περιβάλλον της εποχής και τις κομμάτια καταπληκτικών μινωικών τοιχογραφιών, που θα συνθήκες του, οι οποίες παραμένουν αμετάβλητες έως σήμερα. μπορούσαν να έχουν γίνει μόνο από τους καλύτερους καλλιΟι πρώτες ύλες (το ξύλο, το σχοινί, το ύφασμα για τα πανιά) δεν τέχνες της Κνωσού, όπως μια τοιχογραφία με παράσταση ταυαλλάζουν. Ούτε ο άνεμος, ο κυματισμός της θάλασσας ή η τοροκαθαψίων και έναν γραμμικό λαβύρινθο στο βάθος. Ένα πογραφία. «Γνωρίζουμε, επομένως, με βεβαιότητα τον στίβο

το οραμα του ναυτιΚου μουσειου Κρητησ

Ιούλιος 2011

λογοτεχνιΚα τεΚμηρια

μέρια τους. Επομένως, οι Κρήτες των Ελλήνων και οι Κάρες με τους Φοίνικες ήσαν οι πιο παλιοί ναυτικοί της αρχαιότητας. Και το ότι οι Έλληνες και ειδικότερα οι Κρήτες ήσαν πιο παλιοί ναυτικοί από τους άλλους αρχαίους λαούς φαίνεται και από το ότι σε όλες τις ναυμαχίες (στις Κυκλάδες επί Μίνωα, στη Σαλαμίνα επί Θεμιστοκλή, στη Σικελία επί Διονυσίου, στη Μυκάλη κ.α.) που έδωσαν οι αρχαίοι Έλληνες εναντίον των βαρβάρων (Φοινίκων, Κάρων, Περσών κ.ά.), σε όλες νίκησαν, επειδή είχαν εμπειρία, αν και ήσαν πιο λίγοι αριθμητικά. Παρέβαλε ομοίως ότι ο Στράβωνας λέει: «Οι Κρήτες ήταν κάποτε θαλασσοκράτορες. Βγήκε και η παροιμία “Ο Κρητικός δεν ξέρει από θάλασσα;”, που λέγεται για όσους προσποιούνται πως αγνοούν κάτι που ξέρουν πολύ καλά. Σήμερα δεν διαθέτουν ναυτικό. (Στράβωνας, Γεωγραφικά Ι, C 481 - 483, 17 - 20)

Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι, όταν άρχισε να αναπτύσσεται η ναυτιλία, οι Κάρες και οι Φοίνικες επιδίδονταν στις ληστείες και την πειρατεία και προ αυτού ο Μίνωας συγκρότησε πολεμικό ναυτικό και τους έδιωξε από τις Κυκλάδες, που τις είχαν κάνει λη-

Ο ιστοριογράφος Διόδωρος Σικελιώτης, σχετικά με τον Μίνωα και τους κατοίκους της αρχαίας Κρήτης, λέει τα εξής: «Την εποχή που τα νησιά των Κυκλάδων ήταν ακόμα έρημα, ο Μίνωας, βασιλιάς της Κρήτης, με μεγάλες ναυτικές και πεζικές

μέσα στον οποίο δοκιμαζόταν και επιβίωνε το μινωικό πλοίο», είπε ο κ. Κούρτης. Τα μινωικά πλοία δεν είχαν τον συμβατικό σκελετό που γνωρίζουμε σήμερα, αλλά διέθεταν μια πολύ ασυνήθιστη δομή, που στηριζόταν σε προεντεταμένα στοιχεία, δηλαδή λυγισμένα ξύλινα τόξα, που η απόληξή τους δημιουργεί το χαρακτηριστικό πρυμναίο έμβολο των πλοίων αυτής της τυπολογίας». Τα θεωρητικά συμπεράσματα της έρευνας, άλλωστε, μέσω των οποίων η ομάδα εργάστηκε, καθώς κι ένα ακριβές ηλεκτρονικό μοντέλο στο οποίο οδηγήθηκε, παρουσιάστηκαν σε ειδική εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο, τον Ιανουάριο του 2002.

ΑΕΛΛΩ

Οι Κρήτες ήταν κυριολεκτικά κυρίαρχοι στην ανατολική Μεσόγειο και τα διάφορα εμπορεία που είχαν σπείρει στις ακτές της Μεσογείου τούς τροφοδοτούσαν με πλούτο O σαν, ίσως, να τους απειλήσουν ήταν οι Αιγύπτιοι, με τους οποίους όμως είχαν άριστες σχέσεις Και λέω “ίσως” γιατί ούτε καν οι Αιγύπτιοι είχαν αρκετά δυνατό στόλο για να επιτεθούν στην Κρήτη (είχαν όμως τη δυνατότητα να φτιάξουν). Και χωρίς στόλο δεν έφτανες στην Κρήτη, σωστά; Οι Κρήτες ήταν κυριολεκτικά κυρίαρχοι στην ανατολική Μεσόγειο και τα διάφορα εμπορεία που είχαν σπείρει στις ακτές της Μεσογείου τούς τροφοδοτούσαν με πλούτο. Χαρακτηριστικό είναι ότι ως τέτοιο εμπορείο ξεκίνησε και η μεγάλη και σπουδαία Μίλητος, που όμως εκείνα τα χρόνια οι Κρήτες έλεγαν Μίλατο. Άλλωστε, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τον Τάλω, που διέτρεχε καθημερινά τις ακτές του νησιού ψάχνοντας για εισβολείς, τους οποίους όταν έβρισκε κατέκαιγε στην πυρωμένη του αγκαλιά. («Μαθήματα Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής», Χ. Θ. Μπούρα, τόμος 1). Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, όποιο εχθρικό πλοίο πλησίαζε στο νησί καιγόταν από τα σχετικά μικρά σε μέγεθος, πλην ιδιαίτερα αξιόπιστα, σκάφη του μινωικού ναυτικού. «Mίνως το τε ληστρικόν, ως εικός, καθήρει εκ της θαλάσσης» (O Mίνωας και την πειρατεία, φυσικά, κατεδίωκε από τη θάλασσα). Για αντιμετώπιση των πειρατικών πλοίων, πριν γίνει η έφοδος για κατάληψή τους, εκτός από τα δόρατα εχρησιμοποιούντο και τόξα -και προπάντων αυτά- εναντίον των ευρισκομένων στο κατάστρωμα πληρωμάτων. δυνάμεις, ήταν θαλασσοκράτορας και έστελνε πολλές αποικίες από την Κρήτη, έτσι κατοίκησε τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων, ενώ ταυτόχρονα κατέλαβε και αρκετά μεγάλη παραθαλάσσια περιοχή της Ασίας… Όλα αυτά έγινα πριν τα Τρωικά. Μετά την άλωση της Τροίας, αναπτύχθηκαν περισσότερο οι Κάρες, οι οποίοι έγιναν θαλασσοκράτορες και επικράτησαν στις Κυκλάδες, όπου άλλες τις πήραν δικές τους κι έδιωξαν τους Κρήτες που τις κατοικούσαν, ενώ σε άλλες εγκαταστάθηκαν μαζί με τους προκατόχους τους, Κρήτες. Αργότερα που αυξήθηκε η δύναμη των Ελλήνων, συνέβη να κατοικηθούν από αυτούς τα περισσότερα νησιά». «Η Κρήτη με την πολυτάραχη ιστορία από την αρχαιότητα έως σήμερα υπήρξε κατά την προϊστορική περίοδο το κέντρο ενός ειρηνικού και μεγάλου πολιτισμού επί 15 συνεχείς αιώνες. Κατά την εποχή του χαλκού, ο λαός της ζούσε σε ατείχιστες πόλεις με οργανωμένη κοινωνική ζωή και εξελιγμένη καλλιτεχνική δραστηριότητα, ενώ παράλληλα ανέπτυσσε την πρώτη ναυτική δύναμη στην ιστορία. Οι μόνοι που θα μπορούΙούλιος 2011

H Kρήτη είναι η πρώτη μεγάλη ναυτική δύναμη που αναφέρεται στην Ιστορία: «Mίνως γαρ παλαίτατος ων ακοή ίσμεν ναυτικόν εκτήσατο και της νυν ελληνικής θαλάσσης, επί πλείστον εκράτησε...». (O Mίνωας, από όσα κατά παράδοση γνωρίζουμε, πρώτος απέκτησε ναυτικό και κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος της θάλασσας που σήμερα ονομάζεται ελληνική...). Mε την καταπολέμηση της πειρατείας στο Αιγαίο, «την καθ’ ημάς θάλασσαν», όπως θα πει αργότερα η Άννα η Kομνηνή, εμπεδώθηκε η ασφάλεια και η ζωή έγινε ειρηνική. Αγαθή ανάμνηση αυτής της ευεργετικής καταστάσεως είναι οι μετέπειτα παραδόσεις, που φέρουν τον Mίνωα ως σοφό νομοθέτη όσο ζούσε και δίκαιο κριτή των ανθρώπων, μετά τον θάνατό του, στον Άδη.

P Πηγές: Κρητικό περιοδικό «Στιγμές» «Ποιητική της ανασκαφής», Σακελλαράκης Γιάννης «Ιστορία Αρχαίας Κρήτης», Διόδωρος Σικελιώτης 69

Corporate Match Race Του Άκη Tσαρούχη, Προπονητού NOE

ΑΕΛΛΩ

ιστιοπλοϊκη συναντηση στελεχων επιχειρησεων

ον Σεπτέμβριο του 2011, προβλέπεται να διοργανωθεί για δεύτερη συνεχή χρονιά η «Ιστιοπλοϊκή Συνάντηση Στελεχών Επιχειρήσεων» από τον Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος, την Hermes Yachting και τη Think Blue. Η ιδέα πρωτοξεκίνησε πέρυσι τον Σεπτέμβριο και ήταν να δημιουργηθεί μια εκδήλωση που θα προωθήσει την εταιρική ιστιοπλοΐα και θα λειτουργήσει σαν καταλύτης για το χτίσιμο εταιρικών ομάδων ιστιοπλοΐας από υπαλλήλους εταιρειών. Η ύπαρξη τέτοιων ομάδων μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη για εταιρείες κάθε κλάδου, καθώς η ιστιοπλοΐα:  Προάγει την αποδοτικότητα των στελεχών  Προάγει την ανταγωνιστικότητα και την ευγενή άμιλλα  Μαθαίνει τους ανθρώπους να εργάζονται ομαδικά και βοηθά στην ανάπτυξη συνδέσμων και καλής συνεργασίας  Πλάθει χαρακτήρες Το στοίχημα των διοργανωτών ήταν μεγάλο, αφού για να μπορέσει να γίνει ο αγώνας θα έπρεπε αρχικά να δημιουργηθούν ιστιοπλοϊκές ομάδες εργαζομένων μέσα στις εταιρείες, να προπονηθούν και, φυσικά, να συμμετάσχουν. Το Platu 25, ένα ιδιαίτερα απαιτητικό σκάφος, δεν θα συγχωρούσε λάθη από τους συμμετέχοντες, οι οποίοι θα έπρεπε να προετοιμαστούν κατάλληλα. Λόγω της κρίσης, πολλές εταιρείες δεν μπορούσαν να στηρίξουν οικονομικά την προσπάθεια των εργαζομένων τους και, ενώ υπήρχε διάθεση να συμμετέχουν, τελικά

Ιούλιος 2011

δεν τα κατάφεραν. Άλλες έμαθαν αργά για τον αγώνα και δεν κατάφεραν να μαζέψουν ικανοποιητικό αριθμό υπαλλήλων τους για την ομάδα. Τελικά, ο διψήφιος αριθμός συμμετοχών για πρώτη χρονιά σήμαινε ότι η διοργάνωση είχε τη δυναμική να γίνει ακόμη με-

γαλύτερη, αφού δείχνει ότι υπάρχουν πολλοί εργαζόμενοι μέσα στις εταιρείες που ξέρουν ιστιοπλοΐα και ψάχνουν ευκαιρίες για να χαρούν τη θάλασσα με τους συναδέλφους τους. Η διοργάνωση είχε μεγάλη προβολή σε όλα τα μέσα μαζικής ενημερώσεως και αποτέλεσε ορόσημο για τα ιστιοπλοϊκά δρώμενα της χώρας. Πολλοί ήταν και οι χορηγοίπου βοήθησαν στο να στεφθεί με επιτυχία η διοργάνωση αυτή: Blue Mile, Accenture, Αmstel, Lipton Ice Tea, κρασιά Σεμέλη, Lalizas. Όλοι από νωρίς πίστεψαν και υποστήριξαν την οργανωτική ομάδα του αγώνα. Οι χορηγοί επικοινωνίας Nautica, Boats&Yachting, ortsa.gr, Travel Times, Stat Bank και Time TV από νωρίς προέβαλαν τον αγώνα και συνετέλεσαν και αυτοί στην επιτυχία του. Επίσης, η τηλεόραση του ΣΚΑΪ προέβαλε καθημερινά τις εξελίξεις από τα δρώμενα στον αγώνα. Για την ιστορία, είναι αρκετά ενδιαφέρον να παρουσιάσουμε τον τρόπο διεξαγωγής της πρώτης συνάντησης για να δώσουμε στους αναγνώστες του περιοδικού μας -στελέχη επιχειρήσεωντη δυνατότητα να εκτιμήσουν τα οφέλη που έχει αυτή η προσπάθεια για την ανάπτυξη της συνεργασίας μέσα στις εταιρείες τους.

διοργάνωση ξεκίνησε το πρωί του Σαββάτου 4 Σεπτεμβρίου, με πλούσιο πρωινό για όλους τους συμμετέχοντες στις εγκαταστάσεις του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος.Στη συνέχεια, μοιράστηκαν σε όλες τις ομάδες που συμμετείχαν οι τσάντες που περιείχαν τις διαπιστεύσεις τους, τις οδηγίες πλου, αναμνηστικά μπλουζάκια, καθώς και δώρα από τους χορηγούς. Έπειτα, έγινε το skippers meeting στην αίθουσα θεωρίας του ΝΟΕ, το οποίο είχε στόχο να λυθεί κάθε απορία για την αγωνιστική διαδικασία τύπου match race που θα ακολουθούσε. Γύρω στις 12 το μεσημέρι ξεκίνησε η δράση, με τις ομάδες να αγωνίζονται με μια knock out διαδικασία για τον χωρισμό τους σε χρυσό και αργυρό στόλο. Από τις μεταξύ τους αλλεπάλληλες αναμετρήσεις (round robin) στον χρυσό στόλο θα προκύψουν οι θέσεις 1-7 και από το αντίστοιχο round robin του αργυρού στόλου οι θέσεις 714. Αργά το απόγευμα του Σαββάτου είχαν ήδη ολοκληρωθεί αρκετά match από το round robin του χρυσού στόλου όταν ξεκίνησε το ΒΒQ - προσφορά της εταιρείας Accenture. Όλη την ημέρα υπήρχε άφθονη μπύρα Amstel για τους διαγωνιζόμενους, καθώς και αναψυκτικά κάθε τύπου. Η Κυριακήκαι πάλι βρήκε τα πληρώματα να απολαμβάνουν τον πρωινό τους καφέ, καθώς και πλούσιο πρωινό στο μπαλκόνι του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος, γνωστό για τη θέα που προσφέρει. Τα match ξεκίνησαν με κάποια αργοπορία, αφού η επιτροπή περίμενε την μπουκαδούρα μέχρι τις 11:30 περίπου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ολοκληρωθεί με άψογο τρόπο το round robin

ΑΕΛΛΩ

του χρυσού στόλου, αλλά να μην προλάβει να γίνει το round robin του αργυρού. Αργά το απόγευμα της Κυριακής ολοκληρώθηκαν όλες οι μονομαχίες μεταξύ των εταιρειών που συμμετείχαν στον χρυσό στόλο, με την ομάδα Accenture 2 να στέφεται νικήτρια της διοργάνωσης, έπειτα από μια εξαιρετική εμφάνιση χωρίς ήττες. Η τριάδα των νικητών συμπληρώθηκε με τις ομάδες Vodafone 1 και Αccenture 1, στη δεύτερη και τρίτη θέση αντίστοιχα. Ο νικητής κρίθηκε πραγματικά στα τελευταία match, αφού μέχρι και την τελευταία στιγμή τα σκάφη στην πρώτη τριάδα είχαν ίδιο αριθμό από νίκες. Διοργανωτές και χορηγοί ήταν πολύ ικανοποιημένοι από την πρώτη διοργάνωση αυτού του τύπου, η οποία είχε στόχο να φέρει κοντά στη θάλασσα και την ιστιοπλοΐα στελέχη επιχειρήσεων από όλους τους τομείς, και εξέφρασαν την πεποίθηση ότι οι συμμετοχές στην επόμενη αντίστοιχη διοργάνωση θα είναι τουλάχιστον διπλάσιες. Κι αυτό γιατί οι συμμετοχές που κατάφεραν να μαζευτούν σε μια χρονιά ιδιαίτερα δύσκολη για τις επιχειρήσεις είναι ένας ιδιαίτερα καλός οιωνός για το μέλλον. Τα τελικά αποτελέσματα είναι τα παρακάτω: ΝΙΚΕΣ 1 2 3 4 4 4 5

8-14

Accenture 2 Vodafone 1 Accenture 1 Ελληνικά Αµυντικά Συστήµατα Loumidis Kalavryta Vodafone 2 ACCA Art Position Grant Thornton 1 Grant Thornton 2 My Publics ortsa.gr Time TV

6 4 3 2 2 2 1 0 0 0 0 0 0 0

Η ομάδα της Vodafone διακρίθηκε σε ακόμη έναν τομέα: κατέκτησε το βραβείο για την καλύτερη εμφάνιση (στολή) στη διοργάνωση.

