#EL ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2017

ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Από τον στάβλο στο πιάτο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΕΚ Σχέδιο Εθνικής Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης της κτηνοτροφίας ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ Σηµαντικός κλάδος για την εθνική οικονοµία ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ανάπτυξη µέσω της εξωστρέφειας Φεβρου ρ ο

Editorial

Η κτηνοτροφία σε πρώτο πλάνο

Τ Ύπαιθρος Χώρα Α.Ε. ∆ιευθυντής: Αλέξανδρος Παπασταθόπουλος Σύµβουλος Έκδοσης: Νίκος Λάππας Συντάκτης Ύλης: Θεοδόσης Παπανδρέου Υπεύθυνος Atelie: Σπύρος Γκίκας ∆ιεύθυνση Eµπορικού: Φωτεινή Μακρίδου Επιµέλεια: Κωνσταντίνα Πεδιαδίτη Συνεργάτες τεύχους:

Χρήστος Αποστολόπουλος, Αθανάσιος Βασιλέκας, Ανδρέας Γεωργούδης, Φρειδερίκη Γκουλιαδίτη, Γιώργος ∆ιδάγγελος, Ελένη ∆ραγατίδου, Ελευθέριος Χ. ∆ροσινός, Απόστολος Ζιόβας, Χρήστος Καρατζάς, Χαράλαµπος Κασίµης, Σπυρίδων Κ. Κρήτας, ∆ρ Ευδοκία Κρυσταλλίδου, Χριστίνα Λίγδα, Βασίλης Ντούρας, Παναγιώτης Πεβερέτος, Κώστας Σαµαντούρος, Βασίλης Σπύρου, Λάζαρος Τσακανίκας, Γιάννης Τσιρώνης, Γιάννης Τσιφόρος, Κ. Ι. Φεγγερός, Παναγιώτης Χατζηνικολάου

4

Οι προτεραιότητες του ΥΠΑΑΤ για την κτηνοτροφία

6

Ανάπτυξη µέσω της εξωστρέφειας

8

Μέτρα στήριξης της κτηνοτροφίας στο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020

14

Η συνεισφορά των οργανώσεων παραγωγών στον γαλακτοκοµικό τοµέα

22

Ελληνική κτηνοτροφία: Είναι το κόστος παραγωγής το ρέκβιεµ γι’ αυτήν;

Μητροπόλεως 9, Αθήνα, 10557 Τηλ. Κέντρο: 2161001600, Fax: 2161001699 Email: contact@ypaithros.gr Εκτύπωση: Καθηµερινές Εκδόσεις Α.Ε. ∆ιανοµή: Άργος Α.Ε.

26

Για να ανακάµψει η γαλακτοπαραγωγός αγελαδοτροφία απαιτείται σχεδιασµός και σωστή µεταφορά της γνώσης

36

Από τον στάβλο στο πιάτο

«Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη ∆ιεθνή Σύµβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί µε τον Ν.100/1975) η αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή -ολική, µερική, περιληπτικήη κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχοµένου της εφηµερίδας µε οιονδήποτε µέσο και τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούµενης έγγραφης αδείας του εκδότη»

50

∆ιεύθυνση:

54

ο περιοδικό αυτό δεν είναι άλλο ένα διαφηµιστικό έντυπο στο πλαίσιο µίας κλαδικής έκθεσης. Είναι η «άλλη πρόταση», ενός νέου εντύπου, της εφηµερίδας «Ύπαιθρος Χώρα», που κυκλοφόρησε πριν από 15 µήνες, και στοχεύει, πρωτίστως, στην έγκυρη ενηµέρωση και στην ανταλλαγή γνώσης. Αναφέρεται στους ειδικούς κλάδους του ζωικού τοµέα, στην κτηνοτροφία, στην πτηνοτροφία, στη µελισσοκοµία, και καταγράφει τις τάσεις που υπάρχουν στο ζωικό κεφάλαιο, στην παραγωγή. Η αποτίµηση της προοπτικής του κάθε κλάδου προσεγγίζεται διατοµεακά, δηλαδή λαµβάνει υπόψη της τον πρωτογενή τοµέα, καθώς και τη βιοµηχανική επεξεργασία, τη διακίνηση, το εξαγωγικό εµπόριο, την εξωστρέφεια. Ιδιαίτερες αναφορές γίνονται σε παράγοντες που καθορίζουν το κόστος, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Αναδεικνύεται ο καθοριστικός ρόλος της ιχνηλασιµότητας, ως µέσου προάσπισης αυτών που παράγουν, αλλά και των καταναλωτών. Παρουσιάζονται καινοτοµίες, που αφορούν τόσο τεχνολογικές εφαρµογές στις εκτροφές και στη διάθεση, όσο και σε ζητήµατα διαχείρισης, όπως οι συλλογικές µορφές παραγωγής και διάθεσης προϊόντων. Γίνονται αναφορές στην παροχή γνώσης από καταξιωµένες εκπαιδευτικές δοµές, όπως αυτές του ΕΛΓΟ και της Αµερικανικής Γεωργικής Σχολής. Αναδεικνύονται ζητήµατα που µας ταλανίζουν επί µακρόν, όπως οι βοσκότοποι, αλλά και οι ζωονόσοι. Η καταγραφή των ελληνικών φυλών παραγωγικών ζώων δείχνει τον πλούτο, αλλά και τη µεγάλη απόσταση που πρέπει να διανύσουµε ως χώρα. Παρουσιάζονται τα µέτρα του ΠΑΑ, που αποτελούν βασικά εργαλεία χρηµατοδότησης και προσανατολισµού. Για όλα αυτά, παραθέτουν τις απόψεις τους άνθρωποι που χαράσσουν και υλοποιούν πολιτικές, εκπρόσωποι φορέων των παραγωγών και της βιοµηχανίας, ειδικοί επιστήµονες, επαγγελµατίες του κλάδου.

Η εκπαίδευση των κτηνοτρόφων

Απαραίτητη η ύπαρξη κτηνοτροφικών µονάδων συγκεκριµένων προδιαγραφών

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

3

Οι προτεραιότητες του ΥΠΑΑΤ για την κτηνοτροφία

Η

Γιάννης Τσιρώνης, αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων

κτηνοτροφία στην Ελλάδα είναι συνδεδεµένη µε την ιστορία, τους µύθους και τις παραδόσεις. Στη σύγχρονη Ελλάδα, η κτηνοτροφία συµβάλλει καθοριστικά στην περιφερειακή αγροτική ανάπτυξη και στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού της υπαίθρου. Η νησιωτική Ελλάδα και οι ορεινές περιοχές µπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που παρέχει η κτηνοτροφία και µε τη ζωική παραγωγή να αυξηθεί σηµαντικά το εισόδηµα των τοπικών παραγωγών. Το 30% του γεωργικού εργατικού δυναµικού στην Ελλάδα είναι κτηνοτρόφοι και το ποσοστό συνεισφοράς σε αξία παραγωγής είναι: βοοειδή 8,98%, γάλα 5,73%, χοίροι 8,74%, αιγοπρόβατα 28,07%, αβγά 4,31% και πουλερικά 5,73%. Από τα περίπου 100 εκατοµµύρια αιγοπρόβατα που εκτρέφονται στην ΕΕ, η Ελλάδα καταλαµβάνει την τρίτη θέση, µε 11 εκατοµµύρια ζώα (EE, 2010). Παράλληλα, κατέχει την πρώτη θέση παραγωγής πρόβειου γάλακτος στην ΕΕ. Ο κλάδος της κτηνοτροφίας για τη χώρα µας είναι σηµαντικός, µεταξύ άλλων, για την οικονοµική σηµασία από την παραγωγή ποσοτήτων προϊόντων υψηλής βιολογικής και διαιτητικής αξίας, ενώ δύναται να εξασφαλίζει απασχόληση και σταθερό εισόδηµα σε µεγάλο αριθµό κτηνοτρόφων µε δηµιουργία προστιθέµενης αξίας από τη µεταποίηση και την εµπορία κρέατος και γάλακτος. Τέλος, όπως προανέφερα, βοηθάει στην αξιοποίηση ορεινών και µειονεκτικών εκτάσεων, ενώ αποτελεί και πηγή εισροών και κονδυλίων της ΕΕ. Τα µειονεκτήµατα του κλάδου αποτελούν

4 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

για το ΥΠΑΑΤ, σήµερα, πρόκληση για δηµιουργία στοχευµένων δράσεων και θεσµικών αλλαγών, που θα οδηγήσουν στη διασφάλιση του εισοδήµατος των κτηνοτρόφων, µε δεδοµένο ότι το 80% του εισοδήµατός τους προέρχεται από τις επιδοτήσεις της ΕΕ, σε αντιδιαστολή µε τους παραγωγούς της ΕΕ, που µόνο το 25% προέρχεται από τέτοιες επιδοτήσεις. ∆ιαπιστώνονται, παράλληλα, προβλήµατα πιστοποίησης της παραγωγής, προβλήµατα εµπορίας και από τις ελληνοποιήσεις και, τέλος, ελλείψεις σε άδειες κτηνοτροφικών µονάδων. Άλλα ζητήµατα που καλούµαστε και πρόκειται να διαχειριστούµε είναι οι σχετικά µικροί ρυθµοί επιχειρηµατικής εξέλιξης στον κλάδο, η πολύπλοκη νοµοθεσία και γραφειοκρατία, η ελλιπής ηλεκτρονική καταγραφή και παρακολούθηση, οι υψηλές τιµές των ζωοτροφών, οι υποβαθµισµένοι βοσκότοποι, τα αυξηµένα χρέη λόγω δανείων και ο αυξηµένος ΦΠΑ για τις ζωοτροφές. Οι αδυναµίες αυτές έχουν ως συνέπεια τη µειωµένη ανταγωνιστικότητα και τη σηµαντική απώλεια εσόδων, σε σχέση µε τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα του κλάδου. Στόχος µας είναι η οργάνωση συλλογικών µοντέλων ανάπτυξης της κτηνοτροφίας για βιώσιµη, ανταγωνιστική και εξωστρεφή επιχειρηµατικότητα, η οποία θα διασφαλίζει ποιοτικό προϊόν, ασφαλές και υγιεινό για τον καταναλωτή. Αυτό µπορεί να συµβεί µε τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και µειώνοντας το συνολικό κόστος παραγωγής, µε την ορθολογική χρήση και ποιοτική βελτίωση των χρησιµοποιούµενων ζωοτροφών, την αξιοποίηση της οικογενειακής εργασίας και την εκµηχάνιση της παραγωγής (π.χ.

εγκατάσταση αµελκτικών συστηµάτων), καθώς και µε τον εκσυγχρονισµό των εγκαταστάσεων µε σκοπό την εργονοµία. Είναι αναγκαία η δηµιουργία εγχώριου αναπαραγωγικού υλικού, η δηµιουργία πιστωτικού φορέα (ηθική τράπεζα) για δανεισµό µε χαµηλά επιτόκια, η εγχώρια παραγωγή ζωοτροφών µε αναδασµούς και καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών, καθώς, και η ανάπτυξη του κλάδου της µελισσοκοµίας, µε στόχο την ποιοτική αναβάθµιση του επαγγέλµατος και του προϊόντος. Σηµαντικές, επίσης, προτεραιότητες του υπουργείου για την κτηνοτροφία αποτελούν η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονοµίας και φορέων, όπως οµάδων παραγωγών και συνεταιρισµών, η εκπαίδευση νέων παραγωγών και η διά βίου εκπαίδευση για αύξηση ειδικευµένων παραγωγών, η αξιοποίηση βοσκότοπων, ιδιαίτερα σε ορεινές και ηµιορεινές περιοχές, η ανάπτυξη της βιολογικής εκτροφής των ζώων, οι αδειοδοτήσεις σταυλικών µονάδων που διασφαλίζουν την ευζωία και την ποιότητα των ζωικών προϊόντων, η πιστοποίηση ελληνικών προϊόντων, όπως το κρέας, το γάλα και το µέλι, η µείωση του κόστους παραγωγής στις αποµακρυσµένες περιοχές της ορεινής και νησιωτικής Ελλάδας, η καθετοποιηµένη παραγωγή και αξιοποίηση αποβλήτων (ενέργεια, παραγωγή ζωοτροφών κ.ά.) και η εφαρµογή συστηµάτων διασφάλισης ποιότητας. Όλα τα παραπάνω αποτελούν προτεραιότητες του υπουργείου που, σε ορίζοντα χρόνου, θα διασφαλίσουν στους κτηνοτρόφους µας σταθερή και υψηλή ποιότητα προϊόντος, σταθερή ποσότητα και εγγυηµένο εισόδηµα.

Ανάπτυξη µέσω της εξωστρέφειας Όταν µιλάµε για εξαγωγές στα γαλακτοκοµικά µας προϊόντα, αναφερόµαστε κυρίως στη φέτα και στο γιαούρτι. Οι εξαγωγές, όµως, σε µια αγορά που η προστιθέµενη αξία δεν είναι το χαρακτηριστικό της, δεν είναι ό,τι καλύτερο

Ο

Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος ΣΕΒΓΑΠ

Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Γαλακτοκοµικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ) εκπροσωπεί έναν κλάδο που είναι ο πλέον εύρωστος της Βιοµηχανίας Τροφίµων (από κάθε άποψη) και ιδιαίτερα σηµαντικός για την οικονοµία µας γενικότερα, αλλά και την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας ειδικότερα. Οι µεγάλοι ρυθµοί ανάπτυξης, όµως, που γνώρισε µέχρι πριν από µερικά χρόνια τουλάχιστον στην εσωτερική αγορά έπαψαν να υπάρχουν και στη θέση τους έχει έρθει µια σαφής και συνεχής ύφεση, απόρροια κυρίως της κακής εικόνας της οικονοµίας της χώρας, αλλά και της υπογεννητικότητας, που δεν έχει µόνο οικονοµικά, αλλά και κοινωνικά προβλήµατα. Έτσι, έχει διαφανεί ότι η µόνη διέξοδος για την ισοστάθµιση των απωλειών από τη συνεχώς συρρικνούµενη εγχώρια αγορά είναι οι εξαγωγές. ∆υστυχώς, όµως, ενώ οι δείκτες που αφορούν τους όγκους των εξαγωγών έχουν θετικό πρόσηµο, η κερδοφορία που φέρουν δεν είναι τουλάχιστον αναλογική. Αυτό οφείλεται στο ότι οι εξαγω-

6 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

γές, κατά κανόνα, δεν χαρακτηρίζονται από την κατάκτηση ιδιαίτερα υψηλών τιµών, αλλά από την ανάγκη πώλησης, µε αποτέλεσµα να προσπαθούν να ανταγωνίζονται (σε επίπεδο τιµής) τα τοπικά ευρωπαϊκά (κυρίως) ή και παγκόσµια προϊόντα. Όταν µιλάµε για εξαγωγές στα γαλακτοκοµικά µας προϊόντα, αναφερόµαστε κυρίως στη φέτα και στο γιαούρτι. Οι εξαγωγές, όµως, σε µια αγορά που η προστιθέµενη αξία δεν είναι το χαρακτηριστικό της, δεν είναι ό,τι καλύτερο. ∆υστυχώς, αυτό το απαράδεκτο, από κάθε πλευρά, γεγονός το υπονοµεύσαµε εµείς ως χώρα και, κυρίως, οι κυβερνήσεις της, εδώ και πολλά χρόνια. Το αποκορύφωµα, βέβαια, υπήρξε πέρυσι µε την εξευτελιστική για τη χώρα µας υπογραφή -από την επίσηµη πολιτεία- των συµφωνιών της ΕΕ µε τη Νότια Αφρική, τον Καναδά, το Βιετνάµ, τη Σιγκαπούρη κ.λπ., που, ούτε λίγο ούτε πολύ, δεχθήκαµε να εξαιρεθεί η φέτα από την κατοχύρωση που απολαµβάνουν όλα τα άλλα ευρωπαϊκά τυριά ΠΟΠ. Αν δεν είναι αυτό εθνική προδοσία, τότε τι είναι; Με το ελληνικό γιαούρτι, η κατάσταση είναι ακόµη χειρότερη. Αφήσαµε ορισµένους ξένους απατεώνες παρασκευαστές γιαουρτιού (σήµερα είναι σχεδόν όλοι!) να καπηλευτούν το όνοµα «ελληνικό γιαούρτι» σε προϊόντα που παρασκευάζονται εκτός Ελλάδας! Σε µια τόσο κατάφορη παράβαση του ευρωπαϊκού δικαίου, η Ελλάδα δεν προσπάθησε καν να διεκδικήσει το αυτονόητο δικαίωµά της. Ως αποτέλεσµα, σήµερα, το εκτός Ελλάδας παρασκευαζόµενο γιαούρτι

βαφτίζεται ελληνικό και χώρες, όπως η Τσεχία, έχουν εκδώσει εθνική νοµοθεσία που κατοχυρώνει την παράνοµη και παραπλανητική αυτή «βάπτιση»! Ο ΣΕΒΓΑΠ σε όλα τα παραπάνω ανήκουστα αντέδρασε προς κάθε κατεύθυνση, τόσο σε εθνικό όσο και κοινοτικό επίπεδο, και θα συνεχίσει να πολεµά οτιδήποτε και οποιονδήποτε συνέβαλε ή συµβάλλει στην αφαίρεση των δικαιωµάτων των προϊόντων µας. Όµως, διαπίστωσε ότι ο άνισος αυτός πόλεµος θα πάρει πολλά χρόνια και ότι η κατοχύρωση και η προστασία τέτοιων προϊόντων, όπως η φέτα και το γιαούρτι, µπορεί να διασφαλιστούν µόνο µέσα από µια δυνατή ∆ιεπαγγελµατική τους Οργάνωση. Έτσι, πρωτοστάτησε στην προσπάθεια για τη δηµιουργία (κατ’ αρχήν) ∆ιεπαγγελµατικής Οργάνωσης Φέτας, σε συνεργασία µε τις αντίστοιχες οργανώσεις και συλλόγους κτηνοτρόφων και πολύ σύντοµα αυτή η οργάνωση θα πάρει σάρκα και οστά. Η ορθή λειτουργία της µπορεί να δώσει τεράστια αναπτυξιακή δύναµη στο εθνικό µας αυτό προϊόν. Ο ΣΕΒΓΑΠ, σε αντίθεση µε τις στενόµυαλες και κοντόφθαλµες κρατικές πρωτοβουλίες των τελευταίων ετών, πιστεύει ότι η ανάπτυξη στον κλάδο (και, µάλιστα, σηµαντική) θα έρθει µόνο από την εξωστρέφεια µέσα από συστηµατικές προσπάθειες ανάδειξης της προστιθέµενης αξίας των επαγώγιµων προϊόντων και της απόλυτης κατοχύρωσης της ταυτότητάς τους. Έτσι και οτιδήποτε στοχεύει προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι σύµµαχος και αρωγός.

Μέτρα στήριξης της κτηνοτροφίας στο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020

Προτεραιότητα στην αιγοπροβατοτροφία και ενίσχυση όλων των τύπων εκτροφών ζωικής παραγωγής

8 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

Σ

Χαράλαµπος Κασίµης, γενικός γραµµατέας Αγροτικής Πολιτικής & ∆ιαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, ΥΠΑΑΤ

το εγκεκριµένο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 20142020, ενισχύονται όλοι οι τύποι εκτροφών ζωικής παραγωγής, δίνοντας, σε κάποια µέτρα, προτεραιότητα στην αιγοπροβατοτροφία. Τα µέτρα και οι δράσεις που αφορούν, µεταξύ άλλων, τον κλάδο της κτηνοτροφίας, µε δικαιούχους κτηνοτρόφους, είναι τα ακόλουθα: Μ3.1 - Στήριξη για νέα συµµετοχή σε συστήµατα ποιότητας Η ενίσχυση παρέχεται βάσει επιλέξιµων δαπανών και κατόπιν προσκόµισης των απαραίτητων αποδεικτικών στοιχείων για την πραγµατοποίηση αυτών (φυσικό και οικονοµικό αντικείµενο). Το ανώτατο ετήσιο ποσό της ενίσχυσης καθορίζεται σε 3.000 ευρώ ανά γεωργική εκµετάλλευση. Μ3.2 - Στήριξη για δραστηριότητες πληροφόρησης και προώθησης, που πραγµατοποιούνται από οµάδες παραγωγών στην εσωτερική αγορά Στο πλαίσιο του υποµέτρου παρέχεται ενίσχυση για δραστηριότητες ενηµέρωσης και προώθησης, όσον αφορά προϊόντα καλυπτόµενα από τα συστήµατα ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίµων. Το ανώτατο ποσό στήριξης ανέρχεται στο 70% των επιλέξιµων δαπανών της δράσης.

Μ4.1.1 - Υλοποίηση επενδύσεων που συµβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα της εκµετάλλευσης (Σχέδια Βελτίωσης) Το µέγιστο ύψος επένδυσης δεν µπορεί να ξεπερνά τα 500.000 ευρώ, το οποίο για τις συλλογικές επενδύσεις µπορεί να ανέρχεται έως τα 2.000.000 ευρώ. Μ4.1.3 - Υλοποίηση επενδύσεων που συµβάλλουν στη χρήση ΑΠΕ, καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος Ενισχύονται επενδύσεις που συµβάλλουν στην ορθή διαχείριση των κτηνοτροφικών αποβλήτων και στη στροφή προς µία γεωργία χαµηλών εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα, η οποία στηρίζεται στην αύξηση της χρήσης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Ο συνολικός προϋπολογισµός των επενδυτικών σχεδίων µπορεί να ανέρχεται έως 150.000 ευρώ (200.000 ευρώ για δράσεις διαχείρισης αποβλήτων). Τα ποσοστά ενίσχυσης για τα ανωτέρω επενδυτικά σχέδια των M4.1.1 και Μ4.1.3 διαφοροποιούνται µεταξύ: l 75% για τα µικρά νησιά του Αιγαίου: Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου l 50% για τις περιφέρειες ∆υτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων, Κρήτης, ∆υτικής

Μακεδονίας, Στερεάς Ελλάδας l 40% για την Περιφέρεια Αττικής Τα ανωτέρω ποσοστά ενίσχυσης θα προσαυξάνονται κατά 20%, έως το ανώτατο ποσοστό ενίσχυσης 90%, στις ακόλουθες περιπτώσεις: l σε νέους γεωργούς ως ορίζονται στον Κανονισµό (άρθρο 2, παρ. ιδ) ή οι οποίοι έχουν ήδη εγκατασταθεί κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που προηγούνται της αίτησης στήριξης l σε συλλογικές επενδύσεις l σε περιοχές που αντιµετωπίζουν φυσικά και άλλα ειδικά µειονεκτήµατα (ορεινές και µειονεκτικές περιοχές) l σε επενδύσεις που συνδέονται µε τις ενισχύσεις για τη γεωργία, το περιβάλλον και το κλίµα και τη βιολογική γεωργία βάσει των άρθρων 28 και 29 του Καν.

1305/2013 Μ4.2.3 - Μεταποίηση, εµπορία και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων από επαγγελµατίες αγρότες Αφορά τη µεταποίηση γεωργικού προϊόντος ανεξάρτητα από το αν το αποτέλεσµα είναι γεωργικό ή προϊόν στους ακόλουθους τοµείς σχετικά µε τη µεταποίηση ζωικών προϊόντων: l κρέας - πουλερικά - κουνέλια (όπως παραγωγή κρεατοσκευασµάτων, αλλαντικών και προϊόντων µε βάση το κρέας) l γάλα (όπως επεξεργασία γάλακτος,

παραγωγή προϊόντων γάλακτος, τυρί, γιαούρτη) l αβγά (όπως τυποποίηση συσκευασία αβγών) l σηροτροφία - σαλιγκάρια l ζωοτροφές l µονάδες µεταποίησης γεωργικών προϊόντων για την παραγωγή προϊόντων διατροφής και κοσµετολογίας l µέλι και επεξεργασία προϊόντων κυψέλης (όπως γύρη, πρόπολη, βασιλικός πολτός) Ο συνολικός προϋπολογισµός των επενδυτικών σχεδίων ανέρχεται έως 300.000 ευρώ και η ένταση ενίσχυσης διαφοροποιείται, όπως προαναφέρθηκε µεταξύ των περιφερειών. Όταν το τελικό προϊόν δεν είναι γεωργικό προϊόν, η ένταση ενίσχυσης στους δικαιούχους δίνεται βάσει του ισχύοντος περιφερειακού χάρτη ή βάσει του κανονισµού 1407/2013 (για τις ενισχύσεις ήσσονος σηµασίας), εφόσον ισχύουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Μ4.4.1 - Προστασία της γεωργοκτηνοτροφικής δραστηριότητας από την αρκούδα Η δράση αφορά την οργανωµένη µελισσοκοµία, την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια που ασκείται στις περιοχές εξάπλωσης της αρκούδας. Το ύψος ενίσχυσης ανέρχεται στο 100% των επιλέξιµων δαπανών. Μ4.4.2 - Περίφραξη υποβαθµισµένων βοσκότοπων Η δράση αφορά την αγορά και την εγκατάσταση περίφραξης, σε ιδιωτικούς και σε δηµόσιους υποβαθµισµένους βοσκότοπους. Το ύψος ενίσχυσης ανέρχεται στο 100% των επιλέξιµων δαπανών. Μ5.1 - Επενδύσεις σε προληπτικά µέτρα, που στοχεύουν στη µείωση των δυσµενών επιπτώσεων πιθανών φυσικών φαινοµένων, δυσµενών καιρικών συνθηκών και καταστροφικών συµβάντων Οι δράσεις πρόληψης, όσον αφορά την κτηνοτροφία, σχετίζονται κυρίως µε την ενεργητική προστασία ζωικού κεφαλαίου από µεταδοτικές ασθένειες και φυσικές καταστροφές. Η ένταση ενίσχυσης ανέρχεται στο: l 80% του ποσού των επιλέξιµων επενδυτικών δαπανών για πράξεις πρόληψης που αναλαµβάνουν µεµονωµένοι γεωργοί l 100% του ποσού των επιλέξιµων επενδυτικών δαπανών για πράξεις πρόληψης που εκτελούνται συλλογικά ή από δικαιούχο δηµόσιο φορέα, εφόσον το όφελος είναι συλλογικό Μ5.2 - Επενδύσεις αποκατάστασης των ζηµιών που προκαλούνται στο γεωργικό κεφάλαιο (φυτικό, ζωικό, και πάγιο) από φυσικά φαινόµενα, δυσµενείς καιρικές συνθήκες και καταστροφικά γεγονότα Οι ενισχύσεις διασφαλίζουν τη δυνατό-

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

9

τητα των γεωργών και των κτηνοτρόφων που επλήγησαν να ανασυστήσουν τις εκµεταλλεύσεις τους και να παραµείνουν στις αγροτικές περιοχές της χώρας, συνεχίζοντας την οικονοµική τους δραστηριότητα. Η ένταση ενίσχυσης ανέρχεται στο 100% του ποσού των επιλέξιµων επενδυτικών δαπανών. Μ6.1 - Ενισχύσεις για τη σύσταση επιχείρησης από νέους γεωργούς Αφορά την παροχή κατ’ αποκοπή ποσού ενίσχυσης για την είσοδο νέων έως και 40 ετών στη γεωργική απασχόληση και την πρώτη τους εγκατάσταση σε γεωργικές εκµεταλλεύσεις. Το ποσό ενίσχυσης κυµαίνεται από 17.000 ευρώ έως και 22.000 ευρώ ανά δικαιούχο (φυσικό ή νοµικό πρόσωπο). Ειδικότερα, το βασικό ποσό ενίσχυσης είναι 17.000 ευρώ για γεωργικές εκµεταλλεύσεις που θα έχουν (στη µελλοντική κατάσταση) φυτική - µεικτή παραγωγική κατεύθυνση, αυξανόµενο α) κατά 2.500 ευρώ, εφόσον η περιοχή µόνιµης κατοικίας των αρχηγών των εκµεταλλεύσεων βρίσκεται σε περιοχές ορεινές ή µειονεκτικές ή σε µικρά νησιά (νησιά µέχρι και 3.000 κατοίκους πληθυσµό) ή συνδυασµός αυτών των κατηγοριών περιοχών, β) κατά 2.500 ευρώ για ζωική παραγωγική κατεύθυνση (στη µελλοντική κατάσταση) της εκµετάλλευσης. Μ6.3 - Ανάπτυξη µικρών γεωργικών εκµεταλλεύσεων Αφορά την παροχή κατ’ αποκοπή ποσού ενίσχυσης προς υφιστάµενες µικρές γεωργικές εκµεταλλεύσεις για την περαιτέρω ανάπτυξή τους, σε σχέση µε την υφιστάµενη κατάσταση. Το ποσό ενίσχυσης είναι ίσο µε 14.000 ευρώ ανά δικαιούχο. Μ9 - Σύσταση οµάδων και οργανώσεων παραγωγών Το µέτρο έχει ρόλο κινήτρου, προκειµέ-

νου να ενθαρρύνει τη σύσταση οµάδων και οργανώσεων παραγωγών. Η στήριξη καταβάλλεται ως κατ’ αποκοπή ποσό σε νέες οµάδες και οργανώσεις παραγωγών, οι οποίες αναγνωρίζονται επίσηµα από αρµόδια εθνική αρχή, κατά τα πέντε πρώτα έτη λειτουργίας τους, µε σκοπό την επίτευξη των στόχων του επιχειρηµατικού τους σχεδίου. Η στήριξη καταβάλλεται σε ετήσια βάση στους δικαιούχους και αποτελεί ποσοστό επί της ετήσιας εµπορεύσιµης αξίας των προϊόντων της οµάδας ή της οργάνωσης και βαίνει φθίνουσα1 (βλ. υποσηµείωση). Η ετήσια στήριξη του κάθε δικαιούχου (οµάδας ή οργάνωσης) δεν µπορεί να υπερβαίνει τα 100.000 ευρώ. Μ10.1.05 - Περιβαλλοντική αναβάθµιση υποβαθµισµένων βοσκότοπων Η δράση αφορά την ενίσχυση της βλάστησης σε υποβαθµισµένους βοσκότοπους. Τα ποσά στήριξης, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της µελέτης υπολογισµού του ύψους ενίσχυσης, είναι τα ακόλουθα: l Κόστος για τη σύνταξη της µελέτης εφαρµογής, το οποίο ανέρχεται στα 9 ευρώ/Ha/έτος l Μέγιστο κόστος αναχλόασης: 50 ευρώ/Ha/έτος l Μέγιστο κόστος εκ περιτροπής βόσκησης: 50 ευρώ/Ha/έτος Μ10.1.09 - ∆ιατήρηση απειλούµενων αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων Η ∆ράση έχει ως στόχο τη στήριξη των κτηνοτρόφων που εκτρέφουν απειλούµενες αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων. Οι ενισχύσεις αποζηµιώνουν τους δικαιούχους για το διαφυγόν εισόδηµα ανά ΜΜΖ διατηρούµενης αυτόχθονης φυλής, ως αποτέλεσµα των δεσµεύσεων που ελήφθησαν, ως ακολούθως: l Θηλυκά βοοειδή ηλικίας άνω των έξι

(6) µηνών = 333 ευρώ/ΜΖΚ/έτος l Θηλυκά αιγοπρόβατα ηλικίας άνω του ενός (1) έτους = 232 ευρώ/ΜΖΚ/έτος l Χοιροµητέρες = 215 ευρώ/ΜΖΚ/έτος l Αρσενικά και θηλυκά ιπποειδή άνω των έξι (6) µηνών = 350 ευρώ/ΜΖΚ/έτος Μ11.1.2 - Ενισχύσεις για τη µετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και µεθόδους παραγωγής στην κτηνοτροφία Ενισχύεται η µετατροπή πρακτικών και µεθόδων παραγωγής στην κτηνοτροφία από συµβατικές σε βιολογικές. Το ύψος ενίσχυσης είναι 211 ευρώ/Ha/έτος για τα αιγοπρόβατα, 267 ευρώ/Ha/έτος για τα βοοειδή µε κρεατοπαραγωγική/µεικτή κατεύθυνση και 333 ευρώ/Ha/έτος για τα βοοειδή µε γαλακτοπαραγωγική κατεύθυνση. Μ11.2.2 - Ενισχύσεις για τη διατήρηση βιολογικών πρακτικών και µεθόδων παραγωγής στην κτηνοτροφία Ενισχύεται η διατήρηση βιολογικών πρακτικών και µεθόδων παραγωγής στην κτηνοτροφία. Το ύψος ενίσχυσης είναι 247 ευρώ/Ha/έτος για τα αιγοπρόβατα, 280 ευρώ/Ha/έτος για τα βοοειδή µε κρεατοπαραγωγική/µεικτή κατεύθυνση και 347 ευρώ/Ha/έτος για τα βοοειδή µε γαλακτοπαραγωγική κατεύθυνση.

13.1 - Χορήγηση αντισταθµιστικής ενίσχυσης σε ορεινές περιοχές Η ενίσχυση χορηγείται προκειµένου να αποζηµιωθούν οι γεωργοί για τις πρόσθετες δαπάνες και την απώλεια εισοδήµατος, που σχετίζονται µε µειονεκτήµατα της γεωργικής παραγωγής στις ορεινές περιοχές, σε σύγκριση µε περιοχές που δεν πλήττονται από τα σχετικά µειονεκτήµατα και ανέρχεται στα 125 ευρώ/ εκτάριο.

13.2 - Χορήγηση αντισταθµιστικής ενίσχυσης σε περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς, εκτός των ορεινών Η ενίσχυση χορηγείται προκειµένου να αποζηµιωθούν οι γεωργοί για τις πρόσθετες δαπάνες και την απώλεια εισοδήµατος, που σχετίζονται µε µειονεκτήµατα της γεωργικής παραγωγής στις µειονεκτικές περιοχές. Μέχρι την ολοκλήρωση της 1 Το 10% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εµπόριο κατά το 1ο έτος µετά την αναγνώριση. Το 8% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εµπόριο κατά το 2ο έτος µετά την αναγνώριση. Το 6% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εµπόριο κατά το 3ο έτος µετά την αναγνώριση. Το 4% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εµπόριο κατά το 4ο έτος µετά την αναγνώριση. Το 2% της αξίας παραγωγής που έχει διατεθεί στο εµπόριο κατά το 5ο έτος µετά την αναγνώριση.

6 Οι δράσεις πρόληψης, όσον αφορά την κτηνοτροφία, σχετίζονται κυρίως µε την ενεργητική προστασία ζωικού κεφαλαίου από µεταδοτικές ασθένειες και φυσικές καταστροφές.

10 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

περιλαµβάνουν ενδεικτικά την εφαρµογή νέων, καινοτόµων διεργασιών, µε στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων. Για τις δαπάνες οργάνωσης και συντονισµού, το ύψος χρηµατοδότησης ανέρχεται στο 100%. Το µέγιστο ύψος χρηµατοδότησης µίας συνεργασίας φτάνει έως και 150.000 ευρώ, όταν η υλοποίηση του επιχειρηµατικού σχεδίου αφορά µια διοικητική περιφέρεια της χώρας ή έχει τοπικό χαρακτήρα έως 300.000 ευρώ, όταν αφορά το σύνολο της χώρας και 450.000 ευρώ, όταν αφορά σε διακρατική συνεργασία. Μ16.4 - Οριζόντια και κάθετη συνεργασία για βραχείες αλυσίδες και τοπικές αγορές και δραστηριότητες προώθησης Το µέγιστο ύψος χρηµατοδότησης µίας συνεργασίας στο πλαίσιο αυτού του µέτρου ανέρχεται σε 150.000 ευρώ. Για τις δαπάνες οργάνωσης και συντονισµού των συνεργασιών, το ύψος χρηµατοδότησης αφορά το 100% των επιλέξιµων δαπανών. Για την υλοποίηση του επιχειρηµατικού σχεδίου, το οποίο θα αφορά παραγωγική επένδυση, η ενίσχυση θα χορηγηθεί βάσει του κανόνα de minimis. Με όλα τα παραπάνω µέτρα του ΠΑΑ, καθώς και µε τις προβλεπόµενες ενισχύσεις στις συνδεδεµένες ενισχύσεις, όπως αυτές αναθεωρήθηκαν το καλοκαίρι του 2016, η κτηνοτροφία ενισχύεται, επιβεβαιώνοντας την πολιτική βούληση της κυβέρνησης να αντιστρέψει την αρνητική σχέση ζωικής/φυτικής παραγωγής.

6

νέας οριοθέτησης (τέλος 2017), η ενίσχυση για την αντιστάθµιση του διαφυγόντος εισοδήµατος και του πρόσθετου κόστους, που συνεπάγεται η άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας στις µειονεκτικές περιοχές, καθορίζεται σε µέση τιµή έως 95 ευρώ ανά εκτάριο.

