Robert Rochowicz
Tradycja zobowiązuje!
Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia Nie sposób w krótkim artykule opisać wszystkie znaczące dokonania, którymi może pochwalić się Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia (WITU) z Zielonki. W ciągu 95 lat istnienia WITU zaprojektowano wiele ciekawych systemów uzbrojenia i specjalistycznego wyposażenia niezwykle przydatnego naszej armii.
P
ierwsze przymiarki do stworzenia ośrodka naukowego, który jak zapisano w dokumentach miał być najwyższym zakładem w kraju dla pielęgnacji i rozwoju wszystkich gałęzi techniki wojennej poczyniono jeszcze w 1919 r. Polska armia dysponowała uzbrojeniem austriackim, niemieckim, rosyjskim, angielskim, francuskim, włoskim, a nawet japońskim czy meksykańskim potrzebowała instytucji, która mogłaby fachowo ocenić jej przydatność, sprawność, wskazać możliwości przeprowadzenia napraw czy modernizacji, przebadać amunicję. W pierwszej połowie lat 20. XX wieku kolejno pojawiły się także nowe zadania, które fachowcy służący i współpracujący z taką instytucją mogliby realizować, jak chociażby: opiniowanie wydawnictw służbowych, rozstrzyganie spraw spornych dotyczących wyborów i odbiorów uzbrojenia, zatwierdzanie zmian konstrukcyjnych czy prowadzenie własnych badań i studiów technicznych dotyczących nowych konstrukcji i modernizacji.
Zanim powstało WITU
94
Tak doszło do powołania do życia Instytutu Badań Artylerii (IBA), który działalność zainaugurował 25 marca 1926 r. Pierwszą lokalizacją był budynek przy ulicy Ludnej 11 w Warszawie. Dość szybko, bo 7 kwietnia 1927 r., IBA przekształcono w Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia (IBMU) poszerzając strukturę organizacyjną i tematyczny zakres wykonywanych prac. Kolejna
zmiana została przeprowadzona na mocy rozkazu z 30 października 1934 r., w wykonaniu którego od 1 lipca 1935 r. zreorganizowany IBMU stał się Instytutem Technicznym Uzbrojenia. W tym czasie trwały już intensywne prace budowlane w Zielonce pod Warszawą, gdzie zdecydowano się ulokować wchodzące w skład instytutu Centrum Badań Balistycznych, a później także Dział Broni Małokalibrowej. Kolejno przygotowano tam strzelnice otwarte, a także tunele wykonane ze zbrojnego betonu oraz specjalny kulochwyt o dużej kubaturze, przeznaczony do badań broni i amunicji szczególnie dużych kalibrów. Jed-
nak główna siedziba pozostała w Warszawie, we wrześniu 1938 r. stał się nią gmach w Alejach Niepodległości, w sąsiedztwie Politechniki Warszawskiej. Po zakończeniu drugiej wojny światowej powoli zaczęto prace nad zagospodarowaniem sił i środków pozostałych z dziedzictwa przedwojennego ITU. Instytut działał w zasadzie nieformalnie, a w latach 1950-52 powołany do życia Zakład Naukowo-Badawczy Broni i Amunicji był instytucją cywilną. Tymczasem kadra fachowa zaczęła działalność od przetłumaczenia na język polski radzieckiej dokumentacji technicznej wybranych wzorów uzbrojenia i amunicji, zwłaszcza tej wskazanej do szybkiego uruchomienia produkcji w kraju. 2 kwietnia 1952 r. już całkowicie w Zielonce powstała wojskowa instytucja naukowo-badawcza, która otrzymała nazwę Centralny Naukowo-Badawczy Poligon Artyleryjski. W kolejnych latach jeszcze trzykrotnie zmieniano nazwę. W listopadzie 1958 r. utworzono
Karabin przeciwpancerny wz. 35 kalibru 7,9 mm, był dużym osiągnięciem przedwojennych polskich konstruktorów uzbrojenia i sprzętu wojskowego.