Το σκάφος Platu 25 Το σκάφος Platu 25 σχεδιάστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 από το γραφείο Farr Yacht Design και πολύ γρήγορα εξελίχτηκε σε μια πολύ ανταγωνιστική κλάση, που αριθμεί σήμερα πάνω από 500 σκάφη σε όλο τον κόσμο. Το Platu 25 ακολουθεί τις ίδιες σχεδιαστικές γραμμές με άλλες πολύ πε-

ιστιοπλοϊκη συναντηση στελεχων επιχειρησεων

Ιούλιος 2011

Corporate Match Race

τυχημένες κλάσεις στον κόσμο, όπως είναι το Mumm 30 και το Farr 40. To σκάφος σχεδιάστηκε με στόχο τον απόλυτο συναγωνισμό σε αγώνες inshore, όπως είναι τα όρτσα - πρύμα. Το μικρό μέγεθος (25 πόδια) και ο αγωνιστικός σχεδιασμός δημιουργούν ένα σκάφος ιδιαίτερα τεχνικό και απαιτητικό, που χρειάζεται καλά προετοιμασμένα πληρώματα για να μπορέσουν να πρωταγωνιστήσουν σε διεθνές επίπεδο. Από τον Νοέμβριο του 2005, το Platu 25 αποτελεί επίσημη κλάση της Διεθνούς Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας (ISAF) και λειτουργεί κάτω από τους αυστηρούς κανονισμούς της. Το σκάφος είναι ιδιαίτερα εύκολο και προβλέψιμο στον λίγο αέρα, με αποτέ-

ΑΕΛΛΩ

λεσμα να μανουβράρεται εύκολα από πληρώματα χωρίς μεγάλη εμπειρία, αλλά στον πολύ αέρα (πάνω από 12-14 κόμβους) απαιτεί πολύ έμπειρα πληρώματα, ιδιαίτερα στις ανοικτές πλεύσεις με μπαλόνι. Το σκάφος είναι πολύ ευαίσθητο στο τριμάρισμα των πανιών. Ελάχιστες ρυθμίσεις δημιουργούν μεγάλες διαφορές στην ταχύτητα του σκάφους. Επίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το τιμόνεμα και η κλίση του σκάφους. Γενικότερα, είναι ένα σκάφος που συνδυάζει υποδειγματικά τον μικρό προϋπολογισμό για την αγορά, τη συντήρηση και τη λειτουργία του με τις μεγάλες συγκινήσεις της αγωνιστικής ιστιοπλοΐας.

ιστιοπλοϊκη συναντηση στελεχων επιχειρησεων να μπορούν να καταλαβαίνουν τι γίνεται και ποιος είναι ο νικητής, ένα μεγάλο πρόβλημα που είχε πάντα η ιστιοπλοΐα. Τα χαρακτηριστικά που έχουν οι αγώνες αυτού του τύπου είναι ότι οι ιστιοδρομίες γίνονται ανάμεσα σε ζευγάρια (μονομαχίες), με ολόιδια σκάφη, σε σημεία κοντά στη στεριά, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν θεατές, ενώ τα αποτελέσματα είναι διαθέσιμα άμεσα. Για τον λόγο αυτό, οι αποφάσεις της επιτροπής αγώνος βγαίνουν μέσα στο νερό, κατά τη διάρκεια του αγώνα, και οι ποινές εκτελούνται επιτόπου. Έτσι, τα μειονεκτήματα του μεγάλου στόλου που έχουν οι αγώνες Τριγώνου και του ισοζυγισμού των σκαφών που έχουν οι αγώνες Ανοικτής Θαλάσσης εκμηδενίζονται. Ένας ακόμη λόγος που έχει κάνει τον τελευταίο καιρό το match race ιδιαίτερα δημοφιλές είναι η οικονομική κρίση: οι διοργανωτές μιας match race εκδηλώσεως ανά τον κόσμο παρέχουν στους συμμετέχοντες σκάφη για να τρέξουν στους αγώνες. Αυτό μειώνει σημαντικά το κόστος αποστολής της ομάδας στη διοργάνωση που, σε άλλη περίπτωση, θα έπρεπε να μεταφέρει -συχνά στην άλλη άκρη του κόσμου- ένα σκάφος πολλές φορές αρκετά μεγάλο.

Η συνέχεια…

To match race Οι αγώνες τύπου match race δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένοι ακόμα στη χώρα μας, παρόλο που παρέχουν μεγάλες συγκινήσεις και συναρπαστικό θέαμα. Για τον λόγο αυτό, πολλές μεγάλες διοργανώσεις συγκεντρώνουν τους καλύτερους ιστιοπλόους του κόσμου, προσφέροντας μεγάλα χρηματικά έπαθλα στους νικητές. Το ενδιαφέρον της ιστιοπλοϊκής κοινότητας ανά τον κόσμο γι’ αυτούς τους αγώνες οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο ιστιοπλοϊκό αθλητικό γεγονός, το America’s Cup, έχει αυτήν ακριβώς τη φιλοσοφία. Οι αγώνες αυτού του τύπου είναι σχεδιασμένοι για τους θεατές, ώστε όλοι

Ιούλιος 2011

Η δημιουργία εταιρικών ομάδων ιστιοπλοΐας μπορεί να έχει πολλά οφέλη για τις εταιρίες. Είναι γνωστό ότι σε συνθήκες σκληρού εταιρικού ανταγωνισμού, η εταιρεία που γίνεται ηγέτης στην αγορά είναι αυτή με την πιο δεμένη και καλή ομάδα. Η ιστιοπλοΐα και ειδικά οι αγώνες τύπου match race είναι ο καλύτερος τρόπος τόσο για να δεθεί η ομάδα όσο και για να γαλουχηθούν τα πληρώματα με τις αξίες της ομαδικότητας και της σκληρής δουλειάς για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Όλες οι εταιρείες που συμμετείχαν έδωσαν ραντεβού για το επόμενο Corporate Match Race, στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου του 2011. Στόχος της διοργάνωσης είναι να αποτελέσει ένα διεθνές αθλητικό γεγονός, προσελκύοντας συμμετοχές από όλον τον κόσμο. Επίσης, υπάρχει η σκέψη να γίνουν άλλες παρόμοιες διοργανώσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου, ώστε να δημιουργηθεί μια παγκόσμια σειρά (circuit) αγώνων για εργαζομένους σε εταιρείες. Περισσότερες πληροφορίες για τη διοργάνωση στο

www.corporatematchrace.gr καθώς και στη σελίδα της διοργανώσεως στο Facebook. Η αθλητική γραμματεία του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος, στο 210 4127757, μπορεί επίσης να δίδει τις απαραίτητες πληροφορίες.

αγώνες

Του Γεωργίου Δεσποτόπουλου, Πλοίαρχου Π.Ν. (ε.α.), Αναπληρωτού έφορου ναυτικής δράσης

Διοργάνωση αγώνων Τριγώνου Το διήμερο 19-20 Μαρτίου 2011, ο Όμιλός μας διοργάνωσε τον διασυλλογικό αγώνα «ΟΔΥΣΣΕΑΣ» για την κατηγορία Optimist. Συμμετείχαν 170 σκάφη από 24 ομίλους. Οι αθλητές και οι αθλήτριες του Ομίλου μας κατόρθωσαν να πλασαριστούν σε θέσεις μετά την 35η.

«Παστρικάκεια»

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΓΟΡΙΑ - ΚΟΡΙΤΣΙΑ Rank

1 2 3 1 2 3

ΙΣΤΙΟ

ΕΠΩΝΥΜΟ

ΟΝΟΜΑ

ΟΜΙΛΟΣ

795 7 527 1756 5 1006

ΛΕΟΥΤΣΑΚΟΣ ΜΠΡΙΛΑΚΗΣ ΓΟΥΡΙΩΤΗΣ ΓΚΑΡΗ ΠΑΝΩΡΙΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΝΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΥΡΙΑΚΗ

ΟΣΦΠ ΟΣΦΠ ΙΟΠ ΝΟΑΙΓ ΟΣΦΠ ΟΣΦΠ

ΠΑΙΔΕΣ - ΚΟΡΑΣΙΔΕΣ Rank

1 2 3 1 2 3

ΙΣΤΙΟ

ΕΠΩΝΥΜΟ

ΟΝΟΜΑ

ΟΜΙΛΟΣ

202 1756 1670 1216 1221 1767

ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΡΔΑΛΗΣ ΣΕΓΓΑΣ ΓΚΛΙΑΤΗ ΑΝΔΡΕΟΥ ΚΑΛΑΝΤΖΗ

ΤΕΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΑΡΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΗ ΑΛΙΚΗ

ΝΑΟΒ ΙΟΠ ΝΑΟΒ ΙΟΠΟΡ ΙΟΠΟΡ ΝΟΑΙΓ

MATCH RACE GRADE 4 Για ακόμη μία χρονιά ο Όμιλός μας διοργάνωσε με επιτυχία το Grade 4 CLUB PLATU 25 MATCH RACE 2011 (2-3/4/2011). Στην πρώτη θέση βρέθηκε η ομάδα του Στρατή Ανδρεάδη, ενώ τη δεύτερη και τρίτη κατέλαβαν, αντίστοιχα, οι ομάδες του Κώστα Καραλήκαι Νίκου Παπαγεωργίου. Σημειωτέον ότι η ομάδα του Στρατή Ανδρεάδη, σε διεθνείς συμμετοχές που έχει λάβει μέρος μέχρι τώρα το 2011, έχει καταφέρει να βελτιώσει τη θέση της στην γενική παγκόσμια κατάταξη κατά 100 θέσεις σε σχέση με το 2010! Έτσι, μέχρι στιγμής βρίσκεται στην 42η θέση και λογίζεται ως μία ομάδα υψηλής ποιότητος, η οποία καλείται σε διοργανώσεις σε επίπεδο GRADE 1!

ΑΕΛΛΩ

Το Σαββατοκύριακο 7 και 8 Μαΐου 2011, ο Όμιλός μας συνδιοργάνωσε με τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και τον ΙΟΠ τον διασυλλογικό αγώνα «ΠΑΣΤΡΙΚΑΚΕΙΑ». Ο ΝΟΕ ανέλαβε τον στίβο Optimist. Συνολικά, συμμετείχαν 155 σκάφη από 12 ομίλους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΓΟΡΙΑ - ΚΟΡΙΤΣΙΑ Rank ΙΣΤΙΟ

1 2 3 1 2 3

4705 4710 527 7237 2084 4700

ΕΠΩΝΥΜΟ

ΟΝΟΜΑ

ΟΜΙΛΟΣ CLASS

ΜΠΡΙΛΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΟΥΡΙΩΤΗΣ ΜΠΟΥΡΑ ΤΑΒΟΥΛΑΡΗ ΠΑΛΑΙΟΥ

ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΗΛΙΑΝΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΥΡΙΑΚΗ

ΟΣΦΠ ΟΣΦΠ ΙΟΠ ΝΟΚΒ ΙΟΠ ΟΣΦΠ

Α Α Α Κ Κ Κ

ΠΑΙΔΕΣ - ΚΟΡΑΣΙΔΕΣ Rank ΙΣΤΙΟ

1 2 3 1 2 3

1758 4707 2448 2018 8 1861

ΕΠΩΝΥΜΟ

ΟΝΟΜΑ

ΟΜΙΛΟΣ CLASS

ΒΑΡΔΑΛΗΣ ΜΑΤΣΑΔΕΣ ΦΑΦΑΛΙΟΣ ΠΕΤΣΑ ΥΦΑΝΤΙΔΟΥ ΣΜΥΡΝΙΟΥΔΗ

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΝΕΦΕΛΗ ΣΤΕΛΛΑ ΒΙΚΤΩΡΙΑ

ΙΟΠ ΟΣΦΠ ΟΣΦΠ ΝΟΚ ΝΟΚΒ ΝΟΚ

Π Π Π ΚΟ ΚΟ ΚΟ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΣΚΑΦΩΝ ΤΥΠΟΥ DRAGON Στις 14 και 15 Μαΐου 2011 πραγματοποιήθηκε ο Πρώτος Γύρος του Πρωταθλήματος Ελλάδος για σκάφη Dragon. Συνολικά, συμμετείχαν 8 σκάφη.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Rank ΙΣΤΙΟ

1 2 3

744 31 41

Ιούλιος 2011

ΣΚΑΦΟΣ

ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ

ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ESTEREL ΔΡΟΥΓΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ NAVAHO ΔΑΡΙΩΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ

ΟΜΙΛΟΣ

ΝΟΕ ΙΟΠ ΝΟΕ

Διοργάνωση αγώνων Ανοικτής Θαλάσσης «ΚΥΘΝΟΣ 2011» Το τριήμερο της Πρωτομαγιάς, ο Όμιλός μας διοργάνωσε τον αγώνα της Κύθνου, που και φέτος είχε προορισμό το λιμάνι του Μέριχα. Συμμετείχαν 28 σκάφη.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ IRC 3η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΠΦ

ANEMOS 3A

Ευάγγελος Καραγεωργίου

IRC 2η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΣ

OUSYRA

Θανάσης

Παπαδόπουλος

IRCi 1η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΚ

OPTIMUM 3

Λιβάς

Λάζος

ΚΥΘΝΟΣ 2010 ORCi 3η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΑΣ

VENTUS

Κλουβάς

με τζένοες και έστειλε τα σκάφη στο λιμάνι. Μόλις τα σκάφη έφθασαν στο Μικρολίμανο, ξέσπασε το μπουρίνι. Την τελευταία ημέρα έγιναν 3 ιστιοδρομίες όρτσα - πρύμα. Στην 1η ιστιοδρομία ο άνεμος ήταν από τις 350 μοίρες, ασθενής. Στη 2η ιστιοδρομία η εκκίνηση δόθηκε με καθαρό βοριά. Στο 2ο μπράτσο (πρύμα) επικράτησε η μπουκαδούρα και η επιτροπή τερμάτισε τον αγώνα στην πόρτα, όπου τα σκάφη έφθασαν ταξιδεύοντας με τζένοες. Η 3η ιστιοδρομία έγινε με αρκετά έντονη μπουκαδούρα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Κωνσταντινίδης

ΚΥΘΝΟΣ 2010 ORCi 2η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΤΚ

NEFELI VIOFAN Κώστας

Αντωνόπουλος

ΚΥΘΝΟΣ 2010 ORCi 1η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΠΟΙΑΘ

CHRISTINA II

Σπύρος

Κανάρης

19η Ιστιοπλοϊκή Εβδομάδα ΝΟΕ Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος πραγματοποιήθηκε η Ιστιοπλοϊκή Εβδομάδα ΝΟΕ. Ένας αγώνας που προσελκύει πάντα το ενδιαφέρον, καθώς συμμετέχουν πάντα αμιγώς αγωνιστικά σκάφη. Στη φετινή διοργάνωση συμμετείχαν 15 σκάφη. Οι καιρικές συνθήκες βοήθησαν να πραγματοποιηθούν όμορφες κούρσες. Την Παρασκευή ξεκίνησε η εβδομάδα με 2 ιστιοδρομίες όρτσα - πρύμα. Ο άνεμος ήταν από δυτικές διευθύνσεις, με ένταση που έφθασε και τους 20-25 κόμβους. Το Σάββατο έγινε το offshore Φάληρο - περίπλους Φλεβών - Φάληρο, με άνεμο από ΝΔ διευθύνσεις, μέτριο. Την Κυριακή έγιναν άλλες 2 ιστιοδρομίες όρτσα - πρύμα. Στην 1η ιστιοδρομία ο άνεμος ήταν από 240-210 μοίρες. Στη 2η ιστιοδρομία η εκκίνηση δόθηκε με άνεμο από τις 150 μοίρες. Στα πρώτα πρύμα ο άνεμος άρχισε να στρέφεται σε βόρειο. Η επιτροπή αγώνων τερμάτισε την ιστιοδρομία στην πόρτα στα πρώτα πρύμα, όπου τα σκάφη έφθασαν