M14 - Καλή µεταχείριση των ζώων Το µέτρο αποτελείται από πέντε υποµέτρα, µε στόχο την προαγωγή της ευζωίας των παραγωγικών ζώων µε ενέργειες/ δεσµεύσεις των κτηνοτρόφων, πέραν των επιβαλλόµενων από την ευρωπαϊκή και εθνική νοµοθεσία. Η ενίσχυση ανά δράση έχει ως ακολούθως: l Μ14.1 - Καλή µεταχείριση των ζώων στα βοοειδή, 418,50 ευρώ/ZM/έτος l Μ14.2 - Καλή µεταχείριση των ζώων στους χοίρους, 408,90 ευρώ/ZM/έτος l Μ14.3 - Καλή µεταχείριση των ζώων στα ορνίθια πάχυνσης εντατικής εκτροφής σε ορνιθώνα, 192,40βευρώ/ZM/έτος l Μ14.4 - Καλή µεταχείριση των ζώων στις όρνιθες ωοπαραγωγής ελευθέρας βοσκής και βιολογικής εκτροφής, 200,30 ευρώ/ZM/έτος l Μ14.5 - Καλή µεταχείριση των ζώων στις αίγες και στα πρόβατα, 496,93 ευρώ/ZM/έτος Μ16.1 - Ίδρυση και λειτουργία επιχειρησιακών οµάδων της Ευρωπαϊκής Σύµπραξης Καινοτοµίας (ΕΣΚ) για την παραγωγικότητα και τη βιωσιµότητα της γεωργίας Στο πλαίσιο του παρόντος µέτρου, δίνεται η ευκαιρία για την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, οι οποίες µπορούν να

Ενισχύεται η µετατροπή πρακτικών και µεθόδων παραγωγής στην κτηνοτροφία από συµβατικές σε βιολογικές. Το ύψος ενίσχυσης είναι 211 ευρώ/Ha/έτος για τα αιγοπρόβατα, 267 ευρώ/Ha/έτος για τα βοοειδή µε κρεατοπαραγωγική/ µεικτή κατεύθυνση και 333 ευρώ/Ha/έτος για τα βοοειδή µε γαλακτοπαραγωγική κατεύθυνση.

Στο εγκεκριµένο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, ενισχύονται όλοι οι τύποι εκτροφών ζωικής παραγωγής, δίνοντας, σε κάποια µέτρα, προτεραιότητα στην αιγοπροβατοτροφία Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

11

Σηµείο αναφοράς σε κοινωνικό, οικονοµικό και επιχειρηµατικό επίπεδο η ΜΕΒΓΑΛ

Οι εγκαταστάσεις της βρίσκονται στα Κουφάλια Θεσσαλονίκης, δίπλα στα περίφηµα µακεδονικά βοσκοτόπια, όπου παράγεται το 67% του φρέσκου γάλακτος της Ελλάδας

Χ

ρειάστηκαν αρκετά χρόνια δουλειάς, µε απόλυτη προσήλωση και αφοσίωση, βαθιά γνώση του αντικειµένου, εµµονή στην ποιότητα, επιχειρηµατική διορατικότητα και τόλµη, για να εξελιχθεί µία µικρή µονάδα παραγωγής τυριών σε µία υπερσύγχρονη βιοµηχανία γάλακτος. Σήµερα, 67 χρόνια µετά την ίδρυσή της, η Μακεδονική Βιοµηχανία Γάλακτος-ΜΕΒΓΑΛ ΑΕ είναι µία από τις µεγαλύτερες βιοµηχανίες στον κλάδο των τροφίµων και, παράλληλα, παραµένει µία από τις παραδοσιακές ελληνικές επιχειρήσεις, που συνεχίζουν να επενδύουν στην Ελλάδα, αποδεικνύοντας ότι κάποιες εταιρείες, ακόµα και σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς, διατηρούν τις αξίες τους αναλλοίωτες.

H ΜΕΒΓΑΛ αποτελεί σηµείο αναφοράς σε κοινωνικό, οικονοµικό και επιχειρηµατικό επίπεδο, τόσο στη Βόρεια Ελλάδα, όπου βρίσκεται η έδρα της, όσο και πανελλαδι-

12 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

κά, µένοντας σταθερά προσηλωµένη σε υψηλές αξίες. Οι έννοιες υγιεινή διατροφή, ποιότητα, παράδοση, άριστη πρώτη ύλη, υψηλή τεχνολογία, καινοτοµία, αλλά και πίστη στον άνθρωπο, έχουν ταυτιστεί απόλυτα µε τη ΜΕΒΓΑΛ. Οι εγκαταστάσεις της βρίσκονται στα Κουφάλια Θεσσαλονίκης, δίπλα στα περίφηµα µακεδονικά βοσκοτόπια, όπου παράγεται το 67% του φρέσκου γάλακτος της Ελλάδας. Η γεωγραφική θέση της αποτελεί πλεονέκτηµα, αφού συλλέγει καθηµερινά, από περίπου 800 φάρµες της περιοχής, το παραγόµενο νωπό γάλα (αγελαδινό, πρόβειο, γίδινο) και το µεταποιεί άµεσα σε φρέσκο παστεριωµένο γάλα, γιαούρτια και παραδοσιακά τυροκοµικά προϊόντα. Η φρεσκάδα και η άριστη ποιότητα της πρώτης ύλης αποτυπώνεται στα τελικά προϊόντα της ΜΕΒΓΑΛ. Άλλωστε, η ποιότητα είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των προϊόντων ΜΕΒΓΑΛ, σε συνδυασµό µε την ασφάλεια και τον σεβασµό του καταναλωτή. Η εταιρεία εφαρµόζει µε συνέπεια ένα ολοκληρωµένο Σύστηµα ∆ιαχείρισης Ποιότητας, που καλύπτει και εγγυάται όλα τα στάδια παραγωγής των προϊόντων της –από την πρώτη ύλη και την επεξεργασία της µέχρι και την τελική τους συσκευασία– και που βασίζεται σε ιδιαίτερα αυστηρά διεθνή πρότυπα και πιστοποιήσεις. Στο επίπεδο της Ζώνης Γάλακτος, η εταιρεία παρέχει πλήρη τεχνική και επιστη-

Τα προϊόντα της ΜΕΒΓΑΛ ταξιδεύουν σε 26.000 σηµεία πώλησης στην Ελλάδα και σε περισσότερες από 30 χώρες στο εξωτερικό, κάνοντας γνωστά τα ελληνικά γαλακτοκοµικά προϊόντα και τη µεσογειακή διατροφή, ενώ οι εξαγωγές αποτελούν σήµερα το 35% του συνολικού κύκλου εργασιών της

µονική υποστήριξη στους παραγωγούς µε τους οποίους συνεργάζεται, µε την επίβλεψη ειδικευµένων στελεχών, η οποία συνίσταται: • στην εξασφάλιση της σωστής διατροφής και υγείας του ζωικού κεφαλαίου τους, • στον κατάλληλο εξοπλισµό των κτηνοτροφικών µονάδων, που εγγυάται την τήρηση των πλέον αυστηρών κανόνων καθαρισµού και απολύµανσης, • στην άρτια εκπαίδευση των παραγωγών, ώστε να διασφαλίζεται η σωστή και υγιεινή διαχείριση του γάλακτος. Ο κύκλος εργασιών που δηµιουργείται εξαιτίας της διακίνησης αγαθών και εµπορευµάτων της ΜΕΒΓΑΛ είναι δυναµικός και πολυεπίπεδος. Εκτός από τη στήριξη των Ελλήνων κτηνοτρόφων, η εταιρεία αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι των τοπικών κοινωνιών, στις οποίες δραστηριοποιείται, ενισχύοντας σταθερά την ανάπτυξη. H ΜΕΒΓΑΛ απασχολεί περίπου 600 εργαζοµένους πανελλαδικά, συνεργάζεται µε εκατοντάδες ντόπιους προµηθευτές, ενώ έχει αναπτύξει µακρόχρονες οικονοµικές συνεργασίες µε πλήθος τοπικών φορέων, αποτελώντας πρότυπο επιχειρηµατικότητας στη Βόρεια Ελλάδα. Τα προϊόντα της ΜΕΒΓΑΛ ταξιδεύουν σε 26.000 σηµεία πώλησης στην Ελλάδα και σε περισσότερες από 30 χώρες στο εξωτερικό, κάνοντας γνωστά τα ελληνικά γαλακτοκοµικά προϊόντα και τη µεσογειακή διατροφή, ενώ οι εξαγωγές αποτελούν

σήµερα το 35% του συνολικού κύκλου εργασιών της. Κύριες αγορές στις οποίες εξάγονται τα προϊόντα της εταιρείας είναι χώρες της Ευρώπης, όπως Αυστρία, Γερµανία, Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Σουηδία, Νορβηγία, Ελβετία και Ισπανία, αλλά, ταυτόχρονα, υπάρχουν συνεργασίες και για τις αγορές των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής, της Αυστραλίας και της Ασίας. Γεγονός είναι ότι γίνεται συνεχής προσπάθεια για επέκταση και ενίσχυση της παρουσίας της εταιρείας σε νέες αγορές σε όλες τις ηπείρους. Παράλληλα µε την επιχειρηµατική δράση, η κοινωνική προσφορά της ΜΕΒΓΑΛ αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι της ιστορίας και της φιλοσοφίας της, αφού η εταιρεία, πιστή στις αξίες του ανθρωπισµού, επιτελεί αξιοσηµείωτο κοινωνικό, πολιτιστικό και φιλανθρωπικό έργο, τόσο στις τοπικές κοινωνίες, όσο και πανελλαδικά. Οι δράσεις της καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα ενεργειών µε άξονες το παιδί, την υγεία, το περιβάλλον, τον πολιτισµό, τον εθελοντισµό και, φυσικά, τους ίδιους τους ανθρώπους της. Από το 1950, η ΜΕΒΓΑΛ είναι παρούσα στο καθηµερινό τραπέζι χιλιάδων καταναλωτών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, οι οποίοι αναζητούν αυθεντικά, παραδοσιακά, αγνά τρόφιµα από Έλληνες παραγωγούς, χωρίς, όµως, να υποσκελίζονται ως κριτήρια η ποιότητα, η καινοτοµία, η υψηλή διατροφική αξία και, βέβαια, η απόλαυση.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

13

Η συνεισφορά των οργανώσεων παραγωγών στον γαλακτοκοµικό τοµέα Στην Ελλάδα, περίπου το 12% του αγελαδινού γάλακτος συλλέγεται και µεταποιείται από αγροτικούς συνεταιρισµούς. Σε άλλες 17 χώρες της ΕΕ, το ποσοστό που συλλέγουν οι συνεταιρισµοί είναι, τουλάχιστον, 60%

Π

Χρήστος Καρατζάς, ∆ιεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης και ∆ιαχείρισης Έργων, GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

ρόσφατα, παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η Έκθεση για την εξέλιξη της κατάστασης της αγοράς στον τοµέα των γαλακτοκοµικών προϊόντων(1). Η έκθεση αυτή, που βασίζεται στις απαντήσεις των κρατών-µελών σε ένα δοµηµένο ερωτηµατολόγιο, παρουσιάστηκε δύο χρόνια νωρίτερα από την αρχική της πρόβλεψη, εξαιτίας της εξαιρετικά δυσµενούς κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η αγορά του γάλακτος σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Το στοιχείο που επιβεβαιώνει, για άλλη µια φορά, τη δύναµη που έχουν οι συνεταιρισµένοι κτηνοτρόφοι είναι η επίδραση στις τιµές και στην οργάνωση των παραγωγών, που έχουν οι οργανώσεις παραγωγών (ΟΠ). Στην Ελλάδα, περίπου το 12% του αγελαδινού γάλακτος συλλέγεται και µεταποιείται από αγροτικούς συνεταιρισµούς. Το υπόλοιπο ποσοστό παραδίδεται σε ιδιώτες µεταποιητές. Για χάρη σύγκρισης, αναφέρουµε ότι σε άλλες 17 χώρες της ΕΕ, το ποσοστό που συλλέγουν οι συνεταιρισµοί είναι, τουλάχιστον, 60%. Έως το τέλος του 2015, 260 οργανώσεις παραγωγών αναγνωρίστηκαν από 11 κράτη-µέλη, σύµφωνα µε τις διατάξεις της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος, η πλειονότητα των οποίων σε τρία κράτη µέλη: Γερµανία, Γαλλία και Ιταλία. Σηµειώνεται ότι εντός του 2016 αναγνωρίστηκε από το ΥΠΑΑΤ η πρώτη ΟΠ γάλακτος στην Ελλάδα, ο Αγελαδοτροφικός Συνεταιρισµός Άρτας-Πρέβεζας.

Πίνακας Α Οργανώσεις παραγωγών: Ελάχιστες προϋποθέσεις που έχουν καθορίσει τα κράτη-µέλη/αναγνωρίσεις Κράτος-µέλος

Ελάχιστος αριθµός γεωργών*

Ελάχιστη εµπορεύσιµη παραγωγή x 1.000 T *

Αριθµός αναγνωρισµένων ΟΠ µέχρι το τέλος του 2015

Γαλλία

200

60

51

12

8 εκατ. ευρώ (1 εκατ. ευρώ για ΟΠ αιγοπρόβειου γάλακτος)

1

200 (30 για αιγοπρόβειο)

7 (+1 για πρόβειο γάλα)

Πορτογαλία

Ισπανία Φινλανδία

15

3

Κάτω χώρες

15

90 5% της εθνικής παραγωγής

Εσθονία Αυστρία

20

Τσεχική ∆ηµοκρατία

10

Λιθουανία

20

Βέλγιο

40 (Φλάνδρα) / 20 (Βαλονία)

Ιταλία

5

Σλοβακία

5

Ουγγαρία

3 1 1 3 3 15

∆ανία

5

3

Λετονία

10

0,125

Ηνωµένο Βασίλειο

10

6

Σουηδία

10

6

Κροατία

7

3

Κύπρος

35

20

Ελλάδα

5/20

0,5/5

Γερµανία

5

Πολωνία

20

2

Ρουµανία

5

0,035 2

Σλοβενία

20

Λουξεµβούργο

10

Βουλγαρία

5

ΣΥΝΟΛΟ

41

1 2 148 2

2 260

*Αρκετά κράτη-µέλη έχουν διαφορετικές απαιτήσεις, π.χ. για τους παραγωγούς βιολογικών προϊόντων, τους παραγωγούς πρόβειου ή κατσικίσιου γάλακτος και τις ΟΠ µιας συγκεκριµένης γεωγραφικής περιοχής.

14 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

Από την άλλη πλευρά, οι ΟΠ διατύπωσαν τις απόψεις τους για τους λόγους σύστασής τους, καθώς και για τα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατά τους. Τα αποτελέσµατα των απαντήσεων καταγράφονται στον πίνακα Β. Ένα σηµαντικό στοιχείο, που προκύπτει από τις υφιστάµενες ΟΠ στον τοµέα του γάλακτος, είναι ότι ένα µικρό ποσοστό (µόλις 11 από τις 63) ενδιαφέρεται να εµπλακεί στη µεταποίηση του προϊόντος. Η άρνηση αυτή αποδίδεται στις σηµαντικές επενδύσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση τέτοιων σχεδίων και στην έλλειψη επιχειρηµατικού ενδιαφέροντος εκ µέρους των µελών των ΟΠ. Αντίθετα, ο κύριος ρόλος του είναι η διαπραγµάτευση των τιµών (85%), των ποσοτήτων παράδοσης (75%), των όρων παράδοσης (60%) και των όρων πληρωµής (70%), ενώ, αντίθετα, η οργάνωση κοινών αγορών εισροών είναι µόλις το 30%. Ένα δεύτερο σηµαντικό στοιχείο είναι ο λόγος ανυπαρξίας ΟΠ σε ορισµένες χώρες. Στα κράτη-µέλη, όπου δεν υφίστανται αναγνωρισµένες ΟΠ (π.χ. ∆ανία, Φινλανδία, Ολλανδία, Σουηδία, Αυστρία, Ιρλανδία, Σλοβενία και Πολωνία), θεωρούν ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες για το εν λόγω µέσο, καθώς η συνεταιριστική δοµή (οµάδες παραγωγών στην περίπτωση

της Πολωνίας) επιτρέπει, ήδη, την καλή οργάνωση του τοµέα. Στην περίπτωση της Τσεχίας, αλλά και σε άλλες χώρες, υπάρχουν ήδη σχετικά µεγάλες γεωργικές εκµεταλλεύσεις και υπάρχει σχετική απροθυµία συνεργασίας µεταξύ των γεωργών (η οποία σχετίζεται, επίσης, µε την προτίµηση που δείχνουν οι γεωργοί στην άµεση επαφή µε τους αγοραστές). Στις περιπτώσεις, όµως, που υπάρχουν ΟΠ, το µέγεθος φαίνεται να είναι καθοριστικής σηµασίας. Οι ΟΠ πρέπει να είναι αρκετά µεγάλες, για να διαθέτουν υπολογίσιµη διαπραγµατευτική δύναµη, αλλά όχι τόσο µεγάλες, ώστε να µην είναι λειτουργικές. Φαίνεται ότι είναι επιθυµητή η δηµιουργία, σε ένα πρώτο στάδιο, ΟΠ µε διαχειρίσιµο µέγεθος, οι οποίες στη συνέχεια θα εξελιχθούν σε µεγαλύτερες δοµές, όπως ΕΟΠ, και όχι σε υπερµεγέθεις ΟΠ µε 1.000 έως 2.000 µέλη και µηδαµινή λειτουργική ικανότητα.

6

Η τρέχουσα κατάσταση, όσον αφορά τα κριτήρια αναγνώρισης των ΟΠ σε κάθε κράτος-µέλος, καθώς και ο αριθµός των αναγνωρισµένων ΟΠ, παρατίθενται συνοπτικά στον σχετικό πίνακα Α. Υπάρχει ένα ενδιαφέρον συµπέρασµα από την ανάλυση των απαντήσεων, που δόθηκαν στα σχετικά ερωτηµατολόγια. Οι χώρες που δεν διαθέτουν οργανώσεις παραγωγών στον τοµέα του γάλακτος διαβλέπουν δυνατότητες από τη δηµιουργία τέτοιων οµάδων. Αντίθετα, η Γερµανία, η οποία διαθέτει την πλέον ανεπτυγµένη δοµή οργανώσεων παραγωγών στην ΕΕ, υποστηρίζει τη µετατροπή των υφιστάµενων οργανώσεων παραγωγών σε ευρύτερες δοµές (ΕΟΠ), αντί για τη δηµιουργία νέων, ενώ και στη Γαλλία οι παραγωγοί δείχνουν, επίσης, αυξανόµενο ενδιαφέρον για τις ενώσεις οργανώσεων παραγωγών. Αυτό σηµαίνει ότι τα συλλογικά σχήµατα των συνεταιρισµών πρέπει να γίνονται ολοένα και µεγαλύτερα, εάν θέλουν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισµό και στις συνθήκες της αγοράς. Οι 259 ΟΠ για το αγελαδινό γάλα διακινούν το 13% των συνολικών παραδόσεων γάλακτος στην ΕΕ για το 2015. Το χαµηλό αυτό ποσοστό δεν πρέπει να συγχέεται µε το συνολικό ποσοστό που διακινούν οι συνεταιρισµοί, το οποίο ανέρχεται στο 65% και διακρίνεται από το ποσοστό των ΟΠ. Τα κράτη-µέλη, θέλοντας να αυξήσουν τη συµµετοχή των κτηνοτρόφων σε ΟΠ, πρότειναν τα ακόλουθα µέτρα: • Αυξηµένη ενηµέρωση των κτηνοτρόφων για τα οφέλη και τις δυνατότητες των ΟΠ.

• Βελτίωση των δεξιοτήτων διοίκησης και διαπραγµάτευσης του προσωπικού των ΟΠ.

• Παροχή οικονοµικής στήριξης για δηµιουργία ΟΠ, όπως προβλέπεται µέσα από το Μέτρο 9 του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά και από τα συναφή µέτρα της συνεργασίας, της κατάρτισης/συµβουλευτικής και των επενδύσεων.

• Ιδιαίτερα σηµαντική είναι η παροχή προνοµίων στις ΟΠ σε βάρος των µεµονωµένων παραγωγών ως προς την πρόσβαση σε καθεστώτα ενισχύσεων, µε τη µορφή πριµοδοτήσεων, υψηλότερης προτεραιότητας κατά τον καθορισµό των κριτηρίων επιλεξιµότητας ή υψηλότερων ποσοστών συγχρηµατοδότησης.

Οι 259 ΟΠ για το αγελαδινό γάλα διακινούν το 13% των συνολικών παραδόσεων γάλακτος στην ΕΕ για το 2015.

Το άρθρο προέρχεται από δηµοσίευση στο περιοδικό «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» Τεύχος 11, Ιανουάριος-Μάρτιος 2017 https://ec.europa.eu/agriculture/sites/ agriculture/files/com-2016-724_el.pdf

(1)

Πίνακας Β Στόχος

Ποσοστό επίτευξης από ΟΠ

Καλύτερη τιµή

70%

Σταθερότερη τιµή

60%

Βελτίωση της θέσης των παραγωγών στην αλυσίδα

65%

Συλλογή γάλακτος για όλα τα µέλη της οργάνωσης παραγωγών

71%

Βελτίωση της πρόσβασης σε πληροφορίες της αγοράς γάλακτος

73%

Παροχή επιπλέον υπηρεσιών στα µέλη

80%

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

15

∆υναµικός κλάδος για ανάπτυξη η ελληνική µελισσοκοµία ∆ραστηριοποιούνται περίπου 24.600 µελισσοκόµοι, από τους οποίους το 30% είναι επαγγελµατίες

Η

Φρειδερίκη Γκουλιαδίτη, γεωπόνος, MSc, Κέντρο Μελισσοκοµίας Αττικής, Αγροτικός Συνεταιρισµός Ερυθρών

µελισσοκοµία είναι ένας σηµαντικός κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής για τη χώρα µας, όχι µόνο για την παραγωγή µελισσοκοµικών προϊόντων, αλλά κυρίως για την τεράστια προσφορά της µέλισσας στην επικονίαση των φυτών και, κατ’ επέκταση, στην ισορροπία του οικοσυστήµατος. Το ελληνικό µέλι ξεχωρίζει. Είναι εξαιρετικής ποιότητας, µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και γεύση που αναγνωρίζονται διεθνώς. Είναι από τα λίγα προϊόντα που, στη σύγχρονη εµπορική εποχή, συνδυάζουν την ποιότητα µε την παράδοση. Η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικές περιβαλλοντικές και κλιµατολογικές συνθήκες για την ανάπτυξη πολυάριθµων µελισσοκοµικών φυτών, που δηµιουργούν χαρακτηριστικές ελληνικές ποιότητες µελιού. Η χλωρίδα της Ελλάδας είναι από τις πλουσιότερες της Ευρώπης. Συντίθεται από 6.600 taxa (είδη και υποείδη). Ο αριθµός των ενδηµικών taxa ανέρχεται σε 1.274, µοναδικός πλούτος σε σχέση µε την έκταση της χώρας µας. Τα είδη µελιού που παράγονται στη χώρα µας είναι πολλά και το καθένα έχει τη δική του ξεχωριστή αξία. Το επάγγελµα του µελισσοκόµου είναι δυναµικό, παρέχοντας επαγγελµατική διέξοδο και στήριξη του οικογενειακού εισοδήµατος. Η µεγάλη αφοσίωση του Έλληνα µε-

λισσοκόµου σε ένα επάγγελµα ιδιαίτερα απαιτητικό, αλλά ταυτόχρονα συναρπαστικό, η µακρόχρονη παράδοση, η συνεχής ενηµέρωση και εκπαίδευση των µελισσοκόµων έχουν συµβάλει στην ανάπτυξη ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας. Έτσι, δικαίως οι µελισσοκόµοι µας θεωρούνται οι πλέον ενηµερωµένοι αγρότες. Η νοµαδική µελισσοκοµία, επίσης, αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι της δουλειάς του Έλληνα µελισσοκόµου. Μας προσφέρει ένα µοναδικό αποτέλεσµα, ποικιλία µοναδικών αρωµατικών και γευστικών χαρακτηριστικών. Με τον κλάδο της µελισσοκοµίας απασχολούνται 24.600 µελισσοκόµοι περίπου, από τους οποίους το 30% είναι επαγγελµατίες. Ο αριθµός των µελισσιών πλησιάζει τα 2 εκατοµµύρια και η παραγωγή µελιού περίπου τους 20.000- 22.000 τόνους ετησίως. Παρότι οι εξαγωγές µελιού έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, η διείσδυσή µας στις αγορές του εξωτερικού παραµένει χαµηλή. Είµαστε, ως χώρα, ο 32ος εξαγωγέας µελιού παγκοσµίως, µε µερίδιο της τάξεως του 0,34%. Η Ελλάδα µεταξύ των 28 κρατών-µελών της ΕΕ κατέχει: • την πρώτη θέση, όσον αφορά τη µελισσοκοµική πυκνότητα (11,5 µελίσσια ανά τετραγωνικό χιλιόµετρο),

• τη δεύτερη θέση µετά την Ισπανία σε αριθµό µελισσιών, • την έκτη θέση στην παραγωγή µελιού, • την πρώτη θέση στον αριθµό επαγγελµατιών µελισσοκόµων. Έχουµε προβλήµατα Ως σηµαντικότερα ιεραρχούνται: • το υψηλό κόστος παραγωγής, µε βασικό συντελεστή διαµόρφωσης τις δαπάνες µετακινήσεων, • ο έντονος ανταγωνισµός από φθηνές, αµφίβολης ποιότητας εισαγωγές µελιού τρίτων χωρών, καθώς η ιδιαίτερα χαµηλή τιµή του εισαγόµενου µελιού σε συνδυασµό µε το υψηλό κόστος παραγωγής του ελληνικού µελιού, αλλά και τα λιγότερο ανεπτυγµένα δίκτυα προώθησης, καθιστούν την ελληνική παραγωγή λιγότερο ανταγωνιστική, • ο χαµηλός βαθµός συνεργασιών και συλλογικών δράσεων, • η ανεπαρκής προώθηση του µελιού στη διεθνή αγορά, οφειλόµενη, κυρίως, στην έλλειψη συλλογικής επιχειρηµατικής δράσης, υποδοµών, σωστού µάρκετινγκ κ.ά., • η απώλεια µελισσοβοσκών από πυρκαγιές, εκχερσώσεις κ.ά. Υπάρχουν ευκαιρίες Η ΕΕ δεν παράγει αρκετό µέλι, ώστε να καλύπτει τις δικές της καταναλωτικές ανάγκες. Το 2015, το ποσοστό αυτάρκειας ήταν περίπου 60%. Ο κλάδος παρουσιάζει µεγάλα περιθώρια ανάπτυξης και στον εξαγωγικό κλάδο, χάρη στην άριστη ποιότητα των προϊόντων κυψέλης. Η ολοένα αυξανόµενη τάση των καταναλωτών προς την υγιεινή διατροφή δηµιουργεί, επίσης, ευοίωνες προοπτικές για τις παραγωγικές και εξαγωγικές δραστηριότητες του κλάδου. Η Ελλάδα µπορεί να εξελιχθεί σε ισχυρό παίκτη στην αγορά µελιού. Πέντε βήµατα για την ανάπτυξη: 1. Πρώτα η ποιότητα - Επώνυµο προϊόν Το συγκριτικό πλεονέκτηµα της χώρας µας για ανταγωνιστικότητα στην παρα-

6 Η ΕΕ δεν παράγει αρκετό µέλι, ώστε να καλύπτει τις δικές της καταναλωτικές ανάγκες. Το 2015, το ποσοστό αυτάρκειας ήταν περίπου 60%.

18 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

γωγή µελιού και στα προϊόντα κυψέλης είναι να διατηρήσει υψηλή ποιότητα και να βασίσει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου πάνω σε αυτό. Αυτό αφορά όλους τους εµπλεκόµενους, µικρούς και µεγάλους παραγωγούς, συνειδητοποιηµένους καταναλωτές και φορείς. Η ελληνική µελισσοκοµία πρέπει, επίσης, να στραφεί στην αξιοποίηση της πλούσιας γκάµας ιδιαίτερων τύπων µελιού που παράγει ο τόπος µας. Η παραγωγή τέτοιων µελιών πρέπει, εκτός από την τόνωση της εσωτερικής αγοράς, να στοχεύει και σε εξαγωγές. Θα πρέπει συντονισµένα να αναδεικνύουµε τα προϊόντα µελισσοκοµίας σε συνώνυµο της ποιότητας, της παράδοσης και αυθεντικότητας, ενσωµατώνοντας την υπεραξία της µοναδικής ποικιλότητας στη µελισσοκοµική χλωρίδα του τόπου µας, µε εξωστρέφεια και καινοτοµία.

2. Ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας Η ανάπτυξη της ελληνικής µελισσοκοµίας βασιζόµενης σε ορθές µελισσοκοµικές πρακτικές θα επιτευχθεί µε την εξέλιξή της σε επιχειρηµατική, υιοθετώντας κατ’ αναλογία ορθές επιχειρηµατικές πρακτικές: • Αξιοποιώ ευρεία γκάµα προϊόντων της µέλισσας.

• Μελετώ και κατανοώ την αγορά.

• Γνωρίζω τις προτιµήσεις των καταναλωτών.

• Είµαι σε θέση να κοστολογώ τα προϊόντα που παράγω, ελέγχοντας τους παράγοντες του κόστους.

• Προωθώ και αναδεικνύω τα προϊόντα µου. Η συµµετοχή σε επενδυτικά προγράµµατα (ΠΑΑ 2015-2020 κ.ά.) θα συµβάλει αποτελεσµατικά στη βελτίωση των εγκαταστάσεων τυποποίησης-συσκευα-

σίας. Επιπρόσθετα, οι πρωτότυπες-καινοτόµες συσκευασίες και η επέκταση σε µικρότερες µπορούν να συµβάλουν στην ενίσχυση της θέσης του προϊόντος στην αγορά.

3. ∆ιεύρυνση της γκάµας των µελισσοκοµικών προϊόντων Οι µελισσοκόµοι θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους και στα άλλα προϊόντα του µελισσιού, πρόπολη, βασιλικός πολτός, γύρη, κερί. Τα προϊόντα αυτά παρουσιάζουν µεγάλο ενδιαφέρον από οικονοµική και εµπορική άποψη και σηµειώνεται, τελευταία, σηµαντική άνοδος στη ζήτησή τους. Σήµερα, έχουν µικρή συµµετοχή στο εισόδηµα του µελισσοκόµου, µπορούν, όµως, να αποτελέσουν σηµαντική συµπληρωµατική πηγή εισοδήµατος.

4. Συλλογική οργάνωση για ισχυρή µελισσοκοµία Οι επιχειρήσεις του κλάδου είναι, ως επί το πλείστον, οικογενειακού χαρακτήρα, οργανωµένες παραδοσιακά. Χωρίς ενωµένη προσπάθεια είναι δύσκολο να γίνουµε ισχυροί παίκτες στην αγορά µελιού, να εξασφαλίσουµε, δηλαδή, τις ποσότητες, τις ποιότητες, την πιστοποίηση και τα κατάλληλα δίκτυα προώθησης. Στα οφέλη της συλλογικής οργάνωσης (συνεταιρισµοί, οµάδες παραγωγών) συµπεριλαµβάνονται η µείωση του κόστους παραγωγής και των επενδύσεων, η βελτίωση της τυποποίησης-συσκευασίας, η ενίσχυση της διαπραγµατευτικής δύναµης των παραγωγών, η διεύρυνση του αριθµού των αγοραστών και, φυσικά, ο επιµερισµός του επιχειρηµατικού κινδύνου. Πρέπει ο κλάδος να αξιοποιήσει τη δυνατότητα που δίνει το Μέτρο 9, για

τη Σύσταση Οµάδων και Οργανώσεων Παραγωγών του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης 2015-2020 και, µέσα από αυτές και τους συνεταιρισµούς, να αντιµετωπίσουµε από κοινού τις προκλήσεις της αγοράς.

5. Ισχυροποίηση του ρόλου των Κέντρων Μελισσοκοµίας Το ∆ίκτυο των Κέντρων Μελισσοκοµίας, το οποίο έχει εδραιωθεί και λειτουργεί από το 1998, αποτελεί καινοτόµο εργαλείο, τεχνικής και επιστηµονικής στήριξης, πληροφόρησης και διασύνδεσης, µοναδικό ως προς τη δοµή και τον τρόπο λειτουργίας του στο αγροτικό γίγνεσθαι. Οι επιστήµονες που τα στελεχώνουν έχουν εξειδικευτεί εµβαθύνοντας σε όλο το φάσµα των απαιτήσεων που έχει ο κλάδος. Προωθώντας την ορθή µελισσοκοµική πρακτική κατά την παραγωγή, αλλά και µετά τη συγκοµιδή των µελισσοκοµικών προϊόντων, εξασφαλίζουν τη βελτίωση της ποιότητας των ελληνικών µελισσοκοµικών προϊόντων. Είναι απαραίτητη η περαιτέρω αξιοποίηση του δικτύου των Κέντρων Μελισσοκοµίας ως λειτουργικού κοµµατιού της ελληνικής µελισσοκοµίας και ως εργαλείου για την περαιτέρω ανάπτυξή της. Η συµβολή τους σε όλες τις προαναφερόµενες δράσεις για την ανάπτυξη της µελισσοκοµίας είναι καθοριστική. Το όραµα για την ελληνική µελισσοκοµία είναι να αποκτήσει την κυρίαρχη θέση που της αξίζει στην παγκόσµια αγορά, το ελληνικό µέλι να αποτελεί πρεσβευτή της ποιότητας και µοναδικότητας των προϊόντων της ελληνικής φύσης. Θα το πετύχουµε µε σχεδιασµό, έµπνευση, οργάνωση, καθοδήγηση και συνεργασία.

Παρότι οι εξαγωγές µελιού έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, η διείσδυσή µας στις αγορές του εξωτερικού παραµένει χαµηλή. Είµαστε, ως χώρα, ο 32ος εξαγωγέας µελιού παγκοσµίως µε µερίδιο της τάξεως του 0,34%

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

19

6 Από 1/8/2016 ξεκίνησε το νέο τριετές εθνικό πρόγραµµα µελισσοκοµίας, αλλά επί της ουσίας δεν ξεκίνησε, γιατί το Τµήµα Μελισσοκοµίας του ΥΠΑΑΤ δεν ασχολείται προς την κατεύθυνση του να δώσει λύση στα προβλήµατα που το ίδιο δηµιούργησε, αλλά δηµιουργεί περισσότερα!

