Bewonersblad Buurt, woningcorporatie Zayaz, 's-Hertogenbosch, editie november 2019

M AG A Z I N E VO O R E N D O O R H U U R D E R S VA N Z AYA Z • N OV E M B E R 2 0 1 9

Elke keer weer trots zelf bouwen op Minitopia

Bijzonder Boschgaard EEN EIGEN BUURTBOS tiny forest in Graafsewijk

Splitsen, delen of vergroten:

flexibele huizen zijn de toekomst buurt

1

inhoud

3

Goede buren

4

Wat gaat goed? Wat kan beter?

6

Bijbuurten

8

Kapotte tegeltjes brengen bewoners samen Zeggen wat je op je hart hebt in de huurdersarena

Splitsen, delen of vergroten Flexibele huizen zijn de toekomst

10 Bijzonder Boschgaard

Oog voor elkaar, de wijk en het milieu

12 Aanhaken, doorpakken & oplossen

Elske, Boris, Nellie en Dennis maken gebruik van elkaars hulp

Wie fraudeert met zijn huurwoning, zet ruim 10.000 stadsgenoten buiten spel

14 Dat kun je dus écht niet maken!

16 ‘Elke keer als ik de kraan opendraai, ben ik trots’

Zes huurders bouwden zelf hun tijdelijke woning op Minitopia

18 Bijbuurten 20 Soep, snoep en leuke gesprekken

Dag van het Huren

21 Een eigen buurtbos

Tiny forest in Graafsewijk Noord

22 Altijd bezig

Een overzicht van actuele nieuwbouw-, onderhouds- en renovatieprojecten

Wijkbeheerder Suzanne van Beek bedankt Bashir Yusefi

24 ‘Helpen zonder iets terug te verwachten, zo is hij’

COLOFON Buurt verschijnt twee keer per jaar voor alle huurders van Zayaz.

Redactieadres Buurt Postbus 488, 5201 AL ’s-Hertogenbosch Redactie Marjon van Dinther (Zayaz), Laura van der Burgt, Chantal Wuijster, Skrebbel Communicatie, Ontwerp & lay-out Plan C, Irene Pijnenburg Fotografie Marc Bolsius Drukwerk DekkersVanGerwen Aan deze uitgave kunt u geen rechten ontlenen.

goede buren

‘De ene deur na de andere ging open’ Héél stilletjes begonnen ze met mozaïeken op hun binnenplaats.

In een emmer met een deken sloegen Christien van Kaathoven en Anja van Laarhoven zachtjes tegels stuk, om niemand tot last te zijn. Maar die voorzichtigheid bleek helemaal niet nodig, want de ene voordeur na de andere ging open.

Toen Christien twee jaar geleden haar huis aan het water verruilde voor een appartement aan de Hofstedenlaan, moest ze wel even slikken. “De binnenplaats waaraan ik mijn voordeur heb, was verschrikkelijk kaal. Er stonden drie bloembakken waar niemand naar omkeek, meer groen was er niet.

Kennelijk waren er meer mensen die dat jammer vonden, want toen ik wat plantjes buiten zette, kreeg ik meteen reacties.”

Hele zomer buiten

Voor Christien was het reden om meer te vergroenen. “Ik kocht nieuwe planten voor de bakken en zette de oude in de grond; ze groeiden als kool. Toen ik bij iemand in de wijk een oleander op kwam halen, mocht ik ook een hele berg gekleurde tegeltjes

meenemen. Ik belde meteen aan bij Anja. ‘Kijk, we hebben een nieuwe hobby’, zei ik.” Daarmee had ze geen woord te veel gezegd. “De hele zomer zaten we drie avonden per week buiten te mozaïeken”, grinnikt Anja. “Van ons eigen geld kochten we gipsplaten, na overleg met Zayaz versierden we er een rand mee, rondom de binnenplaats. We hadden er echt lol in.”

Tijdens het mozaïeken kwamen steeds meer bewoners even kijken. “Mensen kwamen koffie brengen, helpen met schoonmaken of gewoon even een praatje maken”, vertelt Christien.

“Voorheen zat er nooit iemand op het plaatsje, maar dat is nu wel anders”, vult Anja aan. “Het is veel gezelliger wonen als je elkaar een beetje kent.”

buurt

3

Jeroen, nieuwe huurder bij Zayaz krijgt de sleutels overhandigd door Fiona van Hoesel, klantadviseur Zayaz.

4

buurt

in de arena

Zayaz organiseert huurdersarena’s

Wat gaat goed? Wat kan beter?

Zayaz wil graag de juiste dingen doen. De dingen waar het écht om draait. We noemen dat ‘werken volgens de bedoeling’: het gaat niet om de regeltjes, maar om de mensen. Evengoed komt er het nodige regelwerk bij kijken om al onze huurders prettig en veilig te laten wonen. We gaan bekijken wat eenvoudiger, sneller of beter kan. Samen met onze huurders.

Nicole van Rooij van Zayaz legt uit: “Denk aan alles wat er moet gebeuren als huurders uit een woning vertrekken, of als er juist nieuwe mensen komen wonen: de huuropzegging, controle van de woning, soms werkzaamheden in de woning, selectie van de nieuwe bewoners, de bezichtiging, de sleutels en al het papierwerk. Dat gaat allemaal best goed, maar sommige dingen kunnen beter. Wat precies? Dat horen we graag van onze huurders. Daarom organiseerden we een ‘huurdersarena’.

