12 minute read
Zuchowej słów kilka 23
Czym jest Zuchowe Wychowanie?
Advertisement
czyli o Metodyce Zuchowej słów kilka
Zuchem nazywamy dziecko mające 6-10 lat, czyli będące w wieku wczesnoszkolnym. Zazwyczaj jest to dziecko, które musi odnaleźć się w nowych realiach i stanąć przed nowymi obowiązkami, które stawia mu szkoła. Pracując z zuchami można w prosty i zabawny sposób przekazać wiedzę o świecie. Pozwala się też dzieciom poznacz otaczający świat, prowokując przy tym do stawiania sobie wyzwań, uczy się też je panować nad emocjami czy wyrażania ich w sposób przyjęty przez społeczeństwo. Oprócz pokazywania świata, instruktor powinien także nauczyć zuchy jak samemu zdobywać wiedzę oraz nabywać nowe umiejętności, czy jak pracować w grupie i współzawodniczyć w grupie. To wszystko dzieje się podczas zbiórek, a oprócz tego dzieci nawiązują pierwsze przyjaźnie, tworzą pierwsze grupy formalne i nieformalne oraz stają się coraz bardziej świadomymi członkami społeczeństwa. Zuchy zazwyczaj spotykają się raz w tygodniu na zbiórkach gromady, podczas których przenoszą się w świat marzeń i wyobraźni. Zuchy podczas zbiórek bawią się przede wszystkim w coś lub kogoś, zazwyczaj jest to połączone ze zdobywaniem sprawności i uczestniczenia w zbiórkach tematycznych.
Stosowanie metodyki zuchowej w pracy z dziećmi (elementy):
METODYKA ZUCHOWA
Prawo i Przyrzeczenie Prawo i Obietnica Zucha Twórczy i stale doskonalony program
Uczenie w działaniu System Małych Grup Zabawa Szóstki Uwzględnia: Ciekawość świata, Potrzeby zuchów, Programy sprawności, Zadania gwiazdek.
Ważne jest, aby podczas pracy z dziećmi pamiętać jak funkcjonują elementy metody harcerskiej w pracy z gromadą. Prawo i Obietnica Zucha to fundamenty pracy instruktorskiej. Prawo zucha w metodyce zuchowej jest traktowane jak drogowskaz, który powinien wskazywać zuchom ich harcerską drogę. System małych grup w tej metodyce jest realizowany przez podział na szóstki oraz wykorzystywany przy organizacji zabawy. Szóstki natomiast realizują powierzone im zadania w trakcie zbiórki gromady. Koedukacja nie występuje w szóstkach. Uczenie w działaniu w gromadzie polega na zabawie w kogoś lub coś. Zuchowa zabawa w naturalny sposób kształtuje charakter dziecka i rozwija jego umiejętności. Stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program odpowiada na specyficzną dla tego wieku ciekawość otaczającego świata oraz krótką koncentrację uwagi na jednym temacie. Program powinien przede wszystkim uwzględniać w sobie: potrzeby zuchów oraz programy sprawności zespołowych i indywidualnych. Program jest tworzony przez drużynowego gromady i przybocznych, którzy również są odpowiedzialni za jego realizację.
Zasady działania gromady: Zasady działania gromady: zbiórki gromady, podział na szóstki podczas zbiórek, krąg rady. Rola Drużynowego: Wódz. Charakterystyczne formy pracy: zabawa tematyczna, zwiad zuchowy, pląs, piosenka, zuchowe zwyczaje, obrzędy i tajemnice, majsterka, gry oraz ćwiczenia.
