M A G A Z I N E V O O R E N D O O R H U U R D E R S V A N Z AYA Z • J U N I 2 0 1 9
Weg met vocht en tocht
samen in actie in kruiskamp
Jong & Huren LEEFTIJD ZEGT NIET ALLES Minder labels, meer kansen
Ik werk hard aan mijn herstel
tweede kans na overlast buurt
1
inhoud
3
Goede buren
4
‘Ik werk hard aan mijn herstel’
6
Bijbuurten
8
11
Fraaier, schoner én gezelliger Eens veroorzaakten ze overlast, nu gaat het supergoed met Suzanne en Harry
Samen in actie tegen vocht en tocht
Bewoners Kruiskamp en Zayaz werken samen aan oplossingen
Buurttuin ’t Harenhofje Zo’n plek waar je graag bent
12 Altijd bezig
Een overzicht van actuele nieuwbouw-, onderhouds- en renovatieprojecten
Huurdersvereniging Martinipad deelt koolmonoxidemelders uit
14 Geen feestje, maar een praktisch presentje 15 In de Hooghe Clock
Mieke’s Kringloop draait als een tierelier
16 ‘Ouderen kunnen overal terecht, jongeren niet’
Schrappen van 55+labels geeft jongeren meer kans op een woning
18 Bijbuurten 20 Jaarverslag 2018
Wat gaat goed, wat kan beter?
22 Sharon, Daphne en Annemarie van Jong & Huren
Op de bres voor jonge huurders
Woonconsulent Mourad Ziyani brengt bloemen bij ‘rauwe rotzak’ Henk Schutte
24 ‘Het mot wel netjes blijven’
COLOFON Buurt verschijnt twee keer per jaar voor alle huurders van Zayaz. Redactieadres Buurt Postbus 488, 5201 AL ’s-Hertogenbosch Redactie Marjon van Dinther (Zayaz), Laura van der Burgt, Chantal Wuijster, Skrebbel Communicatie, Ontwerp & lay-out Plan C, Irene Pijnenburg Fotografie Marc Bolsius Drukwerk DekkersVanGerwen Aan deze uitgave kunt u geen rechten ontlenen.
goede buren
‘Fraaier, schoner én gezelliger’
Hoe een vervelende rupsenplaag een mooi en onverwacht vervolg kreeg. Een opgeknapt wooncomplex en buren die weer naar elkaar omkijken. Zo gaat dat aan de Zuiderparkweg.
Die rupsenplaag dus. “Het was heel erg: overal lange draden, alle planten aangevreten”, vertelt Thea van Liempt, die er een mooie aanleiding in zag om van die ‘lelijke gemeentebosjes’ af te komen. Samen met buurvrouw en naamgenoot Thea Stolzenbach stortte zij zich op een groenplan voor de ruimte tussen de woningen. Ze kregen alle bewoners enthousiast en konden met steun van de Wijkraad Zuid en de gemeente aan de slag. Tip van Thea: “Voor zulke plannen is er een wijk-, buurt- en dorpsbudget beschikbaar. Vraag het aan!” Ze kochten er ook nog mooie nieuwe bankjes van. “Ook Zayaz is blij met onze inzet. Stephan en Marijn, onze wijkbeheerder en complexbeheerder, hebben er echt lol in om ons te helpen de boel op te knappen.” Er ging nog een wens in vervulling.
“We moesten altijd uitleggen waar ons complex is. ‘Achter de Lucaskerk’, zeggen wij Bosschenaren dan.” Dat is niet meer nodig sinds het zelfbedachte Domus Lucas opvallend aan de gevel prijkt.
Kom op, naar buiten
Maar het allermooiste, volgens de beide Thea’s, is de nieuwe saamhorigheid. “Er wonen hier veel ouderen, soms slecht ter been of een beetje eenzaam. De nieuwe tuin vraagt gewoon om een praatje en een kop thee. ‘Kom op mens, naar buiten’, zeggen we dan. Van het een komt het ander; het wijkdiner, de barbecue, een kerstboom, een gezamenlijke telefoonlijst, en is er iemand ziek dan gaan we langs met een bloemetje. Dat voelt goed!”
buurt
3
Soms veroorzaken huurders zoveel overlast, dat de situatie voor de buurt onhoudbaar wordt. Suzanne (40) en Harry (41) beseften uiteindelijk zelf ook dat ze hun manier van leven drastisch moesten veranderen. Onder strikte voorwaarden kregen ze van Zayaz een nieuwe kans. Nu gaat het supergoed.
‘Ik werk hard aan mijn herstel’
4
buurt
mijn verhaal
Suzanne “
Ik kon niet omgaan met de moeilijke dingen in mijn leven, daarom vluchtte ik in drank en drugs. Ghb, speed, coke, wiet, alcohol; ik ging steeds meer gebruiken. Langzaam verloor ik de grip op mijn leven. Mijn woning verloederde, andere drugsgebruikers liepen in en uit. Ik was zo verslaafd dat ik het allemaal liet gebeuren. Omdat het thuis niet meer veilig was, verhuisden mijn kinderen naar hun vader. Vanaf dat moment ging het hard bergafwaarts: ik had gefaald als moeder, dat voelde ik heel erg. Daardoor had ik de roes van de drugs nog harder nodig. Mijn buren waren de overlast inmiddels spuugzat – en terecht. Ik besef nu pas hoe erg ik mijn omgeving tot last ben geweest. Toen er brand uitbrak in mijn woning en de verzekering niets uitkeerde, was ik alles kwijt. Dat was het dieptepunt. In de Jellinek kliniek maakte ik kennis met het Twaalf Stappen-programma, daardoor is mijn leven compleet veranderd. Sinds 27 november 2017 ben ik helemaal clean; ook drank en sigaretten laat ik staan. Ik ben Zayaz dankbaar dat ze me een nieuwe kans wilden geven. Dat ik een tijdelijk huurcontract met een hele waslijst aan eisen moest tekenen – geen drank en drugs, breken met mijn oude ‘vrienden’, geen overlast, enzovoort – vind ik terecht. Ik werk hard aan het herstel van vertrouwen. Ik bezoek elke week trouw mijn praatgroepen, zit in therapie en help als ervaringsdeskundige andere verslaafden. Ik heb een stevig netwerk om me heen, waarop ik kan terugvallen als ik het moeilijk heb. Een nuchter leven is heus niet altijd makkelijk, maar ik voel me sterker dan ooit. Ik heb de verdoving van drank en drugs niet meer nodig. Daardoor kan ik nu een leuke dochter en een goede buurvrouw zijn. Maar het allerbelangrijkste: ik ben weer een moeder voor mijn kinderen.