De huurdersarena

Dit is een groepsgesprek onder leiding van een professionele gespreksleider. We noemen het een arena omdat de huurders in het midden zitten, in de ‘binnenring’. Medewerkers van Zayaz vormen de buitenring. In de eerste ronde zijn alleen de huurders in de binnenring aan het woord. Zij vertellen

‘Met sprongen vooruit’ Jeroen (44) verhuisde dit voorjaar naar zijn nieuwe woning in Rosmalen. Waarom hij meewerkte aan de huurdersarena? “Zoiets is altijd leerzaam, voor beide kanten, dus waarom niet?” Jeroen huurde acht jaar geleden ook al een tijdje via Zayaz, dus hij ziet wat er inmiddels veranderd is. “Veel! Toen ik nog op de Hoge Slagen woonde, was het nogal eens kommer en kwel met de service. Alles duurde lang, áls je al werd teruggebeld. Nu word je heel correct geholpen, de dienstverlening is met sprongen vooruit gegaan.

Vooraf vreesde Jeroen even dat de huurdersarena een ‘klaag-gedoetje’ zou worden, maar dat viel alles mee.

“De sfeer was gemoedelijk, iedereen durfde te zeggen wat ‘ie op zijn hart had en er werd goed geluisterd.”

Geen klachten over zijn eigen verhuizing? Nou eentje dan. “Ik had al een paar keer contact gehad over een nieuw aanrecht, omdat die echt niet meer schoon te krijgen was. Ik wist nog niet dat ‘ie vervangen zou worden, of de aannemer stond al voor de deur.

Even langs elkaar heengegaan dus, maar om dat nou een klacht te noemen…”, lacht hij.

wat hun beste of juist slechtste ervaring met Zayaz is. Wat zij vinden van de dienstverlening en service. En of zij meestal goed geïnformeerd worden. In de tweede ronde mogen de Zayaz-medewerkers vragen stellen. Op deze manier in gesprek gaan is ons én de huurders goed bevallen. Daarom zijn we van plan deze kringgesprekken in de toekomst vaker te organiseren.

‘Het is ook hoe je jezelf opstelt’ Manja (ook 44) en haar partner verlieten in april dit jaar hun appartement aan de Aartshertogenlaan. Inmiddels wonen ze in Vught, in een koophuis. “Ik heb er heel fijn gewoond en altijd een goed contact gehad met Zayaz.

Het verlaten van de woning verliep prima, we zijn goed geïnformeerd en alles was duidelijk. Lof voor hoe de opzichter dit oppakt en afhandelt! Natuurlijk laat Zayaz wel eens wat steken vallen, daarom heb ik ook aan de huurdersarena meegedaan. Tijdens het gesprek kwamen soms moeilijke en vervelende situaties naar voren, waar de medewerkers echt lering uit kunnen, maar zeker ook wíllen trekken.

Wat mij persoonlijk opvalt is dat het veel verschil maakt hoe je jezelf opstelt. Als je netjes, duidelijk en concreet blijft, krijg je veel meer voor elkaar. Ik heb dat om me heen ook wel anders meegemaakt. Maar als je in alle redelijkheid in gesprek gaat, zijn de medewerkers altijd bereid om mee te denken. En natuurlijk kunnen ze niet alles voor iedereen oplossen; ook Zayaz is aan regels gebonden. Maar mijn ervaring is dat ze altijd openstaan om te leren, dat vind ik heel positief.” buurt

5

Hebben wij de juiste gegevens van u?

Pas geleden ontstond er brand in ĂŠĂŠn van onze woningen.

De bewoners waren niet thuis en wij konden ze niet bereiken, omdat we een oud telefoonnummer hadden.

Heel vervelend!

Geef veranderingen in uw contactgegevens dus altijd aan ons door. Dat kan via uw account op www.zayaz.nl, of via onze klantenservice: 073 - 648 24 00 of klantenservice@zayaz.nl

Tuinruimen Het is weer herfst, de bladeren vallen. Op veel plekken kunt u ze kwijt in speciale bladkorven van de gemeente, maar u kunt er ook mee composteren. Op www.zayaz.nl/in-en-om-het-huis geeft tv-tuinman Lodewijk Hoekstra hier advies over.

IEKS! MUIZEN Een muizen- of rattenplaag in de buurt, je moet er niet aan denken. Voor het (laten) bestrijden van muizen en ratten in huis bent u zelf verantwoordelijk, zorg er dus voor dat ze uw deur overslaan!

Enkele tips: berg eten in huis goed op, wees voorzichtig met het voeren van vogels, ruim los blad op en houd struiken kort. Helpt het niet?

Bekijk tips om ze te vangen op

www.zayaz.nl/in-en-om-het-huis of op www.milieucentraal.nl

6

buurt

Tuingereedschap zoals een bladblazer, hogedrukreiniger of heggenschaar kunt u gratis lenen bij de vier uitleenservices in Den Bosch: Den Bosch West 06 - 43 11 58 58 Den Bosch Zuid/Oost 06 - 47 11 84 59 Maaspoort 06 - 83 39 77 38 Rosmalen/Groote Wielen 06 - 83 03 01 94.

Wel even bellen van tevoren en uw legitimatiebewijs meenemen.

Succes met tuinruimen!

bijbuurten

Wandelend HBV-archief stopt ermee Henk was 38 jaar bestuurslid van de Huurdersbelangenvereniging (HBV):

HBV

“Ik begon mijn werk bij Woningbouwvereniging Mgr. Prinsen, een verre voorloper van Zayaz. Ruim 38 jaar zette ik me in voor de belangen van alle huurders, maar toen ik 75 jaar werd, moest ik volgens de regels stoppen met mijn bestuurswerk. Zelf had ik nog best een tijdje door willen gaan, ik mis het.

Veel mensen zijn tegenwoordig vooral met hun eigen gedoetje bezig. Zo zit ik niet in elkaar. Ik vind het fijn als mensen rotzooi in de wijk meteen opruimen, in plaats van er mopperend overheen te stappen. Het is niet mijn hobby om anderen op hun verantwoordelijkheid aan te spreken, maar soms moet het gebeuren. Zo houden we de boel samen schoon en prettig.

Twee dagen tikken

Ook voor de HBV hield ik de boel altijd netjes op orde. Vooral notuleren was best een werk, want ik ben nogal precies. Na elke vergadering zat ik thuis twee dagen met een koptelefoon op, om de geluidsbandjes uit te tikken.