ΑΕΛΛΩ

IRC 3η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΠΟΙΑΘ

GANT

Γιώργος

Κριµιτσάς

IRC 2η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΚ

CLEOPATRA

Νίκος

Νικολόπουλος

IRCi 1η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΑΝΟΙΑΘ GRASSHOPPER Στυλιανός

Κυριακίδης

ORCi 3η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΠΟΙΑΘ

ZANTINO WIND Παναγιώτης

Στρούζας

ORCi 2η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΕ

BRAVE

Γιώργος

Βασιλόπουλος

ORCi 1η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΚ

BOOKER II

Γιώργος

Έρτσος

«Διονύσου Μελαναίγιδος» (Μ.Χ. Κοντογιαννοπούλου) Εδώ και πολλά χρόνια, το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος συνδυάζεται με τον αγώνα της «Μαύρης Γίδας», με σταθμούς στην Αίγινα και τον Πόρο. Τα σαράντα σκάφη ξεκίνησαν το μεσημέρι του Σαββάτου για το πρώτο σκέλος, με διάθεση για ιστιοπλοΐα αλλά και διασκέδαση. Για αρκετές ώρες φυσούσε πουνεντογάρμπης, οπότε το ταξίδεμα μέχρι τη Λαγούσα ήταν σταθερό. Το απόγευμα άρχισε να μειώνεται και κοντά στο νησάκι η κατάσταση δυσκόλεψε. Άλλοι με μαΐστρο και άλλοι με μπουκαδούρα, πάλευαν με τζένοες και μπαλόνια να φτάσουν στον τερματισμό. Πρώτο πέρασε τη γραμμή το «SUGAR» του Α. Αθανασίου. Όμως, η μπουκαδούρα είχε αρκετές αυξομειώσεις, κυρίως μειώσεις, με αποτέλεσμα πολλά σκάφη να μην προλάβουν το όριο τερματισμού τους και να εγκαταλείψουν. Η αποζημίωσή τους ήταν το δείπνο και η απονομή, που είχε ετοιμάσει ο Όμιλός μας στην ταβέρνα «Καβουρίνα». Συγκεντρώθηκαν όλα τα πληρώματα και επικράτησαν κέφι και καλή διάθεση. Την Κυριακή το πρωί φυσούσε ο συνηθισμένος μέτριος μαΐ-

αποτελεσματα αγωνων στρος της Αίγινας. Η εκκίνηση δόθηκε στις 10 το πρωί, ανοιχτά από το λιμάνι. Η πλεύση ήταν δευτερόπρυμα και τα κύματα ευνοούσαν το γρήγορο ταξίδεμα. Πλησιάζοντας το νησί της Μονής, ο στόλος μοιράστηκε. Άλλοι πέρασαν κοντά στην Πέρδικα και άλλοι κατευθύνθηκαν προς τα Μέθανα. Οι συνθήκες ήταν καλές για όλους μέχρι την Πλατιά. Εκεί ο άνεμος έπεσε τελείως, αλλά τα σκάφη δεν αποθαρρύνθηκαν. Ύστερα από αρκετή ώρα, εμφανίστηκε νοτιοανατολικός άνεμος και άρχισαν να φτάνουν στον Πόρο, με πρώτο πάλι το «SUGAR». Σύντομα, το στενό γέμισε με τα υπόλοιπα σκάφη που ταξίδευαν όρτσα αριστερίνεμα ή δεξίνεμα. Το θέαμα, με φόντο τα σκούρα σύννεφα στα δυτικά, ήταν εντυπωσιακό. Σε λίγο άρχισαν οι αστραπές, αλλά ευτυχώς δεν κατάφεραν να αλλάξουν τον καιρό, τουλάχιστον όχι μέχρι να τερματίσουν τα περισσότερα σκάφη. Οι πιο άτυχοι, που δεν γλίτωσαν τη βροχή ούτε την επακόλουθη μείωση του ανέμου, κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τις 17.30. Η τρίτη και τελευταία ημέρα του αγώνα ξεκίνησε με ελαφρύ μαΐστρο. Τα σκάφη ξεκίνησαν ταξιδεύοντας αριστερίνεμα όρτσα και συνέχισαν έτσι μέχρι τον κάβο Αντώνη της Αίγινας. Εκεί άρχισαν τα διάφορα παιχνίδια του ανέμου, όπου ταυτόχρονα και σε απόσταση λίγων μέτρων, άλλοι είχαν γαρμπή, άλλοι συνέχιζαν όρτσα και κάποιοι πήραν την μπουκαδούρα. Τελικά, επικράτησε ο νότιος άνεμος, ο οποίος ξεπέρασε σε ένταση τους 15 κόμβους και έφερε όλα τα σκάφη γρήγορα στον τερματισμό. Πρώτο τερμάτισε το «ΚΥΑΝΗ» του Ν. Κράλλη.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ IRC 3η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΤΚ

PIX LAX III

Δηµήτρης

Βασιλάκος

IRC 2η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΕ

KYANI

Νίκος

Κράλλης

IRCi 1η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΠΦ

NIKI CHRISTINA Αλέξης

Θεοδωρίδης

ORCi 3η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΑΣ

SUGAR

Αντώνης

Αθανασίου

ORCi 2η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΔ

ALLEGORIA

Γιάννης

Αργυράκης

ORCi 1η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΤΚ

ERODIOS

Σωκράτης

Καλλιγάς

ORC Club 3η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΕΦ

CANCUN

Ηλίας

Καπόπουλος

ORC Club 2η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΑΟΕΦ

SANNY ASIN

Γιώργος

Πανέρης

ORC Club 1η Νίκη Γενικής Κατατάξεως ΝΟΤΚ

ASTROPALIA

Ιούλιος 2011

Βασίλης

Μπουκουβάλας

Στις 18 και 19 Ιουνίου 2011, πραγματοποιήθηκε ο αγώνας «PIRAEUS TROPHY» με σκάφη Dragon. Συνολικά, συμμετείχαν 6 σκάφη. Ο αγώνας έγινε εις μνήμην του προσφάτως εκλιπόντος, πρώην προέδρου του Ν.Ο. Παλαιού Φαλήρου Δ. Σαλικαβάση.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΘΕΣΗ ΣΚΑΦΟΣ

ΙΣΤΙΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ

1 ΚΩΣΤΑΣ Φ 48 ΦΡΑΓΚΟΣ ΚΩΣΤΑΣ 2 NAVAHO 41 ΝΙΚΟΛΑΡΑΣ ΑΝΤΩΝΗΣ 3 POSEIDON 21 ΒΑΤΙΣΤΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 4 ESTEREL 31 ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ 5 ARION 24 ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΠΑΜΠΗΣ 6 ΤΑΫΓΕΤΗ 36 ΧΑΡΑΜΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

(1.0) 1.0

R3 R4

Total Nett

1.0 1.0 4.0 3.0

3.0 2.0 2.0 (4.0) 11.0 7.0 2.0 (4.0) 4.0 2.0 12.0 8.0 (4.0) 3.0 3.0 3.0 13.0 9.0 (5.0) 5.0 5.0 5.0 20.0 15.0 6.0 (9.0 6.0 9.0 30.0 21.0 DNS) DNF

Διακρίσεις αθλητών μας ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 470 Καμπουρίδης Παναγιώτης - Παπαδόπουλος Στάθης Alexander the Great: 1η θέση / Σε σύνολο 16 σκαφών Athens Eurolymp: 2η θέση / Σε σύνολο 9 σκαφών Trofeo S.A.R. Princesa Sofia - MAPFRE: 10η θέση / Σε σύνολο 84 σκαφών 43rd Semaine Olympique Française: 7η θέση / Σε σύνολο 106 σκαφών Delta Lloyd Regatta: 2η θέση / Σε σύνολο 68 σκαφών Skandia Sail for Gold Regatta: 12η θέση/Σε σύνολο 77 σκαφών Kieler Woche: 4η θέση/Σε σύνολο 51 σκαφών

Αξίζει να σημειωθεί πως οι αθλητές μας είναι τέταρτοι στην παγκόσμια κατάταξη (ISAF Sailing World Cup Standing). ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 420

Αλέξανδρος και Γιώργος Καββάς 3οι στο Κίελο Διεθνής Αγώνας: 420 Κίελο Γερμάνια 22-26 Ιουνίου 2011. Συμμετοχή 177 σκάφη Αλεξ. & Γιώργος Καββάς, προπονητής Νίκος Δρούγκας. Τερμάτισαν τρίτοι «ΑΡΓΥΡΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ» Προγραμματισμένες και πραγματοποιημένες 11 ιστιοδρομίες με όλες τις συνθήκες ανέμου αέρα, μέτριο, άλλα και μπουνάτσα Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν από τους μικρότερους σε ηλικία αθλητές.

εκπαίδευση

Σχολή και αγωνιστική ομάδα σκαφών τύπου Laser Το αγωνιστικό σκάφος τύπου Laser είναι το κατ’ εξοχήν μονοθέσιο σκάφος όπου ο αθλητής ή η αθλήτρια μπορεί να συνεχίσει την αγωνιστική πορεία, μεταπηδώντας από τα σκάφη τύπου Optimist, όταν ο σωματότυπος και η ηλικία δεν επιτρέπουν να συνεχίσει σ’ αυτά ή όταν ξεκινήσει την ιστιοπλοΐα στην εφηβεία.

Του Γεωργίου Δεσποτόπουλου, Πλοίαρχου Π.Ν. (ε.α.), Αναπληρωτού έφορου ναυτικής δράσης

υτά τα σκάφη μαζί με τα σκάφη 420 είναι η φυσική συνέχεια για τους εφήβους στην ενασχόλησή τους με την ιστιοπλοΐα. Βέβαια, εκ των πραγμάτων, τα σκάφη αυτά απευθύνονται σε εφήβους ή νέους που, λόγω των αυξημένων εκπαιδευτικών υποχρεώσεών τους, η ιστιοπλοΐα δεν μπορεί να είναι η πρώτη προτεραιότητα. Οι μαθητικές ή οι φοιτητικές υποχρεώσεις καθιστούν την ενασχόλησή τους δυσχερή και η προσπάθειά τους για συμμετοχή σε αξιόλογες αθλητικές διοργανώσεις φρενάρουν πιθανώς την απόδοσή τους στα μαθήματα. Παρ’ όλα αυτά, η εκτίμηση είναι ότι αν ο αθλητής κατορθώσει να ισορροπήσει και να κατανείμει σωστά αυτές τις υποχρεώσεις, τότε η ιστιοπλοΐα τον έχει κερδίσει για πάντα! Ο ΝΟΕ ανέκαθεν είχε επενδύσει στην υποδομή και την ανάπτυξη στην κατηγορία των Laser. Και τα οφέλη που απεκόμισε δεν ήταν ευκαταφρόνητα. Αρκετοί αθλητές του ανέβηκαν στο παρελθόν στο υψηλότερο βάθρο των διακρίσεων τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ήταν οι αθλητές μας Βαγγέλης Χειμώνας, Αντώνης Μανωλάκης, Ισμήνη Ξυνού και Πηγή Καλπάκη. Δυστυχώς, το τελευταίο διάστημα, λόγω της οικονομικής κρίσεως, το πρόβλημα άγγιξε πρώτα αυτή την κατηγορία! Ο λόγος είναι εύκολο να εξηγηθεί, αλλά δεν αφορά το παρόν άρθρο. Οι προσπάθειες που θα αναλάβει η Εφορεία της Ναυταθλητικής Δραστηριό80

ΑΕΛΛΩ

τητας του Ομίλου θα επικεντρωθούν στην αναβάθμιση τόσο της Σχολής όσο και της αγωνιστικής ομάδος της κατηγορίας των Laser. Η αναμενομένη πρόσληψη καταλλήλου προπονητού καθίσταται επιτακτική ανάγκη. Σκάφη υπάρχουν, αθλητές με δυνατότητες υπάρχουν. Πεποίθηση όλων μας πρέπει να είναι ότι χρειάζεται, έστω στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που περνά η χώρα μας -και ο Όμιλος ειδικότερα-, να επενδύσουμε στο μέλλον αυτής της κατηγορίας. Αυτή τη στιγμή, ενεργοί αθλητές στην κατηγορία Laser είναι εννέα, αλλά προβλέπεται να ενταχθούν άλλοι 3-4 από την κλάση Optimist. Με δικές τους φιλότιμες προσπάθειες εκπροσωπούν επάξια τον Όμιλό μας στις επίσημες διοργανώσεις. Ενδεικτικά αναφέρονται οι αθλητές μας Αλέξανδρος Λογοθέτης, Ιωάννης-Μάριος Ρούσσης, Μαρίνα Πετρακοπούλου και Λευτέρης Ποριώτης. Σε καθαρά αγωνιστικό επίπεδο, η σωστή προετοιμασία ενός αθλητή συνί-

σταται τόσο σε ψυχολογική όσο και σε τεχνική και τακτική υποστήριξη. Ο σωστός προπονητής οφείλει να στέκεται δίπλα σε κάθε αθλητή και να του προσφέρει τα παραπάνω απλόχερα και με τη σωστή αναλογία, σε συνάρτηση με την εμπειρία του. Από την άλλη πλευρά, οι μαθητές της Σχολής, λόγω του προβλήματος με προπονητή, έχουν συρρικνωθεί σε 4! Η αναβάθμιση της Σχολής, με τη σωστή προβολή της, θα μπορούσε σε σύντομο χρονικό διάστημα να φέρει ανάκαμψη. Η σωστή μεταχείριση και η σοβαρή αντιμετώπιση των εκκολαπτόμενων ιστιοπλόων θα δημιουργήσει το επόμενο φυτώριο των αθλητών του Ομίλου σε αυτή την κατηγορία. Οι κατατάξεις μέχρι στιγμής των αθλητών μας μας δίνουν την υπόσχεση ότι στο μέλλον θα έλθουν και οι διακρίσεις. Το σκάφος χωρίζεται και σε υποκατηγορίες, ανάλογα με το μέγεθος των ιστίων του: Με το Laser Standard μπορείτε να πλεύσετε με οποιοδήποτε βάρος στους

Πετρακοπούλου Μαρίνα

χαμηλής έως και δυνατής έντασης ανέμους, αλλά ταιριάζει καλύτερα στους εύσωμους ιστιοπλόους. Το Laser Radial είναι ο επόμενος τύπος σκάφους Laser. Χρησιμοποιεί έναν πιο εύκαμπτο και ελαφρώς κοντύτερο ιστό, μαζί με μια περιοχή πανιών 18% μικρότερη από το Laser Standard. Το Laser Radial έχει μια μεγάλη παρουσία στα εθνικά και τα παγκόσμια ανοικτά πρωταθλήματα πολλών χωρών. Χρησιμοποιείται επίσης για αγώνες εφήβων και γυναικών. Πολλές χώρες υποστηρίζουν ότι αυτό είναι το πιο προτιμημένο σκάφος της νεολαίας τους. Το Laser 4,7 χρησιμοποιεί έναν ακόμη πιο χαμηλό ιστό, για να διατηρήσει ένα ισορροπημένο τιμόνι και μια περιοχή πανιών που είναι 35% μικρότερη από ό,τι στο Laser Standard. Είναι ιδανικό για την εκμάθηση και για να πλέει με ελαφρύ αθλητή. Το σκάφος μπήκε για πρώτη φορά στην Ολυμπιακή κατηγορία στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα το 1996. Το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα έγινε το 1974 στις Βερμούδες. Οι συμμετέχοντες προέρχονταν από 24 χώρες και την πρώτη θέση κέρδισε ο Peter Commette από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναμφισβήτητα, ο μεγαλύτερος πρωταθλητής της κατηγορίας Laser είναι ο Robert Scheidt (παρατσούκλι «El Demolidor») από τη Βραζιλία. Έχει κερδίσει το παγκόσμιο πρωτάθλημα οκτώ φορές, καθώς και δύο Χρυσά και ένα Ασημένιο Ολυμπιακά Μετάλλια. Ιούλιος 2011

