Zuid jul 13 web by Zuid Media Groep

Frans Verhey

“Schaamte over dementie blokkeert levensplezier”

Vogelsang

Een plek van kille moordenaars

IBA Parkstad

Parkstad opnieuw uitgevonden

onafhankelijk opinieblad

jaargang 3 · Nr 18 · zuidmagazine.nl

Jan de Wit:

“We komen niet boven de malaise uit”

Innoveren is onze twĂŠĂŠde natuur. - advertentie -

inhoud jul/aug 2013

9 Politiek SP-er Jan de Wit: “Ik ben gaan begrijpen hoe een aantal belangrijke mensen in de financiële wereld in de verleiding kwam om dingen door te drukken en hoe een president van De Nederlandsche Bank achteraf zei dat hij eigenlijk eerder aan de bel had moeten trekken.” 15 Column Harm Wiertz vraagt zich af waarom alles nodeloos ingewikkeld wordt gemaakt. “Ik houd niet van flauwekul. Zeggen wat je doet en doen wat je zegt is eerder mijn aanpak.” 16 Social Media Jean-Paul Toonen: “Social Media is iets wat ons allemaal overkomt. Ontwijken is een keuze, maar wel risicovol.” 20 Gezondheid “Schaamte over dementie blokkeert levensplezier,” zegt professor Frans Verhey, de bedenker van de geheugenpoli. jul/aug '13

38 28

42 28 Historie Sinds de openstelling in 2006 hebben 1,4 miljoen mensen de voormalige NSOrdensburg Vogelsang in de Duitse Eifel bezocht. De historisch, gevoelige plek verschaft heel veel inzicht. 36 Gezondheidszorg Op weg naar specialisatie en netwerksamenwerking. Dat is de toekomst van de gezondheidszorg. Een uitdaging, betoogt Pim Steerneman, bestuursvoorzitter van Sevagram. 38 PostNL 50.000 pakketjes per dag van internetbestellingen verwerkt het nieuwe Limburgse sorteercentrum van PostNL. En we blijven maar bestellen in webshops. Het logistiek centrum in Born rekent spoedig op 100.000 pakketten.

42 IBA De regio Parkstad bereidt zich voor 84 op de Internationale Bau Ausstellung in 2020. Parkstad werkt aan zijn toekomst. 49 Vliegveld De provincie steunt de Limburgse luchthaven. Optimisme over groeiende passagiersaantallen, een nieuw hotel en een bedrijventerrein in ontwikkeling. 50 Beek Een vliegveld, twee stations, een groot overdekt winkelcentrum, een rijk verenigingsleven en een ambitieuze burgemeester. “Behalve de zee heeft Beek alles.” 3

- advertentie -

Gerard Joling: Helemaal zichzelf, dankzij HaarStamcel Transplantatie® Kijk op www.hasci.com voor Gerard Joling’s videoverslag

Gerard Joling gaat voor perfectie. Niet alleen waar het een performance betreft, ook als het gaat om zijn verschijning. De reden: hij wil er niet ouder uitzien dan hij zich voelt. Een streven dat inmiddels vele duizenden met hem delen. Op een ‘haarwens’ rustte tot voor kort een taboe. Inmiddels toonden Gerard Joling en tal van andere BN’ers aan dat dit vooroordeel achterhaald is. Gerard deed dat door in de media melding te maken van zijn HaarStamcel Transplantatie® (HST). Op www.hasci.com vertelt hij nog eens precies wat zijn beweegredenen waren. HST is ontwikkeld en Europees gepatenteerd door Hair Science Institute. Dankzij de verfijnde techniek herstelt de hoofdhuid volledig binnen enkele dagen. Zonder pijn, zonder littekens. En het resultaat wordt gegarandeerd, net als de hergroei van de haren in het donorgebied. Lijdt u aan haarverlies of kaalheid neem dan contact op met ons. Tijdens een discreet, vrijblijvend consult zullen de artsen u precies vertellen wat de mogelijkheden zijn.

Hair Science Institute Amsterdam: +31 (0)20 575 23 30 Maastricht: +31 (0)43 601 81 01 www.hasci.com info@hasci.com

www.hasci.com

hoofdredactioneel commentaar

VOOR BESLISSEND LIMBURG

Opgericht in 2010 door Peter Eberson en Maurice Ubags Uitgever Zuid Media Groep BV Jodenstraat 20 6211 ER Maastricht Postbus 4211 6202 WB Maastricht Tel. 043 3212144 mail@zuidmagazine.nl Hoofdredacteur/directeur Peter Eberson | 06 55 93 29 18

Liever Europa, dan de Randstad

peter.eberson@zuidmagazine.nl Eindredactie Johan Derrez Redactie Govert Derix, Peter Eberson, Wim Ortjens, Pedro Rademacher, Paul Rinkens, Kim Maes, Loek Kusiak, George Vogelaar, Jean Paul Toonen, Johan Derrez, Ton Reijnaerts Fotografie Jean-Pierre Geusens, Peter Mullenberg Cover Peter Mullenberg – Photostique Sales Van Lijf Business Support Vormgeving Stefan Roex Grafisch Design Oplage 10.000 exemplaren. ZUID wordt vijf keer per jaar gratis aan alle decisionmakers in Limburg verstuurd. Het volgende nummer verschijnt in september. Auteursrechten Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van Zuid Media Groep gepubliceerd, openbaar gemaakt of verveelvoudigd worden

jul/aug '13

e buur van de Randstad is de zee. Onze buur is Europa. We liggen er met Limburg midden in. Zoek je in de Randstad je Europese buren, dan kom je na uren varen in het Verenigd Koninkrijk en word je geconfronteerd met wat Limburg heel vroeger had als je de grens over ging. Geld wisselen. Engeland heeft geen Euro, wij weten niet beter. Tanken afwisselend in eigen land, dan weer in België en soms in Duitsland omdat brandstof daar weer goedkoper is. We winkelen in winkelcentra in het Duitse grensgebied of bij de Primark in Luik en beginnen onze vakantie in Beek, Luik, Weeze, Düsseldorf of Charleroi. Roermond ontvangt jaarlijks miljoenen koopjesjagers uit het Duitse Roergebied die graag naar het Outlet Center komen. In het Belgische Maasmechelen trekt het Outlet Center honderdduizenden mensen uit Nederlands Limburg en Vlaanderen. De Euro, Europa, het ontbreken van grenzen. De huidige generatie Limburgse jongeren weet niet beter.

Veel Haags beleid wordt vanuit een Randstadbril bedacht. Limburg is geen Randstad. Deze provincie kijkt met een Europese bril, maar het zicht wordt vertroebeld door de regels die bedacht zijn vanuit kantoren aan zee, aan de rand van het land. In de Randstad heeft het afschaffen van regels om grensoverschrijdend werken en leven makkelijker te maken geen prioriteit. De Randstad denkt niet na over snelle internationale verbindingen tussen Maastricht, Luik, Aken en Hasselt. In de Randstad is simpelweg geen Luik, Aken en Hasselt. Willen we goede verbindingen, werken in het buitenland, studeren aan topuniversiteiten in de Euregio dan zullen we het zelf voor elkaar moeten krijgen. We mogen ons gelukkig prijzen in Limburg te wonen. Een gebied dat zoveel internationale kansen biedt. Laten we die kansen met twee handen grijpen. Onze toekomst ligt niet aan zee, maar in Europa. Peter Eberson Hoofdredacteur

- advertentie -

Opening

ivizi Support Center 29 juli geven wij 100 “een-op-een” kaarten weg t.v.w. € 100 ivizi staat vanaf 29 juli open voor support. Naast het repareren van Apple producten door Apple gecertificeerde engineers kunt u voor alle vormen van ondersteuning bij ons terecht: - Hardware diagnose - Reparatie planning ( nav diagnose) - Software oplossingen - Software herstellingen op zowel iOS als OS Dit alles zonder afspraak...... Tevens bieden we, één op één en workshops aan om uw kennis aan te vullen! één op één Op uw eigen tempo bekend raken met uw Mac, iPad of iPhone? Dan is een één op één de perfecte oplossing. Samen met onze trainer gaat u aan de slag met het onderwerp dat u kiest met 100% aandacht voor uw persoonlijke vragen. Workshops In onze praktische workshops gaat u in een groep van maximaal 6 personen aan de slag met uw Mac of iPad.

Support Center Kemenadeplein 33, Maastricht 043 352 0 352 (Algemeen) 043 352 0 072 (Service) Apple Premium Reseller

www.ivizi.nl/service

column - advertentie -

MEUBELKLASSIEKERS VRIJBLIJVEND

Vogelvrij

COMPLETE INRICHTING MEUBELKLASSIEKERS VRIJBLIJVEND VL OE RB E DE KKING RAAMDECORATIE ADVIES C O M P L E T E I N R I C H T I N G W O O N A C C E S S O I R E S VERLICHTING VLOERBEDEKKING RAAMDECORATIE RESTAURATIE EXCELLENTE SERVICE W O O N A C C E S S O I R E S VERLICHTING ADVIES

pedro rademacher

aatst sprak ik een oude schoolkameraad. Vroeger waren we avonturiers. Altijd op zoek naar iets ondefinieerbaars achter de volgende horizon. U kent dat wel. School had voor ons niet de hoogste prioriteit. Wij maakten zelf wel uit of we naar de les gingen, of niet. Hadden we even geen zin in school dan gingen we naar een plaatselijke platenzaak, waar we liters Darjeeling-thee dronken en luisterden naar de muziek van de grootheden van die tijd. Sommigen van die grootheden zijn in de loop der tijden alleen maar groter geworden, dus zover zaten we er niet eens naast. De hele klas wist waar we waren en waarom we niet in de klas waren. Maar niemand verlinkte ons, noem het: solidariteit. Dat bestond toen nog. Bovendien was onze school inmiddels dermate groot dat het gemis van twee leerlingen niet eens opviel. Ik vermoed dat sommige leraren zelfs blij waren dat ze even van ons verlost waren, want wij waren niet op ons mondje gevallen. Mijn oude schoolkameraad had jaren geleden al zijn maatschappelijke carrière opgegeven, om te gaan doen wat hij eigenlijk wilde doen: muziek maken. Zijn muziek krijgt lovende recensies, vooral collega-muzikanten bewonderen zijn stijl. Hij speelde regelmatig op grote podia en festivals, maar de grote doorbraak moet nog komen. Laatst zaten we een avondje te praten in zijn eigen studio. We haalden kostbare herinneringen op aan hoe we ooit waren. Na de middelbare school raakten we elkaar even uit het oog. Ik ging studeren in een vreemde stad en raakte bijna het spoor bijster. Jaren later troffen we elkaar toevallig weer boven het gapende graf van een overleden vriend, wat ons deed beseffen dat tijd niet eindeloos is. Vanaf toen

RESTAURATIE zagen we elkaar weer regelmatig. Die avond in zijn studio haalden we ook herinneringen op aan oude vrienden, klasgenoten en wat er van hen terecht is gekomen. Een enkeling had ‘het’ gemaakt, menigeen was tussen de wal en het schip terecht gekomen, velen zijn in de loop van hun leven ergens ingerold, waar ze zo gauw niet meer uitkomen. Eigenlijk waren we op niemand echt jaloers. Wat ons vooral opviel was hoe mensen in de loop van hun leven veranderen. Toen we jong waren was vrijheid ons hoogste doel en ons grootste ideaal. We dachten toen dat iedereen dat vond. Maar in de loop van het leven heeft bijna iedereen die vrijheid ingeruild voor zekerheid, geld, status en aanzien. De meesten zijn nog maar een paar uur per dag vrij, of hooguit een paar vakantieweken per jaar echt vrij. Het type leven dat we beiden jaren geleden al vaarwel hebben gezegd. Want eigenlijk zijn wij nog steeds die oude schoolkameraden van toen. Nog steeds op zoek naar dat ondefinieerbare achter de volgende horizon. Nog steeds jong van hart, met het eerste onverbiddelijke grijs al ontluikend rond de slapen. Nog steeds vogelvrij om elke minuut en elke seconde van ons eigen leven naar eigen inzicht te beleven. We gaan nooit naar een reünie van onze oude school, omdat we geen zin hebben om steeds weer te moeten uitleggen waarom we maatschappelijk niets bereikt hebben. Eigenlijk, zo concludeerden we samen die avond in de studio, waren wij ons hele leven lang fulltime ons zelf gebleven. En daar hebben we toen nog eentje op gedronken.

EXCELLENTE SERVICE

Aan de Fremme 30/32 6269 Margraten Aan de BE Fremme 30/32 T6269 043BE - 321 53 31 Margraten www.vanlijfinterieurs.com T 043 - 321 53 31

jul/aug '13 vl_ad_zuid_sept2010.indd 1

12-08-10 10:30

jul/aug '13

interview

SP-prominent Jan de Wit:

‘De whizzkids in de dealingrooms: díe snapten het’ door Govert Derix beeld Photostique

et lijkt een eeuwigheid geleden: de hete herfst van 2008 waarin de wereldwijde economie bijna ten onderging aan de bankencrisis. Volgens menigeen had het laatste uur van het kapitalisme geslagen. En daarmee ook het ‘finest hour’ van de Socialistische Partij (SP) in Nederland. Maar het liep anders. Feit is dat vanaf 2009 de werking van het financieel stelsel in Nederland onder de loep werd genomen door twee commissies, beide onder voorzitterschap van TweedeKamerlid Jan de Wit, socialist in hart en nieren. Govert Derix sprak hem in zijn woonplaats Heerlen over de lessen van toen, over de nieuwe werkelijkheid, over de besteding van de Limburgse Essentgelden en over de vraag waarom de toenemende ‘Verelendung’ maar niet wil leiden tot een volksopstand.

Hoe is het gesteld met het collectieve geheugen in Nederland? Jan de Wit: “Dat is erg klein. Toen ik twintig jaar terug als fractiemedewerker van Jan Marijnissen in Den Haag begon was er nog voldoende tijd om je te verdiepen in historische lijnen. Nu is de hectiek in de Tweede Kamer zo groot en de wisseling van debatten zo snel dat er, vooral voor nieuwe mensen, amper tijd is voor verdieping. Dat is zorgwekkend. Juist historisch besef is nodig om het belang van dingen in perspectief te kunnen zien en ontwikkelingen goed te kunnen inschatten.” jul/aug '13

Heeft u een bepaalde ontwikkeling op het oog? “Syrië bevat de verhoudingen in de wereld in een notendop. De oude tegenstelling met Rusland, de angst van het westen om in te grijpen. Het doet je beseffen dat één raket op Israël ervoor kan zorgen dat je de poppen internationaal aan het dansen hebt. De geschiedenis wordt vaak bepaald door kleine onvoorziene gebeurtenissen met grote gevolgen. Neem Pieter Lakeman die op tv stelt dat de DSB-bank eraan gaat. Zeker in de financiële wereld spelen beelden en woorden een belangrijke rol. Stel dat de Nederlandse overheid eind september, begin oktober 2008 niet had ingegrepen? Een paar dagen eerder hadden we in Amerika gezien wat de effecten van niet-ingrijpen waren. Lehman Brothers bleek zo verknoopt met de rest van de financiële wereld dat die prompt bijna werd meegesleurd. Als de Nederlandse overheid Fortis had laten vallen, had dat

“De geschiedenis wordt vaak bepaald door kleine onvoorziene gebeurtenissen met grote gevolgen”

onherroepelijk gevolgen gehad voor het hele consortium. ABN-Amro zou failliet zijn gegaan, met grote gevolgen voor spaarders die daar geld hadden staan.” Maar toch: menigeen beweerde dat dat nu eenmaal het spel is van het kapitalisme. “Dat is een moeilijke afweging. Linksom of rechtsom hadden we het toch zelf moeten betalen. Ook als je gezegd had dat de banken maar moesten bloeden, had toch uiteindelijk ook de belastingbetaler ervoor moeten bloeden. Je kunt dus wel vasthouden aan een bepaalde overtuiging, maar als die in de praktijk tot een ramp leidt...” Hoe spannend was het die herfst? “Achteraf gezien héél spannend. Pas na de nationalisatie van ABN-Amro in het weekeinde van 3 oktober kwam er wat rust. Maar het fascinerende is dat die spanning toen door de Tweede Kamer helemaal niet zo werd ervaren. De SPfractie vroeg een spoeddebat aan. Maar dat werd door een meerderheid geweigerd. Men vond het niet nodig.” Wat zegt dat? “Bij de weigering van een debat spelen allerlei politieke dingen een rol. Bijvoorbeeld een minister die men uit de wind wil houden. Voor minister Bos was het ongetwijfeld een extreem spannende tijd. In het geheim voerde hij tíjdens de financiële beschouwingen de onderhandelingen over de nationalisatie van 9

ABN-Amro. Dus in de Kamer praatte hij over iets heel anders dan waar hij mee bezig was. Dus zat hij in vak K te twitteren en te sms’en terwijl men hem vroeg hoe het ging met België of Canada, maar intussen...” In normaal Nederlands: een compleet schizofrene situatie. “Ja. Voor een deel kan ik dat begrijpen. Zoals hij zelf voor de commissie zei: als hij in de Kamer open kaart zou hebben gespeeld, waren we helemáál klaar geweest. Maar we hebben als commissie wel gesteld: als je een bank nationaliseert, moet je de Kamer daarover vooraf informeren omdat je buiten de begroting om een grote som geld moet uittrekken. Dat verwijten we hem. Ook de financieel woordvoerders heeft hij niet vertrouwelijk bijeen geroepen.” Bang voor lekken? “Waarschijnlijk.” Nood breekt wet? “Maar had dan in elk geval de woordvoerders bij elkaar geroepen en ze vertrouwelijkheid opgelegd. In het kader van een financiële crisis is nog nooit iets 10

uitgelekt; de Kamer heeft er geen belang bij het land te benadelen.” Koudwatervrees? “Dat hebben we ook gezegd. Hij heeft gesoleerd. In overleg met Balkenende en Wellink. Maar hij was het die alles vooral in z’n eentje bepaalde.” Heeft u het daar wel eens met hem over gehad? “Ik heb nooit persoonlijk met Bos gesproken. Behalve tijdens de commissieverhoren. Als commissie hebben we altijd gezegd: ‘Wij gaan niet aan eentweetjes doen’. Ik heb hem wel nog gebeld de dag na de publicatie van het enquêterapport. De Volkskrant schreef dat ik gezegd zou hebben dat Bos ‘rare dingen’ had gedaan. Maar dat was fout geciteerd. Dus heb ik hem gebeld: ‘Wouter, ik heb dit niet gezegd.’ Maar verder wilden we zoveel mogelijk voorkomen dat een verkeerd beeld zou ontstaan. Als je prompt aan de overkant van de Tweede Kamer met Bos op een terrasje had gezeten, dan dreig je het beeld te versterken dat de samenleving toch al heeft van de politiek. Namelijk dat het gerommel is, dat er zaken gedaan

Jan de Wit

worden die het daglicht niet verdragen, ouwejongens-krentenmik. Vandaar de harde lijn van de commissies De Wit 1 en 2. Politiek heeft toch al een slechte naam.” Is dat ooit anders geweest? “Een tijdje terug mocht ik het boek van Joop van den Berg en Jan Vis over de eerste honderdvijftig jaar parlementaire democratie in ontvangst nemen. Daaruit blijkt dat het ten tijde van de eerste

“Wouter, ik heb dit niet gezegd” jul/aug '13

grondwet in de Bataafse Republiek, 1798, al niet anders was. De beroemde uitdrukking ‘zonder last of ruggenspraak’ stamt uit de tijd. Maar er werd ook toen al gelekt bij het leven.” Wat betekent dat voor u? “Dat ik het niet accepteer. Ik ben daar dus heel erg tegen.” U zat ook in de parlementaire enquêtecommissie over de bouwfraude. Net als bij de bankencrisis draaide het daarbij om perverse prikkels. “Zeker. Later we zeggen: de burger denkt dat bonussen de oorzaak zijn van de crisis. Wij zeggen dat ze een rol hebben gespeeld bij de ontsporing van de banken. Vóór 2008 kregen de banken alle ruimte. Ook in Nederland werd de wetgeving zodanig versoepeld dat banken makkelijk allerlei zogenaamde gestructureerde producten – nu zeggen we: rommel – konden verhandelen, waardoor de winsten enorm konden stijgen. Enerzijds had dat ermee te maken dat mensen op de werkvloer alleen maar streefden naar het halen van hun targets, los van de vraag of dat wel goed was voor de bank. Wellink zei dat de bankencrisis als een tsunami over ons heen kwam. Dat geloven wij niet. Het gaat er om dat mensen in Nederland door de deregulering alle ruimte kregen om uiterst complexe producten in de markt te zetten.” Bos en Wellink zelf zagen toch al in juli 2008 dat het niet goed ging? “Ze zagen de huizenbubbel, ze zagen dat er risico’s in het systeem zaten, maar ze trokken toen geen consequenties.” Stel ze hadden in juli 2008 aan de alarmbel getrokken? “Dan hadden ze maatregelen kunnen treffen. Bijvoorbeeld aanwijzingen geven aan de banken: kijk naar je gestructureerde producten en naar je reserve. Dat was het punt: al die banken vielen om omdat ze maar een hele kleine reserve hadden. Van een willekeurig bedrijf hier om de hoek eisen we dertig procent; de banken hadden vaak maar twee à vijf procent. Dus was het zaak de buffers te versterken en gevaarlijke producten te lozen. Maar de jongens op de werkvloer gingen, aangespoord door de perverse prikkels van de bonussen, gewoon hun gang. En, héél frappant: Rijkman Groenink, voorzitter van de Raad van Bestuur van ABN-Amro, had binnen die RvB nauwelijks tegenwicht. Zijn voorganger, Jan Kalf, verklaarde dat ze iedere vrijdagochtend een stapel kredietaanvragen bespraken. Onder Groenink werd dat jul/aug '13

afgeschaft en voortaan op een lager niveau beslist. De RvB had geen kijk meer op wat er gebeurde. Heb je wel eens zo’n gestructureerd product gezien? Het zijn ordners van duizenden pagina’s.” Die niemand meer snapt. “De whizzkids in de dealingrooms: díe snapten het. Maar de Raden van Bestuur wisten over het algemeen niet wat daar gebeurde. Met andere woorden: de risico’s waar Wellink ze voor had moeten waarschuwen, kénden ze niet eens.”