Met al mijn toewijding vond ik het onvoorstelbaar, als er nauwelijks huurders kwamen naar een informatieavond die de HBV organiseerde. Toch heb ik me daardoor nooit laten ontmoedigen. Iemand moet zich bekommeren om het algemeen belang; als een ander het niet doet, doe ik het. Met alle kennis die ik heb vergaard, zal ik de ontwikkelingen op de woningmarkt blijven volgen.

Voor lege zalen tijdens informatieavonden hoeven ze dus niet te vrezen.”

Verzetten is netter Heeft u een afspraak met ons gemaakt voor een reparatie en komt het toch niet uit? Laat het op tijd weten!

Zo voorkomt u dat de monteur voor een dichte deur staat en nog eens terug moet komen. Bent u twee keer niet thuis op het afgesproken tijdstip?

Dan brengen wij de kosten hiervoor in rekening.

U kunt een reparatieverzoek indienen via www.zayaz.nl/reparatie-melden en meteen ook een afspraak inplannen.

Is er iets tussen gekomen?

Neem dan contact op met onze klantenservice, via 073 – 648 24 00 of klantenservice@zayaz.nl.

buurt

7

Er is in Den Bosch een groot tekort aan sociale huurwoningen. Wat kan de stad doen om de ruim 10.000 actieve woningzoekenden snel iets te bieden? We moeten creatief zijn, vinden Soraya Dielbandhoesing (Jong & Huren), Bert Smolders (Huurdersbelangenvereniging) en Mohamed Acharki (Zayaz). “Traditionele nieuwbouw is duur en kost jaren; flexibele woningen en verbouwingen zijn stukken goedkoper en in een paar maanden klaar.”

Splitsen, delen of vergroten:

flexibele huizen zijn de toekomst

De woningnood in de stad is te groot om niet even stil te staan bij enkele frustraties, maar liever praten Soraya, Bert en Mohamed over oplossingen.

Soraya: “Er is echt een tekort aan betaalbare huurwoningen voor middeninkomens. Toen mijn vriend en ik nog werkten, konden we alleen een piepkleine tijdelijke woning huren, óf de hoofdprijs betalen in de particuliere sector. Toen we een kind kregen en ik weer ging studeren, kelderde ons inkomen en kwamen we ineens in aanmerking voor een ruime eengezinswoning. Dat is toch raar?”

Bert: “Ik vind het ongelofelijk dat er nu weer bouwprojecten stil liggen door de stikstofcrisis. Die woningen zijn zó hard nodig!

Waar is de samenhang in het kabinetsbeleid? Ik vind dat Den Haag het verschrikkelijk laat afweten.”

Mohamed: “Wij wachten niet meer op Den Haag, hoor. Wachten op nieuw beleid duurt veel te lang, ook nieuwbouw kost te veel tijd: er gaan jaren overheen voordat de sleutel in het slot kan. In deze tijd van schaarste voldoen de oude oplossingen niet meer, daarom zoeken we naar nieuwe.”

Soraya: “Doel je dan op de tijdelijke woningen die nu op verschillende plekken in de stad staan? Ik kan me best voorstellen dat dat werkt voor mensen die geen thuiswonende kinderen hebben, maar niet voor gezinnen. Die willen meer zekerheid dan een huurcontract van twee jaar.”

Mohamed: “Wist je dat zo’n 70% van alle mensen die zich inschrijven als woningzoekende in Den Bosch, alleenstaand is?

De helft van ons woningaanbod bestaat echter uit grote eengezinswoningen, vraag en aanbod sluiten dus helemaal niet meer aan. Op de Slagen hebben we daarom twee eengezinswoningen verbouwd tot zes zelfstandige eenpersoonswoningen. Zoiets zouden we vaker kunnen doen, bijvoorbeeld met leegstaande kantoren.”

Bert: “Ik vind dat een slimme, creatieve zet. Verbouwen duurt slechts een aantal maanden en is stukken goedkoper dan nieuwbouw. Het is een snelle én relatief goedkope manier om meer kleinere woningen te creëren.”

Soraya: “Wel goed dat die woningen echt volledig zelfstandig zijn. Op het delen van een huiskamer of badkamer zou ik niet

‘Wij wachten niet meer op Den Haag, hoor’ 8

buurt

aan het woord zitten te wachten. Dat is wel erg studentikoos, ik ben blij dat ik die tijd gehad heb. Mensen van mijn leeftijd willen meer privacy.”

maanden met tientallen tegelijk in een fabriek gemaakt, dat krijgen we met onze bestaande woningen niet zomaar voor elkaar. Hierin brengen we meer variatie aan, zodat ze ook voor meerpersoonshuishoudens geschikt worden. Zo hebben de flexibele woningen aan de Aartshertogenlaan bijvoorbeeld twee etages.”

Mohamed: “Toch is samenwonen in een grote woning, ofwel co-housing, ook iets dat we onderzoeken. Het zou voor zorginstellingen een oplossing kunnen zijn: mensen huren dan ieder apart een kamer bij ons en betalen samen voor de gezamenlijke ruimte waar de begeleiding aanwezig is.”

Bert: “Maar toch ontkom je niet aan nieuwbouw.”