20 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

Η ελληνική µελισσοκοµία µοχλός για βιώσιµη ανάπτυξη Είναι καιρός η πολιτεία να ενσωµατώσει στην ελληνική νοµοθεσία τις διατάξεις του κανονισµού 852/2004, στο πνεύµα του κανονισµού, µε τις αντιλήψεις του σήµερα και όχι του χθες, που –δυστυχώς– επικρατούν

Η

Βασίλης Ντούρας, πρόεδρος Οµοσπονδίας Μελισσοκοµικών Συλλόγων Ελλάδας

ελληνική µελισσοκοµία είναι ένας αναπτυσσόµενος παραγωγικός κλάδος, ακόµα και σε συνθήκες κρίσης. Είµαστε µία από τις ελάχιστες χώρες της Ευρώπης που παρουσιάζει αυξητική τάση στον αριθµό των µελισσοκόµων, επαγγελµατιών και ερασιτεχνών, και στον αριθµό των µελισσιών. Η µελισσοκοµία είναι ένας µοχλός για βιώσιµη ανάπτυξη και, µε την ελάχιστη στήριξη από την πολιτεία, µπορεί να ξεπεράσει κάθε προσδοκία. Όµως, αυτή η στήριξη δεν έρχεται. Αν και η πολιτεία έχει ανακηρύξει το µέλι εθνικό προϊόν, αν και είµαστε η δεύτερη µελισσοκοµία της Ευρώπης, µε 25.000 µελισσοκόµους και κοντά στα 2.000.000 µελίσσια, αν και µπορούµε να παράγουµε ετησίως περί τους 30.000 τόνους µελιού και σηµαντικές ποσότητες γύρης, βασιλικού πολτού, πρόπολης κ.λπ., αυξάνοντας σταθερά τη συνεισφορά µας στο ΑΕΠ, αν και τα περισσότερα αιτήµατά µας έχουν νοµοθετικές λύσεις και δεν απαιτούν χρήµατα από το εθνικό ταµείο… παραµένουν αιτήµατα! Επιβάλλεται άµεσα να δοθεί λύση στο ζήτηµα των τοποθετήσεων µελισσοσµηνών και να πάψουν οι µελισσοκόµοι να είναι όµηροι του κάθε υπαλλήλου δασαρχείου ή δήµου, που ταυτίζει τους αγροτικούς και δασικούς δρόµους µε την έννοια «δηµόσιος δρόµος». Επιβάλλεται να υπάρξει σαφής οδηγία από την πολιτεία, η οποία θα µας διευκολύνει να παράγουµε. ∆εν καταπατούµε τα δάση! Τα προστατεύουµε, γιατί από αυτά ζούµε! Είναι καιρός η πολιτεία να ενσωµατώσει στην ελληνική νοµοθεσία τις διατάξεις του κανονισµού 852/2004, στο πνεύµα του κανονισµού, µε τις αντιλήψεις του σήµερα και όχι του χθες, που -δυστυχώς- επικρατούν. Σε όλη την ΕΕ, ο µελισσοκόµος έχει δικαίωµα να πουλάει τα προϊόντα του τοπικά, στις αγορές και τα καταστήµατα, χωρίς να υποχρεούται να περάσει από συσκευαστήριο. Στην Ελλάδα, επί 12 χρόνια, περιµένουµε µια υπουργική απόφαση που να ορίζει το εύρος του τοπικά, την ποσότητα του µελιού και τον τρόπο καταχώρισης των παραγωγών που θέλουν να κάνουν χρήση των διατάξεων του κανονισµού. Τονίζουµε ότι δεν ωφελείται µόνο ο παραγωγός, αλλά και ο καταναλωτής και η τοπική αγορά και οικονοµία. Έχουµε δώσει συγκεκριµένη πρόταση ως κλάδος οµόφωνα και από κοινού µε την Εθνική ∆ιεπαγγελµατική Μελιού και ζητάµε να την υιοθετήσει άµεσα ο υπουργός. Αυτές, αλλά και άλλες νοµοθετικές πράξεις, θα δώσουν αναπτυξιακή ώθηση στον κλάδο. Περιµένουµε, ακόµη, να ολοκληρωθεί η ένταξη της γύρης και του βασιλικού πολτού στον κώδικα τροφίµων και ποτών, µε τρόπο που να ξεχωρίζουν αυτά τα προϊόντα από τα εισαγόµενα, αναδεικνύοντας την αξία τους. Από την υπουργική απόφαση για την οικοτεχνία εξαιρεθήκαµε ως κλάδος, ενώ από τα προϊόντα της κυψέλης µπορεί να παραχθεί ένα πλήθος παραδοσιακών (π.χ. παστέλι, ρακόµελο, κεραλοιφή), αλλά και καινοτόµων προϊόντων, που ανήκουν µάλιστα στις υπερτροφές. Καθίσταται, αρχικά, βιώσιµη µια µικρή µελισσοκοµική επιχείρηση, που στη συνέχεια µπορεί να εξελιχθεί σε βιοτεχνία και να προοδεύσει ακόµη περισσότερο. Η µελισσοκοµία δεν επιδοτείται µέσω της ΚΑΠ,

αλλά µέσω ενός κανονισµού (1308/2013), βάσει του οποίου καταρτίζονται τα τριετή Εθνικά Προγράµµατα Μελισσοκοµίας. Από 1/8/2016 ξεκίνησε το νέο τριετές εθνικό πρόγραµµα µελισσοκοµίας, αλλά –επί της ουσίας– δεν ξεκίνησε, γιατί το Τµήµα Μελισσοκοµίας του ΥΠΑΑΤ δεν ασχολείται στην κατεύθυνση του να δώσει λύση στα προβλήµατα που το ίδιο δηµιούργησε, αλλά δηµιουργεί περισσότερα! Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός, Μάρκος Μπόλαρης, είχε επαναφέρει τα πράγµατα στην κανονικότητα, αλλά δεν πρόλαβε να τα υλοποιήσει πριν αντικατασταθεί και περιµένουµε, πλέον, από τον κ. Τσιρώνη, τον σηµερινό αναπληρωτή υπουργό, να κάνει αυτό που χρειάζεται, ώστε να µη χαθεί η µοναδική στήριξη των µελισσοκόµων και να µην εκτεθεί η χώρα στην ΕΕ. Είναι πολλά τα θέµατα που θα ήθελα να θίξω και δεν είναι µικρότερης σηµασίας από όσα ήδη ανέφερα. Θα κλείσω, όµως, εδώ µε ένα ζήτηµα που δεν αφορά µόνο τους µελισσοκόµους, αλλά όλον τον αγροκτηνοτροφικό κλάδο. Με το ισχύον φορολογικό και ασφαλιστικό σύστηµα απλά καταστρεφόµαστε. ∆εν έχουµε τα µέσα να παράξουµε, εάν την καλή χρονιά δώσουµε το περίσσευµα σε φόρους και δεν µείνει κάτι για τα έξοδα της κακής χρονιάς. Και περίσσεψαν οι κακές χρονιές, δυστυχώς, σαν τη φετινή! Συνοψίζοντας, ας κρατήσουµε το εξής: Είµαστε παραγωγικός κλάδος και θέλουµε όχι απλά να µείνουµε παραγωγικοί, αλλά να αυξήσουµε την παραγωγικότητα, την εξωστρέφεια, την καινοτοµία. Παράγουµε, παρά τις αντίξοες συνθήκες, οικονοµικές και κλιµατικές, παρά τα προβλήµατα µε τα φυτοφάρµακα και την ελλιπή νοµοθεσία. Πρέπει να τονίσω ότι η µελισσοκοµία είναι µια πραγµατικά αειφορική δραστηριότητα, που δεν αφαιρεί τίποτα από το φυσικό περιβάλλον, αλλά, αντιθέτως, µέσω της επικονίασης, προσφέρει πολλαπλάσια στην αγροτική παραγωγή, στη διατροφή και στην εθνική οικονοµία. Κάνουµε αγώνα για να ζήσουµε και φέρνουµε εισόδηµα από το πουθενά! Χρειαζόµαστε, όµως, κίνητρα και εργαλεία. Χρειαζόµαστε να µας ακούσει η πολιτεία και να µας δώσει τη στήριξη και την ώθηση που ζητάµε. Κερδισµένοι θα βγούµε όλοι. Άλλωστε, πρότυπό µας υπήρξε πάντα η συνύπαρξη, όπως την ενσαρκώνει η ίδια η µέλισσα, που δεν την εκτρέφουµε µόνο, αλλά την τιµούµε.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

21

Ελληνική κτηνοτροφία: Είναι το κόστος παραγωγής το ρέκβιεµ γι’ αυτήν;

Γ

Γιώργος ∆ιδάγγελος, αντιπροέδρος ΣΕΚ, γεωπόνος - γεωργοοικονοµολόγος

ια να απαντήσουµε στο ερώτηµα του τίτλου, θα πρέπει να εξετάσουµε τους παράγοντες που συντελούν στο αυξηµένο κόστος παραγωγής στην ελληνική κτηνοτροφία. ∆ύο είναι, κατά βάση, αυτοί: οι ζωοτροφές και η ενέργεια. Ο συνδυασµός γηρασµένου ανθρώπινου δυναµικού που ασχολείται µε τον κλάδο και κλιµατικής αλλαγής (οι τελευταίες καταστροφές που προκλήθηκαν από τις κακές καιρικές συνθήκες) επέτειναν τα υφιστάµενα προβλήµατα. Ο ΣΕΚ, µετά από ενδελεχή µελέτη των παραµέτρων του κόστους, κατέληξε στις παρακάτω προτάσεις για δράσεις, προκειµένου να µειωθεί το κόστος παραγωγής: 1. Για να πετύχουµε την ανταγωνιστικότητα του κλάδου, θα πρέπει να µειώσουµε τα κόστη στους δύο βασικούς συντελεστές διαµόρφωσης, δηλαδή στις ζωοτροφές και στην ενέργεια. Για να πετύχουµε όσο το δυνατόν µεγαλύτερη επάρκεια της χώρας σε ζωοτροφές, και ιδιαίτερα σε πρωτεϊνούχες, θα πρέπει να αξιοποιηθεί µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο η νέα πρόταση του ΥΠΑΑΤ για τις συνδεδεµένες ενισχύσεις, που θα ισχύσουν από το τρέχον έτος, να ενεργοποιηθούν επενδυτικά σχέδια, στα πρότυπα των «Μικρών Σχεδίων Βελτίωσης», προϋπολογισµού έως 100.000 ευρώ για κτηνοτρόφους που παράγουν οι ίδιοι ζωοτροφές, καθώς και άλλα διαθέσιµα µέτρα. Για τη µείωση του κόστους ενέργειας, είναι απαραίτητο να αξιοποιηθούν ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, όπως, για παράδειγµα, η παραγωγή ενέργειας µε εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες των στάβλων ή µε µικρές ανεµογεννήτριες, µε σκοπό την αυτοκατανάλωση.

2. Μείωση των υπέρµετρα αυξηµένων

22 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

φορολογικών συντελεστών και άλλων επιβαρύνσεων. Μείωση των ιδιαίτερα υψηλών φορολογικών επιβαρύνσεων, και ιδιαίτερα του ΦΠΑ, στα ζώντα ζώα και στις χονδροειδείς ζωοτροφές, από 24% στο 13%, µε προοπτική να πάει στο 8%. Απαλλαγή των παραγωγικών µας ακίνητων (στάβλοι, αποθήκες, χωράφια) από κάθε φόρο, συµπεριλαµβανοµένου και του ΕΝΦΙΑ, και ιδιαίτερα του συµπληρωµατικού φόρου. Μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήµατος αγροτών-κτηνοτρόφων. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύµατος.

3. ∆ηµιουργία τράπεζας γενετικού υλικού ντόπιων φυλών αγροτικών ζώων (αιγοπροβάτων αγελάδων κ.ά.) - Εθνικό σχέδιο γενετικής βελτίωσης και αξιοποίηση των φυλών των αγροτικών ζώων, ως βασικού εργαλείου αυτοτροφοδοτούµενης ανάπτυξης. Ο ΣΕΚ έχει καταθέσει τις προτάσεις του για τη στήριξη της Γενετικής Βελτίωσης, την αξιοποίηση των ζωικών γενετικών πόρων της χώρας και την ενίσχυση των Κέντρων Γενετικής Βελτίωσης, έτσι ώστε και να διατηρήσουµε και να βελτιώσουµε τις ελληνικές φυλές αγροτικών ζώων που έχουν αποµείνει και κινδυνεύουν µε εξαφάνιση. Έτσι, θα οδηγηθούµε και σε αύξηση της παραγωγικότητας, για να µπορούµε να καλύψουµε τις ανάγκες µας σε κρέας και γάλα, αλλά και για να έχουµε εξαγωγικό προσανατολισµό και, φυσικά, θα µειώσουµε το κόστος παραγωγής.

4. Καθετοποίηση της παραγωγής αύξηση της προστιθέµενης αξίας των προϊόντων. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, οι Κτηνοτρόφοι έχουν δηµιουργήσει και µικρές µεταποιητικές µονάδες, αξιοποιώντας την παραγωγή ή µέρος αυτής.

Αντίθετα, στην Ελλάδα η κτηνοτροφία δεν έχει ωφεληθεί καθόλου από την αναγνωρισιµότητα των κύριων προϊόντων της. Υφίσταται, δε, και σηµαντική ζηµιά από τις αθέµιτες ελληνοποιήσεις αλλοδαπών προϊόντων! Αυτό συµβαίνει, κυρίως, γιατί το κόστος, για να φτάσει ένα προϊόν στο ράφι, έχει πολλαπλασιαστεί και ο µόνος τρόπος να αντλήσει υπεραξία ο παραγωγός από τους «ενδιάµεσους» κρίκους της αλυσίδας είναι να συµµετέχει και ο ίδιος. Εποµένως, η καθετοποίηση και η επιχειρηµατικότητα είναι η απάντηση.

5. Ισχυρός ρόλος στους συνεταιρισµούς - ∆ηµιουργία οµάδων παραγωγών/ οργανώσεων παραγωγών µέσα από συνεταιρισµούς. Η αγροτική οικονοµία της χώρας µας στηρίζεται σε οικογενειακές εκµεταλλεύσεις, οι οποίες παράγουν προϊόντα σε µικρή κλίµακα, πλην όµως, µεγάλης προστιθέµενης αξίας και η βέλτιστη στρατηγική είναι να οργανωθούν σε συνεταιρισµούς και ΟΠ. Η βιωσιµότητα και η ανάπτυξη περνάει µέσα από τον συνεργατισµό. Για να κερδίσει ο παραγωγός την επιδιωκόµενη υπεραξία, θα πρέπει να δοθεί ισχυρός ρόλος στους συνεταιρισµούς και στις οργανώσεις παραγωγών, γιατί έτσι θα πετύχουµε µείωση του κόστους παραγωγής και αύξηση των επενδύσεων, ενίσχυση της διαπραγµατευτικής δύναµης των παραγωγών, διεύρυνση του αριθµού των αγοραστών κ.ά. Εάν τηρηθούν τα παραπάνω, µπορούµε να πούµε ότι η κτηνοτροφία θα αποτελέσει τη λοκοµοτίβα της εξόδου από την κρίση που διέρχεται η χώρα µας, γιατί τα προϊόντα µας είναι ασφαλή, ποιοτικά, µε άριστα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Οι Έλληνες κτηνοτρόφοι µπορούν!

Ανησυχητικές οι εξελίξεις στην εγχώρια ζωική παραγωγή

Α

ρνητική πορεία καταγράφει ο όγκος της εγχώριας ζωικής παραγωγής στο διάστηµα των τελευταίων ετών, ιδιαίτερα έντονη στο ζωικό κεφάλαιο και σε ορισµένα σηµαντικά προϊόντα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του πίνακα που ακολουθεί, στο διάστηµα της πενταετίας 2011-2015, το µέγεθος του ζωικού κεφαλαίου παρουσιάζει, στο σύνολό του, πτώση της τάξεως του 16%, περίπου. Μεταξύ των επιµέρους ειδών, ιδιαίτερα έντονη µείωση σηµειώνεται στις όρνιθες (-23,7%), εξέλιξη που, κυρίως, συνδέεται µε τη συρρίκνωση της συστηµατικής ορνιθοτροφίας για την παραγωγή αβγών. Ακολουθεί η µεγάλη κάµψη στο ζωικό κεφάλαιο της χοιροτροφίας (-21,7%) και η σηµαντική πτώση στα βοοειδή (-14,5%), ενώ αρνητικοί ρυθµοί καταγράφονται και στο ζωικό κεφάλαιο των αιγοπροβάτων. Οι αθρόες εισαγωγές φθηνών προϊόντων και η αδυναµία των παραγωγών να αντιµετωπίσουν το συνεχώς αυξανόµενο κόστος εκτροφής επέδρασαν

Γιάννης Τσιφόρος

και επιδρούν αρνητικά στην παραγωγή βόειου και χοίρειου κρέατος, µε µεγάλη πτώση και στις δύο κατηγορίες (28,8% και 21,7% αντίστοιχα). Στο αίγειο κρέας, η πτώση της παραγωγής στην αναφερόµενη πενταετία αγγίζει εξαιρετικά υψηλό ποσοστό (-39%), ενώ µεγάλη µείωση παρουσιάζει και η παραγωγή πρόβειου κρέατος (-22,5%). Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η πτηνοτροφία, µε την παραγωγή κρέατος πουλερικών να σηµειώνει συνεχή και σταθερή άνοδο στο διάστηµα των τελευταίων ετών. Στο αγελαδινό γάλα η παραγωγή κινήθηκε το 2015 στο επίπεδο των 602.630 τόνων, µειωµένη κατά 5,8% σε σχέση µε εκείνη του 2011. Η κατάσταση, ωστόσο, επιδεινώθηκε το 2016, µε νέα σηµαντική πτώση της παραγωγής (549.300 τόνοι), τόσο εξαιτίας της αύξησης του κόστους εκτροφής όσο και της µείωσης των τιµών παραγωγού στο αγελαδινό γάλα κατά 8% στη διετία 2016-2015. Το αποτέλεσµα ήταν η απώλεια στην παραγωγή του προϊόντος στο διάστηµα 2011-2016 να υπερβαίνει το επίπεδο των 140.000 τόνων.

Μικρή άνοδο εµφανίζει η παραγωγή στο αιγοπρόβειο γάλα (από 652 χιλ. τόνους το 2011 σε 678.000 τόνους το 2015), αλλά η νέα σηµαντική µείωση της παραγωγής κατά το 2016 (-7,4% σε 628 χιλ. τόνους) δηµιουργεί και για το προϊόν αυτό αρνητική εικόνα. Στην πενταετία 2011-2015, η ακαθάριστη αξία της ζωικής παραγωγής, σε τρέχουσες τιµές παραγωγού, σηµειώνει µεγάλη πτώση στα ζώα παραγωγής της χοιροτροφίας (-30%), της αιγοπροβατοτροφίας (-19%) και της αγελαδοτροφίας (-11%). Εξαίρεση, και πάλι, αποτελεί η πτηνοτροφία, όπου καταγράφεται σηµαντική άνοδος (58%). Στο αγελαδινό και το αιγοπρόβειο γάλα η αξία, αθροιστικά, σηµειώνει ανοδική τάση. Η τάση αυτή, ωστόσο, αναµένεται να µετατραπεί σε αρνητική το 2016, σύµφωνα και µε όσα αναφέρθηκαν προηγούµενα. Ως δυσµενής, επίσης, εξέλιξη χαρακτηρίζεται η µεταβολή που αναφέρεται στο κόστος των ζωοτροφών, το οποίο παρουσιάζει αύξηση (2%) στο διάστηµα της αναφερόµενης πενταετίας, παρά τη σηµαντική πτώση της αξίας της ζωικής

Εξέλιξη όγκου εγχώριας ζωικής παραγωγής ο ρο 2006-2010

2011

2012

2013

2014

680

681

685

653

659

582

(-14,5)

-Χοίροι

1.058

1.120

1.044

1.031

1.046

877

(-21,7)

-Πρόβατα

9.121

9.781

9.213

9.356

9.072

8.852

(-) 9,5

-Αίγες

4.581

4.296

4.293

4.387

4.254

4.017

(-) 6,5

1.2271

1.1699

1.1739

1.0350

9.552

8.931

(-) 23,7

457

456

452

425

415

3

-Βόειο

58

59

56

50

46

42

(-) 28,8

-Χοίρειο

119

115

115

109

96

90

(-) 21,7

-Πρόβειο

73

71

69

61

58

55

(-) 22,5

ε

αο

ε

αο

ρο

α ε

3

-Βοοειδή

- ρνι ες ρ α

α

ο

2015

ε αβο 2015/2011 (%)

3

-Αίγειο

39

36

30

25

24

22

(-) 38,9

-Πουλερικών

168

175

182

180

191

190

(+) 8,6

α

αρα

ε

ο

3

-Αγελαδινό

690

639

637

607

615

602

(-) 5,8

-Πρόβειο

512

519

496

520

540

548

(+) 5,6

-Αίγειο Αβγά κατανάλω ης εκατ τ

167

133

114

123

129

130

(-) 2,3

2.004

1.985

1.984

1.679

1.521

1.520

(-) 23,4

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Eurostat και στοιχείων ΥΠΑΑΤ (για όρνιθες, αιγοπρόβειο γάλα και αβγά κατανάλωσης).

24 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

Εξέλιξη αξίας εγχώριας ζωικής παραγωγής (εκατ. ευρώ, τρέχουσες τιµές παραγωγού) ία

αρα

α αρα

ο ρο 2006-2010

2011

2012

2013

2014

2015

ε αβο 2015/2011 (%)

1.452

1.513

1.475

1.464

1.406

1.312

(-) 13,3

-Βοοειδή

232

233

240

267

249

207

(-) 11,1

-Χοίροι

256

332

270

271

251

232

(-) 30,1

-Αιγοπρόβατα

793

784

743

690

673

632

(-) 19,4

-Πουλερικά

131

127

179

197

196

201

58,3

-Άλλα ζώα

40

37

43

39

37

40

8,1

1.307

1.252

1.241

1.274

1.308

1.341

7,1

-Γάλα

1.085

1.014

1.028

1.050

1.093

1.123

10,7

-Αβγά

113

94

84

90

82

83

(-) 11,7

-Άλλα

109

144

129

134

133

135

(-) 6,3

2.759

2.765

2.716

2.738

2.714

2.653

(-) 4,0

ρο

α

Συνολική αξία ο ε ρο ε α -Ζωοτροφές -Κτηνιατρικές δαπάνες

ο ρο 2006-2010

2011

2012

2013

2014

2015

ε αβο 2015/2011 (%)

1.742

1.836

1.699

1.980

1.944

1871

1,9

81

76

77

74

74

73

(-) 3,9 1,7

υ ο

ο

1.823

1.912

1.776

2.054

2.018

1.944

υ

ου α ία

66,0

69,1

65,4

75,0

74,4

73,3

εο ε ρο

Πηγή: Eurostat, Οικονοµικοί Λογαριασµοί Γεωργίας. Επικαιροποίηση: 15.12.2016.

παραγωγής κατά 4%, στο ίδιο διάστηµα. Επισηµαίνεται, εξάλλου, η ιδιαίτερα σηµαντική αναλογία της δαπάνης των ζωοτροφών στην αξία της ζωικής παραγωγής, η οποία, στο διάστηµα της

πενταετίας 2011-2015, κατά µέσο όρο, αντιπροσωπεύει ποσοστό της τάξεως του 70% και πλέον, µέγεθος σηµαντικά υψηλότερο του ευρωπαϊκού µέσου όρου (κατά µέσο όρο 57% στην ΕΕ-28).

Ως δυσµενής εξέλιξη χαρακτηρίζεται η µεταβολή που αναφέρεται στο κόστος των ζωοτροφών, το οποίο παρουσιάζει αύξηση (2%) στο διάστηµα της πενταετίας 2011-2015, παρά τη σηµαντική πτώση της αξίας της ζωικής παραγωγής κατά 4%, στο ίδιο διάστηµα Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

25

Για να ανακάµψει η γαλακτοπαραγωγός αγελαδοτροφία απαιτείται σχεδιασµός και σωστή µεταφορά της γνώσης Η πολιτεία να πάρει µέτρα και, όπου χρειαστεί να διορθώσει τραγικά της λάθη (νέος κώδικας τροφίµων και ποτών - ελληνικό γιαούρτι), να το κάνει άµεσα. Εµείς, ως παραγωγοί, από την πλευρά µας, σε µια τέτοια προσπάθεια είµαστε έτοιµοι να συνδράµουµε µε όλες µας τις δυνάµεις.

Η Αθανάσιος Βασιλέκας, πρόεδρος Ένωσης Φυλής Χολστάιν Ελλάδας

γαλακτοπαραγωγός αγελαδοτροφία στη χώρα µας βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε διαρκή φθίνουσα πορεία, όπως, άλλωστε, και πολλοί άλλοι παραγωγικοί τοµείς. Βέβαια, το βασικό ερώτηµα δεν είναι τόσο σε τι φάση βρισκόµαστε τώρα, όσο τι επιδιώξεις έχουµε και τι θέλουµε να κάνουµε ως χώρα. Εάν επιθυµούµε επανεκκίνηση γενικά της κτηνοτροφίας µας (όλοι γνωρίζουµε ότι το κόστος των εισαγωγών σε προϊόντα κρέατος και γαλακτοκοµικά ανταγωνίζεται τις εισαγωγές σε πετρέλαιο), θα πρέπει να καθίσουµε όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς (πολιτεία, παραγωγοί, µεταποιητές, markets, καταναλωτές) και να συζητήσουµε σοβαρά και µε ειλικρίνεια, µε στόχο την εξεύρεση λύσεων που θα αναστρέψουν τη φθίνουσα πορεία. Είναι µια πρόταση της Ένωσης εδώ και πολλά χρόνια προς τους εκάστοτε υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης, η οποία γίνεται δεκτή µε επαίνους, αλλά ποτέ δεν γίνεται προσπάθεια υλοποίησής της. Για να ανακάµψει η κτηνοτροφία δεν απαιτείται τεράστιος χρόνος. Απαιτεί-

26 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

ται σχεδιασµός, σωστή µεταφορά της γνώσης από πάνω προς τα κάτω, ύπαρξη διαχειριστικών κανόνων, σωστή παρακολούθηση της τήρησής τους και προστασία του σωστού εγχώριου παραγόµενου προϊόντος από τα κάθε λογής εισαγόµενα προϊόντα, πολλά εκ των οποίων είναι και αµφίβολης ποιότητας. ∆υστυχώς, µέχρι σήµερα, οι εκάστοτε κυβερνήσεις, αντί να λάβουν ουσιαστικά µέτρα προστασίας και ανάπτυξης της ελληνικής κτηνοτροφίας και φυσικά της γαλακτοπαραγωγού αγελαδοτροφίας, την οποία εκπροσωπούµε, είτε λόγω µνηµονίων, είτε λόγω κακής αντίληψης, λαµβάνουν µέτρα (φορολογικά, ασφαλιστικά, ένταξη εργαζοµένων σε κτηνοτροφικές µονάδες στο ΙΚΑ, ΦΠΑ στα εγχώρια προϊόντα κ.ά.), τα οποία, ουσιαστικά, στοχεύουν στον αφανισµό κάθε παραγωγικής δραστηριότητας στον συγκεκριµένο τοµέα στη χώρα µας. Με ενδιαφέρον διαβάσαµε τη συνέντευξη του αναπληρωτή ΥΠΑΑΤ κ. Τσιρώνη, στην οποία εκφράζονται ενδιαφέρουσες και ελπιδοφόρες απόψεις σχετικά µε τον κλάδο και, παράλληλα, επικαλείται το

µνηµόνιο για πολλά από τα δεινά. Εµείς, µην αντέχοντας άλλο το βάρος όλων αυτών των αποφάσεων και των εφαρµοστικών νόµων, εγκαλούµε και αυτούς που το ψήφισαν και το εφαρµόζουν και απευθύνουµε έκκληση για µια συνδιάσκεψη, στην οποία όλοι µαζί θα ψάξουµε να βρούµε εκείνους τους δρόµους που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη του κτηνοτροφικού κλάδου και της γαλακτοπαραγωγού αγελαδοτροφίας κατά συνέπεια, που θα έχει ως αποτέλεσµα: Α) τεράστια εξοικονόµηση συναλλάγµατος για τη χώρα µας, Β) κατά το δυνατόν µεγαλύτερη διατροφική επάρκεια σε κτηνοτροφικά προϊόντα, Γ) αύξηση θέσεων εργασίας και, φυσικά, µεγαλύτερη απόδοση φόρων και ΦΠΑ για το κράτος, ∆) εφοδιασµό της αγοράς και του Έλληνα καταναλωτή µε υψηλής ποιότητας κτηνοτροφικά προϊόντα, Ε) αύξηση των εξαγωγών µας µε παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα, π.χ. (ελληνικό γιαούρτι). Για όλα αυτά, βέβαια, θα πρέπει να δουλέψουµε όλοι σκληρά. Η πολιτεία να πάρει µέτρα και, όπου χρειαστεί να διορθώσει τραγικά της λάθη (νέος κώδικας τροφίµων και ποτών - ελληνικό γιαούρτι), να το κάνει άµεσα. Εµείς, ως παραγωγοί, από την πλευρά µας, σε µια τέτοια προσπάθεια είµαστε έτοιµοι να συνδράµουµε µε όλες µας τις δυνάµεις.

Ψηφιακές Υπηρεσίες Κτηνοτροφικών Μονάδων

Μ

ε ταχείς ρυθμούς εισέρχονται οι νέοι αγρότες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε μια νέα εποχή, την εποχή των ψηφιακών υπηρεσιών. Υπηρεσίες ενημέρωσης, δικτύωσης, πιστοποίησης και εκπαίδευσης αποκτούν πλέον ψηφιακό υπόβαθρο και παρέχονται στον αγρότη όπου και αν βρίσκεται, όση και αν είναι η απόστασή του από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Στόχος όλων αυτών των υπηρεσιών είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και η ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης. Παράλληλα, όμως, δεν λείπουν και τα προβλήματα, όπως η απουσία ενημέρωσης, εκπαίδευσης και σύνδεσης στο διαδίκτυο, καθώς και το μέχρι τώρα υψηλό κόστος των νέων ψηφιακών εργαλείων. Τα προβλήματα αυτά συχνά αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για τον παραγωγό που θέλει να ενταχθεί στη νέα ψηφιακή εποχή και να προσαρμοστεί βάσει των ευρωπαϊκών προτύπων. Η κτηνοτροφική εκμετάλλευση οφείλει να εκσυγχρονιστεί μέσα από ολοκληρωμένες υπηρεσίες, ώστε να είναι παραγωγική, βιώσιμη, κερδοφόρα και πάνω από όλα ανταγωνιστική. Η ύπαρξη και, ταυτόχρονα, η χρήση τέτοιων εργαλείων και ψηφιακών υπηρεσιών δύναται να αποτελέσει επένδυση για τον παραγωγό και την κτηνοτροφική του εκμετάλλευση. Η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡEΙΝ, πρωτοπόρος στην παροχή ψηφιακών υπηρεσιών και εργαλείων στην ευρύτερη αγροτική κοινότητα, δημιούργησε μια νέα υπηρεσία, το GAIA Livestock. Το GAIA Livestock,

ή αλλιώς «Διαχείριση Κτηνοτροφικής Μονάδας» αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα συλλογής, επεξεργασίας και διαχείρισης δεδομένων της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης. Απευθύνεται σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις όλων των ειδών και όλων των παραγωγικών κατευθύνσεων. Η υπηρεσία GAIA Livestock αφορά τη διαχείριση οργανωμένων κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, κτηνοτροφικών πάρκων, κα-

θώς και τη μαζική διαχείριση πολλών μικρών κτηνοτροφικών μονάδων εντατικής και εκτατικής εκτροφής. Βασική επιδίωξη της εφαρμογής είναι να αποτελέσει αναπόσπαστο εργαλείο στα χέρια των κτηνοτρόφων και των συμβούλων τους στη καθημερινή διαδικασία λήψης διαχειριστικών αποφάσεων, με σκοπό τη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της εκμετάλλευσής τους.

Τι προσφέρει η υπηρεσία GAIA Livestock

Η ψηφιακή υπηρεσία επιτρέπει τον καθημερινό έλεγχο της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης σε επίπεδα διαχείρισης διατροφής, ζωικού κεφαλαίου, αποθήκης, αναπαραγωγής και υγείας των

ζώων. Η συλλογή των παραπάνω δεδομένων που επιτυγχάνεται με τη χρήση της εφαρμογής GAIA Livestock δίνει τη δυνατότητα λήψης διαχειριστικών αποφάσεων και κατάλληλων παρεμβάσεων που θα οδηγήσουν στην αύξηση της παραγωγικότητας, τη μείωση του κόστους παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας, της ασφάλειας και της ιχνηλάτισης των παραγόμενων προϊόντων και, εντέλει, στη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της εκμετάλλευσης. Συγκριτικά πλεονεκτήματα της εφαρμογής αποτελούν τα χαρακτηριστικά όπως είναι η αποτε-

λεσματικότητα, η ταχύτητα, το καινοτόμο ηλεκτρονικό περιβάλλον και, κυρίως, η δυνατότητα παραμετροποίησης με βάση τα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις κάθε μονάδας. Η υπηρεσία GAIA Livestock εφαρμόζεται ήδη πιλοτικά σε εκμεταλλεύσεις βοοειδών και αιγοπροβάτων σε περιοχές της Ελλάδας, όπως η Ηγουμενίτσα, τα Ιωάννινα και η Μυτιλήνη. Ο τομέας της ζωικής παραγωγής αποτελεί βασικό πυλώνα της εθνικής οικονομίας, προσφέροντας στο ευρύτερο σύνολο τρόφιμα υψηλής θρεπτικής και βιολογικής αξίας. Η κτηνοτροφία

στην Ελλάδα θα πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμοστεί άμεσα στις νέες συνθήκες, απαιτήσεις και πρακτικές, όπως αυτές ορίζονται από τις διεθνείς αγορές. Η εφαρμογή GAIA Livestock εγγυάται την αξιοποίηση στο έπακρο των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης ελαχιστοποιώντας τις ανάγκες για εισαγωγή προϊόντων ζωικής παραγωγής σε εθνικό επίπεδο.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

27

BIOGRECO, µια υπερσύγχρονη µονάδα παραγωγής βιολογικών ζωοτροφών Με δυναµικότητα 10.000 τόνων ανά έτος, το εργοστάσιο ζωοτροφών τροφοδοτεί κτηνοτροφικές και πτηνοτροφικές µονάδες βιολογικής παραγωγής σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο

Ε

χουν περάσει 16 χρόνια από τότε που τρεις δυναµικοί άντρες, ο Σταύρος Αργυρόπουλος και ο Μπάµπης Λύρας, γεωπόνοι ζωοτέχνες, και ο Μελέτης Γιαννάκος, αγρότης, επέλεξαν ως τόπο διαµονής τους τη Λακωνία. Το αρχικό τους όραµα ήταν να επενδύσουν τις γνώσεις τους στη βιολογική πτηνοτροφία, τοποθετώντας στα ράφια των σούπερ µάρκετ το κοτόπουλο, όπως αυτό το θυµόµαστε από παλιά. Συνδυάζοντας την επιστηµονική γνώση και την τεχνογνωσία µε την αγροτική εµπειρία, παρουσίασαν µε µεγάλη επιτυχία στην ελληνική αγορά το πρώτο νωπό πιστοποιηµένο βιολογικό κοτόπουλο. Κάπως έτσι, ξεκινάει η ιστορία της BIOGRECO στον κλάδο της βιολογικής παραγωγής (bio-βιολογικό, Gr-ελληνικό και eco-οικολογικό).

Το υπερσύγχρονo εργοστάσιο ζωοτροφών BIOGRECO Σήµερα, η BIOGRECO, εκτός από τις τέσσερις οικογενειακές πτηνοτροφικές µονάδες, διαθέτει υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις σφαγής και τυποποίησης, ιδιόκτητο δίκτυο διανοµής και αυτοµατοποιηµένο εργοστάσιο βιολογικών ζωοτροφών. Η BIOGRECO αγοράζει, από όλη την Ελλάδα, πιστοποιηµένες βιολογικές πρώτες ύλες ζωοτροφών, δηµητριακά, κτηνοτροφικά κουκιά, κριθάρι, καλαµπόκι, τριφύλλι κ.ά. Πρόκειται για µία από τις ελάχιστες, στην Ελλάδα, µονάδες επεξεργασίας αποκλειστικά βιολογικών ζωοτροφών. Για τους ανθρώπους της εταιρείας η αυστηρή επιλογή των πρώτων υλών και η συνεχής επιστηµονική παρακολούθηση από γεωπόνους-ζωοτέχνες, που εξασφαλίζουν τη µέγιστη

28 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

παραγωγικότητα και την υγεία των ζώων και πτηνών, είναι πρωταρχικής σηµασίας. Με δυναµικότητα 10.000 τόνων ανά έτος,

το εργοστάσιο ζωοτροφών καλύπτει τις ανάγκες της BIOGRECO, ενώ, παράλληλα, τροφοδοτεί κτηνοτροφικές και πτηνοτροφικές µονάδες βιολογικής παραγωγής σε όλη

την Ελλάδα, µε υψηλής ποιότητας µείγµατα ζωοτροφών. Στο εργοστάσιο, εφαρµόζεται ένα πλήρως αυτοµατοποιηµένο σύστηµα παραγωγής βιολογικών µειγµάτων για αιγοπρόβατα, βοοειδή, κοτόπουλα κρεοπαραγωγής, κότες ωοπαραγωγής, χοιρινά, κουνέλια, σαλιγκάρια κ.τ.λ. Στο εργοστάσιο εφαρµόζεται το σύστηµα ISO 22000, ενώ πραγµατοποιούνται συνεχείς χηµικές αναλύσεις και παρακολουθείται η ιχνηλασιµότητα µε ηλεκτρονικό τρόπο. Η BIOGRECO αγοράζει, από όλη την Ελλάδα, πιστοποιηµένες βιολογικές πρώτες ύλες ζωοτροφών (δηµητριακά, κτην. κουκιά κ.ά.) πληρώνωντας τοις µετρητοίς. Εάν είστε παραγωγός, παρακαλούµε επικοινωνήστε στο 2731035667.