Ook zakelijk de beste keuze... ...met meer dan 40 topmerken!

Wat is de kern van de lessen die jullie eruit trokken? “De buffers moeten omhoog, banken mogen niet meer met het geld van burgers aan de haal kunnen gaan, er moet voldoende kennis zitten bij Raden van Bestuur en bij commissarissen, er moeten risicomanagers zijn die de zaken goed in de gaten houden. En dan natuurlijk de toezichthouder. Die moet weer tanden krijgen. Daarnaast hebben we gezocht naar meer instrumenten voor toezichthouders, zodat indien nodig adequaat kan worden ingegrepen, zoals onlangs met de nationalisatie van SNS op basis van de interventiewet. Kortom, een pakket van tientallen aanbevelingen. Die allemaal zijn overgenomen. Ook al zal het waarschijnlijk tot 2019 duren voordat de buffers op een verantwoord niveau zijn.” Waarom zo traag? “Vanwege de gigantische bankenlobby in Brussel. De grote systeembanken zouden pas in 2019 op zestien procent moeten zitten. Ze hebben er natuurlijk belang bij om het rustig aan te doen. Maar dan: als het nu weer fout gaat en er zijn banken die de zaken niet op orde hebben, krijg je weer dezelfde effecten. Eigenlijk kunnen we ons dat helemaal niet veroorloven. De economische situatie is immers buitengewoon triest en ernstig. Tegelijk dringt Europa ons op dat we nóg meer moeten bezuinigen, terwijl de limiet volgens mij allang is bereikt.” Nu spreekt de SP-man... “Het is maar de vraag of nog meer bezuinigen niet het paard achter de wagen spant. Nieuwe investeringen zijn juist nodig: in de publieke sector, in infrastructuur, duurzame woningen, duurzame vormen van energie opwekken.”

Markt 71 | Beek info@modecastelijn.nl Bezoek onze webshop www.modecastelijn.nl

Krijgt de gewone man het hele verhaal wel te horen? “Ik geloof niet dat men dingen bewust anders of vrolijker voorstelt dan ze zijn, maar ik denk 11

wel dat men zaken soms gefaseerd voorstelt. Als commissie hebben we gekeken of er gelogen is. Bij Bos constateerden we dat hij niet volledig was, zelfs niet ten opzichte van de Kamer. Maar daar speelt ook weer de politiek. Want stel dat hij op 3 oktober 2008 zou hebben gezegd dat de Nederlandse staat ABN-Amro voor 66 miljard ging overnemen. In de perceptie en acceptatie van mensen zou dat geleid hebben tot een reactie van ‘Jezus, waar gaan we naar toe!’ ” Dus was hij bewust niet volledig? “Zelf ontkent hij dat. Feit is dat er in de politiek diverse werkelijkheden naast elkaar bestaan. De Miljoenennota schetst een bepaald beeld, het CPB heeft wellicht een andere visie, maar is wat de regering zegt dan fout? Rutte bijvoorbeeld die onlangs zei dat we het niet meer over die vier miljard extra bezuinigingen hebben. Dus denkt iedereen: die gaan dus niet door. Maar in augustus komt het natuurlijk in de volle omvang terug. Waarom het zo gaat? Om de burger gerust te stellen: koop die auto maar...” Hoe ziet u de toekomst? “Ik ben bevreesd dat het niet lukt om boven de malaise uit te komen. Wij zitten met de euro in Europa aan alles en iedereen vast. Als het in het zuiden van Europa niet snel beter gaat, komen wij nog dieper in de schulden. En als we hen als dat nodig is niet helpen, lopen we het risico dat we daar door de verwevenheid eveneens de gevolgen van voelen.” Een prachtig dilemma. “Maar heel beangstigend. Als je ziet hoe moeizaam het is om nieuwe werkgelegenheid te vinden. Als je ziet hoe mensen ervoor staan die op de bijstand zijn aangewezen. Ook voor Nederlandse begrippen is dat heel triest.” Een nieuwe werkelijkheid? “Waar we toch al vijf jaar inzitten. Sommige mensen weten intussen niet beter.” Gaan we hier soepel uitkomen? Marx stelde dat de kapitalistische crisissen elkaar uiteindelijk zo snel opvolgen dat we in één grote chaos belanden, de fameuze ‘Kladeradatsch’. “In 2008 dachten we: dit is het einde van het kapitalisme. Maar het kapitalisme 12

“Ook iemand die crimineel is, moet je proberen te resocialiseren” bleek heel erg sterk. En de tegenbeweging van een andere economische ordening is gewoon heel erg zwak geweest. Het kapitalisme haalde alles uit de kast en werd met alles gesteund, ook door de staat.” Een staatssteun die haaks staat op de ideologie van de SP? “Precies. Dat zei men ons ook: jullie hadden je ‘finest hour’ in 2008!” En prompt levert de SP de voorzitter van de commissie... “...die het kapitalisme moet redden. Ook dat is een vreselijk dilemma. Want eigenlijk zaten we op de ondergang van het kapitalisme te wachten. Terwijl je de werkeloosheid en financiële problemen die daarvan het gevolg zijn, niet aan de burger uit kunt leggen.” Er zijn ook mensen die zeggen dat de crisis juist koren op de molen van het neoliberalisme is omdat het leidt tot een verdere disciplinering van de arbeider. “Sinds ik bij de SP zit verwachten we dat de ‘Verelendung’ zo erg zal worden dat mensen in opstand komen. We hebben geprobeerd dat te organiseren. Maar de overtuiging dat het anders moet, dat privatiseringen en marktwerking moeten worden teruggedraaid... die overtuiging is er nog steeds bij onvoldoende mensen. Tegelijk zijn wijzelf steeds meer bestuursverantwoordelijkheid gaan dragen. In Heerlen was ik de eerste in de gemeenteraad. Toen we in Heerlen begonnen, gingen we overal tegen in. Maar op enig moment ga je je afvragen hoe je echt iets kunt veranderen. Met alleen oppositie voeren kom je er niet. Alleen door in het college te zitten, kun je verschil maken. Maar dan doet zich de realiteit voor dat je compromissen moet sluiten.”

Toch even: als er één partij is waar nog een echt geloof leeft in de mogelijkheid van een alternatief economisch systeem, dan zijn jullie het toch? “Toevallig zijn we intern weer met die discussie bezig. We noemen het de democratisering van de economie: dat is in feite wat is overgebleven van de proletarische revolutie. Het gaat om het besef dat we tegenwoordig binnen bedrijven overlegorganen kennen en dat er vakbonden zijn, maar dat we over de economie als zodanig heel weinig te zeggen hebben. Maar juist ook vanuit het parlement zou er inspraak moeten zijn op de inrichting van de economie. Hoe krijgen we daar als burgers grip op? Wat vinden wij in Nederland een goed economisch beleid? Hoe stellen wij ons een daadwerkelijk duurzame productie voor? Over dat soort vragen zou een permanent debat moeten leven.” Kun je zeggen dat rechts de klassenstrijd heeft gewonnen? “Al heel lang zitten we te zoeken naar een antwoord op die vraag. Het heeft te maken met de kracht van het kapitalisme. Dat heeft welstand gebracht. Maar het heeft de burger ook hyperindividualistisch gemaakt. Wij zijn onvoldoende in staat om mensen duidelijk te maken dat ze in essentie gericht zijn op de ander. Als het MIJ maar goed gaat... Ook als mensen worden teruggeworpen op armoede, zoals in Amerika, blijven ze geloven in het kapitalisme en individualisme. Het automatisme van de Verelendung zoals beschreven door Marx, blijkt niet te werken.” Of het is nog niet erg genoeg? “Jarenlang deed ik asielbeleid. Vijf tot acht jaar geleden had je nog allerlei organisaties die opkwamen voor asielzoekers. Dat is helemaal verdwenen. Ten dele omdat de betrokken mensen dood zijn. Maar ook door de lobby van Verdonk, LPF en Wilders. Die zijn erin geslaagd om foute beelden van buitenlanders tussen onze oren te krijgen. Dat is zó sterk... Terwijl ik juist geloof dat het gevoel van verantwoordelijkheid jegens de ander, de samenleving, het milieu, maar ook jegens asielzoekers en criminelen bij het menselijk bestaan hoort. Je mag mensen niet zomaar opgeven. Ook iemand die crimineel is, moet je

jul/aug '13

proberen te resocialiseren. Je mag nooit de hoop opgeven dat mensen tot inkeer komen. Je kunt niet zeggen: we hebben daar een paar asielzoekers zitten en ze hebben weliswaar vijf kinderen, maar sluit ze maar op. Dat is onbestaanbaar!” Kan de crisis tot iets moois leiden? “Wellicht. Maar dat gaat niet vanzelf. Wij zijn ervan overtuigd dat je het moet organiseren. Want doe je niks, dan gaat het na de crisis gewoon weer verder. We kunnen op een hele andere manier uit de crisis komen. Maar je moet de investeringen in werkgelegenheid koppelen aan een soort volksopvoeding.” Hoe ziet u de manier waarop de provincie Limburg investeert in de provinciale economie? “Dat is heel goed. De drie campussen en de connectie met Brainport juich ik toe. Als je niets doet, mis je de boot. De vraag is alleen wáár je het in investeert. In weerwil van wat Brussel daarvan vindt, jul/aug '13

moet je niet te beroerd zijn om je lokale economie te stimuleren.”

ontplooien. Je moet de kat niet op het spek binden.”

Zou er een provinciaal traject van volkseducatie naast mogen staan? “Dat móét er naast staan. Leuk voorbeeld is Heerlen. Ondanks alles wordt hier veel gedaan om het niveau van de middenstand omhoog te krikken. Als een van de weinige steden in Nederland investeren we nu al twee jaar één miljoen per jaar extra in cultuur.”

U heeft zo’n beetje alle kopstukken van de Nederlandse financiële wereld in de ogen gekeken en ondervraagd. Zaten daar slechte mensen bij? “Dat ga ik niet zeggen. Maar ik ben wel gaan begrijpen hoe een aantal belangrijke mensen in de financiële wereld in de verleiding kwam om dingen door te drukken en hoe een president van de DNB achteraf zei dat hij eigenlijk eerder aan de bel had moeten trekken. Ik kan dat moeilijk slecht noemen. In het geven van oordelen ben ik heel voorzichtig. Bij het begin van ons commissiewerk hoorde je vrijwel meteen de roep om cultuurverandering. Ongetwijfeld óók om de structuur maar niet te hoeven aanpassen. Maar een cultuur kun je alleen veranderen door de structurele voorwaarden te scheppen waaronder dat kan gebeuren.”

De Culturele Lente gaat verder... “Dat hoop ik wel, die combinatie heb je echt nodig.” Heeft de ervaring van het voorzitterschap van de parlementaire enquêtecommissie uw mensbeeld veranderd? “Niet wezenlijk. Ik had altijd al het idee dat er weinig slechte mensen zijn, maar dat mensen in de omstandigheid kunnen komen dat ze zich in foute richtingen

- advertentie -

Looking for a business Location? bezoek www.the-locator.eu, het eerste grensoverschrijdende informatiesysteem voor bedrijfsvestiging in de regioâ&#x20AC;&#x2122;s Aken, eupen, hasselt, luik en Maastricht.

Alles wAt u wil weten over beschikbAre kavels, viA deze geavanceerde research tool

s - R he in Eure

E ur e gi

io us e - Rhin Eur eg

a s - Rijn s - R he i n E u r

us e - Rhin Eur e g

g io

a s - R ijn

Supported by the European Regional Development Fund (ERDF)

E ur e gio

www.rebislimburg.nl

The European Commission invests in your future

jul/aug '13

column

Limburgs Lef

studies zijn voor studenten in deze tijd overigens wat ingewikkelder dan toen ik zelf jong was, zo heb ik de indruk. Je ziet ook vaak studenten afhaken of wisselen na het eerste leerjaar. Er zijn ook zoveel keuzes, zoveel studierichtingen, zoveel studies met ingewikkelde buitenlandse namen! Waarom houden we het niet allemaal gewoon simpel, back to basic? Aan onnodig ingewikkeld doen heeft men overigens ook en handje om mij heen. Binnen onze eigen organisatie en op andere plekken waar ik kom of actief ben. Ik word er soms moe van. Dikke memo’s schrijven met ingewikkelde koptitels. Projecten bedenken met mooie slogans die niemand begrijpt. Powerpoint presentaties vullen met ingewikkelde schema’s en afkortingen. Het lijkt alsof steeds meer mensen er bedreven in worden. Misschien krijgt een nieuwe generatie dat soort dingen geleerd tijdens een van die ingewikkelde studies. Wat heb je te verbergen denk ik dan. Ik houd niet van flauwekul. Zeggen wat je doet en doen wat je zegt, dat is eerder mijn aanpak. Misschien komt het ook doordat organisaties de laatste decennia steeds groter worden. Bureaucratiseren. Institutionaliseren. Dan kan het gebeuren dat procedures belangrijker worden dan waar het ooit om begon. Dat er geen geld meer wordt verdiend, maar wel volgens de regels gewerkt wordt. Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik denk dat we met z’n allen moeten stoppen met die onzin. In dat verband geloof ik ook zeer in jong ondernemerschap. In het starten van nieuwe bedrijven en in het vereenvoudigen van onbegrijpelijke structuren, simpelweg door opnieuw te beginnen. Kijk maar naar alle voorbeelden om ons heen. Van organisaties waar meer mensen op het hoofdkantoor werken dan in de basis met de klant. Ik geloof niet dat die structuren toekomst hebben. Het wordt tijd voor een nieuw geluid.

Harm Wiertz

eze dagen ben ik dertig jaar aan het werk. Ik herinner mij mijn eerste werkdag nog heel goed. Afgestudeerd aan de onderwijzersopleiding meldde ik mij aan voor vervangingswerk. Uitzendwerk voor de klas zou je kunnen zeggen. De dag na mijn eindexamenfeest mocht ik de eerste keer echt aan de slag gaan. Hoewel het laat werd op het feest en ik de volgende dag dus niet echt fris was, stond ik keurig op tijd voor de klas. “De plicht roept,” zei mijn vader dan. Tweeëntwintig was ik toen. Ik heb van niets in mijn leven spijt. Toch zou ik, als ik het nog eens zou kunnen doen, eerst een universitaire vervolgstudie zijn gaan volgen. Nog ‘n paar jaar kennis verdiepen en onderzoek doen alvorens te starten met de loopbaan. Direct na die eerste vervanging diende zich overigens een letterlijk verfrissende job aan. Gedurende de vakantieperiode mocht ik als badmeester aan de slag bij een zwembad. Rond deze vakantietijd zie je weer overal schooltassen aan de ramen prijken, teken dat eindexamens zijn overwonnen. Veel van die kandidaten vinden de weg naar onze kantoren. Om als vakantiewerker aan de slag te gaan bij werkgevers in Limburg. Het mes snijdt dan overigens aan drie kanten. Vakantiekrachten doen ervaring op en verdienen een zakcentje bij, en werkgevers worden tijdens vakantie van eigen medewerkers extra geholpen door gemotiveerde uitzendkrachten. Vervolg-

“Waarom houden we het niet allemaal gewoon simpel, back to basic?”

Harm Wiertz Wiertz Personeelsdiensten h.wiertz@wiertz.com jul/aug '13

column

ocht je denken dat ik een van de voorvechters ben van Sociale Media, dan moet ik je teleurstellen. Het fenomeen heeft zware keerzijdes, waar we nog lang geen oplossingen voor hebben bedacht. Zeker voor degenen die professioneel met Social Media actief zijn, is er oriëntatie nodig. Steeds meer mensen zijn actief op meerdere sociale platforms. En die heb je dan zo’n 24 uur per dag bij je. Of je nu op je werk Facebook hebt openstaan of je kijkt elk half uur op je mobiele, de Sociale Media zijn altijd alert. En aan die positie hebben de programmeurs ook hard gewerkt. De tijd dat er af en toe een sms uit je broekzak klonk is al lang voorbij. Of je nu een ‘direct tweet’ ontvangt, een bericht in Facebook, een whatsapp, een mail in Linkedin… ze roepen allemaal om aandacht met een eigen frequentie. En we trappen er ook massaal in. Maar weinigen hebben zich de moeite getroost om de meeste geluidjes en trillingen uit te zetten. En zo dicteert onze mobiele als een soort ongevraagde pacemaker de beschikbare aandacht. Patricia Gorissen (professional organizer met gratis tips op haar blog) heeft het er maar druk mee, want zij helpt professionals die het niet meer kan overzien. Met adviezen die je niet makkelijk aanleert: laat je mailbox in de ochtend met rust, tot je iets belangrijks hebt volbracht. Zodat je in elk geval vordering maakt, zonder gestoord te worden.

En als je dan je mails doet, houd het dan kort en vlot. Ik krijg tegenwoordig dan ook steeds vaker mails met teksten als: “Deal, gr. P.” Geef toe, het is efficiënt. En dan is er nog de strijd van de werkgevers, die het liefst de activiteiten van hun personeel op de sociale platforms afremmen. Een strijd die ze nooit kunnen winnen, omdat juist hun meest geëngageerde medewerkers die passie willen delen met vrienden, klanten en andere meekijkers. En als je de gepassioneerde collega zulke berichten gaat verbieden, blijven op termijn slechts mindere goden op de loonlijst over. De oplossing schuilt erin dat werkgevers kiezen voor het stimuleren van een goed gebruik van Sociale Media. Door je collega’s interessant nieuws te bieden, of iemand goede blogs te laten schrijven, die men dan met plezier deelt. Of koop een goede camera zodat er meer betere foto’s online komen. Er is vanalles denkbaar. Maar het kost allemaal tijd, oceanen van tijd. Behalve de enkelingen uit de nieuwe generatie die er iets langer over heeft nagedacht. Stephen Covey schreef ooit de bestseller “The 7 Habits of Highly Effective People” waarvan vijftien miljoen exemplaren zijn verkocht. En uitgerekend dat boek is aan een digitale update toe. Want de eigentijdse Cloud-mens heeft voor elke vorm van communicatie, opslag, agenda en alle andere data een nieuwe routine ontwikkeld. Wat je voor effectiviteit in elk geval nodig hebt is ‘focus’. Je mag je niet steeds laten afleiden door de prikkels die in toenemende mate op ons af komen. Je hebt concentratie nodig om af te maken waarmee je begon. En daar krijgen steeds meer mensen moeite mee. Hoe het tenslotte met onze privacy verder moet, dat laat zich raden. Ons leven is enorm transparant geworden en we vullen dat dagelijks aan, met foto’s, blogs, reacties en likes. Terwijl weinigen beseffen dat al die impulsieve content eindeloos online blijft staan. Heb je als bedrijf een prijs gewonnen dan is dat heel leuk, maar bij slechte kritiek blijft Google dat negatieve beeld weergeven, nadat het bedrijf de problemen al lang heeft aangepakt. Vanuit dat bedenkelijke gezichtspunt bezien is Social Media iets wat ons allemaal overkomt. En ons dwingt om de keuze te maken wat we ermee zullen doen. Ontwijken is een keuze, maar wel risicovol. Want de maatschappij verandert. En wie daar niet in mee wil, raakt op den duur geïsoleerd. En degene die er dan wel aan toegeeft, kan zich er maar beter even echt in verdiepen. Want voor je het weet stuur je een vertrouwelijk tweet over een bieravondje voor vrienden onbedoeld naar 20.000 voetbalfans.