”
‘Ik had totaal niet door hoe ziek ik was’
Harry “
De mensen in mijn buurt waren bang van mij, daarom durfde niemand in mijn gezicht te zeggen dat ik overlast veroorzaakte. Mijn vrienden belden ook middenin de nacht gerust bij me aan. Dan begon mijn hond te blaffen, ging de muziek aan en kwamen er drank en drugs op tafel. Ik was totaal niet bezig met de buren. Door de speed, coke en alcohol kreeg ik psychoses. Ik hoorde stemmen die er niet waren en dacht dat iedereen tegen me was. Als ik de buren in de tuin hoorde lachen, was ik ervan overtuigd dat ze mij uitlachten en dan keek ik dreigend over de schutting. Nu pas begrijp ik hoe intimiderend dat moet zijn geweest. Pas toen Zayaz in 2017 een rechtszaak tegen mij aanspande om me uit huis te zetten, besefte ik wat er op het spel stond. De angst dat ik dakloos zou worden, veranderde alles. Met hulp van mijn begeleiders bij Reinier van Arkel bracht ik mijn leven op orde. Ik krijg nu medicijnen tegen de psychoses, in de vorm van een maandelijkse injectie, zodat ik ze niet kan vergeten. Ik heb gebroken met mijn oude vrienden en gebruik helemaal niks meer. Nu is het eindelijk rustig in mijn hoofd. Onder strenge voorwaarden bood Zayaz me een andere woning aan, want in mijn oude buurt was ik niet meer welkom. Dat deed zeer, maar ik begrijp het wel. Er is teveel gebeurd. Ook voor mij is het beter om ergens anders een nieuwe start te maken. Ik doe mijn best om het dit keer goed te doen. Ik houd mijn huis netjes bij, doe vrijwilligerswerk in de wijk en groet vriendelijk naar de mensen op straat. Zij doen aardig terug, dat vind ik heel fijn. Ik heb geluk gehad met deze tweede kans.
”
buurt
5
Kijk eens op onze vernieuwde website
Op 21 februari lanceerden we het vernieuwde www.zayaz.nl. We waren toe aan een meer moderne en toegankelijke website. Dat is gelukt! Dat vonden ook de huurders die de website vooraf testten. Hun adviezen hielpen ons de website nóg logischer in te delen en teksten beter leesbaar te maken. Een reparatie melden of de huur opzeggen is nog makkelijker geworden. Ook is informatie over projecten beter vindbaar. En u kunt eenvoudig uw gegevens inzien en aanpassen. We hebben afscheid genomen van ‘Mijn Zayaz’. U ziet het vanzelf als u op een pagina komt waarvoor u moet inloggen. Heeft u een Mijn Zayaz-account? Dat blijft gewoon actief. Een nieuw account aanmaken is dus niet nodig.
Neem een kijkje op www.zayaz.nl
Samen alert voor een veilig wooncomplex
Wonen in een appartementencomplex is meestal heel veilig. U kunt zelf veel doen om het zo te houden: • Laat geen vreemden binnen via de intercom of huistelefoon. • Wil een onbekende met u meelopen naar binnen? Vraag dan vriendelijk of hij eerst zelf bij de bewoner aanbelt waar hij moet zijn. • Laat geen deuren en ramen openstaan als u niet thuis bent (let ook op kleine raampjes). • Zorg dat er geen kliko of ander ‘klimmateriaal’ onder een raam of galerij staat. • Laat geen waardevolle spullen in het zicht staan. • Zorg dat uw huis er altijd bewoond uitziet.
Verleng op tijd uw inschrijving bij WoonService Staat u ingeschreven bij WoonService? Dan vragen wij u om uw inschrijving elk jaar te verlengen. Ook als u geen inschrijfgeld meer betaalt omdat u al langer dan 10 jaar ingeschreven bent. Op deze manier weten de Bossche woningcorporaties precies wie er nog naar een woning op zoek is, en wie niet meer. Dit helpt ons om de sociale huurwoningen in ’s-Hertogenbosch zo eerlijk mogelijk te verdelen. U krijgt bericht van WoonService als het tijd is om uw inschrijving te verlengen. U kunt die verlenging heel makkelijk regelen via uw persoonlijke pagina op de website. Goed om te weten: als u uw inschrijving niet op tijd verlengt, wordt u automatisch uitgeschreven. U kunt dan niet meer op woningen reageren. En de opgebouwde inschrijftijd vervalt.
Kijk voor meer informatie op woonservicedenbosch.nl
6
buurt
bijbuurten
Huismeester heet nu
complexbeheerder
Onze huismeesters heten sinds 1 januari complexbeheerders. Het werk blijft hetzelfde, alleen de naam is anders. We merkten dat de naam huismeester soms tot verwarring leidde over de taken en verantwoordelijkheden. Hopelijk is de nieuwe naam duidelijker. Benieuwd wat een complexbeheerder allemaal doet? Kijk op onze website www.zayaz.nl/wijk-en-complexbeheer
Oude tijden komen tot leven
Iets moois aan de muur in de gemeenschappelijke ruimte. Met die wens kwamen de bewoners van de appartementen aan de Windmolenbergstraat terecht bij kunstenares Monique Broekman. Samen doken zij de archieven in om meer te weten te komen over deze bijzondere, historische plek. In het atelier van Monique zagen zij vervolgens de geschiedenis tot leven komen. Het enorme schilderij, dat oogt als een zeer realistisch fotoboek, wordt in een filmpje toegelicht door bewoners. Zo is te horen dat de naam Windmolenbergstraat haar naam dankt aan de windmolen die vroeger achter Reinier van Arkel stond en waarschijnlijk bij het BethaniĂŤnklooster hoorde. Scan deze QR-code en beleef het zelf! buurt
7
Samen in actie tegen vocht en tocht In de Kruiskamp werkt Zayaz samen met bewoners aan oplossingen voor vocht- en schimmelproblemen. Voor twee buurten stond al een grondige renovatie op de rol, maar ook in de andere woningen is ingrijpen nodig. In totaal gaat het om 338 woningen.