Ένας έξυπνος µετασχηµατισµός του παραγωγικού συστήµατος στην αγροδιατροφή Σε όλη την τροφική αλυσίδα αξίας, εµπλέκονται στη χώρα µας περισσότερες από 1 εκατοµµύριο εκµεταλλεύσεις/επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περίπου 2,1 εκατ. άτοµα και δηµιουργούν συνολικά προστιθέµενη αξία, ύψους 25,27 δισ. ευρώ για το 2015 (EUROSTAT και ΣΕΒΤ)

Η

Ελλάδα διέρχεται µια εποχή κρίσιµων αλλαγών, που θα καθορίσουν το µέλλον της για τις επόµενες δεκαετίες, σε περίπλοκο διεθνές και παγκοσµιοποιηµένο οικονοµικό περιβάλλον. Η ελληνική κοινωνία, µέσω της σφοδρότατης οικονοµικής κρίσης, αρχίζει να αντιλαµβάνεται ότι δίχως σύγχρονη παραγωγική βάση δεν είναι δυνατόν να διατηρήσει το προ της κρίσης βιοτικό επίπεδο και να δηµιουργήσει προοπτικές οικονοµικής ανάκαµψης. Ειδικότερα στον αγροδιατροφικό τοµέα, τα πράγµατα είναι εξαιρετικά κρίσιµα και σηµαντικά, διότι η αλυσίδα αξίας του εµφανίζει έντονα κοινωνικά χαρακτηριστικά, αγγίζοντας σηµαντικό ποσοστό του πληθυσµού ιδιαίτερα στην περιφέρεια. Σε όλη την τροφική αλυσίδα αξίας, εµπλέκονται στη χώρα µας περισσότερες από 1 εκατ. εκµεταλλεύσεις/ επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περίπου 2,1 εκατ. άτοµα και δηµιουργούν συνολικά προστιθέµενη αξία, ύψους 25,27 δισ. ευρώ για το 2015 (EUROSTAT και ΣΕΒΤ). Η πλειονότητα των εκµεταλλεύσεων/ επιχειρήσεων είναι αγροτικής εκµετάλλευσης (83,1%), µε ίδια σχεδόν αναλογία και στην ΕΕ-27, ενώ ανάλογα είναι τα µεγέθη και σε επίπεδο απασχόλησης. Τα συµπεράσµατα, από τα διαγράµµατα που παρατίθενται, δείχνουν χαµηλής προστιθέµενης αξίας παραγόµενα προϊόντα από την πρωτογενή αγροτική παραγωγή, αρνητικό ισοζύγιο εισαγωγών - εξαγωγών, συλλογικές οργανώσεις παραγωγών πλην εξαιρέσεων µε έλλειµµα επιχειρηµατικότητας και επαγγελµατισµού, µεγάλο έλλειµµα κουλτούρας συνεργατικότητας και αδυναµία συγκέντρωσης ικανών ποσοτήτων µε ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά στις εξαγωγές. Επιπροσθέτως, η κρίση δίδει τη χαριστική βολή µε τα προβλήµατα ρευστότητας, φορολογίας και αύξησης των πρώτων υλών και των εφοδίων για την παραγωγή των προϊόντων της πρωτογενούς παραγωγής και των µεταποιηµένων τροφίµων στους παραγωγούς και µεταποιητές. Η επένδυση στο «τρίγωνο της γνώσης» εκπαίδευση, έρευνα και καινοτοµία –το οποίο εκφράζει τη στενή σχέση µεταξύ των τριών βασικών στοιχείων της αναπτυξιακής στρατηγικής στη σύγχρονη εποχή– αποτελεί πρόκληση για τη χώρα

30 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

µας, ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα και να ανατραπεί το αρνητικό οικονοµικό κλίµα. Η συµβολή της έρευνας στην οικονοµική ανάπτυξη είναι καταλυτική, όπως τεκµηριώνεται από µελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EE), οι οποίες τονίζουν ότι επένδυση στην Ε&Τ σε ποσοστό 3% σε ευρωπαϊκό µέσο όρο (Μ.Ο.) έως το 2020 θα µπορούσε να δηµιουργήσει 3,7 εκατ. θέσεις εργασίας έως το 2025. Σύµφωνα µε αποτελέσµατα µελέτης του ΙΟΒΕ, που διερεύνησε τη σχέση δαπανών έρευνας και τεχνολογίας (Ε&Τ) µε τον ρυθµό οικονοµικής ανάπτυξης κατά την περίοδο 2001-2009 «για κάθε 1% στον ρυθµό µεταβολής των δαπανών Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης των επιχειρήσεων –περίπου 4 εκατ. ευρώ– των δύο προηγούµενων ετών, το ΑΕΠ µεταβάλλεται κατά 0,07%, περίπου 140 εκατ. ευρώ», γεγονός που αποδεικνύει την πολύ µεγάλη σηµασία των δαπανών E&T των επιχειρήσεων στην οικονοµία. Τα παραπάνω σηµαίνουν ότι θα πρέπει να εκπονηθεί ένα όραµα για το αγροδιατροφικό σύµπλεγµα της χώρας, που να στηρίζεται στην παρούσα κατάσταση να µετασχηµατίζεται έξυπνα, αξιοποιώντας τη γνώση και την καινοτοµία, να συγχρονίζεται µε τις παγκόσµιες τάσεις των αγορών και να εντάσσεται σε ένα πλαίσιο βιωσιµότητας. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να καθορίζονται προτεραιότητες, αφού µελετηθούν τα δεδοµένα σοβαρά και σε βάθος να καθοριστούν εθνικά προϊόντα ή προϊόντα πρωταθλητές, στα οποία θα εκπονηθούν µακροχρόνιες στρατηγικές, όπως ελιά, λάδι, άµπελος, οίνος, υδατοκαλλιέργειες, κηπευτικά, δενδρώδεις καλλιέργειες, κτηνοτροφία, βιοµηχανία τροφίµων-ποτών κ.ά. Τι µπορεί να προσφέρει η έρευνα στη χώρα σήµερα - Καινοτοµίες στην αλυσίδα αξίας: Οι καινοτοµίες στα τρόφιµα µπορούν να οµαδοποιηθούν µε βάση την καινοτοµική δραστηριότητα στους επιµέρους τοµείς της αλυσίδας αξίας, είτε αυτή είναι το αποτέλεσµα έρευνας και τεχνολογίας, είτε η δηµιουργική ανασύνθεση διαδικασιών και προϊόντων. Σε πρώτο στάδιο, στην πρωτογενή φυτική/ζωική παραγωγή, ένα σηµαντικό µέρος της καινοτοµίας προέρχεται από τις καινοτοµίες στο γενετικό υλικό, αξιοποιώντας τους

20,2% 13,5%

31,7%

9,3% 8,9% 7,2% 21%

εγχώριους πόρους, που είναι απολύτως εγκλιµατισµένοι στις κλιµατολογικές της συνθήκες, όπου µέσω της βιοτεχνολογίας µπορούµε να παράγουµε νέους κλώνους/ποικιλίες µε επιλεγµένα χαρακτηριστικά. Στην καλλιέργεια/εκτροφή µε τη διάχυση υιοθέτηση νέων καλλιεργητικών πρακτικών, που µειώνουν εισροές και καθιστούν τις καλλιέργειες/εκτροφές βιώσιµες, ενώ συναντάµε και καινοτοµίες σε σχέση µε τα µηχανήµατα, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, την παραγωγή ενεργειακών τροφίµων, όπως βιοκαύσιµα, τον τρόπο καλλιέργειας, τα φυτοφάρµακα και τα λιπάσµατα. Η καινοτοµία, στο στάδιο αυτό της παραγωγής, µπορεί να έχει ακόµη και τη µορφή της «πίσω στο µέλλον/back to the future», µε σύγχρονο, όµως, τρόπο, που βρίσκει απήχηση στους καταναλωτές, όπως είναι η οργανική καλλιέργεια, η βιοκαλλιέργεια ή προϊόντα που περνούν σε βιοµηχανική κλίµακα και έχουν τη βάση τους σε παραδοσιακά προϊόντα. Στο τρίτο βήµα της παραγωγικής διαδικασίας, στη µεταποιητική βιοµηχανία, µπορεί κανείς να βρει πολλών ειδών καινοτοµίες, τόσο σε επίπεδο παραγωγής νέων προϊόντων, έρευνας και τεχνολογίας, όπως έχουν ήδη αναφερθεί, όσο και σε επίπεδο καινοτόµων παραγωγικών διαδικασιών. Τέλος, ακόµη και στο τελικό στάδιο της διάθεσης, διανοµής και κατανάλωσης των τροφίµων µπορεί να έχουµε καινο-

32,1%

Παραγωγή ειδών αρτοποιίας Ποτοποιία Παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων Άλλα είδη τροφίµων Παραγωγή κρέατος και προϊόντων κρέατος Παρασκευασµένα και διατηρηµένα φρούτα και λαχανικά Παραγωγή φυτικών και ζωικών λιπών Λοιπά είδη τροφίµων (1)

τοµίες, οι οποίες διαµορφώνονται γύρω από τον τρόπο παρουσίασης, τα καταναλωτικά πρότυπα και τις νέες χρήσεις των προϊόντων δηµιουργώντας νέες εξειδικευµένες αγορές. Ακολουθούν κάποιες καλές πρακτικές, που ξεφεύγουν του µέσου όρου των πραγµάτων στην ελληνική γεωργία, αλλά παρουσιάζουν στοιχεία πρωτοπορίας και κατεύθυνσης που µπορεί να ακολουθηθεί από πολλούς.

• Η περίπτωση της µαύρης κορινθιακής σταφίδας. Περισσότερα από δεκαπέντε χρόνια συνεχούς έρευνας πάνω στο προϊόν σε όλη την αλυσίδα αξίας του: α) ανάδειξη της διατροφικής αξίας του προϊόντος µε την ταυτοποίηση των συστατικών του και την αξία του σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής (η έρευνα επεκτάθηκε και σε κλινικές µελέτες), β) βελτίωση στο γενετικό υλικό και στις καλλιεργητικές πρακτικές, γ) βελτίωση στον τρόπο συντήρησης του προϊόντος, ώστε να κρατά ζωντανά τα χαρακτηριστικά του και να παρουσιάζει πάντα γευστική φρεσκάδα, που, εκτός του ότι ανέδειξε την αξία, επέδρασε και στην τιµή παραγωγού µε υπερδιπλασιασµό και ταχεία επέκταση καλλιεργειών. Η διάχυση των αποτελεσµάτων γίνεται µε πολλαπλούς τρόπους µέσω των επιστηµονικών συνεδρίων, των συνεταιρισµών και των ενώσεων µε τους παραγωγούς. Ταυτόχρονα, στις διεθνείς εµπορικές εκθέσεις διοργανώνονται ειδικές ηµερί-

δες, όπου οι επιστήµονες παρουσιάζουν τα αποτελέσµατα και βοηθούν στο branding και στο marketing. Σήµερα, η µεγαλύτερη οργάνωση διαθέτει τµήµα ποιότητας έρευνας και ανάπτυξης και συµµετέχει σταθερά σε ερευνητικά έργα που χρηµατοδοτούνται από τη χώρα και την Ευρώπη.

• Η περίπτωση της µαστίχας Χίου. Η απόφαση να οργανώσει τµήµα έρευνας και ανάπτυξης, µε την ταυτόχρονη συµµετοχή σε ερευνητικές δράσεις, έθεσε τις προϋποθέσεις να δηµιουργήσει νέα καινοτοµικά προϊόντα, µε βασικό συστατικό τη µαστίχα, και να διερευνήσει τα πλεονεκτήµατα στην κοσµετική, ως εδώδιµο και φάρµακο, δηµιουργώντας ένα ξεχωριστό branding, µε βασικό στοιχείο την επιστηµονική τεκµηρίωση. Τον µετασχηµατισµό αυτόν δεν είναι δύσκολο να τον αντιληφθεί κανείς, αρκεί να θυµηθεί την προ δεκαπενταετίας γνωστή µαστίχα και τα λίγα σακχαρώδη προϊόντα µε αρωµατικό µαστίχα σε σχέσηµε τα σύγχρονα καταστήµατα και τις ετικέτες που σήµερα έχουν δηµιουργήσει παγκόσµια αναγνώριση.

• Η περίπτωση της αρκαδικής καστανιάς και το επιχειρηµατικό µοντέλο που ακολούθησε για την αξιοποίηση των αποτελεσµάτων ερευνητικού έργου. Ένα ερευνητικό έργο του προγράµµατος πλαισίου για την έρευνα και την καινοτοµία της προηγούµενης περιόδου έφερε την ανακάλυψη µιας βιοδραστικής

Η επένδυση στο «τρίγωνο της γνώσης» εκπαίδευση, έρευνα και καινοτοµία –το οποίο εκφράζει τη στενή σχέση µεταξύ των τριών βασικών στοιχείων της αναπτυξιακής στρατηγικής στη σύγχρονη εποχή– αποτελεί πρόκληση για τη χώρα µας, ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα και να ανατραπεί το αρνητικό οικονοµικό κλίµα

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

31

αντιγηραντικής ουσίας στην αρκαδική καστανιά, που ανιχνεύτηκε σε µεγάλες ποσότητες. Η έρευνα αυτή απέδωσε ένα µοναδικό καινοτόµο προϊόν, µια αντιγηραντική κρέµα, µε την επωνυµία «ΑΡΚΑ∆ΙΚΗ ΚΑΣΤΑΝΙΑ». Παράγεται από την εταιρεία Korres, συνδυασµένο µε ένα νέο παραγωγικό µοντέλο που ξεκινά µε συµβολαιακή γεωργία στην καλλιέργεια, συλλογή και πρώτη µεταχείριση των φύλλων από τους παραγωγούς, την αξιοποίηση των αποτελεσµάτων µέσω αντίτιµου για την εκχώρηση των δικαιωµάτων (licensing royalties) των διεργασιών, που απαιτούνται για την εξαγωγή των βιοδραστικών ουσιών προς το ΕΚΠΑ και, τέλος, την παραγωγή του προϊόντος από την εταιρεία Korres.

• Η περίπτωση της οµάδας παραγωγών ΝΗΛΕΑΣ (20 παραγωγοί µε µερίδιο, 70 συνδεµένοι παραγωγοί), που η συµµετοχή της σε δύο µεγάλα προγράµµατα LIFE «Περιβαλλοντικό αποτύπωµα ελληνικού ελαιώνα» και «Olive Clima», αλλά και η συνεχής σύνδεσή της µε ερευνητικά εργαστήρια της χώρας του ΕΚΠΑ, βελτίωσε αποδόσεις, καλλιεργητικές πρακτικές και δηµιούργησε νέα προϊόντα µε εξαγωγικό προσανατολισµό: αγουρέλαιο βιολογικό από Κορωνέικη ποικιλία ελιάς (Καναδά) µε πολύ καλή τιµή στον παραγωγό, ελαιόλαδο βιολογικό extra virgin φυσικής καθίζησης από Μαυρολιά και Κορωνέικη.

- Καινοτοµίες στην οργάνωση των παραγωγών: Ιδιαίτερο αναπτυξιακό ενδιαφέρον, αλλά και σηµαντικό καινοτοµικό περιεχόµενο για την αλυσίδα τροφίµων και βιοαγροδιατροφής, έχει η οργάνωση των παραγωγών µέσα από κανάλια που θα προσφέρουν πλεονέκτηµα στους παραγωγούς, µικρούς και µεγάλους. Το ζητούµενο είναι η αποτελεσµατική «καθετοποιηµένη» σύνδεση των παραγωγικών φορέων, η δηµιουργία οµίλων «από το χωράφι στο ράφι», στρατηγικών συµµαχιών και

Μελέτη επτά χωρών: Θνησιµότητα από στεφανιαία νόσο

Πηγή: Μελέτη επτά χωρών, Ancel Keys, 1958

32 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

συνεργατικών σχηµατισµών επιχειρήσεων (clusters), από την αγροτική παραγωγή µέχρι τη µεταποίηση και τα κανάλια διανοµής και διάθεσης. Με τον τρόπο αυτόν, προωθείται η συνεργασία των επιχειρήσεων και η ανάπτυξη καινοτοµιών, η µεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα και η βιώσιµη ανάπτυξη των επιχειρηµατικών µονάδων, αλλά και η διασύνδεση του επιχειρηµατικού κόσµου µε τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήµια. Τη νέα προγραµµατική περίοδο 20142020 από την Ευρώπη έχει ξεκινήσει µια προσπάθεια δηµιουργίας παραγωγικής κλίµακας µε τη θεσµοθέτηση και τη χρηµατοδότηση δράσεων σε οµάδες παραγωγών, το γνωστό Μέτρο 16 του ΠΑΑ. Η προσπάθεια φιλόδοξη, διότι βάζει σε κινητοποίηση τους πα- ραγωγούς για επίλυση δικών τους θεµάτων και προσπαθεί να δηµιουργήσει νέες συλλογικότητες, ικανές να αντεπεξέλθουν στον πολύ µεγάλο παγκόσµιο ανταγωνισµό. ∆ηµιουργεί πληροφορηµένους παραγωγούς, µοιράζει τα αποτελέσµατα της έρευνας που παράγεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, δηµιουργεί εξειδικευµένες οµάδες εστίασης (5) σε σηµαντικούς τοµείς, όπως βιολογική γεωργία, πρωτεϊνούχες καλλιέργειες, γενετικοί πόροι, κ.λπ. και δηµιουργεί νέες. Στον τοµέα αυτόν παρατηρείται κινητικότητα, αλλά, δυστυχώς, υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις στην έκδοση του θεσµικού πλαισίου που θα αναγνωρίσει και θα χρηµατοδοτήσει τις οµάδες αυτές. Υπό προϋποθέσεις σωστής ηγεσίας και διοίκησης, οι οµάδες παραγωγών µπορούν να αποτελέσουν σηµαντικό παράγοντα διεξόδου στη δηµιουργία οικονοµιών κλίµακας στην παραγωγή των προϊόντων.

- Η καινοτοµία στα προϊόντα που είναι συνδεµένα µε την παράδοση, τη διατροφική αξία και την ελληνική µεσογειακή διατροφή: Η Ελλάδα είναι, εν γένει, δύσκολο να ακολουθήσει µια στρατηγική ανάπτυξης του κλάδου, που θα στηρίζεται στη µαζική παραγωγή, τις µεγάλες οικονοµίες κλίµακας και τη µαζική εξαγωγή τροφίµων χαµηλού κόστους. Ως εκ τούτου, αξιοποιώντας τα µοναδικά εδαφοκλιµατικά στοιχεία της Ελλάδας, που έχουν τη δυνατότητα να παράγουν προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας, µια καθοριστική διάσταση της αναπτυξιακής στρατηγικής του τοµέα αποτελεί ακριβώς η έµφαση στην παραγωγή µικρότερης κλίµακας προϊόντων, µε εκλεκτά όµως χαρακτηριστικά και υψηλή ποιότητα, τα οποία δεν εκµεταλλεύονται τις οικονοµίες κλίµακας µιας µαζικής παραγωγής, αλλά την προβολή της ποιότητας και της ξεχωριστής γεύσης. Τα προϊόντα αυτά, µε εκλεκτά χαρα-

κτηριστικά («µπουτίκ», delicatessen, προϊόντα quality class ή premium quality), σε συνδυασµό µε προϋποθέσεις σε υποδοµές για έρευνα, τεχνολογία και ανθρώπινο δυναµικό, υγιεινή και διασφάλιση ποιότητας, πιστοποίηση και σύνδεση µε τα τοπικά χαρακτηριστικά, µπορούν να δηµιουργήσουν ένα «καλό όνοµα» ποιότητας για το προϊόν και να συνδέσουν την τοπική παραγωγή και τη γεύση µε τον τουρισµό και τις εξαγωγές τους. Είναι σηµαντικό να δώσουµε στα εγχώρια προϊόντα προέλευση και ταυτότητα, δηµιουργώντας το κατάλληλο branding, εξασφαλίζοντας ότι η ταυτότητα αυτή είναι εγγυηµένη και η ποιότητα ελεγµένη, πιστοποιηµένη και τυποποιηµένη µε τρόπο άµεσα αναγνωρίσιµο από τον καταναλωτή. Στο πλαίσιο αυτό, οι νέες τεχνολογίες ενισχύουν την προστιθέµενη αξία και συµβάλλουν στη διαµόρφωση του προφίλ των προϊόντων µε εκλεκτά χαρακτηριστικά. Μια σειρά από στοιχεία της παράδοσης σε συνδυασµό µε το ανώτερο επίπεδο της επιστήµης και τεχνολογίας τροφίµων συνυπάρχουν αρµονικά στα προϊόντα µε ισχυρή φήµη και υψηλή εµπορική αξία. Στο πεδίο αυτό χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη έµφαση στη δηµιουργία µηχανισµών για την τεχνική υποστήριξη των επιχειρήσεων που παράγουν προϊόντα υψηλής προστιθέµενης αξίας, αλλά και να αναδειχθούν επικοινωνιακά ιδιαίτερα τα στοιχεία γύρω από τον µύθο και τη διαχρονικότητα των προϊόντων. Η χώρα ελάχιστα έχει αξιοποιήσει την επιστηµονική γνώση γύρω από την αξία της ελληνικής µεσογειακής διατροφής κυρίως πριν από το 1960 σε επίπεδο οικονοµίας και στην κοινωνία, δηµιουργώντας στρατηγικές στα προϊόντα και στην υγεία. Η διατροφή στην Ελλάδα έχει τις ρίζες της χιλιετίες πίσω, στους ιδρυτές της ιατρικής επιστήµης Ιπποκράτη, ∆ιοσκουρίδη, Ασκληπιό κ.λπ., όπου δεν είναι καθόλου τυχαία ούτε η σύνθεση στις διατροφικές συνήθειες, αλλά ούτε και στον τρόπο µαγειρέµατος του φαγητού. Σύµφωνα µε ιατρικές µελέτες, που έχουν πραγµατοποιηθεί διεθνώς, η µεσογειακή διατροφή έχει υιοθετηθεί από τους παγκόσµιους οργανισµούς ως η προσδίδουσα υγεία, µακροζωία και ευεξία και µειώνει τον κίνδυνο σε µόνιµες παθήσεις, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήµατα, ο καρκίνος, τα εγκεφαλικά, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης κ.λπ. Η πρώτη µεγάλη µελέτη ξεκίνησε από τον Ankel Keys, λίγο πριν από το 1960, µε 13.000 συµµετέχοντες από επτά χώρες για 25 χρόνια. Μελετήθηκε η σχέση δίαιτας και εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων και οι µελετητές απέδωσαν τα ασήµαντα ποσοστά θνησιµότητας (ειδικά στην Κρήτη 2,5% και Κέρκυρα 5%, στο διατροφικό µοντέλο της περιοχής, µε µεγάλη έµφαση στη µεγάλη κατανάλωση ελαιολάδου. Επίσης, πλέον περιορίζεται η συχνότητα εµφάνισης καρκίνου κατά 61% (De Longeril et al. 1998), ενώ η εντατική κατανάλωση ελαιολάδου περιορίζει κατά 41% τις πιθανότητες εµφάνισης εγκεφαλικού (Samieri et all, 2011). Οι µηχανισµοί και οι δράσεις αξιοποίησης και διάχυσης

της έρευνας και καινοτοµίας - Οι µηχανισµοί υποστήριξης καινοτοµιών στις καλλιέργειες/εκτροφές: Η πρωτογενής παραγωγή έχει µια φυσική ανάγκη στην ανάπτυξη καινοτοµιών να απαιτεί πολλές δοκιµές σε πιλοτικούς/πειραµατικούς αγρούς, όπου θα διερευνάται η εφαρµογή και θα παράγεται η αναγκαία γνώση, προκειµένου να επεκταθεί και να διαχυθεί στους παραγωγούς. Αποτελεί τεκµηριωµένη διαπίστωση ότι οι όποιοι µηχανισµοί αφορούν τον τοµέα αυτόν στη χώρα είναι αδύναµοι να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες της παραγωγής. Ταυτόχρονα, η ανάγκη επιτάσσει την άµεση και αποτελεσµατική παρέµβαση, αρχικά αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδοµές του ΕΛΓΟ-∆ήµητρα σε στρατηγικές επιλογές, θέτοντας προτεραιότητα σε περιοχές προϊόντων πρωταθλητών µε αναγνωρισµένα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα. Η δραστηριότητα αυτή θα πρέπει να αναπτυχθεί σε αγαστή συνεργασία δηµόσιων και ιδιωτικών φορέων, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδοµές, τράπεζες γενετικού υλικού, ινστιτούτα, κέντρα γενετικής επιλογής µε αρχική εστίαση σε τοµείς ενδιαφέροντος, όπως δηµιουργία µητρικών φυτειών εγχώριων ποικιλιών ελιάς, αµπέλου, αρωµατικών φυτών, κηπευτικών, εγχώριων φυλών ζώων.

- Η παραγωγή έρευνας και καινοτοµίας και ο κύκλος χρηµατοδότησής της: Στο σχήµα παραπάνω, παρίσταται ο τρόπος παραγωγής γνώσης και η πορεία από την ιδέα και την έρευνα στο προϊόν

ή την υπηρεσία που δηµιουργεί οικονοµική δραστηριότητα και προστιθέµενη αξία. Από τα ερευνητικά εργαστήρια και τη δηµόσια, κυρίως, χρηµατοδότηση στη δηµιουργία εταιρειών εντάσεως γνώσεως (start up, spin off/out) και από εκεί στη µεγέθυνση και τις µεγάλες επενδύσεις. Οι µηχανισµοί µεταφοράς τεχνολογίας Στη χώρα δεν είναι άγνωστοι οι µηχανισµοί µεταφοράς τεχνολογίας από τους φορείς έρευνας που, κυρίως, είναι τα πανεπιστήµια και τα ερευνητικά κέντρα, ενώ το κράτος έχει χρηµατοδοτήσει αρκετές φορές τέτοιους µηχανισµούς, δυστυχώς, µε χαµηλά αποτελέσµατα. Η µεταφορά τεχνολογίας από τα πανεπιστήµια υλοποιείται µέσα από διάφορους µηχανισµούς, όπως για παράδειγµα τις επιστηµονικές δηµοσιεύσεις, την εκπαίδευση φοιτητών, τη συνεργατική έρευνα, τις συµβουλευτικές δραστηριότητες στη βιοµηχανία, το licensing και τη δηµιουργία εταιρειών spin-off. Η διανοητική ιδιοκτησία αποτελεί ένα σηµαντικό τµήµα της εµπορικής αξιοποίησης των αποτελεσµάτων έρευνας, καθώς προστατεύει νοµικά την ιδιοκτησία, προκειµένου να ακολουθήσουν δραστηριότητες πώλησης, licensing, δηµιουργίας εταιρειών spin-off, κοινών επιχειρηµατικών δράσεων- joint ventures κ.ά.

To licensing είναι η εκχώρηση δικαιωµάτων δηµιουργίας, χρήσης, εµπορίας προϊόντος, σχεδίου ή διεργασίας ή άλλες δράσεις, από έναν φορέα που έχει το δι-

καίωµα σε έναν άλλο φορέα που του το εκχωρεί. Το licensing µπορεί να υλοποιηθεί µε δύο τρόπους: να δοθεί αποκλειστικό licensing ή να δοθεί licensing σε όλους τους ενδιαφερόµενους. Ένα αντίτιµο για την εκχώρηση των δικαιωµάτων (licensing royalties) δίνεται συνήθως ως αντάλλαγµα για την απόκτηση του license µιας καινοτοµίας. Οι εταιρείες spin-off είναι νέες εταιρείες, που δηµιουργούνται είτε από µεµονωµένα άτοµα εργαζοµένων σε κάποιον οργανισµό είτε προκύπτουν από τη µεταφορά τεχνολογίας από κάποιον οργανισµό. Με άλλα λόγια, οι εταιρείες spin-off αποτελούν τη µεταφορά µιας τεχνολογικής καινοτοµίας σε µια νέα επιχειρηµατική δράση-εταιρεία, που ιδρύεται µε βάση την καινοτοµία αυτή. Είναι φανερό ότι αυτά που πρέπει να κάνουµε είναι πολλά και όχι εύκολα, αλλά πολλές φορές η χώρα κατέγραψε στην ιστορία της καταστροφές και θριάµβους, µε αποτέλεσµα να απολάβει υψηλό βιοτικό επίπεδο και να συµπορευτεί µε προηγµένες οικονοµίες. Θέλω, λοιπόν, εδώ να κλείσω αυτό το άρθρο µε µια ∆αρβινική ρήση: «∆εν είναι τα πιο δυνατά είδη που επιβιώνουν ή τα πιο έξυπνα, αλλά αυτά που ανταποκρίνονται καλύτερα στις αλλαγές». Θέλω να πιστεύω ότι ανήκουµε στα τελευταία.

Παναγιώτης Χατζηνικολάου, στέλεχος Γενικής Γραµµατείας Έρευνας και Τεχνολογίας, MSc, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

33

Ειδικοί επιστήµονες στο πλευρό των κτηνοτρόφων Η Αγροκτηνοτροφική δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ποιότητα και την επιστηµονική κατάρτιση του ανθρώπινου δυναµικού της

Α

πό την πρώτη µέρα δηµιουργίας της Αγροκτηνοτροφικής στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, οι δηµιουργοί της γνώριζαν ότι δεν είναι αρκετό για µια εταιρεία απλά να παρέχει προϊόντα και υπηρεσίες. Θα πρέπει καθηµερινά να αποδεικνύει στους συνεργάτες της την αταλάντευτη προσήλωση στην άρτια παραγωγή και τη διανοµή ποιοτικών προϊόντων, στην αναζήτηση καινοτόµων πρακτικών για τη βελτίωση της παραγωγής και στην εξέλιξη των ανθρώπων που υπηρετεί. Επιστηµονική κατάρτιση: Η Αγροκτηνοτροφική δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ποιότητα και στην επιστηµονική κατάρτιση του ανθρώπινου δυναµικού της. Γι’ αυτό έχει επιλέξει να στελεχώσει την εταιρεία µε επιστήµονες κτηνιάτρους και ζωοτέχνες, οι οποίοι συµµετέχουν σε συνέδρια και ηµερίδες του εξωτερικού στο πλαίσιο του προγράµµατος συνεχόµενης επιµόρφωσης. Ανθρώπινο δυναµικό: Οι άνθρωποι της εταιρείας πιστεύουν ότι η ανάπτυξη του κλάδου θα πραγµατοποιηθεί µόνο µέσα από την αµέριστη και συνεχή συνεργασία των επιστηµόνων της µε τους κτηνοτρόφους, µε απώτερο σκοπό τη βελτίωση της παραγωγής. Η κληρονοµιά της Αγροκτηνοτροφικής είναι οι ισχυροί δεσµοί εµπιστοσύνης που έχει χτίσει όλα αυτά τα χρόνια µε πελάτες συνεργάτες και προµηθευτές, oι οποίοι την έχουν µετατρέψει σε ηγέτη της αγοράς. Απλώς συνεχίζει την προσπάθεια και θα παραµείνει πιστή στις αξίες και στις αρχές της!

7 Η εταιρεία αποδεικνύει στους συνεργάτες της την αταλάντευτη προσήλωση στην άρτια παραγωγή και τη διανοµή ποιοτικών προϊόντων, στην αναζήτηση καινοτόµων πρακτικών για τη βελτίωση της παραγωγής και στην εξέλιξη των ανθρώπων που υπηρετεί.

34 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

Οι τοµείς στου οποίους δραστηριοποιείται η εταιρεία είναι οι παρακάτω: Εκπαίδευση κτηνοτρόφων: Η Αγροκτηνοτροφική δραστηριοποιείται στην εκπαίδευση των παραγωγών, διοργανώνοντας ηµερίδες σε ιδιόκτητη αίθουσα σεµιναρίων µε θέµατα που αφορούν στην αναπαραγωγή - διατροφή - υγιεινή - λύµατα - διαχείριση - κτηριακές εγκαταστάσεις κ.ά. ∆ιαχείριση µονάδων: Ανταποκρίνεται µε επιτυχία στις εξατοµικευµένες ανάγκες κάθε µονάδας. Γενετική: Όσον αφορά τη γενετική βελτίωση των ζώων φροντίζουµε αυτή να γίνεται µε υψηλής ποιότητας κατεψυγµένο σπέρµα ταύρων. Επιπλέον, εγγυόµαστε τα υψηλής ποιότητας κατεψυγµένα έµβρυα, τον σχεδιασµό συζεύξεων και την τεχνική - ζωοτεχνική υποστήριξη για επιλογή κατάλληλων µοσχίδων. Κτηνιατρική υποστήριξη: Ενηµέρωση των κτηνοτρόφων για κτηνιατρικά θέµατα πάσης φύσεως, όπως: εµβολιασµό των ζώων, πρόληψη και θεραπεία, ειδικά νοσήµατα (ευλογιά, καταρροϊκός πυρετός, µελιταίος πυρετός κ.λπ.). Επίσκεψη σε µονάδες, προγραµµατισµός συζεύξεων, τεχνική σπερµατέγχυση διάγνωση εγκυµοσύνης κ.λπ. Εκπαίδευση στη σήµανση των ζώων: Παρέχουµε πλήρη εκπαίδευση στους κτηνοτρόφους για τη σωστή τοποθέτηση των βώλων για την αποφυγή τραυµατισµών ή πνιγµών των ζώων. Πιστοί στην αρχή της πώλησης προϊόντων βέλτιστης ποιότητας στους κτηνοτρόφους, η Αγροκτηνοτροφική Α.Ε. προχώρησε το 2009 στην κατασκευή

υπερσύγχρονου εργοστασίου παραγωγής ανόργανων συµπληρωµατικών ζωοτροφών. Το νέο αυτό «όπλο», που προστέθηκε στη φαρέτρα των τεχνικών-διατροφολόγων της εταιρείας, της έδωσε τη δυνατότητα να απευθυνθεί σε όλο το φάσµα των παραγωγικών ζώων: αιγοπρόβατα, αγελάδες, µοσχάρια πάχυνσης, χοιρινά, πτηνά και κουνέλια. Ισορροπιστές ανά κατηγορία ζώων Μέχρι σήµερα, η εταιρεία έχει δηµιουργήσει για κάθε κατηγορία ζώων µια µεγάλη ποικιλία ισορροπιστών ικανή να καλύψει τις ανάγκες κάθε ηλικιακού και παραγωγικού σταδίου. Για παράδειγµα, στα αιγοπρόβατα διατίθεται ισορροπιστής • ανάπτυξης αµνοεριφίων • αναπαραγωγής (µαρκάλας) • τέσσερις ισορροπιστές γαλακτοπαραγωγής • ξηράς περιόδου Αυτό δίνει τη δυνατότητα κάλυψης όλων των διατροφικών αναγκών των ζώων. Ειδικοί ισορροπιστές ανά πελάτη Επίσης, προσφέρεται η δυνατότητα σύνθεσης και παραγωγής ισορροπιστών για έναν κτηνοτρόφο, εάν αυτό απαιτείται λόγω σιτηρεσίου, ανάλογα µε τις συστάσεις των τεχνικών της εταιρείας. Προµείγµατα βιταµινών - ιχνοστοιχείων Άλλη µία κατηγορία που προσφέρει η εταιρεία είναι τα προµείγµατα βιταµινών-ιχνοστοιχείων, που απευθύνονται σε βιοµηχανίες και βιοτεχνίες ζωοτροφών.