Jean-Paul Toonen

De keerzijde van Sociale Media

jul/aug '13

- advertentie -

Wijck

- MAASTRICHT -

jul/aug '13

Tekst: Paul Logister - Fotografie: Hugo Thomassen

Wyck, verfrissend, eigenzinnig en bruisend De andere kant van Maastricht. Letterlijk en figuurlijk. Daar waar in het centrum de ketens het hebben overgenomen, is Wyck eigenzinnig en authentiek. De ligging tussen station en Maasbruggen geeft Wyck een eigen karakter, waar het zich onderscheidt van haar grote zus aan gene zijde van de Maas. Monumentaal, high fashion, stijlvol en trendy. Wyck heeft het. Ontdek dit miniparadijs voor fijnproevers en levensgenieters.Naast topzaken op het gebied van mode, juwelen en optiek, vind je er ambachtelijke brood- en kaaswinkels, trendy thee- en koffiezaken, originele cadeauwinkels, fraaie hotels, knusse bistrots, eetcafeetjes, galerieën en gastronomische restaurants zoals restaurant Beluga met twee Michelinsterren. Bovendien ligt in Wyck een keur aan galerieën, kunstzaken en antiquariaten (maar liefst vijf!) Mooi plaatje Aan de randen van de historische wijk staat het Centre Céramique, een exclusieve woon- en kantorenwijk, ontwikkeld aan de hand van een masterplan van architect Jo Coenen. Een moderne wijk met hoogstaande architectuur, uitgevoerd door gerenommeerde architecten, zoals Aldo Rossi, Alvaro Siza, Mario Botta. Aan de statige Avenue Céramique vind je het Bonnefantenmuseum en het Nederlands Architectuurinstituut Maastricht. Wyck is via de Hoeg Brögk en de oude Maasbrug verbonden met de overkant.

Wyck groeit Wyck maakt een onstuimige groei door. Door de unieke samenwerking tussen gemeente, centrummanagement, ondernemersvereniging, vastgoedsector en bewoners vestigden zich er zo’n vijftig nieuwe ondernemers met kwalitatieve winkelconcepten. De bijzondere mix van historie en up-to-date architectuur, de authentieke winkeltjes, de hartverwarmende gastvrijheid van de Wyckse ondernemers, de diversiteit van het winkelaanbod, van schoenmaker, galerieën tot prestigieuze modehuizen als Paul Smit en Hérmes maken Wyck the place to be. Overigens, in de afgelopen maanden vestigden zich zelfs twee galerieën in Wyck en vanaf april is nog een derde bij, in de Rechtstraat. Proeven en genieten Loop van de Stationsstraat door de Wycker Brugstraat, ervaar de grandeur van de vorige eeuw. Slenter op zaterdag langs de stalletjes van de antiek- en curiosamarkt. Proef de delicatessen van traiteurs en patisserieën. Zak achterover op de zonovergoten terrasjes op het Cörversplein aan de Maas. Loop door de Rechtstraat en geniet van de grote diversiteit in het winkelaanbod. Drink een Latte Macchiato op Plein 1992 en bewonder de adembenemende architectuur. Het lekkerste ijs van Wyck en omstreken vind je in de Hoogbrugstraat/Ruiterij. In het verkoelende gras van het Charles Eyck Park is hete heerlijk chillen. Geef je geliefde dat ene jurkje, die mooie ring, waar ze al lang van droomt. Duik onder in een van de monumentale of trendy hotels die Wyck rijk is. Ja, Wyck is het stadsdeel waar Maastricht zich van haar mooiste kant laat zien!

jul/aug '13

interview

Professor Frans Verhey, bedenker van de geheugenpoli:

‘Schaamte over dementie blokkeert levensplezier’ door Loek Kusiak beeld Jean Pierre Geusens

“

Vergeetachtigheid hoort bij het ouder worden, maar niet elke geheugenklacht is meteen dementie. Geheugenklachten zijn er bij veertig procent van de 40-jarigen en zeventig procent van de 70-jarigen. Toch neemt sinds een jaar of tien de angst voor dementie toe. Deze angst kan op zich al een ernstige aandoening zijn, die plezier in het leven vermindert. Ook in dat geval kun je met een onderzoek op de geheugenpoli maar beter duidelijkheid krijgen. En dan blijkt voor veel mensen de werkelijkheid milder dan de angst of de fantasie die men had,” zegt zenuwarts Frans Verhey, hoogleraar ouderenpsychiatrie en neuropsychiatrie in Maastricht en hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg (ACL), kennis- en dienstverlener voor mensen met dementie en hun naasten, veelal mantelzorgers. Verhey startte in 1986 in het academisch ziekenhuis Maastricht (azM) als eerste in Nederland een geheugenpoli, een centrum voor diagnostiek en behandeling van vroege stadia van dementie. Verhey was op dit gebied een pionier. Zijn geesteskind heeft model gestaan voor geheugenpoli’s in vele andere ziekenhuizen in Nederland. Alzheimer-syndroom In de poli in Maastricht komen naast patiënten met complexe dementie steeds meer mensen met licht cognitieve beperkingen. Deze laatste groep vormt inmiddels 40 procent (tegenover 15 procent in 1998) van de nieuwe patiënten. Zij willen weten of hun geheugenklach20

ten een voorbode zijn van de ‘ziekte van Alzheimer’, waarbij verbindingen in de hersenen verdwijnen, denkvermogen en geheugen achteruit gaan en de afhankelijkheid van anderen toeneemt. Verhey wil bij het noemen van het woord Alzheimer meteen een heersende misvatting uit de wereld helpen. “Alzheimer is geen ziekte in de klassieke zin zoals tuberculose, kanker of aids. Voor deze ziektes zijn in korte tijd goede vaccins en remmers ontwikkeld, maar niet voor Alzheimer. Ondanks miljarden euro’s aan onderzoek is er nog steeds geen beloftevolle medicatie. Wel weten we dat Alzheimer-afwijkingen steeds meer synchroon lopen met veroudering. De essentie daarvan is een opeenstapeling van schade die eerder in het leven is opgelopen, zoals ontstekingen, genetische schade, vaatziekten, depressies, stofwisselingsschade, ongezonde leefstijl. Die bepalen, samen met een verhoogde afzetting van bepaalde eiwitten in de hersenen, het risico op dementie. Wetenschappelijk gezien is de term ‘Alzheimer-syndroom’ dan ook een betere benaming dan de ‘ziekte’ van Alzheimer.”

“Ondanks miljarden euro’s aan onderzoek is er nog steeds geen beloftevolle medicatie”

‘Ziekte’ is een stigma dat velen als een juk dragen, constateert Verhey. “Van die schaamte moeten we echt af, omdat het leven met Alzheimer, wanneer je dat organiseert, nog steeds veel te bieden heeft. Regelmatig organiseert het Alzheimer Centrum Limburg in verschillende plaatsen Alzheimer-cafe’s. Een trefpunt waar mensen met dementie, hun partners en andere belangstellenden in een gemoedelijke sfeer met elkaar van gedachten wisselen over dementie en de dingen die men meemaakt.” Leren accepteren Welke processen spelen zich in de hersenen af en kunnen de daarvan afgeleide geheugenklachten verminderde zelfredzaamheid inluiden? Dat kan de geheugenpoli onder meer vaststellen met een ruggenprik en zogeheten liquor markers. Verhey: “Met dit onderzoek is goed te voorspellen of iemand met geheugenklachten een extra risico loopt, in een voorstadium van dementie zit. We doen ook vervolgonderzoek en zijn daardoor beter in staat te voorspellen wie niet dement zal worden. Mensen die zich er zorgen over maken dat ze geregeld iets vergeten en daar depressief van worden, kunnen bij het ACL een psychologisch programma volgen. Daarin leren zij om te gaan met de angst voor dementie.” Mensen bij wie de komende vijf jaren een achteruitgang in geheugen wordt voorspeld, doen er goed aan dit te accepteren, benadrukt Verhey. “ Ze moeten daarover ook open met hun kinderen praten voordat er irritaties ontstaan. Pas jul/aug '13

Frans Verhey

je leven aan, is ons advies, trek je niet terug, blijf sociaal actief. De geheugenpoli werkt ook nauw samen met de afdeling Ouderenzorg van RIAGG Maastricht. Door onze manier van werken weten we, want dat is in de praktijk vastgesteld, dat mensen er in kwaliteit van leven op vooruit gaan.” Als dementie onomkeerbaar verbonden is met veroudering, is er dan wel een recept of preventiemethode om dat proces te verminderen of te vertragen? “Mensen die van nature actief zijn, veel bewegen en letten op leefstijl zijn zeer waarschijnlijk meer beschermd dan mensen die passief in het leven staan. jul/aug '13

Ook een mediterraan dieet, met olijfolie en vette vis, rode wijn en verse groenten, heeft positieve invloed op de vaten en is een beschermende factor. Alles wat goed is voor de conditie van het hart, is ook goed tegen dementie. In de midlife, tussen het 40ste en 70ste levensjaar, moet je bepaalde gezondheidsrisico’s onder controle hebben. Hoge bloeddruk op middelbare leeftijd geeft een grotere kans op dementie dan op je 80ste. Op het gebied van public health zie ik een taak voor provinciaal beleid: voorlichting, bewustwording, screening. Daarmee is winst te behalen.” Voedingsproducent Nutricia lanceerde recent het drankje Souvenaid, dat de ontwikkeling van Alzheimer zou rem-

men. Neuroloog Philip Scheltens van de VU in Amsterdam, tevens architect van het nationaal Deltaplan Dementie, die aan het onderzoek rond het drankje had meegeholpen, is hierover in de media hevig bekritiseerd. De financiële belangen van Nutricia zouden het onderzoek naar de werking van Souvenaid naar een veel te optimistische conclusie hebben gestuurd. En u zat in de adviesraad van Nutricia. “Ik zie mijn rol in die adviesraad vooral als bewaker ter voorkoming van wetenschappelijke misstanden. Mijn conclusie is dat het onderzoek correct is verlopen, maar de resultaten te dun zijn om voor een patiënt iets te betekenen. Ten opzichte van het placebo-drankje in het onderzoek bleek Souvenaid op één geheugenaspect iets beter te scoren. Maar de indruk is gewekt dat het om een soort doorbraak ging. Er is onhandig gecommuniceerd. Men heeft zich laten verleiden mee te gaan in de hype om een medical food als geneesmiddel op de markt te brengen, in de hoop ook dat de ziektekostenverzekeraar het zal vergoeden. Met inmenging van een bedrijf is op zichzelf niets mis. Ieder geneesmiddel wordt immers samen met de industrie ontwikkeld. Patiënten op mijn poli vragen overigens wel om Souvenaid. Ik antwoord dan: ‘Prima, maar ik heb nog geen idee wat het voor u doet. Ik wil dat graag van u horen.’ ” ‘Marshall-plan opzetten’ Voor het Deltaplan Dementie trekt minister Schippers 32 miljoen uit, te 21

besteden aan naar dementie en werkbare medicijnen. Ook het bedrijfsleven en Alzheimer Nederland investeren vele miljoenen in het Deltaplan. Waar zou u het geld aan willen besteden? “Er is gesteld dat er een tsunami aan dementie op ons afkomt waar het Deltaplan een dijk tegen moet bouwen. Die metafoor vind ik te sterk en onwenselijk, want het werkt stigmatisering in de hand. Alsof we ons moeten beschermen tegen een vloedgolf aan dementen! Ik behoor ook niet tot de groep die roept dat we het ultieme geneesmiddel gaan ontdekken. Want dan moet je iets ontdekken dat een remedie is tegen schade door vijf andere ziektes. Wat we nodig hebben is een Marshall-plan. We moeten ons neerleggen bij een samenleving met steeds meer demente mensen. Zij hebben hulp nodig.” Tegenover een verdubbeling aan mensen met dementie door de vergrijzing staat de komende 15 tot 20 jaar een halvering aan mensen dat zorg kan bieden, rekent Verhey voor. “Een levensgroot probleem, ook voor Limburg. We moeten er nu al over nadenken hoe

“We moeten ons neerleggen bij een samenleving met steeds meer demente mensen. Zij hebben hulp nodig”

we dat beheersbaar houden. Ik zou als wetenschapper inzetten op epidemiologie, op studie die zich niet met diagnose en behandeling bezig houdt, maar uitzoekt wie er door dementie getroffen wordt en welke relatie er is met hart- en vaatzieken. Daarnaast moeten we zelfmanagement bevorderen. Via e-health, zoals iPads die mensen met dementie makkelijk kunnen bedienen, blijft er contact met de omgeving en voorkom je isolement. Dat is ook een steun en uitkomst voor mantelzorgers.”

Lokaal fenomeen Verhey hoopt ook op een snelle ontwikkeling van zogenoemde dementievriendelijke gemeentes. “In België bestaat dit fenomeen al. Het gaat om lokale projecten die een beter leven met dementie mogelijk maken. Zoals een restaurant dat ingespeeld is op gasten met dementie, of een politiekorps dat rekening houdt met demente burgers die over straat gaan dwalen.” Verhey is voorzitter van de werkgroep ‘Prevention and Mental Health’ van de Interreg-regio Maas-Rijn. Bij de EU zal de werkgroep een subsidieaanvraag indienen voor dementievriendelijke initiatieven, die passen binnen lokaal sociaal beleid. “Zo’n aanpak spreekt mij erg aan,” aldus Verhey. “Maar het kan ook zijn, hoewel ik dat niet hoop, dat men over tien jaar zegt: ‘Het heeft 20 miljoen gekost, maar we zijn er niks mee opgeschoten.’ Maar dat zijn we nu ook niet met de miljarden die voor geneesmiddelen tegen dementie zijn uitgegeven. Zonder onderzoek is er sowieso geen vooruitgang.”

- advertentie -

Wie komt er bij SEVAGRAM werken?

Contracten van 8 - 36 uur per week. Voor meer informatie: www.sevagram.nl

jul/aug '13

- advertentie -

Bart Burggraaff

Bart Burggraaff, medisch coördinator van Global Exploration:

“Met Ease gezond weer thuis”

Onder het motto: ‘Together One World’ laat Stichting Global Exploration (SGE) Nederlandse jongeren ontwikkelingslanden ontdekken. Tijdens reizen van drie weken maken de leerlingen van zo’n vijftien, met name Limburgse scholen kennis met andere culturen en levenswijzen in Thailand/Cambodja, China, India, Indonesië, Nepal, Peru en Tanzania. Ze leggen contact met lokale leeftijdgenoten en werken mee aan de uitvoering van uiteenlopende goede doelen. Daarnaast is er ruime aandacht voor millenniumdoelen, wereldburgerschap en interculturaliteit.

Samenwerkingsverband met Ease Travel Clinic Drs. Bart Burggraaff is werkzaam als stafverzekeringsarts bij UWV en daarnaast als medisch coördinator en bestuurslid verbonden aan SGE. Elk jaar blokt hij zijn agenda voor drie weken af om als arts mee te gaan met een van de reizen. Bart: “Elke groep bestaat uit zo’n dertig jongeren en zes begeleiders. Om de veiligheid te garanderen sluit bij iedere groep een arts aan. Maar een belangrijk deel van de veiligheid begint natuurlijk bij de voorbereiding, want elke deelnemer heeft de juiste vaccinaties en reizigersinformatie nodig. Hiervoor hebben wij een samenwerkingsverband met Ease Travel Clinic. Aan de hand van een door de leerling ingevulde gezondheidsverklaring bepaalt dr. Astrid Oude Lashof, internistinfectioloog bij Ease, welke stappen genomen moeten worden en welke vaccinaties nodig zijn.”

artsen van SGE, over bijvoorbeeld resistente bacteriën. Zeer zinvolle informatie voor de artsen. Ease is ook betrokken bij de voorlichting van de jongeren en hun ouders. Via de informatiebijeenkomst voorafgaand aan de vaccinaties op de scholen bijvoorbeeld. Daar komen de risico’s van teveel zon, diarree en muggenbeten, maar ook van hondsdolheid aan bod. Zo leren de jongeren dat ze in deze landen niet zomaar een hond met kwispelende staart of een aardig aapje moeten aaien.”

Vakantie boeken is Ease bezoeken

Ruggespraak tijdens de reis Ook tijdens de reis kunnen de begeleidende artsen een beroep doen op Ease, dankzij de 24uurs bereikbaarheidsdienst. “Soms beland je als groep in een bepaalde situatie waarbij je op dat moment specifieke informatie nodig hebt. Dan is het geruststellend om ruggespraak te kunnen houden met Ease. Al met al gaan we dankzij Ease goed voorbereid op reis en komen ook elke reis gezond weer thuis,” aldus Bart Burggraaff.

Niet zomaar een aardig aapje aaien “Maar de ondersteuning van Ease gaat veel verder,” vervolgt Bart, “Astrid Oude Lashof geeft ook lezingen en medische adviezen aan alle

www.ease-travelclinic.nl 0900 - 850 44 66

azM P. Debyelaan 25, Maastricht GGD Geleenbeeklaan 2, Geleen GGD Het Overloon 2, Heerlen

go-ease.nl Slaapzaal met klamboes

0900 - 8504466 Ease is powered by:

Even een korte introductieronde; mijn naam is Mark Romera y Gerritsen – enkel ‘Mark’ is prima! Sinds maart ben ik werkzaam bij MECC Maastricht als product manager exhibitions. Ik doe mijn werk met passie, overtuiging en bovenal met veel plezier! Op 19 november aanstaande draag ik de verantwoordelijkheid over de komende editie van Business Experience. Als u vragen heeft, sta ik u graag te woord.

Samen Sterk! Samenwerkingsverbanden en co-creaties zijn tegenwoordig steeds belangrijker aan het worden. In het kader van ‘samen sterk’ is vorig jaar – in samenwerking met de Limburgse Werkgevers Vereniging – de toon gezet met een eerste succesvolle editie. Deze prettige samenwerking continueren wij vanzelfsprekend ook voor de 2e editie. Naast samenwerken is luisteren naar wat u wenst minstens net zo belangrijk! Wij leren van uw feedback, zodat wij het event kunnen afstemmen op wat u nodig heeft. Op basis van de terugkoppeling van de participanten en de bezoekers van afgelopen editie, informeren wij u over het dagprogramma en 2 vernieuwde punten. Namelijk het nieuwe digitale platform en de 2 plug & play pakketten. Dagprogramma 19 november vindt de 2e editie plaats in het congrescentrum van Mecc Maastricht. We verwachten deze editie 1000 bezoekers en ca 50 standhouders. De dag bestaat uit een plenair auditorium programma met 3 keynote speakers, 2 rondes van 6 inspiratiesessies en 6 kennissessies afgewisseld met 5 netwerkmomenten. Deze netwerkmomenten beginnen al voordat het dagprogramma start met o.a. een walking diner in de VIP Area’s en speed date sessies in de Expo Foyer.

Digitaal Platform Businessexperience.nu Een ander onderdeel van Plug & Play Pakketten de plug & play pakketten Het grootste verschil ten is het nieuwe digitale opzichte van vorig jaar platform dat 365 dagen per jaar online is dat we 2 plug & play ondersteuning biedt voor de marketing- en pakketten en een nieuw sales-activiteiten van de participant. Het digitaal platform bieden voor de particibiedt de participant o.a. een uitgebreid panten. Beide berusten op het principe van bedrijfsprofiel en lead generation mogeontzorging, professionaliteit en herkenlijkheden. Er is ruimte voor bijvoorbeeld: baarheid. De 2 plug & play pakketten zijn persoonlijke contactformulieren ten beeen verlengstuk voor de eigen marketinghoeve van lead generation, bedrijfsfilms en en sales-strategie van de participant. Ze white papers. Zo heeft het bedrijf het hele zijn toegespitst op een combinatie van jaar door aandacht in de markt en versterkt on- en offline middelen die de participatie, het daarnaast ook de naamsbekendheid. voor, tijdens en na het event, op professiPotentiële klanten maken online kennis onele wijze ontzorgt en meetbaar maakt. met het bedrijf en kunnen direct in contact De plug & play pakketten zijn: de Founding komen met de participant. Hierdoor wordt Father Business Lounge en de Business het beursrendement beter meetbaar! Unit. Meer inhoudelijke informatie over deze pakketten op: www.businessexperience.nu

Feiten Event: Business Experience 2013 Eendaags beurscongres voor ondernemend Limburg Venue: MECC Maastricht Datum: 19 november 2013 Web: www.businessexperience.nu @: m.romera@mecc.nl T: 043-3838306

boekrecensie

Niet Alles Is Te Koop Michael J. Sandel

Nederlandstalig | Paperback, 240 blz.