Bert: “Ik kan me voorstellen dat het ook voor ouderen een

Soraya: “Als ik straks ben afgestudeerd en weer werk, willen

Mohamed: “Bestaande woningen splitsen of delen is maar een deel van de oplossing. Een ander deel zijn de flexibele woningen zoals we die nu al in Empel hebben staan. Ze worden in een paar

Mohamed: “Meer bouwen is de enige echte oplossing voor de woningnood, zeker. Ik wil toe naar veel meer flexibiliteit en maatwerk, afgestemd op wat de huurders willen. Dat kan trouwens ook bij renovaties; dan doen we gewoon een blok zus en een blok zo. Zelfs per woning zou maatwerk mogelijk moeten zijn.”

prachtige oplossing is. Je hoort weleens romantische verhalen van groepjes senioren die samen een groot huis kopen en een eigen verpleegkundige inhuren. Dat is helaas niet voor iedereen weggelegd. Het is goed als er ook zoiets in de sociale huursector wordt aangeboden. Het helpt tegen de eenzaamheid, is kleinschaliger dan een verzorgingstehuis én je kunt in je eigen wijk blijven wonen.”

we graag iets kopen, zelfs al is ons koophuis dan waarschijnlijk kleiner dan dit huis. Ik ben al blij als er een woning ís die we kunnen betalen.”

buurt

9

Eindelijk! Het eerste gebouwtje staat er: de buurtwerkplaats. En op de spijkers na, kwam er geen bouwmarkt aan te pas. De balken komen van een oude school, de tegels van buurtbewoners die hun tuintje groener willen maken. Van de dakplaten tot het piepschuim, alles heeft een vorig leven gehad. Boschgaard is bijzonder, in elk opzicht.

Bijzonder Boschgaard Oog voor elkaar, de wijk en het milieu Het oude buurthuis De Patio aan het Van Roosmalenplein is sinds 2004 eigendom van Zayaz – en werd vrijwel direct daarna gekraakt. Dat was destijds nog niet strafbaar en omdat er nog geen concrete plannen waren, werd het toegestaan. Elf jaar later was het pand zo verouderd dat Zayaz het wilde ontruimen en slopen.

Tot de bewonersgroep met een heel ander plan kwam. Meindert de Vries en Jochem Kromhout van Collectief Boschgaard vertellen: “Onze woongroep droomde al jaren van een eigen plek, maar dat bleef steken op praktische bezwaren. Samen bouwen klinkt mooi, maar groepshypotheken bestaan nu eenmaal niet.

We hebben bij Zayaz aangeklopt met het idee voor een sociaal wijkcentrum waar we samen kunnen wonen, werken en iets voor de wijk betekenen.”

Projectleider Jurgen Arts van Zayaz: “Eerlijk is eerlijk, we stonden niet direct te springen. En ze wilden ook nog zélf de leiding hebben. Aan de andere kant paste het heel goed bij onze toekomstplannen. We willen experimenteren met nieuwe

Kom maar op met die ideeën Vrijwilligers, goede ideeën en initiatieven voor het buurthuis zijn welkom! Voor meer informatie over dit mooie project, kijk op www.boschgaard.nl of volg het op Facebook.

10

buurt

woonvormen en met duurzaam bouwen. Ook zien we graag dat huurders zelf verantwoordelijkheid nemen en iets bijdragen aan een veilige, leefbare en zorgzame buurt.” Jochem zegt droog: “Gedeeld eigenaarschap dus, nou dat hebben we redelijk radicaal opgevat.” Na veel praten en onderzoeken, is het nu dan zover: na de winter start de bouw. Alleen de muren en fundering blijven staan en verder worden er zo veel mogelijk tweedehands en milieuvriendelijke materialen gebruikt.

Dit moet je samen willen

In de lente van 2021 zullen er 19 sociale huurwoningen en een nieuw buurtcentrum staan. Hoewel de woningen ook gewoon via WoonService aangeboden worden, zal de selectie van bewoners iets anders verlopen. Meindert: “Dit is iets wat je samen moet willen, je bent samen verantwoordelijk voor het geheel.

We vinden het belangrijk dat medebewoners net als wij milieubewust willen leven en willen delen.” Jochem: “Waarom zou je 19 wasmachines neerzetten, die 23 uur per dag stil staan?

Die knop moet echt om. Het is verdorie 2019!”

‘Pak een schep’

“We willen geen wijkcentrum dat van alles regelt voor de buurtbewoners. We bieden ruimte voor eigen ideeën. We organiseren dus geen cursus bandenplakken, maar wie dat hier wil doen is welkom. En wil je een kast schuren, maar heb je thuis geen plek of geen schuurmachine, kom het gerust hier doen. Zo moest de trampoline plaatsmaken voor de nieuwe werkplaats, onder protest van de buurtkinderen. Dan zeggen we: pak een schep, zoek een plek en ga maar graven.” Die nieuwe plek werd de Graafse Akker. Een tot voor kort braakliggend terrein achter de Albert Heijn, waar de buurt inmiddels volop van geniet. “Met hulp van de ‘Transfarmers’, die al acht jaar het groene buurtwerk organiseren, verbouwen we hier met elkaar groente en fruit. Niet voor elke buurtbewoner een apart moestuintje met een hek eromheen, maar voor iedereen: wie dat wil mag er zaaien, kweken en oogsten.”

De tuinen, de dagbesteding, de wekelijkse biologische markt, maar ook de vele studenten die van dit project willen leren; het is er nu al een drukke boel. Jochem: “Er gebeurt van alles. Er zit een hoop hard werk in van de Transfarmers en Boschgaarders, maar het is super tof om te zien wat hier allemaal ontstaat!”

Ook enthousiast geworden en lijkt het u iets om op zo’n bijzondere plek te wonen? Er is nog ruimte voor nieuwe bewoners. Houd de advertentie op WoonService in de gaten. Of meld je aan via www.boschgaard.nl

‘Het is super tof om te zien wat hier allemaal ontstaat!’

achtergrond

Wonen in Boschgaard iets voor u?

Zoek ons op in de BBS! Woont u in Haren, Donk of Reit? Heeft u hulp nodig, of maakt u zich zorgen over iemand anders, of een situatie in uw buurt? Meld dit dan bij KOO in het Wijkplein (in de BBS Haren, Donk en Reit), of via www.kijkopkoo.nl. U kunt Elske, Boris, Nellie of Dennis ook altijd rechtstreeks aanspreken. Ze zijn elke dinsdagmiddag te vinden in de BBS.