Letnia działalność: kolonia zuchowa. Warto też zaznaczyć istnienie zuchowych, znaków, zwyczajów, obrzędów i tajemnic, czyli coś, co identyfikuje, a zarazem stanowi o przynależności do organizacji. Wszystkie zuchy łączy mundur, znaczek zucha, oznaczenia sprawności, gwiazdek oraz funkcji szóstkowego. Przyglądając się umundurowaniu zucha jesteśmy w stanie powiedzieć, na jakim etapie rozwoju zuchowego aktualnie się znajduje. Pozostałe oznaczenia na mundurze podyktowane są przynależnością do danej gromady. . 332525
Prawo i Obietnica Zucha
Wychowanie w takiej organizacji jak harcerstwo odwołuje się do wartości, których odzwierciedleniem są Prawo i Obietnica Zucha. Wytycza kierunek wychowania najmłodszej grupy wiekowej w ruchu harcerskim. Za przestrzeganie i nauczanie tego elementu metodyki zuchowej jest odpowiedzialny drużynowy zwany także wodzem czy zuchmistrzem. Cele wychowawcze gromady muszą ściśle współpracować z tym elementem metodyki. Przekazywanie prawa zucha przez drużynowego może przybierać różne formy jak: wplatanie ich treści w gawędy, przy tłumaczeniu reguł gry czy podsumowując ją. Wartości przekazywane za pomocą Prawa Zucha mogą przysłużyć się do kształtowania samodzielności dziecka. Zuchy przyjmują prawo zucha, jako kodeks postępowania, którego muszą przestrzegać, a zobowiązują się do tego, kiedy składają Obietnicę Zucha:
„Obiecuję być dobrym zuchem, zawsze przestrzegać Prawa Zucha"
Są to najważniejsze słowa, które zuch wypowiada dobrowolnie w czasie przynależności do gromady. Rotę Obietnicy zuchy powtarzają trzykrotnie, gdy udoskonalając swoje umiejętności i zdobywając wyższe stopnie wtajemniczenia otrzymują kolejne gwiazdki. Oznaką złożenia Obietnicy Zucha jest posiadanie Znaczka zucha.
Wygląd znaczka nie jest przypadkowy i niesie za sobą wartość symboliczną. Biały orzeł oznacza odwagę, Słońce, że zuch jest radosny i pogodny, Niebo oznacza pogodę ducha, Promienie słoneczne to nic innego jak gotowość niesienia pomocy innym oraz świecenie przykładem, Słowo zuch oznacza przynależność do organizacji.
Szczególnym okresem w pracy gromady jest zapoznawanie zuchów z Prawem Zucha i ma to miejsce podczas tzw. „zbiórek pierwszego miesiąca”. Zawarte reguły w Prawie Zucha powinny być rozumiane w możliwie jak najgłębszy sposób. Mają też być rodzajem dyscypliny, którą każdy zuch zastosuje do siebie indywidualnie. Najlepiej ukazywać je w zabawie, za pomocą odpowiednich gawęd, piosenek, gier i ćwiczeń, które ułatwią dzieciom zrozumienie treści, z którymi często problemy mają nawet dorośli. Zuchy powinny poznawać każdy jeden punkt Prawa Zucha podczas całej zbiórki.
W czasie przynależności zucha do gromady odbywa się proces wychowawczy, w którym kształtuje się młody charakter. Budowana jest hierarchia celów i wartości, które pozwolą świadomie wybrać dziecku dobro, przyjąć odpowiedzialność za siebie, za innych, za swoje zadania w dorosłym społeczeństwie. W nauczaniu elementów Prawa Zucha przydają się komentarze, które mogą pomóc drużynowemu w pracy z dziećmi. Warto też pamiętać, że sposób przedstawienia poszczególnych praw może mieć wpływ na samodzielność. Zuch kocha Boga i Polskę- pierwszy punkt ma szeroki i uniwersalny wymiar. Zuch musi potrafić kochać, akceptować siebie, świat i swoje otoczenie oraz szanować osobowość i odmienność innych. Oznacza to także szacunek dla godności i wolności drugiego człowieka. Na podstawie tego punktu, zuch powinien także nie myśleć tylko o sobie, ale żyje także dla innych – dla rodziców, rodziny, społeczeństwa oraz zna i szanuje tradycję, kultywuje wartości. Część dotycząca Boga oznacza tyle, że zuch powinien szanować wszystkie wartości takie jak zasady moralne, poczucie dobra, piękna, a przede wszystkim dar miłości. Prawda, dobro, sprawiedliwość, wolność, miłość, przyjaźń i braterstwo, wiara oraz
1. 2. 3. 4. 5. 6. Zuch kocha Boga i Polskę, Zuch jest dzielny, Zuch mówi prawdę, Zuch pamięta o swoich obowiązkach, Wszystkim jest z zuchem dobrze, Zuch stara się być coraz lepszy
nadzieja to szczeble wartości duchowych człowieka, po których powinien się on wspinać, aby drabinę swojego życia przejść w odpowiedni sposób. Kochać Polskę to oznacza budować poczucie więzi i wspólnoty z rodziną, kolegami, miastem, wsią i z wszystkimi członkami społeczeństwa, których łączą te same tradycje, kultura, język i historia.