Over het boek Mag een verzekeraar of een werkgever iemand die te zwaar is een bonus geven om af te vallen? Moeten we kinderen betalen om boeken te lezen of goede cijfers te halen? Mogen we mensen geld geven voor het doneren van hun organen? En kunt je in geld uitdrukken hoeveel een mensenleven het milieu belast? In ‘Niet alles is te koop’ ontketent Michael J. Sandel een debat dat tot nu toe ontbreekt in dit marktgestuurde tijdperk. Kernvragen zijn: Wat is de geëigende plek voor marktwerking in een democratische samenleving? En hoe beschermen we morele waarden en publieke goederen die niet te koop zijn? De recensie Niet alles is te koop. Dat is niet alleen de titel van Michael Sandels nieuwe boek, maar ook zijn voornaamste stelling. Waarom niet alles te koop kan of mag zijn, werkt hij uit door op verschillende terreinen te bekijken hoe de marktlogica praktijken verandert en corrumpeert. Dit is een boek dat je oppakt om het niet meer weg te leggen. Een boek dat iedereen moet lezen die zich wel eens ongemakkelijk voelt bij ontwikkelingen in onze maatschappij, en woorden wil vinden voor dat ongemak. We zitten volop in een economische crisis. Velen wijten deze crisis aan hebzucht – van bankiers, van beursgenoteerde bedrijven, van consumenten. Bejul/aug '13

tere en strengere regels zouden moeten voorkomen dat zo’n crisis zich opnieuw voordoet. In ‘Niet alles is te koop. De morele grenzen van marktwerking’ laat Michael Sandel zien dat deze oplossing op zijn best een deeloplossing kan zijn. Zijn diagnose is dat niet hebzucht, maar de uitbreiding van markten en marktwaarden naar allerlei levensgebieden waar ze niet thuishoren debet is aan de huidige crisis. De logica van het kopen en verkopen is dominant geworden in onze samenleving. Sandel betoogt echter dat niet alles te koop kan of mag zijn, steeds op basis van twee argumenten: ongelijkheid en corruptie. Aan de hand van allerlei voorbeelden laat hij zien dat als dingen te koop zijn voor geld die dat niet behoren te zijn – een snellere behandeling in het ziekenhuis, het recht het milieu te vervuilen, verkiezingen – dit een steeds grotere ongelijkheid in de hand werkt. Daarnaast corrumpeert het kopen van iets wat niet te koop zou moeten zijn de waarde ervan. Zo is vriendschap niet te koop, maar uitingen van vriendschap wel. Op internet kun je prachtige gepersonaliseerde bruiloftstoespraken kopen. Maar waarschijnlijk zou je als je zo’n toespraak koopt niemand vertellen dat je hem niet zelf gemaakt hebt – een gekochte toespraak is blijkbaar toch niet hetzelfde als een zelfgemaakte. Sandel laat zien dat je het inrichten van de maatschappij niet kunt overlaten aan economen. Dat de prikkels en stimuleringsmaatregelen die bepaald gedrag moeten opleveren averechts werken doordat ze andere normen introduceren.

Toen bijvoorbeeld een crèche ouders een boete liet betalen als ze hun kind te laat ophaalden, werden er in plaats van minder juist meer kinderen te laat opgehaald. In plaats van zich schuldig te voelen dat ze een crèchemedewerkster overuren lieten maken, hadden ouders ineens het gevoel dat ze betaalden om hun kind later op te halen. Dit voorbeeld laat zien dat de introductie van betalingen sociale verantwoordelijkheidszin corrumpeert. Sandel schrijft kristalhelder, waardoor ingewikkelde discussies ineens doorzichtig worden. Hij biedt geen kanten-klare oplossingen, maar ontrafelt de argumenten van voorstanders van meer marktwerking op meesterlijke wijze. Daardoor biedt hij handvatten aan degenen die zich wel eens ongemakkelijk voelen bij bepaalde ontwikkelingen in onze samenleving, maar die ongemakkelijkheid moeilijk kunnen verwoorden. Ik kan alleen maar zeggen: lees dit boek, ook staat het boek vol oefeningen die je direct kunt uitvoeren. En doordat de auteurs zorgen dat het geleerde direct wordt omgezet in actie is de kans dat je bereikt wat je wilt bereiken ook echt aanwezig. Zodat je ook echt kunt zeggen dat je iets aan dit boek hebt gehad, als je het weer dichtslaat. Daarnaast valt mij de enorme positiviteit die de stappen uitstralen op. Dus ook als je niet alle 13 stappen doorloopt, wat ik me haast niet kan voorstellen, zul je zeker iets aan dit boek hebben.

Over de recensent Yvette Bartholomée uit Maastricht is freelance onderzoeker en tekstschrijver. Zij houdt zich onder andere bezig met marktwerking in de publieke sector, de relatie tussen wetenschap en beleid en de geschiedenis van de menswetenschappen. 25

Goed doel

De onderzoekers

Baeter Laeve helpt Alzheimer overwinnen door Bert Rondas

e Limburgse Stichting Baeter Laeve houdt op 6 oktober 2013 voor het eerst het wielerevenement Op nao de Top in Geulle. De opbrengst van Op nao de Top gaat naar het Alzheimer onderzoek van Dr. Jos Prickaerts en Dr. Daniël van den Hove van de Universiteit Maastricht. Zij geven leiding aan een veelbelovend onderzoek naar nieuwe medicijnen tegen geheugenverlies bij de ziekte van Alzheimer. Stichting Baeter Laeve wil met Op nao de Top een jaarlijks terugkerend evenement opzetten dat het onder26

zoek van Jos, Daniël en hun medewerkers voor langere tijd mogelijk gaat maken. De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is vernoemd naar de Duitse neuroloog Aloïs Alzheimer. Hij ontdekte eind negentiende eeuw in het brein van mensen die aan dementie waren overleden ophopingen van eiwitten in zogenaamde plaques en tangles. Ondertussen weten we dat ook de zenuwcellen en verbindingen tussen zenuwcellen in de hersenen van Alzheimer

patiënten kapot gaan. Mogelijk spelen de eerder ontdekte eiwitophopingen hierbij een rol. De exacte oorzaak van de ziekte van Alzheimer is echter nog steeds niet opgehelderd. Leeftijd is de grootste risicofactor. Daarnaast veronderstelt men dat erfelijke factoren en leefstijlgewoonten zoals voeding en stress ook een rol spelen. Geheugenverlies De ziekte karakteriseert zich eerst voornamelijk door geheugenverlies. Daarnaast wordt ook het denken aangetast en gaat het spreken steeds moei-

Dr. Jos Prickaerts Jos Prickaerts (geboren in Berg en Terblijt) is Universitair Hoofddocent bij de afdeling Psychiatrie en Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Hij studeerde medisch gerichte biologie aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde vervolgens in 1998 bij de afdeling Psychiatrie en Neuropsychologie in Maastricht op het onderwerp ‘Geheugen, Neurodegeneratie en Medicijnen’. Daarna heeft hij als onderzoeker gewerkt in zowel de Universiteit Maastricht als de farmaceutische industrie.

Dr. Daniël van den Hove Dr. Daniel van den Hove (geboren in Maastricht) is Universitair Docent op de afdeling Psychiatrie en Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Hij studeerde in 2001 cum laude af aan de Universiteit van Amsterdam in de medische biologie. Van den Hove promoveerde in 2006 op de biologische mechanismen betrokken bij de effecten van stress tijdens de hersenontwikkeling. Sinds 2007 is hij als onderzoeker en docent verbonden aan de afdeling Neurowetenschappen van de Limburgse universiteit.

jul/aug '13

lijker. Veranderingen in de persoonlijkheid kunnen eveneens optreden. Uiteindelijk kan de Alzheimer patiënt niet meer zelfstandig functioneren en wordt deze afhankelijk van hulp van anderen. Dit brengt een enorme praktische en emotionele belasting voor de naasten met zich mee. Aantal mensen met de ziekte van Alzheimer Nederland telt op dit moment ruim 175.000 mensen met de ziekte van Alzheimer. Zij zijn de meerderheid van een groep van ruim 250.000 mensen met een vorm van dementie. Gezien de toenemende levensverwachting zal het aantal mensen met dementie en Alzheimer alleen maar groeien. In 2050 heeft ruim een half miljoen mensen dementie, waarvan er ruim 350.000 Alzheimer patiënt zullen zijn. Dit komt neer op iets meer dan 2% van de bevolking. Op dit moment bedragen de kosten voor dementie als totaal grofweg 4 miljard euro per jaar. Verwacht wordt dat dementie rond 2025 de ziekte is met de hoogste zorgkosten in Nederland, tegen de 7 miljard euro. De kosten bestaan uit directe kosten in de verzorging- of verpleeghuisopname en indirecte kosten van mantelzorgers, meestal familie. Behandeling De ziekte van Alzheimer is helaas nog steeds een ongeneeslijke dodelijke ziekte waarbij de dood vaak wordt veroorzaakt door een bijkomende ziekte of infectie, meestal jul/aug '13

een longontsteking. De achteruitgang in geheugen alleen al zorgt voor een dramatische teruggang in het zelfstandig functioneren en de kwaliteit van leven. Het is dan ook noodzakelijk om een geneesmiddel te vinden dat allereerst het geheugenverlies tegen gaat. Dit zal meteen ook kunnen leiden tot een substantiële verlichting van de kosten voor verpleging, verzorgers en familie. De vijf geneesmiddelen die op dit moment beschikbaar zijn om geheugenverlies te behandelen, hebben een beperkte werkzaamheid en ongewenste bijwerkingen. Ze vertragen het verloop van de ziekte, maar genezen niet. Op basis van onderzoek van de Maastrichtse Universiteit lijken zogenaamde phosphodiesterase type 4 (PDE4) enzym remmers een veelbelovende kandidaat voor een beter geneesmiddel. Deze stoffen stimuleren het contact tussen zenuwcellen en kunnen kapotte verbindingen tussen zenuwcellen herstellen. Het onderzoek Met het door Baeter Laeve gesponsorde onderzoek gaan Dr. Jos Prickaerts en Dr. Daniël van den Hove binnen de School for Mental Health and Neuroscience (MHeNS) van de Universiteit Maastricht specifieke PDE4 remmers ontwikkelen als behandeling van geheugenklachten bij patiënten met de ziekte van Alzheimer. Bij hun onderzoek hebben zij toegang tot één van de meest unieke hersenbanken ter wereld, gelegen te Sun City

“Verwacht wordt dat dementie rond 2025 de ziekte is met de hoogste zorgkosten in Nederland” (Arizona) in de VS. Deze hersenbank, gerund door de gerenommeerde Professor Paul Coleman, verschaft hun toegang tot hoogkwalitatief hersenmateriaal van zowel Alzheimer patiënten van verschillende leeftijden alsmede gezonde ouderen. Op basis van het meest veelbelovende PDE4 enzym dat in de hersenen wordt gevonden, zal een selectieve PDE4 remmer ontwikkeld worden. Deze zal in vervolgonderzoek eerst in knaagdieren en bij goede resultaten in mensen getest worden. Doorbraak De vraag die door alle betrokkenen bij de ziekte van Alzheimer voortdurend gesteld wordt, luidt: is er met dit onderzoek dat nu gedaan wordt binnen afzienbare tijd een doorbraak te verwachten? Prickaerts en Van den Hove willen geen valse hoop geven. Maar ze hebben wél hoop dat hun beoogde nieuwe medicijn aanslaat of op zijn minst het onderzoeksveld weer jaren vooruit brengt. Zonder deze hoop zou je dit onderzoek niet kunnen doen volgens beide Limburgse onderzoekers.

Op nao de Top Op 6 oktober 2013 organiseert Stichting Baeter Laeve in Geulle het wielerevenement Op nao de Top voor iedereen vanaf 15 jaar. De getrainde wielrenner, maar ook de recreatieve fietser, kan met zichzelf en familie, vrienden of collega’s de uitdaging aangaan om de beruchte Snijdersberg zo vaak mogelijk te beklimmen. Daarbij ondersteunen de deelnemers ook nog eens het Maastrichtse onderzoek naar betere medicatie tegen Alzheimer. Ons motto is “Neet moele, fitse veur gooie doele”. Niet praten, maar daadwerkelijk meehelpen om deze vreselijke ziekte te lijf te gaan door zo vaak mogelijk de Snijdersberg op te fietsen. De Snijdersberg Deze helling is de afgelopen jaren al vaker de scherprechter geweest in belangrijke wielerwedstrijden. Na de Keutenberg en de Gulperberg-Oost is de Snijdersberg de Limburgse helling met het steilste stuk, namelijk 12.7%. Een prachtige uitdaging om meerdere keren achter elkaar te beklimmen. Individueel en in teamverband Iedereen kan individueel of in teamverband meedoen. Families, wielerclubs, vriendenclubs, verenigingen, groepen collega’s, personeelsverenigingen; alle soorten en maten teams zijn welkom. Stichting Baeter Laeve Op nao de Top wordt georganiseerd door Stichting Baeter Laeve; een Limburgse stichting opgericht door een aantal maatschappelijk betrokken ondernemers, die geld inzamelt en maatschappelijke aandacht vraagt voor goede doelen met grote impact in de eigen omgeving. Meer weten? Kijk op www.opnaodetop.nl

Reportage

Transformatie van voormalige NS-Ordenburg heeft veel haken en ogen

Vogelsang blijft intrigeren door Ton Reijnaerts beeld Vogelsang IP.

Op 20 km van Monschau, aan de B266 tussen Einruhr en Gemünd, midden in Nationalpark Eifel, ligt als een adelaar in de horst de voormalige NS-Ordensburg Vogelsang. Sinds de openstelling op 1 januari 2006 hebben 1.4 miljoen mensen de intrigerende plek bezocht. Vogelsang IP biedt dan ook niet alleen een fantastisch uitzicht, de historisch gevoelige plek verschaft ook heel veel inzicht.

mposante torens en muren, sportaccommodaties, barakken voor duizenden; een in beton gegoten uitdrukking van de ideologie en megalomie van het Derde Rijk. In de NS-Ordensburgen Krössinsee (Pommern), Sonthofen (Allgäu) Vogelsang (Eifel) en Mariënburg ( het huidige Poolse Malbork), wilde het Hitler-regime zijn toekomstige elite opleiden. De elitescholen, waar Ordensjunkern tot ‘stramme Vorzeige-Nazi’s’ werden opgeleid, waren met een aura van geheimzinnigheid omgeven. Ook na de tweede wereldoorlog werden ze aan het oog van de openbaarheid onttrokken. Ze raakten goeddeels in de vergetelheid. Met één uitzondering. Toen de Amerikaanse troepen op 4 februari 1945 de NS Ordensburg Vogelsang op de Berg Erpenscheid innamen, werden ze geconfronteerd met een troosteloos beeld. De ingang was verwoest, de commandocentrale Adlerhof plat gebombardeerd. Ook een vleugel van het hoofdhuis Haus des Wissens was verwoest. De verwachte Duitse tegenweer bleef uit De enige trotse superman die op het complex te 28

vinden was een Adonisachtige fakkeldrager, een monumentaal voorbeeldfiguur op de Sonnenwende Platz. Of het de GI’s waren of toch later de Britten die de Deutsche Supermann ontmanden en met kogels doorzeefden, is nog altijd voer voor speculaties. Geleidelijk aan drong bij de geallieerden door wat een gigantisch complex hen hoog boven de Urttalstuw in handen was gevallen. Alleen al de gebouwen besloegen 50.000 m2. Vogelsang was dan ook niet allen gedacht als kadersmidse van de NSDAP, maar óók als een fundament voor de eeuwigheid. Het prestigeproject van nationaal-socialistische architectuur werd ontworpen door architect Clemens Klotz die ook de nazi-propaganda bouwwerken op het vakantie eiland Rügen schetste. Na de eerste spadenschop van initiator Robert Ley, in maart 1934, groeide het complex als kool. Vogelsang was dan ook een werkverschaffingsproject voor 1700 mensen in de Eifel-regio. Hitler, die zoals ook Goebbels, Himmler en Hess Vogelsang bezocht (20-11-1936 en 29-41937) en er ook één de opleidingstroepen

“Keine Theologen, aber Führer und Prediger und Schwärmer für das Deutsche Volk”

toesprak, had daarbij haast. Der Führer wilde manschappen voor zijn geplande oorlogen. In Vogelsang moesten dan ook “Männer erzogen werden. Keine Theologen, aber Führer und Prediger und Schwärmer für das Deutsche Volk. Hier wird der neue Adel Deutschlands gezüchtet”, aldus Robert Ley, Führer der Deutschen Arbeitsfront en Reichsorganisationsleiter van de NSDAP. In de NS-Ordensburgen moest kortom het ideaal des Herrenmenschen worden gerealiseerd. In feite een nationaal socialistische imitatie van de middeleeuwse ridderorden, incluis riddersymboliek. Volgens opzet moest de Führernachwuchs in alle NS- Ordensburgen van het Derde Rijk een leergang voltooiden. Ter vervolmaking zouden de ‘jonkheren’ een afrondende opleiding aan de partijuniversiteit op Vogelsang volgen. De aanzet van het Haus des Wissens zijn, in de vorm van vijf meter hoge muren, ook vandaag de dag nog zichtbaar. Kandidaten bleken in de onderste klasse van de door werkeloosheid geteisterde Duitse samenleving eenvoudig te vinden. Door de opleiding hoopten de jonge mannen toegang te krijgen tot hogere posities in partij en staat. Het werd hen ook zo voorgespiegeld. Een bewijs van Arische afstamming was in de regel voldoende, om door de eerste selectie te komen. In 1936, toen Vogelzang nog een bouwput was, startte al de eerste leergang voor 500 mannen in de leeftijd van 23 tot 26 jaar. Op het programma stonden vakken als Rassenlehre, Weltanschauung, Philosophie en Wehrwissenschaft. jul/aug '13

de Kosovo-oorlog. Opmerkelijk genoeg is wel de kerk van het dorp opgeknapt. Die doet nu dienst als stilteplek en monument. Ook anno heden zijn er nog steeds oudere inwoners die regelmatig terugkeren naar hun voormalige woondorp.

De Ordensjunkern werden aan een snoeihard, veelal zelfs brutaal, drilregime onderworpen. De start van de tweede wereldoorlog in 1939 beëindigde de droom van nationaal-socialistische denkfabrieken. De Ordensburgen, waaronder Vogelsang, werden tot 1945 door de Duitse Wehrmacht als troepenkwartier gebruikt. Het antwoord op de vraag of de Ordensjunker oorlogsmisdadigers of slachtoffers waren, scheidt sindsdien de geesten. Vakdeskundigen stellen dat geen enkele Junker het verder heeft geschopt dan een vaste aanstelling in de onderste partij hiërarchie. Professor Hans-Ulrich Thaler van het historische seminar van de Wilhelms-Universität Münster duidt Vogelsang daarentegen als Täter-Ort. Een plek waar mensen tot kille moordenaars werden opgeleid. Vaststaat dat de meest gewetenloze en fanatieke volgers zich in de Oekraïne en Oostland als lid van de Waffen-SS aan oorlogsmisdaden bezondigden. Een deel van het is ook als oorlogsmisdadiger veroordeeld. Februari 1945 stond Vogelsang voor jul/aug '13

de ondergang. De Amerikanen wilden de vestiging opblazen. De stenen zouden deels gebruikt worden voor de wederopbouw van de universiteit van Bonn, de meubels in Akense scholen. Maar omdat Vogelsang in de Britse bezettingszone lag, beslisten niet de Amerikanen. Vogelsang werd een oefeningsplaats voor Britse troepen. Spookdorp Het is een van de vele opmerkelijke wendingen in de geschiedenis van Vogelsang. In de Eifel was de Ordenburg tijdens de nazi-tijd altijd met een aura van geheimzinnigheid omgeven. Daar kwam ook na het einde van WO 2 geen verandering in. Sterker nog: de geallieerden sloten potentiële pottenkijkers nog verder, uit door een 42 hectare omringend gebied te annexeren en tot militair verboden terrein te verklaren. Het had grote gevolgen voor de inwoners voor het aan Vogelsang grenzende dorp Wollseifen. Binnen veertien dagen moesten ze hun boeltje pakken. Ook anno heden is Wollseifen nog steeds een spookdorp, dat oogt als een relikwie uit

55 jaar in Belgische handen In 1950 overhandigden de Britten Vogelsang aan de Belgische NAVO-troepen. De Belgen zouden 55 jaar blijven. Ze benutten de accommodatie op een praktische manier. De Belgen reconstrueerden een deel van de accommodatie en bouwden een 1100 houten stoelende megabioscoop in de fundamenten, van wat oorspronkelijk gepland was de grote hoorzaal van de universiteit. Met behulp van de buitenmuren van het Haus des Wissens als praktische steun bouwden de Belgen in het hart van het complex kazerne ‘Van Dooren’, genoemd naar krijgsheld André van Dooren. Laatste hakenkruis in NRW De uitkijktoren transformeerden de Belgen in een klimhal. Bij de start van de werkzaamheden ontdekten ze onder het stof en puin een enorm houten hakenkruis in de vloer. De Amerikanen en Britten hadden het waarschijnlijk over het hoofd gezien. Belgen haalden de schouders op, en legden er matten over. Daardoor is het laatste officiële hakenkruis in NRW gespaard gebleven. Bij Vogelsang IP doen ze er overigens alles aan om te voorkomen dat het hakenkruis in de voormalige bruine ereruimte een bedevaartsoord voor neo-nazi’s wordt. Vogelsang als bedevaartsoort voor neo-nazi’s was ook de vrees toen de laatste Belgen ultimo 2005 het complex verlieten. Het is tot dusver niet bewaarheid. Lering trekken uit de foute geschiede29

nis en het voeden van het besef hoe belangrijk democratie en tolerantie zijn worden bij Vogelsang IP dan ook met hoofdletters geschreven. Hoewel het Derde Rijk en de catastrofale oorlog die Hitler ontketende slechts twaalf jaar van de Duitse geschiedenis in beslag neemt, worstelen onze Oosterburen zicht- en merkbaar met het foute nationaal-socialistische verleden. Groot was dan ook de schrik toen medio vorig jaar plotsklaps nazi’s en SS’er’s in vol ornaat op Vogelsang rondliepen. Drie dagen lang werd er op Vogelsang gefilmd voor de driedelige ZDF Tvserie Das Adlon, het wereldberoemde Berlijnse hotel. De Van Dooren-kazerne werd omgebouwd tot een magazijn voor koloniaalwaren. De immense ruimte voor de kazerne, in hartje Vogelsang, leende zich perfect voor het 2 km lange vervoerpark van de opnamecrew. “Op bepaalde plekken op Vogelsang zullen we nooit toestemming geven om Tvopnames te maken. Bijvoorbeeld daar waar Hitler de Junker heeft toegesproken. Dit vonden we echter kunnen”, zegt Thomas Fischer-Reinbach. Fischer Reinbach is als Geschäftsführer van de Standortentwickelungsgesellschaft (SEV) Vogelsang GMBH sinds 2006 verantwoordelijk voor het vermarkten van het 110 hectare grote terrein. Een tour de force. De transformatie van Vogelsang, dat geldt als de grootste erfenis van het nationaalsocialisme in Nordrhein Westfalen (NRW), blijkt de nodige haken en ogen te hebben. Temeer daar 50.000 m2 in 30