Aanhaken, doorpakken & oplossen Alle vier kennen ze Haren, Donk en Reit als hun broekzak. Ze kennen de mensen, weten wat er speelt – vaak ook achter de voordeur – en lossen problemen liefst meteen op. Om méér te kunnen doen voor bewoners, zitten Elske van de Donk, Boris de Weijer (beiden sociaal werker bij Farent), Nellie Caron (wijkbeheerder bij Zayaz) en wijkagent Dennis van Poppel elke week even samen.

12

buurt

samenwerking Het is dinsdagmiddag, 13.00 uur; vaste prik inmiddels voor Elske, Boris, Nellie en Dennis. Sinds een halfjaar zitten ze elke week een uurtje bij elkaar in de Brede Bossche School (BBS), om te praten over signalen en situaties die hen bezighouden in hun wijk. En daar profiteert de hele buurt van.

werking kan ik nu ook al iets betekenen als ik me zorgen maak; bijvoorbeeld in een agressieve thuissituatie, of na een poging tot zelfdoding. Veel mensen vinden het heel fijn als ik aanbied om eens een gesprek te hebben met Boris en mij. Als Boris is aangehaakt, kan ik het loslaten.”

Nellie: “Stel: ik bezoek een huurder omdat zijn buren klagen

Elske: “Het omgekeerde komt ook voor. Een vrouw die wordt

Dennis: “Hetzelfde geldt voor ons als politie. Wij komen vaak pas in beeld als de situatie escaleert, en we vertrekken weer zodra de boel onder controle is. Maar we willen het liefst voorkómen dat het uit de hand loopt. Dankzij onze samen-

Boris: “Mensen die niet beseffen dat ze hulp nodig hebben, of niet weten dat ze hulp kunnen krijgen, bereiken wij dankzij Dennis en Nellie nu veel gemakkelijker. Zij hoeven trouwens niet bang te zijn dat wij onderling zomaar over hun situatie praten. We zullen altijd eerst vragen of we de anderen mogen inseinen. Toch is onze hulp niet altijd vrijblijvend. Als er gevaar dreigt, hebben we de plicht om in actie te komen. Samen kunnen we sneller doorpakken en een echte oplossing vinden.”

over vervuiling. In ons gesprek merk ik dat dit komt, omdat het psychisch niet goed gaat met deze meneer. Dan kan ik als wijkbeheerder wel dreigen met allerlei procedures en huisuitzetting, maar daar is het probleem van de huurder niet mee opgelost. Wat ik veel liever doe, is voorstellen om de volgende keer met Elske langs te komen, want zij kan hem wél de weg wijzen naar hulp om zijn psychische problemen op te lossen en zijn huishouden op orde te krijgen. Uiteindelijk is dat beter voor de huurder, de buren én Zayaz.”

gestalkt, is vaak bang om de politie te bellen. Maar als ik samen met Dennis bij haar op bezoek kom, kan ze toch haar zorgen delen, zonder meteen een officiële melding te doen.

Dat de wijkagent weet wat er speelt, stelt mensen vaak al gerust.”

Een woning huur je om er zelf in te wonen – heel simpel.

Wie vals speelt, zet ruim 10.000 stadsgenoten die ook een huurhuis willen, buiten spel.

En dat kun je dus ĂŠcht niet maken.

Daarom onderzoeken wij meldingen van woonfraude altijd.

14

buurt

Dat kun je dus écht niet maken!

In Den Bosch staan ruim 43.000 mensen ingeschreven voor een huurhuis. Ongeveer een kwart daarvan is actief op zoek, terwijl er zo’n 22.500 sociale huurwoningen beschikbaar zijn voor de hele stad. Het gevolg: een gemiddelde inschrijftijd van ruim acht jaar. Begrijpelijk en volkomen terecht dus, dat buurtbewoners het bij ons melden, als ze merken dat huurders niet eerlijk omgaan met hun woning.

Woonfraude? Huis uit!

w0onfraude

Onbewoonde woning, illegale onderhuur of andere woonfraude?

Wij werken samen met de gemeente ’s-Hertogenbosch hard aan het bestrijden van woonfraude. Als wij een melding ontvangen, dan onderzoeken we die altijd. En als we woonfraude kunnen bewijzen, vragen we de huurder om de huur op te zeggen.

Doet hij dat niet? Dan gaan we naar de rechter en vragen we ontbinding van de huurovereenkomst en ontruiming van de woning aan. Wijst de rechter dit toe? Dan draait de huurder op voor de proceskosten. Het is streng, maar wel rechtvaardig.

Er zijn drie gevallen van woonfraude die we vaak tegenkomen:

1 Een woning huren, maar ergens anders wonen Stel, u wordt verliefd en gaat samenwonen. Als u uw huurwoning aanhoudt maar niet bewoont, dan is dat fraude. Ook als u uw kinderen in uw huis laat wonen, zit u fout. Uw kinderen hebben geen recht op uw huurwoning, zelfs niet als ze voor uw vertrek al bij u woonden. Zij moeten zich net als iedereen inschrijven voor een eigen woning en wachten op hun beurt.

2 Illegale onderhuur

Fraude melden Vermoedt u onderhuur, of valt het u op dat een woning niet bewoond is of oneigenlijk wordt gebruikt? Meld dit dan altijd bij onze klantenservice, via 073 648 24 00 of klantenservice@zayaz.nl.

Beschrijf zo goed mogelijk wat u waarneemt, u hoeft niets te bewijzen.

Uiteraard gaan wij vertrouwelijk met uw melding om. U kunt ook anoniem blijven als u dat wilt.

Op www.zayaz.nl/voorwaarden-en-regels vindt u ook formulieren voor het melden van onderverhuur of leegstand. Vermoed u een hennepplantage? Meld dit dan ook via hennep@s-hertogenbosch.nl. Of via Meld Misdaad Anoniem: 0800 – 7000 of www.meldmisdaadanoniem.nl.