ριν από μερικούς μήνες, όταν ανέλαβα αναπληρωτής έφορος Ναυταθλητισμού και περιφερόμουν μεταξύ Γραμματείας, Νεωσοίκου και λιμένος, άκουσα μία πιτσιρίκα (78 ετών) να λέει στη φιλενάδα της, δείχνοντάς της μία νεαρή έφηβη που προετοίμαζε το σκάφος της για να βγει. «Να την αυτή σου έλεγα, σ’ αυτή θέλω να μοιάσω»! Ήταν ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι, που με προσοχή και ευσυνειδησία προετοίμαζε ένα Laser για να κάνει προπόνηση. Ξανθή, λυγερόκορμη, την ώρα που άλλες συνομήλικές της πιθανώς, πρωί Σαββάτου, θα έπιναν με την παρέα τους καφέ σε κάποια κοσμική καφετέρια και θα έλεγαν τα νέα τους (πράγμα φυσικό και όχι κατακριτέο), αυτή με σοβαρότητα προετοιμαζόταν να κάνει ακόμη μία προπόνηση στο άθλημα που είχε κερδίσει την καρδιά της. Η Μαρίνα ξεκίνησε ιστιοπλοΐα στα 7 της χρόνια, ακολουθώντας τα βήματα του μεγαλύτερου αδελφού της Βαγγέλη (αθλητής του ΝΟΕ και αυτός) και τελειόφοιτος της Σχολής Εμποροπλοιάρχων σήμερα. Κορίτσι με ισχυρή προσωπικότητα, γνωρίζοντας πλέον τι θέλει, αγάπησε το άθλημα και αφιέ-

ρωσε όλο της τον ελεύθερο χρόνο στις προπονήσεις. Ξεκινώντας τα πρώτα της βήματα στο Πόρτο Ράφτη και στη συνέχεια στον Όμιλο των κατοίκων Βουλιαγμένης, κατέληξε πριν από 7-8 χρόνια στον «ιστορικότερο Όμιλο της Ελλάδος», όπως με υπερηφάνεια δηλώνει. Συμπαραστάτες στις προσπάθειές της, οι γονείς της, οι οποίοι με υπευθυνότητα και υπερηφάνεια καθοδηγούν και υποστηρίζουν την κόρη τους και τρέχουν μαζί της σε κάθε εκδήλωση όπου συμμετέχει. Βλέπετε, η οικογένεια Πετρακοπούλου διαμένει στο Πόρτο Ράφτη και η μετακίνησή της στον ΝΟΕ είναι αρκετά δυσχερής! Παρ’ όλα αυτά, η Μαρίνα επ’ ουδενί σκέφτεται να πάρει μεταγραφή και να γλιτώσει χρόνο και ταλαιπωρία, ώστε να ασχοληθεί περισσότερο με τα μαθήματά της. Άριστη μαθήτρια, με αποφασιστικότητα και σιγουριά (χαρίσματα που απέκτησε και από την ιστιοπλοΐα), προετοιμάζεται να υλοποιήσει το όνειρό της να εισαχθεί στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων! Στην κουβέντα της κυριαρχούν η αγάπη, η προσήλωση και η ευσυνειδησία σε αυτό που κάνει. Ο πρωταθλητισμός δεν είναι αυτοσκοπός, η διάκριση είναι καλοδεχούμενη, αλλά το ταξίδι 81

είναι αυτό που μετρά! Προπονείται πλέον μόνη της, εν αναμονή εξελίξεως στην κατηγορία του Laser στον Όμιλο. Συμμετέχει σε κάθε αγώνα και διακρίνεται τόσο αγωνιστικά όσο και για το ήθος και τον γεμάτο καλοσύνη χαρακτήρα της. Η καλύτερη στιγμή της μας δηλώνει ανεπιφύλακτα ότι ήταν πέρυσι, όταν προκρίθηκε και έγινε μέλος της εθνικής ομάδος! Ένα κορίτσι σοβαρό, με τα όνειρά της, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς, όπως όλα τα παιδιά, μα με μία ξεκάθαρη στάση ώριμης αντιμετώπισης των πραγμάτων. «Αυτό που μου πρόσφερε η ιστιοπλοΐα είναι ο χαρακτήρας μου», μου είπε. Και φαίνεται και στον τρόπο που μιλά και στον τρόπο που αναλύει τις σκέψεις της. «Αν είχα ασχοληθεί με κάτι άλλο, θα ήμουν διαφορετική». Η αυτοπεποίθηση που απέκτησε και η αποφασιστικότητα αντανακλούν στο πρόσωπό της. Η τελευταία της κουβέντα, μα ίσως η σημαντικότερη ήταν: «Η ιστιοπλοΐα είναι για μένα τρόπος ζωής και δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς αυτή! Είναι ο μεγάλος μου έρωτας!». Ίσως μία διαπίστωση που πολύ ιστιοπλόοι έκαναν μετά τα σαράντα τους κάνει μεγαλύτερη αίσθηση όταν την ακούς από ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι. Τόσο η μητέρα της που την παρακολουθεί γεμάτη καμάρι -και δικαίως- όσο και οι προπονητές του Ομίλου πιστεύουν ότι η Μαρίνα έχει ξεδιπλώσει μόνο ένα μικρό κομμάτι του ταλέντου της. Τα καλύτερα είναι μπροστά! Ο Όμιλός μας έχει ανάγκη να συμπεριλαμβάνει στο αθλητικό δυναμικό του παιδιά σαν την Μαρίνα. Παιδιά που έχουν καταφέρει, στα δεκάξι τους χρόνια, να είναι πρότυπα σε επτάχρονα!

Παιδιά που, παράλληλα με την προσπάθεια υλοποίησης των ονείρων τους, έχουν να προσφέρουν κάτι στα αγωνιστικά δρώμενα της ιστιοπλοΐας. Παιδιά που έμαθαν ότι τίποτα δεν κερδίζεται χωρίς κόπο, προσπάθεια, επιμονή και υπομονή, μα πάνω απ’ όλα τους έχει γίνει βίωμα το ήθος και η αγάπη γι’ αυτό που κάνουν. Και πιστέψτε με, η Μαρίνα τα έχει καταφέρει πάρα πολύ καλά σε ό,τι κάνει! Η αθλητική πορεία της Μαρίνας φαίνεται παρακάτω: Επιτυχίες Optimist: ➤ 1η νίκη Κορασίδων, Κύπελλο Μπενάκη 2005 και 2η νίκη Γενικής Κοριτσιών, Κύπελλο Μπενάκη 2005 ➤ 1η θέση Κορασίδων, αγώνας Optimist Αργοναύτου 2006 ➤ 2η θέση Πανελληνίου Κυπέλλου 11χρονων, Ερμιόνη 2006 ➤ 3η νίκη στο 24ο Διεθνές Lake Garda Meeting 2006 Επιτυχίες Laser 4,7: ➤ 3η νίκη Πανελληνίου Πρωταθλήματος 2010 Laser 4,7 στην κατηγορία Κορασίδων ➤ 3η νίκη Πανελληνίου Πρωταθλήματος 2010 Laser 4,7 στην κατηγορία Νεανίδων ➤ 2η νίκη Πανελληνίου Πρωταθλήματος 2011 Laser 4,7 στην κατηγορία Κορασίδων ➤ 2η νίκη Πανελληνίου Πρωταθλήματος 2011 Laser 4,7 στην κατηγορία Νεανίδων ➤ Εθνική ομάδα Laser 4,7 2010 Εθνική ομάδα Laser 4,7 2011

«Η ιστιοπλοΐα είναι για μένα τρόπος ζωής και δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς αυτή! Είναι ο μεγάλος μου έρωτας!»

ΑΕΛΛΩ

Γιάννης, από μικρός, έδειξε το ταλέντο του στην ιστιοπλοΐα. Αφοσιώθηκε στην αρχή στα Optimist και στη συνέχεια στα Laser, κατορθώνοντας να μπει από το 2006 στην εθνική ομάδα. Το πείσμα του και η συστηματική του προετοιμασία του έδωσαν τη δυνατότητα να συμμετέχει και σε διεθνείς αγώνες με εντυπωσιακή παρουσία. Όπως και στη Μαρίνα Πετρακοπούλου, μα και στους περισσότερους, αν όχι όλους τους αθλητές, καθοριστικό παράγοντα έπαιξαν οι γονείς του! Συμπαραστάτης και δίπλα του τόσο στις προπονήσεις όσο και στους αγώνες, ο πατέρας του έχει στηρίξει τον Γιάννη τόσο ηθικά όσο και οικονομικά σε όλες του τις προσπάθειες. Ο 18χρονος Γιάννης βρίσκεται ίσως στο σπουδαιότερο σταυροδρόμι της ζωής του. Αποφασισμένος και κοιτώντας κατάματα το μέλλον του, ετοιμάζεται για τις σπουδές του. Το όνειρό του να γίνει βιολόγος. Τα τελευταία χρόνια, μοιράζοντας τις προσπάθειές του μεταξύ της εκπαιδευτικής και αγωνιστικής του δραστηριότητας, ετοιμάζεται να ανοίξει τα φτερά του για το εξωτερικό. Σε ένα μέρος που πρέπει οπωσδήποτε να έχει θάλασσα! Δεν μπορεί να φανταστεί τον εαυτό του να ζει χωρίς ιστιοπλοΐα. Το Πόρτσμουθ που επέλεξε θα του δώσει τη δυνατότητα να ασχοληθεί με την αγάπη της ζωής του. «Όσο και δύσκολα αν είναι τα πράγματα, εγώ θα προπονούμαι και θα έρχομαι στην Ελλάδα να δίνω τη μάχη μου για τις

Ρούσσης Ιωάννης-Μάριος

προκρίσεις!». Τίποτα δεν τον σταματά! Έμπειρος πλέον αθλητής, είναι έτοιμος να μεταπηδήσει σε κατηγορία και προσανατολίζει την αγωνιστική παρουσία

του στα Finn! Τα όνειρα και οι προσδοκίες του, όμοια με των άλλων παιδιών της ηλικίας του. Αγωνία και προσμονή τόσο για τη σπουδαστική του πορεία, πάντα σε συνδυασμό με το άθλημα που αγαπά, όσο και για τη μετέπειτα εξέλιξή του και στα δύο: στην επαγγελματική του σταδιοδρομία και στην αθλητική του παρουσία στα ιστιοπλοϊκά δρώμενα. Παιδί ώριμο, που γνωρίζει πολύ καλά τι θέλει και πώς να το διεκδικήσει. Προτερήματα που τα απέκτησε και μέσα από την ιστιοπλοΐα. Γεγονός είναι πως, γνωρίζοντας αυτό το παιδί, εκπλήσσεσαι για το πόσο η αποφασιστικότητα, σε συνδυασμό με την ηρεμία του χαρακτήρα του, το ωθούν να πρωταγωνιστεί στα αθλητικά δρώμενα της ιστιοπλοΐας. Οι διακρίσεις -όσο και οι

αποτυχίες- έχουν σφυρηλατήσει τον χαρακτήρα του σε σημείο που, μέσα από το χαμόγελό του, διακρίνεις τη θέληση και το πείσμα να συνεχίσει τις προσπάθειές του, αφιερώνοντας όλο και περισσότερο χρόνο σε ό,τι κι αν κάνει! Είναι βέβαιο ότι ο Γιάννης θα έχει πολλά να προσφέρει στο άθλημα. Έγνοια του είναι πώς θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις να προσελκυσθούν περισσότερα παιδιά στην αγωνιστική ιστιοπλοΐα. Δεν θα δίσταζε, αν έμενε στην Ελλάδα, να βοηθούσε τον προπονητή του στην εκμάθηση της τεχνικής και τακτικής μεθόδου στους πρωτάρηδες αθλητές στα Laser. Ο ΝΟΕ τού εύχεται να πετύχει στις αποφάσεις που πήρε για τη ζωή του, θα τον έχει και θα τον λογίζει πάντα αθλητή του, σε κάθε του προσπάθεια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Καλή επιτυχία, Γιαννη!

ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ-ΜΑΡΙΟΥ ΡΟΥΣΣΗ Διάκριση

Άθληµα

Διοργάνωση

Έτος

Επίδοση

01. ΕΘΝ. ΟΜΑΔΑ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ OPTIMIST

2006 11η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

02. ΕΘΝ. ΟΜΑΔΑ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ OPTIMIST

2006 24η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ LASER RADIAL ΕΦΗΒΩΝ

2008 9η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

04. ΕΘΝ. ΟΜΑΔΑ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ LASER RADIAL ΕΦΗΒΩΝ

2009 11η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

05. ΕΘΝ. ΟΜΑΔΑ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ LASER STANDARD

2009 13η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

03.

ΑΝΔΡΩΝ ΝΕΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ

5η ΘΕΣΗ ΝΕΩΝ ΑΝΔΡΩΝ 4η ΘΕΣΗ ΕΦΗΒΩΝ

06. ΕΘΝ. ΟΜΑΔΑ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ LASER RADIAL ΕΦΗΒΩΝ ΙΑΠΩΝΙΑ 07.

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ALEXANDER THE GREAT CUP LASER STANDARD ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

2009 ΑΣΗΜΕΝΙΟΣ ΣΤΟΛΟΣ 27η ΘΕΣΗ 2010

12η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ 3η ΘΕΣΗ ΕΦΗΒΩΝ

08. ΕΘΝ. ΟΜΑΔΑ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΑΤΗΕΝS EUROLYMP WEEK 2010 LASER STANDARD

2010

18η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ 5η ΘΕΣΗ ΝΕΩΝ ΑΝΔΡΩΝ 1η ΘΕΣΗ ΕΦΗΒΩΝ

09.

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ LASER RADIAL ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ 2010

4η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ ΑΝΔΡΩΝ 2η ΘΕΣΗ ΕΦΗΒΩΝ

10.

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ LASER STANDARD ΝΕΩΝ ΑΝΔΡΩΝ

2011

6η ΘΕΣΗ

11.

ΑΤΗΕΝS EUROLYMP WEEK 2011 LASER STANDARD

2011

6η ΘΕΣΗ ΝΕΩΝ ΑΝΔΡΩΝ 11η ΘΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ

12.