“Ook anno heden is Wollseifen nog steeds een spookdorp, dat oogt als een relikwie uit de Kosovo-oorlog” beslag wordt genomen door denkmalgeschützte gebouwen. “Er zijn hier ook Nederlandse investeerders op bezoek geweest. Die wilden hier een grote camping starten. Andere wilden een grote kartbaan beginnen. Dat soort initiatieven passen op deze plek echter niet. Een international sterrencentrum, dat we hier gaan vestigen, en een outdoor klimcentrum daarentegen wél”, zegt Fischer Reinbach. Volop mogelijkheden, maar verleden remt hang naar de toekomst Volop mogelijkheden zo lijkt het, maar het verleden dat op Vogelsang onlosmakelijk verbonden is met de toekomst blijkt vaak een remmende factor. Temeer omdat alle ontwikkeling onder het vergrootglas liggen. Dat ondervond ook de Geschäftsführer. Al jaren ijvert hij voor een viersterrenhotel op vogelsang IP. Gezien de toeristisch educatieve ontwikkeling en de ligging aan door wandelaars driftig gefrequenteerde Eifelsteig tussen Einruhr en Gemünd een logisch iets. Maar toen bleek dat de projectontwikkelaar Ernst & Neuberger op vogelsang een Krimi-hotel wilde vestigen was Duitsland te klein. Een Krimi-Hotel, uitgerekend op de plek waar tijdens het

Derde Rijk Führungsnachwuchs van de NSDAP werd opgeleid, werd door de politieke partij die Grünen, maar ook door delen van de Vogelsang-Förderverein en de bevolking, als pure provocatie gezien. Hoewel de Duitse Bundesregierung desgevraagd liet weten dat het haar niet echt kon schelen of er al dan niet een Krimi-Hotel op Vogelsang IP kwam”, ging het plan dan ook recent van tafel. Waar wel schot in zit is de ombouw van Vogelsang IP tot Touristisches Bildungsort. Dankzij een subsidie van 42 miljoen euro van de Duitse deelstaat NRW, de EU en investeerders transformeert Vogelsang IP (Internationaler Platz) tot een toeristische educatieplek waar leren, natuur, architectuur en cultuur hand in hand gaan. Mei 2014 worden drie permanente documentatiecentra over het nationaal-socialisme, een expositie over het nationale park en een SchauFenster Eifel geopend. Het nieuwe restaurant met fantastisch panoramablik sluit daar perfect bij aan. Ook de uitkijktoren van Vogelsang en het Rode Kruis museum worden gerenoveerd. En er staan nog veel meer zaken in de steigers. Bijvoorbeeld de bouw van een internationale jeugdherberg en een zogenoemd Jugendwaldheim. Die laatste twee zouden oorspronkelijk ook mee jul/aug '13

opgeleverd worden, maar zijn nu vooralsnog geparkeerd. De reden is opmerkelijk. Met de 15 miljoen bouwkosten zou de grens van 50 miljoen euro overschreden worden. En dan zou er een Europese aanbestedingsprocedure van kracht worden. Hoewel circa de helft van de subsidies door Europa wordt opgehoest en Vogelsang Internationale Platz hoog in het vaandel heeft staan, besloot economie en bouwminister Harry Voigtsberger (SPD) vorig jaar, met instemming van de NRW- deelstaatregering, om het ontwikkelingsproject in afgeslankte vorm op te starten. Als reden werd opgegeven dat bij het volgen van ellenlange Europese procedures de Vogelsang- conversie mogelijk niet meer (tijdig) van de grond zou komen. De SEV hoopt nu met behulp van (internationale) investeerders de ontwikkelingen in Vogelsang te kunnen versnellen, verduidelijkt Thomas Fischer Reinbach. Om zijn handen wat meer vrij voor investeerders en nieuwe projecten heeft de Geschäftsführer de dagelijkse leiding en de exploitatie van Vogelsang overgedragen aan Albert Moritz. Die is redelijk tevreden over de bezoekersaantallen, maar ziet ook nog veel groeipotentieel. Met name in Limburg en Nederland. “Ongeveer 12 procent van de bezoekers komt momenteel uit België en Nederland. Het leeuwendeel is afkomstig uit België. Via educatieve rondleidingen voor scholen en bedrijven, congressen en culturele en sportieve events hopen we de komende tijd meer Nederlandse bezoekers op Vogelsang te kunnen verwelkomen. Het sluit ook prima aan bij de opzet als internationale ontmoetingsplaats.” Meer info: www.vogelsang-ip.de

Handige apps voor zakelijk gebruik Recordium: uitgebreide app voor spraakopnames Een interview of gesprek opnemen kan natuurlijk met de standaard app op je iPhone. Maar als je belangrijke fragmenten wilt markeren, foto’s of notities wilt toevoegen, dan is Recordium een handige app. Gemaakte opnames verstuur je makkelijk via e-mail of sla je op in Dropbox, Evernote en andere cloud-apps. —Voor iPhone, iPad en iPod touch, ter introductie gratis

Chart Creator: grafieken maken met je iPad Je voert getallen in op de x- en y-as en Chart Creator maakt er een grafiek van die je kunt printen en e-mailen. Makkelijk en snel. Handig als je geen spreadsheet-programma bij de hand hebt of en snel een grafiek wilt maken. —Voor iPad, €2,69

- advertentie -

LogMeln: vanaf elke plektoegang tot je pc of Mac Zit je op de bank, in de trein of bij een klant; met LogMeln heb je altijd toegang tot je pc of Mac. Je kunt bestanden openen en bewerken alsof je je achter je computer zit. —Voor iPhone en iPad, gratis

Abedrijven: onderweg bedrijven zoeken Onderweg een bedrijf zoeken op bedrijfsnaam, branche of locatie? Deze app wijst je de kortste route via de routekaart. Je kunt het bedrijf ook rechtstreeks bellen of mailen. —Voor iPhone en iPad, gratis

MARKT 104 - 106 • BEEK

DAMES & HEREN

MAAT 33 T/M 45

MAAT 37 T/M 50

WWW.BEURSKENS-SCHOENMODE.NL jul/aug '13

Even tanken: hoe heet mijn brandstof in andere Europese landen? Naturel 95, Benzine Senza Plompo, Benzina Verde, Gazole, Gasóleo… check op je iPhone deze app en je weet welke slang je moet pakken als je in het buitenland bij een benzinepomp staat. — Voor iPhone, gratis 31

boekrecensie

365 Dagen Succesvol

David de Kock, Arjan Vergeer Nederlandstalig | Paperback, 187 blz.

Over het boek Met het lezen van ‘365 dagen succesvol’ is het beste, succesvolste en gelukkigste jaar van uw leven officieel van start gegaan! In kleine, praktische stapjes neemt dit handboek u mee naar uw eigen succes. U zult in staat blijken de dingen te realiseren die u niet eerder voor mogelijk had gehouden. David de Kock en Arjan Vergeer ontwikkelden deze succesformule op basis van de praktische ervaringen van duizenden mensen en belangrijke inzichten op het gebied van de psychologie, (persoonlijk) leiderschap en management. Aan de hand van onder meer eenvoudige en uitdagende opdrachten, anekdotes en voorbeelden, maakt u met ‘365 dagen succesvol’ in een jaar tijd uw reuzen De recensie et hun boek ‘365 dagen succesvol’ willen David de Kock en Arjan Vergeer je alle tools aanreiken die nodig zijn om jouw beste jaar ooit van start te doen laten gaan. In kleine, praktische stapjes wijzen ze je de weg naar succes. Dus wanneer je denkt dat er voor jou meer in het leven zit dan

M 32

er tot nu toe uitkomt, dan is dit boek iets voor jou. ‘365 Dagen succesvol’ van David de Kock en Arjan Vergeer is een opvallend vormgegeven boek. De kleurstelling rood en wit valt direct op. Ik moest het dan ook oppakken toen ik het zag. En natuurlijk wil ook ik elke dag succesvol zijn, want wie wil dat nu niet? Ik ben dan ook heel nieuwsgierig naar wat ‘365 dagen succesvol’ mij te bieden heeft. Het boek bestaat uit vier delen die allen prettig en makkelijk leesbaar geschreven zijn. Het uiteindelijke programma bestaat uit 13 stappen. Je begint met het in kaart brengen van wat je nu werkelijk wil. Vervolgens breng je in kaart wat je nu precies tegenhoudt. Met steeds weer oefeningen die je helpen tot de kern te komen. Zodat je door kan naar de volgende stap. Dit is vooral een boek dat je van voor naar achter moet lezen wil je echt verder komen. Met name de oefeningen zijn mooi en helder vormgegeven. Deze vormgeving nodigt ook echt uit om de oefeningen te maken. Hetgeen nodig is om je doel te bereiken. ‘365 Dagen succesvol’ is vooral ook een verzameling inzichten uit de psychologie, persoonlijk leiderschap en managementliteratuur. Dat vind je natuurlijk in meerdere boeken. David de Kock en Arjan Vergeer ontwikkelden deze

inzichten echter tot een succesformule. Een stappenplan dat daadwerkelijk naar een doel toewerkt. Groot voordeel is dus dat je niet al die anderen boeken hoeft te gaan lezen. Nadeel kan zijn dat je soms wat meer zou willen weten. Ook ik heb inmiddels meerdere boeken over persoonlijke groei en ontwikkeling gelezen. Wat het boek zo leuk maakt is dat je alles wat je leert meteen kunt vertalen naar actie. Daarom ook staat het boek vol oefeningen die je direct kunt uitvoeren. En doordat de auteurs zorgen dat het geleerde direct wordt omgezet in actie is de kans dat je bereikt wat je wilt bereiken ook echt aanwezig. Zodat je ook echt kunt zeggen dat je iets aan dit boek hebt gehad, als je het weer dichtslaat. Daarnaast valt mij de enorme positiviteit die de stappen uitstralen op. Dus ook als je niet alle 13 stappen doorloopt, wat ik me haast niet kan voorstellen, zul je zeker iets aan dit boek hebben.

Over de recensent Brigitte Koehler is loopbaanadviseur en trainer. Zij houdt zich bezig met vraagstukken op het vlak van employability, reïntegratie en gemeentelijk beleid op dit gebied. Momenteel werkt zij voor het werkgeversloket van de gemeente Roermond. Zij schrijft op persoonlijke titel. jul/aug '13

column

Help! We vergroenen!

“Binnen onze MaastrichtAachen metropool zijn de reistijden met het openbaar vervoer 7 keer zo lang als in de Randstad” jul/aug '13

Wim Ortjens

aarom is dit zo’n achterlijke kop? Omdat een regio die in hoog tempo vergrijst zou moeten snakken naar een beetje vergroening. Hadden we maar vergroening. Welnu, dames en heren: we hebben vergroening. Als je de CBS-cijfers erbij haalt, dan zie je een verrassende trend. Alle Limburgse regio’s zien hun groep 20-25-jarigen groeien. In absolute zin, maar ook als aandeel van de totale bevolking. Het gaat het hardst in Zuid-Limburg: daar groeide de groep jong-volwassenen in 6 jaar met bijna 16%. Hun relatieve aandeel in de totale bevolking groeide zelfs met bijna 18%. Ja, natuurlijk, de universiteit. Maar die kan nooit in zijn eentje verantwoordelijk zijn voor die groei, zeker niet bij de wat oudere jongeren. En in Midden- en Noord-Limburg groeit deze groep ook. Ja natuurlijk, de Duitse studenten. Na und? Zorg ervoor dat je ze vasthoudt. Want in de in de hogere leeftijdsgroepen scoren we plotseling een stuk minder. Een veel grotere verrassing dan de cijfers zelf, is de treurig stemmende constatering dat je over dit fenomeen vrijwel nooit iets leest in de media. Het past niet in het beeld van een vergrijzende provincie, en in een mediacratie zijn feiten wat minder belangrijk geworden. Wij zijn daar zelf volledig debet aan. Want demografische rapporten over vergroening worden niet geschreven, en het zwelgen in zelfmedelijden rond bedwelmende termen als krimp, vergrijzing, leegloop en ontgroening, is tot kunst verheven. Help. We vergroenen! Laten we ons met man en macht storten op het vasthouden van deze groep. Wat zoeken zij in het leven? Werk, natuurlijk, en vooral carrièrekansen. Maar ook leefkwaliteit, cultuur en landschap. Scholen voor hun kinderen en betaalbare huizen.

Dat is een bijna universele vraag. Grote internationale onderzoeken van Mercer en the Economist (Liveability Index) zetten telkens dezelfde regio’s in de top-100: regio’s die een grootstedelijk milieu combineren met landschap en traditie. “Laptop und Lederhose”, zoals ze in München zeggen. Met die Lederhose zit het bij ons wel goed. De Laptop kan nog een stuk beter. De investeringen in de Kennisas van grote bedrijven, kennisinstellingen en de provincie zijn daarin cruciaal. De samenwerking in de economische agenda’s - LED in het zuiden, Keyport in het midden en Greenport in het noorden - zorgen voor een duurzame bestendiging daarvan. Maar wat de groep 25-plussers ook zoekt, is het grootstedelijk milieu. De trek van het platteland naar de stad is een West-Europees fenomeen, waar wij ons aarzelend aan onttrekken omdat we met 4 miljoen inwoners in een straal van 50 kilometer niet echt platteland zijn. Maar ook geen echte stad. Daarvoor ontbreken simpelweg de verbindingen. Binnen onze Maastricht-Aachen metropool zijn de reistijden met het openbaar vervoer 7 keer zo lang als in de Randstad. En dus profiteren we bij lange na niet van elkaars sterkten, zoals dat in een soepel functionerend stedelijk systeem hoort te zijn. Waar de inwoners van Pankow de concerten in Treptow en de banen in Steglitz moeiteloos weten te vinden, omdat het stedelijk systeem van Berlijn wél functioneert, zijn wij - met een vergelijkbare omvang - innig tevreden met een streekbus die ruim een uur achter een bietenwagen waggelt over een enkelbaanse provinciale weg van Maastricht naar Aken. Prima, op zondag in je Lederhose. Maar de vergroening houd je er niet mee vast. 33

essay

Zonder liefde gaat het niet

n een roemruchte dialoog van een paar jaar terug vraagt de Franse filosoof Alain Badiou zich af of de liefde nog wel toekomst heeft. Dat is een vraag die je een paar keer door je hoofd moet laten gaan. Het kan even duren voordat je doorhebt waar het de man eigenlijk om te doen is. Ik ga Badiou’s argumentatie hier nu niet proberen samen te vatten. Ik ga proberen uit te leggen waar het míj om te doen is als iemand mij zou vragen of de liefde nog wel toekomst heeft. Ik stel me namelijk voor dat er ergens in de diepte raakvlakken moeten zijn tussen het antwoord van Badiou en dat van alle mogelijke andere mensen. Ergens in de diepte die menselijkheid heet. Wijsheid Wat is liefde? Het mooiste van Badiou’s verhaal (toch even) is zijn bewering dat filosofie zonder liefde eigenlijk niet kan. Hij zegt met zoveel woorden dat de liefde welbeschouwd het begin- en eindpunt is of moet zijn van iedere denkbeweging die de waarheid boven water wil halen. Filosofie ofwel wijsbegeerte betekent: liefde voor de wijsheid. Zonder liefde zijn wijsheid en waarheid niet te bereiken. Maar wat is wijsheid? En wat waarheid? Je zou kunnen zeggen dat er twee soorten filosofen of wijsgeren zijn. Zij die denken dat alles is te vangen in heldere begrippen. Zulke denkers staan na bovenstaande alinea’s met het pistool in de aanslag. “Verklaar je begrippen!”

eisen ze. “Geef heldere definities van waarheid en liefde en wijsheid. Als die definities niet te geven zijn, bewijst dat dat je het feitelijk nergens over hebt. Alles wat gezegd kan worden is helder te zeggen. Over al de rest moet je zwijgen.” In de wereld van zulke denkers heeft dit essay geen bestaansrecht. Zonsondergang Maar er is ook het slag filosofen dat uit ervaring weet dat er dingen en ervaringen zijn die je met heldere begrippen eerder wegjaagt of hooguit kunt bezweren of invoelbaar maken – bestaansgrond van veel poëzie. Waarmee niet gezegd is dat zulke denkers eigenlijk dichters zijn. Zulke denkers volharden in het standpunt dat er ónder de wereld van woorden en theorieën zaken en lagen liggen die we met onze taal niet kunnen vastpinnen, maar die daarom niet minder belangrijk zijn voor het leven en de liefde. Sterker: misschien vinden leven en liefde er wel hun diepste bestaansgrond. Misschien is de uiteindelijke bron van liefde en verlangen niet te vangen. En als je het al zou vangen, zou alle betovering weg zijn. Bekend is het voorbeeld van de zonsondergang. Stel dat je die op bestelling zou kunnen krijgen: vanavond een gloeiende zonsondergang graag, met een paar slierten cirruswolken en de silhouetten van meeuwen die naar de horizon vliegen. Zouden we daar net zo van genieten als van dezelfde zonsondergang die zich zomaar onverwacht aandient?

X-factor De lezer proeft: het befaamde ‘gewisses Etwas’ maakt zijn opwachting, de X-factor die we niet kunnen programmeren of forceren, maar die doorslaggevend is om ergens een betekenis aan te geven die te maken heeft met liefde, verlangen, waarheid, wijsheid en al die andere kwaliteiten die we met woorden slechts kunnen omcirkelen, maar niet vastpinnen. Zo is het ook met de liefde. Of wellicht ís dit een essentiële eigenschap van liefde. Namelijk dat er iets onprogrammeerbaars in zit, een verrassing die ons overrompelt, een geheim tussen twee mensen of tussen een mens en een ambacht, een beroep of een hobby dat uiteindelijk alleen bestaat tússen die twee mensen of tussen die man en zijn postzegelverzameling waarmee hij uren doorbrengt. Waarom kon Prins Charles niet meer door één deur met Diana en viel hij voor een vrouw die het volgens veel buitenstaanders in ieder denkbaar scenario aflegt tegen Lady Di? Omdat hij met die ander een uniek geheim deelt waar wij geen toegang toe hebben en dat alleen kan bestaan omdat het zich door hen voltrekt. Eigen wil Badiou noemt dat de paradox van het identieke verschil. Ineens ontmoet je iets of iemand waarmee of waardoor jij jezelf compleet anders of completer ervaart. Een schok of een verrassing waar je niet op bent voor te bereiden en waarvoor je een leven lang nodig hebt om te begrijpen wát er eigenlijk gebeurde. Het proces van de uitvinding van jóúw of jullie liefde is daarmee in volle gang. Twee totaal verschillende mensen of werelden ontmoeten elkaar onder de paraplu van hun volstrekt onprogrammeerbare identiteit. Net als de weg naar Compostela heeft de liefde een eigen wil die je niet kunt dwingen. Als een donderslag bij heldere hemel staan twee mensen voor de keuze of ze het avontuur van de uitvinding van hun gedeelde ervaring aanvaarden. De kennismaking met die kracht kan een existentiële ervaring zijn die je oog in oog brengt met de vitaliteit van het leven zelf. Je kunt dit identificeren en definiëren met hormoonspiegels, het dierlijke in de mens, de voortplantingsdrift of het verlangen naar schoonheid die volgens velen niet meer is dan een kanalisering van seksuele energie (het befaamde ‘hydraulische’ model van jul/aug '13

Sigmund Freud). Maar degene die het overkomt wéét dat al die verklaringen niets zijn vergeleken bij de intensiteit van de ervaring. Viagra Dus waarom dit verhaal? Omdat het de vraag is of mensen van komende generaties het nog zullen begrijpen. Volgens iemand als Badiou staat de toekomst van de liefde zelf op het spel. Door smart datingssites en de opkomst van de ideale neukrobot met een vlotte babbel ( je ziet de reclameslogans al voor je: “No fuck like robotfuck”, “The Electric Paris Hilton”) dreigt de waarde van liefde te verschrompelen tot iets wat je met de beste viagra niet meer overeind krijgt. Liefde wordt iets voor mietjes. Zoals het vermogen om het aura van het kunstwerk te ervaren steeds meer tot het verleden behoort en het zelfs denkbaar is dat het ego en het zelf op den duur vervliegen in cyberspace, zo zou ook de liefde wel eens niet meer kunnen blijken te zijn dan een tijdelijk verschijnsel. Maar dan: wat men niet kent, mist men ook niet. Dus: who cares? Een redenering die overigens ook te horen is vanuit het kamp van hen die menen dat het wel meevalt jul/aug '13

“Meer dan ooit is het zaak de liefde voor Terra opnieuw uit te vinden”

met de vernietiging van de natuur. Ook met de liefde zal het wel loslopen. Terra Laten we eerlijk zijn: de ervaring van liefde is de ervaring dat er op ieder moment iets volstrekt nieuws in onze levens kan komen. Een bliksemschicht die ons als nooit tevoren overtuigt van het feit dat we léven en misschien zelfs dat we samen met die geliefde ander leven op een levende planeet. En samen die sensationele sensatie ondergaan die de filosofe Hannah Arendt heeft omschreven als nataliteit: de ervaring dat er op ieder moment iets nieuws geboren kan worden. In de liefde is de goddelijke natuur aan het woord (even los van de vraag

wat je je bij dat goddelijke moet voorstellen: voer voor een volgend essay). De natuur waardoor twee mensen die dat zelf nooit hadden kunnen plannen of bedenken, op elkaars pad komen. En samen verder gaan. Precies die ervaring is nodig om ook die andere ervaring niet voor eeuwig uit te bannen. Namelijk die van de liefde voor de planeet waarop dit alles mogelijk is. Zonder liefde gaat het niet. Dat geldt voor mensen, voor samenlevingen, voor ‘ware’ politiek, voor onze relatie tot de natuur en voor de toekomst van de band met onze planeet. Meer dan ooit is het zaak de liefde voor Terra opnieuw uit te vinden. In het besef dat ook hier de ware liefde niet op bestelling leverbaar is. Gelukkig echter gaat behalve de zon ook de liefde voor niets op. Je hoeft er alleen oog voor te hebben en voor open te staan.