Η ύπαρξη αξιόπιστων δεδοµένων διευκολύνει και κάνει πιο ουσιαστικό και στοχευµένο το έργο του ελεγκτικού µηχανισµού, προστατεύοντας, µ’ αυτόν τον τρόπο, την υγιή επιχειρηµατικότητα, τον καταναλωτή και, εντέλει, την εθνική οικονοµία

Από τον στάβλο στο πιάτο Η ιχνηλασιµότητα µοχλός ανάπτυξης για την ελληνική κτηνοτροφία

Η

Ελένη ∆ραγατίδου, κτηνίατρος ΠΚΜ, πρώην µέλος ∆Σ και Επιστηµονικού Συµβουλίου Ελέγχου Τροφίµων ΕΦΕΤ

χώρα µας διέθετε πάντοτε µια οικονοµία στηριγµένη στην πρωτογενή αγροτική παραγωγή και πάνω σε αυτήν οικοδοµήθηκε, σε µεγάλο βαθµό, η ευηµερία των κατοίκων της. Συνεπώς, η αγροτική οικονοµία αποτελεί µια παραδοσιακή οικονοµική δύναµη, που στήριξε διαχρονικά την ελληνική οικονοµία. Ο κατακερµατισµός και το µικρό µέγεθος της παραγωγής αγροτικών προϊόντων και τροφίµων δεν επιτρέπουν την αξιοποίηση οικονοµιών κλίµακας και την είσοδο των ελληνικών προϊόντων αγροδιατροφής στις µαζικές αγορές, όπου ο ανταγωνισµός βασίζεται, κυρίως, στο κόστος παραγωγής. Ως εκ τούτου, η σύγχρονη στρατηγική θα πρέπει να στοχεύει στη µετατροπή των διαρθρωτικών αδυναµιών σε ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα, µε την ταυτόχρονη προσαρµογή της στη σύγχρονη οικονοµία, αξιοποιώντας τη γνώση που αποκτάται από την έρευνα και την καινοτοµία, µε ταυτόχρονη ανάπτυξη και ευρεία χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ), σε όλα τα επίπεδα του αγροδιατροφικού τοµέα. Ο στόχος, λοιπόν, είναι η είσοδος σε εξειδικευµένες, υψηλής τιµής, αγορές νωπών και µεταποιηµένων αγροτικών προϊόντων

36 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

και τροφίµων –ακολουθώντας µια στρατηγική διαφοροποίησης µε βάση την ανώτερη ποιότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προϊόντων, όπως η γεύση και το άρωµα, η θρεπτική τους αξία και η συµβολή τους σε έναν υγιή τρόπο ζωής–, καθώς και η σύνδεσή τους µε την τοπική ιστορία και τον πολιτισµό. Στον στόχο αυτόν εντάσσεται η πολιτική της παραγωγής πρώτων υλών υψηλής ποιότητας, αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα εδαφοκλιµατικά χαρακτηριστικά της χώρας, δίνοντας, ταυτόχρονα, στη µεταποιητική βιοµηχανία προϊόν µε υψηλή προστιθέµενη αξία. Επιπλέον, κεντρική στόχευση αποτελεί η ανάδειξη και βελτίωση της διατροφικής αξίας και της ασφάλειας των προϊόντων και η κατανόηση της σχέσης τους µε την ανθρώπινη υγεία, ευεξία και µακροζωία. Ο κλάδος της κτηνοτροφίας, παράγοντας τρόφιµα υψηλής θρεπτικής και βιολογικής αξίας, είναι ιδιαίτερης οικονοµικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής αξίας, καθώς αποτελεί µια πολυλειτουργική δραστηριότητα, που αξιοποιεί ορεινές και µειονεκτικές περιοχές, ακατάλληλες για άλλες χρήσεις. Συµβάλλει, έτσι, σηµαντικά στο εθνικό προϊόν της χώρας, συνεισφέροντας το 30% της συνολικής ακαθάριστης αξίας της αγροτικής παραγωγής, αποτελώντας, µε τον τρόπο

αυτόν, βασικό πυλώνα της εθνικής οικονοµίας. Τα περιθώρια ανάπτυξης του κλάδου είναι µεγάλα, εάν αναλογιστεί κανείς ότι, στη χώρα µας, η σχέση µεταξύ φυτικής και ζωικής παραγωγής ως προς την αξία των παραγόµενων προϊόντων παραµένει στο 70/30, ίδια από τη δεκαετία του ‘80. Αντίθετα η αντίστοιχη µέση αξία στην ΕΕ, η σχέση αυτή είναι αρκετά διαφορετική, καθώς ανέρχεται στο 45% της συνολικής αγροτικής παραγωγής, ποσοστό που καταδεικνύει τον minimum στόχο που οφείλουµε να θέσουµε! Η ζωική παραγωγή παρέχει την πρώτη ύλη (γάλα, κρέας, αβγά) σε µεγάλο µέρος της ελληνικής βιοµηχανίας τροφίµων, η οποία, ουσιαστικά, αποτελεί την κυρίαρχη µεταποιητική βιοµηχανία που δραστηριοποιείται στη χώρα και, σε συνδυασµό µε τη φυτική παραγωγή, διαθέτουν όλες τις προϋποθέσεις για να αποτελέσουν τον βασικό µοχλό ανάπτυξης, ιδιαίτερα στην τρέχουσα υφεσιακή φάση. Προκειµένου, όµως, η ζωική παραγωγή να συνεχίσει να αποτελεί αναπτυξιακό βραχίονα της οικονοµίας, στοχεύοντας και στην περαιτέρω ανάπτυξή της, θα πρέπει να προσαρµοστεί στη νέα πραγµατικότητα του διεθνούς ανταγωνισµού, αποδεσµευµένη από τη νοοτροπία των επιδοτήσεων και να στραφεί στην αύξηση της παραγωγικότητας, στη µείωση

του κόστους παραγωγής, στην επιµονή στην ποιότητα και στην ασφάλεια. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη έµφαση στην ταυτότητα (brand name) και στην πιστοποίηση των παραγόµενων προϊόντων. Θα υπηρετηθεί µ’ αυτόν τον τρόπο ο κύριος στόχος, έτσι όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η είσοδος, δηλαδή, σε εξειδικευµένες, υψηλής τιµής αγορές, ακολουθώντας µια στρατηγική διαφοροποίησης, µε βάση την ανώτερη ποιότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παραγόµενων στη χώρα µας προϊόντων, δίνοντας ταυτόχρονα στη µεταποιητική βιοµηχανία προϊόν µε υψηλή προστιθέµενη αξία. Η υλοποίηση όλων των παραπάνω προϋποθέσεων, που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, αλλά και της ελληνικής βιοµηχανίας τροφίµων, συναρτώνται άρρηκτα µε την ανάπτυξη συστηµάτων ιχνηλασιµότητας «από τον στάβλο στο πιάτο», από τα οποία θα αντλείται το σύνολο της πληροφορίας για τον ζωικό πληθυσµό και τα παράγωγά του, κάτι, άλλωστε, που αποτελεί υποχρέωση της χώρας, σύµφωνα µε την κοινοτική νοµοθεσία. Το πρώτο µεγάλο βήµα προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να το κάνει η πολιτεία, υιοθετώντας τη λογική ενός ολοκληρωµένου συστήµατος ιχνηλασιµότητας του ζωικού πληθυσµού και των παραγώγων του σε εθνικό επίπεδο, στο οποίο θα έχουν πρόσβαση όλες οι επίσηµες αρχές ελέγχου, τα αδειοδοτηµένα σφαγεία της χώρας, οι αδειοδοτηµένες εγκαταστάσεις διαχείρισης ζωικών υποπροϊόντων, οι αδειοδοτηµένες εγκαταστάσεις παραγωγής ή εµπορίας ζωικών

προϊόντων, µε διαφορετικό επίπεδο πρόσβασης για την κάθε κατηγορία. Για την πλήρη αποτελεσµατικότητα του συστήµατος, θα απαιτηθεί ηλεκτρονική σήµανση όλων των ζώων, καθώς και η έκδοση µηχανογραφηµένων όλων των διοικητικών πράξεων που αφορούν τις µεταβολές στον ζωικό πληθυσµό (άδειες διακίνησης, δελτίο µεταβολών κ.ά.). Η τοποθέτηση scanner στα σφαγεία θα διευκόλυνε την ταυτοποίηση των υπό σφαγή ζώων και την αυτόµατη µεταφορά των δεδοµένων στο σύστηµα. Από την εφαρµογή του συστήµατος, πέραν της ιχνηλάτησης των ζώων, των παραγώγων τους και των ζωικών υποπροϊόντων, µπορεί να προκύψει ένα αξιόπιστο σύστηµα παρακολούθησης των ισοζυγίων γάλακτος και κρέατος µε δυνατότητα αποσύνδεσής τους από τις υφιστάµενες χρεώσεις. Το κενό της πληροφορίας που δηµιουργείται από τα διακινούµενα προϊόντα εντός ΕΕ µπορεί να καλυφθεί είτε µε την ολοκλήρωση του συστήµατος TRACES ή –εναλλακτικά– µε την καταγραφή των εισερχόµενων ποσοτήτων ζωικών προϊόντων στα σηµεία εισόδου της χώρας. Η ύπαρξη αξιόπιστων δεδοµένων διευκολύνει και κάνει πιο ουσιαστικό και στοχευµένο το έργο του ελεγκτικού µηχανισµού, προστατεύοντας, µ’ αυτόν τον τρόπο, την υγιή επιχειρηµατικότητα, τον καταναλωτή και, εντέλει, την εθνική οικονοµία. Το δεύτερο βήµα που αποµένει για την ολοκλήρωση της πλήρους ιχνηλάτησης και της συλλογής των δεδοµένων που απαιτούνται για να επιτευχθούν η αύξηση της παραγωγικότητας, η

µείωση του κόστους παραγωγής, η βελτίωση της ποιότητας και της ασφάλειας, καθώς και η ισχυροποίηση της ταυτότητας (brand name) των παραγοµένων προϊόντων, είναι η δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού συστήµατος συλλογής και επεξεργασίας δεδοµένων σε επίπεδο κτηνοτροφικής εκµετάλλευσης. Αυτό αποτελεί απαραίτητο εργαλείο στα χέρια των κτηνοτρόφων και των συµβούλων τους για τη λήψη διαχειριστικών αποφάσεων και παρεµβάσεων, µε σκοπό τη βελτίωση των οικονοµικών αποτελεσµάτων της εκµετάλλευσης. Με τη διαλειτουργικότητα των συστηµάτων αυτών θα εξασφαλίζεται η συγκέντρωση όλης της πληροφορίας «από τον στάβλο στο πιάτο». Η πληροφορία αυτή θα µπορεί να αξιοποιηθεί σε δύο κατευθύνσεις: πρώτον, προς την ισχυροποίηση της ταυτότητας (branding) των παραγόµενων προϊόντων και την αύξηση της προστιθέµενης αξίας τους – καθώς θα παρέχονται πληροφορίες στους καταναλωτές από όλη την αλυσίδα αξίας και θα αναδεικνύονται µ’ αυτόν τον τρόπο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προϊόντων, η διατροφική τους αξία, η συµβολή τους σε έναν υγιή τρόπο ζωής, η ασφάλειά τους, η κατανόηση της σχέσης τους µε την ανθρώπινη υγεία, ευεξία και µακροζωία, η σύνδεσή τους µε την τοπική ιστορία και τον πολιτισµό και το µειωµένο περιβαλλοντικό αποτύπωµα όπου υπάρχει. ∆εύτερον, στην επιτελική και αξιόπιστα τεκµηριωµένη διαµόρφωση τακτικής και στρατηγικής της πολιτείας για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

37

Τα ζωικά προϊόντα ανήκουν στις υψηλότερες θέσεις της παραγωγικής πυραµίδας της Κρήτης

Γ

ια τη λειτουργία, τους στόχους και τα µελλοντικά σχέδια της Αγροδιατροφικής Σύµπραξης της Περιφέρειας Κρήτης, µίλησε στην «ΥΧ» o πρόεδρός της, Μανόλης Χνάρης. Σύµφωνα µε τον ίδιο, η Σύµπραξη υλοποιεί µία ενιαία και ολοκληρωµένη στρατηγική µάρκετινγκ, η οποία στόχο έχει να επιφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσµατα για τα προϊόντα και τις επιχειρήσεις του νησιού. Επιπλέον, ο κ. Χνάρης µας µίλησε για τη σηµασία και τις προοπτικές της ζωικής παραγωγής του νησιού, αλλά και για τον ρόλο που παίζουν τα σήµατα «κρήτη», «κρητική κουζίνα» και «κρητικό µπακάλικο» στην αγροδιατροφική αλυσίδα, ενώ ειδική αναφορά έκανε στην προσπάθεια ένταξης περισσότερων τοπικών προϊόντων στον κατάλογο των ΠΟΠ και ΠΓΕ.

Η Σύµπραξη βρίσκεται στην υπηρεσία του αγρότη, του µεταποιητή, του εµπόρου, του βιοτέχνη, της τοπικής κοινωνίας και των προϊόντων. Πώς γίνεται αυτό στην πράξη; Είναι εύκολη η συνεργασία και η διασύνδεση όλων αυτών των κρίκων της αγροδιατροφικής αλυσίδας; Η Αγροδιατροφική Σύµπραξη, ως φορέας της Περιφέρειας Κρήτης, λειτουργεί συνεκτικά τόσο ανάµεσα στον δηµόσιο τοµέα µε τους παραγωγικούς κλάδους του νησιού όσο και µεταξύ των κλάδων της τοπικής οικονοµίας. Αυτό, στην πράξη, επιτυγχάνεται, µέσω της υποστήριξης της

δικτύωσης παραγωγών και επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τοµέα, καθώς και µέσω της συνεχούς ενηµέρωσης σε όποια θέµατα ή ερωτήµατα προκύψουν από τους παραγωγούς ή επιχειρηµατίες. Ως αρωγός, λοιπόν, των επιχειρήσεων και των παραγωγικών µονάδων του νησιού, προσπαθεί να συνδράµει στη σύναψη συνεργασιών ανάµεσά τους, µέσα από τη χρήση των σηµάτων «κρήτη», «κρητική κουζίνα», «κρητικό µπακάλικο» και «επισκέψιµα οινοποιεία», τα οποία στηρίζονται σε προδιαγραφές, που στοχεύουν στη διασύνδεση των κλάδων µεταξύ τους. Αρχικά –όπως ήταν αναµενόµενο– συναντήσαµε εµπόδια, στη συνέχεια, όµως, οι επιχειρηµατίες του νησιού άρχισαν να εµπιστεύονται την προσπάθεια αυτή και να συνδράµουν κι εκείνοι µε την ενεργό συµµετοχή τους, πράγµα που έχει επιφέρει την εδραίωση και ενδυνάµωση της κοινής αυτής προσπάθειας, για το καλό του τόπου µας.

Κύριε Χνάρη, ποια θεωρείτε ότι είναι η θέση και η σηµασία των ζωικών προϊόντων ανάµεσα στα αγροδιατροφικά προϊόντα της Κρήτης; Με τον όρο ζωικά προϊόντα για την Περιφέρεια Κρήτης, αναφερόµαστε στο νωπό κρέας (αρνί και κατσίκι), στα παραδοσιακά κρεατοπαρασκευάσµατα (ξιδάτο λουκάνικο, απάκι, σύγκλινο), στα τυροκοµικά (γραβιέρα, ξινοµυζήθρα, κεφαλοτύρι, ανθότυρο κ.ά.), καθώς και

στο µέλι. Όλα αυτά τα προϊόντα ανέκαθεν –µετά το ελαιόλαδο– ανήκαν στις υψηλότερες θέσεις της παραγωγικής πυραµίδας του νησιού, καθώς και στις πρώτες επιλογές, µε βάση τις επιταγές της κρητικής διατροφής. Το γενετικό υλικό, η εκτατική µορφή κτηνοτροφίας, σε συνδυασµό και µε τον τρόπο παρασκευής, συντελούν στην υψηλή ποιότητα των προϊόντων αυτών, πολλά εκ των οποίων είναι ήδη καταχωρισµένα ως Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέλευσης ή Προστατευόµενης Γεωγραφικής Ένδειξης.

Η Αγροδιατροφική Σύµπραξη έχει δηµιουργήσει τα σήµατα «κρήτη», «κρητική κουζίνα», το «κρητικό µπακάλικο». Πόσα προϊόντα και πόσες επιχειρήσεις έχουν ενταχθεί σε αυτά; Ήδη, αριθµούµε 86 επιχειρήσεις και 600 προϊόντα από όλες τις οµάδες του περιφερειακού καλαθιού (ελαιόλαδο, κρασί, τυροκοµικά, µέλι, παξιµάδια, χυµούς, προϊόντα αλόης, παραδοσιακά καπνιστά κρεατοπαρασκευάσµατα, ελιές, κηπευτικά, ξεροτήγανα, προϊόντα ζύµης, όπως καλιτσούνια και παραδοσιακές πίτες, κ.ά.), 40 χώρους µαζικής εστίασης, στους οποίους συγκαταλέγονται εστιατόρια και a la carte εστιατόρια ξενοδοχειακών µονάδων, καθώς και πέντε «κρητικά µπακάλικα» σε Αττική και Θεσσαλονίκη. Υπάρχει δυνατότητα ένταξης περισσότερων ιδιαίτερων προϊόντων (µεταξύ αυτών και ζωικής προέλευσης) της Κρήτης στον κατάλογο των ΠΟΠ/ΠΓΕ και, αν ναι, ποιων; Η Περιφέρεια Κρήτης και η Αγροδιατροφική Σύµπραξη έχουν, ήδη, προχωρήσει στη σύσταση οµάδων εργασίας µε όλους τους εµπλεκόµενους συλλογικούς φορείς ανά κλάδο, καθώς και στην εξαγωγή συµπερασµάτων, τα οποία θα στηρίξουν την υποβολή φακέλου, προκειµένου και άλλα κρητικά ζωικά προϊόντα να κατοχυρωθούν ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Ανάµεσα σε αυτά είναι το Αρνί Κρήτης & το Κατσίκι Κρήτης, καθώς και το Απάκι, το Σύγκλινο

6 Ο πρόεδρος της Αγροδιατροφικής Σύµπραξης της Περιφέρειας Κρήτης, Μανόλης Χνάρης και η Χριστίνα Χαλκιαδάκη, πρόεδρος και διευθύνουσα σύµβουλος της εταιρείας «Γεύσεις Κρήτης Χαλκιαδάκης» και µέλος του ∆Σ των Super Market Χαλκιαδάκης Α.Ε.

38 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

& το Ξιδάτο Λουκάνικο, από τα τυροκοµικά ο Ανθότυρος, το Τυροζούλι και το Κεφαλοτύρι κ.ά., καθώς και το «Πευκοθυµαρόµελο Κρήτης» ως ΠΟΠ, για το οποίο ήδη έχει κατατεθεί ο σχετικός φάκελος.

Πόσα ακόµα προϊόντα και επιχειρήσεις πρόκειται να εντάξετε στον κατάλογο; Έχετε αναλάβει κάποια ευρωπαϊκά προγράµµατα προώθησης και στήριξης των πιστοποιηµένων επιχειρήσεων; Ποια είναι αυτά και πού αποσκοπούν; Η αλήθεια είναι ότι καθηµερινά νέες επιχειρήσεις εκφράζουν ενδιαφέρον, προκειµένου να ενταχθούν στην προσπάθεια αυτή, είτε µε τη σήµανση των προϊόντων τους µε το «κρήτη», είτε µε τη σήµανση των χώρων τους και των υπηρεσιών τους µε τα σήµατα «κρητική κουζίνα», «κρητικό µπακάλικο» και «επισκέψιµα οινοποιεία». Στόχος µας και επιδίωξή µας είναι όσο γίνεται περισσότερες επιχειρήσεις του νησιού να υποστηρίξουν αυτή την προσπάθεια. Έτσι κι εµείς από τη µεριά µας –εκπροσωπώντας µεγάλο µέρος του παραγωγικού κόσµου του νησιού– θα µπορέσουµε, κάνοντας τη συµµετοχή αυτή δύναµή µας, να διεκδικήσουµε περισσότερα κονδύλια για την προβολή και προώθησή τους. Παράλληλα, υλοποιούµε µία ενιαία και ολοκληρωµένη στρατηγική µάρκετινγκ, η οποία θα επιφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσµατα για τα προϊόντα και τις επιχειρήσεις του νησιού. Με γνώµονα αυτό, καταθέσαµε πρόταση προγράµµατος και λάβαµε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του προγράµµατος προώθησης αγροτικών προϊόντων, του κανονισµού (ΕΕ) 1144/2014, µε τίτλο «Τhe European Food Masters - Taste the Authentic». Η χρονική διάρκεια υλοποίησης του προγράµµατος είναι 36 µήνες και ο εγκεκριµένος προϋπολογισµός 1.172.373,96 ευρώ. Ωστόσο, στο νησί σηµειώνεται µια φθίνουσα πορεία στην κτηνοτροφία. Σε ποιους λόγους οφείλεται το φαινόµενο αυτό και ποια είναι η λύση;

Σχεδόν όλες οι κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις του νησιού είναι οικογενειακές και λειτουργούν υπό καθεστώς εκτατικής εκτροφής ζώων. Η φθίνουσα πορεία στην κτηνοτροφία οφείλεται, κυρίως, στη µείωση της οικογενειακής εργασίας, αλλά και στην εγκατάλειψη της εκµετάλλευσης ή στη µείωση του ζωικού κεφαλαίου. Το κόστος παραγωγής, οι «ελληνοποιήσεις» και οι χαµηλές τιµές παραγωγού είναι τα σηµαντικότερα προβλήµατα της κτηνοτροφίας, που επηρεάζουν τη βιωσιµότητα και την ανταγωνιστικότητά της. Η «νησιωτικότητα», που είναι η αιτία του υψηλού κόστους µεταφοράς, σε συνδυασµό µε την έλλειψη παραγωγής πρώτων υλών-ζωοτροφών είναι οι βασικοί λόγοι του αυξηµένου κόστους. Η µείωση του κόστους παραγωγής πρέπει να είναι κύριος στόχος για την ανάπτυξη του κλάδου. Στο πλαίσιο της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ 2014 -2020), θα πρέπει να αυξηθεί το ποσό των συνδεδεµένων ενισχύσεων, που αφορά την παραγωγή των πρώτων υλών των ζωοτροφών. Επίσης, στόχος µας είναι η αύξηση της τυποποίησης του νωπού αιγοπρόβειου κρέατος και η κατανάλωσή του, από τα εκατοµµύρια των τουριστών, που κάθε χρόνο επισκέπτονται την Κρήτη.

Η Αγροδιατροφική Σύµπραξη δραστηριοποιείται στον πρωτογενή και δευτερογενή τοµέα, στην εστίαση και στη σύνδεσή τους µε τον τουρισµό. Ποιες είναι οι δράσεις που έχει αναλάβει από την ίδρυσή της; Υπάρχουν µετρήσιµα αποτελέσµατα; Ανάµεσα στους στόχους σας είναι και η επίτευξη της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ανθρώπων οι οποίοι απασχολούνται στον αγροδιατροφικό τοµέα και η διασύνδεση του αγροτικού µε τον τουριστικό τοµέα. Κατά πόσο το έχετε πετύχει αυτό; ∆ηµιουργήσαµε και κατοχυρώσαµε σε εθνικό επίπεδο το σήµα «κρήτη», για να δώσει τη δυνατότητα στα αγροτικά

προϊόντα και τρόφιµα του νησιού, τα οποία διακρίνονται για τις ποιοτικές τους προδιαγραφές σε επίπεδο παραγωγής, τυποποίησης και προσφοράς, να προβάλλονται σωστά και να προωθούνται στις αγορές. Κάτω από την οµπρέλα του σήµατος «κρήτη», τα σήµατα «κρητική κουζίνα», «κρητικό µπακάλικο» και «επισκέψιµα οινοποιεία», µετράµε πολλές συµµετοχές σε εκθέσεις εσωτερικού και εξωτερικού, µε επιδότηση των επιχειρήσεων-µελών µας. Αριθµούµε αρκετές καταχωρίσεις σε έντυπα και ηλεκτρονικά µέσα για να επιτευχθεί η αναγνωρισιµότητα των σηµάτων. ∆ηµιουργήσαµε και υποστηρίζουµε τον ιστότοπο www.agrocrete.com. ∆ηµιουργήσαµε και λειτουργούµε το Κέντρο Κρητικής Γαστρονοµίας στο Ρέθυµνο. Και, τέλος, οι προδιαγραφές των σηµάτων έχουν ως γνώµονα να προάγουν τη διασύνδεση των δύο πυλώνων της οικονοµίας του νησιού, του πρωτογενή µε τον τουρισµό, µε το να προωθούµε την κατανάλωση ολοένα και περισσότερων τοπικών προϊόντων στα ξενοδοχεία του νησιού. Εποµένως, προσπαθούµε να κάνουµε «πρεσβευτές» των κρητικών προϊόντων στη χώρα τους τα εκατοµµύρια τουριστών, που κάθε χρόνο επισκέπτονται το νησί µας, αυξάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις εξαγωγές. Με βάση τα πεπραγµένα µας, είµαστε σε καλό δρόµο και η προσπάθεια αυτή καθηµερινά, ολοένα και περισσότερο, βρίσκει ανταπόκριση και υποστήριξη. Εξάλλου, για να αλλάξει µια υφιστάµενη κατάσταση δεκαετιών, χρειάζεται χρόνος και σκληρή προσπάθεια. Οι αριθµοί και µόνο είναι τα παραδοτέα µας. Τα 600 προϊόντα µε το σήµα «κρήτη», 40 χώροι µαζικής εστίασης µε το σήµα «κρητική κουζίνα», εκ των οποίων 15 a la carte εστιατόρια µεγάλων ξενοδοχειακών µονάδων, και τα πέντε «κρητικά µπακάλικα».

6

Πόσο έχουν βοηθήσει τα σήµατα αυτά στην απόκτηση υπεραξίας των προϊόντων και των συγκεκριµένων επιχειρήσεων; Τα σήµατα αυτά, επειδή στηρίζονται σε προδιαγραφές οι οποίες «απαιτούν» και προωθούν την τυποποίηση των τοπικών προϊόντων και, συγχρόνως, επιβραβεύουν την ασφάλεια, την ποιότητα και την τοπικότητα, σαφώς συντελούν στην απόκτηση υπεραξίας. Τα κρητικά προϊόντα διοχετεύονται και διατίθενται στην αγορά, εγχώρια και διεθνή, όχι χύµα, αλλά τυποποιηµένα, και µε ετικέτα που µαρτυρά την προέλευσή τους και την ποιότητά τους. Ο τρόπος αυτός είναι ο πλέον ασφαλής για τον σύγχρονο καταναλωτή, προκειµένου να επιλέξει τα προϊόντα από το ράφι για το τραπέζι του. Στη συνέχεια, η δοκιµή θα επισφραγίσει την επιλογή του, καθώς η µοναδική γεύση και η υψηλή θρεπτική αξία που τα χαρακτηρίζουν θα τον πείσουν για να επαναλάβει την αγορά του.

Από αριστερά ο περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, στο κέντρο ο Ευάγγελος Πρωτογεράκης, ιδιοκτήτης της εταιρείας «ΛΙΟΚΑΡΠΙ», (1ο Βραβείο «Χρυσή Ελαία» Βιολογικά Ελαιόλαδα), και δεξιά ο πρόεδρος της Αγροδιατροφικής Σύµπραξης, Μανόλης Χνάρης, στον 2ο Παγκρήτιο ∆ιαγωνισµό Ελαιολάδου.

Συνέντευξη στον Χρήστο ∆ιαµαντόπουλο

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

39

Η χρησιµότητα των πρόσθετων υλών στις ζωοτροφές Κρίνεται κατά περίπτωση είδους και ηλικίας ζώου η αναγκαιότητα και η ποσοτική τους χρησιµοποίηση

Ο Κ. Ι. Φεγγερός, καθηγητής στο Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και ∆ιατροφής, του Τµήµατος Επιστήµης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών του ΓΠΑ

ι πρόσθετες ύλες ζωοτροφών (feed additives) είναι ουσίες, οι οποίες προστίθενται στις ζωοτροφές για να βελτιώσουν τα διαιτητικά τους χαρακτηριστικά ή την υγεία των ζώων ή την ποσότητα και την ποιότητα των παραγόµενων κτηνοτροφικών προϊόντων ή και να συµβάλλουν στη βελτίωση του περιβάλλοντος (βλ. ∆ιάγραµµα 1). Σύµφωνα µε τον κανονισµό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1831/2003, οι πρόσθετες ύλες ζωοτροφών είναι ουσίες ή µικροοργανισµοί ή παρασκευάσµατα, πλην των πρώτων υλών των ζωοτροφών και των προµειγµάτων, που προστίθενται σκόπιµα στις ζωοτροφές ή στο νερό, προκειµένου να οδηγήσουν σε: α. θετικό αποτέλεσµα επί των χαρακτηριστικών των ζωοτροφών, β. θετικό αποτέλεσµα επί των χαρακτηριστικών των ζωικών προϊόντων, γ. θετικό αποτέλεσµα επί του χρώµατος πτηνών και ιχθύων, δ. ικανοποίηση διατροφικών αναγκών των ζώων, ε. θετικό αποτέλεσµα στις περιβαλλοντικές συνέπειες της ζωικής παραγωγής, στ. θετικό αποτέλεσµα επί της παραγωγής, της επίδοσης ή της καλής διαβίωσης των ζώων, ιδίως επηρεάζοντας τη

Ευνοούν το οικοσύστηµα

Ικανοποιούν διαιτητικές ανάγκες των ζώων

Βελτιώνουν τον συντελεστή εκµετάλλευσης της τροφής

∆ιάγραµµα 1. Στόχοι χρήσης πρόσθετων υλών ζωοτροφών

γαστρεντερική µικροχλωρίδα ή την πεπτικότητα των ζωοτροφών και ζ. θετικό κοκκιδιοστατικό ή ιστοµονοστατικό αποτέλεσµα. Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να επιτυγχάνονται χωρίς να θίγεται, σε καµία περίπτωση, η υγεία των ζώων και των καταναλωτών των ζωικών προϊόντων και χωρίς να παραπλανάται ο χρήστης ως προς τις ιδιότητες της κάθε πρόσθετης ύλης. Σύµφωνα µε τον ίδιο κανονισµό, οι πρόσθετες ύλες των ζωοτροφών κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες: 1. ∆ιατροφικές 2. Τεχνολογικές 3. Αισθητικές 4. Ζωοτεχνικές 5. Προληπτικές της υγείας των ζώων Οι πρόσθετες ύλες, στο σύνολό τους, υπόκεινται σε ειδικούς κανονισµούς που αφορούν τον τρόπο παραγωγής τους, τις λεπτοµερείς ιδιότητές τους και τον σκοπό χρήσης τους και απαιτούν ειδική άδεια για την κυκλοφορία τους. Μετά την έγκριση της σχετικής άδειας, εγγράφονται σε ειδικό κατάλογο που τηρεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. ∆ιατροφικές πρόσθετες ύλες ζωοτροφών Στην κατηγορία αυτή περιλαµβάνονται ύλες που σκοπό έχουν την κάλυψη διατροφικών αναγκών των ζώων, άµεσα

Ευνοούν την υγεία και την παραγωγή των ζώων

ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΥΛΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ

Αυξάνουν τον χρόνο συντήρησης των ζωοτροφών

40 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

Εµπλουτίζουν τα ζωικά προϊόντα µε ευεργετικά βιοενεργά συστατικά

Βελτιώνουν την ποιότητα των ζωικών προϊόντων

ή έµµεσα, σε συγκεκριµένες κατηγορίες θρεπτικών συστατικών. Τέτοιες κατηγορίες είναι τα ανόργανα ιχνοστοιχεία, οι βιταµίνες και οι ουσίες µε βιταµινική δράση, τα αµινοξέα και ανάλογα αυτών και οι µη πρωτεϊνικές αζωτούχες ουσίες (ουρία ή ανάλογες ουσίες). Τεχνολογικές πρόσθετες ύλες ζωοτροφών Στις τεχνολογικές πρόσθετες ύλες περιλαµβάνονται διάφορες ουσίες που σχετίζονται µε τη διατήρηση ή και τη βελτίωση της ποιότητας των ζωοτροφών ή τη διαφοροποίηση των φυσικοχηµικών χαρακτηριστικών των ζωοτροφών. Τέτοιες ουσίες είναι οι συντηρητικές, τα αντιοξειδωτικά, οι γαλακτωµατοποιητές και οι σταθεροποιητές των γαλακτωµάτων, τα βελτιωτικά ροής, οι συνδετικές ύλες, τα δεσµευτικά αντιδιαιτητικών ουσιών (κυρίως των µυκοτοξινών) και τα βελτιωτικά της ενσίρωσης. Αισθητικές πρόσθετες ύλες ζωοτροφών Σε αυτές περιλαµβάνονται ουσίες που προστίθενται στις ζωοτροφές για να βελτιώσουν την ελκυστικότητά τους (βελτιωτικά ελκυστικότητας) ή το χρώµα παραγόµενων ζωικών προϊόντων (χρωστικές). Ζωοτεχνικές πρόσθετες ύλες ζωοτροφών Στις ζωοτεχνικές πρόσθετες ύλες περιλαµβάνονται ουσίες ή και µικροοργανισµοί που, µε την προσθήκη τους στα µείγµατα διατροφής των ζώων, συµβάλλουν στη βελτίωση της πεπτικότητας των θρεπτικών συστατικών και στη µείωση των αποβαλλόµενων συστατικών στο περιβάλλον (π.χ. ένζυµα), στη σταθεροποίηση ή και στη βελτίωση της επιθυµητής µικροχλωρίδας του πεπτικού συστήµατος των ζώων (προβιοτικά και «πρεβιοτικά») και ουσίες µε πολλαπλή δράση (βιοενεργά φυτικά εκχυλίσµατα). Προληπτικές της υγείας των ζώων πρόσθετες ύλες Είναι οι µόνες επιτρεπόµενες φαρµακευτικές ουσίες έναντι των κοκκιδιάσεων και των ιστοµονάδων. Από το σύνολο όλων των κατηγοριών πρόσθετων υλών των ζωοτροφών, οι βιταµίνες και τα ιχνοστοιχεία χρησιµοποιούνται στα µείγµατα διατροφής όλων των ειδών των εκτρεφόµενων ζώων σε ποσότητες που εξαρτώνται από το είδος, την ηλικία και το παραγωγικό στάδιο των ζώων. Για όλα τα άλλα είδη πρόσθετων υλών, κρίνεται κατά περίπτωση είδους και ηλικίας ζώου η αναγκαιότητα και η ποσοτική τους χρησιµοποίηση.

Σχέδιο Εθνικής Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης της κτηνοτροφίας O σίγουρος δρόµος για την αντιµετώπιση των κρίσιµων προβληµάτων, αλλά και των µεγάλων προκλήσεων

Τ

ο Σχέδιο Εθνικής Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης της Κτηνοτροφίας, που αποτυπώνεται στη συνέχεια, αποτελεί κείµενο συνοπτικής παρουσίασης των βασικών κατευθύνσεων και µέτρων, των ζητηµάτων και των αναγκών που χρήζουν αντιµετώπισης και συντείνουν στην εδραίωση του κλάδου της κτηνοτροφίας ως βασικού άξονα της οικονοµικής δραστηριότητας της Ελλάδας.

Παναγιώτης Πεβερέτος, πρόεδρος Συνδέσµου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ)

Συνοπτική απεικόνιση των δεδοµένων του κλάδου Ο κλάδος της κτηνοτροφίας έχει ιδιαίτερη σηµασία για την αγροτική οικονοµία και τη συνολικότερη οικονοµία της χώρας και συµβάλλει ουσιαστικά στην περιφερειακή αγροτική ανάπτυξη και στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού της υπαίθρου. Παράγει εξαιρετικά ποιοτικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, πολλά από οποία είναι ΠΟΠ, µε κυριότερο το τυρί φέτα (ΠΟΠ). Στην κτηνοτροφία απασχολούνται περίπου 500.000 άτοµα στη χώρα µας, ενώ χιλιάδες επιχειρήσεις, κυρίως µικροµεσαίες, δραστηριοποιούνται στη µεταποίηση, στο εµπόριο, στις µεταφορές και εξαρτώνται από την κτηνοτροφική παραγωγή. Παράλληλα, η κτηνοτροφία απορροφά το 1/3 της φυτικής παραγωγής και µπορεί, επίσης, να λειτουργήσει ως ατµοµηχανή για την ελληνική γεωργία. Η κτηνοτροφία, όµως, σήµερα, έχει ξεπεράσει τα όρια της παραγωγικής της επιβίωσης. Η απουσία εθνικής στρατηγικής, η αδυναµία επίλυσης χρόνιων

42 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

προβληµάτων του κλάδου (αδειοδότηση στάβλων, έλλειψη εθνικού σχεδίου γενετικής βελτίωσης, διαχείριση βοσκότοπων, έλλειψη οργάνωσης της παραγωγικής βάσης κ.ά.), οι εφαρµοζόµενες µνηµονιακές πολιτικές, η υπερφορολόγηση, η υπερχρέωση και η έλλειψη ρευστότητας οδήγησαν τον κλάδο σε διαρκή συρρίκνωση. Μειώνεται η κτηνοτροφική παραγωγή, µειώνεται το ζωικό κεφάλαιο, λιγοστεύει το ανθρώπινο δυναµικό και επιβαρύνεται το εµπορικό αγροτικό ισοζύγιο κατά 1.869 εκατ. ευρώ (στοιχεία εισαγωγών γαλακτοκοµικών και κρέατος 2015). Το σηµαντικότερο, όµως, πρόβληµα είναι η µειωµένη ανταγωνιστικότητα του τοµέα (που προκαλεί µείωση του εισοδήµατος των κτηνοτρόφων), γεγονός το οποίο οφείλεται, κυρίως, στο υψηλό κόστος παραγωγής και στη χαµηλή τιµή πώλησης των παραγόµενων προϊόντων. Α) Άξονες άµεσης στρατηγικής για την επιβίωση της κτηνοτροφίας 1. Γενναία ρύθµιση των κτηνοτροφικών χρεών για την επιβίωση των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, µε διαγραφή ενός µεγάλου ποσοστού του κεφαλαίου και του συνόλου των τόκων. Αποπληρωµή του υπολοίπου µε ρύθµιση για τουλάχιστον 20 χρόνια µε χαµηλό επιτόκιο.

2. Εξασφάλιση ρευστότητας για τις κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις µε χαµηλότοκα δάνεια. ∆ιαφορετικά, είναι σχεδόν αδύνατη ακόµα και η πιο απλή οικονοµική δραστηριότητα.

3. Μείωση των ιδιαίτερα υψηλών φορολογικών επιβαρύνσεων και κυρίως του ΦΠΑ στα ζώντα ζώα και στις χονδροειδείς ζωοτροφές από 24% στο 13%, µε προοπτική να πάει στο 8%. Απαλλαγή των παραγωγικών µας ακινήτων (στάβλοι, αποθήκες, χωράφια) από κάθε φόρο, συµπεριλαµβανοµένου και του ΕΝΦΙΑ, και ιδιαίτερα του συµπληρωµατικού φόρου.

4. Μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήµατος αγροτών-κτηνοτρόφων.

5. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύµατος.