Khadija Lamghari van het Actiecomité
‘Onze klachten worden serieus genomen’ “Eindelijk erkenning – dat gevoel overheerste, toen Hans Hooiveld de resultaten van zijn onderzoek presenteerde. Er is duidelijk iets mis met de isolatie van onze huizen, dat staat nu vast. Het helpt enorm dat we nu serieus worden genomen door Zayaz, ze houden ons goed op de hoogte van elke stap in de besluitvorming en betrekken ons zoveel mogelijk bij de oplossingen. Maar nú komt het erop aan: wat gaat er precies gebeuren? En wanneer? De meeste bewoners willen het liefst dat alles in één keer grondig wordt aangepakt, zelfs als het dan iets langer duurt voordat ze beginnen. We hopen aan het einde van het jaar meer duidelijkheid te hebben over de plannen. Het vertrouwen in een goede oplossing groeit, maar we zijn pas echt gerust als blijkt dat het werk goed is uitgevoerd. We blijven er bovenop zitten.
‘Het vertrouwen in een goede oplossing groeit’ 8
buurt
‘De oorzaken zijn vooral bouwkundig’ “Zayaz wilde een onafhankelijk onderzoek laten uitvoeren naar de vocht- en tochtproblemen in de Kruiskamp en liet het Actiecomité daarvoor een bureau uitkiezen. Dat werden wij. Van de twee buurten waar geen renovatie gepland staat, heb ik tien woningen grondig doorgelicht. Zestig woningen heb ik daarnaast globaal onderzocht, door te zoeken naar gemene delers in de klachten. En die waren er. Ik stelde vast dat er in de woningen bouwkundige problemen waren, die je met goed stoken en ventileren alléén niet kunt oplossen. In twee bijeenkomsten met Zayaz en het Actiecomité legde ik uit wat eraan gedaan kan worden. Zayaz bepaalt nu wat er precies gaat gebeuren. We hebben in elk geval afgesproken dat ik na de werkzaamheden controle-metingen doe, om te beoordelen of de situatie ook echt is verbeterd. Want ze willen de problemen zo goed mogelijk oplossen.”
In Nederland kampen ruim een half miljoen huishoudens met vocht- en schimmelproblemen in hun woning. Vooral oudere, slecht geïsoleerde woningen (gebouwd voor 1967) hebben er last van. Als bewoner kun je er veel tegen doen, maar daar zijn wel grenzen aan. In de Kruiskamp is duidelijk meer nodig om de problemen op te lossen, zo bleek uit verschillende onderzoeken die afgelopen najaar werden uitgevoerd.
Verbeterpunten
Een groot deel van de woningen wordt in 2020 gerenoveerd. Daar nemen we de aanpak van vocht en schimmel meteen mee. Maar ook in de overige woningen moet iets gebeuren. Aan 144 van die woningen is nog niet zo lang geleden planmatig onderhoud uitgevoerd, en toch zijn er nog klachten. Er zijn ook woningen die op de lijst staan voor verkoop. Daar komt geen renovatie, maar ook deze huurders hebben recht op een betere woning.
reportage
Hans Hooiveld van Cauberg Huygen
De belangrijkste punten die we willen aanpakken, zijn: l Tegengaan van optrekkend vocht en/of kou vanuit de kruipruimtes l Verbeteren van de ventilatie, onder andere in badkamers en keukens l Verbeteren van de isolatie, onder andere in het dak l Tegengaan van tocht via raamkozijnen.
Als bewoner kun je veel tegen vocht en schimmel doen, maar daar zijn wel grenzen aan
Plan van aanpak
Zayaz houdt het Actiecomité Kruiskamp op de hoogte van de vervolgstappen. De voorbereidingen voor de geplande renovatie zijn in volle gang, voor de aanpak in de overige woningen is een projectleider aangetrokken. Hij werkt aan een plan van aanpak. Zodra bekend is wat we precies gaan doen en wanneer, krijgen bewoners hierover een brief.
Last van schimmel? Dit kunt u doen In november gaf onafhankelijk expert Hans Hooiveld in Buurt advies over het weren van schimmel. U kunt dit artikel teruglezen op onze website: www.zayaz.nl. Op de website van de GGD (ggdhvb.nl) vindt u tips over het tegengaan van schimmel. Ook op onze eigen website geven we advies. Heeft u alles geprobeerd en blijft u last houden van schimmel in huis? Neem dan contact op met onze klantenservice, via klantenservice@zayaz.nl of 073 - 648 24 00. buurt
9
Sarie Sleenhof van Zayaz
‘We zijn blij dat het vertrouwen weer groeit’ “De Kruiskamp laat zien dat je zelfs na een slechte start tot een goede samenwerking kunt komen. Ik vind het een verdienste van alle betrokkenen dat we zoveel nader tot elkaar zijn gekomen. Sinds we afgelopen zomer een zwartboek van het Actiecomité ontvingen, zijn alle klachten in de Kruiskamp uitvoerig onderzocht. Bewoners hebben recht van spreken – dat we dat openlijk uitspraken, heeft de sfeer duidelijk verbeterd. Sindsdien praten we op een prettige en respectvolle manier met elkaar over oplossingen. Het vertrouwen groeit, daar ben ik blij mee. We beseffen bij Zayaz nu extra goed hoe belangrijk het is dat wij weten wat er speelt onder bewoners. Zonder goed contact zijn we nergens. Het is aan de bewoners om niet met problemen te blijven zitten, maar ze te melden. Vervolgens is het aan ons om klachten goed te registreren en ze serieus te nemen – voorál als mensen blijven klagen.”
Jurgen Gerrits van aannemer Van Wijnen
‘Bewoners bleven redelijk, ondanks frustraties’ “Ik bezocht een groot aantal huurders met klachten; samen liepen we door de woning. Omdat wij als aannemer ook het dagelijks onderhoud in de Kruiskamp doen, wist ik wel dat er behoorlijk wat frustraties leefden. Toch waren de mensen die ik sprak, heel redelijk. Ze waren blij dat hun klachten serieus werden genomen en begrepen dat ik niet meteen toezeggingen kon doen. De grootste problemen die ik tegenkwam, waren tochtige kozijnen, daklekkages en optrekkend vocht - daar kun je als huurder niet tegenop ventileren. Toch kon ik sommige bewoners nog wel wat nuttige adviezen geven. Zo ontdekte ik dat een terras afliep richting de gevel en zo voor extra natte muren zorgde; zoiets is gelukkig wel meteen op te lossen. Van elke woning maakte ik een rapport, alle bevindingen zijn met elkaar vergeleken. Ze worden meegenomen in de renovatie die wij in opdracht van Zayaz gaan uitvoeren. De problemen worden nu grondig aangepakt.”