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ LASER RADIAL ΑΝΔΡΩΝ

2011

5η ΘΕΣΗ

Και πάρα πολλές νίκες (1η, 2η, 3η) σε διασυλλογικούς αγώνες όλες τις χρονιές. Ιούλιος 2011

Η ελληνική κλάση Dragon ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΙΣΤΙΟΠΛΟΩΝ

Αναλυτική παρουσίαση της κλάσεως επιφυλασσόμεθα να κάνουμε σε προσεχές τεύχος του «ΑΕΛΛω». Το παρόν άρθρο θα ασχοληθεί με την προοπτική των νέων που σταδιακά επανδρώνουν τα πληρώματα αυτών των πανέμορφων σκαφών. Του Γεωργίου Δεσποτόπουλου, Πλοίαρχου Π.Ν. (ε.α.), Αναπληρωτού έφορου ναυτικής δράσης

κλάση δημιουργήθηκε πριν από περίπου 3 χρόνια στον ΝΟΕ, με πρωτοβουλία, αλλά και τη συνεχή προσπάθεια του μέλους μας, κύριου Αντώνη Νικολάρα. Αυτή τη στιγμή, ο αριθμός των ενεργών σκαφών είναι εννέα (9), ένα (1) υπό ένταξη και δύο

ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ

ΑΕΛΛΩ

(2) υπό επισκευή. Μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα, μέλη μόνο τριών ναυτικών ομίλων κατέχουν Dragon: ο NOE, ο ΝΟΠΦ και ο ΙΟΠ. Προς το παρόν, οι προπονήσεις γίνονται από κοινού, μιας και η συνεργασία και η σχέση των τριών ομίλων είναι αρίστη και γίνονται επτά (7) αγώνες τον χρόνο, σύμφωνα με το πρόγραμμα της ΕΙΟ. Από την αρχή της ιδρύσεως της κλάσεως, πρωταρχικό μέλημα, τόσο του ΝΟΕ όσο και των ιδιοκτητών των σκαφών, ήταν η προσέλκυση νέων σε ηλικία αθλητών για να στελεχώσουν τα σκάφη ως πληρώματα. Τα σκάφη θεωρούνται αρκετά δύσκολα στους χειρισμούς και η εκπαίδευση και προετοιμασία τους είναι και χρονοβόρα και επίπονη. Η ανταπόκριση μέχρι στιγμής είναι θετική. Τόσο από τον Όμιλό μας όσο και από τους ομίλους του Παλαιού Φαλήρου και ΙΟΠ, καθώς και από λοιπούς ομίλους, νέοι αθλητές άρχισαν να ασχολούνται με αυτή την κλάση που, ως γνωστό, μας χάρισε το πρώτο Χρυσό Ολυμπιακό Μετάλλιο στην Ολυμπιάδα της Ρώμης το 1960, με τους τότε διάδοχο Κωνσταντίνο, Οδυσσέα Εσκιτζόγλου και Γεώργιο

ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Ζαΐμη. Εκείνο που χαρακτηρίζει τα πληρώματα αυτής της κλάσεως είναι το μεγάλο κέφι και μεράκι που έχουν τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά! Το δέσιμο που έχει αναπτυχθεί μεταξύ τους είναι αξιοσημείωτο. Ανεξάρτητα από την ηλικία, όλοι τους, μία παρέα, με τα πειράγματά τους, τα αστεία και τις ιστορίες τους φέρνουν το κέφι στο Εντευκτήριο Λιμένος του Ομίλου, πριν, αλλά και μετά την έξοδό τους στη θάλασσα για προπόνηση ή αγώνα. Οι νέοι, επιφυλακτικοί στην αρχή, αλλά πολύ πιο ζεστοί τώρα, επιδιώκουν μετά μανίας να δοκιμάσουν αυτή την καταπληκτική εμπειρία ταξιδέματος αυτού του καταπληκτικού σκαριού! Τόσο ο Αντώνης Νικολάρας -ο πρόεδρος, αλλά και η ψυχή της κλάσεως- όσο και όλοι οι

ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ

ιδιοκτήτες των Dragon προγραμματίζουν με προσεκτικά βήματα τη μελλοντική στελέχωση των σκαφών με πληρώματα από νέους. Η ένταξη και η προσαρμοστικότητα των νέων υπήρξαν πολύ επιτυχείς! Εκείνο που όμως έχει κάνει εντύπωση σε όλους είναι το ήθος, η σεμνότητα και η συνέπεια αυτών των νέων παιδιών! Οι υψηλές επιδόσεις, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα, μας κάνουν όλους πάρα πολύ αισιόδοξους σχετικά με τη μελλοντική στελέχωση των σκαφών τύπου Dragon. Κάθε σκάφος εκ περιτροπής έχει «φιλοξενήσει» κατά καιρούς σε αγώνες αρκετούς νέους και νέες, οι οποίοι έχουν να λένε για την αξέχαστη γι’ αυτούς εμπειρία. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία και εμπειρότεροι, με μεγάλη τους χαρά, μεταδίδουν τις γνώσεις τους σε όσους έχουν εκφράσει την επιθυμία να ασχοληθούν με αυτά τα σκάφη. Οφείλουμε να αναφέρουμε τα ονόματα των νέων αυτών, που κατά καιρούς έχουν στελεχώσει κάποια σκάφη, ελπίζοντας ότι θα βρουν και άλλους μιμητές! 1. NAVAHO GRE 41 ΑΡΓΥΡΗΣ ΚΑΜΠΙΤΣΗΣ Όμιλος ΙΟΠ Κατηγορίες: OPT, 420, 470 ,49 er Lightning, Platu 25, J24 2. ESTEREL GRE 31 ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ SAILING ACADEMY ΜΑΡΑΘωΝΑΣ Κατηγορίες: Opt, 420, 470, Laser 3/4 Ton, IMX38, ILC40, IMS60 TP52, Platu 25 ΑΚΥΛΑΣ ΔΡΟΥΓΚΑΣ Όμιλος ΙΟΠ Κατηγορίες: Opt, 420, 470, Platu 25 Farr 52, Hanse 54, J105

ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ

Ιούλιος 2011

ΑΜΠΑΤΖΗΣ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ Όμιλος ΝΟΕ Κατηγορίες: Laser, Orci ΗΛΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Όμιλος ΝΟΠΦ Κατηγορίες: Opt, Laser, Platu 25 Orci 3. XIMAIΡA GRE 100 ΚωΣΤΑΣ ΜΑΝΤΗΣ Όμιλος ΙΟΠ Κατηγορίες: Opt, 420, Lightning Platu 25 ΑΛΕΞΙΑ ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ Όμιλος ΝΟΕ Κατηγορίες: Yngling, Lightning 3. KOSTAS F GRE 49 ΓΙωΡΓΟΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ Όμιλος ΝΟΠΦ Κατηγορίες: Opt, Lightning.420, 470, 49, Star ΑΝΤωΝΗΣ ΤΣΟΤΡΑΣ Όμιλος ΝΟΠΦ 5. ΤΑΥΓΕΤΗ GRE 36 ΑΜΠΑΤΖΗΣ ΝΙΚΟΣ Όμιλος ΝΟΕ Το κείμενο μιας ευχαριστήριας επιστολής ενός νέου που σας παραθέτουμε, χωρίς κανένα σχόλιο, δείχνει το ήθος του, αλλά και των υπολοίπων εκ μέρους των οποίων γράφει.

«Αγαπητέ κ. Αντώνη, Σας γράφω εκ μέρους του Γιώργου, του Ηλία και του Βασίλη. Σας ευχαριστούμε θερμά για την παραχώρηση ενός πολύτιμου σκάφους, του “ESTEREL”, στους δύο πρόσφατους αγώνες Dragon. Είναι μία χειρονομία ασυνήθιστη, που εκτιμούμε βαθύτατα. Ευχαριστούμε, επίσης, όλους τους ανθρώπους της κλάσης που μας υποδέχτηκαν φιλόξενα. Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να συμμετέχουμε στα δρώμενα της κλάσης, όσο αυτό είναι δυνατό, ενώ εξ αρχής σκοπεύουμε να αποκτήσουμε το δικό μας σκάφος, αμέσως μόλις μας το επιτρέψουν οι συνθήκες. Μφχ...». Εν κατακλείδι, αυτά τα σκάφη, πέραν της ψυχαγωγίας που προσφέρουν στα πληρώματά τους και της οπτικής ευδαιμονίας σε όσους (αθλητές και μη) τα βλέπουν από τις βεράντες των εντευκτηρίων, κατόρθωσαν να συσφίξουν ακόμη περισσότερο τις ήδη άριστες σχέσεις μεταξύ διαφορετικών ναυτικών ομίλων. Ευχή όλων μας είναι όπως το παράδειγμά τους ακολουθήσουν όλοι οι ναυτικοί όμιλοι της Ελλάδος.

ΔΡΟΥΓΚΑΣ

Επαμειβόμενο κύπελλο Εις μνήμην

Βασιλείου Λεμπεσόπουλου

ο διοικητικό συμβούλιο του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος, κατόπιν προτάσεως του μέλους μας Θ. Λεμπεσόπουλου, αποφάσισε να καθιερώσει την ετησία απονομή επαμειβόμενου βαρύτιμου κυπέλλου σε έναν αθλητή, αθλήτρια ή πλήρωμα σκάφους τριγώνου του Ομίλου μας, καθιστάμενο πρότυπο για τους λοιπούς αθλητές, με γνώμονα τη συμπεριφορά, το ήθος, την αγωνιστικότητα και τις επιδόσεις. Η βράβευση θα λαμβάνει χώρα στην ετησία ξεχωριστή γιορτή παρουσιάσεως των αθλητών στα μέλη, που θα γίνεται στις αίθουσες του Ομίλου. Το «κύπελλο αγωνιστηκότητος» είχε θεσπιστεί και στο παρελθόν. Με το παρόν, όμως, έπαθλο θα δίδεται επιπλέον σημασία στη συμπεριφορά, το ήθος, τον χαρακτήρα και την κοινωνικότητα, εκτός των καθαρά αγωνιστικών διακρίσεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο των αθλητών. Καθοριστικό ρόλο θα έχει η ηλικία, δεδομένου ότι ένας ενεργός αθλητής 20-28 ετών θεωρείται ήδη ώριμος αγωνιστικά και οι προσπάθειές του είναι στοχευμένες σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Αυτός δεν έχει τις ίδιες δυνατότητες, ευκαιρίες και προϋποθέσεις με έναν 12χρονο ή 15χρονο, ο οποίος ευρίσκεται στην αρχή της αγωνιστικής του προσπάθειας. Τέλος, πρέπει να δοθεί έμφαση 86

ΑΕΛΛΩ

όχι τόσο στο αποτέλεσμα της διακρίσεως που, ούτως ή άλλως, επιβραβεύεται με αυτή την ίδια τη διάκριση, αλλά στην προσπάθεια για την επίτευξη αυτής. Γιατί και η αποτυχία υπό προϋποθέσεις θα πρέπει να τιμάται!

«Πρωταθλητής είναι αυτός που σηκώνεται όταν δεν μπορεί» Η επιλογή θα γίνεται ως ακολούθως: Επιτροπή αποτελουμένη από τους προπονητές, τον γενικό γραμματέα, τον γενικό έφορο, τους έφορο και αναπληρωτή έφορο Αθλητικής Δραστηριότητος και τον κ. Θ. Λεμπεσόπουλο, στην αρχή κάθε έτους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα κριτήρια, θα επιλέγει τον υπό βράβευση αθλητή ή αθλήτρια ή πλήρωμα σκάφους και το Δ.Σ. θα επικυρώνει αυτήν την απόφαση. Αναλυτικά, τα κριτήρια είναι:

Η παρουσία του αθλητού στις προπονήσεις, το ήθος, η συμπεριφορά, η διαγωγή, η κοινωνικότητα, η συναναστροφή με τους συναθλητές, οι επιδόσεις, καθώς και ό,τι άλλο κατά την κρίση της επιτροπής ενισχύει την προσωπικότητα του υποψηφίου, πάντα με γνώμονα ότι σκοπός της αναγνωρίσεως αυτής είναι να τιμηθεί ο ολοκληρωμένος αθλητής, ο οποίος διέπεται πάνω ακόμη και από τη νίκη, το Ολυμπιακό πνεύμα, την τήρηση της «ευγενούς αμίλλης», τη συνεργασία και την ευγένεια της ψυχής. Ασφαλώς, θα λαμβάνονται υπ’ όψιν τόσο ο αριθμός των νικών όσο και οι διακρίσεις του σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Το κύπελλο, μετά την απονομή, θα παραμένει στον Όμιλο σε περίοπτη θέση, με αναγεγραμμένα τα ονόματα των εκάστοτε νικητών, ενώ ο ετήσιος νικητής θα λαμβάνει ξεχωριστό κύπελλο και περγαμηνή. Η φετινή βράβευση έγινε από τον ναύαρχο του Ομίλου και Ολυμπιονίκη, Βασιλέα Κωνσταντίνο, τις μεσημβρινές ώρες της 21ης Μαΐου, κατά τις εορταστικές εκδηλώσεις επί τη συμπληρώσει 50 ετών από την κατάκτηση του 1ου Χρυσού Ολυμπιακού Ιστιοπλοϊκού Μεταλλίου. Κάτοχοι για το 2010 ανεδείχθησαν οι Αλέξανδρος και Γιώργος Καββάς, που αγωνίζονται με σκάφος 420.

mmmdesign

31 χρόνια επιτυχημένη παρουσία στην Ελλάδα

O Όμιλος Εταιρειών Δέλτα Τεχνική ΑΕ συνεχίζει με συνέπεια και επιτυχία τις δραστηριότητές του στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μελετά και κατασκευάζει φωτοβολταϊκά πάρκα. Μελετά και εγκαθιστά συστήματα γεωθερμίας. Αναπτύσσει αιολικά πάρκα. Αναλαμβάνει την μελέτη και κατασκευή οικιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων. Είναι πιστοποιημένη με ISO 9001:2008.

Α ΝΑ ΝΕ ΩΣ Ι Μ ΕΣ Π ΗΓ Ε Σ ΕΝ ΕΡ Γ ΕΙ ΑΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ Λεωφ.Ποσειδώνος 51 18344 Μοσχάτο Τηλ : 210 94 00 720 Fax: 210 94 03 782 info@deltatechniki.gr www.deltatechniki.gr

υγεία

Πρώτες βοήθειες στο ιστιοπλοϊκό σκάφος Συνεχίζουμε τα ελαφρά έως μέτρια προβλήματα Του Πλάτωνος Κεχαγιά, Kαθηγητού Iατρικής, Mέλους NOE

Διαστρέμματα εξαρθρήματα - κατάγματα Πάνω στο σκάφος καλούμαστε συχνά να μετακινούμεθα άλλοτε γρήγορα και άλλοτε κάτω από ισχυρό κλυδωνισμό. Μια πτώση ή ακόμη κι ένα παραπάτημα μπορεί να οδηγήσουν σε ανώμαλη μετακίνηση των οστών σε μια άρθρωση (διάστρεμμα), μια εκτόπιση οστού από την άρθρωση (εξάρθρημα) ή σε ένα σπάσιμο οστού (κάταγμα). Τα πιο συνήθη διαστρέμματα είναι της ποδοκνημικής άρθρωσης (μεταξύ κνήμης και άκρου ποδός), του γόνατος, του αγκώνα και του καρπού. Το διάστρεμμα πρέπει να ακινητοποιείται με ενός είδους νάρθηκα και επίδεσμο. Στοιχειώδη νάρθηκα μπορούμε να φτιάξουμε μ’ ένα σανίδι ή ακόμη και δυο - τρεις μπανέλες πανιού. Η ακινητοποίηση θα συνεχισθεί μέχρι να μεταφερθεί ο τραυματίας σε νοσοκομείο, όπου θα διαπιστωθεί ο βαθμός της βλάβης ή και η τυχόν συνύπαρξη κάποιου κατάγματος. Διαστρέμματα που τα παραμελούμε μπορεί να αφήσουν σοβαρά, μονιμότερα προβλήματα στις αρθρώσεις. Ομοίως, πρέπει να ακινητοποιηθεί και ένα εξάρθρημα. Συχνό εξάρθρημα σ’ ένα σκάφος είναι του ώμου, κατά το οποίο η κεφαλή του οστού του βραχίονα φεύγει απ’ την άρθρωσή της με το οστό της ωμοπλάτης. Ένας ψύχραιμος ιστιοπλόος μπορεί μάλλον εύκολα να διαπιστώσει ότι πράγματι υπάρχει εξάρθρημα του ώμου, αν προωθήσει τα δάκτυλα του χεριού του στο βάθος της μασχάλης του παθόντος οπότε θα δει ότι η μασχάλη δεν είναι κενή, όπως φυσιολογικά,

ΑΕΛΛΩ

αλλά βρίσκεται εκεί ψηλαφητή η κεφαλή του βραχιονίου οστού. Ένα τέτοιο εξάρθρημα μπορεί ίσως να το ανατάξουμε αν ξαπλώσουμε τον παθόντα, ακινητοποιήσουμε σταθερά τον θώρακα και τραβήξουμε τον βραχίονα μπροστά, σε ορθή γωνία με το θώρακα. Είτε πάντως ανατάξουμε το εξάρθρημα του ώμου είτε όχι, το χέρι πρέπει να ακινητοποιηθεί κρεμασμένο από τον ώμο μ’ ένα τρίγωνο πανί μέχρις αφίξεως του παθόντος σε νοσοκομείο. Γενικά, στα εξαρθρήματα του ώμου πρέπει το χέρι να ακινητοποιείται τουλάχιστον για τρεις

εβδομάδες, αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να προκύψει το λεγόμενο «καθ’ έξιν εξάρθρημα», δηλαδή να εξαρθρώνεται ο ώμος με το παραμικρό. Εάν ένα οστό χεριού ή ποδιού σπάσει, το μόνο που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε είναι να το ακινητοποιήσουμε με νάρθηκα (σανίδι ή μπανέλες τυλιγμένα μαζί με το άκρο με επίδεσμο) και να μεταφέρουμε το γρηγορότερο δυνατόν τον καταγματία σε νοσοκομείο. Φυσικά, σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις, δίνουμε στον πάσχοντα παυσίπονα. Ένα πολύ ύπουλο κάταγμα προκύπτει όταν, πέφτοντας, προτάσσουμε την παλάμη του χεριού. Αυτή η ενστικτώδης προφυλακτική στηρικτική κίνηση του χεριού οδηγεί συχνά σε κάταγμα ενός οστού του καρπού (κάταγμα του σκαφοειδούς). Διαγνωστικά, αν πιέσουμε τον καρπό απ’ το πλάι, κοντά στη ρίζα του αντίχειρα, σε ύπαρξη κατάγματος του σκαφοειδούς οστού, ο πόνος είναι πολύ ισχυρός. Οπωσδήποτε, ακόμη και με υποψία τέτοιου κατάγματος, ο καρπός πρέπει να ακινητοποιηθεί, μέχρις ότου ο παθών ελεγχθεί με ακτινογραφία, καθώς αν ένα κάταγμα του σκαφοειδούς διαφύγει και το χέρι δεν ακινητοποιηθεί για μερικές εβδομάδες, μπορεί να παραμείνει για χρόνια επώδυνη κατάσταση.