U mag uw woning niet zomaar onderverhuren, bijvoorbeeld via Airbnb. Alleen als u bijvoorbeeld voor werk of studie maximaal een jaar ergens anders gaat wonen, dan kunt u huisbewaring bij Zayaz aanvragen. Als u hiervoor toestemming krijgt, mag u de woning in bewaring geven aan iemand anders. Ook mag u in sommige gevallen één (slaap)kamer verhuren. Maar ook hiervoor moet u van tevoren toestemming aanvragen.

3 Oneigenlijk gebruik

Prostitutie, het kweken van hennep of de aanwezigheid van een handelshoeveelheid aan drugs in de woning zijn strikt verboden en leiden vrijwel altijd tot huisuitzetting. Zo houden we onze buurten leefbaar en veilig. Een hennepkwekerij is vanwege het brandgevaar niet alleen levensgevaarlijk, maar gaat meestal ook gepaard met veel schade aan de woning. Hier draait u als huurder voor op! Daarnaast komt u op een lijst te staan, waardoor u drie jaar geen woning via WoonService kunt huren.

Door intensieve samenwerking met andere partijen in de stad, zoals politie en gemeente, is de pakkans bovendien erg groot.

Dus bezint eer ge begint...

Door van tevoren uw woonplannen met ons te overleggen, weet u zeker dat u niets verkeerd doet. Zo kunt u uzelf en anderen een hoop ellende besparen.

buurt

15

Eind juni werd Minitopia officieel geopend. Op het terrein aan de Poeldonk bouw(d)en dertig bewoners zelf een demontabel huis, waar ze vijf jaar in kunnen blijven wonen. Ook zes huurders van Zayaz mochten er hun woondroom realiseren. Hoe kijken zij en wij terug op dit experiment?

Huurders bouwen eigen huis op Minitopa Janine van Heertum, projectleider maatschappelijke ontwikkeling bij Zayaz:

‘Zelf bepalen hoe je huis eruit ziet, vergroot je woonplezier’ “Onder het motto ‘Huurders bouwen zelf!’ voerden we op Minitopia een experiment uit, waarin we een groepje huurders meer keuze boden in de manier waarop ze willen wonen. We onderzoeken zo of we huurders sneller en goedkoper tijdelijke woningen kunnen aanbieden, én in hoeverre we ze zelf kunnen laten bepalen hoe hun huis eruit gaat zien. Alles wat we van dit experiment leren, gebruiken we om huurders op grotere schaal meer regie en dus meer woonplezier te bieden.

De huurders kregen ieder een bouwbudget van € 30.000 (exclusief btw) en twee keuzes: óf alles zelf doen – van ontwerp tot bouw – óf een casco woning zelf afwerken. Drie huurders kozen voor dat eerste, de rest voor het tweede. In beide gevallen kwam er geen aannemer aan te pas; dat scheelde heel veel geld en tijd.

Daardoor konden we de huurprijs op € 500 per maand houden.

Zelf bouwen gaf de huurders veel vrijheid, maar bleek ook enorm intensief. De afbouwers waren in drie maanden klaar en bleven binnen het bouwbudget, maar voor de zelfbouwers bleek dat vaak niet haalbaar. In alle gevallen genieten de bewoners enorm van hun woning. Het zou mooi zijn als in de toekomst meer mensen kunnen wonen op een manier die helemaal bij hen past.”

16

buurt

Nadja bouwde haar eigen huis van leem en stro:

‘Elk stukje is door mensenhanden gebouwd’ “Zelf een huis bouwen, wat een enorme klus was dat! Er kwamen meer dan 130 vrijwilligers aan te pas, elk stukje is door mensenhanden gebouwd. Die gedachte alleen al geeft zo’n warm gevoel.

Ik ben ontzettend trots dat ik dit avontuur als alleenstaande moeder met een zoontje van vier ben aangegaan. Zijn kamertje heeft ramen op ooghoogte, waardoor hij lekker naar buiten kan kijken tijdens het spelen. In de hoek maakten we een boom van leem en klei, met echte blaadjes erin gedrukt. Die details maken ons huis heel speciaal.”

terugblik

Fenne en haar vriend bouwden hun casco woning zelf af:

‘Elke keer als ik de kraan opendraai, ben ik trots’ “Alle stopcontacten in dit huis zitten precies waar wij ze willen, het geheel past perfect bij onze wensen. Een van de leukste dingen die ik heb geleerd, is het aanleggen van waterleidingen en riool. Elke keer als ik de kraan opendraai, ben ik trots. Al die arbeid en het maatwerk versterken de band die we voelen met ons huis. We zijn echt superblij met het resultaat.”

buurt

17

Vragen over geld, wonen of meedoen?

Dan kunt u natuurlijk altijd bij Zayaz terecht.

Toch zoeken steeds meer mensen eerst op internet naar antwoorden. Misschien heeft u al gemerkt dat de website ‘Woonlasten de baas’ uit de lucht is. De website werd weinig bezocht en voldeed niet aan de nieuwe privacyregels. Heeft u vragen over geld of juridische zaken, kijk dan op Eerste Hulp Bij Geldzaken op de website van de gemeente.

Ook op www.kijkopkoo.nl vindt u veel informatie over geld, zorg, hulp, wonen, vervoer, werk, meedoen en nog veel meer.

10 jaar huurdersvereniging De Boogaard

‘Samen heb je een stem’

Dertig jaar geleden alweer zag José Fruijtier appartementencomplex De Boogaard gebouwd worden. Op de plek van het vroegere ‘pension voor Spaanse gastarbeiders’. “Ik woonde er pal achter en had eerste keus bij de oplevering.” Ook bijna-buurvrouw Joan van der Putten woont al 23 jaar aan de Westwal. Samen vormen ze het bestuur van de huurdersvereniging, destijds ontstaan uit onvrede over de plannen voor nieuwe ketels. De bewoners vonden elkaar, gingen in gesprek met Zayaz en kwamen tot een oplossing. Joan: “In je eentje is het soms lastig om iets aan te kaarten. Samen heb je een stem.”