6. Χτύπηµα των ελληνοποιήσεων, υιοθετώντας την εφαρµογή ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού συστήµατος ιχνηλασιµότητας «από τον στάβλο στο πιάτο» σε εθνικό επίπεδο, από το οποίο, πέραν της ιχνηλάτησης των ζώων και των παραγώγων τους, θα µπορεί να προκύψει ένα αξιόπιστο σύστηµα παρακολούθησης των ισοζυγίων γάλακτος και κρέατος, σε συνδυασµό µε την υποχρεωτική αναγραφή της προέλευσης των κρεάτων στην ταµειακή µηχανή και της χώρας προέλευσης της πρώτης ύλης στο γάλα και στα γαλακτοκοµικά προϊόντα.

7. Ανάµεσα στις βασικές παραµέτρους που συµβάλλουν καθοριστικά στην ανά-

πτυξη της ελληνικής κτηνοτροφίας είναι ο τοµέας των βοσκότοπων. Για να υπάρξει µόνιµη και ολοκληρωµένη λύση στο θέµα αυτό, προϋπόθεση αποτελεί η σύνταξη των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, σύµφωνα µε τις ανάγκες της χώρας και του κλάδου, το οποίο θα είχε ήδη επιλυθεί, εάν είχε υλοποιηθεί το Σχέδιο ∆ράσης που είχε υποβάλει ο ΣΕΚ στο ΥΠΑΑΤ. Πέραν, βέβαια, των επιλέξιµων βοσκότοπων που διασφαλίζουν τις επιδοτήσεις, θα πρέπει να δοθούν στους κτηνοτρόφους και επιπλέον βοσκότοποι µε στόχο την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και τη µείωση του κόστους παραγωγής.

8. Οριστική επίλυση του ζητήµατος της αδειοδότησης των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων της χώρας, µε απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης και άρση των γραφειοκρατικών εµποδίων. Β) Άξονες µακροπρόθεσµης στρατηγικής για την εδραίωση της κτηνοτροφίας Παράλληλα µε παραπάνω µέτρα, που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιµότητα, θα πρέπει να υιοθετηθεί και να υλοποιηθεί µε συνέπεια το αναγκαίο στρατηγικό σχέδιο, µε βασικούς άξονες: • Τη µείωση του υψηλού κόστους των εισροών και, κυρίως, των βασικών συντελεστών διαµόρφωσής του, δηλαδή των ζωοτροφών και της ενέργειας. Για να πετύχουµε όσο το δυνατόν µεγαλύτερη επάρκεια της χώρας σε ζωοτροφές και ιδιαίτερα σε πρωτεϊνούχες, θα πρέπει να αξιοποιηθεί µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο η νέα πρόταση του ΥΠΑΑΤ για τις συνδεδεµένες ενισχύσεις που θα ισχύσουν από το τρέχον έτος, να ενεργοποιηθούν επενδυτικά σχέδια, στα πρότυπα των «Μικρών Σχεδίων Βελτίωσης», προϋπολογισµού έως 100.000 ευρώ για κτηνοτρόφους που παράγουν οι ίδιοι ζωοτροφές, καθώς και άλλα διαθέσιµα µέτρα (µε έµφαση στην αξιοποίηση υποπροϊόντων, παραπροϊόντων, αξιοποίηση βοσκότοπων). Για τη µείωση του κόστους ενέργειας είναι απαραίτητο να αξιοποιηθούν ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, όπως για παράδειγµα η παραγωγή ενέργειας µε εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες των στάβλων ή µε µικρές ανεµογεννήτριες, µε σκοπό την ιδιοκατανάλωση.

• ∆ηµιουργία τράπεζας γενετικού υλικού ντόπιων φυλών αγροτικών ζώων (αιγοπροβάτων, αγελάδων κ.ά.) - Εθνικό σχέδιο γενετικής βελτίωσης και αξιοποίηση των φυλών των αγροτικών ζώων, ως βασικό εργαλείο αυτοτροφοδοτούµενης ανάπτυξης. Ο ΣΕΚ έχει καταθέσει τις προτάσεις του για τη στήριξη της Γενετικής Βελτίωσης, την αξιοποίηση των ζωικών γενετικών πόρων της χώρας και την ενίσχυση των Κέντρων Γενετικής

πραγµατικά παράγουν, και δη ποιοτικά, να αυξηθεί το ποσοστό των συνδεδεµένων ενισχύσεων κ.ά. Ο πρωτόγνωρος, φέτος, χειµώνας δηµιούργησε πολλά προβλήµατα στην κτηνοτροφία και, κυρίως, στην αιγοπροβατοτροφία και στη βοοτροφία και ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές όπου, ακόµη, το χιόνι δεν έχει λιώσει. Υπήρξαν πολλές απώλειες ζώων, ιδιαίτερα νεογέννητων. Λόγω του µεγάλου και συνεχούς ψύχους, σηµειώθηκε κάθετη πτώση της παραγωγής γάλακτος σε όλες τις περιοχές της χώρας, αδυναµία τροφοδότησης µε ζωοτροφές στις αποκλεισµένες περιοχές και ζηµιές στις υποδοµές των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων. H απώλεια εισοδήµατος για τους κτηνοτρόφους είναι πολύ µεγάλη και ζητάµε µέτρα στήριξης: • Άµεση αποζηµίωση από τον ΕΛΓΑ των θανόντων από την κακοκαιρία ζώων.

• Να δροµολογηθεί πρόγραµµα ΠΣΕΑ για κάλυψη των ζηµιών σε υποδοµές.

• Αποζηµίωση απώλειας γάλακτος είτε από de minimis είτε από άλλα κοινοτικά ή εθνικά προγράµµατα.

• Αναστολή για έναν χρόνο των οφειλών των πληγέντων κτηνοτρόφων άτοκα. Είναι επιτακτική, πλέον, η ανάγκη η χώρα µας να θέσει σε εφαρµογή Εθνική Στρατηγική Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης της Κτηνοτροφίας. Αυτός είναι ο σίγουρος δρόµος για την αντιµετώπιση των κρίσιµων προβληµάτων, αλλά και των µεγάλων προκλήσεων που χαρακτηρίζουν τον κλάδο µας και γενικότερα τον αγροδιατροφικό τοµέα και να πάµε µπροστά. Μια εθνική στρατηγική χτίζεται, βέβαια, µε τη συµµετοχή των φορέων που εκπροσωπούν τους αγρότες-κτηνοτρόφους, και ο ΣΕΚ βρίσκεται στην πρώτη γραµµή αυτού του αγώνα.

7

Βελτίωσης, έτσι ώστε να διατηρήσουµε και να βελτιώσουµε τις ελληνικές φυλές αγροτικών ζώων που έχουν αποµείνει και κινδυνεύουν µε εξαφάνιση και να οδηγηθούµε, µέσω αυτής, σε αύξηση της παραγωγικότητας.

• Ανάπτυξη και εφαρµογή πρωτοκόλλων ολοκληρωµένης διαχείρισης για τη βελτίωση της υγείας, της αναπαραγωγής, της παραγωγικότητας και, τελικά, της βιωσιµότητας των εκµεταλλεύσεων.

• Ενσωµάτωση στις κτηνοτροφικές επιχειρήσεις των νέων ηλεκτρονικών τεχνολογιών (µηχανικό άρµεγµα, ηλεκτρονική σήµανση ζώων, ηλεκτρονικά προγράµµατα διαχείρισης, αυτοµατισµοί στην καταγραφή των ατοµικών αποδόσεων και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγόµενων προϊόντων κ.λπ.)

• Βελτιστοποίηση της διατροφής (χρήση νέων ή εναλλακτικών ζωοτροφών, αξιοποίηση υποπροϊόντων, παραπροϊόντων, εγχώρια παραγωγή πρωτεϊνούχων ζωοτροφών, εφαρµογή εποχικών σιτηρεσίων κ.λπ.) και των σταβλικών εγκαταστάσεων, µε στόχο πρότυπα συστήµατα παραγωγής, που θα αναδεικνύουν τη δυναµική και την ποιοτική σταθερότητα των παραγόµενων προϊόντων ζωικής προέλευσης.

• Επιστηµονική στήριξη και εκπαίδευση των κτηνοτρόφων: Απαιτείται η στενή συνεργασία των κτηνοτρόφων µε εξειδικευµένο επιστηµονικό προσωπικό, καθώς, επίσης, εκπαίδευση, κατάρτιση και ενηµέρωση του ανθρώπινου δυναµικού, µε στόχο τη διάχυση σύγχρονης γνώσης, την αποδοχή και εφαρµογή των σύγχρονων πρωτοκόλλων ολοκληρωµένης διαχείρισης, την εµπέδωση «επιχειρηµατικής» νοοτροπίας και την ανάδειξη ορθών διαχειριστικών πρακτικών.

• Σύνδεση της έρευνας µε τις πραγµατικές ανάγκες των κτηνοτρόφων: Ανάπτυξη έρευνας για τον έλεγχο και την εκρίζωση ζωονόσων, τις επιδράσεις της κλιµατικής αλλαγής στη γεωργία και την κτηνοτροφία κ.ά.

• Οργάνωση παραγωγικής βάσης: Θα πρέπει οι οργανώσεις παραγωγών, και ιδίως οι συνεταιρισµοί, να έχουν στρατηγικό ρόλο στην ανασυγκρότηση του κλάδου, ώστε να εξασφαλιστούν οικονοµίες κλίµακας, µε στόχο τις ανταγωνιστικές τιµές, τη µείωση του κόστους παραγωγής κ.ά.

• Πιστοποίηση και προώθηση καινοτόµων ποιοτικών κτηνοτροφικών προϊόντων, µε την εκµετάλλευση και των επιδοτούµενων προγραµµάτων, όπως αυτών του ΕΣΠΑ. Πρέπει, επίσης, να ενισχύσουµε τον εξαγωγικό προσανατολισµό των ποιοτικών προϊόντων µας. Έχουµε, ήδη, σηµειώσει θετικά αποτελέσµατα, αλλά µπορούµε να διευρύνουµε και να αναπτύξουµε την εξαγωγική µας παρουσία και µε περισσότερα ποιοτικά τυροκοµικά προϊόντα. Πλέον των παραπάνω, θα πρέπει να δοθούν ισχυρά κίνητρα σε νέους που επιθυµούν να ασχοληθούν µε τη ζωική παραγωγή και να απλουστευτούν οι διαδικασίες ένταξής τους σε προγράµµατα. Είναι απαραίτητο, ενόψει της συζήτησης που έχει ήδη ξεκινήσει για τη νέα ΚΑΠ µετά το 2020, να διασφαλίσουµε ότι οι ενισχύσεις θα δοθούν σε αυτούς που

Μια εθνική στρατηγική χτίζεται µε τη συµµετοχή των φορέων που εκπροσωπούν τους αγρότεςκτηνοτρόφους, και ο ΣΕΚ βρίσκεται στην πρώτη γραµµή αυτού του αγώνα.

Η ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ Παραγόµενο κρέας και % αυτάρκειας (2014) Ζωικό είδος

Ποσότητα κρέατος (τόνοι)

Αυτάρκεια

Πουλερικά Χοίροι Αιγοπρόβατα Βοοειδή Λοιπά είδη

187.766 114.805 108.769 58.956 3.969

77,5% 30% 88,5% 20,0% 40,3%

Παραγόµενο γάλα και % αυτάρκειας (2015) Είδος γάλακτος

Ποσότητα γάλακτος (τόνοι)

Αυτάρκεια (εκτίµηση)

Αγελαδινό γάλα Πρόβειο γάλα

602.329 539.641

40% 94%

Γίδινο γάλα

127.903

100%

Παραγόµενα προϊόντα ζωικής προέλευσης (2015) Παραγόµενο είδος

Ποσότητα (τόνοι)

Γιαούρτι

114.000

Τυριά ΠΟΠ Εκ των οποίων

105.000 95.000 τόνοι είναι ΦΕΤΑ ΠΟΠ που από τις εξαγωγές της έρχονται πάνω από 300 εκατ. ευρώ

Αβγά

110.000

Μέλι

20.000

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

43

Η αιγοπροβατοτροφία διέξοδος της σύγχρονης αγροτικής οικονοµίας Αποτελεί έναν από τους σηµαντικότερους κλάδους της ζωικής παραγωγής, τόσο σε παγκόσµιο επίπεδο, όσο και στην Ελλάδα

Η Απόστολος Ζιόβας, υπεύθυνος παραγωγής Εργοστασίου Ζωοτροφών «Αιτωλία», γεωπόνος ζωοτέχνης

αιγοπροβατοτροφία αποτελεί παραδοσιακά έναν από τους δυναµικότερους κλάδους στη χώρα µας, συµβάλλοντας κατά 18%, περίπου, στο συνολικό αγροτικό εισόδηµα. Η παραγωγική αυτή κατεύθυνση στηρίχτηκε στους άφθονους φυσικούς πόρους και προσαρµόστηκε στις ιδιαίτερες κλιµατολογικές και εδαφολογικές συνθήκες της πατρίδας µας. Το αίγειο και πρόβειο κρέας και γάλα, που παίρνουµε από τα αιγοπρόβατα, είναι δύο βασικές κατηγορίες προϊόντων µε µεγάλη οικονοµική σηµασία κι αποτελούν τις κυριότερες πηγές του αγροτικού εισοδήµατος των κατοίκων των ορεινών και µειονεκτικών περιοχών. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, ίσως, το δυνατότερο σηµείο του τοµέα είναι η υψηλή ποιότητα του παραγόµενου κρέατος, ως αποτέλεσµα µιας σειράς παραµέτρων που χαρακτηρίζουν την ελληνική πραγµατικότητα, όπως το εκτατικό σύστηµα εκτροφής, οι εγχώριες φυλές και οι χορηγούµενες ζωοτροφές. Στην Ελλάδα, η αιγοπροβατοτροφία

προσφέρεται ως µια διέξοδος της σύγχρονης αγροτικής οικονοµίας, συµµετέχοντας κατά 45%, περίπου, στη συνολική ακαθάριστη αξία της ζωικής παραγωγής και κατά 15%, περίπου, στη συνολική αξία όλης της γεωργικής παραγωγής. Για τη χώρα µας, ο τοµέας έχει ιδιαίτερη σηµασία, δεδοµένου ότι αξιοποιεί εκτάσεις ορεινές - µειονεκτικές, οι οποίες θα ήταν αδύνατον να αξιοποιηθούν διαφορετικά. Η αιγοπροβατοτροφία στο σύνολο δεν έχει ενσταβλισµένη µορφή, αλλά εκτατική, γεγονός που δηµιουργεί προβλήµατα σε σχέση µε τη διαχείριση των κοινόχρηστων βοσκότοπων. Ο κύριος όγκος της ελληνικής αιγοπροβατοτροφίας έχει ως παραγωγική κατεύθυνση τη γαλακτοπαραγωγή. Προέρχεται από γενετικώς ανοµοιογενή ποίµνια, τα οποία απαρτίζονται από ζώα διαφορετικών φυλών και, κυρίως, από ζώα διασταυρούµενα άγνωστης γονοτυπικής σύνθεσης, παρουσιάζοντας µεγάλη παραλλακτικότητα σε ό,τι αφορά τα µορφολογικά, φυσιολογικά και παρα-

γωγικά χαρακτηριστικά τους. Ο συνολικός αριθµός των εγχώριων προβάτων, που εκτρέφονται σε αµιγή ποίµνια, δεν υπερβαίνει τα 700.000 κεφάλια. Ειδικότερα, από τις 26, συνολικά, ελληνικές φυλές, οι έξι έχουν εξαφανιστεί, ενώ οι υπόλοιπες έχουν κύρια κατεύθυνση τη γαλακτοπαραγωγή, συνδυασµένη µε την παραγωγή κρέατος αµνού και εριφίου και, δευτερευόντως, µε την παραγωγή µαλλιού. Σε αντίθεση µε τις περισσότερες χώρες παγκοσµίως, όπου η κύρια παραγωγική κατεύθυνση των εκτροφών είναι η κρεοπαραγωγή και η εριοπαραγωγή, στην Ελλάδα η εκτροφή αιγοπροβάτων είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε την παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος, µε στόχο την παρασκευή παραδοσιακών γαλακτοκοµικών προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας. Οι προκλήσεις που καλείται να αντιµετωπίσει το 2017 είναι τεράστιες, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονοµικό επίπεδο, καθώς οι συνεχιζόµενες αυξήσεις των τιµών των βασικών ζωοτροφών

Οι προκλήσεις του 2017 είναι τεράστιες, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονοµικό επίπεδο, καθώς οι συνεχιζόµενες αυξήσεις των τιµών των βασικών ζωοτροφών και η αύξηση του ΦΠΑ από 13% σε 24% συρρικνώνουν µε ταχείς ρυθµούς το κτηνοτροφικό εισόδηµα 44 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

(καλαµπόκι, πίτυρα, σιτάρι, κριθάρι, σογιάλευρο, ηλιάλευρο) και η αύξηση του ΦΠΑ από 13% σε 24% συρρικνώνουν µε ταχείς ρυθµούς το κτηνοτροφικό εισόδηµα. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, ενόψει του άγνωστου –από πλευράς εξελίξεων– 2017, ο Αγροτικός Συνεταιρισµός Μεσολογγίου «Η Ένωση», µε το υπερσύγχρονο εργοστάσιο ζωοτροφών, µε την επωνυµία «Zωοτροφές Αιτωλία», που έχει στην ιδιοκτησία της, θα βρίσκεται συνεχώς στο πλευρό του κτηνοτρόφου, παρέχοντας ζωοτροφές ποιότητας υψηλής διατροφικής αξίας για όλα τα παραγωγικά ζώα, σε όλες τις φάσεις της παραγωγής τους. Το εργοστάσιο σύνθετων ζωοτροφών «Aιτωλία» δηµιουργήθηκε τον Αύγουστο του 2011 από τον Αγροτικό Συνεταιρισµό Μεσολογγίου-Ναυπακτίας «Η Ένωση», στην περιοχή Βάλισσα Οινιαδών, του ∆ήµου Ι.Π. Μεσολογγίου. Κατασκευάστηκε δίπλα από τις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις ξηραντηρίου καλαµπο-

κιού και άλλων δηµητριακών καρπών, συνολικού αποθηκευτικού χώρου 10.000 τόνων. Ο µηχανολογικός και ηλεκτρολογικός εξοπλισµός ακολουθεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και αυτό επιβεβαιώνει τη σιγουριά για παραγωγή προϊόντων άριστης ποιότητας και υψηλής διατροφικής αξίας. Όλες οι διαδικασίες ακολουθούν τους κανόνες ISO & HACCP 9001. Στην καρδιά του εργοστασίου, έχει εγκατασταθεί ο πλέον σύγχρονος µύλος άλεσης, ο οποίος αντιγράφει την παραδοσιακή λειτουργία των παλιών πετρόµυλων. Όλες οι πρώτες ύλες, όπως είναι το καλαµπόκι, το σιτάρι και το κριθάρι, προέρχονται κατ’ αποκλειστικότητα από τις καλλιεργούµενες εκτάσεις της περιοχής µας. Τα µείγµατα συµπληρώνονται µε όλα τα απαραίτητα µικροϋλικά, βιταµίνες και ιχνοστοιχεία, σύµφωνα πάντα µε τους κανόνες της ορθής διατροφής των παραγωγικών ζώων. Απώτερος σκοπός είναι: • Να γίνουµε ένα πραγµατικό πρότυπο

συνεταιρισµού, για το οποίο θα µιλούν όλοι και θα το χρησιµοποιούν ως σηµείο αναφοράς και ως παράδειγµα προς µίµηση.

• Μέσα από τις δραστηριότητές µας, να προσδίδουµε αξία στη δουλειά και στον µόχθο των αγροτών, προσφέροντάς τους προϊόντα και υπηρεσίες µε υψηλή ποιότητα και ανταποδοτικό όφελος.

• O κτηνοτρόφος να αποκτήσει «διατροφική συνείδηση», µέσω της άρτιας επιστηµονικής κατάρτισης του προσωπικού του αγροτικού συνεταιρισµού (σχέση αµφίδροµη ζωοτέχνη-κτηνοτρόφου-πελάτη).

• Να λαµβάνει «σταθερά» προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, µε στόχο τη µεγιστοποίηση της παραγωγής του µε το µικρότερο δυνατό κόστος. Όλα τα παραπάνω, για να πάψει ο παραγωγός να είναι έρµαιο των εκάστοτε τυχοδιωκτών που λυµαίνονται τον χώρο των ζωοτροφών εδώ και δεκαετίες στον ελλαδικό χώρο, εξανεµίζοντας το κτηνοτροφικό εισόδηµα.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

45

Πιλοτικό - εναλλακτικό πρόγραµµα κατάρτισης ξεκινά ο ΕΛΓΟ-∆ήµητρα Θα υλοποιηθεί πιλοτικά τουλάχιστον σε δύο οµάδες κτηνοτρόφων της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας

Η Το πρόγραµµα ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές που προβλέπονται στο «Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 20142020» για εναλλακτικά προγράµµατα κατάρτισης σε συγκεκριµένες οµάδες-στόχους

∆ιεύθυνση Κατάρτισης του ΕΛΓΟ-∆ήµητρα σε συνεργασία µε το Tµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών εκπόνησε ένα εναλλακτικό και αρκετά πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδοµένα πρόγραµµα κατάρτισης κτηνοτρόφων. Το εν λόγω πρόγραµµα βασίζεται σε εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, επικεντρωµένες στους καταρτιζόµενους κτηνοτρόφους, οι οποίοι θα αναλάβουν τον έλεγχο της µαθησιακής διαδικασίας, όσον αφορά τον προσδιορισµό των εκπαιδευτικών αναγκών τους και τις εκπαιδευτικές τεχνικές που θα ακολουθηθούν, ενώ ο εκπαιδευτής θα έχει τον ρόλο του διευκολυντή. Σε σχέση µε τα τυπικά προγράµµατα κατάρτισης, που πραγµατοποιούνται στις αίθουσες διδασκαλίας, το συγκεκριµένο πρόγραµµα πλεονεκτεί, γιατί: l βασίζεται στις αρχές της βιωµατικής µάθησης (learning by doing) l είναι προσαρµοσµένο στις εκπαιδευτικές ανάγκες των καταρτιζόµενων, οι οποίες συνεχώς θα επικαιροποιούνται µέσω των συναντήσεων ανατροφοδότησης l περιλαµβάνει όλες τις πτυχές της παραγωγικής διαδικασίας κατά τη διάρκεια του έτους l δεν απαιτεί να αποµακρύνονται οι κτηνοτρόφοι για ηµέρες από την εκµετάλλευσή τους, προκειµένου να συµµετέχουν l το κόστος υλοποίησής του είναι παραπλήσιο µε αυτό των τυπικών προγραµµάτων κατάρτισης Το πρόγραµµα ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές που προβλέπονται στο «Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020» για εναλλακτικά προγράµµατα κατάρτισης σε συγκεκριµένες οµάδες-στόχους (στην περίπτωσή µας κτηνοτρόφοι), στα οποία η µεταφορά της γνώσης δύναται να εφαρµοστεί µέσω της συµµετοχής των καταρτιζόµενων σε οµάδες συζήτησης, µε εξειδικευµένα για τον κλάδο και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει θέµατα. ∆οµείται σε τακτικές συναντήσεις της οµάδας, που επαναλαµβάνονται κατά τη διάρκεια του έτους. Οι εκπαιδευτικοί σκοποί-στόχοι του προγράµµατος είναι η αντιµετώπιση ιδιαίτερων αναγκών (π.χ. νέοι κτηνοτρόφοι που ξεκινούν την αγροτική τους εκµετάλλευση) και η επίλυση σύνθετων προβληµάτων, που προϋποθέτουν αλλαγή νοοτροπιών, στάσεων και συµπεριφορών και απαιτούν αλληλεπίδραση και συνεργα-

7 Η αγροτική εκπαίδευση και κατάρτιση µπορεί και πρέπει να παίξει κοµβικό ρόλο στην αντιµετώπιση των προκλήσεων που αντιµετωπίζει η σύγχρονη κτηνοτροφία.

46 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

σία των κτηνοτρόφων µεταξύ τους, καθώς και µε τις δοµές αγροτικής ανάπτυξης. Ο αριθµός των εκπαιδευόµενων σε κάθε εκπαιδευτική οµάδα θα είναι 8-12 άτοµα, ανεξάρτητα από το µέγεθος, τη δυναµικότητα, τις εγκαταστάσεις, το σύστηµα εκτροφής κ.λπ. Τον «πυρήνα» της µαθησιακής διαδικασίας αποτελούν οι 8-12 εκπαιδευτικές συναντήσεις των καταρτιζόµενων εντός της γεωργικής εκµετάλλευσης κάποιου µέλους της οµάδας, οι οποίες συνδυάζονται µε 3-7 συναντήσεις ανατροφοδότησης, µε 36 εκπαιδευτικές ώρες τυπικής κατάρτισης σε τάξη (έξι ηµέρες) και 2-3 εκπαιδευτικές επισκέψεις. Το πρόγραµµα ολοκληρώνεται µε γραπτή αξιολόγηση των καταρτιζόµενων και την αξιολόγηση του προγράµµατος και των εκπαιδευτών από τους καταρτιζόµενους. Οι θεµατικές ενότητες προκύπτουν µετά από συνεργασία µε τους καταρτιζόµενους, σύµφωνα µε τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Ενδεικτικά, µπορεί να αφορούν την επιλογή του ζωικού κεφαλαίου της εκµετάλλευσης, τη διατροφή και τα σιτηρέσια, την αντιµετώπιση ασθενειών και την ευζωία ζώων, τις σταβλικές εγκαταστάσεις, τις αρχές σχεδιασµού, οργάνωσης και διοίκησης κτηνοτροφικής εκµετάλλευσης, την καθετοποίηση της παραγωγής και τις παράλληλες δραστηριότητες (µικρά τυροκοµεία, τυποποίηση κ.λπ.). Σύµφωνα µε τον σχεδιασµό της ∆/νσης Κατάρτισης του ΕΛΓΟ-∆ήµητρα, το πρόγραµµα θα υλοποιηθεί πιλοτικά τουλάχιστον σε δύο οµάδες κτηνοτρόφων της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας, στο πλαίσιο κατάρτισης των Νέων Κτηνοτρόφων, που έχουν ενταχθεί στο Μέτρο 1.1.1 του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (ΠΑΑ). Εφόσον τα αποτελέσµατα είναι ικανοποιητικά, θα αποτελέσει τη βασική µορφή κατάρτισης των κτηνοτρόφων της χώρας. Η αγροτική εκπαίδευση και κατάρτιση µπορεί και πρέπει να παίξει κοµβικό ρόλο στην αντιµετώπιση των προκλήσεων που αντιµετωπίζει η σύγχρονη κτηνοτροφία, εφοδιάζοντας και τους κτηνοτρόφους µε τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, προκειµένου να αναπτύξουν το µαθησιακό τους υπόβαθρο, να ανταποκριθούν µε επιτυχία στις απαιτήσεις της παραγωγικής διαδικασίας και να αποκτήσουν την ικανότητα να ενεργούν ως διαχειριστές - συντονιστές των τοπικών αγροοικολογικών διαδικασιών/συστηµάτων.

Απαίτηση η ιχνηλασιµότητα των τροφίµων ζωικής προέλευσης Μέσω της πληροφόρησης, οι επιχειρήσεις έχουν τα δεδοµένα για να εφαρµόσουν τα αναγκαία υγειονοµικά µέτρα για την πρόληψη, την εξάλειψη και τη µείωση των κινδύνων

Η Ελευθέριος Χ. ∆ροσινός, καθηγητής, Τµήµα Επιστήµης Τροφίµων και ∆ιατροφής του Ανθρώπου, Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου και Υγιεινής Τροφίµων και Ποτών, Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών

ιχνηλασιµότητα των τροφίµων αποτελεί µία από τις απαιτήσεις, οι οποίες πρέπει να πληρούνται από τις επιχειρήσεις τροφίµων και περιλαµβάνεται στις διατάξεις του Γενικού Νόµου των Τροφίµων (General Food Law) (Καν. (ΕΚ) 178/2002), που αποτελεί και το «σύνταγµα» της ασφάλειας των τροφίµων. Μέσα στις αρχές αυτού του βασικού νοµοθετήµατος είναι η αρχή της ολιστικής προσέγγισης, δηλαδή η διαχρονικά ενιαία αντιµετώπιση των θεµάτων της ασφάλειας των τροφίµων από το αγρόκτηµα έως το πιάτο του καταναλωτή. Για να υπηρετηθεί η αρχή τούτη, απαιτείται η επικοινωνία µεταξύ όλων των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στην παραγωγική και εφοδιαστική αλυσίδα ενός τροφίµου. Χωρίς αυτή την επικοινωνία είναι αδύνατον να διασφαλιστεί η ασφάλεια των τροφίµων. Η ιχνηλασιµότητα αποτελεί µια απαίτηση µέσω της οποίας αυτή η πληροφόρηση είναι εφικτή για κάθε επιχείρηση, έως τον καταναλωτή. Βάσει αυτής της πληροφόρησης, που εκπηγάζει από την ιχνηλασιµότητα, οι επιχειρήσεις έχουν τα δεδοµένα για να εφαρµόσουν τα αναγκαία υγειονοµικά µέτρα για την πρόληψη, την εξάλειψη και τη µείωση των κινδύνων (hazards) σε αποδεκτά επίπεδα, που διασφαλίζουν τους στόχους για τη δηµόσια υγεία (food safety objectives). Το σκάνδαλο των τρελών αγελάδων τη δεκαετία του 1990 στο Ηνωµένο Βασίλειο αποδεικνύει περίτρανα την ύψιστη σηµασία της ιχνηλασιµότητας. Επειδή η είσοδος του κινδύνου στη διατροφική αλυσίδα έλαβε χώρα µέσω των ζωοτροφών που περιείχαν µικρά πρωτεϊνικά λοιµώδη σωµάτια (< 5 nm) χωρίς νουκλεϊκό οξύ (prions). Επιπλέον, διασφαλίζεται η αυθεντικότητα των τροφίµων και η αποφυγή εξαπάτησης του καταναλωτή. Η απαίτηση της ιχνηλασιµότητας βασίζεται στην προσέγγιση «ένα βήµα πίσω»-«ένα βήµα µπροστά», που συνεπάγεται ότι οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίµων εφαρµόζουν ένα σύστηµα που τους δίνει τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν τους άµεσους προµηθευτές τους και τους άµεσους πελάτες τους, εκτός αν πρόκειται για τελικούς καταναλωτές. Επίσης, ο ∆ιεθνής Οργανισµός Τυποποίησης έχει εκδώσει το πρότυπο ISO 22005:2007, που αφορά τις απαιτήσεις για την ιχνηλασιµότητα των τροφίµων και των ζωοτροφών. Ειδικότερα, για τα τρόφιµα ζωικής προέλευσης, σύµφωνα µε την

48 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

ΚΥΑ 412/8932/23-1-2012 για τον έλεγχο της ελληνικής αγοράς κρέατος σε σχέση µε την προέλευση - καταγωγή του και την τήρηση µηνιαίων ισοζυγίων κρέατος (ΦΕΚ 149Β΄), ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός - ∆ΗΜΗΤΡΑ υποχρεούται να ακολουθεί το σύστηµα ελέγχων για τον έλεγχο των ισοζυγίων κρέατος όσο και για την εφαρµογή του ΚΑΝ (ΕΚ) 178/2002, σε ό,τι αφορά την ιχνηλασιµότητα των ζωικών προϊόντων, σύµφωνα µε τη διαδικασία που προβλέπεται από την αριθµ. 28611/28-9-2009 υπουργική απόφαση «∆ιαδικτυακή σύνδεση σφαγείων - ΕΛΟΓΑΚ και λοιπών φορέων» (ΦΕΚ Β΄2117). Επίσης, έχει εκδοθεί ο Εκτελεστικός Κανονισµός (EE) αριθ.

931/2011, που ειδικεύει τις απαιτήσεις ιχνηλασιµότητας, δηλαδή oι υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίµων εξασφαλίζουν ότι οι ακόλουθες πληροφορίες, σχετικά µε τις αποστολές τροφίµων ζωικής προέλευσης, καθίστανται διαθέσιµες στον υπεύθυνο επιχείρησης τροφίµων, στον οποίο παρέχεται το τρόφιµο και, κατόπιν σχετικού αιτήµατος, στην αρµόδια αρχή: α) η επακριβής περιγραφή του τροφίµου β) ο όγκος ή η ποσότητα του τροφίµου γ) το όνοµα και η διεύθυνση του υπευθύνου επιχείρησης τροφίµων από τον οποίο απεστάλη το τρόφιµο δ) το όνοµα και η διεύθυνση του αποστολέα (ιδιοκτήτη), αν διαφέρει από τον υπεύθυνο επιχείρησης τροφίµων από τον οποίο απεστάλη το τρόφιµο ε) το όνοµα και η διεύθυνση του υπευθύνου επιχείρησης τροφίµων στον οποίο αποστέλλεται το τρόφιµο στ) το όνοµα και η διεύθυνση του αποστολέα (ιδιοκτήτη), αν διαφέρει από τον υπεύθυνο επιχείρησης τροφίµων στον οποίο απεστάλη το τρόφιµο ζ) στοιχεία της παρτίδας, του φορτίου ή της αποστολής, κατά περίπτωση η) η ηµεροµηνία αποστολής Πλέον τούτων, µε τον Εκτελεστικό Κανονισµό (EE) αριθ. 1337/2013, θεσπίζονται περαιτέρω ειδικές διατάξεις ιχνηλασιµότητας που περιλαµβάνονται στην επισήµανση, όσον αφορά την ένδειξη της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης για τα νωπά, διατηρηµένα µε απλή ψύξη ή κατεψυγµένα κρέατα χοιροειδών, προβατοειδών, αιγοειδών και πουλερικών. Συγκεκριµένα, οι επιχειρήσεις τροφίµων, σε κάθε στάδιο της παραγωγής και διανοµής του κρέατος που αναφέρεται, πρέπει να διαθέτουν και να χρησιµοποιούν σύστηµα αναγνώρισης και καταγραφής, το οποίο πρέπει να εφαρµόζεται κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται α) η σύνδεση µεταξύ του κρέατος και του ζώου ή της οµάδας ζώων από την οποία προέρχεται. Στο στάδιο σφαγής, η σύνδεση αυτή αποτελεί αρµοδιότητα του σφαγείου και β) η διαβίβαση των πληροφοριών, σχετικά µε τις ενδείξεις που προβλέπονται, µαζί µε το κρέας, στις επιχειρήσεις τροφίµων στα µεταγενέστερα στάδια παραγωγής και διανοµής. Η επιχείρηση τροφίµων, η οποία συσκευάζει ή επισηµαίνει το κρέας, σύµφωνα µε τις διατάξεις του κανονισµού, πρέπει να εξασφαλίζει τη συσχέτιση µεταξύ του κωδικού της παρτίδας µε τον οποίο ταυτοποιείται το κρέας που προορίζεται για παράδοση στον καταναλωτή ή σε µονάδες οµαδικής εστίασης και της σχετικής παρτίδας ή παρτίδων κρέατος από τις οποίες αποτελείται η συσκευασία ή η παρτίδα που έχει επισηµανθεί. Όλες οι συσκευασίες µε τον ίδιο κωδικό παρτίδας πρέπει να ανταποκρίνονται στις ίδιες ενδείξεις. Τέλος, το σύστηµα ιχνηλασιµότητας πρέπει να καταγράφει, ιδίως, την άφιξη και την αναχώρηση, από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης τροφίµων, των ζώων, των σφαγίων ή των τεµαχίων, κατά περίπτωση, και να εξασφαλίζει τον συσχετισµό µεταξύ αφίξεων και αναχωρήσεων.