Αγκάθια αχινών, πλήγματα μέδουσας, τσιμπήματα εντόμων Κολυμπώντας σε μια ακτή, ενδέχεται το πόδι μας ή και το χέρι μας να έλθει σε επαφή με αχινούς. Τα αγκάθια του αχινού εισδύουν εύκολα στο δέρμα και

προκαλούν πόνο. Η πλύση της περιοχής με λίγη αμμωνία ανακουφίζει γρήγορα από τον πόνο. Τα αγκάθια του αχινού μπορούν εν συνεχεία να εξαιρεθούν εύκολα εάν με μια βελόνη ή καρφίτσα, που την έχουμε βουτήξει λίγη ώρα σε οινόπνευμα, σπρώξουμε το ελάχιστα εξέχον απ’ το δέρμα μέρος των αγκαθιών δεξιά και αριστερά. Σιγάσιγά, με την απλή και ανώδυνη αυτή κίνηση, το αγκάθι θα βγει. Έτσι, με λίγη υπομονή, θα απαλλαγούμε απ’ τα αγκάθια και δεν θα έχουμε πρόβλημα. Η επαφή με μια μέδουσα ή το τσίμπημα ενός εντόμου (σφήκα, μέλισσα κ.λπ.) προκαλούν αρκετό πόνο, ο οποίος και σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να ανακουφισθεί με χρήση αμμωνίας. Το επικίνδυνο που μπορεί να προκύψει, ευτυχώς σπάνια, είναι να προκληθεί έντονη και γενικευμένη αναφυλακτική (αλλεργική) αντίδραση. Τα βλέφαρα και τα χείλη, όπως και άλλα μέρη του σώματος, πρήζονται, η αναπνοή δυσχεραίνεται (οίδημα στο λάρυγγα), η αρτηριακή πίεση πέφτει (ταχυσφυγμία) και το άτομο απειλείται ακόμη και με θάνατο. Η αντίδρασή μας πρέπει να είναι άμεση. Πρώτα πρέπει να γίνει μια ένεση αδρεναλίνης. Από μια αμπούλα αδρεναλίνης αναρροφούμε στη σύριγγα το 1/3 του περιεχομένου. Αναρροφούμε επίσης 2 κυβικά εκατοστά φυσιολογικού ορού από μια αντίστοιχη αμπούλα. Το σύνολο το κάνουμε σε ένεση υποδόρια ή ενδομυϊκή. Στη συνέχεια, κάνουμε και μια ένεση κορτιζόνης. Πρέπει γρήγορα να μεταφέρουμε τον παθόντα σε νοσοκομείο.

Τροφική δηλητηρίαση Η τροφική δηλητηρίαση εκδηλώνεται με τάση για έμετο ή και εμέτους, ακολούθως δε από διάρροια. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να δώσουμε στον άρρωστο ενεργό άνθρακα. Ανακατεύουμε ένα φακελάκι 50 γραμμαρίων ενεργού άνθρακα σε ένα ποτήρι νερό και ο πάσχων το πίνει σιγά-σιγά. Ο ενεργός άνθρακας προσροφά τις τοξίνες και ωφελεί πολύ. Αν οι έμετοι σταματήσουν, μπορεί να δώσουμε στον πάσχοντα να πιει ένα διάλυμα δεξτρόζης και ηλεκτρολυτών (καλίου, νατρίου, χλωρίου).

Ιούλιος 2011

ΑΕΛΛΩ

Επιλέγω ναυτιλία:

Νέοι στις ναυτικές και ναυτιλιακές σπουδές» Πραγματοποιήθηκε στη Βιβλιοθήκη Λασκαρίδη, την Πέμπτη 7 Απριλίου, η πρώτη παρουσίαση της έκδοσης «Επιλέγω ναυτιλία: Νέοι στις ναυτικές και ναυτιλιακές σπουδές» των Θάνου Πάλλη και Ηλία Μπίσια (Eκδόσεις Gutenberg, 2011).

έκδοση «Επιλέγω ναυτιλία: Νέοι στο ναυτικό και ναυτιλιακό επάγγελμα» αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη καταγραφή του ανθρωπολογικού και κοινωνιολογικού προφίλ των νέων Ελλήνων, που επέλεξαν πρόσφατα να φοιτήσουν σε ένα από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας μας που προσφέρουν ναυτικές και ναυτιλιακές σπουδές. Οι ερευνητές ολοκλήρωσαν τη συστηματική καταγραφή των χαρακτηριστικών, των οραμάτων, των σκέψεων και των ανησυχιών του νέου μαθητή στα Επαγγελματικά Λύκεια (με προγράμματα ναυτικής κατεύθυνσης), του σπουδαστή στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) και του φοιτητή στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ), που προσφέρουν προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα ναυτιλιακών σπουδών (Πανεπιστήμιο Πειραιά, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ΕΜΠ), εκπαιδεύοντας τα ναυτιλιακά στελέχη και τους αξιωματικούς-θαλασσοπόρους του αύριο. Η ολοκληρωμένη συλλογή στοιχείων για τις επιλογές, επιθυμίες, βλέψεις και τους οραματισμούς της νέας

Ιούλιος 2011

γενιάς ναυτελλήνων εμπεριέχει πολύτιμα στοιχεία, που αναδεικνύουν ανεξερεύνητες αλήθειες, καταρρίπτοντας μύθους και ατεκμηρίωτα στεγανά - ένα πολύτιμο εργαλείο σχεδιασμού για την πολιτεία, την πλοιοκτησία, τους υπεύθυνους για τη ναυτική και ναυτιλιακή εκπαίδευση και απασχόληση, τα ναυτιλιακά στελέχη και τους νέους που επιλέγουν σήμερα, στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, να συνεχίσουν την αξιοθαύμαστη ναυτική και ναυτιλιακή μας παράδοση στις θάλασσες του κόσμου. Την έκδοση προλόγισε η επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας κα Μαρία Δαμανάκη. Ομιλητές στην ανοικτή συζήτηση ήταν οι ακόλουθοι διακεκριμένοι πρωταγωνιστές και παράγοντες της ναυτιλίας: ➤ Μαρία Δαμανάκη, επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας ➤ Γεώργιος Γράτσος, πρόεδρος Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος ➤ Πάνος Λασκαρίδης, πρόεδρος Ιδρύματος Λασκαρίδη

➤ Γεώργιος Κουμπενάς, γενικός διευθυντής Louis Cruises ➤ Γρηγόρης Τιμαγένης, μέλος του Δ.Σ. του Propeller Club, Port of Piraeus Στην παρουσίαση παρέστησαν οι βουλευτές, Επικρατείας κ. Ι. Κοραντής και Α’ Πειραιά κ. Δ. Καρύδης, ο πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, δρ Γ. Γράτσος, οι γραμματείς της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών δρ Μ.Δ. Λως και κ. Π. Λασκαρίδης, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εκπαίδευσης της ΕΕΕ κ. Ι. Πλατσιδάκης, ο διευθυντής της ΕΕΕ κ. Ευ. Ξυνός, ο πρόεδρος της ΠΕΠΕΝ καπτ. Γ. Βλάχος, ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ναυλομεσιτών κ. Ι. Παχούλης, ο αντιπρόεδρος της ΣΕΕΝ κ. Μιχάλης Λάμπρος, το μέλος του Δ.Σ. του Greek Shipping Cooperation Committee κα Θ. Χαγιαλίδη, ο αναπληρωτής διευθυντής της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης του ΥΘΥΝΑΛ, αντιπλοίαρχος Λ.Σ. κ. Κολλέτης, και αξιωματικοί της Διεύθυνσης, ο κ. Paul Malik, Economic Counselor της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, ο δήμαρχος Τήλου κ. Τάσος Αλιφέρης, το μέλος του Δ.Σ. της Helmepa κα Ειρήνη Νταϊφά, ο δρ Γρηγόρης Τιμαγένης, μέλος του Δ.Σ. του Propeller Club, Port of Piraeus, η πρόεδρος της Βιβλιοθήκης Λασκαρίδη κα Μαριλένα Λασκαρίδη, ο πρόεδρος του Τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, καθηγητής Ευ. Ξυδέας, η αντιπρόεδρος της WISTA Hellas κα Τζένη Πουρνάρα, ο τ. πρόεδρος της ΠΕΠΕΝ Ευάγγελος Κούζιλος, εκπρόσωποι της ναυτιλίας, πανεπιστημιακοί, φοιτητές κ.ά.

ΑΕΛΛΩ

Η έκδοση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε με την αρωγή και την υποστήριξη του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε., του Propeller Club,

Port of Piraeus του Ομίλου Louis, του Ιδρύματος Λασκαρίδη και του Τμήματος Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Μειωμένος ο ρυθμός απολύσεων στη ναυτιλία Οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις δίνουν έμφαση στη διακράτηση εργαζομένων και όχι στη μείωση θέσεων εργασίας, σύμφωνα με έρευνα της Aon Hewitt

ισιόδοξα μηνύματα από τον τομέα της ναυτιλίας επιφύλαξε η έρευνα Cost Reduction & Engagement, της Aon Hewitt, που ολοκληρώθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά, με θέμα τις πε-

Το 40% των επιχειρήσεων «φοβάται» ότι θα χάσει ταλέντα μόλις η αγορά ανακάμψει ρικοπές δαπανών των εταιρειών, τους παράγοντες που επηρεάζουν τέτοιου είδους αποφάσεις, καθώς και την επίδραση των ενεργειών αυτών στην εμπιστοσύνη και τη δέσμευση των εργαζομένων. Η εργασιακή αγορά στον ναυτιλιακό κλάδο εμφανίζει αισιόδοξα αποτελέσματα σε σχέση με τη γενική αγορά, όσον αφορά την περικοπή δαπανών και τη δέσμευση των εργαζομένων, με τις εταιρίες να προβαίνουν σε λιγότερες ενέργειες μείωσης του εργασιακού κόστους και να επικεντρώνονται στη διακράτηση των εργαζομένων. Ανάμεσα στις πιο δημοφιλείς μεθόδους περικοπής δαπανών των ναυτιλιακών εταιρειών είναι η μείωση προσλήψεων, ο περιορισμός

των προαγωγών και οι περικοπές των ετήσιων bonuses, ενώ οι απολύσεις πραγματοποιούνται σε χαμηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τη γενική αγορά. Αναφορικά με την απόδοση στην εργασία, αυτή εξακολουθεί να είναι το μεγάλο ζητούμενο και οι επιχειρήσεις καταβάλλουν έντονες προσπάθειες για να επαναπροσδιορίσουν τις πρακτικές τους στα συστήματα διαχείρισης της απόδοσης, προκειμένου να εφαρμόζουν πιο δίκαια και αντικειμενικά κριτήρια αναφορικά με την πολιτική αποχωρήσεων. Οι περικοπές δαπανών δεν αφήνουν αλώβητες τη δέσμευση και την εμπιστοσύνη των εργαζομένων, παράμετροι που είναι ιδιαίτερα «ευαίσθητες» για την παραγωγικότητα. Σχεδόν το 55% των ναυτιλιακών εταιρειών αναφέρει μειωμένη δέσμευση/εμπιστοσύνη των εργαζομένων, ενώ το 40% των εταιρειών ανησυχεί μήπως οι ταλαντούχοι εργαζόμενοι αποχωρήσουν μόλις η ναυτιλιακή αγορά ανακάμψει. Η επένδυση στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη ηγεσίας παραμένει έντονη στις επιλογές του 44% των εταιρειών του δείγματος για το 2011, ενώ σχεδόν 8 στις 10 ναυτιλιακές επιχειρήσεις σκοπεύουν να επενδύσουν στον σαφή προγραμματισμό ευκαιριών καριέρας. Η ανάγκη για επικοινωνία με τους εργαζομένους τους δείχνει να απασχολεί περισσότερες από τις μισές εταιρείες του δείγματος, εφαρμόζοντας τεχνικές εσωτερικής ενημέρωσης για τα εταιρικά οικονομικά τους αποτελέσματα, καθώς και την αξία των αμοιβών.

Ιούλιος 2011

Posidonia sea tourism forum Α ναγνωρίζοντας τη μεγάλη δυναμική της κρουαζιέρας και του θαλάσσιου τουρισμού εν γένει, η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύτηκε στην περαιτέρω ανάπτυξή τους. ωστόσο, τόσο η κυβέρνηση όσο και οι παράγοντες του χώρου αναγνωρίζουν ότι η αξιοποίηση αυτής της δυναμικής απαιτεί μεγάλη προσπάθεια. Στο πλαίσιο του Συνεδρίου για την Ανάπτυξη του Θαλάσσιου Τουρισμού Posidonia Sea Tourism Forum, που ξεκίνησε στις 21 Ιουνίου στην Αθήνα με πάνω από 400 συμμετέχοντες -μεταξύ των οποίων αντιπρόσωποι της ελληνικής και ξένων κυβερνήσεων, κορυφαίοι παράγοντες της βιομηχανίας της κρουαζιέρας και εκπρόσωποι διαφόρων προορισμών- ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Παύλος Γερουλάνος, δήλωσε ότι «η κρουαζιέρα αποτελεί στοιχείο-κλειδί της συνολικής κυβερνητικής πολιτικής για τον τουρισμό» και προσέθεσε: «Γίνονται ήδη βήματα για την αναβάθμιση και ενίσχυση του θαλάσσιου τουρισμού, αλλά υπάρχουν πολλά που πρέπει ακόμα να γίνουν. Η Ανατολική Μεσόγειος θα μπορούσε να εξελιχθεί στο επίκεντρο της οικονομίας της χώρας, όμως απαιτούνται επενδύσεις για να γίνει αυτό». Πράγματι, η δυναμική του θαλάσσιου τουρισμού και η σημασία του ως κρίσιμου παράγοντα για τις οικονομίες της Ελλάδος, της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας είναι εμφανής σε όλους, σύμφωνα με τους κύριους ομιλητές στο Συνέδριο, οι οποίοι εξέφρασαν την επιθυμία των μεγαλύτερων

ΑΕΛΛΩ

εταιρειών κρουαζιέρας να δρομολογήσουν περισσότερα πλοία στην περιοχή αυτή. Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος ωνάση στις 21-22 Ιουνίου. Ο κ. Γερουλάνος προσέθεσε ότι η άρση του καμποτάζ στην ελληνική κρουαζιέρα έχει ήδη αυξητικά αποτελέσματα στον αριθμό των πλοίων που πιάνουν στην Ελλάδα. «Η Δυτική Μεσόγειος αποτελούσε παραδοσιακά την περιοχή που προσέλκυε τα μεγαλύτερα κεφάλαια, όμως η Ανατολική Μεσόγειος έχει ακόμα πολύ περισσότερα να προσφέρει όπως ιστορία, κουλτούρα, ιδανικές συνθήκες ιστιοπλοΐας, 1.000 νησιά. Πράγματι, η περιοχή από τη Βενετία μέχρι τη Βηρυτό είναι η καλύτερη παιδική χαρά στον κόσμο», υποστήριξε ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού.