10
buurt
aan het woord
‘t Harenhofje, een plek waar je graag bent
Een lelijk pleintje was het, met vervallen garageboxen, weet oud-bewoner Tom nog. Hoe anders is het nu! In buurttuin ’t Harenhofje bloeit meer dan alleen groen. De gepensioneerde Tom – ‘veertig jaar bij de Weenergroep gewerkt!’ – is al jaren weg uit de wijk, maar zijn hart ligt nog hier. Zeker twee keer per week pakt hij de bus vanuit de Kruiskamp. Hij is een van de ‘harde kern’ vrijwilligers die de buurttuin draaiende houdt. En met succes. Wijkbewoners lopen er graag binnen voor een praatje, om iets te plukken of om een handje te helpen. Want er is altijd iets te doen. Zo zijn er brede paden en hoge bakken aangelegd voor mensen met een rollator of scootmobiel. “Vooral voor de vaste groep bezoekers van Noorderkroon,” vertelt Toos, een van de initiatiefnemers. “Eens in de week, zodra het een beetje lekker weer is, halen we hen op voor een wandeling en een kopje koffie in de tuin.” Ook Hans, die met een beetje ondersteuning van Cello in de wijk woont, is een van de vaste vrijwilligers. Vaak met cavia Janneke in zijn nek. Ze is hier graag, weet Hans, net als hijzelf. “Ik ben op het platteland opgegroeid en voel me wel eens opgesloten in mijn flat. Fijn dat dit er is. En veel leuker toch dan met een berg geld een kant-en-klare tuin aanleggen?”
‘Doe maar een dubbeltje’
De buurttuin leeft, ook bij de ondernemers in de wijk. Zoals FysioCompany de Haren die de tuin jaarlijks met een mooi bedrag sponsort. En Inge scoorde pas nog plantjes bij de supermarkt: “Ik zei: die staan er een beetje beroerd bij, zal ik ze meenemen voor de tuin? Officieel mag dat niet, dus ze zeiden: ‘doe maar een dubbeltje’. Hier peppen we ze weer mooi op!”
‘Hier peppen we de plantjes weer op’ Buurttuin ’t Harenhofje ligt tussen de Vijfde en Zesde Haren. Elke woensdag en zaterdag geopend tussen 13.00 en 16.00 uur. buurt
11
Zayaz huisvest ruim 30.000 mensen in meer dan 13.000 woningen. Samen met onze partners in de stad bouwen we voortdurend aan goede huizen in alle soorten en maten. Op deze pagina vindt u een selectie uit onze nieuwbouw- en onderhoudsprojecten. Een volledig overzicht vindt u op zayaz.nl/bouwprojecten.
35 appartementen aan de Hustenweg Aannemer Van Wanrooij start na de bouwvak van 2019 met de bouw van 35 zeer energiezuinige huurappartementen aan de Hustenweg in Empel. De appartementen zijn gasloos, krijgen een warmtepomp en zonnepanelen. Ze hebben twee slaapkamers en een inpandige berging, het woonoppervlak bedraagt ongeveer 70 m2. De woningen komen begin 2020 op WoonService te staan, de oplevering is eind 2020.
Duurzaam woon-/werkgebouw Boschgaard Samen met initiatiefgroep Boschgaard herontwikkelen we het voormalige buurthuis De Patio in de Graafsewijk tot een ecologisch en duurzaam woon-/werkgebouw, met een ontmoetingsplek voor de buurt. De architect en aannemer zijn geselecteerd. Binnenkort ligt het plan ter inzage bij de gemeente en komt er een informatieavond voor de buurt. We hopen eind 2019 aan de slag te kunnen. Meer info: zayaz.nl/boschgaard en boschgaard.nl
Nieuwe daken voor appartementencomplexen de Helftheuvelpassage De daken van 2 appartementencomplexen aan de Helftheuvelpassage worden opgeknapt, waarbij we ook het isolatiemateriaal vervangen. Zo voorkomen we lekkages en maken we de complexen meteen ook energiezuiniger.
Voorontwerp DEFINITIEF
Schilderwerkzaamheden Schaarhuispad/Schaarmeesterstraat Dit voorjaar schilderden we de buitenkant van 50 woningen. De woningen zien er weer strak uit, de kozijnen zijn de komende tijd weer goed beschermd tegen weer en wind.
Onderhoud in De Reit Begin maart startte het onderhoud aan een groot aantal woningen in De Reit. We vervangen waar nodig keukens, badkamers en toiletten. De bewoners kunnen tijdens de werkzaamheden terecht in een rustwoning die we voor ze hebben ingericht.
12
buurt
projecten ul
pe r
st
l
ge
in
s er
n lu
ra
at
Zeer energiezuinig wonen in De Lanen In De Lanen/Groote Wielen leveren wij verspreid over 2018 en 2019 51 zeer energiezuinige eengezinswoningen met twee of drie slaapkamers op. Aan de Ulperstraat en Lunersingel werden eind 2018 de eerste 16 woningen opgeleverd, begin dit jaar volgden nog eens 23 woningen aan de Ulperstraat en Nevelwit. Dit najaar levert aannemer Van Wanrooij de laatste 12 woningen aan de Lunersingel op. Alle woningen zijn inmiddels verhuurd.
Zonnepanelen
De woningen die al opgeleverd zijn, hebben allemaal zonnepanelen, isolerende beglazing, waterbesparende voorzieningen, een ventilatiewarmtepomp met naverwarmer en een douchewarmteterugwinsysteem. De 12 laatste woningen zijn uitgevoerd met een bronwarmtepomp en zonnepanelen. Mede daarom zijn ze gasloos; koken gebeurt dus elektrisch. Meer info: www.zayaz.nl/Project/zeer-energiezuinigewoningen-de-lanen
Renovatie Hadewychstraat In de Hadewychstraat en Melis Stokestraat renoveren we 176 woningen, verdeeld over 9 woonblokken. De woningen zijn gebouwd in 1955 en worden gemoderniseerd, zodat de bewoners er ook de komende jaren met plezier kunnen blijven wonen.
