FEUILLETON

Dagelijkse draaibewegingen

Bij de foto’s van Vivian Ammerlaan Blikvanger op Daily Spins, de expositie met werk van Thomas Trum in Den Bosch, is Two Fanshaped Lines in Yellow and Pink, een waaier van kleur die Trum op een muur in Het Noordbrabants Museum heeft geschilderd. Het is een groot werk van tien bij vijf meter met elkaar overlappende lagen verf dat als een gloeiende halve zon de museumzaal beheerst.

Thomas Trum (Rosmalen, 1989) werkt met apparaten die hij zelf bouwt met onderdelen van landbouwmachines of belijningsmachines. Daarmee spuit hij zijn abstracte schilderijen op papier, canvas of op de muur. In zijn atelier experimenteert hij met verf en vormen.

In zijn monochrome schilderijen draait het om kleur, ritme en schaal. En hoewel Trum met machines werkt en zijn schilderijen een precieze en uitgebalanceerde indruk maken, is de menselijke maat duidelijk aanwezig. Je ziet waar hij de verf aanzet, er zijn kleine onvolkomenheden en de verf mag gerust naar beneden druipen. De expositie in zijn woonplaats

Den Bosch vergde een lange voorbereiding. In zijn atelier bouwde hij een bijna net zo grote muur als in het museum en werkte hij met reusachtige viltstiften en een verfsproeimachine. Zo kon hij op grote schaal meerdere banen verf aanbrengen.

In Den Bosch kreeg Trum de beschikking over twee zalen. In een van de zalen maakte hij een grote vloerschildering waarop hij films projecteert die laten zien hoe hij werkt en waar hij zijn inspiratie haalt. De bewegingen van turnsters die in de weer zijn met gekleurde linten bijvoorbeeld. Een rij van sneeuwschuivers schuin achter elkaar. Loopings van een vliegtuig.

Behalve muurschilderingen laat Trum ook recent werk op canvas zien, waarin de mechanische wijze van het aanbrengen van de verf het ritme bepaalt. Hij probeert vormen uit, zoals twee over elkaar aangebrachte trapezium-achtige vormen in Two Fanshaped Lines in Blue.

Trums werk heeft raakvlakken met toegepaste kunst. Maar er zijn ook lijntjes te trekken naar colour field painters als Barnett Newman. Toch staat zijn werk dankzij het innovatieve gebruik van techniek en het gera neerde lijnenspel volledig op zichzelf. Met Daily Spins, zijn eerste grote museale expositie, laat Thomas Trum zien dat hij grote museale ruimtes naar zijn hand kan zetten. (GvdH)

Thomas Trum, Daily Spins. T/m 21.05 in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch hetnoordbrabanstsmuseum.nl

Verademing

Bij de foto’s van Vivian Ammerla

In A Room of One’s Own balanceren vrouwelijke kunstenaars tussen activisme, reflectie en experimenteerlust. Hoewel je in de zaalteksten wordt overspoeld door feministische golven en je voortdurend je hoofd stoot tegen spreekwoordelijke glazen plafonds, barrières van ongelijke behandeling en achterstelling van vrouwen, is de tentoonstelling in het Bonnefanten in Maastricht ook een verademing. Ook in de musea dienen de thema’s inclusiviteit, gender en diversiteit zich steeds nadrukkelijker aan. De noodzaak om vanuit diverse perspectieven nieuwe, meervoudige verhaallijnen te ontwikkelen wordt breed gevoeld. In de inleidende tekst bij A Room of One’s Own wijst curator Paula van den Bosch wijst erop hoe het werk van vrouwelijke kunstenaars soms eeuwenlang werd gebagatelliseerd, genegeerd of zelfs ontkend.

De titel A Room of One’s Own is ontleend aan een feministische tekst van de Britse schrijfster Virginia Woolf uit 1929; ze voerde een kamer voor jezelf aan als een van de noodzakelijkheden voor het scheppen van een kunstwerk.

In tien zalen geeft het Bonnefanten kunstwerken van vrouwelijke kunstenaars uit de eigen collectie ruim baan. Er is werk te zien van onder meer Monika Baer, Marlene Dumas, Mary Heilmann, Nan Hoover en Joëlle Tuerlinckx. En er zijn indrukwekkende gastbijdragen van Lydia Schouten, Carol Rhodes en Marijke Stultiens.

Sympathiek qua opzet en maatschappelijk relevant, dat is de tentoonstelling op het eerste gezicht. Maar is er buiten gender sprake van een overkoepelend thema, een gemene deler? De getoonde werken onttrekken zich aan eigenschappen, stijlen of kwaliteiten die hun feminien maken. Wat de kunstenaars delen is hun vrouw-zijn, en hun positie in een door mannen gedomineerd systeem. Op geheel eigen wijze binden ze de strijd aan tegen de genderongelijkheid en institutionele obstakels.

Er valt veel te zien, te ervaren en te overdenken tijdens A Room of One’s Own. De werken laten je wankelen door de vastgeklonken ideeën over kunstenaarschap en de male gaze, de mannelijke blik. De presentatie biedt een alternatief parcours. Er klappert een informatiebord dat normaal gesproken ratelend de aankomst- en vertrektijden van treinen vermeldt, maar nu als een gedachtentrein vragen stelt over het particuliere en het sociale: ‘Do we need a permit to dream, to breathe, to think?’ Soms zit de mannelijke conditionering je in de weg. Zoals bij het zien van Nancy Haynes’ titelloze werk waarbij, vanwege de meditatieve kleuren, je gedachten afdwalen naar Mark Rothko. Terwijl de essentie van A Room of One’s Own juist is dat we de vrouwelijke inhaalslag bejubelen omdat er iets