Η εκπαίδευση των κτηνοτρόφων Η Σχολή Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης της Αµερικανικής Γεωργικής Σχολής & Perrotis College προσφέρει ένα ευρύ φάσµα προγραµµάτων Η εκπαίδευση των κτηνοτρόφων, που αποτέλεσε πρωταρχικό στόχο σε όλη τη διάρκεια της µακρόχρονης ιστορίας της σχολής, συνεχίζει και σήµερα να αποτελεί βασικό κοµµάτι των εκπαιδευτικών προγραµµάτων της

Η ∆ρ Ευδοκία Κρυσταλλίδου, Γραφείο ∆ιαχείρισης Στρατηγικών Projects, Αµερικανική Γεωργική Σχολή

Αµερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης είναι ένας ανεξάρτητος, µη κερδοσκοπικός εκπαιδευτικός οργανισµός, που ιδρύθηκε το 1904 στη Θεσσαλονίκη για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του πληθυσµού της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Ο ιδρυτής της σχολής, Dr. John Henry House, ήταν ένας πρακτικός ιδεαλιστής, που πίστευε ότι η εκπαίδευση πρέπει να απευθύνεται σε ολόκληρο το άτοµο: στον νου, στα χέρια και στην ψυχή. Μετά από περισσότερο από έναν αιώνα εφαρµογής του οράµατος του ιδρυτή της, η σχολή παραµένει προσηλωµένη στη δυναµική συνύπαρξη θεωρίας και πράξης σε όλα τα επίπεδα της γεωργίας και των επιστηµών ζωής, σήµα κατατεθέν του

50 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

οργανισµού.Η εκπαίδευση των κτηνοτρόφων, που αποτέλεσε πρωταρχικό στόχο σε όλη τη διάρκεια της µακρόχρονης ιστορίας της σχολής, συνεχίζει και σήµερα να αποτελεί βασικό κοµµάτι των εκπαιδευτικών προγραµµάτων της. Η Σχολή Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης της Αµερικανικής Γεωργικής Σχολής & Perrotis College προσφέρει ένα ευρύ φάσµα προγραµµάτων εκπαίδευσης, κατάρτισης και πληροφόρησης, µε σκοπό να µεταδώσει στους συµµετέχοντες εκπαιδευόµενους νέες γνώσεις και κατάλληλες δεξιότητες µε τρόπο καινοτόµο, ώστε να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους στην αγορά εργασίας, να ενισχύσουν την αποτελεσµατικότητά τους στον επιχειρηµατικό τοµέα και να βελτιώσουν τα παραγόµενα προϊόντα

τους και την ποιότητα ζωής τους. Στο πλαίσιο των δράσεων της Σχολής Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης παρέχονται: l Βιωµατικά σεµινάρια ενηλίκων, που υλοποιούνται από το Κέντρο ∆ιά Βίου Μάθησης Επιπέδου 2 και προσφέρουν θεµατικές ενότητες, που καλύπτουν την κτηνοτροφική παραγωγή. Πιο συγκεκριµένα, τα σεµινάρια αφορούν τη ∆ιαχείριση Αγελαδοτροφικής Μονάδας, Γαλακτοκοµία, Τεχνητή Σπερµατέγχυση, ∆ιαχείριση Πτηνοτροφικής Μονάδας, Ζωοτροφές και Παρασκευή Σιτηρεσίων, ∆ιαχείριση Προβατοτροφικής Μονάδας, Ερασιτεχνική και Επαγγελµατική Τυροκοµία. l Το βιωµατικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Σύγχρονες Γεωργικές Πρακτικές», διάρκειας δύο ακαδηµαϊκών εξαµήνων, που απευθύνεται σε αποφοίτους Λυκείων και Επαγγελµατικών Σχολών (ΕΠΑΣ). Στόχος του είναι να εφοδιάσει τους συµµετέχοντες µε γνώσεις και δεξιότητες που αφορούν τη βελτιστοποίηση της κτηνοτροφικής παραγωγής και τη διοίκηση µιας κτηνοτροφικής εκµε-

τάλλευσης µε καινοτόµες µεθόδους, σύµφωνες µε τις αρχές προστασίας του περιβάλλοντος. l Το Επαγγελµατικό Λύκειο (ΕΠΑΛ) Γεωπονίας, Τεχνολογίας Τροφίµων και Περιβάλλοντος, που απευθύνεται σε σπουδές επιπέδου 4 για νέους και νέες ηλικίας 15-18 ετών. l Προγράµµατα Γεωργικών Εφαρµογών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, σε κοινότητες που χρειάζονται τεχνική υποστήριξη για την αναβάθµιση της επιχειρηµατικότητας στον αγροδιατροφικό τοµέα, ως µέρους της ανάπτυξης της υπαίθρου. ∆ράσεις εκπαίδευσης, κατάρτισης και συµβουλευτικής πραγµατοποιούνται, επίσης, στο πλαίσιο έργων που διαχειρίζεται το Γραφείο ∆ιαχείρισης Στρατηγικών Projects της σχολής. Έργα χορηγούµενα από ιδιωτικούς φιλανθρωπικούς οργανισµούς , όπως το Ίδρυµα Νιάρχος και το Μποδοσάκειο Ίδρυµα, καθώς και συγχρηµατοδοτούµενα έργα και µελέτες, όπως αυτά στο πλαίσιο του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020, ΕΣΠΑ, ΠΕΠ, INTEREG, Balkan - Mediterranean κ.λπ., προσβλέπουν στη στήριξη της ελληνικής περιφέρειας και των ανθρώπων της υπαίθρου µέσω της ενίσχυσης του αγροδιατροφικού τοµέα σε επίπεδο µεταφοράς τεχνογνωσίας, αλλά και συµβουλευτικής. Η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η συµβουλευτική, που απευθύ-

νονται σε κτηνοτρόφους, καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα των δραστηριοτήτων τους. Η υποστήριξη παρέχεται τόσο οµαδικά όσο και σε εξατοµικευµένο επίπεδο, στις µονάδες παραγωγής. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην οικονοµική σηµασία και στις προοπτικές της αιγοπροβατοτροφίας. Σηµαντικό εργαλείο όλων των βιωµατικών προγραµµάτων αποτελεί το Εκπαιδευτικό και Επιδεικτικό Αγρόκτηµα, η καρδιά της εκπαίδευσης της Αµερικανικής Γεωργικής Σχολής και το οποίο αποτελείται από: l Το Εκπαιδευτικό Βουστάσιο, ένα κέντρο εκπαίδευσης, επίδειξης και απόδειξης –σε πραγµατικές συνθήκες– της αναπαραγωγής, διατροφής, σταβλισµού, κτηνιατρικής φροντίδας και ορθών πρακτικών αρµέγµατος των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής. l Το Πτηνοτροφείο, που χρησιµοποιεί τις τελευταίες επιστηµονικές µεθόδους για την παραγωγή και εµπορία συνηθισµένων αβγών και αβγών Ωµέγα 3, ορνίθων κρεατοπαραγωγής, νεοσσών ηµέρας και πουλάδων, καθώς και γαλόπουλα κρεοπαραγωγής. l Τον µύλο ζωοτροφών. Στις παραπάνω παραγωγικές δράσεις συµµετέχουν ενεργά οι µαθητές, σπουδαστές κι ενήλικες για να αποκτήσουν εµπειρία και δεξιότητες διαχείρισης και επιχειρηµατικότητας σε πραγµατικές συνθήκες παραγωγής και εµπορίας αγροτικών προϊόντων.

Η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η συµβουλευτική, που απευθύνονται σε κτηνοτρόφους, καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα των δραστηριοτήτων τους. Η υποστήριξη παρέχεται τόσο οµαδικά όσο και σε εξατοµικευµένο επίπεδο, στις µονάδες παραγωγής Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

51

Ανταγωνιστικότητα και πολιτικές πτηνοτροφίας για το 2017

Κ Λάζαρος Τσακανίκας, γενικός διευθυντής, «Αγροτικού Πτηνοτροφικού Συνεταιρισµού ΠΙΝ∆ΟΣ»

άθε χρόνο, η Ελλάδα χάνει σε ανταγωνιστικότητα και κερδίζουν έδαφος άλλες ευρωπαϊκές χώρες και, κυρίως, η Βουλγαρία και η Πολωνία. Πριν από 15 χρόνια, η Ελλάδα ήταν αυτάρκης στο κοτόπουλο, σε ποσοστό 90%. Σήµερα, η αυτάρκεια µειώθηκε στο 70% µε αποτέλεσµα να αυξηθούν οι εισαγωγές από 40.000 τόνους σε 80.000 τόνους. Αυτό οφείλεται στο ότι κάθε χρόνο η ελληνική πτηνοτροφία χάνει σε ανταγωνιστικότητα και κερδίζουν έδαφος άλλες ευρωπαϊκές χώρες και, κυρίως, η Βουλγαρία και η Πολωνία. Οι λόγοι για τους οποίους δεν είµαστε ανταγωνιστικοί είναι οι εξής: • Μικρό µέγεθος πτηνοτροφικών µονάδων στην Ελλάδα. Η δυναµικότητα των µονάδων κυµαίνεται από 20.000 έως 50.000 πουλιά ανά εκτροφή, ενώ σε άλλες χώρες από 100.000 έως 250.000. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη επενδύσεων στον κλάδο, λόγω της µη ενίσχυσης µέσω των αναπτυξιακών νόµων, της έλλειψης χρηµατοδότησης από τις τράπεζες

52 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

και του υψηλού κόστους χρήµατος.

• Μεγάλο κόστος στη διατροφή των πουλιών, λόγω των υψηλών τιµών δηµητριακών που επικρατούν στη χώρα µας, εξαιτίας µικρής παραγωγής. Οι ανάγκες µας καλύπτονται από τη Βουλγαρία ή τη Ρουµανία και η µεταφορά γίνεται, ακόµη, µε φορτηγά, ανεβάζοντας το κόστος διατροφής, σε αντίθεση µε τους παραγωγούς της Βουλγαρίας, της Ρουµανίας ή της Πολωνίας.

• Μεγάλο κόστος ενέργειας, απαραίτητης για τη θέρµανση, τον κλιµατισµό και τη λειτουργία των πτηνοτροφείων, σε αντίθεση µε άλλες χώρες, όπου το κόστος είναι πολύ µικρότερο.

• Μεγάλο χρηµατοοικονοµικό κόστος για κεφάλαια κίνησης.

• Μεγαλύτερο κόστος εργασίας, το οποίο οφείλεται στους υψηλότερους µισθούς και –κυρίως– στις υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές.

• Αυξηµένη φορολογία που φτάνει στις µεγάλες µονάδες µέχρι και 45%, στην οποία πρέπει να προστεθεί η προκαταβολή 100%, η εισφορά αλληλεγγύης που φτάνει στο 6%. Το 2017, οι µεγάλες

µονάδες θα πληρώσουν περισσότερα από αυτά που θα κερδίσουν. Στη φορολογία, να προσθέσουµε το 20% των ασφαλιστικών εισφορών στα εισοδήµατα του 2016, το οποίο τα επόµενα χρόνια θα φτάσει το 27%. Το υπάρχον φορολογικό και ασφαλιστικό σύστηµα είναι τροχοπέδη σε όποιον σκοπεύει να επενδύσει στην πτηνοτροφία, µε αποτέλεσµα τα επόµενα χρόνια να κλείνουν µονάδες, κυρίως αυτές που έχουν υποχρεώσεις στις τράπεζες.

• Θα πρέπει να προσθέσουµε τις υποχρεώσεις που υπάρχουν από τα δάνεια µε την εγγύηση του ελληνικού ∆ηµοσίου, που δόθηκαν σε κρίσεις που έπληξαν τον πτηνοτροφικό κλάδο, την περίοδο της γρίπης των πτηνών το 2005-2006 και της κρίσης δηµητριακών 2009-2011.

• Σε όλα τα παραπάνω, να προσθέσουµε τα θέµατα που απασχολούν τις µεταποιητικές επιχειρήσεις στον κλάδο µας, όπως έλλειψη χρηµατοδότησης, υψηλά επιτόκια, µεγάλος χρόνος πληρωµής από τα σούπερ µάρκετ, υψηλές δαπάνες πιστοποιήσεων και ελέγχων, υψηλές ασφαλιστικές εισφορές εργαζοµένων.

Μπορεί να γίνει ανταγωνιστική η πτηνοτροφία; Ναι.. Πρώτα, πρέπει να συµφωνήσουµε και να αποφασίσουµε όλοι µαζί, πολιτεία-παραγωγοί-µεταποιητικές επιχειρήσεις, τι πτηνοτροφία θέλουµε και πόσο θέλουµε να αναπτυχθεί. Στη συνέχεια θα πρέπει: • Να επιλυθούν µια σειρά προβληµάτων που απασχολούν τον κλάδο και η αντιµετώπισή τους δεν έχει οικονοµικές επιβαρύνσεις για την πολιτεία.

• Να µελετηθεί ο τρόπος που θα παρέµβουµε σε όλα τα παραπάνω, ώστε να µειωθεί το κόστος παραγωγής.

• Να θεσµοθετηθεί ο τρόπος πληρωµής των µεταποιητικών επιχειρήσεων από τα σούπερ µάρκετ, σύµφωνα µε τις οδηγίες που υπάρχουν στην ΕΕ.

• Να σχεδιαστούν ενέργειες µε τις οποίες θα γίνει γνωστή στους καταναλωτές η διατροφική αξία του κοτόπουλου, ώστε να αυξηθεί η κατά κεφαλήν κατανάλωση από τα 18-19kg, που είναι σήµερα, στα 28kg, που βρίσκεται στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.

• Η πολιτεία να εφαρµόσει συστήµατα

σήµανσης των κοτόπουλων και, κυρίως, των τεµαχίων αυτού και των παρασκευασµάτων, ώστε ο καταναλωτής να γνωρίζει από πού προέρχεται το προϊόν που καταναλώνει και να σταµατήσουν οι παράνοµες ελληνοποιήσεις.

• Να υπάρξει διάλογος µε τον ξενοδοχειακό κλάδο, ώστε να καταναλώνουν ελληνικά προϊόντα και ο τουρισµός να έχει θετικές επιπτώσεις και στην πρωτογενή παραγωγή της χώρας µας. Η Ελλάδα είναι η µόνη χώρα στην Ευρώπη στην οποία, µέχρι σήµερα, δεν έχουν υπάρξει προβλήµατα διατροφικών κρίσεων, γιατί οι Έλληνες παραγωγοί και οι µεταποιητικές επιχειρήσεις παίρνουν όλα εκείνα τα µέτρα που απαιτούνται, ώστε να εξασφαλίσουν στον καταναλωτή ότι, καταναλώνοντας ελληνικό κοτόπουλο, απολαµβάνει την καλύτερη ποιότητα και τα πιο ασφαλή προϊόντα. Εάν όλοι µας στηρίζουµε την ελληνική παραγωγή, τότε στηρίζουµε την οικονοµία µας, την απασχόληση, και την αύξηση των εισοδηµάτων που καταναλώνονται στην Ελλάδα και όχι σε άλλες χώρες.

Η Ελλάδα είναι η µόνη χώρα στην Ευρώπη, στην οποία, µέχρι σήµερα, δεν έχουν υπάρξει προβλήµατα διατροφικών κρίσεων, γιατί οι Έλληνες παραγωγοί και οι µεταποιητικές επιχειρήσεις παίρνουν όλα εκείνα τα µέτρα που απαιτούνται, ώστε να εξασφαλίσουν στον καταναλωτή ότι, καταναλώνοντας ελληνικό κοτόπουλο, απολαµβάνει την καλύτερη ποιότητα και τα πιο ασφαλή προϊόντα

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

53

Απαραίτητη η ύπαρξη κτηνοτροφικών µονάδων συγκεκριµένων προδιαγραφών Με τον όρο σταβλική εγκατάσταση εννοούµε το σύνολο των κτηρίων, αλλά και τον εξοπλισµό που απαρτίζουν µία µονάδα φιλοξενίας παραγωγικών ζώων

Η Κώστας Σαµαντούρος, γεωπόνος ζωοτέχνης, πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος ΑΓΡΕΚ Κ. ΣΑΜΑΝΤΟΥΡΟΣ Α.Ε.

κτηνοτροφία είναι ένας από τους σπουδαιότερους κλάδους ανάπτυξης του πρωτογενούς τοµέα και ειδικά η προβατοτροφία, που είναι ίσως η πιο παλιά παραδοσιακή εκτροφή που παράγει την πρώτη ύλη (γάλα) για την παραγωγή του πιο διαδεδοµένου µας προϊόντος στον κόσµο, τη φέτα. Για την παραγωγή, όµως, τέτοιων προϊόντων, τα οποία να είναι ανταγωνιστικά παγκοσµίως και να διατηρήσουν τη φήµη τους και την ποιότητά τους, είναι απαραίτητη η ύπαρξη κτηνοτροφικών µονάδων που να πληρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές για την ευζωία του ζωικού πληθυσµού που φιλοξενούν. Με τον όρο σταβλική εγκατάσταση εννοούµε το σύνολο των κτηρίων, αλλά και τον εξοπλισµό που απαρτίζουν µία µονάδα φιλοξενίας παραγωγικών ζώων (στάβλος). Τέτοιου είδους εγκαταστάσεις είναι τα ποιµνιοστάσια για την παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος ή κρέατος,

54 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

τα βουστάσια, τα πτηνοτροφεία, τα κονικλοτροφεία, τα χοιροστάσια, αλλά και µονάδες ειδικών εκτροφών, όπως στρουθοκαµηλοτροφεία, σαλιγκαροτροφεία, ιχθυοτροφεία, µονάδες εκτροφής γουνοφόρων ζώων κ.λπ. Οι σταβλικές εγκαταστάσεις, για οποιαδήποτε χρήση προορίζονται, θα πρέπει να εξασφαλίζουν: l Αύξηση της παραγωγής, όπως για παράδειγµα: αύξηση ποσότητας του παραγόµενου γάλακτος, αύξηση της µάζας του παραγόµενου κρέατος, αύξηση της ποσότητας των γεννήσεων στη µονάδα είτε για παραγωγικά ζώα είτε ακόµη και αβγών κ.λπ. l Βελτίωση της ποιότητας, όπως για παράδειγµα παραγωγή γάλακτος µε καλύτερα χαρακτηριστικά (λίπος και πρωτεΐνη), κρέας µε καλύτερη κατανοµή ή και λιγότερο λίπος, αβγά µεγαλύτερου µεγέθους κ.λπ. l Παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων, όπως για παράδειγµα αβγά πλού-

σια σε ω-3 λιπαρά οξέα ή κρέας ή γάλα µε την κατάλληλη λιποπεριεκτικότητα ή πρωτεΐνη κ.λπ. Οι προϋποθέσεις για την εξασφάλιση των παραπάνω είναι οι εξής: l Επιλογή βελτιωµένου ζωικού κεφαλαίου. l Επιλογή κατάλληλων ζωοτροφών και σωστών σιτηρεσίων. l ∆ηµιουργία απαραίτητων συνθηκών υγιεινής και καλής διαβίωσης των ζώων. Για την εξασφάλιση της τρίτης προϋπόθεσης, θα πρέπει να ακολουθηθούν τα παρακάτω βήµατα: l Έλεγχος της προτεινόµενης περιοχής εγκατάστασης, ώστε να πληρούνται οι προδιαγραφές για αδειοδότηση (αποστάσεις από οικισµό, αρχαιολογία, δασαρχείο, πολεοδοµία, χρήση γης κ.λπ.). l Σωστός αρχικός σχεδιασµός της µονάδας, σύµφωνα µε το είδος της εκτροφής, τις ανάγκες του κτηνοτρόφου, τις ιδιαιτερότητες της περιοχής (µορφολογία,

κλίµα, αποστάσεις, ρευµατοληψία και υδροληψία κ.λπ.). l ∆ηµιουργία αποστραγγιστικού, αποχετευτικού συστήµατος και συστήµατος συλλογής και προσωρινής επεξεργασίας κόπρου. Σε κάποιες εκτροφές (πτηνοτροφεία, χοιροστάσια) µπορεί να είναι απαραίτητη και περαιτέρω επεξεργασία, όπως βιολογικός καθαρισµός, διαχωρισµός κ.λπ. l Κατασκευή που να εξασφαλίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις στα καιρικά φαινόµενα (χιόνι 85 κιλά/τ.µ. και ανεµοπίεση τουλάχιστον 125 χιλ./ώρα). l Οι κατασκευές να απαρτίζονται από γαλβανισµένα ταχυσύνδετα σκελετικά στοιχεία για εύκολη συναρµολόγηση και µεγάλη αντοχή στα οξέα. l Να υπάρχει δυνατότητα ποικίλης επιλογής υλικών κάλυψης που να εξασφαλίζουν µεγάλη διάρκεια ζωής και µόνωση. l Να είναι οικονοµικά και να µην επιβαρύνονται µε πρόσθετα έξοδα (πολεοδοµικά σχέδια, άδειες, ΙΚΑ, επιπλέον

τσιµέντα και χωµατουργικά) και να παρέχεται η δυνατότητα κατασκευής µε απαλλαγή οικοδοµικής άδειας (θερµοκηπιακού τύπου) και προέγκρισης κατασκευής σε µικρό χρονικό διάστηµα (εντός τριών ηµερών), ώστε να αποφεύγονται οι χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. l Να υπάρχει δυνατότητα προσαρµογής και ανάρτησης διάφορων εξοπλισµών. l Να διασφαλίζεται η υγιεινή των ζώων µε τους κατάλληλους εξοπλισµούς σίτισης και ποτίσµατος µε επιλογή υλικών που δεν σκουριάζουν ή λερώνουν εύκολα, ενώ ταυτόχρονα µπορούν εύκολα να καθαριστούν και να απολυµανθούν. l Να υπάρχει ο απαραίτητος εξοπλισµός για τη συλλογή του παραγόµενου προϊόντος (αµελκτικές µηχανές, ταινίες µεταφοράς αβγών κ.λπ.) και να εξασφαλίζει την ασφαλή µεταφορά του στον χώρο αποθήκευσής του (παγολεκάνη συλλογής γάλακτος, ωοσκοπικό κέντρο κ.λπ.).

l Να έχει οργανωθεί ένας χώρος για την αποθήκευση των ζωοτροφών µε ασφαλή τρόπο για να αυξάνεται η διάρκεια αποθήκευσης της τροφής και η διατήρηση της καλής ποιότητας. Επίσης, είναι σηµαντικό να υπάρχει η δυνατότητα επεξεργασίας των ζωοτροφών, ώστε να µειώνεται το κόστος αγοράς. Τέλος, σε µια οποιαδήποτε µονάδα εκτροφής ζώων παραγωγής, είναι πολύ βασικό να διασφαλίζεται η βιοασφάλεια των ζώων από προσβολές και ασθένειες (περίφραξη, αποµάκρυνση ξένων ζώων, περιορισµός ύποπτων για ασθένεια ζώων και αποµάκρυνση νεκρών), καθώς και να τηρούνται απλοί υγειονοµικοί κανόνες (πλύσιµο χεριών, χρήση ποδόλουτρων, λάκκος απολύµανσης τροχών οχηµάτων, ύπαρξη τουαλέτας κ.λπ.). Για τη διατήρηση ενός πιο ασφαλούς περιβάλλοντος, σε µερικές εκτροφές επιβάλλεται συχνή απολύµανση (π.χ. πτηνοτροφεία), ενώ σε άλλες είναι πιο σπάνια, αλλά απαραίτητη για την εξόντωση παθογόνων οργανισµών.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

55

Ζωοανθρωπονόσοι και «Ενιαία Υγεία»

Ο Σπυρίδων Κ. Κρήτας, καθηγητής Μικροβιολογίας και Λοιµωδών Νοσηµάτων, Τµήµα Κτηνιατρικής, Σχολή Επιστηµών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης

άνθρωπος, ως µέρος του οικοσυστήµατος, είναι αλληλένδετος µε τα ζώα και το περιβάλλον. Έρχεται συχνά σε επαφή µε τα ζώα είτε άµεσα (για συντροφιά, ψυχαγωγία ή εκτροφή), είτε έµµεσα (κατανάλωση ζωικών προϊόντων, διά των εντόµων). Αυτή η επαφή παρέχει ευκαιρίες σε παθογόνους µικροοργανισµούς να µεταδοθούν από τα ζώα στον άνθρωπο και αντιστρόφως, προκαλώντας λοιµώδεις ή παρασιτικές νόσους γνωστές ως ζωοανθρωπονόσους, οι οποίες συνιστούν µεγάλο µέρος των λοιµώξεων του ανθρώπου και πολλές φορές είναι επικίνδυνες για αυτόν (π.χ. λύσσα, µελιταίος πυρετός, σαλµονελώσεις, εχινοκοκκίωση). Η διαρκής αλλοίωση του οικοσυστήµατος (π.χ. υπερθέρµανση του πλανήτη από τα καυσαέρια, αποψίλωση των δασών, εντατικοποίηση αγροτικής παραγωγής) και η εντατικοποίηση του διεθνούς εµπορίου και των µετακινήσεων µπορούν να δηµιουργήσουν ευνοϊκές συνθήκες για επανεµφάνιση «ξεχασµένων», ανάδυση «κρυµµένων» ή µετάλλαξη προηγουµένως ακίνδυνων µικροοργανισµών, οι οποίοι τώρα µπορεί να αποβούν µοιραίοι για τη δηµόσια υγεία (π.χ. ιοί Ebola, ευλογιάς, στελέχη γρίπης). Η αντιµετώπιση τέτοιων νοσηµάτων, µετά την εκδήλωση συµπτωµάτων στον άνθρωπο, είναι τις περισσότερες φορές καθυστερηµένη και η θεραπεία τους έχει αµφίβολα αποτελέσµατα. Αντίθετα, όταν διακοπεί η αλυσίδα µετάδοσής τους εγκαίρως, πριν ακόµη νοσήσει το ζώο, θα προληφθεί παράλληλα και η νόσος στον άνθρωπο. Αυτή η θεώρηση συνιστά τη σύγχρονη αντίληψη της «Ενιαίας Υγείας» («One Health» concept) και απαιτεί ολιστική (σφαιρική) κατανόηση και επαγγελµατική προσέγγιση ενός πλήθους ζωικών ειδών και του περιβάλλοντός τους. Η πρόληψη θα βασιστεί στην καλή γνώση της αιτιοπαθογένειας και επιζωοτιολογίας µιας νόσου στο ζώο, καθώς και στην αντιµετώπισή της, έτσι ώστε οι παρεµβάσεις να γίνουν εγκαίρως. Κάτι τέτοιο

56 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

δεν είναι απλό και απαιτεί συγκεκριµένη εκπαίδευση, όπως αυτή καθορίζεται από τον Παγκόσµιο Οργανισµό για την Υγεία των Ζώων. Έτσι, µπορούν να αντιµετωπιστούν πολλές γνωστές ζωοανθρωπονόσοι. Για παράδειγµα, η αλυσίδα της βρουκέλλωσης, που προκαλεί τον µελιταίο πυρετό στον άνθρωπο, µπορεί να διακοπεί µε ορθά προγράµµατα απολυµάνσεων και εµβολιασµών των ζώων και παστερίωση των γαλακτοκοµικών προϊόντων. Η µετάδοση καµπυλοβακτηριδίων ή κολοβακτηριδίων, που προκαλούν τροφιµογενείς λοιµώξεις στον άνθρωπο, µπορεί να περιοριστεί σηµαντικά µε ορθά προγράµµατα απολυµάνσεων και εµβολιασµών των ζώων, ορθούς κανόνες υγιεινής στο σφαγείο και διαχείρισης του νερού, καθώς και σωστούς χειρισµούς των τροφίµων από τους καταναλωτές. Η εξάλειψη του ιού της λύσσας, που προκαλεί θανατηφόρα νευροπάθεια στα ζώα και στον άνθρωπο, θα βασιστεί στους συστηµατικούς εµβολιασµούς των κατοικίδιων ζώων και στην ενηµέρωση των ατόµων για µέτρα κατά την επαφή τους µε ύποπτα ζώα, ενώ ο εµβολιασµός των άγριων ζώων µε αεροριπτόµενα δολώµατα, που περιέχουν εµβολιακό ιό, συνεισφέρει καθοριστικά σε αυτήν. Η µείωση άµεσης επαφής µε ασθενή πτηνά σε λαϊκές αγορές ή εκθέσεις εξωτικών κρατών, η αποφυγή συνωστισµού ατόµων και η εφαρµογή βασικών κανόνων υγιεινής (πλύσιµο χεριών κ.λπ.) συντελούν στην πρόληψη της εµφάνισης της γρίπης στον άνθρωπο. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρµογή της «Ενιαίας Υγείας» για την αντιµετώπιση των ζωοανθρωπονόσων θα βασιστεί στη διεπιστηµονική συνεργασία και στον συντονισµό πολλών κατηγοριών επαγγελµατιών της Υγείας και του Περιβάλλοντος, καθώς και στην εκπαίδευση και στην ευαισθητοποίηση του κοινού για θέµατα όπως οι ορθοί κανόνες υγιεινής, χειρισµού τροφίµων, αποφυγής εντόµων, η ασφάλεια κατά τον χειρισµό των κατοικίδιων ζώων και του ζωικού κεφαλαίου κ.λπ.

H Τράπεζα Πειραιώς στηρίζει την κτηνοτροφία Είναι, ήδη, έτοιµη να ενισχύσει τις επενδύσεις, που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, και έχει διαµορφώσει ένα ολοκληρωµένο πακέτο λύσεων µέχρι σήµερα περισσότεροι από 1.000 κτηνοτρόφοι από τη Θράκη µέχρι την Κρήτη, οι οποίοι παραδίδουν τα προϊόντα τους σε 26 συνεταιρισµούς/επιχειρήσεις. Χρηµατοδότης και συντονιστής της συνεργασίας είναι η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία συνάπτει δανειακή σχέση σε δύο επίπεδα.

• Αγοραστής προϊόντος: Του εγκρίνει κεφάλαιο κίνησης ειδικού σκοπού για να αγοράσει πρώτη ύλη από τους κτηνοτρόφους κατά την παράδοση της παραγωγής. Ο συνεταιρισµός/ επιχείρηση αποκτά πρόσβαση στη ρευστότητα και απελευθερώνει πόρους, τους οποίους µπορεί να κατευθύνει σε επενδυτικά σχέδια, επέκταση σε νέες αγορές κ.λπ.

• Κτηνοτρόφος, που συνάπτει συµβόλαιο µε τον αγοραστή: Του χορηγεί πίστωση µέσω της Κάρτας Συµβολαιακής Κτηνοτροφίας, για κάλυψη των αναγκών εκτροφής του ζωικού πληθυσµού. Με τη ρευστότητα που του δίνει η τράπεζα, µπορεί να πετύχει χαµηλότερες τιµές, καθώς πληρώνει «τοις µετρητοίς». Η πίστωση µέσω της Κάρτας αφορά τα εξής: αγορά ζωοτροφών, κτηνιατρικών φαρµάκων και ζώων αντικατάστασης, εξόφληση ασφαλιστικών εισφορών ΟΓΑ και ΕΛΓΑ, αγορά καυσίµων, εξόφληση λογαριασµών ∆ΕΗ γεωργικής χρήσης, αγορά γεωργικών εφοδίων και κάλυψη εργατικού κόστους. Το συµβόλαιο διασφα-

λίζει ότι η επιχείρηση θα παραλάβει όλη την ποσότητα που συµφωνήθηκε, µε τους συµφωνηµένους όρους πληρωµής, στην καλύτερη τιµή.

2. Κάρτα Αγρότη της Τράπεζας Πειραιώς. Το 2016 δεκάδες χιλιάδες παραγωγοί διευκολύνθηκαν, καθώς τους χορηγήθηκε άµεσα ένα διαθέσιµο ποσό συνδεδεµένο µε την ετήσια επιδότηση (βασική και πράσινη ενίσχυση). Με την Κάρτα, η οποία χορηγείται χωρίς πρόσθετες διευκολύνσεις, κάλυψαν τις παραγωγικές δαπάνες (αγορά ζωοτροφών, κτηνιατρικών φαρµάκων, καυσίµων κ.ά.) και πέτυχαν τιµές τοις µετρητοίς. Παράλληλα, η τράπεζα παρέχει χρηµατοδοτικές διευκολύνσεις µε σειρά δανειακών προϊόντων, όπως: Ανοικτό ∆άνειο Αγροτών (Α∆Α) για κάλυψη παραγωγικών αναγκών µε δυνατότητα χορήγησης και µεγαλύτερων ποσών, Αγορά Εξοπλισµού για αναβάθµιση εκµετάλλευσης και εισαγωγή παραγωγικής καινοτοµίας (κατασκευή σταβλικών εγκαταστάσεων, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών κ.ά.), Αγορά Γης, π.χ. για αγορά αγρού, µε σκοπό την καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών και τη χρήση των ιδιοπαραγόµενων ζωοτροφών. Εστιάζοντας, µάλιστα, στην ανάγκη για ηλικιακή ανανέωση του ανθρώπινου δυναµικού στη γεωργία, προσφέρει ένα ειδικό χρηµατοδοτικό πρόγραµµα για Νέους & Νεοεισερχόµενους Αγρότες. Παράλληλα, είναι ήδη έτοιµη να ενισχύσει τις επενδύσεις που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 και έχει διαµορφώσει ένα ολοκληρωµένο πακέτο λύσεων, που περιλαµβάνει το επενδυτικό δάνειο, αλλά και επιπλέον διευκολύνσεις, όπως η εγγυητική επιστολή και το δάνειο έναντι επιχορήγησης για τη συνολική κάλυψη των αναγκών για την υλοποίηση της επένδυσης. Μέσω της θυγατρικής της, Πειραιώς Leasing, προσφέρει το Πρόγραµµα Χρηµατοδοτικής Μίσθωσης (Leasing) Εξοπλισµού και Επαγγελµατικών Οχηµάτων, για αγρότες, το οποίο καλύπτει ανάγκες παγίων, όπως αγροτικά αυτοκίνητα, αµελκτικές µηχανές κ.λπ.