Bewoners praten mee
In een onderzoek vroegen we bewoners wat zij de belangrijkste plus- en minpunten vonden aan hun woning, en wat zij graag anders wilden zien. Hun wensen zijn verwerkt in de renovatieplannen. Zo komen er bijvoorbeeld plafonds die het geluid van de boven- en benedenburen dempen. Na de werkzaamheden hebben bijna alle woningen energielabel A. Ze zijn dan niet alleen energiezuiniger, maar ook minder gehorig, beter geĂŻsoleerd en geventileerd. De huurprijs blijft gelijk.
Filmpje
De renovatie is gestart in september 2018. We verwachten het project in juni 2019 af te ronden. Op www.zayaz.nl/projecten staat een filmpje dat een indruk geeft van de werkzaamheden. Meer info: zayaz.nl/Project/hadewychstraat-melis-stokestraat
buurt
13
Huurdersvereniging (HV) Martinipad deelt koolmonoxidemelders uit Aan buurtfeestjes doen ze niet; HV Martinipad is bewoners liever op een praktische manier van dienst. Door koolmonoxidemelders uit te delen, bijvoorbeeld. Negen jaar bestaan ze nu. Aanleiding voor de oprichting van HV Martinipad was de aangekondigde renovatie van de zeventig woningen. “Ik zocht uit hoe we daar als bewoners invloed op konden uitoefenen”, verklaart oprichter en secretaris Bart van der Elst. “Door een HV op te richten, krijg je als groep een formele status. Dat versterkt je positie.” Aldus geschiedde. Het bestuur van de kersverse HV ging letterlijk langs de deuren om met mensen te praten over de plannen. “Uiteindelijk ging maar liefst 87% akkoord met de renovatie. Het is naar tevredenheid verlopen.”
Gerust gevoel
Je best doen
Ook nu weer betaalde de inzet van de HV zich uit. “In de winkel kost de melder ongeveer 25 euro, maar omdat wij er 55 afnamen, kregen we een flinke korting. Tel uit je winst”, rekent Jan voor. De melders werden bewust uitgereikt tijdens de jaarlijkse ledenvergadering, een lokkertje: “Als je elkaar eenmaal in de ogen hebt gekeken, heb je meer voor elkaar over. Uiteindelijk komt dat de sfeer in de wijk ten goede.”
Inmiddels is de renovatie al vijf jaar achter te de rug, maar de HV bestaat nog. Waarom? “Omdat we merken dat we als HV meer voor elkaar krijgen dan ieder van ons alleen. We komen gemakkelijk aan tafel bij de gemeente of Zayaz”, verklaart voorzitter Jan Tillemans. “Zo zorgden we ervoor dat de ondergrondse vuilcontainers beter bereikbaar worden. We spraken alle gebruikers per brief aan op rommel bij de containers – zoiets doe je in je eentje niet. De groenvoorziening wordt aangepakt, de speeltuin is vernieuwd, er kwam een hondenuitrenveld en een fietssluis op het pad langs het water. Als je je best doet, kun je veel bereiken.”
‘Ik ben dankbaar dat ik een thuis heb’ 14
buurt
Aan het Martinipad zijn ze praktisch ingesteld, zoveel is duidelijk. Dus toen tijdens de bestuursvergadering bleek dat er nog wat geld in kas zat, stelde Bart voor alle leden een koolmonoxidemelder te geven. “Veiligheid is een belangrijk thema voor ons, zo’n melder verhoogt de veiligheid in huis direct”, verklaart hij. Bewoner en HV-lid Wim Dammers was blij met de actie. “Bij ons hangt de verwarmingsketel op de slaapkamer waar onze kleinkinderen logeren. De melder geeft mij een gerust gevoel. Ik vind het een mooie actie van de HV.”
méé doen
Mieke’s Kringloop draait als een tierelier Veel winkeliers zullen jaloers zijn op de aanloop bij Mieke. Om de paar minuten wil er iemand betalen. En standaard hoor je dan: ‘Zó weinig?’ In de kringloopwinkel in woonzorgcentrum De Hooghe Clock is het altijd druk. Ook nu. Een paar dames drinken koffie aan de grote tafel, er neuzen wat klanten rond, de een na de ander loopt binnen om even te buurten. Het is hier gewoon gezellig, vindt vaste bezoekster Marliese: “We maken een hoop gein, er is al genoeg negativiteit en ellende in de wereld.” Dol zijn ze op Mieke, die ze een beroemdheid in de wijk noemen. “Ze werkt alleen veel te hard”, klinkt het eensgezind, “soms loopt ze hier om elf uur ’s avonds nog!” Mieke wuift het weg: “Ik vind het gewoon té leuk.” Ze zoekt de dagelijkse aanvoer uit, wast en strijkt de kleding, richt de winkel in op kleur en thema, ruimt wekelijks de hele boel leeg voor de gymles en gebruikt haar eigen huis als één grote opslagruimte.
Hartstikke benieuwd
Een moeder met twee kleintjes snuffelt tussen de boeken. “Mag ik deze twee?” Dat is dan 50 cent. Mieke legt uit: “Omdat er zoveel aanvoer is, kan ik heel goedkoop zijn. Dan komen de mensen nog eens terug.” Terwijl ze vertelt, zet een man een tas met spullen neer. Mieke kan zich bijna niet bedwingen: “Ik ben nog altijd hartstikke benieuwd.” Met een schuin oog naar de tas: “Aha, spelletjes, leuk! Die neem ik mee naar huis en kijk of ze compleet zijn. Ja hoor, ook als het een puzzel van duizend stukjes is, gerust!”
‘Ik vind het gewoon té leuk’ Wilt u ook eens komen snuffelen of heeft u bruikbare oude spullen? Loop gerust eens binnen. Klokkenlaan 85 of bel Mieke 06-53929180. buurt
15
In mei 2017 besloot Zayaz zo’n 600 woningen met een 55+label voortaan ook voor jongeren beschikbaar te stellen. Daar bleek overduidelijk behoefte aan. Op de 63 woningen die daarna zónder label te huur werden aangeboden, kwamen gemiddeld maar liefst 250 reacties. Daarvoor waren dat er vaak niet meer dan 11.