Zuch mówi prawdę – to oznacza, że zuch wcale nie musi kłamać, nie chce kłamać i nie kłamie, ponieważ kłamstwo zasmuca, obciąża i niepokoi. A dzieje się tak dlatego, że zuch jest dzielny, brzydzi się kłamstwem, nie wprowadza nikogo celowo w błąd, nie mówi niczego co by mogło być niezgodne z panującą rzeczywistością oraz z sumieniem danego zucha. Zawsze dotrzymuje danego słowa oraz jest w pełni odpowiedzialny za swoje słowa i dzięki temu w pełni zasługuje na zaufanie. Zuch pamięta o swoich obowiązkach- zuch jest przekonany, że czyni dobro, a dla zucha jest to niezwykle ważna sprawa. Choćby obowiązków było zbyt wiele, to ze wszystkich się wzorowo wywiąże. Wykonywanie obowiązków, które należą do zucha, cieszą nie tylko rodziców, ale także nauczycieli i kolegów. To daje zuchom wiele radości i przyjemności. Zuch pomaga rodzicom, potrafi utrzymać porządek, jest obowiązkowy w nauce, opiekuje się roślinami w domu, nie niszczy tych w parku i w lesie oraz dba o zwierzęta. Zuch również jest skrupulatny, sumienny, punktualny i słowny oraz jest posłuszny i karny. Nie siedzi godzinami przed telewizorem lub komputerem, bo potrafi gospodarować swoim czasem. Dba o zdrowie oraz stara się być rzetelnym we wszystkim, co robi.
Zuch jest dzielny – czyli odznacza się odwagą, jest zaradny, wytrzymały. Dzielność to zespół cech, w których zamyka się sens zuchowego wychowania. Dzielność niejako jest synonimem słowa zuch. Ten punkt Prawa jest przystankiem na drodze do zrozumienia idei metodyki zuchowej. Dzielność nie oznacza tylko jej zewnętrznego wydźwięku, ale dotyczy też siły wewnętrznej chłopca i dziewczynki w gromadzie. Zuch, którego można ochrzcić mianem dzielny odznacza się siłą fizyczną, jest zręczny, odporny, ale też prawy, umie przyznać się do złych postępków, nie boi się odpowiedzialności za swoje czyny oraz można zawsze na niego liczyć oraz jest samodzielny.
Wszystkim jest z zuchem dobrze, ponieważ ten, kto nie potrafi kochać innych, siebie oraz dbać o rzeczy najprawdopodobniej żyje w osamotnieniu, ponieważ jedynie człowiek, który ma poczucie własnej wartości i pozytywny stosunek do świata, może kochać innych, nieść chętną pomoc, wzbudzać sympatię, spełniać dobre uczynki. Z zuchem jest wszystkim dobrze, ponieważ jest dzielny oraz wywiązuje się z obowiązków, potrafi być czuły, spolegliwy, opiekuńczy dla młodszego rodzeństwa, sprawiedliwy i pogodny. Dążąc do swoich celów nie przeszkadza w tym innym oraz nie potępia nikogo, nie sprawia nikomu przykrości, a zaraża optymizmem, nie narzeka i jest wiecznie uśmiechnięty. Nie tylko ludziom jest z zuchem dobrze, ale także zwierzętom, roślinom i rzeczom.