De bewoners van De Boogaard drinken wel eens een borrel samen, maar lopen elkaars deur niet plat. Is er iets loos, dan weten ze elkaar te vinden. Zoals de overlast van het mooie, nieuwe parkje aan de overkant.

“Dat is razend populair. Er zijn barbecues, yogalessen, kinderfeestjes; we wisten niet wat we meemaakten. Leuk allemaal, maar de herrie en rommel zijn wat minder geslaagd. Mensen willen hier naar het toilet of doen zelfs hun behoefte in het portiek! We hebben het besproken met Zayaz en de gemeente. Nu zijn er verbodsbordjes voor ’s nachts, extra vuilnisbakken en meer controle, dat scheelt.”

“Een gezamenlijk belang zorgt voor verbinding, zeker als je met zoveel mensen op zo’n klein plekje woont”, zegt José, die volgens Joan de draaiende motor van de vereniging is. “Ikzelf heb wat minder tijd, ik ben het dieseltje”, lacht ze. “Een paar extra bestuursleden zijn dan ook meer dan welkom!”

18

buurt

bijbuurten

Reparatie?

Onze leveranciers lossen het op!

Zayaz heeft vaste afspraken met een aantal goede leveranciers. Heeft u een (spoed)reparatie? Meld het dan via www.zayaz.nl/reparatie-melden, op telefoonnummer 073 - 648 24 00 of bel rechtstreeks: • Storing cv-installatie: Kemkens, 0412 - 63 05 55 • Glasschade: Van de Pol Glasservice, 073 - 532 50 52 • Rioolverstopping: Van der Velden Rioleringsbeheer, 073 - 622 04 00 • Klachten over schoonmaak in uw complex: Masterkey, 0800 - 0200 120 • Sleutels kwijt: De Sleutelspecialist, 073 - 621 32 13 (let op: eigen kosten) Zayaz vergoedt alleen de kosten van deze leveranciers.

Voorkom dus onnodige kosten en schakel geen andere bedrijven in.

Kijk voor meer informatie op www.zayaz.nl/wie-doet-wat

Petit Café op zolder De bewoners van de seniorenflat aan de Klokkenlaan zoeken de gezelligheid op grote hoogte; in hun ‘Petit Café’ op de negende etage.

Marja Westerburger vertelt: “Tijdens de renovatie in 2008 dronken we vaak samen koffie in de tijdelijke opvangruimte. Dat werd al snel zo gezellig dat de huismeester het omdoopte tot Grand Café.

Na de verbouwing wilden we het niet meer missen en hielp Zayaz ons om de oude ketelruimte op te leuken. Wel wat kleiner, vandaar de nieuwe naam. We drinken er twee keer per week koffie en organiseren activiteiten zoals bingo, knutselen, breien en de jaarlijkse kerstbrunch. Een bewoonster heeft bedacht om af en toe samen te eten ’s avonds. Heel fijn, zeker voor mensen die alleen zijn.

Dus wie weet houden we dat erin!”

buurt

19

reportage

Dag van het huren

Soep, snoep en leuke gesprekken Zaterdag 12 oktober was het de landelijke Dag van het Huren.

Aan de Kooikersweg organiseerden we een gezellige MiniMarkt voor jong en oud. Maar vooral voor de kleintjes was het feest!

Samen met de Speelgoedbank, tweedehandskledingwinkel Inge Dinge, de Fietsvaders, Cafetaria de Kooi en de vrijwilligers van Zayaz hebben we er een geslaagde dag van gemaakt. Er was gratis soep van De Verspillingsfabriek en koffie vanuit de Zayaz-tuktuk. Nieuwe mensen leerden elkaar kennen en er waren leuke gesprekken tussen buurtbewoners en medewerkers.

De 5-jarige Finn was de gelukkige winnaar van een stoere fiets! Mét toeter. De buurtkinderen maakten prachtige kunstwerken en konden spelletjes en speelgoed uitzoeken voor een euro. En er werd vooral véél soep en véél snoep geschept!

20 buurt 20

Een eigen buurtbos Om meer woonruimte te krijgen en de wachtlijsten te verkorten, bouwen we op verschillende plekken in de stad kleine, flexibele woningen. Tussen de nieuwe flexibele woningen aan de Aartshertogenlaan, groeit nóg een heel mooi plan: een tiny forest.

Een tiny forest is een dichtbegroeid minibos in een woonwijk, zo groot als een tennisbaan. Hier krijgen plantensoorten die vroeger uit zichzelf in ons land groeiden, volop de ruimte.

Meer groen in de stad geeft verkoeling in onze steeds warmere zomers. Het zijn fijne en gezonde plekken waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. En het geeft ruimte aan insecten en kleine dieren, zoals vlinders, vogels en egels, wat weer goed is voor het milieu.

Enthousiaste bewoners en basisschoolleerlingen

De tiny forests zijn een idee van het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid (IVN) samen met de Nederlandse gemeenten.

Den Bosch koos voor vier bosjes in de stad. Buurtbewoner Rob van der Rijt had daar direct oren naar en zo kwam het oude voetbalveld in de Graafsewijk Noord in beeld. Het IVN en de gemeente vinden het heel belangrijk dat de wijk en een

hart & ziel

Tiny forest in Graafsewijk Noord

basisschool betrokken zijn bij het aanleggen, zodat de hele buurt kan genieten en leren van de natuur. Dat bleek geen probleem.

Een bewonersbijeenkomst verliep positief en ook basisschool De Kameleon doet maar wat graag mee.

Les in de buitenlucht

Op de 400 vierkante meter komen 1200 bomen, planten en struiken. Om de natuur zijn gang te laten gaan, staat er de eerste twee jaar een hek omheen. Daarna is het voor iedereen toegankelijk. Er komt wel meteen een ‘buitenlokaal’: een open plek in het bos met boomstammen als bankjes, waar schoolkinderen les krijgen middenin en over de natuur.