Minder labels, meer kansen Portefeuillemanager Karlijn van der Pool van Zayaz:
Hassan Mohamad Ali woont in een voormalig seniorencomplex in de Kruiskamp:
‘Zo trekken we de kansen wat meer gelijk’
‘Leeftijd zegt echt niet alles’
“Er zijn veel meer jonge mensen op zoek naar een woning dan oudere; dat zien we duidelijk aan de reacties op de woningen die wij te huur aanbieden. Senioren blijken minder geneigd tot verhuizen. Dat is ook logisch, want de woonbehoefte van jongeren verandert meer. Ze gaan op zichzelf wonen, willen samenwonen, krijgen kinderen, of gaan uit elkaar. Maar omdat ze jonger zijn, staan ze vaak nog niet zo lang ingeschreven. Daardoor maken ze sowieso al minder kans dan ouderen, die vaak een lange inschrijftijd hebben opgebouwd. Door het seniorenlabel van een aantal 55+-complexen te verwijderen, trekken we de kansen wat meer gelijk. De angst van sommige oudere huurders voor geluidsoverlast of verloedering bleek onnodig, want het aantal klachten in deze complexen is niet toegenomen. Voor de komende jaren bekijken we samen met de gemeente, het stedelijk huurdersplatform (SHP) en de andere woningcorporaties of we nog een stap kunnen maken.”
Overzicht 55+ label 76 woningen waarvan het 55+ label in 2017 verviel, zijn sindsdien opnieuw verhuurd:
33 aan een huurder van 24 t/m 34 jaar (43%)
30 aan een huurder van 35 t/m 54 jaar (39%)
9 aan een huurder van 55 t/m AOW (12%)
2 aan een huurder met AOW t/m 74 jaar (3%)
2 aan een huurder van 75 jaar of ouder (3%)
l l l l l
16
buurt
“Mijn vrouw moet nog steeds een beetje wennen aan alle rollators en scootmobiels die ze tegenkomt, maar we voelen we ons hier zeker thuis. Voor ons maakt het niets uit dat we tussen de ouderen wonen. Hiervoor hadden we een éénkamerappartement. We zijn blij met de extra ruimte, vooral sinds we een zoontje hebben. We hebben niet veel contact met de andere bewoners, maar we groeten elkaar wel. We laten elkaar met rust en zijn elkaar niet tot last. Leeftijd zegt wat dat betreft ook niet alles hoor. Toen ik in Schijndel woonde, klaagde mijn bovenbuurman over het geluid van mijn keukenmachine – die man was dertig. Volgens mij heeft prettig samenleven ook te maken met hoe tolerant je zelf bent.”
achtergrond
Greetje Bruinooge van huurdersvereniging Helftheuvelpassage was meteen vóór:
‘Ouderen kunnen overal terecht, jongeren niet’ “Ik vond het direct een goed idee, toen ik hoorde dat Zayaz het seniorenlabel van ons complex wilde afhalen. Mijn dochter trok in 2016 een tijdje met haar kinderen bij ons in, omdat het verschrikkelijk moeilijk voor haar was om een eigen huis te vinden. Ouderen kunnen op elke woning inschrijven, maar jongeren niet. Dat is toch niet eerlijk? Sinds ons complex voor iedereen beschikbaar is, zijn er vier jonge huishoudens bijgekomen. Hoewel huurdersverenigingen van sommige andere complexen destijds vreesden voor overlast, heeft in ons complex niemand problemen. Bij ons op de galerij wonen sinds een jaar twee studenten. Last hebben we totaal niet van ze. Ik vind het juist gezellig, een beetje andere praat.”
‘Ik vind het juist gezellig, een beetje andere praat’
Lees ook het artikel op pagina 22-23 ‘Op de bres voor jonge huurders’ Lees ook het artikel op pagina 22-23 ‘Op de bres voor jonge huurders’
buurt
17
Sociaal Fonds Den Bosch:
Samen Gezond Spreekuur
in Maaspoort Elke maandag is er in Gezondheidscentrum Maaspoort een gratis Samen Gezond Spreekuur. Van 14.30 tot 15.30 uur geven medewerkers van Divers en de GGD in de ruimte van de apotheek advies aan bewoners over gezondheid en welzijn in de breedste zin van het woord: van sociale contacten tot lichamelijke verzorging, van omgaan met een ziekte tot zingeving of gezond eten. Heeft u vragen? Maak van tevoren een afspraak via het gezondheidscentrum, of loop spontaan even binnen! Adres: Groen van Prinstererlaan 142A
‘Verbinding creëren geeft veel voldoening’ In de acht jaar dat het Sociaal Fonds Den Bosch nu bestaat, heeft het al heel wat plannen gesteund die het leven in onze gemeente leuker maken. Heeft u ook een idee dat ten goede komt aan uw omgeving? Misschien kan het fonds u ook financieel ondersteunen! Het bestuur van het Sociaal Fonds Den Bosch – dat bestaat uit Rob Vlemmix, Jacq van Dijk, Joop Timmermans en Joke van der Beek – laat zich bij de beoordeling van nieuwe aanvragen graag raken. “Als we merken dat het idee gedragen wordt door meerdere mensen en echt iets toevoegt aan het leefplezier in een buurt, dan worden wij enthousiast”, vertelt Joop. “Natuurlijk blijven we ook kritisch. Het geld dat we beheren, komt oorspronkelijk van de huurders van vier vroegere woningcorporaties in Den Bosch. Ook onderaannemers van Zayaz steunen ons met donaties of menskracht. Daar willen we zorgvuldig mee omgaan. Zonder hen was er geen fonds!”
Danspaleizen
In de loop der jaren steunde het Sociaal Fonds al talloze mooie initiatieven. Jacq begint aan een lange opsomming: werkbloezen voor het personeel van ’t Warm Onthaal, de wijkkrant in de Muntel, een bus voor de Voedselbank, jeu-de-boules banen bij verzorgingstehuis Nieuwenhagen, een piratenboot voor speeltuin ’t Kwekkeltje… En de lijst is nog veel langer. “Wat mij raakte, was de vlindertuin die met onze steun is aangelegd op Maria Oord”, vertelt Joop. “Als je ziet hoe de bewoners daarvan genieten… prachtig.” Op Jacq maakten de danspaleizen die in verschillende verzorgingstehuizen werden georganiseerd, veel indruk: “Een groepje jonge mensen danst daar met de bewoners op oude muziek, geweldig! Uiteindelijk halen wij onze voldoening niet uit het geld dat we doneren, maar aan de verbinding die er tussen mensen ontstaat.”