Zuch stara się być coraz lepszy- każdego dnia oraz we wszystkim, co robi. Ciągle wspina się wzwyż, chętnie podporządkowuje się wartościom zapisanym w Prawie i Obietnicy Zucha, które pozwalają na zbudowanie wspólnoty myśli, działań, szukać prawdy o świecie, życiu, o nas samych oraz znajdowaniu sensu życia. Przedstawiając wartości zawarte w Prawie Zucha trzeba pamiętać, aby przede wszystkim o tym by dokładnie wytłumaczyć zuchom treści każdego z praw osobno i często do tego wracać. Natomiast kolejność przedstawiania punktów nie ma znaczenia. Warto też nakreślać wartość jaką jest samodzielność w tym wieku i jak Prawo Zucha może być drogowskazem do samodzielności.
Instrumenty metodyczne
Gwiazdki zuchowe to jeden z instrumentów metodycznych, które służą do indywidualnego rozwoju zucha. Zuchy realizują zadania na zbiórkach, w domu, ale także i w szkole. Zuchy zdobywają trzy gwiazdki, a każda z nich określa inny stopień rozwoju zucha. Rozwój intelektualny, duchowy, emocjonalny, społeczny i fizyczny. Samo nazewnictwo gwiazdek określa, jaki powinien się stać zuch po zrealizowaniu odpowiednich zadań.
Gwiazdki zuchowe:
Zuch Ochoczy to zuch, który chętnie bierze udział w życiu swojej gromady, przychodzi regularnie na zbiórki, aktywnie uczestniczy w zabawie. Jest zdyscyplinowany, wypełnia swoje obowiązki oraz chętnie pomaga innym i jest koleżeński.
to zuch, który aktywnie uczestniczy w życiu gromady, stara się współtworzyć zespół, potrafi zorganizować zabawę dla grupy rówieśników. Ale także potrafi określić swoje zainteresowania i umie nimi innych zaciekawić oraz podejmuje decyzje kierując się Prawem Zucha.
to zuch, który jest współgospodarzem gromady, pomaga młodszym zuchom, czasem organizuje dla nich zabawy oraz doskonali się w wybranej dziedzinie i stara się być jak najbardziej samodzielnym w różnych dziedzinach życia.
Zuch Sprawny
Zuch Gospodarny
Każda z gwiazdek jest nadawana zuchom w sposób obrzędowy i jest to kolejny stopień wtajemniczenia dla zucha oraz zamknięcie pewnego etapu jego pracy. Każda kolejna gwiazdka to kolejny poziom samodzielności u zucha. Kolejnym instrumentem metodycznym wykorzystywanym w pracy z gromadą są sprawności indywidualne i zespołowe. Sprawność indywidualna jest to zestaw określonych programem umiejętności oraz pożądanych zachowań, jakie zuch może osiągnąć realizując zadania opracowane na podstawie wymagań na daną sprawność. Zadania te pozwalają nie tylko na rozwój zainteresowań zucha, ale także na ćwiczenie pożytecznych umiejętności oraz pokazują otaczający go świat. Zadania dotyczące sprawności powinny być układane bezpośrednio z zuchem i dotyczą jego aktywności podczas zbiórek oraz w domu i w szkole. 333030
Zadania powinny być jasne i sprecyzowane, aby zuch wiedział co ma wykonać. Najlepiej, żeby były to zadania, które pozwolą dziecku na pokazanie reszcie gromady, „za co” dany zuch otrzymał sprawność, co zmotywuje też innych członków gromady. O przyznaniu sprawności decydują zuchy w Kręgu rady.
Trzeba także pamiętać, żeby wręczenie sprawności przebiegało w sposób obrzędowy.
Odpowiednio dobrane sprawności indywidualne doskonale mogą uzupełnić nie tylko wiadomości i umiejętności zucha, poszerzaniu samodzielności, ale także mogą być przydatne przy zdobywaniu sprawności zespołowych, które powinny nie tylko odpowiadać postawionym celom wychowawczym, ale także potrzebom gromady. Wybór sprawności zespołowej powinien być uzależniony od wieku zuchów, poprzednio zdobywanych sprawności oraz powinna być coraz trudniejsza i stawiać coraz większe wymagania gromadzie. Odpowiedni dobór sprawności do wieku zuchów może rozwijać jego samodzielność.