Οι επικεφαλής της ευρωπαϊκής κρουαζιέρας καλωσόρισαν μεν τη δέσμευση της κυβέρνησης, υπογράμμισαν δε ότι η κρουαζιέρα βασίζεται στη σταθερότητα. Ο σχεδιασμός γίνεται περίπου 24 μήνες νωρίτερα και προϋποθέτει ένα σταθερό πλαίσιο. «Χρειαζόμαστε από την Ελλάδα ένα σταθερό κανονιστικό πλαίσιο και αποδοτικό επιχειρηματικό κλίμα», είπε ο Pierfrancesco Vago, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κρουαζιέρας (ECC) και CEO της MSC Cruises. Καλωσόρισε την άρση του καμποτάζ, ωστόσο οι υφιστάμενοι συμβατικοί όροι που οφείλουν να συνυπογράψουν οι εταιρείες με την κυβέρνηση για να «πιάσουν» στα ελληνικά λιμάνια αποθαρρύνουν τους

operators. «Οι εταιρείες κρουαζιέρας δεν επιθυμούν ένα άκαμπτο νομικό πλαίσιο, καθώς και οι ίδιες πρέπει να είναι ευέλικτες, προκειμένου να ικανοποιούν τις επιθυμίες των πελατών τους», είπε ο κ. Vago. Ο ίδιος και ο Gianni Onorato, πρόεδρος της Costa Crociere, δήλωσαν ότι πρέπει να εξετασθούν ζητήματα υποδομών και οι τιμολογιακές πολιτικές των ελληνικών λιμανιών, τα οποία δεν διαθέτουν υποδομές για τη φιλοξενία μεγάλων -κυρίως- πλοίων. Και οι δύο σημείωσαν ότι ο ελλιμενισμός με σειρά άφιξης δεν μπορεί να συνεχιστεί, καθώς δεν γίνεται να επιδίδονται οι καπετάνιοι μεγάλων πλοίων σε αγώνα δρόμου για να προλάβουν αποβάθρα. Ανέφεραν ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη με αυτό το σύστημα. Ο ελλιμενισμός ανάγεται σε όλο και πιο σημαντικό ζήτημα, καθώς το κόστος καυσίμων εξαναγκάζει τα πλοία να μειώνουν την ταχύτητά τους. Ο κ. Vago δήλωσε ότι, παρά τα βήματα προόδου που έχουν γίνει στην Ελλάδα, υπάρχουν ακόμα «εσωστρέφεια και προστατευτισμός». Αν και ο υπουργός κ. Γερουλάνος είπε ότι ο τουρισμός αποτέλεσε τον πρώτο τομέα που αντιμετώπισε τη διαφαινόμενη οικονομική κρίση στη χώρα και ότι μέτρα λαμβάνονταν ήδη από τον Μάιο του 2009 για την αντιμετώπισή της με ανοίγματα σε νέες αγορές, ο κ. Onorato πιστεύει ότι «η Ελλάδα δεν χρειάζεται να αναζητήσει πελάτες σε μέρη πέραν της Ευρώπης».

Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθη το πρώτο Posidonia Sea Tourism Forum «Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να γίνει ένας μεγάλος παίκτης. Ο χώρος αυτός προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες, αλλά οι περισσότεροι το συνειδητοποιούν αφού πρώτα χάσουν την ευκαιρία. Χρειάζεται να αναβαθμιστούν τα λιμάνια, να γίνουν ιδιωτικοποιήσεις και να υπάρξει συμμετοχή των εταιρειών κρουαζιέρας. Υπάρχουν πολλά όμορφα και πολύ ενδιαφέροντα μέρη εντός εύλογων αποστάσεων. Η Ελλάδα, η Τουρκία και η Κύπρος έχουν έναν ρόλο να διαδραματίσουν, στο μέλλον, στον χώρο της κρουαζιέρας, αλλά πρώτα πρέπει να εξαλειφθούν συγκεκριμένα εμπόδια», είπε ο πρόεδρος της Costa Crociere, η οποία μεταφέρει ήδη 2,3 εκατ. επισκέπτες στην Ελλάδα ετησίως. Το Posidonia Sea Tourism Forumδιοργανώνεται υπό την αιγίδα του υπουργείου Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, του EOT, του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, του ΣΕΤΕ, της Ένωσης Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού, της Ένωσης Μαρινών Ελλάδος και της Πανελλήνιας Ένωσης Αξιωματικών και Κατώτερων Πληρωμάτων. Έχει την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κρουαζιέρας (ECC) και της MedCruise.Χορηγοί του Συνεδρίου είναι ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, η RINA, η IPS, το Viva Travel (viva.gr), το Athenaeum Intercontinental, το Hard Rock Café, η Louis Cruises και η ELIN. Το σύνολο των ομιλητών της δεύτερης ημέρας του Posidonia Sea Tourism Forum επεσήμανε ότι η έλλειψη πολιτικής βούΙούλιος 2011

λησης στην Ελλάδα έχει ένα βαρύ τίμημα: τη μεγάλη απώλεια εσόδων από τον θαλάσσιο τουρισμό και ειδικότερα από το yachting. Επίσης, ότι η χώρα χάνει μια χρυσή ευκαιρία να προωθήσει πολλά από τα πλεονεκτήματα που διαθέτει, στην παρούσα κατάσταση της οικονομικής κρίσης και αναταραχής.

Η κρουαζιέρα αποτελεί στοιχείο-κλειδί της συνολικής κυβερνητικής πολιτικής για τον τουρισμό

πρέπει να αλλάζουν διαρκώς και οι φόροι και οι επιβαρύνσεις πρέπει να παραμείνουν ως έχουν. Αντιθέτως, ο τομέας του yachting μαστίζεται από αντικίνητρα», συμπλήρωσε ο κ. Βερνίκος, ο οποίος είναι πρόεδρος της Vernicos Yachts. Σύμφωνα με τον κ. Βερνίκο, αυτά τα αντικίνητρα είχαν ως αποτέλεσμα το περίπου 80% των σκαφών αναψυχής που έδρευαν στην Ελλάδα την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004 να μετεγκατασταθούν πλέον στην Κροατία και την Τουρκία, δύο χώρες οι οποίες έχουν αναγνωρίσει τα οφέλη του θαλάσσιου τουρισμού.

Δυστυχώς, ενώ όλοι οι ομιλητές του Συνεδρίου -τόσο οι Έλληνες όσο και εκείνοι που προέρχονταν από το εξωτερικόΌπως δήλωσε ο κ. Γιώργος Βερνί- επισήμαιναν την ανάγκη μιας σταθερής κος, γενικός γραμματέας του Συνδέ- κυβερνητικής πολιτικής για τα σκάφη σμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρή- αναψυχής και τις μαρίνες, ζητώντας να σεων, «στην παρούσα κρίση είναι ση- συμπεριληφθεί ο κλάδος του yachting μαντικό η Ελλάδα να αξιοποιήσει τον και του θαλάσσιου τουρισμού στην ευπολύπλευρο πλούτο της. Το yachting ρύτερη ναυτιλιακή πολιτική, στο κοινό είναι ένας κλάδος που μπορεί να συνει- δεν υπήρχε κανένας εκπρόσωπος της σφέρει σε αυτό, ενώ ταυτόχρονα αποτε- κυβέρνησης που είχε προσκληθεί. Πράγματι, στο τέλος της πρώτης συλεί μια σημαντική πηγή εσόδων. ωστόσο, θα πρέπει να υπάρχει η κατάλ- νεδρίας της ημέρας, το κοινό εξέφρασε ληλη πολιτική ηγεσία και μια πολιτική τη διαμαρτυρία του για τη στάση που που θα προάγει την ανάπτυξη, καθώς ο εκλαμβάνεται ως έλλειψη ενδιαφέροντος θαλάσσιος τουρισμός θα δημιουργήσει για το yachting και τον θαλάσσιο τουριεπίσης οικονομική δραστηριότητα και θα σμό εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνηαναζωογονήσει τα ελληνικά νησιά. Η σης, με πολλούς από τους διεθνείς νομοθεσία που διέπει τον χώρο του ya- ομιλητές να καλούν τους οργανωτές του chting είναι ξεπερασμένη και ασαφής, Συνεδρίου να συντάξουν επίσημη επιενώ τροποποιείται διαρκώς με μια σειρά στολή διαμαρτυρίας προς την κυβέραπό διατάγματα» «Οι κανονισμοί δεν νηση. 95

Ο κ. Γιάννης Γ. Μαρκογιάννης, δικηγόρος, δήλωσε ότι «η Ελλάδα μπορεί να γίνει το κέντρο του θαλάσσιου τουρισμού, ωστόσο αυτό απαιτεί ένα σταθερό και σύγχρονο νομικό πλαίσιο. Η αύξηση της φορολογίας είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια πολλών σκαφών αναψυχής και περίπου 6.000 θέσεων εργασίας στον τομέα, από το 2004». Όπως στην περίπτωση των ιδιωτικών σκαφών αναψυχής, όπου -προσέθεσε«ουσιαστικά δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο» και για τον λόγο αυτόν πολλά σκάφη αναψυχής αποφεύγουν τα ελληνικά ύδατα. «Στην πραγματικότητα, την ευθύνη του κλάδου των σκαφών αναψυχής την έχει το υπουργείο Οικονομίας, γεγονός που είναι παράλογο», δήλωσε ο κ. Μαρκογιάννης. Η κ. Όλγα Κεφαλογιάννη, υπεύθυνη του τομέα Θαλάσσιου Τουρισμού της Νέας Δημοκρατίας, δήλωσε στο Συνέ-

ΑΕΛΛΩ

δριο ότι «ο τουρισμός είναι ο πλέον δυναμικός τομέας της ελληνικής οικονομίας» και ότι πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να απομακρυνθούν τα εμπόδια που αναχαιτίζουν δραστικά την ανάπτυξή του. Συμπλήρωσε, επίσης, ότι ο τουρισμός «παραμένει σε σημαντικό βαθμό υπό τον έλεγχο του κράτους», ενώ εξέφρασε την απογοήτευσή της για την «έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των υπουργείων σε θέματα που αφορούν τον θαλάσσιο τουρισμό». Ο κ. Αντώνης Στελλιάτος, πρόεδρος της Ένωσης Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού, ανέφερε ότι υπάρχουν 3.500 ιδιωτικά και επαγγελματικά σκάφη αναψυχής με ελληνική σημαία και ότι η Ελλάδα χάνει την ευκαιρία να γίνει το κέντρο του θαλάσσιου τουρισμού. «Σε ανταγωνιστές, όπως η Τουρκία, δεν απαιτείται η εμπλοκή τριών ή

τεσσάρων υπουργείων για τη λήψη μιας απλής απόφασης για ένα θέμα που αφορά μια μαρίνα», δήλωσε. Μεταξύ των ομιλητών που σχολίασαν τη μη συμμετοχή της κυβέρνησης στη σύσκεψη κορυφής ήταν ο κ. Oscar Siches, διαχειριστής μαρινών στη Μαγιόρκα της Ισπανίας. Όπως παρατήρησε, «στη σύσκεψη έλαβαν μέρος περίπου 27 ομιλητές, πολλοί από τους οποίους προέρχονταν από το εξωτερικό, και όσοι εκπρόσωποι της κυβέρνησης συμμετείχαν, έφυγαν μετά από 20 λεπτά, χωρίς να ακούσουν αυτά που ειπώθηκαν και συζητήθηκαν. Αυτό είναι πολύ λυπηρό», κατέληξε. Στην παρουσίασή του, ο κ. Siches δήλωσε: «Στον σχεδιασμό μιας μαρίνας, το θέμα δεν είναι τα ποσά που απαιτούνται, αλλά η στρατηγική». Όπως είπε, «η μαρίνα πρέπει να ικανοποιεί τις απαιτήσεις τόσο του πελάτη όσο και της κοινότητας στην οποία βρίσκεται».

Ετήσια απονομή βραβείων από την Ένωση Eλλήνων Εφοπλιστών

τα γραφεία της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών πραγματοποιήθηκε, στις 7 Ιουνίου 2011, η ετήσια εκδήλωση απονομής δύο βραβείων σε ναυτικούς που τερμάτισαν ευδοκίμως τη σταδιοδρομία τους και τεσσάρων υποτροφιών σε νέους με υψηλές επιδόσεις στις πανεπιστημιακές σπουδές τους, παρουσία του πρώην υπουργού Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας κ. Ι. Διαμαντίδη, του γενικού γραμματέα του υπουργείου κ. Ν. Λίτινα, εκπροσώπων ναυτεργατικών οργανώσεων και εφοπλιστικών ενώσεων. Στην ομιλία του, ο πρόεδρος της ΕΕΕ κ. Θ. Βενιάμης, μεταξύ των άλλων, τόνισε: « Ο θεσμός των βραβεύσεων της Ένωσής μας διανύει τον δρόμο της τέταρτης δεκαετίας, γεγονός που δείχνει την αντοχή του στον χρόνο και την αποδοχή του από τη ναυτική και ναυτιλιακή κοινότητα. Οι δύο ναυτικοί που έχω την τιμή να βραβεύσω σήμερα, οι οποίοι συνταξιοδοτήθηκαν το 2007, αποδεικνύουν με την προσφορά τους τη διαχρονική συμβολή των συναδέλφων τους στο επίτευγμα της μεγάλης ελληνικής ναυτιλίας. Όλοι τους, άνθρωποι που έζησαν και αγάπησαν το πλοίο, έγιναν ένα με αυτό και συνεργάστηκαν με ενθουσιασμό στους κόλπους της ναυτιλιακής οικογένειας». Το βραβείο της κατηγορίας Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού, από 3.000 ευρώ, απενεμήθη στον κ. Παναγιώτη Στεφανόπουλο, Μηχανικό Γ’ τάξεως, με συνολική υπηρεσία 36 χρόνων, 5 μηνών και 20 ημερών. Από την υπηρεσία αυτή, 28 χρόνια και 3 μήνες υπηρέτησε κυρίως σε πλοία του ομίλου της Anangel. Το βραβείο της κατηγορίας Κατωτέρων Πληρωμάτων, από 3.000 ευρώ, απενεμήθη στον κ. Λάμπρο Καλιμανά, Ναύκληρο, με συνολική υπηρεσία 34 χρόνων, 2 μηνών και 5 ημερών σε ποντοπόρα πλοία και κυρίως σε πλοία της εταιρείας S. Livanos, όπου υπηρέτησε 28 χρόνια, 5 μήνες και 15 ημέρες. Ιούλιος 2011

Προσφωνώντας τους τέσσερις υποτρόφους, ο πρόεδρος της ΕΕΕ τόνισε, μεταξύ των άλλων: « Η Ένωσή μας τιμά συμβολικά τους νέους αυτούς που διακρίνονται στις σπουδές τους και υπόσχονται ένα καλύτερο αύριο για την πατρίδα. Αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση, σε μια εποχή που έχει ανάγκη από ανάλογα πρότυπα». Οι αποδέκτες των υποτροφιών: Την υποτροφία στη μνήμη του προέδρου της ΕΕΕ Αντώνη Χανδρή, από 10.000 δολάρια ΗΠΑ, έλαβε η κα Σπυριδούλα Δρακοπούλου, θυγατέρα ναυτικού, που έχει αποφοιτήσει από το Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, του Πανεπιστημίου Πειραιώς, γνωρίζει γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά και ιταλικά και έχει αρχίσει μεταπτυχιακές σπουδές στη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου Erasmus. Την υποτροφία της εταιρείας Carras Hellas S.A., από 15.000 δολάρια ΗΠΑ, έλαβε ο κ. Νικόλαος Μπούχλας, πλοί-

αρχος Α’ τάξεως, που ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Shipping Trade and Finance του Cass Business School και κατέχει την αγγλική γλώσσα. Την υποτροφία της οικογένειας Γουρδομιχάλη, στη μνήμη του προέδρου της ΕΕΕ Στάθη Γουρδομιχάλη, από 10.000 δολάρια ΗΠΑ, έλαβε ο κ. Αριστοτέλης Κονσολάκης, απόφοιτος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που έχει ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Ναυτική Μηχανολογία της Σχολής Επιστημών και Μηχανικής του Πανεπιστημίου του Newcastle. Την υποτροφία του LIoyd’s Register Educational Trust, από 10.000 λίρες Αγγλίας, έλαβε ο κ. Ελευθέριος Δέδες, απόφοιτος της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο οποίος έχει ήδη αρχίσει μεταπτυχιακό πρόγραμμα έρευνας, επιπέδου Master of Philosophy διάρκειας 4 ετών, στο Πανεπιστήμιο του Southampton. Κατέχει την αγγλική και τη γαλλική γλώσσα.