Meer weten?
Heef u een verbindend idee of wilt u het fonds steunen? Het bestuur gaat graag met u in gesprek! Meer informatie vindt u op www.sociaalfondsdenbosch.nl
18
buurt
bijbuurten
Koo kan helpen! De gemeente ‘s-Hertogenbosch heeft een nieuw centraal informatie- en adviespunt: Koo. Hier kunt u terecht met vragen over: • geldzaken • zorg & hulp • jeugd & gezin • wonen & vervoer • opleiding & werk • meedoen & meehelpen Heb u een idee voor uw wijk? Zit u met een vraag en wilt u weten wie u kan helpen? Ga dan naar kijkopkoo.nl of bel (073) 206 88 88.
7 ,7
Via een online onderzoek gaven 144 mensen eind vorig jaar hun mening over ons bewonersblad Buurt. Uit de resultaten blijkt dat de deelnemers het blad waarderen, Buurt kreeg gemiddeld het cijfer 7,7. Lezers vonden het blad leesbaar en mooi, maar de artikelen mochten wat kritischer. We zijn blij met deze reacties en hebben ze verwerkt in het nummer dat nu voor u ligt.
Goed voor de wereld
Z N Z AYA E R S VA HUURD OR EN DO OR INE VO
Beter gevuld en 100% duurzaam
MAGAZ
Nieuwe Buurt
2019 • JUNI
cijfer
cht vocht en to p Weg met am in kr ui sk sa m en in
ac tie
ren Jong & Hu
T ALLES ZEGT NIE LEEFTIJD ls, meer kansen be la r Minde l
aan mijn herste Ik weerkd ehakrda n s n a o v e r l a s t
buu rt
1
twe
Daarnaast wordt Buurt vanaf nu geproduceerd volgens de strenge normen van het Cradle to Cradle® certificaat. Alle materialen worden op een veilige, duurzame en gezonde manier gemaakt en gebruikt. Met het gerecyclede papier sparen we bossen en verkleinen we de afvalberg. Daarnaast worden er geen giftige stoffen gebruikt en is de inkt biologisch. Het lezen van Buurt is nu dus nóg beter voor de wereld! :-)
buurt
19
ZAYAZ IN 2018 Wat gaat er goed en wat kan beter? Ons jaarverslag geeft daar een duidelijk beeld van. Zo maakten we in 2018 bijna 1.000 huishoudens blij met de sleutel van hun nieuwe huurwoning. Maar we zien ook dat de wachttijd voor een sociale huurwoning weer is gestegen.
Belangrijk om aan te blijven werken dus! Verder ziet u in één oogopslag hoeveel geld we besteed hebben aan nieuwbouw, renovatie, onderhoud en leefbaarheid, waar de huur naartoe gaat, hoe tevreden onze huurders zijn en nog veel meer.
tevreden bewoners
Meer lezen? Kijk op www.zayaz.nl/jaarverslag
Cijfers uit Aedes Benchmark 2018 en eigen metingen Onderdeel
wachttijden en doorstroming 10
10
8,25 8
8,30
7,93
8
6
7,68
6
4
4
2,10
2
2,20
2,03
2
0
2018
2017
Nieuwe bewoners
7,0
7,3
Een reparatie melden
7,1
7,5
Telefonische bereikbaarheid
7,7
7,5
Een renovatie meemaken
7,6
7,9
Vertrekkende bewoners
7,5
7,3
7,4
7,5
gemiddeld:
2,11
0
gemiddelde wachttijd zayaz (in jaren)
gemiddelde wachttijd stedelijk (in jaren)
leefbaarheid
2018
aanbodmodel
2017
lotingmodel
uitgaven aan leefbaarheid
€ 2,1 miljoen Voor inzet wijk- en complexbeheerders, aanpak van overlast en investeringen in veilige en leefbare wijken.
duurzame woningen A++
0,3%
EI ≤ 0,6
A+
0,7%
0,6 < EI ≤ 0,8
A
19,5%
0,8 < EI ≤ 1,2
B
19,0%
1,2 < EI ≤ 1,4
C
39,5%
D
12,4%
E F G
6,1% 2,0% 0,5%
20 buurt
1,4 < EI ≤ 1,8 1,8 < EI ≤ 2,1 2,1 < EI ≤ 2,4 2,4 < EI ≤ 2,7 EI > 2,7
goede woningen
bouwen en renoveren
Uitgaven onderhoud planmatig
€ 12 miljoen reparatie- en mutatieo nderhoud
€ 8 miljoen
investeringen renovatie
investeringen nieuwbouw
€ 7 miljoen
€ 14 miljoen
aantal woningen gerenoveerd
aantal nieuwbouw woningen afgerond
202
111
totaal is dat
€ 20 miljoen gemiddeld per verhuureenheid*
waar gaat de huur naartoe? In 2018 was de gemiddelde huurprijs voor een verhuureenheid* bij Zayaz € 505 per maand. € 14 € 103
inkomsten
€ 28
€ 69
€ 114
€ 15
€ 65
€ 80
uitgaven € 72
€ 42
Per maand
Per jaar
Huuropbrengsten
€ 505
€ 6058
Verkoopopbrengsten
€ 69
€ 832
Servicecontracten
€ 15
€ 176
Uitgaven
€ 89
€ 505
€2
Inkomsten
Per maand
Per jaar
Rentelasten
€ 89
€ 1073
Onderhoud
€ 114
€ 1371
Renovatie en verduurzaming
€ 42
€ 508
Beheer- en algemene kosten
€ 72
€ 870
Nieuwbouw
€ 80
€ 955
Verhuurdersheffing
€ 65
€ 777
Belastingen en verzekeringen
€ 28
€ 339
Leefbaarheid
€2
€ 18
Aflossen leningen en lasten financiële vaste activa
€ 103
€ 1240
Servicecontracten
€ 14
€ 174
* Zayaz verhuurt naast sociale huurwoningen ook andere ‘eenheden’, zoals parkeerplaatsen en ruimtes voor maatschappelijke doeleinden.