Sprawności Indywidualne oraz Zespołowe:
KLIKNIJ TUTAJ
Kolonia Zuchowa
Kolonia to kropka nad „i” postawiona po dziesięciomiesięcznej pracy gromady– to podsumowanie i kontynuowanie zabawy z zuchami przez 14 lub 21 dni. Kolonia zuchowa różni się zdecydowanie od wyjazdów organizowanych przez biura podróży. Wyróżnia ją przede wszystkim to, że organizowana jest zgodnie z metodyką zuchową, a nadrzędnym kodeksem postępowania wszystkich jej uczestników jest Prawo Zucha.
Kolonia zuchowa powinna być kontynuacją całorocznej pracy gromady.
Jest to możliwość przeżycia wspaniałej przygody i przede wszystkim sprawdzenia samodzielności zuchów. Podczas wyjazdu zuchy uczą się: samodzielności,
samorządności,
dyscypliny,
porządku. Ponadto rozwijają swoje zainteresowania, wzmacniają kondycję fizyczną, zdobywają pożyteczne umiejętności, a także współżycia z innymi, pracy w grupie, współdecydowania o sprawach kolonii. Znaczenie podczas kolonii zuchowej ma fakt, iż nie ma tam wychowawców, a są instruktorzy, czyli druhny/ druhowie, których zuchy dobrze znają i którym ufają. Zuchmistrz bawi się ze swoimi podopiecznymi, jako dowódca okrętu, indiański wódz czy szef ekipy naukowe. Dzięki temu podczas kolonii zuchy mają możliwość:
zżycia się w zespole,
tworzenia grupy o silnej tożsamości. Dla drużynowego kolonia zuchowa nigdy nie rozpoczyna się w dniu wyjazdu, gdyż musi się do niej solidnie przygotować i zaplanować program tak, by nie tylko był ciekawy, ale także rozwijający dla dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Rozkład dnia kolonii powinien odpowiadać tokowi zbiórki zuchowej, czyli odpowiednio: powitanie dnia,
gry i zabawy,
zajęcia,
podsumowanie dnia,
Na kolonii powinno wykorzystywać wszystkie możliwe formy pracy. Wszystkie dni zajęciowe winny być jedną fabułą, której podporządkowane są zdobywane przez zuchy sprawności, wystrój kolonii oraz jej obrzędowość. Czas trwania kolonii zuchowej jest okresem, kiedy: dzieci są daleko od domu,
w pobliżu nie ma rodziców,
wszelkie zadania i trudności stawiane przed zuchem muszą być samodzielnie
rozwiązywane lub z niewielką pomocą drużynowego.
dziecko nie jest wyręczane,
dziecko jest uczone radzenia sobie z otaczającą rzeczywistością.
Harcerstwo to nie są tylko zwykłe zajęcia pozalekcyjne, ale niejako szkoła życia i to właśnie instruktorzy pomagają rodzicom i dzieciom budować lepsze jutro w sposób łatwy i dla każdego zrozumiały, nie zawsze jest idealny.
Jako Zuchmistrzowie wspieramy młodego człowieka w rozwoju, czyli pomagamy mu, wskazujemy, umożliwiamy –jednakże wybór drogi i stylu życia należy do naszego wychowanka. W ten sposób (poprzez zdobywanie sprawności, uczenie się Prawa Zucha, zdobywanie gwiazdek, branie udziału w koloniach czy biwakach itp.) uczymy nie tylko samodzielności, ale także zachęcamy młodego człowieka do brania odpowiedzialności za własne decyzje, działania oraz za własny rozwój. Naszymi działaniami nie konkurujemy z rodzicami i rodziną. Rodziców traktujemy jako pierwszych, najważniejszych wychowawców, dlatego naszą pracę wychowawczą prowadzimy w stałej współpracy z nimi. W kolejnych rozdziałach podane są wyniki ankiet prowadzonych wśród rodziców oraz Zuchmistrzów na temat pojęcia samodzielności Zuchów.