In de laatste week van november begint het planten. Buurtbewoners en kinderen uit de wijk zijn van harte uitgenodigd om een handje te helpen en er een feestelijke week van te maken!

Groene vingers?

Heeft u ook groene vingers of wilt u op een andere manier bijdragen?

Mail dan naar Rob van der Rijt: RobvanderRijt@live.nl Meer informatie over tiny forests vindt u op: www.ivn.nl/tinyforest

Zayaz huisvest ruim 30.000 mensen in meer dan 13.000 woningen. Samen met onze partners in de stad bouwen we voortdurend aan goede huizen in alle soorten en maten. Op deze pagina vindt u een selectie uit onze nieuwbouw- en onderhoudsprojecten. Een volledig overzicht vindt u op www.zayaz.nl/projecten.

Woningen op tijdelijke locatie Aartshertogenlaan Met nieuwe woningen op tijdelijke locaties zorgen we voor meer woonruimte in de stad. Zo ook aan de Aartshertogenlaan. De eerste van de 20 woningen zijn eind oktober al opgeleverd. Begin december volgt de rest.

Meer informatie: www.zayaz.nl/project/woningen-op-tijdelijke-locaties

Appartementen met zorg dichtbij in Zuiderschans Het oude verzorgingshuis Zuiderschans staat sinds september leeg en wordt eind dit jaar gesloopt. Hier komt een wooncomplex voor sociale huur met zorg dichtbij. Naast 83 zelfstandige appartementen komen er in een apart gedeelte 44 woningen voor mensen met dementie. De verhuur start in het voorjaar van 2021.

Meer informatie: www.zayaz.nl/zuiderschans

Groot onderhoud aan de Van Veldekekade Aan de Van Veldekekade pleegden we groot onderhoud aan 16 woningen, verdeeld over 3 woonblokken. Zo zorgden wij ervoor dat ook deze woningen weer ‘van deze tijd’ zijn. De woningen werden niet alleen energiezuiniger, maar ook beter geïsoleerd. Zo losten we tochtproblemen op. En met het plaatsen van een mechanisch ventilatiesysteem zorgden we voor een beter binnenklimaat.

Meer informatie: www.zayaz.nl/project/van-veldekekade

Nieuwe cv-ketels op verschillende plekken We vervangen alle cv-ketels die 18 jaar oud zijn. Dat betekent dat er dit jaar 405 woningen en 268 appartementen aan de beurt zijn. Er wordt ons vaak gevraagd waarom we nog steeds cv-ketels vervangen, terwijl we op den duur in heel Nederland ‘van het gas af’ gaan. Dat komt omdat het nog niet helemaal duidelijk is wat het beste alternatief is voor gas in de wijken.

We volgen de ontwikkelingen natuurlijk op de voet. De ketels worden vervangen door onze partner Kemkens. Zij informeren de huurders over de planning en uitvoering.

Renovatie 170 appartementen Pieter Breughelstraat en Jordaensstraat Begin 2020 starten we met de renovatie van 170 appartementen (uit 1952) in deze straten. We maken de woningen energiezuiniger. Zo plaatsen we bijvoorbeeld nieuwe kozijnen met driedubbel glas.. Bewoners kunnen ook kiezen voor extra opties, zoals zonnepanelen en geluidswerende plafonds.

We hopen de werkzaamheden in de zomer van 2021 af te ronden.

Meer informatie: www.zayaz.nl/project/pieter-breughelstraat-en-jordaensstraat

22 buurt

projecten 70 nieuwe appartementen aan de Sint Teunislaan Dit najaar zijn we gestart met de bouw van 70 appartementen aan de Sint Teunislaan. Het complex wordt gasloos, zeer goed geĂŻsoleerd en er komen zonnepanelen op het dak. Iedereen die ingeschreven staat bij WoonService kan op deze woningen reageren.

Dat vraagt nog wel even geduld: we verwachten de woningen eind 2020 op te leveren.

Heeft u interesse? Houd WoonService in de gaten!

Meer informatie: www.zayaz.nl/project/sint-teunislaan

Opknapbeurt 153 woningen in Kruiskamp We gaan de komende tijd flink aan de slag in de Kruiskamp.

Afgelopen oktober startten we met het renoveren van 153 eengezinswoningen uit 1966. Om ervoor te zorgen dat de bewoners hier met plezier kunnen blijven wonen, zijn er aanpassingen nodig. Belangrijk onderdeel van de werkzaamheden is het tegengaan van problemen met vocht, tocht en schimmel. Bijvoorbeeld door het plaatsen van mechanische ventilatie.

Meer informatie: www.zayaz.nl/project/kruiskamp

buurt

23

bloemetje voor...

“Bashir is zo iemand die nooit moppert, maar gewoon de handen uit de mouwen steekt en dingen oplost. Hij ruimt rommel op in en rond de flat, prikt zwerfvuil, zit bij de klussendienst, helpt bij de kindermiddagen en neemt deel aan een tuinproject in zijn wijk. En dat allemaal zonder iets terug te verwachten. Wij zijn erg blij met zijn betrokkenheid.

Daarom verdient hij een bedankje.”

Wijkbeheerder Suzanne van Beek

‘Helpen zonder iets terug te verwachten, zo is Bashir’

“Ik woon hier al bijna vijftien jaar met veel plezier, de mensen zijn aardig voor elkaar. Maar soms verklaren ze me voor gek, als ik buiten in de weer ben. ‘Laat de gemeente die rommel opruimen’, zeggen ze dan. Maar zo zit ik niet in elkaar.

Nederland is een geweldig land; alles is hier zo goed geregeld. Daar mogen we dankbaar voor zijn.

Voor mij is opruimen een kwestie van respect.”

Huurder Bashir Yusefi

Meer weten? Kijk op zayaz.nl

buurt

24