Govert Derix is filosoof en schrijver van de roman Sterrenmoord. In opdracht van InnovatieNetwerk schreef hij het rapport Testament van Terra dat te lezen is als een liefdesverklaring aan onze planeet. 35

- advertentie -

COLUMN: piM steerNeMaN

Toekomst voor de Zorg De Nederlandse zorg moet voor de komende jaren kwalitatief hoogwaardig en duurzaam zijn. Resultaten uit de zorg dienen transparant te zijn voor de buitenwereld. Door betere informatie en heldere communicatie zullen zorgconsumenten beter kunnen kiezen. Een belangrijke voorwaarde voor noodzakelijke hervormingen in de gezondheidszorg is dat de voordeur goed bereikbaar en toegankelijk is. Mensen moeten dus op een laagdrempelige manier met hun zorgvragen bij de huisarts terecht kunnen. De overheid is er vrij duidelijk over: eerstelijnszorg is zorg waar de hulpvrager zelf zonder verwijzing naar toe kan gaan. Bijvoorbeeld huisarts, tandarts, fysiotherapeut, logopedist, maatschappelijk werker of psycholoog. De overheid wil dat de eerstelijnszorg goed bereikbaar is. Verschillende zorgverleners kunnen bijvoorbeeld samen vanuit één gebouw in de wijk zorg aanbieden. Ook moet de eerste lijn vaker gezondheidsproblemen oplossen zonder onnodige verwijzingen naar het ziekenhuis of de specialist. De eerstelijnszorg levert een

bijdrage aan het gezond blijven van mensen. Het gaat dan om lichamelijke en psychische gezondheid en sociaal welbevinden. Daarnaast draagt de eerstelijnszorg bij aan begeleiding bij zwangerschap en bevalling, snel genezen van alledaagse ziekten of zo goed mogelijk functioneren met (chronische) ziekte of handicap. Eerstelijnszorg is enorm in beweging. Het betaalbaar en toegankelijk houden van de zorg is dus een cruciaal beleidsthema. Een betere afstemming tussen eerste en tweede lijn is op zijn plaats. Misschien wel meer intensieve samenwerking waarbij een ziekenhuisspecialist uit de tweede lijn in eerste lijn (samen)werkt. Een thema dat zeer actueel is en als basis kan dienen voor hervormingen en stelselwijzigingen in de gezondheidszorg. Multidisciplinaire samenwerking is hierbij een sleutelbegrip, net als de termen netwerksamenwerking en ketenzorg. In de praktijk van de zorg gaat het dan over zorgprogramma’s en dan vaak ook wijkgericht waarbij geïntegreerde eerstelijns zorg centraal staat. Het zorglandschap moet in het kader van

betaalbaarheid en duurzaamheid opnieuw worden ingericht. Meer samenwerking over de sectoren (en financieringsstromen) heen, meer specialisatie, meer spreiding en beter wijkgericht georganiseerd. De zorg moet dichter bij de burger worden georganiseerd door nauwe samenwerking in de eerste lijn. Wellicht zelfs in de nabijheid van een bestaand zorgcentrum. De zorgomgeving gaat dus veranderen. Een innovatie kan nog zo mooi zijn of lijken, duurzame resultaten zijn pas haalbaar als het aanbod aansluit op een reële vraag en als er een balans bestaat tussen investeringen en opbrengsten. De centrale vraag is dus hoe het zorgaanbod uiteindelijk aansluit op de bestaande zorgbehoeften. Op weg naar specialisatie en netwerksamenwerking. Dat is de toekomst van de gezondheidszorg. Dit is wel een uitdaging in een zorgstelsel dat gekenmerkt wordt door een sterke fragmentatie in wetgeving en de daaraan gekoppelde financiering en organisatie in een sector waar vaak nog veel te weinig wordt samengewerkt en waarbij financiële prikkels medebepalend zijn voor beleid en uitvoering. Dit vraagt om grensverleggend leiderschap waarbij leiderschap niets te maken heeft met leiding geven, maar wel met leiding nemen. Leiding nemen, verantwoordelijkheid nemen en regie nemen. Stoppen met praten en gewoon doen. Dit past in de veranderende wereld waarbij technologische ontwikkelingen er toe leiden dat informatiestromen anders verlopen waardoor organisaties niet meer als ‘stand alone’ in de maatschappij staan, maar evolueren naar netwerkorganisaties. Grensverleggend leiderschap in de zorg moet leiden tot duurzame veranderingen. Uiteindelijk is de kritische succesfactor een andere ‘mindset’, zowel bij politici en beleidsmakers als bij zorgaanbieders en zorgvragers. Voor succes is ondernemen alleen niet genoeg. Er moeten ook echt grenzen verlegd worden, anders verandert er niets. Van zorg voor de toekomst naar toekomst voor de zorg...

Dr Pim Steerneman MBA Bestuursvoorzitter Sevagram

jul/aug '13

column

ebt u hem al zien rijden in Maastricht en omstreken? Onze witte BeursvloerMaastrichtVW UP? In deze bijdrage zoals eerder beloofd iets meer over de Maatschappelijke Beursvloer Maastricht die door welzijnsorganisatie Trajekt samen met Veer doen ’t (www.mpm.nl) al weer voor de 2e keer wordt georganiseerd., Wat is dat, een maatschappelijke beursvloer? Het is een landelijk beproefd concept om instellingen, verenigingen en buurten op een middag bij elkaar en in contact te brengen met bedrijven. Ondernemers bieden vanuit hun maatschappelijke betrokkenheid (eenmalig) hun diensten, kennis of materialen aan met gesloten beurzen. Organisaties komen met een concrete vraag, die ze graag gerealiseerd willen zien, maar waarbij het hen ontbreekt aan middelen / know how om dit voor elkaar te krijgen. De Maastrichtse Maatschappelijke Beursvloer is de eerste keer gehouden op 25 september 2012 in AINSI en daar wisten 80 organisaties en 60 bedrijven elkaar te vinden. De deelnemende bedrijven kunnen op de beursmiddag hun eigen bedrijf profileren en krijgen daarvoor ruimte op de beursvloer. De maatschappelijke betrokkenheid wordt ingevuld met een aanbod dat aansluit bij de bedrijfsvisie én het biedt ook nieuwe ondernemerskansen en netwerk. De kracht van de beurs ligt in het feit dat verenigingen nu in een oogopslag hun vraag kwijt kunnen en dat bedrijven in een middagje gericht maatschappelijk kunnen ondersteunen zonder dat daar cash geld mee is gemoeid. Omdat deelnemende bedrijven weten dat ze zullen worden benaderd om te ondersteunen en gevraagd worden om iets voor niets te doen, voelen de

jul/aug '13

organisaties zich ook wat minder ‘bedelaar’. Ze worden ook geprikkeld door de aanwezige ondernemers om zo concreet mogelijk hun vraag of behoefte te omschrijven. En zij kunnen direct één op één met de ondernemer een leuke tegenprestatie afspreken als ruil voor de ontvangen steun. Als de ondernemer in zo’n gesprek een leuke kans ziet om de vragende organisatie te helpen, wordt dat een match genoemd en die match wordt bij de aanwezige notaris in drievoud schriftelijk vastgelegd, zodat elke partij van elkaar weet wat en wanneer men heeft afgesproken. De organisatie van de beursvloer kijkt daarin mee en ondersteunt waar het nodig is in de afwikkeling van de matches. De notaris kon op de 1e Maatschappelijke Beursvloer Maastricht 108 directe matches noteren, waarvan ruim 95 al in 2012 werden afgehandeld en bij vervolgafspraken vonden partijen elkaar opnieuw door het opgebouwde netwerk. De organisatie van de Beursvloer Maastricht ondersteunt ook vooraf! Verenigingen, instellingen, buurtplatforms die zich inschrijven kunnen één van de 6 workshops gratis bijwonen, waarbij ze goede informatie, voorbeelden en oefening krijgen aangeboden om hun vraag zo duidelijk en ludiek mogelijk te presenteren. Ook bedrijven kunnen op voorhand van de organisatie steun en informatie ontvangen door simpel een mail te sturen naar maatschappelijkebeursvloermaastricht@trajekt.nl. De 2e versie wordt georganiseerd op dinsdagmiddag 29 oktober 2013 vanaf 13.00 uur. De locatie is dit keer het (dan pas kort daarvoor koninklijk geopende) United World College (UWC) aan de Discusworp in het Geusseltpark in Maastricht. Noteer die datum alvast in de agenda, want het is een unieke kans om maatschappelijk betrokken te ondernemen, nieuwe ondernemerskansen te pakken én natuurlijk het nieuwe UWC te bezoeken. Vlakbij het nieuwe Geusseltbad en alle verenigingen erom heen is dat een mooie omgeving om maatschappelijk betrokken te ondernemen. Ook geïnteresseerd in de 2e Maatschappelijke Beursvloer Maastricht? Doe mee als bedrijf (of met je vereniging, buurt of organisatie). www.trajekt.nl/projecten/maats_beursvloer_mtricht/ Dan nog even terug waar ik mee begon, ons bestickerde witte Beursvloer-autootje. Dit is een uitstekende voorbeeld van de toepassing van de 5 M’s (zie column februari in ZUID…) door Maatschappelijk Betrokken Ondernemers waarbij het autobedrijf een auto ter beschikking stelt, een reclamebedrijf de bestickering verzorgt en de partners nog meer aandacht kunnen vragen voor deze beursvloer. Weet u welke M’s hier worden gebruikt…..?

Peter Paul MUYRES

Veer doen ´t

50.000 keer ‘schreeuw van geluk’ Ooit afgevraagd wat er gebeurt nadat op de knop ‘bestellen’ in de webshop van Zalando of Bol.com is gedrukt? In Born bij PostNL ligt het antwoord. Daar zorgen 250 medewerkers van het nieuwe sorteercentrum ervoor dat de belofte ‘vandaag besteld, morgen in huis’ wordt waargemaakt. 50.000 pakketjes per dag worden in het nieuwe logistieke postcentrum verwerkt. Allemaal internetbestellingen. Het hypermoderne sorteercentrum is klaar voor de toekomst. De verwachting is dat binnen een paar jaar dagelijks 100.000 pakketten worden verzameld, gesorteerd en verspreid. Met dank aan de als maar groeiende bestedingen op internet. foto’s Jean-Pierre Geusens

jul/aug '13

column

ls ik dit stuk schrijf, is het donderdag 6 juni 2013. Ik lees het NRC Handelsblad, waarin op de voorpagina staat: “Kritiek op zorgtaak gemeente”. Verderop staat: “Kinderen met psychische problemen worden de dupe van de hervorming van de jeugdzorg”. Verderop in het NRC staat dat de gemeenten de regels van het kabinet “onwerkbaar” vinden. Gedoeld wordt op de regels rond decentralisatie van taken rondom werk en zorg. Zo kan ik nog meer citaten noemen, uit vele bronnen. Het is duidelijk wat de drie woorden uit de titel van dit artikel - werk, zorg en jeugd - gemeen hebben. Op deze terreinen zullen gemeenten er taken bij krijgen. Het betreft een belangrijk onderdeel van het regeerakkoord Rutte II: decentralisatie van taken, van Rijk en provincies naar de gemeenten. Het houdt de gemoederen van velen bezig. Want hoe krijg je dit allemaal georganiseerd? Wat zijn de gevolgen? Ook wij, juridische dienstverleners, zijn met dit onderwerp bezig. Een belangrijke vraag is immers hoe de decentralisatie juridisch vorm zal worden gegeven. Ter uitvoering van het regeerakkoord zal er zeker nog de nodige wetgeving komen. Maar moeten vervolgens de gemeenten dit ieder voor zich gaan oppakken? Nee. Ondertussen is wel duidelijk dat gemeenten op deze terreinen - werk, zorg en jeugd – zullen gaan samenwerken. Reorganiseren dus. Zie ook het persbericht van de Vereniging Nederlandse Gemeenten van 5 juni jongstleden naar aanleiding van de presentatie van mevrouw A. Jorritsma (VNG) van die datum. Samenwerking kan op verschillende manieren. Er kan bijvoorbeeld een zogenaamde ‘gemeenschappelijke regeling’ in het leven worden geroepen. Daarmee wordt eigenlijk een nieuw overheidsorgaan gecreëerd. Het is ook mogelijk om als gemeenten, zo nodig in samenwerking met particuliere partijen, een stichting of een BV op te richten. Misschien bij gemeenten niet zo bekend, maar het is zelfs mogelijk (en ook toegepast) een coöperatieve vereniging op te richten. Eenvoudiger is het om enkel afspraken te maken. Aan al deze constructies kleven voor- en nadelen. De praktijk zal uitwijzen welke vormen gekozen gaan worden. Het vergt de nodige creativiteit; soms dus denken buiten de bekende kaders. Interessant voor ons juristen, want wij houden wel van een uitdaging. Dat zal allemaal dus wel lukken. Als iedereen het althans wel blijft willen, die decentralisatie. En dan vooral de politiek. Wat nog wel onderbelicht lijkt, is wat de gevolgen zijn voor het personeel, werkzaam in de sectoren ‘werk, zorg en jeugd’. En deze gevolgen zijn belangrijk, natuurlijk voor het personeel zelf, maar ook voor de organisatie. Ik noem er drie. 40

Als, in de eerste plaats, de gevolgen van de reorganisatie niet goed zijn geregeld, kan de samenwerking ineens stokken. Dat kan gebeuren als de Ondernemingskamer in Amsterdam, op verzoek van de OR, oordeelt dat in het reorganisatiebesluit onvoldoende rekening is gehouden met de belangen van het personeel. Of als het reorganisatiebesluit niet voldoende gemotiveerd is. Maar er kunnen, in de tweede plaats, nog veel andere personele gevolgen zijn. Want door decentralisatie verschuiven taken. Gemeenten krijgen taken erbij, andere overheden (of instellingen?) verliezen taken. De arbeidsjurist in het bedrijfsleven denkt dan waarschijnlijk direct aan het verschijnsel ‘overgang van onderneming’. Dit betekent kort gezegd dat bij een overgang van een deel van de onderneming naar een andere onderneming, de betreffende medewerkers van rechtswege hun rechten en plichten behouden. Zij gaan dus als het ware, als zij dat ten minste willen, mee naar de overnemende onderneming. Weliswaar geldt deze regelgeving in beginsel niet voor overheden, maar er zijn enkele uitzonderingen. Bovendien kan het zijn dat hierbij particuliere partijen (zorgaanbieders bijvoorbeeld) betrokken zijn. Belangrijk genoeg dus om rekening mee te houden. En ja, u leest het voorgaande trouwens goed: ‘Ondernemingskamer’ en ‘overgang van onderneming’. In beide komt het woord ‘onderneming’ voor. Je zou dus kunnen denken: wat heeft de overheid daar mee te maken? Maar dat kan dus wel degelijk veel zijn. Dit alles betekent, in de derde plaats, dat er ook gevolgen zullen zijn voor de individuele medewerkers. En zeker als het allemaal niet goed is voorbereid, zijn zij het ongetwijfeld niet allemaal met hun werkgever eens. De rechter zal de knoop dan moeten doorhakken. Maar er is gelukkig veel te voorkomen, vooral door processen goed voor te bereiden en dat is een kwestie van goed organiseren. Dan blijft nog wel staan dat dit met minder geld moet. Want naast een verschuiving van taken, is deze hele operatie ook bedoeld als bezuiniging. En is dat allemaal wel mogelijk? Kan het inderdaad efficiënter? Ook voor economen dus werk aan de winkel. En ten slotte: zoals gezegd hebben ‘werk, zorg en jeugd’ veel gemeen, maar zijn er ook de nodige verschillen. Er spelen verschillende belangen. Allemaal prima, als we er met z’n allen uiteindelijk maar op vooruitgaan. Werk, zorg en jeugd zijn daar meer dan belangrijk genoeg voor.

Mark van de Laar

Vruchtbare bodem

Mark van de Laar Capra advocaten te Maastricht jul/aug '13

regio

IBA Parkstad draait om mensen De Stadsregio Parkstad verandert. De regio maakt zich op voor de IBA 2020, de Internationale Bau Austellung. Een strategie die de komende zes jaar de regio van binnenuit moet versterken. door peter eberson beeld Jean Pierre Geusens

edeputeerde Staten hebben groen licht gegeven voor IBA Parkstad. De gemeenten in Parkstad en de provincie reserveren 45 miljoen euro voor het project. Tussen nu en 2020 staat het te gebeuren. Aan uitdagingen geen gebrek in het oude mijnbouwgebied. De bevolkingsdaling en vergrijzing nopen tot herstructurering van de regio en tegelijkertijd moet de economische structuur versterkt worden. De Heerlense burgemeester Paul Depla zal als voorzitter van de algemene vergadering van aandeelhouders fungeren. Ook de provincie is met de twee gedeputeerden Patrick van der Broeck en Peter van Dijk vertegenwoordigd. Volgens Paul Depla gaat het erom dat de IBA een impuls wordt voor een krachtige regio Parkstad. “Een Parkstad dat zich opnieuw aan het uitvinden is. Het moet de veerkracht, de vernieuwing en transformatie van de regio laten zien. De 45 miljoen euro die nu zijn vrijgespeeld zijn niet bedoeld om zelf allerlei projecten te ontwikkelen, maar veel 42

meer als aanjager, stimulator van projecten zodat die ook daadwerkelijk van de grond komen. IBA is geen uitvoeringsorganisatie, maar stimuleert de uitvoering. Duidelijk moet zijn dat het belang van de regio voorop staat, dat projecten gestimuleerd worden die het beste voor de regio zijn. Als het goed gaat met de leisure in Brunssum door de bouw van Nature Wonder World is dat ook goed voor de inwoners van Heerlen omdat de mensen er werken of van genieten. En dat geldt voor Snowworld in Landgraaf en Gaia Zoo in Kerkrade net zo,” aldus Depla. “De kunst voor de gemeenten is om het enigszins los te laten. De keuzes die gemaakt gaan worden moet je niet

Paul Depla: “promise less, deliver more”

vanuit je eigen kerktoren laten bepalen, maar dat moet je vanuit de regio laten bepalen. Er komt straks een ‘quality board’ een groep specialisten die beoordelen welke projecten het beste voldoen aan de IBA-gedachte. Die quality board stoort zich niet aan gemeentegrenzen.” Hoewel de naam anders doet vermoeden is de Internationale Bau Ausstellung (IBA) geen tentoonstelling, geen eenmalig evenement. Inwoners, ondernemers, bestuurders en organisaties werken bij IBA Parkstad samen aan spraakmakende projecten die zorgen voor een aantrekkelijke stadsregio. Mét een datum -2020-als presentatiejaar – maar nadrukkelijk niet met een einddatum. IBA is een beproefd 100 jaar oud Duits concept dat voor de metamorfose van Parkstad Limburg moet zorgen. jul/aug '13