Από αριστερά προς τα δεξιά: κ. Παναγιώτης Στεφανόπουλος (συνταξιούχος ναυτικός έτους 2007), κ. Απόστολος Πουλοβασίλης (Regional Marine Manager EMEA, Lloyd’s Register Group), κ. Χρήστος Κανελλάκης, Αντιπρόεδρος Ε.Ε.Ε., κυρία Μαριέττα Χανδρή, κ. Νικόλαος Λίτινας, Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων & Αλιείας, κ. Λάμπρος Καλιμανάς (συνταξιούχος ναυτικός έτους 2007), κ. Θεόδωρος Βενιάμης, Πρόεδρος Ε.Ε.Ε, κ. Ιωάννης Διαμαντίδης, πρώην Υπουργός Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων & Αλιείας, κυρία Σπυριδούλα Δρακοπούλου (υποτροφία εις μνήμη Αντωνίου Χανδρή), κυρία Ρένα Γουρδομιχάλη, κ. Νικόλαος Μπούχλας, (υποτροφία εταιρείας CARRAS HELLAS S.A.), κ. Ελευθέριος Δέδες (υποτροφία Lloyd’s Register Educational Trust), μητέρα κου Αριστοτέλη Κονσολάκη (υποτροφία εις μνήμη Στάθη Γουρδομιχάλη).

γεύση

η πρόταση του σεφ

Πιστός στην ελληνική κουζίνα, ο σεφ του ΝΟΕ Γιώργος Μοσχοβάκης σάς προτείνει μια γευστική, παραδοσιακή σαμιώτικη συνταγή, βασισμένη στο κρέας και γεμάτη πλούσια αρώματα. ΑΡΝΙΣΙΑ ΠΛΑΤΗ ΓΕΜΙΣΤΗ ΥΛΙΚΑ 1 χεράκι αρνίσιο ½ συκωταριά αρνίσια 4 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο 1 κούπα ντομάτα κονκασέ 200 γρ. ρύζι γλασέ ½ ποτήρι λευκό κρασί 1 ματσάκι μαϊντανός ψιλοκομμένος 1 ματσάκι άνηθος ψιλοκομμένος αλάτι, πιπέρι ½ ποτήρι κρασιού ελαιόλαδο βελόνα και κλωστή

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ - Ανοίγουμε την πλάτη του αρνιού. - Ψιλοκόβουμε τα υλικά μας (συκωταριά, σκόρδο, κρεμμύδι, άνηθος, μαϊντανός, ντομάτα). - Μαζεύουμε όλα τα υλικά κοντά στον χώρο όπου θα μαγειρέψουμε, για να αποφύγουμε περιττές κινήσεις.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Σοτάρουμε τη συκωταριά, ρίχνουμε το κρεμμύδι και σβήνουμε με το κρασί. Προσθέτουμε το σκόρδο, την ντομάτα και το ρύζι και τέλος ρίχνουμε τον άνηθο και τον μαϊντανό και προσθέτουμε αλάτι και πιπέρι. Αφήνουμε το φαγητό να πάρει μία βράση και βάζουμε το σκεύος στην άκρη για να κρυώσει. Όταν κρυώσει η γέμιση, γεμίζουμε την πλάτη και τη ράβουμε με βελόνα και κλωστή. Ψήνουμε το φαγητό σε μέτριο φούρνο για περίπου 2 ώρες. Σερβίρουμε με πατάτες φούρνου ή μακαρόνια (κατά προτίμηση Νο 6). Καλή σας όρεξη!

ΑΕΛΛΩ

οινογνωσία

Παρά τον καλοκαιρινό καιρό, οι οινικές προτιμήσεις μας παραμένουν μάλλον χειμωνιάτικες, ιδιαίτερα όταν συνοδεύουν εδέσματα όπως το αρνί, τα οποία θέλουν στην παρέα τους έντονα κόκκινα κρασιά, που συνηθίζουμε να πίνουμε τον χειμώνα.

Χρώματα και

αρώματα

ο αρνάκι είναι από τα πιο έντονα κρέατα, με μεγάλη ποσότητα πρωτεΐνης. Αν και κατηγορείται για το υψηλό ποσοστό λίπους, μπορούμε να αποφύγουμε τις «κακοτοπιές», επιλέγοντας κομμάτια από την πλάτη και το μπούτι. Η πλούσια υφή του κρέατος

απαιτεί κόκκινα κρασιά, με τανικό δυναμικό για τις πρωτεΐνες και οξύτητα για το λίπος. Πρωταγωνιστής της γέμισης είναι η συκωταριά που, με την πλούσια και μεταλλική γεύση της, λειτουργεί περιοριστικά στον σωστό συνδυασμό.

Της Νεκταρίας

Μελικώκη, Sommelier

Ιούλιος 2011

Για τους λάτρεις των διεθνών ποικιλιών συνιστάται με ασφάλεια το Pinot noir, ευγενική γαλλική ποικιλία, που μοιάζει πάρα πολύ με το δικό μας Ξινόμαυρο. Το σκόρδο και το κρεμμύδι απαιτούν από το κρασί πικάντικο χαρακτήρα, οπότε αποκλείουμε νεαρά κρασιά, καθώς και αυτά που δεν έχουν ωριμάσει σε βαρέλι. Το άμυλο του ρυζιού μπορεί να υποστηρίξει ένα δυνατό κρασί, ο μαϊντανός δίνει δροσιά, ενώ η τομάτα, όταν μαγειρεύεται μαζί με αρνί, αγαπάει μόνο έναν σύντροφο… το Ξινόμαυρο! Η αλήθεια είναι ότι, όταν πρόκειται για αρνάκι, το πρώτο κρασί που σκεφτόμαστε είναι το ευλογημένο Ξινόμαυρο, καθώς οι πληθωρικές τανίνες του ενώνονται με τις πρωτεΐνες, ενώ η οξύτητά του «ξεκουράζει» τον ουρανίσκο από τη λιπαρή υφή. Το Ξινόμαυρο δεσπόζει στον μακεδονικό αμπελώνα και λόγω των τανινών και της οξύτητάς του απαιτεί χρόνια ωρίμανσης, ώστε να στρογγυλέψει η γεύση του. Τα αρώματά του είναι έντονα, με κυρίαρχο αυτό της ντομάτας. Οινοποιείται μόνο του ή μαζί με άλλες ελληνικές ή διεθνείς ποικιλίες. Δίνει τις εξής Ονομασίες Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος: Νάουσα και Αμύνταιο (100% Ξινόμαυρο), Γουμένισσα (Ξινόμαυρο, Νεγκόσκα), Ραψάνη (Ξινόμαυρο, Σταυρωτό, Κρασάτο). 100

ΑΕΛΛΩ

Αν και πολλοί τοπικοί οίνοι οφείλουν την επιτυχία τους στο Ξινόμαυρο, δεν θα πρότεινα κανέναν για αυτό το πιάτο. Συνήθως περιέχουν τις ποικιλίες Syrah ή Merlot, τις οποίες δεν θεωρώ κατάλληλες για το αρνάκι και ακόμη περισσότερο για το συκώτι. Αν καταλήξετε σε Ξινόμαυρο, σας προτείνω κάποιο ΟΠΑΠ λόγω του αρρενωπού χαρακτήρα του.

Ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες Για τους λάτρεις των διεθνών ποικιλιών συνιστάται με ασφάλεια το Pinot noir (ευγενική γαλλική ποικιλία, που μοιάζει πάρα πολύ με το δικό μας Ξινόμαυρο), αλλά καλό θα είναι να αποφύγετε τις πολύ κομψές εκφάνσεις της κλασικής Βουργουνδίας. Ένα Nebbiolo της βόρειας Ιταλίας θα μπορούσε να θέσει υποψηφιότητα στις επιλογές μας, ιδιαίτερα όταν προέρχεται από το Barolo. Κι αν ανησύχησαν οι ουκ ολίγοι φίλοι του δυναμικού Cabernet Sauvignon, θα καθησυχάσουν, αφού η αγαπημένη τους ποικιλία σαφώς και μπορεί να είναι ένας άξιος συνοδός του εύγευστου αυτού πιάτου. Χωρίς να θέλουμε να δυσαρεστήσουμε τους εραστές του λευκού κρασιού, οι επιλογές μας είναι περιορισμένες. Για να μη χάσουμε τη γεύση, θα πρέπει να ανατρέξουμε σε πληθωρικά κρασιά, αρωματικά, με νεύρο και ωριμασμένα σε βαρέλι. Από τον ελληνικό αμπελώνα προτιμήστε γεμάτα, πλούσια και αρωματικά Chardonnay (κυρίως από την Πελοπόννησο ή τη Μακεδονία). Εναλλακτικά, καταφύγετε σε Ασύρτικα των ίδιων περιοχών, αλλά σε καμία περίπτωση από τη Σαντορίνη, γιατί έχουν πιο θαλασσινό χαρακτήρα. Από τον παγκόσμιο αμπελώνα επιλέξτε περιοχές του Νέου Κόσμου και όχι της Γαλλίας, γιατί γενικά τα κρασιά της είναι πολύ ντελικάτα για αυτό το πιάτο. Εξαιρετικά Chardonnay, Sauvignon blanc ωριμασμένα σε βαρέλι, αλλά και πληθωρικά Riesling για τους πιο τολμηρούς είναι έτοιμα να απογειώσουν τη γεύση σας!

ΟΜΙΛΙΑ

ην Παρασκευή 13 Μαΐου, πραγματοποιήθηκε στον Όμιλο μια διπλή ομιλία, του ζεύγους Ζ. Μπουκουβάλα - Α. Πρίνου. Το μέλος μας, πλαστικός χειρουργός κ. Ζ. Μπουκουβάλας, ομίλησε με θέμα «Οι τελευταίες εξελίξεις στην πλαστική χειρουργική». Στη συνέχεια, η σύζυγός του, κα Α. Πρίνου, ανέπτυξε το θέμα «Οι τελευταίες εξελίξεις στην αντιγήρανση».

ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΜΟΔΑΣ

ην Παρασκευή 27 Μαΐου, η κα Έλενα Κουλαουζίδου παρουσίασε, σε ειδική εκδήλωση του ΝΟΕ, ανοιξιάτικα δερμάτινα ρούχα και δερμάτινα αξεσουάρ για κυρίες. Επηκολούθησε «cocktail».

102

ΑΕΛΛΩ

εκδηλώσεις ΧΟΡΟΣ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΥ

ην Τετάρτη 15 Μαΐου, ο ΝΟΕ διοργάνωσε την καθιερωμένη καλοκαιρινή βραδιά κάτω από την πανσέληνο, με μουσική, για τα μέλη και τους φίλους τους. Η γνωστή από καιρό ολική έκλειψη της σελήνης προσέδωσε μια διαφορετική νότα στη βραδιά.

Ιούλιος 2011

Κατά την εκδήλωση, ετιμήθησαν τα μέλη που συνεπλήρωσαν 50 χρόνια συνεχούς παρουσίας εις τον Όμιλο. Δυστυχώς, μόνο πέντε από αυτά κατόρθωσαν να είναι παρόντα. Σε παρόντες και μη, ευχόμαστε να συμμετέχουν στα δρώμενα του ΝΟΕ για πολλά ακόμη χρόνια.

103

Αγαπητά μέλη, Στο παρόν τεύχος θα βρείτε ένα φυλλάδιο που εκπονήθηκε επ’ ευκαιρία της συμπληρώσεως 50 ετών από της κατακτήσεως του πρώτου Ελληνικού Χρυσού Ολυμπιακού Μεταλλίου εις την Ιστιοπλοΐαν στην Ολυμπιάδα της Ρώμης. Αναφέρεται στην ιστορία της Ιστιοπλοΐας στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Επίσης, επισυνάπτεται και ένα DVD, το οποίο περιέχει τις προς τούτο διήμερες εκδηλώσεις που διοργάνωσε ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος. Προτιμήσαμε όπως το DVD είναι σχεδόν αμοντάριστο και χωρίς επεξηγήσεις, για να είναι πιο φυσικό. Πιστεύουμε ότι και τα δύο μπορούν να αποτελέσουν μέρος της αρχειοθήκης των μελών του Ομίλου μας. Με φιλικούς χαιρετισμούς η Επιτροπή Επιμελείας της ύλης του ΝΟΕ Ευχαριστούμε θερμά τον ΣΚΑΪ και ειδικότερα τον δημοσιογράφο κ. Νικόλαο Σάλτα, ως επίσης και την εταιρεία P.C.PODIMATAS AUDIOVISUAL, που μας έδωσαν το υλικό του DVD

ΣΑΣ ΓΝΩΡΙζΟυΜΕ ΟΤΙ Ο ΝΟΕ ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΚΛΕΙΣΤΟΣ ΑΠΟ 1 ΕΩΣ 21 ΑυΓΟυΣΤΟυ. Ευχόμαστε στα μέλη μας καλό καλοκαίρι και καλές διακοπές.

104

ΑΕΛΛΩ

Μεταβολές μελών

(ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΟ 2011 ΕΩΣ ΤΙΣ 17.6.2011) ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ Επώνυμο SMITH ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΒΙΔΑΛΗΣ ΔΕΜΟΣ ΔΟΝΟΥΠΟΓΛΟΥ ΘωΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΡΟΥΚΛΗΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΜΠΡΑΒΟΣ ΝΕΖΕΡ ΝΤΑΤΣΗΣ ΠΑΛΑΙΟΣ ΠΟΥΛΙΟΣ ΣΙΝΙΟΣΟΓΛΟΥ ΣΚΟΡΔΙΑΣ ΣΚΟΡΔΙΑΣ ΣΤΑΦΥΛΟΠΑΤΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΧΟΣ

Ιούλιος 2011

Όνομα Πατρώνυμο HUNTER WILLIAM ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΟΡΕΣΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΝΤωΝΙΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΙωΑΝΝΗΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ-ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΕΓΚΥ-ΠΑΝΑΓΙωΤΑ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΠΑΡΙΣ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΙωΑΝΝΗΣ ΜΗΝΑΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΦωΚΙωΝ ΙωΑΝΝΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ-ΘΕΟΔωΡΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΠΑΝΑΓΙωΤΗΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΓΕωΡΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΝΙΚΗΤΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΙωΑΝΝΗΣ ΙωΑΝΝΗΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΙωΑΝΝΗΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΕΣ Επώνυμο Όνομα EMBIRICOS GEORGE ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙωΤΗΣ ΙΑΤΡΟΥ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΙωΑΝΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΡΕΡ ΕΔΟΥΑΡΔΟΣ ΚΑΨΑΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΟΥΚΟΥΛΑΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΡΤΑΛΗΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ † ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΛΙΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΥΡΙΝΤΖΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΛωΣ ΔΙΑΜΙΑΝΟΣ † ΜΙΜΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΜΠΑΚΟΥΡΗΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΕΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΝΑΝΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΠΟΥΓΑΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ-ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜωΡΑΪΤΟΥ - ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ ΠΑΥΛΟΣ † ΠΑΛΗΟΓΙωΡΓΟΣ ΛΕωΝΙΔΑΣ ΠΑΛΛΑΣ ΙωΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΓΕωΡΓΙΟΥ ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ ΠΑΠΑΓΕωΡΓΙΟΥ ΑΝΤωΝΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΖΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΤΕΡΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΡΗΓΟΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΑΜΠΑΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ ΣΠΥΡΙΔωΝΑΣ ΣΤΑΜΟΥ ΠΑΝΑΓΙωΤΗΣ ΤΖΑΡΔΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΣΑΓΚΑΡΗ ΒΙΛΜΑ ΤΣΑΦΑΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙωΤΗΣ ΤΥΡΟΓΑΛΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΦΡΑΓΚΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΑΔΡΕΟΥ ΕΥΗ ΧΡΙΣΤΟΓΕωΡΓΗΣ ΠΑΝΑΓΙωΤΗΣ

Πατρώνυμο HARITON Ε. ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ν. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙωΑΝΝΗΣ Χ. ΘΕΟΔωΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ ΦΙΛΗΜωΝ ΗΛΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕωΡΓΙΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) ΣΤΑΥΡΟΣ (Ν. ΕΤΑΙΡΟΣ) EDGAR ΝΙΚΗΤΑΣ ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΙωΑΝΝΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ

105

Φ ωΤοΓραΦΙκΕσ α ναμνησΕΙσ νοΕ

19 αυΓουσΤου 1974

Έ ναρξις Σ χολείου Ιστιοπλοΐας Α ρχαρίων

106

ΑΕΛΛΩ