organisatie aantal medewerkers
128 134 in 2017
financiële cijfers Financiële kengetallen (in €1000) resultaat
€ 303.629 eigen vermogen
€ 1.487.466 totaal vermogen
€ 1.948.825
Op de bres voor jonge huurders
â&#x20AC;&#x2DC;Nu de studiefinanciering is afgeschaft, is het bijna niet te betalen om op jezelf te gaan wonenâ&#x20AC;&#x2122; 22 buurt
Heb je vragen, ideeën of ben je benieuwd naar wat Jong & Huren doet? Kijk op www.jonghuren.nl
De drie jonge vrouwen weten waar ze over praten: de één huurt bij Zayaz, de ander woont nog thuis en nummer drie heeft net haar huurwoning opgezegd voor een nieuwe stap. Sharon en Annemarie (beiden 24) en de 28-jarige Daphne vormen samen het bestuur van Jong & Huren. Annemarie studeert rechten in Tilburg en woont nog thuis in Den Bosch. Zelf vindt ze dat voorlopig prima, maar ze ziet de worsteling van haar medestudenten. “Nu de studiefinanciering is afgeschaft, is het bijna niet te betalen om op jezelf te gaan wonen. Er zijn te weinig sociale huurwoningen, studentenkamers worden steeds duurder en particulier huren is sowieso niet te doen.” Sharon, de andere rechtenstudent, woont in de Rijnstraat. “In een van de twee jongerencomplexen in heel Den Bosch. Raar toch, als je ziet hoeveel seniorencomplexen er zijn?” Daphne beaamt: “In de vijf jaar dat ik in De Kruiskamp in een bovenwoning woonde, werd daar het een na het andere seniorencomplex gebouwd, met mooie ruime appartementen.”
jong & huren
Jongeren blijven steeds langer bij hun ouders wonen. En echt niet alleen voor het gemak en de gezelligheid thuis. Het heeft alles te maken met het tekort aan betaalbare woonruimte. Jong & Huren komt op voor deze groep en andere starters in de stad.
Onbegrijpelijke taal Jong & Huren ontstond drie jaar geleden vanuit een stage-opdracht voor Zayaz en het Stedelijk Huurders Platform. Vandaag de dag is het een club om rekening mee te houden. Ze voeren overleg met de gemeente, de Bossche corporaties en het SHP, doen onderzoek en geven informatie en advies, onder meer over de rechten en plichten van jonge (aankomende) huurders. Sharon: “Bijvoorbeeld over bemiddelingskosten, dat is nogal een grijs gebied.” Zo stond zij onlangs een huurder bij die hiervoor een fikse rekening kreeg. “Ik heb het uitgezocht, met de Woonbond gebeld, een artikel geschreven en voorbeeldbrieven op de website gezet voor jongeren die hier ook tegenaan lopen. In Amsterdam is hierover pas een rechtszaak gewonnen. We staan dus in ons recht!” Annemarie: “Veel mensen gaan er automatisch vanuit dat een contract, brief of factuur klopt, maar dat is lang niet altijd zo; verhuurders en makelaars kunnen van alles op papier zetten, maar alleen de wet telt. En soms is de taal zo onbegrijpelijk dat mensen denken: laat maar, het zal wel.” Heldere en vriendelijke taal helpt, benadrukt Daphne: “Als je bij Zayaz een huurachterstand hebt, krijg je geen dreigbrief, maar de vraag of je misschien hulp nodig hebt. Zo kun je een hoop problemen voorkomen.” Veel werk Verder voert het drietal actie tegen partijen die misbruik maken van de woningnood onder jongeren. “Bijvoorbeeld particulieren die panden opkopen en kamers aanbieden tegen veel te hoge huurprijzen. Buy to let, zoals het wordt genoemd, zie je veel in Amsterdam en helaas steeds vaker in Den Bosch. Ook daar praten we over met de gemeente.” Kortom, genoeg te doen, aldus Daphne, die zichzelf het ‘het regelvrouwtje’ noemt. Onlangs is ze met haar vriend gaan samenwonen in zijn koopappartement. Huurder-af dus, maar dat doet niets af haar inzet. Zo stond ze pas nog voor de gemeenteraad om over Jong & Huren te vertellen. “Daar krijg ik echt energie van. Maar het is wel veel werk; we zijn maar met z’n drieën en we hebben nog zóveel plannen.” En in één adem door: “Mag er een oproep bij dat we bestuursleden zoeken?” Natuurlijk, bij dezen!
*Lees ook het artikel op pagina 16-17 ‘Minder labels, meer kansen’
Briefje in de bus Nu Zayaz zo’n 600 seniorenwoningen heeft ‘ontlabeld’*, gaat dat gelukkig veranderen. Sharon: “Daar zijn we blij mee! En ouderen zullen zien dat jongeren echt niet altijd voor overlast zorgen. Bij ons in het complex is er zelden iets aan de hand. Ook jongeren doen gewoon een briefje in de bus als ze een feestje geven, net als in andere buurten.” Sowieso vinden ze het beter als er meer verschillende mensen bij elkaar wonen. “Dan heb je meer sociale controle”, vindt Daphne. “Door de veranderingen in de zorg komen er meer kwetsbare mensen in de wijken wonen. Dat is prima, maar je moet ze niet allemaal bij elkaar zetten. Juist in een gemengde buurt kun je een beetje op elkaar letten.”
V.l.n.r. Daphne, Annemarie en Sharon buurt
23
bloemetje voor...
‘Het mot hier gewoon netjes blijven’
“Henk verdient een bloemetje omdat hij zich al jaren inzet voor onze flat aan de Bokkelaren. Zonder dat iemand het vraagt, poetst hij de algemene ruimtes een keer extra als dat nodig is. Hij prikt vuil, strooit zout in de winter, zet de fietsen recht. Als er dingen in het complex niet lekker lopen, trekt hij bij ons aan de bel. Huurders kunnen rekenen op Henk. Dat is goud waard.” Woonconsulent Mourad Ziyani
“Mijn vrouw en ik wonen hier al dertien jaar met veel plezier, we willen hier nooit meer weg. Maar het mot wel netjes blijven. Als de lift vies is, maak ik hem schoon. Zo ben ik opgevoed, dat zit er gewoon in. Als ik merk dat andere huurders of hun kinderen er een janboel van maken, dan trek ik mijn mond open. Ik kan best een rauwe rotzak zijn, dat krijg je als je opgroeit in de Rotterdamse haven. Maar de bedoeling is altijd goed. Ik wil dat we hier allemaal lekker wonen.” Huurder Henk Schutte
Meer weten? Kijk op zayaz.nl
buurt
24