Volgens gedeputeerde Patrick van de Broeck is die metamorfose nu al bezig. “Het gaat om de omvorming van Parkstad. Met de culturele lente is die omvorming al begonnen en nu zie je overal projecten ontstaan. Als je kijkt hoe in sommige wijken al met duurzaamheid wordt omgegaan bijvoorbeeld. Samen met corporaties worden woningen opgeknapt en duurzaam gemaakt. Daar profiteert de bewoner meteen van. De wijk wordt mooier en de energielasten gaan omlaag. Parkstad heeft al een enorme slag gemaakt. De IBA moet zorgen voor de doorontwikkeling. Het is belangrijk dat de IBA-gedachte door de bevolking gedragen wordt. Het moet geen project worden van dikke sigaren en dikke buiken. De mensen moeten erbij betrokken worden,” zegt Van der Broeck. jul/aug '13

Paul Depla

“Geen project van dikke sigaren en dikke buiken” Burgemeester Depla beaamt dat. “De IBA heeft een heel ander karakter dan bijvoorbeeld de Culturele Hoofdstad van Europa. Daar wordt echt toegewerkt naar het jaar 2018 als finale. Bij de IBA zijn de mensen de ambassadeurs. Zij moeten zich herkennen in het verhaal en het verhaal doorvertellen. In 2020 moeten we zeggen. Dit is de Parkstad die zijn veerkracht heeft laten zien en dat we

daarmee laten zien dat we definitief uit het dal zijn. Laten zien dat je niet bij de pakken neer gaat zitten als je in de hoek zit waar de klappen vallen, maar laten zien dat we de neerwaartse spiraal hebben weten te keren. In zie dat er in Parkstad al sprake is van een herwonnen zelfvertrouwen. Kijk naar het Glaspaleis en de schouwburg.” Voor gedeputeerde Peter van Dijk is het vooral de vraag hoe betrek je de mensen erbij. “Dat is een belangrijk aspect. Ik woon sinds 1985 in Heer43

len en door mijn werk als huisarts heb ik gezien hoe positief herstructurering kan uitpakken. Nadat de mijn Emma is gesloopt hebben de mensen zich als het ware aan de haren omhoog getrokken om weer perspectief te zien in de regio. Er is weer een gevoel van trots terug. De veranderingen in de wijk verhogen ook het saamhorigheidsgevoel. Mensen zien dat er iets gebeurt en dat dat effect heeft op de leefomgeving.” Parkstad is onlosmakelijk verbonden met het industriële verleden. Het landschap van Parkstad is voor een deel het landschap van de mijnindustrie. Niet alleen wat de fysieke infrastructuur betreft, ook de ondernemerszin en de pragmatische instelling van veel Parkstedelingen zijn hierop terug te voeren. De groeiende waardering voor de krachtige regio die Parkstad lange tijd was, komt mede voort uit het besef dat het mijnverleden een onmisbare inspiratiebron is voor toekomstige ontwikkelingen, waaronder IBA Parkstad. IBA Parkstad moet vooral draaien om de mensen, de inwoners. Depla: “Het 44

draait om mensen, want in papieren nota’s kun je niet wonen. Geen feestje van de overheid. Ik ben optimistisch dat dat gaat lukken. ‘Promise less, deliver more’, moet het motto zijn.” Gedeputeerde Van der Broeck werd enthousiast over de IBA na een bezoek aan de IBA Hamburg. Voor dat bezoek was het IBA verhaal voor mij toch nog erg abstract. Ik heb in Hamburg gezien wat zo’n IBA met een regio kan doen. Van een 70 jaar oude bunker midden in de stad hebben ze daar een duurzame energiecentrale gemaakt. Dat idee is ge-

“Keuzes moeten niet vanuit de eigen kerktoren gemaakt worden”

Patrick van der Broeck en Peter van Dijk

boren door de IBA. Hamburg vroeg zich 70 jaar af wat ze met die bunker moesten, maar door IBA kreeg dit historische bouwwerk weer een functie. Ik hoop dat in Parkstad mensen ook met goede ideeën komen die passen in de IBA-gedachte. Drie centrale thema’s spelen een rol; flexibele stad, energiestad en recyclestad. Persoonlijk denk ik dat de contouren van IBA over twee jaar al goed zichtbaar zijn. Dan hebben gebouwen een nieuwe bestemming, zijn woonwijken opgeknapt en zul je merken dat IBA ook bij de inwoners leeft. IBA is ook het herontdekken van je eigen regio. Het herwaarderen van je historie.”

jul/aug '13

- advertentie -

grote collectie kaarten,

Grote collectie kaarten, gravures en decoratieve prenten Gravures en decoratieve prenten

Maaslands maaslands

antiquariaat en lijstenMakerij aniquariaat en lijstenmakerij

RechtstRaat 77-a | MaastRicht | +31 (0)43 325 0510 rechtstraat 77-a â&#x20AC;&#x201D; maastricht â&#x20AC;&#x201D; +31 (0)43 325 0510

www.Maaslands.nl www.maaslands.nl

- advertentie -

Heerlen Bedrijvige stad in het hart van de Euregio

Gemeente Heerlen

jul/aug '13

Wie een plek zoekt voor zijn onderneming, zoekt een thuis voor zijn bedrijf. Wie succes nastreeft, zoekt een prettige leefomgeving voor zijn personeel. Wie een toplocatie zoekt voor zijn bedrijf komt terecht in Heerlen! Heerlen is een bruisende stad midden in het groen. Een stad die nieuwkomers hartelijk in haar samenleving opneemt. Wij nodigen u uit om kennis te maken met deze stad, een jonge levendige stad waar veel mogelijk is. neem daarom een kijkje op www.zakelijk.heerlen.nl om zelf te ontdekken wat Heerlen u te bieden heeft!.

telefoon: 045-560 48 88 email: bcp@heerlen.nl www.zakelijk.heerlen.nl

- advertentie -

Lezing Jaap Bressers:

Hoe maak je het verschil? Jaap komt op 21-jarige leeftijd door een duikongeval in een rolstoel terecht. ‘Wat is mijn toegevoegde waarde nu nog?’ Gedurende zijn revalidatieperiode komt hij er echter achter wat nu zo enorm belangrijk is en toegevoegde waarde oplevert. Door zijn persoonlijk levensverhaal met een lach en een traan in te zetten, zult u ervaren dat ook u veel meer kunt dan u denkt. Mensen kunnen meer betekenen als er weer passie voor het werk ontstaat. Dan wordt naar het werk gaan: aan het werk gaan! En zo wordt een 9 tot 5 medewerker weer een enthousiaste ambassadeur van uw bedrijf! Tijdstip: Locatie:

maandag 30 september 2013 Plataan, Henri Dunantstraat 3 6419 PB Heerlen Programma: 13.30 uur ontvangst 14.00 - 16.00 uur lezing Aanmelden: communicatie@sevagram.nl en een bedrag van € 25,00 overmaken op bankrekening 44.80.55.074, t.n.v. Sevagram Verwenzorg o.v.v. Jaap Bressers Betaling = inschrijving en vol = vol. www.jaapbressers.nl | www.sevagram.nl www

- advertentie -

www.capra.nl specialisten arbeidsverhoudingen

‘s-Gravenhage Laan Copes van Cattenburch 56 2585 GC ‘s-Gravenhage

‘s-Hertogenbosch Bastion Vught 1 5211 CZ ´s-Hertogenbosch

Zwolle Terborchstraat 12 8011 GG Zwolle

Maastricht Spoorweglaan 7 6221 BS Maastricht

Telefoon 070 364 81 02 Fax 070 361 78 47 s-gravenhage@capra.nl

Telefoon 073 613 13 45 Fax 073 614 82 16 s-hertogenbosch@capra.nl

Telefoon 038 423 54 14 Fax 038 423 47 84 zwolle@capra.nl

Telefoon 043 760 06 00 Fax 043 760 06 09 maastricht@capra.nl

Download de gratis app van Capra Advocaten

Capra_Advertentie_Juni2013_190x130_def.indd 1 46

11-06-13 08:36 jul/aug '13

column

Groeten uit Bulgarije

Peter Paul Verreussel

et Ministerie van Financiën zal toch overstelpt moeten zijn met allemaal vrolijke vakantiekaartjes en –kiekjes uit Bulgarije. En niemand die opmerkte waar toch al die spontane vriendelijkheid van af kwam. Of werden de kaartjes direkt in de papierbak gestopt? Of keek iedereen de andere kant op? Als we de Staatssecretaris moeten geloven een typisch geval van “ich habe es nicht gewusst”. Als goed ingezetene en keurig betaler van belastingen (en owee als ik 1 dag te laat overmaak) aanschouw ik een en ander met gekrulde tenen. Wat is het toch simpel. We nemen een adresje op de Pieter de Hooghstraat, lopen even naar de Laan op Zuid voor een sofi-nummer, hup achter de computer voor de Digi-D, overmorgen in de bus en alle denkbare toeslagen aanvragen. Hupsakee kikadewado*. Echt waar, zo simpel blijkt het te zijn. In mijn ruim 20-jaar lange ervaring heb ik veel meegemaakt. Soms zelfs moeten smeken om de verschuldigde belasting af te mogen dragen in het geval er nog geen aanslag was. Of vaak drie keer het rekeningnummer moeten doorgeven om een teruggave BTW te mogen ontvangen. En dit voor mensen die volkomen te goeder trouw waren. Het systeem van die toeslagen moet radicaal anders. “Als je de uitgang niet in de greep krijgt, pak dan de ingang”, riep ooit één van mijn docenten. One-liners die ik nooit vergeten ben. Met betrekking tot de toeslagen geldt dit zeker. De toeslagen worden min of meer op de blauwe ogen van de aanvrager klakkeloos uitbetaald. En als een bedrag eenmaal uitbetaald is, heb je dat nog niet zo maar terug. Daar weet de belastingdienst alles van, een verkeerde betaling is bijna niet meer terug te vorderen. De toeslagen zijn ondergebracht bij de belastingdienst. Hoewel iedereen denkt dat het een soort van belasting is, is het tegendeel waar. De belastingdienst kende in den beginne grote aanloopproblemen omdat de politiek vond dat zij het beste geoutilleerd was om deze toeslagen uit te voeren. Zij hadden immers een compleet apparaat voorzien van alle functies die bij de uitvoering noodzakelijk waren. Inmiddels loopt dit beter. Naar mijn mening zou dit systeem veel beter wel gefiscaliseerd moeten worden. Integreren in de heffingskortingen. Op dit moment zijn er te veel systemen die op aller-

“Als je de uitgang niet in de greep krijgt, pak dan de ingang” jul/aug '13

lei manieren pogen om zaken te stimuleren en nivelleren. Denk ook aan doorwerkbonus, kind gebonden budget enz enz. Onze oosterburen hebben een aantal zaken wel gefiscaliseerd. Daar wordt gewerkt met belastingvrijstellingen afhankelijk van bepaalde omstandigheden. Ik zal dat toelichten. Mijn oneliner daarbij niet uit het oog verliezend. Als de toeslagen niet meer worden uitbetaald maar verrekend dan is één ding zeker, er wordt nooit ten onrechte uitbetaald. De oude WIR-premie werd ook misbruikt. Deze werd gewoon uitbetaald. Na veel misbruik is dit gerepareerd en kon deze alleen nog maar worden verrekend met af te dragen belastingen. We werken al met een systeem met heffingskortingen die zijn gedifferentieerd naar diverse groepen. Dat is eenvoudig uit te breiden. Bij de werkgever of uitkerende instantie geeft iedereen zijn persoonlijke omstandigheden door. Afhankelijk van het inkomen, gezinssituatie, hoogte huur, kinderopvang enz. krijgt men vrijstellingen voor de af te dragen / in te houden belasting. De werkgever regelt dit bij de verwerking van het loon. Afhankelijk van de specifieke situatie krijgt men vermindering van af te dragen belasting, sterker nog voor degenen die in de laagste inkomens vallen krijgen zelfs uitbetaald (negatieve loonheffing). Voordeel? Juist, de werkgever toetst de feitelijke situatie aan de poort en alleen de mensen die er echt recht op hebben krijgen uitbetaling – door middel van vermindering van inhouding – van de diverse inkomensafhankelijke regelingen. Minder loonheffing afdragen is immers hetzelfde dan toeslag uitbetaald krijgen. Het netto inkomen neemt toe. Lastenverzwaring zult u denken. Naar mijn mening valt dat wel mee. Het is een kwestie van één keer goed regelen en jaarlijks bijstellen. Het geld dat bespaard wordt met de vele ambtenaren die er nu mee belast zijn, kan door middel van triefverlaging worden teruggegeven. Tot slot. Alles wordt definitief rechtgetrokken in de aangifte inkomstenbelasting. Het zal mij benieuwen uit welk oord de vakantiekaartjes daarnagestuurd worden. Peter Paul Verreussel Baat accountants & adviseurs p.verreussel@baat.nl * kind kan de was doen 47

AdvertoriAl - a dv e r to r i a l -

Jos Naebers ® Juwelier Sinds 1994 is Jos Naebers Juwelier een bekend adres in

En zijn vader kreeg gelijk. Het succes leidde in 2003 ertoe, dat

Maastricht. Na zijn opleiding tot juwelier en goudsmid aan

Jos zijn juwelierszaak aan de Havenstraat 10 kon uitbreiden

de Vakschool in Schoonhoven, verbreedde Jos Naebers

met de naastgelegen winkelruimte. De grotere winkelruimte

zijn vakkennis met opleidingen tot Edelsteenkundige FGA,

schept een ideale sfeer voor de ontvangst van zijn klanten

Diamantgradueerder HRD en Taxateur. Hoewel hij als

die inmiddels van over de hele wereld afkomstig zijn, en de

geleerd goudsmid beschikt over zijn eigen Meesterteken,

presentatie van zijn collectie. Een collectie die zorgvuldig is

koos Jos ervoor niet in een atelier werkzaam te zijn maar

samengesteld uit sieraden van internationale allure en fraaie

in een zaak, dus dicht bij de mensen. Het direct contact

horloges uitgerust met hoogwaardige mechanische uur-

spreekt hem bijzonder aan en dat stelt hem in staat met

werken. De merken die hij voert zijn kenmerkend voor zijn

zijn vakkennis een gedegen persoonlijk advies te geven.

vakmanschap. Het zijn allemaal producten met een verhaal, een bijzondere betekenis. In zijn ogen toon je karakter als

Alvorens Jos zijn eigen zaak begon, deed hij vanaf 1980

je iets durft te kiezen wat een ander niet kent. Merknamen

ervaring op in de bedrijfsleiding bij juwelierszaken in

sec zijn volgens Jos Naebers niet zaligmakend. “Kwaliteit

binnen- en buitenland. Zo werkte hij onder andere bij een

én bijzonderheid maken pas het verschil”. Zo vertelt Jos

gerenommeerd juweliershuis aan de chique Köningsallee in

over de uitzonderlijk fraaie horloges van de Nederlandse

Düsseldorf. Maar Maastricht bleef trekken. Een eigen zaak

horlogemaker Christiaan van der Klaauw. Horloges waarbij

ook. Het was dan ook in deze prachtige stad dat hij in 1994

de astronomie centraal staat. Een echte aanrader voor de

besloot zijn eigen zaak te openen. Hoewel dat ook in die

echte liefhebber.

www.naebersjuwelier.nl

tijd geen gemakkelijke keuze was, werd hij gesteund door de woorden van zijn vader “jij bent een vakman, klanten waarderen dat”.

BRONTeksT X-clusive MAgAzine fOTOgRafie Hugo tHoMAssen/X-clusive MAgAzine

jul/aug '13

regio

Maastricht Aachen Airport ontwikkelt zich gestaag

e passagiersaantallen van Maastricht Aachen Airport groeien, de nieuwe vrachtterminal is gereed en na de zomer start de bouw van een nieuw hotel op de luchthaven. Directeur Jan Tindemans is optimistisch over de toekomst, al kan de luchthaven niet zonder financiële steun van de provincie. Het zijn hectische tijden voor de Limburgse luchthaven en voor Jan Tindemans. Gedeputeerde Staten besloten eind juni de luchthaven financieel te steunen. Die steun was nodig omdat de luchthaven last heeft van economische tegenwind. Het is lastig om nieuwe vrachtvluchten te vinden voor de luchthaven. Toch wordt er volop geïnvesteerd in Beek en dat is niet zonder reden. Sinds de komst van Ryanair groeit het aantal passagiers gestaag. Om in de toekomst ruimte te kunnen bieden aan de reizigers die in- en uitchecken wordt alvast een plek vrijgehouden voor de uitbreiding van de passagiersterminal. Na de zomervakantie start de sloop van het huidige hotel. Dat hotel maakt plaats voor een nieuw hotel met 120 kamers, een verdubbeling ten opzichte van het huidige hotel. Jan Tindemans: jul/aug '13

Jan Tindemans

“Het nieuwe hotel komt een stukje verderop te staan. Dat betekent dat we ruimte vrijhouden tussen het hotel en de huidige terminal. In de toekomst kunnen we dan de passagiersterminal naar wens uitbreiden De plannen en tekeningen liggen er.” Door de komst van Ryanair naar Maastricht Aachen Airport gaat het met de passagierscijfers de goede kant op. Tindemans: “Ik verwacht dat Ryanair een positief effect heeft op de luchthaven en op andere luchtvaartmaatschappijen. Zij

zullen voor Maastricht Aachen Airport kiezen als zij zien dat de bestemmingen van Ryanair succesvol zijn. Veel lowcostcarriers kijken eerst naar Ryanair.” Wat het vrachtvervoer betreft doen drie solide bedrijven de Limburgse luchthaven frequent aan. CargoLux, Turkish Airlines en Royal Jordanian. Tindemans: “Vrachtvervoer is sterk afhankelijk van de economie. Als het minder gaat, is het lastig om nieuwe bedrijven hier naar toe te halen. Tot 2008 ontwikkelde het vrachtvervoer zich

“We investeren volop in de luchthaven”

heel goed. Na 2008 is er sprake van een terugval, maar op het moment dat de economie weer aantrekt gaat het ook met de vracht weer de goede kant op,” zegt Tindemans. “Maastricht Aachen Airport is in ieder geval voorbereid met de bouw van een nieuwe vrachtterminal langs de starten landingsbaan. Rondom de terminal is ruimte voor bedrijvigheid. Het bedrijventerrein Aviation Valley is volop in ontwikkeling. Bedrijven die er nu al gevestigd zijn hebben serieuze plannen om uit te breiden. De luchthaven biedt werk aan 800 mensen. Het laat zien dat de luchthaven een belangrijke economische factor is in Limburg.” 49

interview

Burgemeester Ralf Krewinkel:

“Behalve de zee, hebben we alles in Beek” door peter eberson beeld Jean-Pierre Geusens

et is de enige gemeente in Limburg met een behoorlijk vliegveld binnen de gemeentegrens, al draagt dat vliegveld de naam van Maastricht. In de volksmond blijft Maastricht Aachen Airport echter ‘vliegveld Beek’. Sinds twee jaar is een echte ‘Kerkraadse jongen’ burgemeester van Beek: Ralf Krewinkel. Hij voelt zich thuis in Beek alhoewel hij er nog steeds niet woont. Om met dat laatste te beginnen. De 38-jarige Krewinkel zou maar al te graag in de plaats wonen, waar hij werkt, maar krijgt zijn huis in Kerkrade niet verkocht. “In 2,5 jaar tijd hebben we drie bezichtigingen gehad, maar niet één bod” , vat de burgemeester de woningmalaise en die van Kerkrade specifiek samen. En dus pendelt de burgemeester tussen Kerkrade en Beek. Met toestemming van de gemeenteraad. “De gemeenteraad verleende vrijstelling om in Kerkrade te blijven wonen zolang ons huis niet is verkocht. Ik ben eerlijk en open geweest. Ik had geen zin in een theaterstuk door verplicht in een appartement te gaan zitten in Beek. Dan hoef je geen recherchewerk te doen om te zien dat dat niet werkt. Ik houd de raad nu elke drie maanden op de hoogte van de stand van zaken met betrekking tot mijn woning. “ Draagvlak en daadkracht. Dat zijn twee woorden die steeds terugkeren als het gaat om zijn visie over het burgemeesterschap. “Draagvlak is belangrijk. Beek kreeg na twaalf jaar een nieuwe burgemeester. Het is niet zo dat Beek zich moet aanpassen aan de burgemees-

ter, nee juist andersom. Vanaf de eerste dag dat ik hier aan de slag ben gegaan voel ik me meer dan welkom in de Beekse gemeenschap Het valt mij op dat Beek een ontzettend ondernemende gemeente is, met een rijk verenigingsleven. Als burgemeester probeer ik daadkracht uit te stralen. Ik ben niet het type burgemeester dat alleen maar lintjes doorknipt. Ik probeer mensen mee te nemen in het proces en dingen voor elkaar te boksen. Voor de 16.500 inwoners die de gemeente Beek telt is het opvallend hoe ruim het voorzieningenniveau is. Dat verwacht je niet van een gemeente van deze omvang. We hebben twee stations, twee volwaardige sporthallen, een zwembad, een oorlogsmuseum, een groot overdekt winkelcentrum Makado en een centrum met veel speciaalzaken, met veelal winkels in het luxere segment. Ik zeg wel eens gekscherend, behalve de zee hebben we alles in Beek en dat is echt zo. Het winkelcentrum Makado heeft duidelijk een bovenregionale functie. Het winkelcentrum wordt binnenkort gemoderniseerd en uitgebreid en krijgt 500 extra, gratis parkeerplaatsen. Daarmee geeft de eigenaar van Makado aan te geloven in de kracht van het winkelcentrum. Hoewel het centrum van Beek niet ver ligt van Makado vullen de centra zich prima aan. In Makado zijn vooral