7

Η

Ελλάδα έχει παράδοση στην κτηνοτροφία, η οποία συµβάλλει στην περιφερειακή αγροτική ανάπτυξη και στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού στην ύπαιθρο. Περισσότεροι από 140.000 Έλληνες κτηνοτρόφοι και οι οικογένειές τους αξιοποιούν τις ορεινές και µειονεκτικές εκτάσεις της χώρας, από τη Θράκη µέχρι την Κρήτη. Η ζωική παραγωγή συνεισφέρει κατά περίπου 27% στο σύνολο της αγροτικής παραγωγής. Η συµµετοχή του αγροτικού τοµέα στην οικονοµία είναι υψηλή, υπερβαίνοντας το 3% του ελληνικού ΑΕΠ, ποσοστό διπλάσιο από το 1,5% του ΑΕΠ της ΕΕ-28, παρότι δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόµα τα συγκριτικά πλεονεκτήµατά του. Σε αυτήν τη δύσκολη οικονοµικά συγκυρία, ο αγροτικός τοµέας φαίνεται να έχει τις προδιαγραφές για να παίξει ρυθµιστικό ρόλο στον δρόµο της ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας. Οι κτηνοτρόφοι εργάζονται καθηµερινά για να παράγουν προϊόντα ξεχωριστής γεύσης και ποιότητας, µε γεωγραφική ένδειξη (ΠΟΠ/ΠΓΕ). Η φέτα και το ελληνικό γιαούρτι αποτελούν τα κορυφαία γαλακτοκοµικά προϊόντα της χώρας και έχουν ήδη κατακτήσει τους καταναλωτές της υφηλίου. Στη λίστα των κτηνοτροφικών προϊόντων φιγουράρουν η ελληνική παρµεζάνα, το ανθότυρο, η γραβιέρα, το κεφαλοτύρι, αλλά και το κρέας, είτε πρόκειται για αιγοπρόβειο και µοσχαρίσιο είτε για χοιρινό, και τα πτηνοτροφικά. Την ελληνική κτηνοτροφία στηρίζει η Τράπεζα Πειραιώς, καθώς αναγνωρίζει ότι αποτελεί προτεραιότητα, µε σκοπό την ενίσχυση της αυτάρκειας της Ελλάδας σε κρέας και γαλακτοκοµικά προϊόντα, σε βασικά διατροφικά είδη και την υποστήριξη της εξωστρέφειας του κλάδου. Στο πλαίσιο αυτό συµµετέχει στη 10η ∆ιεθνή Έκθεση Zootechnia 2017. Στο περίπτερο της τράπεζας, οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να ενηµερωθούν για τις δράσεις της για την επίλυση των προβληµάτων του κλάδου και, κυρίως, του υψηλού κόστους εκτροφής: 1. Πρόγραµµα Συµβολαιακής Κτηνοτροφίας. Το συµβόλαιο µεταξύ κτηνοτρόφου και αγοραστή/µεταποιητή έχουν αξιοποιήσει

Η Τράπεζα Πειραιώς στηρίζει την ελληνική κτηνοτροφία, καθώς αναγνωρίζει ότι αποτελεί προτεραιότητα, µε σκοπό την ενίσχυση της αυτάρκειας της Ελλάδας σε κρέας και γαλακτοκοµικά προϊόντα, σε βασικά διατροφικά είδη και την υποστήριξη της εξωστρέφειας του κλάδου.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

57

Η τεχνολογική επανάσταση των... ροµπότ άµελξης

1.500 αγελάδες θα αρµέγονται εθελοντικά από 24 ροµπότ. Το κάθε ζώο θα πλησιάζει τη µηχανή όταν το επιθυµεί, η οποία θα το προσελκύει µε την προσφορά ζωοτροφής «υψηλής γεύσης», συνήθεια την οποία τα ζώα αποκτούν σε πολύ σύντοµο διάστηµα

58 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

Ε

άν υπάρχει ένα γεγονός που µπορεί να συγκεντρώσει µεγάλη δηµοσιότητα στις νέες τεχνολογίες, αυτό θα συµβεί στις ΗΠΑ τους προσεχείς µήνες. Σουηδική εταιρεία, µε µεγάλη εξειδίκευση στους αυτοµατισµούς, εγκαθιστά τις ηµέρες αυτές την πρώτη µεγάλη µονάδα άµελξης αγελάδων αποκλειστικά από ροµπότ. Οι 1.500 αγελάδες θα αρµέγονται εθελοντικά από 24 ροµπότ. Το κάθε ζώο θα πλησιάζει τη µηχανή όταν το επιθυµεί, η οποία θα το προσελκύει µε την προσφορά ζωοτροφής «υψηλής γεύσης», συνήθεια την οποία τα ζώα αποκτούν σε πολύ σύντοµο διάστηµα. Αµέσως µετά, θα ακολουθήσει η δηµιουργία µίας πολύ µεγαλύτερης µονάδας 64 µηχανών και 4.500 αγελάδων, στη Χιλή. Και, µπορεί για τον υπόλοιπο κόσµο η παραπάνω είδηση να φαντάζει ως σενάριο επιστηµονικής φαντασίας βγαλµένό από το µέλλον, όµως, τα τελευταία χρόνια η αγροτική παραγωγή ακριβείας προσφέρει ήδη τεχνολογικές λύσεις σε πολλούς κλάδους της φυτικής παραγωγής, όπου «παράγουµε περισσότερο,

χρησιµοποιώντας λιγότερα». Το ίδιο όµως, ισχύει και στη ζωική παραγωγή. Η χρήση αυτοµατισµών ροµποτικής, για παράδειγµα, επεκτείνεται πλέον στις χώρες της Σκανδιναβίας, καθώς και στην Ολλανδία, στη Γερµανία και στη Γαλλία, µε ιδιαίτερα εµφανή παραγωγικό αντίκτυπο: Εκµεταλλεύσεις µε µέση απόδοση ζώου τα 6.915 kg και αύξηση των αποδόσεων τους στα 12.000 kg ανά ζώο, µετά την εγκατάσταση πλήρους συστήµατος κτηνοτροφίας ακριβείας. Έρευνες Ποια είναι, όµως, η αίσθηση που έχουν οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι εφαρµόζουν και στην πράξη τα νέα αυτά ροµποτικά συστήµατα; Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα έρευνας, το 99% των Ολλανδών κτηνοτρόφων, που συµµετείχαν στο πρόγραµµα «ροµπότ και βοσκότοποι», δήλωσε ότι τα αποτελέσµατα ήταν ικανοποιητικά και πως οι σύγχρονες αµελκτικές µε την ελεύθερη βόσκηση αποδίδουν. Οι 500 κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις πήραν µέρος σε ερευνητικό πρόγραµµα δηµιουργίας βέλτιστων πρακτικών εκτροφής αγελάδων, στις οποίες αξιοποιούνται

ροµποτικές αµελκτικές µηχανές, ενώ αυτές βόσκουν σε ανοικτούς χώρους και δεν είναι ενσταβλισµένες. Ο πιο βασικός παράγοντας που καθορίζει το τελικό αποτέλεσµα είναι η συστηµατικότητα. Τα ζώα πρέπει να έχουν πρόσβαση στον βοσκότοπο την ίδια ώρα. Η χρήση διαφορετικού βοσκότοπου κάθε µέρα είναι ενισχυτική παράµετρος. Ωστόσο, σε µικρότερους βοσκότοπους κρίνεται σκόπιµη η κυκλική χρήση της γης. Ο βοσκότοπος διαιρείται σε τρία µέρη, κάθε ένα εκ των οποίων υποδιαιρείται σε πέντε αγροτεµάχια και οι αγελάδες βόσκουν κάθε µέρα σε ένα διαφορετικό τεµάχιο, ακολουθώντας έναν κύκλο 15 ηµερών. Ελλάδα Το 2017, όµως, εκτός από τον υπόλοιπο… κτηνοτροφικό κόσµο, αναµένεται να αποτελέσει χρονιά τεχνολογικής αιχµής και για την ελληνική γαλακτοπαραγωγό κτηνοτροφία, αφού οι ροµποτικές εξελίξεις από το εξωτερικό ξεκίνησαν να βρίσκουν εφαρµογή και στις εγχώριες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί η εταιρεία MILKPLAN και η θυ-

γατρική της «Κτηνοτροφικοί Αυτοµατισµοί Ελλάδος» (Lely Ελλάδος), οι οποίες στο πλαίσιο της φετινής Zootechnia 2017 θα προβάλουν νέα προϊόντα, καινοτοµίες και πολλές νέες εκπλήξεις. Ειδικότερα, όπως έγινε γνωστό, εγκαταστάθηκε µε επιτυχία στη φάρµα των αδελφών Κουφάκη στο Βαφειοχώρι Κιλκίς το πρώτο διπλό ροµποτικό αρµεκτικό σύστηµα «Lely Astronaut Α4». Το πρωτοποριακό σύστηµα εγκατέστησε η «Κτηνοτροφικοί Αυτοµατισµοί Ελλάδος», εξειδικευµένα στελέχη της οποίας ανέλαβαν την έναρξη λειτουργίας του και τον προγραµµατισµό του. Το «Lely Astronaut Α4» είναι πλήρως αυτοµατοποιηµένο ροµποτικό σύστηµα, το οποίο, εκτός από την ευκολία που προσφέρει στη διαδικασία αρµέγµατος, συµβάλλει στη βελτίωση της αποδοτικότητας των γαλακτοπαραγωγικών αγελάδων, στη διατήρηση της καλής υγείας του ζωικού κεφαλαίου, καθώς και στη διασφάλιση της ποιότητας του παραγόµενου γάλακτος. Με το «Lely Astronaut Α4» οι αγελάδες µπορούν να αρµέγονται περισσότερο υπό βέλτιστες συνθήκες, στον χρόνο που θέλουν, για όσο χρόνο επιθυµούν και µε όσο το δυνατόν λιγότερα εµπόδια. «Το κύριο επαναστατικό χαρακτηριστικό του Lely Astronaut Α4, όµως, είναι το σχέδιο διέλευσης i-flow, χάρη στο οποίο η αγελάδα συντοµεύει την καµπύλη εκµάθησης, αυξάνει τη δυναµικότητα και, ως αποτέλεσµα αυτού, την ικανότητα του ροµπότ. Συγκριτική έρευνα της Lely σε χιλιάδες ροµποτικά έδειξε ότι µε το i-flow ο χρόνος αρµεγής µειώθηκε κατά περίπου 4%, αυξάνοντας αντίστοιχα την ικανότητα του ροµπότ, γεγονός που συνεπάγεται ότι σε µια φάρµα µε 120 αγελάδες η επιπλέον παραγωγική ικανότητα µπορεί να φτάσει τα 150 κιλά την ηµέρα», αναφέρεται σε ανακοίνωση της εταιρείας, όπου υπογραµµίζεται ακόµη ότι το έργο αυτό αποτελεί «δυναµική επένδυση στον τοµέα της κτηνοτροφίας και της γαλακτοκοµίας και αναµένεται να αποδώσει σύντοµα τα µέγιστα οφέλη στον κτηνοτρόφο, ενώ, παράλληλα, θα αποτελέσει τον πρόδροµο για τον εκσυγχρονισµό και άλλων αγελαδοτροφικών µονάδων». Επίσης, ακόµα µία ελληνική εταιρεία, η ΖΩΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, σε συνεργασία µε τη θυγατρική εταιρεία της ΒouMatic (BouMatic Robotics B.V., µε έδρα στην Ολλανδία), αναµένεται να εισάγει στις αρχές του 2017 το πρώτο ροµποτικό σύστηµα MR-D1.

Κυριάκος Λάµπρου

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

59

Στο επίκεντρο η κτηνοτροφία και η πτηνοτροφία Η Zootechnia 2017 είναι πλαισιωµένη από πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων, ενώ περιλαµβάνει και το Σαλόνι Αλόγου, καθώς και το Pet Festival

Η

Βασίλης Σπύρου, συντονιστής οµάδας εκθέσεων πρωτογενούς τοµέα & υπεύθυνος εκθέσεων «AGROTICA, ZOOTECHNIA, ∆ΕΘ/FARMA»

Zootechnia είναι η µοναδική εξειδικευµένη διοργάνωση του κλάδου στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Αποτελεί το επίκεντρο των εξελίξεων στην κτηνοτροφία-πτηνοτροφία, συγκεντρώνοντας ελληνικές και ξένες συµµετοχές, που παρουσιάζουν τις εξελίξεις του κλάδου, τόσο από την εγχώρια όσο και από την παγκόσµια αγορά. Τα διάφορα είδη παραγωγικών ζώων, τα µηχανήµατα, οι υπηρεσίες, η έρευνα, οι καινοτοµίες κ.ά. αποτελούν το προνοµιακό πεδίο της έκθεσης, η οποία καταγράφει ήδη αύξηση στον αριθµό των εκθετών και στον συνολικό εκθεσιακό χώρο. Επί της ουσίας, αξιοποιεί την πολύτιµη παρακαταθήκη της 9ης διοργάνωσης, η οποία είχε πραγµατοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2015 και κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ επισκεψιµότητας, αλλά και αύξηση στον αριθµό των Ελλήνων και ξένων εµπορικών επισκεπτών. Η Zootechnia 2017 είναι πλαισιωµένη από πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων, ενώ περιλαµβάνει και το Σαλόνι Αλόγου, καθώς και το Pet Festival, τα οποία και στην επικείµενη διοργάνωση θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Οι παράλληλες εκδηλώσεις είναι οι εξής: l Η εκδήλωση «Έρευνα και καινοτοµία στο µηχανικό άρµεγµα και στην εφαρµογή νέων τεχνολογιών στη ζωική παραγωγή», που αποτελεί συνδιοργάνωση της ∆ΕΘ-Helexpo και του Εργαστηρίου Ζωοτεχνίας της Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ σε σύµπραξη µε την επιχείρηση Milkplan ΑΕ. Με έµφαση στον τοµέα της κτηνοτροφίας, και ειδικότερα στην εκτροφή ζώων, µε αντικείµενο την παραγωγή γάλακτος, θα παρουσιαστούν καινοτοµίες στο µηχανικό άρµεγµα και, γενικότερα, στον εξοπλισµό των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, που ενσωµατώνουν τη νέα γνώση στη διαχείριση του ζωικού κεφαλαίου. l Η ηµερίδα «Η κτηνοτροφία ως µοχλός ανάπτυξης της εθνικής οικονοµίας», την οποία συνδιοργανώνουν η ∆ΕΘ-Helexpo και η ΕΖΕ. Το θέµα παρουσιάζει τεράστιο οικονοµικό, κοινωνικό και πρακτικό ενδιαφέρον για την επιστηµονική κοινότητα και την κτηνοτροφία της χώρας µας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής και την αποτελεσµατικότερη συµβολή του αγροδιατροφικού τοµέα στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονοµίας. l Η ηµερίδα «Μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώµατος κτη-

7 Τη Zootechnia του 2017 υποστηρίζουν οι σηµαντικότεροι φορείς του κλάδου, που είναι η Ένωση Κατασκευαστών Γεωργικών Μηχανηµάτων Ελλάδος, ο Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Ζωοτροφών και ο Σύνδεσµος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανηµάτων.

60 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

νοτροφικών µονάδων», που αποτελεί µια συνδιοργάνωση της ∆ΕΘ-Helexpo και του ΕΚΕΤΑ-ΙΕΤΕΘ. Στη συγκεκριµένη ηµερίδα, θα παρουσιαστούν θέµατα που αφορούν τη διατροφή των ζώων, τεχνολογίες εξοπλισµού κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, περιβάλλον και εκποµπές ρύπων από κτηνοτροφικές µονάδες και τεχνικές µείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος. l Το 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Το κρέας και τα προϊόντα του», µια συνδιοργάνωση της ∆ΕΘ-Helexpo και του Meat News. Υλοποιείται µε σκοπό την ανάδειξη των σύγχρονων µέτρων «από τον στάβλο στο πιάτο» για την επίτευξη της ολοκληρωµένης προσέγγισης για την ποιότητα, την υγιεινή και την ασφάλεια του κρέατος και των προϊόντων του, την υγεία και την ορθή µεταχείριση των ζώων, την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη. Η θεµατολογία του συνεδρίου περιλαµβάνει ολόκληρη την τροφική αλυσίδα, από την παραγωγή ζωοτροφών, τα συστήµατα σταβλισµού, τους εξοπλισµούς, τη γενετική βελτίωση, τη συµβατική/βιολογική εκτροφή των ζώων, την υγειονοµική διαχείριση, την ευζωία των ζώων, τη µεταφορά, τις σφαγειοτεχνικές εγκαταστάσεις, τη συντήρηση, τη συσκευασία, την επισήµανση, την ιχνηλασιµότητα, τη µαζική εστίαση, την πώληση, τις διατροφικές συνήθειες, την εκπαίδευση, τα πρότυπα υγιεινής και ασφάλειας κ.λπ., έως και την προετοιµασία αυτού του αγαθού στο πιάτο του καταναλωτή. Το συνέδριο έχει τεθεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας, του Πανελλήνιου Κτηνιατρικού Συλλόγου, του Τµήµατος Τεχνολογίας Τροφίµων του ΤΕΙ Αθήνας και της Εθνικής ∆ιεπαγγελµατικής Οργάνωσης Κρέατος. l Το 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Τεχνολογίας Ζωικής Παραγωγής. l Η ηµερίδα µε θέµα «Νέες απειλές για την ελληνική κτηνοτροφία», την οποία πραγµατοποιεί ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος. Τη Zootechnia του 2017 υποστηρίζουν οι σηµαντικότεροι φορείς του κλάδου, που είναι η Ένωση Κατασκευαστών Γεωργικών Μηχανηµάτων Ελλάδος, ο Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Ζωοτροφών και ο Σύνδεσµος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανηµάτων.

Η καινοτοµία του ΑΤΜ κρέατος µπαίνει στη ζωή µας Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, κυρίως, αλλά και στο πιο κοντινό Παρίσι, οι αυτόµατοι πωλητές διευκολύνουν παραγωγούς και καταναλωτές

Σ

την Ελλάδα, τα ΑΤΜ, εκτός από χρήµατα, βγάζουν πλέον και γάλα. Ο λόγος για τα ATM γάλακτος, που εδώ και αρκετό καιρό έχουν τοποθετηθεί σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, δίνοντας στους καταναλωτές φρέσκο γάλα. Σε χώρες, όµως, του εξωτερικού, ήδη από το 2011, οι καταναλωτές είναι εξοικειωµένοι και µε τα ΑΤΜ κρέατος, από τα οποία προµηθεύονται το κρέας που επιθυµούν 24 ώρες το 24ωρο. Το πιο πρόσφατο εγχείρηµα είναι αυτό του Joshua Applestone στη Νέα Υόρκη, ο οποίος, µαζί µε τη γυναίκα του, αποφάσισε να γνωρίσει στους Νεοϋορκέζους το κρέας του ΑΤΜ, µέσω δύο αυτόµατων πωλητών. Η εταιρεία του Joshua Applestone, «Applestone Meat Company», όπως ονοµάζεται, λειτουργεί από το 2014 και ασχολείται, κατά κύριο λόγο, µε την επεξεργασία φρέσκου κρέατος, το οποίο προµηθεύεται από τοπικούς παραγωγούς. Παράλληλα µε τη λειτουργία των ΑΤΜ, η εταιρεία πουλά τα προϊόντα της µέσω ενός δικτύου αποστολών, αφού δεν διαθέτει σηµεία λιανικής πώλησης. Ο ιδρυτής της Applestone πιστεύει πως οι αυτόµατοι πωλητές κρέατος µπορούν να βοηθήσουν στη βιωσιµότητα της βιοµηχανίας κρέατος, παρέχοντας στους καταναλωτές φρέσκο κρέας και σε καλύτερη τιµή. Σύµφωνα µε τον ίδιο, τα ΑΤΜ που έχει εγκαταστήσει ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα που υπάρχουν, καθώς είναι τα πρώτα που παρέχουν κρέας που παράγεται από τοπικούς παραγωγούς. Επίσης, οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης µπορούν να βρουν βοδινό κρέας, αρνί και χοιρινό, ενώ διαθέτει ακόµα µπιφτέκια, µια ποικιλία από λουκάνικα και µπριζόλες και άλλα τεµάχια βόειου κρέατος. Κάθε µηχανή µπορεί να χωρέσει µέχρι 240 προϊόντα, ενώ δουλεύει 24 ώρες την ηµέρα, επτά µέρες την εβδοµάδα και η πληρωµή γίνεται µέσω πιστωτικής κάρτας. Ο ιδιοκτήτης αναφέρει πως ανάλογα µε την εποχή αλλάζει και τη διαθεσιµότητα των προϊόντων. Όσο αφορά την προστασία των καταναλωτών στο σύστηµα των αυτόµατων πωλητών, αυτή επιτυγχάνεται µε βάση το HACCP. ∆ηλαδή, την Ανάλυση Κινδύνων και Κρίσιµων Σηµείων Ελέγχου, µέσω ενός συστήµατος διασφάλισης της υγιεινής

κατάστασης και της ποιότητας των τροφίµων. Το συγκεκριµένο σύστηµα έχει ως στόχο τον µηδενισµό ή τον περιορισµό της πιθανότητας εµφάνισης κινδύνων σχετικά µε την υγεία του καταναλωτή. Στα ATM, το συγκεκριµένο σύστηµα λειτουργεί ως εξής: Η θερµοκρασία ελέγχεται 24 ώρες την ηµέρα και όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας. Αν η θερµοκρασία ξεπεράσει το επιτρεπόµενο όριο για περισσότερο από 30 λεπτά, το σύστηµα απενεργοποιεί το ATM και δεν επιτρέπει στους καταναλωτές να αγοράσουν από αυτό. Η µεγάλη αυτή απήχηση των ΑΤΜ στους καταναλωτές έχει κάνει τον Joshua Applestone να σχεδιάζει την εγκατάσταση ακόµα δέκα µηχανηµάτων στην πόλη. Η καινοτοµία, όµως, αυτή του ΑΤΜ κρέατος προϋπάρχει ήδη από το 2011. Ένα παντοπωλείο στην Αλαµπάµα προσφέρει στους καταναλωτές µια µεγάλη ποικιλία κρεάτων, η τιµή των οποίων δεν ξεπερνά τα 6 δολάρια. Το µηχάνηµα δέχεται µετρητά, χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες. Οι πελάτες, που προσελκύονται από τις ανταγωνιστικές τιµές, αγοράζουν µεταξύ 10 και 20 κοµµάτια κρέας ανά ηµέρα. Ο υπεύθυνος του παντοπωλείου δέχεται ένα µήνυµα στο κινητό κάθε φορά που γίνεται µία πώληση, αλλά και όταν το µηχάνηµα χρειάζεται ανεφοδιασµό. Οι ιδιοκτήτες Chase Evans και Rob Harrison δήλωσαν πως σκέφτονται να επεκτείνουν το δίκτυο αυτό των αυτόµατων πωλητών και σε άλλες περιοχές. Στον πιο κεντρικό δρόµο της Ουάσιγκτον,

οι πολίτες µπορούν να βρουν οποιαδήποτε ώρα της ηµέρας µια ποικιλία από κρέατα, αφού το κρεοπωλείο Owens Meats έχει φροντίσει να παρέχει στους πελάτες της αυτόµατους πωλητές κρέατος. Όπως αναφέρουν οι ιδιοκτήτες Doug και Don Owens, η ιδέα προήλθε όταν οι πελάτες τους αναζήτησαν τα προϊόντα τους τη στιγµή που το κατάστηµα είχε κλείσει. Επισηµαίνουν πως οι αυτόµατοι πωλητές είναι ένας τρόπος να εκσυγχρονίσουν την επιχείρησή τους, η οποία ανήκει στην οικογένειά τους από το 1887. Οι ιδιοκτήτες τονίζουν πως τα ΑΤΜ πηγαίνουν αρκετά καλά και ευελπιστούν να φτάσουν ακόµα και τα 300 µηχανήµατα. Παρίσι Οι Παριζιάνοι έχουν και αυτοί τα δικά τους ΑΤΜ κρέατος, από τα οποία µπορούν να προµηθευτούν κρέας όλες τις ηµέρες και ώρες της εβδοµάδας. Οι ιδιοκτήτης του κρεοπωλείου Basque butcher’s shop, στο οποίο ανήκει και ο αυτόµατος πωλητής κρέατος, αναφέρει πως οι καταναλωτές µπορούν να προµηθευτούν µία ευρεία γκάµα προϊόντων κρέατος που διαθέτει το κατάστηµα. Εκτός των άλλων, µπορούν να βρουν φιλέτο βόειου κρέατος, ζαµπόν και καρπάτσιο βοδινού. Το µηχάνηµα διαθέτει τα προϊόντα σε τιµές αγοράς, ενώ η πληρωµή γίνεται µε πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες. Το συγκεκριµένο µηχάνηµα κόστισε περίπου 10.000 αγγλικές λίρες για την εγκατάστασή του και ακολούθησε το λανσάρισµα τεσσάρων άλλων µηχανών αυτόµατης πώλησης κρέατος στις γαλλικές επαρχίες. Ο λόγος που θέλησαν να επενδύσουν στο συγκεκριµένο εγχείρηµα οι ιδιοκτήτες ήταν γιατί ήθελαν να παρέχουν στους πελάτες τους τα προϊόντα τους ακόµα και όταν το κατάστηµα ήταν κλειστό. Όπως αναφέρουν, η άνοδος της πώλησης φρέσκων τροφίµων που προέρχονται από τους αυτόµατους πωλητές είναι µια αντίδραση στην απροθυµία της Γαλλίας να ανοίξει καταστήµατα που θα λειτουργούν όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας. Επίσης, αποσκοπεί στο να καλύψει τις ανάγκες των καταναλωτών για εύκολη πρόσβαση σε φρέσκα προϊόντα.

Βικτωρία Αποστολοπούλου

6 Η εταιρεία του Joshua Applestone, «Applestone Meat Company», όπως ονοµάζεται, λειτουργεί από το 2014 και ασχολείται, κατά κύριο λόγο, µε την επεξεργασία φρέσκου κρέατος, το οποίο προµηθεύεται από τοπικούς παραγωγούς.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

61

Η σηµασία των φυλών στην πρωτογενή παραγωγή 7

Ο κατάλογος των αγροτικών ζώων της Ελλάδας

Όνοµα φυλής: Αγρινίου Περιοχή εκτροφής: Πεδινό τµήµα Αιτωλοακαρνανίας Πληθυσµός: 853 (σε κρίσιµη κατάσταση)

Ο

Ανδρέας Γεωργούδης, καθηγητής πανεπιστηµίου, π. πρόεδρος του ΕΛΟΓΑΚ εντεταλµένος σύµβουλος Ε∆ΟΚ ∆ρ. Χριστίνα Λίγδα, αναπληρώτρια ερευνήτρια ΙΚΕΘ, ΕΛΓΟ

ι γενετικοί πόροι των αγροτικών ζώων έχουν στρατηγική σηµασία για την πρωτογενή παραγωγή, γιατί περιλαµβάνουν τις υφιστάµενες φυλές και, ταυτόχρονα, αποτελούν την πρώτη ύλη για τη δηµιουργία νέων φυλών ζώων, κατάλληλων τόσο για τη σύγχρονη ανταγωνιστική όσο και για τη βιώσιµη και περιβαλλοντικά φιλική γεωργία και κτηνοτροφία. Η διατήρηση της βιοποικιλότητας των γενετικών πόρων, εκτός από τη σηµασία της ως συστατικού της πολιτιστικής µας κληρονοµιάς, επιτρέπει την επιλογή των κατάλληλων φυλών ή την ανάπτυξη νέων τύπων, που να ανταποκρίνονται στις µεταβαλλόµενες συνθήκες, στις οποίες περιλαµβάνονται και η κλιµατική αλλαγή, η νέα γνώση σχετικά µε τις διατροφικές απαιτήσεις του ανθρώπου, καθώς και αλλαγές στις συνθήκες της αγοράς και στις ανάγκες της κοινωνίας. Οι συντονισµένες δράσεις διατήρησης και αξιοποίησης των φυλών των αγροτικών ζώων έχουν υψηλή προτεραιότητα στην αγροτική πολιτική της ΕΕ, σε συνδυασµό µε τη στροφή της κτηνοτροφικής παραγωγής προς την παραγωγή προϊόντων ποιότητας, δεδοµένου ότι οι φυλές αυτές αποτελούν τη βάση παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων, σε περιοχές απαλλαγµένες µολύνσεων, µε µεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον. Εποµένως, σήµερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, υπάρχει η ανάγκη να εργαστούν µαζί όλοι οι φορείς που εµπλέκονται στη διαχείριση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων, για τον καθορισµό σαφών θέσεων ως προς τις προτεραιότητες δράσης για τη διατήρηση και την αξιοποίησή τους. Στον κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες και σύντοµη περιγραφή των Ελληνικών Φυλών Αγροτικών Ζώων. Επιπλέον, τονίζεται η σηµασία των ζωικών γενετικών πόρων και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Εστιακού Σηµείου Τεκµηρίωσης στο πλαίσιο του Παγκόσµιου Προγράµµατος του FAO για τη

62 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

διατήρηση της βιοποικιλότητας των αγροτικών ζώων. Το πληροφοριακό σύστηµα για τη βιοποικιλότητα των αγροτικών ζώων (EFABIS) Το Πληροφοριακό Σύστηµα για τη Βιοποικιλότητα των Αγροτικών Ζώων (EFABIS) αποτελεί πηγή πληροφόρησης για τις φυλές των αγροτικών ζώων και εργαλείο διαχείρισης και παρακολούθησης της εξέλιξης του πληθυσµού τους. Η Βάση ∆εδοµένων για τις φυλές των αγροτικών ζώων της Ελλάδας (www.efabis-greece.gr) είναι τµήµα του Ευρωπαϊκού ∆ικτύου Πληροφόρησης για τη Βιοποικιλότητα των Αγροτικών Ζώων και στη χώρα µας εξυπηρετείται από υπολογιστές του Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών στη Θεσσαλονίκη (ΕΛΓΟ). Η επικαιροποίηση των δεδοµένων του πληθυσµού γίνεται σε συνεργασία της ∆ρ. Χριστίνας Λίγδα, αναπληρώτριας ερευνήτριας ΙΚΕΘ, ΕΛΓΟ, η οποία είναι και ο σύνδεσµος της χώρας µας µε το Ευρωπαϊκό Εστιακό Σηµείο Τεκµηρίωσης για τους Ζωικούς Γενετικούς Πόρους, µε τη ∆ιεύθυνση Εισροών Ζωικής Παραγωγής. Το παγκόσµιο πρόγραµµα δράσης για τους γενετικούς πόρους των αγροτικών ζώων Οι δράσεις για τη διαχείριση και την ανάπτυξη των γενετικών πόρων των Αγροτικών Ζώων εντάσσονται σε ένα Παγκόσµιο Σχέδιο ∆ράσης για τη ∆ιατήρηση των Γενετικών Πόρων. Το πρόγραµµα αυτό είναι η βάση µε την οποία πρέπει να συντονίζουµε τις δράσεις µας για την ανάπτυξη και υλοποίηση ενός δικού µας σχεδίου διατήρησης, προσαρµοσµένου στις ιδιαίτερες ανάγκες της χώρας µας. Το Παγκόσµιο Σχέδιο ∆ράσης του FAO αποτελεί το κύριο διεθνές εργαλείο συντονισµού των δράσεων για τη διαχείριση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων, σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι δράσεις

7

7 Όνοµα φυλής: Άργους Περιοχή εκτροφής: Πεδινές περιοχές Άργους, Μεσσηνία Πληθυσµός: 0 (σε κατάσταση εξαφάνισης)

Όνοµα φυλής: Εγχώρια Αίγα Περιοχή εκτροφής: Όλη η χώρα Πληθυσµός: Άγνωστος (εκτός κινδύνου)

µεταξύ των χωρών (Εθνικών Σηµείων Επαφής) συντονίζονται από το Ευρωπαϊκό ∆ίκτυο Εστιακών Σηµείων Τεκµηρίωσης (European Regional Focal Point), (www.rfp-europe.org). Το ERFP αποτελεί την ευρωπαϊκή πλατφόρµα για τη στήριξη των in situ και ex situ δράσεων διατήρησης και βιώσιµης αξιοποίησης των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων και τη διευκόλυνση της υλοποίησης του Παγκόσµιου Σχεδίου ∆ράσης στην Ευρώπη. Φυλές αγροτικών ζώων Ελλάδας Οι φυλές των αγροτικών ζώων στην Ελλάδα ανταποκρίνονται στα βοοειδή, στα πρόβατα, στις αίγες, στους χοίρους και στους ίππους. Ανάλογα µε τον πληθυσµό των ζώων, τον αριθµό, δηλαδή, των θηλυκών ζώων αναπαραγωγής, όπως καταγράφηκε το 2015, η φυλή εντάσσεται στην κατηγορία εκτός κινδύνου, απειλούµενη, σε κρίσιµη κατάσταση ή σε κατάσταση εξαφάνισης. Να σηµειωθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις τα στοιχεία αφορούν διαφορετικό έτος. Βοοειδή 1. Όνοµα φυλής: Βραχυκερατική Περιοχή εκτροφής: Ορεινές περιοχές της Ηπείρου, της Αιτωλοακαρνανίας και της Κεφαλλονιάς. Πληθυσµός: 6.755 (απειλούµενη) 2. Όνοµα φυλής: Κατερίνης Περιοχή Εκτροφής: Θεσσαλία Πληθυσµός: 476 (σε κρίσιµη κατάσταση) 3. Όνοµα φυλής: Συκιάς Περιοχή εκτροφής: Σιθωνία Χαλκιδικής Πληθυσµός: 103 (σε κατάσταση εξαφάνισης) 4. Όνοµα φυλής: Ελληνικός Βούβαλος Περιοχή εκτροφής: Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία, Θράκη Πληθυσµός: 2.549 (απειλούµενη) Πρόβατα 1. Όνοµα φυλής: Αγρινίου Περιοχή εκτροφής: Πεδινό τµήµα Αιτωλοακαρνανίας

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

63

Όνοµα φυλής: Αίγα Σκοπέλου Περιοχή εκτροφής: Σκόπελος, Αλόννησος, Σκιάθος, Μαγνησία Πληθυσµός: 8.851 (απειλούµενη)

64 Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

7

7 7

Όνοµα φυλής: Ελληνικός Βούβαλος Περιοχή εκτροφής: Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία, Θράκη Πληθυσµός: 2.549 (απειλούµενη)

Όνοµα φυλής: Ελληνικός Χοίρος Περιοχή εκτροφής: Ξάνθη, Αιτωλοακαρνανία, Ηλεία Πληθυσµός: 1.123 (σε κρίσιµη κατάσταση)

Πληθυσµός: 853 (σε κρίσιµη κατάσταση) 2. Όνοµα φυλής: Άργους Περιοχή εκτροφής: Πεδινές περιοχές Άργους, Μεσσηνία Πληθυσµός: 0 (σε κατάσταση εξαφάνισης) 3. Όνοµα φυλής: Ζακύνθου Περιοχή εκτροφής: Ζάκυνθος Πληθυσµός: 1.118 (σε κρίσιµη κατάσταση) 4. Όνοµα φυλής: Θράκης Περιοχή εκτροφής: Θράκη Πληθυσµός: 225 (σε κρίσιµη κατάσταση), στοιχεία 2007 5. Όνοµα φυλής: Καλαρρύτικο Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος, Θεσσαλία Πληθυσµός: 7.242 (απειλούµενη) 6. Όνοµα φυλής: Καραγκούνικο Περιοχή εκτροφής: Θεσσαλία Πληθυσµός: 190.000 (εκτός κινδύνου), στοιχεία 2011 7. Όνοµα φυλής: Καρύστου Περιοχή εκτροφής: Εύβοια Πληθυσµός: 60.000 (εκτός κινδύνου), στοιχεία 2011 8. Όνοµα φυλής: Κατσικά Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος Πληθυσµός: 1.710 (απειλούµενη) 9. Όνοµα φυλής: Κεφαλληνίας Περιοχή εκτροφής: Κεφαλλονιά Πληθυσµός: 35.000 (εκτός κινδύνου), στοιχεία 2011 10. Όνοµα φυλής: Κύµης Περιοχή εκτροφής: Εύβοια Πληθυσµός: 893 (σε κρίσιµη κατάσταση) 11. Όνοµα φυλής: Λέσβου Περιοχή εκτροφής: Λέσβος, Λήµνος

7

7 Όνοµα φυλής: Κατερίνης Περιοχή εκτροφής: Θεσσαλία Πληθυσµός: 476 (σε κρίσιµη κατάσταση)

Όνοµα φυλής: Πίνδου Περιοχή εκτροφής: Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα Πληθυσµός: 3.489 (απειλούµενη)

Αίγες 1. Όνοµα φυλής: Αίγα Σκοπέλου Περιοχή εκτροφής: Σκόπελος, Αλόννησος, Σκιά-

7

θος, Μαγνησία Πληθυσµός: 8.851 (απειλούµενη) 2. Όνοµα φυλής: Εγχώρια Αίγα Περιοχή εκτροφής: Όλη η χώρα Πληθυσµός: Άγνωστος (εκτός κινδύνου) Χοίροι 1. Όνοµα φυλής: Ελληνικός Χοίρος Περιοχή εκτροφής: Ξάνθη, Αιτωλοακαρνανία, Ηλεία Πληθυσµός: 1.123 (σε κρίσιµη κατάσταση) Ίπποι 2. Όνοµα φυλής: Θεσσαλίας Περιοχή εκτροφής: Θεσσαλία Πληθυσµός: 601 (σε κρίσιµη κατάσταση) 3. Όνοµα φυλής: Μεσσαρά Κρήτης Περιοχή εκτροφής: Κρήτη, Πελοπόννησος Πληθυσµός: 131 (σε κρίσιµη κατάσταση) 4. Όνοµα φυλής: Πηνείας Περιοχή εκτροφής: Ζάκυνθος, Πελοπόννησος, Αιτωλοακαρνανία, Αττική Πληθυσµός: 80 (σε κρίσιµη κατάσταση) 5. Όνοµα φυλής: Πίνδου Περιοχή εκτροφής: Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα Πληθυσµός: 3.489 (απειλούµενη) 6. Όνοµα φυλής: Σκύρου Περιοχή εκτροφής: Σκύρος, Θεσσαλία, Εύβοια, Στερεά Ελλάδα Πληθυσµός: 176 (σε κρίσιµη κατάσταση) 7. Όνοµα φυλής: Εγχώριος Ελληνικός Περιοχή εκτροφής: Όλη η χώρα Πληθυσµός: ∆εν υπάρχουν στοιχεία - Απαιτείται έρευνα

Όνοµα φυλής: Πηνείας Περιοχή εκτροφής: Ζάκυνθος, Πελοπόννησος, Αιτωλοακαρνανία, Αττική Πληθυσµός: 80 (σε κρίσιµη κατάσταση)

7

Πληθυσµός: 31.172 (εκτός κινδύνου) 12. Όνοµα φυλής: Μπούτσικο (ορεινό Ηπείρου) Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος Πληθυσµός: 9.000 (απειλούµενη), στοιχεία 2007 13. Όνοµα φυλής: Πηλίου Περιοχή εκτροφής: Θεσσαλία (Μαγνησία) Πληθυσµός: 3.016 (απειλούµενη) 14. Όνοµα φυλής: Σαρακατσάνικο Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος, Θεσσαλία Πληθυσµός: 1.695 (απειλούµενη) 15. Όνοµα φυλής: Σερρών Περιοχή εκτροφής: Θράκη Πληθυσµός: 3.377 (απειλούµενη) 16. Όνοµα φυλής: Γλώσσας Σκοπέλου Περιοχή εκτροφής: Σκόπελος, Μαγνησία Πληθυσµός: 3.477 (απειλούµενη) 17. Όνοµα φυλής: Σφακίων Περιοχή εκτροφής: Κρήτη (Σφακιά) Πληθυσµός: 72.000 (εκτός κινδύνου) 18. Όνοµα φυλής: Φλώρινας (Πελαγονίας) Περιοχή εκτροφής: ∆υτική Μακεδονία Πληθυσµός: 577 (σε κρίσιµη κατάσταση) 19. Όνοµα φυλής: Φριζάρτα Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος, νοµοί Άρτας, Αιτωλοακαρνανίας Πληθυσµός: 47.000 (εκτός κινδύνου) 20. Όνοµα φυλής: Χίου Περιοχή εκτροφής: Κεντρική Μακεδονία, ∆υτική και Ανατολική Μακεδονία και σε περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας Πληθυσµός: 22.658 (εκτός κινδύνου)

Όνοµα φυλής: Βραχυκερατική Περιοχή εκτροφής: Ορεινές περιοχές της Ηπείρου, της Αιτωλοακαρνανίας και της Κεφαλλονιάς. Πληθυσµός: 6.755 (απειλούµενη)

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017

65