CV Ralf Krewinkel Ralf Krewinkel (38) is lid van de PvdA en is sinds 1 mei 2011 burgemeester van Beek. De uit Kerkrade afkomstige Krewinkel was sinds 2006 wethouder in die gemeente. Sinds 1998 was hij gemeenteraadslid in Kerkrade. Krewinkel is een actief twitteraar (@RalfKrewinkel) en heeft 2148 volgers.

ketenwinkels gevestigd, terwijl in het centrum van Beek voornamelijk familiebedrijven zitten in het luxe segment. Er is duidelijk sprake van elkaar versterken in plaats van beconcurreren.” Het gratis parkeren in Beek - of het nu bij Makado of in het centrum is- is een grote troef in vergelijking met de winkelcentra van Sittard-Geleen en Maastricht waar betaald moet worden. Het legt de gemeente Beek geen windeieren. Winkeliers in het centrum en ook Makado mogen zich verheugen in een grote groep klanten die uit heel Zuid-Limburg komen. Wat dat betreft is de keuze om parkeren gratis te houden een goede geweest. “We moeten niet vergeten dat we een dorp zijn,” voegt Ralf Krewinkel er aan toe. Een andere belangrijke troef voor Beek is de aanwezigheid van het vlieg-

“Ik ben niet het type dat alleen maar lintjes knipt”

Ralf Krewinkel

veld. Dat ligt op grondgebied van Beek, maar de airport lift voor de naamsbekendheid mee op de naam Maastricht. Krewinkel heeft er geen moeite mee. “Schiphol ligt ook in de gemeente Haarlemmermeer en toch heeft iedereen het over Schiphol Amsterdam. In Limburg weten ze wel dat het vliegveld in Beek ligt. De gemeente Beek exploiteert onder meer het bedrijventerrein TPE (Techno Port Europe) bij de luchthaven. Op één kavel na is dat bedrijventer-

“Het is geen college-standpunt dat je voor Roda JC bent”

- advertentie -

“ ! r e n t r a P ss e n si u B R H “... uw 52

rein volgebouwd. Advocatenkantoren, notarissen, autodealers, ict-bedrijven, banken en accountants hebben zich in de loop der jaren gevestigd op wat je nu al een stukje Zuidas in Limburg kunt noemen. De bedrijven kiezen voor een top A1-locatie langs de snelweg met een internationale uitstraling. Blij is de burgemeester dat de luchthaven blijft voortbestaan nu de provincie financiële steun heeft verleend. “De positie van de luchthaven is een lastige. Vliegveld Beek is het enige geprivatiseerde vliegveld van Nederland (in 2004 nam het Engelse Omniport de exploitatie over red.) Elders in het land en in het buitenland springt de overheid voortdurend bij om de luchthaven overeind te houden. Schiphol, Eindhoven en Eelde kunnen terugvallen op de overheid en dat is hier niet het geval. Je kunt vraagtekens zetten bij de privatisering destijds als je ziet dat het moeilijk is om zonder subsidie te werken. Maar als je als overheid vindt - en ik denk dat we dat moeten vinden - dat een luchthaven bij de provincie hoort, dan moeten we de luchthaven overeind houden. Het gaat ook om de werkgelegenheid van 800 mensen, en dan heb ik het nog niet eens over de indirecte arbeidsjul/aug '13

plaatsen. Het zou toch onvoorstelbaar zijn dat een provincie als Limburg straks geen luchthaven meer heeft. Ik vind het niet meer dan normaal dat Limburg pal staat voor Nedcar, pal staat voor DSM, maar ook voor de luchthaven.” De Beekse burgemeester is trots op wat er in zijn gemeente gebeurt. “De komende jaren wordt er 40-45 miljoen euro geïnvesteerd in Beek. Er staan hier meer bouwkranen dan in vergelijkbare gemeenten. Daarmee laat Beek zien een ondernemende gemeente te zijn.” Wat voor moois allemaal gebeurt deelt Krewinkel via twitter. Tussen die tweets duikt behalve Beek ook Roda op. Krewinkel is een groot fan van zijn ploeg uit Kerkrade. “Ja, ik twitter regelmatig. Dat doe ik op persoonlijke titel, hoewel sommigen zeggen dat je 24 uur per dag burgemeester bent. Dat laatste klopt natuurlijk, maar het is geen collegestandpunt in Beek om fan te zijn van Roda en toch twitter ik er over.” Binnen het college van burgemeester en wethouders is Krewinkel overigens de enige die actief

twittert. “Er zijn wel collega-burgemeesters die twitteren, maar ik schat dat in Zuid-Limburg slechts een tiental burgemeesters actief is. Als overheid kun je er niet omheen. De vraag is niet of je als gemeente moet twitteren, maar hoe je het doet. Persoonlijk vind ik het leuk om te laten weten waar ik mee bezig ben. Het brengt me een stuk dichterbij de mensen. Het is een stuk interactie. Maar

ook professioneel moeten we er iets mee in het kader van crisisbestrijding. Als er iets in je gemeente gebeurt, een ernstig ongeluk of ramp staan berichten en foto’s eerst op twitter. Daar moet je rekening mee houden. De wereld om ons heen verandert en die veranderingen gaan snel. Als je denkt dat die overwaait, dan vergis je je. Forget it!”

- advertentie -

Weten wat er in uw sector speelt De Rabo Kennis App: actuele kennis direct beschikbaar. Op de hoogte blijven van ontwikkelingen in uw sector is nu wel erg eenvoudig. Met de Rabo Kennis App heeft u relevante kennis snel bij de hand om uw visie te bepalen en te anticiperen op economische ontwikkelingen in uw branche.

Download nu de Rabo Kennis App via rabobank.nl/kennis Samen sterker. Dat is het idee van coöperatief bankieren.

met één druk op de knop.

society

Opening Elsresidentie In Sittard is de Elsresidentie geopend door oud-minister Maria van der Hoeven en de Sittardse wethouder Ruud Guyt. De Elsresidentie is een kleinschalig appartementencomplex voor dementerende ouderen. Het initiatief is van Hannelore Hamers-Roesink van de Zorg Groep Beek. Meer informatie op www.elsresidentie.nl

jul/aug '13

- advertentie -

Elsresidentie Sittard is stijlvol wonen met alle zorg

In Sittard, op een fraaie locatie tussen stadspark en binnenstad is de Elsresidentie geopend. Oud Minister Maria van der Hoeven en wethouder Ruud Guyt waren bij de officiële opening aanwezig. Zij is onder meer voorzitter van de Raad van Toezicht van de Alzheimer Stichting Nederland. De Elsresidentie is een kleinschalig appartementencomplex voor dementerende ouderen. Het project is een samenwerking tussen woningcorporatie Woonpunt en de Zorg Groep Beek. Hannelore Hamers-Roesink van de Zorg Groep Beek is de initiatiefnemer van de Elsresidentie. “Op dit moment wordt hard gewerkt om de laatste puntjes op de i te zetten voor de opening. Vanaf 1 juni zullen de eerste bewoners bij ons komen wonen. Nog enkele appartementen zijn vrij,” aldus Hannelore. “Belangstellenden kunnen altijd komen kijken na het maken van een afspraak.”

NU OPE

Mensen die belangstelling hebben voor de Elsresidentie kunnen contact opnemen met Hannelore Hamers van Zorg Groep Beek. 046 46 000 40. Of kijk op de website: www.elsresidentie.nl

Elk appartement heeft een woonkamer, keuken, slaapkamer en badkamer. De bewoners bepalen zelf de inrichting. Zij huren het appartement in de Elsresidentie, en de 24-uurs zorg wordt geboden door Zorg Groep Beek. Elke bewoner bepaalt individueel van welke zorg en diensten hij of zij gebruik maakt.

Zorg Groep Beek is een kleinschalige thuiszorgorganisatie. Het bedrijf is onlangs door het weekblad Elsevier uitgeroepen tot beste thuiszorgorganisatie van Zuid Limburg en Westelijke Mijnstreek.

society

De Grensgevallen: netwerken met een glimlach Armand Vliegen uit Maastricht mag je oprecht een ‘grenzeloos’ ondernemer noemen. De man zorgde er met zijn bedrijf Grensland Media vele jaren voor dat Belgische ondernemers aan Nederlandse klanten kwamen door te adverteren in de Limburgse dagbladen. Als geen ander weet Vliegen hoe belangrijk het is om over de grenzen heen zaken te doen en vooral hoeveel kansen er nog liggen voorbij de oude grenspalen. Twee jaar geleden nam Armand Vliegen afscheid van Grensland Media, maar nog steeds is hij een ambassadeur voor grenzeloos ondernemen. Hij schreef er zelfs een boek over en richtte een netwerkclub voor ondernemers uit Nederland, en België

op: De Grensgevallen. “De club is ontstaan door het gezamenlijk inluiden van het carnavalsfeest op vrijdag,” vertelt Armand Vliegen. “Een traditie die inmiddels bijna 20 jaar stand houdt. De meer dan 100 ondernemers komen uit de regio Groot Maastricht en uit het Maasland van Lanaken tot Maasmechelen. De laatste jaren zijn we meer evenementen gaan organiseren. Meer netwerken, omdat zeker in deze tijden je als Limburgse ondernemer wel gek bent als je niet over de grenzen heen onderneemt,” zegt Armand. Door zijn jarenlange ervaring met grenzeloos ondernemen kent Vliegen als geen ander de do’s en don’ts van het

ondernemen over de grenzen. “Tijdens de bijeenkomsten van De Grensgevallen kunnen we van elkaar leren, maar je doet ook enorm veel contacten op. Het verbaast me wel eens hoe weinig mensen contacten over de grens hebben, terwijl daar juist de kansen liggen. Als ik naar de nieuwsjaarsreceptie van de Kamer van Koophandel in Hasselt ga, dan is heel ondernemend Belgisch Limburg aanwezig maar nauwelijks iemand uit Nederlands Limburg. Dat is doodzonde. Ik denk zelfs dat iedere ondernemer van onze kant van de grens veel omzet laat liggen door niet naar Vlaanderen te gaan.”

jul/aug '13

society

Bassinario 2013 Voor de elfde keer werd in â&#x20AC;&#x2DC;t Bassin in Maastricht Bassinario gehouden. Een feest voor ruim 800 ondernemers uit de regio. Traditioneel wordt Bassinario georganiseerd door de leden van de Ronde Tafel 179 Maastricht-Charlemagne. De opbrengst van de avond gaat naar goede doelen. Een cheque van 14.000 euro werd uitgereikt aan het Credo Huis van de Stichting Credo Ministries. fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Jean-Pierre Geusens

jul/aug '13

society

By Invitation Only In de fraai gerestaureerde Lambertuskerk in Maastricht vond de tweede editie van By Invitation Only plaats. 1100 genodigden kwamen naar Maastricht voor een topfeest met artiesten als Candy Dulfer, Waylon en Leona Philippo. Samen met een 25-koppige bigband New Amsterdam Orchestra vermaakten zij de aanwezigen. fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Philip Driessen

jul/aug '13

column

ooi hè? Odo Marquand een 80-jarige filosoof komt met – voor mij de term van 2013 voor het fenomeen van deze nieuwe werkelijkheid waar we in leven – een geweldig woord waar je bij Scrable enorm punten mee binnen harkt: incompetentiecompensatiecompetentie. Waar komt het op neer? Een gedrag van overal opduiken, net doen alsof hij of zij volstrekt overbodig is en ongevraagd mensen aan het denken te zetten en te spiegelen om vervolgens verder niets te doen. En dat doen, daar ontbreekt het aan bij veel overheden, bij veel instellingen en bedrijven, maar bovenal bij u en mijzelf. Er is genoeg kennis, dus daar ligt het niet aan. Soms denk ik wel eens dat we geen behoefte meer hebben aan nieuwe kennis. Laten we eerst maar eens de kennis die we hebben met elkaar verbinden. En met name dat verbinden, daar ontbreekt het enorm aan. Eigenlijk is dat heel eenvoudig, want het gaat om het veranderen van de manier waarop we dingen doen, ook wel cultuur genoemd. Cultuur maakt het verschil in veranderbereidheid, personeelsbehoud, klanttevredenheid en dus het bedrijfsresultaat. Nou wil het geval dat wij mensen niet altijd kunnen en willen veranderen, maar soms moeten we wel. Het verandertraject op weg naar deze andere cultuur behoeft een aantal puzzelstukken zoals normen en waarden, duidelijke en concrete processen, een open en respectvolle houding, de dialoog en vooral eigenaarschap. Eigenaarschap heeft voor mij vooral veel te maken met het durven doen. Durven doen wordt makkelijker wanneer we elkaar volgen vanwege het doel dat we nastreven en het niet de macht gaat. Een prachtig voorbeeld is het project Alpe d’ Huzes waar op basis van gezag en cultuur

een enorm bedrag opgehaald wordt zonder dat daar hiërarchie en macht aan te pas is gekomen. Heeft u dat nooit, dat je je afvraagt waarom is dit succesvol en dat andere niet? Het stellen van de waarom-vraag is vaak al het begin van het eigenaarschap en van het Durven doen. Het ontstaan van Qbic Hotels is begonnen met de waarom-vraag. Waarom is het model van Ryan Air of Easy Jet succesvoller dan dat van het establishment KLM en consorten. De belangrijkste redenen: De gast betaalt niet voor zaken die hij niet nodig heeft en hij gaat anders om met het vastgoed/vliegtuig door het frequenter in te zetten. Met andere woorden het wat: men biedt minder aan waardoor een lagere prijs, en in de kostensfeer attaqueert men het vastgoed. Dat was dan duidelijk, maar dit toepassen voor een hotel is veel lastiger. Dat vereist maatwerk, want iedere situatie en ieder concept is anders. Het hoe van Qbic komt simpelweg neer op: ten eerste maak gebruik van bestaand vastgoed, want dan hoef je de fundering, de gevel en het dak (de drie duurste onderdelen van een gebouw) niet zelf te bouwen en te investeren. Daarnaast breken we niet een bestaand gebouw af en dragen we niet bij aan het verhogen van de afvalberg. Ten tweede de gast betaalt niet voor diensten die hij niet gebruikt en hij zelf veel kan doen. Zoals: digitaal reserveren, betalen en inchecken. Lekker makkelijk zonder onnodig te moeten wachten voor een receptiebalie. Zelfs de NS verkoopt geen kaartjes meer aan een balie. Als derde hoe. Hoe bouwen we met een modulair Podsysteem waardoor we maar de helft van de bouwtijd nodig hebben en maar 45% van de normale kostprijs van een hotel hoeven uit te geven? Klinkt niet alleen logisch maar is het ook. En toch hebben we er bijna vijf jaren over moeten doen om de financieel wereld te overtuigen dat Qbic Hotels is here to stay. Wonderlijk? Neen, het antwoord is Incompetentiecompensatiecompetentie en weer een potje Scrabble gewonnen!

Paul Rinkens, ondernemer

Incompetentiecompensatiecompetentie

- advertentie -

Als ondernemer of manager staat u vaak onder hoge druk. Om goed te kunnen functioneren, is het belangrijk dat u fit bent én blijft. Maar hoe is het eigenlijk gesteld met uw gezondheid? Wilt u hier meer over weten bezoek dan even

Een ‘perfecte afslag’ begint bij de Dr. Keulen Kliniek jul/aug '13

onze website: www.keulenkliniek.nl

column

Ogen die spreken

oe veelbetekenend ogen kunnen spreken ervaren wij dagelijks in de Ronald McDonald Huizen Limburg. We zien ogen met een waas van ontreddering, paniek en vermoeidheid, maar ook ogen die ‘twinkelen’ van geluk… ze kijken ons allen dagelijks aan. Bij aankomst in het Ronald McDonald Huis zien we vaak ontredderde ogen. Bezorgdheid en onzekerheid van een ouder om zijn zieke kind. Met ziekte van je kind wil je nooit rekening houden. Maar dan gebeurt het toch, je kind in het ziekenhuis of in het revalidatiecentrum. Niets is op dat moment belangrijker dan je kind. Je kind in het ziekenhuis en jijzelf in een Ronald McDonald Huis, oftewel dichtbij je kind! Een van de vele kinderen is Olivier, een jongen met ernstig reuma. Ik vraag hem wat hij zich kan herinneren van zijn langdurige ziekenhuisopname en het feit dat zijn ouders zolang in het Ronald McDonald Huis verbleven. Na enige twijfeling zegt hij met schroom dat hij hier niets meer vanaf weet. Zijn ouders waren immers altijd bij hem in het ziekenhuis. Onbedoeld geeft hij ons hiermee het mooiste compliment dat we kunnen krijgen. De ouders overnachten in het Ronald McDonald Huis, terwijl het kind het gevoel heeft dat zijn ouders altijd bij hem zijn. Missie geslaagd! Gelukkig zien we vaak gedurende de

tijd deze ontredderde ogen weer veranderen, er komt weer rust en stabiliteit terug. Voor de gezinnen waarvan het kind een (blijvende) handicap heeft is dit de fase dat ze hun leven en hun huis opnieuw inrichten, naar het leven met een handicap. Neem Nina, zij blijkt bij haar geboorte het zeldzame Marshall-Smith syndroom te hebben. Kinderen met dit syndroom hebben allen een versnelde botrijping, een verstandelijke beperking, oog- en oorproblemen én een zeer vrolijke levenslust! Nina heeft door haar syndroom grote oogbollen. In plaats daar van te schrikken zie je ook de vrolijke twinkeling in haar ogen. Nina en haar ouders hebben veel tijd moeten doorbrengen in het ziekenhuis. Gelukkig is hun leven inmiddels goed en ingericht en kunnen ze ook weer genieten van een vakantie. Meest geschikt is een vakantie bij de Ronald McDonald Kindervallei. Een fantastische vakantie-omgeving voor het hele gezin, met alle hulpmiddelen die voor de verzorging van Nina noodzakelijk zijn. Vrijwilligers zorgen binnen het Huis en in de Kindervallei voor de vele operationele werkzaamheden en sponsoren hiermee hun kostbare tijd. Particulieren en bedrijven maken door geld of middelen alle andere zaken mogelijk. Zij zetten acties op voor de Ronald McDonald

Huizen Limburg. Bijvoorbeeld Toppresent doneert € 5 van elk verkocht Ronald McDonald kerstpakket, Fortron wast gratis de ramen, Albert Heijn plaatst donatiezuilen bij de emballage, Coca Cola schenkt dranken, Open Line sluit een nieuw netwerk aan, NLcom zorgt voor gratis Wi-Fi en zo zijn er nog vele wijzen van sponsoring te noemen. Hierdoor kunnen wij doen waar we goed in zijn. Er zijn voor zieke en gehandicapte kinderen met hun gezin. En dát laat iedere dag onze ogen twinkelen! Voor allen die, op welke wijze dan ook, bijdragen aan onze Ronald McDonald Huizen… een warm dank u wel! Thea Coolen Ronald McDonald Kindervallei t.coolen@kindervallei.nl Margo de Kock Ronald McDonald Huis Maastricht maastricht@ronaldmcdonaldhuis.nl

jul/aug '13

society

Sociëté St. Gerlach; netwerken op niveau In Limburg bestaat al acht jaar de Sociëté St. Gerlach, een netwerkclub exclusief voorbehouden aan directie en management van bedrijven en organisaties binnen de Euregio Maas-Rijn. Acht keer per jaar ontmoeten de bijna 50 leden van de Sociëté elkaar, waarbij kennis, kunde en contacten worden uitgewisseld. De afgelopen maand werd een bezoek gebracht aan C-Mine in Genk. De oude mijngebouwen van Genk zijn veranderd in trendy restaurants en dienen als hippe werkomgeving voor jonge creatievelingen. www.soc-gerlach.eu foto’s Photostique.com

jul/aug '13

society

ZUID Borrel Het oudste wijnhuis van Maastricht is traditioneel de plek waar de ZUID-borrel wordt gehouden. In juni waren bijna honderd ondernemers bij elkaar om te netwerken. De ZUID-borrel wordt inmiddels 12 keer per jaar gehouden in Maastricht, Beek en Parkstad. Binnenkort start ook de ZUID-borrel Midden en Noord Limburg. fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Jean-Pierre Geusens

jul/aug '13

De partners van de

zijn:

ZUID BORREL WESTELIJKE MIJNSTREEK

COMMERCIﾃ記E ADVOCATEN VOOR SUCCESVOLLE ONDERNEMERS

046 4363388 | www .cvradvocaten.nl

marketing & communicatie

ZUID BORREL MAASTRICHT

marketing & communicatie

Bouwspecialiteiten B.V.

ZUID BORREL PARKSTAD

marketing & communicatie

De Zuid Borrel is een initiatief van:

marketing & communicatie

JOS NAEBERS

—— J U W E L I E R ——

M A A S T R I C H T

Havenstraat 10-12 • nl-6211 GJ MaastricHt +31 43 326 1 326 www.naebersJuwelier.nl